UNDP GEF Küçük Destek Programı (SGP) HAYALET AVCILIĞA SON PROJESİ GELİŞME RAPORU PROJE ÖZETİ
Projemiz çeşitli sebeplerden yaşanan ağ kayıpları sebebiyle dipte avcılığını devam ettiren hayalet avcılık konusunda farkındalık yaratma ve mevcut ağların resif alanlarından temizlenerek biyolojik çeşitliliğin devamlılığına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra yapılacak eğitim ve bilgilendirme toplantılarıyla hedef bölgedeki balıkçılara ve yöre halkına ülkemizdeki su ürünleri kaynaklarının sürdürülebilirliği, yeni av araçları ve metotları hakkında bilgiler edinmelerini sağlayarak kapasitelerini arttırmaya odaklanmıştır. Projede görev alacak 20 genç, proje öncesinde dalış eğitimleri alacaklar. Projede balıkçılar ile yapılacak anketler sonucu belirlenecek ortalama 20 bölgede deniz temizlik çalışmalarına aktif katılım sağlayacaklardır. Amacımız bu bölgelerde hayalet avcılığa devam eden ağların ortamdan uzaklaştırılarak, deniz canlılarına yaptığı etkiyi azaltmaktır. ÇANAKKALE KOZA GENÇLİK DERNEĞİ Çanakkale Koza Gençlik Derneği; genç, kadın, engelli ve çocukların sosyal, fiziksel ve kültürel gelişimleri, sorunlarının çözümü, aktif vatandaşlıklarının desteklenmesini hedeflemektedir. Dernek, yerel, ulusal ve uluslararası çalışmalar ile gençleri, kadınları, engellileri ve çocukları ilgilendiren özel sektör, kamu kurumları ve üniversitelerle iş birlikleri kurarak bu özel ilgi gruplarının kişisel bilgi ve becerilerinin arttırılması, çevre, aktif katılım, insan hakları, demokrasi konularında bilgi ve kapasitelerinin arttırılmasını amaçlar. Derneğimiz, gençlerin sorumluluk ve aktif rol alarak, bireysel ve profesyonel gelişimine katkıda bulunmayı, yerel, ulusal ve küresel konularda farkındalıklarının artmasını, kültür ve değerleri- nin bilincinde ve farklı kültürlere saygılı vatandaşlar olmalarını desteklemeyi ve bütün çalışmalarda “genç çözüm” ilkesini uygulamayı amaçlar. GEF Küçük Destek Programı Nedir? GEF Küçük Destek Programı (SGP) Küresel Çevre Fonu'nun (GEF) bir parçasıdır. Sivil toplum kuruluşlarının ve yerel toplulukların biyolojik çeşitliliğin
korunması ve sürdürülebilirliği, iklim değişikliği ve arazi bozunumu ile mücadele faaliyetlerinde destek sağlar. SGP, doğa tahribinin hepimizi tehdit ettiği ancak, genelde hassas ekosistemlerde yaşayan ve geçimleri doğal kaynaklara bağlı olan yoksulların daha çok risk altında olduğu gerçeğinden yola çıkmaktadır. Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55
Doğa koruma ve yenileme amacına yönelirken, insanların refahı ve geçim kaynaklarını da gözeten sivil toplum projelerine fon ve tecrübe desteği veren SGP,
yerel ve sivil girişimin, insani ve çevresel gerekler arasındaki ince dengeyi kurabileceği inancı ile hareket eder. SGP, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından uygulanır ve Birleşmiş Milletler Proje Hizmetleri Ofisi (UNOPS) tarafından 127 ülkede yürütülür. UNDP bu programı, GEF'in üç uygulayıcı kurumu olan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), UNDP ve Dünya Bankası adına uygular. Detaylı bilgi için : sgp.undp.org
PROJE FAALİYETLERİ VE ÇIKTILARI 1. Proje Eğitimleri Projemiz kapsamında gönüllü olan 20 genç (10 erkek – 10 kadın) öncelikle CMAS 1* Dalıcı Eğitimi almışlardır. 5 teorik ders, 5 pratik ders olarak süren eğitimler toplanda 10
gün, 32 saat olarak gerçekleşmiştir.
2. Proje Anketleri Proje başlangıcında gönüllüler tarafından yapılan farkındalık anketi 3 soruluk olarak, toplumun farklı kesimlerinden kişilerin konu ile ilgili bilgilerini ölçmek amacıyla hazırlanmıştır. Farkındalık anketi başta Çanakkale Merkez ilçesi olmak üzere Eceabat, Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55
Kilitbahir, Kepez, Geyikli ve Ezine’de 287 kişi ile yapılmış ve ilgili sorulara yönelik cevaplar şu şekilde olmuştur. -
Hayatlet Avcılık Nedir? %5 Denizde kaybolan ağlardır.
%70 Bilmiyorum -
%25 Fikrim yok Hayalet Avcılığın çevreye etkilerini biliyor musunuz? (Hayalet Avcılığın tanımı açıklandıktan sonraki soru) %11 Deniz Kirliliği %2 Ekolojik Tehlike %3 Canlılara zarar veriyor %7 Yunuslara, kaplumbağalara zarar verir %2 Balık yuvalarını bozar %5 Mercanların, resiflerin üstünü örter, zarar verir.
%60 Bilmiyorum %10 Fikrim Yok
-
Hayalet Avcılığın azaltılması ile ilgili neler yapılabilir? %80 Devletin balıkçı denetimlerini arttırması gerekli / Devlet kontrol etmeli %5 Temizlik çalışmaları yapılmalı %10 Balıkçılar kaybettiği ağları bildirmeli ve zarar vermeden hemen çıkarılmalı
%5 Fikrim Yok Yapılan anketlerin sonuçlarında da görüldüğü gibi, hayalet avcılık ile ilgili bilgi sahibi kişiler çok azdır. Anket grubunda yer alan kişilerin, eğitim seviyeleri arttıkça konu ile ilgili daha fazla cevap verebildiği tespit edilmiştir. (Yada tahmin yürütebildiği.) Hayalet avcılığın çevreye olan etkileri ile ilgili verilen cevaplarda çıkan %60 oranında bilmiyorum cevabı konumuzun denizlerin sürdürülebilirliği için ne kadar tehlikeli olduğunu arz eden bir cevaptır. Anketler sırasında hayalet avcılığın denizlere ve balıkçılığa etkisi anlatıldığında, özellikle böyle bir konunun devlet tarafından takip edilmesi/edecek sistemler kurulması gerektiği tüm sorular arasından en büyük oranı alan cevaptır.
3. Proje Tespit ve Temizlik Dalışları Ağ kayıplarını tespit etmek için gerçekleştirilen anketler başlıca hedef bölgelerde av yaptığı bilinen balıkçıların olduğu liman ve balıkçı barınaklarında yapıldı. Anketler; Çanakkale, Eceabat, Kumkale, Yeniköy, Kabatepe, Seddülbahir, Güneyli, Kavak, İbrice ve Ece Limanında gerçekleştirildi. Bölgede uzatma ağı ile avcılık yapan 330 balıkçının %40’ına ulaşılabilmiştir. Anket yapılan toplam 132 balıkçının son 3 yılda kaybettiği toplam ağ miktarı
100 – 150 km’dir. Kaybedilen toplam ağ türlerinin dağılımı %40 oranında marya, %25 oranında barbun ağı, %15 karides ağı ve %20 oranında diğer ağ türü olmuştur. Ağ
%15 ile av aracı çatışması (troll gırgırların ağları sürüklemesi) ilk sırada yer alırken, %65 ile dip / zemin yapısı, %10 oranın hava şartları ve %10 oranında kalitesiz malzeme kullanımı / sabotaj olmuştur. kayıplarının sebepleri arasında
Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55
Anketler sonucu belirlenen 35 bölge, gerçekleştirilen 60’ın üstünde tespit dalışları ile 20’ye düşürülmüş ve ulaşımı kolay bölgelere öncelik verilmiştir. Bu kapsamda bölgelerin dağılımı ve yakınlığı şu şekilde olmuştur; Gökçeada çevresinde 7 bölge, Bozcada çevresinde 3 bölge, Mavri (Eşşek Adası) çevresinde 6 bölge, Saroz (Büyük Kemikli, Kömür Limanı, Yeniköy) Çevresinde 4 bölge belirlenmiştir. Tespit edilen Majestik batığı üzerinde bulunan ağların çıkartılabilmesi için İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden, Sahil Güvenlik Komutanlığı’ndan ve Liman Başkanlığı’ndan izinler alınmıştır.
Gerçekleştirilen dalış ve temizlik çalışmaları kapsamında 3 farklı tekne kullanılmış ve teknelerin özellikle ağları yukarı çekebilecek güçte ırgatlarının olması istenmiştir. Temizlik kapsamında kurtarılan ağların özellikleri; 1. Kurtarılan ortalama ağ uzunluğu: 3
km. 2. Kurtarılan ağ türleri: Marya Ağı, Barbun, Gırgır Ağları, Voli Ağı ve türü tespit edilemeyen ağlar 3. Çıkarılan kurşun miktarı: 500 kg. 4. Ağların kurtarıldığı bölgelerde bulunan canlı miktarı ve türü: 20 balık türü (Sargoz, Iskatari, Müren, Papaz Balığı, Karagöz, Sivriburun Karagöz, Orfoz, Sinarit, Mercan Akya, Eşkina, Melanur, Vatoz, Orkinos, İzmarit, Lapin, Çırçır, İskorpit, Lipsoz ve Kayabalığı çeşitleri) 2 cephalapod türü (Ahtapot, Kalamar Yumartaları), Crustecea türleri (Teke, Yengeç vb.)
4. Temizlenen bölgeler içerisinde yer alan 3 bölgede temizlik sonrasındaki canlı türü ve yoğunluğu üzerine sayısal ve görsel kayıtlar almak (3 ay boyunca) Projemizde gerçekleştirilen temizlik çalışmaları sonucunda belirlenen 3 bölge sırasıyla Majestik Batığı (Seddülbahir açıkları, 18-32mt.), Gökçeada Aydıncık Burnu (27 mt.) ve Mavri Adası (Eşek Adası) Anadolu Burnu (18-24mt.) olmuştur. 3 bölgede toplam 60 dalış gerçekleştirilmiştir. Ağ kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde kurulan 50 metrelik hat çevresinde gerçekleştirilen tespit çalışmalarında dalgıçlar 2’şer kişilik gruplar halinde dalınmıştır. Önceden hazırlanmış ve bölgede bulunduğu bilinen balık ve diğer canlı türlerinin yer aldığı mat panolar; dalgıçların hat boyunca turları boyunca görünen balıkların işaretlenmesi ile kayda alınmış ve ortalamaları kayda geçmiştir. Her bölgede tespit çalışması için 2’şer kişilik 2 grup çalışmış ve bu 4 kişinin aldığı kayıtların ortalaması kayda alınmıştır. Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55
Tespit çalışmalarını gerçekleştiren 2 grup, günün farklı saatlerinde (11.00 ve 17.00) hedef bölgede çalışma yapmıştır. Tespit çalışmalarını gerçekleştiren dalış ekipleri, dalışlardan önce proje danışmanız Doç. Dr. Adnan AYAZ tarafından “sualtı araştırma teknikleri ve canlı türleri” üzerine özel eğitim almışlardır. Bölgelerde kayda alınan canlı türleri Balık Türleri Karagöz Sivriburun Karagöz Sargoz (Sarıgöz) Mırmır Gümüş Mercan Kupes Müren Sinarit İzmarit Lahos Orfoz İskorpit Lüfer Ahtapot Böcek (Palinurus vulgaris) Sübye Istakoz Akya Mığrı Kaplumbağa Toplam
1. Ay Ortalaması 62 23 44 15 17 24 77 8 12 60 5 2 29 48 8 9
2. Ay Ortalaması 82 12 39 22 30 12 55 10 20 43 7 6 42 55 24 12
3. Ay Ortalaması 54 28 42 19 42 36 82 14 19 112 12 5 33 47 19 14
4 6 10 7 4 446
9 12 17 12 2 509
5 16 15 16 3 594
Dalışlarda tespit edildiği kadarıyla bölgelerde oluşan en büyük canlı türü değişimi konakçı (bulunduğu bölgeye yuva yapan) türlerde gerçekleşmiştir. Delik, taş altı gibi bölgelere yuva yapan; lahoz, orfoz, müren, mığrı, böcek ve istakoz gibi türlerdeki artış; ağların canlı biyomasına etkisini kanıtlayan en büyük örnekler olarak alınabilir. Fakat daha çok yemlik arayışında ve akım döneminde olan balık türlerinden lüfer, levrek, karagöz türleri konusunda değişimi kayıt altına almak ve bu konudan çıkarım yapmak çok doğru olmayacaktır. (Akım döneminde/Yumurtama döneminde olan türler oldukları için sayılar çok dengesizdir.) Bu konuda uzun dönemli (en az 12 ay) bir izleme çalışmasının ve bölgedeki değişimin izlenmesi daha net veriler elde edilmesine katkı sağlayacaktır.
Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55
Çanakkale Koza Gençlik Derneği Proje Koordinatörü: Mustafa Emir CiLASIN – emircilasin@hotmail.com / 0543 837 77 69 Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28 / 29 Merkez ÇANAKKALE www.kozagenclikdernegi.com - Tel/Fax: 0(286) 213 56 55 UNDP GEF Küçük Destek Programı (SGP) Ulusal Koordinatör: Gökmen Argun – gokmen.argun@org - www.gefsgp.net Tel: 0(312) 454 11 31 Belgegeçer: 0(312) 496 14 65
Çanakkale Koza Gençlik Derneği Kemalpaşa Mah. Fetvane Sok. Yalı Hanı Kat:2 No:28/29 Merkez – Çanakkale www.kozagenclikdernegi.com Tel/Fax: 0(286) 213 56 55