Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu„Uczenie się przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną ani za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.
a k y d o t e M v.2.
iów d e m h c y w o n Tworzenie
w pracy ia d e im lt u stać m y z r o k y w j ie jak lep
Publikacja powstała przy współpracy:
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Niniejsza Metodyka Nowych Mediów została przygotowana w ramach projektu „New Media Production Methodology – how to increase you multimedia competencies” współfinansowanego w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci.
W skład konsorcjum realizującego ten projekt, wchodzą:
Nowoczesna Firma S.A. (NF) Fundacja Obserwatorium Zarządzania (FOZ) Bürgerhaus Bennohaus – citizen centre, Arbeitskreis Ostviertel e.V. (BB) XXI INVESLAN, S.L. (INV) Autorzy:
Piotr Maczuga (NF) Karolina Sikorska (NF) Marta Mazur (FOZ) Wojciech Benicewicz (FOZ) Jan Leye (BB) Arndt Selders (BB) Amaia San Cristobal Macho (INV) Tamara Rodriguez Fernandez (INV) Współpraca:
Jarosław Sobolewski (FOZ) Grzegorz Staniak (FOZ) Katarzyna Mucha (FOZ)
ISBN: 978-83-63481-11-7
2
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Praca wydana na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0) Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Unported
Warszawa – Muenster - Bilbao 2014 Metodyka Nowych Mediów - rozwój kompetencji w zakresie multimediów pl.newmediaproduction.eu
3
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Spis treści Wprowadzenie p
5 6 6 7
Op projekcie j Partnerzyy p projektu j Jak korzystać y zp podręcznika? ę
Moduł A – Produkcja j multimediów
8 9
Wprowadzenie p do modułu Sprzęt p ę i jego j g funkcje j Jak tworzyć y ujęcia ję Oświetlenie Dźwięk ę Podstawyy kompozycji p y j obrazu Reżyseria y ip praca na scenie Montaż filmów Przykład y szkolenia
10 21 28 31 35 41 43 55
Moduł B – Dziennikarstwo crossmediowe Wprowadzenie p do modułu Dziennikarstwo w XXI wieku Przenikanie się ę mediów Środowisko bazujące ją na chmurze obliczeniowejj Rozpowszechnianie p multimediów Kwestie p prawne Przykład y szkolenia
Moduł C – Szkolenie trenera Wprowadzenie p do modułu Rola i kompetencje p j trenera Zarządzanie ą Cyklem y Szkolenia Komunikacja j z uczestnikami szkolenia Przekazywanie y wiedzyy i metody y dydaktyczne y y Jak p prowadzić interaktywne y warsztaty y online? Projekt j p praktyczny: y y Jak być y trenerem
58 59 60 65 67 69 76 84 88 89 90 98 107 114 120 131
Odpowiedzi p
135
Słowniczek
138
4
Wprowadzenie
5
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
O projekcie Obecnie posiadanie kompetencji z dziedziny tworzenia multimediów stanowi ważną wartość dodaną w takich zawodach jak: trener, psycholog biznesu, specjalista od wizerunku, czy specjalista PR. Są to także profesje, w których pracownicy występują często jako niezależni eksperci, tzw. freelancerzy. Właśnie dlatego ta grupa projesjonalistów w trakcie swojej pracy może nie mieć powszechnego dostępu do technologii multimedialnej z powodu ograniczonego budżetu, który nie może równać się z budżetem dużej firmy, oferującej swoim pracownikom pakiety szkoleń. Z drugiej strony w wielu przypadkach usługi świadczone przez niezależnych ekspertów, trenerów i konsultantów wpływają pozytywnie na konkurencyjność firm. Dlatego tak ważne jest, by dostarczyć tym osobom nowe narzędzia oraz poszerzyć ich zakres i sposób komunikacji na rynku. Metodyka Nowych Mediów jest krokiem w kierunku rozwiązania problemów trenerów (freelancerów) w dziedzinie produkcji multimediów i wykorzystania nowych mediów. Projekt nie ma na celu nauczenia dużej grupy profesjonalistów nowego zawodu, ale wypełnienie luki powstałej w wyniku popularyzacji niekonwencjonalnych form współpracy między trenerami, ekspertami na rynku i ich klientami. Projekt odpowiada także na realne potrzeby rynku i jego przedstawicieli.
Partnerzy projektu Nowoczesna Firma S.A. (Polska) Nowoczesna Firma to medium wiedzy dla biznesu, które upowszechnia wiedzę na temat nowoczesnych metod zarządzania. Inspiruje menedżerów do rozwoju swoich firm i profesjonalizacji działań poprzez dostarczanie im informacji o najnowszych trendach, produktach i praktykach zarządzania. Prowadzi to wielokanałowo poprzez portal www.nf.pl, multimedialną telewizje kadry.tv, wydawnictwa drukowane, organizację Kongresów i seminariów w całej Polsce. Nowoczesna Firma to medium promocji i sprzedaży usług wspierających prowadzenie biznesu, gdzie aktywni dostawcy b2b edukując rynek, budują swoją pozycję i sprzedają usługi a nowocześni menedżerowie szukając rozwiązań są inspirowani do zakupu. NF zajmuje się też wdrażaniem rozwiązań, odpowiadających indywidualnym potrzebom i właściwościom polskiego rynku. Jest właścicielem trzeciego największego portalu internetowego w Polsce www.nf.pl, prowadzi Programy HRM, mające na celu wyznaczanie i lansowanie standardów prowadzenia firmy oraz integrowania społeczności aktywnych firm i profesjonalistów. Więcej informacji: www.firma.nf.pl / www.nf.pl
Fundacja Obserwatorium Zarządzania (Polska) Fundacja Obserwatorium Zarządzania (FOZ) jest organizacją pozarządową wspierającą polski biznes w dziedzinie: HRM, HR, zarządzania kapitałem/ finansami oraz wykorzystania technologii ICT. FOZ zajmuje się popularyzowaniem dobrych praktyk, dzieleniem się wiedzą oraz podwyższaniem kwalifikacji zawodowych menedżerów. FOZ prowadzi takie projekty e-learningowe, badawcze i certyfikacyjne oraz szkoleniowe. FOZ jest także koordynatorem EduKlastra – Nowe Media w Edukacji, zrzeszającego ponad 60 polskich firm szkoleniowych, ośrodków akademickich, organizacji branżowych, itp., oraz członkiem International Federation of Training and Development Organizations (IFTDO) skupiającej ponad 500 tys. specjalistów HR z ponad 50 krajów. Więcej informacji: www.obserwatorium.pl
6
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Bürgerhaus Bennohaus – citizen centre, Arbeitskreis Ostviertel e.V. (Niemcy) Centrum obywatelskie Bennohaus jest ośrodkiem społeczno-kulturowo-medialnych szkoleń, otwartym dla wszystkich obywateli, zwłaszcza dzieci, młodzieży i osób starszych. Miejsce spotkań kulturowych, instytucja edukacyjna, centrum medialne – współczesny Bennohaus ma szeroki zakres oddziaływania na lokalne, jak i międzynarodowe środowisko. Instytucja edukacyjna w Bennohaus (BIB) jest akredytowanym, wysoko rozwiniętym ośrodkiem szkoleniowym. Bennohaus ma wieloletnie doświadczenie w projektach europejskich dotyczących technologii ICT oraz rozwijania kompetencji medialnych. Jest największym producentem wśród mediów obywatelskich w Nadrenii Północnej-Westfalii, współpracującym z telewizyjnym kanałem edukacyjnym „nrwision”. W 2013 r. przyznano mu po raz czwarty oficjalny znak jakości dla organizacji testującej jakość w pracy wolontaryjnej (QUIFD). Więcej informacji: www.bennohaus.info
XXI INVESLAN, S.L. (Hiszpania) INVESLAN jest prywatną firmą badawczą, specjalizującą się w szkoleniach i zarządzaniu. Głównymi obszarami jej pracy są: szkolenia zawodowe i edukacja dorosłych, technologia ICT stosowana w środowisku edukacyjnym i zarządczym, kwestie genderowe, zatrudnienie, zarządzanie wiedzą, osoby wykluczone. INVESLAN prowadzi, koordynuje i uczestniczy w rozwoju oraz testowaniu planów szkoleniowych, treści i metodologii promującej włączanie do społeczeństwa i na rynek pracy osób wykluczonych. Jednym z głównych pól aktywności Inveslanu są badania i rozwój innowacyjnych metod kształcenia, w tym także tych opartych na technologii ICT. W tym zakresie, Inveslan przewodniczył projektowi DeinTra, poszukując sposobów współpracy przy wprowadzeniu na europejski rynek pracy innowacyjnych metod szkoleniowych, koordynuje też liczne projekty w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” (Lifelong Learning Programme). Więcej informacji: www.inveslan.com/en
Jak korzystać z podręcznika? Jeśli jesteś już specjalistą w dziedzinie tworzenia multimediów, ale chcesz nabyć także kompetencje trenera, poszerzając tym samym swoją wiedzę, zwróć uwagę szczególnie na Moduł C – „Szkolenie trenera”. W tej części podręcznika odkryjesz wiedzę użyteczną do tego, aby stać się trenerem. Znajdziesz tam np. informacje o zarządzaniu cyklem szkoleniowym, jak również wiele praktycznych wskazówek. Przygotujesz swój własny warsztat testowy i przeprowadzisz go, uzyskując na koniec ocenę swoich działań. Jeśli jesteś początkującym uczniem, zacznij od Modułu A – „Produkcja multimediów”, ponieważ znajdziesz w nim niezbędną podstawową wiedzę, dotyczącą m.in. posługiwania się kamerą czy montażu, dzięki którym bez problemów staniesz się „dziennikarzem wideo”. Następnie przejdź do Modułu B – „Dziennikarstwo crossmediowe”, aby pogłębić informacje zdobyte w poprzednim module, jak również poznać techniki crossmediowe. Po zapoznaniu się z Modułem A i B oraz wypraktykowaniu zdobytej wiedzy, czas na ostatni moduł, który pomoże ci w nabyciu kompetencji trenera.
7
Moduł A –
Produkcja multimediów
8
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Wprowadzenie do modułu Niniejszy moduł zawiera wszystkie niezbędne informacje o tym, jak tworzyć filmy. Zaczynając od zapoznania się ze sprzętem i jego cechami, kończąc na edycji filmowej. Moduł powinien mieć formę praktycznych warsztatów. Grupa docelowa Udział w tym module jest zalecany całej grupie docelowej, czyli: specjalistom ds. reklamy i wizerunku, marketingu i sprzedaży; doradcom, konsultantom, specjalistom ds. zarządzania treścią. Ogólny zarys Sprzęt i jego funkcje. (Czas trwania: 03:00 godziny). Rozdział pokazuje sprzęt wideo i jego budowę. Jak tworzyć ujęcia. (Czas trwania: 03:00 godziny). Rozdział wyjaśnia zagadnienia takie jak: typy kątów, perspektywę, ruchy kamery, film jako sekwencję ujęć. Oświetlenie. (Czas trwania: 01:30). Rozdział prezentuje typy oświetlenia i metody jego wykorzystywania. Dźwięk. (Duration: 02:00). Rozdział omawia podstawy produkcji dźwięku. Projektowanie graficzne. (Czas trwania: 02:30). Rozdział prezentuje najważniejsze elementy budowania kadru, w tym zasady kompozycji i zachowania proporcji. Reżyseria i praca na scenie. (Czas trwania: 01:30) Rozdział prezentuje najważniejsze metody pacy z ekipą na scenie. Edycja filmów. (Czas trwania: 04:00). Rozdział omawia podstawowe narzędzia do edycji filmów wraz z praktycznymi poradami jak ich używać Wymagania niezbędne do przeprowadzenia Modułu A Aby skutecznie przedstawić zagadnienia z Modułu A, organizacja lub osoba indywidualna przeprowadzająca szkolenie powinna spełniać następujące wymogi infrastrukturalne i osobowe: Cechy charakteru. Trenerzy (min. 2) odpowiedzialni za przeprowadzenie warsztatów, powinni posiadać następujące cechy: duże doświadczenie w produkcji multimediów, podzielna uwaga, zdolność łatwego przekazywania wiedzy w zrozumiały sposób, odnosząc się do konkretnych przykładów, cierpliwość. Infrastrukturalne. Jeśli seminarium jest przeprowadzane offline, miejsce powinno spełniać następujące wymogi: studio filmowe lub inne miejsce wyposażone w odpowiedni sprzęt (np. kamery, oświetlenie), dostęp do wszystkich niezbędnych nośników (Internet, projektor, tablica demonstracyjna, itd.). Szkolenie może być przeprowadzone w formie online tylko częściowo. Głównym celem jest pokazanie prawdziwego środowiska produkcji filmów i umożliwienie uczestnikom poznania go. Szkolenie online nie daje takiej możliwości. Mimo to, poprzez szkolenie online można uzupełnić wiedzę teoretyczną w dziedzinie produkcji filmów. 9
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Sprzęt i jego funkcje Cele nauki: Poznanie sprzętu filmowego, zasad jego działania, stworzenie własnego filmu począwszy od pomysłu, aż do jego realizacji. Czas trwania 03:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Kamera Istnieje wiele różnych typów kamer, np. bardzo złożone kamery filmowe używane przy produkcjach kinowych, kamery telewizyjne lub zwykłe kamery cyfrowe dla szerokiej rzeszy odbiorców. Różnią się wyglądem, ale przede wszystkim parametrami technicznymi i funkcjami. W kamerze filmowej obraz może być zarejestrowany w bardzo wysokiej jakości. W większości przypadków kamera taka obsługiwana jest przez kilka osób jednocześnie. Są oni odpowiedzialni za różne czynności, takie jak ustawianie ostrości i przesłony, ustawianie zbliżeń czy kierowanie ruchem kamery. W produkcjach telewizyjnych ważniejsze jest posiadanie bardziej uniwersalnej kamery, łatwej do przenoszenia. Kamery telewizyjne mają przyciski i pokrętła, które są proste w obsłudze, a wiele funkcji może być łatwo włączanych przez jednego operatora kamery. Łatwość obsługi jest główną cechą, którą biorą pod uwagę konsumenci, kupując kamery cyfrowe. Zwykli użytkownicy kamer zazwyczaj nie posiadają specjalistycznej wiedzy. Co więcej, nie zapoznają się dokładnie z instrukcją obsługi przed użyciem kamery. Kiedy konsument włączy kamerę od razu oczekuje zadowalających go efektów, dlatego zwykłe kamery mają zaprogramowane automatyczne ustawienia. Przy obecnym poziomie automatyki stosowanej w kamerach daje to naprawdę dobre efekty, ale dla operatorów z zacięciem artystycznym może to również być spore ograniczenie możliwości. Funkcje automatczne i małe rozmiary kamery (niewiele miejsca na przyciski i pokrętła) utrudniają nastawy manualne. Kamery cyfrowe. Kamera cyfrowa jest urządzeniem najczęściej wykorzystywanym do nagrywania obrazu i dźwięku. Obecnie na rynku można znaleźć wiele prawie niezależnych od siebie grup produktów. Osoby, które oglądają je po raz pierwszy są nieraz zdziwione różnicami w rozmiarach i cenach urządzeń, które są wykorzystywane w tym samym celu. Na pierwszy rzut oka trudno jest ocenić różnice w działaniu, ponieważ takie parametry jak rozdzielczość ekranu (teraz prawie każdy sprzęt nagrywa w jakości HD), czy typy przechowywania danych mogą być podobne zarówno w przypadku kamer profesjonalnych, jak i amatorskich. Nie znaczy to jednak, że działają w ten sam sposób. Niewielkie różnice, które za chwilę zostaną opisane, są najważniejsze. Interesują nas głównie kamery profesjonalne i pół-profesjonalne. Sprzęt zaprojektowany dla profesjonalistów ma większy potencjał, niż kamery amatorskie. Przede wszystkim można nagrywać wideo i audio w odpowiednim formacie i na przeznaczonym do tego nośniku (pamięć). Profesjonalny sprzęt ma więcej funkcji ustawianych ręcznie, przez co operator ma większy wpływ na wynik swojej pracy, niż gdyby używał prostej kamery automatycznej. Niżej wymieniono najważniejsze cechy profesjonalnego sprzętu: Możliwość ręcznego ustawienia niemal wszystkich parametrów. Wiele funkcji dostępnych bezpośrednio na kamerze (łatwy dostęp do przycisków, przełączników znajdujących się bezpośrednio na obudowie kamery). Wysoka jakość obiektywów o dobrych parametrach, a w droższych modelach możliwość wymiany obiektywów (jak w np. lustrzance cyfrowej). Profesjonalny interfejs (np. HD-SDI) wykorzystywany wraz z profesjonalnym sprzętem (rejestratory, monitory podglądowe itd.). Możliwość podłączenia i współpracy z dużą gamą dodatkowych urządzeń, takich jak rejestratory, monitory podglądowe, mikrofony zewnętrzne itd.
10
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Powyższe elementy każdy jest w stanie ocenić sam, nawet jeśli nie jest ekspertem w temacie. Oczywiście nie warto podejmować decyzji o używaniu czy kupnie sprzętu tylko na podstawie opisanych elementów, jednak ukazują one pewne trendy wykorzystywane przez producentów specjalistycznego sprzętu do nagrywania. Zaledwie kilka firm specjalizuje się w tego typu sprzęcie. Najczęściej można spotkać produkty firm: Sony Panasonic JVC Canon Niezależnie od marki producenta, każda kamera ma podobną budowę. Jest to spowodowane tym, że zawodowy operator kamery musi umieć obsługiwać każdy rodzaj sprzętu, tak jak zawodowy kierowca musi umieć prowadzić samochód, niezależnie od jego marki. Mówimy o znajomości pewnych standardów w konstrukcji sprzętu i jego funkcjonalności. Oczywiście każdy model kamery, nawet od tego samego producenta, różni się w swojej budowie i rozmieszczeniu elementów, ale ten, kto rozumie ogólne zasady budowy kamery, poradzi sobie z różnymi modelami.
wizjer wbudowany mikrofon
ekran LCD obiektyw
panel kontrolny
Obiektyw przechwytuje światło odbite od obiektu i przenosi je na przetwornik lub przetworniki CCD.
11
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kamery filmowe, tak samo jak profesjonalne kamery cyfrowe, mają wymienne obiektywy. Obiektywy w kamerze mają za zadanie kierować światło do przetwornika oraz ustawiać ostrość obrazu. Obiektywy mają możliwość dostosowywania odległości ogniskowej, ostrości i przysłony. Większość kamer jest wyposażona w obiektywy wbudowane na stałe w obudowę kamery, których nie można wymienić. Takie funkcje jak ręczne ustawianie przysłony lub ostrości są możliwe tylko w ograniczonym stopniu lub wcale. Automatyczne ustawienia kamery ułatwiają pracę osobie nagrywającej, ale też ograniczają jej kreatywność.
Wizjer, przez który patrzy operator, pozwala komponować ujęcie i ustawiać ostrość obrazu oraz jego ekspozycję. Zapewnia on kontrolę nad kadrem. Nowe modele aparatów i kamer cyfrowych posiadają ekran LCD, a czasami też TFT LCD. Jednak w profesjonalnym sprzęcie wizjer jest wciąż najważniejszym elementem, umożliwiającym kontrolę robionych nagrań, ponieważ LCD i TFT LCD nie są wystarczająco precyzyjne. Po pierwsze, dokładne ustawienie ostrości jest dużo łatwiejsze przez wizjer. Wizjery wysokiej jakości operują najczęściej czernią i bielą, ponieważ te kolory dają większy kontrast, co umożliwia dokładniejsze dostosowanie ostrości zdjęcia. Jakość materiałów z których wykonuje się ekrany ciekłokrystyaliczne jednak z każdym rokiem rośnie i wiele kamer, również profesjonalnych, często łączy funkcję ekranu i wizjera. Wizjer w zwykłych kamerach użytkowych jest zazwyczaj bardzo mały i ma niską rozdzielczość. Nie sprawdza się najlepiej podczas kadrowania, dlatego wykorzystuje się go tylko w nagłych sytuacjach, np. gdy świeci ostre słońce i zupełnie nic nie widać na ekranie LCD.
12
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Rejestrator to system elektronicznych i w niektórych wypadakach mechanicznych elementów, umożliwiających zapisywanie wideo na nośniku danych. Dotychczas opracowano wiele różnych formatów zapisywania wideo. Na taśmach magnetycznych używano między innymi S-VHS, Hi8, MiniDV, Betacam, DV, DVC Pro lub DigiBeta. Rynek jest zdominowany przez nowe nośniki cyfrowe, XD, P2 lub karty pamięci SD, a taśmy magnetyczne są mniej popularne. Jednak profesjonalne stacje telewizyjne wciąż korzystają z techniki wideo Betacam jako formatu pomocniczego. W niektórych stacjach jest on nadal podstawowym formatem. Obecnie niezależnemu operatorowi trudno by było jednak zdobyć kamerę zapisującą w formacie Betacam, a przy tym byłoby to zupełnie nieopłacalne.
Mikrofon jest czujnikiem akustycznym, który przemienia dźwięk w sygnał elektryczny. Prawie wszystkie aparaty i kamery mają wbudowany mikrofon, jednak nie jest on wystarczający w przypadku pracy profesjonalnej. Wbudowanego mikrofonu używa się głównie do nagrywania dźwięków z otoczenia. Baterie dostarczają energię podczas korzystania z kamery w terenie. Są używane także w pracy w studio, ponieważ zapewniają operatorowi kamery większą swobodę poruszania się. Podstawowy zestaw powinien mieć przynajmniej dwie baterie. Z ładowarki korzysta się w przypadku zasilania kamery w nagłych przypadkach oraz do ładowania baterii. Przy produkcji filmów istnieje wiele różnych typów sprzętu wykorzystywanego wraz z kamerą. Profesjonalne kamery zmieniają się wraz z całym rynkiem elektronicznym. Wynika to z rozwoju technologii w ostatnich latach. Sprzęt produkowany obecnie jest zupełnie różny od tego sprzed 5 czy 10 lat. Największe różnice: Rejestrowanie na dyskach czy prostych kartach pamięci całkowicie zastąpiło kasety. HD jest powszechnie obowiązującym standardem. Coraz więcej kamer może nagrywać w większej rozdzielczości (2K lub 4K), co sprawdza się też przy produkcji filmowej przeznaczonej na ekrany kinowe. Analogowe złącza RCA zostały prawie w całości zastąpione przez HDMI czy SDI. Lustrzanka cyfrowa (DSLR). Od kilku lat lustrzanki pozwalające na nagrywanie filmów i dźwięków coraz częściej zastępują zwykłe kamery. Dlaczego tak się dzieje? Stosunkowo tanim sprzętem i akcesoriami można uzyskać bardzo dobrą jakość obrazu. Jest to powiązane z optyką i ogólną budową aparatu. Tylko kamery z najwyższej półki mogą osiągać podobną jakość i podobne efekty wizualne. Tym samym wielu producentów wideo korzysta z możliwości jakie dają aparaty cyfrowe (wymienne obiektywy, duży wybór modeli, itd.).
13
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Lustrzanki cyfrowe mają jednak poważną wadę. Przede wszystkim ten typ aparatu potrzebuje odpowiedniego ustawienia. Aparaty służą zazwyczaj do robienia zdjęć – statycznych ujęć robionych w ułamku sekundy. W przypadku filmów zarówno czas, jak i warunki zmieniają się podczas kręcenia. Wszelkiego rodzaju ruchy są nie tylko możliwe, ale często konieczne. W praktyce niestety bardzo trudno jest kontrolować tego typu sprzęt i jego ustawienia. Używając lustrzanki cyfrowej jako urządzenia do nagrywania, pamiętaj: Lustrzanką można nagrywać tylko kilkuminutowe ujęcia. Nagrywanie pojedynczych ujęć powyżej tego czasu może być niemożliwe. Jest to istotne ograniczenie podczas filmowania dłuższych wypowiedzi. Konstrukcja lustrzanki lepiej sprawdza się podczas robienia zdjęć niż nagrywania filmów. Jest to widoczne zwłaszcza podczas ruchu i zbliżeń, które są bardzo trudne do nagrania bez użycia dodatkowego sprzętu. Nagrywanie scen, gdzie jest dużo ruchu wymaga doświadczonego operatora. Dźwięk najlepiej nagrywać za pomocą oddzielnej nagrywarki, ponieważ lustrzanki często nie mają opcji kontrolowania mikrofonu na odpowiednim poziomie. W niektórych modelach nie ma nawet możliwości podłączenia zewnętrznego mikrofonu. Pomimo tych problemów, lustrzanki wykonują nagrania w bardzo dobrej jakości, a rynek akcesoriów do tego typu sprzętu wciąż rozwija się. Do najważniejszych akcesoriów zalicza się: Slidery, statywy, systemy stabilizacji kamery (steadicam) do kontrolowania ruchu kamery. System follow focus do łatwej zmiany ustawień podczas kręcenia. Podgląd ekranów LCD by lepiej widzieć szczegóły obrazu. Aparat fotograficzny- obecnie prawie każdy aparat cyfrowy posiada funkcję nagrywania materiałów wideo - zazwyczaj w rozdzielczości HD. W praktyce, wszystkie aparaty cyfrowe nagrywają również towarzyszący obrazowi dźwięk. W nowszych modelach istnieje nawet możliwość nagrywania dźwięku stereo. Umiejętność nagrywania krótkich filmów jest cechą wyróżniającą większość aparatów cyfrowych od analogowych. Materiał wideo nie jest co prawda bardzo wysokiej jakości (gorszy niż gdybyśmy nagrywali kamerą), ale aparat fotograficzny to wciąż przydatne narzędzie, jeśli chodzi o nagrywanie jakiejś uroczystości rodzinnej czy filmu z wakacji (i wszystkiego innego, gdy nie mamy profesjonalnego aparatu). Mimo pewnych oczywistych wad (aparaty fotograficzne mają znacznie mniejszą powierzchnię, więc nie dostaje się do nich zbyt dużo światła), niektóre z nich nagrywają wideo o stosunkowo niskim poziomie hałasu. Dzieje się tak ze względu na algorytmy zmniejszające hałas, które działają tam znacznie silniej niż w innych urządzeniach rejestrujących. Niestety, wiąże się to z określonymi skutkami ubocznymi. Algorytmy redukujące poziom szumów pogorszają też ostrość obrazu. W zależności od marki i modelu aparatu fotograficznego, nagrane filmy mogą mieć różną rozdzielczość, ilość klatek i czas. Informacje o tych parametrach można znaleźć w instrukcji obsługi aparatu. Proste i tanie aparaty mają zwykle możliwość nagrywania wideo z jedną rozdzielczością, ale niekoniecznie z tą najmniejszą. Aparaty pozwalają na nagrywanie wideo do górnej granicy pojemności wbudowanej karty pamięci- najczęściej od 12 do 40 MB. Aby zwiększyć zasoby pamięci konieczne jest zainstalowanie w nim odpowiednio dużej karty pamięci. 14
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Telefony i inne.Obecnie za pomocą prawie każdego telefonu można nagrywać filmy i dźwięk. Co więcej, najlepsze modele mogą nagrywać wideo w jakości zbliżonej do HD. Nic więc dziwnego, że wielu ludzi korzysta ze swoich smartfonów jak z kamery cyfrowej. Czy takie urządzenia mają sens z punktu widzenia produkcji filmów? Przede wszystkim należy pamiętać, że pomimo imponujących parametrów telefonów, które przypominają profesjonalny sprzęt, mała kamera w telefonie nigdy nie zastąpi profesjonalnej kamery. Główne ograniczenia wynikają z jakości i rozmiarów obiektywów oraz konstrukcji urządzenia i jego funkcjonalności. Jednak telefon lub tablet są często jedynymi urządzeniami, które mamy akurat pod ręką, więc być może będziemy zmuszeni do ich używania. Jeśli tak się stanie, należy pamiętać: Zawsze używajmy ich przy dobrym oświetleniu, aby zapobiec zakłóceniom obrazu. Niewielkie obiektywy w telefonach mogą zniekształcić proporcje. W większości z nich opcja ustawiania ostrości obrazu jest automatyczna. Kręcąc filmy telefonem, należy pamiętać, by ustawić jak najwyższą jakość obrazu i dźwięku. Nagranie nigdy nie będzie takiej samej jakości, jak to zrobione profesjonalnym sprzętem, ale dobry montażysta będzie wiedział, jak wykorzystać taki materiał. Ważne jest też, aby nagrywać w pozycji poziomej, tak jak w przypadku aparatów. Obraz powinien być szerszy niż wyższy. Tylko w ten sposób będzie można go wykorzystać wraz z innymi ujęciami. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, aparat umieszczony w telefonie nigdy nie zastąpi profesjonalnego sprzętu, ale istnieją na rynku aplikacje dedykowane dla smartfonów, które z pewnością przybliżą go do tych bardziej zaawansowanych. Łatwo znaleźć dziesiątki aplikacji w Google Play i App Store, które pomogą Ci w nagrywaniu i edytowaniu materiałów wideo. Co więcej, wiele z tych aplikacji jest za darmo lub kosztuje bardzo niewielkie pieniądze. Przedstawiamy niektóre z nich:
Instagram – ta aplikacja jest znana głównie w odniesieniu do zdjęć, ale istnieje również możliwość tworzenia oraz edytowania materiałów wideo. Pozwala nagrywać i edytować 15-sto sekundowe pliki wideo. Co więcej, przy pomocy trzynastu filtrów materiał może być modyfikowany, co znacznie zwiększa atrakcyjność zwykłych filmów. Użytkownik ma możliwość wyboru konkretnego momentu z nagrania, który stanie się ilustracją dla opublikowanego wideo. Instagram oferuje również technologię Cinema, która jest odpowiedzialna za stabilizację obrazu.
JumpCam - Record Video Together - to darmowa aplikacja umożliwiająca komponowanie filmów razem ze znajomymi. Możesz dodać również filtry, np. w stylu vintage lub czarno-białe, jak i własną muzykę. Materiał wideo może być udostępniony na Facebooku lub Twitterze.
Lapse it – ta aplikacja pozwala na tworzenie filmów poklatkowych, które są bardzo efektowne, ponieważ pokazują długie procesy w krótkim czasie, np. spalanie się świecy lub ruch chmur. Głównym zadaniem aplikacji jest wybór kluczowych klatek filmu z całej ich sekwencji. Generalnie aplikacja jest darmowa, ale jeśli chcesz korzystać z niektórych dodatkowych funkcji, trzeba dopłacić (aczkolwiek nie jest to drogie).
15
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Videon – ta aplikacja pozwala nam zdecydować o rozdzielczości nagrań i ich proporcji (obsługuje formaty takie jak 2,35:1, 1:1 i 4:3.), liczbie klatek na sekundę, obecności dźwięku w filmie, wybieramy nawet mikrofon przedni lub tylny. Co więcej, możemy zablokować ostrość i geotagować materiał wideo. Jeśli chodzi o edytowanie wideo, Videon oferuje kilka ciekawych filtrów, regulację ekspozycji, kontrastu i nasycenia kolorów. Mamy możliwość wyostrzenia i rozmycia nagrań, dodania efektów, takich jak spowolnienie, migotanie czy odwrócenie kolorów. Kosztuje około 3$.
Camera Plus Pro- to aplikacja dla systemu iOS. Pozwala na regulację ekspozycji (podczas nagrywania wideo), powiększanie, łatwe tagowanie, przełączanie kamery na przód / tył, edytowanie wideo i geo tagging. Możemy również przesyłać materiały wideo na YouTube’a, Facebook’a i pocztę, a także synchronizować je między innymi urządzeniami. Kosztuje około 3$.
ProCamera – oprócz możliwości nagrywania wideo, która jest dość zaawansowana (jak Camera Plus Pro umożliwia regulację ekspozycji podczas nagrywania), oferuje kilka przydatnych narzędzi do postprodukcji, takich jak Pro Lab, Pro Cut i Pro FX. Jest darmowa.
Na rynku dostępne są także kamery do konkretnych zastosowań. Są poręczne, istnieje coraz większy wybór akcesoriów, dzięki czemu mogą być użyte do robienia ujęć w bardzo trudnych warunkach. Takie kamery można umieszczać na kaskach motocyklowych, ramach rowerowych, karoserii pojazdu, a nawet na desce surfingowej czy kijku narciarskim. Umożliwia to kręcenie scen, które byłyby niesamowicie trudne i czasochłonne przy użyciu zwykłej kamery. Kamery tego typu nie mają zbyt wielu ustawień, ale mogą być używane praktycznie wszędzie bez większych ograniczeń. Niektóre modele mogą być sterowane za pomocą aplikacji na smartfona lub tablet. Taki sprzęt może być używany tylko jako wsparcie dla profesjonalnej kamery, ale warto wziąć go pod uwagę.
16
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Dźwięk W większości przypadków, nagrywanie wysokiej jakości dźwięku wymaga dodatkowego sprzętu i odpowiednich zdolności osoby filmującej. Mikrofony i rejestratory dźwięku wbudowane w kamerę, są bardzo pomocne, ale niewystarczające. W wielu przypadkach trzeba z nich zrezygnować. Mikrofony.Prawie wszystkie kamery mają wewnętrzny mikrofon, lecz nie jest on wystarczający podczas profesjonalnego filmowania. Do specjalnych zadań, np. wywiadów lub scen dialogowych, wykorzystuje się zazwyczaj mikrofony zewnętrzne. Jest wiele różnych typów mikrofonów zewnętrznych, które filmowcy wybierają w zależności od potrzeb danej sceny. Różne są też rozdzaje złącz za pomocą których podłącza się mikrofony do kamery czy innego urządzenia: mini-jack 3,5 mm – niewielkie złącze podobne do tego używanego w słuchawkach, zazwyczaj w kamerach amatorskich.
XLR – okrągłe złącze z trzema otworami, używane w profesjonalnych kamerach.
Przed rozpoczęciem zdjęć trzeba wiedzieć, jaki rodzaj złącza obsługuje twoja kamera. Dostępne są przejściówki do połączenia złącza z urządzeniem. Czasami trzeba użyć innego typu złącza, np. RCA lub jack, jednak nie w przypadku mikrofonów.
Do profesjonalnych kamer można podłączyć dwa niezależne od siebie mikrofony. Tak więc mają one dwa wejścia. Pozwala to na podłączenie niezależnych mikrofonów dwóm osobom jednocześnie.
Oświetlenie Do oświetlania filmowanych obiektów używa się różnych typów lamp. Różnią się od siebie budową i technologią. W zależności od ich konstrukcji można mówić o lampach umieszczonych bezpośrednio na kamerach (górne światła) lub niezależnych (umieszczonych na specjalnych stojakach lub rampach). Pierwszy rodzaj lamp nie daje zbyt dużo światła, ale pozwala na szybką pracę, np. przy kręceniu newsów. Takie lampy są często zasilane bateriami. Górne światła używane są głównie podczas nagrywania dla serwisów informacyjnych, jako światła rozświetlające, gdy jest za mało światła naturalnego, a montowanie reflektorów jest zbyt skomplikowane lub czasochłonne. Górne światła doczepione są do kamery i mogą być zasilane bateriami lub akumulatorem. Te, które nie mają funkcji przyciemniania, mogą wytworzyć bardzo intensywne światło, ale za pomocą specjalnych filtrów można je odpowiednio złagodzić. Może to być niezbędne, np. aby uniknąć dużych kontrastów na twarzy osoby filmowanej. 17
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W następnych rozdziałach dowiesz się, jak wybierać odpowiedni rodzaj lamp. Teraz skupmy się na dostępnych technologiach. Obecnie używa się trzech najpopularniejszych typów lamp: Lampy halogenowe (reflektory) – używają żarówek o mocy od 300 do 1000 watów. Bardzo szybko się nagrzewają, ale dzięki prostej budowie i niewielkim rozmiarom są bardzo popularne. Światła jarzeniowe / świetlówki – to rodzaj oświetlenia o przedłużonej oprawie świetlnej z wbudowanymi lampami jarzeniowymi. Są popularne zaledwie od kilku lat, ponieważ wcześniejsza technologia nie pozwalała na produkcję świateł jarzeniowych odpowiedniej jakości. Lampy tego typu zużywają dużo mniej energii i dużo wolniej się nagrzewają. Dają delikatne, lekko rozproszone światło. LED – stosunkowo nowa technologia oparta na diodach elektroluminescencyjnych i soczewkach. Lampy LED produkują światło wysokiej jakości, produkują mało ciepła i zużywają bardzo mało energii.
Czasem filmowcy używają innych rodzajów lamp. Najpopularniejsze są lampy wyładowcze. Zapewniają bardzo mocne światło (potrzebne przy produkcji kinowej), ale pochłaniają gigantyczną ilość energii i często wymagają specjalnych agregatów. W produkcji wideo takie oświetlenie praktycznie nie jest wykorzystywane.
Statyw Statyw to trójnogi przedmiot, najczęściej używany do stabilizacji mocowanych na nim przedmiotów. Statywy stosuje się przy robieniu zdjęć lub filmów, aby zapobiec niechcianym ruchom kamery. Zmniejszają drgania kamery i dzięki nim obraz uzyskuje najlepszą ostrość. Statyw przydaje się także przy kadrowaniu zdjęć. Dziennikarze często rezygnują z używania statywów, ponieważ muszą szybko reagować na zaistniałą sytuację. Robienie dobrych ujęć wymaga kontroli nad kadrem. Jest ona możliwa tylko wtedy, kiedy kamera jest stabilna. Nawet jeśli chcemy zrobić ujęcia w ruchu trzeba uniknąć przypadkowych ruchów kamery. Obraz nie może być chaotyczny ani poruszony. Statyw posiada głowicę, która umożliwia wykonywanie delikatnych ruchów podczas kręcenia ujęć. Jakość głowicy jest jednym z najważniejszych parametrów statywu. Głowica dobrej jakości musi się płynnie poruszać. Dzięki temu można wykonywać ruchy w dwóch kierunkach bez żadnego wysiłku, a zarazem wytwarzany jest pewien opór, co gwarantuje płynne ruchy kamerą.
18
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Każdy statyw posiada również złącze, do którego mocuje się aparat lub kamerę. Obecnie powszechnie używa się standardowych śrub, dzięki czemu nie trzeba martwić się, czy łącze pasuje do modelu kamery, którą posiadasz. Każdą kamerę można przymocować do statywu dzięki gwintowanym otworom, do których się ją przykręca. Należy jednak pamiętać, że statyw i jego osprzęt (złącza) różnią się w zależności od modelu.
Kluczowe cechy statywu :
Regulowana wysokość, maksymalna i minimalna, pomaga określić jak bardzo można dostosować kamerę do naszych potrzeb. Zazwyczaj maksymalna wysokość statywu nie przekracza wzrostu dorosłego człowieka, więc kamerę można ustawić na wysokości wzroku lub ust aktora.
Rodzaj głowicy – głowice w profesjonalnych statywach wypełnione są specjalnym olejem.
Ogólna jakość użytkowania i stabilności. Chociaż nikt nie lubi dźwigać ciężkiego sprzętu, dobry statyw nie jest lekki. Wynika to z poziomu stabilizacji, jaki gwarantuje. Wszystkie elementy, kamera i pozostały sprzęt muszą być zabezpieczone i stabilne.
Specjalnym rodzajem statywu jest monopod – ma tylko jedną nogę. Może służyć jako punkt podparcia kamery. Z monopodu korzysta się tylko w warunkach, kiedy nie można wnieść ciężkiego profesjonalnego sprzętu. Trzeba pamiętać, że monopod nie może samodzielnie stać.
Przechowywanie danych Jedną z cech rozróżniających kamery są wykorzystywane przez nie nośniki pamięci. Można wyróżnić przynajmniej cztery ich rodzaje. Wiele z nich nie jest ze sobą kompatybilnych. Taśma. Najpopularniejszy nośnik pamięci. Ma wiele formatów, np. Digital Betacam do profesjonalnych kamer lub miniDV do amatorskich. Kasety różnią się od siebie w zależności od rozmiaru i sposobu odczytywania danych. Obecnie używa się wiele różnych formatów, które nie są kompatybilne. Trzeba tutaj przypomnieć, że taśmy są zastępowane przez inne rozwiązania, dlatego nie opłaca się inwestować w kamery używające kaset. Karty pamięci (flash). Karty pamięci są tanim i popularnym nośnikiem pamięci. Można na nich przechowywać duże ilości danych w osobnych plikach. Dostęp do danych jest łatwy – nie ma potrzeby przewijania taśmy. Rejestrator. Profesjonalne kamery mają specjalne nagrywarki pamięci flash, które łączą w sobie karty pamięci i dysk twardy. Umożliwiają bardzo szybkie zapisywanie danych przy zachowaniu najwyższej jakości nagrywanego materiału. CD/DVD. Niektóre amatorskie kamery nagrywają bezpośrednio na CD lub DVD. To wygodne rozwiązanie dla amatorów (jeśli chcesz obejrzeć nagrane sceny bezpośrednio na DVD bez konieczności ich edytowania). Jednak CD/DVD nie są wykorzystywane w profesjonalnej produkcji filmowej.
19
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
HDD (twardy dysk). Zaletą kamer z wbudowanym dyskiem twardym jest ich wysoka wydajność - od kilkudziesięciu do kilkuset GB. Głównymi wadami są jednak: konieczność podłączenia kamery do komputera w celu edycji materiału i większa czułość kamery na wszelkie wstrząsy. Ponieważ dysk twardy jest urządzeniem mechanicznym, może pojawić się też problem z krótszą pracą na baterii. SSD (solid state drive). Urządzenie, które przechowuje dane w oparciu o pamięć flash. Dyski SSD mają wiele zalet w porównaniu do tradycyjnych dysków twardych: mniejsze zużycie energii, szybszy dostęp do danych i większą niezawodność. Jednak kamery wyposażone w takie dyski są znacznie droższe od pozostałych. Używają ich głównie profesjonaliści.
Inne Oprócz kamery i jej podstawowych akcesoriów, profesjonaliści korzystają z dodatkowego sprzętu : Pudełka, kufry, torby do bezpiecznego transportu sprzętu. Podczas transportu bardzo łatwo jest uszkodzić delikatny sprzęt elektroniczny. Odpowiednio zaprojektowane torby pozwalają tego uniknąć. Ładowarki i baterie. Odpowiednia ilość baterii i innych akcesoriów zawsze powinna być pod ręką. Nagrywanie nie powinno być przerywane z powodu rozładowanych baterii, ponieważ koszty utrzymania ekipy filmowej są bardzo wysokie. Przedłużacze i zasilacze. Czasem trzeba podłączyć sprzęt do prądu, którego źródło oddalone jest dziesiątki czy nawet setki metrów od miejsca nagrywania. Ekipa potrzebuje odpowiedniego rodzaju kabli. Liczy się nie tylko długość, ale też wysoka obciążalność prądowa przewodów. Sprzęt do makijażu. Podstawowy zestaw do makijażu pozwala poprawić wygląd aktorów podczas nagrywania. Zawsze należy mieć przy sobie puder do twarzy.
20
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Jak tworzyć ujęcia Cele nauki: Szczegółowo poznać pracę z kamerą, w tym takie zagadnienia jak: kadrowanie, perspektywa, ruch i relacje między nimi. Dzięki nim uczestnicy nauczą się kontrolować pracę kamery. Czas trwania: 03:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Oprócz umiejętności technicznych, operator kamery odpowiada także za artystyczną kompozycję filmu. Każde najmniejsze ujęcia powinny być dokładnie zaplanowane, ponieważ łączy się je następnie w sekwencję i w ten sposób przekazuje informacje i emocje widzowi. Techniki kinematograficzne, takie jak wybór ujęcia czy ruch kamery, mogą wpłynąć na strukturę i znaczenie filmu.
Podstawowe ustawienia i zależności między nimi Aby nagrać materiał o wysokiej jakości operator musi dostosować podstawowe ustawienia kamery do każdego nowego nagrania. Wiele amatorskich kamer robi to automatycznie, stąd też nie ma wielu możliwości dopasowania ich ręcznie. Większość funkcji jest dostępnych tylko w przypadku profesjonalnego sprzętu.
2VWURĞü
ZOOM
Wzmocnienie
Balans bieli 3U]\VáRQD
21
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Odległość ogniskowa. Odległość ogniskową można dostosowywać za pomocą pierścienia regulacji ostrości znajdującego się na obiektywie. W zależności od wyboru odległości ogniskowej, obiekty pojawiają się blisko albo w większej odległości. W trakcie kręcenia ujęć, odpowiednie ruchy zoomem mogą nadać filmowi artystycznego charakteru. Zbliżenie na przedmiot lub osobę podkreśla szczególne znaczenie wątku. Innym popularnym zabiegiem jest oddalenie, co daje bardziej ogólne spojrzenie. Zbliżanie i oddalanie dają bardzo szczególny efekt i powinny być używane z rozwagą. W kiepsko nakręconych filmach, tego typu ujęcia są bardzo często wykorzystywane bez konkretnego celu. Ostrość. Najpopularniejsze definicje ostrości to: Miejsce, na które padają promienie światła z obiektywu i tworzą jasny i ostro zarysowany obraz na płaszczyźnie ogniskowej. Działanie dostosowujące odległość pomiędzy obiektywem a obiektem tak, aby skupione promienie światła tworzyły jasny i ostro zarysowany obraz obiektu. Ostrość jest potrzebna do dostosowywania odległości pomiędzy obiektem a kamerą. Błędne dostosowanie, w zależności od warunków światła i odległości ogniskowej, może sprawić, że ujęcia będą rozmazane. Aby odpowiednio nastawić ostrość, należy wykonać pewną sekwencję ruchów. Po pierwsze, trzeba nakierować zbliżenie na główny obiekt, a potem za pomocą pierścienia regulacji ostrości na obiektywie ustawić ostrość obrazu. Dopiero wtedy obraz powinien być właściwie wyregulowany i można rozpocząć nagrywanie. Kiedy aktorzy przybliżają się do kamery lub oddalają się od niej, odległość cały czas się zmienia, dlatego ostrość musi być dostosowywana na bieżąco podczas kręcenia. Takie same wymagania dotyczą ruchów kamery. Część poświęcona ustawianiu ostrości w zaawansowanych kamerach jest znacznie bardziej skomplikowana i z tego powodu zostanie omówiona później. Tanie i amatorskie kamery i aparaty nie zawsze dają możliwość dostosowania ostrości ręcznie, a fotograf musi polegać na ostrości dostosowanej automatycznie. Nie zaleca się także wybierania niewielkiej odległości ogniskowej, ponieważ ten tryb zmniejsza głębię ostrości. Kamery profesjonalne lub półprofesjonalne posiadają obie opcje ustawiania ostrości: automatyczną i ręczną. W większości przypadków ustawienie ręczne jest bardziej korzystne, gdyż automatycznie nastawiana ostrość nie jest wystarczająco dokładna. Ujęcia nieprofesjonalne często charakteryzują się zmienną ostrością obrazu. Przysłona. Szerokość przysłony wpływa na ilość światła, jaka przez obiektyw dostaje się do kamery. Im jaśniejszy obiekt, tym mniejszą szerokość przysłony trzeba ustawić (niska wartość – duża szerokość przysłony, wysoka wartość – mała szerokość przysłony). Przeciętni użytkownicy kamer mają najczęściej ograniczone możliwości ustawiania ostrości ręcznie. Profesjonalne kamery mają zamontowane przy obiektywach specjalne pierścienie regulacji przysłony. Przy wykonywaniu wielu ujęć, automatyczna funkcja może dać przyzwoite rezultaty i może być wykorzystywana do obliczania średniej wartości. Kiedy zmienia się światło podczas kręcenia, przysłona powinna być ustawiana ręcznie. Temperatura barwowa i balans bieli. Każdy z rodzajów światła ma inną temperaturę barwową. Temperaturę barwową mierzy się za pomocą skali Kelwina. Czyste światło dzienne osiąga temperaturę barwową 5600 Kelwinów. Czyste światło żarowe, powstające w reflektorach ma temperaturę 3200 Kelwinów. W przypadku światła mieszanego, np. w pomieszczeniach, gdzie jest światło sztuczne i dzienne, wartość kelwinów może być zmierzona tylko przez pomiar światła. Ludzkie oko automatycznie przystosowuje się do różnych temperatur barwowych. Oznacza to, że np. kolor czerwony wygląda mniej więcej tak samo niezależnie rodzaju padającego światła. Kiedy używamy kamery, balans bieli nie jest odpowiednio ustawiony, a kolory wyglądają nienaturalnie. Obrazy mają zimny lub ciepły odcień. Balans 22
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
bieli pomaga dostosować kamerę do odpowiedniej temperatury barwowej. Aby dobrze oddać kolor, kamera musi być mieć ustawiony balans bieli. By go dostosować, ustaw przysłonę i ostrość kamery na białym obiekcie (powinien wypełniać cały kadr, np. biała kartka papieru naprzeciwko obiektu, który ma być filmowany). Operator wciska przycisk balansu bieli aż do momentu, gdy kamera dostosuje wszystkie wartości kolorów do odpowiedniej wartości bieli. Na wizjerze pojawi się informacja, potwierdzająca wykonanie zadania. Kiedy podczas ciągłego kręcenia światło nie zmienia się, kamera oddaje wszystkie kolory poprawnie. Wiele kamer, oprócz ręcznego ustawiania balansu bieli, posiada ustawienia automatyczne. Są to z góry ustalone wartości dla światła dziennego lub żarowego. Wszystkie kamery mają automatyczne ustawienia balansu bieli, co przy odpowiednich warunkach może przynieść korzystne rezultaty. Jednak ręczny balans bieli jest zawsze korzystniejszy Regulacja wzmocnienia. Dzięki funkcji regulacji światłoczułości, w przypadku braku odpowiedniego oświetlenia, obraz można oświetlić elektronicznie. Kamery użytkowe najczęściej robią to automatycznie. W bardziej profesjonalnych kamerach można tę funkcję wyłączyć. Funkcja ta pogarsza jakość nagrania, więc używa się jej tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Podstawy kadrowania Dobra kompozycja ujęcia (rozmiar) to podstawa w pracy z kamerą. Początkujący muszą nauczyć się różnych rodzajów kadrowania i ćwiczyć komponowanie widoku filmowego. Wymienione niżej rodzaje kadrów są powszechnie używane w filmach, nagraniach wideo i w animacjach.
Total. Total jest największym / najszerszym ujęciem filmowym. Ma za zadanie wprowadzić widza w akcję filmu lub pokazać miejsce akcji. Widz ma ogólne pojęcie o miejscu akcji, np. wieś w górach.
Ogólny. Ogólny plan pokazuje miejsce akcji z większą ilością szczegółów niż total. Np. mały dom w górach, bawiące się przed nim dzieci, nadchodzący człowiek. Pełny. W tym ujęciu bohaterowie (główne postaci) lub jeden bohater znajdują się w centrum kadru – ukazana jest cała postać. Np. dwie osoby rozmawiają, drzwi otwierają się i ktoś wchodzi. Ta osoba może być od razu zidentyfikowana przez widza. Plan amerykański. Ten rodzaj ujęcia wywodzi się z westernów – ukazuje osobę od kolan w górę (widoczna jest broń). Amerykański plan podkreśla gesty, ponieważ ręce w tym ujęciu pozostają widoczne. Np. ktoś rozmawia z mężczyzną, który właśnie wysiadł z samochodu. Kobieta jest zdenerwowana i wkłada ręce do kieszeni.
23
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Średni. Średni. Ujęcie pokazuje górną część ciała bohatera, ramiona i głowę. Całkiem dobrze pokazuje mimikę twarzy oraz mowę ciała.
Zbliżenie. Zbliżenie jest częstym ujęciem wykorzystywanym w dialogach, wywiadach lub relacjach reporterskich. Widać głowę i klatkę piersiową osoby. Mimika twarzy i emocje są łatwe do odczytania. Widoczne części stroju, np. koszule, biżuteria lub krawat ujawniają status społeczny bohatera. Przykład: kobieta rozmawia z inną osobą i uśmiecha się.
Półzbliżenie. Większe zbliżenie skupia się na wyrazie twarzy. Nawet najsubtelniejsze emocje są widoczne dla widza. Przykład: Kobieta jest wyraźnie zdziwiona przebiegiem rozmowy. Stara się ukryć emocje, jednak bez powodzenia – na jej twarzy widoczny jest grymas.
Detal. Szczegółowe ujęcia lub wstawki służą oddaniu specjalnego znaczenia sceny lub podkreśleniu emocji.
Ujęcia mające przekazywać złożone informacje są zazwyczaj dłuższe, dzięki czemu widz może połączyć narrację z obrazem. Szybsze ujęcia z kolei dają odwrotny efekt, wytwarzają napięcie i podtrzymują uwagę widza. Kompozycja ujęć wpływa na odbiór przejść od jednej sceny do drugiej. W zależności od intencji kompozycji, przejścia mogą być niemal niezauważalne lub bardzo widoczne.
Podstawowe ruchy kamery Wyróżnia się dwa typy ruchu w ujęciach filmowych. Typ pierwszy: These movements happen in front of the camera while the camera itself is fixed. Przykład: osoba lub obiekt porusza się w stronę kamery, oddala się od kamery, porusza się od lewej do prawej strony lub odwrotnie. Typ drugi: Ruchy wynikają z pracy z kamerą. Przykład: Kamera przybliża się lub oddala od obiektu. Kamera nachyla się z góry lub z dołu w stosunku do obiektu. Te typy ruchu używa się często wspólnie. Oznacza to, że kamera podąża za osobą lub obiektem, który się porusza. Kamera porusza się swobodnie po pomieszczeniu niezależnie od osób czy przedmiotów. Pan. Kamera porusza się w poziomie od lewej do prawej i na odwrót. Tilt. Kamera porusza się w pionie od góry do dołu i na odwrót. Ujęcie „z ręki” - Ruch ten jest stosowany głównie w dwóch przypadkach. Po pierwsze oczywiście jeśli nie posiadasz stabilizatora zawodowego (statywu, steadicam) i musisz poradzić sobie z ujęciami bez stabilizacji kamery. Druga sytuacja zachodzi wtedy, gdy chcesz stworzyć bardziej dynamiczne i dramatyczne ujęcie. Skorzystanie z tej metody jest dosyć trudne, ponieważ nasze ciało ciągle wykonuje mikroskopijne 24
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
ruchy. Nawet jeśli kamera minimalizuje wstrząsy, ruchy te są nadal widoczne. Chcąc zredukować ten efekt, konieczne jest poznanie kilku technik. Przykładowo, kiedy trzymasz kamerę na boku, należy użyć drugiej ręki lub głowy, żeby ją podtrzymać. Tracking shot. - Powszechnie stosowany w Hollywood ruch, wymaga użycia ruchomej platformy do przewozu kamery wokół sceny. Tracking shot można jednak wykonać także wykorzystując ujęcia ręczne z użyciem systemu stabilizacji kamery.
Jak się poruszać? Do filmowania (nieprzerwalnego) ujęć w profesjonalnych produkcjach filmowych korzysta się z różnego sprzętów. Poniżej krótki opis niektórych z nich, choć są one dość rzadko używane w innych dziedzinach. Ruchoma platforma Jest to platforma na kółkach, na której znajduje się kamera. Dzięki niej ujęcia są filmowane płynnie. Jest wiele ścieżek, po których porusza się platforma. Najazd równoległy: platforma porusza się równolegle do obiektu na obrazie. Najazd przedni: platforma porusza się w kierunku osoby/ obiektu. Najazd tylni: platforma oddala się od osoby/obiektu. Kamera na platformie może być umieszczona na wózku lub na specjalnych szynach, jeśli powierzchnia nie jest odpowiednio gładka. Platformy są często zmechanizowane, dzięki czemu można nimi poruszać bez żadnego wysiłku.
Kran kamerowy. Kran kamerowy to specjalne urządzenie do podnoszenia kamery i kręcenia ujęć z góry. W trakcie koncertów lub pokazów kran kamerowy często unosi się ponad głowami publiczności.
Krany kamerowe występują w różnych rozmiarach i typach. Niektóre z nich można dostosować zarówno do potrzeb operatora jak i kamery, ale modele sterowane za pomocą pilota umożliwiające sterowanie z ziemi są coraz bardziej popularne. Modele tego typu są lżejsze i łatwiejsze do sterowania. 25
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Profesjonalne stacje telewizyjne często używają całkowicie zautomatyzowanych kranów, umożliwiających dokładne programowanie ich ruchów. Wbrew pozorom, sterowanie kranem kamerowym nie wymaga dużo siły, ponieważ zaopatrzony jest on w przeciwwagę. Steadicam. Steadicam to system stabilizacji kamery, mechanicznie oddzielający ruch operatora od kamery. Pozwala to na robienie płynnych ujęć, nawet wtedy, gdy operator szybko porusza się po nierównym podłożu. Platforma i steadicam są często używane przy wykonywaniu tzw. mastershot. Jest to długie ujęcie jednej sceny bez robienia żadnej przerwy w trakcie nagrywania. Przykład: Mężczyzna wchodzi do budynku. Mija różne biura, wita się z kolegami i w końcu siada przy swoim biurku. Ujęcia takie tworzą poczucie większej głębi i pomagają widzowi zorientować się w przestrzeni. Należy je szczegółowo zaplanować i zastosować dobrze przemyślaną choreografię.
Dokładne użycie steadicamu wymaga wielu godzin praktyki, ponieważ na początku trudno jest operować kamerą. Ważny jest także wybór dobrego sprzętu. Steadicam jest dostępny w prostszej wersji (zdjęcie powyżej) i bardziej zaawansowanej, która składa się ze specjalnie dobranej kamizelki (lub ramienia) dla operatora. Slider. Rozwój lustrzanek cyfrowych spowodował opracowywanie lżejszych urządzeń wspomagających filmowanie. Jeden z nich bazuje na ruchomej głowicy, na której montuje się lustrzankę. Ten system przypomina ruchomą platformę, ale jest dużo mniejszy, tańszy i łatwiejszy w użyciu. Jest idealny, kiedy zależy nam na czasie, a ruchy kamerą nie muszą być zbyt obszerne.
26
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Podstawowe rodzaje perspektywy Perspektywa kamery jest kolejną techniką kinową, która wpływa na odbiór obrazu przez widza. Poziom wzroku. Perspektywa z poziomu wzroku jest najbardziej naturalną perspektywą. Kamera, jak wskazuje nazwa, jest umieszczona na wysokości wzroku. Perspektywa ta używana jest podczas przeprowadzania rozmów, wywiadów, itp. W praktyce, to najczęściej wybierana perspektywa - nie wnosi dodatkowego znaczenia, jest najbardziej zbliżona do naszego codziennego postrzegania.
Widok z dołu. W tym przypadku kamera jest umieszczona poniżej poziomu wzroku, a osoba jest filmowana lekko z dołu. W zależności od kontekstu ujęcia, taki rodzaj widoku wyraża pewność siebie lub negatywne cechy bohatera, np. dominację. Z powodu niewielkich różnic między ujęciem na poziomie wzroku i z dołu widzowie zwykle nie zwracają na nie uwagi.
Widok z góry. W ujęciu z góry kamera umieszczona jest nieco powyżej osoby filmowanej. W zależności od kontekstu może on przedstawiać słabość lub wdzięk osoby filmowanej. Bardzo często stosuje się to ujęcie, gdy chcemy podkreślić znaczącą różnicę w wysokości obiektu względem kamery-widza, na przykład w scenie rozmowy dorosłego z dzieckiem.
Żabia perspektywa i perspektywa z lotu ptaka. Jak wskazują powyższe nazwy, kamera ustawiona jest znacznie poniżej lub powyżej rejestrowanego obiektu
Im bardziej ekstremalne ujęcie osób z góry lub z dołu, tym bardziej przykuwa ono uwagę widzów. Interpretacja tego typu scen zależy jednak od wielu czynników. Nie zawsze ujęcie z lotu ptaka przedstawia, np. bezsilność osoby, a z żabiej perspektywy jej dominację. Czasami zabawa perspektywą wykorzystywana jest do celów artystycznych i eksperymentalnych.
27
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Oświetlenie Cele nauki: Poznanie typów oświetlenia używanego przy produkcji wideo oraz sposobów ich wykorzystania w zależności od potrzeb i warunków. Czas trwania: 01:30 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Oko ludzkie posiada doskonałą naturalną zdolność do przystosowywania się do zmieniającego się oświetlenia. Sprzęt techniczny, np. kamera, nie jest aż tak zaawansowany, dlatego potrzebuje więcej czasu i musi być dostosowywany manualnie, aby tworzyć obrazy o odpowiedniej jakości przy różnym oświetleniu. Kreatywne projektowanie światła to skomplikowany proces, który wykracza poza zwykłe zwiększenie poziomu oświetlenia w celu uzyskania jaśniejszego obrazu. Projektowanie światła pomaga tworzyć odpowiednią atmosferę i pożądany nastrój w całym dziele. Szczegółowe wyjaśnienie, na czym polega projektowanie światła może trwać wiele godzin i zająć wiele stron. Ten rozdział wprowadza tylko podstawy tego projektowania.
Oświetlenie 3-punktowe Przy produkcjach telewizyjnych, wykorzystanie oświetlenia 3-punktowego jest standardową techniką oświetlania ludzi. Stosuje się ją podczas nagrywania wywiadów, seriali czy filmów. Światła używane w ustawieniu 3-punktowym to: światło główne, tylne oraz dopełniające. Światło główne (Key) Światło główne jest najmocniejsze i tym samym określa kształt padania cienia. Jest ustawiane jako pierwsze w niewielkiej odległości i nieco wyżej od kamery, tak aby mógł padać cień.
Back
Kay
Fill
Camcorder
28
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Światło dopełniające (Fill). Celem tego rodzaju oświetlenia jest rozjaśnienie sceny. Umieszczane jest po drugiej stronie osi kamery oraz powinno być ciemniejsze niż światło główne. Światło dopełniające łagodzi kształty cieni nadane przez światło główne. Dzięki warstwie pośredniej, ten rodzaj oświetlenia nadaje scenie łagodniejszy i naturalniejszy charakter. Światło tylne (Back). Światło tylne ustawia się naprzeciwko światła głównego. Nadaje osobie ostre kontury, dzięki czemu sylwetka oddziela się od tła. Ujęcie ma charakter bardziej graficzny i zyskuje przestrzeń głębi. Światło tła. Dodatkowo, oprócz oświetlenia 3-punktowego, fotograf lub operator może wykorzystać światło tła. Ciekawy kolor tła można uzyskać, np. dzięki kolorowej warstwie pośredniej. Zewnętrzne światło słoneczne jest światłem głównym. Słońce jest naturalnym źródłem światła według logiki światła. Wyrażenie „logika światła” odnosi się do rzeczywistego i naturalnego oświetlenia. Jeśli oświetlenie jest nienaturalne, nazywa się je „dramatyczną” logiką światła. W tym przypadku efekty świetlne są bardzo ważne. Projektowanie światła poprzez jego ukierunkowanie Światło górne oświetla osobę z przodu. Gwiazdy filmowe z lat 40. i 50. korzystały z dobrodziejstwa światła głównego, które sprawiało, że w oku kamery wyglądały młodziej. Bezpośrednie światło nie rzuca cieni, więc zmarszczki czy problemy z cerą nie są widoczne. Światło boczne pada bezpośrednio z boku pod kątem 90° do osi kamery. Tworzy ono bardzo mocny cień, co podkreśla dramaturgię sceny. Źródło tylnego światła jest ustawione naprzeciwko kamery za filmowanym obiektem lub osobą. Twarz osoby pozostaje nieoświetlona, stąd też ten rodzaj oświetlenia stosuje się w horrorach lub thrillerach. Jakość światła Wśród kilku parametrów światła, z perspektywy twórców wideo najważniejsze są: natężenie, czyli mówiąc najprościej jasność światła, temperatura barwowa, która określa kolor światła, częstotliwość migotania żarówek lub świetlówek.
Wraz z złym ustawieniem parametrów, bądź niewłaściwym przygotowaniem planu zdjęciowego, pojawiają się określone problemy, czy też błędy w materiale wideo. Dla przykładu: brak wystarczającej jasności spowoduje niedoświetlenie materialu filmowego, będzie to skutkowało pojawieniem się szumów w ciemnych partiach kadru i brakiem szczegółowości. użycie za mocnego światła lub ustawienie go zbyt blisko obiektu może spowodować prześwietlenie materiału wideo i brak szczegółów w jasnych częściach obrazu należy unikać oświetlania obiektów lampami o różnych temparaturach barwnych. Łączenie światła dziennego, o temperaturze ok. 5600° K z światłem sztucznym - ok. 3200° K spowoduje, że obiekt, ktory filmujemy przybierze nienaturalny kolor. czasami, gdy oświetlamy plan lampami wyposażonymi w świetlówki o częstotliwości migotania innej niż wielokrotność liczby klatek na sekundę (fps) nagrany obraz może mróżyć i mogą pojawiać się na nim szare pasy. Efekt ten często pojawia się podczas pracy nad ujęciami w zwolnionym tempie lub przy użyciu amatorskich lamp. powstaje poprzez warstwę pośrednią przymocowaną do boków reflektora. Taki sam efekt można uzyskać poprzez pośrednie ustawienie światła. W tym celu światło reflektora musi być skupione na białej przestrzeni. Odbite promienie światła są bardziej rozproszone i miękkie. Większość reflektorów posiada filtry do rozpraszania światła. Aby osiągnąć efekt ostrych cieni światło musi być skierowane bezpośrednio na osobę lub obiekt.
29
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
30
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Dźwięk Cele nauki: Poznanie zasad użycia różnych rodzajów dźwięków w produkcji wideo, w tym muzyki i efektów specjalnych audio. Czas trwania: 02:30 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią. Muzyka, dźwięki i głos są stałym elementem filmów i nagrań wideo. Nawet w niemym filmie jest muzyka. Aranżacja dźwięków jest tak samo ważna, jak kompozycja obrazu.
Dźwięk podczas nagrywania Mikrofon wielokierunkowy. Nagrywa dźwięk dochodzący z każdego kierunku, jednak ma raczej mały zasięg. Najlepiej sprawdza się w wywiadach przeprowadzanych w hałaśliwym otoczeniu. Mikrofony te wykorzystuje się też w muzyce. Mikrofon przypinany (krawatowy). To specjalna mała odmiana mikrofonu wielokierunkowego, która może być przyczepiana do ubrań, dzięki czemu mikrofon nie jest tak widoczny. Mikrofony te są dużo bardziej czułe w porównaniu do zwykłych mikrofonów wielokierunkowych, dlatego wykorzystywane są w wywiadach w cichym otoczeniu. Mikrofon kardioidalny (niebezpośredni). Dobrze nadaje się do nagrywania dźwięku, kiedy trzeba wyciąć hałas dochodzący z innego kierunku. Jest bardzo czuły na dźwięki z jednego kierunku, dlatego źródło dźwięku może zostać dokładniej zarejestrowane. Mikrofony kardioidalne mogą być także wykorzystywane przy kręceniu filmów, kiedy mikrofon nie powinien być widoczny w kadrze. Wyróżnia się wiele rodzajów mikrofonów kardioidalnych o różnej charakterystyce. hiperkardioidalny: jest najbardziej wrażliwy na dźwięk docierający od frontu, a najmniej wrażliwy na dźwięk docierający z boku. Dzięki temu można uniknąć hałasów dochodzących z tyłu. Często jest wykorzystywany przy okazji wywiadów i reportaży. superkardioidalny: jest jeszcze bardziej wrażliwy na dźwięk dochodzący od frontu niż w mikrofonach hiperkardioidalnych oraz jeszcze lepiej wygłusza dźwięki dochodzące z tyłu. lobe: kierunkowy mikrofon wysokiej jakości (tzw. mikrofon likwidujący hałas) najlepiej nadający się do pracy w głośnym otoczeniu. Często instalowany na statywie. Kiedy mikrofon zbiera bezpośrednio dźwięki z ust mówiącego, głośnych dźwięków z tła (np. ruchu ulicznego) nie słychać z większej odległości. Mikrofon wbudowany. Prawie każde urządzenie nagrywające wideo jest wyposażone we wbudowany mikrofon. W każdym przypadku dźwięk jest nagrywany bezpośrednio do kamery. Niestety jakość tego typu automatycznych mikrofonów pozostawia wiele do życzenia. Dźwięk nagrany w ten sposób nie nadaje się do wykorzystania w wywiadzie czy scenach dialogowych. Czasami jednak może być przydatny w dziennikarstwie jako dźwięk z tła. Jeśli z jakiś powodów musimy nagrywać za pomocą wbudowanego mikrofonu, warto zapoznać się z niektórymi jego funkcjami : Czułość: w niektórych kamerach można ustawiać poziom czułości w zależności od odległości mikrofonu od źródła dźwięku. Osłona przeciwwietrzna: ten element pozwala na ograniczenie czułości mikrofonu na odgłos wiatru, jednak w praktyce pogarsza on jakość dźwięku.
Nagrywanie przy pomocy zewnętrznej nagrywarki Niezależnie od rodzaju mikrofonu, którego używasz, wciąż pozostaje kwestia wyboru urządzenia do rejestrowania dźwięku. W profesjonalnych kamerach dostępna jest zazwyczaj opcja połączenia dwóch 31
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
osobnych mikrofonów i ustawienia parametrów nagrywania. W takim przypadku, dźwięk jest nagrywany bezpośrednio do pamięci. Jednak co w sytuacji, gdy kamera nie ma odpowiadającej naszym wymaganiom nagrywarki? Wtedy należy użyć zewnętrznego sprzętu nagrywającego Dyktafon. To małe, przenośne urządzenie pozwala na nagrywanie dźwięku, który można następnie spisać (np. w przypadku wywiadu). Generalnie wyróżniamy dwa typy urządzeń rejestrujących, z uwzględnieniem ich technologii nagrywania: analogowe (z wykorzystaniem technologii zapisu dźwięku na taśmie magnetycznej) i cyfrowe (przetwarzanie dźwięku wg parametrów numerycznych). Rejestrator analogowy jest tańszy, ale zapis odzwierciedla też szumy. Zaletą cyfrowego rejestratora z kolei jest to, że podczas zapisywania dźwięku, szumy i zakłócenia nie są zachowane. Poza tym łatwiej jest modyfikować i przechowywać na nośnikach cyfrowe nagrania. Dyktafony cyfrowe są podzielone na dwie grupy – stacjonarne - podłączone do komputera przez USB i przenośne, które można zabrać ze sobą wszędzie. W pierwszym przypadku, dźwięk jest nagrywany bezpośrednio na dysku twardym. Dyktafony przenośne natomiast są zasilane przez baterie, a zapis odbywa się na wbudowanej pamięci lub na karcie flash. Mają mały ciężar i wymiary zatem doskonale nadają się do pracy w terenie. Niektóre urządzenia, takie jak odtwarzacze MP3/MP4 lub smartfony, mają już wbudowany dyktafon. Na ogół jednak, nie można podłączyć do nich zewnętrznego mikrofonu, w celu poprawy jakości dźwięku, więc lepiej jest posiadać oddzielny dyktafon. Wbudowany dyktafon, w dobrych warunkach, wyraźnie nagrywa dźwięk z odległości 5-6 metrów. Jeśli chcesz nagrywać z większej odległości, wybierz model z możliwością podłączenia zewnętrznego mikrofonu kierunkowego. Dobrze, kiedy rejestrator posiada możliwość regulacji czułości mikrofonu. Aktywacja głosowa to także bardzo przydatna funkcja stosowana w większości dyktafonów, aby uniknąć nagrywania ciszy. Głośnik wbudowany w dyktafonie pozwala na odsłuchanie nagranego materiału, ale lepiej jest używać słuchawek jeśli zależy Ci na jakości odsłuchiwania. Funkcja prędkości odtwarzania z kolei sprawia, że łatwiej jest przesłuchiwać nagrany materiał. Skorzystaj z niej, gdy zarejestrowany dźwięk nie jest czysty, albo kiedy chcesz szybko przewinąć materiał w poszukiwaniu interesującej części. Większość rejestratorów posiada tę funkcję.
Dyktafon, niezależnie od tego, czy jest to urządzenie cyfrowe, czy analogowe, może mieć mnóstwo dodatkowych funkcji, które zwiększają jego użyteczność, np.: przewodnik głosowy, szybkie odtwarzanie, regulacja prędkości odtwarzania, filtry (pozwalają na uzyskanie czystszego dźwięku), kontrola poziomu czułości mikrofonu, zoom i wiele innych. To urządzenie wygląda jak cyfrowy dyktafon i ogólnie wykonuje takie same zadania. Do jego zalet należy dokładne dostosowanie parametrów do późniejszego nagrywania, co pozwala kontrolować cały sprzęt.
32
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Nagrywanie dźwięku na żywo Podczas nagrywania dźwięku na planie, trzeba pamiętać o podstawowych sprawach: Każdy mikrofon powinien być ustawiony odpowiednio do warunków i celów nagrania. Inny rodzaj mikrofonu zostanie użyty przy nagrywaniu dźwięków z tła, a inny w wywiadzie. Niektóre mikrofony potrzebują własnego zasilania (baterii lub „fantoma”). Pamiętaj także, by dostosować parametry sprzętu nagrywającego do mikrofonu. Osoba odpowiedzialna za dźwięk powinna odsłuchiwać nagranie już w trakcie jego nagrywania. Idealnym sprzętem w takim przypadku są słuchawki ograniczające dźwięki dochodzące z zewnątrz. Dzięki nim, dźwiękowiec może skoncentrować się na swojej pracy oraz na jakości nagrywanego dźwięku. Jeśli wykorzystujesz zewnętrzne urządzenie do nagrywania dźwięku, musisz pamiętać o zsynchronizowaniu dźwięku z obrazem. Jest to ważne w późniejszym procesie postprodukcji. Wykorzystaj do tego zwykły klaps. Przykład: Jeśli używasz oddzielnie kamery i urządzenia do nagrywania dźwięku, montażysta otrzyma oddzielne pliki audio i wideo, co może powodować problemy z synchronizacją obrazu z dźwiękiem. Dlatego też, zaraz po rozpoczęciu nagrywania, nagraj klaps, na którym zapisany jest numer sceny. Dodatkowo, osoba obsługująca klaps głośno wymawia zapisane numery i uderza listewką, która jest jego częścią. Dzięki temu, edytor łatwo dopasuje obraz uderzającego klapsa do dźwięku, który on wydaje.
Dźwięk na planie i poza planem Dźwięk w filmach może pochodzić z różnych źródeł. Po pierwsze, rozróżniamy dźwięk na planie i poza planem. Źródło dźwięku na planie znajduje się aktualnie w kadrze, np. rozmawiający główny bohater, muzyk, czy przejeżdżający samochód. W przypadku dźwięku poza planem, jego źródło nie jest widziane w kadrze – przykładem może tu być głos komentatora. Stąd możemy stwierdzić, że dźwięki poza planem nie są wytwarzane przez sytuację w kadrze. Do typowych źródeł dźwięków tego typu należą: osoby komentujące, efekty dźwiękowe czy muzyka. Istnieje specjalna forma dźwięku poza planem. Jego źródłem jest bohater, który aktualnie znajduje się poza kadrem. Nie widzimy go, ale słyszymy. To samo odnosi się do dźwięków i muzyki, które słyszymy. Źródła dźwięku znajdują się poza kadrem, ale są one częścią przedstawionej sceny.
Muzyka Wpływ muzyki na emocje widza jest bardzo ważnym elementem filmu. Często zdarza się, że muzyka bardziej wpływa na emocje widza, aniżeli to, co znajduje się na ekranie. Muzyka podkreśla dramatyczne wydarzenia dziejące się w kadrze i tworzy dynamikę akcji. Należy pamiętać o następujących aspektach muzyki filmowej: Tempo. Jeśli nagrywana scena ma być dynamiczna, potrzebujemy muzyki charakteryzującej się szybkim rytmem. Typowym przykładem wykorzystania takiej muzyki jest scena akcji. Dokładnie opracowywane produkcje filmowe dostosowują wydarzenia do rytmu muzyki. Jeśli chcemy zilustrować muzycznie romantyczną scenę, wykorzystamy z kolei wolniejszy utwór. W jej przypadku muzyka ma za zadanie stworzyć spokojną i relaksującą atmosferę. W przypadku, gdy chcemy przekazać jakąś informację, muzyka winna być dyskretna i nie powinna odciągać uwagi widza od wydarzeń na ekranie. Instrumenty i nastroje. Każdy instrument muzyczny posiada własny ton. Poza tym, pewne instrumenty kojarzą się z konkretnymi miejscami, sytuacjami, motywami, czy gatunkami filmowymi. Przykłady: harmonijka = western/kowboj; dudy = Szkocja; saksofon = bar; gitara flamenco= Hiszpania; akordeon = nocne życie w Paryżu. W zależności od kontekstu, te utarte skojarzenia mogą pełnić rolę informacyjną lub humorystyczną, mogą ilustrować sceny o zabarwieniu dramatycznym lub też ironicznym.
33
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Ilustrowanie muzyką. Znaczenie obrazu może być podkreślone przez muzykę na wiele różnych sposobów. Technika tworzenia nastroju podkreśla nastrój panujący w danej scenie poprzez wykorzystanie muzyki. Przykład: szczęśliwi ludzie – radosna muzyka, smutni ludzie – smutna muzyka. Kreskówki dały początek technice zwanej „mickeymousing” (od Myszki Miki) – każdy ruch wywołuje dźwięk. Muzyka gonitwowa, jak sama nazwa wskazuje, wykorzystywana jest do obrazowania gonitwy. Jest to pewien rodzaj jazzu – kilku solistów improwizuje muzyczną „bitwę”, podobną do tej na ekranie. Akcentująca funkcja muzyki, w odróżnieniu od mickeymousingu, polega na podkreślaniu nią szczególnych momentów nagrania, tych, które są ważne dla fabuły filmu. Kontrastowanie muzyką. W celu zmylenia widza, sprowokowania go, lub przyciągnięcia jego uwagi, stosuje się muzykę kontrastywną. Źródło dźwięku jest rażąco różne od sceny toczącej się na ekranie. Przykład: scena wojenna opisana jest wesołą muzyką. Polaryzowanie muzyką. Neutralny obraz lub mało interesująca scena zobrazowana jest przesadzoną muzyką. Tego typu zabieg może mieć cel manipulacyjny lub ironizujący, w zależności od kontekstu. Przykład: polityk pojawia się w kadrze, a muzyka zmienia się na bardziej ponurą – polityk wydaje się dziwny lub złowrogi.
Dodatkowe dźwięki Efekty specjalne. Bazy dźwięków w Internecie pełne są odgłosów, strzałów, uderzeń, eksplozji, itp. Możemy również wykorzystać dźwięk skrzypiących drzwi, czy różnego rodzaju kroków (kroki na piachu, betonie, drewnianej podłodze). Wzbogacają one nasz materiał o dodatkowe dźwięki, które pojawiają się w naturze, ale trudno je uchwycić. Ważne jest jednak, aby efekty specjalne były jedynie dodatkiem i żeby nie tworzyły dominującego efektu same w sobie. Tło. Aby ścieżka dźwiękowa była kompletna, powinieneś dodać dźwięki z otaczającego nas świata. Potrzeba taka pojawia się głównie w sytuacji, gdy przeprowadzamy nagranie w studio – wtedy zdecydowanie odczuwamy brak tła muzycznego. Cisza. Czy cisza może być rodzajem dźwięku? Możesz nie zdawać sobie z tego sprawy, ale nawet jeśli na ekranie nie jest prowadzona żadna rozmowa ani też nie słyszymy muzyki, inżynierowie dźwięku dodają pewne hałasy w tle, ponieważ cisza jest czymś nienaturalnym. Jednakże, w pewnych przypadkach, cisza może okazać się odpowiednim typem dźwięku, który pomoże nam zbudować właściwą atmosferę.
Screencasty Jedną z bardzo popularnych technik wykorzystywanych w internetowym wideo są screencasty, czyli klipy, na których prezentowany jest ekran komputera i to on odgrywa główną rolę w filmie. Ta forma jest często użyteczna, gdy chcemy pokazać komuś jak wykonać jakieś operacje w komputerze, jak obsłużyć dany program itp. Obrazowi ekranu najczęściej towarzyszy głos lektora-trenera. Ujęcia z ekranu możemy również łączyć z nagraniem z kamery za pomocą przeników lub w formie picture-in picture. To jedna z najtańszych form produkcji wideo - każdy jest w stanie wykonać ją na swoim komputerze, wyposażonym w mikrofon. Jest kilka narzędzi, które możemy wykorzystać podczas tworzenia screencastów. Najpopularniejsze to Camtasia Studio firmy Techsmith. Pozwala ona nie tylko na nagrywanie ekranu, ale również na dosyć zaawansowany montaż, wraz z dodawaniem zbliżeń, tekstów, różnego rodzaju strzałek i wyróżnień, jak również na dodawanie i edycję dźwięku. Gotowy screencast może być od razu wyeksportowany do pliku, jednego z serwisów wideo lub jako gotowa paczka do systemów e-learningowych. Wśród alternatywnych darmowych odpowiedników znajdziemy choćby CamStudio, Ezvid, Jing czy Screencast-O-Matic. Część z nich jednak pozwala wyłącznie na nagrywanie ekranu, ale dalszą obróbkę materiału wideo musimy wykonać w innym programie.
34
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Podstawy kompozycji obrazu Cele: Poznanie zasad kompozycji obrazu Czas trwania: 02:30 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści ds. PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, konsultanci, doradcy, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Kamera nie jest tylko urządzeniem służącym do nagrywania wszystkiego w takiej formie, w jakiej się pojawia. Jest też świetnym narzędziem do wyrażenia siebie, pokazania kreatywności i spontanicznych pomysłów. Przed wypróbowaniem różnych możliwości kamery, operator powinien jednak poznać kilka podstawowych zasad projektowania graficznego.
Zasada „złotego środka” Jak wspomniano w poprzednim rozdziale, obrazy asymetryczne wywołują większe napięcie i zainteresowanie. Stąd też fotografowie lubią pracować według tzw. „zasady trzech części” stanowiącej uproszczenie zasady „złotego środka”, znanej również jako „złoty podział” lub „boska proporcja”.
Zasada ta oznacza, że obraz podzielony jest przez dwie poziome i dwie pionowe linie. Według zasady „złotego środka” przedstawiony obiekt powinien być umieszczony albo wzdłuż jednej z linii, albo bezpośrednio na ich przecięciu. Zgodnie z tą zasadą, kwiat (lub jego kwiatostan) nie powinien znajdować się dokładnie na środku obrazu, ale wzdłuż prawej linii.
35
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kompozycja obrazu Celem kompozycji obrazu jest zorganizowanie przedmiotów lub osób na zdjęciu w najbardziej efektywny i wyraźny sposób. Kompozycja obrazu oparta jest na zasadzie „złotego środka”. Jeśli chcesz nagrać wywiad, powinieneś:
Wybrać odpowiednią odległość kamery (rodzaj ujęcia). W większości przypadków będzie to zbliżenie, pokazujące osobę, z którą przeprowadzany jest wywiad, od klatki piersiowej w górę.
Określić położenie osoby na obrazie Umieść osobę w prawej lub lewej trzeciej części obrazu. Osoba powinna siedzieć/stać trochę z boku (aby uniknąć perspektywy czołowej, która spłaszcza obraz osoby). Upewnij się, że nad głową zachowana jest równowaga przestrzeni (nie za duża i nie za mała).
Linie i kontrasty Linie i kontrasty są elementami, które w dużym stopniu wpływają na percepcję obrazu przez odbiorcę. Linie pomagają skupić wzrok na różnych częściach obrazu lub prowadzić go po obrazie. Dodatkowo, linie wpływają na emocje odbiorcy. Linie pionowe na przykład pomagają wywołać uczucie rangi, wysokości i siły.
Kontrast w kompozycji fotograficznej jest skutecznym sposobem skierowania uwagi odbiorcy na centrum zainteresowania. Pozycjonowanie elementów tworzących kontrast zwiększa nacisk i skupia uwagę odbiorcy.
36
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kontrasty jasny-ciemny
Najbardziej popularnym rodzajem kontrastu jest prawdopodobnie kontrast jasny-ciemny. Kiedy białe koło leży na czarnym kwadracie, odbiorca automatycznie skupia uwagę na białej powierzchni. W przypadku kontrastu jasny-ciemny uwaga widza jest zawsze skierowana na jasną część.
Kontrasty kolorów Kontrasty kolorów często wykorzystywane są jako narzędzie stylistyczne w reklamie. Na przykład: jeżeli obraz składa się z kilku kwadratów, z których wszystkie są niebieskie z wyjątkiem jednego czerwonego kwadratu, uwaga odbiorcy skupi się na czerwonym kwadracie. Kontrast kolorów można dodać w trakcie postprodukcji.
37
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kontrast proporcji
Ten sam przykład może być wykorzystany przy kontraście proporcji: wśród różnokolorowych elementów jest tylko jeden czerwony kwadrat. Różnica w proporcji przyciąga uwagę odbiorcy i skupia ją na pojedynczym czerwonym kwadracie.
Kontrast formy i powierzchni
Jeżeli jest tylko jedno koło pomiędzy kwadratami, uwaga odbiorcy skupi się na kole.
38
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Linie poziome, pionowe i ukośne Podczas gdy linie poziome tworzą wrażenie harmonii, spokoju i statyczności, linie pionowe wyrażają dominację, moc i siłę. Linie ukośne natomiast tworzą atmosferę niepokoju, dysharmonii, dynamiki i napięcia. Linie poziome. Plan ogólny morza tworzy relaksujące i harmoniczne wrażenie dzięki wyraźnym liniom pomiędzy morzem, plażą i niebem.
Linie pionowe. Plan ogólny Pałacu Prezydenckiego wywołuje wrażenie wielkości i mocy tworzone przez pionowe linie kolumn.
Linie ukośne. Ujęcie lasu z pochylonymi drzewami zawiera ukośne linie, dlatego też obraz wydaje się niepokojący i nieharmonijny. Odbiorca będzie miał wrażenie, że drzewa za chwilę upadną.
39
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Linie graficzne lub niewidoczne. Istnieją dwa rodzaje linii na obrazie. Linie graficzne tworzone przez obiekty i ich pozycje, na przykład: kaniony miejskie, krajobrazy, pozycjonowanie osoby w pokoju.
Linie wirtualne i linie niewidoczne są tworzone poprzez ruch na obrazie – tzw. wektory ruchu. Linie wirtualne mogą być tworzone przez ruch. Kierunek spojrzenia, tzw. wektor wzroku, oraz gesty także tworzą linie wirtualne.
Symetria Symetria i asymetria tworzą dynamikę i napięcie obrazu. W symetrycznie uporządkowanym obrazie elementy mają swoje odbicie na osi, w przypadku asymetrii elementy są rozmieszczone przypadkowo. Symetria. Obrazy symetryczne wywołują, tak jak linie poziome, wrażenie harmonii. Takie rozwiązanie może być nieciekawe, jeśli jest zbyt często wykorzystywane.
Asymetria. Aby wywołać zainteresowanie i skupić uwagę odbiorcy, wiele obrazów zorganizowanych jest asymetrycznie. Asymetria obrazów wydaje się bardziej dynamiczna i fascynująca.
40
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Reżyseria i praca na scenie Cele: Poznanie podstawowych metod pracy z ekipą na planie oraz struktury dramatycznej podczas kręcenia zdjęć. Czas trwania: 01:30 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści ds. PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, konsultanci, doradcy, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Struktura dramatyczna Dramaturgia jest sztuką kompozycji dramatycznej i przedstawieniem głównych elementów dramatu na scenie. W szerszym ujęciu może być też definiowana jako kształtowanie historii w taki sposób, aby mogła być zagrana na scenie. Dramaturgia nadaje dziełu lub przedstawieniu strukturę. Każda narracja, bez względu na to, czy jest to powieść, nagranie radiowe, film lub reportaż telewizyjny, wymaga dramaturgii. Zadaniem narracji dramaturgicznej jest rozrywka i skupienie uwagi odbiorcy. Jeśli odbiorca jest znudzony filmem, oznacza to, że jest coś nie tak z dramaturgią. Istnieje kilka modeli dramaturgicznych, które powinien znać każdy montażysta. Wykorzystanie tych modeli może pomóc stworzyć ciekawy film.
Piramida Freytaga Poniższy schemat przedstawia (idealną) strukturę dramaturgiczną narracji. Podstawowe elementy struktury można odnaleźć prawie we wszystkich rodzajach narracji (fikcyjnej i rzeczywistej). Taki złożony model może być dostosowany do krótkich form (takich jak reportaże telewizyjne), ale z pewnymi ograniczeniami. HPP: obsługa – wątek – pozycjonowanie (ang. Handling – Plot – Point)) Ekspozycja: W ekspozycji odbiorcy poznają sytuację początkową i podstawowe informacje drugoplanowe: Kto? Kiedy? Gdzie? Konflikt zbliża się powoli, ale systematycznie. Zawiązanie konfliktu: W większości konflikt inicjowany jest przez impuls, np. zdarzenie lub rozmowę. Konflikt: Kiedy konflikt dochodzi do punktu kulminacyjnego, pokazane są możliwości, w jaki sposób główni bohaterowie mogą pokonać przeciwników i przeszkody. Konflikt ma pochodzenie zewnętrzne (na przykład statek zaczyna tonąć) lub istnieją wewnętrzne przyczyny, takie jak zwątpienie, strach lub niespełniona miłość. Punkt zwrotny: Od czasów Arystotelesa nagła zmiana narracji nazywana jest perypetiami i prowadzi do pozytywnego lub negatywnego rozwiązania problemu. Rozwiązanie konfliktu: Konflikt zostaje rozwiązany i staje się jasne, czy „dobry bohater” wygrywa, czy przegrywa. Dla odbiorcy oznacza to spadek napięcia. Zakończenie: Finał narracji może być zamknięty lub otwarty. Otwarte zakończenie musi wskazywać, w jaki sposób będzie wyglądała przyszłość bohaterów. Schemat HPP wyznacza główne momenty, w których ma się pojawić nowe rozwinięcie akcji. Nazywa się je też punktami zwrotnymi, ponieważ prowadzą historię w innym kierunku. Bardzo często schemat ten jest zaskakujący i wywołuje największy efekt, kiedy odbiorca się tego nie spodziewa. Ekspozycja i zakończenie często obejmują narrację. Dokonuje się tego, pozwalając bohaterom na wystąpienie na początku i na końcu historii w takiej samej lub bardzo podobnej sytuacji. Przykład: Na początku narracji bohater prowadzi szczęśliwe życie ze swoją rodziną. W trakcie opowieści bierze udział w niebezpiecznej operacji wojskowej. W końcu wraca z lekkimi obrażeniami do swojej rodziny.
41
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
=DNRĔF]HQLH
5R]ZLą]DQLH
3XQNW ]ZURWQ\
=DZLą]DQLH NRQIOLNWX
Ekspozycja
PL
Elementy budujące napięcie Kontrasty: Odwołanie do emocji, na przykład: szczęścia, empatii, smutku. Humor, jeśli pasuje do historii, jest zawsze doceniany przez odbiorców. Przykład: biedny i bogaty, młody i stary, dobry i zły. Retardacja: Rozwiązanie konfliktu lub punkt kulminacyjny są przełożone w czasie. Przykład: Mężczyzna ma właśnie skoczyć z mostu, dzwoni jego komórka; mężczyzna odbiera ją, a potem skacze. Suspens: Chwilowe wstrzymanie akcji lub jej zwrot w celu zaskoczenia odbiorcy. Zaskoczenie: Odbiorcy wiedzą mniej niż bohater i są zaskoczeni zdarzeniami, których nie można było przewidzieć. Skok w czasie: Narracja nie jest prowadzona w porządku chronologicznym, porządek scen tworzy pewnego rodzaju dramaturgiczny efekt. Typowymi przykładami są retrospekcja i widzenie przyszłych zdarzeń.
Praca na scenie Jednym z największych wyzwań w multimediach jest zorganizowanie dużej ilości różnych czynności. Jest to szczególnie trudne, kiedy pracuje się w obcym miejscu i z ludźmi, których się zbyt dobrze nie zna. Przy produkcji filmów wideo często występuje taka sytuacja. Organizacja miejsca. Ważne jest rozwijanie pewnych nawyków i, w konsekwencji, umiejętności kontrolowania pracy na planie. Podczas nagrywania najważniejszą rzeczą jest czas przed jego rozpoczęciem. Sam film wideo jest jedynie efektem tego, czy czas ten został właściwie wykorzystany. Podczas kręcenia można kilkakrotnie zmienić scenariusz i inne dokumenty produkcji. Należy zadbać o to, aby każdy członek ekipy miał tę samą wersję. Zasady pracy i samodyscyplina są bardzo istotne. Łatwo jest stracić kontrolę nad sytuacją, co może prowadzić do dodatkowych opóźnień. Sprawny reżyser i producent filmów wideo jest przede wszystkim dobrym organizatorem. Jeżeli nad filmem pracuje ponad dziesięć osób, potrzebna jest osoba, która zajmie się kwestiami organizacyjnymi. Ciągłość. Dla widzów ważne jest zachowanie ciągłości między ujęciami i scenami. Wyraża się to głównie w trosce o szczegóły, o których łatwo zapomnieć podczas pracy na planie. Często kolejne ujęcia i sceny nie są nagrywane tego samego dnia. Należy zadbać o to, aby postaci były odpowiednio ubrane i uczesane. Ważne są również elementy dekoracji. Chociaż szczegółowe planowanie scen pomaga uniknąć problemów, dobrze, jeśli reżyser potrafi przewidzieć konsekwencje swoich nagłych decyzji, które mogą w niespodziewany sposób wpłynąć na wynik końcowy.
42
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Montaż filmów Cele: Nabycie praktycznych umiejętności z zakresu montażu filmów wideo (warsztat). Czas trwania: 04:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Co to jest montaż filmów? Niniejszy rozdział przedstawia podstawy montażu filmów i wprowadzenie do oprogramowania do montażu (systemy profesjonalne i amatorskie). Montaż filmu jest częścią procesu postprodukcji filmowej. Obejmuje wybór i łączenie ujęć, składanie sekwencji i ostatecznie stworzenie ukończonego filmu. Zasadniczo montaż filmów jest sztuką, techniką i procedurą łączenia ujęć w spójną całość. Montażysta filmowy jest osobą, która wykonuje montaż poprzez złożenie materiału filmowego.
Budowanie sekwencji Zasadniczo w procesie postprodukcji wyróżniamy następujące jednostki filmowe: Ujęcie. Najmniejsza jednostka filmu; pojedynczy nieprzerwany odcinek nagranego występu, trwający od momentu włączenia nagrywania w kamerze do jego wyłączenia. Scena. Nieprzerwany fragment opowieści charakteryzujący się jednością miejsca lub skupiony na konkretnym bohaterze. Sceny składają się z ujęć. Sekwencja. Ciąg scen. Akt. Zwykle jednostka techniczna: jedna rolka 35mm filmu o długości 300 metrów. Praktycznie niestosowana w produkcji filmów wideo.
Aspekty montażu Głównym zadaniem montażysty jest ułożenie poszczególnych ujęć w scenę. Sceny powinny być uporządkowane w logicznej sekwencji. W rezultacie zmontowany materiał powinien odpowiadać scenariuszowi. Dodatkowo ujęcia i sceny mogą być uzupełnione muzyką, animacją lub innymi efektami. Istnieje wiele sposobów wzbogacenia treści filmu. Niektóre z nich zostaną omówione później (patrz poniżej: Dobre praktyki i triki).
Przebieg montażu Większość programów do montażu działa na bardzo podobnej zasadzie i obejmuje następujące elementy: Skrzynka projektu (Project Bin) Oś czasu (Timeline) Podgląd (Preview) Efekty (Effects) Czasami elementy te mają różne nazwy. Prawie każde oprogramowanie nieznacznie się różni, ale istota pozostaje ta sama. Działanie jest proste: należy odpowiednio uporządkować materiał filmowy według osi czasu, w odpowiedniej kolejności, a następnie wzmocnić go efektami. Poniżej przedstawiono najbardziej popularny przebieg montażu z podstawowymi elementami.
43
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przegląd popularnych możliwości przebiegu montażu w trybie offline Adobe Premiere. A Adobe oferuje wiele oprogramowań służących do tworzenia multimediów. Najbardziej znanymi są: Photoshop (korekta obrazu), Illustrator (tworzenie grafiki wektorowej), InDesign (DTP) i Premiere, który jest używany do montażu filmów wideo.
Widok ogólny Adobe Premiere
Skrzynka projektu: tutaj można umieścić wszystkie pliki źródłowe (ujęcia, grafikę, utwory muzyczne, tytuły itd.). Można tu również przechowywać pełne sekwencje montowanego materiału przed ich eksportem.
Oś czasu: tutaj można uporządkować wszystkie pliki źródłowe. Można wykorzystać wiele filmów wideo i ścieżek dźwiękowych (V1, V2, V3…, A1, A2, A3). Kolorowe słupki przedstawione na osi czasu są poszczególnymi ujęciami. 44
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przegląd projektu: Tutaj można zobaczyć efekty swojej pracy. Na dole widoczne są również przyciski do montażu różnych ujęć. Można zobaczyć całą oś czasu lub poszczególne odcinki.
Mikser, przeglądarka mediów, efekty – tutaj można udoskonalić swój film wideo. W lewym oknie na przykład można połączyć różne źródła audio, w tym: głośność, kanały, ujęcia panoramiczne, efekty itd.
Final Cut.
45
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Avid.
Co jeśli nie posiadamy tak zaawansowanego oprogramowania? Jeśli nie posiadamy dostępu do drogich systemów do montażu, można również wykorzystać oprogramowania dostępne prawie na każdym komputerze. Takie programy nie mają zbyt wielu funkcji, ale w wielu przypadkach są wystarczające. Można ich używać do nauki podstaw montażu filmów wideo, zanim zdecydujemy się na profesjonalny program. Movie Maker. Windows Live Movie Maker stanowi część systemu operacyjnego Windows – można go pobrać ze strony internetowej Microsoft i bezpłatnie zainstalować na swoim komputerze. Należy jednak pamiętać, że Movie Maker jest prostym oprogramowaniem i nie umożliwia pracy nad skomplikowanymi projektami. iMovie. iMovie jest programem w pakiecie systemu operacyjnego Mac. Nie trzeba niczego instalować, jeśli jest się już użytkownikiem Macbooka, Maca lub iMaca. Należy go tylko odszukać w programach. iMovie jest nieco bardziej rozbudowany, ale nadal jest to oprogramowanie amatorskie. Edytory online jako popularne rozwiązanie. Obecnie na rynku dostępne są także programy, które działają bezpośrednio w Internecie. Aplikacje te są dostępne przez przeglądarkę i nie wymagają instalacji niczego dodatkowego. Należy tylko załadować treść do serwera aplikacji i dokonać edycji online. Potrzebne jest jednak szybkie i stabilne połączenie z Internetem. W ostatnich latach, wraz z rozwojem oprogramowania Open Source, pojawiło się wiele rozwiązań zupełnie darmowych, dostępnych zarówno dla systemów operacyjnych Windows i OSX, jak również działających w środowisku Linux. Wśród oprogramowania do obróbki multimediów znajdziemy zarówno programy graficzne (Gimp czy Inkscape), do obróbki dźwięku (Audacity, Ardour czy LMMS), jak zaawansowane programy do montażu i postprodukcji w 3D (Blender, Cinelerra lub Shotcut). Dzięki wykorzystaniu oprogramowania Open Source jesteśmy w stanie przygotować w całości film wideo. Od etapu budowy i pisania scenariusza, poprzez montaż i postprodukcję ujęć, a narzędzia takie jak Blender, choć darmowe są używane do grafiki 3D w komercyjnych dużych projektach. Na poziomie funkcjonalnym stoją one bardzo wysoko i często niewiele różnią się od ich drogich odpowiedników. Zaletą jest niewątpliwie wsparcie ze strony społeczności internetowej, która często działa dużo sprawniej niż wsparcie techniczne dużych firm. Problemem może być czasem stabilność działania oraz intuicyjność użytkowania, jednak są one cały czas poprawiane. Także coraz więcej firm wspiera środowisko Linux i Open Source udostępniając kodeki czy SKD do swoich komercyjnych rozwiązań. 46
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Co jest potrzebne, aby rozpocząć? Montaż filmów wideo wymaga przede wszystkim bardzo dobrego komputera. Prosty montaż może zostać wykonany na jakimkolwiek nowoczesnym komputerze, ale istotny jest czas oczekiwania na przetwarzanie scen i ujęć (tzw. rendering). Rendering wymaga sprawnego komputera, ponieważ zajmuje dużo zasobów. Czasami (obecnie coraz częściej) montażyści pracują na laptopach. Montaż bardzo dużego projektu może być trudny na przenośnym komputerze, ale można na nim wykonać mniejsze prace.
Dobre praktyki i triki W tej części pokażemy bardziej szczegółowo poszczególne działania wykonywane przez montażystę. Zrozumienie profesjonalnych programów w taki sposób, aby korzystać z nich bez problemu wymaga dużo czasu. Wykorzystamy Adobe Premiere Elements, który jest nieco uproszczoną wersją Adobe Premiere Pro. Program jest łatwy do opanowania i zawiera wszystkie kluczowe elementy. Jak zacząć? Po uruchomieniu programu pojawi się ekran powitalny. Można wybrać jedną z dwóch opcji: Organizer – do organizacji, wyszukiwania i oglądania wszystkich plików źródłowych takich jak filmy wideo, zdjęcia, muzyka. Video editor – do tworzenia filmów z efektami specjalnymi i ich udostępniania.
Należy wybrać Video Editor i poczekać, aż się włączy. Można wybrać istniejący projekt lub utworzyć zupełnie nowy. Należy wybrać New Project i poczekać kilka sekund.
47
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Widok ogólny.
Główny pasek narzędzi Okno podglądu z klawiszami modyfikatora
Timeline z narzędziami, filtrami i efektem wstążki. Timeline ma różne ścieżki do filmów wideo i audio. Ścieżki audio dodatkowo dzielą się na zwykłe audio, narrację i ścieżkę dźwiękową. Można zmieniać ilość i kolejność ścieżek. Niektóre ścieżki mogą być ukryte lub usunięte.
Importowanie plików źródłowych. Aby importować pliki źródłowe na Timeline lub do Project Assets należy wybrać Add Media. Następnie należy wybrać źródło. Można zrzucić multimedia bezpośrednio z kamery (przez USB lub FireWire) albo po prostu wybrać pliki z dysku twardego lub karty pamięci. Od tego momentu wszystkie pliki będą w oknie Project Assets i będą gotowe do użycia.
48
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Panel Add Media: Jak widać, można dodawać pliki multimedialne z wielu różnych źródeł, w tym dysków, kamer wideo, kamer internetowych oraz cyfrowych aparatów fotograficznych.
Od tego momentu wszystkie importowane multimedia będą znajdować się w Project Assets. Dobrze jest zebrać wszystkie ważne pliki multimedialne przed rozpoczęciem montażu. Pomoże to zachować porządek w projekcie.
49
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Cięcie. Należy dwukrotnie kliknąć na ujęcie (plik) w Project Assets. Pojawi się okno cięcia. Następnie można wykorzystać znacznik Set In/Set Out, aby zaznaczyć, kiedy ujęcie powinno się rozpocząć i zakończyć. Program automatycznie dostosuje to ujęcie.
Istnieje jeszcze drugi sposób, aby wykonać cięcie ujęcia. Można wstawić ujęcie na Timeline (wystarczy przenieść je za pomocą myszki). Należy znaleźć krawędzie pliku i przeciągnąć je. Następnie można zmniejszyć plik do pożądanej długości.
Można korzystać z obu sposobów. Ważne jest, aby sprawdzić cięcie w praktyce. Jeśli nie jesteśmy pewni, jak połączyć dwa ujęcia, trzeba po prostu popróbować. Należy pamiętać o przestrzeganiu zasad opisanych w poprzednim rozdziale.
Przejście.
Dowolne dwa ujęcia można w prosty sposób ze sobą połączyć (umieszczając jeden za drugim) lub użyć tzw. efektu przejścia. Efekt ten można wybrać z menu pod Timeline (Transitions). Można wybierać spośród kilkudziesięciu różnych przejść, od podstawowych do bardzo skomplikowanych. Należy po prostu przeciągnąć i upuścić dany efekt na Timeline pomiędzy dwoma wideoklipami.
50
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W oknie ustawień dodatkowych można wybrać czas trwania i można wyrównać przejście między wideoklipami. Należy uważać, aby nie nadużywać efektów przejścia, bo mogą one zakłócić odbiór filmu. Do podstawowych przejść, które są najczęściej wykorzystywane przez filmowców należą: przenikanie („cross fade”) i zanikanie do czerni („fade to black”).
W filmach pełnometrażowych efekty są najczęściej używane do łączenia scen (np. poprzez efekt zanikania do czerni odbiorcy łatwo mogą się zorientować, że miejsce akcji zmieniło się). Jednak w przypadku nowych form (takich jak np. teledyski) efekty są stosowane częściej i w różnych kombinacjach. Tytuły. W ten sam sposób można dodać napisy do filmu. W dolnym menu znajdują się funkcje Titles & Texts, w których można znaleźć dziesiątki gotowych wzorów. Należy umieścić wybrany format napisów na Timeline, nad którym znajdują się wideoklipy.
Automatycznie pojawi się okno Adjustments, w którym można dopasować napisy do swoich potrzeb.
Przykładowe modele napisów są dosyć dobrze opracowane, należy tylko dopracować szczegóły tak, aby miały pożądany wygląd i pasowały do projektu. .
51
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Muzyka. Można wzbogacić film ścieżką dźwiękową. Można do tego celu wykorzystać gotowy kawałek w zakładce Music lub dodać własną muzykę w górnym menu zakładki Add Media. Wystarczy tylko przeciągnąć plik do punktu Soundtrack i dopasować go do pozostałych elementów filmu.
Korekta dźwięku. Korekta dźwięku to właściwa regulacja każdej ścieżki dźwiękowej. Dla każdego wideoklipu, jak i dla każdego utworu muzycznego czy efektu dźwiękowego jest osobna ścieżka dźwiękowa. Ich parametry muszą być prawidłowo ustawione, aby muzyka nie zakłócała odbioru filmu i tak, aby dialogi były słyszalne.
Na dolnym ekranie należy wybrać Tools, a następnie Audio Mixer. Poniżej znajduje się okno Audio Mixer. Każdy kanał ma osobny słupek regulacji, który można ustawić na dwa sposoby: Balance - poziom głośności kanału (prawo-lewo) Level - ogólny poziom wzmocnienia dźwięku Można również całkowicie wyciszyć dany kanał.
Istnieją również dodatkowe filtry dźwiękowe dostępne dla niektórych typów oprogramowania, które pozwalają na bardziej skomplikowaną korektę dźwięku, np. redukcję hałasu lub pogłosu. 52
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Korekta koloru. Filmy bardzo często nagrywane są o różnych porach dnia, w pomieszczeniu lub na zewnątrz. W rezultacie aktorzy pojawiają się w różnym świetle i kolory różnych ujęć nie pasują do siebie. Można to naprawić na etapie montażu. W prawym menu w zakładce Adjust znajdują się narzędzia, które w tym pomogą.
Najpierw należy użyć opcji Temperature and Tint. Jeśli to nie wystarczy, należy wybrać Color. Tutaj można bardziej szczegółowo dopasować ustawienia. Należy powtórzyć dane ustawienia dla każdego ujęcia. Istotne jest, aby zwrócić uwagę jak ujęcia wyglądają razem i czy kolory są bardziej do siebie dopasowane po korekcie. Grafika. Wykorzystanie tekstu jest standardowym wspólnym elementem każdej produkcji telewizyjnej. Zwykle pojawia się w formie podpisów pod występującymi osobami (imię, nazwisko, funkcja), napisów do filmu, czołówki lub napisów końcowych. Można łatwo dodać napisy do filmu używając zakładki Titles & Texts w dolnym menu. Wystarczy wybrać projekt tekstu i dopasować go do swoich potrzeb.
Eksport.Aby A zmontowany film można było udostępnić do oglądania, musi być eksportowany w wybranym formacie. W ten sposób otrzymamy pojedynczy plik, który będzie można opublikować w Internecie, nagrać na dysku lub na nośniku pendrive. 53
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Należy wybrać opcję Publish+Share w górnym menu. Następnie należy wybrać jedną z dostępnych opcji, w zależności od tego, co chcemy osiągnąć. Dostępne są następujące opcje: Web DVD – jeśli przygotowujemy DVD do oglądania na komputerze. Disc – jeśli przygotowujemy DVD lub dysk Blu-ray do oglądania na niezależnym oddzielnym odtwarzaczu wideo. Online – jeśli chcemy opublikować swój film bezpośrednio w Internecie na stronie YouTube, Facebook lub Vimeo. Computer – jeśli chcemy zapisać plik na swoim komputerze. Mobile Phones and Players – jeśli chcemy przygotować plik, który będzie można odtworzyć na smartfonie lub innym urządzeniu.
Oto kilka linków do stron internetowych, gdzie można znaleźć tutoriale do programów edycyjnych: http://www.videouniversity.com/articles/the-art-of-film-and-video-editing-part-1/ http://www.mediacollege.com/video/editing/ https://vimeo.com/videoschool http://www.kdenlive.org/tutorial http://nofilmschool.com/
Technika chroma key Jedną z technik wykorzystywanych podczas tworzenia wideo jest kluczowanie (chroma key), zwane również technologią blue- lub greenbox. Polega ona na wyodrębnieniu nagranej postaci z tła (najczęściej jaskrawej zieleni lub błękitu) i zastąpienie go dowolnie przygotowaną wcześniej grafiką, animacją czy prezentacją. Kluczowanie jest szczególnie pomocne, gdy nie mamy miejsca na tworzenie scenografii (na przykład w małym studio, we własnym pokoju lub biurze). Możemy wtedy, przy pomocy dosyć prostych środków, stworzyć atrakcyjną przestrzeń wizualną, wykorzystując choćby w tle przygotowaną wcześniej prezentację czy animację. Do wykonania poprawnego ujęcia w technologii chroma key potrzebujemy jednolitego, najczęściej zielonego matowego tła. Ten kolor najbardziej różni się od ludzkiej skóry i dosyć rzadko jest elementem garderoby. Może być to tkanina, tło fotograficzne, bądź też pomalowana na zielono ściana. Ważne jest, by tło było równomiernie oświetlone w każdym punkcie kadru, a postać rzucała jak najmniej cieni. Ułatwi to poźniejsze kluczowanie. Bardzo często wykorzystuje się dwa zestawy oświetlenia - jeden na tło, drugi na postać. Pozwala to na łatwiejsze modelowanie światła i rozpraszanie cieni. Aktor występujący na tle z oczywistych powodów powinien być ubrany w kolory kontrastujące z zielenią lub innym kolorem, który wykorzystujemy jako tło. Unikać należy również tkanin lśniących i odbijających. Samej operacji kluczowania dokonujemy w czasie rzeczywistym, korzystając z miksera wideo, bądź metodą offline - przy pomocy komputera i jednego z wielu programów do montażu wideo. Zdecydowana większość z nich ma narzędzia do kluczowania (key), od prostych do bardzo rozbudowanych, które wykorzystywane są w holywoodzkich produkcjach filmowych. Podstawową funkcją w tego typu narzędziach jest wybranie koloru tla i zakresu tolerancji. W celu najlepszego efektu należy również spędzić chwilę na korekcie barwnej ujęć ze studia (dostosowanie do kolorów z nowego tła).
54
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przykład szkolenia Jeśli zastanawiasz się, jak takie szkolenie powininno wyglądać i jakich metod użyć, spójrz na podany przykład:
Czas
Temat
Cel
Metoda
Środki przekazu
00:00-00:15
Wprowadzenie. Przywitanie i prezentacja programu
Orientacja i poznanie uczestników – każdy opowiada krótko o swoim doświadczeniu I oczekiwaniach
Prezentacja
Flipchart/Tablica Projektor/TV
00:15-01:45
Sprzęt i jego funkcje
Uczestnicy powinni poznać sprzęt do nagrywania wideo i jego funkcje, żeby byli świadomi jego możliwości
Prezentacja oraz Flipchart/Tablica bezpośredni pokaz Projektor/TV – trener pokazuje i omawia po kolei każde urządzenie, tłumacząc jego elementy I następnie oddając w ręce uczestników (każdy może dotknąć urządzenia, zobaczyć go z bliska I spróbować użyć).Trener prezentuje różne typy kamer, mikrofonów, lamp, statywów, opowiada o nich, przekazuje uczestnikom I odpowiada na ewentualne pytania
01:45-02:00
Krótka przerwa
Regeneracja
02:00-03:30
Ćwiczenie #1 – Kontynuacja tematu “Sprzęt I jego funkcje”
Uczestnicy powinni poznać sprzęt wideo i jego funkcje, aby zdawać sobie sprawę z ich możliwości
03:30-03:45
Krótka przerwa
Regeneracja
03:45-05:15
Jak tworzyć ujęcia
Uczestnicy powinni dowiedzieć się w szczegółach, jak obsługiwać kamerę oraz o elementach takich jak: kadrowanie, perspektywa, ruch i relacji między nimi. W ten sposób uczestnik uczy się panować nad kamerą
55
Praca indywidualna I w grupach - każdy uczestnik wybiera jedno urządzenie i przed całą grupą mówi o tym, czego się dowiedział
Bezpośrednia prezentacja przy użyciu dostępnego sprzętu
Trener mówi o podstawowych rodzajach perspektywy, ruchów, kadrowania i pokazuje kilka zdjęć jako przykłady.
Projektor/TV
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Krótka przerwa
Regenaracja
05:30-06:00
Ćwiczenie #2 – Jak tworzyć ujęcia
Uczestnicy tworzą Praca grupowa grupy (2 osoby w każdej grupie), po czym robią zdjęcia I nagrywają filmiki, używając dostępnego sprzętu I wlasnych telefonów komórkowych. Zdjęcia i nagrania ukazują ujęcia, perspektywy i ruchy opisywane przez trenera. Następnie każda z grup przedstawia swoje wyniki pracy w obecności wszystkich uczestników oraz trenera. Zdjęcia i nagrania są omawiane.
Dostępny sprzęt, smartfony, komputery
06:00-06:10
Podsumowanie
Trener podsumowuje dzień i otrzymuje informacje zwrotne od uczestników
Flipchart/Tablica Notebook/Projektor/TV
56
Plenum, Informacje zwrotne
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Pytania testowe: 1) Total to: a. ujęcie gdzie główne postaci znajdują się w centrum kadru b. ujęcie, które przedstawia osobę od głowy do kolan c. najszersze ujęcie używane do wprowadzenia widza w akcję filmu lub przedstawiające lokalizację. 2) Która z następujących części kamery zawiera elementy elektroniczne i mechaniczne pozwalające kontrolować jej działanie oraz nagrywać obraz na taśmę magnetyczną lub inny rodzaj nośnika pamięci? a. panel kontrolny b. obudowa kamery c. ekran LCD d. wbudowany mikrofon 3) Dokończ zdanie: im bardziej jasny obiekt ... a. tym mniej musi zostać otwarta przysłona b. tym bardziej musi zostać otwarta przysłona c. tym bardziej skomplikowana jest regulacja balansu bieli 4) Steadicam to: a. specjalne urządzenie do podnoszenia kamery i kręcenia ujęć z góry b. system stabilizacji kamery, mechanicznie oddzielający ruch operatora od kamery c. urządzenie umożliwiające wykonanie płynnych ujęć. Bazuje na ruchomej głowicy 5) Która z następujących jednostek jest największa? a. sekwencja b. ujęcie c. scena 6) Wymień najważniejsze części kamery i ich funkcje. 7) Wymień 4 różne formaty nośników danych, na których rejestrowane są dane. 8) Wyjaśnij pojęcie „plan amerykański”. 9) Co to jest: „specjalne urządzenie służące do podnoszenia kamery wysoko w powietrze i filmowania z góry”? 10) Wymień przynajmniej 3 popularne programy do edycji w trybie offline. 11) „Kamera porusza się pionowo z góry na dół lub odwrotnie” – jak nazywa się taki ruch?
57
Moduł B –
Dziennikarstwo crossmediowe
58
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Wprowadzenie do modułu Główne wyzwania, którym współczesna produkcja medialna musi stawić czoła to umiejętność wykorzystania zasobów dostępnych w Internecie, serwisach społecznościowych oraz sprawne łączenie różnorodnych środowisk w procesie tworzenia nowych materiałów, produkcji wideo czy strumieniowaniu treści. Chcielibyśmy przedstawić ciekawe informacje na temat niektórych zasobów, które mogą ułatwić tworzenie treści multimedialnych w sieci. “Metodyka Nowych Mediów” to swego rodzaju ramy metodyczne, które stworzono z myślą o rozwijaniu umiejętności z zakresu produkcji multimediów. Podczas gdy Moduł A skupiał się na produkcji multimedialnej, Moduł B koncentruje się na nowych formach dziennikarskich: dziennikarstwie crossmediowym oraz transmediowym. W dalszej części znajdą Państwo teoretyczne i praktyczne informacje na temat różnych koncepcji dziennikarstwa w XXI wieku oraz wykaz niektórych zasobów, które mogą być przydatne w produkcji multimediów.
Grupa docelowa Moduł B, jako część publikacji „Metodyka Nowych Mediów”, stworzono przede wszystkim z myślą o freelancerach oraz specjalistach ds. PR, marketingu, coachingu, konsultingu, itp., jednak polecamy go również wszystkim tym, którzy: interesują się nowymi formami pojawiającymi się w dziennikarstwie, lubią być na bieżąco z nowościami z zakresu produkcji multimediów, oraz wykorzystują Internet jako główny kanał komunikacyjny.
Informacje ogólne Moduł B podzielono na 5 rozdziałów. Struktura kursu jest zgodna z współczesnymi trendami: dostarcza uczestnikom teoretycznych podstaw, które następnie poparto praktycznymi przykładami i ćwiczeniami. Dziennikarstwo w XXI wieku. Czas trwania: 01:30 godziny Ten rozdział to próba przedstawienia współczesnej koncepcji dziennikarstwa XXI wieku. Zawiera krótką charakterystykę form i trendów obecnych w dziennikarstwie oraz prezentuje, jak mogą zmieniać punkt widzenia odbiorcy. Przenikanie się mediów. Czas trwania: 01:00 godziny Rozdział ma na celu propagowanie współpracy w procesie produkcji i zarządzania wiadomościami, zwłaszcza z wykorzystaniem specjalnych narzędzi dostępnych w Internecie. Biorąc pod uwagę fakt, że nowa koncepcja dziennikarstwa polega na otwarciu go dla społeczeństwa i promowaniu współpracy, musimy omówić też różne środowiska umożliwiające taką współpracę, jak również kwestie dotyczące tego, jak tworzyć i kreować wiadomości w ramach współpracy. Rozpowszechnianie się multimediów. Czas trwania: 01:00 godziny Ta część Modułu B zawiera prezentację najpopularniejszych platform multimedialnych oraz przydatne informacje na temat wykorzystania ich możliwości. Dodatkowo, zamieściliśmy tu oddzielny wątek dotyczący platform typu open source. Serwisy społecznościowe. Czas trwania: 01:00 godziny Ten rozdział poświęcony jest tematowi serwisów społecznościowych oraz temu, jaki jest ich potencjał dla przekazu crossmediowego. Głównym jego celem jest przedstawienie uczestnikom wiodących serwisów społecznościowych z punktu widzenia crossmediów (koncepcja multikryterialna) oraz potencjału serwisów społecznościowych (oraz sieci kontaktów nawiązywanych w Internecie) dla nowych mediów. Aspekty prawne. Czas trwania: 02:00 godziny Rozdział, który wprowadza uczestników w temat mechanizmów prawnych regulujących kwestie związane z tworzeniem multimediów online. Jest to temat istotny, ponieważ rzuca nowe światło na pewne aspekty prawne oraz prezentuje najnowsze procedury z zakresu ochrony praw intelektualnych w kontekście treści multimedialnych online. 59
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Dziennikarstwo w XXI wieku Cele: Przedstawienie nowych pojęć i trendów w dziennikarstwie. Czas trwania: 01:30 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Żyjemy w erze cyfrowej. Każdy obserwuje innych i sam jest obserwowany – przez cały czas i wszędzie. Ludzie mają praktycznie nieograniczony dostęp do informacji, co daje ogromną masę danych, na podstawie których mogą tworzyć i rozpowszechniać własne. W dzisiejszych czasach każdy może być swoim lub czyimś dziennikarzem i redaktorem.
Multimedia i dziennikarstwo crossmediowe Współczesne media wykorzystują różne aplikacje, platformy i zasoby, bazujące na zaawansowanych strukturach nawigacyjnych, które wspierane są w różnych działaniach i do których zalicza się gry, środowiska wspierające współpracę, blog i wiele innych. To właśnie rozumiemy pod pojęciem „crossmedia”. Jest to wykorzystanie różnych zasobów w celu poprawienia jakości wiadomości oraz dotarcia do szerszego grona odbiorców. Kanały przekazu crossmediowego najlepiej sprawdzają się w Internecie oraz są dostosowane do potrzeb określonej grupy docelowej. Obejmują aplikacje umożliwiające interakcję i współpracę z innymi użytkownikami oraz narzędzia służące do zarządzania zasobami. To wirtualne środowisko obejmuje też integrację różnych platform takich jak telewizja, radio, chaty, SMS, MMS oraz aplikacje mobilne, promując tworzenie powiązań między usługami za pośrednictwem różnych środków przekazu. Możemy stworzyć silniejszy przekaz, bazując głównie na wiadomości, a nie na metodzie wykorzystanej do jej przekazu. Nie możemy jednak zapomnieć, że interaktywna idea przekazu crossmediowego wykracza poza Internet. Gry, smartfony, tablety, przenośne odtwarzacze multimedialne oraz inne urządzenia przenośne odgrywają obecnie kluczową rolę w procesie komunikacji oraz wymiany informacji i wiedzy pomiędzy ludźmi na całym świecie.
Crossmedia to … … nowa strategia komunikacyjna, która dzięki zastosowaniu różnorodnych środków przekazu (multimediów), wykorzystuje informacje, nowe artykuły czy inne zasoby, by dotrzeć do szerszego grona odbiorców, gwarantując w ten sposób osiągnięcie możliwie najbardziej skutecznego przekazu.
Właśnie dlatego zjawisko crossmedia stanowi wyzwanie dla dziennikarstwa w XXI w., co wiąże się z tworzeniem nowego środowiska promującego nowe koncepcje tworzenia informacji i przekazywania wiadomości. Chodzi o dwukierunkowy kanał do tworzenia informacji i zasobów, gdzie promowałoby się współpracę między „reporterem” a jego grupą docelową oraz prezentowałoby się użycie różnych środków przekazu, takich jak wideo, audio, tekst, mikroblogi, itp. Oczywiście istnieją różnice pomiędzy nowym dziennikarstwem i starą produkcją multimedialną. W głównej mierze polegają one na różnicach w znaczeniu tych samych pojęć takich jak wiadomość, środek przekazu, odbiorca, tymczasowość.
60
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W ponişszej tabeli przedstawiono podstawowe róşnice między tymi dwoma koncepcjami: Dziennikarstwo tradycyjne
Dziennikarstwo crossmedialne
Wiadomość
jednokierunkowa
dwu/wielokierunkowa
Odbiorcy
określona grupa
róşne grupy
ZaangaĹźowanie
nie
współpraca z odbiorcą
Ĺšrodek przekazu
jeden
wiele – wykorzystanie róşnych środków przekazu
Kanał
kanał bezpośredni
wielokanałowość
Ramy czasowe
określony czas
brak ram czasowych
Zakres geograficzny
ograniczony
nieograniczony
Jakiś czas temu pojawił się teş nowy termin, który przyczynia się do dalszego rozwoju pojęcia crossmedia i udoskonala świat massmediów i komunikacji: Transmedia.
crossmedia 3U]HGVWDZLD KLVWRULÄŠ ]D SRPRFÄ… ZLHOX ÄžURGNyZ SU]HND]X +LVWRULD WD QLH PD VHQVX MHÄžOL QLH HNVSHU\PHQWXMHP\ ]H ZV]\VWNLPL ] W\FK ÄžURGNyZ &URVVPHGLD SRV]HU]D ]DNUHV Z\NRU]\VWDQ\FK SODWIRUP SU]HND]X EH] UR]EXGRZ\ZDQLD RSRZLDGDQHM KLVWRULL
transmedia ,QLFMDW\Z\ SURGXNW\ L QDUUDFMD VÄ… F]ÄŠÄžFLÄ… UHODFML 5R]EXGRZXMÄ… GUDPDW\]P JĂĄyZQ\FK Z\GDU]HÄ” Z\NRU]\VWXMÄ…F ZLÄŠNV]Ä… OLF]EÄŠ SODWIRUP SU]HND]X L SR]ZDODMÄ… XÄŞ\WNRZQLNRP QD Z]LÄŠFLH XG]LDĂĄX Z Z\GDU]HQLDFK L QD WZRU]HQLH SU]HND]X
Przekaz transmediowy polega na tym, şe kaşda z wykorzystanych platform, okien czy elementów stanowi część danej wiadomości i są one ze sobą powiązane. W ten sposób kaşda część przekazu jest wyjątkowa, w zaleşności od platformy, którą wykorzystano do jej przekazania (Internet, komiks, portal społecznościowy, gra wideo). W dziennikarstwie transmediowym uşytkownicy uczestniczą w procesie tworzenia historii, co znaczy, şe mogą stworzyć i upublicznić własny, lepszy przekaz. Osoby zainteresowane tym tematem znajdą wiele stron internetowych poświęconych dziennikarstwu multimedialnemu. Multimedia Muse: Multimedia Muse to środowisko on-line stworzone z myślą o wspieraniu producentów multimediów. Strona koncentruje się na temacie fotodziennikarstwa, jednak znajdziemy tam teş przydatne informacje na temat innych form produkcji multimedialnych takie jak: tutoriale, narzędzia, podręczniki. Warto teş zapoznać się z częścią poświęconą karierze, moşna tam znaleźć ciekawe oferty pracy. 61
Transmedialna inicjatywa. „Twittersodios de El Barco� To serial, którego scenariusz oparty jest na wpisach publikowanych na twitterze. Fani mogą komunikować się z bohaterami, publikując wpisy. Mają teş dostęp do konkretnych treści dostępnych tylko dla nich, muszą współpracować ze sobą şeby rozwiązywać zagadki. Program to inicjatywa łącząca ideę przekazu transmediowego i najbardziej innowacyjny rodzaj przekazu telewizyjnego – telewizji społecznościowej.
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Innovative Interactivity: to otwarte środowisko umożliwiające współpracę z zakresu tradycyjnego i nowego dziennikarstwa. Znajdziemy tam wiele interesujących publikacji, wskazówek oraz zasoby multimedialne, które z powodzeniem można wykorzystać w pracy. duckrabbit: to prywatna firma działająca w branży produkcji multimedialnej. Zajmuje się głownie zdjęciami, nagraniami wideo oraz produkcją multimedialną na potrzeby organizacji pozarządowych i im podobnych. Znajdziemy tam oferty szkoleń, rekomendacje, podręczniki, nowinki, itp. Każdy, kto interesuje się nowymi możliwościami oferowanymi przez produkcję multimedialną powinien znać tę stronę. Multimedia Shooter: jedna z najbardziej wyczerpujących stron na temat produkcji multimedialnej. Jest przyjazna użytkownikowi, łatwa w nawigacji, a jej zawartość jest naprawdę praktyczna. Znajdziemy tam wskazówki, nowinki, komentarze oraz przykłady najlepszych dokonań dziennikarstwa nowych mediów. Praktyka: Zapoznaj się z jedną z tych platform. Przejrzyj „kategorie” po prawej stronie, znajdziesz tam opcje umożliwiające filtrowanie i przeglądanie treści, które Cię interesują (na przykład: szkolenia, porady czy interaktywne tutoriale, itp.)
Przegląd gatunków dziennikarskich Dziennikarstwo to zbieranie i obróbka różnego rodzaju informacji (pisemnych, ustnych, wizualnych lub graficznych). Jego celem jest zbieranie, analizowanie, synteza, porządkowanie i publikowanie dostępnych w danym momencie i pojawiających się informacji. Istnieje wiele gatunków i form dziennikarstwa. Każda z nich ma na celu zaprezentowanie informacji z innej perspektywy. Biorąc pod uwagę prezentowanie informacji, możemy rozróżnić następujące gatunki dziennikarstwa:
news
investigate
review
columns
Dziennikarstwo informacyjne ma na celu zaprezentowanie wiadomości, bez żadnych ozdobników i upiększeń, w sposób bezpośredni i obiektywny. Przedstawia historię taką, jaka jest, dokłada starań, by przedstawić informacje w sposób obiektywny. Felieton prezentuje punkt widzenia autora i jego osobisty stosunek do tematu, jakiegoś zdarzenia lub osoby. Lekki w formie, często złośliwy i ironiczny krótki utwór dziennikarski, który umieszczany jest zwykle na stałej kolumnie. Recenzja to forma pośrednia między dziennikarstwem informacyjnym a opiniotwórczym (felietonem). Dziennikarz analizuje historię i opisuje ją szczegółowo dołączając elementy subiektywne – wyrażając swoją opinię na opisywany temat. Dziennikarstwo śledcze ma na celu ujawnienie jakiegoś tematu, osoby, zdarzenia czy sprawy. Dziennikarz bada sprawę, weryfikuje dane i fakty z nią związane, następnie może ją przedstawić w różnoraki sposób: jako oddzielny artykuł w gazecie czy magazynie, dokument emitowany w telewizji, itp.
Dziennikarstwo możemy też sklasyfikować w zależności od tematów czy treści, którymi się zajmuje. Wtedy możemy mówić o: dziennikarstwie politycznym dziennikarstwie biznesowym dziennikarstwie satyrycznym dziennikarstwie sportowym
62
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
dziennikarstwie wojennym dziennikarstwie kulturalnym dziennikarstwie środowiskowym dziennikarstwie naukowym dziennikarstwie kulinarnym innych. Styl tworzenia informacji, artykułów, nagrań audio i wideo (oraz innych) bardzo różni się w zależności od wybranego tematu.
Odbiorca vs użytkownik Istnieją rozwiązania technologiczne (w tym najnowszy rodzaj telewizji), które automatycznie wykrywają upodobania widza i według tych upodobań dostarczają muzyczny program telewizyjny lub radiowy, który dostosowuje muzykę do potrzeb użytkowników. Potencjalny rynek jest bardzo duży. Według prognoz amerykańskiej gazety The Guardian, obroty w branży produkcji medialnej w 2015 r. sięgną 1,4 biliona dolarów.
W końcu, gatunki dziennikarskie możemy też podzielić, biorąc pod uwagę stosowane środki przekazu. Rozróżniamy wtedy: Dziennikarstwo pisane. Kiedy mówimy o dziennikarstwie pisanym, zazwyczaj mamy na myśli gazety, magazyny, biuletyny, itp., czyli środki przekazu, które bazują na treściach pisanych, czasem wzbogacone zdjęciami lub elementami graficznymi. Dziennikarstwo audio lub słuchane środki przekazu, gdzie głównym środkiem przekazu jest ludzki głos. W dziennikarstwie tego typu najczęściej wykorzystywanym medium jest radio. Dziennikarstwo wideo to dziennikarstwo, które na potrzeby transmisji jakiegoś wydarzenia czy informacji wykorzystuje techniki wideo. Fotodziennikarstwo w celu opowiedzenia historii lub przekazania informacji wykorzystuje głównie zdjęcia lub obrazy. Dziennikarstwo cyfrowe lub cyberdziennikarstwo to rodzaj dziennikarstwa, które wywodzi się z Internetu i polega na wykorzystaniu nowych technologii komunikacyjnych do przekazywania wiadomości. Dziennikarstwo cyfrowe obejmuje różne rodzaje środków przekazu, czasem kombinacje kilku z nich, w tym m.in.: blogi i mikroblogi – dziennikarstwo pisane online, transmisje na żywo – bezpośrednia transmisja jakiegoś zdarzenia w Internecie z wykorzystaniem technologii audio i wideo, multimedialne opowieści – nowa koncepcja opowiadania historii, która wykorzystuje techniki audio i wideo.
63
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Zdolności percepcyjne odbiorców W nowym podejściu do dziennikarstwa, zmienił się też sposób jego odbioru przez widzów – stali się raczej użytkownikami, nie tylko odbiorcami. Jak widać na rysunku, istnieje swoisty horyzontalny związek między nadawcą a widzem (odbiorcą).
Technologia komputerowa
Projekt i edycja
Komunikacja i strategia
Cele
Odbiorca
Oczekiwania
:Sá\Z\ kulturowe
Odbiór i zrozumienie
INTERNET
Technologia informacyjna
Nadawca
odpowiedniki
media
Źródło: Kahn y Lenk, 2001 Redaktor (dziennikarz) określa pewne cele komunikacyjne, które odpowiadają na oczekiwania odbiorców. Wybiera też strategię komunikacyjną, która zgodna jest z realiami kulturowymi odbiorcy. Redaktor projektuje i edytuje nową treść tak, by odpowiadała możliwościom percepcyjnym i poznawczym odbiorcy. W końcu wybiera rozwiązanie technologiczne dostosowane do możliwości informacyjno-komunikacyjnych wybranego odbiorcy. Jest to pozioma relacja, zachodząca między redaktorem i odbiorcą, publicznością, grupą docelową, w której redaktor wybiera środek przekazu dostosowany do potrzeb i oczekiwań odbiorców, a obie grupy są połączone przez Internet. Wszystkie produkty multimedialne odzwierciedlają jakieś cele (co chcemy osiągnąć), kontekst (gdzie się one pojawiają), środki (dostępne narzędzia umożliwiające osiągnięcie tych celów) oraz mentalne paradygmaty (scenariusze, w których określono zadania, środowisko i zasady określające relacje między nimi).
64
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przenikanie się mediów Cele: Poznanie różnych zasobów, które pozwalają na wspólne tworzenie i zarządzanie informacjami. Czas trwania: 01:00 godzina Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Rosnące wykorzystanie technologii cyfrowych przyczyniło się do zmian w sposobie dostarczania treści cyfrowych do odbiorcy. Przed twórcami otworzyło się wiele nowych możliwości, ale pojawiły się też nowe wyzwania: dostępność – dostęp do zasobów w dowolnym czasie i miejscu, gotowość do łączenia i dzielenia się – konstruktywne wykorzystanie dostępnych zasobów, aktualna treść - dostęp do informacji w czasie rzeczywistym, ułatwiona współpraca – zespołowe budowanie wiedzy. W następnej części poruszymy kwestie, które ułatwią pracę z wykorzystaniem tych nowych środowisk.
Zasoby treści Zanim przystąpisz do tworzenia jakiegoś zasobu, zastanów się jaki rodzaj zasobu treści chcesz stworzyć dla danego środka przekazu. Jest to istotne, ponieważ wpływa na: wiadomość, projekt, układ graficzny projektu, dystrybucję i rozpowszechnianie. Różne treści multimedialne wymagają różnych form, w tym zastosowania innego układu graficznego czy stylu. Najpopularniejsze zasoby treści to: 1. Tekst – Tekst jest podstawowym formatem treści, który wciąż posiada bardzo dużą moc oddziaływania. Treści pisane to podstawa blogów oraz podstawowy format dla zawartości w Internecie. Możemy tworzyć różne rodzaje treści, jednak warto pamiętać, że tekst można udoskonalić m.in. dodając do niego wideo czy obrazy bez uszczerbku dla jego pierwotnego charakteru. artykuł – to forma tradycyjna, która sprawdza się też w przypadku nowych trendów, gdzie każdy chce pierwszy opisać najnowsze wydarzenia. quiz – forma szczególnie przydatna, kiedy potrzebujemy kreatywnego sposobu na zachęcenie odbiorców do czynnego uczestnictwa. whitepaper – pomyśl o swoich odbiorcach, w jaki sposób możesz ich pozyskać? Jakie są ich potrzeby? Jakie mają pytania i obawy? Whitepaper pomoże rozpoznać potrzeby odbiorców i zareagować na nie. studium przypadku – wykorzystaj kilka studiów przypadku, poprawnych i błędnych, zakończonych sukcesem i nie zakończonych sukcesem, mających duże znaczenie lub żadne. Wyniki takich analiz przypadków możesz zaprezentować, wykorzystując różne techniki: prezentacja multimedialna, nagranie wideo, narracja, itp. blog – blogi to bardzo dobry sposób wymiany wiadomości i pomysłów, zwłaszcza jeśli chodzi o media umożliwiające współpracę przy tworzeniu treści, ponieważ można je łatwo aktualizować, przy współudziale czytelników / widzów.
65
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
2. Wideo – format wideo w dzisiejszych czasach może być odtwarzany na większości urządzeń. Ważne by stworzyć takie rozwiązanie, które będzie można odtwarzać na różnych urządzeniach i które pozwoli na połączenie różnego rodzaju treści. Oto kilka z nich: typografia kinetyczna - to nazwa techniki animacji, która łączy słowa i obrazy, nagrania wideo i dźwięk w celu wzmocnienia siły przekazu. Technika ta może okazać się przydatna przy pracy nad prostą wiadomością, ponieważ umożliwia wzmocnienie celu komunikacyjnego. transmisja na żywo (ang. live stream) – to potężne narzędzie wykorzystywane w produkcji nagrań wideo online. Pozwala wszystkim użytkownikom oglądać wydarzenia na żywo. Obecnie każdy może tworzyć nagrania wideo. Wystarczy kilka minut, i już można zacząć nagrywać i transmitować wybrane zdarzenie na żywo w Internecie. Twoje nagranie może dotrzeć do tysięcy osób, które nie mogą osobiście uczestniczyć w wydarzeniu oraz znajdujących się tysiące kilometrów od Ciebie. 3. Grafika interaktywna– – to grafika zawierająca pewne dynamiczne cechy, które użytkownik może dostosować do swoich potrzeb. Istnieją różne rodzaje grafiki interaktywnej, w tym: prezentacja multimedialna – jest to przydatne narzędzie, które sprawdza się w szczególności, kiedy treści techniczne lub specjalistyczne trzeba zaprezentować w sposób przystępny i schematyczny. Użytkownik swobodnie porusza się między slajdami. Dostęp do poszczególnych treści zaprezentowanych na slajdach jest łatwy, można też wybrać slajdy, które są szczególnie interesujące. Slide share to kanał specjalizujący się w tego typu przekazie: możesz stworzyć swój własny kanał, wgrać swoją prezentację i udostępnić ją innym użytkownikom. wykres interaktywny – narzędzie szczególnie przydatne, kiedy posiadamy dużo informacji, które chcemy zaprezentować z uwzględnieniem potrzeb użytkowników. – treści graficzne to bardzo skuteczne narzędzie medialne. Mogą służyć do wyjaśnienia 4. Grafika– określonej sytuacji lub być wykorzystane do zwrócenia uwagi społeczeństwa na dany temat. zdjęcia – jeden obraz mówi więcej niż tysiące słów. Jeden obraz może opowiedzieć całą historię, przekazać przesłanie lub wyjaśnić sytuację, którą trudno byłoby opisać słowami. wykresy – możesz ich użyć, kiedy masz do przedstawienia dużo informacji, a chcesz zwrócić uwagę odbiorców. 5. Infografika – to przydatna treść, która ułatwi wyjaśnienie specyficznych zagadnień, często o zabarwieniu technicznym: Jak wybierany jest prezydent w USA? Jak doszło do katastrofy w Fukushimie? Dlaczego samoloty latają? Przykład infografiki: http://www.eitb.com/infografias/detalle/604777/por-que-vuelan-aviones/ 6. Audio– – powszechne wykorzystanie urządzeń przenośnych przyczyniło się do spopularyzowania treści audio w Internecie. Spośród nich warto wspomnieć o podcastach. Podcast składa się przede wszystkim z plików audio, które możemy tworzyć, wgrywać, słuchać online, jak również pobierać i słuchać offline. Z ich wykorzystaniem możemy tworzyć wywiady, lekcje, wiadomości, konferencje, warsztaty, itp. Warto odwiedzić stronę BBC i posłuchać (lub pobrać) kilka z ich podcastów.
Strumieniowanie i rozpowszechnianie W związku z dużym zapotrzebowaniem na treści i usługi w ostatnich latach na rynku pojawiło się sporo aplikacji sieciowych służących do rozpowszechniania treści. Te sieci i aplikacje umożliwiają transmisję wydarzeń, wymienianie się muzyką oraz rozwiązaniami graficznymi lub po prostu dzielenie się plikami. Użytkownicy wymagają wysokiej jakości usług strumieniowania treści: społeczeństwo chce dostępu do plików wideo, chce oglądać wykłady online, najlepiej na żywo i bezpośrednio. Wymaga to transferu ogromnej ilości danych w sieci, dlatego potrzeba bardzo dobrej jakości usług strumieniowania i rozpowszechniania treści
66
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Środowisko bazujące na chmurze obliczeniowej Chmura obliczeniowa to system, który daje możliwość przetwarzania danych bezpośrednio z poziomu Internetu.
Serwery chmury obliczeniowej działają online i odpowiadają na zapotrzebowanie użytkownika w dowolnym czasie i miejscu, bez konieczności posiadania przez niego specjalistycznej wiedzy z zakresu programowania czy wykorzystywanych rozwiązań. Użytkownik potrzebuje tylko połączenia z Internetem, aby uzyskać dostęp do wszystkich informacji zapisanych w chmurze. Treści i aplikacje pochodzą od różnych dostawców, często zlokalizowanych w różnych częściach świata. Obniża to koszty, zapewnia lepszy czas pracy, a strony internetowe nie są narażone na ataki hakerów i są niezależne od lokalnych przepisów prawa.
cloud computing
Chmura obliczeniowa to nowy model usług oraz technologia, która zapewnia użytkownikom dostęp do pakietu standaryzowanych usług i dostosowana jest do ich potrzeb.
Zmiany, które przyniosła ze sobą technologia chmury obliczeniowej pozwalają na zwiększenie liczby usług internetowych. Jest to korzystne dla dostawców usług, którzy mogą teraz oferować szybsze i bardziej skuteczne oraz bardziej zróżnicowane usługi. Użytkownicy maja ułatwiony dostęp do tych usług i odczuwają korzyści związane z większą „przejrzystością” oraz szybkością systemu, a płacą za te, z których rzeczywiście korzystają. Warto wspomnieć też o obniżeniu kosztów robocizny i nakładów inwestycyjnych (lokal, specjalistyczny sprzęt, itp.). Technologia chmury obliczeniowej charakteryzuje się wysokim stopniem automatyzacji, szybką mobilizacją zasobów, wysokim stopniem przystosowania do zmieniającego się popytu, jak również bardziej zaostrzonymi środkami ochrony przed niezgodnym z prawem wykorzystaniem oprogramowania. Zalety
Wady
Środowisko chmury łatwo i szybko
Centralizacja aplikacji i systemu
zintegrować z innymi aplikacjami.
przechowywania danych prowadzi do powstania zależności między dostawcami usług.
Środowisko chmury oferuje większą łatwość adaptacji, możliwość odzyskania utraconych danych oraz minimalizuje czas przestoju.
Technologia chmury umożliwia dostęp do treści bez konieczności instalowania dodatkowego sprzętu.
Aplikacje chmury są zazwyczaj dostępne w
Dostępność aplikacji uzależniona jest od dostępu do Internetu
Niezawodność usług uzależniona jest od dobrej kondycji technologicznej i finansowej dostawców usług w chmurze.
Miną miesiące lub nawet lata zanim
ciągu kilku dni lub godzin i oferują znaczne możliwości personalizacji lub integracji.
realne będzie zaoferowanie wysoko wyspecjalizowanych usług w sieci.
Automatyczna aktualizacja nie ma
niekorzystnego wpływu na zasoby IT.
67
Bezpieczeństwo: zanim informacja dotrze do celu, przechodzi przez wiele węzłów, które mogą być źródłem zagrożenia.
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Popularne serwisy oferujące środowiska bazujące na technologii chmury obliczeniowej to: Dropbox, Google Drive, Wuala, iCloud, SkyDrive, Ubuntu One.
68
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Rozpowszechnianie multimediów Cele: Prezentacja najbardziej popularnych platform multimedialnych i pokazanie jak uczestnicy mogą wykorzystywać te platformy. Czas trwania: 01:00 godzina Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią. Obecnie mamy dostęp do kilku platform, które pomogą nam tworzyć rozwiązania multimedialne. Są to platformy, środowiska typu open source, środowiska sprzyjające współpracy, itp. które nie tylko ułatwiają nam tworzenie treści, ale też promują współpracę przy tworzeniu treści multimedialnych.
Popularne platformy multimedialne Platforma multimedialna to środowisko internetowe, które oferuje oprogramowanie (czasem też rozwiązania sprzętowe) przydatne przy tworzeniu, produkowaniu, przechowywaniu, dystrybuowaniu i publikowaniu treści multimedialnych. Istnieje wiele różnych platform; każda oferuje inne zasoby, narzędzia i materiały, które można wykorzystać przygotowując treści multimedialne. Pierwszym krokiem jest określenie kierunku działalności. Jest kilka pytań, na które powinniśmy sobie odpowiedzieć przed wyborem platformy (która będzie najbardziej odpowiednia dla realizacji naszego celu?)
Dlatego zastanów się: Jakiego typu platformy potrzebujesz (do blogowania, treści multimedialnych, wideo, realacji na żywo…)? Jakim poziomem kompetencji IT dysponujesz (niski – średni – wysoki)? Jakim budżetem dysponujesz? Jakim tematem lub tematami zamierzasz się zajmować? Kim są Twoi odbiorcy? Do jakiej liczby osób możesz dotrzeć? Kiedy już odpowiemy sobie na powyższe pytania, kolejnym krokiem jest analiza cech charakterystycznych platform, które znajdziemy w Internecie. Warto sprawdzić czy wybrana platforma internetowa: posiada strefę wsparcia lub przewodnik dla użytkownika, które ułatwią przygotowanie, publikację i zarządzanie stworzonymi zasobami, posiada odpowiednią liczbę użytkowników (to znaczy ile osób tworzy i pracuje wykorzystując te same zasoby), jest kompatybilna z innymi urządzeniami np. urządzeniami przenośnymi, jest kompatybilna z innymi systemami operacyjnymi. Warto w tym miejscu wrócić do części „Jak tworzyć ujęcia” – być może pomoże to wybrać najciekawszą platformę. Poniżej przedstawiamy kilka dostępnych w Internecie rozwiązań, które ułatwią tworzenie crossmediowych zasobów: Blogowanie: W kwietniu 2013 roku opublikowano wpis na blogu (http://snitchim.com/how-many-blogs-are-there/), według którego najpopularniejsze platformy hostingują w sumie około 240,000,000 blogów. Rzeczywistą liczbę blogów trudno jednak oszacować, ponieważ brak rzetelnych danych na ten temat. Stworzenie bloga nie jest trudne, w Internecie 69
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
istnieje wiele platform oferujących gotowe szablony. Są darmowe i bardzo przyjazne użytkownikom, tak więc stworzenie i opublikowanie własnego bloga nie zajmie więcej niż kilka godzin. Oto te najbardziej popularne: tumblr (http://www.tumblr.com): Założony w 2007 roku jest największą społecznością blogerską na świecie (142 miliony blogów). Bliżej mu do serwisu społecznościowego niż społeczności blogerskiej, a przewagę nad innymi serwisami blogowymi uzyskał dzięki możliwości ponownego publikowania notatek umieszczonych przez innych użytkowników. Jest to opcja warta rozważenia, jeśli potrzebujesz czegoś prostego. Właściciel platformy: Yahoo. WordPress (http://wordpress.org): jest najstarszą platformą blogową. Łatwo dostosować ją do swoich potrzeb, jest intuicyjna w obsłudze. WordPress zawiera wystarczająco wiele motywów i narzędzi by stworzyć bloga lub stronę internetową. Jest kompatybilny z urządzeniami mobilnymi. To dobry wybór dla początkujących. Z użyciem WordPress stworzono ok. 65 milionów blogów. Blogger (http://blogger.com): Narzędzie do blogowania stworzone przez Google. Wszystko, czego potrzebujesz by stworzyć swojego bloga to konto Google. Nie posiada wprawdzie takich możliwości personalizacji, jak WordPress czy tumblr, jednak jest to dobre i łatwe w obsłudze rozwiązanie, jeśli dopiero zaczynasz pisać. Squarespace (http://SquareSpace.com/): podobna do tradycyjnych platform jak WordPress, jednak wykorzystywana głównie do tworzenia rozwiązań dla biznesu, marketingu i e-handlu. Nie jest darmowa, opłata za wersję podstawową to 8 dolarów. Szczególnie polecana do użytku biznesowego. Typepad (http://www.typepad.com): Razem z WordPress pretendują do miana ojców blogosfery. Platforma oferuje bardzo ciekawe motywy, nieograniczoną pojemność oraz wsparcie użytkownika, jednak nie jest darmowa, abonament podstawowy wynosi 8,95 dolarów za miesiąc. Platformy multimedialne: Tak jak w przypadku blogowania, istnieją też specjalistyczne platformy umożliwiające tworzenie, produkowanie, hosting i dystrybucję zasobów i treści multimedialnych. Innymi słowy są to platformy internetowe stworzone z myślą o tworzeniu i produkowaniu plików wideo i audio. Inaczej niż w przypadku platform blogowych, korzystanie z platform multimedialnych jest zazwyczaj płatne. Oto najpopularniejsze z nich: Brightcove:(http://www.brightcove.com/): Jest to platforma wideo oferująca usługi icloud wideo oraz umożliwiająca hosting i dystrybucję treści wideo. Platforma oferuje możliwości uczenia się. Jest płatna. Kaltura (http://corp.kaltura.com) To otwarta platforma wideo oferująca różnorodne rozwiązania służące do zarządzania i dystrybucji treści wideo i multimediów. Posiada oddzielne oferty na potrzeby rozrywki, biznesu i edukacji. Platforma obejmuje oferty szkoleniowe i wsparcie dla użytkowników. Dostępna wersja darmowa. Ooyala (http://www.ooyala.com): Stworzona w 2007 roku Ooyala jest platformą umożliwiająca dystrybucję treści wideo. Poza możliwością produkcji i rozpowszechniania treści wideo, platforma oferuje też opcje multimedialne jak strumieniowanie czy webinaria. Jest płatna. TThe Platform (http://theplatform.com): Jest to platforma oferująca specjalistyczne rozwiązania służące zrządzaniu i dystrybucji treści wideo. Oferuje również wsparcie w procesie tworzenia określonych rozwiązań dla biznesu, mediów, rozrywki. Jest płatna. Praktyka: Zapoznaj się z czterema czy pięcioma z wymienionych platform. Odwiedź ich strony, przeanalizuj ich zawartość pod kątem zaproponowanych kryteriów. Możesz też uwzględnić swoje własne kryteria oceny. Wybierz te, które Ci najbardziej odpowiadają i uzasadnij, czemu je wybrałeś
Własna platforma multimedialna – platformy typu open source Poza opisanymi wyżej platformami w Internecie znaleźć można również inne ciekawe rozwiązania, przydatne przy przygotowywaniu i produkowaniu treści multimedialnych – programy typu open source. Otwarte oprogramowanie (ang. open source) to oprogramowanie, którego kod jest powszechnie dostępny oraz który może być wykorzystywany i modyfikowany. Alolita Sharma (2008 - Open Source Initiative) 70
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
proponuje następującą definicję tego terminu: Otwarte oprogramowanie to: oprogramowanie na licencji zgodnej z Definicją Źródła Otwartego (ang. Open Source definition (OSD), oprogramowanie rozpowszechniane wraz z kodem źródłowym w formacie możliwym do odczytania przez człowieka, oprogramowanie, które powstaje w ramach otwartej współpracy między grupami twórców. Oznacza to, że program posiada darmową licencję, która pozwala na korzystanie z niego i jego dystrybucję. Oprogramowanie i platformy typu open source stanowią alternatywę dla płatnego oprogramowania. Umożliwiają tworzenie treści multimedialnych na platformach otwartych i dają użytkownikom możliwość ulepszania i przyczyniania się do rozwoju otwartego oprogramowania. Należy jednak pamiętać, że nawet otwarte oprogramowanie, które można wykorzystywać i rozpowszechniać, wymaga licencji i podlega pewnym ograniczeniom z zakresu ochrony praw autorskich. Platformy i oprogramowanie typu open source niosą za sobą wiele korzyści, których nie posiadają produkty na licencji komercyjnej czy zamkniętej. Na przykład: są to najtańsze rozwiązania umożliwiające przygotowanie treści cyfrowych w domu, można je personalizować: możesz dostosować oprogramowanie do swoich potrzeb i opracować nowe jego elementy czy aktualizacje (w zakresie określonym w licencji), są bezpieczniejsze niż programy komercyjne ponieważ użytkownicy nieustannie je ulepszają i aktualizują, są elastyczne – można z nich korzystać, używając różnych systemów operacyjnych, nawet tych, które są za stare by obsługiwać nowe pogramy komercyjne, oferują globalne wsparcie, w przypadku problemu możesz zwrócić się o pomoc do innego użytkownika. Wiki Fosil (http://www.fossil-scm.org) – rozwiązanie wieloplatformowe współpracujące z systemami Linux, Mac i Windows. Z jego pomocą można tworzyć serwisy wiki i blogi. Jest proste w obsłudze, posiada wbudowany interfejs www. DocuWiki (https://www.dokuwiki.org/dokuwiki) to aplikacja wiki, która została stworzona z myślą o zaspokojeniu potrzeb małych organizacji z zakresu zarządzania dokumentami. Jest bardzo prosta i wszechstronna, łatwa w obsłudze, można ją zintegrować z innymi środowiskami. Jest dostępna w 27 językach. Mediawiki (http://www.mediawiki.org) – to otwarte oprogramowanie służące do tworzenia stron wiki. Oferuje ponad 700 opcji ustawień. Wykorzystywane przez firmy, organizacje non-profit w celach edukacyjnych i zawodowych, itp. Dostępna w ponad 50 językach. Serwisy społecznościowe Buddy Press (http://buddypress.org/) – Buddy Press to serwis społecznościowy typu open source należący do WordPress. Jest całkowicie darmowy i można go personalizować. Można go łatwo zintegrować ze swoim blogiem w serwisie WordPress. Elgg (http://elgg.org) – to platforma społecznościowa wspierana przez dużą społeczność twórców i użytkowników. Jest łatwa w użyciu, można ją dostosować do swoich potrzeb, dostępne wtyczki oferują dodatkowe opcje, języki i motywy. Edytory wideo Możemy też korzystać z oprogramowania typu open source służącego do edytowania i kodowania nagrań wideo.
71
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Open shot (http://openshot.org) – jak wskazuje nazwa (ang. open – otwarty, shot – ujęcie) jest to prosty program, ale z dużym potencjałem. Oprogramowanie umożliwia obróbkę plików audio, wideo i obrazów, oraz tworzenie i dystrybucję plików wideo. Posiada opcję dodawania napisów, przejść i efektów specjalnych, jak również eksportowania plików do innych internetowych platform wideo. VirtualDub (http://virtualdub.org) – to urządzenie do edycji plików wideo kompatybilne z systemami operacyjnymi Windows. To narzędzie o dużym potencjale, które umożliwia kompresję oraz kodowanie plików wideo. Inne otwarte platformy i oprogramowania umożliwiające tworzenie i dystrybucję medialnych treści cyfrowych dostępne w internecie. Znajdziemy tam oprogramowania i platformy służące do tworzenia i obróbki plików audio, obrazów, itp. Praktyka: Proponujemy ćwiczenie. Wspólnie z innymi uczestnikami kursu (z pomocą trenera) zastanówcie się, które z wymienionych platform są bardziej przydatne, jeśli chodzi o media. Określcie ich zalety i wady; zastanówcie się nad ich słabymi punktami i zagrożeniami z nimi związanymi.
Portale społecznościowe Sieci społecznościowe stały się istotnym kanałem przekazywania informacji na czas i ponad granicami, a ze względu na swój potencjał w zakresie docierania do ludzi, zasługują na opisanie w odrębnej sekcji. W tej części dowiesz się, co to są portale społecznościowe oraz jaka jest ich rola w produkcji multimedialnej, poznasz też kilka sposobów na ich wykorzystanie. Zanim przejdziemy do wskazówek i rekomendacji dotyczących wykorzystania różnych portali społecznościowych i maksymalizowania korzyści z tym związanych, przyjrzymy się najpopularniejszym istniejącym portalom społecznościowym. Cztery prezentowane niżej portale są najskuteczniejszymi kanałami, które można wykorzystać na potrzeby nawiązywania kontaktów prywatnych i zawodowych. Każdy został stworzony z myślą o innym użytkowniku i każdy posiada swoje cechy charakterystyczne: Facebook: posiadając ponad 1 miliard użytkowników Facebook jest najpopularniejszym portalem społecznościowym na świecie. Głównym jego celem jest kontaktowanie się z innymi, zbieranie i dzielenie się takimi treściami jak: pliki multimedialne, linki, publikacje, obrazy, itp. Portal ten oferuje różne aplikacje, które ułatwiają nawiązywanie kontaktów takie jak możliwość wysyłania prywatnych wiadomości, tworzenia grup roboczych, strumienie wiadomości (ang. news feed), czat, itp. Pozwala to na personalizowanie treści i maksymalizowanie korzyści płynących z wykorzystania wybranej aplikacji w zależności od grupy docelowej. Jest to sieć ogólnodostępna – określając zakres zasiągu wiadomości, przez tą samą „tablicę”, użytkownik może dotrzeć do różnych odbiorców, począwszy od zawężonej grupy odbiorców do bardzo ogólnego ich grona. LinkedIn: uznawany jest za „profesjonalny” serwis społecznościowy. Posiada 238.000.000 użytkowników i skupia się na kwestiach związanych z profesjonalnym rozwojem: możliwości rozwoju zawodowego, rozwój umiejętności i kompetencji, badania w zakresie określonych tematów, zarządzanie wiedzą, dzielenie się doświadczeniem, itp. Można go uznać za szczególne środowisko do nawiązywania kontaktów ponieważ: członkowstwo jest bardziej ograniczone, jego zasoby skupiają się na rozwoju zawodowym, LinkedIn to miejsce, gdzie użytkownik może dostosować profil do swoich zainteresowań, potrzeb czy pod kątem planowanego rozwoju i w ten sposób usprawnić proces zarządzania wiedzą i nawiązywania kontaktów. Podsumowując, LinkedIn jest narzędziem pozwalającym dotrzeć do wybranej części grupy docelowej projektu. Twitter: serwer mikroblogingowy posiadający około 255,000,000 aktywnych użytkowników, którzy dzielą 72
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
się tam informacjami (publikują około 500.000.000 tweetów dziennie). Umożliwia dzielenie się z innymi użytkownikami wiadomościami, których długość nie może przekroczyć 140 znaków. Można obserwować wybranych użytkowników, inni użytkownicy mogą obserwować twoją aktywność, zapewniając sobie dostęp do interesujących tematów. Możesz włączyć się w dyskusję na jakiś temat, pisać i komentować lub po prostu czytać to, co piszą inni.
Google +: serwis społecznościowy firmy Google INC. Google + integruje różne funkcje, np: kręgi społecznościowe czy wideospotkania (Hangouts). Serwis Google+ powstał jako konkurent Facebooka. Obecnie około 343 mln użytkowników współpracuje i wymienia informacje za jego pomocą.
Oprócz wcześniej wymienionych sieci społecznościowych, możemy znaleźć również inne skupiające się na treściach multimedialnych, takich jak filmy i zdjęcia.
Flickr: darmowy serwis internetowy, który umożliwia przesyłanie, przechowywanie, organizowanie, wyszukiwanie, sprzedaż i udostępnianie zdjęć oraz filmów on-line. Jest bardzo popularny ze względu na duże możliwości do zarządzania zdjęciami za pomocą narzędzi, które pozwalają autorowi na oznakowanie jego zdjęcia oraz odkrywanie i komentowanie zdjęć innych. Około 92 millionów użytkowników korzysta z Flickr.
Instagram: ta aplikacja umożliwia przesyłanie zdjęć i ich edycję. Zdjęcia następnie mogą być współdzielone w sieciach społecznościowych, takich jak Facebook, Twitter czy Flirck. Obecnie około 200 millionów użytkowników wymienia pliki i zdjęcia za pomocą Instagramu.
YouTube: serwis dzięki któremu możesz przesyłać, dzielić się oraz (jeśli jest to dozwolone) pobierać filmy. YouTube jest najbardziej popularnym serwisem wideo, ponieważ umożliwia przesyłanie własnych filmów w prosty sposób. Możliwe jest przesyłanie różnych rodzajów multimediów, takich jak pliki muzyczne, programy telewizyjne i filmy „domowej roboty”. Więcej niż 1 miliard użytkowników odwiedza YouTube co miesiąc.
Vimeo: W 2004 roku grupa producentów wideo i kina stworzyła Vimeo. Celem było wykreowanie miejsca, w którym mogliby dzielić się i pokazywać swoje produkcje. Jest to serwis społecznościowy bazujący na przechowywaniu, dzieleniu się i dystrybucji wideo. Rejestracja jest obowiązkowa jeżeli chcesz przesłać film wideo, utworzyć profil, komentować inne filmy bądź stworzyć listę reprodukcji. Vimeo akceptuje tylko filmy stworzone przez użytkowników.
73
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Oprócz wspomnianych sieci społecznościowych, istnieje jeszcze więcej opcji, jeśli szukasz bardziej „profesjonalnego” kanału w celu udostępnienia swoich produkcji: https://myspace.com/ – jest to jedna z najważniejszych sieci społecznościowych wykorzystywanych do dzielenia się produkcjami multimedialnymi, zwłaszcza tymi muzycznymi. Liczy około 35 milionów użytkowników tylko w Stanach Zjednoczonych. http://www.shutterstock.com – od 2003 r. Shutterstock oferuje obrazy, pliki audio lub wideo, nadające się do umieszczenia w nowej produkcji http://stockphoto.com – strona koncentrująca się wyłącznie na zdjęciach. Można tam znaleźć darmowe fotografie, ale żeby korzystać z większości dostępnych zasobów, będziesz musiał zapłacić. http://www.123rf.com – szczególnie dla projektantów, można tu znaleźć miliony obrazów, ilustracji wektorowych, klipów wideo i audio. W większości nie są za darmo, ale istnieje na stronie obszar do pobierania bez opłat. http://www.bigstockphoto.com – łatwa i szybka strona, na której znajdziesz zdjęcia wysokiej jakości i ilustracje wektorowe. Strona internetowa oferuje ponad 19 milionów obrazów i fotografii. http://www.agefotostock.com – to internetowa przechowalnia zdjęć, ilustracji wektorowych i plików audio. Można znaleźć również małą ilość darmowych zdjęć i strefę niskich kosztów. http://www.stockmusic.net – specjalna witryna zawierająca muzykę i pliki audio do ulepszania twoich multimediów. http://www.audionetwork.com – strona internetowa zawierająca muzykę i pliki audio. http://www.stockmusic.net – strona internetowa zawierająca muzykę, film, podcasty, media cyfrowe oraz inne zasoby, które można wykorzystać w produkcji medialnej. http://www.audiomicro.com – strona www zawierająca dźwięk i efekty dźwiękowe. Muzyka bez konieczności płacenia tantiemów oraz strefa darmowych efektów dźwiękowych. http://stockmusicboutique.com – biblioteka muzyki online. To tylko jedne z głównych sieci społecznościowych, które możesz wykorzystać do dzielenia się swoimi multimediami, ale jest ich o wiele więcej, a ich popularność zależy od kraju. Przeglądaj Internet, aby znaleźć najbardziej odpowiednią dla Ciebie!
Oto kilka zasad, o których warto pamiętać wykorzystując w pracy serwisy społecznościowe: 1) Wybierz serwis społecznościowy, który jest najbardziej odpowiedni dla twojego środka przekazu. Przeanalizuj wszystkie dostępne opinie i zdecyduj, gdzie chcesz być obecny. Pamiętaj, że serwisy społecznościowe różnią się między sobą. Musisz wiedzieć co publikować i kiedy jest najbardziej korzystny moment na publikację danej treści. 2) Nie łącz różnych serwisów. Każdy serwis społecznościowy ma określony cel i cechy charakterystyczne, więc nawet jeśli masz możliwość połączenia dwóch serwisów pamiętaj, że na każdym powinieneś publikować treści zgodne z charakterem danego serwisu. 3) Bądź aktywnym członkiem społeczności. Nie ograniczaj się do mówienia wyłącznie o tym, co sam publikujesz, wymieniaj się informacjami i komentarzami z innymi członkami społeczności, komentuj działania innych osób. Żaden inny kanał poza serwisami społecznościowymi nie daje możliwości tworzenia takich powiązań. 4) Nie publikuj tego samego postu częściej niż 5 razy w tygodniu. Treści dostarczają wartości dodanej użytkownikowi. Pamiętaj więc, żeby publikowane przez ciebie treści były nowatorskie i atrakcyjne. W ten sposób pozyskasz i utrzymasz użytkowników, którzy będą śledzili twoje działania. 5) Nie bądź pesymistą ani osobą nastawioną negatywnie. Ogólnie Internet jest miejscem raczej pozytywnym gdzie rozmowy, uczestnictwo, elementy edukacyjne i uprzejmość są w cenie.
74
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
6) Obecność w serwisach społecznościowych oznacza, że jesteś na czasie, bez względu na sektor działalności. Obecność w różnych serwisach społecznościowych oznacza też, że interesujemy się nowymi trendami i nadążamy za zmieniającym się światem. 7) Mów, słuchaj, uczestnicz. W przypadku serwisów społecznościowych ważne jest wypowiadanie się, jednak tak samo ważne jest słuchanie innych użytkowników: czego chcą i potrzebują, co chcą wiedzieć. Doda to twojej stronie wartości. 8) Nie kopiuj. W swoich publikacjach staraj się być oryginalny. Istnieje wiele stron, z których możesz czerpać informacje, jednak musisz być oryginalny i angażować innych użytkowników. 9) Co publikować? By najłatwiej ocenić czy dana treść nadaje się do publikacji, postaw się na miejscu klienta. Przed opublikowaniem czegoś zastanów się, czy potencjalny klient będzie się z tą marką identyfikował. Staraj się zbliżyć do swoich użytkowników i traktuj ich w sposób indywidualny, bliższy, mniej oficjalnie, jednak nie zapominaj o prawdziwej relacji, jaka istnieje między wami. 10) Czas i wytrwałość. Stworzenie swojego miejsca w serwisie społecznościowym jest proste, jednak czasochłonne. Każdy może założyć stronę czy konto korzystając z różnych usług, jednak nawiązywanie kontaktów ze swoimi klientami wymaga czasu. Pamiętaj, bądź cierpliwy!
75
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kwestie prawne Cele: Przedstawienie narzędzi najbardziej odpowiednich do ochrony prawnej nowych mediów. Czas trwania: 02:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. sprzedaży i marketingu, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią.
Prawa cyfrowe Termin „prawa cyfrowe” odnosi się do relacji pomiędzy produktami cyfrowymi objętymi prawami autorskimi (takimi jak film, muzyka, sztuka) a zezwoleniami i prawami użytkowania odnoszącymi się do komputerów, sieci i urządzeń elektronicznych. Prawa cyfrowe związane są także z dostępem i kontrolą danych cyfrowych1. Można zatem stwierdzić, iż pojęcie to określa zasady i prawa regulujące dostęp, użytkowanie, tworzenie i publikację treści multimedialnych za pośrednictwem urządzeń ITC (PC lub inne podobne urządzenia, urządzenia przenośne i / lub inne narzędzia komunikacyjne i sieci). Koncepcja ta koncentruje się na ochronie treści cyfrowej stworzonej przez autora oraz na uregulowaniu zasad jej użytkowania. Oprócz tego stanowi precyzyjną odpowiedź na „tradycyjne” pytania związane z mediami, takie jak prywatność oraz wolność wypowiedzi. Rozkwit nowych mediów oraz internetowej treści cyfrowej spowodował znaczne trudności w kontrolowaniu rozpowszechnianych materiałów i zasobów. Niektóre kwestie, jak np. prawa autorskie, dystrybucja i użytkowanie zezwoleń, itd., wypływają ponownie w kontekście treści medialnych. Obecnie istnieją liczne instytucje zajmujące się dziedziną ochrony treści cyfrowych, jak np.: Entertainment Consumers Association (ECA): amerykańska organizacja występująca w interesie graczy gier komputerowych i wideo w USA i Kanadzie. Free Software Foundation (FSF): wspiera rozwój darmowego oprogramowania. Electronic Software Foundation (EFF): międzynarodowa organizacja działająca w obszarze rzecznictwa praw cyfrowych i kwestii prawnych. Digital Rights Ireland (DRI): organizacja pracująca nad zagadnieniami związanymi z prawami cyfrowymi w obszarze swobód obywatelskich. European Digital Rights (EDRi): międzynarodowa grupa rzeczników działających w obszarze praw autorskich, bezpieczeństwa, prywatności oraz wolności wypowiedzi. Open Rights Group (ORG): brytyjska organizacja działająca w obszarze ochrony praw cyfrowych, cenzury, dostępu do wiedzy, prywatności, wolności informacji oraz głosowania elektronicznego. Jedno z głównych zadań tych organizacji to wspieranie dobrego zarządzania prawami własności i ochrony prywatności w obszarze nowych mediów. Wskutek tego ukuto nowe pojęcie: zarządzanie prawami cyfrowymi. Zarządzanie prawami cyfrowymi (ang. DRM) to zarządzanie praktykami mającymi na celu zahamowanie lub utrudnienie piractwa. W związku z tym różne instytucje opracowały i spopularyzowały wybór stosownych narzędzi.
1
Cory Janssen, Techopedia 76
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Krótki glosariusz: Media cyfrowe to połączenie oraz interakcje pomiędzy wszelkimi mediami tradycyjnymi, takimi jak audio, obrazy, wideo, tekst, ruch, dotyk i dane cyfrowe. Prawo do prywatności to jedno z praw człowieka regulowane następująco:
Nie wolno ingerować samowolnie w czyjekolwiek źycie prywatne, rodzinne, domowe, ani w jego korespondencję, ani też uwłaczać jego honorowi lub dobremu imieniu.
Każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej przeciwko takiej ingerencji lub uwłaczaniu. Art. 12 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ
Nikt nie może być narażony na samowolną lub bezprawną ingerencję w jego życie prywatne, rodzinne, dom czy korespondencję ani też na bezprawne zamachy na jego cześć i dobre imię.
Każdy ma prawo do ochrony prawnej przed tego rodzaju ingerencjami i zamachami. Art. 17 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych Wolność wyrażania opinii to opracowane przez ONZ prawo człowieka o następującej treści:
Każdy człowiek ma prawo wolności opinii i wyrażania jej; prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszelkimi środkami, bez względu na granice. Art. 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ
Każdy człowiek ma prawo do posiadania bez przeszkód własnych poglądów. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyrażania opinii; prawo to obejmuje swobodę poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania wszelkich informacji i poglądów, bez względu na granice państwowe, ustnie, pismem lub drukiem, w postaci dzieła sztuki bądź w jakikolwiek inny sposób według własnego wyboru.
Realizacja praw przewidzianych w ustępie 2 niniejszego artykułu pociąga za sobą specjalne obowiązki i specjalną odpowiedzialność. Może ona w konsekwencji podlegać pewnym ograniczeniom, które powinny być jednak wyraźnie przewidziane przez ustawę i które są niezbędne w celu: a) poszanowania praw i dobrego imienia innych; b) ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo zdrowia lub moralności publicznej. Art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych Otwarte oprogramowanie (OSS) to oprogramowanie komputerowe, którego kod źródłowy jest udostępniony i opatrzony licencją, w myśl której właściciel prawa autorskiego udziela prawa do badania, zmiany i dowolnej dystrybucji danego oprogramowania. St. Laurent, Andrew M., „Understanding Open Source and Free Software Licensing”, O’Reilly Media 2008., str. 4
Zawartość twórcza a licencja Jak stwierdzono w powyższym dziale, nowe rodzaje komunikacji i twórczości przyczyniają się do powstania nowych sposobów zarządzania powiązanymi prawami do ochrony prywatności, własności itd. Powyższy dział wprowadził także pojęcie zarządzania prawami cyfrowymi, które definiowane jest na wiele różnych sposobów, np.: Zarządzanie prawami cyfrowymi (DRM) to użytkowanie oprogramowania lub innej technologii komputerowej do zarządzania warunkami, w których opatrzony prawem autorskim materiał cyfrowy może zostać wykorzystany. („Free dictionary”) Zarządzanie prawami cyfrowymi (DRM) to systematyczne ujęcie ochrony praw autorskich w obszarze mediów cyfrowych. Celem DRM jest zapobieżenie nieuprawnionej redystrybucji mediów cyfrowych oraz ogra77
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
niczenie sposobów powielania zakupionych treści przez konsumentów. (Margaret Rouse w SearchCIO) Technologie zarządzania prawami cyfrowymi (DRW) mają służyć kontroli tego, co można i czego nie można zrobić z zakupionymi mediami i sprzętem komputerowym. (Elecrtonic Frontier Foundation) Zarządzanie prawami cyfrowymi to szerokie pojęcie odnoszące się do wszelkich programów kontroli dostępu za pośrednictwem technologii do materiału objętego prawem autorskim. (Julia Layton „How Digital Rights Management works”. Jak wynika z powyższych paragrafów, istnieje wiele definicji pojęcia, co wzbudza wiele kontrowersji wokół niego. Dlatego też niektóre organizacje dostrzegają konieczność chronienia praw własności nowych twórców. Z drugiej strony, inne organizacje rozumieją to pojęcie jako ograniczanie użytkowania wytworzonej treści cyfrowej. (Free Software Foundation twierdzi, że lepszym terminem od „zarządzanie prawami cyfrowymi” jest „zarządzanie ograniczeniami treści cyfrowej” (Digital Restrictions Management)). Dyskusja na temat pozytywnych i negatywnych metod ochrony nowych mediów pozwala dostrzec istnienie różnych narzędzi wspierających tworzenie i dostęp do tworzenia nowych mediów oraz to, że mogą one służyć ochronie praw użytkowników (jak uzyskać dostęp do zawartości) lub prawa twórców (jak chronić dostęp do zawartości cyfrowej). Dokumenty. Zarządzanie prawami cyfrowymi w przedsiębiorstwie (E-DRM lub ERM) to przykład praktycznego zastosowania koncepcji DRM do celów kontroli dostępu do dokumentów (wytworzonych za pośrednictwem Microsoft Office, pdf), e-maili oraz Intranetu. Jest to najczęściej używane narzędzie z obszaru Zarządzania Prawem do Informacji służące docelowo zapobieganiu nieuprawnionemu wykorzystaniu dokumentów własnych. Film. Film i wideo to jedne z pierwszych obszarów, gdzie zastosowano konkretny system DRM. Od 1996 roku niektórzy producenci filmowi stosują zabezpieczenie CSS (Content Scrambling System). System ten oparto na kodowaniu treści DVD, zaś licencja uwzględniała ograniczenia użytkowania danego wideo. Obecnie istniejące narzędzia DRW dla wideo są bardzo podobne, a większość z nich wsparto licencją regulującą użytkowanie oraz ograniczenia użytkowania danego materiału wideo. Znak wodny. to system DRM polegający na umieszczeniu ukrytego znaku w obrazie lub pliku danych w celu identyfikacji autora produktu medialnego. Dodawany jest do dokumentu gwarantującego produkcję lub dystrybucję i może zawierać informacje o: właścicielu praw autorskich, dystrybutorze, łańcuchu dystrybucji, nabywcy danego elementu opisanego w dokumencie itd. Jak nadmieniono w komentarzu na początku niniejszego działu, istnieją ugrupowania, które nie zgadzają się z koncepcją DRM, w związku z czym niektórzy producenci promują wolny dostęp do treści medialnych. Apple – od stycznia 2009 roku wszystkie pliki muzyczne opatrzone są etykietą „muzyka bez DRM” Tor books – od 2012 roku wydawca ten sprzedaje książki nieujęte przez system DRM Go.com – dystrybutor cyfrowy stosujący ścisłą politykę anty-DRM wobec wszystkich produktów. Tak czy owak, niektóre ze strategii anty-DRM to tylko marketingowa sztuczka, gdyż zawartość cyfrowa chroniona jest przez dodatkowe systemy DRM, jak np. znak wodny.
Prawo autorskie w crossmedia Oprócz systemów zarządzania prawami cyfrowymi, regulującymi zarówno prawa jak i ograniczenia po stronie właściciela i użytkownika, istnieją specjalne narzędzia służące interesom prawa autorskiego w obszarze tworzenia treści cyfrowej. Obecnie wyróżnić można różne rodzaje norm prawa autorskiego, opracowane dla potrzeb chronienia treści cyfrowej. Copyleft. to ogólna licencja pozwalająca na tworzenie ogólnodostępnej treści cyfrowej, co często wiąże się z wymogiem ogólnodostępności wobec wersji zmodyfikowanych i rozszerzonych. Najprostszym sposobem na powszechne udostępnienie treści cyfrowej jest zamieszczenie jej na publicznej domenie, bez zastrzeżenia praw autorskich. Dzięki temu inni mogą rozpowszechniać dane zasoby oraz ich ulepszenia i przyszłe modyfikacje. Dozwolone jest wprowadzenie dowolnej ilości zmian oraz rozpowszech78
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
nienie wyniku jako własnego produktu. Jak widać copyleft może stanowić przeciwieństwo prawa autorskiego (copyright), lecz w tym przypadku „udostępnienie” niekoniecznie oznacza „darmowe udostępnienie”, lecz raczej możliwość dalszej modyfikacji i to nie całości treści, lecz niektórych jej elementów. Niemniej, w zależności od konfiguracji, copyleft może być: silne lub słabe, pełne lub częściowe. Silne/słabe copyleft. Określenie silne/ słabe zależy od tego, jak duża część treści chroniona jest przez copyleft. Jeżeli cała treść poza pewnymi elementami może być rozpowszechniana na podstawie innych licencji, treść taka objęta jest słabym copyleft. Z drugiej strony, jeżeli większość treści objęta jest copyleft i tylko niewielka jej część może być rozpowszechniana na podstawie innych licencji, mamy do czynienia z silnym copyleft. Silne/częściowe copyleft. Definiowanie treści poprzez pełne lub częściowe copyleft zależy od tego ile części licencji objętych jest copyleft, a ile podlega innym licencjom. Jeżeli wszystkie części można wykorzystywać i rozpowszechniać, wówczas mówimy o pełnym copyleft. Z drugiej strony, jeżeli niektóre części podlegają innym licencjom, wtedy chodzi o częściowe copyleft.
Creative Commons Zarządzana przez organizację pozarządową Creative Commons, licencja ta może być uważana za najsłynniejszą licencję dotyczącą zawartości cyfrowej na świecie. Ale czy jest ona na pewno dobrze rozumiana? Licencja Creative Commons (CC) to najpopularniejsza publiczna licencja na rozpowszechnianie dzieł objętych prawem autorskim. Licencją CC można posłużyć się udzielając szerokiej publice zezwolenia na udostępnianie, użytkowanie a nawet tworzenie w oparciu o stworzony produkt. Główną cechą tej licencji jest elastyczność. Autor treści cyfrowej może zadecydować czy chce chronić całość pracy czy tylko jej część, lub czy pozwala na użytkowanie wyłącznie niekomercyjnej części swojego produktu. Z drugiej strony licencja ta stanowi użyteczną normę dla użytkowników, gdyż ułatwia korzystanie oraz redystrybucję treści w związku z tym, iż jedynym obostrzeniem, jakie musi uwzględnić osoba chcąca wykorzystać treść stworzoną przez innego autora, jest licencja CC. Istnieją różne rodzaje licencji CC. Autor może wybierać spośród różnych kombinacji w zależności od warunków dystrybucji. Łącząc i zestawiając różne opcje oferowane przez licencję CC, można otrzymać sześć różnych prawomocnych licencji CC. Istnieją cztery podstawowe zakresy, regulujące licencję CC: Symbol/piktogram
Opis Uznanie autorstwa: Użytkownik jest zobowiązany do umieszczenia informacji o twórcy w sposób określony przez niego samego lub licencjodawcę.
€
Użytek niekomercyjny: Treść cyfrowa może być dystrybuowana dla celów niekomercyjnych.
=
Bez utworów zależnych: Użytkownikowi nie zezwala się na zaprowadzanie zmian, przekształcanie lub tworzenie w oparciu o daną treść. Udostępnianie na tych samych warunkach: Jeżeli użytkownik zmieni, przekształci, stworzy treść w oparciu o daną treść, zobowiązany jest do upowszeniania utworzonej treści na podstawie takiej samej lub podobnej licencji co treść oryginalna.
Tabela: Różne zakresy licencji CC. Źródło: strona internetowa Creative Commons.
79
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Łącząc ww. zakresy można uzyskać sześć różnych rodzajów licencji CC: Symbol/piktogram
Rodzaj licencji
=
uznanie autorstwa – bez utworów zależnych
€
uznanie autorstwa – użytek niekomercyjny uznanie autorstwa – na tych samych warunkach
€ €
=
uznanie autorstwa - użytek niekomercyjny– bez utworów zależnych uznanie autorstwa - użytek niekomercyjny– na tych samych warunkach
Tabela: Różne licencje CC. Źródło: strona internetowa Creative Commons
Sieć CC współpracuje z ponad 100 afiliowanymi sieciami działającymi w ponad 70 jurysdykcjach. Więcej informacji (w tym kwestie praktyczne i studia przypadku) na stronie Creative Commons: http://creativecommons.org/. Powszechna licencja publiczna lub GPL. GNU GPL (Powszechna Licencja Publiczna lub GPL) to licencja opracowana w połowie lat 80-tych przez Free Software Foundation (FSF), przeznaczona głównie do ochrony wolnej dystrybucji, modyfikacji oraz użytkowania oprogramowania. Oprogramowanie objęte tą licencją jest ogólnodostępne i chronione przed ograniczeniem wolnego użytkowania. Na stronie internetowej Free Software Foundation zamieszono informacje o ww. licencji oraz o procedurze jej pozyskania http://www.fsf.org/licensing Ćwiczenie praktyczne: Proponujemy wykonanie teraz ćwiczenia praktycznego. Właśnie nagrałeś wideo i zastanawiasz się nad opublikowaniem go w Internecie. Jaka licencja będzie w tym przypadku najlepsza? Copyleft, silna lub słaba, pełna lub częściowa? Creative Commons? Zajrzyj do powyższych informacji i odwiedź wskazane strony internetowe. Po przeanalizowaniu danych wskaż wybraną licencję i wyjaśnij, dlaczego zdecydowałeś się właśnie na tą. Ochrona danych osobowych. Dane osobowe to dane - prawdziwe lub nie – osoby fizycznej, która może zostać za ich pośrednictwem zidentyfikowana, lub za pośrednictwem tych danych oraz innych informacji, do których dana organizacja ma lub może mieć dostęp. W 1995 roku instytucje europejskie zatwierdziły wydaną dnia 24 października Dyrektywę 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych oraz swobodnego przepływu tych danych. Celem dyrektywy była harmonizacja prawa o ochronie danych osobowych w krajach Unii Europejskiej. Większość postanowień ustawy z 1998 roku weszła w życie dnia 1 marca 2000 roku, choć do października 2007 roku istniały wyjątki. Dyrektywa zawiera także pewne odniesienia do ochrony danych w kontekście informacji cyfrowych. Dyrektywa stanowi podstawę oraz określa główne zasady ochrony danych w krajach UE. Zgodnie z jej tekstem ‚’Państwa Członkowskie zobowiązują się chronić podstawowe prawa i wolności osób fizycznych, w szczególności ich prawo do prywatności w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych.”
80
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Ponadto, Dyrektywa zawiera pełne prawodawstwo odnośnie niżej wymienionych kwestii, związanych z ochroną danych: zasady odnośnie jakości danych kryteria legalnego przetwarzania danych różne kategorie przetwarzania danych informacje, jakich należy udzielić podmiotowi danych prawa dostępu podmiotu danych do danych poufność i bezpieczeństwo przetwarzania danych powiadamianie transfer danych do innych krajów ograniczenia i powinności zakres funkcjonowania dyrektywy w Europie (uwzględnienie dyrektywy w narodowym prawodawstwie w związku z poszerzeniem UE). Dyrektywa ta była zatem pierwszym krokiem do ustanowienia wspólnej europejskiej legislatury w obszarze ochrony danych. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31995L0046:en:NOT – tekst dyrektywy we wszystkich oficjalnych językach dostępny jest pod wskazanym linkiem. W praktyce, w przypadku podejmowania czynności związanych z ochroną danych osobowych, należy uwzględniać zasady opisane niżej. A zatem, dane osobowe należy: 1. Przetwarzać uczciwie i zgodnie z prawem: należy uważnie obchodzić się z wnioskowanymi danymi, zapoznać się ze stosownym prawodawstwem oraz unikać wnioskowania o dane, które mogą ograniczać swobody ich podmiotów (religia, pochodzenie etniczne, poglądy polityczne). 2. Jeżeli to możliwe, należy uzyskać pisemne pozwolenie. Podmioty zobowiązane są udzielić zgody na zarządzanie ich danymi. Choć zgoda pisemna nie zawsze jest wymagana prawnie (nawet w odniesieniu do wrażliwych danych personalnych), warto o nią poprosić. 3. Przetwarzać dane w związku z konkretnymi celami: nie należy zapomnieć o zgłoszeniu celu, w związku z którym dane będą przetwarzane. Należy pamiętać, iż nie zezwala się na uwzględnianie kwestii retroaktywnych. 4. Dane winny być adekwatne, odpowiednie i nie nadmierne. Należy wnioskować wyłącznie o dane związane z zamierzonym celem; przechowywanie dodatkowych danych “na wszelki wypadek” jest niedopuszczalne. 5. Dane nie powinny być przechowywane dłużej, niż jest to konieczne. 6. Bezpieczeństwo: należy stosować odpowiednie systemy zarządzania w celu zapobiegania bezprawnemu wykorzystaniu lub przypadkowej utracie lub uszkodzeniu danych (np. dostęp za podaniem hasła, kopie zapasowe). 7. Danych nie wolno przekazywać stronom trzecim bez stosownych zabezpieczeń: poza niektórymi przypadkami, nie zezwala się na przekazywanie danych personalnych stronom trzecim.
Ochrona własności intelektulnej w Polsce Źródłem ochrony własności intelektualnej w Polsce jest przede wszystkim Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oprócz wspomnianej ustawy, o autorskich prawach traktuje także Kodeks Cywilny i Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Podstawowe pojęcia, których używają autorzy tych ustaw to: prawo autorskie osobiste i prawo autorskie majątkowe. 81
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Ważne jest zrozumienie różnic w definiowaniu tych pojęć, przyjrzyjmy się zatem im bliżej: Autorskie prawa osobiste przysługują każdemu autorowi utworu/dzieła „z urzędu”, prawa te wiążą dzieło/utwór z autorem. Nie można się ich zrzec ani sprzedać, są trwałe, nigdy nie wygasają i nie można ich przenieść na inną osobę. Zgodnie z art.16 tej ustawy, twórcy danego dzieła przysługuje prawo do: autorstwa utworu oznaczenia go swoim nazwiskiem nienaruszalności formy i treści utworu decydowania o pierwszym udostępnieniu kontroli nad sposobem korzystania z utworu wycofania dzieła z obiegu odstąpienia od umowy, wypowiedzenia umowy Jeśli autor konkretnego działa uzna, że jego prawa zostały naruszone, może wystąpić na drogę sądową. Pozew może wnieść autor za życia oraz zstępni zarządzający prawami autorskimi. W takiej sytuacji, mogą oni zażądać: zaniechania tego naruszenia zadośćuczynienia pieniężnego usunięcia skutków naruszenia Autorskie prawa majątkowe określają natomiast kwestie finansowe, związane z faktem bycia autorem dzieła/utworu. Mogą zostać przeniesione na inną osobę albo podmiot. Zgodnie z ustawą, twórcy mają prawo do: wyłącznego korzystania z utworu dowolnego rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji wynagrodzenia za korzystanie z utworu Rozporządzanie utworem, wg ustawy z 1994 roku, obejmuje następujące pola eksploatacji: a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania - wytwarzania określoną techniką egzemplarzy artystycznego wykonania, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, b) w zakresie obrotu egzemplarzami, na których artystyczne wykonanie utrwalono - wprowadzania do obrotu, użyczania lub najmu egzemplarzy, c) w zakresie rozpowszechniania artystycznego wykonania w sposób inny niż określony w pkt. b nadawania, reemitowania oraz odtwarzania, chyba że są one dokonywane za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, a także publicznego udostępniania utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. Czas trwania autorskich praw majątkowych obowiązuje całe życie autora i 70 lat po jego śmierci. Jeśli nie znamy twórcy, ochrona praw majątkowych trwa 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu. Kiedy natomiast przysługują one komuś innemu niż twórca, obliguje nas okres także 70 lat od daty rozpowszechnienia utworu. Gdy utwór nie został rozpowszechniony, liczy się 70 lat od daty ustalenia utworu. Przeniesienie autorskich praw majątkowych możliwe jest w trzech przypadkach: Dziedziczenie Umowa o przeniesieniu praw autorskich, umowa o korzystaniu z utworu - licencja, umowa o stworzeniu utworu Nabycie przez przyjęcie utworu
82
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W razie wejścia na drogę sadową dot. naruszenia autorskich praw majątkowych, twórca może domagać się: zaniechania tego naruszenia usunięcia skutków naruszenia wydania uzyskanych korzyści naprawienia szkody Zarządzaniem autorskimi prawami majątkowymi zajmują się: Stowarzyszenia zbiorowego zarządzania (ZAiKS - Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych., ZASP - Związek Artystów Scen Polskich, ZPAVZwiązek Producentów Audio-Video) i Komisja Prawa Autorskiego. Przepisy dopuszczają również w kilku przypadkach ograniczenia ochrony prawa autorskiego majątkowego. Jednym z nich jest prawo do cytatu. Art.. 29 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych stwierdza: Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Aby móc jednak z prawa do cytatu skorzystać, trzeba pamiętać o kilku ważnych warunkach: Pełni funkcję pomocniczą Jest rozpoznawalny Jest wyraźnie oznaczony Służy nauczaniu, objaśnianiu, analizie Kolejnym przypadkiem ograniczenia prawa autorskiego jest dozwolony użytek. Jest to ograniczenie monopolu właściciela praw autorskich lub patentowych, polegające na zezwoleniu na korzystanie bez konieczności uzyskiwania jego zgody z już rozpowszechnionego utworu pod ściśle określonymi warunkami i w ściśle określonych sytuacjach. Jednym z tych warunków jest zastrzeżenie dozwolonego użytku dla „osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego”. Pole do interpretacji w przypadku dozwolonego użytku jest zatem ogromne, szczególnie, że za sprawą Internetu określenie stosunku towarzyskiego jest jeszcze bardziej skomplikowane. Wyjątkiem są tutaj programy komputerowe, których dozwolony użytek nie obejmuje. Każdy obywatel ma prawo do ochrony swojego wizerunku. Oznacza to, że aby rozpowszechniać dany wizerunek należy zyskać zgodę osoby na danej fotografii na takie działanie. Artykuł 81. Prawa autorskiego przewiduje jednak dwa wyjątki: Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych, 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Jeżeli jednak osoba publiczna ujęta jest na fotografii podczas czynności zupełnie prywatnych, zezwolenie takie jest już wymagane.
83
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przykład szkolenia W poniższej tabeli znajdziesz propozycję struktury wasztatu, która będzie dla Ciebie pomocna podczas projektowania szkolenia dot. dziennikarstwa crossmediowego: Cel
Metoda
Środki przekazu
00:00 – 00:20 Wprowadzenie: Prezentacja zawartości oraz celów warsztatu
Powiadomienie o tym, czego nauczą się uczestnicy i jaki jest cel nauczania
Prezentacja
Flipchart/Tablica
00:20 – 01:50 Dziennikarstwo w XXI wieku
Uczestnicy dowiedzą się, jak dziennikarstwo ewoluowało w XXI wieku, od wykorzystania informacji drukowanych do mediów społecznościowych jako nowych kanałów, jak również jaki to ma wpływ na sposób reakcji ludzi na informacje i własne zaangażowanie w ich tworzenie
Prezentacja,
Flipchart/Tablica
Praktyczne przykłady
Notebook/ Rzutnik/TV
01:50 – 2:00
Regeneracja, odświeżenie
Czas
Temat
Krótka przerwa
02:00 – 03:00 Przenikanie się mediów
03:00 – 04:00 Rozpowszechnianie multimediów
Promowanie wspólnego tworzenia i zarządzania news’ami, szczególnie w obszarze współpracy on-line.
Prezentacja najpopularniejszych platform multimedialnych oraz informacji jak uczestnicy mogą w ramach tych platform działać.
04:00 – 05:00 Sieci Pokazanie portali społecznospołecznościowe ściowych i ich potencjału w dziennikarstwie crossmediowym 05:00 – 05:15 Krótka przerwa
Regeneracja
05:15 – 07:15 Kwestie prawne
Wprowadzenie uczestników w kwestie prawne związane z tworzeniem multimediów online.
07:15 – 07:30 Krótka przerwa
Regeneracja
84
Notebook/ Rzutnik/TV
Praca w grupach. Flipchart/Tablica Stworzenie wspólnego profilu w mediach społecznościowych związanych z tworzeniem multimediów
Notebook/ Rzutnik/TV
Prezentacja głównych platform medialnych
Flipchart/Tablica
Komputer i dostęp do Internetu
Notebook/ Rzutnik/TV Komputer i dostęp do Internetu
Prezentacja Praca grupowa
Notebook/ Rzutnik/TV Komputer i dostęp do Internetu
Prezentacja Praktyczne przykłady
Notebook/ Rzutnik/TV Komputer i dostęp do Internetu
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
07:30 – 08:30 Ćwiczenie
Celem jest pokazanie uczestnikom potencjału mediów społecznościowych w porównaniu do tradycyjnych mediów, przy rozpowszechnianiu informacji.
Odgrywanie ról,
Wybrane przez uczestników
Opinie uczestników
Grupa zostanie podzielona na dwa obozy. Jeden z nich będzie publikować informacje w gazecie (wymyślonej dla celów ćwiczenia), druga na profilu jednego z social media (utworzonego wcześniej). Uczestnicy mają przeanalizować (tak jakby byli końcowymi odbiorcami swojej pracy) do jak wielu osób są w stanie dotrzeć, jak dużo czasu zajmuje dotarcie do nich I jaka jest reakcja odbiorców. 08:30-08:40
Podsumowanie i pożegnanie
Trener wraz z uczestnikami zastanawia się nad przebiegiem szkolenia I przeprowadza sesję ewaluacyjną
85
Plenum,
Flipchart/Tablica
Opinie uczestników
Notebook/ Rzutnik/TV
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Pytania testowe: 1. Istnieje pięć podstawowych rodzajów dziennikarstwa: a. śledcze, informacyjne, recenzyjne, felieton i satyryczne b. śledcze, informacyjne, recenzyjne i felieton c. Google Drive, Ubuntu Drive, dropbox, iCloud d. śledcze, informacyjne, sportowe i felieton 2. Które z poniższych może być uważane za zasoby treściowe? a. Tekst i grafika b. Infografika i audio c. Wideo (live streaming) d. Wszystkie są poprawne 3. Platforma medialna to: a. środowisko internetowe oferujące oprogramowanie online (czasami także hardware) dla potrzeb tworzenia, produkcji, udostępniania, dystrybucji oraz publikacji treści multimedialnych b. środowisko internetowe oferujące oprogramowanie online (czasami także hardware) dla potrzeb publikacji treści multimedialnych c. środowisko internetowe oferujące oprogramowanie online (czasami także hardware) dla potrzeb tworzenia treści multimedialnych d. środowisko internetowe oferujące oprogramowanie online (czasami także hardware) dla potrzeb produkcji treści multimedialnych 4. Prawa cyfrowe to pojęcie odnoszące się do: a. związku pomiędzy objętymi prawem autorskim pracami cyfrowymi (takimi jak film, muzyka i sztuka) a prawami odnoszącymi się do komputerów, sieci i sprzętu elektronicznego b. związku pomiędzy objętymi prawem autorskim pracami cyfrowymi (takimi jak film, muzyka i sztuka) a zezwoleniem na użytkowanie c. związku pomiędzy objętymi prawem autorskim pracami cyfrowymi (takimi jak film, muzyka i sztuka) a zezwoleniem na użytkowanie odnoszącym się do komputerów, sieci i sprzętu elektronicznego d. związku pomiędzy zezwoleniem na użytkowanie a prawami odnoszącymi się do komputerów, sieci i sprzętu elektronicznego 5. Zakresy licencji Creative Commons to: a. uznanie autorstwa, bez utworów zależnych, na tych samych warunkach b. uznanie autorstwa, użytek niekomercyjny, na tych samych warunkach c. uznanie autorstwa, użytek niekomercyjny, bez utworów zależnych, na tych samych warunkach d. uznanie autorstwa i na tych samych warunkach
86
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
6. Co oznacza ten symbol ? a. uznanie autorstwa – na tych samych warunkach b. uznanie autorstwa – użytek niekomercyjny c. uznanie autorstwa - użytek niekomercyjny– bez utworów zależnych d. tylko uznanie autorstwa 7. Ilu użytkowników wymienia się informacjami na Twitterze? a. więcej niż 1 miliard b.około 238 milionów c. około 255 milionów 8. Jaka to forma dziennikarstwa? Pokazuje opinię autora dot. jakiegoś tematu, wydarzenia lub osoby. Lekki w formie, często złośliwy i ironiczny krótki utwór dziennikarski, który umieszczany jest zwykle na stałej kolumnie. a. Dziennikarstwo opiniowe b. Felieton c. Dziennikarstwo śledcze d. Dziennikarstwo newsowe 9.VirtualDub to: a. sieć społecznościowa b. wiki c. edytor wideo 10. DRM jest definiowana jako: a. system oparty na kodowaniu treści DVD b. ukryty znak dołączony do obrazka albo pliku z danymi w celu identyfikacji właściciela produktu c. użytkowanie oprogramowania lub innej technologii komputerowej do zarządzania warunkami, w których opatrzony prawem autorskim materiał cyfrowy może zostać wykorzystany
87
Moduł C –
Szkolenie trenera
88
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Wprowadzenie do modułu „Metodyka Nowych Mediów” ma służyć uczestnikom w zdobywaniu i rozwijaniu umiejętności w obszarze mediów. Podczas gdy moduły A i B koncentrują się na innych sferach produkcji multimedialnej, takich jak produkcja audio/wideo lub standardach nowoczesnego dziennikarstwa, Moduł C przygotowuje uczestników do jednego z najważniejszych zadań stojących przed freelancerami i osobami na stanowiskach kierowniczych. Jak przekazać innym nowo zdobytą wiedzę? Jak zaprezentować siebie i to co mamy do przekazania? Lub, krótko mówiąc: jak przeprowadzić prezentację lub szkolenie / seminarium z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod w oparciu o aktualne koncepcje dydaktyczne.
Grupa docelowa Adresatami Modułu C są eksperci różnych dziedzin, chętni podzielić się posiadaną wiedzą z innymi. Metodyka skierowana jest do profesjonalistów-freelancerów oraz specjalistów PR, marketingu, coachingu, doradztwa, itd. Osoby znajdujące się w grupie docelowej winny spełniać następujące wymogi, by jak najlepiej skorzystać z treści Modułu: otwarty, ciekawy świata umysł, wysoki poziom kompetencji komunikacyjnych, zdolność rozumienia i współodczuwania z innymi, zdolność do pracy w sposób ustrukturyzowany. Bieżący Moduł porusza wszystkie istotne kwestie związane z przygotowaniem osób do pracy w charakterze trenera, prowadzącego szkolenia i prezentacje.
Zarys Niniejszy Moduł składa się z 6 rozdziałów, koncentrujących się na różnych kwestiach kluczowych. Kurs zaprojektowany został w nowoczesny, praktyczny sposób. Rozpoczyna się wprowadzeniem uczestników w podstawowe zagadnienia teoretyczne, a kończy realizacją projektu praktycznego, co pozwala na zdobycie umiejętności koniecznych do skutecznego zarządzania szkoleniami / seminariami. Rola i kompetencje trenera. Czas trwania: 3 godz. 30 min. W poniższym rozdziale omówiono kompetencje, jakie należy posiadać, by stać się skutecznym trenerem. Przedstawiono także różne metody autoprezentacji oraz ujęto wskazówki odnośnie radzenia sobie w pewnych sytuacjach, jakie mogą mieć miejsce podczas szkolenia. Zarządzanie cyklem szkolenia. Czas trwania: 4 godz. W poniższym rozdziale omówiono kompletny proces planowania prawidłowego szkolenia: od samego początku do etapu ewaluacji. Komunikacja z uczestnikami szkolenia. Okres trwania: 2 godz. 30 min. W poniższym rozdziale omówiono sposoby nawiązywana kontaktu z uczestnikami, tak w sensie technicznym (w Internecie i poza nim) jak i osobistym. Przekazywanie wiedzy i metody dydaktyczne. Okres trwania: 4 godz. W poniższym rozdziale wyjaśniono różnicę pomiędzy dydaktyką a metodologią oraz pokazano jak wykorzystać tę wiedzę do tworznia i prowadzenia skutecznych szkoleń / seminariów. Jak przeprowadzić interaktywne warsztaty online. Okres trwania: 3 godz. W poniższym rozdziale omówiono współczesną technologię koncentrując się na jednym z najważniejszych trendów w obszarze szkoleń: webinariach. Projekt praktyczny: jak być trenerem. Okres trwania: 6 godz. W poniższym rozdziale teoria zostaje zamieniona w praktykę: uczestnicy korzystają z wiedzy zdobytej w poprzednich rozdziałach. 89
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Wymogi odnośnie nauczania treści Modułu C By jak najlepiej przekazać treść Modułu C, organizacja lub osoba szkoląca powinna postarać się spełnić następujące wymogi infrastrukturalne i osobowe: Trener (lub trenerzy), odpowiedzialni za prowadzenie warsztatu, winni posiadać następujące kompetencje: bogate doświadczenie w prowadzeniu szkoleń, zdolność działania na metapoziomie, doświadczenie w analizowaniu potrzeb szkoleniowych oraz elastyczność w dostosowywaniu się do spontanicznie zaistniałych potrzeb, szeroka wiedza z zakresu mediów pozwalająca na przeprowadzenie nowoczesnego szkolenia oraz opracowanie nowoczesnych materiałów szkoleniowych. Jeżeli szkolenie odbywa się offline, lokalizacja winna spełniać następujące kryteria: duży, jasny pokój, dostęp do wszystkich niezbędnych mediów (Internet, projektor, flipchart, itd.), możliwość skorzystania z niezbędnego sprzętu (np. kamery, światła), możliwość dostarczenia odpowiedniego wyżywienia, dostęp dla uczestników niepełnosprawnych. Jeżeli szkolenie odbywa się za pośrednictwem Internetu, należy poinformować uczestników o wymaganiach systemowych (patrz: Rozdział 6), zaś trener winien przygotować wirtualny pokój szkoleniowy.
Rola i kompetencje trenera Cele nauki: Zapoznanie się z rolą trenera, jego kompetencjami i sposobami zarządzania szkoleniami oraz wyjaśnienie, dlaczego jest to istotne. Czas trwania: 05:00 godzin Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią Każda osoba pracująca jako trener winna posiadać zróżnicowane umiejętności oraz zdolność do autorefleksji odnośnie własnych zadań i pełnionej roli. Poniżej omówiono kluczowe kompetencje trenerów.
Kompetencje osobiste Kompetencje osobiste stanowią o integralności danej osoby, jego/jej obrazie samego/samej siebie, zdolności do refleksji na temat własnych umiejętności i pełnionej roli. Człowiek kompetentny zastanawia się nad swoim postępowaniem, pozycją oraz stosunkiem do różnych kontekstów sytuacyjnych. W przypadku trenera oznacza to realizowanie swojej roli, refleksję na temat wymagań oraz tego, w jakim stopniu mogą być one spełnione (jakich umiejętności brak, co należy uczynić, by je uzyskać). By opisać powyższe kompetencje opracowano termin „solidny”. „Solidny” trener to taki, który właściwie, skutecznie i profesjonalnie wypełnia swoją rolę i umie postępować z ludźmi.
90
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kompetencje społeczne Kompetencje społeczne przyczyniają się do przesunięcia uwagi z obszaru indywidualnego na grupę. To suma postaw i zdolności osobistych niezbędnych do skutecznej interakcji pomiędzy jednostką a grupą. Podczas szkolenia trener często pracuję z grupą, kompetencje te są zatem bardzo ważne, jako że mają wpływ na atmosferę zajęć. Uczestnik nie ma możliwości nauczenia się niczego, jeżeli trener nie posiada kompetencji społecznych.
Kompetencje zawodowe Kompetencje zawodowe łączą się z jednej strony z posiadaniem przez trenera niezbędnej wiedzy i umiejętności jej przekazania, z drugiej zaś – ze znajomością tematu. Oznacza to zdolność do uporządkowania wiedzy oraz wyjaśnienia jej w szerszym kontekście. Oprócz kontekstu profesjonalnego i funkcjonalnego, trener powinien posiadać umiejętność odnalezienia się w szerszym kontekście, a także umieć przemieszczać się między nimi. Powinien także posiadać zdolność myślenia niestandardowego i mieć świadomość gdzie i które ze swych umiejętności może najlepiej wykorzystać.
Kompetencje metodologiczne Trener winien posiadać głębokie rozeznanie odnośnie metod przekazywania wiedzy. Oznacza to, iż, oprócz wiedzy o rodzajach metod, winien także umieć dokonać wyboru metody najwłaściwszej dla danego kontekstu. Nie każda metoda sprawdza się w każdym kontekście, pasuje do każdego tematu lub uczestnika. Kompetencje te to zatem umiejętność dokonania właściwego wyboru odpowiedniej metody. Kompetencje metodologiczne odgrywają istotną rolę zanim jeszcze rozpocznie się szkolenie / warsztat, kiedy to trener musi zaplanować jego elementy i dokonać wyboru metod, jakimi posłuży się w celu zapewnienia odpowiednich warunków do nauki. Na samym początku należy jasno zakomunikować cel szkolenia oraz rozpoznać procesy uczenia się uczestników, jak też strukturę kontekstu nauczania (duże / małe grupy, jednolitość / różnorodność grupy, dużo / mało przestrzeni, jakie materiały zostaną użyte, co należy zakupić, itd.) w celu wybrania właściwych metod. Wykonując te czynności trener demonstruje kompetencje metodologiczne.
Kompetencje pedagogiczne Poniżej przedstawiono pożądane u trenera cechy związane z umiejętnościami pedagogicznymi. Powiązane są one z każdym typem szkoleń przeznaczonych dla osób dorosłych. Otwartość na informację zwrotną. Kompetencje te to umiejętność udzielenia uczestnikowi właściwej informacji zwrotnej odnośnie jego procesu uczenia się oraz rezultatów tego procesu. Umiejętność udzielania informacji zwrotnej obejmuje sposób jej udzielania, tzn. w jaki sposób trener wyjaśnia uczestnikowi jego mocne i słabe strony. Trener może także otrzymywać informację zwrotną od uczestników, innych trenerów, opiekuna merytorycznego, instruktora lub innych osób, które zgłoszą taką potrzebę. Ucz się z własnych doświadczeń. Wiedza, umiejętności oraz postawa to trzy równoważne wytyczne dla trenera, który chce być postrzegany jako osoba kompetentna. Kompetentny trener to taki, który dzięki właściwej postawie oraz celom osobistym chce i potrafi odpowiednio spożytkować posiadaną wiedzę oraz umiejętności w celu realizacji przydzielonych zadań. Trener winien regularnie dbać o: zdobywanie nowej wiedzy, ćwiczenie nabytych umiejętności, kształtowanie postaw. Powyższe powinno obejmować: nieustanne zdobywanie informacji / śledzenie trendów w obszarze metod trenerskich, jak również w dziedzinie specjalizacji trenera,
91
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
źródła wiarygodnej informacji powinny obejmować: książki źródłowe, specjalistyczne portale tematyczne, interesujące raporty z badań, spotkania z ekspertami z danej dziedziny (informacji o takich wydarzeniach najlepiej szukać na forach), wymiana doświadczeń, która pozwala zaoszczędzić czas poświęcany na studia własne, a także umożliwia poznanie osób z branży, co może zaowocować wspólnymi projektami szkoleniowymi w przyszłości. Radzenie sobie z krytyką i z wyrażaniem krytyki. W trakcie szkoleń uczestnicy i trenerzy zazwyczaj wspólnie ustalają zasady obowiązujące w sali szkoleniowej (‚kontrakt szkoleniowy’). Jedną z nich jest zasada „nie krytykuj, udziel konstruktywnej informacji zwrotnej”. Krytyka, czasami mająca swe źródło poza salą szkoleniową, może wywołać otwarty konflikt pomiędzy uczestnikami lub pomiędzy uczestnikami a trenerem. W każdym takim przypadku cel szkolenia może zagubić się i pozostać niezrealizowany. By uniknąć takich sytuacji na etapie diagnozowania trener powinien zrealizować dwie rzeczy: powiązać cele szkolenia zaplanowane przez trenera z celami każdego z uczestników – na etapie przygotowawczym, podczas rozmów ze sponsorami projektu, ekspertami ds. zarządzania zasobami ludzkimi, kierownictwem oraz przy okazji wywiadów telefonicznych (najlepiej w trakcie spotkań twarzą w twarz) z uczestnikami. Jeżeli nie jest to możliwe, wywiady z pracownikami wyznaczonymi przez klienta. Jest to niezwykle istotne w związku z realizacją osobistych celów uczestników, poznać osoby szkolone - kim są, co robią, czy i kto może przyczynić się do powstania problemów w trakcie warsztatu. Wzbogacony o taką wiedzę, trener może pracować znacznie wydajniej, gdyż znacznie łatwiejsze staje się kierowanie procesem uczenia oraz kontrolowanie opinii wygłaszanych przez uczestników, a także własnych opinii. Kreatywność i elastyczność w myśleniu i działaniu. Dobry trener winien być twórczy i starać się robić rzeczy, jakich nikt przed nim nie robił. Kreatywność jest siłą napędową wszystkich wielkich osiągnięć, gdyż czerpie z zasobów niewykorzystanych możliwości, ukrytych w każdym człowieku. Kreatywność rozwija się w środowisku charakteryzującym się: duchem eksperymentatorskim: wymiana idei i koncepcji powiązana z wdrażaniem treningu umysłowego, chęcią zabawy: kultywacja dziecięcej ciekawości świata, spontanicznością: danie sobie pozwolenia na kierowanie się impulsem oraz podszeptom intuicji. To najlepsze remedium na brak pomysłów i asertywność. Dobry trener powinien także charakteryzować się elastycznością metod pracy i myśli, ponieważ bardzo często będzie zmuszony do zmiany sposobu prowadzenia szkolenia – w związku ze specyfiką grupy lub problemami technicznymi w trakcie prezentacji. Zdolność do analizy i syntezy. Zadaniem trenera nie jest jedynie przemawianie i prowadzenie z wykorzystaniem slajdów (przeskakiwanie z jednego slajdu na drugi). Skuteczne szkolenie to praktyczny warsztat, prowadzony zgodnie z zasadą 20-30% teorii i 70-80% praktyki. Sprowadzenie teorii do minimum podniesie skuteczność szkolenia. Ćwiczenia, dyskusje oraz studia przypadków pozwalają trenerowi na obserwację grupy oraz reagowanie na to, co się dzieje w sali. Jednym z zadań trenera jest zebranie informacji od uczestników, podsumowanie ich opinii oraz odniesienie ich do postawionych celów, popychając ich w kierunku samodzielnego rozwiązywania problemów przy wsparciu poradami i wskazówkami. Trener podsumowuje każdy blok szkoleniowy i sporządza raport po zakończeniu szkolenia, będący syntezą poglądów i najlepszych praktyk. Dobrze przygotowany raport stanowi dodatkowe źródło wiedzy o pracownikach, z którego skorzystać może dział HR i kierownictwo, a także materiał do bezpośredniego zastosowania przez pracowników.
92
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Akceptacja opinii innych. Każdy ma prawo wyrażać swoje opinie i jest to fakt, o którym trener powinien pamiętać. Szacunek to także próba spojrzenia na problem z innej perspektywy – najważniejsze są skuteczne rozwiązania i osiągnięcie postawionych celów. Akceptacja różnorodności korzystnie wpływa na proces komunikacji i współpracy różnych grup, a także na wzmożoną kreatywność oraz wydajność w dalszej pracy. Skoncentrowanie na celach i ludziach. Trener winien obserwować uczestników z perspektywy grupy oraz jednostki – trenerzy skupiający się na programie szkolenia nie powinni zapominać o uczestnikach. Czasami trenerzy współpracują ze sobą, co przynosi rezultaty wyłącznie, gdy dobrze znają siebie nawzajem i wiedzą, jak współpracować. Uczestnicy szkolenia są różni i przyjmują różne role. Trener powinien „zdiagnozować” uczestników oraz ich potrzeby psychologiczne, postawy i role w grupie. Jeżeli celem trenera jest zmobilizowanie wszystkich uczestników, powinien on dać każdemu możliwość wykorzystania swoich umiejętności i odegrania roli, w której czuje się dobrze i która budzi szacunek i uznanie innych. Trener winien mieć świadomość różnych potrzeb członków grupy, jak też zaakceptować fakt, iż różne osoby są w różnym stopniu zaangażowane i różny jest ich wkład w pracę grupy, co przekłada się na konieczność dostosowania podejścia do każdej z nich. Zdolność skoncentrowania się na problemie. Najważniejszym elementem szkolenia jest jego cel. Prowadząc szkolenie, trener słucha i obserwuje, zadaje prowokujące do myślenia pytania, kieruje jego przebiegiem w taki sposób, że nikt nie jest pozostawiony z poczuciem nierozwiązanych problemów. Trener winien zapobiegać sytuacjom, w których uczestnicy gubią z oczu cel szkolenia. W każdym momencie powinien szukać wszelkich możliwych rozwiązań, które mogą być dostosowane przez każdego uczestnika zgodnie z jego własną preferencją. Kontrola procesu komunikacji. By poprowadzić szkolenie w sposób skuteczny i interesujący, trener powinien przystąpić do niego w doskonałej formie umysłowej i fizycznej, zachować otwarty umysł i być gotowym słuchać i kontrolować grupę. Zasady komunikacji: w danym momencie przemawia tylko jedna osoba, wysławiamy się z szacunkiem, mówimy tylko we własnym imieniu, opinie wygłaszane w trakcie szkolenia nie są wynoszone na zewnątrz, dyskrecja i kultura są niezwykle istotne. Trener jest koordynatorem szkolenia i sprawuje kontrolę nad uczestnikami oraz ich emocjami, a także nad kolejnością i długością wypowiedzi. Zawsze należy podsumować wypowiedzi innych i udzielić informacji zwrotnej. Radzenie sobie w trudnej sytuacji. Nie istnieje jeden sposób na poradzenie sobie z tzw. trudnymi sytuacjami w grupie szkoleniowej, gdyż w związku z sytuacją, czasem, miejscem i, przede wszystkim uczestnikami, każdy kurs jest inny. Jeżeli podczas szkolenia nastąpi poważny kryzys lub konflikt, trener powinien wiedzieć, iż może być on rozwiązany jedynie przez osoby zaangażowane. Trener nie jest mediatorem! Nie powinien angażować się w dyskusję, jeżeli nie ma pewności, że uczestnicy starają się rozwiązać problem. Trener winien porozmawiać z każdą ze stron. Może także wykorzystać grupę celem pacyfikacji osób agresywnych. Najprostszą metodą jest tu odniesienie się do zasad szkolenia. Z drugiej strony, wrogość całej grupy może skutkować kłopotami – uczestnicy powinni być na szkoleniu, ale nie chcą. W takiej sytuacji trener nie powinien przeciwstawiać się całej grupie, lecz starać się rozwiązać problem odwołując się do humoru i wykazując elastyczność. Powinien nakłonić uczestników do porozmawiania na temat danej sytuacji.
93
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Kompetencje techniczne Trener poczuje się swobodnie w swojej roli jeśli dobrze pozna temat szkolenia. Ale czy to wystarczy? Niezależnie od obszaru szkolenia, trener powinien także doskonale panować nad aspektami technicznymi. W wielu przypadkach będzie on zmuszony radzić sobie samodzielnie, bez pomocy z zewnątrz. Narzędzia do tworzenia materiałów szkoleniowych. Faktem jest, iż dobra prezentacja to prezentacja dostosowana do modelu klienta i opracowana pod jego kątem, a zatem stanowi też doskonałe źródło informacji na wybrany temat. Do stworzenia ciekawej prezentacji służą różne programy: Microsoft PowerPoint, Adobe Captivate, Apple Keynote, Prezi. Najpopularniejszym narzędziem jest prawdopodobnie PowerPoint, lecz wybór należy do osoby przygotowującej prezentację. Należy wziąć pod uwagę, iż to nie narzędzie stanowi o jakości prezentacji, lecz umiejętność wykorzystania go w celu stworzenia wysokiej jakości treści. Niezależnie od wykorzystanego narzędzia, istotne jest uwzględnienie następujących zasad: Teksty – powinny mieć formę sloganów, rozwijanych w trakcie szkolenia. W przypadku dłuższego tekstu uczestnicy skupią się na czytaniu zamiast słuchaniu prowadzącego. Zdjęcia – należy unikać obrazów typu clipart. Zamiast tego lepiej wykorzystać gotowe, adekwatnie dobrane zdjęcia dobrej jakości. Wykresy – wykresy powinny być jasne i przejrzyste – nieprzeładowane. Grafiki – projekt prezentacji powinien być przejrzysty. Warto dopilnować, by elementy współgrały z logo firmy, miały określone kolory, kształty itd. Czcionki – należy posługiwać się jednym, co najwyżej dwoma rodzajami prostych czcionek i unikać kursywy, gdyż jest ona niezbyt czytelna. Tytuły najlepiej pisać dużą czcionką, teksty paragrafów – mniejszą. Animacja – jeżeli nie jest to koniecznie, należy unikać animacji. Są one raczej irytujące, jeżeli nie odgrywają istotnej roli (np. stopniowe tworzenie wykresu). Stworzenie wartościowej i interesującej prezentacji jest wyzwaniem, dlatego wiedza na temat tego jak ją tworzyć jest bardzo ważna. Opracowanie prezentacji nie sprowadza się do przygotowania 100 slajdów i odczytania słuchaczom treści monotonnym głosem. Metoda taka może wywołać irytację lub senność odbiorcy. Choć nie ma złotego środka na przygotowanie doskonałej prezentacji, a każdy temat może być przedstawiony na sto różnych sposobów, istnieją pewne uniwersalne zasady, których warto przestrzegać: bądź ekspertem w swojej dziedzinie: zacznij od zgromadzenia potrzebnych materiałów, postaraj się skorzystać z wszelkich dostępnych źródeł (książki, artykuły, filmy, Internet), dopasuj prezentację do odbiorcy: znajomość profilu klienta pomoże podjąć decyzję odnośnie tego co i jak mówić, określ cel prezentacji: co chcę osiągnąć? dlaczego to robię? dostosuj pomoce naukowe: postaraj się zadbać o różne rodzaje mediów, mając jednak na uwadze, że materiały dodatkowe absorbują uwagę słuchaczy – należy zatem dokładnie zaplanować moment ich wykorzystania, opracuj plan prezentacji: by uniknąć pomyłek należy opracować ramy przebiegu prezentacji.
94
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Sprzęt. Jako trener będziesz mieć do czynienia z różnymi rodzajami sprzętu. Niektóre pełnią te same funkcje, ale różnią się w kwestii obsługi. Laptop używany do przechowywania materiałów prezentowanych w trakcie szkolenia, może być także używany do udostępnienia uczestnikom szkolenia innych materiałów dydaktycznych (publikacji, linków do ważnych stron, przykładów wideo itd.), nie należy korzystać z laptopa przez całe szkolenie – niektórzy uczestnicy mogą być tym znudzeni. Należy pamiętać o korzystaniu z różnych metod, nie odwołując się koniecznie do prezentacji z laptopa, podczas szkolenia nie należy wykorzystywać laptopa do prywatnych celów. Projektor używany jest do wyświetlania prezentacji i innych materiałów przechowywanych na komputerze, warto zapoznać się ze sprzętem przed szkoleniem, należy wyświetlać każdy slajd odpowiednią ilość czasu (tak by wszyscy uczestnicy zdążyli odczytać jego treść), nie należy patrzeć na wyświetlane obrazy; dopuszczalne jest patrzenie na ekran komputera, w trakcie prezentacji nie należy przechodzić w poprzek strumienia światła, jeżeli zależy nam na podkreśleniu treści slajdu należy skorzystać z wskaźnika laserowego lub kursora na ekranie komputera – nie powinno się wskazywać ręką, jeżeli między slajdami planowana jest dłuższa przerwa należy wyłączyć projektor (nawet ‚pusty’ promień światła padający na ścianę odciąga uwagę słuchaczy), projektor należy umieścić w rogu sali, a nie na środku przeciwległej ściany (ekran umieszcza się w środku wyłącznie, gdy slajdy stanowią główny element prezentacji). Biała tablica / flipchart może być używana podczas całego szkolenia lub w pewnych momentach, można zawczasu przygotować niektóre plansze, lecz pownno się na nich pracować także w trakcie prezentacji – podkreślać, rysować strzałki, dodawać słowa i zdania tak, by odbiorca nie miał wrażenia, iż prezentacja jest bez życia, należy zasłonić tekst, który jest zbędny w danym momencie, należy dbać, by pokazywana strona była albo pusta albo zawierała bieżące informacje, należy pisać ładnie i czytelnie, każdą literę osobno – pismo ciągłe jest trudne do czytania, powinno się posługiwać zarówno małymi, jak i dużymi literami, a także stosować różne kolory flamastrów, wykorzystane plansze należy powiesić w sali szkoleniowej (będzie można odwołać się do ich treści w trakcie warsztatu wskazując na konkretną planszę), nie powinno się mówić do tablicy, lecz do audytorium, obiekty na planszach wskazywać można ręką lub flamastrem. Wskaźnik laserowy wykorzystywany najczęściej gdy chcemy podkreślić jakieś zdanie - można je wtedy podświetlić wskaźnikiem, prezentując wykresy lub inne złożone slajdy trzeba mieć na uwadze, że światło lasera jest bardzo intensywne, co może rozpraszać słuchaczy, nie powinno się bawić wskaźnikiem.
95
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Innym urządzeniem, jakie często wykorzystywane jest dla potrzeb szkolenia jest pamięć USB lub karta pamięci. Jest to urządzenie służące jako interfejs pomiędzy jednym komputerem a innym lub innymi dostosowanymi urządzeniami, przenoszące dane za pośrednictwem portu USB. Najczęściej napęd ten wykorzystywany jest do transferu i przechowywania plików. Z uwagi na mały rozmiar jest najczęściej wykorzystywanym urządzeniem do przenoszenia materiałów szkoleniowych. A co, jeśli się nie uda? Z pracą trenera łączą się różnorakie wyzwania. Mogą to być problemy wszelkiego rodzaju – problemy techniczne, negatywna postawa uczestników, brak zaangażowania, wypadki lub konflikty w grupie. Doświadczony trener powinien posiadać umiejętność radzenia sobie w takich sytuacjach, jak również identyfikowania ich przyczyn. Skuteczność w tym obszarze jest wyznacznikiem profesjonalizmu, a profesjonalizm jest tym, czego od trenera oczekują osoby szkolone. Problemy techniczne występują dość często, natomiast zapobieganie im jest stosunkowo łatwe: wypisane flamastry, projektor jest niekompatybilny z laptopem, brak pasującego okablowania (np. Mac vs PC), brak dostępu do Internetu, hałaśliwy klimatyzator, brak odpowiedniego oprogramowania do prezentowacji materiałów szkoleniowych, różne wersje oprogramowania, np. PowerPoint, za krótkie kable, rozkład sali nieodpowiedni dla potrzeb szkolenia (nieodpowiednia sala). Zazwyczaj wystarczy, by trener przyniósł ze sobą własne pomoce (flamastry, kartki papieru, długopisy). Dotyczy to także materiałów, na których zamierza oprzeć szkolenie – warto zachować je na różnych mediach. Dzięki temu trener będzie w stanie odtworzyć je z CD, jeżeli zawiedzie port USB komputera. Jeżeli trener korzysta z PowerPointa, warto zapisać przygotowany materiał jako pdf (będzie miał wtedy pewność, że slajdy będą się wyświetlać jednakowo nawet na różnych komputerach). Zasady dobrej praktyki nakazują także, by przybyć na miejsce szkolenia przynajmniej pół godziny przed godziną rozpoczęcia. Jest to wystarczający czas, by rozeznać się w sytuacji i rozwiązać potencjalne problemy. Poczucie estetyki oraz użyteczności materiałów. W trakcie przygotowywania szkolenia trener spotyka się z uczestnikami oraz pracownikami firmy klienta: dowiaduje się jaka jest sytuacja w branży, jakie są zalety firmy pod kątem konkurencyjności, czy firma lub uczestnicy doświadczają jakichś trudności, czy są planowane zmiany, jaka kultura organizacyjna obowiązuje w firmie. Bazując na powyższych ustaleniach, trener może przygotować dostosowany do klienta warsztat, wykorzystując użyteczne i praktyczne materiały. Prezentacje ilustrujące szkolenie powinny być przejrzyste i stanowić wsparcie dla procesu szkoleniowego. Opracowując je należy wykorzystać język, jaki stosuje się w firmie klienta, by uniknąć wrażenia niespójności z daną branżą i organizacją. Po szkoleniu materiały te mogą nadal być wykorzystywane jako użyteczne narzędzie wspierające działania uczestników oraz służyć jako wytyczne dla rozwiązań opracowanych podczas szkolenia.
96
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Ja jako trener Kim jestem kiedy uczę? Jasne jest, że treść powinna zostać przekazana, a uczestnicy powinni czegoś się nauczyć. Ale jak chcę być postrzegany? W ekonomii zdefiniowano trzy różne style zarządzania w oparciu o badania Kurta Lewina, psychologa społecznego. Style te, które mogą być do pewnego stopnia zaadaptowane do roli trenera, przedstawiono poniżej. Autorytarny lub hierarchiczny styl zarządzania. Styl ten charakteryzuje się wyraźną hierarchią: szef, opiekun lub trener wydaje instrukcje i przydziela zadania bez pytania o opinię odbiorcy (pracownika lub ucznia). System hierarchiczny jest oczywisty dla wszystkich zainteresowanych stron – osoby podległe winny wypełniać polecenia. Jeżeli ktoś popełni błąd, konsekwencją jest kara, a nie wsparcie. Nie akceptuje się porażek. Ten rodzaj przewodzenia charakteryzował nauczanie niemal do końca XX wieku. Od uczniów wymagano całkowitej podległości i szacunku – osiągano je poprzez ostrą krytykę, karne zatrzymywanie po lekcjach oraz operowanie strachem przed porażką. Demokratyczny lub kooperacyjny styl zarządzania. Ta metoda polega na włączaniu podwładnych w proces decyzyjny. Oznacza wymianę zdań oraz wspieranie zaangażowania współpracowników w tworzenie konstruktywnych idei i propozycji. Uwzględnianie opinii podwładnych skutkuje zwiększeniem ich motywacji oraz zaangażowania, a także możliwą głębszą identyfikacją z wykonywaną pracą lub z firmą. Niemniej, nadal występuje tu ścisły podział kompetencji, co oznacza, że ten styl zarządzania także bazuje na strukturze hierarchicznej. Co to wszystko oznacza dla trenera? Przekłada się to na nadzór nad uczestnikami w procesie uczenia, przyzwolenie na to, by to oni decydowali o tempie zajęć oraz akceptacja prawa uczestników do maksymalnego wsparcia metodologicznego. Jednocześnie trener związany jest ogólnymi warunkami (określonymi przez klienta) oraz ustalonymi założeniami (co jest przedmiotem nauki i kiedy należy go zrealizować?) i w związku z tym musi je także wziąć pod uwagę. Liberalny styl zarządzania (laissez-faire). Jak sama nazwa wskazuje, styl ten stanowi całkowite przeciwieństwo stylu autorytarnego, a mianowicie, pozwala na maksymalną niezależność współpracowników poprzez zgodę na podejmowanie przez nich decyzji odnośnie pracy i firmy. Tylko kilka procesów jest sformalizowanych, wszystko jakoś funkcjonuje, szef odmawia odgrywania własnej roli i nie bierze na siebie odpowiedzialności. W ostatnim stuleciu styl ten znalazł swój ekwiwalent w niektórych systemach edukacyjnych: edukacja antyautorytarna, szkoły bez nauczycieli i władz były odpowiedzią na styl autorytarny. Istnieją również inne style zarządzania będące w mniejszym lub większym stopniu hybrydami wyżej opisanych form. Szczególnie jeden styl nabiera wagi w kontekście szkoleniowym. Styl wspomagający W przypadku tego stylu w centrum uwagi znajduje się trenera, który w najwyższym stopniu skupia się na uczniach. W warunkach idealnych trener nadzoruje, wspiera i wymaga, ale też wie co należy uczynić w danym momencie. Jest osobą, która lubi pracować z uczniami i poświęca tyle samo uwagi procesowi uczenia jak i rezultatom. Trener tego rodzaju poważnie traktuje potrzeby uczniów, posługuje się różnymi metodami i odznacza się w pracy dużą niezależnością osobistą. W innym razie styl ten mógłby łatwo przekształcić się w nadmierną spolegliwość. Trener odpowiedzialny jest za stworzenie takiej atmosfery, która umożliwia skuteczne uczenie i nauczanie przy uwzględnieniu wyznaczonych zadań i celów.
97
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Zarządzanie Cyklem Szkolenia Cele: Zdobycie wiedzy o tym, czym jest Zarządzanie Cyklem Szkolenia, czemu jest ono pomocne i jak należy je prawidłowo stosować. Czas trwania: 07:00 godz. Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią
Zarządzanie Cyklem Szkolenia – Wprowadzenie Zarządzanie Cyklem Szkolenia (Training Cycle Management - TCM) to podejście mające na celu zaprojektowanie skutecznego szkolenia. Ważne jest zatem, aby upewnić się, że wszystkie zadania cyklu zostały dokładnie zrealizowane. Istnieje wiele różnych modeli TCM i często są one modyfikowane pod kątem konkretnych wymagań (np. marketingu szkolenia lub zadań administracyjnych). Poniższy model koncentruje się na zasadniczych etapach, które zawierać powinien każdy model TCM:
1. Przygotowanie
2. Analiza potrzeb szkoleniowych
7. Wnioski
6. Ocena szkolenia
3. Zaprojektowanie szkolenia
5. Przeprowadzenie szkolenia
3U]\JRWRZDQLH PDWHULDáyZ
1) Przygotowanie. Przygotowanie szkolenia może mieć różne aspekty. Jednym z najważniejszych jest wybór uczestników, najlepiej na podstawie wypełnionych formularzy zgłoszeniowych (choć można dyskutować, czy ten etap nie powinien mieć miejsca po analizie potrzeb szkoleniowych – więcej na ten temat w dalszej części). Przygotowanie oznacza także zdobycie odpowiedniej wiedzy o istniejących okolicznościach (Kto zapewnia środki finansowe? Kto wybiera lokalizację? Kto uczestniczy i dlaczego?). Jak wspomniano wyżej, od trenera mogą być także wymagane czynności marketingowe i PRowe. 2) Analiza potrzeb szkoleniowych. Właściwa analiza potrzeb uczestników stanowi zasadniczą część każdego skutecznego szkolenia. W innym razie szkolenie może nie przynieść rezultatów (np. w związku z bardzo zróżnicowanymi kompetencjami uczestników) lub może w ogóle być źle zaadresowane. Niezwykle istotne zatem jest, by mieć świadomość, iż różni uczestnicy mają różne potrzeby szkoleniowe, a zatem konieczne jest zastosowanie różnych metod. Trener powinien dostosować szkolenie i materiały do potrzeb grupy – nie odwrotnie. W myśl skutecznego modelu TCM trener powinien zatem być osobą elastyczną i otwartą na
98
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
zmiany. 3) Zaprojektowanie szkolenia / seminarium. Zasadniczo projekt szkolenia sprowadza się do harmonogramu zajęć, opracowanego według potrzeb szkoleniowych oraz powiązanych z nimi celów szkoleniowych. Oczywiście trener może wykorzystać ten sam projekt wielokrotnie dostosowując go do wykonanej uprzednio analizy potrzeb szkoleniowych. 4) Przygotowanie materiałów. Po zaprojektowaniu szkolenia / seminarium trener przygotowuje materiały szkoleniowe (np. kserokopie, slajdy w PowerPoincie, ćwiczenia itd.) według ustalonych celów szkoleniowych. Materiały winny stanowić wsparcie dla wybranej metodologii szkolenia. 5) Prowadzenie szkolenia. Prowadzenie szkolenia to pierwszy widoczny element TCM, a jego sukces zależy w ogromnym stopniu od poprzednich etapów. Odpowiednie przygotowanie jest zasadnicze dla poprowadzenia dobrego szkolenia. Niemniej, sposób prowadzenia różni się w zależności od trenera oraz przepływu pracy w danej grupie. Niekiedy nawet najlepiej przygotowana koncepcja musi zostać zmieniona w trakcie szkolenia – dobry trener jest w stanie poradzić sobie w takiej sytuacji i dostosować się. 6) Ewaluacja. Szkolenie / seminarium można oceniać na wiele sposobów, przy czym najpopularniejszym pozostaje kwestionariusz ewaluacyjny, wypełniany przez uczestników i trenerów po zakończeniu szkolenia / seminarium. 7) Wnioski. Nawet najlepsza ewaluacja jest bezwartościowa, jeżeli wnioski z niej płynące nie zostaną uwzględnione przy przygotowywaniu przyszłych szkoleń / seminariów oraz nie wpłyną na korektę materiałów szkoleniowych (np. materiały szkoleniowe, zmiana czasu trwania poszczególnych elementów szkolenia, itd.). Dobry trener potrafi wyciągnąć właściwe wnioski z informacji zwrotnej uzyskanej od uczestników oraz własnych wrażeń i zastosować je do wszystkich etapów TCM.
Zarządzanie Cyklem Szkolenia – Informacje Szczegółowe W poniższym dziale omówiono poszczególne etapy TCM. Przed opracowaniem własnego TCM każdy trener powinien określić swoje cele: Dlaczego chcę prowadzić szkolenia / seminaria? Jakie spoczywają na mnie obowiązki? W jaki sposób szkolenie może wpłynąć na życie innych ludzi? Szkolenie może być skutecznym sposobem uzyskania nowych kompetencji, jak również rozwoju już posiadanych umiejętności. Wiele firm postrzega je jako inwestycję w zasoby ludzkie. Coś co może wyglądać na banalne szkolenie w oczach trenera, może okazać się istotnym elementem przebiegu kariery któregoś z uczestników. Konieczne jest zatem, by etap planowania traktować poważnie i z uwagą. TCM działa wyłącznie przy zachowaniu właściwej postawy umysłowej. Etap 1. Przygotowanie. Pierwszy etap można podzielić na 2 części: 1. uczestnicy, 2. środowisko Przede wszystkim należy znaleźć uczestników. Od rodzaju szkolenia zależy, w jakim stopniu trener zaangażowany jest w te działania. Część jego obowiązków może obejmować: opracowanie formularza zgłoszenia, nawiązanie kontaktu z potencjalnymi uczestnikami za pośrednictwem zasobów sieciowych, opracowanie tekstów i ogłoszeń, wykonanie innych zadań z obszaru PR, administrowanie zapytaniami, wyselekcjonowanie uczestników (w oparciu o zgłoszenia). Jak już nadmieniono wyżej, czynności marketingowe mogą wejść w zakres obowiązków trenera. Należy też pamiętać, że opracowanie lub przynajmniej analiza formularza zgłoszeniowego stanowi zasadniczy i niezbywalny element etapu przygotowywania TCM. Jeżeli trener opracowuje własne formularze zgłoszeniowe, powinien uwzględnić w nich pytania o wszystkie 99
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
informacje niezbędne do ustalenia, kto będzie uczestniczyć w szkoleniu. Należy pamiętać o następujących danych (dane niezbędne oznaczone są ‚*’): imię i nazwisko *, płeć *, data urodzenia *, miejsce zamieszkania, język *, zawód, poziom wykształcenia *, pochodzenie (zaplecze kulturowe), motywacja (dlaczego osoba ta bierze udział w szkoleniu?), specjalne wymagania (np. wyżywienie), możliwe upośledzenia (fizyczne i umysłowe), umiejętności (w odniesieniu do tematu szkolenia) *, oczekiwania i życzenia *. ustalić następujące kwestie: lokalizacja szkolenia, wyposażenie techniczne (np. tablica typu flipchart, projektor, itd.), osoba odpowiedzialna w lokalizacji (do kogo należy zwracać się w przypadku zaistnienia problemów), wyżywienie (gdzie można coś zjeść i wypić?). W przypadku szkoleń online należy sprawdzić czy oprogramowanie (np. Skype) lub skojarzone z przeglądarkami pokoje konferencyjne (np. ClickMeeting) są w pełni sprawne. Gdy powyższe zadania zostały dokładnie wykonane, trener może przystąpić do drugiego etapu TCM. Etap 2. Analiza potrzeb szkoleniowych. Analiza Potrzeb Szkoleniowych (Training Needs Analysis, TNA) jest pożytecznym narzędziem uzyskiwania informacji o: status quo (jaki jest stan rzeczy), sytuacja pożądana (jaki powinien być stan rzeczy). By zmienić stan rzeczy i doprowadzić do sytuacji pożądanej należy zidentyfikować cele szkolenia. Jeżeli cel szkolenia nie jest pomocny w osiągnięciu pożądanego stanu rzeczy, należy go odrzucić. By sprawdzić, czy cel szkolenia jest odpowiedni, warto posłużyć się metodą SMART (z and. Specific, measurable, achievable, relevant, time focused):
V]F]HJyáRZ\
FHO V]NROHQLD SRZLQLHQ E\ü SUHF\]\MQLH RNUHĞORQ\
PLHU]DOQ\
FHO V]NROHQLD SRZLQLHQ E\ü PLHU]DOQ\
RVLąJDOQ\
XF]HVWQLF\ SRZLQQL E\ü Z VWDQLH ]UHDOL]RZDü FHO V]NROHQLD
LVWRWQ\
FHO V]NROHQLD SRZLQLHQ RGSRZLDGDü SRWU]HERP XF]HVWQLNyZ
WHUPLQRZ\
WHUPLQ ]UHDOL]RZDQLD FHOX SRZLQLHQ E\ü MDVQR RNUHĞORQ\
100
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Niemniej, by zidentyfikować faktyczne potrzeby szkoleniowe uczestników, należy odwołać się do TNA. TNA podzielić można na cztery podstawowe elementy konstytutywne, określone jako łańcuch DECS (z ang. demands, emphasis, causes, solutions):
zapotrzebowanie
skupienie zainteresowania
przyczyny
UR]ZLą]DQLD
Zanim trener przystąpi do kolejnych faz DECS, powinien zdecydować w jaki sposób ustali potrzeby szkoleniowe uczestników. Oprócz opisanej wyżej metody formularza zgłoszeniowego, istnieją inne sposoby ustalenia potrzeb szkoleniowych: spotkania grup fokusowych, testy (np. jako element e-learningu), wywiady (online, telefoniczne, osobiste itd.), kwestionariusze (jako dodatek do formularza zgłoszeniowego), przyjrzenie się poprzednim podobnym ocenom. Niezależnie od tego, jaką metodą posłuży się trener w ustalaniu potrzeb szkoleniowych, w dalszej kolejności należy przejść następujące etapy: 1. Zapotrzebowanie. Etap ten to, krótko mówiąc, analiza luk mająca na celu identyfikację bieżących problemów, braków w zasobach wiedzy lub umiejętnościach. Trener powinien ustalić jakie są umiejętności uczestników na daną chwilę, a jakie chcieliby posiadać po zakończeniu szkolenia. Zidentyfikowane luki pozwolą ostatecznie na określenie celów szkolenia. 2. Skupienie zainteresowania. Na tym etapie trener ustala jakie potrzeby są istotne dla przebiegu szkolenia – lub, czy pierwotna koncepcja szkolenia powinna zostać dostosowana, czy na pierwszy plan wysunęły się potrzeby, o których trener wcześniej nie pomyślał. Z drugiej strony, jeżeli dana potrzeba szkoleniowa sprawia wrażenie niezbyt istotnej w porównaniu z innymi, należy ją wyeliminować dla dobra skuteczności szkolenia. 3. Przyczyny. Celem tego etapu jest ustalenie dlaczego uczestnicy w ogóle posiadają potrzeby szkoleniowe. Dzięki temu trener może opracować rozwiązania mające na celu poinstruowanie uczestników, jak być zawsze na bieżąco. Rozwiązania te może uczynić elementem szkolenia. By ustalić przyczyny trener może przeprowadzić dokładne badanie środowiska za pośrednictwem wywiadów i kwestionariuszy. 4. Rozwiązania. W oparciu o wcześniej zebrane informacje trener może teraz opracować lub zmodyfikować istniejący projekt szkolenia. Czasami selekcjonowanie uczestników po przeprowadzeniu TNA daje lepsze efekty (np. w przypadku otwartej oferty szkoleniowej, dostępnej dla wszystkich). Kluczowymi czynnikami, jakie należy uwzględnić w związku z selekcją uczestników, są: rozmiar grupy, proporcja płeć /wiek, poziom wykształcenia i posiadane umiejętności, lokalizacja (ważna z punktu widzenia osób niepełnosprawnych). Po zakończeniu tego etapu trener może przystąpić do projektowania szkolenia. Etap 3. Zaprojektowanie szkolenia / seminarium. Jak stwierdzono wyżej, projekt szkolenia / seminarium zależny jest od różnych czynników kluczowych, takich jak temat, uczestnicy, trener, lokalizacja. Wiele z tych czynników można zaplanować z wyprzedzeniem, np. przy okazji przeprowadzania analizy uczestników (TNA) 101
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W związku z konkretnym planowaniem szkolenia, zaleca się uwzględnienie następujących kategorii: Czas
Temat
Cel
Metoda
Media
Komentarze
koniec zajęć
Jaki jest temat zajęć?
Co jest celem zajęć?
Jaką metodę należy zastosować, by osiągnąć cel?
Jakie narzędzia Miejsce na należy uwagi wykorzystać?
Kategorie te stanowią podstawę dobrego projektu szkolenia / seminarium. Każdy rząd reprezentuje jedną jednostkę lub element projektu szkolenia. Trener decyduje na ile jego projekt będzie szczegółowy. Osobom początkującym zaleca się opracowanie i opisanie jak największej ilości elementów szkolenia: nie ma lepszej metody identyfikacji martwych punktów w projekcie (oprócz wykonania go, oczywiście). Każde szkolenie powinno zawierać niżej wymienione elementy: powitanie (w tym przedstawienie harmonogramu dnia), zapoznanie się, oczekiwania, przerwy, kopie zapasowe rezultatów, ćwiczenie aktywacyjne, informacja zwrotna, pożegnanie. Oczywiście, każdy trener ma osobiste preferencje metodologiczne. Grupa może być jednolita lub bardzo zróżnicowana, zatem trener powinien wykazywać się elastycznością reakcji. Skuteczne szkolenie charakteryzuje się różnorodnością wykorzystanych metod, osiąganymi rezultatami uczenia, spójnością i przejrzystością. Niejednokrotnie uczestnicy liczą na coś wykraczającego poza ramy zasadniczej treści szkolenia. Na przykład, chcą poznać nowe osoby, zabawić się, pokazać, podzielić zainteresowaniami itd. Dobry trener uwzględnia podobne oczekiwania przygotowując szkolenie i decydując o metodach, jakie zastosuje. Truizmem współczesnej pedagogiki jest fakt, iż długie prezentacje, stawiające w centrum nauczyciela, nie gwarantują realizacji celów edukacyjnych, a wręcz przeciwnie – uczestnicy po prostu tracą zainteresowanie. W psychologii nauczania funkcjonuje termin „pamięci podatnej”. Cele, różnorodność metod oraz wyczucie szczególnych potrzeb uczestników to narzędzia dobrego trenera. Rozdział 7 Modułu C zawiera praktyczne ćwiczenia z obszaru projektowania szkoleń. Etap 4. Przygotowanie materiałów. Jedno z podstawowych pytań odnośnie przygotowania materiałów szkoleniowych to: po co uczestnikom materiały szkoleniowe, jeżeli szkolenie jest dobre? Istnieją dwa podstawowe powody, w większości poparte badaniami naukowymi: 1. Uczestnicy mogą wykorzystać materiały szkoleniowe w celu powtórzenia materiału po zakończeniu szkolenia (i odświeżenia pamięci). 2. W trakcie szkolenia uczestnicy mogą skoncentrować się na przebiegu zajęć zamiast robić notatki. Przy opracowywaniu drukowanych materiałów szkoleniowych, na przykład kserokopii, trener powinien uwzględnić następujące kwestie: stosowanie prostego, precyzyjnego języka (celem lepszego oglądu i zaoszczędzenia miejsca), atrakcyjny układ graficzny (jeżeli materiał jest przyjemny dla oka istnieje większa szansa, ze znów się do niego zajrzy), ilustracje i obrazki (ile tylko się da – jeżeli są dobrze wykonane, znacznie ułatwią uczestnikowi zrozumienie treści szkolenia). 102
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Oczywiście pojęcie „materiał szkoleniowy� jest bardzo szerokie i moşe obejmować takşe materiały wideo, podręczniki, pokazy slajdów itd. Najistotniejsze w przygotowywaniu wszystkich rodzajów materiałów szkoleniowych jest zachowanie celu szkoleniowego w centrum uwagi. Jeşeli materiał wspomaga rozumienie i podsumowuje treść szkolenia jest to materiał dobry. Etap 5. Przeprowadzenie szkolenia. Kaşda osoba zainteresowana prowadzeniem szkoleń powinna rozumieć czym zasadniczo jest szkolenie/seminarium: „Szkolenie/seminarium to sytuacja nauczania i uczenia się w małych grupach z wykorzystaniem interakcji jako środka zaangaşowania uczestników. Pomimo, iş szkolenie zwykle rozpoczyna się prezentacją lub mini wykładem dostarczającym podstawę dla dalszej dyskusji, słowo ‚seminarium’ implikuje dość formalne dyskusje grupowe prowadzone przez nauczyciela i skupione zasadniczo na treści zajęć, nie na tematach proponowanych przez uczestników�. (David Jacques w „Learning in Groups� [„Uczenie się w grupach�], 1991 r.) Powyşsza definicja z 1991 roku ukazuje seminaria jako dość formalne sytuacje edukacyjne. Pomimo, iş bazują na dynamice grupy, są z definicji raczej beznamiętne. Dziś na określenie seminariów o podejściu praktycznym uşywa się terminu „warsztat�, choć w większości przypadków oba te pojęcia oznaczają to samo dla większości osób. Jak wykazano, seminaria bazują na interakcjach wśród członków grupy. W związku z tym niezwykle istotne jest, by niedoświadczony trener zapoznał się z róşnymi etapami, przez jakie przechodzi grupa seminaryjna, w celu podjęcia odpowiednich działań w stosownym momencie, a takşe, by był w stanie zrozumieć zachowanie uczestników: etap 1
etap 2
etap 3
etap 4
etap 5
FORMOWANIE
WZBURZENIE
NORMOWANIE
'=,$Ă $1,(
UTRWALANIE
Etap ten rozpoczyna NDÄŞGH V]NROHQLH XF]HVWQLF\ QLH ]QDMÄ… VLÄŠ QLH VÄ… SHZQL MDN SRZLQQL VLÄŠ ]DSUH]HQWRZDĂź L ]DFKRZDĂź
8F]HVWQLF\ ]DF]\QDMÄ… UR]SR]QDZDĂź VZRMH SR]\FMH Z JUXSLH L UyÄŞQLFRZDĂź VLH 1D W\P HWDSLH PRÄŞOLZH VÄ… NRQIOLNW\ L NĂĄyWQLH SRPLÄŠG]\ F]ĂĄRQNDPL grupy oraz atak w VWRVXQNX GR WUHQHUD
1D W\P HWDSLH JUXSD RSUDFRZXMH VZRMH QRUP\ L ]DFKRZDQLD : SRUyZQDQLX ] ZF]HÄ&#x17E;QLHMV]\P HWDSHP SRF]XFLH -$ ]DPLHQLD VLÄ&#x160; Z 0< 1D SLHUZV]H PLHMVFH Z\VXZD VLÄ&#x160; JUXSD D QLH MHGQRVWND
&HFKÄ&#x2026; FKDUDNWHU\VW\F]QÄ&#x2026; WHJR HWDSX MHVW SURGXNW\ZQRÄ&#x17E;Ăź ']LÄ&#x160;NL HIHNWRP SURFHVyZ SRSU]HGQLHJR HWDSX XF]HVWQLF\ PRJÄ&#x2026; Z SHĂĄQL VNXSLĂź VLÄ&#x160; QD SUDF\
(WDS SRÄŞHJQDOQ\ NWyU\ F]Ä&#x160;VWR E\ZD OHNFHZDÄŞRQ\ 'REU\ WUHQHU ZLH LÄŞ GRSURZDG]HQLH XF]HVWQLNyZ GR NRÄ&#x201D;FD V]NROHQLD L SU]\JRWRZDQLH LFK GR RGHMÄ&#x17E;FLD MHVW QLH]Z\NOH ZDÄŞQH .RQLHF NRÄ&#x201D;FyZ XF]HVWQLF\ VÄ&#x2026; OXGĨPL L QDJĂĄH ]DNRÄ&#x201D;F]HQLH V]NROHQLD WUZDMÄ&#x2026;FHJR SHZQÄ&#x2026; LORÄ&#x17E;Ăź GQL PRÄŞH E\Ăź IUXVWUXMÄ&#x2026;FH
Idealny dzieĹ&#x201E; prowadzenia szkolenia powinien mieÄ&#x2021; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cy przebieg: 1. W domu ď&#x20AC;´ zjedz lekkie Ĺ&#x203A;niadanie (burczenie w brzuchu moĹźe byÄ&#x2021; rozpraszajÄ&#x2026;ce), ď&#x20AC;´ przynieĹ&#x203A; ze sobÄ&#x2026; ĹźywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i napoje na miejsce szkolenia, ď&#x20AC;´ ubierz siÄ&#x2122; odpowiednio (uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c miejsce szkolenia i grupÄ&#x2122; docelowÄ&#x2026;). 2. PrzybÄ&#x2026;dĹş wczeĹ&#x203A;niej na miejsce szkolenia ď&#x20AC;´ sprawdĹş czy wszystkie urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; na miejscu i dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; (projektor, odpowiednia iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; krzeseĹ&#x201A;, laptop itd.) ď&#x20AC;´ upewnij siÄ&#x2122;, Ĺźe prezentacja i materiaĹ&#x201A;y szkoleniowe zostaĹ&#x201A;y przygotowane (identyfikatory, nalepki, lista uczestnikĂłw itd.), ď&#x20AC;´ sprawdĹş czy osoba odpowiedzialna ze strony klienta jest obecna na wypadek zaistnienia problemĂłw (technik, sekretarka, itd.)
103
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
3. Rozpocznij szkolenie powitaj uczestników i przedstaw się, omów miejsce szkolenia (toalety, wyżywienie, miejsce dla palących, itd.), omów harmonogram, ustal oczekiwania uczestników, daj uczestnikom szansę zapoznania się nawzajem (etap ten można połączyć z ćwiczeniem aktywacyjnym), rozpocznij pierwszą część zajęć wg projektu szkolenia / seminarium.
skupić się na celach edukacyjnych (nie rozpraszać się), poznać uczestników (przeczytać wcześniej wypełnione przez nich formularze), starać się przestrzegać harmonogramu (ale być elastycznym), stworzyć komfortowe warunki pracy (atmosfera, sala, materiały), posiadać dogłębną wiedzę na temat prezentowanej kwestii (być ekspertem w swojej dziedzinie), unikać dekoncentrujących manieryzmów (bawienie się ołówkiem, wyłamywanie palców itd.), mówić głośnio i wyraźnie (szczególne, gdy grupa jest liczna), lecz niezbyt szybko, nawiązywać kontakt wzrokowy (poruszać się po sali upewniając, że nawiązany został kontakt z uczestnikami z różnych punktów pomieszczenia), motywować i zachęcać uczestników do brania udziału w dyskusjach, pracy grupowej itd. 5. Po zakończeniu szkolenia, trener winien pozostać kilka minut w sali, by uczestnicy mieli możliwość porozmawiania z nim indywidualnie (np. niektórzy mogą być zbyt nieśmiali, by zadawać pytania przed całą grupą), Etap 6. Ewaluacja. W ostatnich latach, po etapie ostrej krytyki wyrażającej się postawą „ja najlepiej wiem, jak powinno wyglądać moje szkolenie” oraz „po co w ogóle oceniać?”, ewaluacja zyskała na popularności. W rzeczy samej, proces oceny jest najistotniejszym elementem procesu ulepszania szkolenia i współgra z etapem 7 TCM. Zalety procesu ewaluacji to: uzyskanie informacji zwrotnej (która może być bezpośrednio przełożona na projekt szkolenia), motywowanie uczestników (szkolenie postrzegane jest jako wydarzenie poważniejsze, jeżeli podlega ewaluacji), wnioski dotyczące trenera (jak odebrany został styl prowadzenia seminarium?), kontrola realizacji celów edukacyjnych.
Formy ewaluacji Ewaluacja może przyjąć formę werbalną lub pisemną – z wykorzystaniem kwestionariuszy. Ewaluacja werbalna różni się w zależności od tego, czy szkolenie było grupowe, czy indywidualne: w porównaniu z innymi metodami ewaluacja werbalna jest zazwyczaj bardziej powierzchowna i powtarzalna, gdyż wygodniej jest podzielać zdanie większości (szczególnie pod koniec dnia, kiedy wszyscy „chcą iść do domu”), a osobiste otwarcie się przed grupą bywa nieprzyjemnym doświadczeniem, osobista ewaluacja werbalna może być bardzo wnikliwa – zależy to od charakteru / osobowości uczestnika. Jeżeli osoba ta jest bardzo nieśmiała sytuacja taka może zestresować ją w znacznie większym stopniu niż podczas sesji grupowej, forma pisemna zwykle sprawdza się odnośnie wszystkich typów osobowościowych, lecz jest bardziej ograniczona z racji swej formy: określonych pytań na papierze. 104
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Obie metody mają swoje wady i zalety. Z tego względu wielu trenerów decyduje się na zastosowanie dwóch – jednej po drugiej. W takim przypadku zaleca się rozpoczęcie ewaluacji od uzyskania pisemnej informacji zwrotnej: jeżeli grupa „zdradzi” wszystko w trakcie ewaluacji werbalnej, nie będzie widziała sensu w powtarzaniu tych samych informacji na papierze. Ewaluacja werbalna może natomiast stanowić okazję do uzupełnienia wypowiedzi pisemnych. Ogólnie rzecz biorąc, trener zawsze powinien sporządzać notatki w trakcie ewaluacji werbalnej, by upewnić się, że wszystkie poruszone kwestie zostaną poddane rozwadze (nikt nie jest w stanie zapamiętać odpowiedzi więcej niż 10 osób).
Metody ewaluacji Jeżeli chodzi o treść ewaluacji, może ona odnosić się do szkolenia jako takiego i / lub celów edukacyjnych. By uzyskać potrzebne informacje, trener może posłużyć się różnymi rodzajami kwestionariuszy: 1. Klasyfikacja. Zazwyczaj uczestnik zaznacza wybraną ilość punktów na skali od 1 do 10 (nie należy używać szkolnej skali – szersza skala, np. „1” oznacza „źle”, „10” oznacza „dobrze” jest bardziej wielostronna) odpowiadając na pytania w rodzaju: „Jak oceniasz umiejętności pedagogiczne trenera?” Klasyfikowanie posiada tę istotną zaletę, iż jest statystycznie wymierne i dostarcza bardzo dobrego obrazu sytuacji. 2. Kwestionariusz wielokrotnego wyboru. Można go wykorzystać tak w odniesieniu do kwestii związanych ze szkoleniem jako całości, jak i celami edukacyjnymi. Przygotowując tego rodzaju pytania, trener winien zaopatrzyć je w krótkie i przejrzyste odpowiedzi – pytanie powinno zawierać większość informacji. 3. Pytania typu prawda / fałsz. Pytania takie są przydatne w ocenie celów edukacyjnych – umożliwiają trenerowi szybki ogląd sytuacji. Niestety ich przydatność jest ograniczona, że względu na możliwość popełnienia błędu w wyborze odpowiedzi. 4. Wypowiedzi pisemne. Trener może poprosić uczestników o napisanie tekstu w odpowiedzi na konkretne pytanie (np. „Czy szkolenie / seminarium spełniło twoje oczekiwania? Dlaczego?”) lub ogólnie odnoszącego się do atmosfery szkolenia.
Wytyczne odnośnie informacji zwrotnej Informacja zwrotna stanowi istotny element procesu ewaluacji. Pozwala zarówno trenerowi, jak i uczestnikom na wartościowy wgląd w bieżącą pracę (np. produkty, itd.) oraz własną osobowość. Udzielając informacji zwrotnej należy stosować zdania podkreślające fakt, iż wyrażana opinia ma charakter osobisty, a jej celem jest udzielenie wsparcia, nie zaś krytykowanie dla samego krytykowania, np.: należy mówić w osobie pierwszej (unikać mówienia ogólnego), stosować frazeologię percepcyjną („Rozumiem, że jesteś...” lub „Na przyszłość zalecałabym...”), być konkretnym i precyzyjnym, być empatycznym, opisywać, nie osądzać. Konstruktywna informacja zwrotna udzielana przez trenera w trakcie szkolenia może stać się kluczowym elementem procesu uczenia się uczestników. Wykonując każde ćwiczenie, przekładające się na przyswajanie wiedzy przez uczestników, zarówno trener, jak i grupa udziela informacji tak pozytywnej, jak i negatywnej.
Informacja zwrotna nt. wykonanej pracy Przed udzieleniem informacji zwrotnej nt. wykonanej pracy, np. o produkcie stworzonym przez uczestnika, należy uprzednio ustanowić konkretne kategorie. Kategorie te stanowić będą punkty orientacyjne w ewaluacji produktu. Jeżeli produktem jest nagranie wideo, kategoriami takimi mogą być: kwestie techniczne (jakość nagrania, montaż, kolory), treść (jak dobra jest treść nagrania?), komunikacja (czy przesłanie trafia do grupy docelowej?)
105
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W związku z omawianiem pracy należy pamiętać o dwóch kwestiach: Przedstawienie elementów dobrych, takich, które nie potrzebują dalszych ulepszeń – należy zachować je na przyszłość (rezerwa jakościowa). Przedstawienie elementów, które mogą być ulepszone w przyszłości (rozwój jakościowy). Te dwa proste kroki wystarczą, by informacja zwrotna była kompletna i pomocna.
UH]HUZD MDNRĞFLRZD
,QIRUPDFMD zwrotna QW Z\NRQDQHM SUDF\ UR]ZyM MDNRĞFLRZ\
Osobista informacja zwrotna W przypadku udzielania osobistej informacji zwrotnej, np. odnośnie kompetencji danej osoby (np. w trakcie prezentacji), także należy uprzednio ustanowić konkretne kategorie. W tym przypadku będą to: manieryzmy (czy osoba posiada jakieś?), umiejętności (jak dobra jest osoba w danej dziedzinie?), style komunikacyjne (jak ta osoba jest postrzegana?). Omawiając konkretną osobę należy pamiętać o tych samych krokach, co w przypadku udzielania informacji zwrotnej o wykonanej pracy: Przedstawienie elementów dobrych, takich, które nie potrzebują dalszych ulepszeń - należy zachować je na przyszłość (rezerwa kompetencji). Przedstawienie elementów, które mogą być ulepszone w przyszłości (rozwój kompetencji). Te dwa proste kroki wystarczą, by informacja zwrotna była kompletna i pomocna.
rezerwa kompetencji
Osobista informacja zwrotna rozwój kompetencji
106
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Etap 7: Wnioski i ulepszenia. Ostatni etap TCM, pozwalający trenerowi na wyciągnięcie poprawnych wniosków z ewaluacji oraz doświadczeń, jakie zebrał na etapie planowania i prowadzenia szkolenia. Bardzo pomocne jest tu proste narzędzie zwane cyklem PDCA:
D
P A
C
PDCA to angielski akronim będący nazwą narzędzia kontroli, oznaczający: Zaplanuj [ang. plan] (koncepcja) Wykonaj [ang. do] (przeprowadzenie szkolenia) Sprawdź [ang. check] (kontrola: co poszło dobrze, co źle?) Działaj [ang. act] (rewizja i powrót do etapu P - planowania) PDCA jest bardzo przydatnym narzędziem na etapie 7, pozwalającym na stałe ulepszyć i unormować wypracowaną koncepcję szkolenia. Przebieg tego etapu zależy w ogromnej mierze od samodyscypliny trenera. Nieustanne wymaganie od siebie i poszukiwanie słabych punktów w wypracowanych koncepcjach stanowi dla niektórych trenerów poważne wyzwanie. Niemniej, tylko trener będący swym największym krytykiem pozostanie najlepiej poinformowany i konkurencyjny na rynku.
Słowo końcowe Jak stwierdzono na początku niniejszego rozdziału, istnieje wiele systemów TCM. System przedstawiony w powyższym rozdziale składa się z elementów najbardziej zasadniczych: żadnego z nich nie należy pomijać, choć każdy można zmodyfikować. Efekty TCM zależą w pełni od trenera – od jego preferencji, charakteru, stylu, doświadczenia. Trener powinien regularnie poddawać TCM rewizji, by jak najlepiej odzwierciedlał jego potrzeby. Jak w przypadku każdego nowego narzędzia, TCM przynosi najlepsze skutki, gdy trener, wykazując się dyscypliną, używa go systematycznie, do momentu całkowitego przyswojenia.
Komunikacja z uczestnikami szkolenia Cele: Zapoznanie się z z technicznymi aspektami oraz metodami komunikacji z uczestnikami szkolenia. Czas trwania: 04:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią
Aspekt techniczny komunikacji Słowo „szkolenie” w XXI wieku ma wiele znaczeń. Niektóre z nich odnoszą się bezpośrednio do aspektów technicznych tego zagadnienia. Szkolenia organizowane są w salach wykładowych (nazwijmy je szkoleniami tradycyjnymi), w postaci warsztatów lub zgodnie z ostatnimi trendami w formie multimedialnej. Każde z nich wymaga jednak innego podejścia i przygotowania.
107
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Szkolenie tradycyjne. Podstawą dla każdego trenera jest opanowanie sztuki komunikacji personalnej. Doskonała znajomość tematu szkolenia staje się bezużyteczna w momencie, kiedy trener nie potrafi nawiązać dialogu z grupą i tym samym nie przekazuje jej swojej wiedzy. Zazwyczaj w kursie szkoleniowym bierze udział kilka osób. Tym samym trener ma okazję poznać każdego z uczestników i nawiązać z nim pewną relację. Musi jednak pamiętać, że nie jest jedynie mówcą, a jego rola nie zawęża się jedynie do przekazania treści szkolenia. Szkolenie przygotowywane jest w taki sposób, aby zapewnić jak najlepszą komunikację z uczestnikami. Przykładowo, rozpoczęcie od „porannej kawy” i „przywitania się” daje trenerowi okazję na rozmowę z uczestnikami na tematy niezwiązane ze szkoleniem, jeszcze przed rozpoczęciem zajęć. W ten sposób zdobywa autorytet wśród uczestników, a w dalszej perspektywie ich zaufanie. Z drugiej strony tyran, który prowadzi zajęcia „z zegarkiem w ręku” straci zainteresowanie uczestników. Trener pracuje również podczas przerw; uczestnicy szkolenia przyglądają mu się wtedy, poddają ocenie i wyciągają odpowiednie wnioski. W szkoleniach tego typu kluczową rolę pełni komunikacja niewerbalna. Należy mieć na uwadze fakt, że uczestnicy przez kilkadziesiąt godzin będą obserwować swojego trenera. Sposób, w jaki się zachowuje, nawet robiąc to bezwiednie, może być sprzeczny z tym, co mówi. Warsztaty. Prowadzenie warszatów wymaga praktycznego podejścia do tematu. Dzieje się tak ponieważ uczestnicy szkolenia są zaangażowani aktywnie i o wiele bardziej niż podczas tradycyjnego wykładu. Trener musi pamiętać, że w tym przypadku będzie mu trudniej skoncentrować się na kilkunastu osobach jednocześnie. Niektórzy uczestnicy mogą nie zrozumieć danego zadania lub mogą mieć problem z jego wykonaniem. W takim przypadku pomoc ze strony trenera powinna przyjść najszybciej jak to możliwe. Uczestnicy po kilku nieudanych próbach mogą łatwo się zniechęcić, a odzyskanie ich uwagi może okazać się bardzo trudne. Trener powinien poprosić o dodatkowych trenerów lub ekspertów, jeżeli zmniejszenie grupy uczestników do rozsądnej liczby jest niemożliwe. Zwłaszcza na szkoleniach dotyczących tematów technicznych pomoc ekspertów w danym temacie jest wskazana. Nie spowoduje to utraty autorytetu trenera, a wręcz przeciwnie, zyska on szacunek uczestników. Należy również zadbać o to, aby osoby pomagające trenerowi miały opanowane podstawy komunikacji personalnej. Bez tych umiejętności może okazać się, że są dla uczestników niedostępne lub zarozumiałe. Obecnie tematem wielu szkoleń są nowe technologie. Zakres tego zagadnienia jest bardzo obszerny, dlatego trener powinien zaplanować konkretne zadania dla uczestników. To bardzo ważne, aby osiągnięty efekt przeprowadzonego szkolenia można było ocenić. Przykładowo, jeżeli uczestnicy szkoleń używają edytora zdjęć, dobrym pomysłem jest umożliwienie im wydrukowania swoich prac „przed” i „po”. W ten sposób zasadność szkoleń zostanie potwierdzona, a dalsze rozwijanie tematu uzasadnione. Seminaria online (webinaria). Komunikacja online ogranicza czynniki niewerbalne do minimum. Uczestnicy słyszą swojego trenera i widzą jego obraz (chociaż nie zawsze). Zadaniem trenera nie jest wyłącznie utrzymanie pełnej kontroli nad grupą i procesem szkolenia. Po pierwsze, trener prawie nigdy nie jest w stanie zobaczyć, co dokładnie robią wszyscy uczestnicy szkolenia. Nie ma więc żadnej gwarancji, że słuchają i rozumieją przekazywane im treści. Z uwagi na swoją specyficzną formę szkolenie online jest zazwyczaj dość krótkie. Standardowe webinarium trwa mniej więcej godzinę. Dzieje się tak z uwagi na fakt, że praktycznie nigdy trener nie jest w stanie skupić uwagi uczestników na dłużej. Jest to sytuacja zupełnie inna od tej, gdzie uczestnicy szkolenia przyjeżdżają na całodniowe seminarium i nic nie zakłóca ich uwagi. Dlatego też trener powinien zadbać podczas swoich webinariów o to, aby komunikacja było precyzyjna i zwięzła. Nie ma wtedy czasu na to, aby budować relacje z uczestnikami lub zapoznawać się z nimi. Trener powinien również prowadzić szkolenie z „zegarkiem w ręku”, gdyż z uwagi na brak czasu łatwo o utratę kontroli na zaplanowanym działaniem. E-learning (kursy asynchroniczne). E-learning w formie kursów charakteryzuje się tym, że tempo i czas trwania poszczególnego zadania wykonywanego przez uczestników nie zależy wyłącznie od trenera. Komunikacja nie jest żywa, a przyjmuje jedynie formę korespondencji (np. poprzez e-maile lub fora internetowe). W takich warunkach ważne jest, aby stworzyć interaktywne materiały szkoleniowe tak, aby niosły ze sobą jasne i precyzyjne przesłanie. Co więcej, powinny być stworzone w taki sposób aby uczestnicy zawsze wiedzieli, co mają robić w danym momencie i co robić w dalszej kolejności. Zagubienie się w kolejności wykonywanych zadań oraz w rozumieniu ich są powszechnymi powodami niezadowolenia uczestników takiego szkolenia. 108
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Personalne metody komunikacji Komunikacja personalna to podstawa pracy każdego trenera. Niezależnie od tematu, w którym jest ekspertem, odpowiednia komunikacja z grupą oraz umiejętność przekazania danego materiału to sprawy kluczowe. Komunikacja personalna to nie tylko umiejętność wypowiadania się lub odpowiednia kontrola mowy ciała. Poniżej przedstawiamy kluczowe kwestie oraz związane z nimi wskazówki. Oto jak trudna i wymagająca jest praca trenera. Wiarygodność i autorytet. Wiarygodność to wrażenie, jakie trener wywiera na swoim interlokutorze lub audytorium. To właśnie na jej podstawie uczestnik szkolenia może zaufać trenerowi i zaangażować się w prezentację. Podstawowe wyznaczniki wiarygodności: ubiór – ludzie ubrani elegancko wydają się być bardziej wiarygodni niż osoby ubrane nieformalnie. Łatwo można to zauważyć. Badania pokazują, że o wiele więcej ludzi przejdzie na czerwonym świetle podążając za osobą ubraną w garnitur niż za osobą ubraną nieformalnie, profesjonalizm – dobre i merytoryczne przygotowanie, doskonała znajomość tematu. Osoba, która chce być wiarygodna musi być przygotowana na każdą okoliczność, każde pytania i każdy sprzeciw, entuzjazm – trener musi być pewny tego, co prezentuje, bez względu na to, co to jest. Entuzjazmem można się zarazić, dlatego jeżeli trener jest entuzjastyczny, jego odbiorca przekonuje się do treści, które głosi. Pierwsze wrażenie. Pierwsze wrażenie stanowi początek procesu komunikacji, dzięki któremu tworzy się obraz osoby, z którą się rozmawia. Obraz ten w znaczącym stopniu wpływa na dalszy kontakt z daną osobą ponieważ kształtuje nastawienie interlokutorów. Trener powinien przywiązywać szczególną uwagę do sposobu w jaki siedzi, porusza się oraz do tego czy stoi wyprostowany z uniesioną głową. Prawidłowa postawa zwiększa wiarę w samego siebie. Przyjazna twarz i uśmiech są również bardzo istotne. Dobrze opowiedziany dowcip, który w pewnym stopniu odnosi się do tematu szkolenia, to świetny sposób na przełamanie pierwszych lodów. Twarz to bardzo ważne źródło informacji związanych z emocjami, ponieważ odzwierciedla gwałtownie zmieniający się nastrój oraz reakcje na to, co mówi i jak zachowuje się rozmówca. Twarz wyraża również emocje pierwotne. Aby stworzyć dobry show należy mieć dobre nastawienie. Trzeba o tym zawsze pamiętać. Pytania. Cała pewność siebie i akceptacja, które wypracował sobie trener mogą zniknąć w mgnieniu oka, jeżeli nie wie on, jak poradzić sobie z reakcjami uczestników. Zdefiniujemy teraz kilka kategorii pytań, które może zadać słuchacz oraz sugestii jak na nie odpowiadać: pytanie informacyjne – jest to pytanie neutralne. Słuchacz po prostu potrzebuje dodatkowego objaśnienia oraz więcej informacji, pytanie wyrażające dezaprobatę – uczestnik nie zgadza się ze szkoleniowcem i sprzeciwia się jego zdaniu, pytanie sugestywne – słuchacz nie chce się niczego nauczyć, a jedynie chce podzielić się pewną informacją (czasami złośliwą). Aby poprawnie odpowiedzieć na takie pytanie należy spróbować je najpierw sparafrazować. W ten sposób można sprawdzić jak dobrze rozumie się intencje i zakres pytania. Jeżeli słuchacz potwierdzi interpretację trenera należy odpowiedzieć na pytanie najlepiej jak to możliwe. W tym przypadku słuchacz oczekuje otrzymania odpowiedzi. Jeżeli słuchacz zaczyna prezentować swoją opinię, oznacza to, że było to pytanie wyrażające dezaprobatę. Trener powinien potraktować taką sytuację jako szansę na ponowne położenie nacisku na swoje najsilniejsze argumenty. W takim przypadku słuchacz (pomimo tego, że zadał pytanie) dąży do dialogu. Zdarza się, że uczestnik chce opowiedzieć historię. Trener powinien mu na to pozwolić, jeżeli starcza na to czasu i pod warunkiem, że nie zniechęci to innych uczestników. W innym przypadku trener powinien grzecznie przerwać opowiadanie historii (dziękując, na przykład, za interesujący punkt widzenia).
109
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
W momencie, kiedy trener dostanie pytanie sugestywne powinien posłuchać uczestników warsztatu: zadać im pytania, podsumować oraz pokazać swoje zrozumienie. Kiedy zobaczy, że emocje trochę opadły powinien udzielić odpowiedzi. W przypadku pytań sugestywnych trener powinien powstrzymać się od wyrażania swojego własnego zdania i prezentowania swoich opinii, jeżeli mają być one naładowane emocjami. Zawieranie kontraktu. Początkiem dobrych zasad komunikacji i standardów panujących przez cały okres trwania szkolenia jest kontrakt dotyczący przestrzegania określonych zasad panujących podczas seminariów. Trener może zaproponować uczestnikom zasady lub może ich poprosić o zaproponowanie swoich, jednak rzeczą najważniejszą jest zaakceptowanie wybranych zasad przez wszystkich. Jest do doskonałe narzędzie, które towarzyszy grupie przez cały okres trwania kursu (zasady mogą być spisane na dużej kartce papieru, a następnie zawieszone w widocznym miejscu). Techniki integracyjne. Krótkie zadania integracyjne wykorzystywane są do przełamania pierwszych lodów pomiędzy uczestnikami szkolenia. Stanowią one doskonałą okazję do zapoznania się między sobą. Trzeba jednak pamiętać, że aby ich użyć należy się odpowiednio przygotować. Trener powinien upewnić się, że zadania, których chce użyć, nie są zbytnio popularne. Nie powinien również ryzykować proponowania grupie gry integracyjnej, w którą mogli już wielokrotnie grać w przeszłości. Techniki integracyjne powinny być również dostosowane do danej grupy ludzi tak, aby uczestnicy szkolenia nie czuli się, na przykład, traktowani jak dzieci. Nawiązywanie relacji z poszczególnymi uczestnikami szkolenia. Aby nawiązać relację z poszczególnymi uczestnikami trener powinien przywiązywać uwagę do każdego z nich. Powinien również pamiętać, aby dowiedzieć się o nich czegoś więcej niż tylko nazwa firmy, którą reprezentują. Trener powinien rozpocząć od przedstawienia się oraz od poproszenia każdego z uczestników, aby opowiedział kilka słów o sobie. Może ich też poprosić o odpowiedź na następujące pytania: „Jak mam na imię?”, „Jakie jest moje doświadczenie zawodowe?”, „Czym się interesuję?” oraz „Dlaczego biorę udział w tym szkoleniu?”. Trener może również użyć technik projekcyjnych, takich jak: „Gdybym był zegarem to wskazywałbym godzinę...”, „Gdybym nie był, kim jestem, to byłbym...”, „Gdybym był czekoladą, to...”, „Gdybym był zwierzęciem, to byłbym...”. W taki sposób przywitanie uczestników może być o wiele bardziej interesujące i zachęcające do współpracy. Podczas słuchania poszczególnych uczestników należy: utrzymywać kontakt wzrokowy z osobą, z którą się rozmawia, zadawać dodatkowe pytania w celu lepszego poznania uczestnika, pamiętać imię uczestnika (jeżeli trener ma problem z zapamiętaniem imion dobrym sposobem jest poproszenie o sporządzenie listy imion lub poproszenie o używanie identyfikatorów osobowych). Udzielanie informacji zwrotnej. Informacja zwrotna pomaga zbudować dobre relacje w grupie uczestników szkolenia. Z jednej strony jest to reakcja na działanie innych ludzi, która pozwala na odczytanie emocji z nimi związanych oraz znaczenia tych działań. Udzielanie informacji zwrotnej powinno być oparte na konstruktywnym wyrażaniu zarówno pozytywnych jak i negatywnych działań i zachowań. Tym samym trener powinien udzielać informacji zwrotnej w taki sposób, aby nie wywoływać zachować obronnych. Im bardziej ktoś nastawiony jest na obronę tym trudniej jest skoncentrować się na właściwym kontekście komunikacji. Należy pamiętać, że informacja zwrotna ma służyć przede wszystkim osobie, do której jest skierowana, a więc powinna być skonstruowana w taki sposób, aby jej odbiorca czuł, że coś dostaje a nie, że jest mu coś narzucone. Efektywne przekazywanie nauczanej treści. Efektywna komunikacja w czasie kursu szkoleniowego zachodzi tylko wtedy, gdy: przekazywane informacje wiernie odzwierciedlają intencje i cele trenera, wiadomości przekazywane uczestnikom szkolenia są spójne z intencjami i materiałem trenera. Czasami uczestnicy rozumieją przekazywane im informacje inaczej niż to się wydaje. Jeżeli trener nie jest pewien czy został prawidłowo zrozumiały, możliwe, że zlecone przez niego zadanie zostanie wykonane niezgodnie z jego intencjami i pomysłem. W ten sposób powstaje komunikacja jednostronna - trener nie dostaje informacji zwrotnej dotyczącej tego jak zostało zrozumiane jego polecenie. Ten rodzaj komunikacji jest efektywny przy nieskomplikowanych zagadnieniach. Mówi się, że błędy w komunikacji zawsze leżą po stronie tego, który jest nadawcą informacji. 110
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Aby uniknąć błędnego zrozumienia treści trener powinien: w tym samym czasie używać kilku metod komunikacji: słowa oraz tekst zapisany na tablicy, tekst i obraz wyświetlany za pomocą rzutnika lub tekst mówiony i wykonywane czynności, przekazać informację werbalnie, przynajmniej dwa razy, używając parafrazy, poprosić jednego z uczestników o powtórzenie tego jak zrozumiał nauczaną treść, a następnie poprosić grupę o zadanie pytań. Warto poświęcić czas na interakcję z uczestnikami szkolenia poprzez zadawanie im pytań, a następnie poproszenie ich o sparafrazowanie tego, co zostało powiedziane. Gwarantuje to lepsze zrozumienie nauczanego materiału. Dostosowywanie języka do uczestników szkolenia. Trener powinien dostosować język do zdolności poznawczych uczestników szkolenia. Im krótsze są przekazywane komunikaty tym lepsze trener stwarza warunki do zrozumienia nauczanego materiału i tym samym do prawidłowego odbioru wiadomości i przekazywanej wiedzy. Dobór słów, pomysłów i przykładów jest ważny nie tylko z perspektywy osiągnięcia celów szkolenia, ale również wpływa na atrakcyjność szkolenia. Trener powinien zwracać szczególną uwagę na wyrażenia zapożyczone z innego języka oraz mowę potoczną, powinien jasno wyrażać swoje myśli i wyjaśniać wszelkie wątpliwości, jeżeli zachodzi taka potrzeba. Należy również pamiętać, aby materiał wybrany dla danej grupy szkoleniowej nie przerastał ich możliwości. Cała sztuka polega na tym, żeby o trudnych rzeczach mówić w jak najprostszy sposób. Aktywne słuchanie. Umiejętność słuchania jest kluczowym środkiem do ustanowienia dobrego kontaktu oraz komunikacji. Zbyt często zapominamy, że na komunikację (dialog) składa sie mówienie i słuchanie. Zazwyczaj skupiamy się na mówieniu i przekonywaniu naszego rozmówcy. Zwłaszcza niedoświadczeni mają skłonność do wygłaszania monologów, co narzuca ich punkt widzenia stronie drugiej i daje do zrozumienia, że nie bierze się pod uwagę ich potrzeb. Aktywne słuchanie to wyrażenie zainteresowania, akceptacja, zaufanie, życzliwość i współczucie skierowane do naszego rozmówcy. Słuchanie może być trudne, kiedy podczas kontaktu z interlokutorem potęgują się emocje, zdenerwowanie i napięcie. Bardzo trudne staje się wtedy skupienie uwagi na swoim rozmówcy. Najczęściej skupiamy się na sobie i na swoich własnych emocjach. W takich sytuacjach pomaga użycie parafrazy. Wykorzystywanie metod komunikacji, dzięki którym powstaje możliwość aktywnego słuchania jest bardzo pomocne. Należą do nich: parafraza - jest to informacja zwrotna od uczestnika szkolenia mówiąca nam o tym czy rozumiemy co do nas mówi. Trener swoimi słowami parafrazuje otrzymany komunikat i jego kluczowy sens, upewniając się tym samym, że uczestnik zrozumiał wszystko prawidłowo. Parafrazę można zacząć od następujących słów: „Z tego co mówisz, rozumiem, że...”, podsumowanie - pozwala trenerowi pokazać, z którymi argumentami uczestnika szkolenia się zgadza. Jest to bardzo pomocne zwłaszcza w sytuacjach, kiedy konwersacja zaczyna działać na niekorzyść trenera. Przykładowo: „Pozwól, że podsumuję to, co do tej pory powiedziałeś...”, wyjaśnienie - skupia się na najważniejszych argumentach konwersacji. Pozwala również uporządkować te, które są niejasne. Za pomocą wyjaśnienia trener może uzyskać odpowiedź na zadane pytanie, lub dobrze odczytać intencje swojego interlokutora, np: „Mając na uwadze to, co już zostało powiedziane...:, „podsumowując to, co zostało powiedziane, pamiętajcie, że...”, itp., dopasowanie werbalne - to dostosowanie swojego sposobu mowy do pewnych elementów języka swojego rozmówcy. Aby dopasować się werbalnie do rozmówcy, nie trzeba brać pod uwagę wszystkich werbalnych i niewerbalnych aspektów zachowania drugiej osoby. Wystarczy, że wybierze się jeden dominujący aspekt zachowania rozmówcy. W momencie, kiedy trener odpowiednio dopasuje się językowo do swojego interlokutora, może świadomie prowadzić konwersację w pożądanym przez siebie kierunku.
111
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Poza tym, bardzo pomocne jest umiejętnie zadawanie pytań: pozwala uniknąć zamieszania, pozwala prawidłowo odczytać potrzeby uczestnika szkolenia - pokazuje, który element szkolenia mu się nie podoba lub czego nie rozumie, pomaga w utrzymaniu kontroli nad przebiegiem szkolenia, daje możliwość czerpania wniosków z doświadczenia oraz otrzymania informacji zwrotnej od uczestników, stymuluje grupę i zachęca jej członków do wchodzenia w interakcję między sobą, zachęca uczestników do wzięcia udziału w dyskusji, pozwala trenerowi na skupienie się na członkach szkolenia, a nie wyłącznie na jego treści. Zrozumiałe formułowanie myśli. Trener powinien pamiętać, że samo przekazywanie wiedzy nie gwarantuje sukcesu w nauczaniu, zwłaszcza jeżeli przekazywane informacje nie są zwięzłe, zrozumiałe i, przede wszystkim, interesujące. trener powinien dostosować formułowanie swoich myśli do zdolności poznawczych swojej grupy dotyczy to odpowiedniego dostosowania używanych wyrażeń i słownictwa, język trenera powinien być zrozumiały i prosty. Zaleca się używanie krótkich i nieskomplikowanych zdań, zapewnienie dobrych warunków do rozmowy – trener powinien zadbać o dobre warunki, w których przebiega konwersacja – słowo mówione musi być usłyszane. Daje to grupie czas na reakcję, zadanie pytań i wyrażenie swoich opinii. Koncentrowanie uwagi uczestników szkolenia. Znaczenie wypowiadanych słów zależy głownie od tego w jaki sposób zostały wypowiedziane. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na to, w jaki sposób odbierane są nasze słowa są: fleksja (modulacja głosu) – chodzi tutaj głownie o częstotliwość używania wysokich i niskich tonów w naszym głosie. Zmiana wysokości głosu pomaga w koncentracji i zwiększa zainteresowanie grupy, ponieważ wskazuje, np. za pomocą wysokich tonów, na istotne informacje. Uśmiech w trakcie mówienia sprawia, że nasz głos brzmi przyjaźnie i otwarcie, głośność mówienia – jeżeli trener mówi zbyt cicho, jego słuchacze mogą stracić wątek i zacząć się denerwować. Mówienie za głośno może z drugiej strony wywołać irytację. Jeżeli uczestnik szkolenia mówi zbyt głośno, trener powinien odpowiadać mu ciszej, uciszając go w ten sposób. Aby przejąć kontrolę nad konwersacją należy zacząć mówić głośniej niż uczestnik szkolenia, tempo mówienia – powinno być „szyte na miarę” odbiorcy oraz z uwzględnieniem tego, ile czasu potrzebuje na przyswojenie informacji. Trener, który mówi zbyt wolno w grupie pełnej energicznych ludzi szybko straci ich zainteresowanie. Istnieje zasada, która obowiązuje w mowie publicznej - im większy pomieszczenie tym wolniej należy mówić, skupienie zainteresowania – to ważne, aby trener kład nacisk (mówił wolniej, wyraźniej i trochę głośniej) na informacje, które uważa za najistotniejsze. Uczestnicy szkolenia dzięki temu zapamiętają je lepiej, tembr głosu – tembr głosu może zdradzać emocje mówcy. Odczuwanie napięcia może (nawet bezwiednie) powodować, że mówca podnosi głos, co może zostać negatywnie odebrane przez słuchaczy, rytm – trener może zrobić krótką pauzę przed podaniem ważnej informacji, koncentrując tym samym uwagę swoich słuchaczy, pseudo język – to ważne aby w komunikacji nie nadużywać wtrąceń językowych, które źle wpływają na odbiór treści. Częste powtórzenia takich słów jak „tak”, „prawda”, „więc” zniechęcają uczestników, a wtrącenia takie jak „yyy...”, „eee...”, „mmm...” mogą być postrzegane jako oznaka braku wiedzy merytorycznej.
112
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Dostosowywanie mowy ciała do mówienia. Mowa ciała to bardzo ważna część komunikacji, gdyż ludzki mózg odbiera informacje: w 87% za pomocą zmysłu wzroku, w 9% za pomocą zmysłu słuchu, w 4% za pomocą innych zmysłów. Mowa ciała jest istotna – dzięki niej możemy odbierać informację za pomocą ekspresji twarzy, gestów, ruchów ciała czy oczu. Mowa ciała ma duży wpływ na uczestników szkolenia. kontakt wzrokowy – oczy mogą przekazać najbardziej znaczące i prawdziwe informacje, ponieważ stanowią punkt centralny ludzkiego ciała. Oczy skupiają najwięcej uwagi – podczas konwersacji rozmówcy skupiają się na oczach przez 43% jej trwania. Unikanie kontaktu wzrokowego może sugerować, że nie jest się pewnym tego, co się mówi. Kiedy cały czas patrzysz rozmówcy w oczy to zaczyna się on czuć nieswojo. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego może pomóc w osiągnięciu porozumienia i w zbudowaniu pozytywnej relacji z uczestnikami szkolenia, wyraz twarzy – twarz stanowi bardzo ważne źródło informacji, ponieważ odzwierciedla gwałtownie zmieniający się nastrój, reakcje na komentarze i zachowanie innych ludzi. Przede wszystkim jednak wyraża nasze uczucia, postawa ciała – zgarbione ciało oznacza zdystansowanie, podczas gdy wyprostowana postawa i wysoko uniesiona głowa wskazują na pewność siebie, gesty rąk – aby zwiększyć wiarygodność swoich słów należy otworzyć swoje ręce. Aby pokazać swoim słuchaczom, że jesteśmy otwarci na rozmowę należy skierować do nich dłonie i zapytać się, „Czy macie jakieś pytania? Chętnie na nie odpowiem”. Te same słowa wypowiedziane ze skrzyżowanymi rękami sugerują, że nasze słowa są nieszczere. Zaciśnięta pięść może sugerować wrogość a skrzyżowane ręce i chowanie dłoni za plecami niechęć, dynamika – ruchome elementy prezentacji sprawiają, że jest ona bardziej wiarygodna, zaangażowanie i entuzjazm – nie wahaj się pokazać swoim słuchaczom swojego osobistego zaangażowania.
113
Metodyka Nowych MediĂłw â&#x20AC;&#x201C; rozwĂłj kompetencji w zakresie multimediĂłw
PL
Przekazywanie wiedzy i metody dydaktyczne Cele: Zapoznanie siÄ&#x2122; ze specyfikÄ&#x2026; edukacji osĂłb dorosĹ&#x201A;ych oraz sposobami nauczania i dotarcia do dorosĹ&#x201A;ych uczestnikĂłw kursu. Czas trwania: 08:00 godzin Grupa docelowa: SpecjaliĹ&#x203A;ci ds. reklamy i wizerunku, specjaliĹ&#x203A;ci PR, specjaliĹ&#x203A;ci ds. marketingu i sprzedaĹźy, doradcy, konsultanci, specjaliĹ&#x203A;ci ds. zarzÄ&#x2026;dzania treĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;
Edukacja osĂłb dorosĹ&#x201A;ych Edukacja osĂłb dorosĹ&#x201A;ych odgrywa szczegĂłlnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w dziedzinie edukacji. Dlatego wymaga innego spojrzenia na tradycyjne podejĹ&#x203A;cie do nauczania, jakie zazwyczaj przychodzi na myĹ&#x203A;l w kontekĹ&#x203A;cie konwencjonalnego nauczania w szkole. W jaki sposĂłb moĹźemy stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe przekazywanie oraz przyswajanie wiedzy w kontekĹ&#x203A;cie edukacji osĂłb dorosĹ&#x201A;ych przebiega pomyĹ&#x203A;lnie? W jaki sposĂłb trener moĹźe oceniÄ&#x2021; rezultaty swojej pracy? Zazwyczaj, tak jak w znanych nam systemach edukacji, cele edukacyjne sÄ&#x2026; opracowywane, a nastÄ&#x2122;pnie wprowadzanie w Ĺźycie. W celu sprawdzenia czy cele te zostaĹ&#x201A;y rzeczywiĹ&#x203A;cie osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;te stosowane sÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodki kontrolne, takie jak testy czy egzaminy. Taki sposĂłb przekazywania wiedzy opiera siÄ&#x2122; na trenerze oraz jego zaĹ&#x201A;oĹźeniach edukacyjnych. Trener zakĹ&#x201A;ada, co uczestnik kursu powinien wiedzieÄ&#x2021; i po upĹ&#x201A;ywie jakiegoĹ&#x203A; czasu sprawdza wymaganÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; oraz umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci. Jednak z takiego sposobu uczenia nie moĹźna wyciÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; Ĺźadnych wnioskĂłw dotyczÄ&#x2026;cych jakoĹ&#x203A;ci procesu uczenia siÄ&#x2122;. Aby oceniÄ&#x2021; ten proces moĹźemy uĹźyÄ&#x2021; pytaĹ&#x201E; pomocniczych takich jak: Czy uczestnikowi kursu podobaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; sposĂłb uczenia? Czy uczestnik byĹ&#x201A; zmotywowany? Czy uczestnik nadÄ&#x2026;ĹźaĹ&#x201A; za szkoleniowcem podczas zajÄ&#x2122;Ä&#x2021;? Czy trener zwracaĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122; na indywidualne potrzeby poszczegĂłlnych uczestnikĂłw? Wysoki bÄ&#x2026;dĹş niski wskaĹşnik osĂłb rezygnujÄ&#x2026;cych z kursu lub uczestnicy kursu, ktĂłrzy stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; swego rodzaju poĹ&#x203A;rednikami poprzez mĂłwienie innym o swoich doĹ&#x203A;wiadczeniach zwiÄ&#x2026;zanych z kursem â&#x20AC;&#x201D; to kolejne wykĹ&#x201A;adniki odzwierciedlajÄ&#x2026;ce efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu nauczania. Takie spojrzenie na edukacjÄ&#x2122; znaczÄ&#x2026;co róşni siÄ&#x2122; od tradycyjnych systemĂłw nauczania poniewaĹź skupia siÄ&#x2122; ono na poszczegĂłlnych uczestnikach kursu i zakĹ&#x201A;ada, Ĺźe majÄ&#x2026; oni prawo do otrzymania najlepszej moĹźliwej edukacji. Zatem nie mamy juĹź do czynienia z przestarzaĹ&#x201A;ym poglÄ&#x2026;dem, Ĺźe jedna metoda nauczania jest odpowiednia dla wszystkich uczniĂłw oraz, Ĺźe jedynym obowiÄ&#x2026;zkiem nauczyciela jest przekazywanie treĹ&#x203A;ci bez rozpatrywania potrzeb poszczegĂłlnych uczestnikĂłw kursu. Dlatego teĹź trener, poza jasno okreĹ&#x203A;lonymi celami edukacyjnymi musi posiadaÄ&#x2021; rĂłwnieĹź umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; planowania oraz zdolnoĹ&#x203A;ci dydaktyczne. DziÄ&#x2122;ki temu powstanie szkolenie, ktĂłre bÄ&#x2122;dzie solidne w teorii i efektywne w praktyce. Edukacja osĂłb dorosĹ&#x201A;ych krok po kroku. DoroĹ&#x203A;li wymagajÄ&#x2026; innego podejĹ&#x203A;cia niĹź dzieci czy mĹ&#x201A;odzieĹź, ale dlaczego? Oto kilka powodĂłw i ich nastÄ&#x2122;pstw, ktĂłre powinny byÄ&#x2021; wziÄ&#x2122;te pod uwagÄ&#x2122; podczas prowadzenia kursu: 32:Ă?' 'RURÄ&#x17E;OL FKFÄ&#x2026; ZLHG]LHĂź GODF]HJRVLÄ&#x160; F]HJRÄ&#x17E; VLÄ&#x160; XF]Ä&#x2026; ²VSÄ&#x160;G]DMÄ&#x2026; GXÄŞR F]DVX QD UR]P\Ä&#x17E;ODQLX R SRWHQFMDOQ\FK NRU]\Ä&#x17E;FLDFK MDNLH PRÄŞH LP SU]\QLHÄ&#x17E;Ăź XG]LDĂĄ Z NRQNUHWQ\P NXUVLH 'ODWHJR WHÄŞ PXVL ]RVWDĂź SU]HSURZDG]RQD RGSRZLHGQLD $QDOL]D 3RWU]HE 6]NROHQLRZ\FK SDWU] UR]G]LDĂĄ Z FHOX GRVWRVRZDQLD NXUVX GR U]HF]\ZLVW\FK SRWU]HE FR XĂĄDWZL RNUHÄ&#x17E;OHQLH NRU]\Ä&#x17E;FL GOD NDÄŞGHJR XF]HVWQLND NXUVX
.21752/$ 'RURÄ&#x17E;OL MDN VDPD QD]ZD ZVND]XMH WR RVRE\ NWyUH ELRUÄ&#x2026; QD VLHELH RGSRZLHG]LDOQRÄ&#x17E;Ăź L PDMÄ&#x2026; SHĂĄQÄ&#x2026; NRQWUROÄ&#x160; QDG VZRLP ORVHP ÂąWR ZĂĄDÄ&#x17E;QLH RGUyÄŞQLD LFK Z ]QDF]Q\P VWRSQLX RG G]LHFL L PĂĄRG]LHÄŞ\ 'ODWHJR WHÄŞ GRURÄ&#x17E;OL QLH OXELÄ&#x2026; NLHG\ NWRÄ&#x17E; PyZL LP FR PDMÄ&#x2026; URELĂź L MDN PDMÄ&#x2026; VLÄ&#x160; XF]\Ăź 'REU\ WUHQHU SRZLQLHQ SURZDG]LĂź NXUV Z WDNL VSRVyE DE\ XF]HVWQLF\ F]XOL ÄŞH PDMÄ&#x2026; FRÄ&#x17E; GR SRZLHG]HQLD
'2Ä?:,$'&=(1,( .DÄŞG\ GRURVĂĄ\ XF]HVWQLN NXUVX SU]\VWÄ&#x160;SXMÄ&#x160; GR QLHJR ] SHZQ\P EDJDÄŞHP GRÄ&#x17E;ZLDGF]HÄ&#x201D; 'RÄ&#x17E;ZLDGF]HQLD WH RG]ZLHUFLHGODMÄ&#x2026; MHJR WRÄŞVDPRÄ&#x17E;Ăź L VWDQRZLÄ&#x2026; ED]Ä&#x160; GOD QRZ\FK GRÄ&#x17E;ZLDGF]HÄ&#x201D; Z SU]\V]ĂĄRÄ&#x17E;FL -HÄ&#x17E;OL FHOH HGXNDF\MQH L ]DVWRVRZDQH PHWRG\ RG]ZLHUFLHGODMÄ&#x2026; IDNW\F]QÄ&#x2026; SUDFÄ&#x160; XF]HVWQLNyZ NXUVX L VÄ&#x2026; SRZLÄ&#x2026;]DQH ] LFK GRW\FKF]DVRZ\P GRÄ&#x17E;ZLDGF]HQLHP SURFHV QDXNL EÄ&#x160;G]LH EDUG]LHM VSyMQ\
'2%52:2/12Ä?Ăť 'REURZROQ\ XG]LDĂĄ Z ]DMÄ&#x160;FLDFK MHVW SU]HGH ZV]\VWNLP SRVWU]HJDQ\ MDNR MHGQD ] JĂĄyZQ\FK ]DOHW Z SRUyZQDQLX GR QDXF]HQLD G]LHFL -HGQDN MHÄ&#x17E;OL XG]LDĂĄ Z NXUVLH QLH MHVW GREURZROQ\ UH]XOWDW\ PRJÄ&#x2026; RND]DĂź VLÄ&#x160; GUX]JRFÄ&#x2026;FH SRQLHZDÄŞ GRURÄ&#x17E;OL VÄ&#x2026; Z VWDQLH XSU]\NU]DĂź ÄŞ\FLH WUHQHUD 'ODWHJR WHÄŞ NXUV PXVL SRG NDÄŞG\P Z]JOÄ&#x160;GHP VSHĂĄQLDĂź ZV]\VWNLH Z\PDJDQLD XF]HVWQLNyZ QDZHW MHÄ&#x17E;OL XG]LDĂĄ XF]HVWQLNyZ Z NXUVLH MHVW SU]\PXVRZ\ QS ]RVWDOL Z\VĂĄDQL QD NXUV SU]H] V]HID WR SR MDNLPÄ&#x17E; F]DVLH VLÄ&#x160; ] W\P SRJRG]Ä&#x2026;
=$6$'12Ä?Ăť ']LÄ&#x160;NL GRÄ&#x17E;ZLDGF]HQLX Z SUDF\ GRURÄ&#x17E;OL QDXF]\OL VLÄ&#x160; SUDFRZDĂź WDN DE\ UR]ZLÄ&#x2026;]\ZDĂź NRQNUHWQH SUREOHP\ FR R]QDF]D ÄŞH ]D]Z\F]DM GRVWDMÄ&#x2026; NRQNUHWQH ]DGDQLH ] NWyU\P PXV]Ä&#x2026; VRELH SRUDG]LĂź 7HQ V\VWHP ]QDF]Ä&#x2026;FR UyÄŞQL VLÄ&#x160; RG HGXNDFML Z V]NROH JG]LH NRQNUHWQH ]DJDGQLHQLD VÄ&#x2026; SUH]HQWRZDQH D QDVWÄ&#x160;SQLH XF]QLRZLH PXV]Ä&#x2026; VLÄ&#x160; LFK QDXF]\Ăź 'ODWHJR WHÄŞ QDMOHSLHM E\ĂĄRE\ JG\E\ NDÄŞGH ]DMÄ&#x160;FLD VNXSLDĂĄ\ VLÄ&#x160; QD UR]ZLÄ&#x2026;]\ZDQLX NRQNUHWQ\FK SUREOHPyZ ]ZLÄ&#x2026;]DQ\FK ] U]HF]\ZLVW\PL SUREOHPDPL MDNLH GRURÄ&#x17E;OL PRJÄ&#x2026; QDSRWNDĂź Z SUDF\ FR VSUDZL ÄŞH XF]HVWQLF\ NXUVX EÄ&#x160;GÄ&#x2026; ]DDQJDÄŞRZDQL L G]LÄ&#x160;NL WHPX EÄ&#x160;GÄ&#x2026; Z VWDQLH VLÄ&#x160; F]HJRÄ&#x17E; QDXF]\Ăź 114
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przekazywanie wiedzy. W nowoczesnym ujęciu przekazywanie wiedzy oznacza wspieranie poszczególnych uczestników kursu w indywidualnym procesie uczenia się oraz dawanie im szansy na samodzielną naukę, a nie tylko przyswajanie tego, co mówi trener. W praktyce możemy to osiągnąć przez zastosowanie wielu różnorodnych metod, szczegółowe planowanie oraz organizowanie zajęć i szkoleń oraz przez dokładne określenie celów edukacyjnych i wybór odpowiednich metod. Określenie celów edukacyjnych to nic innego jak sformułowanie celu, jaki ma zostać osiągnięty przez uczestnika kursu. Powinniśmy również zachować równowagę pomiędzy założonymi celami, a potrzebami uczestników kursu. Oczywiście cele edukacyjne, które nie są związane z dotychczasowymi umiejętnościami i kwalifikacjami uczestników niosą za sobą ryzyko tego, że nigdy nie zostaną zrealizowane. Co więcej, mogą nawet spotkać się z odrzuceniem ze strony uczestników, ponieważ będą oni czuli się nadmiernie obciążeni. Dlatego też, określenie celów edukacyjnych powinno odbywać się na dwóch poziomach – należy rozpatrywać treść, którą mamy do przekazania oraz potrzeby uczestników kursu. Cele edukacyjne można podzielić na trzy kategorie: kognitywne, afektywne oraz psychomotoryczne. Dla nauczyciela/trenera kwestia kluczowa to określenie, do której z wymienionych kategorii należy jego cel, ponieważ każda kategoria wiąże się z innym sposobem przekazywania treści. Kognitywne cele edukacyjne. Kognitywne cele edukacyjne opierają się na samej wiedzy i zdolnościach intelektualnych (słowo „kognitywny” wywodzi się z łacińskiego cognoscere i oznacza: wiedzieć, doświadczać, postrzegać), więc możemy je osiągnąć dzięki naszemu umysłowi lub inteligencji. Uczestnik kursu może odwoływać się do swojej dotychczasowej wiedzy, jak również zastosować ją w praktyce. Na przykład: uczestnicy Modułu 1 zajmują się kompozycją. Dzięki temu poznają oni pewne kryteria jakościowe, które pozwalają im ocenić czy dane zdjęcie ma dobrą lub złą kompozycję (kadrowanie, złota reguła, perspektywa, itp.) W rezultacie uczestnicy zdobywają wiedzę, która pozwala im na to, aby mogli wyrazić kompetentną opinię oraz zastosować tę wiedzę w ich pracy. Afektywne cele edukacyjne. Afektywne cele edukacyjne odnoszą się do głębszych wartości, opinii, zainteresowań oraz podejścia uczestników. Będą one odzwierciedlane, manifestowane oraz/lub kwestionowane. Wynikiem tego może być zmiana w zachowaniu. Dobrym przykładem społecznym może być nowoczesne podejście do procesu uczenia się. Podczas gdy 50 lat temu chłostanie uczniów było uważane za standardową praktykę stosowaną w procesie nauczania, obecnie zdrowy rozsądek podpowiada, że efektywne przyswajanie wiedzy nie może opierać się na zastraszaniu i karaniu. Wręcz przeciwnie — na zajęciach niezbędna jest przyjazna atmosfera, dzięki której proces uczenia się może przebiegać pomyślnie. W oparciu o tę świadomość nastąpiła zmiana wartości oraz sposobu oceniania. Liczy się nie tylko wynik, ale również indywidualny postęp. Zakaz używania kar cielesnych w szkołach był bezpośrednio związany z rewitalizacją procesu nauczania. Weźmy za przykład kogoś, kto boi się pająków i dlatego je zabija. Na poziomie kognitywnym nie ma żadnego powodu usprawiedliwiającego takie zachowanie. Pająki ani nie są groźne ani nie zagrażają naszemu życiu. Jednak na poziomie afektywnym pająk jest traktowany, jako coś obrzydliwego, strasznego, niebezpiecznego, groźnego, itp. W tym przypadku możemy mieć do czynienia ze strategią unikania (osoba wychodzi z pokoju i czeka dopóki ktoś inny nie zabierze pająka) lub ze strategią konfrontacji (osoba zabija pająka). Kierując się zdrowym rozsądkiem możemy stwierdzić, że żaden ze sposobów działania nie jest odpowiedni w tej sytuacji. Jednym z celów edukacyjnych może być przezwyciężenie strachu przed pająkami, czyli zmiana swojego własnego podejścia do tych zwierząt i tym samym zmiana w ocenie sytuacji. W ten sposób, dana osoba już się nie boi, a pająk przeżyje. Jednym z celów w Module B jest, na przykład, zachęcenie uczestników do zastanowienia się nad ich wpływem medialnym (biorą oni pod uwagę możliwości mediów w XXI wieku). Uczestnicy mają za zadanie poradzić sobie z odpowiedzialnością, która łączy się z publiczną komunikacją oraz opracować indywidualne stanowisko w stosunku do swojej własnej pracy dziennikarskiej. Tematy związane z tym celem edukacyjnym to na przykład: zastanowienie się nad konfliktem pomiędzy formowaniem a kreowaniem opinii oraz radzenie sobie z możliwością manipulowania mediami tylko poprzez decydowanie, jakie informacje zawrzeć w reportażu, a jakie pominąć. Kolejnym celem afektywnym jest to, aby pomyśleć o zaangażowaniu w jakość dziennikarską. Podczas gdy na poziomie kognitywnym uczestnicy kursu uczą się o kryteriach jakości w ich pracy medialnej, na poziomie afektywnym powinni zastanowić się, czy i jak te kryteria stają się standardami jakości dla ich własnych działań dziennikarskich. Psychomotoryczne cele edukacyjne. Trzecia kategoria, psychomotoryczne cele edukacyjne, łączy w sobie kompetencje intelektualne oraz umiejętności fizyczne. Za prosty przykład może posłużyć umiejętność pisania. Pisanie to połączenie znajomości liter oraz faktycznej umiejętności zapisania ich na papierze. Moduł A zawiera różnorodne cele psychomotoryczne, takie jak: używanie kamery, poprawnie trzymanie mikrofonu lub obsługiwanie programu do edycji. 115
Metodyka Nowych MediĂłw â&#x20AC;&#x201C; rozwĂłj kompetencji w zakresie multimediĂłw
PL
Dydaktyka w edukacji osĂłb dorosĹ&#x201A;ych Tak jak zostaĹ&#x201A;o juĹź wykazane w poprzednim podrozdziale, edukacja dzieci znaczÄ&#x2026;co róşni siÄ&#x2122; od edukacji dorosĹ&#x201A;ych. Edukacja dorosĹ&#x201A;ych nie jest prostym przekazywaniem wiedzy, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy siÄ&#x2122; ona z nauczaniem osĂłb aktywnych zawodowo, ktĂłre majÄ&#x2026; konkretne zainteresowania i oczekiwania. Dlatego teĹź, dydaktyka w edukacji dorosĹ&#x201A;ych polega na tworzeniu otoczenia, ktĂłre pozwoli uczestnikom kursu rozwinÄ&#x2026;Ä&#x2021; ich moĹźliwoĹ&#x203A;ci do nauki. Dla trenera oznacza to, Ĺźe jest nie tylko nauczycielem, ale rĂłwnieĹź organizatorem oraz doradcÄ&#x2026;. Istnieje wiele róşnych podejĹ&#x203A;Ä&#x2021; do dydaktyki w edukacji dorosĹ&#x201A;ych, ktĂłre czÄ&#x2122;sto ze sobÄ&#x2026; konkurujÄ&#x2026;. W tym rozdziale zaprezentowane zostanÄ&#x2026; trzy przykĹ&#x201A;adowe schematy tak, aby daÄ&#x2021; trenerowi poglÄ&#x2026;d na to, jak bardzo siÄ&#x2122; od siebie róşniÄ&#x2026; i aby uĹ&#x203A;wiadomiÄ&#x2021; mu, Ĺźe konkretne sytuacje mogÄ&#x2026; wymagaÄ&#x2021; róşnych podejĹ&#x203A;Ä&#x2021; dydaktycznych:
dydaktyka edukacyjna
Ten schemat edukacyjny stawia w centrum uwagi temat kursu, D QLH VWRVRZDQH PHWRG\ 7HQ VFKHPDW VNXSLD VLÄ&#x160; RJyOQLH QD GDQHM RVRELH D QLH W\ONR QD QDXF]DQLX SHZQ\FK SU]\GDWQ\FK XPLHMÄ&#x160;WQRÄ&#x17E;FL
dydaktyka biograficzna
: VRFMRORJLL MHGQ\P ] QDMEDUG]LHM LVWRWQ\FK ]MDZLVN MHVW XPLHMÄ&#x160;WQRÄ&#x17E;Ăź GDQHM RVRE\ GR VWZRU]HQLD VZRMHJR ZĂĄDVQHJR VFHQDULXV]D ÄŞ\FLD Z SU]HFLZLHÄ&#x201D;VWZLH GR ]Z\NĂĄ\FK ELRJUDILL SRSU]HGQLFK GHNDG .DÄŞG\ WZRU]\ VZRMÄ&#x2026; ZĂĄDVQÄ&#x2026; U]HF]\ZLVWRÄ&#x17E;Ăź =H Z]JOÄ&#x160;GX QD WR ÄŞH ]PLDQ\ Z REHFQ\FK F]DVDFK ]DFKRG]Ä&#x2026; V]\EFLHM ZDÄŞQH MHVW DE\ NDÄŞG\ ]DVWDQRZLĂĄ VLÄ&#x160; QDG VREÄ&#x2026; VZRLP VFHQDULXV]HP ÄŞ\FLD RUD] EXGRZDQLHP U]HF]\ZLVWRÄ&#x17E;FL Z SRUyZQDQLX GR LQQ\FK OXG]L : WHM G\GDNW\FH ZDÄŞQH MHVW WR MDN EDUG]R HGXNDFMD GRURVĂĄ\FK PRÄŞH SRPyF Z W\P SURFHVLH LGHQW\ILNDFML L F]\ PRÄŞH VLÄ&#x160; VWDĂź F]Ä&#x160;Ä&#x17E;FLÄ&#x2026; MHGQRVWHN ]DMÄ&#x160;FLRZ\FK
dydaktyka oparta o program nauczania
: W\P VFKHPDFLH RJyOQ\ ]DP\VĂĄ HGXNDFML MHVW ]DVWÄ&#x2026;SLRQ\ SU]H] WUHÄ&#x17E;FL Z\EUDQH ]H Z]JOÄ&#x160;GX QD LFK ZDUWRÄ&#x17E;Ăź JOREDOQH SRMPRZDQLH L NRQNUHWQH V\WXDFMH 3URMHNW\ SURJUDPyZ QDXF]DQLD L NXUVyZ VÄ&#x2026; EH]SRÄ&#x17E;UHGQLR ]ZLÄ&#x2026;]DQH ] SHZQ\PL V\WXDFMDPL NWyUH VÄ&#x2026; UR]SR]QDZDQH SU]\ XÄŞ\FLX DQDOL]\ QDXNRZHM 7HQ VFKHPDW MHVW QDMEOLÄŞV]\ $QDOL]LH 3RWU]HE 6]NROHQLRZ\FK Z =DU]Ä&#x2026;G]DQLX &\NOHP 6]NROHQLRZ\P SU]HGVWDZLRQHM Z UR]G]LDOH
116
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Metodologia edukacji osób dorosłych Świadomość różnych celów edukacyjnych jest ważna ze względu na istnienie różnych metod potrzebnych do ich przekazania. Zastosowanie konkretnej metody zależy nie tylko od konkretnego celu (kognitywnego, afektywnego lub psychomotorycznego), ale również od trenera oraz grupy docelowej, czyli uczestników kursu. Dla przykładu: nie można nauczyć się prowadzić samochodu tylko przy pomocy teorii. Bez lekcji jazdy, czyli praktycznego doświadczenia, uczeń nigdy nie nauczy się jeździć (typowy cel psychomotoryczny), podczas gdy przepisy drogowe stanowią typowy cel kognitywny i tym samym mogą zostać przyswojone bez żadnej praktyki. Jakim typem kierowcy się staje - defensywnym czy agresywnym - zależy od jego osobistego podejścia, czyli potencjalny cel edukacyjny jest celem afektywnym.
Każdy cel edukacyjny wymaga zastosowania odpowiednich metod. Dlatego też, trener musi zawsze wiedzieć, jaki cel chce osiągnąć tak, aby móc dobrać odpowiednią metodę uczenia. Ta kompetencja wymaga od trenera tego, aby był bardzo elastyczny, miał intuicję do przewidywania pewnych sytuacji i potrafił odpowiednio zareagować wybierając najlepszą w danym przypadku metodę. Zazwyczaj ta kompetencja jest określana jako dostosowanie się do sytuacji i uczestników kursu. Żeby stać się biegłym w dziedzinie kompetencji metodycznej, trener musi stale używać różnych metod, aby sam mógł je dobrze poznać. Metoda (z greki: droga) to zaplanowane i uzasadnione działania prowadzące do osiągnięcia konkretnego celu edukacyjnego. Oznacza to, że zastosowanie metody musi być przemyślane pod względem jej realizacji i danego celu jeszcze zanim zdecydujemy się na użycie danej metody. Abyśmy mogli działać metodycznie jako trener muszą zostać spełnione dwa warunki:
metodyczna kompetencja GR Z\FLąJDQLD wniosków
metodyczna kompetencja GR G]LDáDQLD
Metodyczna kompetencja do działania oznacza umiejętność zastosowania i przedstawienia metod w odpowiedni sposób. Metodyczna kompetencja do wyciągania wniosków oznacza umiejętność faktycznego uzasadnienia użycia konkretnych metod i zadania sobie pytania, jaką funkcję dydaktyczną spełnia dana metoda na konkretnym etapie uczenia się oraz jakie cele edukacyjne mają zostać dzięki niej osiągnięte. Będąc w posiadaniu tych dwóch kompetencji trener będzie w stanie krytycznie spojrzeć na jego własny sposób stosowania danych metod i będzie świadomy efektów, jakie za sobą niosą.
Dydaktyka i Metodyka Proces nauczania zawsze powinien być powiązany z procesem uczenia się. Dlatego też działania metodyczne muszą spełniać konkretne zadania dydaktyczne. Różnice i współdziałania pomiędzy dydaktyką a metodyką można wyjaśnić w prosty sposób. Będąc aktywnym zawodowo trenerem, który pracuje z osobami dorosłymi, pierwsze pytania, jakie musimy sobie zadać mają podłoże dydaktyczne. Stanowią one podstawę metodyki. 117
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Pytania te zaczynają się od „Dlaczego?” i „Co?” i mają na celu wyjaśnienie ogólnego powodu oraz celu nauczania oraz przekazywania treści. Po poznaniu celów edukacyjnych i treści kursu przychodzi czas na metodykę, z którą wiążą się pytania takie jak: „Jak?” i „W jaki sposób?”. Wtedy zastanawiamy się, w jaki sposób i przy użyciu jakich środków możemy osiągnąć nasze cele.
Zestawienie Metod Zaczynając planowanie i prowadzenie kursu każdy trener powinien dodać swoje osobiste doświadczenia do poniższego zestawienia tak, aby mieć szeroki wachlarz metod do wyboru. Poznanie uczestników kursu (z przygotowaniem indywidualnym). Trener zadaje trzy lub cztery pytania każdemu uczestnikowi szkolenia. Uczestnicy odpowiadają pojedynczo, a na każdą odpowiedź mają ograniczony czas. Następnie, odpowiedzi uczestników prezentowane są w grupach. Zazwyczaj pytania te dotyczą oczekiwań czy też sposobu postrzegania kursu. Dodatkowo trener prosi kursantów, żeby w kilku zdaniach opowiedzieli o swoich zainteresowaniach. Cel: zajęcie miejsc, prezentacja, wzajemne poznanie się, stworzenie grupy. Wykład. Informacje teoretyczne powiązane z celami kognitywnymi; typowymi środkami przekazu są tablice służące do prezentacji (flipcharty), rzutnik, foliogramy i kserokopie. W miarę możliwości wykłady nie powinny odbywać się bezpośrednio po przerwie obiadowej. Cel: wszyscy uczestnicy kursu powinni szybko przyswoić tę samą wiedzę; zazwyczaj po wykładzie padają dodatkowe pytania ze strony uczestników kursu. Przedstawienie wyników. Jedna osoba z każdej grupy przedstawia wyniki pracy wszystkim uczestnikom kursu. Przed przedstawieniem wyników odbywa się zazwyczaj praca w grupach. Praca w grupach. Praca w grupach może okazać się pomocna podczas opracowywania różnych tematów i zagadnień. Pracując w mniejszych grupach czerpiemy korzyści z różnych punktów widzenia poszczególnych osób w grupie. Typowymi pomocami używanymi podczas pracy w grupach są fiszki, foliogramy oraz tablice służące do prezentacji wyników. Praca w grupach wymaga wyraźnego określenia tematu pracy oraz czasu przeznaczonego na pracę w grupach. Jest ona przydatna przy afektywnych celach edukacyjnych. Praca w grupach ze zmianą perspektywy. W tym przypadku, pierwsza część zadania jest podzielona pomiędzy dwie grupy, natomiast nad drugą częścią zadania grupy pracują na odwrót. Taka zmiana perspektywy na nowo pobudza zainteresowanie uczestników kursu (ponieważ mają oni przed sobą nowe zadanie) i dopełnia końcowy wynik, ponieważ wszyscy uczestnicy muszą pracować zarówno nad jednym jak i drugim tematem. Co więcej ten rodzaj pracy w grupach umacnia poczucie więzi i polepsza nastawienie do siebie nawzajem. Praca w parach. Ta metoda jest idealna do tego, aby stworzyć bardziej zażyłą i wzmożoną atmosferę pracy oraz pozwala na łatwą wymianę partnerów przy pracy. Praca w parach stanowi bardzo dobre uzupełnienie, np. dla „aktywnej wyobraźni”. Samodzielna praca. Samodzielna praca opiera się na temacie i zadaniu dokładnie wytłumaczonym przez trenera. Uczestnicy muszą pracować samodzielnie i nikt nie może im w tym przeszkadzać. Głównym celem samodzielnej pracy jest skoncentrowanie się na sobie lub na swoich doświadczeniach, jak również odniesienie się do naszych własnych zachowań. Spacer perypatetycki. Dwóch uczestników kursu idzie na spacer, na który mają określony czas i rozmawia na przydzielony im temat. Zazwyczaj tematem rozmowy na spacerze jest omówienie satysfakcji z procesu nauczania i osiągniętych wyników. Celem tego spaceru jest między innymi refleksja, wymiana poglądów oraz porównanie doświadczeń. Przerwy. Przerwy są praktycznie niezbędne — umożliwiają one komunikację nieformalną między uczestnikami kursu oraz tworzenie się grup nieformalnych. Poza tym przerwy mogą służyć jako celowy zabieg, np. kiedy trener chce już zakończyć jeden temat i przejść do następnego wracając do sali po przerwie. Może się to okazać bardzo skutecznym rozwiązaniem szczególnie w napiętych sytuacjach. Jednakże w takich przypadkach przerwy powinny służyć do oczyszczenia atmosfery poza salą wykładową tak, aby nie miała ona wpływu na kolejny etap kursu.
118
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Flesz. Każdy z uczestników kursu ma szanse, żeby powiedzieć, co myśli na dany temat, ale może to zrobić przy użyciu tylko jednego słowa bądź zdania. Pozostali uczestnicy i trener nie komentują tego, co powiedziała ta osoba. Zadaniem trenera jest pokierowanie tą metodą poprzez wyznaczenie tematu oraz ustalenie zasad. Celem tego zadania jest uchwycenie ulotnych nastrojów w grupie (tj. złość, radość, znużenie itd.) tak, aby potencjalne problemy takie jak znużenie lub nadmierne wymagania stały się widoczne. Poziom nastroju. Podobnie jak „flesz”, „poziom nastroju” może zostać zastosowany jako uzupełnienie po zakończeniu danego modułu/ćwiczenia. Pokazuje on nastroje panujące w grupie i umożliwia trenerowi szybką reakcję. Za pomocą samoprzylepnych kółek uczestnicy mogą przedstawić swój poziom zadowolenia na przygotowanej skali. Wszyscy uczestnicy powinni przyczepiać kółka w tym samym czasie, aby zapewnić im anonimowość. Następnie, poziom nastroju powinien być po krótce omówiony. Zmiana perspektywy. Na zmianę perspektywy (np. na meta-poziom) może wpłynąć trener. Jest to przydatne w celu doprecyzowania zagadnień, które właśnie zostały przyswojone przez kursantów na meta-poziomie. Ma to na celu poszerzenie kompetencji metodycznych uczestników kursu tak, aby mogli oni inaczej spojrzeć na siebie i na resztę grupy. Zmiana powinna zostać ogłoszona werbalnie („Przechodzę na meta-poziom”) lub poprzez jakieś działanie (np. założenie czapki). Odgrywanie ról. Podczas odgrywania ról prawdziwe sytuacje są naśladowane w kontrolowany sposób. Odgrywanie ról wymaga wyraźnych instrukcji, wyraźnego przydziału konkretnych ról, lidera, który dopilnuje, że zasady są przestrzegane i w końcu samych zasad, które będą jasne dla każdego uczestnika. Dzięki odgrywaniu ról uczestnicy mogą sprawdzić się w różnych rolach i tym samym mogą nauczyć się urozmaicać swoje działania i kompetencje. Zazwyczaj odgrywanie ról odbywa się w celu np. uniknięcia konfliktów. Podział na grupy. Istnieje wiele różnych sposobów podziału na grupy. Sposób podziału na grupy zależy od tego jaki cel chcemy osiągnąć, np. możemy stale mieszać uczestników, aby stworzyć poczucie grupy lub przeciwnie, możemy rozdzielać od siebie konkretnych uczestników, aby zerwać pewne więzi. Samodzielny podział na grupy wymaga od uczestników kursu kompetencji społecznych na wysokim poziomie i powinien być stosowany tylko wtedy, kiedy trener jest pewien, że nie wyniknie z niego nic niepożądanego. Sposób 1: odliczanie 1, 2, 1, 2, 1... lub 1, 2, 3, 1, 2, 3 itd. Sposób 2: podział uczestników kursu Wariacja: trener dzieli uczestników za pomocą różnych smaków czekolady (uczestnicy są dobierani w grupy na podstawie tego, jaki jest ich ulubiony smak czekolady) Wariacja – zapamiętywanie dźwięków: pojemniki są wypełnione różnymi rzeczami, z czego dwa lub trzy mają w środku to samo. Każdy uczestnik bierze pojemnik i musi „usłyszeć”, które osoby są pozostałymi członkami jego grupy. Sposób 3: podział na grupy przez “lidera”. Ta metoda jest zalecana tylko w grupach, które posiadają zdrową podstawę społeczną, w przeciwnym razie niektórzy członkowie grup mogą czuć się wykluczeni (np. ci, którzy zostaną wybrani jako ostatni).
119
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Jak prowadzić interaktywne warsztaty online? Cele: Nauczyć się jak przygotowywać i prowadzić warsztaty online oraz jak oceniać uczestników tych warsztatów Czas trwania: 04:00 godziny Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią
Jak zacząć? Technologia szkoleń online nie została jeszcze spopularyzowana, ale obecnie na rynku pojawia się coraz więcej rozwiązań, które umożliwiają samodzielną pracę. Przy użyciu specjalnych narzędzi trener jest w stanie poprowadzić zajęcia na odległość nawet dla dużej liczby uczestników. Najbardziej typowe cechy szkoleń online w formie webinariów mogą być podsumowane w taki sposób: środowisko on-line: użycie oprogramowania, osoby prowadzące webinaria potrzebują konkretnego oprogramowania, uczestnicy muszą mieć dostęp do Internetu, odbiór na żywo (zaplanowany na konkretną godzinę), ograniczony czas trwania, ok 1-2 godzin na zaprezentowanie treści (użycie dźwięku, obrazu, wspólnego ekranu, prezentacji PowerPoint, itp.), interakcje z uczestnikami (dźwięk, czat, quizy, ankiety, tablica, guzik „podniesienie ręki”, itp.), częściowa anonimowość uczestników. Narzędzia SaaS - co ma znaczenie? Popularność komunikacji online sprawia, że narzędzia, nawet te szkoleniowe, są dostępne dla wszystkich. Obecnie programy do prowadzenia szkoleń online, które nie wymagają instalacji są dostępne powszechnie. Aby ich używać wystarczy tylko wejść na odpowiednią stronę internetową i zalogować się do aplikacji. Tym samym oprogramowanie jest sprzedawane jako usługa - stąd termin SaaS (software as a service). To rozwiązanie ma przewagę nad używaniem konwencjonalnego oprogramowania: wszyscy, zarówno trener jak i uczestnicy, mają łatwy dostęp do aplikacji przez przeglądarkę internetową, trener nie potrzebuje zaplecza w formie wyspecjalizowanych serwerów lub ponadprzeciętnego połączenia z Internetem, deweloperzy, którzy są właścicielami takiego oprogramowania stale dbają o jego rozwój i poprawę. Istnieją również pewne niedogodności związane z zastosowaniem tego rozwiązania: nie ma możliwości zainstalowania aplikacji i tym samym nie mamy nad nią pełnej kontroli, znikomy wpływ na strategię rozwoju aplikacji, konieczność przechowywania wszystkich materiałów w chmurze. Dla trenera jedną z największych zalet używania SaaS jest to, że może zamówić i uruchomić usługę dosłownie w kilka minut. Co więcej, trener może skorzystać z licznych rozwiązań, ponieważ zamiast płacić za drogie oprogramowanie, płaci tylko comiesięczną opłatę za subskrypcję. Jeśli aplikacja nie spełnia oczekiwań trenera można po prostu zmienić usługodawcę.
120
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Wiele firm dostarcza rozwiązania pozwalające na prowadzenie szkoleń online. Wśród nich możemy wymienić programy takie jak: ClickMeeting and ClickWebinar (www.clickmeeting.com, www.clickwebinar.com), Adobe Connect (www.adobe.com/products/adobeconnect.html), GoToMeeting (www.gotomeeting.com), Cisco Webex (www.webex.com), Google Hangouts (http://www.google.com/+/learnmore/hangouts/?hl=en), Anymeeting (http://anymeeting.com/), GoToWebinar (http://www.joinwebinar.com/). Większość aplikacji można testować za darmo przez kilka dni. To pozwala na wybranie najlepszego i dopasowanego do naszych potrzeb rozwiązania. Kluczowe cechy szkolenia. Następujące funkcje są ogólnodostępne w większości, jeśli nie we wszystkich oprogramowaniach do realizacji webinariów: transmisja wideo (pozwala trenerowi i uczestnikom widzieć się wzajemnie), czat (pozwala uczestnikom komunikować się ze sobą w formie pisemnej, tym samym uczestnicy nie przeszkadzają osobie, która mówi przez mikrofon), tablica w czasie rzeczywistym (pozwala danej osobie pisać na widocznej dla wszystkich tablicy), dzielenie się plikami, dzielenie się notatkami, wspólny ekran (możliwość podglądu ekranu osoby prezentującej/wykładowcy), ankiety/quizy (kwestionariusze on-line). Inne opcje, które mogą okazać się przydatne i są dostępne w niektórych bardziej zaawansowanych oprogramowaniach to: możliwość zmiany roli moderatora/trenera podczas sesji - ta funkcja może być przydatna na webinariach dla mniejszych grup, ponieważ pozwala ona na to, aby uczestnicy szkolenia i szkoleniowcy pracowali wspólnie zamieniając się rolami, możliwość podglądu ściągniętych plików - jest to przydatne podczas dyskusji, możliwość nagrania webinarium – ta opcja może okazać się bardzo pomocna ponieważ dzięki niej uczestnicy szkolenia, którzy nie brali udziału w danym webinarium mają do niego dostęp oraz jest to swego rodzaju forma cyfrowego robienia notatek. Gwarantuje to, że uczestnicy szkolenia mogą w pełni poświęcić uwagę treści webinarium podczas sesji na żywo. Nagrane webinaria muszą być udostępniane przez trenera, aplikacje do przeprowadzania ankiet – mogą służyć do przeprowadzania oceny szkolenia, możliwość udostępniania kwestionariuszy – może być doskonałym sposobem udzielania informacji zwrotnej uczestnikom szkolenia - w szybki i łatwy sposób dostają oni informacje o swojej ocenie. Ograniczenia. Głównym ograniczeniem w szkoleniach jest konieczność dostępu do komputera połączonego z Internetem i całkowita dostępność podczas szkolenia. Niektóre aplikacje są obsługiwane przez urządzenia mobilne, jednak rozmiar ekranu w telefonie w znaczący sposób utrudnia aktywny udział w szkoleniach. Dostęp do Internetu jest koniecznością, ponieważ bez niego nie możemy połączyć się z aplikacją. Mogą pojawić się również problemy związane z siecią bezprzewodową lub z połączeniami GSM. Dotyczą one zarówno stabilności jak i szybkości połączenia. Podsumowując, aby wziąć udział w szkoleniach, poza czasem potrzebne nam jest również spokojne i odpowiednie miejsce oraz wyposażenie. Na szczęście komputer ze stałym łączem internetowym to w dzisiejszych czasach standard zarówno w pracy jak i w domu.
121
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Jak zaprojektować materiały szkoleniowe na webinaria? Połączenia internetowe stają się coraz szybsze, a wiedza trenerów na temat dobrze zaprojektowanych grafik jest coraz większa. Wszystko to ma wpływ na efekt szkolenia. Kluczem do dobrej prezentacji jest nie tylko prezentacja sama w sobie, ale również odpowiednie połączenia różnych elementów multimedialnych. Grafiki powinny mieć zawsze wartość komunikacyjną i edukacyjną; proste i jasne grafiki sprawdzają się najlepiej. Najbardziej popularnym narzędziem, którego możemy z łatwością użyć podczas webinariów jest PowerPoint. Forma prezentacji serii slajdów z tekstem, ilustracjami oraz prostymi animacjami jest świetnym sposobem przedstawienia informacji przekazywanych podczas wykładu. Pomimo tego, że PowerPoint jest dobrze znanym narzędziem do prezentacji, wielu użytkowników wciąż popełnia te same błędy. Trener, który puszcza slajdy powinien unikać problemów z czytelnością, takich jak: użycie zbyt małej czcionki lub brak spójności stylu. W odróżnieniu od tradycyjnej sali wykładowej, podczas webinarium mamy szeroki wybór form przekazywania treści. Nie zawsze musimy używać slajdów, ale mogą one być bardzo przydatną pomocą wizualną, pomóc w przyciągnięciu uwagi uczestników szkolenia, wspomóc proces uczenia się oraz ułatwić zapamiętywanie. Jednak musimy pamiętać, że należy używać ich z głową. Należy pamiętać, że podczas webinarów komunikujemy się z uczestnikami przede wszystkim używając naszego głosu, więc nie należy przytłaczać kursantów dodatkowym tekstem na ekranie. Zamiast tego możemy użyć ilustracji, aby przyciągnąć ich uwagę i zobrazować najważniejsze zagadnienia. Pomoce wizualne powinny być bogate w informacje i dopasowane do celów edukacyjnych, należy unikać grafik, które służą jedynie za ozdobę. Dobrymi przykładami grafik szkoleniowych są: rysunki, wykresy i diagramy, symbole, zdjęcia czy zrzuty ekranu. Musimy również pamiętać o tym, że materiały używane podczas webinariów zazwyczaj pochodzą z różnych źródeł i będą w różnych formatach. Ważne jest, aby trener posiadał przynajmniej podstawową wiedzę na temat różnych technologii, narzędzi, oprogramowania i sprzętu komputerowego. Wskazówki dotyczące prezentacji slajdów1 1. używaj prostego szablonu PowerPoint w formacie poziomym, 2. używaj ciemnej czcionki na jasnym tle bądź jasnej czcionki na ciemnym tle, 3. zachowaj 2,5 cm odstępu od krawędzi, 4. ogranicz liczbę słów na pojedynczym slajdzie: a. używaj nie więcej niż 5 znaków wypunktowania na slajd, b. używaj zwięzłych wyrażeń zamiast zdań, 5. staraj się, aby grafiki były proste: a. używaj prostych tabel, tj. diagram kołowy lub wykres słupkowy, b. unikaj skomplikowanych tabeli i rozciągniętych wykresów, 6. używaj odpowiedniej wielkości czcionki: a. w tekście czcionka przynajmniej w rozmiarze 30, a w nagłówkach 44, b. używaj prostej i wyraźnej czcionki, tj. Arial, Tahoma, Verdana, c. unikaj kursywy, d. używaj małych liter w tekście, 7. unikaj animacji i efektów specjalnych takich jak: dźwięki, pokaz slajdów, nakładanie się slajdów na siebie: a. używaj prostego przejścia od jednego slajdu do kolejnego, b. staraj się, aby wszystko było proste. 1 Webcasting Processes and Best Practices, Ontario Telemedicine Network 2007
122
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Jak zaangażować uczestników szkolenia? Trener nie może wymagać od swoich uczniów skupienia, jeżeli komunikacja między nimi odbywa się tylko jednostronnie. Wykład na żywo za pośrednictwem Internetu jest tym samym, co program w telewizji. Jest to jednostronna informacja odbierana przez pasywnego odbiorcę. Produkcje telewizyjne będą jednak polegały na redaktorze, który udoskonali ich przesłanie. Webinaria czy szkolenia online cechują się mniejszą produktywnością. Tak naprawdę webinarium jako rodzaj technologi jednostronnej może być postrzegane jako produkt telewizyjny o bardzo niskiej jakości. Prezentacja jednostronna może być więc jedną z przyczyn dla których uczestnicy szkolenia tracą zaangażowanie. Interakcja pomiędzy szkoleniowcem a uczestnikami szkolenia, a także komunikacja i zadane ćwiczenia zmienią ich zaangażowanie. Oprogramowanie webinaru zapewnia zestaw narzędzi komunikacyjnych, które pomogą Ci zarządzać procesem szkolenia, takich jak: dźwięk, obraz, czat, tablica, przycisk “ręka do gory”, ankiety i quizy. takich jak: dyskusja, burza mózgów, zadanie polegające na stworzeniu czegoś, odgrywanie ról. Ponadto, liczba uczestników jest bardzo ważna podczas organizacji szkolenia. Na webinariach panuje jedna podstawowa zasada - im więcej uczestników, tym mniejsza interakcja. Zasada kciuka musi być wzięta pod uwagę przy planowaniu struktury webinarium.
Liczba uczestników
Poziom interakcji
Struktura webinarium
6 lub mniej
Wysoki poziom interakcji - sesje mogą być prowadzone w formie dialogu. Uczestnicy mogą spontanicznie przerywać prowadzącemu. Interakcja pomiędzy poszczególnymi uczestnikami jest dozwolona - np: za pomocą czatu. Dodatkowo, jeżeli pozwala na to technologia, można wykorzystać dźwięk i obraz przesyłane w obie strony.
Struktura i treść mogą być zmienione, jeżeli zachodzi taka potrzeba - w zależności od otrzymanej informacji zwrotnej i poziomu interakcji.
7-20
Ograniczona odpowiedź głosowa lub wideo (trener może wybierać, komu udzielić głosu). Można użyć odpowiednich narzędzi w formie ankiet, które wykażą progres uczestników (np.: przycisk “kciuk w górę” lub przycisk tak/ nie). Ankiety, głosowania i inne narzędzia tego typu są ważne.
Modyfikacja struktury i treści jest umiarkowana. Wykład może być wydłużony/skrócony w zależności od otrzymanej informacji zwrotnej od uczestników. Każdy temat powinien być zakończony serią pytań i odpowiedzi.
123
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Więcej niż 20
Poziom interakcji zależy od wielkości zespołu prowadzącego webinarium. W przypadku, gdy trener pracuje sam należy używać jedynie ankiet. Jeżeli pomaga mu przynajmniej jeden moderator (oraz dodatkowi szkoleniowcy/eksperci) można użyć czatu, który będzie dopasowany do odpowiedniego trenera/ eksperta.
Struktura musi być solidnie zaplanowana. Uczestnicy będą mniej lub bardziej anonimowi i występuje duże prawdopodobieństwo, że pośród nich wystąpi duża rozbieżność wieku. Obowiązek bycia obecnym na webinarium zależy w dużej mierze od materiału i tego jak ważny jest w kontekście następnych webinariów.
Jak używać nowych mediów przekazu w procesie szkolenia? Warsztaty online nie muszą być oddzielnym szkoleniem i doskonale sprawdzają się jako uzupełnienie lub rozszerzenie tradycyjnych warsztatów. Dodatkowo, nowoczesne narzędzia pozwalają również na transmisję prezentacji multimedialnych. Trener może również wykorzystywać warsztaty online w celu dotarcia do większej grupy uczestników. Jeżeli trener wie, że tradycyjne szkolenie zajmie mu (i uczestnikom szkolenia) dużo czasu, może przekazać im część materiału za pomocą Internetu. Sprawdza się to doskonale w tematach niewymagających użycia żadnego sprzętu.
Jak oceniać warsztaty online? Ocenianie szkolenia (a dokładniej poziomu przyswojenia nauczanych treści), bez względu na to, czy odbywa się podczas niego oraz/albo po nim (informacja zwrotna na temat przyswojonego materiału oraz inne aspekty doświadczenia szkoleniowego) może być przeprowadzone za pomocą metod jakościowych i/ albo ilościowych. Ewaluacja może przybrać formę formatywną, sumatywną lub formę ewaluacji osiągnięć. Można je przeprowadzić w następujący sposób: ewaluacja formatywna: np. za pomocą dyskusji bądź wywiadu – przydaje się zwłaszcza na początku szkolenia w celu uzyskania opinii uczestników szkolenia o dotychczasowych wrażeniach ze szkolenia. Ewaluacja ta może być przeprowadzona w sposób formalny lub nie. ewaluacja sumatywna: kwestionariusze lub wywiady przeprowadzane pod koniec szkolenia. ewaluacja osiągnięć: przeprowadzana po zakończeniu semestru – może być przeprowadzona w formie wywiadu lub kwestionariusza. Dzięki możliwościom nagrywania webinariów, ich ocena została w dużej mierze ułatwiona. Przede wszystkim, nagrane webinarium daje możliwość jego ponownej oceny. W ten sposób łatwiej ocenić sam proces, jak i pracę indywidualną, zwłaszcza po zakończeniu webinarium.
Aspekty techniczne szkoleń online Tradycyjna edukacja w klasie jest dostępna dla wszystkich - tak samo powinno być z webinariami, a to oznacza, że oprogramowanie używane na webinariach powinno być kompatybilne z większością obecnie używanych komputerów. Same wymagania sprzętowe różnią się w zależności od tego co użytkownicy planują zrobić na webinarium. Jedynym wymogiem do wzięcia udziału w webinarium jest komputer ze stałym łączem internetowym. Pozwala to przede wszystkim na interakcję z innymi uczestnikami i szkoleniowcem. Im więcej interakcji tym więcej doświadczeń dla użytkownika. Przykładowo, dodatkowy zestaw głośników do komputera zapewni użytkownikowi lepszy odbiór. Komputer pozwoli użytkownikowi na interakcję z innymi użytkownikami webinarium, zobaczenie i usłyszenie transmitowanego materiału, robienie notatek, czy nawet pisanie na forach lub czat roomach dotyczących danego seminarium. Używanie kamery internetowej oraz mikrofonu dodatkowo zwiększa interakcję, ponieważ pozwala użytkownikowi na czynny udział w seminarium i tym samym na transmisję swojego głosu i obrazu. Możliwość zobaczenia i usłyszenia danego użytkownika sprawia, że interakcja jest płynniejsza oraz pozwala na dokładniejsze i bardziej zrozumiałe wyrażanie się użytkownika. 124
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Aby prawidłowo przeprowadzić warsztaty online, trener potrzebuje oprogramowania, ale też wiedzy oraz doświadczenia. Dzięki nim będzie mógł umiejętnie wykorzystać oprogramowanie, co oznacza jednak, że będzie musiał poświęcić dodatkowy czas na jego opanowanie. Uczestnicy będą musieli poradzić sobie z kilkoma problemami technicznymi, m.in. zainstalowaniem oprogramowania oraz różnymi komunikatami pojawiającymi się na ekranie. Większość uczestników będzie miała dostęp do komputerów, które spełniają minimalne wymogi uczestnictwa w szkoleniach.
Trener Dostęp do Internetu
Uczestnik
Ściąganie danych: 2 Mbps Wysyłanie danych: 2 Mbps Połączenie szerokopasmowe przez kabel, jeżeli to możliwe.
Komputer Kamera internetowa Mikrofon Słuchawki Wtyczki systemowe
Ściąganie danych: 2 Mbps Wysyłanie danych: 0,5 Mbps Połączenie przez kabel, wifi lub sieć GSM
Komputer multimedialny Komputer średniej klasy Wszyscy: trener i uczestnicy mogą używać kamery i mikrofonu, jeżeli formuła szkolenia przewiduje je w wyposażeniu. W większości przypadków używa ich tylko trener. Zalecane jest, aby również uczestnicy używali słuchawek.
Adobe Flash Java TM Adobe Air
Adobe Flash Java TM Adobe Air
Minimalne wymagania dla uczestnika i trenera, które należy spełnić, aby wziąć udział w szkoleniach online
Dostęp do Internetu. Stabilne połączenie z Internetem jest bardzo ważne, zarówno dla trenera jak i uczestnika szkolenia. Lepszym rozwiązaniem dla trenera będzie połączenie z Internetem za pomocą kabla, uczestnicy mogą skorzystać z sieci WiFi. Minimalna prędkość łącza to 2 Mbps. Komputer. Najważniejsze, aby komputer mógł uruchomić przeglądarkę internetową oraz zaktualizowaną wersję programów Adobe Flash Player oraz Java (JRE). Często można spotkać się z mitami, które głoszą, że aby wziąć udział w szkoleniach online należy mieć bardzo dobry komputer. Tak naprawdę wystarczy mieć przeciętny komputer, który sprawdza się w prostych pracach biurowych lub taki, na którym będzie działać pełne i zaktualizowane oprogramowanie. Tym samym liczba osób, które z powodów technicznych nie mogą wziąć udziału w webinarium, jest bardzo mała. Kamera internetowa, mikrofon I słuchawki. Na większości szkoleń trenerzy używają kamery internetowej i mikrofonu, a uczestnicy szkolenia jedynie słuchają tego, co mówi trener. Jest to związane głównie z ograniczeniami łącza internetowego oraz sieci. Nietrudno wyobrazić sobie zamieszanie, jakie powstaje, kiedy kilku uczestników na raz włącza swoją kamerę internetową i zaczyna mówić przez mikrofon. Niemniej jednak, w mniejszych grupach uczestnicy szkolenia często mają okazję coś skomentować lub użyć kamery internetowej. Dlatego też należy poinformować uczestników o tym czy kamera internetowa lub mikrofon będą wymagane w czasie warsztatów. Zaleca się, aby wszyscy uczestnicy używali słuchawek. Słuchawki pozwalają na lepszą koncentrację i nie rozpraszają innych uczestników. Wtyczki systemowe. To bardzo ważne, aby wszystkie wtyczki systemowe były zaktualizowane. Przede wszystkim mowa tutaj o programach Adobe Flash Player oraz Java Runtime Environment. System operacyjny również musi być zaktualizowany. Jeżeli te warunki nie będą spełnione, mogą wystąpić problemy z wzięciem udziału w szkoleniach. Niektóre rzeczy mogą nie wyświetlać się poprawnie lub dostęp do szkoleń może być niemożliwy. Zaleca się, aby trener nie tylko odpowiednio przygotował swój komputer, lecz również udzielił odpowiednich wskazówek uczestnikom szkolenia.
125
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Miejsce – widoczność I akustyka. Jako że webinaria opierają się na dostępie do Internetu, prowadzić je można praktycznie wszędzie. Jednakże, zaleca się wybranie możliwie najlepszego miejsca. Jakość webinarium w dużej mierze zależy od wysokiej jakości dźwięku. Użycie doskonałej jakości sprzętu nie zagwarantuje udanego webinarium jeżeli w tle słychać będzie różne szumy i zakłócenia. Zakłócenia takie jak odgłosy dochodzące z ulicy, odgłosy innych ludzi, pracujący system wentylacji czy brzęk jarzeniówek będą miały szkodliwy wpływ na jakość webinarium. Poziom tych zakłóceń można ocenić przysłuchując się otoczeniu i biorąc pod uwagę ich potencjalne źródła. Należy jednak pamiętać, że puste pomieszczenie, pozbawione mebli i elementów instalacji, może spowodować, że rozchodzący się w nim dźwięk będzie niskiej jakości. Zaleca się, aby we wszystkich możliwych miejscach umieścić maty akustyczne w celu wyeliminowania nadmiernego hałasu. Jeżeli trener planuje używać kamery internetowej, bardzo ważne jest aby zadbał o wygląd pomieszczenia, z którego przemawia. Aby zapewnić profesjonalny wygląd, za jego plecami powinna być czysta ściana lub tablica. W tle nie może być bałaganu, reklam, sloganów czy zdjęć z wszelkiego rodzaju napisami.
126
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Projekt praktyczny: Jak być trenerem Cele:
nauczyć się wykorzystywać media do przeprowadzania prezentacji umożliwić uczestnikom przeprowadzenie seminariów szkoleniowych wykorzystać w praktyce wiedzę zdobytą podczas wcześniejszych lekcji Czas trwania: 06:00 godzin Grupa docelowa: Specjaliści ds. reklamy i wizerunku, specjaliści PR, specjaliści ds. marketingu i sprzedaży, doradcy, konsultanci, specjaliści ds. zarządzania treścią
Wymagania techniczne i rekomendacje W dzisiejszych czasach, każdy trener powinien umieć wykorzystywać nowoczesne media i narzędzia komunikacji – szczególnie podczas przeprowadzania szkolenia dla ww. specjalistów. Niniejszy rozdział koncentruje się na różnych, wysoce użytecznych narzędziach – zarówno oprogramowaniu, jak i sprzęcie – które są niezbędne do przygotowania i przeprowadzenia efektywnego seminarium. Sprzęt Teczka z materiałami, Projektor / rzutnik / TV, Flipchart / biała tablica / czarna tablica, Laptop / PC / smartfon, Kamera, Aparat. Teczka z materiałami. Teczka ta zawiera takie pomoce jak: karteczki, mazaki, naklejki, itd., które mogą być użyte podczas prezentacji i przy wykorzystaniu różnych metod w trakcie seminarium. Trener odpowiedzialny jest za przygotowanie właściwie wyposażonej teczki (zgodnie z metodami, które będą wykorzystane) przed szkoleniem. Trenerzy nie mogą wymagać od klienta czy partnera w projekcie, że przygotuje taką teczkę za nich. Projektor / rzutnik / TV. Projektory i telewizory mogą być wykorzystane w celu wyświetlenia prezentacji (np. w PowerPoincie), filmów, tekstu pisanego, itd. Mogą również odgrywać ważną rolę podczas prezentacji prac wykonanych przez uczestników. Trener musi upewnić się, że wykorzystywany sprzęt jest kompatybilny z projektorem / telewizorem. Wszelkie kable, adaptery i inne potencjalne źródła błędów należy sprawdzić przed rozpoczęciem prezentacji. W dzisiejszych czasach, projektory czy telewizory połączone są z notebookami lub komputerami za pomocą złącza VGA lub HDMI. Powinny one automatycznie wykryć sprzęt i połączyć się z nim. Jeśli tak się nie stanie, należy wcisnąć przycisk Windows oraz P w celu otworzenia menu odtwarzania, w którym odnajdziemy wiele sposobów na połączenie się z ekranem zewnętrznym. W przypadku laptopów, menu można otworzyć za pomocą kombinacji przycisku FN z innym przyciskiem. Uwaga: Projektory oraz starsze rzutniki wymagają ekranu lub przynajmniej płaskiej, jasnej powierzchni i ciemnego pomieszczenia, podczas gdy telewizor będzie spełniał swoją funkcję wszędzie. Flipchart/ biała tablica/ czarna tablica. Flipcharty, białe, czy nawet czarne tablice są nadal często wykorzystywane w celu prezentacji podstawowych informacji lub przedstawiania pewnych rzeczy na bieżąco podczas przekazywania instrukcji lub prowadzenia szkolenia przypominającego swoją formą lekcję. Są one również wykorzystywane do przedstawiania planu dnia na początku każdego seminarium. Flipcharty mogą być używane wielokrotnie – po seminarium trener może zabrać zapiski ze sobą. 127
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Uwaga: Pisząc na białych tablicach, zawsze używaj właściwych markerów – nie używaj markerów wodoodpornych lub permanentnych. Laptop / PC / smartfon / tablet. Są to prawdopodobnie najważniejsze narzędzia wykorzystywane podczas przeprowadzania nowoczesnych i profesjonalnych seminariów. Każdy trener powinien biegle posługiwać się tymi urządzeniami. Notebook oraz komputer osobisty (PC) mogą być wykorzystywane do przedstawiania wszystkich przygotowanych informacji (przy użyciu odpowiedniego oprogramowania), do zapisywania wyników, a w pewnych sytuacjach są one niemal niezbędne w procesie szkolenia (np. podczas edycji warsztatów). Przed rozpoczęciem szkolenia trener powinien upewnić się, że zainstalowane zostało wszelkie niezbędne oprogramowanie, że bateria laptopa jest w pełni naładowana, lub może być łatwo naładowana podczas seminarium, a także, co staje się coraz bardziej istotne, że laptop może połączyć się z Internetem w miejscu przeprowadzania szkolenia. Smartfony czy tablety mogą być wykorzystywane do sporządzania dokumentacji lub w procesie planowania, jako że posiadają kalendarz. Kamery wideo. Kamery wideo mogą okazać się bardzo przydatne podczas prezentacji (gdy podłączymy je do projektora czy telewizora) wspomagając wykorzystanie pewnych metod (np. nagrywanie wywiadów). Do kamer amatorskich zazwyczaj dołączone są kable (przeważnie kable/adaptery RCA lub HDMI), za pomocą których możemy podłączyć kamerę do każdego urządzenia projekcyjnego. Profesjonalne kamery posiadają wiele złączy, które mogą posłużyć do podłączenia kamery do nowoczesnych urządzeń. Aparaty fotograficzne. Aparaty fotograficzne są idealne dla celów dokumentacji. Trener może z łatwością fotografować flipcharty lub inne wizualne efekty szkoleń. Poza tym mogą one posłużyć do dokumentowania pracy w trakcie jej wykonywania, co dla niektórych klientów jest bardzo ważne. W dzisiejszych czasach, smartfony i tablety mogą być wykorzystane w tym samym celu i powoli zaczynają wypierać aparaty – szczególnie wśród młodszych użytkowników. W zależności od wybranej metody, aparaty mogą być wykorzystane, jako część jednego z elementów seminarium. Aparaty w smartfonach. Dziś smartfony, a zwłaszcza ich aparaty są wysokiej jakości. W związku z tym, mogą być również wykorzystywane do celów dokumentacji, jak ma to miejsce w przypadku aparatów fotograficznych. Ponadto, mogą być stosowane do kręcenia krótkich materiałów wideo, wykorzystywanych później do różnych celów, nawet w procesie produkcyjnym. Zaletą tych urządzeń jest to, że zwłaszcza wśród młodszego pokolenia są bardzo popularne i prawie każdy je ma. To również tańsze rozwiązanie i alternatywa dla pracy z użyciem sprzętu profesjonalnego, który jest delikatny i drogi w naprawie. Oprogramowanie Microsoft Powerpoint/OpenOffice Impress/Apple Keynote, Microsoft Word/OpenOffice Writer/Apple Pages, Mediaplayery, Skype, Google Hangout, Clickmeeting, Dropbox/Google Drive. Pomimo, że programy stworzone przez Microsoft i Apple są najbardziej znane, nie są one darmowe i narzucają wykorzystanie konkretnych systemów operacyjnych (Microsoft Windows oraz Apple OS). Pakiet „Open Office” stworzony przez Apache jest darmowym programem o otwartym kodzie źródłowym, który może być wykorzystany przez każdego, niezależnie od aktualnie używanego systemu operacyjnego. Microsoft Powerpoint / Apple Keynote / Apache OpenOffice Impress. Narzędzia typu „Microsoft Powerpoint” są niezbędne podczas nowoczesnych seminariów. W przeciwieństwie do kiedyś wykorzystywanych urządzeń, programy te oferują swobodę w użytkowaniu (każdy element prezentacji może zostać zmieniony w każdym momencie), mobilność (można je przenieść za pomocą sticka USB, itp.) oraz wielozadaniowość – mogą prezentować dane w przeróżnych formach graficznych.
128
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Przydatne linki: http://office.microsoft.com (oficjalna strona wsparcia dla oprogramowania “Microsoft Office” obsługiwana przez Microsoft, gdzie znajdziemy różne tutoriale i ogólne instrukcje), http://www.apple.com/support/ (oficjalna strona Apple, gdzie uzyskać można wsparcie oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, gdzie również znajdziemy tutoriale i ogólne instrukcje związane z oprogramowaniem Apple, takim jak np. Keynote), http://wiki.openoffice.org/wiki/Documentation/FAQ/Impress (strona “OpenOffice Impress”, gdzie uzyskamy wsparcie dla oprogramowania firmy Apache – łatwo dostępna i działa na takich samych zasadach, jak każda inna strona Wikipedii). Microsoft Word / Apple Pages / Apache OpenOffice Writer / Google Docs. Wymienione narzędzia mogą zostać wykorzystane do zapisywania projektów seminariów, pomysłów, informacji zwrotnej, lub każdego innego tekstu pisanego. Nowsze wersje zawierają ulepszone funkcje oferujące łatwe do stworzenia, świetnie wyglądające wizualizacje (np. „Smart Art”) oraz wachlarz funkcji połączonych w proponowanym przez nich pakiecie biurowym. Google Docs odgrywa tutaj role szczególną. Jest to pakiet biurowy dostępny z poziomu wyszukiwarki internetowej, co oznacza, że każdy może uzyskać do niego dostęp za pomocą przeglądarek Firefox, Chrome, czy Safari by korzystać z darmowego edytora online na stronie docs.google.com (należy najpierw się zarejestrować). Dobrą stroną tego rozwiązania jest brak konieczności instalowania oprogramowania oraz fakt, że dane automatycznie zapisują się na dysku Google przypisanym do danego użytkownika. Można się nimi dzielić, jak również edytować je online razem z całym zespołem. Niestety wszystkie pliki edytowane online zapisywane są jako arkusz i nie posiadają tak wiele możliwości edycji, jak pliki edytowane za pomocą tradycyjnych pakietów biurowych. Przydatne linki: http://office.microsoft.com (oficjalna strona pomocy dla oprogramowania “Microsoft Office” obsługiwana przez Microsoft, gdzie znajdziemy różne tutoriale i ogólne instrukcje), http://www.apple.com/support/ (oficjalna strona Apple, gdzie uzyskać można wsparcie oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, gdzie również znajdziemy tutoriale i ogólne instrukcje związane z oprogramowaniem Apple, takim jak np. Keynote), http://wiki.openoffice.org/wiki/Documentation/FAQ/Impress (strona “OpenOffice Impress”, gdzie uzyskamy wsparcie dla oprogramowania firmy Apache – łatwo dostępna i działa na takich samych zasadach, jak każda inna strona Wikipedii), http://docs.google.com (link do internetowego pakietu biurowego Google – jeśli nie posiadasz konta Google, musisz się zarejestrować i tym samym korzystać ze wszystkich usług oferowanych przez Google) Odtwarzacze mediów. Wiele prezentacji oraz metod wymaga wykorzystania odtwarzacza mediów w celu zaprezentowania pliku audio lub wideo. Wybierając odtwarzacz trener powinien zwrócić szczególną uwagę na jego kompatybilność z rodzajami prezentowanych plików – wielu uczestników nie zwraca uwagi na obsługiwane przez odtwarzacze formaty, wymagane kodeki, itd. Darmowym i popularnym rozwiązaniem może być VLC player, który posiada wiele wbudowanych dekoderów i jest w stanie odtworzyć większość dostępnych formatów. Przydatny link: http://www.videolan.org/vlc/ (oficjalna strona VLC player, skąd możemy ściągnąć odtwarzacz oraz gdzie możemy dowiedzieć się, jak go zainstalować I używać). Skype, Google Hangout, Clickmeeting. Komunikatory internetowe odgrywają ważną rolę zarówno w procesie przygotowania, jak i przeprowadzania szkoleń online (webinariów). “Skype” i “Google Hangout” to popularne rozwiązania, ponieważ oprócz tradycyjnej komunikacji za pomocą tekstu i dźwięku, oferują inne opcje, takie jak: przesyłanie plików, transmisję wideo czy spotkania grupowe.“Google Hangout” jest zupełnie darmowym programem i może być używany przez każdego posiadacza konta Google.
129
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
Skype to serwis korzystający z telefonii internetowej, umożliwiający komunikację natychmiastową (ang. Instant Messaging). Użytkownicy serwisu mogą komunikować się wzajemnie za pomocą głosu przy użyciu mikrofonu, poprzez wideo przy użyciu kamery internetowej oraz komunikatorów za pośrednictwem Internetu. Można też podjąć rozmowy z użyciem tradycyjnych sieci telefonicznych. Rozmowy z innymi użytkownikami Skype są bezpłatne, w przeciwieństwie do połączeń z telefonów stacjonarnych i telefonów komórkowych. Skype ma również dodatkowe funkcje, takie jak transfer plików i wideokonferencja. Spotkania grupowe z wykorzystaniem wideo są darmowe. Google Hangouts to bezpłatna platforma umożliwiająca instant messaging oraz rozmowy na czacie i rozmowy wideo. Pozwala użytkownikowi na komunikację między dwoma lub więcej osobami.Usługa jest dostępna w Internecie za pośrednictwem Gmaila lub Google+ lub aplikacji mobilnych dostępnych na Android i iOS. Dodatkowe funkcje to np. zapisana historia czatu, która może być synchronizowana z innymi urządzeniami, zakładka wskazująca jak głęboko użytkownik zapoznał się z rozmową oraz udostępnianie zdjęć w trakcie rozmowy. W grupowym czacie wideo może wziąć udział maksymalnie 10 użytkowników jednocześnie. Clickmeeting to komercyjne, specjalistyczne oprogramowanie wykorzystywane podczas przeprowadzania wideokonferencji i prezentacji – dlatego też jest szczególnie polecane w przypadku webinariów. Do spotkania głosowego lub wideokonferencji z osobą znajdującą się w dowolnym miejscu na świecie można dołączyć przez telefon lub za pośrednictwem Internetu (VoIP) z dowolnej przeglądarki. Możliwe jest również promowanie swojej marki wśród klientów i partnerów poprzez dodanie loga i grafiki do „poczekalni” i „pokoju spotkań”. Aplikacja pozwala na współdzielenie ekranu, do czego wystarczy jedno kliknięcie. Można wybrać częściowe lub całościowe dzielenie pulpitu i skorzystać z narzędzia do rysowania w celu wsparcia prezentacji. Istnieje również możliwość moderowania chatu, prywatnych rozmów czy wyboru między różnymi językami. Przydatne linki: http://www.skype.com/en/download-skype/skype-for-computer/, http://www.google.com/intl/en/+/learnmore/hangouts/,
s G c
http://www.clickmeeting.com/.
Dropbox/Google Drive. “Dropbox” i “Google Drive” to rozwiązania bazujące na koncepcie chmury ułatwiające dzielenie się plikami. Dla przykładu, trener może przesłać codzienną dokumentację fotograficzną lub podzielić się innymi ważnymi informacjami z uczestnikami szkolenia bez konieczności wykorzystywania komunikacji poprzez e-mail, która często pozwala na przesyłanie jedynie małych rozmiarów plików. Przydatne linki: https://www.dropbox.com/install http://drive.google.com
130
PL
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Jak być trenerem? “Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem.” Podczas gdy w poprzednich rozdziałach skupiliśmy się na teoretycznej wiedzy dotyczącej tego, jak być trenerem oraz metodach, które trenerzy medialni mogą wykorzystywać, w tym, ostatnim już, rozdziale pragniemy dać przyszłym trenerom możliwość sprawdzenia posiadanej wiedzy i wprowadzenia swoich pomysłów w życie – w dwóch etapach. Planowanie wybranego elementu szkolenia. Każdy uczestnik proszony jest o przygotowanie prezentacji jednego elementu szkolenia, o którym była mowa w module A lub B. Prezentacja tego elementu nie powinna zająć więcej niż 15 minut. Na przykład, uczestnik może zaprezentować działanie aparatu stosując jedną z poznanych metod np. grę „gettting to know” czy burzę mózgów, itp. Uczestnik powinien uwzględnić wszystko, czego nauczył się z wcześniejszych rozdziałów i powinien umieć wybrać metody stosowne do treści, które chce przekazać. Element ten powinien zostać przeprowadzony zgodnie z zasadami, które przedstawiono w części “Zarządzanie Cyklem Szkolenia”. Uczestnicy mają godzinę na przygotowanie wszystkiego, czego potrzebują do etapu odgrywania ról: plan sesji / przebiegu szkolenia, materiały, sceneria. Odgrywanie ról i informacje zwrotne. Na etapie odgrywania ról każdy uczestnik proszony jest o wcielenie się w rolę trenera i przedstawienie wybranego elementu seminarium. W tym czasie pozostali uczestnicy wcielają się w rolę słuchaczy. Na realizację tego zadania uczestnik ma nie więcej niż 15 minut, po upływie tego czasu trener wstaje i przerywa prezentację. Następnie trener przekazuje informacje zwrotne na temat wystąpienia, faza ta składa się z następujących elementów: refleksje osoby wcielającej się w rolę trenera (Co, zdaniem uczestnika, udało się? Co można poprawić?) informacja zwrotna ze strony grupy, informacja zwrotna ze strony trenera. Na każdy punkt należy przeznaczyć nie więcej niż 5 minut. Proponowany scenariusz najlepiej sprawdza się w przypadku grup liczących maksymalnie 6 uczestników. Możliwe jest wtedy zachowanie ram czasowych modułu. Jeśli liczba uczestników jest większa, uczestników można podzielić na grupy. Należy wtedy jednak pamiętać, że wymaga to uczestnictwa drugiego trenera. Innym rozwiązaniem jest zaproponowanie dwóm uczestnikom przygotowania i zaprezentowania wybranego elementu w parze.
131
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Czas
Temat
Cel
Metoda
Środki przekazu
00:0000:15
Wprowadzenie: prezentacja harmonogramu
Orientacja
Prezentacja
Flipchart / Tablica Notebook / Rzutnik / TV
00:1501:00
Wymagania tech- Uczestnicy uczą się obsługi niczne i zalecenia wybranego sprzętu i oprogradla trenerów mowania, które jest pomocne / niezbędne do przeprowadzenia wybranego przez nich elementu szkolenia
01:0001:15
Krótka przerwa
Odświeżenie, regeneracja
01:1501:30
Przypomnienie wiadomości z wcześniejszych rozdziałów tego modułu
Przypomnienie nowych i przydatnych informacji, przygotowanie do sesji praktycznej
Praca w grupach
Flipchart / Tablica Notebook / Rzutnik / TV
01:3001:40
Wyjaśnienie założeń sesji praktycznej
Gruntowne przygotowanie uczestników do odgrywania ról i wykonania zadań
Prezentacja
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
01:4002:40
Przygotowanie wybranego elementu szkolenia (indywidualnie lub w parach, jeśli jest to konieczne ze względu na dużą liczbę uczestników)
Uczestnicy po raz pierwszy przygotowują wybrany element szkolenia (tematy wybierają z modułu 1 lub 2). Wybrany element powinien być przygotowany zgodnie z poznanymi standardami. Ponadto uczestnicy powinni zastanowić się nad scenerią i materiałami / środkami przekazu, które chcą wykorzystać przy wcielaniu się w rolę trenera
Praca indywidualna
Długopisy, Papier, Notebook
02:4002:50
Krótka przerwa
Odświeżenie, regeneracja
02:4004:50
Odgrywanie ról #1
Każdy uczestnik prezentuje wybrany Odgrywanie element. ról, informacje zwrotne Najpierw przygotowuje miejsce (w przypadku szkoleń tradycyjnych) lub foldery (w przypadku szkoleń on-line) i krótko omawia, czego będzie dotyczyła sesja. Rozpoczyna się etap odgrywania ról. Uczestnik wciela się w rolę trenera prowadzącego sesję zgodnie z przygotowanym planem. Inni uczestniczy wcielają się w rolę uczestników tego mini-szkolenia.
132
Prezentacja, Flipchart / Tablica praca w grupach Notebook / Rzutnik / TV
Praca w parach
Wybrane przez uczestnika
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Po upływie 15 minut trener przerywa prezentację – rozpoczyna się etap przekazywania informacji zwrotnej. Najpierw osoba, która wcielała się w rolę trenera dokonuje autorefleksji, następnie wypowiada się grupa, a na końcu trener. Sesja ta trwa ok. 15 minut, tak więc etap odgrywania ról w przypadku każdego uczestnika to ok. 30 minut. Teraz w rolę trenera wciela się kolejny uczestnik. Ramy czasowe pierwszego bloku przewidują prezentację czterech uczestników. 04:5004:55
Krótka przerwa
Odświeżenie, regeneracja
04:5505:55
Odgrywanie ról #2
Tak jak w przypadku “OdgrywaOdgrywanie nie ról #1”, przewidziano czas dla ról, informacje dwóch uczestników zwrotne
Wybrane przez uczestnika
05:5506:00
Podsumowanie i pożegnanie
Trener podsumowuje dzień z uczestnikami i przekazuje im informacje zwrotne
Flipchart / Tablica Notebook / Rzutnik / TV
Plenum, informacje zwrotne
Pytania testowe 1. „…z drugiej strony trener ma niezbędną wiedzę i umiejętności, którą uczestnicy potrzebują uzyskać, ale też wiedzę treściową” to definicja: a. kompetencji personalnych b. kompetencji metodycznych c. kompetencji zawodowych d. kompetencji społecznych 2. „Styl ten daje pracownikom największą niezależność pozwalając im podejmować decyzje dotyczące ich pracy i jej organizacji” – to definicja: a. autorytarnego lub hierarchicznego stylu zarządzania b. demokratycznego lub kooperacyjnego stylu zarządzania c. liberalnego stylu zarządzania (laissez-faire) d. wspomagającego stylu zarządzania 3. Podstawowe oznaki wiarygodności to: a. strój, profesjonalizm, entuzjazm, b. entuzjazm, dobry głos, strój, c. profesjonalizm, entuzjazm, pierwsze wrażenie, d. efektywna komunikacja, strój, profesjonalizm. 133
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
4. Jak liczna może być grupa uczestników webinarium, jeśli trener chce prowadzić je w formie dialogu, gdzie uczestnicy mogą spontanicznie przerywać wykład, a interakcja pomiędzy poszczególnymi uczestnikami jest dozwolona? a. do 6 osób b. 7-20 osób c. więcej niż 20 osób 5. Czego trener nie powinien robić przy przekazywaniu informacji zwrotnej? a. komentować zachowania uczestnika b. oddzielać pochwały od krytyki c. oceniać uczestników 6. Wymień siedem podstawowych etapów Zarządzania Cyklem Szkolenia. 7. Którą z metod można wykorzystać w celu określenia przydatności pojedynczego celu metodycznego? a. DECS b. SMART c. żadnej z powyższych 8. Wymień przynajmniej pięć elementów, które powinny wchodzić w skład każdej sesji szkoleniowej. 9. Wymień pięć faz, przez które przechodzi grupa w czasie szkolenia. 10. Jakie dwa elementy są niezbędne by informacja zwrotna dotycząca wykonanej pracy była użyteczna? 11. „Te cele poznawcze oparte są na czystej wiedzy i zdolnościach intelektualnych, tak więc osiągamy je dzięki umysłowi, dzięki inteligencji” – to definicja: a. kognitywnych celów poznawczych b. emocjonalnych celów poznawczych c. psychomotorycznych celów poznawczych 12. Wymień pięć popularnych metod, które można wykorzystać w czasie sesji szkoleniowej.
134
Odpowiedzi
135
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Moduł A Pytanie 1: Najszersze ujęcie używane do wprowadzenia widza w akcję filmu lub przedstawiające lokalizację. Pytanie 2: Obudowa kamery Pytanie 3: …tym mniej musi zostać otwarta przysłona Pytanie 4: System stabilizacji kamery, mechanicznie oddzielający ruch operatora od kamery. Pytanie 5: Sekwencja Pytanie 6:
Obudowa kamery – zawiera elementy elektroniczne i mechanizmy, które umożliwiają wybór opcji i zapisywanie obrazów na taśmie magnetycznej lub innym nośniku pamięci.
Obiektyw – chwyta światło odbijające się od przedmiotu i przenosi obraz przedmiotu na film lub inne medium.
Wizjer – to przez niego patrzy osoba robiąca zdjęcie; służy do określania granic kadru i często ustawiania ostrości.
Rejestrator – zbiór systemów elektronicznych i mechanicznych pozwalających na zapisanie filmu na nośniku.
Mikrofon – przetwornik elektroakustyczny służący do przetwarzania fal dźwiękowych na sygnał elektryczny.
Baterie zaopatrują aparat w energię niezbędną do pracy. Pytanie 7:
Taśma Karta pamięci Nośnik flash CD/DVD Pytanie 8: Ujęcie pokazujące osobę od czubka głowy do wysokości kolan (w tym pistolet). Plan amerykański dobrze ukazuje gesty, ponieważ dłonie pokazane są w kadrze. Pytanie 9: Kran kamerowy Pytanie 10:
Adobe Premiere Avid Movie Maker iMovie Pytanie 11: Tilt.
Moduł B Pytanie 1: Śledcze, informacyjne, recenzja i felieton. Pytanie 2: Wszystkie są poprawne. Pytanie 3: Środowisko internetowe oferujące oprogramowanie online (czasami także hardware) dla potrzeb tworzenia, produkcji, udostępniania, dystrybucji oraz publikacji treści multimedialnych Pytanie 4: związku pomiędzy objętymi prawem autorskim pracami cyfrowymi (takimi jak film, muzyka i sztuka) a zezwoleniem na użytkowanie odnoszącym się do komputerów, sieci i sprzętu elektronicznego 136
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Pytanie 5: uznanie autorstwa, użytek niekomercyjny, bez utworów zależnych, na tych samych warunkach Pytanie 6: uznanie autorstwa – na tych samych warunkach Pytanie 7: około 255 milionów Pytanie 8: Felieton Pytanie 9: edytor wideo Pytanie 10: użytkowanie oprogramowania lub innej technologii komputerowej do zarządzania warunkami, w których opatrzony prawem autorskim materiał cyfrowy może zostać wykorzystany
Moduł C Pytanie 1: Kompetencji zawodowych Pytanie 2: Liberalny styl zarządzania (laissez-faire). Pytanie 3: strój, profesjonalizm, entuzjazm. Pytanie 4: Do 6 osób Pytanie 5: Oceniać uczestników. Pytanie 6:
Przygotowanie, Analiza potrzeb szkoleniowych, Zaplanowanie sesji szkoleniowej, Zaplanowanie niezbędnych materiałów, Przeprowadzenie szkolenia, Ewaluacja, Podsumowanie i wprowadzenie usprawnień. Pytanie 7: Metoda SMART Pytanie 8:
Powitanie (w tym prezentacja harmonogramu dnia), Zapoznanie się uczestników, Oczekiwania, Przerwy, Utrwalenie wyników, Regeneracja, Informacje zwrotne, Pożegnanie. Pytanie 9: Formowanie, Wzburzenie, Normowanie, Działanie, Utrwalanie (ang. Forming, Storming, Norming, Performing, Adjourning). Pytanie 10: utrwalenie jakości i budowanie jakości. Pytanie 11: Kognitywne cele poznawcze. Pytanie 12: Np. praca w grupach, przemówienie, odgrywanie ról, metoda flashlight, zmiana perspektywy.
137
SĹ&#x201A;owniczek
138
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Analiza Potrzeb Szkoleniowych (ang. Training Needs Analysis / TNA): Analiza Potrzeb Szkoleniowych to narzędzie lub proces wykorzystywane w celu identyfikacji potrzeb szkoleniowych przyszłych uczestników. Blog: Strona internetowa tworzona przez jedną lub więcej osób, gdzie w kolejności chronologicznej publikowane są teksty, wiadomości, artykuły prezentujące pomysły i/lub opinie autora na różne tematy. Czytelnicy mogą współuczestniczyć w ich tworzeniu dodając np. komentarze. Autor może modyfikować teksty i decydować o tym, czy zachować komentarze innych. Chmura obliczeniowa: Nowy system, który daje możliwość przetwarzania danych bezpośrednio z poziomu Internetu. Technologia chmury obliczeniowej to nowy model usług, technologia, która zapewnia użytkownikom dostęp do pakietu standaryzowanych usług i jest dostosowana do ich potrzeb. Copyleft: Rodzaj systemu licencjonowania praw autorskich, który daje wszystkim zainteresowanym darmowy dostęp do danej treści cyfrowej, zezwala na jej modyfikację i dalszą redystrybucję na identycznych warunkach. Crossmedia: Nowa strategia komunikacyjna, która dzięki zastosowaniu różnorodnych środków przekazu (multimedia), umożliwia informacjom, nowym artykułom czy innym zredagowanym treściom dotarcie do szerszego grona odbiorców, gwarantując w ten sposób osiągnięcie możliwie najbardziej skutecznego przekazu. Dane osobowe: Dane osoby, prawdziwe lub nie, dzięki którym można tą osobę zidentyfikować; lub dane osobowe lub inne informacje, które organizacja posiada lub do których ma dostęp. DECS: Cztery istotne dla analizy potrzeb szkoleniowych elementy: z ang. demands - wymagania, emphasis - nacisk, causes - przyczyny, solutions - rozwiązania Detal: szczegółowe ujęcie służące oddaniu specjalnego znaczenia sceny lub podkreśleniu emocji. Dydaktyka: Gałąź nauk pedagogicznych, która zajmuje się procesami nauczania i uczenia się. Dziennikarstwo: Zbiór informacji prezentowanych w różnych formach oraz sposób ich przekazywania (pismo, dźwięk, nagranie wideo, obrazy). Zadaniem dziennikarstwa jest zbieranie, analizowanie, synteza, szeregowanie pod względem ważności i publikowanie dostępnych w danym momencie i pojawiających się informacji. Dziennikarstwo cyfrowe lub cyberdziennikarstwo: Gatunek dziennikarstwa wywodzący się z Internetu, który do przekazania wiadomości wykorzystuje nowe technologie komunikacyjne. Ewaluacja: W kontekście tej publikacji, ewaluacja to profesjonalny proces rozpoznawania słabych i mocnych stron sesji szkoleniowej i trenera przeprowadzony z wykorzystaniem różnorodnych narzędzi ewaluacyjnych. Fazy szkolenia (biorąc pod uwagę interakcje między uczestnikami): Szkolenie zazwyczaj składa się z pięciu etapów, którymi są: formowanie, wzburzenie, normowanie, działanie, utrwalenie. Infografika: Wizualne przedstawienie tekstu. Szczególnie przydatne, kiedy musimy wyjaśnić pewne specyficzne zagadnienia, często o zabarwieniu technicznym. Informacja zwrotna lub sprzężenie zwrotne (ang. feedback): Informacja zwrotna na temat efektów czyjejś pracy. Udzielanie informacji zwrotnej powinno opierać się na konstruktywnym komunikowaniu zarówno negatywnych, jak pozytywnych zachowań i działań. Służy rozwojowi osoby, której jest udzielana. Kran kamerowy: Specjalne urządzenie dające możliwość wzniesienia kamery w górę i nagrywania materiału filmowego z innej perspektywy. LED (dioda elektroluminescencyjna): Relatywnie nowa technologia wykorzystująca diody LED i soczewki. Dioda LED emituje wysokiej jakości światło, generuje mało ciepła i pobiera minimalną ilość energii. Licencja Creative Commons (ang. CC license): Najpowszechniej stosowany rodzaj licencji publicznej pozwalający na udostępnianie utworów objętych prawami autorskimi. Licencji tego typu używamy, kiedy chcemy dać innym możliwość dzielenia się, wykorzystania czy nawet rozbudowywania naszego dzieła. Licencja typu GNU GPL (ang. General Public License or GPL): Licencja wolnego i otwartego oprogramowania stworzona przez fundację Free Software Foundation (FSF) w połowie lat osiemdziesiątych. Jej
139
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
głównym założeniem jest ochrona wolności rozpowszechniania, modyfikowania i wykorzystania oprogramowania. Oprogramowanie objęte tego typu licencją jest oprogramowaniem darmowym, a licencja ma chronić je przed ograniczaniem dostępu użytkownika do tych wolności. Media cyfrowe: Dowolna forma lub format łączenia, prezentacji i użytkowania wszystkich tradycyjnych treści takich jak dźwięk, obraz, film, tekst, ruch, dotyk oraz dane. Metodyka: Dział dydaktyki badający metody i techniki nauczania. Mikrofon: Przetwornik elektroakustyczny służący do przetwarzania fal dźwiękowych na prąd elektryczny. Oprogramowanie otwarte / typu open source: Oprogramowanie, którego kod źródłowy jest powszechnie dostępny, może być swobodnie wykorzystane i modyfikowane. Ostrość, regulacja ostrości: Stan, kiedy promienie przenikające przez obiektyw skupiają się i tworzą wyraźny i ostro zarysowany obraz na płaszczyźnie ogniskowej. Czynność polegająca na odpowiednim dobraniu odległości między obiektywem a fotografowanym przedmiotem pozwalająca promieniom na skupienie się i stworzenie wyraźnego i ostro zarysowanego obrazu fotografowanego obiektu. Pan: Jeden z ruchów kamery. Kamera porusza się w poziomie od lewej do prawej i na odwrót. PDCA: Angielski akronim będący nazwą narzędzia kontroli, oznaczający: koncepcję – plan, działanie – do, kontrolę – check, rewizję i powrót do etapu P – planowania . Plan amerykański: Ujęcie pokazujące postać ludzką od czubka głowy do wysokości kolan. Plan amerykański pozwala na dokładne ukazanie gestów, ponieważ dłonie są dobrze widoczne w kadrze. Plan ogólny: Pozwala na ukazanie postaci i jej otoczenia trochę bardziej szczegółowo niż ma to miejsce w przypadku planu totalnego. Plan pełny: Bohaterowie lub bohater znajdują się w centralnej części kadru i ukazani są od czubka głowy po palce stóp. Plan Sesji Szkoleniowej: Plan Sesji Szkoleniowej to ogólna, zawierająca wszystkie elementy koncepcja sesji szkoleniowej obejmująca pełen harmonogram oraz istotne informacje i materiały (kserokopie, wykaz materiałów, itp.). Plan średni: Sposób kadrowania polegający na pokazaniu postaci od pasa w górę – tułów, ramiona, głowa. Plan średni służy do ukazywania mimiki bohaterów, dobrze sprawdza się też przy prezentacji języka ciała. Plan totalny: Najszersze ujęcie/kadr pozwalający odbiorcy na zapoznanie się z miejscem akcji, warunkami w nim panującymi. Platforma medialna: Środowisko internetowe, które oferuje oprogramowanie (czasem też rozwiązania sprzętowe) przydatne przy tworzeniu, produkowaniu, hostingu, dystrybucji i publikowaniu treści medialnych. Istnieje wiele różnych platform; każda oferuje inne zasoby, narzędzia i materiały, które można wykorzystać przygotowując treści medialne. Prawa cyfrowe: Prawa związane z tworzeniem, użytkowaniem, publikacją i dostępem do mediów cyfrowych (jak filmy, muzyka czy sztuka), oraz z dostępem do i użytkowaniem komputerów, sieci i urządzeń elektrycznych. Termin stosowany też w kontekście dostępu do i kontrolowania informacji cyfrowych. Projektor: Optyczne urządzenie do wyświetlania obrazu (stałe lub ruchome) na ekranie projekcji. Rejestrator: Zbiór systemów elektrycznych i mechanicznych pozwalających na zapisanie filmu na nośniku. Ruchoma platforma: Jest to platforma na kółkach, na której znajduje się kamera. Dzięki niej ujęcia są filmowane płynnie. Slider: Urządzenie wspomagające filmowanie. System przypominający ruchomą platformę, na której montuje się kamerę.
140
Metodyka Nowych Mediów – rozwój kompetencji w zakresie multimediów
PL
Statyw, trójnóg: Urządzenie posiadające trzy nogi, wykorzystywane jako stabilizator mocowanego na nim sprzętu. Wykorzystywane są zarówno w fotografii, jak i w produkcji filmowej, mają za zadanie zapobiegać niekontrolowanym i niepożądanym ruchom aparatu lub kamery. Redukują drgania urządzenia i dzięki temu pozwalają uzyskać optymalną ostrość obrazu. Steadicam: System stabilizacji kamery, mechanizm izolujący ruch kamery od operatora. Pozwala uzyskać bardzo płynne ujęcia, nawet gdy operator porusza się szybko po nierównym podłożu. Tablica - duża płyta o gładkiej białej powierzchni, na której specjalnymi markerami mogą być zapisywane informacje. Tilt: Jeden z ruchów kamery. Kamera porusza się w pionie od góry do dołu i na odwrót. Warsztat: Praktyczne podejście do szkolenia z określonego zakresu tematycznego – uczestnicy poznają temat poprzez formy bardziej aktywnego udziału niż ma to miejsce w przypadku wykładu. Webinarium: Rodzaj internetowego seminarium z możliwością obustronnej komunikacji między prowadzącym a uczestnikami dzięki wykorzystaniu wirtualnych narzędzi. Wskaźnik laserowy: Małe urządzenie z diodą laserową, emitujące wąskie światło używane do zaznaczania czegoś, poprzez oświetlanie obiektu. Zarządzanie Cyklem Szkolenia (ang. Training Cycle Management / TCM): system zawierający różne procesy i narzędzia umożliwiające skuteczne planowanie, przeprowadzenie i ewaluację szkolenia. Zarządzanie prawami cyfrowymi: Wszelkie działania mające na celu zapobieganie lub utrudnianie procederu piractwa komputerowego. Zbliżenie: Częste ujęcie wykorzystywane w dialogach, wywiadach lub relacjach reporterskich. Widać głowę i klatkę piersiową osoby. Mimika twarzy i emocje są łatwe do odczytania.
141
pl.newmediaproduction.eu
This project has been funded with support from the European Commission under the Lifelong Learning Programme. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein
v.2.
y g o l o d o h t e M
n o i t c u d o r P a i New Med
cies n e t e p m o c imedia lt u m r u o y e s how to increa
This publication has been created with cooperation of:
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
This New Media Production Methodology ver. 2 has been prepared as part of the “New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies” project, co-financed by the Leonardo da Vinci - Lifelong Learning Programme.
Consortium implementing this project consists of:
Nowoczesna Firma S.A. (NF) Management Observatory Foundation (MOF) Bürgerhaus Bennohaus – citizen centre, Arbeitskreis Ostviertel e.V. (BB) XXI INVESLAN, S.L. (INV) Authors:
Piotr Maczuga (NF) Karolina Sikorska (NF) Marta Mazur (MOF) Wojciech Benicewicz (MOF) Jan Leye (BB) Arndt Selders (BB) Amaia San Cristobal Macho (INV) Tamara Rodriguez Fernandez (INV) In cooperation with:
Jarosław Sobolewski (MOF) Grzegorz Staniak (MOF) Katarzyna Mucha (MOF)
ISBN: 978-83-63481-11-7
2
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
This work was published under Creative Commons License (CC BY-NC-ND 3.0) Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Unported
Warsaw â&#x20AC;&#x201C; Muenster - Bilbao 2014 newmediaproduction.eu
3
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Table of contents Introduction
5 6 6 7
About the project p j Project j p partners How to use the handbook?
Module A – Multimedia p production
8 9 10 21 28 31 35 41 43 55
Module introduction Equipment q p and its functions How to compose p shots Light g design g Sound Design g basics Directing g and working g on stage g Film editing g Example p of a seminarr
Module B – Crossmedia journalism j
58 59 60 65 69 76 84
Module introduction Journalism in the XXI Centuryy Crossing g of media Dissemination of multimedia Legal g issues Example p of a seminarr
Module C – Train the Trainer Introduction Trainer’s role and competences p Training g Cycle y Management g Communication with training gp participants p Transfer of Knowledge g & Didactic Methods How to conduct interactive online workshops? p Practical project: p j Being g a trainerr
88 90 84 98 107 114 120 127
Answers
135
Glossaryy
138
4
Introduction
5
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
About the project Currently, competencies in multimedia creation represents important added value in occupations such as: coach, business psychologist, specialist of the image, PR specialist. These are also occupations in which popular forms of activity implies working as independent experts (freelance). That is why this particular target group may have fewer opportunities to access multimedia technology in their work, because the budget of an independent expert can’t match the budget of a large company that employs him. At the same time, in many cases the independent experts, trainers and consultants provide a competitive advantage to many businesses that use their services. Therefore, it is extremely important to give those professionals new tools and expand the scope and manner of their communication with the market. New Media Production Methodology is a solution to the problem with trainings for trainers (freelancers) in the area of multimedia production and new media use. The aim of the project is not to teach a comprehensive group of professionals a new profession, but to fill the gap, which - in our opinion - is the result of the popularization of non-classical forms of cooperation between trainers and experts in the market and their clients. It is therefore a response to the real needs of the market and its representatives.
Project partners Nowoczesna Firma S.A. (Poland) The mission of Nowoczesna Firma (NF) is to create a reputable medium for managerial community. By promoting modern managerial techniques, it reshapes entrepreneurs’ attitudes, draws service providers and their clients together, creates a development-oriented business environment, scales mental barriers of SMEs. NF respond to specific demands of entrepreneurs, opening opportunities in the areas where the largest competence gaps among managers exist, in line with implementing solutions fitting individualized needs and the peculiarities of the Polish market. NF is the owner of the 3rd biggest business internet portal www. nf.pl in Poland. It runs HRM Programmes, which lead to creating and promoting standards of running a business and integrating a community of active firms and professionals. Nowoczesna Firma also publishes number of periodic reports in HRM and organizes events such as: HR congress - more than 2000 participants every year, regional conferences, and business knowledge events. More information: www.firma.nf.pl / www.nf.pl
Management Observatory Foundation (Poland) Management Observatory Foundation (MOF) is the nongovernmental organization supporting Polish businesses in the area of: HRM, HR, capital/finances management and ICT use. MOF popularizes good practices, promotes knowledge sharing and improves vocational qualifications of managers. MOF is running such projects as: E-learning projects: WebQuest for HRM, Knowledge Pills Methodology, How To Webcast, Webinar 2 Learn, Knowledge Management 2.0 for SMEs; Research and certification projects: Usable Website, Human Capital Investor, Customer-friendly Company; Training projects: PTM (Professional Trainings Manager), PMHR, PMK, PME; EU funded research and education. MOF is also the coordinator of the EduCluster New Media in Education gathering 60 Polish media and education organizations and national members of the International Federation of Training and Development Organizations (IFTDO), comprising more than 500,000 HR professionals from over 50 countries. More information: www.obserwatorium.pl
6
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Bürgerhaus Bennohaus – citizen centre, Arbeitskreis Ostviertel e.V. (Germany) The citizen centre, Bennohaus, is a socio-cultural and media pedagogical facility which is open for all citizens - especially for children, youngsters and seniors. Besides being a cultural meeting point, an educational institution and a media competence centre – the modern Bennohaus has a broad sphere in the local district as well as within the European framework. The educational institution in the Bennohaus (BIB) is an accredited advanced training institution. The Bennohaus possesses longtime experiences in European project work concerning the field of ICTand Media-Competence intercession. Currently, it is educating 4 audio-visual media designers and it is the biggest producer for citizen TV media in the federal state of North Rhine Westphalia, cooperating with the educational TV channel “nrwision”. The Bennohaus is an acknowledged training supervisor (IHK) and carries out educational measures in cooperation with the Media State Authority of North Rhine Westphalia (LfM). The Bennohaus is one of the few facilities which is acknowledged for its quality management in the frame of cultural and voluntary work. In 2013, the official quality seal of the organization for testing the quality of voluntary work (QUIFD) was renewed for the fourth time. More information: www.bennohaus.info
XXI INVESLAN, S.L. (Spain) INVESLAN is a private research company, specialized in the fields of training, employment and management. The main working fields are: training, especially professional training and adult education; ICT mainly those applied to learning environments and management; gender issues; employment; knowledge management; disadvantaged collectives; evaluation. It leads, coordinates and participates in the development and experimentation of training itineraries, contents and methodologies that promote social and labour inclusion of vulnerable collectives. One of the main fields of the activity is the research and development in the field of innovative training methodologies, including those based on ICT. In this sense, Inveslan lead the DeInTra project searching for cooperation for innovative training methodologies deployment in the European labour market, and coordinates several projects in the framework of Lifelong Learning Programme. More information: www.inveslan.com/en
How to use the handbook? If you are already a professional and want to acquire trainer competencies in order to enhance your knowledge, you should solely turn to “Module C – Train the Trainer”. In this module you will get all the knowledge necessary to become a trainer. For instance, you will get in touch with training cycle management. But also the practical side is not ignored. In this module you will have to prepare your own test workshop and conduct it. If you are a beginner, you should start with “Module A – Multimedia Production”, because there you’ll acquire all the necessary basics like using a camera or editing to become a “video journalist”. After that you should turn to “Module B – Cross-media Journalism” to deepen the knowledge acquired in the prior module, but also to get to know cross-media techniques. After having gotten an insight into both modules and having had time to practice this new knowledge, it would be time to turn to “Module C – Train the Trainer” in order to acquire trainer competencies.
7
Module A â&#x20AC;&#x201C;
Multimedia production
8
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Module introduction The module contains all the essential information on how to create video content. Starting from familiarization with the equipment and its features, finishing on video editing. The module should take the form of a practical workshop. Target group Participation in this module is recommended for a representative of each of the target groups. Overview Equipment and its functions. (Duration: 03:00 hour). This chapter shows video equipment and its construction. How to compose shots. (Duration: 03:00 hour). This chapter explains types of angles, perspectives, camera movements and video as a shot sequence. Light design. (Duration: 01:30). This chapter presents types of lighting and methods to use them. Sound. (Duration: 02:00). This chapter presents basics of sound production. Design basics. (Duration: 02:30). This chapter focuses on showing the essential aspects of building a frame, including the rules of composition and ratio. Directing and working on stage. (Duration: 01:30) This chapter presents the basic methods of working with the crew on the set. Film editing. (Duration: 04:00). This chapter presents the basic tools for video editing with practical tips on how to use them. Requirements for Conducting Module A In order to successfully conduct the contents of Module A, the host organization or person should ideally fulfill the following infrastructural and personal requirements: Personal. The trainers (this Module needs at least 2 trainers) who is responsible for the conduction of this workshop, should have the following competences: broad experience in video production, divided attention, ability to easily transfer knowledge to specific examples, patience. Infrastructural. If the seminar is taking place offline, the location should fulfill the following requirements: video studio or other place with equipment (e.g. cameras, lights), access to all the necessary media (Internet, projector, flipchart etc.). The seminar can take place online only partially. The key issue is to show the real video production environment and give the possibility to try it. Online seminar (webinar) is virtually for that. However, the webinar can be a good occasion to supplement the non-practical knowledge.
9
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Equipment and its functions Learning objectives: Get to know the video equipment, the principles of its operation and create your own video from idea to editing. Duration: 03:00 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
Camera There are many different types of cameras, for example, very complex film cameras for cinema production, TV-cameras or “simple” camcorders for the wide range of ordinary consumers. They differ in design, technical characteristics and functions. With a film camera, the picture can be arranged in very detailed ways. Most of the time several people will be doing the camera work. They are responsible for different operations, for example, adjusting the sharpness and the aperture and positioning the focusing effect. For TV production, t is more important to have a camera that is reliable and fast to handle. Therefore, TV cameras have buttons that are easy to handle so that the different functions can be adjusted very easily by one operator. Easy handling is the most important thing when it comes to consumer cameras. The non-professional user normally does not have any technical know-how and therefore will not want to study long manuals before working with the camera. When a consumer turns on the camera, they expect to take vivid pictures fairly immediately. This is why consumer cameras mostly work on automatic settings. Camcorders. A digital camera, also known as a camcorder, is a device that we usually associate with the function of recording video and audio. Currently, the market has developed a number of almost independent product groups. People who look at them for the first time are often astonished at the size and price difference of devices that apparently serve the same purpose. At first sight, it is difficult to assess the differences in performance, because features such as image resolution (now almost all of the equipment records in HD), or the type of storage media on which data is stored may be similar in the case of professional and amateur cameras. This does not mean that they operate exactly the same. Minor differences, which we will now present, are most important. We are interested, first and foremost, in a group of professional and semi-professional equipment. Equipment designed for professional use obviously has the same capabilities as amateur cameras. First of all, it can record video and audio in the proper format and on a dedicated carrier (storage). Professional cameras have more manual functions, so that the professional operator has a greater impact on the result of his work than when using the simple automatic camera. Here are the most common hallmarks of professional equipment: Possibility of manual settings of almost all parameters; A large number of functions accessible directly from the camera body (this means a number of buttons, switches or rings directly on the body and with easy access); High quality lens with good parameters and - in more expensive models - the possibility of changing lenses (as in DSLRs); Professional interface (eg SDI) for use with professional equipment. These elements everyone is able to assess themselves, at first sight, even if not familiar with the equipment. Of course, it is not worth taking the decision to use or purchase the equipment only on the basis of these characteristics, but they show some trends used by manufacturers specializing in professional cameras.
10
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Only a few companies specialize in such equipment. Most often we can find products from the following: Sony Panasonic JVC Canon No matter which company produced the camera, each has a similar construction. This is due to the fact that a professional operator has to cope with operating all kinds of hardware, just like a professional driver can drive any car. We are dealing with certain standards for construction equipment and its functionality. Of course, each camera model, even from the same manufacturer, differs in its construction and arrangement of elements, but whoever understands the construction principles of any camera will cope with a different one.
viewfinder built-in microphone
LCD screen lens
control panel
The camera body is the main part of the camera. The camera body contains electronic elements and mechanisms that control its operations and record images on the magnetic tape or other type of storage.
The camera lens captures the light reflected from the subject and brings it to a focus on the film or detecting media.
11
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Movie cameras, as well as professional digital cameras, have interchangeable lens. The function of the camera lenses is to direct the light source to the camera sensor and also to focus the image. The lens is used to adjust the focal distance, sharpness and aperture.
Hobby or consumer cameras often use lens that are integrated into the camera body and therefore cannot be changed. Tasks, such as adjusting the aperture or the focus manually, may be available within certain limits or not possible at all. The cameraâ&#x20AC;&#x2122;s automatic settings relieve the user of these tasks. However, they also narrow down the scope for creativity. The viewfinder is what the photographer looks through to compose, and in many cases to focus the picture. The viewfinder provides control over the camera picture. Newer camcorders additionally have an LCD or sometimes a TFT LCD screen. For professional camera work, the viewfinder still is the most important control device because both LCD and TFT LCD screens are not precise enough. Primarily, the precise adjustment of the sharpness is much more manageable using the viewfinder. High quality viewfinders are often black and white because that gives a stronger contrast which then enables more accurate adjustment of the sharpness of the image. Normally, the viewfinder in consumer cameras is very small and has a low resolution. It is not best suited for picture control and so would only be used in emergency cases when making a professional film. For example, when the sun is shining outside and virtually nothing can be seen on the LCD screen.
The recorder is a system of electronic and mechanical devices that allow the video to be saved on the medium. 12
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Over the years, many different video-saving formats have been developed. For magnetic videotaping there was S-VHS, HI 8, Mini DV, Betacam, DV, DVC Pro or DigiBeta. Now digital media, XD, P2 or SD cards take over the market and videotape is less popular. However, professional TV stations are still using Digital Betacam as a supported format. Some stations keep it default. A microphone is an acoustic sensor that converts sound into an electrical signal. Nearly all cameras have an internal microphone. However this microphone is not sufficient for professional use. The internal microphone is mostly used for recording the surrounding sound (ambient sound).
Batteries supply power to the camera during field work. Batteries are also used for work in a studio because they allow more freedom of movement for the cameraman. A standard set of equipment should have at least two batteries. The charger is used both to supply power to the camera in emergency cases and for charging empty batteries. In production work there is a variety of equipment used alongside the camera. Professional cameras are changing with the whole electronics market. It is an essential effect of technology development in recent years. The equipment manufactured today is significantly different from that produced 5 or 10 years ago. Here are the most common differences: Storage in the form of discs, recorders or simple memory cards almost completely replaced the cassette. High Definition is practically a mandatory standard. More and more cameras can record in an even higher resolution (2K or 4K), which makes them often used for film production. Analog RCA connectors have been almost replaced with modern HDMI or SDI. DSLRs.For a few years digital single lens reflex cameras (DSLRs) with video and sound recording are increasingly replacing the camera. Why is this happening? At a relatively low cost of equipment and accessories, we can get a very good picture quality. This is related to the optics and the overall construction of the camera. Only the highest-priced cameras can hope to achieve similar quality and visual effects. Consequently, many video producers use the opportunities offered by digital cameras (interchangeable lenses, a large array, etc.).
13
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
However, the DSLR have some major disadvantages. First of all, this type of camera requires proper alignment. We usually use cameras to take pictures – static shots that occur in a split second. In the case of video clips, both time and conditions are changing during filming. All kinds of movements and driving are not only possible, but often necessary. In practice, however, it is very difficult to control the equipment and its settings. Using DSLR as a recording device, be sure that the following takes place: DSLR can record only a few minutes shot. Recording a single shot over that time may be impossible. It can be an important restriction when filming long speeches. Construction of DSLR makes this device much better suited for taking pictures than for video recording. This is especially evident in the case of movement and zooming, which are extremely difficult to perform without additional equipment. Filming a scene with a lot of movement within the frame requires an experienced operator. It is best to record the sound through the external recording equipment, because most DSLR does not have the ability to control the microphone at a reasonable level. In some models, it is not even possible to connect an external microphone. Despite these problems, the DSLR can get a very vivid picture quality. Therefore the accessories market is developed in order to improve the working of this type of equipment. The most important are: Sliders, tripods and steadicams for DSLRs to control the movement. Follow focus system to facilitate change settings during shooting. LCD preview screens to see the relevant details of the frame better. Photo camera - now almost every new digital camera records video - and usually in HD. In practice, all photo cameras record videos with accompanying sound. In newer models there is a possibility to record even with stereo sound. The ability to record short videos is a feature that distinguishes most digital cameras from analogue ones. The videos are not very high-quality, worse than recorded by video cameras but photo cameras are still very useful when it comes to record some family celebrations or just a film from holidays (and everything else when we don’t have professional cameras). Despite some obvious flaws (photo cameras have much smaller surface area, so there is too little light). Some photo cameras record video materials with relatively low noise, which is due to the fact that algorithms, which decrease noises, operate there much stronger than in other recording devices. Unfortunately, this involves certain side effects. Algorithms for reducing the level of artifacts also worsen the focus of picture. Depending on the brand and model of the photo camera, filmed videos may have a different resolution, the amount of frames and different duration. Information about these parameters can be found in the instruction manual of the camera. Simple and cheap cameras generally have the ability to record in one resolution, but not necessarily in the smallest one. Some cameras allow you to record video until the memory is full, but not more than specified on the upper limit of capacity. For many cameras it is up to 1.0 GB. Other cameras have limited recording time but there is a need for installing a memory card. 14
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Mobile devices & other. Today, almost every new mobile phone has the ability to record video and sound. In addition, the most powerful models can record video in near-HD quality. It is no wonder that many people use their smartphone as a digital camera. Does such a device make sense from the perspective of video production? First of all, keep in mind that despite the impressive mobile device descriptions and specifications, that seem to place them close to professional equipment, a small camera placed into the mobile device will never replace a professional camera. The basic limitations arise from the quality and size of the lens, construction of the device, and its functionality. However, mobile phone or tablet is often the only tool we have at hand, so it may happen that we will be forced to use them. If this happens, remember: Always operate in good light conditions, to prevent image noise. Small mobile phone lens can incorrectly reproduce the aspect ratio. Focus control is limited in most cases to automatic control. When using a phone to make a shot, it is important to always set the highest quality picture and sound in the settings menu. The recording will never be of the same quality as that from a professional camcorder, but nonetheless, a good editor will be able to use such material. It is also important to record shots in a horizontal orientation, as is the case in cameras, and not in portrait orientation, as it happens. The image should be wider than longer. Only then can it be easily used in conjunction with other shots. As it was said before, a camera placed in telephone will never replace a professional one, but there are some applicatons (apps) for smartphones on the market, that for sure bring it closer to the professional camera’s functions. You can easily find dozens of apps in Google and Apple store which help you to record and edit your video materials. Moreover, a lot of such applications are for free or cost very little money. Take a look at some of them:
Instagram – this appliction is known mainly for taking photos but there is also the possibility to record video materials. It allows to record and edit 15-second video clips. What is more, with the help of 13 filters, it can be modified, which make ordinary films much more attractive. The user can also select a specific moment, which will be an illustration of published videos. Instagram offers also Cinema technology, which is responsible for image stabilization.
JumpCam - Record Video Together – it’s a free application allowing composing videos together with friends. You can add filters, such as Vintage or Black&White, as well as your own music or some free soundtrack. Video material can be shared to Facebook or Twitter.
Lapse it – this application allows to create time-lapse films which are very effective because they enable to show some very long processes in short time, such as burning a candle or clouds’ movemment. Its main principle is to choose the key frames of a movie from a sequence. Generally it’s free but if you want to use some additional functions, you have to pay (it’s not expensive).
15
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Videon – this application allows us to decide about the resolution of recordings and its proportions (supports formats such as 2.35:1, 1:1. and 4:3), the number of frames per second, the presence of sound in film, we can choose even a microphone - front or rear. Moreover, we can lock focus and there is an option of geotagging films. When it comes to video editing, Videon offers some interesting filters, exposure adjustment, contrast and color saturation. We have the opportunity to sharpen and blur recordings, add effects like slowing down, flashing or reverse the colors. It costs about $3.00.
Camera Plus Pro – this is an app for iOS. The app features exposure adjustment (while recording video), zooming, pause support, easy tagging, front/back camera switching, video filters, time lapse support, and geo tagging. We can also upload videos to YouTube and Facebook, mail videos and sync with our built in camera roll. It costs $2.99.
ProCamera – apart from the ability of recording video which is quite advanced (like Camera Plus Pro it allows to adjust the exposure while recording), it offers some useful post processing tools like Pro Lab, Pro Cut, and Pro FX. It’s for free.
There are also special purpose camcorders on the market. Thanks to their compact design and an extensive range of mounting accessories, they can be used to take shots in some very difficult conditions. These cameras can be mounted on a motorcycle helmet, bicycle frame, vehicle body, and even on a surfboard or a ski stick. This makes it possible to realize the scenes that would have been extremely difficult and time-consuming with a normal camera. Cameras of this type do not allow too many settings, but they can be mounted almost anywhere without causing significant discomfort. Some models can be operated with a special application for a smartphone or a tablet. Such equipment may be used only in addition to professional camcorders, but it is worth considering it.
16
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Sound In most cases, recording high-quality audio requires the use of additional hardware and support skills beyond the camera. Microphones and sound recorders built directly into the camera are very helpful, but often inadequate. In many cases, we must resist the other embodiments. Microphones. Nearly all cameras have an internal microphone, but this microphone is not sufficient for professional use. For special tasks – for example interviews in a report or a dialogue in a scene – we usually use external microphones. External microphones come in a variety of types. Filmmakers choose the types of microphones according to their needs in a particular scene.
mini-jack 3,5 mm – small connector similar to that used in headphones, usually used in amateur cameras.
XLR – circular connector with three pins, used in professional cameras.
Before shooting, you need to know which type of connector your camera handles. Adapters are available for matching the connector to the camcorder. Sometimes, other types of connectors are used, such as RCA or jack, but not in the case of microphones. Professional cameras have the ability to connect up to two independent microphones. So they have two inputs.
Lights To illuminate the filmed objects use different types of lamps. They vary in construction and used technology. In regard to their construction, we can talk about lamps mounted directly on the camcorder (top light) or independent (mounted on special stands or ramps overhead). The first type does not give much light, but allows for quick work in conditions like a news report. Lamps of this type are often powered by batteries. A top light is used primarily in news coverage as a brightening light when there is not enough natural light and the use of spot lights is either too complicated or time consuming. The top light is attached to the camera and can be supplied with power by the batteries. Top lights that are not dimmable can create a very intense light; the light is smoothed by the use of special filters. This might be necessary for example to avoid strong contrasts in the face of a person being interviewed. You will learn how to choose the right lamp in the following chapters. Now we will focus only on the available technology. 17
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Currently, there are three popular types of lighting: Halogen (filament lamp) – It uses light bulbs with power from 300 to as much as over 1000 watts. It generates a lot of heat, but because of the simple construction and small size, it is very popular. Fluorescent – This type of lighting is elongated luminaire with built-in compact fluorescent lamps. It is popular only for a few years, because the earlier technology did not allow for the production of fluorescent lights of appropriate quality. These lamps consume a lot less power and do not generate much heat. They give a soft, nondirectional light. LED – A relatively new technology based on LEDs and lenses. LEDs give a high quality light, generate little heat and consume very little energy. Sometimes filmmakers also use other types of lamps. The most popular are discharge lamps. They provide a very strong light (needed in the production of motion pictures), but they charge huge amounts of energy and often need special aggregates to work.
Tripods A tripod is a three-legged object, generally used as a platform of some sort. Tripods are used for both still and motion photography to prevent uncontrolled and unwanted camera movement. They reduce camera shake, and thus are instrumental in achieving maximum sharpness. A tripod is also helpful in achieving precise framing of the image. News reporters often do not use tripods in their work as they need to react fast. Making a good shot requires control of the film frame. To make this possible, the camera must be stable. Even if our goal is to prepare the shot in motion, that still cannot be an accidental movement. It can not be chaotic, and the image should not shake or tremble. Tripods feature a head that is used to make smooth movements while filming scenes. The quality of the head is one of the most important parameters of a tripod. Good quality head runs smoothly. It allows to make moves in two directions without effort, but at the same time it puts up adequate resistance, so that the camera moves are smooth. Each tripod also has a connector which allows you to join any camcorder or digital camera. Currently, standard terminal studs are common, so you do not have to worry about whether it will be suitable for your model of camera while selecting a tripod. Each camera has a tripod connector on the bottom of the 18
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
threaded hole into which it is screwed. But keep in mind that tripod and its fittings (connector) are individual for each model.
Key features of a tripod:
Working height – both the maximum and minimum specifies to what extent we can adjust the camera. Typically, the maximum height of most tripods do not significantly exceed the height of a man, so the camera can be set at eye level or speaker model.
The type of head - professional tripod heads are filled with special oil.
Overall quality of performance and stability. Although no one likes to carry heavy accessories, a good tripod is usually not light. This is related to stability. Everything, camera and accessories, must be secure and stable.
A special type of tripod is monopod. It is like a tripod which has only one leg. It may be useful as a point of support for the camera. It is used in cases where there really is no possibility of using a heavy and cumbersome professional tripod. But keep in mind that the monopod cannot stand on its own.
Data storage One of the features that differentiate the cameras are different formats of storage media where data is recorded. You can find at least four different solutions. Many of them will not be compatible. Tape. The most popular storage media. It exists in many formats, for example Digital Betacam for professional cameras or miniDV for amateur cameras. Cassettes differ in the way they read and write data, and in size. There are several cassette formats currently in use, and they are not compatible with each other. You should know that the tape is being replaced by new solutions and it is not worth investing in a cassette camera. Memory card (flash). Memory cards are cheap and popular media. They are used for example in digital cameras. They allow storing large amounts of data in separate files. Data access is easy, there is no need to rewind the tape. Flash recorder.Professional cameras often have special flash recorders, which are a combination of a memory card and a hard drive. This media can save data at high speeds, allowing you to record the highest quality material. CD/DVD. Some amateur cameras can record directly to a CD or a DVD. It is a convenient solution for amateurs (if you want to watch recorded footage directly from DVD without editing), but it is generally not used in professional production.
19
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
HDD (hard disc drive). The advantage of the cameras with built-in hard drives is their high capacity - from several tens to several hundreds of gigabytes. However, the main disadvantage is that you need to connect the camcorder to the computer to edit the material and the greater sensitivity of the camera to any shocks. Since the hard drive is a mechanical device, there can be a problem with shorter operation on battery power. SSD (solid state drive). Device which stores persistent data on solid-state flash memory. Solid state drives have several advantages over the traditional hard drives: less power usage, faster data access and higher reliability. However, solid state drive camcorders are much more expensive than others and it’s used mainly by professionals.
Other In addition to the camera and basic accessories, professional filmmakers also have many additional features: Boxes, trunks and bags to save transport. During transportation it is easy to damage the sensitive electronic equipment. Appropriately designed trunks and bags allow safe transport. Chargers and battery packs. The appropriate amount of batteries and other accessories should always be on the alert. The recording session should not be interrupted due to exhausted batteries, because the cost of operating the crew is very high. Extension cords and power cords. Sometimes there is a need to connect to the power dozens or even hundreds of feet away from the recording. The crew needs the appropriate cables. It is not only the length that matters but also the possibility of high amperage load. Makeup box. The basic makeup kit allows for fine retouching during recording. On the set you should always have special face powder.
20
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
How to compose shots Learning objectives: To know in detail camera handling and elements such as frame, perspective, movement, and the relationship between them. In this way, the participant learn to control the camera. Duration: 03:00 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
Apart from the technical tasks, the camera operator is also responsible for the artistic composition of the film. Every little shot should be planned carefully because it adds up to the general sequence and conveys certain information and emotions to the viewer. Cinematographic techniques such as the choice of shot and camera movement, can greatly influence the structure and meaning of a film.
Basic settings and dependencies between them To record high quality material, the operator has to adjust the basic settings of the camera for each new recording. A lot of simple consumer cameras handle this automatically so there are few possibilities to
Focus Ring
ZOOM
Gain
White balance Iris
21
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
adjust some of the settings manually. Most of the following functions are only available with professional or semiprofessional equipment. Focal distance. The focal distance can be adjusted by turning the focusing ring on the lens. Depending on the choice of focal distance, objects appear to be either nearby (tele area) or in the distance (wide angle area). Zoom movement during the shooting can be used as an artistic device. Zoom-in on an object or a person can emphasise their special meaning for the plot. Another popular device is a zoom-out from a detail to a more general point of view. Zooming is a very particular effect and should be used carefully. Movies that are produced unprofessionally are often characterized by senseless zooming. Focus. The standard definitions of focus are: The position at which rays of light from a lens converge to form a clear and sharply defined image on a focal plane. The action of adjusting the distance between the lens and subject to make light rays converge to form a clear and sharply defined image of the subject. The focus is used to adjust the right distance between an object and a camera. Wrong adjustments – depending on the condition of light and the focal distance – can lead to blurred shots. To adjust the distance correctly there is a particular sequence of actions: first, the main object must be zoomed-in, then the focus ring of the lens must be used to sharpen the picture and only then should the image section be fixed to finally start the recording. When the actors are moving either towards or away from the camera, the distance consequently changes so the sharpness must be adjusted on an ongoing basis during the recording. The same needs to be done for movements of the camera. However, this is part of more highly developed camera work and thus is explained later in more detail. With cheap consumer cameras it is often not possible to adjust the focus manually. Therefore, the photographer has to rely on the automatic focus. Thus, for cheap cameras, it is recommended not to choose a near focal distance (tele area) because in this mode the depth of focus is diminished. Semi-professional or professional cameras mostly work with either automatic or manual focus. Most of the time, manual adjustment is more advantageous: the automatic focus on a video camera is not precise enough. Non-professional shots often have variable sharpness. Aperture. The adjustment of the aperture influences how much light comes through the lens into the camera. The more bright the object itself, the less the aperture needs to be opened (low value= big opening of the aperture; high value= small opening of the aperture). Most of consumer cameras only have limited possibilities for adjusting the aperture manually. Professional cameras though do have a special aperture ring as part of the lens for that purpose. For many shots, the automatic function can lead to tolerable results and can at least be used to calculate an average value. When the light changes during shooting, the aperture should be adjusted manually. Colour temperature and white balance: There are three different modes of light: daylight, tungsten light mixed light Each of these different modes have a different colour temperature. Colour temperatures are measured on the Kelvin scale. Pure daylight has a colour temperature of 5600 Kelvin. Pure tungsten light, produced by spot lights, has a temperature of 3200 Kelvin. When there is mixed light, for example in rooms with both artificial light and sunlight through the window, the Kelvin values can only be calculated by light measurement. The human eye automatically adapts to
22
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
different colour temperatures. That means, for example, that the colour red looks more or less the same, no matter whether in daylight or tungsten light. When using a camera, the procedure is more complicated and is regulated by the so called white balance. If the white balance is not set correctly, the colours seem unnatural. The images have a blue or a red tone. White balance helps to adjust the camera to the particular colour temperature. To reproduce the colour correctly, the camera needs to be referenced to the white colour balance. To adjust the white balance, set the aperture and focus of the camera on a white object (that should fill the whole picture frame; for example, a white sheet of paper held in front of an object that is to be filmed). The director of photography pushes the button for the white balance and keeps on pressing it until the camera adjusts all colour values to the referential white value. A notice appears in the viewfinder, confirming the white balance has been adjusted successfully. As long as the light does not change during the subsequent filming, the camera reproduces all colours correctly. Many cameras have presets in addition to the manual white balance. Presets are fixed values for day or tungsten light. All cameras have an automatic white balance which, under certain circumstances, can lead to good results. However, manual white balance adjustment is always preferable. Gain. With the Gain function, the picture can be lightened electronically when there is insufficient light. Consumer cameras do this most of the time automatically. More professional cameras permit the switch on/ switch off of the Gain function. This function worsens the picture quality and so it is only used in emergency cases.
Basic frames Choosing the correct shot composition (size) is fundamental in camera work. Beginners need to study different types of shots and train their cinematic view. The following are various types of shots commonly used in film, video, and animation.
Establisher. The establisher is the biggest/widest shot and is used to introduce the viewer into the setting of a movie or to present the location. The viewer gets an idea as to the place of an action, for example a village in the mountains.
Long shot (full shot). The long shot presents the location in a little bit more detail than the establisher. For example: a little house in a village, children are playing in front of it, someone is coming. Knee shot. In this shot, the protagonists (main characters) or single protagonist are in the centre and are seen from head to toe. Example: Two persons discuss, the door opens and somebody comes out. This person can already be identified by the viewer. American shot. This shot originates from Western movies and shows the person from the head to knees (including the gun). An American shot clearly shows gestures because the hands are still in the picture. Example: Someone talks to the man who just got out of the car. The man is nervous and puts his hands in his pocket.
23
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Medium shot. The medium shot shows a character’s upper-body, arms, and head. Medium shots are relatively good for showing facial expressions but work well to show body language.
Close up. The close up is common in movie dialogues, interviews or news reports. The person can be seen from the head to chest. The facial expressions and emotions are easy to identify. Garments, such as shirts, jewelry or ties that give hints about the social origin of a protagonist are in the picture as well. Extreme close up. The extreme close-up focuses on facial expression. Even the subtlest emotions can be seen by the viewer. Example: The woman is obviously surprised about the course of the conversation. She tries to hide her emotions but without success because her face clenches.
Detailed shot (insert shot). Detailed or insert shots focus on objects that have a special meaning or emphasise emotions.
Informative shots with more complex information are often longer in duration (slow cut) so the viewer can connect narration with a picture. Faster cuts produce the opposite effect, create more tension and hold up viewer’s attention. The shot composition influences how the viewers perceive transitions between different shots. Depending on the intentions of the dramatic composition, transitions can be either almost “invisible” or very eye-catching.
Basic movements There are two types of movement in pictures. Type one: These movements happen in front of the camera while the camera itself is fixed. Example: a person or an object moves towards the camera or in the opposite direction, from the left to the right side or the other way round. Type two: These movements result from the work with the camera. Example: the camera moves towards an object or in the opposite direction. The camera tilts top down or the other way round. These types of movements are often used in combination. That means the camera follows a person or an object that moves. The camera moves freely through the room, independent from persons or objects. Pan. Camera moves horizontally from left to the right side and the other way round. Tilt. Camera moves vertically from up to down or the other way round. Hand held. This movement is used mainly in two situations. Firstly, of course, when you don’t have a professional stabilizer (tripod, steadicam) and you have to manage yourself without steadicam shots. The second situation is when you would like to create more dynamic and dramatic shots. However, it’s quite difficult to use this method because our body is constantly engaged in small movements. Even if the camera 24
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
offers „shake minimizers”, still those movements are noticeable. If you want to reduce this effect, you have to get to know some techniques. For example, if you hold the camera on the side, you should use your other hand or head to support it. Tracking shot. Widely used in Hollywood, involves the use of dollies to pull the camera around a scene. However, a tracking shot can be also done hand held with the help of steadicam.
How to move? For tracking (continuous) shots, professional film productions benefit from different technical equipment. We will briefly mention some of it, even though it is rarely used in other fields. Dolly. A dolly is a wheeled platform on which the camera is mounted; with the help of a dolly, fluent following shots can be filmed. There are several different pathways for a dolly track: Parallel drive: the dolly moves parallel to the object in the picture Front drive: the dolly moves towards a person/object Back drive: the dolly moves away from a person/object The camera dolly can sit on a trolley, or rest on tracks, if the surface is not smooth enough. Camera dollies are often motorised, so they can be moved effortlessly.
Crane. A crane is a special device used to lift the camera high into the air and film from above. The camera can float above the objects. In concerts or shows, a crane often floats over the heads of the audience.
Cranes can be found in different sizes and types. Some cranes accomodate both the operator and the camera, but remote-controlled models that allow camera control from the ground are gaining in popularity. Such models are lightweight and easier to operate. 25
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Professional TV stations often utilise fully-automated camera cranes that allow precise programming of their movement. Contrary to what it seems, crane operation does not need a lot of strength, thanks to the use of counterweight. Steadicam. A steadicam is a stabilizing mount for a motion picture camera, which mechanically isolates the operatorâ&#x20AC;&#x2122;s movement from the camera, allowing a very smooth shot even when the operator is moving quickly over an uneven surface. The dolly and steadicam are often used for a master shot. A master shot is a recording of an entire scene without a break. Example: a man goes into a building. He passes different offices and greets his colleagues until he reaches his own desk. Master shots create bigger spatial depth and spatial orientation. They require very detailed planning and a well-considered choreography.
The precise use of the steadicam requires many hours of practice, because at the beginning it is difficult to control the camera inertia. Also important is the selection of the right equipment. Steadicams can be found both in a simplified version (see picture above), as well as more sophisticated, consisting of a specially fitted and balanced vest (or braces). Slider. The development of DSLR introduced a new type of light drive systems video surveillance. It is based on a moving head rail on which you can lead DSLR camera. This system is a bit like the dolly, but it is much smaller, cheaper and easier to use. It is perfect where it counts the time, and camera movement does not have to be too broad.
26
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Basic perspectives The camera perspective is another cinematic technique that influences the viewer’s perception. Eye level. An eye level perspective is the most natural perspective to show people. The camera is, as the name suggest, at eye level. This is used for talks, interviews etc. In practice, it’s the most frequently chosen perspective. It doesn’t bring any additional meaning, it’s closest to our everyday perception.
View form below. In this case, the camera is below eye level and films the person slightly from below. Depending on the context of a shot, this view shows either self-confidence or negative characteristics such as dominance over a person. Due to the small difference between the eye level and the view from below, viewers mostly do not pay much attention to it.
Upper view. An upper view is the opposite of the view from below. The camera films a person slightly from above. In certain contexts, this perspective can show a person as weak or cute.This perspective is very often used when you want to emphasize a significant difference in the height of the object in relation to the camera-viewer, for example, in the scene of an adult conversation with a child.
Worm’s and bird’s eye view. Variations of the two perspectives mentioned above are respectively the worm’s eye and the bird’s eye view.
The more extreme the shots of the protagonist from above or below are, the more this perspective strikes the viewer’s attention. The interpretation of such scenes depends on many other factors. It is not always true that a bird’s eye view portrays a person as powerless and worm’s eye view conveys domination. Sometimes these types of perspectives are used for creative and experimental purposes.
27
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Light design Learning objectives: Understanding the types of lighting used in the video and how to use them according to the needs and conditions. Duration: 01:30 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
The human eye possesses an excellent natural ability to adapt to different light conditions. Technical equipment like cameras are not so sophisticated and so need more time and special manual adjustments to reproduce quality pictures in different light settings. Creative light design is a very complicated process that goes far beyond adding light to make a picture brighter. Light design helps to create a certain atmosphere and adds the desired mood to the whole picture. A detailed explanation of light design can take many hours and dozens of pages. The following chapter is just an introduction to the essentials of light design.
Three point illumination In TV production, three point illumination is the standard for recording people. It is used for interviews, soap operas or movies. Three point illumination presupposes three types of light: key, fill and backlight. Key light.The . first type of light is key light. It is the strongest one and therefore determines the shadow shape. The key light is the first one to be positioned, a little bit away from the camera and slightly from above so that the shadows cast down.
Back
Kay
Fill
Camcorder
28
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Fill.The . purpose of this light is to brighten the scene. It is fixed on the other side of the camera axis and should be paler than the key light. The brightening light softens the shape of the shadows caused by the key light. With an interlayer, the fill gets smoother and therefore appears to be more natural. Back light.The . back light is positioned across from the key light. The back light gives the person a sharpened outline and so they are silhouetted against the background. The shot seems to be more graphic and gives a bigger spatial depth. Background light.In addition to the three point illumination, a photographer can make use of a background light. An interesting background colour for example can be created by the coloured interlayer. Outside sunlight is the key light. The sun is a natural light source according to the logic of light. The phrase “logic of light” refers to realistic and natural illumination. If the illumination appears to be unrealistic, it is called a “dramatic” logic of light. In this case the light effects are of great importance. Light design by direction The head light throws frontal light on the person. Film stars in their 40’s and 50’s benefit from this kind of light because it makes them look younger. Direct light creates no shadows so wrinkles and skin problems are not that visible. Sided light directly comes from the side and is positioned at a 90° angle to the camera axis. Because it creates a very strong shadow, it emphasises the dramatic nature of the scene. In the case of backlight, the source of light is positioned across from the camera behind the object or person. The face of the person stays in the dark. Thus, this kind of light is often used in horror movies or thriller. Quality of light Among the several parameters of light, from the perspective of video creators, the most important are: the intensity, or simply said the brightness of the light; the color’s temperature, which determines the color of the light; the frequency of flickering light bulbs or fluorescent lamps.
A wrong setting of parameters or incorrect preparation of the set cause certain problems or errors in the video material. For example: Lack of sufficient brightness will cause an underexposure of film material and as a result some noises in the dark areas of the frame and the lack of detail will appear Use of too bright light or placing it too close can cause an overexposure of the video and the lack of detail in the bright parts of the picture One should avoid an illumination of objects with different colour temperatures. Combining daylight, at about 5600 ° K with artificial light - about 3200 ° K makes unnatural color of the object we’re filming Sometimes, when we light the set with lamps equipped with fluorescent lamps with a frequency of flicker other than a multiple of the number of frames per second (fps), recorded image may twinkle and grey stripes may appear on it. This effect often occurs when one is working on shots in slow motion, or using amateur lamps.
light is produced by an interlayer that is fixed on the wings of the spot light. The same effect is created through an indirect arrangement of light. For that, the spot light must be focused on a white area or a light reflector (bouncer). The reflected rays of light are more diffused and soft. In addition, most spot light have filters that disperse the light. To achieve sharp shadows, the light must be directed directly at a person or object.
29
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
30
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Sound Learning objectives: Understanding the rules for the use of different kinds of sounds in the video, including music and audio special effects. Duration: 02:30 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists Music, sounds and voice - overs are added to all movies and videos. Even silent movies have music. Sound design is just as important as picture composition.
Sound while recording Ball microphone (omnidirectional).The . sound is recorded from all directions at the same intensity, but over a fairly small range. It is best suited for interviews in noisy surroundings. One has to speak directly into the microphone. Ball microphones are also used as vocal microphones. Lavalier microphone.This . is a special form of the ball microphone, which is small and can be attached to clothing so that it is not visible. Lavalier microphones are much more sensitive than the normal ball microphone and are best suited for interviews in quiet surroundings. Cardioids (unidirectional microphone).These . are well suited for sound recording when noise from other directions need to be cut out. They are sensitive to sounds from only one direction, so the sound source can be focused and recorded more precisely. Cardioids can also be used for filming where the microphone is not supposed to be in the picture. There are different forms of cardioids with different characteristics. Hyper cardioids: hyper cardioids have a tighter area of front sensitivity and are less sensitive to the sounds coming from the side. This helps to avoid background noises and is often used for interviews in reports. Super cardioids: the front sensitivity is higher than that of hyper cardioids and excludes background noises even better. Lobe: This is a high quality directional microphone (also a noise cancelling microphone) and is suited for noisy environments. Thus, it is often used as a boom microphone. When it is directly focused on the mouth of a speaker, loud background noises (for example, traffic noise) can be avoided from a longer distance. Built-in microphone. Almost every video recording device is equipped with a built-in microphone. In each case we can record sound directly into the camera. Unfortunately, the quality of the built-in microphones, their automated use, leave much to be desired. Audio recorded in this way is not useful for an interview or dialogue scenes. Sometimes, in the case of forms of journalism, it can be helpful as background sound. If for some reason we have no choice and must record with the built-in microphone, it is advisable to become familiar with its features. Despite the limitations, we can encounter the following functions: Sensitivity. Some cameras allow to set sensitivity level, depending on how far away from the microphone the sound source is. Windscreen. This feature allows you to reduce the sensitivity of the microphone to the sound of the wind, but in practice it often worsens the quality of the sound.
Recording with external recorder Regardless of what kind of microphone you choose, there still remains the question of the device with which you will record the sound. Professional cameras usually have the ability to connect two separate microphones, and a setting of parameters. In this case, the sound is recorded with the video directly to the storage. 31
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
But what if the camera is not a quality sound recorder? In this case, we can use the external recorder. Dictaphones. This small, portable device allows you to record sound which you can then write down. Generally we distinguish two types of recorders, taking into account their recording technology: analogue (using the technology of sound recording on magnetic tape) and digital dictaphones (processing natural sound in the numerical sequence). Analogue voice recorder is cheaper but the record reflects the natural noises. On the other hand, the advantage of digital voice recorder is that during the recording of sound, noises and interferences are not saved. It is easier to modify and store digital recordings on the storage media as well. Digital recorders are divided into two groups - stationary, connected to a computer via USB and mobile that you can take with you anywhere. In the first case, audio is recorded directly on the hard drive, mobile voice recorders are powered by batteries and recording is on the built-in memory or flash card. They have small weight and dimensions, so they work perfectly in the field. Some devices, like MP3/MP4 players or smartphones have already built-in dictaphone. In general, however, you can not attach an external microphone to it to improve the sound quality so it’s better to possess a separate dictaphone. Built-in voice recorder, in good conditions, clearly record sound from a distance of 5-6 meters. If you want to record from a greater distance, select a model with the ability to connect an external directional microphone. It’s better when the recorder has microphone sensitivity control. A very useful feature used in most dictaphones is recording voice activation to avoid recording silence. Speaker built-in dictaphones allow to listen to recorded material but it’s better to use headphones If you want to hear clearly. The function that makes listening easier is playback speed. It will be useful when registered statement is not clear and when you want to quickly scroll through the material to find the interesting part. Most recorders have this feature.
A dictaphone, regardless of whether it is a digital device, whether analogue, may have many additional features that increase its usability: voice guide, fast playback, playback speed control, filters (allow for clearer sound), microphone sensitivity level control, microphone zoom and many others. This device looks like a digital voice recorder and basically meets the same task. Its advantage is the ability to precisely adjust the parameters to be recorded and to control it.
32
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Live sound mixing When recording sound on the set, keep in mind the essential elements: Each microphone should be set accordingly to the conditions and objectives of the recording. Another type of microphone is applied to the recording sounds of background, another – for an interview. Some microphones require their own power supply (battery or “phantom”). Remember to adjust the parameters of the recording equipment to the microphone. The person responsible for the sound should be able to listen to it directly during the recording. It is perfect for a closed headphone sound characteristics. Thanks to headphones with closed sound characteristics, the soundman can focus on his work and control sound quality. If you use an external audio recording device, you have to take care of the synchronization of picture and sound. It is important for the later process of post-production. Simply – use a simple clapper (clappboard).
Example: If you use the camera and sound recorder separately, the editor will receive separate video and audio files. In practice, the editor will have difficulties with the synchronisation of the picture and sound. Therefore, right after you start recording, record clapperboard, which contains the number of scenes and shots. In addition, the person operating the clapper says aloud the numbers and makes a clapping-sound. With that the editor can easily fit the moment of visual impact and impact sound.
Off-tone and on-tone The tone in movies consists of different sound sources. Firstly, there is a difference between off-tone and on-tone. In the case of on-tone, the sound source can be seen in the picture, for example a speaking protagonist, a musician or a car passing by. In the case of off-tone, the sound source cannot be seen in the picture, for example the voice in an audio-comment. Thus, the off-tones are sound sources that do not have their origin in the situation being presented in the picture. Typical off-tones are annotators, effect sounds or music. The scenic off-tone is a special form. The sound source is a protagonist in the movie: however, while he/ she cannot be seen in a special shot in the movie, he/she can be heard. This can also be applied to sounds or music whose origin clearly is part of the movie action.
Music The emotional effect of music in a movie is a very important element. Often the music influences the mood of the viewer even more than the image. Music emphasises the atmosphere or the dramatic composition of the scene and creates a catching dynamic. In the following videos you will see the same sequence with 4 different types of music. This example demonstrates the importance and big influence of film music. The following music aspects should be considered: Tempo. When a scene needs to be scored in a pretty dynamic and peppy way, music with a fast rhythm is needed. A typical example is an action scene. Very accurate productions adapt the editing to the rhythm of the music. In contrast, slower music is used to score romantic scenes. Here, the music is intended to create a quiet and relaxing atmosphere. For informative sequences, the music should be discreet and not a distracting element for the viewer. Instruments and moods. Every musical instrument has its own tonal quality. In addition, some instruments are associated with special locations, situations, motives or genres. Example:harmonica = western/cowboy theme; bagpipe = Scotland; smoky saxophone = bar; flamenco guitar = Spain; accordion = nightlife in Paris. Depending on the scenic context, these musical clichés can either have an informative, humoristic, dramatic or ironic implication.
33
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Illustrating use of music. The meaning of a picture can be underlined by music in many different ways. The mood technique emphasises the mood of a scene by the use of music. Example: happy people: happy music, sad persons: sad music. Cartoons developed the so-called “Mickeymousing” technique: each single movement in a shot is scored with a tone. Chase music is typical for chases, as the name implies. It is a kind of jazz style; several soloists do an improvisation and alternate periodically – they have a musical “battle”, similar to the battle on the screen. The accentuated use of music – other than the Mickeymousing – only scores special moments or movements that are important for the action of the film. Contrasting use of music.To . confuse the viewers, to provoke them or to concentrate their attention, contrasting use of music is used. The score is outrageously antagonistic to the image. Example: a war scene is scored with cheery music. Polarising use of music. Here, a neutral image or a rather uninteresting scene is thwarted by an exaggerated score. This use of music can produce a manipulating or ironic effect, depending on the context. Example: a politician comes into the picture, by underlining the scene with sinister music, the politician seems to be weird or ominous.
Additional sounds F/X. Online databases are filled with the sounds of shots, hits, explosions and so on. We can use a creaking door opening sound or different types of steps (or walking on sand, on concrete or wooden floor). It enriches your material by additional sounds that occur in nature but can be unregistered when recording. It is important, however, that is only a supplement, not a dominant element. Background. For the video soundtrack to be complete you should add the sounds occurring in the world around us. This is particularly important when the same sound recording is realized in the studio, in terms of silence. Then we can clearly feel the lack of background. Silence. Can silence be a kind of sound? You may not realize that even when there is no dialogue and no music, sound engineers usually add some noise in the background, because silence feels unnatural. However, in some cases, silence may be an appropriate type of sound and builds the atmosphere.
Screencast One of the most popular techniques used in the Internet videos are screencasts, that is clips, in which a computer screen is presented, and which plays a major role in the film. This form is often useful when you want to show someone how to perform some operations on the computer or how to handle the program, etc. The image of the screen is often accompanied by a voice-over-coach. Shots of the screen can also be combined with a recording from the camera using crosstalk or in the form of picture-in picture. This is one of the cheapest forms of video production - everyone is able to do it on his computer, equipped with a microphone. There are several tools that we can use when creating screencasts. The most popular is the Camtasia Studio by Techsmith. It not only enables you to record the screen, but also a quite advanced editing, along with the addition of close-ups, texts, various arrows and distinctions, as well as adding and editing a sound. Ready screencast can be immediately exported to a file, one of the video websites, or as a ready package for e-learning systems. Among the alternative free equivalent we can find CamStudio, Ezvid, Jing and Screencast-O-Matic. However, some of them, only allow you to record the screen, but the further processing of the video has to be done in another program.
34
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Design basics Learning objectives: Knowing the rules of image composition. Duration: 02:30 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
The camera is not merely a technical device for recording everything as it is. It is a great tool for creativity, self-expression and spontaneous ideas. However, before trying to experiment with what the camera can do, an operator needs to learn some graphic design basics.
Golden ratio As was mentioned in the previous section, asymmetrical images evoke more interest and tension. Thus, photographers like to work with the “rule of thirds”, a simplification of the “Golden ratio” rule, also known as “golden section” or “divine proportion”.
The rule implies that the picture is imaginarily divided by two horizontal and two vertical guide lines. According to the “golden ratio” principle the depicted object should be placed either along one of the guidelines or directly at their intersections. According to this rule, a flower (or its blossom) should not be arranged right in the middle of the picture but along the right guideline.
35
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Picture composition The aim of picture composition is to arrange the objects or people in the picture in the most effective and vivid way. Picture composition is based on the golden ratio rule. If you want to record an interview, you should consider the following:
1. Choose the appropriate camera distance (type of shot). Mostly, it will be a close-up, showing the person being interviewed upwards from the chest.
2. Position the person in the picture. Allow more space in the view direction, thus place the person in the right or left third of the picture. The person should sit/stand a little bit to the side of the camera (to avoid a head-on perspective when the person looks flat). Ensure that the space above the head is balanced (not too much, not too little).
Lines & contrast Lines and contrasts are elements that greatly influence the viewer’s perception of the image. Lines help to focus the view on different parts of the picture or lead the eyes along the picture. In addition, lines have an influence on the emotions of the viewer. For example, vertical lines help provoke feelings of dignity, height,
and strength. Contrast in photographic composition is an effective means of directing the viewer’s attention to the centre of interest. The positioning of subject elements to create contrast gives them added emphasis and directs the viewer’s attention.
36
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Bright-dark-contrasts
The most popular type of contrast is probably the bright-dark-contrast. When a white circle lays on a black square, the viewer automatically focuses on the white surface. In case of the bright-dark-contrast, the viewerâ&#x20AC;&#x2122;s attention is always directed to the bright area.
Colour contrasts Colour contrast is often used as a stylistic device in advertising. For example: when a picture consists of several squares that are all blue except one red square, the attention of the viewer is attracted to the red square. Colour contrasts can often be added during post production.
37
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Portion contrast
The same example can be used for the portion contrast: in a variety of different elements there is only one single red square. This difference in portion attracts the viewerâ&#x20AC;&#x2122;s attention to the single red square.
Contrast of form and surface
When there is just one circle in between squares, the viewerâ&#x20AC;&#x2122;s attention is directed to the circle.
38
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Horizontal, vertical or diagonal lines While horizontal lines create harmonic, quiet and static impressions, vertical lines seem to convey dominance, power and strength. Diagonal lines create a disturbing, disharmonious, dynamic or tense atmosphere. Horizontal lines. A long shot of the sea creates a relaxed and harmonic impression due to the clear lines between the beach, sea and sky.
Vertical lines. A long shot of the Presidential Palace in Warsaw gives an impression of magnitude and power, created by the vertical lines of the columns.
Diagonal lines. A shot of a forest with leaning trees has diagonal lines in it; thus, the image appears to be disturbing and disharmonious. The viewer will have the impression that the trees are about to fall down.
39
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Graphic and imaginary lines. There are two types of lines in the picture. Graphical lines created by the objects and their position. Examples: urban canyons, landscapes, positioning of persons in a room.
Virtual lines are imaginary lines that are created by movements in a picture, so called “movement vectors”. Virtual lines can be created by movements. Viewing direction, so called “view vectors”, and gestures also create virtual lines.
Symmetry Symmetry and asymmetry create dynamics or tension of the picture. In a symmetrically arranged image the elements are mirrored on the axis, in asymmetry the elements are randomly located. Symmetry. Symmetrical pictures evoke, like horizontal lines, an impression of harmony. This type of arrangement can get boring when it is used too often.
Asymmetry. To evoke interest and keep the attention of the viewer, a lot of images are arranged asymmetrically. Asymmetry in images appears to be more dynamic and more exciting.
40
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Directing and working on stage Learning objectives: Learn the basic methods of working with the crew on the set and dramatic composition when shooting. Duration: 01:30 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
Dramatic composition Dramaturgy is the art of dramatic composition and the representation of the main elements of drama on the stage. Dramaturgy may also be defined, more broadly, as shaping a story into a form that may be acted. Dramaturgy gives the work or the performance a structure. Every narration, no matter if it is a novel, an audio play for the radio, a motion picture or a TV report, needs dramaturgy. The purpose of a dramaturgical narration is to entertain and hold the viewer’s attention. If a viewer is bored with a film then there is something wrong with the dramaturgy. There are some dramaturgical models that every editor should be aware of. Utilizing the following models can help to create an interesting film.
Freytag’s pyramid This graphic represents the (ideal) dramaturgical composition of a narration. Basic elements of that structure can be found in nearly all kinds of narrations (fictional or non-fictional). Such a complex model can be adapted to short forms, such as TV reports, only with some restrictions. HPP: Handling – Plot – Point Exposition: In the exposition, viewers get to know the initial situation and basic background information: Who? When? Where? The conflict is approaching slowly, but steadily. Setup of the conflict: Mostly, the conflict is initiated by an impulse, for example an event or a conversation. Conflict: When the conflict comes to its climax, the possibilities as to how the main characters can overcome opponents and obstacles are shown. A conflict has external origins (for example, a ship is about to sink) or internal reasons such as self-doubt, fear or unrequited love. Turning point: Since Aristotle, a sudden change in the narration is called peripety and leads either to a positive or negative solution of the problem. Degradation of the conflict: the conflict is solved and it becomes clear whether the “good guy” wins or loses. For a viewer, the excitement decreases. Conclusion: The finale of the narration can be either closed or open ended. At the very least, an open ending needs to indicate which way the protagonists are going to go in the future. Handling – Plot – Points mark the central moments, in which new developments are about to take place. They are also called turning points because they lead the story in a different way. Very often, those HPP’s have a surprising character and the strongest effect when the viewer is not expecting it. The exposition and the conclusion often embrace the narration. This is done by letting the protagonists act at the beginning and at the end of the story in the same or very similar situations. Example: At the beginning of a narration, the protagonist Z lives happily with his family. In the course of the story he participates in a dangerous military operation. In the end he returns, with only small lesions, to his family.
41
New Media Production Methodology
Denouement
Resolution
Falling action
Climax
EN
Rising action
Inciting incident
Exposition
â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
Elements to build up tension Contrasts: Appeal to emotions: for example: happiness, empathy, sadness. Humour, if it fits to the story, is always appreciated by viewers. Example: poor and rich, young and old, good and evil. Retardation: The solution of the conflict or the climax is postponed. Example: Just before a man jumps off a bridge, his cell rings, he answers and then he jumps. Suspense: Advance in information; a viewer knows more than the protagonist. Surprise: Viewers know less than the protagonist and are surprised with events that they could not have possibly foreseen. Leap in time: The narration is told not in a chronological order. The order of the scenes creates some kind of dramaturgical effect; typical examples are flashbacks or future flashes.
Working on stage One of the biggest challenges in multimedia is to tackle an enormous variety of activities. It is especially difficult when working in a strange place and with people you do not know well. This happens very often in video production. Stage organization. It is important to develop certain habits and therefore be able to control the work on the set. In fact, during the recording the most important thing is the time before it starts. The video itself is only an effect on whether that time was used properly. During the shooting you may change the produced scenario documents several times. You should take care of each member of the crew having the same version. The rules of working and self-discipline are very important . It is easy to lose control of the situation. This can lead to extra delays. An efficient director and video producer is primarily a good organizer. If more than 10 people are working on a film, you will need a person to handle the organizational matters. Continuity. For the audience, Continuity is important between the shots and scenes. It is expressed mainly in the care of details, which are easy to forget when working on the set. Often the sequential shots and scenes are not recorded on the same day. During that time proper dressing and grooming of the characters should take place. There are also important elements of decoration. Although the detailed planning the scenes helps to avoid problems. Itâ&#x20AC;&#x2122;s a good situation when the director can predict the consequences of his spontaneous decisions that can unexpectedly affect the final result.
42
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Film editing Learning objectives: Acquiring practical skills in video editing (workshop). Duration: 04:00 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
What is editing? This chapter presents the basics of film editing, and an introduction into editing software (pro and non-pro systems). Film editing is part of the post-production process of filmmaking. It involves the selection and combining of shots, connecting the resulting sequences, and ultimately creating a finished motion picture. On its most fundamental level, film editing is the art, technique, and practice of assembling shots into a coherent whole. A film editor is a person who practices film editing by assembling the footage.
Sequence building Basically, during the post-production the units are defined as follows: Take (or shot). A single continuous recorded performance, from start to stop of the camera’s recording. It is the smallest unit. Scene. A continuous block of storytelling either set in a single location or following a particular character. Scenes are composed of shots. Sequence. The string of scenes. Act. Typically a technical unit: one roll of 35mm film with a length of 300 m. Practically not used in video production.
Aspects of montage The main task of film editor is to arrange individual shots that constitute a scene. Scenes should be arranged in a logical sequence. As a result, edited material should correspond to the scenario. In addition, shots and scenes can be enriched with music, animations and other effects. There are many ways to enrich the content of the movie. Some of them will be discussed later (see below: Best practices and tricks).
Editing workflow Most editing programs work on very similar basis, and contain the following components: Project Bin Timeline Preview Effects Sometimes these elements have different names. Almost every software is a bit different, but the essence remains the same. Operating is simple: you should appropriately arrange your footage in the timeline in the correct order and then enhance it with effects. We will show you some popular editing workflows with the basic components.
43
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Review of popular offline editing workflows Adobe Premiere.Adobe A produces a number of software for creating media. The most famous are Photoshop (image enhancement), Illustrator (vector graphics creation), InDesign (DTP) and Premiere, which is used for video editing.
Overall view of Adobe Premiere
Project bin: here You can put all Your source files (shots, graphics, music tracks, titles etc. You can also store full sequences of edited material here, before you export them.
Project timeline: Here you can sort out all source files in the correct order. You can use many video and audio paths (V1, V2, V3â&#x20AC;Ś, A1, A2, A3). Coloured blocks shown in the timeline are the individual shots. 44
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Project preview. Here you can see the effect of your work. At the bottom are also visible buttons for editing the various shots. You can view the entire line of time, or individual recognition.
Mixer, Media browser and effect â&#x20AC;&#x201C; here you can enhance your video. For example, in left window you can mix a lot of audio sources, including: volume, channels, pan, effects etc.
Final Cut.
45
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Avid.
What if you don’t have sophisticated software? If you do not have access to expensive editing systems, you can also use the software available on almost any computer. Such programs do not provide too many features, but in many cases they will suffice. You can use them to learn the basics of video edition, before you decide on a professional workflow. Movie Maker. Windows Live Movie Maker is a part of the Windows OS – you can download it from Microsoft website and install on your computer free of charge. However, Movie Maker is a very simple software and won’t let you work on sophisticated projects. iMovie. iMovie is a program bundled with Mac OS. You don’t have to install anything if you are already a Macbook, Mac or iMac user. Just find it in the programs bin. iMovie is a little bit more developed, but it is still amateur software. Online editors as a popular solution. Today on the market there are also programs that run directly on the Internet. These applications are available by the browser and do not require installation of anything. You only need to upload your content to the app server and edit online. However, you need fast and stable internet connection. In recent years, with the development of Open Source software, many solutions which are completely free, available for both Windows and OSX as well as operating in a Linux environment, are accessible. Among the software for multimedia editing, we can find both graphics programs (Gimp, Inkscape), audio editing programs (Audacity, Ardour or LMMS) as well as advanced programs for montage and 3D postproduction (Blender, Cinelerra or shotcut). Thanks to the use of Open Source software, we are able to prepare the whole video film from the construction phase and script writing, through installation and shots’ post-production. Tools such as Blender, despite the fact that they are for free, are used for 3D graphics in large commercial projects. At the functional level, their quality is very high and often not so different from their expensive equivalents. The advantage is undoubtedly the support of the community, which often works much better than the support of large companies. The problem can sometimes be a stable operation and intuitive use, but they are constantly improved. Also, more and more companies support Linux environment and Open Source, providing codecs or SKD to its commercial solutions.
46
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
What do I need to start? Video editing requires above all a very powerful computer. Simple editing work can be done on any modern computer, but waiting time for the processing of scenes and shots (rendering) is a key. Rendering requires efficient computers, because it takes a lot of resources. Sometimes (now more often) the editors are working on laptops. Editing a very large project can be difficult on a portable computer, but you can do smaller work in this way.
Best practices and tricks In our handbook we will show in more detail the specific actions that the film editor executes. Understanding the professional programs in such a way as to allow trouble-free operation on them takes a lot of time. We will use Adobe Premiere Elements, which is a bit simplified version of Adobe Premiere Pro. The program is easy to learn, yet contains all the key elements. How to start? After starting the program, the welcome screen will appear. You can choose from two options: Organizer – for organizing, finding, and viewing all source files, like videos, photos, music. Video editor – for creating movies with special effects and sharing them.
We choose Video editor and wait until it turns on. You can select an existing project or establish a completely new one. Choose a New Project and wait a few seconds.
47
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
General overview.
Main toolbar. Preview e e window do with t controls. co t o s
Timeline with tools, filters and effects ribbon. Timeline has different tracks for video and audio. Audio tracks are also divided for regular audio, narration or soundtrack. You can change the trackâ&#x20AC;&#x2122;s quantity or order. Some tracks can be hidden or deleted.
Importing source files. For importing source files on the timeline or to the project assets, you have to choose Add Media. After that, select the source. You can capture media direct from your camcorder (through USB or fire-wire) or simply select files from hard disk or memory cards. From now on, all files will be in the Project Assets windows and ready for use.
48
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Add Media panel. As you see, you can add media files from many different sources, including drives, camcorders, webcams or digital photo cameras.
From now on, you have all imported media in the Project Assets panel. Itâ&#x20AC;&#x2122;s good if you collect all important media files before you start to edit. It will help you to keep order in your project.
49
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Cutting. Add Media panel. As you see, you can add media files from many different sources, including drives, camcorders, webcams or digital photo cameras.
From now on, you have all imported media in the Project Assets panel. Itâ&#x20AC;&#x2122;s good if you collect all important media files before you start to edit. It will help you to keep order in your project.
You can use both ways. It is important that you check your cutting in practice. If you are not sure how to combine two shots, just experiment. Remember to keep the principles which were described in the previous section. Transition.
Any two shots you can connect with each other simply by placing one after the other or by using a transition effect. The effect you can choose from the menu below the Transitions timeline. You can choose from dozens of different transitions, basic and very complex. Simply drag and drop the effect on the Timeline between two clips.
50
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
In the additional settings window you can select the duration and alignment of the clips. Be careful not to overuse transition effects, because they will interfere with the reception of the film. Basic transitions are as follows: dissolve and fade to black. They are most often used by filmmakers.
In the feature films, effects are most commonly used to connect scenes together (e.g. by a fade to black direction, viewers can easily understand that the action moved to a different location). However, in the case of new forms (e.g. music videos), the effects are used more often and in various combinations. Titles.
In the same way, you can add subtitles to your movie. On the bottom menu you will find the function Titles & Text, and thereâ&#x20AC;&#x2122;re dozens of ready-made designs to use. Put the selected subtitle format on a timeline, above the one, where the video clips are
You will see automatic window Adjustments, in which you can adjust the subtitles to your requirements.
Sample models inscriptions are quite developed, so you should work out the details to make it look the way you want and fit your project.
51
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Music. We can enrich our movie with a soundtrack. It’s possible to use one of the default pieces in the “Music” section, or add your own music in the upper menu “Add Media” section. Just drag the file onto the “Soundtrack” track, and match it to other elements of the movie.
Sound correction. Sound correction is the proper adjustment of each audio track. There’s a separate audio track for each video clip, as well as for every music piece or sound effect. Their parameters have to be set properly, so the music illustrates the movie without interfering, and the dialogues have to be audible.
In the lower screen, select “Tools”, then “Audio Mixer”.
This is an audio mixer window. Each channel is a separate track, which we can adjust mainly in two ways: Balance - left and right channel volume ratio Level - general level of audio gain It’s also possible to completely “mute” the given channel.
There are additional sound filters available with some software solutions, allowing for more complex sound correction, e.g. noise reduction or reverb. 52
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Colour correction. It’s common to record a movie during various times of the day, inside and outdoors. The effect is that the actors appear in a different light, so the colours of the different shots don’t fit. We can fix it during the editing phase. In the right menu, in the “Adjust”section, there are tools that will help with it.
First, let’s use the “Temperature and Tint” option. If it’s not enough, choose “Colour”. There, we can adjust the settings more precisely. We have to repeat the given settings for each shot. It’s vital to pay attention how the shots work together, and whether the colours fit better after the correction. Graphics. Using text is a standard, common element of every TV production. It usually appears as captions under the speakers (name, surname and a role), subtitles or end or opening credits. You can easily add captions to your movie using the “Titles & Text” section in the lower menu. Just select the text project and adjust it to your needs.
The captions can also move or animate in some other way.
53
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Exporting.For the edited movie to be available for viewing, it has to be exported into your chosen format. This way, we’ll be getting a single file, which can then be published in the internet, recorded on a disc or a pendrive. Let’s choose the “Publish+Share” option in the upper menu. Then choose one of the available options, depending on what we want to achieve. The options are as follows: Web DVD - if you’re making a DVD to watch on a computer. Disc - if you’re making a DVD or a Blu-ray disc to watch on a standalone video player. Online - if you want to publish your movie directly in the internet at YouTube, Facebook or Vimeo. Computer - if you want to save your file to your computer. Mobile Phones and Players - if you want to prepare your file so it’s possible to play it on a smartphone or some other mobile device.
Here are some links to websites where you can find tutorials for editing programs: http://www.videouniversity.com/articles/the-art-of-film-and-video-editing-part-1/ http://www.mediacollege.com/video/editing/ https://vimeo.com/videoschool http://www.kdenlive.org/tutorial http://nofilmschool.com/
Chroma keying One of the techniques used when creating a video is chroma key, also known as blue-or greenbox technology. It consists in extracting the recorded person from a background (usually bright green or blue) and replace it with arbitrarily prepared in advance graphics, animation or presentation. Chroma key is especially helpful when you do not have space to create a set design (for example, in a small studio, in your room or office). We can then, with the help of fairly simple measures, create an attractive visual space, using prepared presentations or animation in the background. We need a single, usually green matte background to take a correct shoot in chroma key technology. This colour differs a lot from human skin and rarely it is an element of clothing. It can be fabric, photographic background, or a green painted wall. What’s important, the background should be uniformly illuminated at every point of the frame, and the character should cast the least shadow. It will facilitate the whole process. In such situations two sets of light - one for the background and one for the character are often used. This allows for easier modeling of light and scattering of shadows. The actor who plays using green or blue background should be dressed in colours contrasting with green ot blue for obvious reasons. He should avoid also shiny and reflective fabrics. The keying operation is made in real time using the video mixer, or offline - with the help of a computer and one of the many video editing programs. The vast majority of them have tools for chroma key, from simple to very complex, which are used in Hollywood’s film productions. The primary function of this type of tools is to select the background colour and the tolerance range. For the best results you should also spend a moment on corrections of colourful shots from the studio with the new background colour.
54
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Example of a seminar If you’re wondering how such training should look like and which methods to use, take a look of an example of such meeting:
Time
Topic
Objective
Method
Media
00:00-00:15
Introduction: Welcoming and Presentation of the schedule
Orientation and get to know each participant – every person speaks a few words about his experience and expectations
Presentation
Flipchart/Whiteboard Projector/TV
00:15-01:45
Equipment and its functions
The participants should get to know the video equipment and its functions to be aware of their possibilities
Presentation and Flipchart/Whitedirect show – the board trainer shows each Projector/TV device and explain its elements and then gives it to the participants (every person can touch it, take in hand, see it closer and try to use it). The trainer presents different types of camcorders, microphones, lamps, tripods, talks about it and gives it to the participants who can ask questions.
01:45-02:00
Short Break
Recreation
02:00-03:30
Exercise #1 - Continuation of topic “Equipment and its functions”
The participants should get to know the video equipment and its functions to be aware of their possibilities
Single and Group Direct presentation work - Each partici- using available pant chooses one equipment device and in front of the whole group talks about what he learned
03:30-03:45
Short break
03:45-05:15
How to compose shots
Participants should get to know in detail the handling of the camera and elements such as frame, perspective, movement, and the relationship between them. In this way, the participant learns to control the camera
Trainer talks about basic perspectives, movements, frames and show some pictures as examples.
55
Projector/TV
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Short break
Recreation
05:30-06:00
Exercise #2 â&#x20AC;&#x201C; How to compose shots
Participants form groups (2 persons in every group) and take photos and record, using available equipment and their smartphones. Photos and recordings show frames, perspectives and movements explained by the trainer. Then, each group shows the results of work in front of all participants and the trainer. Photos and recordings are discussed.
Group work
Available equipment, smartphones, computers
06:00-06:10
Summing-up
The trainer sums up the day and receives feedback from participants
Plenum, Feedback
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/TV
56
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Test questions: 1) The establisher is: a. A shot where main characters are in the centre b. A shot that shows the person from the head to knees c. The biggest/widest shot used to introduce the viewer into the setting of a movie or to present the location. 2) Which of the following part of camera contains electronic elements and mechanisms that control its operations and record images on the magnetic tape or other type of storage? a. Control panel b. Camera body c. LCD screen d. Built-in microphone 3) Finish the sentence: The more bright the object itself … a. the less the aperture needs to be opened b. the more the aperture needs to be opened c. the more complicated is white balance regulation c. 4) Steadicam is: a. A special device used to lift the camera high into the air and film from above b. A stabilizing mount for a motion picture camera, which mechanically isolates the operator’s movement from the camera c. Type of light drive systems video surveillance 5) Which of the following units is the biggest one? a. Sequence b. Shot c. Scene 6) Name the most important parts of the camera and their role. 7) Name 4 different formats of storage media where data is recorded. 8) How could you explain American shot? 9) “Special device used to lift the camera high into the air and film from above” – what is it? 10) Name at least 3 popular offline editing workflows. 11) Camera moves vertically from up to down or the other way round - what is the name of this move?
57
Module B â&#x20AC;&#x201C;
Crossmedia journalism
58
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Module introduction One of the main challenges in the new media production is the use of online resources, social networks, and collaborative environment for news creation, video production and streaming content. So, we want to offer interesting information about some of the resources that could make it easier to produce media content online. “New Media Production Methodology” provides a methodological framework to promote the media production skills. Although Module A focuses on multimedia production, Module B concentrates on a new form of journalism, special crossmedia and transmedia journalism. In the following chapters, you will have theoretical and practical information about different approaches of the journalism in the XXI Century as well as some resources that will help you in media production.
Target group Module B, as part of the “New Media Production Methodology”, is addressed to freelancers and specialists in the fields of PR, marketing, coaching, consulting etc. But it’s specially recommended in the following cases: for those who are interested in new forms of journalism; for those who like to know about new developments of internet media production; for those who use internet as the main communication channel.
Overview This module B is structured in 5 different chapters. The course is designed in modern, practical way: It provides learners with a theoretical base combined with some practical examples and exercises. Journalism in the XXI Century. Duration: 01:30 hour This chapter aims at explaining the new concept of journalism in the XXI century. The section contains an overview about journalism forms and trends, and how they change the viewers’ point of view. Crossing of media. Duration: 01:00 hour This chapter is intended to promote the collaborative creation and management of news production, especially in collaborative online areas. Considering that the new approach of this new journalism is open to the public with the intent of promoting collaboration, it’s important to focus on the different collaborative environments, and especially on how to create and develop news in collaboration. Dissemination of multimedia. Duration: 01:00 hour This section of the Module B is intended to introduce the most popular media platform and how the participants could work with and within these platforms. In addition, the section includes a specific topic about open source platform. Social networks. Duration: 01:00 hour This section focuses on social networks and their potential in cross media. The main objective is to introduce to the participants the main social networks from the point of view of cross media (multi criteria approach) and the potential of the social network (and networking) for new media. Legal issues. Duration: 02:00 hour This section is intended to introduce the participants the main mechanism about legal issues related to the online media creation. This topic is relevant because it changes the traditional knowledge about legal questions and introduces new roles of the intellectual rights protection procedure in the online media content.
59
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Journalism in the XXI Century Learning objectives: To explain the new concept of journalism in the XXI century. The section contains an overview about journalism forms and trends, and how they change the viewers’ point of view. Duration: 1,5 hour Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
We are living in a digital age. Everyone is watching others, and being watched, all the time and everywhere. Citizens have a nearly limitless access to information, creating a critical mass of information and allowing them to create and share their own. Anyone can be a reporter and an editor for themselves and for others.
Multimedia and cross media journalism Currently, the media scope is a mix of applications, platforms and resources based on advanced navigation structures, which are supported in different activities and include games, collaborative environments, blogging… and much more. That is what we call “cross media” (see a proposal for definition). The use of different resources to improve the quality of the message and reach a wider set of users. The cross media channels are mainly supported on the web, and adapted to the target groups. They include applications to interact and collaborate with other users, and tools to manage resources. In this online environment, different platforms have been integrated as follows: TV, radio, chat, SMS, MMS and mobile applications, fostering the interrelation of services through the different media. We can create a stronger statement, basing mainly on the message, and not on the method of the transmission. However, the interactive cross media design is not just for the internet. Games, smartphones, tablets, portable media players, and other mobile devices play a key role in communication and the exchange of information and knowledge with other people across the world. Thus, cross-media is a challenge for journalism in the XXI Century, creating a new environment that promotes a new approach to creating information and sending the message. We are talking about a bidirectional channel to produce information and resources where the collaboration between the “reporter” and the target is encouraged and is presented using different media, such as video, audio, text, microblogging, etc.
Cross media is… …a new communication strategy that allows the information, a new editorial content, or any other resource, to reach a wide audience through using diverse media (multimedia), and reaching the highest effectiveness of the message in this way.
Obviously, there are differences between new journalism and the old media production. These differences are based on the different meaning of some topics, such as: the message, the media, the audience, the temporality…
60
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Please look at the following comparison table between the two media approaches: Traditional journalism
Cross media journalism
Message
Unidirectional
Bidirectional / Multidirectional
Audience
Specific group
Diverse groups
Involvement
No
Audience collaboration
Media
Using one media
Multimedia – different media are used
Channel
Direct channel
Multichannel
Temporality
Specific time
Un-temporal
Geography
Restricted
Unrestricted
crossmedia It extends the istory to other devices and the istory doesn’t have sense if we don’t experiment all of them. It crosses platforms without extending the narrative universe.
transmedia The initiatives, products and narratives are part of the relation. They expand the drama of the main events using a larger number of media platforms and allow users to take part in the events and the creation of media.
In the last years, a new term has appeared, that contributes to the further development of the cross media concept and improves the world of the mass media and communication: Transmedia. The relevance of the trans-media narratives is that each of these platforms, windows or elements is a part of the message and is connected to each other. Thus, each part of the narrative is unique, depending on the platform on which it is developed (internet, comic, social networks, video games). In the trans-media journalism, the users collaborate on the story development, that is, they can leave their own narration and define a better one. If you are interested, you can find different multimedia journalism websites online. Multimedia Muse: Multimedia Muse is an online environment to help the media producers. The site focuses mainly on photojournalism, but you can find very useful information about other types of multimedia production, such as: tutorials, tools and books. The job section is very interesting, you can also find some job offers. Innovative Interactivity: is an open and collaborative environment for old and new journalism. You can find different publications, tips and other multimedia resources to support your production. 61
A transmedia initiative. “Twittersodios de El Barco” This is a television series based on twitter. Its fans can interact with the characters through twitter and they can access the specific and exclusive content. The fans have to collaborate to solve the quizzes and it’s considered the one initiative that connected together the Trans-media concept and the most innovative social TV in the world.
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
duckrabbit: is a private company that works in the multimedia production field. They work mainly with photos and videos, and produce multimedia for NGOs and similar organisations. Training opportunities are available at their website as well as recommendations, books, news etc. Everybody interested in new media production should visit it. Multimedia Shooter: One of the most complete online sites for multimedia production. It’s friendly and easy to navigate and the content is very good. The platform offers tips, news, commentaries and examples of the best new media journalism. Practical: Let’s check one of these platforms. Browse through the “categories” on the right-side of the landing page, which offer a way to filter and find the content you are after (for example, training opportunities, advice or interactive examples, etc.).
Overview of journalism forms Journalism is the collection of information in different forms, and its handling (written, oral, visual or graphic). Journalism intends to collect, analyse, synthesise, prioritise and publish the present and emerging news.We can find different types and forms of journalism. Each is intended to explain the news from a different approach. Considering how we treat the news, we can find the following journalism forms:
news
investigate
review
columns
News journalism is intended to present the news, without any embellishments and ornaments, in a direct and objective way. It tells the story as it happened, it strives to present the data in an objective way. Columns journalism present the author’s opinion and personality about a topic, an event or a person. The journalism or professional also reflects the opinion of the media. The viewer, listener or reader use it to recognise the opinion and the scope of the professional’s journalism. Review journalism is halfway between news journalism and the opinion journalism (columns). That is, the reporter analyses and writes a story in detail and includes subjective elements about it, giving their opinion about what you are telling. Investigative journalism is intended to uncover a subject, a person, an event or an affair. The journalist investigates and verifies all the data and facts related to it, and then it could be present in different ways: as a special article in a newspaper or a magazine, as a TV documentary, etc.
We can also talk about different types of journalism, depending on the topic or the subject developed. Thus, we can talk about: Political journalism Business journalism Satirical journalism Sports journalism War journalism Cultural journalism
62
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Environmental journalism Scientific journalism Gastronomic journalism etc. The style to produce news, articles, video, audio (and other media) is very different depending on the topic.
Viewer vs user Possible uses for the technology. We can find some technological solutions (including a new model of TV) that automatically detect the viewer’s most likings and deliver according to them or TV /and or radio music programme that could adapt the music to the users’ preferences. The potential market is wide. According to the forecast published by The Guardian newspaper, an USA research work paper says that in 2015 media production will move about 1.4 trillion of dollars, twice that of a previous forecast of $200 billion.
Finally, we can talk about the different types of journalism depending on the media used. We can find: Written journalism. When we refer to written journalism we are mainly talking about newspapers, magazines, gazettes, etc., that is, about media based on written articles and contributions, sometimes supported by photos or other graphic elements. Audio journalism or listening media, where the main vehicle used is the human voice. Radio is the main relevant media of the audio journalism. Video journalism is a type of journalism based on video production to transmit an event or news. Photojournalism is intended to tell a story or news mainly through the use of pictures and other images. Digital journalism or cyber-journalism is a type of journalism that has its origin in the internet, and which uses new communication technologies to transmit a message. Digital journalism includes different types of media and mixes some of these media as follows: Blog and microblogging – written journalism online. Live stream – Direct transmission of an event in the internet, using video and audio production. Multimedia story telling – A new approach to the story telling technique, using audio and video.
63
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Perceptive faculty of viewers As this new journalism approaches, the viewer’s perception changes, one becomes a user, rather than just a viewer. As we can see in the picture below, there is a horizontal relation between the transmitter and the viewer (receiver).
computing technology
design and editing
communication and strategy
objetivos
receptor
expectations
cultural influences
perception and cognition
INTERNET
information technologies
emisor
equivalences
media
Kahn y Lenk, 2001 The editor (journalist) establishes some communication objectives that answer the receiver’s expectations, and define a communication strategy, which deals with the receiver’s cultural approach. The editor designs and edits the new content according to the receiver’s perception and cognition, and finally develops the technological solution, available using the ICT of the user. The editor designs and edits the new content according to the perception and cognition of the receiver, and finally develops the technological solution, available using the ICT of the user. So, it’s a horizontal relation, which is established between the editor and the receiver, the audience, the target group, where the editor develops the media according to the needs and expectations of the viewers, and both are joint together in the internet. All multimedia products provide answers to some objectives (what we want to obtain), the context (where they occur), ways (available tools to obtain these objectives) and mental paradigms (scenarios where the tasks, the environment and principles, which define their relations, are represented).
64
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Crossing of media Learning objectives: Promote the collaborative creation and management of news production, especially in collaborative online areas. Duration: 1 hour Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists.
An increased use of digital technologies is changing the ways of digital media and content delivery. Creators have to face the opportunities and the challenges: accessibility – access to resources anytime, anywhere; ability for remixing and sharing – interact with resources in meaningful ways; content is current – access to real-time information; ease of collaboration – build knowledge as a collective. In the next section we are going to talk about different issues, which will help us work in these new environments.
Resources of content Before starting to develop a resource, first think about the type of content resource you would like to develop for the media. This is important because it influences the following: the message; the design; the layout of your project, distribution and sharing. The different media content will require different types of content including different layout and style. We can find the following different resources of content: 1. Text – Text is the main relevant type of content and is still very powerful. Text content is the root of blogging, and the primary form of content across the web. We can create different types of text contents, but remember that text can be improved, including the accompanying videos and images, without forgetting its roots. articles – it’s a traditional pattern, but it’s valid for news and trends, to be the first to write about the latest news. quizzes – these can be very useful especially if you want to develop a creative way to encourage participation. white papers – think about your audience, how can you target them? What are the needs of these audiences? What are their questions and concerns? You can use white paper to deal with your audiences’ needs. case studies – include some case studies, correct and incorrect, successful and unsuccessful, with a big impact or without any. There are some techniques that you can use to present these cases of study: slide share, video, storytelling, etc. blogs – blogs are very useful to exchange news and ideas and especially to create collaborative media, because they can be easily updated and allow the readers’/viewers’ participation.
65
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
2. Video – Video is the type of content that is accessible from more devices every day. But it’s important to create an accessible video solution to be used in the different devices and to also introduce the different types of content. Here you will find a few of them: Kinetic typography. It’s the official name for the animation technique that mixes words and pictures, video and audio to create an intense message. When you are working on a simple message, this technique can be very useful to boost the communication objective. Live stream – is a powerful tool to produce video online. It allows all users to see the life event. Currently, video production is available to everyone. In a few minutes, you can start recording an event and broadcast it live via the internet. Your recording can reach thousands of people, those who could not attend the event, and many others who are thousands of miles away. 3. Interactive Graphics– – graphics that contain some dynamic attributes, which the user can adjust according to his/her needs. We can find different types of interactive graphics as follows. Slide presentation – It is a very useful resource when we want to present technical or specialised content, in a simple and schematic way. The user navigates through the slides. You can access all contents, from the beginning to the end, or select the slides that you find interesting. Slide share is a channel specialised in this type of resources: You can create your own channel, upload your presentation and share it online among other users. Interactive Charts – These resources are very useful when you have lots of data, and you want to present it in accordance to the user’s needs. – a graphic resource can be a very effective media tool. It can be helpful to explain 4. Graphics– a specific situation, or when you want to attract people’s attention on a specific topic. Photos – a picture is worth a thousand words. Using a picture can be enough to tell a story, to transmit a sentiment or to explain a situation that could be difficult to transmit by words. Graphs – you can use graphs when you are working with a lot of data and you need to attract public attention. 5. Info graphics– – they can be a very helpful kind of content to explain some specific and perhaps technical information: how is the president of USA elected, or how the Fukushima accident occurred. How can the airplanes fly? See the following info graphic http://www.eitb.com/infografias/detalle/604777/por-que-vuelan-aviones/ 6. Audio– – the widespread use of mobile devices has made it increasingly common to use audio content on the internet. Among other forms, we can find Podcasts. A podcast consists primarily of audio files that we can create, upload, listen to online, and also download and listen to offline. We can create interviews, lessons, news, conferences, workshops, etc. You can visit the website of BBC and listen to (or download) some of their podcasts.
Streaming and distribution Due to a large demand for content and services, various network applications for content distribution have appeared in recent years. These networks and applications allow for reproduction of live events, exchange music or graphic solutions or simply to share files. Users are demanding high quality streaming services: people want to access the videos and follow lectures online, and preferably live and direct. It requires transferring lots of data in the network, so people need a very good quality streaming and distribution services.
66
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Cloud based environment Cloud computing (also known as cloud services or cloud contents) is a system that provides computing services on the Internet.
Cloud computing servers work online, and meet the users’ requirements anytime and anyplace, without any special knowledge about the software and applications used. You just need an internet connection and you can access all contents contained in the cloud. The contents and apps come from various hosting providers often spread worldwide. This reduces costs, ensures better uptime and web sites that are invulnerable to hackers, local governments and their police raids.
cloud computing
Cloud computing is a new model of services and technology that even allows the user to access a set of standardized services with them and respond to one’s needs.
The change that the cloud computing is providing allows for an increase of the number of network-based services. This generates benefits for providers who can offer more quickly and efficiently. A greater number of services and users have the ability to access them, enjoying the “transparency” and immediacy of the system and a pay for consumption. Likewise, the consumer saves labour costs or economic investment costs (local, specialized equipment, etc.). Cloud Computing is characterized by a high degree of automation, rapid mobilization of resources, high adaptability to meet variable demand and stricter protection to avoid dishonest use of the software.
Benefits
Disadvantages
Cloud computing technology can be
Centralized applications and data storage
integrated easily and quickly with other applications.
causes an interdependence of service providers.
Cloud computing infrastructures provide
The availability of applications is subject to
greater adaptability, lost data recovery, and minimize downtime.
the availability of access to the Internet.
Service reliability depends on the "health" of
Cloud computing enables the content
technological and financial service providers in the cloud.
provider or cloud services without installing any hardware.
The availability of highly specialized
Cloud computing applications are usually
services could take months or even years to be feasible to be deployed in the network.
available within a couple of days or hours with a considerable level of customization or integration.
Security. Information must travel through different nodes to reach your destination and they are a source of insecurity.
Automatic Updates do not adversely affect the user’s IT resources.
67
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
We can find different cloud based environment as: Dropbox, Google Drive, Wuala, iCloud, SkyDrive, Ubuntu One.
68
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Dissemination of multimedia Learning objectives: To introduce the most popular media platform and how the participants could work with and within these platforms. Duration: 1 hour Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists. Currently, we can find several platforms that could help us to develop media solutions: platforms, open source environments, collaborative environments, etc., that could support not only the development of the media content, but also the promotion of collaborative media creation.
Popular content media platform A content media platform is an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to create, produce, host, distribute and publish media content. It is possible to find different solutions; each offers different resources, tools and materials that could help you to develop media content.
Thus, you should ask yourself What type of an online content platform do you need (blogging, multimedia, video, live streaming...)? What is your skill level regarding the ICT technologies (low - medium - high)? How big is your budget? What is the main relevant topic or topics of your media work? What is your audience? What is the number of people who you can reach? The first step is to decide our most appropriate activity. There are some questions we should do before deciding which platform to use (what is the most appropriate to our goal?). After defining the previous questions, the next step would be to analyse the characteristics of the online content platform that you can find online. So, an online content platform should meet the following criteria: has a support area or a users’ manual to help you develop, publish and manage the resources created has enough critical mass of users (that is how much people are creating and working, using the same resources) is compatible with other devices, i.e. mobile devices is compatible with different operative systems It will be very interesting if you come back to the section, “How to compose shots” to check again it - it could help you to choose the most interesting one. Here you can find some online solutions that you can use to create cross media resources. Blogging: In April 2013, an internet blog entry (http://snitchim.com/how-many-blogs-are-there/) stated that the most relevant blog software platforms hosted about 240.000.000 individual blogs. But it’s difficult to know the real number because there is no precise data about it. Creating a blog is not difficult, you can find an online content platform that can guide you to create, publish and manage a blog. The most popular ones are free to use. They are user-friendly, so you can create and design a blog in a few hours and start managing content. Here are some of the most popular: 69
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
tumblr (http://www.tumblr.com): Launched in 2007, it is the largest blog community in the world (142 millions of blogs). It’s closer to social networks than to blogs communities, it has an advantage over other blogging services: user can re-blog their notes in your blog. It can be a very good option if you want something easy. Platform owner: Yahoo WordPress (http://wordpress.org: it’s the oldest blogging platform. It’s easily customisable and friendly. WordPress contains enough themes and tools to create a blog or a web site. Compatible with mobile devices, it could be a good option for beginners. About 65 millions of blogs have been created using WordPress. Blogger (http://blogger.com): The blogging tool of Google. You need no more than a Gmail account, and you can start creating your own blog. It doesn’t have the customisation possibilities of WordPress or tumblr, but it’s a good and easy place to start writing something. Squarespace (http://SquareSpace.com/: similar to a traditional blogging platform like WordPress) but mainly used to develop business, marketing and e-commerce solutions. It’s not free, and the basic enrollment costs $8.00, recommended for business use. Typepad (http://www.typepad.com): Together with WordPress, one of the fathers of blogging. The platform offers a very interesting set of design, unlimited storage and users’ support, but now it’s not free, and the basic fee is $ 8,95 /month. Multimedia content platforms: As in the previous case of blogging, you can find platforms that allow creating, producing, hosting and distributing multimedia resources and contents. That is, online platforms intended to create and produce video and audio files. Compared with the blogging platform, this type of platform is not necessarily free for users. Here you can find some of them: Brightcove:(http://www.brightcove.com/): It offers a video platform and icloud video service, to host and distribute video content. The platform includes learning opportunities. It’s not free for use. Kaltura (http://corp.kaltura.com) It’s an open video platform that offers different solutions to manage and distribute video and multimedia content. It has specific offers for entertainment, business and education. The platform includes training opportunities and users’ support. There is a free-to-use version. Ooyala (http://www.ooyala.com): Created in 2007, Ooyala is a video distribution platform. In addition to video production and distribution, the platform offers other multimedia options as streaming or webinars. It’s not free to use. The Platform (http://theplatform.com): This platform offers specific solutions for video management and distribution. They also offer support for creating specific solution for business, media or entertainment. It’s not free to use. Practical: Let’s check four or five of these platforms. Visit their online sites and check each, according to the proposed criteria. You can also include your own criteria to evaluate them. Please choose the most suitable criteria for your needs, and explain why you chose them.
Own media platform – open source Beside the online content platforms, you can find other interesting options to develop and produce your media content: open source. Open source can be defined as a program that has its code available for general public, it can be used and modified. Alolita Sharma (2008 - Open Source Initiative) defines it in the following way: Open Source Software is: Software licensed with a copyright license compliant with the Open Source definition (OSD), Software is distributed with its source code in a human readable format, Software is developed in an open and collaborative way by groups of developers. That is, the program is under a free license allowing free use and distribution. 70
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Thus, open source software and platforms are an alternative to the commercial software, and they allow to build digital content on open platforms, and let the users contribute to improve and further develop the open source. But even if they are open source, free to use and distribute, they are under some type of license that establishes some rules for distribution and for protecting the author’s rights. The use of these open source platforms and software has some benefits, which the products under commercial and closed license don’t have. For example: it’s the lowest cost solution for developing in-house digital content. it’s customisable: You can adapt the software to your needs and develop new parts of software or update other parts (according to the license). it’s safer than commercial programs, because users are continuously improving and updating. it’s flexible, you can use this open source software in different operating systems, even in those that are too old for new commercial programs. a global community supports it, so you can obtain help from other users to solve any problem. You can find different open source platforms and software that could be very useful to create digital media content. Wiki Fosil(http://www.fossil-scm.org) – It’s a cross platform that runs on Linux, Mac and Windows. You can use it to develop wikis and blogs. It’s very simple, because it has a built in web interface. DocuWiki (https://www.dokuwiki.org/dokuwiki) is a wiki application created to answer the small organisations’ document management needs. It’s a very simple and versatile software, easy to maintain, and to integrate in other environments. It’s available in 27 languages. Mediawiki (http://www.mediawiki.org) – It’s an open source software to develop wiki websites. The software offers more than 700 setting options. Companies have used it, as well as non-profit organisations, for both educational and professional purposes, etc. It’s available in more than 50 languages. Social networks Buddy Press (http://buddypress.org/) – Buddy Press is an open source social network, belonging to WordPress. It’s totally free and customizable. You can easily integrate your WordPress blog. Elgg (http://elgg.org) – It is a social networking platform supported by a big community of developers and users. It’s easy to use and customisable, and eggs/ plugins offers additional functionality, languages and themes. Video editorr We can also find different open source software for video editing and encoding. Open shot (http://openshot.org) – As its web page says, “It is simple and powerful”. The software can work with videos, pictures and audio files, and you can produce and distribute videos. The software allows adding subtitles, transitions and effects, and exporting to different online video platforms. VirtualDub (http://virtualdub.org) – is a video capture/process software compatible with windows operating systems. It’s a powerful video editor that allows processing and encoding videos. Other open source platforms and software to create and distribute digital media content are available on the internet. You will find software and platforms to create and develop audio files, pictures, etc…
71
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Practical: We propose an exercise. Comment with you classmates (with the support from the trainer) which of these platforms is more suitable for the media. Identify their opportunities and strengths; detect their weaknesses and threats.
Social networks Social networks have become an essential channel to transmit information just in time and across borders and due to its potential in terms of reachable people, they deserve a specific section. After reading this section you will know about social networks and their role in the media production, and some tips to work with social media in the media production. Before starting with some tips and recommendations about how to manage and boost the different social networks, we will analyse the most relevant social networks used. These three networks are the most effective channels in social and professional networking. Each has their specific objectives and characteristics:
Facebook: with more than 1,2 bilion users, the Facebook is the widest social network in the world. The network’s main objective is to put people in contact to concentrate and share several resources: multimedia files, links, publications, pictures, etc. The network offers different applications that allow networking as: private messages, creation of working groups, news feeds, chat, etc. It allows personalising and maximising the different applications considering the target audience. It’s a general network, so the user can reach different audiences from more specific to more general from the same “wall”, defining different target levels.
LinkedIn: It is considered a “professional network”. With more than 300 millions of users, LinkedIn promotes issues related to professional development: business opportunities, skills and competencies development, research on specific topics, knowledge management, sharing experience, etc It could be considered a specific environment for networking because of the following factors: The membership is more restricted. Network resources are more professional development – oriented. LinkedIn offers a specific space, which can be customised by the users according to their interest, needs and future development, making it easy to manage knowledge and networking. In short, LinkedIn is a management tool that allows reaching to a relevant part of the project target groups.
Twitter: a microblogging server. About 255 millions of active regular users share information on Twitter (about 500.000.000 tweets a day). You can exchange relevant information with other users using only 140 characters. You can be followed or you can be a follower of other users, and have access to any relevant information on a topic of your interest. You can discuss one topic, talk and comment on it or simply read the other contributions.
Google +: Google provides this social network service. Google + integrates different services as follow: Circles, Hangouts, Interest, Communities. This social network service was launched to compete with Facebook. Nowadays about 343 millions users collaborate and share information in Google +.
72
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Besides these previous social networks, we can find others focused on multimedia content as videos and pictures, such as:
Flickr: Free web site that allows uploading, storing, arranging, searching, selling and sharing on-line pictures and videos. It’s very popular because Flickr has a big capacity to administrate pictures through tools that allow author labelling his/her pictures and to explore and comment the ones of other users. About 92 millions of users are working in Flickr.
Instagram: this program or application allows uploading and editing pictures, which then can be shared in social networks as Facebook, Twitter, Flirck. In march 2014 200 million user work and exchange files and pictures in this network.
YouTube: Web site where you can upload, share and (if it’s allowed) download videos. YouTube is the most popular video server because it allows uploading personal videos in an easy way. The user can create his/her own channel and subscribe to other channels, as well as share videos through other social networks like Twitter, Facebook or G+1. The links to the videos in YouTube can also be embedded in blogs or Websites. One can upload different types of videos as music clips, TV programmes and “homemade” videos. More than 1.000 million users visit YouTube monthly.
Vimeo: In 2004 a group of video and cinema producers created Vimeo. The objective was to develop their own space where they could share and exchange their productions. It’s a social network based on video sharing and distribution. This web site allows sharing and storing digital videos. Registering is mandatory if you want to upload a video, to create a profile, to comment other videos and to create a reproduction list. Vimeo just accepts videos created by the users.
If you are looking for a more “professional” channel, for the most important ones in terms of users (apart from the social networks), you have many more options to share your media production.
https://myspace.com/ It is one of the most important social networks used to share any media production, especially music production. It counts more than 35 million of users just in the United States. http://www.shutterstock.com from 2003, Shutterstock offers images, audio or video files to be included in the production of new content. http://stockphoto.com here is another web site, in this case focused exclusively on pictures. Here you also can find royalty free photos, but remember that you have to pay some credits to use the available resources. http://www.123rf.com Special for designers, you can find millions of pictures, vectors, footage and audio. It’s not free but you also con find an area for free download. http://www.bigstockphoto.com Bigstock is an easy and quick site. Here you can find high quality pictures and vectors. The web based site offers more than 19 millions of pictures and photos
73
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
http://www.agefotostock.com is an on-line storage web with different pictures, vectors and audios. You can also find several free pictures and a low cost section. http://www.stockmusic.net it’s a specific web site containing music and audio files for your multimedia developments. http://www.audionetwork.com web site containing music and audio files. http://www.stockmusic.net web site containing music, film, podcast, digital media and web and other resources that you can use in your media production. http://www.audiomicro.com web site containing audio and audio effects. Royalty free music and free sound effects also are available. http://stockmusicboutique.com online music library. These are just some of the main social networks to share your media production, but there are many more and their popularity depends on the country. Explore the net to find the most suitable for you!
Here you can find some tips to work with social networks: 1) Choose the most appropriate social networks for your media. Analyse all the options, and decide where you should be present. Remember that not all social networks are alike. You have to know what you publish and when is the most suitable moment to publish your content. 2) Don’t connect different networks. Each network has its goals and characteristics, so even if you have the opportunity to connect two networks, remember that you should publish specific content in each of them. 3) Interact in the community. Don’t talk about your contents exclusively, exchange information and comments with other members of the community, and comment the contribution of others. No other channels but social networks allow us to create these connections. 4) Don’t publish the same post more than 5 times a week. The contents provide added value for the user. So, be sure that your contents offer something new and attractive. This is the way to attract and retain your followers. 5) Do not be a pessimist or negative. In the overall network everything is pretty positive so the conversation, participation, education and kindness are highly valued. 6) Being present in social media is synonymous with being a day independently of the sector or activity that he/she develops. Being in different social networks is to say that we have been concerned and we have adapted to the new times. 7) Talk, listen, participate. In social networks it is very important to talk, but it is also important to listen to other users: what they want and need what they want to know. This will create value for your site. 8) Do not copy. Try to be original when you publish. There are many sites from which you received information, but you have to be original and engage other users. 9) What to communicate? The easiest way to tell if content is appropriate for us is to put ourselves in the customer’s shoes. Before publishing you should ask yourself: How brands customers would want it? Try to get closer to your network users and treat them in a personal way, closer, more social, and you should not forget the real relationship you have with them. 10) Time and perseverance. Creating your space in the social networks is simple, but takes time. Although everyone starts opening pages or accounts at different services, social networking takes time to interact directly with your customers. So, be patient!
74
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Legal issues Learning objectives: To introduce the participants the main mechanism about legal issues related to the online media creation. Duration: 2 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists.
Digital rights The term digital rights refers to the relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and user permissions and rights related to computers, networks and electronic devices. Digital rights also refer to the access and control of digital information1. Thus, we can say that the term defines the principles and rules that allow individuals to access, use, create and publish media content using ICT devices (PC or other similar devices, mobile devices and/or other communication devices and network). The concept focuses on the protection of the creators’ digital contents and on the regulation of their use. Besides, it develops specific approaches of “traditional” questions related to the media such as privacy and freedom of expression. The proliferation of new media and online digital contents has made it difficult to control the distributed materials and resources. Some questions appear again in the scenario of the media content, for example: copyright, distribution and use of permissions, etc. Currently, we can find several institutions that work in the area of the digital content protection, such as: Entertainment Consumers Association (ECA): U.S. based organisation that works in the area of interest of computer and video game players in the U.S. and Canada. Free Software Foundation (FSF): supports the free software development. Electronic Frontier Foundation (EFF): International organization on the area of digital rights advocacy and legal affairs. Digital Rights Ireland (DRI): Organization that works on issues related to digital rights in the area of civil liberties. European Digital Rights (EDRi): International advocacy group that works on issues as copyright, security, privacy and freedom of expression. Open Rights Group (ORG): U.K.- based organization that works in the area of digital rights preservation, censorship, knowledge access, privacy, freedom of information and electronic voting. One of the main roles of these organizations has been to contribute to the sound management of the property and privacy rights in the new media tools. Thus, a new concept emerged: Digital right management. Digital rights management, or DRM, is intended to manage any kind of practice to stop, or at least hinder, the practice of piracy. For that, some different tools and instruments have been created and promoted by different institutions. Quick glossary Digital media is the combination and interaction of all traditional media, such as audio, pictures, video, text, movement, touch, and capture data. The right to privacy is a human right regulated in this way:
No one shall be subjected to arbitrary interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to attacks upon his honour and reputation.
Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks. Art. 12 – UN – Universal declaration of human rights 75
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
- No one shall be subjected to arbitrary or unlawful interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to unlawful attacks on his honour and reputation. - Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks. Art. 17 – UN International Covenant on Civil and Political rights
Freedom of opinion is a human right developed by UN as follows
Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers. Art. 19 – UN – Universal declaration of human rights
Everyone shall have the right to hold opinions without interference. Everyone shall have the right to freedom of expression; this right shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of his choice.
The exercise of the rights provided for in paragraph 2 of this article carries with it special duties and responsibilities. It may therefore be subject to certain restrictions, but these shall only be such as are provided by law and are necessary:
For respect of the rights or reputations of others; For the protection of national security or of public order (ordre public), or of public health or morals. Art. 19 – UN International Covenant on Civil and Political rights Open-source software (OSS) is computer software with its source code made available and licensed with a license in which the copyright holder provides the rights to study, change and distribute the software to anyone and for any purpose. St. Laurent, Andrew M. (2008). Understanding Open Source and Free Software Licensing. O’Reilly Media. p.4.
Creative content and license As stated in the previous section, new kinds of communication and creation cause new ways to manage these important rights of privacy, property, etc. And as said in the previous section, a new term “Digital Rights Management” has appeared. We can find several different definitions of it, for example: Digital Rights Management (DRM) is defined as the use of software or other computer technology to manage the conditions under which copyrighted material in digital form can be accessed. (Free dictionary). Digital rights management (DRM) is a systematic approach to copyright protection for digital media. The purpose of DRM is to prevent unauthorized redistribution of digital media and restrict the ways consumers can copy the content they’ve purchased. (Margaret Rouse in SearchCIO). Digital Rights Management (DRM) technologies attempt to control what you can and can’t do with the media and hardware you’ve purchased. (Electronic Frontier Foundation). Digital rights management is a far-reaching term that refers to any scheme that controls access to copyrighted material using technological means (Julia Layton in How Digital Rights Management works). As we can see in the previous paragraphs, we can find several definitions, which show the controversial approach to the term. So, some organisations see the necessity to protect the property of the new creators. In the other hand, some organisations understand the term as a restriction to use the digital contents created (Free Software Foundation states that it’s better to use the term Digital Restriction Management instead of Digital Right Management).
76
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Considering the discussion about the negative or positive means of new media protection, we can find different tools that support the creation and access to the new media creation. They could protect the rights of the users (how to access to the content) or the rights of the creators (how to protect the access to the digital content). Documents. Enterprise digital rights management (E-DRM or ERM) is the practical application of the DRM concept to control the access to documents (created using Microsoft office, pdf), emails, and intranet pages. The most used toll of Information Right Management, which is intended to prevent the unauthorized use of proprietary documents. Films. The film and video was one of the first areas that had a specific DRM system. From 1996 some film manufacturers used CSS – Content Scrambling System. The system was based on the encryption of the content of the DVD, and the license included the restrictions to use the video. Currently, the DRM tools for video are very similar, and most of them are based on license concerning use regulations and restrictions of video use. Watermarks. Watermark is a type of DRM that contains a hidden mark embedded in an image or a data file, and it’s intended to identify the owner of the media product. It is added to the file ensuring production and distribution and it could contain information about: the copyright owner, the distributor, the distributor chain, the purchaser of some element included in the file, etc. As we commented at the beginning of this section, some collectives have not agreed with the DRM concept. In light of this, some producers have promoted free access to media content. Apple – Since January of 2009, all music is labelled as “DRM Free music”. Tor books - From 2012, this editor is selling DRM-free books. Go.com – a digital distributor that has a strict non-DRM policy for all products. However, some of these DRM free policies are (in most cases) a marketing ploy, as these digital contents are protected by additional DRM systems as watermark.
Copyright in cross media Besides Digital Rights Management systems, which regulate both owner and user rights and restrictions, we can find specific tools to support the copyright in the digital content creation. Currently, we can find different types of copyright standards developed to deal with the deal with the challenge of the digital content protection. Copyleft. Copyleft is a type of general license that allows making totally free digital content, often requiring that all modified and extended versions of it will be also free. The simplest way to make a digital content free is to put in the public domain, not copyrighted. This allows people to share their resources and their improvements and future modifications. You can do as many changes as you want and distribute the result as a proprietary product. So, we can understand that copyleft could be the contrary of the copyright but here,”free” does not necessarily mean free of charge, but free as in freely available to be modified, and perhaps not all the parts of a content but just some parts of it. But depending on how we configure the copyleft, we can find different types such as: Strong and weak copyleft; Full and partial copyleft. Strong and weak copyleft. The characteristic of strong and/or week copyleft depends on how much of the content is protected by copyleft. If your total content except some parts can be distributed under other licences, your content is a weak copyleft. On the contrary, if most of your work is under copyleft, and just a little part of it could be distributed under other licences, then you are using a strong copyleft.
77
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Full and partial copyleft. To define a content as full or partial copyleft, we have to check how many parts of the licence are under copyleft and how many parts of the content are under other licenses. If all parts are free to use and distribute, we are talking about full copyleft. On the other hand, if some parts are under other licenses, then we are talking about partial copyleft.
Creative Commons Managed by Creative Commons organisation (NGO), it could be considered the most famous license for digital content in the world. But do we know this license well? A Creative Commons (CC) license is the most popular public copyright license to distribute copyrighted works. We can use CC license when we want to give people the permission to share, use, and even build upon work that we have created. The main characteristic of this license is its flexibility. Thus, you as an author of some digital content, can decide if you protect all your work or just part of it, or if you allow the use of just the non-commercial part of your content. On the other hand, it’s a very useful standard for users, because it simplifies content use and content redistributions since the user just has to consider the content of the CC license in order to use the content of another author. We can find different CC license types. The author can opt among different combinations depending on the terms of distribution. So, mixing and matching the different options offered by the CC license, you can find six valid CC licenses. There are four basic attributions that could regulate your CC license: Symbol pictogram
Description Attribution: The user has to attribute the work in the manner specified by the author or licensor.
€
Non-commercial: The digital content distribution is limited to non-commercial use.
=
No derivative works: The user can not alter, transform, or build upon this work. Share alike: If the user alters, transforms, or builds upon this work, the user has to distribute the resulting work only under the same or similar license to this one.
Table 1: Different attributions of CC license: Source: Creative Commons web site.
Combining the above attributions you can use these six different CC license types: Symbol pictogram
License type
Attribution-NoDerivatives
=
Attribution-NonCommercial
€
Attribution-ShareAlike
€ €
=
Attribution-NonCommercial- NoDerivatives Attribution-NonCommercial- ShareAlike
Table 2: Different CC license: Source: Creative Commons web site. 78
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
The CC network has more than 100 affiliated networks that operate in over 70 jurisdictions. You can find more information (including practical questions and case studies) in the Creative Commons website http://creativecommons.org/. General Public License or GPL. The GNU GPL (General Public License or GPL) is a license created by the Free Software Foundation (FSF) in the mid-80s, and is aimed primarily at protecting the free distribution, modification and use of software. Its purpose is to declare that the software covered by this license is free software and to protect it from attempts to restrict user’s freedoms. Free Software Foundation offers interesting information about the license and how to obtain them in its website. http://www.fsf.org/licensing Practical activity We would like to propose a practical exercise. You’ve just recorded a video and you are thinking about publishing it in the internet. What could be the best license for the video? Copyleft, strong or weak, full or partial? Creative Commons? Check the above data and visit the recommended web sites. After analyzing the data, explain the type of license that you have chosen and the reasons for that. Personal data protection. Personal data refers to data, whether true or not, about an individual who can be identified from that data; or from that data or from other information to which the organisation has or is likely to have access1.1 In 1995 the European institutions approved the Directive 95/46/EC of the European Parliament and of the Council of 24 October 1995 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data. The directive was intended to harmonise data protection laws throughout the EU. Most of the Provisions Acts of 1998 came into force on 1 March 2000, although some limited exemptions were in place until October 2007. The directive also includes some reference to the protection in the case of digital data. The Directive established the basic and main principles for data protection in the EU. Thus, according to the legislative text, Member States shall protect the fundamental rights and freedoms of natural persons and in particular their right to privacy with respect to the processing of personal data. Besides, the Directive contains a full regulation of the following topics related to data protection: the principles relating to data quality the criteria for legitimate data processing the different categories of processing the information to be given to the data subject the data subject’s rights to access to data the data subject’s rights to object confidentiality and security of processing notification transference of data to third parties restrictions and liabilities European scope of the directive (some consideration to be included in national regulations related to European Acquis) So, the Directive was the first step to set a European common framework to regulate the data protection. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31995L0046:en:NOT – you can access the directive in all official languages in this link. 1
Personal data protection act - http://www.pdpc.gov.sg/personal-data-protection-act#sthash.nnqn1B5A.dpuf 79
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
More practically, please bear in mind the following principles when you undertake any activity regarding the data protection. So, personal data must be: 1. Fairly and lawfully processed: Be careful with the data that you are requesting, check the applicable legislation, and avoid asking for data that could limit the freedom of persons (about religion, ethnic, political ascription). 2. Where possible, obtain permission in writing. People have to provide their consent to manage their data. Written consent is not always a legal requirement (even for sensitive personal data). However it would be better if you ask for a written permission. 3. Processed for limited purposes: Please don’t forget to inform about the purpose of the data that you are requesting. Remember that you cannot include any retroactive issues. 4. Adequate, relevant and not excessive: Only enough data to fulfil the purpose should be obtained; it is unacceptable to hold additional data “just in case” it might be needed. 5. Not kept for longer than is necessary. 6. Secure: Please use appropriate management systems to prevent unlawful use or accidental loss or damage (e.g. password access, back-ups). 7. Not transferred to third parties without adequate protection: Except in some cases personal data cannot be transferred to other parties.
80
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Example of a seminar Designing a seminar in cross media journalism. n the following table, you will find a proposal for the structure of a seminar on cross media journalism: Time
Topic
00:00 – 00:20 Introduction: Presentation of the contents and objectives of the seminar
Objective
Method
Media
Communicate WHAT is going to be taught and FOR WHAT
Presentation
Flipchart/ Whiteboard Notebook/ Projector/TV
00:20 – 01:50 Journalism in the The participants will learn how XXI Century journalism has evolved during the XXI century, from the use of printed information to the use of social media as new channels and how this has also affected the way people react to information and their own involvement in creating it 01:50 – 2:00
Short break
Presentation,
Flipchart/ Whiteboard
Practical examples Notebook/ Projector/TV
Recreation, New energy
02:00 – 03:00 Crossing of media
This chapter is intended to promote the collaborative creation and management of news production, especially in collaborative on-line areas.
Group work
03:00 – 04:00 Dissemination of multimedia
This section of the Module B is Presentation of intended to introduce the most the main media popular media platforms and platforms how the participants could work with and within these platforms.
Flipchart/ Whiteboard
Creation of a common profile Notebook/ in an on-line Projector/TV media producComputer and tion network Internet access Flipchart/ Whiteboard Notebook/ Projector/TV Computer and Internet access
04:00 – 05:00 Social networks
This section focuses on social networks and their potential in cross media
05:00 – 05:15 Short break
Recreation, New energy
05:15 – 07:15 Legal issues
This section is intended to introduce the participants the main mechanism about legal issues related to the online media creation. The general framework in the EU will be presented but also the main points of the national legislation.
07:15 – 07:30 Short break
Recreation, New energy
81
Presentation Group work
Notebook/ Projector/TV Computer and Internet access
Presentation
Notebook/ Projector/TV
Practical examples Computer and Internet access
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
07:30 – 08:30 Practical exercise
EN
The objective is that the participants will be aware of the potential of the social media compared to traditional media when disseminating information.
Role play, Feedback
Chosen by the participant
The class will be divided in two groups. One of them will publish an information in a newspaper (made up for the purpose of the exercise) and another group will publish information in the profile of one social media (created before). They will analyze, within the class (as if the class was the “world”) how many people they reach, how long it takes to reach them and how they react. 08:30-08:40
Final words and Farewell
The trainer reflects the day with Plenum, the participants and holds a Feedback feedback session
82
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/TV
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Test questions: 1. There are five principal types of journalism: a. investigative, news, reviews, columns and humour b. investigative, news, reviews, and columns c. Google drive, Ubuntu one, Dropbox, iCloud d. investigative, news, sports and columns 2. Which of these could be considered resources of content? a. Text and Graphics b. Infographics and Audio c. Video (live streaming) d. All are valid 3. A content media platform is: a. an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to create, produce, host, distribute and publish media content b. an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to publish media content c. an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to create media content d. an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to produce media content 4. The term â&#x20AC;&#x153;digital rightsâ&#x20AC;? refers to: a. the relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and rights related to computers, networks and electronic devices b. the relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and user permissions c. the relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and user permissions and rights related to computers, networks and electronic devices d. the relationship between user permissions and rights related to computers, networks and electronic devices 5. What are the attribution of Creative Commons license: a. Attribution, No derivative works and Share alike, b. Attribution, Non-commercial and Share alike, c. Attribution, Non-commercial, No derivative works and Share alike, d. Attribution and Share alike.
83
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
6. What does this symbol mean? a. Attribution-ShareAlike b. Attribution-NonCommercial c. Attribution-NonCommercial- NoDerivatives d. Attribution only 7. How many active users share information on Twitter? a. more than 1 billion b. about 238 millions c. about 255 millions 8. Which form of journalism is it?:……… present the author’s opinion and personality about a topic, an event or a person. The journalism or professional also reflects the opinion of the media. a. Review journalism b. Columns journalism c. Investigative journalism d. News journalism 9.VirtualDub is: a. Social networks b. Wiki c. Video editor 10. DRM is defined as: a. system based on the encryption of the content of the DVD b. hidden mark embedded in an image or a data file and is intended to identify the owner of the media product c. the use of software or other computer technology to manage the conditions under which copyrighted material in digital form can be accessed
84
Module C â&#x20AC;&#x201C;
Train the Trainer
85
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Introduction The “New Media Production Methodology” should enable the participants to build new or improve existing skillsets in the field of media. While Module A and B are focusing in the different fields of media works, like A/V production or modern journalistic standards, Module C prepares the participants for one of the most important requirements for freelancers and people in leading positions: How to transfer the newly gained knowledge to other people? How to present yourself and your message? Or shortly: How to conduct a presentation or a seminar using modern means and methods, based on an up-to-date didactic concept.
Target group Module C is composed for people who are experts in a certain field of knowledge and at the same time are willing to transfer their knowledge to other people. The overall methodology is aimed at professional freelancers and specialists in the fields of PR, marketing, coaching, consulting, etc. Among this target group, people should meet the following requirements in order to profit from this Module: an open, curious mind, a high level of communication competencies, a good understanding and feeling for other people, the ability to work in a structured way. The Module covers all the necessary points in order to educate everyone who fulfills the requirements to be a good trainer, seminar conductor or presenter.
Overview This Module consists of 6 chapters, each focusing on the different key aspects. The course is designed in a modern, practical way. It introduces the participants to the necessary theoretical base (combined with various exercises) and ends with a practical project – aiming to prepare everyone for successful seminar management. Trainer’s role and competencies. Duration: 03:30 hours This chapter explains the competences a trainer has to have in order to become a good trainer. It also depicts several possible ways of presenting oneself as a trainer and gives hints on how to deal with certain situations during seminars. Training Cycle Management. Duration: 04:00 hours This chapter explains how to complete planning process, how a whole and proper seminar looks: from scratch to evaluation. Communication with training participants. Duration: 02:30 hours This chapter explains how trainers can approach and reach participants, in both technical (off- and online) and personal ways. Transfer of knowledge & didactic methods. Duration: 04:00 hours This chapter explains the difference between didactics and methodology and how to make use of this theoretical knowledge in order to create and conduct a successful seminar. How to conduct interactive online workshops? Duration: 03:00 hours This chapter pays tribute to contemporary technology and focuses on one of the most important trends in the field of seminars: webinars. Practical project: Being a trainer. Duration: 06:00 hours During this chapter, theory is brought to life: Participants have to make use of the knowledge gained in the previous chapters. 86
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Requirements for Conducting Module C In order to successfully conduct the contents of Module C, the host organisation or person should ideally fulfill the following infrastructural and personal requirements: Personal. The trainer (or trainers) who is responsible for the conduction of this workshop, should have the following competencies: broad experience in seminar conducting, the ability to operate on a meta level, experience in analysis of the training needs, and flexibility in adjusting to spontaneous needs, wide media knowledge in order to conduct a modern seminar and to create modern training material. Infrastructural. If the seminar is taking place offline, the location should fulfill the following requirements: a large, bright and customizable room, access to all the necessary media (Internet, projector, flipchart etc.), possibility to use all the necessary equipment (e.g. cameras, lights), possibilities for proper subsistence, access for participants with special requirements. If the seminar is taking place online, all participants have to be informed about the minimum system requirements (see Chapter 6) and the trainer has to set-up the online meeting room to create an adequate environment.
Trainer’s role and competences Learning objectives: Get to know about the trainer’s role, his competencies and management styles and why this is important Duration: 5 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists Anyone who works as a trainer should have different abilities and a reflective attitude concerning their tasks and their role. Crucial competencies are presented below:
Personal competence Personal competence focuses on the person, their self-conception, ability to reflect on their own competencies and their role. Someone with personal competence reflects on their actions, their position and personal attitude towards different contexts. For a trainer, this means fulfilling the role of a trainer, thinking about the requirements and about the question as to how far one can fulfill those requirements (which abilities are missing, what else must be done to achieve them). The term “standing” has been developed to describe all these actions. A trainer who has “standing” fulfills the role appropriately, functionally, professionally and is good when dealing with other people.
87
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Social competence Social competence shifts interest from the individual to the group and means the sum of personal attitudes and abilities that are necessary for a successful social interaction between the individual and the group. A trainer often works with a group in a teaching/learning context. This competence is very important, because it influences the atmosphere within this context. Successful learning is not possible for the participant, unless the trainer has social competence.
Professional competence Professional competence means on the one hand that the trainer has the necessary knowledge and skills they need to convey, but on the other, the knowledge of the content. It means the ability to put it in order and explain it within a wider context. Alongside the detailed professional and functional context, a trainer should always be able to think in wider contexts and to possibly transfer them into other contexts. They should be able to “think out of the box” and realize where, and which of their abilities they can use best.
Methodical competence Someone who works as a trainer must have knowledge about a huge variety of methods, which allows them to convey learning content appropriately. That means that beside having the knowledge of different methods, they must be able to realize which method is best in a given context. Not every method fits every context, topic or participant. This competence therefore means the knowledge of the appropriate choice, as well as of the appropriate method. The methodical competence is important before going into teaching/learning situations, when a trainer has to plan seminar and workshop units and has to choose the methods to use to ensure an ideal learning environment. The trainer must be clear and let the participants know the learning aims beforehand and must recognize the learning processes of the participants as well as the framework of the teaching/learning context (huge/small groups, homogeneity/heterogeneity of the group, lots/little space, which material can be used, what needs to be bought in advance, etc.) to choose the right methods. If all of this is delivered, then the trainer demonstrates methodical competence.
Pedagogical competence Below we present features that are required in the profession of a trainer connected with pedagogical skills. They relate to each type of trainings conducted for adults. Openness to feedback. This competence means the ability of a trainer to give appropriate feedback to the participant concerning their personal learning process and learning result. The feedback competence means how the feedback is given, i.e. how the trainer explains to the participant what is already good and what could be done better. Also the trainer can get feedback from training participants, other trainers, supervisor or coach as well as others who request it. Learn from their own experience. Knowledge, skills and attitude are the three parallel development objectives for the trainer who wants to be perceived as competent. Thanks to the proper attitude and personal goals, a competent trainer is one that wants and knows how to properly use the acquired knowledge and skills to accomplish the assigned tasks. A trainer should regularly take care of: acquisition of new knowledge, practicing skills, shaping attitudes. This should include: continuous improvement of information / track of trends in the topic of training methods as well as in areas in which the trainer is specialized, the sources of reliable information should include: reference books, thematic specialized portals, interesting research reports, 88
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
meetings among the experts in the given field (preferably seek information on such events through forums), the exchange of experience, which always saves a lot of valuable time for self-study, and also allows the trainers to meet people from the industry, which may result in joint training projects in the future. Dealing with criticism and expression of criticism. During workshops, the participants and the trainers normally agree to follow certain rules prevailing in the training room („training contract”). One of these is the principle of „do not criticize, give constructive feedback.” Criticism, sometimes having a base outside the training room can cause an open conflict between the participants or between the trainer and participant. In any case, the purpose of the workshop may be lost and finally unfulfilled. To avoid such situations, a coach at the stage of diagnosis must ensure two things: connection of workshop objectives that are meant to be achieved by the trainers with the objectives of each of the participants – at the preparatory phase conversation with the project sponsors, HR, managers and telephone interviews (and preferably face-to-face meetings) with participants. If this is not possible, interviews with employees designated by the customer. It is very important for the implementation of the participants’ own purposes, knowledge of the trainees, who they are, what they do, whether and who can cause problems during the workshop. With this knowledge, the trainer can work much more efficiently because it is easier to steer the process and control the opinions expressed by the participants, as well as their own. Creativity and flexibility in thought and action. A good trainer should be creative in his work and do new things that no one else had done before. Creativity is the driving force of all successful and great achievements, because it draws from the reservoir of untapped opportunities that lie dormant in every human being. Creativity is developing smoothly in an environment where the following are found: the spirit of experimentation: exchange of ideas and concepts connected with the implementation of the excellent training of the mind, the desire to play: cultivation of the children’s fascination of the world, spontaneity: permit yourself to be guided by impulse and unexpected intuition whispers. This is the best remedy for the lack of good ideas and assertiveness. A good trainer should also be flexible in his method of work and thought, because very often it is necessary to change the way in which the training is conducted, because of the specific group of participants, or technical problems during the presentation. Ability to analyze and synthesize. TheTrainer should not only speak, and lead a lecture by scrolling through the slides. Effective training is a practical workshop conducted in accordance with the principle of 20-30% of theory and 70-80% of practice. Bringing theory to a minimum will increase the efficiency of the training. Exercises, discussions and case studies give the trainer the opportunity to observe the group and respond to what is happening in the classroom. One of the tasks of a coach is to gather information from the participants, summarize their opinions and relate to the objectives pursued, pushing them toward self-reliant problem solving, and advise or actually provide guidance. Trainer summarizes each block of training, and prepares a report at the end of the training, which is a synthesis of views and best practices. A well-prepared report is the additional source of knowledge about the employees for HR and managers, and a practical application material for the employees. Acceptance of different points of view. Everyone has the right to express their opinions and each trainer must keep this in mind. Respect is also an attempt to look at the problem from different perspectives, the most important are effective solutions and goals achievement. The acceptance of diversity is reflected in the improvement of communication and cooperation in various groups and the increased creativity and efficiency in the later work.
89
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Focus on the goals and people.The . trainer should watch the group of participants as a whole and as individuals – the trainers that are focusing on the training program can’t forget about the people. Sometimes trainers work with other co-trainers – it is effective only when they know each other well and know how to work together. Training participants are very different and take different roles. The trainer should diagnose the participants and what their psychological needs are, attitudes and roles in the group. If a trainer wants to mobilize everyone, he/she should create the opportunity to use their skills and role-play in which they feel good and which are recognized and valued by others. The trainer must be aware of the different needs of the people in the group. The fact that people are involved and make their contribution to the work group in different ways, must be accepted by the trainer to approach each person a little differently. Ability to concentrate on the problem. The most important part of the training is the goal. While conducting a training, the trainer listens and observes, asks thought-provoking questions, directs the workshop so that no-one is left with a sense of unsolved problems. They should prevent situations in which participants move away from the training purpose. They should always be looking for the maximum number of solutions that each participant can adjust according to his preference. Control of the communication process. To effectively and interestingly lead the training, a trainer must accede to it in excellent mental and physical form, have an open mind, and be ready to listen and control the group. Communication rules: only one person speaks at a time, we speak respectfully, we only speak on our own behalf, the opinions expressed during the workshop are not taken outside, discretion and culture is very important. The trainer is a facilitator of a training and takes control over participants and their emotions, but also on the sequence and length of expression. Always summarizes the speech of others, gives positive feedback. Dealing with difficult situations. There is no single solution to the so-called difficult situations in the training group, as each course is different because of the situation, time, place, and, above all, the participants who create them. If a situation of serious crisis or conflict should happen during the training, the trainer should know that the conflict in the group can be solved only by the people involved. The trainer is not a mediator! He should not get involved in the dispute if he is not sure that the participants are trying to solve it. The trainer should also talk to either side. The trainer can use a group to pacify aggressive individuals. The easiest way is to refer to the training rules. On the other hand, the hostility of the whole group can result in an annoyance – the participants need to be on the training, but they don’t want to. In this situation the trainer can’t stand „against” the group, but should deal with the problem with humor and flexibility, and try to convince the participants to discuss the situation.
Technical competence The trainer will feel comfortable in her role only if she knows the topic well. But is it enough? Regardless of the area of training, a trainer must also perfectly control the technical aspects. In many cases, he/she will have to work independently, without the support from outside. He/she cannot fall because of ignorance of the basics. Trainer and tools for training materials creation. The fact that a good presentation is adapted to customer-specified model and created with the customer in mind, it becomes automatically the optimal source of information on the chosen topic.
90
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
To create attractive presentations you can use various software: Microsoft PowerPoint, Adobe Captivate, Apple Keynote, Prezi. The most popular is probably PowerPoint, but the choice is yours. Note that a tool does not provide the quality of the presentation, but the ability to use it in combination with high-quality content. No matter which tool you choose, it is important to follow a few rules: Texts – should be in the form of slogans that you develop during the course. If you use a bigger block of text, the participants will no longer listen to you and will begin to read the text, Photos – avoid clipart. Try to use well-chosen photos of a decent quality, for example stock photos, Charts – design meaningful graphs, not overloaded. It is important to be clear and transparent, Graphics – the design of the presentation must be consistent. It is good to have elements in common with the graphics of company logo, specific colors, shapes, etc., Fonts – use one, at most two types of simple fonts. Avoid italics, because it is not very clear. Try to write headlines in larger letters, the paragraph texts smaller, Animation – if it is not necessary, do not use animations. They are annoying, unless they play a significant role (e.g. gradual building up of a diagram). The problem is how to make a valuable and interesting presentation. Such knowledge is nowadays very important. It is not about preparing 100 slides and reading the content to the listener in a monotonous voice. These materials can cause irritation or somnolence of the recipient. And although there is no happy medium for the perfect presentation, and each topic can be presented in a hundred different ways, there are certain rules that seem to be universal: become an expert in your field: start by gathering the necessary materials, try to use as many sources of information as possible (books, articles, films, Internet), customize the presentation to recipients: knowledge of customer profile will help in choosing what and how to speak, define the purpose of the presentation: what do I want to achieve? Why do I do it? adjust teaching aids: try to take care of various types of media, but remember that any additional materials absorb the attention of the audience – so you should think carefully about the time at their disposal, specify the plan of presentation: to avoid confusion, it is important to create an outline of what is going to happen, start your presentation.
91
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Trainer and the equipment. As a trainer you’re still in contact with various types of hardware. Some fulfill the same role, but the differences in their handling are important. Laptop used to store training materials presented during the training, can also be used to share other didactic materials with training participants (publications, links to important webpages, video examples, etc.), do not use laptop all the time during the training – for some participants it can be boring, remember to use different training methods without showing presentation on your laptop, do not use laptop for your personal purposes during the training. Projector used to display presentations and other materials that we have stored on the computer, familiarize yourself with the equipment, spend the right amount of time on each slide (be sure that all participants have time to read its contents), do not look at the screen. It is acceptable to look at a computer screen, during the presentation do not cross the beam of light, if you want to specify the content of the slide, use a laser pointer or a cursor on a computer screen, don’t do it using your hand, if you face a longer pause in the presentation slides – turn off the projector (even „empty” light thrown against the wall focuses the attention of the participants), projector should be placed in the corner of the room rather than in the middle of the wall (the screen is placed in the center only when all the slides are in your presentation and are the only component). Whiteboard / paper (flip chart) for continuous, temporary use, wipe or cover the text that is not needed at this time, you can prepare some cards before, but during the presentation work with them – underline, draw arrows, add words and sentences – so that the recipient does not have a sense of dead-presentation, expose either blank page or a page that contains current information, write nicely and clearly, write each letter individually, continuous writing is difficult to read, use both large and small letters and different colors, hung used cards in the training room (you’ll be able to access the content covered during the workshop indicating a specific card), do not talk to the board – talk to the audience, point the subject using your hand or felt-tip pen. Laser pointer when you want to emphasize a sentence, shine a pointer for a moment, when presenting graphs or other more complex slides remember that the index has a very intense light, which can be distracting, do not play with the pointer.
92
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Another device, not audiovisual, which is used very often in the course of training is the USB flash drive or memory stick. It is a device designed to interface with the computer through a USB port and used to transfer data between computers and other devices that support USB. The most common use of these memories is to transfer and store files. Because of the small size it is the most commonly used as a device to move training materials. What if we fail? Trainers in their work meet with various challenges. The problem can be anything – technical drawbacks, negative attitude of the participants, lack of commitment, accidents or acute conflict group. An experienced trainer should be prepared to deal with these situations and to identify the cause. Effectiveness in this area is a sign of professionalism and professionalism is what the trainees expect from their trainer. Technical problems happen quite often, and it is relatively easy to prevent them: inscribed markers, projector is not working with the laptop, no matching cable ends (e.g. Mac vs. PC), no internet, noisy air conditioner, lack of proper software for the presentation of training materials, different versions of programs, e.g PowerPoint, too short cables, inadequate spacing for workshops (room is not suitable). Usually it’s enough when the coach brings his own aids (markers, clean sheet of paper, some pens). This also applies to the material on which he wants to base his training – it’s worth to save them on different media. This way, the trainer will be able to play them from CD, in case of USB port failure on the computer. If a trainer uses PowerPoint, it’s good to have it saved as a pdf. It will make sure that the slides will look the same as those prepared by him. A good practice is also coming to the training room for at least half an hour before the start of the workshop. Half an hour is enough time to figure out the situation and to try to solve problems in the training room. Sophisticated sense of aesthetics and usability of materials. During training preparation, the trainer meets the participants and the customer’s company: what is the situation in the customer’s industry, what is the competitive advantage of the company, whether the company or participants have difficulties, and calculate if some changes will be made and what is the organizational culture. With this knowledge, the trainer can prepare a customized workshop, based on useful and practical training materials. Presentations that illustrate the training should be clear, transparent, and support the training process. They must be written in the „language of the customer”, to avoid creating the impression of detachment from the industry and the organization. After the training, the materials should still be useful as a practical tool for participants that will support their actions and indicate the solutions developed during training.
93
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Me as a trainer Who am I while I am teaching? Content has to be conveyed, participants are supposed to learn, this part of the job is clear. But how do I want to be perceived? In economy, three different management styles are differentiated, based on the research of Kurt Lewin, a social psychologist. These three styles are presented below because they can be transferred to the role of a trainer to some extent. The authoritarian or hierarchic management style. Here, a very distinct top-down structure exists: the chief, supervisor or trainer gives the instructions and distributes the assignments without asking the recipient (employee or student) for their opinion. The hierarchic system is evident to everyone involved, the inferior have to follow orders. If someone makes a mistake, punishment instead of help is the consequence. Acceptance of failure does not exist. This kind of leadership was very much the style teachers used to teach up until almost the end of the 20th century. Utter allegiance and respect was demanded from the students â&#x20AC;&#x201C; harsh criticism, detention and the exploitation of fear of failure were the methods to secure that. The democratic or cooperative management style. Leading this way means including inferiors in the process of decision making. It means to search for exchange and to support the involvement of co-workers in the formation of constructive ideas and proposals. By including co-workers, their motivation as well as their commitment will rise. Also, a higher identification with the work/ the company can result. However, there is still a distinct regulation of competencies, meaning that this style of leadership also has a profound hierarchic basis. What does this mean for a trainer? It means to supervise the students in their process, to be willing to let the students decide about the pace and to accept their right to get the maximum methodical support. Simultaneously, the trainer is bound to the general conditions (as stated by the client) and the objectives as agreed upon (what has to be taught) and which have to do justice to those different aspects. The laissez-faire management style. As the name suggests, this style is the complete opposite to the authoritarian style, namely, it allows maximum independence to the co-workers by letting them decide about their work and their organisation. There are only few regulated operations, everything functions somehow, the boss refuses to play their role and does not take responsibility. In the course of the last century, this style as well found its equivalence in certain education systems: antiauthoritarian education, schools without teachers as authorities and the refusal of a performance principle were the answer to the authoritarian style. There are some other management styles that represent, more or less, hybrid forms of the latter three. One style especially becomes important when it comes to training issues. The supporting style. The centre of attention is the performance of the trainer themselves who, on the other hand, very much focuses on the students. Ideally, the trainer is a person that supervises, supports and demands in a well-balanced way and who knows what is necessary at which point in time, a person who enjoys working with people and who concentrates on the process as well as on the results. This kind of trainer takes the needs of the students seriously, deals with a variety of methods and possesses a high personal sovereignty in their role. Otherwise, this style could easily transform into the laissez-faire style. It is the trainerâ&#x20AC;&#x2122;s responsibility to create an atmosphere that allows both teaching and learning to succeed without losing track of the given assignments and goals.
94
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Training Cycle Management Learning objectives: Get to know about what a Training Cycle Management means, why it is helpful and how it’s correctly applied. Duration: 7 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists.
Introduction to the Training Cycle Management Training Cycle Management (TCM) is a systematic approach in order to design an overall successful training seminar. It’s therefore important to ensure that all tasks of the cycle are thoroughly completed. Many different models about TCM exist and are often modified to meet special requirements (for example marketing of the seminar or administrative tasks). The model shown below focuses on the essential steps that every TCM should include:
1. Preparation
7. Conclusion & improvment
2. Training needs analysis
6. Evaluation
3. Seminar design
5. Conduction
4. Material design
1) Preparation. The preparation for a training seminar can contain many different aspects. One of the most important parts is the selection of participants, ideally by analyzing filled out application forms (although one can argue if this step should be done AFTER the training needs analysis – more on that later). Preparation also means proper knowledge about the circumstances (Who provides the budget? Who provides the location? Who is participating and why?), and, as mentioned before, even marketing and PR activities might be demanded by a trainer. 2) Training Needs Analysis. The proper analysis of what participants actually need is basically the essential part of every successful training seminar. Otherwise, the seminar could turn out to be ineffective (for example because of strongly varying skill sets among the participants) or, in the worst case, even irrelevant to the participants. It’s essential to know that different types of participants have different training needs and therefore require different approaches. The trainer has to adjust his seminar design and training materials according to the specific needs of his group – not the other way around. That means that a successful TCM requires a trainer to be very flexible and open for changes.
95
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
3) Seminar Design. At its core, a seminar design consists of a proper schedule of the activities which is created according to the training needs and the related learning objectives of the seminar. Of course, trainers can use the same seminar design several times – but according to the previous analysis of training needs, it should always be modified and adjusted. 4) Materials Design. After finishing the seminar design, the trainer has to create the training materials (e.g. handouts, PowerPoint slides, exercises etc.) according to the learning objectives. The materials should support the methodology, the conducting and the learning effectiveness of the seminar. 5) Conduction. The conduction is the first visible part within the TCM – and its success is heavily dependent on the previous steps. A proper preparation is essential to conduct a good seminar. Still, the way of conducting varies according to the types of trainers and the actual workflow of each group. Sometimes, even the best prepared concept has to be changed during the on-going seminar – a good trainer is capable of dealing with as well as adjusting to it. 6) Evaluation. There are many ways to evaluate a seminar, the most popular still being evaluation questionnaires which are distributed after the seminar and have to be filled out by trainers and participants. 7) Conclusion and Improvement. Even the best evaluation has no value if it’s not seriously taken into consideration for future seminars and can have an immediate effect on easy-to-change training materials (e.g. typos in handouts, changing the duration of seminar design elements etc.). A good trainer has to be able to draw the right conclusions from the participant’s feedback and his own impressions and adopt them to all steps of the TCM.
The Training Cycle Management in detail This chapter explains the individual phases of the TCM in detail. Before developing her own approach to TCM, every trainer should be aware of her very own goals: Why does she want to conduct seminars at all? What responsibilities lay in her hands? How is her training possibly affecting other people’s lives? A training seminar can be an effective way to develop new competencies and further develop already existing skill sets. Many companies regard them as an investment in order to improve their “human resources”. What might look like a simple seminar to a trainer, could turn out to be an essential part of career for any participant. Therefore, all planning has to be done seriously and consciously. A TCM only works with the appropriate mindset. Phase 1: Preparation. The first phase can be divided into two sections: 1. participants, 2. environment. First of all, the participants have to be found. It depends on the seminar’s circumstances in how far the trainer is involved in this project. Part of his tasks might include: creating an application form (digital), contacting potential participants by using network resources, writing texts, creating ads, doing other PR tasks, administrating the requests, selecting participants (based on the applications). As mentioned before, marketing activities might be a part of the trainer’s task. However, creating or at least analyzing the application forms is an essential and not-to-miss part of every TCM preparation phase. If the trainer creates his own application forms, he should ask the participants for all necessary information he needs in order to decide who is going to participate in the seminar. The following information could be included. “Must-haves” are marked with an asterisk (*): full name*, 96
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
gender*, date of birth*, residence, language*, occupation, level of education*, origin (cultural background), motivation (Why taking part in this seminar?), special requirements (e.g. food), possible handicaps (physical and mental), skill sets (referring to the seminar’s topic)*, expectations and wishes*. his seminar is not taking place online: location (if on-sight), technical equipment (e.g. flipchart, projector etc.), contact information for the location (who is the go-to-guy in case of problems), subsistence (where to eat and to drink?). For online seminars, it is important to check beforehand whether the software (e.g. Skype) or browser-related meeting rooms (e.g. ClickMeeting) actually work. If all of these steps are thoroughly taken, then the trainer is ready to enter the second phase of the TCM. Phase 2: Training Needs Analysis. A Training Needs Analysis (TNA) is a valuable tool in finding out about the following: the status quo (how things are), the desired status (how things should be). To overcome the status quo and reach the desired status, it is necessary to identify the learning objectives. If a learning objective can’t reach the desired status, it should be dismissed. In order to check whether a learning objective is relevant, the so called SMART method (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time focused) proves to be a helpful tool:
specific
the learning obiective has to be precisley defined
measurable
the learning obiective must be possible to measure the succes of the learning obiective
achievable
it must be possible for the participants to actualy achieve the learning objective
relevant
is the learning objective relevant to the needs of the participants?
time focused
there needs to be a clear time frame in which the learning objective should an can be archived 97
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
However, to find out what are the actual training needs of the participants, the TNA comes into play. The TNA can be divided into four basic, constitutive elements, known as DECS chain:
demands
emphasis
causes
solutions
Before the trainer can enter the different phases of DECS, she can decide on how to find out about possible training needs. There are several methods apart from the usual application form as described in the previous subchapter: focus group meetings, tests (e.g. as part of an e-learning), interviews (online, via phone, face to face etc.), questionnaires (in addition to the application forms), taking a look at previous, similar assessments. Independent of the trainer’s choice of mapping the training needs, the following steps have to be fulfilled afterwards: 1. Demands. This step is basically a gap analysis in order to identify current problems, deficiencies in knowledge, or missing skills. The trainer has to find out what the participants can currently do and what they want to be able to do after the seminar. This gap will finally lead to the identification of the learning objectives. 2. Emphasis. In this phase, the trainer has to find out which needs are important to the course of the seminar – or if the original idea of the seminar has to be adjusted, if there’s a clear shift to training requirements which weren’t thought of by the trainer before.On the other hand, if a training need seems to be of low importance in comparison to other needs, it should be dismissed to keep the seminar effective. 3. Causes. The goal behind this phase is to find out why the participants have the identified training needs at all. Thanks to that, the trainer is able to develop solutions that he can make a part of his seminar in order to teach the participants on how to stay up-to-date. To find out about the causes, the trainer can perform a thorough background check, using additional interviews or questionnaires. 4. Solutions. Based on all the former insights, the trainer should create or modify an already existing seminar design. Sometimes, it’s more effective to choose the participants after the TNA (e.g. if it’s an open seminar offer, available to everyone). Key factors which should play a role in the selection of participants are: size of the group, gender and age ratio, level of education and already existing skills, the location (important for handicapped people). After finishing this phase, the trainer can enter the design stage. Phase 3: Seminar Design. As described before, the design of a seminar depends on different key factors, like the subject, the participants, the trainer himself/herself, or the location. Many of these factors can be planned by the trainer in advance, e.g. by analyzing the participants (TNA).
98
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
For concrete planning of seminars, the following categories are recommended: Time
Topic
Objective
Method
Media
Comments
of the unit
What is the topic of this unit?
What should the unit achieve?
Which method is applied to achieve the objective?
Which media tools does the unit require?
Space for any additional remarks
These categories are the base for a proper seminar design. Each row represents one unit or a single seminar design element. It is up to each trainer to decide how far she wants to divide her seminar design into single units. For beginners, it is recommended to create as many units with precise description as possible: there is no better way to identify blind spots within the design (apart from actually conducting it, of course). The following elements should be included in every seminar: greeting (including a presentation of the day’s schedule), getting to know each other, expectations, breaks, backup of results, energizer, feedback, goodbye. Of course, each trainer will have different methodological preferences. The group can be either very homogeneous or very heterogeneous, thus the trainer has to be quite flexible to react in an appropriate way. A successful seminar is characterized by a variety of methods, diversion, learning results, consistency and clarity. Often, participants wish for something that goes beyond the pure content of the seminar. For instance, they might want to meet new people, have fun, present themselves, exchange interests etc. A good trainer lives up to these expectations by taking them into consideration when planning the seminar and choosing the methods. It is now common knowledge in contemporary pedagogy that long, teacher-centered presentations do not secure the educational objectives, on the contrary – the participants simply lose interest. In educational psychology there is a term “liable memory”. Objectives, varying methods and a sense for the special needs of the participants are the toolset of a good trainer. Chapter 7 of Module C contains practical exercises for creating seminar designs. Phase 4: Materials Design. One of the basic questions about materials design is: what do the participants need the training material for, if the seminar is good? There are two major reasons, mostly proven by scientific research in the fields of pedagogics: 1. participants can use the training materials for reviewing the subject after the seminar is finished (and therefore refreshing their memories), 2. during the seminar, the participants can concentrate on the training itself instead of taking notes. When designing printed training materials, for example a handout, the trainer should take the following aspects into consideration: simple, precise language should be used (for better overview and to save space), attractive design (if it pleases the eye, there’s a higher chance for it to be looked at again),
99
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
illustrations and images (as often as possible – if they are well-made, they can make the understanding significantly easier). Of course, the term “training material” is incredibly broad and can also include videos, complete manuals, slide shows etc. Important for all of these training materials is to keep the goals of the seminar, i.e. the learning objectives in mind. If the training material helps to enhance the understanding and sums up the contents of the seminar, it is good. Phase 5: Conducting. Everyone who wants to engage in seminar conduction, should be aware what a seminar actually is: “Seminars are small group teaching and learning arrangements that use group interaction as a means of engaging participants. Although seminars usually begin with a presentation or mini-lecture to provide the basis for discussion, the word “seminar” also includes rather formal group discussions led by the teacher and focused on the content rather than on issues arising from students.” (David Jaques in “Learning in Groups”, 1991) This definition from 1991 depicts seminars as rather formal learning events. Although they still make use of group dynamics, they tend to be rather dry by definition. Nowadays, the term “workshop” is used to describe seminars with a practical approach, although most of the times both words have the same meaning for most people. In the course of this book, we will stick with the word “seminar”, including all possible variations of it. As shown, seminars depend on group interactions. That’s why it’s particularly important for inexperienced trainers to know about the different phases a seminar group goes through in order to take the right action at the right time. And, of course, to be able to understand the way participants behave: phase 1
FORMING this phase takes place in the begining of each and every seminar, if the participants don't know each other. During this phase, the participants are usually not sure how they should behave and present themselves
phase 2
STORMING the participants start to have feeling for their respective positions within the group and start to differ this phase cause a lot of conflicts and attacks, among their participants and towards their trainer
phase 3
phase 4
phase 5
NORMING
PERFORMING
ADJOURNING
during this phase, the group develops new standards and manners. In comparison to the previous phase, the overall "ME" feeling turns into an "US" feeling. It's about the group itself and not the single participant anymore
this phase is typical of it's productivity. As a Result of the previous phase, the participants can fully focus on their work
The "good bye" phase witch tends to be underestimated in its effect. A good trainer knows that it's very important to lead the participants to the end of a seminar and prepare them for the department. After all, they are all human beingsand especially alter a seminar spanning over several days, it's frustrating to have a sudden end.
When conducting a seminar, the optimal day could take place as following: 1. At home eat a light breakfast (a loud stomach is distracting), bring food and beverages to the location, wear appropriate clothing (considering the location and the target group). 2. Arrive early at the location is all equipment present and working? (projector, right number of chairs, laptop etc.), is the presentation and training material prepared? (name tags, stickers, list of participants etc.), is the contact person present in case of problems? (technician, secretary etc.). 100
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
3. Begin the seminar welcome the participants and introduce yourself, present the location (toilets, food, smoking etc.), present the schedule, find out about the participant’s expectations, give an opportunity to get to know each other (maybe combined with an energizer), start the first unit of your seminar design.
focus on the learning objectives (don’t get distracted), know the participants (read their applications carefully), try to stick to the schedule (but still be flexible), create a comfortable working environment (atmosphere, room, materials), know what you are talking about (be an expert on your topic), avoid distracting mannerisms (playing with the pencil, cracking knuckles, etc.), speak loudly and as clear as possible (especially with many participants in the room), but not too fast, make eye contact (move around and make sure to stay in contact with people in different parts of the room), motivate and encourage the participants to take part in discussions, group work etc. 5. After the seminar is finished, the trainer should stay for a few minutes, so that the participants can talk to him personally (e.g. some of them might be coy about asking certain questions in public). Phase 6: Evaluation. Evaluating in general became more popular in recent years, after suffering from harsh criticism, from “I know best about my seminars” to “Why evaluate at all?” In fact, the evaluation process is the most essential part of the seminar’s improvement process and goes hand in hand with phase 7 of the TCM. The advantages of evaluation can be summed up to the following points: receiving feedback (which can be directly applied to the seminar design), motivating the participants (the seminar is seen as more serious if it’s evaluated), personal conclusions for the trainer (how well-received was the trainer’s style?), controlling whether the learning objectives were achieved.
Forms of evaluation Evaluating can be done either orally or in a written form by using questionnaires. The oral evaluation can be divided into group and personal situations. oral group evaluation usually tends to be more superficial and repetitive in comparison to the other ways, because it’s more comfortable to stick with the majority (especially at the end of the day, when everybody “just wants to get out”) and it’s not very pleasant to open yourself on a deeper level in front of the group, the personal oral evaluation can be very deep, dependent on the participant and his character/personality. If he is very shy, he might be even more scared than during a group session, the written form usually suits all types of characters, but is more limited because of the fixed questions and paper space.
101
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
All methods have their pros and cons: that’s why many trainers prefer to do both – one after another. When doing both, it is highly recommended to start with the written feedback, because if the group already “spits everything out” during an oral evaluation, they won’t see the point to write everything down again. The oral evaluation can instead be an opportunity to add things that couldn’t be covered on paper. In general, the trainer should always take notes during the oral evaluation to make sure that everything that was said is going to be considered afterwards (nobody can actually remember the answers of 10+ participants).
Methods of evaluation Considering the contents of the evaluation, they can relate to the seminar itself and/or the learning objectives. To find out about the things the trainer wants to know, he can use several methods for the questionnaires: 1. Ratings. Usually, the participant is offered a scale from 1 to 10 (don’t use school grades – a larger scale like “1 is bad, 10 is good” offers more variety) connected to a question like: “How do you rate the trainer’s pedagogical skills?” Ratings have a big advantage of being statistically measurable and can provide a very good overview. 2. Multiple choice questions. They can be either used for seminar and learning objective related content. When using these sort of questions, the trainer should provide very clear and short answers – the question should cover most of the information required. 3. True-False Questions. These questions are very well-suited for a learning objective evaluation in order to provide the trainer with a fast overview. Unfortunately, they offer a 50/50 chance of ticking the right box – which limits their use to an overview function. 4. Essays. The trainer can ask the participants to simply write down some text, either focusing on a single question (e.g. “Did the seminar meet your expectations and why?”) or a general approach to the seminar’s atmosphere.
Guidelines for feedback Feedback is an essential part of the whole evaluation process. During feedback, the trainer and the participants can collect valuable insight – concerning their actual work (e.g. products etc.) and their personality. While giving the actual feedback, it is important to use phrases that emphasize the fact that everyone is providing their personal opinion and want to help – not simply criticize for criticizing, e.g.: use the I-narrative (no general phrasing), use perceptional phrasing (“I see you are…” or “I’d recommend for the future…”), be concrete and precise, express empathy, be descriptive and not judgmental. Constructive feedback that you give during the training may become a key element in the participants’ learning process. At the implementation of each exercise, during which the trainees are learning, you and your group convey information which contains both positive and negative information.
Work feedback When giving work feedback, e.g. feedback about a product one of the participants created, it is important to first agree on fixed categories. These categories provide an orientation on what to focus while evaluating the product. If the product is a video clip, the categories could be: technicalities (How good is the technical quality, the editing, the colours?), content (How good is the realized and presented content?), communication (Does it reach the target group?).
102
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
When talking about work, there are two steps to follow: present the things that are already good and don’t need any improvement. Instead, it should be kept for the future (quality backup), present the things that could still be improved for the future (quality development). These two simple steps are sufficient to provide a complete and helpful feedback.
quality backup
work feedback quality development
Personal feedback When giving personal feedback, e.g. feedback about a person’s competences (e.g. during a presentation), it is important to first agree on fixed categories as well. Categories in this case could be: mannerisms (Does the person have any?), skills (How good is the person at something?), style of communication (How is the person perceived?).
When talking about the person, the exact same steps as during the work feedback are to follow: present the things that are already good and don’t need any improvement. Instead, it should be kept for the future (competencies backup), present the things that could still be improved for the future (competencies development). These two simple steps are sufficient to provide a complete and helpful feedback.
competences backup
personal feedback competences development
103
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Phase 7: Conclusion & Improvement The last phase of the TCM, which finally helps the trainer to draw the right conclusions from the evaluation and the experiences he made throughout the planning and conducting of the seminar. A very helpful and simple tool in this regard is the PDCA check:
D
P A
C
The PDCA is a circular control system which stands for Plan (conception) Do (conducting) Check (control: what worked, what didn’t work?) Act (revision and going back to P) During phase 7, the PDCA is a very helpful tool in order to permanently improve and standardize one’s seminar concept. This phase highly depends on the trainer’s self-discipline. For some trainers, it is not easy to permanently challenge themselves and search for blind spots in their own concepts. However, the only way, to stay upto-date and competitive within the market, is to be the biggest critic of yourself.
Final Words As mentioned in the beginning of this chapter, a large variety of TCM systems exist. The system depicted in this chapter consists of the most fundamental parts: none of them should be missed, but all of them can be modified. How the TCM turns out, depends fully on the trainer – his preferences, character, style, his experience. The TCM should constantly be revised by the trainer in order to keep it up to his needs. As with every newly learned system, the TCM only works if the trainer is disciplined enough to permanently use it until it’s assimilated.
Communication with training participants Learning objectives: Get to know the technical and personal way of communicating with training participants. Duration: 4 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists.
Technical ways to communicate In the twenty-first century, the word „training” has a lot of meanings. Some directly pertain to the technical aspects. The training is organized in a classroom (let’s call it a classical training), workshops, and the recently popular form of multimedia trainings. All forms require a different approach and preparation.
104
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Classical training sessions. The trainer in a classroom must first of all master personal communication. Excellent knowledge of the training subject is useless if the trainer is not able to establish a dialogue with the group and pass his knowledge. Training courses usually involve several people. A trainer therefore has an opportunity to get to know each participant and establish some sort of relationship. The trainer must remember that he/she is not only a speaker, whose role is merely to provide content. We arrange the training to be best suited for proper communication with the participants. For example, starting with “morning coffee” and “saying hello” allows the trainer to speak with the participants for a while on the sidelines, before the session. This allows him/her to gain authority quickly and trust in the future. A tyrant who adopts the role of a “time watchdog” will make the participants lose interest. The trainer also works during breaks, the participants still watch him, evaluate and draw conclusions. In training courses of this type non-verbal communication is essential. Keep in mind that the participants will observe the coach for several dozen hours. How he behaves, even unknowingly, may be conflicting with what he says. Workshops. Workshops usually require a practical approach to the subject of training. They imply that the participants are actively involved in training at a level much higher than during the lecture. The coach must remember that in this case it will be difficult for him to focus on a dozen people at the same time. Some participants may not understand the tasks or may have problems with their implementation. In this case, help from the trainer should come as soon as possible. Participants may be disheartened after a few unsuccessful attempts, and it is very difficult to regain their attention. If reducing the group to a reasonable size is not possible, ask trainers for additional support or experts in the area of the workshop. Especially in workshops on technical topics you should have the support of professionals experienced in the field. The authority of the trainer will not suffer, he will only gain respect in his workshop. You must make sure that people working with a trainer are also familiar with personal communication basics. Otherwise, they may appear inaccessible or vain for the participants. At present workshops often deal with new technologies. The scope of these topics is very wide, so you might want to plan specific exercises to do for the participants. It is very important to obtain a measurable effect. If for example the participants use a photo editor during the exercise, you may want to allow them to print their work „before” and „after”. This reinforces the sense of reasonability of workshops and supports further development of the topic. On-line workshops (webinars). On-line communication reduces non-verbal factors to the minimum. Participants can hear the trainer and see his picture (though not always). It’s definitely not enough for the trainer to be able to maintain full control of the group and the training process. First of all, the trainer almost never sees exactly what the participants are doing. There can be no guarantee that they listen and understand the matter. Due to the specific form, an on-line training is usually quite short. A standard webinar takes approximately one hour. This is related to the fact that it is almost never possible to engage the participant for a longer time. This situation is much different from when the participant arrives at the all-day training time and is not distracted. The trainer should therefore ensure concise and precise communication During the webinars, there is no time to build relationships or get to know the participants. The trainer should also serve as “a guardian of time”, because a short form makes it easy to lose control of the agenda. E-learning (asynchronized courses). E-learning in the form of courses makes it so that the pace and duration of the specific activity of the participants does not depend barely on the trainer. Communication is not live, it takes form of correspondence (e.g. e-mails, forums). In such conditions, it is important to design interactive training materials to put in a clear and precise message. Materials should be prepared so that the participant always knows what to do and what are the next steps. Getting lost in navigation and difficulty in understanding tasks are common reasons for dissatisfaction with participation in such trainings.
105
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Personal ways to communicate Personal communication is the basis of the work of every trainer. Regardless of the subject, in which he/ she is an expert, appropriate communication with the group and the ability to deliver content are of primary importance. Personal communication is not only the ability to express yourself or proper control of body language. Below we present the key issues and guidelines in this regard. Let them see how difficult and demanding the job of the trainer is. The credibility and authority. Credibility is the impression that you make on your interlocutor or auditorium. It is the basis on which the training participant can trust you and get involved in the presentation. Basic indicators of credibility: dress – smartly dressed people seem more credible than a person dressed informally. This can be easily observed. Studies show that many more people will follow a person in a suit, when passing the red light at the pedestrian crossing, than a person dressed in an informal way, professionalism – good substantive preparation, excellent knowledge of the subject. A person who wants to be credible must be prepared for every situation, every question or objection, enthusiasm – you have to be sure of what you present, no matter what it is. Enthusiasm is contagious, so if you are enthusiastic, then your recipient becomes convinced by your idea. First impression. The first impression is the beginning of the communication process by which a complete picture of the person you are communicating with is formed. This image substantially affects the course of further contact, because it forms an attitude of the interlocutor set. You should pay special attention to sitting, walking, or standing upright, with raised head. A proper posture will increase your self-confidence. A friendly face and smile are also important. A well narrated joke, which refers in some way with the theme of the training is a good „icebreaker”. The face is a very important source of information about emotions as it reflects the rapidly changing moods, reactions to the speech and behavior of the caller. It expresses primary feelings. To make a good show, it is important to have a good attitude. To achieve this objective you should keep in your mind a good attitude. Questions. All the confidence and acceptance that you’ve earned during the presentation may be gone in an instant if you do not know how to deal with the reactions of the participants. We shall now define several categories of questions that you can ask a listener and suggestions to how to answer: information question – this is a neutral question. The listener simply expects further clarification or more information, critical question – the participant does not agree with you and opposes your opinion, suggestive question – the listener does not want to learn anything, but wants to share some information (sometimes vicious). To properly answer the question, try first to paraphrase it. This allows you to check how well you understand the intentions and scope of the questions. If the listener confirms your interpretation, just answer as well as you can. In this case, the listener expects to receive an answer. If the listener begins to present his views, it means that this was a critical question. Think of it as an opportunity to re-emphasize your strongest arguments. Here the listener (although he/she asked the question) wants to talk. Sometimes the participants will want to present a story, give them the chance, if it fits into the time frame of the presentation, and if it does not discourage other students. Otherwise, politely interrupt (for example by thanking for an interesting point of view). If you have a suggestive question, try to actively listen to the workshop participants: ask questions, summarize, show your understanding. Once you see the emotions fall a bit, give your answer. In suggestive questions it is particularly important to abstain from your own opinions and answers, as long as they are coloured by your emotions.
106
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Contracting. The starting point for good communication principles and standards during the entire workshop is a contract to respect the defined rules. You can propose the rules of good communication to the group, or the group may determine the rules themselves, but the most important thing is that everyone agrees on them. It is an excellent tool that accompanies the group throughout the duration of the course (rules can be written on a large sheet of paper and hung in a visible place). Techniques of integration. Short integration activities are used to „break the ice” between training participants. They provide an opportunity to get to know each other. Remember, however, that the use of integration techniques requires good preparation. Make sure not to use very popular activities and do not risk engaging the group in a game, which they have already participated in several times over. Techniques of integration should also be adjusted to audience, so the participants do not feel, for example, that they are treated like children. Establishing relationships with the individual training participants. To establish a relationship with the individual training participants pay close attention to all of them. Be sure to find out more about them than just the name of the company that they represent. Start by introducing yourself, and then ask each of the participants to say a few words about themselves or ask the participants to answer the following questions: “What’s my name?”, “What is my experience?”, “What am I interested in?”, and “Why I am taking part in the training?”. You can also use projection techniques, such as: “If I were a clock, I would stay on time...”, “If I were not who I am, I would be...”, “If I was a chocolate, I would...”, “If I were an animal, it would be...”. This way, the welcoming will be more interesting and engaging. When you listen to individual students: maintain an eye contact with the person who is speaking, ask additional questions to get to know the participant better, remember the name of the participant (in case you have trouble remembering the names of many participants, you can for example ask for a list of names or use name badges). Giving feedback. Feedback helps to build good relationships in the group of trainees. This is in reaction, on one hand, to other peoples’ activities, which allows to recognize an influence and emotions associated with it. Giving feedback should be based on the formulation of constructive expression of both negative and positive actions and behaviors. Therefore, you should provide feedback in a way that will not cause defensive reactions. The more someone is set to defend themselves, the more difficult it is to concentrate on the right context of communication. Remember that feedback serves the needs of the person who receives it. It should be constructed so that it takes on nature of giving, rather than imposing something. Effective communication of learning content. Effective communication during the training courses takes place only if: information that you communicate accurately reflects your intentions and purposes, your general message to the participants is consistent with your intentions and content. Sometimes the participants understand the content differently than you would think. If you are not sure that you were properly understood, it is possible that the exercise will be performed not in accordance with your intentions and ideas. Then there is a one-way communication – you do not get feedback how your instructions have been understood. Such communication is effective for simple issues only. It is said that communication mistakes lie always on the side of the sender. To avoid an incorrect understanding of the content, you should: use at the same time several methods of communication: words and text written on the blackboard, text and image display using a projector, or words and actions, communicate information verbally, at least twice, using a paraphrase, ask one of the participants to repeat how the content of the communication was understood or ask the group to ask questions. It is worth taking the time to interact with the trainees by asking them questions and asking for a paraphrase. This guarantees a better understanding of content. 107
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Adapting language to an audience. You should adjust your language to the cognitive abilities of the participants. The shorter your comments are, the better you will be in creating the conditions for understanding of the content, and therefore, the correct reception of messages and knowledge. The selection of words, ideas and examples is not only important for the objectives of the training, but also for the attractiveness of the training. You should pay special attention to phrases in foreign languages and jargon, be clear in your wording and, if necessary, explain. You should also make sure that the words or the content were not too difficult for the audience. The trick is to talk about difficult things in a simple way. Active listening. The ability to listen is an essential tool for good contact and communication. We forget too often that communication (dialogue) consists of speaking and listening. Usually we focus on speaking and convincing the listener. Especially inexperienced speakers abuse monologue, which imposes your point of view on the other side without taking their needs into account. Active listening is an expression of interest, acceptance, trust, kindness and empathy for the other person. Listening can be difficult when during contact with the interlocutor, emotions, nervousness and tension come to the fore. It then becomes very difficult to focus attention on your partner. Most frequently we focus on ourselves, on our own emotions. In such situations, it helps to use a paraphrase. The use of communication technologies that provide the ability to actively listen is very useful. These are: paraphrase - it is the participants’ feedback about whether we understand his words. In your own words paraphrase the basic formulations, the key phrase of his/her comments making sure that you understand. Paraphrase can start with the following phrases: “From what you say, I understand that...”, summary -allows you to show the other side the points on which you agree. This is very helpful especially in cases when the conversation begins to take form unfavorable for you. Example: “Let me sum up what we have said so far…”, clarification - that focus on the most important points of the conversation. It helps in sorting out statements that are chaotic. With clarification, you can get the answer to the question, or correctly recognize the needs of your interlocutor such as: “With what already has been said...”, “sum up our conversation, keep the following things...”, etc., verbal reflecting - it consists of tuning your own manner of speaking to certain elements of your interaction with the partner’s language. Reflecting does not have to include all verbal and non-verbal u of another person, it is enough if you choose only one dominant element behaviour. If you properly tune in to your interlocutor, you can consciously affect and lead the conversation in the desired direction. In addition, the ability to ask questions is very helpful: it helps to avoid confusion, helps to identify the needs and to better define what the participant did not like in the training, or did not understand, helps maintain control of the training, allows you to learn from the experience and get feedback from participants, it activates the group and encourages interaction between the training participants, it stimulates the participants to discuss, allows you to focus on the training participants, not just content. To formulate clear thoughts. Remember that just sharing knowledge will not guarantee the success of coaching if the message is not concise, understandable and most importantly – interesting. adjust your wording to the audience’s level of receiving and understanding – it pertains to the adjustment of the rate of expression and vocabulary, use clear and simple, but figurative language. It is advisable to speak short, not very enhanced sentences, ensure the terms of conversation – the spoken word must be heard, it would give the audience the time to react, to ask questions, to express the opinion. 108
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Concentration of attention of training participants. The meaning of the words depends significantly on how they are spoken. The most important elements that have a significant impact on the way of contents are: inflection (voice modulation) – its essence lies in the variability of high and low tones in your voice. Changing the pitch helps in concentration and interest among the audience by showing the higher tones of the important contents. A smile during a speech makes the voice sound friendly and open, volume of speaking – if you speak too softly, participants can lose the thread, and this can lead to nervousness. A speech that is too loud may cause irritation. If the participant speaks loudly, then you talk a little more quietly, to silence him. If you want to take control of the conversation, you talk a little louder than the participant, speed of speaking – it should be tailored to the recipient, how much time he/she needs to understand the content. A trainer who is keeping a slow pace of speaking in a group of energetic people will not get their favor. In public speaking there is a rule – the more room, the slower your tempo, emphasis – it is important to emphasize (to speak more slowly, clearly, a little louder), the parts of speech that are most important for you. Participants will remember them better, timbre – timbre may suggest emotions. Feeling the tension can (unconsciously) lead to the speaker raising his voice, which could be negatively perceived by the participants, rhythm of speech – you can make a short pause before speaking important information, to focus the attention of the audience, pseudo language – an important part of communication is to not abuse the language inclusions that interfere with the reception of the content. Frequent repetition of the words “yeah”, “true”, “well” discourages participants, and inclusions of “aaa...”, “ummm...”, “eee…” can be perceived as a lack of knowledge. Adjusting the body language to speech. Body language is very important in the communication process, because your brain gets information: 87% through the sense of sight, 9% through the sense of hearing, 4% through the other senses. Body language means – you can pick up messages through facial expressions, gestures, body movements, eyes. The body has the impact on participants. eye contact – eyes can give the most insightful and real messages as they are the focal point of the human body. Eyes are the most important area of visual attention – during a conversation, the focus is on the eyes for about 43% of the time. Avoiding eye contact may suggest that you do not know what you are saying, when you look into the eyes continuously, the receiver begins to treat their own review with suspicion. Maintaining eye contact can help reach agreements and builds positive relationship with the trainees, facial expression – the face is a very important source of emotion, as it reflects the rapidly changing moods, reactions to the comments and behaviour of other people. Primarily, it expresses feelings, body posture – a crumpled, humped body means the withdrawal and the upright posture, head up shows confidence, hand gestures – open your hands to increase the credibility of spoken words. If you want to be open to the audience, turn your hand towards the participants and say, “Any questions? I will gladly answer them.” The same message spoken with a gesture of clasped hands will be a sign of dishonesty with your words. A clenched fist can signal hostility, but crossed arms or hiding hands behind your back – reluctance, dynamics – motion, presentation materials, makes the presentation more convincing, the commitment and enthusiasm – do not hesitate to show the audience your personal commitment.
109
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Transfer of Knowledge & Didactic Methods Learning objectives: Find out about the specifics of adult education and ways to reach and teach adult participants. Duration: 8 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists.
Adult education Adult education plays a special role in the field of education and therefore requires a different look on traditional approach to teaching, as known from the traditional school context. How is successful teaching and learning in the context of adult education defined? How does a trainer evaluate the outcome of his/her work? Traditionally, as we know it from academic systems, teaching/ learning objectives are being developed and then provided. Whether these goals are actually achieved is tested through controlling measures such as tests and exams. This kind of knowledge transfer is based on the trainer and his/her objectives. The trainer defines what a participant has to know and tests the required knowledge or skills, at a certain point of time. But, no conclusions in regard to the quality of the learning process can be drawn out of this way of teaching. For an evaluation, certain questions can be of help, e.g.: Did the participant enjoy it? Was he motivated? Was he able to follow? Was the trainer sensitive to individual needs of the participants? A high or low drop-out rate or participants who become mediators by telling other people about their experiences – these are some other indicators for a successful learning. This point of view creates a distinct difference to traditional systems of teaching because it focuses on the individuals and accepts that they are entitled to do get the best education they can possibly get. Thus, it dissociates itself from the antiquated belief that one teaching method suits every learnerr and that the teacher’s only responsibility is the mediation of content without taking particular needs of the participants into consideration. Consequently, next to clearly defined educational objectives, the trainer has to have systematical and didactical competencies and skills to guarantee a design and support of the teaching/learning process that is established in theory and effective in practice. Adult education in detail. Adults require a different approach than kids or youngsters, but why? There are several reasons and consequences which should be taken into consideration during seminars: REASON adults want to know why they are learning something - and will spend a lot of time to reflect about the benefits of talking part in a particular seminar. Therefore, a proper TNA (chapter 3) needs to be performed, in order to design the seminar around actual needs - and make it easy to identify the benefits for every single participant.
CONTROL adults are, as their definiting term suggests, peoplewho carry responsibilities and are full control of themselves - which is a major difference in comparison to children and youngsters. Therefore, adults dont't like to be told what to do and how to learn.Instead, a good trainer designs his seminar units in a way that makes the participants still feel in charge.
EXPERIENCE Each adult participant brings a bagpack of own life experiences to the seminar. This experience represents their identy and is the base of any future experience. If the learning objectives and the used metods reflect the actual work of the participants and are attached to the old base of experiences, the more permanent the learning will be.
VOLOUNTARIES Mostly, the voluntariness is regarded as one of the major advantages in comparison to teaching children.But if the seminar is not taken voluntarily, the results can be devastating (because adults have the capability to make trainer's life difficult). Therfore the training must absolutely meet the training needs of the participantseven if they were forced to take part (e.g. by their bosses), they will finally accept it.
RELEVANCE In their jobs, adults learn to deal with work related problems – which means, they are usually challenged by a certain task that needs to be solved.This is a big differance to usual school education where certain subiects are simply presented and need to be learned. That's why single seminar units should ideally focus on problem solving (related to their actual work life) which will engage the participants and make them finally learn 110
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Transfer of knowledge. Modern knowledge transfer means to support the participant in his or her individual process, to allow them to learn independently instead of just absorbing what the trainer says. In practice, this can be fulfilled by providing a variety of different methods, by carefully planning and structuring seminars and workshops, by precisely defining educational objectives and choosing the appropriate methods. Defining educational objectives is actually phrasing the goal that is supposed to be achieved by the participant. There should be a balance between the objectives and the needs of the participants. Naturally, educational objectives that do not consider the present skills and competencies of participants run the risk of never going to be realized; on the contrary, those objectives could meet with a refusal on the participants’ side because they could feel overburdened. Thus, the defined educational objectives have to take both levels into consideration, on the one hand the content in question, on the other hand the participants’ needs. Educational objectives can be divided into three different categories: cognitive, affective and psychomotor educational objectives. For the teacher/trainer it is crucial to know to which category his/her objective belongs due to each category demanding a different method when it comes to the mediation of contents. Cognitive educational objectives. The cognitive educational objectives are based on pure knowledge and intellectual skills (cognitive comes from the Latin word “cognoscere”: to know, to experience, to perceive), thus they are accessible through the mind, through intelligence. The participant is able to trigger and also to use knowledge. For example: the participants of Module A are dealing with composition. Doing so, they get to know some quality criteria that can help them to judge whether a picture is well or badly composed (framing, golden rule, perspective etc.). As a consequence, the participants adopt knowledge that allows them to give a qualified judgment and to conform their very own work to this professional knowledge. Affective educational objectives.The . affective educational objectives refer to intrinsic values, opinions, interests and attitudes of the participants. Those are to be reflected, to be manifested and/or changed. A modified behavior can result. A convenient social example is the modern attitude towards the learning process: whereas 50 years ago, caning pupils was a standard method to make them learn. Nowadays it is common sense that effective learning isn’t promoted by fear of punishment. Quite the contrary, a non-threatening atmosphere is essential for a successful learning process. Based on this new awareness, a change of values, a change of evaluation took place; it is not only the result that matters but also the individual progress. Abolishing fustigation in school was the mandatory consequence of this social revalidation of the education process. Let us consider someone who is afraid of spiders and therefore kills them, there is no reason for such behavior on the cognitive level. Spiders are neither dangerous nor life-threatening. But, on the affective level, the spider is being judged as disgusting, scary, dangerous, threatening etc. Different patterns result in a strategy of avoidance (leaving the room till someone takes the spider away) or a confrontational strategy (kill the spider). Reasonably, both patterns do not fit the situation. One educational objective can be to overcome the fear of spiders, meaning to change your own attitude towards those animals and to change your judgment of such situations. Thus, the person isn’t afraid anymore and the spider survives. One purpose of Module B is for example to invite the participants to reflect their own medial impact (taken the possibilities of the twenty-first century media into consideration). The participants are supposed to deal with the responsibility that comes with public communication and to develop an individual position towards their own journalistic works. The themes of these educational objectives are for example the reflection of the conflict between formation and creation of opinion, the handling of the possibility to manipulate in media just by deciding what information is included in a report, and what information is left out. Another affective objective is to think about commitment to journalistic quality. While the participants learn on the cognitive level about quality criteria for their medial work, on the affective level they should reflect if and how these criteria become quality standards for their own journalistic actions. Psychomotor educational objectives.The . third category, the psychomotor educational objectives, combine intellectual competencies with physical skills. A simple example: the ability to write. Writing is the connection between knowledge of the written letters and the actual ability to write those. Module A contains a variety of psychomotor objectives such as using a camera, correctly holding a microphone or handling an editing program.
111
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Didactics in adult education As shown in the previous subchapter, adult and children education differs a lot. Adult education is no simple transfer of knowledge, it involves teaching active individuals with certain interests and expectations. Therefore, didactics in adult education is about creating an environment which enables the participants to develop their own possibilities to learn. For the trainer, this means not only to be a teacher, but also a planner and advisor. Many different approaches to didactics in adult education exist and often compete against each other. Within this chapter, three exemplary schemes should be presented, to give the trainer an idea how far didactic schemes can differ â&#x20AC;&#x201C; and that certain situations might require a different didactic approach:
educational didactics
this didactic scheme brings the subject of the seminar into the center of attention - instead of methods. This scheme aims for the education of a single perston as a whole, not only regardings certain and useful skills or characteristics
biographical didactics
in sociology, one of the most important phenoma is the ability of a single person to create his or her very own "live script" (instead of the 'normal biographies" of former decades. Everyoneis constructing his own reality. Since changes are supposed to happen much faster nowdays, it is important to everyone to reflect on himself and his own life script and reality construction in comparison to others. For this didactics it is very important in how far adult education can help in this identification process and if they can become part of actual seminar units
curriculum didactics
in this sheme, the general idea of education is replaced by contents which are chosen by their value to science global comprehension and specific situation. Curricula and seminar designs are linked to certain contexts, which are identified by scientific analysis. The scheme comes closest to the TNA approach within the TCM, presented in chapter 3
112
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Methodology in adult education Being aware of different educational objectives is important because different methods are needed to communicate those. The use of a certain method conforms to the favored objective (cognitive, affective or psychomotor) but also to the trainer and the target group, namely the participants. For example, driving a car cannot be learned just by theory; without driving lessons and therefore practical experience a student will never learn how to drive (a typical psychomotor objective), whereas the traffic regulations represent a typical cognitive objective and thus can be acquired without any practice. What kind of a driver I am in the end – a defensive or aggressive one – depends on my personal attitude; hence the possible learning objective is an affective objective.
Each educational objective needs an adequate method. Thus, as a trainer it is of urgent need to know at all times what kind of objective he wants to achieve, and then to choose the correct teaching method. This competence requires the trainer to be highly flexible and to have a certain intuition to foresee certain situations and to react properly by choosing the best-suited method. In general, this kind of competence is described as situation’s and participant’s guidance. To become capable in the field of methodical competence, the trainer has to repetitively use different methods in order to learn them. A method (Greek: the way) is a scheduled and justified guidance to achieve a certain educational objective. This means that the use of a method is thought-out in its realization and accomplishment before it is actually used. In order to be enabled to perform methodically as a trainer, two requirements have to be fulfilled: The methodical competence to act means the ability to use and to present methods in an appropriate way.
methodical competence to act
methodical competecne to reflect
The methodical competence to reflect means the ability to actually justify the usage of certain methods and ask oneself which didactic function a method fulfills in a certain phase of a learning situation and which learning objectives are supposed to be achieved with it. By gaining these two competencies, the trainer will be able to critically reflect his own usage of methods from a certain distance and to become aware of the effects.
Didactics and Methodology Teaching should always be related to learning. Therefore, methodical acting needs to fulfill didactic tasks. To clarify the differences and synergies between didactics and methodology in simple terms: When being active as a trainer in adult education, the first questions to be answered are of didactical kind. They represent the base of the methodology. These questions ask “Why?” and “What?” and are trying to clarify the overall reason and purpose of the learning and the contents. After knowing about the aims and the contents of the seminar, the methodology comes into play – with their own questions about “How?” and “With what?” The person answers questions concerning ways to reach the aim and the required means. 113
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Compilation of Methods When beginning to plan and to conduct his or her own seminar, every trainer should try to add their own personal experiences to this compilation to have a pool of methods at hand. Round of introductions (with individual preparation). The trainer poses three or four questions that each participant should answer individually, during a limited amount of time. In the following, the answers are being presented in the group. To ask for wishes, expectations or apprehensions is typical for those kind of questions. In addition, the trainer asks the participants to shortly present themselves. Objective: positioning, presentation, getting to know each other, foundation of the group. Speech. Theoretical input, appropriate to cognitive objectives; typical means are flipchart, beamer, overheads, handouts. If possible, speeches shouldn’t be presented after lunch break. Objective: all participants should quickly get to the same state of knowledge; normally, further inquiry of the audience follows. Presentation of results. (Intermediary) results are presented to the whole group or smaller groups. Prior to that, the presentation is normally group work. Group work. Working in groups can be a helpful instrument to work on different topics and ideas. Smaller groups benefit from the different points of view of each participant. Typical means are file cards, overheads and flip charts for the following presentation. Group work needs a distinct assignment in regard to topic and timing. It comes in handy for affective educational objectives. Group work with change of perspective. Here, the first part of an assignment is distributed among two groups which then conversely work on the second part of the assignment. This change of perspective leads to a new interest (because the assignment is new) and completes the final result because all participants have to deal with every topic. Moreover, this way of group work strengthens the feeling of togetherness and an attitude of “all for each other”. Dyade (partner work). This method is perfect to create a more intimate and intensive working atmosphere and also supports the exchange between the participants. A dyade is a very convenient follow-up e.g. to the active imagination. Individual work.Individual work depends on topics and assignments clearly instructed by the trainer. The participant has to work uninterrupted. The main objective is the concentration on oneself or on experiences, a reflection of one’s own behaviour. Peripatetic stroll.Two . participants go for a walk, in a certain time limit, and discuss an assigned topic. Typical topics for such a stroll is to discuss the satisfaction with the process and the results. The objective is, amongst others, to reflect, exchange and compare. Breaks.Almost A strictly necessary, the breaks allow not only informal communication but also the possibility for informal group formations. Also, the breaks can be used as an intervention, e.g. to finish a certain topic and to start a new one when re-entering the room. Especially in tense situations this can be a very helpful solution. However, in that case, the break should be used to clear conflicts outside the classroom so that it won’t stress the following phase. Flashlight.Every participant gets the chance to say something about how he/she feels about a certain topic or situation – in just one word or sentence. The audience doesn’t comment, and neither does the trainer. The trainer guides this method by assigning the topic and the rules. The objective is to catch momentary moods of the group (anger, joy, weariness etc.) to make possible troubles such as weariness or excessive demands transparent. Mood level.Similar to the flashlight, the mood level can be used as a follow-up to a finished unit/exercise to make certain moods transparent so that the trainer has the possibility to react. With the help of self-adhesive circles the participants can visualize their mood or their satisfaction on a prepared scale. The participants should adhere their circles at the same time to guarantee anonymity. In the following, the mood level should be shortly discussed. Change of perspective.A A change of perspective (e.g. on the meta-level) can be affected by the trainer. It is a helpful approach to clarify things that have just been learned on the meta-level. The objective is to 114
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
enlarge methodical competencies of the participants to facilitate new points of view on oneself and on the group. The change has to be announced, either verbal (“I change to the meta-level”) or through an action (e.g. by putting on a hat). Role-play.In y the frame of role-plays, real situations are simulated in a controlled context. A role-play needs clear instructions and a distinct role allocation, a leader who takes care that the rules are observed, and – last but not least – rules that are evident to each player. The objective of a role-play is that the participants can try out different roles and therefore can learn to diversify their actions and competencies. Typical role-plays are used e.g. in the prevention of conflicts. Group division.There . are many different ways to divide groups. It depends on the objective, e.g. to mix the participants again and again to create a team feeling or, on the contrary, to separate certain participants to break up some constellations. A free and independent division of groups demands a high level of social competencies from the participants and should therefore only be chosen if the trainer is certain that the result won’t have counterproductive effects on the following assignment. Method 1: enumerating 1, 2, 1, 2, 1... or 1, 2, 3, 1, 2, 3 etc. Method 2: allot the participants Variation: allot the participants with the help of different chocolate flavours (arrange the participants in groups according to their preferred chocolate flavour: happy, nice, perfect after lunch when you need something sweet.) Variation: sound-memory: vessels (e.g. film canisters) are filled with different things, two (or three etc.) with the same filling. Each participant gets a vessel and has to “hear” the other member(s) of the group. Method 3: division of groups by “a leader”. This method is only advisable in groups that have a healthy social base, otherwise some members could feel excluded (e.g. when they are chosen last).
115
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
How to conduct interactive online workshops? Learning objectives: Get to know how to prepare, conduct and evaluate online workshops. Duration: 4 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
How to get started in an easy way? Online workshop technology is not already popularized, but now on the market there are more and more solutions that enable independent work. With special tools, the trainer is able to provide training at a distance, even for a large number of participants. The most typical features of an online workshop as a webinar can be summarized as follows: on-line environment: use of software, webinar providers require specific software, participants must have an internet access, live event (scheduled at a precise time), limited duration of 1-2 hours presenting content (using audio, video, sharing screen, PowerPoint presentations, etc.), interaction with participants (audio, chat, quizzes, surveys, whiteboard, “hands up” button, etc.), partial anonymity of participants. SaaS tools for webinars - what matters? Popularity of online communication makes the tools – including those for training – accessible to everyone. At present, the programs to conduct online workshops, which do not need installing, are standard. To use them simply go to the appropriate web page and log in to the application. Software is therefore sold as a service. Hence the term software as a service (SaaS). This solution has the advantage over conventional software implementations: everyone, both the trainer and the participants, has easy access to the application through a web browser, the trainer does not need the infrastructure in the form of specialized servers or above average internet connection, developers which own such software continuously care about its development and improvement. There are also disadvantages of this solution: unable to install the application and have full control over it, a negligible real impact on policy of development of application, the need to keep all materials in the cloud. For the trainer, a huge advantage of SaaS is that he/she can order and start these types of applications literally in minutes. In addition, you can use a number of different solutions, because instead of an expensive software implementation, you have a monthly subscription fee. If the application does not meet your expectations, you can change the supplier. Many companies provide solutions to conduct online workshops. Among them we can highlight programs such as: ClickMeeting and ClickWebinar (www.clickmeeting.com, www.clickwebinar.com), Adobe Connect (www.adobe.com/products/adobeconnect.html), 116
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
GoToMeeting (www.gotomeeting.com), Cisco Webex (www.webex.com), Google Hangouts (http://www.google.com/+/learnmore/hangouts/?hl=en), Anymeeting (http://anymeeting.com/), GoToWebinar (http://www.joinwebinar.com/). Most applications can be tested completely free for several days. That allows you to choose the best solution for your needs. Key features for training. The following functionalities are generally found in most, if not all, webinar software suitable for education: video transmission (allows trainers and participants to see each other), chat (allows communication between participants by typing text. Therefore, they do not interfere with the person who speaks using the microphone), real time whiteboard (allows one to draw on a shared whiteboard), file sharing, note sharing, screen sharing (ability to view the screen of the presenter/lecturer), surveys/quizzes (on-line questionnaires). Further options which may be useful and are available in some of the more advanced software options are: the ability to toggle moderator/trainer roles during the session – this can be helpful for webinars for smaller groups as it allows the trainees and trainers to work collaboratively by switching roles, the ability to view a downloaded file through the software – this is helpful for discussion purposes, webinar recording ability – this can be very helpful as it not only allows the trainees who have not attended the webinar to view the content while also working as a form of digital note taking. This ensures that the trainees can devote their full attention to the webinar during a live session. The recorded webinar must be published by the trainer, polling application – this can be an excellent way to carry out assessment, the ability to publish the questionnaire – this can be an excellent way to give feedback to the trainees on the assessment quickly and easily. Restrictions. The main restriction in the workshop is the need for access to a computer connected to the internet and full availability during training. A few applications run on mobile devices, but the size of the phone screen would significantly impede active participation in the workshop. Internet access is a necessity, because without it you cannot connect to the application. Problems may also appear because of different types of public wireless networks or GSM connections. This includes both the stability and the speed of the connection. The conclusion is that in order to take part in the workshop, in addition to time, we need to secure the appropriate location and equipment. Fortunately, computer connected to broadband Internet is now standard at work and at home.
How to design training materials for webinars? Using different media with a large number of graphics is becoming a standard. Internet connections are getting faster and the trainer’s knowledge of well-designed graphics is increasing. All this is affecting the results of training. The key to a rich presentation is not only the presentation itself, but a good mix of different multimedia elements. Graphics should always have a communication and educational value; simple and straightforward graphics are most effective. The most popular presentation tool that can be easily used during a webinar session is PowerPoint. This format of presenting a series of slides with text, images and simple animations is a great 117
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
way to illustrate information provided during a lecture. Although PowerPoint is a common and well known presentation tool many users actually keep making the same mistakes. A trainer who presents slides should avoid legibility problems such as too small fonts or lack of style consistency. Unlike in a traditional classroom, there are a variety of forms for presenting content in a webinar. You don’t always have to use slideshows, but they can be very useful as visual aids. They help to draw the participants’ attention, facilitate learning and enhance memory. But you need to use them wisely. Remember that during a webinar you communicate primarily with your voice; don’t overload the participants with additional text on the screen. Instead, use images to grab their attention and illustrate the main points. The visuals should be informative and serve learning goals; avoid graphics that are merely decorative. A good example of instructional graphics are: drawings, charts and diagrams, symbols, photos or screen grabs. Keeping in mind that materials used in webinar workshops usually come from various sources and will be in an assortment of formats, it is important for the trainer to have at least basic knowledge of different technologies, software tools and possibly hardware. Effective Slide Presentation Tips1 1. use a simple PowerPoint template in a landscape format, 2. use dark print with a plain light background or light print and a plain dark background, 3. allow for a 1 inch margin along all borders, 4. limit the number of words per slide: a. use no more than 5 bullets of information per slide, b. use brief phrases instead of sentences, 5. keep any graphics simple: a. use simple bold tables like pie charts or bar graphs, b. avoid complex tables and scatter plots, 6. use a consistent font size: a. at least 30-point font for text and 44-point for headings, b. select a simple, clear, and bold font such as: Arial, Tahoma, Verdana. c. avoid italics, d. use lower case for text, 7. avoid animation and special effects such as: sounds, fly-ons, fade-ins: a. use simple slide transition, b. keep it simple.
How to engage the participants? The trainer cannot expect that the trainees will focus on the webinar lecture if there is only one-way communication. A live lecture broadcast on the web is like a television program. It is a one-way message received by a passive audience. However, television productions will rely on an editor to perfect their message. Webinar lectures or trainings usually have lower production values. In fact a webinar session, if viewed as a one-way technology, can be seen as very low quality television. This could be one of the reasons why trainees disengage during one-way presentations. We can be sure that interaction between the trainer and the learners, communication and activities will change the trainees’ reaction. Webinar software provides a set of communication models to help you manage the training process, such as: audio, video, 1
Webcasting Processes and Best Practices, Ontario Telemedicine Network 2007
118
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
chat, whiteboard, hands-up button, polls and quizzes. You can try interaction between trainees or more sophisticated tools, like: discussion, brainstorming, an assignment to create something, role playing. Also, the number of trainees in a group is significant when organizing a successful training. There is one general rule for webinar use: the more users – the less interactivity. This rule of thumb has to be considered when planning the structure of the webinar session.
Numberof trainees
Interactivity level
Structure of the webinar
6 or less
High level of interactivity – the session can be led as a dialogue. The trainees can interrupt the lecturer spontaneously. The interactions between particular trainees are allowed – e.g. via chat. Also bidirectional audio or video can be applied, if technology permits.
Structure and content can be changed, if necessary, according to feedback and level of interaction.
7-20
Limited audio/video responses (lecturer can select who will be allowed to talk). There will be special polling tools to express the particular learning progress of the trainees (e.g. “raising hand” button or yes/no buttons). Polls, voting and similar tools are important.
The structure and content are moderately flexible. Session length may be extended/shortened per trainee feedback. Each topic area should be followed by a Q&A.
More than 20
The level of interactivity depends on the size of the webinar team. If the trainer is on his own, only polls can be used. If there is at least one moderator (and possibly additional trainers/experts) chat can be allowed and will be pre-sorted for the trainer/experts.
The structure needs to be firm. The users will be more or less anonymous and the likelihood is high that there will be late starters and early finishers. Attendance discipline is a matter of content and its implication for the future of the trainees.
How to activate new media in the training process? Online workshops do not have to be an independent training, and are perfectly suitable as a supplement or complement to traditional workshops. In addition, modern tools also allow for the transmission of multimedia presentations. The trainer can use the online workshop to reach out to more trainees. If you know that the traditional workshops take you (and the participants) a lot of time, try to convey part of the content as an online form. It works great regarding subjects that do not require exercises with equipment. 119
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
How to evaluate online workshops? The evaluation of the training, whether it be during (evaluating learning of key concepts) and/or afterwards (feedback on delivery methods and other aspects of the training experience), can be obtained using qualitative and/or quantitative methods. Evaluation can be formative, summative and impact oriented. These types may be conducted in the following ways: formative evaluation: e.g. by discussion or interview – this is useful at an early point of a training to get the trainees’ feedback on the course up until that time. It can be either formal or informal. summative evaluation: end-of-session questionnaires or interviews. impact evaluation: after the session has finished – this can be an interview or questionnaire with trainees. Thanks to the possibility to record a webinar, evaluation of trainings gets facilitated considerably. Above all, the webinar recording helps to re-evaluate the training. This way it is easier to grade the process and personal work, especially when time has already passed.
Technical aspects of online workshops As with education in the classroom, webinars should be available to all and therefore webinar software should be compatible with the majority of computers currently in use. The physical hardware required varies depending on the level of the user’s engagement To view a webinar, the bare minimum required is a personal computer with a broadband internet connection. This will allow a minimal level of interaction. However, as the level of interaction is raised, the more engaging the experience is for the user. For example, the addition of speakers to the computer set will create a richer experience for the user. This hardware will allow the user to interact at a basic level with the webinar, allowing them to see and hear the content being transmitted, typing notes and perhaps writing to forums or chat rooms regarding the webinar. The introduction of a microphone and/or a webcam raises this level of interactivity as it gives the viewer the ability to broadcast themselves through the webinar. The addition of an audio/visual representation of the user being broadcast brings a more flowing interaction with the webinar and will more clearly communicate the persona of the user. To conduct an online workshop properly, a trainer needs software and the knowledge and experience to use the software as intended, requiring the trainer to spend additional time learning the software. Participants have a few technical issues to consider besides installing the software and following on-screen prompts. The majority of users will have access to computers that meet the minimum requirements for workshop participation.
Trainer Internet access
Participant
Download: 2 Mbps Upload: 2 Mbps Broadband connected by cable if possible.
Computer Camera Microphone Headphones System plugins
Download: 2 Mbps Upload: 0,5 Mbps Connected by cable, wifi or GSM network.
Multimedia computer Middle end computer Both: trainer and participants can use the camera and microphone, if provided for the form of training. In most cases only the trainer is using them. It is recommended that participants use headphones.
Adobe Flash Java TM Adobe Air
Minimum requirements for the trainer and participant of online workshop. 120
Adobe Flash Java TM Adobe Air
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Internet access. A stable internet connection is very important, both for the coach and for the participant. Cable will be a better option for the trainer, but the participants can also use WiFi. The minimum speed is 2 Mbps. Computer. The most important features are the capability to run a web browser and an up-to-date installations of Adobe Flash player and Java (JRE). Often some technological myths can be heard, regarding the participation in online workshops, such as that in order to take part in an interactive webinar, you need a very powerful computer. As a rule, an average computer designed for office work or home use can handle the workshop software as long as the software running is current and complete. Therefore, the percentage of people who, for technical reasons, are unable to participate in a webinar is very low. The camera, microphone, headphones. During most workshops, the trainer uses a camera and a microphone, and participants only listen to his/her messages. This is related to bandwidth limitations and web performance. If several people at the same time would turn on their cameras and microphones, it would create a huge mess. However, in smaller groups, the participants often have the opportunity to comment on or use a camera. Hence, it is important to let them know about whether a camera and a microphone will be required during the workshop. It is recommended that all participants use headphones. Headphones allow for a better focus on the content, and do not disturb other people. System plugins. It is essential that all system plugins are up to date . First of all, Adobe Flash Player and Java Runtime Environment. It is also important that the operating system is up to date. Otherwise, there may be problems with participation in the workshop. Some items may not display properly, and sometimes it may not even be possible to access the workshop. It is recommended that the trainer does not limit himself/herself to properly preparing their own computer, but also give appropriate instructions to the participants. Place â&#x20AC;&#x201C; acoustic and visual conditions. As webinars are internet-based, they can be delivered from virtually anywhere. However, selecting a superior location is recommended. A webinar is crucially dependent on high-quality audio. Using excellent equipment will not guarantee a successful webinar if background noise is present. Disturbances such as street traffic, co-workers, ventilation systems, and buzzing lights will have a detrimental impact on the production quality of the webinar. The level of these disturbances can be evaluated by listening to the space and being mindful of potential sources of noise. Please note that an empty room, devoid of furniture and fixtures, may lead to a low-quality sound experience. It is recommended to employ acoustic mats wherever possible, to eliminate excess noise. If you intend on using video, an appropriate background is crucial. Find a clean wall or hang a cloth or paper-board behind the presenter to ensure a professional look. The presenter should be on an uncluttered background, free of advertisements, slogans, or copy-written images.
121
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Practical project: Being a trainer Learning objectives: Learn how to make use of media for presentations Enable the participants to actually conduct training seminars Make practical use of the knowledge gathered in the previous lessons Duration: 6 hours Target group: Image & Publicity Specialists, Public Relation Specialists, Sales & Marketing Specialists, Coaching Specialists, Consulting Specialists, Writing & Content Specialists
Technical requirements and recommendations Nowadays, anyone who works as a trainer should be able to use modern media and communication tools – especially when coaching specialists in said fields. This subchapter focuses on different highly usable hardware and software tools, essential for designing and conducting a professional and effective seminar. Hardware Material case, Projector/Overhead Projector/TV, Flipchart/Whiteboard/Blackboard, Laptop/Personal Computer/Smartphone, Video camera, Photo camera. Material case. The material case contains tools like file cards, pens, stickers etc. which can be used for presentations and different methods (e.g. clustering, mind mapping, mood board) during a seminar. It’s the trainer’s responsibility to keep a proper case and to have it fully equipped (according to the planned methods) before a seminar. Trainers can’t expect to have all the materials provided by their clients or project partners. Projector/Overhead Projector/TV. Projectors and televisions can be used to show presentations (e.g. Powerpoint), movies, written text etc. They can also play an important role for the presentation of actual (group) work results. The trainers have to make sure that the hardware used is compatible with the projector/TV. All cables, adapters and other potential sources of error need to be thoroughly checked in advance. Nowadays, projectors or TVs are connected to notebooks or computers via VGA or HDMI. Usually, they should automatically detect the hardware and connect to the source. In case this doesn’t happen, the trainer can simply press the Windows Key and “P” on the keyboard in order to open the projecting menu, where different ways of connecting to an external screen are displayed. Alternatively, the trainer can access this function on laptops using the “FN” keys in combination with another key. Beware: Projectors and the older overhead projectors require a screen or at least a flat, bright surface and a darkened room to present the information, while a TV can work at any time. Flipchart/Whiteboard/Blackboard. Flipcharts, whiteboards or even blackboards are still important to present basic information and to depict ad-hoc information during certain methods like lecture-style teaching or instructions. One of their most important functions is to present the daily schedule at the beginning of each seminar. Flipcharts can even be used several times – after the seminar, the trainer can simply take them with himself/herself. Beware: Always use proper pens on whiteboards! They shouldn’t be water-proof or permanent. 122
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Laptop/Personal Computer/Smartphone/tablets. Probably the most important tools of a modern and professional training seminar. It is highly recommended to be proficient in using such devices. The notebook and PCs can be used to display all prepared information (via using certain software), to save results, in certain cases they are even essential to the learning aims, e.g. during editing workshops. Before the start of a seminar, the trainer should make sure that all the necessary software is installed, that the laptop battery is at full charge or can be conveniently recharged during the seminar, and, as it becomes more and more important, that a connection to the internet can be established on location. Smartphones or tablets can be very important for documentation purposes and for planning because of the built-in calendar tools. Video cameras. Video cameras can be very helpful for presentations (connected to a projector/TV) and for certain methods, e.g. recording of partner interviews. Usually, consumer cameras already have fitting cables included (usually RCA or HDMI cables/adapters) which can be connected to any modern projection device. Professional cameras have many different outputs, which all can be connected to modern devices. Photo cameras. Photo cameras are perfect for documentation purposes. The trainer can easily photograph flipcharts or other visual results. Additionally, they can be used to document the work-in-progress which sometimes is necessary for certain clients. Nowadays, smartphones and tablets can be used for this purpose as well, especially among the younger generations they are already replacing the photo camera. Depending on the chosen methods, photo cameras can be used as part of seminar elements as well. Smartphone cameras.Today smart phones and especially their cameras are of high quality. Therefore, they can also be used for documentation purposes as described for photo cameras. Additionally, they can be used to film short videos which can be used in many diverse ways, even for the production process. The advantage is that especially amongst the younger generations, they are very common and almost everyone has one. This is a cheaper alternative than working with expensive professional equipment which is also fragile and expensive considering mending. Software Microsoft Powerpoint/OpenOffice Impress/Apple Keynote, Microsoft Word/OpenOffice Writer/Apple Pages, Mediaplayers, Skype, Google Hangout, Clickmeeting, Dropbox/Google Drive. In the course of this chapter, different software solutions are presented. While the programs by Microsoft and Apple are well-known and popular, they are not free and specialized to their respective operating systems (Microsoft Windows and Apple OS). The “OpenOffice” software package is provided by “Apache” and a free open-source solution for everyone to use – despite of his or her OS. Microsoft Powerpoint /Apple Keynote /Apache OpenOffice Impress. Presentation software like “Microsoft Powerpoint” is essential for modern training seminars. In comparison to “old-fashioned” presentation devices, the software combines flexibility (each element of the presentation can be changed quickly and at any time), mobility (it can be transported via USB sticks etc.) and variability concerning visualizations and graphic tools. Helpful links: http://office.microsoft.com (the official “Microsoft Office” help site, provided by Microsoft, with different tutorials and general instructions), http://www.apple.com/support/ (the official support and FAQ site by Apple which also provides tutorials and general instructions on Apple office software like Keynote), http://wiki.openoffice.org/wiki/Documentation/FAQ/Impress (the “OpenOffice Impress” support page is incorporated within a Wiki, so it has easy access and works like any other Wikipedia-like page.
123
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Microsoft Word/Apple Pages/Apache OpenOffice Writer/Google Docs. The named software tools can be used to write down seminar designs, concepts, feedback forms or any other written text. The newer versions offer enhanced functions for easy-to-get, good-looking visualizations (e.g. “Smart Art”) and crossover-features with other software included in their respective office packages. Google Docs, however, plays a special rule. It is Google’s browser-based office package, which means, that anyone can simply turn on their Firefox, Chrome or Safari browser and access the free-to-use online editor under docs.google.com (although you have to sign up first). The advantage is that no installation is required and that the files are automatically saved to the Google Drive account of the logged in user. They can be shared and edited online within a team. Unfortunately, all files that are edited online are automatically saved as a spreadsheet file and the functions of the online editor are very much limited in comparison to the offline office packages. Helpful links: http://office.microsoft.com (the official “Microsoft Office” help site, provided by Microsoft, with different tutorials and general instructions). http://www.apple.com/support/ (the official support and FAQ site by Apple which also provides tutorials and general instructions on Apple office software like Keynote). http://wiki.openoffice.org/wiki/Documentation/FAQ/Impress (the “OpenOffice Writer” support page is incorporated within a Wiki, so it has easy access and works like any other Wikipedia-like page). http://docs.google.com (link to the online office package by Google. If you don’t have a Google account, you have to sign up first and use all other Google services as well). Media players. Many presentations or methods require a media player in order to play video or audio files. The trainer should pick a player based on its compatibility since many participants tend to take no care of the file formats, used codecs etc. A free and widely spread solution is the VLC player which has lots of built-in decoders and can play almost every available file format/codec. Helpful link: http://www.videolan.org/vlc/ (the official page of the VLC player with download options and explanations on how to setup and use the player).
s G
Skype, Google Hangout, Clickmeeting. Either for preparation or online seminars (webinars), online communication tools play an essential role within seminar conception and conducting.
“Skype” and “Google Hangout” are very popular solutions because apart from simple text and voice communication they offer additional, helpful features, like file transport, desktop publishing, video transmission and group meetings.“Google Hangout” is completely free and can be used with any Google account.
Skype is a voice-over-IP service and instant messaging client. With this, service users can communicate with peers by voice using a microphone, via video by using a webcam and by instant messaging over the internet. One can also undertake phone calls with addressees on the traditional telephone networks. Calls to other Skype users are free of charge, while calls to landline telephones and mobile phones are charged. Skype also has additional features like file transfer and videoconferencing. Group video meetings are free of charge. Google Hangouts is a duty-free instant messaging and video chat platform. It allows users to execute conversations between two or more users. The service can be accessed online through the Gmail or Google+ websites or through mobile apps available for Android and iOS. Additional features are for example, saved chat histories, which can be synced between devices, „watermarking”, which indicates how far a user has read into the conversation, and photo sharing during conversations. As a user, one can also perform a group video chat with up to 10 users at a time. 124
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
ClickMeeting is a commercial, specialized software solution for video conferences and presentations – therefore, it is highly recommended for webinars. One can connect by phone or Internet (VoIP) from any browser for instant voice or „face to face” video meetings with anyone in the world. It is also possible to promote your brand to customers, prospects and partners by adding logos, graphics, brand colours and more to the Meeting Room and Waiting Room. The desktop sharing application allows to share screens with a single click. One can choose to share full or partial desktop and use a drawing tool to support the presentation. There is also the possibility for a moderated or private chat plus a choice between various different languages.
Helpful links: http://www.skype.com/en/download-skype/skype-for-computer/, http://www.google.com/intl/en/+/learnmore/hangouts/,
c
http://www.clickmeeting.com/.
Dropbox/Google Drive. “Dropbox” and “Google Drive” are cloud solutions to exchange files. Nowadays, they are essential for project planning and can be used for seminars as well. For example, the trainer can upload the daily photo documentation or share any other important information with the participants, without relying on e-mail communication, which usually requires smaller file sizes. Helpful links: https://www.dropbox.com/install http://drive.google.com
125
EN
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
How to be a trainer “Tell me – I will forget it! Explain to me – I will remember! Allow me to do it myself – I will understand” While the previous chapters focused on the theoretical base of being a trainer and methods that media trainers could use, the last and final chapter enables the upcoming trainers to test their knowledge and bring their seminar ideas to life – in two steps. Designing a single seminar element. Each participant is asked to prepare a single seminar element which has to be related to the contents of module 1 or 2. In the end, the conducting of this element shouldn’t take longer than 15 minutes. For example, the participant can decide to explain the camera with a certain method, play a “getting to know” game, do a brainstorm activity etc. The participant should consider everything he/she learned in the previous chapters and must be able to choose appropriate methods regarding the contents that they want to deliver. The conception of this element should be done according to the forms which were conveyed during the “Training Cycle Management”. The participants have one hour to prepare everything necessary to enter the role playing phase: session plan/seminar design, materials, setting. Role play & Feedback. During the role play phase, each participant is asked to play the media trainer role and conduct the prepared seminar element, while other participants act as students. The person has a maximum of 15 minutes, afterwards the trainer steps in to stop the session. Subsequently, the trainer conducts a feedback session, containing the following elements: self-reflection of the role play trainer (What does he/she think was good? What could be improved?), feedback by the group, feedback by the trainer. Each element shouldn’t take longer than 5 minutes. Ideally, this session part works with a maximum number of 6 participants, in order to stay within the module’s timeframe. If the number of participants exceeds the recommended number, the course can be split, which would require a second media trainer. Another possibility is to let two participants prepare and present a single seminar element in partner work. Time
Topic
Objective
Method
Media
00:0000:15
Introduction: Presentation of the schedule
Orientation
Presentation
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
00:1501:00
Technical requirements and recommendations for the trainers
The participants should learn Presentation, about concrete hardware and so- Group ftware tools which can be helpful/ essential for seminar conceptions
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
01:0001:15
Short break
Recreation, New energy
126
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
01:1501:30
Repetition of the previous chapters of this module
Bring the new and necessary knowledge back to mind and make it ready for the upcoming practical session
Group
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
01:3001:40
Explanation of the practical session
Thoroughly prepare the participants for the role play and their tasks
Presentation
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
01:4002:40
Designing the seminar elements in single work (or partner work if necessary because of a high number of participants)
The participants design their very Single work own seminar elements (their topics Partner work should focus around contents from module 1 or 2) for the first time. The element should be created according to the standards they learned before. Additionally, the participants should think about the settings and the materials/media they are going to need during the role play
02:4002:50
Short break
Recreation, New energy
02:4004:50
Role play #1
Each participant conducts his single seminar element.
Pen & papers, Notebook
Role play, feedback
Chosen by the participant
First, they arrange the location (if it’s on-sight) or folders (if it’s online) and give a short introduction to the upcoming role play. Then the role play begins. The participant acts as the media trainer who conducts his session according to the worked out plan. The other participants are participants for the time of the session. The trainer stops this session after 15 minutes and starts the feedback. First, the role play trainer reflects his session, then the group and finally the trainer. The feedback session lasts 15 minutes, so all in all, one role play session takes 30 minutes of time. Then the next participant slips into the role of a trainer. During this first role play block, four participants should be able to present their seminar design. 04:5004:55
Short break
Recreation, New energy
04:5505:55
Role play #2
Same as “Role play #1” with time for only two participants.
Role play, Feedback
Chosen by the participant
05:5506:00
Final words and Farewell
The trainer reflects the day with the participants and holds a feedback session
Plenum, Feedback
Flipchart/Whiteboard Notebook/Projector/ TV
127
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Test questions 1. “… on the one hand the trainer has the necessary knowledge and skills they need to convey, but on the other, the knowledge of the content” is the definition of: a. personal competence, b. methodical competence, c. professional competence, d. social competence. 2. “This style allows maximum independence to the co-workers by letting them decide about their work and their organization” is the definition of: a. authoritarian or hierarchic management style b. democratic or cooperative management style c. laissez-faire management style d. supporting style 3. The 3 basic indicators of credibility are: a. dress, professionalism, enthusiasm, b. enthusiasm, good voice, dress, c. professionalism, enthusiasm, first impression, d. effective communication, dress, professionalism. 4. How large can the group of webinar participants be if the trainer wants to lead the session as a dialogue, the trainees can interrupt the lecturer spontaneously and there are allowed interactions between particular trainees? a. 6 or less people b. 7-20 people c. more than 20 people 5. What a trainer can’t do when giving feedback? a. comment the behaviour of participant b. separate the praise from critics c. judge participants 6. Name the seven fundamental steps of every Training Cycle Management. 7. Which method can be used in order to identify the usefulness of a single learning objective? a. DECS b. SMART c. none of these 8. Name at least five elements that should be part of every seminar. 9. Name the five phases a group goes through during a seminar. 10. Which two steps are required to provide a helpful work feedback?
128
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
11. “These education objectives are based on pure knowledge and intellectual skills, thus they are accessible through the mind, through intelligence” is the definition of: a. cognitive educational objectives b. affective educational objectives c. psychomotor educational objectives 12. Name five common methods of use during seminars.
129
Answers
130
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Module A Question 1: A biggest/widest shot used to introduce the viewer into the setting of a movie or to present the location. Question 2: Camera body Question 3: …the less the aperture needs to be opened Question 4: A stabilizing mount for a motion picture camera, which mechanically isolates the operator’s movement from the camera Question 5: Sequence Question 6:
Camera body - contains electronic elements and mechanisms that control its operations and record images on the magnetic tape or other type of storage.
Camera lens - captures the light reflected from the subject and brings it to a focus on the film or detecting media.
Viewfinder is what the photographer looks through to compose, and in many cases to focus the picture.
Recorder - system of electronic and mechanical devices that allow the video to be saved on the medium.
Microphone - acoustic sensor that converts sound into an electrical signal. Batteries supply power to the camera during field work. Question 7:
Tape Memory card Flash recorder CD/DVD Question 8: Shot shows the person from the head to knees (including the gun). An American shot clearly shows gestures because the hands are still in the picture. Question 9: A crane Question 10:
Adobe Premiere Avid Movie Maker iMovie Question 11: Tilt
Module B Question 1: Investigative, news, reviews, and columns. Question 2: All are valid. Question 3: An online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to create, produce, host, distribute and publish media content. Question 4: The relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and user permissions and rights related to computers, networks and electronic devices. 131
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Question 5: Attribution, Non-commercial, No-derivative works and ShareAlike. Question 6: Attribution-ShareAlike Question 7: about 255 millions Question 8: Columns journalism Question 9: Video editor Question 10: The use of software or other computer technology to manage the conditions under which copyrighted material in digital form can be accessed
Module C Question 1: professional competence Question 2: laissez-faire management style Question 3: dress, professionalism, enthusiasm Question 4: 6 or less people Question 5: judge participants Question 6:
Preparation Training Needs Analysis Seminar Design Materials Design Conduction Evaluation Conclusion and Improvement Question 7: SMART method Question 8:
Welcoming (including presentation of the day’s schedule) Getting to know each other Expectations Breaks Backup of results Energizer Feedback Goodbye Question 9: Forming, Storming, Norming, Performing, Adjourning. Question 10: Quality backup and Quality development. Question 11: Cognitive educational objectives. Question 12: E.g. group work, speech, role-play, flashlight, change of perspective.
132
Glossary
133
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
American shot – it shows the person from the head to knees. An American shot clearly shows gestures because the hands are still in the picture. Blog or weblog: A web site where in chronological order one or various authors publish texts, news, articles containing their own ideas and/or opinions about diverse issues. Readers can collaborate adding their own contributions and comments. The author is free to modify the text and to decide about maintaining the other users’ contributions. Cloud computing: A system that provides computing services on the Internet. „Cloud computing” is a new model of services and technology that even allows the user to access a set of standardized services with them and respond to the user’s needs. Close-up – shot composition where the person can be seen from the head to chest. The facial expressions and emotions are easy to identify. Garments, such as shirts, jewelry or ties that give hints about the social origin of a protagonist are in the picture as well. Content media platform: it is an online environment that offers online software (sometimes hardware solutions as well) to create, produce, host, distribute and publish media content. It is possible to find different solutions; each offers different resources, tools and materials that could help you to develop media content. Copyleft: A type of general license that allows making totally free digital content, requiring that all modified and extended versions of it will be also free. Crane - a special device used to lift the camera high into the air and film from above. Creative Commons (CC) license: It is the most popular public copyright license to distribute copyrighted works. We can use CC license when we want to give people the permission to share, use, and even build upon a work that we have created. Cross media: New communication strategy that allows the information, a new editorial content, or any other resource, to reach a wide audience through using diverse media (multimedia), and reaching the highest effectiveness of the message in this way. DECS chain – relevant for the training need analysis divided into four basic constitutive elements Demands, Emphasis, Causes and Solutions. Detailed shot (insert shot) – shot composition focuses on objects that have a special meaning or emphasise emotions. Didactics: A theoretical scientific approach which deals with the theory of teaching. Digital journalism or cyber-journalism: A type of journalism that has its origin in the internet, using the new technologies of communication to transmit a message. Digital rights: The relationship between copyrighted digital works (such as film, music and art) and user permissions and rights related to computers, networks and electronic devices. Digital rights also refer to the access and control of digital information. Digital media: The combination and interaction of all traditional media, such as audio, pictures, video, text, movement, touch, and capture data. Digital rights management: A procedure to manage any kind of practice to stop, or at least hinder the practice of piracy. Dolly - a wheeled platform on which the camera is mounted; with the help of a dolly, fluent following shots can be filmed. Establisherr - the biggest/widest shot used to introduce the viewer into the setting of a movie or to present the location. Evaluation: In the context of this handbook, evaluation is an appropriate and professional process to identify weaknesses and strengths of a seminar and the trainer, conducted with the help of various evaluation tools. Extreme close up – shot composition focuses on facial expression. Even the subtlest emotions can be seen by the viewer. 134
New Media Production Methodology – how to increase your multimedia competencies?
EN
Feedback: Information about the results of someone’s work. Giving feedback should be based on the formulation of constructive expression of both negative and positive actions and behaviours. Feedback serves the needs of the person who receives it. Focus - the position at which rays of light from a lens converge to form a clear and sharply defined image on a focal plane and the action of adjusting the distance between the lens and subject to make light rays converge to form a clear and sharply defined image of the subject. GNU GPL (General Public License or GPL): is a license created by the Free Software Foundation (FSF) in the mid-80s, and is aimed primarily at protecting the free distribution, modification and use of software. Its purpose is to declare that the software covered by this license is free software and protect it from attempts to restrict user’s freedoms. Info graphic: It’s the visual description of the text. They can be a very helpful kind of content to explain some specific and perhaps technical information. Journalism: The collection of information in different forms, and its handling (written, oral, visual or graphic). Journalism intends to collect, analyse, synthesise, prioritise and publish the present and emerging news. Knee shot - in this shot, the protagonists (main characters) or single protagonist are in the centre and are seen from head to toe. Laser pointerr - a small device with a laser diode emitting narrow light used to highlight something by illuminating it with a small bright spot of coloured light. LED – A relatively new technology based on LEDs and lenses. LEDs give a high quality light, generate little heat and consume very little energy. Long shot - presents the location a little bit more detailed than the establisher. Medium shot - it shows a character’s upper-body, arms, and head. Medium shots are relatively good for showing facial expressions but work well to show body language. Methodology: A pedagogical branch which centres on ways and methods of teaching. Microphone - an acoustic sensor that converts sound into an electrical signal. Open source: A program that has its code available for the general public, it can be used and modified. Pan – type of camera’s movement. The camera moves horizontally from left to right side and other way round. PDCA - a circular control system which stands for Plan (conception), Do (conducting), Check (control: what worked, what didn’t work?), Act (revision and going back to P) Personal data: Data, whether true or not, about an individual who can be identified from that data; or from that data and other information to which the organisation has or is likely to have access. Projectorr - optical device for displaying an image (fixed or moveable) on the projection screen. Recorderr - a system of electronic and mechanical devices that allow the video to be saved on the medium. Seminar design: A Seminar Design is an all-embracing concept of a seminar, including a full schedule and other relevant information or papers (handouts, material lists etc.). Seminar phases: A seminar usually consists of five phases that are Forming, Storming, Norming, Performing and Adjourning. Slider - type of light drive video surveillance systems. It is based on a moving head rail on which you can lead DSLR camera. This system is a bit like the dolly, but it is much smaller, cheaper and easier to use. Steadicam - stabilizing mount for a motion picture camera, which mechanically isolates the operator’s movement from the camera, allowing a very smooth shot even when the operator is moving quickly over an uneven surface. Tilt - type of camera’s movement. Camera moves vertically from up to down or the other way round.
135
New Media Production Methodology â&#x20AC;&#x201C; how to increase your multimedia competencies?
EN
Training Cycle Management (TCM): Training Cycle Management describes a system of different processes and tools in order to successfully plan, conduct and evaluate a training seminar. Training Needs Analysis (TNA): Training Needs Analysis is a tool or a process to identify training gaps of future participants. Tripods - a three-legged object, generally used as a platform of some sort. Tripods are used for both still and motion photography to prevent uncontrolled and unwanted camera movement. They reduce camera shake, and thus are instrumental in achieving maximum sharpness. Webinar: Web-based seminar with transmission of video and audio content online (over the internet) from one source to a limited audience with the purpose of training. Whiteboard - a large board with a smooth white surface that can be written on with special markers. Workshop: Practical approach to the subject of training - participants are actively involved in training at a level much higher than during the lecture.
136
newmediaproduction.eu