PIGUŁA AT CZ.25 – Teoria fal Elliotta – geometria rynku, zniesienia Fibonacciego Zespół projektu ATrakcyjne Spółki
Geometria rynku • Analiza rynku w oparciu o geometrię jest matematycznym podejściem porównywania związków pomiędzy odcinkami, które zostały utworzone przez szczyty i dołki na wykresie cen. • Rodzaje geometrii rynku: odległości między punktami zwrotnymi mogą być mierzone w jednostkach cenowych, czasowych i ich połączeniu (przestrzeni). • Źródła geometrii: – – – – – –
liczby Fibonacciego i złoty podział odcinka Arytmetyczne – pierwiastki z liczb (2,3,5) oraz przekątne figur i brył Liczby Ganna Liczby Lucasa Liczba phi Inne liczby: pi, 2/3, 3/4, 7/8 2
Podstawowe źródła geometrii rynku – liczby Fibonacciego • ciąg liczb Fibonacciego (1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 …) jest najbardziej znanym ciągiem liczb na świecie, a opierające się na nim wskaźniki mają wiele odniesień w przyrodzie, a na giełdzie w zachowaniach ludzi! – suma dwóch poprzedzających liczb daje następną – każda następna liczba to 1,618 poprzedniej (bez pierwszych kilku liczb) – każda poprzednia liczba to 0,618 następnej
• Zależności i związki występujące pomiędzy liczbami Fibonacciego mają ogromne znaczenie w teorii fal Elliotta, m.in.: – najczęściej stosunek wysokości fal jest taki jak stosunek liczb z ciągu Fibonacciego następujących po sobie (0,618 i 1,618) i oddalonych od siebie o dwie (2,618) – niektóre pełne cykle zbudowane są z 8 fal, a inne z 34 lub 144 fal (pełny cykl)
3
Podstawowe źródła geometrii rynku – „złoty podział” odcinka • „Złoty podział” (podział harmoniczny) to podział odcinka na dwie części w taki sposób, aby stosunek długości dłuższej z nich do długości krótszej był taki sam jak całego odcinka do dłuższej jego części – inaczej mówiąc, dłuższa część odcinka stanowi średnią geometryczną długości krótszego i całego odcinka (stosunek a/b wynosi właśnie 1,618 a b/a 0,618)
odcinek o długości = 1 a = 0,618
b = 0,382
„Złota spirala”
• Relacje – 0,618/0,382 = 1/0,618 = 1,618 – 0,382/0,618 = 0,618/1 = 0,618 – pierwiastek(1*0,382) = 0,618
• Występowanie: spirala geometryczna, piramidy, kosmos, itp. 4
Zastosowanie geometrii rynku w teorii fal • Dzięki zastosowaniu geometrii rynku (opartej na ciągu Fibo) możliwe jest wyznaczanie przyszłego zasięgu ruchu cen – tzw. projekcje cenowe – zniesienia wewnętrzne i zewnętrzne (retracement) – zależności między impulsem a korektą (gdzie zakończy się korekta? jakie są proporcje między korektami?) – zasięgi (expansion, analiza ekspansji) – porównanie impulsów
• Najważniejsze współczynniki wykorzystywane w tej metodzie to 38,2 %, 50% i 61,8% (są to poziomy najczęściej respektowane przez rynek) – korekty boczne znoszą zazwyczaj 38,2% poprzedniej fali impulsu – najczęściej w czwartej fali, zaś silne korekty znoszą zwykle 61,8% lub 50% wcześniejszej fali, przeważnie w drugiej fali impulsu
5
Projekcje cenowe • poziomy wyznaczane przez współczynniki Fibo stanowią istotne wsparcia i opory na rynku, dzięki czemu pozwalają określić zasięg fal i głębokość korekt – ich znaczenie rośnie, gdy schodzą się przynajmniej 2 geometrie wynikające z różnych sposobów obliczania (np. inne punkty zwrotne, inne skale czasowe) lub sam poziom kiedyś funkcjonował jako wsparcie/opór
• akceptowalne jest minimalne przekroczenie każdego z poziomów 1-2 pkt., po silniejszym przebiciu rynek powinien zmierzać do kolejnego zniesienia • jeżeli dany poziom był już testowany i po cofnięciu rynek ponownie atakuje, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że tym razem nastąpi przebicie 6
Geometria rynku na przykładzie notowań WIG20
7
Wykorzystanie współczynników – techniki projekcyjne/wyznaczanie zasięgu ruchu cen
1) zniesienia wewnętrzne – korekta jako procent poprzedniej fali jednego stopnia 38,2% 50% 61,8%
dwóch stopni (na podstawie dwóch impulsów)
najpopularniejsze wartości
38,2% 50%
50% 61,8%
Opór w miejscu zagęszczenia zniesień
61,8%
8
Zniesienia wewnętrzne jednego stopnia
9
Zniesienia wewnętrzne dwóch stopni
10
Wykorzystanie współczynników – techniki projekcyjne cd. 2) zniesienia zewnętrzne - kolejny ruch jako procent poprzedniej fali 261,8%
161,8%
• •
rzadko stosowane, bo ciężko sobie wyobrazić wzrost powyżej 100% jednak wskazują miejsce, gdzie z dużym prawdopodobieństwem ruch się kończy (fala 3 i 5 to często 1,618 lub 2,618 fali 1) 11
Zniesienia zewnętrzne w praktyce
12
Zniesienia zewnętrzne w praktyce
13
Wykorzystanie współczynników – zniesienia kierunkowe • Zniesienia kierunkowe – mierzenie odcinków biegnących w tym samym kierunku. Porównujemy odcinki biegnące w tym samym kierunku, zarówno impulsy, jak i korekty. C
AB = CD
A D B
• wyznaczanie poziomów odwrotu dla impulsów stosuje się do zamykania pozycji. • APP odnosi się do odcinków nieprzylegających do siebie bezpośrednio. • Najczęściej wykorzystywane wartości dla tego pomiaru to 0,707, 0,786, 1,00 i 1,272 14
Zniesienia kierunkowe w praktyce
15
Por贸wnanie proporcji impuls贸w i korekt
16
Teoria Ganna
„Kiedy cena i czas pokrywają się w jednym punkcie zmiana jest nieunikniona” W.D. Gann
• opisuje związek między zakresem ruchu cenowego a czasem osiągnięcia docelowego poziomu – zmiana ceny o pewną jednostkę w jednostce czasu to tzw. kwadrat cenowy (równowaga czasu i ceny) – aby doszło do utworzenia kolejnego znaczącego ekstremum cenowego musi upłynąć określona liczba dni, tygodni i miesięcy (kąt 45° oznacza równowagę)
•
ciąg harmoniczny – współczynniki rozwijające się i zmniejszające o 1.414 (przekątnej kwadratu o boku 2): 0.250, 0.354, 0.500, 0.707, 1.000, 1.414, 2.000, 2.828, 4.000 – współczynniki rozwijające się i zmniejszające o 1.732 (przekątnej sześcianu o boku 1): 0.111, 0.192, 0.333, 0.577, 1.000, 1.732, 3.000, 5.200, 9.000
• •
Zniesienia czasowe są trudniejsze do obliczenia i mniej dokładne, z tego powodu stosowane są jako narzędzie dodatkowe. Analizując czas analitycy oprócz współczynników biorą pod uwagę m.in. parzystość lat, cykl prezydencki oraz powtarzalność ważnych dat jak początek pokoleniowej hossy czy historyczny dołek 17
Zniesienia czasowe w praktyce
18
Teoria Ganna - narzędzia •
Wachlarz (kąty) Ganna - rosnące lub malejące linie rozpoczynające się z dolnego lub górnego punktu zwrotnego. Przedstawiają one różne proporcje tempa zmiany cen w stosunku do czasu – nachylenia linii to odpowiednio kolejne stosunki czas x cena (współczynniki Ganna): 1x8 , 1x4 (75°), 1x3, 1x2, 1x1 (45°), 2x1, 3x1, 4x1 (15%), 8x1 (mogą być różne w zależności od jednostki czasu i ceny) – linie tworzące kąty Ganna wyznaczają również możliwe poziomy wsparcia i oporu
•
Kwadrat Ganna - metoda wyznaczania poziomów przyszłego oporu lub wsparcia – przekątnych kwadratu – kwadrat wyznaczony jest w taki sposób, że w środku umieszczana jest najniższa cena danego aktywa, po czym zgodnie z ruchem wskazówek zegara wprowadza się kolejne ceny systematycznie wzrastające o pewną stałą wielkość (skok ceny)
•
Linie Ganna - służą do wyznaczenia przyszłych poziomów wsparcia i oporu wyliczonych na podstawie punktów zwrotnych (zmiany kierunku trendu) – wysokość ruchu cenowego należy podzielić na 8 lub 10 odcinków – będą to przyszłe poziomy wsparcia i oporu – zakresy wzrostów i spadków cen mają tendencję do pozostawania do siebie w stosunku 1:1, 2:3, 1:2, 1:3, 1:4 (zmiany o 25%, 50% i 100% występują częściej niż zmiany o 33,3 i 66,7%) 19
Teoria Ganna – narzędzia w praktyce
20
Mierzenia w praktyce
21
Rozpoznanie trendu w praktyce
22
Strategia Joe DiNapollego • Joe DiNapoli zakłada, że po większym ruchu zawsze będzie korekta sięgająca tych poziomów wsparcia/oporu, które wyznacza się przy użyciu zniesień Fibonacciego • Sposób wyznaczania: 1. Wyznaczamy punkt ogniskowej (na końcu struktury falowej) - skąd zawsze zaczyna się kolejny ruch 2. Wyznaczamy punkty reakcji - w hossie są to dołki, a w bessie szczyty (ich liczba pomnożona x 2 = liczba zniesień 61,8 i 38,2) 3. Wyznaczamy punkty docelowe - bliski/dalszy/daleki = 0,618/1/1,618*(B-A)+C 4. Gdzie wąskie zagęszczenie zniesień 38,2 i 61,8 - tam będzie najprawdopodobniej punkt zwrotny (opór/wsparcie) – tam należy składać zlecenia 5. Są jeszcze inne np. ukryte punkty reakcji 6. Które zniesienia są istotne jest kwestią subiektywną 23
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!
Źródło: J.J. Murphy „Analiza techniczna rynków finansowych” www.bossa.pl