Zundert, Schatkist van het Zuiden Creatieve Sessie met Ondernemers van het PRET Nota Cultuur, Recreatie & Toerisme 2011-2015 De kracht van Zundert April 2012
Inhoudsopgave 1
Aanleiding................................................................................................................................................ 3
1.1 De context .......................................................................................................... 3 1.2 De opdracht........................................................................................................ 3 1.3 De aanpak .......................................................................................................... 3 2
De Resultaten..................................................................................................... 4
2.1 2.2 2.3 2.4
De voorbereiding ................................................................................................ 4 Divergentie ......................................................................................................... 4 Convergentie ...................................................................................................... 5 Het vervolg ......................................................................................................... 6
3
Aanbevelingen.................................................................................................... 7
Bijlage 1 ...................................................................................................................... 8
Toelichting titel rapport: De creatieve sessie werd afgesloten met de vraag: 'Maak deze zin af: Zundert, …….' “Zundert, de schatkist van het zuiden” werd als winnende slogan uitgekozen. 2
1
Aanleiding
1.1
De context 1
De gemeente Zundert wil uitvoering geven aan 'De kracht van Zundert' . De gemeente streeft naar een optimale integratie van cultuur, recreatie en toerisme. Deze elementen vormen samen een unieke waardepropositie voor Zundert; een uniek onderscheidend product waarmee de gemeente zich sterk kan profileren. Nationaal én internationaal.
Zundert heeft bezoekers veel te bieden op het gebied van natuur, cultuur en erfgoed. De verbondenheid met Vincent van Gogh versterkt de internationale aantrekkingskracht van Zundert .
Een succesvol toeristisch product is echter alleen te realiseren met voldoende draagvlak. Binnen de gemeente, inwoners en vooral ondernemers. De betrokkenheid van ondernemers is cruciaal voor een succesvolle implementatie van het gemeentelijk beleid. In Zundert zijn ondernemers uit de cultuur- recreatie- en toeristische sector vertegenwoordigd in het Platform Recreatie en Toerisme (PRET). Dit geeft ondernemers de mogelijkheid direct te communiceren met de gemeente. Tijdens een bijeenkomst op 21 maart jl. presenteerde de gemeente haar plannen, waar ondernemers uitgenodigd zijn om hun ideeën voor Zundert kenbaar te maken. 1.2
De opdracht
De gemeente Zundert geeft ondernemers graag de ruimte om zelf met vernieuwende plannen en ideeën te komen. Om hen de ruimte te geven voor reactie organiseerde de gemeente Zundert op 21 maart 2012 een bijeenkomst om het draagvlak van de huidige nota te peilen en ondernemers te stimuleren ideeën te verzamelen die binnen de uitvoering van het beleid passen.
Doel van de sessie: verzamelen van ideeën die tot uitvoer gebracht kunnen worden binnen het huidige beleid.
Door de gemeente is gekozen om een onafhankelijke partij aan te wijzen om het proces van ideegeneratie te begeleiden. De Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland heeft deze taak opgepakt door de creatieve sessie te begeleiden. 1.3
De aanpak
De doelstelling van de sessie in Zundert, het verzamelen van ideeën, kon het best behaald worden door een brainstorm. Deze methode is bij uitstek geschikt om zo veel mogelijk ideeën te genereren. De sessie op 21 maart was onderdeel van het gehele brainstormproces. Binnen het totale proces zijn verschillende fases te benoemen: 1. 2. 3. 4.
De voorbereiding. Divergentie: purge, creatieve denktechnieken (criminele rondje, analogisch denken). Convergentie: COCD-box. Het vervolg.
In dit rapport wordt per fase van de brainstorm een terugkoppeling gegeven van de resultaten. Aansluitend worden aanbevelingen gedaan voor een vervolg. 1
“De kracht van Zundert” is de nota cultuur, recreatie en toerisme 2011-2015. 3
2
De Resultaten
2.1
De voorbereiding
Voor aanvang van de bijeenkomst heeft een verkenning van het probleem plaatsgevonden, de probleemanalyse. Hierbij zijn de situatie, omstandigheden en feiten betrokken. Dit is gebeurd in overleg met de beleidsmedewerker ruimte van de gemeente Zundert en door bestudering van de nota en de onderliggende stukken. Na bestudering van de stukken heeft de Kamer van Koophandel een aantal vragen geformuleerd die tijdens de sessie aan de leden van het Platform gesteld worden. Deze vragen zijn afgestemd met beleidsmedewerker Ruimte Bülent Acer van de gemeente Zundert. 1. Bedenk evenementen waar heel Zundert van profiteert. 2. Hoe kunnen we met de horeca, het aanbod van kunst en natuur de krachten bundelen om 2x zoveel mensen naar Zundert te krijgen? 3. Bedenk schandalige ideeën (die het nieuws halen) om mensen naar Zundert te krijgen. 4. Noem minimaal 15 overeenkomsten tussen Van Gogh en een fietspad. 5. Noem minimaal 15 overeenkomsten tussen het bloemencorso en een paard.
Voor het formuleren van het probleem/vraag bij een brainstorm is het goed om eerst in dromen te denken. Hiermee kom je dichter bij de gevoelswaarde en de echte kern van een probleem. Het is goed om bij het formuleren van de brainstormvraag uit te gaan van de meest fantastische uitkomst, de droom die je wilt verwezenlijken.
2.2
Divergentie
De volgende fase is divergentie, de feitelijke ideegeneratie. Hierbij is het allereerst van belang dat deelnemers de ideeën die zij al hebben direct noteren, dit wordt ookwel “de purge” genoemd. Het gaat om de ideeën die men al langer heeft of oplossingen die men van elders weet. Door deze ideeën als eerste te noteren wordt het hoofd ‘leeg’. Dan pas komt er ruimte voor nieuwe ideeën en denkwijzen. Als opwarmertje zijn in het begin ook de 'gemakkelijke' vragen gesteld. Vervolgens is een stapje verder gezet, naar de creatieve denktechnieken. In deze bijeenkomst is gebruik gemaakt van de technieken “criminele rondje” en “analogisch denken”. Deze technieken zijn ingezet om het brein uit het normale denkpatroon te halen, de gedachten om te leiden en nieuwe invalshoeken te creëren. Het “criminele rondje” werd gevormd door de vraag “Bedenk schandalige ideeën (die het nieuws halen) om mensen naar Zundert te krijgen.” Met de techniek “analogisch denken” worden ideeën samengebracht die niets met elkaar te maken hebben, hierdoor worden nieuwe connecties in het brein gemaakt. In Zundert is hiervoor gevraagd naar de overeenkomsten tussen “Van Gogh en een fietspad” en “het bloemencorso en een paard”.
Resultaat: in totaal zijn er tijdens de brainstorm 512 ideeën opgeschreven (zie bijlage 1 voor details).
4
2.3
Convergentie
Voor het convergeren, selecteren, van de ideeën was geen tijd tijdens de bijeenkomst. Dit is ook bewust uit de bijeenkomst gehouden om de tijdsdruk niet onnodig op te voeren. De verzamelde ideeën zijn met behulp van de COCD-box geanalyseerd.
De COCD-box is een methode voor ideeselectie die zich richt op vernieuwingskracht en realiseerbaarheid. In een matrix worden deze criteria (vernieuwing en haalbaarheid) tegen elkaar uitgezet. De ideeën worden hier in geplaatst en zodoende aangeduid als onrealistische toekomstideeën (geel), innovatieve maar haalbare ideeën (rood) en gemakkelijke en bekende ideeën (blauw).
Hieronder een greep uit de verschillende ideeën die uit de sessie naar voren zijn gekomen. In bijlage 1 staan alle ideeën die zijn opgeschreven tijdens de bijeenkomst weergegeven.
Realiseerbaar
Niet-realiseerbaar
Paard van Troje, kracht in pracht, met paarden door dahliavelden, echt Nederlands, Zundert: oorsprong van zowel Van Gogh als fietsroute, strepen: schilderkunst van Van Gogh en op ’t fietspad, met een alcoholische Van Gogh-drank op kun je nog wel fietsen, verrijking van een mensenleven, varkens in de lente, mysterieuze graancirkels, schilderbattle: Van Gogh versus Rembrandt, documentaire, ontdekking van een nieuwe Van Gogh, typische grensactiviteiten: “Dat vind je niet in België!” Effectieve website, Breebroeker productendag, terrassen, goed openbaar vervoer, boerendag, pendelbussen, trappist promoten, exposities, boomplantdag, grensevenementen, poëzie, streekproductenfestival, aardbeienfeesten, fiets-wandelroutes, duidelijke bebording, opendagen, placemats, uitkalender, tegoedbonnen, klompenrace
Verkiezing Grootste Aardbei, Masterchef Zundert, de boom van Vincent, zuiver Zunderts water, AOW-ers als gidsen, van Zundert naar Auvers sur Oise-fietspad, zonnebloemen als landmark, ontdekroutes, love parade, schilderplaatsen, varkenshoedendag, Van Gogh via GPS en QR-codes, ruiterroutes, poosplaatsen met teksten en/of schilderijen
Bekend
Nieuw
Bekende en realiseerbare ideeën De blauwe ideeën zijn bekend, roepen geen weerstand op en zijn wellicht al eerder toegepast, in Zundert of elders. In deze categorie staan met name de ideeën omtrent bereikbaarheid (bebording, vervoer), promotie (website, evenementen, folders) en arrangementen. Daarnaast is er een duidelijke lijn te herkennen in de aard van de genoemde ideeën.
Veel hebben een agrarisch karakter (streekproducten, boomteelt, klompenrace, boerendag), al dan niet in combinatie met de horeca (menukaarten, placemats). Ook cultuur neemt een dominante plaats in, in de genoemde ideeën (exposities, poëzie, Van Gogh, Roland Holst).
5
Veel van deze ideeën zijn de eerste die door de deelnemers zijn opgeschreven (tijdens de purge). Hieruit zou men kunnen concluderen dat een eerste associatie met Zundert, door de meerderheid gemaakt wordt met landbouw(producten), horeca en cultuur.
De eerste associatie met Zundert is voor de meerderheid met landbouw, horeca en cultuur. Een typische bourgondisch-Brabantse plattelandsgemeente met een artistiek allure.
Nieuwe en realiseerbare ideeën De rode ideeën zijn innovatief en uitvoerbaar. Deze categorie ideeën is de meest interessante omdat deze door andere connecties zijn ontstaan en zodoende vernieuwender zijn dan de blauwe. Daarnaast zijn ze niet té innovatief, waardoor ze ook realiseerbaar zijn. De ideeën in deze categorie hebben de blauwe ideeën als basis, maar gaan een stapje verder. Ook hier zijn ideeën met een agrarisch karakter dominant, maar zijn nu creatiever gekoppeld aan horeca en cultuur. Enkele voorbeelden van gecombineerde ideeën: verkiezing van de Grootste Aardbei, de Boom van Vincent, Masterchef Zundert, schilderplaatsen in de natuur voor workshops en een landmark van zonnebloemen.
In de raakvlakken van de onderwerpen landbouw, horeca en cultuur liggen de spannendste ideecombinaties die typerend zijn voor Zundert. Hoe dichter bij het hart van Zundert (landbouw, horeca, cultuur) hoe meer herkenning er zal zijn en dit zal het draagvlak stimuleren.
Nieuwe maar niet realiseerbare ideeën De gele ideeën zijn de ideeën die innovatief zijn en (nog) niet uitvoerbaar zijn. De gele ideeën leiden meestal naar echte innovatieve ideeën. Door het toepassen van verschillende technieken kun je deze ideeën transformeren naar rode ideeën. In eerste instantie lijken deze ideeën nergens op te slaan, maar met een vervolgsessie kan de essentie van deze ideeën leiden naar echt innovatieve ideeën die realiseerbaar zijn. Het zijn voor nu ideeën om in het achterhoofd te houden. 2.4
Het vervolg
Een idee is nog geen oplossing. In de bijeenkomst zijn ideeën gegenereerd en in dit rapport is een aanzet gegeven voor de convergentie. Hiermee is dit rapport geen eindstation, maar een goede basis om mee verder te gaan. Een logisch vervolg in het totaalproces is de ideeselectie en ideeverrijking. De leden van het PRET zouden een keuze kunnen maken uit de lijsten met de meest veelbelovende ideeën, als trechter voor de veelheid aan ideeën. PRET kan dan gaan oordelen over de ideeën. Hiervoor zal de gemeente wel de criteria in kaart moeten brengen waaraan de ideeën zullen moeten voldoen, hiervoor kan de nota ‘De kracht van Zundert’ gebruikt worden. De gekozen ideeën kunnen dan geclusterd en geordend worden en vervolgens verrijkt. In principe volgt dan een nieuwe brainstorm; waarin de gekozen ideeën verder uitgewerkt worden. Tijdens deze verrijking zal ook duidelijk worden welke ideeën “het beste” zijn, dat zijn namelijk de ideeën die uitgewerkt kunnen worden. Ideeën die lastig uitgewerkt kunnen worden hebben in de praktijk weinig slagingskans. Met de ideeën die overblijven is een actieplan op te stellen met concrete acties en deadlines. Het is van belang dat ook het vervolg samen met een enthousiaste groep ondernemers wordt uitgevoerd, zodat draagvlak verzekerd is.
6
3
Aanbevelingen Om de aangenomen uitdaging op een juiste wijze af te ronden, zijn er nog een aantal stappen te zetten. Het gehele brainstormproces is op dit moment nog niet afgerond. Hiervoor zijn de stappen ideeselectie en ideeverrijking nog te nemen. De gemeente Zundert en PRET kunnen dit gezamenlijk oppakken. 1. Ideeselectie: circa 20 ideeën kiezen die binnen de nota “De kracht van Zundert” passen; 2. Ideeverrijking: de gekozen ideeën verrijken (voor- en nadelen benoemen, aanvullingen, etc.). Hier blijven circa 10 over; 3. Opstellen actieplan: de overgebleven ideeën worden als laatste getoetst aan de haalbaarheid (financiering, ruimte, initiatiefnemers, etc.) en uitgewerkt in een actieplan met concrete acties en deadlines. 4. Indien de acties erom vragen kunnen hier ook werkgroepen op ingezet worden. Het voorgaande proces zal uitwijzen of dit noodzakelijk is. De gemeente Zundert en PRET hebben hiermee een goede basis voor de toekomst gelegd. De vervolgstappen zullen zeker nog een uitdaging vormen, maar wel bijdragen aan een resultaat waaraan in gezamenlijkheid is gewerkt. Echter, projecten die in cocreatie tussen gemeente en ondernemers zijn ontstaan zullen de duurzaamheid van het succes stimuleren. Mochten er nog onduidelijkheden zijn over het proces, dit rapport of over het vervolgtraject, dan kan altijd een beroep worden gedaan op de Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland.
Ada Krowinkel Sandra Leenders Mathanja Walinga
7
Bijlage 1 Aantal keer genoemd 10
Blauwe ideeën
Rubriek
Vruchtbare omgeving, kleurrijke beleving, bestaande evenementen versterken, beter samenwerken
Algemeen
Bereikbaar vergroten voor fiets, wandelaar, trein, betere bewegwijzering, info bij OV, station bussen, gratis bus van Breda naar Zundert
bereikbaarheid
8
Effectieve website Breebroeker producten dag organiseren De smaak van ….
bereikbaarheid horeca horeca
2 1 1
Fatsoenlijke terrassen, die geopend zijn, laagdrempelig, meer ruimte voor B&B in buitengebied
horeca
5
Masterchef Zundert, themaweken horeca
horeca
2
Menukaart met Zundertse producten, of in combi met kunst Samenwerking horeca en recreatieverblijven Trappist promoten
horeca horeca horeca
3 1 2
(kinder)bloemencorso (Prinses) carnaval Aardbeienfeesten Autour de Vincent, streekpoductenfestival, verkiezing grootste aardbei
evenementen evenementen evenementen evenementen
12 7 9 6
Boerendag evenementen Diverse evenementen. Biljartwedstrijden, winterwonderland, tonpraetavonden, evenementen midzomernacht evenement, grensevenementen met buurtgemeentes in Belgie, dorpsfeest, aansluiten bij Van Gogh, braderie, klompenrace, molendag, gildedagen
7 12
Groene evenementen. Boomplantdag, open dagen natuurgebieden, open dagen natuurcentrum, boomteeltevenement, plantpromenade,
evenementen
13
Exposities korenfestival,kerstoptredens,dans,toneel, live in concert, prom. Concerten, toneel Poezie zoals Watou Shakespearement Vincent van Gogh,Roland Holst (thematische) fiets-wandelroutes, sportevenement,open huis bedrijven, open dagen (zie geeltjes)
kunst en cultuur kunst en cultuur kunst en cultuur kunst en cultuur kunst en cultuur promotie
7 11 1 2 7 40
Borden Zundert op de snelwegen De boom van Vincent Delegatie uit Zundert grote evenementen bezoeken om Zundert te promoten
promotie promotie promotie
1 1 1
eenduidige reclamezuilen in ieder pand/entree met plattegrond en expositie-agenda. Reclame op falkplan en fietskaarten als gezamenlijk merk
promotie
2
infopagina in menukaart, placemat Meer reclame, uitkalender, Meer samenwerking met agrariers door producten af te nemen Meer tentoonstelllingen Promotie streekproducten Tegoedbonnen uitdelen voor gratis exposities, als ze binnen half jaar terugkomen
promotie promotie promotie promotie promotie promotie
1 3 2 1 2 3
Uniek product verzinnen Waater verkopen, zuiver Zunderts water Zundert, …….
promotie promotie promotie
1 1 98
Totaal aantal ideeën
286 8
Rode ideeĂŤn
AOW-ers benaderen om te gidsen in Zundert Arrangementen waarin natuur en cultuur een plaats innemen, hap-en stap Concour Hippique Duurzame openluchttheaters creeren in combi met horeca. Fietspad van Zundert naar Auvers sur Oise Fietsroutes met poosplaatsen teksten Holst, schilderijen Van Gogh Glazen huis op de Markt Graancirkels Horeca inschakelen bij activiteiten in het veld (vee, groenten, fruit) Horecaruimtes buiten 'piekuren' beschikbaar stellen voor workshops etc. Keurmerk Zundert oprichten Landmark, zonnebloemen? Landkunst Love Parade Men- en ruiterroutes over meerdere dagen, zodat men een trail kan volgen. Profileren met stopplaatsen voor paarden. Zorg voor faciliteiten Paard van Troje richten op specifieke doelgroepen. Ouderen hebben geld, willen meer betalen voor luxe, hebben tijd.Speel hierop in.
Aantal keer genoemd 1 9 1 2 1 2 1 1 1 1 1 4 1 2 1 1
routes naar onbekende duistere plekken, ontdekroutes, in combi met horeca, cultuur. Beleving creeeren. Kleur creeeren
3
Schilderplaatsen aanleggen, kunstenaarswedstrijden in de natuur, expo's in de natuur + horecaarrangementen. Zorg voor kooplustig publiek, pr, dan komen die kunstenaars wel. Zet in op social media.
1
Smokkelverhalen, smokkelroutes, richten op kinderen, spannend maken, beleving creeren Varkenshoedendag Verhaal van Van Gogh (in meerdere talen) vertellen via GPS en QR codes. Horeca hierin meenemen Workshop buitenschilderen. En plein-air. Zie Breda en-plein-air aan de Mark, is groot succes Zet in op duurzaamheid Totaal aantal ideeĂŤn:
9
1 1 1 1 1 39