Gemeentelijke wietkweek?

Krijgt ambtenaar groene vingers?

Een nieuwe regering schept hoop. Is er eindelijk voldoende politieke wil om de wietteelt te reguleren? Als het aan een aantal Nederlandse gemeenten ligt, gaan zij binnenkort zelf zorgen voor de wiettoevoer naar de coffeeshops.

Door: Michiel Panhuysen

Lobbyen in Den Haag

In de Rotterdamse gemeenteraad werden eind november 2012 twee moties aangenomen van GroenLinks en D’66. De eerste motie kwam op voor de positie van de coffeeshops in de stad. Enkele jaren geleden dunde het aantal coffeeshops flink uit, nadat er een afstandscriterium van 250 meter tot scholen werd ingesteld. Inmiddels wordt er landelijk gesproken

over het invoeren van een afstandscriterium van 350 meter, vanaf 1 januari 2014. Dat zou betekenen dat nog meer shops hun deuren zouden moeten sluiten. ‘Dat willen we niet,’aldus de Rotterdamse GroenLinks raadsfractievoorzitter Arno Bonte. ‘Want als nog meer coffeeshops hun deuren sluiten, verplaatst de handel in hasj en wiet zich naar de straat. Dat is voor veel buurtbewoners én voor consumenten onprettig. De coffeeshops hebben een functie in de stad. Ze leiden de verkoop van cannabis in goede banen. En die functie willen we behouden.’

De tweede motie die in Rotterdam werd aangenomen gaat over de achterdeur. Bonte: ‘Het is natuurlijk niet voor het eerst dat dit gezegd wordt, maar het probleem bestaat nog steeds: De verkoop van cannabis in de coffeeshops is toegestaan, maar de inkoop bij de wietkweker en de wietteelt zelf zijn verboden. Dat wringt.’ Daarom spreekt de tweede motie zich uit voor een gemeentelijk gerelde wietkweek. Het is de bedoeling dat het aannemen van de motie de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb ertoe zal bewegen actief voor de regulering van de wietkweek in Rotterdam te gaan lobbyen in Den Haag. Maar Bonte is realistisch, en begrijpt ook wel dat zijn burgemeester niet meteen een wietvlag op het dak van het ministerie van Veiligheid en Justitie zal plaatsen. Maar

je weet het niet. In Rotterdam gaan de gedachten inmiddels al uit naar de invulling van het plan om als gemeente wiet te gaan kweken. ‘Het is natuurlijk een optie dat de gemeente zelf een wietplantage gaat beheren. De kwekers zouden dan dus gemeentelijke ambtenaren zijn,’ theoretiseert Bonte. ‘Maar het is misschien reë-

Het is een optie dat de gemeente zelf een wietplantage gaat beheren. De kwekers zouden dan dus gemeentelijke ambtenaren zijn.

Tijd is rijp

stad als Rotterdam regelmatig tot gevaarlijke toestanden leidt, pakt Rotterdam de illegale wietteelt hard aan. Maar dat is dweilen met de kraan open, want door het oprollen van kwekerijen neemt de vraag naar wiet niet af. Nieuwe kwekerijen vervangen de opgerolde wietplantages. Het toestaan van legale wietkwekerijen zou aan de behoefte van cannabisconsu-

menten kunnen voldoen, zonder dat er gevaarlijke capriolen worden uitgehaald door onveilig opererende kwekers. Als een legale kweek de illegaliteit (deels) zou overnemen, zou dat bovendien veel kostbare inzet van politie kunnen schelen, denkt Bonte. Tot slot is het bij een gecontroleerde teelt mogelijk om de kwaliteit van de wiet te garanderen. Bonte is ervan overtuigd dat de tijd rijp is om de wietteelt te reguleren, landelijk of lokaal. ‘Het regeerakkoord van deze nieuwe regering maakt maatwerk op lokaal niveau mogelijk, waar het gaat om drugsbeleid. We kunnen in Rotterdam dus gaan kijken of het haalbaar is om aan de lokale behoefte van coffeeshops te voldoen met een gemeentelijk gereguleerde teelt’. De GroenLinks voorman wijst daarbij naar initiatieven in andere landen: ‘Nederland is allang niet meer het enige land waar burgers op een gedoogde of zelfs legale wijze aan cannabis kunnen komen. In Tsjechië, Portugal en Spanje zijn gedoogpraktijken aan het ontstaan die vergelijkbaar zijn met onze coffeeshops. Twee staten in de VS gaan tegenwoordig zelfs nog verder. In Colorado en Washington is cannabis in beperkte hoeveelheden sinds kort legaal.’

Bokma en Bols

VVD-raadslid Oscar Dusschooten is de initiatiefnemer van een motie voor regulering van wietteelt in Tilburg. De VVD’er vergelijkt de wietteelt met de alcoholstokerij. ‘De heren Bokma en Bols kregen een vergunning om jenever te stoken. Er kwamen kwaliteitsnormen waar ze aan moesten voldoen. Wij willen iets soortgelijks met wiet. Onderzoek de mogelijkheden voor het controleren van de kwaliteit, doe er accijns op en besteed de opbrengsten aan voorlichting en preventie. Zo heeft iedereen er wat aan. Nu is de teelt in handen van criminelen en zijn we die impliciet aan het spekken’, zegt Dusschooten in een artikel in Binnenlands Bestuur.

ler als de gemeente aan een of meerdere ondernemers een vergunning geeft om onder toezicht van de gemeente te kweken, waarbij de gemeente de locatie zal bepalen waar dat gaat gebeuren. Het meest waarschijnlijk is een veilige locatie aan de rand van de stad.’

Of de gemeentelijke kwekerij er ooit komt is een grote vraag. Feit is wel dat Rot-

terdam geen roepende in de woestijn is. In Leeuwarden, Haarlem, Eindhoven en Tilburg waren er eerder ook al vergelijkbare oproepen tot het reguleren van de wietkweek. De Maastrichtse burgemeester Leers onderschreef in 2005 al een manifest dat de landelijke politiek aanzette om een proef toe te staan met gereguleerde wietteelt. En in 2011 lanceerde de gemeente Utrecht een plan waarbij ondernemers werden gestimuleerd om cannabis social clubs te starten, in navolging van initiatieven in België en Spanje.

Nieuwe koers

Het rommelt in een aantal gemeenteraden in Nederland. Volgens Bonte toont het vooral aan dat steden een grote behoefte hebben aan het regelen van de achterdeur. De afgelopen jaren is duide-

lijk geworden dat het oprollen van illegale wietkwekerijen de problemen niet oplost. Het is tijd voor een nieuwe koers, laten de betrokken gemeenten de regering weten. Die koers moet mogelijk worden gemaakt in Den Haag, door het aanpassen van wetten. Het verwijzen naar internationale verdragen die regulering van de wietteelt onmogelijk zouden maken, is geen steekhoudend argument meer, bewijzen de buitenlandse ontwikkelingen. Ook een aantal rechtsgeleerden laat weten dat die verdragen Nederlandse legale wietteelt niet in de weg staan. Het gaat vooral om de politieke wil om het te doen. Bonte: ‘Het is een positief teken dat in de Tilburgse gemeenteraad de VVD de drijvende kracht is achter de gemeentelijke wietteelt. Dat betekent dat de politiek er over de gehele breedte rijp voor lijkt.’ Het huidige kabinet is door het wegvallen van de invloed van

het CDA in theorie in staat om stappen in de goede richting te zetten. Samen met de luide roep van gemeenten om actie toont dat aan dat alle lichten op groen staan.

Helaas is de eerste reactie van minister Opstelten op de gemeentelijke kweekplannen negatief. Dat was te verwachten. Maar duidelijk is dat ook vanuit zijn eigen politieke partij aan de stoelpoten van de bewindsman wordt gezaagd…

De gemeentelijke roep om achterdeurexperimenten gaat veel verder terug in de tijd dan 2005. De gemeenteraad van Deventer neemt in 1997 een motie aan waarin zij het college oproept om bij het OM aan te dringen op zo’n experiment. En in 1998 maakt Leeuwarden een eerste plan voor het gedogen van wietteelt om coffeeshops te bevoorraden.

Tijdens een symposium van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) presenteert de stichting Drugsbeleid eveneens een plan om hennepteelt te reguleren. Het plan is als brochure uitgegeven onder de titel ‘Coffeeshop uit de schaduw’. De plannen verdwijnen in de prullenbak nadat het CDA er kamervragen over stelt. Twintig burgemeesters, onder wie de toenmalige Tilburgse burgemeester Stekelenburg, vragen in 1999 toestemming voor een experiment waarbij een aantal geselecteerde henneptelers de coffeeshops mogen bevoorraden, onder toezicht van de overheid. Op 27 juni 2000 neemt de Tweede Kamer zelfs een motie van PvdA kamerlid Apostolou aan, waarin de regering wordt opgedragen om richtlijnen te ontwikkelen voor de productie van nederwiet en de toelevering daarvan aan coffeeshops. Deze motie is nooit ten uitvoer gebracht…