ST I LT E
N 1 VANGEN VAN STILTE DE HUIDIGE BEELDCULTUUR CONTROLE EN CONTRAST STILTE IS STERK
5.
12.
20.
vangen van stilte
mijn bedrog
stilzwijgend
6.
16.
25.
de cultuur
hoe versleten
stilte is sterk
11.
19.
huidige beeldcultuur
controle en contrast
nummer 1 / mei 2013
DAT DE STILTE ER ALTIJD IS
5.
VANGEN VAN STILTE In onze wereld is weinig ruimte voor rust en stilte. De rust en momenten van bezinning die eerder een natuurlijke plaats hadden in het dagelijks leven, moeten we nu zelf creëren en in ons eigen leven inbouwen. Dat gebeurd niet automatisch in een samenleving waarin de nadruk wordt gelegd op tempo, consumptie en een hoge waardering voor activiteit. Waar het eerder nog vanzelfsprekend stil kon zijn, dringt nu al het nieuws via de modernisering op.
‘suggereert een soort vrijheid’ In onze maatschappij zijn we een groot deel van de dag omgeven door mensen, beelden en geluiden. We moeten en we willen veel. Steeds meer mensen voelen zich gehaast en gestrest. Er is een grote behoefte aan meer innerlijke rust en stilte. Als we niet genoodzaakt zijn om te denken, te reageren, te handelen ontstaat er een gevoel van rust. We hebben veel gedachten, ideeën, vooronderstellingen, (voor) oordelen over onszelf, anderen, gebeurtenissen en over situaties. Veel van deze gedachten veroorzaken gevoelens en beide cirkelen onophoudelijk rond. Maar buiten onze gedachten, gevoelens en onrust is er een stilte, een rust die er altijd is. Soms moeten we er alleen zelf naar op zoek. Het bevordert helderheid en inzicht in wat zich in onszelf en wat er in anderen afspeelt. We kunnen rust temidden van onrust ervaren. Ook helpt stilte om te leven vanuit inspiratie en creativiteit. Stilte kan hierdoor bijdragen en helpen bij het vormen. Tegenwoordig laten te veel mensen zich leiden door de snelheid en onrust van de hedendaagse beeldcultuur.
Hierdoor gaan veel mooie beelden en kennis verloren. Doordat iedereen zijn eigen werk, foto’s, beelden gemakkelijk kan delen via het web ontstaat er weinig onderscheidt en is het steeds moeilijker om bepaalde waarde aan het product te hechten. Dit is zonde en mag niet verloren gaan. Wij kunnen deze waarde weer terug brengen door stil te staan bij stilte. Wat stilte is voor ieder van ons en wat stilte kan betekenen. De beelden die we vandaag de dag tegen komen zijn vaak afgestemd op het grote publiek. Hierdoor ontbreekt het vaak aan diversiteit. De beeldcultuur suggereert een soort vrijheid, die er eigenlijk niet is. Grenzen vervagen, bedoelingen worden misplaatst. Belangrijke informatie toont zich hetzelfde als misleidende informatie. Er worden behoeftes gecreëerd bij de gebruikers, die zij helemaal niet hebben. Het wordt moeilijker om zelf een beeld te creëren om in te geloven. Wat is waardevol en wat niet? Deze vraag kunnen we steeds minder makkelijk beantwoorden. De film zet ons aan het denken over de snelheid en controle van nu.
DE FILM De bijhorende film die hierbij te zien is, is enorm vertraagd in tempo. Door het zien van de film wil ik men ervan bewust maken dat stilte en rust belangrijk is. En dat in onze huidige beeldcultuur, met name op het net, het vaak mist aan rust en stilte. Deze rust en stilte kan van groot belang zijn en kan op vele positieve manieren bijdragen. Bijvoorbeeld door rust temidden van onrust te ervaren, om zicht te krijgen op denkwijze en vooroordelen, om je niet te verliezen in alles wat er op je afkomt, om je creativiteit uit te oefenen. Door de film worden we ons bewust dat de stilte er altijd is, maar dat we deze soms zelf moeten creëren of inzetten.
6.
De cultuur redt niets en niemand, zij schenkt geen rechtvaardiging.
7.
Maar zij is een voortbrengsel van de mens die er zich uit en er zich in herkent; alleen die kritische spiegel geeft hem zijn beeld te zien.
STILTE IS VOLLEDIGE RUST
zonder tempo
STILTE IS RUST RUST IS STILTE WINDKRACHT 0
Het deel van de aanwezige relevante documenten, dat bij een zoekproces ten onrechte niet werd gepresenteerd
BEDAARDHEID
RUST TEMIDDEN VAN ONRUST ERVAREN
eenheid in verscheidenheid ervaren
10.
TAAL DLEEB Het woord krijgt steeds meer concurrentie van het beeld. Steeds vaker krijgen we te maken met beelden waar geen begeleidende tekst of uitleg bij zit. Beeld is echter een ingewikkeld fenomeen, samenstelling ervan gebeurt voornamelijk in je hoofd en er zijn vaak meerdere zintuigelijke ervaringen betrokken bij de ervaring van één beeld. Zo heeft elk kenmerk van een beeld zijn eigen plek. Bij waarneming van een beeld komen alle delen tegelijk naar boven en herkennen we het beeld en alle informatie die we daarover weten. Veel van onze communicatie word gedreven door deze beelden. Gestimuleerd door gemak en vooral mogelijkheid, is de beeldcultuur duidelijk een groot begrip binnen de huidige communicatie. Deze beeldcultuur is niet nieuw, maar constant aan het veranderen. Er is een duidelijke trend binnen de huidige beeldcultuur waarbij stilte verloren gaat.
‘waarbij stilte verloren gaat’
11.
HUIDIGE BEELDCULTUUR De beeldcultuur is een maatschappelijke ontwikkeling waarbij visuele beelden een grote rol spelen in communicatieve situaties. De beeldcultuur bestaat al jaren maar versnelt nu door nieuwe technologische mogelijkheden. De beeldcultuur is een duidelijke trend binnen de communicatie.
Beeldcultuur heeft altijd bestaan. Grote heersers maakte gebruik van logo’s grote posters etc. om het volk te bereiken. De bedoeling was mensen te laten geloven in de macht van hun leider. Grote portretten en beelden van de leiders maakten ze tot goden, en zorgde voor angst onder de bevolking. Tegenwoordig hebben we meer vrijheden om te kiezen waarin we geloven. Dankzij de globalisatie is alles voor ons verkrijgbaar en kan iedereen zijn ideeën zelf kenbaar maken doormiddel van beeld. Dit heeft gevolgen in de beeldcultuur die op dit moment voor een groot deel bestaat uit idealen. Met camera´s is beeld toegankelijker dan ooit en beschikbaar in vrijwel elk medium. We hoeven de eenvoud van het maken en delen van beeld niet eens meer te benadrukken. Maar welke gevolgen heeft die beeldcultuur nu eigenlijk voor onze communicatie. Onze technologische mogelijkheden, net als de voortdurende verbondenheid, maakt dat onze communicatie steeds meer visueel van aard wordt. Het gevolg is dat de schriftelijke, traditionele manier van communiceren steeds meer onder druk komt te staan. En steeds minder voor komt.
Waar beeldcultuur nog het meest voor zichzelf spreekt, is momenteel absoluut rond de actualiteiten. Bij nieuwsvergaring rond rampen of drama’s lijkt beeld steeds meer de norm. Een gebeurtenis wordt pas ‘echt’ waar wanneer daarvan het eerste beeld verschijnt. Ook zullen eerder teksten gebruiken in combinatie met beeld om gebeurtenissen duidelijk te maken. In de meeste gevallen is het maar afwachten hoe het publiek reageert en of het beeld aanslaat. Vaak word er geprobeerd een hype te creëren of men probeert mee te gaan in een bepaalde trend, waardoor mensen eerder geneigd zijn het beeld te onthouden. Het draait allemaal om het opzoeken van de juiste beeldcombinaties waar we gevoelig voor zijn, en we het dus eerder op zullen nemen. Een groep die het beeld als doel op zich neemt zijn de kustenaars. Alhoewel zij net als de andere beeldproducenten een bepaalde ideologie of boodschap hebben die zij over willen dragen. Meestal ligt het doel over het algemeen wat hoger dan alleen bij het verkopen van een product.
Met in elke telefoon wel een camera en de mogelijkheid tot toegang tot internet, is een foto immers snel gemaakt én verspreid. We hebben de beelden zelfs nodig om de omvang en impact van rampen echt te kunnen voelen. We worden nu eenmaal graag in ons gevoel geraakt. Zeer visueel ingesteld kan beeld dat nu eenmaal sneller veroorzaken dan tekst. En daar gaat het nu juist om. In onze hap-snap-cultuur moet alles snel. Beeld en video, meer dan tekst, voldoen daar aan. Door onze hang naar ‘echtheid’, snelle consumptie en geraakt worden, gaat er veel moois verloren. Zoals de diversiteit van een beeld en het onderscheid de waarden van een beeld. Het niveau van de communicatie, op zowel beeldend als schriftelijk gebied, gaat hoe dan ook omhoog. Want dat is door de beeldcultuur nu eenmaal steeds meer eveneens een eis. Het tempo waarmee men beeld interpreteert is tegenwoordig razend snel. Hierdoor is er geen aandacht voor het verschil tussen beelden. Doordat alles snel voorbij wordt geklikt op het net of snel wordt doorgebladerd. Terwijl door middel van stilte en rust beelden tot nieuwe inzichten kunnen leiden.
12.
Overigens is dat oude, vervallen gebouw, mijn bedrog, ook nog mijn karakter.
13.
Men kan zich bevrijden van een neurose, maar men geneest niet van zichzelf.
ALLES VER
RANDERT
16.
Hoe versleten, uitgewist,
19.
CONTROLE CONTRAST Door de huidige beeldcultuur, hebben wij de mogelijkheid om alles in een razend snel tempo te beleven. Bij alles wat we lezen of bekijken kunnen we zelf ons tempo bepalen. Fragmenten stop zetten, doorspoelen of overslaan. Dit is een van de grote oorzaken waardoor onze huidige beeldcultuur snel en haastig is, en waardoor het mist aan rust. De rust die er voor kan zorgen dat iets over komt zoals het bedoelt is. En de rust waar het verschil zit tussen waardevol en niet waardevol. Bij de film die te zien is, is het tempo bepaald en is er geen sprake van besturing waarmee men het tempo zelf kan bepalen. Men is de controle kwijt. Dit in tegenstelling met de huidige beeldcultuur.
20.
vernederd, bedwongen, stilzwijgend voorbijgegaan ook,
21.
toch zijn alle trekken van het kind
NIETS GAAT T
TEN GRONDE
25.
STILTE IS STERK
‘rust als bestaansvoorwaarde in de beeldcultuur.’ Om echt los te kunnen komen van de huidige norm is het noodzakelijk dat de beeldcultuur andere beelden laat zien. Beelden die waardevol zijn, beelden waarvan men weet dat er werk aan is verricht, beelden met een waardevolle betekenis. Als stilte en rust een centralere plaats in zal nemen in onze huidige beeldcultuur, zullen we ons er beter van bewust zijn dat het waarde toevoegt. Dat we beter kunnen beoordelen en beter kunnen onderscheiden. Stilte helpt met het ontwikkelen van ons zelf en van de maatschappij. Als wij ons niet mee laten sleuren met de schijn werkelijkheid die ons wordt voorgehouden via de huidige communicatie, verdwijnen verkeerde vertekende beelden van de werkelijkheid. Wij zijn de personen die deel uitmaken van de beeldcultuur en de personen die de beeldcultuur vormen. Het zou jammer zijn als we niet soms terug grijpen daar misschien oudere maar waardevolle technieken en beelden.
Er zijn natuurlijk gebieden of ruimtes waar je stilte kunt vinden. Maar deze rust is niet blijvend, daar moeten we telkens naar toe of naar op zoek. We kunnen ons terug trekken om stilte te ervaren, maar dit is geen oplossing. Hierna komen we altijd weer terug in ons snelle drukke leven. Hier kunnen we niet om heen. Daarom is het van groot belang om zelf rust en stilte mee te nemen in ons dagelijkse bestaan en in onze dagelijkse handelingen. Stilte en rust zijn schaars geworden, zeldzaam. Als we niet goed uitkijken, heeft de stilte straks nergens meer een plaats. En dat zou onze leefkwaliteit enorm verslechteren. Dit niet alleen op persoonlijk gebied maar voor de gehele samenleving.
Voor de gehele samenleving, omdat wij allemaal een deel zijn van communicatie en beeldcultuur met name via het web. Het zou een toevoeging zijn die altijd bestaat en altijd kan blijven bestaan. Maar alleen als wij deze in gedachten houden. Daarom is het van belang dat wij ons ervan bewust zijn en weten dat wij de personen zijn die de rust en stilte in stand kunnen houden. Om nog meer vervlakking te voorkomen als het gaat om de huidige communicatie zal rust als bestaansvoorwaarde in de beeldcultuur geplaatst moeten worden. Dit als norm om deel te nemen aan de beeldcultuur. Zodat rust niet verloren gaat en zijn waarde terug krijgt.
27.
voor altijd aanwezig.
SIMONE VAN UDEN