Leven in een TBS-kliniek

Enige tijd geleden verscheen Of Ik Gek Ben. Een debuut waarvan ik niks meer in huis kreeg dan de drukproef zonder flaptekst. Dus las ik het zonder voorkennis en met een open mind. Eerst leek het een inside verhaal uit een TBS-kliniek, want er wordt loepzuiver beschreven hoe het daar reilt en zeilt. Verveling, gepsychologiseer, opportunisme en sleur, het is allemaal heel invoelbaar genoteerd.

Dit moet wel true crime zijn, was mijn conclusie. Tot er een kentering kwam in de vorm van een thriller-element. De directie

doet in gestolen kunst en de 'cliënt' oftewel gevangene is de dupe. De gevangene moet opboksen tegen een systeem dat op het eerste gezicht uiterst vijandig lijkt, maar later weet de schrijver er zo'n draai aan te geven dat je gaat geloven dat het systeem wel degelijk werkt. Dan is er nog een plot, waar ik niks over zeg, maar die wel leidt tot een daverende apotheose. Het boek is excellent geschreven, en de schrijver blijkt geen TBS-er. Inmiddels is de derde druk verschenen. Niet gek voor een boek dat pas onlangs in de boekhandels kwam te liggen. Highlife ging dus in gesprek met

Michiel Stroink. We gaven hem vijf sterren en inmiddels staat hij bekend als 'Snelst groeiende literaire diamant!’

Door: Feije Wieringa

graag beter worden en op een normale manier kunnen meedraaien in de maatschappij. Zodra je dus in staat bent om te kiezen, betekent dat dat je geen last hebt van dit dilemma. Als ik zou moeten en mogen kiezen, zou het een gevangenisstraf worden. Je wordt psychisch volledig doorgezaagd in een kliniek. Ik ben ervan overtuigd dat er aan ieder mens wel een klein schroefje los zit. Sommigen kunnen goed omgaan met dit mankement en gedijen prima op die manier. Ik kan me voorstellen dat er hier en daar een aantal directeuren rondlopen in ons land, die ondanks hun narcisme in hun dagelijkse praktijk prima uit de voeten kunnen.

Hoe kundig zijn de gemiddelde TBS-specialisten, zoals psychiaters, psychologen en dergelijke?

Er loopt een groot aantal deskundigen rond in een kliniek. Allemaal hebben ze een mening en allemaal brengen ze een bepaald soort bagage mee om die mening te onderbouwen. Ik kan die bagage en hun kundigheid moeilijk beoordelen. Ik kreeg de kans om vierenhalf jaar als een toeschouwer rond te lopen in deze omgeving. Het is lastig om te zeggen of de absurditeit nu ontstaat vanuit de patiëntenpopulatie of vanuit de altijd oordelende bege-

leiding. Het spanningsveld daartussen heeft in elk geval veel voeding geboden voor mijn roman. Maar het blijft psychologie en psychologen hebben niet altijd de wijsheid in pacht. Oordelen is niet altijd objectief.

Ik heb me wel eens laten vertellen dat slechts een klein deel van de patiënten volledig geneest in een kliniek.

Stel dat je een delinquent was. Koos je dan voor de gevangenis of wordt het een TBS-kliniek?

De meeste TBS-patiënten zitten daar omdat ze echt geen keus hebben. Ze zijn ziek naar de maatstaven van onze maatschappij, maar ook voor hun eigen gevoel. Ze willen

Macht speelt ook een grote rol in je boek

Macht fascineert me. En vooral in een TBSkliniek word je geconfronteerd met de meest pure vormen van macht en manipulatie. Ei-

genlijk is manipuleren niks anders dan het uitvoeren van macht. De behandelaars gebruiken die macht net zo goed als de patiënten dat doen. ven gebruikt omdat er mensen zijn die zulke hobby’s hebben. En ik vond het gegeven mooi in de roman passen. Bovendien gaat het weer over macht.

Het lijkt voor de lezer alsof je jaren intensief in zo'n kliniek werkte.

Dank je. Dat is een kwestie van kijken en inleven. Ik heb er maar een jaar of vier een dagdeel per week les gegeven, maar dat is

Is het maatschappelijk vooroordeel ten aanzien van TBS te nuanceren?

Ik heb me wel eens laten vertellen dat slechts een klein deel van de patiënten volledig geneest in een kliniek. Dat betekent

TBS is de zwaarste strafmaat die we kennen in Nederland.

voldoende om onderdeel te worden van de microkosmos die zo'n kliniek in feit is. Wat ik wel gedaan heb, is goed observeren. Dat heb ik van nature in me. In die vier jaar heb ik genoeg gezien om mijn boek te maken.

Over microkosmos gesproken. Je hoofdpersoon houdt er een mierenkolonie op na.

Tsja, niet zo gek dat iemand in zo'n klein wereldje een eigen wereld wil scheppen. En dan is zo'n mierenkolonie een soort metafoor voor de echte wereld. Ik heb het gegedat het overige deel voor altijd vastzit, of recidiveert. Dat is een schrikbarende gedachte, maar het alternatief vind ik enger. Als je ervan uitgaat dat de bewoners van zo’n kliniek echt ziek zijn en er kans op genezing bestaat, dan vind ik het een menselijke plicht om er alles aan te doen om ze beter te maken. Moet je anders een levenslange gevangenisstraf invoeren? En deze kleine groep onterecht een kans op een normaal leven misgunnen? Het systeem is verre van volmaakt, maar zolang

Denk je dat elke TBS-er terecht in de kliniek zit?

Ik denk dat er zeker een percentage TBSers is dat onterecht in een kliniek zit. Ik heb daar wel een aantal schrijnende verhalen over gehoord.

Noem eens een paar voorbeelden

Dat kan ik niet doen. Spreek me over een paar jaar nog maar een keer, maar dan off the record. Maar dat er gevallen als Lucia de B en de Puttense moordzaak zijn geweest, spreekt boekdelen. Ik denk dat we het dan nog maar over het topje van een ijsberg hebben.

Wat vind je van het feit dat advocaten TBS nogal eens afraden?

TBS is wat mij betreft de zwaarste strafmaat die we kennen in Nederland. Wanneer je niet geneest van de geconstateerde stoornis en dus een gevaar voor jezelf of de maatschappij blijft vormen, kom je nooit uit die kliniek. Mensen met een stoornis die zelf niet inzien dat ze geholpen moeten worden (psychopaten bijvoorbeeld) zullen eerder vrijkomen als ze kiezen voor een gevangenisstraf. Dat advocaten hier een advies in geven, kan ik begrijpen. Dat vraagstuk heeft meer te maken met rechts-ethiek.

Wat was jouw functie in die kliniek?

Ik kwam in de kliniek werken toen ik eerstejaars student literatuurwetenschappen was. Ik ging daar werken als hulpdocent. De kliniek heeft een onderwijs-afdeling. Sommige patiënten volgen een opleiding, variërend van een vakopleiding tot Havo en zelfs HBO. Ik gaf de patiënten één op één bijles in de vakken Nederlands, Maatschappijleer en Geschiedenis. Je zit dan in een kleine ruimte tegenover je ‘leerling’. Verder is er niemand bij en met behulp van de schoolboeken werk je naar een diploma toe. Ondertussen leer je de patiënten kennen. De sfeer is zelden gevaarlijk. Ze kijken naar je op, want ze zien jou als een ‘gewoon’ mens. Zo willen zij ook zijn en de meeste patiënten nemen gretig alles in zich op.

Je werkt inmiddels aan een ander boek?

Dat gaat onder meer over een chirurg en over gokken. Iets heel anders dus. Maar het schiet al mooi op.

Je schrijft snel?

Mijn debuut heb ik in vier weken geschreven. Maar daar had ik wel vier jaar research voor dus. En ik had de comfortabele positie dat ik niet met mijn boek hoefde te leuren, maar de keuze had tussen verschillende uitgevers.

‘Eindelijk de cannabisteelt reguleren’

Boris van der Ham (ex-kamerlid D66) schreef een compact boek over de vrije moraal. Hij gebruikte daarbij een wat pesterig onderschrift: seks, drank en drugs in de Tweede Kamer. Wie denkt dat het over het hedonisme van onze kamerleden gaat, komt bedrogen uit. Maar het onderschrift dekt wel de lading van het boek. Hoe is ons parlement in de loop der tijden omgegaan met het opleggen van de moraal. Het is een geestig, onthullend en erg leesbaar boek geworden van een man die zijn mening niet voor zich houdt.

Van der Ham begint met de stelling dat de discussie over moraal beslist niet een discussie van de laatste decennia is. Al meer dan 150 jaar wordt er in de Tweede Kamer

gesproken over hoe de overheid burgerlijke vrijheden denkt te moeten intomen, dan wel de teugels wil laten vieren. Het is natuurlijk vooral de kerk die eeuwenlang de moraal heeft voorgeschreven. Pas na de Verlichting en de opkomst van de moderne wetenschap (Darwin) werd de positie van de kerk ondergraven. Van der Ham noemt het dan ook aanmatigend dat de kerk de moraal claimt. Alsof niet-kerkelijken geen fatsoenlijke burgers kunnen zijn. Trouwens, wat de moraal binnen de kerk zelf betreft, is er de laatste jaren nogal wat aan het licht gekomen. Ook veel gelovigen hebben inmiddels hun twijfel over hun dominee en priester als hoeders van de moraal...

Door: Feije Wieringa

Van der Ham even letterlijk: “Ik vind dat Nederland zo snel mogelijk moet besluiten om naast de verkoop van cannabis ook de teelt eindelijk eens netjes te reguleren. Dat kan veel onnodige schade voorkomen, ook omdat er dan toezicht komt op de kwaliteit en sterkte van de cannabis.” Ook het verbod op paddo's noemt Van der Ham wetgeving die eerder op emotie dan op ratio is gebaseerd. En wat het schadebeginsel betreft,

hij schrijft het letterlijk: “XTC is minder gevaarlijk dan paardrijden.” Laten we hopen dat zijn inzichten via D66 in de volgende regering weerklank vinden. Want voorlopig is dit nog steeds het land van de dubbele moraal in plaats van de vrije moraal!

De War on Drugs richt volgens Van der Ham meer schade aan dan drugs ooit kunnen veroorzaken.

Kruistocht tegen porno

Persoonlijk vind ik de atheïst Richard Dawkins een mens met een fatsoenlijker moraal dan de Paus, maar vermoedelijk denkt het grootste deel van de wereld daar heel anders over. De scheiding van kerk en staat is een groot goed, maar ondertussen worden nog steeds veel wetten gemaakt door politici die uitgaan van hun kerkelijke overtuiging. Denk maar aan Van Agt, die in de jaren zestig een ware kruistocht tegen porno op touw zette (door Van der Ham laconiek prikkellectuur genoemd), maar later toch bijdraaide en nu pleitbezorger van een liberaler drugsbeleid is geworden. Moraal is blijkbaar niet alleen onderhevig aan geloof, maar ook aan de tijd.

De slavenhandel was nog geen 200 jaar geleden moreel volstrekt verantwoord. Nederland was een van de laatste landen die dit opgaf en toonde zich hierin typisch het land van koopman en dominee. Maar daar staat tegenover dat Nederland ook het land is van Spinoza en Erasmus. En dat Voltaire, de beruchte Franse vrijdenker, hier probleemloos zijn boeken kon laten drukken.

Dubbele moraal

Over drugs heeft Van der Ham veel zinvols te zeggen. Natuurlijk heeft hij oog voor het feit dat drugs schadelijk kunnen zijn. Maar uit alles blijkt dat hij onderschrijft wat Terence McKenna ooit schreef: een land dat alcohol kan hanteren, kan elke drug hanteren. De War on Drugs snijdt volgens Van der Ham geen hout en richt meer schade aan dan drugs ooit kunnen veroorzaken. Over cannabis citeren we

Open: ma t/m vr 10.00 - 18.00 zaterdag 10.00 - 16.00 Tel. 045 - 5211541 Fax. 045 - 5281086

Wijngaardsweg 34 b/c 6412 PJ Heerlen Industrieterrein De Koumen

Zweden kweken steeds meer wiet

Zweedse blowers laten zich niet uit het veld slaan door het weinig tolerante cannabisbeleid in hun land. In een interview dat begin juni in de Zweedse Metro verscheen, verklaart Jonas Wendel van de Stockholmse narcoticapolitie dat Zweden vrijwel zelfvoorzienend is als het om cannabis gaat.

"Een paar jaar geleden vonden we nog een handvol planten in kasten en dergelijke, tegenwoordig is het niet ongebruikelijk dat mensen kweektenten met honderden planten hebben," vertelde hij Metro. Volzaadje uitkomt is er voor de Zweedse wet sprake van drugs.

Ook in de cijfers is de groei van de thuisteelt zichtbaar: werden in 2000 nog 148

Door: redactie Highlife

stelling tot de toename van de thuisteelt neemt het thuis stoken van alcohol juist af. Tien jaar geleden was 3 procent van

Pas als een zaadje uitkomt is er voor de Zweedse wet sprake van drugs.

gens hem is het eenvoudig om aan kweekmateriaal te komen, dat in Zweden legaal verkrijgbaar is, net als zaden. Pas als een mensen wegens het kweken of produceren van drugs veroordeeld, in 2011 was dat aantal toegenomen tot 655. In tegende nationale alchoholconsumptie nog van thuisstokers afkomstig, in 2011 was dat percentage gedaald tot 1 procent.

High met schorpioenen

In Afghanistan en delen van India is een nieuwe drug in opkomst: schorpioenengif. Volgens David MacDonald, schrijver van het boek Drugs in Afghanistan, is de groeiende populariteit van de bizarre ecodrug een gevolg van de zinloze westerse pogingen drugs waar ook ter wereld uit te roeien.

Zeker in gebieden waar oorlogsellende dagelijkse kost is, zijn er altijd mensen op zoek naar een kortstondige ontsnapping uit de hel. In de Afghaanse provincie Bamiyan worden de schorpioenen consumptieklaar gemaakt door ze tussen stenen te verpletteren, waarna ze in de zon worden gedroogd. De staart wordt vervolgens samen met de gifangel fijngestampt en met tabak en/of hasj opgerookt. veroorzaken, de effecten van een sterke mescalinetrip evenaren en drie dagen aanhouden. Een politiewoordvoerder in de Indiase stad Bharuch lijkt de theorie van MacDonald te bevestigen: “Omdat we zoveel succes hebben geboekt in de bestrijding van de handel in alcohol, opium, hoestsiroop en heroïne, storten steeds meer jongeren zich op de nieuwe rage.”