NIEUWS

VAKANTIEGELD VOOR LANGDURIG ZIEKEN

Als je langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt bent, heb je misschien recht op een inhaalpremie. Dat is een soort vakantiegeld. Je krijgt deze premie bovenop je uitkering die eind mei wordt gestort.

Voor wie?

Je was op 31 december 2020 minstens 1 jaar arbeidsongeschikt (invaliditeit) en je was in mei 2021 nog altijd arbeidsongeschikt.

Hoeveel?

De bedragen voor 2021 waren nog niet bekend toen dit magazine gedrukt werd. Je kan ze raadplegen op www.bondmoyson.be/arbeidsongeschiktheid.

JE EUROPESE ZIEKTEVERZEKERINGSKAART ALTIJD OP ZAK

Dat blauwe kaartje in je portefeuille? Dat is je Europese ziekteverzekeringskaart (EZVK). Ben je op reis in een Europees land en heb je dringende medische verzorging nodig? Dit kaartje zorgt ervoor dat je die verzorging krijgt. Én dat je achteraf de juiste terugbetaling krijgt.

Toch moet je je EZVK vanaf nu niet meer meenemen op reis. Want ze zit gewoon in je elektronische ziekenfondsdossier in e-Mut. Smartphone bij? Dan heb je ook je EZVK bij!

Heb je onverwacht zorg nodig in het buitenland?

1 Surf naar www.bondmoyson.be/e-mut en meld je aan. 2 In de rubriek ‘Self service’ vind je je elektronische EZVK. 3 Toon je digitale EZVK aan je zorgverlener of in het ziekenhuis in het buitenland.

MINDER BETALEN VOOR GAS EN ELEKTRICITEIT IN 2021?

Heb jij een verhoogde tegemoetkoming (VT)? Dan krijg je dit jaar korting op gas en elektriciteit. Dat besliste de regering. Je ontvangt de korting op je energiefactuur van 1 februari tot 31 december 2021.

Je energieleverancier verrekent de korting automatisch. De overheid liet aan alle leveranciers weten wie er recht op heeft. Ook al behandelt je energieleverancier je dossier nu pas, je krijgt de korting met terugwerkende kracht vanaf 1 februari 2021.

Je korting toch nog niet gekregen? Neem contact op met ons ziekenfonds. We geven je een attest waarop staat dat je recht hebt op een VT. Bezorg dat attest aan je energieleverancier.

Sommige mensen kregen al een lager energietarief. Bijvoorbeeld als je een leefloon krijgt van het OCMW of een tegemoetkoming voor een persoon met een handicap. Dan hoef je niets te doen.

NIEUW: 1050 EURO TERUGBETAALD VOOR ORTHODONTIE BIJ KINDEREN

Sinds 1 april 2021 betaalt ons ziekenfonds een vast bedrag van 1050 euro terug voor de orthodontiebehandeling van je kind. Je krijgt 2 keer 525 euro terugbetaald. Schrijft de tandarts of orthodontist vóór de 15de verjaardag van je kind een orthodontiebehandeling voor? Dan heb je als lid van ons ziekenfonds automatisch recht op deze terugbetaling. Zonder wachttijd of moeilijke administratie. Bezorg ons het 1ste getuigschrift en je krijgt de 1ste schijf van 525 euro terugbetaald.

Meer info: www.bondmoyson.be/tandvoordeel

Orthodontievoordeel onder voorbehoud van goedkeuring CDZ.

NIEUW: WEBINAR VOOR ZWANGERE KOPPELS

Je bent zwanger. Proficiat! Maar ongetwijfeld heb je nog heel wat vragen. Dat komt goed uit, want onze zwangerschapsconsulenten hebben de antwoorden. Voor het eerst bundelen ze alle info voor aanstaande ouders in een digitale infosessie. Weet jij al wat je in orde moet brengen voor je uitkering tijdens de moederschapsrust? Vraag je je af hoeveel weken je kan thuisblijven bij je kleine spruit? Vanaf wanneer en hoe kan je je startbedrag aanvragen? Kan je rekenen op extra hulp in huis met kraamzorg? Kies je voor borst- of flesvoeding? En uiteraard wil je al weten welke babyspullen je kan bestellen met de geboortepremie van Bond Moyson.

Zet je baby-to-dolijst helemaal op punt met het webinar op woensdag 9 juni om 20 uur. Info en inschrijven: www.bondmoyson.be/infosessies-samen-zwanger. Je kan ook aansluiten bij de volgende sessies later dit jaar.

MAAK GRATIS KENNIS MET EEN PERSONAL TRAINER

We horen je al denken: ‘een personal trainer, dat is toch niets voor mij?’. Mis! Je hoeft geen bekende ster te zijn, bij de trainers van Bond Moyson kan iedereen terecht. En dat voor een interessante prijs. Of je nu last hebt van artrose en aangepast wil sporten, een paar kilootjes kwijt wil, aan je conditie wil werken, na je bevalling weer in vorm wil geraken of meer wil bewegen om gezondheidsredenen. Net omdat de stap naar een 1ste afspraak het grootst is, kan je nu gratis en vrijblijvend kennismaken met de personal trainer en zijn of haar aanpak. En dan ben je vertrokken! De trainer coacht en motiveert je op weg naar je doel. Je kan kiezen voor persoonlijke, individuele begeleiding, in duo of in kleine groepjes. Als lid van Bond Moyson krijg je korting.

Alle info en online boeken: www.bondmoyson.be/personal-training.

S-MAGAZINE MAANDELIJKS IN JE MAILBOX?

En minder in je brievenbus? Dat kan. Want de ene scrolt graag onderweg, terwijl de ander het liefst in de zetel ploft met papier. Je leest zoals je leeft. En wij gaan mee op jouw ritme. Kies je voor de duurzame combinatie, dan krijg je S-magazine elke maand digitaal én 2 keer per jaar op papier (in januari en september).

JOUW VOORDELEN

• Elke maand het digitale S-magazine in je mailbox. • 2x/jaar het papieren S-magazine in je brievenbus. • Praktische info, nieuws, tips, inspiratie en verhalen. • Beter voor het milieu, want minder papier. • Gratis voor leden van ons ziekenfonds.

Schrijf je nu in: www.bondmoyson.be/ikleesonline.

STILLE VERSLAVINGEN

Laura

29 JAAR

HOUDT VAN KATTEN, LEZEN, SCHRIJVEN EN LACHEN

LEVEN ZONDER GRENZEN

ALS JE NIET ZONDER DAT ENE KAN

De ene kan niet zonder een sigaret, de andere is verknocht aan gamen. Maar wat als je je verliest in ander buitensporig gedrag: te veel shoppen, poetsen, werken of geneesmiddelen nemen? Zo’n extreem gedrag kan grote gevolgen hebben, op financieel, sociaal en gezondheidsvlak. Iris, Laura, Jef en Pauline vertellen hun verhaal.

Laura

SHOPPEN WAS MIJN LIEF

“Als kind overschreed ik al vaak de grens. Ik was bijvoorbeeld een grote K3-fan en daar moest ik dan ook letterlijk álles van hebben”, vertelt Laura (29). “Dat extreme gedrag zat altijd in mij.”

“Maar in 2014 liep het de spuigaten uit. Ik woonde nog thuis, maar ik werkte net als opvoedster. Mijn volledige loon – zo’n 1600 euro – shopte ik op. Op een bepaald moment was mijn Visa-rekening zelfs hoger dan mijn inkomen. Het is een mirakel dat ik toen geen gigantische schulden heb gemaakt. Dat gezond verstand had ik blijkbaar nog.”

Het meeste geld gaf Laura uit op een webshop, want 4/5 van haar aankopen deed ze online. “Ik kocht alleen maar kleren, schoenen en accessoires, omdat ik zo graag met mode bezig ben. Maar eigenlijk maakte het niet uit wat ik kocht: het ging om het gevoel van iets in dat winkelmandje te leggen en op ‘bestellen’ te klikken. Dat was belangrijker dan de pakjes die nadien toekwamen. Die stapelden zich op en ik verstopte ze voor mijn ouders en mijn toenmalige vriend.”

Kopen was een manier om met emoties om te gaan en om paniekaanvallen te onderdrukken. “Het was mijn kalmeermiddel. Ik worstelde met trauma’s uit het verleden en winkelen was mijn manier om die diepgewortelde pijn te verwerken. Shoppen was mijn lief, dat mij troostte als ik het moeilijk had.”

In 2017 startte Laura met therapie om haar probleem aan te pakken. “Ik word elke dag sterker.” (glimlacht) “Ik ken nu het verschil tussen iets kopen omdat ik het nodig heb en iets kopen omdat ik een leegte wil opvullen. Dat laatste doe ik niet meer. Ik leerde mezelf kennen. Het was niet oké wat ik deed. Ik heb gelogen tegen mensen en daar ben ik niet trots op. Maar ik kan niet kwaad blijven op mezelf. Ik heb mezelf vergeven, waardoor ik ook mijn koopdrang kon overwinnen.”

VERSLAVINGSEXPERT PAUL VAN DEUN: “NIET TE STOPPEN IMPULSEN”

“Ik gebruik de term verslaving niet te vaak. Ik verbind die bijvoorbeeld ook liever niet met roken. Het is een zeer zwaarwichtig woord, waardoor mensen die er last van hebben er ook veel minder over zullen praten. Bij verslaving denken we te vaak aan iemand die ‘in de goot’ ligt”, zegt Paul Van Deun, psycholoog en auteur van ‘Het gekaapte brein’.

“Een poets-, shop- of werkverslaving is strikt gezien geen verslaving. Mensen die dwangmatig poetsen, hebben smetvrees. Dat is een obsessief compulsieve stoornis. Dwangkopen is een neurotische reactie: je blijft kopen, omdat je iets wil compenseren. Ook bij een workaholic spelen zich andere processen af in de hersenen.”

“Een verslaving, aan drugs of alcohol bijvoorbeeld, verhoogt het niveau van dopamine (stof die een verlangen opwekt) in je hersenen. Niet kunnen stoppen met neusspray leunt er dus wel dichter bij aan: er zitten stoffen in de spray die dezelfde mechanismen in gang kunnen zetten in je brein. Een compulsieve stoornis daarentegen werkt in op de prefrontale cortex (het deel vooraan in de hersenen). Daardoor kan je impulsen niet stoppen en je niet aanpassen aan de realiteit. Iemand die blijft poetsen, zíét niet meer dat het al lang proper is.”

“Het zijn problemen die misschien nog vaker in stilte leven. Waarover weinig openheid is. Maar het is nuttig om erover te praten. Het gaat niet over een foute keuze of een gebrek aan wilskracht of intelligentie. En vergeet niet: mensen met zo’n stoornis lijden. En raken soms geïsoleerd. Handvaten geven en uitleggen wat het is, kan ertoe bijdragen dat ze het accepteren als een stoornis en hulp inroepen.”

Jef

IK VERDOOFDE MEZELF MET WERKEN EN ETEN

Enkel ‘grote bazen’ of CEO’s gaan zo hard op in hun werk dat ze de rest uit het oog verliezen? Fout! Ook ‘gewone’ bedienden, zoals Jef (41), die werkt in de farmaceutische sector, worden workaholics als ze hun grens niet kennen.

“Na de kantooruren werkte ik thuis bijna elke dag door tot ’s nachts. Ik sliep maar enkele uren. Ook in het weekend en tijdens mijn vakantie was ik met mijn job bezig. Ik werkte geen 10 %, maar 100 % extra. Mijn vrouw en kinderen maakten er opmerkingen over, maar ik zag het zelf niet als een probleem.”

“Er ontstond een patroon: enkele jaren keihard werken en dan maandenlang out met een burn-out. In zo’n periode was ik niet in staat om uit mijn bed te komen. Dat herhaalde zich in 20 jaar een keer of 7. Ik zat zo vast in die routine dat ik me geen vragen stelde. Daarnaast kampte ik met een eetprobleem: ik sloeg verschillende keren per dag aan het schransen.”

“Pas toen mijn zoontje zei ‘ik wil een andere papa, want de mijne speelt nooit met mij’, zocht ik hulp. Die opmerking kwam hard aan en maakte me zo verdrietig. Ik kwam terecht bij een behandelcentrum en ik volgde 3 maanden een behandeling in het buitenland. Ik leerde dat mijn werk- en eetprobleem een vorm van vluchtgedrag waren, omdat ik niet met mijn emoties kon omgaan. Ik verdoofde mezelf niet met drugs of alcohol, maar met werken en eten.”

Vandaag heeft Jef z’n leven min of meer op de rails, al gaat hij nog altijd naar de psycholoog en diëtist. “Ik kan er gewoon van genieten om met mijn kinderen te spelen, zonder dat mijn aandacht ergens anders is. Dat was vroeger onmogelijk.”

“Maar ik moet opletten dat ik niet herval. Ik werk 4/5, want ik heb gemerkt dat voltijds werk mijn herstel in gevaar brengt. Ik wil veel tijd steken in mijn psychische gezondheid. Ik ga elke dag een vragenlijst af: ben ik boos geweest, was ik ergens bang voor …? Ik houd ook een dagboek bij. Zo blijf ik bewust van wat er in me omgaat en kan ik valkuilen ontwijken.”

Jef

41 JAAR

HOUDT VAN MUZIEK, LEZEN EN DE NATUUR

Jef is een schuilnaam

Iris

32 JAAR

HOUDT VAN HAAR HUISDIEREN EN MAKE-UP

Iris

IK VECHT ELKE DAG TEGEN MIJN KUISWOEDE

Het leven van Iris (32) staat al 11 jaar in het teken van schoonmaken: op het hoogtepunt van haar obsessie poetste ze 12 tot 15 uur per dag. Omdat ze niet werkt, zette ze geen rem op het aantal uren. Sinds ze psychologische hulp krijgt, is dat nog ‘maar’ 8 uur. “Mijn mama is ziek sinds mijn 7de, dus mijn broer en ik hielpen mee in het huishouden. Toen ik op mijn 21ste alleen ging wonen, begon ik zelf ook extreem te poetsen. Om te bewijzen hoe netjes en perfect ik ben.”

“Ik haalde elke dag een fles Dettol en bleekwater. Ik poetste er niet alleen mee. Als ik klaar was, ging ik er met mijn handen en voeten in zitten. Tot ik uiteindelijk brandwonden kreeg en ik onmiddellijk moest stoppen, wat niet makkelijk was. Ik ging naar een psycholoog, maar als je volledig vasthangt aan iets, wil je dat per se in stand houden. En dus ging ik bij vrienden poetsen.”

“Vorig jaar zei mijn lichaam ‘stop’. Ik werd een maand opgenomen in de psychiatrie. Daar waren ze streng. Ik mocht zelfs geen kopje meer afruimen.” De therapie hielp, maar genas Iris niet. “Ik krijg nog altijd psychologische hulp en mijn man en mijn ouders houden mij in de gaten. Toen ik met een restje Dettol nog eens een keukenkast had gepoetst, was mijn man echt boos. Hij steunt mij onvoorwaardelijk, maar blijft het moeilijk hebben met mijn gewoonte.”

“Ik leerde ermee leven. Het is een deel van wie ik ben. In het begin haalde ik voldoening uit het schoonmaken, het was een manier om te vergeten. Dat gevoel is nu weg. Vroeger stond ik op om 5 uur om te kuisen, nu pas om 7 uur. Vroeger poetste ik tot ik ging slapen, nu probeer ik om 18 uur te stoppen.”

“Ik ben best gelukkig, maar geef toe dat andere zaken moeten wijken. Als een vriendin vraagt om te gaan shoppen of iets leuks te doen, ga ik daar vaak niet op in. Omdat ik nog zoveel in orde wil brengen thuis. Toch probeer ik elke dag in te gaan tegen de poetsdrang. Ik zoek afleiding. Zo help ik een vriendin die bezig is met verzorging en make-up. En onlangs ging ik ontspannen in een bed and breakfast in Nederland.”

Pauline

IK GA NERGENS HEEN ZONDER NEUSSPRAY

Sinds haar 12de gebruikt Pauline (30) elke dag neusspray, een gewoonte waar ze voorlopig niet mee kan stoppen. “Zolang ik me kan herinneren, heb ik een verstopte neus. Dat komt door een tussenbeenschotje dat niet helemaal juist staat.”

“Als kind bezocht ik verschillende neus-keel-oorartsen. Ik had me kunnen laten opereren. Alleen, er was geen garantie dat een operatie het probleem zou oplossen, dus liet ik het nooit doen. De enige andere optie om normaal te kunnen ademen, is neusspray.”

“In het begin gebruikte ik die alleen ’s nachts. Maar omdat de spray mijn neus nog meer deed dichtslibben, had ik hem ook al snel overdag nodig. Ik probeerde meerdere keren om ermee te stoppen, maar dat lukte gewoon niet. Tot ik zwanger werd. Plots was ik verplicht om af te kicken, want die sprays kunnen schadelijk zijn voor de baby.”

“Ik was ontzettend bang om te stoppen. Ik had er mijn kinderwens zelfs al voor uitgesteld. Maar eigenlijk lukte het mij toen van de ene dag op de andere. Helaas werd ik een paar maanden na de geboorte van ons dochtertje verkouden en ging ik opnieuw neusspray gebruiken.”

“Mijn verslaving heeft financiële gevolgen, want zo’n flesje kost meer dan 7 euro. Ik weet dat ik het normale gebruik overschrijd. Elke keer als ik een flesje koop in de apotheek, krijg ik de duidelijke raad om de spray maximaal 1 week lang 3 keer per dag te gebruiken. En ik gebruik zeker 1 flesje per week. In mijn handtas zitten er 6 en ook mijn nachtkastje staat vol.”

“Ik heb er ook psychisch last van. Er is altijd die stress: wat als ik zonder zit en de apotheek is dicht? Van die gedachte krijg ik paniekaanvallen. Dus ik heb altijd een flesje in reserve. Dat is natuurlijk geen oplossing. Ik bestrijd er alleen de symptomen mee, niet de oorzaak. Maar ik durf niet naar de dokter te gaan, ook al weet ik heel goed dat ik mijn probleem moet aanpakken. Ik ben te bang dat het mij niet zal lukken om voorgoed af te kicken.”

NOOD AAN PSYCHOLOGISCHE HULP?

Zit je niet goed in je vel? Een psycholoog kan helpen. Ons ziekenfonds betaalt een deel van je kosten terug. Meer info: www.bondmoyson.be/ terugbetaling-psycholoog.

Pauline

30 JAAR

HOUDT VAN REIZEN EN KINDJES (VOORAL HAAR DOCHTERTJE)

NEEM JE PROBLEEM AU SÉRIEUX VOOR HET TÉ SERIEUS WORDT

Paul: “Goed omringd zijn is een stevige basis voor geluk. En niemand hoeft er alleen voor te staan. Vraag gerust eens een helpende hand, of reik ze aan iemand anders.”

Het bruine café zit afgeladen vol. Op het imposante scherm aan de muur: een beslissende match van de Rode Duivels. Mijn beste vrienden en ik zitten bijeengepakt rond een tafeltje. We praten en lachen, houden onze adem in bij elke kans, vallen elkaar juichend in de armen bij elke goal.

Afgevlakt

Het lijkt een beeld uit lang vervlogen tijden. Toen corona nog klein bier was. Na een jaar uitstel start nu eindelijk het EK voetbal. Toch kijk ik er dit jaar met gemengde gevoelens naar uit. Zal de sfeer dezelfde zijn? Kunnen we samen kijken? Geen videocall die een live gedeeld moment met vrienden ooit kan vervangen.

Begrijp me niet verkeerd: de coronamaatregelen redden levens en ik volg ze met overtuiging. Maar soms valt het me zwaar – en niet alleen tijdens het EK. Ik mis de spontaniteit van het gewone leven. Alles is wat afgevlakt. Ik voel me niet slecht, maar ook niet dolgelukkig.

Thuiskomen

Toch prijs ik me gelukkig. Ik heb vast werk, ben in goede gezondheid, houd contact met dierbaren. ’s Avonds knuffel ik mijn vrouw. Maar ik heb het me vaak afgevraagd: wat als je amper rondkomt? Wat als je in een woonzorgcentrum de dagen telt? Wat als je niemand hebt om bij thuis te komen?

De cijfers liegen niet: depressie, angst, burnout, huiselijk geweld, verslaving … Door de coronacrisis nemen al die problemen toe. Het doet me inzien hoe belangrijk je omgeving is. Goed omringd zijn is de basis van een gelukkig leven. Bij wie vind je steun? Hoe beteken jij iets voor anderen?

Goed omringd

Over de vrienden rond mijn cafétafeltje gesproken. Ik heb ze nodig. Ze bieden een luisterend oor als ik het moeilijk heb. En ze trekken aan míjn oren als ik mezelf voorbijloop. Voor hen probeer ik hetzelfde te doen. Al omhelzen we elkaar voorlopig niet als Lukaku scoort, ik weet dat ze er voor me zijn.

Zo willen we jou ook als ziekenfonds goed omringen. Praten met een psycholoog? Betalen we terug. Hulp nodig met je baby? Kraamzorg staat klaar. Andere vraag? Stel ze gerust. Neem je probleem au sérieux voor het té serieus wordt. Vraag hulp, reik een hand. Zo houden we echt contact, ook in tijden van fysieke afstand.

PAUL CALLEWAERT

ALGEMEEN SECRETARIS SOCIALISTISCHE MUTUALITEITEN Een kritische noot, een optimistische boodschap of een duidelijke stelling. Algemeen secretaris Paul Callewaert werpt een blik op onze samenleving en brengt je graag zijn visie.

In 2020 moesten we maandenlang in ons kot blijven. Voor velen een zware opgave – vooral mentaal. Hoe gingen ‘ervaringsdeskundigen’ hiermee om? We trokken naar de gevangenis, waar een lockdown vanzelfsprekend is.

OPGESLOTEN IN LOCKDOWN

Bij het binnenkomen van het gevangenisgebouw in Oudenaarde raken we snel de tel kwijt: hoeveel deuren vielen er al achter ons in het slot? De crèmekleurige tegels, witte muren en tl-lampen zorgen voor een klinische sfeer. Ondanks een poging om wat kleur te brengen op de zware zuilen die het plafond ondersteunen: voor elke afdeling een ander kleurtje.

In deze mannengevangenis zitten gemiddeld 160 gedetineerden. Sommigen beklaagd en wachtend op een definitieve strafmaat, anderen zijn al veroordeeld. De gevangenis heeft officieel plaats voor 132 gevangenen, dus ook hier heerst chronische overbevolking – een kwaal die alle gevangenissen in België treft.

ALS HET TE VEEL WORDT

2 gevangenen, Rudi en Claude*, doen hun verhaal. Beiden rond de 40, maar met verschillende ervaringen. Rudi, zonder vrouw en kinderen, is hoopvol. Claude heeft een gezin, maar klinkt wanhopig.

Heeft de pandemie hun leven in de gevangenis veranderd? Rudi: “Heel erg, ja. Zowat alle activiteiten vielen weg. Geen lessen, fitness of bibliotheek meer. In de gevangenis trek je je op aan wie dicht bij jou staat. Familiebezoeken zijn dus belangrijk, maar die vielen ook zo goed als weg. Echtgenotes mochten geen ongestoord bezoek meer brengen. Voor sommige gevangenen werd het weleens te veel.”

LICHTJE IN HET DONKER

Voor Claude bijvoorbeeld. Bij hem kwam de lockdown in de gevangenis hard aan. “De coronamaatregelen buiten de gevangenis waren erg. Maar hier was het verschrikkelijk.” Zijn gedachten gaan onophoudelijk naar de dag dat hij zijn vrouw en zoon weer kan zien.

“Ik ben er in december depressief van geworden. Een maand lang moest ik mezelf dwingen om op te staan, om naar de werkplaats te gaan, zelfs om te douchen. Het ging niet. Ik heb toen een afspraak aangevraagd bij de dokter. Hij stuurde me door naar de psychiater en die schreef antidepressiva voor. Mijn relatie is mijn lichtje in het donker, daar trek ik me aan op.”

DE CORONAMAATREGELEN BUITEN DE GEVANGENIS WAREN ERG. MAAR HIER WAS HET VERSCHRIKKELIJK

CLAUDE

LATEN INVRIEZEN

Tijdens de pandemie ergerden we ons soms aan gezinsleden met wie we thuis moesten blijven. In de gevangenis leef je 24 uur per dag samen met onbekenden. Hoe houd je dat vol? Rudi: “Ik probeer mijn geest in te tomen door frustraties vanuit een hoger perspectief te bekijken. Er zijn mensen die het beter hebben dan ik. Maar er zijn er ook die het nog veel slechter hebben, denk ik dan.” “Ik probeer dankbaar te zijn voor wat ik wel heb. Dit is de gevangenis, per definitie geen leuke plek. Maar je kan er het beste van maken, als je erin slaagt om te aanvaarden dat je er nu eenmaal zit.”

Claude ziet het anders. “Ik wou dat ik kon slapen en pas wakker worden als mijn straf voorbij is. Of me laten invriezen en weer ontdooien op het moment dat ik terug naar mijn gezin kan. Elke dag tel ik af en zet ik in mijn hoofd een streepje, tot aan het moment dat ik een 1ste keer weer buiten mag. Ik kan die gedachtenmolen niet stoppen.”

PLANNEN OP PAUZE

In de gevangenis heb je veel tijd. Wat doe je daarmee? “Wie geen job heeft in de gevangenis, zit 22 uur per dag in zijn cel. Soms met 2 of 3”, weet Claude. “Ik doe er alles aan om de tijd sneller te laten gaan en ben tevreden dat ik naar de werkplaats kan. Ik wilde ook studeren, maar door corona is dat nu niet mogelijk.”

Ook Rudi is blij dat hij kan werken. En hij heeft plannen: “Ik wil hier niet ‘dommer’ worden, dus ik heb een lijst opgevraagd met knelpuntberoepen en opleidingen die ik via afstandsonderwijs zou kunnen volgen. Ik zie studeren als een kans die ik in de buitenwereld moeilijker kan realiseren. Door corona staat dat studieplan op pauze, maar mijn tijd mag hier niet verloren zijn. Sommigen noemen mij naïef. Ik zit nog niet zo lang gevangen, maar ik hoop dat ik er over enkele jaren hetzelfde over denk.”

Wanneer we de gevangenis weer verlaten met een hoofd vol indrukken, ervaren we een ultiem gevoel van vrijheid … en dat kunnen zelfs de coronamaatregelen ons niet afnemen.

IN DE KIJKER

MEDISCHE INNOVATIE: DE TOEKOMST VAN GENEESKUNDE

NOOIT MEER ZIEK

VAN GENEZEN NAAR VOORSPELLEN ÉN VOORKOMEN

100 jaar geleden was het sciencefiction, vandaag transplanteren dokters een volledig gezicht. De geneeskunde gaat elke dag vooruit en dat is maar goed ook. Onze wereld wordt alsmaar digitaler en de gezondheidszorg volgt. Maar geen zorgen: je dokter wordt nog lang niet vervangen door een robot.

KOEN KAS 54 JAAR

MOLECULAIR ONCOLOOG EN GEZONDHEIDSFUTUROLOOG Koen Kas is dokter en professor en de oprichter van Healthskouts, dat zorginstellingen inspireert met de allernieuwste ontwikkelingen. Hij droomt van een wereld waarin we niet meer ziek worden.

Pardon, niet meer ziek? Ja, een wereld waarin we vroeg signalen oppikken die erop wijzen dat iemand ziek zal worden, waardoor we op tijd ingrijpen. Nog vóór er klachten opduiken. Noem Koen Kas een gezondheidsfuturoloog. Maar géén fantast. Wat hij voor ogen heeft, zit er wel degelijk aan te komen.

Terug in de tijd tot vandaag

ZIEK? NIET BETALEN

“Wij zijn het gewoon om de dokter te betalen als we ziek zijn. Maar 2200 jaar geleden werden in China de artsen betaald om mensen gezond te houden. Ze leefden in het dorp en hielden iedereen van dichtbij in de gaten. De arts merkte het op als iemand anders was of deed, en kon snel bijsturen. Werd iemand toch ziek? Dan hoefde die de dokter níet te betalen”, knipoogt Kas.

“Nu reageren we pas als we ziek worden. Dan proberen we te genezen. Natuurlijk werken we vandaag al met vernieuwende middelen en behandelingen. Jaren geleden was kanker bijvoorbeeld nog niet makkelijk behandelbaar. Vandaag gaan mensen dood mét, maar niet per se door kanker. De kanker is niet altijd meer de oorzaak van hun dood.”

“We weten beter hoe bepaalde tumoren ons immuunsysteem omzeilen. Zo zijn een aantal kankers goed behandelbaar. We hebben een innovatieve geneeskunde, maar toch is er nog meer mogelijk.”

Blik op de geneeskunde van morgen

TRACK & TRACE DE PATIËNT

“Ziektezorg moet echte gezondheidszorg worden: mensen gezond houden. Dat kan als een dokter weet wat hij moet aanpassen bij een patiënt. Niet met pillen, maar met een wijziging in gedrag”, stelt Kas. “Ik wil als arts een waarschuwing zien. Net zoals het verklikkerlichtje in je auto dat zegt dat je naar de garage moet. Daarvoor moet ik voldoende gegevens van mijn patiënt hebben.”

“Als ik een pakketje verstuur, kan ik constant volgen waar het zit. Maar van mijn patiënt met kanker, alzheimer, hartproblemen … weet ik slechts 10 uur per jaar iets: als hij op consultatie komt, kan ik data verzamelen. De andere 8750 (!) uur weet ik niets. Een postpakje is beter af dan een patiënt. Niet normaal, toch?”

GEGEVENS, GEEF ONS GEGEVENS

“Artificiële intelligentie (AI) laat ons toe om 24/7 bij de patiënt te zijn. We kunnen wearables gebruiken: draagbare toepassingen (bijvoorbeeld een smartwatch of elektronische armband) op het lichaam die constant gegevens over je gezondheid versturen en ontvangen.”

“Vandaag meet ik met een pleister op je lichaam je hartslag vanop afstand. Fantastisch, maar ik wil dat doen zónder die pleister. De technologie die nu zichtbaar is, zal verdwijnen in de achtergrond en ons gezond houden. Met die technische snufjes stuurt je dokter bij als het nodig is.”

ZIEKENHUIS ZONDER BEDDEN

Zijn die AI-gegevens betrouwbaar? “Zeker. Een mooi voorbeeld is Mercy Virtual in Missouri (VS)”, zegt Kas. “Dat ziekenhuis ziet er aan de buitenkant uit zoals elk ziekenhuis. Maar binnen … staat geen enkel bed. 700 patiënten worden thuis gevolgd. Dokters en verplegers behandelen vanop afstand. Dokters worden vervangen, denk je? Fout!”

ZO ZIET INNOVATIE ERUIT

Er bestaan nu zo’n 215 goedgekeurde digitale tools. 60 % bedoeld voor de arts en 40 % voor de patiënt. Op

www.digitalhealth.be

vind je een volledige lijst met apps en toepassingen.

Benieuwd naar interessante digitale hulpmiddelen? Op

www.bondmoyson.be/

blog laat Koen Kas je alles ontdekken!

Sprong naar de toekomst

DOKTER WORDT GEEN ROBOT

Een dokter die AI gebruikt, wordt niet vervangen door een robot, weet Koen Kas. “Integendeel. Door alle nieuwe snufjes wordt je dokter net menselijker. Maak kennis met Suki, een toestel waarmee je dokter jullie gesprek opneemt en meteen alles verwerkt in je dossier. Het resultaat? Je dokter zit niet meer te typen of schrijven terwijl hij met je praat. Hij heeft meer tijd om echt met je bezig te zijn, naar je te luisteren. Alsjeblieft: een menselijkere dokter, dankzij digitale technologie.”

“Het doel de volgende 5 jaar? Voorspellende geneeskunde uitbouwen: weten wanneer een ziekte of klachten eraan zitten te komen. Over 10 jaar? Overschakelen naar preventieve geneeskunde: voorkomen dat een ziekte uitbreekt. Vandaag brengen we ons DNA, onze unieke genetische code, in 3 uur tijd in kaart. De vraag is: wat doen we ermee? Wil je weten wat er met jou kan gebeuren?”

GENEESKUNDE OP MAAT

“Als ik die vraag stel aan mijn studenten, willen 4 op de 5 het níet weten. Waarom? Door Angelina Jolie. Zij verloor haar mama aan eierstokkanker. Ze liet haar DNA analyseren en wat bleek? Ze had aanleg voor borst- of eierstokkanker. Dus liet ze preventief haar borsten amputeren. Maar dan zeg ik: wist je dat er bh’s in ontwikkeling zijn met een warmtesensor aan de binnenkant, die merkt wanneer een tumor zich ontwikkelt en zegt wanneer het tijd is om in te grijpen?”

“Kortom: ook al heb je aanleg, het kan zijn dat je de ziekte niet krijgt. Als je door voorspellende technieken weet wanneer er écht gevaar dreigt, dan kan de dokter pas ingrijpen als het nodig is. Niet eerder. Als ik het zo uitleg, willen 4 op de 5 studenten wél hun DNA-code kennen. Zo personaliseren we over enkele jaren de geneeskunde. Gezondheidszorg volledig op maat.”