EKZEMPLAR FALAS
NUMËR 2
mars - prill 2015
Secila shtatzënë
përfundon së paku në një dhëmb të humbur Organizmi i Thartuar
hyrje e lirë për shumë sëmundje
Ilaçe KEQPËRDORIMI I ANTIBIOTIKËVE
Ushqim USHQIM TË SHËNDOSHË PËR SHIQIM TË MIRË
juaj
Përmbatja
Të nderuar lexues,
Organizmi i Thartuar
hyrje e lirë për shumë sëmundje 4-6
12-13
Osteoporoza
INFEKSIONET RESPIRATORE 8-9
SECILA SHTATZËNË përfundon së paku në një DHËMB TË HUMBUR 10-11
KEQPËRDORIMI I ANTIBIOTIKËVE
Reagimet pozitive dhe përshtypjet tuaja nga edicioni i parë i revistës të cilat arritën deri te ne edhe më shumë na motivuan dhe na dhan një motiv plus që të vazhdojmë drejt qëllimit tonë për të krijuar jo vetëm një revistë famijare dhe bashkohore, por poashtu të krijojmë një brend të vërtetë autentik, i cili në të ardhmen do të bëhet një mik dhe këshilltar i juaj personal i cili do t’ju ofroj përmbatje dhe tema të cilat përkojnë me shëndetin tuaj dhe shëndetin e të dashurve tuaj. Shëndeti nuk është vetëm mungesë e sëmundjes, shëndeti është mirëqenie e plotë psiqike, fizike dhe emcionale. Misioni ynë do të jet i tillë.Me anë të këshillave të thjeshta dhe të shkurta dhe me përmbatje të cilat me shumë kujdes janë zgjedhur, ne ju ofrojmë të dhëna praktike të zbatueshme për përmirësimin e cilësisë së jetës në përgjithësi. Kjo është arsyeja përse ne edhe në këtë edicion të revistës do të trajtojmë disa tema të cilat do të tërheqin vëmendjen tuaj dhe, gjithsesi, do të kenë rëndësi për shëndetin tuja ditor. Këtë radhë do të shërbejmë si lidhje mes juve, farmacistit tuaj dhe shëndetut tuaj të mirë. E plotë është kur ka gjithçka.
Me respekt, Farmacisti juaj
15-17
juaj
Makedonijalek DOOEL, Skopje Boca Ivanova br.1 Tel:+389 2 261 49 49 maklek@makedonijalek.com.mk www.makedonijalek.com.mk
Direktor
Solunka Momcilovic Urednik Pance Gelevski Prevod Agim Ibraimi Dizajn Predrag Andonov
farmacisti juaj
mars - prill 2015
3
shëndeti
Organizmi i Thartuar
)))
4
A ndjeni lodhje kronike, mungesë të energjisë, dhimbje në nyje ose muskuj, a keni problem me koncentrimin, a jeni depresiv ose e keni vështirë të zgjoheni në mëngjes dhe të çoheni nga shtrati, a ndjeheni të sfilitur? Vetëm një nga këto simptome mund lehtë të paralajmëroj organizmin e thartuar.
farmacisti juaj
mars - prill 2015
hyrje e lirë për shumë sëmundje ÇFAR DON TË THOTË NOCIONI ACIDITET OSE THATRIM I ORGANIZMIT?
Aciditeti i organizmit është niveli pH në trupin tonë i cili varion varësisht nga ushqimi, por edhe nga vetë mënyra se si jetojmë.Kur përcaktojmë gjendjen e pH në organizëm testohet urina, gjaku dhe pështima.Vlera optimale e pH në mëngjes për urinën dhe pështymën arrin 7, kurse për gjakun 7,3-7,4 .
PËRSE ËSHTË E RËNDËSISHME VLERA E PH PËR ORGANIZMIN TONË? ИHulumtimet tregojnë se përderisa vlera e pH në organizëm nuk kalon në alkale e butë, organizmi nuk ka aftësi që të vetëshërohet. Mund të zgjedhni metoda të ndryshme për ruatjen e shënde-
ÇKA NDIKON NË NIVELIN E PH NË ORGANIZMIN TONË? Gjithçka që konsumojmë gjatë ditës ndikon në gjendjen e trupit tonë, për këtë arsye niveli ndryshon prej ore në orë.
Disa udhëzime ulin vlerën pH, kurse disa tjera rrisin atë, gjëra të cilat na tregojnë se është me rëndësi se çka konsumojmë.Në të ardhmen mund të presim, nga aspekti i barazpeshës acidobazike, që të ushqyerit të fiton rëndësi më të madhe në parandalimin e sëmundjeve ditëve të sodit.
pH ТЕСТ ленти за урина tit tuaj, por gjithçka do të jet pa efetk nëse nuk e arrini barazpeshën e pH në organizëm. Kur vlera e pH në organizëm nuk është e barazpeshuar, atëherë nuk mund që në mënyrë efektive t’i absorboni vitaminat, mineralet dhe materiet ushqyese.Poashtu, ulet prodhimi i energjisë në qeliza dhe ulet aftësia që të rigjenerohen qelizat e dëmtuara.Me
një fjalë, vlera e pH në organizmin tuaj ndikon në gjithçka.
Во вашата аптека побарајте тест ленти за брза и едноставна проверка на pH вредност на вашиот организам во домашни услови.
SI TË SIGUROJMË BARAZPESHË IDEALE TË PH NË ORGANIZËM? Kohën e fundit vazhdimisht e më shumë theksohet rëndësia e barazpeshës së pH në trup si linjë e parë për mbrotje të organizmit nga sëmundjes. Çdo përbërës ushqimor i cili hyn në organizëm me ndihmën e enzimeve të ndryshme digjet dhe krijohet reaksion acidik ose bazik.Në atë mënyrë disa përbërës ndikojnë në krijimin e mjedisit acidik ose bazik, kurse në natyrë këto përbërës mund të kenë vlera të kundërta të pH-së. Një shembull i thjeshtë për këtë është limoni, i cili bën pjesë në grupin e pemëve me shumë acidite, kurse në organizëm bëhet shumë bazik ( alkal). farmacisti juaj
mars - prill 2015
5
shëndeti
PRODUKTE TË CILAT RRISIN BAZALITETIN NË ORGANIZËM
PODUKTET TË CILAT THARTOJNË OSE ACIDOJNË ORGANIZMIN Që të mund të zhvillohet ndonjë sëmundje, e nevojshme është që në organizëm të arrihet aciditet ose thartirë, a produktet të cilat thartojnë ose acidifikojnë organizmin janë: Sheqeri i rafineruar dhe tërë derivatet e tij. Ky është më i keqi sepse nuk përmban albuminë, vajra,vitamnina dhe minerale.Përmban vetëm karbohidrate të rafinuara, të cilët janë të rezikshëm për Bpankreasin. Vlera e pH e sheqerit të rafineruar është 2.1 (shumë thartë ose acidik). Mishi Gjithë moshat Produktet me prejardhje nga kafshët Qumshti dhe produktete e qumshtit Kripa e rafineruar Mielli i rafineruar Buka Gjalpi
Uji Uji është eliksir jetësor. Ajo është fuqi lëvizëse e tërë natyrës dhe ka shumë rëndësi për prodhimin e oksigjenit.Gjithmonë konsumoni sasi të mjaftueshme të ujit, konsumoni ujë me sasira të vogla gjatë tërë ditës. Së paku konsumoni 1,5 deri 2 litra në ditë. Perime Konsumoni: lakër, selino, karrota, kastravec, domate, panxhar, brokulla, grosh, qepë, hudhër, spinaq, sallatë të gjelbërt, groshë franceze, bizele..
Kofeina Pijet e gazuara
NË KORNIZË: Konsumoni 2 litra ujë në ditë. Më mirë do të ishte kur të zgjoheni në mëngjes të konsumoni 1 deri 2 gota ujë të vakët.Pastaj mes kafjallit dhe drejkës konsumoni 2 gota, pastaj edhe dy gota pas dite. Faktikisht konsumoni gjithsej gjashtë gota ujë dhje sipas mundësive edhe dy gota me lëng të shtrythur.
Pemë Konsumoni: mollë, kajsi, ferra, mjedër, dardha, pjeshkë, limonë, portokallë, banane, shalqi, ananas, rush, hurma.. Bajame Rrisin bazën e organizmit. Mjaltë 6
farmacisti juaj
mars - prill 2015
Ushtrimet përmirësojnë bazën e organizmit, për shkak se trupin e funrizon me oksigjen. Të qëndurarit ulur shkatron jetën. Qelizat e shëndosha jetojnë në mjedisin ose ambeintin bazik, plotë me oksigjen, e cila mundëson funksionimin e tyre normal.Qelizat e tumorit jetojnë në mjedisin ose ambientin e thartë ose acidik, me mungesë të oksigjenit.
Кардиопирин® 100 mg, еднаш дневно, превенира бројни кардиоваскуларни болести. Го намалува ризикот од инфаркт на миокардот. Го минимизира ризикот од појава на мозочен удар и на васкуларна тромбоза. Таблетите Кардиопирин се гастрорезистентни таблети и ја штитат слузокожата на желудникот.
Пред употреба внимателно да се прочита упатството! За индикациите, ризикот од употребата и несаканите дејства на лекот, обратете се кај Вашиот лекар или фармацевт.
pediatër
INFEKSIONET RESPIRATORE prim. d-r Nada Smokovska Infeksionet respiratore mund të gjenden në pjesët e sipërme ose të poshtme të rrugëve respiratore ose frymëmarrëse. Infeksionet e sipërme respiratore më shpesh janë në hundë (rinitis), fyt (faringitis akut), në bajamjen e tretë të zmadhuar (aаdeoidi), pezmatimi i bajameve (tosilitici), pezmatimi i sinuseve (sinusitisi). Këto infeksione mund të jen akute ose kronike.(për shembull, pas 3 muajsh infeksioni i sinuseve konsiderohet si sinusitis kronik). Infeksionet e poshtme respiratore janë latingitet, traheititet, bronkititet, pneumonia, etj. INFEKSIONI I RRUGËVE TË FRYMËMARRJES zakonisht shkaktohet nga bakteriet ( bakteriet gram+ ose gram-), nga viruset, kurse kohën e fundit shpesh fajsohen edhe agjentët kimik (aerondotja) dhe duhanpirja, qoftë ajo pasive ose aktive.Duhanpirja është shumë e dëmshme për fëmijët e vegjël dhe për fëmijët në pubertet. MËNYRA e transmetimit të infeksioneve respiratore më së shpeshti 8
farmacisti juaj
mars - prill 2015
)))
Më shumë se 60% e infeksioneve te fëmijët, qysh nga lindja e deri në pubertet, bëjnë pjesë në kategorinë e infeksioneve respiratore.
është nëpërmjet ajërit dmth.barten nëpërmjet ajërit, sidomos në çerdhe dhe shkolla. SIMPTOMET te RRUGËT E SIPËRME FRYMËMARRËSE shprehen si teshtij, kollitje, dhembje të fytit, sidomos gjatë gëlltitjes, kokëdhembje, mungesë apetiti, temepraturë të lartë. Te infeksionet e rrugëve të poshtme zakonisht paraqitet molisja, kollitja e thatë dhe e lagur, frymëmarrja e vështirësuar, zbehja, temepratura e rritur e tje.(shpesh frymëmarrja e vështirësuar mund të paraqitet te bajami i tretë shumë i zmadhuar). PARANDALIMI MË I MIRË I KËTYRE INFEKSIONEVE më së miri bëhet me ndjekjen e fëmijës nga prindërit kjo
nënkupton që fëmija të hidrohet me konsumim të lëngjeve, të ventilohen hapsirat kur qëndrojnë, shëtije në ajër të pastër, konsumim të ushqimit të shëndetshëm (më shumë pemë e perime dhe proteina për zhvillim të drejtë), mbatja e higjienës personale, veshja të volitshme. Që të marrim disa masa më agresive, dmth. largimin e bajameve duhet të ketë arsyetim, sepse deri në moshën 12 vjeçare ata marrin pjesë në krijimin e imunitetetit. Kurse largimi i bajames së tretë, vetëm nëse është patjetër, më e volitshme është që të largohet në moshën 5-6 vjeçare, sepse mund të shfaqet recidiv dmth. sërish mund të rilind. Në fund SHËRIMIN e infeksioneve bakteriale na e mundësojnë antibiotikët, kurse infeksionet nga viruset trajtohen me terapi simtomatike, me kujdes dhe vëzhgim të mirë të fëmijës. Të gjithë e dimë se është e nevojshme vlerësimi i duhur dhe trajtimi i volitshëm i sëmundjes- që të kemi fëmijë të shëndoshë plot me shpirt dmth. të kemi gjenerata të shëndosha.
CILA PIJE ËSHTË MË E MIRË PËR NJË FËMIJË TË SËMURË?
PËRSE NJË FËMIJ I CILI KA INFEKSION NGA VIRUSET DUHET TË PI SHUMË LËNGJE? Kur një fëmij ka infeksion viral, atëherë është e nevojshme që të kompenzoj humbjen e lëngjeve trupore. Rritja e temepraturës, e cila shpesh shfaqet gjatë infeksioneve, rrit humbjen e ujit të trupit, por madje dhe përshpejton metabolizmin ku si rrjedhojë rritet shpenzimi i ujit trupor. Për fëmijën e sëmurë, pa dyshim, uji është pija më e mirë, megjithatë duhet patur kujdes që të konsumohet ujë mesatarisht i ftohtë, duke pi me gllënka të vogla. Asesi nuk duhet të pij pije të gazuara.Nga limonadat më të mira janë perimet citruse (portokall, limon, citron) të cilët përmbajnë vitamin C.Me rritjen e temperaturës rritet edhe humbja e ujit nga organizmi. Kuptohet se temepratura e fëmijës së sëmurë zvoglohet me ilaçe( antipiretikët) si dhe me ftohje, por sërish konsumi i ujit ka rëndësi të madhe për normalizimin e temepraturës.
Оперил-Р-Мк-12/2014
Një nga çështjet më të rëndësishme se si t’i ndihmohet një fëmije të sëmurë është që të këmbëngulim që fëmija të konsumoj shumë lëngje.Për këtë arsye, gjithmonë theksohet nevoja që fëmija i sëmurë gjithmonë të konsumoj lëngje.Uji ka vlerë më të madhe dhe të paçmueshme madje edhe për fëmijën e shëndoshë, kurse për fëmijën e sëmurë shpesh ka më shumë vlerë edhe se vetë ilaçet. Uji në organizëm siguron bartjen e materieve ushqyese dhe oksigjenin në qeliza dhe hudhjen e materieve të tretura dhe dioksid karbonin.
1) Part from the registration dossier, Lek d.d. 2014;
Пред употреба прочитајте го упатството. За индикациите, ризикот од употребата и несаканите ефекти, консултирајте се со Вашиот лекар или фармацевт. Лек Скопје ДООЕЛ, Перо Наков бр.33, 1000 Скопје, Р. Македонија, тел.+38922550800 факс +38922551485
farmacisti juaj
mars - prill 2015
9
stomatologjia
Ta tejkalojmë mitin:
SECILA
SHTATZËNË përfundon së paku në një DHËMB TË HUMBUR )))
Ana Krtolica-Gerogiev d-r. mje.dent.
Shtatzënia është periudhë shumë e rëndësishme në jetën e një gruaje.Në kohën kur në trupin e saj rritet dhe zhvillohet një jetë e re, ndodhin disa ndryshime hormonale të cilat ndikojnë gjendjen emotive, gjegjësisht psiqike të gruas dhe padyshim rezultojnë edhe shumë ndryshime tjera në oganizëm.Disa nga këto ndryshime ndodhin edhe në zgavrën gojore.
10
farmacisti juaj
A e thith foshnja kalciumin nga dhëmbët e nënës? Nëse konstanojmë se nevojat ditore për kalcium, të cilat varijojnë nga 1000 deri 1200 mg, ne i plotësojmë nëse konsumojmë gjysmë litër kos në ditë, përgjigja është JO. Përveç produkteve qumshtore, për të cilat të gjithë e dimë se përmbajnë kalcium, një sasi e madhe e kalciumit poashtu mund të gjendet në drithra, sojë, tofi, pemë dhe perime, gjë e cila na tregon se edhe ato gra shtatzënë të cilat nuk konsumojnë produkte me prejardhje nga kafshët poashtu e plotësojnë dozën
mars - prill 2015
ditore të kalciumit. Këshillë: Të ushqyerit e balancuar. Përse shtatzënave shpesh ju prishen dhëmbët? Shtatzënia është periudhë me ngarkesë të madhe emotive, në të cilën shtatzëna është fiksuar me lindjen e një jete të re dhe shpesh neglizhon higjenën gojore.Në këtë periudhë edhe shprehitë ngrënëse ndryshojnë tek shtatzënat, ata shpesh ushqehen edhe në orë të vona në mbrëmje dhe flejnë duke mos i pastruar dhëmbët.Poashtu, lodhja e
mëngjesit dhe vjelljet e shpeshta kontribojnë në krijimin e aciditetit në gojë, kurse për shkak të ndryshimeve hormonale të cilat ndodhin gjatë shtatzënisë ndryshon edhe niveli i pH në pështymë.Të gjithë këto faktorë krijojnë kushte ideale për demineralizimin e zmaltit dhe krijohet kariesi. Këshillë: Pastroni dhëmbët së paku dy herë në ditë.Pas çdo kafshate gjithmonë pastroni dhëmbët.Shpesh konsumoni ujë, sepse ai neutralizon aciditetin në gojë.Shmangni ushqimet ngjitëse dhe të ëmbla të cilave ju duhet më shumë kohë që të zbërthehet në
gojë.Shfrytëzoni pasta të cilat përmbajnë aminfloride.Kontrollet e rregullta, sanimi i probllemeve në fazën fillestare dhe fluorimi i dhëmbëve me mbështjellës floridi te stomatologu juaj janë më shumë se të rekomanduara. Përse shtatzënave ju gjakoset qiellëza? Rrjedhja e gjakut nga qiellza është shenjë e parë e pezamtimit të tyre, gjegjësisht lingvitisi.Nën ndikimin e nivelit të lartë të hormoneve, qiellzat e shtatzënave bymehen dhe janë shumë të ndjeshme ndaj ndikimit të bakterieve të cilat gjenden në depozitet rreth dhëmbëve.Si rezultat i kësaj, qiellzat pezmatohen dhe gjakosen.Gingvitisi aspak nuk është naiv madje dhe kur nuk shërohet atëherë kjo na dërgon ka paradontopatia. Këshillë: Niveli i lartë në higjienën orale.Shfrytëzoni spango për dhëmbët (pa dyll) një herë në ditë, rekomadohet në mbrëmje pas pastrimit të dhëmbëve. Shpërlani gojën me çaj sherbeleje çdo ditë.Dhëmbët pastroni më gjatë me një brushë të butë, në këtë rast ndihmoni qarkullimin në qiellzë dhe me këtë zmadhon fuqinë e saj mbrojtëse.Vizitoni stomatologun dhe largoni gurin e dhëmbit, gjegjësisht bëni trajtim paradontal. A lejohen intervenimet stomatologjike gjatë periudhës së shtatzënisë? Shtatzënia është një arsye shtesë përse
duhet të vizitoni dentistin.Intevenimet stomatologjike nuk janë të dëmshme, përkundrazi, janë të domozdoshme për shëndetin e përgjithshme për guran shtatzën, e cila do të mundëson zhvillimin papengesë të fetusit.Anestezia e cila përdoret në stomatologji (lidokain) është lokale, jepet me sasira shumët ë vogla dhe nuk tejkalon barierën e placentës, gjë e cila dëshmon se nuk është e dëmshme.Nëse gruaja shtatzën ka nevojë për mbrotje antibiotike, konsumohen antibiotikët të cilat poashtu nuk e tejkalojnë placentën dhe me këtë nuk dëmton fetusin. Rrezet rengen për nevoja stomatologjike janë shumë të ulëta. Por sërish, nëse nuk është e domosdoshme, më mirë është të shmangen inçizimet rengen së paku në tre mujorin e parë të shtatzënisë. farmacisti juaj
mars - prill 2015
11
shëndeti
Osteopo O
steoporoza është sëmundje kronike e eshtrave, e cila shpesh quhet edhe si epidemia e heshtur në shek 21. Osteoporoza është sëmundje e cila manifestohet me zvogëlimin e dendësis së eshtrave, ku si pasojë ata bëhen poroze.Reduktohet sasi e kalciumit, i cili e mirëmban fortësinë e eshtrave, dhe si pasojë ata bëhen të buta dhe lehtë mund të thehen. Kryesisht ka të bëj me humbjen e madhe të kalciumit nga indi i eshtror.Procesi i plakjes dhe humbja e kalciumit është proces i zakonshëm fiziologjik i cili zhvillohet gjatë jetës, por kur humbja e indit eshtror tejkalon prodhimin e tij, atëherë kemi krijimin e osteoporozës. Mineralizimi maksimal i eshtrave arrihet në periudhën 12
farmacisti juaj
mes moshës njëzetë deri në tridhjetë vjeçare.Pas kësaj periudhe dendësia e eshtrave ngadal reduktohet.Më të rezikuar janë eshtrat vertebrore dhe të kofshës. Fotografia Klinike Shenjat të cilat tregojnë
mars - prill 2015
këtë sëmundje janë dhimbja në pjesën e poshtme të kurrizit, humbja e gjatësisë dhe kurrizdalja. Ndonjëherë, osteotoproza shfaqet në mënyrë shumë dramatike , faktikisht me thyerjen e vertebrorëve ose këllkut.
Osteoporoza mund të jet primare (kur shfaqet te gratë pas menopauzës), sekondare (si pasojë e përdorimit të ilaçeve të cilët shkaktojnë demineralizimine e eshtrave) dhe senile (te gratë dhe burrat pas moshës 70 vjeçare).
Kalciumi. Qumshti dhe prodhimet qumshtore shpesh përmenden si burime më të mira të këtij minerali, edhepse në natyrë ekzistojnë shumë burime tjera më të mira. Si shembull mund ta marrim susamin,i cili përmban shtatë herë më shumë kalcium se sa qumshti.Poashtu, kalciumi në sasi më të madhe gjendet në fik, perime të gjelbërta me gjethe, bajame, arra, leblibia, kikirika, lakër, brokullë, sardin, fara e lulediellit dhe në uleradhiqe.Ushqimi i papërpunuar më së shumti ndihmon te osteoporoza.
oroza !
HULUMTIME
Një studim shtatëvjeçar i cili u realizua mbi nëntë mijë gra tregoi se gratë të cilat zakonisht kishin pasur organizëm të thartuar ose me aciditet ishin më të rrezikuar që të vuajnë nga osteoporoza krahësuar me gratë të cilat kishin vlera normale të pH.
PARANDALIMI Osteoporoza mund të parandalohet ose së paku të ngadalsohet me shprehi të duhura jetësore.Duhet të fillohet me aktivitet optimal fizik dhe me ushqim të duhur qysh nga fëmirija.Ushtrimet mund të ndihmojnë në ndërtimin e eshtrave të fortë dhe të ngadalsojnë humbjen e indit eshtror.Me ushtrime nuk angazhohen vetëm muskujt por edhe eshtrat të cilët fillojnë sërish të forcohen. Duhanpirja rrit ose zmadhon humbjen e indit eshtror sepse ndikon në zvoglimin e absorbimit të kalciumit nga zorra.Poashtu ndikim të
njejtë negativ kanë edhe alkoholi edhe kafeja (më shumë se dy filxhanë në ditë).Për këtë arsye, duhet të shmanget duhanpirja, të reduktohet konsumimi i alkoholit, kripës dhe kofeinës. Për shërimin e osteoporozës më e rëndësishme është ushqimi i shëndoshë, i pasur me substanca të cilat rrisin dendësinë dhe cilësinë e eshtrave, gjë e cila shumë do të redukton rrezikun nga fraktura e eshtrave. Kalciumi është element ndërtues themelor për shëndet të mirë të eshtrave. Që kalciumi të arrij ndikimin e plotë, e nevo-
jshme është që të konsumojmë vitamin D, i cili stimulon absorbimin e kalciumit nga zorra dhe kështu rrit përdorimin e tij. Poashtu, kalciumit i ndihmon edhe magnezi, vatamina K dhe lizina.Mënyra më e mënyra më e mirë për konsumimin e këtyre elementeve është me anët të ushqimit. Kur organizmi është i thartuar, kalciumi tërhiqet nga eshtrat dhe dhëmbët për të neutralizuar aciditetin.Nuk ka organ por as edhe qelizë në trupin tonë i cili nuk mund të dëmtohet ose plotësisht të zhduket për shkak të rritjes së aciditetit ose thartirës.
Ilaçe
KEQPËRDORIMI I
ANTIBIOTIKËVE prof. d-r Bistra Angelovska
Çka janë antibiotikët? Antibiotikët janë substanca të cilat mund të asgjësojnë bakteriet (ndikim bakteriocid) ose të pengojnë rritjen apo zhvillimin e tyre (ndikimi bakteriostatik). Mund të jenë me origjinë natyrore, sintetike ose gjysmësisntetike. Ata janë një zgjedhje e mirë për shërimin e infeksioneve bakteriale, por nuk kanë ndikim te viruset dhe funget. Antibiotikët filluan të përdoren në fillim të 40-tave në shekullin e kaluar.Filimisht u zbatuan vetëm nëpër spitale për shërimin e sëmundjeve të fuqishme shumë të rrezikshme, siç janë tuberkuloza, inflamacioni i mushkërive të bardha dhe meningitisi.Sot më shumë përdoren te mjeksia primare mbrojtëse, kryesisht, kur nuk janë të domosdoshme dhe të nevojshme: për infeksione të lehta, infeksione virale dhe për preventivë. Këto janë gjendje te të cilat antibiotikët nuk kanë fare ndikim, kurse si pasojë mund të shkaktojnë edhe dëmtime serioze të organizmit. Sot pothuaj nuk mund të gjejmë një njeri i cili nuk ka përdorur antibiotik në jetën e vet. Përdorimi i tyre shumë i shpeshtë dhe shumë i përhapur shkakton pasoja negative për njerëzit dhe tërë shoqërinë sepse shkakton dobësim të imunitetit dhe zhvillimin e llojeve të bakterieve rezistuese.Në këtë moment, ky është problem me përmasa globale (botërore) në shëndetësinë publike.
farmacisti juaj
mars - prill 2015
15
Rezistenca e bakterieve ndaj antibiotikëve
Si të përdoren a ntibiotikët Antibiotikët mund të merren në barnatore VETËM bazuar mbi udhëzimin e emetuar nga mjeku, e cila don të thotë të përdoren vetëm me udhëzimin e mjekut.Antibiotikun e emetuar nuk guxoni ta bashkëndani me dikë tjetër. Me rëndësi është që antibiotiku të konsumohet mjaftë gjatë, dhe jo të ndërpritet konsumi i tij në momentin kur ju filloni të ndjeheni më mirë.Nëse e ndërpresim më
16
farmacisti juaj
herët antibiotikun, bakteriet e ngelura vazhdojnë të shumohen dhe mund të zhvillojnë rezistencë kundër antibiotikut. Antibiotikët janë efikas në shërimin e infeksioneve bakteriale nëse merren ose përdoren: në dozë të rekomanduar në intervale të njejta kohore mjaftë gjatë
mars - prill 2015
Antibiotikët asgjësojnë më shumë bakterie, por sërish disa nga këto bakterie arrijnë të zhvillojnë mbrotje dhe në këtë rast antibiotikët pushojnë së ndikuari mbi këto bakterie.Sa më shpesh të merren antibiotik aq është më i madh rreziku nga zhvilimi i rezistencës.Sot kemi bakterie të cilat janë rezistuese ndaj një pjese dërmuese të antibiotikëve dhe infeksionet me bakterie të këtilla rrezikojnë shëndetin dhe jetën. Arsyeja kryesore për paraqitjen e rezistencës te bakteriet është përdorimi i tepërt dhe jo i duhur i antibiotikëve, marrja e tyre kur nuk është e nevojshme, ndërprerja e terapisë me antibiotike para se të përfundon mjekimi ose shërimi, marrja e dozave të papërshtatshme (më pak)
dhe mosrespektimi i intervaleve të duhura kohore gjatë terapisë.
Keqpërdorimi i Antibiotikëve Antibiotikët më së shpeshti emetohen për infeksione te organet e sipërme të frymëmarrjes (si kollitja akute, ftohja, sekretimi i gjelbërt nga hunda, dhimbjet në fyt, bronkitisi) dhe veshi i mesëm, pavarsisht dëshmive se antibiotikët nuk ndikojnë te një numër i madh i këtyre rasteve.Shumë njerëz ruajnë barëra ose ilaçe të papërdorura për shërimimin e ftohjes vijuese ose dhimbjes vijuese të fytit.Ruatja e antibiotikëve të papërdorur për shërimin e sëmundjes vijuese mund të tingëllon si ide e emirë, por vetëm mjeku mund të vendosë kur në të vëretë ka nevojë për përdorimin e antibiotikëve, dhe nëse ka, cilët janë më të mirë për sëmundjen.
)))
EFEKTET E PADËSHIRUESHME KUR PËRDORIM ANTIBIOTIK Antibiotikët mund të shkaktojnë reagime alergjike te disa persona. Shumë shpesh ndikimi i padëshiruar mund të jetë edhe me paraqitjen e diaresë ose kapsllëkut, përzierjes dhe infeksioneve fungal. Antibiotikët, sidomos ata me spektër të gjërë të veprimit, i asgjësojnë edhe bakteriet e mira edhe ato të këqija dhe në këtë mënyrë mesatarisht reduktojnë imunitetin.Vetëm zorra përmban rreth 1.5 milion bakterie të mira pa të cilat nuk do të mund të jetojmë. Kur asgjësojmë një numër të caktuar të këtyre bakterieve të mira, krijohen kushtet për shumimin e bakterieve patogjene, e cila si pasojë shkakton shkatrimin e sistemit për tretjen e ushqimit, kokëdhimbje, lodhje, pagjumësi, dhimbje në stomak, etj. Marrja e një numri më të madh të antibiotikëve pa ekzaminimin nga ndojë nëpunës shëndetsor shkakton dëm të madhe për shëndetin në përgjithësi.
Çka mund të bëj
Si mund të pengojmë zhvillimin e bakterieve rezituese Zhvillimin e bakterieve rezistuese nuk mund ta pengojmë plotësisht, por mund ta ngadalsojmë zhvillimin e tyre me prëdorimin e duhur të antibiotikëve, gjë e cila nënkuptonë vetëm me rekomandimin e mejkut. Antibiotikët nuk janë barëra ose ilaçe për shërim të influenzës dhe ftohjes Antibiotiku nuk është ilaç për çdo dhimbje në fyt Me antibiotik shërohen infeksionet bakteriale, jo ato virale Antibiotiku nuk është ilaç për uljen e temperaturës së trupit Konsumimi jo racional i antibiotikëve ul ndikim e tyre Antibiotiku duhet të merret ose konsumohet vetëm me rekomandim të mjekut edhe atë në kohë të caktuar dhe doza duhet të konsumohet ose merret plotësisht Me përdorimin jo të duhur të antibiotikut krijojmë bakterie rezistuese Këto janë ilaçet ose barërat të cilët nëse përodren në mënyrë jo të duhut kanë ndikim negativ jo vetëm mbi shëndetin e pacientit të shëruar, por edhe mbi shëndetin në përgjithësi.
Para se të vendosni që të merrni antibiotik, tentoni të shëroheni me disa metoda natyrore të cilat e prëforcojnë tërë imunitetin dhe tërë trupin tuaj.Mund ta provoni përdorimin e disa materieve natyrore anti-infektuese: propolis,ehinacea,hudhër, qepë, xhenxhefil, rrepë, trumzë dhe të tjera. Imuniteti i fortë është i rëndësishëm për mbrotjen e organizmit nga infeksionet, kurse ai përfërcohet dhe mirëmbahet me ushqim të shëndetshëm, aktivitet fizik dhe mënyrë të shëndoshë të jetës.Organizmi i shëndoshë mund të lufton kundër një numri të madh të infeksioneve pa antibiotik, dhe me këtë përforcohet edhe më shumë. nNëse është e domosdoshme që të merret antibiotik, atëherë: Konsumo ose merr atë vetëm me rekomandim të mjekut Mos kërkoni nga mjeku që t’ju emetoj ose shkruaj antibiotik “ për çdo rast” dhe mos i bleni antibiotikët pa rekomandim Zbatoni terapinë me antibiotik gjithmonë deri në fund Mos konsumoni antibiotik të pacientëve tjerë dhe mos përdorni antibiotik të cilët ju kanë ngelur nga ndonjë sëmundje të më hershme Gjatë terapisë antibiotike dhe dy javë pas mbarimit të saj mund të jetë e dobishme marrja e probiotikëve ( konsultohuni me farmacistin).
farmacisti juaj
mars - prill 2015
17
Barnatore
Аптека
Телефон
БЕРОВО БИОМЕДИКА ФАРМ ФАРМАМЕДИКА
047/612-940 047/609-764 047/222-127 047/612-485 047/240-330 047/225-285 047/258-852 047/242-040 047/235-102 047/236-468
044/333-972
043/613-037 043/230-677 043/231-003 043/211-707 043/231-807 043/228-222
ВИНИЦА АЛПИ ФАРМ – 11 ФАРМАКРИН
033/360-234 033/364-433
ВРАПЧИШТЕ ШИФА
070/910-133
ГЕВГЕЛИЈА ФАРМАЦИЈА ПЛУС НОВАФАРМ ММ ПУНИКА
034/550-201 034/213-905 034/216-998
ГОСТИВАР ФАРМЕД М ФАРМЕД М 2 СТАР ФАРМ П.Р. ФАРМ
042/214-266 042/211-383 042/222-133 042/211-495
АЛПИ ФАРМ – 6 АЛПИ ФАРМ – 7 ГАЛЕНИУМ ЛЕК-ФАРМ РОСИЦА
ДЕЛЧЕВО ДЕЛ-ФАРМ
033/413-413
ПАКОМ-ФАРМ РОСА-ВИТА
047/276-809 047/276-004
К. ПАЛАНКА
070/629-371
КУМАНОВО
048/474-500
АЛТЕА ГЛОРИЈА ДАЛИА-ФАРМ ДИАНА КАМЕЛИЈА КИАНА КРИСТИНА ФАРМ РЕМЕДИА-М Св. ПАНТЕЛЕЈМОН ФАРМАКОН-ЛЕК ХИГИЈА
043/410-940 043/413-088 043/400-070 043/400-330 043/413-434 043/609-607 043/550-145 043/410-085 043/550-765 043/411-891 043/400-445
КИЧЕВО АЛТЕА ФАРМАЦИЈА Б-1 Б-3 БЕЛ ЛЕК БЛИНА ЗДРАВЈЕ ЛИНОВА НИНЕКС ОРХИС 10 ФАРМАЦИЈА ЕРА 1 ФАРМАЦИЈА ЕРА 2 ФАРМАЦИЈА ЕРА 3 ФАРМАЦО
045/228-663 045/223-834 045/224-340 045/225-450 070-651-187 045/227-301 045/222-324 045/216-001 045/282-844 045/222-025 045/225-125 045/223-318 077/913-553
МЕЛИСА МЕЛИСА-ЦЕНТАР АРДИ ФАРМ ЛЕА АХИЛЕА ВАВИЛОН ВИТАЛИКА ДРИТА ФАРМ КАРПОШ МАРК ФАРМ ОРХИС 12 ПРО ВИТАЛИС ШЕНДИ ФАРМ ШИК-ЗДРАВЈЕ
farmacisti juaj
mars - prill 2015
02/2603-863 031/482-832 031/374-922 031/372-114 031/419-616 031/424-648 031/430-460 031/411-645 070/509-406 031/445-165 031/430-760 031/413-593 031/415-303 031/421-181 031/414-523
ЛАБУНИШТА ХЕРБА
078/422-797
ЛЕСКОЕЦ ХРИСТИ-1 и ФИЛИП-2
046/257-740
ЛОЗОВО МЕДИКА ФАРМ-ЕЛ 2
072/266-679
М. КАМЕНИЦА ВИВА
033/431-779
МАТЕЈЧЕ ПАНАКС
031/511-899
МОГИЛА РОСА-ВИТА
071/235-233
НЕГОТИНО БЕЛА ФАРМ
043/553-570
НЕРАШТЕ БЛЕ-МЕДИКА 4
18
033/237-060 033/275-010 033/277-184 033/276-650 033/273-452
КРАТОВО ЗДРАВЈЕ
Д. ХИСАР ОЛИМПИЈА ОРХИС ФАРМАЦИЈА 3
Телефон
КРАНИ АЛПИ ФАРМ – 13
КАВАДАРЦИ 044/455-488
ВЕЛЕС ВЕСНА ФАРМ ВИВА ВИТА ФАРМ ВИТА ФАРМ 2 ХЕРБА ЦИТО ФАРМ
046/833-007 046/831-890 078/241-065 046/834-938
ЖИТОШЕ
БРВЕНИЦА ДАНИ-ФАРМ
АР-ФАРМ ВЕ ФАРМ ВЛЕР-ФАРМ ДО ФАРМ
Аптека
КОЧАНИ 076/231-493
ДОБРОШТЕ 034/221-321
БОГОВИЊЕ АНАКОНДА 5
ЕЛИКСИР 4
ДЕБАР
БОГДАНЦИ БИОМЕНТ
Телефон
ДАБИЛЕ 070/701-913 033/471-145
БИТОЛА АДОНИС ВИВОФАРМ ВИС МЕДИКУС ЕМА ФАРМ КОРОНА ФАРМ МЕДИКА КАРТА МЕДИКА КАРТА 2 ОРХИС ФАРМАЦИЈА 4 ПРИМА ЛЕК РОСА-ВИТА
Аптека
044/345-309
Аптека
Телефон
НОВАЦИ НИДЕАФАРМ
047/511-655
АКВА ФАРМ 046/611-599 АНГЕЛИКА 046/258-852 ВИТЕЗДА 046/254-233 ГАЛИУМ ФАРМ 046/250-202 ДОНЕВИ 046/258-920 ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА 046/200-321 ЛИСА ФАРМ 046/611-266 КАМИ ФАРМ 046/258-002 МАЈА ФАРМ 046/257-447 МЕРИ ФАРМ 046/260-668 Св. ВРАЧИ КУЗМАН И ДАМЈАН 046/260-500 Св. ПАНТЕЛЕЈМОН 046/263-600 ФЛОС 046/268-693
ОРИЗАРИ 033/511-711
ПЕХЧЕВО БЕНИ-ФАРМ
033/442-955
ПРИЛЕП АЛЕК ФАРМ ВЕНЕНА ЕУКАЛИПТУС ЗДРАВЈЕ ФАРМ ИСКРА-НАДЕЖ МЕЛИСА МИА ФАРМ ОЛИМПИЈА РЕМЕДИЈА РЕМЕДИЈА ФАРМ ТЕА ХЕРА ХЕРБА
048/421-600 048/421-372 075/489-142 048/426-888 048/551-257 075/353-438 075/440-414 048/424-120 048/423-455 048/550-900 048/435-330 048/420-421 048/420-520
ПРОБИШТИП АЛТЕА 1
071/271-029
РАДОВИШ АМБРОЗИЈА МЕДЕА МЕДИКУС МЕЛИСА
032/634-050 032/635-190 032/630-808 032/635-364
РЕСЕН АЛПИ ФАРМ – 12
047/452-550
РОСОМАН ХИГИЈА 2
043/441-575
РОСТУШЕ ВЕРА
Телефон
СКОПЈЕ
ОХРИД
АЛПИ ФАРМ – 14
Аптека
042/222-265
АЛПИ ФАРМ – 1 АЛПИ ФАРМ – 2 АЛПИ ФАРМ – 3 АЛПИ ФАРМ – 4 АЛПИ ФАРМ – 5 АЛПИ ФАРМ – 8 АЛПИ ФАРМ – 9 АЛПИ ФАРМ – 10 АЉ-НЕ АНДРЕА-ЛЕК БАЗИЛИКА БЕРНА ФАРМ БОЖИЛАК ДЕРМА-ФАРМ ДОНА ФАРМ ЕФЕДРА ЗАНА-ФАРМ ИВАНДРЕЈ ИВИ-ТА ЈОВАНА-ФАРМ ЈОВАНА-ФАРМ 2 КАРПЕДИЕМ ФАРМ ЛИЗА-ФАРМ МАРИЈА ГАЛЕН ФАРМ МЕДИКО ПОИНТ-ФАРМ МОЛИКА МОЛИКА – 2 НИ-РА ОРХИС ФАРМАЦИЈА ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 1 ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 2 ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 6 ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 7 ОРХИС ФАРМАЦИЈА – 9 ПЕНИЦИЛИН РЕМЕДИУМ-ЛЕК РЕЧИ ФАРМ САРАХ САРАХ 1 ХЕДЕРА
02/2638-315 02/2432-462 02/2673-944 02/3179-457 02/3076-097 02/3118-088 02/2780-040 02/2533-050 02/2638-240 02/3225-422 02/3171-313 02/2614-502 02/2060-208 02/2634-071 02/3068-919 02/3067-500 02/3223-126 02/2772-585 02/2795-212 02/2524-300 02/2562-712 02/2727-759 02/2057-181 02/3212-760 02/2036-952 02/2720-014 02/2620-785 02/2650-522 02/2658-800 02/3222-282 02/2791-445 02/2521-757 02/2573-440 02/2060-099 02/2534-572 02/3071-105 02/2640-017 02/2617-573 075/258-308 02/3162-364
СЛАТИНО МЕГА ПАКОМ-ФАРМ
070/629-371
СТРУГА АНГЕЛИКА МЕДИКА НИТА ФАРМ – 1 НИТА ФАРМ – 2 ОРХИС ФАРМАЦИЈА 8 ОРХИС ФАРМАЦИЈА 11 ПЕНТАМЕДИКА ПРИМАВИТА
046/789-333 046/786-790 046/789-383 046/787-602 046/788-533 046/846-570 071/390-809 046/786-139
Аптека
Телефон
Св. ПЕТКА 046/520-504 ФАРМАНОВА 046/783-103 ФАРМАЦИЈА ПОЛОЖАНИ 046/782-996
СТРУМИЦА АЛТЕА АДОНИС БЕЛАДОНА ЕЛИКСИР ЕЛИКСИР – 2 ЕЛИКСИР – 3 СНЕЖАНА ФАРМ СНЕЖАНА ФАРМ – 2 ЧИФЛИК ЧИФЛИК – 2
071/271-029 034/322-522 034/329-606 034/323-511 034/330-483 034/330-482 034/344-679 034/320-840 034/345-316 078/345-316
ТЕАРЦЕ АГ ФАРМАЦИЈА ДЕА-ФАРМ
044/521-399 044/381-720
ТЕТОВО АНАКОНДА АНАКОНДА 2 АНАКОНДА 4 АОРТА ФАРМ АПОЛОН ФАРМ АСЛИ ФАРМ БЛЕ-МЕДИКА БЛЕ-МЕДИКА 1 БЛЕ-МЕДИКА 2 БЛЕ-МЕДИКА 3 БЛИНИ ВАША АПТЕКА ВИТАЛЕК ВИТАЛЕК 1 ЕКАЛЕК ЖАНЕ ФАРМ ЈЕТА-ФАРМ М&М ФАРМ МЕКА МЕЛ-ФАРМ МЕРИ ОЛИФАРМ
044/338-689 044/333-972 044/333-972 070/502-755 070/502-755 044/338-532 044/339-820 044/613-410 070/565-037 044/613-508 044/331-170 044/332-220 044/331-631 044/342-511 044/521-507 044/341-115 070/777-120 044/336-222 044/616-614 044/338-696 044/332-254 044/343-255
ЧЕГРАНЕ МЕД-ФАРМ
042/321-363
ШТИП ЕСКУЛАП МЕДИКА ФАРМ МОРФЕЈ РАДО ЛЕК СОФИЈА farmacisti juaj
032/607-652 032/389-044 032/393-656 032/380-190 032/388-777
mars - prill 2015
19
Bimë
BIMËT TONA SHËRUESE ARI JONË I GJELBËRT
m-r Ilco Zahariev
TË NDERUAR LEXUES, Reagimet pozitive nga revista Farmacisti dhe përmbatjet e saj të cilat arrijnë tregojnë se përmbatjet në këtë revistë të mahnitshme janë të menduara mirë dhe me kujdes janë zgjedhur dhe se kanë ndikim pozitiv mbi ato të cilët e kanë blerë dhe e kanë lexuar këtë revistë. Duke pasur parasyshë se bimët shëruese janë pjesë për-
20
ваш аптекар
bërëse e mjeksisë dhe kulturës sonë shëruese, e cila është disa shekuj e vjetër dhe ka arritur të mbijetoj me shekuj, në këtë revistë vendosëm që t’i karaterizojmë hithërin, luleradhiqen, aguliçen dhe lëpushën sepse këto sipas afëtësive ushqyese dhe shëruese dominojnë në mjeksinë tonë popullore dhe tradicionale si dhe në fizioterapinë bashkëkohore. Gjethi i hidhërit, gjethi i luleradhiqes dhe gjethi i aguliçes paraqesin ushqim jashtzakonisht të shëndetshëm, por ndikimi i plotë i përdorimit të kë-
март - април 2015
tyre bimëve plotësohet edhe nga fuqia e tyre e madhe shëruese, për këtë arsye përgatitja e ushqimit nga këto bimë në të njejtën kohë nënkupton ushqim i shëndetshëm por edhe parandalim i fuqishëm kundër shumë sëmundjeve. Këto bimë shëruese patjetër të jen pejsë shëruese për secilën faramaci shtëpiake, por ndërkohë kur fillon pranvera ata janë mes bimëve të para të cilat e fillojnë vegjetacionin e tyre, dhe kjo është arsyeja përse kur shkojmë në shëtitje në natyrë duhet të mbledhim bimë
të këtilla dhe pas të njejtat me sukses duhet t’i shfrytëzojmë. Nga ne varet se çfarë shëndeti do të kemi, si do ta ruajmë atë dhe si të shërohemi me sukses. Të nderuar lexues, farmacitë janë vende ku do të merrni të dhëna më të mira, më të plota dhe më të dobishme lidhur me Shëndetin Tuaj, zbatimin e ilaçeve dhe bimët shëruese. Farmacisti është miku juaj më i madh dhe më profesional të cilin pa rezervë duhet ta shfrytëzoni kur ju keni nevojë për këshilla shëndetsore lidhur me bimët shëruese.
))) HITHËRI (Urtica dioica)
Hithëri është bimë shëruese, e pasur me klorofil, ka shumë materie minerale si kalium, magnez, kalcium, silicum, hekur, fosfor. Prej vitaminave paraqiten vitaminat K,C,A,B2 dhe B5. Hithëri është ushqim i shëndetshëm dhe ilaç shumë më i mirë. Qysh nga periudha Romake kur edhe është përdorur si bar e deri sot kur përdoret si erëza, si ushqim dhe si çajra për shumë sëmundje. Piksëpari të cekim se hithëri është një nga barërat ose ilaçet kundër gjakut të dobët gjegjësisht për shërimin e anemisë. Shërimi buron nga hekuri, acidi folik, vitamini С i klorofilit. Hithëri është bar ose ilaç shumë i mirë për pengimin e gjakderdhjes, gjegjësisht përdoret si hemostatikë.Efekti i detyrohet vitaminës K, vitaminës C dhe tanineve. Hithëri ndikon te veshkët, stimulon urinimin dhe është ilaç shumë i mirë kundër zmadhimit të prostatës. Përdoret edhe kundër sëmundjeve të stomakut dhe për përmirësimin e funksionit të mëlçisë. Glikokinini ul sheqerin në gjak dhe për këtë arsye hithëri rekomandohet të përdoret edhe nga diabetikët. Hithëri zvogëlon edhe yndyrërat në gjak dhe ndikon si antisklerotik.Hithëri është edhe çaj për pastrim të trupit. Hithërat si ilaçe
ose bar lokale përdoren kundër rënies së flokëve, kundër zbokthit dhe për shërimin e sëmundjeve reumatike, artritin,artrozën dhe dhimbjen e nervit ishiatik. Me anë të përmirësimit të pasqyrës së gjaku hithëra ulin kokëdhimbjen e cila vijnë si rezultat i anemisë.Ndihmon në angina pektoris e cila poashtu është pasojë e anemisë. Jo vetëm që e fortëson organizmin por edhe muskulin e zemrës. Hithëri është aliksir i jetës. Çaji mund të bëhet kur 2 lugë supe vendosen në gjysmë litre ujë të nxehë, lejojmë të rri në ujë deri në 2 orë, filtrohet dhe konsumohet dy herë në ditë.
))) LULERADHIQA
(Taraxacum officinalе) Luleradhiqa është një nga bimët më të përhapura në natyrë, por në shumë vende kultivohen sepse përdoren edhe si specialitet ushqimor. Tërë bima ka ndikim mjekues (rrënja, gjethi, lulja dhe kërcelli). Gjethet mblidhen para se bima të lulëzon, rrënja në pranverë dhe vjeshtë, kurse kërcelli gjatë kohës së lulzimit. Luleradhiqa konsiderohet si një nga bimët më të mira për pastrimin e organizmit nga toksinet e depozituara (helemt) në organizëm. Aftësia shëruese buron nga përbërja e begatshme e vitaminave të grupit B, vitaminat A, C dhe D, flavonoidet, taninet, kaliumi, zinku, magnezi, herkuri etj. Për qëllime terapeutike përdoret në formë të çajrave, lëgut, sirupit kurse nga gjethet bëhet sallatë shumë e shishme dhe mjekuese. Mes ndikimeve më të rëndësishme
farmacisti juaj
mars - prill 2015
21
Bimë
ÇAJ NGA LULERADHIQA Çaji nga rrënja përgatitet në atë mënyrë ku një lugë kafeje me rrënjë të thatë të bluara përzihet me gjysmë litër ujë dhe lejojmë që të zihet 10 minuta. Çaji konsumohet ose pihet 4 herë nga një gjysmë gote. Nga pjesët mbitokësore, çaji përgatitet si çaj, gjegjësisht një lugë supe me gjethe dhe lule përzihen me një gotë ujë të nxehtë, pastaj lejoni që të rri në ujë 10-15 minuta, filtrohet, ëmbëlsohet me mjaltë dhe pihet ose konsumohet 4 herë në ditë nga 100ml.
shëruese ose mjekuese të dëshmuara të luleradhiqes janë: - Përmirëson bluarjen ose tretjen e ushqimit dhe është ilaç i mirë për pacientët të cilët vuajnë nga lukthi dhe vështirësitë në zorrë. - Bar ose ilaç i dëshmuar dhe efikas për sëmundjet në mëlçi siç janë:verdhëza, ciroza, guri në mëlçi dhe pezamitimin e tëmthit. - Pastron gjakun dhe ul nivelin e kolesterolit të “keq”. - I zbut dhimbjet nga pneumonia - I pastron kanalet urinare dhe për këtë arsye ka ndikim bëmirës në fshikëzën urinare dhe veshkë.
MJALTA NGA LULERADHIQA –ILAÇ NATYROR KUNDËR KOLLITJES Mjalta nga luleradhiqa është e thjeshtë për përgatitje dhe të nejtin mund ta përgatisni edhe vetë.
))) LËPUSHA (Tussilago farfara) Lëpusha është bar ose ilaç që nga kohërat antike, ajo është bimë e cila është shumë e përhapur në Evropë, Azi, Amerikë Veriore dhe Afrikën Veriore. Lëpusha përmban vitaminin C, provitaminin A dhe karbohidratet e grupit të monosaharideve. Lëpusha është mik i mushkrive të bardha.I stimulon, ua përforcon funksionin, vepron antisutikish gjegjësisht qetëson kollitjen. Në aspektin antibakterial ka dëshmuar veprimin antibakterial. Kjo është arsyeja përse sot pas gjithë këtyre zbulimeve për lëpushen ajo përdoret për shërimin e bronkiti kronik, enfizmit, pezmatimin e bajameve, astmën bronkiale, zvoglon bymimin, ul dhimbjen dhe qetëson pezmatimin. Materiet mukoze dhe taninet ndihmojnë shumë. Koncentrimi i madh i materieve mukoze e bën lëpushën një ilaç efektiv për sëmundjet e stomakut si gastritisi, i thati në lukth,i thati në zorrën dymbëdhjetëkishrore, inflamacionin në zorrën e hollë dhe kolitisin në zorrën e shtrashë. Materiet mukoze ndihmojnë vendet e sëmura dhe të ndezura dhe mundsojnë shërimin e tyre.
22
farmacisti juaj
Gjatë sëmundjes së zgravrës gojore siç janë gingiviti, stomatiti, paradontoza, barnat nga lëpushja ndihmojnë pasi taninet shtrëngojnë, zvoglojnë gjakëderdhjen kurse mukoza zbutë vendet e ndezura ose të pezmatuara.Barërat ose ilaçet lokalE të lëpushkës përdoren për të shëruar plagët, ulçerat, djegëjet edhe atë në formë të kompresave ose për mbulim vetëm me gjethe të shtypura. Hyjnë një përbërjen e çajrave mjeksor për sëmundjet e gjoksit dhe stomakut. Çaji përgatitet si çaj, gjegjësisht një lugë supe lule dhe gjethe të thata përzihen me një got me ujë të nxehtë, i lëm të rrinë në ujë një orë, pastaj i përziejmë disa herë dhe i konsumojmë 4 herë në ditë nga një gotë dhe atë me gllënka të vogla por nëse bëhet fjalë për gëlltitje duhe të konsumohet më shpesh. Për kompresa mund të përgatitni ilaç ose bar kur gjethet e shtypura do t’i zihen me qumsht dhe i mbulojnë lëndimet e trupit të cilat plasin. Me interes është që në këtë mënyrë mund të trajtohen edhe venët e pezmatuara. Kujdes –Gratë shtatzënë nuk duhet ta përdorin gjatë kohë.
mars - prill 2015
Për përgatitjen e saj ju duhen: 200 lule të freskëta të luleradhiqes 2 kilogram sheqer të parafinuar 2 litra ujë 2 limonë Përgatija Lulet e freskëta i pastroni me ujë të pastër, i shtydhni në një enë të përshtatshme dhe i mbushni me 2 litra ujë.Ven-
SALLATË NGA GJETHET E LULERADHIQES Përgatitja Për sallatë nevojiten gjethe të freskëta të vogla (të mbledhur para se të lulzon bima). Bluani gjethet, spërkatni ata me vaj ulliri, shtoni krip sipas dëshirës dhe limon. Mund të kombinohet edhe me sallata tjera sipas dëshirës.
dosni në zjarrë që të zihen 20 min. Përzierja largohet nga zjarri, filtrohet dhe shtohen 2 kg sheqer. Përmbatjen e ziejmë deri sa sasia nuk përgjysmohet.Pastaj me përzierje të vazhdueshme shtoni edhe 2 limona të coptuar në copëza të vogla dhe vazhdoni me zierjen derisa nuk fitoni një përzierje që i ngjan mjaltës.Pastaj përderisa përzierja është akoma e ngrohtë, shpërndani atë nëpër kavanoze të sterilizuara, të cilat patjetër të mbyllen fortë dhe të ruhen në vend të errët dhe të ftohtë.Përdor një deri dy herë në ditë një lugë kafeje deri sa nuk ju largohen simptomet e kolitjes. Vëretje: ky ilaç ose bar natyror nuk duhet të përdoret nga diabetikët.
Ushqim
USHQIM TË SHËNDOSHË PËR SHIQIM TË MIRË Sytë janë pasqyra e shpirtit, sytë janë dritare në botë. Më shumë se 80% e të dhënave të cilat i marrim vijnë me anë të shqisave të të pamurit. Mbi shëndetin e syve ndikojnë shumë faktorë me të cilët ne jemi të rrethuar: pluhuri, fryma, gazrat e emetuar, traumat fizike, shikimi i stërzgjatur në monitor, rrezet UV, temepraturat shumë të ulë. Në shumë raste për shikimin e dobët fajsohet ushqimi afatgjatë me shumë nisheste, sheqeri, proteinat, kafeja, duhanpirja... Fatmirësishtë, shumë pozitivisht mund të ndikojmë dhe mund të përmirësojmë shikimin me diçka të padhimbshme, të shëndoshë dhe të shijshme. Ai është ushqimi ynë! Të ushqyerit i mirë-barazpeshuar, i pasur me minerale, vitamina, antioksidanse dhe materie tjera të rëndësishme biologjike kanë ndikim të mirë mbi shëndetin e syve.
Karrota Nuk mund të mos e vendosim në vend të parë. Fuqia e saj fshihet në sasinë e madhe të betakarotenit, likopenit dhe shumë vitamineve A. Betakaroteni është materie e cila në organizmin e njeriut shëndrohet në vitamin A. Ndërkohë betakaroteni është antioksidans shumë efikas në luftën mes disa formave të karcinomit.Ndihmon në mirëmbatjen e membranës mukoze të syrit, ndihmon në reduktimin e rrezikut nga degradimi makular dhe katarakta.
Salmon Acidet yndyrore Omega-3 janë mbrojtës të rëndësishëm për mbrotjen e përgjithshme dhe kanë ndikim pozitiv mbi shikimin. Salmoni është burim i shkëlqyer i acideve yndyrore omega-3, por poashtu është e pasur me vitaminin A, vitaminin D, të cilat e bëjnë një nga ushqimet më të njohura për shikimin. Përveç salmonit, acidet yndyrore omega-3 gjenden edhe te skumbri, trofta, tuna, sardeleja, frutat bërthamore, fara e lirit, farat e kungullit dhe prodhime tjera. Peshku duhet të konsumohet së paku dy herë në javë.
Boronica Ashtu si te të githë kokërrat, ashtu edhe boronica shumë kontribojnë për shëndetin e syrit.Përmban antociane të cilat ndihmojnë në ruatjen e fortësisë së kapilareve, verbimin gjatë natës dhe mbronë nga katarakta. Boronica e ngrirë poashtu është shumë cilësore ashtu sikur kur është e freskët. Konsumoni së paku dy herë në ditë.Boronica është burim i mirë i fibrave për rritje, vitaminës C dhe vitaminës K. Sipas disa testimeve ka më shumë antioksidanse se të gjithë llojet tjera të perimeve. 24
farmacisti juaj
mars - prill 2015
Perimet e Gjedhëgjelbërta Bushiqa, spinaqi, sallata e gjelbërt dhe brokulla përmbajnë lutein dhe zeaksentin, të cilët shpesh i quajmë “vitamina për sytë”. Ndikojnë në retinën e syrit dhe mbrojnë degjenerimin makular të syrit, e cila lidhet me plakjen. Përveç që kujdeset për shikimin e mirë, luteini, poashtu, ruan edhe lëkurë tonë nga ndikimi dëmtuese i rrezeve UV.Perimet gjethëgjelbërta të pasura me vitaminën A,B,C dhe me kalciumi dhe për këtë rregullisht duhet të jetë në menyrën tonë.
Domatet Përmbajnë likopen, luten dhe vitamin C, të cilat janë të parat në luftën kundër radikaleve të lira të cilat e dëmtojnë shikimin. Likopeni i mban indet të reja dhe elesatike, kurse vitamini C përforcën imunitetin, kështu që përveç shikimit mbron edhe organizmin nga infeksionet dhe ftohjet.
Hudhra
Përveç produkteve të lartëpërmendura, për shikim të mirë ndikim të shkëlqyer poashtu kanë edhe avokado, kungujt dhe citruset (limoni, portokalli, citrusi).
Është e pasur me shumë mineralekalcium, sulfur,fosfor,hekur. Përmban vajra eterik si alicinin, por për këtë arsye e quajnë antibiotik nga natyra. Duke ju falimenderuar komponimeve sulfurike në përbërjen e tij, hudhra e përmirëson shikimin, pengon glaukomën , kataraktën dhe sëmundjet degjeneruese të syve.Me një fjalë, hudhra rrit afësinë mbrojtëse të organizmit.
farmacisti juaj
mars - prill 2015
25
shëndeti
Bimët kundër morrave në flokë Ashtu si zgjohet gjithçka tjetër në pranverë, fatkeqsisht poashtu zgjohen edhe insektet, si dhe morrat të cilët i sulmojnë flokët e fëmijëve.Për të mbrojtur fëmijët nga këto banorë të padëshiruar, ju mund të përgatisni preparate bimësh të cilat me efikasitet të njejtë si preparatet kimike do të trajtojnë morrat.
26
farmacisti juaj
mars - prill 2015
Locioni kundër morrave Morrat në mënyrë më efikase mund të largohen nëse shkatrohen vezët e tyre, të cilët janë ngjitur në flokë. Kjo mund të arrihet me rozmarin dhe livando, kurse uthëlla e mollës i largon nga fija. Locioni është i nevojshëm që të përdoret menjëherë pas përdorimit të shamponit. Përgatitja: • 6 pika vaj eterik nga rozmarin • 6 pika vaj eterik nga livando • 50 ml uthëll molle • 50 ml ujë i ngrohtë Përdorimi: Vajrat eterik nga rozmarin dhe livando përzihen me uthëllën e mollës dhe ujin e ngrohtë.Me losion i lyejmë flokët dhe lëkurën e kokës, pastaj vendoset kapuçi për larje dhe qëndrojmë së paku 15 min. Pas këtij trajtimi i krehim flokët, pastaj pastrojmë mirë me ujë të ngrohtë.
Vaj kundër morrave Vajrat eterik nga rozmarin (Rosmarinus Offcinalis) dhe livando (Lavandula Officinalis) i shkatrojnë morrat të cilët më së shpeshti shfaqen te fëmijët në pranverë dhe vjeshtë.
Сонувате за мирен и квалитетен сон?
Përgatija: • 10 pika vaj eterik nga rozmarin • 10 pika vaj eterik të livandos • 30 ml vaj ulliri Përdorimi: Vaji eterik përzihet me vajin e ullirit. Kjo materie e përzijer zbatohet mbi flokët e lagura dhe lëkurën e kokës me fërkim të lehtë. Pastaj, mbi kokë vendosim një kapuç për larje dhe lejojmë që përzierja të ndikon rreth një orë. Pas këtij trajtimi është e nevojshme që flokët të pastrohen me shampo, kurse më vonë i pastrojmë ose lajmë me locion kundër morrave.
Тоа значи дека ви треба За побрзо заспивање и мирен сон користете Dormirin - нов производ на природна база со иновативна комбинација од мелатонин и растителни екстракти од валеријана и мелиса.
Мирниот сон станува стварност.
farmacisti juaj
mars - prill 2015
27
Reportazha
)))
Banjat e Negorcit janë qendër moderne turistike dhe shëndetësore për vazhdimin e trajtimit dhe rehabilitimit të pacientëve nga fusha e mjeksisë fizikale dhe rehabilitimit
Banjat e Negorcit gjenden 3 kilometra larg nga Gjevgjelia, në një lartësi mbidetare prej 60 metra.Gjenden në rrëzën e Malit Kozhuv, mes malit të rrallë dhe të pasur me frashër, i cili formon parkun natyror. Ekskluziviteti i Banjave të Negorcit qëndron në aftësinë shëruese të ujit mineral, i cili në vete ngërthen kalcium,magnez, rubidium, cezium, radon dhe minerale tjera. Të dhënat lidhur me ndikimin bëmirës të ujrave mineral nga Banjat e Negorcit datojnë që nga viti 1864.Dëshmitë shkencore lidhur me aftësinë shëruese të ujit datojnë që nga 1950 kur edhe ishte formuar shtëpia rehabilituese e banjos. Vizitorët e restoranteve dhe të kopshtit veror mund të shijojnë muzikën e mirë të grupeve të rëndësishme muzikore dhe organizimet dhe manifestimet tjera të ndryshme kulturore dhe folklorike. Kompleksi i Banjave të Negorskit ka tre hotele; “Jasen”, “Ilinden” dhe “Buzhor, ku strehimi cilësor mundëson qëndrim të këndshëm për të gjithë mysafirët.Dhomat posedo28
BANJAT E NE
farmacisti juaj
Ujrat e Banjos ndihmojnë në shërimin e sëmundjeve vijuese: sëmundjet reumatike sëmundjet degjenerative të eshtrave dhe nyjeve dhe shtyllës kurrizore gjendjet post-traumatike dhe postoperative në ortopedi osteoporaza sëmundjet e sistemit sëmundjet e sistemit gastrointestinal jnë TV, internet, telefon, klimë, friguriferë, terrasë, banjo dhe dhomë fjetje me banjo. Shëndetësia dhe rekreacioni janë veprimtaria bazë ose themelore e Banjave të Negorcit.Për shëndetin e
mars - prill 2015
pacientëve dhe vizitorëve tanë kujdeset ekipi ynë i cili përbëhet nga një mjek specialist i mjeksisë fizikale dhe rehabilitimit, mjeku i përgjithshëm, infermieret, fizioterapeutët dhe masazherët.
sëmundjet e lëkurës sëmundjet e sistemit urinar sëmundjet kardiovaskulare sëmundjet respiratore
EGORCIT
Banjat janë të furnizuara me aparaturë më moderne për të gjitha llojet e terapive nga fusha e mjeksisë fizikale dhe rehabilitimit: • elektroterapia (diadinamik, rrymat interefruese, tens, galvan, elektroforeza, elektrostimulime) • sonoterapia ( ultra zë) • fototerapia ( llambat infrakuqe edhe ultravjollcë) • llamba bioptron • vakummed • lazer •magnetoterapia • kinezoterapia (grupore dhe individuale) • hidrokinezoterapia • terapia me parafin •masazha nënujore • masazha manuale (relaksiuese, mjeksore, sportive) • organometria • detoksikimi • 2 pishina me ujë mineral
Kompleksi i banjave posedon terrene sportive, shtegje për vrapim dhe shëtitje dhe shtegje për çiklistët. Klima e përshtatshme dhe dimrat e butë krijojnë kushte ideale për relaksim dhe pushim. farmacisti juaj
mars - prill 2015
29
Ushtrime
)))
Ushtrime për Ushtrimi mesatar prej pesëmbëdhjetë minutash çdo ditë mund të vazhdoj jetën për tre vite. Për këtë qëllim ju rekomandojmë ushtrimet e d-r Tilden.
N
ëse në mëngjes keni pak kohë, filloni ditën me ushtrime të lehta të cilat do t’ju zgjojnë tërë trupin tuaj, do të përshpejtojnë punën e zemrës dhe qarkullimin e gjakut. Stërvitja do t’ju nxeh dhe do t’ju çliron nga stresi, kurse lëvizja ose
30
farmacisti juaj
mars - prill 2015
aktivitet i mëngjsit ka ndikim pozitiv mbi nyjet dhe muskujt. Mjafton të ndani vetëm 15 minuta për të qenë më të shëndoshë, më rezistues, më të fortë dhe më të knaqur, kurse ekspertët pohojnë se kështu do të jetoni më gjatë.
r jetë të gjatë Sa t’ju del gjumi dhe përderisa akoma jeni në shtrat, filloni me zgjatjen e muskujve të këmbëve në këtë mënyrë: Së pari shtrini gishtrijt e këmbës aq sa mundeni, pastaj i kapim thembrat dhe në të njejtën kohë zgjatim të gjithë muskujt e këmbës. Lirohuni plotësisht. Prisni që muskujt të lirohen plotësisht, pastaj e përsërisim ushtrimin e njejtë pesë herë. Pas zgjatjes ose tendosjes së këmbëve vazhdoni me duart. Hapim duart aq sa mundemi kështu që do të zgjasim muskuj afër krahëve. Mbledhim gishtat dhe hapim pëllëmbën e dorës, me të cilën do të zgjasim muskujt afër krahëve.Sërish përsërisim këtë ushtrim pesë herë. Akoma jeni në shtrat. Mbështjelleni jastëkun dhe vendosni atë nën kurriz, dhe shtrihuni mbi të. Pastaj vendosni gishtat nën kokë, kur koka do të mbështet mbi duart tuaja.Rrotulloni kokën sa të mundeni në të djathtë, majtë, lartë, poshtë dhe përreth. Pastaj vendosni jastëkun nën këllket dhe lëvizni këmbët sikur drejtoni një biçikletë. Drejtoni këmbët dhe filloni t’i bashkoni dhe ndani, gjegjësisht sikur gërshërët kur kalojnë mbi njëra tjetrën. Duke qendruar shtruar shtrëngoni stomakun ashtu sikur i shtrëngoni muskujt aq sa mundeni dhe në të njejtën kohë fërkoni( sikur jeni duke mjelur) muskujt me dy duar. Ky ushtrim është shumë i mirë kundër kapsllëkut, sëmundje e cilla paraqiter shpes te një numrë i madh i njerëzve. Ndërkohë ky ushtrim mirë vepron mbi fshikëzën e ndezur urinare dhe prostat e hapur. Uluni mbi shtrat dhe lëvizni kokën aq sa mundeni në të djathtë, pastaj në të majtë shtrembëroni kokën në atë mënyrë ku veshi do të vij afër njërit krah, pastja afër krahut tjetër.Këto lëvizje të kokës dhe qafës janë të nevojshme për përmirësimin e qarkullimit në qafë ku kalojnë shumë nerva dhe enë të gjakut. Ky ushtrim shumë ndikon shqisat (dëgjimin, nuhatjen, shijen) dhe nëse funksioni i tyrë është dëmtuart, fillon të përmirësohet. Uluni buzë shtratit dhe lëvizni trupin në të majtë aq sa mundeni, pastaj në të djathtë aq sa mundeni. Pastaj lëvizni përpara dhe mbrapa. Me këtë fortësohet shtylla kurizore dhe prëforcohen nervat të cilat kalojnë ka pejsa e poshtme e trupit.
Për ta përjetuar dobinë nga këto ushtrime ushtroni këtë dy herë në ditë, kur të zgjoheni dhe para se të fleni. Filloni ushtrimet menjëherë dhe vazhdoni me këmbëngulje!
farmacisti juaj
mars - prill 2015
31
Receta
))) Supë
verore prej hithëri
Përbërësit e nevojshëm: 200-250 g hidhër të ri 1 kokër qepe të vjetër ose 5-6 qepë rë reja 2-3 karota majdanoz 1 l ujë
)))
Përbërësit e nevojshëm: 100 g lakër të gjelbërt 100 g lakër të kuqe 1-2 karotë 5-6 rrepa
Përgatitja: Hithëri i freskët i ri përvëlohet me ujë të nxehtë. Lahet me ujë të ftohtë dhe grimcohet.Qepa dhe karota e grirë skuqen, shtohet 2 lugë supe miell dhe ky skuqet.Pastaj shtohen uji dhe hithërat, aromaizohet me kripë, perime të përziera të thata dhe piper dhe zihet 10 minuta.Në fund shtohet majdanozi i grirë. Servohet me kos ose kos i kulluar në mes të pjatës.
32
farmacisti juaj
Sallatë e freskët eneregjetike
mars - prill 2015
5-6 fleta marulle 100 g panxhar i freskët 1-2 hudhër e re 1-2 qepë e re majdanoz
Përgatitja: Rrepat priten në rrethe, marulla pritet në shirita, kurse perimet e ngelura i presim në copëza të imëta ose grihen. Përzihen me uthull molle, vaj ulliri dhe kripë.Sallata përzihet me kujdes pa shtrydhje nga lartë dhe zbukurohet me majdanoz. Kjo sallatë mund të jetë edhe ushqim kryesor i bukur energjetik nëse i shtojmë edhe tuna ose ndonjë mish tjetër të zijer.
))) PĂŤrdorimi
i orizit pĂŤr pĂŤrgatitjen e mishit
))) Pite
e gjlbĂŤrt pa mishĂŤ
PĂŤrbĂŤrĂŤsit e nevojshĂŤm: 500 g kore tĂŤ gatshme 1 tharm i freskĂŤt 100 g vaj 1 kg spinaq 200 ml ujĂŤ tĂŤ vakĂŤt
PĂŤrbĂŤrĂŤsit e nevojshĂŤm: 3-4 qepĂŤ tĂŤ reja ose 1 kokĂŤr qepĂŤ tĂŤ vjetĂŤr 3-4 karota 1 filxhan oriz 2 filxhan ujĂŤ tĂŤ nxehĂŤ 100-150 g bizele PĂŤrgatitja: NĂŤ vaj shumĂŤ pak skuqen qepa dhe karota e grirĂŤ.Shtohet bizeja dhe orizi dhe bashkarisht skuqen rreth 2 minuta.Shtohet uji i nxhtĂŤ nĂŤ proporcion 1 / 2. Shtohet kripĂŤ, perime tĂŤ pĂŤrziera tĂŤ thata dhe piper. Zihet 5 minuta, mbuhohet dhe largohet nga furnela elektrike. Pas 20 minutave servohet nĂŤ pjatĂŤ dhe zbukrohet me majdanoz tĂŤ freskĂŤt tĂŤ prerĂŤ. Ky ushqim shkon me tĂŤ gjitha llojet e mishit dhe peshkut, por mund tĂŤ hahet edhe si ushqim kryesor.
PÍrgatitja: Spinaqi lahet mirÍ dhe shtyrdhet.ShumÍ pak skuqet me kripÍ. Shtohet njÍ filxhan ujÍ i vakÍt, vaj dhe tharm dhe pÍrzihet mirÍ. Secila kore lyhet me salcÍn e tharmit.Te çdo kore e katÍrt renditim spinaq mbi tÍrÍ ))) Mish i zijer i derrit sipÍrfaqen, lirshÍm i mbÍshtellim ose lopÍs nÍ rule dhe i renditim nÍ tigan tÍ (qafÍ, shpatull ose brinjÍ) lyer me vaj no. 32. NÍ pjesÍn e sipÍrme e lyejmÍ me salcÍ dhe spÍrkatet me vaj.Piqet nÍ furrÍ tÍ PÍrbÍrsit e nevojshÍm: 1 kg mish derri ose lope nxehtÍ nÍ 250 shkallÍ rreth 2-3 qepÍ tÍ grira gjysmÍ ore. kokÍrra piperi NÍ vend tÍ spinaqit, mund tÍ gjeth dafine pÍrdorim pras, rrepÍ ose lakÍr. 100 g verÍ e bardhÍ
Ĺ?Ň Ĺ? Ĺ?Ň
PĂŤrgatitja: Mishi skuqet nĂŤ vaj tĂŤ nxehtĂŤ.Shtohet ujĂŤ i nxehtĂŤ, kokĂŤrra piperi, gjethet dafine, kripĂŤ, perime tĂŤ pĂŤrziera tĂŤ thata dhe zihet deri sa tĂŤ zbutet.MĂŤ nĂŤ fund shtohet edhe vera e bardhĂŤ dhe 2-3 qepĂŤ tĂŤ grira. Servohet bashkĂŤ me perime ose oriz tĂŤ zijer.
Ĺ•ĹŒĹ”Ĺ—Ĺ“ Ĺ•ĹŒĹ” Ŕŗœ
Ć§Ç‰Ç ĆźÇ Ç†ĆšÇ„Ćž Ć§Ç‰Ç ĆźÇ Ç†ĆšÇ„ĆžÇ† Ç ĆşÇŒÇˆÇ‰Ç‡Ç?ƞdž ƞdž Ç ĆşÇŒÇˆÇ‰Ç‡Ç?ƞdž Ć›Ç ÇŠÇ‹Ç Ç†ÇŠÇƒÇ Ç Ç€ĆşÇ‡Ç‰ ƝLJ Ç‹ĆžÇ‰ĆšÇˆÇ Ç¨Ćš džƚ Ç?ĆžĆşÇ‰Ç Ç„Ç†Ç ÇŠÇ‡ÇŠÇ‹Ç‡Ç¨ĆşÇ ÇƒĆšÇ¨ ƽƞÇ?Ćš
ĆžÇ?Ç ÇƒĆšÇŠĆžÇ† ĆšÇ†ĆšÇ„ĆźĆžÇ‹Ç Çƒ ƝLJ Ç‹ĆžÇ‰ĆšÇˆÇ Ç¨Ćš džƚ ĆšÇƒÇŒÇ‹Ç†Ćš Ç ÇŽÇ‰Ç‡Ç†Ç Ç?džƚ ĆşÇ‡Ç„ÇƒĆš
ĆĄÇ…Ćš ÇˆÇ‡ĆťÇ‡Ç„ĆžÇ† LjljLJÇ?Ç Ç„ džƚ
ABB-MK-AD-02-15-GEN-007
ÇˆÇ‡Ć˝Ç†Ç‡ÇŠÇ„Ç ĆťÇ‡ÇŠÇ‹
ÇŠ ƥƿƿƽƳdžƝƟ ƟƿƚƟƯƟ ÇŠ ƥƿƽƳdžƝƟ ĆźĆżĆšĆźĆŻĆźĆ˛Ç Ć°ĆŽ ƟƲ ƾƎƽƳƸ ĆźĆ˛Ç Ć°ĆŽ Ćź Ʋ ƟƲ Ʋ ƾƎƽƳƸ ÇŠÇŠ Ć•ĆŽ ƿƜǀƳ ĆąĆžÇ Ć˝Ćś ƝƎ ƽƎDŽƜƳƝǀƜ Ć•ĆŽ ƿƜǀǀƳ Ćł ƹƞ ĆžÇ Ć˝Ćś ƝƎ ƽƎDŽƜƳƝǀƜ ÇŠÇŠ ƛƳƴƝƟ ƲƳǕƿǀưƟ ƛƳ Ƴƴ ƴƝƟ ƲƳ ƳǕƿǀưƟ ÇŠÇŠ ƛƳ ƿƟƾƲƎưƎ ƾƎưƜƿƝƟƿǀ ƛƳ ƿƟ ƟƾƲƎư Ćľ Ć°ĆŽ ƾƎưƜƿƝƟƿǀ ÇŠÇŠ Ć?ƞƳƯƜƟǀƜƸ Ć?ƞƳƯƜƟ Ć?ƞƳƯƜƟǀƜ ƜƸ
ƨljƞƽ ÇŒÇˆÇ‡Ç‹Ç‰ĆžĆşĆš ĆťÇ†Ç Ç…ĆšÇ‹ĆžĆžÇ„Ç†Ç‡ ƽƚ ÇŠĆž LjljLJÇ?Ç Ç‹Ćš ÇŒÇˆĆšÇ‹ÇŠÇ‹ĆťÇ‡Ç‹Ç‡ ƨljƞƽ ÇŒÇˆÇ‡Ç‹Ç‰ĆžĆşĆš ĆťÇ†Ç Ç…ĆšÇ‹ĆžÇ„Ç†Ç‡ ƽƚ ÇŠĆž LjljLJÇ?Ç Ç‹Ćš ÇŒÇˆĆšÇ‹ÇŠÇ‹ĆťÇ‡Ç‹Ç‡ Ć Ćš Ç Ç†Ć˝Ç ÇƒĆšÇ?Ç Ç Ç‹Ćž Ç‰Ç Ç€Ç ÇƒÇ‡ LJNj LJƽ ÇŒÇˆÇ‡Ç‹Ç‰ĆžĆşĆš Ç Ç†ĆžÇƒĆšÇŠĆšÇƒĆšÇ†Ç Ç‹Ćž Ć Ćš Ç Ç†Ć˝Ç ÇƒĆšÇ?Ç Ç Ç‹Ćž Ç‰Ç Ç€Ç ÇƒÇ‡Ç‹ LJƽ ÇŒÇˆÇ‡Ç‹Ç‰ĆžĆşĆš Ç Ç†ĆžÇƒĆšÇŠĆšÇƒĆšÇ†Ç Ç‹Ćž ƽƞǨNJNjƝƚ džƚ Ç„ĆžÇƒÇ‡Ç‹ ǃLJdžNJnjDŽ ƽƞǨNJNjƝƚ džƚ Ç„ĆžÇƒÇ‡Ç‹ ÇƒÇ‡Ç†ÇŠÇŒÇ„Ç‹Ç Ç‰ĆšÇ¨Ç‹Ćž ÇŠĆž NJLJ Ć›ĆšÇ‘Ç Ç‡Ç‹ Ç„Ç‹Ç Ç‰ĆšÇ¨Ç‹Ćž ÇŠĆž NJLJ Ć›ĆšÇ‘Ç Ç‡Ç‹ Ç„ĆžÇƒĆšÇ‰ Ç Ç„Ç Ç?ƚljDžƚÇ?ƞƝNj
farmacisti juaj
mars - prill 2015
33
Кај К ај ппрвите рвите ссимптоми имптоми ннаа ннастинка астинка и грип грип ! ✓ ББрз рз и еефикасен фикасен ✓ ССоо двојно двојно противвоспалително противвоспалително дејство дејство
шумливи ш у м л и в и таблети т а б л е т и со с о витамин витамин Ц *е една дна шу шумлива млива ттаблета аб бле л та ссодржи одржи 500 mg ац ацетилсалицилна етилсалицилна кисе киселина лина и 250 2 mg аск аскорбинска орбинска кисе киселина лина (вит (витамин амин Ц) Возрасни: Во зрасни: вообичаена вообичаена поединечна поединечна доза доза 1 до 2 таблети таблети т на секои секои 4-6 часа, до максимална максимал лна дневна доза доза од од 8 таблети таб бле л ти (4 g ацетилсалицилна ацетилсалицилна киселина). киселина). Деца: Деца: вообичаена поединечна по оединечна доза доза за деца постари постари од од 16 години години 1 таблета таблета на секои секои 6 часа, до максимална максимална доза доза од од 4 таблети таб абле л ти дневно (2 g ацетилсалицилна поделени ацетилсалицилна киселина), ки иселина), односно односно вкупна вкупна дневна а доза доза до 60 mg / kg телесна телесна тежина тежина ж поделени во во четири четири до шест шесст дневни давања давања (поединечна (поединечна доза доза од од 15 mg / kg или 10/mg/kg ). Andol® С шу шумлива млива таблета таб абле л та треба треба да се раствори раствори во во 1 dl вода вода и свежо свежо подготвениот подготвениот раствор раствор о да се испие. НАПОМЕНА: НА ПОМЕНА: Збирен изв извештај еш штај за ос особините обините на лек лекот от Andol® C е дост достапен ап пен на барање. барање. Број и да датум тум на о одобрение добрение зза а ст ставање авање на лек лекот от в во о проме промет: т: Andol® C шу шумливи м мливи ттаблети аблети ссо о 10х500 на носителот одобрението ставање лекот во промет: ПЛИВА а носит елот на о добрението за ст авање на лек л от в о проме т: ПЛИВ А mg/250 mg, 15-831/13 о д 09 9.05.2014. На чин и мест о на из давање: се издава изздава и б ез лек арски рец ептт. Име и адреса н mg/250 од 09.05.2014. Начин место издавање: без лекарски рецепт. ОПЈЕ, Ник ола П арапунов бб, Ск опје. 11-14-ANDC-03-NO/4-14/11-16 11-14-ANDC-03-NO/4-1 14/11-16 ДООЕЛ СК СКОПЈЕ, Никола Парапунов Скопје.
^lenka na grupacija grupacijata ata T Teva e eva
www.pliva.com.mk www.pliva.com.mk w www.plivazdravlje.hr w www .plivazdravlje.hr www.plivamed.net w www .plivamed.net
Пред Пре д упо употреба треба вним внимателно мателно да се про прочита чита упа упатството. тството. За индик индикациите, а ациит е, ризик ризикот от о од д упо употреба треба и несак несаканите аните де дејства, ејства, кконсултирајте онсултирајте се ссо о Вашио Вашиотт лек лекар ар ил или ли фармац фармацевт евт