campUSCulturae un espazo internacional para as minorĂas e a diversidade cultural un espacio internacional para las minorĂas y la diversidad cultural an International Space on Minorities and Cultural Diversity
Autores: © Xosé A. Neira Cruz © Irene García García Deseño: J. C. Denis Impresión: Unidixital. Servizo de Edición Dixital da Universidade de Santiago de Compostela Edición: campUSCulturae Universidade de Santiago de Compostela www.usc.es/campusculturae Dep. Legal: C 1733-2011
This work programme has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
campUSCulturae un espazo internacional para as minorĂas e a diversidade cultural
............................................................9
campUSCulturae un espacio internacional para las minorĂas y la diversidad cultural
.........................................................37
campUSCulturae an International Space on Minorities and Cultural Diversity
.........................................................65
Un cronopio es una flor, dos son un jardín Julio Cortázar
campUSCulturae
un espazo internacional para as minorías e a diversidade cultural O proxecto campUSCulturae xorde da idea de crear un espazo internacional sobre as minorías culturais do mundo. O proxecto é acollido pola Universidade de Santiago de Compostela atendendo a una realidade tripla: a necesidade de apoiar estratexias europeas a favor das linguas e culturas minoritarias, a intención de abrir vías de inclusón para os grupos en risco de exclusión e a conveniencia de facelo a partir da literatura infantil e xuvenil. Esta decisión, clave no fundamento do proxecto, obedece a: • unha vontade de visibilizar as literaturas infantís e xuvenís que, desde as culturas minoritarias, non teñen resortes abondos para acadar unha internacionalización con eficacia e efectividade • un desexo de crear un espazo europeo de encontro coa diversidade cultural do mundo, canalizada desde a literatura, ampliando a súa rede de impacto grazas a outras artes e tendo sempre en conta a imprescindible participación das novas tecnoloxías • unha necesidade de reforzar a inculturización dos máis novos nas súas linguas nais • unha aposta para loitar contra a exclusión e os prexuízos socioculturais nun momento no que, máis ca nunca, Europa é un crisol de linguas e culturas, tanto das propias como das que chegan da man dos novos cidadáns que se incorporan aos nosos países pola vía da inmigración.
10 En boa medida, os obstáculos que atopan no seu camiño de futuro as linguas e culturas minoritarias son o resultado de inercias relacionadas coas situacións sociais e sociolóxicas ás que estas se viron condenadas, mais tamén teñen moito que ver coas prácticas que a economía de mercado e os hábitos de consumo impoñen e que conducen, de vagar, á homoxeneización cultural e, xa que logo, á supresión do elemento cultural diferencial. Os procesos de globalización mundial -beneficiosos ás veces para visibilizar a diferenza e a pluralidade- agudizan, por outra banda, a primacía dos códigos lingüísticos maioritarios, agrandando as distancias entre culturas que se expresan en linguas cunha dimensión internacional e aqueloutras que resisten grazas ao esforzo dos seus cada vez máis escasos falantes e usuarios. Neste sentido, o proxecto campUSCulturae aposta, na súa filosofía de base, por recuperar o concepto primixenio de globalización cultural como garante fundamental da visibilidade, do pluralismo, do respecto á diferenza e do deseño das novas estratexias culturais e comunicativas nas que todos e todas, independentemente da lingua na que nos expresemos, nos poidamos sentir recoñecidos sen exclusións.
A necesidade de defender o emprego das linguas minoritarias desde a infancia está na base de campUSCulturae, seguindo moi de preto a preocupación da Unión Europea sobre a protección do multilingüismo nos seus estados e pobos, fielmente recollida, entre outros documentos, na normativa europea citada a seguir:
11 • Tratado de Lisboa (13 de decembro de 2007) • Constitución Europea (16 de decembro de 2004) • Comunicación da Comisión Europea “Multilingüismo: unha vantaxe para Europa e un compromiso compartido” (17 de xullo de 2008) • Resolución do Parlamento Europeo “Multilingualism: an asset for Europe and a shared commitment” (24 de marzo de 2009) 46 millóns de cidadáns europeos empregan na actualidade algún código lingüístico minoritario. Falamos de linguas que afondan as súas raíces nos inicios da Europa multicultural (unha das principais e máis enriquecedoras calidades da UE, entidade supranacional que precisamente se autorrecoñece no lema “unidos na diversidade”), que son un reflexo da nosa historia, un dos nosos principais valores patrimoniais inmateriais e que, malia ao seu indiscutible valor para vertebrar a identidade de Europa, seguen a padecer, en moitos casos, situacións de anormalidade, relegación, menosprezo ou clara discriminación. Outras linguas minoritarias europeas conseguiron superar algunhas desas dificultades e viven un estatuto de cooficialidade que, respectando a súa implantación nos respectivos territorios naturais, seguen confinándoas e dificultando a súa difusión e coñecemento. Europa está necesitada de espazos, lugares e puntos de encontro que permitan aos seus cidadáns reflexionar sobre a diversidade lingüística e cultural que se vive no seo da UE e máis alá das súas fronteiras.
12 O proxecto campUSCulturae formula, neste sentido, a oportunidade de crear un espazo que permita desenvolver estratexias para frear ese procesos establecidos contra as linguas e as culturas sometidas ás tiranías dunha sociedade na que a cantidade semella poder máis cá calidade, e onde os medios de comunicación se rexen por criterios fundamentalmente económicos e de consumo de masas. O feito de contar cunha materia prima que, malia a non ser coñecida en toda a súa dimensión nin fóra das fronteiras do particular, existe e revela, en moitas ocasións, riscos de excelencia e capacidade competitiva -isto é: as literaturas infantís e xuvenís no seu máis amplo concepto: libros, novas formas de edición, experiencias artísticas nacidas arredor do libro e a lectura, novas tecnoloxías ao servizo da palabra, etc.- débese aproveitar para, coas ferramentas, os apoios e as colaboracións necesarias, inverter procesos e sumar sinerxias. Desde a Universidade de Santiago de Compostela, campUSCulturae está deseñado para ser o lugar no que cohabiten todos os libros para rapaces e xente nova editados desde as minorías do mundo, formando parte do proceso de renovación cultural mundial e aproveitando todos os recursos ao seu alcance para conseguir no só albergar un completo e moderno proxecto cultural, senón tamén para canalizar en Europa -inicialmente a través das entidades colaboradoras deste proxecto e, á súa vez, dos grupos cos que estes traballen- a difusión internacional de novos e innovadores programas experimentais que se estean realizando no mundo en relación coas outras culturas, as dos
13 grupos de poboación minoritarios. Ofrecerlles unha canle para o seu recoñecemento e para a co-participación na dinámica social e cultural europea suporá unha maneira valiosa de combater a exclusión e xerar riqueza, sen perder a idiosincrasia de cada comunidade, de cada lingua, de cada axente cultural. Axudar á engrenaxe internacional destes esforzos desde Europa forma parte da vocación de campUSCulturae, plataforma de participación, aberta e interxeracional, que ha supor a confluencia de públicos de distintas idades coas culturas, literaturas e artes postas ao servizo do coñecemento, da creatividade e, en consecuencia, do entendemento mutuo.
14
OBXECTIVOS DE campUSCulturae • Achegar formas de entender a cultura, poñendo a disposición dos seus usuarios -presenciais ou on-line- contidos e maneiras de expresión que, aínda sendo alleos aos nosos costumes ou tradicións, tamén poden servir para materializar as nosas inquietudes culturais. No mundo actual, permeable á diferenza, a recuperación da deostada torre de Babel -como un espazo a favor de todos, tendo en conta que todos somos, ao mesmo tempo, cada un na súa individualidade- pode ser unha necesidade inmediata. Esa nova torre de Babel do século XXI, afastada de calquera asociación caótica premeditadamente incrustada no dito concepto, defendería a subsistencia do esencial que identifica a cadaquén. • Crear un espazo integrador de proxectos creativos e artísticos que xeren un discurso global no que cada unha das minorías sexa quen de manter as súas particularidades grazas a un sistema de comunicación que permita aproximar as diferentes culturas aos distintos grupos sociais en igualdade de condicións, desenvolvendo un modelo de intercambio e interconexión mundial (nacional e/ou transnacional). Os novos circuítos de comunicación, sostidos principalmente polas innovacións tecnolóxicas, permiten,
15 neste sentido, un achegamento que posibilita a participación activa e a formación de unidades funcionais a nivel mundial. Na actualidade existen novos conceptos, definicións e evidencias relacionadas coas variables culturais e unha das misións de campUSCulturae é a de facelas visibles e accesibles. • A investigación constitúe unha das fortalezas do proxecto que sustenta campUSCulturae. Unha das súas vocacións iniciais é a de crear e soster un espazo de formación, investigación e intercambio científico que permita afondar no coñecemento das diferentes culturas, desenvolver novas metodoloxías e crear ferramentas que faciliten a inclusión social e a erradicación da discriminación e da marxinación por razóns culturais e/ou sociais. Porque, sen dúbida, unha das razóns da exclusión é o descoñecemento. Aprender a coñecer mellor as características e as motivacións doutras linguas e culturas, as menos difundidas, axudará a entender aos pobos que as sustentan colaborando na caída de barreiras preexistentes, prexuízos e preconceptos e establecendo canles para experimentar os contrastes que conforman o que coñecemos como diversidade. O coñecemento destes contrastes supón, ao noso entender, un dos fundamentos básicos para a integración. É neste ámbito, o do coñecemento, seguido do recoñecemento, onde a tarefa de investigación promovida desde campUSCulturae adquire todo o seu sentido e razón de ser.
16 A seguir sintetizamos os puntos que vertebran o proxecto: • Espazo de referencia a nivel mundial en relación a todos os aspectos que interveñen no proceso de creación literaria para as minorías culturais, tendo en conta os distintos axentes (escritores, ilustradores, editores, mediadores, institucións) e as estratexias de promoción e difusión aplicables ás industrias culturais que traballan a prol das linguas minoritarias. • Soporte dun sistema xerador e coordinador de actividades que sirvan de complemento e retroalimentación con outros centros xa existentes no mundo. • Centro de referencia do sistema documental e de creación artística especializado nas literaturas infantís e xuvenís en situación de minoría no mundo. • Espazo de posta en valor do patrimonio bibliográfico destas disciplinas. • Espazo lúdico-educativo de creación e innovación directamente relacionado co uso das TIC. • Eixo dunha rede de cooperación internacional en materia cultural e social que ofreza os elementos necesarios para a integración.
17 • Punto de encontro de experiencias en relación ás literaturas minoritarias que supoña tanto unha plataforma para a súa unificación como un apoio fundamental para a súa internacionalización. • Centro multimedia para a promoción e difusión das linguas e culturas que xeran literatura en situación de minoría. O centro estará dotado, a tal fin, das ferramentas multimedia necesarias (arquivo virtual, radio e televisión dixitais, foros de consulta, etc.).
18
EIXOS ESTRATÉXICOS DE campUSCulturae • Busca, promoción, difusión e estudo dos libros para rapaces e xente nova publicados en todo o mundo en linguas e culturas que vivan situacións de minoría, conflito ou dificultade para existir en condicións de igualdade con respecto aos códigos lingüísticos e culturais maioritarios. • Clasificación das obras en función do tratamento que nelas se realice atendendo, fundamentalmente, a contidos relacionados coa vivencia da minoría lingüística, cultural, étnica, sexual, de xénero, relixiosa, etc. • Elaboración e disposición das bases de datos e documentación cruzadas máis importantes sobre o binomio minoría e literatura infantil e xuvenil. • Creación de novas ferramentas tecnolóxicas que faciliten o acceso -dentro e fóra do proxecto campUSCulturae- aos arquivos catalogados, informatizados e dixitalizados. • Recompilación, recuperación e conservación do patrimonio bibliográfico sobre e para as minorías: obras únicas realizadas nos máis variados e inesperados soportes en todo o mundo.
19 • Organización de actividades de debate, formación e investigación. • Creación dun espazo de encontro e intercambio cultural, literario e de produción artística. • Indagación en novas formas de coñecemento que garantan a inclusión social. • Deseño de actividades transversais e interdisciplinarias cuxo punto de partida sexa a palabra.
DESTINATARIOS Nun primeiro estadio poderíanse individualizar os seguintes segmentos: a) comunidade científica, expertos e estudosos: grupo híbrido integrado polos profesionais interesados na literatura infantil e xuvenil e por aqueles que desenvolven o seu traballo no ámbito de estudo das minorías lingüísticas e culturais. b) comunidade cultural, entendida como a integrada por todos os profesionais relacionados coa creación, edición e difusión do libro infantil e xuvenil e da lectura. c) comunidade escolar, na que se integrarán todas as actividades e accións directamente orientadas aos públicos infantil e xuvenil (nenos, adolescentes, educadores e familias).
20
ÁREAS DE ACTUACIÓN Paralelamente á delimitación anterior, será necesario ter en conta a existencia de dous planos de acción aos que campUSCulturae debería atender: - O europeo - O mundial Contemplamos, nestes dous niveis, todos os contidos e actividades que se poidan formular dirixidos ás comunidades interesadas en colaborar dentro dun tecido limitado a un espazo ou en relación cun ámbito máis amplo e xeral que, contextualmente, poden supoñer un reforzo se temos en conta a ubicación do proxecto. Santiago de Compostela é a capital de Galicia e sede dos poderes administrativo e lexislativo representados pola Xunta de Galicia e o Parlamento de Galicia, respectivamente; posúe unha das universidades máis antigas de Europa e unha relación sólida de intercambios con outras universidades de todo o mundo e, ademais, é un dos lugares de maior afluencia de visitantes de todas as culturas, grazas ao fenómeno das peregrinacións. Entre outros, estes motivos converten a Santiago de Compostela nun dos berces de identidade (individual e colectiva) definida, sen prescindir da universalización e da cohesión na diversidade que, sen dúbida, serán conceptos determinantes nos obxectivos de campUSCulturae.
21
Nesta dirección reforzaranse: • a vertebración dunha rede de colaboracións coas referidas comunidades vencelladas á promoción do libro infantil e xuvenil: bibliotecas, editoriais, colectivos e asociacións de escritores e ilustradores, etc. • a promoción da lectura e do libro como base fundamental para dotar dos elementos necesarios para o seu desenvolvemento aos países con menos recursos, de xeito que se garanta unha conciencia de superación que axude a combater a pobreza e a exclusión social • a construción dunha biblioteca infantil -dirixida á definida como comunidade escolar- convenientemente dinamizada e dinamizadora, ao tempo, de iniciativas a favor do coñecemento da diversidade lingüística e cultural construída desde códigos e linguas alternativos aos maioritariamente imperantes • a promoción, a través das vías anteriormente referidas, do libro e da cultura de Galicia nos foros e institucións internacionais coas que campUSCulturae estableza contactos ou intercambios de traballo.
22
ACCIÓNS TEMÁTICAS TRANSVERSAIS Liñas de traballo vencelladas ás actividades impulsadas desde campUSCulturae: 1. Organización, clasificación e estudo do fondo multilingüístico e multicultural da Biblioteca Internacional campUSCulturae. Para atender a este punto é preciso: 1.1) Establecer os contactos coas entidades interesadas, nomeadamente as editoriais, que achegarán os volumes. A participación en feiras internacionais do sector e o intercambio coas organizacións e institucións coas que imos traballar a nivel nacional e internacional propiciarán o establecemento deste fluxo de materiais e documentación que permita contar, na medida do posible, con máis dun exemplar de cada libro publicado nas linguas e culturas minoritarias do mundo. Os exemplares adquiridos servirán para organizar: - o fondo para investigadores de campUSCulturae - a biblioteca de acceso directo para nenos, profesores e familias - exposicións temáticas de libros, que se poidan manter e facer itinerar sen privar aos usuarios da biblioteca da consulta deses fondos.
23 1.2) Construír, de forma gradual, un fondo bibliográfico en expansión que naza desde as literaturas infantís e xuvenís máis accesibles e que chegue a abranguer a totalidade das producidas nas linguas e culturas minoritarias europeas. Neste sentido, atenderemos inicialmente aos contidos que nos poidan chegar dos códigos lingüísticos europeos, a saber: LINGUAS ROMÁNICAS LINGUAS XERMÁNICAS LINGUAS ESLAVAS LINGUA VASCA LINGUAS FINOHUNGÁRICAS LINGUAS CÉLTICAS A respecto disto, imponse por parte da Biblioteca Internacional campUSCulturae -e en colaboración con outras entidades e expertos no tema- a delimitación precisa das minorías lingüísticas e culturais obxecto da súa atención, tendo en conta, por exemplo, que algunhas das linguas maioritarias ou estatais -caso do albanés, croata, esloveno, eslovaco ou turcoviven situacións de minorías en territorios que non forman parte das fronteiras dos seus estados naturais. Ao tempo que se van constituíndo algunhas das coleccións previstas para a primeira fase de dotación desta Biblioteca -focalizada no contexto europeo-, comezarán a abrirse liñas de pescuda para establecer os contactos necesarios que posibiliten a ampliación paulatina dos fondos con doazóns proce-
24 dentes doutras partes do mundo, até chegar a abranguer a totalidade das literaturas infantís e xuvenís publicadas en códigos minorizados. É preciso ter en conta a dificultade de adquisición da totalidade dos fondos históricos de todas as literaturas referidas. No caso de non poder acadar algún dos títulos, prevese o establecemento de acordos con institucións que os posúan para conseguir copias dixitais desas obras. Como xa se indicou, o acceso aos fondos da Biblioteca Internacional campUSCulturae poderá realizarse por una canle dupla: - a virtual: a través do portal on-line - a presencial. 2. Organización e mantemento de actividades e servizos dirixidos tanto á comunidade científica como á comunidade cultural, acción vertebrada a través das seguintes iniciativas: 2.1) Construcción dunha rede de colaboradores internacional, dispostos a reforzar e contribuír coa súa axuda e asesoramento lingüístico, e cos seus materiais de estudo e reflexión sobre o obxecto do noso traballo. 2.2) Desenvolvemento desde a Biblioteca Internacional campUSCulturae de diversas liñas de traballo encamiñadas á organización de seminarios de expertos, cursos de formación para docentes e bibliotecarios, grupos de investigación internacionais e organización de, cando menos, un congreso
25 anual no que se analizarán aspectos vencellados á evolución das literaturas infantís e xuvenís das minorías. Para levar a cabo estas actividades campUSCulturae contará coa colaboración de todas as entidades coorganizadoras a fin de crear unha rede europea estable de puntos de información, formación e divulgación sobre a literatura, as minorías lingüísticas e os grupos culturais en perigo de exclusión ou marxinación. 2.3) Posta en marcha dunha liña de publicacións -virtuais e impresas- que periodicamente acheguen desde campUSCulturae contidos relacionados coas literaturas infantís e xuvenís estudadas. Neste apartado, e aínda que non corresponda ao proxecto a publicación de libros para nenos, si podería asumir a promoción de políticas de coedición entre editoriais de linguas minoritarias ou procurar a forma de incentivar a tradución ás linguas maioritarias, posibilitando, propiciando ou, se cabe, xestionando o desenvolvemento de apoios á tradución e á promoción e venda de dereitos de edición de obras procedentes de culturas minoritarias, canalizando o desenvolvemento de servizos de axencia literaria -sen ánimo de lucropara as minorías culturais. 2.4) Elaboración das listas anuais de libros destacados por parte da Biblioteca Internacional campUSCulturae a partir da selección proposta por unha comisión internacional. As seleccións propiciarían a divulgación e promoción desas obras
26 e a súa posible tradución a outras linguas minoritarias e maioritarias grazas ao establecemento de liñas de colaboración con editoriais de todo o mundo. Dese xeito conseguiríase un fin de impacto duplo: - facilitar mutuamente a tarefa de selección - facer visible a campUSCulturae no contexto das institucións internacionais que traballan a prol da difusión das literaturas infantís e xuvenís e das minorías. 2.5) Desenvolvemento dunha liña anual de publicacións de campUSCulturae, prestando particular atención ao fomento da crítica e do estudio científico das literaturas infantís e xuvenís, ámbito aínda necesitado de promoción e apoio. 3. Articulación dunha política estratéxica de apoio á promoción do libro e da lectura dirixida á comunidade escolar, que se concretará nas seguintes iniciativas: 3.1) Fomento da oralidade literaria: actividades dirixidas a nenos/as, adolescentes e adultos nas que o libro se poña en contacto con outras artes (música, danza, artes plásticas, teatro, cinema, etc.) 3.2) Promoción e apoio de experiencias de integración artística que partan ou teñan como punto de referencia a literatura infantil e xuvenil, e que involucren a creadores procedentes deste e doutros campos tradicionalmente afastados do libro
27 e da cultura infantil. Preténdese, deste xeito, propiciar intercambios creativos arredor do libro que abran vías para a súa proxección en ámbitos como o das artes escénicas e musicais, as artes plásticas e o audiovisual. 3.3) Deseño de exposicións itinerantes sobre o libro infantil, a ilustración e a multiculturalidade que, partindo de campUSCulturae, poidan chegar a todos os coorganizadores do proxecto e entidades adscritas. 3.4) Elaboración de materiais didácticos destinados ao traballo nas aulas. 3.5) Creación dunha colección de orixinais de ilustradores, co fin de dotar ao proxecto dun fondo artístico único. Ilustradores de todo o mundo participarán nesta iniciativa doando ao proxecto un orixinal da súa autoría que, debidamente clasificado e conservado, dará lugar á creación do Museo Internacional da Ilustración, iniciativa aínda inexistente no contexto europeo que permitirá, cando o volume de ilustracións o permita, mover diversas exposicións simultaneamente. 3.6) Creación dun centro de documentación sobre as relacións entre a literatura infantil e os grupos sociais ameazados pola pobreza e a exclusión social.
28
O CENTRO DA CREATIVIDADE Tecnoloxía e innovación, tradición e identidade son os conceptos clave á hora de entender este espazo fundamental no proxecto campUSCulturae. Tomando a literatura como eixo das actividades programadas trataremos de: 1. Establecer unha relación/fusión con outras artes: música, arte contemporánea, teatro, fotografía, etc. 2. Fomentar a apertura a novas formas de expresión. 3. Descubrir o emprego das novas tecnoloxías como modo universal de integración. Partindo destas premisas intentaremos conseguir que todos os que participen directa ou indirectamente no Centro da Creatividade, poidan: • Coñecer • Facer • Comunicar • Ser
29
ACTIVIDADES • Laboratorio de autoedición, de libros únicos e de artista, que, despois de ser dixitalizados, pasarán a formar parte dos fondos do centro. Os seus autores/as recibirán unha copia dixitalizada e a súa obra poderá ser vista na web de campUSCulturae. • Espazo de creación músico-literaria. • Plataforma internacional de experimentación entre a linguaxe infantil e a arte contemporánea. Os artistas contemporáneos proporán camiños de intervención e involucrarán aos máis novos. • Escaparate das culturas do mundo, que poderán ser vividas ‘in situ’ grazas á mediación das novas tecnoloxías (realidade virtual inmersiva ou altamente inmersiva) por medio dun sistema de selección que abranguerá desde o xeral até o particular: continentes, países, rexións,… e que nos transportará a eses lugares mediante xeradores de sensacións: música, olores, sons, texturas, cores, etc. de cada un dos lugares elixidos. • Laboratorio permanente de experimentación das artes escénicas (teatro, cinema, audiovisual) e a palabra.
30 • Vivencia do ritmo, o son e a palabra: o movemento do corpo e a estimulación sensorial. • Creación dun espazo físico de encontro con idiomas dos cinco continentes. A Praza das Palabras do Mundo será un lugar no que non exista unha lingua establecida e no que poder experimentar coa palabra para crear novos códigos, dando entrada ás formas de expresión que as palabras xeran na humanidade: o Chuvia de letras o Experimentación coas cores e coas formas. o Aparición de texturas, etc. Todas estas actividades xirarán en torno a conceptos universais: as emocións, o ritmo, os xestos, as sensacións, a imaxinación, etc. e permitirán a participación activa de persoas con discapacidades psíquico-físicas, o que supón, ademais, a materialización dun dos obxectivos cos que nace campUSCulturae: a integración no máis amplo sentido da palabra.
31
PARTICIPACIÓN DAS ENTIDADES COORGANIZADORAS A participación dos nosos socios europeos -coorganizadores con nós desta iniciativa europea- é fundamental á hora de concibir campUSCulturae. Por este motivo, quixemos que a configuración deste equipo respondese á idea fundamental de diversidade e encontro que está na base deste proxecto. Entidades públicas e privadas, pequenas e grandes institucións dedicadas ao libro e á cultura, estudosos, expertos en minorías e diversidade cultural ou grandes centros de investigación e difusión cultural a colaboraren xuntos neste proxecto achegando o mellor que saben facer e corresponsabilizándose da parte que se lles encomenda. Deste xeito, contaremos cos seguintes ámbitos de traballo a cargo das entidades que se citan a continuación: • Minority Studies Society STUDII ROMANI, de Bulgaria, organización non gobernamental creada en Sofía en 1991 cuxo ámbito de acción se focaliza no apoio, promoción, difusión e estudo dos grupos culturais minoritarios europeos, nomeadamente os que pertencen á etnia xitana. • Vigdís Finnbogadóttir Institute of Foreign Languages, da Universidade de Islandia, é un centro de estudo sobre a diversidade lingüística do mundo fundado en 2001 pola expresidenta de Islandia, Vigdís Finnbogadóttir, actual embaixadora de boa vontade da UNESCO para as linguas do mundo.
32 • A Universidade de Lodz, unha das principais institucións educativas de Polonia, ten desenvolvido un amplo traballo de investigación e estudo das minorías culturais, habida conta do feito de ser Lodz unha cidade de cruzamento de identidades culturais diversas, pola convivencia histórica de polacos, xudeos, alemáns e rusos no seu tecido urbano. • CHE Consult GmbH é unha consultora alemá especializada desde 2001 no traballo con institucións educativas, institutos de investigación e grupos científicos que procuran estratexias de traballo acordes cos novos retos do actual marco universitario europeo. • A Associação Cultural e Pedagógica “Ponte nas... ondas!” é unha entidade sen ánimo de lucro portuguesa que ten creado unha rede de colaboración entre centros de ensino do sur de Galicia e do norte de Portugal a través do emprego da radio e da televisión con fins educativos. Entre outras iniciativas puxo en marcha a candidatura da tradición oral galegoportuguesa á declaración UNESCO de patrimonio inmaterial da Humanidade. A investigación e o asesoramento sobre minorías étnicas, culturais e sociais (a cargo de Studii Romani e da Universidade de Lodz) e sobre diversidade lingüística (da man do Vigdís Finnbogadóttir Institute); a importancia da oralidade, da escola e do uso dos medios de comunicación con fins pedagóxicos na recuperación e promoción das culturas locais (coa colaboración de Ponte… nas ondas!) e a consultoría en temas pedagóxicos
33 e internacionais (facilitada por CHE Consult) formarán parte da engrenaxe de campUSCulturae, baixo a coordinación xeral da Universidade de Santiago de Compostela, responsable do deseño e produción de contidos, da relación directa coa Culture Agency da Comisión Europea, da xestión do financiamento e da internacionalización e diseminación do proxecto. Deste xeito, desde seis institucións culturais de Europa, con seis olladas diferentes e confluentes que representan distintas formas de construír o ser europeo multilingüe e multicultural, diverso e único ao tempo, campUSCulturae dará os seus primeiros pasos, nunha aposta a prol dun futuro plural, solidario, tolerante e lector que os nenos e nenas de hoxe, os adultos do mañá, están en condicións de aprender a entender como propio e inseparable do xeito de concibir a Europa Unida da que todos formamos parte e que entre todos estamos contribuíndo a construír, manter e ampliar.
34
En CONCLUSIÓN, velaquí os contidos xerais a través dos cales se articula campUSCulturae:
Biblioteca Internacional campUSCulturae • Biblioteca internacional especializada en literatura infantil e literatura científica sobre a creación literaria e artística para nenos e mozos • Centro de documentación sobre literaturas infantís e diversidade cultural • Portal trilingüe galego, castelán e inglés • Sala de investigación e servizo de asesoramento lector
Museo Internacional da Ilustración • Colección permanente da obra de ilustradores de todo o mundo • Exposicións temporais e itinerantes • Obradoiros formativos especializados • Museo virtual e espazo de experimentación interactiva coa arte
35
Centro da InterCulturalidade • BIT, Banco de Ideas e Tempo, espazo on-line para o intercambio de experiencias, tempo e proxectos sobre multiculturalidade • IRE.net, Intercambio de Recursos en Rede entre distintas comunidades culturais • ADAN, Plan para Asociar a Diferenza á Normalidade. Programa de integración na cultura de persoas con necesidades especiais • Radio-TV campUSCulturae, canle de radio e televisión on-line sobre diversidade cultural
Centro Internacional da Creatividade • Laboratorio de autoedición, de libros únicos e de artista • Espazo de creación músico-literaria • Plataforma de experimentación entre linguaxe infantil e arte contemporánea • Escaparate das culturas do mundo • Laboratorio de experimentación das artes escénicas e a palabra • A Praza das Palabras do Mundo
campUSCulturae un espacio internacional para las minorías y la diversidad cultural
campUSCulturae surge de la idea de crear un espacio internacional sobre las minorías culturales del mundo. El proyecto es acogido por la Universidad de Santiago de Compostela atendiendo a una triple realidad: la necesidad de apoyar estrategias europeas a favor de las lenguas y culturas minoritarias, la intención de abrir vías de inclusión para los grupos en riesgo de exclusión y la conveniencia de hacerlo a partir de la literatura infantil y juvenil. Esta decisión, clave en el fundamento del proyecto obedece a: • una voluntad de visibilizar las literaturas infantiles y juveniles que, desde las culturas minoritarias, no tienen los resortes suficientes para afrontar su internacionalización con eficacia y efectividad • un deseo de crear un espacio europeo de encuentro con la diversidad cultural del mundo, canalizada desde la literatura y ampliando su red de impacto gracias a otras artes y ayudados de las nuevas tecnologías • una necesidad de reforzar la inculturización de los más jóvenes en sus lenguas madres • una apuesta para luchar contra la exclusión y los prejuicios socioculturales en un momento en el que, más que nunca, Europa es un crisol de lenguas y culturas, tanto de las propias como de las que llegan de la mano de los nuevos ciudadanos que se incorporan a nuestros países por la vía de la inmigración.
38 En buena medida, los obstáculos que encuentran en su camino de futuro las lenguas y culturas minoritarias son el resultado de inercias relacionadas con las situaciones sociales y sociológicas a las que estas se han visto condenadas, pero también tienen mucho que ver con las prácticas que la economía de mercado y los hábitos de consumo imponen y que conducen, lentamente, a la homogeneización cultural y, por lo tanto, a la supresión del elemento cultural diferencial. Los procesos de globalización mundial -beneficiosos en ocasiones para visibilizar la diferencia y la pluralidad- agudizan, por otra parte, la primacía de los códigos lingüísticos mayoritarios, agrandando las distancias entre culturas que se expresan en lenguas con dimensión internacional y aquellas que perviven gracias al esfuerzo de sus cada vez más escasos hablantes y usuarios. En este sentido, campUSCulturae apuesta, en su filosofía de base, por recuperar el concepto primigenio de globalización cultural como garante fundamental de la visibilidad, del pluralismo, del respeto a la diferencia y del diseño de nuevas estrategias culturales y comunicativas en las que todos y todas, independientemente de la lengua en la que nos expresemos, podamos sentirnos reconocidos sin exclusiones. La necesidad de defender el empleo de las lenguas minoritarias desde la infancia está en la base de campUSCulturae, siguiendo muy de cerca la preocupación de la Unión Europea sobre el favorecimiento del multilingüismo de sus estados y pueblos, fielmente recogida, entre otros documentos, en la normativa europea citada a continuación:
39 • Tratado de Lisboa (13 de diciembre de 2007) • Constitución Europea (16 de diciembre de 2004) • Comunicación de la Comisión Europea “Multilingüismo: una ventaja para Europa y un compromiso compartido” (17 de julio de 2008) • Resolución del Parlamento Europeo “Multilingualism: an asset for Europe and a shared commitment” (24 de marzo de 2009) 46 millones de ciudadanos europeos utilizan en la actualidad algún código lingüístico minoritario. Hablamos de lenguas que ahondan sus raíces en los inicios de la Europa multicultural (una de las principales y más enriquecedoras cualidades de la UE, entidad supranacional que precisamente se autorreconoce en el lema “unidos en la diversidad”), que son un reflejo de nuestra historia, uno de nuestros principales valores patrimoniales inmateriales y que, a pesar de su indiscutible valor para vertebrar la identidad de Europa, siguen padeciendo, en muchos casos, situaciones de anormalidad, postergación, menosprecio o clara discriminación. Otras lenguas minoritarias europeas han conseguido superar algunas de estas dificultades y viven un estatuto de cooficialidad que, respetando su implantación en los respectivos territorios naturales, siguen confinándolas y dificultando su difusión y conocimiento. Europa está necesitada de espacios, lugares y puntos de encuentro que permitan a sus ciudadanos reflexionar sobre la diversidad lingüística y cultural que se vive en el seno de la UE y más allá de sus fronteras.
40 El proyecto campUSCulturae se plantea, en este sentido, la oportunidad de crear un espacio que permita desarrollar estrategias para frenar esos procesos establecidos contra las lenguas y las culturas sometidas a las tiranías de una sociedad en la que la cantidad parece poder más que la calidad y donde los medios de comunicación se rigen por criterios fundamentalmente económicos y de consumo de masas. El hecho de contar con una materia prima que, pese a no ser conocida en toda su dimensión ni fuera de las fronteras de lo particular, existe y revela, en muchas ocasiones, rasgos de excelencia y capacidad competitiva -es decir, las literaturas infantiles y juveniles en su más amplio concepto: libros, nuevas formas de edición, experiencias artísticas nacidas alrededor del libro y la lectura, nuevas tecnologías al servicio de la palabra, etc.- debe ser aprovechada para, con las herramientas, los apoyos y las colaboraciones necesarias, invertir procesos y sumar sinergias. campUSCulturae está diseñado para ser el lugar en el que cohabiten todos los libros para niños y jóvenes editados desde las minorías del mundo, formando parte del proceso de renovación cultural mundial y aprovechando todos los recursos a su alcance para conseguir no sólo albergar un completo y moderno proyecto cultural, sino también canalizar en Europa -inicialmente a través de las entidades colaboradoras de este proyecto, y a su vez, de grupos con los que estos trabajen- la difusión internacional de nuevos e innovadores programas experimentales que se estén realizando en el mundo en relación con las otras culturas, las de los grupos minoritarios. Ofrecerles un canal para su reco-
41 nocimiento y para la coparticipación en la dinámica social y cultural europea supondrá una forma valiosa de combatir la exclusión y generar riqueza, sin perder la idiosincrasia de cada comunidad, de cada lengua, de cada agente cultural. Ayudar al engranaje internacional de estos esfuerzos desde Europa forma parte de la vocación de campUSCulturae, plataforma participativa y abierta, intergeneracional, que supondrá una confluencia de públicos de distintas edades con las culturas, literaturas y artes puestas al servicio del conocimiento, de la creatividad y, en consecuencia, del entendimiento mutuo.
42
OBJETIVOS DE campUSCulturae • Acercar formas de entender la cultura, poniendo a disposición de sus usuarios -presenciales u on-line- contenidos y maneras de expresión que, aún siendo ajenos a nuestras costumbres o tradiciones, también pueden servir para materializar nuestras inquietudes culturales. En el mundo actual, permeable a la diferencia, la recuperación de la denostada torre de Babel -como un espacio a favor de todos, teniendo en cuenta que todos somos, al mismo tiempo, cada uno en su individualidad- puede ser una necesidad inmediata. Esa nueva torre de Babel del siglo XXI, alejada de cualquier asociación caótica premeditadamente incrustada en dicho concepto, defendería la pervivencia de lo esencial. • Crear un espacio integrador de proyectos creativos y artísticos que generen un discurso global en el que cada una de las minorías sea capaz de mantener sus particularidades gracias a un sistema de comunicación que permita acercar las diferentes culturas a los distintos grupos sociales en igualdad de condiciones, desarrollando un modelo de intercambio e interconexión mundial (nacional y/o transnacional). Los nuevos circuitos de comunicación, sostenidos principalmente por las innovaciones tecnológicas, permiten, en este sentido, un acercamiento que posibilita
43 la participación activa y la formación de unidades funcionales a nivel mundial. En la actualidad existen nuevos conceptos, definiciones y evidencias relacionadas con las variables culturales y una de las misiones de campUSCulturae es la de hacerlas visibles y accesibles. • La investigación constituye una de las fortalezas del proyecto que sustenta campUSCulturae. Una de sus vocaciones iniciales es la de crear y sostener un espacio de formación, investigación e intercambio científico que permita profundizar en el conocimiento de las diferentes culturas, desarrollar nuevas metodologías y desarrollar herramientas que faciliten la inclusión social y la erradicación de la discriminación y la marginación por razones culturales y/o sociales. Porque, sin duda, una de las razones de la exclusión es el desconocimiento. Aprender a conocer mejor las razones y las motivaciones de otras lenguas y culturas, las menos difundidas, ayudará a entender a los pueblos que las sustentan, colaborando en la caída de barreras preexistentes, prejuicios y preconceptos, y estableciendo vías para experimentar los contrastes que conforman lo que conocemos como diversidad. El conocimiento de estos contrastes supone, a nuestro entender, uno de los fundamentos básicos para la integración. Es en este ámbito, el del conocimiento, seguido del reconocimiento, donde la tarea de investigación promovida desde campUSCulturae adquiere todo su sentido y razón de ser.
44 A continuación sintetizamos los puntos que vertebran el proyecto: • Espacio de referencia a nivel mundial en relación a todos los aspectos que intervienen en el proceso de creación literaria para las minorías culturales, teniendo en cuenta los distintos agentes (escritores, ilustradores, editores, mediadores, instituciones) y las estrategias de promoción y difusión aplicables a las industrias culturales relacionadas con las lenguas minoritarias. • Soporte de un sistema generador y coordinador de actividades que sirvan de complemento y retroalimentación con otros centros ya existentes en el mundo. • Centro de referencia del sistema documental y de creación artística especializado en las literaturas infantiles y juveniles en situación de minoría en el mundo. • Espacio de puesta en valor del patrimonio bibliográfico de estas disciplinas. • Espacio lúdico-educativo de creación e innovación directamente relacionado con el uso de las TIC. • Eje de una red de cooperación internacional en materia cultural y social que ofrezca los elementos necesarios para la integración.
45 • Punto de encuentro de experiencias en relación a las literaturas minoritarias que suponga, además de una plataforma para su unificación, un apoyo fundamental para su internacionalización. • Centro multimedia para la promoción y difusión de las lenguas y culturas que producen literatura en situación de minoría. El proyecto campUSCulturae estará dotado, a tal fin, de las herramientas multimedia necesarias (archivo virtual, radio y televisión digitales, foros de consulta, etc.).
46
EJES ESTRATÉGICOS DE campUSCulturae • Búsqueda, promoción, difusión y estudio de los libros para niños y jóvenes publicados en todo el mundo en lenguas y culturas que vivan situaciones de minoría, conflicto o dificultades para existir en condiciones de igualdad con respecto a los códigos lingüísticos y culturales mayoritarios. • Clasificación de las obras en función del tratamiento que en ellas se realice atendiendo, fundamentalmente, a contenidos relacionados con la vivencia de la minoría lingüística, cultural, étnica, sexual, de género, religiosa, etc. • Elaboración y disposición de las bases de datos y documentación cruzadas más importante sobre el binomio minoría y literatura infantil y juvenil. • Creación de nuevas herramientas tecnológicas que faciliten el acceso -dentro y fuera del proyecto campUSCulturae- a los archivos catalogados, informatizados y digitalizados. • Recopilación, recuperación y conservación del patrimonio bibliográfico sobre y para las minorías: obras únicas realizadas en los más variados e inesperados soportes en todo el mundo.
47 • Organización de actividades de debate, formación e investigación. • Creación de un espacio de encuentro e intercambio cultural, literario y de producción artística. • Indagación en nuevas formas de conocimiento que garanticen la inclusión social. • Diseño de actividades transversales y multidisciplinares cuyo punto de partida sea la palabra.
DESTINATARIOS En un primer estadio se podrían individualizar los siguientes segmentos: a) comunidad científica, expertos y estudiosos: grupo híbrido integrado por los profesionales interesados en la literatura infantil y juvenil y por aquellos que desarrollan su trabajo en el ámbito de estudio de las minorías lingüísticas y culturales b) comunidad cultural, entendida como la integrada por todos los profesionales relacionados con la creación, edición y difusión del libro infantil y juvenil y de la lectura c) comunidad escolar, en la que se integrarán todas las actividades y acciones directamente orientadas a los públicos infantil y juvenil (niños, adolescentes, educadores y familias).
48
ÁREAS DE ACTUACIÓN Paralelamente a la delimitación anterior, será necesario tener en cuenta la existencia de dos planos de acción a los que campUSCulturae debería atender: - El europeo - El mundial Contemplamos, en estos dos niveles, todos los contenidos y actividades que se puedan formular dirigidos a las comunidades interesadas en colaborar dentro de un tejido limitado a un espacio o en relación con un ámbito más amplio y general que, contextualmente, pueden suponer un refuerzo si tenemos en cuenta la ubicación del proyecto. Santiago de Compostela es la capital de Galicia y sede de los poderes administrativo y legislativo representados por la Xunta de Galicia y el Parlamento de Galicia, respectivamente; posee una de las universidades más antiguas de Europa y una relación sólida de intercambios con otras universidades de todo el mundo y, además, es uno de los lugares de mayor afluencia de visitantes procedentes de todas las culturas, gracias al fenómeno de las peregrinaciones. Entre otros, estos motivos convierten a Santiago de Compostela en una de las cunas de identidad (individual y colectiva) definida sin prescindir de la universalización y de la cohesión en la diversidad que, sin duda, serán conceptos determinantes en los objetivos de campUSCulturae.
49
En esta dirección se reforzarán: • la vertebración de una red de colaboraciones con las referidas comunidades vinculadas a la promoción del libro infantil y juvenil: bibliotecas, editoriales, colectivos y asociaciones de escritores e ilustradores, etc. • la promoción de la lectura y del libro como base fundamental para dotar de los elementos necesarios para su desarrollo a los países con menos recursos, de manera que se garantice una conciencia de superación que ayude a combatir la pobreza y la exclusión social • la construcción de una biblioteca infantil -dirigida a la definida como comunidad escolar- convenientemente dinamizada y dinamizadora, a su vez, de iniciativas a favor del conocimiento de la diversidad lingüística y cultural europea construida desde códigos y lenguas alternativos a los mayoritariamente imperantes • la promoción, a través de las vías anteriormente referidas, del libro y de la cultura de Galicia en los foros e instituciones internacionales con los que campUSCulturae establezca contactos o intercambios de trabajo.
50
ACCIONES TEMÁTICAS TRANSVERSALES Líneas de trabajo vinculadas a las actividades impulsadas desde campUSCulturae: 1. Organización, clasificación y estudio del fondo multilingüístico y multicultural de la Biblioteca Internacional campUSCulturae. Para atender a este punto es necesario: 1.1) Establecer los contactos con las entidades interesadas, fundamentalmente las editoriales, que aportarán los volúmenes. La participación en ferias internacionales del sector y el intercambio con las organizaciones e instituciones con las que vamos a trabajar a nivel nacional e internacional propiciarán el establecimiento de este flujo de materiales y documentación que permita contar, en la medida de lo posible, con más de un exemplar de cada libro publicado en las lenguas y culturas minoritarias del mundo. Los ejemplares adquiridos servirán para organizar: - El fondo para investigadores de CampUSCulturae. - La biblioteca de acceso directo para niños, profesores y familias. - Exposiciones temáticas de libros, que se puedan mantener sin privar a los usuarios de la biblioteca de la consulta de esos fondos.
51 1.2) Construir, de forma gradual, un fondo bibliográfico en expansión que nazca desde las literaturas infantiles y juveniles más accesibles y que llegue a abarcar la totalidad de las producidas en las lenguas y culturas minoritarias europeas. En este sentido, atenderemos inicialmente a los contenidos que nos puedan llegar de los códigos lingüísticos europeos, a saber: LENGUAS ROMÁNICAS LENGUAS GERMÁNICAS LENGUAS ESLAVAS LENGUA VASCA LENGUAS FINOHUNGÁRICAS LENGUAS CÉLTICAS A respecto de esto se impone por parte de la Biblioteca Internacional campUSCulturae -y en colaboración con otras entidades y expertos en el tema- la delimitación precisa de las minorías lingüísticas y culturales objeto de su atención, teniendo en cuenta, por ejemplo, que algunas de las lenguas mayoritarias o estatales -caso del albanés, croata, esloveno, eslovaco o turco- viven situaciones de minorías en territorios que no forman parte de las fronteras de sus estados naturales. Al tiempo que se van constituyendo algunas de las colecciones previstas para la primera fase de dotación de esta Biblioteca, comenzarán a abrirse líneas de búsqueda para establecer los contactos necesarios que posibiliten la ampliación
52 paulatina de los fondos con donaciones procedentes de otras partes del mundo, hasta llegar a abarcar la totalidad de las literaturas infantiles y juveniles publicadas en códigos minorizados. Es necesario tener en cuenta la dificultad de adquisición de la totalidad de los fondos históricos de todas las literaturas referidas. En el caso de no poder conseguir alguno de los títulos, se buscará el establecimiento de acuerdos con instituciones que los posean para adquirir copias digitales de esas obras. Como ya se ha indicado, el acceso a los fondos de la Biblioteca Internacional campUSCulturae podría realizarse por una doble vía: - la virtual: a través del portal online - la presencial. 2. Organización y mantenimiento de actividades y servicios dirigidos tanto a la comunidad científica como a la comunidad cultural: 2.1) Construcción de una red de colaboradores internacional, dispuestos a reforzar y contribuir con su asesoramiento, su ayuda e intermediación lingüística y sus materiales de estudio y reflexión sobre el objeto de nuestro proyecto. 2.2) Desarrollo desde laBiblioteca de diversas líneas de trabajo encaminadas a la organización de seminarios de expertos, cursos de formación para docentes y bibliotecarios, grupos
53 de investigación internacionales y la organización de al menos un congreso anual en el que se analizarán aspectos vinculados a la evolución de las literaturas infantiles y juveniles de las minorías. Para llevar a cabo estas actividades campUSCulturae contará con la colaboración de todas las entidades coorganizadoras a fin de crear una red europea estable de puntos de información, formación y divulgación sobre la literatura, las minorías lingüísticas y los grupos culturales en peligro de exclusión o marginación. 2.3) Puesta en marcha de una línea de publicaciones -virtuales e impresas- que periódicamente aporten desde campUSCulturae contenidos relacionados con las literaturas infantiles y juveniles estudiadas. En este apartado, y aunque no corresponda al proyecto la publicación de libros para niños, sí podría asumir la promoción de políticas de coedición entre editoriales de lenguas minoritarias o buscar la incentivación de la traducción a las lenguas mayoritarias, posibilitando, propiciando o, si cabe, gestionando el desarrollo de apoyos a la traducción y a la promoción y venta de derechos de edición de obras procedentes de culturas minoritarias, canalizando la realización de servicios de agencia literaria -sin ánimo de lucro- para las minorías culturales. 2.4) Elaboración de las listas anuales de libros destacados por parte de la Biblioteca Internacional campUSCulturae a
54 partir de la selección propuesta por una comisión internacional. Dichas selecciones propiciarían la divulgación y promoción de esas obras y su posible traducción a otras lenguas minoritarias y mayoritarias gracias al establecimiento de líneas de colaboración con editoriales de todo el mundo. De esa manera se conseguiría un fin de doble impacto: - facilitar mutuamente la tarea de selección - hacer visible a campUSCulturae en el contexto de las instituciones internacionales que trabajan a favor de la difusión de las literaturas infantiles y juveniles y de las minorías. 2.5) Desarrollo de una línea anual de publicaciones de campUSCulturae, prestando particular atención al fomento de la crítica y del estudio científico de las literaturas infantiles y juveniles, ámbito aún necesitado de promoción y apoyo. 3. Articulación de una política estratégica de apoyo a la promoción del libro y de la lectura dirigida a la comunidad escolar, que se concretará en las siguientes iniciativas: 3.1) Fomento de la oralidad literaria: actividades dirigidas a niños/as, adolescentes y adultos en las que el libro se ponga en contacto con otras artes (música, danza, artes plásticas, teatro, cine, etc.). 3.2) Promoción y apoyo a experiencias de integración artística que partan o tengan como punto de referencia la literatura infantil y juvenil, y que involucren a creadores procedentes
55 de este y de otros campos tradicionalmente alejados del libro y de la cultura infantil. De este modo, se pretende propiciar intercambios creativos alrededor del libro que abran vías para su proyección en ámbitos como el de las artes escénicas y musicales, las artes plásticas y el audiovisual. 3.3) Diseño de exposiciones itinerantes sobre el libro infantil, la ilustración y la multiculturalidad que, partiendo de campUSCulturae, puedan llegar a todos los coorganizadores del proyecto y entidades adscritas. 3.4) Elaboración de materiales didácticos destinados al trabajo en las aulas. 3.5) Creación de una colección de originales de ilustradores, con el fin de dotar al proyecto de un fondo artístico único. Ilustradores de todo el mundo participarán en esta iniciativa donando al proyecto un original de su autoría que, debidamente clasificado y conservado, dará lugar a la creación del Museo Internacional de la Ilustración, iniciativa todavía inexistente en el contexto europeo que permitirá, cuando el volumen de ilustraciones lo permita, mover diversas exposiciones simultáneamente. 3.6) Creación de un centro de documentación sobre las relaciones entre literatura infantil y los grupos sociales amenazados por la pobreza y la exclusión social.
56
CENTRO DE LA CREATIVIDAD Tecnología e innovación, tradición e identidad son los conceptos clave a la hora de entender este espacio fundamental en el proyecto campUSCulturae. Tomando la literatura como eje de las actividades programadas trataremos de: 1. Establecer una relación/fusión con otras artes: música, arte contemporánea, teatro, fotografía, etc. 2. Fomentar la apertura a nuevas formas de expresión. 3. Descubrir la utilización de las nuevas tecnologías como modo universal de integración. Partiendo de estas premisas intentaremos conseguir que todos los que participen directa o indirectamente en el Centro de la Creatividad, puedan: • Conocer • Hacer • Comunicar • Ser
57
ACTIVIDADES • Laboratorio de autoedición de libros únicos y de artista, que, después de ser digitalizados, pasarán a formar parte de los fondos del centro. Sus autores/as recibirán una copia digitalizada y su obra podrá ser vista en la web de campUSCulturae. • Espacio de creación músico-literaria. • Plataforma internacional de experimentación entre el lenguaje infantil y el arte contemporáneo. Los artistas contemporáneos propondrán caminos de intervención e involucrarán a los más jóvenes. • Escaparate de las culturas del mundo, que podrán ser vividas ‘in situ’ gracias a la mediación de las nuevas tecnologías (realidad virtual inmersiva o altamente inmersiva) por medio de un sistema de selección que abarcará desde lo general a lo particular: continentes, países, regiones,… y que nos transportará a esos lugares mediante generadores de sensaciones: música, olores, sonidos, texturas, colores, etc., de cada uno de los lugares elegidos. • Laboratorio permanente de experimentación de las artes escénicas (teatro, cine, audiovisual) y la palabra.
58 • Vivencia del ritmo, el sonido y la palabra: el movimiento del cuerpo y la estimulación sensorial. • Creación de un espacio físico de encuentro con idiomas de los cinco continentes. La Plaza de las Palabras del Mundo será un lugar en el que no haya una lengua establecida y en el que se pueda experimentar con la palabra para crear nuevos códigos, dando entrada a las formas de expresión que las palabras generan en la humanidad. o Lluvia de letras o Experimentación con los colores y con las formas o Aparición de texturas, etc. Todas estas actividades girarán en torno a conceptos universales: las emociones, el ritmo, los gestos, las sensaciones, la imaginación, etc. y permitirán la participación activa de personas con discapacidades psíquico-físicas, lo cual supone, además, la materialización de uno de los objetivos con los que nace campUSCulturae: la integración en el más amplio sentido de la palabra.
59
PARTICIPACIÓN DE LAS ENTIDADES COORGANIZADORAS La participación de nuestros socios europeos -coorganizadores con nosotros de esta iniciativa europea- es fundamental a la hora de concebir campUSCulturae. Por este motivo, hemos querido que la configuración de este equipo responda a la idea fundamental de diversidad y encuentro que está en la base de este proyecto. Entidades públicas y privadas, pequeñas y grandes instituciones dedicadas al libro y a la cultura, estudiosos, expertos en minorías y diversidad cultural o grandes centros de investigación y difusión cultural colaborarán con la Universidad de Santiago de Compostela aportando lo mejor que saben hacer y corresponsabilizándose de la parte que se les encomiende. De este modo, contaremos con los siguientes ámbitos de trabajo a cargo de las entidades que se citan a continuación: • Minority Studies Society STUDII ROMANI, de Bulgaria, organización no gubernamental creada en Sofía en 1991 cuyo ámbito de acción se focaliza en el apoyo, promoción, difusión y estudio de los grupos culturales minoritarios europeos, especialmente de los que pertenecen a la etnia gitana. • Vigdís Finnbogadóttir Institute of Foreign Languages, de la Univeridad de Islandia, es un centro de estudio sobre la diversidad lingüística del mundo fundado en 2001 por la ex-presidenta de Islandia, Vigdís Finnbogadóttir, actual embajadora de buena voluntad de UNESCO para las lenguas del mundo.
60 • La Universidad de Lodz, una de las principales instituciones educativas de Polonia, ha desarrollado un amplio trabajo de investigación y estudio de las minorías culturales, habida cuenta del hecho de ser Lodz una ciudad-encrucijada de identidades culturales diversas, por la convivencia histórica de polacos, judíos, alemanes y rusos en su tejido urbano. • CHE Consult GmbH es una consultora alemana especializada desde 2001 en el trabajo con instituciones educativas, institutos de investigación y grupos científicos que buscan estrategias de trabajo acordes con los nuevos retos del actual marco universitario europeo. • La Associação Cultural e Pedagógica “Ponte nas... ondas!” es una entidad sin ánimo de lucro portuguesa que ha creado una red de colaboración entre centros educativos del sur de Galicia y del norte de Portugal a través de la utilización de la radio y de la televisión con fines educativos. Entre otras iniciativas se ha encargado de poner en marcha la candidatura de la tradición oral gallego-portuguesa a la declaración UNESCO de patrimonio inmaterial de la Humanidad. La investigación y la asesoría sobre minorías étnicas, culturales y sociales (a cargo de Studii Romani y de la Universidad de Lodz) y sobre diversidad lingüística (de la mano del Vigdís Finnbogadóttir Institute); la importancia de la oralidad, de la escuela y del uso de los medios de comunicación con fines pedagógicos en la recuperación y promoción de las culturas locales (con la colaboración de Ponte… nas ondas!) y la consultoría en temas pedagó-
61 gicos e internacionales (facilitada por CHE Consult) formarán parte del engranaje de campUSCulturae, bajo la coordinación general de la Universidad de Santiago de Compostela, responsable del diseño y producción de contenidos, de la relación directa con la Culture Agency de la Comisión Europea, de la gestión de la financiación y de la internacionalización y diseminación del proyecto. De este modo, desde seis instituciones culturales de Europa, con seis miradas diferentes y confluyentes que representan distintas formas de construir el ser europeo multilingüe y multicultural, diverso y único a un tiempo, campUSCulturae dará sus primeros pasos en una apuesta en pro de un futuro plural, solidario, tolerante y lector que los niños y niñas de hoy, los adultos del mañana, están en condiciones de aprender a entender como propio e inseparable de la manera de concebir la Europa Unida de la que todos formamos parte y que entre todos estamos contribuyendo a construir, mantener y ampliar.
62
En CONCLUSIÓN, he aquí los contenidos generales a través de los cuales se articula campUSCulturae:
Biblioteca Internacional campUSCulturae • Biblioteca internacional especializada en literatura infantil y literatura científica sobre la creación literaria y artística para niños y jóvenes • Centro de documentación sobre literaturas infantiles y diversidad cultural • Portal trilingüe gallego, castellano e inglés • Sala de investigación y servicio de asesoramiento lector
Museo Internacional de la Ilustración • Colección permanente de la obra de ilustradores de todo el mundo • Exposiciones temporales e itinerantes • Talleres formativos especializados • Museo virtual y espacio de experimentación interactiva con el arte
63
Centro de la InterCulturalidad • BIT, Banco de Ideas y Tiempo, espacio on-line para el intercambio de experiencias, tiempo y proyectos sobre multiculturalidad • IRE.net, Intercambio de Recursos en Red entre distintas comunidades culturales • ADAN, Plan para Asociar la Diferencia a la Normalidad. Programa de integración en la cultura de personas con necesidades especiales • Radio-TV campUSCulturae, canal de radio y televisión on-line sobre diversidad cultural
Centro Internacional de la Creatividad • Laboratorio de autoedición, de libros únicos y de artista • Espacio de creación músico-literaria • Plataforma de experimentación entre lenguaje infantil y arte contemporáneo • Escaparate de las culturas del mundo • Laboratorio de experimentación de las artes escénicas y la palabra • La Plaza de las Palabras del Mundo
campUSCulturae an International Space on Minorities and Cultural Diversity campUSCulturae project arises from the idea to create an international space for the cultural minorities of the world. The project is a part of the University of Santiago de Compostela, attending to a triple-faceted reality: the need to support European strategies in favor of minority languages and cultures, the need to promote strategies of inclusion for groups in risk of exclusion, and the convenience of doing it through children´s literature. This decision, key in the foundation of this project, is based upon: • a wish to make children´s literature from minority cultures more visible, as they do not have sufficient resources to support their internationalization efficiently and effectively • a wish to create a European meeting place for cultural diversity of the world, channelling from literature and amplifying its network of impact thanks to the other fine arts and the help of new technologies. • a necessity to reinforce the assimilation of the youngest members of society in their mother tongues • a chance to fight against the exclusion and sociocultural prejudices at a time in which, more than ever, Europe is a melting pot of languages and cultures, as much their own as those which are arriving in the hands and mouths of the new citizens that are incorporating into our countries via immigration.
66 In good measure, the obstacles that are found in the way of the future of minority languages and cultures are the result of an inertia related to the sociological and social situations in which these minorities have been condemned, but also they have a lot to do with the inertia that the market economy and consumption habits impose and slowly drive our world towards the cultural homogenization and, therefore, to the suppression of the differentiation between cultural elements. The process of globalization -beneficial from time to time to make differences and pluralities visible- on the other hand, intensifies the supremacy of the codes of the linguistic majority, lengthening the distance among cultures that are expressed in global languages and others of them that survive thanks to the effort of their increasingly scarce speakers and users. In this sense, campUSCulturae parlays that, with its base philosophy, by recovering the original concept of cultural globalization as the fundamental guarantor of visibility, of pluralism, of the respect of differences and of the design of new cultural and communicative strategies in which everyone, independent of the language in which we express ourselves, can feel recognized without exclusions. The need to defend the use of minority languages, has been the foundation of campUSCulturae from the very beginning, mirroring very closely the worry of the European Union of favouring of multilingualism of its states and towns, faithfully collected, among other documents, in European regulations cited subsequently:
67 • The Treaty of Lisboa (13 December 2007) • The European Constitution (16 December 2004) • Communication of the European Commission “Multilingualism: an asset for Europe and a shared commitment” (17 July 2008) • European Parliament Resolution “Multilingualism: an asset for Europe and a shared commitment” (24 March 2009) 46 million European citizens currently utilize some minority linguistic code. We speak of languages that deepen their roots all the way from the beginning of a multicultural Europe –one of the main and most enriching qualities of the EU- that is a reflection of our history, one of the principle, non-material hereditary values that, in spite of their indisputable value as the vertebrae of the identity of Europe, they continue suffering, in many cases, situations of abnormality, postponement, contempt or clear discrimination. Other European minority languages have managed to surpass some of these difficulties and they live a statute of equal official status that, respecting the establishment in their natural territories, they continue confining them and complicating their distribution and knowledge. Europe is in need of spaces, places and meeting points that allow its citizens to reflect on the cultural and linguistic diversity that lives in the heart of the EU and beyond its borders. campUSCulturae project presents, in this sense, the need to create a space that allows the development of strategies to
68 slow those processes that are established against the languages and the cultures submitted to the tyrannies of a society in which quantity seems to have more power than quality and where mass media is governed by fundamentally economic criteria and the consumption of the masses. The fact of using a commodity that, despite not being known in all of its dimension outside of the borders of the region in which it is from, exists and reveals the characteristics of excellence and competitive capacity -that is to say, children´s literature in the most extensive concept: books, new editing forms, artistic experiences born around books and reading, new technologies to service the spoken word, etc.- should be taken advantage of with the tools, the support and the necessary contributions, to invest in processes and to gain spaces. campUSCulturae, designed to be a place in which all children´s books published by the minorities of the world cohabitate, is integrated in the process of cultural renewal of the world and will take advantage of all the resources within its reach, not only to house a complete and modern cultural project, but also to channel into Europe -initially through collaborating institutions of this project, and at the same time, the groups with whom they work- the international distribution of new experimental and innovative programs that are being carried out in the world in relation to the other minority population groups or cultures. To offer them a channel for their recognition and for the joint participation in the social and cultural European dynamics will assume a valuable form to combat the
69 exclusion and generate wealth, without losing the idio-syncrasy of each community, of each language, of each cultural agent. Helping the international machinery of these efforts over all of Europe forms part of the vocation of campUSCulturae, an open and participatory, intergenerational platform, that assumes a confluence of an audience of different ages, cultures, through literature and arts put towards the service of knowledge, creativity and, consequently, mutual understanding.
70
OBJETIVES OF campUSCulturae • To approach forms for understanding culture, putting at the disposal of their users -in person or on-line- content and ways of expression that, still being alien to our own customs or traditions, also serve to materialize our cultural anxieties. In our current world, permeable to differences, the recovery of the insulted Tower of Babel -a space in favor of all, keeping in mind that all we are, at the same time, each one in our individuality- could be an immediate need. This new 21st century Tower of Babel, far away from any chaotic association premeditatively embedded in that said concept, would defend the survival of this essential concept. • To create an integrated space for artistic and creative projects that generate a global conversation in which each one of the minorities is capable of maintaining its particularities thanks to a system of communication that permits different cultures to come closer to the distinct social groups on equal terms, developing a model of exchange and worldly interconnection (national and/or transnational). The new circuits of communication, maintained chiefly by the technological innovations, allow, in this sense, an approach that enables the active participation and
71
the formation of functional units on a worldwide basis. Currently, new concepts, definitions and evidence related to cultural variables exist and one of the missions of campUSCulturae is making them visible and accessible. • The research constitutes one of the fortresses of the project that supports campUSCulturae. One of its initial vocations is to create and to maintain a space of formation, investigation and scientific exchange that permits the deepening of the knowledge of different cultures, to develop new methodologies and to create tools that facilitate social inclusion and eradicate discrimination and marginalization because of cultural and/or social reasons. Because, without doubt, one of the sources of exclusion is ignorance. Learning to find out the reasons and motivations for other languages and cultures, those that are less distributed, will help the understanding of the people that sustain them, collaborating to break down the pre-existing barriers, prejudices and misconceptions and to establish ways to experience the contrasts that forms what we know as diversity. The knowledge of these contrasts assumes, to our understanding, one of the basic bases for integration. And it is in this environment, that of knowledge, followed by recognition, and through the task of investigation promoted by campUSCulturae that it gets all of its meaning and the reason of its being.
72
Below, we synthesize the points that make up the project: • Reference space on a worldwide basis relating to all the aspects that intervene in the process of literary creation for cultural minorities, keeping in mind the different agents (writers, illustrators, publishers, mediators, institutions) and the strategies of promotion and distribution applicable to cultural industries related to the minority languages. • Support of a coordinating and generating system of complementary activities and feedback through other already existing centres in the world. • Reference centre with a documentary system and artistic creation specialised in children´s literature in a minority situation in the world. • A valued space of bibliographical patrimony of both disciplines. • Educational Play Space for creation and innovation directly related to the use of ICT. • Network axis of international cooperation in social and cultural matters that offer the necessary elements for integration.
73 • Meeting point for experiences related to minority literature that is a platform for its unification as well as a fundamental support for its internationalization. • Multimedia Centre for the promotion and distribution of minority languages and cultures that produce literature. campUSCulturae will offer, to this end, the necessary multimedia tools (virtual files, digital television and radio, consultation forums, etc.)
74
STRATEGIC ELEMENTS OF campUSCulturae • Research, promotion, distribution and study of the children´s books published everywhere languages and cultures live in minority, conflict or difficulty so that they can exist in conditions of equality with regard to the majority cultural and linguistic codes. • Classification of the works by the treatment in which they are carried out attending, fundamentally, to contents related to the experience of the sexual, ethnic, cultural, linguistic minority, of gender, religious, etc. • Elaboration and disposal to databases and the most important documentation come across having to do with the binomial minority and children´s literature. • Creation of technological tools that facilitate the access -inside and out of campUSCulturae project- to catalogued files, computerized and digitized. • Collection, recovery and conservation of the bibliographical patrimony for minorities: unique works carried out in all kinds of supports throughout the world. • Organization of activities such as debate, education and investigation.
75 • Creation of a meeting space and literary and cultural exchange of artistic productions. • Investigation in new forms of knowledge that guarantee social inclusion. • Design of multidisciplinary and cross-curricula activities whose starting point is language.
RECIPIENTS In the first stage, we would be able to individualise the following segments: a) An educated, expert, and scientific community: a hybrid group comprising the professionals interested in children´s literature and those that develop their work in cultural and linguistic minorities studies. b) A cultural community, understood as comprising all the professionals related to the creation, editing and distribution of children´s books and of reading. c) A school community, in which all the activities will be integrated and actions directly oriented to a youth audience (children, educators and families).
76
AREAS OF ACTION Parallel to the previous outline, it will be necessary to keep in mind the existence of two action plans that campUSCulturae will attend to: - European - Global We contemplate, on these two levels, all of the content and activities that can be formulated while directed to the communities interested in collaborating within a weaved fabric limited to a small area, or of a general and more extensive fabric that, contextually, can offer reinforcement if we keep in mind the location of the project. Santiago de Compostela is the capital of Galicia and headquarters of the administrative and legislative powers represented by the Xunta of Galicia and the Parliament of Galicia, respectively; Santiago possesses one of the oldest universities of Europe and a solid relationship of exchanges with other universities throughout the entire world and, besides, is one of the places of the greatest affluence of people of all cultures, thanks to the phenomenon of the pilgrimage route. Among others, these motives convert Santiago de Compostela into one of the cradles of identity (individual and collective), of the universalization and the cohesion in diversity that, without a doubt, will be determinants in the campUSCulturae’s objetives.
77 They will be reinforced through this direction: • The support structure of a network of contributions with the above-mentioned communities linked to the promotion of children´s books: libraries, publishers, groups and associations of writers and illustrators, etc. • The promotion of reading and of books as a fundamental base to endow the necessary elements for development of countries with less resources, so that it guarantees a conscience of rising up to help to fight poverty and social exclusion. • The construction of a children´s library –directed to be like a school community- conveniently dynamic and proactive, at the same time, towards initiatives in favour of the knowledge of European linguistic and cultural diversity built from codes and alternative languages, instead of the main prevailing languages. • The promotion, through the previously mentioned ways, of books and of the culture of Galicia in forums and international institutions with those that campUSCulturae establish contacts or work exchanges, so that, works are carried out in favour of literature written in minority languages, and in the mean time the books, European authors and illustrators, publishers and initiatives in this environment are also promoted.
78
CROSS-CURRICULAR THEMATIC ACTIONS Lines of work linked to the activities prompted by campUSCulturae: 1. Organization, classification and study of the multilinguistic and multicultural fund of the campUSCulturae Internationa Library. To attend to this point it is necessary: 1.1) To establish contacts with the companies interested, fundamentally the publishers, that will contribute the desired volumes. The connections with these companies arrive through the contacts established in international fairs of the sector and through the contacts and exchanges with the organizations that support us. These contacts will permit the acquisition of several copies of each book published in the minority languages and cultures of the world. These copies will serve to organize: - The fund for researchers of campUSCulturae - A library with direct access for children, professors and families - Thematic exhibitions of books, that can be maintained without depriving the users of the library of the consultation of the funds maintained by the library.
79 1.2) To gradually build a bibliographical fund in expansion that is born from more accessible children´s literature and that comes to cover the entirety of this literature produced by European minority languages and cultures. ROMANESQUE LANGUAGES GERMANIC LANGUAGES SLAV LANGUAGE BASQUE LANGUAGE HUNGARIAN LANGUAGES CELTIC LANGUAGES In this sense, it is imposed on the part of the campUSCulturae International Library -and in collaboration with other companies and experts on the theme- the precise demarcation of the linguistic and cultural minorities, keeping in mind, for example, that some of the majority languages –for instance, the case of Albanian, Croatian, Slovene, Slovak or Turkish- minority situations exist in territories that do not form part of the borders of the natural states. Some of these languages are also the mother tongue for very important communities of immigrants in Europe. At the time that they begin constituting some of the predicted collections for the first phase of endowment of the centre, lines of research will begin to be opened to establish the necessary contacts that enable the gradual enlargement of the funds with endowments originating in other parts of the world, until it covers the entirety of children´s literature published in minority codes.
80 It is necessary to keep in mind the difficulty of the acquisition of the entirety of the historic funds of all of the abovementioned literatures. In the case of not being able to obtain some of the titles, it would be necessary to arrive at agreements with the institutions that possess them in order to obtain digital. As was already indicated, the access to the campUSCulturae´s fund would be able to be carried out in two ways: -Virtually: through an on-line portal. -In person. 2. Organization and maintenance of activities and services directed to the scientific community as well as to the cultural community, following the initiatives below: 2.1) Build a network of international collaborators willing to reinforce and to contribute with their assessment, aid and linguistic mediation and their materials of study and reflection in regards to the objectives of our project. 2.2) Diverse lines of work will be developed directed to the organization of seminars of experts, education courses for teachers and librarians, international research teams and a biennial or triennial conference in which aspects linked to the evolution of children´s literature of minority languages will be analyzed. For the development of these activities campUSCulturae will count on the collaboration of all the cooperating companies in order to create a stable European network of
81 information points, educational formation and disclosure about literature, linguistic minorities and the cultural groups in danger of exclusion or marginalization. 2.3) Set in motion a line of publications -virtual and printedthat are contributed to periodically by the contents of campUSCulturae related to the studied children´s literature. In this section, and although the publication of children´s books doesn´t correspond to the Centre, the promotion of joint publication policies among publishers of minority languages or finding incentives for translating them to majority tongues could be able to be assumed. 2.4) Elaboration of annual lists of reccommended books on the part of campUSCulturae from the selection of an international commission. Said selections would favour the disclosure and promotion of those works and the possible translation of them to other majority and minority languages, through the list of scholarships or grants for translations coordinated by campUSCulturae and thanks to the establishment of contribution lines with publishers all over the world. In this manner a double impact would be made: - Facilitating mutually the task of selection - Making our project more visible in the context of international institutions that work for the distribution of children´s literature written in minority languages.
82 2.5) Development of an annual line of publications of campUSCulturae, paying individual attention to the promotion of the review and of the scientific study of children´s literature, an environment still needy of promotion and support. 3. Development of a political strategy of support of the promotion of books and reading directed to the school community, that will be concreted in the following initiatives: 3.1) Promotion of oral literature: activities directed to children, adolescents and adults in which the book is put into contact with other arts (music, fine arts, theatre, movies, etc.) 3.2) Promotion and support for artistic integration experiences that have children´s literature as a point of reference, and that involve creators originating in this sector and from other sectors traditionally not associated with children´s books and culture. Intending to favour creative exchanges around books that open ways for their projection in environments such as the musical and scenic arts, fine arts, as well as audiovisual. 3.3) Design of travelling exhibitions for children´s books, illustration and multiculturalism that, departing from campUSCulturae, can engage all of the co-organizers and connected companies of the project. 3.4) Elaboration of teaching materials destined to be used in the classrooms.
83 3.5) Creation of a collection of original illustrations, in order to endow campUSCulturae with an unique artistic fund. European and international illustrators will participate in this initiative donating an original piece of their work to campUSCulturae, which will be classified and watched over, giving rise to the creation of the International Museum of the Illustration, a still non-existent initiative in Europe that will permit, when the volume of illustrations allow, the movement of diverse expositions simultaneously. 3.6) Creation of a documentation centre about the relationships between children´s literature and the social groups threatened by poverty and social exclusion.
84
CENTRE OF CREATIVITY Technology and innovation, tradition and identity are the key concepts to understanding this strategic space in campUSCulturae. Using literature as the axis of the activities we will try to: 1. Establish a relationship/fusion with other arts: music, contemporary art, theatre, photography, etc. 2. Promote the opening of new forms of expression. 3. Discover the use of the new technologies as a universal way of integration. Apart from these premises we will try to achieve that all direct or indirect participants in the Centre of the Creativity, will be able to: • Know • Make • Communicate • Be
85
ACTIVITIES • Creation of a laboratory of desktop publishing, unique books and hand-made artist´s books that, after being made digital, would become a part of the centre´s fund. The author would receive a digital copy and their work could be seen in the Centre´s website. • A space for Literary Music Creations. • An international platform of experimentation between children´s language and contemporary art. The contemporary artists will propose ways of intervention and they will involve to the youngest participants. • Display of the cultures of the world, that will be able to be lived ‘in situ’ through new technologies (completely immersive or highly immersive virtual reality) thanks to a system of selection that would cover from the most global sense to a more personal perspective: continents, countries, regions… and that would transport us to those places through sensation generators: music, smells, sounds, textures, colours, etc. of each of the chosen places. • A permanent laboratory of experimentations of the scenic arts and the spoken word: theatre and movies.
86 • The experience of rhythm, sound and the spoken word: movement of the body and sensory stimulation. • The creation of a physical meeting place with the words of the world:. The Words of the World’s Square: a place in which there is not any established language. It is a place in which one can experiment with words and create new codes, making way for the forms of expression that are generated with words in humanity. o Letter Rain o Experimentation with colours and shapes o Appearance of Textures, etc. All these activities will rotate around universal concepts: emotions, rhythm, gestures, sensations, the imagination, etc. and they will permit the active participation of people with mental and/or physical disabilities, which highlights the materialization of one of the objectives upon which the centre is founded: integration, in the biggest sense of the word.
87
INVOLVEMENT OF THE CO-ORGANIZING INSTITUTIONS The participation of our European partners -co-organaizers along with us for this European initiative- is fundamental at the moment of conception of campUSCulturae. For that reason, we wanted the configuration of this team to respond to the fundamental idea of diversity and encounter that is the base of this project. Large and small institutions; private and public companies dedicated to books and to culture; experts educated in minorities and cultural diversity; large centres of investigation; all co-participate in this project contributing the best that they know how to do and being co-responsible of the part of this that is entrusted to them. Because of this, we will include the following work environments taken charge of by the institutions that are cited below: • Minority Studies Society STUDII ROMANI (Bulgaria), nongovernmental organization created in Sofia in 1991 which action is focused in supporting, promoting, disseminating and studying European cultural minority groups, specially the Gipsy community. • Vigdís Finnbogadóttir Institute of Foreign Languages, from the University of Iceland, is a researching centre on linguistic diversity founded in 2001 by the former president of Iceland, Ms Vigdís Finnbogadóttir, UNESCO Goodwill Ambassador for the linguistic diversity in the World.
88 • The University of Lodz, one of the most relevant educational institutions in Poland with a large experience working and researching on cultural minorities, specially having in consideration that Lodz is a historical meeting point of European identities (Polish, German, Russian and Jewish people) • CHE Consult GmbH is a consultancy firm and a centre of excellence in the field of higher education, offering long-term experience in the field of activity as well as methodological knowledge in consultancy. • The Associação Cultural e Pedagógica “Ponte nas... ondas!” is a Portuguese non-profit organization well known by its works coordinating a net of schools in the South of Galicia and in the North of Portugal through the use of radio and television as a pedagogical tool. They coordinated the candidacy of the Galician-Portuguese oral tradition to the UNESCO intangible World Heritage list. Research and consulting about ethnic, cultural and social minorities (by Studii Romani and the University of Lodz) and about linguistic diversity (by the Vigdís Finnbogadóttir Institute); the main role of oral tradition, school and mass media and its pedagogical capacities for promoting local cultures (by Ponte… nas ondas!) and the consulting in pedagogical and international issues (by CHE Consult) will be part of campUSCulturae’s gears, under the general coordination by the University of Santiago de Compostela, responsible institution for the direct contact
89 with the Culture Agency in the European Commission as well as for this project’s implementation, internationalization and dissemination. According to this, coming from six cultural institutions of Europe, with six different perspectives and influences that represent different ways to construct a multicultural and multilingual Europe, unique and diverse at the same time, campUSCulturae will make their first steps, in a parlay in favour of a tolerant, supportive, plural future full of reading that the boys and girls of today, the adults of the tomorrow, would be in the conditions that learning to understand is a necessary part of, and inseparable from, understanding the United Europe, of which we all form a part and that among all of us, we are contributing to build, to maintain and to expand.
90
In CONCLUSION, here you are the campUSCulturae general contents:
campUSCulturae International Library • International Library on children’s books and scientific literature on literary and artistic production for children and young readers. • Documentation Centre on children’s books and Cultural Diversity • A web site in Galician, Spanish and English languages • Researching space and reading consulting service
International Museum of Illustration • Permanent collection of illustrations from all over the World • Temporary and travelling exhibitions • Specialized workshops • Virtual museum and a space for artistic interactions
91
Cultural Interdialogue Centre • BIT, Bank of Ideas & Time, on-line space for exchanging experiences, time and projects on multiculturalism • IRE.net, Exchanging resources in net between different cultural communities • ADAN, Plan for Associating Difference to Normality. Cultural Integration program for people with special needs • Radio-TV campUSCulturae, on-line channel about cultural diversity
International Creativity Centre • International arena for performing with children’s languages and contemporary art • Musique&books. Creative translation between literacy texts and musical codes • Unique Art book’s auto-edition permanent workshop • Virtual window on cultural diversity: Words from the World Square • Scenic Arts and the Word: relationships between literature, arts, theatre and cinema • Feelings’ kaleidoscope: rhythms, sounds and words
93
Esta publicaci贸n rematouse de imprentar no luscofusco de San Xoan de 2011 en Santiago de Compostela Validiora sunt exempla quam verba