Tapekunst op straatlantaarns

De straatkunst van de Duitse Amsterdammer Max Zorn komt ’s nachts pas tot leven. Veel materiaal heeft hij er niet voor nodig. Met slechts bruine verpakkingstape op plexiglas maakt hij filmische beelden, die hij ophangt in straatlantaarns. De grotere tapebeelden zijn te zien in galeries.

Op zijn website staat een veel bekeken Youtube-filmpje, waarop te zien is hoe hij de beelden opbouwt met simpele, bruine verpakkingstape. Door banen tape over el-

kaar te plakken, en veel precies snijwerk, componeert hij zijn eigen filmscènes. Hij plakt de tape op flexibel plexiglas. Eenmaal klaar is het transparante werk het best te bewonderen bij fel dag- of kunstlicht. plek wordt. Zo kan hij een tapecollage maken met allerlei varianten licht- en donkerbruin. Hij plakt de tape op flexibel plexiglas. “Deze hou ik voor mijn raam. Ik heb ook

een lichtbak, zodat ik ’s nachts kan werken. Soms maak ik eerst wat schetsen, die ik ernaast hou als voorbeeld. Bij een complexe afbeelding maak ik aan de andere kant van het plexiglas een schets met viltstift. Dat is ook handig als ik snel wil werken. Dan plak ik de eerste banen tape op, snijd er stukken uit en plak op sommige plekken weer een baan tape. Zo ga ik verder. Ik heb minimaal vijf lagen tape nodig om het beeld diepte te geven. Op donkere delen zitten wel acht tot tien lagen.”

Door: Peter van Sparrentak

Bruine verpakkingstape laat licht door: hoe meer banen over elkaar, hoe donkerder die plek wordt.

Verschillende materialen

Max Zorn, geen pseudoniem maar zijn echte naam, ontdekte de techniek toen hij anderhalf jaar geleden vanuit Duitsland in Amsterdam kwam wonen. “Ik ging ’s nachts tussen één en twee altijd joggen na het werk. Dan heb je echt de ruimte en kun je ondertussen naar muziek luisteren. Overdag is het te druk en moet je constant op het verkeer letten. Ik nam verschillende routes en leerde zo de stad kennen. Onderweg zag ik van die mooie straatlantaarns, vooral langs de grachten. Omdat de meeste straatkunst ’s nachts niet te zien is, wilde ik iets bedenken dat de nacht als setting gebruikt.” Toen ging hij met verschillende materialen experimenteren. “Ik werkte eerst met gekleurd papier op plexiglas en maakte dat vast met bruine tape. Toen zag ik dat die tape zèlf een cool effect had. Zo ben ik op het idee gekomen om alleen met tape te werken.”

Raam Gangsterfilms

In zijn ‘tapes’ combineert hij filmscènes met eigen foto’s of verzameld beeldmateriaal. “De ene keer maak ik een portret, de andere keer een scène. Ik heb een grote hoeveelheid beelden, van foto’s van posters tot familieportretten. En ik maak screenshots van films, zoals gangsterfilms, van het genre film noir en klassieke zwart-witfilms zoals Casablanca. Ik hou van films met stijlvolle kleding, mooie poses en oude auto’s. Ik gebruik niet zozeer de gezichten, meer de poses. Films vertellen een verhaal en ik doe eigenlijk hetzelfde met deze tapes. Ik heb een scène in mijn hoofd en maak deze met een collage van beelden.”

Lichteffecten

tuur, zoals gebouwen, helpt de tape echt mee. Op andere plekken verkreukel ik de tape om bijvoorbeeld haren van een vrouw te maken.” Zo kan de laag tape wel een halve centimeter dik worden. “Wat voor mij ook belangrijk is: de tape mag niet te stevig kleven, want dan kan ik er te moeilijk stukjes uitsnijden en afhalen. Ik werk nu met

verschillende merken. Voor één beeld moet ik hetzelfde merk gebruiken, omdat er anders kleurverschillen komen.”

In Amsterdam gaat hij regelmatig de straat op om zijn werk aan een straatlantaarn op te hangen. En ook in andere steden, bijvoorbeeld als hij daar voor een expositie is. “Straatlantaarns vind ik de meest interessante plekken. Elke stad heeft weer zijn eigen soorten, variërend van oude straatlantaarns met zacht, romantisch licht tot hele moderne met fel licht. Ik zoek bij voorkeur naar de oudere typen. In Hongkong kwam ik een mooie oude lantaarn tegen bij het red light-district, waarin ik er één heb opgehangen. Het is altijd verrassend, omdat ik nooit helemaal weet hoe het er op straat uit gaat zien. En het stoort niet, omdat er nog steeds voldoende licht door de lamp komt.”

Klimmen

“Ik vind het leuk om in een lantaarnpaal te klimmen en ze op te hangen. Meestal heb ik er hulp bij, mensen die ook kijken of er politie aan komt. Alleen kan het ook, maar dat is lastiger. Dan stop ik het plexiglas met tape voor in mijn broek. Boven in de paal houd ik mezelf met alleen mijn benen vast, pak dan het plexiglas en bevestig die aan de lamp.” Hij maakt het plexiglas vast aan de lantaarn met tieribs door gaatjes in de hoeken of met stroken doorzichtig

plakband. Toen zijn vriendin in Engeland een Beatles-tour ging doen, maakte hij enkele portretten van de bandleden en gaf

die aan haar mee om in steden als Liverpool en Bristol ter plekke op te hangen. Het leverde hem aardig wat publiciteit op. “Of ik wel eens gepakt ben? Ja, in Parijs was ik zo stom om een lantaarnpaal uit te kiezen, vlakbij een politiebureau. In Berlijn werd ik aangehouden, maar mocht ik doorlopen, nadat ik de tape had verwijderd. Ik beschadig niets en kan het werk ook weer zo weghalen.”

Of ik wel eens gepakt ben? Ja, in Parijs was ik zo stom om een lantaarnpaal uit te kiezen, vlakbij een politiebureau.

Geen kunstopleiding

Hongkong maakte hij een werk dat is verkocht ten bate van een goed doel. Eind dit jaar heeft hij een expositie in Parijs. “Mijn

grootste werk is één bij anderhalve meter, maar dat heb ik nog niet geëxposeerd. In galeries gebruik ik lichtbakken, maar dat licht vind ik nog te kunstmatig. Ik ben nu zelf lichtbakken aan het maken, waarbij ik experimenteer met materiaal en verlichting. Binnen exposeren is lastig. Het moet goed te zien zijn, maar het licht mag niet te fel zijn.” Hij heeft geen kunstopleiding gedaan, maar maakte eerder grafische dingen en aquarellen: schilderijen van verf op waterbasis. Het werken met tape lijkt misschien makkelijk, maar is dat zeker niet. Sommige details zijn heel klein. Deze moet hij uit de tape snijden, zonder die te scheuren. Max: “Ik gebruik X-Acto mesjes,

een soort scalpels: klein en heel scherp. Dat was in het begin een kwestie van veel oefenen. Ik sneed me toen elke dag wel. Het krijgen van een nieuw paspoort was een probleem, omdat ik zo veel in mijn vingers had gesneden. Ik kon geen goede vingerafdruk geven en moest een paar maanden wachten.”

Stickerproject

Om zijn werk ook in andere landen op straat te verspreiden heeft hij het Stick Together-project bedacht. “Ik kreeg steeds meer vragen van mensen om zelf ook een sticker op te hangen. Ze kunnen zich via mijn website aanmelden en een foto meesturen van een mooie locatie in hun stad. Ik krijg tientallen mails per dag. Uit de inzendingen kies ik telkens een kandidaat. Dat zijn er vijf per week. Die stuur ik via de normale post een zelfklevend tapekunstwerk toe, op groot briefkaartformaat. Als ze die hebben opgeplakt, sturen ze me er een foto van. Zo helpen ze mee om mijn kunst over de wereld te verspreiden.”

www.maxzorn.com