Wietpas wankelt. Of niet?

Keurmerk coffeeshops als alternatief voor de wietpas

Haarlem beschikt over 16 gedoogde coffeeshops, die zijn verenigd in het Team Haarlemse Coffeeshopondernemers (THC). In overleg met de gemeente en gesteund door de cannabis consumentenorganisatie We Smoke kwam men met een alternatief voor de wietpas, een zogeheten keurmerk voor coffeeshops.

Het Haarlemse model is eigenlijk precies wat Minister Ivo Opstelten als de ideale coffeeshopsituatie ziet; kleinschalige coffeeshops die de lokale consument bedienen. Haarlem heeft 16 coffeeshops op ongeveer 155.000 inwoners, wat neerkomt op een coffeeshop voor circa 10.000 inwoners. Dit in tegenstelling tot een van de buurgemeenten, Haarlemmermeer, waar 120.000 inwoners zijn aangewezen op slechts één coffeeshop. Verder is er in Haarlem geen sprake van overlast van buitenlandse drugstoeristen, de belangrijkste reden voor de invoering van de wietpas.

AHOJG

Het keurmerk bestaat behalve uit de bekende AHOJG criteria (geen openlijke Affichering, geen Harddrugs, geen Overlast, geen verkoop aan Jongeren onder de 18 jaar, geen verkoop van meer dan 5 Gram per persoon) uit een pakket van maatregelen ten aanzien van deurbeleid, huisregels, informatieverstrekking, een risicoanalyse voor de omgeving en opleidingen. Coffeeshops komen in aanmerking voor het keurmerk indien de Bibob toets voor het betreffende bedrijf positief is verlopen. Burgemeester Bernt Schneiders (PvdA) van Haarlem: “Nu de wietpas niet het beoogde effect blijkt te sorteren, moet er naar een alternatief worden gekeken. Ik ben blij dat de coffeeshops met ons de verantwoordelijkheid hebben genomen om tot een keurmerk te komen. Hierdoor kunnen we de regulering nog beter voor elkaar krijgen.”

Jaren van overleg

Het keurmerk is het resultaat van jaren van overleg en samenwerking tussen de gemeente en de 16 lokale coffeeshops. Het feit dat er in de 25 jaar dat Haarlem een coffeeshopbeleid heeft, nog nooit een aanklacht tegen een coffeeshop is ingediend, en dat de politie er alleen maar komt om de 'reguliere' controles uit te voeren, zal ongetwijfeld van invloed zijn geweest op de besluitvorming rond het keurmerk. Ook het feit dat de 16 coffeeshops al in februari hebben verklaard niet aan de wietpas te willen meewerken, zal de gemeente aan het denken hebben gezet. Uit een onderzoek van het THC bleek dat 87.6 % van de coffeeshopbezoekers zich niet wil registreren voor de wietpas, hetgeen tot het faillissement van alle coffeeshops zou kunnen leiden.

Begrip

Nol van Schaik, secretaris en mede-oprichter van het THC: "De burgemeester had begrip voor ons standpunt, nadat we hem onze situatie persoonlijk hadden voorgelegd. We zijn vooral opgelucht dat onze burgemeester meer gezond verstand heeft dan Ivo Opstelten, want criminaliteit voorkomen is makkelijker dan criminaliteit bestrijden." Het keurmerk zal gecontroleerd worden door een commissie die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de gemeente Haarlem, de GGD, We Smoke en de Stichting Drugsbeleid, gecompleteerd met Wernard Bruining als ervaringsdeskundige.

Door: Redactie Highlife

Gezond verstand

Interessant is dat burgemeester Schneiders voorzitter van de Vereniging van Burgemeesters is. In die hoedanigheid zal hij het keurmerk-systeem doorsturen naar zijn collega's, zodat ook zij een alternatief voor de wietpas in handen hebben. Nol van Schaik: "Het is te hopen dat het gezond verstand weer de overhand krijgt in Nederwietland, en dat alle burgemeesters die hun stad willen vrijwaren van de aan de wietpas verbonden straathandel en andere criminaliteit, het Haarlemse keurmerk adopteren. Het verdient aanbeveling om net als burgemeester Schneiders van Haarlem de wietpas af te wijzen. Hij weet namelijk wél wat goed is voor 'zijn' stad en haar inwoners."

Weerstand groeit tegen wietpas

Door: Rob Tuinstra

De weerstand tegen de wietpas neemt inmiddels onhoudbare proporties aan. Steeds meer gemeenten met coffeeshops binnen hun grenzen melden niets in de wietpas te zien. Desondanks blijven Staatssecretaris Fred Teeven (VVD) en Minister Ivo Opstelten (VVD) van Veiligheid en Justitie volharden in hun standpunt dat de wietpas “een groot succes” is.

Er ging de tweede helft van september bijna geen dag voorbij zonder dat de wietpas in het nieuws kwam. In bijna alle gevallen ging het dan om nieuwe gemeenten of burgemeesters die verklaarden tegen de wietpas te zijn. Zo toonde burgemeester Aboutaleb van Rotterdam zich bij het TV-programma EenVandaag een fel tegenstander. Aboutaleb: “De wietpas functioneert niet, gaat ook niet functioneren,

en zal alleen tot meer overlast leiden.” Inmiddels hebben alle burgemeesters van de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht) zich publiekelijk tegen de wietpas gekeerd.

Irritatie

Ook in het zuiden neemt de irritatie toe. Nadat burgemeester Hoes van Maastricht na maanden van toenemende overlast eindelijk toegaf dat de wietpas toch niet zo’n eclatant succes was als hij eerder claimde, kreeg hij

snel bijval van andere zuidelijke gemeenten. In een brief aan Opstelten verzochten acht Limburgse coffeeshopgemeenten om de landelijke invoering van de wietpas per 1 januari 2013 op te schorten. Volgens de gemeenten is de overlast op straat sterk toegenomen, omdat bijna niemand meer zijn cannabis in een coffeeshop koopt, maar vooral op straat. De registratieplicht is onhoudbaar, aldus de gemeenten. Ook steden als Breda en Enschede verklaarden publiekelijk van de wietpas af te willen.

De wietpas is een mislukking, dat zullen ook deze heren moeten toegeven.

Verzet

Opgestookt door dit landelijke verzet, waarbij ook lokale VVD-politici zich aansloten, werd in de Tweede Kamer begin oktober opnieuw kort gesproken over de wietpas. GroenLinks kamerlid Liesbeth van Tongeren wilde van Opstelten weten wanneer hij eindelijk zou toegeven dat de wietpas een mislukt experiment is. Van Tongeren: “Geen gemeente wil de wietpas nog en toch blijft de minister stug vasthouden aan zijn eigen beleid. We moeten een voorbeeld nemen aan Haarlem (zie pagina 20, red.) en ons geld niet steken in een kostbaar landelijk systeem dat zorgt voor meer overlast." Kamerleden van D66, PvdA en SP sloten zich daarbij aan. Nine Kooiman (SP): “Volgens mij zijn er nog maar twee mensen in Nederland die geloven in dit pasje: VVD'ers Fred Teeven en Ivo Opstelten. Burgemeesters, agenten en omwonenden schreeuwen moord en brand, maar deze twee heren doen alsof hun neus bloedt. De wietpas is een mislukking, dat zullen ook deze heren moeten toegeven.”

“Een groot succes”

Opstelten toonde zich opnieuw doof voor alle argumenten. Hij claimde dat de wietpas “een groot succes” was omdat er minder overlast van buitenlandse coffeeshopbezoekers zou zijn. Over de door iedereen ervaren toegenomen overlast door de exploderende straathandel was de minister minder duidelijk. Verder dan het mantra dat straathandel “keihard” zal worden aangepakt kwam hij niet. Opstelten verschool zich vooral achter de evaluatie van de wietpas die nog deze maand plaats zal vinden. Volgens de minister is hij “in constant overleg” met lokale overheden, justitie en politie, en zal hij met een standpunt komen nadat dit overleg afgerond is.

Het kan haast niet anders dan dat een landelijke invoering van de wietpas per 1 januari 2013 niet door kan gaan. Nu het verzet dergelijke immense proporties heeft aangenomen, kan zelfs Opstelten niet langer vol blijven houden dat zijn wietpas een succes is. Daarbij komt dat de beste man wellicht nog even moet wennen aan een nieuwe politieke realiteit. Want het rechtse beleid van zijn demissionaire kabinet van VVD en CDA, gedoogd door de PVV, wordt bijna zeker ingewisseld voor een centrumkabinet van VVD en PvdA.