Flimkien Jannar 2014

Numru 110

Newspaper Post

Jannar 2014 |

3 Editorjal 5 Il-kelma tal-Arċisqof 5 Jinfirex il-Kristjaniżmu 6 Jitqaddes ismek 7 Kif noqogħdu waqt il-Quddiesa 9 Il-veri stars 10 Rajtu jitkellem 13 Fjura mill-isbaħ 14 Ġnien sabiħ u mżewwaq 18 Jesus calls your name 21 Qarrejja 23 Parroċċi Maltin: Il-Gudja 25 It-Tabib: Irritable Bowel Syndrome 27 Logħob 29 Tfal 30 How does God define himself?

BSL

Britannia Tours … il-vjaææ tiegœek jibda hawn!

Ruma

Kanonizzazzjoni tal-Papa Æwanni XXIII u tal-Papa Æwanni Pawlu II Inÿuru Ruma, Assisi u Tivoli L-eskurzjonijiet huma kollha nkluÿi fil-prezz 25-28 ta’ April

MINN

¢599

Lourdes Inÿuru Lourdes, Bartres, Meridien Shopping Arcade, Pau u Pont d’Espagne

Gruppi gœall-gœid.

Il-bookings gœall-gruppi tas-sajf huma miftuœin ukoll.

Pellegrinaææ æewwa l-Art Imqaddsa Inÿuru Nazareth, Æerusalemm u Jericho Titjiriet Diretti mal-Air Malta 25 ta’ Frar - 4 ta’ Marzu

MINN

¢1066

Il-prezzijiet kollha huma bbaÿati fuq tqassim Tripla u jinkludu Titjiriet, Lukanda bil-Kolazzjon, Trasferimenti, Servizzi ta’ Tour Leader u t-Taxxi (Kundizzjonijiet japplikaw).

Valletta - Head Office - Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904 Paola Branch - Tel: 2180 9930 Mosta Branch - Tel: 2141 3030 Gozo Branch - Rabat Tel: 2156 5620

Editorjal • Dun Anton Por telli

Bidu ġdid

F • • • • • • •

il-bidu ta’ sena ġdida, ħarist lura lejn dik li għadha kif spiċċat, u ndunajt kemm stajt: ċedejt lil min ried jidħol quddiemi fil-kju għent lil min ġie jitlob il-karità tajt kas iżjed ta’ min ġie jiftaħ qalbu miegħi ħfirt u nsejt il-ħsara li batejt użajt ħafna ħin aħjar faħħart lill-persuni li kont qed nitkellem fuqhom rajt it-tajjeb li hemm f’kulħadd.

Stajt għamilt ħafna affarijiet li nixtieq li ħaddieħor jagħmilhom miegħi.

Bl-għajnuna ta’ Alla, matul din is-sena l-ġdida, nipprova nagħmel it-tajjeb kollu li nista’.

Dan nista’ nagħmlu għaliex nemmen flImmanuel, f’Alla li huwa dejjem miegħi.

Jannar 2014

Magażin ta’ kull xahar maħruġ mill-Kulleġġ tal-Kappillani u titqassam b’xejn lill-familji Maltin.

Biex tirriklama fuq Flimkien ċempel fuq 2590 6400 jew 2137 4942 Email: flimkien@maltadiocese.org jew bil-posta Indirizz Editorjali Flimkien, Kulleġġ tal-Kappillani, Kurja, il-Furjana Email: flimkien@maltadiocese.org Il-kitba li tidher fuq Flimkien apparti l-Editorjal mhux neċessarjament tirrifletti l-opinjoni tal-Bord Editorjali Editur Carmel Conti

Grafika Outlook Coop

Stampar Velprint Ltd

Ingħaqad magħna fuq Facebbok int ukoll fil-paġna “Magazin Flimkien” u agħti l-kummenti tiegħek

Flimkien b’TIPI KBAR Jekk trid li l-Flimkien jasallek id-dar bilposta, agħtina ismek u l-indirizz flimkien ma’ ċekk ta’ €10 (f’isem il-Kulleġġ talKappillani) jew 38 bolla ta’ 26ċ għal 12-il ħarġa f’sena. Ibgħat hekk: Magażin Flimkien, Kurja, Floriana. Għal aktar tagħrif, ċempel 25906400, 21374942 jew email flimkien@maltadiocese.org.

Ritratt: Niċċelebraw il-ħajja flimkien Ryan Zarb u Karen Haber

Weekend għall-familji bit-tfal Kif qed tibni l-familja tiegħek int illum? Kemm hemm ferħ fik u fl-għeżież tiegħek? X’inhuma l-isfidi u l-għajnuniet biex twassal il-familja tiegħek fejn tixtieq int fis-soċjetà tal-lum?

Naqsmu l-esperjenzi tagħna dwar dan kollu u ngħaddu mumenti fejn ngħixu flimkien bħala familja tal-familji. Jinkludi ħruġ fil-kampanja, talb, riflessjoni, diskussjoni fil-koppja u fil-grupp.

It-tfal ikollhom programm għalihom u min jieħu ħsiebhom.

Mill-Ġimgħa, 7 sal-Ħadd, 9 ta’ Frar Imexxi: Fr. Paul Chetcuti, SJ Post: Dar Manresa, Victoria (2155 6635; manresagozo@gmail.com)

Aħseb fuqha X’għemejjel ta’ mħabba se nagħmel illum?

Qatt ħsibt f’din il-ħaġa filgħodu kif tqum?

Mibgħut minn Violet Mifsud, San Ġiljan Ibgħat ħsibijiet qosra għal din ir-rokna: Flimkien, Aħseb Fuqha, Kurja, Floriana jew flimkien@maltadiocese.org

Il-Kelma tal-A rċisqof • Mons P. Cremona O.P.

Tama fejn tinsab it-tbatija

F

il-ġranet ta’ qabel il-Milied żort diversi postijiet f’Malta fejn jinsabu persuni f’xi kundizzjoni jew oħra. Żort San Blas fejn dawk iż-żgħażagħ qed jagħmlu l-isfidi tagħhom mad-droga, żgħażagħ mimlijin tama, avolja l-mixja tagħhom hija twila u tqila.

Għamilna wkoll quddiesa f’Jum il-Persuni b’Diżabbiltà, fejn konna qrib il-500, malhelpers tagħhom u l-ġenituri. Kien hemm atmosfera ferriħija ħafna. Wara l-Quddiesa kellna kant u żfin miċ-ċentri differenti.

Verament il-helpers irnexxielhom iġibu ħafna ferħ fil-persuni b’diżabilità.

Mort l-Università biex nagħti appoġġ lillistudenti tat-Teoloġija li flimkien mal-RTK kienu qegħdin jagħmlu l-kampanja Make my house a home b’risq il-familji fil-bżonn.

Mort ukoll fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin fejn iltqajt mar-residenti u għaddejt nofstanhar magħhom. Anki hemm tinsab ittbatija, iżda l-Milied ġab ferħ hemm ukoll.

Dawn kollha, u oħrajn, huma postijiet fejn Alla jinsab biex jagħtihom it-tama permezz ta’ persuni oħrajn.

Jekk is-sena li għaddiet ma sibtx kif tagħmel att ta’ mħabba lill-persuni fil-bżonn, ibda ara minn issa x’tista’ tagħmel fis-sena li għadna kif bdejna.

4 | Flimkien

STOR JA TAL-KNISJA FIL- QOSOR (9)

Jinfirex il-Kristjaniżmu 800 Karlu Manju jsir Imperatur Ruman.

Imut fit-814.

869 Ħidma tal-aħwa San Ċirillu u San Metodju fost is-Slavi. Joħolqu alfabett u jaqilbu l-Vanġeli u t-testi tal-Liturġija għall-ilsien Slav. Riċentement dikjarati minn Papa Ġwanni Pawlu II bħala patruni tal-Ewropa.

869-70 Ir-raba’ Konċilju ta’ Kostantinopli jerġa’ jikkundanna l-Ikonoklażmu; jerġa’ jaħtar lil Injazju bħala Patrijarka ta’ Kostantinopli minflok Fozju li xi snin qabel kien ħadlu postu. Malta taħt il-ħakma Għarbija.

910 Titwaqqaf l-Abbazija ta’ Cluny - ċentru ta’ riforma monastika u ekkleżjastika, speċjalment fi Franza.

966 Mieszko I, re Pollakk, jitgħammed, u hekk il-Kristjaniżmu jidħol fil-Polonja.

988 Konverżjoni u magħmudija ta’ San Vladimir u l-poplu tal-belt ta’ Kiev, li aktar tard issir parti mir-Russja.

993 Ġwanni XV ikun l-ewwel Papa li jikkanonizza qaddis uffiċjalment: San Ulrich ta’ Augsburg.

999 Gerbert minn Aquitaine, patri Benedittin, isir l-ewwel Papa Franċiż. Jieħu l-isem ta’ Silvestru II.

HEARING TESTS ARE

AS SIMPLE AS EYE TESTS & C AN

HELP TO IMPROVE THE QUALITY OF YOUR LIFE JUST AS EASILY

HEARING AWARENESS EVENT 27th January - 29th January

Corinthia Hotel & Spa, De Paula Avenue, San Anton, BZN9023, Malta

Cleartone Hearing is the official Malta & Gozo distributor of Unitron hearing instruments and is pleased to offer FREE hearing tests and evaluations to all clients across Malta and Gozo.

Join us at our Hearing Awareness Event running from Monday 27th January - Wednesday 29th January. Our Hearing Aid Audiologist will be available to advise you on the latest hearing aid technology.

CLEARTONE HEARING MALTA LTD 11 Shalom, Frans Dingli Street, Attard, Malta Atd

Call: 21430571

d oi v a o ent t rly intm a e po k o ap o B dis

6 | Flimkien

Nifhmu dak li nitolbu • Fr Hector Scerri

It-talba li għallimna Ġesù – il-Missierna – ilna nafuha minn meta konna żgħar. Nafuha bl-amment. Biex napprezzaw aktar is-seba’ petizzjonijiet li nagħmlu lil Alla f’din it-talba, qed nippreżentaw seba’ artikli qosra ta’ tagħlim dwarha.

Jitqaddes Ismek L

-ewwel petizzjoni li nagħmlu lil Alla fit-Talba tal-Missierna hi “Jitqaddes ismek”. Hawnhekk Ġesù għallimna li għandna nesprimu x-xewqa ta’ xi ħaġa li nistennew bil-ħerqa. Alla huwa l-għajn ta’ kull qdusija. Sa mill-bidu, Alla wera qdusitu lill-bniedem. Stieden lill-bniedem biex ikun f’relazzjoni miegħu, anke wara li l-bniedem dineb. Alla jistieden lil kull bniedem biex ikun qrib tiegħu u jitqaddes.

M

eta aħna nitolbu “Jitqaddes ismek” inkunu qegħdin nistqarru l-glorja ta’ Alla.

Inkunu qegħdin nidħlu fil-Pjan ta’ Alla għall-ħolqien kollu u għall-umanità.

Aspett ta’ dan huwa li t-tqaddis tal-Isem ta’ Alla – irrivelat l-ewwel lil Mosè fitTestment il-Qadim, imbagħad permezz ta’ Ġesù nnifsu – iseħħ minna u fina, u f’kull poplu, u f’kull persuna.

S

an Pawl ifakkarna li tul ħajjitna fuq din l-art, Missierna “isejħilna biex ngħixu fil-qdusija” (1 Tess 4:7). Għax aħna membri tal-Poplu ta’ Alla, aħna ninsabu fi Kristu.

Din ir-relazzjoni personali ma’ Ħuna l-kbir (Ġesù) hija meħtieġa biex aħna – fiċ-ċokon tagħna – nagħtu glorja lill-Missier. Dan huwa wkoll ta’ ġid għalina: li Ismu jkun imqaddes fina u minna. Din it-talba għandha wkoll x’tgħidilna dwar il-qdusija tagħna.

S

an Ċiprijanu, Isqof ta’ Kartaġni, f’nofs is-seklu III, kiteb hekk dwar l-ewwel petizzjoni tal-Missierna: “Min jista’ jqaddes lil Alla, meta huwa hu dak li jqaddes? tant li qal... ‘Qaddisin tkunu għax qaddis jien’? Dan nitolbu u dan nixtiequ... Jeħtieġ li nitqaddsu kuljum għaliex la aħna nidinbu kuljum, irridu kuljum nitnaddfu minn dnubietna bit-tqaddis bla heda tagħna nfusna”.

J

iddependi għalkollox mill-impenn tagħna u mit-talb tagħna bla heda li l-Isem ta’ Alla jkun imqaddes fost ilġnus kollha. Kittieb tal-ewwel żminijiet tal-Knisja, Tertulljanu, qal li meta ngħidu “Jitqaddes ismek”, aħna nitolbu li jitqaddes fina, li aħna fih, u jitqaddes ukoll f’dawk li l-grazzja ta’ Alla għadha ma waslitx fuqhom.

Jannar 2014 | 7

M

atul dan ix-xahar, ejjew nitolbu għall-għaqda fost l-Insara.

It-Talba tal-Missierna hija dik it-talba li l-Insara – membri tal-Knejjes u t-Tradizzjonijiet kollha differenti – jitolbu bil-qalb u bl-istess mod, għalkemm mifrudin minn xulxin. Minkejja d-differenzi u l-firdiet ta’ bejnietna, f’din it-talba ninsabu lkoll qalb waħda u ruħ waħda.

Servizz Ekumeniku Servizz Ekumeniku waqt il-Ġimgħa ta’ Talb għall-Għaqda fost l-Insara Il-Ħamis, 23 ta’ Jannar fis-6.30pm St Andrew’s Scots Church, Triq Nofsinhar, il-Belt Ikun preżenti Mons. Arcisqof Pawl Cremona O.P. Riflessjoni minn Fr John Berry

Kif noqogħdu waqt il-Quddiesa Wara li fil-ħarġiet li għaddew tajna spjega tad-diversi ġesti u pożizzjonijiet fil-quddiesa, qarrej issuġġerixxa li niġbru dan kollu f’tabella waħda.

1

Mill-proċessjoni tad-dħul sakemm jibda l-ewwel Qari Tesprimi rispett, attenzjoni

5

Mill-Prefazju sal-‘Qaddis, Qaddis, Qaddis…’

Rispett u attenzjoni

2

Matul l-ewwel qari, is-salm u t-tieni qari sal-Alleluja Attenzjoni, lest li nisma’ u nimmedita

6

Mill-‘Qaddis’ sa ‘Dan hu l-Misteru tal-Fidi’.

Adorazzjoni, riverenza

3

Mill-Alleluja ta’ qabel il-Vanġelu, matul il-Kredu, sat-Talba tal-Fidili Rispett, attenzjoni

7

Minn ‘Dan hu l-Misteru tal-Fidi’ sat-Tqarbin Rispett, attenzjoni

4

Mill-Offertorju sal-Prefazju (sakemm is-saċerdot jgħid ‘Nerfgħu qlubna ‘l fuq’ …)

Attenzjoni, lest li nisma’ u nimmedita

8

Minn wara t-Tqarbin sa qabel it-talba tal-aħħar Adorazzjoni, riverenza, ġabra fis-skiet

9

Waqt it-talba u l-barka talaħħar u sakemm is-saċerdot jinżel minn fuq l-altar

IBQA’ GHIX KUNTENT GEWWA DAREK BIL-LIFT TAT-TARAG Ghall-Aqwa Kwalita’, Kumdita’, Sigurta’, Konvenjenza u Liberta’.

Electric Scooter

Platform Lift

Curved Stairlift

CEMPEL LIL COMFORT STAIRS GHAL KWOTAZZJONI B’XEJN

Straight Stairlift

Showroom, 15, Triq Tumas Dingli, Mosta | Tel: 2157 4846, 2141 2687 Mob: 9987 5336 / 9949 9540 | Email: info@comfortstairs.com | www.comfortstairs.com

Kalendarju 2014

Il-veri

stars M

al-ħarġa ta’ Jannar qed inqassmulkom KALENDARJU żgħir – apposta żgħir, biex wieħed iġorru fil-but, fil-missalin jew fil-portmoni.

Għal xi ġranet, il-kalendarju juri isem il-qaddis tal-ġurnata (pereżempju: s BERNADETTE). Fi ġranet oħra ssib frażi qasira meħuda mill-qari tal-quddiesa tal-ġurnata (pereżempju: JIENA HU, TIBŻGĦU XEJN). Għalfejn għamilna l-Kalendarju b’dal-mod?

Il-qaddis tal-ġurnata Pereżempju fis-16 ta’ April issib lil s BERNADETTE. Dan ifisser li dakinhar il-Knisja madwar id-dinja kollha tfakkar lil din il-qaddisa. Xtaqna nqajmu ftit interess fihom għax sfortunatament ma tantx għadha moda li wieħed jaqra u jitkellem dwar dawn il-veri ‘stars’. Għandna nkunu aktar kburin li niffurmaw parti mill-istess Knisja li tagħha kienu membri qaddisin bħal Maximilan Kolbe, Edith Stein, Franġisk ta’ Assisi u Dun Ġorġ. Int ilek ma taqra xi ktieb dwar xi ħadd minn dawn il‘kwiekeb’?

Papa Benedittu darba kiteb hekk: “Ilqaddisin huma bħal kwiekeb fuq l-orizzont ta’ ħajjitna. Kwiekeb li l-ħin kollu jitfgħu dawl fuq din id-dinja li tinsab maqbuda

Jannar 2014 | 9

KALEND

JANNAR 1 E OMM ALLA FRAR 2 Ħ s BAŻILJ 1 S MELA M’G MARZU U u s ĦANDKOMX FID 3 Ġ L-ISEM ta’ Ġ GIRGOR I? 1 S ĦALLU T-TF 2 Ħ PREŻEN APRIL ESÙ TAZZJONI tal-M AL JIĠU GĦANDI 4 S SIBNA L-M ULEJ 2 Ħ TMIEN Ħ  1 T MINN 3 T s BJAĠJU ESSIJA MEJJU ADD UFIH IR-RAĠEL 5 Ħ EPIFANIJA FIEQ 3 T EJJA U IM tas-Sena  2 E TWAJJEB 4 T TFAJLA, Q 1 Ħ s ĠUŻEP XI WARAJJA  U ĦANIN 6 T IS-SALTNA UM! P 4 T s KAŻIMIRU WASLET 3 Ħ ERĠA’ LURA 2 Ġ s ATANA 5 E s AGATA  7 T s RAJMON SJU MILL-KORLA TIEG 5 E ERBGĦA ta D ta’ PENYAFOR ĦEK 3 S s FILIPPU 4 Ġ QRIB ILl-IRMIED  2 8 E JIENA HU, T 6 Ħ s PAWL MIKI MULEJ u s ĠAKBU app.

6 Ħ MIN JITLE TIBŻGĦU XEJN 4 5 Ħ s TIELET ĦAD S s VINĊENZ FER F ĦAJ 3 7 Ġ b PIJU IX 9 Ħ IQIMUK IL-Ġ D tal-GĦID RER 7 Ġ s FELIĊITA u TU GĦALIJA… 6 NUS KOLLHA 5 T Ħ ĦA L-IKE s PERPETWA 4 MES ĦADD RA L LI JIBQA’ 8 S s ĠILORM 10 Ġ JEKK TRID 8 S s ĠWANN NDAN U EMILIANI , TISTA’ TFEJJA 6 T s DUMINK 7 T s ĠWANN ta’ ALLA 5 QNI 9 Ħ ĦAMES 11 S JIKBER H U SAVIO B. LA SALLE  9 Ħ L-EWWE U, NIĊKIEN JIE ĦADD tas-Sen 7 E MIN JARA 8 T MULEJ IS L ĦADD RANDA N a 6 12 Ħ MAGĦMU ’L-IBEN MA’ T-TALBA TIE 10 T s PAWL, ap N 10 T LI TAGĦM DIJA ta’ ĠESÙ GĦI 8 Ħ MADONNA ta p.

9 E TA’ MIN IFAĦ LU MAL-IŻGĦA 7 13 T s ILARJU ’ POM ĦREK R… 11 T MADONN 11 T ITOLBU H A ta’ LOURDES 10 Ħ IL-MULEJ FI GĦAL DEJJEM 9 Ġ s ĠORĠ PRECA PEJ EKK: 14 T ISKOT, OĦ 8  12 E NADDAFNI MISSIERNA… DIL GĦALL-PATT 10 S 12 E XI JTABBA ROĠ MINNU! GĦAND MIN IM MID-DNUB 11 Ġ ID-DULU ’ L-BNIEDEM 15 E FEJJAQ Ħ 9 T RI MORRU? 13 Ħ KULL MIN AFNA MORDA 13 Ħ FTAKAR FIJA 11 Ħ RABA’ ĦA JITLOB, JAQLA 12 S IĦARISNA 16 Ħ IRRID, KU , MULEJ DD tal-GĦID 10 T ’ 14 Ġ BĦA MUR L RA N IMFEJJAQ! GĦAJ 14 Ġ s ĊIRILL 12 T s PANKRAZ IRRANĠA 13 Ħ ĦADD IL17 Ġ s ANTON, U u s METODJU 11 E JU 15 S KUNU PER MA’ ĦUK PALM abbati  13 T MADONN 15 S s CLAUDE FETTI… 14 T ĠESÙ MIDL 18 S EJJA WARA A ta’ FATIMA  12 Ħ de la COLOMBIE UK F’BETANJA JJA 14 E s MATTIJA RE 16 Ħ TIENI ĦADD RANDAN 16 Ħ SITT ĦAD 15 T INT TAĦSI 19 Ħ TIENI ĦAD ap.

13 Ġ D tas-Sena 17 T s PATRIZJU LLI S D tas 15 Ħ TJUBITE 17 T FUND. ORD 16 E s BERNADE AQAJJA? 20 T s BASTJAN -Sena K DEJJEM NGĦ 18 T INTOM ILK NI tas-SERVITI TTE

ANNI 14 S 16 Ġ TRIQ, VER OLL AĦWA 17 21 T s ANJEŻE 18 T ATTENTI M Ħ ITÀ, Ħ ĦAMIS IX-XIRK 15 Ħ I AJJA 19 E s ĠUŻEPP

ILL-FARIŻEJ  17 S MULEJ, U A 22 E s PUBLJU 18 Ġ ĠIMGĦA L RINA L-MISSIE 19 E L-AGĦMA 16 T ID 20 Ħ ITTAMA F -KBIRA  R MFEJJAQ  18 Ħ ĦAMES Ħ IL-MULEJ 23 Ħ F’ALLA N 19 S SIBT IMQ ADD 20 Ħ b ĠJAĊINTA 17 T s 21 Ġ NIFTAKRU AFDA, MA NIBŻ ADDES 19 T MIN IĦOBB tal-GĦID F’GĦEĠUBIJIETE 20 Ħ MARTO  AX 21 24 Ġ s FRANĠ NI, IĦ GĦID IL-QAWM 22 S ĦUK KIEN M K Ġ s PIETRU DA ISK t 20 T s BERNARD ARES KELMTI 18 E M IEN EJJET, U REĠA’ Q MIANI  25 S KONVERŻ a’ SALES INU ta’ SIENA AM 21 T s ANSELMU 23 Ħ TIELET Ħ 19 Ħ 22 S KATEDRA JONI ta’ s PAW s R 21 E ADD s KRISTOFRU s PIETRU L 26 Ħ TIELET Ħ 22 T RAJT IL-M 24 T RUĦI GĦA RANDAN ADD 23 Ħ SEBA’ ĦA 22 Ħ s RITA min MAGALLANES 20 Ġ FE ULEJ TXANA GĦAL A 27 T s ANĠELA tas-Sena DD tas-Sena  n CASCIA LLA 23 E FL-ISEM TA’ ĠE 25 T TAĦBIRA t 21 S s A MER 23 Ġ ĦOBBU L 24 T GĦINNI FIL al-MULEJ  SÙ, IMXI 28 T s TUMAS ta ICI IL XU -FIDI NIEQSA  24 Ħ KEMM HU 26 E ĦARES IL22 Ħ COR ’ AQUINO 24 S MARIJA GĦ LXIN KBIR ISMEK! 25 T b ADEODA KMANDAMENTI 29 E BIDWI LI Ħ AJNUNA tal-INSA 25 Ġ s MARK TA PISANI  27 Ħ LA TWEB AREĠ JIŻRA’ RA 23 T NEĦ 25 Ħ SITT ĦAD ev.

BSUX QALBKOM 26 E HENJIN IL30 Ħ BIL-KEJL D tal-GĦID 26 S MORRU F 28 Ġ JIEN IL-M FOQRA FL-ISPIR LI TKEJLU 24 T TWE 26 T s FILIPPU ID-DINJA KOLL ULEJ TU 27 Ħ s GABRI 31 Ġ s ĠWANN NERI HA 27 T 29 S TJIEBA, MH ALLA TIEGĦEK 27 Ħ TIENI ĦAD JEL ADDOLORA BOSCO 25 E MILL D tal-G s WISTIN ta’ CA UX SAGRIFIĊĊ TA  28 Ġ DAK LI G NTERBURY JU 28 T s ALWIĠI G ĦID (Ħniena Divina) 28 E 30 Ħ RABA ĦA ĦAQQAD ALLA 26 Ħ DAR M DD RANDAN L-ISPIRTU TAL. de MONTFORT  Dehriet ta’ Lo …  31 T VERI 29 T urdes  Dehrie TÀ MUR s KAT 27 Ġ QALB 29 Ħ NIKET JIN , IBNEK ĦAJ! ERINA ta’ SIEN t ta’ Fatima  S BIDEL F’HENA A awm u Astinen 30 E s PIJ 30 Ġ 28 S U V FERĦ LI ĦADD MA za QALB JEĦODHULKOM 31 S ŻJARA TA’ 29 Ħ s PIETR MARIJA 30 T L-EWW Imqassam malmagażin FLIMKIE N (Kulleġġ

taħt is-sħab iswed ta’ żmienna, biex bihom inkunu nistgħu naraw xi ftit mid-dawl ta’ Alla. U meta xi drabi nkunu ttentati biex niddubitaw mit-tjubija ta’ Alla, minħabba dak li nġarrbu f’ħajjitna; meta nitilfu l-fiduċja anki fil-bnedmin l-oħra, għax ma nkunux nafu jekk hux ta’ min nafdawhom; jekk inħossuna niddubitaw mill-Knisja minħabba l-kontroversji u d-dgħufija ta’ xi membri tagħha, allura nistgħu nħarsu lejn dawn ilpersuni li ħallew lil Alla jkun preżenti fihom, u ħallewh jieħu forma fihom. U bl-għajnuna tagħhom nerġgħu nirċievu d-dawl mill-ġdid.”

Kliem mill-qari tal-quddiesa Fi ġranet oħra fejn ma hemmx qaddis talġurnata daħħalna frażi qasira meħuda millqari tal-quddiesa tal-ġurnata, ġeneralment mill-vanġelu. Pereżempju fit-8 ta’ Jannar issib: JIENA HU, TIBŻGĦU XEJN. Dawn il-frażijiet qosra, ħafna minnhom forma ta’ talba, nistgħu nġorruhom f’moħħna u nirrepetuhom spiss f’qalbna. Din hi forma ta’ talb sempliċi ħafna li tgħinna nżommu l-preżenza ta’ Alla matul il-ġurnata.

Il-Ħdud u l-festi huma mmarkati blaħmar. Minħabba l-popolarità tagħhom, immarkajna wkoll id-dehriet ta’ Lourdes u Fatima. Il-jumejn tal-obbligu tas-sawm u huma mmarkati wkoll.

ARJU

10 | Flimkien

Riflessjoni

Rajtu

jitkellem Q

att smajt ’il Alla jitkellem?

Jien qatt ma smajtu.

Minn dejjem ħawditni din il-biċċa.

Kont ngħid lili nnifsi: ‘Forsi Alla ma jeżistix, la lanqas biss kapaċi jlissen kelma!’

Alla qal: ‘Inħobbok’ … u deher il-bniedem – ħlejqa tixbah lilu, għax jaf iħobb, jifhem u joħloq.

Alla qal: ‘Inħobbok’ … u beka meta ra l-bniedem jegħreq fi kburitu u ħżunitu.

Iżda darba fettilli nagħmel biċċa xogħol.

Għedt: Minflok ma niftaħ widnejja biex nisma’ lil Alla jitkellem, ħa niftaħ għajnejja, ħa nara jekk nismax aħjar!...

Alla qal: ‘Inħobbok’ ... u għażel għalih poplu ċkejken, fqajjar.

Mexa miegħu, kabbru u għallmu sa ma wasal żmien il-fidwa, u ried jgħajjat b’leħen aktar qawwi lillbnedmin li kienu ttarrxu.

Sejjaħ għalhekk tfajla umli, fqira, biex tgħinu jsemma’ din il-għajta.

U t-tfajla qaltlu: “Iva”.

Ħarist u … b’għaġeb kbir tiegħi, hekk kien: Rajt ’il Alla jitkellem!

Intbaħt li Alla mhux bil-ħsejjes jitkellem, iżda bil-fatti u l-ġrajjiet.

U donnu f’kull ma jiġri, kelma waħda jaf ilissen: “INĦOBBOK!” Alla qal: ‘Inħobbok’ … u twieldu x-xemx, ilqamar, l-ibħra u l-univers.

Alla qal: ‘Inħobbok’ … u l-art u l-baħar imtlew b’kull xorta ta’ ħlejqiet.

Għalhekk Alla reġa’ għajjat b’qawwa kbira: ‘INĦOBBOK!’ U deher fostna bħala tarbija: KELMET ALLA SARET BNIEDEM.

Riflessjoni

Dan il-Bniedem-Alla beda jikber.

Kull fejn għadda, f’kulma għamel, kien itenni biss u dejjem l-istess kelma ta’ Alla: ‘Inħobbok’.

Kristu qal: ‘Inħobbok’ … u l-morda fiequ, l-għomja raw.

Kristu qal: ‘Inħobbok’ … u z-zopop imxew, inħelsu l-imxajtnin.

Kristu qal: ‘Inħobbok’ … u l-imġewħin kielu, il-mejtin qamu.

Kristu qal: ‘Inħobbok’ … u l-ħobż sar ġismu, l-inbid sar demmu.

Kristu qal: ‘Inħobbok’ … u l-lanza nifdet, qalbu nqasmet, u minnha ċarċar qtar tad-demm.

U meta ruħu ħarġet, idejh u riġlejh imbiċċrin, b’għajnejh magħluqin, fis-sikta tal-qabar beda jfittex mod kif se jkompli jgħajjat, biex il-bnedmin kollha jisimgħu żgur dik il-kelma li lilha biss kien jaf jgħid.

Jannar 2014 | 11

Ġabar ħiltu kollha u reġa’ għajjat b’leħen li għadu jidwi anki llum: ‘Inħobbok’.

U qam minn bejn l-imwiet.

U baqa’ jgħix fik, fija, f’ħutna, biex kull darba li ssir xi ħaġa tajba bil-fatti, u mhux bil-kliem, terġa’ tinstema’ llum ukoll dik il-kelma li dwiet fil-bidu tal-ħolqien: ‘INĦOBBOK!’ U kull bniedem, ta’ kull żmien, ikun jista’ hu wkoll jara li dan Alla tagħna, kbir u twajjeb, għadu ħaj, u għadu jitkellem, mhux bil-ħsejjes, mhux bil-paroli, iżda bil-fatti li tmisshom u tarahom: frott tal-imħabba u t-tjubija li jkun wettaq bik u bija.

Il-moħħ għandu l-kapaċità li jerġa’ jitgħallem kif iċaqlaq il-muskoli li ġew affettwati bilpuplesija. Ir-rijabilitazzjoni għandha tibda’ minnufih kif il-problema akuta tkun taħt kontroll. Sfortunatament xi persuni jmutu fi ftit jiem jew jibqgħu f’koma minħabba s-severità tal-problema.

Puplesija, jew kif inhi magħrufa bl-ingliż, stroke, isseħħ meta parti mill-moħħ ma jibqax jiffunzjona kif suppost minħabba nuqqas ta’ ċirkolazzjoni. Iċ-ċirkolazzjoni tista’ tieqaf jew minħabba li xi arterja tal-moħħ tinstadd u għalhekk id-demm ma jasalx biex iżomm ilmoħħ ħaj, jew inkella minħabba emoraġija li f’dan il-każ, apparti li d-demm li suppost għandu jżomm il-moħħ ħaj ma jasalx fejn suppost, emorarġija toħloq ukoll pressjoni filmoħħ li tikkawża aktar problemi.

Is-sintomi ta’ puplesija jistgħu jkunu differenti.

Dawn jiddependu fuq il-parti tal-moħħ affettwat u d-daqs tal-emoraġija jew l-arterja li nstaddet. L-aktar sintomi komuni huma nuqqas ta’ saħħa fl-idejn u fis-sieq tal-istess naħa. Issintomi jkunu fuq in-naħa l-ohra ta’ fejn seħħet il-puplesija.

Persuni li għandhom id-dijabete, pressjoni għolja jew kolesterol għoli, qegħdin fir-riskju li jkollhom puplesija. Sfortunatament, persuni b’ kanċer fil-moħħ jistgħu jkollhom sintomi simili wkoll.

Kull professjonista jaħdem mal-persuna blgħan li jnaqqas il-problema. Il-fiżjoterapista jaħdem fuq il-movimenti tal-idejn u s-sieq u l-bilanċ, l-occupational therapist fuq ilkapaċità funzjonali tal-persuna u l-ispeech language pathologist fuq il-komunikazzjoni u kontroll tal-gerżuma.

Livelife hu ċentru privat ta’ rijabilitazzjoni li joffri s-servizzi kollha għal min sofra puplesija. Fil-Livelife, persuna tista’ tiddeċiedi li jew tiġi rikoverata bħala inpatient u ssegwi terapija intensiva mit-Tnejn sal-Ħadd, jew tigi bħala out-patient għallfiżjoterapija. Iċ-ċentru hu attrezzat bl-aqwa faċilitajiet bħal gyms u apparat speċjalizzat għar-rijabilitazzjoni ta’ problemi newroloġiċi.

Għal aktar infomazzjoni, ċempel fuq 2133 9000 jew ibgħat email fuq info@livelife.com.mt www.livelifemalta.com • www.facebook.com/livelifemalta 46, Manwel Dimech Street, Sliema

Avviż bi ħlas

Il-Puplesija

Ir-rijabilitazzjoni għandha tindirizza problemi bħal nuqqas ta’ saħħa fis-sieq u fl-idejn, nuqqas ta’ bilanċ, nuqqas ta’ kontroll fuq l-ippurgar u l-bużżieqa tal-awrina, problemi ta’ komunikazzjoni u ta’ nuqqas ta’ kapaċità biex tibla’ l-ikel. Minħabba l-komplessità talproblemi, ħafna terapisti u speċjalisti huma nvoluti fit-tim tar-rijabilitazzjoni. Fosthom insibu tobba, speċjalisti, infermiera, carers, fiżjoterapisti, occupational therapists, speech language pathologists, spiżjara, konsulenti u anke social workers.

Riflessjoni • Kitba: Joyce Zammit • Ritrat t: Raymond Zammit

Jannar 2014 | 13

Fjura mill-isbaħ

F

il-ġnien tiegħi... u le, xi ġnien hu!?

Fil-bitħa ċkejkna tiegħi għandi ftit qsari li xjaħu miegħi, imma li għadhom iħaddru sew fi żmienhom. Jiena nieħu ħsiebhom u huma jagħmlu dak li għandhom jagħmlu... iħaddru u... jaħsbu għall-futur!

Waħda minn dawn il-qsari toħroġ fjura darba fis-sena, fjura unika, tidher għal ftit żmien, sabiħa ħafna, imbagħad tinxef... u sena wara tidher fjura ġdida.

Imma x’inhu l-iskop li għalih il-pjanta toħroġ il-fjura? Ma tantx nifhem, imma smajt lil min jifhem jgħid li l-iskop huwa li wara l-fjura jkun hemm iż-żerriegħa, u għalhekk il-pjanta tkun qed taħseb għall-futur!

L-istess espert qal ukoll li meta l-pjanta tħossha skomda b’xi mod – għax tkun f’qasrija żgħira jew għax ikollha ftit ilma jew tara ftit dawl – hi tagħmel reazzjoni: taħseb fil-futur u tgħaġġel toħroġ fjura biex ma ddumx ma jkollha ż-żerriegħa, biex tibqa’ tgħix fil-pjanta l-ġdida. Mela fil-fatt il-fjura sabiħa hi riżultat ta’ xi tip ta’ ansjetà, ta’ tbatija!

U ħsibt bejni u bejn ruħi: fil-ħajja tagħna ma jistax jiġri hekk ukoll? Il-problemi li jkollna, l-ansjetà, it-tbatija, jistgħu jirriżultaw f’disperazzjoni... imma jistgħu wkoll jibdluna fi fjura sabiħa. Dawn l-esperjenzi ‘koroh’ jistgħu jimmaturawna, jibdlu l-attitudni tagħna ta’ kif inħarsu lejn il-ħajja, jgħinuna nifhmu iżjed lill-oħrajn, nagħdru iżjed, inħobbu iżjed... infittxu iżjed li Alla jkun preżenti fil-ħajja tagħna. Fuq kollox hu Alla li jwassalna għal dan!

U jekk dan kollu ma jibdilniex fi fjuri millisbaħ, għiduli daqsxejn, liema djamant, liema perla, liema fortuna, tista’ tagħmel dan?

Għaddejt minn separazzjoni?

Eżerċizzji tar-Randan organizzati mill-Kummissjoni Djoċesana Familja, il-Moviment ta’ Kana u l-Caritas 10-14 ta’ Marzu, fis-7pm, knisja ta’ Sarrija, Floriana Predikatur: Fr Kevin Schembri Għal aktar informazzjoni: 7920 2477

14 | Flimkien

Fondazzjoni Equal Par tners • Marie- Clare Church

Ġnien sabiħ u mżewwaq

S

imon kien qed jistenna tal-linja, bħalma jagħmel kull filgħodu. In-nies ta’ madwaru bdew iħarsu lejh għax minn ħin għal ieħor beda jagħfas idejh flimkien u jxengel rasu. Iżda Simon ma tax kas. Kien dera jħares lejn il-karozzi għaddejjin, iktar iva milli le mexjin bil-lajma bħal serbut nemel fit-traffiku ta’ filgħodu.

Il-karozzi kienu jaffaxxinawh. Kif jista’ jkun li dik is-saħħa kollha tinżamm f’dak il-kompartiment żgħir fuq quddiem talkarozza? Tal-linja waslet, iżda kienet kważi mimlija. Meta tela’ fuqha, kulħadd beda jrassas miegħu, u Simon ma sabx ma’ xiex iżomm. Infixel, u beda jlissen karba twila qisha ta’ xi ħadd muġugħ. Xi żgħażagħ li kienu madwaru qabdu jiddieħku bih.

Oħrajn bdew isaqsuh jekk hux kollox sew, iżda Simon aktar infixel. Ma kienx jaf x’jaqbad jagħmel, għajnejh bdew idemmgħu u ħass għoqla fi griżmejh. Ma felaħx jitkellem.

Imbilli kellu diżabbiltà, x’kellu inqas minn ħaddieħor? Imma ma setax jesprimi l-biża’ li kellu, u ma kienx jaf kif seta’ joħroġ minn dak il-paniku ta’ madwaru. Ma seta’ jara lil ħadd li kien jafu u li forsi kien joffrilu li jpoġġi f’post naqra aktar kwiet u kalm.

Simon jirrappreżenta lil bosta tfal u żgħażagħ li għandhom diżabbiltà.

Sfortunatament hawn min iħares lejn persuni b’diżabbiltà bħala ‘mhux normali’.

Issib oħrajn li ma jindunawx bid-diżabbiltà u jaħsbu li l-persuna ma tkunx tgħallmet kif iġġib ruħha fil-pubbliku. Imma fil-verità mhux hekk.

Persuni b’diżabbiltà m’għandhom xejn inqas minn ħaddieħor. Veru li għandhom ċerti limitazzjonijiet f’xi aspetti tal-ħajja, iżda hawn hu s-sabiħ: avolja hemm limitazzjoni, hemm aspetti oħrajn fejn dawn in-nies jibbrillaw!

Il-Fondazzjoni Equal Partners taħdem ma’ persuni b’diżabbiltà biex tagħtihom is-sapport meħtieġ biex ikollhom ħajja indipendenti. Toffri servizzi li jkopru persuni minn età żgħira sa ma jikbru. Kull min jiġi għas-servizzi jgawdi minn programm magħmul minn professjonisti speċifikament għalih jew għaliha. Kull programm isir b’dedikazzjoni biex l-individwu jsaħħaħ ilkapaċijiet tiegħu personali.

L-għan prinċipali tal-Fondazzjoni huwa li nuru lis-soċjetà li ngħixu fiha l-importanza tal-inklużjoni. Għandna nfittxu u nħaddnu d-diversità u mhux inwarrbuha. Wara kollox, ġnien sabiħ ikun imżewwaq b’bosta lwien ta’ fjuri diversi, mhux meta fih ħaxix aħdar biss!

Agħmel kuntatt mal-Fondazzjoni Equal Partners billi ċċempel 2125 0400 jew żur is-sit www.equalpartners.org.mt

Completely free to use Always all the latest issues Advanced search (motif, denominations, color etc) Buy & Sell stamps Large community

ISLAND INSURANCE BROKERS

For all your insurance requirements 7.5% discount on any new motor or home insurance policy on presentation of this advert W T A

www.islandins.com 2385 5555 ‘Insurance House’, 239 Psaila Street, Birkirkara BKR 9078

Island Insurance Brokers Limited is an enrolled company regulated by the Malta Financial Services Authority

EURO TERM DEPOSIT ACCOUNT EURO TERM DEPOSIT ACCOUNT

3.25% p.a.* 3.25% p.a.* 3.25% p.a.* EURO TERM DEPOSIT ACCOUNT

LIMITED OFFER LIMITED OFFER *Gross of tax

LIMITED OFFER *Gross of tax *Gross of tax

SIMPLE, SECURE AND FLEXIBLE SIMPLE, SECURE Interest payable on maturity and is fixed AND for the entireFLEXIBLE duration of the 5 year Term.

Minimum deposit €2,000 • Maximum deposit €50,000 • Only one account per SIMPLE, SECURE AND FLEXIBLE Interest payable on maturity and is fixed for the entire duration of the 5 year Term. client • No fees • Interest cannot be added to Capital and has to be credited to a Minimum deposit €2,000 • Maximum deposit €50,000 • Only one account per Interest payable on maturity and is fixed the entire duration of the 5 year Term. savings account held with APS Bank Ltd for • Offer valid for a limited period client • No fees • Interest cannot be added to Capital and has to be credited to a Minimum deposit €2,000 • Maximum €50,000 • request* Only one account per • Flexibility to close the account early deposit at the depositor’s savings account held with APS Bank Ltd • Offer valid for a limited period client • No fees • Interest cannot be added to Capital and has to be credited to a • Flexibility to close the account early at the depositor’s request* savings account held with APS Bank Ltd • Offer valid for a limited period /apsbank facebook.c • Flexibility toom close the account early at the depositor’s request* bank

ps facebook.com/a

2122 6644ook.comapsbank.com.mt /apsbank eb

values you can bank on

2122 6644

values you can bank on

fac

apsbank.com.mt

APS Bank Ltd6644 is licensed to undertake the business of Banking and to conduct Investment 2122 apsbank.com.mt values you can bankServices on business by the Malta Financial Services Authority and is enrolled as a Tied Insurance Intermediary under the Insurance Intermediaries Act 2006. The Bank is also a participant in the Depositor Compensation Scheme established under Legal Notice 369 of 2003. *Terms and conditions are available APS Bank Ltd is licensed to undertake the business of Banking and to conduct Investment Services business by the Malta Financial on request. Penalties, rules and regulations will be applicable when the account is closed before maturity.

Services Authority and is enrolled as a Tied Insurance Intermediary under the Insurance Intermediaries Act 2006. The Bank is also a participant in the Depositor Notice 369 of 2003. *Terms and conditions are Financial available APS Bank Ltd is licensed to Compensation undertake the Scheme business established of Banking under and toLegal conduct Investment Services business by the Malta on request.

Penalties, rules and regulations be applicable when the account is closed before maturity.Act 2006. The Bank is also a Services Authority and is enrolled as a Tiedwill Insurance Intermediary under the Insurance Intermediaries participant in the Depositor Compensation Scheme established under Legal Notice 369 of 2003. *Terms and conditions are available on request. Penalties, rules and regulations will be applicable when the account is closed before maturity.

GOOD NEWS! We are now open at Malta International Airport The Axis Complex, Paceville The Point, Sliema Balzan

FOR COFFEE LOVERS facebook.com/CostaCoffeeMalta

18 | Flimkien

Uliedna

Kif titlob mat-tfal? Dan li ġej huwa eżempju prattiku.

Importanti li t-talb mat-tfal ma jkunx twil wisq u li fih “jieħdu gost”. Ħafna jiddependi minn kif nitolbu aħna l-ġenituri! Din hi silta meħuda minn Guided Meditations for Children miktub minn Sydney Ann Merritt. Mela… inġabru f’post għall-kwiet, ixegħlu xemgħa, u ibda aqra b’vuċi ċara u bla għaġla…

Jesus calls your name C

lose your eyes… Take a deep breath…

Whisper “Jesus” as you let your breath out slowly… Get comfortable…

Here we go…

You are walking on the sandy beach by the Sea of Galilee… You are waiting for Jesus… The water slides in across the sand, leaving its wet fingerprints upon the ground… Waves splash against your legs…

Smell the seaweed in the summer wind…

The air is fresh and clear… Fishermen

prepare their boats to go to sea, loading nets and bait on the rolling wooden decks…

As you walk, wet sand curls around your toes… Step heavily on the sand… Pull your foot away… Like magic, the sand erases the footprint with the next wave of water washing it out to sea… There are some fishermen sitting by their boat, rolling a heavy net… They have long beards, strong shoulders, and rough hands… You are able to hear them talking happily as they work.

Uliedna

Look out on the water… A small boat bobs in the water… The fisherman waves… Looking closer, you recognize the man… It is Jesus!

The little wooden boat rolls up on the shore…

Sea water washes away the sand… Jesus steps out of the boat… Run to meet him… Jesus is very happy to see you… He is smiling and calls out your name… Listen to Jesus call your name… He bends low and scoops you up into his arms, holding you gently…

“Thank you for coming to meet me,” Jesus says, giving you an extra hug… Jesus sets your feet upon the sand… He takes your hand…

His hands are smooth and soft, not like those of the fishermen… Hand in hand, you walk down the beach, the sea water dripping from the hem of Jesus’ clothing… “Do you see those fishermen rolling their nets?” he asks…

“I have come to see if those men will come with me and be my helpers”… Jesus then asks you to wait for him… Jesus walks over to the men…

They glance up, barely seeming to notice him… “Peter and Andrew, will you come with me?” Jesus asks… Their eyes grow large in amazement that Jesus knows their names…

Jesus begins to speak to them… Soon, they “tune in” to Jesus’ request and, placing their folded nets in the boat, walk toward you with Jesus… “Meet my new friends.” You shake the coarse, rough hand of Peter… Andrew is much younger than his brother… His eyes twinkle with new excitement… You continue walking along the shore with Jesus and his new friends… Jesus points to another small boat where two fishermen are about to set out to sea… Jesus walks quickly now, calling out, “James, John, come follow me, and I will show you a new way of life”… Can you see the surprise on their faces?… They row back into shore… Jesus invites them to join the group…

Putting away their fishing lines, they climb out of the boat and follow Jesus…

Jannar 2014 | 19

You tug on Jesus’ sleeves… “Where are we going?” you ask… “I will show you the way. Do not be afraid,” Jesus answers… The four fishermen walk happily along, chatting excitedly… You hear James say, “I really don’t know why I decided to follow him. I just knew it was right”… Jesus smiles at you, placing his hand on your shoulder… Feel the warmth of his hand… Leaving the others to prepare for their journey across the sea, you and Jesus walk to a small bonfire on the edge of the shore… Settle yourself in the sand… Jesus leans forward, warming his hands by the fire, then takes your hands in his… He asks, “Will you be my helper, too?” Take a moment to talk with Jesus… (Pause for half a minute or until the children grow restless.)

Prayer: Jesus, my Lord, you call me by name to follow you. Help me to follow you more closely each day. May I help others to follow you. Amen.

It is time to leave Jesus… Walk with Jesus where the four men wait in a boat… Tell Jesus goodbye… Wave goodbye to your new friends… Open your eyes and return to this room.

Trade Enquiries: Tel: 2147 0400 • Fax: 2147 0300 Email: carlosc@redoct.net

Irfina fil-kitba tal-Malti Kors universitarju ta’ sena (Frar 2014 - Jannar 2015) g˙aç-Çertifikat fil-Qari tal-Provi bil-Malti

Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti

KORS l l e v i l ta'

Id-Dipartiment tal-Malti L-Università ta’ Malta

L-applikazzjonijiet miftu˙in Il-lezzjonijiet isiru: sas-17 ta’ Jannar • f’Malta (it-Tnejn u l-Óamis filg˙axija) fl-Università, l-Imsida www.um.edu.mt/arts/malti/avvizi/cqp • f’G˙awdex (il-Ìimg˙a filg˙axija u s-Sibt filg˙odu) Tag˙rif ie˙or: provi-malti.arts@um.edu.mt fiç-Çentru Universitarju ta’ G˙awdex, ix-Xewkija

It tri mill-qarrejja

Jannar 2014 | 21

ITTRA REBBIEĦA

Kanzunetti li jingannawk

Mindu kont żgħira kont inħobb nisma’ d-diski u nara l-music videos tagħhom, imma dan l-aħħar bdejt ninnota li ħafna mid-diski anki ta’ kantanti kbar, ħlief flus, atti sesswali, drogi u adulterju ma fihomx, kemm b’mod espliċitu kif ukoll b’simboliżmi.

Oħrajn jirredikolaw kulma hu sagru. Tkun mingħalik li qed tisma’ kantanta tkanta dwar il-maħbub tagħha u minflok bil-lyrics tkun qed tadura x-xitan. Bla ma taf, tkun qed tfaħħar u tadura x-xitan magħha, li tkun l-intenzjoni vera ta’ min joħroġ id-diska. Ma nifhimx kif issib min jgħid li dawn huma ħmerijiet. Alla tagħna jrid ikun Ġesù u mhux persuni oħra li minn barra jidhru jleqqu bħad-deheb u minn ġewwa jkunu ħaġa oħra.

SB, iż-Żejtun

The Story of Us

Nirrakkomanda ħafna l-film The Story of Us li hu dwar koppja li wara numru ta’ snin iż-żwieġ ikun sejjer ħażin. L-atturi ewlenin huma Bruce Willis u Michelle Pfeiffer.

Dan il-film juri li s-separazzjoni u d-divorzju mhux dejjem huma s-soluzzjoni. Tajjeb ukoll biex jintwera lill-koppji għarajjes u anki lill-koppji li forsi jkunu għaddejjin minn żmien diffiċli.

M. Muscat

Irtir għal nisa li għaddew minn separazzjoni Organizzat mill-Kummissjoni Djoċesana Familja, il-Moviment ta’ Kana u l-Caritas 7-10 ta’ April (tlett iljieli) Manresa House, Għawdex Prezz: €75 (ikel inkluż) Għal aktar informazzjoni: 7920 2477

L-Eżerċizzi li ġejjin

Nixtieq li fl-eżerċizzi fir-Randan li ġej jagħmlu l-priedka tagħhom semplċi li jufhimha kulħadd, mhux kliem tqil u tekniku. Dahri konna nisimgu prietki li jmissuna fil-laħam ilħaj, dwar kmandamenti, sagramenti, id-dnub.

Tajjeb jgħdu xi ħaġa dwar l-użu tajjeb talinternet ukoll.

C. Cachia, il-Ħamrun

Riparazzjoni

Meta nisimgħu bin-numru ta’ aborti li jsiru, forsi minflok noqogħdu ngħidu x’għarukaża jew jaħasra jkun aħjar jekk ngħidu xi talba bħal din: Mulej Ġesù, nixtieq naddotta spiritwalment lil dawk it-trabi kollha li se jsofru l-abort illum. Lil dawn it-trabi jiena nixtieq inħaddanhom miegħi. Nixtieq nipproteġihom, nagħtihom l-imħabba kollha ta’ omm u missier. ma nixtieqx li dawn it-trabi joħorġu mid-dinja mingħajr ftit imħabba umana. Nitolbok maħfra għal kull min iwettaq l-abort u nafdahom ukoll fil-ħniena kbira tiegħek. Ammen.

R. Gauci, Ħal Għargħur

L-ittri għandhom juru l-isem sħiħ u l-lokalità. Kull ittra tista’ tiġi mqassra u editjata.

L-ittra li titla’ bil-polza bejn dawk li jidhru f’dak ix-xahar tirbaħ voucher ta’ €20 li jissarraf f’ikla għand Pollino’s, Malta International Airport. Ibgħatha email: flimkien@maltadiocese.org jew bil-posta: Flimkien, Ittri tal-Qarrejja, Kurja, Floriana.

TENA enables you to mantain your lifestyle

Dry fast core™

TENA LADY TENA Lady pads are specifically designed for loss of drops or small leakages.

All TENA Lady pads are body-shaped for a comfortable fit and contain Odour Control™ to prevent the development of odours.

TENA pads are so small and discreet, you sometimes wonder how they can provide enough security. But they do!

Time after time, under all circumstances.

For more information kindly e-mail tena@pharma-cos.com or call 2144 1870 Monday to Friday between 8am and 5pm

www.tena.com.mt TENA IS AVAILABLE FROM ALL PHARMACIES AND SUPERMARKETS

The TENA Lady Mini range are particularly well suited to those women who are used to using sanitary towels or panty-liners.

The TENA Lady Medium range pads also offer greater absorption for added confidence.

TENA Normal, Extra, Extra Plus and Mini Super are breathable, which means they give extra comfort and are kinder on the skin.

Droplets on the package indicate the level of incontinence to help users choose the right product.

Parroċċi Maltin • Fr Martin Cardona Arċipriet Santa Marija, Gudja

Jannar 2014 | 23

Iħossuha d-dar tagħhom

I

l-parroċċa tal-Gudja hi komunità ta’ madwar 3,000 persuna. Biex naqdu fil-parroċċa qegħdin erba’ saċerdoti.

Għandna wkoll komunità ta’ sorijiet li jmexxu skola primarja.

Nieħu gost nara u nħoss l-ambjent ta’ familja fejn voluntieri u għaqdiet soċjali u reliġjużi jaħdmu flimkien.

Minbarra l-Kunsill Pastorali Parrokkjali u l-Kummissjoni Implimentazzjoni tasSinodu għandna diversi kummissjonijiet, fosthom dik tal-Edukazzjoni Nisranija li twassal il-messaġġ Nisrani b’diversi modi, anki b’mezzi elettroniċi. Fil-Housing Estate norganizzaw quddiesa u attivitajiet soċjoreliġjużi.

Qed inħejju survey dwar il-bżonnijiet tan-nies fil-parroċċa biex il-Kummissjoni Djakonija tkun tista’ tindirizzahom. Isiru laqgħat għall-anzjani, inżommu kuntatt ma’ persuni b’diżabbiltà u l-familji tagħhom, u nqassmu l-ikel tal-Unjoni Ewropea li huwa apprezzat ħafna.

Isiru wkoll viżti fil-familji u t-tberik.

Ta’ sodisfazzjon għalija li nara l-familji jistennew il-preżenza tas-saċerdot fosthom.

Għandna koppji li jmexxu l-laqgħat tal-kors ta’ Kana u koppji mexxejja ġodda. Għat-tliet laqgħat ta’ preparazzjoni qabel iż-żwieġ mhux biss jiġu l-koppji tal-parroċċa imma wkoll minn parroċċi oħra.

Ħriġna linji gwida dwar kif titmexxa l-liturġija. Għall-ewwel kien kemxejn diffiċli biex dawn jindraw iżda issa ċ-ċelebrazzjonijiet saru aktar organizzati u kulħadd sar jaf x’inhu r-rwol tiegħu.

Lit-tfal nilħquhom permezz tal-għaqdiet, il-quddiesa ta’ kuljum u l-ħarġiet. Żgħażagħ kbar ilaqqgħu żgħażagħ iżgħar minnhom u jorganizzaw il-(J)esus Challenge b’ħafna stands – bis-sehem ukoll ta’ żgħażagħ minn parroċċi oħra. Għadha kif saret it-tieni edizzjoni tagħha, fejn iż-żgħażagħ tefgħu l-enerġija kollha tagħhom fiha, ħadmu flimkien, u l-enerġija tagħhom użawha għallġid tal-oħrajn.

Il-parroċċa hi kkaratterizzata mill-festi: festa primarja, tnejn sekondarji u tnejn oħra fil-kapelli. Il-gruppi tal-armar u l-festa interna jorganizzaw l-attivitajiet tal-festa primarja. Apparti ħafna attivitajiet oħra, dawn il-gruppi jistinkaw biex jorganizzaw festi bl-aħjar mod possibbli.

Inbena Ċentru Parrokkjali li jinkludi maħżen għall-armar, kmamar għallaqgħat u attivitajiet soċjali. Hemm proposta l-estensjoni taċ-ċimiterju u li ssir maintenance regolari tal-binjiet li għandna.

Nixtieq nirringrazzja lil tant nies li jħossu li l-parroċċa hi tassew id-dar tagħhom kif ukoll lill-parroċċi tal-Unità li magħhom naqsmu l-esperjenza tagħna.

Irfina fil-kitba tal-Malti Kors universitarju ta’ sena (Frar 2014 - Jannar 2015) g˙aç-Çertifikat fil-Qari tal-Provi bil-Malti

Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti

Id-Dipartiment tal-Malti L-Università ta’ Malta

MILL-GDID X E D W A H G ' F Dun Eddie Zammit Segretarju ta’ Mons. Isqof Mario Grech Student tal-ewwel kors f’G˙awdex

L-applikazzjonijiet miftu˙in Il-lezzjonijiet isiru: sas-17 ta’ Jannar • f’Malta (it-Tnejn u l-Óamis filg˙axija) fl-Università, l-Imsida www.um.edu.mt/arts/malti/avvizi/cqp • f’G˙awdex (il-Ìimg˙a filg˙axija u s-Sibt filg˙odu) Tag˙rif ie˙or: provi-malti.arts@um.edu.mt fiç-Çentru Universitarju ta’ G˙awdex, ix-Xewkija

Saħħitna • Dr Peter Ferry MD, MSc, FRCP Speċjalista fil-Mediċina u l-Anzjani

Jannar 2014 | 25

Irritable Bowel Syndrome Qarrejja omm inkwetata: Fiex tikkonsisti l-IBS? Binti tbati biha, u qed tibża’ tiekol għax ma tafx x’qed jikkawżalha dan l-uġigħ f’żaqqha; spiss tbati b’imsarinha. Taħdem bix-xift u m’għandhiex ħin tal-ikel fiss. Forsi dan ukoll ma tantx qed jgħinha?

L

-Irritable Bowel Syndrome (IBS) hi kundizzjoni fl-intern li l-kawża tagħha għadha mhux magħrufa. Il-problema tkun tidher li qiegħda fl-imsaren, imma meta wieħed jeżaminahom, anki taħt mikroskopju, ma jkun jidher xejn ħażin fl-imsaren infushom.

Din il-kundizzjoni tista’ taffettwa madwar 20 fil-mija tal-popolazzjoni, speċjalment dawk li għadhom żgħar, u speċjalment nisa.

Min ibati bl-IBS iħoss uġigħ f’żaqqu ’l hawn u ’l hemm, daqqa jiġi u daqqa jmur. Xi kultant l-uġigħ jittaffa meta tipporga, jew tgħaddi l-gass. L-uġigħ jista’ jkun qawwi ħafna, u jinħass qisu uġigħ tal-gass. Sintomu komuni ieħor huwa nefħa fiż-żaqq, li mbagħad jirriżulta fi tneħħija ta’ aktar gass mis-soltu.

Xi wħud ibatu bix-xedda (constipation); oħrajn bid-dijareja jew ippurgar qisu redus (boċċi kbar). Xi kultant ikun hemm ukoll qisu bżieq (mucus) imħallat mal-ippurgar, jew dak li jkun iħossu li meta pporga qisu għadu ma battalx kollox. Sintomu skomdu ieħor huwa meta dak li jkun iħossu li għandu bżonn jipporga b’urġenza jew ta’ spiss.

Sintomi oħra: dardir, uġigħ ta’ ras, tifwiq, nuqqas ta’ aptit, għaja, uġigħ fid-dahar, uġigħ fil-muskoli, tħossok timtela malajr, ħruq ta’

stonku, irritabilità fil-bużżieqa tal-awrina.

Importanti: Jekk tgħaddi d-demm mal-ippurgar, fittex l-għajnuna tat-tabib u mhux taqbad u taqtagħha li għandek l-IBS, għax l-IBS ma tikkawżax tnixxija ta’ demm.

Billi m’hemmx test speċifiku għall-IBS, it-tabib jagħmel xi testijiet tad-demm u tal-intern (endoscopy) biex jaċċerta ruħu li m’hemm ebda marda oħra tal-imsaren.

Il-kura tal-IBS hija aktar biex wieħed iserraħ rasu li m’għandux mard serju. Madankollu, jekk tbati bl-IBS, dawn jistgħu jgħinuk: • Kul aktar fibra, speċjalment dik solubbli li tinsab fil-ħafur (oats), ġewż, frott u ħaxix.

Tista’ wkoll tieħu l-ispaghula powder li jitħallat mal-ilma.

• Kul ikliet regolari – u jekk jista’ jkun kul bil-mod.

• Ixrob mill-inqas 8 tazzi ilma kuljum.

• Evita ħafna te, kafè, xorb bil-gass, u alkoħol.

• Kul inqas fibra li ma tinħallx (insoluble) bħall-qamħirrum (corn) u n-nuħħala (bran). Ħu parir professjonali minn espert taddieta biex tinħadem dieta apposta għallbżonnijiet tiegħek.

N ADV 110X75.indd 1www.solarsolutions.com.mt

16/10/2013 17:12

t n a r G 0 0 5 2 Get €

*

Call us on

* Subject to EU formal grant approval

21 424 750

Experience - Quality - Affordability 2/3 Tal-Balal Road, Xwieki, L/O Għargħur, Malta

Flimkien_Mag-Dec-2013.indd 1

12/9/2013 9:52:05 PM

Logħob • Claudia Cini

Mimdudin 1. Li għadu ġej (5) 3. Mibruma; mimlija (5) 6. Użanzi qodma ta’ missirijietna (11) 8. L-Aħrax f’dar-raħal jinsab (7) 12. Biha jkejlu l-bennejja u l-periti (7) 15. Ta’ Lisieux jew ta’ Avila (5,6) 16. Santa -----, patruna ta’ Sqallija (5) 17. Minn hawn titla’ x-xemx (5) Weqfin 1. Ħares; ruħ (5) 2. Vagun tal-passiġġieri jimxi fuq linji bl-elettriku (5) 4. Stampa minquxa bi xbieha reliġjuża (5) 5. Spirtu tal-melħ (5) 7. Laħam imqatta’ u mħawwar f’rita ta’ msaren (7) 9. Għasfur kbir li ma jtirx (3) 10. Raħal; villaġġ (3) 11. Lima; raxketta (5) 12. Werqa għal mal-istuffat tal-fenek (5) 13. Art f’nofs anfiteatru (5) 14. Flejguta; fifra (5) Irbaħ voucher ta’ €25 mingħand V&F Portelli and Sons Ltd, l-Imrieħel. Ibgħat it-tweġiba sal-15 tax-xahar. Ikteb ismek, in-numru tat-telefown u l-indirizz.

Ibgħatha hekk: Flimkien, Tisliba, Kurja, il-Furjana.

A B C D E F G H I J K L M

L-D QxG Z+V T-X B-Z ExF P÷M IxX O-E S-V C+A R+B W-Q

8

2

N O P Q R S T U V W X Y Z

GxX P÷V K+E C÷I AxG X+M U+Q Y-G N-A J+O H÷I F+F D÷G

Jannar 2014 | 27

Tisliba 1

2

3

6

4

5

13

14

7

8

11

9

10

12

15

16

17

Soluzzjoni ta’ Diċembru

Rebbieħ: J. Cardona, Birkirkara

Mimdudin: 1. BUFFU, 3. ĦSIEB, 7. VATIKAN, 9. KEJK, 10. BAXX, 11. ILMA, 12. WISQ, 16. KANA, 18. IBNI, 19. IRLANDA, 20. VIĊIN, 21. MULEJ. Weqfin: 1. BARKA, 2. FRAK, 4. SĦAB, 5. BROXK, 6. MINA, 7. VJOLINI, 8. NASSABA, 13. SKJAV, 14. QRAR, 15. SINAJ, 17. ARPI, 18. IDDU. Nota: Minn dan ix-xahar l-GĦ u l-IE se jibdew jieħdu kaxxa waħda mhux tnejn.

Alfakodo 24

Irbaħ żewġ kotba offruti minn Merlin Publishers Ltd billi tuża l-għajnuna fil-kolonni tan-nofs biex issib il-valuri neqsin.

Ibgħatha sal-15 tax-xahar: Flimkien, Alfakodo, Kurja, il-Furjana

Soluzzjoni ta’ Diċembru 6

A 14 N 10

B 5 O 18

C 21 P 1

D 9 Q 23

E 15 R 11

F 2 S 19

G 25 T 4

H 16 U 26

I 7 V 12

J 22 W 20

K 8 X 6

L 17 Y 24

M 3 Z 13

Rebbieħ: J. Galea, il-Mosta Iben: Pa, x’inhi dik il-ħaġa kbira daqs iljunfant u ma tiżen xejn?

Missier: Ma nafx ibni.

Iben: Id-dell tiegħu stess!

Paġna tat-tfal • Claudia Cini • Disinn: Graziella Grech Cachia

Jannar 2014 | 29

Kompetizzjoni Wara li tkun qrajt il-komik, wieġeb il-mistoqsija fl-aħħar kaxxa kif tħoss inti. Ibgħatielna flimkien ma’ ismek u l-indirizz hekk: Flimkien, KOMPETIZZJONI KOMIK, Kurja, Floriana. L-ewwel tweġiba tirbaħ voucher ta’ €10 li jissarraf għand Alfsons Enterprises Ltd. Ħamrun.

Rebbieħa tax-xahar l-ieħor: I. Spiteri, Birżebbuġa

Soluzzjoni ta’ Jigsaw Puzzle ta’ Diċembru

D

I

S

GĦ

A

GĦ

A

X

R

A

Ħ

A

M

S

A

S

E

B

GĦ

A

S

I

T

T

A

W

IE

Ħ

E

D

LURA U ’L QUDDIEM Jannar issejjaħ hekk wara l-alla Ruman Janus (bieb, bil-Latin). Janus kellu żewġt uċuħ li bihom seta’ fl-istess ħin iħares lura lejn is-sena li għaddiet u ’l quddiem lejn dik li ġejja. Fil-bidu nett ir-Rumani ma kellhomx Jannar u Frar, għax is-sena kien fiha 10 xhur u kienet tibda minn Marzu.

30 | Flimkien

L-aħħar paġna • Addat tata minn Violet Schembri

How does God

define himself?

O nce there was a man whose life was one of misery. The days were cloudy and the nights were long.

John didn’t want to be unhappy, but he was. With the passing of the years, his life had changed. His children were grown, the neighbourhood was different. The city seemed harsher. He was unhappy. He decided to ask his pastor what was wrong.

“Am I unhappy for some sin I have committed?”

“Yes,” the wise pastor replied, “you have sinned.”

“And what might that sin be?” ”Ignorance,” came the reply. “The sin of ignorance. One of your neighbours is the Messiah in disguise, and you have not seen him.”

The old man left the pastor’s office stunned.

“The Messiah is one of my neighbours?”

He began to think who it might be. Tom the butcher? No, he is too lazy. Mary, my cousin down the street? No, too much pride. Aaron the paper boy? No, too indulgent. The man was confounded. Every person he knew had defects. But one was the Messiah. He began to look for Him.

He began to notice things he hadn’t seen. The grocer often carried sacks to the cars of older ladies. Maybe he is the Messiah. The officer at the corner always had a smile for kids. Could it be? And the young couple who’d moved next door. How kind they are to their cat! Maybe one of them…

With time he saw things in people he’d never seen. And with time his outlook began to change. The bounce returned to his step. His eyes took on a friendly sparkle. When others spoke, he listened.

After all, he might be listening to the Messiah. When anyone asked for help, he responded. After all this might be the Messiah needing assistance.

The change of attitude was so significant that someone asked him why he was so happy. “I don’t know,” he answered. “All I know is that things changed when I started looking for Him.” Now, that’s curious. The old man saw Jesus because he didn’t know what he looked like. The people in Jesus’ day missed him because they thought they did.

How are things looking in your neighbourhood?

The Wholesaler B.E.L. Ltd Qormi Road, Marsa MRS 9046 Tel: 2123 3240 Email: info@thewholesalerbelgroup.com www.thewholesalerbelgroup.com Triq il-Kappillan Mifsud, Sta Venera HMR 1850

Electrical & Water Supplies Tel: 2122 1326 • Fax: 2122 1326