Interview Robert C Clarke (deel 2

Het grote Robert C. Clarke interview deel 2

“Geen enkele plant kan de wereld redden”

Onlangs verscheen Cannabis: Evolution and Ethnobotany, een fascinerend boek over de herkomst en ontwikkeling van cannabis en de lange, complexe relatie tussen de mens en de plant. Highlife sprak uitgebreid met één van de auteurs, Robert C. Clarke. In dit tweede deel gaat Clarke dieper in op de nieuwe classificatie van cannabis en prikt hij een aantal populaire misverstanden en pipe dreams door. “Geen enkele plant, zelfs niet een zo oud en waardevol multifunctioneel gewas als cannabis, kan de wereld redden.”

tekst: Derrick Bergman foto’s: Robert C. Clarke & Derrick Bergman

Wat zijn de drie meest voorkomende misverstanden over cannabis?

“Nummer een: wiet en hasj zijn een opstapje naar het gebruik van hard drugs. Ook al is deze claim gebaseerd op valse logica en bestaat er geen statistisch bewijs voor, toch leeft dit sprookje voort als belangrijkste argument tegen legalisering van cannabis, zelfs voor medicinaal gebruik. Tweede misverstand: cannabismedicijnen zijn een panacee, een wondermiddel. Hoewel cannabismedicijnen effectief zijn gebleken bij de symptoombestrijding van een groot aantal ziekten, werken ze niet voor elke indicatie of voor elke patiënt. En er bestaat feitelijk nog geen hard klinisch bewijs dat cannabis daadwerkelijk een ziekte kan genézen. Het overdrijven van de voordelen van medicinale cannabis kan vooruitgang in

de weg staan. Wilde claims kunnen als even belachelijk worden beschouwd als de claim dat cannabisgebruik leidt tot gebruik van hard drugs. Misverstand nummer drie: hennep kan de wereld redden! Nog zo'n schadelijke overdrijving. Geen enkele plant, zelfs niet een zo oud en waardevol multifunctioneel gewas als cannabis, kan de wereld redden. Dit overstatement komt voort uit het idee dat cannabis een onkruid is, dat dus overal en onder slechte omstandigheden kan worden verbouwd. Cannabis kan weliswaar overleven in een groot aantal extreme omstandigheden, maar vezel- en zaad-variëteiten hebben goed gedraineerde en regelmatig geïrrigeerde akkers nodig. Landbouwgrond is wereldwijd schaars, dus moet hennep altijd direct concurreren met voedselgewassen. Hennep heeft bovendien veel water nodig en watergebrek is een van onze dringendste milieuvraagstukken. Daar komt bij dat de verwerking van hennepvezels arbeidsintensief is en dat de industrie

niet over moderne technologie beschikt om hennep concurrerend te maken met andere natuurlijke en vooral synthetische vezels. In Eurazië wordt hennep tegenwoordig vooral op kleine boerderijen verbouwd. De vezels worden met de hand verwerkt op een cottage industry niveau waar hennep heel geschikt voor is.”

“De relatie mens-cannabis is duizenden jaren oud en heeft bijna alle culturen en landen ter wereld beïnvloed”

ONZE BELANGRIJKSTE MISSIE ZOU MOETEN ZIJN HET SYSTEEM ZO TE VERANDEREN DAT NIEMAND MEER NAAR DE GEVANGENIS GAAT VOOR PERSOONLIJK GEBRUIK OF PERSOONLIJKE TEELT VAN CANNABIS.

Laten we het hebben over uw nieuwe boek. Beschouwt u het als uw levenswerk?

“Mijn mede-auteur Mark D. Merlin is professor plantkunde aan de universiteit van Hawai en heeft meerdere boeken over drugs geschreven. Naast het doen van uitgebreid veldonderzoek had ik het grootste deel van

de zeventien jaar die we voor dit boek nodig hadden een baan. De term levenswerk is dus niet helemaal accuraat, maar het boek heeft ons zeker een groot deel van ons leven bezig gehouden! De relatie menscannabis is duizenden jaren oud en heeft bijna alle culturen en landen ter wereld beinvloed, dus de hoeveelheid beschikbare informatie is immens. Al die informatie doorploegen was een enorme taak; we citeren meer dan 700 wetenschappelijke artikelen en boeken.

Cannabis: Evolution and Ethnobotany is een brede, interdisciplinaire ontdekkingstocht naar de natuurlijke oorsprong en de vroege evolutie van deze beroemde plant, met nadruk op haar historische rol in de ontwikkeling van menselijke samenlevingen. De plant cannabis wordt al heel lang geroemd om haar sterke en duurzame vezels, de olierijke, voedzame zaden en de psychoactieve en medicinale stoffen uit haar vrouwelijke bloemen. De cultureel waardevolle en vaak onmisbare producten die van cannabis kunnen worden gemaakt, hebben de commerciële, medische, rituele en religieuze praktijken van menselijke culturen diepgaand beïnvloed. Het verlangen naar die producten stuurde de evolutie van de plant in de richting van de hedendaagse variëteiten. De interesse voor cannabis groeit, net als het publieke debat over de vele toepassingen. Dit boek kan ons helpen te begrij-

pen waarom de mensheid op deze plant blijft vertrouwen en haar blijft aanpassen om aan zijn behoeften te voldoen. Het telt 464 groot formaat bladzijden en is rijk geïllustreerd met foto's, plattegronden, tekeningen en tabellen. De tekst is opgebouwd als een naslagwerk, zodat iedereen met interesse in een specifiek aspect van de relatie tussen de mens en cannabis, snel de informatie daarover kan vinden.”

HET OVERDRIJVEN VAN DE VOORDELEN VAN MEDICINALE CANNABIS KAN VOORUITGANG IN DE WEG STAAN.

Wilde cannabis in Nepal, type NLD (Narrow Leaf Drug) In het boek concludeert u dat de genetische diversiteit van cannabis afneemt. Wat kunnen we doen om dat tegen te gaan?

“Dat er zoveel genetische diversiteit is vernietigd komt door een combinatie van hebzuchtige commercialisering en bestrijding door de overheid. Het gebruik van stekken beperkt de diversiteit nog verder. Sinsemilla (zaadloze) kwekers werken met stekken en planten maar zelden zaden, alleen als er geen stekken zijn of als ze een nieuwe soort zoeken. Seksuele reproductie en genetische recombinatie zorgen zowel voor versterking als handhaving van genetische diversiteit. Om een zaad-variëteit te handhaven en vooral om haar te verbeteren moet je een groot aantal planten in een gunstig klimaat kweken en zowel natuurlijke als menselijke selectie toepassen. Zaden van de gezondste en meest geschikte planten gebruik je om de volgende generatie te produceren. Deze cyclus moet herhaald worden om een variëteit gezond en zuiver te houden.

Als je een stek van een plant snijdt en geen zaden produceert, creëer je genetisch gezien een doodlopende straat. Gefeminiseerde en vrouwelijke zaden zijn feitelijk stekken in de vorm van zaadjes. Uit gefeminiseerde zaden groeien geen mannelijke planten, dus is er geen kans op seksuele reproductie en zit je weer in die doodlopende straat. Om te behouden wat er nog over is van de genetische diversiteit van cannabis, kunnen we drie dingen doen. Ten eerste: plant zaden en produceer zaden. Hierdoor zullen meer genen overleven in plantpopulaties, wat de diversiteit stimuleert. Twee: verzamel de nog bestaande traditionele variëteiten, vermenigvuldig, selecteer en kruis ze om de genetische integriteit van elke soort te behouden. Gestabiliseerde zaden zijn de

Een meisje van de Hmong stam borduurt met hennep en verkoopt hennepzaden op de markt in Sapa, in het noordwesten van Vietnam

fundamentele bouwstenen die nodig zijn om hybride variëteiten te creëren. En drie: stop met het sturen van “verbeterde” Westerse variëteiten naar traditionele productielanden. We zijn de meeste traditionele variëteiten al kwijt en we moeten ons best doen om te redden wat ons nog rest.”

Hoe denkt u dat de cannabiswereld er over vijf jaar uit ziet?

Clarke: “Ik zou graag denken dat cannabis over vijf jaar op federaal niveau legaal is voor alle toepassingen. Met alle aantoonbare vooruitgang op het gebied van de wetgeving op state niveau is dat misschien mogelijk, maar ik betwijfel het. Er staan nog een paar grote obstakels op de weg naar legalisering. De federale overheid zal niet opgeven zonder een hard gevecht, dat nog wel eens lang aan zou kunnen slepen. Financiële instituties, de agribusiness en andere grote producenten en marketingbedrijven zullen allemaal tegen legalisering van cannabis strijden tot het moment dat

Paarden speelden een belangrijke rol bij de verspreiding van zowel mensen als cannabis in Eurazië; dit paard snoept van wilde cannabis in het Altai gebergte in het oosten van Centraal-Azië.

DE RELATIE MENS-CANNABIS IS DUIZENDEN JAREN OUD EN HEEFT BIJNA ALLE CULTUREN EN LANDEN TER WERELD BEÏNVLOED, DUS DE HOEVEELHEID BESCHIKBARE INFORMATIE IS IMMENS.

ze kans zien om er van te profiteren. Maar hun gezamenlijke verzet zal lastig te bedwingen zijn. Wat we nodig hebben is normalisering van cannabis: legalisering met een regulering zoals bij alcohol en tabak, om een gecertificeerd systeem van productie en verkoop te ontwikkelen.

Enigszins verrassend komt een deel van het felste verzet tegen normalisering in Californië van cannabistelers, van wie de meeste pas de afgelopen jaren begonnen zijn. De halsstarrige, zelfingenomen en vaak egoïstische verdedigers van het recht om cannabis te kweken klagen dat als cannabis legaal wordt, grote bedrijven zich op hun terrein gaan begeven. Maar ze vergeten wat al te snel dat er elk jaar meer dan 800.000 Amerikanen worden gearresteerd wegens cannabis, dat is er elke 48 seconden één! Ook veel van de cannabispioniers die hen voorgingen zitten op dit moment in de gevangenis. Onze belangrijkste missie zou moeten zijn het systeem zo te veranderen dat niemand meer naar de gevangenis gaat voor persoonlijk gebruik of persoonlijke teelt van cannabis. Internationaal is het absoluut een positief teken dat Uruguay cannabis heeft gelegaliseerd en dat andere landen het dogma af beginnen te wijzen dat hen decennia lang door de VS en Europa is opgedrongen. Zij ontwikkelen hun eigen hervormingen, die passen bij hun lokale omstandigheden.”

'Alle cannabis is cannabis indica' stond er ooit boven een interview met u. Wat bedoelde u daarmee?

“Traditioneel delen botanici planten in op basis van overeenkomsten in hun fysieke structuur. In de afgelopen twintig jaar zijn we aanvullende chemische kenmerken van planten gaan gebruiken, van hun DNA structuur tot hun productie van secondaire stoffen als cannabinoïden (thc, cbd etc.) en essentiële olie-componenten als terpenen. Tot vrij kort geleden beschouwden we de diversiteit van de soort cannabis als volgt: cannabis sativa werd beschouwd als de meest diverse en wijdverbreide soort, met vezel-, zaad- en drugs-variëteiten in heel Eurazië, van Europa tot Japan. De drugs-variëteiten die uit Mexico, Jamaica, Colombia, Afrika, India, Nepal en Thailand stammen, worden nu meestal “Sativa's” genoemd. Als Cannabis Indica werden alleen de traditionele zeef-hasj variëteiten uit Aghanistan en Pakistan beschouwd, die meestal Indica's worden genoemd. De meeste moderne cannabis variëteiten worden beschouwd als kruisingen tussen drugs “Sativa's” en “Indica's”. Maar om het Firesign Theatre te citeren: “Everything we knew was wrong”! Als we de evolutie van cannabis proberen te begrijpen, de historische verspreiding en de manieren waarop de plant vroeger werd gebruikt, dan is het waardevol om een moderner systeem van classificatie te gebruiken. In 'Cannabis: Evolution and Ethnobotany' gebruiken we een systeem dat grotendeels is gebaseerd op het pionierswerk van Karl Hillig van de universiteit van Indiana. We zien de soort cannabis en haar evolutie nu in een nieuw licht, met een andere onderverdeling,

Cannabis Sativa vertegenwoordigt alleen gecultiveerde Europese vezel- en zaad-variëteiten en de afstammelingen daarvan, zoals Noord-Amerikaanse wilde 'ditch weed' (ondersoort Sativa) en wilde Europese en

Centraal-Aziatische afstammelingen (ondersoort Spontanea). De verspreiding en genetische diversiteit van Cannabis Sativa zijn relatief beperkt vergeleken met die van Cannabis Indica en Cannabis Sativa omvat geen drugs-variëteiten. We gebruiken de term 'smal blad hennep' (narrow leaf hemp of NLH) om ondersoorten van Sativa aan

Oogst van cannabis in het Himalaya gebergte in WestNepal. De planten hebben geen zijtakken en worden gebruikt om charas te maken, handgewreven hasj.

“Het overgrote deel van alle cannabis in de wereld is Cannabis Indica, niet Cannabis Sativa”

te geven voor vezel en zaad-variëteiten. Om wilde populaties, ondersoort Spontanea, aan te geven gebruiken we de term 'breed blad hennep' (broad leaf hemp of BLH).

Cannabis Indica wordt verbouwd voor vezel, zaden en drugsproductie en is opgedeeld in vier ondersoorten. Ondersoort Indica stamt uit Zuid- en Zuidoost-Azië en is later geïntroduceerd in het Midden-Oosten, Afrika en de Nieuwe Wereld, vooral voor drugsproductie. We gebruiken de term 'smal blad drug' (narrow leaf drug of NLD) om de ondersoorten van Cannabis Indica drugs-variëteiten aan te geven. Ondersoort Afghanica stamt uit de Hindu Kush bergregio in Afghanistan en werd traditioneel gebruikt voor de productie van gezeefde hasj. We gebruiken de term 'breed blad drug' (broad leaf drug of BLD) om de ondersoort Afghanica verder onder te verdelen. De ondersoort Chinensis stamt uit China, Korea en Japan en werd later in Oost-Europa geïntroduceerd. Met de term 'breed blad hennep' (broad leaf hemp of BLH) duiden we de binnen de Cannabis Indica ondersoorten de Chinensis hennepvariëteiten aan. De vierde ondersoort is Kafiristanica en vertegenwoordigt de wilde en mogelijk wilde voorouderlijke populaties van Cannabis Indica. De term 'smal blad drug voorouder' (narrow leaf drug ancestor of NLDA) gebruiken we om de Kafiristanica verder onder te verdelen. De verspreiding van Cannabis Indica is veel breder en de genetische diversiteit is veel complexer dan die van Cannabis Sativa. En belangrijker: alle ondersoorten van Cannabis Indica hebben het genetische vermogen om psychoactieve thc te produceren.

Samenvattend kun je over de wereldwijde classificatie van cannabis een paar conclusies trekken. Het overgrote deel van alle cannabis in de wereld is inderdaad Cannabis Indica, niet Cannabis Sativa. Mensen roken geen Sativa voor de drugs effecten, alleen Indica variëteiten. Daarom bestaan er geen “Sativa” drugs varieteiten of “Indica x Sativa” drugs kruisingen. Alle drugs-variëteiten behoren tot de soort Cannabis Indica. Zowel Sativa als Indica produceren vezel voor textiel en voedzame zaden. De Europese hennepproductie is gebaseerd op Cannabis Sativa, de Chinese op Cannabis Indica.”

Wat zijn uw favoriete cannabis en hasj variëteiten?

Clarke: “Dat hangt echt af van de situatie. 'Set' en 'setting' zijn erg belangrijk. Als het tijd is voor creativiteit en om dingen te doen, dan zijn soorten met een smal blad drug (NLD) achtergrond geschikt; de meeste consumenten ervaren een stimulerend effect, zowel mentaal als fysiek. Variëteiten met een sterke breed blad drug (BLD) achtergrond werken doorgaans kalmerender en zijn geschikt voor amusement 's avonds en daarna een goede nachtrust. Ik blijf meestal uit de buurt van BLD variëteiten en neig naar NLD fenotypes. Daarbij kies ik voor hybride variëteiten met eigenschappen als zoete aroma's, complexe smaken, sterkte en opwekkende effecten. Die eigenschappen komen voort uit de traditionele, voornamelijk NLD kruisingen als 'Skunk No. 1', 'Original Haze' en 'Sage', die weer afstammen van complexe kruisingen van landrassen uit Columbia, Mexico, India en Thailand. Uiteraard vormen deze NLD variëteiten uitstekend basismateriaal om droge of waterextractie hasj van te maken. Enjoy!!”

Illustratie van 'Ma Gu', de legendarische Chinese 'hennep jonkvrouw', die meestal wordt afgebeeld met tuingereedschap, een mand met fruit en haar trouwe hert. Afbeeldingen van Ma Gu kom je in het hele Noorden van Vietnam tegen op borden in restaurants.