Opracowanie merytoryczne i redakcja: Tomasz Gliński, Aneta Król, Karolina Kubicka, Michał Piasecki, Anna Połocka, Emilia Sadkowska Zdjęcia: Karolina Kubicka Wydawca: Stowarzyszenie Homo Politicus www.homopoliticus.org.pl
Publikacja powstała w ramach projektu pn.: Rzecznik Spraw Lokalnych współfinansowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach programu FIO 2014
Egzemplarz bezpłatny Kielce, 2014 r.
Wstęp
Lokalne rzecznictwo jest głosem aktywnych mieszkańców, którzy mówią w imieniu członków swojej wspólnoty, sygnalizują problem występujący w swoim sąsiedztwie i starają się go rozwiązać poprzez różne metody. Podstawowymi celami rzecznictwa lokalnego jest zamienienie problemów w rozwiązania, które sprawiają, że otoczenie w którym żyjemy jest przyjazne, a mieszkańcy bardziej wrażliwi na problemy oraz bardziej zintegrowani. Metody rzecznicze z powodzeniem stosowane są od lat w zachodnich demokracjach. Rzecznikiem może być każdy, bez względu na wiek, obywatelstwo czy przynależność do grupy na rzecz której chce się działać. Projekt w ramach którego stworzona została publikacja realizowany był przez Stowarzyszenie Homo Politicus. Jest to kielecka organizacja pozarządowa działająca na rzecz rozwoju kultury obywatelskiej wśród mieszkańców. Pracujemy z ludźmi pokazując im możliwości wzięcia lokalnych spraw w swoje ręce. Naszym celem są z jednej strony silne społeczności sąsiedzkie, zachęcanie do partycypacji obywatelskiej, ale także integracja kieleckich cudzoziemców. Projekt Rzecznik Spraw Lokalnych jest tego najlepszym przykładem. Celem projektu realizowanego przez sześć miesięcy w 2014 roku było podniesienie poziomu wiedzy i świadomości Kielczan na temat rozwiązywania lokalnych problemów poprzez rzecznictwo oraz tworzenie form rzeczniczych m.in. przy wykorzystaniu metod audiowizualnych. W ramach projektu mieszkańcy Kielc wraz z animatorami zdiagnozowali problemy występujące na trzech kieleckich osiedlach (Zagórze, Ślichowice, Bukówka), stworzyli filmy rzecznicze stanowiące załącznik do publikacji oraz przeprowadzili spotkania z mieszkańcami i radnymi w celu wywarcia wpływu na wprowadzanie zmian w tych trzech sąsiedztwach. W tym miejscu chciałbym również bardzo serdecznie podziękować za zaanga- żowanie w projekt. Podziękowania składam zarówno członkom Stowarzyszenia, wolontariuszom jak również samym mieszkańcom, którzy włączyli się w projekt jako rzecznicy zmian w swojej okolicy. Widząc tę aktywność muszę przyznać, że czas aktywistów w Kielcach właśnie nadchodzi i aby nie zmarnować tej energii mam nadzieję, że publikacja przyczyni się do kolejnych fantastycznych inicjatyw społecznych.
Tomasz Gliński
Prezes Zarządu Stowarzyszenia Homo Politicus
3
1. Zorganizuj happening
Jeśli widzisz w swojej okolicy problem, którym nikt z władz Twojego miasta nie chce się zająć przejmij inicjatywę i zorganizuj happening. Zbierz grupę obywateli, którym także przeszkadza zaistniały problem i wspólnymi siłami spróbujcie zainteresować resztę społeczeństwa. Pamiętaj, aby happening był legalny. Możesz to zrobić w prosty sposób. Zgłoś go do urzędu miasta lub gminy, na którego/której terenie chcesz go zorganizować. Najwcześniej 30 dni, a najpóźniej na 3 dni przed planowanym działaniem złóż w sekretariacie urzędu odpowiednie pismo, możesz je wysłać również listem poleconym na adres urzędu.
2. Informuj mieszkańców o problemach okolicy
Bardzo duża grupa osób z naszego otoczenia nie zwraca uwagi na problemy, z którymi zmagamy się na co dzień. A jeśli je widzą to nie próbują ich niwelować, przyzwyczajają się i staje się to dla nich czymś normalnym. Możesz to zmienić. W jaki sposób? Otóż to bardzo proste. Zorganizuj spotkanie w osiedlowym domu kultury i naświetl im zaistniały problem. Możesz to zrobić również za pomocą plakatów, ulotek czy nawet chodzenia od domu do domu. Pokaż, że nie musimy tego akceptować, a możemy to po prostu zmienić.
Mieszkanka Bukówki zamieszczająca swój wpis na tablicy obywatelskiej
4
3. Stwórz wystawę
Chcesz pokazać młodemu pokoleniu jak wyglądało Twoje miasto 20-30 lat temu? Zbierz fotografie sprzed lat – zapytaj starszych sąsiadów, swoich dziadków czy też udaj się do biblioteki i stwórz wystawę zdjęć z tego okresu. Możesz to zrobić w osiedlowym domu kultury, lokalnym festynie.
4. Daj dobry przykład
Nikt nie lubi hipokryzji. Jeśli próbujesz walczyć np. o trawnik bez psich odchodów to pamiętaj o tym, że wychodząc na spacer ze swoim psem Ty również musisz po nim sprzątać. Nie wymagajmy od ludzi tego czego sami nie jesteśmy w stanie zrobić.
Radni miasta i województwa na spotkaniu z mieszkańcami
5
5. Nagraj film
Metody audiowizualne są skutecznym sposobem zwracania uwagi na problemu lokalne. Dzisiaj każdy telefon ma kamerę. Nagraj film o problemach w twojej okolicy. Może to być na przykład wywiad czy reportaż, ale też flash mob czy scenka. Jak już nagrasz film, wyślij go radnym, spółdzielni i mediom oraz umieść go na portalu społecznościowym. Sukces gwarantowany.
6. Spotkanie z mieszkańcami
Zorganizuje spotkanie z mieszkańcami twojej społeczności. Bezpośredni kontakt z sąsiadami pomaga w rozwiązywaniu problemów i wzmacnianiu więzi społecznych. Zaproś na spotkanie radnych, spółdzielców i media. Przedstaw im problemy i buduj dialog między mieszkańcami a decydentami. W twojej okolicy na pewno jest miejsce spotkań takie jak osiedlowy klub, remiza czy jednostka oświatowa. Jak wytłumaczysz właścicielom, że organizujesz akcję społeczną, to uda Ci się ominąć koszty wynajmu.
Lokalne działaczki osiedla Bukówka
6
7. Zorganizuj protest
Problem jest poważny i wymaga pilnej uwagi władz? Zorganizuj lokalny protest. Zachęć sąsiadów, zróbcie tablice z postulatami i pójdźcie wspólnie pod drzwi decydentów lub na miejsce problemu. Pamiętaj, żeby zgodnie z danym prawem zgłosić zgromadzenie do władz miasta. Protesty są zawsze medialne. Pomyśl nad niekonwencjonalnym pomysłem, który jednocześnie nie przeszkodzi w funkcjonowaniu reszcie mieszkańców.
8. Zdiagnozuj problemy okolicy
Kartka, długopis i trochę wolnego czasu. Tyle potrzeba, żeby przeprowadzić ankietę potrzeb wśród mieszkańców. Możesz użyć do tego testu diagnostycznego. Do ankiety dołącz zdjęcia problematycznych miejsc. Im więcej ankiet tym większa reprezentatywność badania. Możesz stworzyć mapę problemów lokalnych, a później monitorować czy dana sprawa została rozwiązana.
Spotkanie z mieszkańcami Zagórza
7
9. Załóż organizację rzeczniczą
Wystarczą 3 osoby, żeby założyć nieformalne stowarzyszenie. Jeśli potrzebujesz czegoś więcej, zarejestruj organizacje w sądzie. Postulaty organizacji pozarządowych są lepiej dostrzegane niż pojedyncze głosy mieszkańców. Patrz na ręce władzy, karć za błędy i konsekwentnie monitoruj ich naprawianie. Jeśli decydenci poczują twój oddech na plecach, dwa razy pomyślą przed każdą podejmowaną decyzją
10. Dokumentuj
Idziesz przez osiedle i widzisz zniszczony przystanek? Rób zdjęcia, nagrywaj filmy, opisuj zdarzenia. Lokalne służby nie zobaczą wszystkich szkód czy innych problemów. Dzięki Tobie szybciej na nie zareagują.
Rozmowa uczestników spotkania dotyczącego problemów Bukówki
8
11. Zachęcaj do udziału w wyborach
Rozmawiaj z sąsiadami i przekonuj że ich głos w wyborach ma znaczenie. Możesz rozdać ulotki z argumentami za głosowaniem. Zorganizuj akcję „moje osiedle będzie miało największą frekwencję” i motywuj mieszkańców do włączenia się w nią. Są organizacje, które w tym pomagają dostarczając m.in. ulotki – Masz Głos, Masz Wybór.
12. Aktywnie uczestnicz w spotkaniach wspólnot
Nagle dowiadujesz się o podwyżce czynszu? A może twój blok został brzydko przemalowany? To wszystko dlatego, że nie było Cię podczas podejmowania decyzji. Przychodź na spotkania spółdzielni i wspólnot, zabieraj głos, głosuj i proponuj zmiany. Nieobecni nie mają głosu!
Warsztaty Rzecznika Spraw Lokalnych
9
13. Dzielnicowy
Poznaj dzielnicowego, zdobądź jego numer telefonu i alarmuj go o łamaniu prawa. Powinien przybyć wcześniej na miejsce zdarzenia niż służby z centrali. Buduj z nim dobre relacje, aby zawsze Cię wysłuchał. Nie ma dzielnicowego w twojej okolicy? Zbierz podpisy mieszkańców i przedstaw odpowiedni wniosek policji.
14. Konsultacje
Uczestnicz w konsultacjach społecznych. Zwykle są one organizowane przy budowie nowych dróg czy chodników. Nie pozwól, żeby bez Twojej zgody zabrano Ci kawałek posiadłości, albo droga dla rowerów została pominięta w projekcie remontu.
Sonda uliczna z mieszkanką Bukówki
10
15. Napisz projekt do budżetu obywatelskiego
Jeśli w Twoim mieście lub wsi organizowany jest budżet obywatelski, zgłoś do niego projekt. Potem zachęcaj mieszkańców do głosowania na niego. Nawet jeśli nie wygra, to zwróci uwagę władzy na lokalne braki. Twoja gmina nie organizuje budżetu obywatelskiego? Zachęć organizacje pozarządowe, media i mieszkańców do namowy władz, aby taką inicjatywę zrealizować. Zwiększa ona partycypację obywatelską społeczeństwa.
16. Plan zagospodarowania przestrzennego
Uczestnicz w pracach nad stworzeniem planu zagospodarowania przestrzennego czy studium uwarunkowań dla Twojej okolicy. Będziesz miał wpływ na to gdzie powstanie plac zabaw, gdzie sklep, a gdzie kolejny blok czy osiedle domków. Poznając plan, poznasz przyszły wygląd Twojego osiedla lub wsi.
Mieszkaniec Zagórza zamieszczający swój wpis na tablicy obywatelskiej
11
17. Przeglądaj Biuletyn Informacji Publicznej
Instytucje publiczne mają obowiązek zamieszczania ważnych ogłoszeń czy przetargów na swoich stronach internetowej. Odwiedzaj je często, aby nic Cię nie ominęło. Jeśli zauważysz że BIP nie jest aktualizowany zgłoś to władzom gminnym, a jeśli będzie trzeba to złóż skargę do organów kontroli.
18. Kontaktuj się z jednostkami
oraz wydziałami w swoim mieście
Wyszukaj osoby odpowiedzialne w urzędzie za dany obszar w mieście czy gminie. Pisz do nich bezpośrednio pomijając oficjalną drogę administracyjną. Szybciej uzyskasz odpowiedź i załatwisz swoją sprawę. Odpowiedź przez e-mail czy telefonicznie ma taką samą moc sprawczą jak oficjalne pismo. Mimo wszystko staraj się, aby urzędnicy odpowiadali na piśmie. Jest to dla Ciebie ubezpieczenie, gdyby później próbowali się wycofać ze swoich słów.
Kieleccy radni na spotkaniu z mieszkańcami
12
19. Stwórz TV lokalną
Możesz zacząć od portalu You Tube. Zamieszczaj tam lokalne wiadomości video. Jeśli przyciągniesz uwagę mieszkańców, rozwiń serwis, postaraj się o dofinansowanie miasta. Zbierz lokalnych społeczników – reporterów. Promuj telewizję na portalach społecznościowych oraz wśród mieszkańców.
20. Napisz petycję
Napisz petycję do wójta, burmistrza czy prezydenta miasta. Opisz w niej problem, przedstaw argumenty i zbierz podpisy mieszkańców. Wyszukaj dobre przykłady w Internecie. Możesz zorganizować akcję zbierania podpisów na ulicy czy przejść po domach i mieszkaniach. Władza ma obowiązek ustosunkować się do petycji. Jeśli decyzja będzie negatywna, proś o wyjaśnienie lub skieruj sprawę do mediów.
Dysputa na temat Zagórza i okolicznych problemów
13
21. Odwiedź władze spółdzielni
Jeśli Twój problem może być rozwiązany przez spółdzielnie, odwiedź administrację osobiście. Czekanie na odpowiedź pocztą wydłuża okres załatwienia sprawy. Do spółdzielni masz zawsze blisko. Zgłaszaj jej pracownikom problemy i wspólnie szukajcie rozwiązań.
22. Spotkaj się z władzami
Sprawdź kiedy radni Twojego okręgu mają dyżur. Przyjdź i przedstaw problem. Pamiętaj, żeby takie spotkanie udokumentować. Przyjdź drugi raz i spytaj co radny zrobił, aby ten problem rozwiązać. W taki sam sposób rozmawiaj z policją czy strażą miejską.
Facylitator spotkania na Ślichowicach
14
23. Wezwij policję/straż miejską
Ktoś łamie ciszę nocną? Pijani ludzie zaczepiają kogoś pod sklepem, a może sąsiad nie segreguje śmieci? Wezwij straż miejską lub dzielnicowego. Jeśli jakieś niepokojące zdarzenie powtarza się często, poproś o regularny patrol służb.
24. Stwórz własny projekt
Masz pewien pomysł, który pozytywnie zmieniłby Twoje otoczenie, ale nie posiadasz środków do jego przeprowadzenia? Nic straconego! Napisz projekt, dzięki, któremu możesz uzyskać potrzebne fundusze na realizację Twojej idei. Poszukaj konkursów grantowych i postaraj się o dofinasowanie go.
Grupa warsztatowa osiedla Zagórze
15
25. Spotkaj się z radnymi
Opowiedz o swoim problemie radnemu z Twojego okręgu. Radni reprezentują wyborców, przyjmują postulaty mieszkańców i przedstawiają je organom gminy do rozpatrzenia. Wielu też jest wstanie podpowiedzieć jak można rozwiązać problem poza radą gminy. Informacje o kontakcie do radnych znajdziesz na stronie urzędu gminy w której mieszkasz.
26. Zaproś dziennikarza na interwencję
Bardzo często skutecznym sposobem na rozwiązanie problemu który widzisz w swojej okolicy jest nagłośnienie go. Rozwiązanie to pomaga szczególnie w sytuacji, kiedy nie możesz liczyć na pomoc ze strony radnych czy urzędników. Napisz do dziennikarza krótką notkę przedstawiając dlaczego problemem dla twojej społeczności jest ważny. Pomocne będzie dołączenie do wiadomości zdjęć. Mogą być wykonane nawet aparatem telefonicznym. Pamiętaj żeby opisać: 1. Problem. 2. Określić kogo on dotyczy. 3. Podać lokalizację. 4. Zdjęcia lub inne załączniki. 5. Zostawić kontakt zwrotny.
Warsztaty Rzecznika Spraw Lokalnych
16
27. Zainteresuj problemem organizacje pozarządowe
Organizacje pozarządowe zrzeszają mieszkańców w celu m.in. wywierania wpływu w obszarach w których się specjalizują (np. Stowarzyszenie Mieszkańców ul. Stanisława Kostki w Kielcach dba o interesy członków oraz całej wspólnoty. Jest jej głosem zarówno przed radnymi, dziennikarzami, urzędnikami. Organizuje protesty, festyny, integruje mieszkańców). Warto zainteresować problemem organizacje pozarządowe. Mają one sieć kontaktów, dzięki której potrafią rozwiązać problem z którym się zwróciłeś. Lista organizacji pozarządowych dostępna jest na ogół na stronach urzędu miasta lub też stronach trzeciego sektora (nazwa używana do określenia stowarzyszeń i fundacji). W Polsce jest to www.ngo.pl
28. Załóż bloga, stronę internetową
Aby skutecznie komunikować o problemach, rozwiązaniach lub też prowadzić dyskusję ze współmieszkańcami warto założyć bloga, stronę społecznościową bądź klasyczną stronę internetową. Pamiętaj o tym, że strony te żyją jedynie wtedy kiedy są systematycznie aktualizowane.
Wpisy mieszkańców prezentujące lokalne problemy
17
29. Wspieraj integrację
Wspieraj integracje między mieszkańcami Twojego osiedla. Możesz organizować spotkania, na których będą omawiane najważniejsze sprawy związane z Twoją okolicą. Zintegrowana społeczność lokalna ma dużo większy wpływ na władzę niż pojedyncze jednostki. Wspieraj wszelkie działania mające na celu rozwój i utrzymywanie jak najlepszych stosunków między Twoimi sąsiadami .
30. Opowiadaj o tym dlaczego rzecznistwo jest ważne
Rzecznictwo jest sprawdzonym sposobem na zmianę złej sytuacji w Twojej okolicy. Dzięki niemu można przekonać urzędników, radnych, samych mieszkańców do konieczności podjęcia interwencji. Dlatego też mów głośno o tym jak inni mieszkańcy mogą to robić i jak bardzo ważne jest aby Twoja społeczność umiała się organizować wokół ważnych spraw.
Rzecznik MZD omawiający z uczestnikami spotkania plany zagospodarowania przestrzennego Kielc
18
31. Załóż stronę na portalu społecznościowym (fan page)
Facebook to bardzo ważny komunikator w dzisiejszych czasach. Przez fan page możesz dotrzeć do wielu osób w każdym przedziale wiekowym. Na Facebooku Twoje ogłoszenia i informacje, które umieszczasz mogą być szybko aktualizowane i docierają w szybkim tempie do dużej grupy odbiorców. To doskonały sposób również na komunikowanie się z osobami, z którymi nie masz możliwości się spotkać .
32. Zmieniaj prawo
Każdy obywatel (w niektórych przypadkach też cudzoziemiec) może zmieniać prawo poprzez uczestnictwo w wyborach lokalnych/krajowych/euro- pejskich. Inną drogą jest wpływanie na zmianę prawa poprzez inicjatywy obywatelskie ale też konsultowanie aktów prawnych jako przedstawiciel organizacji pozarządowej. Skuteczne jest również zainteresowanie polityką, rozmowy z posłami/radnymi, lobbowanie na rzecz zmiany prawa.
Mieszkanka Ślichowic zamieszczająca swój wpis na tablicy obywatelskiej
19
33. Napisz artykuł
Napisz artykuł o problemach w Twojej okolicy. Może to być wywiad z radnym lub ważną osobą dla Twojego osiedla. Możesz go później umieścić w gazetce osiedlowej albo w gazecie lokalnej. W ten sposób znajdzie on z pewnością wielu odbiorców.
34. Włącz swoją okolicę w istniejące akcje społeczne
W Twojej okolicy z pewnością są organizowane różne akcje społeczne. Włącz w te akcje swoją rodzinę, znajomych i sąsiadów. Takie akcje mogą w dużej mierze pomóc w rozwiązaniu problemów Twojego osiedla lub poszczególnych jego mieszkańców.
Radny Sejmiku Wojewódzkiego – Grzegorz Gałuszka
20
35. Kandyduj
Kandydując w wyborach masz szansę na realizację wielu zmian. Zostając przedstawicielem swojej lokalnej społeczności możesz pokazać jak wiele jedna osoba może zrobić dla swojej okolicy i sąsiadów.
36. Nagraj własną audycję
Nagrywając audycję możesz wizualnie pokazać problemy jakie występują na Twoim osiedlu. Taka informacja może dotrzeć do większej grupy odbiorców kiedy umieścisz ją np. w Internecie.
Nagrywanie materiału wideo przez stację TVP Kielce
21
37. Stwórz gazetę osiedlową
Jeśli sprawy Twojej społeczności są dla Ciebie ważne stwórz z sąsiadami gazetkę osiedlową. Nie musi być ona obszerna ale powinna zawierać najważniejsze informacje z życia osiedla , ogłoszenia dotyczące Twojej społeczności i inne informacje przydatne w komunikacji między mieszkańcami. Taka gazetka może bardzo pomóc w realizacji np. akcji społecznych i nagłaśnianiu problemów jakie występują w Twojej okolicy.
38. Miej sojusznika w lokalnej wspólnocie religijnej
Wspólnota religijna jest prawdopodobnie najważniejszą i najbardziej liczną wspólnotą na Twoim osiedlu. Warto mieć zatem sojusznika w takiej wspólnocie, który pomoże w realizacji i nagłaśnianiu Twoich pomysłów.
Spotkanie z mieszkańcami Zagórza
22
39. Znajdź sojusznika
Jeśli potrzebujesz pomocy w działaniu na rzecz swojej najbliższej okolicy postaraj się znaleźć pomoc w postaci partnera lub koalicjanta (np. inna orga- nizacja pozarządowa, radny/radna, dzielnicowy ect.). Pomoc z zewnątrz przy rozwiązywaniu problemów sąsiedztwa zmobilizuje innych oraz pokaże rozmiar problemu którym trzeba się zająć
40. Wykorzystaj potencjał mieszkańców sąsiedztwa
Każdy z nas ma inne zainteresowania i inne pasje. W Twoim sąsiedztwie może znajdować się osoba która np. jest radnym, prawnikiem, lekarzem, urzędnikiem, budowlańcem ect. W każdej chwili możesz się do niego zgłosić i poprosić o pomoc. Dzięki doświadczonym ludziom z sąsiedztwa rozwiązanie problemów będzie jeszcze prostsze.
Uczestnicy dyskusji dotyczącej problemów Bukówki
23
41. Zjednocz ludzi wokół swojej okolicy
Możesz to zrobić poprzez wiele form - od założenia strony internetowej Twojej okolicy, poprzez fanpage na facebooku lub lokalną gazetę. Zaproś sąsiadów na spotkania z przedstawicielami władz aby porozmawiać o problemach dotyczących Twojego sąsiedztwa. Organizuj inicjatywy społeczne integrujące ludzi np. kino letnie czy imprezy sąsiedzkie.
42. Straż sąsiedzka
Jeśli pojawia się problem np. z aktami wandalizmu zbierz swoich najbliższych sąsiadów i zorganizujcie patrole sąsiedzkie. Kontrolowanie okolicy powinno zmniejszyć występowanie takich wypadków. O takich patrolach powinna wiedzieć straż miejska lub policja aby w razie większego niebezpieczeństwa zgłosić się do nich po pomoc.
Rzecznik Miejskiego Zarządu Dróg – Jarosław Skrzydło
24
43. Zarażaj swoim entuzjazmem
Będąc aktywną osoba w swoim społeczeństwie możesz pokazać jak wiele jedna osoba może zmienić w swoim otoczeniu. Pokaż swoim sąsiadom w jaki sposób można zmienić swoją okolicę – zachęć ich do uczestnictwa w akcjach społecznych, organizacjach pozarządowych. Większa grupa ludzi może zdziałać więcej niż pojedyncze aktywne jednostki.
44. Zaproś sąsiadów na konsultacje
Komunikowanie ze współmieszkańcami jest bardzo ważne. Pokaż biernym sąsiadom, że działanie na rzecz wspólnych interesów jest bardzo ważne. Dzięki temu możecie zmienić na lepsze swoją okolicę.
Uczestnik warsztatów Rzecznika Spraw Lokalnych opisujący dokonania swojej grupy na zajęciach
25
45. Rzecznictwo poprzez sztukę
Obraz przyciąga uwagę bardziej niż tekst na kartce. Pokazywanie problemów poprzez tabliczki z krótkimi hasłami pozwoli zapamiętać i zmienić najważniejsze problemy w Twojej okolicy – stwórz ulotkę – na której przedstawisz problem, chęć jego usunięcia oraz zmiany swojej okolicy. Ulotkę taką możesz wykonać razem ze swoimi sąsiadami.
46. Sołtys/Radny/lokalny autorytet polityczny
Jeżeli masz jakiś problem oraz nie wiesz jak go rozwiązać, a mieszkasz w małej miejscowości zgłoś się do swojego sołtysa, on pomoże Tobie oraz Twoim sąsiadom rozwiązać problem.
Grupa warsztatowa osiedla Ślichowice
26
47. Promuj zmianę w swojej społeczności
Zainteresuj problemem współmieszkańców bloku, osiedla, sąsiedztwa. Często bywa tak, że problem jest niedostrzegany przez innych mieszkańców. Rozmawiaj z sąsiadami, przyjaciółmi, informuj na stronach twojej społeczności oraz centrach waszego sąsiedztwa. Uświadomienie problemu jest pierwszym krokiem aby wspólnie móc się zebrać i rozwiązać go.
48. Korzystaj ze wsparcia
animatorów aktywności lokalnej
W twojej okolicy na pewno funkcjonują organizacje pozarządowe. Znajdź je na stronie http://bazy.ngo.pl/ i skontaktuj się w swojej sprawie. Pracownicy stowarzyszeń i fundacji z pewnością pomogą ci zainterweniować. Wielu z nich jest profesjonalnymi animatorami aktywności lokalnej.
Najmłodszy wolontariusz Stowarzyszenia
27
49. Weź sprawy w swoje ręce
Często możemy usłyszeć, że sprawy lokalne są ważne i każdy z nas się nimi interesuje ale niech zmianami zajmują się inni. W efekcie nikt nie jest rzecznikiem swojej wspólnoty a problemy, które są często bardzo proste i niekosztowne, coraz bardziej wpływają negatywnie na jakość życia na twoim osiedlu. Zmiany zacznij od siebie. Każdy, bez względu na wykształcenie czy wiek ma możliwość wpłynięcia na to, aby żyć w przyjaznym środowisku. Zmieniaj otoczenie i nie zrażaj się tym co mówią malkontenci.
50. Użyj wyobraźni
49 sposobów, które właśnie przeczytałeś jest tylko inspiracją do działania. Użyj wyobraźni i wspieraj dokonywanie zmian w swojej okolicy. Korzystaj z tego co przekazujemy w tym podręczniku, ale też twórz następne 50 sposobów, aby osiągać zamierzone cele.
Logo projektu Rzecznik Spraw Lokalnych
28
Rozmowa z mieszkańcami Zagórza na temat problemów okolicy
Mieszkaniec Zagórza zamieszczający swój wpis na tablicy obywatelskiej
29
Wolontariusz opowiada o tym co chciałby zmienić na Zagórzu
Tablica sąsiedzka na której zbieraliśmy problemy mieszkańców Zagórza, Ślichowic i Bukówki
Wywiad z mieszkańcami Ślichowic
30
Tablica sąsiedzka na kieleckim Zagórzu
Wywiad z mieszkańcem Ślichowic
Tablica sąsiedzka na kieleckiej Bukówce
31