Dwire Magazine - nr 8 - Zomer 2013 by SD Creative Agency

DWIRE magazine NUMMER 8 ZOMER 2013

Nienke van de Lune, Movares Architectuurprijs Station Groningen Europapark

Valstar Simonis

Slimme vrouwen zorgen voor verjonging en vernieuwing

Interview Caroline van Ittersum en Mayra Rijkse, Provada Terugblik 9e editie

DUTCH WOMEN IN REAL ESTATE

Nummer 8 ZOMER 2013 Colofon DWIRE is een netwerk voor v rouwen in de (commerciële) vastgoedsector. Het netwerk biedt de m ogelijkheid om bij te praten, informatie uit te wisselen, naar een lezing te luisteren, te d iscussiëren of aan een excursie deel te nemen. DWIRE - Vereniging Dutch Women in Real Estate Uitgave Voor-en najaar Concept en realisatie Shirley Schelkers, Hoofdredacteur SD Communicatie, Rotterdam Aan dit nummer werkten mee Ans de Wijn Ans de Wijn Bedrijfshuisvesting B.V. Lara Muller Corio Tia van Beek Goodman Dianne Bevelander Rotterdam School of Management Marie-Anne Dekkers-van den Dool Condor International Projects & Consultancy Nienke van de Lune Movares Eva Klein Schiphorst Rijksgebouwen Dienst Mayra Rijkse Provada Caroline van Ittersum Provada Jolanda Rijling Chacet Communicatie Willian van den Horn Gassan Diamonds Theo de Boer Valstar Simonis Djorhia Treskes Valstar Simonis Ellen Boesten Valstar Simonis Shirley Schelkers SD Communicatie Marcia Schless Pink Line Communication, FD Media Groep Renske Miedema Miedema makelaardij Anita Verwoest Gemeente Den Haag

Wil jij ook lid worden van DWIRE? Het doel van DWIRE is een platform te bieden om kennis over te dragen, ervaringen te delen en natuurlijk ook om te netwerken. DWIRE lidmaatschap is mogelijk voor de vrouwelijke vastgoed professional vanuit alle mogelijke vastgoed gerelateerde vak disciplines. Het lidmaatschap bedraagt 100,- euro per jaar. Bij aanmelding na 1 juli is dat 50,- euro per jaar. Ben jij toe aan een netwerk waarmee professionele vastgoed vrouwen samen invloed uitoefenen op de top van de vastgoedsector? Schrijf je dan als lid in via onze website:

www.dwire.nl Reeds meer dan 475 professionals gingen je voor.

Inhoudsopgave Eerste prijs Station groningen Europapark

Interview Eva Klein Schiphorst

Coaching en Mentorschap

Citytrip

Vijf vragen

Terugblik Provada

Vrouwen bij Valstar Simonis

Lifestyle

DWIRE activiteiten

Agenda 19 september 2013 DWIRE Golftournooi, Golfsocieteit Lage Vuursche, Den Dolder

21 november 2013 DWIRE Najaarsevent & DWIRE Award Vastgoedvrouw 2013, De Lantaern, Nieuwegein

07 oktober 2013 tot en met 09 oktober 2013 Expo Real Munchen

16 januari 2014 DWIRE Nieuwjaarsborrel

10 oktober 2013 Rondleiding gemeente Dordrecht

woord vooraf

Een zomer van Vernieuwing

e zomer is in volle gang, de snel

bijvoorbeeld een vragenrondje vanuit kantoren, logistiek

wegen worden nu langzaam wat

en retail visie, een start van de tweede ronde van het

leger en rustiger en de redactie

Mentorproject, een terugblik op de PROVADA 2013, een

van het DWIRE magazine heeft

interview met de directeur Rijksgebouwendienst en enige

de laatste hand gelegd aan deze

puur ter ontspanning te lezen artikelen zoals trends en de

Zomer Editie alvorens te vertrekken

citytrip Valencia zodat wij na een bezoek aan zon, zee en

naar zee en strand. De afgelopen maanden is er in

strand weer helemaal als vernieuwd van binnen en buiten

vastgoedland weer veel gebeurd. En dan gaan wij het nu

kunnen beginnen aan de tweede helft van dit jaar. In het

niet hebben over negatieve zaken, maar juist over nieuwe

najaar zijn weer een viertal activiteiten gepland. Ook zijn

positieve initiatieven. Daarom hebben wij als thema

wij blij dat wij na de zomer Anita Verwoest en Edith van

voor dit nummer ‘De Vernieuwing’ gekozen. Als je in het

der Wal weer vol kunnen inzetten binnen het bestuur:

woordenboek ‘vernieuwing’ opzoekt, komen er onder

welcome back girls! Het bestuur is dan weer op volle

andere synoniemen naar boven als herstelling, innovatie,

sterkte met 4 leden. Wij wensen iedereen een fantasti

renovatie, restauratie, regeneratie, reorganisatie en

sche zomer toe met veel rust en relax momenten zodat

verjonging.

wij in het najaar allemaal weer ‘als nieuw’ de uitdagingen

Wel toevallig he? Dat zoveel van deze synoniemen één

kunnen aangaan die vastgoedland ons te bieden heeft.

op één van toepassing zijn op de vastgoedmarkt. Thema’s die wij in deze editie hebben vertaald naar

Bestuur DWIRE

Op de dag van de architectuu het station Groningen Eur de eerste prijs gekregen van het publiek als de vakjury in G

ur heeft ropapark van zowel Groningen

Nienke van de Lune, architect Movares: ‘We zijn als team enorm trots op deze ‘dubbele’ waardering. ProRail en de Gemeente Groningen, als opdrachtgevers, hebben mogelijk gemaakt dat we dit kwaliteitsniveau konden behalen.’

Sterk staaltje architectuur met titanium kap Station Groningen Europapark is een nieuwe halteplek voor de vervoersbedrijven Arriva en de NS. Als enige treinstation in Nederland heeft Groningen Europapark een titanium kap. Dit duurzame materiaal geeft het station een stoer en elegant uiterlijk. Architecten Nienke van de Lune en Peter Heideman van advies- en ingenieursbureau Movares ontwierpen het station. De bijna industrieel vormgegeven kap wordt ook wel ‘de nieuwe Ravensteyn’ genoemd, verwijzend naar de bekende spoorwegarchitect Sybold van Ravensteyn. Movares heeft onder andere samengewerkt met landschapsarchitect Lynke Koopal van de Dienst Ruimtelijke Zaken ROEZ van de gemeente Groningen.

Nieuwe stedelijke ruimte

Vleugels

Het station is van ontwerp t/m uitvoeringsbegeleiding tot

De twee titanium vleugels rusten uitsluitend op de lift en een

stand gekomen door de integrale ontwerpbenadering

portaal, waardoor ze een zeer grote vrije overspanning hebben

van advies- en ingenieursbureau Movares. Door tijdig de

van 36 meter, met aan weerzijden overkragingen van bijna

benodigde disciplines in te schakelen, is het ontwerp tot in de

11 meter en een spanwijdte van 13 meter. In de kappen zijn

puntjes verzorgd. Dit is terug te lezen in het juryrapport:

onder meer camera’s, verlichting en leidingen geïntegreerd.

“Het project zit stedenbouwkundig erg knap in elkaar

Er hangt bijna niets op of aan het dak. In het middendeel

waardoor het een heldere en mooie ruimte creëert. De wil

laat ‘koudgebogen glas’ – een gepatenteerde uitvinding

om bij deze erg complexe opgave samen te werken met een

van Movares – daglicht toe. De twee daken overkappen de

veelheid aan partijen heeft de basis gelegd voor een welhaast

volledige breedte van het midden- en zijperron, waardoor

vanzelfsprekende nieuwe stedelijke ruimte. Daarmee is het

reizigers droog in- en uit kunnen stappen. Aan de voor- en

project een voorbeeld voor hoe stedelijke vernieuwing door

achterzijde van het station is ruimte voor de stalling van

goede samenwerking tot iets prachtigs kan leiden. Verzorgd

fietsen.

tot in de details heeft Groningen er een hoogwaardig en heel chic station bij!”.

Opdrachtgever ProRail verwacht op deze locatie 6000 in- en uitstappers per dag. Het ontwerp is in opdracht van ProRail uitgewerkt en tot stand gekomen in samenwerking met de dienst RO/EZ van de gemeente Groningen. Bureau Spoorbouwmeester vervulde een belangrijke rol als toetser van het ontwerp. Station Europapark, samenwerkende partijen: Architect station: Movares, zie ons werkveld Architectuur Architect fietsenberging: Bureau Noordeloos Ontwerp buitenruimte: Gemeente Groningen, afd. Stadsontwerp Opdrachtgevers: ProRail en Gemeente Groningen Aannemer: BAM Infra

Interview

Foto Iwan Baars

Foto Pedro Pege

naute

“ Vaak als het moeilijk wordt kom je juist tot creatieve ideeën”

Eva Klein Schiphorst grand lady van de Rijksgebouwendienst

De Rijksgebouwendienst (Rgd) beheert en ontwikkelt de grootste

zo’n gebouw. Je moet bij dit soort projecten goed samenwerken

vastgoedportefeuille van Nederland. Bij elkaar gaat het om

met de alle partijen wil je een kwaliteit à la het Rijksmuseum

zeven miljoen vierkante meter vloeroppervlak, waarvan 75%

neerzetten. Juist bij dit soort projecten kun je als Rgd je meer-

in eigendom van de Rgd. Sinds 1 april van dit jaar is Eva Klein

waarde laten zien. Dat je meer bent dan een commercieel

Schiphorst de nieuwe algemeen directeur van de Rgd. Tijd voor

vastgoedbedrijf dat geld wil verdienen. “

een gesprek met deze nieuwe grand lady van de Rgd. Eva Klein Schiphorst, voor oorsprong historica, kwam na haar

Design, Built, Finance, Maintain en Operate

studie Geschiedenis al snel terecht in de financiële wereld door

De Rgd bestaat ruim negentig jaar. Op de vraag wat er de

haar baan bij het ministerie van Financiën. Vijf jaar geleden,

afgelopen tijd is veranderd in aanpak en werkwijze antwoordt

toen de vastgoedsector nog op zijn hoogtepunt was, werd

Eva: “In essentie is er niet zo veel veranderd. Maar wel benaderen

zij gevraagd als directeur Vastgoed van de Rgd. Op 1 april

we dingen zakelijker. We hebben de afgelopen tijd flink

jl. tekende zij voor de functie van algemeen directeur bij de

geïnvesteerd in kennis en mensen. We hebben nieuwe mensen

Rijksgebouwendienst. “Een uitdagende functie met veel

binnengehaald die ruime ervaring hebben in de commerciële

mogelijkheden”, vindt Eva. “In 2008 werd ik directeur Vastgoed,

markt. En we letten nog meer op kwaliteit. Wel blijft het lastig

dus ik heb nog het staartje van de ‘vette jaren’ meegemaakt.

om te sturen in deze markt, bijvoorbeeld voor de oplevering van

De jaren waarin het niet op kon in de vastgoedsector en de

een pand. Daarom werken we steeds meer met geïntegreerd

bomen tot in de hemel reikten. Daarna kwam de crisis en ging

contracteren , de zogenoemde DBFMO-contracten. Dit staat voor

alles moeizamer. Maar juist deze tijd vind ik zeer uitdagend en

Design, Built, Finance, Maintain en Operate. Hiermee kijken we

interessant. Juist nu zie je dat er bijzondere concepten worden

naar het totale proces. Het ministerie van Financiën waar wij nu

ontwikkeld, mensen gaan met elkaar om de tafel en weten

zitten is ook onder deze constructie tot stand gekomen.

elkaar te vinden. Pas als het echt moeilijk wordt kom je vaak tot

Dit zorgt ervoor dat je zowel tijdens voorbereiding als de bouw

creatieve ideeën. Vijf jaar geleden was het bijvoorbeeld niet

in de gaten houdt hoe het eindproduct eruit moet zien.

mogelijk geweest om transparantie in de sector te krijgen of

We zetten niet alleen een gebouw neer, het gaat om het gebruik

dingen voor elkaar te krijgen op het gebied van duurzaamheid.

van het gebouw in de periode na oplevering. Dat staat steeds

Op de winkel passen vind ik niet zo leuk. Juist deze tijd van

meer centraal. ”

creativiteit met een nieuwe aanpak vind ik uitdagend.”

‘Specials’

Afstoot en transformatie Rijkspanden Het Rijk heeft de komende jaren een grote afstootopgave.

Eva is zichtbaar trots op haar organisatie. “De Rgd is een

Op dit moment is een nieuw Rijksvastgoedbedrijf in

mooie organisatie. Centraal in ons werk staat de begeleiding

oprichting, waarin onder andere de Rijksgebouwendienst,

en aanbesteding van beheer en dagelijks onderhoud van de

het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) en Dienst

gebouwen in onze voorraad. Ons streven is om de markt te

Vastgoed Defensie (DVD) zullen opgaan. Dit betekent dat het

stimuleren tot hoogwaardige en innovatieve oplossingen,

nieuwe vastgoedbedrijf naast eigenaar ook een stem heeft in

zodat wij service aan onze klanten continue blijven verbeteren.

de ontwikkeling en verkoop van gebouwen. De vraag is hoe

Dit doen we door samenwerking te zoeken met gemeenten

bepaal je of een pand is te verkopen, te transformeren of rijp

en marktpartijen. Rgd, Gemeenten en marktpartijen hebben

is voor de sloop? Eva geeft aan dat daarvoor een zgn. ABC

daarbij een gezamenlijke verantwoordelijk.” Bij Rijksgebouwen

methode is ontwikkeld. “In eerste instantie hebben wij een goed

denkt men vaak aan de grote kantoren, maar de Rgd heeft ook

overzicht van al onze panden. Tot 2020 weten wij wat we bij

een aantal zogenoemde ‘specials’ in haar portefeuille. “Van de

het Rijk nodig hebben, waar we moeten verbouwen en welke

zeven miljoen m2 vloeroppervlak bestaat circa vier miljoen uit

panden wij moeten afstoten. De panden die wij niet meer nodig

kantoren en drie miljoen uit specials. Bij specials kun je denken

hebben zetten wij op een lijst om af te stoten. Volgens het ABC

aan monumenten, gevangenissen, laboratoria en musea. Juist

principe geven we per pand aan wat de geschatte waarde is, hoe

dit soort gebouwen vragen extra aandacht. Neem bijvoorbeeld

de ligging is, de grootte en de mogelijkheden. Hierbij maken

musea, daar heb je als gebouweigenaar een andere rol dan de

wij ook gebruik van de kennis in de directe omgeving van het

gebruiker van het gebouw. Het gebouw moet dienend zijn aan

gebouw en van social media. Mensen kunnen aangeven wat

het doel waar het voor gebruikt wordt. De Rgd kijkt bijvoorbeeld

zij van het pand vinden en wat een toekomstige bestemming

ook naar de veiligheid en toegankelijkheid van een gebouw,

zou kunnen zijn. Op basis daarvan kijken wij of we wel of geen

terwijl de gebruiker met name kijkt hoe de kunst het beste tot zijn

energie in een pand moeten steken en of wij het moeten afstoten

recht komt. Een project als het Rijksmuseum is mede zo succesvol

of slopen. Dit is een laagdrempelige manier om mensen erbij te

geworden dankzij de kennis van Rgd over de performance van

betrekken en het levert hele leuke ideeën op.” Voorafgaand aan

de Provada 2012 heeft het Rijk een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de gemeente Den Haag, zodat beide partijen de problematiek van overtollige panden kunnen oppakken. Eva beaamt dat het van essentieel belang is om samen te werken met gemeente en marktpartijen. Eva: “Het is

COACHI

belangrijk dat zowel gemeente, Rijk als marktpartijen bereid zijn om samen problemen op te lossen. Dit vraagt van alle partijen dat je in elkaars belang wilt denken. Ik geloof daarbij in een bepaalde openheid Als je het hebt over de verantwoordelijkheid van de marktsector moet je je beseffen dat je als Rijksvastgoedbedrijf dezelfde positie hebt als eigenaar van vastgoed zoals beleggers. Je hebt samen de verantwoordelijkheid om te kijken hoe je met een pand omgaat. In het verleden heeft de vastgoedmarkt flink geprofiteerd van ontwikkelingen, dus ik vind niet dat het Rijk de problemen alleen moet oplossen. Marktpartijen kunnen vanuit hun expertise en ervaring meedenken over de ontwikkeling van een pand. Ik heb de afgelopen tijd veel gesprekken met marktpartijen hierover gevoerd. En ik merk dat marktpartijen zich vaak ook verantwoordelijk voelen en bijvoorbeeld bereid zijn een goed pand samen met een slecht pand te kopen en dit beide op te lossen.”

Transparantie staat op nummer één! De Rgd heeft onlangs de uitspraak gedaan dat zij eind van het jaar alle huurcontracten openbaar willen maken. Dit heeft nogal wat commotie opgeleverd. Toch is Eva er 100% van overtuigd dat transparantie een noodzaak is. “Als je kijkt naar de nieuwe generatie die nu de arbeidsmarkt betreedt zie je een generatie die elke dag werkt met google en data. Tijdens de Provada dit jaar hebben Farid Azarkan (directeur Vastgoed bij de Rgd) en Farid Tabarki (trendwatcher en oprichter van Studio Zeitgeist) een presentatie gehouden over transparantie in de huidige samenleving. Als je niet in staat bent om als grote partij daarop in te spelen dan mis je de boot. Je moet daar als bedrijf in meegaan en dit geldt niet alleen voor de vastgoedsector maar ook voor de bouwwereld. Er moet veel meer openheid komen over de data die wij tot onze beschikking hebben. Waarom niet online zette wat onze performance is? Deze tijd vraagt om een andere dynamiek.”

Marie-Anne Dekkers-van den Dool (Condor IPC)

Speerpunten

Behalve initiatiefnemer en coördinator van het

Op de vraag wat Eva’s persoonlijke speerpunten zijn reageert zij enthousiast:

mentorproject is Marie-Anne in het dagelijks leven

“Ik heb drie speerpunten, waarvan transparantie die we daarnet hebben

directeur van Condor International projects &

besproken er één is. Verder het borgen dat je een portefeuille hebt die

consultancy. Condor is een onorthodox buro dat

voor onze doelgroep zo efficiënt en effectief mogelijk ingericht is. Dat is

gevraagd en ongevraagd onderzoekt, adviseert

tenslotte waarom we dit werk doen. En natuurlijk het contractbeheer in de

en projecten initieert en implementeert op het

exploitatiefase. Waarbij je goed moet kijken hoe je in contracten vastlegt hoe

gebied van huisvestings-en gebiedsvraagstukken.

je met elkaar omgaat in de lange periode waarin je met elkaar samenwerkt.

Condor werkt op het snijvlak van techniek en

In dit proces is het uitermate belangrijk dat je een goede relatie hebt, zowel

menswetenschappen en zoekt bij benadering

zakelijk als in vertrouwen naar elkaar toe. Want als dit niet goed geregeld

van opgaven bewust naar andere perspectieven.

is dan krijg je onwerkbare situaties. Dan gaat de markt alles beprijzen of de

Naast techniek en economie, worden ook

overheid gaat alles beboeten. Dat moet je niet willen. Dus contractbeheer is

disciplines als de psychologie, filosofie,

erg belangrijk, waarbij ik graag de dialoog wil aangaan met partijen die dat

antropologie en kunst betrokken. Dit alles vanuit

voor ons regelen.”

Condor’s filosofie: ‘in everything we do, we put people first, because we aim to bring people and places in harmony”.

ING EN MENTORSCHAP Bij de vraag vanuit DWIRE wie mentor wil worden, was het voor mij meteen duidelijk: ‘Ja! Ik wil graag bijdragen aan de professionele & persoonlijke ontwikkeling van de mentee!’. Afgelopen woensdag was de eerste bijeenkomst van het DWIRE Mentorproject. Een hele interessante en leuke middag,

Dianne Bevelander

waarbij ook Dianne Bevelander een interessante presentatie over Netwerken en Vrouw &Leiderschap gaf. Marie-Anne gaf een goed en mooi persoonlijk verhaal over DWIRE en het mentor/menteeprogramma. Tijdens de presentatie werd kort aangegeven wat mentoren wel en niet zouden moeten doen; geen counsellor, wel mentor en geen coach. Ik moet zeggen dat ik het moeilijk te definiëren vind waar mentorschap begint en waar coaching eindigt (counselling is een terugkerend emotioneel probleem behandelen, dat is van geheel andere orde). Het belangrijkste tijdens dit DWIRE Mentorenproject is mijn inziens dat je met elkaar open in gesprek gaat, integer en vertrouwelijk handelt en je ervaring

Mentor traject

gebruikt om de mentee verder te helpen. De mentee blijft te allen tijde zelf verantwoordelijk en zal zelf de doel(en) stellen,

Op woensdagmiddag 26 juni 2013 heeft de startbijeenkomst van

waarbij wederom de mentor kan ondersteunen. Zolang de

het DWIRE Mentorproject 2013 / 2014 plaatsgevonden. Ook dit

mentee bepaalt wat er besproken wordt en de mentor hierin

jaar hebben zich zo’n twintig mentoren en mentees aangemeld.

kan bijdragen door handvatten te geven, denk ik dat het

Een groot deel van hen was aanwezig bij de kick off in Pakhuis

mentorproces zeker lijkt op het coachproces. Daarom bijgaand

de Zwijger te Amsterdam. Marie-Anne Dekkers – van den Dool,

een animatiefilmpje over het coachproces (3:47); de coach

initiatiefneemster van het Mentorproject, vertelde een persoonlijk

levert gereedschap en de coachee gaat met het gereedschap

en inspirend verhaal over haar ervaringen met mentoring. Marie-

aan de slag. Ik gebruik graag muziek-/filmfragmenten tijdens

Anne heeft de context van het Mentorproject verduidelijkt en de

coaching en training. Deze fragmenten bieden spiegels

deelneemsters de eerste handvatten gegeven om met elkaar aan

en metaforen. Ze bieden de gelegenheid vanuit andere

de slag te gaan.

gezichtspunten te kijken, het maakt het probleem van de individu algemeen en dus makkelijker te dragen, het helpt je

Dianne Bevelander, Associate Dean aan de Rotterdam School of

afstand te nemen en daarmee versnel je het veranderproces.

Management en gepromoveerd op vrouwelijk leiderschap, zette

Daarom toch ook een filmpje welke interessant is om de

met haar workshop de deelneemsters vervolgens flink aan het

mentee, maar zeker ook de mentor, aan te sporen zaken

denken. Bijvoorbeeld: “Waarom zou iemand door jou geleid

waar de mentee tegenaan loopt anders te kunnen zien;

willen worden?” Diannes humor en herkenbare situaties uit de

zoveel gezichtspunten, zoveel waarheden - de verschillende

praktijk zorgden ervoor dat we bijna ongemerkt in anderhalf uur

gezichtspunten. En voor degene die het filmpje willen zien

heel veel leerden over onszelf en onze manier van netwerken.

waar Dianne over sprak tijdens haar presentatie, bijgaand de

Een van de belangrijkste lessen: vrouwen moeten aardiger voor

link: miss representation. Marie-Anne wat een leuk initiatief en

elkaar zijn!

wat gaaf dat het zo professioneel is vormgegeven. Bedankt en ik ben benieuwd wie volgend jaar graag meedoet met het

We besloten met een hapje en een drankje. Zoals gebruikelijk

traject zodat het een blijvend initiatief is, want zoals Dianne

bij bijeenkomsten van DWIRE, waren de deelneemsters op het

terecht aangaf: laten we elkaar vooral veel meer mentoren!

officiële eindtijdstip nog lang niet met elkaar uitgepraat…

Martine Verkoijen (directeur CoCoMe)

Edith van der Wal (bestuur)

Citytrip Valencia V

alencia staat bomvol cultureel en architectonisch erfgoed. Oké, er is de drukke haven van El Grao met daaromheen grote, wat minder sprekende buitenwijken, maar in het centrum van de stad, in het oude hart, vindt u nog veel oude elementen die veel van het originele karakter van de stad laten zien. Zo is er een fraaie gotische kathedraal met een 207 treden hoge, achthoekige klokkentoren en er zijn vele mooie kerken te vinden in de stad. De zijdebeurs Lonja de la Seda staat op de Unesco lijst van wereld erfgoed, dus dat wil wel wat zeggen. Deze Lonja heeft trouwens ook een uitkijktoren met maar liefst 144 treden, dus in Valencia zult u zeker wel aan uw conditie gaan werken! Valencia

is ook de stad van de Barrio del Carmen, een historische wijk in in het oude centrum en een echte aanrader. Overal vindt u hier leuke terrassen in smalle straatjes en fraaie, sfeervol verlichte kerken. Midden in het levendige centrum vindt u ook de traditionele markt van de Plaza Redonda, met veel keramiek en kant, hetgeen absoluut bijdraagt aan het ‘echt Spanje’ gevoel. En voor degenen die van feesten en festiviteiten houden, is Valencia ook op zijn plaats. Hoogtepunt is de Fallas, het jaarlijkse festival in maart ter ere van stadsheilige Sint Jozef. Eten en drinken? Valencia is de stad waar het beroemde Spaanse gerecht paella vandaan komt. Daar kunnen we niets aan toevoegen, heerlijk!

Naast deze oudheden en traditionele overblijfselen, heeft deze

Winkelen

heerlijke stad aan de Spaanse oostkust ook vele vernieuwingen

Valencia is een echt shopparadijs. In Valencia zien we vooral de grote

ondergaan. Zo ontwierp Valencia’s eigen zoon, Santiago Calatrava,

ketens en bekende designerboetieks. Tussen Plaza de Ayuntamiento en

het futuristische ‘La Ciudad de las Artes y las Ciencias’ (Centrum voor

de Gran Via Marquez del Turia bevinden zich de meeste winkels maar

Kunsten en Wetenschappen), publiekstrekker nummer één. Wist u dat

de belangrijkste winkelstraat in Valencia is toch wel de Calle Colon

hier per jaar wel zo’n 4 miljoen bezoekers op afkomen? De beste tijd

waar alle grote internationale namen te vinden zijn. Wanneer u op

om naar Valencia te komen? Eigenlijk het hele jaar, want Valencia heeft

zoekt bent naar de leuke, kleine winkeltjes dan moet u zijn in Barrio del

een zacht zeeklimaat waardoor het ook in de zomer aangenaam is.

Carmen.

Valencia, de stad is uw bezoek absoluut waard!

Eten & drinken Bezienswaardigheden

Valencia, stad van de paella die hier vandaan komt, stad van vis, van

Groot, maar niet té groot, traditioneel Spanje, maar tevens modern

veel zon en dus lekker  buiten dineren. Valencia ligt aan zee, en dat

en futuristisch. De combinatie van oud en nieuw vindt u terug in deze

is ook te merken aan het klimaat en de leefstijl van de Valencianen.

Spaanse stad. In de oude bedding van de rivier Turia, die in de jaren

Valencia heeft een mediterraan klimaat, en met 300+ dagen zon is het

60 werd verlegd om het centrum van Valencia voor overstromingen

de perfecte bestemming voor een stedentrip. Door het aangename

te behoeden, kunt u nu indrukwekkende moderne architectuur

klimaat zijn de Valencianen veel buiten te vinden. Ze zitten veel

bewonderen. De stad van de kunsten en wetenschappen, sportparken

op terrasjes, en genieten van het mooie weer en de verschillende

en speelparken, zoals het Gulliver park, en een botanische tuin. En het

zeevruchten. De Spanjaarden eten ‘s middags en ‘s avonds veelal

traditionele Spanje vindt u terug in de oude stad, in de wijk El Carmen

later dan wij gewend zijn. En ze eten ‘s middags ook uitgebreid. Tapas

en de diverse bezienswaardigheden.

Mogen niet ontbreken als je een stedentrip naar Valencia maakt. En natuurlijk kun je genieten van rijst, want de meetse gerechten worden in Valencia met rijst geserveerd. Niet te vergeten dat Valencia de sinaasappelstad is.

tia van beek lara muller ANS DE WIJN

vijf VRAGEN TIA VAN BEEK Goodman

2. In een vastgoedmarkt die nog steeds onder druk staat, is het onderwerp dat alle betrokken partijen tot vernieuwing over moeten gaan hot. Wat is de rol van de publieke sector naar jullie mening in dit proces ? Het is belangrijk dat innovatie in de omgeving wordt bevorderd om activiteit en ondersteuning te versterken. In plaats van

1. Tijdens de Provada is als thema “De Vernieuwing” vanuit diverse invalshoeken op de kaart gezet. Waar zie je vanuit jullie eigen organisatie de kansen om een vernieuwing in jouw specifieke marktsegment tot stand te brengen ? Waar bestaat die vernieuwing dan uit?

ongebreidelde bouwlust overal en nergens moet door de publieke

E-commerce maakt een snelle ontwikkeling door. Op dit moment

sector op bovengemeentelijk nivo.

sector een strakke structuur worden aangegeven. Warehouses horen op locaties waar kooppunten van vervoer liggen. Hier kunnen logistieke parken worden gemaakt op basis van multimodale voorzieningen. Niet hap snap langs iedere snelweg (en nog erger B wegen). Dit vraagt dus om regie vanuit de publieke

is nog niet helemaal duidelijk welke gevolgen dit gaat hebben

vestiging, wat resulteert in verschillende vereisten (sociale

3. De vernieuwing in de bouwsector gaat langzaam. Of toch niet ? Trendwatcher Tony Bosma zei begin 2013 “we verwachten teveel in één jaar en te weinig in tien jaar. Maar kijk eens tien jaar terug; wat gebeurde er toen op het vlak van vernieuwing ? Bestond de eindgebruiker al in ons denken, dachten we toen al na over waardecreatie ?” Als je terug kijkt naar de gebeurtenissen in jullie marktsegment heb je dan het idee dat er veel te laat begonnen is met vernieuwing ? Ken je voorbeelden van projecten waar dit traject in het verleden wel al werd opgepakt ?

gebieden, toegang tot verbindingen het openbaar vervoer,

In onze branche is de vernieuwing op het gebied van

verhoogde aantal auto-parkeerplaatsen)

duurzaamheid en energie efficiency de afgelopen jaren enorm

Om e-commerce te laten slagen is er voorraad nodig. Daarom

in ontwikkeling geweest. Vooral de afweging bouwkosten vs.

zijn grotere faciliteiten noodzakelijk en de infrastructuur dient

duurzaamheid voor de eindgebruiker is sterk veranderd. Enerzijds

aanwezig te zijn om snel te kunnen leveren aan de mensen.

uit zich dat in toepassing van energieverbeteringsmaatregelen

voor de logistieke markt in NL, maar dát het gevolgen gaat hebben is haast een gegeven. Voor ons is dit een marktsegment waar wij kansen zien om vernieuwing tot stand te brengen. Gemiddeld zijn ontwikkelingen bestemd voor e-commerce veel groter dan traditionele logistieke projecten. Dit in verband met de vraag naar een groter landplot omdat de faciliteit veel meer omvang heeft door bijvoorbeeld de interne logistiek. Daarnaast moeten er voldoende mogelijkheden aanwezig zijn voor een eventuele uitbreiding. Distributiecentra worden tevens dichter bij de klanten ontwikkeld, maar ook het hogere aantal medewerkers speelt een rol bij

(=kostenbesparing in exploitatie), anderzijds in de algehele geleverde kwaliteit van het pand (=betrouwbaarheid in

lara muller Corio

exploitatie). De bewustwording bij de eindgebruiker is hierin sterk gegroeid. Dit biedt voor ons kansen én uitdagingen in zowel ontwikkeling als beheer. Stryker Venlo is bijvoorbeeld een project waar BREEAM certificering “Very Good” is afgegeven en waar de eindgebruiker nog steeds bezig is met verbeterslagen om nog meer duurzaamheid te bewerkstelligen.

4. De financiële sector speelt een belangrijke rol binnen de vastgoedmarkt. Vinden jullie dat zij ook naar inventieve vernieuwende financieringsmogelijkheden kijken en die dan ook daadwerkelijk aanbieden? Of zit vanuit die invalshoek alles volledig op slot en zo ja, wat zou naar jullie mening in de financiële sector aan vernieuwing moeten plaatsvinden om de vastgoedmarkt in beweging te krijgen?

Corio is een retailvastgoed bedrijf. Het winkellandschap is

Steeds meer beleggers willen hun geld in de logistiek investeren.

permanent op de agenda hebben staan. Dit brengt een

Uit het CBRE Real Estate Investor Intentions Survey blijkt dat de

verandering op diverse niveaus: van aanbodgedreven naar

industrie- en logistieksector als geprefereerde investering in 2012

vraaggestuurd vastgoedmanagement en -ontwikkeling, de

zijn toebedeeld aan 20% van de beleggers (in vergelijking met

noodzaak om de consument goed te leren kennen dus feitelijk

minder dan 14% in het voorgaande jaar). Daarnaast geeft dit het

een extra dimensie bovenop business to business: business to

contrast weer betreffende de dalingen in de voorheen relatief

consumer-denken en het gesprek aangaan met a-typische partners

populaire investeringssector van de kantoor-en detailhandel

zoals producenten en online partijen. Het is geen “ vernieuwing”

sterk aan het veranderen door de onstuitbare opmars van internet(winkelen), de opkomst van een nieuw type consument en veranderingen in de retail waardeketen. Dit betekent voor Corio dat wij onze relevantie voor retailers en voor consumenten

meer, maar een revolutie. Onze relevantie hangt daarnaast Logistiek groeit in lijn met de vraag van de consument. Het is de

dus sterk af of wij in staat zijn om plekken te creëren met

best presterende beleggingscategorie met betrekking tot het

betekenis voor mensen, consumenten, ondernemers, bezoekers,

inkomensrendement met een hoge stabiele cashflow.

omwonenden etc.. Daarmee verandert vastgoedmanagement in een discipline die gaat over m2 naar een werkgebied dat gaat

Kapitaalwaarden zijn nog niet hersteld sinds de start van de

over mensen en hoe je hen kunt boeien, verrassen, samenbrengen

financiële crisis. Echter, een sterke vraag van klanten vanuit de

en binden. Wat is de toegevoegde waarde van wat je doet voor

e-commerce zorgt voor een hoge bezettingsgraad door de

hun welzijn, comfort, tijdsbesteding, beleving en geluk? Dat is wat

gezonde property fundamentals

de nieuwe consument belangrijk vindt en dat is waar ons succes steeds meer van zal afhangen.

5. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO zou eigenlijk geen vernieuwing genoemd meer mogen worden. De wereld om ons heen eist dat wij hierin al stappen hebben genomen. Kunnen jullie een voorbeeld geven hoe MVO binnen jullie organisatie maar ook richting jullie opdrachtgevers en eindgebruikers in de praktijk tot resultaten leidt ?

2. In een vastgoedmarkt die nog steeds onder druk staat, is het onderwerp dat alle betrokken partijen tot vernieuwing over moeten gaan hot. Wat is de rol van de publieke sector naar jullie mening in dit proces ? De publieke sector heeft de taak om de vernieuwing te faciliteren in het publieke domein, om ruimte te scheppen voor nieuwe

Binnen onze organisatie is MVO uiteraard ook een belangrijk

business modellen en nieuwe vormen van partnership. Zowel

onderdeel geworden. Dit uit zich in de kleinste wijzigingen

publiek-privaat, als tussen marktpartijen onderling of met

zoals een paperless office, scheiden van afval maar ook de

participatie van burgers en consumenten.

communicatie richting onze opdrachtgevers en eindgebruikers ov er duurzaamheid. Daarnaast beschouwen wij het aanbieden van mogelijkheden voor verduurzaming van warehouses als vanzelfsprekend.

3. De vernieuwing in de bouwsector gaat langzaam. Of toch niet ? Trendwatcher Tony Bosma zei begin 2013 “we verwachten teveel in

één jaar en te weinig in tien jaar. Maar kijk eens tien jaar terug; wat gebeurde er toen op het vlak van vernieuwing ? Bestond de eindgebruiker al in ons denken, dachten we toen al na over waardecreatie ?” Als je terug kijkt naar de gebeurtenissen in jullie marktsegment heb je dan het idee dat er veel te laat begonnen is met vernieuwing ? Ken je voorbeelden van projecten waar dit traject in het verleden wel al werd opgepakt ?

Vernieuwing is in die zin een holle term. Het is naïef te denken

gedacht dat duurzaamheid een mode verschijnsel was, waarna

dat vernieuwing iets van nu is en vroeger niet bestond. Ik

iedereen weer over kon gaan tot business as usual. Of dat men

kan mij nog goed herinneren dat PPS als vernieuwing werd

zich kon beperken tot een paar procent energiereductie per jaar.

geïntroduceerd in Nederland meer dan tien jaar geleden en

Niets blijkt nu minder waar, maar er is nog een hoop te doen

iedereen daarover sprak. Dat was een complete omkering van het

op MVO vlak in de sector. Voor Corio is MVO een strategisch

aanbestedingsproces. Wat in mijn ogen wel zo is, is dat wij het

onderwerp en iets waar wij iedere dag mee bezig zijn. Of het

in de vastgoedsector te lang te goed hebben gehad. Er is niets

nu tot uiting komt in de relaties met huurders, leveranciers of

funester voor vernieuwing dan tevredenheid en overdaad. Dat

het verzorgingsgebied, of op het gebied van energiereductie of

schept een soort zelfgenoegzaamheid en conservatisme dat nu

duurzaam bouwen. Ik zou zeggen, lees ons MVO rapport maar

niet bepaald aanspoort tot verandering en innovatie. Daar hebben

eens. Daar staan zoveel mooie voorbeelden in, zoals het grootste

wij als sector echt last van gehad en dat heeft een rem gezet op

groene dak van Europa op winkelcentrum Alexandrium (20.000

de ontwikkeling. Never waste a good crisis, wat dat betreft.

m2) waardoor de levensduur van het dak aanzienlijk verlengd

Eigenlijk zou MVO geen vernieuwing meer genoemd mogen worden, maar de realiteit in de vastgoedsector is anders. Er is lang

wordt en omwonenden erg blij zijn met een groen uitzicht in plaats

van zwart bituum. Of de energiereductie op Hoog Catharijne, van

De financiële sector is toe aan een complete heroriëntatie over

naar werk of mogelijkheden om te ondernemen. MVO gaat voor

de eigen rol in de samenleving, namelijk een dienende rol aan

ons over de relaties die je opbouwt met stakeholders, hoe je hun

de reële economie en de ondernemers die daarbinnen waarde

belang kunt dienen en daar succesvol mee bent als bedrijf. Het is

creëren. Een rol met de blik op de lange termijn en niet alleen

de kern van wat wij doen.

op financiële waardecreatie, maar ook voor mens en milieu. De vastgoedmarkt moet niet alleen gestimuleerd worden in economische zin, maar de hele vastgoedpropositie moet op de schop. Er is teveel gebouwd om het bouwen en mens en milieu hebben daarbij onvoldoende centraal gestaan. De financiële sector zou zichzelf en de vastgoedsector vernieuwen door alleen die financieringsmogelijkheden te verstrekken, die op die drie elementen scoren: economie, mens, milieu. Alles wat niet aantoonbaar waarde creëert op die drie dimensies moeten we gewoon niet meer financieren. Het heeft in die zin dus niets met exotosche financieringsmogelijkheden te maken, maar met cultuur en mindset.

wel 60% warmte, door in gesprek te gaan met huurders en samen praktische maatregelen af te spreken om het energie verbruik naar benden te krijgen. Of het Duo-label dat Corio ontwikkeld heeft om huurders te helpen met het verduurzamen van hun winkel unit. Ik denk dan ook aan de initiatieven van onze Spaanse collega’s om iets te doen aan de hoge werkeloosheidcijfers in het verzorgingsgebied en de workshops die zij organiseren om mensen een hart onder de riem te steken en toch op zoek te gaan

ANS DE WIJN Ans de Wijn Bedrijfshuisvesting B.V.

Ja, er zijn diverse voorbeelden van kantoorgebouwen, waarbij in het verleden door de grote vraag veel te veel kantoren door de ontwikkelaars op maat zijn ontwikkeld en gebouwd. Bij verandering van de organisatie in het gebouw sluiten de maatvoering en het ontwerp van het gebouw niet meer aan op de nieuwe behoefte uit de markt.

kwamen, doordat organisaties personeel gingen afstoten en

weer terug inhuren. Derhalve ontstond de vraag naar meer

Wat de financiële sector betreft, is het belangrijk dat de banken

flexibiliteit en nam de vraag naar kleinere ruimten met gedeelde

op dit moment en in de toekomst meer gaan samenwerken om de

faciliteiten toe. Hierop hebben wij ingespeeld en een aantal jaren

risico’s te spreiden. De vernieuwing kan bijvoorbeeld plaatsvinden

geleden een nieuw concept ontworpen voor ‘business centers’ in

vanuit verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen die

bestaande kantoorgebouwen. Hiermee hebben wij een groot deel

kunnen investeren in leningen aan MKB organisaties.

Vanaf 2007 waren er reeds tekenen dat de economie in een golfbeweging was, waarbij er veel meer ZZP’ers op de markt

van de markt in de nieuwe behoefte kunnen voorzien.

te stellen en mee te werken aan bijvoorbeeld verbreding en

verruiming van de bestemming, zodat er meer mogelijkheden zijn

Binnen onze organisatie hebben wij in het verleden een

met vastgoed objecten en geen regulering. De publieke sector

werknemer in dienst gehad met een Wajong uitkering als ook

dient veel beter te luisteren naar de vragen uit de markt en hierop

oudere werknemers. Echter helaas heeft dit niet geleid tot een

in te spelen en een pro-actieve houding aan te nemen.

positief resultaat. Door de hoge werkdruk in onze organisatie

2. In een vastgoedmarkt die nog steeds onder druk staat, is het onderwerp dat alle betrokken partijen tot vernieuwing over moeten gaan hot. Wat is de rol van de publieke sector naar jullie mening in dit proces? Ons inziens dient de publieke sector zich veel meer flexibel op

hebben deze werknemers er zelf voor gekozen om naar een andere werkkring om te zien.

3. De vernieuwing in de bouwsector gaat langzaam. Of toch niet? Trendwatcher Tony Bosma zei begin 2013 “we verwachten teveel in één jaar en te weinig in tien jaar. Maar kijk eens tien jaar terug; wat gebeurde er toen op het vlak van vernieuwing? Bestond de eindgebruiker al in ons denken, dachten we toen al na over waardecreatie?” Als je terug kijkt naar de gebeurtenissen in jullie marktsegment heb je dan het idee dat er veel te laat begonnen is met vernieuwing? Ken je voorbeelden van projecten waar dit traject in het verleden wel al werd opgepakt?

Voorts zijn wij op dit gebied actief met het sponsoren van diverse goede doelen, op lichamelijk gebied (sport) en jongeren. Tevens zijn wij partner van JINC, een organisatie die jongeren helpt uit achterstandswijken op weg naar een goede start op de arbeidsmarkt, door beroepsoriëntatie op de werkvloer middels een bliksemstage, het aanleren van (sociale) vaardigheden en workshops over ondernemerschap. Hiermee worden jaarlijks ruim 24.000 leerlingen van de basisschool en het vmbo bereikt. Het doel is om de jongeren een stimulans te geven voor een juiste studiekeuze, minder kans op schooluitval en daardoor beter zicht op werk in de toekomst.

Interview DWIRE blikt samen met Caroline van Ittersum (Marketing & Communicatie Manager) en Mayra Rijkse (Content Director), terug op de 9e Editie van PROVADA Het is een maand geleden sinds de beurs plaats vond. Wat is jullie indruk van de 9e editie van de beurs?

gemaakt voor na PROVADA. De afstand tussen de mensen lijkt

Mayra: ‘ Wij hebben hele goede beursdagen gehad en wat vooral

werkelijkheid is en wil daar nu de vruchten van plukken door op

opviel was de sfeer; het voelde goed aan. Dat was ook duidelijk

zoek te gaan naar interactie.’

letterlijk verdwenen. Iedereen realiseert zich dat dit de nieuwe

terug te zien in de mate waarin bezoekers met elkaar aan het netwerken waren en kennis aan het delen waren. Nog meer dan

Caroline: ‘Het is mij opgevallen dat de stands dit jaar veel

voorgaande jaren probeert men van elkaar te leren en is men op

transparanter waren dan voorgaande jaren; de meeste stands

zoek naar nieuwe vormen van samenwerking. Het is mooi om te

waren meer open en veel toegankelijker voor bezoekers.

zien dat PROVADA daar het platform voor kan bieden.’

Hierdoor is de drempel om op de juiste mensen af te stappen

Zijn er activiteiten/ dingen die jullie dit jaar in het bijzonder zijn opgevallen?

veel kleiner. Dat is goed voor een beurs waar netwerken centraal staat. ’

Mayra: ‘Ik vond het opvallend om te zien dat er dit jaar veel meer

Hoe waren de bezoekers aantallen dit jaar?

interactie was tussen sprekers en bezoekers in de zaal, maar ook

Caroline: ‘De bezoekersaantallen zijn gelijk aan vorig jaar,

tussen de mensen op de beursvloer zelf. In het Inspiratieforum

en wel 21.203. Wij zijn erg tevreden over de gelijkblijvende

wilden de bezoekers echt in gesprek gaan met de sprekers en de

bezoekersaantallen; zeker in tijden waarin bedrijven kritischer

andere mensen in de zaal. Veel sprekers hebben vervolgafspraken

omgaan met hun budget. Dit geeft aan dat men het een

belangrijke beurs vindt om naar toe te gaan. Dit blijkt ook uit

aandacht krijgen en dat mag niet ten koste gaan vanwege de

de communicatie op social media. Men enthousiasmeert elkaar

feestelijkheden rondom de 10e editie van PROVADA. Uiteindelijk

om naar PROVADA te komen, omdat alle beslissers uit de

maken de standhouders de beurs en dat is het belangrijkste. Wij

vastgoedsector op PROVADA te vinden zijn. Daarnaast kun je

vinden het al een eer dat er een 10e editie gaat plaatsvinden!’.

nergens anders zoveel mensen ontmoeten in 3 dagen als hier.

PROVADA heeft zich dit jaar nog meer dan anders op de inhoud gericht. Hoe hebben jullie dat vorm gegeven?

Jullie zijn al volop bezig met de organisatie voor de 10e editie. Hebben jullie al zicht op deelname van (nieuwe) standhouders in 2014?

Mayra: ‘Wij hebben dit jaar 2 congreszalen op de beurs

Caroline: ‘Tijdens de beurs zelf zijn een tiental contracten

gebouwd, Het PROVADA Inspiratieforum en, in samenwerking

verlengd voor de komende 3 jaar, zoals o.a. met Van Wijnen,

met PropertyEU, het Investmentforum. In beide zalen zijn diverse

Redevco, DTZ Zadelhoff, Multi en Elizen Vastgoed. Er waren

inhoudelijke sessies met interessante sprekers georganiseerd. Wij

dit jaar ook een aantal nieuwe deelnemers met contracten van

willen dat de inhoud ook op de beursvloer blijft, maar het mag

1 jaar, waarvan wij in het najaar horen of zij hun contract willen

de andere activiteiten niet beïnvloeden en de bezoeker die niet

verlengen. Ook tijdens en na de beurs hebben diverse bedrijven,

naar inhoudelijke sessies wil mag er geen last van hebben. Deze

maar ook bijv. de overheid hun interesse getoond om volgend

nieuwe invulling heeft goed gewerkt’.

jaar deel te nemen of hebben hun deelname reeds toegezegd. Daarnaast heeft PROVADA ook voor 3 jaar bijgetekend met de

Caroline: ‘Daarnaast hebben wij de inhoud verder vormgegeven via de themapleinen, zoals het Transformatieplein, het NRP Plein

RAI. Het ziet er weer veelbelovend uit en dat inspireert enorm’.

en het DGBC Plein(Dutch Green Building Council). Door middel

DWIRE is ook elk jaar actief op PROVADA. Hoe is de verhouding mannen/vrouwen op de beurs?

van deze themapleinen konden bedrijven op een laagdrempelige

Caroline: ‘Wij zien het percentage vrouwen elk jaar toenemen’.

manier , en tegen een goedkoper tarief kennis maken met de

Mayra: ‘Sinds de eerste beurs zie je de laatste jaren steeds meer

PROVADA. Door met thema’s te werken is het makkelijker om de

vrouwen in het vastgoed en dat juichen wij toe. Vrouwen zijn

juiste personen te vinden en om nadruk te leggen op belangrijke

gepassioneerd in hun vak en die passie mag wel weer meer

aspecten binnen de vastgoedsector, zoals bijvoorbeeld het FM

terugkeren in deze sector. Het vrouwelijk inzicht en de manier

Square. Dit is een nieuw themaplein, waarbij facility managers

waarop zij naar dingen kijkt is volgens mij onmisbaar voor dit

makkelijker in contact komen met de vastgoedsector en vice

vakgebied. Uiteindelijk draait het om een goede balans tussen

versa en beide doelgroepen nader tot elkaar brengt. Ook is

mannelijk en vrouwelijk inzicht’.

(Nationaal Renovatie Platform), het Retail Plein, het FM Square

aandacht gevestigd op de retailers binnen de vastgoedsector en dit hopen wij de komende jaren verder uit te breiden, net zoals de andere pleinen’.

Jullie zijn beide vanaf de 1e dag betrokken bij PROVADA. Wat is het grootste verschil met de eerste beurs en de 9e editie? Mayra en Caroline in koor: ‘Professionaliteit!’. De naam PROVADA

Mayra: ‘ Wij kunnen natuurlijk nooit alle onderwerpen die in

is een afkorting van PROfessionele VAstgoed DAgen en met

onze sector spelen volledig neerzetten, maar proberen alles

name de professionaliteit heeft zich de afgelopen 10 jaar op

zo zorgvuldig mogelijk te benaderen en actuele thema’s op

allerlei vlakken ontzettend ontwikkeld. De tijdsbesteding van

de agenda te zetten. De zorg is wel een van de sectoren waar

de bezoekers gaat ook nog elk jaar omhoog en wij zien dat

veel aandacht voor is op dit moment. In de aanloop naar de

bezoekers steeds vaker meerdere dagen komen in plaats van

donderdag waarop de zorgsector in het dag thema centraal

1 dag. Een verschil met de eerste beurzen is ook dat beslissers

stond hebben wij gemerkt dat er een afstand is tussen de zorg-

in principe alle 3 de beursdagen op de stands aanwezig zijn en

en vastgoedmensen. Zij communiceren nog niet goed met elkaar,

zelfs kantoor houden op de beurs en dat is een groot verschil met

maar door PROVADA wordt de aandacht erop gevestigd en

10 jaar geleden. Daarnaast is er natuurlijk in die 10 jaar tijd ruim

men weet elkaar nu beter te vinden. Het is mooi dat door deze

15.000 m2 beursvloer bijgekomen en zijn de bezoekersaantallen

inhoudelijke bijeenkomsten een stap in de goed richting wordt

doorgegroeid, daar zijn we enorm trots op!’

gezet. Dat geldt uiteraard voor alle themapleinen. Mayra: ‘Het zal zeker niet onopgemerkt voorbij gaan en wij zullen deze zomer gaan brainstormen of er een speciale invulling aan gegeven gaat worden, maar het is voor ons als organisatie het belangrijkste dat de activiteiten van de standhouders alle

SLIMME VROUWEN ZORGEN VOOR VERJONGING EN VERNIEUWING BIJ VALSTAR SIMONIS Door: Robbert Coops

“Duurzaam tot op het bot”. Dat zijn de ambitie en passie van twee slimme vrouwen die bij Valstar Simonis werken. Djorhia Treskes en Ellen Boesten zijn pas afgestudeerd en behoren tot de nieuwe lichting technici die bij Valstar Simonis in dienst zijn getreden. Een bewuste keuze, omdat de markt zeker niet alleen maar geïnteresseerd is in hard-core kennis en opvattingen over installatietechniek, maar vooral op een overtuigende manier geïnformeerd en geadviseerd wil worden.

drs. Ing. Theo de Boer (directie Valstar Simonis)

Links Ellen Boesten en rechts Djorhia Treskes

Theo de Boer, lid van het directieteam en verantwoordelijk voor

Invechten in mannenbolwerk

het human resourcesbeleid, geeft aan: “Vrouwen en vooral

Na haar studie HBO Engineering, Design and Innovation heeft

vrouwen met vakkennis, ideeën en een zekere, professionele

Djorhia bij Valstar Simonis haar plaats al helemaal gevonden. En

eigenwijsheid blijken verrassend vaak te overtuigen.

dat is opmerkelijk na een korte periode een jaar waarin zij zich

Zij hebben een manier van communiceren die creatief, flexibel,

moest “invechten” in een organisatie die als een mannenbolwerk

direct en persoonlijk is. De nieuwe medewerkers beschouw ik

mag worden bestempeld. Dat inburgeringsproces verliep

als toekomstige leiders van ons bureau. Niet alleen hiërarchisch,

soepel, omdat zowel haar collega’s als haar klanten ook dezelfde

maar vooral mentaal. Zij zijn ondernemend en slagen erin hun

opvattingen over duurzaamheid blijken te hebben. “Ik vind

vrouwelijke touch over te brengen.”

het van belang om op basis van argumenten bouwteams,

klanten, ondernemingsraden of toekomstige gebruikers te

berekeningen laten zien dat de investeringen op middellange

overtuigen. Natuurlijk moet je daar flexibel bij zijn, maar inzicht

termijn rendabel zijn.” Djorhia is overtuigd van haar gelijk, maar

in de consequenties voor welke keuze op het gebied van

tegelijkertijd ook realistisch. “Wanneer de opdrachtgever of het

duurzaamheid dan ook zal bij de beslisser moeten ontstaan. Ik

team toch tot andere conclusies en besluiten komen dan is dat

lever graag die argumenten en het bijbehorende advies.”

zo. Ook dat vormt voor mij een onderdeel van het leerproces.

Meerwaarde door brede opleiding Ellen studeerde eerst HBO Bouwkunde en haalde daarna haar Master Building Physics aan de Universiteit Eindhoven en

Theorie en principes willen wel eens botsen met de praktijk en bedrijfseconomische uitgangspunten, dat is de realiteit waarbinnen ik opereer.”

werkt nu een half jaar bij Valstar Simonis. Zij is betrokken bij

Bijblijven en netwerken

verschillende renovatieprojecten. “Door in teamverband op

Praktijkervaringen, opleidingen, netwerken en uitwisselingen

te trekken leer je elkaar goed kennen. Maar dat niet alleen.

verrijken de kennis en zijn onmisbaar om op de hoogte te

Ook de randvoorwaarden in functioneel, juridisch en financieel

blijven van technische, maar zeker ook van beleidsmatige

opzicht worden op projectbasis duidelijk. Er bestaan weliswaar

ontwikkelingen. Daarnaast zien Ellen en Djorhia de tijdens

vrijheidsgraden binnen een opdracht, maar het heeft weinig zin

hun studie opgebouwde kennis tot bloei komen door in

op een niet-realistische manier aan de slag te gaan. Samen met

teamverband op te trekken. Ellen gaat binnenkort aan de slag

andere partijen in publiek-private of aanbestedingspartnerships

met een cursus luchtbehandelingstechniek, terwijl Djorhia

zoek je soms wel de randen op om bijvoorbeeld

onlangs is geslaagd voor een ISSO-certificaat op het gebied

energiebesparing te realiseren, maar het basisconcept is altijd

van zonnestroomsystemen. “Het onderwerp duurzaamheid

richtinggevend. Slimme oplossingen kunnen niet alleen de

fascineert mij al sinds mijn studie. Ik heb in Denemarken

huidige waarde van vastgoed bevorderen, maar kunnen ook een

meegedaan aan een windturbinerace waarbij je met je voertuig

bijdrage leveren aan toekomstig gebruik, waarbij duurzaamheid

op windenergie tegen de wind inrijdt. Met mijn team hebben

voorop staat. Mijn ideeën daarover zijn overigens niet altijd puur

we gewonnen en dat geeft vertrouwen. Ook heb ik in mijn

technisch. Mijn meerwaarde, die is ontstaan door mijn brede

studietijd meegedaan met een project dat een systeem heeft

opleiding, worden door collega’s maar ook door architecten en

opgeleverd om zogenaamd sluipverbruik van elektriciteit tegen

projectontwikkelaars ook serieus genomen.”

te gaan. Dat “flexnet-systeem” is nu dankzij het prijzengeld, dat

Inbreng bij duurzame projecten

aan de prijsvraag verbonden was, in ontwikkeling.” Ook Ellen is, onder meer via haar alumnivereniging installatietechnologie

Bij Valstar Simonis werken zo’n 80 medewerkers op vijf

“Schoone Leij”, bezig haar netwerk en kennis uit te breiden en te

vestigingen. Het bedrijf heeft een naam hoog te houden waar het

intensiveren.

gaat om energiebesparing. De inzet is hoog. De verwachtingen van de overheid, maar zeker ook van alle partners uit de

Bewuste keuze voor verjonging

bouwketen zijn dat ook, want technische installaties zullen het

Technische kennis, ervaringen en netwerken zullen moeten

verschil moeten maken. Energiewinst en -besparing zijn daar te

landen in de organisatie en geborgd worden. Natuurlijk geldt

vinden. Maar dat betekent niet dat er overal nieuwe installaties

dat ook voor nieuwe kennis zoals die wordt ingebracht door

of technische hoogstandjes gaan verschijnen. Juist niet, want

Ellen en Djorhia. Dat is een opgave waar de directie zich

dat zou weer afbreuk kunnen doen aan de doelstellingen op

graag verantwoordelijk voor voelt. “Valstar Simonis heeft

het gebied van duurzaamheid. Djorhia “Ik ben onder andere

bewust gekozen voor verjonging en vernieuwing. Dat betekent

betrokken bij een ontwerp waarin zonne-energie een belangrijk

automatisch dat je organisatie daarop anticipeert en verandert.

aspect vormt. Binnenkort vindt daarover besluitvorming plaats.

Met dat proces zijn wij hard aan de slag en de eerste resultaten

Ik hoop natuurlijk dat mijn aanbevelingen worden overgenomen

zijn zeer bemoedigend”, aldus Theo die daarbij alle lof toezwaait

omdat ik in duurzame energie geloof. Maar ook omdat mijn

aan Ellen en Djorhia.

Valstar Simonis is een onafhankelijk Nederlands ingenieursbedrijf en geeft adviezen op het gebied van duurzaamheid, comfort en veiligheid in gebouwen. Postbus 1935 2288 GM Rijswijk

www.valstar-simonis.nl

Lifestyle

Choices by DL Raw Elegance Armband 18k geelgoud met Turkoois: € 9070,Ring 18k geelgoud met turkoois: € 4545,Oorhangers 18k geelgoud met turkoois: € 2610,-

Roya Gioia Creoles

Necklace

Ring

750/- yellow gold,

green amethysts,

78 brilliant-cut

37 brilliant-cut

40 brilliant-cut

diamonds 0,39 ct., diamonds 0,25 ct., diamonds 0,28 ct., price upon

price upon

request.

price upon request www.gassan.com

Het Italiaanse Santoni is een fenomeen in de wereld van luxe, handgemaakt schoeisel Net zo stijlvol en supervrouwelijk zijn de accessoires. www.santonishoes.com

De mondaine clutch met geometrische push clasp sluiting in

De designers van het huis excelleren in het ontwerpen van couture modellen met

gesatineerd messing, de i-Pad cover, de portemonnee en de

eigentijdse flair. Zoals deze creatie, een geraffineerde bandjessandaal in een

ceintuur zijn eveneens vervaardigd uit kostbaar pythonleer.

combinatie van python- en kalfsleer. De prijs â&#x201A;Ź 640

De clutch â&#x201A;Ź 1.410

DWIRE activiteiten januari t/m juni 2013 Nieuwjaarsborrel Rotterdam 17 januari 2013 Het Zalmhuis Rotterdam Een bijzondere locatie in Rotterdam met een fantastisch uitzicht over het water was dit jaar de plek waar de DWIRE leden getoost hebben met elkaar op de start van 2013. Iedereen is weer klaar voor de uitdagingen die wij in het vastgoed tegemoet gaan met vooral een positieve insteek en veel energie. Voor 2013 staan weer een flink aantal activiteiten op het programma waar het bestuur en de activiteitencommissie melding van maken via de agenda op de website en zoals gebruikelijk de persoonlijke email aankondigingen aan de leden. Onder het genot van een drankje en hapje was het binnen no time een gekakel van jewelste maar dit is ook de bedoeling van de jaarlijkse informele borrel. Rond 18.30 uur werd de borrel afgesloten en was de start van alweer officieel het zesde DWIRE

met spullen uit hun ouderlijk huis, genietend van een kopje koffie

jaar een feit

worden deze ouderen met liefde verzorgd en ontzorgd. Een van onze eigen DWIRE-ladies heeft de styling van de openbare ruimtes voor haar rekening genomen; niemand minder dan Mariska van de Flier. Tijdens de rondleiding hebben we haar inspiratie en het eindresultaat gezien. Schitterend, Mariska! De bijeenkomst was druk bezocht en hebben we veel positieve reacties gehad over het interessante en respectvolle onderwerp. Deze aangename en inspirerende middag werd afgesloten met een verzorgde borrel door restaurant het Witte Huis.

DWIRE Nova Zembla Oegstgeest 28 februari 2013

DWIRE ontmoet de Ladies Table van de Koninklijke Industrieele Grote Club IGC, 21 mei 2013 Industrieele Groote Club, Amsterdam Op dinsdag 21 mei vond bij de IGC te Amsterdam een

Op 28 februari jl. werden we ontvangen door Hans Den Hartog in

bijeenkomst plaats met als gastspreeksters 2 voormalig

de stijlvolle en historische villa van Nova Zembla te Oegstgeest.

Zakenvrouwen van het Jaar; Esther Raats-Coster en Irene

Hij nam ons mee in de wereld van ouderenzorg en hoe stijlvol

Schreuder.

dit verzorgd kan worden. Bij Nova Zembla worden ouderen in

In de gezellige Bibliotheek van de club waren een veertigtal

hun waarde gelaten, genietend in alle rust, van alle gemakken

dames bijeen om in een informele sfeer van Esther en Irene te

voorzien en zorg binnen handbereik.

horen hoe zij tot het verkrijgen van de Award waren gekomen,

Door de kleinschaligheid krijgt het een huiselijk effect. Vol

wat hun zakelijke achtergrond en persoonlijke beweegredenen

bewondering werd onze groep gevolgd terwijl wij door het pand

waren en hoe het krijgen van deze Award hen daarna al dan niet

werden begeleid. Wij mochten een kijkje nemen in een aantal

verder op weg heeft geholpen. Conclusie was dat je eigenlijk met

van de appartementen. Ruim opgezette appartementen, gevuld

het winnen van deze Award Zakenvrouw voor het Leven bent. Je

WIRE activiteiten

DWIRE

ontmoet een scala aan interessante mensen en de drive om nog verder te excelleren wordt nog meer aangewakkerd. Beide dames zijn naast hun activiteiten in het zakenleven ook actief op charity gebied. Aan de ronde tafels in de Bibliotheek werd geluisterd en tussendoor gegeten en de sfeer was heel gezellig. Veel nieuwe contacten zijn gelegd en de avond werd afgesloten in de Clubzaal rond 21.30 uur.

DWIRE ontmoet de Gemeente Utrecht/Papendorp Woensdag, 5 juni

duurzaamheid Ieder 1) en Lara Muller (directeur mvo Corio).

DWIRE was bij de start van de beursdag te gast op de stand van

Christiaan Logtenberg is van het Deventer Woonbedrijf Ieder 1.

de gemeente Utrecht, Aagje Loef, alwaar een korte presentatie

Hij is betrokken bij ondermeer Paltform 31 waar verduurzaming

werd gegeven door Aagje en de heren Rob Geelen (voorzitter

voor Woningcorporaties een belangrijk aandachtspunt is, en

Vereniging Parkmanagement Papendorp) en Loek van Doorn

is tevens betrokken bij het Energienota 0 project. Christiaan

(The Rose Garden). De ligging van Papendorp in het midden van

start de discussie met een uiteenzetting over het inzicht van de

het land is een uitstekende locatie gebleken voor de bedrijven in

corporaties betreffende verduurzaming. Grote veranderingen

Papendorp waarbij ook de goede infrastructuur een belangrijke

en grote bezuinigingen doemen op aan de horizon. Zo is zijn

rol speelt. De slogan “nieuwe zakelijkheid” is hier geïntroduceerd

portefeuille naar 200.000 euro teruggebracht, waardoor er nog

als follow up op het “nieuwe werken”. In de Vereniging

meer een beroep wordt gedaan op creatief oplossingsgericht

Parkmanagement zijn huurders en overheid samen gebracht.

denken. Een van de zaken waar naar wordt gekeken zijn de zgn

Bereikbaarheid, ruimte, de kwaliteit van de gebouwen en de

Esco’s (Energie Service Companies) die de financiele lasten van

aanwezigheid van sterke merken en de recente ontwikkeling van

verduurzaming kunnen verlichten. Het is van belang te kijken

een WTC maken deze locatie tot een gewilde vestigingsplaats.

welke vorm het beste past bij welk vastgoed en te bedenken

Ook wordt veel aandacht besteed aan de zogenaamde mixed use

hoe men de samenwerking in de praktijk kan doorvoeren. Het

gedachte: mogelijkheden voor horeca en sport en service winkels

is daarbij van belang alle belangrijke aspecten aan elkaar te

(geen winkelcentrum of iets dergelijks). Doel van de vereniging

verbinden : de Esco, een meerjarenplan voor het onderhoud

is het merk Papendorp versterken, diversiteit stimuleren, cohesie

van het vastgoed en de huurderswensen die gefaciliteerd

in de ontmoetingsgebieden, mobiliteit met ook aandacht voor

moeten worden – stimuleren particulier initiatief (denk hierbij

intelligente parkeeroplossingen, de link met de stad waarborgen

bv aan zonnepanelen). Groot vraagstuk blijft de financiering

en gerichte gezamenlijke marketing activiteiten ontplooien. De

van verduurzaming van vastgoed. Leidt een huurverhoging ook

leegstand in Papendorp bedraagt ongeveer 18 % hetgeen zeer

daadwerkelijk tot energiebesparing en tot beter vastgoed? Het

acceptabel is in vergelijking met andere locaties. De presentatie

invoeren van label B (doelstelling 2020) is nu ook on hold gezet

is te vinden op: http://www.haikudeck.com/p/cg43tfA8A9/

omdat er geen funding voor is momenteel. Kortom: er is nog

papendorp

DWIRE Plenaire Sessie Verduurzaming Vastgoed – kansen in projecten Woensdag 5 juni Alexandra Boot (Partner Boot Advocaten) heeft als gastvrouw namens DWIRE een sessie georganiseerd over verduurzaming van vastgoed – praktische tips en kansrijke projecten. Gastsprekers waren namens Esther Engelen (vastgoedadviseur de Alliantie,), Christiaan Logtenberg (programmaleider

RE activiteiten

DWIRE ac

heel veel werk te doen. De oplossing ligt in het betrekken van

i.r.t. mvo in alle lagen van de betrokken partijen bij een

alle stakeholders bij de verduurzaming en te zorgen dat ieder een

vastgoedobject. Ga directe gesprekken aan met de huurders

verantwoordelijkheid krijgt en neemt.

en laat zien wanneer je ook voor hen waarde kan genereren. Verbindt economische en ecologische aspecten. Durf met lef

Esther Engelen neemt in de sessie nu het stokje over van

samen te werken en zie innovatie als de basis tot verandering en

Christaan. Zij is verantwoordelijk voor vastgoed en duurzaamheid

verbetering. Corio heeft als belegger in Hoog Catharijne 2 WKO’s

bij de Amsterdamse woningcorporatie de Alliantie. De Alliantie

opgestart waarbij nr 1 al in gebruik is en nr 2 zeer binnenkort in

besteedt zeer veel aandacht aan duurzaamheid in hun vastgoed.

gebruik zal worden genomen. De energie reductie zal dan 78%

Zo zijn ze lid van de Dutch Green building council en zijn ze aan

bedragen. Dat is op zich al mooi, maar de doelen van Corio

de slag gegaan met het rapport over zonne-energie van Aedes

liggen vele malen hoger: zij zien het als hun verantwoordelijkheid

De Alliantie heeft daarbij via een ESCO zonnepanelen laten

ook de retailers die bij hen huren actief te betrekken bij

plaatsen op een groot aantal woningen, waarbij de financiele

duurzaamheid door hen daarin te adviseren en monitoren.

risicos door de ESCO worden gedragen. De ervaring bij het

Zonder hun medewerking kan het gewenste resultaat niet

opstarten van deze projecten wordt ingezet om verdere projecten

worden bereikt. Corio is momenteel bezig om een aantal nieuwe

succesvol van de grond te krijgen, ondermeer samen met Boot

projecten te laten onderzoeken op rendabele verduurzaming,

advocaten. Hiermee wordt gezorgd dat budgetten die er zijn

waarbij gekeken wordt welke opties er zijn en hoe deze kunnen

voor aanpassingen effectief wordt ingezet. Het bewegen van

worden geëffectueerd. Dit wordt gedaan in samenwerking met

de huurders is echter ook cruciaal en een lastige opgave. Hoe

Boot advocaten en CFP (een technische partij). Het is volgens

beweeg je de huurder dat deze na aanpassingen aan een object

Lara van groot belang dat dergelijke partijen vanaf het eerste

ook daadwerkelijk energie gaat besparen ? Het kost toch zo’n

begin worden betrokken bij zowel het doen van een scan op het

15.000 euro per object om verduurzaming toe te passen. De

vastgoed naar mogelijkheden als bij het vooraf al bekijken van

huurder is uiteindelijk verantwoordelijk voor het daadwerkelijk

financiele, fiscale en juridische mogelijkheden. Daardoor worden

energieverbruik, maar hoe bereik je bij de huurder dan ook echt

alle aspecten van meet af aan bekeken en is het uiteindelijk

een bewustzijn van dit streven ? “We zijn goed op weg maar

maken en kan de uiteindelijke strategische keuze op het gebied

hebben ook nog veel te bereiken in de mind setting van onze

van verduurzaming veel sneller worden geëffectueerd.

huurders”.

De belangrijkste conclusie van alle sprekers is: zorg dat je alle betrokken partijen meteen vanaf het begin betrekt in jouw

Dit klinkt zeer bekend voor Lara Muller van Corio, zij

verduurzamings-initiatieven. Dat maakt dat alle stakeholders

is verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van

betrokken raken en zich verantwoordelijk voelen voor het slagen

duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen

ervan, en voorkomt allerlei vragen en discussies over de wijze van

voor deze belegger in winkelcentra. Onontbeerlijk in het gehele

samenwerken.

proces van mvo is een geïntegreerde aanpak van duurzaamheid

DWIRE ontmoet Gemeente Dronten Woensdag 5 juni Tijdens de Provada heeft de gemeente Dronten zich gepresenteerd met ‘Woon je Droom in Het Palet’. In deze unieke wijk is ruimte voor bijzondere woonintiatieven waar de toekomstige bewoners bepalen wat er komt. Speciaal voor de leden van DWIRE was er op woensdag 5 juni gelegenheid om onder het genot van een glaasje bubbels toelichting te krijgen op de ideeën die er al zijn zoals Wonen bij uw Paard, of Eetbare Tuinen. De aanwezigen waren erg enthousiast over dit vernieuwende woonconcept en na afloop is er nog uitgebreid nagesproken over nieuwe ideeën.

ctiviteiten DWIRE High Tea op de beursvloer Woensdag 5 juni

DWIRE activ We kregen eerst een rondleiding door het Oude Dorp. Mevrouw Kolsteeg wist heel veel te melden over de geschiedenis van

Slotstuk van de DWIRE activiteiten is sinds de oprichting van

Heijplaat. Begin jaren 20 werd Heijplaat opgericht als woonwijk

DWIRE de High Tea op de beursvloer. Altijd weer een momentje

door RDM voor haar medewerkers. Toen RDM failliet ging

van rust en even rustig bijpraten met elkaar en even relaxen. Dit

leidde dat tot grote problemen voor het Dorp; levendigheid en

jaar waren zo’n 78 dames aanwezig voordat het borrel-gebeuren

voorzieningen verdwenen uit de wijk. Wij kregen een rondleiding

lostbarstte bij alle stands. Altijd een geslaagd evenement waarbij

langs de kenmerkende plekken, dorpsplein, school en de

vooral ook introducées op een korte en informele manier kennis

woningen van de arbeiders. Een groot deel van de woonwijk is in

kunnen maken met DWIRE.

bezit van Woonbron. De heer Mahler gaf vervolgens een doorkijkje naar de toekomst, de ontwikkeling van het Nieuwe Dorp. Samen met WPO verzorgt Mahler Vastgoed B.V. de projectontwikkeling van een locatie in samenwerking met coproducenten. Haar concept is consument gericht bouwen. Met Woonbron en de coproducenten optimaliseren zij de grondexploitatie en zetten de locatie- en productmarketing op. De sleutelwoorden voor dit plan zijn duurzaamheid, consumentgericht en vraag gestuurd ontwikkelen. Vervolgens werd de interessante middag afgesloten met een gezellige borrel. Wij danken Mahler Vastgoed B.V. voor het verzorgen van een boeiende middag en de gastvrijheid!

DWIRE Mentorproject 2013 26 juni 2013 Op woensdagmiddag 26 juni 2013 heeft de startbijeenkomst van

Heijplaat Rotterdam 20 juni 2013

het DWIRE Mentorproject 2013 / 2014 plaatsgevonden. Ook dit jaar hebben zich zo’n twintig mentoren en mentees aangemeld. Een groot deel van hen was aanwezig bij de kick off in Pakhuis

Op 20 juni 2013 was DWIRE te gast bij Mahler Vastgoed B.V.

de Zwijger te Amsterdam. Marie-Anne Dekkers – van den Dool,

voor het project Heijplaat te Rotterdam. Op een mooie locatie,

initiatiefneemster van het Mentorproject, vertelde een persoonlijk

genaamd de Huiskamer, met zicht op het ontwikkelingsgebied

en inspirerend verhaal over haar ervaringen met mentoring.

en de haven hebben wij een presentatie gekregen van het plan.

Marie-Anne heeft de context van het Mentorproject verduidelijkt

De sprekers die middag waren de heer Tino Mahler (directeur

en de deelneemsters de eerste handvatten gegeven om met

Mahler Vastgoed) en mevrouw Marieke Kolsteeg (regiodirecteur

elkaar aan de slag te gaan.

Woonbron).

Dianne Bevelander, Associate Dean aan de Rotterdam School of Management en gepromoveerd op vrouwelijk leiderschap, zette met haar workshop de deelneemsters vervolgens flink aan het denken. Bijvoorbeeld: “Waarom zou iemand door jou geleid willen worden?” Dianne’s humor en herkenbare situaties uit de praktijk zorgden ervoor dat we bijna ongemerkt in anderhalf uur heel veel leerden over onszelf en onze manier van netwerken. Een van de belangrijkste lessen: vrouwen moeten aardiger voor elkaar zijn! We besloten met een hapje en een drankje. Zoals gebruikelijk bij bijeenkomsten van DWIRE, waren de deelneemsters op het officiële eindtijdstip nog lang niet met elkaar uitgepraat…

DUTCH WOMEN IN REAL ESTATE