schrijfze-M

LEER SCHRIJVEN MET SCHRIJVERS * DOOR REINE DE PELSENEER * VOOR 8+

SCHRIJF ZE! M rview e t n i F IE EXCLUSella Toverbol met St Bosaap of kabouter Plop?

Mompelmoes of Pompelpoes?

Het huisd ie tante Tra r van lalie ?

W

e Pelseneer IE is Reine D

Uitgeverij

EFD

LEERPLAN M

L

XL

XXL A Ontspannende en vertellende teksten 01 Verhaaltjes, anekdotes, grappen enz. met beeldmateriaal (tekeningen, plaatjes, foto's, illustraties) 02 Beeldmateriaal en tekst (woorden, zinnen, dialogen) 03 Beeldverhalen uitsluitend met beeldmateriaal 04 Beeldverhalen en teksten 05 Verhalen, anekdotes, grappen enz.

06 Dialoogjes, poppenspel- en toneeldialoogjes 07 Allerlei rijmen: baker-, aftel-, knie-, kriebel-, plaag-, en vingerrijmpjes 08 Raadsels 09 Liedjes: huppel- en dansliedjes, zangspelletjes 10 Vertellende versjes

M

L

XL

XXL B Informatieve teksten 01 Informatie d.m.v. beeldmateriaal en grafische symbolen zoals tekeningen, pictogrammen...

02 Informatie bij beeldmateriaal (prenten, foto's, illustraties, plaatjes, tekeningen, zelfportretten...)

03 Boodschappenlijstjes, niet-vergeetbriefjes met niet-talige en talige middelen 04 Kattebelletjes met niet-talige en talige middelen 05 Opgaven, aantekeningen, overzichten, lectuurlijsten en -fiches 06 Meningen 07 Antwoorden bij gesprekken en interviews 08 Schriftelijke antwoorden op vragen in allerlei vakken 09 Informatieve uitnodigingen voor deelname aan feestjes, quizzen, acties 10 Antwoorden op uitnodigingen: aannemen, bedanken, verontschuldigen 11 Formulieren met persoonlijke informatie: deelname aan wedstrijden, quiz, lidmaatschap club...

12 Informatieve artikelen voor klas-, school- en muurkrant 13 Informatieve artikelen voor een krant, een jeugdtijdschrift over een persoon, een gebeurtenis...

14 Informatieve brieven over ervaringen, belevenissen en gebeurtenissen 15 Informatieve berichtjes over ervaringen, belevenissen en gebeurtenissen 16 Verslag(je) over ervaringen, belevenissen en gebeurtenissen 17 Samenvattingen 18 Leeropstellen (opschrijven hoe je geleerd hebt) 19 Schema's, overzichten 20 Zakelijke beschrijvingen 21 Affiches, posters 22 Advertenties op het niveau van kinderen

M

L

XL

XXL C Overtuigende (persuasieve) teksten 01 Overtuigende uitnodigingen met beeldmateriaal en tekst om deel te nemen aan een quiz, een actie...

02 Overtuigende teksten, reclameteksten 03 Overtuigende folders 04 Overtuigende muurkrantteksten, affiches 05 Overtuigende artikelen voor klas- en schoolkrant 06 Eigen meningen en standpunten in (lezers)briefjes

M

L

XL

XXL D Verduidelijkende (demonstratieve) teksten 01 Instructies met beeldmateriaal (bv. pictogrammen) voor het gebruik van materialen, toestellen...

2

02 Instructieve teksten over het gebruik van materialen, voorwerpen, toestellen, spellen 03 Instructieve teksten voor uit te voeren handelingen (spelregels, recepten, reglementen, routes...)

M

L

XL

XXL E Sfeeroproepende (evocatieve) teksten 01 Prent-, briefkaarten en brieven met persoonlijke indrukken n.a.v. gebeurtenissen 02 Sfeerbeschrijvende teksten 03 Gedichten 04 Religieuze (gebeden) en bezinnende teksten

LEER SCHRIJVEN MET SCHRIJVERS * DOOR REINE DE PELSENEER * VOOR 8+

SCHRIJF ZE! M

inleiding

rview IEF inte EXCLUSella Toverbol met St Bosaap of kabouter Plop?

Mompelmoes of Pompelpoes?

Het huisd ier tante Tral van alie WIE IS REINE

?

DE PELSENEER

Uitgev Uitgeverij

EF EFD

SCHRIJF ZE! M is een uitgave van Uitgeverij EFD www.uitgeverij-efd.be Auteur Reine De Pelseneer Concept Marino Pollet Eindredactie Femke Winkels Vormgeving Studio EFD

Sommige kinderen houden van schrijven, andere helemaal niet.

Maar of je het nu graag doet of niet, iedereen moet weleens een tekstje schrijven: een brief of een boodschappenlijstje, een uitnodiging voor een feestje of – een tikje minder tof – het antwoord op een vraag in een toets… En als schrijven dan toch móét, dan maak je het maar beter leuk! Kan dat?

Ja, natuurlijk kan dat! Hoe meer je leert goochelen met woorden en hoe sneller je ontdekt dat je met taal alle kanten op kunt, hoe meer plezier je zult beleven aan schrijven.

Schrijven hoeft niet saai te zijn of moeilijk; het kan ook grappig, spannend of knotsgek!

In Schrijf Ze! M vind je allerlei soorten schrijfopdrachten die je beetje bij beetje helpen om een vlotte schrijver te worden.

Zelf schrijf ik zó graag dat ik pas gelukkig ben als er ieder jaar een nieuw boek van me verschijnt. In mijn verhalen en gedichten kan ik immers volop mijn fantasie laten werken en alle mogelijkheden van de taal verkennen. Met dit boekje wil ik ook jou leren genieten van schrijven.

Dus neem je beste pen, haal eens diep adem, lees aandachtig mijn tips en… Schrijf Ze!

Niet getest op dieren!

3 De uitgever heeft getracht de rechthebbenden van het illustratiemateriaal te achterhalen.

Indien iemand meent dat rechten niet zijn gehonoreerd, dan kan hij of zij zich wenden tot de uitgever.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens­bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

A. Ontspannende en vertellende te ksten

5. Verhalen, anek dotes, grappen

dinsdag 21 augustus 16.00 uur ‘Daan, stop daar onmiddellijk mee!’ van zijn moeder staat op onweer.

Daan kijkt verschrikt om. Het gezicht rmee moet stoppen?’

‘Hoe vaak heb ik al gezegd dat je daa rt boos wordt als hij een strik aan de staa ma ma zijn dat t wee Hij fd. hoo het Daan zucht en schudt het Poes leuk staat, die roze strik. van Poes knoopt. Toch vindt Daan dat binnen! len? Het is mooi weer en jij zit alweer ‘Kun je niet beter wat buiten gaan spe heeft.’

Ga eens kijken of Hip nog niet gelegd in.

Daan gaat met sloffende voeten de tuin ‘Hip, waar ben je? Hiiiip!!’ ndrons ders loopt ze altijd in het bosje rodode An hij. kt den d, em Vre en. lop s gen Daan ziet de kip ner achteraan in de tuin. is nu vlakbij het hok van Hip. Zou er iets gebeurd zijn met de kip? Hij

4

‘Hip?!’ van Hip. Daan ziet plots iets bewegen in het hok ig.’ me, want mama heeft er een van je nod van e kipj ei, een t vas ar ma ‘Leg hij. t ‘Ha, daar ben je’, zeg achteruit. in het hok? Daan schrikt en zet een stap Ziet hij daar nog iets bewegen achter opnieuw voetje sluipt Daan dichterbij. Hij ziet r voo tje Voe ? hok s Hip in r die er Zit er nog een and . Wat kan dat nu toch zijn? iets bruins bewegen in het hok van Hip . Ziet uift hij nog een stap dichter naar het hok sch am gza lan el He s. etje sple tot n Daan knijpt zijn oge hij dat goed? Nee, dat kan toch niet! t gekregen van een groot, bruin dier. He oek bez ft hee Ze . hok r haa in en alle t Hip zit helemaal nie wel? en een hond samen in één hok. Kan dat kip Een en. bur de van d hon nen Sen is Leffe, de Berner en. Daan denkt: ze zal toch niet…

Hip is zo stil dat Daan haar niet kan hor lijkt dat best fijn te vinden.

Maar Leffe likt de kop van Hip en Hip kijken hem beduusd aan.

Daan staat voor het hok. Hip en Leffe kippenpoep!’ t Daan. ‘Je kop zit helemaal onder de ‘Maar Leffe, wat zie je er vies uit’, zeg een ei gelegd.

Daan kijkt rond in het hok. Hip heeft altijd t Daan ernstig. ‘Mijn mama gebruikt zeg ’, sen was d goe s een r haa je en ‘Aha, Leffe, we zull r.’ eiershampoo, dat is goed voor het haa ei uit rdoor het breekt. Voorzichtig giet hij het waa bak der voe de van d ran de en Daan tikt het ei teg in de rt geen vin. Daan smeert het ei flink roe ver ar ma d em vre l hee t kijk r die t over Leffes kop. He het ei. want er zit ook nog kippenpoep tussen vacht van Leffe. Het stinkt verschrikkelijk spoelen.’

‘Ik ga water halen om alles netjes af te ‘En nu mooi blijven zitten’, zegt Daan. het water, zit Hip alleen in haar hok.

Maar wanneer Daan terugkeert met ‘Waar is Leffe?’ vraagt Daan.

Hip zegt alleen maar: ‘Tok tok tok…’ uit Het geheime kistje Frank Pollet – Deltas

Frank Pollet gaf dit verhaaltje een open einde. Hij vertelt immers niet precies hoe Daans avontuur afloopt. Als lezer kun je wel vermoeden dat mama misschien wel boos is geword en. Waarom zou ze boos 足worden? Wat is er fout gegaan? ____________________________________________________________

__________________

theorie

eime kistje, maar eigenlijk eerste hoofdstukje uit het boek Het geh De tekst die je net hebt gelezen is het je op zich. is dit eerste hoofdstuk al een verhaalt of slot. inleiding, een midden en een einde of in beg een elijk De tekst heeft duid

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

gevoel dat er vandaag iets Frank Pollet maakt zijn verhaal spannend. Hij geeft je namelijk al snel het jk dat er misschien iets duideli vreemds aan de hand is met Hip. Welk stukje tekst maakt voor het eerst is gebeurd met de kip? __________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

Daan ontdekt de kip in haar hok, maa r onmiddellijk daarna zit er weer wat spanning in het verhaal.

Hoe komt dat? ______________________________

______________________________

______________________________

__________________

______________________________

__________________

een verhaal levendig.

Dialogen of korte gesprekken maken neer iemand iets zegt?

Waaraan kun je in dit verhaal zien wan __________________ ______________________________ ______________________________ __________________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___

5

Opdracht 1 Het gebeurt wel vaker dat Daan dingen doet die hij eigenlijk maar beter niet kan doen. Kun jij bedenken wat Daan op woensdag 22 augustus uitspookt? Het begin krijg je cadeau, de rest mag je zelf verzinnen‌ Denk voor je begint te schrijven goed na over wat er in jouw verhaal gaat gebeuren.

Gebruik de volgende vragen als hulp: - Gaat Daan naar buiten of blijft hij binnen?

- Wie speelt er naast Daan nog een rol in je verhaal: een dier of meerdere dieren? Andere mensen?

- Wat loopt er mis? Wat zal Daan verkeerd doen?

- Wordt je verhaal spannend?

- Hoe loopt het af?

Schrijf je idee in enkele korte zinnetjes op. ____________________________________________________________

_________________

____________________________________________________________

_________________

____________________________________________________________

_________________

____________________________________________________________

_________________

____________________________________________________________

_________________

6

Enkele tips - Kijk goed naar de opbouw van het te werk.

elfde manier

verhaal van Frank Pollet en ga op dez

ehaald? efd? Welk kattenkwaad heb je al uitg - Welke avonturen heb je zelf al bele een ideetje voor je verhaal.

Misschien vind je in je eigen leven wel - Gebruik korte, duidelijke zinnen.

- Laat de mensen in je verhaal af en

toe spreken. Gebruik aanhalingstekens!

OPDRACHT 2: schrijf nu je volledige verhaal uit.

woensdag 22 augustus 14.00 uur

‘Daan, stop daar onmiddellijk mee!’

Daan weet wat er nu gaat volgen. Haar stem klinkt geërgerd.

Mama is boos en zo meteen zal ze zeggen dat hij buiten moet gaan spelen.

Daan kijkt Poes aan. Hij knoopt de strik rond haar staart los.

7 Rond je verhaal mooi af. Al mag je slot, net als bij Frank Pollet, nog wel een tikje geheimzinnig zijn.

A. Ontspannende en vertel lende teksten 9. Liedjes

Anders zijn te klein.

Zij is te dun, hij wat , haar neus is te fijn. ar ha d o ro t ef he ij Z , zijn benen krom.

Haar hoofd een ei haar trui zo stom. , ng la en nd ta r aa H buik te dik.

Zijn oren groot, zijn rmaal, zoals ik? no d an em ni n da er Is

Uilebril! Konijnenta

Oliebol of olifant!

nd!

Magere spriet! Ross

ekop!

Bosaap of Kabouter Plop!

Denk eerst na voor je iets zegt!

Anders-zijn is toch niet slecht?

j zit nooit stil.

Hij is heel traag, zi zij draagt een bril.

Hij praat moeilijk, . en, hoort niet goed ut fo el ve kt aa m ij Z e het niet moet.

Hij droomt altijd ho eft altijd schrik. he k, ee bl at w et zi ij Z rmaal, zoals ik?

Is er dan niemand no

Uilebril! Konijnenta

Oliebol of olifant!

nd!

Magere spriet! Ross

8

ekop!

Bosaap of Kabouter Plop!

Denk eerst na voor je iets zegt!

Anders-zijn is toch niet slecht?

uit Kleine mensen‌ Grote vrienden!

Moniek Vermeulen Uitgeverij EFD, Sint-Niklaas

Een liedje bestaat bijna altijd uit verschillende blokjes tekst. Hoe noem je zo’n

blokje?

theorie

jes meezingen. chien kun je zelfs een hele hoop lied miss en iek, muz r naa k vaa je er luist Waarschijnlijk geressen van liedjes bekend.

Meestal zijn vooral de zangers of zan ijven? sen zijn die de liedjes die jij hoort schr Sta je er weleens bij stil dat er ook men , want je moet met allerlei dingen rekening houden. elijk Een liedje schrijven is niet zo gemakk je moet hem gemakkelijk hem vlot op muziek kunnen zetten én t moe je , ken klin d goe t moe t teks De ling”, kunnen zingen. beeld “hottentottententententoonstel oor bijv ls zoa , rden woo elde wikk inge kig wilt Sommige erg lange of zij je de zanger van je liedje erg ongeluk (ten … ekst jest lied een in niet r bete r gebruik je dus maa maken…)

____________________________________________________________

__________________

Meestal keert één blokje tekst een aantal keer terug in het liedje. Hier is dat de schuingedrukte tekst.

Hoe noem je dit onderdeel van een liedje? ____________________________________________________________

__________________

Moniek Vermeulen gebruikt rijm in haar liedje. Welke woorden rijmen er in

het eerste tekstblokje?

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

In het hele liedje wordt het rijm op dezelfde manier gebruikt; twee opeenv olgende regels eindigen telkens met dezelfde rijmklank. We spreken dan over gepaard rijm.

ulen ook humor.

Het liedje bevat een ernstige boodschap, maar toch gebruikt Moniek Verme De combinatie van ernst en humor werkt vaak goed.

Wat is de ernstige boodschap in dit liedje? __________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________ Wat vind je grappig in dit liedje?

__________________ ____________________________________________________________ __________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

9

OPDRACHT 1 Het liedje ‘Anders zijn’ telt twee strofes en een refrein. Lees dachtig. Kun jij nog de tekst nog eens een derde strofe be heel aandenken die bij het Gebruik hetzelfde lie dj e pa st? rijmschema (de bo ogjes duiden aan probeer je zinnen ev welke regels moete en vlot te laten klink n rijmen) en en al s in het liedje van M De laatste regel kr on ie k ijg je cadeau!

Vermeulen. ________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

________________

_____

________________

________________

________________

_____

________________

Is er dan niemand n ormaal, zoals ik?

10

_____

________________

________________ ________________

_____

________________

________________

_____

________________

______________

!, maar Grote vrienden n… se en m e in 2 meulen uit Kle OPDRACHT van Moniek Ver e dj wenen. lie n ee g n regel na verd éé p o is n Hierna lees je no ei fr re en het n aantal regels er ontbreken ee ekken in? el?

Vul jij de lege pl je een leuke tit in rz ve en n ei fr st van het re Bedenk je de re et rijmen. aan waar je mo n ve ge es gj o De bo e klinkt? e het echte liedj ho en et w k o o ag bent gegaan or. eatief aan de sl cr je t da ek Vermeulen vo ni na o je M n Wil va e dj dige lie f leest het volle Je meester of ju anier in eer dezelfde m ev ng o p o en nn Als je jouw zi e er wél staan. di en nn zi de at.

Kijk goed naar struikelt? geweldig resulta n ee t is sl en waar je over be rd o je o w ijg kr er n jn zi da f t, elkaar ze k zingen? O je ze gemakkelij un K t? o vl en nn Klinken jouw zi

titel: ____________________

____________________

__________________

Dag bloem, dag schaap, dag vis, dag aap.

Dag druppel, dag vrucht .

Dag aarde met alles waar ik van hou:

Schrijvers van liedjesteksten spelen vaak met herhalingen. Doe jij dat ook?

____________________

____________________

____________________

___________________

Draai maar, draai maar, wonder

bol!

____________________

____________________

____________________

____________________

___________________

____________________

____________________

____________________

___________________

____________________

____________________

___________________

Dag kers, dag blad, ____________________

____________________

____________________

Dag appel, dag leeuw.

Dag aarde, voor jou trek ik aan de bel: wees maar gerust, ‘k besc herm je wel!

___________________

Draai maar, draai maar, wonder

bol!

____________________

____________________

____________________

____________________

___________________

____________________

____________________

____________________

___________________

____________________

____________________

___________________

Dag zee, dag bij, dag mens, dag wei.

Dag warmte, dag land. ____________________

____________________

____________________

Ik ben je vriend, ‘k zal ervo

___________________

or gaan!

11

Draai maar, draai maar, wonder

bol!

____________________

____________________

____________________

____________________

___________________

____________________

____________________

____________________

____________________

____________________

___________________

___________________

ksten en vertellende te de en nn pa ts On A. versjes 10. Vertellende

Sprookjesboel Ik draag twee rode laarzen en een jas met regenkap, mijn rugzak zit vol koekjes en blikjes appelsap.

Als ik bij oma aanbel, staan netjes op een rij wel zeven kleine dwergen te knipogen naar mij.

Ik rep me naar het park, daar zitten aan de kant, een jongen en een meisje met kruimels in hun hand.

Op de schommel in de speeltuin zit een kereltje zo klein dat hij net in mijn muts past.

Wie zou dat kunnen zijn?

Een meisje vol van glitters loopt hinkend op ĂŠĂŠn been, ze heeft een schoen verloren en voelt zich heel alleen.

12

En plotsklaps valt de wereld in een lange diepe slaap.

Het spinnewiel staat stil, ik tel het laatste schaap.

Suzy De Wilde (ongepubliceerd)

theorie

uit dan de meeste je. Maar hij ziet er een beetje anders aalt verh een is t, lees st naa hier je die De tekst vorm van een versje of een gedicht. verhalen. Dit verhaal heeft namelijk de dat kunt zien? je Kun je drie dingen opnoemen waaraan _______________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ______ ____________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ _________ _________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ____________

Suzy De Wilde, de schrijfster van dit versje, gebruikt om haar verhaaltje te vertellen stukjes en brokjes uit verschillende bekende sprookjes en mengt die flink door elkaar. In elke strofe is er één sprookje verstopt. Herken jij alle sprookjes?

Strofe 1: ______________________________________________________ ______

____________

Strofe 2: ______________________________________________________ ______

____________

Strofe 3: ______________________________________________________ ____________

_____

Strofe 4: ______________________________________________________ ______

____________

Strofe 5: ______________________________________________________ ______

____________

Strofe 6: ______________________________________________________ ______

____________

niet echt. Hij/zij leest De ik-persoon in ‘Sprookjesboel’ beleeft alles wat hij/zij vertelt waarschijnlijk wel. Wat lijkt erop te hij/zij droomt en misschi of aan ­misschien in een sprookjesboek voor het slapeng wijzen dat de ik-persoon in bed ligt? __________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

Blader even naar het liedje ‘Anders-z ijn’ versje hiernaast. Je hoeft niet de volledigop p. 8 en vergelijk het rijm van dat liedje met het rijm van het tekst leest, weet je eigenlijk genoeg. De e tekst te bekijken; als je aandachtig de eerste strofe van elke twee teksten rijmen op een andere man ier. Wat is het verschil? ______________________________ ______________________________ __________________ ______________________________ ______________________________ __________________ ______________________________ ______________________________ __________________

13

OPDRACHT: vertel zelf een sprookje in versvorm!

Voor je een vertellend versje gaat schrijven, bedenk je even welke dingen vertellen. Kies een van de onderstaande sprookjes uit en schrijf in enkele wat de belangrijkste gebeurtenissen in het sprookje zijn. Schrijf alles in de op: begin dus bij het begin en eindig met het slot. Laat alle details weg; het

je zeker moet

korte zinnen op juiste volgorde

gaat alleen om de grote lijnen van het verhaal. Houd je zinnen zo eenvoudig mogelijk. Met rijm en strofes hoef je je nu nog niet bezig te houden!

Kies uit:

- Roodkapje

- Sneeuwwitje

- Hans & Grietje

- Klein Duimpje

- Assepoester

- Doornroosje

Ken je deze sprookjes niet (meer) zo goed?

Dan moet je misschien eerst even op zoek in de bieb!

Ik geef zelf als

14

voorbeeld he

s.

e zeven geitje

de wolf en d t sprookje van

and . Ze mogen niem en le al es itj ge zeven kleine n de witte stad en laat de de ar na at ar herkennen aa ga ha en nn ku e Z Mama geit terugkomt.

‘Ik ben de mama als ze wolf. Hij zegt: en de le pt al o kl n, te an la D binnen en spelletjes. . De geitjes spel em st et binnen. te ch za en laten hem ni poot en de em st e ar zw jn nen zi weer aan. e geitjes herken r klinkt. Hij klopt te ch za jullie moeder.’ D em st jn el, zodat zi bak meel en honing in zijn ke jn poot in een zi pt o st lf o w De wolf smeert e dus ze zwarte poot. D een witte poot, een geitje zijn en t zi en rk en he em st nu r te Maa ren een zach op, behalve es. De geitjes ho itj ge de ar e eet alle geitjes di na r en en nn bi gaat wee lf men e laten de wo n de moeder. Sa oeder terug is. Z aa m s n le al hu t r te da la t en denk at geitje vertel en alle geitjes eft verstopt. D he ch zi t t de buik open da ijd e sn er ed o één geitj m ier en te slapen. De belandt in de riv lf. Hij ligt diep lf o o w w e de D . ze en en en zoek wolf met st n de buik van de lle vu e Z t. ui er springen lukkig. nog lang en ge n ve le es itj ge verdrinkt. De

Nu jij!

Titel sprookje: Het verhaal:

Maak nu een versje van je verhaaltje!

Gebruik rijm en strofes om je verhaal te vertellen. Je hoeft niet per se alles te vertellen, de meeste mensen kennen deze sprookjes immers goed genoeg om je verhaaltje te kunnen volgen.

Gebruik de belangrijkste gebeurtenis sen.

15

Zorg ervoor dat elke strofe evenveel regels telt, dat oogt het mooiste. Begin bij het begin!

Rond je vertellend versje af met een goed slot.

Houd je zinnen kort en eenvoudig.

B. Informatieve teksten

3. Boodschappenli jstjes, niet-ver geetbriefjes met niet-talige en talige middel en

Ik ga naar de winkel en ik koop… je niet helemaal Boodschappenlijstjes zijn erg handig als je boodschappen moet doen en lezen? Soms wel! op je geheugen vertrouwt. Maar zijn boodschappenlijstjes ook leuk om te Want zo’n lijstje vertelt vaak meer dan je denkt… op de pagina Lees de lijstjes op deze pagina heel aandachtig en beantwoord dan de vragen hiernaast.

B - 200 g salami - 300 g spek - 2 dl slagroom en - 5 sinaasappel - sla - 1 kg spruitjes tti - 500 g spaghe er ik su - 500 g

A - 1 kipfilet - 150 g boontjes - 1 appel - 1 klein brood - 1 taartje - 1 pak rijst

C - 2 flessen witte wijn - 1 pak spinazie - aardappelen - 1 ananas - 1 mango - 4 passievruchten - een doos fishsticks - 1 pot abrikozenjam - toiletpapier - de krant

16

F li - 1 brocco ttes e - 2 courg ines - 2 auberg n - 5 tomate n e n - bana en - 4 perzik s jonge kaa - 1 pakje teburgers - 2 groen tofoe - 1 pakje - 1 kg rijst de - chocola as - pindaka

D - 1 fles rod - appela e wijn zijn - een p akje ma rsepein - 2 kg t omaat - doekje s voor d e - 1 zak je sesam vaat zaad - 1 pak je ham - een k am - worte len (3 k g)

G - 2 paprika’s - 3 flessen water - 4 pistolets - aardbeien - vaatwasmiddel - 2 hamburgers - limonade - 3 tomaten - toiletreiniger - 1 stokbrood - citroenen - 1 pakje boterhammenworst - 4 flesjes bier - fruittaart

E - cola - appelsap - paprika’s - savooikool - lamsvlees - slagroom - melk - koekjes - snoep oekjes - papieren zakd

and Welk boodschappenlijstje hoort bij iem

______________

die van exotische vruchten houdt?

______________

______________

ijnlijk alleen woont?

Welk lijstje hoort bij iemand die waarsch

Wat is er bijzonder aan lijstje D?

______________

De woorden op boodschappenlijstje B allitereren. Dat is een moeilijk woord, maar als je het lijstje heel aandacht bekijkt, vind je misschien wel wat het betekent. Heb je een idee?

Wat valt je op in dit boodschappenlijstje? ____________________________________________________________

theorie

Welk lijstje hoort bij een vegetariĂŤr?

__________________

Vul dit lijstje aan met drie extra dingen (die uiteraard ook allitereren!): ____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

In lijstje E staan er nergens hoeveelheden bij de dingen op het lijstje. . Zie jij wat?

Er is nog iets anders dat dit boodschappenlijstje anders maakt dan de andere __________________

____________________________________________________________ Vul dit lijstje aan met drie extra dingen:

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

Wanneer je een boodschappenlijstje maakt, is het handig om dingen die bij elkaar horen en die in de winkel op dezelfde plek liggen ook bij elkaar op het lijstje te zetten.

Bijvoorbeeld alles voor de groente- en fruitafdeling bij elkaar, alles voor de bakkerij samen, etc.

Boodschappenlijstje G is flink door elkaar gehaald. Kun jij het lijstje ordene n?

1. __________________________________

7. __________________________________

2. __________________________________

8. __________________________________

3. __________________________________

9. __________________________________

4. __________________________________

10. __________________________________

5. __________________________________

11. __________________________________

6. __________________________________

17

Opdracht 1: op een onbewoond eiland Je vertrekt voor enkele dagen naar een onbewoond eiland en je krijgt een rugzak mee waarin je twintig dingen mag stoppen. Wat zou jij zeker meenemen? Schrijf het hierond er op een boodschappenlijstje. Schrijf op je lijstje wat je maar wilt; het hoeven zeker geen dingen te zijn die je alleen maar in de supermarkt kunt kopen. Maak je lijstje zo persoonlijk mogelijk.

1. __________________________________

11. __________________________________

2. __________________________________

12. __________________________________

3. __________________________________

13. __________________________________

4. __________________________________

14. __________________________________

5. __________________________________

15. __________________________________

6. __________________________________

16. __________________________________

7. __________________________________

17. __________________________________

8. __________________________________

18. __________________________________

9. __________________________________

19. __________________________________

10. __________________________________

20. __________________________________

18

een apart blaadje papier.

Schrijf je lijstje nog eens netjes over op juf. geven hun lijstje af aan de meester of Schrijf je naam er niet bij! Alle kinderen ezen.

De lijstjes worden om de beurt voorgel hoort?

Kunnen jullie raden welk lijstje bij wie

Opdracht 2: een knotsgek feest!

Je geeft een verjaardagsfeestje voor enkele vrienden. Het wordt niet zomaa r een verjaardagsfeestje, maar een knotsgek feest. Voor het zover is, moet je nog even boodschappen doen.

Wat heb je allemaal nodig voor het feest? Laat je fantasie de vrije loop!

Maak niet zomaar een boodschappenlijstje, maar gebruik van een van de volgende dingen: rijm, alliteraties of woorden waarbij de laatste letter de beginletter is van het volgende woord.

Bedenk je ook een goede naam voor je feest?

Boodschappenlijstje voor mijn __________________________________-f

eest:

Kijk nog maar eens goed naar de voorbeeldlijstjes!

19

teksten B. Informatieve

rviews sprekken en inte ge j bi en rd oo tw 7. An

Stella is een ster nen en wordt nu in Stella Toverbol is twaalf én beroemd. Ze heeft een liedjeswedstrijd gewon over haar weten en het hele land gevraagd om optredens te geven. De mensen willen alles riften. dus verschijnen er tientallen interviews met Stella in kranten en tijdsch Dit is een interview uit ‘Hello iedereen’: jou. Hoe bevalt het om Jo van ‘Hello iedereen’: Dag Stella! Het is een erg drukke periode voor zoveel optredens te moeten geven?

Ik ben nog maar heel Stella Toverbol: Het bevalt super goed! Natuurlijk is het wel vermoeiend. dat elk optreden een weinig thuis en ik lig vaak laat in mijn bed. Maar ik houd zo veel van zingen voel ik me een echte ster. feest is. Het is leuk om mijn fans te ontmoeten. En als ik op een podium sta, van je op komst is. Kun je Jo van ‘Hello iedereen’: We hebben hier gehoord dat er een nieuwe hit daar al wat meer over kwijt? speciaal voor de lezers Stella Toverbol: Oké goed. Het nieuwe nummer is nog heel geheim, maar wordt een heel zomers van ‘Hello iedereen’ wil ik wel iets verklappen. Het heet ‘Lieve fladderaar’. Het nummer. Het gaat over vlinders en… over verliefd zijn.

Want je hebt net een Jo van ‘Hello iedereen’: Hm, ik heb wel zo’n idee over wie het gaat… vriendje, nietwaar? en zijn heel belangrijk.

Stella Toverbol: Oh, ik heb heel veel vrienden en vriendinnen, hoor. Vriend n.

Het is niet omdat ik zoveel moet optreden dat ik mijn vrienden wil vergete Jo van ‘Hello iedereen’: Maar je hebt toch één bijzonder vriendje?

Stella Toverbol: Hm, misschien wel, misschien niet…

Jo van ‘Hello iedereen’: Wat doe je op dagen dat je niet moet optreden?

20

gewoon naar school. In Stella Toverbol: Net zoals alle andere kinderen moet ik natuurlijk nog een dagje vrij heb, ga ik de weekends heb ik heel weinig tijd voor mezelf. Maar als ik toch eens met mijn mama… Ik doe zwemmen. Of ik lig in de sofa en lees een boek. Of ik bak pannenkoeken heel gewone dingen, hoor. ens. En we kijken uit naar

Jo van ‘Hello iedereen’: Stella, ik wens je nog veel succes met je optred ‘Lieve fladderaar’!

Stella Toverbol: Ik ook! (lacht)

Wie is de geïnterviewde?

__________________

______________________________

______________________________

Wie geïnterviewd wordt, probeert zo duidelijk mogelijk een antwoord te geven op de vragen.

Stella Toverbol doet dat heel goed.

Kun jij kort opsommen welke drie dingen Stella zo leuk vindt aan o ­ ptredens geven?

theorie

persoon die de vragen e mensen nodig. De interviewer, of de twe s sten min je heb w rvie inte een r Voo die een antwoord geeft op de vragen. stelt, en de geïnterviewde, de persoon Wie is hier de interviewer? __________________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

__________________

antwoorden. Stella Toverbol Soms stelt de interviewer een vraag waarop de geïnterviewde liever niet wil keer doet ze dat niet. Ze één maar , gesteld worden haar antwoordt de hele tijd netjes op de vragen die dat? draait er een beetje omheen, ze ontwijkt de vraag. Bij welke vraag doet ze __________________

____________________________________________________________ Waarom denk je dat Stella niet echt op deze vraag wil antwoorden?

__________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

Helemaal op het einde staat er achter het zinnetje van Stella ‘lacht’ tussen haa Waarom staat zoiets in een interview, kjes. denk je? ______________________________

______________________________

__________________

______________________________

______________________________

Stel dat jij voor ‘Hello iedereen’ werkt,

__________________

welke vraag zou je dan nog graag aan

______________________________

Stella Toverbol stellen?

______________________________

__________________

______________________________

______________________________

__________________

Kruip nu in de huid van Stella en gee

f een duidelijk antwoord op die vraag.

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

__________________

__________________

21

Opdracht: een bijzonder beroep Kies een van de volgende beroepen uit.

- leeuwentemmer/leeuwentemster - astronaut(e) - tovenaar/tovenares - ruitenwasser van ontzettend hoge gebouwen - koorddanser(es) - politieagent(e) - brandweerman/brandweervrouw - lijfwacht van een heel bekende acteur of actrice - detective - oorlogsfotograaf/-fotografe

22

lgende nt. Op de vo a kr e jk li e ts a oor de pla . iewd wordt v rv te 誰n e g elijk antwoord r id e u v d ro n e e e je t g a a d Beeld je in f op elke vra terview. Gee in t e h t a a moeten st bladzijde iew, maar ze rv te in je in n n? ker gebruike n plekje geve ze e e je ts a t e la o p m te e dingen eest. ze op de juis De volgend van je is gew assen. Kun je p m o rd ro o o rd e tw d n n a l in het ijd al een ki natuurlijk we dit beroep alt t a d n e ll e rt e ens v ghetti eet.

- Je moet erg t je graag spa a d n e ll e rt e v ens - Je moet erg ebruiken. het getal 3 g s n e rg e t e o - Je m p afweten? van je beroe ts ie n den ie d rs or leze ken, dat vin o a Tips v m jk li te e ig id u p d p oorden end of gra - Zijn je antw beetje spann n e e n e rd o antwo jk niks - Probeer je ar hij eigenli a w lt e st g a ens een vra lezers leuk. terviewer erg in e maken. d t a d je vind fd duidelijk te e le e b n a d - Misschien t eer da n heeft. Prob mee te make

Interview met? [naam en beroep noe

men]

______________________________

______________________________

Je hebt een heel bijzonder beroep. Kun

_____________________________

je voor de lezers uitleggen wat je prec

ies doet?

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

________________________ Maak antwoorden niet te lang ___je___ _________ ______ (maar natuurlijk ook niet te kort J).______________

Waarom heb je voor dit beroep gekoze

n?

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

Je hebt best wel een gevaarlijk beroep.

_____________________________

Wat zijn de grootste gevaren die bij je

______________________________

beroep komen kijken?

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

_____________________________

Wat vind je gezin ervan dat je dit bero

ep uitoefent? Hoe gaan ze ermee om?

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

Wat is de meest speciale gebeurtenis

_____________________________

die je ooit bij het uitoefenen van je bero

ep hebt meegemaakt?

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

Wat doe je op momenten dat je niet

_____________________________

moet werken? Heb je bijzondere hob

by’s?

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

_____________________________

Stel dat je dit beroep niet meer zou kun

nen doen, welk beroep zou je dan kiez

en?

______________________________

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

_____________________________

Waarom? ______________________________

______________________________

Hartelijk dank voor dit gesprek!

_____________________________

23

teksten B. Informatieve

uitnodigingen 10. Antwoorden op

Kom je naar mij n feestj e?

Lore bijna nooit Tina is een jaar geleden verhuisd, waardoor ze haar beste vriendinnetje al haar nieuwe meer ziet. Over twee weken is Tina jarig en ze geeft dan een feestje voor klasgenoten. maar Lore kan Tina stuurt ook een e-mail naar Lore om haar uit te nodigen voor het feestje, helaas niet komen…

il.com> Tina De Vos <tina@bma oniemail.com> Lore Demonie <lored@m kom je naar mijn feestje?

Hallo Lore!

je misschien ril ben ik jarig, dat weet ap 22 ag erd Zat n! zie ge dat we elkaar hebben gen doen: er is een Wat is het lang geleden en we gaan heel leuke din r uu ee tw om t gin be t n een feestje! He k vinden als jij ook nog wel :-) en ik geef da n eten! Ik zou het heel leu eke ko en nn pa n gaa we en g, dan mag spelletjes men halen op dezelfde da ko speurtocht, en we spelen te en en ng bre te je papa het te ver vinden om komt. Als jouw mama en je ook blijven slapen. ?

Laat je weten of je komt veel liefs!

Tina

Re: kom je naar mijn feestje?

Hoi Tina,

24

Dat is inderdaad lang geleden hé! Ik mis je hier wel… Het is heel lief dat je me uitnodigt voor je feestje en ik zou ook heel graag komen (ik ben dol op pannenkoeken ;-), maar jammer gen oeg kan ik niet… :-( Oma en opa zijn op 20 april 35 jaar getrouwd en ze geve n net op jouw verjaardag een feest.

Samen met mijn neefjes en nichtjes speel ik dan een toneelstukje voor oma en opa, dus ik moet er echt wel bij zijn.

Hopelijk zien we elkaar een andere keer! Mama zegt dat je gerust ook een s een paar dagen hier mag komen logeren in de grote vakantie.

Veel plezier op je feestje en tot later! lieve groetjes, Lore

Elke e-mail heeft een afzender en een ontvanger.

Wie is in de eerste e-mail de afzender? ____________________________________________________________

__________________

En wie de ontvanger?

theorie

Sommige mensen te communiceren met andere mensen. ngrijk vinden om snel om ier man dige han een is n E-maile niet bela heel snel op ‘verzenden’ klikken en het den fouten in een e-mail versturen zoveel e-mails dat ze vaak zou rom waa ar Ma pt. en hebben gety fout n gee ze of n leze te na htig dac aan f op papier? minder erg zijn dan fouten in een brie is het een stuk leuker om een verzorgde tekst te lezen met t, krijg ltjes mai je haast alsof Voor de persoon die dige zinnen en tikfouten stuurt, lijkt het slor vol ail e-m een je Als en. zinn e even na voor je foutloze, volledig t… Dus kijk je e-mail toch maar altijd vind jk ngri bela erg niet lt mai je die je de persoon op de verzendtoets klikt!

____________________________________________________________

__________________

Vul je in de tweede e-mail zelf de afzender en ontvanger in?

Je hebt bij een e-mail altijd de ruimte om het onderwerp van je berichtje in te vullen. Sommige mensen laten die ruimte open, maar het is voor de ontvanger best wel handig om in één oogopslag te weten waarover de e-mail gaat.

ging kan ingaan of niet – Wanneer je antwoordt op een uitnodiging is het – of je nu op de uitnodi je wel’, maar ze toont ‘dank k letterlij beleefd om de ander te bedanken. Lore zegt in haar mailtje niet dat? ze doet zinnetje welk Tina wel op een andere manier haar dankbaarheid. Met __________________

____________________________________________________________

ik kan niet komen’, maar Als je niet naar een feestje kunt gaan, kun je gewoon antwoorden met ‘sorry, een heel persoonlijke je (tenzij komen kunt niet je waaróm het is ook weer beleefder om te zeggen reden hebt die je liever aan niemand vertelt).

Wat is Lore’s reden om niet naar het feestje van Tina te gaan? __________________

____________________________________________________________

__________________

____________________________________________________________

Lore laat blijken dat ze Tina wel heel graag een andere keer nog eens wil ontm Uit welke zinnen kun je dat afleiden? oeten. ______________________________

______________________________

__________________

______________________________

______________________________

__________________

Tina en Lore gebruiken emoticons of smileys. Kun je verwoorden wat de meisjes waarschijnlijk met deze symbooltjes willen zeggen? :-) ___________________________ ______ :-( ___________________________ ______

______________________________

____________

;-) ___________________________ ______

______________________________

______________________________

____________

____________

25

Sorry, ik kan n iet ko m e n…

Tante Tralalie nodigt je uit om dit weekend op theev isite te komen. Lees haar een antwoord om te zegg e-mail en stuur en waarom je niet kunt ko men (verzin een goede red Tralalie is een zeer deftig en!). Tante e dame en ze geeft je ied er jaar een mooi cadeau kunt dus maar beter een met Kerstmis. Je heel beleefd antwoord stu ren en goed nalezen of geen fouten bevat! Vul je je e-mail zeker ook nog even het onderw erp en de ontvanger van de e-mail in?

Tante Tralalie

,

Mijn liefste nichtje/neefje

dat ik je zo zelden zie! je te doen.

Wat is het toch jammer samen een leuk babbelt om mt ko k zoe be op k dat je eens bij me je al leuke Het lijkt me bijzonder leu met je hobby’s gaat en of t he e ho en l, oo sch op t goed doet Dan weet ik weer of je he vakantieplannen hebt… e te komen? zondag bij me op theevisit om n de vin ngetje maken an erv je zou Wat we ook nog een wandeli en nn ku is er we oi mo t kken en als he Ik zal lekkere koekjes ba in het park met Mops.

Geef je snel een seintje? een dikke zoen van Tante Tralalie

26

Tante Tralalie <tantetralalalie@tralal iem

ail.be>

Re:

Vergeet je de begroeting en de afscheid sgroet niet?

Je begint een brief of e-mail maar bete r niet met het woordje â&#x20AC;&#x2DC;ikâ&#x20AC;&#x2122;, want dan lijkt het alsof je jezelf erg belangrijk vindt.

27 Bedank tante Tralalie!

B. Informati eve

teksten

21. Affiches, posters

tten. rdwijnen er erg veel ka In het dorp van Noor ve oes is weg.

Ook Noors kat Pompelp in het dorp en maken een poster om Noor en haar klasgenot katten terug te vinden. op te hangen en zo de het boek Pompelpoes Lees het fragmentje uit poster. en bekijk aandachtig de r. werkt aan een grote poste In de klas wordt er druk ge kat meegebracht. foto van hun verdwenen n ee en bb he ren de kin Verschillende mpelpoes gezocht. g snel een fotootje van Po no ns rge mo ’s d ha or No Ook legt. ze de foto op haar tafeltje als en og ar ha in n ne tra Ze krijgt weer

katTen gezocht

te zetten. ke tekst om op de poster leu n ee en ek zo n ige mm kt. So n lachen om zijn grap.

Er wordt geknipt en gepla rt Ben. Maar niemand ka gie ?’ od do l aa em all ze w goot? Of zijn ugvindt.’

‘Zitten deze katten in jou persoon die de katten ter de n aa n ve ge rijs ldp ge hien moeten we een ‘Meester!’ roept Stan. ‘Missc oekje leeghalen?’ idee, Stan. Ga jij je spaarb ed go n ‘Ee ht: lac Bo r ste Mee Stan. zo’n goed plan’, murmelt ‘Hm, misschien toch niet e slogans op het bord.

Na een poosje staan er dri pt meester Bo. ‘Je mag ‘We gaan stemmen!’ roe steken.’ maar één keer je hand op is ‘Wie deze katten vindt, De tekst van Tilly wint: voor altijd onze vriend!’

Ben, maar niemand let ‘Poeh, wat flauw’, reageert

Wie deze katten vinvrdt,iend is voor altijd onze

op hem.

28

Duisterdorp.

Er is iets vreemds aan de hand in van basisschool De Sprong Verschillende kinderen uit klas 3A zijn hun kat kwijt. dan contact op met meester Bo: Vind je een van deze katten, neem meester.bo@desprong.be

ndschrift heeft, schrijft de Samira, die het mooiste ha de poster. tekst in sierlijke letters op n ester Bo, ‘dit is echt ee ‘Mooi zo,’ glimlacht me er zeker van dat we de prachtige poster. Ik ben n.’ katten zo zullen terugvinde erapparaat en komt even Hij loopt naar het kopie k posters. later terug met een dik pa op!’

‘Kom, we gaan de straat

uit Pompelpoes Reine De Pelseneer Abimo, Sint-Niklaas

slogan is:

Schrijf in je eigen woorden op wat een

__________________

______________________________

______________________________

poster hiernaast?

Wat is er speciaal aan de slogan op de

theorie

dacht van de het belangrijk dat je daarmee de aan is kt, maa he affic een of ter pos dat opvallen een Wanneer je een eel posters gemaakt en opgehangen zov ers imm den wor Er . ken trek te t mensen wee angers te laten springen: hele kunst is. en om je poster in het oog van voorbijg help d goe r nde bijzo nen kun en ding e Twe - een sterk beeld - een rake slogan

______

______________________________

____________ ______________________________

WW W W W Een poster hangt er meestal niet zom aar. Hij moet niet alleen de aandac duidelijke informatie verschaffen. Vaa ht k zul je op een poster een antwoord vind trekken, hij moet ook wat? waarom? wie? wanneer? waa en op de vijf W-vragen: r?

Op de kattenposter komen niet alle Wâ&#x20AC;&#x2122;s wel enkele Wâ&#x20AC;&#x2122;s terug. Geef jij het antw voor, omdat ze hier niet allemaal belangrijk zijn. Maar je vindt oord?

Waarom werd deze poster gemaakt? ______________________________

______________________________

__________________

Wie maakte deze poster? ______________________________

______________________________

__________________

Waar zijn de katten verdwenen? ______________________________

______________________________

__________________

Wat moet je doen als je de katten vind

t?

______________________________

______________________________

__________________

29

OPDRACHT: maak nu zelf een poster!

Er wordt op je school een feest gegeven voor alle grootouders. Tijdens het feest zullen alle klassen kleine optredens geven (dansjes, toneelstukken…).

Maak een poster waarop je het feest aankondigt.

Vergeet niet om alle belangrijke informatie een plekje te geven op je poster, denk daarbij aan de vijf W’s: - Waarom is er een feest?

- Wat gaat er gebeuren tijdens het feest?

- Wanneer is het feest?

- Waar is het feest?

- Wie geeft het feest?

Schrijf alle informatie hieronder op en

st.

verwerk ze daarna op je poster hiernaa

_________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

ngt.

Zorg ervoor dat je poster in het oog spri

Bedenk een goede titel of slogan. _________

______________________________

Slogan: ________________________

iet. Je kunt (een) foto(‘s) gebruiken of

Maak een poster die er ook mooi uitz

30

Enkele tips!

Een grappige slogan werkt altijd goed.

Je kunt ook spelen met wo orden en klanken.

Noteer je informatie kort en bondig, maar let wel op dat alles duide

lijk is.

tekenen.

Verdeel je tekst evenwichtig over het hele blad.

31

ieve) teksten C. Overtuigende (persuas

dpunten in briefjes 6. Eigen meningen en stan

Gedichten zijn saai!

Als ik in klassen ga vertellen over de boeken die ik heb geschreven, vraag ik bijna altijd of de leerlingen graag gedichten lezen. Er zijn altijd wel een paar kinderen die gedichten ‘stom’ vinden, maar als ik hen vraag waarom ze gedichten stom vinden, halen ze meestal hun schouders op of antwoo rden ze iets als: ‘Zomaar.’

Natuurlijk mag je gedichten stom vinden, maar misschien moet je er ook eens over nadenken waarom je ze stom vindt. Of waarom je ze níét stom vindt natuurlijk! Want er zijn heel veel soorten gedichten en misschien kom je er vroeg of laat wel eentje tegen die je leuk vindt…

In de school van Lars en Lies staat er elke keer een gedicht in de schoolkrant.

De leerlingen mogen een briefje sturen naar de schoolkrant waarin ze uitleggen waarom ze het gedicht goed vinden of net niet. Die briefjes worden dan in de volgende schoolkrant geplaatst. Hieronder zie je de briefjes die Lars en Lies schreven.

Liefste

Een beetje reizen

De lucht is hem elsblauw.

Maar toch heb ik het kou, want ik sta hier zonder jou.

Kom je snel na ar mij, zoemend als ee n bij?

Dan maak je m e weer blij.

Sarah Suikerspin

maar liever niet voorbij.

(ongepubliceerd

Beste schoolkrant,

Ik kijk en zie: de koeien razen langs mij heen en struiken zijn een groene streep die mij verbazen blijft. Want, hoewel ik stil en lui naar buiten zit te kijken, ga ik toch zo snel ik wil,

) Frank Pollet (uit Ik vind je hiëroglief, Abimo Uitgeverij)

Het gedicht ‘Liefste ’ in de vorige kran t heb ik helemaal flauw gedicht. De re niet graag gelezen. gels rijmen niet zo in Ik vind het maar ee teressant: het is noga ‘kou’ en ‘jou’ te late n l gemakkelijk om wo n rijmen. Zinnen al orden als ‘blauw’, s ‘de lucht is hemel echt origineel. Ik de sblauw’ en ‘ik sta hi nk dat ik zulke zin er zonder jou’ zijn nen al heel vaak waarom er opeens niet heb gehoord. Ik be een bij opduikt in de grijp ook niet goed tweede strofe: waar Ik ben ook al verlief om moet de jij ‘zoem d geweest en toen en als een bij’? miste ik mijn vriend anders dan in dit ge in netje soms ook, maa dicht. Als ik dit gedi r dat voelde heel ch t lees, voel ik eigenl volgende keer weer ijk helemaal niets. H een leuker gedicht opelijk staat er de in de schookrant! groetjes, Lars Dag schoolkrant!

32

heb ik wel vier keer gelezen, omdat In de krant van vorige maand vond ik het gedicht ‘Een beetje reizen’ en dat je in de trein zit: zelfs al zit je binnen ik het zo bijzonder vind. Het beschrijft heel goed het gevoel dat je hebt als ende zinnen en woorden. In de eerste heel stilletjes te kijken, buiten gaat alles snel. De dichter gebruikt verrass Dat is een grappige woordspeling. Het regel laat hij de koeien bijvoorbeeld ‘razen’, terwijl koeien meestal grazen. echt zo als de trein snel rijdt! Het einde is leuk om de struiken voor te stellen als een groene streep, want dat is ook voorbijgaan? Als je in de trein zit, wil van het gedicht vind ik een beetje moeilijk. Waarom wil de ik-persoon niet dat vind ik wel goed. Ik vind het niet je toch juist wél verder reizen? Hier moet ik eventjes over nadenken, maar een beetje geheimzinnig zijn voor mij. leuk als ik in een gedicht al na één keer lezen alles begrijp. Een gedicht mag Van Frank Pollet wil ik graag nog meer gedichten lezen! een groet van Lies

uit waarom en ‘stom’ of ‘leuk’ vinden, ze leggen ook icht ged de ze dat aar zom niet gen Lars en Lies zeg rd: ze gebruiken argumenten. dat zo is. Of met een wat moeilijker woo

gedicht vindt?

1___________________________________________________________

___________________

1___________________________________________________________

___________________

2___________________________________________________________

___________________

1___________________________________________________________

___________________

theorie

Welke argumenten gebruikt Lars om te vertellen dat hij ‘Liefste’ geen goed

3___________________________________________________________

___________________

2___________________________________________________________

___________________

4___________________________________________________________

___________________

4___________________________________________________________

___________________

Welke argumenten gebruikt Lies om uit te leggen dat ze ‘Een beetje reizen’

een mooi gedicht vindt? ___________________

1___________________________________________________________

___________________

1___________________________________________________________

___________________

2___________________________________________________________

___________________

1___________________________________________________________

___________________

3___________________________________________________________

___________________

2___________________________________________________________

___________________

4___________________________________________________________

___________________

4___________________________________________________________

Lars en Lies schrijven hun mening in een briefje. Hun tekst is niet zomaar een ops Waaraan kun je zien dat het om een omming van argumenten. briefje gaat? ______________________________

______________________________

__________________

______________________________

______________________________

__________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

__________________

__________________

33

Opdracht het minst goed. gedicht uit dat jij het beste vindt of juist het s Kie en. icht ged vier ina pag e dez Je vindt op het slecht? m vind je het goed of waarom vind je aro Wa ten. men argu r naa k zoe op Ga

Avonduur Het is al laat en naar huis. en ik moet nog alle en me uit.

Zwarte bomen wuiv rt en mijn fiets Bang bonst mijn ha donker in. rijdt snel tegen het elijk Het is zo stil, zo vres stil op straat, is een stem maar in mijn hoofd aat. heel druk aan de pr

Bij oma Mijn oma was al uren naar haar kunstgebit op zoek.

Ten slotte ploft ze in haar stoel haar tanden beten in haar broek.

Wat was mijn oma blij dat zij dat ding na uren vond en ze stopte zo haar tanden van haar billen in haar mond.

Erik van Os (uit Koe en daarmee koe

Reine De Pelseneer

(uit Liever Lief, De

Eenhoorn)

, Lemniscaat)

Toetanchamon Je kijkt me aan en wat je ziet begrijp ik niet – Je hebt heel jonge ogen.

Kampioen reld Ik bak nu als enige ter we t een wortelspruitjesomele én heb de lekkerste gezet. spaghettipindakaaskoffie

Je fluistert stil en wat ik merk geen zilverwerk – Je bent van regenbogen.

beste Na het douchen ben ik de in achterstevoren hinkelen bed. van de keuken naar mijn

Je zwijgt op mij al eeuwenlang je gouden zang – Je duistere dialogen.

Daar verzin ik een woord dat nog niemand kent zoals plasotinotalitent of grikalasukwerifeks.

34

Ik vind je hiëroglief…

, Je hoeft niet veel te doen n want zonder het te merke n ben je heel vaak kampioe in iets geks.

Jaap Robben (uit Zullen we

Frank Pollet (uit Ik vind je hiëroglief, Abimo Uitgeverij)

us)

een bos beginnen?, De Ge

Noteer hier kort je argumenten:

Gebruik de argumenten hierboven om een briefje te schrijven naar de schoolk rant waarin je uitlegt waarom je het gedicht goed of slecht vindt. Val niet zomaar met de deur in huis: voor je je argumenten begint te schrijven, moet je je brief een beetje inleiden. Kijk nog maar eens hoe Lies en Lars dat doen.

Rond je brief ook mooi af met een slotzin!

Enkele tips: - Lees de gedichten een paar keer. Misschien ontdek je elke keer wel nieuwe dingen!

- Let goed op de woorden die de dichter gebruikt. Zijn die verrassend/bijzonder /flauw/moeilijk/â&#x20AC;Ś?

- Hoe klinkt het gedicht?

- Wat doet het gedicht met jou? Wat voel je als je het leest? Moet je lachen ? Maakt het je triest?

Blijf beleefd als je het gedicht slecht vindt; in een briefje moet je niet gaan schelden.

Denk je aan een begroeting en een afsluiting?

35

onstratieve) teksten D. Verduidelijkende (dem voor het gebruik 2. Instructieve teksten en, toestellen, spellen van materialen, voorwerp

nwijzing

aa De limonademachine: gebruiks

de verpakking.

1. Haal de limonademachine uit de blauwe fles op de daartoe 2. Bevestig de rode, de groene en voorziene plaatsen. ingrediënten: 3. Vul de flessen met de volgende r schil, en in mootjes) - in de rode fles: 8 citroenen (zonde - in de groene fles: 300 g suiker

- in de blauwe fles: 2 l water ze met de draaiknop.

4. Sluit de flessen en vergrendel ntact.

5. Steek de stekker in het stopco schenkspirale n van de machine.

6. Plaats de opvangkom onder de chine in werking te laten treden.

7. Druk op de startknop om de ma pt . De limonade is dan klaar en loo 8. Na 10 minuten hoor je een klik angkom. langs de schenkspiralen in de opv

Veiligheidsvoorschriften • Steek de stekker pas in het uld stopcontact nadat de flessen gev en vergrendeld zijn.

• Open de flessen nooit terwijl de

machine in werking is. kom • Reinig de flessen en de opvang grondig na gebruik. aal • Gebruik de limonade tot maxim één week na bereiding.

36

In deze gebruiksaanwijzing zijn de meeste zinnen kort en zakelijk. Het moet duidelijk zijn wat je met de limonademachine moet doen. En daar heb je geen lange beschrijvingen vol mooie woorden voor nodig, maar wel krachtige, heldere taal.

In een goede gebruiksaanwijzing staat geen woord te veel en geen woord te weinig.

theorie

gebruiksn ze zo duidelijk in elkaar dat je geen zitte of dig vou een zo len stel toe en n eld dat Soms zijn voorwerpe ar sommige voorwerpen zijn zo ingewikk Ma en. ruik geb nen kun te ze om t heb gaat. aanwijzing nodig kunt lezen voor je ermee aan de slag je maar beter aandachtig de handleidingvoor een limonademachine.

Hiernaast vind je de gebruiksaanwijzing

De meeste zinnen in deze gebruiksaanwijzing staan in de gebiedende wijs.

Zo geef je een bevel of een advies. Waar staat het werkwoord in zoâ&#x20AC;&#x2122;n bevelende zin? ____________________________________________________________

__________________

Kun jij deze gewone zinnen omzetten naar gezinnen in de gebiedende wijs/

bevelen?

Je zet de machine op de tafel. __________________

____________________________________________________________ Je draait de startknop naar rechts.

__________________

____________________________________________________________ Je houdt de knop ingedrukt.

__________________

____________________________________________________________

De volgorde van de zinnen is in een geb stapjes niet in de juiste volgorde staan, ruiksaanwijzing natuurlijk heel belangrijk. Als de verschillende dan zal het erg moeilijk worden om je machine te laten werken.

vind je in een eerde manier te gebruiken. Daarom verk de op hine mac een om ijk aarl te lezen! Vooral Soms is het gev . Het is belangrijk om die aandachtig iften schr oor idsv ighe veil k vaa jzing nwi ook vloeistoffen aan gebruiksaa d opletten, zeker als er bij je machine goe je t moe en tact con stop en kers met stek k je? te pas komen. Waarom is dat zo, den _______________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ______ ____________ ______________________________ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ _________

37

Opdracht enk waarvoor voorwerpen. Kies één voorwerp uit, bed Hieronder vind je een lijstje met bizarre fantasie is voorwerp moet gebruiken (een beetje het je hoe uit leg en en, dien nen het zou kun duidelijke gebruiksaanwijzing. geen overbodige luxe J). Schrijf een ›› een hamstertoerenteller ›› een prinses-voor-één-dag-jurk ›› een verdwijndoos ›› groeisokken ›› een spaghettislurpstaaf ›› een kietelmachine ›› een spruitjeskatapulteermachine ›› …

Welk voorwerp kies je? ______

______________________________

______ ______________________________ t:

Leg kort uit waarvoor dit voorwerp dien

____________

______________________________

______________________________

____________

______________________________

______________________________

____________

______________________________

______________________________

e beschrijving in een tekening en/of geef een duidelijk ak (ma t? erui rp rwe voo je ziet Hoe woorden) ____________

______________________________

______________________________

g ebru iksaanwijzin g Sch rij f een d u id elijk e

38

g ebru iksaanwijzin g Sch rij f een d u id elijk e

Schrij f een duidelijke gebru iksaanwijzin g

Schrij f een duidelijke gebru iksaanwijzin g

Schrijf nu een handleiding waarin je duidelijk maakt hoe je het voorwerp moet gebruiken.

Zorg ervoor dat je handleiding minstens 7 stappen bevat.

Enkele tips: - Gebruik bevelende zinnen (zinnen in de gebiedende wijs).

- Is de volgorde van de verschillende stappen in je handleiding logisch?

- Zijn er ook veiligheidsvoorschriften nodig?

Je voorwerp mag dan wel heel bizar zijn, probeer je handleiding toch zo zakelijk mogelijk te maken. Gebruik korte, heldere zinnen!

39

tieve) teksten E. Sfeeroproepende (evoca

leiding nlijke indrukken naar aan soo per met n eve bri en vrienden 1. Prent-, briefkaarten aan klasgenoten, familie, en iss ten eur geb en sen van belevenis

Benno logeert een weekje bij zijn opa en oma.

Vandaag maakten ze samen een uitst apje naar de kinderboerderij.

Benno schrijft een kaartje naar zijn oud ers om over het uitstapje te vertellen.

Liefste mama en papa, opa! Ik mag lekker Het is supertof bij oma en t allerlekkerste lang opblijven, opa maakt he dingen. Vandaag eten klaar en we doen leuke erij. Ik heb een waren we op de kinderboerd n gehad. Zijn roze piepjong geitje in mijn arme aal nat. Ik heb tong likte mijn hand helem s lief en hij had ook een ezel geaaid. Hij wa Oma en opa hebben van die grote, zachte ogen. rakteerd (met drie me daarna op een ijsjes get morgen weer fijne bollen! ). Ik hoop dat we jullie ook wel een dingen gaan doen! Ik mis knuffel van mij beetje, hoor. Geven jullie een aan Blaf?

Tot snel! nno groetjes en een kus van Be

40

n ____ elle__ Ve__rh__ Druyts-__

m ______ Sa__ ____ __er__en __th __Es

____________

________ __312 __an __e__Ba __ot __Gr

twerpen

____________

An__________ 0 __ ____ __02 __2

____________

____________________

Op een kaartje heb je niet zoveel schrijfruimte. Het komt er dus op aan om met zo weinig mogelijk woorden zo veel mogelijk te zeggen. Voor de persoon die je kaartje leest, is het leuk dat hij of zij een beetje de sfeer kan proeven van de plek waar jij bent. Dat lukt als jij de dingen die je meemaakt of ziet zo precies mogelijk beschrijft.

Wat vond Benno bijzonder aan het geit

je?

______________________________

______________________________

__________________

Wat vond Benno bijzonder aan de eze

l?

______________________________

theorie

Benno beschrijft twee dieren die hij heeft gezien op de kinderboerderij. Omdat hij weinig ruimte heeft, kiest hij voor elk dier een detail uit. Door alleen te beschrijven wat hem erg is opgevallen aan de dieren, kunnen zijn ouders beter een beeld vormen van hoe die dieren eruit zagen en/of wat ze deden. Want dat een ezel en een geit vier poten en een staart hebben, dat weet iedereen wel J.

______________________________

__________________

van pas.

Als je iets wilt beschrijven, dan komen bijvoeglijke naamwoorden vaak goed is? lekker heel opa van eten het dat Benno zegt oord Met welk bijvoeglijk naamw __________________

____________________________________________________________

lang geleden geboren is?

En welk woord gebruikt hij om duidelijk te maken dat het geitje nog niet zo

__________________

____________________________________________________________

Als twee woorden (bijna) dezelfde bete kenis hebben, dan zijn die woorden syno voorbeeld verschillende woorden om niemen. Er bestaan bijte zeggen dat je iets leuk vindt. Vind je in het kaartje van Benno twee synoniemen voor (heel) leukâ&#x20AC;&#x2122;? ______________________________

______________________________

__________________

Kun je er zelf ook nog twee bedenken? ______________________________

______________________________

Op een kaartje moet je zorgvuldig het adres schrijven van de persoon voor Wat schrijf je op het eerste lijntje?

__________________

wie je kaartje is bedoeld. __________________

____________________________________________________________ En op het tweede?

__________________

____________________________________________________________ En op het derde?

__________________

____________________________________________________________ Als je een kaartje stuurt vanuit het buitenland, moet je nog iets op een vierde

lijntje schrijven. Wat is dat? __________________

____________________________________________________________

41

Opdracht: groeten uit…

Beeld je in dat je op vakantie bent. Je kunt het beste een plek uitkiezen waar

bent geweest; dat mag een ver land zijn, maar een leuke plaats dichtbij kan

je al eerder

natuurlijk ook.

Misschien maak je zelfs gewoon een daguitstap… In ieder geval stuur je een kaartje van de plek waar je bent naar je grootouders.

De volgende dingen moet je zeker vertellen op je kaartje: - Iets wat je hebt gedaan/meegemaakt.

- Hoe de plaats waar je bent eruitziet.

- Hoe je het daar vindt. (Probeer een beetje origineler te zijn dan gewoon

‘(niet) leuk’.)

Bedenk ook hoe de voorkant van je kaartje eruitziet. Je kunt tekenen of je

gebruiken!

42

kunt een foto

hrijver

Tips van de sc

tje heb - Op een kaar woorden. weinig mogelijk

et zo

lijk te zeggen m

moge er dus zo veel be o Pr . te im ru g je weini

ik ze niet té schrijven. Gebru be ilt w ts ie je handig als je kierewiet! amwoorden zijn na ke lij eg een tekst word o jv in en - Bi rd o o w lijke naam te veel bijvoeg veel, want van

Vergeet het adres van je grootouders niet in te vullen.

____________

____________________

____________

____________________

____________

____________________

____________

____________________

43

9 789490 448172 Artikelcode: SZE05

Wie kan je beter begeleiden bij het (creatief) schrijven, dan een

échte schrijver?

Vele schrijvers schrijven graag. En veel.

En ze zijn voortdurend op zoek naar originele ideeën, interessante

invalshoeken en zinderende zinnen.

In Schrijf Ze! lichten enkele schrijvers een tipje van de sluier op.

Ze tonen hoe je het schrijven kunt aanpakken. En hoe je er plezier in kunt krijgen. Bovendien laten ze je kennismaken met

tien tekstsoorten. Want schrijven is véél méér dan een opstelletje

neerkrabbelen. Schrijven is echt fun!

Wie?

n samen en Frank Pollet zij n le eu m er V k ie en in er, Mon nominaties en prijz n, Reine De Pelsene ke oe db ug je schoots len kinder- en ls haar sporen ruim goed voor tiental ke in W ke m Fe ijl ren. ury’s, terw erland en Vlaande ed N Kinder- en Jeugdj in en av tg ui rse educatieve verdiende in dive hrijfdocenten! ine en Frank zelf sc Re n zij n ie nd ve Bo

Bestellen? Goed idee! J Voor België Uitgeverij EFD - info@Uitgeverij-E

FD.be - www.Uitgeverij-EFD.be

Voor Nederland Schoolsupport - info@schoolsuppo

rt.nl - www.schoolsupport.nl

DE PEL SEN OR REI NE ERS * DO

OR 8+ EER * VO

M CHRIJF ZE!

S

LEE R SCH RIJ

SCHRIJF ZE! L ZE! XL F J I R H C S SCHR LEER

S * DO

NI OR MO

RM EK VE

EULEN *

oes?

of Pompelp

Het huisdier van tante Tralalie

EXCLUSIEF!

Jelle P. laat zijn kwalite

iten zien!

MAAK JE

EIG EN STRI P!

IJG

GST

IK HEB VLIEGAN

Hersenvliegontsteking?

ZW

IJF

Ik heb t. k gekoo in Pin P n! ete komt

ji j ijiji i

* DO OR FRA NK

PO LLE T

* VO OR 11 +

XXL

WAT GEBEURDE ER MET DE BOEKEN VAN FRAN TAS

K POLLET???

Wat ezels hebben sc met el hrijver kaar ge s en meen?

rijijijijijij

Plop? of kabouter

HR

Bosaap

ijij ijij

ijij i

ij jij

VER S

Sch

Mompelmoes

IJVER

10+ VOOR

jijijf Ze!

w rvieol inte IEF Toverb LUS EXC t Stella me

HR MET SC

IJVEN

VEN ME T SCH RIJ

SCHRIJF ZE!

VOOR 9+ FEMKE WINKEL S * SCHRIJV ERS * DOOR LEER SCHRIJV EN MET

SC

SCH RIJV EN ME T

en

RIJV LEE R SCH

EXCLUS

GEHAKTBAL?

IEF!!!

JA! Ik heb hoogtevree

altijd lekker!

s!

SCHRIJF ZE! M

Leer schrijven met échte schrijvers