PIGUŁA AT CZ.20 – Świece japońskie Zespół projektu ATrakcyjne Spółki
Świece japońskie – wprowadzenie • wykresy świecowe to wynaleziona przez Japończyków jedna z najstarszych metod analizowania oraz konstrukcji wykresów – przez wiele lat ewoluowały i zyskiwały popularność, ale dopiero pod koniec XX wieku zaczęły być powszechnie stosowane na Zachodzie – mają dwa główne zastosowania: 1) przedstawianie danych na wykresie 2) prognozowanie zmian cen za pomocą sekwencji świec (formacje świecowe)
• japońska analiza techniczna narodziła się w XVIII wieku (300 lat temu), gdy dynamiczny rozwój przeżywały kontrakty terminowe na ryż • za ojca świec japońskich uważa się kupca Homma, który zaobserwował zależności zachodzące pomiędzy popytem i podażą oraz zauważył jaki wpływ na poziom cen ryżu mają emocje uczestników rynku.
2
Wykresy świecowe (candlesticks) • podobnie jak wykresy słupkowe ilustrują zmiany kursów: maksymalnego, minimalnego, otwarcia i zamknięcia w poszczególnych okresach (np. dniu, tygodniu lub miesiącu) • jedyna różnica między nimi to sposób graficznej prezentacji – wielu inwestorów uważa, że wykresy świecowe są przejrzyste, łatwe do odczytu, szczególnie jeśli chodzi o relację pomiędzy otwarciem i zamknięciem
• budowa świecy japońskiej:
3
Przykład wykresu świecowego (WIG20 – 3 lata)
4
Dla porównanie wykres słupkowy
5
Informacje płynące ze świec • poziomy cen - poziom otwarcia, zamknięcia, maksymalny, minimalny • kolor korpusu - kierunek zmian kursu, czyli relacja między ceną otwarcia i zamknięcia (cena otwarcia > ceny zamknięcia – biały korpus/przewaga popytu, odwrotnie – czarny/przewaga podaży) • knoty (cienie, włosy) - obraz emocji w konkretnej jednostce czasu, górny knot występujący po wzrostach może świadczyć o wykupieniu (dolny po spadkach odwrotnie) • luki - emocje powstałe poza godzinami handlu • formacje świecowe - połączenie pojedynczych emocji w jedną całość – formacje tworzone przez świece mogą dawać ważne sygnały kupna lub sprzedaży – świece i tworzone przez nie formacje mają swoje nazwy – np. spadająca gwiazda, zasłona ciemnej chmury, objęcie hossy czy młot
6
Podstawowe rodzaje świec • w zależności od rodzaju połączenia między korpusem a cieniami (oraz czasu wystąpienia na wykresie) zmienia się wymowa świecy • poszczególne świece świadczą o sile rynku, niezdecydowaniu lub słabości, obrazują inną sytuację popytu i podaży opisując psychologiczne aspekty zachowań graczy na rynku – formacje świecowe są kombinacjami świec podstawowych
• wyróżnia się przede wszystkim: – długie i krótkie dni, w tym marubozu – szpulki – świece doji
7
Interpretacje podstawowych świec • długi dzień (duży korpus, duża różnica między ceną otwarcia a zamknięcia) – mogą świadczyć o sile rynku byka lub niedźwiedzia – często biała świeca działa jak wsparcie (połowa lub dół korpusu), a czarna jak opór (połowa lub góra korpusu) – przełamanie trendu długą świecą może oznaczać jego trwałą zmianę
• krótki dzień (mały korpus) – niewielkie znaczenie • marubozu (brak cieni, sam korpus) – może oznaczać szał zakupów lub paniczną wyprzedaż Białe i czarne marubozu
Marubozu otwarcia i zamknięcia
8
Praktyczne wykorzystanie świec
9
Interpretacje podstawowych świec • szpulki (małe korpusy, małe różnice między ceną otwarcia i zamknięcia) – siły popytu i podaży są zrównoważone, jest względna równowaga, choć wahania mogą być większe lub mniejsze (długie lub krótkie cienie) – świadczą o okresie dystrybucji lub akumulacji (konsolidacji, często jako „inside bary”), występują po większym ruchu lub zaraz przed nim • akumulacja - przy niskich cenach i dużym wolumenie potencjał spadkowy zostaje wchłonięty przez popyt (biała szpulka) • dystrybucja - przy wysokich cenach i dużym wolumenie potencjał wzrostowy zostaje zdławiony przez podaż (czarna szpulka) 10
Parasolki • parasolki (krótki korpus i długi dolny albo górny cień, drugi cień nie występuje) – mają silne znaczenie prognostyczne jako formacje odwrócenia trendu – znaczenie tych świec, jako pojedynczych formacji rośnie w zależności od momentu ich pojawienia się • po dużych wzrostach – wisielec i spadająca gwiazda
• po dużych spadkach – młot i odwrócony młot
szary kolor oznacza, że nie ma znaczenia czy sesja była rosnąca czy spadkowa 11
Świece doji • doji (zamiast korpusu posiada kreskę i długie cienie) – cena otwarcia = cenie zamknięcia, na rynku jest równowaga – gdy pojawia się w trendzie bocznym jej znaczenie jest niewielkie i oznacza jedynie brak zdecydowania inwestorów, natomiast gdy pojawi się po okresie dłuższej hossy lub bessy może być zapowiedzią lokalnego szczytu lub dołka – rodzaje świec doji: • długonogie doji (doji na wysokich nogach) - wyraża duże niezdecydowanie związane z aktualnie panującą tendencją i skrajne emocje • ważka i nagrobek doji - często ich pojawienie ostrzega przed zmianą tendencji na rynku, podobnie jak młot/wisielec oraz odwrócony młot/spadająca gwiazda • czterocenowe doji – wszystkie ceny są równe (open=close=max=min) – zupełne niezdecydowanie i małe obroty
12
Świece japońskie w praktyce
13
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!
Źródło: J.J. Murphy „Analiza techniczna rynków finansowych” www.bossa.pl