PIGUŁA AT CZ.17 – Średnie ruchome i wstęga Bollingera Zespół projektu ATrakcyjne Spółki
Wskaźniki trendowe • Wskaźniki śledzące trend – określają kierunek i siłę trendu – są rysowane na wykresie cenowym lub bezpośrednio pod nim – dobre wskazania przy wyraźnych średnio i długoterminowych trendach, złe w trendach bocznych (wyjściem są np. kompresje średnich) – są narzędziem statycznym i dają sygnały z opóźnieniem – służą do diagnozy rynku, prognozy najbliższych zachowań - sygnalizują zmiany trendu (potwierdzają trend lub nie potwierdzają - dywergencje) oraz określają jego kierunek – długoterminowe wskaźniki dają mniej fałszywych sygnałów niż krótkoterminowe, ale wolniej reagują na zmiany cen (wysyła sygnały później przez co następuje „utrata części ruchu”) •
Najpopularniejsze wskaźniki: Średnie ruchome, MACD i MACD-Histogram, System kierunkowy (ADX), On Balance Volume (OBV) oraz wstęgi Bollingera 2
Średnie ruchome (kroczące) • wskaźniki oparte na średniej notowań (cen zamknięcia) z określonej liczby sesji – ruchome bo dotyczą ostatnich okresów, np. średnia z ostatnich 15 cen zamknięcia
• najbardziej uniwersalne i najpowszechniej stosowane wskaźniki techniczne – stanowią podstawę większości stosowanych automatycznych systemów transakcyjnych ze względu na przejrzystość i łatwość obliczania
• generują łatwe do odczytania, precyzyjne sygnały kupna i sprzedaży – średnie podążają za trendem, im więcej danych (sesji) wchodzi w jej skład tym bardziej jest ona opóźniona („wolniejsza”) – średnie krótkoterminowe są bardziej czułe na ruch cen niż średnie długoterminowe 3
Okresy do liczenia średniej • najpopularniejsze to średnie z: 15, 45 i 100 sesji, czasami jeszcze 200 sesji – odpowiadają one za miesiąc, kwartał, półrocze i rok, czyli są powiązane z cyklami • Średnie krótkoterminowe: – szybciej generują sygnały kupna/sprzedaży, jednak często są one fałszywe, z czym wiążą się wysokie koszty transakcyjne
• Średnie długoterminowe: – rzadko generują sygnały (często z opóźnieniem kiedy część zysków została już zrealizowana), jednak wygładzając wykres minimalizują liczbę fałszywych sygnałów, zwiększając znaczenie ich przebicia 4
Rodzaje średnich ruchomych • średnie proste (SMA, Simple Moving Average) - suma cen z n okresów podzielona przez ilość okresów (n), najpowszechniejsza • średnie ważone (WMA) – większą wagę przypisują cenom aktualnym niż historycznym – szczególny przypadek to średnie ważone wolumenem
• średnie wykładnicze (EMA) – nadają większą wagę cenom aktualnym, zmniejszając jednocześnie wagi bardziej oddalonych cen. Obejmują wszystkie dane od początku notowań
5
Zastosowanie średnich ruchomych 1) „Wygładzanie” danych (wahań cen) – im z większej liczby sesji wyznaczana jest średnia ruchoma, tym większe możliwości identyfikacji przez nią głównego kierunku trendu
2) Rozpoznawanie i potwierdzanie trendów – ceny znajdujące się powyżej średniej ruchomej i wzrost samej średniej wyznaczają trend wzrostowy (odwrotnie w trendzie spadkowym) – sygnały kupna (dla sprzedaży odwrotnie): 1) gdy kurs przecina od dołu średnią ruchomą (a średnia podąża w kierunku przebicia) 2) łączenie średnich (istotniejszy): gdy średnia szybsza przecina od dołu wolniejszą i cena rynkowa znajduje się ponad punktem przecięcia (jeszcze lepiej gdy obie średnie wtedy rosną)
3) Wyznaczanie poziomów wsparcia i oporu – najczęściej średnie długoterminowe (100- i 200-sesyjna)
4) Wykorzystanie do innych wskaźników i oscylatorów (np. MACD) 6
Problemy w stosowaniu średnich • Pomimo prostoty wskaźnika jakim jest średnia, istnieje wiele konfiguracji w jakich można go stosować, a dobranie odpowiednich parametrów sprawia problemy • Aby świadomie posługiwać się średnimi należy znać odpowiedzi na pytania: – – – – –
Jaki zakres czasu powinien zostać objęty średnią? Czy na danym walorze lepiej sprawdza się średnia krótko- czy długoterminowa? Czy korzystniej będzie użyć jednej, a może kilku średnich? Jakiego rodzaju średnia sprawdza się lepiej - prosta, ważona czy wykładnicza? Kiedy średnie sprawdzają się najlepiej, a kiedy generują błędne sygnały?
• W związku z tym analitycy techniczni na wykresach mają czasami nałożone kilka średnich (najczęściej z różnych okresów) 7
Średnie krótko- i długoterminowe – przykład z jedną średnią
8
Metoda podwójnego przecięcia – przykład z dwiema średnimi
9
Kompresja średnich ruchomych • połączenie wielu średnich krótko- (3, 5, 8, 13 i 15-sesyjnych) oraz długoterminowych (30, 33, 35, 40, 45, 50, 55 i 60-sesyjnych) – chroni przed byciem po złej stronie rynku – generuje silne sygnały • rzadziej są one fałszywe niż w przypadku pojedynczych średnich ruchomych
10
Wstęga Bollingera i koperty • Wskaźnik składający się ze średniej ruchomej otoczonej przez 2 wstęgi – najczęstszą konfiguracją są wstęgi procentowe oddalone od średniej o wartość odchylenia standardowego (w przypadku koperty – średnia +/- 3%) – zmienna szerokość wstęgi powoduje, że jej granice poszerzają się, gdy ceny podlegają silnym wahaniom i zawężają się, jeśli ich wahania są niewielkie
• Sygnały kupna i sprzedaży: – teoria wstąg Bollingera zakłada, że 95% zakresu cen znajduje się pomiędzy nimi – przyjmuje się, że jeżeli ceny dojdą do górnej, lub dolnej wstęgi – rynek jest wykupiony lub wyprzedany (trzeba odpowiednio sprzedać lub kupić akcje) • czasami wstęgi wykorzystuje się do określania poziomów docelowych ruchu cen
•
Wstęgi najlepiej sprawdzają się z oscylatorami wykupienia i wyprzedania, które omówimy w następnym dodatku edukacyjnym 11
Koperta w praktyce
12
Długoterminowa wstęga Bollingera
13
Wady i zalety średnich ruchomych • Zalety: – pozwalają inwestować zgodnie z najważniejszymi zasadami tradingu: grą z trendem, akumulacją zysku, ograniczeniem strat – generują dokładne sygnały kupna i sprzedaży, nie pozostawiając dowolności w interpretacji – można je łączyć z innymi wskaźnikami poprawiając ich skuteczność
• Wady: – doskonale spisują się podczas silnych trendów, zarówno w hossie jak i bessie. Niestety w czasie trendów bocznych (nawet 50% ruchów cen) generują wiele fałszywych sygnałów stając się bezużytecznymi
14
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!
Źródło: J.J. Murphy „Analiza techniczna rynków finansowych” www.bossa.pl