BİR SECO DERGİSİDİR NO 1.2011
MÜKEMMEL DELİKLER SAYESİNDE MÜKEMMEL ETİKETLER
“Tasarım yeni ve karmaşıktı”
AIRBUS A380 İÇİN ÖZEL TAKIMLAR İLK KEZ tanıtıldığı yaklaşık otuz yıldan bu yana, Minimaster® Scania tarafından dizel kamyonlar için parça üretiminde kullanılıyor.
DEVRİM MINIMASTER ÖYKÜSÜ
#2
NASIL ÇALIŞIR STEADYLINE™
POZİTİF TİTREŞİMLER STEADYLINE takım tutucular, işleme kalitesini yükseltir ve frezeleme maliyetlerini düşürür. Sahip olduğu titreşim emme özelliği titreşimi azaltır ve bu sayede tutucunun dinamik sertliğini iyileştirerek sarsıntıyı önler. Steadyline verimliliği artırır, yüzey kalitesini iyileştirir ve takım ömrünü uzatır.
x2–4
Geleneksel takım tutucularla elde edilenden 2–4 kez daha fazla verimlilik
Merkezi soğutma borusu kesme kenarına soğutma sıvısını iletir
%30/50
Titreşim emici yer değiştirmenin en yüksek olduğu kesme kenarına olabildiğince yakın olarak yerleştirilmiştir
Kopya frezeleme test sonucu, rakiplere göre %30 daha hızlı ve %50 daha uzun takım ömrü
WWW.SECOTOOLS.COM/STEADYLİNE Ürün Ürün stok durumu: ŞİMDİ Sipariş ve uygulama verileri: Machining Navigator 2011
Edge Seco Tools tarafından yayınlanan bir müşteri dergisidir. Dünya çapında 25 dilde yayımlanmaktadır. Seco Tools AB Pazarlama Departmanı, 737 82 Fagersta, Sweden. Telefon +46 223-400 00 Faks +46 223-718 60 İnternet www.secotools.com Yayımcı Paul Löfgren E-postapaul.lofgren@secotools.com
Sorumlu yazı işleri müdürü Jennifer Hilliard E-posta jennifer.hilliard@secotools.com Editöryel yapım ve düzenleme Appelberg Publishing Group Proje müdürü Per-Ola Knutas Sanat direktörleri Cecilia Farkas, Johan Nohr Baskı PA Group Karlstad Kapak resmi Stefan Almers/Scania
Bu yayımın editöryel malzemesinin telif hakları yayımcı Seco Tools AB'ye aittir. Makaleler, Edge dergisinin referans gösterilmesi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürüne önceden bilgi verilmesi kaydıyla ücretsiz olarak çoğaltılabilir. Bu yayımda kullanılan ticari markalar ve marka adları yasa ile korunmaktadır.
İÇİNDEKİLER EDİTÖRYEL #1.2011
10
Aircelle için özel takımlar: Uçak parçaları üretiminde kullanılan gelişmiş malzemeler özel takımlar gerektiriyor.
BU TAKIMLAR
HER İŞE UYGUN ŞU ANDA ELİNİZDE tutuğunuz 2011 yılının ilk Edge der-
04 08 10 14 18 21 24
SEKTÖR: DOLUM VE PAKETLEME
Krones 1951 yılından bu yana etiket makineleri üretiyor. Bugün ise üretimde artık Xfix™ kullanıyor.
ÜRÜNLER: POWER 4™
Enerji üretim sektörü, Power 4 kopya frezeleme kesicisiyle daha yüksek performans elde ediyor. MALZEMELER: KARBON KOMPOZİTLERİ
Havacılık sektörünün önde gelen tedarikçilerinden Aircelle, Seco ile spesifik talepler için özel çözümler üretiyor.
gisinde, Seco'nun en yeni yüksek performans ürünlerini ve hizmetlerini bulacaksınız. Doğal olarak kapsamlı ürün ve hizmet yelpazemiz hakkında bilgileri size heyecanla sunacağız, ama aynı heyecanı müşterilerimiz için de duyuyoruz. Bu nedenle dergimizde onların da başarılarına yer vermek istiyoruz. Dergide okuyacağınız ve yüksek kalite fotoğraflarla desteklenmiş uygulama örnekleri, spesifik parçalar üzerine odaklanan yaratıcı çözümleri inceliyor. Sizlerden Edge dergisinin teknik makalelerini öven e-posta mesajlarını düzenli olarak alıyorum. Elinizdeki bu sayı da aynı yönde yol almaya devam ediyor: Örnek olarak Patrick de Vos'un “Görüş” köşesinde (sayfa 17) kesici uçlardaki son gelişmeleri okuyabilirsiniz. Ayrıca, Sayfa 8'de Power 4 ürünümüze detaylı bir bakış sunuyoruz. Sayfa 26'da yer alan Müşteri Etkileşim uygulamalarına bir göz gezdirmenizi özellikle öneririm. Bu uygulamalar ürünlerimizin performansını artırmanın yanı sıra sizlere Seco ile çalışma kolaylığı sağlıyor. Ürün bilgilerinden kesme verileri yapılandırma araçlarına, e-ticaret çözümlerine kadar, bu uygulamalar pek çok alanı kapsıyor. Yukarıda bahsedilenler ve daha pek çok konudaki yazı ve makaleyle, dergimizin gününüzün keyifli parçası olacağını umuyoruz. PAUL LÖFGREN KIDEMLİ BAŞKAN YARDIMCISI PAZARLAMA GRUBU edge@secotools.com
UYGULAMA: MDT
Çok yönlü tornalama teknolojisi kullanan Yeni Zelanda şirketi MAE, ateşli silahlar sektörü için susturucu üretimi yapıyor.
PROFİL: TRACİE CLARKE
Seco'nun Kuzey Amerika Stratejik Programlar Müdürü kişisel öyküsünü paylaşıyor.
ÜRÜNLER: MİNİMASTER
Minimaster 1983 yılında freze sisteminde bir devrim yarattı. Şimdi ise aynı yolda Minimaster Plus ilerliyor.
İŞ BAŞINDA: MİCHAEL RİCHARDSON
Advanced Cutting Tools Ltd genel müdürü, Seco’nun Verimlilik ve Maliyet Analizi (PCA) programını anlatıyor.
EDGE [1•2011]
03
SEKTÖ R DOLUM VE PAKETLEME
Xfix
HASSAS DELİK
Seco Xfix serisi raybalar, geniş çaplı delik (39,5–154,5 mm) açmak için geliştirilmiştir. Çarpıcı altın renkli, TiN kaplama kafada, her biri 8 kesici kenara sahip ve IT6 toleransı ve doğruluğu sağlayan hassas uçlar bulunur (3, 5, 7 veya 9 adet) Kılavuz pedleri raybayı sabit tutarken, salgı 3 mikronun altında olacak şekilde ayarlanabilen bir bilezik tarafından kontrol edilir. WWW.SECOTOOLS.COM/XFİX Ürün stok durumu: ŞİMDİ Sipariş ve uygulama verileri: Delik İşleme Kataloğu 2011
04 EDGE [1•2011]
KLER
Etiketleme makinelerinin doğru çalışması için mükemmel açılmış delikler gerekir. Krones üretim hattında hassasiyet Xfix raybalarla artıyor. M ETİ N Michael Lawton FOTOĞ RAFLAR Martin Hangen
E
ĞER BU YIL İÇİNDE
elinize üç veya daha fazla şişe aldıysanız, büyük olasılıkla Krones tarafından üretilen bir makineden geçmiş bir şişeyi tuttunuz demektir. Dolum ve paketleme teknolojilerinde dünya lideri olan bu firma, her yıl milyonlarca şişe, kutu ve muhtelif kaplar üreten makineleri imal ediyor. Faaliyet gösterdiği yıllar içerisinde Krones, içecek sektörü için neredeyse bir toplu alışveriş noktası konumuna geldi. Örneğin Krones size bir bira fabrikası kurabilir; bina ruhsatından mayalama tanklarına, son aşamadaki şişe dönüşüm lojistik sistemine kadar her işlevi üstlenebilir (size sadece arpa ve şerbetçiotu eklemek kalır). Firma ayrıca isteyenlere domates ketçapı şişeleyen, diş macunu tüplerini veya kedi maması kutularını etiketleyen üretim hatları kurabilir. Krones firmanızın imajını yansıtan şişeler tasarlayabilir, plastik ham maddeyi hayal ettiğiniz şişeye dönüştüren makineler üretebilir, istenirse şişe yıkama makinelerine kadar sunabilir. EDGE [1•2011]
05
SEKTÖ R DOLUM VE PAKETLEME
Wolfgang Gottschalk Krones'in Nittenau, Almanya'da bulunan beş üretim biriminden birinin başında görev yapıyor.
Firmanın Almanya'da beş fabrikası var. Dünyanın her yanından gelen talepler, 80 satış ve servis merkezi üzerinden bu fabrikalardan karşılanıyor. Kuzey Bavyera'nın Neutraubling kentinde bulunan ana fabrikada dolum, etiketleme, denetleme, taşıma ve hava üflemeli plastik kalıp makineleri üretiliyor. Bu makineler için bileşenler ve modüller yakında bulunan ikici bir tesisten, Nittenau tesisinden sağlanıyor. Diğer üç fabrika ise Krones yelpazesini tamamlayan ek ürünleri tedarik ediyor. Faaliyetlerine 1951 yılında etiketleme makineleri üreterek başlayan firma, Nittenau'daki beş üretim biriminden birinin başı olan Wolfgang Gottschalk'ın söylediği gibi, uzmanlığını etiketleme makinelerinin üzerinde oluşturdu. Yine Gottschalk'ın sözleriyle “Etiketlemenin üreticiler için özel bir önemi var, çünkü etiketler bir markanın kendisini pazarda nasıl konumlandırdığının göstergesidir. Tam da bu nedenle etiketler iyi olmak zorundadır.” HER ETİKET MAKİNESİNİN KALBİNDE etiketleri şi-
Daha uzun takım ömrü İş Parçası: kalıp plakası Operasyon açıklaması: Raybalama İşleme amacı: Doğru delik kalitesi (H6 ve M6 tolerans) ve işleme süresinde azalma Tezgah: İşleme Merkezi Takım tutucu: HSK-A tutucular Malzeme: Dökme demir (GGG60) Gövde/Takım: Xfix rayba, çap 42+65 mm (2 farklı takım) Kesme verisi: vc: 80 -100 m/dak f: 0,25 - 0,3 mm/dev Sonuç: Takım ömrü > 200 dakika
06 EDGE [1•2011]
şelere yapıştıran ünite bulunur. Şişeler hareket halindeyken, üzerinde yapışkanlı etiket bulunan kıvrımlı plakalar şişelerin üzerine etiketleri bırakır. Bu aplikatör plakalar şaftlar üzerine, şaftlar ise bir tabla üzerine yerleştirilmiştir. Tablanın dönme hareketiyle, plakaları taşıyan sekiz şaft sırayla yüzünü şişe hattına döner, ardından yeni etiket almak için tekrar geri çekilir. Bu işlem baş döndürücü bir hızla gerçekleşir. Krones makineleri bir saat içerisinde 72.000 şişe veya 120.000 teneke kutu etiketleyecek şekilde tasarlanmıştır. Tablanın üretimini yapan departmanının müdürü Xaver Ram, şaftların takıldığı delik ölçülerinin kusursuz olması gerektiğini söylüyor, ve ekliyor: “Çapın birkaç mikron, deliğin pozisyonunun ise 2/100'den daha az bir doğruluk toleransı içerisinde olması gereklidir. Aksi takdirde şaft ayara sadık kalarak çalışmaz ve aplikatör plakaları şişe yüzeyine yeterince doğru hassasiyetle dokunmaz.” Bunun sonucunda etiketler doğru olarak yerleştirilemez veya daha fazla yapıştırıcıya gerek duyulur. Önceleri her tablanın sekiz deliği bulunurdu ve her deliğe bir hassas baralama kafasıyla finiş yapı-
lırdı. Manuel Schmid bu delikleri açan makineyi çalıştıran yetenekli ustalardan biri. Manuel süreci şöyle anlatıyor: “Her iki delikten sonra boyutun doğruluğunu kontrol etmek zorunda kalırdınız. Eğer ölçüm hatalıysa hassas delme kafasını yeniden ayarlamak ve belki de deliği yeniden çalışmak zorunda kalırdınız.” Sonuçta her vardiyada ancak iki veya üç tabla üretmek mümkün olabiliyordu. Krones çözüm için Seco'ya başvurdu. Gottschalk'ın ifadesiyle, “Sorunları çözmek ve süreçleri optimize etmek konusunda Seco ve Krones arasında geçmişe dayalı bir ilişki var.” Xaver Ram bu tespiti “Burada çok sayıda kesici takım firması var, ama Seco bizim ana tedarikçilerimizden birisi” sözleriyle destekliyor. Krones'in büyümesine paralel olarak Seco ile ilişkisi de büyüdü: Artık Seco ürün yelpazesinin tamamı Krones üretiminde yer alıyor. Krones yeni çözümler geliştirmek üzere işbirliğine de istekli yaklaşıyor. Bölge temsilcisi Gerhard Huber, Seco'nun yeni tip bir raybayı test için hazır olduğunu öğrenince Krones'in bu iş için iyi bir partner olacağını düşündü. Huber konu üzerine, “Çoğu rayba sadece bir kesici kenara sahiptir, ancak Xfix çok kenarlı. Bu da daha hassas ve hızlı olduğu anlamına geliyor. Ayrıca, kesim işlemi sırasında daha stabil olmasını sağlayan özelliklere de sahip” diyor. Krones'in tabla sorunu tam olarak Xfix'in çözmek üzere tasarlandığı türde bir sorundu. Bu nedenle Krones saha testine tutmak üzere Xfix'i seçti. Xaver Ram şöyle diyor: “Raybayı sadece bir kez ayarlamamız gerekiyor, bu da 10-15 tabla için yeterli oluyor.” Ünitenin ilk kurulumu daha uzun sürüyor, ancak işlem süresi yüzde 15–20 daha kısalıyor. Makine operatörü Schmid, ayarlanması gereken uç sayısının bir yerine artık beş olduğunu fakat yapılan ayarın daha uzun süre kaldığını söylüyor. Gottschalk ekliyor, “Müşterilerimiz için önemli olan konu işlemin güvenilir olması ve kalitenin doğru olmasıdır. Bir de üretim süresinden tasarruf sağlayabiliyorsak bu da iyi bir yan etki olur.”
EDGE [1•2011]
07
ÜRÜN LE R POWER 4
ENERJİ İÇİN POWER 4 M ETİ N Graeme Forster FOTOĞRAFLAR BIM/Istockphoto ve Seco
TÜRBİN KANATLARI İMALATI çok zor bir iştir. Bu amaçla
Seco, en iyi işleme sonuçlarını elde etmeyi hedefleyen yeni Power 4 kopya freze takımını geliştirdi. Bu takım, enerji üretim sektörünün ihtiyaç duyduğu mutlak nitelikleri karşılamak üzere Seco'nun önemli müşterileri ile işbirliği sonucunda geliştirildi. Seco'da Enerji Üretimi Uluslararası Uygulama Uzmanı olan Emilio Scandroglio diyor ki: “Türbin kanatları işlemede iş yükünün ağırlaştığını görüyoruz,” “Bu nedenle de, başta doğru işleme stratejisi ve uygun kesme takımı olmak üzere en dayanıklı ve en güvenilir çözümlerden birini seçmek durumundayız. Bu sorunu müşterilerimizle görüştük ve birlikte Power 4 çözümüne ulaştık.” Eşsiz anti-rotasyon sistemi takıma maksimum stabilite kazandırıyor. Takımda uç boşluğu tarafında dört faset ve uç yuvasında bunlara karşılık gelen yüzeyler bulunuyor. Bu fasetler işleme sırasında uçların dönmesini engelliyor. Ayrıca, fasetler uç değiştirme işlemini güvenli ve kolay hale getirerek operatör için ayar işlemini de basitleştiriyor. Patentli uç, yuvasının uç ve gövde arasındaki temas alanı maksimize edilerek ek sağlamlık ve stabilite sağlanmıştır. Yüksek kalite işleme için gereken düşük toleransları kalıcı kılabilmek için, uç yuvası talaş ve pisliğin içeri girmesini engelleyecek şekilde kapatılmıştır. Bu koruma kullanım öncesinde ve sonrasında yıkama ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca, talaş kanalı talaşların ideal şekilde tahliyesi için tasarlanmıştır. Aşınma ve oksitlenme sorunlarını önlemek için tüm freze gövdelerinde olağanüstü yüksek yüzey sertliğine sahip nikrom kaplama bulunur. Power 4 uçları 10mm ve 12mm boyutlarında ve farklı kalitelerde ve geometrilerde mevcuttur.
08 EDGE [1•2011]
GENEL GÖRÜNÜM KÜRESEL TRENDLER
TREND
HAM MADDE FİYATLARINI ETKİLEYECEK
HAM MADDE FİYATLARI mali krizin etkilsiyle gördüğü büyük düşüşten sonra toparlandı. Peki gelecekte neler beklemeliyiz? Edge İsveç Ulusal Ekonomik Araştırma Enstitüsü, uluslararası ve finans ekonomisi bölüm başkanı Mattias Erlandsson'dan, uzun vadede ham madde fiyatları üzerinde etkili olacak beş temel trend göstermesini istedi. M ETİ N Ylva Carlsson ÇİZ İ M LE R Johan Nohr
2
3
Ham madde temini “Küresel büyümenin hızlanması halinde bazı ham maddelerin üretiminde dar boğazlar yaşanabilir, bu durum fiyatların yükselmesiyle sonuçlanır. Mahsul kıtlığı ve benzer üretim aksamaları, tarım ürünleri fiyatlarında geçici yükselmeye neden olabilir.”
1
Küresel gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH) büyümesi “Yüksek büyüme hızı yüksek ham madde fiyatlarını da beraberinde getirir. Önümüzdeki birkaç yıl için tahminlerimiz küresel büyümenin son birkaç yıldaki büyüme hızına yakın olacağı ve ham madde fiyatlarının bir miktar artacağı yönünde. Ancak, sanayileşmiş birkaç ülkenin tasarruflarını artırarak bütçe açıklarını kapatmak zorunda olması, zayıf büyüme riskini de beraberinde getirebilir. ”
Enerji Fiyatları “Başta AB ülkeleri olmak üzere dünyanın her yerinde siyasi iradeler yenilenebilir enerjiye geçişi destekliyor. Mevcut duruma bakarak gelecekte enerji karışımının nasıl şekilleneceğini söylemek olanaksız. Ancak, diğer üretim faktörleri ile karşılaştırıldığında enerji fiyatları bir süre daha artmaya devam edecek.”
Dolar trendi
4
Petrol fiyatları “Ham petrol küresel ekonominin sınırlı miktardaki en önemli ham maddesidir. Tahminlerimize göre kısa vadede petrol fiyatları bir miktar artacak, ancak varil fiyatı 100 doların çok üzerine çıkmayacak. Bu değerlendirmeyi, mevcut petrol arzının önümüzdeki yıllarda tüketimi karşılayacağını temel alarak yapıyoruz.”
“Küresel ekonomide genel bir dengesizlik var. Bunun nedeni özellikle ABD'nin yüksek dış ticaret açığı vermesi, buna karşılık bazı Asya ülkelerinin önemli derecede ticaret fazlası olması. Zayıf dolar bu dengesizliğin azaltılmasına ve yeni mali krizlerin ortaya çıkma riskinin düşürülmesine katkıda bulunabilir.” EDGE [1 •2011]
09
MALZEMELER KARBON KOMPOZİTLERİ
ÜSTÜN KESME
Aircelle'in, Airbus A380 üretiminde kullanılan en gelişmiş malzemeleri tek seferde kesecek şaherser takımlara ihtiyacı vardı. Seco bu ihtiyacı özel çözüm geliştirerek karşıladı.
M ETİ N Anna McQueen FOTOĞRAFLAR Jean-François Rollinger/ANA
10 EDGE [1•2011]
FOTOĞRAF: İSTOCKPHOTO
Aircelle'in kullandığı yüksek teknoloji malzemelerin kesme zorluğu yönünden adı çıkmış.
Matrisi kesebilmek Modern kompozit malzemeler iki veya daha fazla malzemenin birbirine bağlanarak, içinde elyafların veya partiküllerin gömülü olduğu güçlü ve sert bir ”matrisin” oluşmasıyla elde edilir. Sahip oldukları güç/ağırlık oranı, korozyona dayanıklılık ve düşük ısıl genleşme özellikleri nedeniyle havacılık sektöründe giderek daha sık kullanılıyorlar. Gelişmiş malzemelerin işlenmesi daha zor; bu malzemeler kesme takımlarının daha yüksek performanslı olmasını talep ediyor, delik ve kenar kalitesinde standartları yukarı çekiyor. Seco'nun yeni Jabro™ Composite (JC) serisi frezeleri, Aircelle'in hassas işleme talepleri için ideal olmakla kalmayıp daha uzun takım ömrü, daha yüksek hızda çalışma ve daha fazla kesme hassasiyetini de beraberinde getiriyor. Bu solid karbür parmak frezeler aşınmayı azaltan ve takım ömrünü uzatan CVD elmas kaplamalıdır. Jabro Composite serisi, parça üzerinde minimum deleminasyon ve dağılmaya neden oluyor ve titreşime karşı maksimum direnç gösteriyor. Bu serideki ürünler katmanlı karbon fiber ve cam fiber kompozitler, yüksek performans mühendislik plastikleri ve petek malzemeler üzerinde çapaksız frezeleme, kenar frezeleme ve 3 boyutlu kopya frezeleme, kontur verme ve kanal açma işlemleri için mükemmeldir. WWW.SECOTOOLS.COM/JC Ürün stok durumu: ŞİMDİ Sipariş ve uygulama verileri: Gelişmiş ve modern malzemeler için takımlar broşürü. Solid Parmak Freze kataloğu Mayıs içerisinde sunulacak.
B
UGÜN FRANSIZ savunma ve havacılık devi SAFRAN'ın yan kuruluşu olan Aircelle, 1896 yılında Normandiya'nın Le Havre liman kentinde cephane ve silah üretmek üzere kuruldu. Kurulduğundan bu yana büyümeyi sürdürerek bugün 3000 çalışanıyla havacılık sektörüne motor muhafazaları, hava akımı dönüştürme sistemleri ve uçak gövdeleri üreten küresel bir üretici konumuna geldi. Firma dünyanın en büyük uçağı olan Airbus A380'in temel üreticilerinden biri. Uçak tasarımcıları teknolojinin sınırlarını sürekli zorlayarak daha hafif, daha güçlü ve daha dayanıklı malzemeler geliştirmeye çalışıyor, uçakları az yakıtla daha fazla yük taşıyarak, daha hızlı, daha uzağa uçurmaya çabalıyorlar. Aircelle'in A380 üretiminde kullandığı kompozit karbon ve karbon sandviç malzemeler, işlenmesi çok zor olan ve uygulamanın talep ettiği hassasiyeti sağlamak için en gelişmiş takımları gerektiren malzemeler. Aircelle Programlama teknisyeni Julien Boulet “2006 yılında üretim tesislerimizi büyük kompozit parçaları kesebilen beş eksenli frezeleme tezgahı ekleyerek geliştirdik,” diyor ve ekliyor: “Makinenin A380 motor muhafazası için kestiği parça doğrusal uzunluk olarak 12 metreye kadar çıkabiliyor. Tezgahtan en iyi sonuçları elde edebilmek için doğru kesme takımlarına ihtiyacımız vardı, biz de bütün üreticilerimize malzeme örneği dağıttık ve onları en iyi çözümü geliştirmeye davet ettik.”. İki farklı malzeme vardı: 12mm karbon fiber kompozit ve 40 mm karbon petek kompozit. Bilgisayar Destekli Üretim (CAM) ve Otomasyon Müdürü Amory Langrene “Tek bir takımla tek bir pasoda kesme yapacak bir çözüm arıyorduk. Bu çözüm zamandan ve maliyetten tasarruf EDGE [1 •2011]
11
Tek bir takımla tek bir pasoda kesim yapacak bir çözüm bulmaya çalıştık.”
sağlamalıydı. Dahası, hızlı kesim sonucunda kompozit teknik özelliğini korumalı, kenarlar yüksek kalitede olmalı ve tüm bunlar ekonomik bir çözüm dahilinde sunulmalıydı,” diyor. AİRCELLE BİRKAÇ farklı öneriyi inceledikten sonra
Aralık 2007'de Seco'nun Jabro takımlarında karar kıldı ve kısa bir süre sonra da üretime geçti. Boulet ekliyor: “Doğru çözümün geliştirilmesinde Seco bizimle yakın çalışma içerisinde oldu. Bizim amacımıza özel ürettikleri Jabro takımlarıyla parçaları eskiye göre üç kat daha hızlı kesmeye başladık. Tek pasoda 16 metreye kadar tutarlı şekilde yüksek kalitede kesme yapabilmek, bize ek makine yatırımı yapmadan üretimi artırma fırsatı verdi.” Langrene'de kendi görüşlerini ekliyor: “Bana göre takım üreticisi her zaman ulaşılabilir ve faal olmalıdır. Ama en önemlisi bizim spesifik ihtiyaçlarımıza cevap verebilmelidir. Çoğu takım üreticisi her yerde çalıştığı söylenen ama gerçek durumlarda hiçbir yerde çalışmayan standart ürün yelpazesi sunuyor. Bize gereken araştırma kapasitesi olan ve bizim CAM ekibimizle işbirliği yaparak spesifik ihtiyaçlarımızı karşılayacak çözümleri geliştiren partnerlerdir. Seco ile böyle bir ilişkimiz var ve bu ilişkiyi gelecekte Aircelle'in diğer üretim alanlarına da taşımayı düşünüyoruz.”
12 EDGE [1•2011]
Seco ve Aircell birlikte çalışarak spesifik işler için özel takımlar geliştirdi.
Çapaksız parçalar İş Parçası: Uçak motoru kapakları l Operasyon açıklaması: Kanal frezeleme İşleme amacı: İşleme mesafesi 4000 mm, parça üstünde çapaklanma olmadan Tezgah: İşleme Merkezi Takım tutucu: Yüksek hassasiyetli Shrinkfit tutucu Malzeme: Karbon Fiber ya da Karbon FiberAlüminyum kompozit Gövde/Takım: JC860 Bal peteği router freze, 10mm çap, Dura kaplamalı Kesme verisi: vc: >150 m/dak vf: 300 mm/dak ap: > 35 mm ae: 10 Soğutma sıvısı: Kuru işleme önerilir İş Parçası: Uçak motoru kapakları Operasyon açıklaması: Çevresel frezeleme İşleme amacı: İşleme mesafesi 16000 mm, parça üstünde çapaklanma olmadan Tezgah: İşleme Merkezi Takım tutucu: Yüksek hassasiyetli Shrinkfit tutucu Malzeme: Karbon Fiber kompozitler Gövde/Takım: JC871 Bal peteği router freze, 10mm çap, Dura kaplama Kesme verisi: vc: >300 m/dak vf: 1500 mm/dak ap: > 10 mm ae: 10 Soğutma sıvısı: Kuru işleme önerilir
SÜ RDÜ RÜ L EB İ L İ R LİK
ISI DÜŞÜYOR
İsveç'te bulunan yeni Seco üretim tesislerinde enerji verimliliği teknolojilerinin en gelişmişi kullanılıyor. İşte Seco'nun çevre etkisini asgariye indirme çabalarına sadece bir örnek. M ETİ N Per-Ola Knutas FOTOĞ RAF Istockphoto
SECO, ÜRETİM VE ÜRÜN GELİŞTİRME faaliyetle-
rinin her aşamasında çevre üzerinde yarattığı etkiyi azaltmayı hedefliyor. Bu çabalara en son örnek firmanın İsveç'in Fagersta kentinde yeni açılan üretim tesisleri. Burada yeni bina ısıtma ve soğutma fonksiyonları açısından neredeyse kendi kendine yetiyor. Küresel Çevre Koordinatörü Gunnar Lobell, “Nem temelli yeni sistem, bina içi iklimlendirme işlevinde elektrik yerine kompresörlerin ve sinter fırınlarının artık ısısını kullanıyor” diyor. Ayrı bir işbirliği üzerinden, Seco üretimden çıkan atık ısıyı bölge ısı üretim firmasına göndererek Fagersta'nın ısıtma şebekesine katkıda bulunuyor. “Bu yöntemle sürdürülebilir gelişime destekte vermekle kalmayıp, yerel topluma da pozitif bir katkıda bulunuyoruz,” diyor Lobell. Seco üretim atıkları, kimyasallar, enerji tüketimi ve nakliye gibi etkenlerin çevre üzerindeki olumsuz etkisini azaltmayı hedefliyor. Bu hedefleri yakalamak için, 2006 yılında ISO 14001 sertifikası alan ve halen 13 ülkedeki 20 Seco tesisinde kullanılan ortak bir çevre yönetim sistemine sahiptir. Lobell, “Sertifika sürecinden geçmiş olmamız çevre üzerindeki etkimizi çok detaylı olarak tespit etmiş olduğumuz anlamına gelir,” diyor ve ekliyor, “Detaylı çevre araştırmaları, personel eğitimleri ve süreçlerin net olarak tanımlanması bunun bir parçası. Sonuçta çevre etkileri ve çevre kazaları riski artık azaldı.” Ürün geliştirme sürecinde Seco her zaman verimliliği elde etmeye çabalıyor. Yine Lobell'in sözleriyle, “Bunun müşteriler için çok net çevresel yararları var; verimlilik artışı
SÜRDÜRÜLEBİLİR HEDE Seco'nun geleceğe yönelik öncelikleri: 2014 yılına kadar satılan tüm karbürlü ürünleri geri kazanmak (kullanılmış uçlar ve dolgulu karbür uçlar geri satın alınabilir). Enerji kullanım verimliliğini (elektrik enerjisi, ısınma enerjisi, araç yakıtı) her yıl yüzde 5 artırmak. Üretim sırasında ortaya çıkan atıkların miktarını 2012 yılına kadar her yıl yüzde 2 azaltmak ve yüzde 55 olan geri dönüştürülebilir atık oranını yüzde 60'a çıkarmak. Kimyasalların çevreye verdiği zararı azaltmak. En zararlı maddelerin kullanımını her yıl yüzde 5 azaltmak. Nakliye ve taşımacılığın çevreye verdiği zararı azaltmak. Nakliyenin neden olduğu CO2 salımını takip için raporlama sistemi kurmak ve iş seyahatlerinin neden olduğu salımı izlemeye devam etmek.
atölyelerde daha fazla malzemenin daha az enerjiyle işlenmesini sağlıyor. Seco 2010 yılında firmanın geri kazanım programını hızlandırdı. Müşteriler artık kullanılmış uçları ve solid dolgulu karbür takımları geri satabiliyor. Uzun vadeli hedefler daha da yüksek. Örneğin 2014 yılına kadar Seco'nun tedarik ettiği tüm karbür ürünlerin yüzde 50'sinin geri dönüştürülmesi isteniyor. EDGE [1 •2011]
13
UYG ULA MA MDT
14 EDGE [1•2011]
MAE, susturucu iç elemanlarının profil işlemesi sırasında çok yönlü tornalama (MDT) kullanıyor.
SES KULAKTAN UZAĞA
METİN Diana Clement FOTOĞRAFLAR Derek Cook ve Image Source
Ateşli silahlar, kullanıcılarında işitme duyusuna hasar verebilir. Bir Yeni Zelanda firması ses azaltma ihtiyacına çözüm olarak susturucu geliştirdi.
M
AE KURUCUSU Gary McColl'a, sahibi olduğu Yeni Zelanda firmasının ne ürettiğini sorarsanız size “ses kontrol ürünleri” yanıtını verecektir. Silah susturucularının popüler kültürde pek de iyi bir şöhreti olmadığı bilinir. Ancak bu ürünler avcılar, polis ve askeri personel için vazgeçilmez bir sağlık ve güvenlik donanımıdır. Ateşli silahlarla yapılan her atış güvenli ses sınırlarını aşar. Ateşleme pimi (horoz) fünyeye çarparak silahın namlusundaki kurşunu ateşlediğinde çıkan gaz, kurşundan iki veya üç kez daha hızla ileri doğru fırlar ve kulak zarına hasar verecek seviyede bir patlamaya neden olur. MAE susturucuları ateşleme sonucunda ortaya çıkan enerjiyi kontrol ederek sesi azaltır, bu da işitme sağlığı için önemli bir korumadır. Örneğin, askerler susturucuyla ateş etmeyi sürdürürken etraflarında olup biteni duyabilir. Bu da tehlikeli görev yapanlar için önemli bir güvenlik unsurudur. Geyik, yaban domuzu ve keçi gibi vahşi av hayvanları, susturucu sayesinde silahın nereden
ateşlendiğini anlayamaz. Hayvanın ilk duyduğu ses çarpan kurşunun darbe sesidir; bazen bu ses yaralanan hayvanın farkına varmadan avcıya doğru koşmasına neden olur. MAE müşterileri başka beklenmedik sonuçlar da bildiriyor: Bir avcının köpeği silah sesiyle birlikte fırlamaya hazırlanıyor. Kurşun ateşlendiğinde köpek kulaklarını dikiyor, hedefin vurulduğunu duyunca görevini yerine getirmek üzere fırlıyor. Ateşli silahlar sektöründe yirmi yıldan fazla deneyimi olan Gary McColl, adı daha önce Percy Engineering Services olan firmayı satın aldığında, burası neredeyse bir merdiven altı işletmeydi. Ürünleri rafine hale getirmek ve üretim miktarını artırmak için en kısa zamanda CNC tezgahlarla otomasyona geçme planları yapmaya başladı. Seco'nun Yeni Zelanda'da bulunan büyük dağıtıcılarından Trade Tools Limited'in tavsiyesi üzerine, MAE otomasyona henüz geçmeden Seco ürünlerini kullanmaya başladı. Seco Tools Yeni Zelanda bölge müdürü Ian Langley manüel üretimden otomasyona geçiş sürecinde MAE'ye destek ve önerilerde bulundu. Proje yeni CNC
İşlerimizi, hiçbir sorunla karşılaşmadan tamamlanacağını bilerek güven içerisinde programlıyoruz.” Gary McColl, MAE kurucusu
EDGE [1 •2011]
15
UYG ULA MA MDT
Jetstream Tooling Jetstream teknolojisini kullanan yeni nesil kesme takımları, soğutma sıvısını direkt olarak kesme kenara doğru iletiyor. Seco tarafından havacılık sektörü için geliştirilen bu teknoloji, kesme bölgesinden ısıyı çıkartarak kesme takımlarının performansını artırıyor. www.secotools.com/jetstreamtooling
tezgah için takım seçme aşamasına geldiğinde doğal olarak Seco birinci tercih oldu. MAE'nin yatırımları çok yönlü tornalama (MDT) takımları, Crownloc® matkaplar, SD takma uçlu matkaplar ve Quattromill® frezelerden oluşuyor (ve bunların tümünü EPB takım tutucular tutuyor). MDT teknolojisi susturucunun içerisindeki parçalarda genellikle kanal açma ve diş açma gibi profil işlerinde kullanılıyor. McColl'a göre MDT takımının 12 istasyonlu bir taretteki gerçek rekabetçi avantajı, üç yerine sadece bir pozisyon kullanıyor olması. “Bu da fazladan yer kaldığı için birkaç takımın daha eklenebileceği anlamına geliyor,” diye açıklıyor McColl ve ekliyor. “Seco'nun MDT takımları daha uzun süre dayanıyor, yerel stoklarda mevcut ve ürünler rijitlik ve uçların kalitesi açısından mükemmel. Bir işi hiçbir sorunla karşılaşmadan tamamlanacağını bilerek güven içerisinde programlıyoruz. Takımlar daha uzun ömürlü, ölçüler garantili olarak tekrarlayabiliyor ve her kesme kenarından elde edilen parça sayısını artırıyor.” Ancak bu noktaya kolay gelinmedi; McColl kısa bir süre içerisinde dört MDT takımı kırdı. Çeşitli rakip ürünleri deneyen McColl bunların Seco'dan daha düşük kalite olduğunu gördü. Seco kullanmaya başladığından bu yana McColl'un tek bir MDT takımını bile kırmadığını memnuniyetle söyleyebiliriz. Şimdi ise MDT Jetstream Tooling™ teknolojisine geçmeyi planlıyor.
16 EDGE [1•2011]
Satış müdürü Stu Beresford üretimden yeni çıkmış susturucuyu deniyor. MAE susturucular ateşli silahların gürültüsünü azaltarak avcılara, polislere ve askeri personele işitme güvenliği sağlıyor.
Crownloc matkap uçları Tamamen değiştirilebilir kafalı ilk matkap olan Crownloc, farklı uygulamalar için optimize edilmiş geniş bir uç geometri yelpazesi sunuyor. Sunduğu avantajlar arasında kesme kenarı başına maliyette düşüş, tekrar bileme maliyeti olmaması ve takım ömründe tutarlılık bulunuyor. Uygun maliyetli değiştirilebilir matkap uçları verimliliği, esnekliği ve delik kalitesini artırıyor. www.secotools.com/crownloc
Quattromill Neredeyse her çeşit malzemeyle ve her boyutta tezgahta yüksek performanslı yüzey frezeleme sunan Quattromill, 6mm'ye kadar kesme derinliği elde edebilen kare uçlara sahip. Quattromill, çalışılan parçayı tutmanın zor ve parça stabilitesinin zayıf olduğu zorlu uygulamalar ve durumlar için idealdir. www.secotools.com/quattromill
Duratomic® tornalama MAE'nin kullandığı Duratomic kaplamalı TM2000 kalite, paslanmaz çelik işleme uygulamalarında yüksek verimlilik elde etmek isteyenler için birinci tercih konumunda. Duratomic kaplama teknolojisi, bu ürünü aşınmaya dirençli kılıyor ve kenar sertliği özelliği veriyor. www.secotools.com/duratomic
G Ö R ÜŞ İŞLEME KABİLİYETİ
Kenarlara fısıldayan adam
Seco Tools Group, Teknik Eğitim Müdürü, Patrick de Vos, kesme kenarının değişmek istediğini size nasıl duyurduğunu anlatıyor. KESME KENARININ yaşam koşul-
ları çok sert. Günümüzde parçaların üretildiği malzemeler, kesme koşulları vb... Kesme kenarı dört bir yandan saldırıya uğruyor. Mekanik güçlerin saldırısı! Kimyevi maddelerin saldırısı! Termodinamik saldırılar! Doğru geometrilere sahip takımlar ve modern kesme malzemeleri (örneğin Duratomic kaplı karbür kaliteler), tüm bu saldırıları püskürtebilir, ama gün gelecek onlar da aşınacak ve eskiyecek. Geçmişte takımların eskimesi nispeten kolay izleniyordu; aşınmalar genellikle yüzey aşınması veya oyuklu aşınma şeklindeydi. Aşınma süreci kolayca takip edilebiliyor (S takım aşınma eğrisi) ve zamanı geldiğinde operatör kesme işlemini durdurarak kesme kenarını değiştiriyordu. Bugün bu işlem çok daha zor. Kesme kenarı uzun süre boyunca sanki yeniymiş gibi görünüyor, sonra aniden kırılıyor! Kırılan kesme kenarı üretimde ciddi kesintilere neden olabilir. Hepimiz atölyelerdeki “felaket turizmi” nasıl işler biliriz. Her kafadan bir ses çıkar, herkes çözüme ilişkin fikrini söyler, ama bu arada tezgahlar durmakta ve üretim aksamaktadır. Takımların nasıl aşındığını ve aşınmaya neden olan mekanizmaları anlamak, yüksek kalite iş parça-
larının kesim işlemini kontrol edebilmenin temel koşuludur. Bu anlayış sizlere, çalışma koşullarını (takım seçimi, kesim stratejileri, kesim koşulları vb.) elde etmek istediğiniz sonuçlara göre (yüksek verimlilik, düşük maliyet, yüksek işlem güvenliği vb.) uyarlama olanağı verecektir. Tabii burada işin püf noktası, kesme kenarı kırılmadan bir dakika önce üretimi durdurabilmektir. Bunun olacağı zamana ait izler de yok değil: Örneğin, kesme kenarındaki “gri bölgeyi” görebiliyor musunuz? Belirli belirsiz çatlamayı ve ufalanmayı? Çatlakların hafifçe değişen şeklini ve rengini? Bu ve benzer emareleri izlediğiniz sürece kesme kenarı size değiş-
me zamanının geldiğini çok net şekilde söyleyecektir. Ancak bu emareleri aletler ve büyüteç yardımıyla izlemeniz gerekir. (Kimse kusura bakmasın; metal kesme, bilimsel gözlem gerektiren bir yüksek teknoloji işidir, “hissiyat” gerektiren değil.) Duratomic kaliteler, takımların ömrünü rahatlıkla iki katına çıkartabilir, ama yüksek performans elde etmek bir kesme profesyonelinin işidir. Bir de takım değiştirmek için kırılmadan önceki son 10 saniyeye kadar beklemeyin, gerçek tutumluluk bu değildir! Bu yaklaşım kesme kenarlarında kırılmalara ve dolayısıyla işleme güvenliğinden taviz verilmesine neden olur. Seco Teknik Eğitim Programı (STEP) kapsamında, takım aşınması ile sık kullanılan iş parçalarının malzeme özellikleri arasında bağlantı kurduk. Bu sayede artık farklı iş parçalarında nelere dikkat etmeniz gerektiğini bileceksiniz. STEP programımız hakkında daha fazla bilgi edinmek için yerel Seco temsilcinize ulaşmanızı öneririm. Takım aşınması konusunda ihtiyacınız olan bilgiyi size Seco verebilir. Ödülünüz daha ekonomik üretim olacaktır, hepinize başarılar! Patrick de Vos, patrick.de.vos@secotools.com
Kesme kenarından dört kırılma uyarısı:
Çatlama rengi
Çatlama şekli
Çapaklanma
Kesme gücü
EDGE [1 •2011]
17
PORTR E TRACİE CLARKE
Doğru Tracie Clarke'ın Seco bünyesindeki çetin yolculuğu, kendisini İngiltere'deki atölyelerde fazla mesai yapmaktan firmanın Kuzey Amerika'daki Detroit genel merkezine kadar taşıdı. M ETİ N Linas Alsenas FOTOĞRAF Eric P. Mull
T
RACİE CLARKE, Seco’nun Stratejik Programlar Müdürü. Ortamdaki tek kadın olmanın ne anlama geldiğini deneyimleri sayesinde ondan iyi bilen yok. İngiltere'nin Worcestershire kentinin yerlisi olan Clarke, 1988 yılında Rolls-Royce Allen Gears Ltd'de (öncesinde firma NEI Allen Gears Ltd unvanıyla denizcilik sektörüne güç ekipmanları üretmekteydi) dört yıl sürecek teknik çıraklık dönemine başladı. “Firmada 200-250 erkek ve ben çalışıyordum,” diyerek anıyor o günleri Clarke. Beni göz önünde tutabilmek için farklı renk tulum giydirmişlerdi. Bu duruma öfkeleniyordum, herkes yeşil tulum giyerken ben mavi giyiyordum. İşe başladığımda bir uzaylı gibiydim.” Ancak Clarke azimle ve en az çevresindeki erkekler kadar, bazen onlardan da fazla çalıştı. Clarke o günleri şöyle hatırlıyor: “Doğruyu söylemek gerekirse ağır işleri yapmak benim için daha zor oluyordu. Ağır yükler için vinç kullanmam gerekiyordu, bir de yetişemediğim yerler vardı, buralara küçük bir merdivenle erişiyordum. Bana kuşkuyla bakıyorlardı”
18 EDGE [1•2011]
Karşılaştığı bu denli güçlüğe rağmen kendisini bu alanda çalışmaya çeken neydi peki? “Mühendislikte erişebileceğim en üst noktaya gelmek istiyordum,” diyor Clarke, sonra devam ediyor, “Hani bilirsiniz o duyguyu, ben birşey ürettim. Bunu gerçekten de ben ürettim duygusu. Tabii ki burada herhangi bir metal parçası değil söylediğim, kritik işlevi olan yüksek tolerans bir parçadan bahsediyoruz.” Sonuçta Clarke'ın performansı ve kişiliği, kendisine meslektaşları arasında hak ettiği saygıyı kazandırdı. Clarke 1996 yılında artık bir değişikliğe hazırdı ve Seco'nun Alcester Teknik Merkezinde operatör olarak işe başladı. O günlerden bahsederken, “Seco o dönemde yoğun değişikliklerden geçiyordu,” diyor Clarke. “Piyasaya 5 eksenli frezeler ve bunların yeni programları çıkarılıyor, eski makineler üretimden alınarak yerlerine yenileri getiriliyordu. Burada dört yıl severek çalıştım.” Ancak Clarke'ın gözü en baştan daha yukarılardaydı. O dönemde müdürü olan Mike Parker, akşam kurslarına katılarak tasarım ve teknik çizim öğrenmeye çabalayan Clarke'ın farkındaydı. “Kendisine sürekli olarak Teknik Çizim Ofisi-
“Ben her zaman elinde alet çantasıyla dolaşan ve herşeyi tamir eden genç kız olmak istedim.”
ÇELİK GİBİ DAYANIKLI Adı: Tracie Clarke Yaş: 38 Özgeçmiş: Clarke çıraklık dönemini tamamladıktan sonra dört yıl boyunca Rolls-Royce 'da CNC operatörü olarak tam zamanlı olarak çalıştı. Daha sonra İngiltere'nin Alcester kentindeki Seco Tools'da CNC freze operatörü/2. programcı olarak göreve başladı. Dört yıl sonra tasarım alanına geçiş yaptı, ancak kısa bir süre sonra buradan da satışa geçti. Clarke 2004 yılında bölge satış müdürü olarak atandı ve altı yıl bu görevde kaldı. Bu süre içerisinde Clarke, Seco'nun değer tabanlı satış (Value Based Selling/ VBS) programının tasarım çalışmalarında yer aldı ve firmanın Yetenek Geliştirme eğitimlerine katılmak üzere seçildi. Clarke 2010'da halen yürütmekte olduğu Stratejik Programlar Müdürü görevi için Detroit'e taşındı. İş dışındaki ilgi alanları: Clarke başarılı bir dalgıç ve Profesyonel Dalgıç Eğitmenleri Derneği (PADI) sertifikasına sahip bir kurtarma dalgıcı.
EDGE [1 •2011]
19
PORTR E TRACİE CLARKE
ne geçmeye hazır olduğumu hatırlatıyordum, istediğim işi bana 2000 yılında teklif etti,” diyerek hatırlıyor o günleri Clarke. “Tabii ki üzerine atladım. Artık kirli tulumlar geride kalmıştı, pantolon ve ofis kıyafetleri giyecektim... ama dokuz ay sonra bu macera da sona erdi. Gün boyu bilgisayar basında oturmaktan hiç hoşlanmamıştım, bu iş bana göre değildi.” Bu işin yerine kendisine iki hafta boyunca bir satış elemanıyla birlikte onun gölgesi gibi dolaşma çalışma fırsatı sunuldu ve Clarke istediği şeyin ne olduğunun çok çabuk farkına vardı: “Müşteriler bize mühendislik problemleriyle geliyordu. Satış elemanları teknik eğitime sahipti ve sorunu çözebilirlerse ilişkiyi de kuruyorlardı. Kendi kendime 'tamamdır' dedim, Yapmak istediğim işte budur.” CLARKE ÖNCE ELLİ KÜÇÜK MÜŞTERİYİ üstlen-
mişken bir yıl içerisinde tüm bölgeden sorumlu olması istendi. “Bu işi iyi yapıyordum. Tekrar tulumumu giymiştim ve müşteri atölyelerine girip çıkıyordum. Ben zaten her zaman elinde alet çantasıyla dolaşan ve herşeyi tamir eden genç kız olmak istemiştim.” Ama Clarke bir kez daha, en azından işin teknik yanında, sahadaki tek kadın olmuştu. Şimdi de müşterilerin saygısını kazanmak zorundaydı. “İlk başlarda bazıları için bir kabus gibiydim. Bir keresinde bir müşteri kapıyı açtı, arkamda başka birisini ararcasına bakındı ve 'Ben Seco'dan bir mühendis göndermesini istemiştim, bir kadın değil' dedi. Benzer durumlarla beş veya altı kez karşılaştım. Ama kısa sürede işimi iyi bildiğimi ve onlara yardımcı olabileceğimin farkına vardılar. Bana güvenebileceklerini anladıktan sonra artık kadın olmamın onlar için önemi kalmamıştı.” Tüm zorluklara rağmen Clarke mükemmele doğru yol alıyordu. Büyümenin önemli bir kriter olduğu dikkate alındığında, 2002 ve 2003 yıllarında Yılın İş Yöneticisi ödülünü kazanması büyük bir başarıydı. Clarke bu başarıda Seco'nun müşterilerle yakın işbirliğine odaklanan yeni çalışma yönteminin hakkını teslim ediyor. 2004 YILINDA CLARKE'A bölge müdürü pozisyo-
nu teklif edildiğinde kendisi henüz buna hazır olduğundan emin değildi. Verdiği cevabında “Daha 32 yaşındayım ve sadece dört yıldır satış ekibindeyim, sizce bölge müdürü olabilir miyim? En genç olmanın yanı sıra ekipteki tek kadın benim,” diyordu. Ancak yine de bu sıçramayı kabul etti ve 2009 yılına kadar bu pozisyonda görev yaptı. Clarke o günleri, “Olağanüstü birkaç yıl geçirdik. Sağlam bir ekibimiz, iyi müşterilerimiz vardı,” sözleriyle hatırlıyor. Bugün Detroit'te Stratejik Programlar Müdürü olan Clarke, Seco'nun NAFTA bölgesindeki tüm
20 EDGE [1•2011]
Tracie Clark'ın sektördeki kadınlara önerileri: kadın veya erkek olmanız önemli değil; ürünlerinizi tanıyın ve deneyiminizi kullanın. Çözüme ihtiyacı olan müşterilerle ilişkilerde ortak aklın değerini yabana atmayın.
“Mühendislikte erişebileceğim en üst noktaya gelmek istiyordum.”
Asla bilmediğiniz bir şeyi biliyormuş gibi yapmayın. Güçlü iş ilişkisinin temelinde güven yatar. İnsanlar diğer insanlardan satın alır, müşterilerinizin ihtiyaçlarını bilin ve onlara kazanan sonuçlar teslim edin.
ulusal ve uluslararası müşterilerinden sorumlu. Bu müşterilere GE, Volvo, Siemens, Stryker ve Rolls-Royce da dahil. Ayrıca Seco İş Çözümleri, Fiyatlandırma İstihbarat grubu ve NAFTA için tam bir ortaklık paketinin geliştirilmesinden sorumlu olan Clarke, Rolls-Royce'un Crosspointe Virginia'da bulunan yeni tesisine Birleşik Krallık'tan bilgi transferini de denetliyor. Satış Direktörü Lou Novacco, “Tracie müşterilere en üst seviyede özen göstermek için elinden geleni yapıyor, müşteriler de buna karşılık veriyor. Teknik konularda müşterilerden hiçbir geri kalır yanı yok, bu da gerekli saygı görmek için bir ön koşul,” diyor. Yine Clarke'ın sözleriyle, “Evet, sıkı çalıştım ve evet, hiç de kolay olmadı; ama bir o kadar da şanslıydım. Şimdi ise düşünüyorum, 'Buradayım ve tadını çıkartıyorum.' Ve zaman akıp gidiyor.”
Ü RÜ NL ER MINIMASTER PLUS
Minimaster frezeleme sahnesine çıktığında, daha önce eşi benzeri görülmemişti. Kategori yaratan freze takımlarının öyküsü 1983 yılında, tatilden hemen önce başladı... M ETİ N Åke R Malm FOTOĞRAF Jonas Gauffin
Minimaster'ın ana fikri Bengt Strand'a 1983 yılında geldi.
MİNİMASTER
ÖYKÜSÜ YAZ TATİLİNE BAŞLAMADAN sadece üç gün önce, Seco'nun Fagerta, İsveç tesisinde ürün geliştirme sorumlusu Bengt Strand, yeni bir frezeleme ucunun prototipini hazırlaması gerekiyordu. Ne yazık ki, geometri işleminin doğrulanmasından sorumlu kişi yıllık izine ayrılmıştı. Bu nedenle Strand, yeni ucun şeklini doğrulamak için standart bir freze tezgahı kullanmaya karar verdi. Bunu başarabilmek için prototipi gerçek boyutlarından
on kat daha büyük yapmak ve ucu frezelemek için solid parmak freze kullanmak zorundaydı. Strand hikayenin devamını şöyle anlatıyor: “Uç prototipini frezelemek neredeyse beş saatimi aldı. İşlem bir yandan sürerken, kesme kenarını değiştirmek için tamamen çıkartılması gereken bir parmak freze yerine, değiştirilebilir kafalı bir frezeyi nasıl yapabileceğimi düşünmek için bolca zamanım oldu.” EDGE [1•2011]
21
ÜRÜN LE R MINIMASTER PLUS STEFAN ALMERS/SCANİA
Minimaster, pazara sunulduğu ilk günlerden bu yana Scania dizel kamyonları için, dişli kutuları ve motor blokları da dahil olmak üzere parçalar üretiyor.
Buradaki zorluk, kopya frezeleme işlemi için solid karbür parmak freze (1983'te tek olası çözüm bu idi) ile rekabet edebilecek ve ucu sıkmak için küçük vidalara ihtiyaç duymayacak bir takım tasarlamak idi. Ertesi gün fikri detaylı olarak düşünmüş ve sıradan bir parmak frezeden bir prototip üretmeye hazır hale gelmişti. “Üçüncü gününde test ettim ve gayet iyi çalıştı,” diye hatırlıyor Strand. “Fikrimi bir an önce denemek ve tatilime çıkmak istiyordum.” İzinden döndüğünde patronu Sven Eklund'un yardımını istedi. Eklund ucun bir şaft üzerine sabitlenmesi için gereken teknik çözümün geliştirilmesine yardımcı oldu. Farklı birkaç seçeneği test ettikten sonra, şaft içindeki bir çektirme vidasına bağlanan, bu şekilde küçük vidalara ihtiyaç duymayan konik bir tasarım üzerinde karar kıldılar. Tasarım mühendisi Calle Berglöw çizimler üzerinde çalıştı ve bir süre sonra ilk gerçek ucu preslemeye hazır hale geldiler. O dönemde uçların çoğu düzdü ve konik tasarım bir presleme sorunu yaratıyordu. Strand o günleri, “Yeni ve karmaşık bir tasarımdı, proses laboratuarından sadece bir kişi gönüllü oldu. Bu kişinin adı Björn Lundberg'di ve onun yardımı olmasaydı bugün Minimaster olmazdı,” diyerek hatırlıyor. Başka bir deyişle başarı elde edildi ve bir prototip üretilebildi. “Uç preslendiğinde o zaman firma CEO'su olan Jan-Erik Forsgren'e gösterdik; çok heyecanlandı,” sözlerini de ekliyor Strand. O noktadan itibaren her şey hızla gelişti ve 1987 yılında ilk Minimaster serisi piyasaya sunuldu. Bundan sonrası, o ünlü deyişteki gibi, frezeleme tarihine geçti. Pazara sunulduğundan bu yana geçen 23 yıl içinde Minimaster çok farklı versiyonlarda ve büyük miktarlarda üretildi.
22 EDGE [1•2011]
Christer Jönsson, Jörgen Andersson ve Tapio Alatalo (soldan sağa) MinimasterPlus projesinin başını çekiyor.
Minimaster Plus
Artan randıman ve hassasiyet Esnek bir uçlar ve şaftlar yelpazesi İçten soğutma kanalları İki, üç ve çok ağızlı uçlar Her türlü malzemenin işlenmesi için uygun
WWW.SECOTOOLS.COM/MİNİMASTERPLUS Ürün stok durumu: Mayıs Sipariş ve uygulama verileri: Minimaster Plus kataloğu
Tüm üretim süreçlerimizi aşağı yukarı sıfırdan başlatmak zorunda kaldık.”
GELECEK NESİL
Minimaster Plus ürününün piyasaya girişiyle kopya frezeleme teknolojisinde ileri doğru büyük bir adım atıldı. Yeni uç tasarımı, esnekliğinin yanı sıra daha yüksek verimlilik ve daha hassas toleranslar sunabiliyor. M ETİ N Åke R Malm
ÖN ARAŞTIRMA MÜDÜRÜ Christer Jönsson ve ekibine meydan okuyan proje hiç de öyle kolay değildi: Seco'nun başarılı Minimaster serisinin yeni nesil tasarımını yapmak. Piyasaya sunulduğu 1987'den bu yana Minimaster, değiştirilebilir karbür uçlu parmak freze sistemlerinde lider konuma gelmişti. Aslında bu kategoriyi yaratan da kendisiydi. Ancak firma, ticari ve teknik taleplerdeki artışın kopya frezeleme teknolojisinde radikal değişikliklerle sonuçlanabileceğini hissediyordu. Frezeleme Ürün Müdürü Jönsson durumu şöyle açıklıyor: “Fiyat ve hassasiyet açısından solid parmak frezelerle eşdeğer bir konsept geliştirmek zo-
rundaydık. Örneğin, kullanılmış bir uç çıkartılıp yenisi takıldığında, maksimum hassasiyet elde edebilmek için eksenel ve radyal pozisyon aynı kalmalıdır. Ayrıca, uç değiştirmek, şaftı çıkartmadan ve tüm ayarları yeniden yapmadan mümkün olmalıdır. Jönsson ve uzmanlardan oluşan ekibi bu konuları dikkate alan teknik çözümlerin listesini yapmaya başladı. Sonunda listede 17 fikir birikti. Ardından ekip bunların sayısını önce on sonra üçe indirdi. Son olarak geriye yalnız bir fikir kaldı: İçerisinde dişleri olan ve dışarıdan uca doğru incelen, değiştirilebilir bir karbür uç. Şaft içeriden uca doğru daralıyordu ve dişleri olan bir merkezi pime sahipti. Bir de yeni özelliği vardı: Eksenel durdurucu. Bu da ucun pozisyonunu gerekli toleransların içerisinde tutacaktı. Projenin spesifikasyonları, ürün geliştirme ve seri üretime uyarlanmak üzere Proje Müdürü Jörgen Andersson'un masasına geldi. Andersson ve çalışma arkadaşları, sistemin verilen spesifikasyonlara uygunluğunu doğrulamak için Minimaster geometrilerini temel alarak birkaç prototip üretti. Projenin hiç de kolay olmadığı ortaya çıktı. Andersson “Tüm üretim süreçlerimizi aşağı yukarı sıfırdan başlatmak zorunda kaldık,” diyor ve devam ediyor, “Elimizde olanlar bu ürünü yapmak için gereken standartların altındaydı.” Bu dönüşüm, uçların preslenmesinde kullanılan toz karışımından bunları keskinleştirecek bileme makinelerine kadar herşeyi yeniden düşünmemizi gerektiriyordu. Sonuçta Minimaster Plus laboratuvar testlerine hazır hale geldi. Seçilmiş müşterilerle işbirliği kapsamında 2010 sonuna kadar test edilen Minimaster piyasaya Mayıs ayında çıkacak. Kopya Frezeleme Üretim Müdürü Tapio Alatalo anlatıyor: “Minimaster Plus piyasaya üç aşamada sunulacak. Önce çekirdek programımızı başlatacağız, bunu iki farklı aşamada sunacağımız kapsamlı uçlar ve şaftlar yelpazesi izleyecek.” Minimaster kullanıcıları, Minimaster Plus'ın sağladığı ek hassasiyet ve randımandan yararlanabilmek için yeni şaftlar edinmek zorundalar. EDGE [1 •2011]
23
İŞ BAŞI N DA
FOTOĞ RAF Mishka Henner
Michael Richardson Yaş: 39 Meslek: Advanced Cutting Tools Limited Genel Müdürü Yer: Gateshead, Birleşik Krallık Aile: Evli İlgi alanları: İskoçya'da ve Kielder İngiltere'de dağ bisikleti sporu
Herkes kazançlı Advanced Cutting Tools Ltd genel müdürü Michael Richardson, Seco’nun PCA programından yararlanarak müşterilerin sonuçlarını iyileştiriyor.
FİRMAMIZ YAKLAŞIK beş yıl-
dır faaliyette ve bunun dörtbuçuk yılında Seco ürünlerinin dağıtımını yapıyor. Son iki yılda Seco'nun PCA (Verimlilik ve Maliyet Analizi) programını kullanarak müşterilerimize Advanced Cutting Tools ve Seco'nun işleme takımları alanındaki uzmanlığından edinebilecekleri avantajları gösteriyoruz. Bunu şöyle yapıyoruz: Öncelikle randımanı artırma veya maliyeti düşürme olanağı bulunan üretim alanlarını tespit ediyoruz (veya bunu bize müşteri söylüyor). Bu alanlar genellikle, örneğin sıklıkla takım değiştirilmesi gereken veya üretimin yeterince hızlı akmadığı alanlar olabiliyor. Seco'nun yerel ofisteki mühendisi, işlem sürecini yeniden yapılandırmak üzere müşteri ziyaretine gidiyor. Aynı kişi işleme sürecini gözlemleyerek üretim maliyetlerini azaltacak yeni fikirler öne sürüyor; bu fikirler genellikle pazarda var olan yeni işleme çözümlerinden oluşuyor. Önerilen işleme takımlarının tanıtılması için bir deneme düzenliyoruz ve hız, ilerleme, maliyet, fiyatlar vb. bilgileri kaydederek müşteriye sunuyoruz. Çok nadiren, belki yüz tanıtımdan birinde geliştirilecek herhangi bir şey bulamadığımız oluyor. PCA ile müşteri müşteri hiçbir şey kaybetmiyor, ama kazandığında ettiği tasarruf yüzde 50'ye varabiliyor! Tüm bu süreç, müşterilerin üretim programına bağlı olarak sadece bir veya iki hafta alıyor.
24 EDGE [1•2011]
Verimlilik ve Maliyet Analizi (PCA) Seco'nun PCA sistemi müşterilerin üretimlerine geniş bir perspektiften bakarak odak noktasına yalnız takım maliyetini değil tüm üretimin maliyetlerini yerleştiriyor. Seco mühendisleri tek bir tezgahın işlemesini değerlendirebildiği gibi, bir iş parçasının üretim tesisinde geçirdiği tüm aşamaları da değerlendirebilir. PCA yazılımı işlem hakkında, takım ve kesme bilgilerini de içeren kapsamlı bir rapor hazırlar. Bu bilgilere ek olarak parça başı maliyet, saat başına verim, takım sarfiyatı ve yatırım maliyeti gibi veriler de sağlar. www.secotools.com/PCA
ÖZETLE
WWW.SECOTOOLS.COM Ürün stok durumu ŞİMDİ Sipariş ve uygulama verileri: MN Güncelleme 2011
ALAŞIMLARLA ALAŞIMSIZ BAŞARI HAVACILIK VE UZAY , enerji ve tıp teknolojisi sektörlerinde kullanılan titanyum alaşımlar, yüksek performaslı profil işleme ve özel takımlar gerektirir. Bu noktada devreye Seco'nun çok yönlü tornalama (MDT) ailesinin son ürünü, RP geometri talaş kırıcılar devreye giriyor. RP geometri talaş kırıcıların çevre kenarları, parlak yüzey finişi elde edecek ve takım ömrünü uzatacak şekilde taşlanmıştır. Ucun özel tasarlanmış açık kanal geometrisi talaş çıkartma işlemini temiz şekilde yapar. Ayrıca kenar ve kanal tasarımlarıyla bu takımlar, demir içermeyen malzemelerin ve alüminyum alaşımların işlenmesi için ideal çözümdür. RP geometri talaş kırıcılar en sık kullanılan boyutlarda, 3 mm ile 10 mm arasında tedarik ediliyor ve Jetsream Tooling ve yüksek basınçlı soğutucu ile performansı daha da artabiliyor. www.secotools.com/ rp_chipbreakers
M ETİ N Graeme Forster
Küçük bir mucize MDT 2MM , Seco'nun çok yönlü tornalama (MDT), kanal açma ve kesme becerilerini genişletiyor. Yeni ve daha küçük boyutlar (mevcut seri 3mm ile 10mm arası genişlikte) müşterilere tornalama, kanal açma ve kesme gibi çok çeşitli genel işleme faaliyetlerinde yardımcı oluyor.
MDT, eşsiz Secoloc uç bağlama yöntemini kullanıyor. İşleme sırasında maksimum stabilite, V-şekilli baskı parçası ile uç tabanı ve tutucu arasındaki tırtıklı temas yüzeylerinin birlikte işlev görmesiyle sağlanıyor. www.secotools.com/mdt
MALZEMEMİZ TİTANYUM
JABRO SERİSİ YÜKSEK PERFORMANS takımların pazara sunulmasıyla, titanyum ve ısı dirençli süper alaşımlar (HRSA) artık özel olarak tasarlanmış takımlarla işlenebiliyor. JHP770 titanyum, JHP780 HRSA'lar üzerinde çalışmak için tasarlandı. Her iki takım da, güvenli olarak ve işleme izleri bırakmadan yüksek talaş kaldırma oranı sunuyor. Bu özelliklere ek olarak JHP770 modelinin içinde soğutma sıvısı kanalları, ayrıca işleme sırasında titreşimi önleyen eşit olmayan talaş kanalları bulunuyor. JHP780 daha da sağlam olması için çift merkezli olarak tasarlandı. Bu özel seri, çoğunluğu uzay ve havacılık uygulamaları olan özel ihtiyaçlara yönelik olarak, iki farklı geometride ve iki farklı karbür kalitesinde temin edilebilecek. www.secotools.com/jabro_hpm
EDGE [1 •2011]
25
ÖZETLE
Yazılımda devrim BU İLKBAHARDA SECO MÜŞTERİLERİ takım yazılımında tamamen yeni bir yaklaşıma tanık oluyor: Müşteri Arayüzü (Customer Interface). Seco'nun müşteri etkileşim uygulamalar paketi, Seco ürünleri hakkındaki en yeni (ve dolayısıyla en güvenilir) bilgileri kullanıcılara ulaştırıyor. www.secotools.com sitesindeki yeni kullanıcı işlevleri CI paketini hizmetlerin tek noktadan alınabildiği bir mağazaya dönüştürüyor. Uygulamalar arasında ürün arama kılavuzu, kesim verilerinin daha hassas hesaplanmasını sağlayan yeni bir çözüm ve Seco'nun diş açma ürünlerini destekleyen yeni bir sihirbaz bulunmakta. Bu yenilikler, Seco'nun geniş ürün yelpazesinin yanında kapsamlı bir hizmetler paketi sunmak için gösterdiği çabaların bir sonucudur. (Seco Tools web sitesinden servis güncellemelerine göz atmayı unutmayın.)
HER KOMPOZİTE UYGUN KARBÜR FREZELER JABRO JC800 SERİSİ VE Seco Feedmax™ Dura Kaplamalı Matkaplar, kompozit parçaları daha etkili şekilde işlemek için tasarlanmış freze serileridir. Bu seride, kompozit malzemelerin çok farklı taleplerini karşılamak için özel amaçlara yönelik geniş bir freze ürünü yelpazesi sunulmaktadır. Bu takımlar CFRP ve CFRP sandviç malzemelerde (Ti ve Al), GRP ile Al ve Ti içeren GRP'de ve çeşitli petek malzemelerde fiber kopmasını ve deleminasyonu önler, daha iyi kenar finişini elde edilmesini sağlar. Tüm frezelerde ve matkaplarda Dura adı verilen CVD elmas kaplama vardır. Dura, kompozit malzemelerin işlenmesi gibi zorlu görevler için ideal olan ve aşınmaya çok dayanıklı bir kaplamadır. www.secotools.com/jc800
KESİL ÇELİK KESİL SECO POZİTİF UÇLAR serisini C-lock MF2 talaş kırıcılı finiş ve yarı finiş işleme uçlarıyla genişletiyor. Yeni tasarım, etkili talaş çıkartma ve ısı kontrolü için tamamen Jetstream Tooling direkt soğutma sıvısı sistemine uyarlandı. MF2 uç, pozitif boşluk açıları sayesinde, çelik ve paslanmaz çelik işlemeyi kolaylaştıran düz kenar çizgisi tasarımıa sahip. Yeni MF2 talaş kırıcı TP1500, TP2500, TP3500, CP500 ve TM4000 kalitelerinin yanı sıra iki yeni Seco
26 EDGE [1•2011]
sermet kalitesinde, TP1020 ve TP1030 kalitelerinde de sunulacak. TP1020, yüzey finiş gereken uygulamalar için tasarlanmış kaplamasız, çelik ve paslanmaz çelikte düşük kesme verileri ile kullanılan bir sermet uçtur. TP1030 kaplamalı sermet uçtur ve TiSiN-TiAlN nanolaminate PVD içeriyor. Çok geniş bir uygulama yelpazesinde, yüksek hız ve ilerlemedeki aşınma direncini yeni bir seviyeye taşıyor.
Kişisel asistan HER MAKİNE OPERATÖRÜNÜN bir asistana ihtiyacı vardır, değil mi? Seco sayesinde sizin asistanınız artık parmaklarınızın ucunda. iPhone için Seco Tools Assistant uygulaması, her atölyede gün içinde ihtiyaç duyulabilecek temel hesaplamaları yapan basit bir program. Delik açma uygulamasında talaş kaldırma oranını mı bilmek istiyorsunuz? Kolay: Sadece kesme hızını, ilerleme oranını ve kesme derinliği girin; yanıt hemen çıksın. Uygulama daha pek çok hesaplamayı yapabiliyor ve bunlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Bir de diğer asistanlara göre çok büyük bir avantajı var: Tamamen bedava.
SİHİRLİ ÇOK KANALLI
YENİ JABRO-SOLİD2 genel işleme uygulamaları ürün ailesi, yeni üyesine hoşgeldin diyor: JabroSolid2 Multiflute. Her türlü yüksek kalite yüzey finiş uygulamaları için tasarlanan Multiflute (çok kanallı) takımının tek bir geometrisi var ve 4mm ile 25mm arasında boyutlarda temin edilebilecek. Şimdiden ”Solid Karbür Parmak Frezelerde Gelecek Nesil” takma adını alan Jabro-Solid2, Jab-
ro ürün koleksiyonu içinde yeni bir seri. Bir süre önce Seco, çok çeşitli malzemelerle çalışabilecek, çok amaçlı ama fiyat performans oranı cazip bir takım ihtiyacına karşılık vermek üzere Jabro-Solid2 serisini pazara sundu. O günden bu yana Jabro-Solid2 dünyanın her yanında, gerçek uygulamalarda müşterilere etkileyici performans sunmaya devam ediyor.
Sıkı tutun TAKIMLAR NE KADAR İYİ TUTULURSA hız o kadar yüksek, sonuçlar o kadar iyi olur. Bu özellikle uzun işleme süreleri için daha da geçerlidir. Easyshrink® 15 adlı kullanıma hazır bu cihaz, her türlü sap malzemesi için hızlı ve ekonomik tutma ve bırakma sağlıyor. Operatörlere, önceleri ancak daha gelişmiş model olan Easyshrink 20 ile elde edilebilen seviyede bir takım tutma güvenilirliği veriyor. Easyshrink 15, tutucunun ön tarafını genişletmek için hızlı endüksiyon ısıtma yapıyor ve takım sapının girmesine olanak veriyor. Ardından Easyshrink, takımı sıkıca yerinde tutmakta olan tutucuyu soğutuyor. Uzun ve kısa tutucular için ve de 3mm ile 32 mm arası takımlar için uygun olan bu basit ve etkili cihaz randımana önemli katkıda bulunuyor.
EDGE [1 •2011]
27
KALLISTA IMAGES
6mm MÜKEMMEL
BEDEN UYUMU
Solid karbür parmak freze femoral parçayı tam profilinde üretir
SECO TAKIMLARI kimi zaman ekipmanlarımızı kimi zaman çevremizi şekillendirir. Ama kimi zaman da bedenimize şekil verir. Tıp teknolojisi alanında çalışan firmalar, diz eklemleri gibi sentetik protezler yaratmak için özel Seco ürünlerini kullanıyor.
Eklem takımı
8mm Wiper parmak freze: tibial tablanın tabanındaki hassas yüzeyi işler.
02766490 ST20106289 TR
Özel form parmak freze: ultra pürüzsüz eklem yüzeyini üretir