IN SAMENWERKING MET SOS KINDERDORPEN
MARIA (45):
‘ Ik kan weer moeder zijn v oor mijn kinderen’ In 2014 bezocht hoofdredacteur Leontine een dorp van SOS Kinderdorpen in Ghana. Met het geld dat Margriet samen met de lezeressen inzamelde, is een speeltuin gerealiseerd. Onlangs maakte Leontine kennis met het SOS familieversterkende programma in Roemenië, samen met haar dochter Eva, die de foto’s maakte.
Een beetje verlegen kijkt ze me aan, Maria (45). Maar als we elkaar de hand schudden, lacht ze. Ik wijs naar haar dochter en naar mijn dochter, die aan het filmen is. “Kijk, allebei moeder, allebei een dochter,” gebaar ik. Er gaat iets in haar open. Moeder-dochter, dat gaat over grenzen heen. Maria tikt zachtjes op de houten tuintafel als uitnodiging om naast haar te komen zitten. Haar jongste kinderen, een jongetje en een meisje, springen opgewonden om de tafel heen. Iets verderop leunt oma op haar stok en houdt alles nauwlettend in de gaten. Als ik vriendelijk naar haar kijk, breekt er een guitige lach door op haar gezicht en zie ik het meisje dat ze ooit was. Ik vraag met behulp van een tolk aan Maria waarom haar gezin ondersteuning krijgt. Ze reageert onzeker. Dan lichten haar ogen op en begint ze bij het resultaat: “Het is nu weer goed. Mijn leven is goed. Mijn gezin is goed. Mijn kinderen gaan naar school en ik heb een baan.” Ze valt even stil, dan vervolgt ze: “Ik was verslaafd aan alcohol.” Ik zie dat ze zich schaamt en ik vind het dapper dat ze dit durft te 2
xx | 16
‘ IK KON MIJN OGEN NIET GELOVEN’
vertellen. Dat ze mij vertelt over haar strijd. “Mijn moeder was ook alcoholist, ik groeide op zonder haar begeleiding. Als jong meisje raakte ik aan de drugs en belandde in de prostitutie. Ik trouwde, maar het huwelijk was geen succes; ik ben gescheiden. Ik heb vier kinderen. De twee jongsten hebben een andere vader, die in het buitenland woont en werkt.”
Stapje voor stapje
Oma komt dichterbij en de kleine Anca (6) loopt naar haar toe, waarna oma vlechtjes begint te maken in haar haar. Stefan (7) wiegt de poes in zijn armen alsof het een baby is. Zijn grote broer Marco (18) zit op de bank en probeert het gesprek te volgen. Maria vervolgt haar verhaal. “Ik had jarenlang geen werk, geen geld en ik voelde me een slechte moeder. Ik ging steeds meer drinken. Het lukte me niet om van de alcohol af te blijven. Ik verwaarloosde de kinderen steeds meer.” Gabriela (16) kijkt me met intens donkere ogen aan en vertelt schoor voetend: “Ik zorgde in die tijd voor mijn jongere broertje en zusje. Mijn
Leontine te gast bij (v.l.n.r.): Maria, Stefan, Marco, Gabriela, Anca en de moeder van Maria.
broer Marco deed de tuin en de dieren en soms kon hij bij de buren wat geld verdienen. Dat was nodig, want het geld dat binnenkwam - het pensioen van oma - ging bijna helemaal op aan de alcohol. Ik probeerde naar school te blijven gaan, maar wilde mijn kleine broertje en zusje niet in de steek laten. Marco verliet
school van de ene op de andere dag.” Via een lokale sociaal werker kwam SOS Kinderdorpen in contact met Maria en haar gezin. Het werd het begin van een jarenlange begeleiding (zie ook kader). Heel langzaam kroop Maria uit het dal van haar alcoholverslaving, stapje voor stapje kreeg ze weer vat op het leven en kon ze
weer moeder zijn voor haar kinderen. Ik zeg Maria dat ik erg onder de indruk ben van haar zelfoverwinning. En van haar prachtige kinderen. Ze kijkt me verlegen aan en zegt dan stralend: “Ik leer mijn dochter dat ze nooit dezelfde fouten als haar moeder mag maken.”
MIRELA PHILIPOAIA (33) WERKT ALS SOCIAAL WERKER VOOR HET FAMILIEVERSTERKENDE PROGRAMMA VAN SOS KINDERDORPEN IN DE BACĂU-REGIO. ZIJ WAS IN 2009 DEGENE DIE CONTACT ZOCHT MET HET GEZIN VAN MARIA. MIRELA: “De kleintjes waren vervuild, mager, stil en teruggetrokken. Maria was zwaar verslaafd en maakte geen oogcontact. Het eerste wat ik deed, was het gezin voorzien van voedselbonnen. Daarna gaf ik Maria psychosociale begeleiding. Ik leerde haar over hygiëne, over de noodzaak te werken en het belang van scholing voor de kinderen. En ik probeerde haar vooral te begeleiden in haar gevecht tegen haar alcoholverslaving. Dat lukte niet. Steeds viel Maria terug. Een vreselijke vicieuze cirkel. Pas met de hulp van de stichting Anonieme Alcoholisten heeft Maria uiteindelijk haar verslaving kunnen overwinnen. Een enorm indrukwekkende prestatie. Ik woonde een paar jaar in een andere regio en heb de begeleiding toen aan een collega overgedragen. Toen ik terugkwam en het gezin weer zag, kon ik mijn ogen niet geloven. Iedereen was gezond, vrolijk, levendig. Maria heeft al drie jaar geen druppel alcohol meer aangeraakt. Alle kinderen gaan naar school, Maria heeft een baan in een fabriek en als de kinderen thuis zijn, past oma op – ze kunnen ook altijd terecht in de Dagopvang in het SOS Kinderdorp. Dit gezin laat zien dat de meest hopeloze situatie toch ten goede kan keren.”
xx | 16
3
1
‘ WAT MOET ZE ZICH EENZAAM HEBBEN GEVOELD’
tekst: leontine van den bos. fotografie: eva van barneveld.
VOOR HET MAKEN VAN DE FOTO’S BIJ DIT ARTIKEL EN FILMPJES VOOR MARGRIET.NL REISDE DOCHTER EVA MEE MET LEONTINE. EVA: “Mijn moeder is de eerste naar wie ik toe ga, als ik ergens mee zit. Voor advies of gewoon om mijn hart te luchten. Zij kent me nou eenmaal het allerbest. Daarom vond ik het ook zo ontroerend om met eigen ogen te zien hoe sommige moeders dankzij het familieversterkende programma er weer echt voor hun kinderen kunnen zijn. Stralend vertelde Gabriela me hoe ze haar moeder terugkreeg, nadat ze van haar alcoholverslaving afkwam. Wat moet ze zich eenzaam hebben gevoeld, toen haar moeder alleen maar oog had voor de drank. ‘Toen mijn moeder nog dronk, had ik eigenlijk niet echt een moeder,’ vertelde Gabriela. ‘Maar nu kan ik alles met haar bespreken, klein of groot, zoals je dat alleen maar met je moeder kan. Vroeger had ik misschien meer vrijheid, maar voelde ik me onbeschermd. Nu voel ik dat mijn moeder me beschermt en advies kan geven. Dan maar wat minder vrijheid,’ zei ze lachend.” 4
xx | 16
2
SOS Kinderdorpen
SOS Kinderdorpen zet zich in voor kinderen zonder ouders of een veilig thuis. De organisatie gelooft dat familie de belangrijkste basis is voor de gezonde ontwikkeling van kinderen. Wereldwijd krijgen honderdduizenden kinderen dankzij SOS Kinderdorpen een solide basis om zich optimaal te ontwikkelen tot kansrijke en zelfstandige volwassenen. Het liefst binnen de eigen familie, en als dat niet meer kan in een SOS-familie in een Kinderdorp. Ieder kind een familie, ieder kind een toekomst.
Het SOS familie versterkende programma
Dit hulpprogramma is erop gericht arme families in een slechte sociale situatie te ondersteunen. Samen met de familie wordt gekeken wat nodig is: psychosociale steun, het vinden van werk, toegang tot onderwijs en medische zorg. Zodat de families zelfredzaam worden en de kinderen niet langer in een onveilige, ongezonde situatie leven en kunnen blijven wonen waar ze zich vertrouwd voelen: bij hun familie. Met het familieversterkende programma in Bacău ondersteunt SOS Kinderdorpen 75 families met 210 kinderen. Wat voorbeelden van gezinnen die dit SOS-programma helpt in de Bacău-regio: Een gezin waarin veel geweld is, de vader werkloos en de kinderen niet naar school gaan. Een alleenstaande moeder zonder werk of opleiding, die zorgt voor vijf kinderen.
• •
3
1. Eva in actie. 2. Oma vlecht de haren van Anca. 3. Grote broer Marco en kleine broer Stefan.
• Een gezin waarvan de moeder naar het
buitenland is vertrokken, de vader voor de kinderen zorgt, maar weinig inkomen heeft. Dit kwartaal heeft Margriet het SOS familieversterkende programma in Roemenië als goed doel gekozen; een deel van de opbrengsten van de Margrietpuzzels gaat naar dit belangrijke werk, waarbij het geluk en het welzijn van kinderen en hun familie centraal staan.
Steun kwetsbare kinderen in Roemenië
Veel families in de Bacău-regio hebben moeite het hoofd boven water te houden. Zij leven onder zware omstandigheden en kunnen hun kinderen niet geven wat ze nodig hebben. De kinderen ontbreekt het vaak aan een veilig thuis, m edische zorg en onderwijs. Zij lopen meer risico in de steek te worden gelaten. Help SOS Kinderdorpen om deze kinderen te h elpen. Want de beste plek voor een kind om op te groeien, is bij zijn biologische familie. Met € 15 kan een kind in Roemenië al een maand basisonderwijs volgen. Geef direct en maak je gift over naar SOS Kinderdorpen o.v.v. van Margriet naar rekeningnummer NL40INGB0000234234 of ga naar s oskinderdorpen.nl/margriet. Elk bedrag, groot of klein, is zeer welkom.
KIJK OP MARGRIET.NL VOOR DE REPORTAGE OVER MARIA EN HAAR GEZIN.