1
/ Φεβρουάριος 2011
Μηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου Για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια - ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. / ΑΡΙΘ. ΦΥΛΛΟΥ 17 / ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΚΩΔ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ: 8575
«Η στέρηση του πατέρα από το παιδί είναι καταστροφική» Με το Νίκο Σπιτάλα, Πρόεδρο του συλλόγου για την ανδρική και πατρική αξιοπρέπεια συζητά σήμερα ο ΠτΘ. Ο σύλλογος ιδρύθηκε πριν δύο χρόνια και στόχο έχει την προστασία των παιδιών που προέρχονται από προβληματικές οικογένειες. Ο κ. Σπιτάλας τονίζει ότι μόνο με την διαπαιδαγώγηση – εκπαίδευση σε θέματα γάμου και σχέσεων θα μπορεί να βελτιωθεί με μακροπρόθεσμο προγραμματισμό το θέμα και ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη και τους δύο γονείς στην καθημερινότητά τους και πρέπει και οι δύο να συμμετέχουν απρόσκοπτα σ’αυτό. Υποστηρίζει ακόμη την ανάγκη αναθεώρησης του οικογενειακού δικαίου και τη λειτουργία οικογενειακών δικαστηρίων που θα δέχονται εισηγήσεις από πραγματογνώμονες, οι οποίοι τη στιγμή του διαζυγίου θα αποφαίνονται για το ποιος είναι ο καταλληλότερος γονέας για την επιμέλεια και θα ελέγχει εάν αυτή ασκείται σωστά.
ΠτΘ: κ. Σπιτάλα, είστε σε διαρκή κίνηση στην προσπάθειά σας να ενημερώσετε την κοινή γνώμη για τους λόγους και τις αιτίες που αγωνίζεστε… Ν.Σ.: Ασχολούμαι 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και πραγματικά δεν κοιμάμαι για να συμβάλλω σ’ αυτή τη μεγάλη αγωνιώδη προσπάθεια ενημέρωσης της κοινής γνώμης, -ενημέρωση που γίνεται και από τους συνεργάτες μου και από άλλους επιστήμονες, - για τις σημαντικές και αρνητικές συνέπειες των διαζυγίων στα παιδιά, αλλά και για θέματα γάμου –σχέσεων. Υπάρχει ένα πρόβλημα παιδείας και πολιτισμού στον νεοέλληνα, ο οποίος μέχρι σήμερα κυρίως μεγάλωνε με άλλα πρότυπα, με άλλες εικόνες όσον αφορά στο θέμα των σχέσεων και του γάμου και όταν αποφασίζει να παντρευτεί, διαπιστώνει ότι δε συμφωνεί με το άλλο φύλο, με το άτομο που αγάπησε, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό σχέσεων να διαλύεται. Ακόμη χειρότερο βέβαια είναι όταν υπάρχει και γάμος και παιδί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας ένα εκατομμύριο παιδιά αυτή τη στιγμή χωρισμένων γονιών βρίσκονται σε μια δίνη καταστάσεων πολέμου μεταξύ των δυο ανθρώπων που αγαπήθηκαν και απέκτησαν ένα παιδί και τις συνέπειες αυτών τις βλέπουμε καθημερινά. Βλέπουμε τη βία στα σχολεία, πολλά παραβατικά παιδιά, πολλά παιδιά με προβλήματα υγείας, κυρίως θέματα κατάθλιψης, ακόμη και αυτοκτονιών. Όλα αυτά ακούγαμε να συμβαίνουν σε άλλες χώρες και μας φαίνονταν μακρινά. Τώρα τα ζούμε καθημερινά και στην Ελλάδα, και χάρη στα ΜΜΕ αποδεικνύονται.
η συνέχεια στη σελ. 2
εια από ική εποπτεία (συνέχ
Η Κακοποίηση των ανδρών
Άδεια για σχολ
Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Σελίδα 2
Μπορεί ακόμα και σήμερα να ακούγεται περισσότερο ως ανέκδοτο, αλλά ήδη από το 1974 ο Gelles διαπίστωσε ότι οι άντρες σύζυγοι έπεφταν θύματα βίας σχεδόν με την ίδια συχνότητα όσο και οι γυναίκες. Το 1994 στις ΗΠΑ 167 χιλιάδες άνδρες κατήγγειλαν ότι είχαν δεχτεί σωματική βία από τις συντρόφους τους και πολύ περισσότεροι παραδέχτηκαν ότι έχουν βιώσει παρόμοια περιστατικά, αλλά δεν το ανέφεραν πουθενά, για να μην γελοιοποιηθούν. Το ίδιο επιβεβαιώθηκε τυχαία και από άλλες έρευνες ( Tjaden & Thoennes, 2000) δεδομένου ότι πρόθεσή τους ήταν να καταγράψουν τη γυναικεία κακοποίηση. Έτσι τα φειδωλά επίσημα στοιχεία καταλήγουν ότι τουλάχιστον το 12,4% των ανδρών έχει δεχτεί φυσική βία από την επίσημη ή πρώην σύζυγο, ενώ το 4,6% ότι έχει πέσει θύμα ακραίων συμπεριφορών από τη γυναίκα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται κλωτσιές, μπουνιές, δαγκώματα, χρήση μαχαιριού ή όπλου (Straus, 1980). Στις ερωτηθείσες γυναίκες οι περισσότερες παραδέχτηκαν ότι πολύ συχνά υπερβαίνουν τα εσκαμμένα κυρίως με το πέταγμα αντικειμένων εναντίον του συντρόφου τους με σκοπό να τον πληγώσουν. Η οικογενειακή βία δεν μπορεί να ερμηνευτεί απλοϊκά με σεξιστικούς όρους, όπως επεχείρησαν να το κάνουν οι γυναικείες οργανώσεις, αλλά είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο. Το 1991 οι Follingstad et all απέδειξαν ότι τα φαινόμενα ανδρικής κακοποίησης δεν οφείλονταν σε αυτοάμυνα των γυναικών, αλλά είχαν όλα τα χαρακτηριστικά κανονικής επίθεσης, που μπορούσε να αποδοθεί στο θυμό, στην εκδίκηση, στην αδυναμία έκφρασης των συναισθημάτων προφορικά, στην άσκηση εξουσίας, στη ζήλεια, στην έλλειψη κατανόησης, στο άγχος και στη διεκδίκηση του ελέγχου.
τη σελ. 1)
ιινωνίας με το ανήλ Προβλήματα επικο εις γονέων κο παιδί μου - Σκέψ Σελίδα 3 Οι περιπέτειες της
ς πατρικής λειτουργία
ύμενο)
(συνέχεια από το προηγο
Σελίδα 4
Σχετικά βιβλία Σελίδα 6
η για επιμέλεια σε Σημαντική απόφασ πατέρα Σελίδα 7 ό έλεια και το γονικ Τι είναι η συνεπιμ τα συμβόλαιο - Γεγονό Σελίδα 8
η συνέχεια στη σελ. 4
2
/ Φεβρουάριος 2011 Σ Υ ΝΕΝΤΕ Υ Ξ Η
«Η στέρηση του πατέρα από το παιδί είναι καταστροφική» ...συνέχεια από τη σελ. 1
Απ’ αυτά τα παιδιά ένα ποσοστό της τάξης του 80-90% ανήκουν σε οικογένειες προβληματικές. δηλαδή έζησαν χωρίς έναν γονέα, και, κυρίως ο γονέας που τους λείπει είναι ο πατέρας. ΠτΘ: Πέρα όμως από το θέμα κουλτούρας και παιδείας έχουμε ως χώρα και έλλειψη νομοθετικού πλαισίου… Ν.Σ.: Κι αυτό που λέτε είναι πολύ σημαντικό. Υπάρχει ένα πρόβλημα, εκτός από την εκπαίδευση, την παιδεία και τον πολιτισμό των νεοελλήνων, το οποίο ανήκει και στη σφαίρα της πολιτείας, διότι ακόμα ζούμε σε κάποιο άλλο νομικό καθεστώς. Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν γνωρίζαμε τον αριθμό των διαζυγίων και δεν υπάρχει οικογενειακός δικαστής. Τα δικαστήρια στην Ελλάδα δεν ασχολούνται κεκλεισμένων των θυρών με τις οικογενειακές περιπτώσεις, όπως γίνεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, αλλά ο ίδιος ο δικαστής που πέντε λεπτά πριν δίκασε κάποιον για έγκλημα, ή για κακούργημα οικονομικού περιεχομένου, αμέσως μετά ασχολείται με οικογενειακά θέματα, δηλαδή θέματα επιμέλειας. Οι δικαστές είναι ανειδίκευτοι επάνω στα θέματα επιμέλειας, επικοινωνίας, γονικής μέριμνας, γεγονός που πιστεύουμε ότι συνετέλεσε, ώστε να αποξενωθούν πάρα πολλά παιδιά από τον πατέρα, διότι αποκλείεται στον πατέρα η επικοινωνία με το παιδί από τη στιγμή του διαζυγίου και μετά. Δυστυχώς, το παιδί είναι αναγκασμένο να μένει με τον ένα γονέα που αυτός είναι η μητέρα σχεδόν σ’ όλες τις περιπτώσεις στην Ελλάδα. Στο 99% των περιπτώσεων η επιμέλεια δίνεται με κλειστά μάτια στη μητέρα, αναγνωρίζοντας το μητρικό φίλτρο και αγνοώντας παντελώς ότι το παιδί έχει ίση ανάγκη και από τους δύο γονείς στην καθημερινότητα, και την επιμέλεια και από τους δύο γονείς. Οι επιστημονικές έρευνες τις οποίες κάνουμε έχουν και αυτό το περιεχόμενο. Τα προηγούμενα χρόνια το μόνο που ήλεγχαν οι επιστήμονες ήταν το πόσο άσχημο είναι να ζει ένα παιδί χωρίς τη μητέρα του, και πραγματικά είναι πολύ άσχημο το να το αποξενώσεις ή να το βάλεις σε ένα περιβάλλον που λείπει το μητρικό φίλτρο ή η μητέρα για τη μετέπειτα ζωή του παιδιού. Αυτό όμως που δεν είχαν ελέγξει ως τώρα οι επιστήμονες και το κάνουμε εμείς, είναι το πόσο αρνητικό είναι να μεγαλώνει ένα παιδί χωρίς τον πατέρα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δικαστήρια στην Ελλάδα, μ’ έναν χείριστο τρόπο δίδουν μόνο μια πενιχρή επικοινωνία κάθε δεκαπενθήμερο με τον πατέρα, η οποία είναι ελάχιστη και δεν μπορεί το παιδί να ζήσει αυτή τη βιωματική σχέση με αυτόν, γιατί η ζωή του παιδιού είναι βιωματική, είναι πρότυπο. Πρέπει να βλέπει το πρότυπο καθημερινά για να το ακολουθεί. Δε μπορεί ανά δεκαπενθήμερο να του πει ο πατέρας ή η μητέρα πρέπει να ζούμε σωστά, ηθικά μ’ αυτό τον τρόπο. Πρέπει να το δείχνει κιόλας και αυτό γίνεται μόνο με την καθημερινότητα. Γι’ αυτό φτάσαμε σ’ αυτά τα αποτελέσματα. ΠτΘ: Κ. Σπιτάλα, εσείς ζητάτε δηλαδή τη θεσμική και νομική κατοχύρωση της επιμέλειας και στους δυο γονείς; Ν.Σ.: Βέβαια. Αυτό γίνεται σε πολλές πολιτείες της Αμερικής, στην Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, κλπ, γιατί έχουν δει τις αρνητικές συνέπειες
στα παιδιά. Στις χώρες αυτές έχουν θεσμοθετήσει πλέον την από κοινού επιμέλεια και την από κοινού γονική μέριμνα, -ο όρος είναι ένας, δε διαχωρίζεται η γονική μέριμνα από την επιμέλεια, - και στους δυο γονείς και προσπαθούν να βρουν λύσεις για την εναλλασσόμενη κατοικία. Αυτό το εφαρμόζουν, όπου μένουν τα παιδιά στην ίδια πόλη και με τους δυο γονείς, έχουν χώρους κοινούς και στον ένα γονέα και στον άλλο και μπορούν ελεύθερα να έχουν το δωμάτιο του παιδιού και στο σπίτι του πατέρα και στο σπίτι της μητέρας. Έτσι ελεύθερα έχουν την απρόσκοπτη επικοινωνία, ώστε να βλέπουν το πρότυπο των δυο γονέων, να ζουν και με τους δυο γονείς, να μη τους στερούνται, γιατί η στέρηση αυτή έχει προκαλέσει φοβερά ψυχολογικά προβλήματα και μόνιμη βλάβη στην ψυχική υγεία των παιδιών. ΠτΘ: Προς αυτή την κατεύθυνση και εν όψει της αναθεώρησης του συντάγματος, έχετε κάνει κάποιες κινήσεις; Ν.Σ.: Έχουμε στείλει επιστολές στην πρόεδρο της Βουλής, στον Πρωθυπουργό, στον Υπουργό Δικαιοσύνη και σε άλλους αρμόδιους υπουργούς, με συγκεκριμένα αιτήματα. Ζητάμε να αναγνωρίζεται και η πατρότητα εκτός της μητρότητας στο άρθρο 21 του Συντάγματος. Υπό συζήτηση είναι τώρα, δεν ξέρω κατά πόσο θα εισακουστεί και θα αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο, το θέμα του οικογενειακού δικαστή, τα οικογενειακά δικαστήρια, η εκπαίδευση των δικαστών και οι κοινωνικές υπηρεσίες που πρέπει να περιστοιχίζουν έναν δικαστή, ώστε να μπορεί να πάρει μια σωστή απόφαση, γιατί αυτό είναι πολύ σημαντικό. Υπήρχε ένας νόμος στην Ελλάδα του 1996, ο 2447, ο οποίος μιλούσε για οικογενειακό δικαστή και για εκπαίδευση των δικαστών, αλλά δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή, διότι έχουμε έλλειψη χρημάτων, χώρων, κλπ. Αυτά εμείς τα επικαιροποιούμε και ζητάμε να εφαρμοστεί και ο νόμος αυτός αλλά και να γίνουν και νέοι νόμοι επί της από κοινού επιμέλειας και της εναλλασσόμενης κατοικίας που θα δώσουν διέξοδο σ’ όλα αυτά τα παιδιά, και στους γονείς βέβαια, γιατί το περιβάλλον του πατέρα δυστυχεί. Έχουμε παρατηρήσει γιαγιάδες, θείες, κι άλλους ανθρώπους του περιβάλλοντος του πατέρα να μην μπορούν να δουν κι αυτοί τα εγγονάκια, τα ανιψάκια και αυτό προξενεί επιπρόσθετα προβλήματα στα παιδιά και στους ενήλικες. ΠτΘ: Θα πρέπει όμως να γίνει και εκ βάθρων αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου, ειδικότερα στο θέμα του διαζυγίου… Ν.Σ.: Έτσι ακριβώς είναι, όπως το λέτε. Πρέπει να το δούμε συνολικά, να το δουν συναρμόδια υπουργεία, να σκύψουν με μεγάλη προσοχή οι παράγοντες όλων των κομμάτων και της πολιτείας. ΠτΘ: κ. Σπιτάλα, γιατί στις ανακοινώσεις σας τονίζετε ότι τα παιδιά θεωρούνται ιδιοκτησιακό αντικείμενο στην απόλυτη κατοχή της μητέρας; Φταίνε οι μητέρες γι’ αυτό; Ν.Σ.: Είναι γεγονός αυτό. Βέβαια σ’ αυτό δε ρίχνουμε σφάλμα στις μητέρες, διότι αυτή είναι η ελληνική παιδεία. Εδώ και χρόνια και δεκαετίες ζήσαμε με την οικογένεια που υπήρχε, με την υπερπροστατευτικότητα και ότι το παιδί έχει με-
γαλύτερη ανάγκη από τη μητέρα, άρα είναι κατά κάποιον τρόπο κτήμα το παιδί της μητέρας. Αυτή η νοοτροπία έχει περάσει και στο δικαστικό χώρο και έτσι δίδεται η επιμέλεια του παιδιού μόνο σ’ αυτήν, θεωρώντας το παιδί ιδιοκτησιακό αντικείμενο, το οποίο φυσικά ζει μια κατάσταση που δεν είναι ισορροπημένη και αποτελεί αντικείμενο εκβιασμού για διατροφές ή και για άλλα θέματα του ενός γονέα από τον άλλο, αλλά βέβαια, εφόσον μόνο η μητέρα έχει την επιμέλεια, εκεί είναι και ο εκβιασμός προς τον πατέρα. ΠτΘ: Είναι δυνατόν κ. Σπιτάλα στον 21ο αιώνα να μιλάμε για τέτοιου είδους εκβιασμούς; Ν.Σ.: Έχουμε 20.000 τέτοιες περιπτώσεις και θα τις εκδώσουμε σε βιβλίο. Έχουμε συλλέξει τις αγωγές που γίνονται,- και σ’ αυτό φταίνε οι δικηγόροι,- εναντίον του πατέρα για να αποκτήσει η μητέρα την επιμέλεια. Τα δικόγραφα αυτά είναι άκρως συκοφαντικά και σχεδόν σ’ όλα δικαιώνονται οι μητέρες, άρα σημαίνει ότι ο δικαστής τα θεωρεί σαν δεδομένα, ότι δηλαδή έχει γίνει κακοποίηση του παιδιού, ότι έχει γίνει ακόμη και σεξουαλική κακοποίησή του. Τα δικόγραφα αυτά χρίζουν μεγάλης μελέτης, πρέπει να ερευνηθούν, τα έχουμε δώσει σε πανεπιστήμια για έρευνα. Αυτό δεν αρμόζει σ’ αυτό τον πολιτισμό που εμείς
Μηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου Για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια - ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. ΕΚΔΟΤΗΣ: Στεφανάτου Μαρία ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος 213/480139-35 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Νίκος Σπιτάλας, spitalas@yahoo.gr Φράγκων 19, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 524285, fax 2310 524319 κιν. 6942989785 www.sos-sygapa.eu goneas2010@gmail.com goneas2005@yahoogroups.com ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ:
Χ. ΑΡΤΕΜΙΑΔΗΣ - ΑΦΟΙ ΒΡΟΧΙΔΗ Ο.Ε. Δημιουργικό: Π. Διονυσίου 21, τηλ. 25210 47212, e-mail: artstudio@drama.gr Τυπογραφείο: 1ης Iουλίου 92, τηλ. 25210 27001
3
/ Φεβρουάριος 2011 λέμε ότι έχουμε σαν κράτος και από πολλούς αιώνες θέλουμε να τον μεταλαμπαδεύσουμε, να τον συνεχίσουμε. Εδώ βλέπουμε ότι μάλλον πρόκειται περί απολίτιστου κράτους και όχι πολιτισμένων ανθρώπων. ΠτΘ: Φαίνεται πως έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα για να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο της παιδείας και του πολιτισμού που είπατε στην αρχή κ. Σπιτάλα… Ν.Σ.: Πρέπει να ξεκινήσουμε από τα σχολεία, να εκπαιδεύσουμε τις δασκάλους, ώστε οι ίδιοι να μεταφέρουν στα παιδιά το σωστό τρόπο διαχείρισης των σχέσεων, αλλά και οι γονείς πρέπει να το μάθουν αυτό. Οι σχολές γονέων γίνονται υποτυπωδώς και έχουμε κάνει παρεμβάσεις πάρα πολλές στο υπουργείο παιδείας, το οποίο δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτές πρέπει να στηρίζονται στην καθημερινότητα και στα σημερινά δεδομένα των σχέσεων, του γάμου, των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων των παιδιών και των γονέων. Πρέπει δάσκαλοι, γονείς και παιδιά να εκπαιδευτούν επάνω σ’ αυτά τα θέματα για να μπορούν να στηριχθούν τα παιδιά στα δυο πόδια τους, έχοντας φυσικά τους δυο γονείς σαν συμμέτοχους και βοηθούς. ΠτΘ: κ. Σπιτάλα ο σύλλογος για την ανδρική και πατρική αξιοπρέπεια κατά καιρούς διοργανώνει συνέδρια και ημερίδες. Τα συμπεράσματα σκέφτεστε να τα εκδώσετε; Ν.Σ.: Τα συμπεράσματα των ημερίδων αυτών έχουν εκδοθεί σε ένα αρκετά μεγάλο φυλλάδιο και είναι στη διάθεση όλων. Μπορούν να έρθουν στα κατά τόπους περιφερειακά κέντρα που έχουμε, ή στην έδρα Φράγκων 19 στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα Χατζηκώστα 5, να τα πάρουν δωρεάν για να ενημερωθούν, όχι μόνο οι γονείς, πρέπει να τα πάρουν και οι δικαστές, και οι κρατικοί λειτουργοί. Εκδίδουμε τώρα με λεπτομέρεια όλες τις εισηγήσεις που έγιναν από τους 20 επιστήμονες, αλλά θα χρειαστεί κάποιους μήνες να εκδοθεί το βιβλίο αυτό των 200 σελίδων, μεταφρασμένο σε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Θέλουμε να γίνει πρότυπο προς όλους τους ανθρώπους, προς όλη την ελληνική κοινωνία και να πάει και στο εξωτερικό. Στο μέλλον θα συνεχίσουμε τη διοργάνωση ημερίδων, οι οποίες δε θα αφορούν μόνο το οι-
κογενειακό δίκαιο και τις συνέπειες των διαζυγίων στα παιδιά, αλλά θέλουμε να μπούμε και σε άλλα θέματα, όπως ισότητας και ό,τι άλλα προκύπτουν από την νέα κοινωνία που δημιουργείται μετά την παγκοσμιοποίηση, αλλά και με τα νέα δεδομένα που υπάρχουν στη χώρα μας. ΠτΘ: Τι εννοείτε όταν λέτε θέματα ισότητας; Ν.Σ.: Η ισότητα είναι πάρα πολύ μεγάλο θέμα. Πρέπει να σκύψουμε όλοι πάνω σ’ αυτό. Υπάρχει ανισότητα που πηγάζει από το οικογενειακό δίκαιο, γιατί δεν μπορεί να εμφανίζονται 99 μητέρες καλές και 99 πατέρες κακοί. Είναι αδιανόητο και ούτε στατιστικά δε στέκει αυτό. Δεν υπάρχει ισότητα στο οικογενειακό δίκαιο. Επί πλέον βλέπουμε κι άλλες ανισότητες όσον αφορά στα εργασιακά. Γιατί και ο πατέρας ο οποίος ανατρέφει το παιδί, αποδεδειγμένα, να μην έχει τα ίδια εργασιακά προνόμια που έχει και η μητέρα; Ακόμα και στο συνταξιοδοτικό, γιατί να μην μειωθούν και τα όρια συνταξιοδότησης του πατέρα όταν αναθρέφει τα παιδιά του ή γιατί να μην υπάρχει ισότητα στο θέμα των γονικών αδειών. Ας το σκεφτούν όλοι οι παράγοντες είναι πολύ σημαντικό και αυτό. Λειτουργεί μια αναστάτωση σε όλους τους ανθρώπους και πρέπει να εξισορροπηθούν πιστεύουμε όλα αυτά τα θέματα. ΠτΘ: Ως σύλλογος παίζεται και των ρόλο του ψυχολόγου; Ν.Σ.: Δυστυχώς αυτοί οι άνθρωποι που έρχονται σε μας, έχουν έντονο ψυχολογικό πρόβλημα πολύ σοβαρό και έχουμε ψυχολόγους οι οποίοι ασχολούνται μία ή δύο φορές την εβδομάδα με τα θέματα αυτά, για να στηρίξουν τον πατέρα, τη μητέρα, τη γιαγιά, τη θεία, τους ανθρώπους που στερούνται τα παιδιά, τα εγγόνια και τα ανίψια ή και νομικά θέματα. Προσπαθούμε όσο το δυνατό, να στηρίξουμε, να βοηθήσουμε, να συμπληρώσουμε. ΠτΘ: Στην ελληνική κοινωνία είθισται, πάντα σ’ ένα διαζύγιο να βλέπουμε την μητέρα ως αυτήν που επωμίζεται τα πάντα και τον άνδρα ως αυτόν που δεν αναλαμβάνει υποχρεώσεις. Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγουμε από αυτή την εικόνα; Ν.Σ.: Εμείς βλέπουμε στα δυο χρόνια αγώνα που αγωνιζόμαστε ότι και ο πατέρας έχει ψυχή ότι και ο πατέρας θέλει να ασχολείται με τα παιδιά του και ο πατέρας τα αγαπάει και ο πατέρας δεν θέλει να κακοποιείται ψυχικά. Αυτό που βλέπουμε στα
δύο χρόνια είναι πολύ δύσκολο να το αντιληφθεί ακόμα η Ελληνική κοινωνία. Στο εξωτερικό έχουμε ακούσματα θετικά. Όλες οι επιστημονικές μελέτες λένε ότι σ’ ένα ζευγάρι και οι δυο φταίνε και το φταίξιμο είναι πενήντα –πενήντα. Είναι αδιανόητο να πούμε ότι ο ένας κακοποιείται και ο άλλος μένει αμέτοχος ή δε φταίει σε τίποτα, και είναι και παράλογο. Δεν έχει καν πολιτιστική και πολιτισμική βάση. Υπάρχουν στατιστικά δεδομένα και από το εξωτερικό, και από το «χαμόγελο του παιδιού και από άλλους φορείς, αλλά και από τα δικά μας τα στοιχεία, ότι υπάρχει μια κακοποίηση των παιδιών. Μάλιστα σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από το «χαμόγελο του παιδιού» ένα 60% η κακοποίηση του παιδιού προέρχεται από μητέρες και από πατέρες ένα 15-18%. Εμείς όμως δεν θέλουμε να μπούμε στο θέμα της κακοποίησης μεταξύ των ενηλίκων ή ό,τι συμβαίνει στο ζευγάρι σε καιρό γάμου ή διαβίωσης των ενηλίκων, εμείς θέλουμε να δούμε το πώς θα σώσουμε τα παιδιά. Ο στόχος μας είναι το παιδί και όχι πόσο κακοποιείται ο ένας ή ο άλλος και αυτό δεν αφορά και το σύλλογό μας. Όπως επίσης δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σαν δεδομένο ή σαν πρόσχημα η κακοποίηση του πατέρα ή της μητέρας ώστε να δοθεί η επιμέλεια του παιδιού. Πρέπει να προστατεύσουμε τα παιδιά από τα διαζύγια. Πρέπει να σκύψει η πολιτεία με τους κοινωνικούς φορείς με παιδοψυχιάτρους, με παιδοψυχολόγους, οι οποίοι θα ερευνούν την κάθε προβληματική οικογένεια, πριν φτάσει στο διαζύγιο αλλά και μετά να παρακολουθούν κατά πόσο ασκείται σωστά η γονική μέριμνα και η επιμέλεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό θέμα, γιατί οι δικαστικές αποφάσεις δίνουν ελάχιστη επικοινωνία στον πατέρα και οι όροι δεν τηρούνται από την μητέρα. Δηλαδή πηγαίνει ο πατέρας να δει το παιδί το δεκαπενθήμερο, όπως ορίζει ο νόμος, δυστυχώς δεν το βρίσκει στο σπίτι, δυστυχώς έχει στραφεί εναντίον του πατέρα από τη συκοφαντική δυσφήμηση που του γίνεται από τη μητέρα. Για πολλούς λόγους λοιπόν δεν μπορεί να εφαρμοστεί η δικαστική απόφαση, οπότε το παιδί ζει χωρίς πατέρα. ΠτΘ: Κύριε Σπιτάλα σας ευχαριστούμε πολύ. Ν.Σ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ. Α.Π.
θέμα: επικοινωνία.Η αφίσα της εκδήλωσης της 17ης Απριλίου 2010 αξίας 0,54 €
θέμα: επικοινωνία. Το έμβλημα του ΣΥΓΑΠΑ αξίας 0,54 €
ΣτΗ δίαΘεΣΗ ΣαΣ τα ΓραΜΜατοΣΗΜα απο τα ελ.τα. θέμα: εξωτερικού με τη ζωφόρο. Το έμβλημα του ΣΥΓΑΠΑ αξίας 0,65 €
θέμα: εξωτερικού με τη ζωφόρο. Η αφίσα της εκδήλωσης της 17ης Απριλίου 2010 αξίας 0,65 €
4 Ο Δικηγόρος απαντά Ερώτηση: Καλησπέρα, Λέγομαι Φ. Κ. και είμαι δικηγόρος. Έχω έναν πελάτη ο οποίος είναι 24 ετών. Είναι παντρεμένος με ένα παιδί (αγοράκι) δέκα τεσσάρων μηνών. Είναι Επαγγελματίας Οπλίτης και αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε αποστολή στο Κόσσοβο. Δεν τα πήγαινε καλά με τη σύζυγο, ήθελε διαζύγιο ήδη από τον Ιούλιο οπότε και με επισκέφθηκε και μου ζήτησε να κινήσω τις διαδικασίες τόσο του διαζυγίου όσο και της διεκδίκησης της επιμέλειας. Ακόμη δεν έχω προχωρήσει σε αγωγές και αιτήσεις ασφαλιστικών, γιατί, λόγω της απουσίας του θα έχω πρόβλημα να ζητήσω το παιδί. Πριν από ένα μήνα η μητέρα αποφάσισε να βαφτίσει το παιδί και τον πήρε τηλέφωνο τρεις μέρες πριν τη βάφτιση για να της στείλει εξουσιοδότηση. Φυσικά ο πατέρας αρνήθηκε και εκεί η μητέρα πήρε το πρώτο εξώδικο. Έκτοτε δεν απαντά στα τηλεφωνήματά του. Τώρα θα πάρει και το δεύτερο εξώδικο, κι εδώ θέλω τη βοήθειά σας. Το εξώδικο αυτό θα έχει περιεχόμενο την υποχρέωσή της να απαντά στα τηλεφωνήματα του πατέρα για να τον ενημερώνει για την υγεία και το καλώς είναι του παιδιού, αλλά και να του δίνει στο τηλέφωνο το παιδί ώστε εκείνο να ακούει τη φωνή του και να μην αποξενωθεί. Όποια πληροφορία μου δώσετε είναι υπέρ του πατέρα. Ακόμη κι αν δε σηκώσει η μητέρα ποτέ το τηλέφωνο, θα έχω κάτι για να πατήσω. Ουσιαστικά, ψάχνω επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν το αίτημά μου για επικοινωνία. Μπορείτε να βοηθήσετε; Ευχαριστώ εκ των προτέρων, Φ. Κ Απάντηση:
/ Φεβρουάριος 2011
Η Κακοποίηση των ανδρών ...συνέχεια από τη σελ. 1 Το ανησυχητικό είναι ότι η χρήση βίας εκ μέρους των γυναικών σχεδόν διπλασιάζεται από δεκαετία σε δεκαετία. Έρευνες σε νιόπαντρα ζευγάρια έδειξαν ότι πριν από το γάμο το 44% των γυναικών είχαν ασκήσει βία, 18 μήνες μετά το γάμο το ποσοστό ανέρχεται σε 36% και 30 μήνες μετά το γάμο το 32% δήλωσε ότι εξακολουθεί να καταφεύγει σε παρόμοιες συμπεριφορές. Παράλληλα βρέθηκε ότι ενώ οι άνδρες έτειναν να μαλακώνουν με το χρόνο και τη συμβίωση, οι γυναίκες γινόταν ολοένα και πιο επιθετικές. Ο O’ Leary (1989) διαπίστωσε ότι στο 41-57% των περιπτώσεων αυτών, ο σύζυγος που δεχόταν επίθεση κατέφευγε σε βίαιη αυτοάμυνα, αλλά το υπόλοιπο 30- 40% δεχόταν τη βία παθητικά. Καθώς αναλύουμε την ενδο-οικογενειακή βία καταρρίπτεται πλέον ο μύθος του άνδρα θύτη και της γυναίκας θύματος και τείνουμε να ομιλούμε για βίαια ζευγάρια. Στο 58,5% των περιπτώσεων αναφοράς βίας αυτή ήταν αμοιβαία, ενώ στο 41,5% η άσκηση της οφειλόταν εξίσου στη γυναίκα όσο και στον άνδρα. Σε έρευνα των Simonelli & Ingram (1998) σε φοιτητές διαπιστώθηκε ότι 40% των ανδρών είχε υποστεί βία από την κοπέλα του και το 29% αναγκάστηκε να καταφύγει σε νοσοκομείο. Παρά το γεγονός ότι ο άνδρας μπορεί να ασκήσει μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη ή να περιορίσει αποτελεσματικότερα την επιτιθέμενη σύντροφό του, οι γυναίκες καταφεύγουν σε πιο περίπλοκες και καλύτερα σχεδιασμένες μορφές βίας, οι οποίες εξισώνουν τα ποσοστά. Αυτό επιβεβαιώνεται απόλυτα στις περιπτώσεις ενδο-οικογενειακής βίας που καταλήγουν σε θάνατο ή σε σοβαρό τραυματισμό. Οι άνδρες που πέφτουν θύματα κακοποίησης από τη σύντροφό τους βιώνουν θυμό (75%), συναισθηματική καταρράκωση (40%), κατάθλιψη και ταπείνωση (35%), τάση για εκδίκηση (25%), αίσθημα ότι είναι ευάλωτοι (23%), και φόβο ή ντροπή (15%). Οι συνέπειες είναι ακόμα πιο έντονες στους νεαρούς άντρες: η εμπειρία μιας πρώιμης βίαιης σχέσης στιγματίζει τις μετέπειτα αλληλεπιδράσεις τους με το ‘ασθενές’ φύλο και τους καθιστά πιο ευάλωτους σε μελλοντικά καταθλιπτικά επεισόδια και στην εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Μάλιστα η επικινδυνότητα αυξάνεται ανάλογα με την ένταση της βιωμένης βίας. Αν αναλογιστούμε ότι σχεδόν το 90% των ανδρών που συμμετείχαν σε έρευνες αναφέρουν ότι έχουν υποστεί συστηματικά ψυχολογική βία εκ μέρους των συντρόφων τους, κατανοούμε ότι ο συνδυασμός των δύο (φυσικής και ψυχολογικής) μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την ομαλή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του άνδρα. Οι περισσότερες μελέτες μέχρι τώρα έχουν εσφαλμένα επικεντρωθεί στις περιπτώσεις που ο άνδρας είναι αποκλειστικά θύτης ή μόνο θύμα. Η συνηθέστερη όμως περίπτωση είναι η εμφά-
νιση αμοιβαίας βίας στο ζευγάρι και τότε η διαχωριστική γραμμή θύτη και θύματος είναι θολή. Οι ρόλοι γίνονται συμπληρωματικοί και φαίνεται ότι υπάρχει ένα άδηλο νοσηρό συμβόλαιο μεταξύ των συντρόφων. Η ψυχολογική κακοποίηση των ανδρών Η συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση των ανδρών αναφέρεται σε συμπεριφορές που έχουν ως σκοπό να ταπεινώσουν, να εξευτελίσουν και να ντροπιάσουν τον άνδρα, να τον κάνουν να νιώσει ανίκανος, άχρηστος, ένοχος και τελικά να του μειώσουν το αυτοσυναίσθημα. Τέτοιες συμπεριφορές εκ μέρους των γυναικών είναι οι φωνές, η διαρκής γκρίνια, οι τσιρίδες, οι προσβολές, οι ειρωνείες και ο σαρκασμός, η γελοιοποίηση μπροστά σε άλλους, ο οικονομικός έλεγχος, η αποκοπή του άνδρα από συγγενείς και φίλους, η εσκεμμένη διακοπή της λεκτικής επικοινωνίας από τη σύζυγο, η άσκηση ελέγχου σε κάθε πτυχή της ζωής του άνδρα, η διαρκής αρνητική κριτική κλπ. Σε πολλές περιπτώσεις η ψυχολογική κακοποίηση μπορεί να συνυπάρχει με τη φυσική. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών θα βιώσει σε κάποια στιγμή της ζωής του συναισθηματική βία από τη σύντροφό του, αλλά σπάνια ή ποτέ δεν θα το αναφέρει στους φίλους και πολύ περισσότερο στις αρχές. Κι όμως οι συνέπειές της θα είναι καθοριστικές, δεδομένου ότι θα επηρεαστεί αρνητικά η αυτοεκτίμησή του, η εργασιακή του απόδοση, η κοινωνική του ζωή και η προσωπική και πνευματική του εξέλιξη. Οι νεαροί άνδρες διατρέχουν πέντε φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν ψυχολογική κακοποίηση σε σύγκριση με τους μεγαλυτέρους και κρίσιμες φάσεις της ζωής του ζευγαριού (πχ. συνταξιοδότηση, αλλάγή επαγγέλματος, απώλεια δουλειάς, χαμηλό εισόδημα, υπερωρίες, γέννηση παιδιών) θα επιτείνουν το φαινόμενο. Έχει πλέον διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που βιώνουν οι ίδιες έντονες κοινωνικές και διαπροσωπικές συγκρούσεις, διαθέτουν μεταιχμιακή προσωπικότητα, καταναλώνουν υπεβολικές ποσότητες αλκοόλ, πάσχουν από κατάθλιψη ή κυκλοθυμίες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ασκήσουν ψυχολογική κακοποίηση στους συντρόφους τους. Η συμπεριφορά αυτή κατά κανόνα αντανακλά δικές τους εσωτερικές συγκρούσεις, παιδικά τραύματα ή ανασφάλειες. Φωνάζουν στους άντρες τους θεωρώντας τους υπεύθυνους για οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει, αντί να παραδεχτούν το πρόβλημά τους, έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες και απαιτήσεις από αυτούς, τους θεωρούν ένοχους για τα δικά τους συναισθήματα και τους κατηγορούν ότι αυτοί δεν κάνουν κάτι για να τα αλλάξουν. Διαβλέπουν κακή πρόθεση
5
/ Φεβρουάριος 2011 σε κάθε τους ενέργεια και φροντίζουν να τους μειώνουν σε κάθε περίσταση. Συχνά ενδύονται την εικόνα του θύματος και πολλές φορές κερδίζουν την υποστήριξη φίλων που δεν γνωρίζουν ποια ακριβώς είναι η αλήθεια. Το ανδρικό στερεότυπο, που θέλει τον άνδρα ισχυρό, σίγουρο, ανεξάρτητο, αυτάρκη πλήττεται και αυτό προκαλεί έντονα συναισθήματα στον κακοποιημένο σύντροφο, ο οποίος, εάν το αναφέρει, θα αντιμετωπίσει σκεπτικισμό, έκπληξη και ειρωνεία. Η εσωτερίκευση του γεγονότος, όμως, θα προκαλέσει συναισθηματική ανισορροπία και θα καταρρακώσει το αυτοσυναίσθημα του άντρα, που αισθάνεται εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που διαρκώς επιδεινώνεται. Πολλά θύματα ψυχολογικής κακοποίησης δήλωσαν ότι η γελοιοποίηση μπροστά σε φίλους προκαλούσε πιο οδυνηρά συναισθήματα ακόμα και από τη φυσική βία εκ μέρους των γυναικών. Η πορεία της ψυχολογικής κακοποίησης μερικές φορές ακολουθεί συγκεκριμένη πορεία: Αρχικά η γυναίκα είναι εκνευρισμένη για κάποια αιτία που δεν αποκαλύπτει στο σύντροφό της. Ο άνδρας διαπιστώνει τη δυσθυμία της και φοβούμενος έκρηξη θυμού αρχίζει να τη ρωτά τι έχει, υποψιαζόμενος ότι κάτι έχει κάνει που την ενόχλησε. Η γυναίκα θέλει να του μιλήσει, ώστε να αισθανθεί λιγότερη μοναξιά. Αρχικά αποδίδει τη σύγκρουση στον άνδρα και αυτός σε αντίδραση απομονώνεται συναισθηματικά και επιχειρεί να της εξηγήσει με λογικά πλέον επιχειρήματα. Η γυναίκα τότε, που περιμένει συναισθηματική υποστήριξη, νιώθει αγνοημένη, βιώνει έλλειψη συναισθηματικής στήριξης, δεν κατανοεί κανένα από τα λογικά του επιχειρήματα ή διαστρεβλώνει συναισηματικά το λογικό μήνυμά τους, οργίζεται εναντίον ενός άντρα που δεν διαβλέπει κάποιο σημαντικό πρόβλημα, που για εκείνη είναι βασικό. Η γυναίκα αρχίζει να αποδίδει σε αυτόν τις αιτίες όλων των προβλημάτων στη σχέση τους. Αναρρωτιέται εάν ο άντρας της έχει καθόλου συναισθήματα ή γιατί δεν της τα αποκαλύπτει. Τελικά επιτίθεται σε αυτόν, τον χαρακτηρίζει ψεύτη και εμπλέκει στο λόγο της και πρόσωπα του συγγενικού ή φιλικού του περιβάλλοντος. Τον αποκαλεί ανίκανο και άχρηστο. Απομονώνεται στο δωμάτιό της και καταφεύγει σε ψυχολογικό πόλεμο. Η κατάσταση αυτή μπορεί να κρατήσει για εβδομάδες και να καταλήξει στην πλήρη απαξίωση του άνδρα. Ο σύντροφος τότε ενοχοποιεί τον εαυτό του, νιώθει ανίκανος να την καταλάβει και απομακρύνεται ακόμα περισσότερο. Ο κίνδυνος για ψυχολογική βία αυξάνεται όταν μπροστά στο σκηνικό βρίσκονται παιδιά, στα οποία η γυναίκα κοινοποιεί πόσο φαύλος είναι ο πατέρας τους. Αυτό ολοκληρώνει τη συναισθηματική συντριβή του άνδρα. Σε κάποια στιγμή ο άνδρας φτάνει στα όριά του, σπάει κάτι, χτυπά τη γροθιά
του στο τραπέζι, για να της δείξει ότι αυτό είναι το τελευταίο που μπορεί να δεχτεί, ότι και αυτός είναι εξοργισμένος. Επιτυγχάνει, όμως, το ακριβώς αντίθετο. Τόσο καιρό δεν της έδειχνε τα συναισθήματά του. Ποτέ δεν της έδωσε να καταλάβει ότι μπορεί να ελέγξει την κατάσταση. Πάντα υποχωρούσε ή αντιδρούσε παθητικά στην ποικιλία ψυχολογικής βία, που του εξασκούσε. Άρα ο θυμός του είναι εύκολα διαχειρίσιμος. Αντί να καταλάβει ότι η κατάσταση έχει βγει εκτός ελέγχου, τον προκαλεί λέγοντάς του ‘ Τι θα κάνεις, θα με χτυπήσεις. Κάντο και θα σε καταστρέψω οικονομικά. Δεν θα δεις ποτέ ξανά τα παιδιά σου.’ Ο άνδρας αποχωρεί και αυτό την εξοργίζει ακόμα περισσότερο. Ο κύκλος της ψυχολογικής βίας έχει διαιωνιστεί, αλλά αυτό ήταν εκείνο που η ίδια επεδίωκε υποσυνείδητα. Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί οι σύντροφοι επιλέγουν να μείνουν με κάποιον που τους κακοποιεί σωματικά ή συναισθηματικά. Για τις γυναίκες η βιβλιογραφία αναφέρει ποικίλους κοινωνικούς ή πολιτισμικούς ρόλους, συναισθηματική εξάρτηση από το σύντροφο και φόβο ότι θα εκδικηθεί τον ενδεχόμενο χωρισμό. Για τους άνδρες, οι οποίοι συνήθως έχουν και τα οικονομικά μέσα να χωρίσουν και ο κοινωνικός στιγματισμός δεν είναι τόσο έντονος, ο κυριότερος λόγος είναι η δέσμευση που συνεπάγεται ο γάμος. Μπορεί να ακούγεται περίεργο αλλά δεν είναι συνήθως ο άντρας αυτός που επιλέγει να χωρίσει, αλλά οι γυναίκες. Ταυτόχρονα, η νομοθεσία είναι απόλυτα άδικη εις βάρος των ανδρών. Ο άνδρας θα αναγκαστεί να αλλάξει τρόπο ζωής, θα βλέπει τα παιδιά του υπό εξευτελιστικές και οριοθετημένες συνθήκες, τα οικονομικά του θα επιδεινωθούν. Ο γονεικός τους ρόλος επισκιάζεται εσφαλμένα από αυτόν της μητρότητας, οι επιπτώσεις ενός διαζυγίου επιβαρύνουν περισσότερο τους άνδρες και η βίωση του χωρισμού είναι πολύ εντονότερη. Σε πανελλήνια έρευνα (Παπάνης 2004) βρέθηκε ότι οι χωρισμένες γυναίκες είχαν πολύ υψηλότερα ποσοστά αυτοεκτίμησης σε σύγκριση με τους διαζευγμένους άντρες, οι οποίοι καθηλώνονταν για πολλά χρόνια στην τραυματική φάση του χωρισμού. Τέλος τα κοινωνικά στερεότυπα του ‘ισχυρού’ φύλου θα αναγκάσουν τον κακοποιημένο άνδρα να υποστεί το σαρκασμό, τα πειράγματα και τη γελοιοποίηση, αν διανοηθεί να καταγγείλει το γεγονός. Είναι καιρός η κοινωνία μας να απαγκιστρωθεί από τα στερεότυπα όσον αφορά τα δύο φύλα και να επαναπροσδιορίσει το ρόλο τους με πιο ορθολογικά κριτήρια και λιγότερες υστερικές φωνές.
Ο ψυχολόγος απαντά Ερώτηση:
6
/ Φεβρουάριος 2011
/ Φεβρουάριος 2011
7
εΦΗΜερίδα ΚαΘΗΜερίνΗ: «TO MEΣον είναί το ΜΗνΥΜα» Tης Όλγας Σέλλα Tο ένα συμβαίνει τώρα. Το άλλο είχε συμβεί μερικά χρόνια πριν -αρκετά- και τώρα γίνεται ταινία. Το πρώτο είναι η διάθεση των διαζευγμένων πατεράδων να ιδρύσουν κόμμα και να διεκδικήσουν την ψήφο του κοινού στις επόμενες ευρωεκλογές, θέλοντας έτσι να κάνουν γνωστά τα προβλήματα και τα αιτήματά τους. Το δεύτερο είναι ένα υπαρκτό πρόσωπο που από χθες η ιστορία του προβάλλεται στις μεγάλες οθόνες των αθηναϊκών κινηματογράφων: του ομοφυλόφιλου και ακτιβιστή Χάρβεϊ Μιλκ, που το 1977 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος του Σαν Φρανσίσκο έχοντας δηλώσει ανοικτά τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο δεν ήταν διόλου αυτονόητο. Ποιο είναι το κοινό στοιχείο των δύο αυτών μακρινών και διαφορετικών περιπτώσεων; Ότι και οι μεν και ο δε επέλεξαν τον δρόμο της πολιτικής για να δημοσιοποιήσουν και να υπερασπιστούν κοινωνικά, κατά κύριο
λόγο, δικαιώματα. «Ο ρόλος της εξουσίας είναι να δίνει χώρο στην ελπίδα» έλεγε ο Χάρβεϊ Μιλκ. «Αποφασίσαμε να “κατέβουμε” συλλογικά, ιδρύοντας το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κόμμα, με στόχο να παλέψουμε για τα αιτήματά μας μέσα από την Ευρωβουλή. Ποιος ξέρει, ίσως έτσι ακουστούμε και στην Ελλάδα», δηλώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια κ. Νίκος Σπιτάλας («Κ», 15/1/09). Που πάει να πει ότι εκεί όπου όλα έχουν τελειώσει, η συνεννόηση, η καλή θέληση, η διαλλακτικότητα, η σύμπνοια, η συναίνεση, η κατανόηση, το μόνο που μένει είναι η εξουσία. Η οποία συνήθως συνοδεύεται από δημόσιες θέσεις. Που, υπό κανονικές συνθήκες, σημαίνει ότι μια μεγάλη μερίδα συνανθρώπων έχουν εκτιμήσει και γι’ αυτό τιμήσει τη συμπεριφορά όσων κατεβαίνουν στον πολιτικό στίβο, μεγαλύτερης ή μικρότερης εμβέλειας. Από
την Ευρωβουλή μέχρι ένα δημοτικό συμβούλιο. Μπορώ να υποθέσω τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο αληθινός Χάρβεϊ Μιλκ, όντας διαφορετικός σε μια εποχή που καθόλου δεν συγχωρούσε τις διαφορετικότητες. Γνωρίζω τα τεράστια προβλήματα των διαζευγμένων πατεράδων που ζουν σήμερα δίπλα μας, ανάμεσά μας. Έχω δει τη σιωπηλή απελπισία τους, την αφόρητη πίκρα τους, την τεράστια αίσθηση αδυναμίας, που ακυρώνει το πατρικό πρότυπο. Ο Χάρβεϊ Μιλκ διεκδίκησε την ψήφο των συμπολιτών του στο Σαν Φρανσίσκο για να αισθανθεί ασφαλής και αποδεκτός. Δεν τα κατάφερε. Δολοφονήθηκε από έναν ακραία μισαλλόδοξο. Οι διαζευγμένοι πατεράδες δηλώνουν ότι θα διεκδικήσουν την ψήφο των Ευρωπαίων πολιτών για να γνωστοποιήσουν τα αδιέξοδά τους. Αυτή είναι η λύση όμως; Κάθε κοινωνική ομάδα που έχει ένα ζήτημα να επιλύσει ή να διεκδικήσει να φτιάχνει ένα κόμμα; Σαν μια ακόμα αίσθηση αδυναμίας μού μοιάζει αυτό. Σαν δηλαδή να έχουμε παραιτηθεί από την ελπίδα ότι οι φορείς (δηλαδή τα κόμμα τα, οι οργανισμοί), οι θεσμοί (δηλαδή η πολιτεία, η Βουλή) έχουν τη δυνατότητα να κοιτάξουν, να ακούσουν, να αφουγκραστούν και να εκφράσουν όλο και περισσότερες ανάγκες μιας κοινωνίας. Και να παίρνουμε την κατάσταση στα χέρια μας. Έχουν αιτήματα οι διαζευγμένοι πατεράδες και δεν φαίνεται να βαυκαλίζονται ότι οι ίδιοι θα τα επιλύσουν. Να ακουστούν θέλουν, γι’ αυτό βουτάνε στα βαθιά της... Πολιτικής. Υπογραμμίζοντας, μ’ αυτήν την κίνηση, το τεράστιο έλλειμμα θεσμών και νομικών πλαισίων που να απαντούν στις σύγχρονες ανάγκες. Έτσι, η πολιτική γίνεται το μέσον, αντί να ακούει το μήνυμα.
8 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ
/ Φεβρουάριος 2011
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΓΟΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ
Ο λόγος μη εφαρμογής του κανόνα της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας στην πράξη είναι ότι στα μεν διαζύγια που εκδίδονται με αντιδικία, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, οι γονείς συνήθως διαφωνούν και για την άσκηση της γονικής μέριμνας και καταφεύγουν στο δικαστήριο και για τη ρύθμισή της, στα δε συναινετικά διαζύγια απαιτείται να προσκομιστεί έγγραφη συμφωνία των συζύγων για την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων (άρ.1441 ΑΚ) και τα συμφωνητικά αυτά πάγια ορίζουν ότι ‘η επιμέλεια θα ασκείται από τη μητέρα, δεύτερη από εμάς’ . Πρόκειται για τη διαιώνιση μιας δικηγορικής και δικαστηριακής πρακτικής, η οποία βασίζεται στην αντίληψη ότι η μητέρα είναι ο κατάλληλος γονέας για να αναθρέψει τα παιδιά, που αποτελεί κατάλοιπο του διαχωρισμού των φύλων και αναπαραγωγή του παραδοσιακού ρόλου της γυναίκας, η οποία είναι υπεύθυνη για τα του οίκου, όπως προβλεπόταν στο προϊσχύσαν δίκαιο. Με άλλα λόγια, αυτό που παρατηρείται στην πράξη είναι ότι οι δικηγόροι ακολουθούν την πεπατημένη κι επομένως οι διάδικοι θεωρούν ότι αυτή είναι η πρόβλεψη του νόμου (: η ανάθεση της επιμέλειας στον ένα γονέα) και πάντως δεν ενημερώνονται επαρκώς ότι μπορούν να συμφωνήσουν και για την κοινή άσκηση της επιμέλειας. Τα δε δικαστήρια, παρόλο που οφείλουν να ελέγχουν αν οι συμφωνίες των συζύγων εξυ-
πηρετούν το συμφέρον του παιδιού , περιορίζονται στο να τις επικυρώνουν σε κάθε περίπτωση, αφού άλλωστε ο έλεγχός τους είναι σε μεγάλο βαθμό ανέφικτος, δεδομένου ότι κατά τη διαδικασία έκδοσης του συναινετικού διαζυγίου δεν προσάγονται μάρτυρες . Το πρόβλημα είναι ότι σύμφωνα με το άρθρο 1518 παρ.1 ΑΚ, ‘η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του’. Κατά συνέπεια, ο γονέας που έχει την επιμέλεια παίρνει μόνος όλες τις αποφάσεις που αφορούν την ανατροφή κι εκπαίδευση του παιδιού, ενώ ο άλλος, που ασκεί από κοινού τις λοιπές λειτουργίες της γονικής μέριμνας, όπως ορθά έχει επισημανθεί, ‘περιορίζεται σε τυπική παρουσία’ . Αν λάβουμε υπόψη δε ότι το παιδί σπανίως διαθέτει περιουσία ικανή να αποτελέσει αντικείμενο ‘διοίκησης’, και ότι οι περιπτώσεις που χρειάζεται η εκπροσώπησή του έναντι τρίτων είναι μάλλον περιορισμένες, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η ‘εξουσία’ του γονέα που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια είναι απόλυτη. Αυτό σημαίνει όμως ότι το παιδί εκτίθεται στον κίνδυνο αυθαίρετης άσκησης της επιμέλειάς του από τον ένα γονέα , ενώ ταυτόχρονα στερείται ουσιαστικά τις φροντίδες του άλλου γονέα. 2. Η κατοχύρωση της ‘συνεπιμέλειας’ και του
γονικού συμβολαίου Και οι δύο γονείς συνeχ;iζoyn να είναι από κοινού υπεύθυνοι για την ανατροφή των τέκνων τους, αφού ο γονέας που διaμένεi με το παιδί (το ποιος θα αποφασίζει το δικαστήριο και όχι με κοινή συμφωνία των συζύγων, περιβαλλόμενη τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου) και δεν θα αποφασίζει μόνος του μόνο για τα θέματα της καθημερινότητας του παιδιού: το ντύσιμο, το φαγητό του κλπ, ενώ όλες οι σημαντικές αποφάσεις : για την εκπαίδευση, την υγεία του κ.ο.κ. θα λαμβάνεται και από τους δύο γονείς από κοινού και βάσει κοινού συμβολαίου. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί όχι μόνο θα προστατεύεται από αυθαίρετες αποφάσεις του ενός γονέα, που πλήττουν το δικαίωμά του σε ανατροφή και από τους δύο γονείς, όπως είναι η μονομερής απόφαση για αλλαγή κατοικίας, που με το σημερινό status quo συνηθέστατα εγκρίνεται και δεν ανατρέπεται από τα δικαστήρια, ακόμη και όταν προφανέστατα προσβάλλει το δικαίωμα του παιδιού σε επικοινωνία με τον άλλο γονέα -αφού το δικαίωμα επιμέλειας πάγια θεωρείται ότι υπερισχύει εκείνου της επικοινωνίας - αλλά θα συνεχίζει να απολαμβάνει τις υπεύθυνες φροντίδες και των δύο γονιών του, όπως ακριβώς και πριν διαρραγεί ο νομικός δεσμός μεταξύ των τελευταίων. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΕ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ
γεγονότα