Siyaset Sayı 1

Siyaset Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin

Aylık Siyasi Dergi - 2 TL

www.siyasihaber.org

Ocak 2013 /Sayı 1

Şişecam işçisi direnişte

İstanbul Topkapı’da 40 yıldır üretim yapan Şişecam fabrikasının Eskişehir’e taşınması üzerine işsiz kalan cam işçilerinin fabrikadaki direnişi devam ediyor. İşçiler fabrikanın kapatılacağını duyduklarından itibaren direnişi başlattılar ve fabrikayı terk etmeme kararını aldılar. S. 30

Պիտի Չմոռնանք

*

*Unutmayac ağ ız...

Deniz Gemici

2013 Bütçesi

Veriler, kısa dönemde bir ekonomik krizi değilse de, Türkiye ekonomisinin ciddi bir durgunluğa doğru yol aldığını gösteriyor.

s.16

Mustafa Çeçen

“Sosyal Cumhuriyet” programında buluşmak

Türkiye Cumhuriyeti’nin, bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürmesi eski cumhuriyetin sosyal bir cumhuriyet lehine aşılması ile mümkündür.

Tülay Hatimoğulları

s. 10

Suriye: Küresel hesapların düğümü

“Geçiş Hükümeti”nin fiilen uygulamaya konulduğu Suriye, oldukça keskin bir denge üzerinde duruyor.

s. 20

Fırat Can Kalyon

Gençliğin yeniden kuruluşu

Birlikte eyleyenler, birlikte düşünenler, birlikte üretenler, çoğulculuğu içselleştirenler ve etkileşime açık olanlar; yol bulur, yol açar ve yol alırlar.

s. 35

İlhan T. Yıldırım HDK: Kuruluştan Kurumsallaşmaya Kuruluş konağından ve çatı örgütü konumundan çıkmak için sürecin kendiliğinden akışı yerine iradi müdahaleler geliştirmeliyiz. s. 9

Zonguldak Kozlu’daki maden katliamında yaşamını yitiren 8 işçinin katili taşeron sistemidir, kapitalizmdir. Sorumlulardan hesap soracağız!

Barış kapısını zorlamak AKP Hükümeti 27 Temmuz 2011’den buyana tecritte tuttuğu Abdullah Öcalan’la görüşmeleri yeniden başlattı. Görüşmelerle ilgili, elde yeterli veri olmadan yersiz bir iyimserlik havası yaratmak, Hükümet’e kefil olmak,

psikolojik harekâta eşlik etmekten başka bir anlama gelmez… Ama savaşın gidişinde bir değişikliğin söz konusu olduğu ve bir “çatışmasızlık” anına yaklaşmakta olduğumuz gerçek.

Ertuğrul Kürkçü / Sayfa 8

2

Siyaset

Editörden

Ocak 2013 # 1

28 Kanunisani

Kuvvetler ayrılığı ve totalitarizm / Mahir Sayın s.5 Kapalılığın dayanılmaz açıklığı / Filiz Ç. s.6 “Torba”dan bu kez TMMOB çıktı / Öncül Kırlangıç s.7 Barış kapısını zorlamak… / Ertuğrul Kürkçü s.8 Kuruluştan kurumsallaşmaya... / İlhan T. Yıldırım s.9 “Sosyal cumhuriyet” programında buluşmak / Mustafa Çeçen s.10 CHP Nereye? / Kadir Akın s.11 20 Ocak’ta neler oluyor? / Sayat Tekir s.12 “Tazminat değil adalet istiyoruz” / Irmak Ece Nişli s.13 Aleviler: Üvey vatandaşlar / Tuncay Yılmaz s.14 Maraş katliamı / Hüseyin Gümüş s.15 Pınar Selek davası / Fatoş Osmanağaoğlu s.15 2013 bütçesi: Dolaylı al örtülü vur! / Deniz Gemici s.16 “Büyük moderasyon”dan “büyük resesyon”a Avrupa / Mustafa Durmuş s.17 Yunanistan: Borcunu öde, mali disipline sadık kal / Ali Rıza Güngen s.18 Mısır’da referandum safları netleştirdi / M. Ramazan s.19 Suriye: Küresel hesapların düğümü / Tülay Hatimoğulları s.20 Kıbrıs’ın işgaliyle yüzleşmek / Murat Kanatlı s.21 Gözlemcilik statüsü yetmez / Nicola Saafin s.22 ÇKP kapitalizm yolunda ilerliyor / C. Malatya s.23 Engelli kadınların kendi kaderlerini tayin hakkı / Melek Bengü Yücel s.24 AKP’nin kadın düşmanı projeleri / Hikmet Sarıoğlu s.25 Enformel alanda kadın emeği / Ebru Yıldırım s.26 Asgari ücret yerinde sayıyor / Yasemin Çelik s.27 BEDAŞ’ta direniş kazandı / Feray Mertoğlu s.28 İşçi direnişlerinin karakteri / Volkan Yaraşır s.29 Verimlilik artıyor ücretler düşüyor / Metin Şenyurt s.30 İşsiz üniversite mezunları / Eser Sandıkçı s.31 AKP’nin Muhteşem Yüzyıl’la imtihanı / Bilal Babaoğlu s.32 Hedefteki translar / Umut Güner s.33 Üniversite ayağa / Barış Özer s.34 Gençliğin yeniden kuruluşu / Fırat Can Kalyon s.35 Nükleer atık deposu / Mehmet Akdeniz s.36 Sahalardan silinmeyen lekeler / Haluk Koşar s.37 Haberler / Can Memiş s.38-39 “Sokak” devrimcidir / Halit Elçi s.40

ta ta ta ta tata ta ta tarih sınıfların mücadelesidir 1921 kanunisani 28 karadeniz burjuvazi biz on beş kasap çengelinde sallanan on beş kesik baş yoldaş bunların sen isimlerini aklında tutma fakat 28 kanunisaniyi unutma! “siyah gece “beyaz kar “rüzgar “rüzgar”. trabzondan bir motor açılıyor sa-hil-de-ka-la-ba-lık! motoru taşlıyorlar son perdeye başlıyorlar! burjuva kemal’in omuzuna binmiş kemal kumandanın kordonuna kumandan kahyanın cebine inmiş kahya adamlarının donuna uluyorlar hav... hav... hak... tü yoldaş unutma bunu burjuvazi ne zaman aldatsa bizi böyle haykırır: - hav...hav...hak...tü - gördün mü ikinci motörü?

- içinde kim var?

- arkalarından gidiyorlar.

- ikinci motör birinciye yetişti - bordoları bitişti - motörler sarsılıyor - dalgalar sallıyor sallıyor dalgalar.

- hayır iki motörde iki sınıf çarpışıyor - biz onlar!

- biz silahsız onlar kamalı - tırnaklanmız - kavga son nefese kadar - kavga - dişlerimiz ellerini kemiriyor kamanın ucu giriyor - girdi...

- yoldaşlar, ey! artık lüzum yok fazla söze: bakın göz göze - karadeniz on beş kere açtı göğsünü, on beş kere örtüldü. onbeşlerin hepsi bir komünist gibi öldü

Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin SİYASET Ye­rel Sü­re­li Ya­yın Sa­hi­bi ve Ya­zı İş­le­ri Mü­dü­rü: Yiğithan Kavukçu Adres: Hüseyinağa Mah. Süslü Saksı Sk. No: 18 K. 3 Beyoğlu/İstanbul Tel.&Faks: (0212) 243 37 60 Bas­kı: Gün Mat­ba­acılık Beşyol Mah. Akasya Sk. 23/A Küçükçekmece - İstanbul Tel:(0212) 580 6381

1923 – Moskova / Nazım Hikmet

68 yılında Hüseyin İnan, Taylan Özgür, Alparslan Özdoğan ve Mustafa Yalçıner’in sabaha kadar uğraşarak ODTÜ Stadyumuna yazdıkları yazı

Aralık Siyaset 0.2012’sayısıyla de yayın haya-

şen bu cinayetin sorumluları halen “bulunamadı”. “Bulunamadı”, çünkü onlar bugün AKP Hükümeti’nin emrinde çalışıyor ve terfi ettiriliyor. Dink’i unutmayacağız ve hesabını soracağız.

Son günlerde Kürt sorununda önemli gelişmeler oluyor. DTK Eşbaşkanı Milletvekili Ahmet Türk ve BDP Milletvekili Ayla Akat Ata’nın son bir buçuk yıldır İmralı’da tecrit altında tutulan Abdullah Öcalan’ı ziyaret etmesi sağlandı. Henüz elde yeterince bilgi/veri olmamakla birlikte, bu gelişmenin önemli bir süreci başlatma olasılığı yüksek. Yazarımız, Milletvekili Ertuğrul Kürkçü’nün bu konuya ilişkin yazısı konuya açıklık getiriyor. SİYASET olarak bu süreci yakından izleyeceğiz.

17 Ocak duruşmasına çağrı

tına başladı ve 1 ay sonra Ocak 2013’de 1. Sayımızla okurlarımızın karşısındayız.

Ocak ayında birçok komünist ve devrimciyi yitirdik. Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht 15 Ocak 1919’da karşı-devrimin kanlı saldırısıyla katledildiler. Ekim Devriminin önderi Lenin’i 21 Ocak 1924’te yitirdik. Türkiye Komünist Hareketinin Onbeşleri Mustafa Suphi ve yoldaşları ise, 28 Ocak 1921’de burjuvazinin kalleşçe planlarıyla Karadeniz’in sularında öldürüldüler.

Hrant Dink devlet gözetiminde 19 Ocak 2007’de katledildi. Onları mücadelemizde yaşatıyoruz/yaşatacağız.

Dergimizin bu sayısında, egemenlerin/ devletin ya doğrudan ya da dolaylı olarak gerçekleştirdiği katliam ve cinayetlerden Maraş katliamı, Roboski katliamı ve Hrant Dink cinayetini ele alan yazılara yer verdik.

Kapağımıza ise 6. ölüm yıldönümü nedeniyle Hrant Dink’i koyduk. Dink davası halen açık bir yaradır. Devletin resmi ve yarı-resmi güçlerinin planlamasıyla, göz yummasıyla ve örtbas etmesiyle gerçekle-

Geçen yıl Newroz’a katıldıkları gerekçesiyle tutuklanan 11 kişi arasında yer alan okurumuz Yiğit Can Yirmibeş, yaklaşık 10 aylık tutukluluktan sonra 17 Ocak’ta ilk duruşmasına çıkarılacak. Bölge halklarının bayramı olan Newroz’un kutlanması, geçen yıl -diğer illerin yanı sıra- İstanbul’da yoğun polis kuşatması ve saldırılarıyla engellenmeye çalışılmıştı. Newroz’u kutlamakta ısrar eden kitle içinden 11 kişi gözaltına alınıp tutuklanmıştı. Savcılık, hazırladığı iddianamede Halkların Demokratik Kongresi’ni “terör örgütü” ve Newroz’un kutlanmasını suç olarak niteliyor. Çoğunluğu HDK’li, çeşitli sosyalist yapılardan 11 tutuklunun davasına sahip çıkıyoruz.

13 Ocak Pazar günü 12.30’da İstanbul/ Taksim’de Sosyalist Yeniden Kuruluş bir basın açıklaması yapacak. 17 Ocak’taki duruşmadan önce saat 9.00’da Çağlayan Adliyesi önünde HDK ve diğer siyasi yapılar ortak basın açıklaması gerçekleştirdikten sonra duruşmaya girilecek. Okurlarımızı dayanışmaya çağırıyoruz.

Biraz da dergimizden söz edelim: SİYASET’in 0. sayısı yoğun bir ilgi gördü.

Baskı ve tasarımla ilgili, ilk sayı olmaktan ve ilk kez web baskısını kullanmamızdan dolayı bazı sorunlarımız olsa da, özellikle doyurucu içeriği, konu ve yazar çeşitliliği, aylık yayın ölçüleri içinde günceli yakalama çabasıyla okurlarımız tarafından beğe-

niyle karşılandı.

0. sayımız 5000 adet basıldı ve şu anda elimizde neredeyse hiç dergi kalmadı. SİYASET, Türkiye’nin 25 ilinde ve Kıbrıs, Almanya, İsviçre, Fransa, İsveç’te kendi dağıtım ağımızla dağıtıldı. Bazı il ve ülkelere istedikleri sayıda dergi gönderemedik. Bu sayı tirajımızı arttıryoruz.

SİYASET’e gösterilen bu yoğun ilgi, Sosyalist Yeniden Kuruluş’a (SYK) gösterilen ilginin de bir göstergesidir. SİYASET çıkarken, SYK’nın kurucu bileşenleri kendi dergi/gazetelerinin yayınına son verdi. Ve SİYASET, bu yayınların toplam dağıtım sayısının oldukça üstüne çıktı, çıkmaya devam ediyor.

SİYASET, yoğun bir düşünsel çalışmanın, uzun ve yorucu Yayın Kurulu toplantılarının sonucunda çıkıyor. Bu tartışmaları ve çıkardığımız sonuçları, eleştirileri ve yanıtlarımızı buradan, “Editörden” köşemizde yazmaya, okurlarımızla sohbetimizi buradan yapmaya devam edeceğiz. Önemli bulduğumuz bir başka konuya değinerek yazımızı bitirelim: SİYASET’in kadın yazarlarının sayısının artmasını öncelik görevlerimiz arasında görüyoruz. Bu sayıda 11 kadın yazarımız yazdı. Bir de LGBT yazarımız var. Kadın ve LGBT yazar oranımızı yükseltmeyi hedefliyoruz.

Son olarak, okurlarımızın dergimizle ilgili eleştiri, görüş ve önerilerini, haber ve yazılarını sykyayin@gmail.com adresine göndermelerini istiyoruz. Her katkı, SİYASET’in daha iyiye gitmesine, daha ön açıcı olmasına hizmet edecektir.

Yeni sayımızda buluşmak üzere…

İÇİNDEKİLER: Yeniden kuruluşun seyri / Tuncay Yılmaz - s.3 Yeni rejime karşı halkçı seçenek / Oğuzhan Kayserilioğlu s.4

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

Yeniden kuruluşun seyri

3

SYK’yı klasik bir “birlik” çalışmasından ayıran en önemli etkenlerden biri hâlihazırdaki güçleri var oldukları zeminde yan yana getirmek yerine, mevcut güçlerle hep birlikte yürütülmüş bir tartışma sonrasında oluşturulacak yeni zeminde “yeniden kuruluyor” olmamızdır Tuncay Yılmaz

Sosyalist Yeniden Kuruluşu (SYK) alışıldık ve beklenenin dışında bir tarzla sürdürüyoruz. Dört farklı siyasi yapı ve birçok birey/çevrenin katılımıyla devam ettirmekte olduğumuz süreç, merkezi anlaşmalar ve yukarıdan belirlenimlerle değil, merkez /yerel-alan eşgüdümünü en etkin şekilde kullanan bir bütünsellikle devam ediyor.

mizin, genel olarak ülke ve dünya çapında sosyalist hareketin birikimlerini göz önünde bulundurarak hazırlayacağı bir program taslağının tüm yerel ve alanlarda tartışılacağı “Program Tartışmaları” sürecini örgütleyecek.

SYK’yı klasik bir “birlik” çalışmasından ayıran en önemli etkenlerden biri hâlihazırdaki güçleri var oldukları zeminde yan yana getirmek yerine, mevcut güçlerle hep birlikte yürütülmüş bir tartışma sonrasında oluşturulacak yeni zeminde “yeniden kuruluyor” olmamızdır.

Bu bağlamda, deneyim ve birikimlerden yola çıkarak sürece maksimum katkı ve etkiyi yapabilmesi için, öncelikle ve belirleyici olarak iç tartışmaların tamamlanacağı süreci işletiyoruz. SYK’lı kadınlar, gençler ve kamu emekçileri örgütlenmelerinin hangi perspektif ve biçimle olacağını tartışmaya başladılar. Tartışmalardan çıkacak sonuçlar SYK’nın partileşme sürecinde içe ve dışa dönük nasıl örgütleneceği ve dışındaki dinamiklerle nasıl bir ilişki içerisinde olacağını işaret edecektir.

Önceden derinleştirilip, netleştirilmiş, tüm yürüyüş uğrakları başlangıçtan itibaren belirlenmiş bir birlik/ kuruluş süreci şüphesiz daha hızlı ve sancısız olabilirdi. Ancak bu tarzda oluşturulacak bir yeniden kuruluşun murat edilene ne kadar hizmet edeceği tartışmalı olurdu.

Güncel mücadele

Öte yandan SYK bir boşlukta kurulmuyor. Devrimi güncel bir görev olarak gören, Marksizmin Marksist temeller üzerinde yenilenmesini hedefleyen, enternasyonalizmi vazgeçilmez ilke sayan bir ideolojikpolitik zemin üzerinde yer alan sosyalistlerin yeniden kuruluşudur söz konusu olan.

Birlikte tartışıyoruz Tüm yerellerden ve alanlardan katılan SYK’lılarla belirlediğimiz yürüyüşümüzün esas olarak iki ana etabı var. Bunlardan birincisi yeniden kuruluşun üzerine inşa olacağı zemine ilişkin görüşlerimizi, yaklaşımlarımızı irdelediğimiz “Tartışma Süreci” idi. Tarihsel birikimlerimiz ışığında bugünün kapitalizmini, işçi sınıfının ve diğer ezilenlerin durumlarını ve mücadele potansiyellerini analiz etme çabası olarak tanımlayabileceğimiz bu tartışmayı ülke genelinde bine yakın SYK kadrosu hep birlikte sürdürmekteyiz.

Yürüttüğümüz tartışmaların kimileri sürecimizin ikinci etabında gerçekleştireceğimiz program tartışmasına zemin yaratacak olsa da, Marksizmin yenilenmesi çerçevesinde yürütmekte olduğumuz tartışmanın SYK zeminiyle ve takvimiyle sınırlandırılamayacağının farkındayız. Bu zemindeki tartışmalar partileşme sürecini tamamladıktan sonra da bir dip nehri gibi Sosyalist Yeniden Kuruluş sürecini beslemeye devam edecektir.

Program tartışmaları Yeniden kuruluş sürecimizin partileşme öncesinin ikinci ve son etabı “Program Tartışmaları” olacak.

OMK tarafından görevlendirilen bir heyet, birinci etaptaki tartışmaları toparlayacak. Bu heyet tartışmalardan çıkan sonuçları ve özel olarak gelenekleri-

Partiyi esas olarak kapitalizm karşısında işçi sınıfının tarihsel/devrimci duruşu/zemini üzerine bina etmekle birlikte, kadın, gençlik, ekoloji, lgbt, ezilen ulus ve inanç hareketlerinin patriarkaya, gerontokrasiye, insan merkezli doğa anlayışına, heteroseksizme, etnik ve dini milliyetçiliğe karşı sürdürdükleri mücadelelerini programatik ve örgütsel olarak sosyalist yeniden kuruluşa içkinleştirmeyi hedefliyoruz.

Çerçeve Metin Tartışmalarıyla aynı yol ve yöntemi izleyerek gerçekleştireceğimiz program tartışmalarını Şubat-Mart-Nisan aylarında gerçekleştirerek partileşme sürecimizin stratejik ve taktiksel konumlanışını tamamlamayı planlıyoruz. Örgütsel konumlanış SYK bir yandan stratejik konumlanışını tartışıp

Her ne kadar kuruluş sürecinde stratejik, taktiksel ve örgütsel konumlanışımızı netleştirmeye öncelik veriyor olsak da biz SYK’yı fanusta değil canlı ve oldukça gerilimli bir sürecin içerisinde kuruyoruz.

Güncel, konjonktürel gelişmelere pratikte verdiğimiz cevaplar da yeniden kuruluşun mayasına karışıyor.

BEDAŞ işçilerinin direnişiyle kurduğumuz ilişki, Suriye’ye emperyalist müdahaleye karşı duruşumuz, Alevi mitingine nicel ve nitel katılımımız, Newroz’da, açlık grevleri sürecinde yürüttüğümüz aktif pratik yeniden kuruluşa şimdiden rengini vermiş durumda.

Yiğit Can Yirmibeş, Duygu Ciniviz, Mehmet Dalpalta devrimci-komünist partinin harcını sokakta ve zindanlarda karmaya çoktan başladılar.

SYK sürecini teoride yenilenme ve derinleşme, programda netleşme, örgütlenme ve pratikte etkin-

Kapitalizm karşısında işçi sınıfının siyasallaşmış hareketi olarak kendimizi yeniden inşa ederken, örgüt biçimlerimizi ve siyaset tarzımızı komünist hareketin ve diğer antikapitalist, devrimci, demokratik mücadelelerin deneyim ve birikimlerinden faydalanarak yeniden tarifliyoruz. belirlerken, buna paralel ve içkin olarak örgütsel konumlanışını da adım adım netleştiriyor. Kapitalizm karşısında işçi sınıfının siyasallaşmış hareketi olarak kendimizi yeniden inşa ederken, örgüt biçimlerimizi ve siyaset tarzımızı komünist hareketin ve diğer antikapitalist, devrimci, demokratik mücadelelerin deneyim ve birikimlerinden faydalanarak yeniden tarifliyoruz.

leşme hamlelerimizi olgunlaştırarak sonuna kadar götürecek tarihsel birikime ve cesarete sahibiz. Ama potansiyelin gerçeğe dönüşmesi için bunların yeterli olmayacağının da bilincindeyiz. Şimdi SYK örgütçülerinin devrimci iradelerini konuşturmalarının zamanıdır. Ateşi daha büyütmek için boylu boyunca ateşe atılmanın zamanıdır. Hem yeni bir yol bulma hem de onu açmanın zamanıdır.

4

Politika

Siyaset

Ocak 2013 # 1

Yeni rejime karşı halkçı seçenek

Güncel gerçeklikte de iç içe geçerek kendilerini var eden direnişler, Yeni Rejimi kuşatabilir ve birlikte oluşturulan bir “Demokratik Anayasa”nın içinde ve onu fiilen hayata geçirecek tarzda konumlanabilir. O konumlanma, emekçilerin ve ezilenlerin yaşam ve iktidar alanı/alternatifi olacaktır.

Oğuzhan Kayserilioğlu

AKP-Yeni Rejim, sermaye güçlerinin bölgesel ve yerel stratejik konsepti içinde konumlanıyor. O konsept içinde yürüttüğü neo-liberal soygunculuk ve emperyalizmin bölgedeki çapulculuğuna yerel taşeronluk yapması, karşılaştığı dirençler ve yarattığı gerilimlerle iktidarın etrafını kuşatıp sarsıyor.

AKP, iktidarda kalabilmek için şimdiye dek yaptıklarını daha da yoğunlaştırmak zorunda; ama, o durumda, etrafını saran gerginlikler daha da çeşitlenecek ve yıkım güçleri artacaktır.

Ve zaten, son dönemde belirginleşen bir durum olarak, AKP, hem gücünün zirvesinde olduğu hem de inişe geçtiği melez bir konuma yerleşiyor. O, sürekli hamle yaparak gücünü arttırmaya çalışsa da; etrafını saran gerginliklerin yıkıcı güçlere dönüşmesi ve iktidar alanını zayıf noktalarından çözerek inişin önünü açması da mümkün. Öte yandan, rejim-kurucu bir parti olarak AKP, önceki rejimde CHP’nin faydalandığı özgün meşruiyet ve güç kaynaklarına sahip.

AKP’nin kendiliğinden inişe geçeceğini düşünmek, yeni rejimin nesnel küresel-yerel destek alanını göremeyen ahmakça bir beklenti olur. O, herhangi bir hükümet partisi değil, kurduğu rejimin özel koruması altında.

Karşı iktidarı örmek İktidarın zirveden inişi, ortaya çıkan toplumsal hareketlerin güçlenmesiyle olanaklı.

Yeni Rejimi zorlayan dinamikler, direnişçi toplumsal hareketlere dönüşmeli, hareketler devrimci-demokratik bir zeminde ortaklaştırılarak bir toplumsal karşı iktidar konumuna sıçramalı: Şayet “ılımlı İslam” olarak kodlanan yeni bir toplum-

Yerel Meclisler ve Demokratik Anayasa Erdoğan “kuvvetler ayrılığı”ndan şikayetçi. Bir padişah edasıyla “istediğimi hemen yapmak istiyorum” diyor. Tümüyle kontrolündeki yargının kendisini engellediğine inanmamızı istiyor. Ya yasama? Meclisteki AKP çoğunluğu mu Erdoğan’ı engelliyor?

Peki, haksız mı? Hayır, haklı. Bir dizi sert gerginlikle yükleniyor ve daha da sert gerginliklerle karşılaşacağı o kadar açık ki; iktidar alanının tümüyle yürütmeye bağlanmış monolitik ve oligarşik yapısını daha da yoğunlaştırmak istiyor.

Halk güçleri, tam tersini öne çıkarmalı:

Güncel muhalefet hareketleri, Yeni Rejimden kopuşarak ve başka bir toplumsal varoluş/anlam dünyası içinde ortaklaşabilirlerse kalıcı sonuçlar yaratabilirler.

Yeni Rejime muhalefet, şayet sadece “içinde” olursa, orada ezilmekle ya da kaybolup gitmekle yazgılıdır. sal iklimin içine itiliyorsak, karşısına dayanışmacı-komünal değerlerin toplumsal iklimi çıkarılabilir.

Faşizmin yollarını döşeyen gözü kara bir despotlaşma güç ve hile yoluyla gün be gün halka dayatılıyorsa; “Demokratik Anayasa” zemininde bir toplumsal hareketlenmenin önü açılabilir. Yerel Halk Meclislerinde tartışılarak oluşturulacak “Demokratik Anayasa”, meşruluk zemininde ve fiili güçler dengesi içinde konumlanarak kendisini var edebilir.

Evet, kurulan Yeni Rejim, ondan hem kopuşan ve kendi bağımsız varoluşunu sürece yayarak inşa eden, hem de sarmaş dolaş olarak onunla hegemonya mücadelesi veren özgün bir varoluşla karşılanabilir. Mücadele eden toplumsal hareketlerin gücüyle oluşan-oluşacak özerk-demokratik toplumsal alanlar yaratmak ve hareketlerin/alanların ortaklaştığı bir Yerel meclislerin demokratik-katılımcı süreçlerle kendisini ifade edeceği bir ortak-genel yasama organı ve gömülü olduğu o yasamanın içinden çıkıp gelen ve geri çağrılabilinen bir yürütme aygıtı, bütün toplumsal süreçleri doğrudan halkın kontrolüne sokar.

Valilik ve kaymakamlık gibi oligarşik devlet cihazının saltanat makamları tasfiye edilerek, yerel meclislerin iktidarı güçlendirilir. Polis ve mahkemeler de yerel meclislerin kontrolüne sokulur.

“Demokratik Anayasa”nın meşruiyet üretmesine güncel olarak böyle bir tartışmayla başlanamaz mı?

Kürt halkına dayatılan hiçleştirilme politikasına karşı yerel meclislerin (istenirse ayrılabilinecek) gönüllü ortaklaşmasını hedefleyen direnişler, neo-liberal soyguna karşı hak direnişleri, doğanın talanına karşı di-

özgün halkçı alan içinde konumlanmak gerekiyor.

Bir uzun süreç olarak kavranması gereken halkçı iktidar alternatifinin, başlangıçta, niteliği/kendisi olması önemli. Onun güçlenmesi, alan kazanması ve derinleşmesi, toplumsal mücadelelerin içinden çıkıp gelecektir. Şimdi öne çıkarılması gereken şu: Güncel muhalefet hareketleri, Yeni Rejimden kopuşarak ve başka bir toplumsal varoluş/anlam dünyası içinde ortaklaşabilirlerse kalıcı sonuçlar yaratabilirler.

Yeni Rejime muhalefet, şayet sadece “içinde” olursa, orada ezilmekle ya da kaybolup gitmekle yazgılıdır.

Toplumsal muhalefetin bir ayağı kaçınılmaz olarak “içerde” ise, diğeri mutlaka “dışarıda” olmalı. Ve, esas olan da, “dışarıda” olanın alanını genişletmesi ve derinleşmesidir. renişler, kadınlara dönük cinsiyetçi teröre karşı kadın kurtuluş hareketlerinin direnişi, bölgesel savaş kışkırtıcılığına karşı bölge halklarıyla emperyalizme karşı ortak direniş… vd. Ve, direnişlere zemin oluşturan, moral ve enerji aktaran işçi hareketi. İşte, güncel gerçeklikte de iç içe geçerek kendilerini var eden direnişler, Yeni Rejimi kuşatabilir ve birlikte oluşturulan bir “Demokratik Anayasa”nın içinde ve onu fiilen hayata geçirecek tarzda konumlanabilir. O konumlanma, emekçilerin ve ezilenlerin yaşam ve iktidar alanı/alternatifi olacaktır.

ODTÜ direnişindeki öğrenciler ve Roboski katliamını unutmayan yoksul Kürt köylüleri, bütün halk güçlerine ışık yakıyor.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

Kuvvetler ayrılığı ve totalitarizm

5

RTE’den: “…Umulmadık yerde yargıyla karşı karşıya kalıyorsunuz… Ama işte bu kuvvetler ayrılığı denen var ya... O önünüze gelip engel olarak dikiliyor… Yasama, yürütme, yargının bu ülkede öncelikle bu milletin menfaatini ve ardından da bu devletin menfaatini düşünmesi lazım.”

Mahir Sayın

Başbakan RTE’nin Konya’da yaptığı bir açıklama yandaşlarının bile ne diyeceklerini bilemez hale gelmesine yol açtı. Çağdaş demokrasilerin olmazsa olmazı olan kuvvetler ayrılığı prensibiyle ilgili olarak şöyle dedi: “Umulmadık şekilde bakıyorsunuz bürokratik oligarşi karşınıza dikiliyor, umulmadık yerde yargıyla karşı karşıya kalıyorsunuz… Ama işte bu kuvvetler ayrılığı denen var ya... O önünüze gelip engel olarak dikiliyor…

Yasama, yürütme, yargının bu ülkede öncelikle bu milletin menfaatini ve ardından da bu devletin menfaatini düşünmesi lazım.”

10 yıldır iktidarda bulunan ve kılıç erbabı da dahil olmak üzere bürokrasi içinde akıl almaz değişiklikler gerçekleştiren bir hükümetin “bürokratik oligarşi”den şikayet etmesine normal şartlarda akıl sır erdirmek mümkün değildir. Ancak söylenen sözlerin kendisi “bürokratik oligarşi”yle neyin kastedildiğini apaçık ortaya koymaktadır. Evdeki kıymetli malları “yürüten” hırsızın köşe başında bekçiyle burun buruna geldiğinde ettiği türden bir laf ediyor RTE: “Umulmadık yerde yargıyla karşılaşıyorsunuz”.

“Yürütüp” götürecek malı ama kendisinin işe almış olduğu bekçi birden dikiliveriyor karşısına. Ama bekçiye şunu tembihlemeyi unutmuş: Herkes gibi bekçinin de “bu ülkede öncelikle bu milletin menfaatini ve ardından da bu devletin menfaatini düşünmesi lazım”. Milletin ve devletin menfaati de “yürütme” işini kolaylaştırmaktır.

Denetimsiz yürütme RTE yürütecek, yasama ve yargı da bu yürütme eylemini kolaylaştırıcı bir tutum alacak. Yürütmenin böylesine denetimsiz bir konuma ulaşması bir anlamda mutlaklaşması ve değişik totalitarizm türlerine kapıyı açması anlamına gelir.

RTE’nin bir başka gündemi olduğu iddia edildiğinde, bizleri teskin etme görevini üstlenmiş olan avanak liberaller ve “sosyalistler” , “Korkmanıza gerek yok, bakın Şeriat geldi mi?” diye müthiş bir soruyla tüm iddiaların önünü kestiklerini sanıyorlardı. Halbuki hakikat o kadar açıktı ki; RTE 12 Eylül Anayasa değişiklikleriyle birlikte tüm diğer kuvvetleri ve devletin muhtelif aygıtlarını yürütmenin denetimi altına sokacak kapıyı açtı. Bu kapıdan kimilerinin beklediği gibi “ileri demokrasiye” değil totalitarizme doğru yüründü. Anayasa Mahkemesi’nin yerindelik denetiminin ortadan kaldırılmasıyla birlikte, çoğunluğu ele geçiren partinin yürütme ve yasamada toplumsal onaya ihtiyaç duymadan istediği keyfi uygulamaları yapmasının yolu da açılmış oldu. Son olarak çıkarılan Sayıştay yasasıyla birlikte, hükümet üzerindeki mali denetim

de ortadan kaldırılmak istendi; 2013 Bütçesi Sayıştay denetimi olmaksızın geçirilmiş olsa da, bu kadarını Anayasa Mahkemesi bile artık kabul etmeyerek yasayı bozdu.

Denetimsiz başkanlık sistemi Lenin, “emperyalizm siyasal gericilik eğilimidir” demişti. Her ne kadar, proletaryanın iktidara kadar yükselen mücadeleleri sayesinde demokrasi tüm emperyalizm döneminde gelişim göstermişse de, bu eğilim kendisini sürekli korumuştur. Özellikle neoliberalizm döneminde, reel sosyalist dünyanın çöküşüyle birlikte, aynı klasik sömürgeciliğin “ilkellere” medeniyet götürmesi gibi, diktatörlüklere “insan hakları ve demokrasi” götürülmeye başlandı. Siyasal gericilik eğilimi belirgin bir biçimde öne geçti.

onları daha da artırarak ve totaliterleştirerek hakimiyetini sürdürüyor.

ABD emperyalizminin bölgedeki taşeronluğunu üstlenmiş olan AKP iktidarının sahnelediği oyun da budur. Genel gericilik eğilimine uygun bir biçimde yürütmenin güçlendirilmesinin zirvesi olarak diğer kuvvetlerin yürütmenin denetimi altına sokulduğu bir siyasal ilişkiler yapılanmasının yaratılmasına çalışılmaktadır. Böyle bir yapılanmanın adı en hafifinden totalitarizm olarak başlar ve faşizme kadar uzanır; Eğer izin verilirse de bizim özgülümüzde İslamcı faşizme varır. Mahalle baskısı yapılanması da bu faşizmin kitle içindeki temel hücrelerinin oluşturulmasından başka bir şey değildir.

Tabanda İslami ideolojiyle donanmış mahalle baskısı, tepede yasama ve yargıyı da kendi belirlediği “millet ve devlet menfeaatlerinin” arkasına takmış denetim tanımayan bir başkanlık sistemi, İslamcı faşizme kadar ilerleyecek bir yürüyüşün ta kendisidir.

ABD emperyalizmi, İkinci Paylaşım Savaşı ardından kurduğu hegemonyasının sarsılmasının önüne geçmek için, çevre ülkeleri kendi halklarının bekçi köpeğine dönüştürerek, dünyayı bir talan ve savaş alanına çevirdi. Bu vahşi kapitalizmi andıran neo liberal sömürünün yaratacağı yığınsal tepkilerin engellenmesinin tek yolu söylemde demokrasiyi sürdürürken totaliter devletlerin oluşturulmasıydı.

Sınırlar kalkacak, halklar kaynaşacak, ulus devletler kalkacak, teraneleri arasında BM’de üye devlet sayısı kırk yıl içerisinde 150’den 200’e ulaştı. Yani emperyalist egemenlik ulus devletlere son vererek değil tersine

Tabanda İslami ideolojiyle donanmış mahalle baskısı, tepede yasama ve yargıyı da kendi belirlediği “millet ve devlet menfeaatlerinin” arkasına takmış denetim tanımayan bir başkanlık sistemi İslamcı faşizme kadar ilerleyecek bir yürüyüşün ta kendisidir. Buna karşı yükseltilecek temel şiar, yürütmenin her düzeyde yasamanın ve yargının denetiminde olduğu ve bu kuvvetlerin her birinin de halkın geri çağırma hakkını kullanmasına olanak sağlayacak şekilde, gerçek iktidarın yerelde kurulduğu ve merkezin ancak bu yerel iktidarların izin verdiği kadar güç sahibi olacağı alternatif bir düzen olabilir.

6

Politika

Siyaset

Ocak 2013 # 1

Kapalılığın dayanılmaz açıklığı

Önce Kemalist ideoloji, şimdi de AKP’nin temsil ettiği muhafazakar yapı devlet eliyle eğitim üzerinden müdahaleler yapıyor.

Filiz Ç.

AKP okullardaki kılık kıyafet yönetmeliğini değiştirdi. Yeni yönetmeliğe göre gelecek yıldan itibaren öğrenciler, ilk-orta ve liselerde (Üniversiteler nasıl olsa halledildi) okula “serbest” kıyafet ile gidebilecekler. Hatta geçtiğimiz günlerde “özgürlük sevdalısı” Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, gelecek yılı beklemeden serbest kıyafetle gelen öğrenci olursa, müdürlerden “sorun” etmemelerini istedi.

AKP’nin eğitimdeki bu uygulama kararı epeyce bir tartışma yarattı. Olumlayan da var, tepki gösteren de.

Peki bunca tartışma neden?

Kılık kıyafet, bireyin sosyo-ekonomik seviyesini (sınıfını), yaşadığı kültürü, dünya görüşünü ve inancını yansıtır. Bu nedenle, patriarka da, kapitalizm de dolayısıyla siyasi erk de toplumun kılık kıyafetiyle yakından ilgilidir. Cumhuriyet tarihi boyunca Kemalist ideoloji, şimdi de AKP’nin temsil ettiği muhafazakar yapı -gelecek kuşakları da hesaba katarak- devlet eliyle eğitim üzerinden müdahaleler yapıyor. Yapmaya da devam edecek.

Geçmişte türban üzerinden yaşananlar, resmi ideolojinin daha çok kamu kurumlarında tezahürüne dair bir kavgaydı. Çünkü, Sünni İslam anlayışının tek din anlayışı olarak kabul edilip, diğer inançların ötekileştirilmesine, 80 sonrası devlet eliyle İmam Hatiplerin açılması ve yaygınlaştırılmasına “özgürlükçü” sosyal demokrasi anlayışı sesini çıkarmadı. Muhafazakarlığa karşı “çağdaşlığı” yalnızca kadınların başını açmasına indirgedi.

Kadınların evlerinde, mahallelerinde neye zorlandıklarının hiçbir önemi olmadı, ancak kamu kurumlarına adımını atar atmaz iş değişti. (Tıpkı anadili konusunda olduğu gibi.) Buna Kemalist ideolojinin ikiyüzlü laiklik anlayışı da denebilir. Mesela, okullarda da çocuklar forma giyince tüm sınıf farklılıkları ortadan kalkar! Okul dışından gelebilecek tehlikelere karşı okulun arması onları koruyabilir! Okulun kapısında ya da tuvaletlerde açtıkları türbanları da kadınları (toplumu) gericilikten korur!

Bugün ise AKP var. “Yıllardır yapılamayanı biz yapacağız” vaadiyle. Şimdi artık muhafazakar liberal bir yaşam bizi bekler. Okullarda kıyafet serbest! Yaşasın!

Ama bir şartla; kısa pantolon yok, kısa etek yok, tayt yok, kolsuz tişört yok, dar giymek yok… Türban takabilirsin, yere kadar uzun etek giyebilirsin, ilerde “inşallah” çarşafla da gelebilirsin… Çok açık ki, burada amaç muhafazakarlığı yalnız yaşam alanlarında değil resmi kurumlarda da meşrulaştırıp sürekli kılmak. Siyasi ve ideolojik dönüşümü yapıp Kemalizmle de buradan hesaplaşmak! Kim üzerinden? Elbette ki, özellikle kadın bedeni üzerinden. Büyük ya da küçük fark etmez. Türban meselesi nasıl sadece kadınlar üzerinden tartışılıyorsa, şimdi

de kılık kıyafet kız çocuklarının etek boyları üzerinden tartışılacak.

fazakar itaatkar ve ucuz emek toplumunun yaratılması için iki büyük hamle.

Ne çocukların özgür bireyler olarak özgür seçimler yapabilmeleri, ne de formanın aslında yoksulluğu örtemediği gerçeği ile kimse uğraşmayacak!

Solun din ile imtihanı

Öyle ki, Eğitim Sen bile daha başında safını özgürlükçü bir laiklikten değil, Kemalist laiklikten yana koydu.

Aksi halde, yıllardır tek tip kıyafetin çocukların psikolojisi üzerinde nasıl olumsuz etkiler yarattığını; özgür bireyler yetiştirmenin, seçimlerini özgürce yapabilen birey yetiştirmekten geçtiğini savunan Eğitim Sen’in, eşofman eyleminin başka türlü bir açıklaması yok. Elbette Eğitim Sen’in bu kararında tabanın ini-

Peki ya alternatif sol, özgürlükçü muhalefet, onlar nerede? Yalnızca kitlelere dinin afyon olduğunu söylemek kimi özgürleştirir? Ya da gerici-dinci bir yaşama zorlanacağımızı bas bas bağırıp, felaket tellalı gibi çığırtkanlık yapmak neyi çözer?

68’lerdeki sosyalist rüzgarla, başı bağlı ya da açık, şalvarlı ya da pantolonlu, köylü ya da kentli; kimse diğerinin ne olduğuna bakmadan sokağa çıkmadı

Önce 4+4+4, şimdi de kılık kıyafet değişikliği; muhafazakar itaatkar ve ucuz emek toplumunun yaratılması için iki büyük hamle. siyatifinin olmadığını, merkezi bir eğilimin bu kararı aldığını biliyoruz. Kendi tabanındaki tepkiye rağmen eşofman eylemi, Eğitim Sen’in demokratik merkeziyetçilikten ne kadar uzaklaştığının ve siyaseten de ulusalcı-Kemalist bir eksene kaymaya başladığının ifadesi oldu.

Burada tüm mesele, ne eski uygulamanın ne de yeni uygulamanın birbirine alternatif olmadığını kavramakta! İster dini yaklaşımdan, ister statükocu yaklaşımdan gelsin; yasak yasaktır, tahakküm de tahakküm. AKP, liberal kapitalist İslami siyaseti -kök salmak üzere-patriarkal kapitalizmin tüm olanaklarını seferber ederek adım adım uygulamaya koyuyor. Önce 4+4+4, şimdi de kılık kıyafet değişikliği; muha-

mı? Onların çocukları değil miydi şimdiki iktidarın rüzgarına kapılanların pek çoğu?

Bazen bir sorunun gerçek boyutunu görmek için ona çıplak gözle bakmak gerekir. Bırakalım insanlar nasıl istiyorlarsa ya da nasıl istediklerini zannediyorlarsa öyle giyinsinler. Kimin ne durumda olduğu, nasıl yaşadığı açıkça çıksın ortaya. Çıksın ki, çıplak gerçek daha keskin çarpsın yüzümüze. Yoksulluk da çıplaktır çünkü. Çaresizlik de. Alternatifsiz ve çaresiz olan sarılır en iyi bildiğine. Öyleyse, toplumun özgürlüğüne dair asıl mesele bu değil şimdi. Asıl mesele, çare olmaya, umut olmaya aday kim? Kim aday yeniyi kurmaya?

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

“Torba”dan bu kez TMMOB çıktı

7

“Ekonomik büyümenin” önündeki tüm engellerin kaldırılması için geriye bir kaç hamle kalmıştı. Son olarak bu hamleler de bir torbaya doldurulup “Yapı Denetimi Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı” adı altında önümüze sürüldü. Özellikle son yıllarda “kentsel dönüşüm” kavramı ile sıkça karşılaşıyor ve bu kavram adı altında gerçekleştirilen uygulamalara bizzat tanık oluyoruz. “Kentsel dönüşüm” kavramı akademik alanda tartışılan soyut bir kavram olmaktan çıkıp ete kemiğe büründüğünden beridir inşaat sektörü ile sermaye arasındaki ilişki tüm hatları ile açıkça önümüze seriliyor.

Öncül Kırlangıç

“Kentsel dönüşüm” gerekçesi ile dümdüz edilen mahalleler; mantar gibi her yanda biten yaldızlı konut projeleri, özelleştirilerek üzerlerine gökdelenler dikilen kamu arazileri; yeni köprüler, otoyollar ve hatta yeni kentler... Bir yandan da bu inşa faaliyetini gerçekleştirebilmek için yok edilen kıyılar, meralar, ormanlar... Tüm bu topyekün yapım, yıkım, yeniden yapım döngüsü ile piyasaya sıcak para akışının sağlanmaya ve ekonominin ayakta tutulmaya çalışıldığı; bütçe açığının inşaat faaliyeti ile kapatıldığı ya da şimdilik daha az görünür hale getirildiği biliniyor.

Elbette ekonomik sistemin omurgasını oluşturan bir sektörün önünün tıkanmaması, işlerini tıkır tıkır yürütüyor olması gerekiyor. Bu durumda da devlet eliyle yapılan ilk iş, sürecin önündeki tüm “engelleri” kaldırmak, sektörle ilgili tüm alanları hizaya getirmek oluyor.

KHK’lar, Torba Yasalar...

2007 yılında gerçekleştirilen referandumdan itibaren, ardarda yayınlanan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile kentleri ve çevreyi ilgilendiren birçok mevzuat yeniden düzenlendi. Bunların başlıcaları kısaca Afet Kanunu, 2B Kanunu ve Belediyeler Kanunu idi.

“Ekonomik büyümenin” önündeki tüm engellerin kaldırılması için geriye bir kaç hamle kalmıştı. Son olarak bu hamleler de bir torbaya doldurulup “Yapı Denetimi Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı” adı altında önümüze sürüldü. Mevzubahis taslak henüz

dikkat çekici. TMMOB’un bütünsel yapısı parçalanarak bağımsız il odalarından oluşan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın alt birimi gibi hareket eden bir yapı oluşturulmak istenmekte. YÖK yasa taslağı ile üniversitelerde yapılmak istendiği gibi, Odaların da bilimsel ve bağımsız hareket etme olanağı elinden alınmak isteniyor.

Taslak henüz kamuoyuna sunulmadan Aralık başında Sabah Gazetesi’nde çıkan “150 milyarlık Neşter” başlıklı tam sayfa haber aslında durumu özetliyor.

Haberde şöyle deniyor: “Hükümet, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) neşter vurmaya hazırlanıyor.

Sabah Gazetesi’nde çıkan “150 milyarlık Neşter” başlıklı tam sayfa haber durumu özetliyor: “Hükümet, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) neşter vurmaya hazırlanıyor. Tüp geçit projesi, 3’üncü köprü, nükleer santral, Dubai Şeyhi El-Maktum’un Levent projesi, İzmir otoyolu, Galataport ve kentsel dönüşüm başta olmak üzere 150 milyarı geçen yatırımlara engel olmak amacıyla dava üstüne dava açan TMMOB’un yapısı değişiyor. meclis gündemine gelmese de, başta TMMOB kanunu olmak üzere Kıyı Kanunu, İmar Kanunu, Mera Kanunu gibi 11 adet kanunda değişiklik içeren, 68 maddeden oluşan bir taslak. Önceki süreçlerden alışık olduğumuz üzere, yine ucu açık maddelerle donatılmış taslakta, TMMOB kanununa dair yapılmak istenen değişiklikler oldukça

Tüp geçit projesi, 3’üncü köprü, nükleer santral, Dubai Şeyhi El-Maktum’un Levent projesi, İzmir otoyolu, Galataport ve kentsel dönüşüm başta olmak üzere 150 milyarı geçen yatırımlara engel olmak amacıyla dava üstüne dava açan TMMOB’un yapısı değişiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TMMOB Kanunu’nun değiştirilmesi için harekete geçti. (...)”

Gerçekten de TMMOB örgütlülüğü, bünyesinde barındırdığı meslek disiplinleri ile (bilim, teknoloji, AR-GE, inovasyon, sanayi, tarım, orman, enerji, ulaşım, madenler, doğal kaynaklar, gıda, çevre, kentleşme…) sermaye birikiminin devamlılığını sağlayacak alanların tümüne değiyor. TMMOB’un, günümüzde eleştirilen bir çok yanına rağmen, tüm bu süreçte genel olarak muhalif bir tavır sergiliyor oluşu ise, sistemin tıkır tıkır işlemesini engelliyor.

TMMOB: Demokratik Kitle Örgütünden Kamusal Denetime 1954 yılında kurulan TMMOB tüzel kişiliğe sahip, Anayasanın 135. Maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu. Bugün itibari ile 410.bin üyeye sahip olan TMMOB kurulduğu günden bu yana, güncel politik ve toplumsal yapıya bağlı olarak birçok değişim ve dönüşüm yaşadığı bir gerçek.

Bugün itibari ile ise, üyelerinin bir kısmı tarafından geçmişte sahip olduğu “demokratik kitle örgütü” çizgisini sürdüremediği, diğer bir kısmı tarafından ise meslek alanı ile ilgilenmek yerine “politika” yaptığı için eleştiriliyor.

Ancak TMMOB nükleer santraller, özelleştirmeler, rant merkezli planlama süreçleri ile kent, çevre ve insan yaşamı açısından geri dönülmez tahribatlara yol açan sisteme karşı verilen hukuksal ve siyasal mücadelede önemli ve herşeye rağmen savunulması gereken bir konumda duruyor. Bugün itibari ile zorlu bir mücadelenin içine giren TMMOB, dayanışmayı her zamankinden daha çok hak ediyor.

8

Politika

Siyaset

Barış kapısını zorlamak…

Ocak 2013 # 1

İmralı’da “istişare” başlarken sosyalistler bir kenarda durarak olacakları izlemekle yetinemezler, “barış” diktatörlükle mücadelemizin en önemli kaldıracı Ertuğrul Kürkçü

“(…) Bundan sonra bu koşullarda ben yokum. Kendi aralarında anlaşıyorlarsa anlaşırlar, savaşıyorlarsa savaşırlar, ben karışmıyorum. Benim rol almamı isterlerse üç şartım var; sağlık, güvenlik ve özgür hareket etme. Bu üç şartı sağlayabiliyorlarsa ben devam ederim. İki taraf da rolüm konusunda anlaşırlarsa, sağlık, güvenlik, özgür hareket alanı yaratırlarsa, rolümü oynarım. Bu şartları sağlayamıyorlarsa ben daha fazla devam etmeyeceğim.”

Abdullah Öcalan, avukatlarıyla yapageldiği olağan görüşmelerin sonuncusunda, 27 Temmuz 2011’de PKK ve devlete böyle demişti.

Bunu, Hükümet’in “Sri Lanka usulü” nihai çözüm iddiasıyla havadan ve karadan PKK üzerine Roboski katliamını da göze alacak şekilde yağdırdığı bombalar, operasyonlar, PKK’nin karşı saldırıları, her iki yandan ölen bine yakın insan, kentlerde 7 bin BDP’linin KCK operasyonlarında tutuklanması, Newrozların kana bulanması, toplantı ve gösterilerin yasaklanması, BDP’ye yönelik karalama ve safdışı bırakma operasyonları izledi.

Bu imha süreci boyunca Ada’dan zaman zaman kimi haberler sızsa da bunlar, Öcalan’ın -ve Hükümet’intavrında bir değişiklik olduğuna dair bir ipucu sunmuyordu. Ta ki, Öcalan 17 Kasım 2012’de kardeşi aracılığıyla açlık grevlerinin sonlandırılması çağrısında bulunana ve cezaevlerindeki binlerce Kürt devrimci Öcalan’ın tarihsel önderliğini onaylayan bir jestle grevlerini derhal ve tartışmasız sona erdirinceye kadar…

Elbette bu kararın alınmasında hükümetin ana dilinde savunma talebine iğreti bir yasa tasarısıyla yanıt

makta olduğumuz gerçek. Ancak, şu anki durum henüz Öcalan’ın “rolünü oynaması” için ileri sürdüğü “üç şartın [sağlık, güvenlik ve özgür hareket etme] sağlandığı” ve “iki tarafın da rolü konusunda anlaştığı”na dair bir belirti sunmuyor.

KCK lideri Murat Karayılan ve BDP Eşbaşkanları Selahattin Demirtaş ve Gültan Kışanak hükümetin süreci kendileriyle görüşerek örmediğini çok açık bir

Görüşmelerle ilgili, elde yeterli veri olmadan yersiz bir iyimserlik havası yaratmak, Hükümet’e kefil olmak, psikolojik harekâta eşlik etmekten başka bir anlama gelmez… Ama savaşın gidişinde bir değişikliğin söz konusu olduğu ve bir “çatışmasızlık” anına yaklaşmakta olduğumuz gerçek. vermiş olmasının da önemli bir payı vardı. Bir buçuk yıl süren savaş-direnme sürecinin ardından görüşme kapısının anahtarı kilide girmişti. DTK Eşbaşkanı Ahmet Türk ve BDP milletvekili Ayla Akat Ata’nın Öcalan ile 3 Ocak 2013’te yaptıkları görüşme ile bu kilidin açıldığını söylemek yersiz olmaz.

Peki, bu kilidin açılması barış kapısının ardına kadar açıldığı, “çözüm” iyimserliğinin dalga dalga yayıldığı Mayıs-Haziran 2011 ikliminin geri geldiği anlamına geliyor mu?

Hayır, gelmiyor. Elde başka hiçbir veri olmadan bu yersiz iyimserliği yaymak Hükümet’e kefil olmak, psikolojik harekâta eşlik etmekten başka bir anlama gelmez… Ama savaşın gidişinde bir değişikliğin söz konusu olduğu ve bir “çatışmasızlık” anına yaklaş-

biçimde ifade ettiler. Öcalan ile yalnızca taraflardan biri görüştü: Hükümet. Ama Hükümet Öcalan’ın “rolü”nü oynaması için şart koştuğu şekilde KCK, PKK ya da BDP ile anlaşmakla ilgili görünmüyor.

Tayyip Erdoğan’ın bu işlerdeki akıldanesi Yalçın Akdoğan, Öcalan’la görüşme konusunda “Başbakan görüşmelerin devam ettiğini, ihtiyaç duyulduğunda bu tür enstrümanların kullanılacağını söyledi. Anlaşılan yine kullanılıyor” diyor.

Ancak Akdoğan müzakere masasının devrildiği Temmuz 2011’de Öcalan’ın açıkça ilan ettiği şu sözlerini unutmuş görünüyor: “Ben her iki tarafın da işlerini kolaylaştırdım, onlara öneriler sundum, onlara çözüm yolunu gösterdim, protokoller sundum, işlerini kolaylaştırıcı adımlar attım. Daha ne yapayım? Daha

fazlasını ayda yılda bir burada bir saat konuşarak mı yapacağım! Daha ne yapayım? Ama her iki tarafın da tavırları başka. Beni de burada taşeron gibi kullanıyorlar. Her iki taraf da beni idare ediyor. Ben idare edilecek birisi değilim. Bunu böyle bilsinler. Ben Kürtlerin onuruyla oynanmasına izin vermem, buna hiçbir şekilde müsaade etmeyeceğim.” Şu halde Başbakan’ın Akdoğan ve Bal gibi akıldaneleriyle adlarını bilmediğimiz diğer güvenlikçiler Öcalan’la tek taraflı bir anlaşma yapabilecekleri ve onun da bu anlaşmayı Kürt halkına kabul ettirebileceği zehabına kapılmış olabilirler mi? Halka ne söylerlerse söylesinler, neyle böbürlenirlerse böbürlensinler, onlar da çok iyi biliyor: PKK’ye karşı bir askeri üstünlük elde edilemedi, BDP saf dışı bırakılamadı, tersine toplumsal desteği arttı ve Türkiye solu ile Kürdistan solu arasındaki ittifak derinleşti.

Görülüyor ki, Hükümet’i yeni bir görüşme çevrimini başlatmaya iten asıl dinamik hedeflerine ulaşmış değil ulaşamamış olması ile 2014’teki iki seçime -yerel seçimler ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri- bir çatışmasızlık ortamında girme ihtiyacı arasındaki çelişki.

Sosyalistler bu çelişkiyi gözlemek ve bir kenarda durarak olacakları izlemekle yetinemezler. “Barış” mücadelesi hükümetin bölgesel egemenlik ve tek parti diktatörlüğü ihtiraslarıyla mücadelenin en önemli kaldıraçlarından biri. Kürdistan halkı ve devrimcileriyle kurduğumuz ittifak da, şimdi oluşmakta bulunan temas aralığını, “adil ve onurlu bir barış” için bir imkâna dönüştürmeyi doğrudan görevimiz kılıyor.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

Halkların Demokratik Kongresi (HDK)

9

Kuruluştan kurumsallaşmaya...

Kuruluş konağından ve çatı örgütü konumundan çıkmak için sürecin kendiliğinden akışı yerine iradi müdahaleler geliştirmek ve Kongreleşmeyi tamamlamak, bileşenlerin önündeki en temel siyasi görev olarak duruyor.

Kürt Özgürlük Hareketi ve batıdaki demokrasi güçlerinin önemli bir bölümünü ortak bir mücadele hattı etrafında birleştirebilen HDK’nın, geçen iki kongrenin ardından bir çatı örgütü olmayı başardığı söylenebilir. Ortak bir dil ve siyaset yapma tarzı geliştirebilmesi ve özellikle işleyen meclis ve yürütmelerde bir yoldaşlık dokusunun oluşmaya başlaması sürecin önemli kazanımlarıdır.

Fakat hepsinden öte; özgün bir politik mücadele örgütü olarak Kongre’nin en önemli başarısı, demokrasi mücadelesinde yeni ve kalıcı bir siyasi kanal açıyor olmasıdır.

İlhan Turhan Yıldırım

vurgularsak; HDK kendisinden önceki platform, eylem birliği gibi deneyimlerin aksine, parti ve örgütlerin temsili düzeyde değil, bütün gövdeleriyle katılacakları bir birlikteliktir.”

Durumu özetleyen bu tespitlere bakarak bileşenlerin hala kuruluş dönemi pozisyonunda, açılmış kapının eşiğinde durduğunu söylemek haksız bir eleştiri olmuyor. Sürecin hangi yöne evrileceğini kestiremeyen, bekleyip görmeyi ve birbirine göre tutum almayı tercih eden bir politik yaklaşımın davranışlara kolaylıkla hakim olabildiğini görüyoruz. Elbette bu duruş geliştirici olmayan bir iç rekabete, yönetim ve delege seçimlerinde ortaya çıkan enerjinin seçimlerden son-

Misyonu hangi seviyede olursa olsun HDP’nin kuruluşu; yerel seçimlere yaklaşırken güçlü bir politik ve moral ortam oluşturacak, başta Blok seçmenleri olmak üzere seçim sürecinde hareketlenen daha geniş kitlelerle ilişkilenme ve bu ilişkilerin meclislerde kalıcılaştırılması, yerellerdeki kanaat önderlerinin kazanılması ve parti büroları ile hukuki, mekansal kimi sorunların çözümüyle, kitleyle günlük ilişki kurmanın teknik olanakları gibi çok yönlü imkanlar yaratacaktır.

Bu sürecin elbette riskleri de vardır. Özce ifade edilirse en önemli risk HDK’nın parti kurmak yerine partileşmesidir. HDP’nin seçimlere katılabilmek için 41 il ile o illerin ilçe ve beldelerinin üçte birinden bir fazlasında örgütlenmiş olması gerekiyor. Birçok il ve ilçede niceliğin, iki alanı (HDK ve HDP) birden oluşturmaya yetmediğini biliyoruz. Bu gibi teknik ve olası yanlış anlayışlardan kaynaklanan nedenlerle meclislerin parti teşkilatlarına dönüşmesi Kongre mantığının boşa düşürülmesi demektir.

Meclis tipi örgütlenme; kitlelerle oy ilişkisi kuran sistem partilerinin aksine, organik ilişki kuran, geri çağırma ilkesinin işletilebileceği, seçmen-seçilen ilişkisini devrimcileştirerek, siyaseti temsilcilerin değil bizzat halkların yaptığı, örgütlü toplum yaratma hedefine ulaşmanın yolu olarak kıskançlıkla korunması gereken kazanımımızdır.

SYK’ya düşen görev

Enternasyonalist akımın ana gövdesini oluşturan Sosyalist Yeniden Kuruluş’un (SYK); HDK’nın sözü ediÇatı örgütü mü Kongre mi? ra sessizce ortadan kaybolmasına neden oluyor. len tüm sorunlarını aşmasında belirleyici bir önemi ve sorumluluğu vardır. SYK, sürecin kendiliğindenci Bu kanalın politik doğruluğu ve yakıcı ihtiyaç oluşu; Kuruluş konağından ve çatı örgütü konumundan Kongre’nin geriye düşmeden yavaş da olsa ilerlemesiakışına izin vermeyen Kongreleşme yönünde iradi çıkmak için sürecin kendiliğinden akışı yerine iradi ni sağladığı gibi, bileşenleri daha güçlü bir kaynaşma müdahaleleri yerinde ve zamanında yapan, meclismüdahaleler geliştirmek ve Kongreleşmeyi tamamve örgütlenme seviyesine lerin önemini her koşulda doğru sürekli zorladığı da Meclis tipi örgütlenme; kitlelerle oy ilişkisi kuran sistem partilerinin aksine, gözeten, yönetimlerde daha açıktır. fazla yer tutma yerine iyi organik ilişki kuran, geri çağırma ilkesinin işletilebileceği, seçmen-seçilen yetişmiş kadrolarını kitleyle Sözü edilen bu elverişilişkisini devrimcileştirerek, siyaseti temsilcilerin değil bizzat halkların yaptemas noktalarında görevli zemine ve tekrarlanan tığı, örgütlü toplum yaratma hedefine ulaşmanın yolu olarak kıskançlıkla lendiren, kendini dayatmacı irade beyanlarına rağmen, ya da kaba demokratizm korunması gereken kazanımımızdır.

HDK’nın neden bir çatı öryaklaşımını değil ilkeleri gütü olmaktan daha ileriye; ve temel politikaları esas alan, geliştirici olmayan kurumlaşmış, halklaşmış, demokrasi mücadelesine lamak, bileşenlerin önündeki en temel siyasi görev rekabeti engelleyen, çoğulluğu koruyan ve mutabakat önderlik eden, kongreleşmiş bir politik irade seviolarak duruyor. mekanizmasını bileşenlerden kat kat fazla olması geyesine gelemediği sorusu madalyonun diğer yüzü ve reken bireysel katılımların lehine işleten bir çizginin HDP: olanaklar ve riskler özeleştirimizdir. takipçisi olmalıdır.

Genel Kurul’da kararlaştırılan Halkların Demokratik Genel kurulda resmileşen değerlendirmeye göre; Partisi’nin (HDP) kuruluşu ve ardından gelen yerel İttihatçı ve itilafçı kesimlerin kayıkçı dövüşüne dön“Geçtiğimiz Genel Kurul’da dikkat çekilen, ‘Bileşen seçimler; sözü edilen sorunlarımızın aşılmasında dürdükleri Türkiye siyasetine; halkların siyasetinin parti ve örgütlerin temsili katılımı’ durumu esasta hem somut ve birleştirici bir taktik yöneliş yaratmakkalıcı olarak damgasını vuracak bir başarının, yüzde değişmemiştir... ‘kurumların hazır güçlerine (ya da ta, hem de Kongre’nin en temel ihtiyacı olan kurumon barajını devirme başarısının yolu kurumlaşmış bir çoğunlukla bu güçlerin de sınırlı bir kesimine) dayanalaşma yönünde yeni bir gelişme kulvarı açmaktadır.

Kongre’nin varlığından geçiyor. rak iddiasız bir pratik yürütülmektedir’ , Bir kez daha

10

Politika

Siyaset

Sosyal cumhuriyet programında buluşmak…

Ocak 2013 # 1

Türkiye Cumhuriyeti’nin, bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürmesi eski cumhuriyetin sosyal bir cumhuriyet lehine aşılması ile mümkündür. Bu olanağı yaratacak olan da, enternasyonalist bölüğü HDK’de buluşan ve ÖDP, TKP ve Halkın Devrimci Yolu’nun da bir parçası olduğunu umduğumuz “devrimci gelenek”tir.

Türkiye’de kapitalizmin tarihi içinde kırılgan olmayan bir hegemonya döneminden söz etmek zor. Buna en çok yaklaşan AKP tek parti iktidarının hegemonyasının kırılgan niteliği de, hem Ortadoğu’da yeni-Osmanlıcı “stratejik derinlik”in uğradığı hayal kırıklıkları hem Kürtlerin kendi kaderlerini belirleme yönünde geliştirdiği adımlar karşısındaki savunmacı tutumu hem de ülke içindeki en ufak öğrenci muhalefeti karşısında geliştirdiği orantısız güç gösterileri eşliğinde görünüyor. Yine de Türkiye Cumhuriyeti’nin sıralı süzme süreci içinde AKP tek parti iktidarına “teslim edilmiş” bir kapitalist devlete dönüştüğü artık tartışmasızdır. Bu açık gerçek, sol kesimler içinde bu yeni hegemonyanın nasıl geriletilebileceğine dair bir tartışmayı da kışkırtıyor.

Mustafa Çeçen

Üçüncü kutup/cephe Yıllar önce, bu açık gerçeği devrimci bir temelde analiz eden sosyalist çevreler, aşağıdan ve ezilenler lehine bir direniş stratejisi olarak “üçüncü kutup/ cephe” önerisini geliştirdi. Bu çevrelerce seçimlere yönelik oluşturulan Blok, bugün Halkların Demokratik Kongresi ve Partisine dönüştü. Böylece, emekçiler ve tüm ezilenler için bir birlikte mücadele kanalı açılmış oldu. Üçüncü kutup önerisinin, liberalizmin “sol” izinde AKP’ye yamanan kesimlerce tartışılmaya/eleştirilmeye bile değer görülmeyerek, bugün misyonu daha açıkça kavranan Taraf gazetesi ağzı ve aracılığıyla hakaretlerle karşılandığı unutulmuş değil. Bu kesimler çok kısa bir sürede tarihen ve siyaseten yanlışlandık-

anlamında doğrudur ve AKP’ye oy veren geniş örgütsüz yığınlar da, ezilenler ve emekçiler lehinde siyaset önerenleri aynı derecede ilgilendirir.

Cumhuriyetçi muhalefet yok, ÖDP, TKP ve Halkevleri var Birbirlerinden önemli farklılıklar taşısalar da, adınıkoyarsak, ÖDP-TKP-Halkın Devrimci Yolu, görünür solun en örgütlü ve dinamik kesimini oluşturur ve liberal “sol”dan çok daha fazla HDK içinde bulunmaları, HDK’nin geliştirdiği muhalefeti büyütür ve gerçek bir iktidar alternatifine dönüşme yolunda besler. Üçüncü kutup siyasetinin, daha açık deyişle HDK’nin

Birbirlerinden önemli farklılıklar taşısalar da, ÖDP-TKP-Halkın Devrimci Yolu’nun HDK içinde bulunmaları, HDK’nin geliştirdiği muhalefeti, liberal “sol”dan çok daha fazla büyütür ve gerçek bir iktidar alternatifine dönüşme yolunda besler. ları gibi, sözü edilen tartışma bağlamında bir siyasi hat önerisine de sahip değiller. Hala büyük oranda AKP’ye yönelik iç muhasebe ile meşguller ve bu bağlamda sol tarafından ciddiye alınmaları mümkün değil.

Solun bu kesimler dışında kalan görünür eğilimleri ise; İşçi Partisi adlı nasyonalist eğilimin “sağ Kemalizmin” yedeğinde askerlere payanda olarak geliştirdiği stratejinin ırkçı/nasyonal sosyalist niteliğini teşhiste ve mahkum etmede -Aydınlık gazetesini ziyaret ettiği an ÖDP’nin düştüğü durum dışında- bir an bile bocalamasa da CHP konusunda kafa karışıklığına devam ederek, birleşik muhalefetin CHP’siz olamayacağı önyargısından kurtulamadı. Bu, sadece ve sadece CHP’ye oy veren geniş emekçi kesimlerin varlığı

en büyük açmazı, bu kesimlerle devrimci temel debir muhalefet birliğini kuramamış; bu kesimlerin dostluğunu kazanmakla birlikte, birlikte mücadele bağlamında siyasal onayını alamamış olmasıdır.Esasen emek hareketi içinde de ittifaklar bu temelde şekillenmekte, CHP’ye oy veren geniş emekçi kesimler de bu bütünleşmeye sendikal ve siyasal onay vermektedir. ÖDP ilgi göstermemiş olsa da, bu kesimlerin içinde kısmen süren, Kürt muhalefeti ile cumhuriyetçi muhalefetin bütünleşmesi olanağının var olup olmadığı tartışmasının ironik yanı, ortada bir “cumhuriyetçi” muhalefetin bulunmamasıdır. Sosyalistler, varsaydıkları ancak gerçekte karşılığı bulunmayan bir “cumhuriyetçi muhalefet” adına bu tartışmayı ikame ediyorlar. Daha açık deyişle, ne kadar varsa o kadar

diyebileceğimiz düzeyde dahi kendisini AKP karşısında konumlandıran, sosyalistlerin umduğu ve adlandırdığı içerikte bir “cumhuriyetçi muhalefet” yok. Varsa “cumhuriyetçi muhalefet”, ÖDP, TKP ve Halkevleri ile benzeri grup, hareket ve eğilimlerden ibarettir.

Sosyal cumhuriyetin programı CHP içindeki sol eğilimler de, “ulusalcı” tabir edilen medya da, örneğin “ana dilde eğitim hakkı” gibi, yeni bir cumhuriyet programı içinde tartışılması dahi düşünülemeyecek temel konularda bile, ulusların tam hak eşitliğine dayalı yeni bir sosyal cumhuriyet programından fersah fersah uzaktadır. Daha vahimi Sözcü gibi gazetelerle “yandaş olmayan” ana akım gazeteler, şovenizm yarışında, AKP destekçisi medyayla yarış halindedir. Bu bir zihniyet dünyasının dışa vurumu olduğu kadar, yürütülen tartışmanın tasavvur ettiği siyasal hattın imkansızlığının da kanıtıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin, bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürmesi, defalarca yazdığımız gibi eski cumhuriyetin sosyal bir cumhuriyet lehine aşılması ile mümkündür. Bu olanağı yaratacak olan da muhayyel bir “cumhuriyetçi gelenek” değil, açığa çıktığı günden itibaren cumhuriyeti yeniden kurmak üzere onun karşısında konumlanan “devrimci gelenek”tir.

AKP’nin tek gerçek alternatifi, enternasyonalist bölüğü HDK’de buluşan ve ÖDP, TKP ve Halkın Devrimci Yolu’nun da bir parçası olduğunu umduğumuz bu büyük devrimci geleneğin Türkiyeli tüm emekçiler ve ezilenleri, ulusların tam hak eşitliğine dayalı sosyal bir cumhuriyet programı etrafında bütünleştirebilmesinde gizlidir.

Siyaset

Ocak 2013 # 1

CHP Nereye ?

Politika

11

“Yeni CHP”, ülkenin en temel sorunlarına ilişkin net, anlaşılır, çözüme dayalı hiçbir öneri getiremedi. Sorunların anası olan Kürt meselesinde ne dediği bile belli değil. CHP, AKP’nin sahte“ileri demokrasi” söylemi karşısında susuyor. “12 Eylül generallerinin hesabını biz sorarız” diyemedi. AKP’nin Kürt sorunu karşısındaki oyalamacı ve gözbağcı tutumlarını boşa çıkartamadı.

Kadir Akın

Parti içi muhalefetin onca çabasına rağmen yerinden kıpırdamayan Baykal’ın, kaset skandalı sonrasında başkanlıktan ayrılması ve yerine genel sekreter Sav’ın uygun gördüğü Kemal Kılıçdaroğlu’nun geçmesinden bu yana neredeyse 3 yıl, Kılıçdaroğlu’nun kendisini o koltuğa oturtan Önder Sav ve ekibini tasfiyesinden bu yana da 2 yıl geçti.

Partinin kendi iç dinamikleriyle değil de bir komployla, bu kadar şeyin bir çırpıda değişmesini, CHP’nin totaliter bir anlayışla yönetilmesinden başka türlü izah edemeyiz elbette. Kılıçdaroğlu parti içinde ekibini kurup, kendini güvende hissettikten sonra tüzük kurultayı ile daha demokratik bir CHP vaat ettiyse de bunun kolay gerçekleşemeyeceğinin herkes farkındaydı. Düzen savunuculuğunda pro-faşist

vardır ve biz çözeriz” diyemedi. CHP, Kürt sorununu hala bölgenin iktisadi ve sosyal olarak geri bıraktırılmış olduğu savıyla açıklıyor. Bölgedeki işsizlik ve yoksullukla mücadele edilince bu sorunun ortadan kalkacağını sanıyor.

Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde daha şimdiden karşı karşıya gelecekleri belli olan Erdoğan ve Gül arasında tercihte bulunacağını beyan etti.

AKP’nin yaklaşan yerel seçimler öncesi içinde bulunduğu sıkışıklıktan kurtulmak için yeni bir manevra olarak başlattığı İmralı ile görüşmeler karşısında “AKP’ye yeniden kredi açtık” diyebildi. Çünkü CHP içinde var olan farklılık, birbirinin önünü kesen bir farklılıktır. Unutmayalım ki, 12 Haziran milletvekili seçimlerinde Demirel-Cindoruk ikilisiyle işbirliği yapan bir CHP’den söz ediyoruz.

CHP’de, yüzü eskiye dönük statükocu kanattan kurtulma, ileriye hamle yaparak geleceği kazanma ve “yeni rejimin” sol kanadını oluşturma arzusunda olan ciddi bir eğilimden de söz edebiliriz. Ama bu eğilim, ne yazık ki üzerinde durdukları pro-faşist zemini bırakma, dünyada ve bölgede değişen yeni güç dengelerini anlama konusunda kararlı davranamıyor. eğilimleri içinde barındıran, Cumhuriyetin kurucu ideolojisinin bütün yönelimlerini belirlediği bir partinin ciddi bir kopuş yaşamadan “demokratik” bir işleyişe kavuşamayacağı çok açıktı.

12 Haziran seçimlerine Kılıçdaroğlu liderliğinde giren “Yeni CHP” AKP’nin “ileri demokrasi” şarlatanlığıyla ve “statükoyu değiştiriyorum, askeri vesayete karşı mücadele ediyorum” yalanlarıyla başa çıkamadı.

Devletin kurucu partisi olmakla övünen CHP’ye , “kuruculuğun” bütün günahlarını yıkan Erdoğan, ezilenlerin talepleri karşısında devleti koruma içgüdüsüyle davranmaya devam eden CHP’yi “darbecilikle” yaftalamaktan da çekinmedi. Eh, bunda da haksız sayılmazdı. Ergenekon’un avukatlığına daha başından soyunan CHP, demokrasi ve insan hakları konusunda kaybetmiş sayılırdı.

“Yeni CHP”nin kararsızlığı “Yeni CHP”, ülkenin en temel sorunlarına ilişkin net, anlaşılır, çözüme dayalı hiçbir öneri getiremedi.

Sorunların anası olan Kürt meselesinde ne dediği bile belli değil. Diyarbakır Baro Eski Başkanı Sezgin Tanrıkulu’nun Genel Başkan Yardımcılığı görevi ise tam anlamıyla göstermelik. CHP, AKP’nin sahte“ileri demokrasi” söylemi karşısında susuyor. “12 Eylül generallerinin hesabını biz sorarız” diyemedi. AKP’nin Kürt sorunu karşısındaki oyalamacı ve gözbağcı tutumlarını boşa çıkartamadı. “Evet böyle bir sorun

Bedel ödemeyi göze almak AKP koalisyonunun 10 yılı aşan iktidarı ile yeni bir yola girildiğini, “eski rejim”in yerine gelen “yeni rejimin” de henüz tam yerine oturmadığını ve netleşmediğini gören bir kesim de yok değil CHP’de. Dolayı-

sıyla yüzü eskiye dönük, kaybettiği mevzileri bir gün yeniden kazanabileceği umuduyla oyalanan statükocu kanattan kurtulma, ileriye hamle yaparak geleceği kazanma ve “yeni rejimin” sol kanadını oluşturma arzusunda olan ciddi bir eğilimden de söz edebiliriz.

Bu eğilim, mevcut haliyle CHP’nin AKP’ye ciddi bir seçenek olamayacağını elbette görüyor. Ama ne yazık ki üzerinde durdukları pro-faşist zemini bırakma, dünyada ve bölgede değişen yeni güç dengelerini anlama konusunda kararlı davranamıyor. Çünkü bu, partide yeni bir bölünme demektir. Ama burjuva politikası da olsa geleceği kazanmak ve ileriye doğru hamle yapmak, bedel ödemeyi zorunlu kılıyor. Yeni anayasa hazırlık sürecinde kendisine “sosyal demokrat” diyen CHP’nin çağdaş demokrasinin gereklerini savunan bir hat izlemesi kendisinden beklenen bir tutum olurdu. Ne var ki dokusuna sinmiş olan Kürt sorunundaki ilkel milliyetçi yaklaşım, onun elini kolunu bağlıyor. İşçi mücadelesi içinden gelmiş, sosyal haklar konusunda duyarlı kimi milletvekillerinin hamleleri ise CHP’nin geleneksel devletçi, Kemalist , statükocu kalıplarının dışına çıkamıyor.

CHP, neo-liberal politikalar karşısında gittikçe direnişini artıran toplumsal muhalefete kulağını vermez, sokağa aldırış etmez ve kitlelerin meşru ve sahici taleplerinin savunucusu olmaz ise AKP’nin dümen suyunda “muhalefet” etmeye devam edecektir. Tersi ise bölünmeyi de göze alan ciddi “yenilenmedir”. Bunun göze alınamadığı yerde eski söylemlerin “yeni” gibi yutturulmasının ise pek alıcısının olmayacağı aşikardır…

12

Politika

Siyaset

20 Ocak’ta neler oluyor?

Sistemin ötekileştirdiği topluluklara dayattığı yalnızlığın kırılması ve her türlü zorbalık, sömürü ve tahakkümden arındırılmış bir dünyanın yaratılması için ise tek yol birlikte mücadele etmektir. 19 Ocak’ta kardeşlik ve dayanışma için bir araya gelirken, bunu 20 Ocak’lara da taşımanın yollarını yaratmalıyız.

“19 Ocak’ta ne olmuştu?’’ sorusu/sloganı; 19 Ocak tarihine vurgu yaparak hem bu tarihi zihnimize kazımakta hem de bu tarih üzerinden, Hrant Dink’i ölüme götüren süreci ve öldürüldükten sonraki yargılamayı hatırlatmaktadır.

Sayat Tekir*

Hrant Dink’in karakteri, hayatı ve fikirleri ayrıca öldürülmesi ve öldürülme şekli, toplumun farklı kesimlerinden onbinlerce kişiyi cenazesinde buluşturmuştur. Son 6 yılda ise her 19 Ocak farklı kesimlerinin birbirleriyle dayanıştığı bir kardeşlik gününe dönüşmüştür. Öte yandan 19 Ocak’larda gösterilen dayanışma ne yazık ki 20 Ocak’larda yerini toplumsal hafızanın yitimine ve duyarsızlığa bırak-

Geçmişten günümüze doğru bakınca Cumhuriyet tarihi boyunca her iktidar döneminde Ermeniler, Rumlar ve Yahudiler, Kürt hareketinin toplumsallaşması ile de Kürtler, mezhep farklılığı nedeniyle Aleviler en çok nefret söylemine maruz kalan topluluklar olmuşlardır. Türk, Müslüman, Sünni ayrıca erkek ve heteroseksüel olmayanlara karşı

Roboski Unutulmadı

üretilen bu nefret söyleminin kaçınılmaz sonucu ise nefret suçları olmaktadır. Önce “Benim ülkem sana dar gelir, sen Erivan’a git’’, “Sonun darağacı”, “Ermeni ajanı” diye tehdit edilen; sonra ise İçişleri Bakanı’nın ‘’intikamını alacağız’’ temalı ırkçı konuşmalar yaptığı Hocalı eyleminin ardından bahçesine “Ermeni yalanına sessiz kalma!” yazılı bir şapka atılan hayvan hakları aktivisti Eva Aksoy’un açtığı davalar ya 3. Yargı paketi nedeniyle rafa kalktı ya da hiç soruşturulmadı.

Ermeni olduğu için bindiği taksinin sürücüsünden şiddet gören bir kadın ve yine Ermeni olduğu için hakaretlere ve tehditlere maruz kalan ve ülkeyi terk etmek zorunda kalan

Ülkede azmettiricisinin devlet olduğu birçok cinayet ve zorbalık karşısındaki tutum alışlar, toplumsal muhalefetin desteğini yeterince kazanamamıştır.Hrant’ın katline giden yolda büyük vebali olan eski Yargıtay üyesi Nihat Ömeroğlu, işte bu yüzden halk adına “baş denetçi” (ombudsman) olabilmiştir. mıştır. Hrant Dink’in devam eden cinayet davası sürecinde ısrarlı bir kalabalığın çabasına rağmen bu kalabalık sönümlenmiş ve toplumsal duyarlılık birçok davada olduğu gibi bu davada da azalmıştır. Ülkede azmettiricisinin devlet olduğu birçok cinayet ve zorbalık karşısındaki tutum alışlar, toplumsal muhalefetin desteğini yeterince kazanamamış ve dayanışma kültürünü yaratamamıştır. Hrant’ın katline giden yolda büyük vebali olan eski Yargıtay üyesi Nihat Ömeroğlu, işte bu yüzden halk adına “baş denetçi” (ombudsman) olabilmiştir.

Ocak 2013 # 1

Marmarisli bir kadın esnafın içine düştükleri durumlar, toplumsal dayanışmayı hareketlendirmek bir kenara dursun medyada “haber değeri’’ bile taşımıyordu.

Kışlalarda ise insan anatomisine aykırı biçimlerde “intihar” eden Kürt gençleri ve Ermeni Soykırımının 96. yıl dönümü olan 24 Nisan 2011’de, zorunlu askerliğini yaptığı sırada arkadaşı tarafından “şakalaşırken’’, “kazara” öldürülen Sevag Balıkçı bu nefret suçlarının en görünür kurbanlarıdır.

Devletin ideolojik aygıtları tarafından sürekli pompalanan bu ırkçı-şoven-cinsiyetçi söylem, Alevi ve Ezidilerin inançlarını aşağılamakta, LGBT bireyleri sapkın, ahlaksız ilan edip katledilmelerini meşrulaştırmaktadır. Şerzan Kurt’un katili serbest bırakılırken, sırf poşu taktığı ve Kürt olduğu için Cihan Kırmızıgül 2 yıl tutuklu yargılanmıştır.

Kadınlar kuluçka makinesi ilan edilip kürtaj yasaklanırken, Roboski katliamının sorumluları bir türlü açığa çıkarılıp yargılanmamaktadır. Alevilerin evlerinin işaretlenmesine AKP “münferit” derken, İstanbul Üniversitesi’nde ülkücüler “Yaktık yine yakarız” pankartı açmıştır!

Devlet bu suçların faillerini korumak ve semirtmek için tüm imkânlarını seferber etmekte, gücünü devletten alan faşistler ise bu toprakların “ötekilerine” saldırmaktan hiç çekinmemektedir. Öte yandan toplumsal muhalefet güçleri hükümetin bin bir türlü baskısıyla uğraşmakta ve 1980 sonrası daralan muhalefet, toplumsal duyarlılığı yaratamamaktadır. Ülkedeki tüm ezilenlerin kendi dertlerine düştüğü ve birbirleriyle dayanışma kültürünün olmadığı bir toplumda tüm bu zorbalıklara maruz bırakılanlara kalan tek şey ise yalnızlıktır!

Sistemin dayattığı bu yalnızlığın kırılması ve her türlü zorbalık, sömürü ve tahakkümden arındırılmış bir dünyanın yaratılması için ise tek yol birlikte mücadele etmektir.

19 Ocak’ta kardeşlik ve dayanışma için bir araya gelirken, bunu 20 Ocak’lara da taşımanın yollarını yaratmalıyız. *Nor Zartong (Yeni Doğuş - Ermeni Topluluğu)

Roboskî katliamı 1. yıldönümünde Türkiye ve Kürdistan illerinde ve üniversitelerde yapılan etkinlik ve eylemlerle anıldı.

Katliamdan 1 yıl sonra Roboski’de düzenlenen anma etkinliklerine yöre halkının ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden duyarlı kesimlerin gerçekleştirdiği katılım, sorumlulardan hesap soruluncaya dek toplumsal duyarlılığın canlı kalacağının en önemli örneği oldu.

Diğer bölgelerde yapılan anmalarda da katliam bir kez daha lanetlenerek, Roboskî’nin unutturulmayacağı ve faillerinden hesap sorulacağı vurgusu yapıldı.

Kimi anmalarda ise polis engeliyle karşı karşıya kalındı. Cizre’de yapılan anmaya polis müdahalesi gerçekleşirken 11 yaşındaki bir çocuk saldırıdan ötürü ağır bir şekilde yaralandı. Bir diğer saldırı Yüksekova’daki anmaya gerçekleşti.

Karabük’te faşistler bu şehirdeki anma eylemine saldırı düzenledi. Kocaeli Üniversitesi’nde ise faşistler katliama ilişkin bildiri dağıtan öğrencilere saldırıldı. İstanbul’da Laleli’den Beyazıt’a yürüyüş yapmak isteyen üniversite öğrencilerine 2 defa polis barikatı kuruldu. Öğrenciler barikatları aşarak eylemlerini gerçekleştirdiler. 28 Aralık’ta Roboskî’ye yapılan ziyaretler de tüm engellemelere rağmen gerçekleştirildi. Kocaeli’nde Emek ve Demokrasi Platformu’nun gerçekleştirdiği yürüyüş polisler tarafından engellendi. İstanbul İstanbul’da 28 Aralık günü yerellerde ve merkezde anmalar gerçekleşti. Yapılan anmalara sanatçıların katılımı ve insan hakları aktivistlerinin ilgisi dikkat çekti.

29 Aralık günü ise HDK’nin çağrısıyla Şişli Camii’nden AKP Şişli İlçe Binasına yürüyüş düzenlendi. Yürüyüş sonrasında AKP İlçe Binasına siyah çelenk bırakıldı.

Yapılan eyleme ÖDP, Halkevleri, TKP1920, Mücadele Birliği de destek verdi.

Basın açıklaması sonrası Roboskî ziyareti izlenimlerini aktaran HDK İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel, Roboskî’de zamanın 28 Aralık 2011’de durduğunu ifade etti.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

Roboski Katliamı üzerine BDP Parti Meclisi üyesi FERHAT ENCÜ ile yaptığımız röportaj:

“Tazminat değil adalet istiyoruz”

13

Açıkçası devletten herhangi bir şey beklemiyoruz. Devletten yana bir umudumuz yoktur ama toplumsal tepkiyi oluşturmak açısından, toplumun daha bilinçli hale getirilmesi açısından bir adalet mücadelesi veriyoruz.

Kardeşinizi ve pek çok yakınınızı kaybettiğiniz Roboski katliamının üzerinden bir sene geçti. Bu sürede neler değişti, neler yaşandı? İnsanların ruh hali nasıl? Köy içinde yaşananlarla ilgili biraz bilgi verebilir misiniz?

Röportajı Yapan: Irmak Ece Nişli

İnsanlar katliamın verdiği etkiden dolayı geçici hafıza kayıpları yaşıyor zaman zaman. Geceleri uykudan aniden uyanıp bağırmalar, sürekli siyah giymeler, çocukların okula gitmek istememeleri, bir daha gülmek istememeleri! Bunlarla karşılaştı köy. Devletten ya da farklı yerlerden bunların tedavisini sağlayacak bir durum gelişti mi? Hayır. Gelişmedi maalesef! Tam tersine devlet bu insanlara, bizlere hakaret ederek bu travmayı daha da derinleştirdi. Bir yılda köy bu şekilde değişti, pozitif anlamda değişen bir şey görmüyoruz.

di, hayatını kaybedenler oldu. Bunu da bir ajitasyona dönüştürdüler, tamamen kendi lehlerine çevirerek haber yaptılar. Mesela gelen o askerlerin Ahmet Türk için, oraya gelebilecek heyetleri korumak için gittiklerini söylediler, oysa alakası yok. Askerler köye dönüş yaparken Ahmet Türk daha Cizre’ye varamamıştı bile.

Böylesi gerçek dışı tavırlar sergileniyor. Son olarak dün Akşam gazetesi “Uludere devletle barıştı” gibi bir manşet attı. Tamamen iftiralarla karşı karşıyayız.

Bugün de tekrar o manşetini sürdürdü; bizzat bana, aileme hakaretlerde bulunarak, ailemi hedef göstererek bir haber yaptı.

Resmi söylemle “kaçakçılık” denilen sınır ticaretinden bölgedeki karakolların ve birliklerin haberdar

zadır, devlet yaptı, siz ne yapabilirsiniz, devlete karşı mı geleceksiniz?” söylemleriyle bunu açık bir şekilde ortaya koyuyorlar.

Hükümet ailelere “kan parası” gibi tazminat vermek istedi. Son durum nedir tazminatlarda?

Biz katliamın olduğu günden beri tavrımızı ortaya koyduk. Bizim çocuklarımız, bizim canlarımız parayla satın alınmayacak, onların canlarına değer biçilmeyecek dedik. Biz faillerimizi istiyoruz. Bu failler ortaya çıkmadığı sürece biz bu tazminatı kabul etmeyeceğiz. Rakamla hiçbir alakası yoktur. Biz kültürümüzde, yöresel adetlerimizde neyse onu uygulamaya çalışıyoruz. Biz insan olarak, vicdan ve etik anlayışıyla bu tazminatı kabul etmedik. 23 bin lira ya

Eylemlere müdahaleler, tutuklamalar... Dava süreçleri ne durumda?

Davalar sonuçlanmadı maalesef, hatta esas dava açılmadı bile, soruşturma devam ediyor sözde. Soruşturma üzerinde gizlilik kararı var. Gizlilik kararının kaldırılması ve davanın bir an önce açılması için beşinci ayda savcılığa avukatlar aracılığıyla aileler tarafından dilekçe verildi. Yakın zamanda avukatlarımız bu dilekçenin sonucunu istediler ve dilekçenin dosyada olmadığını, kaybolduğunu öğrendiler. Bir yıldır biz davanın açılmasını bekliyoruz. Başbakan bu katliamın üzerini örtmeye uğraşıyor; davanın hangi sonuca bağlanması gerektiğini geçen gün NTV ve Star’ın ortak yayınında açık bir şekilde dile getirdi. Üzerinden bir yıl geçmiş, daha 34 kişinin sivil olup olmadığı tartışmasını yaşıyoruz. Bu bilinçli ve planlı bir söylemdir. Eğer dava açılırsa şunu yapacaklar; devletin özür dilememesi için onların terörist ilan edilmesi gerektiğini söyleyecekler. Yargıya bu şekilde müdahale edilmeye çalışılıyor.

Ana akım medya katliamı uzun süre görmezden gelmişti. Daha sonra medyanın tutumunda herhangi bir değişiklik oldu mu?

olduğu biliniyor. Askerin tutumu değişti mi bu olaydan sonra; daha engelleyici oldu mu veya köylüye karşı daha tepkili oldu mu?

Biz failler ortaya çıkmadığı sürece biz bu tazminatı kabul etmeyeceğiz. Rakamla hiçbir alakası yoktur. Çünkü biliyoruz ki eğer o parayı alırsak katliamın üzeri bir nevi de olsa örtülecek.

Hayır kesinlikle medya, olayın başından beri Roboskî ailelerine karşı, Kürt halkına karşı aynı tutumu sergilemektedir. Katliam olduktan sonra 14 saate yakın bir zaman diliminde her şey ortadayken medya göremedi, haber muhalif medyada yer alırken maalesef merkez medya görmezden geldi. Gösterdiklerinde de katliamı tamamen sayısal verilere dayandırarak haber yapmaya çalıştılar. Roboskî’de asker minibüsü devril-

Şu anda bile onların tabiriyle “kaçakçılık”, yani sınır ticareti devam ediyor. Bunu engellemek için bir çaba içerisinde değiller. Ama hem asker, hem de yerel yöneticiler bizzat burada çocuklarını kaybeden aileler üzerinde çok büyük bir baskı oluşturmaya çalışıyorlar. Zaman zaman bildiğiniz üzere, medyaya yansıdığı üzere, aileleri ölümle tehdit ederek ya da “Bu bir ka-

da 123 bin lira; 1 milyon dolar yapsınlar 100 milyon dolar yapsınlar yine de biz bu tavrımızı sergileyeceğiz. Çünkü biliyoruz ki eğer o parayı alırsak katliamın üzeri bir nevi de olsa örtülecek.

Bu kadar kötü bir tablo varken ortada, umudunuzu canlı tutan nedir?

Açıkçası devletten herhangi bir şey beklemiyoruz.

Devletten yana bir umudumuz yoktur ama toplumsal tepkiyi oluşturmak açısından, toplumun daha bilinçli hale getirilmesi açısından bir adalet mücadelesi veriyoruz. Aslında, nasıl desem, nasıl tanımlasam devleti... Biz bir taş duvara sesleniyoruz, taş duvarın bize ne kadar cevap vermesini bekliyorsak devletten de aynı şekilde bekliyoruz. Ama o taş duvarın etrafındaki tüm canlı varlıkların o duvarı yıkabilmesi için bu adalet mücadelemizi sürdürmemiz gerekiyor.

14

Politika

Siyaset

Aleviler: Üvey vatandaşlar

Ocak 2013 # 1

AKP Hükümetinin ve asıl olarak devletin kimliklere, kültürlere, inançlara yönelik yürüttüğü tekleştirme, yani Türkleştirme ve Sünnileştirme politikalarına karşı tek çaremiz çok-kültürlü, çok-kimlikli, çok-inançlı çoğulcu bir hayatı yaşayabileceğimiz özgür, eşit, adil bir ülke için hep birlikte mücadele etmektir.

Sorsanız “etle tırnak gibiyiz”. Yok hiç birbirimizden farkımız. Kardeş gibi yaşayıp gidiyoruz. Muhabbet biraz daha derinleşirse şayet, “benim bir Alevi komşum vardı”, “Askerde iki alevi arkadaşım vardı” hikâyelerini de bol bol dinleyebilirsiniz. Devlet erkânıysa çok sever “Alevi vatandaşlarımız”, “Alevi kardeşlerimiz” hitabetini. Tıpkı “Kürt kardeşlerimiz”i sevdikleri gibi…

Tuncay Yılmaz

Peki, sahiden de Aleviler bu ülkenin eşit vatandaşları gibi mi yaşıyorlar? Egemen inanç olan İslam’ın Sünni yorumuna inananlarla aynı haklara sahipler mi? İnançlarını, ibadetlerini özgürce, hiçbir baskı ve asimilasyon tehdidi hissetmeden yaşayabiliyorlar mı? Yaşamın her alanında hiçbir kaygı duymadan kimliklerini ifade edip gereğini yerine getirebiliyorlar mı? Devlet, yasalar, eğitim, kamusal hizmet, vb. gibi alanlarda hiçbir ayrımcılığa tabi kalmadan eşit muamele görüyorlar mı?

Birazcık gözlem, analiz ve muhakeme yeteneği olan, az biraz da vicdanı olan hiç kimse bu sorulara olumlu yanıt veremez.

Yüzlerce yıldır süren imha, inkâr ve asimilasyon politikaları yeni biçimler altında bugün de kendini devam ettirmekte. İnkar bitti mi?

Sadece 2012 yılında Alevilerin maruz kaldıkları olaylara göz atmak bile gerçeği tüm soğukluğuyla orta yere koymakta.

Eğitim sistemindeki 4+4+4 değişikliğiyle birlikte zorunlu din dersi zulmüne bir de İmam Hatip’leşen okullar ve “seçmeli” asimilasyon dersleri eklendi.

Buna karşı çıkan Alevi aileler büyük bir “mahalle baskısı”nın yanı sıra, Ankara Altındağ’da silahlı saldırıya dahi uğradılar.

Daha birçok örneğini verebileceğimiz ayrımcı politika ve uygulamalara devletin yasama ve yürütmesinin merkezinden, TBMM’den bir örnekle son verelim. CHP Milletvekili Hüseyin Aygün’ün Alevilerin de kendi ibadetlerini yapabilmesi için Meclis’te Cemevi açılması talebi Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) fetvasıyla ret edildi. Ret kararının mahkemeye taşınması üzerine TBMM’nin yaptığı savunma resmi

Bu devletin başbakanı “Cemevi cümbüş evidir” derken, Suriye’ye dönük düşmanca politikalarının içerisine her fırsatta Alevi-Nusayrilere dönük nefret söylemini katarken Alevilerin başka türlü bir hayatı yaşayabileceğini düşünmek saflık olurdu zaten.

AKP’yle birlikte artan inkar ve asimilasyon politikalarının hız kesmeden devam edeceğinden kimsenin şüphesi olmasın. Bu onların ideolojik mayalarının doğal sonucu.

Adıyaman, Gaziantep, Erzincan, Malatya, Mersin ve Kurtuluşun yolu İstanbul Kartal, Okmeydanı, Güzeltepe’de Alevilerin evleri işaretlendi. İşaretleyenler cezalandırılmadığı Madalyonun diğer yüzünde ise bizzat Alevilerin gibi devlet yetkililerinden gelen açıklamalar Alevilerkendileri var. Aleviliğe dönük inkar ve asimilasyon le dalga geçer nitelikteydi. İdris Naim Şahin işaretlepolitikaları biraz da Alevilerin örgütsüz, parçalı ve meleri bilgisayar oyunundan kararsız duruşlarından etkilenen çocukların yaparka bulmakta. Göz göre Özgürlüğün ve eşitliğin yolu kültür ve kimlik mücadelelerimizi emekçilerin tığından, su kanalizasyonu göre yapılanlar karşısında işinde çalışanların yaptığına kurtuluş mücadelesiyle birleştirmekten geçiyor. Bu coğrafyanın tüm ezilenleri sessiz kalındıkça, tepkiler cılız ve örgütsüz kaldıkça kadar varan deli saçması ve emekçileri, yani Alevileri, Kürtleri, Arapları, Türkleri, Çerkezleri, Lazları, ayrımcılık ve yok sayma sözler edebildi. kadınları, lgbt’leri, gençleri ve bilcümle emekçileri inkar, asimilasyon, tahak- devam edecektir.

Cezaevlerinde Sünni tutsakAKP Hükümetinin ve asıl lar imamla görüştürülürken, küm, savaş ve sömürü politikalarına hep birlikte karşı koymak zorundayız. olarak devletin kimliklere, Alevi bir tutsağın Dede’yle kültürlere, inançlara yönelik yürüttüğü tekleştirme, görüşme talebi Diyanetten görüş alınarak reddedildi. ideolojinin Aleviliğe bakışını tüm çıplaklığıyla ortaya yani Türkleştirme ve sünnileştirme politikalarına karkoyuyor. Savunmada “DİB’nın sadece Sünni-Hanefi Madımak katliamının kaçak sanıkları “zaman aşımı” şı tek çaremiz çok-kültürlü, çok-kimlikli, çok-inançlı İslam inancına değil bütün İslam inancına hizmet etgerekçe gösterilerek “kurtarıldı”. Üstelik bir türlü çoğulcu bir hayatı yaşayabileceğimiz özgür, eşit, adil tiğini, Aleviliğin müstakil bir din olmadığı ve İslam’ın “yakalanamayan” sanıklardan bir tanesi (Cafer Erçakbir ülke için hep birlikte mücadele etmektir. bir yorumu olduğu, İslam’ın tek bir ibadethanesinin mak) yıllardır yaşadığı, karakolun hemen yanındaki bulunduğu bunun da cami-mescit olduğu, Alevilerin Özgürlüğün ve eşitliğin yolu ise kültür ve kimlik evinde yaşamını yitirdi; kırmızı bültenle aranan diğer ibadetini camide yaptığını bu nedenle de Hacı Bektaş mücadelelerimizi emekçilerin kurtuluş mücadelesiyle bir sanık ise (Vahit Kaynar) Polonya’da yakalandıktan Veli külliyesinde cami bulunduğunu, cemevi diye bir birleştirmekten geçiyor. Bu coğrafyanın tüm ezilensonra sırra kadem bastı! ibadethane olmadığı, Alevilerin de ibadethanesinin leri ve emekçileri, yani Alevileri, Kürtleri, Arapları, Malatya Sürgü’de Ramazan’da oruç tutmayan Alevi cami olduğu” vurgulanıyor. Yüzyıllardır süregelen Türkleri, Çerkezleri, Lazları, kadınları, lgbt’leri, bir aile linç edilmek istendi. Yetmezmiş gibi savcı inkar ve asimilasyon zihniyetinin TBMM ağzıyla gençleri ve bilcümle emekçileri inkar, asimilasyon, kendisini savunan aileye ceza istedi. ifade edilmesinden başka bir şey olmayan bu savuntahakküm, savaş ve sömürü politikalarına hep birlikte ma yukarıda bahsettiğimiz olumsuz örneklerin sırtını Pir Sultan Abdal Kültür Dernekleri (PSAKD) birçok karşı koymak zorundayız. Hepimiz çok iyi bilmeliyiz yerde saldırıya uğradı. nereye dayadığını açıkça ortaya koyuyor. ki, birlikte mücadeleden başka çaremiz yok!

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Politika

Maraş katliamının hesabını soracağız

15

Maraş katliamının 34. yılında, halkının acılarını lanetleme çabasına müsaade etmeyen devlet, fiilen katliamın üstünü örtmektedir.

Ama acılara alışılmaz Birşeyler var değişecek Birşeyler var değiştirmemiz gereken Önce acılardan başlanacak Türkiye egemenlerinin katliamlar tarihinin bir kilometre taşıdır Maraş Katliamı. 1978 yılının 19 Aralık’ında MHP’li sivil faşistlerin devletin desteğiyle sistemli bir şekilde başlattığı katliam hazırlıkları, daha sonra 21 Aralık’ta iki TÖB-DER üyesi öğretmenin öldürülmesiyle hızlandırılır. Ve 24 Aralık’ta büyük kıyım başlatılır. Sonuç, sivil faşistlerin devleti de arkalarına alarak gerçekleştirdiği bir katliam; yıkılan, yakılan evler, kundaktaki bebekten ihtiyarlara, hamile kadınlara kadar hepsi Alevi ve solcu yüzlerce insanın vahşice öldürülüşüdür. Katliamda, resmi rakamlara göre 111 kişi öldürülmüş, 280 ev ve işyeri tahrip edilmiştir.

Hüseyin Gümüş

Maraş Alevi Katliamı’nın amacı, 1970’lerin sonuna doğru milyonlara ulaşan devrimci hareketin yükselişini durdurmak, Sol ile ittifak halindeki Alevi halkın sindirilmesi ve darbe koşullarının yaratılmasıydı.

Ordu ve polis katliam sırasında hiçbir müdahalede bulunmazken, katliam 13 ilde sıkıyönetim ilanına gerekçe yapıldı. Sıkıyönetim uygulaması da 12 Eylül 1980 askeri darbesine zemin hazırladı.

Aradan 34 yıl geçti. Bugün gelinen süreçte, çetelerle, Ergenekon’la, darbecilerle, Türkiye’nin karanlık tarihiyle hesaplaşacağını iddia eden bir parti iktidarda.

Fakat namlunun hala daha halka doğru tutulduğu ve

aslında devlet geleneğinde hiçbir şeyin değişmediğini açıkça görmekteyiz. Öyle ki Maraş katliamının 34. yılında, halkının acılarını lanetleme çabasına müsaade etmeyen devlet, fiilen katliamın üstünü örtmektedir. Maraş Katliamını 34. yıldönümünde yerinde lanetlemek üzere memleketin çeşitli kentlerinden Maraş’a gitmek isteyen vatandaşların otobüsleri, şehirlerinden yola çıkmadan engellendi. Bir şekilde yola çıkan otobüsler ise daha Maraş’a girmeden durduruldu. İnsanlar Maraş’a sokulmadı. 1978’de katliama göz yuman devlet, burada biriken halka polisiyle, askeriyle, silahları ve gazlarıyla saldırdı.

olunmaya çalışılan başka bir durumun varlığı söz konusudur. Çünkü AKP’nin yönetimindeki devlet, Maraş Katliamıyla yüzleşmek istememektedir. Birçok şehirden yola çıkan insanların hep birlikte Maraş’ta buluşup demokratik bir tepkiyi örgütlü bir şekilde ortaya koymasından çekinmektedir. İşte bu yüzden bir halkın acılarını, sorunlarını, dertlerini, hep birlikte, örgütlü bir şekilde dile getirmesinden kazanılacak çok şey vardır. Hele devlet bu denli engel oluyorsa kesinlikle kazanılacak bir şeyler vardır.

Bir halk yaşadığı acıları, bir daha yaşanmasın diye anmak istediğinde, devlet neden buna engel olur?

Neden katliamdan zarar gören halka bir de anma yapmak istediği için saldırır? İşte tam da bu noktada engel

Pınar Selek’e yapılan işkence daha ne kadar sürecek?

Fatoş Osmanağaoğlu

Sosyolog Pınar Selek’in 3 kez beraat ettiği, yaklaşık 15 yıldır süren davası yine ertelendi.

Mısır Çarşısı’ndaki patlama gerekçesiyle Pınar Selek’e açılan ve 15 yıldır süren dava bir kez daha ertelendi. İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi, daha önce Selek hakkında üç kere beraat kararı vermişti.

Mahkeme, Yargıtay’ın bozma kararı üzerine, beraat yönündeki direnme kararından vazgeçtiğini açıklamıştı. Tepki toplayan bu karardan sonraki ilk duruşma 13 Aralık’ta yapıldı ve dava 24 Ocak’a ertelendi.

Duruşma öncesi aralarında sanatçılar, Avrupa İnsan Hakları Federasyonu’na bağlı avukatlar, siyasi parti ve demokratik kuruluşların temsilcilerinin bulunduğu kalabalık bir grup Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi önünde eylem yaptı.

Araştırmalar patlamanın bir tüp patlamasından kaynaklandığını ve olayın bir kaza olduğunu kanıtlamasına rağmen, Pınar Selek hala Mısır Çarşısı’nda meydana gelen patlamadan dolayı yargılanıyor.

Defalarca beraat eden Pınar Selek, yıllar içinde tekrar tekrar hakim karşısına çıktı. Davanın ilerleme biçimi, sürecin politik olarak nasıl yönlendirildiğini gösteriyor aslında.

Pınar Selek bu duruşmanın ardından duygularını şöyle ifade etti: “Konuşmakta, aynı şeyleri tekrarlamakta zorlanıyorum ama bıksam da, yorulsam da, söyleyeceğim: 22 Kasım gününden beri korkunç gelişmeler oluyor. En kaba ve en incelikli yöntemler birlikte ortaya seriliyor.

Karşımızda kararlı bir yapı var. Beni ve benim gibi insanları düşman gibi gören, ezmek isteyen bir mekanizmayla karşı karşıyayız. Ve bu mekanizma kararını vermiş.

13 Aralık’taki erteleme kararı, sadece cürüm gününü erteliyor. Yani fatura kesilmiş, bunu söylüyorlar, sadece ödeme tarihini bir ay ertelediler. Dün kararı öğrenip duruşma tutanağını okuyunca, bu filmin burada bitmediğini açıkça gördüm. Hissediyorum, her türlü hukuksuzluğu deneyecekler. … Ama dün ağladım... Avukatlarımın, dostlarımın, değdiğim ya da değmediğim pek çok insanın adalet için nasıl kenetlendiğini gördüm.

Onlardan gelen mesajlar aynı şeyi söylüyordu... Rahatlamayacağız, ölmeyeceğiz.”

16

Ekonomi

Siyaset

2013 bütçesi: Dolaylı al örtülü vur!

Ocak 2013 # 1

Emeğin daha yoğun sömürüsüne dayanan bir büyüme süreci, devletin kamusal hizmet üretimi alanından çekilerek sermayeye yeni kar alanları açma çabaları ve egemenlerin içerde ya da dışarıda savaş zorunluluğu bütçe kalemlerinden rahatlıkla görülüyor.

Deniz Gemici

2013 Merkezi Yönetim Bütçesi’ne ilişkin dikkat çeken ilk nokta hükümetin iktisadi öngörülerindeki tutarsızlığı. Örneğin 2012–2014 Orta Vadeli Planı’nda (OVP) 2012 yılı için büyüme hızı yüzde 4 hedeflenmişken, 2013–2015 OVP’de bu rakam yüzde 3,2’ye, faiz dışı fazla ise (yüzde 2’den) yüzde 1,1’e düşürülüyor. Öte yandan bütçe açığı ilk planda yüzde -1,5 olarak hedeflenmişken, ikinci planda yüzde -2,3’e yükseltiliyor.

Enflasyon ise, yüzde 5,2’den yüzde 7,4’e yükseltiliyor.

Bu rakamların emekçilere zam ve vergi artışı olarak döndüğüne ise şüphe yok. Üstelik, hayali altın ihracatından arındırıldığında, büyüme iddia edilenin oldukça altında. Bu bağlamda 2013-2015 hedef ve beklentilerinin de gerçekçi olmadığı, düşük büyümeye rağmen varlığını sürdüren cari açığın yanına bir de artan bir bütçe açığının ekleneceği aşikar.

Türkiye ekonomisi durgunluğa gidiyor Veriler, kısa dönemde bir ekonomik krizi değilse de, Türkiye ekonomisinin ciddi bir durgunluğa doğru yol aldığını gösteriyor. Son 10 yılda sıcak para-düşük kur-yüksek faiz- yüksek ithalat-yüksek cari açık mekanizmasına dayalı, temelde bankacılık sistemi üzerinden gelen paralarla ve balonlar şişirerek yürüyen sistem artık sürdürülemez noktada. Düşük ücret politikaları, kitlesel işsizlik ve tüketici kredilerinin limitlerini zorlar hale gelmesi, iç talebe dönük büyümeyi de gündemden düşürüyor.

Son enflasyon raporuna göre, “hane halkı” gelirlerinin neredeyse yüzde 64’ü borçlardan oluşuyor. Bu, egemen sınıflar açısından, emek gücünün verimliliğini artırmaya, yani emeğin daha yoğun sömürüsüne dayanan bir büyümeyi, devletin kamusal hizmet üretimi alanından çekilerek sermayeye yeni kar alanları açmasını ve içerde ya da dışarıda savaşı zorunlu kılıyor. Bu eğilim bütçe kalemlerinden rahatlıkla görülebilir.

Aslan payı devletin ideolojik ve zor aygıtlarına Sağlık Bakanlığı bütçesi geçen yıla göre yüzde 25 azaltılmış durumda. Benzer bir durum, bütçesi geçen yıla göre yüzde 16 azaltılmış olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı için de geçerli. Buna karşın savunmaya dönük kurumların bütçesi 2012 yılına göre yüzde 16,2 artış gösteriyor. Milli Savunma Bakanlığı’na ayrılan bütçe ödeneği toplam askeri harcamaların yüzde 89’unu oluşturuyor. Bu durumla birlikte örtülü ödenekten bu yılın ilk dokuz ayında yapılan harcamanın geçen yıla göre 2,5 kat artış göstermesi, bu bütçenin bir savaş bütçesi olduğu savını destekliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı’na ayrılan ödenek geçen yıla göre yüzde 18 artış ile toplam ödeneklerin yüzde 1,2’sini oluşturuyor ve bir çok bakan-

Sağlık Bakanlığı bütçesindeki yüzde 25 ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesindeki yüzde 16 azalışa karşın savunma bütçesinin yüzde 16, örtülü ödeneğin 2,5 kat ve Diyanet’in ödeneğinin yüzde 18 artması bütçenin aslan payının devletin ideolojik ve zor aygıtlarına düştüğünü gösteriyor. lığın tekil bütçesinden daha fazla. Bütün bunlar da gösteriyor ki, bütçenin aslan payı devletin ideolojik ve zor aygıtlarına düşüyor.

yet, dolayısıyla sermayedarlara sunulan bir teşvik.

Denetim sonuçları halktan gizleniyor

Emekçiye vergi, sermayeye teşvik

Hükümet bütçe sürecinin şekil şartlarını dahi yerine getirme gereği hissetmiyor. Mevzuattaki takvime uyulmaması bir yana samimiyet, giderlerin önceliği, açıklık, objektiflik, doğruluk, önceden izin alma, katılımcılık, şeffaflık, hesap verilebilirlik gibi bütçe ilkeleri de yok sayılıyor ya da ihlal ediliyor. Haziran ayında Sayıştay Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Sayıştay’ın kamu kurumlarının harcamalarını denetleme yetkisi hukuka uygunlukla sınırlandırıldı, performans denetimine ilişkin bölümler budandı. Ağustos ayında yürürlüğe giren yönetmelik ile de savunma, güvenlik ve istihbarat kurumlarının mallarına ilişkin Sayıştay raporlarının gizlilik esasına göre hazırlanması istendi.

Söz konusu sermaye olduğunda ise karşımıza çıkan cömert vergi indirimleri, istisna ve muafiyetler, teşvikler. Örneğin 2013 bütçesinde vergi harcaması kalemi altında sermayeden alınması gereken 22,4 milyar tutarındaki 116 vergiden vazgeçiliyor. 2012 yılının oldukça üzerinde olan bu tutarın yaklaşık 19 milyar TL’si gelir ve kurumlar vergisinden istisna ve muafi-

Sayıştay’ın 2011 yılı için hazırladığı 132 denetim raporu meclise sunulmadı ve 2011 yılı kesin hesap kanunu Sayıştay raporları olmaksızın onaylandı.

Böylece denetim sonuçlarının halktan gizlenmesinin alt yapısı hazırlandı. Bütün bunlar AKP’nin 2013 bütçesinin niteliğini ele verir durumda: Dolaylı al, örtülü vur!

Vergileri emekçiler ödüyor 2013 bütçesinin gelir kalemlerinin yüzde 85’i oluşturan vergi gelirlerinin yüzde 19’u gelir, yüzde 10’u kurumlar, yüzde 31,5’i KDV, yüzde 25’i de ÖTV ve diğer vergilerden oluşuyor. Bilindiği üzere KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler vergi yükünü düşük gelirliler üzerine bindiren, adaletsiz vergiler. Öte yandan yüzde 91’i kaynaktan kesme ile tahsil edilen gelir vergisinin yüzde 65’ini ücretliler ödüyor. Bu, dolaysız vergilerin büyük kısmını da emekçilerin ödediği anlamına geliyor.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Ekonomi

“Büyük moderasyon”dan “büyük resesyon”a Avrupa

17

Resesyon Japonya ve Avrupa’yı da içine alarak, “Büyük Resesyon” olarak da adlandırılan ve son 60 yılın en büyük ve derin ekonomik daralması ve durgunluğuna dönüşmüş durumda.

2000’li yılların başları “Büyük Moderasyon / Ilımlılık” olarak adlandırılmış ve bu durum kapitalizmin ne denli rasyonel ve yıkılmaz bir sistem olduğunun kanıtı olarak sunulmuştu. Zira dünya hasılası büyürken (yüzde 4–5), enflasyon ılımlı bir seyir izlemişti (yüzde 1–2). Çin’in döviz rezervlerindeki artış sonucunda küresel likidite üçte bir oranında artmış, uluslararası sermaye akışı hızlanmış ve faiz oranları yüzde 2’ye gerilemişti. Kredilerdeki patlama sonucunda başta konut olmak üzere, emtia ve varlık fiyatları da hızla artırmıştı.

Mustafa Durmuş

Bu gelişmeler dünya ekonomisinin çok iyi bir durumda olduğu algısını yaratmış ve burjuva iktisatçıları bu gelişmeleri kapitalizmin sürdürülebilir canlılığının bir işareti olarak desteklemişlerdi. Bunların aslında

Tarih sosyalistleri haklı çıkardı. ABD’de 2008’de patlak veren finansal kriz, sistemin damarlarındaki kan konumundaki kredilerin kurumasına, bankaların ve dev finansal fonların batışına neden oldu. Ardından GM, Chrysler ve Ford gibi dünya devi otomotiv tekellerinin batışı ve devlet tarafından kurtarılmaları gündeme geldi. Artık finansal kriz bütünsel bir ekonomik krize dönüşmüş ve hala yaşamakta olduğumuz küresel resesyonun da önü açılmıştı.

bakmak gerekir. Buna göre tek başına bazı göstergelerin kötüleşmesi resesyonun varlığını göstermezken, iyileşmesi (örneğin borsa) ekonominin resesyonda olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Nitekim 2009 yılında ABD’deki geçici toparlanma resesyondan çıkışı sağlayamadı. Avrupa’da ise bugün durum çok daha vahim.

Avrupa’da resesyon ve borç krizi bir arada

Avrupa’daki resesyonun ve borç krizinin iki temel kaynağı var: Sermaye teşvikleri ve Avro bölgesinin yapısal sorunları.

Bu yıl kapitalist krizin beşinci yılı. Resesyon Japonya ve Avrupa’yı da içine alarak, “Büyük Resesyon” olarak da adlandırılan ve son 60 yılın en büyük ve derin ekonomik daralması ve durgunluğuna dönüşmüş durumda. Resmi tanıma göre, eğer bir ekonomi iki çeyrek (altı ay) boyunca üst üste daralıyorsa,

Emekçiler bu bedeli bir yandan işsiz kalarak, daha da yoksullaşarak, diğer yandan sosyal harcama kesintilerine ve daha fazla vergiye maruz kalarak, yani kemer sıkarak ödüyorlar. Ancak bu durum emekçilerin örgütlü bir biçimde tüm Avrupa’da direnişe geçmelerini de sağladı. bankacılık ve konut sektöründe yaratılmakta olan spekülatif balonlar olduğunu ileri süren sosyalist iktisatçılar ve yorumcular ise ideolojik davranmakla suçlanıp aforoz edilmişlerdi.

resesyon içindedir. Tek başına milli gelirin büyüme hızına değil, sanayi üretimine, satışlara, ihracata, borsa hareketlerine ve istihdama da bir bütün olarak

Krizin nedenleri Teşvikler ve eşitsiz gelişim

İlk olarak, finansal kriz sonrasında büyük çaplı kurtarmalar gerçekleştirildi. Zor durumdaki bankalara ve sanayi şirketlerine sermaye aktarımları, Hazine tarafından varlık alımları ve kredilendirme yapıldı.

Finans kapitale Hazine fonlaması ve Merkez Bankası desteği, borç garantileri ve devasa mali teşvik sağlandı. Özel sektörün borçları, riskleri ve zararı kamu borcuna dönüştürülerek tüm topluma mal edildi. İkinci olarak, kapitalizmin eşitsiz gelişiminin yarattığı yapısal çarpıklıklar bölge ülkelerinin ayrışmasına neden oldu. Bu çarpıklıklar özellikle 1999’da Avro’ya geçişten sonra daha da arttı. Almanya’nın başını çektiği cari fazla sahibi ülkeler ile cari açık sahibi ülkeler giderek ayrıştılar. İlk grup ülke emek gücünü baskılayarak ihracatta ciddi bir rekabet üstünlüğü sağlarken, rekabet gücünü yitiren diğerleri cari açıklarla karşı karşıya kaldılar ve büyümelerini bu fazla sahibi ülkelerden yaptıkları ithalatlarla, sağladıkları sıcak para ve spekülatif yatırımlarla gerçekleştirdiler. Cari açıklarının giderek artmasıyla bu ülkelerin hem özel hem de kamu borç stokları sürdürülemez boyutlara ulaştı. Öyle ki, toplam borç stokunun oranı İspanya’da yüzde 506, Portekiz’de yüzde 479, Yunanistan’da yüzde 296 ve İrlanda’da yüzde 1200 oldu.

Artık Avrupa hem resesyon hem de borç krizi ile boğuşuyor. Sistemin egemenleri her zaman yaptıkları gibi krizin bedelini emekçi halklara ödetmeye çalışıyorlar. Emekçiler bu bedeli bir yandan işsiz kalarak, daha da yoksullaşarak, diğer yandan sosyal harcama kesintilerine ve daha fazla vergiye maruz kalarak, yani kemer sıkarak ödüyorlar. Ancak bu durum emekçilerin örgütlü bir biçimde tüm Avrupa’da direnişe geçmelerini de sağladı. Şimdilik ekonomik hak mücadelesi biçiminde yürüse de bu sınıf mücadelesi potansiyel olarak, kapitalizmi ortadan kaldırıp, sömürünün ve krizlerin yaşanmayacağı özgür bir toplumun ve dünyanın kurulması mücadelesini de içinde barındırıyor.

18

Dünya

Siyaset

Yunanistan: Borcunu öde, mali disipline sadık kal!

Ocak 2013 # 1

Uzun vadeye yayılan bir yeniden yapılandırma sayesinde, verilen tavize karşılık Yunan halkına on yıllar boyunca neoliberal politika uygulamalarının dayatılması öngörüldü.

Ali Rıza Güngen

Yunanistan’daki borç krizi 2007-2009 uluslararası finansal krizinin kredi piyasasını daraltması ve borç/GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) oranı yüksek ülkelerin giderek daha zor borç çevrimi gerçekleştirmesinin sonucu olarak biçimlendi.

Yunanistan örneği hem rakamlardaki aşırılık (Yunan borcunun büyüklüğü kadar, Avro bölgesi kurtarma paketleri ve fonlarının büyüklüğü de düşünülebilir) hem de toplumsal eylemlerin gücü vesilesiyle çokça tartışıldı. 2010 Mayıs’ı ve 2011 Temmuz’undaki kurtarma paketlerine karşın, ekonominin gidişatında temel bir değişiklik söz konusu olmadı. Ülke bir ön devrimci durum yaşadı ancak bu süreklilik göstermedi.

Yunan halkına neoliberalizm dayatması Ekonomisi yaklaşık beş yıldır daralan Yunanistan’da 2013’te de küçülmenin devam etmesi bekleniyor. Bu daralma kamu borcunun GSYİH’ye oranının bir türlü düşürülememesine neden olurken, 2012 Mart’ındaki Yunan borç yapılandırması tarihin en büyük temerrüdüne dönüştü. Yaklaşık 265 milyar ABD doları değerindeki tahvilin nominal değeri üzerinden gerçekleşen yüzde 53,5’luk kesinti, orta ve uzun vadedeki ödemeler dikkate alınarak yapılan bazı hesaplamalara göre bugünkü net değerde yüzde 70’lik bir kesintiye denk düşüyordu. Bu tarz bir yeniden yapılandırmanın uluslararası finansal kuruluşlar tarafından da kabul görmesi, borcun tamamen silinmesi ihtimaline karşı bir kısmının ödenmesinin tercih edilmesi anlamına gelmekteydi. Uzun vadeye yayılan bir yeniden yapılandırma sayesinde, verilen tavize karşılık Yunan

halkına on yıllar boyunca neoliberal politika uygulamalarının dayatılması öngörüldü.

Direniş sonuca ulaş(a)madı Krize kadar yerleşikleşmiş görünen ve krizde çözülen Yeni Demokrasi (ND) ve Panhelenik Sosyalist Hareket’e (PASOK) dayalı iki partili sistem kadar uluslararası finansal aktörlere karşı da mücadele eden Yunan solu, henüz kemer sıkma politikalarına set çekebilmiş durumda değil. Yunanistan’ın borcunun esaslı bir şekilde azaltılmasını savunan ana muhalefet konumundaki SYRIZA 2012 seçimlerinde uluslararası finansal kuruluşlarla borç anlaşmalarını feshetmek

Borç çevrimi için uluslararası pazarlık Yunan solunun, bu gücüne karşı uluslararası dayatmalara ve meclis aritmetiğine yenik düşmesi, bütçede 2016’ya kadar 18,5 milyar Avro’luk bir kesinti yapılmasının parlamento tarafından karara bağlanmasında kendisini tekrar açık etti. Ülkenin borç çevrimi ise birçok aktörün içinde yer aldığı uluslararası pazarlıklara ve Yunanistan’daki siyasal atmosfere bağlı olarak med cezir halinde. Avro Bölgesi Maliye Bakanları ve IMF (Uluslararası Para Fonu) toplantısı ile Kasım ayı sonunda Yunanistan’ın borç yükü yaklaşık olarak 40 milyar Avro azaltıldı. Aynı zamanda borcun vade-

Avrupa Merkez Bankası ve Avro bölgesi devletleri her şeye rağmen Yunanistan’ın borçlarını ödemesini ve mali disipline sadık kalınmasını istiyorlar. ve sosyal kesintileri kaldırmak gibi vaatlerle büyük destek toplamıştı (6 Mayıs’ta yüzde 16, 17 Haziran’da yüzde 26). Ancak Avro’dan çıkma konusundaki çekimserlik SYRIZA’nın programını zayıflatıyordu.

Antikapitalist Yunan Sol Cephe (ANTARSYA) bu konumun karşısında AB ve Avro’yu terk etmeyi ve borçları ödememeyi savunurken, Komünist Parti AB karşıtı tutumuna rağmen parlamento kanalından vazgeçmeyeceğini açıklıyordu. Yunan solundaki her konudaki çok seslilik, daha somut bir ifadeyle borç krizinin aşılması, AB entegrasyonu, işçi sınıfı iktidarının nasıl gerçekleşeceği konusundaki anlaşmazlıklar bu kriz sürecinde çok büyük eylemliliklere ve muazzam desteğe karşın sonuca ulaşan bir direnişin gerçekleşememesine de katkıda bulunmuş gözüküyor.

sinin uzatılması ve borç sınırları konusunda hedeflerin gözden geçirilmesi (2020’de kamu borcunun GSYİH’ye oranının yüzde 124 olması öngörülüyor) karara bağlandı. Kurtarma fonlarının bir diliminin daha serbest bırakılmasını takiben Yunanistan özel yatırımcılardan aldığı borçları ödeyeceğini, başka bir ifadeyle kamu borç kağıtlarını satın alma operasyonuna başlayacağını Kasım ayı sonunda duyurdu. Bu karar kredi derecelendirme kuruluşları tarafından seçici temerrüt olarak değerlendirildi ve Yunanistan’ın CCC olan notu Standard and Poor’s (SP) tarafından 5 Aralık’ta SD (selective default- seçmeci temerrüt) seviyesine düşürüldü. Yunanistan hükümeti ise bugüne kadarki kurtarma paketlerinde öngörülen kredi diliminin geri kalan kısımlarını alabilmek için aynı zamanda bir koşul olarak öne sürülen geri satın alma operasyonu sayesinde finansal aktörlerden piyasa fiyatının üçte birine topladığı kağıtlarla yaklaşık olarak 20 milyar Avro’luk bir borçtan kurtulmuş oldu. Bu operasyonu takiben SP Yunanistan’ın kredi notunu Bseviyesine çekerek temerrütün geride kaldığını tescil etti ve Yunanistan’ın borçlarını ödeme kararlılığına ve Avro bölgesinden gelen desteğe atıfta bulundu.

Borçlar yeni borçla ödeniyor Yunanistan’da gerçekleşen, Avro bölgesindeki devletlerden gelen yardım ve borçlarla bankalara olan borcun bir kısmının kapatılmasından ibaret. Ellerinde Yunan tahvili bulunan yatırımcıların görünürdeki zararı Yunanistan’ın borcunun ödenemez boyutlarda olmasından kaynaklanıyor. Bu süreci, takip eden kredi dilimlerinin serbest kalmasıyla rabıtalandıran Avrupa Merkez Bankası ve Avro bölgesi devletleri ise her şeye rağmen Yunanistan’ın borçlarını ödemesini ve mali disipline sadık kalınmasını istiyorlar.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Mısır’da referandum safları netleştirdi

Dünya

19

Mursi tam da Erdoğan’ın hayallerini süsleyen bir rejime doğru yol alıyor. Dışarıda ABD merkezli küresel sermayeyle uyumlu, bölgesel politikada söz sahibi, içeride neo-liberal saldırıların uygulayıcısı, demokrasi ve eleştiriye tahammülü olmayan bir diktatör!

2012 yılı bölge halkları için zor bir yıl olarak tarih sayfalarında yerini aldı. Çatışmaların ardı arkasının kesilmediği bir yıl geçirdik. Bölgemiz, bir açıdan küresel güçlerin ve onun yerel ortaklarının karşı karşıya geldiği bir arena gibiydi; diğer açıdanözgürlüğe ve barışa susamış bölge halklarının savaşa, neo-liberal yıkıma ve işbirlikçi yönetimlere karşı bir direniş meydanı oldu.

M. Ramazan

Aralık ayı, Mısır halkı için 2012 yılının en zor sınavının verildiği aydı. Mübarek’in halk tarafından devrilmesinden sonra Mısır’ın başına geçen Müslüman Kardeşler’in (İhvan-ı Müslimin) temsilcisi Muhammed Mursiher geçen gün yetkilerini ve halk üzerindeki baskısını artırmaya çalışıyor. Kendisini olağanüstü güçlerle donatan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesini -Mısır halkının iki hafta boyunca Tahrir Meydanı’nı yeniden bir direniş alanına çevirmesinden sonra- yürürlükten kaldırmak zorunda kalan Mursi, bu sefer de hazırlattığı Şeriat’a dayalıyeni anayasayı hileli bir referandumla onaylatarak halkın başına musallat etti.

Tabii bu Mursi için hiç de kolay olmadı. Önce askeri yetkililere 15 Aralık’ta yapılacak olan referandumun ilk turuna kadar sivilleri tutuklama yetkisi çıkardı.

Mısır’daki karşılığıydı Mursi. İktidara geldiği günden Tahrir direnmeyi sürdürecek Sonra da, Mısır muhalefetinden yükselen itirazlara bu yana içerde ve dışarda nasıl davranacağı, özellikbakılırsa, bir hafta arayla gerçekleştirilen iki ayrı oyAncak bu Mursi’nin kendi hesabı. Tahrir Meydanı, le de bölgesel sorunlara ilişkin politikikaları merak lamaya da hile karıştırıldı. Sandıkların kurulmasında Mısır halkının işbirlikçi diktatörü alaşağı edişininkonusuydu. Anlaşılan kimseyi uzun süre merakta görev alan Seçim Komisyonu Genel Sekreteri Zahlul merkezi ve sembolü olmuştur. Mısır halkı bundan 20 El Balşi, görevinden istifa edergün önce nasıl ki olağanüstü yetken referandumla ilgili “Meşru Mısır halkı hileli referandumla kendisine zorla giydirilmeye çalışılan kileri kendinde toplamaya çalışan olduğunu düşünmüyorum. Kim “Şeriat Anayasası” giysisini de yırtıp atacaktır.

Mursi’ye geri adım attırdıysa, hikatılımın bu kadar düşük olduğu, leli referandumla kendisine zorla oyların nasıl verildiğinin bilinmebırakmayan bir tarzı var. Önce bölgesel dengeleri giydirilmeye çalışılan “Şeriat Anayasası” giysisini de diği bir oylamaya güvenebilir” açıklamasını yaptı. değiştiren Suriye meselesinde, ABD merkezli bloktan yırtıp atacaktır. Tahrir Meydanı bu yönüyle tüm bölge Mursi yeni firavun yana ve Sünni aks’ta yerini aldı. Ardından İsrail’in halklarına ışık tutacak direnişlere sahne olmaktadır.

Gazze saldırısında Mübarek’i aratmayan bir tutum Referandumda, resmi olmayan sonuçlara göre sanReferandum sonuçlarından da anlaşılacağı üzere, Mıtakındı. En nihayet kendi halkına karşı sergilediği dıktan yüzde 64 “Evet” yüzde 36 “Hayır” çıktı. Ancak politikalar ve takındığı tutum tamda ikinci firavun sır halkı gün geçtikçe daha net ve keskin bir ayrışma referanduma katılım oranı yüzde 30’larda kaldı. Sanbenzetmesine yakışır tarzda oldu. dıktan çıkan toplam “Evet”, seçmenlerin 5’te birine yaşıyor. Mübarek’in devrilmesi sonrası ABD’nin elini denk geliyor. İki turda sandıktan çıkan toplam “Evet” sokmasıyla bulanıklaşan sular, yeniden berraklaşıyor.

Aslında altı ay önce yapılan seçimlerin ardındanyakın oyu sayısı 10 milyon 655 bin 332, “Hayır” oyu sayısı Müslüman Kardeşler’in ve Selefilerin gerek Mısır halzamanlara kadarki Türkiye’yebenzeyen bir siyasal ise 6 milyon 29 bin 617 olarak açıklandı. Daha önce denge kurulmuş gibi görünüyordu:Devletin kontrolükına gerekse bölge halklarına ihaneti gün yüzüne çıkreferanduma katılması gereken toplam seçmen sayısı nün Ordu’da olduğu, hükümeti merkez sağın (İhvan) maya başladı. Küresel sermaye krizler yaşadıkça onun 51 milyon olarak açıklanmıştı. Böylece Müslüman elinde tuttuğu, merkez solun (Sabbahi)bir denge yerel ve bölgesel işbirlikçileri de bundan nasibini Kardeşler’in ve Selefilerin desteklediği ve “Şeriat Anaunsuru olarak yer aldığı bir rejim. Ancak son iki ayda alıyor. Suriye’de sıkışan bloklar, taze şekil verilen yeni yasası” olarak adlandırılan anayasaya Mısır halkının Mursi’nin tamda Tayyip Erdoğan’ın hayallerini süslebir ihanet örgüsünün ipliğini pazara çıkarmış oldu. desteği sadece yüzde 20’de kaldı. yen bir rejime doğru hızla yol aldığını söyleyebiliriz. İhanetin karşısında isyan sesi yine Tahrir’den geldi.

Dışarıda ABD merkezli küresel sermayeyle uyumlu, Mursi kendi halkının isyanını büyüten hamleleriyle Ortadoğu’nun kalbi Mısır’da, Tahrir Meydanı yeni bir bölgesel politikada söz sahibi, içeride neo-liberal salII. Firavun olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. isyan ve devrim dalgasının işaret fişeğini ateşleyecek dırıların uygulayıcısı, demokrasi ve eleştiriye tahamABD’nin bölgeye yeniden düzen verme hamlesiyle direnişleri büyütüyor. uyumcullaştırılmaya çalışılan Arap isyan dalgasının, mülü olmayan bir diktatör!

20

Dünya

Siyaset

Ocak 2013 # 1

Suriye: Küresel hesapların düğümü

“Geçiş Hükümeti”nin fiilen uygulamaya konulduğu Suriye, oldukça keskin bir denge üzerinde duruyor. En kötü senaryo, kesintisiz bir savaş ve istikrarsızlığın simgesi olan Afganistan benzeri bir ülkenin yaratılmasıdır.

Tülay Hatimoğulları

Suriye’de Mart 2011’den beri, şiddeti gittikçe artan bir savaş hali söz konusu. ABD, Türkiye, Katar, Suudi Arabistan gibi ülkeler tarafından desteklenen Suriye’deki muhalif güçlerin parçalı duruşu, Esad yönetimi karşısında yeterince başarı elde edememesi, onları destekleyen ülkelerin tepkisine neden oldu. Türkiye’nin yoğun talebine rağmen ABD, açıktan bir dış askeri müdahaleyi şimdilik uygun görmedi. ABD Kasım’da atlattığı başkanlık seçimlerinin akabinde, Suriye muhalefetini toparlama hamleleri yaptı.

Doha toplantısında muhalifler Suriye Ulusal Koalisyonu çatısı altında birleştirildi. Koalisyon’daki görev bölüşümü, Antalya toplantısında genelkurmay başkan yardımcısının seçilmesi, Koalisyon’un bir gölge hükümet gibi çalıştırılacağını gösteriyor. “Geçiş Hükümeti” tartışmaları yaşanırken, fiilen bunu uygulamaya koyduklarını görebiliriz. Nitekim Erdoğan 30 Aralık’ta gerçekleştirdiği Akçakale ziyaretinde Suriye Ulusal Koalisyon lideri Muaz el Hatib’i yanına alarak konuşmasını gerçekleştirdi. Konuşmasında “Esad seni tanımıyoruz. Artık defol” diyerek, devlet düzeyinde Suriye Ulusal Koalisyonu’nu muhatap aldıklarını ifade etmiş oldu.

Ahdar İbrahimi’nin girişimi BM ve Arap Birliği Özel Temsilcisi Ahdar İbrahimi çözüm için çeşitli temaslarda bulundu. Rusya bu temaslarda Annan Planı’nı anımsatarak şu önerileri sundu: “Çatışmalar dursun. Şam’la muhalifler arsında müzakere başlatılsın. ABD ve müttefiklerinin de imzaladığı Cenevre mutabakatı çerçevesinde muhaliflerin de yer aldığı bir geçiş hükümeti kurulsun.

Bu geçiş hükümeti ülkeyi uluslararası denetime açık seçimlere taşısın ve rejimin geleceğine Suriye halkı karar versin.”

ABD ise bu önerileri kabul etmiyor ve Esad’ın gitmesini ön koşul olarak koyuyor. Oldukça keskin bir denge üzerinde duran Suriye sorunu, iki kutup arasına sıkışmış durumda. Dengelerin hareket biçimi, konumlanışları bölgede yeni bir Afganistan’ın oluşmasına neden olabilir. Ki bu en kötü senaryodur.

Kesintisiz bir savaş ve istikrarsızlığın simgesi olan Afganistan benzeri ülkelerin artması Ortadoğu’nun bütününü bir savaş alanına çevirir; bölge halklarını bugüne kadar görülenden çok daha büyük sefalet ve katliamlarla yüz yüze bırakır.

Rusya-Çin ve ABD Emperyalist güçler Ortadoğu’ya yaptıkları müdahaleleri “medenileştirme” hamlesi olarak lanse ediyorlar.

Oysaki bu savaşlar yüz yıllardır ganimet için yapılıyor. Bu savaş Ortadoğu’nun petrol, doğalgaz gibi en önemli enerji kaynaklarının denetim savaşıdır. Bunun bir ucunda ABD ve müttefikleri dururken, diğer

ucunda Rusya, Çin ve müttefikleri durmaktadır.

Ancak emperyalistlerin müdahalelerinin tek nedeni enerji kaynaklarının denetimi değildir; bölge toplumlarını kendi çıkarları doğrultusunda dönüştürmek ve küresel kapitalizme entegre etmek de bir o kadar önemli hedeflerdir.

Suriye’yi Batılı kapitalist sisteme entegre etme planlarında Türkiye ve AKP’ye önemli bir rol biçilmişti.

“Komşularla sıfır sorun politikası” döneminde Erdoğan ailesi Esad ailesiyle yakın ilişkiler kurdu. Ekonomist olan Esma Esad Türkiye’ye geldiğinde İMKB’yi ziyaret etti. Ardından Suriye’de, Türkiye’nin desteği ile borsa kuruldu. O süreçte Suriye’de banka şubeleri (Ziraat, Garanti, İng Bank vb) açıldı. Aslında Suriye kapitalizme entegrasyon sürecini başlatmıştı.

Ancak Batılı emperyalistler Suriye’nin tedrici biçimde sistemle bütünleşmesini yeterli bulmadı. Arap isyanlarının rüzgarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirerek ve Baas yönetiminin hatalarından yararlanarak “Suriye sorunu”nu kökünden çözmek istediler. Çünkü Suriye, dünya çapında bir ittifaklar zincirinin temel halkalarından biridir. Suriye’de Beşar’ın alacağı

yenilgi, Lübnan Hizbullahı’nı zayıflatacak ve İran’ın kuşatılarak “etkisiz hale getirilmesine” zemin hazırlayacaktır. Bu da, dünya çapında ABD karşısında ortak davranan, İran’ın arkasında duran Rusya ve Çin’e vurulmuş ağır bir stratejik darbe olacaktır.

Kürtlerin konumu önemli Kürtler Suriye’deki gelişmelerde önemli bir konuma sahip. Suriye Ulusal Koalisyonu ve arkasındaki güçler Kürtlerin esas temsilcisi olan PYD’yi bu sürece katmak için çok çaba harcıyorlar. PYD’nin genel tutumu; şiddetsizlik, kendi demokratik yönetimlerini kurumsallaştırma, fiilen kazandıkları hakları kalıcılaştırarak koruma biçimindedir. (Kimi bölgelerde muhaliflerle savunma amaçlı çatışmasını genel bir yönelim olarak değerlendiremeyiz.) PYD’nin bu tarzını sürdürmesi, emperyalist güçler karşısında ama ezilen halkların yanında olduğunun mesajını güçlü bir biçimde verecektir. Bu tutum halkın özgürleşme mücadelesi ile başlayan ama devrimci bir önderlikten yoksun olduğu için tökezleyen ve yanlış yönlendirilen Arap İsyanı hareketlerine de model olabilir.

Ortadoğu’ya dışarıdan müdahaleler, yalnızca petrol, doğalgaz gibi enerji kaynaklarının denetimi için yapılmıyor: Bölge toplumlarını emperyalist çıkarlar doğrultusunda dönüştürmek ve küresel kapitalizme entegre etmek de bir o kadar önemli hedefler arasında.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Dünya

Kıbrıs’ın işgaliyle yüzleşmek!

21

Konu yabancı ordular olduğunda tüm işgallere karşı çıkarken, Türkiye solunun kendi ordusunun giriştiği işgalle neden açıkça hesaplaşamadığı üzerinde durulması gerekiyor.

Murat Kanatlı

Türkiye’de herhangi bir tartışmadaKıbrıs konusu açıldığında kafalar fena halde karışıyor.

Çoğu kişi politik olarak nerede, nasıl duracağını tam olarak bilemediğinden, içinde bolca “ama” geçen cümleler kuruyor ve bu konudaki tartışmalar genellikle havada kalıyor. “..Ama bu işin içinde emperyalistlerin çıkarı da olduğu gerçek” gibi genel kabul gören cümle ile kendini aklama girişimi en çok rastlananı.

Konuya pek de hâkimolmayanların dile getirdiği,“.. ama Yunanlılar soydaşlarımızı katlediyorlardı, şanlı ordumuz gitti kurtardı” cümlesi, solun resmi tezlerinde çok yer bulmasa da halk arasında epey duyulan bir gerekçe, bu nedenle sol tabanda da rastlanan bir “karşı duruş”!Daha kibar versiyonları ile Türk ordusunun oraya bir zorunlulukla çıktığını, yani bir “insani operasyon” olduğunu anlatan solculara bugüne kadarki tartışmalarımızda rastlamadık da değil!

Konu yabancı ordular olduğunda tüm işgallere karşı çıkarken, Türkiye solunun kendi ordusunun giriştiği işgalle açıkça hesaplaşamaması, üzerinde daha fazla konuşulması gereken bir konudur.

Her savaşta tecavüzler, toplu katliamlar yaşanırken Kıbrıs’ta “şanlı” Türk ordusunun ak pak, insani operasyon yaptığına inanların sayısı, Türk solu da dâhil, hayli yüksektir. Çok az kişi karşılıklı tartışmaya başlamadan bu gerçeği kabullenir, belli bir süre konuştuktan sonra, Kürdistan’daki ordunun yaptıkları ile bağlantı kurulduğunda aklına yatar ama bunun kalıcı olmadığını, Türkiye insanın unutmaya meyilli olduğunu tecrübelerimizle maalesef öğrendik…

Kıbrıs sorunun elbette emperyalist paylaşım, hegemonya savaşları ile bağlantısı mevcuttur. Kıbrıs’taki İngiliz üsleri, ABD ve dolayısı ile NATO kullanımına da verilmiş durumdadır. Kıbrıs açıklarındaki doğalgaz ve petrol yatakları ile bu paylaşım kavgası artacak gibi görünüyor.

temizlendi, yapısal olarak homojen iki bölge yaratıldı ve bunu yaratan Türkiye Cumhuriyeti’dir.Hrant’ın da anlatmaya çalıştığı gibi, etnik temizlik o bölgedeki herkesi öldürmek, katletmek anlamına gelmemektedir. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti, Kıbrıs’ta bir değil, iki adet etnik temizlik yaptı, yapmaya devam ediyor!

74 öncesinde, nüfus oranı ve toprak oranlarının aşağı yukarı 80:20 olduğu düşünüldüğünde, Türkiye’nin Kıbrıs üzerinde işgal ettiği toprak yüzde 37; yani 74 öncesi Kıbrıslı Türklerin elinde tuttuğu toplam toprak yüzdesinin yaklaşık iki katı.

55-58, 63-68 ve 74 yılları arasında, çatışmaların arttığı dönemlerde, 2500’ün üzerinde Kıbrıslı kayıptır ve çoğunun akıbeti halen bilinmemektedir, bunların 500’ü Kıbrıslı Türk’tür ve önemli kısmı, 74 öncesi Kıbrıslı Rumların ve Yunanlıların Kıbrıs’taki derin devlet uzantıları tarafından kaybedildi. 2000 civarındaki Kıbrıslı Rumun önemli bir bölümü 74 yılında kaybedildive çoğu sivillerden oluşuyordu. BM kayıtlarına da geçtiği şekli ile çoğu Türk subaylarının sorumluluk

Kıbrıs’ın kuzeyi ve güneyi etnik olarak temizlendi ve homojen iki bölge yaratıldı; bunu yaratan Türkiye Cumhuriyeti’dir.

Bunların üzerinde de elbette konuşmak gerek ama önce yakından bakmak ve Türkiye’nin konumunu doğru yere koymak önemli.

1974 ve Türkiye işgali 1974 yılında 200 bin kişi yer değiştirmeye mecbur bırakıldı. O günkü nüfusun630 bin olduğunu düşündüğünüzde bu rakamnüfusun üçte biri anlamına geliyordu. Kıbrıslı Türkleri ve Kıbrıslı Rumları ister etnik isterseniz dini gruplar olarak niteleyin; adanın her iki yanında, kuzeyinde ve güneyinde bu gruplardan biri

alanı içinde, yüzlerce Kıbrıslı Rum kadına da tecavüzedilmiş, Türk ordusu bu konularda da suskun.

Yalnız Kıbrıslı Rumlara ait olanlar değil, Ermenilere, Marunilere (Maronit) ait binlerce yıllık tarihi olan kiliseler yağmalanmış ama sorumluları bilinmiyor?! Şimdilerde Kıbrıs Ortodoks kilisesi bu işin peşine düşünce, bunun Türk düşmanlığı olduğu yazılmakta.

58 sonrası, daha öncede uygulanan köy isimlerinindeğiştirilmesi sistemli hale getirildi. 74 sonrası ise tüm tapu kayıtları silindive özellikle Kıbrıslı Rumlara

ait mülkler,Anadolu’dan getirilenlere verildi.

Kuzey Türklerin idaresine geçtiği andan itibaren, Kıbrıs’ın en büyük turizm kenti Mağusa’nın yanındaki Maraş talan edildi; sanayi tesisleri, bankalar, narenciye bahçelerive 160 bin Kıbrıslı Rum’un evinde neyi var, neyi yoksa yağmalandı.

74 öncesi Kıbrıs’ta soyadı yoktu. Kıbrıslılar soyadı yerine, babaadını kullanırlardı, bir de lakabını ya da mesleğinden gelen bir takıyı. 74 sonrasında soyadı kanunu geçirildi, geçmişle olan bağ, bu vesile ile kopartıldı.

Son söz yerine Türkiye’nin çok önemli üç tabusu var: Ermeni, Kürt ve Kıbrıs. Bunlarla yüzleşmeden birçok konudaki sorunlarını çözmesi çok zor. Bu üç konudaTürkiye solunun aldığı tavır, o her ne kadar reddetse de, hayatın gerçeği olarak onu milliyetçi, ulusalcı bir hatta doğru itmekte.. Bu nedenle yüzleşmek, hem de resmi tarihçilerin dayanaksız, belgesiz, uydurma hurafelerine dayanmadan yüzleşmek,Türkiye solunun en önemli çıkış yoludur.

Her girişim, eksikleri ve hataları da elbette içinde barındıracakama diyaloga girdikçe başkasını dinlemeyi de öğreniyor Türkiye solu ve eksiğini, gediğini kapatarak ilerliyor.

Kıbrıs’ta bugünlerde AKP’nin, sömürge ilişkileri içinde de konuşmamız gereken, neoliberal ekonomik paketine karşı direniş örgütlenmekte..

Adada Türkiye egemenleri tarafından çok şey dayatılıyor; Kıbrıs’ın ilericileri, demokratları, sosyalistleri de bunlara karşı sessiz değil.

Türkiye solunun daha fazla taraf olması Kıbrıs’ta solun hep ortak dileği olmakta; umarız gelişmekte olan süreç buna vesile olur.

22

Dünya

Siyaset

Gözlemcilik statüsü yetmez

Ocak 2013 # 1

Filistin’in BM Genel Konseyi’nde “gözlemci statüsü”nde kabul edilmesi, Filistinlilerin yürüttüğü diplomatik mücadelenin bir meyvesidir. Ancak Filistin Yönetimi, başvurunun kabulünü abartılı bir başarı gibi gösterse de Filistin halkının tamamını kapsayan ulusal bir kutlama haline dönüşmemesinin arkasında önemli nedenler yatıyor.

Nicola Saafin

İsrail, Gazze’ye yaptığı son saldırıda belli kazanımlar sağlasa da karşılaşmış olduğu direnişin gücü ile yenilgiye uğramıştı. Hemen ardından, tüm lobi faaliyetlerine rağmen Filistinlilerin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi’nde “gözlemci statüsünde bir devlet” olarak kabul edilme başvurusunun ezici bir çoğunlukla sağlanması ile uluslararası ilişkiler alanında da yenilgiye uğradı. Bu iki olayın İsrail bakımından bir yenilgi olarak görmek mümkünse bile, Filistinliler için gerçek anlamda bir zafer olarak görmek güç.

“Gözlemci statüsü” diplomatik mücadelenin meyvesidir Gazze direnişinin, ateşkesi sağlamış ve daha fazla Filistinlinin ölümünü engellemiş olmasıyla beraber, en kritik amacı olan ablukanın kaldırılması talebinin Mısır ve Türkiye’nin oynadığı olumsuz rol ile nasıl başarılmadığı “Siyaset” gazetesinin bir önceki sayısı için kaleme alınan yazıda anlatıldı. Filistin’in BM Genel Konseyi’nde “gözlemci statüsü”nde bile olsa kabul edilmesi, Filistinlilerin yürüttüğü diplomatik mücadelenin bir meyvesidir.

Burada asıl görülmesi gereken nokta, Filistin halkı ile dayanışma hareketlerinin etkisi ile artık Filistin davası ve Filistin halkı haklarının birçok ülke tarafından benimsenmeye başlamasıdır. ABD’nin ve İsrail’in tüm tehditlerine rağmen Avrupa ülkelerinin çoğu dâhil olmak üzere 143 ülke Filistin’in bir devlet olarak kabulüne olumlu oy verdi.

Karar olumlu ama...

Bu karar Filistinliler açısından birçok olumlu nokta taşıyor. Oslo Anlaşması’nda işgal altında bir toprak olarak sayılmayan Batı Şeria ve Gazze Şeridi artık işgal altında bir toprak olarak kabul edilecek. Bunun üzerine Filistinliler, işgali fiili olarak durdurmak için BM tarafından koruma isteme hakkına sahip olacaklar. Aynı zamanda sayıları yedi bini aşan Filistinli tutsaklar “savaş tutsağı” statüsüne tabi olacak ve

Filistin meselesi çözümündeki mültecilere dair maddeyi içermesidir. Burada Filistinli mülteciler, İsrail ile anlaşma yapıldığı ölçüde topraklarına geri dönebilirler. Yani Filistinli mültecilerin geri dönüşünde son söz sahibi, onları toprağından süren ve tüm Filistin toprağını işgal eden İsrail devletine bırakılıyor.

Karar “1948 Filistinleri”ne sırt çeviriyor

BM Güvenlik Konseyi kararı “1948 Filistinlileri”ni Filistin halkının bir parçası olarak görmüyor ve çözüme dâhil etmiyor. Bu kesimler üçüncü sınıf vatandaş muamelesi görüyor ve İsrail devletinin ırk ayrımı politikalarına maruz kalıyor. İsrail mahkemeleri yerine uluslararası mahkemelere yetki verilebilecek. Bunların yanı sıra Filistin devleti, Uluslararası Ceza Mahkemesi üyeliğine başvurma imkânına sahip olacak ve böylece İsrail’in yasadışı uygulamaları ve insan hakları ihlallerine karşı dava açabilir konuma gelecek.

Mültecilerin geri dönüşünde son söz İsrail’in Bu başvuruyu iflasından sonra kendisine bırakılan tek seçenek olarak gösteren Filistin Yönetimi, başvurunun kabulünü abartılı bir başarı gibi gösterse de Filistin halkının tamamını kapsayan ulusal bir kutlama haline dönüşmemesinin arkasında önemli nedenler yatıyor. Bunlardan en önemlisi bu kararın, sayıları altı milyonu aşan Filistinli mültecinin BM 193 No’lu kararı gereği kabul edilen “yurtlarına geri dönme hakkı”nı içermemekle yetinmeyip, bu kararı lağvetmesi ve yerine Arap Birliği tarafından önerilen

Öte yandan, kendi toprağında kalabilen ve zorunlu olarak İsrail vatandaşlığına alınan Filistinliler (1948 Filistinlileri ya da 1948 Arapları) bu kararda Filistin halkının bir parçası olarak görülmüyor ve çözüme dâhil değiller. Bu kesimler İsrail vatandaşı olmalarına rağmen üçüncü sınıf vatandaş (doğulu Yahudilerden sonra) muamelesi görüyor ve İsrail devletinin ırk ayrımı politikalarının en derin uygulamalarına maruz kalıyor. Filistin devletinin, Filistin halkı direnişi ve ayaklanmalarının önemli bir unsuru olmalarına rağmen, sayısı bir buçuk milyonu aşan “48 Filistinlileri”nin (“1948 Arapları”) haklarını savunmak yerine kendilerine sırt çevirmesi büyük bir hayal kırıklığı.

Yani Filistin halkının üçte birini temsil eden, tarihsel Filistin toprağının sadece yüzde 28’ine sahip olan ve gözlemci statüsünde bir Filistin devleti, Filistin tarihi hakları ve bu hakların kazanılması için verilen mücadelenin karşılığı olamaz. Yalnız bu sonuç, BM devlet başvurusu gerçekleştiren Filistin Yönetimi’nin direniş ve mücadelenin temel unsurlarından biri olan silahlı mücadeleye karşı tavrı ve Filistinlilerin haklarına bakışı dikkate alınırsa şaşırtıcı bir sonuç olmaktan çıkar.

Salt politik mücadele yetmez Tüm bunlara ve Gazze direnişinin vardığı sonuçlara bakılırsa, Filistin halkı mücadelesinin böylesi bir politik önderlik yokluğunda önemli sonuçlar vermesi bir hayli güç olacak. Bunun yanında Hamas ile Fetih arasındaki ayrışmanın bu mücadelenin ilerlemesi ve zafere ulaşmasında engel teşkil ettiği aşikâr. Hamas politik yönetiminin, Gazze Filistin halkı direnişini değerlendirmekte aciz kalması pahasına İhvan, Katar ve Türkiye ile ilişkilerini bozmamayı tercih etmesi gibi, Fetih önderliğinin silahlı mücadeleyi benimsemeden salt politik mücadele ile Filistinlilerin haklarını kazanmada aciz kalacağı da aşikâr.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Dünya

ÇKP kapitalizm yolunda ilerliyor

23

Hu Jintao’nun yerine ÇKP Genel Sekreteri olan Xi Jinping, olası ekonomik daralmada piyasaya daha fazla saygı gösterilmesi gerektiğini belirterek mevcut çizgiden kopmayacağını gösterdi.

C. Malatya

Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP), 2200’e yakın delegenin katıldığı 18. Ulusal Kongresi tamamlandı. Kongrenin sonucunda partiyi ve ülkeyi yöneten Parti politbürosunun üye sayısı 9’dan 7’ye indirildi ve yeni üyeler seçildi.

Mart ayından yapılacak Halk Kongresi ile birlikte yeni seçilen üyelerden Xi Jinping’in Devlet Başkanı Hu Jintao’nun yerini, Li Keqiang’ın da Başbakan Wen Ciabao’nun yerini alması bekleniyor.

Kongre’nin açılış konuşmasını yapanDevlet Başkanı Hu Jintao, yolsuzluk, silahlanma ve bilimsel gelişim konuları üzerinde özellikle durdu. Aynı zamanda ÇKP’nin 17. Merkez Komitesi adına bir raporda sunan Hu Jintao, ÇKP’nin Çin’e özgü “sosyalist” yolda aynı kararlılıkla yürümeye devam edeceğini ve bu yolda piyasa kurallarına daha fazla saygı duyacaklarını belirtti.

Yolsuzluk partiye yayılmış durumda Parti içinde yolsuzluklar, piyasa kurallarına duyulan “saygı”yla paralel olarak büyümekte.Parti ve devlet yöneticilerinin milyar dolara varan servetleri halkın tepkisini çekiyor. Nitekim kongrede Hu Jintao “Eğer bu konuda başarısız olursak korkarım ki bu önce partinin sonra da devletin yok olmasına sebebiyet verebilir” diyerek konunun vahametini dile getirdi.

Fakat piyasaya saygının artmasıyla bu yolsuzlukların da giderek artması kaçınılmaz.

ekonomisinin “efsane” büyüme rakamlarına dönmesi zor gözüküyor.

Yumuşak güçten sert güce

Kongredeki konuşmasında Hu Jintao, Çin’in son zamanlarda Japonya ile yaşadığı sınır sorunlarına Öte yandan, Çin ekonomisinin büyümesi yavaşlagönderme yaparak deniz kuvvetlerinde güçlü hale maya devam ediyor. 2012’nin üçüncü çeyreğinde gelmeleri gerektiğini söyledi. Hu Jintao, Güney yüzde 7,4 büyüyen Çin ekonomisi büyüme oranı son Çin Denizi ve Afrika’da dolaylı olarak karşı karşıya 3 yılın en düşük seviyesine inmiş durumda. Özellikle geldiği,dikkatini Pasifik’e yöneltmeye çalışan ABD’ye AB ve ABD’den Çin mallarına olan talebin azalması karşı,”Çin uluslararası çatışmaların barışçıl çözümünbüyümenin yavaşlamasına neden oluyor. Diğer yanden yanadır ve güç kullanımına karşıdır” diyerek dış ilişkilerde “yumuşak” söyAB ve ABD ekonomileri “düzelmeden” Çin ekonomisinin lemini kullanmaya devam etti.Diğer yandan “Güçlü “efsane” büyüme rakamlarına dönmesi zor gözüküyor. silahlı kuvvetler daha müreffeh Çin halkı anlamına dan sanayi üretimi, son 8 ayın en yüksek seviyesine gelmektedir” diyerek gerekli “sert” gücü oluşturmaya çıkmış durumda. Bu yüzden devlet iç talebi artırdevam edeceklerini belirtti. mak için kredi faizlerini düşürme kararı aldı. Dünya Güney Çin Denizi’ndeki adalardan kaynaklı Japonya Bankasıda AB ve ABD’deki krizi görmezden gelip, ve Çin arasındaki gerilim ise sürmeye devam ediyor. sanayi üretiminin artmasından ve Çin hükümetinin Aralık ayında Japonya, Çin uçaklarının Güney Çin önlemlerinden etkilenerek, Çin için öngördükleri Denizi’ndeki adaların üzerinden yakın uçuş yaptığı 2013 yılı büyüme oranını yüzde 8,1’den 8,4’e çıkarttı. ve hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle savaş uçaklaYine de AB ve ABD ekonomileri “düzelmeden” Çin

Bilimde dünya gücü olmak! Çin Devriminin 100. yıldönümü olan 2049 yılı hedefi “bilimde ve teknolojide dünya gücü, lider ülke haline gelmek” olan ÇKP, bu kongresinde parti tüzüğüne Marksizm-Leninizm, Mao Zedong Düşüncesi, Deng Xiaoping Teorisi ve “Üç Temsil” düşüncesiyle birlik-

te “Bilimsel Gelişme” teorisini de ekledi. Bilimsel güç olmaya yönelmede en önemli etkenlerden biri de köyden şehre akan emek-gücünün azalması. Köyden şehre akan ucuz emek-gücü sayesinde büyük bir gelişme yaşayan Çin ekonomisi, bu arzın azalması sonucunda büyümede sınıra yaklaştı. Büyümenin devam etmesi için de Parti, emeğin verimliliğinin ve katma değeri-

rını bölgeye gönderdi.Stratejik konumda bulunan ve petrol yatakları açısından önemli olan adalar üzerindeki Çin-Japonya geriliminin artarak devam edeceği görünüyor.

Yenisi eskisini aratır mı?

Politbüro üyelerinin yenilenmesiyle sona eren Kongre’den sonra açıklama yapan Hu Jintao,” Yaşlılar gençlerle değişti” diyerek sürekliliğe işaret etti. Hu Jintao’nun yerine ÇKP Genel Sekreterliği’ne seçilen 59 yaşındaki Xi Jinping ise Batı tarafından memnuniyetle karşılandı. Kamu işletmelerine destek vermesi ve yolsuzluğa karşı söylemleri bakımından “muhafazakâr” bir görüntüsü olsa da Xi Jinping, olası ekonomik daralmada piyasaya daha fazla saygı gösterilmesi gerektiğini belirterek mevcut çizgiden ayrılmayacağını gösterdi. Fakatbu arada Çin işçi ve köylülerinin protesto eylemlerinin sayısı da 1993’te 8700’den 2006’da 90 bine, 2010’da ise 180 bine çıkmış durumda. En son Ningbo halkının, çevre kirliliğine yol açacak olanpetrokimya fabrikasının genişlemesini engellemesi gibi başarılar artıyor. Çinli emekçiler Xi Jinping’e, işinin hiç de kolay olmayacağını gösteriyor. nin artmasına yönelik olarak teknolojik yatırımlara yönelmiş durumda.

Fakat “bilimsel gelişme”den işçi sınıfı pek nasiplenemiyor. En son 24 Kasım’da, Guizhou bölgesindeki bir kömür madeninde patlama meydana geldi ve 18 madenci hayatını kaybetti. Geçen yıl sadece maden ocaklarında yaşanan kazalarda 1973 işçi hayatını kaybetti.

24

Kadın

Siyaset

Engelli kadınların kendi kaderlerini tayin hakkı

Ocak 2013 # 1

Engellilerin yüzde 51’ini oluşturan engelli kadınlar kadınlık sorunlarını engelli olmayan kadınlardan çok daha fazla yaşıyorlar..

Malatya AKP Gençlik Kolları MYK üyesi Melih Birgin’in Twitter hesabından CHP İstanbul Milletvekili Şafak Pavey’e yönelik “Allah bir bacağını almış. Hala küfürden uyanmazsın. Nedir bu inatçılık?” sözleri, tam da engelli kadınlarla ilgili ya-

Melek Bengü Yücel

Pavey’in sosyal konumu kadın olmasının yanında pek de önemli bulunmamıştır. Kişi, bilinçaltındaki “hem kadın, hem engelli” aşağılamasıyla, gönlünce saldırmıştır.

Bu olayda AKP, gerekeni yapmış olmakla birlikte;

de haline gelmiş bu tavırlar değişmeyecek, bu konuda en fazla yarayı da engelli kadınlar alacaktır.

Engelli kadın çevresine bağımlı Engellilerin yüzde 51’ini oluşturan engelli kadınlar kadınlık sorunlarını engelli olmayan kadınlardan çok daha fazla yaşıyorlar. Engel durumuna göre kadın, çevresindekilere daha da bağımlı hale gelebiliyor. Bu durumu oluşturan birçok etmen var; yaşadığı çevre, sosyo-ekonomik durumu, eğitim seviyesi ve toplumumuzdaki aile yapısının aşırı korumacı-baskıcı özelliği gibi…

Bu durum, engelli kadınların yaratıcı, üretici gücünü göz ardı eder. Kadınları pasif, tüketici ve aslında görünmez olmalarının beklendiği bir pozisyona sokar. Kadına yüklenen toplumsal rollerin baskısı, engelli kadınlar üzerinde daha yoğundur. Ayrımcılığa uğramalarının, dışlanmalarının ve görülmek istenmemelerinin sebebi, toplumsal cinsiyet rollerini verildiği gibi oynayamamalarındandır.

zım üzerine düşünürken sarfedildi. Engellilerin, Allah tarafından bu dünyada cezalandırıldığına; engelinin, engelli ve yakınları için bir sınav biçimi olduğuna inanılan bir dünyada yaşıyoruz. Aslında Melih Birginler az sayıda değil. Bu konuda, insanlık sınavından geçemeyecek yüzlercesi, binlercesi var.

Engelli olmanın türü ve derecesine göre getireceği sorunlar; engellinin yaşadığı bölge, eğitim düzeyi ve sosyo-ekonomik konumuna göre farklılıklar gösterir.

Ancak engellinin kadın olması, bu sorunları ikiye katlar. Şafak Pavey’in konumundaki bir erkeğe pek de kolay yöneltilemeyecek bir aşağılama, ona rahatlıkla, en çirkin biçimiyle yöneltilebilmektedir. Şafak

bu tutumunu, engelli olmayan kadın vatandaşına, milletvekiline, öğrencisine, işçisine göstermemektedir. Kadınlık üzerinden, sık sık hükümet yetkilileri ve Başbakan tarafından sarf edilen rencide edici, aşağılayıcı, söz ve davranışları gözlemliyoruz.

Kadınların hak ve özgürlükleri konusunda toplum bilinçlenmedikçe; yargı, yargılamasını hakkıyla yerine getirmedikçe (ki çoğu zaman suçlu ile tam bir gönül bağı varmış gibi kararlar alıyor) ve kadın katillerini, tecavüzcülerini sokaklara salmaya devam ettikçe, kai-

Bu ayrımcılığa, önyargılara sadece engelli kadınlar değil, onların anneleri de maruz kalıyor. Örneğin bir kas hastalığı olan DMD’de (*) anne, bu hastalığın taşıyıcısı olduğundan yaşam boyu suçluluk duygusuyla yaşamak zorunda bırakılıyor. Tüm engel gruplarında engellilerin anneleri özellikle hastalıkların keşfedildiği ilk dönemlerde yoğun bir psikolojik saldırıya uğruyor. Ayrıca engelli çocuklarının bakımı ile de yalnız mücadele veriyor.

Bütün insanlık, toplum ve devletler ne kadar sınıfta kalmış olurlarsa olsunlar; tarih, engellilere çıkarılan engellere rağmen onları aşmayı başarabilmiş kadınların varlığına da tanık oldu, olmaya devam ediyor. (*)Duchenne Muscular Dystrophy: İlerleyici kas güçsüzlüğü hastalığı

Kadın ve erkek engellilerin oranı birbirine yakındır ama çalışan engellilerin büyük çoğunluğu engelli erkeklerdir, bu tesadüf değil tabii ki.

Engelli, kadın, 31 yaşında, sosyoloji mezunu, memur…

Delal halini anlatıyor:

hatta sokakta bana dikilip bakanlarla çok kavga ederdim. “Niye bakıyorsunuz, bu sokaklar sadece sizin mi?” diye. Sonradan alıştım. Ben de onların gözlerinin içine baktım, umursamadım bakışları ve bu şekilde kurtuldum.

Sosyalleşmede ilk aşama evden çıkmak, sokağa çıkmak… Sokağa çıkmadıkça, kalabalığa karışmadıkça sosyalleşemiyorsunuz. Üniversiteyi Van’da okudum.

Van kapalı bir toplum. İlk yıllarımda sokakta bastonumla yürürken çok bakıyorlardı. Rahatsız oluyordum. Mümkün olduğunca az çıkmaya başlamıştım

Kadın ve engelli olmak yaşam karşısında zorlukları katmerleştiriyor çünkü toplum da, aile de bu zorluğu sana yaşatmak için elinden geleni yapıyor. Belki bilinçsizce yapıyor ama yapıyor. Kadın ve erkek engellilerin oranı birbirine yakındır ama çalışan engellilerin büyük çoğunluğu engelli erkeklerdir, bu tesadüf değil tabii ki. Engelli erkeğin gece saat kaçta eve girdiği-

ne kimse bir şey demez. Kadın olunca, engelli kadın olunca basarlar yakıştırmayı.

Engelli kadınlar cinsellik açısından yetersiz görülüyor ve belki çoğumuz da yetersiz olduğumuza inandırılmış durumdayız. Engelli kadınlarla sosyal ilişki kuruluyor; dost olunuyor ama evlilik söz konusu olunca üç kez düşünülüyor. Bunun dindarı da böyle, sosyalisti de böyle! Özellikle de erkek, engelli değilse! Çünkü çocuk doğurma, ona bakma, büyütme, ev temizliği, yemek yapma… Yani evin hizmetini görecek birini arıyorlar. Bu anlamda bence evlilik faydacılık üzerine kuruluyor.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Kadın

AKP’nin kadın düşmanı projeleri

25

Kadına yönelik şiddetle mücadeleyi “fon” alarak proje yapmaya indirgeyen Aile Bakanlığı’nın son dönem projeleri arasında, “KOZA” ve “Beyaz Kurdele” var.

Hikmet Sarıoğlu

Fatma Çelik 13 Aralık günü bir şişe benzin alarak Adana, Celal Bayar Köprülü Kavşağı’na çıktı.

Fatma Çelik kendisine müdahale etmeye çalışan polislere “Eşimden ayrıldım ancak hala peşimi bırakmıyor. Defalarca polise, savcıya gittim, bir çare olmadı.

Bana yaklaşmayın, bana her yaklaştığınızda başıma bir iş geliyor” dedikten sonra kendisini ateşe verdi.

Fatma Çelik’in sözleri çok acı, bir o kadar da 10 yıllık AKP’nin kadınlara yönelik erkek egemen uygulamalarının ironik bir ifadesi. Fatma, her korunma girişiminin ardından eski kocasından dayak yemiş.

Devletin gücünü yasalar yoluyla arkasına alan AKP, kadın bedenine doğrudan saldıran muhafazakar politikalarıyla aileyi güçlendirmeye, ayakta tutmaya çalışmakta. Bunun sonucunda artık günde 5 kadın erkekler tarafından öldürülüyor. Bu sayıya intihar süsü verilmiş kadın cinayetlerini, tacizleri, tecavüzleri ve dayağı eklediğimizde karşımıza tam bir kadın katliamı çıkıyor.

kadının da sorumlu olduğuna ilişkin ifadeler yer alıyor.

Tamamen “bilimsel” Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının “Üreme Sağlığı Yasa Taslağı” ortak çalışması bitmek üzere. Taslakta, kürtajda 10 haftalık süre korunuyor ama kürtaj için başvuran kadınlar önce ikna odasına alınacaklar. Kürtajın riskleri anlatılıp, ceninin kalp atışları dinletilerek psikolojik baskı uygulanacak. Taslağın en vahim uygulamalarından biri de kürtaja karşı olan hekimlere hastayı reddetme hakkını vermesi.

Sağlık Bakanlığı’nca “Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Veri Mahremiyetinin Sağlanması Hakkındaki Yönetmelik Taslağı” adı altında yeni bir proje daha geliştirilmiş. Bu yönetmeliğin Sağlık Bakanlığı’nın tamamen “bilimsel” gerekçesi ardına gizlenerek toplayacağı verilere bir bakalım: 15-49 yaş arası kadınların doğum, düşük türü ve sayıları, kullanılan aile planla-

Aile Bakanlığı’nın kadını aile içinde tutma, koruma ve uyumlaştırma proje ve kampanyaları kadın cinayetlerinin önünü açmaktan başka bir işe yaramıyor.

AKP kadın bedeni üzerinden yürüttüğü “karşı” politikalarla “şiddete karşıyız” argümanını yayarken, kadının aileci politikalara sarılmasını sağlayacak yasal/yasadışı uygulamalarla, kadın düşmanı projelerle kadın kurtuluş hareketinin bu alanda yürüttüğü mücadelenin içini boşaltmaya, kendine içermeye çalışmakta.

Kadına yönelik şiddetle mücadeleyi “fon” alarak proje yapmaya indirgeyen Aile Bakanlığı’nın son dönem projeleri arasında, “KOZA” ve “Beyaz Kurdele” var.

Aile Bakanlığı Koza Projesi’yle 11 ilde “Şiddet mağduru kadın, çocuk ve erkekler” için Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezleri açtı. Buna karşılık her yıl 1000 kadının öldürüldüğü Türkiye’de şiddet gören kadınların sığınabileceği 70 sığınma evi bulunuyor. Bu sığınma evlerinin toplam kapasitesi ise sadece 1800.

KOZA Projesi bir de kitapçık hazırlamış, evde erkek şiddetine maruz kalan kadına dayaktan kaçmanın, daha az dayak yemenin ve sağ kalmanın yollarını öğretiyor!

“Zavallı erkekler” Beyaz Kurdele ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’in deyimiyle “şiddet yanlısı zavallı erkeklerin” yalnızlaştırılacağı bir kampanya. Erkeklere kadınları takip hizmeti sunan Turkcell, Beyaz Kurdele kampanyasının sponsoru!

AKP’li Esenler Belediyesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen “Anne Üniversitesi” projesi ilk mezunlarını veriyor. Kadını anneliğe indirgeyen “üniversite”nin tanıtım broşüründe aile içi şiddetten

ması yöntemi, gebelik tespiti sonuçları, son adet tarihi, medeni hali, alkol-madde-sigara kullanımı, iş meslek, gelir durumu vb. Bu kadar özel bilgi içeren bir uygulamanın kanunla değil de yönetmelikle talep edilmesi genel hukuka ve özel hayatın gizliliğine aykırı. Ama buradan murat edilen ne? Bunun yanıtını yazmama gerek var mı?

“Aileyi değil, kadını koru” AKP iktidarı döneminde kadına yönelik şiddet yüzde 1400 artarken, erkek devlet daha fazla kadın sığınağı için bütçe ayırmak yerine “KOZA”, “Beyaz Kurdele”

Boşanmak isteyen kadın terapiye

Bakanlığın aileyi korumak ve boşanmaların önüne geçmek için geliştirdiği bir diğer proje, ayrılmak isteyen çiftlere hukuki yardımdan önce “terapi” önerisi. Bakanlık ile Ankara Hukuk ve Hayat Derneği arasında imzalanan işbirliği protokolüne göre, dernek üyesi avukatlar hukuki yardım başvurusunda bulunan çiftleri, aile danışmanlığı almaları için Bakanlık tarafından belirlenen merkezlere yönlendirecek. Bakanlık boşanmak isteyenleri bir veri sistemi ile takip edecek ve tabiî ki boşanmaması için ikna etmeye çalışacak. Kadınların boşanmak için savaş verdiği kişiler azmış gibi buna bir de Aile Bakanlığı eklenecek.

ve “Anne Üniversitesi” gibi projelerin reklamına ve istihdamına milyonlarca lira harcıyor. Bakanlığın kadını aile içinde tutma, koruma ve uyumlaştırma proje ve kampanyaları kadın cinayetlerinin önünü açmaktan başka bir işe yaramıyor.

Erkek şiddetini önlemek için hukuksal düzenlemeler kadınlar lehine yeniden gözden geçirilmeden ve yasalar köklü bir biçimde kadınlar lehine değiştirilmeden, yasa uygulayıcıları kadınlar lehine kararlar vermeden; en azından yasal yaptırımların erkek şiddetini önleme konusunda bir işe yaramayacağını biz kadınlar artık biliyoruz.

Biz kadınlar kadına yönelik şiddetin erkek egemen devlete ve cinsiyet eşitsizliğine dayandığı kabul etmeyen uygulamalar, göstermelik yasalar, proje kampanyaları ile kadına yönelik şiddete makyaj yapan bir aile bakanlığı değil, erkek şiddetiyle mücadele iradesine sahip bir kadın bakanlığı istiyoruz.

26

Kadın

Siyaset

Enformel alanda kadın emeği

Ocak 2013 # 1

Ev eksenli çalışma içinde kadınların ev işçisi olarak yoğun biçimde istihdamının temel nedeni kadın emeğinin ucuz emek niteliğinde oluşudur.

Ebru Yıldırım

“Enformel sektör” kavramı, kırdan kente göç edenlerin, formel sektörün kısıtlı iş yaratma kapasitesinden ötürü bu sektörde iş bulamadığı koşullarda, yaşamlarını sürdürmek için yürüttüğü ekonomik faaliyetleri tanımlamak için, 1972 yılında İLO’nun Kenya Raporu’na girmiştir. Başlangıçta geçici olduğu düşünülen enformel alan işleri formel sektöre geçmede bir basamak olarak değerlendirilirken, zamanla alanın kalıcı bir yapıda olduğu genel kabul görmüştür. Bu alandaki işletmelerin temel iki özelliği küçük ölçekli oluşları ve resmi düzenleme ve vergilerden kaçınıyor olmalarıdır. Ancak resmi düzenlemelerden kaçınma temel kriter olarak alındığında, düzenlemelere uymayan orta ve büyük boy işletmeler de enformel alan kapsamında değerlendirilmektedir.

numlarıyla, enformel alanın en yoksullarını oluşturduğunu görmek mümkün.

Enformel faaliyetlerin sermaye tarafından tercih ediliyor olmasının en önemli nedenleri emeğin kayıt dışı olması, sosyal yararlardan yoksun kalması, asgari ücretin altında ücret alması veya toplumun başka türlü izin vermeyeceği koşullarda istihdam edilmesidir. Ayrıca uluslararası piyasalarda rekabet edebilmek için işgücü maliyetlerini düşürme zorunluluğu, birçok imalatçı firmanın enformel alana geçmesine yol açmıştır.

Ev eksenli çalışan kadınlar Ev eksenli çalışma asıl olarak kadın emeğine dayanmaktadır. Ev eksenli çalışma içinde kadınların ev işçisi olarak yoğun biçimde istihdamının temel nedeni kadın emeğinin ucuz emek niteliğinde oluşudur.

kadınların, düşük ücretli, güvencesiz ve düzensiz işlerde, kötü çalışma koşullarına sahip olan ev eksenli çalışmayı da kapsayacak şekilde enformel ekonomik alan faaliyetlerinde artışı sonucu gerçekleştiği belirtilmektedir.

Genellikle genç ve evlenmemiş olan kadınlar, evlendikten ya da doğumdan sonra çalışmak istemeyerek ev içine geri dönmek istemektedirler. Bu nedenle de iş güvenliği, sosyal yardım gibi kıstaslar yerine çalıştıkları sürece ellerine geçen ücret birincil önceliklerini oluşturmaktadır. Böylelikle işverenlerin ücret ve kıdem artışı, sosyal güvenlik, doğum izni gibi yükümlülüklerden kurtulma isteğiyle kadınların çeyiz hazırlamak, belli bir süre aile bütçesine katkıda bulunmak için çalışma istekleri örtüşmektedir.

Ev eksenli çalışmanın kendileri açısından birçok Enformel alan, tarımsal özellikleri ağır basan ve kişi olumsuzluk içermesine rağmen, kadınlar tarafından başına düşen milli gelirin düşük olduğu yoğun bir biçimde tercih edilmesini açıkülkelerde çok daha önemli oranda kendini Ev eksenli çalışma ve yoksulluk ilişkisi kadınlar aleyhine lamak için öne sürülen temel görüş her göstermektedir. Bu bağlamda, bir ülkenin ne kadar bağımlı çocuk sayısının fazlalığı gelişme düzeyinin düşüklüğü ile enformel cinsiyetçi bir özellik taşımaktadır. olsa da, kadın emeğinin ucuz emek olarak alanın büyüklüğü arasında doğrusal bir kabul edilmesi, işverenler tarafından Esasen 1980’li ve 1990’lı yıllar boyunca dünyanın ilişki vardır. Enformel istihdam ile yoksulluk arasınistenilirliğini arttırmakta, bunun yanı sıra ekonomik her yerinde kadınların işgücü piyasasına katılımları daki ilişki ise şu şekilde sınıflandırılabilir: İşveren, zorluklar ve yoksulluk karşısında kadınların hane halartmıştır. Bu gelişim literatürde “işgücünün feminikendi hesabına çalışan, ücretli çalışan, ev işçisi. Bu kı gelirlerine katkıda bulunmak amacıyla bu tür işleri zasyonu” olarak adlandırılmakta ancak bu sürecin, sınıflandırma doğrultusunda bakıldığında kadınların bir yaşam stratejisi olarak benimsemesi, kadınların işgücü piyasasının esnekleşmesi doğrultusunda, ve çocuk işçilerin aile işçisi veya düşük ücretli koformel işgücü piyasalarının aradığı niteliklere sahip olmaması ve kadınlara karşı uygulanan ayrımcılık, çalışmak zorunda olan kadınların, enformel alan kapsamında ev eksenli işleri bir anlamda zorunlu olarak seçtiğini ortaya koymaktadır. Yani ev eksenli çalışma ve yoksulluk ilişkisi kadınlar aleyhine cinsiyetçi bir özellik taşımaktadır.

Ev eksenli çalışma görünür kılınmalı Günümüzde işçi-işveren ilişkilerinin değişen, esnekleşen yapısını dikkate almadyan, dar anlamda işçi tanımını esas alarak yeni ortaya çıkan standart dışı çalışma biçimlerini işçi tanımı dışında bırakan yaklaşımlar, yeni sömürü biçimlerinin ortaya çıkmasına hizmet etmektedir. Ülkemizde son yıllara kadar evde bağımlı statüde çalışanların, işçi olarak kabul edilmemesi, bu alandaki yasal boşluk yanında sosyal politika önlemlerinin tanımlanmamış olmasından kaynaklanmaktadır. Evde çalışanların hukuki korunmasının gündeme gelmesi için, evde çalışmanın bir “istihdam biçimi” olarak kabulü ve evde çalışmanın görünür kılınması gerekir.

Evde çalışmayı işçi sendikalarının da gündemlerine almaları gereklidir, çünkü; evde çalışma düzenli ve tipik istihdam biçimlerine alternatif oluşturmakta ve bazı sektörler için düzenli çalıştırmanın yerini almaktadır. Evde çalışanların hukuki korumalardan yararlanabilmeleri için öncelikle, evde çalışmayı kayıtlı bir üretim ve çalışma biçimi haline getirmek gerekmektedir.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Emek

Ekonomi büyüyor, asgari ücret yerinde sayıyor

27

Asgari ücret, 34 TL artışla 774 TL olarak belirlendi. Ekonominin son 34 yılda 3,7 kat büyümesine karşılık asgari ücret yalnızca yüzde 9 arttı Yasemin Çelik

2013 yılında Türkiye’de çalışan kesimin büyük çoğunluğunun kaderini belirleyecek olan asgari ücret sonunda belirlendi. 15 kişiden oluşan bir komisyon ile yaklaşık 20 milyon insanın yaşam düzeyini direkt olarak ilgilendiren asgari ücrete, hükümetin 3+3’lük ilk zam önerisine karşılık, sendikaların talebi ise en düşük memur maaşı dikkate alınarak bir oran belirlenmesi yönünde oldu. 2012 yılında emekçilerin yarattıkları değer karşılığında alabildikleri asgari ücret net 739 TL idi. Asgari ücret belirleme komisyonu toplantısının ardından yapılan zam oranı ilk altı ay için yüzde 4,1, sonraki altı ay için ise yüzde 4,4 olarak açıklandı. Bu da emekçilerin ücretlerinde 34 liralık bir artışa denk gelerek, önceden 739 TL olan asgari ücretin 774 TL olarak belirlendi. Ekonominin son 34 yılda 3,7 kat büyümesine karşılık asgari ücret yalnızca yüzde 9 arttı. Oysa DİSK; yeni zam oranının emekçilerin kış aylarında yapacağı ısınma giderlerindeki zamlara bile denk düşmediğini açıkladı. Buna göre her bir asgari ücretli yeni zam ile birlikte eline geçen 34 TL ile yalnızca 34 simit, 1,3 kilo kıyma, 3,5 kilo peynir alabilecek duruma gelmiştir. Çalışma Bakanı Faruk Çelik yapılan zammı; “asgari ücret son on yıllık dönemde kümülatif olarak yüzde 301 arttı. Bu artış net olarak yüzde 65’e denk gelmektedir. On yıldır asgari ücretli de dahil olmak üzere hiçbir çalışanı enflasyona ezdirmedik. Ayrıca bu tutar en az düzeydir, biz kimse daha çok ücret vermesin demiyoruz” diyerek emekçilere yapılan simit zammını savundu.

Buna karşılık Türk-İş Genel Sekreteri Ramazan Ağır zam oranının oy çokluğu ile belirlenmediğini belirterek “yeni zamlar devlete ve sermayeye hayırlı olsun” diyerek sürece tepki gösterdi.

TUİK: Asgari ücret en az 1025 TL olmalı Devletin kendi İstatistik Kurumu olan TÜİK’in hazırladığı raporda asgari ücretin en az 1025 TL olması öngörülmüştü. Ancak TÜİK’in açıkladığı miktara rağmen, hükümetin belirlediği zam tutarı yine her yıl olduğu gibi açlık ve yoksulluk sınırının altında kaldı. Öte yandan işveren temsilcilerinin, TÜİK raporuna yönelik açıklaması ise; bu rakamın TÜİK tarafından en ağır koşullarda çalışan işçi için belirlendiği ve bunun tüm işçileri kapsamasının mümkün olmadığı yönünde oldu. Gerekçe olarak ise başbakanın büyüyen ekonomimize dair yorumları bir kenara itilerek ülkede hala krizin etkilerinin sürdüğü, emekçilerin biraz daha insaflı olması gerektiği yönünde oldu. Türk-İş, asgari ücretli bekâr bir işçinin, her ay devlete 53,43 lira gelir vergisi ödediğine işaret ederek, bu verginin teşvik uygulamasıyla asgari ücretli işçi çalıştıran işverene 47,03 lira olarak geri döndüğünü bildirdi.# 3,5 kat büyüyen ekonomiden emekçilerin payına düşen 34 TL ise cebimizden çalınarak sermayeye aktarılan

kaynağın büyüklüğü konusunda oldukça net bir fikir sahibi olmamızı sağlamaktadır.

DİSK:“Asgari ücret ile bir aile insani düzeyde ancak bir hafta yaşayabilir” DİSK’in, açlık ve yoksulluk sınırı verilerine dayanarak yaptığı bir araştırmanın sonuçlarına göre#; sağlıklı beslenmek için yetişkin bir kadının yapması gereken günlük harcama tutarı 8,69 TL olurken, bu rakam yetişkin bir erkek için 8,95 TL, 15-19 yaş erkek çocuk

mal ve hizmetler için 113 TL# olmaktadır. Ancak; bu rakamlar değil 2013 yılının, 2012 yılında belirlenen açlık ve yoksulluk sınırlarının bile altındadır. Bununla birlikte yapılan araştırmalara göre verilen asgari ücret ile bir aile ayı yalnızca ilk haftası insani bir yaşam sürebilmekte kalan üç hafta boyunca ise yoksulluk hatta açlık sınırının altında bir para ile borç içinde geçinme savaşı vermektedir.

Kapitalist birikimin yoğunlaştığı ve yaşam pratiklerinin karmaşıklaştığı günümüzde asgari ücret

Günümüzde asgari ücret mücadelesi, en temel umudu da en zor sınavı da içinde barındıran, emekçilerin adaletsiz sisteme karşı, dünyanın ihtiyarlayıp günahlarını çıkarma yaşını beklemeden vermesi gereken esas yaşam kavgasıdır. için 9,49 TL, 4-6 yaş bir kız çocuğu için 6,59 TL olarak tespit edilmiştir. Buna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken günlük gıda harcaması 33,71 TL# olmaktadır. Aynı hesaplamaya göre dört kişilik ailenin sağlıklı beslenmek ve insanca yaşayabilmek için yapması gereken asgari harcama tutarı ise aylık 3197 TL’dir. Söz konusu ailenin gereksinimlerini karşılamasında “gıda, içecek vb.” için ayırması gereken tutar 1011, giyim ve ayakkabı için ayırması gereken tutar 200 TL’dir. Diğer harcama kalemleri ve ayrılması gereken tutarlar ise şöyledir: kira, su, elektrik vb. için 904, mobilya, ev bakımı vb. için 183, sağlık için 71, ulaştırma için 312, haberleşme için 137, eğlence ve kültür hizmetleri için 70, eğitim için 63, lokanta, yemek, otel vb. için 133, çeşitli

mücadelesi, en temel umudu da en zor sınavı da içinde barındıran, emekçilerin adaletsiz sisteme karşı, dünyanın ihtiyarlayıp günahlarını çıkarma yaşını beklemeden vermesi gereken esas yaşam kavgasıdır.

Emekçilerin görüp görülmediği, konuşup işitilmediği, yaratıp fark edilmediği bu şartlar altında daha fazla sessiz kalmaması, yaşamayı beğenmediği bu hayatı değiştirmenin yalnızca kendi istek ve iradesine bağlı olduğunun farkına varması ve bir an önce harekete geçmesi gerekmektedir. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=Radi kalDetayV3&ArticleID=1113796&CategoryID=80 http://www.disk.org.tr/default asp?Page=Content&ContentId=1275

28

Siyaset

Emek

Bedaş’ta direniş kazandı

Ocak 2013 # 1

Biz aslında direnişi çevremizde bulunan eşimiz, dostumuz, arkadaşımız ve yoldaşlarımızla dayanışma içinde olarak kazandık.

Röportaj: Feray Mertoğlu

Bedaş işçileri neden bunca ay direnişteydi? Ne talep ediyorlardı?

Alişan DOĞAN: Maaşlarımızın zamanında ödenmemesi, eksik ödenmesi, bir sonraki ihaleden sonra işimize devam edip edemeyeceğimizin bir garantisinin olmaması, abonelerle yaşanan her türlü olumsuzluğa muhatap olmamız, yapılan elektrik zamlarından sonra abonelerin tepkisiyle karşı karşıya kalmak... Keyfi işten çıkarılmalar, daha az eleman daha çok iş…Hangi birini sayayım? Sahada yaşanan her tür problemi kendimiz gidermek zorunda kalıyorduk. Yaşanan herhangi bir sorunda haklı da olsak, kurum “müşteri haklıdır” felsefesiyle personeli azarlayıp, bir sonraki sefere hakkını fes edeceği tehdidinde bulunuyordu.

Taleplerimiz karşılanmayacak talepler değildi.

Maaşlarımızın sürekli geciktirilerek değil zamanında ve eksiksiz ödenmesini istedik. İş güvencemizin sağlanması, her ihaleden sonra işveren değiştiğinde işimizin devamlılığının olup olmayacağının endişesinin ortadan kaldırılmasıydı. Ana işverenin taşeron firmayla yapmış olduğu sözleşmeye uyulması, hak gasplarımızın giderilmesi esas taleplerimizdi. Özcan YILMAZ: Taşeron firma çalıştırdığı bizlere, üvey evlat muamelesi yapıyordu. Eksik eleman, eksik maaşla çalıştırdıkları yetmiyormuş gibi, çalışma materyallerini işçinin kendisinin temin etmesi isteniyordu. Örneğin pil, optik okuyucu gibi birçok şeyi almakla yükümlüydük. İhale şartnamesine göre 36 işçinin çalışması gerekiyorken bir bilgisayar operatörü ve bir koordinatör dışında, geriye kalan 34 kişinin sayaç okumada çalışması gerekirken, 22 - 27 işçi ile çalışıyorduk. Bu durumda gün içinde 700-800 abone faturalandırıyorduk. Bu, Bedaş işçisinin isyanını direnişe dönüştürdü. Biz işçiler şartlarımızı normale döndürmek için örgütlenmemizin gerekliliğini fark edip Enerji Sen ile birlikte yola çıktık. Hem sendikal örgütlülüğümüzü sağlamak hem de Türkiye enerji iş kolunda işçilerin örgütlülüğünü sağlayarak özelleştirmeye ve güvencesizleştirilmeye karşı bir duruşu örgütlemek için yola çıktık.

Direnişe kaç kişiyle başladınız? Süreç içerisinde artma- eksilme oldu mu? Özcan YILMAZ: Direnişe sayaç okuma bölümünden 116 kişiyle başladık. İlk hafta da müzakereler sonuç vermeyince 29 Mayıs’ta direniş çadırını Bedaş Genel Müdürlüğünün önüne kurduk. Direnişin ilk günlerinde kalabalıktık. İşçilerin tamamı geliyordu. Süreç ilerledikçe, kamuoyu yaratmak işçilere moral ve motivasyon katmak için Boğaziçi köprü eylemini gerçekleştirdik. Bu eylem direnişimizin duyulmasını sağladı, biz işçilere de heyecan kattı. Zaman ilerledikçe bu işin esas omuzlayanları dışında artmalar ve eksilmeler oldu. 24 saat çadır nöbetleri, cuma yürüyüşleri hep devam etti.

Sendikanızın tavrı nasıldı?

Alişan DOĞAN: Direnişe başlarken, yürütürken, sonlandırdığımız güne kadar, tüm karar süreçlerinde bizler de yer aldık. Yaptığımız eylem ve etkinliklerde sendika yöneticilerimiz hep yanımızdaydı. Direnişimizin başarıya ulaşması için kararlarımızı, oluşturduğumuz işçi meclislerinde alıyorduk.

Süreç içerisinde zaman zaman işverenle görüşmelere işyeri temsilcileriyle birlikte gidiliyordu. Karşılıklı güven ilişkileri içerisinde direnişi sendikamızla birlikte yönettik ve başardık.

Kamuoyundan destek gördünüz mü?

Alişan DOĞAN: Dayanışma olmadan direniş kazanılamaz. Özgür basın emekçileri direnişimizi haberlerine taşımasaydı eksik olurdu. Her cuma yürüyüşümüze destek veren, basın açıklamalarımıza katılan sosyalist çevrelerin ve demokratik kitle örgütlerinin yanımızda olduklarını belirtmeleri bize moral oldu. Kimi sosyal demokrat belediyelerin suyumuzu, kumanyalarımızı getirmesi, yine işçi sınıfının mücadelesinin dayanışmayla Hem sendikal örgütlülüğümüzü sağlamak hem de Türtaçlanacağının bilinciyle kikiye enerji iş kolunda işçilerin örgütlülüğünü sağlayarak şisel ve grupsal ziyaretlerde özelleştirmeye ve güvencesizleştirilmeye karşı bir duruşu bulunan, dayanışma kumbaramıza paralar atan ve örgütlemek için yola çıktık. elinde çayı, şekeriyle gelen dostlarımızın yaptıklarını mıştık. Dolayısıyla hukuksal süreç hala devam ediyor. azımsamak olmaz. Şarkıları, 208 gün direnişte çalışmadan borçlandık mağdur türküleri ve halaylarıyla yanımızda olan sanatçı dostedildik. Mağduriyetimizin giderilmesi için davamızın larımızı unutamayız. Biz aslında direnişi çevremizde takipçisi olacağız. bulunan eşimiz, dostumuz, arkadaşımız ve yoldaşlarımızla dayanışma içinde olarak kazandık.

Direniş süreci sizlerde nasıl bir değişim sağladı?

Eylemlerinizin hukuksal kazanım üzerinde etkisi oldu mu? Neler söyleyebilirsiniz?

Kemal DALVEREN: İşe geri alınmamız bizim için kazanımdır. Ayrıca direnişimiz devam ederken taşeronda çalışan arkadaşlarımızın maaşları zamanında ve eksiksiz ödenmeye başlamıştı. Ana işveren Bedaş, taşeron firmayla yaptığı şartnamede işçilerin hak kaybına uğramaması için taşeron firmanın denetlenmesini sağladı. İşten atıldığımızda Bedaş’a dava aç-

Zafer GÜLÇİÇEK: Ben daha önceleri böyle bir mücadele içinde hiç bulunmadım. İlk defa hak mücadelesinde bulunuyorum. Hakların sokakta direnerek kazanılacağını öğrendim. Bu direniş bana çok şey öğretti. İki bayramı direniş çadırında geçirdik. Çocuklarımla birlikte yürüyüşlere katıldım. Direnişi videodan izlediğimde kendimle bir kez daha gurur duydum. İşçiler birleşerek savaşmadıkça hakların kazanılmayacağını öğrendim.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Emek

Sınıfsal öfke ve kinin birikimi: enerji sıkışması

İşçi direnişlerinin yeni karakteri

29

Türkiye işçi sınıfı kendi özgünlüğünde, farklı bir düzlemde hareketli bir döneme girdi. İşçi sınıfı son 20 yılın en hareketli dönemini yaşıyor.

Volkan Yaraşır

Kapitalizmin yapısal krizi, küresel düzeyde sınıfsal antagonizmayı şiddetlendirdi. Özellikle kıta Avrupa’sı başta olmak üzere dünyanın birçok coğrafyasında büyük sınıf ve kitle hareketleri yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Genel grev senkronları, sektörel grevler, yaygın direnişler, meydan işgalleri, büyük toplumsal gösteriler, yol ve parlamento blokajları küresel bir boyut kazandı. Son yarım yüzyılın en büyük kitle mobilizasyonunu yaşıyoruz.Küresel düzeyde yaşanan bu büyük sınıf ve kitle hareketlerine karşılık Türkiye’de benzer gelişmeler yaşanmadı.

Yaygın lokal direnişler Türkiye işçi sınıfı kendi özgünlüğünde, farklı bir düzlemde hareketli bir döneme girdi. İşçi sınıfı son 20 yılın en hareketli dönemini yaşıyor. Kapitalist krizin yarattığı yıkıcı sonuçlar sınıfsal öfke ve kini tetikledi. İşçi sınıfı ontolojik bir yönelimle harekete geçti. İşyeri kapatmaları, işsizlik tehdidi, düşük ücret politikaları, ağır ve yoğun çalışma koşulları, geleceksizlik sınıfın örgütlenme ihtiyacını yakıcı olarak hissetmesine yol açtı. İçgüdüsel olarak farklı örgütlenme çabalarında bulundu. Bu adımların ağırlığı sendikal yönelimiydi.

Sendikal yapıların olumsuz imajları ve zafiyetlerine rağmen bu yönelim, her şeyden önce tehlikenin farkına varma haliydi ve her şeye rağmen örgütlenme ihtiyacının dışa vurumuydu. Ayrıca işçi sınıfı çeşitli taban örgütlenmeleri aracılığıyla kolektif duruş sergilemeye ve kendini korumaya çalıştı.

Sermaye sınıfın refleksel ve hızla örgütlenme çabalarına karşı acımasız bir tutum aldı. Sınıfa açıkça ve şiddetle saldırdı. Yoğun işten atılmalar yaşandı.

Sermayenin sendikasızlaştırma, işsizleştirme, hak gaspı, yoksullaştırma politikaları lokal eylemlerin temel nedenini oluşturdu. Hemen hemen her havzada ve her sektörde lokal eylemler gerçekleşti. Bazı havzalarda aynı dönem içinde birkaç işyeri eylemi görüldü. Ağırlıkta uzun süren, İstanbul merkezli bu eylemler, birbirini tetikleyici, besleyici ve geliştirici bir işlev gördü. (Hey Tekstil, Togo, Ontex, Marmaray, UPS, Maltepe Taşeron İşçileri, İzmir Taşeron İşçileri, Mersin Liman İşçileri, Safranoğlu, Bedaş, Cerrahpaşa ve birçok diğer direnişler gibi.) Bunun yanında bazı işyerlerinde olağanüstü ağır çalışma koşulları, işverenin uyguladığı şiddet, son derece düşük ücret ve hak gaspları sınıfın öfke patlamalarını beraberinde getirdi. Yine sistemli işten atmalar, işyeri kapatmaları özellikle tersanelerde (son yıllarda ölümlerle birlikte yaygın direnişler yaşandı) ve tekstil sektöründe en temel haklar için birçok eylem gerçekleşti (Meha Tekstil, Rosateks gibi). İşçi sınıfı bu direniş ve eylem-

lerle varlığını ve geleceğini korumaya çalıştı.

Yer yer gerçekleşen (Sinter, Gürsaş gibi) fabrika işgal eylemleri sınıfın öz güvenini pekiştirdi. Bu eylem tarzı – birçok yetersizliğine rağmen – sınıfsal öfke ve kini en net açığa çıkaran pratikler olarak önem taşıdı.

Sınıfla devlet güçlerinin karşı karşıya gelmesi, işçiler tarafından sermaye ve devlet ilişkisinin çarpıcı bir şekilde kavranmasına yol açtı.

Bireysel direnişler, model kimlikler: Kadın işçilerin yıkıcı gücü Yeni dönemde dikkat çeken ve bir düzeyde yaygınlık gösteren eylem tarzlarından biri, bireysel işçi dire-

cadeleci ruhu, pes etmemezliği ve dava kadını olmasıyla sınıf mücadelesinde taşıyıcı bir güç olduklarını ortaya koydu. Bu kadınlar bir model kimlik olarak iz bıraktı. Örnek oldu ve yol gösterdiler.

Kent grevleri olasılığı: Bosch pratiği ve Gaziantep tekstil işçileri fiili grevi Lokal eylem ve direnişlerin yaygın bir karakter göstermesi, aynı zamanda bireysel işçi direnişlerinin hızla artması, sendikal örgütlenme arayışının yoğunlaşması, spontane eylemlerin dikkat çekici şekilde gelişmesi işçi havzalarında biriken sınıfsal öfke ve

Yeni dönemde dikkat çeken ve bir düzeyde yaygınlık gösteren eylem tarzlarından biri, bireysel işçi direnişleri oldu. Bu eylemler dönemin en etkili eylem biçimleri olarak dikkat çekti. Özellikle eylemlerin kadın işçiler tarafından inatla, kararlılıkla ve militanca sürdürülmesi çarpıcı sonuçlar yarattı. nişleri oldu. Fabrikalarda ya da işyerlerinde sınıfsal kutuplaşmayı en konsantre biçimde yaşayan işçi ve işçi önderleriyle gerçekleşen bu eylemler (hemen akla gelen Emine Aslan, Saliha Gümüş, Gülistan Kobatan, Cansel Malatyalı, Aynur Çamalan, Didem Sorhun, Türkan Albayrak, Zeynel Kızılaslan, Muharrem Subaşı) dönemin en etkili eylem biçimleri olarak dikkat çekti. Özellikle eylemlerin kadın işçiler tarafından inatla, kararlılıkla ve militanca sürdürülmesi çarpıcı sonuçlar yarattı. Bireysel direnişler sınıf mücadelesinde kadın işçilerin rolünü ortaya koydu. Kadına kapitalist sistemin yüklediği toplumsal rol ve patriarkanın yok ediciliği ve sistemin rasyonalizasyonundaki işlevi bu eylemlerle altüst oldu. Kadın işçiler mücadeleye geç katılan ama katıldığında, kararlılığı, radikalliği, mü-

kinin boyutunu göstermektedir.

Bugün her havza giderek patlamaya hazır bir volkana dönüşüyor.

Bu durum özellikle Bursa’da Bosch sürecinde ve son olarak Gaziantep’te tekstil işçilerinin fiili grevlerinde hissedildi.

Her iki eylem ve hareketlilik gerçekleştiği kentlerde muazzam olanakların ve gelişmelerin önünü açabilirdi. Ama süreci derinleştirecek, katalizör rolü oynayacak ve uzun süreli bir sınıf çalışmasının ürünü olarak eylemleri havzaya yayabilecek örgütsel olanakların ve perspektifin olmamasından dolayı eylemler dar sınırlara hapsoldu. Bunu işçilerin değil, devrimci siyasal öznelerin yapabileceği unutulmamalıdır.

30

Emek

Siyaset

Şişecam işçisi işine sahip çıkmak için direnişte

Ocak 2013 # 1

sokağa atılıyor. İşveren tarafından hukuken işyerinin kapandığı savunuluyor ve işyerinin kapandığı iddiası ile işçilerin haklarına el konmaya çalışılıyor. Oysa fiilen işyerinin kapanması değil, taşınması söz konusu. İşçilerin talebi yasal haklarının geri verilmesi ve yatay geçiş hakkının tanınması; Şişecam işçisi, taşınmayı dahi kabullenerek güvenceleri ile birlikte Şişecam’da çalışmaya devam etmek istiyor; ancak işvereni işçileri işten çıkarıp; daha düşük ücretle ve güvencesiz olarak Eskişehir’de yeniden işe alınmaları suretiyle çalışmalarını dayatıyor.

İstanbul Topkapı’da 40 yıldır üretim yapan Şişecam fabrikasının Eskişehir’e taşınması üzerine işsiz kalan cam işçilerinin fabrikadaki direnişi devam ediyor. Şişecam’a ait Anadolu Cam Sanayi Topkapı Fabrikası’nın işçileri; fabrikanın kapatılacağını duyduklarından itibaren eylemdeler. İşçiler kapatılma haberini alınca fabrikayı terk etmeme kararını alıyorlar.

Yeni yıla dahi aileleriyle kapatılan fabrikada direnişte giriyorlar. Fabrikayı terk etmeyen Şişecam işçileri 5 Ocak’ta direnişlerinin 9. gününe polis ablukasında uyanıyor. Ancak polisin saldırı tehditleri işçilerin direnişiyle boşa düşürülüyor.

1924’te İş Bankası’na bağlı bir kuruluş olarak kurulan Şişecam, cam üretiminde dünyanın en büyük şirketlerinden biri. Her dönem yüksek üretkenliğe sahip olan Şişecam; 1980 sonrası ihracata dayalı sanayileşme politikaları ve sermayenin uluslararasılaşması süreçlerine dahil olarak kârlılığını muazzam derecede artırıyor. Üretiminin yüzde 34’ünü yurtdışında gerçekleştiriyor. 140 ülkeye ihracat yapıyor. Dokuz ülkede 18 bin işçi Şişecam fabrikalarında çalışıyor. Şişecam, 40 yıllık Topkapı fabrikasını kapatırken; üretiminin önemli bir kısmını emek-gücünün daha ucuza bulunduğu Mısır, Gürcistan, Rusya, Bulgaristan gibi ülkelere kaydırıyor.

Şişecam’a ait Anadolu Cam Sanayi Topkapı fabrikası, 1969 yılından buyana faaliyet sürdüren Şişecam’ın en eski fabrikalarından biridir. Fabrika, cam ambalaj malzemeleri üretimi yapıyor. Şişecam yönetimi 31 Aralık 2012 günü fabrikanın kapatılacağını ve Eskişehir’e taşınacağını söylüyor. Fabrikada, 444’ü Kristal-İş üyesi olan 572 işçi çalışmaktadır. Topkapı işçilerinin çoğu uzun yıllardır bu fabrikada çalışıyor, işçilerin kıdem ortalaması on sekiz yıl. Yıllarını Şişecam’a vermiş Topkapı işçisi, çalışma hayatını mevcut haklarıyla Şişecam’a bağlı fabrikalarda sürdürmek istiyor. Şişecam işvereni; fabrikanın taşınmasını fırsata çeviriyor; makineler Eskişehir’e taşınırken işçiler

İstanbul işçi sağlığı ve iş güvenliği meclisinin aylık raporuna göre Aralık ayında en az 76, 2012 yılında ise en az 878 işçi çalışırken can verdi. 2012 yılında inşaat, tarım, enerji ve maden sektörleri yangın yeri oldu. En fazla iş cinayetinin yaşandığı kent ise İstanbul’du!

ILO: Dünyada verimlilik artıyor, ücretler azalıyor Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından “Küresel Ücret Raporu 2012-13” açıklandı. Rapor; ücretlerin bölgesel farklılıklarını/eğilimlerini ve ekonomik krizden nasıl etkilendiklerini konu ediniyor. Raporda, ücret artışları ile verimlilik arasındaki farkın giderek artışına, alt ve üst gelir grupları arasındaki uçuruma dikkat çekiliyor. Ulusal gelirden sermayenin aldığı payın arttığı, buna karşın işçi ücretlerinin payının azaldığı tespit ediliyor.

Reel ücret artışlarının 2008 krizi öncesi döneme göre oldukça düşük olduğu tespiti yapılıyor. Kriz öncesi dönem olarak ifade edilen 2007’de dünya genelindeki reel ücret artışı ortalama yüzde 3 olmuşken 20082011 arası 4 yıllık dönemde yıllık ortalama 1,4 artış göstermiş.

Kriz döneminde Orta Asya, Güney Amerika, Doğu Avrupa’da ücretler artış gösterirken, daha gelişkin ekonomilerde ve Ortadoğu’da azalma görüldüğü belirtiliyor. Özellikle Rusya’da reel ücretlerin 1990’lardaki değerinin yüzde 40 aşağısına düşmüş durumda olduğu tespit ediliyor. Kriz koşularında “işçi giderlerinin” düşürülmesine rağmen ekonomik durgunluğun önlenemediği ve bütçe açıklarının devam ettiği rapor edilmiş. Düşük ücretler sonucu toplam talebin azalmasına karşı kolay kredi ve ihracat fazlası yaratma gibi önlemler alınmaya çalışıldığı ifade ediliyor.

ILO’nun hazırladığı “Küresel Ücret Raporu 2012-13”te, ücret artışları ile verimlilik arasındaki farkın giderek artışına, alt ve üst gelir grupları arasındaki uçuruma dikkat çekiliyor. Ulusal gelirden sermayenin aldığı payın arttığı, buna karşın işçi ücretlerinin payının azaldığı tespit ediliyor.

“Gelişmekte olan ekonomilerde” ücretlerde artış olurken (payın düşmesine rağmen), ücret düzeyleri arasındaki farkın daha da arttığı tespit ediliyor. Örneğin imalat sektöründeki bir işçinin bir saatlik ücretinin Filipinlerde 1,4 dolar, Brezilya’da 5,4, Yunanistan’da 13, Danimarka’da 34,8 dolar düzeyinde olduğu rapor edilmiş.

1999 ile 2011 arasında ortalama emek gücü verimliliğinin ortalama ücretlerin iki katı arttığı tespit

edilirken; “küresel yönelimin” milli gelirin dağılımında/paylaşımında değişime yol açtığı; emeğin payı azalırken, sermayenin payının arttığı ifade ediliyor. İşçi gelirlerinin azalması; teknolojik gelişmeye, finansal piyasalarının genişlemesine, küresel ticarete ve sendikal yoğunluğun azalmasıyla birlikte işçi sınıfının pazarlık gücünün aşındırılmasına bağlanıyor. Buna sebep olan en büyük rolün de finansal küreselleşme olduğu belirtiliyor.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Emek

Bir rüyanın sonu: İşsiz üniversite mezunları

31

TUİK raporlarına göre beş yüz bin üniversite mezunu işsiz durumda. Bu üniversite mezunlarının yüzde 30’una denk geliyor. Üniversiteli işsizlerin oranı, Türkiye’deki yüzde 11 düzeyindeki işsizlik oranın nerdeyse üç katı.

Eser Sandıkçı

Türkiye’de “çoğunluk” için, okul öncesi eğitimden liseye kadar bütün eğitim süreci üniversite kazanma hedefine ulaşmak üzerine kurgulanmaktadır. İlkokul seçiminden, seviye berlirleme sınavlarına(sbs) hazırlık sürecine ve buna bağlı yüksek puanlı bir liseye yerleşme çabasına, ygs- lys hazırlık aşamasında dershanelere ve özel derslere ayrılan emek, zaman ve paraya, bütün bu süreç bir üniversiteye yerleşmek adına. Üniversite eğitimi görmeye yönelik bu yoğunlaşmış isteğinin arkasında da; felsefi ve evrensel bir bakış açısına sahip olma ve bilimsel üretimde bulunma isteğinin yakıcı heyecanı ve coşkusu yatmıyor ne yazık bu “çoğunluğun” ağırlıklı bir çoğunluğu için. Üniversiteye girme nedenleri üzerine yapılan araştırmalarda; bir meslek ve iş sahibi olmak öncelikli neden olarak sunuluyor. Üniversitenin asli görevi meslek ve iş edindirmek midir tartışmasını bir yana bırakarak; çoğunluk’un üniversite eğitimi görmek isteme nedenlerinin- bir iş ve mesleğe sahip olmanın-; kapitalist üretim ilişkilerinin geldiği aşamada içinde yaşadığımız toplumsal yapıda bir karşılığı var mıdır; buna bakmak gerektiğini düşünüyorum.

sermaye gruplarına ciddi bir birikim sağlamaları söz konusudur. Türkiye’de 2012 itibariyle faaliyet gösteren 61 vakıf üniversitesinin toplam cirosu 633 milyon TL’dir. Taşrada ardı ardına açılan onlarca üniversitenin ve ilçelere yayılmış yüzlerce fakültenin; bulunduğu bölgenin ekonomik yaşamında benzer bir etkisi söz konusudur. Öğrencilerin barınma ve beslenme giderleri üzerinden ciddi bir kaynak aktarılmaktadır. Üniversitelerin öğrencilere iş sağlamak gibi bir amacı yoktur ancak sermayeye birikim sağlamak gibi bir

azaltılması, çalışma saatlerinin uzaması gibi uygulamaların artmasını sağlıyor. Üniversiteli İşsizlerin Örgütlenmesi Üniversiteli işsizliğin artışı ile birlikte; üniversiteli işsizlerin örgütlenme deneyimlerini de görüyoruz.

Atanamayan öğretmenlerin çeşitli örgütlenme deneyimleri, işsiz mühendislerin TMMOB bünyesinde örgütlenmesi, Plaza Eylem Platformu, Çağrı Merkezi Çalışanları, 50/D li akademisyenlerin örgütlenme

Üniversiteli işsiz sayısı; “üniversite rüyası” nın kabusla sona erdiğini göstermiyor mu? TUİK raporlarına göre beş yüz bin üniversite mezunu işsiz durumda. Bu, üniversite mezunlarının yüzde 30’una denk geliyor.

AKP Neden Üniversiteleri ve Kontenjanlarını Artırıyor?

Başbakan Erdoğan “her üniversite mezunu iş bulacak diye bir şey yok” diyor. İktidarın ağzından iş bulmak ve üniversite okumak arasında doğrudan bir bağlantı aranmaması gerektiğini duyuyoruz . Ancak neden üniversite eğitimi gerekiyor, bu konuda da bir şey söylemiyor. Üniversite eğitiminin neden gerekli olduğunu açıklamasa da üniversite eğitimi görenlerin sayısını artırmaya yönelik ciddi politikaları hayata geçiriyor. AKP iktidarı süresince üniversite sayısı yüzde 150’ye yakın bir artışla 73’ten 186’ya çıkartılıyor; buna ek olarak üniversitelerin mevcut kontenjanları her yıl artırılıyor. Anadolu’da üniversite olmayan il ve ilçe istisna haline gelmiş durumda. Bütün bu uygulamalarla birlikte 2000 yılında 1.5 milyon olan üniversitede eğitim gören öğrenci sayısının 2012’de 4.4 milyona yükseldiğini görüyoruz.

“Her üniversite mezunu iş bulamayacaksa”; üniversitede eğitim görenlerin sayısını artırmaya yönelik politikalar neden hayata geçiriliyor? Başbakan tersini iddia etse de; toplumun genelinde üniversitenin iş ve meslek edindirmeyi sağladığı yönündeki güçlü inanış devam ediyor. Başbakanın söylemine rağmen sermaye ve iktidar esasen üniversitelerin işlevine yönelik bu yaygın anlayışın yeniden üretilmesini sağlıyor. Üniversitelerin yaygınlaşması; neo liberalizmle birlikte eğitimin kendisinin bir meta haline gelmesi sürecinin parçasıdır. Vakıf üniversiteleri aracılığıyla

işlevi söz konusudur. “Üniversite Rüyası”nın Sonu Üniversiteli işsiz sayısı; “üniversite rüyası” nın kabusla sona erdiğini göstermiyor mu? TUİK raporlarına göre beş yüz bin üniversite mezunu işsiz durumda.

Bu üniversite mezunlarının yüzde 30’una denk geliyor. Üniversiteli işsizlerin oranı, Türkiye’deki yüzde 11 düzeyindeki işsizlik oranın nerdeyse üç katı. Üniversite mezunlarındaki işsizlik; toplumsal cinsiyete göre de farklılaşıyor. Kadınların istihdam edilmede yaşadığı güçlükler, üniversite okumakla birlikte değişmiyor. Üniversite mezunu erkeklerde işsizlik oranı yüzde 24, iken kadınlarda yüzde 35.6 düzeyinde ciddi bir farklılık gösteriyor. Üniversite mezunlarının işsizlik oranlarındaki yükseklik; çalışma koşullarındaki güvencesizliği de beraberinde getiriyor. İşsizlik tehdidinin büyümesi; ücretlerde düşmeyi, işten çıkarma, sosyal hakların

modelleri; hem işsiz hem de işsizlik tehdidi altında çalışan güvencesiz üniversite mezunlarının örgütlenme deneyimlerine örnek olarak verilebilir.

Görünen o ki kapitalizmin yapısal bir özelliği haline gelen işsizlik; eğitim, meslek, tecrübe ayırt etmeden tüm çalışanların karşısındaki en büyük tehdit olarak yaygınlaşıyor. İşsizlik tehdidi; güvencesiz çalışmayı da beraberinde yaygınlaştırıyor. Kapitalizmin bütüncül saldırısı; işsiz, çalışan, üniversite mezunu olan olmayan bütün çalışanların ortak mücadelesini de zorunlu kılıyor.

Kaynakça Tanıl Bora, vd, Boşuna mı Okuduk: Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği, İletişim, 2011.

TUİK, İstatistiklerle Gençlik, 2011. http://www.dogrutercih.com/dosya/2012/ozel-dosyalar/DogruTercih_Ozel_Dosya_2012_014.pdf

32

Kültür Sanat

Siyaset

Ocak 2013 # 1

AKP’nin Muhteşem Yüzyıl’la imtihanı

Yayına girdiği günden beri AKP ideologları tarafından “kaygıyla” izlenen dizi, milliyetçi ve muhafazakar kesimler, daha çok da kadınlar tarafından merakla ve severek izleniyor.

Bilal Babaoğlu

Bilindiği üzere Başbakan geçtiğimiz haftalarda Muhteşem Yüzyıl’ı eleştiren bir açıklama yaptı. Hem Başbakanı hem Muhteşem Yüzyıl dizisini seven binlerce insan ne yapacağını şaşırdı. Başbakan “Süleyman’ı kıskanıyor mu?”, “Gündem mi saptırıyor?”, “Medyayı hizaya soktuğu yetmedi, kan kusturmak istiyor”, “ Süleyman’ın kabaran sakalı gözüne batıyor”, “Hürrem’in dekoltesi tahrik ediyor” vb ipe sapa gelmez yorumlar yapıldı.

Heyhat! O müthiş yaratıcı çözüm yine dizinin yapımcıları tarafından geldi. Hürrem azıcık kapatıldı ve namaz kıldı.

lemek istiyorum. Dizinin başarısında dramatik yapının merkezine “Hürrem Sultan”ı yerleştirmelerinin payı hiç tartışılmaz. Dizi sektöründe başarılı yapımlara baktığımızda, hemen hepsinin ana kahramanının kadın karakter olduğunu görürüz.

Asmalı Konak, Aliye, Zerda, Asi, Binbir Gece, Aşk-ı Memnu, Fatmagül’ün Suçu Ne, bu dizilerin başarılarına rağmen kadın erkek eşitsizliğini yeniden ürettikleri vakıa mıdır?

Evet öyledir ve sorunludur. Ama yine de kadın kahramanların amacına ulaşma sürecini hikaye etmeleri açısından bakıldığında “kadın hikayeleridir”. Alışageldiğimiz “muhlis” kadın hikayelerinde Hürrem gibi kadınlar çoğunlukla kötü kadın olarak anlatılır.

AKP’nin, Başbakanın, Muhteşem Yüzyıl’la zoru, derdi, husumeti ne? Muhtemelen birden çok cevabı olan bir soru. Başbakanın Muhteşem Yüzyıl dizisine “takması” göründüğünden çok daha karmaşık ve çok daha derin bir mevzu. Adını koyalım: Bu çatışma egemenler arası çatışmanın bir popüler kültür ürünü yoluyla gün yüzüne çıkması vakasıdır. AKP ideolojisini kısaca milliyetçi+muhafazakar+liberal bir ideoloji olarak formüle edersek, karşı tarafı milliyetçi+modern+liberal olarak formüle etmek istiyorum. Çatışmayı muhafazakarXmodern şeklinde formülleştirebiliriz. Bu formül doğru ise birkaç yüzyıldır bu topraklar üzerinde süre gelen çatışmaların en güçlü dinamiklerinden biri olduğunu teslim etmeliyiz.

Hürrem’i kapatmak orta yol bulma çabasıdır Okuyucular konuyu fazla basite indirdiğimi düşünürlerse, onlara senarist olduğumu hatırlatmak isterim.

Dizi senaristleri çoğunlukla karmaşık konuları basite indirgerler. Bu çatışma egemenler arası egemenlik sahası (=izleyici) üzerine bir çatışma ve “izleyicisini kaptırmama” mücadelesidir. Başbakanın diziye “takma” nedenleri, izleyicilerin diziyi tutma nedenleriyle örtüşüyor. Yani macera, savaş, kahramanlık kısaca erkeklerin seveceği türde bir dizi değil. Harem hikaye dünyası olarak seçilmiş, erkekten çok etkin kadın kahramanlar var. Bu yönüyle Başbakanın zorunun Hürrem’le olduğu söylenebilir. Yapımcılarının Hürrem’i kapatarak ve namaz kıldırarak bir orta yol bulma çabaları da hiç boş bir hamle değil. Doğuş Medya Grubu’nun seçtiği bu yol, aslında temsil ettiği sınıfın AKP iktidarıyla uzlaşmak için çoktan bulduğu bir yöntemdi.

Başbakan, ideoloji üretiminde medyanın rolü dersine iyi çalışmış, açıklamasıyla yeni bir süreci de bizzat başlatmış oluyor: Kendi yarattığı sermaye sınıfına “bizden olmayanlarla yola devam etmeyeceğiz” me-

Hürrem öyle mi ya, güçlü bir karakter, duygularını izleyiciye anlatıyor, “tehlikeli” bir rol model. Dizi temel olarak İbrahim Paşa ve Hürrem Sultan rekabeti üzerinden yol alıyor.

Mahidevran Sultan bile önemli bir yardımcı rol, Süleyman ise “Muhteşem” ama aktif değil, at sırtında pek görmüyoruz. Biz Hürrem’i böyle bildik ve sevdik, Başbakan izleseydi mutlaka o da severdi, ama yine de yayından kaldırılmasını isterdi. “ Tarihi Süleyman değil, Hürrem yazmıştır” Diziyi kahramanlarıyla özdeşim kurarak izleyebilen ve seven-bilen muhafazakarlar

Doğuş Medya Grubu’nun seçtiği bu yol, aslında temsil ettiği sınıfın AKP iktidarıyla uzlaşmak için çoktan bulduğu bir yöntemdi. Kadının temsili, halen ve ne yazık ki erkek iktidarının tasarrufunda olduğundan eril iktidarlar gerekli gördüklerinde kadınların bedeni üzerinden siyaset yapmakta beis görmezler. sajını vermiş oluyor. O açıklamayı, daha çok kendinden olanlara yaptığını düşünüyorum. Son yıllarda iyice palazlanan yandaş medyasını “dizi dünyasına çağırıyor”, davet ve tehditle. Hürrem’in güzelliğine, aklına, “şeytanlığına” kanıp tarihimizi ezberin dışında öğrenmekte olan kitlesini ise “bizim ecdadımız öyle değil” diyerek hizaya sokuyor. Tarih alanı milliyetçi muhafazakarların asla boş bırakmayacakları ideolojik bir alan.

AKP’nin Muhteşem Yüzyıl’la imtihanı burada başlıyor. Yayına girdiği günden beri AKP ideologları tarafından “kaygıyla” izlenen dizi, milliyetçi ve muhafazakar kesimler, daha çok da kadınlar tarafından merakla ve severek izleniyor. Senaryosundan, rejisine ve oyunculuklarına tüm sinematografik ögeleriyle, standartların çok üstünde bir proje olduğunu söy-

Başbakandan çok daha fazla yol kat etmişlerdir.Ne var ki faşizme giden bu yolda liderler kitlelerinden kurban isterler. Başbakan dizinin izleyicisi olmadığı için, Süleyman’ın oğlunu katletmesini “dramatik bir çatışma” değil, tarihi bir gerçeklik olarak görüyor ve bununla yüzleşmekten kaçınıyor. Bugün, “oğlunu katleden bir ecdadı” Muhteşem Süleyman diye yutturmanın zor olacağını Başbakan gayet iyi biliyor.

Dizi yayından kaldırılsa bile artık kitlelerin imgeleminde, milli tarih kitaplarının yaratmaya çalıştığı Süleymanlar, Hürremler değil, dizinin senaristi Meral Abla’nın ve onun öğrencilerinin yarattığı Hürremler daha güçlü ve canlı kalacaktır. Meral ablanın penceresinden baktığımızda ise “tarihi Süleyman değil, Hürrem yazmıştır”. AKP’nin diziyi yayından kaldırma çabası bu gerçeği saklama çabasıdır.

Siyaset

Ocak 2013 # 1

LGBT

33

Transfobik “Avcılar”ın hedefindeki translar!

Olduğun gibi olmana hiç itirazım yok, ama gözümüze görünme, mahallende, gettonda, barında, parkında, yatak odanda kal!

Nefret suçu: Bir kişi ya da gruba, ait olduğu kimliği, inancı, politik görüşü, cinsiyeti ya da cinsel yönelimi gibi nedenlerle, farklı biçimlerde zarar verme amacıyla saldırılması sonucunda oluşan suçlar genel olarak nefret suçları olarak adlandırılmaktadır.

Translar vatandaş sayılmıyor

Nefret suçlarıyla ilgili her şey doğası gereği toplumsaldır; sadece saldırganların ya da mağdurların değil, toplumun tümünün yaşama biçimiyle, toplumu oluşturan farklı grupların birlikte yaşamaya ilişkin anlayışları ve bu anlayışın, ideolojinin sonuçlarıyla doğrudan ilişkilidir, dolayısıyla bütünüyle politiktir.

Medyanın transfobisiyle cesaretlenen “Avcılar’da oturan yurttaş mahalle sakinleri” Avcılar’da yıllardır oturan transları linç etmeye kalktılar.

Umut Güner

“Ya böyle var olma ya da böyle olduğunu belli etme!”

Nefret söyleminin bir yanı, nefret suçlarının asıl aktörü olan homofobik yaklaşımın temelini oluşturur: Böyle olma, olduğun gibi olduğunda varlığımızı ve iktidarımızı tehdit ediyorsun, yok olman ya da yok edilmen gerekiyor. Diğer yanı da yüreği hiç kimsenin incinmesine dayanamayan ama her şeyin eskisi gibi sürmesinden ve ona dokunmayan yılanın bin yaşamasından yana olan iyi kalpli homofobiklerin üstten bakan, akıl veren kibirli ve bin yüzlü hak anlayışına rehberlik eder: Olduğun gibi olmana hiç itirazım yok, ama gözümüze görünme, mahallende, gettonda, barında, parkında, yatak odanda kal!

Medya, dünyada ve ülkemizde nefret suçlarına yol açan ayrımcılığı oluşturan ve besleyen kalıp yargıların, önyargıların kısaca nefret söyleminin kurulmasında ve yaygınlaştırılmasında en etkili aracılardan biridir.

Medyanın nefret suçları kapsamında ele alınabilecek eylemleri haberleştirme, kullanılan dil ve mağdurları ya da olayı sunma şekli, eylemi meşrulaştırmaya ve suçun altında yatan ayrımcılığı gizlemeye yol açabilir; sıklıkla böyle olmaktadır. Örneğin, Türkiye’de bütünüyle nefret suçları kapsamında görülmesi gereken eşcinsellere, travesti ve transseksüellere yönelik saldırılar, genellikle mağdurların yarattığı tahrik sonucunda oluşan eylemler gibi sunulmaktadır.

Açık bir saldırı ve çoğunlukla cinayete varan ya da bizim ülkemizde ancak ölümle sonuçlandığında “haber” değeri taşıyabilen suçlar, mağdurların çıkardıkları “olaylar” sonucunda gerçekleşmiş, “doğal” sonuçlar olarak ele alınmaktadır. Genellikle mağdurlar, faillerin “hassasiyetlerine” dokunur ve cezalarını bulurlar; oysa failin hassasiyetinin tek kaynağı ayrımcılık ideolojileridir. Bu yaklaşım, şiddeti meşrulaştırmakla kalmaz, aynı zamanda kendini ifade etme ve gerçekleştirme hakkının, bir toplumda kimlere ait bir ayrıcalık olduğunu da tarif eder.

Evet, tam da bu noktadan hareketle, Avcılar’da yaşananları hatırlamak lazım. Avcılar’da yıllardır transların yaşadığını biliyoruz. Bir süre önce ise, Avcılar’da “mahalle sakini” olarak nitelendirilen bir

grubun “mahalle sakini” sayılmayan translardan rahatsız olduğunu öğrendik. 10 – 15 kişi “Ağaçlar kesilsin, travesti gitsin”, “Avcılar’da travesti istemiyoruz” transfobik sloganlarla medyaya yansıdı. Medyanın, nefret söylemi mağduru translardan yurttaş, mahalle sakini diye bahsetmezken, hoyratça nefretini kusan kişilerden “mahalle sakini”, “yurttaş” diye bahsediyor olduğunu unutmamak lazım.

Medyanın transfobisiyle cesaretlenen “Avcılar’da oturan yurttaş mahalle sakinleri” Avcılar’da yıllardır oturan transları linç etmeye kalktılar. Bu linç etme girişimi “fiiliyata” dönüşmediği için nefret söylemine kulaklarını tıkayan kolluk kuvvetleri, “Vatandaş ifade özgürlüğünü kullanıyor” dedi. Peki buna karşın barınma, çalışma hakkını kullanamayan ve kendini gerçekleştirme özgürlüğü engellenen trans yurttaşlar?

Tabii ki kolluk kuvvetleri için translar insan sayılmadıkları için doğal olarak da “vatandaş” değildiler.

Zaten linç etmeye kalkan “yurttaşlarımızın da” çok makul gerekçeleri vardı, gece sokağa çıkamıyorlardı,

translar ve müşterileri gece okuldan gelen ilköğretim çocuklarını taciz ediyordu.” Yani her zaman olduğu gibi linç etmek isteyenlerin makul gerekçesi vardı. İnsan hakları savunucularının ve avukatlarımızın desteği ile linç engellendi. Peki sonrasında ne oldu?

Nefret söylemi hedefini buldu Vatandaşların hassasiyetine dokunup onları “tahrik” ederseniz, vatandaşın sorununu “devlet çözer.” Linç girişimin ertesinde hemencecik, “fuhuş komisyonu kararı” ile seks işçiliği yapan yapmayan bütün transların evlerine baskın yapıldı, 12 transa Kabahatler Kanunu’na göre para cezası kesildi ve sonrasında transların evleri mühürlendi.

“Mahalle baskısı”, medyanın nefret söylemi ve hedef göstermesi sonunda hedefini buldu. Avcılar’da transların evi mühürlendi. Ev mühürlenmelerine itirazlar yapıldı. Ancak bir dizi hukuksuzlukla evleri mühürlenen transların adalete erişimi o kadar kolay olmayacak, mahkemenin bu konuyu incelemeye alması bile en erken birkaç ayı bulacak ve bu süreçte trans kadınlar, kendilerine kesilen “kelle vergisi” olarak nitelendirebilecek para cezalarını ödeyebilmek için yeniden sokağa çıkacaklar ve devlet bu sürece aracılık yapmaya devam edecek.

34

Siyaset

Gençlik

Gerçek, yıkıcı, yaratıcı;

Ocak 2013 # 1

üniversite ayağa!

Böylesi bir süreçte gösterilecek olan direniş, gençlik hareketi açısından önemli bir sınav niteliğindedir. Saldırının kapsamlı olması, öğrenci hareketinin diğer toplumsal güçlerle kuracağı ittifakın önünü açarken, gençliğe toplumsal bir başkaldırının çığlığı olma misyonunu da yükleyecek potansiyeldedir.

Barış Özer

Öğrenci hareketi; eğitimin ticarileştirilmesine, metalaştırılmasına karşı var olan tüm gücü ile muhalefeti örgütlemekte. Öğrenci hareketinin en temel talepleri (parasız eğitim-sağlık-barınma, eşit, bilimsel, anadilinde eğitim) üzerinden örgütleyerek getirdiği süreç, birçok farklı boyutuyla final evresini yaşamakta. AKP hükümeti öncülüğünde, sermaye üniversitelere dönük kapsamlı bir değişim/dönüşüm politikası ile yönelmekte. Mekan olarak da üniversitelerin ve kampüslerin sermaye tarafından içerilmesi söz konusu iken, eğitimin tamamı ile piyasalaştırılmaya çalışıldığı bir dönemdeyiz. Öğrenci hareketi böylesi bir süreçte, biriktirdikleri ve her fırsatta ortama dayattığı talepleri ile güçlü müdahale yollarını zorlayacaktır.

Değişen ve dönüşen kapitalizm koşulları içerisinde yapısal farklılıklara uğrayan gençlik ve özellikle öğrenci gençlik profili, eğitimin metalaşması ve ticarileştirilmesine karşı mücadele içinde tekrar, bilindik dinamikleri ile harekete geçmiş bulunmakta. Neoliberal ekonomi politikalarıyla eğitim sistemi, dünya çapında yeniden yapılandırılıyor. Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede eğitime, özel olarak da yüksek öğretime yönelik uygulamalar kapsamlı bir şekilde hayata geçirildi. Bugün bizlerin gündemine oturan bu saldırıların kökleri kapsamlı bir uluslararası projeye dayanmakta. Aynı zamanda bugün gelinen nokta; Türkiye sermayesinin uluslararası arenada aldığı/almak istediği pozisyondan ve geldiği noktadan bağımsız ele alınamaz. Ve gerek bu durumun ortaya çıkaracağı sonuçlar, gerekse buna karşı örülecek muhalefet aynı ölçüde kapsamlı olacaktır.

Yaşananların bizler açısından başka bir boyutu ise; yüksek öğretimin tümüyle piyasalaştırılması süreci-

nin Türkiye koşullarında yaratacağı etkinin ne olacağıdır. Coğrafyamızın tüm özgün koşulları içerisinde bizlere dayatılan son durum; AKP iktidarı sürecinde adım adım inşa edilmek istenilen yeni bir rejimin köşe taşlarından bir tanesidir. Ordu merkezli siyasetin geriye itilmesi, yargının kontrol altına alınması gibi süreçlerin ardından önemli bir hedef olan yüksek öğretimin tümüyle piyasalaştırılması bugün başta gençlik hareketi olmak üzere, toplumsal muhalefe-

taşıyabildiği önemli örneklerdir.

Uzun süren, bir anda veya kısa sürede sonuçlanmayan mücadele süreçlerinin altından kalkan öğrenci hareketi, bugün tüm biriktirdikleri ile sermayenin ve AKP’nin karşısında. Saldırılar karşısında bugün alınacak sonuç, öğrenci hareketinin yakın tarihinde gizlidir. Ve elbette tarih bu sürede hata yapanı değil, doğru politika uygulayan ve süreçte kendisini var eden özneleri öne çıkaracaktır.

AKP Hükümeti öncülüğünde, sermaye üniversitelere dönük kapsamlı bir değişim/dönüşüm politikası ile yönelmekte. Mekan olarak da üniversitelerin ve kampüslerin sermaye tarafından tin tamamına dayatılmaktadır. Böylesi bir süreçte gösterilecek olan direniş, gençlik hareketi açısından önemli bir sınav niteliğindedir. Saldırının kapsamlı olması, öğrenci hareketinin diğer toplumsal güçlerle kuracağı ittifakın önünü açarken, gençliğe toplumsal bir başkaldırının çığlığı olma misyonunu da yükleyecek potansiyeldedir. Nitekim öğrenci gençliğin son ODTÜ direnişi ile ülke gündemine yaptığı etki bunun önemli bir örneğidir.

Gençlik Muhalefeti Yükseliyor Özellikle yakın tarih açısından ele aldığımızda, 20062007 yıllarından bu yana mücadelesini yükselten, AKP iktidarı süresince gerek toplumsal muhalefetin ileri çıktığı dönemlerde, gerekse de geriye düştüğü dönemlerde en diri bileşen olmayı başaran gençlik; girdiği mücadelelerin çoğundan kazanımla ve biriktirerek çıkma kabiliyetini, ustalığını göstermiştir. 2009 ve 2011 harç eylemleri öğrenci gençliğin başarı ile yürüttüğü ve kazanımlarını biriktirerek bugüne dek

Yükselen muhalefeti bir eksen etrafında toplama becerisini göstermek ise, elbet bu tarihin öne çıkaracağı öznelerin görevidir. “Üniversite Öğrencileri”, “Bağımsız Öğrenciler” vb imzalar ile öğrenci hareketini belirsiz bir birlikteliğe sürükleme çabalarına karşı gençliğin örgütlü duruşunu öne çıkartmak oldukça kritik. Elbette bu duruşu öne çıkartmak, mücadelenin bin bir çeşit farklı öznesini ötelemek, bu zenginliği görmezden gelmek ve mücadeleyi kendisine indirgemek anlamına gelmemelidir. Aksine AKP’nin bu bütünlüklü saldırılarına karşı, yüksek öğretimin tüm bileşenleri ile ittifak kurabilen, saldırılar karşısında pozisyon almayı bilen bir öğrenci hareketine/öznelerine ihtiyaç vardır. Böylesi bir duruş, gençlik muhalefetini yükseltecektir.

Gençlik Muhalefetinde Elenme Son saldırı ile açıkça ortaya çıkan, fakat esası birkaç yıl öncesine dayanan yoğun bir daralma ve kimi gençlik özneleri şahsında elenmeye tanık oluyoruz. Gençlik hareketinin bütünlüklü potansiyelinin birkaç büyük/belirleyici gücü sahip özne ekseninde toplanmakta olduğu, bu özneler dışında kalanların ise ortama etki etme, rengini katmada zorlandığı bir dönemi yaşamaktayız.

Elbet bu döneme gelişte, gençliğe yanlış politikalarla gitmenin ve süreci iyi okuyamamanın rolü büyük.

Lakin sosyalist hareketin geneli itibari ile ortaya çıkan daralma ve ufalma meselesinden de bağımsız ele alınmamalıdır.

Son süreçte örülecek muhalefet içerisinde, tüm bu eksiklikleri gören/gösteren bir yerden süreci örgütlemek elzem. Gençlik hareketi şahsında, toplumsal muhalefetin tamamının böylesi bir kapsamlı saldırı karşısında ayağa kalkması, ancak önümüzdeki dönemi iyi okuyup karşı cepheyi örgütlemekle başarılacaktır.

Ocak 2013 # 1

Siyaset

Gençlik

Gençliğin yeniden kuruluşu

35

Birlikte eyleyenler, birlikte düşünenler, birlikte üretenler, çoğulculuğu içselleştirenler ve etkileşime açık olanlar; yol bulur, yol açar ve yol alırlar.

Fırat Can Kalyon

“SYK sürecinin gençlik alanında; tartışmalar ve/veya pratik ortaklaşmalar eliyle –SYK’nin genelinebenzer bir ilerleme içerisine bugüne kadar girememiş olduğu açıktır. Şimdi buzu kırıp yolu açma zamanıdır.”

Sosyalist Yeniden Kuruluşçu Gençlerin 11 Kasım’da yapmış oldukları toplantıda, üzerinde mutabık kaldıkları “Yola Çıkıyoruz” başlıklı metin böyle söylüyor.

Evet, “buzu kırıp yolu açmak” için kolları sıvama zamanıdır.

önünü açmalı, onların dinamizmini genel sürece içermeliyiz.

Birikimlerimizi içermenin yolları Ortak partiye giden yolda, mevcut örgütsel ve politik birikimlerimizi sürecin ortak birikim ve deneyimleri haline getirebilmek için, tartışmayı kurarken bizi yanyana getiren “yeniden kuruluş” şiarının gençlik için

bir ortak payda ile çevrelemektir.

Yeni güçlerle buluşarak “yeni”yi kurmak...

SYK yalnızca onu başlatanların toplamından ibaret olduğu sürece, eksik ve tamamlanmamış bir süreç olacaktır. Tıpkı SYK’nin genelinde olduğu gibi bizlerin de doğrudan doğruya tartışma zeminine kataca-

Metin, gençlik özelinde geçmiş adına verilmiş bir özeleştiriyi, bununla paralel sürecin önünü açmaya yönelik bir takım yöntem önerilerini ve kararları içinde barındırıyor. Bu özelliğiyle de pratik etkileşim süreci daha önde giden yereller dışında, genel olarak mevcut pratik/programatik ortaklaşma düzeyimize göre ilerletici, sıçratıcı bir hamle oldu.

Hem gençliğin süregiden yeniden kuruluş tartışmalarına daha fazla müdahil olmasını tetiklemek, hem de gençlik alanında yeniden kuruluşu tartışmak adına böyle bir sıçramaya ihtiyacımız olduğu bir gerçek.

Son olarak bu hamlenin bir devamı olarak 7 Aralık’ta geniş temsilli bir gençlik meclisi topladık ve tartışma sürecini başlattık.

Gençliği ilerletici bir dinamiğe dönüştürmek Gençliğin; gerek bugüne kadar birbirleriyle olan diyaloglarının SYK’nin geneline göre zayıflığı, gerekse ön mutabakata dayalı bir ortaklaşma ile yanyana gelmemiş olmaları, yeniden kuruluş sürecinde bu alanın tartışmalarının daha ağır, daha ihtilaflı gitmesine neden oluyor. Bu nedenle parti sürecinde geride bıraktığımız çeşitli engebeler gençliğin halen önünde duruyor.

Ancak sorunları tespit edip, nedenlerini ortaya çıkarmak yetmez. Onları aşmaya yönelik bir irade oluşturmak ve gençliği bir “sorun alanı” olmaktan çıkarıp, aksine sürecin genelini ileriye taşıyacak bir dinamiğe dönüştürmek gibi görevlerimiz var. Önümüzdeki süreci aynı ağırlık içersinde geçiremeyiz.

Diyalogcu, eleştirel yaklaşım Yolumuza çıkan tıkanıklıklar karşısında, somut sorunları ve tartışmalı alanları görmezden gelen, ertelemeci ya da dayatmacı yaklaşımlar yerine, yeniden kuruluşçu iradeyle birlikte, diyalogcu, etkileşime açık ve çıkış yolları bulmaya yönelik ilerletici bir yöntem/ tarz oturtmalıyız.

Tartışma sürecini merkezi sınırlarda tutmaktan çok yerel eksenli yürütmeyi tariflediğimiz için, hayat tüm yerellerde aynı akmayabilir. Tartışmaların mümkün olduğunca eşgüdümlü gitmesini sağlamaya çalışsak da, bunun nesnel karşılığı böyle olmayacaktır. Bizler ortaklaşma düzeyi genelin ötesinde giden yerellerin

SYK yalnızca onu başlatanların toplamından ibaret olduğu sürece, eksik ve tamamlanmamış bir süreç olacaktır. Tıpkı SYK’nin genelinde olduğu gibi bizlerin de doğrudan doğruya tartışma zeminine katacağımız genç komünistlere ihtiyacımız var. de bir ihtiyaç olduğunu unutmamak gerekiyor. Bu ihtiyaç doğrultusunda gençliğe dair ortak sözümüzü oluşturmak istiyoruz.

Bizler yeniden kuruluş sürecine politik farklılıklarımız olduğu bilinciyle başladık. Ancak şimdi bunları birlikte yapacağımız tartışmaların konusu haline getiriyor ve onları aşma iradesi taşıyoruz. Bütün ihtilaflı yönleri açığa çıkarıp daha fazla üzerine gittiğimiz, politik ortaklaşmalarımızı sivrilttiğimiz ve yerellerden başlattığımız tartışma süreçleri ile ortaklaşma noktalarını artırarak, hem içinden geldiğimiz farklı hayatları tanıdığımız, hem de gençliğe dair politik savunularımızı daha fazla içerdiğimiz bir süreci tarif ediyoruz. Öte yandan, çoğulcu bir yapı inşa etmeyi hedeflediğimize göre, bir “mutlak ortaklık” beklentisi ve arayışı içine girecek değiliz. Önemli olan, farklılıklarımızı olabildiğince asgariye indirmek ve giderek güçlenen

ğımız genç komünistlere ihtiyacımız var. Ortaklaşma zeminini mümkün olduğunca ileri taşıma, mevcut örgütsel aidiyetlerimizi daha hızlı ve sağlam bir biçimde ortak zemine aktarma ve SYK zeminini büyütmenin yolu buradan geçiyor.

“Yola Çıkıyoruz” metninde de çizdiğimiz ortak alanlar üzerinden, kampüslerde, öğrenci gençliğin bulunduğu tüm alanlarda Sosyalist Yeniden Kuruluşçu Gençliği örgütlemeli, bu zemine daha fazla önem atfetmeli ve yine bu zeminde ortak alanları çoğaltmalıyız.

Ortak hayatlar paylaştığımız, buluşacağımız ortak zeminleri çoğalttığımız ölçüde, kurmayı hedeflediğimiz partiyi daha fazla gençleştirecek ve Sosyalist Yeniden Kuruluşçu Gençliği örgütleyeceğiz. Birlikte eyleyenler, birlikte düşünenler, birlikte üretenler, çoğulculuğu içselleştirenler ve etkileşime açık olanlar; yol bulur, yol açar ve yol alırlar. Hepimize kolay gelsin...

36

Siyaset

Ekoloji

Ocak 2013 # 1

AKP, ülkemizi nükleer atık deposu yapıyor!

Bir nükleer santralin felakete yol açması için mutlaka radyoaktif sızıntı yaratması ya da büyük kazaların yaşanması gerekmiyor.

Ekosistemde yol açtığı tahribat hem insana hem doğaya zarar veriyor.

Mehmet Akdeniz

AKP, Akkuyu ve Sinop’dan sonra İğneada’da da nükleer santral kurulması için çalışmalara başladı.

Nükleer enerjinin tehlikeli ve pahalı olduğunu bilmek için atom mühendisi olmaya gerek yok. Son yıllarda pazarlamak amacıyla ileri sürüldüğü gibi, nükleerin iklim değişikliğinin azalmasına da hiçbir katkısı yok.

Ama Türkiye, yokuş aşağı freni boşalmış şekilde nükleer bir felakete doğru sürükleniyor.

Nükleer santralleri savunanların da aşamadığı en büyük sorun, santrallerden çıkan radyoaktif atıklar. Atık konusu, genelde üretim sonrası bir mesele olarak öteleniyor ve görmezden geliniyor. Dünya genelinde de nükleer atıkların saklanması, halen bir arpa boyu yol alınamamış konulardan biri olarak duruyor. Gelişmiş ülkelerin yoksul ülkelere hukuk dışı yollardan atık ihraç ettikleri bir sır değil. Nükleer atıklar, yüzlerce yıl süren bir radyoaktif etkiye sahip. Atıklar, her halükarda nükleercilerin konuşmaktan en çok sıkıldıkları konu olma özelliğini koruyor. Akkuyu nükleer güç santrali için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda şu anda yürütülen çevresel etki değerlendirme sürecinde de atık sorunu, üretim sonrasına ertelenmiş bir konu olarak ele alınıyor.

Türkiye’nin nükleer karnesi Türkiye, 1999 yılında İkitelli’de patlak veren radyoaktif atık skandalı ile Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın en önemli 20 nükleer kazası listesine girdi.

Bu kazadan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu(TAEK) birinci dereden sorumluydu. En son İzmir Gaziemir’deki radyoaktif atık skandalından da 12 Eylül döneminde kurulan Başbakan’a bağlı bu kurum sorumlu.

TAEK, 2007 yılında Gaziemir’deki kurşun geri dönüşüm fabrikasında Europium 152 tespit ediyor.

Bu radyoaktif maddenin 135 yıl boyunca doğadan ve insandan yalıtılması gerekiyor. Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasından sadece 2007-2008 yılları arasında 247 ton radyoaktif cüruf çıkarılmış. Bu atıklara ne olduğu, daha ne kadar atık fabrika sahasında gömülü, belli değil. Sadece Akkuyu’da kurulacak 4 nükleer reaktörden her yıl 120 ton yüksek seviyede nükleer atık çıkacağı düşünülürse, İzmir’in göbeğindeki bir fabrikanın bahçesine gömülü nükleer atıklarla 5 yıldır “baş edemeyen” AKP nükleer santral atığını ne yapacak? Ayrıca, söz konusu işletmenin bu tür tehlikeli bir üretim yapması için gerekli olan izinlerinin bulunmadığı tespit edildi.

Akkuyu ve Sinop’daki nükleer santral arazileri ihtiyaç duyulandan 4-5 kat daha büyük. Santrallere ihtiyacından daha fazla arazi tahsis edilecek olması, radyoaktif atıklarının Türkiye’de depolanacağı olasılığını gündeme getiriyor. Hatta dünyadaki başka santral

atıklarının da getirilip depolanması son günlerde daha çok dillendirilmeye başladı. İkitelli, Gaziemir ve Trabzon örneklerine bakılırsa, Türkiye şimdiden bir nükleer atık çöplüğüne dönüşmüş durumda. Bu yazı kaleme alındığında Türkiye, halen Gaziemir’deki olayı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemişti. TAEK yetkilileri hakkında da bir işlem yapılmadı.

AKP’nin karnesi Nükleer lobi, nükleer teknolojinin tehlikelerini, bir “risk analizi” içinde savunmaya devam ediyor.

Başbakan, nükleer santralleri, mutfak tüpüne benzeterek, bu riski her zaman olduğu gibi en veciz

tı. Nihayet aranan formül bulunarak milletlerarası anlaşma ile Akkuyu’da nükleer santral kurulması çalışmalarına başlandı. AKP, her türlü denetimden uzak biçimde Türkiye’yi nükleer maceraya sürüklemeye başladı.

Türkiye, halen Çernobil sonrası Karadeniz’deki kanser vakalarına ilişkin bir araştırma bile yapmış değil.

Akkuyu’daki santral üretime geçtikten sonra bir sızıntı meydana gelmesi halinde, yetkililerin birinci hareket prensibi, bu felaketi gizlemek olacaktır. Enerjinin yoğunluğu ile sermayenin yoğunluğunun buluşması her zaman “hassas bölgeler” yaratıyor. Bu da belli ölçüde askeri nitelikte yüksek güvenlik gerektiriyor.

AKP, her türlü denetimden uzak biçimde Türkiye’yi nükleer maceraya sürüklemeye başladı. Türkiye, halen Çernobil sonrası Karadeniz’deki kanser vakalarına ilişkin bir araştırma bile yapmış değil. biçimde ifade etti. Oysa bir nükleer santralin felakete yol açması için mutlaka radyoaktif sızıntı yaratması ya da Çernobil ve Fukuşima’daki gibi büyük kazaların yaşanması gerekmiyor. Nükleer santraller, deniz ekosisteminde yol açtığı tahribat, kurulduğu alan ve çevresini diğer her türlü insani etkinliğe kapatması, askeri güvenlik önlemlerine ihtiyaç duyması ve jeopolitik açıdan yol açtığı sonuçlar nedeniyle de insana ve doğaya zarar veriyor.

Başbakan, Rusya gezisi dönüşünde Akkuyu ile ilgili, “Arkadaşlarımız hakkında hiçbir dava açılamayacak bir formül üzerinde çalışıyor” açıklamasını yapmış-

Bu nedenle şeffaflık, hesap verilebilirlik ve denetime elverişlilik ile nükleer teknoloji bir arada var olamaz.

Türkiye’nin kurmak istediği nükleer santrallerin karşılayacağı ihtiyacın enerji olmadığı açık. Hiçbir enstrüman, T. Erdoğan’ın şahsında oluşturulmak istenen Türkiye’nin Ortadoğu vizyonunda, nükleer kadar işlevli olamaz. İç kamuoyunda da nükleer, ulusal gurur vesilesi yapılmaya elverişli bir konu. Nükleere karşı çıkanları vatan haini veya bölücü ilan etmeleri yeterli. Bu yüzden “AKP’nin nükleer karnesi zayıf ” demek o kadar kolay değil.

Siyaset

Ocak 2013 # 1 2012’den ırkçılık ve ötekileştirme manzaraları

Spor

37

Sahalardan silinmeyen lekeler Bir yılı daha bitirdik. Sahalarımızda görmek istemediğimiz pek çok sahneyi izlemek zorunda kaldık, ama çoğunu büyük bir ikiyüzlülükle. Anladık ki “kimsenin işine yaramayan sorun sorun değildir”.

2011-2012 sezonunun en tartışmalı olaylarından biriydi, Fenerbahçeli Emre Belezoğlu ile Trabzonsporlu Zokora’nın maç esnasında yaşadıkları olay. İddiaya göre maç içinde yaşanan bir pozisyon sonrası Emre, Zokora’ya “Negro” diye hitap etmişti. Emre’nin söylemediğini iddia ettiği bu kelime Avrupa’da başlı başına bir ırkçılık ifadesiydi ve cezası da oldukça ağırdı.

Haluk Koşar

Türkiye’de ırkçılık suçlaması tamamen çıkar amaçlı kullanıldığı için Emre’nin bu kelimeyi Zokora’ya söyleyip söylemediği de (kendisi söylemediğini ifade ettiği için) tartışma konusu ve bir muammadır. Çıkar amaçlı kullanılmaktadır, çünkü gerçek anlamda ırkçılık karşıtı bir söyleme neredeyse hiçbir kulüp sahip değildir. Buna sadece kulüpleri dahil etmek de yanlıştır, Federasyonlar ve bu cezaları veren tüm kurumlar da bunun içindedirler. Buyrun, genel manzaraya şöyle bir bakış atalım.

Yamyam hala orada duruyor 1998 yılında Trabzonspor İngiltere’den Kevin Campbell isimli siyahi futbolcuyu transfer etmiş ama istediği verimi alamamıştı. Bir yenilgi sonrası o dönem Trabzonspor Başkanı olan Mehmet Ali Yılmaz’ın kameralar önünde Campbell için sarf ettiği “yamyam” ve “rengi bozuk” tabirleri üzerine futbolcu ülkesine geri dönmüştü. Ülkemizde o zaman sarf edilen bu lafların yankısı halen sürmektedir. Fakat geçtiğimiz yıl yaşanan Emre-Zokora olayında ırkçılığın muhatabı olduğu ve mağdur olduğunu iddia eden Trabzonspor Kulübü’nün yukarda yazdığımız sözleri sarf eden başkanının ismi ise adı geçen kulübün tesislerinde dalgalanmaktadır. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!

Ayağa kalkmayan ne olsun?

7 Eylül 2012 tarihinde Amsterdam’da yapılan Hollanda Türkiye milli futbol maçında, yurtdışında yaşayan Türklerin doldurduğu tribünde herkesi ayağa kalkarak milli takımı desteklemeye çağıran bir slogan duyuldu: Ayağa kalkmayan Ermeni olsun!

Duyan aklıselim kulaklara pes dedirten bir slogandı ve ırkçılık değilse de neydi bu? Olunması en “berbat” şey ayağa kalkmayanların başına gelsin diye haykıran bir grubun bu yaptığına ne isim verebiliriz? Peki Emre olayında günlerce ırkçılığı tartışanların bu slogan karşısındaki tavrı ve açtıkları tartışma neydi, diye soracak olursanız buna verecek bir cevap bulmak oldukça güç.

Dövmesi varsa her şeyi yapar 2012’nin son günlerinin en çok tartışılan hareketiydi Fenerbahçeli Meireles’in hakem Halis Özkahya’ya

yaptığı ya da yapmadığı hareket. Söz konusu hareket gösterdiği kırmızı kart sonrası futbolcunun hakemin yüzüne tükürdüğü ve kendisine eliyle gay işareti yaptığı yönündeydi. Futbolcu asla tükürmediğini ve yaptığı hareketin kendi kültüründe farklı bir anlama geldiğini iddia etse de tartışmaya damgasını vuran konuyla alakası bir yerden gelen açıklamaydı.

Trabzonspor Kulübü Başkanı Sadri Şener, Fenerbahçeli Raul Meireles ve hakem Halis Özkahya arasında yaşanan gerginlik hakkında “Meireles’in saç stiline ve dövmelerine bakınca hakeme o hareketleri yapma-

Keza yurtdışında bir maç öncesi Kutluğ Ataman’ın Küba isimli sergisine hasbelkader gittikten sonra Şenol Güneş’in yaptığı açıklamaya da: “Ben elbette sanatın ne olduğunu bilecek bir yapıya sahibim. Ama bunun sanatla ne alakası var, bu bence bir propaganda. Ben meseleye bir de, bugün gelinen noktaya yapılan katkı açısından da bakıyorum. Böyle bir eserin Türkiye’ye yararı yok” diyerek Kutluğ Ataman’ın “terör propagandası” yaptığını iddia etmesine de şahit olduk.

2012 ırkçılık, ötekileştirme gibi ciddi sorunların halen sahalarımızda top koşturduğu ama bunların uygun yerlerde sorun olduğu, uygun olmayan daha doğrusu kimsenin işine yaramadığı yerde görmezden gelinen önemsiz meseleler olarak kaldığı bir yıl olarak geride kaldı. sı doğal” ifadesini kullanarak konuyla ilgili duyarlı insanları bir anda şoke etti. Bunun adına ne dersiniz bilmiyoruz ama kendi kültürüne yabancı bir insanı aşağılamanın biçimlerinden biri gibi geldi bize. Tepki, ceza,…? Sıfıra sıfır elde var sıfır.

2012’de daha nelere tanık olduk?

Fenerbahçeli futbolcuların aldığı galibiyete sevinen muhabir Loran Vayloyan’a sahip olduğu Ermeni kimliğini de kullanarak uygulanan sanal bir linç kampanyasına şahit olduk 2012’de.

Keza 2012 ırkçılık, ötekileştirme gibi ciddi sorunların halen sahalarımızda top koşturduğu ama bunların uygun yerlerde sorun olduğu, uygun olmayan daha doğrusu kimsenin işine yaramadığı yerde görmezden gelinen önemsiz meseleler olarak kaldığı bir yıl olarak geride kaldı. Suç, birilerini köşeye sıkıştırıyorsa değerlendi. Kimsenin çıkarına dokunmayan suçun değeri de kalmamış oldu.

Klasik söylemle, “Artık önümüzdeki yıllara bakacağız.”

38

Siyaset

Haberler

Mihri Belli 97’nci yaş gününde anıldı Geçtiğimiz yıl yaşamını yitiren Türkiye devrimci hareketinin öncülerinden Mihri Belli’nin 97’nci doğum günü vesilesiyle Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde panel düzenlendi. Kadir Akın’ın yönettiği panelde konuşan yazar Vedat Türkali; Mihri Belli’nin daima dik duran ve inandıkları uğruna fedakarlıktan kaçmayan bir insan olduğunu belirterek, “Demokrasi için kahramanlar arıyorlar, bula bula Adnan Menderes’i buldular, onu demokrasi kahramanı ilan ediyorlar. Türkiye’de demokrasi düşmanları demokrasi kahramanı diye anılırsa daha çok acılar çekeriz” dedi. Gerçek demokrasi kah-

ramanlarının Reşat Fuat Baraner, Şefik Hüsnü ve aynı mezarlıkta yatan M.Belli ve yoldaşlarının olduğunu söyledi.

Eşi Sevim Belli ise, “İşçi ve emekçi açısından siyaseti yaygınlaştırmayı amaç edinmiş bir insandı. Bütün ömründe bu yolda çalışmak isteyenleri hatta haberi olmayanları bile işçi emekçi mücadelesine katmak istemiştir” dedi.

M. Kemal Kaçaroğlu, Celal Beşiktepe, Gülay Ünüvar Özdeş, Sabahat Tuncel ve Akın Birdal’ın da konuşmalar yaptığı panel, kısa bir forumla birlikte sona erdi.

Ocak 2013 # 1

Güzeltepe halkı direniyor

Alibeyköy-Güzeltepe Mahallesi’nin meydanına, başka kamusal bina veya alanlar yerine, hem rant yaratmak hem de Alevilerin halkın yarısını oluşturduğu mahallede Sünni egemenliği simgelemek üzere bir meydan camisi yapılması girişimine karşı mahalle halkı “Camiye değil rant ve asimilasyona karşıyız” şiarıyla direniyor. Mahalle halkı yürüyüş, basın açıklaması, bildiri dağıtımı, afişleme vb eylemlerle mücadelesini sürdürüyor.

Güzeltepe meydanında bulunan 1000 m2’lik boş arazi usulsüz biçimde bir oldubittiyle yanında bulunan caminin derneğine devredilmiş durumda. Başlangıçta eğitim alanı olan, sonrasında sağlık alanı olarak tahsis edilen alan daha sonra bir oldubittiyle dini alana çevrildi. Şimdi ise yanında bulunan cami de yıkılarak, dükkanları ve 3 katlı otoparkıyla daha büyük bir meydan camisi yapımına başlandı.

Fakat bu projenin bir boyutu rant ise, diğer boyutu da asimilasyondur. 8 caminin bulunduğu mahallede nüfusun yarıdan fazlası Alevi-Kızılbaş inancına sahip insanlardan oluşmakta. Bu proje mahalle halkı tarafından Alevi köylerine cami yapılması politikasının bir devamı olarak görülüyor.

Mahalle halkı tarafından çeşitli dönemlerde yapılması istenen okul, muhtarlık, sağlık ocağı, park-yeşil alanın buraya değil de başka yerlere yapılması, ısrarla buraya bir meydan camii yapılmak istenmesi mahalle halkı tarafından maksatlı bulunuyor. Alanın yapılandırılması sırasında mahalle halkından fikir alınmaması, tapu tahsisi ile imar planının usulsüz ve bir oldu bittiyle yapılması halk tarafından tepkiyle karşılanıyor. Daha önce 1996 ve 2004 yıllarında hayata geçirilmeye çalışılan proje mahalle halkının direnişiyle durdurulmuştu.

SYK’nin aktif örgütleyicilerinden olduğu eylemler halk tarafından sahipleniliyor ve katılım giderek artıyor. Olası çarpıtmalara ve devlet tarafından yapılabilecek provokasyonlara meydan vermeyecek şekilde hareket ediliyor ve camiye değil, rant ve asimilasyona karşı olunduğu yapılan afişlerle, dağıtılan bildirilerle dile getiriliyor.

İkitelli’de iş kazaları protesto edildi İstanbul, İkitelli’de 9 Aralık Pazar akşamı, SYK’lılar iş kazalarını ve asgari ücretin açlık sınırının altında belirlenmesini protesto için meşaleli yürüyüş yaptı. İkitelli Cemevi önünde toplanan SYK’lılar “Zamlar helal mi? İş kazaları kader mi?” sloganlarıyla yaptıkları yürüyüşle mahallede oldukça dikkat çekti. Halk balkonlardan alkışlarla

eyleme destek verdi. “İş cinayetleri durdurulsun”, “AKP zammını al başına çal”, “İşçilerin birliği sermayeyi yenecek” sloganlarının atıldığı ve asgari ücretin devlet ve sermaye temsilcileri tarafından asgari yaşam standartlarının altında belirlenmesinin protesto edildiği meşaleli yürüyüş basın açıklamasının okunmasıyla bitti. Yürüyüşe ve basın açıklamasına yaklaşık 50 kişi katıldı.

Alevilerin Evleri İşaretlendi

Güzeltepe Mahallesi’nde 30 Aralık günü sabaha karşı Alevilerin oturduğu 12 ev boyayla çarpı konularak işaretlendi. Alevi evlerinin işaretlenmesi, son dönemde sıklıkla ve Türkiye’nin pek çok ilinde gerçekleştirilen bir tehdit eylemidir. Maraş katliamı öncesinde de aynı uygulamanın yapılmış olması nedeniyle, mahallenin Alevi halkı kaygılanmaktadır.

Güzeltepe Mahallesi halkı ve bölgedeki devrimci güçler işaretlemenin olduğu gün öğle saatlerinde kitlesel bir yürüyüş yaparak olayı protesto etti.

Siyaset

Ocak 2013 # 1

Mersin’de “SYK için buluşuyoruz” paneli

Mersin’de 22 Aralık’ta Akdeniz Belediyesi Konferans Salonu’nda Ertuğrul Kürkçü ve Tuncay Yılmaz’ın konuşmacı olarak katıldığı “Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin Buluşuyoruz” başlıklı bir panel düzenlendi. 200 kişinin katıldığı paneli yöneten Canan Yüce paneli, “Devrimci hareketlerin tasfiyecilik dalgası içersisinde, ulusal ve liberal savrulmaların etkisinde olduğu bu dönemde; sosyalizmde ve yeniden kuruluşta ısrarcı olmanın ve 21. yüzyılın komünist öznesini oluşturmanın heyecanıyla hepinize hoş geldiniz diyorum” şeklindeki selamlamayla açtı. Ardından söz alan Ertuğrul Kürkçü “Madem ki sermaye egemenliği 20. yüzyıldaki deneyimleri yıktı, bizim de yapacağımız şey bu deneyimlerden yola çıkarak mücadele düzeyini yükseltmektir. Bizim Sosyalist Yeniden Kuruluş’tan kastettiğimiz şey Marksizm ve Leninizm’in 21. yüzyılın devrimci mücadelesini yürütecek bir örgüt kurmaktır. Bu ‘bir araya gelelim örgütlenelim’ demekten daha öte bir

şeydir. Bugün yaptığımız tartışma; zaten sürdürdüğümüz mücadeleyi ortaklaştıracak bir politik parti kurma hedefini taşımaktadır. Hepimize kolay gelsin” şeklinde konuştu. Ardından söz alan Tuncay Yılmaz “Bu ülkenin devrimci komünistleri birçok gerilim üzerinden bugünün komünist örgütünü oluşturmak için bir araya geldi. Evet, bir sürü yenilmişliğimiz var ama buna rağmen yine denemek zorundayız. Yeniden Kuruluş’ta da yenilmemek için bugünün dinamiklerini doğru tartışmalıyız.

Yapmaya çalıştığımız şey bugüne kadar sürdürdüğümüz tartışmaları yeniden yapmak değildir. Var olan deneyim ve tartışmaların üzerine bu tartışmaları yapıyoruz. Kadınların kurtuluş mücadelesini, gençliğin akademik demokratik mücadelesini, Alevilerin inanç özgürlüğü mücadelesini kapsayan bir politik partinin inşası için bir araya geldik” dedi.

TÖDİ dayanışma konseri Tutuklu Öğrencilerle Dayanışma İnisiyatifi (TÖDİ) tutuklu öğrencilerle dayanışmak amacıyla 21 Aralık Cuma günü İstanbul, Kadıköy Caferağa Spor Salonu’nda konser düzenledi. Eski Bando, Bajar, Vardiya, Şevval Sam, Leman Sam ve Bandista’nın sahne aldığı konserde HDK milletvekilleri Sırrı Süreyya Önder ve Ertuğrul Kürkçü, CHP milletvekili Melda Onur, Galatasaray Üniversitesi öğretim görevlisi Mehmet Karlı birer konuşma yaptılar. Yapılan konuşmalarda tutuklu öğrencilere adalet talebi yinelenerek, özgürlüklerinin sağlanması için verilecek mücadeleye vurgu yapıldı. Geceye Hey Tekstil işçileri de katılarak destek verdi. Konser, çekilen halaylarla sona erdi.

Haberler

Kürkçü MSGSÜ’de konuştu

39

HDK Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü 25 Aralık’ta Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde (MSGSÜ) Sosyalist Düşünce Topluluğu’nun konuğu oldu. Sosyalist Düşünce Topluluğu’nun yaptığı kantin söyleşilerinin 3.’sü olan söyleşinin konusu “68’den Günümüze Türkiye’de Gençlik Hareketleri”ydi.

Söyleşide konuşan Ertuğrul Kürkçü MSGSÜ öğrencilerinin aynı gün yaptıkları, ODTÜ öğrencilerini kınayan rektörlerini istifaya çağıran eylemle dayanışmasını bildirerek konuşmasına başladı. Kürkçü, konuşmasında gençlik hareketine ilişkin kendi deneyimlerini aktardı.

Hatay’da barış inisiyatifleri kuruluyor Suriye’ye yönelik dış müdahale ve yaşanan savaştan kaygı duyan ve zarar gören Hatay halkı savaşı durdurmak ve barışı savunmak için Barış İnisiyatiflerini kuruyor. Aylardır Hatay’ın çeşitli ilçe ve beldelerinde ön çalışması yapılan ve kitlesel toplantılarla kuruluşu ilan edilen Barış İnisiyatifleri Hatay geneline yayılıyor.

Harbiye’ye bağlı Yakto (Gümüşgöze) Beldesinde 23 Aralık’ta “Tarihten Günümüze Alevilik” konulu bir panel yapıldı. Karyer Mahallesi’ndeki Beytül Hasne’de yapılan panelde Yakto Barış İnisiyatifi adına Timur Aşkar bir konuşma yaparak Barış İnisiyatifinin kuruluş amaçlarını anlattı.

Ardından gerçekleşen, moderatörlüğünü Mahmut Güler’in yaptığı panele Şeyh Zülfükar Çiftçi ve akademisyen Hakan Mertcan konuşmacı olarak katıldı.

5 ve 6 Ocak’ta da Armutlu ve Çekmece beldelerinde Barış İnisiyatifi adına paneller düzenlendi.

5 Ocak’ta Armutlu Beldesindeki panelin moderatörlüğünü SES Hatay Şube Başkanı İbrahim Sayman yaparken, Tülay Hatimoğulları ve Berkat Kar konuşmacı olarak katıldı. 6

Ocak’ta Çekmece Beldesinde gerçekleştirilen panelin moderatörlüğünü Çekmece Barış İnisiyatifi Sözcüsü Hülya Kadı yaparken burada da Hatimoğulları ve Kar sunum yaptı.

Tülay Hatimoğulları, panellerde yaptığı konuşmalarda “Dış güçlerin etkisi ile Arap Baharı Arap kışına çevrildi.

ABD ve Batılı emperyalist güçler uzun yıllardan beri Ortadoğu’yu karıştırıyorlar. Büyük Ortadoğu Projesi adı altında, kendilerinden yana olmayan Arap yönetimlerini tasfiye etme çabası içindeler. Bunlardan biri de Suriye’dir. El Kaide militanları ve Selefilerin başını çektiği savaşın amacı, ABD ve Batılı güçlerin bölgedeki doğal gaz ve petrol rezervlerini denetlemedir” dedi.

Berkat Kar ise “Türkiye’nin Suriye politikası iflas etmiştir. Kraldan çok kralcı kesilenler, sıra bir gün onlara geleceğinin farkında değil. Derhal bu yanlıştan vazgeçilmelidir. Sınırlar denetimsiz durumda. İsteyen istediğini yapabiliyor. Bu savaşta binlerce insan hayatını kaybetti. Kaybetmeye de devam ediyor. Ortadoğu’nun barışa ve huzura ihtiyacı var” şeklinde konuştu.

Siyaset Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin

“Her yer ODTÜ, her yer direniş”

“Sokak” Devrimcidir

ODTÜ’den yayılan direniş ateşi, mutlak bir iktidarı kurmaya girişen ve yenilmez gibi görünen AKP diktatörlüğünün yenilebileceğinin ipuçlarını göstermiştir. Yeter ki ufkumuzu geniş tutalım ve hayallerimiz kadar büyük bir kararlılıkla, sebatla emekçilerin ve ezilenlerin mücadele cephesini kuralım.

ODTÜ ve genel olarak öğrenci gençlik bir kez daha devrimci geleneğine sahip çıktı; bir kez daha gençlik, dinamizmi ve yaratıcılığıyla toplumsal mücadelenin ön saflarındaki yerini aldı. ODTÜ öğrencilerinin direnişiyle başlayan eylemler-politik tavırlar dizisi, sadece üniversiteler düzeyinde değil, toplumsal düzeyde sonuçlar yaratıyor.

Halit Elçi

18 Aralık’ta Başbakan Tayyip Erdoğan, Göktürk-2 uydusunun Çin’den uzaya fırlatılışını yerleşke içindeki TÜBİTAK’tan izleme bahanesiyle, ODTÜ yerleşkesine tam 3600 polis, 20 zırhlı araç ve 105 koruma aracıyla çıkartma yaptı. Evet, Erdoğan daha önce ODTÜ’ye geldiğinde öğrencilerin protesto eylemleriyle karşılanmıştı. Ama bu, bir başbakanın olağan korunma önlemi sınırlarını çok aşan bir silahlı güç yığınağıydı.

Belli ki, bu çıkarma harekatı AKP’nin bir siyasi hamlesiydi. Daha sonra Erdoğan’ın ve AKP kurmaylarının yaptığı konuşmalardan da bu anlaşılıyor. ODTÜ, üniversitelerde yaşatılan devrimci/demokratik geleneği temsilen, bir simge hedef olarak seçilmişti; ezilecekti!

Bir tek sokak kaldı AKP’nin dilinin altındaki baklayı, AKP’li TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu çıkardı: Bir gazeteye verdiği röportajda, “Asker kışlasına çekildi, yargı normalleşti, bir tek sokak kaldı…” diyordu.

Bir gerçek ancak bu kadar açık ifade edilebilirdi.

Gerçekten de AKP, bütün önemli devlet kurumlarını ele geçirmiş veya kontrol altına almış durumda: Cumhurbaşkanlığı, YÖK ve Üniversiteler, Ordu, Yargı, MİT, Polis… Medya da hizaya girdi; ya doğrudan satın alınarak, ya siyasi ve ekonomik baskı yoluyla.

Yasama kurumu Meclis’te ise zaten AKP çoğunluğu var.

Tayyip Erdoğan’a bütün bunlar yetmiyor; üstüne üstlük fiilen merkezileştirdiği iktidarı resmi/anayasal bir diktatörlüğe çevirmek istiyor: Erdoğan, olup olmayacağı şimdiden kestirilemez ama, başkanlık sistemini getirmeyi, yani “Başkan Baba” olmayı planlıyor. AKP iktidarının burjuva muhaliflerinden MHP, Soğuk Savaş döneminin faşist söylemiyle sadece dar bir alanda sıkışırken, Erdoğan’ın taktik hamleleriyle tabanını AKP’ye kaptırıyor. Kemal Kılıçdaroğlu CHP’si ise “eski” ve “yeni” CHP arasında gidip gelen kafası karışık bir parti görünümü veriyor ve AKP’nin Yeni Rejiminin muhalefeti olmanın ötesinde bir geleceği yok.

AKP kurmayları haksız değil: AKP’nin tek alternatifi ve gerçek muhalefeti “sokak”tır. Sokak kavramını,

ODTÜ’nün devrimci geleneği ezilemediği gibi; orada yakılan direniş ateşi sadece diğer üniversitelere yayılmakla kalmamış, tüm “sokaktakiler”e cesaret ve ilham kaynağı olmuştur. Devrimci/demokrat cephe, bu muharebeden moral üstünlükle çıkmıştır. “sermayenin/devletin meşruiyet ve hegemonya alanının ötesi” olarak okumak gerekir. Bu noktadan bakınca, burjuva meşruiyetini/hegemonyasını tanımayıp çiğneyen tüm anti-kapitalist ve devrimci-demokratik dinamikler; Kürt Halk Hareketi, kadın kurtuluş hareketi, işçi sınıfı mücadelesi, doğanın talanına karşı mücadele, ezilen inançların ve halkların direnişi ve tabii gençliğin/öğrenci gençliğin mücadelesi “sokak”ta gerçekleşir. Ve bu dinamikler ancak bir araya geldiklerinde “yeni, özgür bir dünya”nın yolunu açabilirler.

Halkların Demokratik Kongresi’nin (HDK) amacı ve ruhu tam da budur.

ODTÜ’nün devrimci ruhu ayakta ODTÜ öğrencilerinin binlerce polisten oluşan işgal ordusu karşısında üniversitelerini devrimci geleneklerine yakışır biçimde, Sinanların, Denizlerin, Yusufların, İnanların ruhuyla savunmaları; ardından direnişin Türkiye’nin dört bir yanındaki üniversitelerde öğrenci ve öğretim elemanlarınca işgallerle, boykotlarla yaygınlaştırılması; 12 Eylül rektörlerini aratmayacak bir iktidar yalakalığıyla direnişçi ODTÜ öğrencilerini suçlamakta yarışan akademik zihniyetten ve etikten yoksun rektörlerin öğrencileri tarafından istifaya zorlanmaları, sol/demokrat kamuoyunun öğrencilere güçlü biçimde sahip çıkmaları, AKP’nin

hamlesini boşa çıkartmıştır.

ODTÜ’nün devrimci geleneği ezilemediği gibi; orada yakılan direniş ateşi sadece diğer üniversitelere yayılmakla kalmamış, tüm “sokaktakiler”e cesaret ve ilham kaynağı olmuştur. Devrimci/demokrat cephe, bu muharebeden moral üstünlükle çıkmıştır. Erdoğan’ın öfkesi, günlerce her konuşmasında öğrencilere saldırması bundandır.

Sokak Soldadır, Devrimcidir ODTÜ’den tutuşturulan ve hızla yayılan direniş ateşi, gerçek muhalefetin yönünü ve zeminini göstermiştir.

CHP bu direnişin dinamizmini dar burjuva ufuklu “AKP karşıtlığı”na malzeme yapmaya çalıştı. Ama görüldü ki, ne “sokak” CHP’ye sığar, ne de CHP “sokağı” kapsayıp içerebilir.

ODTÜ’den yayılan direniş ateşi, mutlak bir iktidarı kurmaya girişen ve yenilmez gibi görünen AKP diktatörlüğünün –şimdilik mevzii muharebelerde ama sonunda meydan muharebesinde- yenilebileceğinin ipuçlarını göstermiştir. Yeter ki ufkumuzu geniş tutalım ve hayallerimiz kadar büyük bir kararlılıkla, sebatla emekçilerin ve ezilenlerin mücadele cephesini kuralım.