159. FORRETNINGSÅR
årsrapport 2012 Norsk Familieøkonomi har kåra SpareBank 1 Søre Sunnmøre til Norges beste totalbank
»» Runde Foto: Gunnar Wangen
Innhald Norges beste bank 2012
4
Nøkkeltal 6 Årsmelding frå styret for 2012
8
1. Rammevilkåra
8
2. Årsrekneskapen for 2012
10
3. Banken si r isikoeksponering
13
4. Organisasjon og styring
16
5. SpareBank 1 - Alliansen
18
6. Samfunnsansvar
19
7. Utsiktene framover
20
8. Takk
22
Erklæring 24 Oppstilling av totalresultat
26
Oppstilling av finansiell stilling
27
Endring i eigenkapital
28
Kontantstraumanalyse
30
Notar til rekneskapen
31
Melding frå kontrollnemnda
85
Revisjonsmelding
86
Beste totalbank for 2012
88
Styret 90 Tillitsvalde 90 Leiargruppa 91 Ein lokal medspelar
92
Ærespris 94 Prosjektmidlar 95 Talentstipend 96 Små gåver
98
Mobilbank 99 Arena konseptet
100
Avdelinga på Sæbø
102
God start for Private Banking i 2012
104
Signering i nettbanken
106
Norges beste bank 2012
Norges beste bank 2012 SpareBank 1 Søre Sunnmøre vart kåra til landets beste totalbank i 2012. Dette er Norsk Familieøkonomi si årlege vurdering av norske bankar. Alle bankane er rangert innanfor kategoriane brukskonto, bustadsparing for ungdom, høgrentekonto og lån. Undersøkinga er basert på bankane sine vilkår gjennom heile året. 2012 har vore eit år med store kontrastar. SpareBank 1 Søre Sunnmøre opplevde at 2012 var prega av framleis finansiell usikkerheit og uro i dei europeiske finansmarknadene. Medan verdsøkonomien har vore prega av krise i Europa, usikkerheit i USA og redusert vekst i Kina, har norsk økonomi blomstra. Aktivitetsveksten i norsk økonomi vart lågare mot slutten av 2012 og er venta å uvikle seg moderat framover. Statistisk sentralbyrå signaliserer at det blir eit kvileskjer i konjunktur oppgongen, vekstimpulsar vil kome frå innanlands etterspørsel. Internasjonalt er utviklinga venta å bli endå litt svakare i 2013 enn i 2012. Det er god vekst i økonomien på Sunnmøre. Dette syner seg også i bankens resultat. SpareBank 1 Søre Sunnmøre sitt resultat for 2012 er bra og prega av god kundeaktivitet, god inntektsutvikling, redusert rentenetto og høge netto tap, samt god kostnadsstyring.
Vi har dei siste åra tatt grep for å redusere utsiktene til nye tap samt å styrke langsiktig lønsemd og auke bankens kapital dekning ytterlegare, dette arbeidet vil også fortsette i 2013. SpareBank 1 Søre Sunnmøre oppfyller alle gjeldande regulatoriske kapitalkrav, og er i ferd med å posisjonere seg mot nye krav som er venta dei nærmaste åra. Banken er godt kapital isert med ei kjernekapitaldekning på 13,1%. Dette er over gjeldande krav og vi skal forsette med å byggje ein robust og solid bank. SpareBank 1 Søre Sunnmøre er ein del av SpareBank 1 a lliansen. Dette gjer det mogleg å vere til stades lokalt, ha gode produkt, kompetanse og IT- løysingar. Særleg alliansens mobilbank løysingar og nettbank har fått mykje positiv omtale. Gjennom utvida opningstider, moderne og enkle sjølvbetjeningsløysingar og eit kundesenter tilpassa dagens krav, opplever kundane våre større og enklare tilgjengelegheit til banken. SpareBank 1 Søre Sunnmøre si lokale forankring er synleg gjort gjennom bankens breie engasjement i nærings-, kultur og samfunnsliv. I 2012 vart nærmiljøet tilført 6,4 mill. kroner i gåver og sponsormidlar til samfunnsnyttige formål, fordelt på kultur, idrett og kunnskap. God kundeorientering, god kjernebankdrift og redusert kostnadsvekst skal bidra til positiv utvikling for SpareBank 1 Søre Sunnmøre. - Vi skapar verdiar der du er. Volda, 12. mars 2013
Scenario som er skissert for Eiksundregionen syner god vekst i den regionale marknaden. SpareBank 1 Søre Sunnmøre vil også i framtida spele ei viktig og sentral rolle som utviklings aktør med stort samfunnsengasjement. Banken har eit fortrinn gjennom god kunnskap om lokalt næringsliv og viktige bransjar, og ved at beslutningar kan takast lokalt og nær kundane.
4 | Årsrapport 2012
Solveig Midtbø Administrerande banksjef
Norges beste bank 2012
God kundeorientering, god kjernebankdrift og redusert kostnadsvekst skal bidra til positiv utvikling for SpareBank 1 Søre Sunnmøre
Ă…rsrapport 2012 | 5
Nøkkeltal
Nøkkeltal Konsern Hovudtal - mill kroner
2012
2011
2010
2009
2008
Rentenetto
108,5
109,6
102,9
107,6
107,6
66,5
43,6
67,3
51,2
24,7
Sum inntekter
175,0
153,3
170,2
158,8
132,3
Driftskostnader
-104,0
-101,5
-86,9
-80,5
-79,5
Resultat før tap
71,0
51,8
83,3
78,3
52,8
Nto tap
-32,8
-20,0
-13,4
-26,9
-15,7
Resultat før skatt
38,6
31,8
69,9
51,4
37,1
Nøkkeltal - mill kroner
2012
2011
2010
2009
2008
Forvaltningskapital mor inkl SB1BK
9 188
8 298
7 731
6 945
5 965
Forvaltningskapital, konsern
7 873
7 130
6 822
6 237
5 515
Overført SB1 BoligKreditt
1 353
1 205
949
748
483
Netto utlån (mill kroner)
6 233
5 893
5 673
5 301
4 701
Innskot frå kundar (mill kroner)
4 345
4 032
3 878
3 441
3 209
Utlånsvekst
5,8 %
3,9 %
8,6 %
12,9 %
8,1 %
Utlånsvekst inkl SB1 Boligkreditt
6,9 %
5,3 %
10,7 %
16,8 %
13,4 %
Innskotsvekst
7,8 %
4,0 %
12,9 %
7,2 %
11,6 %
69,3 %
68,4 %
68,4 %
64,9 %
67,8 %
Andre driftsinntekter
Konsern
Innskotsdekning
Kapitaldekningsprosent, mor
16,5
17,1
15,4
16,0
14,3
Kjernekapitaldekningsprosent,mor
13,1
13,4
12,0
12,2
14,3
Netto ansvarleg kapital (mill kroner), mor
747
719
699
655
468
6,4 %
4,7 %
11,2 %
7,9 %
7,5 %
59,4 %
66,2 %
51,1 %
50,7 %
60,0 %
Tap, % av utlån
0,5
0,3
0,2
0,5
0,3
Tapsavsetningar, % av bto utlån
0,5
0,5
0,9
0,9
0,7
EK.avkastning etter skatt, % Kostnader, % av inntekter
Bto mislighold, % av utlån Tapsavsetjingar i % av bto misleghald
6 | Årsrapport 2012
0,5
1,0
2,9
0,9
0,4
105
55,7
28,9
96
193
Nøkkeltal
»» Bilde av:Knut-Erik Rognes, Skala modellflyklubb Fotograf: Marius Beck Dahle
Årsrapport 2012 | 7
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012 1. Rammevilkåra Situasjonen i verdsøkonomien er sterkt prega av finanskrisa, svak økonomisk aktivitet og store utfordringer for mange statsøkonomier kombinert med stor arbeidsløyse. Mange europeiske land vil måtte stramme kraftig inn i offentlege budsjett og slit med budsjettbalansen. Det er risiko for at fleire land kan vere i resesjon framover, men utsikten kan gi grunnlag for å tru at situasjonen er rimelig stabil, men på eit svakt nivå. Reduksjon i arbeidsløyse, vekst i verdsøkonomien og betring i statsfinansar ser ut til å kunne betre seg med små steg og dermed vil det ta lang tid før vesentleg betring skjer. Norge har vore i ei særstilling, også i 2012 med god vekst som følgje av låg rente, høg aktivitet i oljenæringa og sterk folkevekst. Arbeidsløysa held seg lav samstundes som talet på sysselsette aukar. Vi ser teikn på at svak internasjonal v ekst rammer norsk økonomi. Verksemder som leverer til olje næringa og til bygg og anlegg har høg aktivitet og skil seg frå resten av næringane. Privat forbruk har svakare utvikling trass i god inntektsvekst i hushaldningane. Bustadprisane er historisk sett høge. Bankane sin finansieringsituasjon internasjonalt har betra seg siste året. Det er stor usikkerheit på utforming av nye krav til soliditet og likviditet. Utviklinga i økonomien vil kunne påvirke bankane si lønnsemd og soliditet der einskilde land er meir utsett. I dei fleste industriland er styringsrenta h istorisk låg og det er forventa at den vil fortsette i same leie lenge. I Noreg er finansnæringa i god forfatning og finansieringsmarknaden fungerer godt. Risikopåslaget har mot slutten av året gått noko ned. Aksjemarknaden har til trass for dei svake vekstutsiktene stege gjennom 2012. SogP Index steig med 12,7 %, medan Oslo Børs hovedindeks steig med 15 %. Samstundes har obligasjonsmarknaden vore sterk med basis i den svake rentesettinga på statsobligasjoner i mange land og usikkerheita knytt til tilbakebetalingsevne einskilde utsette land. Dei fleste meinar at utsiktene for ei fortsatt positiv utvikling i aksjemarknaden er mest sannsynlig. Bustadprisane i Norge steig med 8,5 % målt frå des 2011 til des 2012. Det låge rentenivået, inntektsveksten og befolknings veksten er hovudårsakene til dette. Det er venta at pris veksten vil avta noko i tida framover. Det er fleire som meinar at prisane er kunstig høge og at det kan vere fare for såkalla
8 | Årsrapport 2012
”boligboble” med stor risiko for prisnedgang ved uventa negative hendingar i økonomien. Ein gjeldsvekst i norske hushaldningar på over 7,2 prosent i 2012 inneber at gjelda veks raskare enn disponibel inntekt, og bidreg til auka gjeldsbelastning. Denne er no på over 200 prosent og er historisk sett høg. I næringslivet har auka lånekostnad og strammare utlånspraksis medført dempa gjeldsvekst. Norge, i motsetning til omtrent alle andre land, er som n asjon i ein svært gunstig finansiell situasjon, mykje på grunn av store oljeinntekter frå Nordsjøen. Dette gir myndigheitene stor fleksibilitet og kan auke offentlege utgifter for å dempe nedgangsperioder i økonomien. Bruken av oljeinntekter i 2012 har vore om lag 3 % av handlingsregelen. Situasjonen er prega av låg arbeidsløyse, høg sysselsetting, auka privat forbruk, høg aktivitet i oljesektoren, auka aktivitet i offentleg sektor og låg inflasjon og låge renter. For regionen Søre Sunnmøre ser vi den same utviklinga som i landet elles. Høg aktiviteten i den globale offshore energi sektoren er viktig for den maritime næringa i regionen og dei ringverknadane dette har på lokale verksemder, men samanlikna med tidlegare år er marginane pressa. Næringane er tilpasningsdyktige og nytter dei komparative fordelane som m.a. innovasjonskraft og investeringsvilje. I innovasjonskraft er fleire kommunar i vårt område i landstoppen. Dette bidreg til tilflytting, befolkingsvekst og også press i bustadmarknaden. Det vert stadig søkt etter k ompetansemedarbeidarar, særskilt i ingeniørfaga. Det låge rentenivået og auka kostnader for oppføring av nye bustadar m.a. som følgje av nye byggtekniske forskrifter, bidreg til press i bustadmarknaden også på Søre Sunnmøre og gjer at fleire vel å busetje seg i 2- og 4 mannsbustadar. Regionen si konkurranseevne er truga av det høge norske kostnadsnivået og valutakurs, og summen av globale og europeiske forhold gjer det vanskeleg å sjå at krona ikkje vil halde seg sterk eller fortsette å styrke seg. Likevel ser vi at mobilitet og tilpassing bidreg til å halde på viktige verksemder på Søre Sunnmøre. Lokalt har den nyåpna Kvivsvegen skapt nye mogelegheiter for meir aktivitet og samkvem for vårt nærområde.
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
»» Kundesenteret 70070000 Alle dagar kl. 07:00 - 24:00
Årsrapport 2012 | 9
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
2. Årsrekneskapen for 2012 SpareBank 1 Søre Sunnmøre rapporterer årsrekneskapen etter IFRS. Alle tal i årsmeldinga er knytt til konsern om ikkje anna er opplyst. Konsernrekneskapen er konsolidert på grunnlag av rekneskapa frå morbank, dei heileigde dotterselskapa Eiksundregionen Vekst AS, Eiksundregionen Eigedom AS, SB1 Søre Sunnmøre AS, Eiksundregionen Bu og Virke AS. To tilknytte selskap Ørsta Hotelleigedom AS og Mosflata Næringsbygg AS er tekne inn. Vidare banken sine eigardelar i dei tre felleskontrollerte verksemdene Samarbeidende Sparebanker AS, Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS og Samarbeidende Sparebanker Bankinvest II AS konsolidert inn. Banken sin eigardel i Samarbeidende Sparebanker AS og Samarbeidende Spare banker Bankinvest II AS er på 7,82% / 7,72% og Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS 4,62%, sjå i denne samanheng til kapitlet for rekneskapsprinsipp.
2.1 Resultatrekneskapen SpareBank 1 Søre Sunnmøre har eit konsernresultat for 2012 på 29,8 mill. kroner mot 25,6 mill kr i 2011. Det er spesielt tap på anleggsmidler og utlån som er årsaka til nedgongen i resultatet i år. Underliggande bankdrift syner betring mot tidlegare. Morbanken har eit resultat etter skatt for rekneskapsåret på 32,9 mill. kroner eller 0,49% av gjennomsnittleg forvaltnings kapital (GFK). Tilsvarande tal for 2011 var 25,1 mill. kroner eller 0,37% av GFK. Netto renteinntekter utgjer 1,53% av GFK i morbank og syner såleis ein nedgong på 0,13 prosentpoeng frå 2011. Netto provisjonsinntekter og inntekter frå banktenester i morbank steig til 43,7 mill. kroner frå 33,8 mill. kroner i 2012. Avkastning på finansielle plasseringar gir eit positivt resultat bidrag på 18,7 mill. kroner, noko som er 14,2 mill. kroner høgare enn 2011. Driftskostnadene i konsernet i 2012 er på 104,0 mill. kroner, mot 101,5 i 2011. I morbanken er auken på 1,7 mill kroner, og kostnadene utgjer 53,5% (63,5 % i 2011) i forhold til samla inntekter. Justert for avkastning på finansielle investeringar så er prosenten 57,0% (59,9 %i 2011). Banken har i 2012 bokført 32,4 mill. kroner i tap på utlån mot 20,0 mill. kroner i 2011. Dette tilsvarar 0,43% av GFK mot 0,28% i 2011. Samla tap på utlån siste 5 år har vore historisk store med til saman 108,4 mill kr. I 2012 er det også gjort nedskriving for tap på aksjer.
10 | Årsrapport 2012
2.2 Balansen Ved årsskiftet var forvaltningskapitalen i morbanken 7.834 mill. kroner. Dette er ein auke i høve til fjoråret med 743 mill. kroner som tilsvarar 10,4%. 246 mill. kr er nytta til auka likviditetsreserve. Forvaltningskapitalen i k onsernet er på 7.873 mill. kroner. Utlåna i morbanken auka med 340,4 mill. kroner, ein vekst på 5,7%, medan innskota auka med 311 mill. kroner eller 7,7%. SpareBank 1 Søre Sunnmøre fører over lån til SpareBank 1 Boligkreditt. Per 31.12.2012 utgjer denne porteføljen 1.353,3 mill. kroner som er ei auke i året på 148 mill kr (12,3%). Akkumulert overføring til Boligkreditt for 2011 er korrigert til 1.205 mill kr. og forholdstal er rekna på dette for 2012. Tilknytte selskap er medtekne etter eigenkapital metoden og dermed er der eigendomsverdier i disse selskapa som ikkje vert vist i balansetala. Forretningskapital inklusive porteføljen i SpareBank 1 Boligkreditt utgjer 9.226,7 mill. kroner og i morbanken er forretningskapitalen inklusive overføringar 9.188 mill kroner.
2.3 Soliditet Sparebankfondet blir tilført 28,7 mill. kroner frå årsoverskotet. Fondet utgjer 531 mill. kroner ved årsskiftet. Samla kjernekapital i morbank er på 593,9 mill kroner og kjerne kapitaldekninga er 13,12%. Samla ansvarleg kapital i morbank utgjer 747,1 mill. kroner ved årsskiftet. Målt mot risikovekta balanse utgjer kapitaldekninga 16,50%. Eigenkapitalen i konsernet utgjer 577,4 mill. kroner.
2.4 Styret si vurdering av årsrekneskapen SpareBank 1 Søre Sunnmøre har hatt eit krevjande år i 2012. Det pressa rentenivået over lang tid har fortsatt å vere utfordranda for rentenettoen i % av GFK. Netto avkastning på finansielle investeringar har vore positiv i 2012, medan dei var negative i 2011. Kostnadane har auka moderat samanlikna med fjoråret (1,76% i morbank). Styret er til tross for konstatering av store tap i 2012, tilfreds med bankens situasjon, risikostyring og resultata samla sett. Det vert jobba aktivt med å redusere risiko i porteføljen og det er i 2012 og i dei siste åra konstatert tap som er historisk store for banken , men det er teke grep for å redusere utsiktene for nye tap. Eigenkapitalrentabiliteten etter skatt i morbank er 6,4% (4,7 %). Denne avkastninga er under ambisjonane, men
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
Styret er til tross for konstatering av store tap i 2012, tilfreds med bankens situasjon, risikostyring og resultata samla sett ...
»» Fosnavåg, Herøy Foto: Gunnar Wangen
sett i lys av sjølve bankdrifta og dei tiltak som er gjort for å redusere samla risiko, er resultatet tilfredsstillande. Styret er vidare godt nøgd med utviklinga i bankens marknads område i kommunane på ytre Søre Sunnmøre. Styret er også nøgd med at banken held fram med sunn og positiv vekst også i tradisjonelle marknadsområde trass i stor konkurranse både om utlån og innskotsmidlar.
fokus på at banken sin vekst ikkje må vere større enn det dei nye kapitalkrava tillet.
2.5 Framleis drift Føresetnaden om framleis drift er lagt til grunn i årsrekneskapen.
2.6 Disponering av årsoverskotet Styret er tilfreds med at banken går inn i 2013 med ei kapitaldekning i morbank på 16,50 % (17,12 %).
Styret gjer framlegg om at morbanken sitt årsoverskot på 32.870.658 kroner vert nytta slik:
Konsolidert utgjer kapitaldekninga 15,9% (16,8%). Kjerne- kapitalen i morbank er på 13,12,% (13,46%). Styret vil ha
»» »»
Overført til sparebankfondet: Avsett til gåver:
28.670.658 kroner 4.200.000 kroner
Årsrapport 2012 | 11
Âť Gerhard Ryste
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
3. Banken si risikoeksponering 3.1 Risikostyring Styret i banken har som målsetting at bankens risikoprofil skal vere låg til moderat. Marknadsmessige ambisjonar skal nøye balanserast mot finansiell evne til å ta på seg risiko. Styret har vedteke retningsliner knytt til dei ulike risikoområda med årleg oppdatering. Banken er eksponert for kredittrisiko, marknads- og likviditetsrisiko, samt operasjonell risiko. Styret har vedteke i sin strategiplan at risikostyring er eitt av dei områda banken har høge målsetjingar for framover, og organisasjonen har i 2012 brukt meir ressursar på dette satsingsområdet.
3.2 Kredittrisiko Kredittrisiko vert definert som risiko for tap som følgje av at kundar eller motpartar ikkje har evne til å oppfylle sine forpliktingar overfor banken. Styret har som policy at banken skal han ein moderat kreditt risikoprofil. Kredittrisikoen er definert til å vere det vesent legaste risikoområdet i banken si verksemd, og er under kontinuerleg overvaking. Vekst i utlån i eigen balanse var 5,8 % i 2012. Medrekna lån ført over til SpareBank 1 Boligkreditt er samla utlånsvekst i personmarknaden på 10,1 %. Samla utlånsvekst inklusiv overføringar til SpareBank 1 Boligkreditt vart 6,9 %. Banken har god bransjespreiing og har rammer for kor stor eksponeringa skal vere i ulike bransjar. Nytt av året er endra organisering av næringslivsdelen og ei ytterlegare oppdeling i bransjer med større grad av kompetansebygging og oppfølging. Dette gjer at banken får ei tettare overvåking av engasjementa med omsyn til det eksterne og interne risikobiletet. Dette fokuset vil fortsette for å gje betre kompetansen og reduksjon av risikoen som banken er eksponert for. Den største bransjen er eigedomsdrift. Utlån til bankens fem største konsoliderte engasjement utgjer 576,3 mill. kroner, eller 30% av samla bedriftsengasjement. Dette er ein oppgang på 12,1 prosentpoeng samanlikna med 2011. Misleghaldne engasjement over 90 dagar er vesentleg redusert gjennom året, og var på 31,5 mill. kroner ved utgangen av 2012, mot 57,0 mill. kroner for eitt år sidan og 167,3 mill i 2010. Eit fortsatt stort fokus på på engasjementsoppfølgjing på eit tidlegare stadium, har gitt positive utslag. Styret følgjer
utviklinga månadleg både når det gjeld misleghald, tap og portefølja si utvikling i risikoklasser. Styret vurderer kredittrisikoen til å vere relativt låg for person marknaden, men konjunktursituasjonen tilseier noko høgare, men akseptabel kredittrisiko for bedriftsmarknaden. Styret har i retningsliner for kredittstyring vedteke at bankens utlån og garantiar til bedriftsmarknaden ikkje skal overstige 40% av samla utlån og garantiar i eigen balanse. Ved utgangen av 2012 var andelen i konsernet på 29,3% (31,9 % i 2011). Desse utlåna er i 2012 redusert med 41 mill kr. frå 2011 og totalt 108,8 mill frå 2010. I løpet av 2012 har det blitt konstatert tap på 32,4 mill kr, noko som er 0,44% av GFK og 0,51% av utlån i morbank. Dette er særs høge tal, også med tanke på at vi over fleire år har hatt vesentlege tapstal. Det vart på slutten av 2011 omorganisert handsaminga av misleghaldne og tapsutsette engasjement og vi er trygg på at dette har gjort at desse tala ikkje har vorte større. Dette har også bidrege til å få ned storleiken på misleg hald og vi har fått avgrensa utfordringane som ligg i utlånsmassa monaleg. Nedskriving på individuelle utlån er auka frå 8,1 mill. kroner til 11,9 mill. kroner, og avsetning for grupper av utlån er r edusert frå kr 24,1 mill. kroner til 21,1 mill. kroner. Dei gruppevise nedskrivingane er utrekna med basis i regel verket og modellar frå Kompetansesenter for Kreditt i SpareBank 1-alliansen. Ein reduksjon i dei gruppevise avsetjingane gjenspeglar at banken har redusert risikoeksponering i porte følga med omsyn til sannsynligheit for misleghald og tap i 2013. Styret meiner vidare at risikoen for tap i porteføljen er redusert som følgje av det aukande fokuset banken har på risiko og då spesielt kredittrisiko. Banken vurderer kredittrisikoen i obligasjonsporteføljen til å vere låg.
3.3 Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko vert definert som risiko for at banken ikkje klarer å oppfylle forpliktingane sine og/eller finansiere auke i eignelutar utan at banken vert påført vesentlege ekstrakostnader. Arbeidet med funding og likviditet er regulert gjennom ”Retningsl iner for funding og likviditetsstyring”. Retnings linene innheld konkrete rammer og styringsparametre, og det vert jamleg rapportert nøkkeltal/utvikling til styret.
Årsrapport 2012 | 13
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
»» Bladet Fotograf: Gunnar Wangen
14 | Årsrapport 2012
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
Ved årsskiftet hadde banken ekstern finansiering på i alt 2.652 mill. kroner, som utgjorde 42,3 % av utlåna, mot 40,7 % ekstern finansiering ved førre årsskifte. Samla ekstern opp låning auka såleis i løpet av 2012 med 396,2 mill. kroner. Banken er medeigar i SpareBank 1 Boligkreditt og hadde ved utgangen av året 1.353,3 mill. kroner av låna plassert der. Ein vesentleg del av bankens vekst i 2012 vart dermed ført over til SpareBank 1 Boligkreditt. Banken har innvilga kredittramme på 100 mill. kroner på opp gjerskontoen i SpareBank 1 SMN. Ved årsskiftet hadde 83,3 % av den samla eksterne finansieringa ei attståande løpetid over eitt år. Banken har ikkje hatt problem med å refinansere lån i løpet av året. Styret vurderer at den eksterne finansieringa har ein god forfallsstruktur. Innskot frå kunder er banken si viktigaste finansieringskjelde, og i høve til banken sin mål og strategiplan skal andelen inn skot vere minst 65% av utlåna. Ved årsskiftet var innskotsdekninga i morbank 68,4 %, ei auke frå 2011 på 1,3 prosentpoeng. Ved årsskiftet stod dei 5 største innskota for 477,4 mill. kroner eller 11% av samla innskot. Samanlikna med 2011 var desse tala 363,6 mill. kroner og 9,0 %. Styret vurderer likviditetsrisikoen til å vere godt innanfor det forsvarlege.
3.4 Marknadsrisiko
årsskiftet vart netto renterisiko 0,9 mill. kroner mot 1,7 mill. kroner ved utgangen av 2011. SpareBank 1 Søre Sunnmøre har ei avgrensa og låg e ksponering i valuta.
3.5 Operasjonell risiko Operasjonell risiko knyter seg til feil og manglar som følgje av m.a.:
»» »» »» »»
Menneskeleg svikt og utilstrekkeleg kompetanse Svikt i IKT-system Uklar policy, stategi eller rutinar Kriminalitet og interne mislegheiter
Styret er kjend med at operasjonell risiko representerer ein trussel som kan påføre banken vesentleg kostnad, både på kort og lang sikt. Banken sin eksponering på denne risikoen blir vurdert som moderat. Det har i 2012 blitt gjort mykje arbeid for å kartlegge og sikre at viktige r utiner og prosessar fungerer og det vert arbeidd k ontinuerleg med risikoreduserande til tak, som internkontroll, systemtestar, revisjonshandlingar og kompetanseheving.
3.6 Oppsummering Styret har lagt opp til ein låg til moderat risikoprofil. Styret har fastlagt rammer og retningsliner for dei ulike risikoområda og får rapportar om utviklinga jamleg. Retningslinene vert revi derte i takt med nye krav og reglar som vert sett til bankdrifta.
Marknadsrisiko er risiko for tap som følgje av endringar i marknadsprisar på renter, valutakursar og verdipapirkursar.
Styret løfta i 2011 arbeidet med å kontrollere og redusere dei ulike risikoane og har i 2012 videreført dette auka fokuset og meiner at dette er naudsynt for å vere ein robust bank også for den framtidige utviklinga.
Plasseringar og risikoprofil for verdipapir (aksjar og liknande) vert regulert gjennom ”Retningsliner for handel med verdi papir” og presiserar at plasseringane skal ligge innanfor 0,5 % av banken sin forvaltningskapital og ha moderat risikoprofil. Plasseringane i obligasjonar blir verdsett til amortisert kost, og utgjer 678,2 mill. ved årsskiftet.
Kredittrisiko vil framleis vere særs viktig. Nye regulatoriske krav og utvikling i finanssektoren framover vil utfordre organisasjonen i arbeidet i alle risikoområda, og her vil styret følgje utviklinga nøye.
Risikostorleiken vert overvaka løpande, og vert følgd opp gjennom rapportering til styret.
Det er styret si oppfatning at SpareBank 1 Søre Sunnmøre arbeider godt med risikostyring og har ei føremålstenleg organisering av arbeidet.
Styret vurderer kursrisikoen knytt til banken si behaldning av verdipapir til å vere låg. Renterisikoen er hovudsakleg knytt til fastrentelån og innskot. Store delar av fastrentelånsporteføljen er sikra gjennom rentebytteavtalar. Styret vurderer renterisikoen løpande. Ved
Årsrapport 2012 | 15
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
4. Organisasjon og styring 4.1 Verksemda sin art og stad
4.3 Revisjonsutval
Banken har kontor i fire kommunar på Søre Sunnmøre; Volda, Ørsta, Ulstein og Herøy. Bankens forretningsadresse og hovud kontor er i Volda. Banken er totalleverandør av produkt og tenester innan finansiering, sparing og plassering, forsikring og betalingsformidling.
Bankens styre har vedteke at heile styret skal utgjere bankens revisjonsutval. Rutinar for denne funksjonen er implementert.
Konsernet SpareBank 1 Søre Sunnmøre består av morbanken og dei fire heileigde dotterselskapa SB1 Søre Sunnmøre AS, Eiksundregionen Vekst AS, Eiksundregionen Bu og Virke AS og Eiksundregionen Eigedom AS. Deleigde selskap er Ørsta Hotelleigedom AS og Mosflata Næringsbygg AS som har blitt konsolidert inn i 2012. Vidare har banken eigardelar i dei tre felleskontrollerte verksemdene Samarbeidende Sparebanker AS, Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS og Sam arbeidende Sparebanker Bankinvest II AS.
4.2 Styring av verksemda SpareBank 1 Søre Sunnmøre har alltid forsøkt å etterleve strenge etiske prinsipp. Banken sine etiske retningsliner vert revidert jamleg. For å utvikle eit godt tillitsforhold mellom banken og dei viktigaste interessegruppene er det også nødvendig med gode styringssystem for verksemda. Dette betyr m.a.: eit kompetent og uavhengig styre gode interne styringsprosessar ein objektiv og uavhengig eksternrevisjon open og god kommunikasjon med tilsette og omgjevnadene
4.4 Godtgjeringsutval Banken sitt styre har etablert godtgjeringsutval. To represen tantar for banken sitt styre utgjer Godtgjeringsutvalet, og rutinar for utvalet er implementert.
4.5 Internal Governance Eigarstyring og selskapsleiing omfattar dei mål og overordna prinsipp som banken vert styrt og kontrollert etter for å trygge innskytarane, investorar og andre interessentar. Styringa av verksemda skal sikre ei forsvarleg formues forvaltning og bidra til at kommuniserte mål vert nådd og planar realisert. Banken sine styringsdokument omfattar mål og strategiplan som vert revidert årleg, policydokument som regulerer ulike sider ved bankens verksemd, og administrativt utarbeidde retningsliner som supplerer desse. Marknaden vert fortløpande halden orientert om banken si utvikling gjennom årsrapportar, kvartalsrapportar, børsmeldingar og pressemeldingar elles.
»» »» »» »»
SpareBank 1 Søre Sunnmøre er ein sjølveigd institusjon som har innretta verksemda si i tråd med gjeldande lover, føreskrifter og vedtekter.
Styremedlemene har yrkesbakgrunn frå område som er typiske for næringslivet i distriktet. Bankens styre arbeider etter ein årsplan og har også årleg vurdering av a rbeidsforma med sikte på forbetringar. Styret fokuserer på strategiske spørsmål og vedtar/reviderer årleg bankens strategidokument.
4.6 Bemanning og organisasjonsstruktur
Forstandarskapet har 24 medlemer og er samansett med 12 kundevalde, 6 kommunevalde og 6 representantar valde av dei tilsette. Bankens revisor arbeider etter ein årleg plan for revisjons arbeidet. Ekstern revisor deltar i styremøtet som h andsamar årsoppgjeret. Det er også ekstern revisor som stadfestar internkontrollen i banken og står også føre den uavhengige vurderinga både av totalkapitalbehovet og styring/kontroll med likviditetsrisikoen.
16 | Årsrapport 2012
SpareBank 1 Søre Sunnmøre har ved årsskiftet 72 fast tilsette, ein nedgong på 2 tilsette fra 2011. Dette tilsvarar 70 årsverk. Gjennomsnittsalderen blant dei tilsette er stabil på rundt 46 år. Fire tilsette har avslutta arbeidstilhøvet i banken for å gå over i anna lønna arbeid det siste året. To har gått av med pensjon. Banken har tilsett tre nye medarbeidarar i løpet av året. Banken er organisert med 6 salsavdelingar i tillegg til felles administrasjon. Salsavdelingane er lokaliserte i Volda, Ørsta, Ulsteinvik, Fosnavåg, Vartdal og Sæbø. Alle desse skal handtere bankens totale tenestespekter.
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
Styring av veksemda SpareBank 1 Søre Sunnmøre har alltid forsøkt å e tterleve strenge etiske prinsipp. Banken sine etiske retningsliner vert revidert jamleg.
4.7 Arbeidsmiljø
4.9 Kompetansebygging
SpareBank 1 Søre Sunnmøre har godt arbeidsmiljø og gjennom- fører årlege organisasjonsundersøking. Banken skårer høgt på målingar som gjeld arbeidsmiljø. Banken arbeider k ontinuerleg med tiltak som kan betre arbeidsmiljøet ytterlegare. Eit aktivt forhold til HMS-arbeid, livsfasepolitikk og årlege v ernerundar er eit ledd i dette arbeidet. Banken har inngått avtale om inkluderande arbeidsliv.
SpareBank 1 Søre Sunnmøre satsar sterkt på kompetansebygging. Gjennom SpareBank 1- samarbeidet vert det lagt til rette for omfattande kompetansebygging gjennom m.a. e-læring. Banken har vedteke at alle kunderådgjevarane skal autoriserast som finansielle rådgjevarar. Så langt er 90 % av kunderådgjevarane på personkundemarknaden autorisert. Alle rådgjevarar er autorisert innanfor skadeforsikringsordninga. B anken har fast internopplæring innan områda sal, produkt og system.
Totalt sjukefråvær i 2012 var 3,34 % mot 4,45 % i 2011. Sjukefråværet har stabilisert seg på eit tilfredstillande nivå og vi har gode rutinar for oppfølging av sjukmelde. Banken har implementert dei nye reglande for oppfølging av sjukmelde på ein god måte. Det har ikkje vore skadar eller ulykker i 2012. Samarbeidsutvalet består av tre tillitsvalde og tre frå toppleiinga og hadde 6 møte i 2012. Ny Bedriftsoverenskomst er på plass, og denne gjeld for 2013 - 2015.
4.8 Ytre miljø Banken ureinar ikkje det ytre miljøet utover det som er vanleg i bransjen. Banken er sertifisert som klimanøytral bank. Banken utarbeidar årleg eit klimarekneskap gjennom CO2 focus og i samband med dette vert det kjøpt klimakvoter med utgangs punkt i forbruk av CO2. Målet med klimarekneskapen er å dokumentere og redusere banken sitt forbuk av CO2.
4.10 Likestilling Av bankens fast tilsette er 35 kvinner og 37 menn. Adm. banksjef er kvinne og med dette er to av seks i leiargruppa kvinner. Leiar av Forstandarskapet er kvinne, og to av dei fem eksternt valde styremedlemene er kvinner. Forstandarskapet har gjort vedtak om at det skal vere minimum 40 % av kvart kjønn i styret. Lønnsnivået er gjennomsnittleg høgare for menn enn for kvinner. Dette skuldast klar overvekt av menn i leiande stillingar. I banken sin personalpolitikk vert det framheva at ein vil stimulere kvinner til vidareutvikling og avansement, slik at b anken får ei meir lik kjønnsfordeling på dei ulike stillingsnivå.
4.11 Diskriminering Ved stillingsutlysingar og tilsetjingar stiller alle likt uavhengig av etnisk bakgrunn, funksjonsevne, kjønn og alder.
Årsrapport 2012 | 17
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
5. SpareBank 1 - Alliansen SpareBank 1 Søre Sunnmøre er med i SpareBank 1-alliansen. Alliansen er eit breitt samarbeid mellom sjølvstendige bankar. Alliansesamarbeidet blir koordinert gjennom det felles eigde finanskonsernet SpareBank 1 Gruppen AS. SpareBank 1- alliansens strategi er basert på forventningane om ytterlegare skjerpa konkurransesituasjon. Ei slik utvikling krev eit sterkare samarbeid for å kunne ta ut fordelar i form av lågare kostnader, auka kompetanse og betre kvalitet i kundearbeidet.
Banken får konsolidert inn resultata frå SpareBank 1 Gruppen, gjennom vårt eigarskap i Samarbeidende Sparebanker AS. Det er etter SpareBank 1 SMN sin inntreden på Sunnmøre no tre bankar frå vår allianse som har kontor på Sunnmøre. SpareBank 1 Nordvest har vore lokalisert i Ålesund i fleire år. Det er derimot berre vår bank som har kontor på Søre Sunnmøre som vi definerer som vårt kjerneområde.
Visjon
Forretningsidèen
SpareBank 1 Søre Sunnmøre skal gjere det betre å bu og virke i Eiksundregionen.
Forretningsidèen til banken er at den gjennom aktiv og tillitsskapande rådgjeving skal selje eit breitt spekter av finansielle produkt til personar, bedrifter og offentleg sektor i banken sitt nedslagsfelt og til utvalde kundar elles i landet.
18 | Årsrapport 2012
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
»» Volda Fotograf: Gunnar Wangen
6. Samfunnsengasjement SpareBank 1 Søre Sunnmøre er oppteken av samfunnsengasjement og har som eitt av sine overordna mål å spele ei aktiv rolle og vere ei synleg drivkraft i utviklinga av distriktet. Bankens samfunnsengasjement kjem til syne m.a. på desse områda:
»»
Gåveutdeling og sponsing. Her har banken stadig auka summane og delte i 2012 ut 4,2 mill. kroner i gåver. I tillegg kjem sponsing for ca 2 mill. kroner.
»»
Næringsutvikling. Banken har eit nært forhold til nærings livet og er aktiv med rådgjeving, nettverks- og kompetanse bygging. Nærleik til kundane og lokalsamfunnet gjer det også mulig å bidra til berekraftig utvikling av regionen, i motsetning til ei fjernstyrt avdeling av ein storbank.
»»
Aktiv deltaking i viktige prosjekt og bedrifter. Banken er gjennom sine heileigde dotterselskap ein viktig medspelar i dei to største samferdselsprosjekta i regionen, og er også inne på eigarsida i nokre sentrale bedrifter innan reiseliv, eigedom og handel.
»»
Banken kjenner personkundane godt og kan fi nansiere bustader til grupper som ofte vil få problem ut frå tradisjonell risikovurdering. Dette gjeld t.d. unge som skal etablere seg og bustadbygging i utkantane.
»»
Klima og miljø. I tråd med samfunnsengasjement vil banken følgje opp Sparebankforeningens tilrådingar for bere kraftig bankverksemd og banken er allereie godkjent som klimanøytral bank. Banken vil også bidra til å sette klima og miljø på dagsorden i lokalsamfunna og motivere til miljøforbetrande tiltak.
SpareBank 1 Søre Sunnmøre er bevisst både samfunns engasjement og den ekstra risiko dette kan medføre. Også i denne samanhengen er det bankens viktigaste oppgåve å drive god og kontrollert bankverksemd med vekt på inntening og soliditet.
Årsrapport 2012 | 19
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
7. Utsiktene framover Situasjonen internasjonalt er usikker, med frykt for avmating eller reduksjon i økonomiene med lite forbruk og stor arbeidsløyse. Lokalt og nasjonalt synes situasjonen å vere stabil positiv, men stor usikkerheitsmoment i korleis internasjonale forhold vil slå ut for konkurranseutsatte næringar. Det lokale nærings liv har god aktivitet og framtidsutsikter.
venteleg vere på nivå med 2012 og at der vil vere noko større aktivitet i bedriftsmarknaden . Styret vil vidare legge vekt på å styre veksten slik at banken vil framstå med god soliditet og likviditet, og bidra til god utvikling i lokalmiljøet. Styret reknar med at dei felleskontrollerte verksemdene vil levere gode resultat i 2013.
I 2012 åpna Kvivsvegen og dette vil føre til auke aktivitet spesielt i Ørsta/Volda med større trafikk og handel.
Den økonomiske utviklinga i regionen gjer at verksemdene har kunne konsolidere si stilling og er generelt meir robuste for arbeidsplassane og videre drift. Offentleg verksemd er veksande med stadig nye krav til offentlege tenester sjølv om det er pressa økonomi i mange kommuner.
Styret trur på svak, men tilfredsstillande vekst både i utlån og innskot. Innlånskost for bankens fundingmarked ser ut til å vere stabil, medan utlånsrentene vil truleg halde seg relativt stabil i 2013 grunna myndighetene og næringa sitt fokus på kapitaldekning. I eit slikt scenario vil avkastninga på banken sin eigenkapital som del av banken sin funding framleis vere låg. På den andre sida vil eit slik rentenivå kunne påverke lånekundane sin økonomi positivt og gje lågare tap for banken. SpareBank 1 Søre Sunnmøre forventar inntening frå bankdrifta for 2013 som er noko betre enn i 2012. Utover dette kan vi ikkje forvente ei positiv effekt på avkastning frå finans ielle investeringar, men vi legg til grunn ei monaleg betring i tapssituasjonen. Konkurransesituasjonen gjer at styret vil ha sterkt fokus på elementa i innteninga. Utlånsveksten vil
20 | Årsrapport 2012
Kapitaldekninga for banken er tilfredsstillande, men styret vil ha fokus på myndigheitenes arbeidet med å endelig fastsette nye regulatoriske krav og korleis dette kan påvirke banken både med omsyn til bankdrifta og eigenkapitalsituasjonen. Krava til styret, leiinga og dei tilsette aukar. SpareBank 1 Søre Sunnmøre er godt budd til å meistre desse utfordringane. Banken er i ferd med å videreføre kompetanseheving med autorisajsoner, godkjenningar og resertifisieringar og vidare ser vi at konkurransesituasjonen vil krevje ytterlegare omstilling, involvering i nye kompetanseområder og elles auka tilgjenge i dei kanalane som kundane har behov for.
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
»» Ulsteinvik Fotograf: Gunnar Wangen
Årsrapport 2012 | 21
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
8. Takk Styret vil takke dei mange kundane for den tillit dei har synt banken ved å bruke han til forretningane sine. Styret vil vidare takke alle tillitsvalde for stor interesse og godt samarbeid.
Styret vil spesielt takke alle tilsette for god innsats og for vilje til å omstille seg og møte nye utfordringar.
Volda, 31. desember 2012/ 8. februar 2013 I styret for SpareBank 1 Søre Sunnmøre
Solveig Midtbø Administrerande banksjef
Oddvar Strand
Kristian Sætre
Leiar
Nestleiar
Tove Krøvel
Trond Berg
Elias Mårstøl
Helen Kvalsund Vike
ÅRSMELDING FRÅ STYRET FOR 2012
Styret vil spesielt takke alle tilsette for god innsats og for vilje til å omstille seg og møte nye utfordringar
»» Styret frå venstre: Tove Krøvel, Trond Berg, Oddvar Strand, Solveig Midtbø, Kristian Sætre, Helen Kvalsund Vike, Elias Mårstøl
Erklæring frå styret og administrerande banksjef i SpareBank 1 Søre Sunnmøre
Erklæring frå styret og administrerande banksjef i SpareBank 1 Søre Sunnmøre Styret og administrerande banksjef har i dag handsama og godkjend årsmeldinga og årsrekneskapen for SpareBank 1 Søre Sunnmøre, konsern og morbank, per 31. desember 2012. Konsernrekneskapen er avlagt i samsvar med dei EU-godkjende IFRS reglane og tilhøyrande tolkningsuttalelsar, samt dei ytterlegare norske opplysningskrava som følgjer av rekneskapslova og som skal nyttast per 31.12.2012. Årsrekneskapen for morbanken er avlagt i samsvar med rekneskapslova og god norsk rekneskapsskikk per 31.12.2012. Årsmeldinga for konsern og mor er i samsvar med rekneskapslova sine krav og god norsk rekneskapsskikk. Etter vår beste overtyding:
»»
er årsrekneskapen 2012 for morbanken og konsernet utarbeidd i samsvar med gjeldande rekneskapsstandardar
»»
gir opplysningane i rekneskapen eit rettvisande bilete av konsernet sine eignelutar, gjeld og finansielle stilling og resultat som heilskap per 31. desember 2012
»»
gir årsmeldinga for konsernet og morbanken ein rettvisande oversikt over
»» utviklinga, resultatet og stillinga til konsernet og morbanken »» dei mest sentrale risiko- og usikkerheitsfaktorar konsernet og morbanken står overfor.
Volda, 8. februar 2013 I styret for SpareBank 1 Søre Sunnmøre
Solveig Midtbø Administrerande banksjef
Oddvar Strand
Kristian Sætre
Leiar
Nestleiar
Tove Krøvel
Trond Berg
24 | Årsrapport 2012
Elias Mårstøl
Helen Kvalsund Vike
Erklæring frå styret og administrerande banksjef i SpareBank 1 Søre Sunnmøre
»» Hareidsdalen Fotograf: Gunnar Wangen
Årsrapport 2012 | 25
Oppstilling av totalresultat
Oppstilling av totalresultat Morbank
Konsern
2010
2011
2012
267 377
302 857
314 381
(Tal i heile tusen kroner)
Notar
2012
2011
2010
Renteinntekter
6
310 211
298 321
265 218
6
162 383
188 803
201 838
Rentekostnader
104 994
114 054
112 543
Netto renteinntektar
37 137
35 255
45 348
2 631
2 761
2 806
Provisjonskostnader Andre driftsinntekter
Provisjonsinntekter
2 859
1 253
1 204
37 365
33 747
43 746
Netto provisjons- og andre inntekter
15 224
10 710
13 151
Utbytte
7
Inntekt av eigarinteresser i felleskontrollerte verksemder
201 747
188 673
162 334
108 464
109 648
102 884
45 348
35 255
37 137
2 806
2 761
2 631
5 302
6 730
8 269
47 844
39 224
42 775
4 420
2 902
5 557
11 549
11 096
15 952
Inntekt av eigarinteresser i tilknytte selskap
-8 013
2 950
-9 077
11 050
Netto verdiendring på finansielle eignelutar
10 700
-9 527
3 012
18 174
1 633
24 201
Netto avkastning på finansielle investeringar
18 656
4 471
24 521
160 533
149 434
180 490
174 964
153 343
170 180
38 397
46 742
48 176
Personalkostnader
9,30
48 755
46 882
38 397
25 772
27 540
28 446
Administrasjonskostnader
10
28 446
27 540
25 772
4 460
4 178
3 274
Avskrivingar av varige driftsmidlar
26
5 247
5 253
4 907
10
8
Sum inntekter
14 911
16 443
16 677
Andre driftskostnader
83 540
94 903
96 573
Sum driftskostnader
76 993
54 531
83 917
Resultat før tap
0
2 000
8 035
13 400
20 007
32 380
Tap på utlån, garantiar
63 593
32 524
43 502
Resultat før skatt
13 493
7 398
10 631
Skattekostnad
50 100
25 126
32 871
Resultat for rekneskapsåret
Nedskriving anleggsaksjar 15
11
21 512
21 868
17 792
103 960
101 543
86 868
71 004
51 800
83 312
0
0
0
32 380
20 007
13 400
38 624
31 793
69 912
8 828
6 150
13 527
29 796
25 643
56 385
28 671
20 926
43 100
Disponeringar av årsresultat: 43 100
20 926
28 671
6 000
50 100
26
|
Overført til Sparebankfondet Overført til gåvefond
1 000 4 200
25 126
Årsrapport 2012
4 200
32 871
1 000
Avsett til utdeling
4 200
4 200
6 000
Overført annan EK
-3 075
517
6 285
Sum disponeringar
29 796
25 643
56 385
Oppstilling av finansiell stilling
Oppstilling av finansiell stilling Morbank 31.12.10
Konsern
31.12.11
31.12.12
(Tal i heile tusen kroner)
Notar
31.12.12
31.12.11
31.12.10
Eignelutar Kontantar og fordringar på sentralbanken
18 063
315 036
397 696
554 784
165 710
20 423
5 809 423
6 011 088
6 351 547
25 673
8 100
11 916
Individuelle nedskrivingar
22 685
24 100
21 100
Nedskriving på grupper av utlån
5 761 065
5 978 888
6 318 531
Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar Utlån til og fordringar på kundar
Netto utlån til kundar Overtekne eigedomar
397 696
315 036
18 063
12
20 423
165 710
554 784
13,14,17
6 266 064
5 924 796
5 721 345
15
11 916
8 100
25 673
15
21 100
24 100
22 685
13,18
6 233 048
5 892 596
5 672 987
26
1 566
1 393
1 893
18,19
678 217
279 356
143 443
Aksjar, andelar og andre eigenkapitalinteresser
21
126 755
91 487
89 677
Investeringar i felleskontrollerte verksemder
23
149 100
138 098
123 573
Investeringar i tilknytte selskap
23
5 781
12 559
12 559
Investeringar i dotterselskap
23
0
0
0
Utsett skattefordel
11
1 710
3 787
33
49 733
Varige driftsmidlar
25
161 140
158 008
161 933
67 609
Andre eignelutar
26
69 395
51 551
15 129
Forskotsbet. kostnader og oppt.inntekter
26
1 893
1 393
1 566
143 443
279 356
678 217
Sertifikat og obligasjonar med fast avkastning
89 627
91 137
126 255
79 269
95 780
103 964
12 559
12 559
7 559
31 136
34 296
34 296
-
3 180
-
51 103
47 150
11 143
47 269
28 114
20 809
28 542
6 782 199
7 092 563
7 834 391
372 000
357 994
174 826
Innskot frå kredittinstitusjonar
28 542
20 809
28 114
7 873 373
7 130 390
6 822 188
12
174 826
357 994
372 000
Sum eignelutar Gjeld
3 884 031
4 034 280
4 345 326
Innskot frå og gjeld til kundar
27
4 345 321
4 031 689
3 878 306
1 752 429
1 898 260
2 477 656
Gjeld stifta ved utferding av verdipapir
28
2 477 656
1 898 260
1 752 429
52 037
46 545
52 200
Anna gjeld
29
54 715
47 416
53 448
15 507
28 612
29 838
Påkomne kostnader og forsk.bet. inntekter
29
29 838
28 612
15 507
15 607
15 276
14 146
Avsetjing til forpliktingar
29
14 146
15 276
15 607
Ansvarleg lånekapital
31
199 225
199 307
199 439
6 290 836
6 580 274
7 293 431
199 439
199 307
199 225
7 295 941
6 578 554
6 286 522
530 960
502 289
481 363
Gåvefond
10 000
10 000
10 000
Annan eigenkapital
36 472
39 547
44 303
577 432
551 836
535 666
7 873 373
7 130 390
6 822 188
133 189
142 014
131 394
15 000
60 000
138 500
Sum gjeld Eigenkapital
481 363
502 289
530 960
10 000
10 000
10 000
-
-
-
491 363
512 289
540 960
6 782 199
7 092 563
7 834 391
131 394
142 014
133 189
138 500
60 000
15 000
Sparebankfondet
32
Sum eigenkapital Gjeld og eigenkapital Garantiansvar Deponert i Norges Bank
17
Årsrapport 2012
|
27
Endring i eigenkapital
Endring i eigenkapital Morbank Eigenkapital per 31.12.2008
Sparebankfondet
Gåvefond
409 592
6 000
415 592
3 000
3 000
9 000
447 263
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2009
28 672 438 263
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2010
Annan eigenkapital
28 672
1 000
1 000
43 100 481 363
Sum eigenkapital
43 100 10 000
491 363
10 000
512 289
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2011
20 926 502 289
20 926
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2012
Konsern Eigenkapital per 31.12.2008
28 671
28 671
530 960
10 000
Sparebankfondet
Gåvefond
Annan eigenkapital
Sum eigenkapital
409 592
6 000
32 570
448 162
0
0
Føring mot annan EK Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2009
3 000 28 672 438 263
9 000
Føring mot annan EK Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2010
540 960
3 000 7 540
36 212
40 110
487 374
(2 093)
(2 093)
1 000 43 100 481 363
10 000
Føring mot annan EK
1 000 6 285
49 385
44 303
535 666
(5 273)
(5 273)
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2011
0 20 926 502 289
10 000
Føring mot annan EK
517
21 443
39 547
551 836
(3 075)
(3 075) 0
Avsett til gåvefond Åresresultat tillagt eigenkapitalen Eigenkapital per 31.12.2012
28
|
Årsrapport 2012
28 671 530 960
28 671 10 000
36 472
577 432
Kontantstraumanalyse
Kontantstraumanalyse Morbank
Konsern
2010
2011
2012
63 593
32 524
43 502
(tusen kroner)
Årsoverskot før skatt
0
2 000
8 035
Gevinst/tap ved sal av anleggsmidlar
4 460
4 178
3 274
+ av- og nedskrivingar
-6 000
-4 200
-4 200
-13 493
-7 398
-10 631
- Betalbar skatt
48 560
27 104
39 980
72 099
-32 714
-25 056
10 288
7 613
6 881
-8 249
-331
-1 130
74 138
-25 432
-19 305
-460 455
-217 823
-339 643
2012
2011
2010
38 624
31 793
69 216
0
0
0
5 247
5 253
4 907
-4 200
-4 200
-6 000
+ Tap på utlån/garantiar - Gåver
-6 150
-6 150
-13 527
Tilført frå årets verksemd
33 521
26 696
54 596
Reduksjon/(auke) andre fordringar
-33 086
-29 232
60 125
8 525
-7 073
14 250
-1 130
-331
-8 249
-25 691
-36 636
66 126
-340 452
-219 609
-372 377
Auke/(reduksjon) anna kortsiktig gjeld Auke/(reduksjon) pensjonsforplikting Auke/(reduksjon) forpliktingar Likviditetsendring i resultatrekneskapen Reduksjon/(auke) utlån
-155 637
389 074
145 287
Reduksjon/(auke) utlån kredittinstitusjonar
145 287
389 074
-155 637
443 079
150 249
311 046
Auke/(reduksjon) innskot kundar
313 632
153 383
437 354
-17 147
-14 006
-183 168
Auke/(reduksjon) innskot kredittinst.
-183 168
-14 006
-17 147
-12 077
-135 913
-398 861
Reduksjon/(auke) sertifikat og obligasjonar
-398 861
-135 913
-12 077
-79 539
173 253
-444 664
A) Netto likviditetsendring frå verksemd
-455 732
162 989
838
-1 195
-1 512
-5 857
Brutto investeringar bygningar/driftsmidlar
-11 163
-1 512
-112 472
500
0
Avgang bygningar/driftsmidlar
2 784
5 918
Netto innbetalt kap. tilkn. selskap/dotterselsk Reduksjon/(auke) aksjar og eigarinteresser
-32 757
-16 335
-30 614
B) Netto likviditetsendring investeringar
-41 136
-11 929
-143 086
132
82
82
-28 812
-3 160
0
-32 517
-18 021
-46 347
-62 524
-22 193
-52 204
82
82
132
110 842
145 831
579 396
Auke/(reduksjon) anna langsiktig gjeld
579 396
145 831
110 842
110 924
145 913
579 528
C) Netto likviditetsendringar finansiering
579 528
145 913
110 924
-31 139
296 973
82 660
A) + B) + C) Netto endringar i likvidar i året
82 660
296 973
-31 324
49 202
18 063
315 036
Likviditetsbehaldning per 01.01
315 036
18 063
49 387
18 063
315 036
397 696
Likviditetsbehaldning per 31.12
397 696
315 036
18 063
-31 139
296 973
82 660
82 660
296 973
-31 324
Auke ansvarlig lånekapital Endringar direkte mot eigenkapital
Endring
Årsrapport 2012
|
29
Innhald notar Årsresultat Balanse Endring i eigenkapital Kontantstraumanalyse Note 1 Generell informasjon Note 2 Rekneskapsprinsipp IFRS Note 3 Risikostyring Note 4 Kritiske estimat og vurderingar om bruk av rekneskapsprinsipp Note 5 Segmentinformasjon Note 6 Netto renteinntekter Note 7 Netto provisjons- og andre driftsinntekter Note 8 Inntekter frå finansiell verksemd Note 9 Personalkostnader Note 10 Driftskostnader Note 11 Skatt Note 12 Kredittinstitusjonar - krav og gjeld Note 13 Utlån til og krav på kundar Note 14 Aldersfordeling på forfalle, men ikkje nedskrivne utlån Note 15 Tap på utlån, garantiar m.m. Note 16 Kreditteksponering for kvar interne risikorating Note 17 Maks kredittrisikoeksponering, utan omyn til pantsetjingar Note 18 Kredittkvalitet per klasse av finansielle eignelutar Note 19 Obligasjonar og sertifikat Note 20 Finansielle derivat Note 21 Aksjar og andelar i fond Note 22 Verkeleg verdi på finansielle instrument vurdert til amortisert kost Note 23 Investeringar i eigarinteresser Note 24 Nærståande partar Note 25 Eigedom, anlegg og utstyr Note 26 Andre eignelutar Note 27 Innskot frå kundar Note 28 Gjeld ved utferding av verdipapir Note 29 Andre forpliktingar Note 30 Pensjon Note 31 Ansvarleg lånekapital Note 32 Kapitaldekning Note 33 Forfallsanalyse av eignelutar og forpliktingar Note 34 Marknadsrisiko knytt til renterisiko Note 35 Overføring av finansielle eignelutar Note 36 Hendingar etter balansedagen
Note 1
Note 1
Note 1
Note 2
-Generell informasjon
- Rekneskapsprinsipp
Rekneskapen er utarbeidd og rapportert i samsvar med r ekneskapslova og International Financial Reporting Standards (IFRS).
Grunnlaget for utarbeiding av den konsoliderte årsrekenskapen
Konsernet SpareBank 1 Søre Sunnmøre Konsernet består av morbanken SpareBank 1 Søre Sunnmøre og dotterselskapa SB1 Søre Sunnmøre AS Eiksundregionen Eigedom AS, Eiksundregionen Vekst AS og Eiksundregionen Bu og Virke AS. Aktiviteten i desse dotterselskapa er låg, og påverkar rekneskapen i liten grad. Videre er det fra 2012 kome til to tilknytte selskap; Ørsta Hotelleigedom AS og Mosflata Næringsbygg AS. I tillegg har banken eigarandelar i dei felleskontrollerte verksemdene Samarbeidende Sparebanker AS og Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS, og Samarbeidende Sparebanker Bankinvest II AS.
Årsrekneskapen for morbanken og konsernet er avgitt i sam svar med EU-godkjende IFRSar og tilhøyrande fortolknings uttalelsar frå den internasjonale tolkingskomiteen for finansiell rapportering (IFRIC) og forgjengaren tolkingskomiteen (SIC). Årsrekneskapen skal handamast av forstandarskapet 28. februar 2011 for endelig godkjenning. Fram til endeleg godkjenning har styret mynde til å endre årsrekneskapen. Målegrunnlaget for konsernreknskapen er historisk kost med unntak for investeringar klassifisert som tilgjengelige for sal, finansielle eignelutar og gjeld til verkeleg verdi over resultat, som er vurdert til verkeleg verdi.
Presentasjonsvaluta Presentasjonsvalutaen er norske kroner (NOK), som også er bankens funksjonelle valuta. Alle beløp er oppgitt i 1.000 kroner med mindre anna er oppgjeve.
Skildring av verksemda SpareBank 1 Søre Sunnmøre sitt kjerneområde er Søre Sunn møre. Banken har kontor i kommunane Volda, Ørsta, Ulstein og Herøy. Banken deltek i SpareBank 1-alliansen.
Konsolidering Konsernrekneskapen omfattar banken og alle dotterføretak. Som dotterføretak vert rekna alle føretak der banken har kontroll, dvs. makt til å styre føretakets finansielle og driftsmessige prinsipp i den hensikt å oppnå fordelar av føretakets aktivitetar.
SpareBank 1 Søre Sunnmøre er ein totalleverandør av produkt og tenester innan finansiering, sparing og plassering, forsikring og betalingsformidling. Banken er medeigar i EiendomsMegler 1 som tilbyr eigedomsmekling i heile fylket.
Dotterføretak er konsolidert frå det tidspunkt banken har overteke kontroll, og vert teke ut av konsolideringa frå det tids punkt banken gir frå seg kontroll.
Årsrekneskapen og konsernrekneskapen for 2012 vart godkjent av styret den 8. februar 2013.
Tilknytte selskap er konsolidert inn i konsernrekneskapen etter eigenkapitalmetoden.
Felleskontrollert verksemnd Felleskontrollert verksemnd kan bestå av fellskontrollert drift, felleskontrollerte eignelutar og felleskontrollerte føretak. Felles kontroll inneber at banken gjennom avtale utøver kontroll saman med andre deltakarar. Felleskontrollert føretak rekneskapsførast ved eigenkapitalmetoden i bankens konsernrekneskap SpareBank 1 Gruppen er eigd med 19,5 prosent kvar av SpareBank 1 SR-Bank, SpareBank 1 SMN, Sparebank 1 NordNorge og Samarbeidende Sparebanker AS. Andre eigarar
32 | Årsrapport 2012
Note 2
er Sparebanken Hedemark (12 prosent) og LO (10 prosent). Styringsstrukturen for SpareBank 1-samarbeidet er regulert i ein avtale mellom eigarane, og dette gjeld også dei bankar som indirekte har sitt eigarskap gjennom deltaking i Samarbeidende Sparebanker AS. I konsernrekneskapen til SpareBank 1 Søre Sunnmøre klassifiserer den indirekte eigarposten i SpareBank 1 Gruppen, gjennom sin aksjepost i Samarbeidende Sparebanker AS, som ei investering i eit felleskontrollert føretak og banken vurderer denne etter eigenkapitalmetoden. BN Bank vart kjøpt frå Glitnir i 2008 og er no eigd med 23,5 prosent kvar av SpareBank 1 SR-Bank og SpareBank 1 NordNorge, 20 prosent av Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS, og med 33 prosent av SpareBank 1 SMN. Styringsstrukturen i samband med oppkjøpet er regulert i ein avtale mellom eigarane, og dette gjeld også dei bankar som indirekte har sitt eigarskap gjennom deltaking i Samarbeidende Sparebanker Bankinvest AS. Andelar i felleskontrollerte verksemder er vurdert etter eigenkapitalmetoden i konsernrekneskapen. Bank 1 Oslo AS var eit dotterselskap av SpareBank 1 Gruppen AS. Med verknad frå 1.1.2010 var aksjane delte ut på eigarane av SpareBank 1 Gruppen AS og Samarbeidende Sparebanker AS vart eigar av 19,5%. Denne eigaredelen er seinare fisjonert ut i eit eige felleskontrollert føretak, Samarbeidende Sparebanker Bankinvest II AS.
Som objektive bevis reknar ein mellom anna vesentlege finansielle problem hos debitor, betalingsmisleghald eller andre vesentlege kontraktsbrot. Nedskrivinga vert berekna som forskjellen mellom balanseført verdi og noverdien av estimerte framtidige kontantstraumar neddiskontert med effektiv rente. Det vert ikkje gjort individuell nedskriving basert på forventningar om tap. Hendingane som medfører eventuell nedskriving skal ha hendt før eller på balansedagen. Individuell nedskriving vert gjort på enkeltengasjement med bakgrunn i tapshending som gir estimerte reduksjonar i lånets framtidige kontantstraumar. Gruppenedskrivingar vert gjort med tilsvarande bakgrunn, men kor tapshendingane ikkje kan identifiserast på enkelt engasjement. Analyseverktøy og statistisk metode med utgangspunkt i tapserfaring vert lagt til grunn for berekningane. Nedskriving for tap inneber bruk av skjøn, og det kan hefte usikkerheit rundt berekningane. Nedskrivne engasjement har særleg oppfølging. Reversering av tidlegare nedskrivingar skjer i den utstrekning tap er redusert og objektivt kan knytast til ei hending som har hendt etter nedskrivingstidspunktet.
Utlån og tap på utlån
Tapsvurdering blir gjort kontinuerleg gjennom året, og engasjement der det tidlegare er føreteke tapsnedskriving, blir revurdert periodisk. Friskmelding av tidlegare tapsmerka engasjement skjer når dette er brakt i orden ved at gjeldande betalingsplan er følgt, og engasjementet ikkje lenger er tapsutsett.
Utlån vert målt til amortisert kost i samsvar med IAS 39. Utlån vert vurdert til verkeleg verdi med tillegg av eventuelle direkte transaksjonskostnader ved fyrste gongs måling.
Utlån med fast rente
Utlån skal i seinare periodar vurderast til amortisert kost med bruk av effektiv rentemetode. Amortisert kost er anskaffelseskost minus tilbakebetalingar på hovudstolen, pluss eller minus kumulativ amortisering som følgjer av ein effektiv rentemetode, og trukke frå eventuelle beløp for verdifall eller tapsutsattheit. Den effektive renta er den renta som nøyaktig diskonterer estimerte framtidige kontante inn- eller utbetalinger over det finansielle instrumentetsforventa levetid.
Individuelle- og gruppevise nedskrivingar
Fastrente utlån til kundar er bokført til verkeleg verdi. Banken gjer rentebytteavtaler for å motverke denne eksponeringa,og dei er medtekne ved utrekninga av eksponeringa over løpe tida for låna. Noverdien av desse låna og rentebytteavtalar vert kalkulert og innteke i rekneskapen.
Verdipapir og derivat Verdipapir og derivat består av aksjar og andelar, sertifikat og obligasjonar samt rentebytteavtalar. Ved første gangs inn rekning blir finansielle eigedelar klassifisert i ein av følgjande kategoriar avhengig av formålet med investeringa. Leiinga avgjer korleis investeringa skal klassifiserast ved første gongs innrekning.
Nedskrivingar for tap skal utførast når det ligg føre objektive bevis for at eit utlån eller ei gruppe av utlån har verdifall.
Årsrapport 2012 | 33
Note 2
»»
Finansielle eignelutar til verkeleg verdi over resultat rekneskapen
»»
Finansielle eignelutar tilgjengeleg for sal
Finansielle eignelutar og forpliktingar (skildra nedanfor) klassifisert i kategorien verkeleg verdi over resultat vert identifisert av leiinga ved første gongs innrekning når følgjande kriterium er oppfylt:
»»
Eigedelen eller forpliktinga eliminerer eller i vesentleg grad reduserer inkonsistens i måling eller innrekning (accounting mismatch) som elles ville oppstå av måling av eignelutar eller forpliktinga eller av innrekning av gevinstar etter tap på desse på ulikt grunnlag, eller
»»
ei gruppe av finansielle eignelutar, forpliktingar eller begge delar vert forvalta, og innteninga v urdert på grunnlag av verkeleg verdi, i samsvar med dokumentert risikohandterings- eller investeringsstrategi, og informasjonen om konsernet vert gjeve internt på dette grunnlaget til føretakets nøkkelpersonar i leiinga, eller
»»
Realisert og urealisert gevinst og tap som oppstår som følgje av endringar i verkeleg verdi på finansielle eignelutar til verkeleg verdi over resultatreknskapen, er inkludert i resultatreknskapet i den perioda dei oppstår. Urealisert gevinst og tap som oppstår som følgje av endringar i verkeleg verdi på finansielle eignelutar tilgjengeleg for sal, vert innrekna i eigenkapitalen, bortsett frå tap ved verdifall som vert rekna inn i resultatet. Verkeleg verdi på noterte instrument tek utgangspunkt i gjeldande børskurs. Dersom det ikkje fins ein aktiv marknad for ein finansiell eignelut (eller eigneluten er unotert), kan konsernet rekne virkeleg verdi ved bruk av ulike verdsettelsesmodellar. Hvis eigneluten ikkje let seg måle påliteleg vert eigne luten vurdert til kost, jfr. IAS 39.46. Utbytte blir resultatført ved utbetaling.
dersom det finansielle instrumentet inneheld eitt eller fleire innebygde derivat, med mindre dei inne bygde derivata ikkje har evne til vesentleg å påverke kontantstraumane i den sammenette kontrakta eller det klart framgår at det innebygde derivatet må sjåast på som uatskillelig frå hovudkontrakta.
Eignelutar klassifisert som tilgjengeleg for sal inkluderer dei eignelutane som ikkje fell inn under kategorien lån og fordringar, eignelutar til verkelig verdi over resultat og halde til forfall investeringer. Etter første gongs inn rekning av eignelutar tilgjengelig for sal vert desse vurdert til verkelig verdi. Urealiserte verdiendringar vert fort løpande rekna inn i eigenkapitalen. Når verdipapir vert selt eller nedskrive, vert akkumulerte verdijusteringar fjerna fra eigenkapitalen og innrekna i resultatrekneskapen. Bokført verdi etter nedskriving vert ansett som ny kostpris. Ved seinare verdiauke vil differansen mellom ny kostpris etter nedskriving og verkeleg verdi verte ført mot eigenkapitalen. Kjøp og sal av finansielle eignelutar vert bokført på handelsdato, dvs. den dato då konsernet forpliktar seg til å kjøpe eller selje instrumentet. Alle finansielle eignelutar som ikkje vert målt til verkeleg verdi med verdiendringar over resultatrekn skapen, vert rekna inn første gång til verkeleg verdi inkludert transaksjonskostnader. Instrumentet vert fjerna fra reknskapen når rettane til å motta kontantstraumar frå investeringa er over, overført til andre og konsernet har overført ein vesentleg del av risiko og eigedomsrett til andre.
34 | Årsrapport 2012
Eigedom, anlegg og utstyr Eigedom, anlegg og utstyr omfattar bygningar, t omter og drifts lausøyre. Bygningar og driftslausøyre vert rekna inn første gong til verkeleg verdi og vert deretter avskrive lineært over forventa levetid. Ved fastlegging av avskrivingsplan splittar ein dei enkelte eignelutane i naudsynt utstrekning opp i komponentar med ulik levetid, og det vert teke omsyn til estimert restverdi. Eigedom, anlegg og utstyr som kvar for seg er av lita betydning, eksempelvis PC-ar og anna kontorutstyr, skal ikkje vurderast individuelt for restverdiar, levetid eller verdifall, men vurderast som grupper. Tomter er bokført til kostpris. Kostpris inkluderar alle direkte henførbare kostnader knytt til kjøpet av eigneluten. Levetid på ulike klassar av eigedom, anlegg og utstyr er:
»» »» »» »» »» »» »»
Bygg vert skrive av over 50 år Tekniske installasjonar vert skrive av over 25 år Innreiing 10%, Inventar 15%, Transportmidlar og maskiner 20%, PC-ar 30%, Edb-program 30% Eigedom, anlegg og utstyr som vert avskrive, er gjenstand for nedskrivingstest i samsvar med IAS 36 når omstenda indikerer det.
Overtekne eignelutar Overtekne eignelutar er vurdert i tråd med vurderingsreglar for den enkelte eignelut.
Note 2
Nedskriving av ikkje finansielle eignelutar
Skatt
Balanseført beløp av bankens eignelutar med enkelte unntak, vert gjennomgått på balansedagen, for å vurdere om det ligg føre indikasjonar på verdifall. Dersom det ligg føre slike indikasjonar, estimerer ein eigneluten gjenvinnbare beløp. Årleg reknar ein gjenvinnbart beløp på balansedagen for eignelutar som har ei ubegrensa utnyttbar levetid, og øvrige immaterielle eignelutar som enno ikkje er tilgjengeleg for bruk.
Resultatført skatt består av periodeskatt (betalbar skatt) og endring i utsett skatt. Periodeskatt er rekna skatt på årets skatte pliktige resultat.
Nedskrivingar vert gjort når balanseført verdi av ein eignelut eller kontantstraumgenererande eining overstig gjenvinnbart beløp. Nedskrivingar vert ført over resultatrekneskapen. Nedskriving av andre eignelutar reverserer nedskrivingar dersom det er ei endring i estimat som er nytta for å rekne gjenvinnbart beløp.
Utsett skatt vert reknskapsført etter gjeldsmetoden i samsvar med IAS 12. Det vert rekna forplikting eller eignelut ved utsett skatt på mellombelse forskjellar, som er differansen mellom balanseført verdi og skattemessig verdi på eignelutar og forpliktingar. Det vert likevel ikkje rekna forplikting eller eigenlut ved utsett skatt på goodwill som ikkje gir skattemessige frådrag, og heller ikkje på førstegångsinnrekna postar som verken påvirkar rekneskapsmessig eller skattepliktig resultat. Det vert rekna ein eignelut ved utsatt skatt på framførbare skattemessige underskot. Eignelut ved utsett skatt vert rekna inn berre i det omfang det er venta framtidig skattepliktige resultat som gjer det mogleg å utnytte den tilhøyrande skatte fordelen.
Renteinntekter og – kostnader Renteinntekter og – kostnader knytt til eignelutar og forpliktingar som vert målt til amortisert kost vert r esultatført løpande basert på ein effektiv rentemetode.
Langsiktige lån Innlån med flytande rente
For renteberande instrument, som vert målt til v erkeleg verdi, vil amortiseringseffekten verte klassifisert som renteinntekt eller – kostnad, medan effekten av renteendringar vert klassifisert som inntekt frå andre finansielle investeringar.
Lån vert innrekna første gong til opptakskost, som er verkeleg verdi av det mottekne vederlaget etter frådrag av transaksjons utgifter. Lån vert deretter målt til amortisert kost. Einkvar skilnad mellom opptakskost og oppgjersbeløpet ved forfall vert dermed periodisert over løpetida ved hjelp av effektive rente.
Provisjonsinntekter og kostnader
Fastrente innlån
Provisjonsinntekter og – kostnader vert generelt periodisert i takt med at ei teneste vert ytt. Gebyr knytt til renteberande instrument blir ikkje ført som provisjonar, men inngår i rekninga av effektiv rente og vert resultatført tilsvarande. Honorar for rådgjeving vert opptent i samsvar med inngått rådgjevingsavtale, som oftast etter kvart som tenest vert ytt. Det samme gjeld for løpande forvaltningstenester. Honorar og gebyr ved omsetnad eller formidling av finansielle instrument, eigedom eller andre investeringsobjekt som ikkje genererer balansepostar i bankens rekneskap, vert resultatført når transaksjonen vert sluttført.
Fastrente innlån er klassifisert til verkelig verdi med verdiendringar over resultatrekenskapen. Desse er øyremerkt og forvalta saman med finansielle eignelutar slik at den samla innteninga vert vurdert på grunnlag av verkeleg verdi.
Transaksjonar og behaldningar i utanlandsk valuta Transaksjonar i utenlandsk valuta vert omrekna til norske kroner ved transaksjonskursen. Gevinst og tap knytt til gjennomførte transaksjonar eller til omrekning av behaldningar av pengepostar på balansedagen, vert rekna inn i resultatet.
Pensjonar Banken dekker sine pensjonsforpliktingar overfor dei tilsette gjennom ei kollektiv pensjonsordning. Basert på forsikrings tekniske prinsipp reknar ein noverdien av antekne framtidige pensjonsytingar. Den rekna påløpte forpliktinga vert sammenhalde med verdien på innbetalte og oppsparte p ensjonsmidlar. Differansen vert ført som gjeld (hvis negativ) eller eignelut (hvis positiv). Pensjonskostnaden i perioden består av opptente rettar i perioden og rentekostnader på tidlegare opptente rettar fråtrukke forventa avkastning på pensjonsmidlene og periodi sert arbeidsgiveravgift. Pensjonsmidlene er vurdert til verkeleg verdi fråtrukke forventa transaksjons kostnader. Forventa avkastning på pensjonsmidlane tek utgangspunkt i historisk avkastning på ulike aktivaklasser korrigert for det faktiske rentenivået. Diskonteringsrenta vert fastsett med
Årsrapport 2012 | 35
Note 2
tgangspunkt i marknadsrenta på statsobligasjonar og ei løpetid u tilsvarande forventa løpetid for forpliktingane. I tillegg har banken pensjonsavtalar finansiert direkte over drifta. Basert på forsikringstekniske prinsipp reknar ein noverdien av antatt framtidige pensjonsytingar. Desse pensjonsforpliktingane er avsett som langsiktig gjeld i rekneskapen. Endring i netto pensjonsforplikting inngår i posten pensjonar under sum lønn og generelle administrasjonskostnader. Uvissa i utrekningane er i stor grad knytt til bruttoforpliktinga og ikkje den nettoforpliktinga som kjem fram i balansen. Estimatavviket som oppstår vert resultatført systematisk over gjennom snittleg attverande oppteningstid i den grad det overstig 10% av den største av pensjonsforpliktinga og pensjonsmidlane. Arbeidsgjevaravgifta er inkludert i tala. Planendringane vert r esultatført systematisk over gjennomsnittleg opptenings tid. Eventuelle endringer basert på tidlegare opptening vert resultatført når dei vert vedtekne.
der det ikkje vert utbetalt utbytte, og investor har heller ikkje seinare krav på renter som ikkje er utbetalt, dvs. rentene vert ikkje akkumulert. Fondsobligasjon er godkjendt som eit element i kjernekapitalen innan ei ramme på 15 prosent av samla kjernekapital. Finanstilsynet kan krevje at fonds obligasjonane vert skrivne ned proporsjonalt med eigenkapitalen dersom bankens kjernekapitaldekning fell under 5 prosent eller samla kapitaldekning fell under 6 prosent. Nedskrivne beløp på fondsobligasjonane skal vere skrivne opp før det kan utbetalast utbytte til aksjonærane eller eigenkapitalen skrive opp. Fondsobligasjonar vert ført som anna langsiktig gjeld til amortisert kost.
Segmentrapportering Banken har i hovudsak to forretningsområde som sitt rapporteringsformat, personmarknad og bedriftsmarknad. Sjølv om banken opererer i ulike kommunar, anser banken primært å operere innanfor ein og same geografiske marknad.
Usikre forpliktingar
Hendingar etter balansedagen
Banken utferdar finansielle garantiar som ledd i den o rdinære verksemda. Tapsvurderingar skjer som ledd i vurderinga av tap på utlån og vert vurdert i henhold til IAS 37. Det vert gjort avsetjingar for andre usikre forpliktingar dersom det er sannsynligheitsovervekt for at forpliktinga materialiserar seg og dei økonomiske konsekvensane kan reknast påliteleg. Det vert gitt opplysningar om usikre forpliktingar som ikkje fyller kriteria for balanseføring dersom dei er vesentlige. Avset nad for restruktureringsutgifter vert gjort når banken har ein avtalemessig eller rettslig forplikting.
Rekneskapen vert rekna som godkjendt for offentleggjering når styret har handsama den. Forstandarskap og regulerande mynde vil etter dette kunne nekte å godkjenne rekneskapen, men ikkje forandre den. Hendingar fram til rekneskapen vert rekna som godkjend for offentleggjering og som vedkjem tilhøve som alt var kjent på balansedagen, vil inngå i informasjonsgrunnlaget for fastsettinga av rekneskapsestimat og såleis bli reflektert fullt ut i reknskapen. Hendingar som vedkjem tilhøve som ikkje var kjendte på balansedagen, vil bli opplyst om dersom dei er vesentlege.
Ansvarlege lån og fondsobligasjonar
Rekneskapen er avlagt etter føresetnad om fortsatt drift. Denne føresetnaden var etter styret si oppfatning til stades på det tidspunkt rekneskapen vart godkjend for framlegging.
Ansvarlege lån har prioritet etter all anna gjeld. Tidsbegrensa ansvarleg lån kan telje med 50 % av kjernekapitalen i kapital dekninga, mens evigvarande ansvarlege lån kan telje med inntil 100% av kjernekapitalen. Ansvarlege lån vert klassifisert som forplikting i balansen og målt til amortisert kost. Ein fondsobligasjon er ein obligasjon med pålydande rente, men banken har ikkje plikt til å betale ut renter i ei periode
36 | Årsrapport 2012
I samsvar med IAS kan vi opplyse om fylgjande endra standardar og tolkingar som er vedtekne men ikkje trådde i kraft når årsrekneskapen blir vedteken (se tabell på neste side).
Note 2
Standard /Tolking
Ikrafttredelsesdato IASB
Ikrafttredelsesdato EU
Endring
Vurdering av effekt for SpareBank 1 Søre Sunnmøre
IFRS 9 - Financial instruments
1. januar 2015
Utsett
IFRS 9 vil erstatte dagens IAS 39. IASB har delt opp prosjektet i flere faser, og ettersom de enkelte fasene av IFRS 9 ferdigstilles vil de relevante delene av IAS 39 bli slettet.
vil ikkje lenger kunne måle unoterte aksjer til kost, men må bruke virkelig verdi
IFRS 13 - Fair Value Measurement
1. januar 2013
Forventa Q3 2012
IFRS 13 konsoliderer og klargjør veiledningen for hvordan man skal måle virkelig verdi. En rekke standarder krever eller tillater at selskaper måler eller tilleggsopplyse om virkelig verdi for eiendeler, forpliktelser eller egenkapital instrumenter. Før utgivelsen av IFRS 13 var det begrenset med veiledningen i hvordan å måle virkelig verdi , og i enkelte tilfeller var ikke veiledningen ensartet.
veiledning for måling av vv. Ytterligere krav til noteopp lysninger.
IAS 19 - Amendment: Employee Benefits
1. januar 2013
Forventa Q1 2012
Det er betydelige endringer i IAS 19. Endringene innebærer at korridorløsningen (utsatt innregning av endringer i pensjonsforpliktelser og eiendeler) ikke lenger er et tillatt alternativ. Noe som vil resultere i høyere volatilitet på balansen for de som benytter korridorløsningen per i dag. Endringene medfører en begrensning i endringene i netto pensjonseiendeler (forpliktelser) innregnet over resultatet til netto renteinntekt (kostnad) og periodens pensjonsopptjening. Forventet avkastning på eiendeler i ordningen vil erstattes med en estimert avkastning basert på markedsrente av foretaksobligasjoner.
Innebær at korridorløsning ikkje lenger kan nyttast og at aktuarielle gevinster og tap føres over andre resultat komponenter det år de oppstår. Er allereie hensynstatt i rekneskapen.
IFRS 10 - Consolidated Financial Statements
1. januar 2013
Forventa Q4 2012
IFRS 10 erstatter den delene av IAS 27 som omhandler konsoliderte regnskaper, i tillegg til å ta opp forholdene som diskuteres i SIC-12. IFRS 10 bygger på en enkelt kontrollmodell som skal anvendes for alle enheter.
Liten eller inga betydning (mest for foretak med særskilte formål)
IFRS 11 - Joint Arrangements
1. januar 2013
Forventa Q4 2012
IFRS 11 erstatter IAS 31 og SIC-13. IFRS 11 beholder noen av de samme begrepene som ble benyttet i IAS 31, men med et endret innhold. IFRS 11 fjerner muligheten til å kunne benytte proposjonal konsolidering for felleskontrollerte foretak (Jointly controlled entities
Ingen - kan videreføre praksis med EK-metode
IFRS 12 - Disclosure of Interests in Other Entities
1. januar 2013
Forventa Q4 2012
IFRS 12 inneholder alle tilleggsopplysningskrav som tidligere lå i IAS 27 relatert til konsoliderte regnskaper, i tillegg til tilleggsopplysningskravene som tidligere var inkludert i IAS 28 og IAS 31. I tillegg kreves at en rekke ny informasjon gis som tilleggsopplysninger.
Liten eller inga betydning
IAS 1 - Amendment: Presentation of Items of Other Comprehensive Income
1. juli 2012
Forventa Q1 2012
Endringen i IAS 1 medfører at foretakene skal gruppere poster under Andre inntekter og kostnader (Other Comprehensive Income (OCI)), basert på om postene i senere perioder kan reklassifiseres over resultatet.
Liten eller inga betydning
Årsrapport 2012 | 37
Note 3
Note 3 - Risikostyring Overordna Risikotilhøva innanfor bankens verksemd blir handtert gjennom kontinuerlig identifisering, måling og overvaking i høve til gitte risikogrenser. Denne risikostyringa er kritisk for bankens lønnsemd og soliditet. Banken er eksponert for strategisk risiko, operasjonell risiko,kredittrisiko, marknadsrisiko, renterisiko og likviditetsog oppgjersrisiko.
Struktur for risikostyring Styret er ansvarleg for overordna tilnærming til risikostyring og for å godkjenne risikostrategiar og prinsipp. Leiinga i banken har risiko og risikorapportering høgt på si arbeidsliste. Bankens risikoavdeling er lagt inn i Økonomi/ Finans/Risiko avdelinga og det vart i 2011 tilsett ein person som har dette som sitt arbeidsfelt. Elles er det gjort mykje for å samle, rapportere og handsame risikoelementa som banken har. Leiarane på PM og BM har eit sæskilt ansvaret for å handtere risikostrategien på sine områder og implementere bankens prinsipper, rammeverk, retningsliner og risikogrenser innan kredittområdet. Økonomiavdelinga har det operative ansvaret for dei andre risikoområda. Leiargruppa har årleg gjennomgang av risikostyrings prosessane. Dette omfattar både ein vurdering av effekten av etablerte prosedyrar og etterlevinga av desse. Resultata av gjennomgangane blir rapportert til styret gjennom intern kontrollrapportane. Bankens økonomiavdeling styrer bankens eigne plasseringar på en slik måte at risikoen er innanfor måltal som gjeld for rente- og kredittrisiki. Banken har for det meste flytande rente både på utlån og innskot. Økonomiavdelinga har også det operative ansvaret for likviditetsstyringa.
Risikomålings- og rapporteringssystem Banken gjer måling og kvantifisering av risiko ved bruk av ulike metodar, både statistiske og ikkje-statistiske. Kvar metode er basert på ulike nivå av uvisse.
38 | Årsrapport 2012
Banken har risikorapportering for risikoområda til styret jamnleg. Risikorapportering til bruk i bankdrift og leiing har vore eit prioritert område i dei seinare år og stadig fleire deler av organisasjonen vert sterkare involvert i informa sjonsflyten og kan utføre risikoreduserande tiltak.
Fastrenter Banken er etter vår vurdering relativt lite risikoeksponert samanlikna med andre bankar då ein har relativt lite volum av fastrenteinnskot og -utlån, samt at likviditetsbufferen i stor grad er plassert i konservative papir med liten kredittrisiko og som bankinnskot. Samtidig er fundinga i all h ovudsak flytande rente. Funding inngått med fastrente er sikra med renteswapavtalar. Banken vurderer kontinuerleg om ein bør ta i bruk derivat for ytterlegare å redusere eksponeringa som kjem av endringar i rentenivået og eventuell eksponering knytt til framtidige transaksjonar.
Strategi knytt til bruken av finansielle instrument Banken har i liten grad fastrenteinnskot og har difor ikkje sett det naudsynt å gjere sikringsforretning gjennom derivat. Når det gjeld fastrentelån følgjer banken til eikvar tid opp den risiko som ligg i denne form for verksemd, og det vert jamleg gjort sikringsforretning gjennom derivat for å reduseredenne risikoen. Banken har ei mindre portefølje aksjefond, og styret har satt ei øvre grense for desse investeringane. Porteføljen av andre verdipapir har banken kun for å tilfredstille dei gjeldande krav til likvidar. Verdipapira består i hovudsak av papir som kan deponerast som trygd for lån i Noregs Bank eller tilpassa grupperinga til Finanstilsynets krav i LCR-berekninga.
Konsentrasjon av risiko Konsentrasjon oppstår når fleire av bankens motpartar opererer innanfor samme bransje, geografiske område eller har andre samanfallande økonomiske eigenskapar som gjer at evna deira til å oppfylle f orpliktingane blir påverka samtidig av endringar i økonomiske, politiske eller andre tilhøve. Under prosessen med etterleving av intensjonane og implementeringa av risikostyring etter Basel II og ICAAP, har leiinga saman med styret, ein kontinuerleg prosess med utarbeiding av måltall for ytterlegare å identifisere og redusere risiki.
Note 3
Den geografiske lokaliseringa av eignelutar og forpliktingar er spesifisert i notar til relevante balansepostar. B anken søkjer å oppnå ei forsvarleg geografisk s preiing av lån innanfor sin lokale marknad, men lokal ø konomisk utvikling og særleg eigedomsprisane vil kunne ha betydelig innverknad på kundane si evne til å tilbakebetale lån og på verdien av dei underliggjande trygder. Banken vil i første rekkje søkje å avgrense denne type risiko gjennom høg kvalitet i kreditt arbeidet, å utnytte sin lokalkunnskap og gjennom å operere innanfor trygge marginar med omsyn til låntakarane si betalingsevne og kvaliteten på stilte trygder.
Operasjonell risiko Operasjonell risiko knyter seg til feil/manglar som følgje av mangelfulle system, rutinar og kompetanse.
Renterisiko Utlån og innskot der banken har adgang til å endre renta, medfører ein renterisiko som ikkje fullt ut lar seg sikre. Typisk vil banken ha ein innskotsportefølje med flytande rente som overstig eignelutar som lar seg reprise innanfor 1 måned. Innanfor løpetidsintervallet 0-3 månader vil det imidlertid vere ei rimeleg grad av balanse.
Kredittrisiko Kredittrisiko er risiko for tap på utlån og plasseringar (hovudstol og rentekrav) som følgje av manglande betalingsevne/vilje hjå bankens kundar. Begrepet dekker også tap som følgje av svikaktig opptreden av kundar i samband med slike lån/ plasseringar. Det omfattar også risiko for at realisering av pantsette trygder/kausjonar ikkje gir den forutsette dekning for bankens krav. Det vert gjort eint stort arbeid i Sparebank 1 Alliansen for å syte for at systema skal vere best mogeleg og at sakshandsamar skal få korrekt og tidsmessig informasjon slik at risikovurderingar vert utført på best mogeleg måte. På same måte vert det arbeid med portefølge-kvaliteten og endringar som skjer, av dei ansvarlege funksjonar og avdelingar i banken. Kredittrisikoen for utlån og sjansen for tap vert nøye overvaka gjennom utviklinga i mislighald og overtrekk, samt jamleg vurdering av alle større nærings- og personlån etter fastsette retningsliner. At bankens vedtekne retningsliner for kreditt yting vert etterlevd, vert fylgt opp gjennom internkontroll. All plassering av midlar vert kredittvurdert og vurdert opp mot dei reglane som finns for deponering i Noregs Bank, eller tilpassa grupperinga til Finanstilsynets krav i LCR-berekninga. Bankens verdipapirportefølje består i hovudsak av spesielt sikre sertifikat og obligasjonar. Styret vurderar kredittrisikoen for våre verdipapir som liten/moderat.
Likviditets- og oppgjersrisiko Likviditetskriser i norske bankar har primært oppstått som eit resultat av store kredittap. Banken har en målsetting om ei konsolidert kapitaldekning på minimum 13 prosent. Bankens styre vil vurdere naudsynte tiltak dersom denne etterlevinga av målsettingane er truga. Likviditetsrisiko er primært knytt til bankens evne til å refinansiere innlån i verdipapirmarknaden og innlån frå andre finansinstitusjonar. Risikoen vil dels vere knytt til det norske rentemarknaden der det f. eks. kan oppstå ein kortsiktig ubalanse som gjer det umogleg å refinansiere til akseptable vilkår. Banken søker å minimere denne type risiko gjennom å definere rammer for forfallstruktur i kvart løpetidsintervall. I tillegg er det definert minimumskrav til likviditetsreservar for å sikre at banken har tilstrekkelege likviditetsreservar til å kunne handtere eit stresscenario. Banken gjer minimum årleg stresstesting for å vurdere om likviditetsrisikoen ligg innanfor dei styrevedtekne rammene. Krava fra Basel III til likviditet, LCR, er under arbeid for endelig utforming og skal etter planen iverksettast frå 2015. Banken tester jamnleg bankens posisjon slik at naudsynte tiltak kan gjerast. Ut over dette har banken kommitterte trekkfasilitet. Banken er også medlem i SpareBank 1- alliansen som også skulle innebere ytterlegare tryggleik.
Kursrisiko Kursrisiko er risiko for at verkeleg verdi på ein balansepost avvik frå opprinneleg verdi.
Valutarisiko Banken har ikkje valutaposisjonar av betydning, og dermed heller ikkje valutarisiko.
Årsrapport 2012 | 39
Note 4
Note 4 - Kritiske estimat og vurderingar om bruk av rekneskapsprinsipp Tap på utlån og garantiar
Verkeleg verdi derivat
Banken rescorar utlånsporteføljen månadleg. Kundar med svak risikoklasse, betalingsmisleghald, negativ migrering eller andre objektive kriterium vert vurdert med tanke på behov for individuell nedskriving. Individuell nedskriving vert rekna som forskjellen mellom lånet sin bokførte verdi og noverdien av diskontert kontantstraum basert på effektiv rente på tids punktet for første gongs rekning av individuelle nedskrivingar.
Verkeleg verdi av derivat kjem vanlegvis fram ved bruk av verdivurderingsmodellar der prisen på underliggande stor leikar, eksempelvis renter og valuta, vert innhenta i marknaden. For opsjonar vil volatilitetar vere observerte implisitte volatilitetar eller rekna volatiliteter basert på historiske kursbevegelsar for underliggande papir. I dei tilfella bankens risikoposisjon er tilnærma nøytral, vil midtkursar verte nytta. Med nøytral risikoposisjon meiner vi eksempelvis at renterisiko innanfor eit tidsintervall er tilnærma null. I motsatt fall bruker vi den relevante kjøps- eller salskurs for å vurdere nettoposisjonen.
Vurdering av behov for nedskriving vert gjort for eksponeringar større enn 2 mill kroner som er mislighalde, eller der banken har anna objektiv informasjon. Gruppevise nedskrivingar vert rekna for grupper av enga sjement som har aukande kredittrisiko, men der det ikkje er mogleg å identifisere kva for engasjement som vil medføre tap. Utrekning skjer med utgangspunkt i auke i forventa tap for porteføljar som har migrert negativt sidan førre utrekning.
For derivat der motpart har svakare kredittrating enn banken, vil prisen reflektere ein underliggjande kredittrisiko. I den utstrek ning marknadsprisar vert innhenta med utgangspunkt i transaksjonar med lågare kredittrisiko, vil dette verte teke omsyn til ved at den opphavlege prisdifferansen målt mot slike transaksjonar med lågare kredittrisiko vert amortisert over løpetida.
Verkeleg verdi eigenkapitalinteresser Eignelutar som vert vurdert til verkeleg verdi over resultatrekneskapet, vil i hovudsak vere verdipapir som vert omsett i ein aktiv marknad. Dei aksjane som ikkje lar seg verdivurdere med rimelig stor visse, vert vidareført til kostpris. Nedskriving blir vurdert ved verdifall.
40 | Årsrapport 2012
Pensjonar Netto pensjonsforpliktingar og årets pensjonskostnad er basert på en rekke estimat, herunder avkastning på pensjonsmidlene, framtidig rente- og inflasjonsnivå, lønnsutvikling, turnover, utvikling i G og den generelle utviklinga i antal uføretrygda og levealder. Usikkerheita er i stor grad knytt til bruttoforpliktinga og ikkje til den nettoforpliktinga som kjem fram i balansen.
Note 4
»» Hurtigruta i Hjørundfjorden Fotograf: Gunnar Wangen
Årsrapport 2012 | 41
Note 5
Note 5 - Segmentinformasjon Leiinga har vurdert kva for segment som er rapporterbare med utgangspunkt i distribusjonsform, produkt og kundar. Det primære rapporteringsformatet tek utgangspunkt i risikoen i eignelutane og avkastningsprofil og er delt opp i privatmarknad inkl. sjølvstendige næringsdrivande og bedriftsmarknad. Bankens eigne investeringsaktivitetar er ikkje eit
Konsern 2012
separat rapporterbart segment og kjem fram under posten ufordelt saman med aktivitetar som ikkje lèt seg allokere til privat- eller bedriftsmarknaden. Banken opererer i eit geografisk avgrensa område og rapportering på geografiske sekundær segment gir lite tilleggsinformasjon. Viktige eignelutsklassar (utlån) er imidlertid fordelt geografisk i eigen note under utlån.
Person
Bedrift
Anna
Totalt
Resultatrekneskap Netto renteinntekter
180 937
104 803
18 062
303 802
-117 861
-53 718
-23 759
-195 338
Sum renteinntekter
63 076
51 085
-5 697
108 464
Netto provisjons og andre inntekter
22 271
7 192
18 381
47 844
-33 151
-12 322
-58 487
-103 960
0
0
18 656
-190
-32 190
52 006
13 765
-27 147
38 624
Person
Bedrift
Øvrig
Totalt
Renter av allokert kapital
Driftskostnader Netto avkastning på finansielle investeringar *) Tap på utlån og garantiar Resultat før skatt
Balanse Utlån til kundar Individuell nedskriving utlån Gruppenedskriving utlån Andre eignelutar
4 436 408
18 656 -32 380
6 266 064
1 829 656
0
1 987
-9 929
0
-7 942
-6 945
-15 155
0
-22 100
8 653
61 579
1 567 119
1 637 351
Sum eignelutar pr segment
4 440 103
1 866 151
1 567 119
7 873 373
Innskot frå og gjeld til kundar
2 604 691
1 740 630
0
4 345 321
Anna gjeld og eigenkapital
1 835 412
125 521
1 567 119
3 528 052
Sum eigenkapital og gjeld pr segment
4 440 103
1 866 151
1 567 119
7 873 373
2012
2011
2010
Resultatandel felleskontrollert verksemd
11 549
11 096
15 952
Resultatandel tilknytte selskap
(1 778)
*)Spesifikasjon av netto avkastning på finansielle investeringar
Utbytte verdipapir
4 420
2 902
5 557
Kursgevinst aksjar
(2 471)
-1 212
2 288
6 936
-8 315
724
18 656
4 471
24 521
Netto gevinstar andre finansielle eignelutar Netto avkastning på finansielle investeringar
42 | Årsrapport 2012
Note 5
Konsern 2011
Person
Bedrift
Anna
Totalt
Resultatrekneskap Netto renteinntekter
162 775
124 440
7 593
294 808
-111 710
-62 127
-11 323
-185 160
Sum renteinntekter
51 065
62 313
-3 730
109 648
Netto provisjonsinntekter
15 205
5 136
18 883
39 224
-32 936
-10 921
-57 686
-101 543
0
0
4 471
-255
-19 752
Resultat før skatt
33 079
36 776
-38 062
31 793
Person
Bedrift
Anna
Totalt
Renter av allokert kapital
Driftskostnader Netto avkastning på finansielle investeringar *) Tap på utlån og garantiar
Balanse Utlån til kundar
4 471 -20 007
4 389 795
1 535 001
0
5 924 796
Individuell nedskriving utlån
-1 841
-6 259
0
-8 100
Gruppenedskriving utlån
-6 945
-17 155
0
-24 100
7 991
6 066
1 223 737
1 237 794
Sum eignelutar pr segment
4 389 000
1 517 653
1 223 737
7 130 390
Innskot frå og gjeld til kundar
2 504 147
1 527 542
0
4 031 689
Andre eignelutar
Annan gjeld og eigenkapital
1 884 853
-9 889
1 223 737
3 098 701
Sum eigenkapital og gjeld pr segment
4 389 000
1 517 653
1 223 737
7 130 390
Årsrapport 2012 | 43
Note 6
Note 6 - Netto renteinntekter Morbank 2010
Konsern
2011
2012
2012
Renteinntekter
6 749
8 098
4 761
254 335
287 518
286 827
4 559
6 399
18 920
1 734
842
3 873
267 377
302 857
314 381
Renter av utlån til og fordringar på kundar Renter av sertifikat, obligasjonar og andre renteberande verdipapir
4 761
8 098
6 749
282 982
252 176
18 920
6 399
4 559
0
0
0
-Utlån og fordringar på kundar
0
0
0
-Andre finansielle instrument
0
0
0
3 873
842
1 734
310 211
298 321
265 218
9 671
14 061
12 956
100 600
94 035
74 012
72 817
66 539
59 303
9 695
10 525
9 798
Andre renteinntekter og liknande inntekter Sum renteinntekter
Renter på gjeld til kredittinstitusjonar
12 956
9 671
74 061
94 165
100 691
59 303
66 539
72 817
9 798
10 525
9 695
Renter på ansvarleg lånekapital Avgift til Bankenes Sikringsfond
3 116
0
0
3 513
8 964
162 383
188 803
201 838
104 994
114 054
112 543
2010
2011
2012
Renteinntekter på nedskrivne finansielle eignelutar
14 061
3 149
2010
282 657
Rentekostnader
Renter av utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar
2011
Renter på innskot frå og gjeld til kundar Renter på utferda verdipapir
0
0
3 116
8 964
3 513
3 149
Sum rentekostnader
201 747
188 673
162 334
Netto renteinntekter
108 464
109 648
102 884
2012
2011
2010
Andre rentekostnader og liknande kostnader
Gj. snittsrenter og gj.snittlig renteberende eignelutar og gjeld Eignelutar
4 911 251
5 243 431 5 302 056
5,18 %
5,48 %
5,42 %
3 469 474
3 914 240
4 154 781
2,13 %
2,41 %
2,27 %
Gjennomsnittleg renteberande saldo utlån til kundar Gjennomsnittsrente utlån til kundar
5 216 573 5,42 %
5 157 431 4 867 251 5,49 %
5,18 %
Gjeld
44 | Årsrapport 2012
Gjennomsnittleg renteberande saldo innskot Gjennomsnittsrente innskot
4 154 776 2,26 %
3 911 650 3 463 749 2,40 %
2,14 %
Note 7
Note 7 - Netto provisjons- og andre driftsinntekter Morbank 2010
2011
2012
2012
2011
Provisjonsinntekter
Konsern
1 374
955
823
1 968
1 977
1 986
Garantiprovisjon Verdipapiromsetnad Forvaltning
100
94
129
1 926
2 386
5 015
Formidlingsprovisjon Provisjon frå Boligkreditt
5 320
2 675
9 995
16 343
15 976
15 997
9 053
9 929
10 224
2010
823
955
1 374
1 986
1 977
1 968
129
94
100
5 015
2 386
1 926
9 995
2 675
5 320
Betalingsformidling
15 997
15 976
16 343
Forsikringstenester
10 224
9 929
9 053
1 053
1 263
1 179
Andre provisjonsinntekter
1 179
1 263
1 053
37 137
35 255
45 348
Sum provisjonsinntekter
45 348
35 255
37 137
370
414
268
414
370
Provisjonskostnader
268
2 363
2 347
2 436
Betalingsformidling
2 436
2 347
2 363
2 631
2 761
2 806
Sum provisjonskostnader
2 806
2 761
2 631
42 542
32 494
34 506
32 494
Morbank 2010
2011
2012
Sum netto provisjon
42 542
34 506
Konsern 2012
2011
2010
515
522
487
Driftsinntekter fast eigedom
487
522
515
2 344
731
717
Andre driftsinntekter
4 815
6 208
7 754
2 859
1 253
1 204
Sum andre driftsinntekter
5 302
6 730
8 269
Årsrapport 2012 | 45
Note 8
Note 8 - Inntekter frå finansiell verksemd Morbank 2010
2011
70
2012
Konsern 2012
Netto inntekter frå finansielle eignelutar til verkeleg verdi
-848
4 717
0
Verdiendring på renteinstrument
2011
2010
4 717
-848
132
- Obligasjonar og sertifikat - halde for trading
0
0
62
70
-848
4 717
- Obligasjonar og sertifikat - til verkeleg verdi
4 717
-848
70
2 288
-1 212
4 114
Verdiendring på eigenkapitalinstrument
4 114
-1 212
2 288
2 288
-1 212
4 114
- Eigenkapitalinstrument - halde for trading
-294
-7 743
1 481
Verdiendring på andre derivat
- Utbytte frå eigenkapitalinstrument
- Eigenkapitalinstrument - til verkeleg verdi
Netto verdiendring på sikra obligasjonar og derivat
-294
-7 743
1 481
2 064
-9 803
10 312
Netto verdiendring på sikra fastrenteutlån og derivat Sum netto inntekter frå finansielle eignelutar til verkeleg verdi
0
0
0
4 114
-1 212
2 288
0
0
0
1 481
-7 743
-294
0
0
0
1 481
-7 743
-294
10 312
-9 803
2 126
Netto inntekter frå finansielle eignelutar tilgjengeleg for sal
15 224
10 711
13 151
Utbytte frå eigenkapitalinstrument
4 420
2 902
5 557
0
0
0
Inntekter av andre eigarinteresser
9 771
11 096
15 952
0
0
0
Nedskriving/oppskriving av tilgjengeleg for sal instrument
-6 585
-449
0
15 224
10 711
13 151
Sum netto inntekter frå verdipapir tilgjengeleg for sal
7 606
13 549
21 509
738
725
886
886
Valutahandel
725
738
0
0
0
886
725
738
18 174
1 633
24 201
46 | Årsrapport 2012
- Netto omrekningsgevinst - Netto transaksjonsgevinst Sum netto inntekter frå valutahandel Sum netto inntekter frå andre finansielle investeringar
0
0
0
738
725
886
18 656
4 471
24 521
Note 9
Note 9 - Personalkostnader, bonus og ytingar til leiande tilsette og tillitsvalde Morbank 2010
2011
2012
33 417
34 443
35 512
Konsern
Lønn
2012
2011
2010
35 029
34 583
33 417
-2 792
3 523
3 726
Pensjonskostnader (Note 32)
3 762
3 523
-2 792
7 772
8 776
8 938
Sosiale kostnader
9 964
8 776
7 772
38 397
46 742
48 176
48 755
46 882
38 397
Sum personalkostnader Gjennomsnittleg antall tilsette
70
72
70
Antall årsverk pr 31.12.
70
72
70
72
74
72
Antall tilsette pr 31.12.
72
74
72
Honorar tillitsvalde
Konsern
538
582
619
Godtgjering til styret
619
582
538
144
149
150
* Herav godtgjering til styrets leiar
150
149
144
100
109
108
Godtgjering til kontrollkomite
108
109
100
86
93
99
Godtgjering til forstandarskap
99
93
86
25
25
26
* Herav godtgjering til forstandarskap. leiar
26
25
25
Alle lån til tilsette og tillitsvalde er bokført i morbanken. Det er stilt særskilte krav til trygd for slike lån. Rentesubsidieringa i forhold til normrenta er utrekna til 0,7 mill for år 2010. Det er ikkje gjort vesentlege transaksjonar mellom banken, styret og leiande tilsette. Styret og leiande tilsette Lån
Lån uteståande pr 1.1.
2012
2011
2010
23 639
8 665
2 942
Lån innvilja i løpet av perioden Tilbakebetaling Uteståande lån pr 31.12. Utlån til tilsette Lån
Styreleiar
15 078
5 831
5 413
104
108
18 226
23 639
8 665
2012
2011
2010
110 972
110 070
96 520
Styreleiar har verken bonusavtale eller avtale om etterløn.
Godtgjering til leiing Godtgjering til adm. banksjef Lønn Andre kortsiktige ytingar
2012
2012
2010
2009
Solveig Midtbø
John Arne Winsnes
John Arne Winsnes
John Arne Winsnes
285
1 179
1 291
1 206
34
160
170
160
10
300
463
457
329
1 639
1 924
Sluttvederlag Pensjon Andre langsiktige ytingar Sum
0 1 823
Banken har ingen avtalar om sluttvederlag.
Årsrapport 2012 | 47
Note 10
Note 10 - Andre driftskostnader Morbank 2010
2011
2012
13 520
16 504
17 780
IT-kostnader
Konsern 2012
2011
2010
17 780
16 504
16 504
6 220
5 281
5 706
Marknadsføring
5 706
5 281
5 281
6 032
5 755
4 960
Øvrige administrasjonskostnader
4 960
5 755
5 755
4 460
4 178
3 274
Ordinære avskrivningar (note 27 og 28)
5 247
5 253
4 907
2 557
1 878
1 510
Leigebetalingar
1 510
1 878
1 878
3 974
3 462
3 352
Driftskostnader faste eigedomar
3 352
3 462
3 462
1 500
1 300
1 350
Formueskatt
1 350
1 300
1 300
323
872
797
797
872
872
6 557
8 931
9 668
45 143
48 161
48 397
440
Andre driftskostnader
14 503
14 356
9 812
Sum andre driftskostnader
55 205
54 661
49 771
605
440
605
713
Godtgjering til revisor (i 1000 kroner)
605
625
Lovpålagt revisjon
695
116
Andre tenester
192
605
741
Sum inklusiv meirverdiavgift
273 713
Eksterne honorar
48 | Årsrapport 2012
273
Note 11
Note 11 - Skatt Nedanfor er det gjeve ein spesifikasjon over skilnaden mellom det rekneskapsmessige resultat før skattekostnad, årets skatte grunnlag og årets skattekostnad Morbank
Konsern
2010
2011
2012
2012
2011
2010
63 593
32 524
43 502
Resultat før skattekostnad
38 624
31 793
69 912
-15 975
-5 783
-5 394
+/-permanente skilnader
-5 783
-5 783
-15 975
-7 596
9 711
-14 147
9 850
6 973
-7 596
32 983
46 341
9 235
11 219
40 022
36 452
23 961
11 219
10 220
6 722
10 220
6 722
Årets skattegrunnlag/skattepliktig inntekt Herav betalbar skatt 28% - godtgjering på motteke utbytte
0 11 219
+/- endring midlertidige skilnader i henhold til spesifikasjon +/- endring midlertidige skilnader ført direkte i balansen
0
Betalbar skatt i balansen For (mykje)/lite avsett skatt føregåande år
147
-95
-103
11 366
10 125
6 619
Årets endring i betalbar skatt
2 127
-2 727
4 012
+/- endring i utsatt skatt
13 493
7 398
10 631
11 953 0
0
0
11 953
9 235
11 919
-95
-95
181
11 858
9 140
11 400
0
0
-2 990
-2 990
2 127
6 150
13 527
+/- endring mellombelse skilnader ført direkte i balansen
0
Årets skattekostnad eksklusive formueskatt
Endring i netto forplikting ved utsett skatt
Resultatført utsett skatt
2 127
-632
-På verdipapir tilgjengelig for sal
0
0
-Prinsippendringar ført direkte mot EK
0
0
2 127
-632
4 012
Utsett skatt ført mot eigenkapital
Sum endring i netto forplikting ved utsett skatt
4 012
Sammensetting av balanseført og resultatført utsett skatt
2012
2011
Morbank 2010
Konsern
2011
2012
Mellombelse skilnader på:
2010
2 974
6 551
16 536
- Utlån
16 536
2 974
3 259
2 974
6 551
16 536
Sum mellombelse skilnader
16 536
2 974
3 259
833
1 834
4 630
Utsett skatt
4 630
833
913
-Driftsmidlar
8 875
16 518
16 990
-14 146
-15 607
-23 856
-835
-911
-1 014
0
-7 880
Midlertidige skilnader på:
16 518
14 583
15 249
-15 607
-15 276
-13 241
-Netto pensjonsforplikting
-911
-17 216
-15 315
-Andre mellombelse skilnader
0
-17 909
-13 307
Sum mellombelse skilnader
-6 106
0
-5 015
-3 726
Utsett skattefordel
-1 710
0
-2 206
833
-3 180
904
2 920
833
-1 294
Netto
Årsrapport 2012 | 49
Note 11
Morbank 2010
Konsern
2011
2012
Samansetting av balanseført og resultatført utsett skatt
2012
Mellombelse skilnader på:
8 249
-6 432
9 985
-472
-1 749
666
- Utlån - Driftsmidlar
2011
2010
9 985
-6 432
8 249
-3 918
-1 749
-472
0
-332
2 034
- Netto pensjonsforplikting
2 034
-332
0
-180
-2 843
1 899
- Andre mellombelse skilnader
2 034
-5 010
-180
7 597
-11 356
14 584
10 135
-13 523
7 597
2 127
-3 180
4 084
Netto utsett skatt/utsett skattefordel
2 838
-3 786
2 127
2010
2011
2012
Avstemming av resultatført periodeskatt m. resultat før skatt
2012
2011
2010
17 819
9 120
12 181
28% av resultat før skatt
10 815
9 120
17 819
-4 439
-1 619
-1 510
Ikkje skattepliktige resultatpostar (permanente skilnader)
-1 891
-1 619
-4 439 0
Sum mellombelse skilnader
Godtgjering på utbytte
0
0
0
147
-95
-103
13 527
7 405
10 567
Resultatført periodeskatt
21,3 %
22,8 %
24,3 %
Effektiv skattesats i %
50 | Årsrapport 2012
For mykje/lite avsett skatt tidlegare år
0
0
-95
-61
147
8 828
7 439
13 527
24,3 %
22,8 %
21,3 %
Note 12
Note 12 - Kredittinstitusjonar - krav og gjeld Morbank 2010
Konsern
2011
2012
554 784
62 516
20 423
0
103 194
554 784
165 710
20 423
Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar
2012
2,04 %
2,65 %
2,21 %
2010
2011
2012
2010
Utlån til og fordringar utan avtalt løpetid eller oppseiingstid
20 423
62 516
554 784
Utlån til og fordringar med avtalt løpetid eller oppseiingstid
0
103 194
0
20 423
165 710
554 784
Sum Alle utlån og fordringar er i NOK
2011
Gjennomsnittsrente utlån til kredittinstitusjonar Gjeld til kredittinstitusjonar Lån og innskot frå kredittinst. utan avt. løpetid el. oppseiingstid
2,21 %
2,65 %
2,04 %
2012
2011
2010
0
9 994
1 826
1 826
9 994
0
372 000
348 000
173 000
Lån og innskot kredittinst. med avt. løpetid el. oppseiingstid
173 000
348 000
372 000
372 000
357 994
174 826
Sum
174 826
357 994
372 000
3,46 %
3,90 %
3,63 %
3,63 %
3,90 %
3,46 %
2010
2011
2012
2012
2011
Gjennomsnittsrente utlån frå kredittinstitusjonar
Gjeld stifta ved uferding av verdipapir Sertifikat og andre kortsiktige låneopptak
2010
99 976
0
0
0
0
99 976
1 652 453
1 898 260
2 477 656
Obligasjonsgjeld
2 477 656
1 898 260
1 652 453
1 752 429
1 898 260
2 477 656
Sum
2 477 656
1 898 260
1 752 429
3,30 %
3,80 %
3,57 %
3,57 %
3,80 %
Snittrente verdipapirgjeld
3,30 %
Innskot og utlån frå/til kredittinstitusjonar har i hovudsak flytande rente. Krav og gjeld mot kredittinstitusjonar er klassifisert som utlån og fordringar ihht IAS 39 og er vurdert til amortisert kost. Gjennomsnittleg rente er rekna ut på grunnlag av faktisk renteinntekt/-kostnad i året i prosent av gjennomsnittleg fordring og gjeld til kredittinstitusjonar.
Årsrapport 2012 | 51
Note 13
Note 13 - Utlån til og krav på kundar Morbank
Konsern
2010
2011
2012
1 000 062
1 035 503
1 077 920
297 334
286 505
244 108
Utlån fordelt på fordringstype Kasse-/drifts- og brukskredittar Byggjelån
2012
2011
2010
1 077 920
1 035 503
1 000 062
244 108
286 505
297 334 4 423 949
4 512 027
4 689 080
5 029 519
Nedbetalingslån
4 944 036
4 602 788
5 809 423
6 011 088
6 351 547
Brutto utlån og fordringar på kundar
6 266 064
5 924 796 5 721 345
-25 673
-8 100
-11 916
Individuelle nedskrivingar
-11 916
-8 100
-25 673
-22 685
-24 100
-21 100
Gruppevise nedskrivingar
-21 100
-24 100
-22 685
5 761 065
5 978 888
6 318 531
2011
2012
2010
Netto utlån og fordringar på kundar
Utlån fordelt på marknader
6 233 048
2012
5 892 596 5 672 987
2011
2010
3 829 933
4 389 795
4 436 408
Lønnstakarar
4 436 408
4 389 795
3 829 933
1 979 489
1 621 293
1 915 139
Næringsfordelt
1 829 656
1 535 001
1 891 412
0
0
5 809 423
6 011 088
6 351 547
6 266 064
5 924 796
5 721 345
Offentleg
-48 358
-32 200
-33 016
5 761 065
5 978 888
6 318 531
2 506
2 660
2 660
0
0
0
2 506
2 660
2 660
Nedskrivingar Netto utlån og fordringar
-33 016
-32 200
-48 358
6 233 048
5 892 596
5 672 987
Herav ansvarleg lånekapital
Brutto utlån og fordringar
Ansvarleg kapital i andre finansinstitusjonar Anna ansvarleg kapital Ansvarleg lånekapital bokført under utlån
2 660
2010
2 660
0
0
0
2 660
2 506
2 660
Morbank
3 096 426
2 506
Konsern Totale engasjement fortelt på risikogruppe
2011
2012
2012
2011
2010
3 389 719
3 701 415
Svært låg risiko
3 701 415
3 389 719
3 096 426
953 461
834 556
1 269 321
Låg risiko
1 238 838
803 264
920 384
1 467 016
1 675 463
1 188 850
Middels risiko
1 133 850
1 620 463
1 412 016
356 034
269 801
362 739
Høg risiko
362 739
269 801
356 034
327 004
369 080
354 789
Svært høg risiko
354 789
369 080
327 004
173 225
66 737
70 115
70 115
66 737
173 225
6 373 167
6 605 356
6 947 229
6 861 746
6 519 064
6 285 089
52 | Årsrapport 2012
Misleghald Totalt
Note 13
Brutto utlån fordelt på risikogruppe
2010
2011
2012
2012
2011
2010
2 822 528
3 084 754
3 384 042
Svært låg risiko
3 384 042
3 084 754
2 822 528
869 122
759 473
1 160 485
Låg risiko
1 130 002
728 181
836 044
1 337 250
1 524 725
1 086 913
Middels risiko
1 031 913
1 469 725
1 282 250
324 541
245 528
331 636
Høg risiko
331 636
245 528
324 541
298 080
335 875
324 368
Svært høg risiko
324 368
335 875
298 080
60 733
157 902
Misleghald
157 902
60 733
64 103
5 809 423
6 011 088
6 351 547
2010
2011
2012
2011
2010
0
0
Svært låg risiko
0
0
0
0
Låg risiko
0
0
0
0
Middels risiko
0
0
0
5 000
5 000
0
Totalt
Individuelle nedskrivingar fordelt på risikogruppe
64 103 6 266 064
2012
Høg risiko
5 924 796 5 721 345
7 000
Svært høg risiko
7 000
0
0
25 673
3 100
4 916
Misleghald
4 916
3 100
25 673
25 673
8 100
11 916
11 916
8 100
25 673
2010
2011
2012
2012
2011
2010
0
Totalt Forventa årleg gjennomsnittleg netto tap
113
127
156
Svært låg risiko
156
127
113
145
137
210
Låg risiko
210
137
145
1 178
1 710
1 186
Middels risiko
1 186
1 710
1 178
1 667
1 074
1 044
Høg risiko
1 044
1 074
1 667
3 900
5 541
5 562
Svært høg risiko
5 562
5 541
3 900
1 836
1 846
1 458
Misleghald
1 458
1 846
1 836
8 839
10 435
9 616
Totalt
9 616
10 435
8 839
Banken får rekna sannsynlegheita for misleghald for alle kundar i utlånsportefølja på innvilgelsestidspunktet. Sannsynlegheita for misleghald vert rekna på grunnlag av nøkkeltal knytt til inntening, tæring og adferd. Mislighalds sannsynlegheita vert nytta som grunnlag for nøkkeltal til risikoklassifisering av kunden. I tillegg nyttar ein verdien av trygdene for å klassifisere kvar enkelt kunde i ei risikogruppe. Kundane vert scora på nytt månadleg i bankens porteføljestyringssystem. Engasjementsoppfølging vert gjort ut i frå storleiken på engasjementet, risiko og migrering. Risikoprising av bedriftsengasjement vert gjort med bakgrunn i forventa tap og naudsynt økonomisk kapital for det einskilde engasjement. Venta årleg gjennomsnittleg netto tap er berekna for dei neste 12 månadane. Forventa tap ligg under dei styrevedtekne rammene for maks forventa tap. Bankens PD for bedriftsengasjementa er justert etter valideringsprosess gjennomført av KFK. Gruppevise nedskrivingar er utrekna med utgangspunkt i kundar som har migrert negativt sidan innvilgelsestidspunktet, men der det ikkje er gjort individuelle nedskrivingar
Årsrapport 2012 | 53
Note 13
Morbank 2010 4 077 562
2011 4 389 795
2012 4 744 335
Konsern
Totale engasjement fordelt på sektor og næring Lønnstakarar o.l Offentleg forvaltning Jordbruk/skogbruk
2012
2011
2010
4 744 335
4 389 795
4 077 562
0
0
0
152 523
148 686
148 960
148 960
148 686
152 523
12 507
83 267
54 953
Fiske/fangst
54 953
83 267
12 507
81 357
74 467
75 860
Havbruk
75 860
74 467
81 357
115 521
219 189
236 424
236 424
219 189
115 521
42 222
86 128
28 174
28 174
86 128
42 222
531 940
405 931
455 766
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
455 766
405 931
531 940
177 836
183 023
179 952
Hotell og handel
179 952
183 023
177 836
Offshore og oljerelatert verksemd Industri og bergverk
Transport og anna tenesteytande verksemd
31 696
25 309
89 546
910 930
829 952
748 081
Eigedomsdrift
228 460
144 720
174 738
10 613
14 889
10 440
6 373 167
2010 3 829 933
6 605 356
6 947 229
2011
2012
4 086 753
4 436 408
89 546
25 309
31 696
748 081
829 952
910 930
Forretningsmessig tenesteyting
88 446
58 428
140 382
Tenesteytande næringar elles
10 440
14 889
10 613
6 860 937
6 519 064
6 285 089
2012
2011
2010
4 436 408
4 086 753
3 829 933
0
0
0
130 420
129 770
130 908
44 829
71 102
9 394 57 874
Totalt Brutto utlån fordelt på sektor og næring Lønnstakarar o.l Offentleg forvaltning Jordbruk/skogbruk
130 908
129 770
130 420
9 394
71 102
44 829
Fiske/fangst Havbruk
57 874
63 426
64 929
84 071
181 739
200 150
36 491
35 385
29 262
426 372
346 314
377 906
113 097
109 809
107 550
64 929
63 426
200 150
181 739
84 071
29 262
35 385
36 491
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
377 906
346 314
426 372
Hotell og handel
107 550
109 809
113 097
Offshore og oljerelatert verksemd Industri og bergverk
Transport og anna tenesteytande verksemd
15 573
26 092
70 748
882 168
839 906
738 229
Eigedomsdrift
214 059
106 812
110 525
9 483
13 980
40 591
5 809 423
2010
6 011 088
6 351 547
2011
2012
70 748
26 092
15 573
738 229
839 906
882 168
Forretningsmessig tenesteyting
25 042
20 520
125 981
Tenesteytande næringar elles
40 591
13 980
9 483
6 266 064
5 924 796
5 721 345
2012
2011
2010
4 650 250
4 502 377
4 390 193
344 681
239 927
Totalt
Brutto utlån fordelt på geografiske område Søre Sunnmøre
4 478 271
4 588 669
4 735 733
239 927
344 681
300 226
Andre kommunar i Møre og Romsdal
300 226
1 091 225
1 077 738
1 315 588
Kommunar utanfor Møre og Romsdal
1 315 588
1 077 738
1 091 225
5 809 423
6 011 088
6 351 547
6 266 064
5 924 796
5 721 345
54 | Årsrapport 2012
Note 13
2010
2011
2012
Individuelle nedskrivingar fordelt på sektor og næring
2012
2011
2010
3 418
2 300
4 116
Lønnstakarar o.l
4 116
2 300
3 418
Offentleg forvaltning
0
0
0
Jordbruk/skogbruk
0
0
414
Fiske/fangst
0
0
0
Havbruk
0
0
0
414
0
Industri og bergverk
200 2 539
5 000
7 000
Hotell og handel
5 576 0
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
800
800
12 297 1 229 0
Transport og anna tenesteytande verksemd
8 100
11 916
2010
2011
2011
3 161
3 932
3 652
511
309
2
5
200 2 539
0
0
5 576
800
800
0
0
0
12 297
Forretningsmessig tenesteyting
0
0
1 229
Tenesteytande næringar elles
0
0
0
0
0
0
11 916
8 100
25 673
Forventa tap fordelt på sektor og næring
2011
2010
2010
Lønnstakarar o.l
3 652
3 932
3 161
0
0
0
309
511
629
5
2
0
Totalt
Offentleg forvaltning 629
0 5 000
Eigedomsdrift
Øvrige sektorar
0 25 673
0 7 000
Jordbruk/skogbruk Fiske/fangst Havbruk
644
75
36
36
75
644
170
200
196
Industri og bergverk
196
200
170
275
268
182
Offshore og oljerelatert verksemd
182
268
275
916
289
213
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
213
289
916
254
607
891
Hotell og handel
891
607
254
26
66
8
1 596
3 301
3 301
1 168
1 184
823
Transport og anna tenesteytande verksemd Eigedomsdrift Forretningsmessig tenesteyting Tenesteytande næringar elles Øvrige sektorar
8 839
10 435
9 616
Totalt
8
66
26
3 301
3 301
1 596
823
1 184
1 168
0
0
0
0
0
0
9 616
10 435
8 839
Årsrapport 2012 | 55
Note 14
Verkeleg verdi av trygd Banken nyttar trygd for å redusere risiko avhengig av marknad og type transaksjon. Trygd kan til dømes vere pant, garantiar, kontantdepot eller avtale om motrekning. Pant skal som hovudregel vere forsikra og kan til dømes vere bygningar, boligar eller varelager. Ved vurdering av verdi på trygda vert det forutsett framleis drift, unnateke i situasjonar der det er gjort nedskriving. Det er vidare teke omsyn til forhold som kan påverke verdien på trygda. Ved verdivurderinga er det også teke omsyn til estimert effekt av tvangssal og salskostnader.
Verkeleg verdi av utlån til kundar
Marknadsprisar blir nytta ved prising av utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar og utlån til kundar. Prisane som vert fastsette inkluderer påslag for aktuell kredittrisiko. Verdi av nedskrivne engasjement vert fastsette ved neddiskontering av forventa framtidige kontantstraumar med internrente basert på marknadsvilkår for tilsvarande ikkje nedskrivne utlån. Verkeleg verdi vert estimert til balanseverdi for utlån og fordringar med flytande rente vurdert til a mortisert kost. Eventuell endring i kredittrisiko utover endring i estimerte framtidige kontantstraumar for nedskrivne utlån er ikkje hensynstatt.
Utlån til tilsette Morbank
Konsern
2010
2011
2012
96 520
110 070
110 972
700
700
767
Lån til tilsette
2012
2011
2010
110 972
110 070
96 520
767
700
700
Rentesubsidiering tilsette
Note 14 - Aldersfordeling på forfallne, men ikkje nedskrivne utlån Tabellen viser forfalne beløp på utlån og overtrekk på kreditt/innskot fordelt på antall dagar etter forfall som ikkje skuldast forseinkingar i betalingsformidlinga. Morbank Tal i heile tusen
Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar
Under 30 dagar
31 - 60 dagar
0
0
61 - 90 dagar Over 91 dagar 0
> 12 mnd
Totalt
0
0
0
Utlån til og fordringar på kundar Privatmarknad Bedrifsmarknad Sum
56 | Årsrapport 2012
584
33
27
121
2 186
2 951
86
740
107
1 231
382
2 546
670
773
134
1 352
2 568
5 497
Note 15
Note 15 - Tap på utlån, garantiar m.m. Morbank
Konsern
2012
PM
Tap i resultatrekneskapen
BM
Totalt
200
4 254
4 454
0
-3 000
-3 000
32
31 088
31 120
49
6
55
-11
-238
-249
270
32 110
32 380
PM Endring i individuelle nedskrivingar i perioda
BM
BM
Totalt
200
4 254
4 454
0
-3 000
-3 000
Konstaterte tap på engasjement som tidlegare er skriven ned
32
31 088
31 120
Konstaterte tap på engasjement som tidlegare ikkje er skriven ned
49
6
55
Endring i gruppenedskrivingar i perioda
Inngang på tidlegare nedskrivne utlån, garantiar m.v. Sum tap på utlån, garantiar m.v.
-11
-238
-249
270
32 110
32 380
Individuelle nedskrivingar
2012
PM
2012
Totalt
2012
PM
BM
Totalt
773
7 327
8 100
773
7 327
8 100
Individuelle nedskrivingar til dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. pr. 01.01.
0
31 088
31 088
- Konstaterte tap i perioden på utlån, garantiar m.m. der det tidlegare er gjort individuelle nedskrivingar
0
31 088
31 088
0
-3 556
-3 556
- Tilbakeføring av tidlegare års nedskrivingar
0
-3 556
-3 556
1 016
0
1 016
200
7 000
7 200
2
698
700
1 987
-13 903
-11 916
PM
BM
Totalt
6 945
17 155
24 100
0
-3 000
-3 000
6 945
14 155
21 100
1 016
1 016
+ Auke i nedskrivingar på engasjement der det tidlegare er gjort individuelle nedskrivingar + Nedskrivingar på engasjement der det tidlegare år ikkje er gjort individuelle nedskrivingar
200
7 000
7 200
2
698
700
1 987
-13 903
-11 916
BM
Totalt
PM
- Inngang på tidlegare konstaterte tap = Individuelle nedskrivingar til dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. per 31.12. Gruppevise nedskrivingar
6 945
17 155
24 100
Gruppevise nedskrivingar for dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. per 01.01.
0
-3 000
-3 000
+ Periodens gruppevise nedskriving for dekking av tap på utlån, garantiar, m.v.
6 945
14 155
21 100
= Gruppevise nedskrivingar for dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. per 31.12.
Årsrapport 2012 | 57
Note 15
2012
Tap fordelt på sektor og næring
PM
BM
Totalt
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2012 PM
BM
Totalt
Jordbruk, skogbruk, fiske og fangst
0
0
0
Havbruk
0
0
0
0
Industri og bergverk
0
0
0
0
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
0
0
0
0
Varehandel, hotell- og restaurantdrift
0
0
0
0
Transport og anna tenesteytande verksemd
0
0
0
Finansiering, eigedomsdrift og forretningsmessig tenestyting
0
35 110
35 110
0
35 110
35 110
0
0
0
Utland og andre
0
0
0
270
0
270
Personmarknad
270
0
270
0
-3 000
-3 000
Gruppenedskriving næring
0
-3 000
-3 000
0
0
0
Gruppenedskriving person
0
0
0
0
0
0
270
32 110
32 380
Gruppenedskriving (tap overtekne eigedomar) Tap på utlån til kundar
0
0
0
270
32 110
32 380
Misleghald I desember 2009 bestemte Finanstilsynet at misleghald skal rapporterast etter 30 dagar. SpareBank 1 Søre Sunnmøre held fast på at misleghald over 90 dagar (overtrekk og restanse) er objektivt tapsbevis, og har vurdert vesentlege engasjement som oppfyller desse krava med omsyn til individuelle nedskrivingar. Utlån og andre engasjement som ikkje er misleghaldne, men der objektive indika sjonar tilseier at tap vil materialisere seg på eit seinare tidspunkt vert klassifisert som tapsutsette.
Misleghald over 30 dagar Misleghaldne engasjement
Øvrige tapsutsette engasjement Totalt tapsutsette engasjement Individuelle nedskrivingar
Netto tapsutsette engasjement
Misleghald over 90 dagar og andre tapsutsette engasjement Misleghaldne engasjement
2012
2011
2010
2009
55 771
103 183
247 672
66 685
60 399
10 773
6 085
14 806
116 170
113 956
253 757
81 491
11 916
8 100
25 673
20 996
104 254
105 856
228 084
60 495
2012
2011
2010
2009
2008
31 547
57 084
167 300
50 174
18 436
Andre tapsutsette engasjement
60 399
10 773
6 805
9 733
24 131
Totalt tapsutsette engasjement
91 946
67 857
174 105
59 907
42 567
Individuelle nedskrivingar
11 916
8 100
25 673
20 996
15 665
Netto tapsutsette engasjement
80 030
59 757
148 432
38 911
26 902
58 | Årsrapport 2012
Note 15
Morbank 2011 PM
BM
Totalt
0
-17 573
-17 573
0
1 415
1 415
1 931
34 810
36 741
124
0
124
-2
-698
-700
2 053
17 954
20 007
Tap i resultatrekneskapet Endring i individuelle nedskrivingar i perioda Endring i gruppenedskrivingar i perioda Konstaterte tap på engasjement som tidlegare er skrivne ned Konstaterte tap på engasjement som tidlegare ikkje er skrivne ned Inngang på tidlegare nedskrivne utlån, garantiar m.v. Sum tap på utlån, garantiar m.v.
PM
BM
Totalt
0
-17 573
-17 573
0
1 415
1 415
1 931
34 810
36 741
124
0
124
-2
-698
-700
2 053
17 954
20 007
Bruttobeløp på lån som er indivi. vurdert for nedskrivingar før frådrag for tapsavsetting
2011 PM
Konsern 2011
BM
Totalt
2011
Individuelle nedskrivingar
PM
BM
Totalt
3 418
22 255
25 673
1 931
34 810
36 741
3 418
22 255
25 673
Individuelle nedskrivingar til dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. pr. 01.01.
1 931
34 810
36 741
- Konstaterte tap i perioden på utlån, garantiar m.v. der det tidlegare er føreteke individuelle nedskrivingar
950
1 323
2 273
- Tilbakeføring av tidlegare års nedskrivingar
950
1 323
2 273
148
6 470
6 618
+ Auke i nedskrivingar på engasjement der det tidlegare er gjort individuelle nedskrivingar
148
6 470
6 618
90
15 433
15 523
90
15 433
15 523
2
698
700
2
698
700
773
7 327
8 100
= Individuelle nedskrivingar til dekning av tap på utlån, garantiar, m.v. per 31.12.
773
7 327
8 100
BM
Totalt
Gruppevise nedskrivingar
PM
BM
Totalt
6 945
15 740
22 685
6 945
15 740
22 685
0
1 415
1 415
+ Periodens gruppenedskriving for dekking av tap på utlån, garantiar, m.v.
0
1 415
1 415
6 945
17 155
24 100
= Gruppevise nedskrivingar for dekning av tap på utlån, garantiar, m.v. per 31.12.
6 945
17 155
24 100
PM
PM
+ Nedskrivingar på engasjement der det tidlegare år ikkje er gjort individuelle nedskrivingar - Inngang på tidlegare konstaterte tap
- Gruppevise nedskrivingar for dekking av tap på utlån, garantiar, m.v. pr 01.01.
BM
Totalt
PM
BM
Totalt
0
0
0
Jordbruk, skogbruk, fiske og fangst
Tap fordelt på sektor og næring
0
0
0
0
0
0
Havbruk
0
0
0
0
235
235
Industri og bergverk
0
235
235
0
170
170
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
0
170
170
Varehandel, hotell- og restaurantdrift
0
2 614
2 614
Transport og anna tenesteytande verksemd
0
0
0
0
2 614
2 614
0
0
0
0
13 520
13 520
Finansiering, eigedomsdrift og forretningsmessig tenesteyting
0
13 520
13 520
0
0
0
Utland og andre
0
0
0
2 053
0
2 053
Personmarknad
2 053
0
2 053
0
1 415
1 415
Gruppevise nedskrivingar bedrift
0
1 415
1 415
0
0
0
Gruppe vise nedskrivingar person
0
0
0
0
0
0
Gruppenedskriving (tap overtekne eigedomar)
0
0
0
2 053
17 954
20 007
2 053
17 954
20 007
Tap på utlån til kundar
Årsrapport 2012 | 59
Note 16
Note 16 - Kreditteksponering for kvar interne risikorating Banken nytter eit eige klassifiseringssystem for overvåking av kredittrisiko i porteføljen. Risikoklasseinndeling skjer ut frå kvar enkelt engasjements sannsynlegheit for misleghald. I tabellen er denne inndelinga sammenholdt med tilsvarande ratingklasser hos Moody’s. Mislegholdssannsynlegheit grupperer deretter den enkelte kunde inn i risikogrupper som vist nedanfor. Tidlegere har dette vare ein kombinasjon av risikoklasse og sikkerheitsverdiar (LGD).
Misleghaldssansynlegheit Risiko klasse
Sikkerheitsdekning
Frå
Til
Moodys
Historisk misleghald
Sikkerheitsklasse
Nedre grense
Øvre grense
A
0,00 %
0,10 %
Aaa-A3
0,02 %
1
120
B
0,10 %
0,25 %
Baa1-Baa3
0,12 %
2
100
120
C
0,25 %
0,50 %
Ba1
0,13 %
3
80
100
D
0,50 %
0,75 %
Ba2-Ba3
0,25 %
4
60
80
E
0,75 %
1,25 %
0,52 %
5
40
60
F
1,25 %
2,50 %
B1
0,69 %
6
20
40
G
2,50 %
5,00 %
B2
2,81 %
7
0
20
H
5,00 %
10,00 %
B3
4,29 %
I
10,00 %
100,00 %
Caa/C
14,80 %
J
misleghald
K
nedskrive
Engasjementa vert klassifiserte i risikogrupper på grunnlag av risikoklasse og sikkerheitsklasse. Jfr tabellen nedanfor.
Misleghaldssansynlegheit Risikoklasse
Risikogruppe
A-C
Svært låg risiko
D-E
Låg risiko
F-G
Middels risiko
H
Høg risiko
I
Svært høg risiko
J-K
Misleghald og nedskrive
60 | Årsrapport 2012
Note 16
Morbank Svært låg risiko Låg risiko
Gjennomsnittleg usikra eksponering i %
Totalt engasjement
Gjennomsnittleg usikra eksponering i %
Totalt engasjement
Gjennomsnittleg usikra eksponering i %
Totalt engasjement
2012
2012
2011
2011
2010
2010
2,17 %
3 701 414
2,46 %
3 389 719
2,60 %
3 096 426
6,98 %
1 269 321
7,47 %
834 556
7,81 %
953 461
10,94 %
1 188 850
9,62 %
1 675 463
11,59 %
1 467 016
Høg risiko
13,77 %
362 739
13,53 %
269 801
10,02 %
356 034
Svært høg risiko
15,56 %
354 789
17,42 %
369 081
19,14 %
327 004
Misleghald og nedskrive
13,24 %
70 115
18,70 %
66 736
13,58 %
173 225
Middels risiko
Totalt
Konsern Svært låg risiko Låg risiko
6 947 228
2012 2,17 %
2012 3 701 414
2011
2011
6 373 167
2010
3 389 719
7,47 %
803 264
1 134 607
9,62 %
360 080
13,53 %
274 457
17,42 %
369 081
19,14 %
327 004
70 115
18,70 %
66 736
13,58 %
173 225
1 269 321
Middels risiko
10,94 %
Høg risiko
13,77 %
Svært høg risiko
15,56 %
Misleghald og nedskrive
13,24 %
6 809 994
2,60 %
2010
2,46 %
6,98 %
Totalt
6 605 356
3 096 426
7,81 %
920 384
1 620 463
11,59 %
1 412 016
269 801
10,02 %
356 034
6 519 064
6 285 090
Årsrapport 2012 | 61
Note 17
Note 17 - Maks kredittrisikoeksponering, utan omyn til pantsetjingar Tabellen nedanfor viser maksimal eksponering mot kredittrisiko for komponentane i balansen, inkludert derivat. Eksponeringa er vist brutto før eventuelle pantsetjingar og tillatne motrekningar. Morbank brutto eksponering 2010
2011
Konsern brutto eksponering
2012
2010
2011
2012
397 696
315 036
18 063
Eignelutar 315 036
18 063
397 696
Kontantar og fordringar på sentralbankar Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar
554 784
165 710
20 423
5 761 065
5 978 888
6 318 531
0
0
0
11 616
10 453
640 444
resultatrekneskapen
640 444
10 453
11 616
344 418
502 675
309 847
Verdipapir -målt til amortisert kost
319 409
468 379
313 282
92 253
119 800
147 450
Andre eignelutar
262 353
249 942
203 098
7 092 562
7 834 391
Sum eignelutar
7 873 373
7 134 316
6 822 188
2011
2012
2012
2011
2010
Utlån til og fordringar på kundar
20 423
165 710
554 784
6 233 048
5 924 796
5 721 345
Verdipapirer - målt til verkelig verdi over
6 782 199
2010
Forpliktelsar 131 394
142 014
133 189
Betinga forpliktelsar
133 189
142 014
131 394
432 351
452 255
387 913
Ikkje nytta kredittar
387 913
452 255
432 351
70 000
125 000
145 000
Lånetilsagn
145 000
125 000
70 000
0
0
0
0
0
0
633 745
719 269
666 102
7 415 944
7 811 831
8 500 493
Andre engasjement Sum finansielle garantistillelsar Total kredittrisikoeksponering
666 102
719 269
633 745
8 539 475
7 853 585
7 455 933
Kredittrisikoeksponering knytt til finansielle eignelutar fordelt på geografiske område Bankaktivitetar 2010 0
2011 103 194
2012 0
Møre og Romsdal Sør-Trønderlag
Bankaktivitetar 2012
2011
2010
0
103 194
0
535 406
42 141
6
6
42 141
369 843
19 378
20 375
20 417
Andre fylker
20 375
20 375
184 941
554 784
165 710
20 423
Totalt
20 423
165 710
554 784
Marknadsaktivitetar 2010
2011
2012
Marknadsaktivitetar 2012
2010
3 947
3 947
3 947
3 947
3 947
3 947
352 088
509 181
946 344
Norge
955 906
474 885
320 952
356 035
513 128
950 291
Totalt
959 853
478 832
324 899
62 | Årsrapport 2012
Utlandet
2011
Note 18
Note 18 - Kredittkvalitet pr klasse av finansielle eignelutar Kredittkvaliteten av finansielle eignelutar vert handtert ved at SpareBank 1-alliansen nyttar sine interne retningsliner for kreditt rating. I samråd med Kompetansesenter for kreditt (KFK), vert ymse parameter validerte og evt. justerte. Tabellen nedanfor syner kredittkvaliteten pr klasse av eignelutar for utlånsrelaterte eignelutar i balansen, basert på bankens eige kredittratingsystem. Morbank (1000 kroner) Utlån Utlån til og fordringar på kredittinst.
Svært låg risiko
Låg risiko
Middels risiko
Høg risiko
Svært høg
Forfalle eller ind. nedskrive
Sum
2012
2012
2012
2012
2012
2012
2012
0
20 423
0
0
0
0
20 423
Utlån til og fordringar på kundar Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum utlån
2 864 952
620 955
670 276
131 189
127 816
21 220
4 436 408
519 090
539 530
416 637
200 447
196 552
42 883
1 915 139
3 384 042
1 160 485
1 086 913
331 636
324 368
64 103
6 371 970
Finansielle investeringar
Noterte statsobligasjonar Noterte andre obligasjonar Unoterte obligasjonar
0
0
0
0
0
0
0
205 620
448 828
23 769
0
0
0
678 217
0
0
0
0
0
0
0
Sum
205 620
448 828
23 769
0
0
0
678 217
Totalt
3 589 662
1 609 313
1 110 682
331 636
324 368
64 103
7 050 187
Svært låg risiko
Låg risiko
Middels risiko
Høg risiko
Svært høg
Forfalle eller ind. nedskrive
Sum
2012
2012
2012
2012
2012
2012
2012
0
20 423
0
0
0
0
20 423
2 864 952
620 955
670 276
131 189
127 816
21 220
4 436 408
Konsern
(1000 kroner)
Utlån
Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar Utlån til og fordringar på kundar Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum utlån
519 090
509 047
361 637
200 447
196 552
42 883
1 829 656
3 384 042
1 130 002
1 031 913
331 636
324 368
64 103
6 286 487
0
0
0
0
0
0
0
205 620
448 828
23 769
0
0
0
678 217
0
0
0
0
0
0
0
Finansielle investeringar Noterte statsobligasjonar Noterte andre obligasjonar Unoterte obligasjonar Sum
205 620
448 828
23 769
0
0
0
678 217
Totalt
3 589 662
1 578 830
1 055 682
331 636
324 368
64 103
6 964 704
Årsrapport 2012 | 63
note 18
Morbank (1000 kroner) Utlån
Utlån til og fordringar på kredittinst.
Svært låg risiko
Låg risiko
Middels risiko
Høg risiko
Svært høg
Forfalle eller ind. nedskrive
Sum
2012
2012
2012
2012
2012
2012
2012
0
165 710
0
0
0
0
165 710
Utlån til og fordringar på kundar Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum utlån
2 819 661
564 056
698 784
146 592
124 299
36 403
4 389 795
418 877
192 067
717 661
90 533
179 864
22 291
1 621 293
3 238 538
756 123
1 416 445
237 125
304 163
58 694
6 176 798
Finansielle investeringar
Noterte statsobligasjonar Noterte andre obligasjonar Unoterte obligasjonar
0
0
0
0
0
0
0
212 152
25 559
41 645
0
0
0
279 356
0
0
0
0
0
0
0
Sum
212 152
25 559
41 645
0
0
0
279 356
Totalt
3 450 690
781 682
1 458 090
237 125
304 163
58 694
6 456 154
Svært låg risiko
Låg risiko
Middels risiko
Høg risiko
Svært høg
Forfalle eller ind. nedskrive
Sum
2012
2012
2012
2012
2012
2012
2012
0
165 710
0
0
0
0
165 710
2 819 661
564 056
698 784
146 592
124 299
36 403
4 389 795
Morbank (1000 kroner) Utlån
Utlån til og fordringar på kredittinst. Utlån til og fordringar på kundar Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum utlån
418 877
160 775
662 661
90 533
179 864
22 291
1 535 001
3 238 538
724 831
1 361 445
237 125
304 163
58 694
6 090 506
0
0
0
0
0
0
0
212 152
25 559
41 645
0
0
0
279 356
0
0
0
0
0
0
0
Finansielle investeringar Noterte statsobligasjonar Noterte andre obligasjonar Unoterte obligasjonar Sum
212 152
25 559
41 645
0
0
0
279 356
Totalt
3 450 690
750 390
1 403 090
237 125
304 163
58 694
6 369 862
64 | Årsrapport 2012
Note 19
Note 19 - Obligasjonar og sertifikat Generelt Alle obligasjonar og sertifikat er klassifisert som lån/fordring og vert målt til verkeleg verdi.
Morbank 2010
Konsern
2011
2012
Sertifikat og obligasjonar fordelt på utstedarsektor
2012
2011
2010
- pålydande
0
0
0
- verkeleg verdi
0
0
0
Stat 0
0
0
0
0
0
Annan offentleg utferdar 30 000
100 000
20 000
- pålydande
20 000
100 000
30 000
29 293
99 819
19 370
- verkeleg verdi
19 370
99 819
29 293
85 000
140 000
615 533
- pålydande
615 533
140 000
85 000
84 651
139 886
624 954
- verkeleg verdi
624 954
139 886
84 651
30 000
41 000
33 125
33 125
41 000
30 000
Finansielle føretak
Ikkje-finansielle føretak
29 499
39 651
33 893
143 443
279 356
678 217
- pålydande - verkeleg verdi Sum sertifikat og obligasjonar
33 893
39 651
29 499
678 217
279 356
143 443
Obligasjonsporteføljen har kvartalsvis renteregulering og renterisikoen er dermed minimal.
Årsrapport 2012 | 65
Note 20
Note 20 - Finansielle derivat Generell beskrivelse Alle derivat vert bokførte til verkeleg verdi over resultat.
Morbank og konsern Alle beløp er like for morbank og konsern. Tal i mill kr.
Til verkeleg verdi over resultatet
2012 Kontraktsum
Renteinstrument Rentebytteavt. (inkl. rente- og valutaswap)
2011
Verkeleg verdi
Kontraktsum
Eigedeler Forpliktelsar
2010
Verkeleg verdi
Kontraktsum
Eigedeler Forpliktelsar
Verkeleg verdi Eigedeler Forpliktelsar
613 000
1 701
27 563
393 000
1 258
17 419
273 000
1 271
7 518
613 000
1 701
27 563
393 000
1 258
17 419
273 000
1 271
7 518
0
0
0
0
50 000
359
0
0
0
0
0
0
50 000
359
5 608
789
0
5 608
289
5 608
613 000
1 701
27 563
393 000
17 419
323 000
1 630
Korte rentebytteavtalar (FRA) Andre rentekontraktar Sum renteinstrument Sikring av innlån Rentebytteavt. (inkl. rente- og valutaswap) Korte rentebytteavtalar (FRA) Andre rentekontraktar Sum renteinstrumenter
0
Andre Hedge agreeement Eksportfinans
939
Sum valuta- og renteinstr. i mill kroner Sum renteinstrument Sum valutaintrument Sum andre Sum
66 | Årsrapport 2012
1 258
7 518
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5 608
789
0
5 608
0
289
5 608
0
939
618 608
2 490
27 563
398 608
1 258
17 708
328 608
1 630
8 457
Note 21
Note 21 - Aksjar og andelar i fond Generell skildring Banken klassifiserer aksjar innanfor kategoriane verkeleg verdi og anskaffelseskost. Verdipapir som kan målast p åliteleg og som vert rapportert internt til verkeleg verdi vert klassifisert til verkeleg verdi over resultatet. Andre aksjar vert klassifisert som EK instrument som ikkje kan målast påliteleg.
Morbank 2010
Aksjar og andelar
2011
2012
10 453
11 665
12 227
2012
2011
2010
- Børsnoterte
12 227
10 453
11 665
EK instrument som ikkje kan målast påliteleg
(1000 kroner) Til verkeleg verdi over resultat
Konsern
90 521
93 243
114 028
- Unoterte
114 528
82 534
79 512
102 186
103 696
126 255
Sum aksjar og andelar
126 755
92 987
91 177
Morbank Vår behaldning (antal)
Ansk.kost (1000 kr)
Marknadsverdi / bokf. verd (1000 kr)
Skagen Kontiki
3 189
1 500
1 660
Odin Norge
Spesifikasjon av Allegro totalforvaltning
1 023
2 000
1 827
Odin Norden
732
1 000
855
Odin Europa
8 954
1 000
843
Odin Offshore
3 793
750
729
Odin Maritim
1 232
750
755
Odin Templeton Global
9 236
1 000
1 023
Sparebank 1 Markets pro aktiv
38 856
3 500
4 555
Aksjar og andelar til verkeleg verdi
67 015
11 500
12 247
Eiendomskreditt AS
44 000
4 502
4 502
Eksportfinans AS
296
4 323
4 323
Kredittforeningen for Sparebanker
920
948
948
Nordito property SpareBank 1 Boligkreditt AS SpareBank 1 Næringskreditt AS
9 409
17
17
418 259
62 767
62 767
62 701
7 838
7 838
Sparebank 1 SMN Finans AS
1 346
18 883
18 883
Sparebank 1 Kredittkort AS
6 438
1 994
1 994
Sparebank 1 Verdipapirservice AS
1 782
891
891
300
6 680
6 680
77 717
193
3 371
1 741
1 794
110 777
114 008
122 277
126 255
EiendomsMegler1 Midt-Norge AS Nets Holding Diverse selskap Unoterte eigenkapitalinstrument vurdert til kostpris Sum morbank
623 168
Årsrapport 2012 | 67
Note 22
Note 22 - Verkeleg verdi av finansielle instrument vurdert til amortisert kost Morbank
31.12.12
31.12.11
Eignelutar
Bokført verdi
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
Utlån til og fordringar på kredittinsti.
20 423
165 710
6 318 531
5 978 888
915 995
383 052
2 490
1 258
31.12.10
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
Endring til verkeleg verdi
554 784
Netto utlån til og fordringar på kundar: Utlån Verdipapir Derivat Sum finansielle eignelutar
Morbank Forpliktelsar
Gjeld til kredittinstitusjonar
7 257 439
0
31.12.12 Bokført verdi
5 761 065 954
1 630
6 528 908
954
31.12.11
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
6 563 108
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
357 994
372 000
Innskot frå og gjeld til kundar
4 345 326
4 034 280
3 884 031
Gjeld stifta ved utferding av verdipapir
2 477 656
1 898 260
1 752 429
Ansvarleg lånekapital Sum finansielle skuldnader
Konsern
27 563
17 708
8 458
199 439
199 307
199 225
7 224 810
0
6 507 549
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
31.12.12
Eignelutar
Bokført verdi
Utlån til og fordringar på kredittinsti.
20 423
78
31.12.10
174 826
Derivat
78
245 629
0
6 216 143
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
31.12.11
Endring til verkeleg verdi
0
31.12.10
165 710
Endring til verkeleg verdi
554 784
Netto utlån til og fordringar på kundar: Utlån Verdipapir Derivat Sum finansielle eignelutar
Konsern Forpliktelsar
Gjeld til kredittinstitusjonar
6 233 048
5 892 596
959 853
954
2 490
954
1 258
7 215 814
954
31.12.12 Bokført verdi
5 672 987
383 052
1 630
6 442 616
954
31.12.11
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
6 475 030
Endring til verkeleg verdi
Bokført verdi
357 994
372 000
Innskot frå og gjeld til kundar
4 345 321
4 031 689
3 878 306
Gjeld stifta ved utferding av verdipapir
2 477 656
1 898 260
1 752 429
Ansvarleg lånekapital Sum finansielle skuldnader
68 | Årsrapport 2012
27 563
17 708
8 458
199 439
199 307
199 225
7 224 805
0
6 504 958
78
31.12.10
174 826
Derivat
78
245 629
0
6 210 418
Endring til verkeleg verdi
0
Note 22
Finansielle instrument vurdert til verkeleg verdi Dei fleste finansielle instrument, med unntak av kundeutlån og kundeinnskot med flytande rente samt gjeld til kreditt institusjonar vert vurderte til verkeleg verdi. For nærare beskrivelse viser vi til note 2 og 4.
Finansielle instrument vurdert til amortisert kost Finansielle instrument som ikkje målast til verkeleg verdi vert rekneskapsført til amortisert kost. For nærare b eskrivelse sjå note 2. Amortisert kost innebær verdsetjing av balansepostar etter opprinneleg avtalte kontantstraumar, eventuelt justert for nedskrivningar. Verdsetjing til verkeleg verdi vil alltid medføre ei viss usikkerheit. Verkeleg verdivurdering av postar ført til amortisert kost Ved verkeleg verdivurdering av postar ført til amortisert kost har vi delt inn i følgjånde: utlån til og fordringar på kreditt institusjonar, utlån til kundar i personmarknaden og bedriftsmarknaden, innskot frå og gjeld til kundar og gjeld til kreditt institusjonar. Utlån til kundar og kredittinstitusjonar vert prisa på ulike måtar. Her følgjer ein oversikt over ulike prismodellar fordelt på dei ulike kategoriane:
»»
Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar vert prisa med utgangspunkt i nibor.
»»
Utlån til kundar i personmarknaden vert prisa med flytande og fast kunderente.
»»
Utlån til kundar i bedriftsmarknaden vert prisa med flytande og fast kunderente og med referanserente med utgangspunkt i NIBOR.
Årsrapport 2012 | 69
Note 23
Note 23 - Investeringar i eigarinteresser Aksjar i dotterselskap er bokførte til kostpris i morbank og eliminert i konsernrekneskapen. Investering i dotterselskap
Forretningsadresse
Eigardel
Kostpris
Bokført verdi
Eiksundregionen Eigedom AS
Ørsta
100 %
15 272
15 272
Eiksundregionen Vekst AS
Ørsta
100 %
2 112
2 112
Eiksundregionen Utvikling AS
Ørsta
100 %
3 712
3 712
Eiksundregionen Bu og Virke AS
Ørsta
100 %
Sum investering i konsernselskap
Fordringar og gjeld til dotterselskap
13 200
13 200
34 296
34 296
Eignelutar
Gjeld
Inntekter
Kostnader
Resultat
66 391
55 723
2 843
6 832
(1 135)
6 560
5 705
103
905
(801)
Eiksundregionen Eigedom AS Eiksundregionen Vekst AS Eiksundregionen Utvikling AS
2 356
403
2
479
(478)
30 511
26 527
2 041
3 742
(1 701)
105 818
88 358
4 989
11 958
(4 115)
Eiksundregionen Bu og Virke AS Sum investering i konsernselskap
Bokførte endringar i dotterselskap Morbank
2010
2011
2012
2 324
31 136
34 296
28 812
(1000 kr)
Konsern 2012
2011
2010
0
0
0
0
0
Balanseført verdi per 01.01. Tilgang/avgang
3 000
2 500
-2 000
-1 800
Nedskrivning
2 160
-700
EK-endringar Resultatandel Utbetalt utbytte
31 136
34 296
34 296
Balanseført verdi per 31.12.
Investeringar i felleskontrollerte selskap:
Land
Forretningsadresse
Eigardel
Kostpris
Bokført verdi
Samarbeidende Sparebanker AS
Norge
Oslo
7,72 %
86 777
86 777
Samarbeidene Sparebanker Bankinvest AS
Norge
Oslo
4,62 %
4 527
4 527
Samarbeidene Sparebanker Bankinvest II AS
Norge
Oslo
7,82 %
Sum investering i felleskontrollerte føretak
Fordringar og gjeld til felleskontrollerte selskap
12 660
12 660
103 964
103 964
Eignelutar
Gjeld
Inntekter
Kostnader
Resultat
Eigardel
Antal aksjar
Samarbeidende Sparebanker AS
84 886
3 289
7 357
542
7 515
7,72 %
69 387
Samarbeidene Sparebanker Bankinvest AS
30 432
0
209
8
2 090
4,62 %
486
Samarbeidene Sparebanker Bankinvest II AS
24 453
0
1 986
12
1 944
7,82 %
61 531
139 771
3 289
9 552
70 | Årsrapport 2012
11 549
Note 23
Bokførte endringar i felleskontrollerte selskap Morbank
2010
2011
2012
52 177
79 269
95 780
27 092
16 511
8 184
(1000 kr)
Konsern 2012
2011
138 095
123 573
92 151
8 184
16 511
27 092
3
-5 274
-1 955
Resultatandel
11 549
11 096
15 952
Utbetalt utbytte
-8 731
-7 808
-9 667
149 100
138 098
123 573
Balanseført verdi per 01.01. Tilgang/avgang
2010
Nedskrivning EK-endringar
79 269
95 780
103 964
Balanseført verdi per 31.12.
Investeringar i tilknytte selskap
Land
Forretningsadresse
Eigardel
Kostpris
Bokført verdi
Volda Sentrum AS
Norge
Volda
23,55 %
6 573
1 500
Mosflata Næringsbygg AS
Norge
Ørsta
45,00 %
6 235
0
Ørsta Hotelleigedom AS
Norge
Ørsta
49,50 %
Sum investering i felleskontrollerte føretak
Fordringar og gjeld til tilknytte selskap Mosflata Næringsbygg AS Ørsta Hotelleigedom AS
6 059
6 059
18 867
7 559
Eignelutar
Gjeld
Inntekter
Kostnader
Resultat
Eigardel
Antal aksjar
14 428
15 923
116
7 545
-7 429
45,00 %
5 000
49,50 %
287 631
29 886
27 255
1 864
2 448
-584
44 314
43 178
1 980
9 993
(8 013)
Bokførte endringar i tilknytte selskap Morbank
2010
2011
2012
12 559
12 559
12 559
0
1 235 -6 235
(1000 kr) Balanseført verdi per 01.01. Tilgang/avgang
Konsern 2012
2011
2010
12 559
12 559
12 559
12 559
12 559
1 235
Nedskrivning EK-endringar Resultatandel
-8 013
Utbetalt utbytte 12 559
12 559
7 559
Balanseført verdi per 31.12.
5 781
Tilknytte selskap og felleskontrollert verksemd er bokført til anskaffelseskost i morbanken. Konserntal er presentert etter eigenkapitalmetoden.
Årsrapport 2012 | 71
Note 24
Note 24 - Vesentlege transaksjonar med nærståande selskap Transaksjonar mellom nærståande partar. Nærståande partar er her definert som felleskontrollerte verksemder og dotterselskap. Note nr 9 og 13 syner mellomværande med tilsette og tillitsvalde.
Lån (mill. kroner) Lån uteståande pr 1.1.
Dotterselskap 2012
2011
86 292
88 057
Lån innvilga i perioden Tilbakebetaling Uteståande lån per 31.12. Renteinntekter
Felleskontrollerte verksemder 2010
86 292
86 292
4 170
4 536
2 365
88 057
108
155
140
88 057
2 768
2 660
2 505
Dotterselskap
Felleskontrollerte verksemder
Innskot (tusen kroner)
2012
2011
Innskot per 1.1.
2 591
23 019
2 586
20 428
5
2 591
23 019
91
130
49
Nye innskot i perioden
Rentekostnader
2010
2012
2011
23 019
Valutahandel
0
Provisjonsinntekt
0
Utstedte garantiar og kausjons ansvar
0
72 | Årsrapport 2012
2010
2 505
0
Innskot per 31.12.
2011
2 660
1 765
Tap ved utlån
Uttak
2012
0
0
2010
Note 25
Note 25 - Eigedom, anlegg og utstyr Morbank
Bygg, tomter og annan fast eigedom
Maskiner, inventar og transportmiddel
Totalt
61 217
53 117
114 334
Anskaffelseskost pr 1.1.2011
Konsern Bygg, tomter og annan fast eigedom
Maskiner, inventar og transportmiddel
Totalt
172 481
53 195
225 676
1 512
1 512
Tilgang
2 615
-500
0
-500
Avgang
-500
0
-500
-787
0
-787
Verdiregulering
-787
0
-787
59 930
54 629
114 559
173 809
53 195
227 004
19 351
43 880
63 231
19 798
43 945
63 231
1 272
2 906
4 178
2 347
2 906
5 253
0
0
0
0
0
0
20 623
46 786
67 409
Akk. av-og nedskriving 31.12.2011
22 145
46 851
68 996
39 307
7 843
47 150
Balanseført verdi pr 31.12.2011
151 664
6 344
158 008
59 930
54 629
114 559
Anskaffelseskost pr 1.1.2012
173 809
53 195
227 004
5 857
5 857
Tilgang
0
0
Avgang Verdiregulering
0
0
59 930
60 486
120 416
20 623
46 786
67 409
1 270
2 004
3 274
Anskaffelseskost pr 31.12.2011
Akk. av-og nedskriving 1.1.2011 Årets avskriving Årets nedskriving
Anskaffelseskost pr 31.12.2011
Akk. av-og nedskriving 1.1.2012 Årets avskriving
0
0
0
21 893
48 790
70 683
Årets nedskriving Akk. av-og nedskriving 31.12.2012
38 037
11 696
49 733
Balanseført verdi pr 31.12.2012
-2 731
2 615
5 857
5 857
0
-2 731
0
0
0
171 078
59 052
230 130
19 798
43 945
67 409
3 243
2 004
5 247
0
0
0
23 041
45 949
68 990
148 037
13 103
161 140
Ein vesentleg del av auken i bygg og faste eigedomar skuldast overtekne eignelutar som er plasserte i dotterselskap Bygningar er vurdert til verkeleg verdi ved førstegongs innrekning og blir avskrivne over forventa levetid. Tilknytte selskap er medtekne etter eigenkapital metoden og dermed er der eigendomsverdier i disse selskapa som ikkje vert vist i balansetala.
Deponeringar Banken har ikkje pantsett eller akseptert andre rådigheitsbegrensningar for sine varige driftsmidlar.
Årsrapport 2012 | 73
Note 26
Note 26 - Andre eignelutar Morbank
2010
2011
2012
1 893
1 393
1 566
Overtekne eignelutar Eigedomar overteke i samband med tap/misleghald
1 893
1 393
1 566
51 103
47 150
49 733
Varige driftsmiddel
9 130
7 935
10 428
- maskiner, inventar og transportmidlar
41 973
39 215
39 305
- bygningar og andre faste eigedomar
11 143
47 269
67 609
Andre eignelutar
8 610
7 410
6 690
- Medlemsinnskot kredittforeningar
Konsern 2012
2011
2010
1 566
1 393
1 893
1 566
1 393
1 893
161 140
150 570
161 933
10 428
7 935
9 130
150 712
142 635
152 803
69 395
51 551
15 129
6 690
7 410
8 610
2 533
39 859
60 919
- andre debitorar
62 705
44 141
6 519
28 114
20 809
28 542
Forsk.bet. ikkje påløpte kostnader og oppt. inntekter
28 542
20 809
28 114
28 114
20 809
28 542
- opptente ikkje mottekne inntekter
28 542
20 809
28 114
0
0
92 253
116 621
147 450
260 643
224 323
207 069
- forskotsbetalte ikkje påløpte kostnader
74 | Årsrapport 2012
Sum andre eignelutar
Note 27
Note 27 - Innskot frå kundar
Morbank
Innskot fordelt på løpetid
2010
2011
2012
2 259 501
2 356 977
2 542 066
Innskot frå og gjeld til kundar utan avtala løpetid
Konsern 2012 2 542 061
2011
2010
2 354 386 2 253 776
1 624 530
1 677 303
1 803 260
Innskot frå og gjeld til kundar med avtala løpetid
1 803 260
1 677 303 1 624 530
3 884 031
4 034 280
4 345 326
Sum innskot frå kundar
4 345 321
4 031 689 3 878 306
2,13 %
2,41 %
2,42 %
137 933
247 641
227 114
3,6 %
6,1 %
5,2 %
Andel av totale innskot
Innskot fordelt på sektor og næring
2010
2011
2012
2 188 795
2 504 147
2 604 691
297 218
166 351
205 649
70 473
78 781
89 164
207 284
128 166
230 842
35 615
15 271
9 388
62 005
53 747
94 551
47 177
62 231
65 252
Gjennomsnittleg rente Fastrenteinnskot
Lønstakarar o.l Offentleg forvaltning
2,42 %
2,41 %
2,13 %
227 114
247 641
137 933
5,2 %
6,1 %
3,6 %
2011
2010
2012 2 604 691
2 504 147 2 188 795
205 649
166 351
297 218
89 164
78 781
70 473
230 842
128 166
207 284
9 388
15 271
35 615
Offshore og oljerelatert verksemd
94 551
53 747
62 005
Industri og bergverk
65 252
62 231
47 177
Jordbruk/skogbruk Fiske/fangst Havbruk
Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning
86 386
89 253
7 911
7 911
89 253
86 386
140 163
115 617
98 485
Hotell og handel
98 485
115 617
140 163
34 239
35 281
32 740
Transport og anna tenesteytande verksemd
32 740
35 281
34 239
99 130
198 021
127 550
Eigedomsdrift
127 545
195 430
93 405
419 309
380 972
367 333
Forretningsmessig tenesteyting
367 333
380 972
419 309
10 347
10 908
108 834
Tenesteytande næringar elles
108 834
10 908
10 347
185 890
195 534
302 936
Øvrige sektorar
302 936
195 534
185 890
3 884 031
4 034 280
4 345 326
2010
2011
2012
3 074 693
3 359 698
3 533 633
203 138
179 546
195 777
Andre kommunar i Møre og Romsdal
195 777
179 546
203 138
606 200
495 036
615 916
Kommunar utanfor Møre og Romsdal
615 916
495 036
606 200
3 884 031
4 034 280
4 345 326
Sum innskot fordelt på sektor og næring
Innskot fordelt på geografiske område Søre Sunnmøre
Totalt
4 345 321
2012 3 533 628
4 345 321
4 031 689 3 878 306
2011
2010
3 357 107 3 068 968
4 031 689 3 878 306
Årsrapport 2012 | 75
Note 28
Note 28 - Gjeld ved utferding av verdipapir Morbank 2010
2011
99 976
-
1 652 453 1 752 429
1 898 260
2012
Sertifikat og andre kortsiktige låneopptak 2 477 656
1 898 260 2 477 656
Konsern 2012
2011
2010
-
-
99 976
Obligasjonsgjeld
2 477 656
1 898 260 1 652 453
Sum gjeld stifta ved utferding av verdipapir
2 477 656
1 898 260 1 752 429
Gjennomsnittleg renter sertifikat
3,59 % 3,28 %
3,74 %
3,54 %
2010
2011
2012
Gjennomsnittleg rente obligasjonsgjeld
Obligasjonsgjeld fordelt på forfallstidspunkt
3,59 % 3,54 %
3,74 %
3,28 %
2012
2011
2010
99 976
0
2011
-
-
99 976
650 000
300 000
2012
-
300 000
650 000
700 000
601 879
432 937
2013
432 937
601 879
700 000
302 453
598 569
599 094
2014
599 094
598 569
302 453
397 812
596 930
2015
596 930
397 812
-
249 356
2016
249 356
-
599 339
2017
599 339
-
1 752 429
1 898 260
2 477 656
2010
2011
2012
149 675
149 757
149 839
4,33 %
5,68 %
5,24 %
2011
2012
49 550
49 550
49 600
3,67 %
4,06 %
3,71 %
2010
Banken har ikkje gjeld i valuta.
76 | Årsrapport 2012
Obligasjonsgjeld og andre langsiktige låneopptak
Obligasjonsansv. lånekap. etter forfallstids.
2 477 656
-
1 898 260 1 752 429
2012
2011
2010
149 839
149 757
149 675
5,24 %
5,68 %
4,33 %
2012
2011
2010
Forfell i 2015 og har rente lik 3 mnd. nib. + 115 punkter
49 600
49 550
49 550
Gjennomsnittleg rente fondsobligasjon
3,71 %
4,06 %
3,67 %
Forfell i 2019 og har rente lik 3 mnd. nib. + 275 punkt
Gjennomsnittleg rente ansvarleg lånekapital
Fondsobligasjon ansv. lånekap. Etter forfalls.
Note 29
Note 29 - Andre forpliktingar Morbank
Konsern
2010
2011
2012
15 607
15 276
15 276
2 170
1 382
1 382
2 941
942
942
Andre forpliktingar
2012
2011
2010
15 276
15 276
15 607
Leverandørgjeld
1 382
1 382
2 170
Gjeld verdipapir
942
942
2 941
45 092
44 221
46 926
47 416
53 448
52 037
Pensjonsforpliktingar (note 30)
46 926
44 221
44 221
Anna
52 037
46 545
46 545
Anna gjeld
13 251
15 507
28 612
Tidsavgrensingar
80 895
77 328
90 433
Sum andre forpliktingar
28 612
15 507
13 251
91 304
84 231
80 895
Stilte garantiar mv. (avtalte garantibeløp)
19 007
12 571
11 983
Betalingsgarantiar
11 983
12 571
19 007
11 471
11 358
6 714
Kontraktsgarantiar
6 714
11 358
11 471
29 600
45 093
44 726
44 726
45 093
29 600
60
0
0
0
0
60
69 106
72 992
69 766
69 766
72 992
69 106
0
0
2 150
133 189
142 014
131 394
Andre garantiar
Garanti ovenfor Sparebankenes Sikringsfond
2 150 131 394
Lånegarantiar Garantiar for skatt
142 014
133 189
Sum stilte garantiar
Andre forpliktingar
432 351
452 255
387 913
Unytta kreditter
387 913
452 255
432 351
70 000
125 000
145 000
Innvilga lånetilsagn
145 000
125 000
70 000
502 351
577 255
532 913
Sum andre forpliktingar
532 913
577 255
502 351
714 640
796 597
756 535
Totale forpliktingar
757 406
803 500
714 640
Verdipapir
Sum
Bygg
Verdipapir
Sum
15 000
15 000
Pantstillelse 2012
15 000
15 000
60 000
60 000
Pantstillelse 2011
60 000
60 000
138 500
138 500
Pantstillelse 2010
138 500
138 500
Bygg
0
Pantstillingar
0
Pågåande rettstvistar Verken banken eller konsernet er deltakar i noka form for rettstvistar.
Årsrapport 2012 | 77
Note 30
Note 30 - Pensjonar Generell beskrivelse av selskapets pensjonsforpliktingar SpareBank 1 Søre Sunnmøre har kollektiv pensjonsordning for alle tilsette, som tilfredsstiller kravet til obligatorisk tenestepensjon. 17 tilsette og 25 pensjonistar har ytelsesbasert ordning og 55 tilsette har innskotsbasert ordning pr 31.12.2012. Banken har også pensjonsforpliktingar ut over den kollektive pensjonsordninga.
I tråd med rekneskapsstandarden skal selskapets pensjonsordning handsamast som ein ytelsesplan. Netto pensjonskostnad vert i sin heilskap ført under lønnskostnader i resultatrekneskapet og omfattar periodens pensjonsopptening og rentekostnad på pensjonsforpliktinga fråtrukke estimert avkasting. Ved verdsetting av pensjonsmidlane (som inkluderer ordinært pensjonspremiefond, premiereserve, andel av tillegsavsetjingar og pensjonsreguleringsfond) nytter ein estimert verdi ved rekneskapsavslutninga. Denne estimerte verdien vert korrigert kvart år i samsvar med oppgåve frå aktuar over flytteverdien på pensjonsmidlane. Ved måling av noverdien av påløpte pensjonsforpliktingar nyttar ein estimerte forpliktingar ved rekneskapsavslutninga. Denne estimerte forpliktinga vert korrigert kvart år i samsvar med en uavhengig aktuarberegning over påløpte pensjonsforpliktingar. Endring i pensjonsforpliktinga som skuldast endra økonomiske eller aktuarmessige føresetnader vert fordelt over den gjennomsnittlege resterande oppteningstid. Selskapets pensjonsforplikting er større enn pensjonsmidlane. Denne underfinansieringa er vist i balansen som ei avsetting for påløpte kostnadar og forpliktingar. Gammal AFP-ordning vart avvikla i februar 2010. Gevinsten av avviklinga er inntektsført i 2010 og presentert som ein reduksjon av lønskostnader. Det er etablert ei ny AFP-ordning til erstatning for den som vart avvikla i februar. Den nye ordninga er ei fleirforetakspensjonsordning som skal finansierast gjennom premie fastsett som ein prosent av lønn. Rekneskapsmessig blir ordninga handsama som ei inn skotsbasert pensjonsordning der premien blir kostnadsført løpande.
Økonomiske føresetnader
2012
2011
2010
Diskonteringsrente
2,20 %
3,30 %
3,20 %
Forventa avkastning på midlane
3,60 %
4,80 %
4,60 %
Forventa framtidig lønsutvikling
4,00 %
4,00 %
4,00 %
Forventa G-regulering
3,00 %
3,75 %
3,75 %
1,60 %
1,60 %
1,60 %
14,10 %
14,10 %
14,10 %
Forventa frivillig avgang (etter 50 år)
0,00 %
0,00 %
0,00 %
Forventa AFP-uttak frå 62 år
0,00 %
0,00 %
0,00 %
Dødlegheitstabell
K2005
K2005
K2005
KU
KU
KU
Forventa pensjonsregulering Arbeidsgjevaravgift
Uføretariff
78 | Årsrapport 2012
Note 30
Morbank
2010
2011
2012
46 074
44 110
51 862
(27 813)
(28 295)
(29 810)
Konsern
Netto pensjonsforplikting i balansen Noverdi pensjonsforplikting i fondsbaserte ordningar Verkeleg verdi av pensjonsmidlar
2012
2011
2010
51 862
44 110
46 074
(29 810)
(28 295)
(27 813)
7 430
8 517
7 343
Netto pensjonsforplikting i fondsbaserte ordningar
7 343
8 517
7 430
8 177
6 759
5 899
Noverdi pensjonsforplikting i usikra ordningar
5 899
6 759
8 177
0
0
0
0
0
0
15 607
15 276
13 242
2011
2012
(2 408)
997
814
Ikkje-innrekna estimatavvik (evt. aktuarielle gevinstar og tap) Ikkje-innrekna tidlegare periodars opptening
2010
0
0
0
13 242
15 276
15 607
2010
2011
2010
Ytelsesbasert pensjon opptent i perioden
814
997
(2 408)
Netto pensjonsforplikting i balanse etter arbeidsgjevaravgift Pensjonskostnad i perioden
1 501
1 058
956
Rentekostnad påløpt pensjonsforplikting
956
1 058
1 501
(1 281)
943
959
Forventa avkastning på pensjonsmidlar
959
943
(1 281)
-2188
2998
2729
Netto ytelsesbasert pensjonskostnad
2729
2998
-2188
(1 601)
(312)
(333)
Usikra ordningar
(333)
(312)
(1 601)
997
837
1 432
Innskotsbasert pensjonskostnad
1 432
837
997
-2 792
3 523
3 828
Pensjonskostnad i perioden
3 828
3 523
-2 792
-1 601
-312
-333
-333
-312
-1 601
2010
2011
2012
2012
2011
2010
23 856
15 607
15 276
Netto pensjonsforplikting i balansen 1.1
15 276
15 607
23 856
-2 276
-1 746
-3 343
Nullstilling av estimatavvik
-3 343
-1 746
-2 276
-2 188
2 998
2 729
2 729
2 998
-2 188
-1 601
-312
-333
-333
-312
-1 601
-2 184
-1 271
-1 087
15 607
15 276
13 242
2010
Herav usikra pensjonskostnad Bevegelse i netto pensjonsforplikting i balansen
Netto resultatført ytelsesbasert pensjonskostnad Netto resultatført usikra ordningar Innbetalt pensjonspremie ytelsesbaserte ordningar Netto pensjonsforplikting i balansen 31.12 Medlemer
-1 087
-1 271
-2 184
13 242
15 276
15 607
2011
2012
2012
2011
2010
51
53
55
Antal i innskotsbasert ordning
55
53
47
42
41
42
Antal i ytelsesbasert ordning
42
41
42
18
18
17
herav aktive
17
18
18
24
23
25
herav pensjonistar og uføre
25
23
24
Årsrapport 2012 | 79
Note 31
Note 31 - Ansvarleg lånekapital (kjernekapital og tilleggskapital) Morbank
2010
2011
2012
49 550
49 550
49 600
49 550
49 550
49 600
Konsern 2012
2011
2010
Evigvarande 3 mnd Nibor + 1,15% (Call opsjon 2015)
49 600
49 550
49 550
Fondsobligasjon (Kjernekapital)
49 600
49 550
49 550
Fondsobligasjon
Morbank 2010
2010
2012
Konsern 2012
2011
2010
Ansvarleg obligasjonslån 149 678
149 757
149 839
Tidsavgrensa 3 mnd Nibor + 2,75% (Call opsjon 22.12.2014)
149 839
149 757
149 678
149 678
149 757
149 839
Ansvarleg lånekapital (Tilleggskapital)
149 939
149 757
149 678
Note 32 - Kapitaldekning Morbank
2010
2011
2012
481 363
502 289
530 960
10 000
10 000
10 000
491 363
512 289
540 960
Ansvarleg kapital Sparebankens fond Gåvefond Konsolidert eigenkapital tilknytte selskap
0
0
0
49 550
49 550
49 600
4 305
3 705
3 345
545 218
565 544
593 905
Sum balanseført eigenkapital
Utsett skattefordel, goodwill og andre immaterielle eignelutar Fondsobligasjon 50% medlemsinnskot kredittforeiningar Sum kjernekapital
Konsern 2012
2011
2010
530 960
502 289
481 363
10 000
10 000
10 000
36 472
44 303
39 974
577 432
556 592
531 337
0
0
0
49 600
49 550
49 550
3 345
3 705
4 305
630 377
609 847
581 567
Tilleggskapital utover kjernekapital
4 305
3 705
3 345
3 345
3 705
4 305
149 675
149 757
149 838
Tidsavgrensa ansvarleg kapital
149 838
149 757
149 675
153 980
153 462
153 183
153 183
153 462
153 980
80 | Årsrapport 2012
50% medlemsinnskot kreditforeiningar
Note 32
Morbank 2010
2011
2012
Frådrag
0
0
0
Kapitaldekningsreserve
0
0
0
Andel ansv.kapital i andre finansinst.
0
0
0
Sum frådrag
699 198
719 006
747 088
Netto ansvarleg kapital
Konsern 2012
2011
2010
-86 776
-79 991
-65 214
0
0
0
-86 776
-79 991
-65 214
696 784
683 318
670 333
Risikovegd berekningsgrunnlag
0
0
0
Statar og sentralbankar
0
0
0
2 955
14 000
0
Lokale og regionale styresmakter
0
14 000
2 955
Offentleg eigde foretak
3 003
0
1 937
114 487
59 559
117 262
1 887 199
2 212 662
1 597 699
969 346
6 570
5 104
1 004 595
1 463 278
2 264 202
191 300
63 035
32 064
Forfalne engasjement
32 064
63 035
191 300
6 996
8 200
11 043
Obligasjonar med fortrinnsrett
11 043
8 200
6 996
Andelar i verdipapirfond
78 547
10 447
2 333
135 013
98 582
99 386
2 333
10 447
78 547
99 386
98 582
135 013
4 281 600
3 936 333
4 242 871
273 838
288 175
308 687
0
0
0
Institusjonar Foretak Massemarknadsengasjement Pant i fast eigedom
Øvrige engasjement Sum kreditt- og motpartsrisiko Operasjonell risiko
1 937
0
3 003
117 262
59 559
114 487
1 597 699 5 104 2 264 202
4 242 871
2 126 370 1 799 142 6 570
969 346
1 463 278 1 004 595
3 850 041 4 281 600
308 687
288 175
273 838
0
0
0
Gruppevise nedskrivingar
-22 100
-24 100
-22 685
Kapitaldekningsreserve
-86 776
-79 991
-65 214
Valutarisiko og postar i handelsportefølja Frådrag for: Ansvarleg kapital i andre finansinstitusjonar
-22 685
4 532 753
-24 100
4 200 408
-22 100
4 529 458
Totalt berekningsgrunnlag
4 442 682
4 034 125 4 467 539
15,43 %
17,12 %
16,50 %
Kapitaldekning
15,68 %
16,94 %
15,00 %
12,03 %
13,46 %
13,12 %
herav kjernekapital
14,19 %
15,12 %
13,01 %
3,40 %
3,66 %
3,38 %
1,49 %
1,82 %
1,99 %
herav tilleggskapital
Årsrapport 2012 | 81
Note 33
Note 33 - Forfallsanalyse av eignelutar og forpliktingar i morbank Restløpetid på viktige balansepostar Løpetid Eignelutar
Mindre enn 1 mnd.
Mellom 1 og 3 mnd.
Mellom 3 mnd. og 1 år
Mellom 1 og 5 år
Over 5 år
Andre postar
Totalt
Kontantar og fordringar på sentralbankar
397 696
397 696
Kontantar og fordringar på sentralbankar
20 423
20 423
Innskot i og utlån til kredittinstitusjonar Utlån til kundar etter tapsavsetjinger.
1 077 920
244 108
4 279 518
750 000
417 310
10 084
250 823
0
-33 016
6 318 530
0
678 217
Renteberende verdipapir
272 074
272 074
Aksjar
147 451
147 451
Andre eignelutar Sum eignelutar
1 418 119
750 000
386 509
7 834 391
1 495 230
254 192
4 530 341
43 000
130 000
174 826
2 394 615
1 723 597
227 114
0
4 345 326
0
0
445 000
2 032 656
0
49 600
149 839
Gjeld og eigenkapital Lån og innskot frå kredittinstitusjonar Innskot frå kundar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir
1 826
Ansvarleg lånekapital Anna gjeld og eigenkapital Sum gjeld og eigenkapital
0
2 477 656 199 439
0
74 738
7 300
10 000
530 960
14 146
637 144
2 396 441
1 798 335
722 414
2 222 256
680 799
14 146
7 834 391
Kasse-, drifts- og rammekredittar er klassifiserte som lån med løpetid 1-3 måned. Rentenivået vert vurdert fortløpande. Normalt vil banken endre sine utlåns- og innskotsvilkår i tråd med utviklinga i det generelle rentenivået.
Tidspunkt fram til avtalt/sannsynleg endring av rentevilkår Løpetid Eignelutar Kontantar og fordringar på sentralbankar Innskot i og utlån til kredittinstitusjonar
Mindre enn 1 mnd.
Mellom 1 Mellom 3 og 3 mnd. mnd. og 1 år
Mellom 1 og 5 år
Over 5 år
397 696 20 423
20 423
0
5 713 262
0
504 284
134 000
Renteberande verdipapir
0
678 217
0
0
0
Aksjar Andre eignelutar 418 119
Totalt
397 696
Utlån til kundar etter tapsavsetjingar
Sum eignelutar
Andre postar
6 391 479
0
504 284
134 000
-33 016
6 318 530
0
678 217
272 074
272 074
147 451
147 451
386 509
7 834 391
Gjeld og eigenkapital Lån og innskot frå kredittinstitusjonar
174 826
Innskot frå kundar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir
4 118 212 0
Ansvarleg lånekapital
2 477 656
174 826 227 114
0
0
4 345 326 0
0
199 439
2 477 656 199 439
Anna gjeld og eigenkapital
0
0
0
0
0
637 144
637 144
Sum gjeld og eigenkapital
0
6 970 133
227 114
0
0
637 144
7 834 391
82 | Årsrapport 2012
Note 34
Note 34 - Marknadsrisiko knyttet til renterisiko Banken har som formål å begrense sin renterisiko. Fastsette måltall for bankens sensitivitet for rente er 2% av ansvarleg kapital ved 1 % endring i marknadsrenta. Morbank
Konsern
2010
2011
(mill.kroner)
2012
2011
2010
Sensitivitet på netto rentekost
Sensitivitet på netto rentekost
Sensitivitet på netto rentekost
Endring i basis punkter
Sensitivitet på netto rentekost
Sensitivitet på netto rentekost
Sensitivitet på netto rentekost
5,5
1,2
0,9
+100
0,9
1,2
5,5
2012
Note 35 - Overføring av finansielle eignelutar I den ordinære verksemda utfører banken transaksjonar som resulterer i sal av finansielle eignelutar der banken har eit vedvarende engasjement. Banken innreknar desse eignelutane i det omfang banken har har interesse i eigneluten. Banken overfører slike finansielle eignelutar i hovedsak gjennom sal av kundens bustadlån til SpareBank 1 Boligkreditt.
SpareBank 1 Boligkreditt Banken sel bustadlån til SpareBank 1 Boligkreditt som igjen utferdar obligasjonar til investorar med trygd i dei overførte bustadlåna. Det er i 2012 netto overført bustadlån til en verdi av 148 mill kroner. Totalt er det frårega bustadlån til SpareBank 1 Boligkreditt for 1.353 mill kroner ved utgangen av regnskapsåret. Låna vert selde til balanseført verdi.
Avregning mot provisjonsinntekter Banken mottek provisjon for dei selde bustadlåna tilsvarande renteinntekta på låna redusert med gjennomsnittleg finansierings kostnad i SpareBank 1 Boligkreditt, administrasjonskostnader samt eventuelle tap begrensa oppad til ett års provisjon. Renta vert fastsett av boligkredittforetaket. Dei overførte låna må ha en LTV på under 75 prosent på salstidspunktet. Gjennomsnittlig LTV for dei selde låna frå SpareBank 1 Søre Sunnmøre er under 50 prosent. Banken overfører praktisk talt alle risiki og fordelar knytt til dei selde bustadlåna og banken fråreknar derfor desse i balansen. Banken innreknar videre alle rettar og plikter som vert skapte eller haldne tilbake ved overf øringa separat som eignelutar eller forpliktelser. Bankens maksimale eksponering for tap er representert ved det høgste beløpet som vil kunne kreves dekket under avtalen og utgjorde om lag 10 millioner kroner per 31. desember 2012 (sum provisjon for 2012). Det er ikkje innrekna tap i porteføljen sidan overføringa.
Vedvarende engasjement: Bokført verdi forpliktelse
Virkelig verdi forpliktelse
Maksimale eksponering for tap (siste års provisjon) mill kr
0
0
10
Avregningsadgang
Gjennomsnittlig løpetid på porteføljen er om lag tre år.
Årsrapport 2012 | 83
Note 36
Likviditetsfasilitet SpareBank 1 Søre Sunnmøre har, saman med dei andre eigarane av SpareBank 1 Boligkreditt inngått avtale om etablering av likviditetsfasilitet for SpareBank 1 Bolikreditt. Dette inneber at bankane kommiterer seg til å kjøpe boligkredittobligasjonar avgrensa til ein samla verdi av tolv måneders forfall i SpareBank 1 Boligkreditt. Kvar eigar hefter prinsipalt for sin andel av behovet, subsidiært for det dobbelte av det som er det primære ansvaret i henhold til same avtale. Obligasjonane kan deponeres i Norges Bank og medfører såleis ingen vesentleg økning i risiko for banken. SpareBank 1 Boligkreditt held etter sine interne retningsliner likviditet for dei neste tolv måneders forfall. Denne vert trekt frå ved vurdering av bankenes ansvar. Det er dermed kun dersom foretaket ikkje lenger har likviditet for dei neste tolv måneders forfall at banken vil rapportere noko engasjement knytt til dette.
Soliditet Saman med de andre eigarane av SpareBank 1 Boligkreditt har SpareBank 1 Søre Sunnmøre også inngått avtale om å sikre at SpareBank 1 Boligkreditt til ei kvar tid har en kjernekapitaldekning på minst 9 prosent. Aksjonærane skal tilføre tilstrekkeleg kjernekapital innan 3 månader etter å ha motteke skriftleg anmodning om dette. Aksjonærenes forpliktelse til å tilføre slik kjernekapital er proratarisk og ikkje solidarisk, og skal vere i henhold til kvar aksjonærs pro rata andel av aksjane i SpareBank 1 Boligkreditt.
Note 36 - Hendingar etter balansedagen Det er ikkje registert vesentlege hendingar etter balansedagen som påverkar banken sin rekneskap.
84 | Årsrapport 2012
Ă…rsmelding frĂĽ kontrollkomiteen for 2012
Ă…rsrapport 2012 | 85
revisjonsmelding
86 | Ă…rsrapport 2012
revisjonsmelding
Ă…rsrapport 2012 | 87
Beste totalbank for 2012
Beste totalbank for 2012 Norsk Familieøkonomi har sett bankane i Noreg under lupa og kårer dei beste bankane på betingelsar gjennom året 2012. Dei har tatt for seg dei mest brukte banktenestene som bustadlån, brukskonto, høgrentekonto og BSU (Bustadsparing for ungdom). SpareBank 1 Søre Sunnmøre er kåra til beste totalbank for 2012.
Personmarknad Hallvard Bjørneset, noko denne kåringa gir oss ei stadfesting på. Vidare seier Hallvard Bjørneset at vi gjennom aktiv og tillitsskapande rådgjeving arbeider langsiktig. Vår bank er opptatt av å vere til stades lokalt, men samtidig også å vere tilstades i dei ulike kanalvala kundane våre måtte velje.
Blir stadig betre SpareBank 1 Søre Sunnmøre rykker fram fem plassar, frå 6. plass i 2011. Banken vinn i hovudsak på grunn av gode rente vilkår på lån over 2 millionar.
Det er overraskande og svært gledeleg at det er SpareBank 1 Søre Sunnmøre som vinn denne kåringa som Norges beste totalbank 2012. Vi tar det som ei hyggjeleg stadfesting på at vi har gjort nokre gode strategiske val, seier adm.banksjef Solveig Midtbø.
Banktenester er under utvikling, og det er ei stor dreiing på kvar kundane ønskjer å treffe oss. Derfor må banken også effektiv vere tilstades på den digitale plattform, så vel i nettbank som i mobilbank, med dei tenester og appar som marknaden etterspør. Her får vi god støtte gjennom SpareBank 1 alliansen, som gjer til at kundane våre får til ei kvar tid gode effektive løysingar.
SpareBank 1 Søre Sunnmøre sin plass i norsk bankstruktur er at vi er ein sjølvstendig og lokal sparebank, og har ei sterk tilknyting til SpareBank 1 Alliansen. For oss er det sentralt å vere nær og dyktig og gjennom dette gi gode råd og konkurransedyktige vilkår, seier ein engasjert Banksjef på
I tillegg til å vere tilgjengeleg på digitale flater heile døgnet har vi eit kundesenter som er ope medan du er vaken, kl. 07:00 – 24:00 kvar dag 365 dagar i året. Det er viktig for oss å vere til stades i alle livsfasar ein har som kunde, og i denne viktige kåringa er det nettopp heilheita som tel.
Grunngjevinga for kåringa: “Sunnmørsbanken kommer på topp, når man legger inn vilkår for 75.000 kroner i BSU, 50.000 kroner på høyrentekonto, 2 millioner kroner i lån og en brukskonto med 20.000 kroner innestående. Som forutsetninger for brukskontoen har man regnet med at kunden utfører 84 girobetalinger via nettbank, 60 giroer via avtalegiro, foretar 300 varekjøp med bankkort og 60 uttak i minibank. Også årsgebyr for debetkort og eventuelle kontoholdsgebyrer er tatt med. Lånet er beregnet ut fra et annuitetslån med 15 års løpetid og at det er innenfor 60 prosent av markedsverdi/lånetakst. Rentene som er benyttet er et gjennomsnitt for året.”
88 | Årsrapport 2012
Beste totalbank for 2012
Ă…rsrapport 2012 | 89
Styret
Styret Oddvar Strand, leiar
Trond Berg
58 år, lærar i tillegg til utdanning innan forsvaret og frå det maritime miljø. Tidlegare direktør i Siem Offshore INC, AS Rovde Shipping, CEO Rovde Shipping AS, Siem Rovde AS, COO Siem Offshore INC. I dag sjølvstendig næringsdrivande som konsulent i oljebransjen. Brei erfaring frå ei rekkje styreverv.
44 år, Adjunkt , tidlegare rektor på Sunnmøre Folkehøgskule og Dagleg leiar i SUFH BYGG AS gjennom 11 år, jobbar i dag i Ulstein Group ASA. Har brei erfaring frå ulike styreverv frå offentleg og private sektor, samt ei rekkje styreverv i ulike frivillige organisasjonar.
Helen Kvalsund Vike Kristian Sætre, nestleiar 50 år, sivilingeniør og adm. dir i Scana Volda AS. Har fleire styreverv lokalt og i Scana Industrier sine verksemder i innog utland.
44 år, utdanna diplomøkonom. Arbeider i dag som ø konomisjef i Havila Shipping ASA. Har yrkeserfaring frå rekneskap og økonomi innan den maritime bransje.
Elias Mårstøl
Tove Krøvel
Tilsette sin representant. 37 år. Bachelor i øk og adm. fag. 8 år som kunderådgjevar på bedriftsmarknaden i banken. Tidlegare erfaring frå Nordea Finans. Tillitsvald i banken.
56 år, regiondirektør i Helseøkonomiforvaltningen (HELFO), region Midt-Norge. Busett i Ørsta.
Tillitsvalde Forstandarskapet Kommunevalde Volda
Kundevalde frå valdistrikt Ørsta kommune:
Roald Espset, Ragnhild Aa Kalland
Bodil Skare, Hans Olav Myklebust, Mona Ryste (leiar), Knut Oddvar Hustad
Kommunevalde Ørsta Reidun Vigestad Berge, Arne Boska
Kundevalde frå valdistrikt Ulstein kommune: Solveig Ulstein, Billy Børge Flø
Kommunevalde Ulstein Magne Jonny Krumsvik
Kundevalde frå valdistrikt Herøy kommune: Rigmor Storås, Gry Cecilie Sydhagen
Kommunevalde Herøy Olaug Andreassen
Valde av dei tilsette
Kundevalde frå valdistrikt Volda kommune:
Rolf Driveklepp, Bianca Hoel, Møyfrid Lillenes, Per Martin Vikene, Runar Gretland, Margrete Høydal
Kåre Johan Eikrem, Hege Hamre, Inger Anette O. Bjørneset, Trond Hjelseth
90 | Årsrapport 2012
Leiargruppa
Leiargruppa Solveig Midtbø
Hallvard Bjørneset
Adm.Banksjef, 54 år, tilsett aug 2012. God bankfagleg utdanning og Master of Management ved BI. Leiarerfaring innanfor bankdrift i Fokusbank, Sparebanken Vest og Nordea.
Banksjef Personkundemarknad. 59 år. Utdanning innan økonomi og leiing frå Bankakademiet/BI. Har mange års erfaring frå bank- og finanssektoren.
Per Olav Opsal
Sigrun Heltne Vartdal
Økonomi- og Finanssjef. 55 år, siviløkonom. Tilsett i banken februar 2011. 20 års erfaring som økonomisjef i Ekornes ASA og Rolls-Royce Propulsion. 2 år leiar Shared Services i RollsRoyce og 2 år leiar i Shared Accounting i Br. Sunde AS.
Banksjef produkt/andre inntekter. 39 år, bachelor frå BI. 11 år i banken derav 2 år som avdelingsbanksjef. Erfaring som rekneskapsansvarleg i ØR-rekneskap og Pan Fish ASA.
Vidar Egset Thomas Lundberg Banksjef og ansvarleg for bedriftskundemarknaden. 39 år, jurist, 4 år i banken. Har erfaring frå Nordea, som dommar i Søre Sunnmøre Tingrett, advokatpraksis og lektor på høgskulen.
HR-sjef og ansvar for HR, personal, marknad, IT, depot, eigedom og intern drift. 48 år, Økonom frå BI. 25 år i banken og 3 års erfaring frå Sparebanken Oslo Akershus.
» Leiargruppa frå venstre: Per Olav Opsal, Vidar Egset, Solveig Midtbø, Thomas Lundberg, Sigrun Heltne Vartdal, Hallvard Bjørneset
Årsrapport 2012 | 91
Ein lokal medspelar
»» Olav Sindre Kriken, Ørsta Rock Foto: Marius Beck Dahle
92 | Årsrapport 2012
Ein lokal medspelar
“SpareBank 1 Søre Sunnmøre skal gjere det betre å bu og virke i Eiksundregionen” Banken sin visjon
Ein lokal medspelar Banken er glad og stolt over at vi i 2012 sponsa og gav gåver til lokal kultur og idrett med nærare 6 millionar kroner. SpareBank 1 Søre Sunnmøre skal vere ein synleg pådrivar i utviklinga av distriktet. Derfor deler vi kvart år ut store midlar til lag, organisa sjonar og enkeltpersonar som har talent eller som over tid har lagt ned ein stor innsats for kulturen i lokalmiljøet. Eit stort utval frivillige lag og organisasjonar gjer bygdene våre til attraktive stader å bu, arbeide og besøkje. Små og store idrettslag, skisenter, musikkorps, band, jazz klubbar, kor, speidarar, motorsportklubbar og ulike arrangement er mellom dei som har fått bidrag til aktivitetane sine.
Årsrapport 2012 | 93
Ærespris 2012
Ærespris 2012 SpareBank 1 Søre Sunnmøre deler kvart år ut inntil to æresprisar – ein i ytre region og ein i indre region.
Æresprisvinnar for Indre region 2012 er Johan Øye. Vinnaren får eit minne som er laga av Astrid Eidseth Rygh i tillegg til kr. 25.000,- .
Æresprisvinnar for Ytre region (Ulstein / Herøy) Retningslinene for SpareBank 1 Søre Sunnmøre sin ærespris er at prisen kan gjevast til personar, lag, institusjonar eller til tak i banken sitt distrikt som i løpet av fjoråret eller over tid har gjort seg fortent til ei særleg påskjøning for kulturelt eller humanitært arbeid. Prisen kan delast mellom to eller fleire kandidatar. Den kan ikkje søkjast, men ein må bli foreslått av andre. Det er banken sitt styre som avgjer kven som får prisen og prisen skal delast ut i tilknyting til årsmøtet i forstandarskapet.
Æresprisvinnar for Indre region (Volda/Ørsta) Prisvinnaren er kjent for sin store og mangeårige innsats med å skape trivsel og legge til rette for trimmarar/turgåarar. I Skålavegen møter ein folk frå tidleg morgon til seine kvelden. Han har brukt nesten all si fritid til å halde vegen/stien rein for kratt og skog, sett opp benkar og bord. Han har laga og sett ut trim-apparat, vedovn og flaggstong. Flaggstonga er brukt til lys slik at det ser ut som eit juletre i adventstida. Siste året har han bygd ein solid gapahuk, med flotte benkar og bord. Her er ly for ver og vind og ein fin plass for born og vaksne å ete nista si. I tillegg har han arrangert adventsfest med hornmusikk, nissar og korsong. Han har organisert dugnadsarbeid for å sette opp 20 lysmaster og skaffa sponsorar til desse, så dermed er Skålavegen ein triveleg plass å gå også i mørkna, og eit viktig turmål i Ørsta. Vi kan trygt seie at han har bidrege til å fremme folkehelsa i Ørsta.
»» Johan Øye, æresprisvinnar for Indreregion 2012
94 | Årsrapport 2012
Prisen går til ein person som sidan tidleg på 70-talet har vore svært aktiv som frivillig innanfor friidretten på Sunnmøre. Han har våre primus motor i, og ein av dei som starta, Dimna IL i 1972. I dag er han pensjonist, men brenn fortsatt for friidretten og sit m.a. som leiar i Møre og Romsdal friidretts krets, leiar for Dimna IL og er medlem i forbundsstyret for friidretten i Noreg. Dei to siste åra har han vore ein viktig og aktiv pådrivar for å få på plass ein regionhall for friidrett i Ulsteinvik. Dette prosjektet er no i full gang og om ikkje lenge vert det ein slik hall på Høddvoll. Prisvinnaren har eit stort hjarte for ungdom og bruker det meste av tida si til å tilrettelegge for at ungdom skal ha eit positivt tilbod og bygge ei god plattform for framtida. Han stiller opp på trening og i konkurransar. Han engasjerer seg i alle, anten du er ein framtidig eliteutøvar eller med for moro skuld. Han er også ein ressursperson for trenarar, leiarar og foreldre. Han deler sin kompetanse og erfaring med alle i stor stil. Æresprisvinnar for Ytreregion 2012 er Olav Hansen. Vinnaren får eit minne som er laga av Astrid Eidseth Rygh i tillegg til kr. 25.000,-
»» Olav Hansen, æresprisvinnar for Ytreregion 2012
Prosjektmidlar
Prosjektmidlar Prosjektmidlar fordelt i 2012
Prosjektmidlane vert gitt til større og konkrete prosjekt. Midlane frå banken skal vere viktige for realiseringa av prosjektet og prosjektet skal ha brei nytteeffekt i lokalsamfunnet.
Volda Kommune Austefjord Hornmusikk, Kjøp av nye instrument, kr. 40.000 Bjørkedal kystlag, Ina Kristin, kr. 25.000 KFUK KFUM-speidarane i Volda, Kjøp av utstyr, kr. 25.000 Mork I.L, Oppgradering av og ved Langemyra, kr. 25.000 Sunnmørsk Klatreklubb, Forbetringar i Klatresiloen, kr. 25.000 Vestsida IL - Skitrekkgruppa, Skitrekk og varmebud, kr. 25.000 Volda Hornmusikk, Kjøp instrument, kr. 40.000
Det vert også stilt krav om å grunngi prosjektet og å kome med eit kostnadsoverslag. Mange lag gjer dette på ein framifrå måte. I år var det svært mange prosjektsøknader som kom inn og nemnda hadde ein vanskeleg jobb med å plukke ut dei beste prosjekta. Tildelte midlar per prosjekt ligg frå kr 25.000 og oppover.
Volda Røde Kors, Beredskapsgarasje, kr. 50.000 Volda Røde Kors Hjelpekorps, Skredsikringsutstyr, kr. 25.000 Volda Skatepark, Skatepark ved Volda Stadion, kr. 100.000 VTI Skiskyting, Skiskytterbane på Reset, kr. 100.000
Ørsta Kommune Dalane FAU, Støtte til ballbinge, kr. 50.000
Paddene i Austefjorden
Dalane skulekorps, Støtte til nye uniformer, kr. 50.000
SpareBank 1 Søre Sunnmøre har vore ein bidragsytar til fleire samferdsleprosjekt. Kvivsvegen er eitt av desse. P addetunnelane ved Litlevatnet og enkeltpersonar sitt engasjement for å legge til rette og bevare paddebestanden er årsaka til at banken vil yte støtte i form av prosjektmidlar. Støtta skal bidra til å auke merksemda og kunnskapen om naturfenomenet og den tilpassing som vegprosjektet har bidrege med.
Hovdebygda Soge og Velferdslag, Turstia og rasteplassa, kr. 25.000 Sæbø IL, Opprusting av kunstgrasbane, kr. 75.000 Vartdal Turn & Idrettslag, Utstyr til fleirbrukshallen, kr. 50.000 Vartdalstranda skulekorps, Kjøp av instrument, kr. 25.000 Volda og Ørsta Trialklubb, Kjøp av ny sykkel, kr. 30.000 ØIL langrennsgruppa, Elektronisk tidtakarsystem, kr. 30.000 Ørsta Hornmusikk, Kjøp av instument, kr. 30.000 Ørsta KFUK-KFUM-speidarar, Speidarhytte Krøvelseidet, kr. 25.000 Ørsta og Volda elektrisk innebandylag, lag, kr. 75.000 Ørsta/Volda Pistolklubb, Kjøp av elektroniske skyteskiver, kr. 25.000
Herøy Kommune Leine Krins Grendalag, Oppgradering badeplassen, kr. 25.000 Einedalen skulekorps, Kjøp av fane, kr. 25.000 Kvalsvik og Nerlandsøy Musikkorps, Kjøp av instrument, kr. 25.000 Dragsundmarka grendalag, Reparasjon ballbinge, kr. 25.000 Notøy Grendalag, Skifte av tak på gamle Notøy skule, kr. 25.000 Bergsøy Skulekorps, Kjøp av instrument, kr. 50.000 Bø og Sande Grendalag, Uteområde, ballbinge, fritidsklubb, kr. 25.000
Ulstein Kommune Brandalskoret, Nordstoga prosjekt/konsert, kr. 10.000 Ulstein kfuk-kfum-speidarar, Kjøp av leirutstyr, kr. 10.000 Hjørungavåg Skulekorps, Drift av skulekorpset, kr. 10.000 Haddal Musikkorps, Nye Korpsgensara, kr. 10.000 The Rock, Støtte til lyd-og musikkinstrument, kr. 10.000 Hasund & Dimnøy Skulekorps, Kjøp av instrument, kr. 25.000 Hareid skulekorps, Musikalsk styrking, kr. 30.000 Ulsteinvik Skulekorps, Korpstur 2012, kr. 50.000 Sørøyane / Norges Røde Kors, Innkjøp av 2 AAK sett, kr. 50.000 Bigset Skulekorps, Kjøp av instrument og uniformer, kr. 10.000 Gursken Skulekorps, Innkjøp av nye uniformer, kr. 20.000 »» Utklipp frå Møre-Nytt, 22. september 2012
Årsrapport 2012 | 95
Talentstipend
Talentstipend SpareBank 1 Søre Sunnmøre deler kvart år ut talentstipend til personar på Søre Sunnmøre. Talentstipenda skal gi unge personar med talent høve til å utvikle evnene sine og vere med på å byggje idretts- og kulturlivet innan sitt område, regionalt og nasjonalt.
»» »» »» »» »» »»
Talentstipenda blir gitt til ungdom i alderen 15 til 25 år. Formålet med stipendet er at det skal vere med på å bidra til at
Stipend kr. 25.000.+ eit keramikkfat av Ingeborg Rørvik Lejon.
unge talent kan vidareutvikle talentet sitt. Det er også eit mål at mottakaren skal vere med å utvikle idretts- og kulturlivet i regionen og dermed vere gode representantar for regionen. Krava er: Vere med å utvikle idretts- og kulturlivet i regionen Gode representantar for regionen Stipendet skal henge høgt Kandidaten skal utmerke seg innanfor idrett og kultur Blir tildelt etter søknad eller tilråding frå andre Kan ikkje få stipend fleire gongar
Jon-Eirik Boska (25) frå Volda Gått gradene via Musikkskulen i Volda og Musikklinja ved Volda VGS. Flytta i 2006 til Tromsø for å studere utøvande musikk ved Musikkonservatoriet på Universitetet i Tromsø. Spelte slagverk med Tromsø Symfoniorkester og NordNorsk Symfoniorkester. Som artist har han spelt på ei rekkje større internasjonale festivalar, m ellom anna i Madrid, London, Berlin og Köln, samt blitt valt ut til Red Bull Music Academy i Madrid i 2011.
Malene Åmbakk (19) frå Åmdalen i Ørsta Går no siste året på Volda vg. skule. Starta med handball og fotball i ung alder og viste tidleg eit ”unormalt” talent. Spelt på dei fleste krets og regionlag. Satsar no på handball. Har vore på landslagssamling for 17 åringar. Malene er i dag sentral spelar på Volda sitt damelag som tapte kampen om opprykk på målstreken i år. Tilbod frå dei fleste 1. div. klubbar og nokre i eliteserien. Spelar for Volda Handball inntil vidare.
Marthe Mjøen Berg (18) frå Ulsteinvik Marthe Mjøen Berg har gjennom sin iherdige og målretta innsats oppnådd gode resultat og hevdar seg i landstoppen innanfor si grein. Trenaren hennar, Arve Hatløy, karakteriserer Marthe som målbevisst, ambisiøs og flink til å trene. Gjennom mykje god trening har Marthe kjempa seg til landstoppen i sine øvelsar, noko som igjen har gitt henne plass på juniorlandslaget. Marthe er ein viktig bidragsytar til det gode miljøet i Dimna IL, og er eit stort forbilde for yngre utøvarar. Høgdepunkta i Marthe si kariere så langt er UM gull og Junior NM sølv på 400m hekk.
96 | Årsrapport 2012
Talentstipend
Draumen til Peter er å fortsette å utvikle sitt talent, og bli profesjonell musikar. Peter Dougherty (15) frå Volda Peter er elev ved Volda kulturskule og spelar fiolin. Han har spelt fiolin i 11 år og spelar i Volda Høgskules orkester, og NUSO (Norsk Ungdoms symfoniorkester). I tillegg spelar han bratsj i Volda /Ørsta ungdomssymfoniorkester. Han har m.a. framført fiolinkonsertar av Bruch og Mendelssohn saman med orkester her i distriktet. Draumen til Peter er å fortsette å utvikle sitt talent, og bli profesjonell musikar. Målet er å reise til ein storby for å ta undervisning hos ein kjend utøvar/pedagog.
Ingvild Øye (17) frå Hovdebygda i Ørsta Ingvild er student ved Ulstein vg.skule. Mellom dei 7-8 beste i landet i si års klasse. Har store ambisjonar om å nå landstoppen i langrenn. Blir framheva som treningsviljug og ein humørfylt person – er eit førebilde for andre. Trenar 50 timar i månaden i snitt. Resultata viser at ho er svært nær til å nå sine mål. Er på krets laget for Møre og Romsdal.
Anette Sollie Hagen (25) frå Volda Anette har spelt piano sidan ho var 12 år gamal. Draumt om harpe sidan ho var 4 år (Flåklypa Grand Prix). Fekk si første harpe som 21 åring. Kjøpte si eiga Gull-harpe i 2008. Tek timar hos internasjonale storheiter. I dag via Skype. I sommar reiser ho på kurs hos Canadian International Summer Harp Course i Vancouver i Canada. Einaste harpe-spelar mellom Bergen og Trondheim. Spelar i dag i Volda symfoniorkester og hatt sine første soloframføringar.
Rolf-Martin Bjørngaard (25) frå Volda Rolf-Martin er lagets beste klatrar mellom 15 og 19 år. Tatt ut på rekruttlandslaget til Norges Klatreforbund i 2012. I 2011 nr 4 i norgescupen samanlagt, nyleg nr 2 i norgescupstevne etter å ha gått opp i klassen eldre junior, der konkurrentane var opptil 3 år eldre. Noregsmeisterskap: finaleplass i alle 4 NM han har deltatt, beste plassering vart nr 2. 2 deltakingar i Nordisk Meisterskap, der han kom heilt til finalen i 2011.
Årsrapport 2012 | 97
Smågåver
Smågåver Du kunne vere med å bestemme kven vi skulle støtte. SpareBank 1 Søre Sunnmøre har lange tradisjonar for å bidra til lokale tiltak. Når folk trivast der dei bur er det også meir meiningsfylt å vere lokalbank. Derfor bestemte vi oss for at folk kunne stemme fram kven som skulle få økonomisk støtte. Fleire stemmer betydde meir pengar til laget.
98 | Årsrapport 2012
Vi skulle dele ut inntil 100 000 kr der kvar einaste stemme var med å gi økonomisk stemme til prosjektet. Kvar stemme hadde ein verdi på 20 kr. I løpet av mai 2012 fekk vi inn 3290 unike stemmer. Dermed vart det fordelt 65800 kroner på 97 lag. Tusen takk til alle som deltok, og som har vist eit fantastisk engasjement for lokalmiljøet vårt. Saman får vi ting til å skje!
Mobilbank
Mobilbank Enorm vekst for mobilbank i 2012. I 2012 vart det gjennomført 25,7 mill pålogginger i mobilbank. I løpet av året var veksten ganske enorm: Frå Januar (1,1 mill) til Desember (3,2 mill). Dette representerer ein påloggingsvekst på nesten 200% i løpet av året. Mobilbanken utgjorde då for heile 2012 ca. 38% av totalen.
Årsrapport 2012 | 99
Arenakonseptet
Arenakonseptet SpareBank 1 Søre Sunnmøre flyttar inn i nye banklokale på Geileneset i Ulsteinvik. Kundeadferda har endra seg mykje dei siste åra og når vi skulle designe og innreie ei ny bankavdeling i år 2013 har vi
100 | Årsrapport 2012
vore opptekne av å skape ein moderne bankarena for framtida seier Avdelingsbanksjef Ole Lillerovde.
”Ei dør inn” Vi hadde ein visjon om å skape eit konsept som utviklar konsernets framtidige kundearena som ein profesjonell og personle møtestad for alle bankens kundar. Kundearenaen
Arenakonseptet
skal vere konsernets ansikt mot der menneske ferdast, skape lyst til å gå inn og vere ein arena for regional nettverksbygging. Vi skal skape ei felles dør inn til alle konsernets forretnings område og presentere dei under samme tak, som ein hybrid mellom sjølvbetjente og betjente løysingar. Av dette også namnet ARENA, seier Lillerovde.
Årsrapport 2012 | 101
» Venke Vik Nordang, Autorisert finansiell rådgjevar på Sæbø-kontoret
Avdelinga på Sæbø
Avdelinga på Sæbø SpareBank 1 Søre Sunnmøre på Sæbø flytta inn i nye lokale den 25. oktober 2012.
har med seg fleire autoriserte rådgjevarar i ryggen. Bank er i dag både kontor - og nettbasert - og for at banken skal kunne yte nødvendig service til kundane sine, satsar ein på kompetanse i alle kanalar, kontornettet, Mobilbank, Nettbank og Kundesenter med opningstid 07:00 - 24:00. Utviklinga berre rulla vidare.
Venke har vore leiar på kontoret på Sæbø sidan 1991 og er det framleis. Ho er glad for at SpareBank 1 Søre Sunnmøre viser vilje og evne til fornying av banken på Sæbø. Mykje har endra seg i bankmarknaden siden Venke byrja i banken. Mellom anna er det stilt strengare krav til kompetanse, og ho
Banken har autoriserte breidderådgjevarar innanfor finansiering, innskott, anna plassering og forsikring. Sparing til ulike formål har alltid vore eit godt råd, og meir enn før er no sparing til pensjon eit aktuelt tema. Banken har god kompetanse og gode støtteverktøy til hjelp i rådgjevinga.
»» Labb og Line på besøk
»» John Arne Winsnes opnar det nye kontoret
Årsrapport 2012 | 103
God start for Private Banking i 2012
God start for Private Banking i 2012 Kva er Private Banking? SpareBank 1 Private Banking er eit samarbeid mellom bankar i SpareBank 1 Alliansen og Allegro Finans ASA.
Private Banking våren 2012, og vi nådde salgsmåla for 2012, noko som er svært gledeleg, smiler han.
Kva fordelar får ein ved å vere Private Banking kunde? Det er eit heilskapleg kundeprogram som gir kundar ein meirverdi. Vi ønskjer å bidra til at formua skal vekse, seier fagsjef for Private Banking, Mounir El`Mourabit. Vi starta med
Kunden får ein profesjonell rågjevar å forhalde seg til, og får tilgang til bankens beste vilkår og det totale produktspekteret vårt. Kunden får ein enklare kvardag, seier Mounir.
Programfordelar Private Banking
»»
Formuesforvaltning gjennom Aktiv Allokering eller via rådgjevar
»»
Utvida kredittar og servicetenester gjennom vårt Private Banking Platinum Kredittkort
»»
Eigen personleg rådgjevar
»»
Gebyrfrie elektroniske tenester
»»
Samla månadleg rapportering på dine aktiva med marknadssyn og analysar
»»
Invitasjonar til sosiale og faglege arrangement
»»
»»
Eigen Finansplan tilpassa dine behov og preferansar
Private Banking konto med god rente
»»
»»
Tilgang på juridisk kompetanse
VIP Forsikringsavtale med ekstra rabattar
104 | Årsrapport 2012
God start for Private Banking i 2012
Ă… lykkast i finansmarknaden krev mykje arbeid. Len deg tilbake og lat oss gjere jobben!
Âť Private Banking - Fagsjef, Mounir El` Mourabit
Ă…rsrapport 2012 | 105
Signering i nettbanken
Signering i nettbanken For første gang i historia kan kundane no få lån, signere og tinglyse dokument utan å møte opp fysisk i banken og skrive under på ein bunke papir. – Dette er ein historisk milepæl på linje med lanseringa av nettbanken i si tid, sier Per Martin Vikene, leiar for kundesenteret. Ein enklare kvardag for kundane Søknadsprosessen kan ferdigstillast sjølv om du er på reise eller på ferie, signeringa skjer like enkelt som når du loggar deg på nettbanken. Ved meir enn ein låntakar vil du kunne
106 | Årsrapport 2012
s ignere sjølv om partane befinn seg på ulike stadar. Slik kan til dømes par som kjøper bustad saman gjennomføre låne prosessen utan å møte opp i banken.
SpareBank 1 Søre Sunnmøre
Hovudkontor
Org.nr.: 937 899 785 NO
Postboks 55 6101 Volda Tlf: 70 07 00 00 Fax: 70 07 00 01
Internett: www.sparebanken.no
Kundesenter: Tlf 70 07 00 00 Ope 07-24 (alle dagar)
E-post: sparebanken@sparebanken.no
Design og layout: sommersethdesign.no. Omslags illustrasjon med bilder frå: Gunnar Wangen, Marius Beck Dahle og Per Eide
Bank. Forsikring. Og deg.