Santeon magazine: overzicht na de diagnose prostaatkanker

Ik had twee opties: opereren of bestralen.

Dit is een uitgave van de Santeon ziekenhuizen

De zes van Santeon Santeon is de Nederlandse ziekenhuisketen van zes topklinische ziekenhuizen, te weten het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen, Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, Martini Ziekenhuis in Groningen, Medisch Spectrum Twente in Enschede, OLVG in Amsterdam, St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein.

2

‘Als je de diagnose prostaatkanker krijgt, komt er veel op je af. Je hebt allerlei vragen: Word ik weer beter? Welke behandeling is voor mij het beste? Hoe regel ik het thuis en op mijn werk? Bij welk ziekenhuis ben ik het beste af? In dit magazine delen patiënten en zorgverleners van de Santeon ziekenhuizen hun ervaring met de ziekte kanker en de zorg die zij hebben gekregen of hebben gegeven. Hierdoor krijgt u een helder beeld van wat u kunt verwachten als patiënt van een Santeon ziekenhuis.

Santeon bestaat uit zes grote topklinische ziekenhuizen die nauw samenwerken. We leggen de lat hoog, omdat we patiënten alleen de beste behandeling en zorg bij prostaatkanker willen bieden. We delen onderling kennis, innovaties en ervaring en inspireren elkaar om de zorg te blijven verbeteren. Blijkt een bepaalde aanpak goed te werken, dan zorgen we ervoor dat deze voortaan in alle Santeon ziekenhuizen wordt toegepast. Zo zetten we telkens weer stappen vooruit.

Bevlogen artsen en verpleegkundigen uit onze ziekenhuizen maken zich hard voor hun patiënten. Het spreekt uit de verhalen in dit magazine. Voor u als patiënt hoop ik dat de belangrijkste conclusie zal zijn dat u er niet alleen voor staat na de diagnose kanker. Dus als u vragen heeft, stel ze gerust. Wij zijn er voor u.’

Namens de zes Santeon ziekenhuizen, Leonique Niessen, directeur Santeon

08 Z orgtraject Van klacht tot nazorg

4 04 D iagnose Henk Bos kreeg de diagnose prostaatkanker. Hij vertelt hoe hij de tijd na die diagnose beleefde.

06 U roloog Slechtnieuwsgesprek 07 O nze zorgverleners staan voor u klaar.

Wat doen zij voor u? Een aantal uitgelicht.

10

10 B ehandeling Vlak voor de Vierdaagse kreeg de sportieve Aart een grieperig gevoel dat maar niet weg wilde gaan. ‘Ik had de keuze: bestralen of opereren’, herinnert Aart zich.

13 K ennisdeling Twee (en in dit geval zelfs zes) weten meer dan één.

Ziekenhuizen leren van elkaar.

14 14 E en Santeon behandeling bij prostaatkanker 15 K anker heb je niet alleen

12 C asemanager Het vaste aanspreekpunt voor een patiënt.

3

DIAGNOSE

Henk kreeg de diagnose prostaatkanker

‘ Ik kreeg ineens een PSA van 11 voor mijn kiezen’

In 2013 kwam Henk bij zijn huisarts voor een serie onderzoeken vanwege een operatie die hij moest ondergaan. Die stelde voor meteen zijn PSA even te laten meten. Niet ongebruikelijk bij mannen van Henks leeftijd. PSA is de afkorting voor Prostaat Specifiek Antigen. Het is de naam van een eiwit dat alleen in de prostaat wordt aangemaakt. Een PSA van minder dan 3 (ng/ml) is normaal.

Henk kreeg een PSA van 11 voor zijn kiezen. ‘Alle alarmbellen gingen af’, zegt hij. Een verhoogd PSA kan namelijk een voorbode zijn van prostaatkanker.

Jaren ervoor was ook al eens aangetoond dat Henks PSA licht verhoogd was. De verhoging was destijds minimaal. ‘Ik ben toen nog een paar keer getest. In 2006 en 2007 zat mijn PSA rond de 5,’ vertelt Henk. In 2013 werd hij direct doorgestuurd naar het Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede. Hier startte een diagnosetraject bij uroloog Ruben Korsthorst.

Uitgebreide onderzoeken ‘Er volgden diverse plastesten, een inwendig onderzoek en er werden biopten genomen. In 9 van de 10 biopten werd prostaatkanker aangetroffen en bij het inwendig onderzoek voelde dokter Korthorst een zachte onderkant van de prostaat, waardoor uitzaaiingen niet waren uitgesloten. Maar gelukkig bleek uit de MRI dat hier geen sprake van was.’

Alle betrokken artsen om tafel Dokter Korthorst besprak alle uitslagen van de testen tijdens een zogenaamd multidisciplinair overleg (MDO), zoals dat gebruikelijk is bij Santeon ziekenhuizen. Bij dit overleg zitten alle specialismen die bij een behandeling betrokken zijn met elkaar om tafel. Besloten werd dat het verstandig was om de prostaat te verwijderen. En wel via een robotoperatie, want dan zou Henk sneller herstellen. ‘Omdat dit in mijn eigen ziekenhuis niet kon, koos ik er zelf voor deze operatie door Jean-Paul van Basten in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen te laten doen. Toevallig ook een Santeon ziekenhuis’, merkt Henk op. ‘Na wat googlen bleek Van Basten namelijk het hoogste aantal operaties te hebben gedaan en ook nog met laagste percentage medische complicaties.’

Optimistisch blijven Ondanks het slechte nieuw dat Henk had gekregen, stortte zijn wereld niet in. ‘Ik ben redelijk optimistisch van aard’, vertelt hij monter. ‘Na elke domper gaat de rug weer recht.

Gelukkig heb ik veel steun gehad aan

Zelf een gesprek met de arts?

Hier een paar tips van lotgenoten: • S chrijf vooraf op wat u wilt vragen, dan weet u zeker dat u niets vergeet.

• K omt u alleen? Neem het gesprek dan op met uw mobiele telefoon.

• V ertrouw op uw gevoel en durf te vragen. Wat het ook is.

• Z org dat u weet bij wie u met vragen terecht kunt, bijvoorbeeld bij uw casemanager.

5

mijn vrouw. De kinderen hebben we alleen het hoognodige verteld. Ik wilde ze niet onnodig bang maken. Het ziekenhuis heeft mijn huisarts ook op de hoogte gesteld van mijn diagnose. Hij vroeg regelmatig hoe het ging. Ik ben hier altijd zo goed opgevangen dat ik geen aanleiding zag om extra aandacht van mijn huisarts te vragen.’

‘Blijkt uit PSA-onderzoek dat er een kans is op prostaatkanker, ga dan regelmatig op controle bij een uroloog. Regel­ matige controles verkleinen de kans dat

90 worden

het uit de hand loopt.

Henk doorstond de operatie en de bestraling complicatievrij. Zijn PSA bleek achteraf alleen nog niet naar 0 te zijn gedaald, daarom is hij een traject van bestralingen ingegaan.

‘Maar dat laten we ons leven niet beheersen. We maken we het niet dramatischer dan het is. Zoals het er nu naar uit ziet kan ik nog altijd 90 worden’, lacht hij.

•

Meer weten: www.santeonvoor prostaatkanker.nl

De boodschap kanker verandert je leven in één klap. Dat weten artsen maar al te goed als zij iemand slecht nieuws moeten brengen. Toch kiest George van Andel, uroloog in OLVG, altijd voor duidelijkheid: ‘Ik probeer de diagnose in één heldere zin te vertellen.’

‘I

n mijn begintijd als arts vond ik het erg moeilijk om slecht nieuws te brengen. Dan draaide ik om de hete brij heen en gaf ik veel te veel informatie in één keer’, vertelt George. Door de jaren merkte George dat patiënten veel meer gebaat zijn bij duidelijkheid en bondige informatie.

‘Is genezing mogelijk dan laat ik duidelijk merken dat we er helemaal voor gaan. Maar als dit geen optie meer is, omdat er uitzaaiingen in botten en lymfklieren zijn, vertel ik dat ook. Zonder omhaal.’

Ruimte voor vragen ‘Ik laat tijdens het gesprek opzettelijk stiltes vallen’, vertelt George. ‘Daarmee wil ik patiënten de ruimte geven om te reageren of om vragen te stellen. Daarna controleer ik altijd of mijn verhaal is geland. Bijvoorbeeld door te vragen of iemand rekening met deze diagnose had gehouden of te vragen wat iemand voelt of denkt. Vervolgens probeer ik ervoor te zorgen dat een patiënt precies weet hoe de situatie er in zijn individuele situatie uitziet.

Er zijn zoveel verschillende vormen van prostaatkanker. Voor iedereen is de situatie weer anders.

6

Bij vertrek vraag ik altijd wat mensen nu gaan doen. Denk ik dat patiënten extra steun nodig hebben, dan licht ik de casemanager in of bel ik meteen de huisarts.’ Meteen een vervolgafspraak Na het diagnosegesprek wordt altijd meteen een nieuwe afspraak gemaakt.

George: ‘Bij het verlaten van mijn kamer wijs ik patiënten er op dat ze zullen merken dat veel mensen in hun omgeving met kanker te maken hebben gehad en gevraagd en ongevraagd allerlei adviezen zullen geven. ‘Hoor die adviezen aan, noteer wat u met mij wilt bespreken, maar probeer er niet van in paniek te raken’, zeg ik ze dan. ‘Wij bespreken een volgende keer wat voor u persoonlijk het beste is.’

•

Tip van George

‘Diagnosegesprek gehad? Leg dan thuis een briefje neer en schrijf hierop al uw vragen voor het vervolggesprek. U kunt het gesprek ook opnemen, dan weet u zeker dat u niets vergeet.’

(een aantal uitgelicht) ‘ Na een prostaatoperatie is er vaak sprake van (tijdelijk) urineverlies.

Op basis van uitgebreid bekkenbodemfunctieonderzoek al voor de operatie, geven wij de patiënt adviezen en oefeningen die helpen om deze functie na de operatie snel te verbeteren.’

Bekkenfysiotherapeut Mirjam Kock, St. Antonius Ziekenhuis

‘Steeds vaker wordt een MRI van de prostaat gedaan in het diagnostisch traject. Alhoewel ik niet persoonlijk de patiënten zie realiseer ik me dat mijn beoordeling van de MRI heel belangrijk kan zijn voor de keuze van het beleid die door de patient samen met de uroloog gemaakt zal worden.’

‘ Als casemanager ben ik het vaste aanspreekpunt voor een patiënt. Zij, en hun naasten, kunnen met alle vragen en zorgen bij mij terecht. Ik merk dat patiënten het heel fijn vinden om een vast aanspreekpunt te hebben tijdens hun hele behandeltraject’

‘Een patiënt komt niet bij mij langs voor onderzoek, maar als patholoog speel ik een cruciale rol in de diagnostiek van prostaatkanker. Ik beoordeel de biopten die bij de patiënt worden afgenomen en geef deze uitslag door aan de uroloog. Ook al ken ik de patiënt niet, ik besef wel dat mijn uitslag bepalend is voor de diagnose en eventuele behandeling’ Patholoog Saskia Zomer CWZ

Casemanager prostaatkanker Christel Koning MST

Eveline Krul, Radioloog OLVG

‘ Ik begeleid patiënten bij de veranderingen die door de ziekte kanker op alle levensgebieden kunnen ontstaan. Dat is zowel op relationeel, sociaal, emotioneel als maatschappelijk en praktisch nivo. Dat is de kracht van mijn werk.’

‘ Als een patiënt bij mij komt voor radiotherapie heeft hij er vaak al een heel traject opzitten. Daarom vraag ik altijd hoe de keuze voor radiotherapie precies tot stand is gekomen. Patiënten kunnen zo hun verhaal nog een keer kwijt en als het nodig is kan ik nog wat dingen toelichten.

Ik vind het belangrijk dat patiënten een bewuste keuze maken en tevreden zijn over hun behandeling.’

Radiotherapeut Hetty van den Berg Catharina Ziekenhuis

Trees Smit, medisch maatschappelijk werker Martini Ziekenhuis

7

Het zorgtraject Een patiënt met de diagnose prostaatkanker wordt zo snel mogelijk gekoppeld aan de casemanager. Een casemanager (ook wel regieverpleegkundige genoemd) is het vaste aanspreekpunt gedurende het hele traject in het ziekenhuis.

Klacht

Multidisciplinair overleg

Multidisciplinair Overleg (MDO) In het MDO komen alle betrokken specialisten bijeen op een vast moment. Het MDO wordt nauwkeurig voorbereid. In het overleg worden per patiënt de onderzoeksuitslagen en het voorgestelde behandelplan besproken. Het MDO komt tenminste

Bij verdenking op prostaatkanker

1x per week bijeen, zodat ook de voortgang van de behandeling aan de orde kan komen.

1

2

3

De huisarts wordt op alle belangrijke momenten

Diagnostisch traject

geïnformeerd, bijvoorbeeld: • a ls de patiënt een (voorlopige) diagnose kanker krijgt • a ls het behandelplan vaststaat • d e operatie (en uitslag), de

Verwijzing ziekenhuis

serie radiotherapie • n a het nazorggesprek

De patiënt of de huisarts maakt de afspraak in het ziekenhuis. De snelheid van de afspraak hangt samen met de aard van de klachten en een inschatting van de ernst van de situatie.

8

Start onderzoeken: Voor patient en naasten vaak zwaar door de onzekerheid over wat er aan de hand kan zijn.

Behandeltraject

4

Er wordt een behandelschema gemaakt.

Binnen een vastgestelde tijd worden alle benodigde afspraken ingepland en de casemanager houdt in de gaten of alles volgens plan verloopt. De patiënt gaat naar verschillende behandelaars afhankelijk van het soort behandeling: chemo, bestraling, operatie, etc. Volgorde van behandelingen kan verschillen.

5

traject wordt in de gaten gehouden (bijvoobeeld met een ’lastmeter’) of een patiënt extra steun nodig heeft in de vorm van fysiotherapie, een dieet, psychische steun etc.

6

Uitslaggesprek

We willen de patiënt graag duidelijkheid bieden. Dit doen we zo snel als mogelijk is. Het uitslaggesprek kan in een aantal gevallen zelfs direct na de onderzoeken plaatsvinden.

Gedurende het hele

7

8

Nazorggesprek Adviesgesprek

In het adviesgesprek krijgt de patiënt behandelopties en de mogelijke consequenties toegelicht (ook niet behandelen kan een optie zijn). Als de patiënt na het advies een besluit neemt, dan is het behandelplan vastgesteld.

Nazorg Afspraak om de resultaten van de behandeling en de nazorg te bespreken. Bij nazorg hoort meestal ook een plan voor controlemomenten, in het ziekenhuis of bij de huisarts.

Bij nazorg is meestal sprake van gedeelde zorg van de huisarts, het ziekenhuis en eventuele andere behandelaars.

9

BEHANDELING

‘ Op mijn verzoek kon de operatie net iets later worden gepland’

Aart werd behandeld voor prostaatkanker

Vlak voor de Nijmeegse Vierdaagse kreeg de sportieve Aart een grieperig gevoel, dat maar niet weg wilde gaan. Twee weken later zat hij na doorverwijzing door zijn huisarts bij het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Er werden biopten genomen, een botscan gemaakt en een MRI. De uitslag kreeg Aart van zijn behandelend arts, dokter Onaca. ‘Die vertelde meteen dat hij geen goed nieuws had. Ik had twee keuzes: bestralen of opereren’, herinnert Aart zich.

‘Hij heeft me op zijn beeldscherm nog mee laten kijken naar wat ze hadden gevonden en me van beide opties alle risico’s en gevolgen uitgelegd. Dokter Onaca zei: ik weet dat het een moeilijke beslissing is, maar u bent de patiënt.

Wij kunnen u zo goed mogelijk adviseren, maar u moet beslissen wat u wilt.

Dat ik er graag een nachtje over wilde

Elke behandelplan is teamwork Onderzoeksresultaten worden in Santeon ziekenhuizen altijd besproken tijdens een overleg waarbij alle betrokken specialisten aanwezig zijn. Uw diagnose en behandelvoorstel komen dus met zorg tot stand. Iedereen heeft er over meegedacht.

10

slapen vond hij prima. Toen heb ik hem ook verteld dat ik van plan was om de Vierdaagse te gaan lopen. Of dat een probleem was? Als je me maar belooft dat je niet in coma over de finish komt, zei Onaca glimlachend.’

Dan maar opereren Aart besloot voor een operatie te gaan. ‘Bestraling vond ik geen prettig idee omdat dan ook gezonde cellen aangetast kunnen worden. Dat zag ik niet zitten.

Bovendien wilde ik zo snel mogelijk die kwaadaardige cellen uit mijn lichaam.

Opereren kon overigens een week later al, maar dan was Onaca zelf op vakantie en ik wilde graag door hem geopereerd worden omdat ik hem inmiddels een beetje had leren kennen. Toen Onaca dat hoorde zei hij: dan doen we het na mijn vakantie. Maar wel meteen. Dat was fijn, want zo kon ik de Vierdaagse lopen, fysiek weer op adem komen en alles geestelijk een plek geven.’

Ontspannend babbeltje Dokter Onaca opereerde Aart met behulp van de Da Vinci robot. Aart: ‘Dat gaat sneller en je houdt er maar een paar kleine wondjes aan over. Daardoor ben je er ook vlugger bovenop.’ De spanning voor de operatie kwam eigenlijk pas toen Aart zijn tas ging inpakken, maar eenmaal in het ziekenhuis werd dat al snel minder. ‘De verpleegkundige die de opname regelde nam heel handig de spanning een beetje weg door gezellig een babbeltje te maken. Toen bleek dat hij ook een fietser was, was het hek natuurlijk van de dam’, lacht Aart.

Mooie vraag Twintig minuten eerder dan gepland werd hij opgehaald. ‘Ik weet nog dat ik op de operatiekamer heb gevraagd of ik ook plaatselijk verdoofd kon worden.

Ik zag er wel tegenop, zo’n narcose.’

Dat was helaas geen optie, maar achteraf viel het Aart ook allemaal reuze mee.

Aart: ‘Wat ik nooit zal vergeten is dat Onaca op de operatietafel nog vroeg hoe de Vierdaagse was. Het is mooi dat een arts ook hieraan denkt.’

Goed nieuws Tijdens het eerste controlegesprek na 6 weken kon dokter Onaca Aart melden dat alles schoon was. Thuis werd dat uitgebreid gevierd. ‘Na de operatie heeft mijn vaste verpleegkundige (casemanager) nog even gebeld om te informeren of alles goed ging.

Netjes toch?’ Momenteel volgt Aart de bekkenbodemtherapie die door het St. Antonius Ziekenhuis is geregeld. ‘Maar over een maandje ga ik langzaam maar zeker de draad weer oppakken en natuurlijk mijn eerste rondje op de fiets maken’, roept Aart met de agenda in de hand.

•

Meer info op www.santeonvoorprostaatkanker.nl

11

CASEMANAGER

Marlene Braam is verpleegkundig specialist op de poli Urologie in het Martini Ziekenhuis in Groningen. Als casemanager begeleidt zij patiënten die de diagnose prostaatkanker krijgen.

Zij kunnen op haar bouwen, want deze nuchtere, goed georganiseerde Drentse weet van aanpakken.

‘Ik vang patiënten op nadat de uroloog ze heeft verteld dat ze prostaatkanker hebben. We lopen dan alles dat is besproken nog een keer door en natuurlijk bespreken we de behandelopties.

Soms moeten patiënten nog aanvullende diagnostische onderzoeken ondergaan. Die afspraken regel ik dan meteen. Vervolgens ben ik er voor de patiënten tijdens elke stap in hun behandeltraject. Ik zet ze op de wachtlijst voor de operatie, zorg voor een verwijzing naar de radiotherapeut, help ze moeilijke beslissingen te nemen, noem maar op. Zie me maar als hun baken in de storm.’

Meerwaarde Marlene vervolgt: ‘Mijn meerwaarde voor patiënten zit hem volgens mij in twee dingen. Ten eerste ben ik medisch-inhoudelijk op de hoogte van hun situatie. Hierdoor kan ik heel veel uitleggen. Ten tweede heb ik de tijd voor ze, iets waar het menig arts wel eens aan ontbreekt. Dat maakt mij ook tot een prettig vast aanspreekpunt. Sommige patiënten bellen regelmatig en dat is prima, daar ben ik voor. Anderen hebben die behoefte niet en die zie ik

12

‘ Bel me liever tien keer te veel, dan een keer te weinig.’ minder. Ik merk dat het vooral voor patiënten die niet meer kunnen genezen prettig is dat ik er voor ze ben. Zij kunnen last krijgen van vervelende klachten en bijwerkingen. Waar ik kan zorg ik dan voor een oplossing. Ik zeg altijd, bel me liever tien keer te veel dan een keer te weinig. En dat doen ze gelukkig ook.’

Ook voor naasten Marlene benadrukt: ‘Ook de naasten van patiënten kunnen bij mij terecht. Zij hebben het vaak nog moeilijker dan de patiënt zelf. Ik vraag partners of familie daarom ook van tijd tot tijd hoe het met hen gaat. Ze hebben van het ene op het andere moment immers heel wat op te vangen. Zodoende zijn er ook voor partners allerlei mogelijkheden voor extra ondersteuning. Ik wijs hen daarop.

Zij kunnen die extra steun namelijk net zo goed gebruiken als mijn patiënten.’

Voldoening Marlenes werk is intensief maar ze haalt veel voldoening uit het intense contact met patiënten. ‘Ze zeggen me regelmatig hoe belangrijk het contact met mij voor hen en hun naasten is. Vooral omdat het zo laagdrempelig is. Ze kunnen altijd bij me terecht. En als ik een antwoord op een vraag niet weet zorg ik ervoor dat ze bij iemand terecht die dat wel kan geven. Fijn is het om zo alles voor patiënten in goede banen te kunnen leiden.’

•

Een vast aanspreekpunt voor elke patiënt De meeste patiënten die de diagnose kanker krijgen hebben het gevoel dat ze terecht komen in een achtbaan. Omdat er vaak snel gehandeld moet worden zien ze in korte tijd allerlei specialisten. Tegelijkertijd zijn er tal van belangrijke beslissingen te nemen. Daarom krijgt u als patiënt van een Santeon ziekenhuis een gespecialiseerde verpleegkundige als vast aanspreekpunt: de casemanager. Een professional die het klappen van de zweep kent en u kan adviseren, maar ook dingen voor u regelt en u ontlast.

KENNISDELING

Artsen uit de Santeon ziekenhuizen delen hun kennis en ervaring voor de beste zorg, ook op het gebied van prostaatkanker. Om van elkaar te leren gaan ze regelmatig bij elkaar in de ‘keuken’ kijken.

Uroloog Eric Vrijhof uit het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven werkt zelfs een dag in de week in de ‘keuken’ van zijn Santeon collega Jean-Paul van Basten in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen omdat hij daar gebruik kan maken van robotchirurgie.

Wat is het voordeel van een robotoperatie?

Eric: ‘Het snelle herstel. Om een prostaat met een tumor te verwijderen hoeven bijvoorbeeld maar zes kleine gaatjes te worden gemaakt.’

Dat kan vast niet overal?

Jean-Paul: ‘Een operatie met een zogenaamde Da Vinci robot is maar in een aantal ziekenhuizen in Nederland mogelijk.’

Eric: ‘Bij het Catharina Ziekenhuis besloten we om niet zo’n kostbare robot aan te schaffen, maar om te investeren in een samenwerking met het CWZ. Sinds twee jaar opereer ik mijn patiënten die voor robotchirurgie in aanmerking komen nu in Nijmegen.’

Dus ze worden niet doorverwezen?

Eric: ‘Als ze dat willen wel, maar de meesten vinden het fijn als de uroloog die hen bij het diagnosetraject begeleidde hen ook opereert. Je bouwt toch een band met elkaar op. Patiënten vinden het fijn als ze mij in de operatiekamer terug zien, dat voelt vertrouwd. Bovendien kunnen ze door deze constructie na de operatie weer gewoon terecht in hun eigen ziekenhuis voor vervolgafspraken.’

Maar is het dan geen vak apart?

Jean-Paul: ‘Zeker. Voor robot­c hirurgie is ervaring ontzettend belangrijk.

Zelf doe ik het nu al meer dan acht jaar. Die kennis en ervaring heb ik gedeeld met Eric. We hebben samen een gecertificeerd trainingsprogramma doorlopen.’

Eric: ‘Met resultaat. Nu na twee jaar blijkt dat onze resultaten van de operaties zijn verbeterd. Niet alleen voor patiënten uit Eindhoven, maar ook voor de Nijmeegse.’

Jean-Paul: ‘We hebben meer patiënten geopereerd en dus nog meer ervaring. We checken elkaar, dat houdt ons scherp. Het hele zorgtraject bij prostaatkanker is verbeterd.’

•

Benieuwd hoe zo’n robotoperatie in zijn werk gaat? Bekijk het filmpje op www.santeonvoorprostaatkanker.nl

SANTEON ZORG

zes zekerheden De

van Santeon

1

U wordt in een topklinisch ziekenhuis behandeld waar hooggespecialiseerde zorg en voorzieningen voorhanden zijn

2

Artsen uit de Santeon ziekenhuizen kijken bij elkaar ‘in de keuken’ en komen zo tot de beste behandelingen

Een Santeon behandeling Hoewel de kwaliteit van onze zorg, ook de prostaatkankerzorg, in vergelijking met andere landen relatief hoog is, is er op veel aspecten verbetering mogelijk en nodig. Santeon is in 2010 opgericht om open samenwerking tussen de zes Santeon ziekenhuizen te stimuleren, met als doel de medische zorg te verbeteren door continue vernieuwing. Om tot deze vernieuwing te komen, werken de mensen van de Santeon ziekenhuizen met elkaar samen. Artsen en verpleegkundigen uit de zes Santeon ziekenhuizen kijken bij elkaar ‘in de keuken’ en komen zo tot de beste behandelingen.

Op het gebied van prostaatkanker doen wij dit op twee manieren: • D oor onze zorgprocessen met elkaar te delen en te vergelijken.

• D oor onze behandelresultaten te delen en te vergelijken.

3

De Santeon ziekenhuizen hebben veel ervaring.

We behandelen meer dan 11% van de patiënten in Nederland

4

In een Santeon ziekenhuis kunt u rekenen op zorg op het juiste moment: snel waar het moet en we nemen meer tijd als dat kan en wenselijk is

5

De Santeon ziekenhuizen hebben aandacht voor de gevolgen van de behandeling op uw leven

6

De Santeon ziekenhuizen hechten waarde aan goede communicatie met u en uw familie

14

Als een ziekenhuis op een bepaald aspect van de prostaatkankerzorg beter scoort dan de andere ziekenhuizen, dan nemen de andere ziekenhuizen dat voorbeeld over. Hierdoor leggen we de lat hoger dan de landelijke norm vereist. Omdat alle Santeon ziekenhuizen deze verbeteringen doorvoeren noemen we dat ‘een Santeon behandeling.’

Een Santeon behandeling biedt u een aantal zekerheden waar u tijdens en na de behandeling. Het blijft niet bij de verbeteringen die de zes Santeon ziekenhuizen nu al hebben doorgevoerd. Een Santeon behandeling wordt continu bijgesteld aan nieuwe normen. Deze worden dan ook in alle zes Santeon ziekenhuizen ingevoerd.

•

Meer uitleg kunt u zienin het filmpje Santeon ziekenhuizen verbeteren zorg voor patiënten met kanker: www.santeonvoorprostaatkanker.nl/ een-santeon-behandeling/

Ziet u e

Tips?

en punt

waarop onze zo we rg kunn en verb Meld he eteren? t bij uw ziekenh beste zo uis. De rg kunn e n we im alleen b mers ieden a ls we w wat pati eten ënten b elangrij k vinden.

‘Als belangenbehartiger werken wij samen met het zorgveld aan minder sterfte door prostaatkanker, behoud van kwaliteit van leven, hoogstaande prostaatkankerzorg en goede patiëntenvoorlichting. De ProstaatKankerStichting is sinds enige tijd actief betrokken bij de kwaliteitsprogramma’s van Santeon. We zien dat patiëntervaringen en patiëntbelangen een waardevolle plek krijgen in deze kwaliteitsprogramma’s. We praten mee over de gewenste kwaliteit van zorg en het verloop van zorgtrajecten.’

De ProstaatKankerStichting (PKS) is een patiëntenorganisatie voor iedereen die te maken heeft (gehad) met prostaatkanker, inclusief de naaste omgeving. PKS biedt als gids onafhankelijke informatie over het aanbod van prostaatkankerzorg. Patiënten en naasten kunnen ook terecht voor lotgenotencontact.

Krijgt u de diagnose kanker?

Weet dan dat u er niet alleen voor staat. Zelfs als u geen partner heeft. Mensen vinden het alleen maar fijn als ze u ergens mee kunnen helpen, juist omdat ze

Sites voor meer informatie

verder zo machteloos staan.

Prostaatkanker

Schroom dus niet om hulp te

www.santeonvoorprostaatkanker.nl

www.cijfersoverkanker.nl

www.prostaatkankerstichting.nl

www.hdi.nl (psychologische zorg)

www.NVU.nl

nvfl.fysionet.nl/ (fysiotherapie lymfologie)

www.prostaatwijzer.nl

www.independer.nl (vergelijk van zorg)

www.prostaat.nl

www.ipso.nl (zorg en ondersteuning)

vragen aan familie, vrienden of de buren. En weet dat ook uw huisarts kan bemiddelen bij het regelen van thuiszorg. Handige tips voor mantelzorgers staan op

www.websiteprostaatkanker.nl

Palliatief

www.kankerwiehelpt.nl/ gevolgen-en-steun/zorg-thuis/ mantelzorg-37.html

Colofon

Algemeen

www.palliatief.nl

www.santeon.nl www.kwf.nl

Erfelijkheid

www.oncoline.nl (richtlijnen zorg)

www.stoet.nl

www.kanker.nl

www.erfocentrum.nl

www.sibopmaat.nl (bijwerkingen medicatie)

www.erfelijkheid.nl

Concept: Mixe, in opdracht van Santeon Eindredactie: Laura van den Boogaard Redactie: Dymph Essenstam Fotografie: Sander Morel Vormgeving: Paula Tel Foto voorzijde: ex-patiënt Aart (pagina 10) 15

Santeon Herculesplein 38, 3584 AA Utrecht, info@santeon.nl, +31 30 25 24 180, www.santeon.nl Medisch Spectrum Twente Koningsplein 1, 7512 KZ Enschede Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100, 6532 SZ Nijmegen Catharina Ziekenhuis Michelangelolaan 2, 5623 EJ Eindhoven Martini Ziekenhuis Van Swietenplein 1, 9728 NT Groningen St. Antonius Ziekenhuis Soestwetering 1, 3543 AZ Utrecht • Koekoekslaan 1, 3425 CM Nieuwegein OLVG Oosterpark 9, 1091 AC Amsterdam • Jan Tooropstraat 164, 1061 AE Amsterdam