Interview met
Inez van Lamsweerde
Interview met
Anton Corbijn
Foto’s van
World press photo
Erwin Olaf
gratis uitgave - free edition
EEN U I T GAVE VAN HET FOTO MUSEUM A MS T E RD A M FEB R U A R I 2 0 1 7 | JAARGANG 1 | NU M ME R 1
Op het randje met
i n h o ud
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
AN TON CORBIJN // 2
ERWIN OL AF // 22
WORLD PRESS PHOTO // 10
INEZ VAN L AMSWEERDE // 28
RUBRIEK FOTOGRAFIE KORT // 16
AGENDA // 36
Had het liefst kunstschilder willen zijn.
Winnaar van de World Press Photo 2015 en een selectie van de overige winnende foto’s.
3 Rubrieken voor u geselecteerd: Fotografen boos op Nikon, Permanente presentatie over fotografiegeschiedenis en Beroeps Fotografen Nederland.
2
Op het randje.
Toen wij begonnen met digitale bewerking, begonnen andere, bekendere fotografen ons na te doen.
Lees hier over de komende exposities, lezingen en jeugdactiviteiten.
INHOUDSOPGAVE
FOAM m a g a zine
ANTON CORBIJN
Is s ue - 1
Hoe is het om een Nederlandse kunstenaar/ fotograaf te zijn? ‘Ik begon mijn carrière in Engeland. Daar ben ik toen groot geworden. Maar Nederland heeft een duidelijke voorsprong genomen als het gaat om fotografie. In de laatste paar jaar alleen al, zijn er een dozijn belangrijke Nederlandse fotografen groot geworden en zijn er vele nieuwe fotomusea, waarvan FOAM misschien wel de belangrijkste is.’ Wat voor rol heeft muziek gespeeld bij het maken van deze serie foto’s? ‘Ik ben begonnen als muziekfotograaf. Mijn passie en liefde voor muziek is er nog steeds en ik ben ook nog graag in het gezelschap van muzikanten. Maar de laatste tijd kijk ik ook verder dan alleen maar muziek. Ik had zelf eigenlijk het liefst schilder willen zijn, net als mijn grootvader. Je bent dan volledig eigen baas en je hoeft niet te reizen. Het creatieve proces van kunstenaars, het worstelen, van niets iets kunnen maken vind ik bijzonder boeiend. Muzikanten zijn dat in dat opzicht ook kunstenaars.‘
Je bent Nederlands; check. Je hebt een dominee als vader; check. Je leven staat in het teken van popmuziek; check. Je bent geïnteresseerd in het creatieve proces; check. Over wie we het hebben? Anton Corbijn en Ruud de Wild. De e een fotografeert en ander de schildert, van beide opent dit weekend een expositie. Wij zien de overeenkomsten en leggen beiden heren precies dezelfde vragen voor. Om te beginnen met Anton Corbijn over expo Inwards and on-
Had het liefst kunstschilder willen zijn.
wards in FOAM.
4
ANTON CORBIJN
FOAM m a g a zine
Welke foto in deze serie is het meest bijzonder voor je? ‘Inwards en onwards gaat dus over mensen die iets creëren. De mensen die ik heb gefotografeerd zijn kunstenaars zoals Damian Hirst en Karel Appel. Maar ook modeontwerpers als Alexander McQueen en muzikanten als Bruce Springsteen. Er zijn echter drie mensen in dit rijtje die er niet zo goed tussen passen. Dat zijn de portretten van Nelson Mandela, Kate Moss en Lance Armstrong.
Toch wilde ik hen per se erbij hebben. Waarom? Omdat deze drie mensen allemaal een enorme kracht in zich hebben om door te zetten.’ Factsheet over Anton Corbijn Corbijn heeft negen jaar gewacht met een nieuwe expositie in Nederland. ‘Ik wilde me vernieuwen, een nieuwe weg in slaan. Daarbij was het wachten ook op een expositieruimte als het FOAM.’
Is s ue - 1
Een gedeelte van Inwards and onwards was in het najaar al in New York te zien. Corbijn fotografeert het liefst mensen van zijn eigen generatie. ‘Het is niet zo dat jonge, nieuwe bands niet goed en interessant kunnen zijn. Het punt is dat ik niet forever young ben en dan voel ik me ‘de oudere fotograaf ’. Corbijn gaat zich na deze expositie voorlopig weer richten op het maken van films.
ANTON CORBIJN
Inwards and onwards | Anton Corbijn FOAM | Amsterdam 24 juni t/m 1 september Prijs: € 8,- | Met CJP-korting: € 4,http://www.foam.org/
6
ANTON CORBIJN
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
WO R LD PR E S S PH OTO Text by: World Press Photo
Photo: Hope for a New Life, World Press Photo of the year 2015
De Australische fotograaf Warren Richardson heeft de World Press Photo 2015 gewonnen. Op de winnende foto, gemaakt op de grens van Hongarije en Servië, is te zien is hoe vluchtelingen een kind onder een hek met prikkeldraad door tillen. 8
F
reelance-fotograaf Richardson maakte de foto op 28 augustus vorig jaar. “Ik verbleef vijf dagen bij de vluchtelingen aan de grens”, vertelt hij. “Zo’n 200 mensen verstopten zich onder de bomen bij het hek langs de grens. Eerst stuurden ze vrouwen met kinderen, daarna vaders en ouderen. De hele nacht speelden we een kat-en-muisspel met de politie.” Het was 03.00 uur in de nacht toen hij de foto maakte. “Ik was doodop toen ik de foto nam. Ik kon geen flitslicht gebruiken, omdat de politie naar ons op zoek was. Daarom kon ik alleen maar gebruik maken van het maanlicht.” Symbool De jury omschrijft de foto als “een klassieke foto, die tegelijkertijd tijdloos is”. “De foto straalt zoveel kracht uit vanwege zijn eenvoud, in het bijzonder het symbool van het prikkeldraad”, zegt juryvoorzitter Francis Kohn. “Volgens ons brengt de foto heel goed in beeld wat er met vluchtelingen gebeurt. Het legt een specifieke situatie vast, maar de manier waarop dat gedaan is, is klassiek in de beste betekenis van het woord.”
WORLD PRESS PHOTO
FOAM m a g a zine
6
Is s ue - 1
ANDERE WINNAARS Hieronder een selectie van de overige winnende foto’s.
MAURICIO LIMA, BRAZILIË, 2016 VOOR THE NEW YORK TIMES Een dokter behandelt een gewonde IS-strijder in de Syrische stad Hasaka In de categorie ‘algemeen nieuws’ won de Braziliaanse fotograaf Mauricio Lima, werkzaam voor The New York Times, de eerste prijs. Hij fotografeerde in een ziekenhuis in de Syrische stad Hasaka een arts die een 16-jarige IS-strijder behandelt aan zijn verwondingen.
10
WORLD PRESS PHOTO
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
SERGEJ PONOMAREV, RUSLAND, 2016 VOOR THE NEW YORK TIMES
CHRISTIAN WALGRAM, OOSTENRIJK, 2016 VOOR GEPA PICTURES
Vluchtelingen komen met een bootje aan op het Griekse eiland Lesbos
De crashende skiër Ondrej Bank
De Rus Sergej Ponomarev maakte een fotoverhaal van de vluchtelingencrisis in Europa. De fotograaf, in dienst van The New York Times, won met zijn serie in de categorie ‘algemeen nieuws’. Hieronder één foto uit die serie. Te zien is hoe een klein bootje vol met vluchtelingen aankomt op het Griekse eiland Lesbos.
De winnende sportfoto werd gemaakt door de Oostenrijkse fotograaf Christian Walgram. Hij fotografeerde de crashende Tsjechische skiër Ondrej Bank tijdens de wereldkampioenschappen alpineskiën in Beaver Creek, in de Amerikaanse staat Colorado.
12
WORLD PRESS PHOTO
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
KEVIN FRAYER, CANADA, 2016 VOOR GETTY IMAGES
MATIC ZORMAN, SLOVENIË, 2016
Twee mannen trekken een bakfiets door de straten in de buurt van een kolencentrale van Shanxi In de categorie ‘dagelijks leven’ won de Canadees Kevin Frayer, werkzaam voor Getty Images. Hij maakte een foto bij een Chinese kolencentrale in Shanxi. Op de foto trekken mannen een bakfiets door de besneeuwde straten, terwijl op de achtergrond de rokende schoorsteenpijpen van de kolencentrale te zien zijn.
14
Het meisje wacht bij een hek totdat ze zich kan laten registreren Een foto van een kind bij een vluchtelingenkamp in Servië won in de categorie ‘mensen’. Het meisje, dat een poncho draagt, wacht achter een hek op het moment dat ze zich kan laten registreren. De foto werd gemaakt door de Sloveense fotograaf Matic Zorman.
WORLD PRESS PHOTO
FOAM m a g a zine
ROHAN KELLY, AUSTRALIË, 2016 VOOR DE DAILY TELEGRAPH De wolkentsunami nadert het strand van Bondi Beach bij Sydney In de categorie ‘natuur’ maakte de Australiër Rohan Kelly de winnende foto. Voor de Daily Telegraph maakte hij een foto van een wolkentsunami die het strand van Bondi Beach, bij de Australische stad Sydney, nadert.
16
Is s ue - 1
KORT
FOAM m a g a zine
R UBRI EK FOT OG RAFIE Door onze redactie
18
RUBRIEK FOTOGRAFIE KORT
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
Door onze redactie
Camerafabrikant Nikon heeft zich de woede van talloze fotografen op de hals gehaald. Een woordvoerder van het bedrijf plaatste op Facebook het bericht 'Een fotograaf is maar zo goed als zijn uitrusting' en dat werd hem of haar niet in dank afgenomen.
FOTOGRA FE N BOOS OP NIKON
De uitspraak was het vonkje dat het vuur deed oplaaien en binnen 10 uur na plaatsing hadden bijna 2.200 mensen al gereageerd. Het overgrote deel van de reacties is negatief: “Dit is simpelweg idioot. Jullie zijn veel beter dan dit,” aldus één reageerder. “Wat een domme status. Waarschijnlijk het idee van een marketing manager,” zo stelt een ander. Een derde: “Dus Nikon denkt dat onze ervaring en vakmanschap niks waard is?” De Nikon-profielpagina staat inmiddels vol met berichten van woedende fotografen. Het bedrijf zelf heeft nog niet gereageerd op de uitspraak en de reacties van boze fans.
20
De BFN is dè toonaangevende en snelst groeiende beroepsvereniging voor beeldmakers met 600 leden in Nederland. Opgericht in 1919 bestaat de BFN nu bijna 95 jaar, en is anno 2014 nog steeds de belangrijkste partner voor beroepsfotografen in Nederland. Waarom kiest men een BFN vakfotograaf? De keuze voor een goede fotograaf is lastig, vooral nu de digitale camera voor iedereen bereikbaar is. De markt van fotografen is overspoeld door mensen die menen fotograaf te zijn omdat zij een dure
camera hebben en daarbij vergeten dat fotografie een ambacht is waarbij kennis en ervaring een doorslaggevende rol speelt. De BFN fotograaf is van huis uit een vakman en kan bogen op een goede opleiding, gedegen vakkennis en bovenal ervaring. De BFN fotograaf schoolt zich met regelmaat bij en heeft door het dagelijks fotograferen inzicht in het eindproduct. De BFN fotograaf kan zich daardoor kwalitatief en creatief onderscheiden van de gemiddelde fotograaf. Redenen genoeg om voor een BFN fotograaf te kiezen. Waarom kiest de vakfotograaf voor de BFN? De fotograaf is een vakman, heeft vaak een eenmanszaak en staat er meestal alleen voor als het gaat om vragen die van belang zijn voor zijn onderneming. Soms kan de back-up van een branchevereniging, onontbeerlijk zijn. Zelfstandige fotografen, werknemers en studenten uit Nederland kunnen zich aansluiten bij de
RUBRIEK FOTOGRAFIE KORT
De BFN stelt zich hiervoor ter beschikking, zij doet dit immers al 95 jaar lang met veel succes.
“DE KEUZE VOOR EEN GOEDE FOTOGRAAF IS LASTIG, VOORAL NU DE DIGITALE CAMERA VOOR IEDEREEN BESCHIKBAAR IS.”
BERO EPS F OTO GR AFEN NEDERL AND
BFN. Vragen op financieel, organisatorisch of technisch gebied kunnen door de BFN beantwoord worden.Ook neemt de BFN dankbaar tips en opmerkingen aan haar eigen leden om zo ieder BFN lid te kunnen laten profiteren van die kennis en ervaring. Ook streeft de BFN een goede verhouding na tussen de collega leden om elkaar bij te staan en uiteindelijk de klant beter te kunnen bedienen.
FOAM m a g a zine
PERMANENTE PRESENTATIE OVER FOTOGRAFIEGESCHIEDENIS Door Raymond Harper
Nederlands Fotomuseum in Rotterdam heeft een permanente presentatie over de Nederlandse fotografiegeschiedenis samengesteld. Volgens het museum is het voor het eerst dat er in Nederland zo’n overzicht is te zien.
In de tentoonstelling, getiteld De Donkere Kamer, wordt aan de hand van stukken uit de collectie het verhaal van ruim 185 jaar fotografie in Nederland verteld. Maar liefst 250m² van het museum is hiervoor omgebouwd tot een soort donkere kamer. Net als vroeger in de donkere kamer, activeren bezoekers bezoeker verhalen. In deze verhalen wordt de nog jonge geschiedenis van de fotografie verteld met foto’s, films en muziek. De verhalen zijn onder meer ingesproken door fotografen, kenners en bekende Nederlanders als Hans Dorrestijn en Thom Hoffman. Het Fotomuseum over de vaste tentoonstelling: “Alle vormen van fotografie passeren in 'De Donkere Kamer' de revue: van albums tot stereofo-
22
to’s, van autochromen tot glasnegatieven, van daguerreotypieën tot digitale fotobestanden. De verhalen worden aangevuld met objecten als camera’s, originele en nieuwe afdrukken en bijzondere attributen van fotografen. De bezoekers ontdekken hoe de eerste foto’s gemaakt werden, volgen het liefdesverhaal van Ed van der Elsken in Parijs en gaan mee op jacht met de camera.” De Donkere Kamer bevat 22 verhalen. Het is de bedoeling dat er, gedurende de jaren dat de tentoonstelling te zien is, regelmatig nieuwe topstukken uit de collectie van het museum aan de tentoonstelling worden toegevoegd. eurootjes meer. Er komen ook een speciale flitser en gps-unit uit. De camera’s moeten eind oktober op de markt komen.
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
ERWIN OL AF, OP HET RANDJE Tekst: Loes Perrée en Joost Nellen
Seks en humor. Erwin Olaf geniet wereldfaam met opmerkelijke foto’s die vaak zijn doorspekt met deze twee elementen. Zijn werk – voor onder andere Diesel, Heineken en Microsoft – choqueert sommigen, ontroert anderen en is altijd spraakmakend.
24
ERWIN OLAF
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
E
rwin Olaf (49) staat te boek als een van Nederlands’ grootste fotografen. Zelf relativeert hij dit: ‘Ik ben niet de beste in wat dan ook. Je moet gewoon dicht bij jezelf blijven. Ik heb het geluk dat mensen mijn werk mooi vinden.’ De kunstenaar sloot in 1981 zijn opleiding tot schrijvend journalist af aan de Hogeschool van Utrecht. Tijdens zijn studie kwam hij in aanraking met fotografie en sindsdien heeft hij de camera nooit meer losgelaten. ‘Ik hou van dit vak. Op mijn tachtigste wil ik nog steeds foto’s maken. Dat hoeft niet perse op dit niveau, ook het op vijftig manieren vastleggen van mijn geraniums lijkt me heerlijk.’
Latex Opzien baren doet Olaf regelmatig, bijvoorbeeld met zijn vrije serie Fashion Victims (2000) waarin veel naakt en stijve geslachtsdelen zijn te zien. Ook Separation uit 2002, waarin een vrouw en kind beiden in latex zijn gekleed, heeft veel stof doen opwaaien. ‘Die serie werd destijds helemaal verkeerd geïnterpreteerd’, aldus Olaf. ‘Door het materiaal van de pakken vonden mensen dat ik pornografisch werk maakte met een kind er in. De foto’s gingen over mijn jeugd. In mijn kindertijd heb ik me vaak eenzaam en onbegrepen gevoeld. Voor mij waren die pakken een metafoor van onbereikbaarheid en eenzaamheid.’ Op de vraag welke overeenkomst hij dan ziet tussen latex en eenzaamheid geeft de kunstenaar een opmerkelijke antwoord: ‘Ik heb een keer staan vozen met een jongen die zo’n pak aan had. Hoewel die gast het geweldig vond, was er voor mij niks aan. Het was alsof ik in een ballon stond te knijpen. Zo’n dun laagje creëerde een enorme afstand tussen onze persoonlijke belevingen.’ De manier waarop hij zijn kindertijd heeft ervaren, gaf hij met die serie een plaats. ‘Daar zit geen oud zeer meer.’ Photo: Erwin Olaf, Royal Blood Jackie O. 12:29PM
26
ERWIN OLAF
Het is maar een foto Een jaar eerder wist Olaf te schokken met zijn serie Royal Blood. Op een van de foto’s was een lookalike van prinses Diana te zien met een bloederige Mercedes-ster in haar arm. ‘Het is maar een grap. Vaak komt zoiets spelenderwijs tot stand. De vrouw op de foto was niet als de prinses gecast. Nadat de visagist klaar was met haar werk, dacht ik: “Jezus, ze lijkt wel Lady Di.” Toen ze loensend naar me keek, sloeg ik steil achterover. Het was op dat moment zonde om er niets mee te doen.’ ‘Aan mensen die over mijn werk vallen heb ik geen boodschap. Ze zouden zich over andere dingen druk moeten maken. Geweld en intolerantie, dat raakt mij veel meer.’ Als homoseksueel heeft hij vaak te maken gehad met onverdraagzaamheid. De Nederlandse maatschappij is in zijn ogen veel minder tolerant dan wordt beweerd. ‘In dit land mag wél worden getrouwd, maar als mannen hand in hand over straat lopen worden ze nageroepen.’
FOAM m a g a zine
Dikkerdjes en transseksuelen Olaf wil graag andere dingen fotograferen dan het gros van zijn collega’s. ‘Neem nu paparazzi: wat doen ze met honderd man om een beroemdheid? In plaats van me bezig te houden met de 5 procent van de samenleving die toch al wordt doodgefotografeerd, concentreer ik me op de overige 95 procent.’ Hierbij heeft hij een voorkeur voor groeperingen die in deze samenleving niet vaak aan bod komen. Zo fotografeerde hij in de serie Mind of Their Own (1995) louter geestelijk gehandicapten. Deze mensen probeert hij op een flatteuze wijze te portretteren. Tegenwoordig lijken emancipatieproblemen zijn werk steeds minder te beïnvloeden. ‘Ik geloof dat die achtergestelde groepen zich steeds beter redden. Dikkerdjes en transseksuelen: ze weten hun mond wel te roeren.’
Is s ue - 1
Photo: Erwin Olaf: I Wish; Drieluik I Wish, I Am, I Will Be, 2009
‘‘Commerciële opdrachten zorgen er voor dat je constant wordt geprikkeld. Het probleem met fotografen die enkel kunst maken, is dat er niets met die mensen gebeurt. Daardoor maken ze steeds weer hetzelfde. Als je een fotografiemuseum bezoekt is het negen van de tien keer kut met peren.’’ Een goede fotograaf is technisch onderlegd en maakt inhoudelijk goed werk, maar zijn foto’s hebben ook een extra randje. Of een foto zoiets heeft is onvoorspelbaar, dat zie je pas als de foto is gepubliceerd of in een museum hangt.’
Extra randje De kunstenaar heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij een dikke boterham verdient met zijn talent. In zijn eigen series zet Olaf zich vaak af tegen commercie. Desondanks heeft hij nu een delicate balans gevonden tussen opdrachten voor grote bedrijven en vrij werk. Op de vraag of deze twee dingen wel te rijmen zijn, antwoordt hij hoofdschuddend. ‘Het ene sluit het andere niet uit. Al zou ik niet modellen in bontjassen fotograferen, terwijl ik een week later werk in opdracht van dierenrechtenorganisatie PETA. Wat Olaf nu zo goed maakt in zijn vak kan hij niet precies vertellen. ‘Ik tracht bij elke serie weer iets nieuws te maken. Het blijft een uitdaging telkens weer de kwaliteit van voorgaand werk te evenaren.
Photo: Erwin Olaf Photo 1: Catwalk II - Hirsch & Cie (1882) Photo 2: Cocktail dress, Cristóbal Balenciaga (1951-1952) Photo 3: Kinderjurk met volants (1850) en gestreepte avondjapon (1850-1856)
Kitsch De vier meest recente vrije series van Olaf zijn meer ingetogen dan zijn vroegere werk. Hope, Rain, Grief en Fall gaan over het ‘non-moment’, na ‘ik maak het uit’, maar net vóór de eerste traan. Zijn werk is nu minder brutaal, omdat dat in de loop der tijd beter bij hem is gaan passen. ‘Ik word ouder en minder wild. Ik kan nog steeds excentrieke series maken, maar als dat niet past bij wat ik op dat moment voel, zouden die onecht worden.’ Zo noemt hij de serie Grief die nog steeds succesvol is en hem veel geld en roem oplevert. ‘Het was verleidelijk om zoiets nog eens te maken. Maar als je het niet goed neer kan zetten, wordt het toch een beetje kitsch.’ Op de vraag of zijn werk in de toekomst nog rustiger wordt, antwoordt hij ontkennend. ‘Ik zou het naakt weer opnieuw willen gaan onderzoeken. Een stijve lul fotograferen, daar ben ik nooit op tegen.’
28
ERWIN OLAF
FOAM m a g a zine
A V Z E IN
I
R E T N
M A NL
986 am, 1
W E I V
ez
© In
sterd
ie, Am
dem d Aca ietvel adin R t eerde h Ma amsw & Vinood L n e va Inez amsweerd L n a v
Ik wilde Inez van Lamsweerde om meerdere redenen interviewen. Ten eerste: zij en haar partner Vinoodh Matadin fotograferen met hetzelfde gemak voor modemerken als voor tijdschriften en hebben daarnaast in zowat alle belangrijke musea ter wereld gehangen. Ten tweede: ze kregen als eerste succes en navolging door digitale beeldbewerking toe te passen op modefotografie en zijn daarmee in elk geval deels verantwoordelijk voor het feit dat professionele fotografen de kans kregen om nieuwe en spannende dingen met fotografie te doen. Ten derde: Inez en Vinoodh zijn een fotografenduo dat op werkgebied alles samendoet, maar er daarnaast in slaagt ook al 18 jaar een romantische relatie te hebben.
E SW
E D R E
Is s ue - 1
Dit laatste was voor mij van speciaal belang, aangezien ik voor het interview druk bezig was mijn verkering met iemand met wie ik samenwerk te redden. Dus vroeg ik Inez tijdens ons telefoongesprek om relatieadvies. Ik had er weinig aan, want ik typ dit moederziel alleen in een naar eenzame mannen stinkend huisje. Laat mijn koperkleurige droeftoeter je er echter niet van weerhouden verder te lezen, want a) mijn sores maken jou terecht geen moer uit, b) misschien heb jij wel wat aan dat advies en c) Inez van Lamsweerde zegt nog veel meer wijze dingen.
INTERVIEW DOOR JAN VAN TIENEN
30
INEZ VAN LAMSWEERDE
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
“Wat zijn die handen groot,” zeiden ze dan, maar we hadden er niks aan veranderd. Vice: Bedankt voor dit gesprek. Jullie hebben naam gemaakt met FOR YOUR PLEASURE, een met de Paintbox-computer bewerkte fotoserie die in 1994 werd gepubliceerd in het Britse blad The Face. Wat denkt u dat uw werk heeft betekend voor de acceptatie van digitale beeldbewerking? Inez van Lamsweerde: Ik denk vrij veel. Die serie in The Face was eigenlijk de eerste keer dat er digitaal bewerkte modefotografie in een tijdschrift werd gepubliceerd. Digitale bewerking werd wel gebruikt om advertenties meer glans te geven of er konijnen mee te laten vliegen, maar in de modewereld mocht je echt niet zien dat je de computer gebruikt had. Maar wij ontdekten juist dat de mogelijkheden voor bewerking interessant waren als je er op een subtiele manier mee om kon gaan. Wij waren constant bezig om beelden op zo’n manier te veranderen dat het niet meteen zichtbaar was dat het op de computer was gebeurd, maar dat er toch een soort ongemak of dualiteit in dat beeld zat.
Photo: Inez van Lamsweerde & Vinoodh. Charlize Theron.
Toen vervolgens beeldbewerking in de mode kwam en iedere fotograaf zijn beelden digitaal begon te bewerken, voelde u toen iets van een hete adem en een nek enzo? Een beetje. Toen wij net begonnen met digitale bewerking, begonnen andere, bekendere fotografen ons na te doen. Zoals wie? Bijvoorbeeld Mondino. Hij had al het geld in de wereld, terwijl wij foto’s met een superlaag budget manipuleerden. Voor ons was het heel lang sparen en dan lang werken. Ik las dat u twee maanden bezig was aan FOR YOUR PLEASURE. Maar we hadden al snel het gevoel dat we op onze eigen lijn zaten, onze eigen weg.
32
INEZ VAN LAMSWEERDE
FOAM m a g a zine
D
Is s ue - 1
Tijden veranderen. In onze begintijd moest je ook Evangelista of Naomi Campbel in je portfolio hebben. Anders keken merken niet eens naar je. Je moest het ook niet in je hoofd halen om voor H&M te schieten als je al dingen voor Yohji Yamamoto had gedaan. Dat kon gewoon niet. Nu maakt het niet zoveel uit voor wie je schiet, wie je schiet en voor welk merk. Alle fotografen werken nu voor high en low; alles loopt door elkaar. Alles is een job en alles is op hetzelfde niveau, zeg maar. Ik denk dat er voor een jonger iemand niet echt iets is om tegenin te gaan. Ik weet ook niet of het daar nu nog om gaat.
Dan maakt het niet meer zoveel uit wat anderen doen. Precies. Op een gegeven moment ging iedereen steeds verder met het retouchen—het vliegende konijnen-fenomeen zoals wij dat noemen—tot het er uiteindelijk veel te gemanipuleerd uit ging zien. Wij reageerden daarop door het beeld kapot te maken, en de fouten juist te laten zitten. Op een gegeven moment gebruikten we de computer helemaal niet meer, maar dan dachten mensen toch nog dat wij die hadden gebruikt. “Wat zijn die handen groot,” zeiden ze dan, maar we hadden er niks aan veranderd.
Maar voor u was die anti-houding een manier om op te vallen, en misschien een springplank voor uw carrière. Of was dat niet de intentie? Dat was niet de intentie, nee. Ik groeide op met de Franse Vogue, dat altijd bij mijn moeder thuis lag. Ze was modejournaliste. In dat blad zag ik de beelden van Helmut Newton. Het waren sterke, kleurrijke beelden, en daar komt mijn kleurrijke beeldtaal vandaan. En dat paste helemaal niet bij wat er gaande was in de grungeperiode. Maar wij bleven doen waar we in geloofden. Dat is het enige wat ik nu kan zeggen tegen een beginner: doe alleen waar je zelf in gelooft, blijf het doen en houd het vol. Doen wat je zelf wilt is het enige wat je hebt. In het begin ben je ontzettend bezig met het in één foto proberen te stoppen van al je vierhonderd ideeën. Maar met ervaring leer je dat zo’n foto dan iets krampachtigs krijgt, en daarna weet je: oké, ik heb een idee. Dit idee gaat daarheen. En dat idee past het beste daar. Je zult een bepaalde manier van werken vinden en dan merk je: dit is voor mij.
FOR YOUR PLEASURE kwam uit in de grunge-periode. Behalve dat grunge mensen aanzette tot het dragen van houthakkersbloezen had het ook invloed op de fotografie. U zei eerder dat die in die tijd vooral uit deprimerende zwart/witfoto’s bestond, en dat jullie kleurrijke en energieke werk daar een tegenreactie op was. Maar wat zou een fotograaf nu moeten doen om anti te zijn? Bestaat dat überhaupt nog? Ik denk dat de underground aan het verdwijnen is. Alles is openbaar vanwege het internet. Iedereen heeft meteen een podium, en een kans om het te maken. Er zijn ook zoveel meer tijdschriften dan toen wij begonnen. 34
INEZ VAN LAMSWEERDE
Dat schept ook vrijheid. Het gaat dan vanzelf. Als je weet wat het is waar je naar op zoek bent, dan gaat het makkelijk. Maar dat moet je dan wel eerst uit zien te vinden en daarom raad ik aan altijd zo lang mogelijk te studeren als je kan. Blijf zo lang mogelijk op school en ga vooral niet meteen werken, want dan krijg je meteen die druk om twaalf goede shots per dag af te leveren. En dan heb je maar weinig kans om je eigen beeldtaal te ontwikkelen. Je moet jezelf rust geven en weinig te doen hebben. Zo lang mogelijk je studentenleven uitbuiten en zo lang mogelijk je beeldtaal zoeken en je smaak opbouwen uit beelden die je inspireren. Dat is mij op de op de Rietveld Academie goed gelukt. Wat dat rekken van studeren betreft, bent u op een goed tijdstip in Nederland geboren. Ja.
“Waarom zou je überhaupt iets apart willen doen als je ook de hele tijd samen kan zijn?”, dachten we.
FOAM m a g a zine
Is s ue - 1
De cv die uw assistent mij voor dit interview opstuurde is 20 pagina’s lang en gaat terug tot 1992. In die waslijst staan exposities in topmusea vermeld, campagnes voor ’s werelds grootste modemerken en redactionele foto’s voor de meest gelezen tijdschriften. Wat is het aan uw werk dat u motiveert om zo lang zo hard te werken? Dat heeft te maken met een keuze voor manier van leven. Daardoor kunnen of willen we zoveel werken. Ons leven bestaat voor een groot gedeelte uit fotograferen, en we werken zo vaak mogelijk samen met mensen met wie we het liefst werken en die we het meest inspirerend vinden. En dat is eigenlijk een groep vrienden. Dat is waanzinnig mooi en daardoor voelt wat wij doen nooit als werk. Waarom wordt u voor zoveel verschillende campagnes gevraagd? Omdat ons werk niet lijkt op dat van veel andere fotografen, maar dat zit hem in de kleine, subtiele gebaren en emoties. Daardoor blijft alles mogelijk, zodat onze stijl zich niet beperkt tot zwart/wit in de studio of alleen maar heel felle kleuren op het strand. Sommige fotografen doen een ding en aan dat ene ding houden ze zich. Bij ons gaat het heel erg om het idee, en binnen dat idee proberen we weer te geven wat ons interesseert in zo’n foto. Klanten vinden het fijn dat we meedenken vanaf het begin. We zijn niet echt het type fotografen waar mensen naartoe komen met een compleet uitgedacht idee.
Wat wordt de volgende evolutie in uw werk? Video. Ik denk absoluut dat het werk van de fotograaf zich meer en meer gaat toespitsen op video. En dat is voor ons nu de interessantste ontwikkeling. Iedereen wil nu bewegend beeld op zijn website. Veel van onze klanten vragen daar nu om en worden ook steeds veeleisender. Langzaam maar zeker worden dat soort filmpjes bewegende advertenties en voor ons is dat een geweldig ontwikkeling. Ook voor ons werk, om in een nieuw vak te duiken en daar alles te ontdekken. Oké. Ik heb moeite met de verkering met een meisje met wie ik werk. We gingen onlangs na een half jaar uit elkaar. U en uw partner zijn 18 jaar samen. Is er iets aan jullie samenzijn dat geëxtraheerd kan worden tot een advies voor anderen en kunt u, kortom, mijn relatie redden? Voor Vinoodh en mij was er de keuze dat we ieder moment in het leven samen wilden doorbrengen. “Waarom zou je überhaupt iets apart willen doen als je ook de hele tijd samen kan zijn?”, dachten we. Natuurlijk zijn er ook moeilijke dingen. Je hebt nooit afstand, en de scheiding tussen werk en thuis, die veel mensen hebben, is er bij ons niet. Alles loopt door elkaar heen, ook de stress van het werk. Ik denk dat jij dat waarschijnlijk ook hebt. Maar als je dat weet en weet waar het gevaar zit in de relatie, dan moet je dat openlijk bespreken. Oké, ik ga het proberen!
Uw werk My Little Darling Trish was te zien op een fotoexpo van Shaquille O’Neill. Dat vond ik opmerkelijk. Die tentoonstelling was geïnitieerd door een kunstverzamelaar, die dat werk van ons had gekocht. De afdruk die hij had gekocht was levensgroot. En hij heeft toen Shaquille gevraagd een tentoonstelling te cureren waarbij het ging om de maat. Size Does Matter. Dus er was werk dat ontzettend klein was en ontzettend groot. Alles gekozen door Shaq. Dus hij is waarschijnlijk door de collectie van die man gegaan en heeft dingen gekozen die hij interessant vond ten opzichte van zijn eigen maat. Was je er? Ja. En Shaq was heel erg groot. Hij was gigantisch. Twee keer zo groot als ik.
36
INEZ VAN LAMSWEERDE
FOAM m a g a zine
1
Is s ue - 1
RONDLEIDINGEN
2 3
12 januari 2017
G R AT I S RO NDL E I DI NG
19 januari 2017
G R AT I S RO NDL E I DI NG
26 januari 2017
G R AT I S RO NDL E I DI NG
EVENEMENTEN 9 november 2016 - 19 januari 2017
A MS T E R DA M VE RT E LT: RE I GE RSB O S
25 januari 2017
E E N F I LO S O F I E VA N DE TI J D
TENTOONSTELLINGEN
4
2 december 2016 - 22 januari 2017
S O F I A B O RG E S - B L AC K C HAL K AND WHITE...
2 december 2016 - 19 februari 2017
H A R L EY W E I R - B O U N D ARI E S
16 december 2016 - 8 maart 2017
H I RO S H I S U G I MOTO - B L AC K B OX
27 januari 2017 - 12 maart 2017
R E N H A NG - N A K E D /NUD E
WORKSHOPS 28 januari 2017
AGENDA
38
C J P : WO R K S H O P S T R AATFOTO GRAFI E
AGENDA