Γράφει ο ΒΑΓΓ Ε ΛΗΣ ΒΕΡΤΟ ΠΟΥΛΟΣ - ψυχολόγος/MSc αθλητικός ψυχολόγος
λογικά διότι αν ο καιρός ή οι συνθήκες έχουν την ικανότητα
λογικό και ρεαλιστικό τρόπο σκέψης (όχι έναν υπέρμετρα
θετικό και μη ρεαλιστικό παρκαρισμένο στα σύννεφα!).
Είναι χρήσιμο να μιλάμε με βάση την επιστήμη. Πώς λοι-
πόν η επιστήμη μας βοηθά να μη μελαγχολούμε; (Αν και το
να βιώνουμε μελαγχολία κάποιες φορές στη ζωή μας δεν
είναι κάτι που σώνει και καλά πρέπει να αποφεύγουμε. Όμως
εδώ μιλάμε για τη μελαγχολία που μπορεί να επηρεάσει τη
λειτουργικότητά μας και, ναι, αυτή προτιμάμε να την αντιμε-
τωπίζουμε και ακόμα καλύτερα να την προλαμβάνουμε.) Η
πλέον ενδεδειγμένη προσέγγιση για να βοηθήσουμε το άτομο
να βιώνει λειτουργικά συναισθήματα και να έχει καλύτερη
διάθεση είναι η γνωσιακή και συμπεριφορική προσέγγιση
της Ψυχολογίας και της πρακτικής της εφαρμογής που ονο-
μάζουμε «θεραπεία» και ειδικά η πρώτη θεραπεία αυτής της
προσέγγισης που ονομάζεται Λογικο-θυμική και Γνωσιακή
Συμπεριφορική Θεραπεία (REBT).
Πώς μας βοηθά όμως η Ψυχολογία να χτίσουμε μια πιο ανθεκτική (ακόμα και στον ερχομό του φθινοπώρου) διάθεση;
Ας δούμε σε ποιες αρχές βασίζεται η θεραπεία αυτή.
Παρότι άκρως επιστημονική, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό
στη φιλοσοφία των Στωικών και στις ανατολικές φιλοσοφίες. Η σημασία της φιλοσοφίας των Στωικών για την ψυχική
υγεία έγινε πολύ νωρίς αντιληπτή. Ο Πέρσης φιλόσοφος
Αλ-Κίντι χαρακτήριζε τη φιλοσοφία του Επίκτητου «η τέχνη
που διώχνει τις θλίψεις», ενώ αργότερα χαρακτηρίστηκε
«φιλοσοφική θεραπευτική αγωγή». Πώς λοιπόν μια φιλο-
σοφία επιτυγχάνει να ενισχύει τη διάθεσή μας; Κατ’ αρχάς η φιλοσοφία δρα στον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Και ο τρόπος που σκεφτόμαστε είναι η αιτία για το τι νιώθουμε.
Όπως ανέφερε ο Επίκτητος, οι άνθρωποι αναστατώνονται όχι από
τα γεγονότα, αλλά από τους στοχασμούς τους για τα γεγονότα.
Δεύτερον, οι προσεγγίσεις της Ψυχολογίας που βασίζονται
στα παραπάνω μας βοηθούν να αποδεχόμαστε όσα είναι έξω
από τον έλεγχό μας. Η μελαγχολία, όπως και κάθε αναστάτωση
προκύπτει όταν μέσα μας τσακωνόμαστε με την πραγματικότητα, απαιτώντας να συμβαίνουν ή να μη συμβαίνουν πράγματα
που είναι έστω και λίγο εκτός του ελέγχου μας. Συνεπώς, αν θέλουμε να είμαστε πιο ήρεμοι και καλοδιάθετοι η λέξη-κλειδί είναι αποδοχή. Αν η πραγματικότητα είναι πως
(τουλάχιστον προς το παρόν) και εφόσον δεν μου αρέσει αυτή η πραγματικότητα, τότε μπορώ να προσπαθήσω να κάνω ένα πλάνο και να εστιάσω στην προσπάθεια να αλλάξω τις συνθήκες (π.χ. να αναζητήσω τρόπους να απεμπλακεί το εισόδημά μου από τη φυσική μου παρουσία με επενδύσεις ή κάνοντας εργασία που αμείβεται με πνευματικά δικαιώματα ή να εργαστώ σε τομείς που μου επιτρέπουν να δουλεύω εξ αποστάσεως, ακόμα και από τοποθεσίες που έχουν πάντα καλοκαίρι, όπως οι working nomads που αυξάνονται και πληθύνονται στις μέρες μας). Πέρα από το χτίσιμο μιας λογικής νοοτροπίας, είναι σημαντικό να φροντίζουμε το σώμα μας, καθώς οι βιολογικές μας λειτουργίες επηρεάζουν τη διάθεση μέσω των ορμονών και άλλων μηχανισμών. Η άσκηση και η καλή διατροφή βοηθούν την ευεξία μας. Ας μην τις παραμελούμε.
Τέλος, κάθε τέλος είναι και μία αρχή, άρα το φθινόπωρο είναι η στιγμή να θέσουμε στόχους, να σχεδιάσουμε το πλάνο και να αναλάβουμε δράση. Η διαδικασία αυτή δίνει στον εαυτό μας την αντίληψη της κατεύθυνσης, μας κινητοποιεί και ενισχύει τη διάθεσή μας. Συνοψίζοντας, η διάθεσή μας πάντα ήταν και πάντα είναι σε έναν μεγάλο βαθμό στον έλεγχό μας, απλώς μερικές φορές μπορεί και να χρειαστούμε τη βοήθεια ενός ειδικού για να μάθουμε να την ελέγχουμε, με τον ίδιο τρόπο που ένας δάσκαλος κιθάρας διδάσκει έναν επίδοξο κιθαρίστα να ελέγχει τα δάχτυλά του και να παράγει τη μουσική που θέλει από το μουσικό του όργανο. Και οι βασικές παράμετροι που βοηθούν την ευεξία μας είναι ο λογικός τρόπος σκέψης, η άσκηση, η διατροφή, οι υγιείς συνήθειες (ξεκούραση, πνευματικότητα), η στοχοθεσία και βεβαίως η κοινωνικότητα. Αν γυμνάζουμε τον εαυτό μας σε αυτούς τους τομείς, χτίζουμε έναν ανθεκτικό και σε ευεξία εαυτό!
επόμενη μπορεί
να δημιουργήσει αναστάτωση στον ψυχισμό
μας. Πόσω μάλλον όταν η μετάβαση είναι
από την ανεμελιά του καλοκαιριού στην προ-
σγείωση των υποχρεώσεων του Σεπτεμβρίου και από τις
ηλιόλουστες μέρες στις πιο συννεφιασμένες και βροχερές.
Οι αλλαγές βιώνονται σαν απώλειες και είναι αναμενόμενο
να επηρεάζουν τη διάθεσή μας.
Όμως δεν είμαστε ανυπεράσπιστα
καιρός» δεν στέκει
να ανεβοκατεβάζουν τη διάθεσή μας, τότε όλοι ανεξαιρέτως
οι άνθρωποι θα μελαγχολούσαν το φθινόπωρο και θα βίωναν
την ευτυχία το καλοκαίρι! Δεν συμβαίνει αυτό. Άρα μάλλον
η διάθεσή μας καθορίζεται από δικούς μας, εσωτερικούς
παράγοντες περισσότερο και λιγότερο από τις εξωτερικές
συνθήκες και τις καταστάσεις. Και ο κύριος παράγοντας που
καθορίζει τη διάθεσή μας είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε,
η νοοτροπία μας. Ακόμα και τις βιολογικές μεταβολές που
προκαλούνται από παράγοντες, όπως η ηλιοφάνεια και οι
συνθήκες της ζωής μας, μπορούμε να τις ελέγξουμε σε έναν
βαθμό εφόσον γυμνάσουμε και αναπτύξουμε έναν λειτουργικό,
ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ.
ΒΕΡΤΟΠΟΎΛΟΣ
Ο Βαγγέλης Κ. Βερτόπουλος είναι ψυχολόγος/αθλητικός ψυχολόγος/coach. Σπούδασε Marketing στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε σε πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Friesland (NOYNOY) και η Johnson n’ Johnson στους τομείς Sales, Sales Analysis και Category Management.
Στη συνέχεια, σπούδασε
Οδηγίες χρήσεως για να μη
μελαγχολείτε το φθινόπωρο (ή οποτεδήποτε)