PRAIRIEPLANTen
Deze serie ontstond in samenwerking met Lianne Pot, specialiste in siergrassen en prairietuinen. Lianne’s Siergrassen met kijk- en prairietuin en verkoop van siergrassen en prairieplanten is tot 1 november open op donderdag, vrijdag en zaterdag van 9-17 uur. Op 2 en 3 juli: themadagen ‘Kleur in de prairietuin’. Meer informatie: www.siergras.nl of www.prairietuin.nl
Wilde bergamotplant
Prairie komt voor in de volle zon op natte tot zeer natte, op vochtige en op droge tot zeer droge grond. De meeste prairieplanten groeien op een voedselrijke bodem met vochthoudende grond. Als we het over de ‘echte prairie’ hebben, hebben we het vooral over de hooggrasprairie. Hier zijn enorm veel vaste planten te vinden die prima geschikt zijn voor toepassing in de tuin. De planten uit de laaggrasprairie zijn geschikt voor armere zandgronden. Wilt u een prairietuin aanleggen dan is het belangrijk dat de bodem een goede structuur en drainage heeft. Zandgrond met leem is ideaal, maar ook op klei kunt u een prairietuin maken. Voeg aan kleigrond wat scherp zand en compost toe om de structuur te verbeteren. Bij lichte, arme zandgronden kunt u bentoniet en compost gebruiken. Bentoniet verbetert de vochthuishouding waardoor er minder voedingsstoffen uitspoelen. De bodem mag wel kalkrijk zijn (pH tussen 5,5 en 7). Een prairietuin kunt u dus op elke grond maken.
Monarda
onder de loep
Bij ‘de prairie’ denkt u misschien al snel aan droge grond, maar er komen wel degelijk prairies voor op vochtige grond. Prairieplanten groeien eigenlijk overal, zolang er maar voldoende zon is en het water niet stagneert. De bergamotplant of Monarda is zo’n prairieplant, die het prima op licht vochtige grond doet. Tekst en foto’s: Modeste Herwig
De bergamotplant (Monarda) groeit oorspronkelijk in Canada en NoordAmerika op de prairies, maar ook langs de randen van bossen. Het blad is aromatisch en zit aan stevige vierkante stengels. De kleurrijke lipbloemen staan in kransen en krijgen veel bezoek van allerlei insecten. De schutbladen zijn vaak ook gekleurd en dragen bij aan
Monarda’s met de mooie
felrode kardi-
naals-lobelia. 68 Bloemen & Planten
De wilde soorten zijn niet zo bekend, maar worden graag toegepast in de prairietuin. Monarda citriodora heeft blad dat sterk naar citroen geurt. De paarse bloemen staan in kran-
Monarda fistulosa
Monarda ’Mohawk’ en Agastache ’Blackadder’.
Monarda of bergamotplant
�iverse
Voor de tuin zijn er veel cultivars van Monarda met bloemen in witte, roze, rode en paarse tinten. ’Prärienacht’ is bijvoorbeeld een fraaie tuinvorm met zachtpaarse bloemen; ’Mohawk’ is roze en ’Saxon Purple’ felpaars.
Prairieplanten voor iets vochtige grond de schoonheid van de bloemen. Monarda is een prima snijbloem die lang goed blijft op de vaas. Na de bloei blijven de lichtgroene tot bruine zaadhoofden nog lang mooi. De Nederlandse naam bergamotplant verwijst naar de geur van het blad, die doet denken aan de geur van de bergamotsinaasappel. Deze geur is
bekend van de gearomatiseerde Earl Grey thee. De gedroogde bladeren van Monarda zijn geschikt voor potpourri of kruidenthee. De bergamotplant groeit het best in volle zon of lichte schaduw, in vruchtbare, doorlatende zandgrond die redelijk vochtig is. Droge perioden verdraagt de plant overigens ook goed. Het is aan te raden de pollen om de twee, drie jaar op te graven en de buitenste delen van de kluit opnieuw te planten. Helaas kan Monarda flink last hebben van meeldauw. Een goede standplaats is belangrijk om deze aantasting te voorkomen. Kies bij voorkeur sterke cultivars, zoals ’Jacob Cline’ (rood), ’Marshall’s Delight’ (helderroze) en ’Othello’ (paars). De opvallende vorm van de bergamotplant maakt hem tot een prima structuurplant. Zelfs in de winter is het silhouet nog decoratief. De bloemen gaan goed samen met andere rijke bloeiers, zoals duizendblad (Achillea), dropplant (Agastache), Iris versicolor, Lobelia cardinalis, guldenroede (Solidago) en met siergrassen.
juni 2011
■ Rode zijdeplant
Asclepias incarnata De stevige stengels zijn bezet met langwerpig blad. De rozerode bloemen zitten in schermen en geuren sterk naar vanille. Ook heel geschikt voor kleigrond. Vlinderplant. Volle zon. H 75-100 cm, B 7-8 ■ Palmzegge Carex muskingumensis Onopvallende bloempjes en lichtgroen blad dat al vroeg in het voorjaar verschijnt. Volle zon/halfschaduw. H 50-75 cm, B 7-8 ■ Amerikaanse blauwe iris Iris versicolor Deze verfijnde iris komt voor op vochtige prairies en oevers in Noord-Amerika. De bloemen zijn licht- of donkerblauw, fijn getekend. Volle zon/halfschaduw. H 50-75 cm, B 6-7 ■ Kardinaalslobelia Lobelia cardinalis
juni 2011
Opvallende, zuiverrode bloemen aan één kant van de stengel. Niet te droge grond, matig winterhard. Volle zon. H 100-130 cm, B 8-9 ■ Vingergras Panicum virgatum Dit siergras vormt dichte bossen opgaand blad en luchtige bloeiwijzen. Fraaie herfstkleur. Volle zon. H 100-125 cm, B 8-10 ■ Guldenroede Solidago canadensis ’Nana’ Makkelijke plant, die licht kan woekeren en wat lager blijft dan de overbekende guldenroede. Volle zon. H 75-100 cm, B 6-9 ■ Eendagsbloem Tradescantia Overhangend, grasachtig blad en kleine bloemen in bundeltjes van drie. Als de grond vrij droog is niet geschikt voor de volle zon. Volle zon/halfschaduw. H 50-75 cm, B 6-9
sen, meestal drie of meer vlak boven elkaar. Een echte vlinderplant. Monarda dydima is een wilde soort met rode bloemen. De meeste tuinvormen hebben deze soort als ouder. Het blad is sterk aromatisch. Monarda fistulosa heeft zachtpaarse bloemen en komt veel voor op de prairies. Deze soort werd door de indianen gebruikt om medicinale thee van te maken, onder andere goed tegen verkoudheid.
Monarda didyma
Prairieplanten mixen Voor een sprekende combinatie in de prairietuin plant u verschillende soorten door elkaar. Neem liefst een beperkt aantal soorten die zo’n beetje dezelfde groeiomstandigheden verlangen en ongeveer dezelfde concurrentiekracht hebben. De beplanting zal dan jaren achter elkaar mooi blijven met weinig onderhoud. De groeiwijzen van de diverse soorten moeten goed bij elkaar aansluiten en de bloeitijden moeten variëren van het voorjaar tot in de herfst. De planten worden steeds herhaald in kleine groepjes van bijvoorbeeld drie planten, en er is geen opbouw van laag naar hoog. Een geslaagde combinatie is bijvoorbeeld bergamotplant (Monarda fistulosa), pijpenstrootje (Molinia caerulea ’Edith Dudszus’), Panicum virgatum, kranssalie (Salvia verticillata ’Purple Rain’), guldenroede, eendagsbloem, Vernonia crinita ’Mammuth’ en ereprijs (Veronica longifolia ’Inspiration’). Voor kleur in mei-juni aan te vullen met de sierui Allium aflatunense ’Purple Sensation’ en de prairielelie (Camassia).
Ontwerp: Michael King
De vochtige prairie
In deze prairietuin is Monarda ’Scorpion’ gecombineerd met Veronica longifolia ’Inspiration’ en Helenium ’Waltraut’.
Bloemen & Planten
69