“DAUN KAFE” Daunov sindrom ne mora biti bolest, nego stanje koje otvara mogućnosti i za rad rođenih s ovim hromosomskim poremećajem i u vlastitom kafiću, koji će uskoro biti otvoren. Piše: Dinko OSMANČEVIĆ Daun (Down) sindrom smatra se jednim od najčešćih genetskih odstupanja. Prosječno, jedno od 650-700 novorođene djece rodi se s Daunovim sindromom. Ovaj sindrom prvi je 1866., na svom djetetu opisao Džon Daun (John Langdon Down). 1957. godine otkriveno je da se radi o genetskom poremećaju, pri kome dolazi do trisomije na 21. hromosomu; umjesto 46 hromosoma, ili 23 para, postoji višak jednog hromosoma na 21. paru ili višak dijela hromosoma na tom paru. Zbog toga, danas su prihvaćeni nazivi za ovo stanje, Daunov sindrom, trisomija 21 ili samo tri 21. Ono najbitnije, Daunov sindrom nije bolest, već stanje. (To je prva predrasuda, od mnogo drugih, koju susrećemo kod Daunovog sindroma, odnosno prema ljudima sa ovim sindromom.) Uprkos istraživanjima, ni danas nije jasno zbog čega dolazi do pogrešne podjele ćelija. Znamo da je kod majki starijih od trideset pet godina veći rizik da rodi dijete s ovim sindromom. Danas se još tokom trudnoće može utvrditi da će dijete biti rođeno s Daunovim sindromom, a odmah po rođenju vidljivo je da li dijete ima fizičke karakteristike trisomije 21. Mada se i kod mnoge druge novorođene djece mogu vidjeti karakteristike tog stanja. ŠEHER 44 BANJA LUKA
Pored karakterističnog fizičkog izgleda (kosi položaj očnih otvora, okruglo lice, mala glava, malen nos i usta i nesrazmjerno velik jezik, kratak i širok vrat, kraći grudni koš, kratke šake, kratki tabani...), karakteristična je i mentalna retardacija, koja se kreće od blage do teške. Kod osoba sa Daunovim sindromom postoji opasnost od pojave bolesti. Zbog svega toga, na djecu sa Daun sindromom treba obratiti posebnu pažnju, kao i posebne dodatne tretmane (npr, defektološki, logopedski, fizikalne terapije), kao i posebne metode učenja. Zahvaljujući napretku medicine, životni vijek osoba s ovim stanjem produžen je na 60 godina.
Protiv predrasuda Jedan od problema s kojim se susreću osobe s Daunovim sindromom jesu predrasude i neprihvaćanje. Potpisnik ovih redova sjeća se jednog teksta pročitanog prije dosta godina, o iskustvima tada mladog čovjeka iz Španije. Iako s Daunovim sindromom, nije imao mentalne smetnje, te se visoko obrazovao i imao potrebu za putovanjima po Evropi, na razne seminare i kongrese, ali se susretao s predrasudama da mu nisu dozvoljavali ulazak u avion i putovanja bez pratnje!
