PIGUŁA AT CZ.10 – Formacja głowy i ramion Zespół projektu ATrakcyjne Spółki
Formacje odwrócenia trendu • ruchy cen (kształty na wykresie) zapowiadające możliwość odwrócenia trendu trwającego od dłuższego czasu – umożliwiają przewidzenie zasięgu nowego ruchu – istotne znaczenie odgrywa kształtowanie się wolumenu obrotów
• wygląd formacji odwrócenia trendu w teorii:
2
Cechy i uwarunkowania formacji odwrócenia trendu • trwają przez dłuższy czas i zapowiadają zmianę trendu głównego • mają znaczenie wtedy, gdy wytworzą się po silnym i długim trendzie • ich wystąpienie zapowiada przełamanie istotnej linii trendu • im większa formacja (jej wysokość) tym większy wynikający z niej potencjalny ruch cen • formacje zapowiadające odwrócenie trendu w hossie kształtują się zazwyczaj w okresie krótszym i cechują się większymi wahaniami cen niż formacje zapowiadające koniec bessy (gdyż ceny zazwyczaj spadają szybciej niż rosną) • wielkość wolumenu jest istotniejsza w przypadku kształtowania się trendu wzrostowego 3
Formacja głowy i ramion (RGR, ang. H&S) • formacja przypomina swoim wyglądem głowę i ramiona człowieka – formację tworzą trzy lokalne szczyty: głowa – szczyt oraz dwa ramiona – prawe i lewe – niższe wierzchołki (znajdujące się na zbliżonej wysokości) – od dołu formacja jest ograniczona linią wsparcia (zw. linią szyi), która łączy dna spadków (nie musi być płaska)
• występuje zazwyczaj na końcu długotrwałego trendu wzrostowego – kiedy proces powstania coraz wyższych szczytów i dołków traci impet – po okresie równowagi popytu i podaży linia wsparcia zostaje przełamana i rozpoczyna się trend spadkowy
• występuje najczęściej ze wszystkich formacji i jest najbardziej wiarygodna 4
Tworzenie formacji RGR – emocje (znaczenie wolumenu i zasięg wybicia) • kolejne szczyty powstają na coraz mniejszych obrotach – w trakcie tworzenia lewego ramienia wolumen jest najwyższy, następnie kształtowaniu się nowego szczytu (głowy) towarzyszy niższa aktywność inwestorów, a prawego ramienia najniższa
• ponownie wzrost wolumenu występuje podczas zbliżania się do linii szyi i jej przebicia (choć nie jest to warunek konieczny) – Uwaga! czasami następuje ruch powrotny do linii szyi (obecnie tworzącej poziom oporu), po czym dopiero rozpoczyna się silny trend spadkowy
• zasięg wybicia z formacji = wysokości głowy (minimalny!) 5
RGR w praktyce (przykład 1)
6
RGR w praktyce (przykład 2)
7
RGR w praktyce (przykład 3)
8
Znaki ostrzegawcze przed zmianą trendu • jeśli nowy szczyt powstanie przy niższych obrotach może to zapowiadać powstanie formacji RGR • jeśli korekta cen po ustanowieniu nowego szczytu (głowy) sięga linii szyi trend wzrostowy słabnie – korekta nie powinna przebić wierzchołka lewego ramienia, a co dopiero dojść w okolice korekty po jego ukształtowaniu się
• jeśli kolejny, trzeci już wierzchołek kształtuje się przy jeszcze mniejszym wolumenie i nie sięga poprzedniego szczytu (głowy) to zapewne nastąpił koniec trendu wzrostowego (dodatkowo przebita zostaje linia trendu) • przerwanie linii szyi oznacza początek trendu spadkowego
9
UWAGA! • wybicie z formacji RGR może zatrzymać się na poziomie silnego wsparcia (lub oporu w przypadku ORGR) • czasami występuje złożona formacja RGR, w której mogą się pojawić podwójne ramiona lub dwie głowy – jednak znaczenie prognostyczne jest podobne do klasycznej formacji • czasami formacja RGR występuje jako formacja konsolidacji trendu, po której nie powstaje trend o przeciwnym kierunku a jedynie boczny, bądź kontynuacji trendu w przypadku powrotu cen powyżej linii szyi
10
Formacja odwróconej głowy z ramionami (ORGR) • formacja jest lustrzanym odbiciem formacji głowy i ramion, z tym że występuje na końcu trendu spadkowego – kiedy proces powstania coraz niższych szczytów i dołków traci impet – po okresie równowagi popytu i podaży linia oporu zostaje przełamana i rozpoczyna się trend wzrostowy
• pojawia się o wiele rzadziej niż RGR i najczęściej jest bardziej płaska • tworzą ją 3 lokalne dołki: głowa znajduje się nieco poniżej każdego z ramion, a cała formacja jest ograniczona od góry linią oporu (linią szyi)
11
Tworzenie formacji ORGR – emocje (znaczenie wolumenu i zasięg wybicia) • kształtowanie się wolumenu jest odmienne niż w formacji RGR • obroty rosną wraz z zbliżaniem się do linii szyi i maleją podczas kształtowania się kolejnych dołków (najmniejszy przy spadku do prawego ramienia) – dzieje się tak, ponieważ w trendzie spadkowym ceny spadają niejako „pod własnym ciężarem”, a ceny rosną jeśli popyt jest dużo bardziej agresywny niż podaż
• zbliżaniu się do linii szyi i przełamaniu jej powinien towarzyszyć gwałtowny wzrost wolumenu • ruch powrotny do linii szyi występuje tutaj częściej niż w RGR i towarzyszą mu małe obroty (minimalny!)
• zasięg wybicia z formacji = wysokości głowy 12
ORGR w praktyce (przykład 1)
13
ORGR w praktyce (przykład 2)
14
Taktyka zawierania transakcji • RGR: inwestorzy, który nie sprzedali akcji po przełamaniu linii trendu wzrostowego powinni to uczynić po ukształtowaniu się prawego ramienia formacji, a najpóźniej po przełamaniu linii szyi – po przełamaniu linii szyi lub po ruchu powrotnym niektórzy inwestorzy otwierają krótkie pozycje (zarabiające na spadkach kursów) w przypadku akcji, które mogą być przedmiotem krótkiej sprzedaży oraz w przypadku instrumentów pochodnych
• ORGR: inwestorzy, którzy nie zakupili akcji po przełamaniu trendu spadkowego oraz podczas kształtowania się prawego ramienia mogą to uczynić po przełamaniu linii szyi lub przy ruchu powrotnym do tej linii (jednak jeśli ruch jest silny to powrotu nie ma) 15
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!
Źródło: J.J. Murphy „Analiza techniczna rynków finansowych” www.bossa.pl