1
/ Μάιος 2011
Μηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου Για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια - ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. / ΑΡΙΘ. ΦΥΛΛΟΥ 20 / ΜΑΪΟΥ 2011 ΚΩΔ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ: 8575
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΜΑΜΑ & ΜΠΑΜΠΑ
Οι μήνες Μάιος και Ιούνιος είναι αφιερωμένοι στις γιορτές πατέρα και μητέρας 12 Ιουνίου 2011: ‘Γιορτή του πατέρα’ Η Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα γιορτάστηκε πρώτη φορά στις 19 Ιουνίου 1910, στην Αμερική και έκτοτε γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου, στις ΗΠΑ, για να τιμηθούν ο πατέρας, ο παππούς ή ο προπάππους. Εμπνεύστρια της Παγκόσμιας Ημέρας του Πατέρα ήταν η αμερικανίδα Σονόρα Σμαρτ Ντοντ, που θέλησε να καθιερώσει μια γιορτή ανάλογη με την αυτήν της Μητέρας, προκειμένου να τιμήσει τον πατέρα της Γουίλιαμ Τζάκσον Σμαρτ, βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου, που ανέθρεψε μόνος του τα 6 παιδιά της οικογένειας. Στις άλλες χώρες ονομάζεται ‘Γιορτή του Πατέρα’ και γιορτάζεται είτε ως θρησκευτική είτε ως οικογενειακή γιορτή, κυρίως τη δεύτερη Κυριακή του Ιούνη αλλά ακόμα και το Σεπτέμβριο όπως στην Αυστραλία. Στην Ευρώπη, επειδή τα σχολεία κλείνουν νωρίς το καλοκαίρι, συνηθίζεται να γιορτάζεται την δεύτερη Κυριακή του Ιούνη ώστε να μπορούν να μιλούν γ’αυτό οι δάσκαλοι στα παιδιά. Την περισσότερη και μεγαλύτερη αγάπη δείχνουν οι διαζευγμένοι μπαμπάδες (f4j - fathers for justice) από την στέρηση των παιδιών που τους προκαλούν τα οικογενειακά δικαστήρια, δίνοντας την αποκλειστική επιμέλεια στη μαμά. Ο Ίδρυτής του ΣΥΓΑΠΑ, Δρ Νίκος Σπιτάλας καθιέρωσε αυτή τη γιορτή και στην Ελλάδα από το 2005. Από τότε και κάθε χρόνο, γιορτάζουμε και στην Ελλάδα αυτή τη μέρα. Προς τιμή του ΣΥΓΑΠΑ και αυτής της γιορτής, εκδόθηκαν, φέτος δύο γραμματόσημα: Ελληνικό και ξένο. Στην εικόνα βλέπετε τις δύο αναμνηστικές πλακέτες για να θυμούνται τον αγώνα του ΣΥΓΑΠΑ και του Ιδρυτού του κινήματος των μπαμπάδων, του καθηγητού Νίκου Σπιτάλα.
Σελίδα 2 ύν για τα διαζύγια Οι επώνυμοι μιλο Σελίδα 3 ζυγίων Η αύξηση των δια Σελίδα 4 όν νομικό - Ευρωαπ ερώτημα προς το ύ μο βισ φο - Θύμα εκ φαση κατά Ιταλίας μεταδοτικό - Το διαζύγιο είναι
Σελίδα 5 ων οητευμένων γονέ Συγκέντρωση απογ ν ψυχολόγο ερώτημα προς το Σελίδα 6 Σχετικά βιβλία Σελίδα 7 η Παιδική κατάθλιψ 8 Σελίδα μοσιεύσεις Γράμμα γιαγιάς - δη
Η μεγάλη επιτυχία των εκδηλώσεων για την Παγκόσμια Ημέρα Αποξένωσης (25 Απριλίου) είχε παγκόσμια απήχηση.
2
/ Μάιος 2011
ΟΙ ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΖΥΓΙΑ
Έλενα Παπαβασιλείου: «Μου κόστισε που στερήθηκα τον πατέρα μου»
Η παρουσιάστρια «άνοιξε» την καρδιά της και μίλησε για το διαζύγιο των γονιών της, όταν εκείνη ήταν 7 ετών και αποκαλύπτει ότι της κόστισε που στερήθηκε τον πατέρα της από τις καθημερινές στιγμές της. «Όταν ήμουν 7 ετών οι γονείς μου αποφάσισαν να χωρίσουν, έκαναν όμως τα πάντα για να μου δώσουν να καταλάβω πως θα συνέχιζαν να με αγαπούν. Είχα μια ανεξήγητη ωριμότητα και συνειδητοποίησα αμέσως πως, αν είναι καλύτερα για αυτούς να χωρίσουν, τότε καλά έκαναν. Αυτό που μου κόστισε πολύ, όμως, ήταν οι στιγμές της καθημερινότητας που έχασα με τον μπαμπά μου. Στις μεγάλες και σημαντικές στιγμές της ζωής μου, όπως η αποφοίτηση στο πανεπιστήμιο, ήταν πάντοτε παρών, τον στερήθηκα, όμως στην καθημερινή επαφή. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό για μένα, η συχνή επικοινωνία εμ τον μπαμπά μου», εξομολογήθηκε η Έλενα.
ο Γιώργος Λιάγκας. Πηγή: Nitro Στα 41 του χρόνια ο Γιώργος ετοιμάζεται να γίνει πατέρας για πρώτη φορά, και αυτό δεν είναι εύκολο ούτε να το συνειδητοποιήσει, ούτε να καταλάβει το πώς έφτασε καν να το θέλει. Ο παρουσιαστής μιλά για την σκιά που άφησε στην ψυχή του ο χωρισμός των γονιών του, που ήταν υπερβολικά βαριά για να επιτρέψει σκέψεις για τη δημιουργία μιας νέας οικογένειας Λιάγκα
Αληθεύει ότι είχατε δυο παππούδες που σας έλεγαν ιστορίες; Σωστά, έπρεπε να τους είχα αναφέρει. Επίσης, τον πατέρα μου. Ο πατέρας μου δεν έλεγε ιστορίες, δεν κατάφερε καν να τελειώσει το δημοτικό, αλλά είχε μια σχέση λατρείας με τα βιβλία. Είναι σαν το πιάνο που κάποιοι δεν το αποκτούν ποτέ και τελικά το κάνουν δώρο στα παιδιά τους. Ο πατέρας μου πάντα έλεγε σε μένα και στον αδερφό μου ότι σε αυτό το σπίτι δεν υπάρχουν λεφτά για ηλεκτρικά παιχνίδια ούτε για καινούργια ρούχα. Παίρνουμε από τα ξαδέρφια, τα προσέχουμε έτσι ώστε να τα επιστρέψουμε στα πιο μικρά ξαδέρφια μας, αλλά πάντα υπάρχουν χρήματα για βιβλία. Αρκούσε να ζητήσουμε ένα βιβλίο και ο πατέρας μου ρωτούσε πώς λέγεται και πού το πουλάνε. ΤΕΝΙΑ ΜΑΚΡΗ -Eδω είναι τα δύσκολα! Ξέρετε, εγώ γεννήθηκα και πέθανα πολλές φορές οπότε την έννοια «παιδική ηλικία» δεν μπορώ να την προσδιορίσω. Γενικώς η μάνα μου ήταν πολύφερνη νύφη και μου χάρισε πολλούς πατεράδες. Όλους τους γοήτευε, όλοι την ποθούσαν. Να! Για να ξεκινήσουμε από κάπου, θα σας διηγηθώ την πιο μακρινή μου-πρόσφατη ανάμνηση. Με ξυπνάει που λέτε η μάνα μου, με αγκαλιές και φιλιά και μου φώναζε «Έρχεται, έρχεται ο πατέρας σου από το Παρίσι! Ντύσου να πάμε στο αεροδρόμιο να τον υποδεχτούμε. Ήρθε η ώρα να τον γνωρίσεις.» Χρόνια και χρόνια το σπίτι μας ήταν σε ατμόσφαιρα θλίψης, σιωπής, πένθους. Έτσι λοιπόν, καθώς την έβλεπα χαρούμενη, άνοιξε η καρδιά μου. Κάτι θα ’ξερε η μάνα μου που τον περίμενε τόσο ανυπόμονα. -Και λοιπόν ; -Ήρθε. Κύριος, γοητευτικός, κομψός, με χοντρά φρύδια… Μεγάλη κουβέντα θα πω. Ήταν αυτός που μας άξιζε! Σοβαρός, περίεργα προστατευτικός. Όχι με αγκαλίτσες και τέτοια. Να φανταστείτε συχνά έλεγε
και, πιθανώς, μιας δραματικής επανάληψης του έργου που έζησε ο ίδιος ως παιδί. «Είμαι μοναχοπαίδι, και το διαζύγιο των δικών μου με έκανε πάρα πολύ δύσπιστο στην προοπτική τού να κάνω οικογένεια. Και γι’ αυτό ίσως την έκανα στα 40 μου. Το ζήτημα του γάμου και της οικογένειας μού φαινόταν πολύ μακρινό και ξένο. Το διαζύγιο των γονιών μου με σημάδεψε. Χώρισαν άσχημα όταν ήμουν επτά χρονών και το διαζύγιό τους δεν ήταν πολιτισμένο, είχαν εντάσεις, φωνές... Δεν ήθελα να υπάρχει πιθανότατα το δικό μου παιδί –εάν έκανα ποτέ– να βιώσει αυτά που βίωσα εγώ, π.χ., το να μη μιλάει ο πατέρας στη μητέρα σου, να μένεις μία με τον έναν και μία με τον άλλον χωρίς να υπάρχει επικοινωνία. Ο χωρισμός των γονιών μου με έκανε να κλειστώ πολύ στον εαυτό μου. Δεν έβγαινα έξω από το σπίτι. Έβλεπα τα άλλα παιδιά να παίζουν μπάλα στο δρόμο κι εγώ ντρεπόμουν να πάω να παίξω, γιατί πίστευα ότι θα έλεγαν “να το παιδί των χωρισμένων γονιών”. Ένιωθα, χωρίς να μου το έχει πει κανένας, ότι μου συμβαίνει κάτι κακό, κάτι που με κάνει δακτυλοδεικτούμενο, νόμιζα πως είχα ένα στίγμα. Στο σχολείο δεν έλεγα τι γινόταν στο σπίτι, άργησα πολύ να συμβιβαστώ με την ιδέα. Και το κατάφερα μόνος μου, χωρίς βοήθεια. Μάλιστα, όταν συνειδητοποίησα την πραγματική διάσταση του θέματος, έφτασα στο άλλο άκρο: Όταν γνώριζα κάποιον, χωρίς να με ρωτήσει, του έλεγα “Ξέρεις, οι γονείς μου είναι χωρισμένοι”, για να φύγει από πάνω μου, να ξελαφρώσω. Σαν να εξομολογούμουν την κακή μου πράξη» αποκάλυψε
«Θα σε πετάξω στο νερό και θα μάθεις να κολυμπάς». Με το που ήρθε δε, του καρφώθηκε μια ιδέα. Να με βάλει στην ΕΟΚ. Ξέρετε τώρα, κάθε γενιά έχει και μια απειλή για τα παιδιά… «Θα σε κλείσω στο Τσοτίλι» ή «Θα σε στείλω στην Κοριαλλένιο». Εμάς ο μπαμπάς μας έλεγε «Θα σε βάλω στην ΕΟΚ να ησυχάσω». Και μ΄έβαλε και νόμιζε ότι ξένοιασε. Βέβαια τώρα που τα φέρνω στο μυαλό, η μάνα μου είχε ήδη κάνει νταραβέρι με κάποιον άλλον που για να με πάρει με το μέρος του μου έλεγε «Να πεις στο πατέρα σου να σε βγάλει έξω από την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ». Δεν ήξερα ποιον ν΄ακούσω. Ο μπαμπάς μου λοιπόν με τα χοντρά φρύδια κάποια στιγμή, μπαΐλντισε να το πω, σιχτίρισε… Έβριζε και πολύ ξέχασα να σας αναφέρω. Σκληρός άνθρωπος αλλά δίκαιος. Σαν να τα μούντζωσε εν πάση περιπτώσει και με ανέλαβαν γι΄αρκετό καιρό κάποιοι που ούτε τους θυμάμαι. Δεν μπόρεσαν να καλύψουν το κενό της ψυχής μου. Δεν τους εμπιστευόμουν σαν το πατέρα μου. Και είχαν και την έπαρση της δανεικής εξουσίας. Με είχαν δεδομένη. -Καταλαβαίνω. Και μετά;
Μηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου Για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια - ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. ΕΚΔΟΤΗΣ: Στεφανάτου Μαρία ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος 213/480139-35 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Νίκος Σπιτάλας, spitalas@yahoo.gr Φράγκων 19, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 524285, fax 2310 524319 κιν. 6942989785 www.sos-sygapa.eu goneas2010@gmail.com goneas2005@yahoogroups.com ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ:
Χ. ΑΡΤΕΜΙΑΔΗΣ - ΑΦΟΙ ΒΡΟΧΙΔΗ Ο.Ε. Δημιουργικό: Π. Διονυσίου 21, τηλ. 25210 47212, e-mail: artstudio@drama.gr Τυπογραφείο: 1ης Iουλίου 92, τηλ. 25210 27001
3
/ Μάιος 2011
Η αύξηση των διαζυγίων
δεν συνάδει με τα ήθη, έθιμα, ωριμότητα και δεσμούς της παλαιότερης οικογένειας Οι ρόλοι των γονέων έχουν εξελιχθεί, ο πατέρας ασχολείται με την οικογένεια και τα παιδιά αν όχι περισσότερο, ισότιμα με την μητέρα, αλλά η κοινωνία, η πολιτεία και η νομοθεσία δεν έχουν ακολουθήσει αυτή την εξέλιξη. O Νίκος Σπιτάλας, πρόεδρος του Συλλόγου για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια (ΣΥΓΑΠΑ), αναπτύσσει σε άρθρο που δημοσιεύεται στο health.in.gr την άποψή του επί του θέματος της Γονικής Αλλοτρίωσης μετά το διαζύγιο του ζευγαριού. Μήπως έχετε κι εσείς αντιμετωπίσει το σύνδρομο της γονικής αλλοτρίωσης; Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση; Η αύξηση των διαζυγίων στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντική, δεν συνάδει με τα ήθη, έθιμα, ωριμότητα και δεσμούς της παλαιότερης οικογένειας. Οι ρόλοι των γονέων έχουν εξελιχθεί, ο πατέρας ασχολείται με την οικογένεια και τα παιδιά αν όχι περισσότερο, ισότιμα με την μητέρα, αλλά η κοινωνία, η πολιτεία και η νομοθεσία δεν έχουν ακολουθήσει αυτή την εξέλιξη. Η παλαιά αντίληψη ότι το παιδί πρέπει να μείνει με την μητέρα ή ότι ο πατέρας δεν επιθυμεί την καθημερινή επικοινωνία με τα παιδιά του έχει προξενήσει ανεπανόρθωτη βλάβη στις σχέσεις πατέρα-παιδιού και κατά συνέπεια στον ψυχισμό των παιδιών. Όλες οι μελέτες έως τώρα, που ερεύνησαν τις ψυχικές διαταραχές των παιδιών των διαζυγίων, βασίζονται στην αρχή ότι η μητέρα μένει στο σπίτι με το παιδί και ο πατέρας είναι ενδεχομένως αδιάφορος. Φυσικά, όταν η βασική αρχή (αξίωμα) είναι εσφαλμένη τότε, και τα συμπεράσματα είναι λανθασμένα. Η διατάραξη αυτής της ισορροπίας ήλθε βαθμιαία όσον αφορά στην σχέση πατέρα-παιδιού στα ελληνικά δεδομένα. Ας μη ξεχνάμε ότι πάρα πολλοί Έλληνες έζησαν στο εξωτερικό και προσάρμοσαν τις συνήθειές τους στις απαιτήσεις της ζωής όσον αφορά την εξισορρόπηση του χρόνου που αφιερώνουν στην οικογένεια και στην εργασία. Ενώ λοιπόν ο πατέρας ανταποκρίθηκε πλήρως στα νέα καθήκοντα-ευθύνες, κοινωνικά και πολιτισμικά δρώμενα, η κοινωνία δεν δέχθηκε ακόμα αυτό το ρόλο και κυρίως οι θεσμοί, η πολιτεία ζουν ακόμη στις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτό, είχε σαν συνέπεια, σε περίπτωση διαζυγίου, να υπάρχει ακόμη αυτή η νοοτροπία και στο δικαστικό χώρο και να ανατίθεται σχεδόν πάντα η επιμέλεια στη μητέρα, μη λαμβάνοντας υπόψη ότι και αυτή ως γυναίκα εξελίχθηκε, πήρε ρόλους στη παραγωγή και δεν βρίσκεται πλέον μέσα στο σπίτι με το παιδί για την ανατροφή του. Η πρακτική αυτή οδήγησε στις δικαστικές αποφάσεις όπου η επιμέλεια/γονική μέριμνα δίδεται στη μητέρα και στον πατέρα δίδεται πενιχρή επικοινωνία αγνοώντας ότι η επικοινωνία του γονέα με το παιδί είναι μια βαθειά βιωματική σχέση που δεν αντικαθίσταται από λίγες ώρες εβδομαδιαίως. Ακόμη περισσότερο, όταν η ψυχολογική/ψυχική κατάσταση της μητέρας λόγω διαζυγίου είναι άσχημη (Gardner, Νομικές και Ψυχοθεραπευτικές Προσεγγίσεις στους τρεις τύπους Γονικών Συνδρόμων Αποξένωσης στην Οικογένεια, σελ. 4, παρ.1, Turkat, κ.α.) και, προσπαθεί να ‘εκβιάσει’ ή να εκδικηθεί (άραγε γιατί εφόσον όλα είναι συναινετικά στα πρώτα βήματα του διαζυγίου;), τον πατέρα μέσω της ‘επικοινωνίας’. Η Πολιτεία θέσπισε νόμους και τους επικαιροποίησε το 1983 σχετικά με το οικογενειακό δίκαιο αλλά δεν έλαβε υπόψη ότι η εφαρμογή τους θα ήταν ακατόρθωτη με την ραγδαία εξέλιξη της κοινωνίας. Εξάλλου, μόλις τότε δειλά-δειλά, εμφανίζονταν τα τραγικά αποτελέσματα στις δυτικές χώρες και ξεκινούσαν την έρευνα οι προαναφερόμενοι επιστήμονες. Τότε, οι χώρες αυτές προσάρμοσαν το νομικό καθεστώς στην από κοινού κηδεμονία, ξεχώρισαν διακριτά τις έννοιες επιμέλεια ως κατοικία και την γονική μέριμνα ως κηδεμονία. Η επικοινωνία ορίστηκε σε πολλές χώρες ως ελεύθερη διότι θεωρήθηκε ότι γίνεται κατάχρηση της ‘μοναδικής εξουσίας’ από τον ένα γονέα και η στέρηση του άλλου γονέα-προτύπου έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των
παιδιών από την αποξένωση μέσω δικαστικής απόφασης. Ο γονέας λοιπόν που έχει την κηδεμονία, υποθέτει ότι έχει απόλυτη εξουσία επί του παιδιού επί του οποίου δημιουργεί αρνητικά αισθήματα κατά του άλλου γονέα και αυτό έχει ως συνέπεια την ψυχική αποξένωση μετά την φυσική που έχει προέλθει εξαιτίας της δικαστικής απόφασης. Ο γονέας-εξουσιαστής επιβάλει είτε με βίαιο τρόπο είτε με ψυχολογική χρόνια ‘πλύση εγκεφάλου’. Ο Δρ. Ρίτσαρντ Γκάρντερ το ονομάζει σύνδρομο παράνοιας του/της χωρισμένου. Σύνδρομο Γονικής Αλλοτρίωσης Είναι το σύνδρομο κατά το οποίο το παιδί εξαναγκάζεται να αποξενωθεί από τον γονέα ο οποίος δεν έχει την επιμέλεια η/και την γονική μέριμνα. Τότε αρνείται να συναντήσει τον αποξενωμένο γονέα. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάστηκε και ερευνήθηκε προ εικοσαετίας από μελετητές όπως ο Turkat, ο Gardner και νεώτερους όπως οι: Clarke-Stewart Thompson, Wood, Bone, Harvey, Nicholas και πολλούς άλλους. Στην Ελλάδα δεν έχει ερευνηθεί ακόμη -εκτός από φωτεινές εξαιρέσεις π.χ. Χριστοδουλάκης, Τσιάντης, Χαραλαμπάκης, κ.α. όπως θα έπρεπε, με την ακρίβεια και βάθος που αρμόζει στα ελληνικά δεδομένα. Χαρακτηριστικά του συνδρόμου Το παιδί: • Δεν θέλει να μιλήσει ούτε τηλεφωνικά με τον αποξενωμένο γονέα. • Βαριέται εύκολα την παρέα με τον αποξενωμένο γονέα. • Πολλές φορές του συμπεριφέρεται επιθετικά -κυρίως λεκτικά-. Σε ακραίες περιπτώσεις: • Δεν θέλει καθόλου να τον δει διότι τον φοβάται. • Δεν δέχεται να υπακούσει στη δικαστική απόφαση ‘επικοινωνίας’ • Έρχεται εναντίον του σε δικαστήριο. • Το παιδί διακατέχεται από άγχος και έχει ψυχολογικά προβλήματα (όπως μαθησιακές δυσκολίες, δυσλεξία, σύγχυση, ανασφάλεια και άλλα). Μέθοδοι αποξένωσης Η μέθοδος αποξένωσης εξαρτάται από το πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο του γονέα-δράστη, από την ηλικία του παιδιού και από τις συνθήκες. Ξεκινά από την απαγόρευση σε συνάντηση (έστω και νόμιμη επικοινωνία) με τον άλλο γονέα, με την απαγόρευση τηλεφωνικής επικοινωνίας, με τον τρόπο απαξίωσης του ονόματος και των πράξεων του άλλου γονέα έως και την βίαια αρπαγή με σκοπό την επίδειξη δυνάμεως. Σε πολλές περιπτώσεις, η μέθοδος που χρησιμοποιείται για αποξένωση είναι αυτή της συκοφαντικής δυσφήμισης του άλλου γονέα, ενώπιον τρίτων, συγγενών, συναδέλφων, κ.τ.λ., ούτως ώστε το παιδί να ντρέπεται για τον γονέα αυτό και να του δημιουργηθούν συναισθήματα ενοχής, ντροπής, φόβου. Πολλές φορές, επίσης, για επίρρωση των λεγομένων και για να πείσει ο γονέας-θύτης, βεβαιώνει ότι υπάρχει και σεξουαλική παρενόχληση-κακοποίηση από τον άλλο γονέα για δικαστική και νομική μεθόδευση. Αυτό, όπως είναι φυσικό δημιουργεί ακόμη περισσότερα προβλήματα στο παιδί και η αποξένωση έρχεται πολύ πιο γρήγορα. Τα δικαστήρια αδυνατούν να βρουν την αλήθεια και στέλνουν το ‘μπαλάκι’ στους παιδοψυχιάτρους οι οποίοι με τη σειρά τους στον εισαγγελέα ή το δικαστή. Εν τω μεταξύ, ο χρόνος κυλά, το παιδί αποξενώνεται ακόμη περισσότερο και στην εφηβεία ή και ενηλικίωση έχει ήδη αποξενωθεί τελείως και έχει αποκτήσει ανυπέρβλητα προβλήματα. Πως δημιουργείται το σύνδρομο απ τον θύτη-γονέα στον άλλο γονέα Ο γονέας-θύτης κάνει τις παρακάτω ενέργειες: 1. Θα επιμείνει να έρχεστε και πηγαίνετε ακριβώς στους χρόνους ορίζει. Θα σας κάνει να υποφέρετε γι’ αυτό με κάποιο τρόπο.
2. Θα επιμείνει να ρυθμίζει που πηγαίνετε με το παιδί και κάτω από ποιους όρους. Δεν θα σας ενημερώσει για τίποτα που κάνει η ίδια με το παιδί. 3. Θα κάνει τις αλλαγές στις ρυθμίσεις που έχετε με το παιδί αλλά θα σας δώσει αυτές τις αλλαγές το τελευταίο λεπτό. Εάν παραπονεθείτε θα χάσετε το χρόνο επαφών (επικοινωνία). Εάν πρέπει να αλλάξετε τις ρυθμίσεις απλώς θα αρνηθεί να αποδεχθεί τις αλλαγές και θα χάσετε το χρόνο επαφών. 4. Θα προσφέρει σκόπιμα στο παιδί τα εναλλακτικά γεγονότα τις ημέρες που έχετε το παιδί και θα πει έπειτα ότι το παιδί έχει επιλέξει το εναλλακτικό γεγονός. Θα σας κάνει να επιλέξετε να επιμείνει στο χρόνο επαφών σας ή να επιτρέψει στο παιδί για να κάνει το άλλο πράγμα έτσι ώστε θα εμφανιστείτε κακοί. 5. Θα αναπαραγάγει τα δώρα που δίνετε στο παιδί για να υπονομεύσει την αξία που το παιδί τα δίνει. 6. Θα κρύψει, θα σπάσει, θα εξαφανίσει ή θα είναι σκόπιμα απρόσεκτη με τα πράγματα που δίνετε το παιδί σας. 7. Θα παρερμηνεύσει σκόπιμα κάτι που κάνετε ή λέτε στο σημείο όπου θα σκεφτείτε δύο φορές για να κάνετε κάτι. 8. Μπορεί να ζητήσει πρόσθετα χρήματα για το παιδί, και να παρουσιάσει το αίτημα κατά τέτοιο τρόπο ώστε υπονοούν προφανώς ότι θα χάσετε έξω στην επαφή εάν δεν κάνετε την προσφορά. 9. Θα γράψει για να σας ενημερώσει για τις αλλαγές στους χρόνους επαφών αλλά ταχυδρομεί την επιστολή έτσι ώστε μπορεί ενδεχομένως να μην φθάσει σε σας εγκαίρως. 10. Δεν θα σας κρατήσει ενημερωμένους για την ευημερία των παιδιών, τις εκθέσεις εκπαίδευσης, τις δραστηριότητες ή ότι αναμένετε ως γονέας. 11. Εάν κάνετε κάτι για να βοηθήσετε το παιδί, η μητέρα (ή πατέρας) μπορεί να σας ευχαριστήσει σε τρόπο σαν να ευχαριστιστεί έναν ξένο που κάνει μια εύνοια. 12. Ενθαρύνει άλλους να αγοράσουν τα ενδύματα παιδιών. Θα επικρίνει δική σας προτίμηση ή κατανόηση των αναγκών. 13. Θα επικρίνει το σπίτι, τους φίλους, και το ύφος ζωής σας. Θα χρησιμοποιήσει οποιον δήποτε από αυτούς ως δικαιολογία για να σταματήσει την επαφή. 14. Θα πει στο παιδί ότι το δικαστήριο «δεν επιτρέπει να δει τον πατέρα περισσότερο από στη δικαστική απόφαση» όταν στην πραγματικότητα η δικαστική απόφαση δηλώνει μόνο τον ελάχιστο χρόνο επαφών. 15. Θα επιτρέψει στο παιδί για να χάσει την εργασία (πχ σχολική) κατά τη διάρκεια της εβδομάδας έτσι ώστε πρέπει να γίνει στο χρόνο επαφών σας, 16. Θα ερμηνεύσει το χρόνο επαφών σας ως το συνολικό ποσό χρόνου διαθέσιμο για όλους τους σκοπούς. Εάν οι γονείς σας θέλουν να δουν το εγγόνι τους θα πρέπει να βγεί από το χρόνο επαφών σας. 17. Εάν σας δει στο δρόμο όταν είναι με το παιδί θα σας αγνοήσει και με δύναμη θα ενθαρύνει το παιδί για να κάνει το ίδιο πράγμα. 18. Εάν συμμετέχετε στο σχολείο/τα γεγονότα λεσχών και δείτε το παιδί σας εκεί θα πει το σας ότι δεν επιτρέπεστε για να το κάνετε. Μπορεί καλά να έρθει σε επαφή με το σχολείο και να τους ενημερώσει (ανακριβώς) ότι το δικαστήριο σας έχει απαγορεύσει από τέτοια γεγονότα. 19. Εάν έχετε ένα νέο συνεργάτη θα επιμείνει ότι ο νέος συνεργάτης δεν έχει συμπεριληφθεί στους χρόνους επαφών δεδομένου ότι στενοχωρεί το παιδί. 20. Εάν στείλετε τα δώρα παιδιών σας στις ειδικές περιπτώσεις θα τα πάρουν σε άγνωστη ημέρα. 21. Εάν τηλεφωνήσετε στο παιδί σας και απαντά η ίδια στο τηλέφωνο, θα πει ότι το παιδί είναι απασχολημένο ή είναι έξω από το σπίτι. Εάν το παιδί πάρει το τηλέφωνο θα ακούει τη συνομιλία ή θα διακόψει το παιδί. 22. Θα υπενθυμίσει συνεχώς σε σας τις ανεπάρκειές σας ως πατέρα μπροστά από το παιδί.
4 Ο Δικηγόρος απαντά ΕΡΩΤΗΣΗ Θα ήθελα τη συμβουλή σας σε ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζω ως χωρισμένος πατέρας. Ζήτησα από το σχολείο των παιδιών να ενημερωθώ για το πότε είναι οι σχολικές εορτές και για το αν έκαναν κάποιες επουσίες τα παιδιά μου σε συγκεκριμένες μέρες και ο διευθυντής μου αρνήθηκε οποιαδήποτα πληροφορία παρόλο που έχω την κηδεμονία των παιδιών μου μαζί με τη μητέρα. Είπε
/ Μάιος 2011
ΕΥ Ρ Ω Α Π Ο Φ Α Σ Η Κ ΑΤΑ Ι ΤΑ Λ Ι Α Σ Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ιταλία για την αποτυχία να θέσει σε εφαρμογή όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει ένα διαζευγμένο πατέρα τη δυνατότητα να ανταποκριθούν γιο του. Η χρήση του Στρασβούργου και υποβλήθηκε από κάτοικο Alessandro Piazzi στο Ρίμινι. Ο άνθρωπος, μετά το διαζύγιο, σε διάστημα τριών ετών έπρεπε να πάει στο δικαστήριο για το ότι τα παιδιά είναι όλο και πιο δύσκολο »να ασκήσει το δικαίωμά του να επισκεφθεί κάθε 15 ημέρες, το παιδί που, με τον διαχωρισμό, Δόθηκε στην πρώην σύζυγό του. Το δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ των αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με τον άνθρωπο και τις κοινωνικές υπηρεσίες, λαμβάνοντας υπόψη τη δύσκολη ψυχολογική κατάσταση του παιδιού και τη σχέση μεταξύ των πρώην συζύγων, είχε την αποστολή να μεριμνά για τις επισκέψεις. Αλλά Piazzi, όπως αναφέρθηκε στο Δικαστήριο του Στρασβούργου, θα αποτύχουν «ποτέ ξανά» για να δει τον γιο της. Στην απόφασή του, το Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει αναγνωρίσει τη λεπτότητα της κατάστασης και των δυσκολιών » που αντιμετωπίζουν οι αρχές« να εκτελεί τις αποφάσεις του. Ωστόσο, σημείωσε ότι «όλες οι αρχές που εμπλέκονται δεν ενήργησαν « το συντομότερο. Επιπλέον, οι ευρωπαίοι δικαστές επεσήμανε ότι οι αρχές «έχουν ληφθεί μέτρα « δεν αυτόματο και στερεότυπες ταιριάζει στη συγκεκριμένη περίπτωση, και στην πραγματικότητα δεν έχουν παραδώσει το άτομο να είναι σε θέση να απολαύσουν πραγματικά το δικαίωμά τους για να δει ο γιος της. Alessandro Piazzi αναγνωρίστηκαν επίσης 15 000 ευρώ σε ηθική βλάβη, με την πρόταση, το ιταλικό κράτος πρέπει «να πληρώσει».
ότι αυτές οι πληροφορίες δίνονται μόνο στο γονέα που έχει την επιμέλεια και ότι μόνο με εισαγγελική παραγγελία μπορώ να πάρω οποιαδήποτε πληροφορία. Εσείς έχετε κάποια γνώση πάνω σε αυτό; Έχουν δικαίωμα να στερούνε από τον κηδεμόνα την ενημέρωση για τα παιδιά του; Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στις ιστοσελίδες μας θα πάρετε απάντηση στο ερώτημά σας. Είναι απαράδεκτη η κατάσταση στα ελληνικά σχολεία από την άγνοια των καθηγητών και διευθυντών. Έχουμε κάνει παρέμβαση και υπάρχει τόσο ανακοίνωση από τον συνήγορο του πολίτη όσο και από το Υπουργείο Παιδείας.
ΘΥΜΑ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Αν νιώθετε πως έχετε πέσει κι εσείς θύμα εκφοβισμού, μπορείτε να ακολουθήσετε τις συμβουλές του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Αγγλίας. • Βρείτε συμμάχους. Μοιραστείτε αυτό που σας συμβαίνει. Μπορεί να διαπιστώσετε πως συμβαίνει και σε άλλους. • Κρατήστε ημερολόγιο. Καταγράψτε οποιαδήποτε συμπεριφορά θεωρείται επιβαρυντική για την ψυχική σας υγεία. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμη στο μέλλον. • Σταθείτε δυνατοί. Αυτοί που εκφοβίζουν κρύβουν την ανεπάρκειά τους ελέγχοντας τους άλλους. Μην απολογείστε σε αυτούς, ζητήστε τους να απολογηθούν αυτοί σε εσάς. • Μην κάνετε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. Μιλήστε ανοιχτά όπου νομίζετε πως μπορείτε να βοηθηθείτε.
TO ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΟ Oι πιθανότητες να πάρει κάποιος διαζύγιο αυξάνονται κατά 75% αν έχει φίλους που χωρίζουν. Χώρισαν οι καλύτεροί σας φίλοι; Προσοχή, μπορεί να είστε οι επόμενοι που θα πάρετε διαζύγιο. Σύμφωνα με μεγάλη έρευνα στις ΗΠΑ το διαζύγιο στις φιλικές παρέες είναι μεταδοτικό: Φαίνεται ότι όταν χωρίζει ένα ζευγάρι οι σχέσεις των φίλων του καταρρέουν η μια μετά την άλλη, όπως οι κορύνες στο μπόουλινγκ. Οι ερευνητές το έχουν ονομάσει «σύνδρομο του διαζυγίου». Η επιρροή που ασκεί στην υγεία µας ένα διαζύγιο φαίνεται πως είναι τόσο µεγάλη που ακόµα και ένας νέος γάµος δεν µπορεί να την απαλύνει. Σε σχετική αµερικανική έρευνα στην οποία συµµετείχαν 8.652 άτοµα ηλικίας 51 έως 61 ετών φάνηκε πως οι διαζευγµένοι παρουσιάζουν 20% µεγαλύτερες πιθανότητες να εµφανίσουν χρόνιες ασθένειες συγκριτικά µε τους ανύπαντρους, ποσοστό που, σύµφωνα µε τους ερευνητές του University Of Chicago, µειώνεται µόνο στο 12% για αυτούς που ξαναπαντρεύονται. «Αυτό το συµπέρασµα αποτελεί έναν ακόµη λόγο για να προσπαθούµε όλοι µας να διατηρούµε τους γάµους µας, εκτός βέβαια αν είναι
5
/ Μάιος 2011
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΞΟΡΓΙΣΜΕΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ
Πάνω από 8 χρόνια, ο ΣΥΓΑΠΑ διαμαρτύρεται και προειδοποιεί τους υπεύθυνους για την κατάντια της κοινωνίας μας, για τα ψυχολογικά προβλήματα των παιδιών των διαζυγίων και το μέλλον που είναι δυσοίωνο για τους πολίτες αυτής της χώρας. Η παραβατικότητα αυξήθηκε, οι νέοι δίχως αυτοπεποίθηση, ψυχολογία και σεβασμό είναι σε υστέρηση, οι προβληματικές οικογένειες δεν έχουν καμία στήριξη από την Πολιτεία. Τα προβλήματα μεγεθύνθηκαν στη πορεία επειδή δεν εισακουστήκαμε προ πολλού. Τα οικονομικά προβλήματα έχουν γιγαντωθεί από τις υπέρογκες διατροφές και από την ανεξέλεγκτη φορολογία των διαζευγμένων που θεωρούνται πολίτες τρίτης κατηγορίας. Οι φίλοι μας Ισπανοί, όπως και Γάλλοι, Βέλγοι, Ιρλανδοί, Ισλανδοί, Ιταλοί, Πορτογάλοι διαζευγμένοι που δημιούργησαν κινήματα για την γονεική ισότητα, μας καλούν να διαμαρτυρηθούμε μαζί τους για την σοβαρή κοινωνική και οικονομική κρίση που φαίνεται τεράστια στη χώρα μας.
Ο ψυχολόγος απαντά
ΕΡΩΤΗΣΗ Καλησπέρα, Τι γνώμη έχετε για τους ψυχολόγους; Έχω κάνει δύο χρόνια ψυχοθεραπείας και φαίνεται οτι βοηθάει. Αν και τα λεφτά για τις συνεδρίες είναι αρκετά και κάποιες φορές το γεγονός αυτό σε αγχώνει και σε κάνει να αισθάνεσαι πίεση ψυχολογική δηλαδή εκεί που πας να χαλαρώσεις από όλα τα προβλήματα, σου έρχονται και άλλα. Παρόλα αυτά με βοήθησε να κατανοήσω πολλά πράγματα για τον εαυτό μου και να εκφράζω τα συναισθήματα μου ελεύθερα. Με κούρασε όμως να συζητάω συνεχώς για άσχημα πράγματα που μου έχουν συμβεί στο παρελθόν αυτή η επανάληψη με σκότωνε και κατάλαβα πως είναι φαύλος κύκλος .Όσο συνεχίζεις τόσο δε ξεχνάς! Φτου και από την αρχή! Επίσης κόλλας και δεν μπορείς να σταματήσεις γίνεται τρόπος ζωής, εθίζεσαι. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο γιατρός της ψυχής είναι ο Θεός και όταν εξομολογήθηκα σε ένα Παπά ένιωσα σα να είχα κάνει 50 συνεδρίες. Πρέπει να συνεχίσω ή να σταματήσω;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αγαπητή μου αναγνώστρια. Εφόσον κρίνεις ότι σε έχει βοηθήσει τόσο η εξομολόγηση όσο και η ψυχοθεραπεία, θα πρέπει να συνεχίσεις. καταστροφικοί», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Christine Northan. Παρά το ότι όσοι παντρεύονται ξανά έχουν την τάση να είναι πιο ευτυχισµένοι συγκριτικά µε τους ανύπαντρους, το κέρδος σε ό,τι αφορά στην εµφάνιση χρόνιων ασθενειών είναι πολύ µικρό. Η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Linda Waite, κοινωνιολόγος στο University of Chicago, εξηγεί το λόγο για τον οποίο υποτιµώνται οι επιπτώσεις στην υγεία από ένα διαζύγιο. Η αρχική επίδραση ενός διαζυγίου σχετίζεται άµεσα µε ψυχολογικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, ενώ χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτης και καρδιαγγειακές νόσοι αναπτύσσονται σε πιο αργούς ρυθµούς, αν και αποτελούν και αυτές ένδειξη της επιρροής ψυχοφθόρων καταστάσεων του παρελθόντος. Oι πιθανότητες να πάρει κάποιος διαζύγιο αυξάνονται κατά 75% αν έχει φίλους που χωρίζουν. Χώρισαν οι καλύτεροί σας φίλοι; Προσοχή, μπορεί να είστε οι επόμενοι που θα πάρετε διαζύγιο. Σύμφωνα με μεγάλη έρευνα στις ΗΠΑ το διαζύγιο στις φιλικές παρέες είναι μεταδοτικό: Φαίνεται ότι όταν χωρίζει ένα ζευγάρι οι σχέσεις των φίλων του καταρρέουν η μια μετά την άλλη, όπως οι κορύνες στο μπόουλινγκ.Οι ερευνητές το έχουν ονομάσει «σύνδρομο του διαζυγίου». Η επιρροή που ασκεί στην υγεία µας ένα διαζύγιο φαίνεται πως είναι τόσο µεγάλη που ακόµα και ένας
νέος γάµος δεν µπορεί να την απαλύνει. Σε σχετική αµερικανική έρευνα στην οποία συµµετείχαν 8.652 άτοµα ηλικίας 51 έως 61 ετών φάνηκε πως οι διαζευγµένοι παρουσιάζουν 20% µεγαλύτερες πιθανότητες να εµφανίσουν χρόνιες ασθένειες συγκριτικά µε τους ανύπαντρους, ποσοστό που, σύµφωνα µε τους ερευνητές του University Of Chicago, µειώνεται µόνο στο 12% για αυτούς που ξαναπαντρεύονται. «Αυτό το συµπέρασµα αποτελεί έναν ακόµη λόγο για να προσπαθούµε όλοι µας να διατηρούµε τους γάµους µας, εκτός βέβαια αν είναι καταστροφικοί», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Christine Northan. Παρά το ότι όσοι παντρεύονται ξανά έχουν την τάση να είναι πιο ευτυχισµένοι συγκριτικά µε τους ανύπαντρους, το κέρδος σε ό,τι αφορά στην εµφάνιση χρόνιων ασθενειών είναι πολύ µικρό. Η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Linda Waite, κοινωνιολόγος στο University of Chicago, εξηγεί το λόγο για τον οποίο υποτιµώνται οι επιπτώσεις στην υγεία από ένα διαζύγιο. Η αρχική επίδραση ενός διαζυγίου σχετίζεται άµεσα µε ψυχολογικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, ενώ χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτης και καρδιαγγειακές νόσοι αναπτύσσονται σε πιο αργούς ρυθµούς, αν και αποτελούν και αυτές ένδειξη της επιρροής ψυχοφθόρων καταστάσεων του παρελθόντος.
Εξ’ άλλου, το να λέμε το πρόβλημά μας σε έμπιστο άτομο είναι θεραπευτικό. Πολλοί το κάνουν με ‘κολλητούς’ φίλους ή αγαπητά και έμπιστα άτομα. Στην εποχή μας δυστυχώς, τα προβλήματα που προέρχονται από τις μικρές ηλικίες, τις προβληματικές οικογένειες αλλά και την τρομερά φορτωμένη καθημερινότητα, βγαίνουν στην επιφάνεια. Μη ξεχνάμε ότι συνηθίζουμε (κακώς) να ρίχνουμε το σφάλμα στην οικονομική κρίση και δεν ψάχνουμε πιο βαθειά, όταν στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία αντιμετωπίζονται οικογενειακά προβλήματα, αυτά στιγματίζουν το μέλλον των ενηλίκων και δημιουργούν ευαίσθητους και ευάλωτους ανθρώπους οι οποίοι με το παραμικρό καταρρέουν διότι δεν έχουν δύναμη ψυχής και στηρίγματα.
6
/ Μάιος 2011
Σχετικά Βιβλία
!
I FORGIVE YOU, DADDY Lizzie McGlynn
To the outside world, Lizzie McGlynn’s father was a model citizen. To little Lizzie he was a violent and depraved monster. For years, Lizzie was raped and beaten by her father, whilst her alcoholic mother stood by, helpless. She eventually found the courage to report him and her father was imprisoned - but 12 weeks later he was allowed to return to the family home and continue his reign of terror. He seemed to be above the law. Battered and violated, Lizzie knew she had to stay alive to protect her two little brothers. She went on to escape her father’s evil clutches, but the physical and mental scars continued to haunt her. Then, as her father lay dying, she summoned the strength and courage to forgive the man who had caused her so much pain. --This text refers to an alternate Paperback edition.
PUNISHED: A MOTHER’S CRUELTY. A DAUGHTER’S SURVIVAL. A SECRET THAT COULDN’T BE TOLD. Vanessa Steel
!
‘Punished’ is the inspiring true story of an unusual little girl, Vanessa, whose childhood was devastated by torture and abuse at the hands of her sadistic mother. Vanessa was nearly destroyed until she discovered a secret that ultimately saved her life. From the age of 3, Vanessa lived in daily terror of her mother’s unpredictable rage. If she was ‘naughty’, her mother would lash out at her – with beatings, torture, starvation and making Vanessa sleep in their garden’s pigsty, tied up like an animal. Her mother said her punishments were God’s revenge on her for being the devil’s child. Her father lived in denial of her suffering.When she was 6 years old, Vanessa’s grandfather began to sexually abuse her – to her despair, aided and abetted by both her mother and grandmother. At eight years old, she then discovered that the ‘mother’ who hated her so much had adopted her as a baby and would never love her as her own.At the most horrific times of Vanessa’s abuse, she nearly lost all hope that she would escape her prison, until mysterious things started to happen to her that allowed her to fight back.This is the story of how Vanessa survived a childhood that nearly destroyed her and how her secret led her out of the horrors of her past.
ABSENT FATHERS
!
Jonathan Bradshaw
Much has been written on lone mothers, while very little discussion about non-resident fathers has taken place. This book discusses the social implications of absentee fathers. It provides a solid text for undergraduates in social policy and will also be an important reference for professionals concerned with family breakdown and child support.
PARENTING AND CHILD DEVELOPMENT IN «NONTRADITIONAL» FAMILIES Michael E. Lamb
!
The goal of this volume is to discuss--in depth--the ways in which various «deviations» from «traditional» family styles affect childrearing practices and child development ...
/ Μάιος 2011
7
ΠΑΙδΙκή κΑτΑθΛΙψή
Μαίρη Γεωργιάδου Γονέας, Παιδαγωγός Αντιγόνη Λεμπέση Γονέας, Παιδαγωγός
Το διαζύγιο είναι μια επώδυνη διαδικασία, την στιγμή που ήδη χωρίζουν οι γονείς,για ένα παιδί. Ανεξάρτητα από τους λόγους ή τις αιτίες του διαζυγίου το παιδί αγαπάει και τους δύο γονείς του. Ταυτόχρονα χρειάζεται και τους δύο γονείς ώστε να αναπτυχθεί ισορροπημένα. Η ανατροφή των παιδιών είναι μια τέχνη που μπορεί να διδαχτεί. Σ’ αυτόν τον κόσμο,το παιδί καλείται να μπει στη διαδικασία της κοινωνικής του ωρίμανσης,μέσω της ενδυνάμωσης της προσωπικότητάς του. Αν ένα παιδί απ’ το σπίτι δεν έχει αποκτήσει τα εφόδια γι’ αυτό το άνοιγμα,αν είναι δέσμιο από πολυποίκιλες αναστολές στον οικογενειακό χώρο,τότε θα εκδηλώσει (άμεσα ή έμμεσα) τη δυσφορία του. Κι αυτή η δυσφορία θα εκδηλωθεί σε τρεις βασικούς τομείς: Στη μάθηση, στη συμπεριφορά του και στην ψυχοσωματική του υγεία. Οφείλουμε να είμαστε σε διαρκή εγρήγορση, Παιδική κατάθλιψη είναι ο λόγος που το χαμόγελο χάνεται από πολλά παιδικά πρόσωπα και κατέχει την πρώτη θέση της παιδικής αυτοκτονίας. Τα παιδιά βιώνουν την κατάθλιψη με τρόπους ανάλογους με εκείνους των ενηλίκων, αλλά και με ορισμένα συμπτώματα μοναδικά. Ως ενημερωμένοι και υπεύθυνοι γονείς, οφείλουμε να είμαστε σε διαρκή εγρήγορση, παραμερίζοντας τις περισσότερες φορές τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες, να είμαστε κοντά στα παιδιά μας ουσιαστικά και πρακτικά, έτσι ώστε να εντοπίσουμε όποιες αλλαγές παρουσιάσει το παιδί μας σε σχέση με τη συμπεριφορά του στο σπίτι και στο σχολείο, τις συναισθηματικές του μεταπτώσεις, τις επιδόσεις του στο σχολείο και στις καθημερινές του συνήθειες. Συναισθηματικά Συμπτωματικά *Θλίψη *’Έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος και απώλεια ευχαρίστησης *’Άγχος - ανησυχία *Συναισθηματική αναστάτωση *Δυσκολία οργάνωσης της σκέψης *Αρνητική εικόνα *Απαξίωση και ενοχές *Αδυναμία και απελπισία *Αισθήματα απομόνωσης *Αυτοκτονικές σκέψεις *Αλλαγές στην όρεξη ή στο βάρος *Διαταραχές ύπνου *Νωθρότητα *Διασάλευση Συμπτώματα στο γνωστικό επίπεδο *Δυσκολία οργάνωσης της σκέψης *Αρνητική εικόνα *Απαξίωση και ενοχές *Αδυναμία και απελπισία *Αισθήματα απομόνωσης *Αυτοκτονικές σκέψεις Ψυχοσωματικά συμπτώματα *Αλλαγές στην όρεξη ή στο βάρος *Διαταραχές ύπνου *Νωθρότητα *Διασάλευση Ενδείξεις στη συμπεριφορά *Αποφυγή και απομόνωση *Προσκόλληση και απαίτηση *Δραστηριότητες με υπερβολική χρονική διάρκεια *Νευρικότητα *Αυτοκαταστροφή Τα κορίτσια που παρουσιάζουν κατάθλιψη έχουν την τάση να απομονώνονται και να μένουν σιωπηλά, απογοητευμένα και χωρίς καμιά σχεδόν δραστηριότητα. Αντίθετα, τα αγόρια, έχουν επιθετική και διασπαστική συμπεριφορά και απαιτούν προσοχή τόσο από τους γονείς τους όσο και από τους εκπαιδευτικούς τους ( Vandivort & Locke 1979). Σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας ( ΝΙΜΗ ) των ΗΠΑ η αιτία της κατάθλιψης βασίζεται σε πολλούς παράγοντες. ( Βλ. Κάκουρος & Μανιαδάκη, 2004, σς.204-210 ) :
α ) Γενετικοί παράγοντες - Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κατάθλιψης, όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό της ασθένειας. β ) Βιοχημικοί παράγοντες - ‘Άτομα με κατάθλιψη παρουσιάζουν σημαντικές δυσλειτουργίες ορισμένων εγκεφαλικών χημικών ουσιών, των νευρομεταβιβαστών, όπως η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη. Δεν είναι ακόμα γνωστό αν οι βιοχημικές διαταραχές της κατάθλιψης είναι γενετικές και κληρονομούνται ή αν είναι αποτέλεσμα άλλων παραγόντων, όπως είναι το στρες, οι τραυματικές εμπειρίες, η ασθένεια ή κάποιος άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας (Τσιάντης , 2001 ). γ ) Περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες - Απώλειες σημαντικών ατόμων, μια δύσκολη διαπροσωπική σχέση, έντονα οικογενειακά προβλήματα ή σημαντική αλλαγή στη ζωή του ατόμου ( π. χ.διαζύγιο γονιών ) αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης. δ ) Ατομικοί και ψυχολογικοί παράγοντες - Η κατάθλιψη στα παιδιά είναι συνήθως το αποτέλεσμα του συνδυασμού γενετικής προδιάθεσης, προβλημάτων των πρώιμων αναπτυξιακών εμπειριών και έκθεσης σε πιέσεις, εντάσεις και άγχος. Κάποτε όμως τα καταθλιπτικά σύνδρομα στα παιδιά μπορεί να είναι συνέπεια επιπλοκών σωματικών ασθενειών όπως ιογενών λοιμώξεων που μπορεί να συμβαίνουν ταυτόχρονα με σύνδρομα κούρασης. Πολλά παιδιά με κατάθλιψη υποφέρουν σιωπηλά. Τα συμπτώματα περνούν απαρατήρητα διότι η κατάθλιψη στα παιδιά έχει τάση να ξεκινά με ύπουλο τρόπο και διότι η ένταση των συμπτωμάτων τους έχει την τάση να αυξομειώνεται ( Kalb & Raymond, 2003) . Ακόμη ένας λόγος για τον οποίο η κατάθλιψη στα παιδιά μπορεί να περνά απαρατήρητη είναι ότι το βάρος των ευθυνών τους είναι μικρότερο από ό,τι στους ενηλίκους, με αποτέλεσμα η μείωση της αποδοτικότητας τους να είναι λιγότερο εμφανής. Παράλληλα τα συμπτώματα κατάθλιψης πιθανόν να μπερδευτούν με άλλες παθολογικές καταστάσεις που πιθανόν να συνυπάρχουν όπως διαταραχές της συμπεριφοράς και υπερκινητικότητα ( Weissman et. al. , 2006 ) . Η έρευνα αναφέρει πως παιδιά με κατάθλιψη και Δ. Ε. Π. - Υ. ( Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα ) είναι πιθανό να παρουσιάσουν ως ενήλικες, παραβατική αυτοκτονική συμπεριφορά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από άτομα που παρουσιάζουν μόνο κατάθλιψη ( Κάκουρος & Μανιαδάκη , 2004, σ. 213, Watkins, Brynes & Preller, 2006 ). Τα καταθλιπτικά παιδιά συχνά έχουν καταθλιπτικούς γονείς ( Weissman et. al. , 1999 ). Η διάγνωση της κατάθλιψης θα πρέπει να γίνεται από ειδικό προσωπικό των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων ή των ΚΕ.Δ.Δ.Υ. οι ενήλικοι είναι αυτοί που πρέπει να αναγνωρίσουν τις ενδείξεις και να βοηθήσουν τα παιδιά. Προϋπόθεση της διάγνωσης της κατάθλιψης σε ένα παιδί είναι να είναι οι ενήλικες ενήμεροι σχετικά με τα συμπτώματα της διαταραχής. Επειδή τα παιδιά δεν εκφράζονται όπως οι ενήλικες σχετικά με τα συναισθήματα τους, είναι σχεδόν απίθανο να έρθουν σε εμάς και να πουν έχουν κατάθλιψη, όπως θα έκανε κάποιος ενήλικος. Αντίθετα, ενδέχεται ούτε καν να συνειδητοποιούν ότι τους συμβαίνει κάτι που δεν είναι συνηθισμένο. Τα παιδιά ζουν σ’ ένα περιβάλλον αποκλειστικά ελεγχόμενο από ενηλίκους και ως εκ τούτου οι ενήλικοι είναι αυτοί που πρέπει να αναγνωρίσουν τις ενδείξεις και να βοηθήσουν τα παιδιά. Αντιμετώπιση της κατάθλιψης α ) Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις - Τα καλά νέα είναι πως η κατάθλιψη είναι αντιμετωπίσιμη ( Turner & Burrett, 2003 ). Η αντιμετώπιση και η θεραπεία της παιδικής κατάθλιψης σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει συμπεριφοριστική και γνωσιακή θεραπεία. Η παρέμβαση στα παιδιά με κατάθλιψη περιλαμβάνει εκπαίδευση των παιδιών στην επίλυση προβλημάτων και βελτίωση των ικανοτήτων συνεργασίας. Επίσης προσανατολίζεται στο να βοηθήσει το παιδί να ανεβάσει το επίπεδο δραστηριοτήτων του και να συμμετέχει σε ευχάριστα γεγονότα. Τα παιδιά με κατάθλιψη μπορούν να ωφεληθούν επίσης με εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες ( Μαλικιώση - Λοίζου, 2001 ) .
η συνέχεια σε επόμενο τεύχος
8
/ Μάιος 2011
Πολυαγαπημένα μου εγγόνια. Τι σας έκανα και δεν μου μιλάτε; Γιατί δεν έρχεστε να σας δω; Τώρα που είμαι στα στερνά μου και θέλω να σας σφίξω στην αγκαλιά μου, να σας δώσω τις τελευταίες συμβουλές ώστε ν’ αντιμετωπίσετε τη ζωή με αισιοδοξία και δύναμη, με πρότυπα, με μόρφωση. Ποιος σας δηλητηρίασε και σας αποξένωσε; Θυμάστε τι ωραία περνούσαμε μαζί; Σας μεγάλωσα με όλες τις ανέσεις παρ’όλη τη φτώχεια μου. Πόσο σας αγαπώ και σας σκέφτομαι! Σας χώρισαν από εμένα, ενώ δεν φταίτε σε τίποτα να έχετε μίσος. Δεν μπορείτε να ευτυχίσετε μέσα στο μίσος. Δεν καταλαβαίνετε τι είναι κακό και καλό επειδή χώρισαν οι γονείς σας. Θέλησαν να σας καταστρέψουν με πλύση εγκεφάλου, με γκεμπελικές μεθόδους (πες, πες, το ψέμα, γίνεται αληθινό). Οι συκοφαντίες και οι κακίες που σας πότισαν, δεν είναι προς το καλό σας και το συμφέρον σας. Προσπάθησαν μάλιστα να σας διχάσουν και να πουν ότι δεν σας αγαπώ εξίσου, ενώ γνωρίζετε πολύ καλά τον πόνο μου για εσάς. Σας βλέπω μόνο στη φωτογραφία και κλαίω. Κλαίω για την κατάντια μας, τη κατάντια σας, την κατάντια της χώρας μας που είναι ανίκανη να σας προστατεύσει και να δει το πραγματικό σας συμφέρον. Τα χρήματα δεν κάνουν τον άνθρωπο. Μοιάζετε με τον παππού σας τόσο πολύ. Καταριέμαι τη δικαιοσύνη και τους δικαστές και εισαγγελείς που ‘χτύπησαν’ το μπαμπά σας τόσο πολύ και τον κατέστρεψαν ακούγοντας τον απατεώνα δικηγόρο της μαμάς σας που φρόντισε να πει παραμύθια ενάντια στο στήριγμά σας και τον πατέρα που σας ανέθρεψε, που σας αγάπησε όσο τίποτα στο κόσμο. Θα είμαι πάντα ο άγγελος - βοηθός σας όπου και αν βρίσκεστε. Η γιαγιά σας.
Γράμμα γιαγιάς
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΠΟΜΠΗ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: ‘Παιδεία, Πολιτισμός & Ανθρώπινα Δικαιώματα’.
Εκπομπή Νίκου Σπιτάλα : ‘Παιδεία, Πολιτισμός & Ανθρώπινα Δικαιώματα’. Υπάρχει δυνατότητα εκπομπής μέσω ιντερνετ. Τηλέφωνο επικοινωνίας σε ζωντανή μετάδοση: 25210-57244