Liefde voor het vak

‘Geïmporteerde soorten vergen

bijzondere expertise’

Paleis Het Loo herbergt in haar tuinen bijzondere exotische plantencollecties uit de zeventiende eeuw. Conservator Tuinen Renske Ek weet er alles van af: wanneer ze hier geïntroduceerd zijn en waar ze vandaan komen. De kuipplanten en sinaasappelbomen gaan elk voorjaar naar buiten, en elke winter overwinteren ze in de oranjerie. Sommige sinaasappelbomen zijn meer dan driehonderd jaar oud!

Tekst: Hester Bruning – Fotografie: Rob Schouten overwinteren, ontstond stilaan ruimtegebrek. Door de nieuwe samenwerking met GLK wordt genetisch entmateriaal nu ook op kasteel Rosendael ondergebracht en is er altijd een ‘back-up’. “Voor ons was Rosendael een logische keuze. Allereerst omdat het kasteel ook een originele oranjerie bezit. Daarnaast gaan de banden tussen Het Loo, Twickel en het kasteel al terug tot de zeventiende eeuw. Het was echt zo’n driehoek van families. Stadhouder Willem III die in Paleis Het Loo verbleef, had bijvoorbeeld ook een eigen paardenstal op Rosendael. Er was heel veel uitwisseling.”

Paleis Het Loo is sinds januari 2018 gesloten vanwege een grootscheepse verbouwing en vernieuwing. De medewerkers kijken reikhalzend uit naar de heropening op 15 april 2022. Conservator Tuinen Renske Ek maakt samen met haar collega’s, tuinadviseur Wim Zieleman en de mensen van de tuindienst, tweemaal per jaar de beplantingsplannen voor de tuinen. “Vanwege de opening volgend jaar wordt het thema ‘feest’! Wat gaan we er dan in zetten? Gaan we voor rood-wit-blauw, voor oranje of wordt het een bonte tuin? Mijn taak is vooral te kijken of de soorten die we gaan gebruiken, er ook echt in de zeventiende eeuw al waren.”

Biodiversiteit

De beplanting is echter maar een deel van haar werk als conservator. Ek studeerde tropische biologie in Utrecht. Haar afstudeerproject en promotieonderzoek verrichtte ze in de Zuid-Amerikaanse landen Guyana en Frans-Guyana. Ze is nu ruim tien jaar werkzaam op Paleis Het Loo. “Het is een mooie baan met veel verschillende aspecten. Ik mag opkomen voor de belangen van groen erfgoed, er verhalen over vertellen en tentoonstellingen over maken!” Naast historische plantencollecties heeft de biodiversiteit haar speciale aandacht. De paleistuinen zijn in de jaren tachtig van de vorige eeuw teruggebracht naar de oorspronkelijke, barokke stijl en staan vol met vooral geïmporteerde exotische planten. “De inheemse insecten hebben daar niet zoveel aan. Maar je kunt de biodiversiteitswaarde van je gebied vergroten, bijvoorbeeld door buiten de tuin meidoorn of vlier te planten.”

Citrusconvenant

Wat haar dit jaar de meeste voldoening gaf, was dat Paleis Het Loo, Stichting Twickel en GLK op 7 juli 2021 het convenant tekenden voor het gezamenlijk beheer van de landelijke citruscollectie. Ek: “Vanaf de zestiende eeuw raakte het aan de Europese hoven in de mode om exotische planten te hebben.” Zowel Het Loo als Twickel bezit een kerncollectie historische citrusbomen uit respectievelijk de zeventiende en achttiende eeuw. Samen vormen deze de Nationale Plantencollectie Citrus. Sinds 1992 werken de beheerders aan een gezamenlijk verjongingsprogramma en worden er enten genomen van de oude bomen. In de Oranjerie van Twickel en de

Jonge hond

Maar doorslaggevend voor de samenwerking was volgens Ek dat Rosendael een erfgoedhovenier in dienst heeft, Thies Koggel. Hij liep onder andere stage bij de tuinen van Hampton Court, de Engelse evenknie van Paleis Het Loo. “Thies heeft aangegeven heel graag het beheer en behoud van de citruscollectie in zijn vingers te willen krijgen. En als er iets is wat we belangrijk vinden, is dat wel het doorgeven van deze zeer specifieke groene expertise. In Nederland zijn de mensen die citrus kunnen enten en verzorgen, op één hand te tellen. Dus als er dan op Rosendael een jonge hond zit die dat graag wil leren, heel graag!”

Floriskas van Paleis Het Loo, waar de bomen Renske Ek en Thies Koggel in de oranjerie van Rosendael