Health by Nextdeal

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

NOΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΦΑΚΕΛΟΣ

Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της Υγείας!

28 νέες θεραπείες εν μέσω πανδημίας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Δρ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

15 χρόνια πρωτοπορίας στη ρομποτική χειρουργική

NN-2021_NNHospitalForAll_26x32.indd 1

1/11/21 11:07 AM

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ ΕΚΔΟΤΗΣ: Κωστής Σπύρου ΚΕΙΜΕΝΑ: Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης, Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Παρή Χατζηγεωργίου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: PressiousArvanitidis ΕΚΤΥΠΩΣΗ: PressiousArvanitidis ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΔΙΑΝΟΜΗ: Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

14 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Νο 1 δεκαπενθήμερη έκδοση για την ασφαλιστική αγορά και τον χρηματοοικονομικό χώρο ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΔΙΣΤΡΑΤΟ - ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ ΕΠΕ e-mail: info@spiroueditions.gr ΕΚΔΟΤΕΣ: Ευάγγελος Σπύρου - Κωστής Σπύρου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Λάμπρος Καραγεώργος

14 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, ακτινολόγος, διευθυντής Τμήματος Γενικών Υπερήχων «ΥΓΕΙΑ» & «ΜΗΤΕΡΑ», πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου «ΥΓΕΙΑ» 20 Δρ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: Ο ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

26 Μάχη για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου με σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα!

Συντάσσεται από συντακτική ομάδα ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ, VIDEO: Κωστής Ε. Σπύρου ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΚYΠΡΟΥ: Γιάννης Σεϊτανίδης ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ελπίδα Σπύρου ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Κώστας Παπαντωνόπουλος ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: Γεωργία Καλτσώνη gkaltsoni@spiroueditions.gr Χριστίνα Χαριτοπούλου ccharitopoulou@spiroueditions.gr ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ: Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074 Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται στην εφημερίδα δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

4|

28

30

20 ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΕΚΆΚΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

28 Πρωτοποριακές e-TEP ρομποτικές επεμβάσεις κήλης με το σύστημα Da Vinci!

30 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΕΚΑΚΗΣ, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής, ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα, Κεντρική Κλινική Αθηνών 34 Ο καινοτόμος ρόλος της ιατρικής τεχνολογίας στη μετα-Covid-19 εποχή!

36 Η εξέλιξη των συσκευών αιμοκάθαρσης!

40 Στην ανατολή της ζωής του παιδιού είναι το υπερηχογράφημα!

44 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΑΚΗ, ειδικός καρδιολόγος, νανοϊατρός, διευθύντρια της Ομάδας Νανοϊατρικής στο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας-LTFN του ΑΠΘ 48 251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ 50 ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ 52 Τι προσφέρει στην εξωσωματική γονιμοποίηση η Τεχνητή Νοημοσύνη!

66 ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΆΦΗΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΊΟΥ: Μια αναίμακτη μέθοδος ελέγχου της αιμάτωσης του μυοκαρδίου!

70 Απαραίτητη η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης 74 28 νέες θεραπείες εν μέσω πανδημίας!

86 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΟΥΜΕΝΟΣ, καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας, διευθυντής Νεφρολογικού και Μεταμοσχευτικού Κέντρου στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών 92 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΑΙΡΗ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΥ, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Novo Nordisk Hellas 98 Πώς να αντιμετωπίσετε τον σακχαρώδη διαβήτη!

102 Ο σακχαρώδης διαβήτης απειλεί σοβαρά και τα νεφρά!

106 Τι να προσέχουν το χειμώνα οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη!

108 MetLife-Σακχαρώδης διαβήτης: Η σωστή διαχείριση ξεκινά από την πρόληψη!

110 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ «MEDISYS»: Βιοπαθολογικές εξετάσεις με απόλυτη αξιοπιστία!

116 Ιδιωτικές κλινικές στην Αθήνα πριν από έναν αιώνα 126 ΓΕΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΜΕΤΑΞΑ»: Από το 1967 δίνει ελπίδα ζωής στους καρκινοπαθείς!

50

EDITORIAL Από την αρχαία εποχή ο άνθρωπος συνεχώς επεδίωκε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ασθένειες, χρησιμοποιώντας, εκτός από τα προϊόντα της φύσης, και ιατρικά εργαλεία. Με την πάροδο των αιώνων, τα πιο απλά εργαλεία έμειναν ίδια, άλλα εξελίχθηκαν πολύ, στην πορεία ανακαλύφθηκαν και νέα. Σε όλες τις εποχές η Iατρική επωφελούταν της εξέλιξης της επιστήμης και τεχνολογίας και αποκτούσε νέα σύγχρονα εργαλεία, απαραίτητα βοηθήματα του γιατρού στις ιατρικές πράξεις κάθε είδους. Στην αυγή όμως της νέας χιλιετίας, πολλά έμελλε να αλλάξουν. Ήταν στις 11 Ιουλίου του 2000 όταν ανακοινώθηκε ότι η εταιρεία Intuitive Surgical Inc. (Mountain View, CA) έλαβε από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) την έγκριση για πωλήσεις ενός πρωτοποριακού ρομποτικού συστήματος, το οποίο είχε σχεδιαστεί να διευκολύνει τη χειρουργική επέμβαση. Χρησιμοποιεί μία ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση και ελέγχεται από τον χειρουργό μέσω μίας κονσόλας. Το σύστημα ονομάστηκε «Da Vinci», επειδή η μελέτη της ανθρώπινης ανατομίας του Λεονάρντο ντα Βίντσι οδήγησε τελικά στο σχεδιασμό του πρώτου γνωστού ρομπότ στην Ιστορία. Η ρομποτική χειρουργική μπήκε σε ένα νέο πεδίο ανάπτυξης. Λέγεται ότι από τότε πάνω από 8,5 εκατ. επεμβάσεις έχουν γίνει με το σύστημα Da Vinci, ή, αν θέλετε, κάθε 18 δευτερόλεπτα πραγματοποιείται μία ρομποτική επέμβαση στον κόσμο. Το μέλλον είναι ήδη εδώ, αλλά εμείς ακόμη δεν το έχουμε αντιληφθεί πλήρως. Η ρομποτική χειρουργική υιοθετείται ήδη από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία του κόσμου που προσφέρουν ως πρώτη επιλογή τη ρομποτική χειρουργική για τις παθήσεις της κοιλίας. ΚΩΣΤΉΣ E. ΣΠΎΡΟΥ Το «HEALTH By Nextdeal» στο παρόν τεύχος ασχολείται κυρίως με τη ροΕκδότης μποτική χειρουργική και έχει την τιμή να φιλοξενεί μία συνέντευξη ενός πρωτοπόρου της ρομποτικής χειρουργικής στην Ελλάδα, του Δρος Κωνσταντίνου Κωνσταντινίδη, MD, PhD, FACS, MAMSE, επιστημονικού διευθυντή, διευθυντή Γενικής, Βαριατρικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Adjunct Professor of Surgery, Ohio State University, USA, μέλους της Academy of Master Surgeon Educators του Αμερικανικού Κολεγίου Χειρουργών, Governor of the American College of Surgeons, γραμματέα Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής CRSA, μέλους του Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου της SRS. Ο γιατρός Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης μάς μιλάει για τη ρομποτική χειρουργική και τα οφέλη της, αλλά και για το ρόλο του γιατρού και του ανθρώπινου παράγοντα που είναι αναντικατάστατος ακόμη και στη ρομποτική χειρουργική. Παράλληλα, στο «Health By NextDeal» και άλλοι άξιοι επιστήμονες μας ενημερώνουν για τα τελευταία επιτεύγματα της επιστήμης και της ιατρικής τεχνολογίας σε μία σειρά άλλων τομέων. Επιτεύγματα που μας στέλνουν και πολλά αισιόδοξα μηνύματα, ιδιαίτερα χρήσιμα στις δύσκολες ώρες που εδώ και δύο χρόνια βιώνουμε όλοι μας με την απειλή του κορωνοϊού Covid-19. Η επιστήμη μπορεί προς το παρόν να εμφανίζεται αδύναμη να τιθασεύει πλήρως αυτή την πανδημία, όμως μας έχει δώσει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τα πρώτα αποτελεσματικά ως έναν βαθμό όπλα, τα εμβόλια. Και είναι σίγουρο ότι όπως τα κατάφερε προσφέροντας καταπληκτικές λύσεις με τη ρομποτική ιατρική, θα τα καταφέρει και στον τομέα των εμβολίων. Με αυτές τις αισιόδοξες σκέψεις σάς προσκαλώ να διαβάσετε και το πέμπτο τεύχος «Health

By Nextdeal» που έχετε στα χέρια σας, με την ελπίδα ότι καλύπτουμε τις σύγχρονες ανάγκες ενημέρωσης μιας νέας γενιάς, της Next Generation Health. Σας ευχόμαστε: Καλή ανάγνωση!

6|

ΝΈΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ

ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΊΑ ΤΗΣ ΥΓΕΊΑΣ! Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ

Η ΠΑΝΔΗΜΊΑ ΕΠΙΤΆΧΥΝΕ ΤΗΝ ΈΝΤΑΞΗ της τεχνολογίας στη ζωή μας, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις και ευκαιρίες. Άνθρωποι με προβλήματα όρασης, ακοής και μετακίνησης μπορούν να χρησιμοποιούν τεχνολογικές εφαρμογές και να ξεπεράσουν τα εμπόδια της καθημερινότητας. Η Ιατρική και η επιστήμη έχουν στα χέρια τους τεχνολογικές λύσεις που προσφέρουν περισσότερη υγεία και φροντίδα για κάθε ηλικία και πάθηση, χωρίς διακρίσεις. Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στην Ιατρική καθίσταται ολοένα και περισσότερο σημαντικός. Αν και η λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης συνεχώς βελτιώνεται, είναι αναμφισβήτητο ότι πρέπει να ξεπεράσει ορισμένες προκλήσεις, πριν εφαρμοσθεί με ασφάλεια στην κλινική πράξη. Οι πλατφόρμες της τεχνητής νοημοσύνης θα απαιτήσουν εκπαίδευση και επιβεβαίωση από μεγάλο αριθμό μελετών που περιλαμβάνουν πληθώρα κλινικών χαρακτηριστικών, παθολογοανατομικών ευρημάτων, στοιχείων απεικόνισης, αλλά και μελέτες που θα αποδεικνύουν την υπεροχή της τεχνητής

8|

νοημοσύνης στα καταληκτικά κλινικά χαρακτηριστικά και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητος. Ειδικότερα στην καρδιαγγειακή Ιατρική, όπως ανέφερε με αφορμή τη διημερίδα της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής ο ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής και διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα στην Κεντρική Κλινική Αθηνών, Ιωάννης Λεκάκης, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται στη διάγνωση ηχωκαρδιογραφημάτων, στην ανίχνευση του καρδιακού ρυθμού σε ηλεκτροκαρδιογραφήματα και στην ανίχνευση δυσλειτουργίας της αριστεράς κοιλίας από ηλεκτροκαρδιογραφήματα. Η ποιότητα των δεδομένων που τροφοδοτούν τους αλγορίθμους της τεχνητής νοημοσύνης οφείλει να είναι υψηλή. Η παλαιά αγγλοσαξονική ρήση «δίνεις σκουπίδια, παίρνεις σκουπίδια» ισχύει και στην περίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία, αν δεν υλοποιηθεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες κατευθύνσεις και βλάβη του ασθενούς. Τα πρόσφατα

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ επιτεύγματα στο χώρο της ψηφιακής Ιατρικής και ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν την ιατρική πρακτική σε όλους σχεδόν τους τομείς. Οι γιατροί πρέπει να γνωρίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ευάλωτη σε σφάλματα που εγείρουν θέματα ασφαλείας για τον ασθενή. Η συνεργασία ιατρών, επιστημόνων Πληροφορικής και άλλων επιστημόνων μπορεί να οδηγήσει στην αναγνώριση των προβλημάτων και τη λύση τους. Με τη συνεργασία αυτή, το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι λαμπρό. ΨΗΦΙΑΚΈΣ ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ Με στόχο την καλύτερη πρόληψη, διάγνωση και φροντίδα καρδιαγγειακών παθήσεων, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (ΕΚΕ) έχει ξεκινήσει προγράμματα τηλεπαρακολούθησης ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια (εφαρμογή KARDIA HF) μέσω χρήσης έξυπνων εφαρμογών στο κινητό τηλέφωνο. Οι ασθενείς μπορούν να επικοινωνούν με τον γιατρό τους, να στέλνουν πληροφορίες για τα συμπτώματα, το σωματικό βάρος, την αρτηριακή πίεση και να δέχονται οδηγίες για συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή, την άσκηση και τη διατροφή. Όπως εξήγησε στο πρόσφατο συνέδριο ο διευθυντής Καρδιολογίας στη Θεραπευτική Κλινική Γ.Ν. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» και πρόεδρος της ΕΚΕ, Ιωάννης Κανακάκης, η έλευση της πανδημίας COVID-19 αποτέλεσε ένα επιπρόσθετο πρόβλημα για τους ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Ασθενείς με εικόνα οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου αναζητούσαν ιατρική βοήθεια καθυστερημένα με αποτέλεσμα μόνιμες βλάβες με δυσμενή πρόγνωση. Ενώ, η κατ’ ιδίαν επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό κατέστη δύσκολη έως απίθανη. Όλα αυτά τα προβλήματα οδήγησαν στην ανάγκη να προστρέξουν σε λύσεις που δίνει η ψηφιακή τεχνολογία για να καλύψουν το κενό επικοινωνίας μεταξύ ασθενών και ιατρικών υπηρεσιών. Η GE HEALTHCARE ΕΠΕΚΤΕΊΝΕΙ ΤΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΆΚΙΟ ΥΠΕΡΉΧΩΝ ΤΗΣ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΑΠΕΙΚΌΝΙΣΗ Η GE Healthcare προχώρησε σε συμφωνία για την εξαγορά της BK Medical -ηγέτιδας στην προηγμένη χειρουργική απεικόνιση- από την Altaris Capital Partners, έναντι 1,45 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Η BK Medical είναι καινοτόμος στην παγκόσμια διεγχειρητική απεικόνιση και χειρουργική πλοήγηση, που χρησιμοποιείται για την καθοδήγηση των κλινικών ιατρών, κατά τη διάρκεια ελάχιστα επεμβατικών και ρομποτικών χειρουργικών επεμβάσεων και για την απεικόνιση βαθέων ιστών, κατά τη διάρκεια διαδικασιών στη νευροχειρουργική και την κοιλιακή Χειρουργική, καθώς και

στην Ουρολογία με υπερήχους. Η BK Medical εδρεύει στη Βοστόνη και την Κοπεγχάγη, απασχολεί περισσότερους από 650 υπαλλήλους και σημειώνει διψήφια ανάπτυξη των εσόδων της. Τα δύο μέρη αναμένουν ότι η εξαγορά θα ολοκληρωθεί το 2022, υπό την επιφύλαξη της εξέτασης από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές. ΚΑΙΝΟΤΌΜΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΤΌΝΟ ΡΟΜΠΌΤ ΜΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΥΠΕΡΙΏΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΊΑΣ Ένα νέο «made in Greece» καινοτόμο, μικροβιοκτόνο ρομπότ, το ROBOTSAFE™ UV-C, με υπεριώδη ακτινοβολία έφερε στην ελληνική αγορά η Gizelis Robotics, μετατρέποντας την ανάγκη για την αντιμετώπιση των επειγουσών υγειονομικών συνθηκών σε μια σύγχρονη και αξιόπιστη προϊοντική γραμμή. Μετά το πρωτοποριακό ROBOTSAFE™ με τεχνολογία εκνέφωσης, ρίχνει στη μάχη της γενικής απολύμανσης το νέο UV-C ρομπότ που εξουδετερώνει το 99,9% των μικροβίων, ιών, βακτηρίων και φορτίου COVID-19. Αξιοποιεί την υπεριώδη ακτινοβολία που επιδρά αποτελεσματικά στα μόρια RNA και DNA των μικροοργανισμών για να τους καταστήσει μη μολυσματικούς. Αυτό σημαίνει ότι οι μικροοργανισμοί δεν μπορούν να αναπαραχθούν και να προκαλέσουν ασθένεια. Η τεχνολογία UV-C έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως σε χώρους όπου υπάρχει κίνδυνος μικροβιολογικής μόλυνσης με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα για περισσότερα από 40 χρόνια. Το αυτοκινούμενο συνεργατικό ROBOTSAFE™ UV-C έχει κατασκευαστεί για εταιρικούς χώρους και εγκαταστάσεις, εμπορικούς χώρους, χώρους ψυχαγωγίας, σχολεία, ταχυφαγεία, βιομηχανίες, αποθήκες, κέντρα διανομής, αεροδρόμια και υγειονομικούς χώρους. Έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να παραμένουν λειτουργικές με ουσιαστική απολύμανση των χώρων των εργαζομένων που αποτελούν την κινητήρια δύναμη των επιχειρήσεων.

|9

Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΆΓΚΕΙΟΥ ΠΥΡΕΤΟΎ Η Novartis και η Hewlett Packard Enterprise (HPE) ανακοίνωσαν μια συνεργασία που στόχο έχει να επιταχύνει τη χρήση δεδομένων και ψηφιακών τεχνολογιών στο πλαίσιο των προσπαθειών της Novartis να επαναπροσδιορίσει την παγκόσμια υγεία και να βελτιώσει την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και σε φάρμακα. Η συνεργασία θα εστιάσει σε τρεις καταλυτικούς παράγοντες για την παγκόσμια υγεία: εντοπισμός και ενσωμάτωση σύνθετων πηγών δεδομένων που αφορούν στην υγεία, προώθηση της εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης, της μηχανικής μάθησης και της γεωχωρικής ανάλυσης σε αυτά τα δεδομένα, και διεύρυνση της πρόσβασης στην τεχνολογία σε απομακρυσμένες και ανεπαρκώς εξυπηρετούμενες περιοχές. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι σχετιζόμενες με τα δεδομένα πληροφορίες είναι σημαντικές για τη βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και σε φάρμακα, ιδιαίτερα σε συνθήκες χαμηλής διαθεσιμότητας πόρων, γιατί επιτρέπουν στους ιθύνοντες λήψης αποφάσεων να στοχεύουν σε παρεμβάσεις με τις οποίες επιτυγχάνεται το μέγιστο αποτέλεσμα. Ωστόσο, συχνά, δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα ή είναι παρωχημένα, ελλιπή ή δεν υπάρχουν σε ψηφιακή μορφή. Ως εκ τούτου, η Novartis και η HPE στοχεύουν στον εντοπισμό και την ενσωμάτωση ποικίλων πηγών δεδομένων, ώστε οι πληροφορίες σχετικά με τις ασθένειες σε πραγματικό χρόνο να καθορίζουν τις στοχευμένες στρατηγικές αντιμετώπισης. Ως πρώτη περίπτωση αξιοποίησης της συνεργασίας, θα επιδιωχθεί να αναπτυχθεί μια λύση επιτήρησης νόσου αναφορικά με τον δάγκειο πυρετό, εστιάζοντας αρχικά στην Ινδία. Πάνω από 3,9 δισεκατομμύρια άτομα σε περισσότερες από 129 χώρες κινδυνεύουν να προσβληθούν από δάγκειο πυρετό, ενώ εκτιμάται ότι κάθε χρόνο καταγράφονται 400 εκατομμύρια περιστατικά και 40.000 θάνατοι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει τον δάγκειο πυρετό ως μία από τις δέκα σημαντικότερες απειλές για την παγκόσμια υγεία. Η Novartis και η HPE φιλοδοξούν να συμβάλουν από κοινού στην αντιμετώπιση της ολοένα αυξανόμενης απειλής του δάγκειου πυρετού, με την ανάπτυξη δημοσίως διαθέσιμων πληροφοριών που θα βοηθήσουν τις Αρχές να σχεδιάσουν εκ των προτέρων στρατηγικές αντιμετώπισης για τους πληθυσμούς που κινδυνεύουν. Τα στοιχεία πραγματικού κόσμου που θα προκύπτουν θα χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά στο πλαίσιο των προσπαθειών ανακάλυψης φαρμάκων του Ινστιτούτου Novartis για Τροπικές Παθήσεις, αποστολή του οποίου

10 |

είναι η ανακάλυψη νέων φαρμάκων για τη θεραπεία παραμελημένων, λοιμωδών νόσων, συμπεριλαμβανομένου του δάγκειου πυρετού. ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΉ ΜΕ ΤΟ RCS SYSTEM ΣΤΟ ΙΑΤΡΙΚΌ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΌ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ Η πρώτη στην Ελλάδα επέμβαση με το προηγμένο σύστημα τηλεϊατρικής «RCS System» πραγματοποιήθηκε στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης. Το πλέον εξελιγμένο σύστημα τηλεϊατρικής RCS είναι το πρώτο που επιτρέπει τη συνεργασία μεταξύ ιατρών κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης σε πραγματικό χρόνο και με απόλυτη ορατότητα όλων των χειρισμών και των δεδομένων, ενώ ο ένας από τους δύο συμμετέχοντες βρίσκεται σε άλλο σημείο του πλανήτη. Το σύστημα λειτουργεί ήδη στην Κοπεγχάγη, στο Τελ Αβίβ αλλά και στην αμερικανική ήπειρο. Καθώς αποτελεί ένα εξελιγμένο εργαλείο «διαμοιρασμού της Αριστείας» μεταξύ των ιατρών κατά τη διάρκεια μίας επέμβασης, σύντομα αναμένεται να κυριαρχήσει στα μεγάλα ιατρικά Κέντρα, διεθνώς. Την πρώτη επέμβαση με την εξ αποστάσεως κλινική συνεργασία πραγματοποίησε με επιτυχία η ομάδα του Επεμβατικού Καρδιολόγου Απόστολου Τζίκα, για μια περίπλοκη σύγκλειση μεσοκοιλιακής επικοινωνίας (VSD closure) σε ασθενή με σύμπλοκη συγγενή καρδιοπάθεια. Στην ασθενή, τοποθετήθηκε διά μέσου καθετήρων η συσκευή Amplatzer ADO I Occluder. Ο εξ αποστάσεως συμμετέχων ιατρός ήταν ο καθηγητής Επεμβατικής Καρδιολογίας συγγενών καρδιοπαθειών Reda Ibrahim, από το Montreal Heart Institute του Καναδά, ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στη συγκεκριμένη επέμβαση. ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΈΝΟ ΣΎΣΤΗΜΑ ΥΠΕΡΉΧΩΝ ΜΑΣΤΟΎ ΣΤΟ «ΥΓΕΙΑ» Η μαστογραφία αποτελεί τη βασική μέθοδο προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, ωστόσο η ευαισθησία της ελαττώνεται σημαντικά σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς οι οποίες αποτελούν περίπου το 46% του συνόλου για τις ηλικίες 40-50 ετών. Το ABUS έρχεται να συμβάλει σε αυτό, και χρησιμοποιούμενο μαζί με τη μαστογραφία αυξάνει τη διαγνωστική ακρίβεια ειδικά σε ασυμπτωματικές γυναίκες με πυκνούς μαστούς. Είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο που η τεχνολογία μάς προσφέρει με υψηλή διαγνωστική ακρίβεια, σαν αυτή των κλασικών υπερήχων, ξεπερνά όμως περιορισμούς τους, όπως η εξάρτησή τους από τον χειριστή, η αναπαραγωγιμότητά τους, καθώς και η αυξημένη κατανάλωση χρόνου που απαιτείται. Το Τμήμα Γενικών Υπερήχων του «ΥΓΕΙΑ» εγκατάστησε πρόσφατα το αυτοματοποιημένο σύστημα υπερήχων μαστού ABUS που τα τελευταία χρόνια εισέρχε-

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

ται δυναμικά στον τομέα του προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού (screening). Είναι ένα σύστημα σάρωσης του μαστού με αποτέλεσμα την παραγωγή πολύ μεγάλου αριθμού εικόνων που επεξεργάζονται σε τρία επίπεδα και ανασυντίθενται με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. ΝΈΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΓΙΑ ΆΤΟΜΑ 3ης ΗΛΙΚΊΑΣ Εκπαίδευση στη χρήση υπολογιστή για άτομα 3ης ηλικίας και στην πρόσβαση σε πληροφορίες για θέματα υγείας παρέχει η πλατφόρμα του ευρωπαϊκού προγράμματος iHeal, στο οποίο συμμετέχει το Ινστιτούτο Prolepsis. Το πρόγραμμα iHeal «Up-Skilling Elders in Digital Health Literacy to prevent marginalization and exclusion» συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα ERASMUS+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη σύμπραξη συμμετέχουν συνολικά 8 εταίροι από 6 χώρες (Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Κύπρος). Η ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος περιλαμβάνει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, οδηγίες και συμβουλές για την ασφαλή περιήγηση στο Διαδίκτυο και προστασία των προσωπικών δεδομένων, αναζήτηση αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με θέματα υγείας, ενημέρωση για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τη χρήση τους, πλοήγηση σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες κ.ά. ΡΟΜΠΟΤΙΚΉ ΠΡΟΣΤΑΤΕΚΤΟΜΉ Όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν πως όταν η ρομποτική προστατεκτομή για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη εφαρμόζεται στα κατάλληλα

περιστατικά, από καλά εκπαιδευμένους και έμπειρους γιατρούς, έχει εξίσου καλή έκβαση με τις συμβατικές μεθόδους ριζικής προστατεκτομής. Βραχυπρόθεσμα όμως παρέχει πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής και ταχύτερη ανάρρωση, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό την εποχή της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «European Urology» από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Λειψίας, οι οποίοι παρακολούθησαν 3 χρόνια την πορεία της υγείας 718 ασθενών, διαπίστωσε πως όσοι υποβλήθηκαν σε ρομποτική προστατεκτομή είχαν μειωμένα ποσοστά ακράτειας στους 3 μήνες από την επέμβαση, ανέκτησαν ταχύτερα τη στυτική λειτουργία τους, ενώ η ογκολογική έκβαση και η θνησιμότητα μεταξύ τους ήταν παρόμοια με εκείνη στους ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε κλασική λαπαροσκοπική προστατεκτομή. Η ρομποτική προστατεκτομή είναι ουσιαστικά μία εξελιγμένη μορφή λαπαροσκοπικής επέμβασης.

MOBILE APP ΓΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΏΝ ΑΣΘΕΝΏΝ Μια πρωτοποριακή προσωπική εφαρμογή κινητής τηλεφωνίας που δημιουργήθηκε από χειρουργική ομάδα είναι διαθέσιμη πλέον για την καλύτερη μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών μετά από ορθοπαιδική χειρουργική επέμβαση. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση στο Τμήμα Ισχίου και Γόνατος του Metropolitan General μπορούν πολύ εύκολα να κατεβάσουν και να εγκαταστήσουν στο κινητό

| 11

τους τηλέφωνο (Αndroid ή iOS), εντελώς δωρεάν, την προσωπική εφαρμογή (Dr Roidis app), μέσω της οποίας θα μπορούν πολύ εύκολα να επικοινωνούν με την ομάδα σε 24ωρη βάση (χειρουργοί, αναισθησιολόγοι, φυσικοθεραπευτές, γραμματεία). Στέλνονται και λαμβάνονται μηνύματα κειμένου, ήχου, φωτογραφίες και βίντεο, εξατομικευμένα προγράμματα φυσικοθεραπείας και πολλά άλλα. ΚΑΙΝΟΤΌΜΕΣ ΛΎΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΘΉΣΕΙΣ ΤΗΣ ΌΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΌΝΙΟΥ ΠΌΝΟΥ Το EIT Health ανακοίνωσε την έναρξη του διαγωνισμού Wild Card 2021 και αναζητά ομάδες και επιχειρήσεις στον τομέα της Υγείας ικανές να ανατρέψουν το status quo σε δύο σημεία: στην αντιμετώπιση παθήσεων της όρασης και στη διαχείριση του χρόνιου πόνου. Στο τέλος της διαγωνιστικής διαδικασίας, δύο ομάδες θα κερδίσουν χρηματοδότηση ύψους έως 1,5 εκατ. ευρώ και δύο χρόνια υποστήριξης από το EIT Health. Μόνο στη γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 30 εκατομμύρια άνθρωποι με μειωμένη όραση ή με πλήρη τύφλωση. Ένας στους 30 Ευρωπαίους ηλικίας άνω των 65 ετών έχει υποστεί απώλεια όρασης. Επιπλέον, τα υγειονομικά κόστη για αντιμετώπιση οφθαλμολογικών παθήσεων στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι υπερβαίνουν τα 18 εκατ. ευρώ το χρόνο, σύμφωνα με έρευνα σε 11 κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το EIT Health επέλεξε να εστιάσει στις οφθαλμολογικές παθήσεις αναγνωρίζοντας τα προβλήματα της όρασης ως μία από τις προκλήσεις του φετινού προγράμματος Wild Card. Η δεύτερη πρόκληση αφορά τη διαχείριση του πόνου. Σε αυτή την περίπτωση, το ζήτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πώς θα ανακουφιστεί ο οξύς και χρόνιος πόνος. Κατανοώντας πώς και γιατί

12 |

προκαλείται ο πόνος σε μία σειρά από καταστάσεις, καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπισή του θα έχουν σημαντικό, θετικό αντίκτυπο στις ζωές των ασθενών. ΜΆΣΚΕΣ ΜΕ ΝΑΝΟΦΊΛΤΡΑ, ΒΙΟΑΙΣΘΗΤΉΡΕΣ ΚΑΙ RAPID TESTS Μοντέλο παρακολούθησης της πανδημίας, βιοαισθητήρας-βιοαναλυτής και μάσκες με νανοφίλτρα τα «όπλα» του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ απέναντι στην πανδημία. Οι υφασμάτινες μάσκες προσφέρουν προστασία από τον κορωνοϊό μικρότερη από 28%, οι χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης προστασία περίπου 80%, ενώ οι μάσκες Ν95 παρέχουν καλύτερη προστασία η οποία μπορεί να φθάσει μέχρι και το 90-95%. Οι μάσκες με νανοφίλτρο που κατασκεύασε η ομάδα του Εργαστηρίου με την καθοδήγηση της εταιρείας BLNanobiomed προσφέρουν προστασία που αγγίζει το 100%. Η ομάδα του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας σε συνεργασία με την εταιρεία BL Nanobiomed δημιούργησαν επαναχρησιμοποιούμενες μάσκες με νανοφίλτρα, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να δεσμεύσουν τον κορωνοϊό. Εκτός από τις μάσκες με τα νανοφίλτρα κατασκευάστηκαν βιοαισθητήρες και rapid tests. Τα τελευταία χρόνια η ομάδα του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας ασχολήθηκε με την ανάπτυξη και κατασκευή των τεστ πλευρικής ροής, καθώς και με βιοαισθητήρες όπως για το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και τη μέτρηση των λευχαιμικών κυττάρων, σε συνεργασία με την εταιρεία BLNanobiomed. Έτσι η έρευνα ενισχύθηκε και μετατράπηκε το τεστ πλευρικής ροής σε τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2, ενώ δημιουργήθηκε ένας βιοαισθητήρας που κάνει και τη δουλειά του βιοαναλυτή. ■

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ακτινολόγος, διευθυντής Τμήματος Γενικών Υπερήχων «ΥΓΕΙΑ» & «ΜΗΤΕΡΑ», πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου «ΥΓΕΙΑ»

ΥΒΡΙΔΙΚΉ ΑΠΕΙΚΌΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΗΧΟΤΟΜΟΓΡΑΦΊΑ Επαναστατική τεχνολογική εξέλιξη στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη!

νικού Συμβουλίου του «ΥΓΕΙΑ». Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Ζαχαρόπουλος μας περιγράφει αναλυτικά πώς η Υβριδική Απεικόνιση συμβάλλει αποτελεσματικά στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΠΟΛΎΤΙΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΊΝΟΥ του προστάτη κατά τη διενέργεια της καθοδηγούμενης με υπερήχους βιοψία είναι σήμερα η πιο επαναστατική τεχνολογική εξέλιξη στο πεδίο των διαγνωστικών υπερήχων, η Υβριδική Απεικόνιση (Fusion Imaging) στην Υπερηχοτομογραφία. «Με τον όρο Υβριδική Απεικόνιση εννοούμε εκείνες τις ιατρικές απεικονιστικές εξετάσεις που συνδυάζουν και ενώνουν ταυτόχρονα εικόνες από δύο διαφορετικές απεικονιστικές μεθόδους, ώστε να αυξάνονται τα χρήσιμα διαγνωστικά δεδομένα για διάφορες παθήσεις. Η πιο γνωστή ως σήμερα υβριδική απεικόνιση είναι το PET/CT, που συνδυάζει εικόνες μίας πολύ ευαίσθητης μεθόδου της Πυρηνικής Ιατρικής, της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET), με εικόνες Αξονικής Τομογραφίας (CT)», μας εξηγεί ο ακτινολόγος Γεώργιος Π. Ζαχαρόπουλος, διευθυντής του Τμήματος Γενικών Υπερήχων «ΥΓΕΙΑ» & «ΜΗΤΕΡΑ» και πρόεδρος του Επιστημο-

14 |

— Κύριε Ζαχαρόπουλε, τι είναι η Υβριδική Απεικόνιση στην Υπερηχοτομογραφία; Πρόκειται για την πιο επαναστατική τεχνολογική εξέλιξη στο πεδίο των διαγνωστικών υπερήχων. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί για τη μελέτη διαφόρων οργάνων. Συνδυάζει την αμεσότητα και ευχρηστία της Υπερηχοτομογραφίας με την αντικειμενική ακρίβεια των μεθόδων εγκάρσιας απεικόνισης (Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας).

— Μπορείτε να μας αναλύσετε ειδικότερα για την Υβριδική Απεικόνιση στην Υπερηχοτομογραφία του προστάτη; Ειδικά για την υπερηχογραφικά κατευθυνόμενη βιοψία του προστάτη, η μέθοδος συνδυάζει εικόνες διορθικού υπερηχογραφήματος με εικόνες Μαγνητικής Τομογραφίας του προστάτη. Εισάγονται εικόνες από πρόσφατη προηγηθείσα εξέταση Πολυπαραμετρικής Μαγνητικής Τομογραφίας προστάτη σε ένα ειδικά εξοπλισμένο και διαμορφωμένο μηχάνημα υπερήχων. Με εξειδικευμένο σύστημα ηλεκτρονικής πλοήγησης που θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει με τα συστήματα πλοήγησης κατά την οδήγηση (GPS), οι εισαχθείσες εικόνες Μαγνητικής Τομογραφίας συνδέονται τοπογραφικά με ακρίβεια με

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ.

| 15

τις εικόνες που παράγονται σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης υπερήχων. Ο ιατρός μπορεί να αξιολογήσει καλύτερα τις διαγνωστικές πληροφορίες, καθώς δίπλα σε κάθε υπερηχογραφική τομή εμφανίζεται στην οθόνη και η αντίστοιχη τομή της Μαγνητικής Τομογραφίας στην ίδια ανατομική θέση. Επίσης, όποτε χρειάζεται, οι εικόνες των δύο μεθόδων και για κάθε ανατομική θέση μπορεί να εμφανίζονται επιπροβαλλόμενες η μία επάνω στην άλλη έτσι, ώστε οι πληροφορίες της Μαγνητικής Τομογραφίας να προβάλλουν επάνω στην εικόνα των υπερήχων. Έτσι δίνεται η δυνατότητα κατά τη διενέργεια της καθοδηγούμενης με υπερήχους βιοψίας προστάτη να γίνεται με εξαιρετική ακρίβεια και ασφάλεια η τοποθέτηση της βελόνας βιοψίας, καθώς παρέχεται επιπλέον καθοδήγηση από την αντίστοιχη εικόνα της Μαγνητικής Τομογραφίας.

— Γιατί σήμερα θεωρείται αναγκαία η Υβριδική Απεικόνιση στην υπερηχογραφική μελέτη του καρκίνου του προστάτη; Όλοι οι ειδικοί απεικονιστές και οι χειρουργοί ουρολόγοι γνωρίζουν ότι, παρά την εξαιρετική τεχνολογική πρόοδο των μηχανημάτων των υπερήχων, το κλασικό διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη εμφανίζει αρκετούς περιορισμούς στην ανίχνευση και τον εντοπισμό ορισμένων καρκίνων του οργάνου. Κάποιοι καρκίνοι δεν ξεχωρίζουν οπτικά στις εικόνες των υπερήχων από τον παρακείμενο φυσιολογικό προστατικό ιστό. Κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε ζώνες του προστάτη που μπορεί ήδη να εμφανίζουν αλλοιώσεις από άλλες καλοήθεις καταστάσεις που μιμούνται οπτικά εστίες καρκίνου. Η Μαγνητική Τομογραφία σε σύγκριση με το διορθικό υπερηχογράφημα είναι σε μεγάλο βαθμό πιο ευαίσθητη στον εντοπισμό εστιακών αλλοιώσεων στον προστατικό ιστό και διαθέτει και ειδικά πρωτόκολλα που ξεχωρίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις παρόμοιες εστίες καλοήθων παθήσεων από εστίες καρκίνου με λειτουργικές και όχι οπτικές μεθόδους. Από την άλλη πλευρά, το διορθικό υπερηχογρά-

φημα παραμένει αξεπέραστη μέθοδος ακρίβειας για τη λήψη βιοψιών από τις ύποπτες εστίες για οριστική διάγνωση του καρκίνου. Είναι προφανές επομένως το πλεονέκτημα από την ταυτόχρονη σύνθεση των εικόνων των Υπερήχων με αυτές της Μαγνητικής Τομογραφίας.

— Ποια είναι τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της μεθόδου Υβριδικής Απεικόνισης στην υπερηχογραφικά κατευθυνόμενη βιοψία του προστάτη; Η μέθοδος της Υβριδικής Απεικόνισης στο Τμήμα Γενικών Υπερήχων του Νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ» εφαρμόζεται για τη λήψη βιοψιών από το 2016 και διαπιστώθηκε ότι 33% των περιπτώσεων που διαγνώσθηκαν με καρκίνο του προστάτη δεν είχαν ορατά υπερηχογραφικά ευρήματα, ενώ είχαν ευρήματα στις αντίστοιχες εικόνες της Μαγνητικής Τομογραφίας που καθοδήγησαν τη διορθική λήψη βιοψίας με τη σύνθεση των εικόνων των δύο μεθόδων. Από την τρέχουσα επιστημονική βιβλιογραφία, η υβριδική (fusion) απεικόνιση αυξάνει τη συχνότητα ανίχνευσης κλινικά σημαντικών καρκίνων, καθοδηγεί τη δειγματοληψία με στόχο τη μείωση των λήψεων από κλινικά μη σημαντικά και χαμηλού κίνδυνου νεοπλάσματα. Συμβάλλει επίσης στην επιλογή των ασθενών που μπορούν να τεθούν σε πρωτόκολλα συστηματικής παρακολούθησης ή και εντοπισμένης θεραπείας. ■

ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΖΑΧΑΡΌΠΟΥΛΟΣ Ο Γεώργιος Ζαχαρόπουλος, ακτινολόγος, διευθυντής Τμήματος Γενικών Υπερήχων/πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου «ΥΓΕΙΑ», είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ρώμης (La Sapienza) με Master of Science στην Πυρηνική Ιατρική από το Royal Postgraduate Medical School, του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, καθώς και κάτοχος διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εξειδίκευση στο Ακτινολογικό Τμήμα του Hammersmith Hospital, London (από τον Σεπτέμβριο 1986 έως τον Σεπτέμβριο 1989). Από το 1990 μέχρι και σήμερα: Νοσοκομείο «ΥΓΕΙΑ», Γενική Ακτινολογία - Υπέρηχοι. Από το 1999 μέχρι και σήμερα: Διευθυντής του Τμήματος Υπερήχων «ΥΓΕΙΑ». Από το 2011 μέχρι σήμερα: Διευθυντής στο Τμήμα Υπερήχων του Νοσοκομείου «ΜΗΤΕΡΑ». Από το 2001: Πρόεδρος Επιτροπής Πληροφοριών Υγείας του Νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ».

16 |

Πλατφόρμα ανταλλαγής Ε ΚΛ Ο δεδομένων για την ανακάλυψη ΑΠ και την επικύρωση βιοδεικτών για νευροεκφυλιστικές ασθένειες! ! ΚΟ Ι Τ ΙΣ

Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ

ΤΑ ΜΈΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΠΛΑΤΦΌΡΜΑΣ Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων (EPND) ανακοίνωσαν για πρώτη φορά ότι θα ξεκινήσουν ένα νέο εγχείρημα που αφορά στη δημιουργία μιας συνεργατικής πλατφόρμας για αποτελεσματική ανταλλαγή δειγμάτων και δεδομένων, αξιοποιώντας και συνδέοντας υπάρχουσες ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές για την επιτάχυνση της ανακάλυψης βιοδεικτών, νέων διαγνωστικών και θεραπειών προς όφελος των ατόμων με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων θεραπειών που μπορούν να αποτρέψουν ή να τροποποιήσουν την εξέλιξη νευροεκφυλιστικών διαταραχών όπως η νόσος του Alzheimer (AD) και η νόσος του Parkinson (PD), που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη. Παρά τις ισχυρές ερευνητικές προσπάθειες για την επιτάχυνση της ανακάλυψης βιοδεικτών, αυτή τη στιγμή υπάρχουν λίγοι ασφαλείς, προσβάσιμοι τρόποι για την ανακάλυψη

18 |

και την κοινή χρήση κλινικών δειγμάτων και δεδομένων στην ερευνητική κοινότητα των νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ και συντονιστής του προγράμματος, Pieter Jelle Visser, στην επίσημη παρουσίαση του προγράμματος σε παγκόσμιο επίπεδο εξήγησε ότι το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον κοστίζουν εκατομμύρια ζωές και θα δημιουργήσουν εκτιμώμενη οικονομική επιβάρυνση 267 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ευρώπη μέχρι το 2030. Όπως είπε, το EPND θα απαντήσει σε αυτή την τεράστια πρόκληση με μια λύση στην ίδια κλίμακα, φέρνοντας σε επαφή ομάδες, δείγματα και δεδομένα από όλη την ήπειρο. Συγκεκριμένα, το EPND θα συγκεντρώσει 29 εταίρους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και θα διοικείται από δύο δημόσιους εταίρους, το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ και το Πανεπιστήμιο του Leicester, και δύο ιδιωτικούς εταίρους, την Gates Ventures και

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ την UCB Biopharma. Το EPND θα αξιοποιήσει και θα συνδέσει τις υπάρχουσες ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των BBMRI, EATRIS, ELIXIR και EBRAINS. Λαμβάνει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία (μέσω EFPIA), υπό την αιγίδα της κοινής επιχείρησης Innovative Medicines Initiative 2, και έχει αρχικό προϋπολογισμό 19.005.502 €. Η ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών απαιτεί βιοδείκτες για την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου σε άτομα, για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και για τη διαστρωμάτωση των ασθενών. Χάρη στη χρηματοδότηση από την Πρωτοβουλία Καινοτόμων Φαρμάκων (IMI), το EPND θα ξεκινήσει μια πενταετή προσπάθεια για τη δημιουργία ενός αυτοσυντηρούμενου δικτύου που θα υποστηρίξει την ανακάλυψη, εναρμόνιση, αποθήκευση και ανάλυση υψηλής ποιότητας κλινικών δειγμάτων και δεδομένων από την έρευνα νευροεκφυλιστικών ασθενειών. «Η Gates Ventures είναι στην ευχάριστη θέση να ενταχθεί στην UCB ως συν-επικεφαλής της EFPIA για το EPND», δήλωσε ο Niranjan Bose, διευθύνων σύμβουλος Επιστημών Υγείας και Ζωής της Gates Ventures. «Με τη δυνατότητα να καταστήσει προσβάσιμα δεδομένα από περισσότερους από 120.000 συμμετέχοντες στην έρευνα, σε συνεργασία με περισσότερες από 60 ευρωπαϊκές ομάδες, το EPND θα παρέχει ζωτικής σημασίας πληροφορίες σε επιστήμονες, ερευνητές και κλινικούς γιατρούς. Θα βοηθήσει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης καινοτόμων βιοδεικτών και στη βελτίωση της πρόσβασης σε βιοδείγματα, επιτρέποντας την επικύρωση των εργαλείων έγκαιρης ανίχνευσης». Αυτό το πρόγραμμα θα δημιουργήσει μια ασφαλή πλατφόρμα μέσω ενός ευρωπαϊκού κόμβου στον πάγκο εργασίας AD του Alzheimer’s Disease Data Initiative (ADDI), ενός οργανισμού ιατρικής έρευνας που δεσμεύεται να αυξήσει τη διαλειτουργικότητα των πλατφορμών δεδομένων και να εξουσιοδοτήσει τους επιστήμονες να αναλύουν δεδομένα για νέες ανακαλύψεις στην έρευνα για την άνοια. Μέσω αυτής της συνεργασίας, η ΕΠΝΔ στοχεύει να ενσωματώσει και να αξιοποιήσει τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες, καταργώντας ταυτόχρονα τα εμπόδια στη συνεργασία και την ανακάλυψη. «Η πλατφόρμα EPND θα μας οδηγήσει σε ολοκληρωμένη ανακάλυψη δεδομένων, εναρμόνιση, αποθήκευση και ανάλυση, δυνάμει μιας βασικής ιδέας Workbench που βασίζεται σε εθνικές και διεθνείς υποδομές δεδομένων», είπε ο συντονιστής του έργου Anthony Brookes, καθηγητής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Leicester. «Η συνεργασία θα εκπληρώσει την υπόσχεση των μεγάλων δεδομένων για τη γρήγορη

δημιουργία νέας γνώσης και ανταλλαγής αναδυόμενων γνώσεων και, ως εκ τούτου, την προώθηση των θεραπειών AD και PD, παρέχοντας παράλληλα ένα ολοκληρωμένο τεχνικό πρότυπο και πρότυπο διακυβέρνησης που μπορεί να υιοθετηθεί από πολλούς περισσότερους τομείς υγειονομικής περίθαλψης». Πέρα από τη δημιουργία του δικτύου, το έργο στοχεύει στη δημιουργία συμφωνημένων αρχών που θα επιτρέπουν την πρόσβαση σε δείγματα και δεδομένα, τη δημιουργία δίκαιης και διαφανούς διακυβέρνησης και διαδικασιών και την επίτευξη αυτοβιωσιμότητας μετά από πέντε χρόνια. Όταν ολοκληρωθεί, θα δημιουργήσει μια νέα οντότητα που θα υποστηρίζεται από ορισμένους από τους πιο αναγνωρισμένους ιατρικούς και ερευνητικούς οργανισμούς στην Ε.Ε. Αυτή η σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα θα επιταχύνει και θα απλοποιήσει την καινοτομία στους τομείς της Ε&Α, των ρυθμιστικών, κλινικών πρακτικών και πρακτικών υγειονομικής περίθαλψης. «Η ασύνδετη και άνιση πρόσβαση σε δείγματα και δεδομένα αποτελεί τεράστια πρόκληση τόσο για τον ακαδημαϊκό κόσμο όσο και για τη βιομηχανία», δήλωσε ο συν-αρχηγός του EPND Project, Phil Scordis, επικεφαλής Αναλύσεων Δεδομένων Ασθενών στο UCB. «Το EPND θα συγκεντρώσει την κοινότητα των νευροεκφυλιστικών ασθενειών σε όλη την Ευρώπη. Διασφάλιση της κληρονομιάς πολλών πρωτοβουλιών και ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας με παγκόσμια εμβέλεια μέσω της συνεργασίας με την ADDI». Με δέσμευση για ασφαλή και διαφανή κοινή χρήση δεδομένων και πρόσβαση δειγμάτων, το EPND στοχεύει στη βελτιστοποίηση της χρήσης των υπαρχόντων πόρων, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου διαχρονικών ερευνητικών κοορτών, ενώ θέτει υψηλά ηθικά πρότυπα και ισχυρή προστασία για τα θεμελιώδη δικαιώματα των συμμετεχόντων στην έρευνα και τη συμμόρφωση με τον GDPR. Το αποτέλεσμα αυτού του προγράμματος θα είναι η δημιουργία του EPND ως ευρωπαϊκής υποδομής για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε κλινικά δείγματα και δεδομένα για την επιτάχυνση της ανακάλυψης βιοδεικτών και την υποστήριξη της ανάπτυξης διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων νευροεκφυλιστικών ασθενειών που θα μπορούσαν να αγγίξουν ζωές σε όλο τον κόσμο. «Η πρωτοβουλία Innovative Medicines είναι περήφανη που υποστηρίζει την EPND. Είμαι βέβαιος ότι η πλατφόρμα που θα προκύψει θα βοηθήσει στην προώθηση της έρευνας στον νευροεκφυλιστικό τομέα, όπου απαιτούνται τόσο επειγόντως αποτελεσματικές θεραπείες», είπε ο Δρ Pierre Meulien, εκτελεστικός διευθυντής του ΙΜΙ. ■

| 19

ΌΜΙΛΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΎ ΑΘΗΝΏΝ

15 ΧΡΌΝΙΑ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉΣ!

Δρ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ: Ο ΠΡΩΤΟΠΌΡΟΣ ΤΗΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ!

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η ΡΟΜΠΟΤΙΚΉ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΠΛΈΟΝ ένα σημαντικό όπλο στη «φαρέτρα» της Χειρουργικής, δίνοντας την ευκαιρία στους γιατρούς να κάνουν επεμβάσεις με περισσότερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, καθώς και να θεραπεύσουν περιστατικά τα οποία μέχρι τώρα θεωρούντο ανεγχείρητα. Ο Γιώργος Αποστολόπουλος με τους γιους του Βασίλη και Χρήστο είναι οι πρώτοι που αποφάσισαν να επενδύσουν, εξοπλίζοντας τα νοσοκομεία του Ομίλου

20 |

Ιατρικού Αθηνών με πανάκριβη ρομποτική τεχνολογία, δίνοντας την ευκαιρία στους Έλληνες ασθενείς να μην καταφεύγουν στο εξωτερικό για να έχουν ένα επιτυχημένο χειρουργείο ή να κάνουν μια επέμβαση με λιγότερο πόνο και χωρίς να κινδυνεύουν από επιπλοκές. Φέτος το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών συμπλήρωσε 15 χρόνια από την πρώτη επέμβαση ρομποτικής χειρουργικής που πραγματοποιήθηκε εκεί (η πρώτη και σε όλη την Ελλάδα), η οποία σηματοδότησε την αφετηρία μιας νέας εποχής για την Ιατρική στη χώρα μας. Η επαναστατική αυτή μέθοδος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Δρα Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη, MD, PhD, FACS, MAMSE, επιστημονικό διευθυντή, διευθυντή Γενικής, Βαριατρικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Adjunct Professor of Surgery, Ohio State University, USA, μέλος της Academy of Master Surgeon Educators του Αμερικανικού Κολεγίου Χειρουργών, Governor of the American College of Surgeons, γραμματέα Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής CRSA, μέλος του Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου της SRS. Από τις 26 Σεπτεμβρίου του 2006, όταν πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ρομποτική χειρουργική επέμβαση, μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών περισσότερες από 12.500 ρομποτικές

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο Δρ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ.

| 21

επεμβάσεις Γενικής Χειρουργικής, Ουρολογίας, Γυναικολογίας και Παιδοχειρουργικής. Παράλληλα, έχουν σημειωθεί παγκόσμιες πρωτιές, όπως είναι οι πρώτες επεμβάσεις ρομποτικής χολοκυστεκτομής μίας τομής, ρομποτικής ημι-κολεκτομής μίας τομής, ρομποτικής αποκατάστασης διαφραγματοκήλης για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ρομποτικής αποκατάστασης κιρσοκήλης μέσω μίας τομής, ρομποτικής αφαίρεσης κύστης περικαρδίου, ρομποτικής θολοπλαστικής μίας τομής, αφαίρεσης κύστεως νεφρού μίας τομής και υστερεκτομής μίας τομής, καθώς και επεμβάσεις παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομής Whipple. Επιπρόσθετα, εκπαιδευμένοι ιατροί του ομίλου υποστήριξαν πολλές επιστημονικές ομάδες ως επίσημοι εκπαιδευτές ρομποτικής, σε Ελλάδα, Κύπρο, Ρουμανία, Σερβία, Γαλλία, Λετονία, Ταϊλάνδη και Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ συμμετείχαν και σε επίσημα σεμινάρια μέσω Διαδικτύου. Τα ρομποτικά τμήματα του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών αποτελούν διεθνή κέντρα αναφοράς και αριστείας και συνεργάζονται με πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μεταξύ άλλων, η Κλινική Γενικής, Λαπαροσκοπικής, Βαριατρικής και Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Δρα Κ. Κωνσταντινίδη, είναι αναγνωρισμένη και διαπιστευμένη ως Παγκόσμιο Κέντρο Αριστείας για Βαριατρική και Μεταβολική Χειρουργική από το International Federation for the Surgery of Obesity and Metabolic Disorders (IFSO). Παράλληλα, οι ιατροί των ρομποτικών τμημάτων αποτελούν επιστημονικά μέλη κορυφαίων εκπαιδευτικών οργανισµών σε όλον τον κόσµο, όπως είναι η Ουρολογική Σχολή του IRCAD (Research Institute against Digestive Cancer) του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Στρασβούργου, η οποία θεωρείται το καλύτερο ρομποτικό - λαπαροσκοπικό ουρολογικό εκπαιδευτικό κέντρο, του κέντρου αναφοράς και εκπαίδευσης ORSI Academy Belgium (Robotic Training Center and Pediatric Robotic Training Center), αλλά και των συνεδρίων της Nοτιοανατολικής Ευρώπης (International Workshop in Robotic Surgery for Southeastern Europe) και των πανευρωπαϊκών συνεδρίων της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας (EAU - HOT Robotic Courses). Την ιατρική ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών αποτελούν οι γιατροί: Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης, Κωνσταντίνος Στρατούλιας, Φώτης Αντωνακόπουλος, Παναγιώτης Αθανασόπουλος, Αργύριος Ιωαννίδης και Μαρίνος Μακρής, Αντώνιος Πλουμίδης, Αχιλλέας Πλουμίδης, Γεώργιος Ν. Κυριάκου, Χρήστος Α. Κομνηνός, Αθανάσιος Βούλγαρης, Απόστολος Ρουμπελάκης, Ιωάννης Τσαρούχας, Νικόλαος Ανδριανόπουλος, Παντελής

22 |

Νικολάου, Αριστοτέλης Κούρτης, Βασίλειος Κων/νος Μπιτούνης και Βασίλειος Σακελλαρίου. Την ιατρική ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής του Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης αποτελούν οι γιατροί: Ανδρέας Ανδρέου, Αθανάσιος Μπέκος, Απόστολος Λαμπανάρης, Γεώργιος Λαμπανάρης, Ευάγγελος Ζαχαράκης, Γεώργιος Γίτσος, Άγγελος Σιούτας, Ηλίας Τσάκος, Στυλιανός Αποστολίδης, Χάρης Κωνσταντινίδης, Κοσμάς Τσακιρίδης, Μιχαήλ Κληματσίδας. (Σ.σ.: Επειδή η στελέχωση των Τμημάτων Ρομποτικής είναι συνεχής, ζητούμε εκ των προτέρων συγγνώμη εάν έχουμε παραλείψει κάποιον γιατρό.) Με την αφορμή της συμπλήρωσης των 15 χρόνων ρομποτικής χειρουργικής στην Ελλάδα από τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, ο πρωτοπόρος της ρομποτικής χειρουργικής στην Ελλάδα, ο Δρ Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε παρουσιάζει το πώς η ρομποτική χειρουργική έχει φέρει την επανάσταση στο χώρο της Ιατρικής. Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής: — Κύριε Κωνσταντινίδη, τι σημαίνουν για εσάς τα γενέθλια αυτά; Ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών είναι μέρος των εξελίξεων διεθνώς, καθώς όλα τα τελευταία επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης εφαρμόζονται στις κλινικές του. Οι διαρκείς επενδύσεις σε ιατρικό εξοπλισμό, σε συνδυασμό με τη συνεχή εκπαίδευση, μας παρέχουν τη δυνατότητα να προσφέρουμε σε χιλιάδες ασθενείς ιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, εφάμιλλες με αυτές των καλύτερων νοσοκομείων του εξωτερικού. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που η ομάδα μας συμπληρώνει δεκαπέντε χρόνια εφαρμογής του πιο φιλόδοξου και καινοτόμου προγράμματος του 21ου αιώνα στο χώρο της Χειρουργικής, που εισήγαγε πρώτος στην Ελλάδα ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών. Στο πλαίσιο αυτό, ο Όμιλος συνεχίζει να μας παρέχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούμε τη ρομποτική τεχνολογία, επιτρέποντάς μας να πρωτοπορούμε διεθνώς και να αισθανόμαστε υπερήφανοι που προσφέρουμε το καλύτερο στους ασθενείς που μας εμπιστεύονται όλα αυτά τα χρόνια, μετρώντας χιλιάδες επιτυχημένες επεμβάσεις και σημαντικές βραβεύσεις σε διεθνή συνέδρια.

— Πόσο ασφαλείς είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις με τα ρομποτικά συστήματα; Κάθε 18 δευτερόλεπτα πραγματοποιείται 1 ρομποτική επέμβαση στον κόσμο. Πλέον, τα μεγαλύτερα νοσοκομεία του κόσμου προσφέρουν ως πρώτη επιλογή τη ρομποτική χειρουργική για τις παθήσεις της κοιλίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσιευμένων επιστημονικών μελετών έχει αποδείξει πως η ρομποτική

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Tο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών συμπλήρωσε 15 χρόνια από την πρώτη επέμβαση ρομποτικής χειρουργικής που πραγματοποιήθηκε εκεί (η πρώτη και σε όλη την Ελλάδα), η οποία σηματοδότησε την αφετηρία μιας νέας εποχής για την Ιατρική στη χώρα μας.

χειρουργική είναι απόλυτα ασφαλής χωρίς τις επιπλοκές της ανοιχτής Χειρουργικής. Στα χέρια έμπειρων και εξειδικευμένων χειρουργών, όμως, τα αποτελέσματα της ρομποτικής χειρουργικής είναι ανώτερα.

— Όταν λέμε ρομποτική επέμβαση, εννοούμε ότι την κάνει κάποιο ρομπότ, αυτοματοποιημένα, ή είναι ο γιατρός που έχει τον πρώτο ρόλο; Ναι, είναι ένας λάθος ορισμός, πιστεύω, ότι λέγεται ρομποτική. Στην ουσία δεν υπάρχει αυτοματισμός, δεν υπάρχει σε αυτόματο τίποτα, αυτόματος πιλότος ή οτιδήποτε. Ο χειρουργός είναι αυτός που κάνει όλα τα στάδια της επέμβασης από την αρχή μέχρι το τέλος. Και για να δώσω να καταλάβει ο κόσμος, κάνουμε κάποιες μικροτομές λίγων χιλιοστών στο δέρμα και περνάμε κάτι σωληνάκια, τα οποία τα λέμε «τροκάρ», στο

εσωτερικό του σώματος, της κοιλιάς, διοχετεύουμε λίγο διοξείδιο του άνθρακα, ένα αέριο που απορροφάται και εκπνέεται μετά, και μέσα από αυτά τα σωληνάκια περνάμε τα εργαλεία μας, τα οποία είναι 5-7 χιλιοστά σε διάμετρο. Αφού, λοιπόν, έχουμε κόψει μόνο το δέρμα και αφού έχουμε κάνει αυτήν την είσοδο των «τροκάρ» χωρίς να κόψουμε τους μυς, ο χειρουργός ενώνει τα εργαλεία με τους ρομποτικούς βραχίονες, κάθεται στην κονσόλα και από εκεί μπορεί, σε συνεργασία με τον χειρουργό ή τους δύο χειρουργούς που είναι δίπλα στον ασθενή πάντα ως ομάδα, να κάνει την επέμβαση όλη. Ό,τι χιλιοστό κίνησης γίνεται, γίνεται από τον χειρουργό. Δεν υπάρχει κανένας αυτοματισμός. Και δεν νομίζω ότι θα είναι εύκολο να γίνει αυτοματισμός στο μέλλον, γιατί η ανατομία του κάθε ανθρώπου είναι

| 23

διαφορετική. Την ώρα που χειρουργείται ο ασθενής, δεν είναι όλοι με 60 παλμούς. Οι αναπνοές τους δεν είναι πάντα σταθερές. Επομένως, δεν θα μπορεί ποτέ ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής να κάνει όλα αυτά. Πρέπει το ανθρώπινο μυαλό να καταλάβει τι συμβαίνει και να δώσει λύση. Κι εδώ είναι η διαφορά χειρουργών με χειρουργών, ανάλογα με τις δυνατότητες που έχουν.

— Ποια είναι τα οφέλη της ρομποτικής επέμβασης για τον ασθενή; Τεράστια. Η ρομποτική χειρουργική αναπαράγει την ανοιχτή Χειρουργική. Δηλαδή μπορούμε κατ’ αρχάς με την τρισδιάστατη εικόνα και τον άριστο φωτισμό που έχουμε να βλέπουμε στο εσωτερικό του σώματος όπως αν ήμασταν μέσα, με τη μεγέθυνση που μπορεί να είναι όση εμείς θέλουμε, και να έχουμε τη δυνατότητα με τα εργαλεία, που στο άκρο τους, στο τελευταίο ένα-ενάμιση εκατοστό, μπορούν και κινούνται, όπως είναι τα χέρια μας, να διεκπεραιώνουμε πολύ σύνθετες επεμβάσεις. Έχουμε τέτοιες δυνατότητες να μπορούμε να κινούμε τα εργαλεία από την κονσόλα όπου καθόμαστε μέσα στο σώμα το ανθρώπινο, ούτως ώστε να κάνουμε τα δύσκολα εύκολα. Τι σημαίνει αυτό; Όταν έχω τα ρομποτικά εργαλεία που χρειάζομαι και έχω και τη γνώση και την εμπειρία και την εκπαίδευση και τη δυνατότητα να εκτελέσω την επέμβαση, τότε είναι κατανοητό ότι σαν να έχω ένα GPS και ταξιδεύω σε ένα ταξίδι που ίσως πάω και για πρώτη φορά, δηλαδή θα μου είναι πιο εύκολο να φτάσω στον προορισμό μου και πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ασφάλεια, παρά να ψάχνω το χάρτη και να οδηγώ και να πηγαίνω. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Αυτό που λέω στον κόσμο και στα μαθήματα που κάνω στους φοιτητές και στους νεότερους γιατρούς συναδέλφους μου είναι ότι η τεχνολογία αυξάνει τις δυνατότητες, το ταλέντο αν θέλετε, του χειρουργού, για να φτάσει στο άριστο αποτέλεσμα. Αφού δεν έχουμε τομή, δεν έχουμε λοιμώξεις και απώλεια αίματος. Όταν στάζει αίμα σε ένα ογκολογικό χειρουργείο, μεταφέρει κύτταρα μέσα στο σώμα. Δεν έχουμε συμφύσεις μετά την επέμβαση, άρα δεν έχουμε πρόβλημα με χρόνιο πόνο και ξανά χειρουργεία λόγω συμφυτικού αποφρακτικού ειλεού. Δεν έχουμε μετεγχειρητικές κήλες, αφού δεν έχουμε τομή. Το 20% των ανθρώπων που κάνουν τομή, μετά παρουσιάζουν κοιλιοκήλη. Πόσος κόσμος υποφέρει επειδή έχει μια ουλή από μια παλιά επέμβαση; Όλοι το ξέρουμε αυτό. Με το ρομποτικό μηχάνημα βλέπω, μεγεθύνω και πάω στοχευμένα στα σημεία που πρέπει για να δώσω λύση στο πρόβλημα. Και αυτό διευκο-

24 |

λύνει και εμένα τον χειρουργό, ώστε να έχω ένα καλό αποτέλεσμα.

— Ποιες επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν με την τεχνική αυτή; Αναλόγως της εμπειρίας του χειρουργού, σχεδόν όλες οι παθήσεις των οργάνων της κοιλίας μπορούν να πραγματοποιηθούν ρομποτικά. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εκπαίδευση και εμπειρία της χειρουργικής ομάδας. Η κλινική μας, έχοντας πραγματοποιήσει περισσότερες από 17.000 λαπαροσκοπικές και 4.000 ρομποτικές επεμβάσεις όλου του φάσματος της Γενικής Χειρουργικής, πλέον χρησιμοποιεί τη ρομποτική τεχνολογία για όλες τις επεμβάσεις, όπως κήλες κοιλιακού τοιχώματος, επεμβάσεις για τη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις του στομάχου, του παγκρέατος, του λεπτού και παχέος εντέρου, χειρουργικής παχυσαρκίας, καθώς και διάφορων άλλων αρκετά σπάνιων παθήσεων, όπως το σύνδρομο άνω μεσεντερίου αρτηρίας, οπισθοπεριτοναϊκών όγκων, αφαίρεση επινεφριδίων κ.λπ.

— Γίνονται στα δημόσια νοσοκομεία τέτοιου είδους επεμβάσεις; Πρόσφατα ένα δημόσιο νοσοκομείο της Αττικής εξοπλίστηκε με ένα ρομποτικό σύστημα. Αυτό αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα εξέλιξης της φροντίδας που μπορεί να παρέχει στους Έλληνες ασθενείς το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Δυστυχώς η επένδυση αυτή αφορά ένα και μοναδικό νοσοκομείο σε ολόκληρη την Ελλάδα.

— Ποια είναι τα μηχανήματα που χρησιμοποιείτε στις επεμβάσεις σας; Στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών λειτουργούν τρία ρομποτικά συστήματα Da Vinci της εταιρείας SOFMEDICA, μεταξύ αυτών και το πιο σύγχρονο σύστημα ρομποτικής χειρουργικής, Da Vinci Xi HD, έκδοση 2019, ειδική παραγγελία για το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Το συγκεκριμένο σύστημα διαθέτει εξελιγμένες δυνατότητες που αφορούν στην άριστη τρισδιάστατη όραση και στην ευελιξία των χειρουργικών εργαλείων, προσφέροντας παράλληλα και νέα σημαντικά χαρακτηριστικά στον τομέα της εργονομίας και της απεικόνισης. Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας της «πυγολαμπίδας» (ICG) είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον έλεγχο της καλής αιμάτωσης των οργάνων, της πολύπλοκης ανατομίας των χοληφόρων αγγείων του ήπατος, τον εντοπισμό των λεμφαδένων, αλλά και για την αποφυγή απώλειας αίματος και διεγχειρητικών επιπλοκών. Επίσης, διαθέτει δικά του συρραπτικά εργαλεία που διευκολύνουν στις συνθέτες επεμβάσεις εντέρου για

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ αναστομώσεις προς αποφυγήν κολοστομίας, τις μεγάλες και δύσκολες διαφραγματοκήλες και όλες τις ογκολογικές επεμβάσεις. Με αυτόν τον τρόπο σχεδόν καταργείται η ανάγκη για ανοιχτές επεμβάσεις, παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα, παρέχει διεγχειρητική πλοήγηση, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού με την επιπροβολή απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία, μέσα στο χειρουργικό πεδίο (tile pro) γνωρίζουμε, σε πραγματικό χρόνο, την ακριβή τοποθεσία της βλάβης προσδιορίζοντας καλύτερα την ανατομία. Η ευελιξία των βραχιόνων του και η δυνατότητα να γίνονται χειρισμοί σε πολύ στενούς χώρους διευκολύνει τους χειρουργούς σε συνθέτες ογκολογικά επεμβάσεις. Ένα τεράστιο πλεονέκτημα του εξοπλισμού της ρομποτικής αίθουσας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών είναι το υπερσύγχρονο σύστημα διεγχειρητικού ρομποτικού υπερήχου που μας επιτρέπει να εντοπίζουμε αφενός τις αρτηρίες, τις φλέβες, τους λεμφαδένες, αλλά και τους όγκους που πολλές φορές δύσκολα εντοπίζονται, όπως στο πάγκρεας, στο ήπαρ, στους νεφρούς κ.λπ. Παράλληλα ο όμιλος διαθέτει και το σύστημα ROSA ROBOTICS, που αποτελεί το τελευταίο τεχνολογικό επίτευγμα της ρομποτικής τεχνολογίας στον τομέα της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής για την αντιμετώπιση αρθροπλαστικών επεμβάσεων ισχίου και γόνατος.

— Πριν από λίγες ημέρες εκλεγήκατε ως μόνιμο τακτικό μέλος στην Ακαδημία των Κορυφαίων Εκ-

παιδευτών Χειρουργών του Αμερικανικού Κολεγίου Χειρουργών. Πόσο σημαντική είναι για εσάς προσωπικά η εκπαίδευση άλλων χειρουργών; Είναι τεράστια τιμή για εμένα προσωπικά και για την ομάδα μου η διάκριση αυτή, καθώς ήρθε λίγες εβδομάδες μετά την αναγνώρισή μου από την κατασκευάστρια εταιρεία του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος ως κορυφαίου γενικού χειρουργού στον κόσμο. Ανέκαθεν πίστευα πως η εκπαίδευση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ιατρικής επιστήμης και αποτελεί τη σημαντικότερη παρακαταθήκη της καριέρας ενός χειρουργού. Έχω την τιμή να εκπαιδεύω και να επιτηρώ πάρα πολύ συχνά χειρουργούς στο ξεκίνημά τους στη ρομποτική χειρουργική. Έχοντας ταξιδέψει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας για αυτόν το σκοπό, οφείλω να παραδεχτώ πως το αίσθημα της μετάδοσης της γνώσης στη Χειρουργική είναι από τα πιο όμορφα! Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από την εποχή που δίδασκα στις ΗΠΑ, και έχοντας εκπαιδεύσει εκατοντάδες νέων χειρουργών στη λαπαροσκοπική και στη ρομποτική χειρουργική, η εκλογή μου στο Academy of Master Surgeon Educators του American College of Surgeons με ωθεί να συνεχίζω αναπόσπαστος να εκπαιδεύω νέους χειρουργούς στις νεότερες τεχνικές και βέβαια μου δίνει τη δυνατότητα μαζί με τους κορυφαίους χειρουργούς του κόσμου να θέσουμε αυστηρούς κανόνες όσον αφορά τη διδασκαλία της χειρουργικής επιστήμης. ■

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, MD, PhD, FACS, MAMSE, είναι ο διευθυντής της Κλινικής Γενικής, Λαπαροσκοπικής, Ογκολογικής και Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Το 2006 πραγματοποίησε την πρώτη ρομποτική επέμβαση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και έκτοτε, με περισσότερες από 4.000 ρομποτικές επεμβάσεις, κατέχει μία από τις μεγαλύτερες εμπειρίες στον κόσμο. Είναι Governor του Ελληνικού Τμήματος του American College of Surgeons και πρόσφατα εξελέγη τακτικό μέλος του Academy of Master Surgeon Educators του American College of Surgeons. Έχει αφιερώσει την καριέρα του στην εκπαίδευση των νέων χειρουργών τόσο στη λαπαροσκοπική όσο και στη ρομποτική χειρουργική. Εκατοντάδες χειρουργοί, έχοντας εκπαιδευτεί δίπλα του, πλέον διαπρέπουν σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πραγματοποίησε πρώτος στον κόσμο -μετά από πρόσκληση της κατασκευάστριας εταιρείας- ρομποτικές επεμβάσεις διά μίας μοναδικής τομής. Έχει πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο που περιλαμβάνει κεφάλαια επιστημονικών βιβλίων καθώς και πλήθος δημοσιευμένων εργασιών σε ξενόγλωσσα περιοδικά. Είναι κριτής εργασιών στα μεγαλύτερα ιατρικά περιοδικά ρομποτικής χειρουργικής. Εργασίες του που παρουσιάζουν πρωτοποριακές λαπαροσκοπικές επεμβάσεις έχουν βραβευθεί σε παγκόσμια και πανευρωπαϊκά συνέδρια. Το καλοκαίρι του 2021 η κατασκευάστρια εταιρεία του ρομποτικού συστήματος τον αναγνώρισε ως top general surgery performer για όλο τον κόσμο ανάμεσα σε χιλιάδες χειρουργών.

| 25

ΓΕΝΙΚΌ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΌ - ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΘΗΝΏΝ «AΓΙΟΣ ΣΆΒΒΑΣ»

Μάχη για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου με σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα! Γράφει ο AΡΗΣ Σ. ΠΛΑΣΤΉΡΑΣ, λαπαροσκόπος χειρουργός πεπτικού, επιμελητής Ογκολογικής Χειρουργικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας», διδάσκων Χειρουργικής King’s College London

ΜΑΓΝΗΤΙΚΌΣ ΤΟΜΟΓΡΆΦΟΣ Ο μαγνητικός τομογράφος PHILIPS INGENIA 3.0T διαθέτει 3 Tesla που τον καθιστούν ιδιαίτερα γρήγορο στη λήψη της μαγνητικής τομογραφίας, καθώς μειώνουν καθοριστικά το χρόνο της εξέτασης, χωρίς την επίδραση βλαβερής ιοντίζουσας ακτινοβολίας.

Ο κ. AΡΗΣ Σ. ΠΛΑΣΤΉΡΑΣ.

ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΉ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ το ΓΑΟΝΑ «Αγιος Σάββας», ένα από τα πλέον ιστορικά νοσοκομεία της Ελλάδας, μάχεται καθημερινά κατά του καρκίνου, επιτελώντας υψίστης σημασίας έργο προς όφελος των πασχόντων συνανθρώπων μας. Το νοσοκομείο μας διαθέτει μηχανήματα ιατρικής τεχνολογίας τελευταίας γενιάς, με τα οποία επιτυγχάνουμε την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου, αλλά και την επαρκή θεραπεία του. Αναλυτικότερα ο σύγχρονος ιατρικός εξοπλισμός μας έχει ως εξής:

26 |

ΑΚΤΙΝΟΣΚΟΠΙΚΌ Ένα ψηφιακό ακτινοσκοπικό μηχάνημα SIEMENS LUMINOS FUSION χρησιμοποιείται για την απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς με τη βοήθεια ακτίνων Χ, έχοντας τη δυνατότητα συνεχούς παρατήρησης της κίνησής τους και των μεταβολών τους για ορισμένο χρονικό διάστημα. Έχουμε τη δυνατότητα, χρησιμοποιώντας το για γαστρεντερολογικά περιστατικά, να πραγματοποιήσουμε ERCP (Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολάγγειο-Παγκρεατογραφία) για τη διάγνωση, αλλά και την αντιμετώπιση παθήσεων του παγκρέατος και των χοληφόρων. ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΌ Το ψηφιακό ακτινολογικό μηχάνημα SIEMENS MULTIX IMPACT χρησιμοποιείται για την παροχή ακτινογραφιών σε διάφορα μέρη του σώματος. Διαθέτουμε και ένα παλαιότερο σταθερό ψηφιακό ακτινολογικό, SIEMENS ARISTOS, ενώ επίσης αποκτήθηκε πρόσφατα ένα καινούργιο φορητό ψηφιακό ακτινολογικό PRIMAX RAYBOW FLEX. ΑΓΓΕΙΟΓΡΆΦΟΣ Ο ψηφιακός αγγειογράφος SIEMENS ARTIS ZEE χρησιμοποιείται για την απεικόνιση αγγείων, (φλεβών και αρτηριών) τα οποία μπορεί να είναι στενωμένα, διευρυμένα ή να παρουσιάζουν κάποια άλλη πάθηση. Με τη βοήθεια παρακέντησης, εισάγεται μέσω ειδικής

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

βελόνας ένας καθετήρας με τον οποίο γίνεται έγχυση σκιαγραφικής ουσίας στην περιοχή ενδιαφέροντος και ο αγγειογράφος λαμβάνει λεπτομερή απεικόνιση των αγγείων μέσω ακτίνων Χ. ΑΞΟΝΙΚΟΊ ΤΟΜΟΓΡΆΦΟΙ Με τους δύο αξονικούς μας τομογράφους μπορούμε να διαγνώσουμε ή να αποκλείσουμε διάφορες παθήσεις με μεγαλύτερη βεβαιότητα σε σύγκριση με άλλα απλά ακτινολογικά μηχανήματα. Ακτινοβολώντας ακτίνες Χ λαμβάνονται μετρήσεις οι οποίες μέσω υπολογιστή μετατρέπονται σε ψηφιακή απεικόνιση της υπό εξέταση περιοχής. Ο αξονικός CANNON AQUILLION 64 διαθέτει 64 τομές, επιτρέποντας την ταχύτερη ολοκλήρωση των εξετάσεων σε σύγκριση με τον CANNON ASTEION 4, ο οποίος διαθέτει μόνο 4 τομές. ΜΑΣΤΟΓΡΆΦΟΙ Οι δύο νέοι ψηφιακοί μαστογράφοι με τομοσύνθεση FUJI AMULET INNOVALITY παρέχουν λεπτομερή απεικόνιση του μαστού. Οι μαστογραφίες χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

PET/CT Το νοσοκομείο μας διαθέτει ένα καινούργιο PET/CT GE DISCOVERY IQ 2.0. Για τη διενέργεια των συγκεκριμένων εξετάσεων χορηγούνται στον εξεταζόμενο PET

ραδιοφάρμακα. Η χρήση του συγκεκριμένου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού μάς επιτρέπει τον εντοπισμό με ακρίβεια μικρών εστιών αυξημένης μεταβολικής δραστηριότητας, όπου επιτυγχάνεται διάκριση μεταξύ φυσιολογικών και παθολογικών δομών. Γ' ΚΆΜΕΡΑ Παράλληλα το νοσοκομείο μας διαθέτει μια γ’ κάμερα GE DISCOVERY NM 630. Πρόσληψη ραδιοφαρμάκου απαιτείται από τον εξεταζόμενο για να διενεργηθούν τα διαγνωστικά σπινθηρογραφήματα. Οι εξωτερικοί ανιχνευτές συλλέγουν με μεγάλη ευαισθησία την εκπεμπόμενη γ’ ακτινοβολία και μέσω αλγορίθμων συνθέτονται διαγνωστικές εικόνες προβολής. ΓΡΑΜΜΙΚΟΊ ΕΠΙΤΑΧΥΝΤΈΣ Τέλος, ο ιατρικός μας εξοπλισμός περιλαμβάνει τρεις γραμμικούς επιταχυντές. τον VARIAN UNIQUE, τον ELEKTA SYNERGY και τον καινούργιο ELEKTA INFINITY. Με αυτού του τύπου ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα ακτινοβολούμε στοχευμένα τον ασθενή με δέσμες φωτονίων ή ηλεκτρονίων διαφορετικών ενεργειών με σκοπό τη συρρίκνωση και την καταστροφή καρκινικών ιστών. ■

ΆΡΗΣ ΠΛΑΣΤΉΡΑΣ Ο Άρης Πλαστήρας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2002, απ' όπου και αποφοίτησε το 2008. Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Μεταβολικό Σύνδρομο - ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και επίδραση στα μεγάλα αγγεία» από το 2008 έως το 2013 με βαθμό Άριστα. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής στην Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική του «Ιπποκρατείου» Αθηνών. Από τις αρχές του 2015 μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο στο ανώτερο και κατώτερο πεπτικό για 3,5 έτη στο King’s College Hospital. Ήταν υπεύθυνος για 3,5 έτη της Κλινικής Εκκολπωματικής Νόσου και διδάσκων και εξεταστής στην Ιατρική Σχολή του Λονδίνου King’s College London. Τον Μάιο του 2019 ανέλαβε θέση επιμελητή ογκολόγου χειρουργού στη Χειρουργική Ογκολογική Κλινική του «Αγίου Σάββα».

| 27

METROPOLITAN HOSPITAL

Πρωτοποριακές e-TEP ρομποτικές επεμβάσεις κήλης με το σύστημα Da Vinci! Η ΠΡΏΤΗ e-TEP ΡΟΜΠΟΤΙΚΉ ΕΠΈΜΒΑΣΗ κήλης έγινε στο Metropolitan Hospital στις 20 Δεκεμβρίου 2017. Έκτοτε οι επεμβάσεις αυτές πολλαπλασιάστηκαν στο Θεραπευτήριο, με σταθερή επιτυχία. Αποτέλεσμα; «Ενώ παλιότερα οι συζητήσεις για την αντιμετώπιση της κήλης αφορούσαν κυρίως τις υποτροπές και την αντιμετώπισή τους, τώρα οι συζητήσεις αφορούν τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής αποκατάστασης κήλης και την όσο το δυνατόν ευρύτερη εφαρμογή της σε όλες τις περιπτώσεις και σε όλους τους ασθενείς», μας ενημερώνει ο Δρ Διαμαντής Ε. Θωμάς, M.D., Ph.D., FACS, ειδικός στη Λαπαροσκοπική Ρομποτική Ογκολογική Χειρουργική, διευθυντής γενικός χειρουργός στο Metropolitan Hospital. ΕΞΩΠΕΡΙΤΟΝΑΪΚΉ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΉΛΗΣ Όπως επισημαίνει ο Δρ Διαμαντής Ε. Θωμάς, τα τελευταία 10 χρόνια η ρομποτική επέμβαση αποκατάστασης κηλών κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Με τη χρήση ρομπότ η αποκατάσταση της κήλης γίνεται πιο εύκολα, πιο γρήγορα και πιο ανώδυνα για τον πάσχοντα, που έτσι έχει όλα τα πλεονεκτήματα της ατραυματικής ενδοσκοπικής χειρουργικής και εμφανίζει μηδαμινά ποσοστά υποτροπής (1%). Καθώς όλη η επέμβαση γίνεται εξωπεριτοναϊκά (e-TEP) χωρίς τομές ανατομικών δομών και χρήση πλέγματος μεγαλύτερου σε μέγεθος από ό,τι σε άλλες επεμβάσεις, η τοποθέτηση γίνεται χωρίς επαφή με τα σπλάχνα, επομένως χωρίς συμφύσεις, με ένα χειρουργείο εντελώς αναίμακτο και ανώδυνο. Το δε αισθητικό αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό, καθώς γίνονται μόνο τρεις τομές του ενός εκατοστού, στις οποίες, μάλιστα, γίνεται πλαστική συρραφή. Η ΚΛΑΣΙΚΉ ΜΈΘΟΔΟΣ Οι χειρουργικές επεμβάσεις μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90 γίνονταν με τον κλασικό τρόπο της ανοιχτής χειρουργικής και για την αποκατάσταση της

28 |

Ο Δρ ΔΙΑΜΑΝΤΉΣ Ε. ΘΩΜΆΣ.

βλάβης, χρησιμοποιούνταν είτε μόνον ράμματα είτε ένα κομμάτι χειρουργικού πλέγματος. Η χρήση μόνο ραμμάτων εμφάνιζε πιθανότητες υποτροπής της τάξης του 10%, ενώ η χρήση πλέγματος μειώνει τις πιθανότητες υποτροπής στο επίπεδο του 1%, καθώς με αυτό καλύπτεται και το κενό που επέτρεψε στην κήλη να εμφανιστεί. ΤΟ ΣΎΣΤΗΜΑ DA VINCI Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εφαρμογή του ρομποτικού συστήματος Da Vinci στην αποκατάσταση της κοιλιοκήλης, της ομφαλοκήλης, της ΜΤΧ κοιλιοκήλης και της βουβωνοκήλης με την εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση (e- TEP), κατά την οποία όλο το χειρουργείο γίνεται ρομποτικά χωρίς να εισέλθουν τα χειρουργικά ρομποτικά εργαλεία εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας. Η επέμβαση αυτή και όλες οι παρόμοιες επεμβάσεις γίνονται συνήθως με γενική αναισθησία και διαρκούν μία ώρα το πολύ. Η επέμβαση με τη βο-

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ήθεια του συστήματος Da Vinci επιτρέπει στον ασθενή να αναρρώσει πιο γρήγορα και να έχει μικρότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία. Μία με δύο ημέρες από την επέμβαση αισθάνεται και είναι απολύτως υγιής, απαλλαγμένος από τις ενοχλήσεις του και επιστρέφει άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες, ενώ με την πάροδο των εβδομάδων όλα τα σημάδια της επέμβασης εξαφανίζονται πλήρως. Η χειρουργική αυτή τεχνική συνδυάζει όλα τα πλεονεκτήματα της εξωπεριτοναϊκής προσπέλασης και τα οφέλη της ρομποτικής χειρουργικής, εξηγεί ο κ. Θωμάς. ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΗΣ e-TEP ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ ΕΠΈΜΒΑΣΗΣ ΚΉΛΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΎΣΤΗΜΑ DA VINCI Η εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση συμβάλλει στην αποφυγή τραυματισμού των σπλάχνων, στην τοποθέτηση του πλέγματος στην καλύτερη ανατομική θέση, στην αποφυγή δημιουργίας υγρώματος, στην αποφυγή διαπύησης του πλέγματος και στην αποφυγή συμφύσεων μεταξύ πλέγματος και εντέρου. Επιπλέον προσφέρει στον χειρουργό: • τρισδιάστατη (3D) εικόνα με πολύ μεγάλη μεγέθυνση (δίνει την αίσθηση στον επεμβαίνοντα ότι βρίσκεται εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας), • μεγαλύτερη ακρίβεια στις λεπτές χειρουργικές κινήσεις, καθώς το σύστημα διαθέτει διορθωτικό φίλτρο για απόσβεση ενδεχόμενου τρόμου (τρέμουλο) των χεριών του χειρουργού, • τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρισμούς με μεγαλύτερη άνεση, καθώς τα χειρουργικά ρομποτικά εργαλεία πραγματοποιούν όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι και με περιστροφή 360° στο χειρουργικό πεδίο, • τη δυνατότητα προσχεδιασμού του χειρουργείου στον Η/Υ, με χρήση εικόνων των οργάνων από προηγηθείσες εξετάσεις αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας, που μπορεί να ανακαλέσει στην οθόνη του κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επεμβάσεως

(Intraoperational Navigation). Επιπλέον προσφέρει στον ασθενή: • αναίμακτο χειρουργείο, ταχύτερη ανάρρωση, μείωση του χρόνου παραμονής στο νοσοκομείο, ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου και καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα λόγω του μικρού μεγέθους των τομών. ΠΟΙΕΣ ΚΉΛΕΣ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΎΝ ΡΟΜΠΟΤΙΚΆ Όλες οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος μπορούν να αντιμετωπιστούν ρομποτικά: οι βουβωνοκήλες, οι ομφαλοκήλες, οι μηροκήλες, οι μετεγχειρητικές κήλες, οι κήλες λευκής γραμμής ή επιγαστρικές κήλες, το σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών που παρουσιάζουν οι αθλητές, ακόμα και πιο σπάνιες κήλες, όπως η σπιγγέλιος κήλη, η littre και άλλες. Ρομποτικά επίσης μπορούν να αντιμετωπιστούν και οι εσωτερικές κήλες (διαφραγματοκήλες). ■

ΔΙΑΜΑΝΤΉΣ Ε. ΘΩΜΆΣ Ο Διαμαντής Ε. Θωμάς, MD PhD FACS, είναι διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan Hospital. Διαθέτει πτυχίο Ιατρικής Σχολής και την ειδικότητα Γενικής Χειρουργικής. Η διδακτορική διατριβή του είχε θέμα «Φαρμακογενωμική ανάλυση ασθενών με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ΙΦΝΕ) και συσχέτιση με ανταπόκριση στους αντι-TNF παράγοντες». Είναι εκπαιδευτής χειρουργός για τη νέα τεχνική αντιμετώπισης των αιμορροΐδων με χρήση υπερήχων T.H.D. Συμμετείχε στο παρελθόν στη χειρουργική ομάδα του καθ. Κ. Κωνσταντινίδη από το 2005 στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Από το 2008 γενικός χειρουργός στο MEDITERRANEO HOSPITAL και από το 2012 παράλληλα και στο Νοσοκομείο «ΥΓΕΙΑ». Από το 2015 διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής στο METROPOLITAN HOSPITAL.

| 29

ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΕΚΆΚΗΣ

Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής, ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα, Κεντρική Κλινική Αθηνών

ΠΏΣ Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΙΑΤΡΙΚΉ ΣΥΜΒΆΛΛΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΛΎΤΕΡΗ ΠΑΡΟΧΉ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ ΥΓΕΊΑΣ! τής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα, Κεντρική Κλινική Αθηνών.

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της Ιατρικής παρέχοντας τη δυνατότητα βελτίωσης της πρόγνωσης της υγείας και του τρόπου ζωής, καθώς και της καλύτερης θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενών. Τα πρόσφατα επιτεύγματα στον τομέα της Ψηφιακής Ιατρικής και ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν την ιατρική πρακτική σε όλους τους τομείς, ενώ η τηλεϊατρική θα αντικαταστήσει σε κάποιο βαθμό τις συνήθεις επισκέψεις των ασθενών στο ιατρείο, καθώς επίσης θα συμβάλει σημαντικά στη διάγνωση ασθενών σε απόμακρα σημεία της χώρας. Για τη νέα αυτή ψηφιακή εποχή στην Υγεία μάς μιλά παρακάτω ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής Ιωάννης Λεκάκης, ομότιμος καθηγη-

30 |

— Τι εννοούμε και τι περιλαμβάνει ο όρος ψηφιακή υγεία; Είναι η πρακτική υγείας που χρησιμοποιεί τις εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία, αλλά και την ανάλυση του γονιδιώματος. Η ψηφιακή τεχνολογία που κυρίως χρησιμοποιείται είναι η τηλεϊατρική, η τεχνητή νοημοσύνη, διάφορες εφαρμογές στην έξυπνη κινητή τηλεφωνία, η ρομποτική, η δυνατότητα ανάλυσης μεγάλων δεδομένων.

— Πού βοηθάει η τηλεϊατρική; Στην εκπαίδευση, στην παρακολούθηση ασθενών με χρόνια νοσήματα, στην προληπτική Ιατρική, στην ανίχνευση αρρυθμιών, στην παρακολούθηση εμφυτευμένων συσκευών από απόσταση, στην αλλαγή του τρόπου ζωής, αλλά και στην αποκατάσταση.

— Τι εννοούμε με τον όρο τεχνητή νοημοσύνη; Είναι η εκπαίδευση του υπολογιστή, ώστε να «σκέπτεται» όπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Ο υπολογιστής, με απλά λόγια, τροφοδοτείται από ένα πλήθος δεδομένων και καταλήγει σε ένα συμπέρασμα ανάλογο με αυτό που θα κατέληγε ο ανθρώπινος εγκέφαλος.

— Πού συνεισφέρει η τεχνητή νοημοσύνη; Πολλοί τομείς της Ιατρικής λειτουργούν με τη βοήθεια

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΕΚΆΚΗΣ.

της τεχνητής νοημοσύνης. Στις απεικονιστικές μεθόδους η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι σημαντική. Επίσης βοηθά σημαντικά στη διάγνωση και τον καθορισμό της πρόγνωσης, όπως επίσης τον καθορισμό της καλύτερης θεραπευτικής αγωγής.

— Γιατί αναπτύσσεται τόσο έντονα η τεχνητή νοημοσύνη; Η μεγάλη αύξηση των ασθενών και του κόστους παροχής υγείας, η κακή αναλογία ασθενών προς ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε πολλές περιοχές, η ανάγκη βοήθειας σε γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό έχουν οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση των αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης, που εγκρίνονται από τους κανονιστικούς μηχανισμούς, π.χ. FDA.

— Θα υποκαταστήσει ιατρικές ειδικότητες η τεχνητή νοημοσύνη; Οπωσδήποτε πολλές ιατρικές ειδικότητες θα βιώσουν μεγάλες μεταβολές. Στην Ακτινολογία η αρχική διάγνωση μπορεί να γίνεται με την τεχνητή νοημοσύνη και ο γιατρός θα θέτει την τελική διάγνωση ή θα ασχολείται μόνο με τις πιο δύσκολες περιπτώσεις και οι απλές θα διαγιγνώσκονται από τον υπολογιστή. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και με τη διαγνωστική δερματολογία και την παθολογοανατομία. Και άλλες ειδικότητες, π.χ. Καρδιολογία, Οφθαλμολογία, θα επηρεασθούν σε μικρότερο βαθμό. Δεν πιστεύω ότι οι γιατροί θα αντικατασταθούν, αλλά στην τεχνητή νοημοσύνη θα βρουν έναν βοηθό που θα συνεισφέρει σημαντικά, θα ελαφρύνει το έργο του γιατρού και θα βελτιώσει την

| 31

αξιοπιστία της διάγνωσης.

— Πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις γιατρού - ασθενούς η ψηφιακή τεχνολογία; Οπωσδήποτε οι σχέσεις γιατρού και ασθενούς θα γίνουν περισσότερο «απόμακρες». Πολλές διαγνώσεις θα γίνονται από απόσταση, π.χ. με τη βοήθεια καρδιογραφήματος που λαμβάνεται μέσω έξυπνου τηλεφώνου ή με προχωρημένες μεθόδους τηλεϊατρικής. Πολλές διαγνωστικές εξετάσεις θα γίνονται στην περιφέρεια και θα αποστέλλονται στον ειδικό γιατρό σε κάποιο κέντρο για την τελική διάγνωση.

— Ποια θα είναι η θέση των ρομπότ στην υγεία; Μικρά ρομπότ μπορούν να χρησιμοποιούνται για εργασίες, όπως καθαρισμός των θαλάμων, στρώσιμο κρεβατιών κ.λπ. Στο χειρουργικό πεδίο αναμένεται το ρομπότ να φτάσει σε επίπεδο ανθρώπινης ικανότητος μετά από πολλά χρόνια.

— Πώς θα επηρεάσει η ψηφιακή τεχνολογία τη νοσηλευτική; Οπωσδήποτε πολλές νοσηλευτικές εργασίες μπορούν να πραγματοποιηθούν από ρομπότ. Διάφοροι sensors, π.χ. γλυκόζης ή καλίου, θα βοηθούν στην ανίχνευση παθολογικών καταστάσεων έγκαιρα και από απόσταση. Πολλοί ασθενείς θα νοσηλεύονται στο σπίτι και η νοσηλευτική υπηρεσία θα τους παρακολουθεί με τη χρήση τηλεϊατρικής και sensors.

— Τι είναι η Ιατρική Ακριβείας; Στην κλασική Ιατρική ανιχνεύουμε έναν παθολογικό φαινότυπο και εφαρμόζουμε μια θεραπευτική αγωγή, θεωρώντας ότι οι ασθενείς με τον ίδιο φαινότυπο, π.χ.

υπέρταση, είναι ίδιοι. Στην Ιατρική Ακριβείας λαμβάνουμε υπόψη ένα πλήθος παραμέτρων που μπορούν να ξεχωρίσουν τους ασθενείς σε διάφορες υποομάδες με διαφορετική συμπεριφορά. Τέτοιες παράμετροι είναι οι διάφοροι πολυμορφισμοί στο γονιδίωμα, παράγωγα του μεταβολισμού, πρωτεΐνες, αποτελέσματα από τη χρήση sensors κ.λπ.

— Πώς δομείται ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας; Στον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας εμπεριέχονται όλα τα συνήθη στοιχεία του ασθενούς, αλλά επίσης ευρήματα από τηλεπαρακολουθήσεις και κυρίως ευρήματα από το γονιδίωμα που θα βοηθούν στην Ιατρική Ακριβείας.

— Πώς βλέπετε το νοσοκομείο του μέλλοντος; Θα είναι ένα νοσοκομείο απαλλαγμένο από χαρτιά, με μονάδες Εντατικής Θεραπείας, χειρουργεία και αίθουσες επεμβατικής αντιμετώπισης, αλλά και εργαστήρια. Αυτό που θα αλλάξει θα είναι οι συνήθεις θάλαμοι που θα περιορισθούν σημαντικά. Πολλοί ασθενείς θα νοσηλεύονται στο σπίτι τους και θα παρακολουθούνται με τη βοήθεια τηλεϊατρικής και sensors. Tέτοιες τακτικές θα οδηγήσουν σε σημαντική μείωση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

— Πώς βλέπετε την εξέλιξη της έρευνας στην ψηφιακή εποχή; Η είσοδος μεγάλου αριθμού ατόμων στις μελέτες με σύγχρονες μεθόδους, π.χ. έξυπνα τηλέφωνα, η χρήση της τηλεϊατρικής σε πολλές φάσεις των μελετών, η μεγάλη δυνατότητα ανάλυσης των στοιχείων και η χρήση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας θα επιδράσουν ευεργετικά στη διενέργεια μεγάλων μελετών. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΕΚΆΚΗΣ Ο Ιωάννης Λεκάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψηφιακής Ιατρικής, αποφοίτησε από την Ιωννίδειο Πρότυπο Σχολή Πειραιά και την Ιατρική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών με βαθμό Άριστα. Εκπαιδεύθηκε στην Παθολογία και την Καρδιολογία στην Αθήνα και έλαβε τους δύο τίτλους ειδικότητας. Ακολούθως μετέβη στις ΗΠΑ και μετεκπαιδεύτηκε στις αναίμακτες και επεμβατικές μεθόδους στην Καρδιολογία στο Boston University Medical Center. Επίσης, μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία και την Ολλανδία στις επεμβατικές μεθόδους και την ενδοστεφανιαία υπερηχογραφία Στην Ελλάδα έχει εργασθεί στα Νοσοκομεία «Ευαγγελισμός», «Αλεξάνδρα», «Αττικόν» και Κεντρική Κλινική Αθηνών. Το 1998 εξελέγη επίκουρος καθηγητής του Παν/μίου Αθηνών, ακολούθως αναπληρωτής καθηγητής και το 2011 τακτικός καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών. Το 2014-2017 ανέλαβε τη Διεύθυνση της Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής. Από το 2009 διευθύνει το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στη Β’ Καρδιολογική Κλινική του Παν/μίου Αθηνών στο «Αττικόν» Νοσοκομείο και από το 2007 το διακλινικό ιατρείο Πνευμονικής Υπέρτασης στο ίδιο νοσοκομείο. Το 2018 έλαβε τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή Καρδιολογίας και έκτοτε διευθύνει τον καρδιολογικό τομέα στην Κεντρική Κλινική Αθηνών.

32 |

ΣΎΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΙΑΤΡΙΚΏΝ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΏΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ

Ο καινοτόμος ρόλος της ιατρικής τεχνολογίας στη μετα-Covid-19 εποχή! Γράφει ο ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΝΊΚΑΣ, πρόεδρος ΣΕΙΒ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Medtronic, Ελλάδα & Ισραήλ

ΒΡΙΣΚΌΜΑΣΤΕ ΑΚΌΜΑ εν μέσω μιας απρόσμενης υγειονομικής κρίσης, η οποία έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα όλων μας και έχει δοκιμάσει πολλαπλώς όλα τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Η επόμενη ημέρα δεν θα είναι ίδια με την προ Covid-19 περίοδο, βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα «κανονικότητα» όπου χρειάζεται να σχεδιάσουμε ξανά τα συστήματα υγείας. «Η υγεία πρέπει αποτελεί εθνική προτεραιότητα, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις θεμιτές προσδοκίες των πολιτών, να αντιμετωπίζει τις δημογραφικές προκλήσεις, τις προκλήσεις της καινοτομίας, της επιβάρυνσης από ασθένειες και να διασφαλίζει την έγκαιρη πρόσβαση χωρίς αποκλεισμούς σε βιώσιμα συστήματα υγείας» (Oporto declaration May 3rd 2021). Η βιωσιμότητα, η αποτελεσματικότητα και η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας απαιτούν καλύτερη χρήση των υφιστάμενων πόρων σε κάθε σύστημα υγείας, καλύτερο σχεδιασμό της παροχής υγειονομικής περίθαλψης και αυξανόμενη ικανότητα συλλογικής και εξατομικευμέ-

νης ανταπόκρισης στην υγεία. Οι ιατρικές τεχνολογίες [ιατροτεχνολογικά προϊόντα (MD), in vitro διαγνωστικά, ψηφιακή υγεία] επιτρέπουν στους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και καλύτερα, ενδυναμώνοντάς τους έτσι να συνεισφέρουν στην κοινωνία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, οι ιατρικές τεχνολογίες βελτιώνουν την ποιότητα της περίθαλψης, την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο ρόλος των εταιρειών ιατρικής τεχνολογίας κατέστη ζωτικός, στη διάγνωση του Covid-19, στην πρόληψη και τη θεραπεία. Ως ο κατεξοχήν κλάδος καινοτομίας στο χώρο της Υγείας, καλούμαστε να συμβάλουμε με λύσεις και υπηρεσίες στη διαμόρφωση του νέου περιβάλλοντος. Υπό το πρίσμα αυτών των προκλήσεων, καθώς και της ιδιαίτερης φύσης των (καινοτόμων) προσφορών ιατρικής τεχνολογίας, υπάρχει αυξημένη ανάγκη για πραγματική εφαρμογή της υγειονομικής περίθαλψης με βάση την αξία. Τα κύρια χαρακτηριστικά των προσφορών ιατρικής τεχνολογίας περιγράφονται με ιδιαίτερη έμφαση στη σύγκριση με τα φαρμακευτικά προϊόντα, προκειμένου να τονιστεί η ανάγκη για μια διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά την υιοθέτηση και αφομοίωσή τους (Access to Medical Technology Innovations: A Proposal for a Value of Innovation and Partnership Model; Lieven Annemans February 2021).

– Οι ιατρικές τεχνολογίες και τα φάρμακα μοιράζονται τον κοινό στόχο της αποτελεσματικότητας και διαφέρουν ως προς το μηχανισμό δράσης.

– Το μοντέλο έρευνας και ανάπτυξης της βιομηχανίας ιατρικής τεχνολογίας είναι πολύ διαφορετικό από αυτό του φαρμακευτικού τομέα.

– Τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών εξαρτώ-

Ο κ. ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΝΊΚΑΣ.

34 |

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ νται από παράγοντες όπως η εκπαίδευση, η ικανότητα και η εμπειρία του χρήστη. Σε αντίθεση με τα φάρμακα, ο χρήστης δεν είναι απαραίτητα ο ασθενής, αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι ο επαγγελματίας υγείας.

– Εκτός της έλλειψης, υπάρχουν και μεθοδολογικές προκλήσεις που προκύπτουν από τη διεξαγωγή μεγάλων τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών.

– Το άμεσο κόστος της ιατρικής τεχνολογίας συχνά περιλαμβάνει τόσο το αρχικό κόστος αγοράς όσο και τα τρέχοντα έξοδα, όπως η συντήρηση, τα αναλώσιμα ή οι πρόσθετες υπηρεσίες, τα οποία επηρεάζουν τη συχνότητα με την οποία χρησιμοποιείται η προσφορά. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν τις καινοτομίες της ιατρικής τεχνολογίας μοναδικές και, ως εκ τούτου, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο σύστημα υγείας και στις αποφάσεις πρόσβασης των ασθενών σε αυτά. H κρίση έχει δείξει ότι το σύστημα μπορεί να είναι εύθραυστο, αλλά είναι σε θέση να ανταποκριθεί γρήγορα, όταν είναι απαραίτητο. «Στο μέλλον, ο πιο ενστικτώδης τρόπος με τον οποίο μπορούμε να προχωρήσουμε, είναι να θέσουμε τις προμήθειες βάσει αξίας στο επίκεντρο του τρόπου λειτουργίας, εντός και εκτός των κρίσεων» (Serge Bernasconi, Chief Executive Officer, MedTech Europe). Η μετάβαση από το μοντέλο αξιολόγησης μόνο βάσει τιμής στις συνεργασίες, βάσει αξίας, απαιτεί νέα σκέψη από όλες τις πλευρές. Ωστόσο, με την προώθηση του διαλόγου και τη συμμετοχή σε εταιρικές σχέσεις βάσει αξίας, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης και οι προμηθευτές μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα των ασθενών και να διαχειριστούν το συνολικό κόστος της παροχής φροντίδας. Η Νορβηγία έχει προωθήσει αυτή την προσέγγιση εταιρικής σχέσης εδώ και αρκετά χρόνια και αποκομίζει τα οφέλη στις αρχές της πανδημίας, καθώς είχε ήδη ισχυρές σχέσεις μεταξύ της

βιομηχανίας και των αρχών προμηθειών. Δεν είμαστε εχθροί, είμαστε συνεργάτες. Αυτό απαιτεί μια αλλαγή νοοτροπίας από όλους», δήλωσε ο Kjetil Istad, διευθύνων σύμβουλος Sykehusinnkjop HF & αντιπρόεδρος με επίκεντρο τις προμήθειες βάσει αξίας για την EHPPA. «Εάν δημιουργήσετε διαφάνεια και οικοδομήσετε εμπιστοσύνη, διευκολύνει την έναρξη προ ανταγωνιστικού διαλόγου στο πλαίσιο μιας προσφοράς». Οι ενδιαφερόμενοι φορείς στη Νορβηγία κάθονται μαζί κάθε χρόνο για να εξετάσουν τις κοινές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα συνεργασιών με βάση την αξία. Αρθροπλαστκή γόνατος στην περιοχή της Νότιας Δανίας, η οποία εγκαινίασε ένα μοντέλο βασισμένο στον ασθενή με επίκεντρο την καινοτομία, την εμπειρία των ασθενών και τα αποτελέσματα. Επίσης, το Νοσοκομείο BispebjergFrederiksberg, σε συνεργασία με την GE Healthcare, μείωσε το κόστος κατά περισσότερο από 30%, μείωσε τα απόβλητα και εξασφάλισε μια σταθερή αλυσίδα εφοδιασμού για τη σάρωση PET/CT. Στη χώρα μας μέχρι σήμερα έχουν εφαρμοστεί πολιτικές στο χώρο της Υγείας με στόχο τη μείωση τιμής και με οριζόντια μέτρα (claw back, διαγωνισμοί με κριτήριο αξιολόγησης της τιμή), τα οποία δεν συμβάλλουν στην αξιολόγηση της αξίας της τεχνολογίας. Στην επόμενη ημέρα είναι επιτακτική ανάγκη η υιοθέτηση επιτυχημένων μοντέλων αξιολόγησης με βάση την αξία και με ιδιαίτερη έμφαση σε εκείνα τα οποία υπόσχονται να μετασχηματίσουν την υγειονομική περίθαλψη όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Η ιατρική τεχνολογία ως ο καινοτόμος και διακριτός κλάδος στον τομέα της Υγείας έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο μετασχηματισμό των συστημάτων υγείας και αποτελεί αξιόπιστο εταίρο στη διαμόρφωση μοντέλων αξιολόγησης της αξίας. ■

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΝΊΚΑΣ Ο Δημήτρης Νίκας είναι πρόεδρος ΣΕΙΒ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Medtronic Ελλάδας και Ισραήλ. Σπούδασε μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης στο Πολυτεχνείο Κρήτης (ΒΑ,1990) και Business Administration στο IAE-του Πανεπιστημίου Grenoble ΙΙ (DEA,1991). Υπήρξε μεταπτυχιακός ερευνητής στη Χρηματοοικονομική Διοίκηση στο IAE του Πανεπιστημίου Grenoble IΙ (1991-1994), την περίοδο 1991-1992, και εργάστηκε στο ίδιο αντικείμενο ως βοηθός καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Pierre Mendes France, Grenoble II. Στην αρχή της καριέρας του, 1993-1994, εργάστηκε ως consultant στη διείσδυση και προώθηση ελληνικών καταναλωτικών προϊόντων στη γαλλική αγορά. Στη συνέχεια, 1996-1998, εργάστηκε στον τομέα της Κλωστοϋφαντουργίας ως Financial Αnalyst με προσανατολισμό στην ανάλυση του κόστους παραγωγής και την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων. Κατόπιν, 1998-2000, μεταπήδησε στον κλάδο των Ανταλλακτικών Αυτοκινήτου ως Financial Controller (Magnetti Marelli, Fiat Group) και μετέπειτα ως οικονομικός διευθυντής. Τα τελευταία 21 χρόνια εργάζεται στην εταιρεία Medtronic Hellas, ιατρικά μηχανήματα και εμφυτεύματα. Ξεκίνησε την καριέρα του ως οικονομικός και διοικητικός διευθυντής, στη συνέχεια ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή και εμπορικού διευθυντή στο Cardiac & Vascular Group και από 1ης Αυγούστου 2017 έχει αναλάβει τη Γενική Διεύθυνση της εταιρείας. Τον Δεκέμβριο του 2020 εκλέχτηκε πρόεδρος του ΣΕΙΒ.

| 35

ΕΡΡΊΚΟΣ ΝΤΥΝΆΝ HOSPITAL CENTER

Η εξέλιξη των συσκευών αιμοκάθαρσης! Καινοτόμο μηχάνημα παρέχει ασφαλή θεραπεία αιμοκάθαρσης Γράφει ο ΣΠΥΡΊΔΩΝ ΜΟΥΤΆΦΗΣ, νεφρολόγος, διευθυντής Νεφρολογικού Τμήματος/Μονάδας Τεχνητού Νεφρού, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

ΤΌΣΟ Η ΟΞΕΊΑ ΌΣΟ ΚΑΙ Η ΧΡΌΝΙΑ νεφρική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο, εάν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, είναι μια ασθένεια τόσο παλιά όσο και η ίδια η ανθρωπότητα. Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά και αργότερα στον Μεσαίωνα, οι θεραπείες για την ουραιμία περιελάμβαναν τη χρήση ζεστών λουτρών, θεραπείες εφίδρωσης, καθώς και την πρόκληση αιμορραγίας. Οι τρέχουσες διαδικασίες για τη θεραπεία της νεφρικής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν φυσικές διεργασίες, όπως η ώσμωση και η διάχυση, οι οποίες είναι ευρέως διαδεδομένες στη φύση και βοηθούν στη μεταφορά νερού και διαλυμένων ουσιών. Οι πρώτες επιστημονικές περιγραφές αυτών των διαδικασιών χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα και προήλθαν από τον Σκωτσέζο χημικό Thomas Graham, ο οποίος είναι γνωστός και ως ο «Πατέρας της Αιμοκάθαρσης». Αρχικά, η ώσμωση και η διάχυση έγιναν δημοφιλείς ως μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε εργαστήρια για το διαχωρισμό διαλυμένων ουσιών και την απομάκρυνση του νερού από διαλύματα μέσω ημιπερατών μεμβρανών. Ο πρωτοπόρος Graham υπέδειξε στο έργο του τις πιθανές χρήσεις αυτών των διαδικασιών στην Ιατρική. Η αιμοκάθαρση σήμερα περιγράφεται σαν μια εξωσωματική διαδικασία για το φιλτράρισμα ουραιμικών ουσιών από το αίμα ασθενών που πάσχουν από νεφρική νόσο. Η πρώτη περιγραφή εφαρμογής της διαδικασίας αυτής δημοσιεύτηκε το 1913. Οι Abel, Rowntree και Turner πραγματοποίησαν την πρώτη αιμοκάθαρση σε αναισθητοποιημένα ζώα κατευθύνοντας το αίμα τους έξω από το σώμα μέσα σε σωλήνες ημιπερατών μεμβρανών κατασκευασμένων από Collodion, ένα υλικό που βασίζεται στην κυτταρίνη. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν ο Abel και οι συνεργάτες του σκόπευαν από την αρχή να

36 |

Ο κ. ΣΠΥΡΊΔΩΝ ΜΟΥΤΆΦΗΣ.

χρησιμοποιήσουν αυτή τη διαδικασία για τη θεραπεία της νεφρικής ανεπάρκειας. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ωστόσο, ότι η θεραπεία αιμοκάθαρσης σήμερα συνεχίζει να χρησιμοποιεί τα κύρια στοιχεία της διαδικασίας του Abel. Ο Abel και οι συνεργάτες του κατά τη διάρκεια των θεραπειών τους χρησιμοποίησαν μια ουσία γνωστή ως ιρουδίνη, η οποία είχε αναγνωριστεί ως το αντιπηκτικό στοιχείο στο σάλιο των βδελλών το 1880. Οι πρώτες θεραπείες αιμοκάθαρσης σε ανθρώπους πραγματοποιήθηκαν από τον George Haas, έναν Γερμανό γιατρό από την πόλη Giessen κοντά στη

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Φρανκφούρτη. Πιθανολογείται ότι ο Haas έκανε την πρώτη αιμοκάθαρση σε ασθενή με νεφρική ανεπάρκεια στο Πανεπιστήμιο του Giessen το καλοκαίρι του 1924, μετά από αρκετά προπαρασκευαστικά πειράματα. Μέχρι το 1928, ο Haas είχε κάνει αιμοκάθαρση σε άλλους έξι ασθενείς, κανένας από τους οποίους δεν επέζησε, πιθανότατα λόγω της κρίσιμης κατάστασης των ασθενών και της ανεπαρκούς αποτελεσματικότητας της θεραπείας αιμοκάθαρσης. Ο Haas, όπως και ο Abel, χρησιμοποίησε την ιρουδίνη ως αντιπηκτικό στις πρώτες του θεραπείες αιμοκάθαρσης. Ωστόσο, αυτή η ουσία συχνά οδηγούσε σε τεράστιες επιπλοκές που προέκυπταν κυρίως από αλλεργικές αντιδράσεις των ασθενών. Ο Haas στον έβδομο και τελευταίο ασθενή του χρησιμοποίησε την ηπαρίνη ως αντιπηκτικό. Αυτή η ουσία προκάλεσε λιγότερες επιπλοκές από την ιρουδίνη και μπορούσε να παραχθεί σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες. Από το 1937, η ηπαρίνη υιοθετήθηκε ως το βασικό αντιπηκτικό και συνεχίζει να χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Το φθινόπωρο του 1945, ο Willem Kolff, από την Ολλανδία, πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη θεραπεία αιμοκάθαρσης σε άνθρωπο. Ο Kolff χρησιμοποίησε ένα σαν συσκευή αιμοκάθαρσης περιστρε-

φόμενο τύμπανο που είχε αναπτύξει για να πραγματοποιήσει μια εβδομαδιαία θεραπεία αιμοκάθαρσης σε έναν 67χρονο ασθενή που είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο με οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Ο ασθενής στη συνέχεια πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο με φυσιολογική νεφρική λειτουργία. Ο νεφρός του περιστρεφόμενου τυμπάνου του Kolff χρησιμοποιούσε μεμβρανώδεις σωλήνες κατασκευασμένους από ένα νέο υλικό με βάση την κυτταρίνη, γνωστό ως σελοφάν, το οποίο χρησιμοποιούσαν στη συσκευασία των τροφίμων. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, οι σωλήνες ήταν τυλιγμένοι γύρω από ένα ξύλινο τύμπανο που περιστρεφόταν και βυθιζόταν σε ένα διάλυμα ηλεκτρολυτών, γνωστό και ως «διάλυμα κάθαρσης». Καθώς οι μεμβρανώδεις σωλήνες περνούσαν μέσα από το διάλυμα, οι ουραιμικές τοξίνες μέσω της διάχυσης περνούσαν από το αίμα προς το διάλυμα κάθαρσης. Η συσκευή του Kolff, αφού διέσχισε τον Ατλαντικό και έφτασε στο Νοσοκομείο Peter Brent Brigham στη Βοστόνη, τροποποιήθηκε και αποτέλεσε τη βασική συσκευή αιμοκάθαρσης. Μεταξύ 1954 και 1962 οι τροποποιημένες συσκευές στάλθηκαν από τη Βοστόνη σε 22 νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο. Μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες των νεφρών, εκτός από το φιλτράρισμα των ουραιμικών τοξινών, είναι και η απομάκρυνση της περίσσειας ύδατος που βρίσκεται στον οργανισμό. Κι ενώ η συσκευή του Kolff κατάφερνε να απομακρύνει τις ουραιμικές τοξίνες από τον ασθενή, δεν είχε βρεθεί τρόπος να απομακρύνει την περίσσεια νερού (υπερδιήθηση). Το 1947, ο Σουηδός Nils Alwall δημοσίευσε μια εργασία που περιγράφει μια τροποποιημένη συσκευή αιμοκάθαρσης που μπορούσε να εκτελέσει τον απαραίτητο συνδυασμό αιμοκάθαρσης και υπερδιήθησης καλύτερα από τη συσκευή του Kolff. Οι μεμβράνες σελοφάν που χρησιμοποιούνται σε αυτή τη συσκευή αι-

| 37

μοκάθαρσης θα μπορούσαν να αντέξουν υψηλότερη πίεση λόγω της θέσης τους ανάμεσα σε δύο προστατευτικές μεταλλικές σχάρες. Όλες οι μεμβράνες ήταν σε έναν ερμητικά σφραγισμένο κύλινδρο, έτσι ώστε να μπορούν να δημιουργηθούν διαφορετικές αναλογίες πίεσης. Αφού ο Kolff είχε αποδείξει ότι οι ουραιμικοί ασθενείς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς χρησιμοποιώντας τον τεχνητό νεφρό, ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα δραστηριοποιήθηκε για την ανάπτυξη βελτιωμένων και πιο αποτελεσματικών συσκευών αιμοκάθαρσης. Η κατασκευή των φίλτρων αιμοκάθαρ-

σης παράλληλων πλακών αποτελεί την πιο σημαντική εξέλιξη αυτής της περιόδου. Το φίλτρο αυτό, αντί να αντλεί το αίμα μέσω σωλήνων, κατηύθυνε τη ροή του διαλύματος αιμοκάθαρσης και του αίματος μέσω εναλλασσόμενων στρωμάτων μεμβρανώδους υλικού. Την άνοιξη του 1960, ο Scribner ανέπτυξε το «Scribner shunt», την πρώτη αρτηριοφλεβική παράκαμψη που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τις θεραπείες αιμοκάθαρσης, και την εμφύτευσε στον Αμε-

38 |

ρικανό Clyde Shields, στο Σιάτλ. Ο Shields έγινε ο πρώτος χρόνιος ασθενής αιμοκάθαρσης και οι θεραπείες αιμοκάθαρσης του επέτρεψαν να ζήσει άλλα έντεκα χρόνια πριν πεθάνει από καρδιακή νόσο. Αυτές οι επιτυχίες παρείχαν μια γόνιμη βάση για το πρώτο πρόγραμμα χρόνιας αιμοκάθαρσης στον κόσμο, το οποίο καθιερώθηκε στο Σιάτλ τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μια θεραπεία αιμοκάθαρσης διαρκούσε περίπου δώδεκα ώρες και ήταν πολύ ακριβή, λόγω της μεγάλης δαπάνης για υλικά και της ίδιας της θεραπείας. Ως αποτέλεσμα, δεν μπορούσαν όλοι οι νεφροπαθείς να έχουν πρόσβαση σε αυτή τη σωτήρια θεραπεία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι επιτροπές αποφάσιζαν για το πώς θα πρέπει να κατανεμηθεί ο μικρός αριθμός των θέσεων θεραπείας. Μετά τις πρώτες επιτυχίες στο Σιάτλ, η αιμοκάθαρση καθιερώθηκε ως η θεραπεία εκλογής παγκοσμίως για τη χρόνια και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Οι μεμβράνες και οι συσκευές αιμοκάθαρσης βελτιώνονταν συνεχώς και κατασκευάζονταν βιομηχανικά σε συνεχώς αυξανόμενους αριθμούς. Ένα σημαντικό βήμα ήταν η ανάπτυξη του πρώτου φίλτρου αιμοκάθαρσης κοίλης ίνας το 1964. Αυτή η τεχνολογία αντικατέστησε τους μέχρι τότε παραδοσιακούς μεμβρανώδεις σωλήνες και επίπεδες μεμβράνες με έναν αριθμό κοίλων μεμβρανών μεγέθους τριχοειδών. Αυτή η διαδικασία επέτρεψε την παραγωγή φίλτρων αιμοκάθαρσης με επιφάνεια αρκετά μεγάλη ώστε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις μιας αποτελεσματικής θεραπείας αιμοκάθαρσης. Με τα χρόνια που ακολούθησαν, χάρη στην ανάπτυξη των κατάλληλων τεχνολογιών βιομηχανικής κατασκευής, κατέστη δυνατή η παραγωγή μεγάλου αριθμού φίλτρων αιμοκάθαρσης μιας χρήσης σε λογική τιμή. Σήμερα, τα φίλτρα αιμοκάθαρσης κατασκευάζονται από εξ ολοκλήρου συνθετική πολυσουλφόνη, ένα υλικό που παρουσιάζει εξαιρετικά καλή απόδοση στην κάθαρση των ουσιών και είναι αρκετά βιοσυμβατό για τους ασθενείς. Καθώς η κλινική χρήση της αιμοκάθαρσης γινόταν ολοένα και πιο διαδεδομένη, οι επιστήμονες ήταν σε καλύτερη θέση να διερευνήσουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά των ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο. Σε αντίθεση με τα πρώτα χρόνια της αιμοκάθαρσης που

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ παρουσιάζονται, η έλλειψη επαρκών μεθόδων ή τεχνολογιών θεραπείας δεν αποτελεί πλέον πρόκληση στη θεραπεία των νεφροπαθών. Οι παρούσες προκλήσεις πηγάζουν μάλλον από τον μεγάλο αριθμό ασθενών που χρειάζονται θεραπεία αιμοκάθαρσης, τις επιπλοκές που προκύπτουν από τα χρόνια που ο ασθενής υποβάλλεται σε θεραπεία αιμοκάθαρσης, αλλά και τον πληθυσμό των ασθενών που παρουσιάζει δημογραφικές καθώς και ιατρικές προκλήσεις. Ο αριθμός των ασθενών που χρειάζονται αιμοκάθαρση αυξάνεται συνεχώς σε συνδυασμό με περιορισμένους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους. ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΎΓΧΡΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΆΤΩΝ ΑΙΜΟΚΆΘΑΡΣΗΣ Τα μηχανήματα αιμοκάθαρσης τελευταίας γενιάς διαθέτουν συστήματα που μπορούν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια της διαδικασίας και τυχόν κρίσιμες καταστάσεις μπορούν να εντοπιστούν σε πρώιμο στάδιο και να αντιμετωπιστούν. Διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα παρακολούθησης και διαχείρισης δεδομένων και έχουν γίνει πιο φιλικά προς τον χρήστη. Ένας μεγάλος αριθμός μηχανημάτων αιμοκάθαρσης τελευταίας γενιάς χρησιμοποιεί επίσης συστήματα ελεγχόμενα από υπολογιστή, διαδικτυακές τεχνολογίες, δικτύωση και ειδικό λογισμικό. Ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστικούς οίκους παγκοσμίως τόσο σε μηχανήματα νεφρού όσο και σε φίλτρα αιμοκάθαρσης είναι η Fresenius Medical Care με έδρα τη Γερμανία. Με τα μηχανήματα της Fresenius Medical Care και συγκεκριμένα με τη συσκευή αιμοκάθαρσης 5008S είναι εξοπλισμένη και η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του «Ερρίκος Ντυνάν». Η Fresenius Medical Care, η οποία στην ελληνική αγορά αντιπροσωπεύεται από την εταιρεία Mediprime SA, έχει αφιερωθεί στη βελτιστοποίηση και την προώθηση όλων των διαδικασιών που σχετίζονται με τη θεραπεία για την υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας προκειμένου να βελτιώσει τη μακροβιότητα και την ποιότητα ζωής των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών. Για το λόγο αυτόν σχεδίασε και κατασκεύασε το ιδανι-

κό μηχάνημα αιμοκάθαρσης για τη διενέργεια ONLINE αιμοδιαδιήθησης, το 5008S. Το μηχάνημα αιμοκάθαρσης 5008S διακρίνεται για τον εργονομικό του σχεδιασμό, την ευκολία χρήσης για όλες τις διαδικασίες που πραγματοποιούνται κατά τη θεραπεία της αιμοκάθαρσης, καθώς και τη βέλτιστη χρήση των πόρων και την εξοικονόμηση ενέργειας που προσφέρει. Η θεραπεία της αιμοκάθαρσης με τη χρήση του 5008S πραγματοποιείται με μεγαλύτερη ασφάλεια με τη χρήση συστημάτων για τον αυτόματο υπολογισμό της παρεχόμενης δόσης υποκατάστασης, την παρακολούθηση της επάρκειας της αιμοκάθαρσης, καθώς και την επεξεργασία του διαλύματος κάθαρσης πριν από τη χρήση του. Η θεραπεία της ONLINE αιμοδιαδιήθησης προσφέρεται πλέον σαν θεραπεία επιλογής με τη δυνατότητα παρασκευής του διαλύματος υποκατάστασης άμεσα με τη χρήση του εξελιγμένου υδραυλικού κυκλώματος που διαθέτει η συσκευή. Μέσω της έγχρωμης οθόνης αφής ο χειριστής έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί με ευκολία όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται τόσο για την προετοιμασία όσο και για τη διενέργεια της θεραπείας της αιμοκάθαρσης. Στις λειτουργίες του μηχανήματος περιλαμβάνονται επίσης σημαντικά θεραπευτικά εργαλεία, όπως η δυνατότητα χρήσης Μονής Βελόνας, το ενσωματωμένο πιεσόμετρο για την παρακολούθηση της κατάστασης του ασθενούς και συστήματα ασφαλείας για την αναγνώριση και αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων, όπως η εισαγωγή αέρα στο κύκλωμα και η αποσύνδεση της βελόνας κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Με τη χρήση της κάρτας ασθενούς το ιατρικό προσωπικό έχει πρόσβαση άμεσα στα δεδομένα όλων των θεραπειών και η διαχείρισή του πραγματοποιείται εύκολα και με ασφάλεια. Ο υψηλός βαθμός καινοτομίας και ο μοναδικός εργονομικός και φιλικός προς τον χρήστη σχεδιασμός του μηχανήματος αιμοκάθαρσης 5008S έχουν εκτιμηθεί με το «Innovationspreis der deutschen Wirtschaft 2005» («Το Πρώτο Παγκόσμιο Βραβείο Καινοτομίας») και το βραβείο Red Dot για το σχεδιασμό προϊόντος. ■

ΣΠΥΡΊΔΩΝ ΜΟΥΤΆΦΗΣ Ο Σπυρίδων Μουτάφης είναι νεφρολόγος, διευθυντής στο Νεφρολογικό Τμήμα/Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center. Διετέλεσε επίσης διευθυντής Νεφρολογικής Κλινικής, Κυανούς Σταυρός, Αθήνα. Πτυχιούχος της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1981), με μετεκπαίδευση στην ειδικότητα Νεφρολογίας, «Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών» (1987-1990), «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο, Αθήνα (1986-1987) και στην ειδικότητα της Παθολογίας, 2ο Θεραπευτήριο ΙΚΑ, Αθήνα (1984-1986). Έχει παρακολουθήσει ειδικά σεμινάρια για τον Σακχαρώδη Διαβήτη στο Διαβητολογικό Κέντρο, Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών «Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο (1984 &1986).

| 39

Στην ανατολή της ζωής του παιδιού είναι το υπερηχογράφημα! Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΑΝΤΣΑΚΛΉΣ, μαιευτήρας-γυναικολόγος, πανεπιστημιακός υπότροφος Α’ Μ/Γ Κλινικής Παν/μίου Αθηνών, διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, ειδικός Ιατρικής Εμβρύου, συνεργάτης ΙΑΣΩ.

Η ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΊΑ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΜΊΑ ΑΣΦΑΛΉ, μη επεμβατική μέθοδο με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια, που παρέχει πολλές και σημαντικές πληροφορίες για το έμβρυο και την εγκυμοσύνη γενικότερα. Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιεί ακουστικά κύματα υψηλής συχνότητας για την απεικόνιση του εμβρύου και χρησιμοποιείται στην Iατρική τουλάχιστον τα τελευταία 30 χρόνια. Οι υπέρηχοι δεν εκπέμπουν ακτινοβολία, όπως π.χ. οι ακτινογραφίες, και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι οι υπέρηχοι μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο έμβρυο. Η εξέλιξη στον τομέα της τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα να απεικονίζουμε και να ελέγχουμε το έμβρυο ακόμα και σε τρεις διαστάσεις, οι γνωστές 3D εικόνες. Το λεγόμενο 4D υπερηχογράφημα αναφέρεται σε παρακολούθηση των κινήσεων του εμβρύου με 3D εικόνες. Τα βασικά υπερηχογραφήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι τα ακόλουθα:

O κ. ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΑΝΤΣΑΚΛΉΣ.

1. Το υπερηχογράφημα 1ου τριμήνου: Γίνεται μεταξύ 7ης-9ης εβδομάδας κύησης και προσφέρει πληροφορίες για τον αριθμό των εμβρύων, τον καρδιακό ρυθμό του ή των εμβρύων και την ακριβή ηλικία κύησης. Επίσης, αποκλείει ή εντοπίζει έγκαιρα προβλήματα, όπως η εξωμήτριος κύηση και η παλίνδρομη κύηση (αποβολή), αλλά και πιο σπάνιες επιπλοκές όπως μύλη κύηση.

2. Το υπερηχογράφημα 11-13+6 εβδομάδων: Είναι το υπερηχογράφημα κατά το οποίο γίνεται η μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας του εμβρύου (Nuchal Translucency - NT) και σε συνδυασμό με άλλες υπερηχογραφικές μετρήσεις (ρινικό οστό, φλεβώδης πόρος, τριγλώχινα βαλβίδα, και παλαιότερα γωνία προσώπου του εμβρύου) και βιοχημικούς δείκτες (free-βhcG &

40 |

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

PAPP-A) ελέγχεται με υψηλή ακρίβεια η πιθανότητα για σύνδρομο Down και για κάποιες άλλες χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Επίσης, ελέγχεται η ανατομία του εμβρύου για πιθανές ανωμαλίες, ενώ ελέγχεται και η πιθανότητα να αναπτύξει η έγκυος προεκλαμψία/πίεση στην εγκυμοσύνη, με τη μέτρηση του Doppler των μητριαίων αγγείων της εγκύου, τα δημογραφικά στοιχεία της εγκύου και το ιατρικό και μαιευτικό ιστορικό της και τη μέτρηση κάποιων βιοχημικών δεικτών (PlGF – Placental Growth Factor).

3. Το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου: Είναι το αναλυτικό υπερηχογράφημα της εγκυμοσύνης και κύριος σκοπός του είναι ο λεπτομερής έλεγχος της εμβρυϊκής ανατομίας. Ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα B’ Eπιπέδου μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο να έχει το έμβρυο κάποια σοβαρή συγγενή ανωμαλία, χωρίς όμως να τον εξαλείφει. Επίσης παρέχει πληροφορίες για την πιθανότητα πρόωρου τοκετού, καθώς και για την πιθανότητα να αναπτύξει η έγκυος προεκλαμψία/πίεση στην εγκυμοσύνη, ενώ επανελέγχει και την πιθανότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών, κυρίως μέσω των ήπιων υπερηχογραφικών δεικτών (οι λεγόμενοι soft markers).

4. Το υπερηχογράφημα ανάπτυξης του εμβρύου/ Doppler: Κατά το υπερηχογράφημα αυτό ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου (βιομετρικές μετρήσεις), η ποσότητα του αμνιακού υγρού, η ροή του αίματος στα αγγεία

του εμβρύου, η θέση και η μορφολογία του πλακούντα και η κινητικότητα του εμβρύου. Ο συνδυασμός υπερηχογραφικών μετρήσεων με καρδιοτοκογραφικό έλεγχο αποτελούν το λεγόμενο βιοφυσικό προφίλ του εμβρύου. ΤΡΙΣΔΙΆΣΤΑΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΆΦΗΜΑ (3D & 4D) Η τεχνολογία μάς επιτρέπει πλέον να έχουμε τρισδιάστατη απεικόνιση του εμβρύου. Η τρισδιάστατη εικόνα (3D) προκύπτει από τη σύνθεση πολλών δισδιάστατων εικόνων. Στα περισσότερο εξελιγμένα μηχανήματα μπορούμε να βλέπουμε το έμβρυο τρισδιάστατο σε πραγματικό χρόνο (4D), δηλαδή να βλέπουμε τις κινήσεις του. Η συνηθισμένη δισδιάστατη υπερηχογραφική εικόνα μάς δίνει τις πιο σημαντικές πληροφορίες για το έμβρυο. Σε κάποιες σπάνιες ανωμαλίες το τρισδιάστατο υπερηχογράφημα μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε καλύτερα ορισμένα όργανα, ωστόσο είναι το δισδιάστατο υπερηχογράφημα που βασικά θα μας κατευθύνει στη διάγνωσή μας. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της τρισδιάστατης υπερηχογραφίας είναι ότι μας δίνει την ευχαρίστηση να δούμε πιο «πραγματικές» εικόνες του εμβρύου στο φυσικό του περιβάλλον. Αυτό το πλεονέκτημα της 4D υπερηχογραφίας έχει χρησιμοποιηθεί από διάφορες μελέτες για τον καλύτερο έλεγχο της νευρολογικής ανάπτυξης του εμβρύου, μελέτες όπου έχει συμμετάσχει και το μαιευτήριο ΙΑΣΩ (μελέτη για τη νευροανάπτυξη του εμβρύου με 4D υπερηχογραφία με το KANET test - Kurjak’s Antenatal Neurodevelopmental test).

| 41

ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΈΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΜΈΘΟΔΟΙ Η αμνιοπαρακέντηση (λήψη αμνιακού υγρού) και η λήψη τροφοβλάστης (λήψη βιοψίας από τον πλακούντα) είναι επεμβατικές μέθοδοι για τον έλεγχο των χρωμοσωμάτων του εμβρύου. Η λήψη τροφοβλάστης γίνεται από την 11η εβδομάδα της κύησης και μέχρι τη 14η εβδομάδα περίπου. Υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση μία λεπτή βελόνα εισέρχεται στον πλακούντα και λαμβάνεται υλικό (χοριακές λάχνες) για γενετικό έλεγχο. Αντίστοιχα, η αμνιοπαρακέντηση γίνεται από τη 16η εβδομάδα της κύησης και μετά. Υπό υπερηχογραφικό έλεγχο μία λεπτή βελόνα εισέρχεται στον αμνιακό σάκο και λαμβάνεται αμνιακό υγρό. Και με τις δύο αυτές μεθόδους εξετάζονται ο αριθμός και η ακεραιότητα των χρωμοσωμάτων και αποκλείονται μείζονες ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Down. Επίσης πλέον γίνεται και πιο λεπτομερής έλεγχος που ονομάζεται μοριακός καρυότυπος. Ωστόσο, με τον έλεγχο αυτόν δεν είναι δυνατόν να αποκλεισθούν όλες οι ανωμαλίες και τo φυσιολογικό αποτέλεσμα δεν εγγυάται τη γέννηση υγιούς παιδιού. Τόσο στην αμνιοπαρακέντηση όσο και στη λήψη τροφοβλάστης υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος αποβολής που ανέρχεται σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία στο 0,3%. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι με τον υπερηχογραφικό έλεγχο δεν είναι δυνατόν να εντοπιστούν όλες οι ανωμαλίες, ενώ υπάρχουν και νοσήματα που είναι αδύνατον να διαγνωστούν προγεννητικά. Αυτό δεν μειώνει την αξία της υπερηχογραφίας, που είναι απαραίτητη στην παρακολούθηση της κύησης και έχει

42 |

καταστήσει δυνατή την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση πολλών ανατομικών και χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου, καθώς και γενετικών συνδρόμων, αλλά και επιπλοκές της κύησης, όπως προεκλαμψία και πρόωρος τοκετός, βελτιώνοντας σημαντικά την έκβαση των κυήσεων. ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΉ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΊΑ Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα (ή και ενδοκολπικό υπερηχογράφημα) αποτελεί μία απεικονιστική μέθοδο που εξετάζει λεπτομερώς την ανατομία της μήτρας και των ωοθηκών. Είναι μια ασφαλής, μη επεμβατική εξέταση που έχει ως στόχο τον έλεγχο των έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας (δηλαδή της μήτρας και των ωοθηκών), τα οποία και ελέγχει με μεγάλη ευκρίνεια. Συγκεκριμένα ελέγχει την κλίση, το σχήμα, το μέγεθος και το περίγραμμα της μήτρας, και επιπλέον ελέγχει επιμέρους τμήματα της μήτρας, όπως το μυομήτριο και το ενδομήτριο, προκειμένου να εντοπιστούν ή να αποκλειστούν παθολογικά ευρήματα, ενώ τέλος ελέγχει και τις ωοθήκες. Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα μπορεί να γίνει είτε στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου (ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος ρουτίνας) είτε επί συμπτωμάτων-ενδείξεων. Οι πιο συχνές ενδείξεις για να γίνει ένα γυναικολογικό υπερηχογράφημα είναι οι διαταραχές στην περίοδο μίας γυναίκας (ανώμαλη περίοδος, αυξημένη ή ελαττωμένη ροή αίματος, παρατεταμένη περίοδος κ.λπ.), πυελικό άλγος (πόνος στην περιοχή της πυέλου που μπορεί να σχετίζεται με την περίοδο,

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Υπερηχογραφική απεικόνιση του εμβρύου με 4D υπερηχογραφία.

Μετρήσεις για το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας.

Υπερηχογραφική απεικόνιση της μήτρας και των ωοθηκών.

τη σεξουαλική επαφή ή και να είναι μη καθορισμένος πόνος), ευρήματα από την κλινική εξέταση (ψηλάφηση μάζας στην πύελο ή στη μήτρα), έλεγχος σε περιπτώσεις υπογονιμότητας, καθώς και ο έλεγχος της θέσης ενδομήτριου σπειράματος (σπιράλ). Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα, ανάλογα με τις κλινικές ενδείξεις (το λόγο για τον οποίο γίνεται δηλαδή), μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε διακοιλιακά είτε διακολπικά και η διάρκειά του συνήθως είναι λίγα λεπτά (μπορεί να κυμαίνεται από 5-15 λεπτά). Τις περισσότερες φορές προτιμάται η διακολπική μέθοδος, γιατί με αυτήν τη μέθοδο η πρόσβαση στα έσω γεννητικά όργανα είναι πιο άμεση και η απεικόνιση

είναι πολύ καλύτερη. Η εξέταση αυτή είναι ανώδυνη και διαρκεί, όπως αναφέρθηκε, λίγα λεπτά και για την εξέταση αυτή η ουροδόχος κύστης πρέπει συνήθως να είναι άδεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτείται η ουροδόχος κύστη να είναι γεμάτη, ώστε να εξεταστούν κάποιες παράμετροι ή να βοηθήσει την καλύτερη ορατότητα των εσωτερικών οργάνων. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι διαθέσιμα άμεσα. Παρ’ όλα αυτά σε ορισμένες περιπτώσεις η διακολπική μέθοδος δεν είναι εφικτή (για παράδειγμα σε νεαρά κορίτσια που δεν έχουν σεξουαλικές επαφές), και σε αυτές τις περιπτώσεις η εξέταση μπορεί να γίνει διακοιλιακά, λαμβάνοντας υπόψη ότι θα υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί στην ευκρίνεια της εικόνας. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ημέρα της εξέτασης μπορεί να κανονιστεί σε συγκεκριμένη ημέρα του κύκλου της περιόδου της γυναίκας. Η πρόοδος της τεχνολογίας έχει βελτιώσει σημαντικά την απεικονιστική ευκρίνεια των μηχανημάτων υπερηχογραφίας, τα οποία σήμερα, εκτός από την εξαιρετική ποιότητα εικόνας που προσφέρουν, παρέχουν και τη δυνατότητα για πολύ προηγμένες τεχνικές. Οι πιο σύγχρονες υπερηχογραφικές τεχνικές, όπως η τριδιάστατη (3D) και τετραδιάστατη (4D) υπερηχογραφία, το λεγόμενο Doppler, η υδροσονογραφία και το πιο ειδικό διεγχειρητικό υπερηχογράφημα, παρέχουν ακόμα περισσότερες πληροφορίες για διάφορες παθήσεις και κατευθύνουν-βελτιώνουν τη θεραπεία αυτών των παθήσεων. Οι μέθοδοι αυτές στα κατάλληλα εκπαιδευμένα χέρια έχουν πολύ υψηλή διαγνωστική ευαισθησία και έχουν αντικαταστήσει άλλες παρεμβατικές ή και χειρουργικές τεχνικές, οι οποίες μπορεί να απαιτούσαν νοσηλεία, αναισθησία ή ακόμα και χειρουργική επέμβαση. Η γυναικολογική υπερηχογραφία είναι μία εύκολη, μη επεμβατική και ανώδυνη μέθοδος, στην οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση οι περισσότερες γυναίκες όλων των ηλικιών ομάδων και αποτελεί μία απαραίτητη μέθοδο τόσο για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση πολλών παθήσεων όσο και για τη θεραπευτική αντιμετώπιση πολλών από αυτές. ■

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΑΝΤΣΑΚΛΉΣ Ο Παναγιώτης Αντσακλής είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος, πανεπιστημιακός υπότροφος Α’ Μ/Γ Κλινικής Παν/μίου Αθηνών, διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, ειδικός Ιατρικής Εμβρύου, συνεργάτης ΙΑΣΩ. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικεύτηκε στη Μαιευτική-Γυναικολογία στην Αγγλία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Οξφόρδης «John Radcliffe», όπου και εργάστηκε στο τμήμα κυήσεων υψηλού κινδύνου. Είναι ενεργό μέλος και executive director της διεθνούς οργάνωσης εκπαίδευσης στην υπερηχογραφία Ian Donald Inter-university School of Medical Ultrasound.

| 43

ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΑΚΗ

Ειδικός καρδιολόγος, νανοϊατρός, διευθύντρια της Ομάδας Νανοϊατρικής στο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας-LTFN του ΑΠΘ

ΟΙ ΠΡΟΗΓΜΈΝΕΣ ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΟΔΗΓΟΎΝ ΣΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΈΣ ΛΎΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΊΑ! Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η Δρ ΒΑΡΒΆΡΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΆΚΗ, ειδικός καρδιολόγος, νανοϊατρός και διευθύνων σύμβουλος της BL NANOBIOMED P.C., διευθύντρια της Ομάδας Νανοϊατρικής στο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας-LTFN του ΑΠΘ, μας εξηγεί πώς μια τρίχα από τα μαλλιά μας και μια σταγόνα αίμα μπορούν να θωρακίσουν τον οργανισμό μας ακόμη και από τον κορωνοϊό. Επιπλέον, μας παρουσιάζει τους εκτυπωμένους βιοαισθητήρες για τη διάγνωση του εμφράγματος που πρόσφατα παρουσίασε και στον υπουργό Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη.

— Κυρία Καραγκιοζάκη, υπάρχει τρόπος με μία τρίχα από τα μαλλιά μας να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας και να προστατευθούμε από τον

44 |

κορωνοϊό και τις επιπτώσεις του στην υγεία μας. Πώς γίνεται αυτό; Μπορούμε με μια τρίχα από τα μαλλιά σας να «σκανάρουμε» όλον τον οργανισμό σας. Να εντοπίσουμε δηλαδή όλους τους βιολογικούς δείκτες. Σε συνεργασία με εξειδικευμένο εργαστήριο στη Γερμανία, καταγράφεται η πλήρης κατάσταση του οργανισμού και εξετάζονται 800 διαφορετικοί βιολογικοί δείκτες. Ελέγχονται οι τοξίνες, οι βλαπτικοί παράγοντες, κυρίως περιβαλλοντικοί, το απόθεμα του οργανισμού σε ιχνοστοιχεία και μέταλλα και βιταμίνες κ.ά. Όλες αυτές οι πληροφορίες καταγράφονται σε ένα 35σέλιδο, το οποίο ερμηνεύω και αναλύω προκειμένου να λάβει ο κάθε ενδιαφερόμενος την απαραίτητη εξατομικευμένη

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η κ. ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΑΚΗ.

| 45

Στο έμφραγμα είναι πολύ σημαντικό να κερδίσουμε χρόνο και σε αυτό μπορούν πλέον να βοηθήσουν τα ηλεκτρονικά όργανα. Μέσα σε δύο ώρες ο ασθενής θα πρέπει -αν αυτό απαιτείται- να υποβληθεί σε επεμβατική θεραπεία.

πληροφορία, αλλά και διατροφή, και την ολιστική ιατρική προσέγγιση, ώστε να θωρακίσει τον οργανισμό του και το ανοσοποιητικό του σύστημα. Η συγκεκριμένη διαδικασία του επιγενετικού τεστ, αλλά και της μέτρησης του οξειδωτικού στρες του οργανισμού μας, η οποία γίνεται με μια σταγόνα αίμα, θεωρείται απαραίτητη, καθώς λειτουργεί ως μέσο πρόληψης απέναντι σε σοβαρές ασθένειες.

— Πού ακριβώς βοηθά το συγκεκριμένο τεστ; Ποια είναι δηλαδή η εφαρμογή του; Μέσω αυτού του τεστ μπορούμε να διαπιστώσουμε την ευπάθεια που μπορεί να έχει κάποιος σε ιούς, βακτήρια, μύκητες και ανάλογα με τα αποτελέσματα, να δώσουμε μια τρίμηνη εξατομικευμένη θεραπεία συστήνοντας συγκεκριμένη αντιοξειδωτική διατροφή. Το οξειδωτικό στρες, οι περίσσιες δηλαδή ελεύθερες ρίζες των κυττάρων μας, συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση χρόνιων σοβαρών παθήσεων. Ειδικά τώρα, την περίοδο της πανδημίας, το τεστ επιγενετικής, αλλά

46 |

και το τεστ ανίχνευσης του οξειδωτικού στρες μπορούν να καταγράψουν την ακριβή εικόνα του οργανισμού μας μετά από μια λοίμωξη, όπως του COVID-19, να οδηγήσουν σε αποτελεσματικές εξατομικευμένες λύσεις, ώστε να εξαλείψουμε τις όποιες επιπτώσεις στον οργανισμό, αλλά και να «οργανώσουμε την άμυνά μας» απέναντι στις λοιμώξεις.

— Ας πάμε σε ένα άλλο μεγάλο θέμα που παρουσίασε η εταιρεία BL Nanobiomed στη διάρκεια του 11ου Διεθνούς Συνεδρίου για τη Βιομηχανία των Εκτυπωμένων Εύκαμπτων Ηλεκτρονικών -που έγινε πρόσφατα στην Αθήνα- στον υπουργό Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη. Μιλάμε για τους εκτυπωμένους βιοαισθητήρες που βοηθούν στην πρόωρη διάγνωση του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Εξηγήστε μας τι είναι. Να σας πω ότι η BL Nanobio­med P.C. είναι μια καινοτόμος εταιρεία που δημιουργεί προϊόντα ιατρικών εφαρμογών αναπτύσσοντας νανοτεχνολογίες και προϊόντα

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ που είναι απαραίτητα για τη διάγνωση και θεραπεία σοβαρών ασθενειών. Προηγμένοι βιοαισθητήρες, νανοσωματίδια για στοχευμένες θεραπείες και νανοφίλτρα υψηλής αποτελεσματικότητας για τις μάσκες προστασίας έναντι κορωνοϊού, αλλά και υψηλής ευαισθησίας rapid tests, είναι μερικές μόνο από τις εφαρμογές που παρουσίασε τους τελευταίους μήνες η ελληνική καινοτόμος εταιρεία νανοϊατρικής σε διεθνή συνέδρια και εκθέσεις. Οι εκτυπωμένοι βιοαισθητήρες της BL Nanobiomed διαθέτουν συγκεκριμένη αρχιτεκτονική δομή βασισμένη στη σύγχρονη τεχνολογία, η οποία επιτρέπει τη βελτιστοποίηση της μεθόδου με αξιόπιστη, εκλεκτική και γρήγορη ανίχνευση της πρωτεΐνης - δείκτη για το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι βιοαισθητήρες, που χαρακτηρίζονται από υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα λόγω της νανοτεχνολογίας, μπορούν να παραχθούν μαζικά με χαμηλό κόστος παραγωγής, όπως επίσης μπορούν να ενσωματωθούν σε wearables και συσκευές IoT για συνεχή μέτρηση, ενώ είναι ιδιαίτερα εύχρηστοι.

— Κυρία Καραγκιοζάκη, ο υπουργός Ανάπτυξης

Άδωνις Γεωργιάδης δήλωσε εντυπωσιασμένος από την εφαρμογή των βιοαισθητήρων. Ναι, είναι αλήθεια. Πρόκειται για σωτήρια εφαρμογή ειδικά για όσους μένουν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας και εμφανίζουν πόνο στο στήθος. Τοποθετούμε μια σταγόνα αίματος σε αυτόν τον βιοαισθητήρα, επιλέγουμε τα απαραίτητα στοιχεία μέσω του ρολογιού και στη συνέχεια όλα τα δεδομένα στέλνονται ηλεκτρονικά από το ρολόι στο πλησιέστερο νοσοκομείο, όπου φτάνει σήμα ότι ο συγκεκριμένος ασθενής κινδυνεύει από έμφραγμα και θα πρέπει να μεταφερθεί σύντομα για να σωθεί η ζωή του. Πρόκειται για μια καινοτομία που θα λύσει το πρόβλημα της έγκαιρης διάγνωσης του εμφράγματος. Στο έμφραγμα είναι πολύ σημαντικό να κερδίσουμε χρόνο και σε αυτό μπορούν πλέον να βοηθήσουν τα ηλεκτρονικά όργανα. Μέσα σε δύο ώρες ο ασθενής θα πρέπει -αν αυτό απαιτείται- να υποβληθεί σε επεμβατική θεραπεία. Οι προηγμένες νανοτεχνολογίες που χρησιμοποιούμε μας βοηθούν να κατασκευάσουμε βιοαισθητήρες πολύ μικρών διαστάσεων, τόσο ώστε να είναι φορητοί και εύκαμπτοι για ενσωμάτωση σε κάθε επιφάνεια. ■

Δρ ΒΑΡΒΆΡΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΆΚΗ Η Δρ Βαρβάρα Καραγκιοζάκη είναι ειδικός καρδιολόγος που κατέχει πτυχίο Ιατρικής από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - ΑΠΘ (1998), MSc στις Νανοτεχνολογίες και PhD στη Νανοϊατρική με διακρίσεις αριστείας. Είναι η πρώτη νανοϊατρός στην Ελλάδα και έχει >20έτη κλινική εμπειρία εργαζόμενη ως κλινική ιατρός σε νοσοκομεία και είχε εργαστεί ως τιμημένη κλινική συνεργάτις της Καρδιολογικής Μονάδας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Southampton στην Αγγλία. Είναι διευθύνουσα σύμβουλος της BL Nanobiomed P.C, μιας καινοτόμου εταιρείας που εφαρμόζει στρατηγικές Νανοϊατρικής, Νανοτεχνολογίας, Βιοηλεκτρονικής για να ξεπεραστούν άλυτα κλινικά προβλήματα, όπως καρδιαγγειακές νόσοι, νευροεκφυλιστικές, παθήσεις δέρματος, αρθρίτιδες, χρόνιες φλεγμονώδεις νόσοι κ.ά. Είναι υπεύθυνη της ομάδας Νανοϊατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι ιδρύτρια και συν-διοργανώτρια της Ελληνικής Πλατφόρμας Νανοϊατρικής (Greek Nanomedicine Platform) και επίσης ιδρυτικό μέλος ευρωπαϊκών, αμερικανικών και διεθνών εταιρειών Νανοϊατρικής. Έλαβε υποτροφία από την Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης Βορείου Ελλάδος και βραβεία έρευνας από τις ελληνικές Εταιρείες Καρδιολογίας και Αθηροσκλήρωσης. Έλαβε μεταδιδακτορική υποτροφία από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) της Ελλάδας και ήταν η κύρια ερευνήτρια για το έργο NanoCardio «Nanomedicine for Advanced, Bioactive/Mimetic Materials for Cardiovascular Implants». Έχει πολυάριθμες προσκεκλημένες ομιλίες (>190), προφορικές παρουσιάσεις και αφίσες σε ευρωπαϊκά και διεθνή συνέδρια Νανοϊατρικής και Νανοτεχνολογίας. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 40 άρθρα και μονογραφίες σε διακεκριμένα διεθνή περιοδικά και διαθέτει πατέντες. Ακόμη, συμμετείχε και εκτέλεσε με επιτυχία διάφορα εθνικά και ευρωπαϊκά Έργα Έρευνας και Ανάπτυξης στον τομέα της Νανοϊατρικής και είναι συν-συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο «Horizons in Clinical Nanomedicine» του Pan Stanford Publishers, 2015. Τέλος, από το 2010 είναι πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής των Workshops Νανοϊατρικής και Βιοηλεκτρονικής κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου για τις Νανοεπιστήμες και τις Νανοτεχνολογίες, ενός πολυ-γεγονότος με 1.000 συμμετέχοντες από 60 χώρες.

| 47

251 ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΕΡΟΠΟΡΊΑΣ

Υπερσύγχρονος αγγειογράφος επεμβατικής νευροακτινολογίας δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος!

ΤΟ 251 ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΕΡΟΠΟΡΊΑΣ, έχοντας πάντοτε ως γνώμονα τη βέλτιστη θεραπευτική προσέγγιση και παράλληλα την ελαχιστοποίηση του χρόνου νοσηλείας των ασθενών, απέκτησε και έχει πλέον σε λειτουργία ένα υπερσύγχρονο αγγειογραφικό σύστημα, το οποίο ενσωματώνει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στον τομέα της Επεμβατικής Ακτινολογίας και Νευροακτινολογίας. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), με τη δωρεά του, συνολικού προϋπολογισμού EUR 3.650.000 ευρώ, στήριξε την προσπάθεια του νοσοκομείου καλύπτοντας, μεταξύ άλλων, εξ ολοκλήρου την προμήθεια και εγκατάσταση του νέου αγγειογράφου, συνολικής αξίας 1.500.000 ευρώ, διασφαλίζοντας τον κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών του και την άμεση προσβασιμότητα στο ευρύ κοινό. Η Επεμβατική Νευροακτινολογία έχει ως αντικείμενο τη θεραπεία αγγειακών βλαβών του εγκεφάλου, του νωτιαίου μυελού, αλλά και της γναθοπροσωπικής

48 |

περιοχής. Για να επιτευχθεί η ασφαλής πλοήγηση μικροκαθετήρων μέσα σε αγγεία με διάμετρο μικρότερη του χιλιοστού, όσο και η προώθηση θεραπευτικών εμβολικών παραγόντων σε αγγειακές βλάβες όπως οι αρτηριοφλεβικές δυσπλασίες ή τα ανευρύσματα, είναι απαραίτητη η καλύτερη δυνατή ακτινοσκοπική καθοδήγηση με τη χρήση ειδικών εφαρμογών. Το συγκεκριμένο biplane αγγειογραφικό σύστημα αντιπροσωπεύει μια εντελώς νέα γενιά μηχανημάτων, με πλήθος μηχανολογικές και ηλεκτρονικές καινοτομίες αλλά και εξελίξεις λογισμικού. Οι μεγαλύτερες γωνίες στροφής και λήψης εικόνας, για την ανάδειξη της ανατομίας της βλάβης, η βελτιωμένη διακριτική ικανότητα (2μm), οι μεγαλύτερες μεγεθύνσεις (13’’, 10’’), η ταχύτερη ακολουθία λήψης τρισδιάστατων εικόνων και η διαχείριση με ρομποτικούς μηχανισμούς μεγαλυτέρων φορτίων αποτελούν μερικές από τις μηχανολογικές και ηλεκτρονικές βελτιώσεις σε

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ σχέση με τα μηχανήματα προηγούμενης γενιάς. Λογισμικά που αναπτύχθηκαν πάνω στις ενισχυμένες δυνατότητες του μηχανικού και ηλεκτρονικού μέρους του αγγειογράφου είναι η βελτιωμένη τρισδιάστατη απεικόνιση (3d αγγειογραφία σε 3 δευτερόλεπτα και micro 3d αγγειογραφία υψηλής ανάλυσης σε 4 δευτερόλεπτα), η καινοτόμος αγγειογραφία τεσσάρων διαστάσεων (4d αγγειογραφία) και η απεικόνιση χαρ-

ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει σήμερα από άποψη ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, σε μία πρότυπη αίθουσα. Στο εργαστήριό μας με τη χρήση αυτών των σύγχρονων αγγειογραφικών συστημάτων, μας δίνεται η δυνατότητα να πραγματοποιούμε πάνω από τριάντα είδη επεμβάσεων, κεντρικού νευρικού συστήματος, περιφερικών αγγείων και σώματος. Ο αριθμός των περιστατικών ξεπερνά τα 1.000 ετησίως, ενώ οι επεμβάσεις, οι οποί-

Ο κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΛΆΓΙΟΣ.

τών αιμάτωσης, για την εκτίμηση εγκεφαλικού επεισοδίου στο χώρο του αγγειογράφου. Επιπλέον, η δυνατότητα επιπροβολής εικόνων από μαγνητική ή αξονική αγγειογραφία σε αυτές του αγγειογράφου κατά το χρόνο της επέμβασης, αλλά και η εκτεταμένη διαλειτουργικότητα με όλα τα συστήματα διαχείρισης ιατρικής πληροφορίας του νοσοκομείου ενσωματώνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο νέο αγγειογραφικό σύστημα. Πέρα από τα παραπάνω, σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι στη νέα αυτή πλατφόρμα αναπτύσσονται συνεχώς νέες πρωτότυπες εφαρμογές, οι οποίες θα βελτιώσουν τον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενών.

O σμήναρχος ιατρός Κωνσταντίνος Λάγιος, διευθυντής Εργαστηρίου Επεμβατικής Ακτινολογίας-Νευροακτινολογίας, δήλωσε: «Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος διότι εν μέσω της πανδημίας καταφέραμε να υλοποιήσουμε το έργο και να έχουμε στη διάθεσή μας

ες μπορεί να είναι περισσότερες της μίας σε κάποιους ασθενείς, μπορεί να ξεπεράσουν τις 1.300». Από την πλευρά της, η Siemens Healthineers στάθηκε και στέκεται κοντά στο νοσοκομείο υποστηρίζοντας την υλοποίηση και εξέλιξη του έργου στο πλαίσιο των συμβατικών της υποχρεώσεων. Ο Δημοσθένης Τζιόλιας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Siemens Healthineers, σημείωσε: «Στη Siemens Healthineers, προτεραιότητά μας ήταν και θα συνεχίσει να είναι η βελτίωση της παρεχόμενης περίθαλψης με τη χρήση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία στη σημερινή ψηφιακή εποχή. Για να το πετύχουμε αυτό, προσφέρουμε στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης τη δυνατότητα να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των ιατρικών τους πράξεων, εξοπλίζοντάς τους με τα πιο εξελιγμένα ιατρικά μηχανήματα, όπως κάναμε και με το αγγειογραφικό σύστημα του 251 ΓΝΑ». ■

| 49

ΙΑΤΡΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ ΑΘΗΝΏΝ

«Προμηθέας»: Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο με πολλαπλά οφέλη για τους ασθενείς! ΣΗΜΕΊΟ ΑΝΑΦΟΡΆΣ ΓΙΑ ΠΟΛΎΠΛΟΚΕΣ ΑΟΡΤΙΚΈΣ και άλλες χειρουργικές παθήσεις, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, είναι το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, διαθέτοντας από το 2019 το πιστοποιημένο Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο - «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ», νέας γενιάς Discovery IGS 740 της GΕ Healthcare. Το Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο - «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ», συνολικής επένδυσης ύψους άνω των 2 εκατ. ευρώ, φέρει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία το καθιστούν μοναδικό στο είδος του. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων: Το νέο Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο - «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ».

50 |

1

Είναι ειδικά διαμορφωμένο, αποκλειστικά για το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, με γνώμονα την αντιμετώπιση πολύπλοκων καρδιακών και αγγειακών παθήσεων, με πιστοποίηση από την GE. Διαθέτει πλήρως ρομποτική λειτουργία, καθώς το αγγειογραφικό σύστημα κινείται ελεύθερα στην αίθουσα μέσω ειδικών ανιχνευτών laser, επιτρέποντας ταυτόχρονα την απρόσκοπτη κυκλοφορία του αέρα, δημιουργώντας απαράμιλλες συνθήκες ασηψίας, ISO CLASS 5.

2

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, Δρ ΒΑΣΊΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΌΠΟΥΛΟΣ.

3

Ο ατσάλινος σκελετός του αγγειογράφου αφαιρείται τελείως, σε περίπτωση που απαιτηθεί, από το χειρουργικό πεδίο, μετατρέποντας τη χειρουργική αίθουσα αυτόματα από αιμοδυναμική σε χειρουργική. Διαθέτει το ειδικό λογισμικό ASSIST, συνδυάζοντας την αξονική τομογραφία (CT) με την αγγειογραφία, με τεχνική fusion, ενώ παράλληλα βοηθά την πλοήγηση κατά τη διάρκεια της ακτινοσκόπησης, με προσχεδιασμένα όλα τα αγγεία. Η συγκεκριμένη λειτουργία μειώνει δραματικά τόσο τη δόση της ακτινοβολίας όσο και την ποσότητα του ιωδιούχου σκιαγραφικού, που λαμβάνει ο ασθενής. Ο αγγειογράφος του νέου Ρομποτικού Υβριδικού Χειρουργείου επιτρέπει τη διενέργεια τριασδιάστατης αξονικής αγγειογραφίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία βελτιστοποιεί τα αποτελέσματα σε σύμπλοκα περιστατικά. Η απόσταση της ακτινολογικής λυχνίας και του ψηφιακού ανιχνευτή επιτρέπει την απρόσκοπτη διενέργεια τρισδιάστατης απεικόνισης για όλους τους σωματότυπους των ασθενών, απαραίτητη προϋπόθεση για τη διεξαγωγή εξετάσεων, όπως αορτικά μοσχεύματα, ογκολογικά περιστατικά, εξετάσεις ηλεκτροφυσιολογίας κ.ά. Παρέχει την υψηλότερη ποιότητα εικόνας σε σχέση με τη χορηγούμενη ακτινολογική δόση (Detective Quantum Efficiency 84%), από όλα τα αγγειογραφικά συστήματα, παγκοσμίως. Διαθέτει ψηφιακό ανιχνευτή (flat panel), μοναδικό σε μέγεθος (41x41 εκ.), που το κάνει ιδανικό για τη διεξαγωγή περίπλοκων ενδοαγγειακών επεμβάσεων (αορτή, ήπαρ κ.λπ.). Διαθέτει τη μεγαλύτερη σε μήκος ακτινοδιαπερατή τράπεζα, παγκοσμίως (3,33 μ.), που επιτρέπει την

4 5

6 7

8 9

ασφαλή και πλήρως αποστειρωμένη χρήση, ακόμη και των μακρύτερων χειρουργικών υλικών. Να σημειωθεί ότι σε υβριδικό χειρουργείο πραγματοποιούνται επεμβάσεις με αναίμακτη προσπέλαση από τα αγγεία του ασθενούς, ενώ παράλληλα υπάρχει η δυνατότητα να μετατραπεί άμεσα σε ανοικτό χειρουργείο για τις ανάγκες της επέμβασης. Η χρήση ενός τέτοιου υβριδικού εργαστηρίου - χειρουργείου είναι απαραίτητη στη διενέργεια σύμπλοκων καρδιαγγειακών επεμβάσεων, όπως η ενδαγγειακή αποκατάσταση αορτικών ανευρυσμάτων και οι διαδερμικές τοποθετήσεις βαλβίδων (τοποθέτηση αορτικής βαλβίδος και επιδιόρθωση της μιτροειδούς βαλβίδος). Όπως δήλωσε ο Δρ Βασίλης Αποστολόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, «το Ρομποτικό Υβριδικό Χειρουργείο είναι μία ακόμη έμπρακτη απόδειξη του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών για την παροχή υπηρεσιών υγείας, υψηλού επιπέδου, με επίκεντρο τον άνθρωπο. Η συγκεκριμένη επένδυση αποτελεί αναπόσπαστη συνέχεια του επενδυτικού πλάνου συνεργασίας με την GE Healthcare, το οποίο ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ, σε Ελλάδα και Ρουμανία. Μέσα από αυτή τη στρατηγική συνεργασία, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες επενδύσεις σε βιοϊατρικό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, ο Όμιλος Ιατρικού Αθηνών παραμένει πιστός στη δέσμευσή του για την ανάσχεση του brain drain και τον επαναπατρισμό εξαίρετων Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς, στη χώρα μας. Ήδη, περισσότεροι από 40 Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού έχουν επαναπατριστεί, προσφέροντας τη γνώση και την εμπειρία, που έχουν αποκτήσει στο εξωτερικό, στην υπηρεσία των ασθενών στην Ελλάδα». ■

| 51

Τι προσφέρει στην εξωσωματική γονιμοποίηση η Τεχνητή Νοημοσύνη!

ΈΝΑ ΝΈΟ ΜΕΓΆΛΟ ΚΕΦΆΛΑΙΟ στην ιστορία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ανοίγει με την τεχνητή νοημοσύνη. Τα δύο πρώτα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Μονάδα Institute of Life στο ΙΑΣΩ, μέσω της εφαρμογής τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, δίνουν ελπίδα σε χιλιάδες ζευγάρια ότι οι προσπάθειές τους για την απόκτηση παιδιού θα έχουν άμεσα αποτελέσματα ακόμα και από την πρώτη εμβρυομεταφορά. «Η εφαρμογή τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης δεν παρεμβαίνει στο έμβρυο, δεν αλλάζει την εξωσωματική γονιμοποίηση, ούτε τροποποιεί τη διαδικασία. Με την τεχνητή νοημοσύνη έχουμε τον αλγόριθμο της φύσης», εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος του διοικητικού συμβουλίου και ιδρυτικό μέλος της Institute of Life Δρ Ιωάννης

52 |

Βασιλόπουλος, μαιευτήρας - χειρουργός, εξειδικευμένος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Με απλά λόγια, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, οι έμπειροι ιατροί και εμβρυολόγοι του εργαστηρίου της Institute of Life αξιολογούν το έμβρυο που έχει γονιμοποιηθεί εργαστηριακά και κρίνουν αν θα είναι βιώσιμη η εμφύτευσή του στο ενδομήτριο της υποψήφιας μητέρας, με ποσοστό ακρίβειας που αγγίζει το 92,5%. Επιπλέον το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να επιλέξει το κατάλληλο σπερματοζωάριο για επιτυχή γονιμοποίηση του ωαρίου. «Πολλές φορές μία επιτυχημένη σε όλα τα στάδια διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν καταλήγει σε εγκυμοσύνη, γιατί το έμβρυο -για ανεξήγητο λόγο

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ σε αρκετές περιπτώσεις- δεν συνέχισε να αναπτύσσεται μέσα στη μήτρα. Με την τεχνητή νοημοσύνη μπορούμε να επιλέξουμε το πλέον κατάλληλο για εμφύτευση έμβρυο, καθώς αξιολογούνται χαρακτηριστικά που δεν ήταν πριν ορατά στο ανθρώπινο μάτι», αναφέρει ο κ. Βασιλόπουλος και συνεχίζει: «Το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης ERICA που δη-

O Δρ ΙΩΆΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ.

μιουργήθηκε από τον διάσημο εμβρυολόγο Dr. Jacques Cohen -στενό συνεργάτη της Institute of Life- αποτελεί ένα σπουδαίο όπλο στη φαρέτρα του εμβρυολογικού μας εργαστηρίου, καθώς όχι μόνο θα αυξήσει τα ποσοστά επιτυχίας μας, αλλά κυρίως θα αυξήσει τη στατιστική πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης από την πρώτη κιόλας εμβρυομεταφορά». Η Institute of Life συμπληρώνει 6 χρόνια λειτουργίας και η γέννηση των πρώτων παιδιών με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, αποτελεί κορυφαία στιγμή της

πρωτοπόρας πορείας της, όπως και η γέννηση παιδιών με το σύστημα της Μεταφοράς Μητρικής Ατράκτου, αλλά και επιβεβαίωση της στοχοπροσήλωσης των ανθρώπων της να επενδύουν στις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες. Έτσι, το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης εφαρμόζεται στην Institute of Life – ΙΑΣΩ για πρώτη φορά στην Ελλάδα και εστιάζει σε δύο πεδία: Με την εφαρμογή του συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης ERICA «Embryo Ranking Intelligent Classification Algorithm» βελτιστοποιείται η διαδικασία επιλογής εμβρύων προς εμβρυομεταφορά. Το νέο αυτό προγνωστικό λογισμικό αξιολογεί και ιεραρχεί τα γονιμοποιημένα στο εργαστήριο έμβρυα με βάση την ικανότητά τους να εμφυτευθούν επιτυχώς στο ενδομήτριο της υποψήφιας μητέρας. Με αυτό τον τρόπο αυξάνονται κατά πολύ οι πιθανότητες εγκυμοσύνης. Το σύστημα ERICA αναλύει για κάθε έμβρυο περισσότερες από 20 παραμέτρους, πολλές από αυτές αόρατες στο ανθρώπινο μάτι. Πρόκειται για το πλέον προηγμένο σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης για αξιολόγηση εμβρύων στον κόσμο και εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την Institute of Life – ΙΑΣΩ. Με το σύστημα ERICA, σε συνδυασμό με τα κλασικά κριτήρια επιλογής, επιλέγεται το έμβρυο με τη μεγαλύτερη πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης με ακρίβεια που αγγίζει το 92,5%. Με το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης οι εμβρυολόγοι και οι γιατροί της Institute of Life εστιάζουν επίσης για πρώτη φορά στην επιλογή του κατάλληλου σπερματοζωάριου, έτσι ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχούς γονιμοποίησης του ωαρίου. «Η τεχνητή νοημοσύνη αποκτά πλέον κυρίαρχο ρόλο και στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, καθώς προσφέρει αντικειμενική εκτίμηση και αξιολόγηση με βάση επιστημονικά και μόνον κριτήρια. Οι δρόμοι που ανοίγονται πλέον με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της υπογονιμότητας θα προσφέρουν στα ζευγάρια ακόμα μεγαλύτερη σιγουριά και ασφάλεια», καταλήγει ο Δρ Ι. Βασιλόπουλος. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ Π. ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ Ο Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος είναι μαιευτήρας-χειρουργός- γυναικολόγος, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Λαπαροενδοσκοπική Χειρουργική του Πανεπιστημίου Rene Descartes στο Παρίσι. Απέκτησε το πτυχίο Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1998. Εκπαιδεύθηκε κατά το διάστημα 2003-2008 στην ειδικότητα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, ως μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος που θέσπισε η Ελβετική Εταιρεία Γυναικολογίας και Μαιευτικής. Εργάστηκε στις μαιευτικές-γυναικολογικές κλινικές των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων της Λωζάννης, της Γενεύης και των Etablissements Hospitaliers Nord Vaudois, αλλά και στη Γαλλία στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Cochin-St Vincent de Paul. Από τον Απρίλιο του 2009 ζει στην Αθήνα και είναι επιστημονικός συνεργάτης του Μαιευτηρίου ΙΑΣΩ. Το 2015 ιδρύει μαζί με εκλεκτούς συναδέλφους ιατρούς αναπαραγωγής το πρότυπο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης Institute of Life, που εδρεύει στο χώρο του ΙΑΣΩ.

| 53

Στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών η πρώτη ουρολογική επέμβαση με το ρομποτικό σύστημα Da Vinci X 4ης γενιάς!

Ο Δρ ΑΝΤΏΝΙΟΣ ΠΛΟΥΜΊΔΗΣ με τον Δρα ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗ.

Η ΚΛΙΝΙΚΉ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ και Λαπαροενδοσκοπικής Χειρουργικής, Ουρολογίας - Ανδρολογίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών πραγματοποίησε την πρώτη επέμβαση με το νέο ρομποτικό σύστημα Da Vinci X 4ης γενιάς, πρωτοπορώντας για άλλη μια φορά στις νέες τεχνολογίες. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη για την ιατρική ομάδα που

54 |

Η ιατρική ομάδα που πραγματοποίησε την επέμβαση.

έκανε την επέμβαση, βλέποντας τον διευθυντή της Κλινικής Δρα Αντώνη Πλουμίδη να εγκαινιάζει το 4ης γενιάς ρομποτικό σύστημα Χ, όπως ακριβώς έκανε πριν από 15 χρόνια, με το 1ης γενιάς ρομποτικό σύστημα Da Vinci Standard, στην Ελλάδα στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Με αφορμή το γεγονός αυτό, ο Δρ Αχιλλέας Πλουμίδης, χειρουργός ουρολόγος-ανδρολόγος, επιστημονικός συνεργάτης της Κλινικής, εξέφρασε τις θερμές του ευχαριστίες στον πρωτεργάτη της ρομποτικής χειρουργικής στην Ελλάδα, Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη, και στους ανθρώπους αυτούς που με συντονισμένη προσπάθεια και όραμα το έκαναν πραγματικότητα, δηλαδή τον Βασίλη Αποστολόπουλο και τον Χρήστο Αποστολόπουλο. ■

διαβάστε τα πάντα για την ιδιωτική και δημόσια

ασφάλιση!

Διαγνωστικό εργαλείο για τον καρκίνο του παγκρέατος δημιούργησαν φοιτητές του ΑΠΘ

ΈΝΑ ΦΘΗΝΌ ΓΡΉΓΟΡΟ ΚΑΙ ΑΚΡΙΒΈΣ διαγνωστικό εργαλείο για την ανίχνευση του καρκίνου του παγκρέατος στα πρώτα στάδια με την ονομασία «METIS» δημιούργησε ομάδα φοιτητών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Με το καινοτόμο πρότζεκτ «iGEM Thessaloniki», η φοιτητική διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ βρέθηκε στην τελική ευθεία για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό «iGEM Competition». Η ενδεκαμελής ομάδα αποτελείται από προπτυχιακούς φοιτητές των Τμημάτων Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Χημείας, Πληροφορικής, Φαρμακευτικής, Φυσικής και Βιολογίας, ενώ συμμετέχει και μία προπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του ΔΠΘ. Επιστημονικός υπεύθυνος της ομάδας είναι ο αν. καθηγητής του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΑΠΘ, Ιωάννης Βιζιριανάκης. Η ομάδα του ΑΠΘ παρουσίασε το πρότζεκτ μπροστά σε επενδυτές και πήρε το 1ο βραβείο στο στάδιο ιδέας στο Διαγωνισμό Επιχειρηματικότητας Next Stage Challenge και το χρηματικό έπαθλο των 4.000 ευρώ. Η τελική φάση του Διαγωνισμού πραγματοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας στις 16/9/2021. Για να φτάσουν στην 1η θέση, τα μέλη της ομάδας παρακολούθησαν από τον Μάιο εκπαιδευτικά σεμινάρια στον τομέα της επιχειρηματικότητας που τα έφερε κοντά στην αγορά εργασίας, καθώς και ομιλίες από καταξιωμένους επαγγελματίες του χώρου. Η διοργά-

56 |

νωση του φετινού διαγωνισμού Next Stage Challenge συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ε.Ε. και από εθνικούς πόρους, στο πλαίσιο του προγράμματος Interreg και του έργου iCBA. Το όνομα του φετινού πρότζεκτ είναι «METIS» (MiRNA Expression Toehold Investigation System) και προέρχεται από τη θεά Μήτις της ελληνικής μυθολογίας. Πρόκειται για ένα καινοτόμο μοριακό διαγνωστικό εργαλείο για τον εντοπισμό του καρκίνου του παγκρέατος. Στόχος της ομάδας είναι να δώσει λύση σε ένα σημαντικό πρόβλημα που εμφανίζεται σήμερα στην κλινική πράξη και είναι η αδυναμία των διαγνωστικών μεθόδων να ανιχνεύσουν έγκαιρα την ύπαρξη του καρκίνου στο πάγκρεας που οδηγεί σε αποτυχημένες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τελικά σε μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας. Για το λόγο αυτόν, η ομάδα έχει κατασκευάσει μία διαγνωστική μηχανή, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλα τα διαγνωστικά εργαστήρια για την εύκολη, φθηνή και άμεση επεξεργασία δειγμάτων ούρων, στο πλαίσιο ουρολογικών εξετάσεων ατόμων μεγάλης ηλικίας ή ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ώστε να ανιχνευθεί έγκαιρα ύπαρξη καρκινικού όγκου στο πάγκρεας. Να σημειώσουμε ότι ο διαγωνισμός «iGEM Competition» ξεκίνησε το 2003 ως πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου MIT και έκτοτε διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Βοστόνη των ΗΠΑ, υπό την αιγίδα του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος «iGEM Foundation». ■

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η τηλεϊατρική σημαντικό «εργαλείο» για τη φροντίδα ασθενών στην εποχή της πανδημίας! Οι ασφαλιστές υποχρεώθηκαν να καλύψουν ιατρικά απαραίτητες επισκέψεις τηλεϊατρικής σε ορισμένες Πολιτείες των ΗΠΑ. ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ COVID-19, οι γιατροί σε όλο τον κόσμο προσπάθησαν σημαντικά όχι μόνο για την αντιμετώπιση των νέων περιστατικών που προέκυψαν, αλλά και για τη συνέχιση παροχής υπηρεσιών στους χρόνιους ασθενείς τους. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάστηκε να αναζητηθούν νέα μονοπάτια ιατρικής φροντίδας. Καθώς οι άνθρωποι απέφυγαν τα νοσοκομεία και τα ιατρεία για να επιβραδύνουν την εξάπλωση του κορωνοϊού, η χρήση της τηλεϊατρικής αυξήθηκε. Η τηλεϊατρική αντιπροσωπεύει ακριβώς την εικονική σύνδεση των ασθενών με ιατρούς ή άλλους επαγγελματίες υγείας μέσω κινητών συσκευών ή υπολογιστή. Μετά την αποδελτίωση των πιο σημαντικών δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ενδοκρινολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», Σταυρούλα Πάσχου (επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Θεραπευτικής-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και πρύτανης ΕΚΠΑ), κάνουν τις παρακάτω επισημάνσεις: • Σε χώρες όπου υπήρχε ήδη η τηλεϊατρική, όπως στις ΗΠΑ, οι σχετικές εταιρείες ανέφεραν υπερδιπλάσιο αριθμό κλήσεων και επισκέψεων από τον τυπικό έως τώρα αριθμό. Λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των καταναλωτών μάλιστα, οι ασφαλιστές υποχρεώθηκαν να καλύψουν ιατρικά απαραίτητες επισκέψεις τηλεϊατρικής σε ορισμένες Πολιτείες, όπως στη Μασαχουσέτη.

• Εμείς ζούμε και εργαζόμαστε στην Αθήνα, όπου η τηλεϊατρική δεν είναι τόσο συνηθισμένη και η προσωπική σχέση γιατρού - ασθενούς θεωρείται απαραίτητη. Προσπαθώντας όμως να βοηθήσουμε τους ασθενείς

μας και να παρέχουμε εξαιρετική φροντίδα ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χρησιμοποιήσαμε επίσης την τηλεϊατρική σε κάποιες περιπτώσεις. Ακόμα και απλά ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας, όπως το Skype ή το Viber, μας βοήθησαν να αξιολογήσουμε, να θεραπεύσουμε και να παρακολουθήσουμε αποτελεσματικά ασθενείς. Η αλληλεπίδραση, ειδικά με άτομα που έχουν ήδη συνηθίσει την τεχνολογία, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Λίγες δημοσιευμένες σχετικές μελέτες έχουν επίσης δείξει πολύ καλά αποτελέσματα.

• Αναρωτιέται κανείς αν αυτή η εποχή της πανδημίας είναι μόνο η αρχή μιας εντελώς νέας σχέσης γιατρού - ασθενούς, που μπορεί να μεταμορφώσει πλήρως τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης για πάντα. Υπάρχουν όμως και αρκετοί προβληματισμοί. Πράγματι, μελέτες έδειξαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς ή οι άνθρωποι χαμηλότερης εκπαίδευσης δεν βρίσκουν εύκολη τη διαδικασία αυτή. Δεν έχουν όλοι οι ασθενείς δηλαδή τις ίδιες δυνατότητες πρόσβασης. Επίσης, δεν επωφελούνται όλες οι ιατρικές ειδικότητες το ίδιο από τις σχετικές υπηρεσίες, καθώς η φύση των περιστατικών και η ανάγκη για σταθερή κλινική εκτίμηση ποικίλλουν σημαντικά.

• Σε κάθε περίπτωση, κατά τη νέα αυτή εποχή οι γιατροί θα πρέπει να εκπαιδεύονται πάνω στα νέα τεχνολογικά εργαλεία και στον τρόπο επιλογής των κατάλληλων ασθενών. Επιπλέον και σημαντικό, οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη και να παράσχουν γρήγορα το κατάλληλο νομικό και ασφαλιστικό πλαίσιο για την τηλεϊατρική. Ακόμη, θα πρέπει να οργανωθούν συστηματικά οι σχετικές δομές και στα δημόσια νοσοκομεία ειδικά για συγκεκριμένα χρόνια νοσήματα. Έτσι θα επωφεληθούν πολλοί άνθρωποι ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας, αλλά θα υπάρξει και αποσυμφόρηση για τις ασθένειες εκείνες που απαιτούν τη διά ζώσης ιατρική εκτίμηση και φυσικά τη νοσηλεία. ■

| 57

Τρισδιάστατη λαπαροσκοπική χειρουργική στο ΓΝΗ «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ-ΠΑΝΑΝΕΙΟ» ΤΟ Γ.Ν. ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ-ΠΑΝΑΝΕΙΟ» και η Γενική Χειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου αναβαθμίζoνται εγκαθιστώντας προηγμένη ιατρική τεχνολογία τρισδιάστατης όρασης σταθερού οπτικού πεδίου και απεικόνισης, υψηλής ανάλυσης, κατέχοντας έτσι ένα από τα πιο σύγχρονα λαπαροσκοπικά συστήματα της χώρας. Η τρισδιάστατη όραση κατά τη λαπαροσκόπηση δίνει στον χειρουργό και σε όλη την ομάδα τη δυνατότητα προβολής τρισδιάστατου χειρουργικού πεδίου σε οθόνη δύο διαστάσεων. Έτσι δίνεται η ευκαιρία για καλύΟ διευθυντής της Χειρουργικής κλινικής τερη αίσθηση βάθους και αντίληψης χειρουργικού πεδίου, αυτου «Βενιζελείου» ξάνοντας την ακρίβεια και την κ. ΜΑΝΟΎΣΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΆΚΗΣ. ασφάλεια των χειρουργικών επεμβάσεων. Ακόμη, το πλεονέκτημα της ρομποτικής χειρουργικής έναντι των υπολοίπων λόγω του καλού οπτικού πεδίου εξασφαλίζεται με τη 3D λαπαροσκοπική χειρουργική, καθώς δίνει τη δυνατότητα όρασης και αντίληψης. Οι ασθενείς, λοιπόν, λαμβάνουν ιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου χωρίς το υπέρογκο κόστος της ρομποτικής χειρουργικής που για τους περισσότερους είναι απαγορευτικό. Η τεχνολογία των νέων εγκαταστάσεων στη χειρουργική αίθουσα δεν σταματάει εκεί. Υπάρχουν τα νεότερα συστήματα όχι μόνο ανίχνευσης επιπλοκών διεγχειρητικά, αλλά και συνεπικουρικά για τον χειρουργό και την ομάδα του ως προς τη λήψη αποφάσεων για την καλύτερη έκβαση του χειρουργείου. Αναφορικά, λοι-

πόν, διατίθεται σύστημα καθοδηγούμενης από φθορισμό χειρουργικής υβριδικής απεικόνισης με τεχνολογία NIR/ICG, που μπορεί να είναι άγνωστα προς το ευρύ κοινό, αλλά πολύ δημοφιλή στη χειρουργική παγκόσμια κοινότητα, πολλές φορές υποβοηθώντας και βελτιστοποιώντας τη διεγχειρητική λήψη αποφάσεων. Το Γ.Ν. «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ-ΠΑΝΑΝΕΙΟ» γίνεται το πρώτο νοσοκομείο της Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης που χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη τεχνολογία τρισδιάστατης λαπαροσκόπησης, επιτυγχάνοντας την αναβάθμιση του ιατρικού του εξοπλισμού, δίνοντας στο ιατρονοσηλευτικό του προσωπικό τις πλέον προηγμένες ιατρικές τεχνολογίες προκειμένου και αυτό με τη σειρά του να προσφέρει την καλύτερη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς. Η Κλινική της Γενικής Χειρουργικής στο Γ.Ν. «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ-ΠΑΝΑΝΕΙΟ» έχει αποδείξει σε βάθος χρόνου πως πρωτοπορεί και θέλει να προσφέρει το καλύτερο δυνατό στον κάθε ασθενή, όχι μόνο σε μικρής ή μεσαίας βαρύτητας επεμβάσεις, αλλά και σε μεγαλύτερης βαρύτητας χειρουργεία. Αναφορικά, από το 2015 έως το 2021 έχουν πραγματοποιηθεί 750 επεμβάσεις παχέος εντέρου και ορθού με διακόσιες πενήντα 250 από αυτές να διενεργούνται λαπαροσκοπικά, δηλαδή ελάχιστα επεμβατικά, καθιστώντας την κλινική ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα σε αυτό το αντικείμενο στην Ελλάδα. Επίσης, λαπαροσκοπικά πραγματοποιείται πολύ μεγάλος αριθμός άλλων επεμβάσεων, όπως χολοκυστεκτομές, κήλες κοιλιακού τοιχώματος, διαφραγματοκήλες κ.λπ. Στο μεταξύ, οι χειρουργικές αίθουσες της Χειρουργικής Κλινικής, εκτός από τα σύγχρονα μηχανήματα λαπαροσκοπικής χειρουργικής, αναμένουν σε λίγους μήνες να αποκτήσουν και ψηφιακή αίθουσα λαπαροσκόπησης, που έχει ήδη εγκριθεί και χρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια Κρήτης. ■

Σύγχρονος υπερηχοτομογράφος στο Γ.Ν. Κοζάνης «Μαμάτσειο» ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΚΕΥΉ ΥΠΕΡΉΧΩΝ σύγχρονης τεχνολογίας GE Voluson S8, που θα υποστηρίξει το κλινικό έργο της Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής, εξοπλίστηκε πρόσφατα το Γ.Ν. Κοζάνης «Μαμάτσειο», που αγοράστηκε μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2020. Η συγκεκριμένη συσκευή υπερήχων υποστηρίζει δυνατότητες απεικόνισης 3D/4D σε γυναικολογικά, αλλά και μαιευτικά περιστατικά, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση των απεικονιστικών και διαγνωστικών δυνατοτήτων του τμήματος. Οι προδιαγραφές του τον καθιστούν ως έναν από τους πλέον ικανούς υπερηχοτομογράφους, όχι μόνο σε επίπεδο πόλεως, αλλά και σε επίπεδο Βορείου Ελλάδος. ■

58 |

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΧΤΥΠΑ 1 ΣΤΟΥΣ 3 ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1,2

Η παχυσαρκία είναι σοβαρή χρόνια νόσος µε πολλές επιπλοκές και κινδύνους για την υγεία, όπως Σακχαρώδης ∆ιαβήτης Τύπου 2, επιπλοκές COVID-19, αναπνευστικά προβλήµατα, αρθρίτιδα, καρδιαγγειακές παθήσεις, υπέρταση, στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια, υπογονιµότητα, διάφοροι τύποι νεοπλασιών και ψυχολογικά προβλήµατα 3-5.

Συµβουλεύσου τώρα τον γιατρό σου για την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση.

MinToXeisVaros.gr

Μία πρωτοβουλία της Novo Nordisk Ελλάς Ε.Π.Ε. Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενηµέρωση του κοινού και σε καµία περίπτωση δεν µπορούν να υποκαταστήσουν τη συµβουλή ιατρού ή άλλου αρµόδιου επαγγελµατία υγείας.

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ

1. Touloumi, G., al. High prevalence of cardiovascular risk factors in adults living in Greece: the EMENO National Health Examination Survey.

BMC Public Health 20, 1665 (2020).

2. Ελληνική Στατιστική Αρχή: “Ελλάς µε αριθµούς”, ΕΙ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ, Οκτώβριος - ∆εκέµβριος 2016.

3. WHO Consultation on Obesity (1999: Geneva, Switzerland) & World Health Organization (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic: report of a WHO consultation. World Health Organization, last accessed 18 June 2021.

4. Abdullah A., Wolfe R., Stoelwinder JU. The number of years lived with obesity and the risk of all-cause and cause-specific mortality.

Int J Epidemiol. 2011;40:985-996.

5. WHO. Obesity significantly increases chances of severe outcomes for COVID-19 patients, last assessed 13 Oct 2021.

GR21CO00034

ê ð ð ì ò î ï ì êò ôïöîòôðôéîïì ê ø ç î ö ê î ç õçòêððìòîç ê ò ÷ ì êò ôïöîòôðôé ò

Eρευνητικό πρόγραμμα διαδερμικής αντικατάστασης μιτροειδούς βαλβίδας στο Ιατρικό Διαβαλκανικό ΤΗ ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΉ ΑΝΤΙΚΑΤΆΣΤΑΣΗ της μιτροειδούς βαλβίδας της καρδιάς με την καινοτόμα βαλβίδα ALTAVALVE ανέλαβε κατ’ αποκλειστικότητα στην Ελλάδα, στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος, η Β΄ Καρδιολογική Κλινική του Ιατρικού Διαβαλκανικού με επικεφαλής τον επεμβατικό καρδιολόγο Βλάση Νινιό. Ειδικότερα, η αμερικανική εταιρεία 4C MEDICAL ανέθεσε στη συγκεκριμένη κλινική τη διενέργεια επεμβάσεων ως ένα από τα 2-3 αντίστοιχα Καρδιολογικά Κέντρα στην Ευρώπη για την υλοποίηση ερευνητικού προγράμματος που αφορά στην αμιγώς διαδερμική αντικατάσταση της μιτροειδούς βαλβίδας σε ασθενείς για τους οποίους δεν υπάρχει άλλη θεραπευτική επιλογή. Πρόκειται για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρδιοχειρουργική επέμβαση αντικατάστασης μιτροειδούς βαλβίδας ή ακατάλληλους για διαδερμική επιδιόρθωση με άλλου τύπου βαλβίδα. Τέτοιοι ασθενείς είναι συνήθως ηλικιωμένοι με καρδιακή ανεπάρκεια, ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας, πνευμονική υπέρταση ή ασθενείς με μεγάλη συγκέντρωση ασβεστίου στη μιτροειδή βαλβίδα. Η καινοτόμα βαλβίδα ALTAVALVE υπόσχεται με βάση το σχεδιασμό της να είναι εφαρμόσιμη στην πλειονότητα των ασθενών και να προσφέρει ένα επιτυχές αποτέλεσμα αντικατάστασης της μιτροειδούς βαλβίδας με χαμηλό κίνδυνο και πολύ γρήγορη ανάρρωση για τον ασθενή. Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς, εφόσον κριθούν κατάλληλοι κατά τον προεπεμβατικό έλεγχο που γίνεται δωρεάν, συμμετέχουν επίσης δωρεάν και στην επέμβαση τοποθέτησης της νέας βαλβίδας ALTAVALVE. Με την ευκαιρία της εκπαίδευσης στα χαρακτηριστικά της νέας βαλβίδας από τους ίδιους τους κατασκευαστές της που ήρθαν στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης από τις ΗΠΑ, ο διευθυντής της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής Βλάσης Νινιός ανέφερε: «Η αμερικανική εταιρεία 4C MEDICAL επέλεξε την Κλινική μας και το Ιατρικό Διαβαλκανικό, λόγω της προϋπάρχουσας μεγάλης εμπειρίας μας σε ερευνη-

60 |

Ο κ. ΒΛΑΣΗΣ ΝΙΝΙΟΣ, επεμβατικός καρδιολόγος.

τικά προγράμματα διαδερμικής τοποθέτησης καινοτόμων βαλβίδων για την αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας. Δεν πρόκειται για πρωτογενή ερευνητική εφαρμογή της βαλβίδας, αλλά για τη διαδερμική διέλευσή της από τη μηριαία αρτηρία, ενώ μέχρι τώρα η εισαγωγή της γινόταν με μια μικρή τομή στο στήθος. Τα καινοτόμα χαρακτηριστικά της διαφέρουν από κάθε άλλη βαλβίδα που υπάρχει ή δοκιμάζεται αυτή τη στιγμή σε κλινικές μελέτες διεθνώς. Οπως εξηγεί ο κ. Βλάσης Νινιός, η τοποθέτηση της βαλβίδας γίνεται μέσα στον αριστερό κόλπο στο πίσω μέρος της καρδιάς, πάνω από τη μιτροειδή βαλβίδα. Ο μηχανισμός τοποθέτησης είναι η σταδιακή διάνοιξη της βαλβίδας από το ύψος του δακτυλίου της γηγενούς βαλβίδας προς τα πίσω, στην οροφή του αριστερού κόλπου. Η διάνοιξη είναι αργή, σταδιακή, απολύτως ασφαλής και δίνεται η δυνατότητα της επανατοποθέτησης, αν αυτό χρειαστεί, ακόμα και στο τελευταίο στάδιο πριν από την απελευθέρωση της συσκευής, στην τελική της θέση. Δεν χρησιμοποιείται καθόλου σκιαγραφικό, καθώς η καθοδήγηση της τοποθέτησης γίνεται με τη χρήση διοισοφάγειου υπερήχου. ■

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Στα Τρίκαλα η πρώτη πανευρωπαϊκή πτήση για παράδοση φαρμάκων με drones

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΏΣ DRONE που θα μεταφέρει φάρμακα «πέταξε» δοκιμαστικά στις 21 Σεπτεμβρίου 2021 από τα Τρίκαλα, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας. Ο Δήμος Τρικκαίων και η e-trikala Α.Ε. υλοποιούν μια υπηρεσία που, μελλοντικά, θα μπορεί να παρέχει και να προσφέρει στους πολίτες, μεγάλες ωφέλειες για την υγεία τους. Το drone είναι αποκλειστικά κατασκευασμένο από ελληνική εταιρεία (Altus), γι’ αυτό και η ονομασία ΑΤΛΑΣ. Μπορεί να πετάξει μέχρι 3.000 μ. (9.000 πόδια περίπου) και έχει μια αυτονομία περίπου 45 λεπτών. Διαθέτει σύστημα ελέγχου θερμοκρασίας & υγρασίας, από την επίσης ελληνική εταιρεία Ham Systems, και κατασκευάστηκε ειδικά για την υλοποίηση του προγράμματος. Σε πρώτη φάση θα δοκιμαστεί για τη μεταφορά φαρμάκων από τον ΣΥΦΤΑ στα φαρμακεία των χωριών Λεπτοκαρυά, Κεφαλόβρυσο και Μικρό Κεφαλόβρυσο του Δήμου Τρικκαίων. Στην πρώτη αυτή δοκιμαστική πτήση, το drone μετέ-

φερε φάρμακα για επείγουσες περιστάσεις (π.χ. αδρεναλίνη), τα οποία «προσγειώθηκαν στο φαρμακείο του οικισμού της Λεπτοκαρυάς του Δήμου Τρικκαίων, από όπου τα παρέλαβε η φαρμακοποιός. Ο απώτερος στόχος είναι το πρόγραμμα να ολοκληρωθεί με την αποστολή φαρμάκων σε απομακρυσμένες περιοχές. Η εμπειρία των Τρικάλων θα μεταφερθεί στην Ε.Ε., με όλες τις παρατηρήσεις, προκειμένου το Harmony να εμπλουτιστεί, συμπληρωθεί, διορθωθεί και να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά σε πραγματικές υπηρεσίες. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο χρηματοδοτικό πλαίσιο της Ε.Ε. για την Έρευνα και την Καινοτομία Ορίζοντας (Horizon 2020), στην κατηγορία «Smart, green and integrated transport», με χρονική διάρκεια 42 μήνες και ημερομηνία έναρξης την 1η/6/2019. Στο έργο συμμετέχουν 21 εταίροι από 9 ευρωπαϊκές χώρες, όπου περιλαμβάνονται μητροπολιτικές αρχές των πόλεων Rotterdam, Oxfordshire, Turin, Athens, Trikala και Upper Silesian-Zaglebie Metropolis. ■

| 61

Ξεκίνησε η λειτουργία Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου στο Γ.Ν. Μυτιλήνης «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ» ΈΠΕΙΤΑ ΑΠΌ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΈΝΕΣ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΕΣ και ξεπερνώντας όλες τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, ξεκίνησε για πρώτη φορά στο Γ.Ν. Μυτιλήνης «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ» η λειτουργία του Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου. Στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο έχει διατεθεί ένας στρατιωτικός επεμβατικός καρδιολόγος, ο οποίος, στο πλαίσιο της συνεργασίας του υπουργείου Υγείας και του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, θα προσφέρει τις υπηρεσίες του αρχικά για μία ημέρα την εβδομάδα, καθώς και προσωπικό (ιατρός, νοσηλεύτρια, παραϊατρικό) του Νοσοκομείου Μυτιλήνης που έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση στην εκτέλεση στεφανιογραφιών. Ήδη πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες στεφανιογραφίες με απόλυτη επιτυχία. Η προσπάθεια συνεχίζεται με τις ενέργειες της Διοίκησης για ένταξη του Αιμοδυναμικού Τμήματος στον Οργανισμό του Νοσοκομείου και την πρόσληψη μόνιμου ειδικευμένου επεμβατικού καρδιολόγου, ώστε να διασφαλισθεί και η συνεχής 24ωρη λειτουργία του εργαστηρίου για επείγοντα περιστατικά. Η λειτουργία του εργαστηρίου είναι σημαντική για τη Λέσβο, καθώς συμβάλλει: Στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στην άμεση πρόσβαση των κατοίκων της Λέσβου σε εξειδικευμένες, υψηλής σπουδαιότητας υπηρεσίες υγείας. Στη μείωση της ταλαιπωρίας και την εξάλειψη της οικονομικής επιβάρυνσης λόγω μετακίνησης των ασθενών εκτός νήσου. Στη βελτίωση του αισθήματος ασφάλειας και σιγουριάς στον πληθυσμό της νήσου και των επισκεπτών της. Το Νοσοκομείο Μυτιλήνης θα αναδειχθεί σε Κέντρο Αναφοράς για τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και θα συμβάλει στην υγειονομική αυτάρκεια του ακριτικού μας νησιού. ■

62 |

Μεγάλες διακρίσεις για το «Σισμανόγλειο Αμαλία Φλέμινγκ» ΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΤΤΙΚΉΣ «Σισμανόγλειο - Αμαλία Φλέμινγκ» βραβεύτηκε με τρεις μεγάλες διακρίσεις «Gold-Silver-Bronze» στα «Healthcare Business Awards 2021» για την ποιότητα υπηρεσιών, το ερευνητικό έργο και την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών. Συγκεκριμένα, το «Σισμανόγλειο» Νοσοκομείο τιμήθηκε με τα εξής βραβεία: Gold award στην κατηγορία «Ποιότητα υπηρεσιών» για την «Ανάπτυξη-Υλοποίηση εφαρμογών Πληροφορικής, την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών του Διατομεακού Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και την παροχή σύγχρονων μέσων στην ενημέρωση προσωπικού και ασθενών». Το βραβείο παρέλαβε ο διοικητής του νοσοκομείου Ηλίας Δαλαΐνας.

Silver award στην κατηγορία «Ερευνητικό έργο σε Πανεπιστήμια/Εκπαιδευτικά Ιδρύματα/Ερευνητικά Κέντρα/Νοσοκομεία» για την «Αξιοποίηση των ψηφιακών δεδομένων προσέλευσης των ασθενών στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών της Νοσοκομειακής Μονάδας “Σισμανόγλειο”». Η έρευνα αυτή αξιοποίησε τα ψηφιακά δεδομένα του ΤΕΠ με χρήση στατιστικών μεθόδων και τεχνικών τεχνητής νοημοσύνης, σε συνεργασία με τον καθηγητή της Σχολής Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας του ΕΑΠ Δημήτριο Καλλέ. Το βραβείο παρέλαβε η αναπληρώτρια διοικήτρια της Νοσοκομειακής Μονάδας «Σισμανόγλειο» Ζωή Ρακοπούλου.

Bronze award στην κατηγορία «Ψηφιακές εφαρμογές για τη διαχείριση/υποστήριξη μονάδων υγείας» για το διαδικτυακό πληροφοριακό σύστημα (e-ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ) Συλλογής Στοιχείων Υλικών/Εξοπλισμού Νοσοκομειακής Μονάδας, για τον προγραμματισμό και ενημέρωση της ΥΠΕ, σχετικά με την πανδημία του κορωνοϊού Covid-19. Το βραβείο παρέλαβε ο Παρασκευάς Παπαδόπουλος, στέλεχος της Υποδιεύθυνσης Πληροφορικής. Οι πρακτικές που εφαρμόζονται και για τις οποίες βραβεύτηκε το νοσοκομείο συμβάλλουν στην ορθή διαχείριση της ενημέρωσης προσωπικού και ασθενών και στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ρομπότ στο φαρμακείο του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων

ΈΝΑ ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΈΝΟ ΡΟΜΠΟΤΙΚΌ Σύστημα Διαχείρισης Φαρμάκων κόστους 125.000 ευρώ θα προστεθεί από τις αρχές του 2022 στον εξοπλισμό του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων και θα αναλάβει την ταξινόμηση, τακτοποίηση και εύρεση φαρμάκων για τους ασθενείς που εξυπηρετεί το φαρμακείο του νοσοκομείου. Τη σχετική σύμβαση υπέγραψαν για λογαριασμό του νοσοκομείου ο διοικητής Γεώργιος Μπέας και για λογαριασμό της αναδόχου εταιρείας GPI ο CEO Fabio Rossi με την παρουσία του αν. διοικητή Μάνου Μπολώτη και του διευθυντή του φαρμακείου Λεωνίδα Τζίμη. Όπως δήλωσε ο κ. Μπέας, πρόκειται για «ένα καινοτόμο σύστημα το οποίο για πρώτη φορά εγκαθίσταται σε δημόσιο νοσοκομείο στην Ελλάδα και αναβαθμίζει την ποιότητα της φαρμακευτικής περίθαλψης, ενώ απελευθερώνει οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους». Σύμφωνα με τον διευθυντή του φαρμακείου του νοσοκομείου Λεωνίδα Τζίμη, «αποτελεί μια επένδυση αναγκαία και συμφέρουσα, αφού η φαρμακευτική δαπάνη στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων φτάνει τα 15 εκατ. ευρώ το χρόνο». Επίσης, ο εκπρόσωπος της προμηθεύτριας εταιρείας Fabio Rossi τόνισε: «Το ρομποτικό σύστημα επιτελεί την αυτόματη διαχείριση ηλεκτρονικών συνταγών, την αυτόματη προετοιμασία των φαρμάκων προς διανομή στις κλινικές και την εκτέλεση συνταγών εξωτερικών ασθενών. Η λειτουργία του ρομποτικού συστήματος διασφαλίζει και επιταχύνει την ποιοτική φαρμακευτική περίθαλψη των νοσηλευόμενων και εξωτερικών ασθενών. Ταυτόχρονα απελευθερώνει οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την περαιτέρω ανάπτυξη κλινικών υπηρεσιών προς τους ασθενείς από το φαρμακευτικό τμήμα του νοσοκομείου». Η χρηματοδότηση της προμήθειας του αυτοματοποιημένου ρομποτικού συστήματος διαχείρισης φαρμάκων έγινε από την 7η ΥΠΕ. ■

Ενιαίο πληροφοριακό σύστημα υγείας στα 8 νοσοκομεία της 7ης ΥΠΕ Κρήτης ΈΝΑ ΑΠΌ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΕΡΑ ΈΡΓΑ Πληροφορικής στην 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης την τελευταία δεκαετία ολοκληρώθηκε, με την υπογραφή της οριστικής παραλαβής του έργου «Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση εξοπλισμού Πληροφορικής του Περιφερειακού Κέντρου Δεδομένων της 7ης ΥΠΕ Κρήτης και των Κέντρων Επεξεργασίας Δεδομένων (Computer Rooms) των 8 νοσοκομείων ευθύνης της». Πρόκειται για την υλοποίηση ενός έργου πνοής, το οποίο εξασφάλισε από άποψη εξοπλισμού και λογισμικού την πληροφοριακή υποδομή των νοσοκομείων και κέντρων υγείας για την επόμενη δεκαετία, ενισχύοντας τις υφιστάμενες υποδομές με εξυπηρετητές (servers) τελευταίας τεχνολογίας, σύγχρονα μέσα αποθήκευσης (storage systems), εφεδρικό εξοπλισμό και λογισμικό, συνολικής δαπάνης 798.962,20€. Το εν λόγω έργο ξεκίνησε το 2017 με αρχική χρηματοδότηση από το υπουργείο Υγείας, η οποία συμπληρώθηκε το 2019, ενώ το έργο συμβασιοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2020. Η 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης αποτελεί τη μοναδική Υγειονομική Περιφέρεια της χώρας, η οποία λειτουργεί παραγωγικά από το 2010 ενιαίο, ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα υγείας για όλες τις δομές υγείας της και τη Διοίκηση της Υγειονομικής Περιφέρειας. Η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων, εκτός από την υποστήριξη των καθημερινών λειτουργιών των μονάδων, επιτρέπει την ανάπτυξη και τεχνική υποστήριξη νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες. ■

| 63

Όμιλος Ιατρικού Αθηνών: Εγκατάσταση και λειτουργία του πρώτου Ανοικτού Μαγνητικού Τομογράφου υψηλού Πεδίου στο Νομό των Κυκλάδων Ο ΌΜΙΛΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΎ ΑΘΗΝΏΝ, με συνέπεια και συντεταγμένα, επενδύει σε εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας, εγκαθιστώντας μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας και στα επίσημα συνεργαζόμενα με αυτόν Διαγνωστικά Κέντρα. Σκοπός του είναι όλοι οι Έλληνες, όπου και εάν κατοικούν, να απολαμβάνουν τα τελευταία επιτεύγματα της ιατρικής τεχνολογίας. Έτσι προχώρησε στην προμήθεια Ανοικτού Μαγνητικού Τομογράφου Υψηλού πεδίου 1.0 Τ. της PHILIPS, με περιβάλλον Ambient Experience. Το νέο αυτό Ανοικτό Απεικονιστικό Σύστημα Μαγνητικής Τομογραφίας είναι το πρώτο και μοναδικό στο Νομό των Κυκλάδων. Εγκαταστάθηκε και λειτουργεί στο μεγαλύτερο Διαγνωστικό Κέντρο – Πολυϊατρείο

του νομού, τη Διαγνωστική Νάξου ΑΙΕ, τον επίσημο συνεργάτη του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών στις Κυκλάδες, στην οποία μάλιστα, σύντομα, θα λειτουργεί η Σύγχρονη Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας, ενισχύοντας την παρουσία του ομίλου στα νησιά των Κυκλάδων. Το σύστημα Philips Panorama 1.0T προσφέρει, μεταξύ άλλων, έναν μεγάλο αριθμό εξελιγμένων τεχνικών χαρακτηριστικών: i. συνδυάζει την τεχνολογική υπεροχή με τη λήψη εικόνων πολύ υψηλής ευκρίνειας σε χαμηλούς χρόνους εξέτασης, ii. προσφέρει χαμηλά επίπεδα θορύβου, iii. καταπολεμά το αίσθημα της «κλειστοφοβίας» με το διευρυμένο άνοιγμά του και τη μείωση του μήκους

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΑΞΟΥ ΑΙΕ Η Διαγνωστική Νάξου ΑΙΕ. από το 2011 παρέχει υψηλής ποιότητας ιατρικές υπηρεσίες. Στην αρχή της λειτουργίας της ως Διαγνωστικού Απεικονιστικού Εργαστηρίου με τα πλέον σύγχρονα απεικονιστικά συστήματα στις Κυκλάδες και από το 2014 ως Πολυϊατρείο, με την προσθήκη Μικροβιολογικού Εργαστηρίου και ιατρείων διαφόρων ειδικοτήτων. Από το 2015 αποτελεί τον Επίσημο Συνεργάτη του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών στις Κυκλάδες, δίνοντας τη δυνατότητα στους κατοίκους, αλλά και επισκέπτες των νησιών των Κυκλάδων να αποκτήσουν πρόσβαση στον, συνεχώς, ανανεωμένο υπερσύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό, στους διακεκριμένους επιστήμονες και στις υπερσύγχρονες νοσηλευτικές μονάδες του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών. Η Διαγνωστική Νάξου ΑΙΕ εξυπηρετεί καθημερινές και αργίες όλο το 24ωρο, στηρίζοντας έμπρακτα τη λειτουργία του Δημόσιου Τομέα Υγείας όχι μόνο στη Νάξο αλλά και στα γύρω νησιά. Διαθέτει το μοναδικό ιδιωτικό ασθενοφόρο -Κινητή Μονάδα- στη Νάξο. Είναι συμβεβλημένη με τον ΕΟΠΥΥ και με τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες της Ελλάδας και του εξωτερικού, εξυπηρετώντας όχι μόνο τους μόνιμους κατοίκους αλλά και τους χιλιάδες επισκέπτες της Νάξου και των γύρω νησιών.

64 |

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

του εξεταστικού πεδίου, iv. διαθέτει μοναδική γωνία θέασης 360 μοιρών. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε τις δυνατότητες του νέου Μαγνητικού Τομογράφου στα παιδιατρικά περιστατικά. Στις περιπτώσεις αυτές, δεν απαιτείται η χρήση ήπιας καταστολής, μιας μεθόδου η οποία μπορεί να επιμηκύνει το χρόνο εξέτασης έως 6 ώρες. Αντίθετα, με τη χρήση του Ambient Experience που διαθέτει το συγκεκριμένο απεικονιστικό σύστημα, ελαττώνεται το άγχος που βιώνουν τα παιδιά, πριν και κατά τη διενέργεια της εξέτασης. Συγκεκριμένα, με τη βοήθεια του προγράμματος οι μικροί μας φίλοι βρίσκονται σε ένα χώρο εξέτασης γεμάτο με εικόνες και παιχνίδια που ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία του παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο βελ-

τιώνεται κατά μεγάλο βαθμό η οικειότητα που αισθάνονται τα παιδιά με το χώρο, με άμεσο αποτέλεσμα την καλύτερη συνεργασία για μία εύκολη και ανώδυνη εξέταση. Η προμήθεια του πρώτου και μοναδικού Ανοικτού Μαγνητικού Τομογράφου Υψηλού Πεδίου 1.0 Τ. της PHILIPS, με περιβάλλον Ambient Experience, στο Νομό των Κυκλάδων, από τον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών έρχεται να ενδυναμώσει το ήδη υψηλών προδιαγραφών Απεικονιστικό Τμήμα τoυ Πολυϊατρείου της Διαγνωστικής Νάξου ΑΙΕ (Αξονικός Τομογράφος Σύγχρονης Τεχνολογίας Philips Brilliance 64 Τομών), στο οποίο διενεργείται το σύνολο των απεικονιστικών εξετάσεων, προσφέροντας αξιόπιστα αποτελέσματα και τη βέλτιστη διάγνωση. ■

| 65

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΆΦΗΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΊΟΥ

Μια αναίμακτη μέθοδος ελέγχου της αιμάτωσης του μυοκαρδίου! Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου θεωρείται ως ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους στη διάγνωση και παρακολούθηση της στεφανιαίας νόσου για την αποφυγή του εμφράγματος! Γράφει ο Dot. LUIGI FRANCO COLETTI Καρδιολόγος, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, Νοσοκομείο «Υγεία»

Ο Dot. LUIGI FRANCO COLETTI.

ΤΟ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΆΦΗΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΊΟΥ αποτελεί μια διαχρονικά δοκιμασμένη αναίμακτη μέθοδο εκτίμησης της αιμάτωσης της αριστεράς κοιλίας. Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου δείχνει τις συνθήκες ροής του αίματος του καρδιακού μυός, ενώ η στεφανιαία αγγειογραφία, η οποία είναι μια επεμβατική μέθοδος, απεικονίζει τα ίδια τα αγγεία που τροφοδοτούν τον καρδιακό μυ με αίμα. Με το σπινθηρογράφημα η αιμάτωση (ροή αίματος) της καρδιάς μπορεί να μετρηθεί με τη χρήση ραδιενεργών ουσιών οι οποίες χορηγούνται ενδοφλέβια και μπορούν να ανιχνευθούν με τη χρήση απεικονιστικών τεχνικών όπως η γ-κάμερα. Η εξέταση πραγματοποιείται σε κατάσταση ηρεμί-

66 |

| ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ας και κόπωσης, είτε φυσική κόπωση (τεστ κοπώσεως - πρωτόκολλο Bruce) είτε με φαρμακευτική φόρτιση (διπυριδαμόλη, ρεγαδενοσόνη, αδενοσίνη και δοβουταμίνη). Είναι έτσι δυνατή η διάγνωση μη επαρκώς αγγειωμένων περιοχών της καρδιάς χωρίς επεμβατικές εξετάσεις όπως η στεφανιογραφία. Με την πρόοδο του χρόνου η μέθοδος εξελίσσεται τεχνικά, προσφέροντας καλύτερα αποτελέσματα και επιπλέον πληροφορίες στον κλινικό ιατρό, μειώνοντας το χρόνο της εξέτασης και την ακτινική επιβάρυνση του εξεταζόμενου. Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου είναι μια από τις πιο ακριβείς μεθόδους για την ανίχνευση σημαντικών κυκλοφορικών διαταραχών του καρδιακού μυός σε πρώιμο στάδιο, προσφέροντας στους ιατρούς και τους ασθενείς τη δυνατότητα διενέργειας μιας αξιόπιστης εξέτασης χωρίς επιπλοκές.

ΕΝΔΕΊΞΕΙΣ - ΧΡΗΣΙΜΌΤΗΤΑ Η χρήση της μεθόδου περιλαμβάνει τον έλεγχο της αιματικής εφεδρείας τόσο σε γνωστούς στεφανιαίους ασθενείς όσο και σε ασθενείς με υποψία στεφανιαίας νόσου. Ο έλεγχος με αυτή τη μέθοδο είναι ιδιαίτερα χρήσιμος μετά από επαναιμάτωση με bypass ή με αγγειοπλαστική. Παράλληλα, προσφέρει διαστρωμάτωση κινδύνου για καρδιαγγειακό συμβάν, καθώς υπάρχει γραμμική σχέση με το βαθμό, αλλά και την έκταση των ευρημάτων. Ένα αρνητικό ή χαμηλής πιθανότητας στεφανιαίας νόσου σπινθηρογράφημα συνδέεται με πολύ χαμηλό ετήσιο κίνδυνο οξέος καρδιαγγειακού συμβάντος. Το ίδιο ισχύει και στον έλεγχο για ύπαρξη hibernated μυοκαρδίου, στο οποίο η αιμάτωση του καρδιακού μυός πραγματοποιείται από παράπλευρες μικρότερες αρτηρίες σε περίπτωση απόφραξης της κύριας αρτηρίας. Έκταση παθολογικών ευρημάτων στο μυοκάρδιο μεγαλύτερη του 10% υποδεικνύει πιθανότητα σημαντικού οφέλους από επαναιμάτωση. Η μέθοδος επίσης έχει εφαρμογή στην εκτίμηση του διεγχειρητικού κινδύνου στο πλαίσιο μείζονος χειρουργικής επέμβασης, καθώς παθολογία στο σπινθηρογράφημα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Βιβλιογραφικά η ευαισθησία και η ειδικότητα της μεθόδου εμφανίζουν σημαντικό εύρος. Αυτό κυρίως οφείλεται στην ποικιλομορφία των τεχνικών που χρησιμοποιούνται και στην παλαιότητα πολλών μελετών. Όταν η μέθοδος εφαρμόζεται με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές, εμφανίζει ικανοποιητική ευαισθησία και ειδικότητα (~90% και 85% αντίστοιχα). Από την απλή απεικόνιση της δεκαετίας του 1960 η μέθοδος εξελίχτηκε με την ανάπτυξη νέων τεχνικών, όπως η μελέτη κινητικότητας, η επεξεργασία με ειδικό λογισμικό (software) και η διόρθωση απορρόφησης φωτονίων- SPECT/CT. Α) ΜΕΛΈΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑΣ Κάθε μελέτη αιματώσεως μυοκαρδίου πρέπει να πραγματοποιείται με σύγχρονες γ-κάμερες, με τομογραφική απεικόνιση (SPECT). Απαραίτητο στοιχείο επίσης είναι η gated μελέτη, που μας δίνει πληροφορίες για την κινητικότητα και εν γένει τη λειτουργικότητα της κοιλότητας. Διαταραχές της κινητικότητας και της πάχυνσης των τοιχωμάτων μετά την κόπωση υποδεικνύουν σοβαρότητα της ισχαιμίας. Μεταβολές της κινητικότητας και του κλάσματος εξώθησης μεταξύ κόπωσης και ηρεμίας έχουν προγνωστική αξία και μπορεί να αποκαλύψουν διαταραχές των στεφανιαίων ακόμα και σε μελέτες με φαινομενικά ομοιογενή πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου. Στις περιπτώσεις αυτές με αντίστοιχη στένωση μεταξύ

| 67

των κύριων στεφανιαίων αγγείων (balanced ischemia), μεταβολές στη φάση κινητικότητας των τοιχωμάτων μεταξύ κόπωσης και ηρεμίας (phase analysis), καθώς και μεταβολές των διαστάσεων της κοιλότητας και του κλάσματος εξωθήσεως (TID) μπορούν να αποκαλύψουν το πρόβλημα. Β) ΜΈΘΟΔΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΊΑΣ - SOFTWARE Προαπαιτούμενο επίσης σε κάθε σύγχρονη SPECT μελέτη είναι η εφαρμογή μοντέρνων μεθόδων επεξεργασίας (iterative reconstruction). Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνουμε όχι μόνο αύξηση της διακριτικής ικανότητας, αλλά και πραγματοποίηση μελετών με μικρότερες δόσεις του ραδιοφαρμάκου, άρα και σημαντικό περιορισμό της ακτινικής επιβάρυνσης. Γ) ΔΙΌΡΘΩΣΗ ΑΠΟΡΡΌΦΗΣΗΣ ΦΩΤΟΝΊΩΝ - SPECT/ CT ΚΑΙ ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΌΝΑ Εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την ποιότητα της σπινθηρογραφικής μελέτης είναι η διόρθωση της απορρόφησης των φωτονίων. Πρόκειται για το φαινόμενο κατά το οποίο τα φωτόνια χάνουν μέρος της ενέργειάς τους περνώντας μέσα από τους ιστούς μέχρι να ανιχνευθούν από τη συσκευή απεικόνισης, δηλαδή τη γ-κάμερα. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εικόνα, προκαλώντας τεχνήματα που περιορίζουν τη διαγνωστική ακρίβεια. Στα σύγχρονα συστήματα η διόρθωση πραγματοποιείται με τη χρήση εξατομικευμένων για τον εξεταζόμενο χαρτών διόδου (transmission maps) που παράγονται με τη χρήση SPECT/CT μηχανημάτων. Με τον τρόπο αυτόν βελτιώνεται θεαματικά η διαγνωστική ακρίβεια και εξαλείφονται τα τεχνήματα του προσθίου τοιχώματος στις γυναίκες και του κατωτέρου τοιχώματος στους άντρες. Επίσης, αυξάνεται θεαματικά το ποσοστό των φυσιολογικών από τη φάση της κοπώσεως μελετών. Έτσι, οι εξεταζόμενοι δεν εκτίθενται σε επιπλέον ακτινοβόληση αποφεύγοντας τη δεύτερη φάση, ενώ μειώνεται σημαντικά η διάρκεια της μελέτης. Η χρήση στη βιβλιογραφία απλών SPECT και όχι SPECT/ CT μελετών είναι κύριος παράγοντας ετερογένειας στα ποσοστά της ευαισθησίας και της ειδικότητας.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΉ - ΕΞΈΛΙΞΗ To σπινθηρογράφημα αιματώσεως μυοκαρδίου είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη τεχνική που ενσωματώνει συνεχώς νέα τεχνολογικά επιτεύγματα για τη βελτίωση της ποιότητας της εικόνας και την αύξηση της διαγνωστικής ικανότητας. H κύρια εξέλιξη προς αυτόν τον τομέα είναι οι νέοι κρύσταλλοι τεχνολογίας CZT. Με τη χρήση της τεχνολογίας αυτής έχουμε τις εξής δυνατότητες: – Μείωση της ακτινικής δόσης στον ασθενή.

– Σαφή ελάττωση του χρόνου απεικόνισης.

– Δυνατότητα δυναμικής μελέτης: Με τον τρόπο αυτόν υπολογίζουμε εφεδρεία ροής στα στεφανιαία αγγεία με ποσοτικό τρόπο, παρέχοντας ένα πολύτιμο επιπλέον διαγνωστικό και προγνωστικό εργαλείο. Παράλληλα, εξαλείφονται τα σπάνια ψευδώς αρνητικά ευρήματα λόγω ισορροπίας κατανεμημένης ισχαιμίας που μπορεί να εμφανιστούν χωρίς τη δυναμική μελέτη. ΣΥΜΠΈΡΑΣΜΑ Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου είναι μια εξαιρετική μέθοδος για τη διάγνωση και παρακολούθηση της εξέλιξης της στεφανιαίας νόσου. Σε αντίθεση με τη στεφανιογραφία, το σπινθηρογράφημα είναι μη επεμβατική μέθοδος με μειωμένο κίνδυνο επιπλοκών. Επιπλέον, αν και η στεφανιογραφία δείχνει τις στενώσεις των αρτηριών της καρδιάς, σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να προσδιορίσει, κυρίως σε οριακές στενώσεις, αν πρέπει να γίνει ή όχι επέμβαση με stent. Το σπινθηρογράφημα σε αυτές τις περιπτώσεις δείχνει με σαφήνεια το ποσοστό του προβλήματος που δημιουργεί μια στένωση και είναι χρήσιμος οδηγός για τους επεμβατικούς καρδιολόγους. Το σπινθηρογράφημα δεν αντικαθιστά τη στεφανογραφία, αλλά δείχνει πότε πρέπει να γίνει και ποια αγγεία ενδεχομένως θέλουν διάνοιξη. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης εξέτασης, το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου θεωρείται δικαίως ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους στη διάγνωση και παρακολούθηση της στεφανιαίας νόσου για την αποφυγή του εμφράγματος και όλων των συνεπειών του. ■

DOT. LUIGI FRANCO COLETTI Ο Luigi Coletti είναι καρδιολόγος, αναπλ. διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής «ΥΓΕΙΑ». Αποφοίτησε το 1981 από το Πανεπιστήμιο «Universita statale di Milano», Ιταλία. Επαγγελματική προϋπηρεσία: 1982-1983: Ειδίκευση στη Γενική Παθολογία, Νοσοκομείο «Μεταξά», 1983-1986: Ειδίκευση στην Καρδιολογία, Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», 1990-1992: Ιατρός στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών, ΙΚΑ Αθηνών, 1990-1994: Ιατρός Εργασίας στον όμιλο ΒΥΣ, 1987-σήμερα: Ιατρός του Καρδιολογικού Τμήματος και του Τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής, Νοσοκομείο «ΥΓΕΙΑ».

68 |

Δίνουμε

ζωή

σε ασθενείς με

εγκεφαλικό με τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης

Αποκλειστικά στην Ευρωκλινική το λογισμικό «e-Stroke»

70%

περισσότεροι ασθενείς με ισχαιμικό εγκεφαλικό μπορούν να λάβουν θεραπεία

Άμεσος εντοπισμός της βλάβης Μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια Ταχύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση Η πρότυπη Μονάδα Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών της Ευρωκλινικής εφημερεύει 24/7, 365 ημέρες τον χρόνο, με εξειδικευμένους νευρολόγους, αποτελώντας την πιο αξιόπιστη επιλογή για την αντιμετώπιση του εγκεφαλικού στο κέντρο της Αθήνας

Αθανασιάδου 7-9, πάροδος Δ. Σούτσου, 115 21 Αθήνα (μετρό Αμπελόκηποι), Τηλ.: 210 6416600 email: info@euroclinic.gr, www.euroclinic.gr

ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Απαραίτητη η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Γράφει ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΟΥΤΊΝΑΣ, μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας. Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, σύμβουλος Διοίκησης της «CROMAR S.A.- Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd’s» (gkoutinas@gkoutinas.gr)

Ο κ. ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΟΥΤΊΝΑΣ.

προκύπτει σοβαρή ανάγκη εκτίμησης της επικινδυνότητας και της ευθύνης που συνδέεται με την κατασκευή, χρήση και συντήρηση του εξειδικευμένου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, καθόσον ο απώτερος σκοπός είναι η ασφάλεια και προστασία της ανθρώπινης υγείας. Προσεγγίζοντας το όλο θέμα από την πλευρά της ασφάλισης κινδύνων, σημειώνεται πως δεν αρκεί πλέον η κλασική ασφάλιση του εξοπλισμού έναντι φυσικής καταστροφής του από οποιαδήποτε αιτία (property insurance). Απαιτούνται πλέον και εξελιγμένες ασφαλιστικές καλύψεις των άυλων στοιχείων (intangible assets) που συνδέονται ευρύτερα με τον εξειδικευμένο εξοπλισμό. Πρόκειται για την Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης που αφορά τον κατασκευαστή, προμηθευτή, χρήστη, συντηρητή και φυσικά τον ιδιοκτήτη του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού.

Η ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ των αυτοματισμών (ρομποτική) και της τεχνητής νοημοσύνης εκπλήσσει με τις προηγμένες εφαρμογές της και στον κλάδο της Ιατρικής. Επιστημονικά όργανα υψηλής ακριβείας και ρομποτικός εξοπλισμός, με ειδικό λογισμικό που απαιτείται για την ορθή λειτουργία του, υποκαθιστούν τον ανθρώπινο παράγοντα ή βοηθούν επιστήμονες γιατρούς να εκτελούν πράξεις: • Πρόληψης, διάγνωσης, παρακολούθησης, θεραπείας ή ανακούφισης από ασθένεια.

• Αποκατάστασης τραυματισμού ή αναπηρίας ή ακόμη, • Διερεύνησης, αντικατάστασης ή τροποποίησης της ανατομίας. Είναι προφανές πως σε παρόμοιες περιπτώσεις

ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉ Το θέμα της Προστασίας Καταναλωτή αποτελεί βασικό αξίωμα σε κάθε ευνομούμενη κοινωνία. Έχει θεσπισθεί με Ευρωπαϊκές Οδηγίες οι οποίες έχουν ενσωματωθεί πλήρως στη νομοθεσία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα είναι ο βασικός Νόμος 2251/94 για την Προστασία Καταναλωτή, που συμπληρώθηκε με το Νόμο 3587/2009. Επομένως, μπορεί να λεχθεί πως το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει και μάλιστα σύγχρονο και ευρωπαϊκό. Υπάρχουν όμως κάποια σοβαρά ερωτήματα στη χώρα μας.

• Πόσο ενημερωμένος είναι ο Έλληνας καταναλωτής ώστε να μπορεί να διεκδικεί το δίκαιό του όταν πλήττονται τα συμφέροντά του, σε περιπτώσεις δηλαδή μη ασφαλών ή ελαττωματικών προϊόντων ή μη αξιόπιστης παροχής υπηρεσιών; • Πόσο ενημερωμένη είναι η ευρύτερη αγορά για την ισχύουσα νομοθεσία; • Πόσο ενημερωμένοι είναι οι παραγωγικοί φορείς που κατασκευάζουν ή προμηθεύουν ιατροτεχνολο-

70 |

| ΑΣΦΑΛΙΣΗ

γικά προϊόντα καθώς επίσης και οι φορείς παροχής υπηρεσιών (γιατροί, κλινικές/νοσοκομεία, δικηγόροι, ασφαλιστές…); ΠΑΡΟΧΉ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ & ΑΣΤΙΚΉ ΕΥΘΎΝΗ Ο προαναφερθείς βασικός Νόμος 2251/94 για την Προστασία Καταναλωτή, με το άρθρο 8, καθιστά «αντικειμενική» άλλως «αυστηρή» (strict liability) την αστική ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες έναντι του καταναλωτή. Στη βάση αυτή του σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως ο καταναλωτής που ζημιώνεται από μια υπηρεσία που του παρέχεται, δεν είναι πλέον υποχρεωμένος να αποδείξει τη ζημιά που υπέστη όσο και τη σχέση αιτιότητας της ζημιάς με τη μη αξιόπιστη υπηρεσία (υποκειμενική ευθύνη). Είναι ο παρέχων υπηρεσία που θεωρείται «a priori» υπεύθυνος και είναι αυτός που πρέπει να αποδείξει πως δεν ευθύνεται για τη ζημιά που προκάλεσε (αντικειμενική ευθύνη)! Πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα που δυστυχώς, όχι μόνο οι καταναλωτές, αλλά ακόμη και οι γιατροί, δικηγόροι και ασφαλιστές το αγνοούν.

καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί), ποιος θα είναι υπόλογος στο να αποζημιώσει τον παθόντα ασθενή/πελάτη, ο οποίος πληρώνει και δικαιούται ασφαλείς και αξιόπιστες υπηρεσίες; Θα ευθύνεται το ίδιο το μηχάνημα, ο κατασκευαστής ή προμηθευτής που το εγκατέστησε, ο γιατρός με την επιστημονική ομάδα που το χειρίζεται ή ο ιδιοκτήτης που το εκμεταλλεύεται; Ως αυθόρμητη απάντηση στα παραπάνω, θα μπορούσε να λεχθεί πως κατ’ αρχήν ευθύνεται ο εξειδικευμένος γιατρός-χρήστης του μηχανήματος αφού το ίδιο μηχάνημα, όσο προχωρημένη τεχνητή νοημοσύνη και να φέρει, δεν μπορούμε να το κατηγορήσουμε ή να το τιμωρήσουμε. Σε ό,τι αφορά την ενδεχόμενη «ευθύνη» σχετικά με ελαττωματικό ιατροτεχνολογικό μηχάνημα, αυτή και πάλι θα ανάγεται στον ανθρώπινο παράγοντα.. Δηλαδή, σε περίπτωση που η ευθύνη αφορά αυτόν που το κατασκεύασε, αυτόν που το προμήθευσε και το εγκατέστησε καθώς και αυτόν που το συντηρεί (μηχάνημα αλλά κυρίως εξειδικευμένο τεχνολογικό λογισμικό).

ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΌΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΌΣ & ΕΥΘΎΝΗ Είναι εύλογα τα παρακάτω ερωτήματα: • Ποιες είναι και πού αποδίδονται οι ευθύνες γύρω από τα όλο και πιο πολύπλοκα τεχνολογικά μηχανήματα ρομποτικής ιατρικής; • Αν συμβεί ένα ατυχές συμβάν (ενδεχόμενο που σε

ΕΥΘΎΝΗ ΓΙΑΤΡΟΎ & ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟΥ/ΚΛΙΝΙΚΉΣ Όταν μια ιατρική πράξη με τη χρήση σύγχρονων μηχανημάτων έχει δυσμενή αποτελέσματα για τον ασθενή, ο πρώτος που μπορεί να κατηγορηθεί φυσικά είναι ο γιατρός. Ωστόσο, μπορεί η ατυχής εξέλιξη μιας ιατρικής πράξης να μην οφείλεται αποκλειστικά σε σφάλμα

| 71

του γιατρού, αλλά να οφείλεται και σε εξωτερικούς παράγοντες που σχετίζονται και με τις συνθήκες νοσηλείας - λειτουργίας του νοσοκομείου/της κλινικής. Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί πως σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τη νομική ορολογία, το νοσηλευτικό ίδρυμα (κλινική/νοσοκομείο) θεωρείται «αλληλέγγυα και εις ολόκληρο» συνυπεύθυνο για την όποια ζημιά. Εστιάζοντας στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, σημειώνεται πως, πέρα από τον γιατρό με την ομάδα που χειρίζεται, βασικός φορέας ευθύνης είναι ο ιδιοκτήτης (νοσοκομείο/κλινική), ο οποίος αγοράζει, εγκαθιστά και εκμεταλλεύεται τον εξοπλισμό φέροντας την ευθύνη επιμέλειας για την ασφαλή λειτουργία του. Επιπλέον, είναι αυτός που επιλέγει τον γιατρό που το χειρίζεται αξιολογώντας τα επιστημονικά και επαγγελματικά προσόντα του. Παράλληλα, ο ιδιοκτήτης του ιατροτεχνολογικού μηχανήματος φέρει αστική ευθύνη για την όποια μειωμένη αξιοπιστία του λόγω κάποιου κατασκευαστικού ελαττώματος ή ενδεχόμενα λόγω κακής ή/και ελλιπούς συντήρησης. Βέβαια, στην πράξη η ευθύνη αυτή, νομικά και συμβατικά στην πράξη, μεταφέρεται στον Φορέα Συντήρησης, καθώς και στον προμηθευτή ή/και κατασκευαστή του ρομποτικού μηχανήματος. ΑΣΦΆΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΉΣ ΕΥΘΎΝΗΣ Ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλισης προσφέρει τις απαραίτητες λύσεις και στα θέματα Ιατρικής Αστικής Ευθύνης. Στη βάση των παραπάνω, ο κάθε γιατρός οφείλει να διαθέτει επαρκή Ασφάλιση Ιατρικής Ευθύνης (Medical Malpractice Insurance). Το ίδιο και το νοσηλευτικό ίδρυμα (νοσοκομείο/κλινική), συμπεριλαμβανομένης της Ασφάλισης Γενικής Αστικής Ευθύνης με τις επεκτάσεις για Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Προϊόντος και Ευθύνης Εργοδότη. Σε ό,τι αφορά την ευθύνη που σχετίζεται με χρήση εξειδικευμένου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, είναι απαραίτητο να υπάρχει παρόμοια Ασφάλιση Γενικής & Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης του Συντηρητή. Η τελευταία θα πρέπει να προβλέπεται ως συμβατική απαίτηση ασφάλισης στην αντίστοιχη σύμβαση του νοσοκομείου/κλινικής με τους προμηθευτές, όπως συνηθίζεται στις συμβάσεις με τους συνεργαζόμενους εξωτερικούς ιατρούς. Για την πληρότητα του όλου θέματος, αναφέρεται και η Ασφάλιση Κινδύνων Διαδικτύου (Cyber Insurance). Δηλαδή, κάλυψη έναντι κινδύνων οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την ομαλή λειτουργία και τη διαθεσιμότητα των συστημάτων, επιφέροντας σημαντικές οικονομικές επιβαρύνσεις. Επιπρόσθετα, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί πως υπάρχει και η

72 |

Ασφάλιση Αστική Ευθύνη των Μελών Δ.Σ. και των Εκτελεστικών Διευθυντών (Management Liability Insurance) του νοσοκομείου/κλινικής έναντι των Μετόχων, Επενδυτών - Τραπεζών, φορέων του Δημοσίου και όσων έχουν νόμιμο συμφέρον από την εύρυθμη λειτουργία του νοσηλευτικού ιδρύματος. ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ Η διεθνής πρακτική, με γνώμονα την Προστασία του Καταναλωτή, έχει θεσπίσει κατάλληλα ασφαλιστικά «εργαλεία» για τη ρύθμιση των δυσμενών οικονομικών συνεπειών από προβληματικά προϊόντα ή μη αξιόπιστες υπηρεσίες. Και αυτά είναι οι διάφορες καλύψεις του Κλάδου Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης. Είναι λίγοι αυτοί που έχουν συνειδητοποιήσει τις αλλαγές που συντελούνται στο πλαίσιο της Ε.Ε., γύρω από τα θέματα της Προστασίας του Καταναλωτή και της Προστασίας του Ανταγωνισμού, στο πλαίσιο της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Είναι ακόμη πιο λίγοι όσοι γνωρίζουν το ρόλο και τη χρησιμότητα της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης, η οποία εφαρμοζόμενη με τη δέουσα αρτιότητα και πληρότητα θεωρείται, διεθνώς, απολύτως απαραίτητη σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα και πολύ περισσότερο σε όσους παρέχουν υπηρεσίες υγείας (γιατροί, Διαγνωστικά Κέντρα, Νοσηλευτικά Ιδρύματα), όπου ο κίνδυνος για ζημιογόνες συνέπειες εις βάρος του καταναλωτή από αμέλεια, λάθος η παράλειψη είναι σοβαρός. Εκφράζεται η άποψη πως στη χώρα μας ο κλάδος Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης και ειδικότερα της Ιατρικής Ευθύνης στο βαθμό που εφαρμόζεται έχει σοβαρές αδυναμίες. Απέχει από τη διεθνή πρακτική που λειτουργεί ορθολογικά και αποζημιώνει βάσει ιατρικής και νομικής πραγματογνωμοσύνης ή εξωδικαστικού συμβιβασμού. Δηλαδή, όχι απαραίτητα κατόπιν τελεσίδικης δικαστικής απόφασης (συνήθης πρακτική στη χώρα μας), που σχετίζεται με χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες που, πέρα από την επιβάρυνση του παθόντα ασθενούς, φθείρουν και απαξιώνουν τις ιατρικές - νοσηλευτικές υπηρεσίες, αλλά και τον ίδιο το θεσμό της ασφάλισης. Ωστόσο, οι συνθήκες αλλάζουν. Η καταναλωτική συνείδηση των Ελλήνων ωριμάζει και οι καταναλωτές γνωρίζουν όλο και περισσότερο πως μπορούν να εγείρουν αξιώσεις αποζημίωσης όταν ζημιώνονται και θίγονται τα συμφέροντά τους. Η οικονομική κρίση, οι ευρύτερες εξελίξεις στο χώρο της Ε.Ε. και η παγκοσμιοποίηση εντείνουν το φαινόμενο αυτό. Η συνειδητοποίηση επομένως αυτών των αλλαγών και η ταχεία προσαρμογή θα είναι επωφελής για την καλύτερη διευθέτηση των ιατρικών πράξεων με ασφαλιστική κάλυψη των ευθυνών. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Το ρομπότ απολύμανσης «Ελπίδα» στο ΓΝΑ «Η ΕΛΠΙΣ» ΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΘΗΝΏΝ «Η ΕΛΠΙΣ» διαθέτει πλέον στον εξοπλισμό του και την «Ελπίδα», ένα από τα 200 ρομπότ απολύμανσης που προμηθεύθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στήριξη των νοσοκομείων των κρατών-μελών στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι πιστώσεις, ύψους 12 εκατ. ευρώ, προήλθαν από το Μέσο Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης, που βασίζεται στην αρχή της αλληλεγγύης και συνενώνει πόρους και στρατηγικές. Η «Ελπίδα», όπως η «Βιολέττα» (Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο) και ο «Τάλως» (Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου»), κατασκευάστηκε στη Δανία και έχει τη δυνατότητα να απολυμαίνει ένα θάλαμο ασθενών σε 10' λεπτά, μέσω υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την αποτελεσματική απολύμανση από παθογόνα βακτήρια και ιούς, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2, χωρίς τη χρήση τοξικών χημικών απολυμαντικών, προσφέροντας ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για τους ασθενείς και το ανθρώπινο δυναμικό του νοσοκομείου. Κατά την επίδειξη των δυνατοτήτων του ρομπότ και την εκπαίδευση του προσωπικού από εξειδικευμένους στη ρομποτική τεχνικούς, πραγματοποιήθηκε χαρτογράφηση των χώρων, έτσι ώστε η «Ελπίδα» να αναγνωρίζει το περιβάλλον, να ελέγχει την τήρηση των πρωτοκόλλων ασφαλείας και να «εργάζεται» αυτόνομα, αμέσως μόλις δεχτεί (μέσω tablet) την εντολή του χειριστή. Μόλις ολοκληρώσει την απολύμανση, ρωτά τον χειριστή εάν επιθυμεί να συνεχίσει σε άλλο χώρο ή να επιστρέψει στη βάση της (σημείο στάθμευσης/φόρτισης). Η Διοίκηση και το προσωπικό έδωσαν το όνομα «Ελπίδα» στο ρομπότ, συνδέοντάς το με την επωνυμία του νοσοκομείου, που αντανακλά την εμπιστοσύνη στη θέληση και στις δυνάμεις τους να προσφέρουν ασφαλή και ποιοτική φροντίδα υγείας, έργο στο οποίο η «Ελπίδα» θα είναι πολύτιμος σύμμαχος! ■

Εγκατάσταση συστήματος εξυπηρέτησης κωφών στο ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»

ΣΤΟ ΓΝΑ «ΑΛΕΞΆΝΔΡΑ» λειτουργεί υπηρεσία εξ αποστάσεως διερμηνείας για κωφούς και βαρήκοους (Relay Service). Η υπηρεσία παρέχεται από tablet, το οποίο τοποθετήθηκε σε ειδικό booth στην κεντρική είσοδο του νοσοκομείου, δίπλα στα ταμεία, κάτω από την οθόνη αναγγελίας της σειράς προτεραιότητας. Πατώντας την ένδειξη για βιντεοκλήση στο tablet, ο ενδιαφερόμενος εξυπηρετείται άμεσα από διερμηνέα του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών. Η δράση υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών. Το ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» αποτελεί ένα από τα τρία δημόσια νοσοκομεία τα οποία επιλέχθηκαν από την 1η ΥΠΕ Αττικής για την υλοποίηση της εν λόγω δράσης. Η συγκεκριμένη υπηρεσία θα διευκολύνει την επικοινωνία των κωφών και βαρήκοων που επισκέπτονται καθημερινά το νοσοκομείο. Η Διοίκηση του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα», στο πλαίσιο της συνεχούς επιδίωξης της εξασφάλισης ισότιμης πρόσβασης όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας, προσδοκά η δράση αυτή να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα. ■

| 73

νέες θεραπείες εν μέσω πανδημίας! Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ

Η ΠΑΝΔΗΜΊΑ ΑΝΈΣΤΕΙΛΕ για περίπου δύο χρόνια την καθημερινότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, ανακόπτοντας ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό τη συνήθη επαγγελματική δραστηριότητα. Ωστόσο δεν κατάφερε να ανακόψει την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και τεχνολογιών υγείας που στόχο έχουν την επιμήκυνση, αλλά και την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Τον τελευταίο χρόνο πολλές νέες καινοτόμες θεραπείες έκαναν την εμφάνισή τους στο προσκήνιο, δίνοντας ελπίδα στους ασθενείς και νέα «όπλα» στη φαρέτρα των ειδικών.

1. ΣΗΜΑΝΤΙΚΉ ΒΕΛΤΊΩΣΗ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΉ ΣΚΛΉΡΥΝΣΗ Σύμφωνα με νέα δεδομένα, οι ασθενείς με υποτροπιάζουσα πολλαπλή σκλήρυνση παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στη βαθμολόγηση των επιδόσεων που αφορούν στην ποιότητα ζωής μετά τον πρώτο κύκλο θεραπείας με δισκία κλαδριβίνης της Merck κατά το 1ο έτος. Επιπλέον, πρόσφατα δεδομένα σε πραγματικές συνθήκες για την αξιολόγηση της κατάστασης κινητικότητας και αναπηρίας των ασθενών, που λαμβάνουν θεραπεία με δισκία κλαδριβίνης, έδειξαν ότι το όφελος της θεραπείας διατηρήθηκε και μετά τον τελευταίο κύκλο θεραπείας, ενώ η ανάγκη για χρήση αναπηρικού αμαξιδίου ή περιπατητικών συσκευών μειώθηκε. Τα δεδομένα παρουσιάστηκαν στο 37ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Θεραπεία και την Έρευνα στην Πολλαπλή Σκλήρυνση (ECTRIMS). «Οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση γνωρίζουν ότι η επίδραση μιας θεραπείας δεν προκύπτει μόνο από τα αποτελέσματα των μαγνητικών τομογραφιών ή των αιματολογικών εξετάσεων. Πολλοί ασθενείς αναφέρουν ότι ο αντίκτυπος στη σωματική και ψυχική ευεξία είναι εξίσου σημαντικός», ανέφερε η καθηγήτρια

74 |

Jeannette Lechner-Scott, PhD, μέλος του Βασιλικού Αυστραλιανού Κολεγίου Ιατρών (FRACP), ανώτερο εξειδικευμένο μέλος προσωπικού του Τμήματος Νευρολογίας και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Newcastle, στην Αυστραλία. «Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης CLARIFY-MS για την ποιότητα ζωής, τα δισκία κλαδριβίνης επηρεάζουν θετικά αυτές τις μετρήσεις σε αρκετά πρώιμο στάδιο του κύκλου θεραπείας». Να σημειώσουμε ότι στο συνέδριο παρουσιάστηκαν επίσης τελικά δεδομένα από τη, φάσης IV, μελέτη παρακολούθησης CLASSIC-MS, τα οποία έδειξαν ότι 90% των ασθενών με υποτροπιάζουσα πολλαπλή σκλήρυνση, οι οποίοι έλαβαν θεραπεία με δισκία κλαδριβίνης, δεν χρειαζόταν αναπηρικό αμαξίδιο ή να παραμείνει καθηλωμένο στο κρεβάτι. Επιπλέον, 81,2% των ασθενών που έλαβαν θεραπεία με δισκία κλαδριβίνης δεν χρειάστηκε περιπατητική συσκευή. Επιπροσθέτως, σε μια ανεξάρτητη μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε από την καθηγήτρια Adi VakninDembinsky, ιατρό, PhD, ανώτερη νευρολόγο στο Ιατρικό Κέντρο του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, στο Ισραήλ, αξιολογήθηκε η αντισωματική ανταπόκριση μετά από έναν πλήρη εμβολιαστικό κύκλο κατά της COVID-19 με το εμβόλιο mRNA των εταιρειών Pfizer/BioNTech σε υγιείς συμμετέχοντες και σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση (οι οποίοι δεν λάμβαναν θεραπεία ή λάμβαναν θεραπεία με δισκία κλαδριβίνης ή ιντερφερόνη βήτα-1α). Επιβεβαιώνοντας τα δεδομένα που είχαν αναφερθεί νωρίτερα, τόσο οι ασθενείς που είχαν λάβει δισκία κλαδριβίνης όσο και οι ασθενείς στους οποίους είχε χορηγηθεί ιντερφερόνη βήτα-1α και εμβολιάστηκαν κατά της COVID-19 με το εμβόλιο mRNA των εταιρειών Pfizer/BioNTech παρουσίασαν θετική ορολογική ανταπόκριση, παρόμοια με εκείνη των υγιών συμμετεχόντων.

| ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

2. ΘΕΤΙΚΆ ΝΈΑ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΚΑΡΚΊΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΎ Τη διάθεση μιας νέας αντικαρκινικής θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού ανέλαβε η GENESIS Pharma από τη Seagen Inc. -μια παγκόσμια εταιρεία βιοτεχνολογίας επικεντρωμένη στην αντιμετώπιση του καρκίνου- για την αποκλειστική διάθεση στην Ελλάδα, στην Κύπρο και τη Μάλτα μιας νέας αντικαρκινικής θεραπείας ενηλίκων ασθενών με HER2-θετικό, τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του μαστού, σε Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα. Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς με HER2-θετικό καρκίνο του μαστού έχουν όγκους με υψηλά επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται υποδοχέας ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα 2 (HER2), η οποία προάγει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία (2020), περισσότερα από δύο εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού διαγνώστηκαν παγκοσμίως, εκ των οποίων 531.086 στην Ευρώπη. Μεταξύ 15-20% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού είναι HER2-θετικοί. Ο HER2-θετικός καρκίνος του μαστού τείνει να είναι πιο επιθετικός και με περισσότερες πιθανότητες υποτροπής από τον HER2-αρνητικό καρκίνο μαστού. Ενώ έως και 50% των ασθενών με HER2-θετικό μεταστατικό καρκίνο του μαστού εμφανίζει μεταστάσεις στην περιοχή του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.

3. ΘΕΡΑΠΕΊΑ 1ης ΓΡΑΜΜΉΣ ΓΙΑ ΚΑΚΌΗΘΕΣ ΜΕΣΟΘΗΛΊΩΜΑ ΤΟΥ ΥΠΕΖΩΚΌΤΑ Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους η Bristol Myers Squibb πήρε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το συνδυασμό nivolumab με ipilimumab ως πρώτης γραμμής

θεραπεία για το ανεγχείρητο κακόηθες μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα. Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα της μελέτης CheckMate -743, σύμφωνα με τα οποία ο συνδυασμός nivolumab με ipilimumab αύξησε σημαντικά τη συνολική επιβίωση έναντι της καθιερωμένης χημειοθεραπείας. Πρόκειται για την πρώτη θετική μελέτη φάσης 3 που αφορά σε ανοσοθεραπεία στον συγκεκριμένο πληθυσμό ασθενών. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, ο συνδυασμός nivolumab με ipilimumab είναι η πρώτη νέα θεραπευτική επιλογή που λαμβάνει έγκριση για τους ασθενείς με μεσοθηλίωμα τα τελευταία περίπου 15 χρόνια, έχοντας καταδείξει βελτιωμένη επιβίωση. Να σημειωθεί ότι συνδυαστικά θεραπευτικά σχήματα με βάση το συνδυασμό nivolumab με ipilimumab είναι πλέον εγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για 4 διαφορετικές προχωρημένες μορφές καρκίνου: το μεσοθηλίωμα, τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, το μελάνωμα και το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα.

4. ΠΛΉΡΗΣ ΚΆΘΑΡΣΗ ΤΟΥ ΔΈΡΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΨΩΡΊΑΣΗ Μία ακόμα θεραπεία η οποία πέτυχε διατηρήσιμη και πλήρη κάθαρση του δέρματος για ένα διάστημα 5 ετών στη μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας, καθώς και έντονη ισχυρή βελτίωση των αρθρώσεων για διάστημα 52 εβδομάδων στην ενεργή ψωριασική αρθρίτιδα (ΨΑ), παρουσιάστηκε στο συνέδριο Virtual Meeting Experience (VMX) της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας (AAD) από τη φαρμακευτική εταιρεία Janssen της Johnson & Johnson. Πρόκειται για το guselkumab, τον πρώτο και μοναδικό εκλεκτικό αναστολέα της ιντερλευκίνης-23 (IL-23) που έχει λάβει

| 75

έγκριση τόσο για την ψωρίαση όσο και για την ΨΑ. Το φάρμακο βελτίωσε τη συνολική ενεργότητα της νόσου της ΨΑ όπως αυτή αξιολογήθηκε με σύνθετους δείκτες ενεργότητας της νόσου, καθώς και τα αξονικά συμπτώματα της ΨΑ όπως αυτά αξιολογήθηκαν με το Δείκτη Ενεργότητας Αγκυλοποιητικής Σπονδυλίτιδας Bath στις μελέτες DISCOVER-1 και DISCOVER-2. Τα ποσοστά κάθαρσης του δέρματος διατηρήθηκαν έως και 5 χρόνια, καθώς το 55,5% των ασθενών πέτυχε βαθμολογία IGA (Συνολική Αξιολόγηση του Ερευνητή) ίση με 0 και το 53% πέτυχε ανταπόκριση του δείκτη PASI (Δείκτης Έκτασης και Βαρύτητας Ψωρίασης) 100 στη μελέτη VOYAGE 2.

5. ΣΥΝΔΥΑΣΜΌΣ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΏΝ ΑΝΤΙΣΩΜΆΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΗΣ COVID-19 Άδεια κυκλοφορίας αναμένεται να λάβει σύντομα και το ronapreve (casirivimab/ imdevimab) για θεραπεία και πρόληψη της COVID-19. Όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), άρχισε να αξιολογεί αίτηση για άδεια κυκλοφορίας για το συνδυασμό μονοκλωνικών αντισωμάτων ronapreve (casirivimab/imdevimab). Ο αιτών είναι η Roche Registration GmbH. Το ronapreve, που αναπτύχθηκε από κοινού από τη Regeneron Pharmaceuticals Inc. και τη Roche Registration GmbH, προορίζεται για τη θεραπεία της COVID-19 σε ενήλικες και εφήβους ηλικίας 12 ετών και άνω, οι οποίοι δεν χρήζουν συμπληρωματικής θεραπείας με οξυγόνο και οι οποίοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εξελιχθούν σε σοβαρά περιστατικά COVID-19, καθώς και για την πρόληψη της COVID-19 σε ενήλικες και εφήβους ηλικίας 12 ετών και άνω. Ο EMA θα αξιολογήσει τα οφέλη και τους κινδύνους του ronapreve σε συντομότερο χρονοδιάγραμμα

76 |

και δύναται να εκδώσει γνώμη εντός δύο μηνών, ανάλογα με την επάρκεια των υποβληθέντων δεδομένων και εάν απαιτούνται περαιτέρω πληροφορίες για την υποστήριξη της αξιολόγησης. Η επιτροπή του ΕΜΑ για φάρμακα σε παιδιά (PDCO) εξέδωσε γνωμοδότηση σχετικά με τα σχέδια παιδιατρικής έρευνας της εταιρείας (PIP) για την casirivimab και την imdevimab, τα οποία περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο τα φάρμακα πρέπει να αναπτυχθούν και να μελετηθούν για χρήση σε παιδιά, σύμφωνα με τα επιταχυνόμενα χρονοδιαγράμματα για φάρμακα για την COVID-19. Εάν τα συμπληρωματικά στοιχεία που υποβάλλονται με την αίτηση άδειας κυκλοφορίας είναι επαρκή για την CHMP να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του ronapreve υπερτερούν των κινδύνων στο πλαίσιο της θεραπείας και πρόληψης της COVID-19, ο EMA θα συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επίσπευση της απόφασης χορήγησης άδειας κυκλοφορίας σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και του ΕΟΧ.

6. ΝΈΟ ΌΠΛΟ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΝΌΣΟΥ COVID-19 Σύμφωνα με μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, την οποία ανακοίνωσε η ιταλική εφημερίδα «La Repubblica», σε νέο όπλο αναδεικνύονται τα αερολύματα σωματιδίων, τα οποία, μόλις φτάσουν στους πνεύμονες χάρη σε μια κανονική φορητή συσκευή εισπνοής, μπορούν να εμποδίσουν τη δράση της «ακίδας» πρωτεΐνης του ιού και συνεπώς να σταματήσουν τη μόλυνση. «Τα αερολύματα σωματιδίων που μπορούν να εισπνευστούν για να εμποδίσουν τη μόλυνση είναι τα «νανοσώματα», τα οποία είναι θραύσματα αντισωμάτων που παράγονται ευκολότερα και φθηνότερα από τα μονοκλωνικά αντισώματα και είναι πιο σταθερά, γεγονός που διευκολύνει τη μεταφορά και την αποθήκευσή τους ακόμη και στις αναπτυσσόμενες χώρες», όπως εξήγησε ο Γι Σι , καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, μιλώντας στο επιστημονικό περιοδικό «Science Advances». Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα πειράματα με τα ζώα έχουν δώσει μέχρι στιγμής δύο σημαντικές ενδείξεις: Η μία είναι

| ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

ότι τα νανοσώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προφύλαξη, δηλαδή για την πρόληψη της μόλυνσης. Η δεύτερη ένδειξη είναι ότι αυτή η θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική στην πρώτη φάση της μόλυνσης (ας πούμε εντός 8-9 ημερών από τα πρώτα συμπτώματα), επειδή εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό του ιού. Αντίθετα, όταν επιδεινωθεί η νόσος CΟVID, δεν είναι πλέον θέμα δράσης του ιού, αλλά σε εκείνο το σημείο το πρόβλημα είναι η υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Τότε είναι πολύ αργά για να χρησιμοποιήσουν ένα φάρμακο σαν αυτό. Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα αυτής της θεραπείας σε μορφή αερολύματος, ο καθηγητής επεσήμανε: «Σήμερα, όταν τα αντισώματα (π.χ αντισώματα IgG) κατά του CΟVID εγχέονται ενδοφλεβίως, μόνο το 0,2% αυτών φτάνει στους πνεύμονες: όλα τα υπόλοιπα μεταβολίζονται από το σώμα πριν φτάσουν στους πνεύμονες. Απαιτούνται μεγάλες ποσότητες φαρμάκου για να υπάρχει επάρκεια. Αντίθετα, η εισπνοή των νανοσωμάτων είναι ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα, που απαιτεί πολύ μικρότερες ποσότητες φαρμάκου. Μια ακόμη πιο σημαντική πτυχή είναι ότι το φάρμακό μας θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμο σε όσους δεν μπορούν να εμβολιαστούν, επειδή έχουν κάποια αυτοάνοσα νοσήματα». Ο καθηγητής τόνισε επίσης ότι τα πρώτα νανοφάρμακα έχουν ήδη εγκριθεί από το 2018 για τη θεραπεία ορισμένων σπάνιων ασθενειών του αίματος. Μέχρι σήμερα, όπως είπε, υπάρχουν περίπου 40 κλινικές μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες εθελοντές, που δείχνουν ότι τα νανοσώματα είναι τόσο ασφαλή όσο τα ανθρώπινα αντισώματα. Τέλος, πρόσθεσε ότι δεν πρόκειται για μια δαπανηρή θεραπεία, γιατί τα νανοσώματα μπορούν επίσης να παραχθούν από ένα βακτήριο όπως το E. coli, το οποίο

αναπαράγεται γρήγορα και εύκολα.

7. ΝΈΑ ΈΓΚΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΩΡΊΑΣΗ Σύμφωνα με τη βιοφαρμακευτική εταιρεία UCB, η μπιμεκιζουμάμπη αποτελεί την πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία για μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας, που έχει σχεδιαστεί για να αναστέλλει επιλεκτικά τόσο την IL-17A όσο και την IL-17F, δύο βασικές κυτταροκίνες που καθοδηγούν τις φλεγμονώδεις διαδικασίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία, για κάποιους ασθενείς με σωματικό βάρος άνω των 120 κιλών, που δεν έχουν πετύχει πλήρη κάθαρση δέρματος τη 16η εβδομάδα, η συνέχιση της θεραπείας με 320 mg τα οποία προτείνει η Ε.Ε. κάθε 4 εβδομάδες μπορεί να βελτιώσει περαιτέρω τη θεραπευτική απόκριση. Η έγκριση ισχύει και για τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε., καθώς και για την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία. Η μπιμεκιζουμάμπη βρίσκεται επί του παρόντος υπό εξέταση από τον FDA, ενώ οι κανονιστικές αναθεωρήσεις βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη στην Αυστραλία, στον Καναδά, στη Μεγάλη Βρετανία και την Ιαπωνία. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, η ψωρίαση μπορεί να έχει σημαντικό σωματικό και ψυχολογικό αντίκτυπο στους ασθενείς, καθώς και να αποδειχθεί επιζήμια για την ποιότητα ζωής τους, επηρεάζοντας δυνητικά την εργασία, τις σχέσεις τους, την αναψυχή, αλλά και την κοινωνική και οικογενειακή τους ζωή. Πρότερη έρευνα σε ασθενείς έδειξε ότι τουλάχιστον το 90% των ασθενών με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας αξιολογούν υψηλότερα μια θεραπεία που παρέχει καθαρό δέρμα, ανταπόκριση με διάρκεια και γρήγορη έναρξη δράσης. Επιπρόσθετα, μια RWE μελέτη έδειξε ότι η απόκτηση εντελώς καθαρού δέρματος μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στον αντίκτυπο που έχει η ψωρίαση στην ποιότητα

| 77

ζωής, που σχετίζεται με την υγεία των ασθενών.

8. ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΚΑΤΆΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΏΔΟΥΣ ΔΙΑΒΉΤΗ Άνοιξε στη χώρα μας και συγκεκριμένα στην Αθήνα έπειτα από τη συνεργασία της BIOAXIS Healthcare SEE A.E. και της Medtronic Hellas S.A. ένα κατάστημα για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη. Συγκεκριμένα, η BIOAXIS δημιούργησε ένα διευρυμένο δίκτυο ενημέρωσης, εξυπηρέτησης και πώλησης προϊόντων τεχνολογίας για τον διαβήτη με το πρώτο κατάστημα στη Λ. Κηφισίας 265 στην Κηφισιά, το οποίο θα αποτελέσει ένα από τα κέντρα διαβήτη, όπου θα διοργανώνονται ανοιχτές ημερίδες και συζητήσεις για επίκαιρα ιατρικά θέματα. Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να ενημερώνονται για τις εξελίξεις, τις νέες τεχνολογίες, αλλά και να εκπαιδευτούν στη χρήση της Αντλίας Ινσουλίνης MiniMed™ 640G και MiniMed™ 780G της Medtronic, καθώς και άλλων προϊόντων που βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη. Επιπλέον, θα λειτουργεί καθημερινά τηλεφωνική γραμμή για τον διαβήτη στο 210 8199499, μέσω της οποίας επαγγελματίες υγείας και ασθενείς μπορούν να εξυπηρετούνται και να ενημερώνονται σχετικά με τις αντλίες ινσουλίνης MiniMed™ 640G & MiniMed™ 780G, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να προγραμματίσουν δωρεάν ιδιωτική ενημέρωση για τη χρήση τους, είτε στο χώρο τους (σπίτι ή ιατρείο) είτε στο κέντρο BIOAXIS Homecare στην Κηφισιά.

Novartis έδωσε ο FDA για τη θεραπεία ενηλίκων ασθενών με μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα (MDS) υψηλού ή πολύ υψηλού κινδύνου κατά IPSS-R, σε συνδυασμό με υπομεθυλιωτικούς παράγοντες. Ο χαρακτηρισμός διαδικασίας ταχείας αξιολόγησης διευκολύνει την ανάπτυξη και επιταχύνει την αξιολόγηση των φαρμάκων για τη θεραπεία σοβαρών παθήσεων και την κάλυψη ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών. Τα MDS αποτελούν μια ομάδα σπάνιων και συχνά υποδιαγνωσμένων αιματολογικών καρκίνων που χαρακτηρίζονται από δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και πολλαπλασιασμό λευχαιμικών βλαστών. Παρά τη θεραπεία με υπομεθυλιωτικούς παράγοντες (HMA) -την τελευταία θεραπευτική καινοτομία εδώ και 15 χρόνια για τα υψηλότερου κινδύνου MDS-, οι ασθενείς επιδεικνύουν κακές εκβάσεις, όπως περιορισμένη διάρκεια ανταπόκρισης, ενώ ο διάμεσος χρόνος συνολικής επιβίωσής τους είναι κάτω από ένα έτος. Το sabatolimab είναι μια υπό έρευνα, πρώτη στην κατηγορία της, ανοσο-μυελική θεραπεία που συνδέεται με τον TIM- 3, ένα νέο στόχο που εκφράζεται σε πολλούς τύπους ανοσοκυττάρων και λευχαιμικών κυττάρων και βλαστών, αλλά όχι στα φυσιολογικά αρχέγονα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την αιμοποίηση. Είναι υπό ανάπτυξη για τα MDS υψηλού κινδύνου και την οξεία μυελογενή λευχαιμία (AML).

9. ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ GENESIS PHARMA & JAZZ PHARMACEUTICALS ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΞΕΊΑ ΜΥΕΛΟΓΕΝΉ ΛΕΥΧΑΙΜΊΑ Η GENESIS Pharma, ηγέτιδα εταιρεία φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ανακοίνωσε την έναρξη της αποκλειστικής συνεργασίας της με την Jazz Pharmaceuticals plc, μια παγκόσμια βιοφαρμακευτική εταιρεία που εστιάζει στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών για σοβαρές παθήσεις, για την εμπορική διάθεση ογκολογικού σκευάσματος στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα. Πρόκειται για μία θεραπεία για ενήλικους ασθενείς με πρόσφατα διαγνωσμένη οξεία μυελογενή λευχαιμία που σχετίζεται είτε με προηγούμενες θεραπείες (π.χ. θεραπείες για άλλες μορφές καρκίνου) είτε με αλλοιώσεις στο μυελό των οστών, γνωστές ως μυελοδυσπλασία.

11. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ Η ΔΑΡΟΛΟΥΤΑΜΊΔΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΊΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΆΤΗ Ένα ακόμα νέο σκεύασμα είναι η δαρολουταμίδη που αφορά ασθενείς με μη μεταστατικό καρκίνο προστάτη και τα αποτελέσματα των μελετών της παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρείας (AUA). Συγκεκριμένα, η κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ ARAMIS αξιολόγησε την επίδραση της δαρολουταμίδης σε συμπτώματα εντοπισμένα στην περιοχή του προστάτη και των γειτονικών ιστών και λεμφαδένων. Οι αναλύσεις καταδεικνύουν ότι η θεραπεία με δαρολουταμίδη σχετίζεται με τη μείωση των συμπτωμάτων στο ουροποιητικό και το έντερο και της ανάγκης για εντοπισμένες επεμβάσεις σε ασθενείς με μη μεταστατικό, ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη (nmCRPC). Ενώ νεότερα δεδομένα από τη μελέτη ARAMIS που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ESMO), ενισχύουν περαιτέρω την καλά εδραιωμένη ανοχή των ασθενών στη δαρολουταμίδη.

10. ΤΑΧΕΊΑ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΆ ΣΎΝΔΡΟΜΑ Το χαρακτηρισμό διαδικασία ταχείας αξιολόγησης (fast track designation) του sabatolimab (MBG453) της

12. ΈΓΚΡΙΣΗ ΝΈΑΣ ΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΚΑΡΚΊΝΟ ΝΕΦΡΟΎ Ευρωπαϊκή έγκριση έλαβε η θεραπεία πρώτης γραμμής με cabozantinib, σε συνδυασμό με nivolumab για

78 |

| ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο νεφρού. Η έγκριση βασίζεται στα δεδομένα της κλινικής μελέτης φάσης ΙΙΙ CheckMate -9ER, τα οποία δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο «New England Journal of Medicine». Στην κλινική αυτή μελέτη το cabozantinib σε συνδυασμό με το nivolumab διπλασίασε τη διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου και βελτίωσε σημαντικά τη συνολική επιβίωση και τις αντικειμενικές ανταποκρίσεις με χαμηλότερα ποσοστά διακοπής θεραπείας έναντι του sunitinib. Το όφελος ως προς την αποτελεσματικότητα ήταν σταθερό σε όλες τις βασικές υποομάδες ασθενών. Να σημειωθεί ότι ο συνδυασμός αυτός αποτελεί προτεινόμενη θεραπευτική επιλογή και στις επικαιροποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ογκολογίας (ESMO) και πλέον είναι διαθέσιμος και στη χώρα μας.

13. ΚΑΙΝΟΤΌΜΟ ΣΚΕΎΑΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΉΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΏΝ ΕΠΙΠΈΔΩΝ ΓΛΥΚΌΖΗΣ ΣΤΟ ΑΊΜΑ Πρόσφατα η ELPEN κυκλοφόρησε το Diabepro® GLUCOSE CARE, ένα συμπλήρωμα διατροφής με ειδικά μελετημένη σύνθεση που περιέχει το συνδυασμό δύο ελληνικών φαρμακευτικών φυτών, της γλιστρίδας (Portusana®, πατενταρισμένο εκχύλισμα Portulaca oleracea) και της λαδανιάς (τιτλοποιημένο εκχύλισμα Cistus creticus), καθώς και χρώμιο, ψευδάργυρο, βιταμίνη Β3 και βιταμίνη Β6. Η ειδικά μελετημένη σύνθεση του Diabepro® GLUCOSE CARE συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Περιέχει το πατενταρισμένο εκχύλισμα του φυτού γλιστρίδα (Portulaca oleracea), το οποίο παρουσιάζει τριπλό μηχανισμό δράσης, συμβάλλοντας στην αύξηση της απορρόφησης της γλυκόζης αίματος

από τους ιστούς, στην αύξηση της ευαισθησίας των κυττάρων στην ινσουλίνη και στην καθυστέρηση της απορρόφησης της γλυκόζης από το έντερο. Ένα ακόμη συστατικό του είναι το εκχύλισμα Cistus creticus, το οποίο εμφανίζει υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, καθώς και αντιοξειδωτική δράση σε διάφορα μοντέλα οξείδωσης (MDA, DPPH). Σε in-vitro μελέτες έχει δείξει επίσης δράση στους PPAR-γ υποδοχείς. Η δράση του Diabepro® GLUCOSE CARE ενισχύεται με την προσθήκη χρωμίου, ψευδαργύρου, βιταμίνης Β3 και βιταμίνης Β6. Το χρώμιο συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ο ψευδάργυρος βοηθά στον φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπαρών οξέων, στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η βιταμίνη Β6 συμμετέχει στον φυσιολογικό μεταβολισμό των πρωτεϊνών και του γλυκογόνου, με αποτέλεσμα τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης ενδιάμεσα των γευμάτων. Επιπλέον, βοηθά στη ρύθμιση της ορμονικής δραστηριότητας και στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Η βιταμίνη Β3 συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας καθώς και στη μείωση της κόπωσης.

14. ΝΈΑ ΚΑΙΝΟΤΌΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΠΆΝΙΑ ΑΣΘΈΝΕΙΑ Α-ΜΑΝΝΟΣΊΔΩΣΗ Την άνοιξη χορηγήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης μια καινοτόμος θεραπεία σε ανήλικο ασθενή που πάσχει από α-Μαννοσίδωση, ένα σπάνιο

| 79

κληρονομικό λυσοσωμιακό νόσημα με το οποίο υπολογίζεται ότι γεννιούνται ένα στα 500.000 παιδιά. Η φαρμακευτική ουσία βελμανάση άλφα (velmanase alfa), η οποία δόθηκε για πρώτη φορά, έχει αναπτυχθεί από την Chiesi, η οποία δίνει έμφαση στην ανάπτυξη θεραπειών για σπάνιες ασθένειες. Η βελμανάση άλφα αποτελεί την πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία για την α-Μαννοσίδωση. Η χορήγηση του νέου καινοτόμου φαρμάκου, η οποία συνεχίζεται με επιτυχία, πραγματοποιήθηκε στην Α' Παιδιατρική Κλινική του «Ιπποκράτειου» Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, η οποία αποτελεί «Κέντρο Αναφοράς» για τις σπάνιες παθήσεις.

15. ΔΎΟ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΈΣ ΓΟΝΙΔΙΑΚΈΣ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΈΣ ΘΕΡΑΠΕΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΌΣΟ ΤΟΥ ΠΆΡΚΙΝΣΟΝ Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει θεραπεία που να βοηθά στην αποκατάσταση της κινητικής λειτουργίας των ατόμων με νόσο Πάρκινσον. Η Bayer ακολουθεί μια διττή προσέγγιση, με κλινικές δοκιμές σε γονιδιακή και κυτταρική θεραπεία, έχοντας στόχο να προσφέρει στους ασθενείς μια πραγματικά πρωτοποριακή αγωγή και, όπως ανακοίνωσε, μια από τις εταιρείες του ομίλου της, η BlueRock Therapeutics, χορήγησε με επιτυχία σε ασθενή, πάσχοντα από τη νόσο του Πάρκινσον, την πρώτη δόση πολυδύναμων ντοπαμινεργικών νευρώνων από βλαστοκύτταρα (pluripotent stem cell-derived dopaminergic neurons), τα επονομαζόμενα DA01, στο πλαίσιο της φάσης Ι των κλινικών μελετών. Παράλληλα, η Asklepios BioPharmaceutical, Inc. (AskBio), μια εταιρεία γονιδιακών θεραπειών με βάση φορείς σχετιζόμενους με αδενοϊό (Adeno-Associated

80 |

Virus - AAV), επίσης μέλος του ομίλου της Bayer, υλοποιεί ένα πρόγραμμα με στόχο τη νόσο του Πάρκινσον. Αυτή τη στιγμή, το συγκεκριμένο πρόγραμμα βρίσκεται στο στάδιο όπου αξιολογούνται ασθενείς ώστε να ενταχθούν στη φάση Ιb των κλινικών μελετών. Με τη χρήση αυθεντικών ντοπαμινεργικών νευροκυττάρων, η BlueRock στοχεύει στην αναδημιουργία νευρωνικών κυττάρων στις περιοχές του εγκεφάλου όπου εμφανίζεται ο εκφυλισμός, αντιστρέφοντας την πορεία του και οδηγώντας δυνητικά στην αποκατάσταση της κινητικής λειτουργίας του πάσχοντος. Στις κλινικές δοκιμές της BlueRock, στις οποίες συμμετέχουν δέκα ασθενείς από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, οι πάσχοντες θα υποβληθούν σε χειρουργική μεταμόσχευση κυττάρων-παραγωγών ντοπαμίνης, τα οποία θα τοποθετηθούν στο κέλυφος του φακοειδούς πυρήνα του εγκεφάλου, ένα σχηματισμό γαγγλίων που προσβάλλεται από τη νόσο του Πάρκινσον. Πρωταρχικός στόχος της φάσης I των μελετών είναι να εκτιμηθούν η ασφάλεια και η ανοχή της μεταμόσχευσης κυττάρων DA01 έναν χρόνο μετά την επέμβαση. Δεύτερος στόχος, να εκτιμηθεί το κατά πόσον τα κύτταρα επιβιώνουν και επιδρούν στην κινητικότητα του ασθενούς ένα έως δύο χρόνια μετά την επέμβαση, ώστε να αξιολογηθούν η ασφάλεια και η ανοχή, καθώς και η αποδοτικότητα της μεταμόσχευσης μετά την πάροδο δύο ετών.

16. ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΊΑ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΒΉΤΗ ΤΎΠΟΥ 2 ΔΙΑΘΈΣΙΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Τον Ιούνιο του 2021 η Novo Nordisk ανακοίνωσε ότι η εβδομαδιαία σεμαγλουτίδη για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 θα είναι διαθέσιμη

| ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ροειδή (TCS) σε περισσότερους από 1.900 ενήλικες ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ατοπική δερματίτιδα. Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία ήταν βαθμολογία στην κλίμακα συνολικής αξιολόγησης από τον ερευνητή (Investigator Global Assessment) ίση με καθαρό ή σχεδόν καθαρό δέρμα (IGA 0/1) και βελτίωση ίση με τουλάχιστον 75% στη βαθμολογία του δείκτη έκτασης και βαρύτητας εκζέματος (EASI-75).

στη χώρα μας. Η εβδομαδιαία σεμαγλουτίδη, η οποία διατίθεται στην Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση μίας σειράς κλινικών δοκιμών παγκοσμίως, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 10.000 ενήλικες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είχε εξαιρετικά αποτελέσματα που έδειξαν αρκετά ικανοποιητική βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, ευνοϊκή επίδραση στο σωματικό βάρος, καθώς και καρδιαγγειακό όφελος, σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

17. ΝΈΑ ΕΛΠΙΔΟΦΌΡΑ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΟΠΙΚΉ ΔΕΡΜΑΤΊΤΙΔΑ Θετική γνωμοδότηση έλαβε η τραλοκινουμάμπη της LEO Pharma A/S, για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής ατοπικής δερματίτιδας σε ενήλικες ασθενείς που είναι υποψήφιοι για συστημική θεραπεία. Η θετική γνωμοδότηση της CHMP αποτελεί ένα από τα τελικά βήματα πριν από τη λήψη απόφασης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά την έκδοση άδειας κυκλοφορίας για τη χρήση της τραλοκινουμάμπης, μίας υπό έρευνα θεραπείας που βρίσκεται σε φάση κλινικής ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Adtralza στοχεύει ειδικά την IL-13 εμφανίζοντας υψηλή συγγένεια και αναπτύχθηκε με σκοπό τη βελτίωση των συμπτωμάτων της ατοπικής δερματίτιδας, η οποία είναι μια σύνθετη και χρόνια φλεγμονώδης δερματική πάθηση. Η γνωμοδότηση της CHMP βασίζεται κατά κύριο λόγο σε δεδομένα από τρεις πιλοτικές, τυχαιοποιημένες, διπλά τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο κλινικές μελέτες, οι οποίες αξιολόγησαν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του ως μονοθεραπεία και με συγχορηγούμενα τοπικά κορτικοστε-

18. ΤΑ ΠΡΏΤΑ ΓΕΝΌΣΗΜΑ ΦΆΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΈΣ ΠΑΘΉΣΕΙΣ Την κυκλοφορία στην Ελλάδα των πρώτων δύο γενοσήμων φαρμάκων σε δύο καθιερωμένες αιματολογικές κατηγορίες ανακοίνωσε η WinMedica. Πρόκειται για την αζακυτιντίνη που ενδείκνυται για μεσαίου-ΙΙ και υψηλού κινδύνου μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα. Η αζακυτιντίνη έχει καθοριστική θέση στη φαρέτρα του αιματολόγου βελτιώνοντας σημαντικά την έκβαση της νόσου. Η χορήγηση γίνεται υποδόρια σε ημερήσια σχήματα διάρκειας 7 ημερών. Καθώς επίσης και για την ποζακοναζόλη, μιας νεότερης γενιάς αντιμυκητιασικό παράγοντα, ο οποίος ενδείκνυται για τη θεραπεία συγκεκριμένων μυκητιασικών λοιμώξεων σε ενήλικες ασθενείς. Στην πράξη χρησιμοποιείται προφυλακτικά έναντι διηθητικών μυκητιασικών λοιμώξεων σε ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες. Η ποζακοναζόλη της WinMedica κυκλοφορεί σε γαστροανθεκτικά δισκία για χορήγηση από το στόμα.

19. ΤΟ ΑΝΤΊΣΩΜΑ ΣΟΤΡΟΒΙΜΆΜΠΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΎΕΙ ΑΠΌ ΒΑΡΙΆ ΝΌΣΟ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ COVID-19 Η σοτροβιμάμπη είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που εξουδετερώνει τον SARS-CoV-2 καθώς και πολλούς άλλους σαρμπεκο-ιούς. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης των Anil Gupta και συνεργατών που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine», οι ασθενείς υψηλού κινδύνου με ήπια προς μέτρια νόσο COVID-19 που έλαβαν σοτροβιμάμπη εκτός νοσοκομείου μείωσαν την πιθανότητα επιδείνωσης της νόσου, ενώ δεν εντοπίστηκαν ζητήματα ασφαλείας του φαρμάκου. Να σημειωθεί ότι σε αυτή την πολυκεντρική, διπλά τυφλή μελέτη φάσης 3 συμμετείχαν ασθενείς με συμπτωματική νόσο COVID-19 που δεν έχρηζαν νοσηλείας, αλλά με παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο και είχαν συμπτώματα για λιγότερο από 5 ημέρες.

20. ΜΕΊΩΣΗ ΤΩΝ ΙΣΧΑΙΜΙΚΏΝ ΕΠΕΙΣΟΔΊΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΑΡΤΗΡΙΑΚΉ ΝΌΣΟ Νέα δεδομένα από τη μελέτη, φάσης ΙΙΙ, VOYAGER PAD δείχνουν ότι η ριβαροξαμπάνη (2,5 mg δύο φορές ημερησίως) σε συνδυασμό με ασπιρίνη (100 mg

| 81

μία φορά την ημέρα) μείωσε σταθερά τα σοβαρά αγγειακά επεισόδια σε ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο (ΠΑΝ) μετά από επαναγγείωση του κάτω άκρου σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία ασπιρίνης, ανεξάρτητα από το αν ήταν το πρώτο, δεύτερο, τρίτο ή επακόλουθο συμβάν. Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι ο συνδυασμός ριβαροξαμπάνης με ασπιρίνη μείωσε τα πρώτα συμβάντα κατά 15% στους ασθενείς με ΠΑΝ μετά από επαναγγείωση του κάτω άκρου. Αυτή η ανάλυση έδειξε ένα πολύ υψηλό φορτίο επακόλουθων συμβάντων και μια σταθερή μείωση 14% τόσο στα πρωτογενή καταληκτικά σημεία όσο και στα συνολικά αγγειακά συμβάντα σε διάμεση περίοδο 2,5 ετών. Αυτά τα δεδομένα παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της 70ής ετήσιας επιστημονικής συνόδου του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας και δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα στο περιοδικό του American College of Cardiology.

21. ΥΠΌ ΈΡΕΥΝΑ ΑΝΑΣΤΟΛΈΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΕΚΖΈΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΏΝ Το έκζεμα χεριών είναι η πιο συχνή διαταραχή του δέρματος των χεριών. Προσβάλλει περίπου το 1-5% του γενικού πληθυσμού με ποσοστό ετήσιου επιπολασμού περίπου 10%. Η διαχείριση του μέτριου έως σοβαρού χρόνιου εκζέματος χεριών αποτελεί πρόκληση, λόγω των περιορισμένων διαθέσιμων θεραπευτικών επιλογών για χρόνια χρήση, όπως λένε οι ειδικοί. Η LEO Pharma A/S, παγκόσμιος ηγέτης στην κλινική δερματολογία, ανακοίνωσε την ένταξη του πρώτου ενήλικα ασθενούς στην πρώτη από τις δύο βασικές κλινικές μελέτες φάσης 3 με κρέμα delgocitinib. Έναν υπό έρευνα παν-αναστολέα των κινασών JA για τοπική χρήση, για την πιθανή θεραπεία ενήλικων ασθενών με μέτριο έως σοβαρό χρόνιο έκζεμα χεριών. Η delgocitinib αναστέλλει την ενεργοποίηση του μονοπατιού JAK-STAT, το οποίο διαδραματίζει βασικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, υπαγορεύοντας την παθοφυσιολογία των χρόνιων φλεγμονωδών δερματικών παθήσεων. Η σύνθεση κρέμας delgocitinib είναι μια υπό έρευνα θεραπεία που βρίσκεται σε στάδιο κλινικής ανάπτυξης και δεν έχει λάβει έγκριση από κάποια ρυθμιστική αρχή. Ο κύριος στόχος των τυχαιοποιημένων, διπλά τυφλών, ελεγχόμενων με φορέα, πολυκεντρικών κλινικών μελετών φάσης 3 είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής δύο φορές την ημέρα 20mg/g κρέμας delgocitinib σε σύγκριση με το φορέα στη θεραπεία ενηλίκων με μέτριο έως σοβαρό χρόνιο έκζεμα χεριών.

22. ΠΡΩΤΟΠΌΡΟ ΦΆΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΉ ΑΝΕΠΆΡΚΕΙΑ Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία ΦΑΡΑΝ ΑΒΕΕ προχώ-

82 |

ρησε σε αποκλειστική συνεργασία με τη βιοφαρμακευτική εταιρεία Quantum Genomics, για την ανάπτυξη και διάθεση του πρωτοποριακού φαρμακευτικού σκευάσματος firibastat για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης και καρδιακής ανεπάρκειας. Πρόκειται για μία σημαντική επένδυση της FARAN στην Έρευνα & Ανάπτυξη ενός καινοτόμου προϊόντος, και το σύμφωνο συνεργασίας προβλέπει την αποκλειστική αδειοδότηση και διάθεση του προϊόντος στην ελληνική αγορά από τη FARAN. Το firibastat αποτελεί το κορυφαίο προϊόν της Quantum Genomics που αναπτύσσει στην κατηγορία των BAPAI (Brain Aminopeptidase A Inhibitors). Πρόκειται για μια πραγματικά καινοτόμο θεραπευτική πλατφόρμα τριπλής δράσης που διαμορφώνει έναν νέο δρόμο στην προστασία και θεραπεία του καρδιομεταβολικού προφίλ. Το firibastat στοχεύει σε ένα ένζυμο του εγκεφάλου (brain APA) για τη θεραπεία της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας. Το προϊόν βρίσκεται ήδη σε στάδιο μελέτης φάσης ΙΙΙ, με ενθαρρυντικά πρώιμα αποτελέσματα. Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα το 1/5 του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από υπέρταση, από τους οποίους εκτιμάται ότι οι μισοί είναι αδιάγνωστοι, ενώ το 80% των ασθενών παραμένει αρρύθμιστο.

23. ΕΠΕΚΤΕΊΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΝΔΕΊΞΕΙΣ ΣΚΕΥΆΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΜΙΚΡΑΝΊΑ Την επέκταση των ενδείξεων μη συνταγογραφούμενου φαρμάκου σταθερού συνδυασμού παρακεταμόλης, ακετυλοσαλικυλικού οξέος, καφεΐνης για τη θεραπεία της ημικρανίας ανακοίνωσε η Lavipharm. Συγκεκριμένα, η χρήση του φαρμακευτικού σκευάσματος προοριζόταν μέχρι πρότινος για την αντιμετώπιση πονοκεφάλου, πονόδοντου, πυρετού, μυαλγιών, αρθραλγιών και πόνων περιόδου, ενώ πλέον ενδείκνυται και για την οξεία αντιμετώπιση των κρίσεων ημικρανίας, με ή χωρίς αύρα, που χαρακτηρίζονται από πόνο τουλάχιστον μέτριας έντασης. Η ημικρανία είναι μία χρόνια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, μέτριες έως έντονες κεφαλαλγίες, συχνά σε συνδυασμό με μια σειρά από άλλα συμπτώματα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1,3 δισεκατομμύριο άνθρωποι υποφέρουν από ημικρανίες, καθιστώντας την πάθηση μία εκ των πιο συνηθισμένων στον γενικό πληθυσμό. Η ηλικιακή ομάδα που είναι πιο επιρρεπής σε ημικρανίες είναι από 35 έως 40 ετών, με τις γυναίκες να έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν τη διαταραχή σε σχέση με τους άντρες. Περίπου το 20% των πασχόντων εμφανίζουν συμπτώματα αύρας, ενώ ημικρανίες μπορεί να εμφανίσουν και τα παιδιά, με το 4-5% των εφήβων να πάσχουν από τη διαταραχή.

| ΝΕΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

24. Η ΡΙΒΑΡΟΞΑΜΠΆΝΗ ΜΕΙΏΝΕΙ ΤΙΣ ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΚΟΛΠΙΚΉ ΜΑΡΜΑΡΥΓΉ ΚΑΙ ΔΙΑΒΉΤΗ Τα δεδομένα κλινικής πρακτικής δείχνουν ότι η ριβαροξαμπάνη συσχετίστηκε με μείωση των σοβαρών επιπλοκών και θανάτου σε ασθενείς με μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή και συνοδό νόσημα διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με τη βαρφαρίνη. Τα ευρήματα προέρχονται από τη μεγάλης κλίμακας μελέτη RIVADM που αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ριβαροξαμπάνης έναντι της βαρφαρίνης σε ασθενείς με μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή και διαβήτη τύπου 2, εστιάζοντας στα τελικά σημεία συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αγγειακού θανάτου, της νοσηλείας που σχετίζεται με αιμορραγία και εγκεφαλικού επεισοδίου, ή με επιπλοκές που σχετίζονται με τη νεφρική λειτουργία και τα άκρα.

25. ΝΈΟ ΣΚΕΎΑΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΉ ΥΠΈΡΤΑΣΗ Ένα νέο φαρμακευτικό σκεύασμα για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά από τη Lavipharm, ενισχύοντας περαιτέρω την πολυετή, δυναμική και καταξιωμένη παρουσία της στη θεραπευτική κατηγορία της Kαρδιολογίας και των παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος. Το νέο σκεύασμα εντάσσεται στην κατηγορία των σταθερών συνδυασμών των ανταγωνιστών υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ (ΑΥΑΙΙ) με αποκλειστές διαύλων ασβεστίου 3ης γενιάς (ΑΔΑ), οι οποίοι, βάσει των ελληνικών και διεθνών Κατευθυντηρίων Οδηγιών, αποτελούν τη βασική επιλογή έναρξης αντιυπερτασικής αγωγής για την πλειονότητα των ασθενών. Να σημειώσουμε ότι η αρτηριακή υπέρταση είναι από τις πιο συχνές διαταρα-

χές στον ενήλικο πληθυσμό, ενώ αυξάνεται δραματικά με την ηλικία. Παρ’ όλα αυτά, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα για τους ασθενείς, προλαμβάνοντας παράλληλα την εμφάνιση καρδιαγγειακών συμβάντων.

26. ΘΕΤΙΚΆ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΉΓΗΣΗ ANAKINRA ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΠΝΕΥΜΟΝΊΑ ΑΠΌ COVID-19 Η Swedish Orphan Biovitrum AB (Sobi™) και το Ελληνικό Ινστιτούτο Μελέτης της Σήψης ανακοίνωσαν τα θετικά αποτελέσματα από τη μελέτη φάσης ΙΙΙ SAVE-MORE, η οποία αξιολόγησε το anakinra σε συνδυασμό με καθιερωμένη θεραπεία (SOC) σε ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή πνευμονία που οφείλεται στη νόσο COVID-19. Η μελέτη κατέδειξε ότι η έγκαιρη και στοχευμένη χρήση του anakinra, επιπλέον της τρέχουσας SOC, μειώνει τον κίνδυνο θανάτου, τον αριθμό παραπομπών σε ΜΕΘ, ενώ αυξάνει την πιθανότητα πλήρους ανάρρωσης σε ασθενείς που νοσηλεύονται με νόσο COVID-19 και παρουσιάζουν κακή πρόγνωση λόγω κινδύνου εκδήλωσης σοβαρής αναπνευστικής ανεπάρκειας (SRF). Η έγκαιρη θεραπεία με anakinra κατέδειξε αξιοσημείωτη αποτελεσματικότητα και μείωσε τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου και θανάτου κατά 64%, σύμφωνα με αποτελέσματα από τη μελέτη SAVE-MORE κατά την ημέρα 28. Η σχετική μείωση της θνησιμότητας ήταν ίση με 55% και ανήλθε στο 80% για ασθενείς που εκδήλωσαν σύνδρομο καταιγίδας κυτοκινών. Το ποσοστό των ασθενών που ανάρρωσαν πλήρως ξεπέρασε το 50%, ενώ ο αριθμός των ασθενών που εξακολούθησαν να νοσούν σοβαρά μειώθηκε κατά 54%. Το μέσο χρονικό

| 83

διάστημα έως την έξοδο από το νοσοκομείο και τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) μειώθηκε κατά μία και τέσσερις ημέρες αντίστοιχα.

27. ΚΡΈΜΑ ΜΕ ΚΕΤΥΛΙΩΜΈΝΑ ΛΙΠΑΡΆ ΟΞΈΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΜΥΪΚΏΝ ΠΌΝΩΝ Την επέκταση της συνεργασίας της με την ιταλική εταιρεία PharmaNutra ανακοίνωσε η WinMedica, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα νέο ιατροτεχνολογικό προϊόν, το Cetilar, για τη γρήγορη αντιμετώπιση του πόνου και την ανάκτηση της λειτουργικότητας σε μυς, αρθρώσεις και τένοντες, με φυσικό τρόπο. Βασικό πλεονέκτημα του Cetilar είναι η καινοτόμος σύνθεσή του, από κετυλιωμένα λιπαρά οξέα μικρού μοριακού βάρους, φυτικής προέλευσης, με αυξημένο λιπόφιλο χαρακτήρα και σε υψηλή περιεκτικότητα. Τα λιπαρά οξέα, ως γνωστόν, είναι συστατικά του οργανισμού μας και έχουν λιπαντική, αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση. Έχει κλινικά δεδομένα για 12 εβδομάδες συνεχούς χρήσης και συνιστάται για οστεοαρθρίτιδα, τενοντίτιδα, μυϊκούς πόνους, τραυματισμούς κατά την άθληση ή σε συνδυασμό με φυσικοθεραπεία και γενικώς για την αντιμετώπιση του πόνου σε αρθρώσεις, μυς ή τένοντες, που δυσκολεύουν τις καθημερινές μας δραστηριότητες.

28. ΣΥΜΦΩΝΊΑ MSD ΚΑΙ GILEAD ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΘΕΡΑΠΕΙΏΝ ΓΙΑ ΤΟΝ HIV Η Gilead Sciences Inc. και η MSD ανακοίνωσαν πρό-

84 |

σφατα τη συμφωνία τους για την από κοινού ανάπτυξη και εμπορική εκμετάλλευση ενός θεραπευτικού συνδυασμού μακράς δράσης κατά του HIV. Συγκεκριμένα για τον υπό έρευνα αναστολέα καψιδίων της Gilead Sciences Inc., lenacapavir, και τον υπό έρευνα αναστολέα μετατόπισης της αντίστροφης μεταγραφάσης της MSD, islatravir, σε ένα θεραπευτικό σχήμα δύο υποψήφιων προς έγκριση φαρμάκων που θα επιτρέψει τη διαθεσιμότητα νέων σημαντικών θεραπευτικών επιλογών στα άτομα που ζουν με HIV. Τα υπό έρευνα υποψήφια φάρμακα, islatravir και lenacapavir, θα αποτελέσουν, εφόσον εγκριθούν, δυνητικά τα πρώτα στην κατηγορία τους φάρμακα που βρίσκονται σε τελευταίο στάδιο κλινικών δοκιμών, ενώ τα έως σήμερα κλινικά δεδομένα που έχουν παραχθεί είναι σημαντικά. Και τα δύο φάρμακα έχουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής και έχουν καταδείξει δραστικότητα σε χαμηλές δόσεις στις κλινικές μελέτες. Το γεγονός αυτό υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός υπό έρευνα συνδυαστικού δοσολογικού σχήματος με ενέσιμα και από του στόματος χορηγούμενα σκευάσματα μακράς δράσης. Οι πρώτες κλινικές μελέτες τού από του στόματος συνδυασμού αναμένεται να ξεκινήσουν το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η Gilead Sciences Inc. και η MSD θα συνεργαστούν και θα μοιραστούν από κοινού τις λειτουργικές αρμοδιότητες, το κόστος για την ανάπτυξη, την εμπορική εκμετάλλευση και τις προωθητικές ενέργειες, καθώς και τυχόν μελλοντικά έσοδα. ■

ΟΜΙΛΟΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ | ΑΝΑΛΥΣΗ | ΔΙΑΓΝΩΣΗ H Affidea σήμερα αποτελεί τον κορυφαίο ιδιωτικό φορέα παροχής ιατρικών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ευρώπη. Δραστηριοποιείται σε 16 χώρες μέσα από ένα δίκτυο 308 ιατρικών κέντρων & 11 χιλ. επαγγελματιών υγείας. Στην Ελλάδα λειτουργεί από το 2005 με στόχο την παροχή ολοκληρωμένων πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας υψηλής ποιότητας για όλους. Στο πλαίσιο της διαρκούς αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών της δημιούργησε ένα Πανελλαδικό Δίκτυο Διαγνωστικών Κέντρων σε πρότυπους ιατρικούς χώρους, που

συνεχώς επεκτείνεται, με έμπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, εξασφαλίζοντας τα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας. Η αρτιότητα του σύγχρονου εξοπλισμού, η επιβεβαιωμένη αξιοπιστία και η διεθνής αναγνώριση των αποτελεσμάτων της Affidea καταδεικνύονται από τις διακρίσεις και τις στρατηγικές συνεργασίες της στο χώρο της υγείας. Όλα τα κέντρα της Affidea είναι πιστοποιημένα κατά το διεθνές πρότυπο ISO 9001 και τα βιοπαθολογικά εργαστήρια διαπιστευμένα από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.) κατά το ISO 15189.

affidea.gr

Ο κ. ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΓΟΎΜΕΝΟΣ.

86 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΓΟΎΜΕΝΟΣ, καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας,

διευθυντής Νεφρολογικού και Μεταμοσχευτικού Κέντρου στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών

«Η ΑΝΊΧΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΔΕΙΚΤΏΝ ΘΑ ΣΥΜΒΆΛΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΠΙΟ ΕΙΔΙΚΏΝ ΑΝΤΙ-ΙΝΩΤΙΚΏΝ ΘΕΡΑΠΕΙΏΝ ΜΕ ΕΥΡΕΊΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΣΤΟ ΠΡΟΣΕΧΈΣ ΜΈΛΛΟΝ»

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΝΕΌΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ στον νευραλγικό τομέα της Νεφρολογίας, καθώς και για το τι πρέπει να προσέχουν οι νεφρολογικοί ασθενείς ειδικά εν μέσω πανδημίας, αλλά και για το ερευνητικό έργο της Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Πάτρας, μας μιλά o Δημήτριος Γούμενος, καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας, διευθυντής Νεφρολογικού και Μεταμοσχευτικού Κέντρου στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών.

— Κύριε καθηγητά, ποια είναι τα νεότερα που μπορούμε να αναφέρουμε σήμερα σχετικά με τη νεφρική νόσο; Ποιοι είναι οι μηχανισμοί εξέλιξης της νεφρικής βλάβης;

Η χρόνια νεφρική νόσος προκαλείται από ποικίλα αίτια και εμφανίζει αυξανόμενη συχνότητα. Ο σακχαρώδης διαβήτης, ιδιαίτερα ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος, γνωστός και ως διαβήτης τύπου 2, η συχνότητα εμφάνισης του οποίου έχει λάβει επιδημικό χαρακτήρα, αποτελεί το συχνότερο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου. Η αρτηριακή υπέρταση, οι πρωτοπαθείς σπειραματονεφρίτιδες, αλλά και άλλα ανοσολογικής αρχής αίτια, όπως ο ερυθηματώδης λύκος και οι αγγειίτιδες ή αιματολογικά νοσήματα, όπως το πολλαπλούν μυέλωμα, αποτελούν αίτια νεφρικής νόσου. Επίσης, κληρονομικά νοσήματα όπως η πολυκυστική νόσος των νεφρών και άλλα είναι καταστάσεις που οδηγούν σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Συνήθως η νεφρική νόσος εκδηλώνεται με μικροσκοπική ή μακροσκοπική αιματουρία, πρωτεϊνουρία και συχνά αρτηριακή υπέρταση. Η βαρύτητα της πρωτεϊνουρίας σχετίζεται με δυσμενή πρόγνωση διότι η παρουσία μεγάλης ποσότητας πρωτεϊνών στα ούρα και για μακρό χρονικό διάστημα είναι ιδιαίτερα τοξική για τα κύτταρα του νεφρικού σωληναρίου, ενώ η ύφεση της πρωτεϊνουρίας συνοδεύεται από επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης της νεφρικής λειτουργίας. Οι μηχανισμοί εξέλιξης της νεφρικής βλάβης σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι πολλαπλοί, πολύπλοκοι και εν πολλοίς παραμένουν υπό διερεύνηση. Στη διαδικασία της βλάβης συμμετέχουν εγγενή νεφρι-

| 87

κά κύτταρα (ενδοθηλιακά, μεσαγγειακά, επιθηλιακά κύτταρα και σωληναριακά κύτταρα), τα οποία κάτω από την επίδραση του αρχικού ερεθίσματος, το οποίο μπορεί να είναι μεταβολικό (σακχαρώδης διαβήτης), ανοσολογικό (σπειραματονεφρίτιδες), αιμοδυναμικό (αρτηριακή υπέρταση), ενεργοποιούνται και μεταβάλλουν τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά τους. Μέσω παραγωγής κυτταροκινών και αυξητικών παραγόντων που δρουν τοπικά στα ίδια τα κύτταρα του νεφρικού ιστού προκαλείται προσέλκυση κυττάρων φλεγμονής και αναπτύσσεται μια ήπια φλεγμονώδης αντίδραση, η οποία τελικά καταλήγει σε ίνωση του νεφρικού παρεγχύματος με συνέπεια την καταστροφή του φυσιολογικού νεφρικού ιστού, την απώλεια της νεφρικής λειτουργίας και την εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας, η οποία βαθμιαία μπορεί να εξελιχθεί μέχρι το τελικό στάδιο, οπότε πλέον ο ασθενής χρειάζεται αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

— Πού βρισκόμαστε στο κομμάτι της μεταμόσχευσης; Τα αποτελέσματα των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας είναι εξαιρετικά και είναι εφάμιλλα αυτών των μεγάλων μεταμοσχευτικών κέντρων του εξωτερικού. Ειδικότερα στις μεταμοσχεύσεις οργάνων που μπορούν να ληφθούν από ζώντες δότες όπως οι νεφροί, η χώρα μας ευρίσκεται σε πολύ υψηλή θέση. Στο μεγαλύτερο Μεταμοσχευτικό Κέντρο της χώρας στο Λαϊκό Νοσοκομείο διενεργούνται μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες με μη συμβατή ομάδα αίματος με τον λήπτη, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Οι μεταμοσχεύσεις αυτές έχουν ιδιαιτερότητες στη θεραπεία που πρέπει να προηγηθεί της μεταμόσχευσης για να περιοριστεί ο μεγάλος κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος και απαιτούν μεγάλη εμπειρία. Το σημαντικότερο πρόβλημα που αφορά στις μεταμοσχεύσεις στη χώρα μας σχετίζεται με τη δωρεά οργάνων από αποβιώσαντες δότες, δηλαδή ατόμων με εγκεφαλικό θάνατο που νοσηλεύονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Ο αριθμός των αποβιωσάντων δοτών είναι μικρός και η χώρα μας ευρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών στον τομέα αυτόν. Πολλοί είναι οι λόγοι για το πρόβλημα αυτό και κυρίως σχετίζονται με μη επαρκή ενημέρωση. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα η πολύ σημαντική πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση τόσο για τη δημιουργία του νέου υπερσύγχρονου Μεταμοσχευτικού Κέντρου που ετοιμάζεται στο χώρο του Ωνασείου όσο και για τη σύσταση μιας συμβουλευτικής επιτροπής υπό τους καθηγητές Βασίλειο Παπαλόη και Ηλία Μόσιαλο με σκοπό την αύξηση της δωρεάς οργάνων από αποβιώσαντες δότες. Οι καθηγητές Πα-

88 |

παλόης και Μόσιαλος, οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλη εμπειρία από τη θητεία τους στο βρετανικό Σύστημα Υγείας, αφού ήλθαν σε επαφή με τους διευθυντές των Μεταμοσχευτικών Κέντρων της χώρας με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών, κατέθεσαν πρόσφατα την έκθεσή τους στο υπουργείο Υγείας. Θεωρώ ότι οι προτάσεις αυτές θα αξιοποιηθούν στο έπακρο από το υπουργείο Υγείας και θα συμβάλουν ουσιαστικά στην αύξηση της δωρεάς οργάνων στη χώρα μας, κάτι που είναι απόλυτα αναγκαίο για τους ασθενείς που αναμένουν μεταμόσχευση.

— Ποια είναι τα νέα δεδομένα που έχουμε αναφορικά με τις θεραπείες της νεφρικής νόσου; Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί κατά τα τελευταία χρόνια στην κατανόηση των μηχανισμών που σχετίζονται με την ίνωση του νεφρικού ιστού, παραμένουν πολλά ερωτηματικά σχετικά με την έγκαιρη αναγνώριση των ασθενών που εμφανίζουν δυσμενή κλινική πορεία. Η ανίχνευση ειδικών βιοδεικτών στον νεφρικό ιστό και στα ούρα αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας και θα συμβάλει στη ανάπτυξη νέων πιο ειδικών αντι-ινωτικών θεραπειών με ευρεία εφαρμογή στο προσεχές μέλλον. Νεότερα φάρμακα με ειδική δράση κατά συγκεκριμένων κυττάρων ή παραγόντων, όπως τα rituximab, avacopan, bortezomib και άλλα τα οποία χρησιμοποιούνται σε αιματολογικές ή ρευματολογικές παθήσεις, βρίσκουν πλέον αρκετά ευρεία εφαρμογή και στις σπειραματικές παθήσεις με καλά αποτελέσματα. Οι αναστολείς του συμμεταφορέα γλυκόζης [Sodiumglucose cotransporter-2 (SGLT2)] καναγλιφλοζίνη, δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, φάρμακα τελευταίας γενεάς στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, εμφανίζουν και σημαντική νεφροπροστατευτική δράση όπως αποδείχτηκε πρόσφατα. Ο συνδυασμός των φαρμάκων αυτών με ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ συνοδεύεται από καλύτερη διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας και σημαντική μείωση της πρωτεϊνουρίας σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και νεφρική προσβολή. Το ευεργετικό αποτέλεσμα αυτό δεν περιορίζεται μόνον στον σακχαρώδη διαβήτη αλλά φαίνεται ότι εμφανίζεται και σε ασθενείς με άλλες σπειραματικές παθήσεις. Η ευρύτερη χρήση των φαρμάκων αυτών μπορεί να έχει σημαντική ανασταλτική δράση στην εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής βλάβης. H χορήγηση σπαρσεντάνης, η οποία αποτελεί ανταγωνιστή των υποδοχέων Α της ενδοθηλίνης (ΕΤ-Α) και των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, έχει ευνοϊκή επίδραση σε ορισμένους ασθενείς με πρωτεϊνουρία. Η πιρφενιδόνη, η οποία εμφανίζει αντι-ινωτική δράση, έχει χρησιμοποιηθεί σε μι-

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κρό αριθμό ασθενών με ικανοποιητικά αποτελέσματα.

— Κορωνοϊός και νεφρική νόσος. Τι συμβουλεύουμε τους ασθενείς; Η λοίμωξη από τον κορωνοϊό προσβάλλει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα, αλλά μπορεί να συνοδεύεται και από νεφρική βλάβη. Πρόκειται συνηθέστερα για οξεία νεφρική βλάβη που εμφανίζεται στο πλαίσιο βαριάς σηπτικής κατάστασης με υψηλά επίπεδα φλεγμονωδών κυτταροκινών όπως η ιντερλευκίνη-6. Στην κατάσταση αυτή υπάρχει μεγάλη αιμοδυναμική επιβάρυνση και μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης, ενώ μπορεί να συνυπάρχει και καρδιακή συμμετοχή με την εικόνα του καρδιονεφρικού συνδρόμου σε πλαίσια ιογενούς μυοκαρδίτιδας ή καρδιομυοπάθειας. Σπανιότερα μπορεί να υπάρχει και προσβολή των νεφρικών σπειραμάτων από τον ίδιο τον ιό και εικόνα σπειραματονεφρίτιδας. Οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια έχουν συνήθως και άλλα νοσήματα όπως σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρταση που προδιαθέτουν σε σοβαρή λοίμωξη από κορωνοϊό. Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς με τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Επιπλέον, οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης του ιού διότι υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση στον κλειστό χώρο της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού μαζί με άλλους ασθενείς, κάποιος από τους οποίους ενδέχεται να έχει μολυνθεί από τον ιό. Για το λόγο αυτόν και για να περιορίσουμε την πιθανότητα διασποράς του κορωνοϊού στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού δημιουργήσαμε σε πολλά νοσοκομεία όπου νοσηλεύονται ασθενείς με λοίμωξη από κορωνοϊό τις προϋποθέσεις διενέργειας των συνεδριών αιμοκάθαρσης στο χώρο νοσηλείας των ασθενών αυτών με τη χρήση φορητού μηχανήματος επεξεργασίας του νερού το οποίο χρησιμοποιείται για την αιμοκάθαρση. Με τον τρόπο αυτόν και ταυτόχρονα με την αυστηρή τήρηση όλων των προληπτικών μέτρων (χρήση μάσκας, αποστάσεις, θερμομέτρηση, προληπτικά τεστ) καταφέραμε να περιορίσουμε σημαντικά τη μετάδοση τοι ιού στο χώρο των Μονάδων Τεχνητού Νεφρού. Οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από τον ιό λόγω της μειωμένης ανοσιακής απάντησης που εμφανίζουν λόγω των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που λαμβάνουν με σκοπό την πρόληψη της απόρριψης του μοσχεύματος. Η λήψη των φαρμάκων αυτών μπορεί να κάνει πιο ήπια τα συμπτώματα πυρετού και βήχα που παρατηρούνται σε λοίμωξη από κορωνοϊό και για το λόγο αυτόν εάν υπάρχουν έστω και ήπια συμπτώματα θα πρέπει να γίνεται έλεγχος για τον ιό. Γενικά συνιστάται μείωση της ανοσοκατασταλτικής

αγωγής σε αυτούς που νοσούν με σκοπό τη δυνατότητα απάντησης του ανοσοποιητικού συστήματος στη λοίμωξη και ταυτόχρονη χορήγηση αντι-ιικής αγωγής και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Με την τακτική αυτή οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν από τη λοίμωξη και τίθενται πάλι στην αγωγή που λάμβαναν πριν νοσήσουν.

— Επίσης οι νεφροπαθείς μπορούν να εμβολιαστούν κατά του κορωνοϊού και της γρίπης; Συνιστάται ο εμβολιασμός σε όλους, εκτός εάν υπάρχουν γνωστές αλλεργικές αντιδράσεις σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου. Ειδικότερα τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα πρέπει να εμβολιάζονται κατά του κορωνοϊού εκτός εάν υπάρχει κάποια αντένδειξη για τον εμβολιασμό τους. Η προστασία που παρέχει το εμβόλιο από τη σοβαρή λοίμωξη από τον κορωνοϊό υπερβαίνει κατά πολύ τους κινδύνους. Εάν έχει προηγηθεί λοίμωξη από τον ιό, φαίνεται ότι η χορήγηση μίας δόσης ενός mRNA εμβολίου ενισχύει την υπάρχουσα μετά τη λοίμωξη ανοσιακή απόκριση. Εάν έχει προηγηθεί άλλο εμβόλιο, συνήθως συνιστάται να περάσουν 2 εβδομάδες πριν να γίνει το εμβόλιο για το κορωνοϊό. Συνιστάται να γίνεται κανονικά ο ετήσιος εμβολιασμός κατά της γρίπης.

— Φάρμακα και νεφρική νόσος. Τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι ασθενείς και τι να προσέχουν ως προς την κατανάλωση φαρμάκων; Σε ασθενείς που εμφανίζουν έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας θα πρέπει να γίνεται μείωση της δόσης των περισσότερων φαρμάκων για να αποφευχθεί η εκδήλωση ανεπιθύμητων ενεργειών. Υπάρχουν όμως ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων που μπορεί να εμφανίσουν νεφροτοξική δράση. Τα αναλγητικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα, οι σκιαγραφικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια αγγειογραφιών, στεφανιογραφίας κ.λπ., ορισμένα ενέσιμα αντιβιοτικά που ανήκουν στην κατηγορία των αμινογλυκοσιδών και φάρμακα που χρησιμοποιούνται από τους ογκολόγους για την αντιμετώπιση κακοήθων όγκων εμφανίζουν σημαντική νεφροτοξικότητα. Στις περιπτώσεις που χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν σκιαγραφικές ουσίες, η χρήση τους γίνεται μόνον όταν υπάρχει απόλυτη ένδειξη (π.χ. για διενέργεια στεφανιογραφίας σε ασθενή με προηγούμενο έμφραγμα μυοκαρδίου) και αφού προηγηθεί επαρκής ενυδάτωση με σκοπό τον περιορισμό της νεφροτοξικής επίδρασης και την αποφυγή της επιδείνωσης της νεφρικής λειτουργίας.

— Είστε επικεφαλής ενός από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Νοτίου Ελλάδος. Πόσους ασθενείς

| 89

βλέπετε και ποια προβλήματα αντιμετωπίζετε; Όπως σε όλα τα νοσοκομεία, έτσι και στο δικό μας υπάρχουν σημαντικά προβλήματα. Θα πρέπει όμως να παραδεχτούμε ότι παρά τα σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν και που επιδεινώθηκαν με τη σοβαρή οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, το Εθνικό Σύστημα Υγείας άντεξε σε αυτή την πρωτοφανή κατάσταση της πανδημίας. Είναι αλήθεια ότι πολλοί συνάδελφοι ειδικοτήτων πρώτης γραμμής στη μάχη κατά του κορωνοϊού, όπως και νοσηλευτές υπερέβαλαν εαυτούς κατά πολύ και αυτό θα πρέπει να τους το αναγνωρίσει εμπράκτως η Πολιτεία. Νομίζω ότι είναι καιρός με την εμπειρία που έχει συσσωρευτεί πλέον να υπάρξουν σημαντικές διορθωτικές κινήσεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ένα σοβαρό πρόβλημα που έχει προκύψει κατά χρόνια της κρίσης είναι ότι αφυπηρέτησαν αρκετοί έμπειροι νοσηλευτές και ιατροί χωρίς να υπάρξει η ανάλογη αναπλήρωση των απωλειών αυτών. Υπάρχει ανάγκη νεότερης ηλικίας άτομα (ιατροί και νοσηλευτές κυρίως) να καταλάβουν θέσεις για να ενισχυθεί και να βελτιωθεί η απόδοση του Συστήματος Υγείας. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι ενώ ο συνολικός αριθμός των ιατρών στη χώρα μας είναι μεγάλος, υπάρχουν ειδικότητες που δεν έχουν τον απαιτούμενο σύμφωνα με τις ανάγκες του Συστήματος αριθμό ιατρών. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες παρεμβάσεις από το υπουργείο Υγείας με σκοπό την αντιμετώπιση του προβλήματος.

— Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί ο ιατρικός τουρισμός στον τομέα της αιμοκάθαρσης; Ένας τομέας σημαντικός που αφορά στην ειδικότητα της Νεφρολογίας στη χώρα μας σχετίζεται με τον ιατρικό τουρισμό των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Πολλοί από τους ασθενείς αυτούς, ιδιαίτερα από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης επιθυμούν να συνδυάσουν τις διακοπές και τη θεραπεία τους σε χώρες του Νότου. Η χώρα μας αποτελεί ιδεώδη προορισμό για τους ασθενείς αυτούς διότι σε πολύ τουριστικά μέρη, όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Μύκονος, η Χαλκιδική, τα Μετέωρα κ.λπ., εκτός από την παρουσία καταλυμάτων για όλα τα βαλάντια, υπάρχουν Μονάδες Τεχνητού Νεφρού πιστοποιημένες με βάση πολύ αυστηρές προδιαγραφές, εξοπλισμένες με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα και με πολύ έμπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Την ανάγκη των ασθενών αυτών από τις βορειοευρωπαϊκές χώρες να περάσουν τις διακοπές τους σε χώρες όπως η δική μας τη διαπίστωσα κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Διοικητικό Συμβούλιο

90 |

(Council) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεφρολογίας. Δυστυχώς η πανδημία από τον κορωνοϊό αποτέλεσε ένα σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι μετά το τέλος της πανδημίας θα υπάρξει μεγάλη ώθηση στον τομέα αυτόν. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει μια σημαντική πρωτοβουλία με την επωνυμία «Dialysis vacations» που ξεκίνησε πρόσφατα να δραστηριοποιείται στο χώρο του ιατρικού τουρισμού για αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς, οργανώνοντας τη διαμονή και τη θεραπεία των ασθενών σε πιστοποιημένες Μονάδες Τεχνητού Νεφρού σε τουριστικούς προορισμούς στη χώρα μας, της οποίας έχω την τιμή να είμαι επιστημονικός σύμβουλος.

— Θα θέλαμε να μας μιλήσετε για την ιστορία του νοσοκομείου σας και την Κλινική σας. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Άρχισε να λειτουργεί το 1989 και διαθέτει περισσότερες από 800 κλίνες. Το Νεφρολογικό Τμήμα - Κέντρο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών ιδρύθηκε το 1989 με σκοπό την εξυπηρέτηση των ασθενών με νεφρολογικά προβλήματα της Δυτικής Ελλάδας και εξελίχτηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα Νεφρολογικά Τμήματα της χώρας με πλήρη ανάπτυξη όλων των τομέων της Νεφρολογίας, συμπεριλαμβανομένης και της μεταμόσχευσης νεφρού. Στο Νεφρολογικό Κέντρο ανήκουν οι η Νεφρολογική Κλινική με 16 κλίνες και η Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού με 6 κλίνες, οι δύο Μονάδες Τεχνητού Νεφρού με 23 θέσεις αιμοκάθαρσης, όπου αντιμετωπίζονται περίπου 80 ασθενείς, με συνέπεια να διενεργούνται περίπου 12.000 συνεδρίες το χρόνο, η Μονάδα Οξείας Αιμοκάθαρσης με 5 θέσεις, όπου αντιμετωπίζονται νοσηλευόμενοι ασθενείς με οξεία νεφρική ανεπάρκεια ή άλλα νοσήματα (κυρίως αιματολογικά ή νευρολογικά) που χρήζουν πλασμαφαίρεσης, και η Μονάδα Περιτοναϊκής Κάθαρσης, στην οποία παρακολουθούνται συστηματικά 40 ασθενείς. Επιπλέον, στο Νεφρολογικό Κέντρο ανήκουν τα Εξωτερικά Ιατρεία Κλινικής Νεφρολογίας και Αρτηριακής Υπέρτασης, όπου παρακολουθούνται συστηματικά περισ­σό­τε­ροι από 1.000 ασθενείς, και το Εξωτερικό Ιατρείο Μεταμόσχευσης Νεφρού, όπου παρακολουθούνται περισσότεροι από 250 ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού. Ως Πανεπιστημιακό Τμήμα έχουμε την εκπαιδευτική δραστηριότητα στην οποία συμπεριλαμβάνεται η εκπαίδευση των φοιτητών των πρώτων ετών στη λήψη ιστορικού και στην κλινική εξέταση, αλλά και των φοιτητών των μεγαλύτερων ετών στην Παθολογία, στη Νεφρολογία και στη Μεταμόσχευση Νεφρού. Επιπλέον,

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ έχουμε την από έδρας διδασκαλία στο μάθημα της Νεφρολογίας και τις εκπαιδευτικές επισκέψεις των φοιτητών στους ασθενείς που νοσηλεύονται στην Κλινική ή υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Επίσης, έχουμε την ευθύνη της εκπαίδευσης ειδικευομένων στη Νεφρολογία ιατρών (συνολικά 9 θέσεις) και στον τομέα αυτόν υπάρχει σημαντική συνεργασία με κέντρα του εξωτερικού με προγράμματα ανταλλαγής ιατρών για την καλύτερη εκπαίδευσή τους. Σε ό,τι αφορά στην ερευνητική μας δραστηριότητα, υπάρχει ειδικό ερευνητικό εργαστήριο που ανήκει στο Νεφρολογικό Κέντρο όπου αναπτύσσεται σημαντική δραστηριότητα, στην οποία συμμετέχουν ειδικευόμενοι ιατροί, μεταπτυχιακοί, αλλά και προπτυχιακοί φοι-

τητές σε διάφορους τομείς της Νεφρολογίας και ιδιαίτερα στη μελέτη των μηχανισμών νεφρικής βλάβης. Για τη μελέτη των μηχανισμών εξέλιξης της νεφρικής βλάβης, το ερευνητικό μας εργαστήριο αποτελεί εργαστήριο αναφοράς με δημιουργία βιοτράπεζας με συλλογή ορού, ούρων και νεφρικού ιστού από βιοψίες που αξιοποιούνται σε πολυκεντρικές συνεργασίες με κέντρα και χρηματοδότηση από το εξωτερικό. Τέλος, συμμετέχουμε σε κλινικές και ερευνητικές διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες στις σπειραματονεφρίτιδες και στη μεταμόσχευση νεφρού. Θεωρώ ότι η εξωστρέφεια στους τομείς εκπαίδευσης και έρευνας είναι απαραίτητη για τη βελτίωση και περαιτέρω ανάπτυξη στην οποία στοχεύουμε. ■

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΓΟΎΜΕΝΟΣ Γεννήθηκε το 1958 στον Πειραιά και σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε με «Λίαν Καλώς» το 1982. Κατά τα έτη 1983 και 1984 εκπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία και στη συνέχεια την υποχρεωτική υπηρεσία υπαίθρου για ένα έτος, ως αγροτικός ιατρός στην Ξηρονομή Θηβών. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Νεφρολογίας στη Νεφρολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Λαϊκό» το 1991. Κατά τα έτη 1992 και 1993 μετεκπαιδεύτηκε με υποτροφία του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης» στο Sheffield Kidney Institute του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Νorthern General Ηospital του Sheffield της Μ. Βρετανίας, όπου υπηρέτησε ως Clinical and Research Fellow. Το 1993 απέκτησε τη διδακτορική του διατριβή από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1997 εξελέγη επίκουρος καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και το 2005 προήχθη σε αναπληρωτή καθηγητή. Το 2009 εξελέγη καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας και έκτοτε υπηρετεί ως διευθυντής του Νεφρολογικού Τμήματος και της Μονάδας Μεταμόσχευσης Νεφρού του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν στους μηχανισμούς εξέλιξης της νεφρικής βλάβης, στη θεραπευτική αντιμετώπιση των σπειραματικών παθήσεων, στην πρόληψη της χρόνιας νεφροπάθειας του νεφρικού μοσχεύματος και στη μελέτη των μηχανισμών πρόκλησης ίνωσης της περιτοναίου σε ασθενείς που υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση. Είναι μέλος της ερευνητικής ομάδας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεφρολογίας (ERA) που ασχολείται με τη μελέτη των νεφρικών παθήσεων με τη χρήση πρωτεομικής ανάλυσης και έχει συμμετάσχει σε μεγάλες πολυκεντρικές κλινικές μελέτες των σπειραματικών παθήσεων, όπως η VALIGA και post-VALIGA σε ασθενείς με IgA Νεφροπάθεια. Διατηρεί επιστημονική συνεργασία με το Sheffield Kidney Institute για περισσότερα από 25 χρόνια και έχει συμμετάσχει ως επισκέπτης καθηγητής στη διδασκαλία του Masters Course in Nephrology ενώ τα τελευταία χρόνια έχει κληθεί κατ’ επανάληψη ως εξωτερικός καθηγητής-κριτής για την εξέταση υποψηφίων για PhD Thesis. Από το 2016 έχει οργανώσει τη δημιουργία Βιοτράπεζας στο χώρο του ερευνητικού εργαστηρίου του Νεφρολογικού Τμήματος για τη μελέτη νέων βιοδεικτών για την πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Έχει περισσότερες από 150 δημοσιεύσεις σε ξενόγλωσσα περιοδικά με κριτές (PubMed), 2.600 βιβλιογραφικές αναφορές και h-index 26. Έχει διατελέσει πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (2014-2016), πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, αναπληρωτής πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, αναπληρωτής πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών (2015-2020). Διετέλεσε εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεφρολογίας (Council of ERA-EDTA) από τον Ιούνιο του 2017 μέχρι τον Ιούνιο του 2021 και είναι εκλεγμένο μέλος του Scientific Advisory Board (SAB) και του Board του Immunonephrology Working Group (IWG) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεφρολογίας (ERA-EDTA) από το 2018. Ο καθηγητής είναι παντρεμένος με τη Μαρία Ε. Σταθοπούλου και έχουν δύο τέκνα.

| 91

Η κ. ΜΑΊΡΗ ΚΑΡΑΓΕΏΡΓΟΥ.

92 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Novo Nordisk Hellas ΜΑΊΡΗ ΚΑΡΑΓΕΏΡΓΟΥ, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Novo Nordisk Hellas

«ΟΔΗΓΟΎΜΕ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΉ ΓΙΑ ΝΑ ΝΙΚΉΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΏΔΗ ΔΙΑΒΉΤΗ, ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΊΑ ΚΑΙ ΆΛΛΑ ΧΡΌΝΙΑ ΝΟΣΉΜΑΤΑ!»

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Ο ΚΊΝΔΥΝΟΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ του σακχαρώδους διαβήτη και της παχυσαρκίας σε όλο τον κόσμο αυξάνεται και αυτό πρέπει να αλλάξει. Παρόλο που η ευαισθητοποίηση γύρω από τη νόσο αυξάνεται, είναι αναγκαίο να συνεχισθεί ο αγώνας για ακόμη περισσότερη ενημέρωση και πιο έγκαιρη διάγνωση. Η Novo Nordisk Hellas εδώ και πολλά χρόνια έχει επικεντρώσει τις έρευνές της στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, της παχυσαρκίας και της καρδιαγγειακής νόσου που σχετίζονται με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ενώ παράλληλα σε όλη την Ελλάδα υποστηρίζει δράσεις για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωσή τους. Η εκστρατεία της με το μήνυμα «Τρέχουμε για να αλλάξουμε τον Διαβήτη και την παχυσαρκία» στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού και όλων των εμπλεκόμενων φορέων, προβάλλοντας την ανάγκη για σωματική άσκηση. Το μήνυμα μεταφέρει η ομάδα της Novo Nordisk Hellas, μέσα από τη συμμετοχή της σε πολλά δρομικά γεγονότα, με κορυφαίο τον Κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας. Η Μαίρη Καραγεώργου, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Novo Nordisk Hellas Ltd, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, μας μιλά μεταξύ άλλων για τις καινοτόμες θεραπείες της εταιρείας, τις εξελίξεις

| 93

που θα φέρουν τα επόμενα χρόνια τα νέα φάρμακα στην αντιμετώπιση του διαβήτη, την παρουσία της εταιρείας την περίοδο της πανδημίας, καθώς και τις δράσεις της στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής: — Κυρία Καραγεώργου, η Novo Nordisk είναι μία από τις κορυφαίες εταιρείες στον τομέα του διαβήτη. Ωστόσο, πρόσφατα έκανε μια στροφή στην παχυσαρκία. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τι θα περιμένει ο Έλληνας ασθενής στον τομέα αυτόν, δεδομένου ότι η Ελλάδα δυστυχώς είναι ψηλά στη λίστα της παχυσαρκίας; Η Novo Nordisk έχει στρέψει ερευνητικά εδώ και πολλά έτη τις προσπάθειές της στην παχυσαρκία, καθώς στόχος μας είναι η αντιμετώπισή της και η καλύτερη ποιότητα ζωής των ατόμων με υπερβολικό βάρος ή Παχυσαρκία. Η νόσος της παχυσαρκίας έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, κάτι το οποίο δεν πρέπει να αφήνει κανέναν αδιάφορο, και τώρα είναι ώρα για δράση και στον τομέα της Παχυσαρκίας. Χαρακτηριστικό είναι πως 650 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από παχυσαρκία σε όλο τον κόσμο, ενώ στην Ελλάδα σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη η παχυσαρκία επηρεάζει περίπου 2,8 εκατομμύρια ενήλικα άτομα (32,1% του ενήλικου πληθυσμού της χώρα μας). Παράλληλα πολλές χώρες της Ευρώπης και του κόσμου εμφανίζουν αντίστοιχα ή και μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας στον γενικό πληθυσμό, ενώ σύμφωνα με πρόσφατες δημοσιεύσεις η Κύπρος δυστυχώς κατατάσσεται πρώτη σε επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Ως Novo Nordisk δεσμευόμαστε πως θα είμαστε αρωγοί στην αντιμετώπιση και διαχείριση της νόσου της παχυσαρκίας στην Ελλάδα και την Κύπρο, διαθέτοντας καινοτόμες αγωγές, υλοποιώντας προγράμματα υποστήριξης ασθενών, καθώς και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την αντιμετώπιση της νόσου της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία είναι μία διαρκής μάχη που δίνουν τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος και εμείς θα είμαστε δίπλα σε αυτό τον αγώνα! Για τον Έλληνα και την Ελληνίδα που ζουν με την παχυσαρκία διατίθεται επιπλέον και η φαρμακευτική προσέγγιση που έρχεται να αυξήσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση του βάρους. Ταυτόχρονα υλοποιούμε κλινικές έρευνες για την ανάπτυξη νέων, πιο αποτελεσματικών θεραπειών για τη νόσο της παχυσαρκίας. Στόχος μας είναι να αλλάξουμε τις θεραπευτικές

94 |

εκβάσεις στην παχυσαρκία.

— Η Novo Nordisk έχει αποδείξει ότι της αρέσει να καινοτομεί και διαρκώς να εξελίσσεται. Τι νεότερο να περιμένουμε στην αντιμετώπιση του διαβήτη τα επόμενα χρόνια; Στη Novo Nordisk καινοτομούμε και μάλιστα διαρκώς με ένα και μόνο γνώμονα. Τον ασθενή. Οι εξελίξεις που έρχονται στον σακχαρώδη διαβήτη τα επόμενα χρόνια θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ραγδαίες, καθώς η επιστήμη διαρκώς εξελίσσεται με σκοπό οι ασθενείς και οι επαγγελματίες υγείας να λαμβάνουν ή να έχουν διαθέσιμες καινοτόμες θεραπείες, οι οποίες θα βελτιώνουν αδιάκοπα την κατάσταση της υγείας τους, αλλά και θα αναχαιτίσουν την εξέλιξη της νόσου και τις συννοσηρότητές της. Η καινοτομία θα μας βοηθήσει να νικήσουμε τον σακχαρώδη διαβήτη και ενδεικτικά θα σας αναφέρω πως σε παγκόσμιο επίπεδο τα στελέχη, οι επαγγελματίες υγείας και οι ερευνητές της Novo Nordisk αγωνίζονται διαρκώς για την ανάπτυξη θεραπείας με στόχο τηv ίαση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1. Παράλληλα, μέσω προγραμμάτων κλινικών μελετών, ερευνούμε τρόπους αναστολής της εξέλιξης της νόσου, ενώ εξετάζουμε και θεραπείες στα β-κύτταρα του οργανισμού. «Οδηγούμε την αλλαγή για να νικήσουμε τον σακχαρώδη διαβήτη και άλλα χρόνια νοσήματα».

— Πώς διαχειρίστηκε η εταιρεία την περίοδο της πανδημίας; Η Novo Νοrdisk Hellas την περίοδο της πανδημίας υποστήριξε την προσπάθεια του υπουργείου Υγείας, του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 στη χώρα μας. Στάθηκε αρωγός στις πάγιες και έκτακτες ανάγκες των ατόμων που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και η αιμορροφιλία), στις ανάγκες που προκύπτουν στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας λόγω της παρούσας συγκυρίας, καθώς και στις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις των Σωμάτων Ασφαλείας σε υγειονομικό υλικό για την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας τους. Πιο συγκεκριμένα, ύστερα από σχετικό αίτημα του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), η Novo Nordisk Hellas προχώρησε στη δωρεά ενός αναπνευστήρα υψηλής τεχνολογίας για μία ΜΕΘ νοσοκομείου του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ). Κατόπιν αιτήματος του Σωματείου Ειδικών Φρουρών Ελληνικής Αστυνομίας Αττικής (ΣΕΦΕΑΑ), η Novo Nordisk Hellas προχώρησε στην παραγγελία

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μέλη της ομάδας της Novo Nordisk Hellas που έτρεξαν στον Κλασικό Μαραθώνιο.

και δωρεά 200 λίτρων αντισηπτικού διαλύματος αιθυλικής αλκοόλης για το αστυνομικό προσωπικό, ενώ παράλληλα η Novo Nordisk Hellas προχώρησε στη δωρεά 4.000 χειρουργικών μασκών στο Πυροσβεστικό Σώμα και 14.000 χειρουργικών μασκών στην Ελληνική Αστυνομία. Η Novo Νοrdisk Hellas, στο πλαίσιο της ενημέρωσης του γενικού κοινού, των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, της ιατρικής κοινότητας και των φαρμακοποιών όλης της χώρας, υποστήριξε την πρωτοβουλία της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) για τη δημιουργία ειδικής καμπάνιας ενημέρωσης για την προστασία των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη από τη νόσο COVID-19, για την οποία μάλιστα βραβεύτηκε στα «Patient Partnership Awards». Τέλος, με γνώμονα την προστασία των εργαζομένων της από την πανδημία της νόσου COVID-19 έχει εφαρμόσει εξελιγμένα συστήματα και προγράμματα τηλε-εργασίας, ενώ μέσω διαδικτυακών εκπαιδεύσεων προσέφερε τη δυνατότητα επιμόρφωσης, εκγύμνασης και ψυχολογικής υποστήριξης σε όλο το προσωπικό της.

— Ποια είναι η γνώμη σας για τη μετα-πανδημία εποχή. Τι μπορούμε να περιμένουμε από την εταιρεία τα επόμενα χρόνια;

Η πανδημία είναι ακόμη εδώ και ειδικά με τις τελευταίες ανακοινώσεις σχετικά με τα υψηλά ποσοστά κρουσμάτων της νόσου COVID-19, οφείλουμε να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί από ποτέ για να ξεπεράσουμε αυτόν τον υγειονομικό σκόπελο. Στη μετα-πανδημία εποχή, ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος και είναι η μόνη και ασφαλέστερη λύση που θα μας δώσει τις ζωές μας πίσω και θα βρούμε τους ρυθμούς μας ως άνθρωποι και ως επιχειρήσεις. Οι προκλήσεις που δέχτηκαν τα συστήματα υγείας, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, επηρέασαν και τη φαρμακευτική αγορά, καθώς υπήρξε μία γενική αποσταθεροποίηση στις δομές και τις λειτουργίες όλου του κλάδου, που όμως στάθηκε δυνατός και δίπλα στους ασθενείς, με άμεση απόδειξη την ανακάλυψη και διάθεση του εμβολίου. Από τη Novo Nordisk τα επόμενα έτη θα περιμένουμε σημαντικές εξελίξεις και καινοτομία σε όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες όπου δραστηριοποιείται. Αυτό που έχει σημασία περισσότερο από όλα όμως είναι να συμβάλουμε ώστε να γίνει κατανοητό από όσο γίνεται περισσότερους, και κυρίως από εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις, ότι η καλή ρύθμιση του διαβήτη και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. Ιδιαίτερα για τη χώρα

| 95

μας, όπου πάνω από 1 στους 10 Έλληνες ζει με διαβήτη και 3 στους 10 με παχυσαρκία.

— Ποια είναι η θέση της Novo Nordisk Hellas στο κομμάτι της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης; Θα σας έλεγα χαρακτηριστικά πως η Novo Nordisk Hellas είναι το alter ego της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, καθώς διαρκώς υλοποιούμε προγράμματα με γνώμονα την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού της Ελλάδας και της Κύπρου, σχετικά με τις νόσους του σακχαρώδους διαβήτη, της παχυσαρκίας, της αιμορροφιλίας και των διαταραχών ανάπτυξης. Αναπτύσσουμε προγράμματα υποστήριξης ασθενών για όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες όπου δραστηριοποιούμαστε, υποστηρίζουμε ενεργά και διαρκώς τις δράσεις των ομοσπονδιών, ενώσεων και συλλόγων ασθενών, ενώ παράλληλα έχουμε δημιουργήσει τους δύο ιστοτόπους, www.diabetestalks.gr & www. mintoxeisvaros.gr, με άρθρα και ιστορίες ασθενών και επαγγελματιών υγείας για τη νόσο του σακχαρώδους διαβήτη και της παχυσαρκίας αντίστοιχα. Υλοποιούμε παράλληλα με τις εταιρικές μας δραστηριότητες το περιβαλλοντικό πρόγραμμα Circular for Zero της μητρικής εταιρείας, με στόχο έως το 2030 να επιτύχουμε μηδενικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλες τις επιχειρηματικές μας δραστηριότητες. Πρόσφατα είδατε και συνεχίζετε να παρακολουθείτε στους τηλεοπτικούς σας δέκτες το κοινωνικό μήνυμα της εκστρατείας της εταιρείας Novo Nordisk Hellas για την παχυσαρκία με τίτλο «Μη δίνεις τη μάχη μόνος

σου…», ενώ πραγματοποιούμε παράλληλες ενέργειες προβολής της εκστρατείας, με στόχο την πληρέστερη ενημέρωση του συνόλου του πληθυσμού για την παχυσαρκία στην Ελλάδα. Τέλος, θα ήθελα να σας επικοινωνήσω τις δύο μεγάλες δράσεις της εταιρείας Novo Nordisk Hellas με αφορμή την 100ή επέτειο από την ανακάλυψη της ινσουλίνης, σε συνδυασμό με τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη στις 14 Νοεμβρίου 2021. Την Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2021, η Novo Nordisk Hellas διοργάνωσε την εκδήλωση εορτασμού δύο ιστορικών επετείων, των 100 χρόνων από την ανακάλυψη της ινσουλίνης και των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Δύο επαναστάσεων που άλλαξαν την Ιστορία της Ελλάδος και του κόσμου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Α’ Βουλή των Ελλήνων - Βουλευτικό, στην πόλη του Ναυπλίου, με ομιλητές τους Δρα Στέφανο Καβαλλιεράκη, ιστορικό, και τον καθηγητή Χρήστο Μαντζώρο, MD DSc PhD hc mult, διευθυντή Ενδοκρινολογικής Κλινικής & τακτικό καθηγητή Παθολογίας, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Ενώ το διήμερο 13 & 14 Νοεμβρίου 2021 η ομάδα «Run to Change Diabetes» της Novo Nordisk Hellas συμμετείχε στον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας 2021, με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των ατόμων για τη νόσο του σακχαρώδους διαβήτη, μεταφέροντας το μήνυμα «Ναι στην άσκηση, όχι στην καθιστική ζωή». Περισσότεροι από 600 δρομείς συμμετείχαν με τα χρώματα της ομάδας σε όλες τις διαδρομές του δρομικού γεγονότος. ■

ΜΑΊΡΗ ΚΑΡΑΓΕΏΡΓΟΥ Η Μαίρη Καραγεώργου είναι διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων και μέλος του Leadership Team της εταιρείας Novo Nordisk Ελλάς από τον Φεβρουάριο του 2012, με δραστηριότητα στην Ελλάδα και την Κύπρο. Ξεκίνησε την καριέρα της το 1997, όπου εντάχθηκε στο δυναμικό της εταιρείας Bristol Myers Squibb. Από το 1999 εργάστηκε στον Όμιλο Johnson & Johnson έως το 2007, όπου εντάχθηκε στο δυναμικό της εταιρείας Amgen Hellas ως Key Account Manager. Με περισσότερα από 20 έτη επαγγελματικής πορείας στον φαρμακευτικό κλάδο, διαθέτει πολυετή εμπειρία στο σχεδιασμό και την υλοποίηση εθνικών προγραμμάτων ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού, καθώς και προγραμμάτων εταιρικής επικοινωνίας και εταιρικής υπευθυνότητας. Στις θέσεις ευθύνης που κατέχει, έχει ως κεντρικό ρόλο τη διαμόρφωση ρυθμιστικών θεμάτων, τη συνεργασία με φορείς, τη συμμετοχή στο σχεδιασμό πολιτικών στο χώρο της Υγείας, αλλά και το σχεδιασμό και υλοποίηση στρατηγικών και πολιτικών τιμολόγησης, αποζημίωσης και Market Access. Είναι απόφοιτη του τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και κάτοχος MBA του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα Negotiation and Competitive Decision Making στο Harvard Business School, στο LSE για Market Access και στο INSEAD για Negotiations.

96 |

Προχωράμε μαζί στη Ζωή

Πώς να αντιμετωπίσετε τον σακχαρώδη διαβήτη! Γράφει η ΓΙΟΎΛΗ ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ, MD, PhD, παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ είναι μία χρόνια πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών. Η κύρια και κοινή διαταραχή σε όλες τις μορφές διαβήτη είναι η υπεργλυκαιμία, δηλαδή οι αυξημένες τιμές σακχάρου στο αίμα. Διακρίνεται στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στον διαβήτη κυήσεως και σε άλλους ειδικούς, πιο σπάνιους τύπους. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην καταστροφή των Β κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες παράγουν την ορμόνη ινσουλίνη. Έτσι, στον τύπο αυτόν παρατηρείται απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης και για τη θεραπεία αυτού είναι απαραίτητη η εξωγενής χορήγησης ινσουλίνης υποδορίως. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 οφείλεται σε συνδυασμό διαταραχής της έκκρισης, αλλά και της δράσης της ινσουλίνης (αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη). Σύμφωνα με τα στοιχεία της International Diabetes Federation, περισσότερα από 460 εκατομμύρια άτομα πάσχουν σήμερα από σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν οι μισοί από αυτούς είναι αδιάγνωστοι. Ένα στα 5 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Περισσότεροι από ένα εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ζουν με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία, η απουσία άσκησης, η κληρονομικότητα, οι γυναίκες που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η υπέρταση, το ιστορικό καρδιαγγειακού επεισοδίου κ.ά. Ειδικότερα για την παχυσαρκία, αυτή αποτελεί ένα χρόνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση λίπους οδηγώντας σε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, μεταξύ των οποίων ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η δυσλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, η λιπώδης διήθηση του ήπατος, αλλά και ο αυ-

98 |

ξημένος κίνδυνος τόσο για καρδιαγγειακά συμβάματα όσο και για κακοήθειες. Η αντιμετώπισή της περιλαμβάνει τη μείωση του σωματικού βάρους μέσω της επίτευξης αρνητικού ισοζυγίου θερμίδων: αυξάνοντας τη σωματική δραστηριότητα και μειώνοντας την πρόσληψη τροφής. Ωστόσο, οι περισσότεροι ασθενείς που ζουν με παχυσαρκία, πάρα τις συστηματικές και πολυετείς προσπάθειες, εμφανίζουν μικρή/μέτρια απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους. Επιπλέον, ακόμα και αν επιτύχουν σημαντική μείωση του σωματικού βάρους, ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων επιστρέφει στο αρχικό του βάρος εντός 2-5 ετών. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των ασχο-

Η κ. ΓΙΟΎΛΗ ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ.

| ΔΙΑΒΗΤΗΣ λούμενων με την παχυσαρκία ιατρικών εταιρειών, συστήνεται η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε ασθενείς που ζουν με παχυσαρκία και οι οποίοι δεν μπορούν να επιτύχουν επαρκή απώλεια βάρους μέσω των αλλαγών στον τρόπο ζωής. Τα φάρμακα για τη θεραπεία της παχυσαρκίας λειτουργούν μέσω των ακόλουθων μηχανισμών: (1) μείωση της όρεξης και, συνεπώς, της πρόσληψης ενέργειας, (2) αύξηση της ενεργειακής δαπάνης, (3) μείωση της απορρόφησης θερμίδων ή συνδυασμός των προαναφερθέντων. Η χορήγηση φαρμακευτικής θεραπείας έχει ένδειξη ως συμπληρωματική αγωγή σε δίαιτα χαμηλών θερμίδων και αυξημένη σωματική δραστηριότητα με σκοπό τη διαχείριση του βάρους σε ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος ≥30 kg/m2 ή ≥27 kg/m2 με παρουσία τουλάχιστον μίας συννοσηρής πάθησης σχετιζόμενης με το βάρος, όπως π.χ. δυσγλυκαιμία (προδιαβήτης ή σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2), αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή αποφρακτική άπνοια ύπνου κ.λπ. Η θεραπεία οφείλει να αξιολογείται και να διακόπτεται από τον θεράποντα ιατρό, εάν οι ασθενείς δεν έχουν χάσει τουλάχιστον 5% του αρχικού σωματικού βάρους τους σε ορισμένο διάστημα. Η τροποποίηση του τρόπου ζωής είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης και της θεραπείας της παχυσαρκίας. Η δυσκολία της επίτευξης, αλλά και της διατήρησης της απώλειας βάρους έχει τη βάση της στην ενεργοποίηση ρυθμιστικών μηχανισμών της όρεξης που τείνουν να επαναφέρουν το σωματικό βάρος στην προηγούμενη κατάστασή του. Η φαρμακευτική θεραπεία για την παχυσαρκία θεωρείται γενικά ασφαλής και αποτελεσματική, και μπορεί να λαμβάνεται με ιατρική συνταγή εφόσον τηρούνται οι ενδείξεις χορήγησης και ο ασθενής βρίσκεται υπό συστηματική ιατρι-

κή παρακολούθηση και, βέβαια, πάντα σε συνδυασμό με υποθερμιδική δίαιτα και αύξηση της φυσικής άσκησης. Όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, οι ασθενείς με παχυσαρκία πάσχουν συχνά και από συννοσηρές παθήσεις και για το λόγο αυτόν πρέπει να αντιμετωπίζονται σφαιρικά, λαμβάνοντας πολλές φορές συνδυασμό φαρμάκων. Τέλος, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά το ρόλο της βαριατρικής/μεταβολικής χειρουργικής στους ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία και ειδικά σε αυτούς που πάσχουν και από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς αυτή οδηγεί σε μεγαλύτερη και μονιμότερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με τη φαρμακοθεραπεία, αλλά και υψηλότερα ποσοστά υποστροφής του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη γίνεται με τη μέτρηση του πρωινού σάκχαρου αίματος ή των τιμών σακχάρων κατά τη διάρκεια της καμπύλης γλυκόζης. Στη διάγνωση χρησιμοποιείται, επίσης, η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), η οποία αντανακλά τον μέσο όρο των σακχάρων του τελευταίου τριμήνου. Προδιαβήτης ονομάζεται η κατάσταση εκείνη στην

| 99

οποία τα άτομα έχουν τιμές σακχάρου υψηλότερες των φυσιολογικών, όχι όμως τόσο υψηλές για να χαρακτηριστούν ως πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη. Χρησιμοποιούμε τον όρο «προδιαβήτη» για να υποδείξουμε τον σχετικά υψηλό κίνδυνο για μελλοντική ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου. Άτομα με παράγοντες κινδύνου οφείλουν να ελέγχονται νωρίς (π.χ. ασθενείς με υπέρβαρο, παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, συγγενείς πρώτου βαθμού με διεγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ασθενείς πάσχοντες από υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή καρδιαγγειακή νόσο). Επίσης, πρέπει να ελέγχονται τακτικά οι μητέρες που είχαν διαγωσθεί με διαβήτη κυήσεως. Τα άτομα με προδιαβήτη πρέπει να παρακολουθούνται για την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη από τους ειδικούς τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η αλλαγή στον τρόπο ζωής μπορεί να μειώσει το ποσοστό εξέλιξης σε διαβήτη και μάλιστα είναι πιο αποτελεσματική ακόμα και από τη χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων. Οι ασθενείς με προδιαβήτη θα πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που θα λάβουν από τον ιατρό τους με στόχο την απώλεια βάρους και την αύξηση της σωματικής τους δραστηριότητας. Γενικά, συνιστάται ήπιας-μέτριας έντασης άσκηση για τουλάχιστον 150 λεπτά εβδομαδιαίως. Το σχετικά γρήγορο βάδισμα για μόλις 30 λεπτά την ημέρα καλύπτει τις ανάγκες για σωματική άσκηση. Ταυτόχρονα, πρέπει να αντιμετωπίζονται και άλλοι συνυπάρχοντες παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Σημαντικό βήμα στη θεραπεία και στη ρύθμιση των σακχάρων αίματος αποτελούν οι σωστές συμβουλές στους ασθενείς, προκειμένου να τηρηθούν κατ’ αρχάς

100 |

οι υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες που θα δοθούν από τον ειδικό ιατρό. Η καλή ρύθμιση των σακχάρων αίματος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της εμφάνισης των επιπλοκών του σακχαρώδους διαβήτη. Σημαντική είναι η ρύθμιση τόσο των επιπέδων γλυκόζης νηστείας όσο και η ρύθμιση των μεταγευματικών σακχάρων (η μέτρηση αυτών γίνεται δύο ώρες μετά τα γεύματα). Οι γλυκαιμικοί στόχοι πρέπει να εξατομικεύονται ανάλογα με τον ασθενή και ανάλογα με άλλους παράγοντες, όπως η διάρκεια του σακχαρώδους διαβήτη, η ηλικία, οι συννοσηρότητες κ.τ.λ. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η ικανότητα του ασθενούς να αντιληφθεί τις υπογλυκαιμίες. Η ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία, δηλαδή όταν ο ίδιος ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τις χαμηλές τιμές σακχάρου, αποτελεί σημαντικό περιοριστικό παράγοντα για τη ρύθμιση των σακχάρων και στους ασθενείς αυτούς οι θεραπευτικοί μας στόχοι είναι συνήθως λιγότερο αυστηροί. Ταυτόχρονα με τη ρύθμιση των σακχάρων αίματος οφείλουμε να δώσουμε μεγάλη προσοχή και σε άλλες συνυπάρχουσες διαταραχές, όπως η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα στη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη είναι η δίαιτα και η άσκηση. Ακόμα και όταν είναι απαραίτητη η προσθήκη φαρμακευτικής αγωγής, δεν πρέπει ποτέ να παραλείπουμε τις υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες. Εξάλλου, δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμα και μικρή απώλεια βάρους σε συνδυασμό με άσκηση επαρκούν για τη ρύθμιση των σακχάρων σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Και ενώ στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης, η θεραπευτική αγωγή στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνει αντιδιαβητικά δισκία και ενέσιμες μη-ινσουλινικές αγωγές. Έτσι, όταν η αλλαγή στον τρόπο ζωής (δίαιτα και άσκηση) δεν επαρκεί, γίνεται στα-

| ΔΙΑΒΗΤΗΣ διακή προσθήκη θεραπευτικής αγωγής μέχρι να επιτευχθούν οι γλυκαιμικοί στόχοι. Η χορήγηση ινσουλίνης στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι απαραίτητη όταν οι τιμές σακχάρου εξακολουθούν να είναι υψηλές παρά τις διατροφικές οδηγίες και τη λήψη της προαναφερθείσας αγωγής. Η συνήθης πρακτική περιλαμβάνει τη διατήρηση της αγωγής και την προσθήκη σε αυτά μίας δόσης ινσουλίνης (χορήγηση βασικής ινσουλίνης). Καθώς αυξάνεται η διάρκεια του διαβήτη και μειώνεται η ικανότητα των β-κυττάρων του παγκρέατος να εκκρίνουν ινσουλίνη, είναι δυνατόν να απαιτηθούν πολλαπλές ενέσεις ινσουλίνης για τη διατήρηση της ευγλυκαιμίας. Η εμφάνιση των χρόνιων επιπλοκών του σακχαρώδους διαβήτη μπορούν να μειωθούν μέσω της καλής ρύθμισης των σακχάρων αίματος και των συννοσηροτήτων (αρτηριακή πίεση, δυσλιπιδαιμία κ.λπ.). Τα όργανα-στόχοι που προσβάλλονται από τον σακχαρώδη διαβήτη είναι οι οφθαλμοί, οι νεφροί, το νευρικό σύστημα και τα αγγεία της καρδιάς, του εγκεφάλου και των περιφερικών αρτηριών. Όσον αφορά στους οφθαλμούς, η λεγόμενη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η βλάβη των μικρών αγγείων των οφθαλμών και χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σπανίως ακόμα και σε τύφλωση. Ο έλεγχος σε οφθαλμίατρο οφείλει να αρχίζει νωρίς, με τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, και πολύ πριν ο ασθενής αποκτήσει συμπτώματα. Πρέπει να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η προσβολή των νεφρών ονομάζεται διαβητική νεφροπάθεια και είναι μία από τις σημαντικότερες αι-

τίες αιμοκάθαρσης παγκοσμίως. Είναι ασυμπτωματική στα αρχικά στάδια της νόσου και για το λόγο αυτόν οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να υποβάλλονται μεταξύ άλλων σε τουλάχιστον ετήσια εξέταση των ούρων για απέκκριση αλβουμίνης και λευκώματος. Η διαβητική νευροπάθεια διακρίνεται σε περιφερική νευροπάθεια, η οποία εκδηλώνεται συνήθως με συμπτώματα από τα κάτω άκρα, όπως αιμωδίες, άλγος, αίσθημα καύσους κ.ά., και στη νευροπάθεια του αυτονόμου νευρικού συστήματος, στην οποία μπορεί να παρατηρηθούν συμπτώματα από τον γαστρεντερικό σωλήνα (γαστροπάρεση), διαταραχή της ούρησης και των κενώσεων (διάρροιες ή δυσκοιλιότητα), ορθοστατική υπόταση, στυτική δυσλειτουργία κ.ά. Η προσβολή των μεγάλων αγγείων αφορά κυρίως στα στεφανιαία αγγεία της καρδιάς, στις καρωτίδες και στα αγγεία των κάτω άκρων, γνωστή και ως μακροαγγειοπάθεια, και μπορεί να εκδηλωθεί ως στηθάγχη ή ακόμα και οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικά επεισόδια ή διαλείπουσα χωλότητα (άλγος στα κάτω άκρα κατά τη βάδιση). Τέλος, το «διαβόητο» διαβητικό πόδι οφείλεται στην περιφερική νευροπάθεια ή/και περιφερική αρτηριοπάθεια, ενώ πολλές φορές συνυπάρχει κάποιος τραυματισμός του ποδιού που δεν έγινε αντιληπτός, αφού μέσω της περιφερικής νευροπάθειας καταργείται/μειώνεται η αίσθηση του πόνου στους ασθενείς αυτούς και εάν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ακρωτηριασμό του προσβεβλημένου άκρου. ■

Δρ ΓΙΟΎΛΗ Α. ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ Η Δρ Γιούλη Α. Αργυρακοπούλου είναι ειδική παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Μονάδας Παχυσαρκίας & Ιατρείου Διαβητικών Εγκύων, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Το 2003 αποφοίτησε από την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών με γενικό βαθμό «Λίαν Καλώς». Από τον Δεκέμβριο 2004 υπήρξε επιστημονική συνεργάτις στο Διαβητολογικό Εργαστήριο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό), όπου και εκπόνησε τη Διδακτορική της Διατριβή, υπό την επίβλεψη του καθηγητού Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικολάου Κατσιλάμπρου, με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη και με γενικό βαθμό «Άριστα». Στο πλαίσιο της θητείας της στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε στο Διαβητολογικό Ιατρείο και στο Ιατρείο Παχυσαρκίας της Κλινικής, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών μελετών του Διαβητολογικού Κέντρου αλλά και σε διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες. Στην ανωτέρω κλινική έλαβε και την ειδικότητα της Παθολογίας. Το έτος 2007 με υποτροφία από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) εκπαιδεύτηκε στο Centre for Diabetes and Metabolic Medicine του Barts and the London, Queen Mary’s School of Medicine and Dentistry στο Λονδίνο. Από τον Ιανουάριο του 2013 έως και σήμερα εργάζεται ως ειδική παθολόγος στη Β’ Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και έχει συμμετάσχει με πολλαπλές ανακοινώσεις και διαλέξεις σε συνέδρια Παθολογίας και Διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης απειλεί σοβαρά και τα νεφρά! Στην Ελλάδα το 30% των νεφροπαθών σε αιμοκάθαρση πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Γράφουν οι: ΧΡΗΣΤΟΣ ΙΑΤΡΟΥ, διευθυντής, Κέντρο Διάγνωσης, Θεραπείας & Έρευνας Νεφρικών Νοσημάτων, ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ, Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ». Με τη συνεργασία της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, επιμελήτριας, Κέντρο Διάγνωσης, Θεραπείας & Έρευνας Νεφρικών Νοσημάτων, ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ, Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ».

O κ. ΧΡΉΣΤΟΣ ΙΑΤΡΟΎ.

Η κ. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ.

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ (ΣΔ) περιγράφηκε πρώτη φορά τον 15ο π.Χ. αιώνα, η δε συσχέτισή του με τη νεφρική βλάβη/νόσο αναγνωρίστηκε 3.000 χρόνια μετά. Η διαβητική νεφρική νόσος ή διαβητική νεφροπάθεια (ΔΝ) είναι μια δυνητικά σοβαρή επιπλοκή των ασθενών με ΣΔ τύπου 1 (παλαιότερα ονομαζόμενος ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης) και ΣΔ τύπου 2 (παλαιότερα ονομαζόμενος μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης) ως αποτέλεσμα προσβολής μικρών αγγείων (όπως π.χ. είναι τα αγγεία του σπειράματος του νεφρού που λειτουργεί σαν φίλτρο για την απομάκρυνση άχρηστων ουσιών για τον οργανισμό μέσω της αποβολής των ούρων), δηλαδή πρόκειται για μια μικροαγγειοπάθεια και χαρακτηρίζεται από απώλεια πρωτεΐνης στα ούρα, η οποία συχνά συνυπάρχει με έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας.

102 |

ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΝΌΣΟΥ Στον δυτικό κόσμο ο ΣΔ έχει λάβει μεγέθη επιδημίας. Είναι χαρακτηριστικό πως περίπου ήδη το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από ΣΔ (περίπου 350 εκατομμύρια άνθρωποι) και υπολογίζεται ότι μπορεί να αυξηθεί σε 550 εκατομμύρια μέχρι το 2035. Το 20-40% των ασθενών με ΣΔ μπορεί να αναπτύξουν ΔΝ, η οποία μάλιστα θεωρείται η συχνότερη αιτία νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου (στάδιο που για να επιβιώσει ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται σε εξωνεφρική κάθαρση -αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση- ή να υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού) σε παγκόσμιο επίπεδο. Περίπου 1 στους 5 ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση έχουν διαβητική νεφρική νόσο. Επισημαίνεται ότι η μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΔΝ παρουσιάζεται μετά από 10-20 χρόνια διάρκειας ΣΔ, ενώ ασθενής που έχει ΣΔ για 20-25 χρόνια χωρίς σημεία ΔΝ έχει μικρή πιθανότητα (1%) να εμφανίσει ΔΝ. ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΉΣ ΒΛΆΒΗΣ ΚΑΙ ΑΠΏΛΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΉΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ Οι μηχανισμοί ανάπτυξης της ΔΝ είναι δύο. Σε ασθενείς με ΣΔ που δεν θεραπεύονται επαρκώς και επομένως έχουν υπεργλυκαιμία (ακόμα και αν λαμβάνουν ήδη αγωγή), το «φίλτρο» των νεφρών προοδευτικά καταστρέφεται με αποτέλεσμα να γίνεται αποβολή μεγάλων ποσοτήτων πρωτεϊνών από το αίμα στα ούρα. Η κύρια πρωτεΐνη που αποβάλλεται είναι η αλβουμίνη ή λευκωματίνη. Υπό φυσιολογικές συνθήκες ένα μικρό ποσό λευκωματίνης αποβάλλεται με τα ούρα. Μια αυξημένη όμως τιμή λευκωματίνης στα ούρα (μικρολευκωματινουρία, πρωτεϊνουρία) αποτελεί τυπικό σημείο πως οι νεφροί έχουν αρχίσει να καταστρέφονται από τον ΣΔ.

| ΔΙΑΒΗΤΗΣ Είναι χαρακτηριστικό πως η πρωτεϊνουρία παρουσιάζεται πιο συχνά σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 (15-40%) συνήθως μετά από 15-20 χρόνια διάρκειας ΣΔ, αλλά σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 η πιθανότητα να αναπτυχθεί πρωτεϊνουρία είναι 5-20%. Επιπλέον, η υψηλή γλυκόζη στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε εναπόθεση κάποιων πρωτεϊνών πάνω στη δομική μονάδα του νεφρού (σπείραμα) και να προκαλέσει σκλήρυνση. Με το χρόνο, ο υγιής ιστός αντικαθίσταται από τον καινούργιο που έχει σκλήρυνση και σιγά σιγά οι νεφροί χάνουν

της ουρίας και της κρεατινίνης, οι οποίες σε συνάρτηση με άλλους επιδημιολογικούς δείκτες (φύλο, φυλή, ηλικία) βοηθούν στον υπολογισμό του επιπέδου της νεφρικής λειτουργίας μέσω του δείκτη GFR (ρυθμός σπειραματικής διήθησης). Επιπλέον εξετάσεις είναι το υπερηχογράφημα νεφρών για να εκτιμηθεί το μέγεθος και η δομή των νεφρών και σε κάποιες περιπτώσεις η νεφρική βιοψία για να μελετηθεί μικροσκοπικά η βλάβη των νεφρών. Η έγκαιρη ανίχνευση της λευκωματουρίας και η ταχύτερη παραπομπή σε νεφρολόγο είναι σημαντικές προϋποθέσεις για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου. ΠΌΤΕ ΕΊΝΑΙ Η ΚΑΤΆΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΉ ΓΙΑ ΤΟΝ ΈΛΕΓΧΟ ΎΠΑΡΞΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΉΣ ΝΕΦΡΟΠΆΘΕΙΑΣ Ένα βασικό ζήτημα είναι ποια θεωρείται η σωστή χρονική στιγμή ελέγχου για τη διαλογή (το screening) των ασθενών με ΣΔ. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι στην περίπτωση που ο ασθενής έχει ΣΔ τύπου 1, η λευκωματουρία ή η πρωτεϊνουρία σπανίως είναι παρούσες τη στιγμή της διάγνωσης, ενώ 5 χρόνια από τη στιγμή της διάγνωσης, 1 στους 7 ασθενείς θα έχουν λευκωματουρία. Στην περίπτωση που ο ασθενής όμως έχει ΣΔ τύπου 2, 1 στους 8 ασθενείς έχει ήδη λευκωματουρία τη στιγμή της διάγνωσης. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ΣΔ τύπου 2 υπάρχει αρκετά χρόνια πριν τη διάγνωση, οπότε υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για να γίνει η βλάβη στους νεφρούς αλλά και σε άλλα όργανα όπως τα μάτια. Έκτοτε, απαιτείται ετήσιος έλεγχος σε κάθε ασθενή με ΣΔ τύπου 2 και σε κάθε ασθενή με ΣΔ τύπου 1 διάρκειας πάνω από 5 έτη.

την ικανότητά τους ως «φίλτρα». Αυτή η προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας είναι γνωστή ως χρόνια νεφρική νόσος ή ανεπάρκεια. ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΉΣ ΝΕΦΡΟΠΆΘΕΙΑΣ Η διάγνωση της ΔΝ αργεί να γίνει διότι στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν συμπτώματα και έτσι διαλάθει. Συμπτώματα όπως ανορεξία, απώλεια βάρους, φαγούρα, κράμπες στους μυς, πρήξιμο στα πόδια, συχνοουρία, ναυτία, ωχρότητα λόγω αναιμίας ξεκινούν όταν η νεφρική νόσος έχει προχωρήσει αρκετά και είναι πλέον μη αναστρέψιμη. Το μοναδικό εργαλείο που διαθέτουμε για την έγκαιρη διάγνωση είναι η γενική ούρων, η οποία δείχνει εάν υπάρχει απώλεια λευκωματίνης στα ούρα και αξιολογείται πάντοτε από διαβητολόγο ή από νεφρολόγο. Ένα δεύτερο τεστ για τη διάγνωση, αλλά και την παρακολούθηση της νεφρικής νόσου είναι ο προσδιορισμός του λόγου αλβουμίνης προς κρεατινίνη σε τυχαίο δείγμα ούρων. Αναγκαίες όμως είναι και οι αιματολογικές εξετάσεις, όπως ο προσδιορισμός

ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΆΝΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΉΣ ΝΕΦΡΟΠΆΘΕΙΑΣ Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της ΔΝ διακρίνονται σε αυτούς που τροποποιούνται και σχετίζονται κυρίως με τον τρόπο ζωής (κάπνισμα, κακός γλυκαιμικός έλεγχος, αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση, καθιστική ζωή, παχυσαρκία, υψηλή χοληστερόλη) και σε αυτούς που δεν τροποποιούνται (γονίδια, οικογενειακό ιστορικό, μεγάλη ηλικία, διάρκεια ΣΔ). ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ ΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΉΣ ΝΕΦΡΟΠΆΘΕΙΑΣ Η ΔΝ μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές για τη ζωή των ασθενών. Χαρακτηριστικό είναι πως ένα 50% οδηγείται σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια 10 χρόνια από την εμφάνιση του ΣΔ και χρήζει θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης (αιμοκάθαρση). Η πλειονότητα παρουσιάζει καρδιαγγειακές επιπλοκές, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικά επεισόδια. Η αναιμία είναι επίσης αρκετά συχνή επιπλοκή και χρειάζεται θεραπεία με σίδηρο και ερυθροποιητι-

| 103

κούς παράγοντες. Τέλος, σημαντικό είναι πως γυναίκες που εμφάνισαν ΣΔ στην κύηση και υψηλή αρτηριακή πίεση (προεκλαμψία) είναι υψηλού κινδύνου για εμφάνιση νεφρικής νόσου αρκετά χρόνια μετά τον τοκετό. ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΉΣ ΝΕΦΡΟΠΆΘΕΙΑΣ Βασικοί πυλώνες της θεραπείας της ΔΝ είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ο επαρκής γλυκαιμικός έλεγχος, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και η μείωση της λευκωματουρίας. Βάσει των οδηγιών της παγκόσμιας νεφρολογικής κοινότητας, στη βάση της πυραμίδας της θεραπείας βρίσκεται η αλλαγή του τρόπου ζωής σε έναν πιο υγιεινό. Η φαρμακευτική θεραπεία για τη ρύθμιση του σακχάρου πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να επιτευχθεί τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης μεταξύ 6,5-8%. Επιπλέον, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε επίπεδα-στόχο 130/80 mmHg είναι σημαντική και δρα προστατευτικά στην εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Τα τελευταία χρόνια, νεότεροι παράγοντες όπως οι

SGLT2-inhibitors (αναστολείς του συμμεταφορέα νατρίου-γλυκόζης) και οι GLPI-agonists (αγωνιστές του GLP1) βοηθούν τόσο στη ρύθμιση του ΣΔ όσο και στη μείωση της λευκωματουρίας και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νεφρικής νόσου. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει πως χρησιμοποιούνται για την καρδιακή ανεπάρκεια σε διαβητικούς και μη ασθενείς. Μια επιπλέον σημαντική δράση για την αντιμετώπιση της ΔΝ είναι η μείωση του σωματικού βάρους στο φυσιολογικό επίπεδο. Συμπερασματικά, η ΔΝ αποτελεί μια σοβαρή επιπλοκή του ΣΔ, δηλαδή ενός συνδρόμου που έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, αφού επηρεάζει και άλλα ζωτικής σημασίας όργανα, όπως την καρδιά, τα αγγεία, τον εγκέφαλο, αλλά και τα μάτια. Είναι γεγονός πως τα οικονομικά κόστη που αφορούν στην αντιμετώπισή του και των επιπλοκών του έχουν αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Η πρώιμη διάγνωση της ΔΝ από διαβητολόγο σε συνεργασία με εξειδικευμένο νεφρολόγο θα οδηγήσει σε καλύτερη παρακολούθηση και επιβράδυνση των επιπλοκών της, όπως η νεφρική ανεπάρκεια, καθώς και σε βελτίωση της ποιότητας ζωής. ■

ΧΡΉΣΤΟΣ ΙΑΤΡΟΎ Ο Χρήστος Ιατρού είναι νεφρολόγος, διευθυντής Κέντρου Διάγνωσης, Θεραπείας & Έρευνας Νεφρικών Νοσημάτων, κατέχει πτυχίο Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδικότητα την Παθολογία. Στη συνέχεια απέκτησε την ειδικότητα Νεφρολογίας και το 1987 έγινε διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1996 έως το 2000: Eπικ. καθηγητής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστ. Θεσσαλίας, 1977 &1981-1983: Εκπαίδευση στην Παθολογία, 1983-1986: Εκπαίδευση στη Νεφρολογία (Γ.Ν. Αθηνών «Λαϊκό»), 1988-1989: Μετεκπαίδευση στη Νεφρολογία (Νοσοκ. St.Thomas, Λονδίνο). ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ: 4/2019 : Διευθυντής Κέντρου Διάγνωσης, Θεραπείας & Έρευνας Νεφρικών Νοσημάτων (ΚΕΔΙΘΕΝΝ), Νοσοκομείο «Υγεία». 2001-2018: Συντονιστής δ/ντής, Νεφρολογικό Κέντρο, Γ.Ν. Νικαίας-Πειραιά. 1998-2001: Αναπλ. δ/ντής, Νεφρολογικό Τμήμα ΓΝΑ « Γ. Γεννηματάς». 1989-1998: Επιμελητής Α’, Νεφρολογικό Τμήμα ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς». 1986-1989: Επιμελητής Β’, Νεφρολογικό Τμήμα ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς». 1987-1988: Επίτιμος επιμελητής & βοηθός ερευνητής Νοσ. St. Thomas, Λονδίνο.

ΑΓΓΕΛΙΚΉ ΠΑΝΑΓΙΏΤΟΥ Η Αγγελική Παναγιώτου είναι νεφρολόγος, επιμελήτρια Κέντρου Διάγνωσης, Θεραπείας & Ερευνας Νεφρικών Νοσημάτων, ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ», Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ». Εκπαίδευση και ακαδημαϊκοί τίτλοι: Πτυχίο Ιατρικής, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών, μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (MSc), Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, διδάκτωρ Τμήματος Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, τίτλος ιατρικής ειδικότητας στη Νεφρολογία. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ: 6ος/2019: επιμελήτρια, Κέντρο Διάγνωσης, Θεραπείας & Έρευνας Νεφρικών Νοσημάτων (ΚΕΔΙΘΕΝΝ), 2018-2019: υπότροφος (Clinical fellow) Ευρωπαϊκής Νεφρολογικής Εταιρείας σε συνεργασία με την Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία και το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Guy’s and St Thomas’ NHS Foundation Trust, Diabetes & Endocrine Department, London, United Kingdom, 2014 - 2018: Ειδικευόμενη ιατρός στη Νεφρολογία, Νεφρολογικό Κέντρο «Γ. Παπαδάκης», Γ.Ν. Νικαίας-Πειραιά, 2012-2014: Ειδικευόμενη ιατρός στην Παθολογία, Β’ Παθολογική Κλινική, ΓΚΝ Νικαίας-Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων», 2010-2011: Ιατρός υπόχρεος υπηρεσίας υπαίθρου, Γ.Ν. Μεσολογγίου «Χατζηκώστα»-Κέντρο Υγείας Άνω Χώρας, Ναύπακτος, 2009-2010: Επιστημονική συνεργάτις, Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΠΓΝ Πατρών.

104 |

Τι να προσέχουν το χειμώνα οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη! Γράφει ο Δρ ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΛΑΣ, διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Γ.Ν. Νίκαιας, τ. πρόεδρος Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

Ο κ. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΛΑΣ.

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ αποτελεί συχνό πρόβλημα υγείας και στη χώρα μας, αφού ένας στους δέκα έχουν διαβήτη. Είναι σύνηθες οι ασθενείς με διαβήτη να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ρύθμισή τους κατά τους κρύους μήνες. Οι κυριότεροι λόγοι είναι: • Οι αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες (διαιτολόγιο - άσκηση).

• Οι συχνές λοιμώξεις (ιώσεις, γρίπη).

• Το περισσότερο στρες. Ακολουθούν μερικά σημεία που πρέπει να προσέχουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τις κρύες μέρες του χειμώνα για να διατηρήσουν ένα καλό επίπεδο υγείας. ΜΕΊΝΕΤΕ ΖΕΣΤΟΊ: Ντυθείτε ζεστά, φροντίστε ιδιαίτερα να μένουν ζεστά τα πόδια, καθώς οι άνθρωποι με διαβήτη έχουν συχνά προβλήματα αγγειοπάθειας στα κάτω άκρα. Αποφύγετε το καυτό μπάνιο (ελέγξτε θερμοκρασία με θερμόμετρο ή τον αγκώνα σας), θερ-

106 |

μοφόρες, ηλεκτρικές κουβέρτες, αλλά και την άμεση επαφή με τα θερμαντικά σώματα, καθώς υπάρχει κίνδυνος εγκαυμάτων, ιδίως σε άτομα με διαταραχή της αισθητικότητας, λόγω νευροπάθειας. Η ΞΗΡΟΔΕΡΜΊΑ ΚΑΙ Η ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΊΑ ΕΊΝΑΙ ΣΥΧΝΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΤΟ ΧΕΙΜΏΝΑ: Χρησιμοποιήστε ενυδατικές κρέμες και πίνετε άφθονα υγρά. Χρησιμοποιήστε αντιηλιακή κρέμα υψηλού δείκτη προστασίας και γυαλιά ηλίου, αν βρεθείτε σε περιοχές με χιόνι. ΑΠΟΦΎΓΕΤΕ ΤΗΝ ΥΓΡΑΣΊΑ: Αφαιρέστε το συντομότερο βρεγμένα ρούχα και κάλτσες, γιατί μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό του δέρματος και να προδιαθέσουν για δερματικές λοιμώξεις. ΠΡΟΣΤΑΤΈΨΤΕ ΤΑ ΠΌΔΙΑ ΣΑΣ: Ο έλεγχος των ποδιών πρέπει να γίνεται σε καθημερινή βάση για πληγές, σκασίματα και κάλους. Φορέστε ζεστές κάλτσες από υλικό που να απορροφά την υγρασία. Αν βραχούν τα πόδια σας, στεγνώστε τα καλά και αλλάξτε παπούτσια και κάλτσες. Βάλτε ενυδατική κρέμα στα πόδια, εκτός ανάμεσα από τα δάκτυλα. Αν πάτε εκδρομή ή ταξιδέψετε, έχετε μαζί σας ένα δεύτερο ζευγάρι παπούτσια με κάλτσες, ώστε να μπορείτε να αλλάξετε αν χρειαστεί. Μην πάρετε μαζί σας τα καινούργια παπούτσια, που δεν έχετε δοκιμάσει ακόμα. ΑΠΟΦΥΓΉ ΛΟΙΜΏΞΕΩΝ: Οι λοιμώξεις αναπνευστικού είναι συχνές τους χειμερινούς μήνες. Μια τέτοια λοίμωξη είναι ενδεχόμενο να απορρυθμίσει ακόμη και έναν καλά ελεγχόμενο διαβήτη. Προστατευτείτε από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού αποφεύγοντας το συνωστισμό και εφαρμόζοντας βασικούς κανόνες υγιεινής, όπως το πλύσιμο των χεριών. Χρησιμοποιήστε απολυμαντικό χεριών, αν δεν είναι δυνατό να πλύνετε τα χέρια σας. Σημαντική για την πρόληψη των λοιμώξεων είναι η διατροφή που περιλαμβάνει φρούτα και άφθονα λαχανικά. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον ετήσιο εμβολιασμό για την εποχική γρίπη, καθώς και το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο που πρέπει να γίνεται ανά πενταετία. Αν αρρωστήσετε, μείνετε σπίτι για

| ΔΙΑΒΗΤΗΣ να αναρρώσετε. Πρέπει να τονίσουμε ότι κάθε φορά που μια λοίμωξη απορρυθμίσει το διαβήτη πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας. ΤΉΡΗΣΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΊΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΗΜΈΡΕΣ ΤΩΝ ΓΙΟΡΤΏΝ: Οι χειμερινοί μήνες περιλαμβάνουν πολλές γιορτινές ημέρες, αλλά και ευκαιρίες για συναθροίσεις που δίνουν αφορμή για εκτροπή από το διαιτολόγιο, καθώς και για κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας αλκοόλ. Οι βασικές αρχές του υγιεινού διαιτολογίου που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος, αποφυγή κεκορεσμένων λιπαρών και μικρή ποσότητα αλκοόλ (1-2 μεζούρες την ημέρα) είναι σημαντικό να ακολουθούνται και τις ημέρες αυτές. ΤΟ ΚΡΎΟ Ή Η ΒΡΟΧΉ ΠΕΡΙΟΡΊΖΕΙ ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ: Τις ημέρες αυτές μπορείτε να περιοριστείτε σε δραστηριότητες εντός του σπιτιού, όπως το ανέβασμα της σκάλας, ήπια αεροβική ή και απλές διατατικές ασκήσεις για να διατηρηθείτε σε καλή φόρμα. ΟΙ ΑΛΛΑΓΈΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΊΑΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΕΠΗΡΕΆΣΟΥΝ ΤΑ ΕΠΊΠΕΔΑ ΣΑΚΧΆΡΟΥ: Αυξομειώσεις στα επίπεδα του σακχάρου μπορούν να συμβούν με τις αλλαγές της θερμοκρασίας. Αυξήστε τη συχνότητα μετρήσεων και κάντε επιπλέον μετρήσεις, αν δεν αισθάνεστε καλά. Φροντίστε τα δάκτυλά σας να είναι ζεστά πριν τη μέτρηση (η λήψη αίματος από κρύα άκρα μπορεί να δώσει λανθασμένα αποτελέσματα). Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν διαπιστώσετε πολύ υψηλές ή χαμηλές τιμές σακχάρου. Η ΙΝΣΟΥΛΊΝΗ ΔΕΝ ΑΛΛΟΙΏΝΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΙΣ ΧΑΜΗΛΈΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΊΕΣ. Η χορήγηση ινσουλίνης σε χαμηλή θερμοκρασία ενδέχεται να είναι επώδυνη, γι’ αυτό καλό είναι να έρχεται σε θερμοκρασία δωματίου πριν. Αποφύγετε να τη ζεστάνετε με κάποιο θερμαντικό σώμα, καθώς μπορεί να αλλοιωθεί από την έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία. ΣΥΣΚΕΥΈΣ ΌΠΩΣ ΑΝΤΛΊΕΣ ΙΝΣΟΥΛΊΝΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΤΈΣ ΣΑΚΧΆΡΟΥ δεν πρέπει να εκθέτονται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, αφού ενδέχεται να επηρεαστεί η λειτουργία τους. ΑΝ ΑΠΟΦΑΣΊΣΕΤΕ ΝΑ ΤΑΞΙΔΈΨΕΤΕ, ΦΡΟΝΤΊΣΤΕ ΝΑ ΠΆΡΕΤΕ ΜΑΖΊ ΣΑΣ ΦΆΡΜΑΚΑ (ινσουλίνη ή δισκία) και αναλώσιμα (ταινίες μέτρησης σακχάρου, σκαριφιστήρες, βελόνες ινσουλίνης) περισσότερα από όσα αντιστοιχούν στην παραμονή σας, αλλά και να έχετε κάποια σπίτι σας για τη στιγμή που θα επιστρέψετε. Φτιάξτε ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής και δραστηριοτήτων παρόμοιο με αυτό που ακολουθείτε τον υπόλοιπο χρόνο (λάβετε υπόψη σας ενδεχόμενη αλλαγή ώρας). Έχετε μαζί σας το τηλέφωνο του γιατρού σας για κάθε ενδεχόμενο. ■

Οφέλη στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 από τη μείωση του βάρους κατά 15% Μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της «European Association for the Study of Diabetes» και δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» διαπίστωσε ότι η θεραπεία της παχυσαρκίας και η απώλεια του σωματικού βάρους κατά 15% μπορεί να βοηθήσoυν στην πρόληψη της εξέλιξης του διαβήτη τύπου 2, καθώς και να συμβάλoυν στην ύφεσή του σε κάποια άτομα. Τα στοιχεία για τα οφέλη της απώλειας βάρους στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 προέρχονται από διάφορες μελέτες. Στη μελέτη DIRECT, που αξιολόγησε μια εντατική παρέμβαση στον τρόπο ζωής σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 μικρότερης της διάρκειας των 6 ετών, έδειξε ύφεση (εξαφάνιση) του διαβήτη στα 2 έτη στο 70% αυτών που έχασαν 15% του βάρους τους. Η θεραπεία της παχυσαρκίας μπορεί επίσης να αντιμετωπίσει όχι μόνο το υψηλό σάκχαρο στο αίμα, αλλά και τις άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως είναι το λιπώδες ήπαρ, η αποφρακτική άπνοια ύπνου, η οστεοαρθρίτιδα, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το αυξημένο προφίλ λιπαρών στο αίμα, με αποτέλεσμα να έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στη συνολική υγεία του ατόμου, από την απλή διαχείριση του σακχάρου στο αίμα. ■

Σακχαρώδης διαβήτης: Η σωστή διαχείριση ξεκινά από την πρόληψη! Δωρεάν έλεγχος ανίχνευσης κινδύνου ανάπτυξης και επιπλοκών διαβήτη από τη MetLife Γράφει η ΘΆΛΕΙΑ ΑΓΓΕΛΊΔΗ, Head of Communications & Marketing

Η κ. ΘΆΛΕΙΑ ΑΓΓΕΛΊΔΗ.

108 |

Ο ΝΟΈΜΒΡΙΟΣ ΕΊΝΑΙ ΜΉΝΑΣ ΕΝΗΜΈΡΩΣΗΣ, ευαισθητοποίησης και επαγρύπνησης για τον σακχαρώδη διαβήτη, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως η μεταβολική «πανδημία» της εποχής μας. Τη δεκαετία του 1980 έπασχαν από διαβήτη 60 εκατ. άτομα παγκοσμίως. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει φθάσει τα 460 εκατομμύρια και, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα επόμενα 10-15 χρόνια μπορεί να υπερβεί τα 600 εκατομμύρια, αν δεν υπάρξουν συντονισμένες παρεμβάσεις. Ο διαβήτης έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στον δυτικό κόσμο, γεγονός που συνδέεται με τις διατροφικές συνήθειες, την καθιστική ζωή και την αύξηση της παχυσαρκίας. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι το 15% του πληθυσμού έχει διαβήτη, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 3-4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Ο διαβήτης είναι μια μόνιμη μεταβολική διαταραχή, η οποία μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από χρόνιες επιπλοκές. Πολλές από αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν και να αποτραπούν, με κατάλληλη ρύθμιση του σακχάρου.Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, το θεραπευτικό οπλοστάσιο κατά του σακχαρώδους διαβήτη έχει ενισχυθεί σημαντικά. Η διάγνωση της νόσου είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για τη σωστή της αντιμετώπιση. Ο διαβήτης έχει αρκετά προειδοποιητικά συμπτώματα, όμως συχνά αυτά είναι τόσο ήπια που δεν τα παρατηρούμε έγκαιρα. Γι’ αυτό και συνήθως η αιτία που μαθαίνουμε ότι έχουμε σακχαρώδη διαβήτη είναι οι επιπλοκές του. Με σκοπό να συμβάλει στην πρόληψη της νόσου που εξελίσσεται «αθόρυβα», η MetLife, σε συνερ-

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

γασία με το κορυφαίο Διαβητολογικό Κέντρο του Metropolitan Hospital, προσφέρει τη δυνατότητα για δωρεάν online test ανίχνευσης κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη ή για την εκτίμηση διαβήτη - σε περίπτωση που υπάρχει ήδη διάγνωση. Αν το αποτέλεσμα του τεστ περιέχει ενδείξεις υψηλού κινδύνου, η MetLife υποστηρίζει και τα επόμενα βήματα, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα δωρεάν συμβουλευτικής, καθώς και τη δυνατότητα παρακολούθησης της ασθένειας σε ειδικές τιμές, με προνομιακά πακέτα για διαβητολογικό έλεγχο και καρδιομεταβολική παρακολούθηση. Τόσο η πρόληψη, μέσω της έγκαιρης διάγνωσης, όσο και η τακτική παρακολούθηση του διαβήτη έχουν καθοριστική σημασία για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερα χρήσιμη η ύπαρξη ενός προγράμματος ιδιωτικής ασφάλισης υγείας, το οποίο -πέρα από τις νοσοκομειακές καλύψεις- εξασφαλίζει προνομιακή πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης και εξωνοσοκομειακής φροντίδας. Αυτό το πλεονέκτημα προσφέρουν τα προγράμματα υγείας της MetLife, τα οποία παρέχουν χωρίς κανένα επιπλέον κόστος πρόσβαση σε δωρεάν προνόμια και παροχές μέσω του Advanced Benefit Club: ενός

δυναμικού δικτύου το οποίο περιλαμβάνει νοσοκομεία στην Αττική και την περιφέρεια, διαγνωστικά κέντρα στην Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα, καθώς και πάνω από 2.000 ιατρούς σε όλη την επικράτεια. Τα προνόμια περιλαμβάνουν δωρεάν ιατρικές επισκέψεις σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία, ειδικές προσυμφωνημένες τιμές για πακέτα check-up και διαγνωστικές εξετάσεις, δωρεάν ιατρικές επισκέψεις και διαγνωστικές εξετάσεις σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού, απευθείας πληρωμή σε επιλεγμένα νοσοκομεία, σε περίπτωση νοσηλείας, έκπτωση στη συμμετοχή στο κόστος νοσηλείας σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα, καθώς και για ιατρικές επισκέψεις στο συνεργαζόμενο δίκτυο ιατρών. Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος, με την οποία ένας ασθενής πρέπει να μάθει να ζει. Ομως η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μπορεί να γίνει το «κλειδί» για μια καλή ποιότητα ζωής. Η σωστή ενημέρωση, η εφαρμογή της ενδεδειγμένης θεραπευτικής αγωγής και η αλλαγή των καθημερινών συνηθειών μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να διαχειριστούν τη νόσο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. ■

ΘΆΛΕΙΑ ΑΓΓΕΛΊΔΗ Η Θάλεια Αγγελίδη, υπεύθυνη Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας της MetLife Ελλάδος, διαθέτει περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στο χώρο του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας. Η Θάλεια Αγγελίδη έχει σπουδάσει Μάρκετινγκ στο Deree College και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο ALBA Graduate Business School.

| 109

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΊΑΣ «MEDISYS»

Βιοπαθολογικές εξετάσεις με απόλυτη αξιοπιστία!

Η κ. ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΆ ΣΑΡΡΉ - ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ.

ΤΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ «Medisys» βρίσκεται σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στη Μεταμόρφωση Αττικής. Αποτελεί ένα πρότυπο συνδυασμού των επιστημονικών γνώσεων με το άρτια οργανωμένο δίκτυο μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας, χάρη στον οποίο επιτυγχάνεται άριστο αποτέλεσμα ως προς την

110 |

εξυπηρέτηση του ασθενούς. Οι πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες σε όλα τα στάδια διενέργειας των διαγνωστικών εξετάσεων, από τη δειγματοληψία έως την εξαγωγή και καταχώριση των αποτελεσμάτων και την ενημέρωση του ασθενούς, εγγυώνται πολύ υψηλό βαθμό αξιοπιστίας για βιοπαθολογικές/μικροβιολογι-

| ΥΓΕΙΑ κές και απεικονιστικές εξετάσεις. Παράλληλα, το «Medisys» ακολουθεί μια πλήρως εξατομικευμένη πολιτική για τον κάθε ασθενή, όπου μέσω του ιστορικού και της συζήτησης με αίσθημα ευθύνης, ο ασθενής νιώθει ότι βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά φιλικό περιβάλλον, στο «δικό του διαγνωστικό κέντρο». Έτσι, συνδυάζει αποτελεσματικά τις δυνατότητες ενός μεγάλου διαγνωστικού κέντρου με την πλήρως προσωποποιημένη-εξατομικευμένη ιατρική φροντίδα και παρακολούθηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιστημονικά υπεύθυνοι του χώρου έχουν άμεση επαφή με τους εξεταζόμενους για συζήτηση επί των αποτελεσμάτων τους, τα οποία δίνονται τάχιστα ακόμα και ηλεκτρονικά, ενώ η επικοινωνία με τη γιατρό είναι δυνατή ακόμα και τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες. Στο «Medisys» λειτουργούν τα εξής τμήματα:

εταιρείες (Pharmathen, Gard AS, εργοστάσια Ήλιος, Carbontec, ναυτιλιακές εταιρείες κ.λπ.). Τέλος, πρέπει να σημειωθεί η μεγάλη εξειδίκευση του κέντρου σε παιδικές/βρεφικές αιμοληψίες. Το «Medisys» αποτελεί ένα πρότυπο εργαστήριο που παρέχει ποιοτικές ιατρικές υπηρεσίες στο παιδί και στους γονείς, όντας ίσως το μοναδικό κέντρο στα βόρεια προάστια της Αττικής με 20ετή εμπειρία του προσωπικού σε βρεφικές και παιδικές αιμοληψίες. Τo Τμήμα Παιδικής Αιμοληψίας διαθέτει περιβάλλον φιλικά διαμορφωμένο για παιδιά όλων των ηλικιών. Επιπλέον, το τμήμα είναι εξοπλισμένο με ειδικές βελόνες ελαχίστου μεγέθους και πρόσθετο εξοπλισμό που μειώνει στο ελάχιστο την παιδική δυσφορία και μετατρέπει την αιμοληψία σε διασκεδαστική εμπειρία εφάμιλλη με ένα παιχνίδι. Με αφορμή τη δύσκολη περίοδο που ζούμε με την

Α) Μικροβιολογικό Β) Αιματολογικό Γ) Tμήμα Υπερήχων Δ) Ανοσολογικό Ε) Ορμονολογικό ΣΤ) Τμήμα αιμοληψιών παιδιών και βρεφών Ζ) Προγεννητικός έλεγχος Η) Μοριακός - γονιδιακός έλεγχος Θ) Kατ’ οίκον αιμοληψίες Φυσικά, το «Medisys» είναι συμβεβλημένο με όλα τα δημόσια ταμεία ασφάλισης, ενώ βασικοί πελάτες του είναι ιδιώτες ασθενείς, καθώς και μικρές και μεγάλες εταιρείες και οργανισμοί, όπου διενεργούνται ομαδικά εξετάσεις στο χώρο τους, μέσω του εξειδικευμένου προσωπικού του κέντρου. Ειδικά στην περίπτωση ανίχνευσης Covid-19, το Medisys έχει επιλεγεί από την έναρξη της πανδημίας ως το κέντρο που διενεργεί μαζικούς ελέγχους τόσο σε δημόσιους και κρατικούς φορείς (πχ. δήμοι, Εθνικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών κ.λπ.) όσο και σε μικρές, αλλά και μεγάλες ιδιωτικές

πανδημία του κορωνοϊού, η επιστημονική υπεύθυνη του «Medisys», Γαρυφαλλιά Σαρρή - Δημητρακοπούλου, σε συνέντευξή της μας ενημερώνει παρακάτω για τις εξειδικευμένες υπηρεσίες που παρέχει το Κέντρο.

— Τι περιλαμβάνει το φάσμα των διαγνωστικών εξετάσεων του «Medisys» για τον κορωνοϊό; Η τρέχουσα πανδημία του Covid-19 βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη καμπή της, όπου σύντομα θα συνυπάρξει με άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις με παρόμοια συμπτώματα. Η έγκαιρη και αποτελεσματική διάγνωση του Covid-19 είναι απολύτως σημαντική. Tο «Medisys» παρέχει τις ακόλουθες εξετάσεις για την ανίχνευση Covid-19: • Moριακό τεστ ανίχνευσης Covid-19 (PCR).

• Τεστ ταυτόχρονης ανίχνευσης Covid-19 και της «κλασικής» γρίπης.

• Γρήγορο (rapid) τεστ.

• Έλεγχος (ταυτοποίηση) αντισωμάτων. Η λήψη των δειγμάτων γίνεται από εξειδικευμένο

| 111

και έμπειρο προσωπικό που φέρει ειδικό εξοπλισμό και είναι έτοιμο να απαντήσει σε όλες τις απορίες των εξεταζομένων. Η επαφή με άλλα άτομα για όσο διαρκεί η διαδικασία της δειγματοληψίας ελαχιστοποιείται. Πρέπει να σημειωθεί ότι η ενημέρωση επί των αποτελεσμάτων των rapid tests γίνεται τάχιστα, εντός 10 λεπτών, ενώ η ενημέρωση επί των αποτελεσμάτων των μοριακών tests γίνεται εντός της ίδιας ημέρας, ακόμα και τα Σάββατα. Η ανάλυση των δειγμάτων κατά περίπτωση διενεργείται σε εργαστήρια πιστοποιημένα κατά ISO 9001:2015, ISO 13485:2016, ISO 14001:2015, OHSAS 18001:2007. Τέλος, η επεξεργασία και ανάλυση των δειγμάτων εξασφαλίζει την παροχή αξιόπιστων αποτελεσμάτων για τον έλεγχο ιού, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Σε όλες τις περιπτώσεις ακολουθούνται τα εγκεκριμένα από τον ΕΟΔΥ πρωτόκολλα και οδηγίες GDPR. Από την αρχή της πανδημίας, το «Medisys» διενεργεί ελέγχους για δημόσιους, κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι το περιβάλλουν με ένα χαρακτηριστικά μεγάλο αίσθημα εμπιστοσύνης. Η δειγματοληψία για Covid-19 μπορεί να πραγματοποιηθεί και κατ’ οίκον.

— Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε για τον έλεγχο αντισωμάτων; Ο έλεγχος αντισωμάτων χρησιμεύει κυρίως για να καταδείξει την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού μας στη λοίμωξη από Covid-19 και να μας δώσει πληροφορίες για την προστασία που διαθέτει ο οργανισμός μας έναντι μελλοντικής επαναλοίμωξης. Στο «Medisys» πραγματοποιείται έλεγχος ανίχνευσης όλων των κατηγοριών αντισωμάτων (IgM, IgG) που παράγει

112 |

ο οργανισμός έναντι του Covid-19. Τα αντισώματα IgM παρέχουν την άμυνα πρώτης γραμμής κατά τη διάρκεια της ενεργούς λοίμωξης. Τα αντισώματα IgG σχετίζονται με τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανοσία. Το Μedisys διαχωρίζει τα ΙgG σε δύο κατηγορίες, στα εξουδετερωτικά ΙgG, τα οποία ανιχνεύουν την πρωτεΐνη S του ιού, και στα IgG της νόσου, τα οποία ανιχνεύουν την κάψα του ιού. Τα εξουδετερωτικά IgG είναι αυτά που αναζητάμε μετά τη νόσηση ή μετά το εμβόλιο και διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ τα IgG της νόσου τα ανιχνεύουμε μόνο μετά τη νόσηση και ελαττώνονται γρηγορότερα.

— Ποια μέτρα λαμβάνετε για την προστασία κατά του κορωνοϊού των πολιτών που έρχονται για εξετάσεις; Οι πολίτες που προσέρχονται για εξετάσεις στο Διαγνωστικό Κέντρο «Medisys» έχουν ένα πλήρες αίσθημα ασφάλειας. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται υπό αυστηρά καθορισμένες συνθήκες, τόσο για τους εξεταζομένους όσο και για το προσωπικό, σε χώρους ειδικά διαμορφωμένους, διαφορετικούς για πολίτες που προσέρχονται για έλεγχο Covid-19 από εκείνους που επιθυμούν οποιαδήποτε άλλη εξέταση (αιμοληψία, υπερηχογράφημα), με διαφορετικές ουρές προτεραιότητας και χωρίς ο εξεταζόμενος να έρχεται σε επαφή με άλλα άτομα. Έτσι μειώνεται ο συγχρωτισμός, επιταχύνεται η εξυπηρέτηση και εξασφαλίζεται η αμεσότητα στην παράδοση των αποτελεσμάτων. Η τοποθέτηση και η αφαίρεση των μέτρων ατομικής προστασίας γίνεται με «τελετουργικό» τρόπο, με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, και το πλήρως εμβολια-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

σμένο προσωπικό του «Medisys» έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα, ώστε να τηρεί όλους τους σχετικούς κανόνες.

— Τι περιλαμβάνει ο τομέας έρευνας και ανάπτυξης του Medisys; Το «Μedisys» αποτελεί ένα από τα ελάχιστα διαγνωστικά κέντρα στην Ελλάδα που εξειδικεύεται και προσδίδει τεράστια σημασία στην έρευνα και ανάπτυξη, απασχολούμενο επί του παρόντος στους ακόλουθους άξονες: – Προηγμένες εφαρμογές ηλεκτρονικής υγειονομι-

κής περίθαλψης βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα (και αποτελεσματική επεξεργασία αυτών).

– Αυτόνομα συστήματα διαχείρισης για την παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών στους ασθενείς.

– Ενσωματωμένες πλατφόρμες για πρόσβαση σε υπηρεσίες και εφαρμογές ηλεκτρονικής υγείας.

– Προηγμένη παρακολούθηση ασθενών μέσω ιατρικών και μη ιατρικών αισθητήρων (π.χ. σε ευφυή οικιακά περιβάλλοντα). Ως επί το πλείστον, στους ανωτέρω ερευνητικούς άξονες και στα ερευνητικά προγράμματα που συμμετέχει, το Κέντρο ενδιαφέρεται για το σχεδιασμό και ανάπτυξη αλγορίθμων εμπλουτισμένων με δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίοι δύνανται να βελτιώσουν και να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών υγείας και σχετικών εφαρμογών. Το «Medisys» διαθέτει όλη την απαραίτητη τεχνική υποδομή και μεγάλα σετ ανώνυμων δεδομένων που χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς σκοπούς. Η ερευνητική ομάδα του «Medisys» πραγματοποιεί πολυετή έρευνα σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, έχοντας συμμετάσχει σε πληθώρα ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πολλαπλά αποτελέσματα που δημοσιεύονται εκτενώς σε διεθνώς αναγνωρισμένα επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια. Για περισσότερες πληροφορίες: Διαγνωστικό Κέντρο Μεταμόρφωσης «Medisys», Γ. Παπανδρέου 43, Μεταμόρφωση, τηλέφωνο: 210-281-4275 697-3884522. Ε-mail: info@medisys.com.gr ■

ΓΑΡΥΦΑΛΙΆ ΣΑΡΡΉ-ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ Η Γαρυφαλιά Σαρρή-Δημητρακοπούλου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Από το 2019 είναι επιστημονικός υπεύθυνος στο ΜediSys, Διαγνωστικό Κέντρο Μεταμόρφωσης. Έχει απασχοληθεί επίσης σε άλλα διαγνωστικά κέντρα στο παρελθόν και σε δημόσια νοσοκομεία, ως ιατρός βιοπαθολόγος. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα, με έρευνα στο κομμάτι της εξαγωγής απαιτήσεων για το σχεδιασμό συστημάτων.

| 113

ΗΔΙΚΑ

Διασύνδεση με τα ευρωπαϊκά συστήματα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και τους ασφαλιστικούς φορείς! Η ΗΔΙΚΑ ΠΡΟΧΏΡΗΣΕ ΜΕ ΤΑΧΕΊΣ ΡΥΘΜΟΎΣ στην υλοποίηση δύο σημαντικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την Υγεία και την Κοινωνική Ασφάλιση: του Ευρωπαϊκού Προγράμματος NCP for eHealth (CEF) και του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ηλεκτρονικής Ανταλλαγής Πληροφοριών (EESSI). Η ΗΔΙΚΑ, ως Εθνικό Σημείο Επαφής Ηλεκτρονικής Υγείας για τις ηλεκτρονικές διασυνοριακές υπηρεσίες Υποδομής Ψηφιακών Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας (eHDSI) και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, στοχεύει να ολοκληρώσει τις σχετικές δράσεις του Ευρωπαϊκού Προγράμματος NCP for eHealth (CEF) και να θέσει σε παραγωγική λειτουργία τις διασυνοριακές υπηρεσίες ηλεκτρονικής συνταγής (eP) και συνοπτικού ιστορικού ασθενoύς (PS) μέχρι το τέλος του 2021. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα NCP for eHealth (CEF) δημιουργεί έναν εθνικό κόμβο ανταλλαγής δεδομένων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, όπου μέσω αυτού οι γιατροί θα έχουν πρόσβαση στο ιατρικό ιστορικό ασθενών από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα εκτελούνται συνταγές από τη μία χώρα στην άλλη και τα νοσοκομεία θα νοσηλεύουν αλλοδαπούς ασθενείς, χρεώνοντας τους φορείς της χώρας προέλευσής τους. Με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα NCP for eHealth (CEF) ο Έλληνας πολίτης θα απολαμβάνει όλες τις ιατρικές υπηρεσίες που του παρέχει η χώρα μας, σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. Το ίδιο θα ισχύει και για τους Ευρωπαίους πολίτες που επισκέπτονται τη χώρα μας. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ). Παράλληλα, η ΗΔΙΚΑ υποστηρίζει το EESSI, ένα πληροφοριακό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών Κοινωνικής Ασφάλισης, έχοντας ορισθεί ως το εθνικό σημείο πρόσβασης (EESSI Access point) για τη δρομολόγηση των πληροφοριών που ανταλλάσσονται μεταξύ των ασφαλιστικών φορέων της χώρας και αυτών της Ε.Ε. Το EESSI έχει διασυνδέσει τους Φορείς Κοινωνι-

114 |

κής Ασφάλισης (ΦΚΑ) των κρατών-μελών της Ε.Ε., καθώς και της Ισλανδίας, Νορβηγίας, Λιχτενστάιν και Ελβετίας. Με το σύστημα EESSI, η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των φορέων (ΕΦΚΑ, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ, λοιπά ασφαλιστικά ταμεία) διασφαλίζεται ηλεκτρονικά, στοχεύοντας στην εμπιστευτικότητα και την προστασία των δεδομένων που ανταλλάσσονται, εφαρμόζοντας τους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς περί Συντονισμού των Συστημάτων της Κοινωνικής Ασφάλισης. Το EESSI εξυπηρετεί την ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών για τις παροχές ανεργίας, μητρότητας και πατρότητας, ασθένειας σε χρήμα και εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής Η κ. ΝΊΚΗ ΤΣΟΎΜΑ, πρόεδρος ασθένειας, οικογεκαι διευθύνουσα σύμβουλος της νειακές παροχές, ΗΔΙΚΑ. χορήγησης ασφαλιστικής ικανότητας και απονομής διεθνών συντάξεων, μεταξύ των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης των κρατών-μελών της Ε.Ε., αντικαθιστώντας τα έγγραφα μέσα. Το πρόγραμμα έχει αναπτυχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω ευρωπαϊκών και εθνικών οργάνων διακυβέρνησης του Εργου, για το συντονισμό των Εθνικών Συστημάτων Κοινωνικής ασφάλισης. «Η ΗΔΙΚΑ στέκεται πάντα αρωγός στις εθνικές προσπάθειες που αφορούν την ανάπτυξη των σύγχρονων δομών για τη διασύνδεση των εθνικών φορέων υγείας και κοινωνικής ασφάλισης με τους αντίστοιχους των κρατών-μελών, επιδιώκοντας την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών της Ε.Ε.», δήλωσε σχετικά η διευθύνουσα σύμβουλος της ΗΔΙΚΑ, Νίκη Τσούμα. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Πρωτοποριακή θεραπεία καρκίνου του προστάτη στο «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ»

ΓΙΑ ΠΡΏΤΗ ΦΟΡΆ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ πραγματοποιήθηκε επιτυχώς στο τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής του ΑΝΘ ΘΕΑΓEΝΕΙΟ η πρώτη στοχευμένη θεραπεία με ραδιενεργό λουτέσιο Lu-177 PSMA (prostate-specific membrane antigen), σε ασθενή με μεταστατικό ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη. Η θεραπεία έγινε πάρα πολύ καλά ανεκτή και ο ασθενής έλαβε εξιτήριο 1 μέρα μετά. Η μέθοδος αυτή, που αποτελεί βασική εφαρμογή της καινοτόμου προσέγγισης «Theragnostics», του συνδυασμού δηλαδή διάγνωσης και θεραπείας, είναι μία καινούργια και πολλά υποσχόμενη θεραπευτική προσέγγιση, που επιλέγεται και προσφέρεται όταν έχουν εξαντληθεί όλα τα υπόλοιπα γνωστά θεραπευτικά πρωτόκολλα. Προκειμένου να χορηγηθεί η θεραπεία, προηγείται μια αυστηρή διαδικασία επιλογής των ασθενών, κατά την οποία, εκτός των άλλων, μέσω μιας ειδικής εξέτασης PET/CT, διαφαίνεται εάν υπάρχει ικανοποιητική έκφραση συγκεκριμένου υποδοχέα στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων του προστάτη. Το Lu-177 PSMA προσλαμβάνεται από τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη, όπου και αν αυτά βρίσκονται, και τα ακτινοβολεί εκ των έσω με ταυτόχρονη προστασία των πέριξ ιστών. Η θεραπεία αυτή εφαρμόζεται σε πολύ εξειδικευμένα κέντρα της Ευρώπης, της Β. Αμερικής, της Αυστραλίας και της Νότιας Αφρικής με πάρα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Για τη λήψη της απόφασης της συγκεκριμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και την πραγματοποίησή της απαιτείται η συνεργασία του υπευθύνου ογκολόγου, ουρολόγου και πυρηνικού ιατρού. ■

Δωρεάν κατ’ οίκον ανακουφιστική φροντίδα για ηλικιωμένους με χρόνια νοσήματα ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ του κορωνοϊού οι χρόνια πάσχοντες ηλικιωμένοι με κινητικά προβλήματα και οι φροντιστές τους είχαν έναν πολύτιμο σύμμαχο για τη φροντίδα της υγείας τους κατ’ οίκον, το πρόγραμμα «Γήρας τιμάν»! Πρόκειται για ένα δωρεάν πρόγραμμα κατ’ οίκον ανακουφιστικής φροντίδας που εστιάζει στις ιδιαίτερες ανάγκες των ηλικιωμένων ασθενών με χρόνια νοσήματα και όσων ασχολούνται με τη φροντίδα τους. Το πρόγραμμα υλοποιείται από τη «ΝΟΣΗΛΕΙΑ» με την υποστήριξη του «ΤΙΜΑ» Κοινωφελούς Ιδρύματος και λειτουργεί συμπληρωματικά με την αγωγή από τον θεράποντα ιατρό των ηλικιωμένων, στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης του ατόμου. Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του 1ου κύκλου του προγράμματος, από την 1η Νοεμβρίου ξεκίνησε ο 2ος κύκλος του «Γήρας τιμάν», ο οποίος περιλαμβάνει υπηρεσίες φροντίδας υγείας στο σπίτι και υπηρεσίες Τηλεϊατρικής, μέσω της Ψηφιακής Κλινικής της ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Το πρόγραμμα επιδιώκει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων χρόνια πασχόντων ασθενών και των μελών της οικογένειας που έχουν επωμιστεί τη φροντίδα τους. Οι δωρεάν υπηρεσίες που παρέχονται είναι οι εξής: • Ιατρονοσηλευτική υποστήριξη (ιατρική περίθαλψη, νοσηλευτικές πράξεις, καθετηριασμοί, φροντίδα ελκών, αιμοληψίες κ.ά.).

• Ψυχοκοινωνική υποστήριξη (συνεδρίες, ενημέρωση για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων, υποστήριξη οικογένειας).

• Φυσικοθεραπευτική υποστήριξη (μυϊκή ενδυνάμωση, κινησιοθεραπεία, αναπνευστική φυσικοθεραπεία κ.ά.).

• Τηλεφωνική καθοδήγηση και στήριξη (μέριμνα για τις επιπλέον ανάγκες των ασθενών). ■

| 115

Ιδιωτικές κλινικές στην Αθήνα πριν από έναν αιώνα Γράφει ο ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΆΤΟΣ, ιατρός-συγγραφέας, άμ. επικ. καθηγητής Ιατρικής και επίτιμος Δρ Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. Πανεπιστημίου Αθηνών

Ο κ. ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΆΤΟΣ.

ΔΕΝ ΉΤΑΝ Ό,ΤΙ ΚΑΛΎΤΕΡΟ οι υγειονομικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας έναν αιώνα πριν από σήμερα. Κι αν αυτό ίσχυε για την Αθήνα, είναι σαφές ότι θα ίσχυε και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό, καθώς τότε το χάσμα ανάμεσα σ’ ένα μεγάλο και στα μικρά μέρη ήταν για πολλούς λόγους μεγαλύτερο. Σημειώνουμε τελείως ενδεικτικά τα προβλήματα ύδρευσης, αποχέτευσης, τη συχνά ανθυγιεινή κατοικία, την παρουσία επιδημικών νοσημάτων, τους ελάχιστους εμβολιασμούς κ.ά. Ακόμα πιο σημαντικές ήταν η ανυπαρξία θεσμών κοινωνικής ασφάλισης και η ποσοτική και συχνά και ποιοτική ανεπάρκεια των δημόσιων νοσοκομείων. Η ανάγκη για την κάλυψη των σχετικών προβλημάτων έδωσε την ώθηση για τη δημιουργία ιδιωτικών θεραπευτικών δομών. Κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια-θεραπευτήρια στην Αθήνα είναι ήδη αρκετά, αν και το κοινό στο οποίο απευθύνονται -εκείνο δηλαδή το οποίο είναι σε θέση να πληρώσει

116 |

τη δαπάνη- είναι περιορισμένο. Έτσι ο ανταγωνισμός μεταξύ των κλινικών είναι μεγάλος και αυτό αναγκάζει τους κλινικάρχες σε άμεση και έμμεση διαφήμιση. Η τελευταία γίνεται κυρίως μέσω ευχαριστιών που δημοσιεύουν «ενθουσιώντες», «ευγνωμονούντες», «υπόχρεοι» κ.λπ. ασθενείς. Η άμεση διαφήμιση γίνεται κατά κανόνα με διάφορα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά, σε ετήσιες φιλολογικές εκδόσεις, σε ημερολόγια κ.λπ. Τα κείμενά τους συνήθως έχουν συνταχθεί από τους γιατρούς ιδιοκτήτες των κλινικών, γι’ αυτό σε κάθε διαφήμιση τονίζεται διαφορετικό στοιχείο. Άλλος τονίζει την επιστημονική αρτιότητα του προσωπικού, άλλος τις ιατρικές αυθεντίες με τις οποίες συνεργάζεται, άλλος τον τεχνολογικό εξοπλισμό, άλλος το τακτ με το οποίο αντιμετωπίζει τους ασθενείς, ιδιαιτέρως δε τις άρρωστες κυρίες. Θα αναφέρουμε εδώ ενδεικτικά ορισμένες από αυτές χωρίς να εξαντλείται το θέμα. Οι κλινικές που λειτουργούν στην Αθήνα μετά το 1911 είναι συνήθως χειρουργικών ειδικοτήτων. Διαφημίζονται κλινικές γενικής χειρουργικής, χειρουργικής παίδων, ορθοπαιδικές, γυναικολογικές, οφθαλμολογικές. Οι μόνες κλινικές παθολογικών ειδικοτήτων είναι οι κλινικές αφροδισίων-δερματικών νοσημάτων. Φαίνεται ότι οι παθολόγοι δουλεύουν συνήθως σε ιατρεία. Την ίδια εποχή υπάρχει και ιατρείο με την πιο περίεργη ειδικότητα: το «Ιατρείον Καλλονής» του γιατρού Ρόκκου. Για το τελευταίο ο σατιρικός ποιητής, ευθυμογράφος και εκδότης του χρονογραφικού, φιλολογικού και γελοιογραφικού «Εθνικού Ημερολογίου» Κωνστ. Σκόκος γράφει: «Αμ’ ο Άγιος Συμεών, αυτός είναι θύμα του μισού του ονόματος […]. Είναι αγγαρευμένος με καθήκοντα πλανοδίου κηλιδοκαθαριστού της οδού Αθηνάς, διότι πολλές κομψευόμενες τού αναθέτουν την εξάλειψιν των πανάδων, των λεκέδων και των κακών σημείων της επιδερμίδος των, αντί να καταφύγουν καν οι ευλογημένες εις το “Ιατρείον Καλλονής” του φίλου ιατρού κ. Ρόκκου, ειδικού επισκευαστού γυναικείων προσώπων, σου το ορκίζομαι...». Μία άλλη κλινική γνωστή στην Αθήνα μετά το 1911

| ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Κλινική Σμπαρούνη.

Η Ερμού τη δεκαετία του ̌20.

βρισκόταν στην οδό Αχαρνών 17Α, κοντά στην πλατεία Μαυροκορδάτου και ήταν εύκολα προσιτή με το τραμ Ομονοίας-Αχαρνών. Ήταν η Χειρουργική-Γυναικολογική και Ορθοπαιδική Κλινική του Ριχάρδου Λιβαθηνόπουλου, η οποία είχε ιδρυθεί 10 χρόνια πριν από τον καθηγητή Γερ. Φωκά. Η κλινική περιελάμβανε εξωτερικά ιατρεία, τμήμα αποστείρωσης, παθολογοανατομικό εργαστήριο υπό τη διεύθυνση του βιολόγου-γιατρού Δενδρινού, χειρουργείο, θαλάμους και φυσιοθεραπευτήριο. Ειδικό τμήμα του τελευταίου εφάρμοζε τη θεραπευτική μέθοδο Bier, στην οποία είχε εξειδικευτεί από τον ιδρυτή της ο Λιβαθηνόπουλος κατά τη μετεκπαίδευσή του στη Γερμανία. «Διά της σωστικής ταύτης μεθόδου Bier θεραπεύονται άνευ εγχειρήσεως χρόνιοι ρευματισμοί, λευκοί όγκοι, παθήσεις των οστών, νευραλγίαι, δοθιήνες, αποστήματα, ορθοπαιδικαί παθήσεις κ.λπ.». Στα πλεονεκτήματα της κλινικής αναφέρονται «η αρτία και ειδική μόρφωσις των νοσοκόμων υπό την άγρυπνον και φιλόστοργον διεύθυνσιν της δίδος Μαρίκας Πάλλη, η οικονομική και διαιτητική επιμελητεία υπό Γερμανίδος κυρίας επίτηδες εκ Γερμανίας μετακληθείσης, εν γένει η πολυτέλεια και το ευάερον του κτιρίου, η λάμπουσα εν αυτώ τάξις και καθαριότητα...».

Μια αυστηρά εξειδικευμένη ιδιωτική κλινική ήταν εκείνη των «Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων του ιατρού Αθαν. Τραχίλη». Ο Τραχίλης, όπως αναφέρεται σε διαφήμιση της εποχής, είχε ασχοληθεί με τα νοσήματα αυτά για τέσσερα ολόκληρα χρόνια στην Ευρώπη, ανανέωνε δε την ενημέρωσή του με συχνά μικρά ταξίδια στο Παρίσι και τη Βιέννη. Ήταν υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής στο «Συφιλιδικό τμήμα»(!) της Πολυκλινικής. Ίσως, για να βρίσκεται κοντά και στις δύο κλινικές, άνοιξε τη δική του στην οδό Πειραιώς 9, δύο βήματα από την Πολυκλινική. Στην κλινική, που δεν δεχόταν άλλα περιστατικά, υπήρχε τμήμα μικροσκοπικών εξετάσεων και τμήμα ηλεκτροθεραπείας. Ιδιαίτερο όμως προσόν ήταν και η «ιδιαιτέρα αίθουσα διά τας κυρίας» ώστε να προστατεύονται από τα πιθανά σχόλια για τη νόσο τους. Επισημαίνουμε εδώ τη διακριτικότητα σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε νόμος για την προστασία «προσωπικών δεδομένων». Έναν αιώνα μετά οι ιερόδουλες φορείς AIDS διαπομπεύονται στον Τύπο και τις τηλεοράσεις με ονοματεπώνυμα και φωτογραφίες. Αλλά εδώ η διάκριση αυτούς τους δύσκολους καιρούς είναι μάλλον κοινωνική και ταξική. ■

ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΆΤΟΣ Ο Γεράσιμος Α. Ρηγάτος εργάσθηκε ως γιατρός ειδικότητας Παθολόγου-Ογκολόγου επί 40 χρόνια, πολλά από τα οποία ως διευθυντής στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας». Εκτός από το επιστημονικό, έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο στους τομείς της Ιστορίας, της Λαογραφίας και του Πολιτισμού της Ιατρικής, καθώς και στην πεζογραφία. Για το συγγραφικό έργο του έχει τιμηθεί με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. του ΕΚΠΑ, με το χρυσό μετάλλιο «Γρηγόριος Ξενόπουλος» (δύο φορές), με έπαινο «Μάρκος Αυγέρης» και με το βραβείο «Άγις Θέρος» από την «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών», με υποτροφία από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton, με βραβείο Α’ τάξεως από την Ακαδημία Αθηνών και με άλλες διακρίσεις. Πρόσφατα εορτάστηκαν τα 40 χρόνια συγγραφικού του έργου. | 117

ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΑΝΑΚΑΛΎΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΌΣΟ COVID-19 ΑΠΌ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΚΡΉΤΗΣ

Πολυφαινόλες και πρωτεΐνες από κουμκουάτ, σέλινο και μαϊντανό αναστέλλουν τη δράση του κορωνοϊού! ΔΎΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΑΝΑΚΑΛΎΨΕΙΣ των επιστημόνων της, οι οποίες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του ιού SARS-CoV-2 και της νόσου COVID-19, στοχεύοντας συντηρημένες πρωτεΐνες του ιού, δηλαδή πρωτεΐνες για τις οποίες δεν έχουν ανακοινωθεί λειτουργικές μεταλλάξεις, ανακοίνωσε η Nature Crete Pharmaceuticals (NCP, ncp.gr), spin-off του Πανεπιστημίου Κρήτης. Όπως εξηγεί ο Δρ Ηλίας Καστανάς, καθηγητής Πειραματικής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η πρώτη αφορά ουσίες που περιέχονται σε κοινά τρόφιμα (μαϊντανός, σέλινο, Ο Δρ ΗΛΊΑΣ κουμ-κουάτ) και έχουν αποτρεΚΑΣΤΑΝΆΣ. πτική και θεραπευτική δράση στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Οι επιστήμονες με τη χρήση προηγμένων υπολογιστικών, αλλά και βιολογικών μεθόδων απέδειξαν ότι η φυσική πολυφαινόλη φορτουνελλίνη, η οποία περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στο κουμ-κουάτ, αλλά και ανάλογά της που βρίσκονται στο σέλινο και το μαϊντανό, δρουν σε κύριες πρωτεΐνες του κορωνοϊού (κύρια πρωτεάση, MPro) και εμποδίζουν τη δράση του, αναστέλλοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό του ιού. Η ανακάλυψη αυτή τίθεται άμεσα στη διάθεση του κοινού για ελεύθερη χρήση. H NCP θεωρεί ότι η αξιοποίηση αυτών των προϊόντων θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην αντιμετώπιση της λοιμώξεως και απο-

τελεί μια προσφορά τόσο της εταιρείας όσο και του Πανεπιστημίου Κρήτης στην κοινωνία. Η επιστημονική εργασία των αποτελεσμάτων (συνεργασία επιστημόνων της NCP, του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Θράκης) έγινε δεκτή για δημοσίευση στο διεθνές έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Molecules». Η δεύτερη αφορά στη φυσική φαινολική ουσία παρα-κυμένιο (p-cymene). Η ουσία αυτή, που βρίσκεται σε αρωματικά φυτά, προέκυψε ότι δρα εκλεκτικά στην πρωτεΐνη nucleocapsid του κορωνοϊού, εμποδίζοντας τη λειτουργία της και αναστέλλοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού. Παράλληλα, δρα και στη νουκλοπορωτεΐνη του ιού της γρίπης με ανάλογη δράση. Επιπλέον, η συγκεκριμένη ουσία δρα και προστατευτικά, προφυλάσσοντας τα κύτταρα από τη μόλυνση, και μπορεί να αποτελέσει βάση για φάρμακο με κοινή δράση στις δύο ασθένειες (γρίπη και COVID-19). Τα αποτελέσματα αυτά που προέκυψαν από τη συνεργασία των επιστημόνων της NCP και των Πανεπιστημίων Κρήτης και Θράκης δημοσιεύθηκαν στο διεθνές έγκυρο περιοδικό «Pharmacology Research and Perspectives». Να σημειωθεί ότι ανάλογα του παρα-κυμενίου έχουν ήδη πατενταριστεί διεθνώς (WO2021/160768) και η NCP βρίσκεται σε αναζήτηση κεφαλαίων για την περαιτέρω ανάπτυξη φαρμακευτικού σκευάσματος. Η NCP είναι spin-off του Πανεπιστημίου Κρήτης, με επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή και το Τμήμα Βιολογίας, και είναι μέλος του Elevate Greece και του cluster Βιολογικών Εταιρειών HBio. ■

Ασημένιο βραβείο για το Γ.Ν. Ηρακλείου «ΒενιζέλειοΠανάνειο» στα Healthcare Business Awards 2021! ΤΟ ΑΣΗΜΈΝΙΟ ΒΡΑΒΕΊΟ απέσπασε το ΓΝΗ «Βενιζέλειο-Πανάνειο» στα Healthcare Business Awards 2021. Ειδικότερα βραβεύτηκε στην κατηγορία «Αποτελεσματική Διοίκηση Κλινικής-Δημόσιου Νοσοκομείου» στην ενότητα 3.7 «Βιβλιάριο εκπαίδευσης (logbook) νοσηλευτικών δεξιοτήτων», το οποίο ανέπτυξε και υλοποίησε το Γραφείο Εκπαίδευσης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με τη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού. Η διάκριση αποτελεί ηθική επιβράβευση της προσπάθειας της Διοίκησης και των εργαζομένων και καταδεικνύει το σημαντικό έργο που επιτελείται στο νοσοκομείο, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες συνθήκες της πανδημίας, με στόχο πάντα τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες. ■

118 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Το Άσυλο Ανιάτων μετατρέπει το Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων σε Κέντρο Αποκατάστασης! ΤΟ ΆΣΥΛΟ ΑΝΙΆΤΩΝ ενώνει τις δυνάμεις του με τη συμβουλευτική εταιρεία ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α.Ε., με στόχο την εξεύρεση πόρων μέσω προγραμμάτων της Ε.Ε. για τη μετατροπή του Θεραπευτηρίου Χρόνιων Παθήσεων του Ασύλου σε Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας Κλειστής και Ημερήσιας Νοσηλείας. Το συγκεκριμένο έργο του Ασύλου περιλαμβάνει και τη δημιουργία στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης. Το νέο Κέντρο Αποκατάστασης θα αποτελέσει το πρώτο μη κερδοσκοπικό σωματείο που θα προσφέρει δωρεάν ιατρική περίθαλψη και διαβίωση στους ανθρώπους με αναπηρία, εγκαινιάζοντας μία καινούργια εποχή στην αποκατάσταση της υγείας. Το πρώτο βήμα για το νέο Κέντρο Αποκατάστασης πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2021 με την προέγκριση της αρχιτεκτονικής μελέτης της μετατροπής του Θεραπευτηρίου του Ασύλου σε Κέντρο Αποκατάστασης από τον περιφερειάρχη Αττικής Γ. Πατούλη και τον αντιπεριφερειάρχη Κεντρικού Τομέα Γ. Δημόπουλο. Το Κέντρο Αποκατάστασης θα διαθέτει 6 πτέρυγες συνολικής επιφάνειας 5.145 τ.μ. Με την ολοκλήρωσή του, στις 4 πτέρυγες θα λειτουργεί το Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας Κλειστής Νοσηλείας (ΚΑΑΚΝ) με δυναμικότητα 50 κλινών και στις άλλες 2 πτέρυγες θα λειτουργεί το Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας Ημερήσιας Νοσηλείας (ΚΑΑΗΝ). Στο έργο περιλαμβάνεται και η δημιουργία στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης χωρητικότητας 100 επιπλέον ΑμεΑ, με ταυτόχρονη απασχόλησή τους στο Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας Ημερήσιας Νοσηλείας. Η πρόεδρος του Ασύλου Ιωάννα Ηλιάδη δήλωσε σχετικά: «Το νέο Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθερα-

πείας Κλειστής και Ημερήσιας Νοσηλείας θα αποτελέσει το πρώτο φιλανθρωπικό μη κερδοσκοπικό σωματείο, το οποίο θα φιλοξενεί δωρεάν ανθρώπους με αναπηρία άνω των 18 ετών. Ευχαριστούμε θερμά την εταιρεία ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α.Ε. για την εμπιστοσύνη της και τη συμβολή της στις προσπάθειες που καταβάλλουμε καθημερινά για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων με αναπηρία». Το Άσυλο Ανιάτων είναι το πρώτο φιλανθρωπικό σωματείο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα και λειτουργεί αδιαλείπτως από το 1893 χωρίς καμία κρατική επιχορήγηση. Το 1972, ίδρυσε το Ίδρυμα Περιθάλψεως Χρονίως Πασχόντων (ΙΠΧΠ), που εδρεύει στην Κυψέλη, με στόχο την περίθαλψη ασθενών οι οποίοι πάσχουν από ανίατες ασθένειες, παραπληγίες, τετραπληγίες, εγκεφαλοπάθειες, σκλήρυνση κατά πλάκας και παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η δομή αυτή αποτελεί πρότυπο για τη δευτεροβάθμια κοινωνική φροντίδα στον τόπο μας, προσφέρει στους ασθενείς 24ωρη υποστήριξη και απασχολεί 110 άτομα, διαφόρων ειδικοτήτων (ιατρούς, φυσίατρους, φυσικοθεραπευτές, νοσοκόμους, εργασιοθεραπευτές, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό). Σκοπός του είναι η βελτίωση του επιπέδου ζωής των συνανθρώπων μας που πάσχουν από κινητική αναπηρία (επίκτητη ή κληρονομική). Στο σύνολο των 128 χρόνων λειτουργίας του έχει φροντίσει και περιθάλψει με στοργή περίπου 8.000 περιθαλπόμενους. ■

Συνεργασία Παιδιατρικής Κλινικής Γ.Ν. Αγίου Νικολάου και «Ηλιακτίδας» ΣΎΜΦΩΝΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ υπογράφηκε μεταξύ της Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Αγ. Νικολάου και του συλλόγου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «Ηλιακτίδα», το οποίο προβλέπει τα εξής: • Παροχή ψυχολογικής υποστήριξης παιδιών που πάσχουν από σοβαρά νοσήματα.

• Παροχή εξοπλισμού του παιδότοπου της κλινικής.

• Εθελοντική ομάδα που θα απασχολεί και θα ψυχαγωγεί τα παιδιά.

• Γενικότερες δράσεις για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών. ■

| 119

Νέος διευθυντής της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας ο Χρήστος Βαράκης ΝΈΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας ανέλαβε ο Χρήστος Βαράκης. Ο Χρήστος Βαράκης είναι πρώην διοικητής του ΓΝΑ «Ελπίς» και πρώην εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας στον ΟΟΣΑ. Έχει σπουδές στο London School of Economics and London School of Hygiene and Tropical Medicine και επίσης είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις Πολιτικές Επιστήμες και τη Δημόσια Διοίκηση, με θέμα «Οργάνωση, Διοίκηση και Χρηματοδότηση της Ελληνικής Υγειονομικής Περιφέρειας». ‘Εχει διατελέσει διευθυντής στον τομέα Υγείας στο ΕΔΟΕΑΠ και διαθέτει πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ένωσης Ασθενών, «η δυναμική των στελεχών μας ενισχύεται με έναν αξιόλογο άνθρωπο και επιστήμονα, ο οποίος θα συνδράμει καθοριστικά με τις γνώσεις και την εμπειρία του στην επίτευξη όλων των στόχων μας». ■

Οι ευρωβουλευτές ζητούν τη λήψη μέτρων για ασφαλή και οικονομικά προσιτά φάρμακα ΤΙΣ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΥΠΈΒΑΛΑΝ οι ευρωβουλευτές με στόχο να καταστούν τα φάρμακα διαθέσιμα και οικονομικώς προσιτά, να ενισχυθεί η διαφάνεια στις τιμές και να προωθηθούν κοινές ευρωπαϊκές συμβάσεις προμήθειας. Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τη μεγάλη ανάγκη να αυξηθεί η ανθεκτικότητα μέσω της πρόληψης ελλείψεων σε φάρμακα, της διασφάλισης των αλυσίδων εφοδιασμού και της διάθεσης βιώσιμων φαρμάκων, καθώς επίσης και της στήριξης μιας διαφανούς, ανταγωνιστικής και καινοτόμου ευρωπαϊκής φαρμακευτικής βιομηχανίας.

120 |

Η έκθεση που κατέθεσαν οι ευρωβουλευτές στην Επιτροπή για την επικαιροποίηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας το 2022 εγκρίθηκε με 527 ψήφους υπέρ, 92 κατά και 70 αποχές. Οι βασικές συστάσεις της έκθεσης περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων των ελλείψεων φαρμάκων, τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε ασφαλή, οικονομικώς προσιτή και αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή, την αύξηση της διαφάνειας στις τιμές, τη δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας και της ανάπτυξης νέων σκευασμάτων, καθώς και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της παραγωγής και του εφοδιασμού της Ε.Ε. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Βραβείο στο Χειρουργικό Τμήμα του Γ.Ν. Ηρακλείου «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟΠΑΝΑΝΕΙΟ»

Δράσεις πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού από την 7η ΥΠΕ Κρήτης

Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ του Γ.Ν. Ηρακλείου «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ-ΠΑΝΑΝΕΙΟ», συνεχίζοντας το επιστημονικό της έργο και στοχεύοντας στην άρτια επιστημονική κατάρτιση του προσωπικού της, συμμετείχε στις εργασίες του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Κολοπρωκτολογίας που έγινε στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτό συμμετείχαν οι πλέον καταξιωμένοι επιστήμονες στο χώρο των παθήσεων του παχέος εντέρου και του ορθοπρωκτικού σωλήνα. Τα μέλη της Χειρουργικής Κλινικής, εκτός από την αδιάλειπτη και ενεργητική παρακολούθηση των ομιλιών, συνέβαλαν και τα ίδια στην επιτυχή διοργάνωση του συνεδρίου μέσω της παρουσίασης 8 ανακοινώσεων και διαλέξεων. Σε αυτές παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της χειρουργικής ομάδας στη λαπαροσκοπική προσέγγιση του κολορθικού καρκίνου.

H μελέτη με τίτλο «Η μεταβολή της καμπύλης εκμάθησης της λαπαροσκοπικής χειρουργικής του κολορθικού καρκίνου» απέσπασε το βραβείο καλύτερης προφορικής ανακοίνωσης και η βιντεοπροβολή με θέμα «Λαπαροσκοπική δεξιά κολεκτομή» βραβεύτηκε ως η καλύτερη Animation παρουσίαση. Οι τιμητικές διακρίσεις αυτές αποτελούν αναγνώριση του έργου που επιτελείται στη Χειρουργική Κλινική του Βενιζέλειου ΓΝΗ στον τομέα της αντιμετώπισης του καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού, και δέσμευση για ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια προς βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. ■

ΜΕΓΆΛΗ ΉΤΑΝ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ των γυναικών στις δράσεις προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού που διοργανώθηκαν από την 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης και τις μονάδες ευθύνης της, στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού. Στην Π.Ε. Χανίων οι μαίες του Κέντρου Υγείας Χανίων κ.κ. Ευφροσύνη Κοτσιφάκη, Ευαγγελία Δουμένη και Ευαγγελία Ξοκώνη , σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τον Δήμο Χανίων, πραγματοποίησαν επισκέψεις και μοίρασαν έντυπο υλικό σε υπηρεσίες, ενημερώνοντας τις εργαζόμενες γυναίκες στην Περιφέρεια, στην Πολεοδομία και το Κέντρο Νεότητας Σούδας του Δήμου Χανίων. Περισσότερες από 150 γυναίκες ενημερώθηκαν κατά ομάδες, στο πλαίσιο τήρησης των υγειονομικών πρωτοκόλλων, για θέματα πρόληψης του καρκίνου του μαστού, συμμετείχαν σε μαθήματα αυτοεξέτασης, ενώ υπήρξε πρόβλεψη προγραμματισμού εξετάσεων σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Οι δράσεις συνεχίζονται με την επίσκεψη των μαιών του ΚΥ Χανίων και σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Περισσότερες από 110 συνολικά γυναίκες εξετάσθηκαν επίσης στο Κέντρο Υγείας Ηρακλείου από τους χειρουργούς ιατρούς κ.κ. Δέσποινα Μπουμπάκη και Στέλιο Μακατουνάκη. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν από το Ακτινολογικό Τμήμα του ΚΥ Ηρακλείου 35 μαστογραφίες ως επείγουσες, μετά από παραπομπή ιατρού, ενώ συνταγογραφήθηκαν για τον προγραμματισμό τους 40 επιπλέον, καθώς και γενικές αιματολογικές/βιοχημικές εξετάσεις. Εξάλλου οι γιατροί της Χειρουργικής Κλινικής του Γ.Ν. Αγίου Νικολάου εξέτασαν 40 συνολικά γυναίκες και συνταγογραφήθηκαν εξετάσεις πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού, όπου αυτό κρίθηκε αναγκαίο. ■

| 121

Ανεκτίμητης αξίας η προσφορά του Συλλόγου Φίλων του «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ» Βούλας Ο ΣΎΛΛΟΓΟΣ ΦΊΛΩΝ του Νοσοκομείου «Ασκληπιείο» Βούλας δραστηριοποιείται από το 2007, είναι μη κερδοσκοπικό - κοινωφελές σωματείο που έχει εγκριθεί με την υπ’ αρ. 2424/2006 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (έχει τροποποιηθεί με την υπ’ αριθ. 1579/2008 απόφαση) και αριθμεί περίπου 70 μέλη. Είναι διοικητικά ανεξάρτητο από κυβερνητικές, εκκλησιαστικές ή άλλες αρχές ή οργανώσεις. Τα μέλη του προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους. Κύριος σκοπός του Συλλόγου είναι η υποστήριξη του έργου του νοσοκομείου, ενώ μέχρι σήμερα έχει συμβάλει αποτελεσματικά στην ανακαίνιση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού του νοσοκομείου.. Ο Σύλλογος απευθύνεται σε συμπολίτες που είναι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα υγείας προκειμένου να ενισχύσουν το νοσοκομείο. Οι δωρεές καταβάλλονται απευθείας από τον δωρητή στον προμηθευτή για την εξόφληση του κόστους του ιατρικού μηχανήματος που παρεδόθη στο νοσοκομείο. Ο Σύλλογος υποστηρίζεται από τις μικρές ή μεγάλες δωρεές των φίλων που συμπαραστέκονται στις προσπάθειές του. Οι κυριότερες δραστηριότητες του συνίστανται ως ακολούθως: Ο Σύλλογος, αφού ενημερωθεί από τη Διοίκηση ή από κάποιο τμήμα του νοσοκομείου για την ανάγκη

συγκεκριμένου ιατρικού μηχανήματος και αφού λάβει τις προδιαγραφές που έχει θέσει το τμήμα, προβαίνει σε έρευνα της αγοράς απευθυνόμενος στους προμηθευτές του ιατρικού μηχανήματος, στη συνέχεια λαμβάνει προσφορές (και όπου είναι δυνατόν λαμβάνονται τουλάχιστον τρεις), προβαίνει σε σύγκριση των προσφορών από πλευράς χαρακτηριστικών και τιμών, αναζητεί υποψήφιους δωρητές απευθύνοντας επιστολές και κάνοντας προσωπικές επικοινωνίες. Όταν ενδιαφερθεί κάποιος δωρητής, ο Σύλλογος προβαίνει στις διαδικαστικές ενέργειες που απαιτούνται. Κατ’ αυτόν τον τρόπο παρακάμπτονται χρονοβόρες διαδικασίες μέσω επιτροπών κρατικών προμηθειών, επιτροπών εμπειρογνωμόνων κ.λπ. Τα λειτουργικά του έξοδα καλύπτονται από μέλη του Συλλόγου, ενώ οι δωρεές χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την προμήθεια ιατρικών μηχανημάτων για το νοσοκομείο. Τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου αποτελούν οι: Πασχαλιά Τιμαγένη, πρόεδρος (δικηγόρος), Γεώργιος Λεβέντης, αντιπρόεδρος (καθηγητής Εργατικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Παν/ιου Αθηνών), Ιουλία Ρεδιάδου, γενική γραμματέας-προσωρινός ταμίας (φιλόλογος) και Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, μέλος (οικονομολόγος). ■

Διπλή βράβευση για το Νοσοκομείο Νάουσας ΜΕ ΠΛΑΤΙΝΈΝΙΟ ΚΑΙ ΧΡΥΣΌ ΒΡΑΒΕΊΟ διακρίθηκε το Νοσοκομείο Νάουσας στα Βραβεία Healthcare Business Awards 2021 στην κατηγορία «Η πανδημία ως νοσοκομειακή επιχειρηματική ευκαιρία». Τα βραβεία παρέλαβε ο διοικητής του Νοσοκομείου Νάουσας Δρ Κωνσταντίνος Λυκοστράτης, που δήλωσε τα εξής: «Είναι τιμή μου που βρίσκομαι απόψε εδώ εκπροσωπώντας ένα μικρό περιφερειακό νοσοκομείο, για το οποίο όμως είμαι πολύ υπερήφανος, περήφανος για όλους τους υγειονομικούς, γιατρούς, νοσηλευτές αλλά και διοικητικούς, που όλο αυτό το διάστημα έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, τα πάντα για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Το βραβείο αυτό ανήκει σε εκείνους, και θεωρώ ότι αποτελεί επαγρύπνηση για το παρόν αλλά και παρακαταθήκη για το μέλλον». Ο διοικητής ευχαρίστησε επίσης το υπουργείο Υγείας, τη Διοίκηση της 3ης ΥΠΕ Μακεδονίας και το ΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ, καθώς και όλα τα στελέχη του νοσοκομείου, οι οποίοι συνέδραμαν κατά εξαιρετικό τρόπο, προκειμένου να ευοδωθεί η συλλογική προσπάθεια βελτίωσης της λειτουργικότητας και των δεικτών αποδοτικότητας της Υγειονομικής Μονάδας και να αναδειχθεί η εναλλακτική οπτική αυτής, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού. ■

122 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η ΒΙΑΝΕΞ υποστηρικτής της εκστρατείας «Ζήσε τη ζωή χωρίς τον χρόνιο πόνο» «ΖΉΣΕ ΤΗ ΖΩΉ ΧΩΡΊΣ ΤΟΝ ΧΡΌΝΙΟ ΠΌΝΟ» είναι το κεντρικό μήνυμα της πανελλαδικής εκστρατείας επικοινωνίας «painfree - καλύτερη ζωή», την οποία σχεδίασε και υλοποίησε το Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με την ευγενική υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας ΒΙΑΝΕΞ. Η νέα εκστρατεία ευαισθητοποίησης αποσκοπεί στην ενημέρωση του κοινού για τη σημασία της έγκαιρης αναγνώρισης των συμπτωμάτων του χρόνιου πόνου, πριν η νόσος εξελιχθεί, αλλά και για τους τρόπους και τα μέσα πρόληψης και φροντίδας του χρόνιου πόνου. Σημαντικό πυλώνα της εκστρατείας αποτελούν τα εξειδικευμένα εργαλεία που προσφέρει, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν και να εφαρμόσουν επωφελείς τεχνικές για την κατανόηση, την αξιολόγηση και την αυτοδιαχείριση του πόνου τους, σε συνεργασία με τον γιατρό τους. Με αφορμή την επίσημη έναρξη της εκστρατείας

«painfree - καλύτερη ζωή», η κ. Έφη Σίμου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Επικοινωνίας και ΜΜΕ στη Δημόσια Υγεία και επιστημονική υπεύθυνη της εκστρατείας, δήλωσε: «Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη που εγκαινιάζουμε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια πρόληψης και αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου, μια πρωτοβουλία που στόχο έχει να φέρει την ολιστική διαχείριση του χρόνιου πόνου στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου». Ο πρόεδρος Δ.Σ. και διευθύνων σύμβουλος της ΒΙΑΝΕΞ, κ. Δημήτρης Π. Γιαννακόπουλος, προσέθεσε: «Η ΒΙΑΝΕΞ βρίσκεται πάντα στο πλευρό αντίστοιχων πρωτοβουλιών και δράσεων που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών. Ο χρόνιος πόνος αποτελεί μία πάθηση που απασχολεί εκτενώς το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και επηρεάζει την κοινωνική και επαγγελματική δραστηριότητα, αλλά και την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους. Σχεδιάζοντας πάντα με τον άνθρωπο στο επίκεντρο και με οδηγό τις αξίες μας, ο Όμιλος ΒΙΑΝΕΞ συμβάλλει ενεργά για ακόμα μία φορά, στηρίζοντας την εκστρατεία «painfree - καλύτερη ζωή», επιβεβαιώνοντας έμπρακτα τη μακροχρόνια δέσμευσή του προς τους ασθενείς, τις οικογένειες και τους φροντιστές τους». ■

Μέσα από το ΤΑΙΠΕΔ θα αναβαθμιστούν οι υποδομές υγείας της χώρας μας ΣΤΑ ΈΡΓΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟΥ ΥΓΕΊΑΣ που έχουν χαρακτηριστεί Στρατηγικής Σημασίας και ανατέθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ για ωρίμανση αναφέρθηκε ο εντεταλμένος σύμβουλος του Ταμείου, Παναγιώτης Σταμπουλίδης, μιλώντας στο Athens Health Summit που διοργάνωσε η «Καθημερινή». Ο κ. Σταμπουλίδης εξήγησε ότι μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και με τη συμβολή της Μονάδας Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ θα αναβαθμιστούν οι υποδομές υγείας της χώρας μας, πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες, προς όφελος των πολιτών. Τα έργα του υπουργείου Υγείας, που έχουν χαρακτηριστεί Στρατηγικής Σημασίας και έχουν ανατεθεί ήδη στο PPF, προβλέπουν την ανακαίνιση 80 νοσοκομείων και 150 κτιρίων - Κέντρων Υγείας που χρήζουν αναβάθμισης. «Είμαστε σε στενή συνεργασία με το υπουργείο ώστε τις επόμενες εβδομάδες να καταθέσουμε τα τεχνικά δελτία και να τα εντάξουμε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ώστε να αρχίζουν να ωριμάζουν οι μελέτες τους και η προκήρυξη των διαγωνισμών σε δεύτερο χρόνο», όπως σημείωσε ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ. Η μονάδα ωρίμανσης έργων του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο έχει αποκτήσει την απαιτούμενη εμπειρία και ευελιξία από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, θα συμβάλει ώστε να επιτευχθούν τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί από την Ε.Ε., με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2025. «Το PPF είναι ο πιο γρήγορος και αποδοτικός οργανισμός για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Σταμπουλίδης. Ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ αναφέρθηκε και στην ανάγκη ενεργοποίησης των ΣΔΙΤ στην Υγεία, υπογραμμίζοντας ότι χώρες με προηγμένες υπηρεσίες υγείας αποτελούν πόλο έλξης τουριστών και κατοίκων του εξωτερικού. ■

| 123

Ιατρείο «postcovid» στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων ΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΧΑΝΊΩΝ «Ο Άγιος Γεώργιος» ξεκίνησε τη λειτουργία «postcovid» ιατρείου, για την παρακολούθηση ασθενών που έχουν νοσήσει από Covid-19, ασχέτως εάν έχουν νοσηλευτεί ή όχι. Το ιατρείο στελεχώνεται από τις κ.κ. Λαγουδάκη Ειρήνη, παθολόγο, διευθύντρια ΕΣΥ, πρόεδρο Επιτροπής Λοιμώξεων Γ.Ν. Χανίων και υπεύθυνη της Covid Kλινικής, και Πενθερουδακη Αλεξάνδρα, ειδική πνευμονολόγο-εντατικολόγο ΜΕΘ. Οι ασθενείς ελέγχονται κλινικά, εργαστηριακά, απεικονιστικά και με λειτουργικές δοκιμασίες πνευμόνων, όποτε κρίνεται απαραίτητο. Για τη βέλτιστη εκτίμηση και θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών, το ιατρείο συνεργάζεται με καρδιολόγο, νευρολόγο, φυσικοθεραπευτή, ψυχολόγο και διαιτολόγο του νοσοκομείου. Σημειώνεται ότι οι περισσότεροι από τους αναρρώσαντες από τη νόσο Covid-19 βελτιώνονται σε μερικές εβδομάδες. Εντούτοις, κάποιοι συνεχίζουν να υφίστανται παρατεταμένα και υποτροπιάζοντα συμπτώματα για μήνες. Η παρατεταμένη νόσος Covid, το «longcovid» ή

«postcovid» όπως συνηθίζεται να λέγεται, είναι ένα πολυσυστηματικό σύνδρομο με συμπτώματα και σημεία που ακολουθούν την οξεία φάση Covid και μπορούν να συνεχίζονται για παραπάνω από 4 εβδομάδες και πολλές φορές για αρκετούς μήνες. Τα συμπτώματα μπορούν να αφορούν οποιοδήποτε σύστημα του οργανισμού με συνηθέστερα τη γενικευμένη κακουχία, την καταβολή, τις μυαλγίες, τη δύσπνοια, τη θωρακαλγία, το βήχα, τις διαταραχές σε γεύση και όσφρηση, την κεφαλαλγία, τις διάρροιες, τον ίλιγγο, το αίσθημα παλμών, τις διαταραχές ύπνου και διάθεσης, τα εξανθήματα. Το «postcovid» μπορεί να αναπτυχθεί, ασχέτως με τη σοβαρότητα της αρχικής νόσου. Ωστόσο, υπάρχουν και συστηματικά νοσήματα που πυροδοτούνται έπειτα από Covid νόσηση, όπως διάμεση πνευμονοπάθεια, πνευμονική εμβολή, μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική νόσος, αντιδραστική αρθρίτιδα, νόσος συνδετικού ιστού, σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, εμβολή-θρόμβωση αρτηριών ή φλεβών, αλωπεκία, στυτική δυσλειτουργία, έλλειψη βιταμινών, ακόμα και κατάθλιψη. ■

Δημιουργία Κέντρου Αποθεραπείας και Αποκατάστασης στο «Διαλυνάκειο» Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΚΈΝΤΡΟΥ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΊΑΣ και Αποκατάστασης ημερήσιας και κλειστής νοσηλείας 40 περίπου κλινών σχεδιάζεται δίπλα στο Γενικό Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Νεάπολης «Διαλυνάκειο». Το Κέντρο θα απευθύνεται σε ασθενείς από όλη την Περιφέρεια Κρήτης, αλλά και σε επισκέπτες του νησιού μέσω του τουρισμού, ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από ασθένειες νευρικού, μυϊκού, κυκλοφορικού, ερειστικού κ.λπ. συστήματος. Θα περιλαμβάνει όλα τα σύγχρονα μέσα σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους ιατρικής αποκατάστασης και το κτίριο που θα ανεγερθεί θα είναι υψηλών προδιαγραφών και βιοκλιματικών απαιτήσεων. Η ιδέα της δημιουργίας ενός Κέντρου Αποθεραπείας και Αποκατάστασης ως επέκταση του Νοσοκομείου Νεάπολης ξεκίνησε το 2000, ενώ το 2004 υποβλήθηκε στο υπουργείο Υγείας μελέτη της ίδρυσής του από τον τότε διοικητή του Νοσοκομείου Αλέξανδρο Μαυρικάκη. Στη συνέχεια, το 2009 ξεκίνησε η διαδικασία δωρεάς οικοπέδου 5 στρεμμ. περίπου εντός σχεδίου πόλεως, ιδιοκτησίας του Σωματείου Φίλων του Παιδιού Κρήτης, προκειμένου να ανεγερθεί εκεί το Κέντρο Αποθεραπείας από το Σωματείο Φίλων του Παιδιού Κρήτης επί διοικήσεως Μιχάλη Βοζυκάκη. Το 2011 ολοκληρώθηκε η μεταγραφή του συμβολαίου δωρεάς, ενώ το 2013 έγινε η προμελέτη. Σήμερα το έργο βρίσκεται στο στάδιο προκήρυξης της μελέτης εφαρμογής. ■

124 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Έναρξη Λειτουργίας Νεφρολογικού Ιατρείου στο Γενικό Νοσοκομείο Καρύστου

ΠΡΌΣΦΑΤΑ ΑΝΈΛΑΒΕ ΥΠΗΡΕΣΊΑ στο Νοσοκομείο Καρύστου ο νέος διευθυντής Νεφρολογίας Παναγιώτης Νέννες. Ο κ. Νέννες έχει σημαντική εμπειρία σε Μονάδες Τεχνητού Νεφρού στον ιδιωτικό τομέα, αφού κατά σειρά έχει εργαστεί ως επιβλέπων στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού της Βιοκλινικής Αθηνών, ως επιστημονικός συνεργάτης στην Κεντρική Κλινική Αθηνών και ως υπεύθυνος Νεφρολογικού Eξωτερικού Iατρείου στο Πολυιατρείο Ιατρόκοσμος. Η λειτουργία Νεφρολογικού Ιατρείου, για πρώτη φορά στο Νοσοκομείο Καρύστου, έρχεται να καλύψει μια σημαντική υγειονομική ανάγκη της Nότιας Εύβοιας και αποτελεί το πρώτο βήμα για τη μελλοντική λειτουργία της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού. Στο ιατρείο θα παρέχεται εξειδικευμένη εκτίμηση και θα παρακολουθούνται ασθενείς με νεφρική νόσο σε ένα σύγχρονο και άρτια εξοπλισμένο χώρο. Θα γίνεται πλήρης νεφρολογική εξέταση που περιλαμβάνει έλεγχο και διερεύνηση χρόνιας νεφρικής νόσου, υπέρτασης, νεφρολιθίασης, λοιμώξεων ουροποιητικού, νεφρίτιδων και συγγενών διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος, ενώ μέσω του υπάρχοντος εξοπλισμού, θα συμβάλει ουσιαστικά στη διερεύνηση και παρακολούθηση των ασθενών με νεφρολογικά προβλήματα, στη δυνατότητα αντιμετώπισης επειγόντων νεφρολογικών περιστατικών και νοσηλείας και θα βοηθήσει στη φροντίδα των αιμοκαθαιρομένων ασθενών. Ο κ. Νέννες εντάχθηκε άμεσα στο πρόγραμμα εφημεριών του νοσοκομείου Καρύστου. Θα δέχεται κατόπιν ραντεβού και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να καλούν καθημερινά στο τηλέφωνο 22243-50113 & 22243-50114 (10:00 - 14:00). ■

Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ του Παν/ μίου Δυτ. Αττικής και του ΓΝΑ «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟΜΠΕΝΑΚΕΙΟ» ΕΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΎΠΟΛΗ ΆΛΣΟΥΣ Αιγάλεω υπογράφηκε Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ του Παν/μίου Δυτ. Αττικής (ΠΑΔΑ), εκπροσωπούμενο από τον πρύτανη, καθηγητή Παναγιώτη Καλδή, και του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ-ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ» ΕΕΣ, εκπροσωπούμενο από τη διοικήτρια Ελπινίκη Ταβιανάτου και τον πρόεδρο του Δ.Σ. Ηλία Πετρόπουλο σχετικά με εκπαιδευτικά και ερευνητικά θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, ξεκινά ερευνητική συνεργασία ανάμεσα στο θεσμοθετημένο Ερευνητικό Εργαστήριο Ακτινοφυσικής, Τεχνολογίας Υλικών και Βιοϊατρικής Απεικόνισης (ΑΚΤΥΒΑ) του Τμήματος Βιοϊατρικών Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών του ΠΑΔΑ, που διευθύνει ο καθηγητής Γεώργιος Φούντος και στο συγκεκριμένο νοσοκομείο, αναφορικά με πρωτοποριακή -σε παγκόσμιο επίπεδο- μέθοδο διάγνωσης του καρκίνου του μαστού, μέσω του χαρακτηρισμού των αποτιτανώσεων. Η συγκεκριμένη μέθοδος, ενθαρρυντική από τις μέχρι τώρα ενδείξεις, είναι μη επεμβατική, αξιολογεί μαστογραφικές εικόνες και αναμένεται να συνεισφέρει στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού, όπως και στην πρώιμη διάγνωσή του, καθώς και στη μείωση του αριθμού των βιοψιών. Με την ανωτέρω ερευνητική συνεργασία αποσκοπείται ταυτόχρονα η βελτίωση της ποιότητας της ζωής των γυναικών σε ένα θέμα που ταλανίζει τη σύγχρονη κοινωνία, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, η προαγωγή της γνώσης στη βάση της προηγμένης τεχνολογίας και η εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα υγείας. ■

| 125

ΓΕΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΜΕΤΑΞΑ»

Από το 1967 δίνει ελπίδα ζωής στους καρκινοπαθείς! ΟΙ ΙΑΤΡΙΚΈΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στον τομέα της πρόληψης του καρκίνου, καθώς και της αντιμετώπισής του με χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία, καλλιέργη-

Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

126 |

σαν την ιδέα στην πανεπιστημιακή ιατρική κοινότητα της εποχής για την αναγνώριση της Ογκολογίας ως έναν ξεχωριστό κλάδο της ιατρικής Επιστήμης. Παράλληλα όμως δημιούργησαν την ανάγκη ίδρυ-

| ΙΣΤΟΡΙΑ σης ενός νοσοκομείου εξειδικευμένου στη φροντίδα των καρκινοπαθών ασθενών. Έτσι, λοιπόν, μια ομάδα νέων γιατρών του Πειραιά ξεκίνησε τις προσπάθειες, ώστε το όραμα να γίνει πράξη. Στο πρόσωπο του Άγγελου Μεταξά, γόνου της γνωστής οικογενείας ποτοποιών του Πειραιά, βρήκαν το συμπαραστάτη που ήθελαν. Με δύο ιδιόγραφες διαθήκες στις 2.11.1942 και στις 15.04.1954, ο Άγγελος Μεταξάς δώρισε ένα μεγάλο ποσό στη μνήμη των γονιών του Σπύρου και Δέσποινας, θέτοντας τις βάσεις -με την καθοδήγηση του Γεωργίου Κατσαφάδου, πολιτευόμενου, αλλά και μάχιμου ιατρού χειρουργού- της ίδρυσης ενός πρωτοποριακού (ειδικά για εκείνα τα χρόνια) νοσοκομείου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην ιστοσελίδα του, το Νοσοκομείο «ΜΕΤΑΞΑ» δημι-

ουργήθηκε εξαρχής ως αντικαρκινικό ίδρυμα. Για τις αρχές λειτουργίας του οι θεμελιωτές συνεργάστηκαν με τον Γεώργιο Παπανικολάου, ο οποίος είχε πλούσια εμπειρία από ανάλογα ιδρύματα στο εξωτερικό. Μάλιστα, ο ίδιος επισκέφθηκε τα υποψήφια οικόπεδα και συμβούλευσε να επιλεγεί το προνομιακό από άποψη θέας οικόπεδο -στην πρώην έπαυλη Σκουλούδη-, ενώ στη συνέχεια και για πολλά χρόνια παρακολουθούσε και συμμετείχε στην εξέλιξη του νοσοκομείου. Στο διάστημα αυτό τα ιατρικά στελέχη του νοσοκομείου επισκέπτονταν τακτικά νοσοκομεία του εξωτερικού σε Γαλλία, Σουηδία, Αυστρία και ΗΠΑ προκειμένου να μεταφέρουν καινοτόμες ιδέες στο χώρο. Το 1959 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος, ενώ από το 1967 που υπήρχαν οι βασικές υποδομές (στο υπόγειο του κτιρίου, στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο) ξεκίνησε η λειτουργία των εξωτερικών ιατρείων και η νοσηλεία των ασθενών που λάμβαναν ραδιοϊσότοπα σε 13 μόνο θωρακισμένα κρεβάτια. Τότε ακόμα ο κλιβανισμός του ρουχισμού γινόταν στην Κλινική Κατσαφάδου! Όταν το «ΜΕΤΑΞΑ» πρωτολειτούργησε το 1967, υπήρχαν εννέα ιατροί διευθυντές: ο Αναξαγόρας Παπαϊωάννου, χειρουργός, ο Βύρων Λισσαίος, χειρουργός, ο Διονύσης Ραζής παθολόγος-ογκολόγος, ο Γιώργος Παπαδημητρίου, γυναικολόγος, ο Δ. Βεβελογιάννης, ουρολόγος, η Ειρήνη Δρακοπούλου, κυτταρολόγος, η Αγγελική Κατραχούρα, μικροβιολόγος, ο Α. Χατζηβασιλείου, βιοχημικός, ο Βασίλης Σπυρόπουλος, ακτινολόγος/ακτινοθεραπευτής. Επίσης υπήρχε και ένας βοηθός! Λίγο αργότερα προστέθηκαν πολλοί άλλοι, μεταξύ αυτών ο θωρακοχειρουργός Ζέλλος, ο χειρουργός Β. Γεωργούλης, ο πλαστικός χειρουργός Ζαμπάκος, ο γαστρεντερολόγος Γιάννης Χριστοδουλόπουλος, ο Μαθιός Κωνσταντουλάκης, παθολόγος-αιματολόγος που τον διαδέχθηκε ο Βασίλης Σεϊτανίδης, διευθυντής του Αιματολογικού Τμήματος που περιελάμβανε την Αιματολογική Κλινική -μια από τις πρώτες αυτοτελείς Αιματολογικές Κλινικές στην Ελλάδα-, το Αιματολογικό Εργαστήριο και την Αιμοδοσία. Αρχικά με την ονομασία «Διαγνωστικό Θεραπευτικό Ίδρυμα Πειραιώς εις μνήμην Σπύρου και Δέσποινας Μεταξά» και στη συνέχεια ως «Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Πειραιώς εις μνήμην Σπύρου και Δέσποινας Μεταξά», υπήρξε πρωτοπόρο ειδικά στην πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου. Μεγάλη έμφαση δόθηκε εξαρχής στην πρόληψη, γι’ αυτό δημιουργήθηκαν εξωτερικά ιατρεία για νοσηλευομένους και εξωτερικούς ασθενείς με συμβουλευτικό χαρακτήρα. Για την αντιμετώπιση των διαγνωσμένων περιστατικών υπήρχαν δύο Χειρουργικές Κλινικές, ένα μεγάλο Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα, καθώς και Παθολο-

| 127

γική Κλινική που πραγματοποιούσε χημειοθεραπείες (χημειοθεραπείες γίνονταν και στα άλλα Τμήματα, Χειρουργικό, Ακτινοθεραπευτικό κ.ά.). Στο Τμήμα Ραδιοϊσοτόπων πραγματοποιούνταν διαγνωστικές και θεραπευτικές επεμβάσεις, ενώ υπήρχε και Γαστρεντερολογική Κλινική, που επιτελούσε κυρίως διαγνωστικό έργο. Ανάμεσα στις καινοτόμες δομές και λειτουργίες του νοσοκομείου ξεχώρισαν: • Η δημιουργία οργανωμένου αρχείου φακέλων ασθενών, επανδρωμένου με καταρτισμένο προσωπικό αρχείο φακέλων ασθενών. Ο αριθμός φακέλου ακολουθούσε τον ασθενή διά βίου και οποιαδήποτε εξέταση διενεργείτο προστίθετο στο φάκελο από ειδικές γραμματείς.

• Η Κλινική Μίας Ημέρας, που είναι από τις πρώτες στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Β. Λισσαίου, αρχικά ως χώρος όπου γίνονταν οι αλλαγές των χειρουργικών τραυμάτων, αλλά σύντομα απέκτησε χαρακτήρα βραχείας νοσηλείας για παρακεντήσεις, μυελογράμματα, μεταγγίσεις και χημειοθεραπείες. Η προσφορά της συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

• Η Κατ’ Οίκον Νοσηλεία, που είναι η πρώτη στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε το 1979 με πρωτοβουλία του χειρουργού Β. Λισσαίου, που ήταν και ο πρώτος υπεύθυνος ιατρός, κατά τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πρότυπα. Λειτούργησε αρχικά σε μικρή ακτίνα γύρω από το νοσοκομείο, αλλά σύντομα επεκτάθηκε σημαντικά. Στελεχώθηκε από έμπειρες νοσηλεύτριες και κοινωνική λειτουργό. Τα πρώτα χρόνια γίνονταν χημειοθεραπείες και μεταγγίσεις αίματος στο σπίτι!

• Η Ομάδα Ψυχο-ογκολογικής Υποστήριξης, που δημιουργήθηκε με βάση δεδομένα από ευρωπαϊκά αντικαρκινικά νοσοκομεία. Το Εξωτερικό Ψυχιατρικό Ιατρείο, που χωρίς να αρνείται βοήθεια στα αμιγώς ψυχιατρικά περιστατικά, είχε ειδική κατεύθυνση την προσέγγιση και υποστήριξη ασθενών και των οικείων τους με νεοπλασματικά νοσήματα.

• Η δημιουργία Ιατρείου Πόνου, που εξαρχής στελεχώθηκε από παθολόγους/ογκολόγους, αναισθησιολόγους και ψυχίατρους.

• Η σύσταση και λειτουργία Ογκολογικών Συμβουλίων, τα οποία υπήρξαν πρωτοπόρα στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκαν κατά τα αμερικανικά πρότυπα την εποχή όπου η κύρια αντινεοπλασματική αγωγή ήταν η χειρουργική αφαίρεση του όγκου και η ακτινοθεραπεία.

• Καινοτόμα για την εποχή της ήταν και η απόφαση εισαγωγής στην Αιμοδοσία πλαστικών ασκών αίματος μιας χρήσης και κατάργησης των γυάλινων φιαλών για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο (περί το 1974).

• Επίσης στην Αιμοδοσία, η λειτουργία μιας από τις πρώτες συσκευές πλασμαφαίρεσης και διαχώρισης

128 |

αιμοπεταλίων. Το μηχάνημα Haemonetics αγοράστηκε με δωρεά του ιδιοκτήτη της κλωστοϋφαντουργίας «ΑΙΓΑΙΟΝ» στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Επίσης το Νοσοκομείο «Μεταξά» διακρίθηκε για τα εξής: 1. Δόθηκε εξαρχής μεγάλη έμφαση στα διαγνωστικά τμήματα. Δημιουργήθηκε μεγάλο Τμήμα Κυτταρολογίας, Παθολογικής Ανατομικής και Ραδιοϊσοτόπων με ειδική κατεύθυνση.

2. Τις προηγούμενες δεκαετίες το νοσοκομείο στέγασε μια από τις πλουσιότερες και μεγαλύτερες ιατρικές βιβλιοθήκες με ειδική κατεύθυνση.

3. Η Αιμοδοσία πρωτοστάτησε στην κατάργηση των ιδιωτικών τραπεζών αίματος από το 1974. Λίγα χρόνια αργότερα καταργήθηκαν οι τράπεζες και απαγορεύθηκε η επί πληρωμή αιμοδοσία.

4. Δημιουργήθηκε Σύλλογος Εθελοντών και Φίλων Κυριών κατά τα αμερικανικά πρότυπα.

5. Δημιουργήθηκε Σύλλογος Μαστεκτομηθεισών και Λαρυγγεκτομηθέντων.

6. Μέσω γιατρών του νοσοκομείου που ήταν μέλη της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας ασκήθηκε πίεση και δημιουργήθηκε ο «Ξενώνας Καρκινοπαθών» στη θέση Καλυφτάκι (μεταγενέστερα Νοσοκομείο «Αγ. Ανάργυροι»).

7. Σημειωτέον ότι η ιστορία του νοσοκομείου συνδέεται στενά με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, καθώς ο Γεώργιος Κατσαφάδος υπήρξε πρόεδρος από το 1958-1975, ενώ ο διευθυντής της Α’ Χειρουργικής Βύρων Λισσαίος το τελευταίο εν ζωή ιδρυτικό στέλεχος της Εταιρείας, από το 1975 έως το 1984. Ο κ. Λισσαίος εξάλλου υπήρξε μέλος του Δ.Σ. και του Εκτελεστικού Γραφείου της UICC -Union for International Cancer Control- και από τη θέση αυτή, τη δεκαετία του ’70, έκανε ευρέως γνωστό το νοσοκομείο στο εξωτερικό (υπήρξε ανταλλαγή επιστημόνων και νοσηλευτικού προσωπικού, κοινές δημοσιεύσεις, υποτροφίες κ.λπ.). Το «Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Πειραιώς εις μνήμην Σπύρου και Δέσποινας Μεταξά» λειτούργησε ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου έως το 1982 υπαγόμενο στις διατάξεις του Ν.Δ. 2592/1953 «Περί οργανώσεως της ιατρικής αντιλήψεως». Το 1982 (με το Π.Δ.

585/1982) μετατράπηκε σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και εντάχθηκε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Από το 1986, που εκδόθηκε ο Οργανισμός του (ΦΕΚ 655 Β’), διέθετε 500 κλίνες. Σήμερα το Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «ΜΕΤΑΞΑ» διαθέτει υπερσύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό και εξειδικευμένους ιατρούς και νοσηλευτές που στέκονται συνεχώς δίπλα στους ασθενείς με νεοπλασίες και αγωνίζονται να τους δώσουν ελπίδα ζωής! ■

Στο ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2022 Νέες θεραπείες και πρωτοποριακές επεμβάσεις ▶

για ογκολογικά προβλήματα και την αντιμετώπιση καρκίνου σε ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία και κλινικές.

▶ Ο ρόλος των ασφαλιστικών εταιρειών. ▶ Όλα όσα είναι χρήσιμα για όλους, με την επιστημονική προσέγγιση του «HEALTH»!

δυνατοί μαζί! Αποκτήστε το έντυπο περιοδικό και κρατήστε το ή διαβάστε ΙΝΤΕΡΝΕΤΙΚΑ όσα σας ενδιαφέρουν στο nextdeal.gr Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Αθήνα

press@spiroueditions.gr nextdeal.gr 130 |