Jaarverslag 2016 | SOS Kinderdorpen by SOS Kinderdorpen Nederland

JAARVERSLAG 2016

Elk kind een familie 1

SAMENVATTING Doelgroep SOS Kinderdorpen is er structureel voor de meest kwetsbare groep: kinderen die de zorg van hun ouders zijn verloren en kinderen die het risico lopen de ouderlijke zorg te verliezen.

kinderen van 3 jaar oud

normaal

extreme verwaarlozing

Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen zonder liefde niet kunnen groeien.

Elk kind een familie In 2016 heeft SOS Children’s Villages International wereldwijd directe steun kunnen bieden aan ruim 2 miljoen kinderen in 134 landen en gebieden. Met een besteding van € 17,2 miljoen aan de doelstelling is de bijdrage van SOS Kinderdorpen Nederland aan het wereldwijde werk gestegen ten opzichte van 2015. Met het uitbreiden van onze range of options – vormen van zorg – willen en gaan we in de komende jaren nog meer kinderen steunen. Naast het werven van meer fondsen en structurele donateurs, hebben we in het verslagjaar onder meer: - onze organisatie succesvol geprofileerd in de sector, bij de overheid en onder het Nederlandse publiek als expert op het gebied van familiezorg; - persoonlijk contactmomenten georganiseerd met onze trouwe donateurs; - stappen gezet op het gebied van digitalisering en resultaatcommunicatie; - de strategie voor 2017-2020 geformuleerd in lijn met de internationale Strategy 2030 en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen.

Doel Geen kind mag alleen opgroeien. Met onze programma’s willen wij het voor kwetsbare kinderen mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie en een veilige omgeving, want omringd met vertrouwen en respect kunnen kinderen herstellen van de trauma’s die ze in hun jonge leven hebben ondervonden.

1 op de 10 kinderen wereldwijd kent het geluk van een liefdevolle familie, van een veilige basis niet.

Hoe

Een sterke familie is de basis voor blijvende positieve verandering, voor een sterke gemeenschap, voor de toekomst. Want wat een kind leert, geeft het door. 2

• Door kwetsbare families te helpen met de zorg en bescherming van hun kinderen en kinderen die er alleen voor staan op te vangen in een liefdevolle familie. • Door jongeren intensief te begeleiden op weg naar een onafhankelijk leven. • Door duurzame veranderingsprocessen binnen gemeenschappen te bewerkstelligen. • Door kinderen een stem te geven en op te komen voor hun rechten bij autoriteiten en overheden.

20.891 nieuwe donateurs en 494 nieuwe kind sponsoren 50-jarig

jubileum SOS Kinderdorpen Nederland

10.000

kinderen bakten en verkochten op 20 oktober tijdens Aan de Bak dag cupcakes voor SOS Kinderdorpen

€ 7,5 miljoen

free

publicity waarde

192.285 unieke bezoekers op soskinderdorpen.nl

Financiering van het dagelijks onderhoud van kinderen in 21 kinderdorpen en families in 29 familieversterkende programma’s binnen onze 14 focuslanden

9 betrokken ambassadeurs

639.000 mensen keken op 21 november naar de uitzending Tijd voor Max.

€ 1.002.505

geworven voor Syrië

Totale inkomsten € 21.633.000

11%

83%

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit sparen

4% 16%

119.728

donateurs hebben in 2016 een gift gedaan

Totale bestedingen € 21.544.000 80%

Besteed aan doelstellingen Kosten voor werving baten Kosten beheer en administratie

VOORWOORD

SAMENWERKEN Op veel plekken in de wereld is het onrustig. Ook in die landen bieden wij vanuit onze bestaande faciliteiten de zo belangrijke zorg en bescherming voor kinderen. Het bieden van een stabiele basis in een familie, waardoor kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen die kunnen bijdragen aan een betere wereld, is de essentie van ons werk. We doen dat al tientallen jaren en gaan, dankzij uw steun, dóór.

Belofte aan kinderen zonder veilig thuis In 2016 hebben we onze internationale strategie richting 2030 bepaald. We deden dat in lijn met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. We blijven de komende jaren absoluut doen wat we deden; zo gaven we in 2016 directe steun aan ruim 2 miljoen kinderen, jongeren en volwassen. We hielpen families bij de zorg en bescherming van hun kinderen, creëerden een liefdevolle familie in een veilige omgeving voor kinderen die er alleen voor stonden, en gaven ze toegang tot kwalitatief onderwijs en beroepsopleidingen, gezondheidszorg en noodhulp. Met onze nieuwe strategie willen we veel meer kinderen bereiken. Dat moet, want wereldwijd groeien 220 miljoen kinderen op – dit is 1 op de 10 kinderen – die de zorg en liefde van hun familie zijn verloren of dreigen te verliezen. Wij kunnen het, we hebben decennialange ervaring in 134 landen en gebieden en we zijn het aan de kinderen verplicht! Om veel meer kinderen te kunnen helpen, zal SOS Kinderdorpen nog meer gaan samenwerken met overheden, andere hulporganisaties en lokale organisaties. Op ons jubileumcongres -SOS Kinderdorpen Nederland bestaat in

2016 50 jaar- spraken wij met vele organisaties en partijen over de zorg voor kwetsbare kinderen en families vanuit de wil én de noodzaak om samen te werken. Zo kunnen we nog meer hulp bieden en meer kinderen een toekomst geven.

Perspectief

Recent was ik in Zuid-Afrika in het kader van het internationale jongerenproject YouthCan!. De grootste zorg die jongeren benoemen is werkloosheid. In Zuid-Afrika en vele andere landen wordt ook dat probleem vanuit samenwerking aangepakt: overheid, bedrijven en SOS Kinderdorpen maken zich samen sterk voor een betere begeleiding van jongeren naar passend werk. Zo geef je de jeugd perspectief en zullen ze hun eigen land op kunnen bouwen.

Kans op een toekomst

Als meer kinderen kunnen opgroeien in een liefdevolle familie en veilige omgeving, kunnen meer kinderen in de toekomst verantwoordelijkheid nemen; zo staan ze zelf aan de basis van positieve ontwikkeling en blijvende verandering. Want wat een kind leert, geeft een kind door. SOS Kinderdorpen doet er alles aan om hen die kans op een toekomst, op een betere wereld te geven. Ik wil u namens alle kinderen bedanken voor de steun die u geeft. De kinderen gaan door, wij gaan door en we hopen van harte u ook!

Margot Ende-van den Broek Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland

Margot op bezoek bij het vluchtelingenprogramma in Macedonië

VOORWOORD

“WE WETEN ALS GEEN ANDER VOOR WIE WE HET DOEN” Al van jongs af aan ken ik SOS Kinderdorpen. Ik kan mij herinneren dat er bij mij op de lagere school, Spaarvoor-SOS Kinderdorpen-acties werden georganiseerd. Ik vond het toen al een hele mooie organisatie met een prachtig doel: kinderen die het niet zo goed hadden als wij, helpen. Inmiddels ken ik SOS nóg veel beter en heb ik de organisatie leren kennen als een professionele, gedreven en betrokken club met een groot hart voor alle kinderen die geen thuis hebben, maar ook voor kinderen die moeten opgroeien in een onveilige (thuis)situatie. Mijn motivatie is simpel. Kinderen verdienen dit niet. Helaas is het zo dat we leven in een wereld waarin veel kinderen de dupe worden van het gedrag van volwassenen. Onacceptabel, want íeder kind heeft een veilige en liefdevolle basis nodig. Dit zijn essentiële zaken voor de ontwikkeling van een kind. Met een veilige basis kan een kind uitgroeien tot een zelfstandig individu in de maatschappij en daardoor ook een substantiële bijdrage leveren aan de maatschappij. Op het moment dat dat in de vroege ontwikkeling niet het geval is, betalen dus niet alleen de kinderen de prijs maar ook de maatschappij.

Nieuwe strategie De relatie die wij als Raad van Toezicht (RvT) hebben met SOS Kinderdorpen is zeer open en intensief. Ook de samenwerking tussen de RvT-leden onderling is goed en hecht. Ik mag wel zeggen dat ik werk met een fijne club mensen die zich ten doel heeft gesteld om altijd gemotiveerd en met hun specifieke expertise SOS Kinderdorpen verder te helpen om kinderen te helpen. Wat afgelopen jaar hoog op de agenda stond en staat is de nieuwe strategie die de ambitie weergeeft die wij hebben voor 2020; We gaan nóg meer kinderen helpen. En we zorgen dat we voor steeds meer kinderen een veilige familiebasis creëren door meer verschillende vormen van hulp te bieden.

met sociale en economische uitsluiting met als resultaat een zeer beperkte toegang tot de arbeidsmarkt.

Kind centraal De rode draad in het werk van SOS Kinderdorpen is dat het kind centraal staat. Kinderen hebben recht op een veilig en liefdevol thuis en verdienen, als de juiste zorg wegvalt, ondersteuning. Die intrinsieke motivatie om dit voor elkaar te krijgen is ontzettend sterk aanwezig bij iedereen die zich inzet voor SOS. Onze ambitie is enorm groot. We weten als geen ander voor wie we het doen en wat we moeten doen: meer kwetsbare kinderen helpen uit te groeien tot zelfstandige en zelfbewuste individuen die daardoor actief een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij. Helpt u mee?

Arian Buurman Voorzitter Raad van Toezicht SOS Kinderdorpen Nederland

Familieversterkende programma’s en jeugdwerkgelegenheid De familieversterkende programma’s worden steeds verder uitgebreid en belangrijker. Dit zijn preventieve programma’s gericht om kwetsbare families te ondersteunen zodat kinderen bij hun eigen familie kunnen blijven wonen. Vaak is een klein duwtje in de rug al voldoende om een betere toekomst op te bouwen voor zichzelf én voor hun kinderen. Ook de jeugdwerkgelegenheidsprogramma’s zullen in samenwerking met corporate bedrijven en sociale partners worden uitgebreid. Doel is om kwetsbare jongeren zo goed mogelijk voor te bereiden op de arbeidsmarkt zodat zij zelfbewust een onafhankelijk bestaan kunnen opbouwen. Zeer noodzakelijk omdat zij nog vaak te maken hebben

Arian Buurman op bezoek bij familie uit het familieversterkend programma in Macedonië.

INHOUDSOPGAVE Samenvatting

Voorwoord

1. Ons verhaal

1.1 Hoe het begon: het verhaal van een man met een missie 1.2 Wie we zijn 1.3 De noodzaak van ons werk 1.4 Wat maakt SOS Kinderdorpen uniek 1.5 Proces van waardecreatie

2. Resultaten en doelstellingen

2.1 Wereldwijde werk 2.2 Hoogtepunten en helden van 2016 2.3 Programma’s en bestedingen in 2016 2.4 Resultaten 2016 2.5 Doelstellingen 2017

3. Ons programmabeleid 3.1 Beleidskader 3.2 Programma’s 3.3 Resultaatmeting

4 Ons wereldwijde werk

4.1 Elk kind een familie 4.2 Kinderen, jongeren en families helpen 4.3 Noodhulp

5. Ons werk in Nederland 5.1 Fondsenwerving 5.2 Communicatie 5.3 Bedrijfsvoering

6. Organisatie en bestuur

8 8 8 11 12

15 18 20 21 23

26 27 31

35 36 40

45 52 58

6.1 Internationale organisatie 6.2 SOS Kinderdorpen Nederland 6.3 Van voorstel tot programma 6.4 Strategie, beleid en financiën 6.5 Directie en toezicht

62 63 64 64 66

7. Toekomst

8. Financieel verslag

8.1 Samenvatting 8.2 Jaarrekening 8.3 Overige informatie 8.4 Accountantsverklaring 8.5 Begroting 2017

74 80 108 110 113

Verantwoordingsverklaring

114

1. ONS VERHAAL

1.1 HOE HET BEGON: HET VERHAAL VAN EEN MAN MET EEN MISSIE SOS Kinderdorpen werd vlak na de Tweede Wereldoorlog opgericht door Hermann Gmeiner. Hermann groeide op in het Oostenrijk van de jaren ’30 en was pas vijf jaar toen zijn moeder stierf. Deze ervaring en zijn werk als jeugdwelzijnswerker waarin hij met vele oorlogswezen en ontheemde kinderen in aanraking kwam, maakte dat hij een diepe verantwoordelijkheid voelde om deze kinderen te helpen. Hij geloofde dat een veilig thuis met een liefdevolle moeder, broertjes en zusjes essentieel is voor de fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van een kind. Zeker voor een beschadigd kind. Op die basis werd het eerste kinderdorp voor oorlogswezen in 1949 geopend in het Oostenrijkse Imst. Nu, 68 jaar later, zijn er wereldwijd 571 kinderdorpen waar 84.500 kinderen en jongeren in een liefdevolle familie opgroeien en 553 familieversterkende programma’s, waarmee we 492.900 kinderen in 90.600 families ondersteunen. Daarnaast volgden in het verslagjaar bijna 297.000 kinderen, jongeren en volwassenen onderwijs en trainingen, boden we ruim 893.900 consulten en behandelingen in medische centra en 317.900 noodhulp services. Dagelijks zetten wereldwijd 36.560 SOS collega’s –van SOS moeders, onderwijzers, medici en sociale werkers tot kantoormedewerkers- zich in voor onze kinderen en families.

“SOS Kinderdorpen werkt zo simpel, dat kan de hele wereld begrijpen: gewoon zorgen dat een kind kan opgroeien binnen de veiligheid van een liefdevolle familie” – Hermann Gmeiner, oprichter SOS Kinderdorpen

1.2 WIE WE ZIJN SOS Kinderdorpen Nederland maakt onderdeel uit van SOS Children’s Villages International. Een wereldwijde kinderontwikkelingsorganisatie met een lange termijn gerichte kwalitatieve aanpak om kinderen te helpen, waarbij het kind centraal staat en onze oplossingen familiegericht zijn.

50 jaar SOS Kinderdorpen De Nederlandse organisatie is in 1965 opgericht door Yvonne Meyer-Praxmarer. Op 24 november 2016 sloten

wij ons 50-jarig jubileumjaar af, waarin we verschillende evenementen en acties organiseerden om ons verhaal onder de aandacht te brengen en onze achterban te bedanken voor hun trouwe steun. Zie voor onze jubileumactiviteiten in 2016 hoofdstuk 5, pagina 45.

Ons werk

Vanuit Nederland ondersteunen we het internationale werk dankzij de steun van meer dan honderdduizend Nederlandse donateurs, tientallen partners en een aantal sterke netwerken. Wij werven fondsen voor de internationale programma’s, geven voorlichting over -het belang van- ons werk, informeren onze donateurs over de lopende programma’s, en monitoren de besteding van het geld en de uitvoering van de door ons gefinancierde programma’s.

1.3 DE NOODZAAK VAN ONS WERK Elk kind een familie, elk kind een toekomst

SOS Kinderdorpen vindt dat ieder kind waar dan ook ter wereld, ongeacht achtergrond, geloof of cultuur, moet kunnen opgroeien in een liefdevolle en veilige familie. Dat is het universele recht van ieder kind. Eén op de tien kinderen, in totaal 220 miljoen kinderen wereldwijd, kent het geluk van een liefdevolle familie en een veilige basis echter niet. Dit laat diepe sporen na, waardoor niet alleen hun kindertijd maar ook hun toekomst op het spel staat. Wetenschappelijk is inmiddels bewezen dat kinderen zonder liefde niet kunnen groeien: kinderen die hun leven starten met één of meerdere trauma’s –als gevolg van overlijden of ziekte van één of beide ouders, (emotionele) verwaarlozing, misbruik, extreme armoede, verlating of scheiding van de ouders door oorlog- lopen fysieke en mentale schade en/of achterstand op. Met als gevolg een toekomst waarin de kans groot is dat ze te kampen krijgen met slechtere (arbeids) relaties, gezondheidsproblemen, afhankelijkheid van anderen en dat zij verhoogd risico lopen op het in aanraking komen met drugs en geweld. De kans is bovendien groot dat zij hun eigen kinderen verwaarlozen.

Onze doelgroep

In ons werk staat het kind altijd centraal. Wij staan structureel klaar voor de meest kwetsbare groep: kinderen die de zorg van hun ouders zijn verloren en kinderen die het risico lopen de ouderlijke zorg te verliezen.

Ons doel

Met onze programma’s willen wij het voor deze kwetsbare kinderen mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie: omringd met vertrouwen en respect kunnen kinderen herstellen van wat ze hebben

meegemaakt. Wij willen dit bereiken door: • kwetsbare families duurzaam te helpen met de zorg en bescherming van hun kind(eren). Zodat kinderen binnen hun eigen familie kunnen blijven opgroeien in veiligheid, met zelfrespect, kansen en liefde, • een alternatieve vorm van zorg; liefdevolle opvang in een SOS familie of pleegfamilie te bieden aan kinderen die hun ouders zijn verloren of van wie de ouders en/of de brede familie niet in staat zijn om de zorg voor hen te dragen, • kinderen een stem te geven en op te komen voor hun rechten bij lokale, regionale en landelijke autoriteiten en overheden. Daarnaast willen wij jongeren uit kwetsbare families of zonder ouderlijke zorg actief steunen in hun groei tot evenwichtige volwassenen, die verantwoordelijkheid

kunnen nemen voor zichzelf en vervolgens weer een bijdrage kunnen leveren aan de wereld om hen heen.

Geen kind mag alleen opgroeien

Ieder kind heeft een familie nodig. Waarbij overigens niet de biologische band of traditionele gezinsvorm bepalend is. Het is de continuïteit en kracht van het dagelijkse familieleven, en de onvoorwaardelijke liefde en zorg die zorgt voor de gezonde ontwikkeling van een kind. Familie is dé plek waar een kind zich leert te hechten, waar het leert vertrouwen op te bouwen door vallen en opstaan en verantwoordelijkheid leert te nemen voor zichzelf en anderen. Sterke families vormen de basis van een sterke samenleving. Familie is de basis voor ontwikkeling, voor blijvende positieve verandering, voor de toekomst. Want wat een kind leert, geeft een kind door.

Belangrijke thema’s

In 2016 heeft de SOS General Assembly van SOS Children’s Villages International haar visie voor 2030 vastgesteld. Later dat jaar heeft onze Raad van Toezicht ook de strategie van SOS Kinderdorpen Nederland voor de periode 2017 – 2020 goedgekeurd. Veel van de geformuleerde doelen in deze strategie sluiten direct aan bij de Sustainable Development Goals (SDG’s) voor 2030, die eind 2015 door regeringsleiders wereldwijd zijn vastgesteld. SOS Kinderdorpen speelt een leidende rol op twee thema’s die direct relevant zijn voor de SDG’s, met als centrale thema ‘leave no one behind’: 1. preventieve ondersteuning om te voorkomen dat families uiteen vallen en het verzekeren van kwalitatief goede alternatieve zorg; 2. jongeren voorbereiden op een onafhankelijk leven. In onze communicatie komen deze thema’s en hoe wij daar in ons werk aan bijdragen dan ook veelvuldig terug.

Directe bijdrage van SOS Kinderdorpen aan vijf SDG’s 1. Geen armoede •S OS helpt kwetsbare families en gemeenschappen om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken, zodat ze de zorg voor hun kinderen kunnen blijven dragen; • v oorziet in educatie, gezondheidszorg, vakopleidingen en het opbouwen van vaardigheden; • v erbetert de weerstand van kwetsbare families en gemeenschappen; •b iedt kinderen een ondersteunende omgeving waarin ze zich kunnen ontwikkelen. 4. Kwaliteitsonderwijs •S OS helpt kinderen en jongeren toegang te krijgen tot kwaliteitsonderwijs op alle niveaus, zodat zij hun talenten kunnen ontwikkelen; •b rengt vaardigheden en competenties bij met ons Information and Communication Technology for Development (ICT4D) projecten en trainingen voor leraren; • v ersterkt openbaar onderwijs in samenwerking met overheden, lokale autoriteiten en andere dienstverleners. 8. Goede banen en economische groei •S OS helpt jongeren om hun vaardigheden te vergroten en een waardig, zelfstandig leven te leiden; • helpt ouders met beroepstrainingen om zich te kwalificeren voor en toegang te krijgen tot ‘decent jobs’, zodat zij de zorg kunnen dragen voor hun kinderen en kunnen voorkomen dat hun familie uit elkaar valt. 10. Verminderde ongelijkheid •S OS pleit voor wetten en beleid die gelijke kansen en sociale inclusie garanderen en discriminatie van kinderen en jongeren, die hun ouders hebben verloren of uit kwetsbare dan wel achtergestelde families komen, voorkomen; •h elpt families om de vicieuze cirkel van armoede en uitsluiting te doorbreken, zodat toekomstige generaties een actief en gelijkwaardig lid van de gemeenschap kunnen zijn. 16. Vrede en recht •S OS is lid van Global Partnership to End Violence Against Children; •p leit voor bewustzijn over de rechten van kinderen en de gevaren van onveiligheid, en voor adequate systemen op het gebied van kinderbescherming; • v ersterkt de kennis en vaardigheden van kinderen en jongeren, zodat zij op kunnen komen voor hun rechten • v ersterkt de kennis en vaardigheden van medewerkers van sociale diensten en zorgdragers om de rechten van het kind in hun werk mee te nemen, misbruik te rapporteren en te voorkomen. Daarnaast dragen wij met ons werk indirect bij aan de volgende SDG’s: 3. Goede gezondheid 5. Gendergelijkheid 17. Partnerschappen voor de doelstellingen Meer informatie over de SDG’s, onze programma’s en de strategie 2017 - 2020 in hoofdstuk 3, p.26 en hoofdstuk 7, p. 71

1.4 WAT MAAKT SOS KINDERDORPEN UNIEK Er is geen enkele andere organisatie die zoveel ervaring en expertise heeft in de behoeften van onze doelgroep als SOS Kinderdorpen. Deze kennis hebben we kunnen vergaren door altijd naar de kinderen en hun families te luisteren. Op deze manier kunnen we hen de steun geven die ze echt nodig hebben. SOS moeders en medewerkers worden getraind om trauma’s te begrijpen. Door te luisteren, oprechte interesse te tonen en er ‘gewoon’ voor ze te zijn, geven we kinderen energie en hoop. Hoop op veiligheid, bescherming en liefdevolle zorg. Hoop op een toekomst. Met onze kennis hebben we een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de Internationale Richtlijnen voor Alternatieve Zorg voor Kinderen, waarbij we handvatten geven aan professionals op het gebied van kinderzorg en overheden in het nakomen van de rechten van kinderen in alternatieve zorg. We nemen, in samenwerking met de andere organisaties die hebben bijgedragen, de leiding in de implementatie van deze Richtlijnen. In ons werk beginnen we bij de basis: een liefdevol en veilig thuis. SOS Kinderdorpen is uniek want de organisatie: • zet kinderen weer in hun kracht door de onvoorwaardelijke liefde en steun van hun eigen families te versterken of door hen op te nemen in een SOS familie; • kent alle kinderen in onze programma’s bij naam en zijn op de hoogte van hun achtergrond; • maakt voor ieder kind en voor iedere familie een persoonlijk ontwikkelplan, gebaseerd op hun achtergrond, vaardigheden, interesses en toekomstdromen; • is geheel gericht om kinderen zich te laten ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en anderen; • zorgt dat broertjes en zusjes bij elkaar kunnen blijven; • werkt altijd vanuit de lokale gemeenschap met eigen SOS medewerkers uit dat land. Door de gemeenschap te betrekken bij de programma’s, worden zij onderdeel van de oplossing en kunnen zij verantwoordelijkheid nemen; • vertaalt onze visie in concreet beleid, zodat we plannen direct en persoonlijk kunnen uitvoeren. We brengen onze visie dagelijks in praktijk en nemen zo de verantwoordelijkheid om onze beloften aan kinderen waar te maken.

Missie Wij versterken en creëren SOS families voor kinderen zonder familie of veilig thuis. Zodat zij zich ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en anderen. Om de impact van ons werk te verankeren, versterken we hun gemeenschappen.

Visie Elk kind een familie, elk kind een toekomst. Familie is de enige effectieve plek voor ontwikkeling en herstel van kinderen. Het is de continuïteit, stabiliteit, onvoorwaardelijke zorg en de liefdevolle omgang die zorgen voor een gezonde ontwikkeling van een kind.

Onze waarden SOS Kinderdorpen Nederland is Bevlogen – Geïnspireerd door ons werk helpen wij kinderen een betere toekomst te krijgen. Wij inspireren en binden mensen in onze directe omgeving. Ondernemend – Wij tonen ondernemerschap door ruimte te geven en te nemen. We durven initiatief te nemen om kansen te benutten. Professioneel – Wij streven naar effectiviteit en zijn gericht op het realiseren van impact. We spreken elkaar aan op ons handelen. Samenwerken – Wij helpen elkaar om het beste in elkaar naar boven te halen. We zijn altijd op zoek naar manieren om onszelf verder te ontwikkelen.

Onze familiegerichte aanpak en de daaraan gerelateerde ontwikkelplannen zijn tastbaar en meetbaar. Net als de faciliteiten die SOS Kinderdorpen over de jaren heeft gebouwd. Wij volgen de kinderen uit de kinderdorpen niet alleen tijdens de zorgjaren; ook als het kind weer op eigen benen staat, blijven we contact houden. Zodoende leren we van hun ervaringen en kunnen we ons werk verbeteren en aanpassen. 11

1.5 PROCES VAN WAARDECREATIE KAPITAAL ONS WERK

SOCIAAL EN RELATIES

MENSELIJK

INPUT • Families helpen • Kinderen helpen • Jongeren helpen • Onderwijs • Gezondheidszorg • Gemeenschappen versterken • Noodhulp • Advocacy

• Kindsponsoren • Particuliere donateurs • Institutionele donoren • Bedrijven en stichtingen • Nationale Postcode Loterij • Netwerken • Ambassadeurs en beschermvrouwe • Media • Partner NGO’s

• Lokale SOS collega’s • Vrijwilligers • RvT en RvA • Medewerkers

INTELLECTUEEL

FINANCIEEL

• Ervaring in 134 landen en gebieden • 68 jaar expertise • SOS Children’s Villages International

• Inkomsten en bestedingen • Programmaverplichtingen en kasstromen • Vermogenspositie

OUTPUT

OUTCOME

• Kinderen in een liefdevolle en veilige familie • Veilig thuis, bescherming • Ontwikkeling • Kennis • Jeugdwerkgelegenheid • Toegang tot professionele (medische) hulp • Steun bij het op orde krijgen van leven • Kinderen een stem geven • Veiligstellen van rechten van het kind • Doorbreken vicieuze cirkel

• Positieve wending aan leven kind

• Duurzame relatie met achterban • Dialoog • Samenwerkingsverbanden • Netwerk • Bereik

• Kansrijke toekomst • Gezondheid • Duurzame verandering op familie-, gemeenschaps- en nationaal niveau • Verbinding • Vertrouwen • Draagvlak • Zichtbaarheid • Mobilisatie

• Veilige werkomgeving • Persoonlijke ontwikkelingsruimte werknemers • Aantrekkelijke betrouwbare werkgever • Diversiteit • Kansen voor ondernemerschap • Onderdeel zijn van de oplossing

• Bewustzijn • Betrokken, gemotiveerde medewerkers • Goede balans werk – privé • Cultuur • Groei

• Innovatie • Inzicht in specifieke behoefte doelgroep • Informatie/kennisuitwisseling • Leiderschap – expertrol • Advies • Goede infrastructuur • Ontwikkeling resultaatmeting

• Ontwikkeling • Reputatie • Betrouwbaar • Transparantie • Verantwoordelijk

• Effectieve, ethische, transparante besteding binnen de normen • Structuur

en verantwoordelijkheid nemen

2. RESULTATEN EN DOELSTELLINGEN

2.1 WERELDWIJDE WERK Het bereik van ons wereldwijde werk in 2016: aantal programma’s, faciliteiten en beneficianten.

Familieversterkende programma’s Aantal

Kinderen

Volwassenen

0-17 jaar

18 jaar en ouder

Totaal

Aantal families

Afrika

187

115.600

38.300

153.900

39.500

Amerika

109

60.500

42.600

103.100

24.100

Azië

107

51.100

38.000

89.100

21.700

Europa

150

101.100

45.700

146.800

5.300

Totaal

553

328.300

164.600

492.900

90.600

Kinderdorpen

Jongerenhuizen

Kinderen en jongeren in door SOS gesteunde pleegfamilies

Totaal aantal kinderen en jongeren

Totaal aantal SOS families

Kinderdorpen

aantal

kinderen

aantal

jongeren

Afrika

147

16.800

151

7.400

24.200

1.800

Amerika

138

9.000

149

3.400

800

13.200

1.300

Azië

172

27.500

213

7.900

100

35.500

2.200

Europa

114

4.900

207

5.100

1.600

11.600

860

Totaal

571

58.200

720

23.800

2.500

84.500

6.160

Kleuterscholen

Basis- en middelbare scholen

Beroepsopleidingen

Sociale centra

Totaal

aantal beneficianten

Onderwijs

124

14.200

113

51.300

7.600

109.300

182.400

100

5.300

700

1.400

7.500

Azië

8.000

47.000

4.200

10.200

69.400

Europa

2.600

5.500

111

29.400

37.500

Totaal

236

24.900

184

103.600

18.000

178

150.300

296.800

Afrika Amerika

Gezondheidszorg

Noodhulp Aantal medische centra

Afrika

Aantal programma’s Afrika

Amerika

Azië

Europa

Totaal

Consulten & behandelingen totaal: 893.900

Services totaal: 317.900

Alle cijfers met betrekking tot de beneficianten, consulten en behandelingen en noodhulpservices zijn op deze en de volgende twee pagina’s afgerond naar het dichtstbijzijnde honderdtal.

EUROPA FBC FSP

7.500

mensen

29.000

consulten & behandelingen

11.500

consulten & behandelingen

mensen

services

ZORG

ONDERWIJS

577.400 mensen geholpen wereldwijd

296.800 mensen geholpen wereldwijd

Met onze familieversterkende programmaâ&#x20AC;&#x2122;s steunen en versterken we kwetsbare families en gemeenschappen, zodat zij de zorg voor hun kinderen kunnen blijven dragen en voorkomen wordt dat families uiteen vallen. Wanneer een kind geen familie meer heeft of niet meer bij zijn ouders kan wonen, bieden we een alternatieve vorm van zorg die het beste past bij de situatie en ontwikkeling van het kind. In ons werk staat het kind altijd centraal; wij luisteren naar hun behoeften en geven ze de zorg die ze nodig hebben.

37.500

mensen

AMERIKA

116.300

158.400

Onderwijs opent de deur naar de toekomst; scholing kan de vicieuze cirkel van uitsluiting, armoede, kinderarbeid, huiselijk geweld en het uiteenvallen van families doorbreken. In gebieden waar er geen onderwijsinfrastructuur is, bieden we eigen scholen, beroepsopleidingen en sociale centra. Daarnaast versterken we, in samenwerking met de autoriteiten en andere dienstverleners, bestaande publieke scholen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Met advocacy proberen we de noodzaak van goed onderwijs bij overheden op de kaart te zetten.

AZIË FSP

AFRIKA 124.600

69.400

31.200

12.400

mensen

FBC

178.100

FSP

mensen

182.400 mensen

consulten & behandelingen

862.700

consulten & behandelingen

services

265.000 services

GEZONDHEID

NOODHULP

893.900 consulten & behandelingen wereldwijd

317.900 services* wereldwijd

SOS Kinderdorpen steunt gemeenschappen in het verbeteren en ontwikkelen van gezondheidszorg en het aanleggen van de infrastructuur zodat kinderen en hun families voldoende toegang hebben tot professionele gezondheidszorg. We bieden begeleiding bij het verwerken van trauma’s en het overwinnen van problemen, zowel fysiek als psychosociaal. In onderontwikkelde gebieden leiden we zelf medische centra. Deze zijn gespecialiseerd in de zorg voor kinderen en vrouwen; om goed behandelbare kinderziektes en aandoeningen te voorkomen en familiestabiliteit te waarborgen.

In crisissituaties zijn kinderen het meest kwetsbaar. In tijden van oorlog, conflicten en natuurrampen hebben zij de bescherming en zorg van een familie het hardst nodig. Met onze infrastructuur, samenwerking met lokale partners en jarenlange ervaring kunnen wij op effectieve wijze noodhulpprogramma’s opzetten om snel en efficiënt hulp te bieden aan kinderen en families. (Psychische) begeleiding van kinderen, familiehereniging en het vinden van structurele oplossingen voor de getroffenen spelen een belangrijke rol in ons werk. * Zie hoofdstuk 4.3 Noodhulp p. 40

2.2 HOOGTEPUNTEN EN HELDEN VAN 2016 Samenwerken voor jongeren

In het verslagjaar hebben we AkzoNobel mogen verwelkomen als internationale partner voor ons programma Youth Can. Zij gaan (om te beginnen) in drie landen (Brazilië, Indonesië en Nigeria) professionele schildertrainingen voor kwetsbare jongeren verzorgen, zodat zij relevante, praktische ervaring en kennis kunnen opdoen en zo meer kans maken om aan werk te komen.

Opening Santa Cruz del Quiché

What’s Next?

Op 18 oktober organiseerden we met succes onze eerste internationale sectorconferentie: What’s Next – the next succesful steps in youth and child care. Een congres met nationale en internationale gasten en sprekers met als thema ‘de toekomst van de internationale kind – en jeugdzorg’. Niet alleen volwassenen kregen het woord, juist ook kinderen en jongeren. Want bij de ontwikkeling van beleid ten aanzien van hún toekomst, kunnen we niet anders dan naar hen luisteren.

In 2016 was het zover: de langverwachte officiële opening van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché in Guatemala. Mevrouw Bouwmeester, die met een Fonds op Naam de bouw steunde, was bij de feestelijke opening aanwezig. “Het was een voorrecht om de opening bij te mogen wonen. De dankbaarheid voor de Nederlandse donateurs die de bouw mogelijk hebben gemaakt was tastbaar aanwezig. Ik vond de professionaliteit van de directie en de stafleden indrukwekkend, ook wat betreft de familieversterkende programma’s. Ik voelde heel sterk dat SOS Kinderdorpen het de moeders mogelijk maakt om goed voor hun kinderen te zorgen.”

Onze donateurs!

Een speciaal woord van dank aan onze donateurs: dankzij jullie steun kunnen vele kinderen wereldwijd opgroeien in een liefdevolle familie en veilige omgeving, zodat ze zich gezond kunnen ontwikkelen. Daarmee staan jullie aan de basis van hun toekomst.

Trots!

Enorm trots én blij waren (en zijn) we met het nieuws dat onze aanvraag voor de Extra Trekking van de Nationale Postcode Loterij in januari 2016 werd gehonoreerd. Met de € 1,12 miljoen gaan we over een periode van vijf jaar in Busia (Kenia) 1.000 kwetsbare kinderen en hun families ondersteunen en 200 verweesde kinderen in een familie plaatsen. Uitgangspunt is te allen tijde: wat is het beste voor het kind? Eind 2016 zijn de voorbereidingen getroffen en de acht stafleden starten in 2017 met het uitrollen van het programma.

SOS medewerkers in Syrië

Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen wereldwijd verdienen een pluim, maar het SOS team in Syrië verdient deze plek in de spotlight nog net een beetje meer. Al jaren zetten onze collega’s zich met gevaar voor eigen leven in voor kinderen en jongeren in het door oorlog verscheurde Syrië. Ze vangen kinderen liefdevol op die hun ouders door de wreedheden zijn verloren of herenigen degenen die hun familie waren kwijtgeraakt, ze geven kinderen de kans om – al is het maar voor een paar uur – weer even kind te zijn in de kindvriendelijke centra, ze bieden onderwijs zodat ze zich kunnen blijven ontwikkelen en ze helpen hen bij het verwerken van de trauma’s. Ze geven hoop. Hoop op een leven zonder geweld.

Kleine Held

De kleine baby Moses die, slechts twee maanden oud en vechtend voor zijn leven, op een openbare wc in Yamoussoukro - Ivoorkust werd gevonden, is in het SOS transithuis onder de liefdevolle zorg van SOS moeder Elise uitgegroeid tot een sterke en vrolijke peuter. Zijn biologische familie kon niet getraceerd worden en in september 2016 is Moses definitief opgenomen in een SOS familie in het kinderdorp. Zijn broertjes en zusjes verwelkomden hem met open armen.

“Je kunt wennen aan de geluiden van de oorlog, wegrennen voor de raketten, maar je kunt nooit vergeten dat je honger hebt.” Erop uit met de familie

– een kind in Syrië

Samen met partner Attractie & Vakantiepark Slagharen organiseerden we op 26 september de eerste SOS Familiedag. Een dag waarop we meer dan 2.500 van onze trouwe donateurs en hun families mochten verwelkomen om samen met ons een bijzondere en gezellige dag te beleven vol attractiepret, muziek en een SOS familiespeurtocht, maar ook met de mogelijkheid om je ‘te verplaatsen in het leven van families in een kinderdorp’ met een virtual reality bril. Uit handen van onze partner ontvingen we bovendien een cheque ter waarde van € 7.500. Wegens groot succes in 2017 opnieuw!

Sterre

Het is al bijzonder dat je als 10-jarige meisje je eerste boek publiceert, maar helemaal als je ook besluit om € 1,- per verkocht exemplaar aan SOS Kinderdorpen te doneren. Sterre Guyt uit Volendam deed dat. In 2016 kwam haar boek ‘Alys en de slechte elfen’ uit, waarvoor haar vriendinnetje Amber de tekeningen maakte. Inmiddels gaat het boek in de tweede druk. Fantastisch!

2.3 PROGRAMMA’S EN BESTEDINGEN IN 2016 Programma’s wereldwijd naar werelddeel 14%

De grafiek laat de verdeling van aantal programma’s naar werelddeel zien van SOS Children’s Villages International in 2015.

15%

12%

Afrika Azië Europa Amerika

15% 12% 59% 14%

59%

Programma’s wereldwijd naar type hulp

De grafiek laat de verdeling zien van de verschillende programma’s van SOS Children’s Villages International in 2016 zien.

35%

60%

Zorg Onderwijs Gezondheid Noodhulp

60% 35% 4% 1%

Nederlandse donaties naar werelddeel

De grafiek laat de verdeling van bestedingen per werelddeel zien van de Nederlandse donaties in het verslagjaar.

15% 4%

16% 65%

Afrika Azië Europa Amerika

Nederlandse donaties naar type hulp

De grafiek laat zien aan welk type programma’s Nederlandse donaties in het verslagjaar besteed zijn.

zorg onderwijs gezondheid noodhulp 83%

65% 16% 4% 15%

83% 8% 5% 5%

2.4 RESULTATEN 2016 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen De bouw van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché in Guatemala voltooien en de eerste kinderen en SOS moeders in het kinderdorp verwelkomen. De bouw van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché is in 2016 voltooid. Op 27 juli was de officiële opening. Eind 2016 woonden in de 12 SOS familiehuizen 49 kinderen bij 7 SOS moeders. In de loop van 2017 zal dit aantal uitbreiden naar volledige bezetting: 84 kinderen.

Financiering van het dagelijkse levensonderhoud van de kinderen en families in programma’s op 20 locaties in 14 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben. Dankzij alle donaties heeft SOS Kinderdorpen Nederland kunnen voorzien in het dagelijks onderhoud van kinderen en families op 21 locaties binnen onze 14 focuslanden. Het ging hierbij om 20 kinderdorpen en 29 familieversterkende- en jeugdwerkgelegenheidsprogramma’s.

Meer inzet op strategische samenwerking met Nederlandse en internationale stakeholders passend bij belangrijke programmatische en fondsenwervende thema’s. Waarbij de focus vooral zal liggen op: werkgelegenheid creëren voor jongeren en vrouwen; pleiten voor en het versterken van kwalitatief hoogwaardige alternatieve zorg in al zijn facetten. Daar waar SOS Kinderdorpen traditioneel sterk is in het bieden van alternatieve zorg in de vorm van (tijdelijke en permanente) opvang in familiehuizen – en in toenemende mate in het ondersteunen van pleegouders, hebben wij in 2016 actief de samenwerking gezocht met andere aanbieders van zorg en aanvullende dienstverlenende instanties. Zodat we elk kind de vorm van zorg kunnen bieden die het best aansluit bij de specifieke situatie van dat kind. Daarnaast hebben we ons met de start van werkgelegenheidsprogramma’s in Mali, Nigeria en Somalië (What’s Next) en Guinee – Bissau (Sangue Novo) gecommitteerd aan onze doelstelling om te focussen op het creëren van werkgelegenheid voor jongeren en specifiek vrouwen. In de komende jaren gaan we dit verder uitbouwen, te beginnen in Kenia.

2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken In 2016 willen we een groei binnen het particuliere marktsegment realiseren van 6,9% (€ 731.000,-) door enerzijds donateurs te behouden en anderzijds door nieuwe donateurs te werven. Met de realisatie van 8,2% (€ 864.000,-) groei binnen het particuliere segment is het afgelopen jaar fondsenwervend succesvol geweest. De groei is onder meer gerealiseerd door gericht te investeren in zowel de werving van nieuwe, als het behoud van bestaande

donateurs. Daarnaast heeft steun aan de kinderen en families in Syrië in belangrijke mate bijgedragen aan de stijging. In 2016 ontvingen we donaties van 119.728 particuliere donateurs; 12.722 meer dan in 2015. Voortbordurend op de positieve ervaring in 2015 gaan we zeven donateursbijeenkomsten in het land organiseren om de dialoog met de donateur te versterken. In het kader van ons 50-jarig bestaan hebben we in de maanden maart - juni zeven bijeenkomsten in het land georganiseerd, die door 170 donateurs zijn bezocht. Daarnaast hebben we twee donateursbijeenkomsten georganiseerd op ons kantoor in Amsterdam. De bijeenkomsten werden hoog gewaardeerd en hebben bijgedragen tot meer betrokkenheid bij ons werk. Het heeft ons bovendien belangrijke inzichten gegeven in de motivatie van donateurs om ons te steunen.

In ons jubileumjaar 50 families en familiebedrijven aan SOS Kinderdorpen verbinden met de ‘families voor families’ propositie. Het is niet gelukt om 50 families en familiebedrijven te verbinden met de families voor families propositie. We hebben de steun van acht familiebedrijven en gaan in het komende jaar de propositie met behulp van een externe partij (VODW) aanpassen en daarnaast de doelgroep verbreden om zo meer ‘families’ aan te kunnen spreken.

–

Behouden van onze huidige partners en het aantal partners verder uitbouwen via onder andere een netwerkstrategie en persoonlijke benadering vanuit onze relatiemanagers. Hoewel we in het verslagjaar afscheid hebben genomen van een aantal partners, hebben we via netwerkstrategie en een persoonlijk benadering ook verschillende nieuwe partners aan ons kunnen binden.

+/–

Het organiseren van verschillende evenementen en activiteiten, openbaar en/of voor onze donateurs, en het benoemen van ons 50-jarig bestaan in zoveel mogelijk uitingen en proposities gedurende ons jubileumjaar. We hebben zeven donateurbijeenkomsten in het land georganiseerd en de SOS Familiedag. De internationale sectorconferentie sloot ons jubileumjaar op gepaste wijze af. In al onze communicatie-uitingen gebruikten we het speciale 50 jaar SOS Kinderdorpen logo.

Inzet op langetermijngroei van inkomsten uit nalatenschappen. In 2016 zal SOS Kinderdorpen meer mensen die SOS in hun testament hebben opgenomen of willen opnemen, persoonlijk ontmoeten, onder andere tijdens bijeenkomsten die in het land worden georganiseerd. In 2016 zijn 15 donateurs bezocht door de vaste contactpersoon binnen ons kantoor, voor advies over hoe SOS Kinderdorpen benoemd kan worden in het testament en wat dit betekent. Eveneens zijn alle mensen

waarvan bekend is dat zij SOS Kinderdorpen in het testament hebben opgenomen, uitgenodigd bij de zeven bijeenkomsten in het land. Opzetten van een foundation forum om relaties met stichtingen te bestendigen en nieuwe relaties op te bouwen en meer kennisuitwisseling te realiseren. In 2016 is een start gemaakt met het Foundation Forum rondom Togo. Uit een eerste evaluatie is gebleken dat er vanuit de stichtingen weinig behoefte bestaat aan een dergelijk netwerk. We hebben deze werkzaamheden om die reden stilgelegd.

–

Behouden structurele steun van de Nationale Postcode Loterij en inschrijven op Droomfonds en Extra Trekking. In het verslagjaar hebben we de structurele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij wederom behouden, waar we de deelnemers aan de loterij zeer dankbaar voor zijn. In januari 2016 is bovendien de Extra Trekking voor ons project ‘No child is born to grow up alone’, die we in 2015 hadden ingediend, tot onze grote blijdschap gehonoreerd. De Droomfondstrekking en de Extra Trekking die we in 2016 hebben ingediend zijn helaas niet door de eerste ronde gekomen. We nemen de ontvangen feedback mee in komende voorstellen.

3. Draagvlak voor onze missie vergroten Grootschalige bereikmomenten genereren in media; zowel televisie als print, door middel van campagnes, jaarlijkse events en PR. Via verschillende kanalen hebben we in 2016 grootschalige bereikmomenten gegenereerd. Ons noodhulpprogramma in Syrië haalde de voorpagina van meerdere landelijke dagbladen, onze ambassadeurs schoven in goed bekeken tv programma’s als RTL Late Night en Tijd voor Max aan om over ons werk en hun ervaringen te praten. De ‘Nala campagne’ werd in 2016 drie keer ingezet zowel op televisie als online. Meer informatie over onze bereikmomenten in hoofdstuk 5.2 Communicatie, p. 52.

Top of Mind Awareness realiseren van 6% en een ranking in de top 20 van de Charibarometer. Op geholpen donatievoorkeur zijn we gestegen van de 36e naar de 31e plaats, op top of mind awareness is SOS dit jaar gedaald van de 23e naar de 27e plaats. Helaas zijn we in de ranking van de Charibarometer gezakt naar plaats 30 op het onderwerp donatievoorkeur spontaan.

+/–

Impactvolle content delen met de achterban en meer actualiteit/nieuws toevoegen aan de communicatiestrategie. Het versterken van de online kanalen met het opzetten van een nieuwe online- en social media strategie. In onze communicatie met de achterban en in onze nieuwe social mediastrategie is het doel: het vertellen van verhalen van kinderen en families, het delen van onze programma activiteiten en resultaten, en het uitdragen

van de expertise van SOS Kinderdorpen waarbij urgentie, actualiteiten, storytelling en het belang van familieliefde leidend zijn. Daarnaast hebben we een digitale stap voorwaarts gemaakt met behulp van verschillende (externe) experts op het gebied van onder andere SEO (Search Engine Optimalization), SEA (Search Engine Advertising) en SEM (Search Engine Marketing). In 2017 op te volgen met een nieuwe online strategie. SOS inhoudelijk extern positioneren om een (expert) rol te kunnen claimen en in te spelen op de inhoudelijke en internationale discussie in de (ontwikkelingssamenwerking) sector. Met de Internationale sectorconferentie ‘What’s Next’ hebben wij ons in de sector op de kaart gezet als expert op het gebied van familiezorg. Daarnaast hebben we actief geparticipeerd in verschillende (programmatische) discussies en zo bijgedragen aan meer bekendheid rondom het belang ons gezamenlijk en internationaal in te zetten voor kinderen en het recht dat ze hebben om op te groeien in een liefdevolle en veilige familie.

Het vergroten van onze zichtbaarheid door 2 media- en marketingpartnerships te realiseren. In 2016 hebben we een groot publiek kunnen bereiken met diverse (exclusieve) samenwerkingen met mediapartners als Omroep Max, Margriet, de Persgroep en marketing partners als 100% NL, Dr. Oetker en Prénatal.

Twee maal massamediaal bereik genereren in samenwerking met de Nationale Postcode Loterij In het verslagjaar hebben we meerdere malen massa mediaal bereik gegenereerd in samenwerking met de Nationale Postcode Loterij. Zo plaatsten zij een advertentie in NRC Handelsblad, vertelden ambassadeur Hans van Breukelen en directeur Margot Ende in Koffietijd over ons nieuwe -door NPL gefinancierde- project in Kenia, en besteedde het TV programma 1 tegen 100 aandacht aan ons werk.

Stijging van aantal Facebook-volgers naar 20.000 met een stabiele engagement rate van 2 – 4%. Daarnaast maken Instagram, Twitter, YouTube en LinkedIn deel uit van onze social media communicatie. Met 3.000 nieuwe volgers op Facebook zijn we met 15% gestegen ten opzichte van 2015. In totaal hadden we eind 2016 18.263 volgers. De engagement rate lag gedurende het jaar rond of net boven de 2%. Daarnaast hebben we Instagram, Twitter, LinkedIn en Youtube actiever ingezet in 2016, waardoor we ook daar meer volgers hebben en vaker zichtbaar zijn.

+/–

Het verkrijgen van gratis media-aandacht met een PRwaarde van € 4,0 miljoen. In 2016 hebben we met proactief persbeleid een free publicity waarde van ruim € 7,5 miljoen behaald, een stijging van 50% ten opzichte van 2015. En daarmee ruim boven de ten doel gestelde € 4,0 miljoen. Veel publiciteit werd behaald met diverse publicaties in landelijke

dagbladen, de aanwezigheid van onze ambassadeurs in grote tv shows en bijzondere campagnes als ‘No Child Alone’ en het Suske & Wiske stripproject in samenwerking met de Persgroep en Standaard Uitgevers. 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen De vastlegging van onze HR cyclus automatiseren. Middels een nieuwe online tool zal de HR cyclus vastgelegd en gebruikt worden ter ondersteuning van gesprekken behorende bij de HR cyclus. Hiermee willen we bereiken dat het gesprek meer centraal komt te staan en de uitkomsten hiervan efficiënter kunnen worden gemonitord en gearchiveerd. In 2016 is i-talent ingevoerd, een nieuwe online tool waarin de HR cyclus kan worden vastgelegd. Zowel het ontwikkelgesprek, het tussentijdse functioneringsgesprek als het beoordelingsgesprek worden hierin vastgelegd. Deze online tool helpt ons met het monitoren van de uitkomsten van gesprekken en het inventariseren van bijvoorbeeld organisatie brede opleidingsbehoeften.

Aan de hand van vitaliteitsmanagement willen we in 2016 en 2017 aandacht besteden aan het ziekteverzuim binnen SOS kinderdorpen (in 2015 lag dit op 6,3%). Er zal onder andere een inventarisatie gedaan worden naar de behoeftes om hier vervolgens op in te spelen. We hebben als doelstelling dat het verzuim onder de 4% komt te liggen in 2016. In 2016 hebben we ons wel georiënteerd op het vitaliteitsbeleid (beleid gericht op gezonde geestelijke

+/–

en lichamelijke gesteldheid van de medewerkers), maar vanwege de vele andere bewegingen die gaande waren bij SOS, is het traject nog niet gestart. Dit staat voor 2017 op de planning. Het uiteindelijke ziekteverzuim in 2016 is met 1,8% ruim onder de doelstelling van 4% gebleven. We hebben in 2015 vastgesteld dat het geven en ontvangen van feedback verbeterd kan worden binnen onze Nederlandse organisatie onder meer als middel voor ontwikkeling. In 2016 gaan we aandacht geven aan het verbeteren van het geven en ontvangen van feedback. In het kader van onze kernwaarden is in 2016 aandacht besteed aan het geven en ontvangen van feedback, waarbij een concreet traject van trainingen is uitgewerkt die in het eerste kwartaal van 2017 gaan plaatsvinden.

2.5 DOELSTELLINGEN 2017 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen • Financiering van het dagelijks levensonderhoud van kinderen en families in programma’s op 18 locaties in 12 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben. • Meer inzet op strategische samenwerking met Nederlandse en internationale partners passend bij belangrijke programmatische en fondsenwervende

thema’s en een duidelijke profilering als expertorganisatie. • Focus op en indienen van minimaal 7 voorstellen bij institutionele donoren, die pleiten voor en inzetten op het versterken van kwalitatief hoogwaardige preventieve en alternatieve zorg in al zijn facetten; het versterken van de eigen dan wel brede familie, pleegzorg binnen en buiten de eigen familie en (tijdelijke) opvang in een SOS familie. En het implementeren van de in 2016 goedgekeurde programma’s. • Werkgelegenheid creëren voor jongeren in onze doelgroep onder andere met ons programma Next Economy: ✓1 .800 jongeren trainen op het gebied van werkgelegenheid, entrepreneurschap en noodzakelijke kwalificaties voor het vinden van een baan ✓5 0 start-ups ondersteunen om een groei door te maken en daardoor interessant worden voor investeerders ✓5 business hubs trainen en steunen bij het implementeren van trainingsprogramma’s voor jongeren ✓6 50 jongvolwassenen helpen aan een fatsoenlijke baan of bij het starten van een bedrijf 2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken • 2017 is het eerste jaar van een nieuwe strategische periode voor SOS Kinderdorpen. Een periode waarin geïnvesteerd zal worden in het verbeteren van bestaande en het toepassen van nieuwe manieren van fondsenwerving. Omdat de fondsenwervende inkomsten hieruit minder voorspelbaar zijn dan uit de ‘traditionele’ kanalen, verwachten we dat de inkomsten van particuliere fondsenwerving ongeveer gelijk blijven met 2016. • Omdat (toekomstige) donateurs zich steeds meer online begeven, is het ook voor SOS Kinderdorpen van belang online meer aanwezig te zijn. Hiertoe is er met ‘digital agency’ TamTam samenwerking gezocht. In de eerste helft van 2017 moet dit resulteren in een online strategie gericht op het werven van nieuwe fondsen, die over het hele jaar moet zorgen voor een 15% groei in donaties via online kanalen. • Een voor SOS Kinderdorpen nieuwe manier van fondsenwerving inzetten door het organiseren van een uitdagende trektocht door de Mountains of the Moon in Oeganda. De 30 deelnemers (2 groepen van 15) worden in 2017 geworven, zodat ze vóór februari 2018 voldoende fondsen kunnen werven om deze uitdaging aan te gaan. • In 2017 gaan we zes donateursdagen organiseren en samen met onze partner Familie & Attractiepark Slagharen de SOS familiedag. Daarnaast gaan we verschillende (minimaal 3) evenementen organiseren in samenwerking met partners als Dr. Oetker, Crayola en de Lions Club. • Werving van nieuwe en het behouden van bestaande partners waarbij de begroting is vastgesteld op 3 miljoen euro; een groei van 14% ten opzichte van de realisatie in 2016. 3. Draagvlak voor onze missie vergroten • SOS Kinderdorpen zet in 2017 in op Everyday 24

campaigning: elke dag campagne voeren om onze doelgroep te bereiken met (online) campagnes, acties, evenementen om direct fondsen te werven, onze naamsbekendheid te verhogen en onze jarenlange ervaring te duiden. • We willen in Nederland een Top of Mind Awareness realiseren van 8% en een ranking behalen in de top 20 van de Charibarometer. • Nog meer communiceren vanuit de kinderen en families die we helpen en de donateurs die ons steunen. Het draait om hen. Op deze wijze willen we meer mensen inspireren om zich in te zetten voor kinderen zonder familie of veilige leefomgeving. • Meer bezoek genereren op onze website met als doel: conversie en een nog bredere steun in Nederland voor ons werk. Daarnaast willen we online: ✓ ons kwalitatief bereik op onze focuskanalen Facebook, Instagram en LinkedIn vergroten; ✓ meer kwalitatieve content per kanaal ontwikkelen; ✓d e mogelijkheden van video en in the moment updates uitdiepen en inzetten; ✓ nieuwe ontwikkelingen en kanalen onderzoeken, zoals samenwerken met influencers en het gebruik van Snapchat • SOS Kinderdorpen nog meer als expert profileren met ingezonden stukken, aanwezigheid in de media en aanwezigheid en spreektijd bij sectorbijeenkomsten. • Het verkrijgen van gratis media-aandacht om onze naamsbekendheid te vergroten en onze expertise te tonen met een minimale PR-waarde van € 4,5 miljoen. • Tweemaal massa mediaal bereik genereren in samenwerking met onze partner Nationale Postcode Loterij. 4.Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen • Verdere professionalisering van de organisatie: zorgen voor de juiste mensen op de juiste plek, het bestendigen van de gewenste cultuur en de beoogde samenwerking. Zorgen dat de organisatie klaar is om de strategie 20172020 uit te voeren en daarnaast snel kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen. • Het terugdringen van het verloop, onder meer door het verbeteren van het aannamebeleid, het updaten van het inwerktraject en het (her) beoordelen van de beoordelingssystematiek. • Start van het vitaliteitsmanagement project om het ziekteverzuim ook in 2017 en de daarop volgende jaren op niveau te houden. • Van klassieke organisatie naar gericht op de toekomst. Door een nieuwe manier van werken, het verder optimaliseren van managementinformatie en het bekijken van mogelijke efficiencyslagen op het gebied van automatisering.

3. ONS PROGRAMMABELEID

3. ONS PROGRAMMABELEID Het kader voor ons werk wordt gevormd door een aantal internationale verdragen, beleidsnormen, principes en richtlijnen. Dit kader is van toepassing op alle leden van de SOS organisatie en wij dragen deze actief uit in de landen waar wij werken. Het schetst bovendien onze rol in de maatschappij en hetgeen waar wij draagvlak voor willen creëren.

3.1 BELEIDSKADER SOS Kinderdorpen heeft meer dan 65 jaar ervaring in het bieden van alternatieve familiezorg aan kinderen die de zorg van hun ouders hebben verloren. We zijn expert op dit gebied en krijgen daarvoor wereldwijd erkenning.

Visie op kinderrechten

Eén van de belangrijkste richtlijnen voor het werk van SOS Kinderdorpen is het Verdrag van de Rechten van het Kind, dat in 1989 door de Verenigde Naties is aangenomen. En dan met name de rechten die refereren aan ouderlijke zorg of -bij gebrek hieraan- alternatieve zorg en het recht op onderwijs en medische zorg. Wij vinden dat elk kind het recht heeft om zich optimaal te ontwikkelen en we zien het als onze verantwoordelijkheid om deze ontwikkeling te ondersteunen. Wij willen voorkomen dat kinderen er alleen voor komen te staan of slachtoffer worden van uitbuiting, geweld, verwaarlozing en/of discriminatie. Bij de uitvoering van ons werk komt het belang van kinderen altijd op de eerste plaats. Uit het recht van kinderen om gehoord te worden, volgt onze verplichting om te luisteren – en vervolgens te handelen. Door te luisteren en hun mening te respecteren, geven we ze niet alleen de steun die ze echt nodig hebben, maar betrekken we hen bij beslissingen die hun leven beïnvloeden.

Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen

Samen met andere toonaangevende organisaties in de internationale kinderzorg heeft SOS Kinderdorpen bijgedragen aan het tot stand komen van de Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen. In deze richtlijnen staan bepalingen over alternatieve zorg voor kinderen die de ouderlijke zorg zijn verloren of bij wie het risico groot is dat zij er alleen voor komen te staan. Het uitgangspunt van de richtlijnen is dat er zoveel mogelijk moet worden geprobeerd om kinderen bij hun ouders/ verzorgers te laten opgroeien. Op het moment dat dit niet mogelijk is, moet er een andere passende oplossing worden geboden; het liefst in gezinsverband. Deze richtlijn is in 2009 verwelkomd door de VN en is sindsdien in meerdere landen vertaald in nationale weten regelgeving. Om de uitvoerders van deze Richtlijnen bij te staan, is mede op initiatief van SOS Kinderdorpen in 2013 het handboek ‘Moving Forward’ tot stand gekomen om met nadere uitleg en veelbelovende voorbeelden te helpen 26

bij het interpreteren van de Richtlijnen in de context van lokale omstandigheden en culturen. SOS Kinderdorpen is wereldwijd actief in het promoten en implementeren van deze Richtlijnen. In de Richtlijnen voor Alternatieve Zorg voor Kinderen wordt grote nadruk gelegd op de tijdelijkheid van uithuisplaatsingen als het ook maar enigszins mogelijk is om de thuissituatie van kinderen weer veilig te maken. In september 2016 werden de ‘Richtlijnen voor de re-integratie van kinderen’ vrijgegeven, met als doel overheden en zorgverleners te ondersteunen in het zorgvuldig doorlopen van het re-integratieproces bij families in hun gemeenschappen. SOS Kinderdorpen heeft deze richtlijnen mede ondertekend.

Kinderen beschermen

Het belang van kinderen staat bij ons voorop. Altijd. Wij beschermen kinderen tegen verwaarlozing, seksueel misbruik, fysiek en psychologisch geweld. SOS Kinderdorpen heeft in 2008 een Child Protection Policy vastgesteld, die door al onze lid-organisaties is vertaald naar een nationaal plan inclusief richtlijnen hoe deze te bewaken en monitoren. SOS Kinderdorpen is lid van het ‘Keeping Children Safe’ netwerk. In 2013 is binnen dit netwerk een certificatietraject ontwikkeld om de kwaliteit van de beschermingsmaatregelen te borgen. SOS Kinderdorpen is inmiddels ook gestart met het certificatie-traject.

Internationale ontwikkelingsdoelstellingen

In september 2015 hebben de Verenigde Naties de ‘Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling’ met de 17 Duurzame Ontwikkeldoelen vastgesteld. SOS Kinderdorpen werkt actief aan het tot stand komen van een meer welvarende, duurzame en gelijke wereld. Een wereld waarin iedereen meetelt, óók de kinderen die zonder ouderlijke zorg moeten opgroeien. SOS Kinderdorpen draagt met haar werk direct bij aan de ontwikkelingsdoelen: 1. Geen armoede 4. Kwaliteitsonderwijs 8. Goede banen en economische groei 10. Verminderde ongelijkheid 16. Vrede en recht En indirect aan de doelen: 3. Goede gezondheid 5. Gendergelijkheid 17. Partnerschappen voor de doelstellingen Zie ook hoofdstuk 1.3 De noodzaak van ons werk, p. 8.

3.2 PROGRAMMA’S De programma’s van SOS Kinderdorpen bestaan uit vier onderdelen; families helpen, kinderen helpen, jongeren helpen en pleitbezorging. In ons werk staat het kind in een familie altijd centraal.

3.2.1 Families helpen

De beste plek voor een kind om op te groeien is bij zijn biologische familie. Sommige families zijn echter kwetsbaar als gevolg van armoede, ziekte of het overlijden van één of beide ouders. Door (extreem) zware leefomstandigheden kunnen veel ouders hun kinderen niet geven wat ze nodig hebben: een liefdevol en veilig thuis, de juiste (medische) zorg, de mogelijkheid om elke dag naar school te gaan en daarmee de kans op een toekomst. De vicieuze cirkel kan doorbroken worden door kwetsbare families én gemeenschappen te helpen. Hierbij is de traditionele gezinsvorm niet bepalend; het is de kracht en de continuïteit van het dagelijks familieleven, de liefde en zorg die zorgt voor de gezonde ontwikkeling van het kind. Om die reden geven wij in ons werk prioriteit aan: 1. Het versterken van families door de ouder(s), grootouder(s) of ooms en tantes te helpen met de zorg en bescherming van de (klein) kinderen. Dit voorkomt dat kinderen worden verwaarloosd of verlaten. Door het versterken en ondersteunen van families kunnen kinderen in veiligheid en met zelfrespect, liefde en kansen opgroeien binnen hun eigen familie en gemeenschap.

Bij een familieversterkend programma hoort een persoonlijk en haalbaar ontwikkelplan gericht op begeleiding gedurende meerdere jaren. Hierin nemen families verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling om zo duurzame verandering in hun leven mogelijk te maken. Per familie bekijken we de problemen en wat er nodig is om hen te helpen op het gebied van: • Opvoeding en zorg – Het is essentieel dat ouders en/of verzorgers de kennis en vaardigheden hebben om voor hun kinderen te zorgen en ze op te voeden. Veel ouders ontberen deze basis omdat ze niet beter weten; het is ze – bijvoorbeeld door armoede – nooit geleerd. Om die reden zijn kennis over opvoeding, hygiëne en voeding, en bewustzijn van de rechten van het kind van groot belang. • Economische versterking – Toegang tot basisvoorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg begint vaak met een inkomen. Samen met families bekijken we of ze voor voldoende inkomsten kunnen zorgen en vervolgens hoe met het geld om te gaan. • Basisbehoeften en voorzieningen – Zaden, een warme maaltijd, schoolgeld, basis medische zorg: vaak is er weinig nodig om de ergste ellende te verlichten en zo op korte termijn te voorkomen dat een familie uit elkaar valt. Naast basisbehoeften wijzen we families op hun basisrechten en ondersteunen we ze bij toegang tot autoriteiten en overheidsvoorzieningen.

Range of options van SOS Kinderdorpen

We kijken per kind en situatie naar de beste oplossing op het gebied van zorg. Preventieve en alternatieve zorg vormen in ons werk een continuüm: de zorg loopt in elkaar over en kan gecombineerd worden. Contact dan wel hereniging met de biologische familie blijft het doel, mits de familie er nog is en dit in het belang is van het kind. Families versterken (preventief) De eigen familie versterken: met ons familieversterkend programma, zodat kinderen bij hun ouder(s) kunnen blijven wonen.

Opvang in de brede familie of door nabije vrienden of buren van de familie: kinderen worden informeel opgevangen als ze tijdelijk niet meer bij hun ouders kunnen wonen. SOS versterkt de familie, zodat zij de zorg kunnen dragen.

Pleegzorg binnen de brede familie: kinderen worden formeel opgenomen door de brede familie, of door vrienden/ buren van de familie. SOS versterkt de familie, zodat zij de zorg kunnen dragen.

Alternatieve zorg Pleegzorg buiten de brede familie: kinderen worden opgevangen door een pleegfamilie wanneer de eigen (brede) familie niet in staat is om voor het kind te zorgen. SOS versterkt de familie, zodat zij de zorg kunnen dragen.

Opvang in een SOS familie: in een SOS familiehuis in een kinderdorp of in de gemeenschap.

Speciale groepshuizen: begeleid wonen voor jongeren in jongerenhuizen, tijdelijke noodopvang in een transithuis wanneer een kind voor zijn veiligheid direct opgevangen moet worden.

Residentiële faciliteiten: een vorm van zorg die SOS niet biedt. Wij werken echter wel samen met deze faciliteiten om ze te ondersteunen in het proces van deinstitutionalisering.

Daarnaast werken we aan: • fysieke en sociale integratie van SOS kinderen en families. Om te voorkomen dat kinderen uit SOS families mogelijk een label krijgen (uitsluiting), zorgen we dat ze actief deelnemen aan het leven in de gemeenschap; • de verbetering van gemeenschapsvoorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg, zodat kinderen zich – in goede gezondheid – kunnen ontwikkelen en families niet uit elkaar vallen; • samenwerking met (lokale) organisaties om duurzame veranderingen te bewerkstelligen en efficiënter te werken. 27

Families krijgen toegang tot water door een ‘gemeenschapsversterkende’ benadering Om de toegang tot schoon drinkwater in de gemeenschap Asokore Mampong te verbeteren en daarmee de aanwezigheid van kinderen op school (kinderen gingen niet naar school of kwamen te laat, omdat zij water moesten halen), heeft SOS Kinderdorpen Ghana om dit te realiseren een gemeenschapsversterkende benadering gebruikt. Dit bood het familieversterkend programma de mogelijkheid om gebruik te maken van middelen en competenties van inwoners uit de gemeenschap, en stakeholders de mogelijkheid om bij te dragen aan het project. Bijvoorbeeld door

een social business te starten gericht op het bezorgen van het water, of gemeenschapsleden te betrekken door ze een leidende of toezichthoudende rol aan te bieden. Via pleitbezorging werd de overheid gemobiliseerd om verantwoordelijkheid te nemen voor het leveren van een basisvoorziening als drinkwater en het recht dat kinderen naar school kunnen te respecteren. Alle inwoners van de gemeenschap kunnen gebruik maken van de faciliteit en water kopen tegen een vast bedrag. Deze opbrengsten dekken de lopende kosten en er wordt al wat winst gemaakt dat gespaard wordt.

2.Duurzame veranderingsprocessen binnen gemeenschappen bewerkstelligen. Om het leven van kinderen en families blijvend te verbeteren, werken we nauw samen met lokale organisaties en overheden binnen de gemeenschappen waarin we actief zijn. Door hun kennis en contacten te benutten en hun vaardigheden en capaciteiten te versterken. Hierbij faciliteren we een veranderingsproces binnen gemeenschappen –civic driven change- om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden. De gemeenschap moet het sterke, sociale netwerk worden waar families terecht kunnen voor informatie, vragen en problemen. Zodat zij nu en in de toekomst in staat zijn om de kwetsbare families in hun midden op te vangen en te ondersteunen.

bestaande en nieuwe programma’s te verbeteren. Zie ook hoofdstuk 3.3 Resultaatmeting, p. 31.

Werken met families en gemeenschappen is complex en sterk afhankelijk van de context. Situaties van zowel families, gemeenschappen als landen variëren. Inmiddels heeft SOS Kinderdorpen jarenlange ervaring opgedaan in verschillende omstandigheden en gebruiken wij geleerde lessen en successen uit andere, eerdere programma’s om

Een veilig thuis binnen een liefdevolle familie: elk kind heeft er recht op. Het is de essentie van ons werk. Maar vele kinderen wereldwijd groeien niet op bij hun eigen familie, omdat ze hun ouders verloren zijn of omdat hun ouders en/ of de brede familie niet in staat zijn om de zorg voor hen te dragen. Met onze familieversterkende

3.2.2 Kinderen helpen

Belangrijkste redenen waarom kinderen, jongvolwassenen en families in het SOS familieversterkend programma komen

16%

38%

7% 8%

14% 17%

Bron: SOS Children’s Villages Programme Database 2016

Partnerships: samenwerken Ons werk staat niet op zichzelf. In de gebieden waar wij werken zijn ook andere organisaties actief. Omdat we geloven dat je samen sterker staat, werken we samen met lokale, nationale en internationale organisaties en autoriteiten. Uitgangspunt daarbij is dat alle betrokkenen zich inzetten voor die zaken waarin zij specifieke kennis en ervaring bezitten en waarin zij eigen verantwoordelijkheden dragen. De leiding in deze samenwerking ligt, gezien hun ervaring, kennis en contacten, bij de lokale medewerkers en mensen.

Armoede Overlijden van één van de ouders Ouders met instabiele relatie Gezin met veel kinderen Ouder in slechte gezondheid Overig (bijvoorbeeld: verlaten, slecht ouderschap, geweld, sociale discriminatie)

38% 17% 14% 8% 7% 16%

programma’s proberen we het uiteenvallen van families en het alleen achterblijven van kinderen te voorkomen. Als dat geen uitkomst meer biedt, kijken we in overleg met betreffende overheidsinstanties naar een alternatieve vorm van zorg die het beste past bij de specifieke situatie van het kind en zijn omgeving. Onze manier van werken is daarbij continu in ontwikkeling, waarbij ons programma is uitgebreid qua vormen van opvang en zorg, zodat we nog meer kinderen kunnen bereiken en ze de zorg kunnen bieden die bij ze past. 1. Tijdelijke zorg – Soms moet korte termijn zorg worden geboden om ouders tijdelijk te ontlasten. Dit kan noodzakelijk zijn als bijvoorbeeld de druk van speciale zorg voor een kind met een handicap of andere speciale behoeften hen tijdelijk boven het hoofd groeit. Soms ook is de thuissituatie acuut onveilig geworden en moet crisisopvang worden geregeld in tijdelijke, veilige SOS transithuizen. Hier worden extreem kwetsbare kinderen verzorgd door SOS moeders, totdat ze weer veilig terug kunnen naar hun familie. Mocht de thuissituatie dat niet meer toelaten, dan gaan we over tot plaatsing in permanente alternatieve familiezorg. Middellange termijn (pleeg)zorg is ook een optie wanneer intensieve steun moet worden geboden aan de ouders of de brede familie, zodat zij op termijn in staat zijn om de zorg voor het kind te hervatten. Deze vorm van zorg zetten wij ook in wanneer we proberen kinderen te herenigen met ‘verloren’ familie. 2. Permanente zorg in een SOS familie in een SOS kinderdorp of in de gemeenschap – Wanneer een kind niet meer bij de eigen familie kan wonen, gaat SOS op zoek naar een familiegerichte vorm van zorg die het beste past bij de situatie van het kind. In een SOS familie groeien kinderen op met een liefdevolle SOS moeder, broertjes en zusjes, totdat ze op eigen benen kunnen staan. De rol van de SOS moeders is belangrijk; zij kennen en respecteren de individuele sociale achtergrond, cultuur en religie van elk kind. Met bezieling én professionaliteit begeleiden zij de ontwikkeling van ieder kind.

Verbeteren kwaliteit en kwantiteit van pleegzorg in Macedonië

Sinds 2014 implementeert SOS Kinderdorpen Macedonië een speciaal programma om de kwaliteit en kwantiteit van pleegzorg in het land te verhogen en zo te voorzien in de behoeften en rechten van kinderen zonder ouderlijke zorg. SOS pleegfamilies, SOS medewerkers, ‘reguliere’ pleegfamilies en de nationale kinderen jeugdzorg diensten waren betrokken bij het programma aan de hand van de internationaal gecertificeerde pleegzorg methodologie PRIDE. Er worden grote stappen gemaakt en SOS is in open dialoog met het betreffende ministerie, op zowel beleids- als operationeel niveau. Er worden trainingen voor jongerenwerkers en pleegfamilies georganiseerd, pleegfamilies krijgen begeleiding bij de zorg van hun pleegkind en er wordt gewerkt aan een monitoring & evaluatie framework van de pleegzorg. Opdat het welzijn van het pleegkind altijd voorop staat.

Belangrijkste redenen waarom kinderen in de SOS familiezorg komen

7% 13% 39%

17%

24%

Zorgdrager kan niet voor kind(eren) zorgen Het kind is verlaten Dood van één ouder, de andere ouder is niet in staat om voor het kind(eren) te zorgen Dood van beide ouders, er is geen andere verantwoordelijke zorgdrager. Kind is overgeplaatst vanuit een andere, minder passende zorgfaciliteit

39% 24% 17% 13% 7%

Bron: SOS Children’s Villages Programme Database 2016

In een kinderdorp wonen over het algemeen tien tot vijftien SOS families, maar in toenemende mate wonen SOS families in huizen verspreid in de gemeenschap. Kinderen zijn dan echt onderdeel van de lokale gemeenschap; ze gaan er naar school en groeien op in een omgeving vergelijkbaar met waar ze op latere leeftijd zelfstandig gaan wonen. Door voorzieningen als onderwijs en gezondheidscentra waar nodig te verbeteren of waar afwezig mee te helpen opzetten, versterken we bovendien capaciteit van de gemeenschap en de integratie van kinderen. 3. Pleegzorg – Naast opvang in een SOS familie, kan SOS Kinderdorpen in steeds meer landen ook ondersteuning bieden in de (reguliere) pleegzorg. In samenwerking met lokale autoriteiten en de relevante ministeries helpen wij om de kwaliteit van en toegang tot pleegzorg te verhogen. Op deze wijze kunnen wij nog meer kinderen zonder ouderlijke zorg helpen. Op dit moment zijn 22 SOS organisaties wereldwijd actief bij de ondersteuning van pleegouders en bieden zo een veilig thuis aan ruim 2.500 kinderen. Contact met de biologische familie en familiehereniging Ook als kinderen in een SOS- of pleegfamilie zijn opgenomen, blijft hereniging met de biologische familie het uiteindelijke doel. Mits de familie er nog is én dit in het belang is van het kind. Kinderen in SOS- en pleegfamilies houden, als mogelijk en wenselijk, contact met hun biologische familie. Wanneer dit veilig is, bezoeken de kinderen hun familie meerdere keren per jaar. Periodiek wordt gekeken of de situatie bij de biologische familie zodanig is verbeterd, dat een veilige terugkeer mogelijk is. Indien wordt besloten tot een terugkeer, dan begeleiden we dit proces zorgvuldig en volgen we de situatie van de kinderen ook in de periode daarna om er zeker van te zijn dat de kinderen weer veilig en in een liefdevolle thuisomgeving kunnen opgroeien.

3.2.3 Jongeren helpen

Zelfstandig worden, een opleiding volgen en een baan vinden; elke jongere wereldwijd loopt tegen deze uitdaging aan. Voor jongeren uit kwetsbare families of zonder ouderlijke zorg is deze nieuwe fase in hun leven extra uitdagend. SOS Kinderdorpen zet zich om die reden actief in om jongeren te steunen in hun groei tot evenwichtige volwassenen, die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en vervolgens weer een bijdrage kunnen leveren aan de wereld om hen heen. Veel van deze jonge mensen missen een goed netwerk en hebben geen sociale en/of financiële ondersteuning, terwijl ze dat juist zo nodig hebben. Het volgen van een opleiding, laat staan het vinden van een leer- of werkplek, ligt dus niet binnen hun mogelijkheden. Het gevolg is dat zij niet dezelfde kansen hebben op het vinden van een baan in vergelijking tot jongeren die wel ondersteuning hebben. Dit gebrek aan werk kan onder meer leiden tot armoede, sociale uitsluiting en misbruik. 30

Met onze werkgelegenheidsprogramma’s geven we jongeren de kans om relevante en praktische ervaring en kennis op te doen, waardoor ze meer kans maken om aan werk te komen. Een groot jeugdwerkgelegenheidsprogramma dat SOS Kinderdorpen Nederland in samenwerking met de 1%Club, Enviu en Afrilabs in 2016 is gestart, is Next Economy in Mali, Nigeria en Somalië. De komende drie jaar willen we meer dan 4.000 jongeren bereiken en op duurzame wijze ondersteunen. Meer over dit programma en de resultaten van het eerste jaar: hoofdstuk 4, p. 37. SOS jongerenhuizen Op het moment dat SOS kinderen de leeftijd bereiken van jongvolwassenen en er in hun ontwikkeling aan toe zijn, dat is veelal tussen de 14-17 jaar, kunnen ze naar het SOS jongerenhuis verhuizen. Deze jongerenhuizen staan in het kinderdorp of in de naburige gemeenschap. Ook de kinderen die in een kinderdorp zijn opgegroeid hebben intensieve begeleiding naar zelfstandigheid nodig. Ze krijgen trainingen op het gebied van studieen beroepskeuze en ontvangen opvoedkundige- en pedagogische begeleiding. Daarnaast ontvangen ze financiële steun en hulp bij het vinden van een goede plek om te wonen, waar ze toegang hebben tot vervolgstudies en werk. Dit proces is intensief en kost tijd. Jonge mensen hebben een positief identiteitsgevoel nodig, een goede mentale en fysieke gezondheid. Een achtervang van familie, voormalige opvoeders, gelijken en/of professionals is onontbeerlijk. SOS Kinderdorpen biedt die steun. Niet alleen tot het moment waarop ze het kinderdorp verlaten, maar ook daarna blijven we hen volgen; we delen speciale momenten en staan voor hen klaar als ze extra begeleiding nodig hebben. Voor de kinderdorpen die SOS Kinderdorpen Nederland sinds 2003 gebouwd en gefinancierd heeft, zal deze intensieve begeleiding naar zelfstandigheid de komende jaren -met het ouder worden van de kinderen- een steeds grotere rol gaan spelen.

3.2.4 Pleitbezorging

De VN Kinderrechtenconventie stelt dat elk kind recht heeft op een familie en benadrukt dit bijvoorbeeld in artikel 5; dat overheden verplicht stelt om de rechten, plichten en verantwoordelijkheden van ouders te respecteren, en in artikel 18; dat overheden verplicht om ouders en verzorgers te ondersteunen en voorzieningen voor de zorg van kinderen te creëren. Ook de VN Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen benadrukken dat overheden de plicht hebben om families te beschermen en ondersteunen. De ‘Richtlijnen voor de re-integratie van kinderen’ helpen ouders en zorgverleners om het proces van terugkeer naar de familie zo zorgvuldig mogelijk te doorlopen. SOS Kinderdorpen komt op voor het recht van kinderen op een familie en probeert overheden te bewegen om een actief familie-ondersteunend beleid te voeren.

• De Europese Commissie heeft SOS Kinderdorpen gevraagd hen te adviseren in het formuleren van een strategie voor het de-institutionaliseren van alternatieve zorg buiten de Europese Unie. SOS Kinderdorpen heeft in dit verband onderzoek gedaan in zes landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Het rapport wordt in 2017 verwacht. • Als onderdeel van nationale netwerken van kinderbeschermingsorganisaties levert SOS Kinderdorpen een bijdrage aan het monitoren van kinderrechten -binnen en buiten zorginstellingen- en geeft het input aan de alternatieve rapporten die het VN Kinderrechtencomité bestudeert bij haar beoordeling van de situatie van kinderrechten. • In internationale fora rond de Duurzame Ontwikkelingsdoelen heeft SOS Kinderdorpen aangetoond dat kinderen die zonder ouderlijke zorg, of in zeer kwetsbare gezinnen opgroeien, achterlopen op educatieve-, gezondheids-, arbeids- en sociale integratie- indicatoren. Dit heeft niet alleen invloed op hun persoonlijk leven, maar het brengt ook hoge kosten met zich mee voor de samenleving en de staat. Al is dit probleem vooral kritiek in minder ontwikkelde staten; ook in Europa groeien bijna een miljoen kinderen op in institutionele zorg. Om de ambitieuze Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te kunnen halen, dient er heel actief beleid gevoerd te worden. • SOS Kinderdorpen heeft een sleutelrol gespeeld in het besluit van de Raad van Europa om kinderen zonder ouderlijke zorg ook in de periode 2016-2021 centraal te stellen in hun beleid. Onze organisatie is bovendien een belangrijke uitvoerende partner in het verbeteren van de kwalificaties van de zorgprofessionals, die werken met kinderen en jongeren in de alternatieve zorg. Als uitvloeisel van deze relatie start SOS Kinderdorpen een tweejarig project in vijf Europese landen (Kroatië, Italië, Letland, Litouwen en Spanje) om zorgverleners te helpen jongeren beter te ondersteunen in de transitie van zorg naar een onafhankelijk leven. • In Nederland is SOS Kinderdorpen samen met Plan, Save the Children, Defence for Children, Unicef en World Vision actief in het verband van de ‘Child Friendly Agencies’. • SOS Kinderdorpen is in Nederland actief rond het thema ‘zichtbaarheid van kinderen zonder ouderlijke zorg’. Wanneer deze kinderen niet zichtbaar zijn in onderzoekscijfers is het bijna niet mogelijk om gericht beleid en programma’s te formuleren, en onmogelijk om te meten of ze baat hebben gehad bij de wereldwijde inspanningen om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 te realiseren. Tijdens onze sectorconferentie in oktober en middels een publiekspetitie die we hebben aangeboden aan de Tweede Kamer, hebben we aandacht voor dit thema gevraagd. Bijdragen aan bewustwording Op nationaal en internationaal niveau vraagt SOS Kinderdorpen aandacht voor het belang van een veilige en liefdevolle familie. Lokaal worden gemeenschappen

Ondersteunen van de Braziliaanse overheid bij de-institutionalisering

SOS Kinderdorpen heeft in Brazilië bijgedragen aan het proces van de de-institutionalisering van de zorg in een gemeenschap. SOS Kinderdorpen nam, in samenwerking met lokale autoriteiten, de zorg voor een aantal broers en zussen over, van wie de ouders uit de ouderlijke macht waren ontheven of in het proces hiervan zaten. De kinderen en jongeren kwamen van andere organisaties die werkten volgens een volledig institutioneel model. Ons doel: familiehereniging waar mogelijk. De uitkomsten van het bijbehorende onderzoek worden dit jaar verwacht. opgeroepen zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden en wordt onder andere pleegzorg aangemoedigd als alternatief voor institutionele zorg. Ook maken wij ons -veelal samen met lokale netwerken van kinderorganisaties- sterk voor het tegengaan van geweld, misbruik en verwaarlozing van kinderen in het gezin, op school en elders in de gemeenschap.

3.3 RESULTAATMETING 3.3.1 Model voor impact meting

SOS Kinderdorpen richt zich in haar werk met kinderen, hun families en de gemeenschappen op significante en duurzame lange termijn impact. Het meten hoe het leven van kinderen en hun families op de lange termijn is verbeterd, is niet eenvoudig maar wel zeer belangrijk. Om die reden hebben we gekozen voor een robuuste benadering en methodologie om de lange termijn impact te meten. Deze focust zich op de kern van ons werk: • het versterken van families en gemeenschappen zodat ze de zorg en bescherming voor hun kinderen kunnen dragen en families niet uiteen vallen; • het bieden van kwalitatieve zorg in een stabiele familiesetting voor kinderen die hun ouders zijn verloren of niet meer bij hun familie kunnen wonen.

In samenwerking met het wereldwijd gerenommeerde Boston Consulting Group (BCG) hebben we een model voor impactmeting ontwikkeld, die twee elementen van de lange termijn impact van de familieversterkende programma’s en de kinderdorpen evalueert:

discriminatie? • Psychische gezondheid: is hij/zij in goede gezondheid gezien zijn/haar leeftijd? • Sociaal en emotioneel welzijn: is hij/zij gelukkig en heeft hij/zij een positieve kijk op het leven?

1. De niet-financiële impact op de individuele programmadeelnemers en de gemeenschap – De definiëring hiervan is grotendeels gebaseerd op informatie verkregen uit interviews met voormalige programmadeelnemers door externe onderzoekers. Aangevuld met kwalitatief onderzoek verkregen via focusgroep discussies met (voormalige SOS) kinderen en hun zorgdragers. De impact wordt beoordeeld aan de hand van acht dimensies, die elk bijgehouden worden door een aantal gerelateerde indicatoren: • Kostwinning: wat is de huidige werken inkomstenstatus, heeft hij/zij voldoende middelen om te overleven en ontwikkelen? • Zorg: heeft hij/zij sterke, stabiele relaties die voorzien in sociale, emotionele, psychische en materiële steun? • Voedsel: heeft hij/zij voldoende te eten? • Onderdak: leeft hij/zij in toereikende condities in een veilig huis? • Educatie en vaardigheden: was hij/zij goed voorbereid op toekomstige werkgelegenheid of wordt hij/zij voorbereid hierop? Voorbereiding vereist bijvoorbeeld de aanwezigheid van relevante educatie- of trainingsmogelijkheden. • Bescherming: is hij/zij veilig voor misbruik, uitbuiting en

De lange termijn impact op de lokale gemeenschap wordt gemeten op basis van indicatoren als bewustzijn van de lokale belanghebbenden over het aantal kwetsbare kinderen binnen de gemeenschap en hoe hun omstandigheden te verbeteren, de opzet van supportsystemen en mechanismen om deze kinderen te steunen en hun rechten te adresseren, en de ontwikkeling richting duurzaamheid: zijn de resultaten blijvend ook als SOS Kinderdorpen niet meer dag in dag uit betrokken is?

2. De financiële impact op de samenleving – De lange termijn financiële impact op de samenleving wordt gemeten door de ‘social return on investment’ (SROI) van het programma: een vergelijking van de totale programmakosten en de baten voor de samenleving. Waarbij de voordelen uitgedrukt worden in geldelijke bedragen (inkomsten en besparingen) waarmee makkelijk gerekend kan worden : individueel inkomen, inkomen van de volgende generatie, inkomsten en besparingen voor de gemeenschap of voor de overheid. Kennis delen De methodologie geeft onze organisatie een unieke en krachtige inkijk in de lange termijn effecten van onze

programma’s. Hoewel het model nu op maat gemaakt is voor SOS Kinderdorpen, zijn de kernelementen breed toepasbaar voor andere organisaties in de sector. SOS Kinderdorpen wil de lessen in ontwerp, implementatie en de voordelen van de benadering graag delen met andere organisaties.

Door juridische zaken in een aantal landen omtrent de uitrol van de database hebben we nog niet alle programma’s in de database kunnen verwerken. In 2016 hebben we gewerkt aan een oplossing voor deze juridische zaken en we hopen de resterende landen in 2017 te kunnen invoegen.

3.3.2 SOS programmadatabase

In 2013 zijn we gestart met de SOS programmadatabase: een monitoring- en evaluatiesysteem waarin we per begunstigde een dossier aanleggen waarbij met behulp van indicatoren de voortgang wordt bijgehouden. Voor kinderen en jongeren gaat het om de volgende dimensies: algemeen, gezondheid, onderwijs, psychosociale gesteldheid, kostwinning, services waar ze gebruik van maken, samenwerkingsverbanden en wanneer deelnemers al dan niet ‘de zorg verlaten’. De database zal ons in staat stellen om evidence-based resultaten te bepalen, omdat voor elke begunstigde wordt aangetoond welke verandering zich in hun leven heeft voltrokken dankzij deelname aan het SOS programma. Programma-informatie kan tussen de landen en gebieden waar we actief zijn, uitgewisseld worden

SOS maakt een duurzaam verschil De zeven impactmetingen; twee pilots in 2015 en vijf officiële evaluaties in 2016, bewijzen dat SOS Kinderdorpen inderdaad een langdurig verschil maakt in de levens van kinderen en families, en de gemeenschappen helpt zodat ze zelfvoorzienend kunnen zijn. De resultaten uit Hawassa (Ethiopië), Mbabane (Swaziland), Abobo-Gare (Ivoorkust), Dakar (Senegal), Kara (Togo), Surkhet (Nepal) en Zanzibar (Tanzania) laten zien dat ruim 80% van de participanten het goed of erg goed doen op minstens zes van de acht indicatoren. Onze familieversterkende programma’s tonen aan dat ze succesvol zijn bij het voorkomen dat kinderen van hun familie gescheiden worden, bij het verbeteren van de zorg die kinderen van hun ouders krijgen en in de zorg voor het sociale- en emotionele welzijn. De meeste jongvolwassenen die als kind participeerden in een SOS programma en die inmiddels zelf een familie zijn gestart, laten zien dat ze op de juiste manier voor hun kinderen kunnen zorgen en hun ouderlijke verplichtingen kunnen dragen. Daarmee creëren ze een sterke positieve impact op toekomstige generaties en de gemeenschap.

De gemeenschappen waarin SOS programma’s actief zijn, laten verbetering zien wat betreft: • bewustzijn over de rechten en behoeften van kinderen; • kinderbescherming; • de kwaliteit van de alternatieve zorg; • de vooruitgang op het gebied van duurzame ontwikkeling en veerkracht/ herstellend vermogen. De impact van de programma’s is ook financieel gemeten. De familieversterkende programma’s en de opvang van kinderen in een (SOS) familie laat een gemiddelde SROI zien van € 14,- voor elke geïnvesteerde euro. Kijken we alleen naar de familieversterkende programma’s dan is de SROI met een rendement van gemiddeld € 66,- in gemeenschapsvoordelen per geïnvesteerde euro nog veel hoger. Daarnaast biedt de evaluatie waardevolle inzichten om de effectiviteit van de programma’s te optimaliseren en meer impact te genereren. In respons op de bevindingen in de zeven landen hebben we in onze strategie opgenomen: • het nog meer richten op het helpen van families om zelfvoorzienend te worden; • het versnellen van de sociale en fysieke integratie van SOS families in de gemeenschap; • het nog beter begeleiden van jongeren bij hun transitie naar zelfstandigheid en het vinden van een baan.

4. ONS WERELDWIJDE WERK

4.1 ELK KIND EEN FAMILIE Het werk van onze SOS organisaties over de hele wereld richt zich primair op de zorg voor kinderen door het versterken en creëren van families. Voor de ontwikkeling van kinderen zijn ook onderwijs, gezondheidszorg en (psycho-) sociale hulp van essentieel belang. Op die gebieden draagt SOS Kinderdorpen bij aan de ontwikkeling en verbetering van (bestaande) voorzieningen in de gemeenschappen waar onze familieversterkende programma’s actief zijn. Een speciale groep vormen kinderen in noodsituaties die extra kwetsbaar zijn door rampen of oorlog. Juist voor hen is het belangrijk om zich veilig te voelen en omringd te zijn door een liefdevolle familie. We ontwikkelen speciale noodhulpprogramma’s als een ramp plaatsvindt in de buurt van onze faciliteiten. Programma’s die we steunen met Nederlandse donaties Sinds 2014 focussen wij ons vanuit Nederland op lange termijn steun van programma´s in een vast aantal landen. De keuze voor deze landen is gemaakt in overleg met SOS Children’s Villages International en is grotendeels gebaseerd op de historische financieringsrelatie. Afrika • Kenia: kinderdorpen Kisumu en Meru • Oeganda: kinderdorpen Gulu en Kakiri • Tsjaad: kinderdorp N’Djamena • Ghana: kinderdorpen Asiakwa, Kumasi en Tema

• Ivoorkust: kinderdorpen Aboisso en Yamoussoukro • Guinee-Bissau: kinderdorp Canchungo Azië • Vietnam: kinderdorp Thai Binh • Indonesië: Kinderdorpen Lembang, Medan en Tabanan • Autonomous Region of Tibet: kinderdorp Lhasa Latijns-Amerika • Guatemala: kinderdorp Santa Cruz del Quiché • Costa Rica: kinderdorp Santa Ana • Brazilië: kinderdorp Sao Bernardo • Mexico: kinderdorp Morelia Europa • Roemenië: kinderdorp Hemeiusi In de gemeenschappen rond deze kinderdorpen zijn wij ook actief met 29 familieversterkende- en jeugdwerkgelegenheidsprogramma’s. Een aantal van deze programma’s hebben plaats in andere landen (India, Macedonië, Malawi, Gambia, Maili, Nigeria, Somalië en Togo) dan bovengenoemden focuslanden en worden tijdelijk door ons gefinancierd. Daarnaast financierden we in het verslagjaar noodhulpprogramma’s in Syrië, Haïti, Zuid-Soedan en op de Europese vluchtelingenroute. Op de komende pagina’s laten wij een beknopte selectie van onze programma’s zien, kleinschalig en groot, die inzicht geven in de breedte en noodzaak van ons werk. Meer informatie over ons werk op soskinderdorpen.nl: www.soskinderdorpen.nl/wat-doet-sos

Landen waarin SOS Kinderdorpen Nederland programma’s financiert

134 landen en gebieden waar SOS Children’s Villages International actief is

landen waar SOS Kinderdorpen Nederland programma’s financiert

4.2 KINDEREN, JONGEREN EN FAMILIES HELPEN Hemeiusi – Roemenië Situatie

In de landelijke gebieden van Roemenië hebben veel ouders moeite om hun hoofd boven water te houden. De kinderen zijn vaak kind van de rekening: ze groeien op in problematische sociale situaties waarbij ze te maken krijgen met kinderarbeid, (huiselijk) geweld, alcoholmisbruik, schooluitval, ziekte en verlating.

Onze activiteiten

Met ons familieversterkend programma hebben we in 2016, 75 families met in totaal 240 kinderen uit zes gemeenschappen rond Hemeiusi kunnen ondersteunen bij: • de zorg voor hun kinderen op het gebied van onder meer voeding, hygiëne, gezondheid en het belang van onderwijs; • het opvangen van kinderen in de SOS dagopvang. Hier krijgen ze huiswerkbegeleiding en kunnen ze spelen; • het vinden van een baan, het kunnen volgen van een opleiding om aansluiting op de arbeidsmarkt te verkrijgen en het in kaart brengen en beheersen van de uitgaven; • het overwinnen van verslavingen; • het terugbrengen van de harmonie binnen de (brede) familie. Het kinderdorp In kinderdorp Hemeiusi geven 7 SOS moeders 43 kinderen een liefdevol en veilig thuis. In het jongerenhuis wonen bovendien 12 jongeren die we actief begeleiden op weg naar een zelfstandig leven.

Evaluatie

Hoewel het programma kwantitatief vrij beperkt is, zijn de resultaten kwalitatief zeer goed. Het team wordt goed ontvangen en de lokale autoriteiten waarderen wat we doen voor de kwetsbare families. Door onze holistische benadering zijn alle familieleden nauw betrokken bij hun ontwikkeling. Deze persoonlijke aanpak, waarbij we continu in dialoog zijn, motiveert de betrokken mensen om hun problemen echt aan te pakken.

Feiten en cijfers

“Ik kan nu weer voor mijn kinderen zorgen” Door een zware alcoholverslaving verwaarloosde Maria haar kinderen; ze waren vervuild, ondervoed en teruggetrokken. SOS Kinderdorpen stelde samen met de familie een persoonlijk ontwikkelplan op om te zorgen dat Maria haar alcoholverslaving kon overwinnen, weer zelfvertrouwen kreeg en de zorg voor haar kinderen zelf kon blijven dragen. SOS begeleidde de familie ook op het gebied van voeding, hygiëne, onderwijs en het vinden van een baan. Inmiddels is Maria nuchter en is ze de zelfverzekerde, lieve moeder die haar kinderen zo lang hebben moeten missen. Maria: “SOS Kinderdopen heeft me geholpen om een normale moeder te worden. Toen ik alcoholist was, was ik geen echte moeder. Ze hebben me gesteund bij het vinden van een baan, met schoolmaterialen voor de kinderen en voeding. Ik kan nu weer voor mijn kinderen zorgen en heb hun liefde. Dat is het allerbelangrijkste.”

Doel – Het voorkomen dat families uit elkaar vallen en kinderen er alleen voor komen te staan en kinderen die gescheiden van hun biologische ouders in dezelfde gemeenschap leven te herenigen. Kosten en bestedingen – Totale besteding in 2016 € 106.048 Beneficianten – 75 families met 240 kinderen Partners – Het lokale kinderbeschermingsdepartement Donors – Donateurs en SOS Roemenië. Roemenië is één van de ‘sustainable path’ landen en financiert een groot deel van de kosten vanuit eigen inkomsten. Loopt sinds – 2014. Geplande looptijd tot 2020

Next Economy – Mali, Nigeria en Somalië Situatie

Het volgen van een opleiding en het vinden van van een baan is voor jongeren uit kwetsbare families bijzonder moeilijk. Ze hebben geen goed netwerk en sociale en/ of financiële ondersteuning, met als gevolg dat zij niet dezelfde kansen hebben op het vinden van een baan in vergelijking tot jongeren die wel deze ondersteuning hebben. Dit gebrek aan opleiding en werk heeft grote gevolgen: armoede, sociale uitsluiting en ook misbruik. Met onze werkgelegenheidsprogramma’s geven we jongeren de kans om relevante en praktische ervaring en kennis op te doen, waardoor ze meer kans maken om aan werk te komen.

Doel

Werkgelegenheid creëren voor 4.200 gemotiveerde, maar kansarme jongeren (v/m, 14-30 jaar) door ze via scholing en coaching de kans te geven de juiste vaardigheden te ontwikkelen, hun talenten te ontplooien en zelf hun toekomstige banen te scheppen. Ze worden (financieel) geholpen bij het opzetten van een eigen bedrijfje en veelbelovende start-ups worden ondersteund zodat meer werkgelegenheid wordt gecreëerd. Jongeren die in dienst willen werken, worden voorbereid op ‘fatsoenlijk werk’ Het programma heeft een meervoudige sociale waarde: duurzame inkomstengeneratie voor een grote groep jongeren, een stimulans voor de lokale economie en innovatieve bottom-up oplossingen voor sociale problemen.

Activiteiten

Begin 2016 was de kick off van het project The Next Economy - how African youth make it work. Een samenwerkingsverband van SOS Kinderdorpen met de 1%Club, Enviu en Afrilabs dat wordt uitgerold in Mali, Nigeria en Somalië. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken financiert het project, met een looptijd van drie jaar, met ruim 3,5 miljoen Euro.

Feiten en cijfers

Doel – Werkgelegenheid creëren voor 4.200 gemotiveerde, maar kansarme jongeren (v/m, 1425 jaar) door ze via scholing en coaching de kans te geven de juiste vaardigheden te ontwikkelen, hun talenten te ontplooien en zelf hun toekomstige banen te scheppen. Kosten en bestedingen – Totale kosten € 3,5 miljoen. Besteed in 2016: € 920.747 Beneficianten – Over een periode van 3 jaar: 4.200 jongeren. Partners – 1%Club, Enviu en Afrilabs. Donors – Ministerie van Buitenlandse Zaken. Loopt sinds – 2016

Werkervaring opdoen

De Nigeriaanse Nguemo (28) heeft een studie psychologie afgerond, maar kon geen werk vinden. Sinds 2016 zit ze in het Next Economy programma, dat een stageplek voor haar heeft geregeld bij een organisatie die gratis medische zorg verleent aan mensen op het platteland die geen toegang hadden tot reguliere zorg. Nguemo: “Door mijn kennis in praktijk te brengen, leer ik veel: ontwikkelingen op het gebied van zorg, inzicht in waar onze doelgroep werkelijk behoefte aan heeft, maar ook op het gebied van effectief communiceren en projectmanagement. Ik ben ervan overtuigd dat deze ervaring me een baan gaat opleveren.”

• Na vijf maanden van voorbereidingen zijn in juni de eerste trainingsprogramma’s van start gegaan. Aan het einde van het jaar draaiden ze op alle zes de locaties. • Gedurende de periode mei – oktober hebben 2.600 jongeren op vier programmalocaties in Mali, Nigeria, en Somalië zich aangemeld voor deelname aan het Next Economy programma. 825* jongeren hebben de training van Fase 1 en 2 (inspiratie en scholing/coaching) doorlopen en komen in aanmerking voor doorstroming naar Fase 3 en 4 (begin je bedrijf/ klaarstomen voor een baan) van het project. • In september zijn in Lagos (Nigeria) en Bamako (Mali) de eerste trainingen voor jonge entrepreneurs gestart, in oktober gevolgd door Abuja (Nigeria). Ongeveer 200 jongeren nemen hieraan deel. • In Abuja, Lagos (Nigeria) en Bamako (Mali) zijn ongeveer 500 jongeren getraind om vaardigheden op te doen die aansluiten op de arbeidsmarkt en is het stagetraject voor 70 jongeren gestart. Partnerschappen met het bedrijfsleven worden ontwikkeld om een duurzaam 37

netwerk van stageplaatsen op te bouwen. •N aast het trainen van jongeren richt het programma zich tevens op het ondersteunen van kleine start- ups met groeipotentieel. In Lagos, Abuja (Nigeria) en Bamako (Mali) zijn in samenwerking met 3 hubs 30 start-ups getraind in het vergroten van hun activiteiten en zoeken naar investeringen. • I n november zijn we gestart op de resterende twee locaties (Jos in Nigeria en Mogadishu in Somalië). *) Een selectie van jongeren heeft een plek gekregen in de training. Van wie vervolgens om verschillende redenen circa de helft gedurende de training is afgevallen.

Evaluatie

In juni is de daadwerkelijke implementatie van de trainingsactiviteiten voor jongeren van start gegaan. Alhoewel het volledige programma geïmplementeerd wordt volgens planning, blijkt tijdens de eerste fasen dat een aantal aannames uit het voorstel in de loop van het verslagjaar bijgesteld moesten worden. Zo is in Nigeria gebleken dat het moeilijker is dan verwacht om voldoende jongeren geïnteresseerd te vinden voor het programma. Om die reden heeft het lokale team een vernieuwde communicatiestrategie uitgerold waarin de coaches een meer prominente rol spelen in het benaderen van de jongeren. Dit lijkt vooralsnog een goede oplossing. In Mali en Somalië speelt dit ‘probleem’ niet. Veel jongeren zijn geïnteresseerd en de aanmeldingen overstijgen de geplande aantallen ruim. Tijdens fase 3 en 4 van het programma bleek dat de capaciteit van de lokale hubs ondersteuning kan gebruiken in het kwalitatief uitvoeren van het trainingsprogramma. Hands-on ondersteuning wordt nu geboden door het Next Economy team in Nederland.

Activiteiten

Met de opening van het reproductieve gezondheidscentrum voor kinderen, jongeren en volwassenen uit het kinderdorp, het familieversterkende programma (FSP) en de gemeenschap heeft SOS Kinderdorpen een belangrijke stap gemaakt op het gebied van seksuele voorlichting, trainingen op het gebied van fysieke en sociale vaardigheden, begeleiding en preventie wat betreft HIV/ Aids en anticonceptie en indien noodzakelijk het bieden van medische zorg. • Drie trainingen voor 158 kinderen in de leeftijd van 5-9 jaar oud over lichaamsbeeld, respect en onderwerping. Drie trainingen aan 56 kinderen in de leeftijd van 10-12 jaar over het opbouwen van zelfvertrouwen, puberteit en onderwerping. • Zeven sessies voor 73 kinderen van 13-15 jaar uit het FSP over puberteit en lichaamshygiëne. Acht sessies voor 82 jongeren over 15-18 jaar uit het FSP over sociale druk. Twee kinderclubs voor kinderen van 6 – 9 jaar om te leren over hun lichaam. • 329 kinderen en 700 jongeren zijn getraind op persoonlijke zorg en hygiëne en mogelijke ongewenste druk die door vaders/ mannen kan worden uitgeoefend. • 240 kinderen en jongeren en 77 volwassenen zijn op medisch consult geweest en hebben al dan niet een vervolgonderzoek gehad. 525 jongeren zijn ontwormd. 24 jongeren hebben verslavingszorg ontvangen. • 28 volwassen uit het kinderdorp, het FSP en het onderwijs zijn getraind in kind seksualiteit.

Reproductieve gezondheidszorg – Yamoussoukro, Ivoorkust Situatie

Jarenlang was Ivoorkust één van Afrika’s economisch meest ontwikkelde landen, maar het wordt nu getekend door armoede, ongelijkheid en werkeloosheid. In het jonge land; rond de 40% is jonger dan 14 jaar (bron wereldbank), leeft 50% van de bevolking in grote armoede. De gevolgen zijn enorm. Meer dan 20% van de kinderen wordt met ondergewicht geboren, de kindersterfte ligt hoog (64,7 per 1.000) en 1,1 miljoen kinderen zijn verweesd als gevolg van de jarenlange burgeroorlog en politieke instabiliteit en ’s lands grootste gezondheidsuitdaging: HIV/Aids. Vele kinderen die zonder steun of in een onveilige omgeving opgroeien, hebben geen toegang tot onderwijs en medische zorg. Ze hebben weinig of geen kennis over hun eigen lichaam, seksualiteit en hygiëne. Misbruik en ‘sociale druk’ liggen op de loer.

Feiten en cijfers

Doel – Het bieden van fysieke en sociale reproductieve gezondheidszorg aan kinderen, jongeren en volwassenen uit het familieversterkende programma en het kinderdorp. Kosten en bestedingen – Totale besteding in 2016 aan kinderdorp Yamoussoukro, waar het gezondheidscentrum onder valt, € 382.193. Beneficianten – Gedurende de looptijd 5.800 kinderen en jongeren en 1.200 volwassenen. Partners – Ministerie van gezondheid, AIMAS – social marketing bureau, en AIBEF – associatie voor het welzijn van families. Donors – particuliere donateurs en bijzondere giften. Loopt sinds – 2016

• Trainingen over hygiëne en voeding inclusief kookdemonstratie voor 45 vrouwen uit het FSP en 8 vrouwen uit de gemeenschap. • 24 leraren zijn getraind in hygiëne en op het herkennen van de basissignalen van misbruik en gebrek aan voeding en zorg. • Oprichting van een comité die zaken van misbruik en geweld kunnen identificeren en deze goed te rapporteren. • Bijdrage aan een bijeenkomst over voedingsadviezen voor 60 moeders uit het FSP met kinderen van 0-5 jaar, aan meetings georganiseerd door lokale overheden en deelname van trainers en opvoeders aan een workshop over kinderen en regionale platformen georganiseerd door lokale organisatie IRC ONG.

Evaluatie

Het eerste jaar van het reproductieve gezondheidscentrum is succesvol verlopen. Het centrum werkt direct samen met andere onderdelen van het SOS programma en kan op die manier veel kinderen, jongeren en volwassenen bereiken. De activiteiten zijn in het verslagjaar ook gepresenteerd aan de kinderdorpen Aboisso en Abobo Gare, zodat in de nabije toekomst de activiteiten uitgebreid kunnen worden. In het tweede kwartaal hebben de meisjes uit kinderdorp Aboisso al deelgenomen aan een training over reproductieve gezondheid. Een uitdaging is de staf. Het team moet groeien om alle activiteiten goed uit te kunnen voeren en om nog meer kinderen en jongeren te kunnen helpen. Ze zijn op zoek naar nieuwe vrijwilligers, zodat het budget volledig ingezet kan worden voor de activiteiten. Het centrum participeert ook in meetings die door lokale overheden op het gebied van gezondheid worden georganiseerd. Zo kunnen de activiteiten in de toekomst onderdeel worden van het beleid van de gemeenschappen.

Santa Cruz del Quiché – Guatemala Situatie

Santa Cruz del Quiché is een ‘vergeten regio’ in Guatemala. De bevolking bestaat voor 90% uit Maya’s. Als landelijke etnische minderheid hebben zij op veel gebieden een achterstand. Daarnaast heeft de burgeroorlog het gebied hard geraakt. De combinatie van sociale uitsluiting, een gemis aan scholing, armoede en oorlogstrauma’s heeft een enorme impact op de levens van de families. SOS Kinderdorpen zet zich in om de situatie voor deze families te verbeteren, en geeft een liefdevol en veilig thuis aan kinderen die er alleen voor zijn komen te staan. Op 27 juli 2016 is SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché, Guatemala feestelijk geopend. Het kinderdorp en de familieversterkende programma’s in de omringende gemeenschappen zijn door Nederlandse giften gefinancierd.

Heidy (17): “Ik voel me veilig en ik ben niet meer bang. Ik wil mijn school goed doorlopen en Engels leren. Ik droom weer over de toekomst, ik voel me zoveel beter nu.”

Onze activiteiten Het kinderdorp • In de 12 SOS familiehuizen woonden eind 2016, 49 kinderen bij 7 SOS moeders. In de loop van 2017 zal dit aantal uitbreiden naar volledige bezetting: 84 kinderen. • De 2 sociale centra zijn overdag in gebruik als kinderdagverblijf en ‘s avonds voor trainingen en voorlichting. • Er is een opleidingshuis voor SOS moeders in opleiding. • Overige faciliteiten: administratiegebouw, gastenverblijf, en een huis voor de dorpsdirecteur en zijn familie. • 34 mensen uit de omgeving hebben een baan in het kinderdorp. Het familieversterkend programma • Circa 600 kinderen en 600 volwassenen uit 300 families in de drie omliggende gemeenschappen worden gesteund. • Het programma heeft zich in het afgelopen jaar gericht op trainingen en workshops op het gebied van opvoedkundige vaardigheden, alfabetisering, gezondheidszorg, hygiëne, zelfontplooiing en inkomensgenererende activiteiten. Waar nodig boden we voedselondersteuning. • 68 vrijwilligers uit de gemeenschap werken binnen het programma, 6 mensen hebben we een vaste aanstelling kunnen geven.

“Door SOS ben ik van mijn kinderen gaan genieten, ik heb geleerd hoe ik moeder kan zijn. Als ze mijn aandacht vragen, dan ben ik ook echt met ze samen. Ik merk het verschil: vroeger waren mijn kinderen onzeker en gesloten. Tegenwoordig hebben ze zelfvertrouwen en durven ze mij in vertrouwen te nemen als ze bang of onzeker zijn.” - Moeder uit het familieversterkende programma

Feiten en cijfers

Doel – Kinderen die er alleen voor staan een veilig thuis bieden en kwetsbare families ondersteuning en begeleiding bieden naar een economisch zelfstandig bestaan. Kosten en bestedingen – Totale bouwkosten €1.687.806, waarvan in 2016 uitbetaald €266.470. Besteding aan familieversterkend programma in 2016 € 141.249 Beneficianten – kinderdorp: 49 kinderen. Familieversterkend programma: 600 kinderen uit 300 gezinnen Donoren – particuliere donateurs en bijzondere giften Loopt sinds - 2012

Evaluatie

Met een vertraging van twee jaar is in juli 2016 kinderdorp Santa Cruz del Quiché officieel geopend. De vertraging werd grotendeels veroorzaakt in 2014 door liquiditeitsproblemen van het bouwbedrijf en de daarop volgende juridische procedure. SOS Kinderdorpen heeft vervolgens de bouw in eigen beheer herstart. Hoewel ook sindsdien nog enig oponthoud heeft plaatsgevonden onder meer door onderhandelingen over contracten, hevige regenval en problemen met de aanleg van de elektriciteit, is de bouw verder volgens (vernieuwde) planning verlopen. De vertraging heeft helaas geleid tot hogere kosten. Gedurende bouw is ons familieversterkende programma wel al van start gegaan en woonden vijf SOS families met in totaal 39 kinderen in vijf gehuurde huizen in de gemeenschap. Op deze manier konden we kwetsbare families al de steun bieden die ze nodig hadden om het hoofd boven water te houden en de kinderen een liefdevol en veilig thuis bieden binnen een SOS familie.

4.3 NOODHULP Miljoenen kinderen wereldwijd leefden in 2016 hun dagelijks leven in een crisissituatie. Beroofd van hun rechten op veiligheid, bescherming, voeding, gezondheidszorg, onderwijs en het simpele recht om te spelen en kind te kunnen zijn. In een tijd van verschillende grote humanitaire rampen hebben wij ons, in het verslagjaar, met 317.500 noodhulpservices ingezet voor kinderen en families in nood. In samenwerking met andere (lokale) organisaties en betreffende overheden biedt SOS Kinderdorpen effectieve, duurzame steun om kinderen en hun families te helpen overleven en hun levens weer op te bouwen. Een selectie van de noodhulpprogramma’s waaraan we vanuit SOS Kinderdorpen Nederland hebben bijgedragen. 40

SOS Kinderdorpen biedt op diverse vlakken hulp om kinderen in noodsituaties veilig te houden. Onze expertise is het beschermen van kinderen:

Zorg voor onbegeleide en van hun ouders gescheiden kinderen

Tijdelijke zorgcentra

Kindvriendelijke ruimtes

Familiehereniging

(Psycho) sociale steun

Bescherming Voeding

Onderdak Water, sanitatie en hygiëne (WASH)

Logistiek

Coördinatie en management vluchtelingenkampen

Gezondheid

Wederopbouw

Voedselzekerheid Nood telecommunicatie

Onderwijs

Syrië Situatie

2016 tekende het zesde jaar van de oorlog in Syrië. En iedere dag verwoest dit brute conflict levens en families. Tienduizenden onschuldige kinderen zijn hun ouders verloren of kwijtgeraakt, vele miljoenen zijn zwaar getraumatiseerd. Zij moeten alleen zien te overleven. Op straat, in tenten en lege gebouwen. “Je ziet de angst in de ogen van de kinderen,” vertelt een SOS medewerker ter plaatse. “Zij worstelen om te overleven en hebben dringend hulp nodig.” In totaal hebben meer dan 13 miljoen mensen hulp nodig, waaronder 6 miljoen kinderen.

Onze activiteiten Damascus • Interim zorgcentrum waar 450 kwetsbare kinderen die hun ouders zijn verloren of kwijtgeraakt beschermd worden tegen uitbuiting en gevaar. Hier krijgen ze

liefdevolle zorg, psychosociale hulp en kunnen ze in veiligheid spelen. In 2016 hebben we 213 kinderen kunnen herenigen met hun familie. • Medische zorg voor 76 kinderen waaronder 18 hartoperaties. • Terug naar schoolproject: 200 kinderen die moesten werken, hebben we terug kunnen laten keren naar school. Wij verzorgden de schooluniformen en materialen. • Eind 2016 is een voormalig vakantiedorp in een relatief veilige buurt van Damascus aangekocht. Hier kunnen we 150 kinderen opvangen en voor langere tijd helpen en verzorgen. • Het bestaande kinderdorp Qodsaya biedt, naast 143 kinderen en jongeren die er al woonden, onderdak aan 350 geëvacueerde kinderen uit Aleppo. Tartous • 3.300 kinderen konden in onze kindvriendelijk ruimte in een veilige en liefdevolle omgeving weer kind zijn. Ze kregen maaltijden en drinken en psychosociale steun om hun trauma’s te verwerken. • In samenwerking met Unicef kunnen 1.200 kwetsbare kinderen in 2017 terug naar school.

Feiten en cijfers

Doel – Noodhulp, zorg en opvang bieden aan de getroffen kinderen en families. Kosten en bestedingen – In 2016 hebben we in Nederland € 1.002.505 geworven voor Syrië, waarvan € 260.000 is uitbetaald. Beneficianten – Tienduizenden kinderen en families in nood. Partners – Unicef, SARC Donoren – Donateurs, partners, stichtingen en vermogensfondsen. Loopt sinds – de start van de oorlog in 2011.

Aleppo • Dagelijks warme maaltijden voor 18.000 kinderen en families. • Dagelijks 38.000 mensen voorzien van schoon en veilig drinkwater. • Het uitdelen van 5.000 voedsel- en hygiënepakketten, 1.000 babypakketten en 10.000 melkpakken • 600 kinderen uit gevluchte families kunnen weer leren in klaslokalen die door SOS Kinderdorpen zijn opgeknapt. • Meer dan 1.200 kinderen en moeders ontvingen medische hulp en medicatie. 1.900 moeders volgende een medische training, zodat zij in geval van nood zelf basis medische zorg kunnen verlenen aan hun familie.

Evaluatie

“Geen kind heeft voor oorlog gekozen” Abeer Pamuk (23), medewerker SOS Kinderdorpen Syrië: “Honderdduizenden kinderen hebben hun familie verloren. Kinderen met talenten, die de trauma’s van het geweld te boven kunnen komen áls ze het gevoel gegeven wordt dat ze ergens bij horen. Dat er een leven is weg van de straat en zonder geweld. Hun toekomst hangt af van de manier waarop de mensen om hen heen ze behandelen. Hoe harder je wegkijkt, hoe groter de kans dat deze kinderen op latere leeftijd onverschillig en gewelddadig worden. Wij moeten ervoor zorgen dat deze kwetsbare kinderen niet tot een verloren generatie worden, een generatie die niet beter weet dan oorlog. Ik ben trots op ons werk. SOS geeft de meest kwetsbare mensen; de kinderen, hoop en kunnen hun leven veranderen.”

De complexe situatie in het land bemoeilijkt het bieden van hulp. SOS Kinderdorpen is in 2016 als één van de weinige internationale organisaties nog actief in Aleppo, waarbij we nauw samenwerken met lokale hulporganisaties als het Syrisch Arabische Rode Kruis (SARC). Hoewel ons team in Syrië goed met de onveiligheid weet om te gaan, zijn er een aantal momenten geweest dat we onze staf in Aleppo de vraag hebben voorgelegd of de situatie niet te extreem werd om hun werk uit te voeren. Op één moment na gaven ze aan: ‘Dit is onze missie, we willen dit doen. Het is een risico om dit werk te doen, maar in Aleppo is het risico net zo groot als je thuis blijft.’ Dat ene moment was begin november 2016 toen de situatie in Aleppo volledig escaleerde. Ons team is toen iets meer dan een week niet in het centrum actief geweest, enkel aan rand van Aleppo. Zodra de situatie het weer toeliet, zijn direct alle activiteiten herstart. Mensen die in het centrum woonden, konden in die korte periode nog wel gebruik maken van onze watervoorziening.

Juba – Zuid Soedan Situatie

Na een kortstondig en wankel vredesakkoord glijdt ZuidSoedan opnieuw af richting een burgeroorlog tussen de twee grootste volken in het land: de Dinka en de Nuer. Vlak voor het vijfjarig jubileum van de onafhankelijkheid in juli 2016 laaide het geweld in Juba, de hoofdstad van 41

Zuid-Soedan, weer op. De SOS families, die in 2014 al uit Malakal moesten vluchten, belandden opnieuw in de vuurlinie van de strijdende partijen. Om hun veiligheid te garanderen moesten ze het kinderdorp waar ze sinds 2015 woonden, verlaten en werden ze overgeplaatst naar twee huurhuizen in Juba.

Onze activiteiten

• Het verzorgen van het dagelijkse levensonderhoud van 81 kinderen en 24 jongeren in kinderdorp Juba. • Na de evacuatie hebben deze kinderen, jongeren, SOS moeders en staf extra begeleiding en psychosociale zorg ontvangen. Daarnaast steunde SOS kwetsbare kinderen en families in de omgeving met: • het uitdelen van schoon drinkwater; • het opzetten van een kindvriendelijke ruimte en het bieden van recreatieve programma’s, en sociale en emotionele zorg aan 500 kinderen; • hulp bij de terugkeer naar school; • hereniging van 300 ontheemde kinderen met hun ouders/ verzorgers. Het kinderdorp werd tijdens dit recente conflict volledig geplunderd. Toen de rust wederkeerde en we de veiligheid konden borgen, is SOS Kinderdorpen direct gestart met de herstelwerkzaamheden aan de familiehuizen en faciliteiten. Inmiddels weten we dat de SOS families en staf in januari 2017 veilig konden terugkeren in hun gerenoveerde kinderdorp.

Evaluatie

Vanuit onze bestaande faciliteiten konden we de noodhulp snel en efficiënt optuigen. Het voortdurende geweld heeft er echter toe geleid dat de situatie van meer dan een miljoen kinderen in Zuid-Soedan alarmerend is. De periode waarin alle kinderen, jongeren, moeders en staf in twee huurhuizen moesten wonen, was verre van optimaal. Echter gezien de kosten, was het niet mogelijk om meer huizen te huren. De in 2016 al sluimerende hongersnood maakt dat we ook in de komende periode actief moeten blijven om zoveel mogelijk kinderen en families de zorg te bieden die zij nodig hebben.

Feiten en cijfers

Doel – Noodhulp, zorg en opvang bieden aan de getroffen kinderen en families. Kosten en bestedingen – Totale besteding in 2016 € 135.000 Beneficianten – SOS kinderen, jongeren en moeders uit kinderdorp Juba en 500 kinderen uit families uit de gemeenschap. Partners – Unicef, Save the Children, Gumbo PhCC, MoH, Don Bosco, Oxfam, Solidarites Donoren – donateurs Loopt sinds – juli 2016

Haïti Situatie

“De kinderen hebben de afgelopen maanden veel te verduren gehad. De angst en onzekerheid, het tijdelijke nieuwe onderkomen waarbij we met alle families (81 kinderen) en jongeren (24) dicht op elkaar in twee huizen woonden: het heeft veel van iedereen gevergd. Maar ook deze storm zijn we veilig doorgekomen. De kinderen worden intensief begeleid en gesteund, maar ze zijn vrolijk en er hangt een positieve energie.” – Alberto Fait, projectcoördinator van SOS Kinderdorpen vanuit Juba

Op 4 oktober 2016 sloeg orkaan Matthew verwoestend toe op Haïti. Ruim duizend mensen overleefden de storm niet, 350.000* mensen moesten een veilig heenkomen zoeken. En dat terwijl de Haïtianen nog aan het opkrabbelen waren na de aardbeving van 2010. Tienduizenden van hen zijn in één klap weer dakloos. Een hard gelag voor velen die met moeite hun leven weer op de rit hadden gekregen. Dit keer werd het zuidelijk gelegen Les Cayes werd hard getroffen, een gebied waar SOS Kinderdorpen na de ramp in 2010 een nieuw kinderdorp had gebouwd en verschillende familieversterkende programma’s heeft opgezet. Kinderen en families uit onze programma’s zijn gelukkig ongedeerd gebleven.

Onze activiteiten

Door onze aanwezigheid kon SOS Kinderdorpen directe noodhulp bieden en hebben we vervolgens ingezet op traumaverwerking, onderwijs, wederopbouw en de toekomst: • Ondersteuning en renovatie van 3 gemeenschapscentra. Deze centra dienen nu ook als kindvriendelijke centra waar kinderen twee maaltijden per dag en schoon *) Bron: Verenigde Naties

drinkwater krijgen en in veiligheid kunnen spelen. Om trauma’s te verwerken waren er individuele- en groepspraatsessies, er werd getekend en muziek gemaakt. In totaal hebben 500 kinderen deze psychische zorg ontvangen. • Meer dan 520 familie ontvingen voedselpakketten. •2 .000 families werden geïnformeerd over gezondheidszorg, hygiëne en kinderbescherming. •R enovatie van 8 beschadigde lokalen van de SOS Hermann Gmeiner school in Les Cayes. Een week na de ramp konden de 389 leerlingen weer lessen volgen. •R enovatie van 4 publieke scholen in Guilgaud, Léger, Tellier en Sudre, zodat de ruim 700 leerlingen weer onderwijs kunnen volgen. •Z aden en visnetten, zodat families in het district Le Sud in de nabije toekomst weer in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien

Feiten en cijfers

Doel – Noodhulp, zorg en opvang bieden aan de getroffen kinderen en families, renovatie van beschadigde (publieke) voorzieningen. Kosten en bestedingen – In 2016 hebben we in Nederland € 15.552 geworven voor Haïti en hebben we € 267.367 uitbetaald. Beneficianten – SOS kinderen, jongeren en moeders uit kinderdorp Les Cayes en kinderen uit families uit de gemeenschap. Partners – UN cluster, lokale autoriteiten Donoren – donateurs Loopt sinds – oktober 2016

Evaluatie

In aanloop naar het aan land komen van de orkaan Matthew had SOS Kinderdorpen Haïti diverse voorzorgsmaatregelen getroffen om de veiligheid van de kinderen in onze zorg te waarborgen. Voedsel- en watervoorraden werden aangelegd en via gemeenschapshuizen en sociale centra zijn mensen uit de omringende gemeenschappen geïnformeerd om en op welke wijze voorbereidingen te treffen. Daarnaast hebben we voorbereidingen getroffen op onze scholen, zodat deze indien noodzakelijk, beschikbaar waren om families op te vangen. Op deze manier hebben we mogelijk bij kunnen dragen aan een beperking van de (fysieke) schade. Naast de noodhulp zijn en blijven we -als altijd- actief in het gebied om families en gemeenschappen te ondersteunen bij een duurzame wederopbouw.

5. ONS WERK IN NEDERLAND

5.1 FONDSENWERVING Het afgelopen jaar lieten zowel het Nederlandse consumenten- als het donateursvertrouwen een stijgende lijn zien na de dip van eind 2015. Alhoewel beiden nog niet terug zijn op de piek uit 2007 lijken het verbeterde economisch klimaat en een grotere koopbereidheid ook een positief effect te hebben op de geefbereidheid van Nederlanders. Voor SOS Kinderdorpen is 2016 in fondsenwervend opzicht een mooi jaar geweest. Ten opzichte van 2015 is een overall toename in inkomsten particuliere fondsenwerving gerealiseerd van 4,9% ofwel € 658.000,-. Naast deze groei op korte termijn, is eveneens geïnvesteerd in de lange termijn door een toename van het aantal structurele donateurs en de verhoging van het gemiddeld giftbedrag. Dit is onder andere bereikt door een sterke aansturing in de werving gecombineerd met het succesvol terugbrengen van de uitstroom van donateurs. Bovendien hebben we in 2016 verschillende -voor SOS Kinderdorpen- innovatieve fondsenwervende experimenten opgetuigd, zoals: twee verschillende televisie uitzendingen, het MayDay platform, leadgeneratie, pre-mail bij telemarketing en de SOS Familiedag. Sommige van deze pilots waren fondsenwervend succesvoller dan anderen, maar ieder initiatief heeft ons veel lessen geleerd. Dit heeft geresulteerd in het stopzetten van sommige en het al dan niet aangepast doorzetten van andere activiteiten.

5.1.1 Particulieren

In het verslagjaar hebben particuliere donateurs een totaal bedrag van € 11.450.000,- gedoneerd, wat een groei is van 8,2% ten opzichte van 2015. Ruim 9.8 miljoen euro, 86% is afkomstig van structurele donaties, wat ongeveer hetzelfde percentage is als in 2015 (85%). In totaal hebben 119.728 particulieren in 2016 een donatie gedaan, een toename van 12% ten opzichte van 2015 (107.006 donateurs). Het aantal geworven kind sponsoren bleef met 494 echter sterk achter op de doelstelling van 1.100. De keuze om tijd en energie te steken in de innovaties op het gebied van fondsenwerving en in het werven van fondsen voor de opvang van kinderen in Syrië, betekende dat er minder aandacht naar de werving van kind sponsoren kon gaan.

Gedragscode Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is lid van Goede Doelen Nederland en hanteert de CBF gedragscode. Kernbegrippen in deze code zijn respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Dat betekent dat we zoveel mogelijk middelen besteden aan het helpen van kinderen en dat we hier op een eerlijke, juiste en volledige manier verantwoording over afleggen aan onze achterban.

ANBI-beschikking De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dat betekent dat we voldoen aan de eisen die de Belastingdienst stelt aan goede doelen, waardoor giften van donateurs en bedrijven fiscaal aftrekbaar zijn en wij geen belastingen betalen over schenkingen en nalatenschappen.

In 2016 zijn verschillende activiteiten ondernomen om nieuwe donateurs aan de organisatie te binden. Allereerst worden zij in een apart traject welkom geheten, iets wat resulteerde in 5% meer behouden donateurs (ten opzichte van 2015) in de eerste drie maanden van hun donateurschap. Door nog beter te laten zien welke impact donateurs met hun giften maken en hen daarvoor te bedanken, verwachten wij ook in de toekomst donateurs langer aan ons te binden. In 2016 hebben wij dit gedaan door bijvoorbeeld de zeven donateursbijeenkomsten en de SOS Familiedag in samenwerking met Attractie & Vakantiepark Slagharen. Nieuwe campagne Na het Junior Songfestival in 2015, hebben we in 2016 met twee verschillende televisieprogramma’s geprobeerd nieuwe donateurs te werven. De samenwerking met SOS ambassadeur Jochem van Gelder voor het programma Tijd voor Max op NPO1 was zeer succesvol. De uitzending ‘Sterren in de Sloppen’ op RTL 4 voldeed qua (fondsenwervend) resultaat niet aan de verwachtingen. De evaluaties die we zowel intern als met de externe partijen hebben gedaan, hebben diverse leer- en verbeterpunten opgeleverd waar we direct mee aan de slag zijn gegaan. In 2016 is eveneens een MayDay-campagne getest. Hierbij werd SMS in combinatie met micro-incasso’s ingezet om fondsen te werven voor noodhulpsituaties, in dit geval Syrië. Uit de evaluatie bleek echter dat in vergelijking met kanalen als post en email, SMS als fondsenwervend instrument ver achterbleef. Deze manier van fondsenwerving gaan we derhalve niet opnieuw inzetten. In 2016 zijn we bovendien een nieuwe DRTV campagne gestart, die draait om het zevenjarige meisje Nala. Met deze campagne borduurden we voort op de manier van werven die we in 2015 zijn gestart: donateurs werd gevraagd om een bijdrage door een SMS bericht te sturen, wat vervolgens werd opgevolgd met een telefoongesprek. Meer campagne informatie in hoofdstuk 5.2 Communicatie, p. 52. Donor Voice In 2016 zijn de uitkomsten van het ‘Donor Voice’ donateursonderzoek intern gepresenteerd waarna per 45

afdeling een actiepuntenlijst is opgesteld die inmiddels is afgewerkt. Enkele voorbeelden hiervan zijn het stoppen van het welkomstcadeau en het starten van een actieve campagne op zowel nalatenschappen als schenkingsovereenkomsten en het lanceren van een actieplatform. Daarnaast heeft SOS Kinderdorpen, in het kader van kennis delen en samenwerking, de resultaten gepresenteerd in een kennissessie van Goede Doelen Nederland. In 2016 zijn in verschillende andere onderzoeken en enquêtes de basisvragen van het Donor Voice onderzoek herhaald om de loyaliteit te meten. In het derde of vierde kwartaal van 2017 gaan we het Donor Voice donateursonderzoek weer volledig uitsturen naar een representatieve selectie van onze achterban, zodat we inzicht krijgen of donateurs tevreden zijn over gemaakte aanpassingen en waar nog meer verbeterpunten liggen. Contact met de achterban Resultaatcommunicatie, waarbij donateurs op de hoogte worden gehouden van de impact die zij maken, heeft ook het afgelopen jaar weer meermaals plaatsgevonden. Zo ontvingen 98.473 donateurs de maandelijkse emailnieuwsbrief. Daarnaast werden de donateurs ook per post geïnformeerd over ons werk. In 2016 ontvingen 105.714 donateurs het SOS Familie magazine met verhalen uit de kinderdorpen en familie versterkende programma’s. Een stijging van 5% ten opzichte van 2015. Heel direct persoonlijk contact was er met de 113 donateurs die deel hebben genomen aan de zeven donateursbijeenkomsten die we in 2016 organiseerden.

5.1.2 Bijzondere giften en nalatenschappen

Jaarlijks ontvangen we bijzondere en substantiële bijdragen waarmee donateurs het leven van veel kinderen een blijvend positieve wending geven. Bijzondere giften kunnen onder andere inhouden: het oprichten van een Fonds op Naam, het aangaan van een schenkingsovereenkomst of het opnemen van SOS Kinderdorpen in het testament. Helaas bleek 2016 voor het team Bijzonder Giften een uitdagend jaar. Mede door het vertrek van twee teamleden en meerdere langlopende relaties die eindigden, is een aantal doelstellingen niet behaald. Alleen het segment stichtingen heeft het target met 27% overschreden. In totaal bleef Bijzondere Giften 6,3% achter op begroting. De inzet op de persoonlijke aandacht voor en communicatie met mensen die SOS Kinderdorpen op een bijzondere manier ondersteunen of dit willen gaan doen, heeft in 2016 zijn kracht en waarde getoond. Het leidde niet alleen tot giften, maar ook tot vele inspirerende verhalen en inzichten. Bijzondere giften Met een Fonds op Naam dragen donateurs op een heel persoonlijke wijze bij aan de toekomst van de kinderen. In nauw overleg bekijken we waar het geld uit het fonds aan wordt besteed en zoeken we projecten die aansluiten bij de doelstellingen en wensen van de donateurs. Soms

Ook in noodhulpsituaties zetten we (e)mail in, zoals over de voortdurende oorlog in Syrië en de orkaan op Haïti. In totaal hebben 119.552 donateurs fondsenwervende e-mails ontvangen waarmee we aandacht vroegen voor de situatie ter plaatse in combinatie met en giftverzoek. Met de noodhulp giftvragen hebben we uiteindelijk met particuliere giften € 769.587,- opgehaald en hebben we vele kinderen en families kunnen ondersteunen. Na de overweldigende start in 2015, is in 2016 de zogenaamde aktemailing herhaald en verstuurd aan ongeveer 5.500 donateurs. In de mailing informeren we donateurs over het belastingvoordeel dat zij kunnen krijgen bij het afsluiten van een schenkingsovereenkomst, waarbij hun giften voor minimaal vijf jaar worden vastgelegd. Wederom bleek men deze manier van meedenken zeer te waarderen, getuige de 270 nieuwe aktes die we mochten ontvangen met een totale waarde van € 150.000,- per 5 jaar. In het verslagjaar is ook de sponsormailing herhaald, waarbij donateurs worden ondersteund in hun wens rechtstreeks met hun sponsorkind te communiceren. Rond Kerstmis zijn donateurs tenslotte bedankt voor hun steun in het afgelopen jaar.

“Onze familie heeft het goed, daarom hebben wij SOS Kinderdorpen als erfgenaam opgenomen in ons testament” – Mevrouw Kuiper

is de besteding van de donatie heel specifiek, zoals in het geval van het Casa Catherina en Morelia Fonds, die SOS kinderdorp Morelia al vele jaren trouw ondersteunt. Natuurlijk zijn er ook mensen die liever op de achtergrond blijven of anoniem willen geven. Wij respecteren die wens van de donateur. Wat ons bindt is het grotere doel: samen betrokken zijn bij het lot van kinderen. Internationale samenwerking in bijzondere giften Om het groeiende aantal internationaal georiënteerde vermogende particuliere donoren beter te kunnen bedienen, heeft SOS Children’s Villages International een team opgericht als aanspreekpunt voor deze groep grote gevers. Dit team richt zich, onder de noemer ‘It Takes’, op het financieren van innovatieve projecten in zes pilotlanden in Afrika. In deze landen, waarvan Ivoorkust er één is, wil SOS deze nieuwe en innovatieve projecten uitrollen en testen. Doel is uiteindelijk om méér kwetsbare kinderen te bereiken, waarbij we ons richten op een verdubbeling. De ervaringen die met dit programma worden opgedaan, gebruiken we om in die landen en in de rest van de organisatie, versneld en op financieel duurzame wijze nieuwe programma’s uit te rollen om nog meer kinderen te kunnen helpen. Stichtingen en vermogensfondsen Onze organisatie wordt gesteund door diverse stichtingen en vermogensfondsen. De besturen van deze instellingen ondersteunen SOS Kinderdorpen omdat onze manier van werken aansluit bij hun statutaire doelstellingen. Met elkaar zoeken we naar een geschikt project dat overeenkomt met de doelstellingen van de stichting. Trouwe steun ontvingen we ook dit jaar weer van Stichting Weeshuis der Doopsgezinden met wie we een driejarige samenwerking zijn aangegaan waarmee SOS families in N’Djamena, Tsjaad worden gesteund. Enkele stichtingen hebben hun bijdrage anoniem gegeven. In totaal hebben we ruim € 1,2 miljoen mogen ontvangen van stichtingen. Een stijging van meer dan € 100.000 ten opzichte van 2015. Dit is onder andere toe te schrijven aan de vele mooie bedragen, in totaal € 530.000, die we hebben ontvangen voor onze noodhulpprogramma’s in Syrië en voor de vluchtelingen in Europa. De besturen van verschillende stichtingen waren onder de indruk van de structurele steun die wij bieden aan kwetsbare families in Syrië en onze inzet voor de mensen op de vlucht. De noodhulpsituaties bracht enkele stichtingen er ook toe aanzienlijk meer te doneren dan het jaar ervoor. Daarbovenop ontvingen we een zeer riant bedrag vanuit een kerkelijke instelling. We zijn de besturen van de stichtingen en vermogensfondsen dan ook zeer erkentelijk voor hun bijdrage en hopen dat ze in de komende jaren aan het werk van SOS Kinderdopen willen blijven bijdragen. Nalatenschappen In 2016 heeft SOS Kinderdorpen, mede door een grote nalatenschap in december, bijna € 4 miljoen uit

nalatenschappen mogen ontvangen. Een stijging van 37,6% ten opzichte van 2015 en ver boven het gemiddelde van € 3 miljoen dat jaarlijks aan nalatenschappen wordt toegezegd. In totaal vertegenwoordigden nalatenschappen in 2016 18,1% van de totale inkomsten van SOS Kinderdorpen. Nalaten is een persoonlijke manier van schenken, die om een persoonlijke manier van communicatie vraagt. SOS Kinderdorpen heeft om die reden sinds 2015 een vaste contactpersoon voor de gesprekken met de testateurs. Daarnaast is er een kandidaat notaris in dienst die de afwikkeling van opengevallen testamenten behandelt. Zo kunnen wij waarborgen dat de wens van de donateur wordt nageleefd, ook wanneer wij als executeur in het testament zijn benoemd. Onze relatiebeheerder Elsbeth Takkenberg heeft in het verslagjaar 15 persoonlijke gesprekken gevoerd met mensen die SOS Kinderdorpen in hun testament hebben opgenomen dan wel de mogelijkheden willen doornemen om dit te doen. Om (potentiële) donateurs te inspireren en informeren over de mogelijkheden op het gebied van nalatenschappen, hebben we in 2016 in beide edities van het SOS Familie Magazine een interview geplaatst met een donateurs die SOS Kinderdorpen in het testament heeft opgenomen. Daarnaast hebben we een speciale brochure opgemaakt om mensen te informeren over de mogelijkheden en te vertellen op welke wijze een nalatenschap besteed wordt. In het najaar is bovendien een vragenlijst aan 15.000 donateurs gestuurd om hen beter te leren kennen. 1.751 mensen stuurden de vragenlijst ingevuld retour, 50 mensen vroegen bovendien de nalatenschap brochure aan. De activiteiten in 2016 hebben het totaal aantal mensen dat SOS Kinderdorpen in het testament heeft opgenomen verdubbeld. Daarbij aangetekend dat er altijd mensen zijn die SOS Kinderdorpen in het testament opnemen zonder dit aan ons te laten weten. We vinden het fijn dat we met de mensen die het ons wel melden, een relatie kunnen opbouwen en dat we hen bij leven kunnen bedanken voor de gift die wij straks gaan krijgen. In het verslagjaar besloot een aantal mensen dat ons in het testament heeft opgenomen bij leven óók een gift te schenken, zodat zij de impact van hun gift kunnen zien.

Elsbeth Takkenberg, relatiebeheerder bijzondere giften: “SOS Kinderdorpen gaat bij voorkeur met iedereen in gesprek die ons wil benoemen in het testament. Niet alleen om te bedanken, maar vooral om het verhaal en de wensen achter de gift te horen. Daaruit blijkt dat de link tussen schenker en SOS Kinderdorpen zo helder is, en zo persoonlijk. Het zorgen voor de volgende generatie kwetsbare kinderen en hen een warme familie en basis geven, verbindt eigenlijk alle donateurs met elkaar.”

In het afgelopen jaar hebben we tot onze blijdschap een aantal nieuwe partners bij de SOS familie mogen verwelkomen, waaronder Attractie & Vakantiepark Slagharen, AkzoNobel, Crayola, Relx, VODW, Lions Club Heemstede Bennebroek en McKinsey & Company. In 2016 zetten 412 bedrijven - van eenmanszaken tot multinationals en van familiebedrijven tot bedrijfsstichtingen - zich voor een totaalbedrag € 0,7 miljoen in voor onze programma’s.

Lions Gala

Lionsclub Heemstede Bennebroek organiseerde in 2016 het eerste SOS Sterrengala; een benefietavond om geld in te zamelen voor Syrische vluchtelingenkinderen in Libanon. Het Philharmonie in Haarlem stelde haar locatie beschikbaar en verschillende sterrenchefs, artiesten en sponsoren zetten zich belangeloos in tijdens de avond, waar met de ‘veiling van belevenissen’ een bedrag van € 35.000 is opgehaald. Pals Brust, één van de organisatoren van het evenement: “We hebben gekozen voor SOS Kinderdorpen, omdat het structurele karakter van hun werk in combinatie met het enthousiasme van het SOS team ons enorm aanspreekt. Tijdens een bezoek aan Libanon was het indrukwekkend om te ervaren hoe SOS Kinderdorpen zich weet te handhaven in een bijna uitzichtloze situatie en zich met enorme wilskracht het welzijn van kinderen aantrekt. Het leerde mij dat we ons hoofd niet mogen afwenden en écht iets moeten doen.”

5.1.3 Partners en netwerken

Met diverse acties en initiatieven investeren onze bedrijfspartners, scholen en netwerken in kinderen, jongeren en families. Zo ondersteunen zij hen bij het opbouwen van vaardigheden, zelfvertrouwen en onafhankelijkheid. Het zijn investeringen die zich terugbetalen in sterke jongvolwassenen, sterke gemeenschappen en het oprechte enthousiasme van relaties en partners die weten dat zij een verschil maken.

Zakelijke partners

Bedrijfspartners leveren een substantiële bijdrage aan de doelstelling van SOS Kinderdorpen door het beschikbaar stellen van financiële middelen en diensten. Om die reden zoeken wij actief de samenwerking op met het bedrijfsleven. Met een aantal bedrijven, als Dr. Oetker, Prénatal, ICI Paris XL, 100% NL en Funda heeft SOS Kinderdorpen inmiddels een jarenlange, hechte partnerschap opgebouwd, waar we zeer dankbaar voor zijn.

Ondanks de enthousiaste inzet van onze zakelijke partners daalden de inkomsten uit de samenwerking met het bedrijfsleven met 25,3% ten opzichte van 2015. Daarnaast hebben we gedurende het jaar afscheid genomen van een aantal trouwe partners zoals Marel en BrandLoyalty. We willen al deze bedrijven vanzelfsprekend hartelijk danken voor hun jarenlange steun. Nationale Postcode Loterij Onze samenwerking met de Nationale Postcode Loterij gaat terug naar het jaar 2000. Sinds de start van de samenwerking heeft SOS Kinderdorpen met steun van de deelnemers van de loterij al € 24,7 miljoen mogen ontvangen voor kinderen die wereldwijd de zorg van hun ouders hebben verloren of op het punt staan deze te verliezen. Naast de jaarlijkse bijdrage van € 1,35 miljoen hebben we over de jaren ook financiering van de loterij ontvangen voor speciale programma’s, zoals het project Red mijn Moeder en de bouw van de SOS kinderdorpen Kumasi (Ghana) en Kisumu (Kenia). De Nationale Postcode Loterij is voor ons een zeer belangrijke partner. Niet alleen vanwege de jarenlange steun aan onze organisatie, maar ook omdat zij ons werk onder de aandacht van het grote publiek brengen. In 2016 deden ze dat onder andere met een grote advertentie in het NRC Handelsblad en met aandacht voor ons werk in de TV programma’s Koffietijd en 1 tegen 100. Tenslotte geeft de organisatie ieder jaar de mogelijkheid mee te dingen in een extra bijdrage voor innovatieve programma’s. In het verslagjaar waren we bijzonder verheugd dat onze Extra Trekking aanvraag ‘No child can grow up alone’ voor een nieuw innovatief programma in Busia, Kenia in de prijzen viel. Maar liefst € 1,12 miljoen ontvingen we voor het programma dat vanaf juni 2016 in samenwerking met SOS Kenia kon worden uitgerold. We zijn de deelnemers van de loterij zeer dankbaar dat zij dit project mogelijk maken. Margriet Schreuders, hoofd goede doelen afdeling vertelt wat de loterij juist aanspreekt aan het project ‘No child can grow up alone’: ‘Een onderdeel van dit project is dat SOS Kinderdorpen wil zorgen dat kinderen die geen familie

Tekenen voor een betere wereld meer hebben een plek krijgen in een gezin, in plaats van in een weeshuis. Opgroeien in een gezin is namelijk beter voor de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling van een kind. Omdat helaas nog steeds veel wezen worden opgevangen in een weeshuis, start SOS Kinderdorpen met een project om duurzame pleegzorg te introduceren. Op deze manier kan SOS Kinderdorpen nog veel meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin, mede dankzij de steun van de deelnemers van de Postcode Loterij.” De extra steun gaf ons dit jaar ook de mogelijkheid nog meer zichtbaar te zijn bij het brede publiek. Zo vertelde onze algemeen directeur Margot Ende tijdens het TV programma Koffietijd over het nieuwe programma. Extra Trekking en Droomfonds Ook in 2016 hebben we ons weer ingezet voor het behouden van de extra steun en gewerkt aan onze relatie. Zo is er regelmatig contact over de ontwikkelingen van beide organisaties op verschillende niveaus binnen de organisatie. En hebben we ons weer ingezet voor een mooie Extra Trekking en Droomfonds aanvraag. In samenwerking met IT Takes hebben we onze droom ‘Community Based Alternative Care’ in Ethiopië ingediend, maar deze kwam -net als de Extra Trekking- dit keer niet door de 2e ronde. We ontvingen goede en opbouwende kritiek. Deze nemen we actief mee in de voorstellen voor 2017.

Met de creatieve actie ‘tekenen voor een betere wereld’ van waskrijtjesmerk Crayola hebben Nederlandse en Belgische kinderen van vier tot twaalf jaar getekend voor SOS Kinderdorpen. Er werden ruim 460 tekeningen geüpload op het crowdfunding platform, waar vervolgens geboden kon worden op ieders favoriete tekening. Onze ambassadeur Kim-Lian van der Meij zette zich in Nederland in voor de actie. Het resulteerde in een opbrengst van € 21.633,50 voor de familieversterkende programma’s in Indonesië, Ghana, Kenia en Roemenië. En veel aandacht in verschillende media.

Netwerken Families voor families Het families voor families netwerk van SOS Kinderdorpen is in 2016 bij verschillende familiebedrijven onder de aandacht gebracht. Ook dit jaar organiseerden wij een familiediner, waarbij Han Go - directeur van Go-Tan ‘A foodloving family’ - de drijvende kracht was. In de Kookfabriek in Den Haag werden de families uitgedaagd om samen een Indonesische rijsttafel te creëren. Het werd een bijzondere en smakelijke avond. Daarnaast organiseerden onze familiepartners in 2016 zelf kleinschalige familiediners. Met de speciale videobox, die we in 2015 hebben ontwikkeld, konden potentiële gesprekspartners een duidelijk beeld krijgen over ons Families voor Families project. Het leverde veel positieve reacties op en we mochten een aantal nieuwe families in het netwerk verwelkomen.

Aan de bak

Op 20 oktober 2016 gingen meer dan 10.000 kinderen van 500 BSO’s (Buiten Schoolse Opvang) aan de bak om geld in te zamelen voor een SOS basisschool in Aboisso, Ivoorkust. Het was de tweede editie van een jaarlijks terugkerend evenement dat we samen met onze partner Dr.Oetker organiseren. Met het gratis bakpakket konden de kinderen cupcakes bakken en versieren, om deze vervolgens te verkopen. In totaal is er € 14.012,82 opgehaald. Een prachtig bedrag dat door Dr. Oetker is verdubbeld. In 2017 gaan we dit initiatief nog verder uitbreiden met meer BSO’s en een speciale campagne.

Sinds 2014 zet Vrouwen Bouwen zich actief in om fondsen te werven voor SOS programma’s in en rondom het kinderdorp Yamoussoukro in Ivoorkust. Scholen, werkgroepen en vrijwilligers Verschillende werkgroepen hebben zich in 2016 ingezet voor SOS Kinderdorpen, waaronder onze trouwe vrijwilligers Werkgroep Putten; die met verschillende acties € 13.880 ophaalden voor Tsjaad, Werkgroep Utrecht; die € 1.275 ophaalden voor Syrië en Werkgroep Lochem; die € 975 doneerden. We hebben grote waardering, niet alleen voor de Werkgroepen maar ook voor onze groep vaste vrijwilligers en de scholen, kinderen en jongeren die zich in het hele land inzetten om ons werk onder de aandacht te brengen en fondsen te werven.

5.1.4 Institutionele donoren Het familiediner

Weinand van Kesteren van Verpakkings Industrie Veenendaal BV was aanwezig bij het familiediner: “Via Thomas Fassin zijn wij met SOS in contact gekomen. Hun enthousiasme over het families voor families project in combinatie met de bijzondere ervaring van het familiediner hebben ons als VIVfamilie doen besluiten het project te ondersteunen. Families voor Families zorgt dat we samen met andere familiebedrijven veel kinderen in Tsjaad een betere toekomst kunnen bieden. Dit geeft mijns inziens meer betrokkenheid dan giften aan willekeurige goede doelen.”

Omdat we gedurende het verslagjaar ook afscheid hebben moeten nemen van een aantal familiebedrijven, is het totaal aantal familiebedrijven dat zich aan SOS Kinderdorpen heeft verbonden nog altijd acht. Om in 2017 meer ‘families’ aan te kunnen spreken, gaan we de propositie in samenwerking met Business Transformers VODW aanpassen en de doelgroep verbreden. Vrouwen Bouwen Vrouwen Bouwen is een netwerk van betrokken en ondernemende vrouwen die zich sinds 2007, toen het netwerk op initiatief van Tineke de Groot werd opgericht, vol enthousiasme inzet voor SOS kinderen en families, en het versterken van vrouwen in de gemeenschap. Zij organiseren jaarlijks tal van acties om draagvlak te creëren en fondsen te werven. In het verslagjaar werden succesvolle initiatieven georganiseerd zoals de Goede Doelen Diner Party en twee bijzondere lunches. In totaal werd € 44.500 opgehaald voor het onderwijsprogramma in Yamoussoukro, Ivoorkust en € 35.000 voor het Women Empowerment programma in de omringende gemeenschap. 50

In 2016 hebben wij van de Nederlandse overheid en de Europese Unie inkomsten ter waarde van € 1.015.722 miljoen euro ontvangen. In totaal zijn de inkomsten vanuit institutionele fondsen in 2016 daarmee 65% gedaald ten opzichte van de inkomsten in 2015. Deze daling is grotendeels toe te schrijven aan het wegvallen van het door de overheid gefinancierde MFSII programma: een vijfjarig familieversterkend programma op dertien locaties in drie landen, dat in 2015 succesvol werd afgerond. SOS Kinderdorpen heeft in 2016 ingetekend op vier ‘calls for proposal’ van de Europese Commissie waarvan één voorstel voor Ghana is goedgekeurd. Met een totaal bedrag van 1.139.476 euro (waarvan 700.000 euro van de Europese Commissie) voor het programma ‘No Business as Usual’ worden de komende vier jaar 500 kwetsbare jongeren in Kumasi, Ghana ondersteund in het ontwikkelen van hun talent en in het vinden van een baan of het starten van een eigen onderneming. SOS Kinderdorpen gaat in dit project nauw samenwerken met de lokale gemeenschap en de Deutsche Group DHL (die beiden ook financieel bijdragen aan dit project) en andere lokale partijen om de economische groei en werkgelegenheid te bevorderen. In 2016 is bovendien met succes een voorstel ingediend bij de Bernard van Leer Foundation. Met een totaal bedrag van € 209.000 zal SOS Kinderdorpen de komende twee jaar in nauwe samenwerking met de lokale gemeente in het district Carabayllo, Peru een pilot project implementeren dat zal bijdragen aan het welzijn van 1.000 kinderen in de leeftijd van 0 tot 6 jaar. Het project richt zich op het tegengaan van huiselijk geweld door het verbeteren van de stedelijke planning in Carabayllo. Samen met de gemeenschap wordt er onderzocht welke innovaties op het gebied van stedelijke planning en vormgeving, de gezondheid en ontwikkeling van jonge kinderen kan bevorderen. Zoals bijvoorbeeld het aanleggen van meer speelgelegenheden.

Ontwikkelingen in de sector Door institutionele donoren wordt steeds meer aandacht besteed aan donorcoördinatie; het onderling afspreken wie waar in welke sector investeert en de wijze waarop hulpstromen inzichtelijk worden gemaakt. Dit onder invloed van de Paris Declaration and Accra Agenda for Action. De Paris Declaration is de blauwdruk om de kwaliteit van hulp en impact op ontwikkeling te meten. Het hierbij vastgestelde monitoringsysteem evalueert de vooruitgang en effectiviteit van de geboden steun, zodat donateurs en begunstigden elkaar verantwoordelijk kunnen houden voor hun verplichtingen. De Accra Agenda for Action is vervolgens ontworpen om de implementatie van de Declaration te versterken en verdiepen en houdt de voortgang wat betreft de doelstellingen in de gaten. Het online systeem International Aid Transparency Initiative (IATI) is hier een belangrijk onderdeel van. SOS Kinderdorpen gaat in het komende verslagjaar actief aan de slag met het implementeren van dit systeem.

In de afgelopen jaren sturen institutionele donoren meer en meer aan op samenwerking tussen verschillende hulporganisaties. Op deze manier is er minder versnippering en kan door actieve samenwerking tussen partijen meer bereikt worden. Daarnaast zagen we de introductie van competitieve ‘tendering’ (inschrijving op aanbestedingen) in aanvulling op reguliere ‘call for proposals’ en ‘sub-granting’; het uitbesteden van de verantwoordelijkheid van het managen van kleinere subsidiebedragen aan partijen in de markt. Met onze sterkere profilering in het verslagjaar als expert op het gebied van familiezorg, willen wij onze relevantie en toegevoegde waarde in de keten tonen om zo meer institutionele fondsen te werven en grootschalige samenwerkingen aan te gaan.

5.2 COMMUNICATIE Bouwen aan het bewustzijn over SOS Kinderdorpen, het verstrekken van informatie, het creëren van interesse, het versterken van het merk en het stimuleren van actie; het waren de kwalitatieve doelstellingen van communicatie in 2016. Dankzij ons werk creëren we een sterk merk en vice versa: met een sterk merk, zijn we beter in staat om ons werk te doen - fondsenwerven in Nederland zodat we (nog meer) kinderen kunnen helpen. In 2016 lag onze aandacht op verkrijgen van een groter bereik om meer donateurs te kunnen werven. De belangrijkste kwantitatieve doelstellingen in 2016 waren het zorgen voor een nieuwe propositie die onze urgentie aangeeft, het vergroten van onze naamsbekendheid en het vergroten van onze online aanwezigheid. Daarnaast bleef het ook in 2016 belangrijk om uitgangspunten als merkpositionering en onze merkwaarden door te voeren in al onze communicatiekanalen.

lastige situaties of moeilijk lopende projecten betreft. We streven naar goede voorlichting en transparante informatie.

5.2.1 Campagnes Nala In 2016 hebben we een nieuwe campagne geïntroduceerd met een oproep voor een eenmalige gift via SMS. De campagne over Nala is gemaakt door het campagneteam van SOS Kinderdorpen in samenwerking met een filmteam (cameraman en regisseur) die gespecialiseerd is in het maken van campagnefilms voor goede doelen. In de campagne vertelt Nala haar eigen verhaal. Door haar zelf het woord te laten doen, onderstrepen wij dat in ons werk het kind altijd centraal staat.

Elk kind een familie, elk kind een toekomst Om de urgentie in ons werk nog meer te onderstrepen, hebben we in 2016 gekozen voor een nieuwe boodschap die ons merk ondersteunt: elk kind een familie, elk kind een toekomst. De aanpassing is onderdeel van de herziening van onze merkcommunicatie die we in 2015 zijn gestart, waarbij we aan de hand van realistische en urgente beelden ons verhaal willen vertellen: ons werk is noodzakelijk, want wereldwijd leven 220 miljoen kinderen in een onveilige situatie. De nieuwe campagne over het meisje Nala die we in 2016 hebben gelanceerd, laat dat verhaal goed zien. Net als de campagne No Child Alone (door SOS België gemaakt). De focuspunten in onze communicatie van 2016 waren: 1. Bereik: we willen met onze content en verhalen nog meer mensen bereiken. Om de urgentie én de duurzame resultaten van ons werk te laten zien en mensen te inspireren en te vragen om ons te steunen, zodat we nog veel meer kwetsbare kinderen kunnen helpen. We doen dat met effectieve PR, met campagnes op tv én door online kanalen in te zetten en daar campagne te voeren. We verhogen zo onze naamsbekendheid en leveren een belangrijke bijdrage aan de doelstelling om meer fondsen te werven; 2. Storytelling: we kennen elk kind en elke donateur bij naam. We kunnen zo de persoonlijke ontwikkeling van de kinderen op de voet volgen en de persoonlijke dialoog met onze donateurs aangaan. Altijd volgens het familieprincipe van SOS Kinderdorpen: je hoort erbij. 3. Storytooling: door onze content goed in te zetten, betrekken we bestaande en potentiële donateurs bij ons verhaal en ons doel: dit hebben we gedaan, dit doen we en dit willen we doen. In 2016 hebben we een contentkalender opgezet om onze content uitingen via alle kanalen optimaal te kunnen benutten en inzetten. 4. Persoonlijke communicatie: we geven altijd terugkoppeling over de bestedingen van donaties en de voortgang van programma’s, ook wanneer het 52

“‘s nachts ben ik bang, dan mis ik mijn mama. Ik wil haar terug.” – Nala De campagne toont het hartverscheurende verhaal van Nala: een meisje van 7 jaar dat er helemaal alleen voor staat. Haar vader liet het gezin in de steek en haar moeder en haar babybroertje overleden tijdens de bevalling. Hiermee kwam een einde aan een zorgeloos leven; ze kan niet meer knuffelen met mama of spelen met andere kindjes in een veilige omgeving. In plaats daarvan moet ze zwerven op straat, zoekend naar eten en slaapt ze in een omgeving waar het gevaar altijd op de loer ligt. Een droevige en uitzichtloze situatie voor een meisje van pas zeven jaar oud. Nala is nu opgenomen in ons programma: ze woont in een kinderdorp bij een liefdevolle SOS familie. Zo kunnen we, met in achtneming van ons privacybeleid, laten zien hoe het met haar gaat en haar ontwikkeling op de voet volgen.

CIJFERS COMMUNICATIE 2016 2015 2014 2013 ranking naamsbekendheid* 30e plaats 23e plaats 25e plaats 28e plaats 36e plaats 26e plaats 42e plaats ranking donatievoorkeur (geholpen)* 31e plaats # volgers Facebook 18.263 15.381 10.776 7.361 # volgers Twitter 4.444 4.098 3.697 # volgers Instagram 2.350 2.040 - € free publicity waarde € 7,5 miljoen € 5,0 miljoen € 3,6 miljoen € 2,6 miljoen *) Volgens Charibarometer: jaarlijks onderzoek naar bekendheid en waardering van 100 organisaties (goede doelen), uitgevoerd door Mediad Groep – Rotterdam.

De campagne is in 2016 drie keer (juli, september, december) op televisie geweest, waarbij 30 en 60 seconden spots zijn ingezet. Totaal aantal spots 1.200 Totaal resultaat 454 structurele gevers en 127 kind sponsoren De campagne is ook live gegaan op onze social media, waar we zowel onze eigen achterban als potentiële nieuwe donateurs –via advertised posts- hebben bereikt.

No Child Alone De Verenigde Naties heeft 20 november uitgeroepen tot de Internationale Dag van de Rechten van het Kind. Dat is hoogstnoodzakelijk, want deze rechten worden wereldwijd nog altijd geschonden. Zo groeit 1 op de 10 kinderen wereldwijd op zonder liefdevolle familie of in een onveilig omgeving. Dat brengt de emotionele, fysieke en mentale ontwikkeling en dus de toekomst van een kind ernstig in gevaar. Om aandacht te vragen voor deze 220 miljoen kinderen maakte SOS Kinderdorpen internationaal een confronterende, maar ook ontroerende video waarin kinderen zelf antwoord geven op de vraag: hoe weet je dat je ouders van je houden? Een antwoord dat helaas niet ieder kind kan geven. Op 20 november 2016 hebben SOS kantoren in 70 landen deze campagne ingezet. In Nederland was de campagne gericht op naamsbekendheid, in 2017 gaan we ook fondsenwervende doelstellingen hangen aan deze campagne.

Het internationale SOS congres What’s Next Ter afsluiting van het 50-jarig jubileum organiseerde SOS Kinderdorpen de internationale sectorconferentie What’s Next, the next successful steps in youth and child care. Met het congres hebben we nationale en internationale organisaties inzicht gegeven in onze expertise, ervaring en infrastructuur. In een serie van lezingen, paneldiscussies en workshops is tijdens het congres de nadruk gelegd op de toekomst van de internationale kind- en jeugdzorg in de context van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen 2030. Centrale vraag van de dag: Hoe kunnen de betrokken sectoren hier een bijdrage aan leveren en zorgen dat ook de meest kwetsbare doelgroepen worden bereikt? Onder de prominente sprekers uit de sector waren Jaap Doek (emeritus hoogleraar familie- en jeugdrecht, oud voorzitter VN- comité voor de Rechten van het Kind), Ton Dietz (directeur African Studies Centre in Leiden en medeoprichter van de World Connectors), Jeroo Billimoria (oprichtster van Childhelpline International, Aflatoun Child Savings en Youth Finance International), Nigel Cantwell (International Consultant on Child Protection), Bep van Sloten (International Alternative Care Consultant and Trainer), Marc Dulleart (Kidsrights en voormalig kinderombudsman), kindercorrespondent Tako Rietveld en keynote speaker Vanessa Branson. Daarnaast kregen juist ook kinderen en jongeren het woord. “Kinderen zijn de toekomst en hebben om die reden een stem in de ontwikkeling van toekomstig beleid ten aanzien van de internationale kind- en jeugdzorg in de context van de duurzame ontwikkelingsdoelen 2030”, aldus algemeen directeur Margot Ende. Het congres eindigde met een oproep aan de Nederlandse regering om tot actie over te gaan met als doel een toekomst te creëren waarin geen kind hoeft op te groeien zonder zorg. Om de call to action kracht bij te zetten, startte SOS Kinderdorpen de petitie ‘Elk kind telt mee’. De 7.769 handtekeningen werden op 22 november aangeboden aan de Tweede Kamer. Suske & Wiske Speciaal voor SOS Kinderdorpen zetten Standaard Uitgevers en De Persgroep een eenmalig stripproject 53

familieversterkende programma en andere plekken waar kinderen er alleen voor staan. Zo is hij op een vuilnisbelt geweest waar kinderen plastic moeten verzamelen om wat te verdienen. Een confronterende ervaring. In de uitzending van Omroep Max werden verschillende beelden van zijn ervaringen en de situatie ter plaatse getoond. Naast Jochem, schoven algemeen directeur Margot Ende en oud SOS kind Misyati aan die vanuit haar eigen ervaring kon vertellen over ons werk in Indonesië. • Aantal kijkers 639.000 • Aantal structurele donateurs: 1200 • Social media: zowel Omroep Max als wij hebben de uitzending via facebook en twitter aangekondigd en ook gedurende de uitzending is er live gepost.

op. Zes bekende Nederlanders; Guus Meeuwis, Wilfred Genee, Aaf Brandt Corstius, Esther Verhoef, Karin Amatmoekrim en Carlo Boszhard debuteerden hiervoor met hun eigen Suske en Wiske album, dat ze speciaal schreven voor SOS Kinderdorpen. De zes Suskes en Wiskes zijn extra bijzonder omdat de schrijvers allemaal hun eigen leven en achtergrond in de verhalen hebben verwerkt. Zo beleefden Suske en Wiske in ‘De Grandioze Gitaar’ van Guus Meeuwis een avontuur in de muziekwereld. En schreef Carlo Boszhard een strip met de titel ‘De Irritante Imitator’, een herkenbaar thema vanuit De TV Kantine. De stripactie leverde €47.500,- op voor SOS Kinderdorpen, te danken aan de verkoop van de strips, de veiling van de originele drukplaten en de verkoop van een luxe editie. Daarnaast heeft de actie, mede dankzij de inzet van de zes auteurs, geresulteerd in veel media-aandacht voor onze programma’s dankzij advertenties, recensies en interviews in het Algemeen Dagblad, de Volkskrant, Het Parool, Trouw, en advertenties in de regionale dagbladen.

Sterren in de Sloppen In december was SOS Kinderdorpen (in samenwerking met BlazHoffski Productions BV) met een fondsenwervende televisieproductie op RTL 4 zichtbaar. Het ging om een tweedelige TV serie van elk 22 minuten. Het format was gebaseerd op een format van SOS Kinderdorpen in Zweden waarbij bekende muzikanten op reis gaan naar een ontwikkelingsland. In november 2016 reisde de filmploeg met muzikanten Loïs Lane (Monique en Suzanne Klemann), Gers Pardoel en de bekende blogger Anna Nooshin af naar Oeganda. Zij bezochten een kinderdorp, verschillende familieversterkende programma’s en de sloppenwijken. De emoties over de schrijnende levenssituatie van de kinderen en het werk van SOS Kinderdorpen werd door de muzikanten vertaald in een lied.

Tijd voor Max Op 21 november stond het programma Tijd voor Max geheel in het teken van SOS Kinderdorpen. SOS ambassadeur Jochem van Gelder vertelde over de reis die hij kort daarvoor had gemaakt naar Bandung, Indonesië. Daar bezocht hij SOS kinderdorp Lembang, maar ook het

• Aantal kijkers: 105.000 • Aantal smsjes om ons werk te steunen: 33 • Aantal structurele donateurs: 7 • Social media: via onze social mediakanalen hebben wij de uitzendingen aangekondigd. Daarnaast hield Anna Nooshin tijdens de reis een blog bij, produceerde een video en plaatste meerdere posts op Instagram waar ze 363.000 volgers heeft. Dit heeft veel zichtbaarheid onder een voor ons nieuwe (jongere) doelgroep opgeleverd.

Waarvan: • Aantal nieuwe structurele donateurs 300 • Aantal nieuwe kind sponsoren 443 • Aantal eenmalige giften 875 • Aantal noodhulpgiften 3066

Beschermvrouwe

Zeer dankbaar zijn wij voor de steun en inzet van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden, al ruim 30 jaar onze beschermvrouwe. “SOS Kinderdorpen Nederland zet zich al meer dan 50 jaar in om kinderen een veilig en liefdevol thuis te geven. Ik heb daar al ruim 30 jaar persoonlijk getuige van kunnen zijn. Met volle overtuiging voelde en voel ik mij verbonden. Ik wens SOS van harte geluk en bovenal wens ik alle kinderen een liefdevolle en veilige toekomst toe.”

5.2.2 Communicatiemiddelen SOS Familie Magazine Het SOS Familie Magazine komt twee keer per jaar (april en september) uit en gaat naar ruim 105.000 donateurs en relaties. In het magazine staan inspirerende (achtergrond) verhalen, interviews, actualiteiten en acties, en we geven onze achterban terugkoppeling over onze werkzaamheden; wat goed gaat of soms wat minder goed, en hoe hun donaties daaraan hebben bijgedragen.

Social media Binnen de communicatiestrategie heeft social media een belangrijke plek ingenomen. In 2016 lag de focus op Facebook, Twitter, het verbeteren van LinkedIn en Instagram. Er is een nieuwe social mediastrategie opgezet, gericht op ons doel: het vertellen van het verhaal van SOS Kinderdorpen waarbij urgentie, actualiteiten, storytelling en het belang van familieliefde leidend zijn. We willen onszelf onderscheiden en onze expertise laten zien. De interactie met de online achterban is verbeterd: op elke post wordt door ons gereageerd, waarbij we streven naar een reactietijd van één á twee uur. Jaarverslag en jaaroverzicht Elk jaar verschijnt eind mei ons jaarverslag met daarin informatie over ons werk, de behaalde resultaten en de financiële verantwoording. Het jaarverslag 2015 werd gewaardeerd door de TransparantPrijs: we kregen een Triple A status. Ook verscheen in 2016 een verkort jaaroverzicht: een kort verslag waarin we de belangrijkste programma’s, resultaten en activiteiten van SOS Kinderdorpen terugkoppelen. Dit op verzoek van team Bijzondere Giften, die graag eerder in het jaar hun relaties van een verslag wilden voorzien.

5.2.3 Ambassadeurs

Onze ambassadeurs zijn voor ons onmisbaar; door hun ogen kunnen veel mensen ons werk leren kennen. We vinden het belangrijk dat onze ambassadeurs met eigen ogen zien wat we doen, zodat ze nog meer betrokken raken bij ons werk en in hun eigen woorden ons verhaal kunnen delen. Door onze wederzijdse betrokkenheid zijn

Website Op onze website is alle informatie over onze organisatie en onze programma’s te vinden. In woord, beeld en geluid. In 2016 hebben we veel aandacht besteed aan het optimaliseren en professionaliseren van onze website. SEO (Search Engine Optimalization), SEA (Search Engine Advertising), SEM (Search Engine Marketing) en een responsive website was het credo in 2016 en voor de komende haren. Verschillende tools, medewerkers en externe partijen zijn ingezet om deze termen zo goed mogelijk te implementeren binnen onze afdelingen. Inmiddels zijn medewerkers getraind, worden de online strategieën gevormd en is de uitvoering van alle plannen voor de volledige digitalisering in volle gang. • Aantal unieke bezoekers 192.285, een daling van 29% ten opzichte van 2015 • Aantal online donaties 4684, een stijging van 14,2% ten opzichte van 2015

veel ambassadeurs al jarenlang onderdeel van de SOS familie. Iets waar we bijzonder trots op zijn. Onze ambassadeurs zijn: Jan Smit, Jochem van Gelder, Kim-Lian van der Meij, Ron Blaauw, Annemarie van Gaal, Hans van Breukelen, Winonah de Jong, Anky van Grunsven en Yvonne van Gennip. Dit verslagjaar hebben we Jochem, Kim-Lian en Ron verwelkomt als ambassadeur. Ook zij zijn vol enthousiasme en zetten zich met overgave in voor de kinderen die onze hulp nodig hebben. Jij bent daar Een leuke actie om uit te lichten is de single van Jan Smit en Kim-Lian, het prachtige duet “Jij bent daar”. De song over het belang van moederliefde is op eigen initiatief geschreven voor SOS en de opbrengst is geheel ten goede gekomen aan SOS Kinderdorpen. Het leverde ook veel

aandacht op in de pers. Om het liedje te ondersteunen, is een videoclip opgenomen in het kinderdorp in Macedonië. De filmers hebben dat tegen kostprijs gedaan. Ambassadeur Ron Blaauw op Afrikaanse televisiezender In maart is onze ambassadeur Ron Blaauw op persreis gegaan met Nationale Kindercorrespondent Tako Rietveld. Dankzij de connecties van Tako is Ron Blaauw op de Afrikaanse televisiezender TV3 gekomen in een persoonlijk interview van een half uur. Naar aanleiding daarvan mocht Ron komen vertellen over zijn reis bij RTL Late Night, van Humberto Tan. Op internationaal niveau wordt ons werk gesteund door een netwerk van waardevolle vrienden, waaronder de Dalai Lama, Angelina Jolie en Koningin Noor van Jordanië.

Publicatie Datum cm2

: Trouw : 16 jan 2016 : 256

5.2.4 Media

Pagina :1 Advertentiewaarde : € 2.820,00

Regio : Nederland Frequentie : 6x per week Oplage : 102.889

SOS Kinderdorpen presenteert 6 unieke strips geschreven door BN’ers

DEEL 1 aar verkrijgb

Nu verkrijgbaar Guus Meeuwis

Hiermee steunt u:

Vanaf 24/9 Aaf Brandt Corstius

Vanaf 10/9 Wilfred Genee

Vanaf 1/10 Karin Amatmoekrim

Vanaf 17/9 Esther Verhoef

Vanaf 8/10 Carlo Boszhard

Optie 1

Optie 2

Haal elke week een nieuw deel á 6,95 bij een verkooppunt bij u in de buurt. Vanaf vandaag verkrijgbaar bij o.a.:

De gehele 6-delige collectie voor 39,95 mét korting en zónder verzendkosten thuisbezorgd.

Vanaf 3/9 Guus Meeuwis

Publicatie Datum cm2

: Trouw : 6 feb 2016 : 145

Pagina : 24 Advertentiewaarde : € 2.115,00

Regio : Nederland Frequentie : 6x per week Oplage : 102.889

Bestel nú op www.weekkrant.nl/suskewiske en u ontvangt uw collectie binnen 5 dagen thuis.

Kijk voor verkooppunten op weekkrant.nl/suskewiske

SOS KINDERDORPEN GEEN SCHAATSEN/AGENDA alleen voor intern/eigen gebruik

6 7

SOS in de media in 2016 Met een goede mix van media willen we een zo groot mogelijk bereik creëren. In 2016 hebben we met proactief persbeleid een free publicity waarde van ruim € 7,5 miljoen behaald, een stijging van 50% ten opzichte van 2015. Een selectie van de gegenereerde media aandacht: 1. Op de voorpagina van dagblad Trouw en in een spread in Het Parool komt SOS medewerker Abeer Pamuk aan het woord. Zij vertelt over de noodhulp die SOS Kinderdorpen biedt aan families en kinderen in het belegerde Madaya in Syrië. 2. Speciaal voor SOS Kinderdorpen zette Standaard Uitgevers en De Persgroep een eenmalig stripproject op. Dankzij deze actie is SOS Kinderdorpen in september en oktober veel zichtbaar in de kranten van De Persgroep. 3. RTL Live nodigt Jochem van Gelder uit om te vertellen over zijn veldreis naar Indonesië voor SOS Kinderdorpen 4. SOS Kinderdorpen is in het 4e kwartaal van 2016 de vaste, exclusieve partner van het magazine Margriet. Hoofdredacteur Leontine van de Bos schrijft een uitgebreide reportage over familieversterkende programma’s naar aanleiding van een bezoek aan SOS Kinderdorpen in Roemenië. Ook zijn video’s over dit programma geplaatst op hun website.

5. J an Smit en Kim-Lian schuiven aan tafel bij Humberto Tan’s RTL Late Night. Ze vertellen over hun reis naar Macedonië en zingen samen het lied ‘Jij bent daar’, dat KINDERDORPEN GEEN SCHAATSEN/AGENDA ze speciaalSOS voor SOS Kinderdorpen maakten. 6. D agblad Trouw publiceert een ingezonden brief van Margot Ende waarin ze pleit voor bescherming van de rechten van jonge vluchtelingen. 7. H ans van Breukelen en Margot Ende vertellen bij Koffietijd over het programma in Kenia waarmee SOS 1.200 kwetsbare en alleenstaande kinderen aan ouderlijke zorg helpt. Het programma is mogelijk gemaakt dankzij de toekenning van de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. alleen voor intern/eigen gebruik

Gesponsorde media Naast het realiseren van gratis publiciteit maken we, tegen een zo laag mogelijk tarief, gebruik van gesponsorde media in de vorm van advertenties, banners en radio- en tv-spots van partners. Onze dank gaat wederom uit naar Funda, sinds jaren onze loyale partner voor gratis online bannering. 100%NL Magazine besteedde in diverse nummers uitgebreid aandacht aan ons werk en hanteerde daarbij een charitatief tarief. Onze media wordt tegen een gereduceerd tarief ingekocht door ons mediabureau.

5.2.5 Crisiscommunicatie

Als wereldwijde organisatie heeft SOS Kinderdorpen helaas ook te maken met crises. Om die reden heeft de afdeling communicatie een beleid voor crisiscommunicatie. Binnen de organisatie is een aantal mensen aangewezen die aan de hand van een vastgesteld protocol direct in actie kunnen komen. Mogelijke crises kunnen worden ingedeeld in twee categorieën: • Crises met betrekking op actuele gebeurtenissen in en rondom de SOS Kinderdorpen wereldwijd: zoals rampen, oorlogen, incidenten die rechtstreeks invloed hebben op het reilen en zeilen in de kinderdorpen, de kinderen en hun families. • Crises met betrekking tot de organisatie van SOS Kinderdorpen zelf door interne of externe stakeholders. Een belangrijk onderdeel van de crisiscommunicatie is: wie informeren we waarover? Als er sprake is van een crisis hanteert SOS Kinderdorpen in principe (tenzij het de betrokken kinderen of families schaadt) de regel dat wij onze donateurs informeren die verbonden zijn aan dat getroffen gebied. Per situatie wordt bepaald of we communiceren per telefoon, mail, brief, website of social media. Tot nu toe krijgen we altijd als reactie dat donateurs het prettig vinden om persoonlijk op de hoogte gehouden te worden. Sierra Leone Helaas hebben we in 2016 ons crisiscommunicatiebeleid moeten inzetten. Naar aanleiding van signalen over mishandeling en corruptie in SOS kinderdorp Freetown, Sierra Leone, heeft SOS Kinderdorpen een intern onderzoek uitgevoerd. Wij hebben de resultaten van het onderzoek overgedragen aan de lokale autoriteiten en zij zijn daarop een politieonderzoek gestart. Onze collega’s ter plaatse hebben daar hun volledige medewerking aan verleend. Pas als het politieonderzoek afgerond is, kunnen definitieve conclusies getrokken worden. We vinden dit vreselijk nieuws, omdat het ingaat tegen alle principes waar SOS Kinderdorpen voor staat. Voor het realiseren van onze missie is kinderbescherming een eerste vereiste. Om de privacy van alle betrokkenen te waarborgen, het politieonderzoek niet te schenden en te voldoen aan de wetgeving in Sierra Leone kunnen we nog geen verdere informatie verschaffen. Om de veiligheid van alle kinderen onder onze zorg te waarborgen, hebben we direct maatregelen getroffen. Zo krijgen kinderen die slachtoffer zijn geworden professionele steun met psychologische, emotionele en medische zorg. Ook vloog direct een team in van het regionale kantoor van West en Centraal Afrika om onze collega’s bij te staan. De verdachte personen zijn meteen op non-actief gesteld.

5.3 BEDRIJFSVOERING Mensen geloven in ons werk. Vertrouwen ons. Het is dankzij dat geloof en vertrouwen dat we wereldwijd zoveel kinderen en families een beter leven kunnen geven. Dat is iets waar we zuinig op zijn. Daarom doet onze organisatie er alles aan om zo professioneel en resultaatgericht mogelijk te werken. Tegen zo laag mogelijke kosten. Want hoe lager de kosten hoe meer kinderen en families we kunnen helpen.

Interne organisatie

Efficiëntie en kwaliteit zijn twee belangrijke pijlers in het werk van ons team op kantoor in Amsterdam. We hebben kwaliteit en efficiëntie om die reden structureel in ons werk geborgd door het optimaliseren van onze interne processen en het trainen op en gebruiken van goed projectmanagement. Eén medewerker is hiervoor enkele uren per week vrijgemaakt om werkprocessen te optimaliseren en met de teams te implementeren. Met deze manier van werken kan ons team meer werk verzetten en als resultaat daarvan meer kinderen wereldwijd helpen.

Personeel in 2016

Het gemiddelde fte in 2016 is 32,9 fte. Eind 2016 werkten er 45 medewerkers bij ons op kantoor, waarvan 9 (20%) mannen en 36 (80%) vrouwen. Hiervan werkten 8 (18%) medewerkers fulltime en 37 (72%) medewerkers parttime. Daarnaast werken er drie kantoorvrijwilligers en regelmatig (meewerk) stagiaires bij ons op kantoor. Eén vrijwilliger zet zich in voor onze afdeling Bijzondere Giften. De andere twee vrijwilligers helpen onze collega’s van het serviceteam; versturen brieven en welkomstpakketten voor nieuwe donateurs en doen diverse ondersteunende en administratieve handelingen. Hun hulp is voor ons van grote waarde.

Personeelsbeleid

De kracht van onze organisatie wordt gevormd door de mensen die er werken. Uit intern onderzoek blijkt dat de betrokkenheid van onze medewerkers groot is en dat zij er trots op zijn om voor SOS Kinderdorpen te werken. Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich kunnen ontwikkelen, zodat ze hun talenten optimaal kunnen benutten. Om die reden bekijken we jaarlijks aan de hand van de Persoonlijke Ontwikkelplannen van onze medewerkers welke trainingen we organisatie breed moeten organiseren en welke trainingen individueel nodig zijn. Zo gaan we in 2017 van start met feedbacktrainingen voor het hele kantoor. Daarnaast is in 2016 is het veiligheidsbeleid vastgesteld voor iedereen die voor of met SOS Kinderdorpen reist. Het doel van dit veiligheidsbeleid is om risico’s in kaart te brengen en waar mogelijk te beperken, voorbereidende maatregelen te geven en handelingsperspectief te bieden in geval van nood. In 2016 heeft de eerste groep medewerkers hiervoor een training gevolgd, in 2017 volgt de tweede groep.

Personeelsvertegenwoordiging

Vier keer per jaar komt de personeelsvertegenwoordiging (PVT) bijeen. De vertegenwoordiging bestaat uit drie personeelsleden van drie verschillende afdelingen, de algemeen directeur en het hoofd Bedrijfsvoering. Elk kwartaal ontvangt het personeel een mail waarin ze punten voor de meeting kunnen aanbrengen. Wanneer een ingebracht onderwerp van toepassing is op de hele organisatie wordt de uitkomst gedeeld in de maandagochtendmeeting waar alle medewerkers aanwezig zijn. Naast door personeelsleden ingebrachte punten worden zaken vanuit HR en/of het MT voor advies aan de PVT voorgelegd. De PVT- leden hebben bovendien de mogelijkheid om, namens het personeel, hun input en visie te geven. De PVT is een belangrijk orgaan voor alle betrokkenen, waarin veel wordt besproken en gerealiseerd. De drie personeelsleden mogen in principe twee jaar in de PVT plaatsnemen.

Kernwaarden

In 2016 hebben we met een team, in eerste instantie bestaande uit vijf collegaâ&#x20AC;&#x2122;s en later is het team uitgebreid, vanuit verschillende afdelingen bepaald welke waarden

belangrijk zijn voor onze organisatie en op welke manier we met elkaar willen samenwerken. De volgende kernwaarden zijn gedefinieerd: * Bevlogen - We zijn geĂŻnspireerd door ons werk om kinderen te helpen een betere toekomst te krijgen. Wij inspireren en binden mensen in onze directe omgeving. * Ondernemend - Wij tonen ondernemerschap door ruimte te geven en te nemen. Wij durven initiatief te nemen om kansen te benutten. * Professioneel - Wij streven naar effectiviteit en zijn gericht op het realiseren van impact. Wij spreken elkaar aan op ons handelen. * Samenwerken - Wij helpen elkaar om het beste in elkaar naar boven te halen. Wij zijn altijd op zoek naar manieren om onszelf verder te ontwikkelen. In 2016 heeft er een teamsessie plaatsgevonden met alle medewerkers over deze kernwaarden. Met name het elkaar aanspreken, bleek soms een lastig punt. Om die reden hebben we in 2016 een voorstel gemaakt voor een aantal organisatie brede feedbacktrainingen welke in kwartaal 1 van 2017 gaan plaatsvinden.

Ziekteverzuim

Het ziekteverzuim lag in 2016 met 1,8% fors lager dan voorgaande jaren (2015: 6,3%, 2014: 5,1%) en ook onder onze doelstelling van 4%. Deze daling is toe te schrijven aan het feit dat het aantal kortdurende ziekmeldingen beduidend lager was dan in 2015 en we in 2016 vrijwel geen langdurige zieken hebben gehad. Ons verzuimbeleid hield in 2016 in dat we onder meer de ziekmeldingen zorgvuldig hebben gemonitord, advies en training hebben gegeven over het herkennen en omgaan met verschillende soorten van verzuim en een protocol hebben voor het melden en bespreken van verzuim met medewerkers.

Verloop

Het verloop in 2016 lag met 22% hoger dan in 2015 (20,5%) en is een punt van zorg. Een drietal medewerkers besloot na een dienstverband van meer dan vijf jaar dat het tijd was voor nieuwe uitdagingen. Vier andere medewerkers hebben na een relatief korte aanstelling onze organisatie verlaten. Op basis van een grondige analyse van het verloop hebben we een aantal knelpunten benoemd waar we in 2017 mee aan de slag gaan. Dit betreft onder andere: het opnieuw bekijken van ons aannamebeleid, het optimaliseren van het inwerktraject en het (her) beoordelen van de salarissystematiek.

Salariëring

Alle functies binnen onze organisatie zijn ingeschaald volgens de Hay systematiek van Hay Group. Wereldwijd is dit een veel gehanteerde methode om functies financieel te waarderen. De salarissen van medewerkers van SOS Kinderdorpen zijn ingeschaald op Q1 niveau, dat wil zeggen dat 75% van de werkgevers in Nederland meer betaalt voor een vergelijkbare functie. Er worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het salaris van de directeur voldoet aan de VFI-norm (zie hoofdstuk 6.5, pagina 66).

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)

Wij zetten ons wereldwijd in voor kinderen en families. Het verbeteren van de levensomstandigheden van kinderen is het uitgangspunt bij alles wat we ondernemen. Het streven om ook als organisatie zelf maatschappelijk verantwoord te ondernemen, komt terug in onze bedrijfsvoering. In ons MVO-beleid staat voorop dat we eerlijk zaken doen en betrokken zijn bij de maatschappij. De afgelopen jaren hebben we ons MVO-beleid nageleefd door de kosten zo laag mogelijk te houden, ons zoveel mogelijk te laten sponsoren en verantwoord fondsen te werven. Ook internationaal komen deze aspecten terug. Leidende principes hierbij zijn: • We werken alleen samen met bedrijven, grote gevers en stichtingen die het belang van kinderen voorop hebben staan. • We werken met partners die onze waarden delen. • We bevelen geen partners aan noch geven we 60

exclusiviteit. • Onze samenwerkingen worden altijd op papier gezet en ondertekend. • Het belang van het kind staat altijd voorop bij besluitvorming inzake directe interactie van onze partners met kinderen en hun families. • We werken als federatie samen om samenwerkingen met multinationals, wereldwijde donateurs en internationale stichtingen te borgen en managen. Daarnaast zijn wij van mening dat aandacht voor het menselijk aspect van onze medewerkers hoort bij verantwoord ondernemen: we ondersteunen onze medewerkers bij een goede balans tussen hun werk en privéleven. Er is, ook in onze internationale organisatie, steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Zo maken we waar mogelijk gebruik van duurzame materialen en fairtrade producten, en gaan we op zoek naar een duurzame en innovatieve energievoorzieningen.

Relatiebeheer en klachten

Vragen en klachten van donateurs en anderen komen binnen via e-mail, social media en per post. Alle klachten komen terecht bij ons serviceteam waar ze altijd serieus genomen worden en zo snel mogelijk beantwoord. De klachtenprocedure, waarin is vastgelegd hoe te handelen bij de afhandeling van klachten, is hierbij leidend. Deze procedure is ook te vinden op de website van SOS Kinderdorpen. Periodiek worden de klachten besproken met de directeur om optimaal te leren en waar mogelijk te verbeteren. In 2016 hebben we ongeveer 100 klachten ontvangen van donateurs die het wereldwijde werk van SOS steunen. De klachten gingen voornamelijk over postafhandeling, wijze van opzeggen, bedankbrieven en over straatwervers. Met betrekking tot straatwervers variëren de klachten van misverstanden over de frequentie van doneren tot verkeerde voorlichting en ongepaste benadering (brutaal gedrag). Alle klachten worden opgepakt door het serviceteam en afgehandeld zowel met de donateur danwel degene die de klacht heeft ingediend, als met het bureau. Daarnaast waren 40 klachten van sponsors over niet ontvangen of onduidelijke communicatie van en met de kinderdorpen. In 2017 zullen alle contactmomenten met donateurs, waaronder klachten, vastgelegd worden in de donateursdatabase. Door deze vernieuwde registratiemethode die door alle afdelingen wordt gebruikt zal het aantal geregistreerde klachten naar verwachting (eenmalig) toenemen.

6. ORGANISATIE EN BESTUUR

6.1 INTERNATIONALE ORGANISATIE SOS Kinderdorpen Nederland maakt deel uit van SOS Children’s Villages International: een wereldwijde federatie die in 134 landen en gebieden actief is. Alle 115 SOS organisaties beschikken over een eigen onafhankelijk bestuur, maar werken vanuit dezelfde missie en visie en dragen bij aan de internationale doelstellingen.

GENERAL ASSEMBLY Highest decision-making body

All 117 Member Associations

INTERNATIONAL SENATE Strategic Leadership President Vice President and 20 Member Association board members

MANAGEMENT COUNCIL Operational Leadership 8 Managing/National Directors Chief Executive Officer (Chairman) Chief Operating Officer Chief Financial Officer

MANAGEMENT TEAM Operational Management Chief Executive Officer (CEO) Chief Operating Officer (COO) Chief Financial Officer (CFO)

GENERAL SECRETARIAT Operations Offices of the CEO, COO and CFO

Van alle SOS organisaties zijn er achttien zogenaamde Promoting and Supporting Associations (PSA’s) die de fondsenwerving van alle internationale programma’s voor 90% voor hun rekening nemen. Een groot deel van deze organisaties heeft ook programma’s in eigen land.

INTERNATIONAL SENATE MEMBERS Mr Siddhartha Kaul President, SOS Children’s Villages International Dr Gitta Trauernicht Vice-President, SOS Children’s Villages International; Germany

Ms Eva Ambacher Austria Mr Robert Amgwerd Switzerland Mr Mikhail Barranikov Russia Mr Daniel Barroy France Ms Yousra Chaibi Tunisia Mr Norawat Charoen-Rajapark Thailand Ms Martha Escalera Guzman Mexico Mr Michael Karlsson Sweden Ms Mariza Katavić Croatia Mr Franciscus Lucas Kusse Netherlands Ms Maria Grazia Lanzani Italy Ms Maria Angeles Lapena Philippines Mr Lars Henrik Munch Denmark Dr Martin Oduor-Otieno Kenya Mr Israel Titi Ofei Ghana Mr Francesc Torralba Rosello Spain Mr Maximo P. Speroni Argentina Mr Halvor Stenstadvold Norway Mr Kay Vorwerk Germany Mr Wilfried Vyslozil Germany

MANAGEMENT COUNCIL MEMBERS Ms Olive Birungi Lumonya Uganda Ms Catharina Gehrke Sweden Ms Birgit Lambertz Germany Ms Bente Lier Norway Mr Gregor Hadi Nitihardjo Indonesia Mr Magnus Oro Estonia Ms Angela Rosales Colombia Ms Ulla Sensburg Germany + the Management Team

MANAGEMENT TEAM

International Offices in the Regions

Mr Norbert Meder Chief Executive Officer and Chief Financial Officer

International Competence Centres

(pending new CFO appointment)

Mr Carsten Völz Chief Operating Officer

Een beperkt aantal organisaties, waaronder SOS Kinderdorpen Nederland, heeft geen programma’s in eigen land. In toenemende mate doen veel lokale SOS organisaties met eigen programma’s, National Associations (NA’s), zelf ook aan fondsenwerving. SOS Kinderdorpen Nederland is één van de tien fondsenwervende SOS organisaties die een Raad van Toezicht-lid mag afvaardigen naar de Senaat van SOS Children’s Villages International: dit is Frank Kusse. De Senaat komt twee keer per jaar bijeen en neemt besluiten over alle strategische kwesties die binnen de federatie spelen en is toezichthouder voor SOS Children’s Villages International. Naast de fondsenwervende SOS organisaties nemen ook 10 NA’s zitting in de senaat. General Assembly De General Assembly, die één keer in de vier jaar samen komt, is het belangrijkste besluitvormende orgaan van onze organisatie. Elke SOS organisatie heeft het recht om deel te nemen en te stemmen tijdens de General Assembly van SOS Children’s Villages International. De Assembly kiest elke vier jaar de President en Vice-President, alsmede de leden van de Internationale Senaat. In juni 2016 vond in Innsbruck de General Assembly plaats. Belangrijkste stemming in het verslagjaar was de goedkeuring van de Strategy 2030. Meer informatie over deze Strategy 2030 in hoofdstuk 7, p. 71.

Mandaten en taken Daarnaast worden normaliter tijdens de samenkomst van de General Assembly: • verschillende besluiten van de Senaat geratificeerd; • beslissingen genomen ten aanzien van de statuten; • de vierjarenplannen van de organisaties en de bijbehorende financiële rapporten ter goedkeuring voorgelegd; • het beleid van de organisatie bepaald. Door de stemming over de Strategy 2030 zijn in 2016 bovenstaande laatste drie punten niet behandeld.

6.2 SOS KINDERDORPEN NEDERLAND De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen te Amsterdam is op 24 november 1965 opgericht door mevrouw Yvonne Meyer-Praxmarer. De organisatie bestaat uit vier afdelingen: Bedrijfsvoering, Fondsenwerving & Bijzondere Giften, Communicatie en Programma’s, waarvan de managers samen met de directeur het managementteam vormen. Halverwege 2016 zijn de afdelingen Fondsenwerving en Bijzondere Giften samengevoegd, waarbij de manager Fondsenwerving verantwoordelijk is geworden voor het nieuwe team. Organogram

RAAD VAN TOEZICHT

SOS EXPERT NETWERK

DIRECTEUR

BEDRIJFSVOERING

COMMUNICATIE

FONDSENWERVING & BIJZONDERE GIFTEN

PROGRAMMA’S

financiën

communicatie & PR

fondsenwerving

portfoliobeheer

juridische zaken

online & social

databeheer & analyses

programma’s

personeelszaken

vrijwilligers, scholen &

institutionele

acties

fondsenwerving

facilitaire zaken

donateursadministratie

kwaliteit & monitoring

customerservice nalatenschappen partners netwerken fonds op naam vermogensfondsen

6.3 VAN VOORSTEL

6.4 STRATEGIE, BELEID

TOT PROGRAMMA

EN FINANCIËN

Het zijn vrijwel altijd de SOS organisaties in het land zelf die een voorstel doen voor een nieuw programma, de renovatie van een kinderdorp of verbetering van voorzieningen als scholen en medische centra. Zij weten het beste waar behoefte aan is, onder andere op basis van een analyse over de situatie van de kinderrechten en haalbaarheidsonderzoeken. De voorstellen worden kritisch bekeken door onze internationale organisatie en op kwaliteit getoetst aan de hand van vastgelegde richtlijnen. Wanneer een voorstel is uitgewerkt en goedgekeurd, wordt het voorstel voorgelegd aan de fondsenwervende SOS organisaties. Zij bepalen vervolgens of en hoe ze een programma kunnen financieren en werven hiervoor fondsen. In sommige gevallen worden programma’s door meerdere fondsenwervende organisaties gefinancierd. In toenemende mate worden programma’s ontwikkeld in directe samenwerking tussen SOS Kinderdorpen Nederland en een National Association (NA). Uiteindelijk beslist de NA hoe het programma wordt ingericht en zijn de lokale collega’s verantwoordelijk voor het uitvoeren van het programma.

Strategie

Besluitvorming Nederland

Welke programma’s we vanuit Nederland ondersteunen, wordt beoordeeld door onze algemeen directeur en het managementteam en goedgekeurd door onze Raad van Toezicht. De afdeling Programma’s stemt de keuze af met de internationale organisatie, die vraag en aanbod van programma’s coördineert. Criteria voor SOS Kinderdorpen Nederland om een programma te steunen zijn onder andere hoe groot de noodzaak is en of we de financiële verplichting aankunnen. De voorkeur gaat daarbij uit naar landen waar we reeds programma’s financieren: onze dertien focuslanden, waarbinnen we verschillende programma’s financieren (zie ook hoofdstuk 4 Ons wereldwijde werk, p. 35).

Geldstromen en controle programmabestedingen

De voortgang van een nieuw programma wordt nauwlettend gecontroleerd door onze internationale organisatie, waarbij de lokale SOS organisaties voortgangsrapportages maken. De internationale organisatie voert ook controle uit op de interne geldstromen en programmakosten van een kinderdorp. Een internationaal erkende accountant controleert de geldstromen in het geval van de renovatie van een kinderdorp; zoals in Abobo Gare, of de bouw van een kinderdorp; zoals in Santa Cruz del Quiché. Voor andere programma’s, zoals een familieversterkend programma, worden jaarlijks op basis van de plannen van de lokale SOS organisatie begrotingen gemaakt. Alle SOS organisaties zijn verplicht hun jaarrekening te laten controleren door een internationaal erkende accountant. De jaarlijkse controle van SOS Kinderdorpen Nederland ligt sinds 2016 bij BDO.

2016 was het vijfde en laatste jaar van de strategische periode 2012-2016. Voor deze periode hebben we in 2011 keuzes gemaakt met het doel de groeidoelstellingen te realiseren, zodat we onze missie kunnen waarmaken: het versterken en creëren van families voor kinderen zonder familie of veilig thuis. Belangrijke keuzes in deze strategie waren het bouwen van een sterker merk, de focus op fondsenwerving via onze netwerken en online, en het versterken van de interne organisatie. Waar de focus in het eerste strategiejaar sterk op de interne organisatie was gericht, was deze in de daaropvolgende jaren steeds meer gericht op fondsenwerving van nieuwe donateurs en partners en het creëren van een sterker merk. In 2015 en 2016 is daar het extern sterker profileren van onze expertise aan toegevoegd.

Evaluatie van de strategie 2012-2016

In 2016 hebben we met veel collega’s tijd besteed aan het bepalen van een nieuwe strategie voor de periode 2017 2020. Daarbij zijn we begonnen met een evaluatie van de strategie 2012 - 2016. De belangrijkste conclusies van deze evaluaties waren dat: • in de afgelopen jaren veel stappen zijn gezet om de interne organisatie te versterken; • de veranderingen in de programma’s veel aandacht hebben gevraagd; • ons merk goed in lijn is gebracht met die programmatische ontwikkelingen. Onze groeidoelstellingen zijn echter onvoldoende waargemaakt. We kunnen ons verhaal en de bijbehorende fondsenwervende proposities nog sterker neerzetten en daarbij kunnen en moeten we meer gebruik maken van digitale middelen en media. Deze lessen hebben we gebruikt bij de keuzes die we gemaakt hebben voor de nieuwe strategie 2017- 2020. Meer over deze strategie in hoofdstuk 7, p. 71.

Evaluatie van de strategie 2016

Belangrijke resultaten en leerpunten van de focuspunten uit het verslagjaar 2016: • Data ‒ Na de implementatie van een nieuwe donateursdatabase in 2015 hebben we in 2016 verder gebouwd aan een selectie- en analyse-omgeving waarmee campagneresultaten beter voorspeld en geëvalueerd kunnen worden. Aan de hand hiervan hebben we tijdens een aantal campagnes een specifieke (kleinere) groep mensen gemaild, zonder dat dit van invloed was op de fondsenwervende opbrengst van de campagnes. Het zorgde bovendien voor lagere portokosten. • Behoud van bestaande donateurs ‒ De inspanningen op het behouden van bestaande donateurs zijn eveneens succesvol gebleken: het uitstroompercentage is gedaald.

De effecten van bijvoorbeeld de SOS Familiedag die we organiseerden, zullen echter pas op langere termijn zichtbaar worden. • I nnovatieve wervingsmethoden ‒ In 2016 is extra aandacht besteed aan innovatie. Zo is verder gebouwd aan DRTV gecombineerd met een SMS oproep, een noodhulp SMS platform MAYDAY en de televisie uitzendingen Tijd voor Max en Sterren in de Sloppen. Bovendien hebben we met de lancering van het Kom in Actieplatform en de SOS Family Challenge voorbereidende stappen gezet voor de fondsenwervende activiteiten in 2017. •E xpertrol ‒ In 2016 hebben we verder ingezet op het sterker uitdragen van de expertise van SOS Kinderdorpen, omdat men in Nederland te weinig bekend is met ons werk, onze infrastructuur, kennis en ervaring. In oktober hebben we met succes de internationale sectorconferentie ‘What’s Next – the next succesfull steps in youth and child care’ georganiseerd. Centrale vraag van de dag: Hoe kunnen de betrokken sectoren hier een bijdrage aan leveren en zorgen dat ook de meest kwetsbare doelgroepen worden bereikt.

Beleggingsbeleid

Wij kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen niet te beleggen, omdat wij vinden dat we geen beleggingsrisico’s mogen lopen met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Zie ook de toelichting op de balans in hoofdstuk 8.1 Financieel verslag, p. 74.

Bestedingspercentage

We vinden het belangrijk dat onze geworven fondsen zoveel mogelijk aan onze doelstellingen worden besteed en deze fondsen ook zo snel mogelijk op de plek van bestemming terechtkomen. Tegelijkertijd zijn investeringen in de fondsenwerving noodzakelijk voor het realiseren van meer inkomsten, waardoor we meer kinderen kunnen helpen. We streven naar een bestedingspercentage (bestedingen aan doelstelling/ totale inkomsten) van rond de 80%. Dit percentage kan fluctueren: het ene jaar valt het hoger uit dan het andere jaar. Dit heeft met meerdere factoren te maken; zoals de ontwikkeling in onze inkomsten, de ontwikkeling van de kosten van onze programma’s en de omvang van bestedingen aan nieuwe programma’s. In 2016 is het percentage doelbestedingen ten opzichte van de inkomsten uitgekomen op 79,7%. Verantwoording bestedingen Om verantwoording over onze bestedingen te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie, en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS Kinderdorpen heeft een strakke monitoring op de naleving van deze richtlijnen. Afwijkingen worden direct gerapporteerd en maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen.

Financieel toezicht

Op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze internationale organisatie heeft een nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat bovendien jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. Daarnaast voert onze eigen accountant periodiek een evaluatie uit van het niveau van interne beheersing van het internationale kantoor. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken met betrekking tot de programma’s. We vragen inzage in de financiën, accountantsrapportages, ontvangen programmaverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren. De RvT houdt intern toezicht op de financiën van SOS Kinderdorpen Nederland. Hiertoe is een Audit Committee ingesteld die frequent overlegt met directie en bedrijfsvoering. Daarnaast voert accountant BDO jaarlijks een externe controle uit op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen Nederland.

Risicomanagement

Om kinderen en families te kunnen blijven helpen is de continuïteit van onze programma’s zeer belangrijk. We doen er daarom alles aan om de risico’s te beperken, bijvoorbeeld op de volgende punten: • Veiligheid van kinderen ‒ Kinderen moeten beschermd worden. Bewustwording over kinderbescherming en ook het voorkomen van kindermisbruik is met verschillende richtlijnen en meldingsprocedures geïntegreerd in ons werk. Op het moment dat er sprake is van mogelijk ongeoorloofde handelingen worden direct maatregelen getroffen om de veiligheid van de kinderen te waarborgen. SOS Kinderdorpen is lid van het Keeping Children Safe netwerk en wordt om die reden jaarlijks ge-audit. • Veiligheid van medewerkers ‒ Voor (lokale) medewerkers die naar risicovolle gebieden reizen, moet de veiligheid gegarandeerd zijn. • Financieel ‒ We monitoren voortdurend de inkomsten en de uitgaven en spelen direct in op veranderingen. Bij al onze toezeggingen en betalingen wordt gecontroleerd op de juiste bevoegdheden en tekenlimieten, waarbij altijd sprake is van een goede functiescheiding; het zogenoemde vier-ogen-principe. • Operationeel ‒ Bij elk nieuw project brengen we de risico’s in kaart en treffen we maatregelen om deze te beperken. • Personeel en partners ‒ Wij zijn zorgvuldig in het aannemen van personeel. Ook zijn we selectief in samenwerkingsverbanden met partners en sluiten we met al onze partners duidelijke contracten af. • Groei van onze inkomsten ‒ Om de continuïteit en spreiding van onze programma’s te kunnen waarborgen, zijn we continu op zoek naar nieuwe manieren en bronnen van fondsenwerving. • Communicatie ‒ Wij geloven dat transparantie een belangrijk instrument is om risico’s te beheersen. Daarom communiceren we op een open en eerlijke manier over ons werk. 65

Om onze meerjarendoelstellingen te kunnen behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van ons managementteam. Dit gebeurt aan de hand van een uitgebreide inventarisatie, die in 2011 voor het eerst is uitgevoerd, waarbij bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd worden in een risicoregister. De geïdentificeerde risico’s liggen op de gebieden: financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT en op de uitvoering van onze programma’s. SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, bedrijven, vermogensfondsen, de Nationale Postcode Loterij, private institutionele donoren en overheden. Met ons reservebeleid zorgen we ervoor dat we een eventuele tijdelijke teruggang in inkomsten kunnen opvangen.

6.5 DIRECTIE EN TOEZICHT Goed bestuur

SOS Kinderdorpen Nederland heeft een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur; algemeen directeur Margot Ende. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse management van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT).

Algemeen directeur

Margot Ende is sinds 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De directeur wordt aangesteld door de RvT en legt aan hen verantwoording af. Zij is eindverantwoordelijk en werkt nauw samen met het managementteam (MT). De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De directeur geeft leiding aan onze organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Zij wordt hierin ondersteund door het MT dat in 2016 bestond uit de managers Bedrijfsvoering, Communicatie, Fondsenwerving & Bijzondere Giften en Programma’s (zie organogram hoofdstuk 6.2, p.63). In de maandelijkse MT vergaderingen worden de lopende zaken besproken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het MT per kwartaal over de voortgang op hun afdeling ten aanzien van de KPI’s. Elk jaar stelt de directeur samen met het MT het nieuwe jaarplan op, gebaseerd op geboekte resultaten en verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld. In 2016 is ook de strategie 2017-2020 opgesteld. 66

Bezoldiging directie

Het directeurssalaris van SOS Kinderdorpen is bepaald volgens de ‘Regeling beloning directeuren van goede doelen ten behoeve van besturen en raden van toezicht 2011’, zoals opgesteld door de brancheorganisatie GDN (Goede Doelen Nederland). Aan de hand van deze adviesregeling is de zwaarte van de directiefunctie getoetst en is de functie ingeschaald in schaal H op een maximaal bruto jaarsalaris van € 114.247. Het bruto jaarsalaris van Margot Ende bedroeg in 2016 € 103.726 (op basis van 36 uur en inclusief vakantiegeld) en valt daarmee binnen de norm. Bonussen, leningen of voorschotten worden niet verstrekt. De arbeidsvoorwaarden voor de functie van algemeen directeur zijn tevens binnen de kaders van de Code voor Goed Bestuur vastgesteld.

Samenwerking en taken Raad van Toezicht (RvT)

Onze organisatie hecht groot belang aan een open en betrokken samenwerking tussen de algemeen directeur en de RvT. Onze directeur bereidt de vergaderingen van de RvT voor. Tijdens de vergaderingen informeert zij de leden over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt hen op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid en de voortgang kan bewaken. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages. In het najaar legt de directeur de kaders van het nieuwe jaarplan voor aan de RvT. De taken van de RvT zijn als volgt samen te vatten: • Aanstellen van en toezichthouden op de algemeen directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. • Meedenken over de lange termijn visie, de strategie van de organisatie en deze goedkeuren. • Jaar-/meerjarenplannen beoordelen en goedkeuren. • Bestedingsvoorstellen en begroting beoordelen en goedkeuren. • Vaststellen van de jaarrekening. • Erop toezien dat de doelstellingen worden gehaald en de fondsenwerving en bedrijfsvoering efficiënt is. Om de toezichthoudende taak te versterken, heeft de RvT enkele RvT-commissies ingesteld zoals de HR- en Financiële Auditcommissie. In deze commissies worden zaken meer in detail besproken en vervolgens ter goedkeuring voorgelegd aan de volledige RvT. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de algemeen directeur. Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen van het beleid. De RvT evalueert jaarlijks het eigen functioneren en dat van de algemeen directeur.

Interne monitoring

SOS Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van alle activiteiten op basis van concrete doelstellingen die we vooraf hebben gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan met concrete Key Performance Indicators (KPI’s). De indicatoren komen terug in de

Raad van Toezicht Naam

Functie binnen RvT

Functie

Nevenfuncties

Arian

Voorzitter, governance,

Directeur ACB Consulting

Supervisory Boardmember Detailresult Groep NV, lid

Buurman

voorbereiding woordvoering

Frank Kusse

Vice voorzitter, lid van de

Associé Boer & Croon

Voorzitter Sophia Stichting, lid RvC Audi

Senaat van SOS Children’s

en voormalig bestuurslid

Capital, bestuurslid KNCV/SMT en lid Raad van

Villages International, voorzitter

Robeco

Commissarissen River Plate House

Netwerken (bedrijven), HRM,

Partner Egon Zehnder

Leidt, naast zijn consultancy praktijk in Nederland en

governance

International

internationaal, de wereldwijde Diversity Council van

Secretaris, advies juridische

Bestuurder en

Lid RvT MC Jan van Goyen, voorzitter RvT Pro

vraagstukkken, netwerken

toezichthouder bij diverse

Senectute, bestuurslid Cobra Kunstprijs Amstelveen,

(stichtingen, organisatie

organisaties

voorzitter Stichting Kasteel de Haar, voorzitter vvv

Raad van Advies VVRR

audit commissie Edwin Smelt

Egon Zehnder Eelco Dijk

Allard Pierson Museum, bestuurslid Koninklijke IGC

ontwikkeling Manon Leijten

Audit commissie, netwerken

Secretaris Generaal

(overheid), voorbereiding

Ministerie van Financiën

Lid Bestuur Stichting Koninklijke Paleis Amsterdam

woordvoering Karin

Vrouwen Bouwen netwerk,

Oprichter en eigenaar van

Bestuurlid van o.a. de Holland America Friendship

Doeksen

familiebedrijven netwerk, HRM

executive search bureau

Foundation en Museum Beelden aan Zee en lid van

DUX International

het Nederlands comité van Human Rights Watch

Marketing, netwerken

Senior Vice President

Lid RvC VGZ, Lid RvC Griffon BV, Lid RvA TIG Sports

(bedrijven)

Ahold Delhaize Marketing &

en Lid RvC Marfo, Lid hoofdbestuur NGF

Alfred Levi

Media Groep Menno Antal

Innovatie, netwerken en

Managing Partner en co-

Commissaris van Action en OneMed, lid van het

bedrijven

head Private Equity 3i plc

bestuur van Universiteitsfonds Delft

kwartaalevaluaties en worden besproken door het MT, leidinggevenden en medewerkers. Op deze manier kan indien nodig tijdig worden bijgestuurd.

Agendapunten

De RvT is in 2016 vijfmaal bijeengekomen, waarvan één keer een middag en avond met het gehele MT in het kader van de strategie van SOS Kinderdorpen Nederland voor de periode 2017-2020. Meer informatie over de strategie 2017-2020 in Hoofdstuk 7, p. 71. Algemeen directeur Margot Ende was bij alle meetings aanwezig. Naast het bespreken van de ontwikkelingen in de markt, HR, de voortgang van de implementatie van plannen en budgetten/targets voor 2016, de nieuwe plannen voor 2017 en verplichtingen aan nieuwe programma’s, waren de hoofdonderwerpen voor 2016: • De nieuwe internationale Strategy 2030 en afgeleid daarvan het bepalen van de nieuwe strategie 2017-2020 van SOS Kinderdorpen Nederland. • Iedere vergadering is de voortgang van de resultaten en specifiek de fondsenwervingsresultaten besproken. • De samenwerking met de Raad van Advies (RvA) en daarop volgend de omvorming van de RvA naar het SOS Expert Netwerk en een Comité van Aanbeveling. • Innovatie en digitalisering • De ontwikkelingen in de federatie

Daarnaast heeft de Financiële Auditcommissie -bestaande uit Frank Kusse en Manon Leijten- in het verslagjaar vier maal overlegd, waarvan twee maal telefonisch. De HRcommissie –bestaande uit Edwin Smelt en Karin Doeksenheeft in 2016 tweemaal overlegd.

RvT leden

De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines, expertise en man/vrouw verhouding. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Ze worden gekozen voor een periode van vier jaar en mogen eenmaal worden herkozen. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in. Naast hun toezichthoudende taken openen ze deuren voor ons bij bedrijven en particulieren, en ze zetten zich regelmatig actief in voor ons werk. Hun inzet binnen de RvT is als volgt verdeeld:

Evaluatie eigen functioneren

De Raad van Toezicht heeft in mei 2017 een zelfevaluatie gehouden en zich daarbij, als onderdeel van de gedragscode van de Code Wijffels, laten bijstaan door een externe consultant. De evaluatie omvatte individuele interviews met alle leden van de Raad en met de algemeen directeur, het invullen en verwerken van een vragenlijst en het houden van een workshop waarin de belangrijkste onderwerpen die uit de interviews en vragenlijst naar voren 67

kwamen, werden behandeld. Tijdens die workshop is ook feedback verzameld en verstrekt aan de individuele leden van de Raad. De algemene conclusie van de evaluatie was dat de Raad qua omvang, samenstelling en werkwijze goed functioneert. Er is sprake van een grote deskundigheid en intensieve betrokkenheid. Wel zijn enkele aandachtspunten naar voren gekomen, waarvan de belangrijkste zijn: • Er is geconstateerd is dat de Raad zich op korte bestuurlijke afstand van de algemeen directeur beweegt. Dat is gezien de omvang van de organisatie en de verwachtingen die bestaan ten aanzien van de adviesfunctie van de Raad ook begrijpelijk en gewenst. Wel is het van belang goede proces afspraken te maken over de invulling van die rol en daarbij rolvastheid te betonen. • De Raad heeft zich gerealiseerd dat het momentum dat ontstaat door het aanstaande statutaire terugtreden van twee leden gebruikt kan worden om een scherp toekomstig profiel op te stellen van zowel de Raad van Toezicht, de Raad van Bestuur als van de individuele leden en dat te gebruiken voor de toekomstige successieplanning. De Remuneratie- en Nominatiecommissie is gevraagd hiervoor voorstellen te doen en hierbij ook te adviseren over de toekomstige omvang van de Raad. • De Raad heeft geconstateerd dat vergaderingen met regelmaat zodanig veel onderwerpen op de agenda hebben dat het handhaven van de eindtijden in het gedrang komt. In dat verband heeft de Raad in overleg met de algemeen directeur een aantal verbeteringen met betrekking tot de vergaderdiscipline doorgevoerd. Naast de goed functionerende audit commissie zal de bestaande informeel georganiseerde remuneratie- en nominatie commissie worden geformaliseerd en mogelijke andere commissies overwogen.

SOS Expert Netwerk

Om de ambitieuze doelstellingen van de nieuwe strategie 2017-2020 te kunnen realiseren, moeten we al onze energie focussen en al onze bronnen aanwenden. Om die reden hebben we niet alleen de rol en samenstelling van de Raad van Advies aangepast, maar ook de naamgeving: SOS Expert Netwerk. Hiermee willen we nog meer benadrukken dat deze groep zich met hun expertise, netwerk en tijd actief inzet om de nieuwe strategie te implementeren en de doelstellingen te behalen. De leden zijn gekoppeld aan de verantwoordelijken binnen de organisatie op hun expertisegebied. In 2017 zullen we het Expert Netwerk nog verder uitbreiden aan de hand van de belangrijke innovatiegebieden van onze strategie 20172020.

Comité van aanbeveling

Naast de SOS Expert Raad hebben wij een Comité van aanbeveling ingesteld met als doelstelling: het binden van prominente personen die de missie en doelstellingen van SOS ondersteunen. Zij verbinden hun naam aan SOS Kinderdorpen en dragen onze boodschap uit in hun netwerk. Waar gewenst en mogelijk leggen zij contact tussen SOS en hun netwerk. Naam

Functie

Kees van Lede

Voormalig voorzitter VNO NCW en AkzoNobel

Hans Eenhoorn

Oud-voorzitter RvT SOS Kinderdorpen, voormalig Senior Vice President Unilever

In 2017 willen we het comité verder uitbreiden.

SOS Expert Netwerk Naam

Functie

Expertise

Team binnen SOS

Ton Dietz

Directeur African Studies Centre

Ontwikkelingssamenwerking

Programma’s

Bart Jan van

Voormalig CEO CMI Holding, lid RvC

TV, media, digitaal

Communicatie

Genderen

van Dpa en bestuurslid van de Bart Voormalig TV presentator en

Vrouwen Bouwen en inspirerend SOS

Bijzondere Giften

documentairemaker

verhaal

Tex Gunning

CEO Leaseplan

Marketing

Bedrijven

Michael Koutstaal

Executive Lead High Performing

Data, online, marketing en proposities

Fondsenwerving

Foundation Tineke de Groot

& Bijzondere Giften

Organisation at Save the Children International Teun de Nooijer

Oud Hockey International/ trainer Dames

Kernwaarden

HC Bloemendaal

Fondsenwerving & Bijzondere Giften

Aad Ouborg

CEO Ouborg group BV

Familiebedrijven, ondernemerschap

Bedrijven

Florentine Ouborg

Commercieel Directeur Ouborg group

Jongere generatie ondernemers

Bedrijven

7. TOEKOMST

In dit jaarverslag heeft u kunnen lezen wat we hebben bereikt in 2016. Een jaar waarin we wederom alles op alles hebben gezet om zoveel mogelijk kinderen te helpen. Naast een terugblik op het afgelopen jaar, willen we in dit verslag ook graag vooruitkijken; een inzicht geven in onze doelstellingen en ambities voor de komende jaren. Waarbij we onze ervaringen, leerpunten en de ontwikkelingen in de wereld meenemen.

De wereld verandert en wij veranderen mee

De kern van ons werk is en blijft ‘de zorg voor kinderen die er alleen voor staan’. Van de 2,2 miljard kinderen op de wereld groeien naar schatting 220 miljoen kinderen op zonder liefdevolle familie of veilig thuis. Zij zijn de meest kwetsbare kinderen en SOS Kinderdorpen is gezien onze jarenlange ervaring -inmiddels meer dan 65 jaar- en expertise dé aangewezen organisatie om meer voor deze kinderen te betekenen. Wij kennen de behoeften van deze doelgroep, weten wat ze nodig hebben om te kunnen ontwikkelen en kunnen daar op inspringen. SOS Kinderdorpen stelt het kind om die reden altijd centraal in haar werk en is steeds op zoek naar díe vorm van alternatieve zorg die past bij de specifieke situatie van een kind. Daarbij speelt de context van een land altijd een belangrijke rol. De vele crisissituaties die de wereld op dit moment kent en die vele kinderen en jongeren raken, hebben een enorme impact. Niet alleen op de landen zelf, maar ook wereldwijd hebben we de komende jaren blijvend met de gevolgen, waaronder de vluchtelingenstromen, te maken. Het laat zien dat we versterkt moeten inzetten op hulp in de landen waar de vluchtelingen vandaan komen, om te voorkomen dat ze móeten vluchten.

Internationale visie en strategie SOS Children’s Villages International: Strategy 2030 In het verslagjaar is de ontwikkeling van de internationale Strategy 2030 afgerond. In dit document zet SOS Children’s Villages International de lijnen uit van ons werk in de jaren naar 2030: onze visie op de gewenste situatie van kinderen zonder ouderlijke zorg of kinderen in kwetsbare families en de strategieën om deze doelen en ambities te kunnen realiseren.

De Strategy 2030 ‘No Child Should Grow Up Alone’ is het resultaat van anderhalf jaar intensieve interne en externe consultaties door alle lagen van de organisatie en met zowel professionals als de kinderen en jongeren zelf. Over deze periode zijn twintig jongeren (youth coalition) uit tien landen op vier continenten continu betrokken geweest en hebben daarmee een duidelijk stempel gedrukt op het eindresultaat. Met de vaststelling van de Strategy 2030 in de General Assembly van juli 2016 is duidelijk geworden dat SOS wil verdergaan op de succesvolle weg die ruim 65 jaar

geleden is ingeslagen. Waarbij we de sociale impact van ons werk verder willen vergroten en het belang van ons werk nog meer op de voorgrond brengen door wereldwijd mensen en organisaties te mobiliseren om gezamenlijk te zorgen voor een liefdevolle en veilige familie voor ieder kind. Internationale Ontwikkelingsdoelen Het bereiken van meer kinderen is in lijn met de Internationale Ontwikkelingsdoelstellingen die in september 2015 zijn vastgesteld. SOS Kinderdorpen heeft actief bijgedragen aan de vormgeving van de nieuwe ontwikkelingsdoelen. Om deze doelen te kunnen behalen, moeten kinderen – en dan vooral de meest kwetsbare en moeilijk te bereiken ‘onzichtbare’ kinderen – centraal komen te staan. Op dit moment is het framework voor de dataverzameling van de ontwikkelingsdoelstellingen hier niet op uitgerust. In onze Strategy 2030 stellen wij deze kinderen zonder ouderlijke zorg en kinderen in de meest kwetsbare families centraal. We hebben daarbij twee hoofddoelen: 1. D oor de kwaliteit en reikwijdte van onze programma’s te verbeteren, kunnen we er voor zorgen dat veel meer kinderen een liefdevol thuis krijgen en een eerlijke kans op een succesvol leven. 2. W ij verbinden mensen en partnerorganisaties in een wereldwijde beweging, zodat geen kind alleen hoeft op te groeien. De gehele federatie zal daarbij in de periode tot 2030 strategisch inzetten op de volgende zeven werkgebieden: 1. I nnovaties in alternatieve zorg, inclusief tijdelijke- en pleegzorg. Door wereldwijd intensief in te zetten op het verbeteren, innoveren en uitbreiden van zowel onze familieversterkende- als alternatieve zorgprogramma’s, zorgen we ervoor dat we meer kinderen kunnen helpen en onze programma’s beter aansluiten op de specifieke situatie van ieder kind. Bij het inzetten van onze volledige Range of Options (zie ook hoofdstuk 3, p. 27) is de fysieke en sociale integratie van de kinderen en jongeren in de gemeenschappen een belangrijk onderdeel. 2. V ersterken van families en hun gemeenschappen, re-integratie van kinderen met hun familie en hulp in noodsituaties. Gericht op het faciliteren van een veranderingsproces binnen gemeenschappen -civic driven change- zodat zij, ook tijdens noodsituaties, zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de kwetsbare families in hun midden. Dit doen we onder andere door te investeren in de kwaliteit van lokale onderwijs- en gezondheidsvoorzieningen en door nauw samen te werken met lokale organisaties, instanties en autoriteiten, zodat onze activiteiten op duurzame wijze onderdeel worden van de lokale structuur.

3. Investeren in de kracht van jongeren en in hun werkgelegenheid. Door jongeren de kans te geven zich te ontwikkelen: een opleiding te volgen, hun talenten te ontplooien en ze te steunen bij het vinden van een baan dan wel opzetten van een bedrijfje, steunen we ze in hun groei tot evenwichtige volwassenen die een positieve bijdrage kunnen leveren aan de wereld om hen heen. 4. Beleidsbeïnvloeding en pleitbezorging. Kinderen een stem geven. En overheden bewegen om een actief familie-ondersteunend beleid te voeren, waarbij de rechten van het kind centraal staan. 5. Het vormen van een wereldwijde beweging. Wereldwijd mensen, organisaties en overheden mobiliseren die zich inzetten voor kwalitatieve zorg voor kinderen die er alleen voor staan of in onveilige situaties leven, en andere mensen, organisaties en overheden inspireren om hetzelfde te doen. 6. Investeren in een slimme organisatie en ICTgedreven oplossingen. De komende jaren zet SOS Kinderdorpen in op agile werken. Verregaande digitalisering van de interne processen en externe dialoog met stakeholders, persoonlijke interactie met zowel de achterban, partners en ook collega’s, en het snel kunnen inspelen op actualiteiten en veranderingen zijn daarbij leidend. 7. Investeren in fondsenwervende capaciteit, ook in landen met een stabiele economische groei. Om meer kinderen te kunnen helpen, is het noodzakelijk dat er meer fondsen worden geworven. Door te investeren in digitalisering en nog meer samenwerking met andere (lokale) organisaties, maar óók door – binnen onze federatie – landen met een stabiele economische groei te stimuleren om financieel onafhankelijk te worden, zodat zij zelfstandig de financiële verantwoordelijkheid voor de zorg van de kinderen en families in de samenleving kunnen dragen. SOS Children’s Villages International is met 35 lokale SOS organisaties aan het werk om deze transitie (onder de noemer Sustainable Path) door te zetten met als doel om ze in 2020 qua financiering zelfvoorzienend te laten zijn. Deze zelfredzaamheid biedt de organisatie de ruimte om meer hulp te bieden aan die landen waar de nood het hoogst is en weinig fondsenwervende mogelijkheden zijn, zoals in Afrika en in conflictgebieden. Door meer te focussen op deze landen, zetten we onze middelen en expertise daar in waar ze de meeste impact hebben.

Strategie SOS Kinderdorpen Nederland 2017 2020

In lijn met de internationale Strategy 2030 heeft SOS Kinderdorpen Nederland in 2016 haar eigen strategie 2017- 2020 geformuleerd. Onze ambitie is om in de komende jaren significant meer impact te realiseren, zodat we veel meer kinderen kunnen bereiken opdat zij in een

veilige familie kunnen opgroeien. Bij voorkeur binnen hun eigen familie. In de komende jaren gaan we ons om die reden richten op twee kerndoelstellingen: 1. Meer impact per euro De internationale Strategy 2030 omvat de volledige implementatie van de VN Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen in onze programma’s. Hierbij zetten we onder andere in op preventie via onze familieversterkende programma’s en op de uitbreiding van ons alternatieve zorgprogramma (zie ook hoofdstuk 3, p. 26) Om deze doelstelling van meer impact per euro te kunnen realiseren, gaan we de samenwerking met een aantal programmalanden intensiveren om hen te helpen de Strategy 2030 te implementeren. De lokale SOS organisaties blijven uiteraard eindverantwoordelijk voor de programma’s in hun land, maar we willen hen inspireren en uitdagen. Daarnaast delen we onze expertise en netwerk met hen. Daarnaast willen we onze impact verhogen door nog meer met strategische partners samen te werken, zowel internationaal als in Nederland. We willen onderzoeken of en hoe we in Nederland kinderen zonder veilig thuis kunnen helpen door samen te werken met partners in de jeugdzorg die onze visie en missie delen. 2. Meer fondsen werven Om meer fondsen te werven willen we de komende jaren inzetten op: • versterking van onze digitale, data gedreven benadering van donateurs, waardoor de donateur zich meer betrokken zal voelen bij onze missie en we hem op de juiste manier en het juiste moment kunnen informeren en binden aan onze doelstellingen voor kinderen zonder veilig thuis; • het zodanig betrekken van mensen bij onze missie zodat zij zich zowel in tijd als in geld actief hiervoor willen inzetten, waarbij SOS dit op verschillende manieren zal faciliteren; • het vergroten en verdiepen van partnerships met bedrijven en stichtingen; • aanboren van meer institutionele fondsen. Hierbij blijven we invulling geven aan onze kernwaarden: professioneel, bevlogen, ondernemend, samenwerken.

Meerjarenbegroting

Onderdeel van onze strategie 2017-2020 is een nieuwe meerjarenraming, waarover meer informatie in hoofdstuk 8 Financieel verslag, p.79.

8. FINANCIEEL VERSLAG

8.1 FINANCIEEL VERSLAG 2016 SAMENVATTING 2016 was financieel gezien een goed jaar, waarin we onze doelstellingen ruimschoots hebben gehaald. De inkomsten zijn ruim 2 miljoen boven begroting uitgekomen en ten opzichte van 2015 met meer dan 4% gegroeid (ondanks het wegvallen van de inkomsten van de MFSII subsidie van bijna € 2 miljoen). Door deze hogere inkomsten hebben we ook bijna € 2 miljoen meer kunnen uitgeven aan onze doelstellingen waarmee we niet alleen aan onze internationale verplichtingen hebben voldaan maar ook nieuwe programmaplannen hebben kunnen financieren. Het bestedingspercentage is met 79,7% iets hoger dan begroot (78,2%). De kosten voor de werving van baten (werkelijk € 3,5 miljoen, begroot € 3,7 miljoen) en de kosten voor beheer & administratie (werkelijk € 786.000, begroot € 855.000) zijn lager uitgevallen dan begroot. Dankzij de hogere inkomsten en lagere kosten is het resultaat uitgekomen op € 89.000 positief ten opzichte van een begroot resultaat van € 343.000 negatief. Onze reserves zijn hierdoor vrijwel op hetzelfde niveau gebleven. Door de lagere kosten zijn de CBF-percentages ook lager uitgekomen dan begroot: het kostenpercentage eigen fondsenwerving is uitgekomen op 18,5% (begroot 20,6%) en het kostenpercentage beheer & administratie is uitgekomen op 3,6% (begroot 4,3%). Ook ten opzichte van 2015 zijn de inkomsten gestegen (met € 0,9 miljoen), ondanks het wegvallen van de MFS-II subsidie (2015: € 2,7 miljoen). Deze stijging is grotendeels toe te schrijven aan de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij ad € 1,1 miljoen en een stijging van de baten uit eigen fondsenwerving met € 1,7 miljoen. Door deze hogere inkomsten hebben we ruim € 0,5 miljoen meer aan onze doelstellingen kunnen uitgeven dan in 2015. Door een aantal extra investeringen in 2016 zijn de kosten voor de werving van baten 0,5 miljoen hoger dan in 2015, hierdoor is ook het CBF % iets hoger (2016:18,5%, 2015: 16,8%). De kosten voor beheer en administratie zijn ruim € 0,1 miljoen lager uitgevallen.

VERGELIJKING TEN OPZICHTE VAN VOORGAAND JAAR De verkorte staat van baten en lasten ziet er als volgt uit:

bedragen x 1.000 euro 2016 2015

Baten 21.633 20.714 Doelstellingen 17.237 16.685 Werving baten 3.520 2.999 Beheer en administratie 787 921 Resultaat 89 109

Opbrengsten

Ten opzichte van 2015 zijn de totale opbrengsten gestegen met € 0,9 miljoen tot € 21,6 miljoen. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de stijging van de baten uit eigen fondsenwerving. Stijging baten uit eigen fondsenwerving

De baten uit eigen fondsenwerving stegen van € 16,3 miljoen naar € 18 miljoen ofwel een stijging van 10%. Dit heeft de volgende oorzaken: • De inkomsten uit contributies, donaties, giften en schenkingen zijn toegenomen met € 0,9 miljoen doordat nog meer donateurs ons structureel zijn gaan steunen. • De inkomsten uit acties zijn ruim € 0,4 miljoen hoger uitgekomen dan in 2015. Dit is voornamelijk te danken aan de noodhulpactie voor Syrië die ruim € 1 miljoen heeft opgebracht. Hierdoor zijn de noodhulpacties € 0,2 miljoen hoger uitgekomen dan in 2015. Ook de overige acties zijn bijna € 0,2 miljoen hoger uitgekomen dan in 2015. • De schenkingen met een speciaal doel zijn circa € 0,7 miljoen lager dan begroot. • De inkomsten uit nalatenschappen zijn met € 3,9 miljoen ruim € 1 miljoen hoger dan in 2015. Stijging opbrengsten acties van derden De opbrengsten uit acties van derden zijn ruim € 1,1 miljoen hoger dan in 2015. Dit komt doordat de Nationale Postcode Loterij in 2016 ons ingediende projectvoorstel voor Kenia ‘Busia’ heeft gehonoreerd voor het bedrag van € 1,12 miljoen. Daling subsidies van overheden De opbrengsten uit subsidies zijn ten opzichte van 2015 gedaald met € 2,9 miljoen tot € 1 miljoen. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door het aflopen van de MFSII subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken eind 2015. In 2016 is een nieuwe subsidie verkregen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor het Next Economy programma (LEAD) voor een bedrag ad € 0,9 miljoen. Daling rentebaten De rentebaten zijn in 2016 verder gedaald naar € 141.000 (in 2015: € 166.000) door een verdere daling van de rentetarieven.

Bestedingen

De totale bestedingen in 2016 bedroegen € 21,5 miljoen ten opzichte van € 20,6 miljoen in 2015 ofwel een stijging van 4%. Zie voor een gedetailleerd overzicht punt 17 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming, pagina 104). In 2016 hebben we € 0,6 miljoen meer kunnen uitgeven aan doelbestedingen en is er € 0,4 miljoen meer besteed aan kosten voor fondsenwerving dan in 2015. De kosten voor beheer & administratie zijn circa € 0,1 miljoen lager dan voorgaand jaar. De uitvoeringskosten van de eigen organisatie zijn gestegen van € 6,7 miljoen in 2015 naar € 6,9 miljoen in 2016. Dit is vooral te verklaren door een stijging van € 0,4 miljoen in de uitgaven aan publiciteit en communicatie.

VERGELIJKING TEN OPZICHTE VAN BEGROTING De verkorte staat van baten en lasten ziet er alsvolgt uit: Opbrengsten bedragen x 1.000 euro 2016 2015

Baten 21.633 19.528 Doelstellingen 17.237 15.267 Werving baten 3.520 3.749 Beheer en administratie 787 855 Resultaat 89 -343

Ten opzichte van de begroting zijn de totale inkomsten met € 21,6 miljoen ruim € 2,1 miljoen hoger uitgekomen dan begroot, een positief resultaat van bijna 10%. Hogere baten eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving bedragen € 18 miljoen en zijn daarmee € 0,8 miljoen (4,7%) hoger dan begroot. Dit heeft de volgende oorzaken: • De inkomsten uit contributies, donaties, giften en schenkingen zijn nagenoeg gelijk aan de begroting • De inkomsten uit acties zijn bijna € 0,9 miljoen hoger dan begroot, met name door de inkomsten voor noodhulp in Syrië waarvoor meer dan € 1 miljoen is opgehaald. • De schenkingen met een speciaal doel blijven ruim € 1 miljoen achter op begroting • De nalatenschappen zijn € 0,9 miljoen hoger dan begroot. De inkomsten uit nalatenschappen zijn historisch gezien een sterk schommelende inkomstenbron. Door twee (grotere) nalatenschappen in 2016 zijn de inkomsten hoger uitgevallen dan verwacht. Hogere opbrengsten acties van derden De inkomsten uit acties van derden zijn € 1,1 miljoen hoger dan begroot door de gehonoreerde extra trekking voor Kenia van de Nationale Postcode Loterij ad € 1.120.000. Hogere subsidies van overheden De inkomsten uit subsidies van overheden zijn met € 1 miljoen iets hoger uitgekomen dan begroot (€ 0,8 miljoen). Lagere rentebaten De baten uit beleggingen bestaan geheel uit rentebaten over onze spaarrekeningen. De rentebaten zijn vrijwel op begroot niveau uitgekomen, aangezien er in de begroting voorzichtigheidshalve al met lage rentetarieven rekening was gehouden.

Bestedingen

De totale bestedingen in 2016 bedroegen € 21,5 miljoen ten opzichte van € 19,9 miljoen begroot. Door de hogere inkomsten hebben we in 2016 € 1,9 miljoen meer kunnen uitgeven aan onze doelbestedingen dan begroot. De kosten voor zowel werving baten (€ 0,2 miljoen lager) en beheer & administratie (€ 0,1 miljoen lager) zijn lager dan verwacht. Zie voor een uitgebreid overzicht van de doelbestedingen punt 17 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming, pagina 104). De kosten van de werkorganisatie bedragen € 6,9 miljoen en zijn daarmee lager dan begroot (€ 7,2 miljoen). Met name de personeelskosten zijn circa € 0,2 miljoen lager dan begroot, doordat niet alle functies het hele jaar zijn vervuld. De kosten voor publiciteit en communicatie zijn € 0,1 miljoen lager dan begroot, doordat een aantal fondsenwervende acties niet of minder zijn uitgevoerd dan verwacht.

TOELICHTING OP DE BALANS Beleggingen/beleggingsbeleid

Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden die wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw van een programma, niet te beleggen. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s. In 2010 hebben wij een vermogensbeheerplan opgesteld, waarin de richtlijnen zijn vastgesteld omtrent het vermogensbeheer, zoals ratings, spreiding, etc. De naleving van dit plan wordt met de audit committee besproken.

Liquide middelen

De liquide middelen betreffen financiële middelen die al zijn bestemd voor SOS programma’s, maar

nog niet zijn uitgegeven. Met name de realisatie van grote programma’s verloopt in verschillende fases, waarbij de bedragen ook gefaseerd naar de desbetreffende programma’s worden overgemaakt. Zoals hierboven vermeld worden deze gelden vastgezet op een depositorekening of spaarrekening. Tevens is een groot deel van de reserves vastgezet op een depositorekening of spaarrekening. Maandelijks wordt de liquiditeitspositie door het management beoordeeld. In de vergaderingen van de Audit Commissie van de Raad van Toezicht wordt over het gevoerde beleggingsbeleid en de liquiditeitspositie verantwoording afgelegd. In punt 5 van de toelichting op de balans (pagina 91) zijn de liquide middelen gespecificeerd. Met de rentestanden van 2016 is voor het aanhouden van de middelen gekozen voor spaartegoeden in plaats van deposito’s. De totale omvang van de liquide middelen is met € 0,4 miljoen licht gedaald van € 16 miljoen naar € 15,6 miljoen.

Eigen vermogen/vermogensbeleid

In 2014 is bij het vaststellen van het reservebeleid in de Raad van Toezicht besloten om de hoogte van de continuïteitsreserve te bepalen aan de hand van één jaar organisatiekosten exclusief de kosten voor publiciteit en communicatie. Voor 2016 komt dit uit op een afgerond totaal van € 3,3 miljoen, een verlaging van € 0,3 miljoen. Met deze reserve blijven we ruim binnen de CBF normen die hiervoor zijn gesteld. Volgens deze CBF norm mag de continuïteitsreserve van de organisatie maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie zijn. Onder kosten van de werkorganisatie wordt dan verstaan: personeelskosten, bestuurskosten, huisvestingskosten, kantoor-/algemene kosten en de kosten voor fondsenwerving. Volgens deze CBF norm mag de continuïteitsreserve in 2016 maximaal € 8,2 miljoen bedragen, waar wij met een reserve van € 3,3 miljoen ruim onder blijven (de continuïteitsreserve staat los van onderstaande bestemmingsreserve).

Bestemmingsreserve

SOS Kinderdorpen Nederland is verantwoordelijk voor de jaarlijkse kosten van de eigen kinderdorpen en programma’s. Deze verplichtingen zijn niet als verplichting / schuld in de balans opgenomen. In 2014 is wel besloten om een bestemmingsreserve te vormen voor deze toekomstige dagelijkse verplichtingen, waarbij voor de hoogte van de bestemmingsreserve wordt uitgegaan van een jaar lopende kosten van de programma’s waarvoor SOS Nederland verantwoordelijk is. Deze reserve bedraagt eind 2016 € 6,4 miljoen.

Bestemmingsfondsen

Binnen SOS Kinderdorpen hebben we ultimo 2016 drie bestemmingsfondsen: • Er is een bestemmingsfonds gevormd voor contributies: deze is bedoeld voor de geoormerkte giften van huisvrienden die aan het einde van het boekjaar nog niet konden worden doorbetaald aan de kinderdorpen waarvoor SOS Kinderdorpen verantwoordelijk is. Deze worden naar verwachting in 2017 doorbetaald. • Het tweede bestemmingsfonds is eind 2011 gevormd en bestemd voor Haïti. In 2012 is gestart met de bouw van een nieuw kinderdorp in Haïti, dat in 2015 officieel is geopend. In kinderdorp Les Cayes is het liefdevolle en veilige thuis van 93 kinderen. SOS Kinderdorpen financiert een noodhulpprogramma met de resterende gelden van dit bestemmingsfonds. In 2016 hebben we € 62.000 aan Haïti overgemaakt. • Tot slot bestaat er een Fonds op Naam welke is opgericht onder de naam Doris Tuapante Kinderfonds, waaruit elk jaar € 2.500 ter beschikking wordt gesteld. Deze gelden zullen worden uitgegeven aan het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek aan het SOS Kinderdorp Bogota in Colombia.

Nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn

De verplichtingen inzake SOS projecten bedragen per 31 december 2016 € 7,1 miljoen ten opzichte van € 6,8 miljoen een jaar eerder (waarvan € 0,3 miljoen langlopend). Dit betreft grotendeels het nog niet betaalde deel van de door de organisatie aangegane programmaverplichtingen. Deze stijging komt voornamelijk door de noodhulpacties voor Syrië en de ontvangen extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Zie ook punt 9 van de toelichting op de balans (pagina 95). 77

RISICOMANAGEMENT Risicobeheersing

Twee maal per jaar (in maart en oktober) staat risicobeheersing expliciet op de agenda van ons managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiele nieuwe risico’s besproken. Van deze risico’s wordt gezamenlijk de impact en de waarschijnlijkheid van de risico’s ingeschat en worden beheersingsmaatregelen besproken. Dit wordt vastgelegd in een risicoregister. De geïdentificeerde risico’s liggen onder andere op de volgende gebieden: financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT en de uitvoering van onze programma’s. We vinden het belangrijk om die risico’s zo goed mogelijk in kaart te brengen om vervolgens concrete actiepunten te benoemen om deze risico’s zoveel mogelijk mitigeren en zo onze lange termijndoelstellingen te kunnen borgen.

Verantwoording bestedingen

Donateurs, bedrijven, instellingen, overheden en vrijwilligers vertrouwen ons hun gift toe, in geld of in natura. Wij hebben de verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk van deze gelden te besteden aan de doelstelling van onze organisatie en de rechtmatigheid van deze bestedingen te waarborgen. Door helder en transparant verslag te doen van onze bestedingen, leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid inzake onze programma’s in het buitenland en activiteiten in het binnenland. Om deze verantwoording te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen opgesteld waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie, en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS international heeft een strakke monitoring op de naleving van deze richtlijnen. Gesignaleerde afwijkingen worden direct gerapporteerd en er worden maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen. De kosten voor programma’s waarvoor wij verantwoordelijk zijn worden jaarlijks begroot. Deze begroting komt door een strakke begrotingscyclus tot stand aan de hand van ingediende projectvoorstellen. Op basis van de begrotingen wordt aan ons de gewenste bijdrage bepaald die wij jaarlijks formeel goedkeuren. Door een strakke monitoring op de bestedingen door zowel SOS Children’s Villages International als SOS Kinderdorpen Nederland wordt de rechtmatigheid van bestedingen gewaarborgd.

Spreiding van inkomsten

SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, institutionele donoren en overheden.

BEGROTING 2017 De begroting 2017 is net als de begroting van 2016 ambitieus met een groei van 7% ten opzichte van de begrote inkomsten 2016. De werkelijke inkomsten over 2016 zijn hoger dan de begrote inkomsten voor 2017, maar hierbij moet rekening worden gehouden met een aantal incidentele inkomsten in het verslagjaar 2016. Zoals de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij van € 1 miljoen, de hoge inkomsten uit nalatenschappen (€ 0,9 miljoen boven begroting) en de hoge inkomsten uit noodhulpacties (0,9 miljoen boven begroting). Indien deze inkomsten worden geëxtrapoleerd is er zelfs sprake van een groei van 11% ten opzichte van de werkelijke inkomsten in 2016. Om deze fondsenwervende ambitie te realiseren is er voor de werkorganisatie in de begroting van 2017 een totaal van € 7,3 miljoen opgenomen ten opzichte van een realisatie van € 6,9 miljoen. 2017 wordt het eerste jaar van onze nieuwe strategieperiode 2017-2020 (zie ook pagina 72). Om de ambitieuze doelstellingen te realiseren is 2017 een jaar van investeren en leren. In 2017 doen we daarom een investering in extra fte’s om de eerste fase van de strategie 2017-2020 te kunnen implementeren.

Voor het bedrag dat in de begroting 2017 aan de doelstelling kan worden besteed is uitgegaan van 77,3% van de totale inkomsten. Met de begrote inkomsten van € 20,8 miljoen komt dit met circa € 16,1 miljoen lager uit dan het niveau van de realisatie van 2016 (€ 17,2 miljoen); deze daling is net als bij de inkomsten te verklaren door het wegvallen van een aantal incidentele inkomsten.

Kengetallen afgelopen jaren

Onze resultaten van de afgelopen jaren hebben wij samengevat in het onderstaande meerjaren overzicht: bedragen x 1.000 euro

2017 2016 2015 2014 2013 begroot realisatie realisatie realisatie realisatie

Inkomsten Bestedingen

20.831 21.633 20.714 19.373 21.392 20.830 21.544 20.604 19.916 20.419

CBF% Bestedings% Beheer & admin%

19,70% 18,50% 17,67% 16,80% 13,90% 77,30% 78,20% 80,55% 84,40% 79,30% 5,00% 3,50% 4,50% 4,60% 4,50%

Het bestedingspercentage van SOS Kinderdorpen ligt meestal rond de 80%, waarbij het van jaar tot jaar iets kan fluctueren.

Meerjarenraming 2017-2020

In 2016 heeft SOS Kinderdorpen haar strategie bepaald voor de periode 2017-2020, welke aansluit bij de strategie die door de internationale organisatie voor de periode tot 2030 is bepaald. In 2020 wil SOS Kinderdorpen significant méér impact realiseren door ons te richten op twee kerndoelstellingen: • Meer impact per euro - Door uitbreiding van ons zorgprogramma en nog meer samenwerking met (lokale) organisaties met dezelfde euro meer kinderen en families bereiken; • Meer fondsen werven - want méér fondsen betekent dat we méér kinderen kunnen helpen. Een nadere toelichting op onze strategie 2017-2020 staat beschreven op blz 71. De strategie 2017-2020 is ook vertaald in een ambitieuze meerjarenbegroting, waarbij in 2017 en 2018 een aantal investeringen moet plaatsvinden om deze plannen ook te kunnen realiseren. De meerjarenbegroting 2017-2020 heeft de volgende kengetallen: bedragen x 1.000 euro 2017 2018 2019 2020

begroot

Inkomsten 20.831 23.012 24.850 28.545 Bestedingen 20.830 23.209 24.871 28.706 CBF% 19,70% 19,01% 17,92% 16,54% Bestedings% 77,30% 79,20% 78,86% 81,04% Beheer & admin% 5,00% 4,57% 4,48% 4,07%

8.2 JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2016 (NA RESULTAATBESTEMMING) bedragen in euro toelichting 31-12-2016 31-12-2015

ACTIVA

Vaste activa Immateriële vaste activa 1 35.904 55.115 Materiële vaste activa 2 50.941 65.606 Financiële vaste activa 3 0 59.724 Som der vaste activa 86.845 180.445 Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa 4 2.880.668 1.838.524 Liquide middelen 5 15.631.312 16.019.509 Som der vlottende activa 18.511.980 17.858.033 TOTAAL ACTIVA 18.598.825 18.038.478 PASSIVA Eigen vermogen Reserves Continuïteitsreserve 6 3.300.000 3.600.000 Bestemmingsreserves 6 6.456.412 5.629.164 Fondsen Bestemmingsfondsen 7 603.619 1.041.515 Totaal eigen vermogen 10.360.031 10.270.679 Langlopende schulden (met een looptijd van langer dan 1 jaar) 8 45.896 347.210 Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn 9 7.065.309 6.419.157 Vooruitontvangen schenkingen 10 5.000 20.000 Overige schulden en nog te betalen kosten 11 1.122.589 981.432 Som der kortlopende schulden 8.192.898 7.420.589 TOTAAL PASSIVA 18.598.825 18.038.478

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2016 bedragen in euro 2016 2016 2015

toelichting werkelijk begroot werkelijk

BATEN

Baten uit eigen fondsenwerving 13 18.000.104 17.218.435 16.287.496 Baten uit acties van derden 14 2.476.221 1.360.000 1.356.794 Subsidies van overheden 15 1.015.722 800.000 2.903.391 Rentebaten en baten uit beleggingen 16 141.304 150.000 165.916 Som der baten 21.633.351 19.528.435 20.713.597 LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp 17 14.975.474 12.900.458 14.703.844 Voorlichting en bewustmaking 17 2.261.777 2.366.498 1.981.135 Som besteed aan doelstellingen 17.237.251 15.266.956 16.684.979 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 19 3.331.722 3.543.793 2.878.472 Kosten acties derden 20 31.453 34.215 30.140 Kosten verkrijging subsidies overheden 21 157.261 171.075 90.421 Som werving baten 3.520.436 3.749.083 2.999.033 Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 22 786.311 855.373 920.098 Som beheer en administratie 786.311 855.373 920.098 Som der lasten 21.543.998 19.871.412 20.604.110 RESULTAAT 89.353 -342.977 109.487

Resultaatbestemming: Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten 861.124 pm 131.897 ContinuĂŻteitsreserve -300.000 pm 100.000 Bestemmingsreserve activa -33.876 pm -20.759 Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten 0 pm 0 Bestemmingsfonds geoormerkte giften -394.956 pm -119.940 Bestemmingsfonds noodhulp HaĂŻti -46.815 pm 14.958 Bestemmingsfonds Doris Tuapante 3.876 pm 3.331 89.353 0 109.487

KASSTROOMOVERZICHT 2016 bedragen in euro toelichting

2016

2015

Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit fondsenwerving en overige activiteiten 20.373.368 23.174.176 Uitgaven aan directe hulp -14.273.912 -15.177.397 Uitgaven aan SOS-organisatie -6.725.290 -6.403.314 Kasstroom uit bedrijfsoperaties -625.834 1.593.465 Ontvangen interest 16 194.949 189.291 Kasstroom uit operationele activiteiten -430.885 1.782.756 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa 1 0 0 Investeringen in materiële vaste activa 2 -17.036 -38.622 (Des)investeringen in financiële vaste activa 3 59.724 0 Kasstroom uit investeringsactiviteiten 42.688 -38.622 Nettokasstroom -388.197 1.744.134 Koersresultaat op geldmiddelen 0 0 Mutatie geldmiddelen -388.197 1.744.134 Geldmiddelen per 1 januari 5 16.019.509 14.275.375 Mutatie geldmiddelen -388.197 1.744.134 Geldmiddelen per 31 december 5 15.631.312 16.019.509

ALGEMENE TOELICHTING ALGEMEEN Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten

Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is gevestigd te Amsterdam (Maassluisstraat 2) en opgericht in 1965. De belangrijkste doelstellingen zijn meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen.

Consolidatie

De stichting is aangesloten bij SOS Children’s Villages International (SOS CVI), gevestigd in Innsbruck, Oostenrijk. SOS CVI is niet vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting. De Stichting is wel vertegenwoordigd in de beleidsbepalende organen van SOS CVI. Aangezien er geen sprake is van overheersende zeggenschap, vindt er geen consolidatie plaats. De taken van SOS CVI zijn vooral coördinerend en kwaliteitsbewakend. De jaarlijkse bijdrage in de kosten van SOS CVI is gekoppeld aan de omvang van de gefinancierde hulpverlening.

ALGEMENE GRONDSLAGEN De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650), onderdeel van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar. Tenzij bij de betreffende post op de balans anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rente-periode. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in in de jaarrekening verwerkt indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar.

OMREKENING VREEMDE VALUTA Vrijwel alle financiële transacties worden in euro’s uitgevoerd. Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten.

KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de dag van afwikkeling, terwijl geldmiddelen in vreemde valuta aan het einde van het boekjaar worden omgerekend tegen de koers op balansdatum. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. De immateriële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering/fondsen-

werving. Een bijzondere waardevermindering van de immateriële vaste activa is niet nodig. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Financiële vaste activa

De leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (het geen overeenkomt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reëele waarde.

Voorraden

Voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, rekening houdend met een voorziening voor incourante artikelen.

Vorderingen

Vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen overeenkomt met de nominale waarde) en onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid opgenomen. Zowel in 2016 als in 2015 is geen voorziening gevormd.

Liquide middelen

Liquide middelen bevatten kasgelden en banken spaartegoeden. Liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Continuïteitsreserve

In 2014 heeft de Raad van Toezicht een nieuw reservebeleid vastgesteld. In dit beleid is vastgelegd dat volgens de richtlijn van de jaarverslaggeving een continuïteitsreserve wordt gevormd voor de dekking van risico’s op korte termijn en zeker te stellen dat de organisatie ook in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen. De organisatie wil hiervoor één jaar kosten werkorganisatie exclusief kosten fondsenwerving reserveren. In overeenstemming met dit besluit van de Raad van Toezicht bedraagt de continuïteitsreserve per 31 december 2016 € 3,3 miljoen. Volgens de VFI norm mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuïteitsreserve maximaal € 8,2 miljoen mag bedragen. De gevormde reserve blijft daar dus ruim onder.

Bestemmingsreserve

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door de Raad van Toezicht bepaald en betreft geen verplichting. De Raad van Toezicht kan deze beperking zelf opheffen.

Overige reserves

Overige reserves betreffen reservemiddelen die resteren na de eerder genoemde dotaties.

Bestemmingsfondsen

Bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming.

Personeelsbeloningen * Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze zijn verschuldigd aan werknemers. * Pensioenen SOS Kinderdorpen kent een toegezegde- bijdrageregeling waarbij SOS Kinderdorpen op contractuele basis premies aan een verzekeringsmaatschappij betaalt. Behalve de betaling van premies heeft 84

SOS Kinderdorpen geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten indien deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt, of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Overige financiële verplichtingen

Leningen, crediteuren en overige lang- en kortlopende schulden worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen voor SOS Kinderdorpen overeen komt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reële waarde.

GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN HET RESULTAAT Geoormerkte en niet geoormerkte giften - lopende en nieuwe projecten

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen giften, waarin mede zijn inbegrepen: periodieke donaties en ontvangsten van derden uit andere hoofde, waaraan door de gever expliciet een specifieke bestemming is gegeven (“geoormerkte giften”) en giften waarvoor de uiteindelijke bestemming door de gever aan de SOS Kinderdorpen wordt overgelaten (“niet geoormerkte giften”). Alle ontvangen giften worden aangewend voor bestedingen die worden gedaan binnen de doelstelling van SOS Kinderdorpen. De bestedingen aan SOS programma’s bestaan zowel uit hulpverlening aan reeds lopende SOS programma’s (“bestaande programma’s”), zoals hulpverlening aan kinderen in bestaande kinderdorpen, als aan nieuwe SOS programma’s (“nieuwe programma’s”), zoals de financiering van de bouw van een kinderdorp, het voor het eerst mede financieren van de lopende kosten van een dorp of het financieel bijdragen aan hulpverlening vanwege calamiteiten. De Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen beoordeelt alle bestaande programma’s op basis van vastgestelde criteria (zoals geografische spreiding, programma’s waarvoor de nood het hoogst is, verdeling over de verschillende soorten programma’s etc.) en keurt de nieuwe programma’s goed alvorens daadwerkelijk tot betaling wordt overgegaan. Voor nieuwe programma’s geldt dezelfde gedragslijn waarbij, naast de beoordeling of SOS Kinderdorpen het project in het licht van haar doelstelling wenst te ondersteunen, aan de hand van gedetailleerde projectdossiers de financiële verplichting (commitment) wordt beoordeeld en als gevolg daarvan, deze al dan niet als verplichting wordt aanvaard en goedgekeurd. De financiële verplichting tot het bijdragen aan projecten wordt als verplichting (“nog te betalen aan SOS projecten”) in de balans en als besteding (“besteed aan doelstelling, structurele hulp”) in de staat van baten en lasten opgenomen zodra de Raad van Toezicht deze heeft goedgekeurd en toezegging van deze verplichting aan SOS Children’s Villages International heeft plaatsgevonden. De betaling van deze verplichting geschiedt zodra de financiële middelen daadwerkelijk nodig zijn bij het betreffende SOS programma. Ingeval een nieuw project wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht en geen of onvoldoende geoormerkte giften daarvoor zijn ontvangen, dan wordt het ontbrekende saldo van de verplichting voor dit project gefinancierd met reeds ontvangen niet geoormerkte giften. Geoormerkte giften voor dit project die daarna worden ontvangen, worden alsnog en integraal aan dit nieuwe project toegewezen en uiteindelijk besteed. Voor ditzelfde bedrag worden de eerder toegewezen niet geoormerkte giften aangewend voor andere projecten.

Baten uit eigen fondsenwerving

Baten uit nalatenschappen en legaten worden opgenomen in het jaar dat deze betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Dit wordt op basis van individuele beoordeling bepaald. Gezien het karakter van nalatenschappen en legaten wordt bij aankondiging aan SOS Kinderdorpen het volledig aangekondigde bedrag als bate verantwoord. Nalatenschappen belast met een vruchtgebruik worden niet als bate verantwoord, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen toegelicht. 85

Aandeel in acties van derden

De inkomsten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de bijdrage. Indien er directe verwervingskosten zijn gemaakt, worden deze verantwoord als kosten acties derden.

Overheidssubsidie

Exploitatiesubsidies komen ten gunste van de staat van baten en lasten van het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan.

Directe kosten en kosten van de werkorganisatie

De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is licht gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Voor een nadere toelichting zie pagina 104 van de jaarrekening. Tot de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie wordt gerekend: kosten met betrekking tot subsidies en bijdragen, afdrachten, aankopen en verwervingen, uitbesteed werk, personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor en algemene kosten, afschrijvingen en rente. Deze kosten worden toegerekend op basis van onderstaande verdeelsleutel, met uitzondering van die bestedingen die rechtstreeks aan de doelstelling wordt toegerekend. Voor een nadere toelichting zie pagina 104 van de jaarrekening. Eenmaal in de drie jaar wordt de kostenverdeelsleutel opnieuw beoordeeld. De laatste beoordeling heeft plaatsgevonden voor de begroting van 2016. Uit deze beoordeling is gebleken dat de gehanteerde verdeelsleutel in 2016 enigszins gewijzigd zal worden als gevolg van een iets andere inzet van tijd. Voor 2016 en 2015 is de gehanteerde verdeelsleutel: Structurele hulp Voorlichting & Bewustmaking Fondsenwerving Acties derden Verkrijgen subsidies Beheer en administratie

2016 2015 6% 7% 30% 27% 33% 32% 1% 1% 5% 3% 25% 30% 100% 100%

Teneinde te voldoen aan de eisen van het CBF dienen de kosten van de organisatie toegerekend te worden aan de hoofddoelstellingen van de organisatie alvorens het ‘kostenpercentage eigen fondsenwerving’ kan worden bepaald. Na toepassing van deze kostenverdeelsleutel komen de kosten eigen fondsenwerving als percentage van de baten uit eigen fondsenwerving in 2016 uit op 18,5% (2015 16,8%).

TOELICHTING OP DE BALANS 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De immateriële vaste activa betreft een website die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering en had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

109.733 54.618

109.733 32.671

Boekwaarde per 1 januari 55.115 77.062 Investeringen 3.040 0 Aanschafwaarde desinvesteringen 0 0 Afschrijvingen -22.251 -21.947 Cumulatieve afschrijving desinvesteringen 0 0 Mutaties gedurende het boekjaar

-19.211

-21.947

Cumulatieve aanschafwaarde 112.773 Cumulatieve afschrijvingen 76.869

109.733 54.618

Boekwaarde per 31 december 35.904 55.115 Afschrijvingspercentage

20%

2. MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa bestaat geheel uit inventaris en computerapparatuur, die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering, en heeft het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

155.319 89.713

369.678 305.260

Boekwaarde per 1 januari 65.606 64.418 Investeringen 13.996 38.621 Aanschafwaarde desinvesteringen -36.594 -252.980 Afschrijvingen -28.661 -37.433 Cumulatieve afschrijving desinvesteringen 36.594 252.980 Mutaties gedurende het boekjaar -14.665 1.188 Cumulatieve aanschafwaarde 132.721 155.319 Cumulatieve afschrijvingen 81.780 89.713 Boekwaarde per 31 december 50.941 65.606 Afschrijvingspercentage 20% 20%

3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA

De financiële vaste activa zijn als volgt opgebouwd: bedragen in euro 2016 2015

Lening uitgeleend geld 59.724 173.539 Nieuwe uitleningen 0 0 Aflossingen -59.724 -113.815 Stand per 31 december 0 59.724

De lening uitgeleend geld betreft een lening aan SOS Children’s Villages International voor het Strategic Growth Investment Programme (SGIP). SOS Kinderdorpen Nederland heeft hiervoor maximaal € 600.000 ter beschikking gesteld. Het SGIP heeft ten doel de fondsenwerving in landen met een groot groeipotentieel te stimuleren. De rente bedraagt 2% per jaar en wordt gebruikt om de kosten van SGIP te bekostigen. Er zijn leningen verstrekt aan: Italie, Hongarije, Ecuador, Colombia, Brazilie en USA. In 2016 zijn deze leningen geheel afgelost.

4. VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA Onder de vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen:

bedragen in euro 2016 2015

Vordering inzake nalatenschappen 2.668.275 1.034.327 Te vorderen interest 96.700 150.345 Vooruitbetaalde kosten 70.754 73.303 Vordering ziekengeld 0 5.341 Overige vorderingen 44.939 575.208 Stand per 31 december 2.880.668 1.838.524

De vordering op ICS in verband met MFSII ad nihil is gedaald ten opzichte van voorgaand jaar (â&#x201A;Ź 288.176). De vorderingen hebben een looptijd van minder dan 1 jaar. De vordering inzake nalatenschappen had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 1 januari 1.034.327 1.854.972 Aangekondigde nalatenschappen 4.412.139 2.840.075 Ontvangsten -2.778.191 -3.660.720 Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 31 december 2.668.275 1.034.327

5. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen zijn als volgt te specificeren: bedragen in euro 2016 2015

ABN AMRO Spaarrekeningen 6.804.021 7.137.947 Rabobank Spaarrekening 6.248.294 6.170.595 ING spaarrekening 1.026.719 1.018.347 Banken 1.552.085 1.640.302 SNS Spaarrekening 0 51.595 Kas 193 723 Stand per 31 december 15.631.312 16.019.509

Onder de liquide middelen is een garantierekening ad € 31.930 opgenomen voor de huur van het pand, welke niet ter vrije beschikking staat. Verder worden alle liquide middelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de besteding aan de doelstelling overgemaakt naar een depositorekening of een spaarrekening en zijn direct opeisbaar.

6. RESERVES Continuïteitsreserve

In 2014 is door de Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen een nieuw reservebeleid vastgesteld. Op basis van dit beleid is de continuïteits-reserve bepaald op één jaar kosten voor de werkorganisatie, zonder de kosten voor fondsenwerving. Op basis van dit beleid is de reserve in 2016 verlaagd naar € 3,3 miljoen euro. Grondslag voor de berekening van de continuïteitsreserve vormt een, door de Raad van Toezicht bekrachtigde, berekening van de organisatiekosten exclusief de fondsenwervende kosten van SOS Kinderdorpen. Volgens de VFI norm mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuïteitsreserve maximaal € 8,2 miljoen mag bedragen. bedragen in euro 2016 2015

Stand 1 januari 3.600.000 3.500.000 Mutatie continuïteitsreserve -300.000 100.000 Stand per 31 december 3.300.000 3.600.000

Bestemmingsreserves

De bestemmingsreserves zijn als volgt samen te vatten: bedragen in euro 2016 2015

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten Stand per 31 december

86.845 6.369.567

120.721 5.508.443

6.456.412

5.629.164

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering

Hieronder is opgenomen het fonds activa bedrijfsvoering. In het fonds activa bedrijfsvoering is dat deel van het eigen vermogen afgezonderd dat niet zonder meer besteed kan worden, omdat daarmee materiĂŤle vaste activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Deze post had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Stand per 1 januari 120.721 141.480 Resultaatbestemming -33.876 -20.759 Stand per 31 december 86.845 120.721

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten

SOS Kinderdorpen is verantwoordelijk voor steeds meer eigen kinderdorpen en programmaâ&#x20AC;&#x2122;s, waardoor de lange temijnverplichtingen van onze organisatie aanzienlijk toenemen. Gezien het structurele karakter van onze hulp willen we ten allen tijde kunnen garanderen dat we de dagelijkse kosten van onze programmaâ&#x20AC;&#x2122;s kunnen blijven financieren. Daarnaast moeten we constateren dat door het huidige economische klimaat de inkomstenontwikkeling onder druk staat. Daarom is in 2014 besloten om een bestemmingsreserve te vormen om de lopende kosten van de eigen kinderdorpen voor het komende jaar te kunnen garanderen. Deze reserve had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Stand per 1 januari Resultaatbestemming resultaat boekjaar

5.508.443 861.124

5.376.546 131.897

Stand per 31 december

6.369.567

5.508.443

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

7. BESTEMMINGSFONDSEN De bestemmingsfondsen zijn als volgt samen te vatten: bedragen in euro 2016 2015

Bestemmingsfonds geoormerkte giften Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Bestemmingsfonds fonds op naam Stand per 31 december

395.854 171.754 36.011

790.810 218.570 32.135

603.619

1.041.515

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden.

Bestemmingsfonds geoormerkte giften

Dit bestemmingsfonds betreft ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties. De ontvangen bedragen zijn ter financiering van de dagelijkse kosten van de verschillende kinderdorpen, die geheel door SOS Kinderdorpen Nederland worden gefinancierd. bedragen in euro 2016 2015

Stand per 1 januari 790.810 910.750 Inkomsten 543.029 0 Uitgaven -937.985 -119.940 Stand per 31 december 395.854 790.810

Bestemmingsfonds noodhulp Haïti

Begin 2010 heeft de verwoestende aardbeving plaatsgevonden op Haïti. Hiervoor zijn specifieke middelen geworven voor ruim € 1 miljoen voor noodhulp. Hiervan is reeds uitgegeven: € 566.000 (2010), € 74.991 (2011), € 213.815 (2012), € 8.933 (2013) en € 48.105 (2014). In 2016 is nog € 15.552 ontvangen aan inkomsten en zijn er uitgaven gedaan van € 62.367. Het fonds zal in toekomstige jaren worden gebruikt voor financiering van het noodprogramma van Haïti. Dit fonds had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Stand per 1 januari 218.569 203.612 Inkomsten 15.552 14.958 Uitgaven -62.367 0 Stand per 31 december 171.754 218.570

Bestemmingsfonds fonds op naam

Hieronder is opgenomen het in 2008 opgerichte Doris Tuapante Kinderfonds, waarvan jaarlijks € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een fonds op naam, waarvan de doelstelling luidt: het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek het SOS kinderdorp Bogotá Colombia SA. Dit fonds had het volgende verloop: bedragen in euro 2016 2015

Stand per 1 januari 32.135 28.804 Inkomsten 3.876 3.331 Uitgaven 0 0 Stand per 31 december

36.011

32.135

8. LANGLOPENDE SCHULDEN (MET EEN LOOPTIJD VAN LANGER DAN 1 JAAR) bedragen in euro 2016 2015

Stand per 31 december

45.896

347.210

De verplichting betreft de toezegging van de partners in Afrika binnen het MFS-programma voor de financiering van een exitstrategie na afloop van de subsidieperiode na 31 december 2015.

9. NOG TE BETALEN INZAKE SOS-PROJECTEN OP DE KORTE TERMIJN De nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2015

Contributies, donaties, giften en schenkingen 1.744 50.255 Acties 2.002.578 814.181 Schenkingen met een speciaal doel 1.176.732 231.522 Nalatenschappen 90.634 76.374 Toegezegde bijdrages vanwege projecten 3.825.047 4.458.124 Vooruitontvangen subsidie Lead (Next Economy programma) 0 700.000 Subsidies -31.426 88.701 Stand per 31 december 7.065.309 6.419.157

Bovenstaande verplichtingen betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties, maar al wel zijn toegezegd richting SOS CVI. Het bedrag genoemd onder ‘contributies, donaties, giften en schenkingen’ heeft betrekking op nog (door) te betalen dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen. De post ‘acties’ betreft met name de opbrengsten van de noodhulpacties voor Nepal en Syrië en de vluchtelingencrisis in Macedonië/Servië.

De verplichting uit giften met een specifieke bestemming opgenomen onder ‘schenkingen met een speciaal doel’ bestaat uit een groot aantal schenkingen van verschillende grootte en voor verschillende SOS programma’s. Deze giften zullen zoveel mogelijk worden doorbetaald in 2017 en voor meerjarige programma’s ook in de jaren daarna. De giften verantwoord onder ‘nalatenschappen’ worden zo spoedig mogelijk na ontvangst doorbetaald aan de specifieke SOS programma’s. De post ‘Toegezegde bijdrages vanwege programma’s’ bevat programmaverplichtingen, door SOS Kinderdorpen aangegaan met goedkeuring van de Raad van Toezicht en gecommuniceerd met SOS CVI en is per 31 december als volgt samengesteld: Land

Plaats

SOS-project

2016

2015

Renovatie kinderdorp Kenia, Ghana en Nigeria Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Eductieprogramma Quality Education Now Renovatie kinderdorp Save my mother, fase II EU programma (eigen bijdrage) Save my mother Gambia, fase II Project Economic Enpowerment Lovely home for every Child Social inclusion onderzoek

863.550 331.092 146.194 335.000 262.703 12.991 308.000 0 209.002 63.113 0 33.349

863.550 589.790 412.665 410.000 390.386 350.991 295.000 283.751 261.399 150.000 93.848 92.000

ICT programma Additionele investeringen, re-innovatie Sustainable Path Implementation Fund Re-innovatie programma Youth conferences Education Next Economy

0 47.797 0 0 77.656 367.000 767.600

bedragen in euro

Tsjaad N’Djamena Post MFS Guatemala Santa Cruz Guinee Bissau Ghana Diversen India Mussoori Malawi Guinee Bissau New Blood Gambia Kenia Macedonie Wereld Ivoorkust Yamoussoukro/ Aboisso Ivoorkust Yamoussoukro Diversen Ivoorkust Abobe Gare Africa Togo Kenia

Stand per 31 december

3.825.047

Bovenstaande bedragen betreffen het nog niet betaalde deel van de door SOS Kinderdorpen aangegane projectverplichtingen. Een gedeelte van deze verplichtingen kan een langlopend karakter hebben van meer dan een jaar. Gezien de afhankelijkheid van de vorderingen van de bouw/renovatie en steeds wijzigende lokale omstandigheden kan dit niet uitgesplitst worden. De ‘Nog te betalen subsidies’ betreffen ontvangen subsidies van subsidiegevers welke nog moeten worden besteed.

80.000 76.227 73.517 35.000 0 0 0 4.458.124

10. VOORUITONTVANGEN SCHENKINGEN De vooruitontvangen schenkingen bestaan uit twee vooruitontvangen schenkingen. In 2008 is een schenking ontvangen van € 50.000, welke in 10 termijnen van € 5.000 wordt verminderd. Over deze schenking is rente verschuldigd, gelijk aan de ontvangen rente van de depositorekening. In 2012 is een nieuwe schenking ontvangen van € 50.000, welke met € 10.000 per jaar wordt verminderd. Over deze schenking wordt geen rente vergoed.

11. OVERIGE SCHULDEN EN NOG TE BETALEN KOSTEN De post ‘Overige schulden en te betalen kosten’ kunnen als volgt worden gespecificeerd:

bedragen in euro 2016 2015

Crediteuren 532.747 437.753 Belastingen en premies sociale verzekeringen 63.478 58.271 Vakantiegeld- en vakantiedagen 144.299 111.259 Overige schulden en nog te betalen kosten 382.065 374.149 Stand per 31 december 1.122.589 981.432

De belastingen en premies sociale verzekeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2015

Af te dragen loonbelasting 40.188 37.995 Af te dragen sociale lasten 23.290 20.276 Stand per 31 december 63.478 58.271

De schulden hebben een looptijd van minder dan 1 jaar.

12. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Huur

Sinds 1 juli 2015 wordt kantoorruimte gehuurd in het kantoorgebouw “Communication House” aan de Maassluisstraat te Amsterdam. De huurprijs per jaar, inclusief servicekosten, bedraagt per 1 juli 2016 € 46.000 per jaar. Het contract loopt tot 30 juni 2019, de resterende verplichting bedraagt voor 2,5 jaar € 115.000. Hiertoe is een garantie afgegeven van € 31.930.

Lease

SOS Kinderdorpen is begin 2013 een leaseovereenkomst aangegaan met betrekking tot kantoor inventaris. De totale leasekosten bedragen € 4.299 op jaarbasis, waarbij het contract een looptijd van 60 maanden kent.

Financiering lopende uitgaven dorpen

Running costs voor onze eigen kinderdorpen en programma’s worden niet opgenomen als verplichting tenzij het een tijdelijk programma betreft: Eigen kinderdorpen SOS Nederland was per 1 januari 2016 verantwoordelijk voor de volgende programma’s: CV Kisumu CV Meru CV Gulu CV Kakiri CV Canchungo CV N’Djamena CV Aboisso CV Yamoussoukro CV Asiakwa CV Kumasi CV Tema CV Lhasa CV Lembang CV Medan CV Tabanan CV Thai Binh CV Hemeiusi CV Santa Ana CV Santa Cruz CV Sao Bernardo

Kenia Kenia Oeganda Oeganda Guinee Bissau Tsjaad Ivoorkust Ivoorkust Ghana Ghana Ghana China Indonesië Indonesië Indonesië Vietnam Roemenië Costa Rica Guatemala Brazilië

Rechten nalatenschappen

Ultimo 2016 zijn er geen nalatenschappen die zijn belast met vruchtgebruik

Meerjarige financiële rechten en verplichtingen

SOS Kinderdorpen heeft de volgende toekenningen van subsidies ontvangen: • door de EU is een bedrag toegekend van € 514.010 (inclusief een eigen bijdrage van € 128.502) voor een project in Guinee Bissau voor de periode 2013-2016. Hiervan is inmiddels € 346.957 ontvangen. • door de EU is tevens een bedrag toegekend van 878.868 euro (inclusief een eigen bijdrage van 223.750 euro) voor een tweede project in Guinee Bissau voor de periode 2015-2019. Hiervan is inmiddels 216.989 euro van ontvangen. • door het Ministerie van Buitenlandse Zaken is een bedrag toegekend van maximaal 3.548.547 euro voor het LEAD programma What’s Next, dat wordt uitgevoerd in Mali, Somalië en Nigeria. Voor de periode 2016-2018. Hier is reeds € 1.416.938 van ontvangen.

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 13. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

De baten uit eigen fondsenwerving kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk begroot werkelijk Contributies, donaties, giften en schenkingen Kindpeten 1.760.358 1.698.155 1.558.172 Dorpsvrienden 898.375 1.013.814 930.243 Huisvrienden 1.434.351 1.427.426 1.483.582 Vrienden 7.221.302 7.235.040 6.441.435 Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

11.314.386

11.374.435

10.413.432

Acties SOS magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - ongelabeld 232.070 356.155 251.159 SOS magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - gelabeld 25 0 37.181

Totaal kwartaalprojecten 232.095 356.155 288.340 Noodhulp Nepal 27.678 0 710.685 Noodhulp MacedoniĂŤ 197.506 0 113.956 Noodhulp SyriĂŤ 1.002.505 0 55.637 Noodhulp Ebola 0 0 35.570 Noodhulp Zuid-Soedan 25 0 10.916 Noodhulp 15.552 320.000 36.604

Totaal Noodhulpacties 1.243.266 320.000 963.368 Overige acties gelabeld 354.603 149.000 76.478 Overige ongelabelde acties 18.730 108.845 76.757

Totaal acties 1.848.694 934.000 1.404.943 Schenkingen met een speciaal doel Giften voor een specifiek SOS project 928.591 1.910.000 1.629.046 Nalatenschappen SOS algemeen 3.886.625 2.700.000 2.802.075 Bestemd voor een specifiek SOS kinderdorp 21.808 300.000 38.000

Totaal nalatenschappen 3.908.433 3.000.000 2.840.075 Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen 18.000.104 17.218.435 16.287.496

100

14. BATEN UIT ACTIES VAN DERDEN De acties van derden zijn als volgt samengesteld: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Nationale Postcode Loterij Reguliere bijdrage 1.350.000 1.350.000 1.350.000 Extra trekking Busia 1.120.000 0 0 Goede doelenveiling en overige acties van derden 6.221 10.000 6.794 2.476.221 1.360.000 1.356.794

15. SUBSIDIES VAN OVERHEDEN De subsidies van overheden kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

MFSII 0 2.671.384 Next Economy (LEAD) 920.747 0 EU subsidie Guinee Bissau Education 38.277 82.007 EU subsidie Guinee Bissau Sangue Novo 47.134 150.000 EU subsidie ServiĂŤ 9.564 0 1.015.722

800.000 2.903.391

16. BATEN UIT BELEGGINGEN De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden samengevat: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Rentebaten 106.076 150.000 164.818 Koersverschillen 35.228 0 1.098 Rentebaten 141.304 150.000 165.916

101

Rendement spaar- en beleggingsvormen afgelopen 5 jaar bedragen in euro gemiddeld

spaar- totaal rendement resultaat spaar 2016 2015 2014 2013 2012 2011

0,67% 106.076 106.076 1,09% 164.818 164.818 1,33% 208.720 208.720 1,76% 285.515 285.515 1,96% 358.125 358.125 2,06% 400.567 400.567

gemiddeld %

1,48%

In 2010 heeft SOS Kinderdorpen een vermogensbeheerplan opgesteld, waarin is vastgelegd dat we onze liquiditeiten niet beleggen, omdat we vinden dat we niet kunnen speculeren met het geld van onze donateurs.

17. BESTEED AAN DOELSTELLINGEN De bestedingen aan de doelstelling gedurende het boekjaar kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe hulp SOS kinderdorpen 2.658.732 2.711.969 2.488.416 SOS gezinnen 1.434.351 1.427.426 1.485.924 Kwartaalprojecten met bestemming 25 0 37.181 Noodhulpacties 1.243.268 320.000 963.368 Bestemd voor nieuwe projecten (inclusief vrijval) 4.372.485 2.495.167 2.361.588 Bijdrage aan SOS projecten 2.280.010 3.370.605 2.682.461 Subsidieprojecten 986.093 550.000 2.972.334 Uitvoeringskosten 2.000.510 2.025.291 1.712.572

14.975.474 12.900.458 14.703.844 Voorlichting en bewustmaking Directe kosten 1.318.205 1.340.050 1.167.349 Uitvoeringskosten 943.572 1.026.448 813.786 2.261.777 2.366.498 1.981.135 Totaal besteed aan de doelstelling 17.237.251 15.266.956 16.684.979 In % van de totale baten In % van de totale lasten

102

79,68% 80,01%

78,18% 76,83%

80,55% 80,98%

103

104

• Publiciteit en communicatiekosten m.b.t. fondsenwerving • Personeelskosten • Bestuurskosten • Huisvestingskosten • Automatisering • Algemene kosten

De uitvoeringskosten van SOS Kinderdorpen bestaan uit:

Bij het toerekenen van de kosten wordt eerst vastgesteld of deze direct toerekenbaar zijn aan de categorieën: doelstelling 1 (structurele hulp), doelstelling 2 (voorlichting & bewustmaking), acties derden, subsidies, beleggingen en Beheer en Administratie.

De externe kosten voor de diverse subsidieprojecten zijn direct toegerekend aan de doelstelling ‘directe hulp’.

De kosten van de werkorganisatie worden verdeeld over de volgende categorieën: • doelstelling 1: Structurele hulp aan weeskinderen en verlaten kinderen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de aan derden verstrekte subsidies en de kosten van de eigen activiteiten in het kader van de doelstelling • doelstelling 2: Voorlichting en bewustmaking over het wereldwijde werk van SOS Kinderdorpen zoals vastgelegd in artikel 2 van de statuten. Hierbij is sprake van een consistent voorlichtingsbeleid • Kosten voor de werving van baten uit eigen fondsenwerving. Alle kosten van activiteiten die ten doel hebben mensen te bewegen geld te geven voor één

• Reis- en verblijfskosten • Afschrijvingen • Rente

of meer van de doelstellingen, worden aangemerkt als kosten werving baten • Kosten voor de werving van acties derden. Hieronder worden de kosten opgenomen die de organisatie maakt in het kader van een actie van derden. Acties van derden betreffen bijdragen uit nationale loterijen, puzzelacties van bladen etc. en bijdragen van andere fondsenwervende instellingen • Kosten voor de werving van baten uit subsidies. Hieronder vallen de kosten welke worden gemaakt om subsidies te verkrijgen • Kosten voor de werving van baten uit beleggingen. Dit betreffen onder meer de bankkosten en kosten van beheer door derden en de eigen organisatie. Hieronder vallen ook de rentebaten en lasten. • Kosten voor beheer en administratiekosten. Kosten voor beheer en administratiekosten zijn die kosten

Subsidies en bijdragen 878.143 878.143 881.000 906.881 Afdrachten 13.740.608 13.740.608 11.814.168 12.991.274 Publiciteit en communicatie 4.531 1.318.205 2.293.793 3.616.529 3.754.750 3.145.037 Personeelskosten 250.346 690.230 759.253 23.008 115.038 0 575.192 2.413.067 2.607.560 2.363.775 Bestuurskosten 859 4.296 4.725 143 716 0 3.580 14.319 16.000 15.893 Huisvestingskosten 3.412 17.060 18.766 569 2.843 0 14.216 56.866 71.500 88.532 Automatiseringskosten 12.635 63.176 69.494 2.106 10.530 0 52.647 210.588 224.101 233.403 Algemene kosten 31.976 124.320 136.752 4.144 20.720 0 103.600 421.512 343.700 583.188 Reis- en verblijfskosten 49.909 29.217 32.139 974 4.869 0 24.348 141.456 104.633 216.747 Afschrijving 3.055 15.273 16.800 509 2.545 0 12.728 50.910 54.000 59.380 Totaal 14.975.474 2.261.777 3.331.722 31.453 157.261 0 786.311 21.543.998 19.871.412 20.604.110 Verdeling 6% 30% 33% 1% 5% 0% 25% 100%

bedragen in euro doelstelling werving baten beheer totaal begroot totaal en adm 2016 2016 2015 directe voor- fondsen- acties subsidies beleg- hulp lichting werving derden gingen

17 VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING

105

voorlichting

fondsenwerving

Voor een nadere toelichting op de gehanteerde verdeelsleutel in 2016 voor het toerekenen van onze uitvoeringskosten zie pagina 86 van de jaarrekening.

In 2016 is de kostenverdeelsleutel opnieuw beoordeeld en licht gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren:

totaal 2016

begroot 2016

totaal 2015

Toerekening directe kosten publiciteit en communicatie

Direct marketing donateurs 25% 24.953 75% 74.858 99.811 111.500 70.864 Direct marketing publiek 25% 633.448 75% 1.900.347 2.533.794 2.612.500 2.164.192 SOS-bulletins donateurs 50% 77.609 50% 77.609 155.218 110.000 96.907 Mailing donateurs informatief 75% 52.073 25% 17.358 69.431 130.000 82.072 Advertenties 50% 7.688 50% 7.688 15.375 35.000 45.100 Representatiekosten 50% 1.192 50% 1.192 2.384 2.350 2.485 Overige promotiekosten 75% 38.648 25% 12.882 51.530 80.350 100.818 Marktonderzoek 50% 9.837 50% 9.838 19.675 58.500 26.233 Voorlichtingsmateriaal 75% 5.574 25% 1.858 7.432 12.800 7.313 Promotiemateriaal 100% 77.174 0% 0 77.174 84.800 137.047 TV/radioproducties publiek 75% 168.822 25% 56.274 225.096 112.000 194.686 DRTV 50% 114.084 50% 114.084 228.168 335.000 71.613 Website 75% 52.728 25% 17.576 70.304 63.450 77.389 Vrijwilligersnetwerk 75% 6.694 25% 2.230 8.925 6.500 3.818 Tbv directe hulp 100% 47.682 0% 0 47.682 0 797 Totaal directe kosten 1.318.205 2.293.793 3.611.999 3.754.750 3.081.334

bedragen in euro

Directe kosten

Deze uitvoeringskosten voor de eigen organisatie worden grotendeels doorbelast op basis van het aantal fte’s.

die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten

18. TOEREKENING KOSTEN (VERVOLG) Personeelskosten

De personeelskosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Salarissen 1.633.610 1.760.400 1.550.218 Sociale lasten 211.025 253.900 188.660 Pensioenlasten 151.143 137.000 142.352 Overige personeelslasten 417.289 456.260 482.545 2.413.067 2.607.560 2.363.775

19. KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe kosten 2.293.793 2.414.700 1.913.985 Uitvoeringskosten 1.037.929 1.129.093 964.487 3.331.722 3.543.793 2.878.472 In % van de baten eigen fondsenwerving 18,51% 20,58% 16,80%

Het % van de kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving is lager dan begroot en ligt onder het door CBF toegestane % van 25%.

20. KOSTEN ACTIES DERDEN bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe kosten 0 0 0 Uitvoeringskosten 31.453 34.215 30.140 31.453 34.215 30.140 In % van de opbrengsten acties derden 1,27% 2,52% 2,24%

106

21. KOSTEN VERKRIJGING SUBSIDIES OVERHEDEN bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Uitvoeringskosten 157.261 171.075 90.421 In % van de opbrengsten subsidies 15,48% 21,38% 3,21%

22. KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE bedragen in euro 2016 2016 2015

werkelijk

begroot

werkelijk

Kosten beheer en administratie

786.311

855.373

920.098

In een % van de lasten

3,6%

4,3%

4,6%

107

23 OVERIGE INFORMATIE Werknemers

Het aantal fulltime arbeidsplaatsen op het kantoor in Amsterdam bedraagt 32,9 over geheel 2016 (begroot 33,1). In 2015 waren dit 33,8 arbeidsplaatsen. Hiervan waren 0 werknemers werkzaam buiten Nederland (2015: 0)

Beloning Raad van Toezicht

De leden van de Raad van Toezicht hebben een vergoeding voor gemaakte onkosten ontvangen van € 1.000 per lid. Aan de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Advies zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

Directiebeloning 2016 bedragen in euro

Margot Ende

Dienstverband Aard (looptijd) onbepaalde tijd Uren 36 Parttime% 96% Periode 1/1 - 31/12 Bezoldiging (EUR) Jaarinkomen: Brutoloon/salaris 96.186 Vakantiegeld 7.540 Eindejaarsuitkering 0 Variabel inkomen 0 *1

103.726 SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel) Overige beloningen op termijn Uitkeringen beeindiging dienstverband

9.529 13.317 11.274 0 0

Totaal 2016 137.846 Totaal 2015 134.551

* 1.

is het salaris wat wordt getoetst aan de Regeling beloning directeuren van goede doelen ten Dit behoeve van besturen en raden van toezicht. Deze regeling toetst het jaarinkomen dat bestaat uit 12 maandsalarissen, vakantiegeld, eventuele eindejaarsuitkeringen incl 13e/14e maand en toegekend variabel inkomen.

De zwaarte van de directiefunctie is getoetst aan de hand van de “Adviesregeling Beloningen Directeuren van Goede doelen”. Deze adviesregeling is vastgesteld door de branchevereniging VFI op 7 december 2005. Op grond van deze regeling is de functie van algemeen directeur binnen SOS Kinderdorpen ingedeeld in functiegroep H. Het maximum brutojaarsalaris voor functiegroep H bedraagt € 114.247 in 2016. Het salaris van onze directeur blijft hier met € 103.726 onder. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

108

Onderdeel internationale organisatie

Alle bestedingen aan directe hulp worden rechtstreeks overgemaakt naar de lokale SOS organisaties, met uitzondering van de bestedingen van kindsponsoren en dorpsvrienden, welke via het sponsorship office in Wenen naar de lokale SOS organisaties wordt overgemaakt in verband met besparing van bankkosten. De internationale organisatie neemt geen kosten voor haar rekening ten bate van de fondsenwerving in Nederland. Aangezien wij onze jaarrekening eerder opstellen, beschikken wij niet over de recente cijfers van onze internationale organisatie. Uit de rapportage over 2015 hebben wij bijgaande gegevens overgenomen om toch een beeld te geven van de positie van SOS Kinderdorpen ten opzichte van SOS Children’s Villages International. De totale inkomsten van de internationale organisatie bedragen over 2015 € 1.122 miljoen (2014: € 1.063 miljoen), 5 % meer dan in 2014. De kosten voor administratie, voorlichting en fondsenwerving bedragen in totaliteit € 194 miljoen (2014: € 184 miljoen). Dit betekent dat € 928 miljoen internationaal beschikbaar is voor onze projecten.

Transaties met verbonden partijen

In 2016 hebben uitsluitend transacties met betrekking tot de afdracht van de contributie SOS CVI plaatsgevonden (€ 878.143), wat is bestemd voor de coördinatie van onze internationale projecten. Via het sponsorship office in Wenen zijn de bijdragen van kindsponsoren en dorpsvrienden doorbetaald (€ 2.658.732).

Giften in natura

In 2016 heeft SOS Kinderdorpen baat gehad bij verschillende vormen van sponsoring. Een daarvan is gesponsorde advertentieruimte. Naast gesponsorde advertentieruimte heeft SOS kinderdorpen baat gehad bij free publicity met een geschatte waarde van circa € 7,5 miljoen (2015: € 5,0 miljoen). Partners die bijdroegen aan dit resultaat waren o.a.: 100% NL, Funda, Deen Magazine en de Nationale Postcode Loterij. Net als in voorgaande jaren heeft in 2016 ook sponsoring in de vorm van dienstverlening en producten plaatsgevonden. Dit betreft onder andere familie tickets Attractie en Familiepark Slagharen, clinics en huur ruimtes. Deze giften in natura zijn niet gewaardeerd in de jaarrekening.

Gebeurtenissen na balansdatum

Er is geen sprake van gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.

Amsterdam, mei 2017

M.J.G. Ende- van den Broek Algemeen directeur

109

110

111

112

8.5 BEGROTING 2017 bedragen in euro 2017 2016 2016

begroot werkelijk begroot BATEN Baten uit eigen fondsenwerving 17.471.000 18.000.104 17.218.435 Baten uit acties van derden 1.360.000 2.476.221 1.360.000 Subsidies van overheden 1.850.000 1.015.722 800.000 Rentebaten en baten uit beleggingen 150.000 141.304 150.000 Som der baten 20.831.000 21.633.351 19.528.435 LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp 13.734.191 14.975.474 12.900.458 Voorlichting en bewustmaking 2.362.141 2.261.777 2.366.498 Som besteed aan doelstellingen 16.096.332 17.237.251 15.266.956 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 3.440.211 3.331.722 3.543.793 Kosten acties derden 41.698 31.453 34.215 Kosten verkrijging subsidies overheden 208.492 157.261 171.075 Som werving baten 3.690.402 3.520.436 3.749.083 Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 1.042.461 786.311 855.373 Som beheer en administratie 1.042.461 786.311 855.373 Som der lasten 20.829.195 21.543.998 19.871.412 RESULTAAT 1.805 89.353 -342.977 Kosten fondsenwerving in % baten fondsenwerving 19,7% 18,5% 20,6% Beheer en administratiekosten in % totale bestedingen 5,0% 3,6% 4,3% Resultaatbestemming: Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten pm 861.124 pm ContinuĂŻteitsreserve pm -300.000 pm Bestemmingsreserve activa pm -33.876 pm Bestemmingsfonds geoormerkte giften pm -394.956 pm Bestemmingsfonds nalatenschappen pm 0 pm Bestemmingsfonds noodhulp HaĂŻti pm -46.815 pm Bestemmingsfonds Doris Tuapante pm 3.876 pm Eindtotaal pm 89.353 pm

113

VERANTWOORDINGSVERKLARING De directie en de Raad van Toezicht van de Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen onderschrijven de drie principes van goed bestuur: • Een duidelijke scheiding tussen toezicht houden, besturen en uitvoeren • Optimalisering van de besteding van middelen • Het streven naar optimale relaties met belanghebbenden

Toezichthouden, besturen en uitvoeren Raad van Toezicht Het toezicht op de verantwoorde besturing van onze organisatie ligt in handen van de Raad van Toezicht. Voorzitter van de RvT was in 2016 Arian Buurman, directeur ACB Consulting. De RvT denkt mee over de langetermijnvisie en de strategie van de organisatie. Belangrijkste taken van de RvT zijn het houden van toezicht op de directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie, het goedkeuren van de bestedingsvoorstellen en budgetten. De RvT ziet erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houdt daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving en bedrijfsvoering in het oog. De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in. Algemeen directeur Margot Ende-van den Broek is sinds 15 juni 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De directeur wordt aangesteld door de RvT en legt daaraan verantwoording af. De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De directeur geeft leiding aan de organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Zij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening vast en kent budgetten toe. De algemeen directeur is eindverantwoordelijk, maar werkt nauw samen met het managementteam met wie zij elk jaar de kaders voor het nieuwe jaarplan vaststelt. Controle & Bijsturing De algemeen directeur en de RvT werken nauw samen en bepalen samen de kaders voor nieuwe jaarplannen en de strategieën. De algemeen directeur houdt de RvT aan de hand van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de leden de activiteiten en resultaten kunnen toetsen aan het beleid en de voortgang kunnen bewaken. Wanneer er vragen zijn over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de directeur. Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen binnen het beleid. Code Goed Bestuur SOS Kinderdorpen Nederland is gelieerd aan SOS Children’s Villages International en beschikt over een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisatie. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse bestuur van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT). Externe richtlijnen & extern toezicht Behalve aan de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen houdt SOS Kinderdorpen Nederland zich bij de uitvoering van haar taken aan de volgende richtlijnen: • Gedragscode van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) • CBF-keurmerk • Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) • Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen voor de jaarverslaglegging. • Richtlijnen Transparantprijs Extern toezicht wordt uitgeoefend door BDO. Naast de besprekingen die de directeur en de manager Bedrijfsvoering voeren met de accountants, vindt eveneens overleg plaats tussen onze financiële auditcommissie binnen de RvT en de accountants.

114

Optimale besteding van middelen Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is afhankelijk van de giften van donateurs en andere partijen die ons steunen. Daarom vinden we het uitermate belangrijk dat onze achterban vertrouwen in ons heeft. We voldoen niet alleen aan alle wettelijke eisen en richtlijnen, we doen er alles aan om op verantwoorde wijze fondsen te werven. Door middel van voorlichting, een professionele werkwijze en transparante verslaglegging vertellen we onze donateurs en relaties hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. We hechten er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust doen, zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig en efficiënt wordt besteed. Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Children’s Villages International wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze moederorganisatie heeft een sterk en nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken. We krijgen inzage in de financiën, ontvangen accountantsrapportages en projectverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren. Beleggingsbeleid We kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen, niet te beleggen. Wanneer wij gelden niet direct kunnen doorbetalen omdat we voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw of een programma, zetten wij deze gelden vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s. In 2010 hebben wij een vermogensbeheerplan opgesteld: hierin zijn richtlijnen vastgesteld met betrekking tot ons vermogensbeheer. Risicomanagement Om onze meerjarendoelstellingen te behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s (financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT en in de uitvoering van programma’s) zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van het managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie, die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd in een risicoregister. Salariëring Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat marktconform is in de sector. De beloningssystematiek die SOS Kinderdorpen hanteert, is opgesteld in samenwerking met Hay Group. Er worden verder geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het bruto jaarsalaris van onze algemeen directeur bedroeg in 2016 € 103.726 (op basis van part time contract en inclusief vakantiegeld). Dat ligt binnen de gestelde maxima van de richtlijn voor algemeen directeur-salarissen van de VFI.

Optimale relaties met belanghebbenden Voor ons is een goede relatie met al onze belanghebbenden ontzettend belangrijk. Dit zijn aan de ene kant particuliere donateurs, partners en netwerken, schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen en institutionele donoren. Aan de andere kant zijn dat werknemers, vrijwilligers, de Raad van Toezicht, het SOS Expertnetwerk, het Comité van aanbeveling, SOS Children’s Villages International, de ambassadeurs, externe toezichthouders en de media. Communicatie met de donateursgroepen De fondsenwervende activiteiten richten zich op vier segmenten: Particulieren, Bijzondere giften en nalatenschappen, Partners en netwerken en Institutionele donoren. Ieder segment is verantwoordelijk voor de communicatie met de eigen achterban. De communicatie met partners en netwerken, institutionele donoren en schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen gaat vrijwel altijd één op één. Zo waarborgen we een goede relatie met de donor. De groep particuliere donoren wordt uitgesplitst naar kindsponsoren, structurele donateurs van een kinderdorp of structurele donateurs voor ons wereldwijde werk. De communicatie met deze specifieke groepen verschilt en wordt gesegmenteerd met behulp van onze donateursdatabase. We informeren al onze donateurs specifiek over het werk en de programma’s waar zij een donatie voor doen. 115

Leren van feedback en klachten We vertellen over hoogtepunten, maar ook over tegenslagen in ons werk, omdat we ervan overtuigd zijn dat eerlijke voorlichting over de problematiek en de uitdagingen voor onze medewerkers in het veld tot meer begrip voor ons werk leidt onder het publiek. We informeren onze achterban niet alleen, we willen ook weten wat zij vinden en willen. Via persoonlijk contact, donateursbijeenkomsten en social media proberen we zoveel mogelijk de dialoog aan te gaan. Klachten van onze donateurs worden heel serieus genomen en afgehandeld volgens de nieuwe klachtenprocedure die ook op onze website te vinden is. Klachten en vragen worden altijd persoonlijk behandeld door de medewerkers van ons service team. Communicatie met overige belanghebbenden Wij hechten veel waarde aan werken met een sterk team van mensen die zich met passie inzetten voor ons werk. Heldere communicatie met, en waardering voor, medewerkers en vrijwilligers liggen verankerd in het interne communicatiebeleid. Op de verschillende disciplines is er regelmatig contact tussen SOS Kinderdorpen Nederland en SOS Childrenâ&#x20AC;&#x2122;s Villages International. De vergaderingen met directie en de RvT zijn voor het lopende jaar vastgelegd. De leden van SOS Expertnetwerk zijn gekoppeld aan diverse medewerkers, zodat de kennis, ervaring en de netwerken van de adviseurs optimaler worden benut. We zijn heel blij met de inzet van onze ambassadeurs en met de steun van de Nationale Postcode Loterij die we nu al 17 jaar ontvangen. Dankzij onze gehele, trouwe achterban zijn wij in staat om ons belangrijke werk voor kwetsbare kinderen en hun families wereldwijd te doen.

Margot Ende Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland

116

COLOFON STICHTING NEDERLANDSE VRIENDEN DER SOS KINDERDORPEN Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Margriet Algemeen directeur Margot Ende Voorzitter Raad van Toezicht Arian Buurman Adres Maassluisstraat 2, 1062 GD Amsterdam Website www.soskinderdorpen.nl Mail info@soskinderdorpen.nl Tel. 020-4080190 (algemeen), 020-3032500 (donateurs) Rekeningnummer NL90INGB0000002280 (giro 2280) Redactie Jolien Storsbergen Beeld R. Burgler, J. Lugtigheid, M. Koreman, M. Morosino. M. van den Berg en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s SOS- archief Opmaak Edwin Hanssen & Mark van Hooff

117