My Beloved Dad

เกริ่นนํา เปนธรรมเนียมของคนจีนที่นิยมบันทึกประวัติชีวิตเพื่อใหลูกหลานไดเรียนรู จึงเปนที่มา ของการบันทึกประวัติชีวิตเลมนี้ คุณพอตั้งบุงคี้ เปนคนจีนรุนที่หนีสงครามและความยากจนมาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร ในประเทศไทย คนพอใชชีวิตตามคติธรรมชาวจีน คือ ขยัน หมั่นพัฒนา ประหยัด ซื่อสัตย และ กตัญู สรางครอบครัวเล็กๆ จนเติบโต ทามกลางการเปลี่ยนแปลงของโลกมากมาย เรื่องราวของคุณพอถึงแมนวาจะเปนเรื่องของคนเล็ก ๆคนหนึ่งในโลกกวางใหญ แตเปน เรื่องที่เต็มไปดวยแงมุมของประวัติศาสตรและคติธรรมการดําเนินชีวิต อันหวังวาจะเปน ประโยชนตอผูอานไมมากก็นอย ดังความเชื่อของคนจีนที่วา “มรดกที่สําคัญที่สุดของบรรพบุรุษไมใชทรัพยสมบัติเงิน ทอง แตเปนความรูและคติธรรมอันนําพาชีวิตใหประสพความสําเร็จและสงบสุข”

1

พอ......ในวันเวลา และความทรงจํา ณัฐนิชา สถิตจินดาวงศ (หนูเล็ก) ในวัย 88 ป พอมีอาการเสนเลือดสมองตีบ ทําใหมีปญหาในการกลืน การพูด และการรับรู พอตองรับอาหารทางสายยางทางหนาทองมากวาสองป แมลมหายใจ ของพอจะยังปกติ หายใจเองได แตพอสื่อสารและเคลื่อนไหวไดเล็กนอย พอรับรูแต ตอบสนองไดอยางจํากัด ผงกศีรษะไดเล็กนอย ขยับเปลือกตา ขมวดคิ้วและคลาย พวกเราลูกหลานเปนฝายสัมผัสพูดคุยกับพอ เมื่อตองเฝามองหนาพอดวยอาการ เชนนี้ วันแลววันเลา อดไมไดที่ทําใหตองหวนคิดถึงวันคืนในอดีต จนเกิดความรูสึก อยากทําอะไรพิเศษใหพอ จึงคิดที่จะเขียนประวัติชีวิตของพอขึ้นมา เปนการฟนความ ทรงจําเกาๆ ในวันเวลาที่พอไดอยูกับพวกเรา จดบันทึกไวเปนอนุสรณใหกับพอ แตเราเปนนองเล็กของบาน (แมจะมีนองโจ นองชายเกิดตามมาอีกคน) ตัวเรา จึงมีเวลาอยูใกลชิดกับพอนอยกวาพวกพี่ๆ โดยเฉพาะพี่อัมพร-พี่สาวคนโต มีเวลา อยูกับพอมากกวาเราถึง 13 ป ดวยเหตุนี้เองที่หลายเดือนใหหลัง พวกพี่ๆ คงแปลก ใจ เวลาที่พี่ๆ มาอยูเฝาพอ เรามักหาโอกาสชวนพวกพี่ ๆ คุยถึงเรื่องราวเกาๆ ของ พอ คนรูปเกาๆ มาดูกัน รื้อฟนความทรงจําของพี่ๆ แตละคนที่เก็บซอนอยู ไลเรียง เหตุการณและวันเวลา ไมรูวาพวกพี่ๆ จะอึดอัดบางไหม เพราะเรื่องยากๆ ในวัยเด็ก ที่ถูกรื้อฟน สลับกับเรื่องราวงดงามกินใจ แตความทรงจําที่แตละคนมีคลาย ๆ กันก็ คือ ความหนักหนวงในวัยเด็กที่ตองถูกพอเรียกใชงาน ในธุรกิจการงานที่พอแบกรับ อยู โดยเฉพาะบรรดาลูกสาวตองรับมือกับคําสั่งของพอตลอดมาไไลเรียงกันตามวัย และตามความถนัด ภาพในอดีตเหลานี้เปนสิ่งควรคามากที่ควรจดบันทึก หลายเรื่อง ที่ทําใหเราทึ่งเพราะเพิ่งจะรูจากพวกพี่ๆ แตเรารูสึกชื่นชมพอมาก วิธีการเลี้ยงลูกคน จีนยุคพอ สงผลใหพี่นองเราแกรง ประสบความสําเร็จในชีวิตไมนอย

2

วันนี้เราตัดสินใจเริ่มตนเขียนบันทึกเรื่องราวของครอบครัว ที่มีพอเปนเสาหลัก ของบาน เพื่อใหพวกเราพี่นองและหลานๆไดอานทบทวนชีวิตในอดีต ตัวเราเองแอบ ตั้งความหวังไววา เมื่อเขียนเสร็จ จะอานงานเขียนชิ้นนี้ใหพอฟง ใหพอไดภาคภูมิใจ บอกใหพอรูวา ชีวิตของพอมีคุณคาสําหรับพวกเราลูกๆ มีความหมายและ ความสําคัญ ที่จะตองมีการรื้อฟน และจดบันทึกเปนลายลักษณอักษรเปนตัวอยาง ของคนสูชีวิต ใหรุนลูกหลานไดศึกษาเราเชื่อวาแมพอจะไมสามารถตอบสนองพวกเรา แตโสตประสาทของพอยังคงสามารถรับฟงไดตามกําลังไมมากก็นอย

(ภาพครอบครัว และ ชื่อพอภาษาจีน)

3

พอเปนคนจีนแตจิ๋ว พอเกิดปพ.ศ.2470 จําไดแมน เพราะพอเคยบอกพวกเรา วาพอเกิดปเดียวกับในหลวงรัชกาลที่ 9 พอแซตั้ง(陈文奇) พอเกิดที่เมืองเตี่ยอัง (潮安.) มณฑลกวางตุง ครอบครัวของพอมี 5 พี่นอง พอเปนคนที่ 4 พอตอง กําพราตั้งแตวัยเยาว วัยเด็กของพอลําบากยากเข็ญและบางชวงก็ตองอดอยาก ตาม ธรรมเนียมจีน พี่ชายคนโตตองเปนเสาหลักของครอบครัว รับภาระดูแลนองๆ เมื่อ พอเสียชีวิต แตโชครายที่พี่สะใภคนโตเปนคนใจราย พอตองทํางานหนักเพื่อแลก ขาวประทังชีวิต แตบางวันพอตองอดขาว เวลานั้นเปนชวงสงครามโลก แผนดินจีน ขาดแคลนอาหารอยางหนัก ผูคนขาดอาหารลมตายมากมาย พอมีชีวิตรอดเพราะมี พี่สาว 2 คนคอยชวยเหลือ แอบนําอาหารมาใหพอไดกิน พอจึงมีชีวิตรอดจน สงครามโลกยุติ เมื่อญี่ปุนเปนฝายพายแพ หลังโดนระเบิดปรมาณูไป 2 ลูก วัยเด็กของพอตรงกับชวงสงคราม บานเมืองถูกทหารญี่ปุนยึดครอง พอคง ไมมีโอกาสไดเรียนหนังสือ แตพอกลับรูหนังสือจีน ในระดับอานคลองและเขียนได ลายมืออักษรจีนของพอแมจะไมเลอเลิศ แตก็ไมอายใคร และพอเกงในการใชลูกคิด จีน พอคํานวณตัวเลขไดอยางรวดเร็ว ภาพของพอที่ดีดลูกคิดรัวแบบไมตองเหลือบ ตามอง เปนภาพชินตาที่พวกเราในวัยเด็กไดเห็นเปนประจําทุกค่ําคืน พวกเราเคย สงสัยวา พอแอบไปเรียนมาจากไหน และเรียนในชวงเวลาไหนของชีวิต คําตอบที่ แทจริงคงหาไมไดแลว พวกเรารูแตวา พอเปนคนใฝเรียนรู พอติดตามความ เคลื่อนไหวของบานเมือง และของโลก พอรับหนังสือพิมพซิงเสียนเยอะเปามาอาน ทุกวัน ฟงขาวสารจากวิทยุ ทั้งสถานีของไทย และเสียงวิทยุคลื่นสั้นจากจีน แผนดินใหญ พอยังชอบอาน 讀者文摘中文版 (Reader's Digest Chinese edition) ตอนยายบานหนังสือและนิตยสารเกาเก็บของพอมีเปนตั้งๆ พอไมคอยชอบเลาอดีตในวัยตนใหพวกเราฟง จําไดเลาๆวา พอเคยเลาใหเรา ฟงกอนนอน แตดวยความเปนเด็ก เรื่องราวชีวิตพอโลดโผน เราจึงคิดวา พอเลานิยาย ชีวิตสนุกๆใหฟงนองโจจําไดวา พอเคยเลาถึงชวงสงครามโลก ตอนนั้นหมูบานของ พอถูกญี่ปุนยึดครอง ทหารญี่ปุนเกณฑคนจีนไปขนอาวุธและสัมภาระ ขนกัน บอยครั้งมาก แถมยังลากคนจีนที่ขัดขืนเขาแดนประหารและยิงทิ้ง พอบอกนองโจวา 4

ญี่ปุนนี่ราย ลังอาวุธที่บังคับคนจีนไปขนนั้น ครั้งหนึ่งรถเข็นพลิกคว่ํา ลังไม กระแทกพื้นแตก จึงรูวาขางในลังมีแตกอนหิน ที่ตองทํากันเพื่อหลอกศัตรูวามีการ สงกําลังบํารุงไมขาดแคลน และเสียงปนที่ดังจากแดนประหารเปนประจํานั้น แทจริง แลวทหารญี่ปุนซอมยิงหุนฟาง ทําเพื่อขมขูคนทองถิ่น เรื่องทหารญี่ปุนยิงหุนฟางนี้ พอเห็นมากับตา เพราะพอเคยตามเพื่อนมุดพงหญา แอบเขาไปดูถึงแดนประหาร เมื่อสงครามยุติ แผนดินจีนยังคงอดอยากขาดแคลนตอเนื่อง ผูคนหลั่งไหล อพยพออกนอกประเทศ เพื่อหนีความทุกขเข็ญ ไปแสวงหาโอกาสใหมของชีวิต พี่สาวคนหนึ่งที่เคยชวยพอ ไดอพยพไปอยูมาเลเซีย สวนพอเลือกมาเมืองไทย เพราะ พอมีเพื่อนสนิทเดินทางมาเมืองไทยกอนหนา พอเดินทางมาอยางไรพวกเราไมรู พอ ไมเคยเลาอะไรใหฟงเลย รูเพียงวาพอมาเรือสินคาลําใหญ ที่แลนขนสงสินคาระหวาง กรุงเทพกับฮองกง บนดาดฟาเรือแนนขนัดดวยผูอพยพ พวกเราคาดเดาวา สภาพ ของพอคงหนักกวาวลี ‘เสื่อผืนหมอนใบ’ เพราะพอมาตัวคนเดียว อาจไมมีอะไรติดตัว มาเลยก็เปนได พอเขาเมืองอยางถูกกฎหมาย เพราะพอมีใบตางดาว พอมา เมืองไทยปพ.ศ.2489 ปที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ขึ้นครองราชย เพราะพอเคยพูดถึง ตอมาพอไดสัญชาติไทย จากแซตั้งพวกเราจึงเปลี่ยนมาใชนามสกุล สถิตจินดาวงศ เมื่อพอเริ่มตนชีวิตในเมืองไทย พออายุ 18-19 เปนวัยฉกรรจที่เปยมดวย พละกําลัง พอคงเปนลูกจางขายแรงงาน วนเวียนรับจางอยูยานเยาวราช ศูนยกลางธุรกิจของคนจีนในยุคนั้น พอทําอะไรบางนั้น พวกเราไมเคยรับรูใน รายละเอียด พอจําระแคะระคายไดวา พอเคยทํางานเปนพอครัว 1เคยชวยงานราน ซอมนาฬิกา เคยเข็นรถขายผา ฯลฯ เวลานั้นพอมีเพื่อนที่สูงวัยกวาชื่อ เหลงแปะ เหลงแปะนับเปนเพื่อนคนพิเศษของพอ คบหากันใกลชิดตั้งแตยุคขายแรงงาน ตอมา เมื่อมีธุรกิจของตัวเอง เหลงแปะก็ยังมาเชาตึกแถวใกลกับบานของพวกเรา 0

1

พอเขาครัวนอยครั้ง แตทุกครั้งมักมีอาหารอรอย ๆ ที่จําไดติดใจก็คือ ขาวผัดฝมือพอ อาหารพื้นฐาน แตกลับอรอยจริงจังมาก

5

มิตรภาพของพอและเหลงแปะยืนยาวมาจนแกเฒา คบหากันจนหมดเรี่ยวหมดแรง พวกเรารุนลูกตองติดตามสอบถามขาวคราวแทน ครั้งสุดทายที่เหลงแปะมาเยี่ยมพอถึงบาน ชวงพอสมองตีบใหมๆและมีอาการ แทรกซอน ติดเชื้อทางเดินอาหารหนักอยูเหลงแปะไดเลาอดีต ฟนภาพความทรงจํา วาชวงปแรก ๆ ที่พอมาอยูเมืองไทย พอทํางานหนักมาก และมักทํางานควบ 2 แรง กลางวันรับจางงานหนึ่ง ตกเย็นก็รับจางตออีกงานหนึ่ง พอตองเหน็ดเหนื่อยและ ประหยัด พอตองการตั้งตัวมีธุรกิจของตัวเอง เราไมเคยรูเลยวา ชวงที่เริ่มกอราง ครอบครัวใหมๆ พอตองทํางานหลายจอบ เพื่อหาเงินเลี้ยงลูกๆเหลงแปะเลาวา ตก ดึกเสร็จจากงานรอบค่ํา พอกับเหลงแปะมักขึ้นไปนอนเลนบนดาดฟาบานเชา ไปนอน ดูดาวบนทองฟา คุยเลนปรับทุกข แลกเปลี่ยนความฝน ตามประสาวัยรุนผูสูชีวิต นาเสียดายที่พวกเราไมทันคิด จึงไมไดบันทึกเสียงเก็บไว อีกทั้งยังไมไดตั้งใจซักไซ มาวันนี้เมื่อคิดจะเขียนประวัติพอ เหลงแปะก็ลมปวยเสียแลว ไมอาจรื้อฟนเรื่องราว เกากอนไดอีก ยอนกลับไปในบายวันนั้น ขณะที่เหลงแปะเลาเรื่องราวชีวิตเกา ๆ อยางได อารมณ พอที่นอนนิ่ง เริ่มมีปฏิกิริยาสนองตอบ มีหยาดน้ําตาปรากฏที่หางตาของ พอ ไหลเปนทางใหเห็น แสดงถึงโสตประสาทของพอยังรับรู เรื่องราวเกา ๆ จาก เหลาแปะคงยังกินใจพอ

6

7

เมื่อพอกอรางสรางฐานะ พอเปนคนสูชีวิต ขายแรงงานเก็บหอมรอมริบ หาชองทางเริ่มทําธุรกิจของ ตัวเอง จิตวิญญาณการคาขายคงฝงตัวอยูในยีน DNA ของพอ และไมนานปนัก พอก็พบชองทาง เมื่อพอรับจางเปนจับกังรานเฟอรนิเจอรชื่อ แสงฟาจากตําแหนง จับกังขนแบก เมื่อทางรานขาดผูจัดการ(หลงจู) พอก็อาสาเขาทําหนาที่หลงจู ควบคูไปกับหนาที่จับกัง เพื่อจะไดคาแรงเพิ่มตามภาระงาน เมื่อพอเรียนรูธุรกิจจน มั่นใจ และมีเงินเก็บออมมากพอ พอก็ผันตัวเองจากลูกจางหลงจู/ จับกัง มาเปดราน ขายเฟอรนิเจอรเสียเอง พอเซงตึกแถวสูง 3 ชั้นริมถนนมิตรพันธ ซึ่งอยูยานวงเวียน 22 กรกฎาคม เปดเปนรานขายเฟอรนิเจอรของตัวเอง เมื่อพอเริ่มตนธุรกิจของตัวเองสําเร็จ (หลังจากอยูเมืองไทยไดเพียง 8 ป) ราว ป พ.ศ.2497 พอแตงงานกับแม พอไดเริ่มตนสรางครอบครัว แมมาจาก ครอบครัวที่มีฐานะ ตายายของพวกเราเปนเจาของรานกระดาษยานวงเวียน 22 ตอนแตงงานนั้น พอเพิ่งเริ่มกอรางสรางฐานะ ตากับยายใหความสนับสนุน ให กําลังใจ เวลานั้นเมื่อพวกเราไปหา ตากับยายมักใหสตางคใสกระเปากลับมาทุกครั้ง นาสาวของพวกเราเลาใหฟงวา แมพอจะเปนเขยที่จนที่สุด แตเมื่อเวลาผานไป พอ กลับกลายเปนเขยที่มีฐานะดีที่สุด ชวงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ชุมชนการคาขายของคนจีนในเยาวราชแออัด ยานการคาของคนจีนจึงขยายตัวออกไปทุกทิศ จากตลาดนอยขยายไปตามแนวถนน เจริญกรุง เกิดเปนชุมชนคนจีนยานบางรัก ตรอกจันทร จากทาราชวงศริมแมน้ํา เจาพระยา ก็ขามฝงไปเกิดชุมชนทาดินแดน อีกฝงหนึ่งก็ขยายออกไปทางวงเวียน 22 กรกฎา และสวนมะลิ กอนที่ชุมชนคนจีนจะขยายออกไปทั่วทุกพื้นที่ของกรุงเทพฯ และปริมณฑล จนกลมกลืนไมอาจแบงแยก ไทย-จีน อีกตอไป ยานวงเวียน 22 กรกฎา ในชวงเวลาที่พอเริ่มธุรกิจของตัวเอง เปนแหลงรวม รานกระดาษและอุปกรณสิ่งพิมพ ครอบครัวของแมทําธุรกิจขายกระดาษ แตพอ กลับเปดรานขายเฟอรนิเจอรเล็ก ๆ รับเฟอรนิเจอรไมจากยานบางโพมาขาย ขณะที่ 8

กรุงเทพฯกําลังขยายตัว บานเรือนรานคาเปดใหม ทุกบานจําเปนตองซื้อหา เฟอรนิเจอรใชงาน จากยุคเฟอรนิเจอรไม ไมนานปตอมาก็เกิดผลิตภัณฑใหมที่มา แรง ก็คือเฟอรนิเจอรเหล็ก โตะ เกาอี้ ตู ที่ประกอบขึ้นจากโครงสรางเหล็กและ เหล็กแผนดัดขึ้นรูป เคลือบสีเรียบ งดงามคงทน และทันสมัย พอเห็นชองทาง ขยายตัวทางธุรกิจ แนนอนรานบนถนนมิตรพันธเล็กและคับแคบเกินไปแลว ชีวิตครอบครัวของพอเริ่มผลิดอกออกผล ป พ.ศ.2498 แมใหกําเนิดลูกสาวคน แรก ตอดวยพี่อัมพร ป 2500 โชครายที่พี่สาวคนโตตองจากไปดวยไขเลือดออก ดวยวัยเพียง 2 ขวบ พี่อัมพรจึงตองรับหนาที่พี่ใหญของบาน ติดตามดวยพี่สาวอีก 3 คน (พี่ตาย พี่มะ พี่โบ) ไลเรียงปเวนป สําหรับครอบครัวคนจีน พอกับแมรอคอยลูก ชาย และไดลูกชายสมใจเปนลูกคนที่ 5 (พี่ดอน) สวนเรา(หนูเล็ก) กลายมาเปน ลูกหลง เวนหางจากพี่ดอนนานถึง 5 ป แตเราก็ยังไมใชนองคนสุดทอง เพราะ 2 ปตอมา นองโจก็เกิดมาปดทายขบวน ครอบครัวของพอกลายเปนครอบครัวใหญ ลูก 7 คน เปนหญิงมากถึง 5 ลูกชาย 2 2นี่คือตนเหตุของคาใชจาย คาเลาเรียน และอีกสารพัดสารพัน ที่พอตองแบกรับ เปนเรื่องราวชีวิตครอบครัวที่ตองชวยกัน ฟนผาธุรกิจของบาน ตอมาอีกยาวนาน พี่อัมพร-พี่ใหญของบาน เกิดที่บานมิตรพันธ พี่อัมพรเลาวา ตึกแถว 3 ชั้นที่ อยูกันนั้น ชั้นลางเต็มไปดวยเครื่องเฟอรนิเจอรไม วางเรียงโชวแนนพื้นที่ เหลือเพียง ทางเดินแคบ ๆ สําหรับเดินเขาออก ชั้นที่ 2 กั้นดานหลังเพื่อใชทํางานชาง ปรับแก และทําสีเฟอรนิเจอร ชั้น 3 คือที่พักอาศัยหลับนอน บานมิตรพันธนี้ นอกจากพี่ อัมพรแลว ยังมีพี่ตาย พี่มะ พี่โบ พี่ดอน ที่เกิดทันยุคบานมิตรพันธ และไดอยูและ เติบโต

2

ครอบครัวของเรา อัมพร (2500), พี่ตาย-ณิชา(2502), พี่มะ-นัชชา(2504), พี่โบ-ณัฐนิช(2506), พี่ดอน-เวชน(2508), หนูเล็ก-ณัฐนิชา(2513), นองโจ-วิศิษฏ(2515)

9

พอตั้งตนชีวิตธุรกิจบนถนนมิตรพันธนานเกิน 10 ป ราว พ.ศ. 2510 พอได ขยายธุรกิจ เชาหองแถวริมคลองผดุงกรุงเกษม ขางโรงภาพยนตรเฉลิมเขต 3เพื่อ ขายเฟอรนิเจอรเหล็ก โตะ ตู เกาอี้ รวมทั้งตูนิรภัย ยี่หอ Lucky และ Kingdom งาน เฟอรนิเจอรคงทํากําไรใหพอพอควร แตนี่เปนเพียงใบเบิกทางสําหรับธุรกิจของพอ เทานั้น เพียง 3 ปตอมา (พ.ศ.2513) พอไดเซงตึกแถวตรงหัวมุมสี่แยกปทุมวัน (ปจจุบันเปนที่ตั้งหอศิลปกรุงเทพฯ ) สมัยนั้นสี่แยกปทุมวันยังเปนวงเวียน ราน เฟอรนิเจอรเปดใหมของพอตั้งตรงขามกับสยามสแควร ยานธุรกิจใหมที่กําลังมาแรง พวกเราทั้งหมดไดยายจากตึกแถวถนนมิตรพันธ มาอยูที่ตึกแถวใจกลางสี่แยกปทุมวัน 2

ตั้งแตครั้งอยูบานมิตรพันธ พอเริ่มรับงานปรับปรุงตอเติมอาคารสํานักงาน ควบคูไปกับการขายเฟอรนิเจอร กอนที่พอขยายธุรกิจรับงานกอสรางอาคารอยาง เต็มรูปแบบ เมื่อยายมาอยูบานที่ปทุมวัน ตึกแถวของพอที่หัวมุมสี่แยกปทุมวัน มี ปายรานที่เดนชัด นครไทยการชางติดหราเปนที่รูจักของผูคนในยุคนั้น จวบจนทาง กทม.เจาของที่ดิน ไดยกเลิกสัญญาเชา ทุบตึกแถวกลุมนี้ สรางเปนหอศิลปกรุงเทพฯ ในป พ.ศ. 2537 ตึกแถวยานสี่แยกปทุมวัน เปนตึกแถวสูง 4 ชั้น มีพื้นที่วางหลังตึกไมกวางนัก ซึ่งใชสอยรวมกันของผูคน จึงแออัดมากในเรื่องการจอดรถขนสง รวมทั้งพวกเรามี สมาชิกเพิม่ ตัวเรากับนองโจ เกิดมาเมื่อยายบานมาอยูสี่แยกปทุมวัน ตึกแถวหองนี้ จึงไมใชมีแตธุรกิจเฟอรนิเจอรเทานั้น แตชั้นบนยังเต็มไปดวยความเคลื่อนไหวของเด็ก ๆ มากถึง 7 ชีวิต คงมีชีวิตชีวาและสีสันไมนอย ความแออัดและอึดอัดจึงคงลามจาก พื้นที่จอดรถที่ไมเพียงพอ ขึ้นมาสูที่พักอาศัยบนอาคาร พอจึงมองถึงการขยับ ขยาย ป พ.ศ.2524 พอไดบานเชาหลังหนึ่ง ในซอยเกษมสันต 2 (ซอยเดียวกับบานจิ มทอมสัน) บานหลังนี้มีพื้นที่ 200 ตารางวา จึงมีที่วางสําหรับสนามหญาและสวน การจอดรถและวางวัสดุอุปกรณไดสะดวก อีกทั้งไมไกลจากตึกหัวมุมสี่แยกปทุมวัน 3

โรงภาพยนตรเฉลิมเขต เชิงสะพานยศเส ตั้งอยูหัวมุมของยานสวนมะลิ ซึ่งครั้งหนึ่งสวนมะลิเปนแหลงรวมรานคาเฟอรนิเจอรของกรุงเทพฯ รานคาของพอในเวลานั้น ไดกลายเปนสวนหนึ่งของความคึกคัก ของแหลงรวมรานเฟอรนิเจอรยานสวนมะลิ

10

นี่คือความลงตัวสุดทายของพอ (แมจะเปนเพียงบานเชา แตในใจของพออยากมีบาน ของตัวเองจริงๆ) และครอบครัวของพวกเรา ที่พวกเรา 7 พี่นองเติบโตในวัยเรียน บาน 2 หลังนี้ คือวันเวลาแหงความทรงจํามากมาย ในยุคที่พอยังกระฉับกระเฉง เต็มไปดวยพละกําลังในการขับเคลื่อนธุรกิจการงาน ความทรงจําในชวงวัยเด็ก เมื่อตัวเราเกิด พี่อัมพรอายุ 13 พี่ตายอายุ 11 ความทรงจําของเราที่ชัดเจน มากก็คือ เราอยูในออมกอดของพี่อัมพร และพี่ตาย ทั้งงานบาน และธุรกิจของพอที่ ตองลงไปชวย เปนธรรมดาของครอบครัวใหญ ที่พี่ตองมีภาระดูแลนองนอย เราจึง รูสึกจดจําออมกอดของพี่สาว เหมือนเปนแมอีกคนหนึ่งของเรา พี่อัมพรในฐานะพี่ใหญของบาน (อาจรวมถึงพี่ตาย-พี่คนตอมา) พวกพี่คงตอง รับภาระและแรงกดดันไมนอย ยิ่งในยุคที่พอกําลังกอรางสรางฐานะ พี่อัมพรคงจะมี โอกาสใชชีวิตวัยเด็กไดไมเต็มที่เทาไรนัก เมื่อมาซักถามวันเวลาเกาๆ จากพวกพี่ๆ รู ความจริงแลวสงสารพี่ๆ ไมนอย พี่อัมพรยอมรับวา ถูกพอตีบอยครั้งในวัยเด็ก ดวยความใจรอนของพอ พี่รอง ๆ ลงมาคงทุเลาลงตามวันเวลา อาจดวยภาวะ การเงินของพอเริ่มดีขึ้น แตสําหรับตัวเรา (ลูกหลงของพอและแม) กลายเปนตุกตา นารักของพวกพี่ๆ อีกทั้งยังเปนวันเวลาที่ชีวิตของพอเริ่มผอนคลาย ยังจําไดวา ครั้งหนึ่งเกิดเหตุการณแปลกประหลาดในบาน พอซื้อตุกตาหมีตัวโต พออุมเขาบาน พอถือตรงมาหาเราเพื่อวางตุกตาหมีไวขางๆ แลวพอก็เดินออกไปไมพูดอะไรซักคํา พอคงทําเปนไดแคนี้ สําหรับความรัก(ที่พิเศษ)ตอลูก เพียงเทานี้ พี่ๆ ก็มองกันตา คางดวยความประหลาดใจ เพราะพอเปลี่ยนไป พวกพี่ๆ คงไมคิดวา พอจะซื้อ ตุกตาใหลูก ตุกตาหมีที่พอซื้อใหเราจากเมืองจีน นารักมาก เราตั้งชื่อวา Bomb (of Love) เปนตุกตาหมีที่เราเลนกับนองโจจนโต มี story ตามจินตนาการของเราและโจ มากมายบอกเลาจนเปนความประทับใจจนถึงรุนหลานเลยทีเดียว สําหรับพี่สาวคนรองทั้ง 3 (พี่ตาย พี่มะ พี่โบ) พี่ๆ ทั้ง 3 มีทางออกชีวิตในวัย เด็ก เกาะกลุมกันเลนและสรางกิจกรรมมากมายในขณะที่พี่อัมพรมักแยกวงอยูเงียบๆ 11

ตัวคนเดียว ในชวงที่บานคลายความแออัด พอซื้อโตะปงปองมาตั้งไวบนบาน พี่ๆ 3 สาว(รวมทั้งพี่ดอน)เลนกันปงปองกันเปนกิจวัตร และเลนอยางจริงจัง จนไดฉายา พี่ตายเปนเซียนหยอด พี่มะคือเซียนปน พี่โบคือเซียนตบแตสําหรับพี่อัมพร เปนแคคน ดูที่นิ่งเฉย สวนตัวเรานั้นเด็กเกินไป เปนไดเพียงเด็กเก็บลูก ถาวันไหนเกเรก็แอบ ซอนลูกปงปองแกลงพวกพี่ๆ ถึงตอนปดเทอม พี่ๆ 3 สาวไปยืมหนังสือจากหองสมุดปทุมวัน ในซอยหลัง บาน สวนใหญจะหนักไปเรื่องกําลังภายใน ประเภทฤทธิ์มีดสั้น ชอลิ้วเฮียง มังกร หยก เซียวฮือยี้ ฯลฯ ตองเริ่มอานทีละคน เริ่มจากเลมที่ 1 จบแลวสงตอใหคน ตอมา อานไลกันเปนงูกินหาง นั่งอานเรียงแถวใหเห็น เราไมชอบเลย เพราะพวกพี่ๆ จมปลักอยูกับหนังสือ ไมยอมเลนดวย เราจึงตองไปเกาะแกะพี่อัมพร เพราะพี่อัมพร มักไมเขากลุม 3 สาว พี่อัมพรไมอานหนังสือกําลังภายใน พี่อัมพรอานนวนิยาย หนักๆ ตอมาพี่อัมพรยังบินสูง อานหนังสือธรรมะ สําหรับพี่ดอน พี่ชายคนเดียวของเรา ตามสไตลของพี่ชาย ที่เขากลุมพี่สาว ไดไมเต็มที่นัก จึงมักชวนเราไปเลนกันกับนองโจ พี่ดอนตอนเปนผูนํา จินตนาการ สมมุติไปไดสารพัด พี่ดอนชอบเปนชอลิ้วเฮียง แสดงบทบาทกําลังภายในตามประสา เด็ก จับเราถักเปยแตงตั้งใหเปนอึ้งยง พี่ดอนเปนพี่ชายที่รักนองสาวมาก เปนพี่ชาย ที่แสนดี หวงนองสาวคนเดียวจนเราโต วันเวลาในวัยเด็กจึงมีแตความสนุกสนาน ดี กันบาน งอนกันบาง ตามจังหวะเวลาและอารมณ ตัวเรากับนองโจ เปนกลุมเด็กเล็กของบาน อายุหางกัน 2 ป จึงมักจับคูเลน กันเอง แตเลนกันไดไมนาน ก็ตองตีกันตามประสาเด็ก สวนใหญนองโจจะเปนฝาย สรางปญหา แตคนที่รองไหจะตองเปนเราเสมอ เสียงรองไหทําใหแมเขามาหามศึก และบอยครั้งที่แมจะเขาขางนองโจ เพราะตัวเราเปนพี่สาวตองรักนองยอมนอง ก็เชื่อ ตามแมก็แปลกใจ ที่เลนกันตีกันทุกวัน แตพอโตขึ้น โจก็เปนนองที่เรารักและผูกพันมาก คําสอนของแมคงจะซึมซับไมมากก็นอย ทําใหพี่บานนี้ รักและหวงใยนองๆทุกคน

12

เวลาตีกันกับนองโจกลุมพี่สาวมักเห็นตางจากแม เมื่อไกลสายตาแม พี่ๆ ก็จะ ทวงคืนความเปนธรรมใหเรา จัดการนองโจดวยวิธีการของพี่สาว โดยเฉพาะพี่โบ ที่มักเปนไมเบื่อไมเมากับนองโจ เพราะพี่โบเปนคนตรง รักความเปนธรรม มีบุคลิก แบบผูชาย หาวๆตั้งแตเด็ก นองโจจึงมักโดนพี่โบทําโทษคืน มีอยูครั้งหนึ่ง พี่โบกับ นองโจกําลังสัปยุทธกันอยู นองโจพลาดทาจนตาเขียว รุงเชาเมื่อไปโรงเรียน (วัย เด็กพวกเราพี่นองเรียนโรงเรียนเดียวกัน) ครูของนองโจเขามาถามเหตุที่ตาเขียวคล้ํา พี่โบจึงถูกครูเรียกตัวไปทําโทษ นี่คือสีสันตความทรงจําของวันเวลา ในบานที่มีลูก มากถึง 7 คน

13

(พี่ดูแลนองเล็ก พี่สาวพี่ชายชอบเลนกีตาร ชวนกันรองเพลง จัดโชวกันเอง พอซื้อโตะ ปงปองใหดวนฝมือ แขงกันยามเย็น ความบันเทิงเล็กๆในครอบครัว เปนรากฐานความรัก ความสนิทสนมในหมูพี่นอง)

คงเปนเพราะพอและแมรอคอยลูกชายนานเกินไป มีแตลูกสาวเกิดมาคนแลว คนเลา ครั้งที่พี่โบเกิดพอยกใหเปนลูกบุญธรรมของเหลงแปะ (มีผูใหญบอกวาเปนการ แกเคล็ดที่ไดแตลูกสาว) กวาพอกับแมจะไดลูกชายคนแรก ตองรอนานมากกวา 10 ป พี่ดอนจึงกลายเปนเทวดาของบาน โดยเฉพาะกับแมอาหารดี ๆ มักจะมีเตรียมและ กันไวใหพี่ดอนกอนเมื่อถูกพี่สาวแอบไปขโมยกิน แมก็จะดุพี่สาว และแมตองเก็บเขา 14

ตูลอกกุญแจ แตสําหรับตัวเรา เปนลูกหลง มีพี่ชายและนองชายประกบหัวทาย จึง ถูกเลี้ยงดูไมแตกตางจําไดวา เวลาตามแมไปตลาด อยากกินอะไร แมไมเคยขัดเลยเรา จึงเติบโตมาเหมือนกาวใจ แมใหขนมพี่ชายกะเรา เราก็แบงใหพี่สาว การเปนผูรับจาก ทุกฝายแตเด็ก คงมีสวนใหเราโตมาชอบงานอาสา ประสานทุกคน ยินดีแบงปนและให ดวยความเต็มใจ ในอีกดานหนึ่งของชีวิต วัยเด็กของพวกเราตองมีหนาที่การงาน วาไปแลว เปนเรื่องปกติสําหรับครอบครัวคนจีนในยุคเบบี้บูม ที่ลูกทุกคนตองชวยงานธุรกิจของ พอ ไลเรียงตั้งแตพี่อัมพร จนมาถึงยุคของตัวเรา กลับจากโรงเรียน วันหยุดหรือปด เทอม ตองมีหนาที่ติดตามรถบรรทุกไปสงเฟอรนิเจอร วางบิล รับเช็ค ตอมาเมื่อพอ ทําธุรกิจกอสรางเต็มตัว พวกเราตองจัดการงานเอกสาร งานติดตอประสานผูคน สืบและเปรียบเทียบราคาวัสดุ คิดคํานวณตัวเลขสวนตางและความคุมคา ขับรถพา พอตระเวนตรวจงานกอสราง ลูกสาวบานนี้ยังตองมีหนาที่กุลีแบกขน รวบรวมเก็บ คืนวัสดุอุปกรณที่ยังมีมูลคา สารพัดงานที่ปรากฏเบื้องหนา พวกเราตองลงมือลง แรงไมมีเวน จากการตองรับผิดชอบการงานตั้งแตเด็ก ไดบมเพาะบุคลิกและจิตวิญญาณ การทํางาน ใหกับบรรดาลูกๆ ของพอ โดยเฉพาะเรื่องการสูชีวิต รับผิดชอบ คิด เปนทําเปน รูจักเขาหาและผูกสัมพันธกับผูคน ความประหยัดและระมัดระวังในการ ใชจาย ฯลฯ การเรียนรูในเรื่องเหลานี้หาไมไดในตําราเรียน แตเปนการเรียนรูจาก ประสบการณจริง เมื่อไดทํางานใกลชิดพอ คิดแลวก็แปลก เพราะพอเปนคนพูดนอย สอนงานก็ไมเกง แตคงดวยบุคลิกและความใจรอนของพอนี่แหละ พวกเราเรียนรูซึม ซับไดโดยธรรมชาติ ในวัฒนธรรมจีนโบราณ ใหคุณคาลูกสาวกับลูกชายสถานะแตกตางกันโดย สิ้นเชิง ลูกสาวเมื่อแตงงาน จะกลายเปนสมบัติของบานฝายชาย ตัดขาดจากพอแม พี่นอง ลูกสาวกลายเปนคนนอกของครอบครัวในทันที ในขณะที่ลูกชายคือผูสืบทอด มรดก ดังนั้น ครอบครัวคนจีนรุนกอน จึงวางสถานภาพลูกชายใหอยูเหนือลูกสาว 15

ตั้งแตเด็ก ตั้งคาและตั้งความหวังไวที่ลูกชายไวสูงสง โดยเฉพาะลูกชายคนโตสุด ของบาน ที่จะตองขึ้นมาเปนผูนํา ดูแลทรัพยสินมรดก สานตอธุรกิจของครอบครัว แตทวา มรดกของพอในความรับรูของพวกเราในวันนี้ มิใชมีแตทรัพยและ อสังหาริมทรัพยที่พอสรางขึ้นมา แตยังมีมรดกทางนามธรรม ที่อาจมีคุณคาเหนือ ทรัพยสินเงินทอง ที่พวกเราเรียนรูและเก็บเกี่ยวตรงจากชีวิตของพอ เพราะพอ สรางฐานะขึ้นมาจากความวางเปลา เงินทองลวนแลกดวยหยาดเหงื่อ แมพอจะ ร่ํารวยเปนเถาแกในชวงกลางชีวิต แตพอก็ไมเคยใชชีวิตเปนอาเสี่ย ชีวิตของพอยังคง อยูอยางปกติเรียบงาย เสมอตนเสมอปลาย พอเคยพูดถึงหลักคุณธรรมทั้ง 5 ของ ชาวจีนคือ ประหยัด ขยัน อดทน สัตยซื่อ และกตัญูรูคุณ ซึ่งทั้งหมดนี้พอมี ครบถวน และพอสอนพวกเราดวยชีวิตของพอเอง

16

(พอเปนผูนําครอบครัว สถิตจินดาวงศ ดูแลลูกทั้ง 7 คนอยางดี แมงานยุง พอก็พาพวกเรา เที่ยวประจํา เปนความทรงจําที่ดี สรางความรักความผูกพันสามัคคีแตวัยเยาว)

17

มิตรภาพและเครือขาย แรงขับเคลื่อนการงานของพอ จิตวิญญาณในการทําธุรกิจของพอนั้น นาศึกษาเรียนรู ธุรกิจขายเฟอรนิเจอร ในยุคบุกเบิกของพอ เปนการซื้อมา-ขายไป เก็บกินสวนตางกําไร พอใชเวลาเกือบ 2 ทศวรรษอยางอดทน กวาจะสะสมทุนรอนใหมากพอ กอนที่จะขยับขยายกิจการ ตลอดชวงเวลาดังกลาว ชีวิตของพอไมไดมีแตคาขาย แตพอยังสมาคมคบคากับผูคน สรางสายสัมพันธทั้งสวนตัวและทางธุรกิจ พอผูมาจากรากหญา เสื่อผืนหมอนใบ เริ่มตนกิจการเล็ก ๆ เพียงไมนานป แตเมื่อวันเวลาผานไป พอกลับมีสายสัมพันธกับนักธุรกิจจีนระดับแถวหนา คบคากัน อยางมีศักดิ์ศรี ไดรับความเคารพและไวเนื้อเชื่อใจ จนทุกวันนี้ เมื่อพวกเราเติบโต เปนผูใหญ บางจังหวะชีวิตเมื่อตองเจอะเจอผูคนเกา ๆ ที่เคยรูจักมักคุนกับพอ หาก รูวาพวกเราเปนลูกสาวของ ตั้งบุงคี้ (陈文奇) หรือ เถาแกบุงคี้รอยยิ้มและ สัมพันธภาพพิเศษมักรูสึกไดทันที พรอม ๆ กับเรื่องราวและมิตรภาพในอดีต เสียง ชื่นชมในตัวพอ ตองมีบอกเลาใหพวกเรารับรูเสมอ ๆ หวนคิดยอนถึงวันเวลาเกากอน เมื่อพออยูกับพวกเรา พอมักเงียบขรึม ครุนคิด พอพูดนอย และใจรอน ซึ่งตรงกันขามกับบุคลิกของพอในสังคมเพื่อน พอ จะยิ้มแยม หัวเราะงาย ผอนคลาย คุยสนุกและเปนกันเอง พี่อัมพรเลาวา ครั้งที่พา พอเดินทางไกล ไปพักผอนถึงประเทศเดนมารก-สแกนดิเนเวีย พอในวัยชรา เมื่อไป พบเจาของซุปเปอรมาเก็ตในตางแดนที่เปนจีนแตจิ๋ว พอสามารถสรางมิตรภาพใน เวลารวดเร็ว บทสนทนาที่มีชีวิตชีวากอเกิดฉับพลัน ตอติดเรื่องราวแลกเปลี่ยน มากมายไมจบไมสิ้น “ทําเอาฉันงง”พี่อัมพรเลา ในยุคที่ธุรกิจพอเฟองฟู พอมีเพื่อนหลัก ๆ อยู 3 กวน คือ กวนออกกําลังกาย สวนลุมยามเชา กวนลานวัดเทพศิรินทรยามเย็น และกวนสมาคมตระกูลแซตั้ง ในวันปกติ พอจะตื่นแตเชาตรู พอจะออกจากบานเพื่อไปสวนลุมพินี พอมี เพื่อนกลุมใหญรออยูที่เกาะลอย มีโตะประจําของตัวเองที่ชัดเจน มีชา-กาแฟ อาหารตระเตรียมรอ หลังการออกกําลังกาย เดิน วิ่ง รํามวยจีน ฯลฯ พักผอน 18

สนทนาตามอัธยาศัย จนเสียงเพลงเคารพธงชาติดังขึ้น ตางคนตางกลับสูหนาที่ การงาน เปนที่รูกันวากวนสวนลุมนี้ เปนที่พบปะของกลุมนักธุรกิจเชื้อสายจีนที่มี ฐานะ แมแตเครือขายธุรกิจระดับเบียรชาง เจาของโรงแรมระดับ 5 ดาว ฯลฯ ยุค หนึ่งก็เคยผานวันเวลาที่สวนลุมฯ รวมวงกับพอ

(กวนออกกําลังกายพอที่สวนลุมพินี เปนความสุขยามเชา ของพอที่ไดเจอเพื่อน ไดวิ่งทุกเชา)

สําหรับพวกเราในวัยเด็ก เชาวันอาทิตยก็มักถูกปลุกไปวิ่งเลนที่สวนลุม ได เจอะเจอกลุมเพื่อนสวนลุมของพอ บางครั้งมีนัดหมายเที่ยวตางจังหวัด พอมักพา พวกเราเด็ก ๆ ไปดวย เพื่อไดสมาคมกับลูก ๆ ของกลุมนักธุรกิจระดับแถวหนา ใน เวลาเชนนี้ พวกพี่ ๆ ตองมีหนาที่จายตลาด เตรียมอาหารใสกลองไปรวมทริป พอมี โอกาสไปเที่ยวตางประเทศกับกลุมเพื่อนสวนลุมบอยครั้ง สวนใหญจะไปเที่ยวเมืองจีน ตกเย็น พอมีอีกหนึ่งจุดหมาย ที่วัดเทพศิรินทร ลานสนามใกลใตถุนกุฏิพระ เปนที่พบปะอยางไมเปนทางการ ของกลุมพอคาจีนละแวกสวนมะลิ ที่มาออกกําลัง กาย ผอนคลายสมองหลังการงาน ความพิเศษของวัดเทพศิรินทรก็คือ เจาคุณนรฯ 19

4

เวลานั้นทานยังพํานักอยูที่กุฏิภายในวัด พอเคยกลาวชื่นชมเจาคุณนรฯ และเคยชี้ ใหพวกเรารับรูถึงกุฏิที่เจาคุณนรพํานัก ดวยพอมีโอกาสไดพบปะและสนทนาดวย นาเสียดายที่พวกเราไมอาจลวงรู บทสนทนาของพอกับเจาคุณนรฯ วามีเรื่อง อะไรบาง จําไดเพียง พอบอกวาพระองคนี้คุยแลวสบายใจ นองโจยืนยันวา เคย เห็นพอนั่งสมาธิคนเดียวอยูในหองตอนกลางดึก นองโจเชื่อวาพอนาจะทําตาม คําแนะนําของเจาคุณนรฯ 3

4

เจาคุณนรฯ หรือพระยานรรัตนราชมานิต(พ.ศ.2440-พ.ศ.2514)

มหาดเล็กหลวงคูพระราชหฤทัยพระบาทสมเด็จพระ มงกุฎเกลาเจาอยูหัวเมื่อสิ้นรัชสมัย ไดอุปสมบทเพื่ออุทิศพระราชกุศลถวาย ณ วัดเทพศิรินทราวาสไดครองสมณเพศอยู 46 พรรษา จวบจน มรณภาพ

20

(ภาพถายเจาคุณนรฯ บนโตะของพอยังมีรูปหลอเจาคุณนรฯ เปนรูปหลอพระอริยะสงฆองค เดียวที่พอมีบูชาใกลตัวยามพอปวย รูปหลอทานถูกยายมาไวในหองพอ เพื่อเปนสิ่งยึดเหนี่ยว)

เรื่องนี้นับวาแปลกสําหรับพอ เพราะปกติพอเปนคนไมเขาหาพระ และพอมี แนวโนมไมศรัทธาพระสงฆทั่วไป พอไมถูกจริตในเรื่องสรางบุญกุศลตามวิถีไทย ๆ ยิ่งการทําบุญเพื่อหวังผลในชาตินี้หรือชาติหนา พอเฉยเมยมาก พอเคยพูดวา พอ ทําความดีดวยการไมเบียดเบียน พอจะสงเคราะหผูคนยากไรเมื่อพบเห็น เพราะพอ เคยอดอยากในวัยเด็ก พอเนนการสงเคราะหญาติพี่นอง โดยเฉพาะญาติที่เดือดรอน ในเมืองจีนเนนใหการศึกษาเชน สรางโรงเรียนมาระยะหลัง ๆ เมื่อพอเขาวัยชรา รางกายทรุดโทรม พอจึงเริ่มหันมาทําบุญใสบาตรพรอมกับลูกหลาน สําหรับกลุมเพื่อนในสมาคมตระกูลแซตั้ง พอเขารวมดวยจิตสํานึกทาง วัฒนธรรม แตพอเปนเพียงสมาชิกธรรมดาคนหนึ่ง พอเขารวมประชุมพบปะนัดกัน ตามกําหนดนัดหมาย หรือตามกิจกรรมประจําปที่สมาคมจัดขึ้น 21

จากธุรกิจซื้อมา-ขายไปในงานเฟอรนิเจอร พอเริ่มรับงานตอเติมปรับปรุง สํานักงาน ซึ่งนาจะเปนบริการเสริมพวงตอไปจากการขายเฟอรนิเจอร เมื่อพอเห็น ลูทาง พอจึงขยายงานกอสรางรับ Renovate อาคารสํานักงาน ธุรกิจนี้ประสบ ความสําเร็จดวยดี หนึ่งในนั้นก็คือ งานปรับปรุงอาคารในคณะวิทยาศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เพียงไมนานป พอก็กาวขึ้นสูธุรกิจกอสรางเต็มรูปแบบ สรางอาคาร สรางโกดัง สรางบาน สรางตึกแถว สรางทาวนเฮาสในโครงการ ขนาดเกิน 100 ยูนิต ในชวงธุรกิจเริ่มตั้งมั่น อาคารหลังหนึ่งที่พวกเราจดจําเปน พิเศษก็คือ อาคาร TCC บนถนนสุรวงศ เปนอาคารสํานักงานรุนบุกเบิกของของ คุณเจริญ สิริวัฒนภักดี อาคารสูง 9 ชั้นนี้พอเปนคนสรางทั้งตึก สรางในเวลาที่ นครไทยการชางมั่นคงขยายตัวเต็มรูปแบบ เปนที่ยอมรับของผูคน โดยเฉพาะกลุมนัก ธุรกิจจีนที่คุนเคย

(เครื่องมือที่พอใชในการออกแบบงานกอสราง และ จดหมายลายมือพอ)

แหลงทุน และการบริหารเงิน ธุรกิจในโลกใบเกา พอเปนนักธุรกิจในสไตลอนุรักษนิยม ตลอดชีวิตของพอลงทุนดวยเงินสด พอ มักอดทน อดออม รอจนมีเงินคอยซื้อ รอใหมีทุนเพียงพอคอยลงทุน พอไมยอมใช บริการสินเชื่อจากธนาคาร พอไมยอมกูยืมเงิน แมวาพอเขารวมวงเลนแชรเปน 22

ประจํา แตเลนเพื่อพบปะเจอะเจอเพื่อน และดอกผลกอนโตจากวงแชร พวกเราเคย ตามพอไปรวมวงกินโตะแชร (ที่สามยานภัตตาคารตลาดสามยาน) เปนที่รูกันวา พอ ไมเคยลุนเปยแชรเหมือนคนอื่น เพราะพอมักเปนมือทาย ๆ พอคงรับไมไดกับการ ตองจายดอกเบี้ย จําไดวาครั้งที่ลูกของพอคนหนึ่ง ถอยรถยุโรปคันหรูใหมเอี่ยมเขา มาจอดในบาน เมื่อพอรูความจริงวาซื้อผานไฟแนนซพอโกรธมาก วันรุงขึ้นพอตอง ตามไปใชเงินสดไถถอน เมื่อพอทําธุรกิจจนประสบความสําเร็จ พอไมเคยอวดความร่ํารวย รถที่พอ ใชอยูก็เปนรถ Nissan คันเกา แมพอจะขับรถเปน แตพอไมขับรถเอง พอคงใจรอน เกินกวาจะวนหาที่จอดรถกระมัง พอจึงใชบริการคนขับรถ ในจังหวะที่วางจากขับรถ ขนวัสดุอุปกรณ หรือใชลูก ๆ ขับพาไปสงจุดหมาย จึงเปนที่รูกันวา ลูกทุกคนเมื่อ อายุได 18 พอจะพาไปสอนขับรถดวยตัวเองที่สวนลุม มีเพียงพี่โบคนเดียว ที่แอบหัด ขับรถเปนตั้งแตอายุ 12 พี่โบจึงกลายเปนสารถีใหพอบอยที่สุด แตอยางไรก็ตาม บอยครั้งที่พอรอคนขับรถไมทันใจ พอกระโดดขึ้นรถเมล 5ไป พบกวนเพื่อน พอจึงมักถูกกลุมเพื่อนทวงติงถึงความประหยัด ใชชีวิตไมสมฐานะ เพื่อน ๆ ของพอลวนรับรูสถานะของพอดี เพราะในวงการรับแลกเช็ค ( ใหกูยืมเงิน ระยะสั้น) พอคือหนึ่งในแถวหนา ตัวเรายืนยันได เพราะทุกเย็นเมื่อกลับถึงบาน เรา นองเล็กของบาน ตองมีหนาที่เขียนเช็คใหพอเซ็น เคยเขียนเช็คเปนเลม ๆ ในคืนเดียว เขียนจนเบื่อ เขียนจนตาลาย มีครั้งหนึ่งเขียนผิดตกเลขศูนยไปหนึ่งตัว เพื่อนพอขึ้น เงินไมได เดือดรอนโทรศัพทตอวาพอ เย็นนั้นตัวเราจึงถูกพอตําหนิ เปนบทเรียนที่ดี ทําใหเราโตขึ้นเปนคนทํางานละเอียดรอบคอบ 4

จนในที่สุด เนิ่นนานถึงป พ.ศ. 2538 พอจึงยอมใชรถเบนซ เมื่อรถคันเกา หมดสภาพ ไมคุมคาซอม ที่ตองซื้อเบนซก็เพราะ เพื่อน ๆ ของพอนั่งเบนซกันทุกคน นั่งกันมานานปมาก เบนซของพอเปนรุน E280 แนนอนไมใชรุนทอป แตที่สําคัญก็ 5

จากบานที่สี่แยกปทุมวัน รถเมลสาย 15, 46 สําหรับไปสวนลุมฯตอนเชา และสาย 15, 48 ไปวัดเทพศิรินทรตอนเย็น คือรถเมลสายประจําของพอ

23

คือ พอเซ็นเช็คซื้อดวยเงินสด อยางไรก็ตาม รถเบนซคันแรกของพอนี้ พอใชไม คุมคาเอาเสียเลย เพราะพอซื้อเบนซตอนพออายุได 68 ชีวิตของพอเริ่มเขาสูวัย ถดถอย โลกทัศน การขับเคลื่อนธุรกิจการงาน พอมีจุดออนสําคัญ คือพอไมรูภาษาไทย เปนเพราะพอไมยอมเรียนภาษาไทย เหตุผลที่แทจริงไมอาจลวงรู แมพวกเราเชื่อวา หนังสือไทยไมเกินกําลังสติปญญา ของพอ เพื่อน ๆ ในกวนของพอรูภาษาไทยกันหลายคน ที่พอไมยอมเรียนอาจเปน เรื่องอคติ หรือเปนเรื่องชาตินิยม พอมีเลือดชาตินิยมที่เขมขนมาก แมพอจะไมชอบ คอมมิวนิสต แตพอก็เก็บรูปทานประธานเหมา และรูปนายกโจวเอินไหล ไวในหอง ของพอ ดวยผูนําทั้งคูไดสรางประเทศจีนใหกลับมายิ่งใหญอีกครั้ง หลังเหตุการณ 14 ตุลา ป 2516 ยุคนักศึกษาธรรมศาสตรเฟองฟู มี นิทรรศการจีนแผนดินใหญจัดขึ้นที่หอประชุมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร คนเชื้อสาย จีนในกรุงเทพฯ แหไปดูกันแนน เพราะเปนครั้งแรกที่สังคมไทยกลาเปดเผยสภาพชีวิต และสังคมภายในจีนแผนดินใหญ ในงานมีธงชาติจีนคอมมิวนิสต ภาพประธานเหมา ภาพนายกโจว ตั้งแสดงเดนในที่สาธารณะอยางเปดเผย พอไปรวมชมนิทรรศการ อยางตื่นตาตื่นใจ พอมีความสุขมาก วันนั้นพอซื้อสินคาจีนกลับมาถุงใหญ มีเครื่อง ชงดื่มคลายโอวันติน พอชงแจกอยางภาคภูมิใจ แตสําหรับพวกเราแลว ไมอรอย เลย จากเลือดชาตินิยมเขมขนที่พอมี อาจเปนสาเหตุที่พอไมยอมเรียนภาษาไทย และอาจมีผลสืบเนื่อง ทําใหพอเกิดอคติ ตั้งแงกับคนไทย เพราะธุรกิจกอสรางของ พอตองพึงพิงแรงงานพื้นบาน พวกเรามักเห็นพอหงุดหงิดเวลาตรวจงานกอสราง และเห็นความลาชา โดยเฉพาะเมื่อเห็นความผิดพลาดในงาน พอจะเรียกคนงานมา ตอวา เสียงของพอในเวลาเชนนี้ จะดุดันและนากลัวมาก เพราะความผิดพลาดใน งานกอสรางเปนสิ่งที่หลีกเลี่ยงได การแกไขคือตองทุบทิ้งสรางใหม ทําใหเสียทั้ง 24

เวลาและเพิ่มตนทุนโดยใชเหตุ คงเปนเพราะตัวพอเองก็เคยผานชีวิตขายแรงงานมา กอน แตมาตรฐานการทํางานของพอคงสูงเกินแรงงานทองถิ่น ทั้งความขยันและ ทุมเทใสใจในงาน พอเคยชี้ใหพวกเราดู ขวดเหลาขวดเบียรที่มีใหเห็นทั่วไปบริเวณที่พักคนงาน คราวใดที่พอตรวจงานตรงกับวันที่หวยออก พอมักรําคาญบรรยากาศที่เอาแตลุน หวยจนงานการไมคืบหนา พอเคยมีคนงานฝมือดีหลายคน แตสวนมากมักติดเหลา ติดพนัน เที่ยวกลางคืน จนเสียการงาน ทําลายโอกาสชีวิตที่จะเจริญกาวหนา พอ จึงสอนพวกเราไมใหยุงเกี่ยวดวยอบายมุข อันจะนําพาชีวิตไปในทางเสื่อม และพอก็ ดําเนินชีวิตใหลูก ๆ ไดเห็น พอไมดื่มเหลา-เบียร ไมสูบบุหรี่ ไมเลนการพนันทุก ชนิด สิ่งเสพติดของพอมีเพียงยานัตถุ ที่พอใชประจําเพื่อคลายลมหายใจใหโลง งานถายยานัตถุจากขวดใหญมาใสขวดพกพาเล็ก ๆ เปนหนาที่ของพวกเรา ธุรกิจกอสรางตองแขงกับเวลา สงมอบงานไดเร็ว ก็รับเงินเร็ว ทั้งยังชวยลด รายจายเรื่องคาแรง งานกอสรางจึงไมเคยมีวันหยุดสําหรับพอ ยิ่งพอตรวจงาน เปนประจํา ความผิดพลาดคลาดเคลื่อนไมคอยเกิด งานจึงคืบหนาไมมีสะดุด พอจึง เก็บเกี่ยวกําไรจากธุรกิจกอสรางไดเปนกอบเปนกํา นี่คือวิธีทํางานของพอ พอพูด เสมอวา พอทํางานแบบเถาแก พอไมเคยทํางานแบบอาเสี่ย ที่เอาแตนั่งโซฟาสั่งงาน อยูแตในหองแอร เมื่อเปนเชนนี้ ลูกสาวของพอก็ตองพลอยฟาพลอยฝนตามพอ โดยเฉพาะพี่โบ คนขับรถประจําตัวพอในทุกวันหยุด งานของพี่โบจึงไมใชเพียงขับรถ ใหพอนั่ง แตตองชวยเก็บงาน ลงแรงแบกขน ตามแตพอจะสั่งชี้ “เชนไมแบบที่ยังใช งานได พอจะชี้ใหเก็บ ลากมามากองรวม เพราะไมแบบใชซ้ํามากเทาไร ก็ยิ่ง ประหยัดตนทุน มันก็คือเม็ดเงินกําไรที่พอไมเคยมองขาม“พี่โบเลาถึงภารกิจจับกัง ที่มาคูกับโชเฟอรสวนตัวของพอ แตเมื่อถึงเวลาใกล ๆ ปดงาน เปนเวลาของการ ระดมแรงงานลูกสาว ทั้งพี่ตาย พี่มะ ตองเขาเก็บกวาดทําความสะอาดไซดงาน เตรียมคืนพื้นที่สําหรับการสงมอบงาน สวนตัวเรา ก็ไดมีโอกาสติดตามพอไปตรวจ ไซดงานบอยๆ แตเปนความทรงจําที่สนุก ไดไปที่แปลกๆ ไดเดินขึ้นเดินลงดวยความ อยากรูอยากเห็น สํารวจทุกชั้น 25

ระเบียบแบบแผนชีวิต/ธุรกิจของพอ (และลูก ๆ) พอเปนคนรักครอบครัว ทุกวันนาฬิกาชีวิตของพอเหมือนเดิม ตั้งแตเชาตรูที่ ออกไปสวนลุมพินี สายกลับมาบาน กินขาวเชาที่แมและพี่ ๆ ตั้งเตรียมไว พออาจ นอนหลับงีบหนึ่ง แลวออกไปตรวจไซทงาน นัดคุยลูกคา ตกเย็นกลับมากินขาวเย็น กับลูก ๆ แลวคอยออกไปพบเพื่อนที่ลานวัดเทพศิรินทร เมื่อพอจะกลับเขาบานตอน ค่ํา พอจะอยูกับงานบัญชีและเอกสาร คอยมารวมวงดูโทรทัศนกับพวกเรา กอนจะ เขานอน แตก็มีบางคืนที่พออยูกับการเตรียมงานจนเลยเที่ยงคืน เงินทองที่หาไดจาก ธุรกิจพอจะสงมอบใหแมเก็บรักษา พอมีเงินสดติดตัวไมมาก แมจึงลวงรูธุรกรรม การเงินของพอทุกอยาง พอทุมเทเงินทองเพื่อการสงเคราะหญาติที่เมืองจีนไมนอย เลย พอสรางบานทั้งหลังใหพี่สาวนองสาวและครอบครัวไดอยูอาศัย สงเสียหลาน ๆ ไดเลาเรียน และยังรวมกับมิตรสหายสรางอาคารเรียนใหแกโรงเรียนที่บานเกิด ยิ่ง เมื่อจีนเปดประเทศ พอกลับบานที่เมืองจีนบอยครั้งมาก ไปแตละรอบพอมักใชจาย เปนเงินกอนโต แมจึงตองแอบบนพอเรื่องนี้ แตสําหรับพอแลว นี่คือสํานึกหนาที่ใน ความกตัญูรูคุณคนและทําหนาที่ของพี่ชาย สําหรับพี่สาวอีกคนหนึ่งที่ไดอพยพไปอยูมาเลเซียและขาดการติดตอ พอ คิดถึงพี่สาวคนนี้ ดวยมีพระคุณตอพอมาก ในที่สุดพอไดติดตอไปยังหนังสือพิมพ จีนที่มาเลเซีย ลงประกาศแจงความตามหาพี่ มีรางวัลสําหรับผูที่รูจักและ ประสานงานใหพี่สาวคนนี้ ติดตอกลับมาหาพอที่เมืองไทย จนกลายเปน drama เรื่องหนึ่งของที่บาน เมื่อพอไดรับแจงขาววาพบตัวพี่สาวคนนี้แลว พอดีใจมาก ยิ่ง เมื่อถึงวันที่พอกับพี่สาวไดเจอหนากันจริง ๆ ตางคนตางรองไหจนพวกเราเห็นยัง ตองแอบเสียน้ําตา เปนภาพประทับใจในการหวนคืน ของพี่นองที่ขาดการติดตอไป หลายสิบป กลับมาที่การงานของพอ ในเมื่อพอไมรูภาษาไทย อานไมออก เขียนไมได แตพอตองทําธุรกิจกับผูคนและหนวยงาน ในยุคสมัยที่บานเมืองเปลี่ยนแปลง มี กฎหมายธุรกิจออกบังคับใชจริงจัง การงานของพอจึงหนีไมพน ตองมีสัญญาจัดซื้อ 26

จัดจาง มีเอกสารวางบิล ใบเสร็จรับเงิน ตองผูกพันดวยระบบภาษี ธุรกรรมงาน เอกสารเหลานี้ ระยะแรกพอคงยุงยากไมนอย ตองพึ่งพาคนนอกเปนครั้ง ๆ จน เมื่อลูก ๆ เริ่มโต พอซื้อเครื่องพิมพดีดภาษาไทยตั้งโตะเครื่องใหญ แครยาวใส กระดาษเอ 4 วางแนวนอน บานเราก็กาวสูวันเวลาอีกหนึ่งยุคทันที ที่พี่อัมพรพี่สาวคนโต ตองรับมือกับงานพิมพเอกสารสารพัดสารพัน พี่อัมพรเลาความทรงจํา ถึงภารกิจอันหนักหนาเครื่องพิมพดีด ที่มีพอยืน กํากับขาง ๆ พิมพตามที่พอบอก ภาษาไทยบาง แตจิ๋วบาง พี่อัมตองสรุปใจความ พิมพโดยยึดรูปแบบภาษาที่เปนทางการ พิมพเสร็จตองอานทวนใหพอฟง ในเวลานั้น การแกไขขอความก็คือ ใสกระดาษแผนใหมแลวพิมพใหมทั้งหนา “ยุคนั้นเครื่องพิมพ ดีดนะจะ ไมใชคอมพิวเตอรบางครั้งพิมพเสร็จหมดแลว พอสั่งเพิ่มขอความหนึ่ง ประโยค ฉันตองพิมพใหมหมดจากหนานั้น ”นี่คงเปนงานหนักของพี่อัมพร พี่สาวคน โตของพวกเรา เปนที่รูกัน วาสัญญาจัดซื้อจัดจาง เอกสารรายงาน เพื่อเบิกเงินคา งวดงานกอสราง ฯลฯ บอยครั้งที่สําเร็จไดทั้งน้ําตาของพี่สาวคนโต เพราะในวัย เรียน การบานกวาจะไดเริ่มทํา ตองเสร็จงานพิมพเอกสารของพอแลวเทานั้น บางครั้งหนาเปน 10 หนา “เจเคยเขาสอบแบบไมไดอานหนังสือเลย แถมยังตื่น สายสลึมสลือไปสอบ สมัยเรียนมหา’ลัยมีบางวิชา สอบเสร็จรูเลยวาได Fแนนอน ” พอรูจักลูกสาวแตละคนของพอดี พอจึงเลือกใชงานที่เขากับบุคลิกและความ ถนัด พี่ตาย-พี่สาวคนรอง พอวางบทบาทเปนผูประสานงานภายนอก และฝาย จัดซื้อสืบราคา สมุดโทรศัพทหนาเหลืองคือเครื่องมือทํามาหากินประจําบาน พี่ตายยังตองมีหนาที่ติดตอผูคน เปนทูตทางธุรกิจประจําตัวพอ ยอนกลับไปเมื่อราว ป พ.ศ. 2524 พอเห็นมีบานในซอยเกษมสันต 2 ที่ปดวางอยู พอใหพี่ตายไปสืบจนรู วา เจาของบานหลังนี้คือเจาของธุรกิจยานัตถุหมอมี พี่ตายเปนผูไปเจรจาขอเชาจน สําเร็จ ดําเนินการทําสัญญาเชา และพี่ตายยังตองเปนผูถือเงิน 6,000 บาท ไปจาย คาเชาตรงเวลาทุก ๆ เดือน จนเกิดความคุนเคย เมื่อรูวาบานหลังที่คุณนายยานัตถุ

27

หมอมีใชพักอาศัยมีปญหา ตองแกไขปรับปรุง พอจะรับอาสาสงทีมชางไปชวย บริการซอมแซม “พอตั้งใจขอซื้อบานในซอยเกษมสันตหลังนี้ 6แตเจาของปฏิเสธ เขา ตองการเก็บบานหลังนี้ใหลูกหลาน แตก็บอกพวกเราวา อยูไปเรื่อย ๆ ไมตองกังวล ใจ จนทุกวันนี้ พี่มะยังเชาอยูอาศัยตอมา สะดวกเพราะอยูกลางเมือง”ตอมาเมื่อพอ สรางอพารทเมนทเปดใหเชา เปนหลักประกันรายไดที่ยืนยาวสําหรับครอบครัว เริ่มแรก พี่โบรับหนาที่บริหารจัดการ หาผูเชา จัดเก็บรายไดเขาบัญชีกองกลาง ตอมา พี่อัมดูแลแลวสงไมตอใหพี่ตาย 5

สําหรับพี่มะ พอวางบทบาทเปนฝายบุนประจําบาน พี่มะมักอยูขางกายพอกับ งานเอกสาร งานตัวเลข พี่มะเปนผูอานรายละเอียดในแบบแปลนใหพอฟง อยูขาง กายพอทุกครั้งเวลาที่พอแกะแบบงานกอสราง พอมักใชเวลาครุนคิดอยางละเอียด รอบคอบ พี่มะยังชวยพอประเมินตนทุน ประเมินราคางานกอสราง ประเมินกําไร ความเสี่ยงและคุมคาของโครงการ งานที่ตองอยูกับกองเอกสารหนา ๆ ตัวเลขและ แบบแปลนที่ซับซอนยุงเหยิง งานที่ตองมีรายละเอียดมาก ๆ ที่ตองใชจินตนาการ ครุนคิดใหเห็นภาพงาน ตนทุนวัสดุ ตนทุนการขนสง จํานวนคนงานที่ตองใช ระยะเวลาในการกอสราง ปญหาและอุปสรรคที่อาจเกิดขึ้น รายละเอียดเหลานี้ พี่มะ คือคนที่อยูใกลชิดกับพอมากที่สุด สําหรับพี่โบ ดวยบุคลิกและจิตใจที่กลาไดกลาเสีย พี่โบไปแอบหัดขับรถเปน ตั้งแตอายุ 12 พี่ไปขอหัดขับรถกับเซี้ยงเจ็ก(พอสอนใหพวกเราเรียกลูกจางบางคน ของพออยางใหเกียรติเสมอดวยญาติผูใหญ ดวยเปนคนขยันและซื่อสัตย) พี่โบจึง เปนสารถีคูใจของพอตั้งแตกอนจะมีใบขับขี่ อยูขางกายพอในการออกตรวจไซทงาน เมื่อพอเริ่มมาจับงานกอสรางอาคารพาณิชย พี่โบยังเปนผูเจรจาเรื่องกรรมสิทธิ์ที่ดิน ประสานงานติดตอทางราชการ จัดการรังวัดที่ดินแบงซอยโฉนด รวมทั้งการทํา สัญญา การโอนบาน เปนหนาที่ประจําของพี่โบพวกเรามักรูสึกวา ถาพี่มะเปน 6

บาน คือแรงปรารถนาลึก ๆ ของพอ แมพอจะเปนเจาของตึกแถว ทาวเฮาสอยูหลายหลัง แตเปดใหคนเชา พอตองใชเวลาอีกหลายป กวาพอจะไดโอกาส ไดปลูก บานของตัวเอง และไดอยูอาศัย ในบานที่ตัวเองเปนเจาของจริง ๆ

28

ผูชวย ‘ฝายบุน’ ของพอ พี่โบก็คงเปน‘ฝายบู’ประจําตัวของพอ เราคิดเองวา การได ชวยงานพอแตเล็ก ทําใหพี่ๆเราเกงและประสบความสําเร็จในการงานทุกคน พี่อัมมี ความละเอียดออนถนัดงานบัญชีพี่ตายถนัดงานขาย พี่มะวางแผนการเงินเกงเปนนัก ธุรกิจหัวไว พี่โบเปนที่ปรึกษากฎหมายใหกับบริษัทฯชั้นนําขามชาติ การที่พวกพี่ ๆ อยูใกลชิดพอในงาน พวกพี่ ๆ จึงลวงรูการงานของพอใน รายละเอียด ปแลวปเลาที่งานกอสรางผานเขามาและจบสิ้นไป กลายเปนความทรง จําที่มากมาย ไมอาจไลเรียงเปนลําดับเวลาที่ชัดเจน ยอนกลับไปชวงแรก ๆ ที่พอจับ งานกอสราง พวกเรายังเด็กมาก พอเคยรับงานสรางบังกะโลใหกับทางราชการที่ บางแสน เปนโอกาสใหพวกเราไดตามพอไปเที่ยวทะเลบางแสนบอยครั้ง ที่ทะเลบาง แสนมีความจดจําพิเศษ เพราะเวลาพวกเราเด็ก ๆ ลงเลนทะเล พอจําเปนตองลงเลน ทะเลดวย เพื่อดูแลความปลอดภัยของลูก ๆ นี่จึงเปนโอกาสเดียวที่พวกเราไดสัมผัส โอบกอดจากพออยางใกลชิด เพราะสัมผัสลักษณะนี้ หาไมไดจากพอใน ชีวิตประจําวันปกติ งานบังกะโลบางแสนนี้ยังมีผลสืบเนื่อง ใหพอรับงานสรางบานพักบนอุทยาน แหงชาติเขาใหญ ชวงราวป 2514-2515 ถนนธนะรัชตยังเปนถนนปุปะแคบๆ สอง ขางทางยังเปนปา เขาใหญยังไมเจริญเหมือนทุกวันนี้ พอตองขนสงไมและวัสดุ กอสราง ผานทางปาแคบ ๆ ขึ้นภูเขาสูง ซึ่งสิ้นเปลืองคาใชจายมาก คนงานก็ตอง อยูกินและทํางานอยางลําบาก แตพอก็สรางจนสําเร็จ หลายปตอมาเมื่อพอพาพวก เราไปเที่ยวเขาใหญ พอตองพามาดูกลุมบานที่พอเคยสราง พอบอกพวกเราวา “บานพวกนี้ อั๊วสรางเอง ขาดทุนฉิบหายเลย” แตพอก็ภาคภูมิใจในบานพักกลุมนี้ ที่ ยังคงมั่นคงแข็งแรงอยูตอมาจนปจจุบัน เพราะแมพอจะตองขาดทุน แตพอก็กัดฟน สรางจนแลวเสร็จ และสรางอยางดีมีคุณภาพ นี่เปนความรับผิดชอบทางธุรกิจ คุณธรรมทางธุรกิจเชนนี้คงหาไดยากในคนรุนหลัง แตพอยึดถือตลอดมา และสอน เราดวยชีวิตของพอเอง

29

หุนสวน และผลกําไร ธุรกิจกอสรางของพอที่สรางผลกําไรเปนกอบเปนกํา กลับเปนการสรางอาคาร พาณิชย(ตึกแถว)ในกรุงเทพ จุดเริ่มตนมาจากกวนเพื่อนของพอ ที่มีนัดหมายพบปะ กันเปนประจํา บทสนทนาก็คงหนีไมพนเรื่องธุรกิจ ใครมีโฉนดที่ดินริมถนน ก็มัก นํามาปรึกษาหารือ นําไปสูการรวมลงทุนสรางตึกแถวขาย พอกลายเปนหัวเรี่ยวหัว แรงจัดการ ทั้งเรื่องออกแบบวางผังโครงการ แบบแปลนกอสราง การขอใบอนุญาต ปลูกสราง แบงซอยโฉนด และพอเปนผูรับเหมากอสรางทั้งหมด เมื่อขายหมดก็นํา กําไรมาแบงกัน พอไดผลตอบแทนจากการกอสราง และสวนแบงกําไรจากการขาย ตึกแถวของพอขายดีมาก พอเนนประโยชนของคนซื้อ ออกแบบใหอยูสบาย ไมเอา เปรียบผูซื้อ วัสดุและการกอสรางมีคุณภาพ จนโครงการตอ ๆ มา เพียงขึ้นปาย นครไทยการชางก็มีคนมาติดตอขอจอง ขายจนสามารถปดโครงการไดอยาง รวดเร็ว มีบางโครงการมีคนจองซื้อกันหมดตั้งแตยังไมลงเสาเข็มดวยซ้ําไป กําไรจากตึกแถวมีสูง แตพอเปนคนที่ตองเหนื่อยที่สุด พอตองดูภาพรวม วิ่งเตนในทุกรายละเอียด และยังเหนื่อยการงานกอสราง แตพอก็ยังยืนหยัดระบบ หุนสวน แมจะออกแรงมากที่สุด แตสุดทายผลกําไรกลับนํามาแบงอยางยุติธรรม พวกเราเคยเสนอใหพอทําเองขายเองไมดีกวาหรือ ทําไมตองเอาน้ําพักน้ําแรงไปแบง กําไรใหหุนสวน แตพอก็ยังยืนยันวิถีธุรกิจของพอตลอดมา พอยินดีใหผลกําไรถูก แบงปน เพื่อมิตรภาพและความไววางใจที่ไดรับจากเพื่อน มีความสุขที่เห็นเพื่อน ๆ รวมกวนไดรับเงินกอนใหญ แลวเลี้ยงฉลองเมื่อปดโครงการ นี่เปนเรื่องเขาใจยาก มาก สําหรับพวกเราที่เติบโตในยุคแกงแยงแขงขัน แตในทางกลับกัน มิตรภาพที่ เขาใจยากนี้ เกื้อหนุนใหธุรกิจกอสรางของพอมีตอเนื่อง ไมเคยเวนชวง พอไมเคย ตองเหนื่อยในการวิ่งหางาน เพราะใครมีที่ดินที่มีศักยภาพ ก็มักแนะนํากันใหตรงมา หาพอ จากธุรกิจตึกแถว พอขยับมาเปนโครงการทาวนเฮาสขนาดรอยยูนิต และ สรางอพารทเมนท พอปรับตัวธุรกิจกอสรางไปตามยุคสมัย จนระยะหลัง พอเริ่ม 30

สรางอพารทเมนทของพอเอง พอสรางขึ้นมาเปนสมบัติของกงสี ใหลูก ๆ มีรายได จากคาเชาผูพักอาศัย เปนหลักประกันเก็บกินระยะยาวสืบไปจนทุกวันนี้ แตโดย ภาพรวม พอยังเปดรับหุนสวนจากกวนเพื่อน ในการลงทุนโครงการกอสราง อสังหาริมทรัพย จวบจนเวลาที่ยุคสมัยเปลี่ยนแปลง และพอตองวางมือจากธุรกิจ ชีวิตพออยูในธุรกิจกอสรางมายาวนานถึงครึ่งคอนชีวิต คิดเวลาแลวยาวนาน รวม 4 ทศวรรษ มีผลงานการกอสรางมากมายกระจายทั่วกรุงเทพฯ งานกอสราง ของพอเปนงานคุณภาพ ตึกรามทั้งหมดยังตั้งมั่น แข็งแรงมั่นคงแมจะผานวันเวลามา นานป พออยูในธุรกิจจวบจนลูกชายคนโตของพอสําเร็จการศึกษาวิศวะโยธา จากรั้ว จุฬาลงกรณ เขามารับชวงการงานตอ พรอมความเปลี่ยนแปลง ดวยวิธีการ บริหารงานอยางใหม และวิถีธุรกิจแบบคนรุนใหม จนพอตองกลายเปนฝายตั้งรับ และสุดทายวันเวลาของพอก็มาถึง จนพอตองถอนตัวจากธุรกิจที่พอสรางขึ้นมากับ มือ แมการสงตอธุรกิจจะไมราบรื่นนัก แตพอก็ยอมวางมือ/วางใจ ยอมรับความ เปนไปของโลก ชีวิตการศึกษาของลูก ๆ โลกทัศนของคนจีนยุคกอรางสรางตัวเมื่อครึ่งศตวรรษกอน ชีวิตมีแตธุรกิจ การงาน การศึกษาอาจไมใชคําตอบของชีวิต โดยเฉพาะกับลูกสาว การเรียนอาจ ไมจําเปน เพราะถึงที่สุดแลว ลูกสาวก็แตงงาน ออกเปนคนนอกตระกูล การศึกษา จึงจําเปนเฉพาะสําหรับลูกชาย ผูเปนทายาทสืบตระกูล สานตอธุรกิจครอบครัว นี่ คือความจริงที่ตกคางจากวัฒนธรรมจีนโบราณ ที่มีอิทธิพลแรงกลาในบานของพวก เรา โชคดีที่พวกเรามีพี่อัมพรเปนหัวขบวน เพราะพี่อัมพรมุงมั่นในการเรียน คง ดวยแรงกดดันในวัยเด็ก การศึกษาจึงเปนเปาหมายของชีวิตที่ชัดเจน แตกลับตอง สวนทางกับวิธีคิดของพอแม โดยเฉพาะแมที่ตองการแรงงานลูกสาวเต็มเวลา เพื่อ แบงเบาภาระงานบาน และธุรกิจของพอ พี่อัมพรจึงตองฟนฝา แทบจะทุกครั้งที่ 31

จบประถมปลาย (ป 7สมัยนั้น) จบ ม.3 กวาพี่อัมพรจะไดเรียนตอตองเสียน้ําตาไม นอย โชคดีที่เหลงแปะคนขางบานมาชวยเจรจา เหลงแปะเปนคนทันสมัย เหลงแปะ เปนที่ปรึกษาของพอในหลายเรื่อง แมแตชื่อของพวกเรา เหลงแปะเปนคนตั้งชื่อให พวกเราใชชื่อนี้จนโต คอยไปเปลี่ยนชื่อเปนตระกูล น-หนู น-เณรนําหนา 7ชื่อที่เหลง แปะตั้งใหนั้น มันแสนจะเชยในความรูสึกของพวกเรา(มาจากนางเอกละคร) มีเพียง พี่อัมพรที่ยังยืนหยัดใชชื่อเดิมตลอดมา 6

ชีวิตพี่อัมพรสะดุดเมื่อตอนเรียนจบมัธยมปลาย ดวยบรรยากาศโรงเรียนจีนพุง เปาที่สายวิชาชีพ ไมเนนการติวเขมเพื่อสอบแขงขัน พี่อัมพรจึงพลาดการสอบเขา มหาวิทยาลัย พี่อัมพรตองอยูโยงชวยงานบานอยูหนึ่งปเต็ม คงเปนชวงเวลาที่ชีวิต อับเฉานาดู แตพี่อัมพรก็ไมยอทอ หาเวลาซุมอานหนังสือเตรียมตัวสอบอยูหนึ่งปเต็ม จนสามารถสอบติดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตรในป พ.ศ.2519 เวลานั้นธรรมศาสตร เรียนรวมคณะในปแรก กอนที่จะเลือกแยกคณะเรียนไดอิสระเมื่อขึ้นป 2 พี่อัมพรเลือก เรียนคณะพาณิชย-บัญชี ชีวิตพี่สาวคนโตในรั้วมหาวิทยาลัย เปนแบบอยางและแรงบันดาลใจใหนอง ๆ ยุคสมัยที่การเมืองฝายซายปกธงมาแรงอยูในธรรมศาสตร แตพี่อัมพรสวนกระแสเขา รวมกิจกรรมชุมนุมพุทธฯ พวกเราจึงรับรูความเคลื่อนไหวของผูคนกลุมเล็ก ๆ ที่ ไมใชฝงฝายซาย ดวยบานของพวกเราอยูใจกลางเมือง เปนจุดตัดสายรถเมล มากมาย จึงเปนธรรมดาที่จะมีเพื่อน ๆ พี่ ๆ ของพี่อัมพรแวะมาบาน เปนการพัก ระหวางทาง ชวงตรุษจีน สารทจีน พี่อัมพรมักชวนเพื่อนชุมนุมพุทธมากินขาวเย็น กัน พวกเราจึงไดมีโอกาสเจอะเจอ พี่ชาง พี่พจนา จันทรสันติ พี่รสนา โตสิตระกูล รวมทั้ง พระไพศาล วิสาโล ตอนยังเปนนักศึกษา (อาจสับสนเพราะบางทานไปเจอกัน ที่ธรรมศาสตร พี่อัมพรมักชวนนอง ๆ ไปรวมกิจกรรม) จําไดวามีครั้งหนึ่งที่พี่อัมพร 7

พอมึนงงกับชื่อใหมของพวกเรา ในยุคที่ยังไมมีโทรศัพทมือถือ โทรศัพทบานคือศูนยกลางการติดตอ บอยครั้งเมื่อเพื่อนๆ ของลูกสาว(ที่เปลี่ยนใชชื่อใหม)ติดตอเขามา และพอเปนคนรับสาย เมื่อไดยินเสียงในโทรศัพทของคุยสายดวย นัชชา – ณิชา – ณัฐนิชา หรือ ณัฐนิช พองงทุกครั้ง เพราะพอไมรูวาใครเปนใคร จนบางจังหวะพอ ตอบกลับไป “ไมรูจัก”แลวก็วางสายทิ้ง กลายเปนเรื่องขําๆในบาน

32

ขอพอไปรวมกิจกรรมชวงปดเทอม ไปปฏิบัติธรรมที่สวนโมกขพลารามนานเปน สัปดาห พี่อัมพรพาซื่ออธิบายเหตุผลเพื่อไปเรียนรูวิธีดับทุกข ทําเอาพออ้ําอึ้ง “ทุกข อะไรกันนักกันหนา ชีวิตพวกลื้อนี”่ พอไดแตบน เพราะเวลานั้นลูก ๆ เริ่มโต และเริ่ม กลาที่จะมีชีวิตอิสระกันแลว การที่บานอยูใจกลางเมือง และยังตั้งอยูฝงตรงกันขามสนามศุภชลาศัย บาน เราจึงกลายเปนศูนยกลางในวันแขงขันฟุตบอลประเพณี ตองขอเลาขามซอต วาลูก ๆ บานนี้ทุกคนเรียนกัน 2 มหาวิทยาลัย คือ จุฬา-ธรรมศาสตร ในสมัยนั้นเชาวัน แขงขันฟุตบอลประเพณี จะมีกิจกรรมเหมารถบรรทุก 6 ลอ ยกกองเชียรขึ้นหลังรถ ตระเวนรองเพลงเชียรทั่วกรุงเทพฯ พอใกลเที่ยงเหนื่อยและรอน จุดหมายปลายทาง มักเปนที่บา นในซอยเกษมสันต กองเชียรจุฬาฯ ของพี่มะ พี่ดอน กองเชียร ธรรมศาสตรของพี่ตาย พี่โบ ก็มักสังสรรคกันแนนบาน สนุกสนานแซวกันลั่นบาน กอนที่จะยกขบวนขามถนนเขาไปในสนามศุภฯ เมื่อถึงเวลา เปนสาเหตุใหเพื่อน ๆ ของลูก ๆ บานนี้ จะรูจักกันอยางดี ขามรุน ขามสถาบัน การที่พี่อัมพรพลาดทาในการสอบเขามหาวิทยาลัยในปแรก สงผลใหพี่ตา ยเลือกเรียนสายอาชีพเมื่อจบมัธยมตน พี่ตายเลือกเรียนพาณิชยพระนคร แตเรียนถึง ขั้นไดวุฒิมัธยมปลาย พี่ตายก็สามารถสอบเอ็นทรานตเขาคณะวารสารศาสตร เมื่อ พี่ตายสอบเขาธรรมศาสตรไดนั้น พี่ตายตองเรียนควบ 2 สถาบัน เรียนทั้งวิชา พื้นฐานของป 1 ธรรมศาสตร เรียนควบปสุดทายของพาณิชยพระนคร มีบางวัน ตองสอบ 2 วิชา ของทั้ง 2 สถาบัน เชาสอบเสร็จตอรถเมลไปสอบอีกแหง และพี่ตาย ก็ไดวุฒิบัตรจากทั้ง 2 สถาบัน พี่โบเดินตามรอยพี่ตาย เรียนอัสสัมชัญพาณิชย พอขึ้น ปสามก็สอบเขาคณะนิติศาสตร ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตรเรียนควบกันไปสอง สถาบันแบบเดียวกัน พี่มะเปนคนเรียนเกงมาโดยตลอด เคยสอบไดพยาบาล ศิริราชตอนเรียน มศ4 แตมาสอบใหมในปถัดมา และเรียนเภสัช-จุฬา พี่ดอนเรียนวิศวะ-จุฬา เพื่อมาสาน ตอการงานของพอ ตรงตามเปาหมายที่พอตั้งไว สวนตัวเรามีพี่ ๆ นําทางจึงงาย พี่ 33

อัมพรแนะนําใหเรายายมาเขาเรียนสตรีวิทย สถาบันที่อยูในเสนทางการแขงขันสอบ เขามหาวิทยาลัย เราชอบภาษาอังกฤษแตเด็กๆ สอบเทียบ เขาเรียนอักษร-จุฬา สวนนองโจ ชอบทดลอง รื้อ แกะ ของเลนแปลกๆปดทายที่ วิศวะคอม-จุฬา วาไปแลว การเรียนมหาวิทยาลัยของพวกเรา สวนหนึ่งตองยกประโยชนให พี่ๆจนสําเร็จการศึกษาจากสถาบันชั้นนําทุกคน พอกับแมแมจะไมไดมีบทบาทในการ ชี้นํา แตทานก็สนับสนุนการศึกษาของพวกเราเต็มกําลัง จนทายที่สุด พอและแมก็ได ยิ้มหนาบานในวันที่พวกเรารับปริญญาบัตร ไดถายรูปอวดเพื่อน ๆ ตามประสา ใน วันเวลาที่บรรยากาศของบานอบอวลดวยการศึกษาของลูก ๆ แทนที่จะเปนธุรกิจการ งานของพอเพียงอยางเดียว พอคงตองปรับตัวและปรับใจไมนอย เพราะการงานของ พอยังตองพึ่งพิงลูกอยูเชนเดิม โดยเฉพาะบรรดาลูกสาว ที่รูงานรูใจเวลาพอเรียกใช แตพอก็ยอมเสียโอกาส ยอมปลอยใหลูก ๆ ไดโลดแลนบางในชวงปดภาคเรียน ไป ออกคายอาสา ไปเที่ยวทางไกลกับกลุมเพื่อนตามประสาวัยรุน และบางครั้งไปไกล ถึงตางประเทศก็มี พี่อัม พี่ตายพี่มะ พี่โบ ไดมีโอกาสเขารวมโครงการเยาวชนจีนโพน ทะเล ที่ไตหวัน เมื่อพี่ตายอยูป 4 ไดเขารวมโครงการ เมื่อจบโครงการ พี่ตายขอพออยู เรียนภาษาจีนตอที่ ศูนยภาษาจีนในมหาวิทยาลัยเปนเวลา 6 เดือน พอก็ยินดีสนับสนุน เมื่อครบ 6 เดือน พี่ตายก็กลับมารับปริญญาในเดือน สิงหาคมที่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ชวงเวลาเดียวกันพอไดสงพี่มะ พี่โบ ไปเรียนภาษาจีนที่กวางเจานานนับเดือน ทั้งนี้เพื่อใหลูก ๆ ไดรูจักรากเหงาวัฒนธรรมจีนและถือโอกาสไปเยี่ยมเยียนญาติของ พอพอยังคงติดตอกับญาติที่เมืองจีนเรื่อยมา แตไมไดเลาอะไรใหพวกเราฟง จนพอลม ปวย และพระอาจารยไพศาล วิสาโลเมตตามาเยี่ยม และแนะนําใหลูกๆพูดถึงกุศลที่ พอทํา สิ่งที่พอภาคภูมิใจ พี่ๆชวยกันทบทวน จนนึกถึงญาติๆที่เมืองจีน ที่ขาดการ ติดตอมาระยะหนึ่ง จึงไดชักชวนกันออกตามหาโดยสืบถามจากญาติที่อพยพมาจาก จีนที่มาอยูเมืองไทย ยกขบวนกันไปตามหาญาติ จนเปนทริปที่นาประทับใจ ญาติๆทาง 34

จีนดีใจ ตอนรับพี่ๆกันเอิกเกริก และทําใหพวกเราไดรูความจริงวา พอไดสงความ ชวยเหลือหมูญาติในเมืองจีนตลอดมา โดยเฉพาะชวงปฏิวัติวัฒนธรรมอันยาวนาน ที่ จีนประสบภาวะขาดแคลนอยางหนัก ทุกครั้งที่ไดรับพัสดุไปรษณียจากพอ ตองดีใจ กันราวกับไดของขวัญจากสวรรค มีครั้งหนึ่งที่กําลังอดอยาก ในหอพัสดุมีกุนเชียงรส เลิศ ดวยความหิวจึงหยิบกุนเชียงมากัดกินทันที เรื่องราวรสชาติของกุนเชียงครั้ง นั้น จึงถูกจดจํานํามาเลาขานบอยครั้ง เพื่อย้ําเตือนความเอื้ออาทรของพอ ที่ไมเคย ทอดทิ้งญาติทางเมืองจีน พอดูแลเกื้อหนุนจนบัดนี้ญาติๆตั้งตัวไดดี จนบาง ครอบครัวมีฐานะดีกวาเราอีก กลุมญาติ ๆ ของพอยกขบวนเดินทางเปนกลุมใหญ เพื่อมาเยี่ยมพอ และใหพวกเรานําเที่ยวเมืองไทยกันสนุกสนาน ในการนี้บรรดา หลาน ๆ ตองเขารวมตอนรับ มีการแนะนําตัว ตองไลเรียงลําดับญาติกันตาม ประเพณี เพื่อลําดับอาวุโสตามขั้นตอนวัฒนธรรมจีน หลาน ๆ บางคนถึงกับงง “นี่ คืนเดียว ผมมีญาติเพิ่มขึ้นอีกเปนสิบๆคน”สานสัมพันธหมูญาติขามพรมแดนมีการสง ตอถึงชั้นหลาน แตรุนหลานคุยกันเปนภาษาอังกฤษกันแลว ทุกวันนี้มีการนัดหมาย พบปะกัน เวลาไปทําธุระแวะผานฮองกง ถายรูปสง Line มาใหปา ๆ นา ๆ รับรู สัมพันธภาพอันแนบแนนที่เหลือเชื่อนี้ เปนอานิสงสจากแรงกตัญูที่พอมีตอแผนดิน เกิด และมีตอพี่ ๆ ที่มีพระคุณ กลับมาเรื่องการศึกษาของพวกเรา แรงสนับสนุนของพอใหพวกเรามีโอกาส เดินทางเรียนรูทองโลกกวาง เปนรากฐานสําคัญปูทางใหพวกเราไดเห็นโอกาสใน ธุรกิจใหมในทศวรรษตอมา ดวยพี่ตาย พี่มะ ตอมาไดกาวเดินในธุรกิจการศึกษา ขยายโอกาส โดยเฉพาะพี่มะที่เปดเปนสถาบันสอนภาษานานาชาติสําหรับผูใหญ ขยายสาขาดวยระบบแฟรนไชสไปทั่วประเทศ ตอยอดเปนสถาบันสงเสริมการศึกษา ในอีกหลายรูปแบบ สําหรับตัวเรา กับนองโจ นองเล็กรุนหลังของบาน พวกเราเติบโตมาในวัน เวลาที่บานมีความพรอม ธุรกิจของพอตั้งมั่น พวกเราจึงมีเสนทางการศึกษาที่ชัดเจน ไมตองฝาฟนเหมือนพวกพี่ ๆ ตัวเราเคยขอพอไปเรียนซัมเมอรที่อเมริกา ครั้งแรก พอดูงง ๆ กับคําขอ ดวยเปนเรื่องใหมที่พอไมเคยรับรูมากอน แตเมื่อพอถาม 35

ความเห็นพี่ ๆ พอตัดสินใจสงตัวเรากับนองโจ บินลัดฟาไปอยูอเมริกานานนับเดือน เพื่อใหลูกไดเปดโลกทัศนในโลกกวาง พอยังสนับสนุนการเรียนดนตรี ดวยบริษัทดนตรีสยามกลการตั้งอยูปาก ทางเขาซอยบาน พี่ตายเคยไปเรียนอยูพักหนึ่ง แตตองเลิก ครั้งถึงคราวของตัวเรา พอสนับสนุนใหเรียนเต็มที่ คงดวยพอชอบเสียงเพลง พอชอบฟงเพลงจีนรวมสมัย ที่ มีดนตรีประกอบแนน ๆ และเปนอีกครั้งที่ฉากตุกตาหมีตัวโตที่พอถือเขาบานเกิดซ้ํา คราวนี้เปนเปยโนหลังโต ที่พอพาขนเขามาตั้งกลางบาน พอจายเปนเงินหลักแสน ทั้ง ๆ ที่ในบานมีตัวเราเรียนเปยโนอยูเพียงคนเดียวบางครั้งเรียนเปยโน ตองซอมหนัก แตพอนึกถึงความรักที่พอมีใหลูกสาวคนเล็กมาก เราจึงตั้งใจเรียนและขอคุณครูสอบ จนไดประกาศนียบัตรครูเปยโนเปนใบเปดทางเพื่อหารายไดพิเศษ มาเปนคาเรียน เปยโนชั้นสูงวิชาเสริมที่พอมอบให ทําใหเรามีรายไดพิเศษที่ดี ตั้งแตสมัยเรียนมัธยม ปลาย จนมหาวิทยาลัย และเปนความภูมิใจเล็กๆที่ไดมอบเงินใหพอแมคืนบางตั้งแตยัง เรียนไมจบ การงานของลูก ในยุคสมัยที่แปรเปลี่ยน เมื่อพี่อัมพรเรียนจบธรรมศาสตร พี่สอบรับราชการในกรมสรรพากร และถูก บรรจุที่จังหวัดฉะเชิงเทรา ตองยายไปอยูไกลบาน ไดกลับมาเสาร-อาทิตย พี่ตาย ยึดอาชีพ Sale ตองพบปะประสานผูคนตามหนาที่ที่ถนัด พี่มะไปเปน Detail ขายยา กอนที่จะหันมาทําธุรกิจของตัวเอง ในสายการศึกษา เพิ่มทักษะภาษาอังกฤษ สําหรับผูใหญ ตอบโจทยคนไทยที่ออนภาษาอังกฤษ ธุรกิจของพี่มะเติบโตอยาง รวดเร็ว พี่โบคนเดียวที่อยูชวยงานพอตอ จนถึงยุคที่พี่ดอนเขารับชวงกิจการ พี่โบ เลือกไปเรียนตอปริญญาโทกฎหมายที่อเมริกา เมื่อเรียนจบยังตองอยูชวยธุรกิจของที่ บาน ในยุคที่พี่ดอนคุมบังเหียนอยูนานหลายป กอนที่จะแยกตัวไป กลับไปทํางานใน สายงานกฎหมายโดยตรง

36

การที่ลูก ๆ จบการศึกษา เขาสูการงานของตนเอง บานจึงเริ่มเงียบเหงา แตกตางไปจากวัยเด็กและวัยเรียน ที่อาหารมื้อเย็นคือชวงเวลาที่คึกคัก แตเวลานี้ กลับเหลือนอยคนนักที่จะอยูรวมโตะ มีบางวันพอกับแมนั่งกินขาวกัน 2 คน จนเรา รูสึกได สมัยที่พี่มะกับพี่ตายไดเขารวมหุนกับคุณวิรัช (พี่เขย) ที่เขาซื้อกิจการ โรงเรียนสอนภาษาอังกฤษอีซีซีและทุมเทอยางหนักเพื่อชวยกันปลุกปล้ําธุรกิจใหตั้ง หลักได พี่ๆ ทํางานกันเย็นๆ ตองอยูโยงกวาจะเลิกก็ดึก พี่ตายกับพี่มะตองสลับกัน กลับบานรับหนาพอแม ไมใหบรรยากาศของบานย่ําแยเกินไป จนตอมาเมื่อธุรกิจโรงเรียนสอนภาษาตั้งมั่น พี่มะไดเปดสถาบันภาษา นานาชาติinlinguaนับเปนสถาบันสอนทักษะการใชภาษาอังกฤษที่ไดมาตรฐานสากล ดวยนําหลักสูตรและเทคนิคการสอนจากประเทศสวิสเซอรแลนด ในวันเปดตัวสถาบัน ภายในหางเซ็นทรัล-ชิดลม ทานมารุต บุญนาค รัฐมนตรีวาการ กระทรวงศึกษาธิการในเวลานั้น ไดมาเปนประธานเปด โดยมี ฯพณฯ เอกอัครราชทูตสวิสเซอรแลนด ประจําประเทศไทยในเวลานั้นมารวมเปนสักขีพยาน พอมีความคุนเคยกับทานมารุตมากอน ดวยสายสัมพันธนักธุรกิจชาวจีน พอจึงไดไป รวมงานเปดตัว วันนั้นทานมารุตมีโอกาสสนทนากับพอเปนการสวนตัว ที่ทําใหพอ ยิ้มหนาบานเปนปลื้ม ทานมารุตไดพูดชื่นชมพอ และชื่นชมลูกสาวของพอ วาลูกไม คงไมหลนไกลตน สายเลือดธุรกิจของพอกําลังหยั่งรากในธุรกิจใหม ตอบสนอง ความตองการของยุคสมัยไดอยางเหมาะเจาะ พี่มะยังใชประโยชนจากเครือขายของพออีกครั้งหนึ่ง ในงานแตงงานของพี่มะ กับพี่วิรัช เมื่อป พ.ศ.2532 พอไดเชิญพอตาคุณเจริญ สิริวัฒนภักดี มาเปนประธาน ในพิธีแตง และคุณเจริญ ทานใหเกียรติขึ้นกลาวคําอวยพร เขียนโยงถึงเรื่องงานแตงแลว ทําใหนึกยอนกลับไปงานแตงงานของพี่อัมพรกับ พี่สุรพล เมื่อป พ.ศ.2529 ครั้งนั้นพอดูไมปลื้มเทาไหรดวยพี่สุรพลเปนคนไทย เปน คนอีสานที่สูชีวิต เคยบวชเรียนอยูนาน เคยเปนเด็กวัดครั้งอยูเมืองกรุงเรียนหนังสือ

37

เมื่อเรียนจบธรรมศาสตร ฝาฟนเขารับราชการกระทรวงตางประเทศ 8งานแตงของพี่ อัมพรกับพี่สุรพลเรียบงายมาก แตวันนี้ พี่พลเองก็ประสบความสําเร็จในหนาที่ ราชการ เปนเอกอัครราชทูต ทําใหพอแมเปนปลื้มมาก คิดๆดูก็เหมือนยอนรอยตอน แมแตงงานกับพอเลย แลวคุณตาไมปลื้มเหมือนกัน 7

กลับไปที่ธุรกิจของพี่มะ พี่มะและพี่เขยพรอมทีมงานขยายธุรกิจการศึกษา อยางรวดเร็ว สวนทางกับเศรษฐกิจที่ดิ่งเหวในชวงวิกฤตตมยํากุง ดวยในชวงเวลาที่ ผูคนตกงานกันมากมายนั้น กลับเปนโอกาสที่ผูคนเลือกเพิ่มทักษะภาษาอังกฤษที่เปน จุดออนของชีวิต เพื่อตั้งหลักเตรียมตัวสูชีวิตการงานในเบื้องหนา ธุรกิจสถาบัน ภาษานานาชาติจึงตองชวงชิงขยายตัวรองรับ จึงจําเปนตองใชเงินทุนกอนใหญ พี่ มะตางกับพอ พี่มะใชบริการสินเชื่อ และหนึ่งในสินเชื่อที่พี่มะเลือกใช ก็คือยืมเงิน ของพอไปลงทุน พี่มะไดบอกความตองการนี้ พอรับฟงอยางสนใจและตัดสินใจเขียน เช็คใหพี่มะเปนตัวเลข 8 หลัก พรอมกับอวยชัยใหพร ใหธุรกิจประสบความสําเร็จ พอยอมรับความจริงของธุรกิจในโลกที่ไมเหมือนเดิม ที่สินเชื่อเปนความจําเปนที่ขาด ไมได ซึ่งแตกตางกับวันเวลาของพอ เพราะพอทําธุรกิจไมเคยตองจายดอกเบี้ย พอ กลับเปนฝายรับประโยชนจากดอกเบี้ยจากผูอื่น จนเวลาผานไปหลายป พี่มะไดนําเงินกอนนี้พรอมดอกผลมาคืนใหพอ เวลา นั้นในวัย 70 ตนๆ พอกําลังพักรักษาตัวจากความปวยไข พอไดจัดสรรแบงเงินกอนนี้ ใหลูกทุกคนเทาๆกัน และถือโอกาสแบงทรัพยสินใหลูกๆ ลูกๆทุกคนเขาใจและเคารพ ในเจตนารมยของพอ ขอเลาเรื่องนองโจ นองเล็กของบาน ตอนเด็ก ๆ นองโจชอบเลนทดลอง เครื่องมือเครื่องไมของพอในโรงรถ บางครั้งก็ทําพัง เชน ถอดวิทยุออกมาดู แลว ประกอบกลับไมได แตพอไมเคยวา กลับสนับสนุนสรางหองสวนตัวและซื้ออุปกรณ 8

สุรพลเพชรวราขาราชการกระทรวงตางประเทศ (พ.ศ.25.. - 2558) ผานราชการสถานเอกอัครราชทูตไทย และสถานกงสุล ณ ประเทศซาอุดิอาระเบีย เดนมารก มาเลเซีย ตําแหนงราชการสุดทายกอนเกษียณคือ เอกอัครราชทูตไทยผูมีอํานาจเต็ม ณ กรุงซันติอาโก สาธารณรัฐเปรู

38

คอมพิวเตอรทันสมัยใหเลนแตเด็ก นองโจมีพอเปนแรงบันดาลใจใหอยากเปนนายชาง จึงเรียนวิศวะคอมพิวเตอรที่จุฬา กอนไปเรียนตอบริหารธุรกิจระดับปริญญาโทที่ อเมริกาและตองการจะเรียนตอปริญญาเอก และคิดจะใชชีวิตทํามากินในอเมริกา เพราะเห็นลูทางการงานที่เปดกวาง ครั้งนั้นนองโจไดโทรศัพทมาปรึกษาพอ หวังจะ ขอทุนเรียนและตั้งตัวเปนเงินกอนใหญ แตน้ําเสียงของพอไมเหมือนเดิม ดวยพอ ตองวางมือจากธุรกิจไปนานป การเงินไมคลองตัวเหมือนกอน แถมยังตองเผชิญ วิกฤตตมยํากุง นองโจรับรูถึงความทุกขใจที่พอเก็บงําอยูลึก ๆ จึงเปลี่ยนแผนชีวิต เดินทางกลับเมืองไทย มาเริ่มตนชีวิตเปนมนุษยเงินเดือนที่ไมคอยจะเห็นอนาคต ดวยขณะนั้นธุรกิจในเมืองไทยยับเยินจากตมยํากุงกันถวนหนา นองโจมีโอกาสไดอยูใกลชิดพอ นองโจเคยขอพอชวยแนะนําวิธีการทําธุรกิจ ใหประสบความสําเร็จ เพราะพอเริ่มจากเสื่อผืนหมอนใบ กลายมาเปนธุรกิจระดับ หลายรอยลาน พอตอบนองโจวา “ลื้ออยามาเอาอยางอั๊ว มันเปนไปไมได ลื้อตอง เลือกทางเดินของลื้อเอง ทําในสิ่งที่ลื้อชอบ ที่ลื้อถนัด แตไมวาลื้อจะเลือกอะไร ทํา มันใหเต็มที่ ทําใหถึงที่สุด”คําชี้แนะของพอชัดเจน พอคงรับรูถึงวันเวลาที่โลกได แปรเปลี่ยน ยุคสมัยที่ไมเหมือนเดิม นองโจ ไดคําชี้แนะของพอที่ดี ไดทําในสิ่งที่ถนัด จริงๆ มีความสุขกับการทํางาน โจสรางธุรกิจที่ปรึกษาวางระบบสารสนเทศเติบใหญ จนควบรวมกิจการกับเพื่อนตางชาติ ขยายสาขาในหลายประเทศจนถูกซื้อกิจการไป และไดเกษียณงานเร็วกวาที่คิด เมื่อชีวิตเผชิญความแปรเปลี่ยนในการงาน พรอมความปวยไขมาเยือน พี่ดอนเรียนวิศวะโยธา สําเร็จการศึกษาเมื่อป พ.ศ.2531 พี่ดอนใชเวลา เรียนรูงานราวหนึ่งป กับบริษัทกอสรางอสังหาริมทรัพยขนาดใหญ กอนที่จะ กลับมารับชวงงานในบาน สานตอ นครไทยการชางตามแผนการที่พอและแมวาดฝน ไว พี่ดอนเริ่มธุรกิจกอสราง ในวันเวลาที่พรอม ดวยพอไดวางรากฐานไวมั่นคง มี ทั้งทุนรอน เครื่องจักรกล ทีมชางที่ชํานาญ เครือขาย supplier ที่มีประสิทธิภาพ 39

รวมทั้งฐานลูกคาชั้นดี ซึ่งเปนสายสัมพันธดั้งเดิมของพอ งานกอสรางมีรออยูพรอม ไมตองสรางฐานใหม พี่ดอนเขามารับชวงแบงเบาภาระของพอ ในขณะที่ลูกสาวของ บานหลังนี้ ลวนเติบโตเปนผูใหญ สําเร็จการศึกษา มีหนาที่การงานของตนเอง พี่ อัมพรมาในสายราชการ และติดตามสามีไปประจําการสถานทูต หรือสถานกงสุลใน ตางประเทศ พี่ตาย พี่มะ เปนมนุษยเงินเดือน กอนที่จะผันตัวมาเริ่มสรางฐานธุรกิจ ใหม สถาบันการศึกษานานาชาติ เปนงานหนักที่ตองทุมเท มีเพียงพี่โบไปเรียนตอ กฎหมายที่อิลลินอยสเมื่อสําเร็จกลับมา ไดหวนกลับมาอยูรวมงานกับพี่ดอนอีกหลาย ป ตามเสียงเรียกรองของพอและแม ตัวเรากับนองโจ หางบานไปอีกหลายป ดวย เปนเวลาเรียนตอตางประเทศ ปญหาสุขภาพของพอเริ่มตั้งเคาในวัย 65 ชีวิตการงานของพอจากเปนที่ ปรึกษาชวยพี่ดอน เริ่มถอยหาง เมื่อพออายุมากขึ้น พวกเราเห็นสมควรที่พอจะไดพัก จากภาระการงานอยางแทจริง พอเหนื่อยมามากแลว โชคดีที่พอยังมีกวนเพื่อน เกาแก ทั้งที่สวนลุมพินีในยามเชา และในวงแชร ที่พอยังไดผอนคลาย และที่สําคัญ พอยังมีเงินเก็บกอนใหญใหบริหาร และพอยังทําธุรกิจแลกเช็ค ไดกําไรจากดอกผล ที่งดงามในชวงเวลาดังกลาว ดวยวันเวลาในชีวิตของพอวางลงมาก ขณะนั้นพี่อัมพรติดตามสามีไปประจํา ราชการอยูที่ประเทศเดนมารก พี่อัมพรไดชวนพอทองเที่ยวสแกนดิเนเวีย พอได ตระเวนไปหลายประเทศอยูนานรวม 10 วัน พาพอขึ้นเรือทองเที่ยวรอบทะเลไดพบ เห็นชีวิตผูคนในภาษาและวัฒนธรรมที่แปลกตา นี่อาจเปนการทองเที่ยวที่แทจริงที่พอ ไมเคยประสบมากอน ไมมีการงานตกคางในหัวใหตองขบคิดกังวล พอมีโอกาสได อยูนิ่ง ๆ เฝามองดูความเปนไปของโลก กลับจากทริปการเดินทางครั้งนั้น พอเคย สะทอนออกมาวา พี่อัมพรนาจะเปนลูกสาวที่โชคดีดวยมีชีวิตที่สุขสงบ เปน ขาราชการไมตองดิ้นรนตอสู มีเวลาและกรอบงานที่ชัดเจน มีเงินเดือนประจํา และ ยังมีหนาที่ราชการที่ผูคนใหเกียรตินับหนาถือตา นี่คงเปนครั้งแรกที่พอรับรูโลก 40

สวนตัวของพี่อัมพร ชีวิตขาราชการเปนโลกที่พอไมเคยสัมผัสรูเห็นมากอนเลย ซึ่ง แตกตางอยางสิ้นเชิงจากชีวิตทางธุรกิจของพอ กลับจากการเดินทางทองเที่ยวสแกนดิเนเวียไมนาน พอก็เริ่มพบปญหาสุขภาพ ดวยพอเกิดอาการเจ็บหนาอก จนตองเขาสูการตรวจรักษาตัวอยางจริงจัง และ พบวาเสนเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบ ตองเขารับการผาตัด พี่มะที่เรียนจบมาทางเภสัช และอยูในธุรกิจยา ตองพบปะแพทยตามวิชาชีพ จึงเปนหัวแรงสําคัญในการดูแล รักษาความปวยไขของพอ ติดตอแพทยเฉพาะทางที่เชี่ยวชาญ พอไดรับการผาตัด และฟนฟูรางกาย แตความออนแรงผิดปกติของพอยังคงอยู ครั้งนั้นจําไดวา พอ บอกหมอตลอดวา ไมนาจะเกิดจากหัวใจยืนยันวาหัวใจปกติดีแลวเราพาพอตระเวนหา แพทยที่มีชื่อเสียงหลายทาน ใชเวลาและความพยายามอยูนานกวาจะพบตนเหตุที่ แทจริง วาอยูที่ความผิดปกติของตอมหมวกไต ครั้งนั้นทําใหเราตระหนักวา เวลา ดูแลคนปวย เราตองฟงสัญชาติญาณคนปวยใหมากๆ ในป พ.ศ. 2540 เปนเวลาที่สังคมไทยเผชิญวิกฤตตมยํากุงพอดี ธุรกิจทั้งหลาย ทั้งปวงในเมืองไทยปนปวนลมระเนระนาด ธุรกิจกอสรางคงพลอยฟาพลอยฝนไปดวย แตนั่นเปนปญหาที่พี่ดอนตองรับมือ พอไมตองรับรู แตตัวพอเองกลับเผชิญวิกฤตครั้ง รายแรงยิ่งกวา ดวยเงินทองที่พอเก็บออมมาทั้งชีวิตจากการงานรวมแปดหลัก สวนหนึ่งไดมลายหายไปในหุนที่เพื่อน ๆ ชวนลงทุน และเงินกอนใหญยังหมุนเวียนอยู ในธุรกิจแลกเช็ค และเช็คลวงหนาที่พอถืออยูมือขณะนั้น ไดกลายสภาพเปนเศษ กระดาษที่ไรมูลคา นี่เปนวันเวลาที่สุดแสนโหดราย สําหรับพอที่ตั้งมั่นในธุรกิจที่ ยึดถือสัจจะ แตพอกลับตองพบกับความไรสัจจะของผูคน เช็คในมือของพอปกหนา ไมเคยคืนกลับมาเปนเงิน มูลคารวมคงมหาศาลสําหรับชีวิตของพอ สภาพจิตใจของพอคงย่ําแย และในที่สุดพอก็ลม ดวยอาการเสนเลือดฝอยใน สมองตีบพอตองเขาโรงพยาบาลอยางเรงดวน โชคยังดีที่เปนเพียงเสนเลือดฝอย 3 จุด ในตําแหนงที่ไมอันตรายถึงชีวิต พอตองบําบัดฟนฟูรางกาย ทํากายภาพอยาง ตอเนื่องเพื่อใหแขนขาซีกซายกลับมามีเรียวแรง สภาพความปวยไขทางรางกายของ 41

พอนั้น อยูในความดูแลของหมอเฉพาะทางที่เชี่ยวชาญ มีพี่มะที่ชวยประสานงาน อยางใกลชิด จนพอสามารถหวนคืนกลับไปพักรักษาตอที่บาน ความปวยไขทางกาย นั้นตองใชเวลาเยียวยาฟนฟู แตความทุกขทางใจของพอกลับเปนเรื่องซับซอน พวก เราไดแตพยายามชวยเหลือแบงเบาตามสภาพ พี่อัมพรจึงปรึกษานอง ๆ ติดสินใจยายพอออกจากบานใจกลางเมืองในซอย เกษมสันต 2 พาไปอยูที่โครงการบานของพี่ดอนที่พอซื้อเก็บไวยานลาดพราว การ ยายที่อยูอาศัยของพอในครั้งนี้ นับเปนการยายชีวิตออกจากถิ่นฐานทํามาหากิน ดั้งเดิมของพอ พอไดไปพนจากกลิ่นอายบรรยากาศของการงานที่พอเคยผูกพัน และพอไมเคยหวนคืนมากลับมาพักอาศัยในถิ่นเกานี้อีกเลย บัน้ ปลายชีวิต กับบรรยากาศบานสวนแสนสงบ ที่บานกรีนเนอรี่ลาดพราว ไกลหางจากพื้นที่ชีวิตเดิม ๆ ของที่พอคุนเคย ที่นี่เงียบและบรรยากาศโปรงเบากวา แมในระยะแรก ๆ พอยังรองขอใหพวกเราขับ รถพาไปสวนลุมฯ หรือพาไปกินเลี้ยงโตะแชร เพื่อไดพบปะกวนเพื่อนเกา ไดสรวลเส เฮฮาตามประสา แตดวย การเดินทางตองผาฟนจราจรเมืองกรุง ชีวิตพอ เปลี่ยนจากที่เคยอยูกับเพื่อนๆ มาเปนอยูกับลูกหลาน หลานชายคนโต ลูกพี่ดอน เปน หลานคนโปรด พออยูกับความจริงของชีวิตที่แปรเปลี่ยน อยูกับความเสื่อมของสังขาร พอไม เคยแสดงอารมณหงุดหงิด พอไมเคยเรียกรอง ไมเคยสรางปญหา พอไมเคยสราง เรื่องราวใหเปนภาระทางใจแกลูกหลาน พอยอมรับสภาพความเปนไปโดยไมฝนตาน ที่หมูบานกรีนเนอรี่ มีบานหลายหลัง บานลูกแตละคนติดๆกัน เราอยูบานเดียวกับพอ โดยพี่ชายและพี่สะใภแยกไปอยูอีกหลัง และคอยดูแลเรื่องอาหารการกินตามธรรม เนียมคนจีน ตัวเราเองในฐานะลูกคนเล็ก ไมมีครอบครัว จึงมีโอกาสดีที่ไดอยูรวม บานหลังนี้กับพอและแม ระยะนั้น พี่ๆหลายคนแตงงานมีครอบครัวแลว บางคนอยู ตางประเทศ เราทํางานบริษัทที่ปรึกษาการบริหารจัดการขามชาติพยายามกลับบาน 42

แตหัววัน เพื่อไดมีเวลาอยูกับพอและแมมากขึ้น มีเวลาเลนเปยโน ใหพอนอนฟง นี่ คงเปนชวงเวลาที่พอมีความสุข มีลูกสาวคนเล็กมาเลนเปยโนใหฟง เพราะเปยโนคือ ความผูกพันพิเศษ ที่พอมีใหกับตัวเรา อีกสองปถัดมา พี่อัมเริ่มกลับมาเมืองไทย พรอมครอบครัวและลูก บานเรา ติดกัน เราสนิทกับพี่อัม และหลานชายทั้งสองมาก ทุกเย็นเมื่อเรากลับจากที่ทํางาน บานเรากวางขวางพอ เปนที่รวมตัวของเด็กๆในหมูบาน เด็กๆจะมาเลนซอนหา ใหเรา สอนเปยโนบาง เปนเสียงหัวเราะใสๆรอบตัวพอทุกเย็น จนกระทั่งเราเริ่มธุรกิจแนะแนว การศึกษาตอตางประเทศ เมื่อเราตองทํางานดึก เราจึงจางปาวัน มาชวยดูแลบาน มาชวยดูแลหลานๆ ชวยเปนแมครัวดูแลอาหารการกินในบาน คอยทําอาหารเสริม จากอาหารหลักของพี่สะใภ ทําอาหารวางเลี้ยงเด็กๆ พูดคุย ดูแลเอาใจพอแม แทน เรา เรารูสึกวา พอแมเหนื่อยมาทั้งชีวิต อยากใหพอแมมีความสุขมากๆ พี่มะพยายาม ชวนพอไปเที่ยว ไปเยี่ยมชมธุรกิจโรงเรียน โรงแรม ที่พี่มะไปลงทุนไวทั้งในตางจังหวัด และตางแดนตลอดหลายป แตพอปฏิเสธ พอคงเที่ยวและเห็นโลกมาเยอะแลว ในบั้นปลายชีวิตของพอในวัยเจ็ดสิบตนๆ ทุกเที่ยงวันอาทิตย คือวันที่พวกเรามี นัดหมายรวมตัวกันมาอยูกับพอและแม หรือพาพอและแมไปทานอาหารนอกบาน จึงเปนวันที่บานอบอุนคึกคัก ทั้งลูก ๆ และหลาน ๆ จะมาชุมนุมมากหนา ทําอาหาร กินกันสนุกสนาน โดยมีพอกับแมเปนศูนยกลาง

43

(ภาพครอบครัวที่บานกรีนเนอรี่ ในเทศกาลตรุษจีน ) พอมีความสุขในการเฝามองลูกหลานที่มีชีวิตโลดแลน แวะเวียนเขามาเยี่ยม เยือน แตพอเรายังทันสมัยเสมอ พอชอบดูขาวทุกเชา อานหนังสือพิมพจีนทุกวัน รายการโทรทัศนที่พอดูบอยครั้งก็คือ ชองเคเบิล CCTV ของแผนดินใหญจีน อาจเปน ความสุขทางใจที่พิเศษสุดของพอ ไดเห็นแผนดินจีนมีความเปลี่ยนแปลงที่สรางสรรค เห็นประเทศบานเกิดมีพัฒนาการที่กาวกระโดด เห็นนักกีฬาจากแผนดินใหญจีนมีชัย ในการแขงขันกีฬาระดับโลกบอยครั้ง เห็นนักกายกรรม นักดนตรี จากบานเกิด ได โลดแลนบนเวทีการแสดงที่แสนมหัศจรรยและตื่นตาตื่นใจ นี่คงเปนความสุขทางใจที่มี ความหมายสําหรับพอ ดวยพอเคยผานประสบการณวัยเด็กที่บานเกิดอยางโหดราย พอไมไดอยูคนเดียว พออยูกับแม และแมก็มีชองทางบันเทิงของตัวเองใน โทรทัศน ซึ่งในบานมีโทรทัศนเครื่องเดียว ตองดูรวมกัน พอตองยอมรวมดูรายการ โปรดของแม หลายครั้งเราก็แอบขํา พอกับแมบางทีแยงกันดูคนละชองแบบเด็กๆ เรา แอบเห็นมุมนารักของพอที่เคยดุดัน พอยอมแมทุกที เราคงเปนลูกคนเดียวที่ไดสัมผัส 44

ถึงความออนโยนลึกๆในใจพอ โดยเฉพาะกับสัตวเลี้ยง เรายังมีโอกาสพาพอไปแวะดู บานหลายแหงที่พอปลอยใหเชา จําไดแมน พอผานไปบานเชาที่สุขุมวิท แวะไปทักทาย พบวาผูเชาไปตางจังหวัด และทิ้งสุนัขใหอยูตามลําพังนอกบาน พอสั่งใหคนขับรถเอา มาเลี้ยงทันที และเมื่อผูเชากลับมา โดนพอสั่งสอนยกใหญ และพอทําทาจะไมคืนสุนัข ใหดวย จนแมตองขอรองพอ หลังจากนั้น พออยากมีสัตวเลี้ยงในบาน แตแมไมเห็น ดวย เราก็เขาขางพอ คอยๆตะลอมแม ไดเลี้ยงปลาใหพอดูเพลินๆ พอชอบดูรายการ ชิงรอยชิงลาน แลวพอก็เพลิดเพลินกับรายการเหลานี้ ภาพของพอที่ตองเตรียมตัว อาบน้ํา ทํากิจกรรมใหพรอมในยามเย็น เพื่อใหทันรายการชิงรอยชิงลาน กลายที่ เรื่องแปลกตา เพราะนี่ไมใชธรรมชาติของพอที่พี่ๆคุนเคย ปาวันคือความโชคดีของพวกเรา ดวยปาวันเปนคนขยัน ทําอาหารเกง มี จิตใจงดงาม ชอบการบริการ ใสใจในรายละเอียดของชีวิตทุกคนในบาน บางมื้อ เมื่อ พี่อัม พี่พล พี่โบ มาจากตางประเทศ ปาวันทําอาหารทั้งไทย จีน ฝรั่ง ในหนึ่งมื้อ ตาม ความชอบที่ไมเหมือนกันของทุกคน ปาวันใสใจดูแลทุกคนอยางดี จนพวกเราไววางใจ ปาวันชวยเปนกําลังสําคัญดูแลพอจวบจนถึงปจจุบัน กลายเปนคนที่ใกลชิดพอมาก ที่สุด ปาวันยืนยันวา พอเปนคนอยูงายกินงาย ไมเคยสรางปญหาใด ๆ ทุกครั้งที่ เราตองพาพอไปทําธุระ ไปพบแพทยตามนัด ปาวันมักติดตามพอเขาเมือง ปาวัน เลาวา ทุกครั้งที่รถขับผานตึกแถวที่พอเคยสราง พอจะตั้งใจเฝามอง และสะกิดชี้ นิ้วบอกปาวัน “ตึกนี้ อั้วสราง”นี่คือการงานในอดีตของพอ ที่พอภาคภูมิใจ พอยัง เก็บความทรงจําเหลานี้ตลอดมาและเลาใหคนใกลชิดดวยความสุข ความทรงจําที่แจมชัดที่สุดสําหรับพอตลอดชวงสิบกวาปนี้ก็คือ เหตุการณครั้ง น้ําทวมใหญป 2554 บานกรีนเนอรี่ ไมทวม แตเพือ่ ความปลอดภัยของพอแม เรา พอ แม ปาวัน พี่นอง และสัตวเลี้ยง ยกขบวนอพยพลี้ภัยน้ําทวมมาพักที่บานหลังใหญใน โบนันซา เขาใหญ และใชชีวิตอยูรวมกันนานหลายเดือน วิกฤตการณอุทกภัย เมืองกรุง กลายเปนโอกาสอันสุดแสนพิเศษ ใหพวกเราไดกลับมาอยูรวมกันอยาง จริงจัง หวนคืนชีวิตที่อยูกันพรอมหนาเหมือนในวัยเด็ก ซึ่งคราวนี้ยังมีบรรดาหลาน มารวมสรางสีสัน 45

พอมีความสุขมากกับวันเวลาที่เขาใหญ ดวยความพรอมหนาของลูกหลาน ที่มากันครบ และไดอยูกันจริงจังตลอดสองเดือน บรรยากาศเขาใหญที่สดชื่นและ ครื้นเครง ทุกวัน เราชวนพาพอขึ้นรถกอลฟขับเที่ยวไปรอบ ๆ มีเด็ก ๆ วิ่งไลตาม พรอมสุนัขตัวโปรด พอไดอยูดูขาวสารทางโทรทัศน เห็นมวลน้ําที่บาทวม บานเมือง จนเมื่อมวลน้ําผานไป ชีวิตเมืองกรุงเริ่มกลับสูความปกติ พอยังไม อยากกลับ พวกเรารูเพราะพอไปบนใหแมบานที่เขาใหญ “อั้วยังไมอยากกลับ ทํา อยางไงดี” ทุกวันนี้ เวลาเราไปบานเขาใหญ แมบานจะถามถึงพอตลอดดวยความ ประทับใจในความนารักของพอในครั้งนั้น แตแมยืนยันจะกลับกรุงเทพ กลับมาคราวนี้ พวกเราจัดปรับบานใหพอและแมได อยูชั้นที่มีสวน สระวายน้ํา ใหมีหองสวนตัวคนละหอง มีโทรทัศนคนละเครื่อง เปน ความนารักขําๆอีกแบบของพอและแมที่รักและผูกพันมานาน การแยงดูทีวีรายการ โปรด แยงพัดลมกันลดลง คงเปนไมเบื่อไมเบากันมากวา 50 ป พอปรับหองเชนนี้ พอ คิดถึงกัน รักกันก็มาอยูดวยกัน คุยกันสักพัก พอเถียงกันเรื่องทีวี ก็แยกไปดูคนละหอง เหมือนเด็กๆ การดูแลพอยามเจ็บไข ในวิถีที่พอเลือก ตลอดชวงเวลาดังกลาว กิจกรรมประจําที่พอตองปฏิบัติก็คือ การไปพบแพทย เพื่อตรวจรางกายตามกําหนด ครั้งหนึ่ง ในวัย 82 พอมีความผิดปกติในการกลืน อาหาร แพทยแจงวา มีอาการหลอดอาหารตีบ ซึ่งตามตําราแพทยแลวมีความเสี่ยง ที่จะสําลักอาหาร ซึ่งมีอันตรายมากสําหรับผูสูงวัย สาเหตุใด พวกเรายังฉงนจนทุก วันนี้ พอเขาโรงพยาบาลชื่อดังกลางเมือง แพทยมีวิธีรักษาโดยใชเทคโนโลยีใสอุปกรณ เล็กๆเพื่อถางขยายหลอดอาหาร โดยแจงวาจะตองทําทั้งหมด 5 ครั้ง ทําครั้งแรก เสร็จ แพทยใสทอเพื่อใหอาหารเหลวผานสายยาง และสายยางนี้จะตองสอดคางอยู ในลําคอจนกวาจะนัดมาทําครั้งตอไป พอไมตองการ แตพอก็เก็บความรูสึกเมื่อยังอยู ใกลหมอ ไมแสดงปฏิกิริยาใหเปนปญหา แตทันทีที่พอไดกลับบาน พอแอบดึงสาย 46

ยางนี้ออกเอง พอบอกพวกเราวา “ อั้วกินเองได”พวกเราตกใจ และกังวลใจถึง อันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับพอ แตจะแกปญหาวิธีใด เพราะพวกเราตระหนักดีวา นี่ แหละคือพอคนเดิมที่พวกเรารูจักกันดี ดวยทาทีที่เด็ดขาดชัดเจน ในสิ่งที่พอตองการ เมื่อพอเลือกที่จะไมทําตามคุณหมอ และปฏิเสธที่จะกลับไปรักษาที่เดิมอีก พวก เราก็เลือกที่จะไมฝนใจพอ ปรึกษากันวา ในเมื่ออาหารสามารถผานสายยางได เราก็ นาจะลองใหอาหารปนพอแทน ใหพอมีสติเวลากลืนอาหาร โชคดียิ่งที่เรามีปาวัน ปา เปนคนอีสาน เชื่อในวิถีธรรมชาติ เปนแมครัวที่ปรุงอาหารไดเกง รสมือดี อาหารปน ไดผล พอไดลิ้มรสอาหารตามธรรมชาติ ซุปฟกทองแสนอรอยน้ํามือปาวัน รวมทั้ง ซุปหูฉลามของโปรดของพอ พอไมตองมีสายยางคาจมูกและลําคอ พอยังสามารถ พูดคุยไดปกติ พอมีนองดา คนดูแลที่เราจางมาอีกคนเพื่อชวยดูแลประคองพอเวลา เดิน นองดาเปนเด็กวัยรุน อารมณดี ขี้เลน ชอบแกลง ชอบแหยปาวัน และสัตวเลี้ยง แหยแมกระทั่งพอ ความใสๆแบบเด็กซนๆของนองดา ทําใหพอหัวเราะและยิ้มบอย ดา รักและผูกพันพอมากจนไมกลาลากลับบานนานๆ เพราะหวงพอ ทุกคนที่ดูแลพอ จะ พูดตรงกันวา พอเปนคนแก ที่ดูแลงายมาก ไมเคยหงุดหงิด ไมมีอารมณเสีย มีเหตุผล เสมอ แมตองทานอาหารปน ทําอะไรให พอก็ทานอยางวางาย ไมมีบนเลย คนดูแลทุก คนจึงรักพอ โชคดีคูณสองที่พวกเรามีที่ปรึกษาพิเศษ คือนายแพทยชนินทร ลิ่มวงศ อาจารยแพทยศิริราช เราไดพบคุณหมอจากการแนะนําของเพื่อนนักปฏิบัติธรรม ดวยกัน ครั้งนั้น เราปรึกษาเพื่อนที่เปนหมอวา เนื่องจากพอมีโรคประจําตัวคือ เสน เลือดสมองตีบ เบาหวาน ความดัน แตกอน พอตองไปตามนัดหมอเฉพาะทางครั้งละ หลายทาน บางทีไปทั้งวัน หมอนัดทุก 3-4 เดือน ตลอดเวลาหลายปที่ผานมาก็ปกติดี จนพอเบื่อที่จะไปโรงพยาบาล ไปทีหาหลายหมอ และเมื่อเกิดอาการหลอดอาหารตีบ และเลือกดูแลตัวเองเชนนี้ จึงเลิกไปหาหมออีกเลย ขณะที่พอเริ่มอายุมากขึ้นทุกที เรา เปนหวง เพื่อนจึงแนะนําใหพบหมออายุรกรรมผูสูงวัย คุณหมอเปนคนพิเศษที่เขามา ในชีวิตของพวกเรา ทานมีแนวคิดการรักษาที่อิสระ ไมยึดติดตําราแพทยแบบตายตัว 47

ในปแรกที่เจอกัน คุณหมอนัดสม่ําเสมอ เมื่อเห็นวา อาการทุกอยางทรงตัวดี คุณหมออนุญาตใหเรานัดพยาบาลไปเจาะเลือดที่บาน และนําคาเลือดมาแทนไดบาง คุณหมอใสใจดูแล ประนีประนอม ในวิถีที่คนไขตองการ คุณหมอ ไมใหยามากเกิน จําเปน มีแตลด คุณหมอไมเคยบอกใหพอกลับไปใชสายยางใหอาหาร แตย้ําใหพวกเรา ระวังในการปอนอาหารทุกครั้ง พวกเรารับรูวา พอพยายามครองสติมั่นคงเวลากลืน อาหาร และพอไมเคยสําลักเลยตลอดเวลาหาป สวนทางกับที่แพทยผาตัดที่บอกวา หากทําไมครบ 5 ครั้ง หลอดอาหารจะตีบจนรับประทานไมได เราคิดเองวา แพทยคง จะผาครั้งแรกดีมาก ครั้งเดียวเอาอยู ในอีกมุมหนึ่ง การที่พอทานอาหารปน ทําใหเรา ควบคุมโภชนาการพอไดงาย เราเลือกดูแลพอโดยเนนอาหารเปนยา ปรึกษาคุณหมอ หากคาเลือดตัวไหนต่ําไป ก็บอกปาวัน ใหเพิ่มอาหารบางชนิดในอาหารปน ฝมือแม ครัวเราปรุงอาหารไดถูกใจพอโภชนาการที่พอไดรับนาจะครบถวนกวาพวกเราคน ปกติมาก เพราะเราสามารถเลือกวัตถุดิบที่มีประโยชน ปรับตามคาเลือด ดวยรสมือปา วัน พอทานอาหารปนอยางเอร็ดอรอยและขอเพิ่มในหลายๆครั้ง เวลาพบหมอ ปาก็จะ ไดรับคําชมจากหมอวา ดูแลดีมาก อยางนี้ อายุยืนเกิน 90 แนๆ คําชมจากหมอ ชนินทร เปนกําลังใจใหทีมดูแลพอเปนอยางมาก คุณหมอชนินทร เคยถามพอวา หากชราภาพกวานี้ พอสั่งลูกหลานไวดวยนะ วา จะใหการรักษาเพียงใด ครั้งนั้นพอนิ่งรับฟงอยูนาน แตไมตอบอะไร และคุณหมอย้ํา วา เปนคําถามที่สําคัญ ใหเราถามพอขณะที่พอยังเดิน พูดคุยสื่อสารไดดี ตอนนั้น เรา ฟงแลวไมคอยเขาใจ จนมาประจักษชัดเมื่อพอยางเขา 88 เนื่องดวยพอเคยมีเสนเลือดสมองตีบในวัย 70 กวา แมเราจะปองกันอยางดีที่สุด เพียงไร ในทางการแพทย เมื่ออายุมากขึ้น มีโอกาสที่จะมีเสนเลือดสมองตีบเพิ่มขึ้น วันหนึ่งในเดือนเมษายน ขณะที่พวกเราวางแผนนัดรดน้ําพอแม ชวงสงกรานตกัน จูๆ พอก็มีอาการกลืนและพูดไมไดฉับพลัน เรารีบนําพอเขาโรงพยาบาล ครั้งนั้น เพื่อให พอไมขาดสารอาหาร แพทยเฉพาะทางดานสมองแจงวา ครั้งนี้ มีอาการตีบเพิ่มที่จุด สั่งการการกิน การพูด และ การรับรู ทําใหไมสามารถทานอาหารได ตองใสสาย อาหารทางจมูกและลําคออีกครั้ง พอก็ยังเปนพอคนเดิมที่เขมแข็งและชัดเจน ขณะที่ 48

นอนไมรูสึกตัว เมื่อหมอพยายามนําสายอาหารมาใสผานจมูก พอเอามือปดออกทันที พอเอามือปดออกตลอด 3 วันแรกที่แพทยพยายามใสสายอาหารให เราและปาวันเปนคนดูแลที่ใกลชิดพอ อึดอัดใจยิ่ง พวกเราเริ่มตระหนักในสิ่งที่ คุณ หมอชนินทร เคยถามพอ และเรายังไมไดคําตอบจากปากพอ แตดวยทาทีที่ชัดเจน เรา ตระหนักวา พอปฏิเสธการใสสายยางแนนอน เราหวนนึกถึงเมื่อ ครั้งเขาอบรมคอรส “เผชิญความตายอยางสงบ” จัดโดยเสมสิกขาลัย เมื่อสิบกวาปกอน บทเรียนครั้งนั้นที่ เลาถึงประสบการณจริงตางๆในหลายๆเคสผานเขามาในความทรงจํา เราจึงยืนยัน กับแพทยทุกคนวา ตองใหพอยินยอม กอนจึงจะอนุญาตใหใสสายอาหารได หากฝนใจ พอ พวกเราจะไมไดรับความไววางใจจากพออีกเลย ครั้งนั้น เปนสถานการณที่ลําบาก ใจยิ่ง พอไมไดรับประทานอาหารมารวมๆ 3-4 วันแลว และเรายังตองพยายามอธิบาย ตะลอมใหพี่นองอีก 6 คน เคารพในการตัดสินใจของพอ นับวาเปนความโชคดียิ่ง ที่พี่ นองบานเราใหเกียรติกันและกัน ยอมรับฟงความเห็นเราแมจะเปนนองคนเล็ก และปา วัน แตทุกคนก็หนักใจกับปญหาตรงหนา เมื่อพอจําเปนตองไดรับอาหาร โดยไมเลือกวิธีการที่แพทยแนะนํา พวกเราเลือกวิถี ธรรมชาติอีกครั้ง เราปรึกษาเแพทยขอปอนอาหารพอทีละนิดทีละหยดทั้งวัน แพทยทุก คนบอกวา การปอนอาหารเชนนี้ เสี่ยงตอการสําลักมาก เปรียบดั่งเรากําลังพาพอเดิน บนเสนลวดบนเหว อาจพลาดพลั้งไดทุกเมื่อ นอกจากสารอาหารไมเพียงพอแลว หาก พลาดสักเสี้ยววินาที จะทําใหอาการพอเลวรายหนักลงไปอีก คําขูของหมอที่ เชี่ยวชาญในแตละดาน ทําใหพวกเราเครียด พี่โบพยายามสื่อสารกับพอดวยการเขียน ภาษาจีนเพื่อใหพอรับสายอาหารตามที่หมอแนะนํา แตพอก็ยืนยันเชนเดิม เมื่อไมมีทางเลือก เราตัดสินใจใชแนวทางธรรมชาติ เลือกทําอาหารเสริมโปรตีน เขมขน คอยสังเกตเมื่อพอพอจะมีสติ รูสึกตัว คอยๆปอนอาหารใหพอทีละหยด ปอน ทั้งวัน ถือเปนการฝกสติทั้งผูปอนและผูถูกปอนในตัว พอคอยๆทานไดโดยรวมเทาถวย น้ําจิ้มเล็กๆในหนึ่งวัน พอหลายวัน คอยๆขยับไดเทาถวยน้ําจิ้มขนาดกลาง และขนาด ใหญ เราดื้อตามใจพอ จนทีมแพทยออนใจ สงทีมมาประเมินความเสี่ยงในการสําลัก 49

เมื่อเลือกที่จะตามใจพอ ไมทําตามคําแนะนําแพทยในโรงพยาบาล เพื่อไมใหคุณหมอ ลําบากใจกวานี้ เราจึงพาพอกลับบาน ออกจากโรงพยาบาลครั้งนั้นเราตัดสินใจยายพอมาอยูบานหลังใหญพื้นที่กวา สองไร ในโครงการพฤกษภิรมย รีเจนท ยานบางใหญ ตามคําแนะนําของพี่มะ ดวย สภาพแวดลอมและอากาศที่ดีกวา ดวยความหวังวาพอจะฟนตัวจนเปนปกติได พวก เราไดรับความเมตตาจากหมอชนินทรอีกครั้ง เมื่อเลือกที่จะดูแลแบบประคับประคอง คุณหมอสนับสนุนใหพออยูบาน แทนที่จะตองใชชีวิตในหองคนปวยของโรงพยาบาล ที่บานบรรยากาศอบอุนกวามาก ปญหาเฉพาะหนาขณะนั้นคือ ทําอยางไรใหพอไดรับ สารอาหารครบขณะสมองยังบวม เราเลือกที่จะใชวิถีเดิม คือ ปอนอาหารทางปาก คอยๆฝกสติทั้งผูใหและผูรับตลอดวัน หมอชนินทรยังแวะเวียนมาดูอาการของพอถึงที่ บานเปนระยะ ใหคําแนะนําที่วิเศษ ใหหนังสือมาศึกษาเพิ่มเติม กวาสองเดือนที่ยังไม พนระยะสมองบวม เราตองเปนพยาบาลจําเปน สังเกตอาการผิดปกติ เชน เมื่อพอดู เหมือนจะขาดน้ํา ไลนปรึกษาคุณหมอ เรียกพยาบาลมาที่บาน ใหน้ําเกลือเสริมเปน ระยะ บางครั้งฉุกเฉินกลางดึก ปรึกษาใครไมได เราก็เปดอานคูมือและแกปญหาจน ผานไปไดหลายครั้ง หนังสือที่อานหลายเลม เปนที่มาของการรวบรวมนํามาพิมพ หนังสือ “หมอรักษากาย ธรรมรักษาใจ” ที่พิมพแจกเปนธรรมทานในปนั้น เพื่อติดตามความเปนไปของพออยางไมตกหลน พวกเราพี่นองไดเลือกการสื่อสาร ผานชองทาง Line Apเพื่อการแจงขาวที่รวดเร็วและครบครันพรอมหนา มีครั้งหนึ่ง ขณะที่พี่มะอยูตางประเทศ พี่มะรับรูผานทาง line วาพอตองการวิตามินเสริมชนิด พิเศษ ที่หาซื้อยากในรานยาทั่วไป พี่มะจัดแจงโทรศัพทขามทวีป เพื่อเสาะหาและ สั่งซื้อจากรานยาที่คุนเคย และยังสั่งการใหพนักงานในองคกรไปรับยา นํามาสง มอบถือหนาบาน ภายในเวลาเพียงชั่วโมงเศษเทานั้นความสําเร็จในนิยามของพี่มะคง ไมใชแค หนาที่การงาน หากแตเปนความสุขใจในการที่บุพการีไดมาพักฟนบานพี่มะ โดยมีนองๆแบงหนาที่กันดูแล โชคดีที่บานหลังนี้ใหญเพียงพอ ที่จะรองรับพวกเรามาอยูอาศัยและคางแรมเปนเพื่อน พอไดอยางสะดวกสบาย จนคลายเปนการ reunion ของพี่นองกันกลายๆ เรากับพี่โบ 50

ยุติชีวิตการทํางานประจํา เพื่อไดมาอยูดูแลใกลชิดพอ พี่ตาย พี่อัมพร นองโจ จัดคิว มาอยูคางแรมตามตารางประจําสัปดาห พี่มะ พี่ดอน มีภารกิจมากมาย จึงแวะ เวียนแบบจรยุทธ มาเปนกําลังใจใหพอ จากการที่พอตองอาปาก พัฒนากลามเนื้อและ สมองดวยความพยายามยิ่ง พอเริ่มทานไดเยอะขึ้นๆ จนเริ่มมีแรง ทุกเย็นพวกเราจะ พาพอเข็นรถรอบสวนสาธารณะขนาดใหญในหมูบาน ลูกหลาน บริวารและสัตวเลี้ยง ติดตามเปนขบวนใหญ เปนพาเหรดแหงรัก เปนภาพนารักประจําหมูบานที่ รปภ ชวง นั้นจะคุนตา เมื่อพนระยะเวลาสมองบวม 2-3 เดือนหลังเสนเลือดตีบ น้ําหนักพอ โดยรวม ลดไปกวาสิบกิโล คุณหมอชนินทรเสนอทางเลือกใหอาหารสายยางทางหนา ทอง คุณหมอบอกวาไมนารําคาญเทาทางจมูก พวกเราถามพอ ครั้งนี้พอไมวาอะไร เนื่องจากพออายุมากแลว ผาตัดใหญไมได และเคยมีอาการหลอดอาหารตีบ หมอ โรงพยาบาลที่เคยผาตัดให คิดวา 90 % ไมนาจะผาตัดดวยการนํากลองผานลําคอไป ได คุณหมอชนินทร รับภาระอีกครั้ง นําเคสไปปรึกษาผูเชี่ยวชาญในศิริราช ครั้งนั้น การผาตัดเล็กเปนไปดวยดี ดวยความโลงใจและปรีดายิ่ง วิกฤตเรื่องการกินจึงผานพน มาอีกครั้ง หลังจากพอเริ่มไดรับโภชนาการที่ดีอีกครั้ง พอเริ่มฟน พอเริ่มเดินไดหลายกาว แตไมนานตอมา จูๆพอก็มีอาการทองเสียโดยไมทราบสาเหตุ ติดตอกัน 10 วัน แต ทองเสียครั้งนี้ทําเอาพอหมดแรง กาวเดินไมคอยไหว ในวัยใกล 90 พอยังเขมแขง มาก พยายามสูที่จะลุกเดินเองหลายครั้ง หลายเดือน แตสุดทายก็พายแพสังขาร เมื่อพอเริ่ม เคลื่อนไหวนอยลง การไหลเวียนของเลือดไมดี อาการแทรกซอนตางๆก็มีเปนระยะ พอตองเขาโรงพยาบาลหลายรอบ ดวยอาการติดเชื้อทางเดินปสสาวะอยู 2-3 ครั้ง เดือนเวนเดือน ทุกครั้งพอตองอยูรักษาตัวหลายวัน พวกเรารูวาพอไมชอบเมื่อมี พยาบาลแปลกหนามาทําหัตถการ มาวัดไขหรือเจาะเลือด พอคงรูสึกเจ็บ และรับรู จากสัมผัสที่ไมคุนเคย เวลาเชนนี้พวกเราตองอยูใกลพอมาก ๆ เพื่อสัมผัสใกลชิด ใหกําลังใจ เมื่อพออาการดีขึ้นจนไดกลับบาน พอจะดูผอนคลายขึ้นอยางเห็นไดชัด เมื่อพอไมชอบที่จะไปโรงพยาบาล และเริ่มปวยบอย พวกเราตัดสินใจจะดูแลพอ ที่บาน ดัดแปลงหองขางสวนและบอปลา ใหพอไดเห็นสีเขียวรอบตัว เปนหองพักฟน 51

พอ ซื้ออุปกรณการแพทยจําเปนงายๆ เชน เครื่องผลิตออกซิเจน เครื่องวัดความดัน วัดน้ําตาล เครื่องดูดเสมหะ พี่โบไปอบรมเพิ่มเติมการดูแลผูปวยกรณีฉุกเฉิน เราจัด ตารางเวลาการใหอาหาร กายภาพบําบัด ตรวจวัดสัญญาณชีพ ชั่งปสสาวะเปนระยะ โดยศึกษาจากที่ไปเฝาไขพอที่โรงพยาบาล พวกเราเริ่มเรียนรูและสังเกตไดไว เมื่อพอ เริ่มมีอาการติดเชื้อทางเดินปสสาวะ เราจะรายงานความผิดปกติและปรึกษาคุณหมอ ทางไลนทันที เมื่อพบเชื้อเร็ว รายงานหมอเร็ว ก็แกไขเร็ว คุณหมอใชยานอย ยา ทั่วๆไปแตปองกันไดดี พอไดหางโรงพยาบาลมาเปนปๆ

(ปอนขาวพอทีละหยด เหมือนพอแมเคยทําใหพวกเรายามเด็ก)

(คุณหมอชนินท ลิ่มวงศ สละเวลามาดูแลพอที่บาน ชวยกันดูแลแบบประคับประคอง) 52

(เมื่อครั้งเสนเลือดตีบใหมๆ ในวัย 88 พอพยายามฟนฟู หัดเดินเองจนได และ ภาพที่ออกจากโรงพยาบาล)

(การดูแลแบบประคับประคองที่บาน ดูแลทั้งกาย และใจ #กายปวย ใจไมปวย)

53

ในปนี้ พอเริ่มนอนติดเตียง พอยังพอที่จะสื่อสารกับพวกเราไดอยางจํากัด เสียงลมหายใจที่หนักเบาผานลําคอ ที่บอกใหพวกเรารับรูวา พอมีความพึงพอใจ หรือพออึดอัดใจ มีบางครั้งพอสามารถลืมตาขึ้นอยางตั้งใจ เพื่อการตอบรับเวลามี บุคคลพิเศษมาเยี่ยมเยือน หลายคนที่มาเยี่ยมพอ (คนเยี่ยมไข) กลับเปนผูจากลาโลก นี้ไป ขณะที่พอ(คนถูกเยี่ยม) ยังอยูโยงตอมาถึงวันนี้ ทุกวันนี้ พอคือศูนยกลางของชีวิตของพวกเรา พอคือจุดรวมความรับรูใสใจที่ พวกเราติดตามใกลชิด ทุกเย็น สองทุม พวกเราลูกๆและคนดูแลทุกคนจะรวมกันสวด มนตในหองพอ ปาวันสังเกตวา ทุกครั้งที่เราสวดมนต พอจะลืมตาตื่นมารับฟง ทุก วันจันทร พวกเรานิมนตพระมาขางเตียงพอเพื่อรับบิณฑบาต ดวยความพรอมของบานในเรื่องสถานที่ ที่สามารถรองรับผูคนไดคราวละ หลายสิบ พวกเราจึงคิดอานจัดรายการพบปะเสวนา เพื่อเผยแผสารัตถะธรรมที่มี ประโยชน เปดโอกาสใหผูคนทั้งใกลชิดมารวมกิจกรรมรับฟง ดวยเหตุนี้ จึงมีพระ อาจารยไดมาแสดงธรรมตามแตโอกาสอํานวย และทุกครั้ง พอจะไดถวายสังฆทาน ดวยมือของพอเอง พอจะไดรับพร ใหพวกเราไดโมทนาบุญรวมกับพอ จากพระสงฆ ที่มารับสังฆทานถึงขางเตียง

54

(พระประสงค ปริปุณโณ เมตตามาเยี่ยมพอแมเปนประจํา และใหธรรมะเขาใจงาย)

(พอที่วัดปาทรัพยทวีธรรมมาราม และ ภาพเมื่อครั้งหลวงพอกัณหา สุขกาโม เมตตามาเยี่ยมพอที่บาน)

55

(พระไพศาล วิสาโล เมตตามาเยี่ยมพอตอนพอปวยใหมๆ และไดรวมถวายหนังสือ “หมอรักษากาย ธรรมรักษาใจ” และ วิทยุบุญ ชุดแรก ที่มาโครงการวิทยุชวยเหลือผูปวย)

56

(พระกฤช นิมมโล/ พระครรชิต อกิญจโน /พระปารมี สุรยุทโธ วัดพระธาตุผาซอนแกว คุณหมออมรา มลิลา เมตตามาเยี่ยมพอ และ แสดงธรรมที่บาน )

นอกจากเปดบานฟงธรรมแลวครอบครัวเราทําสื่อแจกในนาม “กลุมธรรมสถิต” ตอเนื่องมากวาสิบหาป เมื่อพอปวย เราจึงคิดทําหนังสือเพื่อผูปวย เพื่อเกื้อกูลหลาย ครอบครัวที่เปนอยางเรา หนังสือ “คูมือหมอรักษากาย ธรรมรักษาใจ” “ปวยเพราะ กรรมจริงหรือ” แตละเลมพิมพรวมหมื่นเลมแจกตามโรงพยาบาลทั่วประเทศเปนที่ สนใจของผูปวยมากและหลายทานขอใหมีการแจกสื่อเสียงบางพวกเราจึงระดมทุนทํา โครงการ“วิทยุบุญ”ชวยกันประกอบเครื่องเลน MP3 บรรจุหนังสือเสียงอาน รวบรวม ธรรมเทศนาฟงงาย เพื่อสงมอบเปนอุปกรณใหยืมตามโรงพยาบาล โครงการนี้ไดรับ 57

ความสนใจตอเนื่องจนปจจุบันเปดเปนกองทุนบุญใชหมุนเวียน เผยแผไปรวมหมื่นชุด บริจาคไปกวาสามพันชุด เปนไปเพื่อประโยชนในการดูแลคนปวย เพื่อรับรู ประสบการณที่สรางสรรค ในการเตรียมรับการเผชิญวาระสุดทาย ถือเปนการ สะสมบุญกุศลใหบุพการีในตัว

58

(สื่อธรรมทาน กลุมธรรมสถิต)

59

สําหรับพวกเราลูก ๆ ที่อยูใกลชิดพอมาโดยตลอด พวกเราเชื่อวาพอเปนคนมีธรรมะ ในจิตใจ และเขาถึงธรรมในระดับหนึ่ง ดวยธรรมชาติของพอเปนคนดี ไมเคย เบียดเบียนผูใด พอสรางกุศลมาไมนอยในชีวิต แมจะเปนกุศลที่อยูนอกกระแสบุญ ตามประเพณีนิยม ดวยพอเนนการสงเคราะหญาติอยางเต็มกําลัง สรางโรงเรียน และสาธารณะกุศลไวไมนอยที่บานเกิด แบงปนผลกําไรจากหยาดเหงื่อแกเพื่อนที่รวม ลงทุน ฯลฯ แมทั้งหมดนี้ดูจะเปนเรื่องกิจกรรมสวนตัวของพอ แตในความเปนจริง นี่คือทานมัยที่พออุทิศเพื่อประโยชนสุขแกผูคนและสังคม นี่คือกุศลกรรมอันบริสุทธิ์ ของพอ ที่พอสรางโดยไมเคยคิดหวังผล ไมวาชาตินี้หรือชาติหนา มีอีกหนึ่งเรื่องราวที่อยากบันทึกไว พวกเรารับรูความจริงที่วา มีชวงเวลา หนึ่งที่พอมีโอกาสสัมผัสธรรมะเปนกรณีพิเศษ ดวยพอมีโอกาสไดสนทนากับทานเจา คุณนรฯ ในยุคที่ทุกเย็นพอมีนัดหมายกลุมเพื่อนที่วัดเทพศิรินทราวาส ที่รูเพราะ พอเคยมาเลาวา พระรูปนี้(เจาคุณนรฯ)นาเลื่อมไส และพอเก็บรูปหลอเจาคุณนรฯไว ใกลตัวตลอดมา นาเสียดายที่เวลานั้นพวกเราเด็กเกินไป จึงไมไดซักถามถึงบท สนทนาที่เกิดขึ้นกับเจาคุณนรฯ และพอไดธรรมะอะไรมาบาง นี่คือความลี้ลับทาง ธรรมะของชีวิตพอที่ไมอาจลวงรู แตที่พวกเรารูก็คือ มีพวกเราบางคนยืนยันวา เคยเห็นพอนั่งสมาธิอยูเงียบ ๆ คนเดียวในหอง และเห็นในตางกรรมตางวาระ แมจะ ไมบอยครั้งก็ตาม นี่จึงเปนสาเหตุที่พวกเราแอบเชื่อวา พอมีโอกาสไดสัมผัสรูใน ธรรมะ และอาจเปนการสัมผัสรูที่เฉพาะตัวมาก ๆ และอาจเปนสัมผัสรูที่มีพลัง เพียงพอที่ทําใหพอสามารถดํารงชีวิตอยางสงบนิ่ง ในชวงเวลาที่พอแกเฒา และลม ปวยดวยสารพัดโรคที่รุมเรา พอยอมรับและเผชิญความจริงแหงกฎไตรลักษณ ใน สภาพจิตใจที่มั่นคงเหลือเกิน ความจริงแหงอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ที่พอตองเผชิญ อยางหนักหนวง และพอรับมืออยางเด็ดเดี่ยวตลอดมานั้น คือความยิ่งใหญของชีวิต พอ ที่พวกเรารูสึกและรับรูได กลางป พ.ศ.2560 พี่ดอนมีโอกาสไดอุปสมบทในบวรพระพุทธศาสนา เปน การอุปสมบทหมูที่จัดขึ้นเพี่อถวายเปนพระราชกุศล หลังพิธีอุปสมบท หลวงพี่ดอนได รวมคณะเดินทางไปสักการะสังเวชนียสถาน 4 ตําบล ถึงประเทศอินเดีย และอยูใน 60

รมกาสาวพัสตรเปนเวลารวม 10 วัน เมื่อหลวงพี่ดอนเดินทางกลับเมืองไทย กอน การลาสิกขา หลวงพี่ดอนไดตั้งใจแวะมาที่บานหลังนี้ เพื่อมาเยี่ยมพอ และใหพอ รวมโมทนาบุญ หลวงพี่ดอนไดอยูกับพอสองตอสองเปนเวลาเนิ่นนาน พวกเราไดแต เฝามองหาง ๆ รูสึกดีใจที่การปดหองคุยกันระหวางพอกับพี่ดอนเกิดขึ้นอีกรอบหนึ่ง ครั้งนี้พออยูในสภาพแนนิ่ง มีเพียงหลวงพี่ดอนในเพศสมณะที่บริสุทธิ์เปนฝายเจรจา การสื่อสารทางเดียวครั้งนี้ คงเปนโอกาสอันดี ไดปลดเปลื้องความขุนของหมองใจ ครั้งอดีต เพื่อปลอยวางเรื่องเศราหมองที่เคยถวงรั้งจิตใจทั้งแกพอและพี่ดอน เพื่อ คือสูอิสรภาพที่โปรงเบา สําหรับวันเวลาขางหนา ถึงวันนี้ เมื่อสารัตถะแหงชีวิตของพอถูกเขียนบันทึก จนถึงยอหนาใกลสุดทาย แลว พอยังมีลมหายใจเปนปกติ แมจะดูออนลาตามสภาพ พวกเรารูอยูแกใจวา วัน เวลาของพอใกลเขามาแลว และพวกเราตั้งใจวา หากถึงคราวจําเปน ก็จะไมขอยื้อ ตอดวยเทคโนโลยีและเครื่องมือแพทยที่เกินความจําเปน

61

บันทึกในวันพลัดพราก เรื่องราว พอในวันเวลาและความทรงจํา ไดถายทอดไวใน ป 2560 พวกเรา พี่นอง ตั้งใจทําเพียงเพื่อเก็บใหลูกหลานไดศึกษาชีวิตพอ จนวันนี้ เมื่อวันแหงความ พลัดพรากมาถึง แมจะเตรียมใจไวบางแลว พอถึงวันจริง อดรูสึกใจหายไมได คุณพอวิบูลย สถิตจินดาวงศ ไดจากไปอยางสงบ ในวันที่ 4 สิงหาคม 2561 เวลา 22.25 น.สิริรวม อายุ 91 ปหนึ่งอาทิตยกอน พวกเราสังเกตความผิดปกติใน รางกายพอ คาเกลือแรที่ต่ํามาหลายเดือน เพิ่มเกลือในอาหารมากขึ้นแลว ก็ยังไมคอย ขยับ พอดูออนลาลงมาก อาหารจากที่เคยยอยดี ก็เริ่มยอยไมหมด จนตองลดปริมาณ ลงกวาครึ่ง การหายใจก็ดูติดขัด จนตองใหออกซิเจนเสริมที่ปลายจมูก ปสสาวะก็ออก นอยลง ความดันที่เคยสูงก็ลงต่ํากวาปกติ พอไมมีไข นอนเยอะ เราปรึกษาคุณหมอเปน ระยะๆ คอยดูแลใหพอสบายตัวที่สุด เวลา สองทุมกวาๆ คืนวันเสาร วันพระ เวลาปกติที่พวกเราสวดมนตกันทุกคืน ความดันของพอตัวบนที่เคยอยูระดับ 100 ตนๆ เริ่มต่ําลง 90…80…70 พอเริ่มไม รูสึกตัว ปากยังสีชมพู พวกเราตื่นตัวทันที โทรปรึกษาคุณหมอ แนะนําใหนําสง โรงพยาบาล เพื่อเช็คความผิดปกติในเลือด รถฉุกเฉินมารับ ขณะเดินทาง เราจับมืออยู ขางๆพอตลอด คลําชีพจรไมคอยได แตสังเกตสีหนา และ ยังเห็นปากที่กระเพื่อม เหมือนหายใจ พอเหมือนหลับนิ่งสงบมาเรื่อยๆ จนมาถึง โรงพยาบาล หมอบอกวาไม มีสัญญาณชีพแลว เปนความช็อกเล็กๆในหมูพี่นองที่ติดตามมา เพราะเราคิดวาพอแค หลับ เดี๋ยวคงตื่นมาฟงเราสวดมนต แตครั้งนี้ พอหลับแลวไมตื่นอีกเลย…. คุณหมอให เวลาลูกทุกคนบอกลาพอ และพวกเรารวมกันสวดมนตขางเตียงพอ 20 นาที ดวยใจ คิดวา จิตพออาจยังรับรู และเสียงสวดมนตที่พอคุนชินทุกสองทุมตลอดเวลาสองปกวา นี้ ชวยนําทางพอสูสุคติภูมิ พอไปสบายแลวนะ จากนั้น ก็เปนขั้นตอนการเตรียมงาน มีเจาหนาที่มาชวยแนะนําการออกใบมรณบัตร พวกเราเลือกจัดงานที่วัดเทพศิรินทร วัดที่พอเคยไปเจอเพื่อนๆทุกเย็นเมื่อครั้งอยูบาน 62

หลังเกาแยกปทุมวันที่ปจจุบันกลายเปนหอศิลปกรุงเทพฯไปแลวพอเตรียมสุสานไวแลว พวกเราปรึกษากันวา จัดงานใหเปนประโยชนแกผูอื่น สงบุญกุศลใหผูลวงลับ นิมนต พระแสดงธรรมทุกคืน ไมรับพวงหรีด ปจจัยที่ผูรวมงานมอบใหจะบริจาคใหแก โรงพยาบาล ศิริราช ทั้งหมด บทเรียนครั้งนี้ ทําใหเราเห็นคุณคาของธรรมะมากขึ้น ธรรมที่ฟงบอยจนคุนชิน ชวยให ทําใจไดไว ปลอยวางไดงายขึ้น “ธรรมรักษาใจ” ไดจริง และเห็นความสําคัญของการ ฝกสติ ใหอยูกับปจจุบัน จริงๆ เพื่อนแทในตัวเราคือ"สติ” นี่เอง สติชวยดึงจิตที่เริ่มคิด ฟุงใหกลับมาตั้งมั่น พอกําลังสะอื้นที จิตระลึกรูลม เห็นความคิดมันดับลง ทุกขสั้นลง ทันตา พอไปวันพระ ไปในคืนที่ลูกสาวคนนี้ มีงานกุศลที่จัดใหผูปวยและผูเขาอบรม รวมพันในเชาวันรุงขึ้น เหมือนเปนบททดสอบสงทายใหลูกสาวขี้แยคนนี้ สติชวยใหใจ อยูกับการงานตรงหนา งานผานไปดวยดี เราถือเปนการทําบุญครั้งใหญใหพออีกครั้ง พอเปนผูให ผูเสียสละมาโดยตลอด ในวาระสุดทายของชีวิต พอยังเปนอาจารย ใหญที่ทําใหลูกๆเห็นความไมเที่ยงของสังขาร พวกเรารูดีวา พอเหน็ดเหนื่อยกับ สังขารที่ปวยนี้มานานแลว พวกเรามั่นใจวา พอสามารถประคองตัวกาวขามเสนแบง แหงภพภูมิไดอยางมั่นคง พอมีความเด็ดเดี่ยว สงบ นิ่ง เปนพื้นฐาน พวกเราเชื่อวา ภพภูมิใหมของพอตองงดงาม ดวยกุศลกรรมที่พอไดสั่งสมมาโดยตลอด

63