Voedsel vd wereld.xp
04-09-2009
16:35
Pagina 13
Uitgestrekte intensieve akkers, zoals deze sojaboonvelden in BraziliĂŤ, moeten geĂŻrrigeerd (bevloeid) worden door machines, wat kostbaar is qua brandstoffen en water.
Problemen Intensieve landbouw vergroot de productiviteit van de grond, maar kan ook problemen veroorzaken. Irrigatie kan waterbronnen verbruiken, waardoor er minder water is voor de streekbewoners. Landbouwers kunnen ziek worden door contact met of inademing van landbouwstoffen, mogelijk met blijvende gezondheidsschade. De grond kan door jarenlange bebouwing uitgeput raken. Misschien moet er meer en meer kunstmest worden opgebracht, wat de kosten voor de boer verhoogt. Regen spoelt kunstmest uit de bodem uit in rivieren; de resulterende vervuiling schaadt de natuur en kan zelfs de openbare drinkwatervoorziening verontreinigen.
PESTICIDEN Aziatische rijstboeren gebruiken 13% van het wereldtotaal aan pesticiden (insecticiden en andere bestrijdingsmiddelen) om net genoeg rijst voor eigen behoeften te telen.
13
Voedsel vd wereld.xp
04-09-2009
16:35
Pagina 14
STAPELVOEDSEL
E
en stapelvoedsel is de hoofd- of basisvoedingsbron in een bepaalde gemeenschap. Het is typisch rijk aan koolhydraten, die een energiebron voor ons lichaam zijn.
Tarweakkers Verspreid over de wereld zijn in de eerste plaats granen als tarwe, maïs en rijst stapelvoedsel. De verklaring hiervoor is dat ze door de geschiedenis heen niet duur waren en uitstekend ‘de maag vulden’. Boeren in rijke landen verbouwen tarwe vaak op uitgestrekte akkers. Tarwe groeit het beste in streken met vruchtbare bodem en een gematigd klimaat, met niet te veel regen. Belangrijke tarweproducenten zijn onder meer centraal NoordAmerika en China. Onder de juiste groeiomstandigheden vergt de teelt weinig mest, irrigatie en arbeid. De opbrengst van de tienduizenden korenplanten op de grote akkers is hoog. Hier spreken we van extensieve landbouw. Tarweboeren in rijke landen besparen met machines op de
arbeidsinput. Zo kunnen ze insecticiden sproeien vanuit vliegtuigjes.
Ander stapelvoedsel Het stapelvoedsel verschilt naar regio. In een groot deel van Azië is rijst het stapelvoedsel. In het grootste deel van Afrika is het maïs. Anderzijds zijn hier in sommige gebieden geen granen, maar wortels als yam en cassave of zelfs bakbananen de stapelvoeding. Een geliefd stapelvoedsel in Ethiopië is het graan teff, waarvan men een soort pannenkoeken bereidt. De piepkleine teffkorrels zijn erg voedzaam. Helaas is de teelt ervan duur en Ethiopiërs moeten daarom vaak met goedkopere granen genoegen nemen. De megaboerderijen in Noord-Amerika leveren heel veel tarwe. Zulke enorme landerijen kun je alleen oogsten met enorme landbouwmachines. Meestal zetten boeren meerdere maaidorsers tegelijk in om zoveel mogelijk graan te oogsten in de korte tijd dat het op zijn best is.
14
Voedsel vd wereld.xp
04-09-2009
16:35
Deze Thaise boeren verzorgen een rijstveld. Meer dan 90% van de rijst ter wereld wordt geteeld en gegeten in AziĂŤ, waar rijst het belangrijkste stapelvoedsel is. Arme mensen in de regio kunnen wel drie kwart van hun inkomen aan rijst besteden. Bij een slechte oogst of prijsstijging om andere redenen kunnen miljoenen mensen honger lijden.
Pagina 15
Voedsel vd wereld.xp
04-09-2009
16:35
Pagina 16
BIOLOGISCHE LANDBOUW
V
eel boeren over heel de wereld telen voedsel voor de verkoop zonder gebruik te maken van chemische middelen als kunstmest. Dit noem je biologische landbouw. Natuurlijke vruchtbaarheid Veel mensen kopen biologische producten, omdat chemische middelen volgens hen het voedsel minder gezond maken. Een andere reden voor hun voorkeur is dat ze bezorgd zijn over de impact van zulke middelen op natuur en milieu. Biologische boeren vergroten de bodemvruchtbaarheid met natuurlijke middelen, zoals dierlijke mest en compost. Compost bestaat uit verteerd plantenafval. Ze verbouwen ook snelgroeiende gewassen als klaver, luzerne en mosterd op hun akkers. Ze ploegen deze daarna onder om de bodem te voeden. Zulke gewassen worden daarom groenbemesting genoemd.
Biologische boeren planten vaak gewassen aan die insecten etende dieren aanmoedigen. Zo trekken brandnetels lieveheersbeestjes aan. De laatste voeden zich met luizen, die een plaag kunnen vormen.
16
Voedsel vd wereld.xp
04-09-2009
16:35
Pagina 17
Compost, verkregen uit verteerd plantenafval, en dierlijke mest zijn allebei natuurlijke bemestingen die de bodem verbeteren en gewassen beter laten groeien.
Vruchtwisseling Biologische boeren houden hun bodem vaak gezond door vruchtwisseling. Ze wisselen af met het type gewas dat ze op elk stuk grond telen. Dit houdt de grond vruchtbaar, omdat sommige gewassen, zoals bonen, daaraan nieuwe voedingsstoffen toevoeren. Het verzekert ze er tevens van dat aangelokte insecten en ander ongedierte zich niet nestelen en vermeerderen op de akkers. Ze verbouwen bijv. het eerste jaar aardappels, het tweede jaar uien en wortels, daarna bonen en erwten en tot slot kool.
BESTRIJDING Zoals alle boeren ontkomen biologische boeren er niet aan onkruid en ongedierte te bestrijden. Soms spuiten ze daarvoor met veiligere middelen gebaseerd op kaliumzouten en plantaardige vetzuren.
17