Yeni Evrede
Ayaklanma Dersleri
Mücadele Birliði
YÜZYIL ÖNCESÝNDEN BUGÜNE TUTULAN IÞIK “Moskova Ayaklanmasýndan Alýnacak Dersler” V.Ý. Lenin (.....) Moskova’daki Aralýk hareketinin baþlýca biçimleri sakin grev ve gösterilerdi; bunlar iþçilerin büyük çoðunluðunun faal olarak katýldýðý tek savaþma biçimiydi. Oysa, Moskova’daki Aralýk hareketi, baðýmsýz ve üstün bir çarpýþma biçimi olarak, genel grevin artýk zamaný geçtiðini, hareketin esaslý ve karþý konulmaz bir güçlü bu dar sýnýrlarý aþýp daha yüksek bir mücadele biçimine -ayaklanmaya- yöneldiðini açýkça gösteriyordu. Grev çaðrýsýnda bütün devrimci partiler, bütün Moskova sendikalarý bunun bir ayaklanmaya dönüþmesinden kaçýnýlamayacaðýný kabul etmiþ, hatta bunu sezmiþlerdi. 6 Aralýkta Ýþçi Temsilcileri Sovyeti “grevi, silahlý bir ayaklanmaya çevirmek için uðraþma” kararýna vardý. Gene de örgütlerden hiç biri buna hazýr deðildi. Gönüllü Çarpýþma Takýmlarý Birleþik Meclisi bile, ayaklanmanýn uzak bir olasýlýk olduðunu (9 Aralýkta) söylüyordu; sokak çarpýþmalarýna katýlan ya da bunlarý yöneten adamlarý olmadýðý belliydi. Örgütler hareketin büyüyüp geniþlemesine ayak uydurmayý baþaramadýlar. Aslýnda, Ekim’den sonra yaratýlan nesnel koþullarýn baskýsý sonucunda, grev, bir ayaklanma durumuna geliyordu. Bir genel grev artýk hükümeti gafil avlamýyordu: Hükümet artýk karþý devrimci kuvvetler örgütlemiþti, bunlar askeri hareket için hazýrdýlar. Ekim’den sonra bütün Rus devriminin geliþimi ve Aralýk günlerinde Moskova’daki olaylar dizisi, Marx’ýn derin önermelerinden birini açýkça pekiþtirmektedir: Devrim, kuvvetli ve birleþmiþ bir karþý devrim doðurarak ilerler, yani düþmaný daha aþýrý savunma çarelerine baþvurmaya ve bu yolda daha güçlü saldýrý araçlarý bulmaya zorlar. Aralýk 7 ve 8: Sakin bir grev, sakin kitle gösterileri. 8 Aralýk akþamý: Akvaryum’un kuþatýlmasý. 9 Aralýk sabahý: Strastnaya Meydanýndaki kalabalýða süvarilerin saldýrýsý. Akþam: Fiedler binasýna baskýn. Kafalar kýzýyor. Örgütlenmemiþ sokak kalabalýklarý kendiliklerinden, çekine çekine ilk barikatlarý kuruyorlar . Aralýk 10: Barikatlara ve sokaktaki topluluklara topçu ateþi açýlýyor. Barikatlar daha bir düþünülerek kuruluyor; artýk þurada burada deðil, gerçekten geniþ ölçüde. Bütün halk sokaklarda, þehrin baþlýca yerleri bir barikat aðýyla çevrili. Gönüllü çarpýþma birlikleri birkaç gün askerlere karþý inatçý bir gerilla savaþý veriyorlar; onlarý büyük kayýplara uðratýp, Dubasov’u [Moskova Askeri Genel Valisi] takviye istemek zorunda býrakýyorlar. Ancak 15 Aralýkta hükümet kuvvetleri üstün duruma geçip, 17 Aralýkta Semyonovsky Alayý ayaklanmanýn son kalesi olan Presnya Bölgesini eziyor. Grevden ve gösterilerden tek tek barikatlara, tek tek barikatlardan kitlelerin kurduðu barikatlara ve askerlere karþý sokak savaþlarýna geçildi. Örgütlerin iliþiði olmadan, geniþ iþçi sýnýfý mücadelesi bir grevden baþlayýp bir ayaklanmaya ulaþtý. Rus devriminin 1905 Aralýðýnda saðladýðý en büyük tarihsel kazanç budur; bütün önceki kazançlar gibi bu da büyük fedakarlýklar bahasýna kazanýldý. Hareket genel bir siyasal grevden daha yüksek bir aþamaya ulaþtý. Devrime karþý koymada gericiliði sonuna dek gitmeye zorladý; böylece, devrimin de, saldýrý araçlarý uygulamakta sonunda dek gideceði aný, daha bir yaklaþtýrdý. Gericilik, barikatlarý, binalarý, kalabalýklarý bombalamaktan ileri gidemez; ama devrim, Moskova gönüllü çarpýþma birliklerinden çok daha ilerlere gidebilir, enine boyuna çok da ilerlere. Devrim Aralýktan bu yana çok ilerledi. Devrimi doðuracak buhranlarýn temeli ölçülemeyecek kadar geniþledi: artýk býçaðýn adamakýllý bilenmesi gerekiyor. Ýþçi sýnýfý. mücadelenin nesnel koþullarýndaki deðiþikliði ve
grevden ayaklanmaya geçiþ ihtiyacýný, kendi önderlerinden daha çabuk anladý. Her zaman olageldiði gibi uygulama teorinin önüne geçti. Sakin bir grev ve gösteriler, artýk iþçileri tatmin etmemeye baþladý; þöyle sordular: Bundan sonra ne yapmalý? Böylece daha kararlý ve cesur bir hareket istediler. Barikatlar kurulmasý talimatý mahallelere gelmeden çok önce, zaten þehrin merkezinde barikatlar kurulmuþtu. Yýðýnla iþçi çalýþtý bunlarda; ama bu bile onlarý tatmin etmiyordu; bilmek istiyorlardý: bundan sonra ne yapmalý? Etkin çareler istiyorlardý. Aralýk ayýnda biz, Sosyal Demokrat iþçi sýnýfý önderleri, birliklerini akýl almaz bir biçimde yayýp, çoðunun savaþa etkin olarak katýlmamasýna sebep olan bir baþkomutan gibiydik. Kitleler kararlý ve cesur bir kitle hareketi için talimat bekliyorlardý ama alamadýlar . Bunun gibi, Plekhanov’un, bütün oportünistler tarafýndan benimsenen fikrinden daha kýsa görüþlü bir þey olamaz: Ona göre, grev zamansýzdý, baþlatýlmama1ýydý ve “silaha sarýlmamalýydýlar”. Oysa, tam tersine, daha kararlý, daha saldýrgan ve daha canlý olarak silaha sarýlmalýydýk; sorunlarý sakin bir grev sýnýrý içinde çözmenin imkansýz olduðunu, korkusuz ve amansýz bir silahlý çarpýþma gerektiðini kitlelere anlatmalýydýk, Þimdi artýk siyasal grevlerin yetersiz olduðunu açýktan açýða kabul etmeliyiz; silahlý çarpýþmadan yana kitleler arasýnda yaygýn bir tahrike giriþmeli ve “hazýrlýk aþamalarý” yaveleriyle ya da herhangi bir yolla bu sorunu bulandýrmaya kalkýþmamalýyýz. Gelecek devrimci hareketin baþ ödevi olarak korkunç, kanlý bir yoketme savaþý gerektiðini kitlelerden gizleseydik hem kendimizi, hem halký aldatmýþ olacaktýk. Aralýk olaylarýndan öðreneceðimiz ilk ders budur. Baþka bir ders de, ayaklanmanýn niteliði, bunu yöneten yöntemler ve askeri birlikleri halkýn yanýna çeken koþullarla ilgilidir. Bu son nokta üstüne partimizin sað kanadýnda pek çok taraftarý olan bir görüþ egemendir. Çaðdaþ askeri birliklerle çarpýþmanýn imkansýz olduðu iddia edilir ve “askerler devrimden yana çekilmelidir” denir. Devrim geniþleyip kitlelere inmezse ve askerleri etkisi altýna almazsa önemli bir çarpýþma sorunu olamaz elbet. Askerler arasýnda çalýþmamýz gerektiði söz götürmez bir gerçektir. Ama onlarýn kandýrýlarak ya da kendileri inanarak, bir çýrpýda bizden yana geçeceklerini hayal edemeyiz. Bu görüþün nasýl beylik ve cansýz olduðunu Moskova ayaklanmasý açýkça gösterdi. Bununla birlikte, gerçekten halkçý her harekette olduðu gibi, askerlerin kararsýzlýðý, devrimci çarpýþma kýzýþtýðýnda iki tarafý da askerleri elde etme savaþýna sürükler. Moskova ayaklanmasý, gericilikle devrim arasýnda, askerleri elde etmek için giriþilen umutsuz, telaþlý bir savaþýn kesin örneðiydi. Dubasov bile Moskova garnizonunda 15.000 adamýndan ancak beþ binine güvenilebileceðini söylemiþti. Kararsýzlarý kendi saflarýnda tutabilmek için hükümet çeþitli çarelere baþvurdu: yalvardýlar, onlara yað çektiler, rüþvet verdiler, cep saatleri, para, vb. verdiler, votkayla sarhoþ ettiler, yalan söylediler onlara, gözdaðý verdiler, kýþlalara kapatýp silahlarýný aldýlar, bu arada hiç güvenemediklerini hile ve þiddetle temizlediler. Bu bakýmdan hükümetin yanýnda yaya kaldýðýmýzý açýkça ve çekinmeden itiraf etmek yürekliliðini göstermeliyiz. Bahsi hükümet kazandý; biz kararsýz askerleri elde etmek için böyle etkin, cüretli, geniþ kaynaklý, atak bir savaþ için elimizdeki güçlerden yararlanmayý baþaramadýk. Þimdiye dek ordu içinde çalýþmýþtýk ama, bundan böyle, askerleri, kafalarýyla “kazanmak” için çabalarýmýzý kat kat artýracaðýz. Ancak, bir ayaklanma anýnda askerleri elde etmek için bedensel bir savaþ da gerektiðini unutursak, zavallý bilgiçler olup çýkarýz.
108. Sayý / 19 Aralýk 2007 - 2 Ocak 2008
3