SOS KINDERDORPEN
tekSt lindA SMOldeRS FotogRAFIe MOnA vAn den BeRg
Hoop op een gewoon leven Waren het eerst vooral mannen die zich meldden bij de vluchtelingencentra, nu zijn dat met name vrouwen en kinderen. Zij reizen de vader van het gezin achterna. Medewerkers van SOS Kinderdorpen zetten zich elke dag in om zoveel mogelijk kinderen en hun families te helpen.
kleding raken door de hectische toestanden onderweg vaak zoek. We hebben hier maar één goed verwarmde ruimte, dus je kunt je voorstellen wat een verschrikkelijke toestand het was en nog steeds is. Bij gebrek aan winterkleding en budget nemen wij, de vrijwilligers, regelmatig eigen kledingstukken mee.’
Aan de grieks-Macedonische grens, bij doorgangscentrum vinojug in gevgelija, komen dagelijks duizenden vluchtelingen binnen. Na een loodzware reis van minstens twee weken kunnen ze hier even tot rust komen, om na een paar uur hun weg te vervolgen richting het Noorden. van 1 januari tot 13 februari dit jaar meldden ruim 80.000 vluchtelingen zich bij vinojug voor een doorreisvisum, de meeste afkomstig uit Syrië, Irak en Afghanistan. onder hen ruim 30.000 kinderen. Na een tussenstop in vinojug gaan de vluchtelingen verder naar het volgende centrum. Dit grenst aan Servië, de laatste halte voor Hongarije en de grenzeloze Schengenlanden.
SOS Kinderdorpen
katerina llievska is medewerker en vrijwilliger van SoS kinderdorpen in vinojug. ‘De maanden december en januari waren gruwelijk’, vertelt ze. ‘Door de slechte weersomstandigheden kwamen er veel zieke kinderen binnen, niet zelden in zomerkleding en –schoenen. tassen met
6 SyRIë, vIjF jAAR IN ooRlog
In vinojug helpen medewerkers van SoS kinderdorpen de hulpverleners van UNHCR, UNICeF en het Rode kruis aan onder andere luiers, babyvoedsel, en talkpoeder. verder leidt SoS in het noordelijke centrum de kindvriendelijke Ruimte. Dit is de enige verwarmde plek, speciaal ingericht voor moeders en kinderen. Moeders krijgen hier de kans te rusten en hun kinderen te voeden en verschonen. De kinderen kunnen spelen en weer even kind zijn. De achtergelaten tekeningen van de kinderen laten zien dat ze dat nodig hebben: het zijn veelal schetsen van de afschuwelijke bootreis van turkije naar het europese
vasteland. een tocht die veel vluchtelingen omschrijven als de meest angstige uren van hun leven. verder zorgt SoS in beide centra voor ICtvoorzieningen en infrastructuur, zoals licht, een veilig treinplatform en informatieborden.
Held Mohamed
‘Het is heel erg gevaarlijk in mijn land’, zegt de 15-jarige Mohamed uit Irak. ‘ken je IS? Dat zijn monsters.’ Mohamed, zijn moeder en drie zusjes zijn al een maand op reis en zijn beland in het centrum tabanovce in het noorden van Macedonië. Ze zijn uitgeput en zoeken een plek om bij te komen. Moeder Hamida wordt opgevangen in de kindvriendelijke Ruimte, gecreëerd en geleid door SoS kinderdorpen en UNICeF. Mohamed is ongerust: ‘Ik weet niet of we wel verder mogen. We zijn onze papieren kwijt. De politie zegt dat ze nu niet kunnen controleren of we wel uit Irak komen. Sinds vandaag mogen alleen nog mensen uit Syrië, Afghanistan en Irak verder reizen naar de Balkan- en eU-landen.’
Halil (16): ‘Toen ik terugkwam van het toilet, was ik mijn familie kwijt. en ook mijn papieren.’
Mohamed fungeert als vertaler voor moeders in de kindvriendelijke Ruimte en voor gezinnen die vastzitten wegens het verlies van papieren. Hij helpt bij de aanvraag van nieuwe papieren, zodat de gezinnen hun weg kunnen vervolgen. Mohamed is nog nooit naar school geweest. ‘veel te gevaarlijk, je kunt zomaar worden neergeschoten. en wat dacht je van de bommen? Ik heb thuis een beetje les gekregen. engels heb ik geleerd door cursussen te volgen.’ Waar ze naartoe gaan? Mohamed heeft geen idee: ‘Mama zegt de ene dag Duitsland, de andere Zweden en dan weer Nederland. Het maakt mij niet uit, als ik maar veilig naar school kan gaan.’ In de kindvriendelijke Ruimte valt Mohamed in slaap op een geïmproviseerd kussen van kledingstukken. De volgende morgen vertrekt hij heel vroeg met zijn moeder en zusjes naar het volgende centrum, in de hoop uiteindelijk op een plek te komen waar hij gewoon naar school kan.
Moederziel alleen
Halil (16) is samen met zijn familie aangekomen in tabanovce, het noordelijke vluchtelingenkamp dat grenst aan Servië. Hij is ten einde raad: ‘toen ik terugkwam van het toilet in het kamp was ik mijn familie kwijt. en ook mijn papieren.
kind in doorgangscentrum vinojug aan de grieks-Macedonische grens.
Families wachten aan de grens tussen Macedonië en Servië op een trein die hen verder brengt. Of en wanneer die trein komt, is onzeker.
Omdat het toen al midden in de nacht was, ben ik maar gaan liggen in een open tent. Daar was het heel koud, want het vroor.’ De volgende morgen zocht hij ril lend en huilend hulp bij de verwarmde Kindvriendelijke Ruimte van SOS Kinder dorpen en UNICEF. SOS-vrijwilliger Márton uit Hongarije hielp hem met de aanvraag van nieuwe registratiepapieren, zodat hij verder kon reizen. Of hij inmid dels is herenigd met zijn familie, is niet bekend.
Moeder in gevangenis Drie kinderen en hun moeder komen bin nen in de Kindvriendelijke Ruimte. De oudste, Maria (13), doet het woord: ‘Wij komen uit Aleppo in Syrië. Samen met mijn moeder en twee broertjes van 8 en 12 jaar heb ik ongeveer een maand ge reisd om hier te komen, met de bus, trein, boot en lopend. In Aleppo is het heel gevaarlijk. Er wordt overal geschoten. Er zijn al zoveel mensen gestorven, je kunt daar niet gewoon leven. Mijn vader was politieagent. Hij vertrok twee jaar gele den naar Europa. Wij zouden hem volgen, maar hij verdronk op zee. Toen hebben ze mijn moeder twee maanden in de gevan genis gezet omdat mijn vader het land wilde ontvluchten. Mijn opa en oma kon
den gelukkig voor ons zorgen. Nu willen we graag naar Noorwegen. We hebben gehoord dat het daar veilig is. Wie weet kunnen we daar wel gewoon leven.’
Engel uit Irak Net buiten doorgangscentrum Vinojug, op een parkeerplaats, wachten een vader, moeder en hun tweejarig dochtertje tot dat ze naar binnen mogen. Een vrijwilli ger van SOS Kinderdorpen reikt de moe der een pakje tissues aan en vraagt of het goed is dat haar dochtertje een zakje gummiberen krijgt. Het is in orde. De vader spreekt goed Engels en vertelt: ‘We komen uit Bagdad, Irak. We zijn al een paar maanden onderweg met z’n drieën. Het is met name voor mijn vrouw en mijn dochtertje Melek – dat betekent ‘engel‘ – een verschrikkelijke reis ge weest. Maar we hadden geen keuze. Al die autobommen die continu afgingen … Als je het huis verliet, wist je nooit of je nog thuiskwam. In Bagdad worden nu steeds vaker kinderen ontvoerd voor los geld. We moeten er niet aan denken dat iemand onze kleine engel meeneemt.’ Het zakje gummiberen is leeg en de familie krijgt het teken dat ze het centrum in mogen. Hier kunnen ze rusten en Melek verschonen.
Vluchten voor een toekomst Het treinplatform Gevgelija bij door gangscentrum Vinojug is overvol, en de mensen die net uit de trein komen, zijn oververhit. De vaak barre tocht van de afgelopen weken maakt dat mensen ver drietig, geïrriteerd en gefrustreerd uit een te volle trein stappen. De afgelopen uren heeft de politie al een aantal op standjes behoorlijk hardhandig de kop in moeten drukken. Een groep vrouwen en kinderen zit op de grond, naast het plat form. Assar (17) is de enige van de groep die een beetje Engels spreekt. ‘We komen
uit Mazar-i Sharif in Afghanistan. Wij zijn hier omdat onze stad iedere dag werd gebombardeerd door de Taliban. Slechte mensen! Ik ben na de lagere school niet meer naar school geweest. Het is te ge vaarlijk om op straat te lopen. Er worden ook heel veel mensen ontvoerd.’ Als de vrijwilliger van SOS Kinderdorpen vraagt wat Assar later wil worden, begint zijn gezicht te stralen. ‘Ik wil zo snel mo gelijk naar een middelbare school, die heel snel afmaken en dan naar de univer siteit. Ik wil heel graag dokter worden.’
HELP GEVLUCHTE KINDEREN De beelden van huilende kindvluchtelingen aan de grenzen van Europa laten niemand onberoerd. SOS Kinderdorpen helpt niet alleen in Europa, maar ook in Libanon en Syrië zelf laten we kinderen niet aan hun lot over. Dag in dag uit zetten medewerkers van SOS zich in om zoveel mogelijk kinderen en hun familie te helpen in diverse centra van SOS. Hier worden voedsel, water, noodpakketten, dekens, winterjassen, hygiënekits en schooltassen uitgedeeld. Mobiele teams van SOS Kinderdorpen geven verder op verschillende locaties dekens, poncho’s en voedsel aan mensen die in de rij staan. Indien nodig bieden we medische zorg. In de kampen delen we babypakketten uit. Wilt u ons werk voor kindvluchtelingen steunen? Kijk op soskinderdorpen.nl
7