Srimad Bhagavad Gita Part 1

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« Ѩ^ŒKÕÛù^Œ \©HÍ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« Ѩ^ŒKÕÛù^Œ \©HÍ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O

™êfiq∞ xifiHõÖÏÊ#O^Œ v

~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°O

^À=∞ÅQÆ∂_», ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞–500 029

Published by The President Ramakrishna Math Domalguda, Hyderabad - 29

Š Ramakrishna Math, Hyderabad All rights reserved

XX - 3M - 02 - 2010 12003

Printed in India at Vistar Graphics Hyderabad.

x"Õ^Œ# v

™ê~°^䌺=∞~°∞˚#™êº^Ò ‰õΩ~°fihæ`å=∞$`«O ^Œ^Ò I Ö’Hõ„`«Ü≥∂ѨHÍ~åÜ«∞ `«Ãã·‡ Hõ$ëê‚`«‡<Õ #=∞ó II N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« "Õ^ŒHÍ##=Ú#∞ ™œ~°ÉèÏ"≥∂k`«"≥Ú#ˆ~Û ã≤^•úO`« – ‰õΩã¨∞=∂Å ã¨O„QÆkä`«"≥∞ÿ# =#=∂ņ ~°ã¨Ñ¨Ù¡`«"≥∞ÿ, Kè«O^À =∂^èŒ∞~°ºO`À JѨÓ~°fi"≥∞ÿ nÑ≤ÖË¡ P^蕺u‡Hõ HÍ=ºQÍ#O. U`«`«∞Îź"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO qâ◊fi ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ =∞$QƺO. PK«O„^Œ`å~å~°¯O J=∂¡#"≥∞ÿ HÍÅK«„Hõ^èŒ~°∞x QÆà◊ã‘=∞Ö’ D =∂ÖÏ–=∞O„`«O JÅOHõiOKÕ LO_»QÅÆ ^Œ∞. „Ѩ™ê÷# „`«Ü∂« O`«~`æ° "« ∞≥ #ÿ 㨇 $u „Ѩ™ê÷#O J=_»O =Å¡, ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ Wk Ѩ~°=∞ѨÓ[º=¸, „Ѩ=∂}=¸ J=Ù`ÀOk. |$O^•=#OÖ’ "Õ}∞QÍ#O ˆH=ÅO QÀÑ≤HõňH PǨfi# ã¨OˆH`«O† HÍx w`å<å^ŒO J=∞$`«=∞Ü«∞ ã¨fi~åÅ`À [QÆ^•fiã¨∞Å#O^Œih ã¨~°fi™êfihfl `«ºlOz, ÉèíQÆ=K«Û~°} Ѩ^•‡Å#∞ P„â◊~ÚOK«O_»x L^Àƒkè™ÈÎOk. ™ê^èŒHÍ=ã¨÷#∞, ã≤^Œúã≤÷ux w`« J`«ºO`« qâ◊^ŒOQÍ Jaè=i‚™ÈÎOk. Hõ#∞Hõ, =∞~°Îºã‘=∞Å#∞ Ju„Hõq∞Oz Éèí∂=∂ã¨O„Ѩ™ê^•xfl á⁄O^ŒQÀˆ~"åiH˜ Wk J`«ºO`« Láê^ÕÜ«∞=Ú. D J#∞"å^•xfl ‰õÄiÛ ™œÉèÏQͺxfl |_»ã≤ <Õ#∂, <å ÖËdh ^èŒ#∞ºÅ"≥∞ÿÜ«∂º=Ú.

WO^Œ∞ #g# ÉèÏ+¨º „Ѩ=K«<å_»O|~°OÖË^Œ∞. =¸Å â’¡HõO, „ѨuѨ^•~°÷O, ^è•~åà◊"≥∞ÿ# J#∞"å^ŒO, N^èŒsÜ«∞ \©HÍ#∞"å^ŒO, J#∞"å^•xfl qâ◊^ŒÑ¨iKÕ áê^Œ \©HÅõ ∞ (foot notes), ™ê#∞"å^Œ w`å áê~î„° Hõ=∞–=∂Ǩ`«‡º=ÚÅ∞, \©HÍ `å`«Ê~°ºÜ«Ú`« w`å ^蕺#O, "Õ^•O`« ã¨∂„`« q+¨Ü∞« Hõ"∞≥ #ÿ w`å"åHͺŠã¨∂zHõ, „â◊√u =¸Å"≥∞#ÿ w`åâ’¡Hõ xˆ~Ìâ◊O, `«k`«~° âßG "åHõºxˆ~Ìâ◊O, qã¨Î $`« q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ, ^Œ~°≈# âߢ™êÎOâßÅ#∞ qâ◊nHõiOKÕ 'w`å`«`«Î fi—=∞<Õ Éèí∂q∞Hõ, ã¨O„QÆÇ¨Ï â◊ÉÏÌ#∞„Hõ=∞}˜HõÅ∞ „Ѩ^`Œ =Ϋ ÚÖˇÜ · ∂« º~Ú. ѨO_ç`∞« ʼnõΩ ™ê^艌 Ωõ ʼnõΩ =∂„`«"∞Õ HÍHõ, HõàÏâßÅ áê~îâ° ßÅÖ’ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ q^•ºi÷ |$O^•xH˜ ‰õÄ_® LѨÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿÜÕ∞º q^èŒOQÍ Ü«∞^ä•™ê^茺O „Ѩܫ∞`«fl"≥Ú#~åÛ=Ú. „Ѩã¨∞Î`«O =∞#‰õΩ ÅaèOKÕ ÉèÏ+¨º \©HÍ "åºMϺ<åÅÖ’ Nâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "åi w`åÉèÏ+¨º"Õ∞ „áêp#`«=∞O. „Ѩu Ѩ^•~°O÷ „áê~ÚHõOQÍ âßOHõ~É° Ïè ëêº#∞™ê~°O ‰õÄ~°Ê|_çOk. „Hõ=∂#∞"å^ŒO Wã¨∂Î ™ê^èŒHõ t~À=∞}˜, N=∞^•ƒùQÆ=`« q+¨µ‚ѨÙ~å}

\©HÍHÍ~°∞_»∂ J~Ú# N^è~Œ ™° êfiq∞ "åi ã¨∞É’kèh "åºMϺOâßÅ∞ `«$fÜ«∞ |O^èxŒ Ö’, KÕ~°Û|_®¤~Ú. â’¡Hõ ÉèÏ"åxfl ǨÏ$^ŒÜ«∞OQÆ=∞O KÕÜ«∞_®xH˜ Wk qâı+¨OQÍ `À_»Ê_» QÆÅ^Œ∞. „Ѩ`ºÕ HÍ^蕺ܫ∂~°OÉèOí Ö’#∂, âı+O¨ Ö’#∂ PÜ«∂ J^蕺ܫ∂Å ã¨O„QÆÇ¨ ~å÷xfl ã¨∂zOKÕ â’¡HÍÅ∞ J#∞"å^Œ ã¨Ç≤Ï`«OQÍ KÕ~°Û|_®¤~Ú† Wq ‰õÄ_® N^èŒ~° Hõ$`åÖË.

J#º PKå~° ∞ ºÅ "åºMϺ#O „QÆ Ç ≤ Ï OѨ | _ç # `å=ÙÅ "åi <å=∂Å∞ Le¡d`«=ÚÖˇ·Ü«∂º~Ú. w`åâ’¡HÍÅ∞ |Ǩïà◊OQÍ Ñ¨~㰠ʨ ~°O J~°™÷ ê^Œ$â◊ºO`À XѨC`«∞<åfl~Ú. nxx „Ѩ^Œi≈OK«_®xH˜ ã¨=∞ÉèÏ"å`«‡Hõ=ÚÖˇ·# â’¡HÍÅ ã¨OYº `å`«Ê~°ºO`À áê@∞QÍ<À, ÖËHõ áê^Œ\ ©HõÖ’<À ¿Ñ~˘¯#|_çOk. w`å`«`åÎ fixfl ǨÏ$`«¯~°‚ ~°™êÜ«∞# "≥Ú#~°∞ÛHÀ QÀi`Õ w`«‰õΩ [#‡ Éèí∂q∞HõÅ∞ J#^Œy# LѨx+¨`«∞ÎʼnõΩ w`«‰õΩ QÆÅ ã¨O|O^è•xfl kV͇„`« O QÍ<≥ · # „QÆ Ç ≤ Ï OKåe. WÖψ Q w`å „áê=∂}Ϻxfl JOwHõ i OKÕ "Õ^•O`«ã¨∂„`åÅ#∞ ‰õÄ_® #~°Ü«∞=Öˇ#∞. U`«`«ûO|O^è•xfl ã¨∂zOK«_®xH˜ LѨx+¨^•fiHͺÅ∞ "Õ^•O`« ã¨∂„`åÅ∞ ‰õÄ_® KÕ~°Û|_®¤~Ú. `«∞ÖϺ~°÷HÍÖˇ·# `«k`«~° âßG "åHͺÅ∞ ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú. „QÆO^äŒqã¨Î~°cèu`À ã¨~°fi„`å =¸ÖÏxfl `å`«Ê~åºÅ#∂ Xã¨QÆ*ÏÅHõáÈÜ«∂=Ú. J~Ú<å, D ™ê^Œ$â◊º=Ú#∞ QÆ=∞xOѨ áê~î°‰õΩÅ ^Œ$+≤ìx PHõi¬ã¨∞Î<åfl=Ú. D ѨijÅ# w`å~å÷xfl qã¨Ê+¨ì"≥Ú#~°ÛQÆÅ^Œ∞. =¸ÅOÖ’ TǨ  ºOâßÅ∞ J#fiÜ« ∞ =∞^è Œ º OÖ’ `« $ fÜ« ∞ ‰õ Ω O_» e Ö’ „"åÜ«∞|_®¤~Ú. ã¨∞É’^èŒHõOQÍ LO_»_®xH˜ H˘xfl KÀ@¡, J#fiÜ«∞OÖ’x ã¨O㨯 $`« â◊|OÌ Ü≥ÚHõ¯ qÉèHí ºÎõ ~å÷xfl Ѩi=iÎ`O« KÕã≤ „Ѩ^=Œä ∞ ‰õΩO_»eÖ’ J#fiÜ«∂~å÷xfl =~°∞ã¨QÍ K«kq`Õ ã¨OѨÓ~°‚ "åHõº=∞ÜÕ∞º q^èŒOQÍ KÕâß=Ú. â‹·b™œ+¨ª=OÃÑ· ^Œ$+≤ìx LOK«Hõ, J#∞"å^ŒO Ü«∞^ä•ã¨OÉèí=OQÍ ã¨~°à◊=Ú, =¸ÖÏ#∞QÆ`«=Ú J~Ú#\Á¡#~°Û|_çOk. ã¨O㨯 $`«O `≥eÜ«∞x "åiH˜ Wk =¸ÖÏxfl Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ „QÆÇ≤ÏOK«_®xH˜ `À_»Ê_» QÆÅ^Œ∞. J#∞"å^•xfl ã¨∞=ºHõÎ"≥Ú#~°Û_®xH˜ QÍ#∞, âßG „QÆO^ä•Å #∞O_ç ÃщõΩ¯ q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨O„QÆÇ≤ÏOz áê^Œ\ ©HÍÖ’ KÕ~åÛ=Ú. =¸ÖÏxfl, J#fiÜ«∂xfl, áê^Œ\H© #õ ∞ K«^∞Œ =x "å~°∞ Hˆ =ÅO J#∞"å^•xfl K«kq<å w`å~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°x Ptã¨∞Î<åflO. áê~åÜ«∞}‰õΩ gÅ∞QÍ ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ JHõ∆~åÅÖ’, =¸ÅO =Ú„kOѨ|_çOk. w`« â’¡Hõ ã¨OYº, Z=Ô~xfl â’¡HÍÅ #∞_çq#n "Õ~°∞QÍ `≥ÅÊ|_çOk. Kè«O^À q+¨Ü«∂Å∞ ‰õÄ_® x~°∂Ñ≤OK«|_®¤~Ú. =ÚYº áê~îåO`«~åÅ∞ K«∂Ѩ|_®¤~Ú.

J`«ºO`« qã¨Î $`«=¸ ã¨O„QÆǨÏ=¸ HÍx =∞^茺 ѨO^äŒ#=ÅOaOz, w`åOQÍÅ#∞ „Ѩ^è•# ^Œ~°≈# – `«`åÎ fiÅ#∞ ã¨∂zOѨ „Ѩܫ∞uflOKå=Ú. WHõ D w`å ã¨O㨯~°}O =Å¡ U XHõ¯iÔH<· å Ü«∞^ä•~À÷ÑH¨ $õ u KÕ‰Äõ i`Õ, =∂ „â◊=∞ ã¨ÑŨ¶ =∞x `«Å∞™êÎ=Ú. Ѩiâı+¨=HõÎ=ºO : =Ú„k`«"≥∞ÿ# ã¨O㨯 $`« ÉèÏ+¨º \©HÍ"åºMϺ<åÅhfl D ã¨O㨯~°}#∞ ‰õÄ~°Û_®xH˜ KåÖÏ `À_»Ê_®¤~Ú. =∂KÕ =OQÆÉÏè +¨Ö’ "≥Å∞=iOѨ|_ç# w`å „QÆO^ä•<Õfl =ÚYºOQÍ D PO„^èŒ ã¨O㨯~°} J#∞ã¨i™ÈÎOk. 'Ü«∞^äÕ=∂O "åK«O HõÖϺ}©=∂=^•x [<ÕÉèíºó, „|Ǩχ ~å[<åºÉèϺO â◊¥„^•Ü«∞ Kå~åºÜ«∞ K« ™êfiÜ«∞Kå~°}ÏÜ«∞— W@∞¡ J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞

N=∞^£ ™êfiq∞ ~å=∞Hõ$ëê‚#O^Œ "åi Hõ~°Hõ=∞ÖÏʼnõΩ D w`å „QÆO^äŒO JiÊ`«O v

™êfig∞! h=Ù P <å_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å z„`åxfl, =~åǨÏ#QÆ~° r~°„‚ áê™ê^ŒOÖ’ LOz ѨÓ*ÏkHÍxfl P~°OaèOz =ÙO_»xKÀ, <Õ_»∞ [QÆ`«∞ÎÖ’ N~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~îåÅ∞ "≥e¿ãq HÍ=Ù.

N QÆ∞~°∞^Õ=ÙxKÕ „Ѩ[fi˚ e`«"∞≥ #ÿ `åºQÆÇϨ Ÿ=∂#Å=Ú# h „áê}ÏÅ<Õ Ñ¨Ó~å‚Ǩïu X#~åÛ=Ù. `«`«Êùe`«OQÍ <Õ_»∞ ^ŒH}∆˜ ÉèÏ~°`O« Ö’ N~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~îåÅ∞ "≥Åã≤, ã¨O™ê~å^èfiŒ „â◊ =∂~°∞ÅÎ ‰õΩ LѨ=<åÅ =ÖË q„âßOu™ê÷<åÅ∞ J=Ù`«∞<åfl~Ú. ã¨OѶ¨∞ ˆHO„^•Å∞ |Ǩïq^è•Å∞QÍ #~°–<å~åÜ«∞} ¿ã= X#~°∞Û`«∞<åfl~Ú. h‰õΩ #"≥∂"åHÍÅ∞ !

D „QÆO^äŒ ‰õΩã¨∞=∂xfl "å`«ûźO`À „QÆÇ≤ÏOz h Pj~åfi^•Å#∞ =∂ÃÑ· Jaè=i¬OK«∞. h J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’ #_»=QÆeˆQ â◊H˜Îx =∂‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞ – W^Õ „áê~°÷#.

– J#∞"å^Œ‰õΩ_»∞

Jaè„áêÜ«∂Å∞ v

^Œ~°≈<åÅ#∞ LѨx+¨`«∞ÎÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°∞ã¨∂Î qâı+¨ q=~°}Å#∞ Wã¨∂Î#fl D =Ú„^Œ} Hõ_»∞ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ qâıëê~°÷=∞O^Œ~°"≥∞ÿ L#flk.

– PO„^èŒÑ¨„uHõ P=¸ÖÏ„QÆOQÍ XHõ #∂`«# Ѷ¨H˜¯Ö’ #_»zOk.

–ÉèÏ~°u

....q^•º~°∞÷ʼnõΩ LѨܫÚHõÎ"Õ∞ – ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞.

– Hõ$ëê‚Ѩ„uHõ

^è•~åà◊"∞≥ #ÿ D J#∞"å^ŒO ã¨fi`«O„`«"∞≥ #ÿ ~°K#« =ÖË Ju K«∞~°∞‰õΩQÍ #_»∞ã¨∂,Î áê~ Ωõ x, `«~∞° "å`« â’¡HÍ#∞"å^ŒO, `«~∞° "å`« â’¡HÍ#∞"å^ŒO JO@∂ "Õy~°Ñ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k.

– „Ѩ*Ï|O^èŒ∞ ~°K«# „QÍOkäHõ"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H©, WO`«\ ˜ ^è•~åâ◊√kú`À `≥Å∞QÆ∞ QÆ^Œº#∞ ~°zOK«QÆÅ =º‰õΩÎÅ∞ <Õ_»∞ KåÖÏ J~°∞^Œ∞.

– „Ѩ*Ï q∞„`« J#∞"å^Œâe·‹ =∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°"∞≥ ,ÿ ѨO_ç`« áê=∞~° ~°O[Hõ"∞≥ ,ÿ ã¨~åfi~°™÷ ê^èHŒ ÍÖˇ#· w`å=∞ǨϟѨ^ÕâßÅ#∞ ÉÏÅÉÏeHõʼnõΩ ‰õÄ_® ã¨∞„QÍǨºÅ∞QÍ KÕ™ÈÎOk. – PO„^茄ѨÉèí w`åã¨~°fiã¨fiO J#^Œy# nxx PO„^èŒ∞ÖˇÅ¡~°∞ ѨiîOz rq`« qHÍ™êxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞ QÍHõ!

– ÉèíH˜Î „Ѩɒkèx ѨÓ~°fi ã¨Oz`åaè„áêÜ«∞ =Ú‰õΩÎÖˇ· w`«#∞ w`«xq∞`«Î"Õ∞ ѨiîOK«QÀˆ~ "åiH˜ D ã¨O㨯~°}O `À_»Ê_»QÆÅ^Œ∞.

– Ç≤ÏO^Œ∂

w`å~å÷xfl K«Hõ¯QÍ `≥eÜ«∞*ˇÑ¨Ê_®xH˜ PO„^èŒOÖ’ =Ú„k`«"≥∞ÿ# D „QÆO^äŒO qâı+¨OQÍ „Ѩܫ∞ufl™ÈÎOk. – u~°∞Ѩu FiÜ«∞O@Öò [~°flÖò w`«g∞^Œ ѨÓ~°∞fiÅ∞ „"åã≤#=hfl „HÀ_çHõiOz ‰õÄiÛ# D \˜Ñ¨Ê}˜ Ѩ~°"≥∂ѨHÍ~°=∞#_»O ã¨fiÉèÏ"ÀH˜Î.

– â◊`å=^è•x K≥à◊¡Ñ≤à◊¡ "ÕOHõ@âߢã≤Î nx áê^Œ\ ©HõÅhfl J=∞$`« aO^Œ∞=ÙÅ∞.– â◊`å=^è•x "ÕÅ∂i t=~å=∞âߢãÎ≤ D „QÆO^ä•xH˜ ã¨O`«iOѨ|_ç# Ñ‘iîHõ t~À~°`«flOQÍ LOk. – Hõq™ê=∂„\ò qâ◊fi<å^äŒ ã¨`«º<å~åÜ«∞} w`å~°÷™ê~åxfl Zé∞QÆQÀˆ~ "åiH˜ ÖÏÉèíHÍi.

– "Õ@∂i „ѨÉèÏHõ~°âߢã≤Î

w`åKå~°º ã¨O^Õâßxfl Ö’HÍxH˜ JO^Œ*ËÜ«∞_®xH˜ D ~°K«# ã¨=∞~°÷O. – [=∞‡Å=∞_»Hõ =∂^èŒ=~å=∞â◊~°‡ =¸ÖÏxfl ã¨O㨯 $`« ÉèÏëêºÅ#∞ K«H¯õ QÍ „QÆÇÏ≤ Oz „"åã≤ L<åfl~°∞. W@∞=O\˜ J#∞"å^•Å∞ KåÖÏ ^Œ∞~°¡ÉèíO. – ™êfiq∞ z^Œ…<å<ÕO„^Œ ã¨~°ã¨fif

q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ v

L^•Ç¨Ï$`« „QÆO^äŒã¨∂z w`å`«`fi«Î =Ú "Õ^•O`« ã¨∂„`« q+¨Ü«∂Öˇ·# w`å"åHͺÅ∞ „â◊√u=¸Å"≥∞ÿ# w`å"åHͺÅ∞ Kè«O^À x~°∂Ѩ}O â’¡Hõ ã¨OMϺ x~°∂Ѩ}O w`åáê~î° qkè (J#∞"å^Œ ã¨Ç≤Ï`«O) w`å^蕺#O (\©HÍ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O) 1. qëê^Œ Ü≥∂QÆO

...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ......

xiv xvi xxxii xxxiii xxxvii xxxvii xxxviii lxi

(ѨÙ. 1–26)

^èŒ$`«~å¢+¨µìx „Ѩâ◊fl 1† ã¨O[Ü«Ú_»∞ KÕã≤# ‰õΩ~°∞áêO_»= Ãã·#º =~°‚# 2–11† Ô~O_»∞ ѨH∆ÍÅ ~°}"å^•ºÅ∞ 12–20† J~°∞˚#∞x Ãã·#º^Œ~°≈#O 21–27† J~°∞˚# qëê^ŒO 28–36† ‰õΩÅHõ∆Ü«∞ =~°‚ã¨OHõ~åÅ =Å¡ HõeˆQ áêѨO, ^•x Ѩi}Ï=∞O 37–45† J~°∞˚#∞x ^èŒ#∞~åƒ}`åºQÆO 46.

2. ™êOYº Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 27–72)

NHõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞}˜‚ ѨiǨÏã≤Oz, L`åûǨÏѨ~°K«_»O 1–3† J~°∞˚#∞_»∞ Hõ~°Î=º q=¸_è»∞_≥·, ÉèQí =Æ O`«∞x =^ŒÌ LѨ^âÕ ßxfl „áêi÷OK«_O» 4–10† P`«‡ [#‡=∞$`«∞º ~°ÇÏ≤ `«O, â◊s~°O q#â◊fi~°O, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ Jx`åºÅ∞ 11–18† P`«‡ ÅHõ∆} x~°fiK«#O 19–24† â’Hõx"å~°}ÀáêÜ«∞O 25–30† Hõ∆„uÜ«Úx Hõ~°Î=ºO 31–38† Hõ~°‡Ü≥∂QÆѨ٠„âı+¨ª`«fiO 39–41† ã¨HÍ=∞Hõ~°‡Ö’ ^ÀëêÅ∞ 42–44† Hõ~‡° Ü≥∂QÆÅHõ} ∆ O–`«`Ê« Åù O 45–53† ã≤`÷ „« ѨAx˝ ÅHõ} ∆ O 54–61† q+¨Ü∞« zO`«Å‰õΩ Ѷ¨ÅO 62–63† WO„kÜ«∞ ã¨OÜ«∞=∞O, âßOuÖÏÉè’áêÜ«∞O, „ÉÏǑχã≤÷u 64–72.

3. Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 73–98)

J~°∞˚#∞x „Ѩâ◊fl – *Ï˝# Hõ~°‡ÅÖ’ Uk „âı+¨ªO? 1–2† N ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩ`«∞º`«Î~°O – Hõ~°‡Ü≥∂QÍ=â◊ºHõ`« 3–8† Ü«∞[˝`«`«Î fiO 9–16† P`«‡*Ï˝xH˜ Hõ~å‡ÉèÏ=O 17–18† xëê¯=∞ Hõ~°‡#∞ J*Ï˝x J=â◊º=∂K«iOKÕk 19–20† Ö’Hõ ã¨O„QÆÇ¨Ï xq∞`«ÎO Hõ~°‡ 21–25† Hõ~°‡Ü≥∂QÆ H“â◊ÅO 26–32† =∞#∞+¨µº_»∞ ã¨O™ê¯~ånè#∞_»∞33-34† ã¨fi^è~Œ ‡° "Õ∞ „âı+=ª¨ ∞#_»O 35† J~°∞#˚ ∞x „Ѩâ◊fl – r=Ùx áêáêK«~°}‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞? 36† ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩ`«∞º`«Î~°O – HÍ=∞„HÀ^è•ÖË ã¨HõÅ áêáêʼnõΩ =¸ÖÏÅ∞ 37-39† HÍ=∞O #∞O_ç q_ç=_»_®xH˜ LáêÜ«∞O 40-43.

4. *Ï˝# Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 99-123)

Hõ~°‡Ü≥∂QÆO „áêp#O 1-3† J=`å~° `«`«Î fiO 4-10† HÀÔ~¯Å#∞ J#∞ã¨iOz Ѷ¨ÅO 1112† Kå`«∞º~°fi~°‚ºO 13† Hõ~°‡Ü≥∂QÆ ~°Ç¨Ï㨺O – ã≤kú 14-23† qq^èŒ Ü«∞*Ï˝Å =~°‚# 24-32† *Ï˝# Ü«∞[˝O „âı+¨ªO 33† *Ï˝# ™ê^èŒ# – `«`«ÊùÅO 34-39† ã¨Oâ◊Ü«∞ <åâ◊O 40-42.

5. ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 124-141)

Hõ~‡° Ü≥∂QÆ ã¨<åflºã¨Ü∂≥ QÍÅ∞- `å~°`=« ∞ºO 1† ~Ô O_»∂ "≥∂Hõ„∆ Ѩ^•ÖË 2† Hõ~‡° Ü≥∂yÜÕ∞ (Q“}) ã¨<åflºã≤ 3† Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO, ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë 4-5† Hõ~°‡Ü≥∂QÆ ÅHõ∆}ÏÅ∞ 6-12† ã¨<åflºã¨O 13† ã¨fiÉèÏ="Õ∞ Hõ~°Î, Dâ◊fi~°∞_»∞ xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞ 14-15† *Ï˝#O „ѨHÍâ◊ã¨fiÉèÏ=HõO 16† *Ï˝x ÅHõ∆}ÏÅ∞ 17-22† HÍ=∞„HÀ^èŒ "ÕQÍxfl ã¨Ç≤ÏOK«_»"Õ∞ ã¨∞M’áêÜ«∞O 23† „|Ǩχx~åfi}O 24-26† =∞#ã¨ûOÜ«∞=∞O, âßOu 27-29.

6. ^蕺# Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 142-169)

Ѷ¨Å`åºyÜÕ∞ (Q“}) ã¨<åflºã≤ Ü«∞#|_»∞#∞ 1-2† Hõ~°‡Ü≥∂QÆ ™ê^èŒ#, ã≤kú 3-4† P`«‡ÜÕ∞ P`«‡#∞ L^ŒúiOKÕk, â◊„`«∞`åfixfl =Ç≤ÏOKÕk ‰õÄ_® 5-6† Ü≥∂QÆã≤kú ÅHõ∆}O, ã¨=∞|∞kú 7-9† Ü≥∂QÍÉèϺ㨠xÜ«∞=∞O – ™ê÷#, Pã¨#, PǨ~°, x„^•^Œ∞Å∞ 10-18† ^蕺#O, ã¨=∂kè 19-28† Ü≥∂QÆã≤kú Ѷ¨ÅO – ã¨=∞^Œ~°≈#O, ^Œ∞óYx=$uÎ, ã¨∞YO 29-32† =∞#óã¨OÜ≥∂"≥∂áêÜ«∂Å∞ – JÉèϺ㨠"≥~· åQͺÅ∞ 33-36† Ü≥∂QÆ„Éè+í µ¨ xì ѨÙ}ºÖ’Hõ „áêÑ≤,Î [<å‡O`«~ã° k≤ ú 37-45† ÉèQí =Æ ^Œƒ‰ù Ωõ _Î Õ „âı+¨ªÜ≥∂y 46-48.

7. *Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 170-189)

âßG*Ï˝#O, J#∞Éè=í *Ï˝#O 1-2† ™ê^艌 Ωõ _»∞, `«`Ϋ fiA˝_∞» , ^Œ∞~°É¡ ∞íè Å∞ 3† Dâ◊fi~°∞x Ѩ~åѨ~° „ѨHõ$`«∞Å∞, [QÆ^Œ∞`«ÊuÎ 4-7† UÜÕ∞ =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ Dâ◊fi~° ã¨`«Î qâı+¨OQÍ „ѨHÍt™ÈÎOk 8-11† [QÆ`«∞Î „uQÆ∞}Ïu‡HõO 12-13† ÉèíQÆ=`ü – â◊~°}ÏQÆuÜÕ∞ QÆ∞}=∞~Ú J~Ú# =∂Ü«∞ #∞O_ç "≥Å∞=_»_®xH˜ LáêÜ«∞O 14-15† K«`«∞ifi^èŒ Éèí‰õΩÎÅ∞ – JO^Œ∞Ö’ *Ï˝xÜÕ∞ „âı+¨µª_»∞ 16-19† J#º^Õ=`Àáêã¨<å Ѷ¨ÅO Jx`«ºO – Jn Dâ◊fi~° „Ѩ^Œ`«Î"Õ∞ 20-22† Dâ◊fi~Àáêã¨<å Ѷ¨ÅO Dâ◊fi~°ÖÏÉèí"Õ∞ 23† "≥∂ǨÏHÍ~°}O 24-27† ÉèíH˜Î=Å¡ "≥∂ǨÏO, [~å=∞~°}ÏÅ∞ `˘ÅQÆ∞`å~Ú† Dâ◊fi~å#∞Éèí∂u Åaèã¨∞ÎOk 28-30.

8. JHõ∆~°„|Ǩχ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 190-209)

„|Ǩ‡^蕺`å‡kè^≥·==ÚÅ "åºYº 1-5† =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Dâ◊fi~° zO`«# =ÚH˜Îx, `«k`«~° zO`«# `«k`«~åÅ#∞ á⁄Okã¨∞ÎOk 6-7† x~°O`«~° 㨇~°}-=∞#<åÖË „âı+¨ª ™ê^èŒ#Å∞ 8-9† =∞~°}HÍb# FOHÍ~° ^蕺#qkè – ѨÙ#~°#˚ ‡ x=$uÎ 10-15† „|Ǩχ Ö’HõO ‰õÄ_® Jx`«º"Õ∞

16† „|Ǩχ‰õΩ k"å~å„`åÅ∞ : ã¨$+≤ì „Ñ¨à◊Ü«∂Å∞ 17-19† Ѩ~°=∂`«‡ÜÕ∞ Ѩ~°=∞QÆu 20-21† ^Õ=Ü«∂# Ñ≤`«$Ü«∂<åÅ∞ – "≥Ú^Œ\ ˜k "≥∂H∆Íxfl, Ô~O_»=k ѨÙ#~°˚#‡#∞ W™êÎ~Ú 22-27.

9. ~å[ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 210-231)

Wk ã¨∞Y™ê^躌 "≥∞#ÿ „âı+Ü ì¨ ∂≥ QÆO 1-2† „â◊^•ú~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ J#kèHÍi 3† ÉèQí =Æ O`«∞x Ü≥∂QÔ â· fi◊ ~°ºO 4-6† ã¨$+≤ì ã¨OǨ~° HÍ~åºÅÖ’ ‰õÄ_® Dâ◊fi~°∞_»∞ xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞ 7-10† J=`å~° qâßfiã¨O HõÅQÆ_»O Hõ+¨ìO 11† Éèí‰õΩÎÅ „ѨHõ$u ^≥·q, W`«~°∞Åk Pã¨∞i 12-13† ã¨~°fiO ã¨~°fi„`å Dâ◊fi~°∞_Õ 14-19† Ü«∞*Ï˝^Œ∞ŠѶ¨ÖÏÅ∞ Jx`åºÅ∞ 20-21† P„t`« Éèí‰õΩÎÅ Ü≥∂QÆ ˆH∆=∂Å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =Ç≤Ï™êÎ_»∞ 22† J#º^Õ=`å ѨÓ[ P*Ï˝#ѨÓ~°fiHõOQÍ Dâ◊fi~å~å^èŒ# 23-25† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Éèí‰õΩÎÅ ÉèíH˜Î – J~å…ºxfl Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞ 26-29† ÉèíH˜Î =ÖË¡ =∞Ǩáêáê`«∞‡Å∞ ‰õÄ_® =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å~°∞ 30-34.

10. qÉèí∂u Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 232-256)

Dâ◊fi~°∞x J<åkã¨fi~°∂Ѩ *Ï˝#O =ÚH˜Î^•Ü«∞HõO 1-3† ÉèíQÆ=O`«∞x qÉèí∂u, Ü≥∂QÆO 47† ÉèíH˜Î =Å¡ J*Ï˝#O `˘Åy, *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok 8-11† qÉèí∂`«∞Å#∞, Ü≥∂QÍxfl q#_®xH˜ J~°∞#˚ ∞_»∞ L`åûǨÏO K«∂Ñ≤OK«_O» 12-18† ÉèQí =Æ kfiÉè∂í u ã¨OHˆ Ñ∆ =¨ ~°#‚ 19-40† qâ◊fi=∞O`å Dâ◊fi~°∞x UHÍOâ◊O`À P=$`«O 41-42.

11. qâ◊fi ~°∂Ѩ^Œ~°≈# Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 257-293)

qâ◊fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈<å~°÷O J~°∞˚#∞x „áê~°÷# 1-4† J~°∞˚#∞_»∞ k=º K«‰õ∆Ω=ÙÅ#∞ á⁄O^Œ_»O 58† ã¨O[Ü«∞ Hõ$`« qâ◊fi~°∂Ѩ=~°‚#O 9-14† qâ◊fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O 15-31† ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨OǨ~° Hõ~ΰ J~Ú# HÍÅ∞_»∞ 32† xq∞`«=Î ∂„`«OQÍ LO_ç Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« =∞x J~°∞#˚ ∞xH˜ LѨ^tÕ OK«_O» 33-34† J~°∞˚#∞x ã¨Î=O, K«`«∞~°∞ƒù[ ã¨fi~°∂Ѩ^Œ~°≈# „áê~°÷# 35-46† ™œ=∞º ~°∂Ѩ „QÆǨÏ}O, qâ◊fi~°∂Ѩ^~Œ ≈° #O J`«ºO`« ^Œ∞~°É¡ Oíè 47-53† J##º ÉèHí Ü Î˜ ∞Õ U`«^~úŒ ≈° <ÀáêÜ«∞O – ÉèHí Θ Ѩ^OŒä Ö’ ÉèíQÆ=„`åÊÑ≤Î 54-55.

12. ÉèíH˜Î Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 294-305)

J~°∞˚#∞x „Ѩâ◊fl – ã¨QÆ∞}x~°∞æ}Àáêã¨#ÅÖ’ Uk „âı+¨ªO 1† ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩ`«∞º`«Î~°O – ã¨QÆ∞}Àáêã¨<Õ „âı+¨ªO, ^ÕǨaè=∂xH˜ x~°∞æ}Àáêã¨# J™ê^茺O 2-8† ÉèíH˜Î, xëê¯=∞ Hõ~°‡ 9-12† Éèí‰õΩÎx ÅHõ∆}ÏÅ∞ 13-20.

13. ˆH∆„`«ˆH∆„`«[˝ qÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 306-330)

ˆH∆„`«ˆH∆„`«[˝=~°‚# 1-6† *Ï˝#™ê^èŒ<åÅ∞ 7-11† „|Ǩχ*Ï˝# ÅHõ∆}O 12-17† ÉèíH˜Î =ÖË¡ Wk Åaèã¨∞ÎOk 18† „ѨHõ$u ѨÙ~°∞+¨ q"ÕHõO, nx =Å¡ ѨÙ#~°˚#‡ `˘Å∞QÆ∞`«∞Ok 19-23†

P`«‡*Ï˝<ÀáêÜ«∂Öˇ#· qaè#fl =∂~åæÅ∞ 24-25† Hˆ „∆ `«Hˆ „∆ `«[˝ ã¨OÜ≥∂QÆO =ÖË¡ ã¨$+≤ì 26† ã¨=∞^Œ~≈° #"Õ∞ Ѩ~åQÆu 27-28† „ѨHõ$u Hõ~°Î $`«fiO : ѨÙ~°∞+¨ xi¡Ñ¨Î`« – „ѨHõ$u ѨÙ~°∞+¨ q"ÕHÍÅ =ÅÕ¡ =ÚH˜Î 29-34.

14. QÆ∞}„`«Ü«∞qÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 331-349)

ã¨$+≤ì `«`«Î fiO 1-4† ã¨`«Î fi~°[ã¨Î"≥∂QÆ}ÏÅ∞ |OkèOKÕ su, "å\˜ ÅHõ∆}ÏÅ∞ 5-13† QÆ∞}ÏÅ∞ =$kú K≥Ok`Õ HõeˆQ Ѷ¨ÅO, QÆu 14-18† QÆ∞}Ïf`«∞_»∞ =Ú‰õΩÎ_»∞ 19-20† QÆ∞}Ïf`«∞x ÅHõ∆}O 21-25† ÉèíH˜Î =Å¡ QÆ∞}ÏÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«_»O –„|Ǩχ*Ï˝# ÖÏÉèíO 26-27.

15. ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 350-366)

ã¨O™ê~°=$Hõ∆ =~°‚# 1-2† "≥·~åQͺGO`À nxx KèÕkOѨ, ÅaèOKÕ J=ºÜ«∞Ѩ^ŒO, ^•x =~°‚# 3-6† r=Ùx ã¨fi~°∂ѨO, ѨÙ#~°˚#‡ ~°Ç¨Ï㨺O 7-8† =∞~°}Ï#O`«~°O ã¨∂Hõ∆ ‡ â◊s~°O LO@∞Ok 9-11† Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x ã¨~°fi"åºÑ≤`«fiO 12-14† Hõ∆~åHõ∆~° ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ `«`åÎ fiÅ∞ 15-19† QÆ∞ǨϺ`«=∞ âßGO 20.

16. ^≥·"åã¨∞~° ã¨OѨkfiÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 367-381)

^≥·"åã¨∞~° ã¨OѨ^Œfi~°‚# 1-4† ^≥·"åã¨∞~° „ѨHõ$`«∞Å∞ 5-6† Jã¨∞~° ã¨fiÉèÏ= qâ◊^Œ =~°‚#, Pã¨∞~° „ѨHõ$`«∞Å J^èÀQÆu 7-20† #~°Hõ ^•fi~åÅ∞ - HÍ=∞„HÀ^èŒÖ’ÉèÏÅ∞, g\˜x `«ºlOK«_»O =ÖË¡ „âıÜ≥∂ÖÏÉèíO 21-22† âßGqkèx Ju„Hõq∞¿ãÎ HõeˆQ ^À+¨O, âßG"Õ∞ „Ѩ=∂}O, âßG qkè áêÅhÜ«∞O 23-24.

17. „â◊^•ú „`«Ü«∞qÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 382-398)

„â◊^•ú„`«Ü«∞O 1-4† Pã¨∞~° `«Ñ¨ã¨∞û 5-6† QÆ∞}ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz PǨ~°O 7-10† „uq^èŒ Ü«∞*Ï˝Å∞ 11-13† „uHõ~°}ÏÅ `«Ñ¨ã¨∞û 14-16† QÆ∞}ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz D `«Ñ¨ã¨∞û =¸_»∞ q^è•Å∞ 17-19† „uq^èŒ ^•<åÅ∞ 20-22† Ü«∞[˝ ^•<åk Hõ~°‡ÅÖ’ LK«ÛiOKÕ FO `«`«û`ü 23-27† „â◊^•ú~°Ç≤Ï`«∞_»∞ PK«iOKÕ Ü«∞[˝ ^•# `«áêÅ∞ x+¨ÊùÖÏÅ∞ 28.

18. "≥∂Hõ∆ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

(ѨÙ. 399-448)

ã¨<åflºã¨ `åºQÍÅ "åºYº 1-2† Ü«∞[˝ ^•# `«áêÅ∞ `åº[º=ÚÅ∞ HÍ=Ù, Hõ~°Î"åºÅ∞ 3-6† „uq^èŒ `åºQÍÅ∞ 7-10† Hõ~°‡ Ѷ¨Å`åºQÆ"Õ∞ `åºQÆO 10-12† Hõ~å‡#∞ÉO^èŒ"≥∞ÿ# HÍ~°} ѨOK«HõO 13-15† JǨÏOHÍ~°|∞kú ÖˉõΩO>Ë |O^èŒO ÖË^Œ∞ 16-17† Hõ~°‡ „¿Ñ~°} – Hõ~°‡ ã¨O„QÆǨÏO 18-19† „uq^èŒ *Ï˝<åÅ∞ 20-22† „uq^èŒ Hõ~°‡Å∞ 23-25† „uq^èŒ Hõ~°ÎÅ∞ 26-27† „uq^èŒ |∞^Œ∞úÅ∞ 28-32† ^èŒ$u ¢`≥Îq^茺O 33-35† „uq^èŒ ã¨∞MÏÅ∞ 36-39† „uQÆ∞} =ÚHõÎ"≥∞ÿ#k [QÆ`«∞ÎÖ’ ÖË^Œ∞ 40† Kå`«∞~°fi~°‚ºO 41-44† J<åã¨H˜Î`À ã¨fi^èŒ~å‡xfl áêe¿ãÎ <≥·+¨¯~°‡ºã≤kú 45-

49† „|Ǩχ *Ï˝#x+¨ª 50-58† =∞#∞+¨µº_»∞ ã¨fiÉèÏ"ånè#∞_»∞ 59-61† Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨HõŠǨÏ$^ŒÜ«∂kè+≤ª`«∞_»∞ 61† â◊~°}ÏQÆu – áêѨ =ÚH˜Î 62-66† w`å *Ï˝<åkèHÍi 67† Ѷ¨Å„â◊√u 68-71† J~°∞˚#∞x ã¨O^ÕÇ¨Ï x=$uÎ 72-73† ã¨O[Ü«Ú_»∞ w`«#∞ q#fl q^èŒO – P#O^ŒO 74-78.

w`å =∂Ǩ`«‡ºO =~å‚#∞„Hõ=∞}˜Hõ â’¡HÍ#∞„Hõ=∞}˜Hõ

...... ...... ......

449 454 458

L^•Ç¨Ï$`« „QÆO^äŒ ã¨∂z (™êOˆHuHõ q=~°} ã¨Ç≤Ï`«=Ú) v

J„u. – J„u㨇 $uó Jâ◊fi. – Jâ◊fi"Õ∞^èŒ Ñ¨~°fi Pk. – Pk Ѩ~°fi Dâ◊. L. – Dâ’Ѩx+¨`ü S.„ÉÏ. – S`«ˆ~Ü«∞ „ÉÏǨχ}"£∞ |∞H±. ã¨O. – |∞∞ˆQfi^Œ ã¨OÇ≤Ï`å Hõ~î°. L. – Hõ~îÀѨx+¨`ü Hõ~°‚. – Hõ~°‚ Ѩ~°fi ‰õΩ=∂~°. – ‰õΩ=∂~° ã¨OÉèí="£∞ w. – N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å Q“.HÍ. – Q“_»áê^Œ HÍiHÍ Q“.^èŒ. – Q“`«=∞ ^èŒ~°‡ã¨∂„`«"£∞ KèåO. L. – KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`ü `≥·. L. – `≥·uÎsÜ≥∂Ѩx+¨`ü `≥·. ã¨O. – `≥·uÎsÜ«∞ ã¨OÇ≤Ï`å㨠^èŒ~°‡. – ^èŒ~°‡ "≥·Éèí= YO_»"£∞ ^Õg. – ^Õgã¨Ñ¨Îâ◊u <åQÆ~°. – <åQÆ~° YO_»# <å~°^Œ. – <å~°^Œ 㨇 $u <≥·.ã≤. – <≥·+¨¯~°‡º ã≤kúó „Ѩ.w. – „Ѩã¨#fl w`å |$ǨÏ. L. – |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`ü |$ǨÏ. L.=∞. – |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`ü, =∞^茺Ok#áê~î°ó |$ǨÏ. ѨÙ. – |$ǨÏ^Œú~°‡Ñ¨Ù~å}"£∞

„| aO. L. – „|Ǩχ aO^Œ∂Ѩx+¨`ü Éèí.~°. ã≤. – ÉèíH˜Î ~°™ê=∞$`« ã≤O^èŒ∞ó ÉèÏ. – N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞ ÉèÏ~°. – =∞ǨÉèÏ~°`«"£∞ =∞#∞. – =∞#∞ 㨇 $u "≥∞ÿ.L. – "≥∞ÿ„`å~Ú}© –LѨx+¨`ü =ÚO. L. – =ÚO_»HÀѨx+¨`ü =∞`«ûº. – =∞`«ûº ѨÙ~å}"£∞ =∞Ǩ. <å. – =∞Ǩ<å~åÜ«∞}ÀѨx+¨`ü Ü≥∂. "å. – Ü≥∂QÆ"åã≤+¨ª"£∞ Ü≥∂. ã¨∂. – Ü≥∂QÆã¨∂„`«"£∞ ~å=∂. – ~å=∂Ü«∞}"£∞ ~°Ñ¶¨Ú. – ~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊"£∞ =#. – =# Ѩ~°fi "åÜ«Ú. – "åÜ«Ú Ñ¨Ù~å}"£∞ q~å@ - q~å@ Ѩ~°fi"£∞ q.ѨÙ. – q+¨µ‚ ѨÙ~å}"£∞ "Õ. ã¨∂. – "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ "≥·.ã¨∂. – "≥·âı+≤Hõ ã¨∂„`«"£∞ âßOu. – âßOuѨ~°fi t=.ѨÙ. – t=ѨÙ~å}"£∞ âıfi. L. – âıfi`åâ◊fi`«~ÀѨx+¨`ü ã¨#. – ã¨#`«∞û*ÏfÜ«∞"£∞ ™ê=∞. ã¨O. – ™ê=∞"Õ^Œ ã¨OÇ≤Ï`å ™êO. HÍ. – ™êOYº HÍiHÍ

㨯O. ѨÙ. – ™ê¯O^Œ ѨÙ~å}"£∞ ǨÏi. – ǨÏi=Oâ◊"£∞ ǨÏi. q. – ǨÏiÉèíH˜Î qÖÏã¨"£∞ Wq∞>Ë+¨<£ PѶπ ¢ÔH·ã¨∞ì ‰õÄ~°‡ ѨÙ~å}"£∞ ^Œ$Q∑ ^Œ$â◊ºq"ÕHõó ^èŒ~°‡Ñ¨^Œ"£∞ ÉÏ~°›ã¨Ê`«º ã¨∂„`«"£∞

É’^虌 ê~°ó ÉèíH˜Î ~°™êÜ«∞#"£∞ ÉèÏ~°u (`≥Å∞QÆ∞ =∂ã¨Ñ¨„uHõ) ÉèÏëȺ`«¯~°¬ nÑ≤HÍ "åºã¨ 㨇 $uó t= ã¨OÇ≤Ï`å â◊√kú `«`«Î fi"£∞

L^•Ç¨Ï$`« „QÆO^äŒHõ~°ÎÅ∞ v

Nâ◊OHõ~°∞Å∞ N~å=∂#∞AÅ∞ N=∞^è•fiKå~°∞ºÅ∞ N^è~Œ ™° êfiq∞ N=∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fiu N„|Ǩ‡#O^Œ yi N~°Ñ¶¨Ú#O^Œ#∞_»∞ "Õ∞^è•ukä N~å=∞Hõ$+¨‚-q"ÕHÍ#O^Œ∞Å∞

xviii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

w`å`«`«ÎfiO v

J#∞Éè=í *Ï˝#~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ âßG Ѩ~#°î O â◊√HõÑH≤ ÍÖÏѨ `«∞źO. âßGO Ѩi`î Å« ‰õΩ =ã¨∞Î q+¨Ü∞« "≥∞#ÿ Ѩ~ÀHõ∆ *Ï˝<åxfl, ™ê^è<Œ åq^è•<åxfl „Ѩ™êk™ÈÎOk. xiÌ+ì¨ q^è•<åxfl J#∞ã¨iOz, âßG*Ï˝<åxfl J#∞Éèí= "Õ^ŒºO KÕã¨∞HÀx"å_»∞ '=\˜ìáÈ~Ú# P=Ù#∞ "Õ∞¿Ñ "å_»—x ÉèíQÆ=^ŒfiK«#O.1 Hõ#∞Hõ, D q+¨Ü«∂<Õfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx, áêO_ç`«º Ö’ÉèÏxfl `«ºlOz, âßG q+¨Ü«∂xfl =∞##O KÕÜ«∂e. WÖÏ J#_»O =Å¡ '^èŒ~°‡ ~å[ºO— #∞O_ç Ü«ÚH˜,Î `«~å¯Å∞ |Ç≤Ï+¨¯ $`åÅx `«ÅK«~å^Œ∞. PѨ"Î åHõºO, ã¨^•Kå~°O, Ü«ÚH˜Î – D =¸_çO\˜H© SHõ=∞`«ºO Ѷ¨∞\˜e¡# ã≤^•úO`«"Õ∞ ^èŒ~°‡ ã≤^•úO`«=∞x =∞ǨÉèÏ~°`«HÍ~°∞_»∞ JO@∞<åfl_»∞. âߢ™êÎ#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# `«~°¯O âßGq+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞=∞=Ù`«∞O^Œx N â◊OHõ~°∞Å Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_®.

U QÀÑ‘ "≥∂ǨÏ#∞_»∞ |$O^•=#OÖ’ QÀÑ≤HõʼnõΩ „¿Ñ=∞ÉèíH˜Îx „ѨɒkèOz, "åi =∞<À-#^Œ∞Å#∞ ã¨=∂kè–™êQÆ~O° Ö’ <å=∞~°∂áêÅ#∞ g_ç UH©H$õ `«"∞≥ Ü ÿ ∞Õ º@@∞¡ 2 KÕâß_À, U *Ï˝#QÆ∞~°∞_»∞ L^Œ=ú ÙxH˜ ã¨~fi° `åºQÀѨ^âÕ O◊ KÕ™ê_À, P áê~°™÷ ê~°kÜ ä ∞Õ J~°∞˚#∞}˜‚ Hõ~°Î=º Hõ~å‡#∞ëêª# x+¨µªxQÍ KÕâß_»∞.

w`« UÖÏ LѨ^ÕtOK«|_çOk? w`ÀѨ^Õâß#O`«~°O N ÉèíQÆ"å#∞_»∞ J~°∞˚#∞}˜‚ J_çy# „Ѩâ◊fl : 'HõzÛ^Œ*Ï˝# – ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó „Ѩ}+¨ì¿ãÎ?— h J*Ï˝#–ã¨"≥∂‡Ç¨ÏO `˘Åy#^•? Jx. D „Ѩâ◊fl =ÖË¡ U L^ÕÌâ◊ºO`À w`ÀѨ^Õâ◊O P~°OaèOK«|_çO^À, `Õ@`≥Å¡=∞=Ù`ÀOk. J*Ï˝# 1. â◊|Ì„|Ǩχ}˜ xëê‚`À # xëê‚Ü«∂`«Êˆ~ Ü«∞k I „â◊=∞ã¨Î㨺 „â◊=∞Ѷ¨Ö’ Ç≤Ï Ç¨Ïº ^èÕ#∞q∞= ~°Hõ∆`«ó II

- N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞. 11-11-18.

2. '`Õ+¨fixifi}‚z`åÎ<åO Hõ~°‡Ü≥∂QÆã¨∞Î HÍq∞<å"£∞— '# xifi}‚ó <åuã¨HõÎó ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆó J㨺ã≤kú^Œó— 'xifi}Ï‚"åO *Ï˝#Ü≥∂QÆó <åºã≤ <åq∞Ç¨Ï Hõ~‡° ã¨∞—.

Hõ~‡° Å Ü«∞O^Œ∞ Pã¨HΘ QÆÅ"åiH˜ Hõ~‡° Ü≥∂QÆ=¸, JO`«QÍ Pã¨H,Θ "≥~· åQƺO ÖËx"åiH˜ ÉèHí Ü Î˜ ∂≥ QÆ=¸, "≥·~åQƺ Ü«Ú‰õΩÎʼnõΩ *Ï˝#Ü≥∂QÆ=¸ ã≤^Œú „Ѩ^•Å∞.

– N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞. 11.10.7.8

xix

w`å `«`«Îfi"£∞

ã¨"∂≥ ‡Ç¨ÏO JO>Ë Jq"ÕHÍxfl x~åHõiOK«_"» ∞Õ NHõ$+¨µx‚ Jaè„áêÜ«∞O. „â’`« ѨeH˜# „Ѩ`«∞º`«Î~°O ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂<Õfl ^Œ$_è»Ñ¨~°∞™ÈÎOk. J~°∞˚#∞x „Ѩ`«∞º`«Î~°O : '#+¨ìó "≥∂ǨÏó— – <å "≥∂ǨÏO `˘ÅyOk. U`«`Ê« Åù OQÍ '㨇 $u~°É¡ Ïúfi— <å‰õΩ P`«‡ q+¨Ü∞« "≥∞#ÿ 㨇 $u ÅaèOzOk. – P`«‡q㨇 $uÜÕ∞ ã¨~åfi#~å÷ʼnõΩ =¸Å"≥∞ÿ, â’Hõ"≥∂ǨʼnõΩ ¿ÇÏ`«∞==Ù`ÀOk. J~°∞˚#∞}˜‚ Ü«Ú^Œú „Ѩ=}∞xQÍ KÕ¿ã xq∞`«ÎO w`ÀѨ^Õâ◊O LѨ„Hõq∞OѨ|_» ÖË^Œ∞. J~°∞˚#∞_»∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xˆH Hõ^• ~°}Éèí∂q∞H˜ =zÛ L<åfl_»∞. â’Hõ"≥∂Ǩ‰õΩe`«∞_≥· Hõ~°Î=º „Éèí+¨µì_»ÜÕ∞º ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’, Hõ~°Î=ºx+¨ª#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ LѨ^ÕtOKå_»∞. UÅÜ«∞#, Hõ~°‡ <≥·+¨¯~出OQÆO. Hõ~°‡xÜ«∞`«∞_≥·# "åxH˜ <≥·+¨¯~°‡ºO ã¨fiÜ«∞OQÍ<Õ ã≤kúã¨∞ÎOk. 'Ü≥∂QÆ Ü«ÚHõÎó =Úxó „|Ǩχ # zˆ~}ÏkèQÆK«Ûùu—. ™ê=∂<åºkèHÍ~°∞ʼnõΩ <≥·+¨¯~°‡q+¨Ü«∂xfl J=ÅOaOK«_»O Hõ+¨ìHõ~°=∞=_»O =Å¡ '# Hõ~°‡}Ï=∞<å~°OÉèÏ<≥·fl+¨¯~°‡ºO ѨÙ~°∞ëÈâ◊√fl`ÕI— Jx K≥ѨÊ|_çOk. =∞~˘Hõ qâı+¨O U=∞O>Ë : '*Ï˝#Ü≥∂ˆQ# ™êOMϺ<åO Hõ~°‡Ü≥∂ˆQ# Ü≥∂y<åO... kfiq^è• xëꪗ.

J~°∞˚#∞_»∞ ~å*Ϻxfl J¿ÑH˜∆OKÕ Hõ∆„uÜ«Ú_»∞, Ü«Ú^Œú xÜ«Ú‰õΩÎ_»∞. D Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ Hõ~À‡Ñ¨^Õâ◊"Õ∞ ã¨=Úz`«O. ^èŒ~°‡ âßGO ‰õÄ_® 'ã¨O„QÍ"Õ∞ +¨fix=iÎ`«fiO „Ѩ*Ï#OK≥·= áêÅ#O— Jx Hõ∆„uÜ«Úx Hõ~°Î"åºxfl Ѷ¨∞’+≤™ÈÎOk. J~°∞˚#∞}˜‚ xq∞`«ÎOQÍ KÕã¨∞‰õΩx ã¨HÍ=∞ ѨÙ~°∞+¨µÅO^ŒiH© =~å‚„â◊"≥∂z`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡#∞ Dâ◊fi~Àáêã¨<å ^Œ$+≤ì`À PK«iOKåÅ<Õ q+¨Ü∂« xfl ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ L^Àƒkèã∞¨ <Î åfl_»∞ : 'ã¨fiHõ~‡° }Ï`«=∞Éèºí ~°Ûºã≤kOú qO^Œu =∂#=ó— ÃщõΩ¯ Ü«Ú‰õΩÎÅ`À D ã≤^•úO`å<Õfl w`å„QÆO^äŒO ã¨=∞i÷™ÈÎOk.1

<å=∞ x~°∞H˜Î D „QÆO^äŒO ÉèíQÆ=O`«∞xKÕ w`«"≥∞ÿ#O^Œ∞ KÕ`« ÉèíQÆ=næ`« Jh, ã¨O™ê~åxfl ÉèíOyOKÕ^Œ=_»O KÕ`« LѨx+¨`«∞Î Jh, „|Ǩχ „áêѨHõ=∞=_»O KÕ`« „|Ǩχq^Œº Jh, LáêÜ«∞ã¨∂K«HÍÖˇ·# Ü≥∂QÍÅ#∞ xˆ~Ìtã¨∞ÎO_»_»O KÕ`« Ü≥∂QÆâßGO Jh ¿Ñ~À¯|_»∞`ÀOk. 'D âßGOÖ’ Ѩ^≥úxq∞k J^蕺ܫ∂Å∂ "≥∂Hõ∆ ™œ^è•xH˜ KÕˆ~Û ™Èáê<åÅ∞— - Jx w`å =∞Ǩ`«‡ºO. '`«`«Î fi=∞ã≤— J<Õ ™ê=∞"ÕnÜ«∞ =∞Ǩ"åHͺ<Õfl w`« qâ◊ ^ Œ Ñ ¨ ~ ° ∞ ™ÈÎ O ^Œ x P#O^Œ y i Jaè „ áêÜ« ∞ O. D Ü« ∞ aè „ áêÜ« ∂ <Õ fl J^≥· fi`åKå~°∞ºÅO^Œ~∂° „Ѩ=∂}OQÍ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. '`«`—ü â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ Ѩ~=° ∂`«‡† 1. '`«™ê‡^Œ∞º^茺ã¨fi— Wu J#∞"å^Œ=∂„`«"£∞, # qkèó

– N^èŒ~°™êfiq∞

xx

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

'`«fi"£∞— â◊|ÌO r="åK«HõO. 'Jã≤— â◊|ÌO SHõº Ѩ~°O. D SHõºO z~°ã≤^ŒúO. ™ê^èŒ<å ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ™ê^èŒ# ˆH=ÅO ÉèË^Œ^Œ$+≤ìx `˘Åy™ÈÎOk. "≥Ú^Œ\ ˜ P~°∞ J^蕺ܫ∂Å∞ P`«‡#∞ (r=Ùx) QÆ∞iOz K≥|∞`«∞<åfl~Ú. `«~°∞"åu P~°∞ J^蕺ܫ∂Å∞ Láêã¨∞º_≥·# Ѩ~°=∂`«‡#∞ (Dâ◊fi~°∞}˜‚) =i‚ã¨∞Î<åfl~Ú. `«∞k J^蕺ܫ∂ÅÖ’ SHõº *Ï˝#O "≥∂H∆ÀáêÜ«∞OQÍ Jaè=i‚OK«|_çOk. D J^蕺ܫ∂Å∞ Hõ~°‡+¨@¯O, ÉèíH˜Î (Láêã¨<å) +¨@¯O, *Ï˝#+¨@¯O Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯#|_»`å~Ú.

J^蕺ܫ∂~°÷ ã¨O„QÆǨÏO „Ѩ^=Œä ∂^蕺ܫ∞O J~°∞#˚ qëê^ŒOÖ’ ã¨O™êi, â’Hõ "≥∂ǨÏ<å "庉õΩe`«∞_»∂ J~Ú# r"å`«‡#∞ =i‚™ÈÎOk. D â’HõO ^ÕǨ`«‡ q"ÕHõO ÖËHõáÈ=_»O KÕ`« ã¨OÉèíqOzOk. Hõ#∞Hõ, kfifÜ«∂^蕺ܫ∞OÖ’ ^ÕǨ`«‡ q"ÕHõ q*Ï˝#O „Ѩ^Œi≈OK« |_çOk. ^ÕǨxH˜ L`«ÊuÎ q<åâßÅ∞ L<åfl~Ú. HÍx P`«‡‰õΩ ÖË=Ù. HÍx, D P`«‡ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# *Ï˝#O, ^Œ∞~°¡ÉèíO, z`«Îâ◊√kú ÖËHõáÈ`Õ KÕ‰õÄ~°^Œ∞. z`«Îâ◊√kú xq∞`«ÎO Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl P„â◊~ÚOKåe. D Hõ~°‡ J=â◊ºHõ~°Î=º=∞<Õ `«$fÜ«∂^蕺ܫ∞O x~°∂Ñ≤™ÈÎOk. K«`∞« ~å÷^•è ºÜ«∞OÖ’ „|Ǩχx+¨‰ª Ωõ J#∞‰õÄÅ=ÚÖˇ#· Hõ~‡° , *Ï˝#=ÚÅ<Õ kfiq^èŒ x+¨ªÅ∞ JkèHÍ~° ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz U suQÍ „ѨܫÚ[º=ÚÅ=Ù`åÜ≥∂ x~°∂Ñ≤OK«|_çOk. ѨOK«=∂^蕺ܫ∞OÖ’ Jâ◊√^Œú z`«∞ÎxH˜ Hõ~å‡K«°~°}Ïxfl, `«`«ÊùÅ `åºQÍxfl LѨHÍ~°Hõ=ÚÅh, â◊√^Œúz`«∞ÎxH˜ ã¨<åflºã¨O „QÍǨϺ=∞h `≥Å∞Ѩ|_®¤~Ú.

D ã¨<åflºã¨OÖ’ ^Œ$_è»`åfixfl JO^Œ*ËÜ«∞_®xH˜ +¨ëêª^蕺ܫ∞OÖ’ ^蕺#O qkèOѨ|_çOk. ã¨Ñ¨Î=∂^蕺ܫ∞OÖ’ ^èպܫ∞=ã¨∞Î"≥·# Dâ◊fi~°∞x â◊H˜Î^ŒfiÜ«∞O Jaè=i‚OѨ|_ç, `«<å‡Ç¨`«‡ºO ÃÑ· „â◊^Œú LnÌÑ≤OѨ*ËÜ«∞|_çOk. J+¨ì=∂^蕺ܫ∞O =∂~°æ =~°‚# KÕã≤ ^蕺#Ü≥∂QÆ |ÅO`À â◊s~åxfl ZÖÏ `«ºlOKåÖ’ `≥Å∞ѨÙ`ÀOk† D q^èŒOQÍ =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^ÕǨxfl `«ºlOKÕ â◊H˜Î n~°…HÍÅ ™ê^èŒ<å ™ê¿ÑHõ∆O. Hõ#∞Hõ, #==∂^蕺ܫ∞OÖ’ ÉèíQÆ=^Œƒù[#, ÉèíH˜Î =∞Ç≤Ï=∞ qâ◊nHõiOK«|_®¤~Ú. Éèí[# ^蕺<åʼnõΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ ^èºÕ Ü«∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞QÍ ÉèQí =Æ kfiÉè∂í `«∞Å∞ ^Œâ=◊ ∂^蕺ܫ∞OÖ’ =i‚OK«|_®¤~Ú. UHÍ^Œâß^蕺ܫ∞OÖ’ qâ◊fi=∞O`å ÉèíQÆ=„^Œ∂ѨOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. ^•fi^Œâß^蕺ܫ∞OÖ’ ÉèHí Θ ÖÏÉèÏxH˜ J#∞"≥#· LáêÜ«∂Å∞ xˆ~tÌ OK«|_®¤~Ú. „`«Ü∂≥ ^Œâ◊ J^蕺ܫ∞O K«`∞« ifiOâ◊u Éè^Ë •Å`À Xáêʈ~ [_» „ѨH$õ ux, `«k`«i‰õΩ_Î #·≥ z`«∞Ê~°∞+¨µx (r=Ùx) `≥Å∞ѨÙ`ÀOk. K«`∞« ~°âú ß^蕺ܫ∞O „ѨH$õ u QÆ∞}„`«Ü∞« OQÍ Ñ¨i}Ï=∞O K≥Ok, r=Ù}˜‚ ã¨O™ê~°OÖ’ |OkèOKÕ sux Jaè=i‚™ÈÎOk. ѨOK«^⌠ß^蕺ܫ∞O [_»„ѨH$õ u,

w`å `«`«Îfi"£∞

xxi

r=ÙÅ - HõO>Ë L`«Î=Ú_≥·# Ѩ~°=∂`«‡#∞ „Ѩ^Œi≈™ÈÎOk. ëÈ_»â◊, ã¨Ñ¨Î^ŒâßÅ∞ |^Œú,=Ú=Ú‰õ∆Ω r=ÙÅ PKå~°=º=Ǩ~åÅ#∞, "åiH˜ LO_Õ „â◊^ŒúÅ#∞ =i‚ã¨∞Î<åfl~Ú.

Jëêì^Œâß^茺ܫ∞OÖ’ ã¨=∞ã¨Î w`å~°÷O LѨã¨OǨ~°O X#~°Û|_çOk. ™Èfiz`«"≥∞ÿ# =~å‚„â◊=∞ Hõ~°‡Ö’ ÉèíQÆ=^Œ~°Û# ^•fi~å ã¨`«Î fiâ◊√kú „Hõ=∞OÖ’ <≥·+¨¯~°‡ºO (áê~°=∞ǨÏOã¨K«~°º) á⁄Ok, Ѩ~°ÉèíH˜Î ã¨OѨ#∞fl_≥· "≥∂H∆Íxfl (*Ï˝<åxfl) á⁄O^Œ_»"Õ∞ w`å™ê~°O. Ô~O_»∞ #∞O_ç S^Œ= J^蕺ܫ∞O =~°‰õΩ QÆÅ „QÆO^äŒO Hõ~°‡*Ï˝<åÅ QÆ∞iOz qâ◊^ŒOQÍ „Ѩã¨Oy™ÈÎOk. *Ï˝#O L¿ÑÜ«∞O, Hõ~°‡ LáêÜ«∞O (Hõ~°‡ Ѷ¨Å) `åºQÆO ã¨<åflºã¨O`À ѨiѨHõfi`« á⁄O^Œ∞`ÀOk. +¨ëêª+¨ì=∂^蕺ܫ∂Å∞ z`≥HÂÎ Í„QÆ`å LáêÜ«∂xfl Jaè=i‚ã∞¨ <Î åfl~Ú. ã¨Ñ=Ψ ∞, #==∂^蕺ܫ∂Å∞ Dâ◊fi~°âH◊ xΘ Jã¨OQÆ`«fi QÆ∞}Éèí∂+≤`«=∞Ü«Úº [QÆ^Œ∞ÊuÎã≤÷u ÅÜ«∞ ¿ÇÏ`«∞=x x~°∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. ^Œâ◊=∞, UHÍ^Œâ◊, ^•fi^ŒâßÅ∞ ÉèíH˜Îx „Ѩâ◊Oã≤ã¨∞Î<åfl~Ú. ^Œâ◊=∞O qÉèí∂u ^蕺<åxfl, UHÍ^ŒâO◊ qâ◊fi~°∂Ѩ Láêã¨##∞, ^•fi^ŒâO◊ ™ê^è<Œ åOQÍÅ#∞ `≥e≥ Ü«∞ *ˇÑC¨ `«∞<åfl~Ú. „`«Ü≥∂^Œâ◊, K«`«∞~°úâ◊, ѨOK«^Œâß^蕺ܫ∂ÅÖ’ „|Ǩ‡xH˜, r=ÙxH˜, „ѨHõ$uH˜ QÆŠѨ~°ã¨Ê~° |O^èŒO q=iOK«|_çOk. ëÈ_»â◊, ã¨Ñ¨Î^ŒâßÅ∞ JkèHÍi x~å‚Ü«∞Hõ=ÚÅ∞.

Jëêì^Œâß^蕺ܫ∞O "≥∂H∆ÀáêÜ«∂xfl LѨ^Õt™ÈÎOk.

Hõ~°‡Ü≥∂QÆO JO>Ë Uq∞\˜? w`« Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl „Ѩ^è•#OQÍ LѨ^Õt™ÈÎOk. Ü≥∂QÆO JO>Ë LáêÜ«∞O. Hõ~‡° Ü≥∂QÆO JO>Ë Hõ~‡° J<Õ LáêÜ«∂xfl J=ÅOaOz Dâ◊fi~° ^Œ~≈° #O á⁄O^Œ_O» .

WHõ Hõ~°‡ JO>Ë Uq∞\’ „QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤ LOk† D Hõ~°‡Ö’ „Ѩ=iÎÖË¡ÖÏ KÕ¿ãq UqÜ≥∂ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. „Ѩ=$uÎ, âßGO Hõ~å‡K«~°}‰õΩ =ÚYºHÍ~°}ÏÅ∞. ™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ# PǨ~°x„^•^Œ∞ÅÖ’ =∞#∞+¨µºx xÜ«∞`«∞}˜‚ KÕÜ«∞_®xH˜ âßGO J<å=â◊ºHõO. âßGqkè ÖˉõΩ<åfl =∞#∞+¨µº_»∞ D Hõ~°‡ÅÖ’ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ „Ѩ=$`«∞Î_»∞ J=Ù`å_» ∞ . J~Ú<å, r==º=Ǩ  ~åxfl 㨠O Ü« ∞ q∞`« " ≥ Ú #~° Û _®xH˜ âßGO ÉèHí Í∆ ºÉèHí Í∆ ºÅ#∞, q"åǨÏO, „|ǨχK«~º° O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å#∞ qkè`O« „`« "≥Ú#~°∞Û `«∞#flk. r=Ù}˜‚ „Ѩ=$uÎ =∂~°Oæ #∞O_ç x=$uÎ =∂~åæxH˜ Q˘xáÈ=_»"∞Õ âߢ™ÈÎ^âúÕ º◊ O. =∞#∞+¨µº_»∞ ™êfiÉèÏqHõOQÍ LѨ„Hõq∞OK«x Hõ~°‡Å#∞ PK«iOѨ*ËÜ«∞_®xH˜ âßGO qâı+O¨ QÍ „ѨÜ∞« ufl™ÈÎOk. ѨOK«=∞ǨÜ«∞*Ï˝kHõ"∞≥ #ÿ Hõ~‡° Å∞ D „ѨÜ∞« `åflO`«~`æ° åÖË.

D Hõ~°‡Å∞ "≥·^èŒHõ~°‡Å∞. =∞#∞+¨µºx âßs~°Hõ, ™ê=∂lHõ, áê~°=∂i÷Hõ „âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤Oz âßGO =~å‚„â◊=∞ ^è~Œ å‡xfl xˆ~tÌ ™ÈÎOk. QÆ∞}Éè^Ë •xfl J#∞ã¨iOz „ÉÏǨχ}

xxii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Hõ„∆ uÜ«∞ â◊¥„^Œ qÉèÏQÆ=¸† ã¨O™ê¯~° "≥z· „`åºxfl J#∞ã¨iOz â◊=∂k Hõ~‡° qÉèÏQÆ=¸ LѨk+¨ì=ÚÅ∞. w`«Ö’ Jëêì^Œâß^蕺ܫ∞OÖ’ =i‚OK«|_ç# Hõ~°‡„âı}˜Hõ#∞ K«∂¿ãÎ „Ѩ=$`«ºÎ #∞™ê~°O LѨÅÉèºí =ÚÖˇ#· Hõ~‡° Å<Õ âßGO ã¨O㨯iOz#@∞¡ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.

Hõ#∞Hõ, „Ѩ=$uÎ QÆO^è=Œ Ú<åfl Hõ~‡° JO>Ë âߢ™êÎ#∞"≥∂k`«"∞≥ #ÿ Hõ~‡° J<Õ „QÆÇÏ≤ OKåe. '`«™ê‡KåÛùGO „Ѩ=∂}O `Õ— (16–24) 'Hõ~°‡}ÀǨϺÑ≤ É’^Œú=ºO— (4–17) J<Õ w`å "åHͺÅ∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂<Õfl `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~Ú. "≥·^èŒHõ~°‡Ö’ „Ѩ=iÎOѨ KÕÜ«∞_®xH˜, x+≤^ŒúHõ~°‡ #∞O_ç x=iÎÅ¡*ËÜ«∞_®xH˜ âßGO Ѷ¨Å„â◊√ux ‰õÄ_® x~°fiz™ÈÎOk. D Hõ~°‡ ZÖÏ Dâ◊fi~° ÖÏÉèÏxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞O^À K«∂^•ÌO- (1) JǨÏOHÍ~° ~°Ç≤Ï`«∞_»"≥·, (2) Ѷ¨ÖÏã¨H˜Îx `«ºlOz, (3) Dâ◊fi~å~°Ê} |∞kú`À Hõ~°‡#∞ PK«iOK«∞ Jx ÉèQí =Æ ^•[˝. 'J^蕺`«‡ KÕ`™« ê— J<Õ ã¨∂H˜Î JO`«~åºq∞ =Å¡ „¿Ñi`«∞_»",·≥ JǨÏOHÍ~° Ѩi`åºQÆ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ Hõ~°‡#∞ PK«iOK«=K«∞Û Jx `≥Å∞Ѩ|_»∞`ÀOk. WO^Œ∞Ö’ Ѷ¨ÖÏaèã¨Okè LO_»‰õÄ_»^Œx 'ã¨OQÆO `«ºHÍÎ fi— J#∞xˆ~Ìâ◊O ã¨∂z™ÈÎOk. 'Ü«∞`«¯~À+≤— J<Õ â’¡HõO h=Ù „Ѩ=$uÎH˜ Ö’<≥· PK«iOKÕ Hõ~°‡Å#∞, âߢ™ÈÎHõÎ q^èŒ∞Å#∞ J#∞ã¨iOz PK«iOKÕ Hõ~°‡Å#∞, `«k`«~åÅ#∞, h=Ù u<Õ ^•xfl, „"ÕÖËÛ ^•xfl, W`«~°∞ʼnõΩ WKÕÛ q+¨Ü«∂Å#∞, `«Ñ¨ã¨∞û#∞ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=^ŒiÊ`«O KÕÜ«∞=∞x `≥Å∞ѨÙ`ÀOk. W^Õ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ„Hõ=∞O. D =¸_»∂ Hõ~°‡Ü≥∂QÍOQÍÅ∞.

Hõ~°Î Z=~°∞? Hõ~°‡Ü≥∂y Z=~°∞?

'XHÍ<˘Hõ Hõ~°‡#∞ PK«i¿ãÎ „âıÜ«∞O ÅaèOK«QÆÅ^Œ∞— J<Õ *Ï˝<åxfl (*Ï˝#"£∞) P Hõ~°‡#∞ (*˽ܫ∞"£∞) D Ô~O\˜x „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ (Ѩi*Ï˝`å) Hõ~°‡ „Ѩ=~°ÎHõ=ÚÅ∞.

D =¸_»∂ ‰õÄ_® =∞<À"åºáê~åÖË. Hõ~å‡K«~°}‰õΩ P^è•~°Éèí∂`«"≥∞ÿ#k (Hõ~°}"£∞), Hõ~°‡ x~°fiǨÏ}#∞ (Hõ~°‡), P „H˜Ü«∞#∞ X#ˆ~Û"å_»∂ (Hõ~åÎ) Hõ~°‡‰õΩ P„â◊Ü«∞O J=Ù`«∞<åfl~°∞. D =¸_»∂ â◊s~° "åºáê~åÅ∞ Hõ#∞Hõ, Hõ~°‡=∞O`å =∞#â◊≈s~° ã¨O|O^èŒ"Õ∞ Jx `ÕÅ∞`ÀOk. P`«‡ =∞#ã¨∞û‰õΩ â◊s~åxH˜ ‰õÄ_® Jf`«"≥∞ÿ „ѨHÍt™ÈÎOk. Hõ~°‡`À P`«‡‰õΩ J@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=ÖË¡ '„ѨHõ$`Õó „H˜Ü«∞ =∂}Ïx QÆ∞}ˇÿó Hõ~å‡}˜ ã¨~°fiâ◊ó— (3–27) Jx K≥ѨÊ|_çOk. â◊sˆ~O„kÜ«∞ =∞#ó„áê} |∞^Œúº ǨÏOHÍ~åÅ∞ „ѨHõ$u. W^Õ Hõ~°Î. '<≥·= H˜Oz`«¯~Àg∞u Ü«ÚHÀÎ =∞<Õº`« `«`«Î fiq`ü— (5–8). D q^èŒ"≥∞ÿ# *Ï˝<åxfl P„â◊~ÚOz Hõ~°‡#∞ PK«i¿ãÎ

w`å `«`«Îfi"£∞

xxiii

Hõ~°Î $`åfiaè=∂#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. JǨÏOHÍ~° ~åÇ≤Ï`«º ã≤÷ux á⁄O^Œ=K«∞Û. Hõ~°‡Ü≥∂y Hõ~°‡#∞ J#∞+≤ªOKåe QÍx, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl J¿ÑH˜∆OK«~å^Œ∞. Ѷ¨Å`åºQÍhfl, ã¨<åflº™êhfl P„â◊~ÚOz Hõ~°‡#∞ PK«iOKåe (6–1). =∞~˘Hõ qâı+¨O : 'ã≤^Œúºã≤^èÀúºó ã¨=∞ó Éèí∂`åfi— (2–48) Hõ~°‡ Ѷ¨Å"≥∞ÿ# z`«Îâ◊√kú ÅaèOz<å ÅaèOK«HõáÈ~Ú<å, HõÅ`« K≥O^Œ‰Ωõ O_® ã¨=∞`«fiOÖ’<Õ ã¨O„Ѩu+≤`ª ∞« _≥· LO_»QÅÆ _»∞. UÅÜ«∞#, 'ã¨=∞`«fiOÜ≥∂QÆ LK«º`Õ— (2–48) WÖÏ x~°Ç¨ÏOHÍ~° ѨÓ~°fiHõOQÍ Ñ¶¨Åã¨<åflºã¨O KÕ¿ãÎ =∂#ã≤Hõ ã¨=∞`åfixfl J=ÅOaOz Dâ◊fi~å~°Ê} |∞kú`À Hõ~°‡#∞ PK«i¿ãÎ Dâ◊fi~°∞}˜‚ á⁄O^Œ=K«∞Û. 'ã¨fiHõ~°‡}Ï `«=∞ Éèíº~°Ûºã≤kúO qO^Œu =∂#=ó— (18–46) (work is worship) Hõ#∞Hõ, [QÆ„^ŒOQÆOÖ’<Õ xez ã¨<åflºã≤ JO>Ë J<å㨉õΩÎ_»∞, *Ï˝x JO>Ë x~°ÇϨ OHÍi, Ü≥∂y JO>Ë xifiHÍ~°∞_»∞, Éè‰í Ωõ _Î ∞» JO>Ë Dâ◊fi~åiÊ`« z`«∞_Î ∞» J~Ú# "å_Õ Hõ~°‡Ü≥∂y.

Hõ~‡° =∂~åæxH˜ q~À^è∞Œ Å∞ W~°∞=Ù~°∞ - JA˝Ö#·ˇ ™È=∞~°∞Å∞, ™êOMϺKå~°∞ºÅ∞. "≥Ú^Œ\ ˜ `≥QƉõΩ K≥Ok#"åix L^ÕÌtOz NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : ''g∞~°∞ q∞^䕺Kå~°∞Å∞, g∞~°∞ Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂Ö`À q+¨Ü∂« Å#∞ „QÆÇÏ≤ OK«‰Ωõ <åfl =∞#ã¨∞û #∞O_ç `«ºlOK«ÖˉõΩ<åfl~°∞, Hõ#∞Hõ g∞ Hõ~°‡ `åºQÆ „Ѩܫ∞`«fl=Ú q∞^䌺—— (3–6). WHõ ™êOMϺKå~°∞ºÅ „Ѩ^•è #Ü«ÚH˜.Î Hõ~‡° ѨÙ}º[#Hõ"∞≥ #ÿ @∞¡ áêѨ^•Ü«∞HõO ‰õÄ_® Hõ#∞Hõ, `«ºlOK«=Öˇ#∞ (18–3). D Ü«ÚH˜Îx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ~°‡Ö’ ^ÀëêOâßxfl `«ºlOz QÆ∞}ÏOâß<Õfl ã‘fiHõiOK«=Åã≤OkQÍ K≥ÑÊ≤ YO_çOKå_»∞ (18–48). ™êOMϺKå~°∞ºÅ kfifÜ«∞Ü«ÚH˜Î Hõ~°‡#∞ PK«i¿ãÎ Wëêìx+¨ìq∞„â◊ Ѷ¨ÖÏÅÖ’1 U^À XHõ\ ˜ Jx"å~°º =∞=Ù`«∞Ok. ã¨fi~°Oæ , #~°HOõ ÖËHõ =∞#∞+¨º Ö’HõO U^À XHõ\ ˜ á⁄O^Œ=Åã≤ LO@∞Ok. Wq =ÚH˜Î HÍ~°HÍÅ∞ HÍ=Ù, |O^èŒ HÍ~°}ÏÅ∞. N ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ''JÖÏ HÍ^Œ∞. Hõ~°‡ Ѷ¨ÖÏã¨H˜Î`À PK«i¿ãÎ<Õ |O^èŒO† Ѷ¨ÖÏã¨H˜Î ÖËx Ü≥∞_»Å Hõ~°‡ "≥∂Hõ∆„Ѩ^Œ=∞=Ù`«∞Ok. Hõ~å‡OQÍÅÖ’ „|Ǩ‡<Õfl J#∞ã¨∂º`«OQÍ2 ^Œi≈¿ãÎ |O^èŒO Z#fl\˜H© HõÅ∞QÆ^Œ∞—— Jx x~°∂Ñ≤OKå_»∞.

WOH˘Hõ =∂@ : h=Ù =ÚHõÑÎ Ù¨ ~°∞+¨µ_»"Õ J~Ú<å, h‰õΩ U Hõ~‡° „ѨÜ∂≥ [#=Ú3 ÖˉõΩ<åfl, '|Ǩï[# Ç≤Ï`åÜ«∞— Ö’Hõã¨O„QÆǨ~°÷O Hõ~°‡#∞ PK«iOK«∞.4 h"Õ Hõ~°‡#∞ 1. Jx+¨ìq∞+¨ìO q∞„â◊O K« „uq^èŒO Hõ~°‡}ó Ѷ¨Å"£∞. (w`«. 18–1.)

2. w`«. 4–24.

3. `«ã¨ºHÍ~°ºO # q^Œº`Õ – w`«. 3–17.

4. Ö’HõãO¨ „QÆÇϨ "Õ∞"åÑ≤ ã¨OѨâº◊ <£ 3–20.

xxiv

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

PK«iOK«Háõ È`Õ x#∞fl K«∂ã≤ JA˝Å∞ K≥_áç È`å~°∞.1 Hõ#∞Hõ, h=Ù =Ú=ÚHõ=∆ Ù J~Ú<å ÖËHõ =ÚHõΠѨÙ~°∞+¨µ_»"Õ J~Ú<å Hõ~‡° #∞ `«ºlOK«=^Œ∞.Ì =Ú=Ú‰õΩ∆ =Ù ã¨`Ϋ fiâ◊√kú xq∞`«OÎ , =Ú‰õΩÎ_»∞ Ö’HõtHõ∆} xq∞`«ÎO Hõ~°‡#∞ PK«iOKåe. =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù Dâ◊fi~å~å^èŒ<å~°÷O KÕ¿ã Hõ~°‡ JHõ~°‡ J=Ù`«∞Ok.2 =ÚHõΠѨÙ~°∞+¨µx Hõ~°‡ ‰õÄ_® ã¨=∞„QÆOQÍ „Ѩqb#`« =∞=Ù`«∞Ok (#tã¨∞ÎOk). 3

ã¨$+≤ì „`«Ü≥∂^Œâ◊ ã¨Ñ¨Î^ŒâßÅÖ’ „ѨHõ$ux QÆ∞iOz# qâı+¨ „Ѩã¨OQÆO =∞#‰õΩ Åaè™ÈÎOk. D „ѨHõ$u K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎ fi`«‡HõO. =∞ǨÏ`«Î`«Î fiO, JǨÏOHÍ~°O, ѨOK«`<« 凄`«Å∞, ѨOK«*Ï˝<OÕ „kÜ«∂Å∞, ѨOK«H~ˆõ ‡O„kÜ«∂Å∞, ѨOK«=∞ǨÉè∂í `åÅ∞, =∞#ã¨∞û#∞ HõeÑ≤≤ „ѨH$õ u Jx J#|_»∞`ÀOk. J=ºHõOÎ QÍ LO_Õ D „ѨH$õ u J=ã¨Ü ÷ ∞Õ =∞# TǨωõΩ JO^Õ [QÆ#∂‡ÅO. D =¸Å „ѨHõ$u „uQÆ∞}Ïu‡Hõ ã¨`«Î fi~°[ã¨Î=∞O J#|_Õ QÆ∞}„`«Ü«∞O ™ê=∂º=ã¨÷Ö’ LO_»_»O =Å¡ J=ºHÍÎ=ã¨÷. D ™ê=∂º=ã¨÷ qK«∞º`«"≥∞ÿ`Õ „ѨHõ$u qHõ$u J=Ù`«∞Ok. JO>Ë ã¨$+≤ì P~°OaèOK«|_»∞`«∞Ok. ã¨$ëêì º~°OÉèOí Ö’ ã¨`Ϋ fiQÆ∞}O „Ѩ=$^Œ"ú ∞≥ #ÿ ѨC_»∞ *Ï˝<å`«‡Hõ=¸ ã¨∞MÏ`«‡Hõ=¸ J~Ú# =∞ǨÏ`«`ΠΫ fiO (|∞kú) L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk. Ñ≤^ÑŒ ¨ ~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}ÏÅ∞ q=$^•úÖ#·ˇ ѨC_»∞ Jaè=∂<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# JǨÏOHÍ~°O L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk. JǨÏOHÍ~°O #∞O_ç ѨOK« `«<凄`«Å∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. ˆH=ÅO 'JkÜÕ∞ JÜÕ∞ºk— `«<凄`«. D `«<凄`«Å∞ S^Œ∞. Jq Ѩ$käfi-PHÍâ◊O-h~°∞-Jyfl-"åÜ«Ú=ÙÅ∞.PHÍâ◊`«<凄`« ˆH=ÅO PHÍâ◊=∞Ü«∞OQÍ<ÕÕ LO@∞Ok. WÖψQ `«k`«~° `«<凄`«Å∞ ‰õÄ_®.

JǨÏOHÍ~°OÖ’ ™êuÎ fiHÍOâ◊O „Ѩ=$^Œ"ú ∞≥ ,ÿ UHÍ^ŒâOı „kÜ«∂Å#∞ Hõey™ÈÎOk. *Ï˝<ÕO„kÜ«∞ ѨOK«HõO, Hõˆ~‡O„kÜ«∞ ѨOK«Hõ, =∞#ã¨∞û J<Õq UHÍ^ŒâıO„kÜ«∂Å∞. ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~°O (eOQÆâ◊s~°O) ã¨Ñ¨Î ^Œâß=Ü«∞"å`«‡HõO. UHÍ^ŒâıO„kÜ«∂Å∞, |∞kú, ѨOK«„áê}ÏÅ∞ Hõeã≤ ã¨Ñ¨Î^Œâß=Ü«∞"åÅ∞. „áê}-Jáê#- "åº#-L^•#ã¨=∂#=ÚÅ∞ ѨOK«„áê}ÏÅ∞. =∞#ã¨∞û, |∞kú, z`«ÎO, JǨÏOHÍ~°OÅ#∞ HõeÑ≤≤ JO`«óHõ~°}=∞x =º=Ǩ~°O. Hõ~°}O JO>Ë WO„kÜ«∞O. *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞ ÉÏǨϺ Hõ~} ° ÏÅ∞ (|Ç≤ÏiO„kÜ«∂Å∞)† =∞<À|∞^Œ∞Åú ∞ JO`«óHõ~} ° ÏÅ∞ (JO`«iO„kÜ«∂Å∞).

1. LѨǨÏ"åºq∞=∂ó „Ѩ*Ïó – w`«. 3–24 2. Hõ~°‡}ºaè„Ѩ=$`ÀÎÑ≤ <≥·= H˜Oz`«¯~Àu ã¨ó – w`«. 4–20.

3. ã¨=∞„QÆO „ѨqbÜ«∞`Õ.

– w`«. 4–23.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxv

ѨOK«`<« 凄`«Å #∞O_ç ã¨∂Å÷ q+¨Ü∂« Å∞ L`«Ê#fl=ÚÖˇÜ · ∂« º~Ú. W"Õ PHÍâßk ѨOK«Éèí∂`åÅ∞. ѨOK«`«<凄`«Å∞ ѨOpHõ$`åÖˇ·`Õ Ñ¨OK«Éèí∂`« ã¨$+≤ì. U Éèí∂`«O HõeÊOK«|_»∞`ÀO^À P Éè∂í `åOâ◊OÖ’ ã¨QáÆ êÅ∞, =∞iÜ«¸ q∞ye# ã¨∂Hõ∆ ‡`«<凄`«Å Ü≥ÚHõ¯ J+¨ì=∂OâßÅ#∞ HõeÑ≤`Õ Ñ¨OpHõ$`« ã¨∂÷Å =∞ǨÉèí∂`åÅ∞ ã¨$+≤ìOK« |_»∞`«∞<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ Ѩ$kä"åºk "å\˜Ö’ ˆH=ÅO =∂Ü«∂Éèí∂`åÖË H͉õΩO_®, `«k`«~° JOâßÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. J~Ú<å, ^Õx JOâ◊ Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^À, P ¿Ñi@ =º=Ǩ~°O.1 `«<凄`«Å∞ WO„kÜ«∞ QÀK«~åÅ∞ HÍ=Ù. ѨOpHõ$`«"∞≥ #ÿ `«~∞° "å`«, Éèí∂`« ã¨O[˝#∞ á⁄Ok WO„kÜ«∞QÀK«~åÅ∞ J=Ù`«∞<åfl~Ú. D ã¨∂÷Å q+¨Ü«∂Å #∞O_ç K«`«∞~°Ìâ◊ Éèí∞=<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# „|Ǩ‡O_»=¸, [~åÜ«Ú[-JO_»[-¿ãfi^Œ[Lkƒù*Ï`«‡HÍÖˇ·# K«`«∞ifi^èŒ ã¨∂÷Å â◊s~åÅ#∞, P â◊s~åÅ Éè’QÀѨܫÚHõÎ=ÚÖˇ·# J#fláê<å^Œ∞Å∞ ã¨$+≤ìOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú.

Hõ~°‡ x~åfiǨÏHÍÅ∞ WK«Ûù, ã¨∞YO, ^Œ∞óYO, KÕ`«#, ^è≥·~°ºO "≥Ú^ŒÖˇ·#=xfl „ѨHõ$u (=∞#ã¨∞û) ^èŒ~å‡Å∞, P`«‡ ^èŒ~å‡Å∞ HÍ=Ù. [QÆ`«∞ÎÖ’ Ü«∂=`ü =Ǩ~åÅ#∞ „ѨHõ$uÜÕ∞ x~°fiÇ≤Ï™ÈÎOk. g\˜H˜ P`«‡`À Z@∞=O\˜ ã¨O|O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ .2 Jëêì^⌠ß^蕺ܫ∞OÖ’ Hõ~‡° ‰õΩ S^Œ∞ q+¨Ü∂« Å∞ HÍ~°}ÏÅ∞QÍ x~°∞Hõ=Î ÚÅ∞ JÜ«∂º~Ú.3 Jkèëêª#O (â◊s~°O), Hõ~°Î (z[˚_»„QÆOkäÜ≥ÿ∞# JǨÏOHÍ~°O), Hõ~°}O (^•fi^ŒâıO„kÜ«∂Å∞), KÕ+¨ì (ѨOK« „áê}ÏÅ∞), ^≥·=O (WO„kÜ«∂#∞„QÍǨÏHÍÖˇ·# ^Õ=`«Å∞) -Hõe¿ãÎ Hõ~°‡ x~°fiÇ≤ÏOK« |_»∞`ÀOk. „â’„`«-`«fiH±, K«‰Ω∆õ ó-lǨfi-„Ѷ∂¨ }O J<Õ *Ï˝<OÕ „kÜ«∞ ѨOK«HOõ â◊|-Ì ã¨Ê~°≈~°∂Ѩ-~°ã¨-QÆO^è•Å#∞ „QÆÇ≤Ï™ÈÎOk. "åH±-áê}˜-áê^Œ-áêÜ«Ú-LѨã¨÷ J<Õ Hõˆ~‡O„kÜ«∞ ѨOK«HõO Hõ^äŒ#-„QÆǨÏ}-QÆ=∞#-`åºQÍ#O^•Å#∞ x~°fiÇ≤Ï™ÈÎOk. „áê}Ïáê#"åº<À^•# ã¨=∂#=ÚÅ<Õ "åÜ«Ú Ñ¨OK«HõO |Ç≤Ï~°æ=∞#- J^èÀQÆ=∞#J‰õΩOK«#-ã¨g∞Hõ~°}-L~Àúfi#flÜ«∞#=ÚÅ∞ J<Õ Hõ~°‡Å#∞ X#~°∞Û`ÀOk. JO`«ó Hõ~°}O =∞<À|∞^ŒúºÇ¨ÏOHÍ~° z`åÎÅ∞QÍ qÉèíHõÎ"≥∞ÿ ã¨OHõÅÊqHõÖÏÊÅ#∞, xâ◊ÛÜ«∂xfl, Jaè=∂<åxfl J#∞ã¨O^è•#O KÕ™ÈÎOk. 1. "≥·âıëêº`«∞Î `«^•fi^Œ ã¨Î^•fi^Œó – "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 2–4–22.

2. w`«. 5–8† 3–27 3. w`«. 18–13.15

xxvi

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

PÜ«∂ WO„kÜ«∂Å#∞ Jkèëêª#^Õ=`«Å∞ HÍ~Àº#∞‡YO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. kH±"åÜ«Ú-J~°¯-=~°∞}-Jtfih ^Õ=`«Å∞ *Ï˝<ÕO„kÜ«∞ „¿Ñ~°‰õΩÅ∞. Jyfl-WO„^ŒL¿ÑO„^Œ-Ü«∞=∞-„Ѩ*ÏѨ`∞« Å∞ Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞ „¿Ñ~°‰Ωõ Å∞. =∞<À|∞^Œºú ǨÏOHÍ~° z`åÎʼnõΩ K«O„^Œ-„|Ǩχ-â◊OHõ~-° q+¨µ‚ ^Õ=`«Å∞ xÜ«∞O`«Å∞. ^Õ=`å „¿Ñi`åÖˇ#· WO„kÜ«∂ÖË q+¨Ü«∞ Éè’QÆO X#~°∞Û`«∞<åfl~Ú.

QÆ∞}„`«Ü∂« aè=ºH˜Ü Î ∞Õ ã¨∞Y^Œ∞óY"≥∂ǨʼnõΩ HÍ~°}O. *Ï˝#O, ã¨∞YO ã¨`Ϋ fiQÆ∞} HÍ~åºÅ∞. ~°*’QÆ∞}O „Ѩ=$`åκ^Œ∞ʼnõΩ ¿ÇÏ`«∞Éèí∂`«O. `«"≥∂QÆ∞}O q"ÕHõ „ÉèíOâßk1 "å\˜H˜ HÍ~°}O. WÖÏ D suQÍ Hõ~°‡=∞O`å „Ñ¨Hõ$`«ºO`«~°æ`«"Õ∞ J=Ù`ÀOk.2 D ã¨$+≤ì „Hõ=∞OÖ’ „ѨHõ$u-P`«‡, [_»O-J[_»O *’_çOѨ |_»∞`«∞<åfl~Ú. [_»HÍ~°ºO ^ÕǨk ~°∂áêŠѨi}u.3 P`«‡ (r"å`«‡) HÍ~°ºO, Éè’HõÎ $`«fiO.4

P`«‡ ã¨fi~°∂ѨO D [QÆ`«∞ÎÖ’ H˘O^ŒiH˜ [_»O H͉õΩO_® W`«~°"Õ∞g∞ ã¨∞ÊùiOK«^Œ∞. "åiH˜ â◊s~°O XHõ¯>Ë xHõ¯O, â◊s~° <åâ◊O`À ã¨=∞ã¨Î=¸ ã¨i. P`«‡Ü«∞<Õ =ã¨∞Î"Õ ÖË^Œ∞.

WO„kÜ«∞ K«i`å~°÷`«ÜÕ∞ Ѩ~°=∂=kè – W@∞=O\˜ Jaè„áêÜ«∂Å`À ã¨O`«∞+≤ì K≥O^Õ"å~°∞ ^ÕÇ¨ `«‡"å^Œ∞Åx, Ö’HÍÜ«∞`«‰Ωõ Åx, Kå~åfi‰õΩÅx ¿Ñ~˘¯#|_»∞`«∞<åfl~°∞.5 ^ÕǨuiHõÎ"≥∞ÿ# P`«‡ XHõ\ ˜ LO^Œh, ^•xH˜ Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfiÅ∞, Hõ~å‡K«~°}O, ã¨∞Y^Œ∞óM Éè’QÍÅ∞ HõÅ=x qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ <åºÜ«∞"≥·âı+≤‰õΩÅ∞.6 Hõ~°Î $`«fiO â◊s~° („ѨHõ$u) ã≤÷`«"Õ∞Ü≥ÿ∞<å, P`«‡ x¢+≤¯Ü«∞"≥∞ÿ<å ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ Éè’HõÎÜ«∞x `«ÅKÕ"å~°∞ ™êOYº, áê`«O[Å∞Å∞. Hõ~ΰ $`«fiO, Éè’HõÎ $`«fiO – D ~Ô O_»∂ â◊s~åxˆH QÍx P`«‡‰õΩ HÍ=Ù. P`«‡ x„+≤¯Ü«∞O, ã¨∞Y^Œ∞óMÏf`«O, „^Œ+¨ì, xifiHÍi Jx x~°∂Ñ≤OKÕ"å~°∞ "Õ^•O`«∞Å∞. w`« ‰õÄ_» D q+¨Ü«∂<Õfl ã¨=∞i÷™ÈÎOk.7 1. w`« : 14–9 2. w`« : 18–15.

3. HÍ~°º – HÍ~°} – Hõ~°Î $`Õfi ¿ÇÏ`«∞ó „ѨHõ$u~°∞K«º`Õ – w`«. 13–20.

4. ѨÙ~°∞+¨ó ã¨∞Y^Œ∞óMÏ<åO Éè’HõÎ $`Õfi ¿ÇÏ`«∞~°∞K«º`Õ – w`«. 13–20.

5. w`« : 16–8, 9 6. w`« : 13–6 7. # Hõ~Àu # eѨº`Õ - w`«: 13–31.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxvii

P`«‡|Ǩï`«fiO : UHõ`«fiO Kå~åfi‰õΩÅ∞ P`«‡=ã¨∞Î=Ù<Õ ã‘fiHõiOѨ~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO. <åºÜ«∞"≥·âı+≤‰õΩÅ∞ Hõ~°Î, Éè’HõÎ J~Ú# P`«‡#∞† ™êOYº, áê`«O[Å∞Å∞ ˆH=ÅO Éè’HõÎÜ≥ÿ∞# P`«‡#∞, "Õ^•O`«∞Å∞ x~°∞æ}"≥∞ÿ# P`«‡#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°x Ѩ~°º=™ê#O. WHõ P`«‡ UHõ=∂?

J<ÕHõ=∂? J<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ =∞`«ÉèË^ŒO LOk. "Õ^•O`« =∞`«"≥ÚHõ¯>Ë UHÍ`«‡"åk. `«k`«~°∞Å∞ <å<å`«‡"å^Œ∞Å∞. 'P`«‡ |Ǩï`«fiO ÖËxÜ≥∞_»Å XHõxH˜ ã¨∞Y"≥∂, ^Œ∞ó Y"≥∂ ã¨OÉèíq¿ãÎ `«k`«~°∞ÅO^ŒiH˜ ‰õÄ_® Jq J#∞Éèí=OÖ’H˜ ~å=Åã≤ LO@∞Ok† HÍx JÖÏ [~°∞QÆ_»O ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ P`«‡ <å<å`«fiO „QÍǨχO— -W^Õ <å<å`«fi"å^Œ∞Å =ÚYºÜ«ÚH˜.Î HÍx, "åã¨"Î åxH˜ ã¨∞Y ^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞ P`«‡ ^è~Œ å‡Å∞ HÍ=Ù, =∞<À^è~Œ å‡Å∞. =∞iÜ«Ú „â◊√u ÅÉèíº"≥∞ÿ# J#O`«`«fi=∞<Õ qâı+¨}O ‰õÄ_® UHÍ`«‡"å^•<Õfl ^Œ$_è» Ñ¨~°∞™ÈÎOk. J#O`«"≥∞ÿOk XHõ¯>Ë LO@∞Ok. Ô~O_»=k LO>Ë "≥Ú^Œ\ ˜^•x J#O`«`«fiO ÉÏkè`«=∞=Ù`«∞Ok. D P`«‡ÜÕ∞ Ѩ~°=∂`«‡.1 WHõ w`åKå~°∞º_»∞ ‰õÄ_® P`«‡, ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂uiHõÎ=∞x, L`«ÊuÎ q<åâ◊ ~°Ç≤Ï`«=∞x, qHÍ~° ~°Ç≤Ï`«=∞x, Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`«fi ~°Ç≤Ï`«=∞x JO>Ë Ö’HõOÖ’ =∞#‰õΩ Hõ~å‡K«~°} Ѷ¨ÅÉè’QÍÅ „Ѩfu ZO^Œ∞‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`ÀOk? - Jx JO>Ë : `å^•`出^蕺¿ã WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O.2 J^蕺㨠JO>Ë P~ÀѨO, q∞^䕺„Ѩ`«ºÜ«∞O. (WO„kÜ«∂Å∞, =∞#ã¨∞û J<Õ) „ѨHõ$uH˜ ^èŒ~å‡Öˇ·# Hõ~°Î $`åfihfl, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∂ P`«‡ Ü«∞O^Œ∞ P~ÀÑ≤`åÅ=Ù`«∞<åfl~Ú. "åã¨Î"åxH˜ „ѨHõ$u QÆ∞}ÏÖË Hõ~°Î $`åfixH˜ HÍ~°}ÏÅ∞† ã¨∞Y^Œ∞óMÏ^Œ∞Å#∞ J#∞Éèqí OKÕk =∞#ã¨∞û. g\˜ ã¨Oã¨~Oæ° Hõey# "≥O@<Õ r=Ù_»∞ Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`«fi „ÉèÏOuÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO@∞<åfl_»∞.3 Ü«∞^ä•~å÷xH˜ P`«‡ JqHÍ~°ºO.4 Jq"ÕH"õ ∞Õ D `å^•`出 ^蕺㨉Ωõ =¸ÅO. Jq"ÕHOõ KÕ`<« Õ Jã¨OQÆ=Ú, L^•ã‘#=Ú J~Ú# P`«‡, ã¨O™êiÜ≥ÿ∞ JǨÏOHÍ~°=â◊O`À (JO>Ë |∞kú`À ‰õÄ_ç) Hõ~°Î $`åfiaè=∂#O á⁄Ok ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞Éèíq™ÈÎOk. „ѨHõ$u #∞O_ç P`«‡#∞ q"ÕH˜OѨQÆÅ =ºH˜Î P`«‡#∞ „^Œ+¨ìQÍ, ™êH˜∆QÍ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ_»∞.5 1. w`« : 13–22.

2. ˆH∆„`« ˆH∆„`«[˝ ã¨OÜ≥∂QÍ`«Îkfikú Éèí~°`«~°¬Éèí – w`«: 13–27.

3. w`« : 14–15 4. 'ѨÙ~°∞+¨ó „ѨHõ$u™È÷- Ñ≤ Éèí∞OˆHÎ „ѨHõ$u*Ï#∞æ}Ï<£— 5. w`« : 14–19

xxviii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„|ǨχO D P`«‡ÜÕ∞ „|ǨχO. x~°uâ◊Ü«∞"≥∞ÿ#k „|ǨχO. LѨx+¨`«∞ÎÅ∞ D „|Ǩ‡xfl kfiq^è=Œ ÚÅ∞QÍ =i‚ã∞¨ <Î åfl~Ú. J"Õ ã¨fi~°∂Ѩ`@« ã¨÷ ÅHõ}∆ ÏÅ∞. 'ã¨`º« O *Ï˝# =∞#O`«O „|Ǩχ— (`≥·`«ÎsÜ≥∂Ѩx+¨`«∞Î. 2.1) J<Õk ã¨fi~°∂ѨÅHõ∆}O. ã¨`«º*Ï˝<å#O`« ã¨fi~°∂Ѩ "≥∞#ÿ k „|ǨχO. JO>Ë, q∞^䕺`«fi [_»`fi« ѨizÛù#fl`«fi=ÚÅ∞ „|Ǩ‡xH˜ ÖË=Ù. [#‡¿ã=÷ ∞ ÉèíOQÍʼnõΩ „|ǨχO HÍ~°}O – 'Ü«∞`À "å W=∂x Éèí∂`åx *ÏÜ«∞O`Õ— (`≥·uÎsÜ«∞ LѨx+¨`«∞Î. 3.1) "≥Ú^ŒÖˇ·# "åHͺÅ∞ „|Ǩχ `å@ã¨÷º „Ѩuáê^ŒHÍÅ∞. w`«Ö’ „`«Ü∂≥ ^Œâß^蕺ܫ∞OÖ’ „|ǨχqKå~°} LOk. „|ǨχO J<åk JO>Ë Jã¨$+¨ìO. J^Õ JxflO\˜H© Pk(=¸ÅO) J~Ú# x~°uâ◊Ü«∞ =ã¨∞Î=Ù. Jk „Ѩ=∂} q+¨Ü∞« O HÍ^Œ∞, x¿+^èŒ q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. '# ã¨`<Ϋ åflã¨^∞Œ K«º`Õ—1 Jk JzO`«ºâ◊HΘ =Å¡ ã¨~åfi`«‡HõO. ã¨~fi° „`« ^•x áê}˜áê^•Å∞. Jk ã¨=∞ã¨OÎ "åºÑ≤Oz "≥ÅÜ«ÚK«∞#flk. ã¨$+≤ì HÍÅOÖ’ r=ã¨$+≤ì KÕã,≤ ã≤u÷ HÍÅOÖ’ áÈ+≤Oz, „ѨàÜ ◊ ∞« ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „QÆã™≤ ÈÎOk. Jk Éèí∂`åÅxfl\˜˜ ֒ѨÖÏ "≥Å∞ѨÖÏ ‰õÄ_® "≥ÅÜ«ÚK«∞#flk.2

Dâ◊fi~°∞_Õ ã¨$+≤ìHõ~°Î ™êOYº =∞`«OÖ’ „ѨHõ$uÜÕ∞ qâ◊fi~°K«~Ú„u, „ѨHõ$uH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ HõeˆQ Ѩi}Ï=∞ Ѷ¨Å"Õ∞ D [QÆ`«∞Î. r= ™êxfl^茺OÖ’ „ѨHõ$u Ü«∞O^Œ∞ D Ѩi}Ï=∞O Ѷ¨∞\˜Å∞¡`ÀOk. w`«Ö’ D „ѨHõ$u–ѨÙ~°∞+¨ ã¨OÜ≥∂QÆO Dâ◊fiˆ~K«Ûù ÖˉõΩO>Ë HõÅ∞QÆ *ÏÅ^Œx K≥Ñʨ |_çOk. „ѨH$õ uÜ«∞O^Œ∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨$+≤ì c*ÏÅ#∞ LOK«∞`«∞<åfl_»∞.3 Dâ◊fi~°∞x DHõ}∆ (ã¨OHõÅÊO) KÕ`<« Õ „ѨH$õ u K«~åK«~"° ∞≥ #ÿ qâßfixfl „Ѩãq¨ OK«∞`ÀOk. Dâ◊fi~å^茺Hõ∆`« =ÅÕ¡ „ѨHõ$u ã¨$+≤ì KÕ™ÈÎOk. Dâ◊fi~°∞_»∞ PHÍâ◊O =ÖË xifiHÍi : Ü≥∂QÆ=∂Ü«∂ "≥·Éèí=O`À ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∂Å∞ ™êkè`«=ÚÅ=Ù `«∞<åfl~Ú.4 WÖÏ Dâ◊fi~°∞_»∞ ã¨$ëêì ºkHÍÅ#∞ X#~°∞Û`«∞#flѨÊ\˜H© PѨΠHÍ=Ú_»=_»O =Å¡ x~°ÇϨ OHÍi.5 Z@∞=O\˜ „ѨÜ∂« 㨠ÖˉΩõ O_®<Õ, bÖÏ=∂„`«OQÍ, LKåÛùfiã¨xâßfi㨠HÍ~°ºO =ÖË, Dã¨$+≤ì x~°∂_è»O, ã¨$+≤ìÖ’ L`«Î=∂^èŒ=∂k ÉèË^•Å∞ L#flѨÊ\˜H© 1. w`« : 13–12 2. w`« : 13–13, 16† 9–10.

3. w`« : 14–3.

4. Ѩâ◊º"Õ∞ Ü≥∂QÆ "≥∞ÿâ◊fi~°"£∞.

5. # "Õ∞ Hõ~å‡}˜ eOѨOu # "Õ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖË ã¨Ê $Ǩ.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxix

Dâ◊fi~°∞xH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# "≥·+¨=∞º=¸ ÖË^Œ∞.1 r=Hõ~å‡#∞™ê~°"Õ∞ D ã¨$+≤ì"≥·z„`«ºO U~°Ê_»∞`ÀOk. Dâ◊fi~°∞xH˜ „Ñ≤Ü∞« -J„Ñ≤ÜÚ« Å∞ ÖË~∞° . HÍx, PÜ«∞##∞ ¿ãqOKÕ"å~°∞ PÜ«∞#<Õ á⁄O^Œ∞`å~°∞. Wk ÉèíH˜Î =∞Ç≤Ï=∞.2 Dâ◊fi~°∞x Hõ~°∞}Ï=$+≤ì JO`«\Ï ã¨=∞OQÍ<Õ LOk† WO^Œ∞Ö’ `«_»=x "åi^Õ `«Ñ¨C. Dâ◊fi~°∞_Õ JkèÜ∞« [˝O†Hõ~‡° ѶŨ ^•`«.3 r=Ù_∞» Hõ~å‡kèHÍi, Dâ◊fi~°∞_»∞ ѶŨ ^•#O KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞# HõÅÊ`«~°∞=Ù. Z=_Õk HÀi`Õ ^•xx á⁄O^Œ∞`å_»∞. PÜ«∞# P~°∞Î_ç PiÎx ǨÏi™êÎ_»∞† „áêi÷OKÕ"å_ç „áê~°÷##∞ ѨÓi™êÎ_»∞† =Ú=ÚHõ∆=ÙʼnõΩ *Ï˝<åxfl „Ѩ™êk™êÎ_»∞.4 PÜ«∞# JO`«~åºq∞Ü≥ÿ∞5 xdÅǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ „ѨHÍtã¨∂Î xÜ«∞=∞# "≥Ú#~°∞Û`«∞<åfl_»∞. PÜ«∞# [_®f`«∞_»∞ HÍ|\˜ì P`«‡. r=–xÜ«∞O`« J=_»O =Å¡ Ѩ~°=∞â◊|Ì"åK«∞º_»∞. [_»=~åæxH˜ JO>Ë „ѨHõ$uH˜ ‰õÄ_® Jf`«∞_»=_»O =Å¡, KÕ`«# =~°æO HõO>Ë L`«Î=Ú_»=_»O KÕ`« ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞.6 ã¨O™ê~°|∞kú ã¨OѨÓ~°‚OQÍ `˘Åy`Õ P„|Ǩχ ã¨OÎ |Ѩ~º° O`«O JxflO\Ï JO`«\Ï Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»<Õ *Ï˝#O Åaèã¨∞ÎOk.7

ã¨$+≤ìHõ~°Î$`«fiO : ^Œ~°≈# ã≤^•úO`åÅ∞ ™êOYº=∞`«OÖ’ „ѨH$õ uÜÕ∞ [QÆ`å¯~°}OQÍ „QÆÇÏ≤ OѨ|_»∞`ÀO^Œx ÃÑ#· `≥e¿Ñ L<åflO. WHõ `åi¯Hõ =∞`åÅ∞ (<åºÜ«∞ "≥â· +ı H≤ ÍÅ∞) „ѨH$õ ux Láê^•# HÍ~°}OQÍ#∞, Dâ◊fi~°∞}˜‚ xq∞`«Î HÍ~°}OQÍ#∞ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. Ѩ$käfi, [ÅO, `Õ[O, "åÜ«Ú=Ù – J<Õ K«`«∞ifi^èŒ Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ L<åfl~Ú. Wq x`åºÅ∞. Ѩ~°=∂}∞ ã¨OÜ≥∂QÆO`À ^Œfi º}∞Hõ=Ú, ^Œfi º}∞Hõ ã¨OÜ≥∂QÆO`À [QÆ`«∞Î „ѨÉèíqã¨∞Î<åfl~Ú. Ѩ~°=∂}∞=ÙÅ∞ [QÆ^∞Œ áê^•# HÍ~°}ÏÅ∞, =∞$uÎHõ Ѷ∞¨ \ÏxH˜ =ÖË. ‰õΩOÉèHí Í~°∞_»∞ =∞$uÎHÍã¨OÜ≥∂QÆO`À Ѷ∞¨ @x~å‡}O X#iOKÕ q^èOŒ QÍ, Dâ◊fi~°∞_»∞ D Ѩ~=° ∂}∞ ã¨OÜ≥∂QÆO`À [QÆ`∞« #Î ∞ ã¨$+≤Oì K«_O» KÕ`,« xq∞`«Î HÍ~°}O. D q^èOŒ QÍ `åi¯‰õΩÅ∞ Dâ◊fi~°∞x Ѩ~=° ∂}∞=ÙÅ#∞ [QÆ`«∞ΉõΩ HÍ~°}ÏÅx JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞.

'Dâ◊fi~°∞_»∞ [QÆ`«∞ΉõΩ xq∞`«Î Láê^•<åÅ∞ Ô~O_»∂ ‰õÄ_®— Jx "Õ^•O`«∞Å 1. w`« : 9–29.

3. w`« : 8–4.

5. w`« : 18-61.

7. w`« : 15-19

2. w`« : 9–29.

4. w`« : 7–16.

6. w`« : 15-18.

xxx

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

x~°fiK«#O. PÜ«∞# ã¨OHõÅÊO KÕ`«<Õ D ã¨$+≤ì. '<Õ#∞ ÃщõΩ¯ q^è•Å∞QÍ J=Ù`å#∞— Jx PÜ«∞# `«Åz# "≥O@<Õ D „|Ǩ‡O_»ÉèÏO_»O „Ѩã¨∞Êù\ ˜`«"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# #∞O_Õ Láê^•#O† PÜ«∞# PÖ’K«#ÜÕ∞ ã¨$+≤†ì WÖÏ „|Ǩχ"≥ÚHõ¯>Ë xq∞`ÀÎáê^•<åÅ∞ Ô~O_»∞ ‰õÄ_®.

^≥·fi`« - J^≥·fi`« - qtëêì^≥·fi`åÅ∞ ™êOYº, `åi¯Hõ PKå~°∞ºÅ∞ ^≥· fi`«∞Å∞. "å~°∞ r= |Ǩï`åfixfl JOwHõiã¨∂Î, D r=QÆ}O Ѩ~°=∂`«‡ (Dâ◊fi~°∞) #∞O_ç "Õ~°x [QÆ`«∞Î ã¨`«º=∞x K≥|∞`«∞<åfl~°∞. qtëêì^≥· fiu J~Ú# N~å=∂#∞AÅ∞ ã¨~°fi[˝`åfik QÆ∞}â’aè`«=Ú, xdÅ HõÖϺ}QÆ∞} xÅÜ«∞=Ú J~Ú# „|ǨχѨ^•~å÷xfl „Ѩuáêkã¨∂Î, r=ÙÅ#∞ „|Ǩ‡Oâ◊Å∞QÍ, `«^nŒ #è ∞Å∞QÍ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. [QÆ`∞« Î „|Ǩχ Ѩi}Ï=∞=∞=_»O KÕ`,« ã¨`«ºO. r=Ù_»∞, [QÆ`«∞Î „|ǨχO #∞O_ç aè#∞flÅ~Úº ‰õÄ_® aè#∞flÅ∞ HÍ~°∞. „|ǨχO UHõ=¸ J<ÕHõ=¸ ‰õÄ_®. =$Hõ∆O =$Hõ∆ ~°∂ѨOÖ’ UHõ=∞ÜÕ∞º âßMÏÉèË^ŒO#∞ J#∞ã¨iOz |Ǩï`åfixfl =iã¨∞Î#fl@∞¡, „|Ǩχ ~°∂ѨOÖ’ UHõ`«fiO, [QÆ„^Œ∂ѨOÖ’ <å<å`«fiO „|ǨχOÖ’ ã≤kúã¨∞Î<åfl~Ú. „|ǨχO â◊si J~Ú<å â◊s~°QÆ`« ^ÀëêÅ∞ JO>Ë <å<å`«fi Ѩi}Ï=∞ ^ÀëêÅ∞ ÖË=Ù. „|Ǩ‡xH˜ UHõ`«fiO, JqHÍi`«fi, #ëêìÅ∞ HÍ=Ù. Ö∫H˜Hõ ^Œ$ëêìO`åÅ`À „|Ǩ‡xfl áÈÅÛÖË=Ú. JzO`«ºâ◊H˜Î KÕ`« „|ǨχO „ѨѨOKåHÍ~°OÖ’ Ѩi}u á⁄Ok#ѨÊ\˜H© „ѨѨOKåf`«O. J^≥· fi`« =∞`«O <å<å`«fiO U q^èŒOQÍ#∂ JOwHõiOK«^Œ∞. ÉèË^Œ-JÉèË^•Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~° q~°∞^•úÅ∞. „|ǨχO xifiâı+O¨ . ã¨fiQÆ`,« ã¨*ÏfÜ«∞, q*ÏfÜ«∞ Éè^Ë Œ ~°ÇÏ≤ `«O. 'UHõ"Õ∞"åkfifÜ«∞"£∞— J<Õ „â◊√u D ÉèË^•<Õfl x~åH˜i™ÈÎOk. P`«‡ Ѩ~°=∂`«‡Å‰õΩ Z@∞=O\˜ Éè^Ë =Œ ¸ ÖË^∞Œ . „ѨfÜ«∞=∂#"≥∞#ÿ Éè^Ë OŒ BáêkèH=õ Ú, HõeÊ`«=Ú. [QÆ`∞« Î ^Œ$+≤ì QÀK«~°=∞=_»O KÕ`«, PHÍâ◊‰õΩã¨∞=∂Å =ÖË JmHõO HÍ^Œ∞† P`«‡ =ÖË ã¨`Ê« ^•~°=÷ ¸ HÍ^Œ∞. <å=∞ ~°∂áê`«‡Hõ"∞≥ #ÿ [QÆ`∞« ,ΠѶ∞¨ \Ï^Œ∞Å =Öˇ, qHÍ~° Ѩ^•~°O÷ . nx ã¨fi~°∂Ѩ x~°‚Ü«∞O ^Œ∞™êû^茺O. [QÆ`«∞Î WÖÏ ã¨`«∞Î, Jã¨`«∞Î HÍHõáÈ=_»O KÕ`« Jx~°fiK«hÜ«∞O, q∞^䌺. WO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ J*Ï˝`«"≥∞ÿ# XHÍ<˘Hõ â◊H˜Î KÕ`« K«∂¿Ñ WO„^Œ*ÏÅO Jã¨`«∞Î J~Ú#@∞¡, =∂Ü«∂â◊H˜Î KÕ`« `ÀKÕ D [QÆkO„^Œ*ÏÅO ‰õÄ_® Jã¨`ÕÎ. „|Ǩχ"Õ∞ D [QÆ`«∞ΉõΩ =¸ÅO. Hõ#∞Hõ, „|ǨχO ã¨`«ºO, [QÆ`«∞Î q∞^䌺 Jx J^≥· fi`«∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxxi

„u=∞`« ã¨=∞#fiÜ«∞O "åã¨Î=OQÍ D ^≥· fi`å^≥· fi`« qtëêì^≥· fi`åÅ∞ `åi¯Hõ"å^Œ q+¨Ü«∂Å∞QÍ H͉õΩO_® Láêã¨<å „Ñ¨HÍ~åÅ∞QÍ Ñ¨i„QÆÇÏ≤ OK«|_» ^Œy#=x N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞, ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ Ѷ¨∞’+≤Oz L<åfl~°∞. JÉèË^Œ^Œ$+≤ì (UHõ`Õfi#), ÉèË^Œ^Œ$+≤ì (Ѩ$^䌈HÎ fi#), ^≥· fi`«^Œ$+≤ì (|Ǩï^è•) – J<Õ „uq^èÀáêã¨#Å∞ w`«Ö’ ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯#|_®¤~Ú.

J`«ºO`« ^ÕǨaè=∂#=â◊√Öˇ·# "åiH˜ ^≥· fi`« ^Œ$+≤ì (^•ã¨º ÉèÏ=O), XH˜OK«∞Hõ z`«Î <≥·~°‡ÅºO á⁄Ok#"åiH˜ ÉèË^Œ ^Œ$+≤ì (JOâ◊ ÉèÏ=#), z`«Î ѨiѨHõfi`« á⁄Ok#"åiH˜ JÉèË^Œ^Œ$+≤ì1(UHõ`«fi ÉèÏ=#) ã¨∞Hõ~°=ÚÅ∞. N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ `å#∞ [QÆ<å‡`« a_»¤QÍ ÉèÏqOz ѨÓlOKÕ"å~°∞. J`«ºO`åâ◊Û~°º"≥∞ÿ# `«nÜ«∞=¸iÎ <Õ„`«Ñ¨~°fi"≥∞ÿ#ѨC_»∞ '[QÆ^ŒOÉÏ!— JO@∂ P#O^•„â◊√=ÙÅ#∞ „㨨qã¨∞ÎO_Õ"å~°∞ (Wk ^≥· fi`« ÉèÏ=#). XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ Dâ◊fi~°∞_Õ r=[QÆ`∞« ÖÎ #·ˇ @∞¡ ã¨Ê+¨Oì QÍ K«∂ã¨∞OÎ _Õ"å~°∞ (Wk qtëêì^≥· fi`« ÉèÏ=#). JѨC_®Ü«∞# 'W^ŒO`å ÉèíQÆ=O`«∞_Õ J~Ú#@∞¡QÍ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞— Jx ѨeHˆ "å~°∞. J#ºã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ K≥`· #« º*’ºu XHõ¯>Ë „ѨHÍtOK«QÍ =∞<À|∞^Œ∞úÅ∞, <å=∞~°∂áêÅ∞ ÅÜ«∞=∞ÜÕ∞ºq. JѨC_»∞ PÜ«∞# ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Ѩ~°=∂`«‡=∞`À SHõºO K≥O^Õ"å~°∞ (Wk J^≥· fi`« ÉèÏ=#). D ã≤÷ux QÆ∞iOz <À\˜`À Ug∞ ѨÅHõ_®xH˜ PÜ«∞#‰õΩ ™ê^茺O JÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞. 'Jhfl LzÛùëêìÅ∞ JÜ«∂º~Ú. „|ǨχO XHõ¯>Ë LzÛù+¨ìO HÍÖË^Œ∞— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞.

D q+¨Ü«∂Å#∞ ѨsH˜∆¿ãÎ „u=∞`åÅ∂ ã¨`åºÖË Jx, Jq Ѩ~°ã¨Ê~° qã¨O"å^•Å∞ H͉õΩO_®, „Ѩ`«∞º`« Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨ÏHÍ~åÖË J=Ù`«∞<åflÜ«∞x, JkèHÍi `å~°`=« ∂ºxfl J#∞ã¨iOz PÜ«∂ ÉèÏ"åÅ#∞ „QÆÇÏ≤ Oz Dâ◊fi~Àáêã¨# X#~°Û=K«Ûx `≥Å∞™ÈÎOk. W^Õ q^èOŒ QÍ Hõ~‡° –*Ï˝#–ÉèHí Θ Ü≥∂QÍÅ q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® „QÆÇÏ≤ OKåe.

N ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Hõ~°‡ U q^èŒOQÍ „âıÜ≥∂Éèí∂`«"≥∂ w`«Ö’ x~°∂Ñ≤OKå_»∞.

Nâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl JOwHõiOKå~°∞. WHõ 'â◊√^ŒÌ ÉèíH˜Î, 1. (J) ^ÕǨÏ|∞^•úºã≤‡ ^•ã¨<ÕÎ r=|∞^•úº`«fi^ŒOâ◊Hõó I P`«‡ |∞^•úº `«fi "Õ∞"åǨÏO Wu"Õ∞ xtÛ`å =∞uó II (P) ^•ã¨<ÕÎ-ǨÏO ^ÕǨÏ^Œ$ëêì ºã≤‡ â◊OÉè’ *Ï`«¿ãÎ-Oâ’ r=^Œ$ëêì º '„u^Œ$¿+ì!— I ã¨~fi° ™êº`«‡<£ P`«‡^Œ$ëêì º `«fi"Õ∞"Õ`=ÎÕ ºO nè~ˆ ‡ xtÛ`å ã¨~fi° âߢÃãóÂÎ II (W) ^•ã¨¿ãÎǨÏO ^ÕǨÏ|∞^•úºqt+¨ìó JOâ◊`«fiO `Õ r=^Œ$ëêì º „ѨÉè’"Õ∞ I #¿+ì "≥∂¿ÇÏ P`«‡ ã¨O™ê÷Ü«∞^•Ç¨O Ѩâߺ"Õ∞ºHõO `åfiO `«fiǨÏO "å „Ñ¨ã≤^Œú"£∞ II

xxxii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

â◊√^Œú *Ï˝#=¸ "åã¨Î"åxH˜ XHõ¯>Ë— Jx N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠Ѩ~°â◊≈`«OQÍ É’kèOKå~°∞. D *Ï˝# Éè‰í Ωõ ÖÎ #∞ HÔ =· ã¨"Ú≥ #~°∞ÛHÀ=_»"∞Õ q^èÜ Õ ∞« O. „uq^èŒ ^Œ$+¨µÅì Ö’ U ^Œ$+≤ìx J=ÅOaèOz<å Wq ÅaèOK«QÆÅ=Ù.

ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∂Å∞ ã¨$+≤ìx QÆ∞iOz XH˜OK«∞Hõ `≥eÑ≤ÜÕ∞ L<åflO. WHõ „Ѩà◊Ü«∞O x`«º-<≥·q∞uÎHõ„áêHõ$`«-P`«ºOuHÍÅx K«`∞« ifi^èOŒ . r= ã¨∞+¨µÑ≤Î x`«º„ѨàÜ ◊ ∞« O. K«`∞« ~°∞ºQÆ ã¨ÇϨ „㨠Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# HÍÅO (K«`«∞~°∞‡Y) „|Ǩχ‰õΩ XHõ ~ÀA J=Ù`«∞Ok.1 k"å=™ê#OÖ’ ã¨OÉèíqOKÕ „Ѩà◊Ü«∞O <≥·q∞uÎHõ „Ѩà◊Ü«∞O† =∞m§, „|Ǩχ‰õΩ k#"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ã¨$+≤ì [~°∞QÆ∞`«∞Ok.2 K«`«∞~°∞ºQÆ ã¨Ç¨Ï„ã¨O (kfiѨ~å~°ú Ѩiq∞`«O) „|Ǩχ PÜ«Úëê¯ÅO. W^Õ HõÅÊO. D HõÖÏÊ#O`«~°O [iˆQ „Ѩà◊Ü«∞O „áêHõ$`« „Ѩà◊Ü«∞O.3 ã¨~°fir=ÙÅ∞#∞ „Hõ=∞OQÍ =ÚH˜Î á⁄O^ŒQÍ, HõeˆQ „Ѩà◊Ü«∞O P`«ºOuHõ „Ѩà◊Ü«∞O. ã¨$+≤ì „Hõ=∂xH˜ qѨs`«OQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ „Ѩà◊Ü«∂ÅÖ’#∞, ã¨$+≤ì LѨã¨OǨÏ$`«=∞=Ù`«∞Ok. J#∞Ö’=∞ „Hõ=∞OÖ’ ã¨$+≤ì. „Ѩà◊Ü«∞O qÖ’=∞O. JO>Ë, Ѩ$käfi [ÅOÖ’#∂, [ÅO `Õ[OÖ’#∂, `Õ[ã¨∞û "åÜ«Ú=ÙÖ’#∂, "åÜ«Ú=Ù PHÍâ◊OÖ’#∂, PHÍâ◊O JǨÏOHÍ~°OÖ’#∂, JǨÏOHÍ~°O J*Ï˝#OÖ’#∂ (Jq^ŒºÖ’) ÅÜ«∞=∞=Ù`«∞<åfl~Ú.

D „Ѩà◊Ü«∂ÅÖ’ Jq^Œº #+¨ì=∞=_»O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO P`«ºOuHõ „Ѩà◊Ü«∞OÖ’<Õ q#+¨ì=∞=Ù`«∞Ok. `«~°∞"å`« =∞i ã¨$+≤ì LO_»^Œ∞. ã≤u÷ JO>Ë J=ã≤u÷ HÍ^Œ∞, Jq~å=∞ QÆu† [QÆ`∞« Î Ü≥ÚHõ¯ ã≤u÷ JO>Ë L#‡[˚# x=∞[˚=ÚÅ∞. nxH˜ HÍ~°}O Hõ~‡° . Hõ~‡° =â◊√Öˇ· r=ÙÅ∞ „|Ǩ‡k™ê÷=~åO`« Ü≥∂#∞Å#∞ Jkè~ÀǨÏ}, Ѩ`#« =ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. WǨÏÖ’HõOÖ’ Jq~å=∞"≥∞#ÿ QÆu L#fl>Ë¡ ^ÕǨO`«OÖ’ ‰õÄ_®. D QÆuH˜ qKÕÛù^ŒO ÖË^Œ∞. =∞~°}Ï#O`«~O° Hõ~}° ÏÅ∞ Hõ~å‡Hõ=∆ ∞=ÚÅ=Ù`å~Ú. D ã≤u÷ Ö’ r=Ù_˘Hõ `å=Ù #∞O_ç =∞~˘Hõ `å=Ù‰õΩ Hõ^ŒÅ ÖˉõΩO_® LO\Ï_»∞. 'Ju"åÇ≤ÏHõ ^Õ=`«Å∞— J`«xH˜ ™êÜ«∞Ѩ_,ç ™ê÷<åO`«~åʼnõΩ fã≤H˘x áÈ`å~°∞. ÉèQí =Æ ^Œ∞áê㨉Ωõ Å∞ L`«=Î ∞ =∂~°Oæ Ö’ „|Ǩχ֒HÍxH˜ UQÆ∞`å~°∞.4 D „|Ǩχ֒HõO ‰õÄ_® Jx`«ºO, ѨÙ#~å=$uÎjÅ"≥∞ÿ LOk. Wk HÍÅѨizÛù#flO. „|Ǩχ PÜ«Úëê¯ÅO =Úyã≤# "≥O@<Õ ÉèQí flÆ =∞ø`«∞Ok. 1. w`« : 8–17.

3. w`« : 8–18.

2. w`« : 8–19.

4. w`« : 8–24.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxxiii

HÍx, „|Ǩχ Ö’HõOÖ’ *Ï˝# „Ѩ™ê^•xfl |_»ã≤"å~°∞ HõÖÏÊO`«OÖ’ „|Ǩχ`À áê@∞ =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å~°∞† JÖÏ HÍx"å~°∞ uiy =∞~°ÎºÖ’HÍxH˜ =™êÎ~°∞. WHõ ã¨HÍ=∞ Hõ~°‡Ñ¨~°∞Å∞ ^ŒH˜∆} =∂~°æOÖ’ K«O„^ŒÖ’HÍxH˜ (ã¨fi~°æO) KÕ~°`å~°∞.1 JHõ¯_» Éè’QÍ~°÷O [Å=∞Ü«∞ ^ÕǨÅ#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. D ^ÕǨÅ∞ Éè’QÆ „áê~°|úO =Úyã≤# "≥O@<Õ qQÆo`«=ÚÅ=Ù`å~Ú. "å~°∞ =∞m§ Éèí∂Ö’HõOÖ’ [x‡™êÎ~°∞. áêѨHõ~°∞‡Å∞ Ü«∞=∂ÅÜ«∞OÖ’ ^ŒO_ç`«∞Öˇ· WǨÏOÖ’ Ç‘Ï#Ü≥∂#∞ÅÖ’ [x‡™êÎ~°∞.2 q^•º Hõ~°‡ â◊¥#º=ÚÖˇ·# H©@Ѩ`«OQÍ^Œ∞Å∞ WHõ¯_Õ áœ#óѨÙ#ºOQÍ [## =∞~°}ÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞O\Ï~Ú.3 WÖÏ ã¨fi~åæk Ö’HÍʼnõΩ áÈÜÕ∞ QÆux, J=~ÀǨτѨ}Ïe JO\Ï~°∞. J=~ÀǨÏO JO>Ë D Ö’HÍxH˜ kˆQ su. Wk r=Ù_»∞ ã¨fi~°Oæ #∞O_ç Ѩ`<« åxfl á⁄Ok, „Hõ=∞OQÍ PHÍâ◊"åÜ«Ú ^è∂Œ =∂„Éè"í ∞Õ Ñ¶∂¨ Å#∞ KÕ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞. Ñ≤^ÑŒ ,¨ =~°¬O #∞O_ç F+¨^∞Œè Å#∞ JO>Ë =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ PǨ~°Ü≥∂Qƺ=ÚÖˇ·# ^蕺#OÖ’ KÕi, ѨÙ~°∞+¨µxÖ’ „Ѩ"ÕtOz `«^•Ìfi~å ¢ãΑ QÆ~ƒ° Où Ö’ „Ѩq+¨µ_ì ·≥ =∞m§ Éè∂í Ѩ`<« åxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. D „Hõ=∞O |ǨïHõ+ì¨ ã¨O‰õΩÅO. WÖÏ Jq~å=∞QÆu`À [QÆ`«∞ÎÖ’ P~ÀǨ=~ÀǨÏ}ÏÅ∞, L#‡[˚# x=∞[˚#=ÚÅ∞ #_»∞ã¨∞Î<åfl~Ú. W^Õ [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ ã≤÷u.

D ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∂Å#∞ Ѩ~åºÖ’z¿ãÎ g\˜Ö’ ^Œ∞óYHõëêìÅ∞ É’^èŒÑ¨_» QÆÅ=Ù. Hõ#∞Hõ<,Õ Ñ¨Ó~åfiKå~°∞ºÅ∞ D Ѩ~åºÖ’K«<åxfl "≥~· åQÀºáêÜ«∞OQÍ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. "≥·~åQͺ#O`«~°O =∞#∞+¨µº_»∞ x`«º=ã¨∞Î=Ù xq∞`«ÎO ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ J<Õfi+≤™êÎ_»∞. w`å „QÆO^äOŒ D ^Œ~≈° # âߢ™êÎOâßÅ #xflO\˜x „Ѩ™êÎqOzOk. D ^•~°≈xHõ –Ѩ@Éèí∂q∞ g∞^Œ<Õ w`å z„`«O z„u`«O. D JOâßÅ#∞ [˝Ñ≤ÎÖ’ LOK«∞H˘<Õ w`å âߢ™êÎxfl ѨiîOKåe.

1. w`« : 8–25 2. "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 3–1–13,16, 3. KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î. 5–10–8.

"Õ^•O`«ã¨∂„`« q+¨Ü«∂Öˇ·# w`å"åHͺÅ∞ v

"Õ^•O`« ã¨∂„`åÅ∞

w`å "åHͺÅ∞

㨇 $`Õâ◊Û (1. 2.6.)

Dâ◊fi~°ó ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞ (28.61)

JÑ≤K«ã¨‡~°º`Õ (1.3.23.)

# `«^•ƒùã¨Ü«∞`Õ ã¨∂~°ºó (15–6)

LѨѨ^Œº`Õ KåѨٺѨÅÉèíº`Õ K« (2.1.6.)

# ~°∂Ѩ=∞¿ãºÇ¨Ï (15–3)

JÑ≤K« 㨇~°º`Õ (2.3.45.)

=∞"≥∞ÿ"åOâ’ (15–7)

^Œ~°≈Ü«∞u Kå^äŒ JÑ≤ 㨇~°º`Õ (3.2.17.) *˽ܫ∞O Ü«∞`«Ê„`«Ê=H∆ͺq∞ (13–12) JxÜ«∞=∞ó ã¨~åfi™ê=∞q~À^èŒó â◊ÉÏÌ#∞=∂<åÉèϺ"£∞ (3.3.31)

â◊√Hõ¡Hõ$¿+‚QÆf¿ÇϺ`Õ (8–26)

㨇~°Ou K« (4. 1.10.)

â◊√KÒ ^Õâı (6–11)

Ü≥∂y#ó „Ѩu K« 㨇~°º`Õ ™ê‡ˆ~Î K≥·`Õ (4.2.21)

Ü«∞„`«HÍÖË`«fi<å=$uÎO (8–23).

„â◊√u =¸Å"≥∞ÿ# w`å "åHͺÅ∞ v

w`«

„â◊√u =¸ÅO

2.19. Ü«∞ U#O "ÕuÎǨÏO`å~°"£∞

ǨÏO`å KÕ#‡#º`Õ. Hõ~î°. 2.19.

2.20. # *ÏÜ«∞`Õ „q∞Ü«∞`Õ

#*ÏÜ«∞`Õ „q∞Ü«∞`Õ. Hõ~î°. 2.28.

2.21. Pâ◊Û~°º=`«Êâ◊ºu

Pâ◊Û~°º=`«Êâ◊ºu. Hõ~î°. 2.29.

2.31. ã¨fi^èŒ~°‡=∞Ñ≤ Kå"ÕHõ∆ º

Hõ∆„`«ã¨º Hõ∆„`«O Ü«∞^Œú~°‡. |$.L. 1.4.14–15 .

2.48.52. Ü≥∂QÆã¨÷ó† Ü«∞^•`Õ

Ü«∞^• ѨOKå=u+¨ª`Õ. Hõ~î°.L.6.10.11.

2.49. ^Œ∂ˆ~} ǨϺ=~°O...Hõ$Ѩ}Ïó† ѶŨ ¿ÇÏ`«=ó

Ü≥∂ "å U`«^ŒHõ∆~°=∞xk`åfi... ¢ÃÑ·u ã¨Hõ$Ѩ}ó. |$.L. 3. 8.10.

2.50. |∞kúÜ«ÚHÀÎ [ǨfǨ

<≥·#O Hõ$`åHõ$`À `«Ñ¨`«ó. |$. L. 4.4.22

3.4. # Hõ~°‡}Ï=∞<å~°OÉèÏ`ü

‰õΩ~°fi<Õfl "ÕÇ¨Ï Hõ~å‡}˜. D.L. 2.

U="Õ∞= „Ѩ„"ål<À... „Ѩ„Ѩ[Ou. |$. L. 4.4.22.

3.13. Ü«∞[˝tëêìt#ó

"≥∂ǨÏ=∞#flO qO^Œ`Õ J„ѨKÕ`åó. `≥.· „ÉÏ. 2.8.8.3.

3.42. WO„kÜ«∂}˜ Ѩ~å}ϺǨïó

WO„kÜÕ∞Éèíºó Ѩ~åǨϺ~å÷. Hõ~î°.L.3.10.

4.8. Ѩi„`å}ÏÜ«∞ ™ê^èŒ∂<åO

㨠¿ã`«∞ifi^èŒ~°} "Õ∞ ëêÖ’HÍ<å=∞ ã¨OÉèË ^•Ü«∞. Kèå. L. 8.4.1† |$.L.4.4.22.

4.6. „ѨHõ$uO ™êfi=∞kèëêìÜ«∞

J™ê‡<å‡~¸ ã¨$[`Õ. âıfi. L. 4.9.

4.21. x~åj~°º`« z`åÎ`å‡ `«ºHõÎ ã¨~fi° Ѩi„QÆÇϨ ó

`Õ#`«ºˆHÎ# Éèí∞Or^ä•ó. D.L.1.

4.9. „â◊^•ú"å#¡Éèí`Õ *Ï˝#O

Ü«∞㨺 ^Õ"Õ Ñ¨~åÉèíH˜Î. âıfi. L. .23.

4.34. `«kfikú „Ѩ}˜áê`Õ#

`«kfi*Ï˝<å~°÷O 㨠QÆ∞~°∞"Õ∞"åaèQÆKÕÛù`ü. =ÚO. L. 1.2.12.

4.37. *Ï˝<åyfló ã¨~°fiHõ~å‡}˜

H©∆Ü«∞O`Õ Kå㨺 Hõ~å‡}˜, =ÚO. L. 2.2.7. W+‘HÍ`«∞Å =`«û~åfi}˜ Hõ~å‡}˜ „Ѩ^Œ∂Ü«∞O`Õ.

Kèå. L. 5.24.3.

5. 13. #=^•fiˆ~ Ѩو~

#=^•fiˆ~ Ѩو~.

6. 11.13. â◊√KÒ ^Õâı† `«¢`≥ÎÂHÍ„QÆO† ã¨=∞O HÍÜ«∞t~À„w=O

„u~°∞#fl`«O ™ê÷Ѩº ã¨=∞O â◊s~°O. âıfi. L. 2.8.

6.29. ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨÷=∂`å‡#O

Ü«∞ã≤‡#û~åfi}˜ Éèí∂`åx.

6.31. ã¨~°fiÉèí∂`«ã≤÷`«O

Ü«∞ã¨∞ Îã¨~åfixÉèí∂`åx P`«‡<Õº=.

D.L.6.

7–14. ^≥·g ¿ÇϺëê...=∂Ü«∂

WO„^À =∂Ü«∂aèó ѨÙ~°∞~°∂Ѩ DÜ«∞`Õ. |$ǨÏ.L. 2.5.19.

7–14 =∂Ü«∂ "Õ∞`åO`«~°Ou `Õ

Éèí∂Ü«∞âßÛO`Õ qâ◊fi=∂Ü«∂ x=$uÎó. âıfi. L. 1.10.

7–26 "Õ^•Ç¨ÏO ã¨=∞f`åx

xKåÜ«∞º `«O =∞$`«∞º=ÚMÏ„`«Ê =ÚK«º`Õ ã¨ "ÕuÎ "Õ^Œº"£∞. âıfi.L. 3.19.

Hõ~î°. L. 3.1.15.

âıfi. L. 3, 18.

D. L. 7.

7–28 ÜÕ∞ëêO `«fi`«OQÆ`«O áêѨ"£∞

<≥·#O áêáê‡ `«~°u. |$.L. 4. 4. 23

8–11, Ü«∞^ŒHõ∆~°O "Õ^Œq^À=^ŒOu

㨈~fi "Õ^• Ü«∞`«Ê^Œ=∂=∞#Ou. Hõ~î°. L. 1.2.15.

9–10. =∞Ü«∂^茺ˆH∆} „ѨHõ$uó

=∂~Ú#O `«∞ =∞¿ÇÏâ◊fi~°O. âıfi.L. 4.10.

10–20. JǨÏ=∂`å‡.. ã¨~°fi Éèí∂`åâ◊Ü«∞ã≤÷`«ó

*Ï˝#O xÇ≤Ï`«O QÆ∞ǨÜ«∂"£∞. =ÚO.L. 3.1.7.

10.4. Hõ∆=∂ã¨`«ºO ^Œ=∞óâ◊=∞ó

Uëê^≥g· "åQÆ#∞=^Œu...^•=∞º`« ^Œ`Ϋ ^ŒÜ«∞^èŒfiq∞u. |$.J. 6.2.3.

13.13. ã¨~fi° `«óáê}˜áê^Œ"∞£

ã¨~°fi`«ó áê}˜áê^ŒO`«`ü. âıfi. L.3.16

13.14.ã¨~ˆ fiO„kÜ«∞QÆ∞}ÏÉèÏã¨"∞£

㨈~fiO„kÜ«∞QÆ∞}ÏÉèÏã¨"£∞. âıfi. L.3.17.

13.15. |Ç≤Ï~°O`«â◊Û Éèí∂`å<å"£∞

|$ǨÏK«Û`«kÌ=º=∞zO`«º~°∂Ѩ"£∞. =ÚO. L. 3.1.7.# K«‰õ∆ΩëêQÆ$ǨϺ`Õ =ÚO. L. 3. 1.8.

13. 17. *’ºuëê=∞Ñ≤ `«*’˚ ºuó

`«O ^Õ"å *’ºuëêO *’ºuó. `≥·.L. 2.4.

15.–1. T~°úfi=¸Å =∞^èŒóâßY =∞â◊fi`«"÷ ∞£

T~°úfi=¸Ö’ J"åHÍ≈Y UëÈ -â◊fi`«÷ó Hõ~î°. L. 3.2.1.

15.6. #`«^•ƒùã¨Ü«∞`Õ ã¨∂~Àº 15.12. Ü«∞^•k`«ºQÆ`«O `Õ*’

# `«„`«ã¨∂~ÀºÉèÏu. =ÚO. L.2.2.10.

xxxviii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

15.14. JǨÏO "≥·âßfi#~ÀÉèí∂`åfi

JÜ«∞=∞yfl Ô~· fiâßfi#~À.. ÜÕ∞ "Õ^Œ=∞#flO ѨK«º`Õ. |$.L. 7.9.1.

15.15. "Õ^≥·â◊Ûã¨~°∂fi~°Ç¨Ï"Õ∞= "Õ^Œºó 㨈~fi "Õ^• Ü«∞`«Ê^Œ=∂=∞#Ou. Hõ~î°.L. 1.2.15.

16. 6. ^Òfi Éèí∂`«ã¨~“æ

^ŒfiÜ«∂ Ç¨Ï „áê*ÏѨ`åº. |$ǨÏ.

L.1.3.1.

17–28. J„â◊^ŒúÜ«∂ Ǩï`«"£∞

„â◊^ŒúÜ«∂^ÕÜ«∞"£∞, J„â◊^ŒúÜ«∂-^Õ Ü«∞"£∞. `≥·.L.1.11

18.49.<≥·+¨¯~°‡ºã≤kúO Ѩ~°=∂O ã¨<åflº¿ã<åkèQÆK«Ûùu

U`«O "≥· `«=∂`å‡#O qk`åfi..... =Ùº`å÷Ü«∞ aèH∆ÍK«~°ºO K«~°Ou. |$.L. 3.5.1.

18.66. W^ŒO `Õ <å`«Ñ¨™ê¯Ü«∞

<åq~°`À ^Œ∞â◊Ûi`å`ü. Hõ~î°. L. 1.2.24.

w`å `«`«Îfi"£∞

xxxix

Kè«O^À x~°∂Ѩ}O v

J#∞+¨µìÑπ, WO„^Œ=„[O, L¿ÑO„^Œ=„[O, LѨ*Ïu, qѨs`« ѨÓ~°fi=ÚÅ<Õ =$`«ÑÎ O¨ K«HOõ Ö’ w`åâ’¡Hõ ã¨ÑâΨ u◊ „QÆk`ä "« ∞≥ Oÿ k. JO^Œ∞Ö’ 645 â’¡HÍÅ∞ J#∞+¨µÑì π KèO« ^ŒOÖ’ ~°zOK«|_®¤~Ú. q∞ye# 55 â’¡HÍÅ#∞ UÜÕ∞ =$`åÎÅÅ ‰õÄ~°Û|_®¤Ü∂≥ „Ѩ^iŒ ≈OK«|_»∞`ÀOk. WO„^Œ=„[O : 2–7,29† 8–28† 9–10† 11–20, 22,27,30.

L¿ÑO„^Œ=„[O : 11–18, 28, 29, 45.

LѨ*Ïu : 2–5, 6,8, 20,22,70† 8–9, 10,11† 9–21† 11–15, 17, 19,21,23,26,31,34,36,38,40,43,46,50. qѨs`« ѨÓ~°fiO : 11–35,37, 39,44† 15–2, 4. w`«Ö’ Kè«O^À"åºHõ~°} ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# P~°¬ „ѨÜ≥∂QÍÅ∞ |Ǩïà◊OQÍ L<åfl~Ú. „QÆO^äŒqã¨Î $u cèu`À "å\˜x WHõ¯_» x~°∂Ñ≤OѨ*ÏʼnõΩ<åflO.

â’¡Hõã¨OMϺ x~°∂Ѩ}O v

(WO^Œ∞Ö’ K«∂Ñ≤™ÈÎOk "≥Ú`«ÎO â’¡Hõ ã¨OYº Jx QÆ=∞xOKåe) ã¨O[Ü«Ú_»∞ : 1–25† 2–3† 11–8† 18–5 ´ 41.

J~°∞˚#∞_»∞ : 1–21† 2–6†3–3† 4–1† 5–1† 6–5† 8–2† 10–7† 11–33† 12–1† 14–1† 17–1†18–2 ´84.

NHõ$+¨µ‚_»∞ : 2–63† 3–40†4–40† 5–28† 6–27† 7–30† 8–36† 9–34† 10–35† 11–14† 12–19† 13–34† 14–16† 15–20† 16–24† 17–27† 18–71 ´ 574. ^èŒ$`«~å„+¨µì_»∞ : 1–1 ´ 1 J^蕺ܫ∂Å ã¨OYº : 1–47† 2–72† 3–43† 4–43†4–42† 5–29† 6–47† 7–30† 8–28† 9–34† 10–42† 11–55† 12–20† 13–34† 14–27† 15–20† 16–24† 17–28† 18–78 ´ 700.

w`åáê~î°qkè v

Ѩq„`«ÉèÏ=O`À, ã≤÷~°z`«ÎO`À Pã¨#OÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx, w`å âߢ™êÎxfl ѨÓlOKåe. Ñ≤^ÑŒ ,¨ „H˜O^Œ K«∂Ѩ|_ç#@∞¡, Ü«∞^ä• „Hõ=∞OQÍ JOQÆ<åºã¨, Hõ~<° åºáêÅ#∞ KÕÜ∂« e.

FO J㨺 (D) N=∞^ŒƒùQÆ=n`å–=∂ÖÏ–=∞O„`«ã¨º (N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« J<Õ =∞O„`«=∂ʼnõΩ) NÉèíQÆ"å<£ "Õ^Œ"åºã¨ó|∞∞+≤ó (ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# "Õ^Œ"åºã¨∞_»∞ |∞∞+≤) J#∞+¨µìÑπ Kè«O^Œó (J#∞+¨µìÑπ Kè«O^Œã¨∞û) NHõ$+¨‚Ѩ~°=∂`å‡ ^Õ=`å (^Õ=`« Ѩ~°=∂`«‡Ü≥ÿ∞# NHõ$+¨µ‚_»∞) ''Jâ’Kåº<£ J#fiâ’K«ã¨Î fiO „Ѩ*Ï˝"å^•Oâ◊Û ÉèÏ+¨¿ã—— (w`« : 2.11. â’¡Hõ „Ѩ^=Œä ∂~°O÷ ) Wu c[O (D =∞O„`«O w`«‰Ωõ c[O). ''ã¨~fi° ^è~Œ å‡<£ Ѩi`«º[º =∂"Õ∞HõO â◊~°}O „=[—— (w`« : 18–66. â’¡Hõ „Ѩ^äŒ=∂~°÷O) Wu â◊H˜Îó (D =∞O„`«O w`«‰õΩ â◊H˜Î). ''JǨÏO `åfi ã¨~°fiáê¿ÑÉè’º "≥∂Hõ∆~Úëêºq∞ =∂ â◊√K«ó—— (w`« : 18–66. â’¡Hõ–JѨ~å~°÷O) Wu H©ÅHõ"£∞ ( D =∞O„`«O w`«‰õΩ P„â◊Ü«∞O).

Hõ~°‡<åºã¨ó – ''<≥·#O zèO^ŒOu â◊¢™êÎ}˜ <≥·#O ^ŒÇ¨Ïu áê=Hõó—— (2–23 â’¡Hõ „Ѩ^=Œä ∂~°O÷ ) Wu (D =∞O„`åxfl LK«Ûiã¨∂)Î JOQÆ∞ëêªÉÏè ºO #=∞ó (`«~h˚° ^ŒfiÜ«∞O`À JOQÆ∞+¨ª^ŒfiÜ«∂xfl ã¨Ê $tOKåe) ''# K≥·#O ˆH¡^ŒÜ«∞O`åºáÈ # â’+¨Ü«∞u =∂~°∞`«ó—— (2.23 â’¡Hõ kfifÜ«∂~°÷O) Wu (D =∞O„`«O`À) `«~°˚hÉèϺO #=∞ó (JOQÆ∞+¨ª ^ŒfiÜ«∞O`À `«~°˚h^ŒfiÜ«∂xfl ã¨Ê $tOKåe) ''JKÕÛù^Àº Ü«∞O J^•Ç¨ÏŸºÜ«∞O JˆH¡^Àº â’+¨º U= K« —— (2–24 â’¡Hõ „Ѩ^äŒ=∂~°÷O) Wu (D =∞O„`«O`À) =∞^茺=∂ÉèϺO #=∞ó (JOQÆ∞+¨ª^ŒfiÜ«∞O`À =∞^茺=∞OQÆ∞m^ŒfiÜ«∂xfl `åHÍe.) ''x`«ºó ã¨~°fiQÆ`«ó ™ê÷}∞~°K«Ö’ Ü«∞O ã¨<å`«#ó—— (2–24 â’¡Hõ âıëê~°÷O) Wu (D =∞O„`«O`À) J<åq∞HÍÉèϺO #=∞ó (JOQÆ∞+¨ª^ŒfiÜ«∞O`À J<åq∞HÍ^ŒfiÜ«∂xfl `åHÍe. ''Ѩâ◊º "Õ∞ áê~°÷ ~°∂áê}˜ â◊`â« ’ ^äŒ ã¨ÇϨ „ã¨âó◊ —— (11–5 â’¡Hõ „Ѩ^=Œä ∂~°O÷ ) Wu (D =∞O„`«O`À) Hõx+≤ªHÍÉèϺOã¨=∞ó (JOQÆ∞+¨ª^ŒfiÜ«∞O`À Hõx+≤ªHÍ^ŒfiÜ«∂xfl ã¨Ê $tOKåe) ''<å<å q^è•x k"åºx <å<å=~å‚H$õ fx K«—— (11–5 â’¡Hõ âıëê~°O÷ ) Wu Hõ~`° Å« – Ѩ$ëêªÉÏè ºO #=∞ó (^ŒH˜∆}Hõ~°`«ÅO`À "å=∞Hõ~°`«ÖÏxfl HõѨC`«∂ D =∞O„`åxfl ѨiîOKåe† Ñ≤^ŒÑ¨ "å=∞Hõ~°`«ÖÏxfl ^ŒH˜∆} Hõ~°`«ÅO`À <≥=∞‡kQÍ H˘\Ïìe.) Wu Hõ~°<åºã¨ó.

JOQÆ<åºã¨ó - ''<≥·#O zèO^ŒOu â◊¢™êÎ}˜ <≥·#O ^ŒÇ¨Ïu áê=Hõó—— Wu ǨÏ$^ŒÜ«∂Ü«∞ #=∞ó (D =∞O„`åxfl ѨiîOKÕ ^ŒH˜∆} ǨϙêÎOQÆ∞m ѨOK«HõO`À

ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl `åHÍe) ''# K≥·#O ˆH¡^ŒÜ«∞O`åºáÈ # â’+¨Ü«∞u =∂~°∞`«ó—— Wu t~°¿ã ™êfiǨ (D =∞O„`åxfl Ѩiîã¨∂Î JOQÆ∞m ѨOK«HõO`À t~°ã¨∞û#∞ `åHÍe.) ''JKÕÛù^Àº Ü«∞O J^•Ç¨ÏŸº Ü«∞O JˆH¡^Àº â’+¨º U= K«—— Wu tHÍÜ≥ÿ∞ "Ò+¨\ò (D =∞O„`åxfl Ѩiîã¨∂Î JOQÆ∞mѨOK«HõO`À tYÅ∞ ã¨Ê $tOKåe) ''x`«ºó ã¨~°fiQÆ`«ó ™ê÷}∞~°K«Ö’ Ü«∞Oã¨<å`«#ó—— Wu HõKåÜ«∞ǨïO (D =∞O„`åxfl Ѩiîã¨∂Î, "≥Ú^Œ@ ^ŒH}∆˜ ǨÏã¨OÎ `À "å=∞ÉÏǨï =¸ÖÏxfl, Ñ≤^ÑŒ ¨ "å=∞ǨÏã¨OÎ `À ^ŒH}∆˜ ÉÏǨï=¸ÖÏxfl `åHÍe) ''Ѩâ◊º"Õ∞ áê~°÷ ~°∂áê}˜ â◊`«â’^äŒ ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊ó—— Wu <Õ„`« „`«Ü«∂Ü«∞ "Ò+¨\ò (D =∞O„`åxfl LK«Ûiã¨∂Î ^ŒH˜∆} ǨϙêÎOQÆ∞mѨOK«HõO`À "å=∞^ŒH˜∆} <Õ„`åÅ#∞, „Éèí∂=∞^蕺xfl ã¨Ê $tOKåe.)''<å<å q^è•x k"åºx <å<å=~å‚Hõ$fx K«—— Wu J¢™êÎÜ«∞Ѷ¨\ò ( D =∞O„`åxfl Ѩiîã¨∂Î, ^ŒH˜∆} ǨÏã¨Î – `«~°˚h=∞^茺 =∂OQÆ∞à◊√Å`À "å=∞ǨÏã¨Î `«ÖÏxfl =¸_»∞=∂~°∞¡ `åHÍe.) Wu JOQÆ<åºã¨ó.

NHõ$+¨‚ „Ñ‘`«º~°÷O áêˆ~î qxÜ≥∂QÆó (NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞x „Ñ‘u H˘~°‰õΩ w`åáê~î°O KÕã¨∞Î<åfl#∞ – Jx ã¨OHõÅÊO KÕÜ«∂e.) Ñ≤^ŒÑ¨, w`å^蕺#O K«^Œ"åe. `«~°∞"å`«, w`«#∞ ѨiîOz =∞Ǩ`出xfl K«^Œ"åe.

LѨx+¨`ü â’¡HÍÅ =ÖË w`å â’¡HÍÅ∞ ‰õÄ_® =∞O„`åÅ∞– QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ P^蕺u‡Hõ ÉèÏ=O Hõey#q. XHõ â’¡HÍxfl fã≤H˘x, J#fiÜ«∂xfl, „ѨuѨ^•~å÷xfl, `å`«Ê~åºxfl „Hõ=∞OQÍ K«kq# Ñ≤^ŒÑ¨, ÉèÏ"å~°÷O fã¨∞‰õΩx H˘OK≥O ^蕺#O KÕÜ«∂e† JѨC_»∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ â’¡HõO Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ"å~°÷O L^•ƒùã≤ã¨∞ÎOk. D suQÍ J^èŒ=∞ѨHõ∆O ~ÀAH˜ XHõ¯ â’¡HÍ<≥·fl<å ѨiîOKåe. ™êfi^蕺ܫ∞O ‰õÄ_® P^蕺u‡Hõ ™ê^è<Œ åOQÆOQÍ Ñ¨i„QÆÇÏ≤ OK«|_çOk Hõ^•! =∞iÜ«Ú Ü«∂ã¨∞¯_»∞ x~°∞Hõ=Î Ú# (1–18) ã¨OÇ≤Ï`ÀѨ x+¨^£ – „ÉÏǨχ} =K«<åÅ#∞ L^•Ç¨ÏiOz J~°÷O Z~°∞QÆx "å\˜x ѨiǨÏã≤OKå_»∞. J~°÷A˝xH˜ â◊√ÉèíO ÅaèOK«QÆÅ^Œ∞.1 q+¨µ‚ѨÙ~å}O ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂<Õfl `≥Å∞ѨÙ`ÀOk.2

1. ™ê÷}∞~°Ü«∞O ÉèÏ~°Ç¨~°ó H˜ÖÏÉèí∂ _»nè`«º "Õ^ŒO # q*Ïhu Ü≥∂-~°÷"£∞, Ü≥∂-~°÷[˝ó 㨠ã¨HõÅO Éèí„^Œ=∞â◊√fl`Õ ã¨ <åHõ"Õ∞u *Ï˝#q^èŒ∂`«áêáê‡ – ã¨O.„ÉÏ.3.

2. â◊|Ì„|Ǩχ}˜ xëê‚`«ó Ѩ~°O„|Ǩ‡kèQÆK«Ûùu – q+¨µ‚ ѨÙ~å}"£∞. 6.7.64.

xlii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

w`å ^蕺#"£∞

xliii

w`å ^蕺#"£∞ v

FO áê~å÷Ü«∞ „ѨuÉ’kè`åO ÉèíQÆ=`å <å~åÜ«∞}Ë# ã¨fiÜ«∞"£∞ "庿ã# „QÆkä`åO ѨÙ~å} =Úx<å =∞^èÕº =∞ǨÉèÏ~°`«"£∞ I J^≥· fi`å=∞$`« =i¬}©O ÉèíQÆ=fO Jëêì^Œâß^蕺~Úh"£∞ JO| `åfi=∞#∞ã¨#Ì^è•q∞ ÉèíQÆ=næ`Õ Éèí=^Õfi+≤}©"£∞ II 1 JO| ´ [#h† ÉèíQÆ=næ`Õ ´ ÉèíQÆ=næ`å† ÉèíQÆ"å`å ´ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#† <å~åÜ«∞}Ë# ´ <å~åÜ«∞}∞xKÕ† ã¨fiÜ«∞"£∞ ´ ã¨fiÜ«∞OQ͆ áê~å÷Ü«∞ ´ J~°∞˚#∞xH˜† „ѨuÉ’kè`å"£∞ ´ LѨ^ÕtOѨ|_®¤=Ù† ѨÙ~å} =Úx<å ´ ѨÙ~å} |∞∞+≤Ü≥ÿ∞# "庿ã# ´ "åºã¨∞xKÕ† =∞^èºÕ =∞ǨÉèÏ~°`"« ∞£ ´ =∞ǨÉèÏ~°`« =∞^躌 ÉèÏQÆ=Ú#† „QÆkä`å"£∞ ´ ‰õÄ~°Û|_®¤=Ù†

J^≥·fi`« J=∞$`« =i¬}©"£∞ Éèí= ^Õfi+≤}©"£∞

´ J^≥·fi`«=∞<Õ J=∞$`åxfl† ´ =i¬OKÕ@@∞=O\˜† ´ Éèí=™êQÆ~åxfl `˘ÅyOKÕ@@∞=O\˜†

Jëêì^Œâ◊ J^蕺~Úh"£∞

´ Ѩ^≥Ìxq∞k J^蕺ܫ∂Å∞QÍ qÉèílOѨ|_ç L#fl† ÉèíQÆ=f"£∞ ´ Dâ◊fii"≥·#† `åfi"£∞ ´ x#∞fl† J#∞ã¨O^Œ^è•q∞ ´ ^蕺xã¨∞Î<åfl#∞.

`åII [#h ÉèíQÆ=næ`å! ã¨fiÜ«∞OQÍ NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞xKÕ h=Ù áê~°∞÷xH˜ LѨ^tÕ OѨ|_®¤=Ù. ѨÙ~å}|∞∞+≤Ü∞ÿ≥ # "åºã¨=∞ǨÏi¬KÕ =∞ǨÉèÏ~°`O« Ö’(cè+‡¨ Ѩ~fi° O 25 #∞O_ç 42= J^蕺ܫ∞O =~°‰õΩ U_»∞=O^ŒÅ â’¡HÍÅ∞QÍ) ‰õÄ~°Û|_®¤=Ù.

Jëêì^⌠ß^蕺ܫ∂u‡Hõ"∞≥ #ÿ ~°∂áêxfl ^èiŒ Oz, h=Ù J^≥· fi`å=∞$`åxfl =i¬ã∞¨ <Î åfl=Ù. Éèí=™êQÆ~åxfl `˘ÅyOKÕ `«e¡"≥·# x#∞fl ^蕺xã¨∞Î<åfl#∞.

1

xliv

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

#"≥∂-ã¨∞Î`Õ "åºã¨ qâßÅ |∞^Õú Ѷ¨ÙÖÏ¡~°q<åÌÜ«∞`« Ѩ„`«<Õ„`« I ÜÕ∞#`«fiÜ«∂ ÉèÏ~°`« `≥·Å ѨÓ~°‚ó „Ѩ*Ïfie`À *Ï˝#=∞Ü«∞ó „ѨnѨó II 2 qâßÅ |∞^Õú ´ =∞Ǩ=∞f† Ѷ¨ÙÅ¡ J~°qO^Œ PÜ«∞`«Ñ¨„`« <Õ„`« ´ qHõã≤Oz# Ѩ^Œ‡ Ѩ„`åÅ =O\˜ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ "åºã¨ ´ "åºã¨ ^Õ"å† ÜÕ∞# ´ Uq^èŒOQ͆ `«fiÜ«∂ ´ h KÕ`«†

ÉèÏ~°`« `≥·Å ѨÓ~°‚ó ´ =∞ǨÉèÏ~°`«=∞<Õ `≥·ÅO`À xOѨ|_ç#† *Ï˝#=∞Ü«∞ó ´ *Ï˝<åxfl LѨ^ÕtOKÕ† „ѨnÑ¨ó ´ nѨO† „Ѩ*Ïfie`«ó ´ "≥eyOѨ|_çO^À† `Õ ´ (J@∞=O\˜)h‰õΩ† #=∞ó ´ #=∞™ê¯~°=Ú† Jã¨∞Î ´ JQÆ∞QÍHõ (KÕã¨∞Î<åfl#∞).

`åII qHõã≤Oz# Ѩ^Œ‡Ñ¨„`åÅ =O\˜ Hõ#∞flÅ∞QÆÅ =∞Ǩ=∞u J~Ú# F "åºã¨^"Õ å! =∞ǨÉèÏ~°`=« ∞<Õ `≥Å· O`À xOѨ|_ç# *Ï˝#nѨO "≥eyOz#@∞=O\˜ h‰õΩ #=∞™ê¯~°O KÕã¨∞Î<åfl#∞.

2

„ѨѨ#fl áêi*Ï`åÜ«∞ `À„`«"Õ¢`≥·Hõ áê}ÜÕ∞ I *Ï˝#=Ú„^•Ü«∞ Hõ$ëê‚Ü«∞ w`å=∞$`« ^Œ∞¿ÇÏ#=∞ó II

3

„ѨѨ#fl áêi*Ï`åÜ«∞ ´ â◊~°}ÏQÆ`«∞ʼnõΩ w`åJ=∞$`«^Œ∞¿ÇÏ ´ w`å J<Õ J=∞$`åxfl Ñ≤`«∞‰õΩ"å_»∞† HõÅÊ=$Hõ∆ ã¨^Œ$â◊√_»∞† *Ï˝# =Ú„^•Ü«∞ ´ *Ï˝#=Ú„^Œ#∞ `À„`« "Õ„`« ^èiŒ Oz#"å_»∞ JQÆ∞† UHõ áê}ÜÕ∞ ´ XHõ KÕ`« Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ ´ NHõ$+¨µ‚xH˜† HÍKÕ Hõé]#∞ ^èŒiOz#"å_»∞† Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó ´ #=∞™ê¯~°O.

`åII â◊~}° ÏQÆ`∞« ʼnõΩ HõÅÊ=$Hõã∆ ^¨ $Œ â◊√_»∂, XHõ KÕ`« P=ÙÅ#∞ `ÀÅ_®xH˜ Hõé]#∞ ^èŒiOKÕ"å_»∂, w`å J<Õ J=∞$`åxfl Ñ≤uˆH"å_»∂, *Ï˝#=Ú„^•^èŒ~°∞_»∂1 J~Ú# NHõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞xH˜ #=∞™ê¯~°O. 3 1. `«~h˚° (K«∂ѨÙ_»∞ "ÕÅ∞) JOQÆ∞ëêªÅ (ÉÁ@#"ÕÅ∞) J„QÆÉÏè QÍxfl ã¨OÜ«ÚHõOÎ KÕ¿ãÎ *Ï˝#=Ú„^Œ J=Ù`∞« Ok.

xlv

w`å ^蕺#"£∞

ã¨~ÀfiѨx+¨^À QÍ"À ^ÀQÍú QÀáêÅ##Ì#ó I áê~À÷ =`«ûó ã¨∞nè~ÀƒùHÍÎ^Œ∞QÆúO w`å=∞$`«O =∞ǨÏ`ü II ã¨~°fi LѨx+¨^Œó ´ LѨx+¨`«∞ÎÅhfl† QÍ=ó ´ P=ÙÅ∞† QÀáêÅ ##Ì#ó ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ^ÀQÍú ´ Ñ≤uˆH"å_»∞† áê~°÷ó ´ J~°∞˚#∞_»∞†

=`«ûó ã¨∞nèó Éè’HÍÎ w`å J=∞$`«"£∞ =∞ǨÏ`å ^Œ∞QÆú"£∞

4

´ ^Œ∂_»† ´ q"ÕHõ=O`«∞Å∞† ´ „`åÔˆQ"å~°∞† ´ w`å J<Õ J=∞$`«O† ´ "Õ∞Öˇ·# áêÅ∞.

`åII LѨx+¨`«∞ÎÅxflO\˜h P=ÙÅ∞QÍ, J~°∞˚#∞}˜‚ QÀ=`«ûOQÍ (^Œ∂_») KÕã≤ NHõ$+¨µ‚_»∞ w`å=∞$`«=∞<Õ "Õ∞Öˇ·# áêÅ∞ Ñ≤uH˜ JOkOK«QÍ, q"ÕHõ=O`«∞Å∞ "å\˜x „`åQÆ∞`å~°∞.

4

=ã¨∞^Õ=ã¨∞`«O ^Õ=O HõO㨠Kå}∂~° =∞~°Ì#"£∞ I ^Õ=H© Ѩ~°=∂##ÌO Hõ$+¨‚O =<ÕÌ [QÆ^Œ∞æ~°∞"£∞ II =ã¨∞^Õ= ã¨∞`«"£∞ ´ =ã¨∞^Õ= Ѩل`«∞_»∞† HõO㨠Kå}∂~° =∞~°Ì#"£∞ ´ HõO㨠Kå}∂~° ã¨OǨ~°‰õΩ_»∞† ^Õ=H© Ѩ~°=∞ P##Ì"£∞ ´ ^Õ=H© ^ÕqH˜ Ѩ~°=∂#O^Œ^•Ü«∞‰õΩ_»∞†

[QÆ^Œ∞æ~°∞"£∞ ^Õ="£∞ Hõ$+¨‚"£∞ =<ÕÌ

5

´ [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù† ´ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#† ´ NHõ$+¨µ‚xH˜† ´ #=∞㨯iOK≥^Œ#∞.

`åII =ã¨∞^Õ= Ѩل`«∞_»∂, HõO㨠Kå}∂~°Å#∞ ã¨OǨÏiOz#"å_»∂, ^Õ=H© ^ÕqH˜ Ѩ~°=∂#O^•xfl HõeyOKÕ"å_»∂, [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ó J~Ú# NHõ$+¨µ‚xH˜ #=∞㨯i™êÎ#∞.

5

cè+¨‡„^À}`«\Ï [Ü«∞„^Œ^äŒ[ÖÏ QÍ<åú~° hÖ’`«ÊÖÏ â◊ź„QÍǨÏ=f Hõ$¿Ñ} =ǨÏh Hõˆ~‚# "ÕÖωõΩÖÏ I Jâ◊fi`å÷=∞ qHõ~°‚ Ѷ¨∞’~°=∞Hõ~å ^Œ∞~Àº^èŒ<å =iÎh ™ÈfÎ~å‚ YÅ∞ áê}¤"≥· ~°}#n ÔH·=~°ÎHõó ˆHâ◊=ó II

6

xlvi

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

cè+¨‡„^À} `«\Ï [Ü«∞„^Œ^äŒ [ÖÏ QÍO^è•~° hÅ L`«ÊÖÏ â◊ź „QÍǨÏ=f Hõ$¿Ñ} =ǨÏh Hõˆ~‚# "ÕÖÏ J‰õΩÖÏ

´ cè+¨‡„^À}∞Å∞† ´ f~°=ÚÅ∞† ´ [Ü«∞„^Œ^äŒ∞_»∞† ´ h~°∞† ´ QÍO^è•~°~åA† ´ #Å¡ HõÅ∞=† ´ â◊Å∞º_»∞† ´ ™⁄~°KÕѨ† ´ Hõ$ѨÙ_»∞† ´ „Ѩ"åǨÏ=Ú† ´ Hõ~°∞‚_»∞† ´ `«~°OQÍÅ∞†

Jâ◊fi`å÷=∞ qHõ~°‚ Ѷ¨∞’~° =∞Hõ~å ^Œ∞~Àº^èŒ# P=iÎh ™ê ~°} #n YÅ∞ áêO_»"≥·ó LfÎ~å‚ ˆHâ◊=ó ÔH·=~°ÎHõó

´ Jâ◊fi`å÷=∞† ´ qHõ~°∞‚Å∞† ´ ÉèíÜ«∞OHõ~° "≥Úã¨à◊√§† ´ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞† ´ ã¨∞_çQÆ∞O_»O† ´ P† ´ Ü«Ú^Œú #k† ´ "åã¨Î=OQÍ ´ áêO_»=ÙÅKÕ† ´ ^•@|_ç#k† ´ Hõ$+¨µ‚_»∞† ´ Hõ~°‚^è•~°∞_»∞†

`åII cè+¨‡„^À}∞Å<Õ f~åÅ∞, [Ü«∞„^Œ^äŒ∞_»<Õ h~°∞, QÍO^è•~°~å[<Õ #Å¡ HõÅ∞=, â◊Å∞º_»<Õ ™⁄~°KÕѨ, Hõ$ѨÙ_»<Õ „Ѩ"åǨÏO, Hõ~°∞‚_»<Õ `«~°OQÍÅ∞ Jâ◊fi`å÷=∞ qHõ~°∞‚Å<Õ ÉèíÜ«∞OHõ~° "≥Úã¨à◊√§, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»<Õ ã¨∞_çQÆ∞O_»O QÆÅ ‰õΩ~°∞ˆH∆„`« Ü«Ú^Œú=∞<Õ #kx áêO_»=ÙÅ∞ "åã¨Î=OQÍ NHõ$+¨µ‚_»∞ Hõ~°‚^è•~°∞_≥· LO_»∞@ KÕ`« ^•@QÆeQÍ~°∞.

6

áê~åâ◊~°º=K«ó ã¨~À[=∞=∞ÅO w`å~°÷QÆ<Àú`«¯@O <å<åMϺ#Hõ ˆHã¨~°O ǨÏiHõ^ä• ã¨"≥∂ƒ^èŒ<å É’kè`«"£∞ I Ö’ˆH ã¨[˚# +¨@Ê^≥·~°Ç¨Ï~°Ç¨Ïó ¿ÑÑ‘Ü«∞=∂#O =Ú^• Éèí∂Ü«∂^•ƒù~°`« ѨV¯[O Hõe=∞Å „Ѩ^èŒfiOã≤#ó „âıÜ«∞¿ã II 7 ´ Ѩ~åâ◊~°Ñ¨Ù„`«∞_»QÆ∞ "åºã¨∞x† =K«ó ã¨~À["£∞ ´ "å‰õΩ¯Å<Õ ã¨~°ã¨∞ûÖ’ L^ŒƒùqOz#k† <å<å PMϺ#Hõ ˆHã¨~°"£∞ ´ J<ÕHõ q^è•Öˇ·# LáêMϺ<åÅ#∞ =∞Hõ~°O^ŒOQÍ QÆņ áê~åâ◊~°º

ǨÏiHõ^ä• ã¨OÉ’^èŒ# PÉ’kè`"« ∞£ ´ ǨÏiHõ^•ä „ѨãO¨ QÍÖ`À qHõãO≤ z† (=∞iÜ«Ú, ^ÕxÜ«∞O^Œ∞) Ö’ˆH ´ [QÆ`«∞ÎÖ’† ã¨`ü-[#-+¨@Ê^≥·ó ´ ã¨[˚#∞Å<Õ „Éèí=∞~åÅKÕ†

xlvii

w`å ^蕺#"£∞ ´ „Ѩuk#O† ´ ã¨O`À+¨O`À† ´ =∞m§ =∞m§ P™êfikOK«|_»∞`«∞#fl† Hõe=∞Å „Ѩ^èŒfiOã≤ ´ Hõe^ÀëêÅ#∞ <åâ◊##"≥Ú#ˆ~Û† w`å J~°÷ QÆO^èŒ L`«¯@"£∞ ´ w`å J<Õ ã¨∞QÆO^èŒO Hõey#†

JǨÏ~°Ç¨Ïó =Ú^• ¿ÑÑ‘Ü«∞=∂#"£

J=∞Å"£∞ ÉèÏ~°`« ѨOHõ["£∞ #ó „âıÜ«∞¿ã Éèí∂Ü«∂`ü

´ x~°‡Å"≥∞ÿ#† ´ ÉèÏ~°`=« ∞<Õ Ñ¨^‡Œ O† ´ =∂‰õΩ† ´ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO† ´ JQÆ∞ QÍHõ.

`åII Ѩ~åâ◊~° Ѩل`«∞_≥·# "åºã¨∞x "å‰õΩ¯Å<Õ ã¨~À=~°OÖ’ L^ŒƒùqOz#n, ǨÏiHõ^ä• „Ѩã¨OQÍÅ`À qHõã≤Oz#n, J<ÕHõ q^è•Öˇ·# LáêMϺ<åÅ#∞ =∞Hõ~°O^ŒOQÍ Hõey, [QÆ`«∞ÎÖ’ ã¨[˚#∞Å<Õ „Éèí=∞~åÅ∞ x`«ºO áê#"≥Ú#ˆ~Û =∞^è∞Œ =Ù HõÅn, Hõe^ÀëêÅ#∞ <åâ◊#"≥Ú#ˆ~Û w`å J<Õ ã¨∞QÆO^èOŒ `À XáêÊ~°∞`«∞#fl =∞ǨÉèÏ~°`«O J<Õ Ñ¨^Œ‡O =∂‰õΩ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO JQÆ∞QÍHõ!

7

=¸HõO Hõ~Àu "åKåÅO ѨV√æO ÅV…Ü«∞`Õ yi"£∞ I Ü«∞`«¯ $áê `«=∞ǨÏO =<ÕÌ Ñ¨~°=∂##Ì =∂^èŒ="£∞ II Ü«∞`«¯$áê =¸Hõ"£∞ "åKåÅ"£∞ Hõ~Àu ѨOQÆ∞"£∞ yi"£∞

´ Z=i Hõ$Ѩ† ´ =¸QÆ "å}˜‚† ´ =HõÎQ͆ ´ KÕã¨∞Î#fl^À† ´ ‰õΩO\˜ "åxx† ´ Ѩ~°fi`åxfl†

8

ÅOѶ¨∞Ü«∞`Õ ´ ^•\˜OѨ*Ëã¨∞Î#fl^À† `«"£∞ ´ P (J@∞=O\˜)† Ѩ~°=∂#O^Œ =∂^èŒ="£∞ ´ Ѩ~°=∂#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·# =∂^èŒ=ÙxH˜† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† =O^Õ ´ #=∞㨯i™êÎÎ#∞.

`åII Z=i Hõ$Ѩ =¸QÆ"å}˜‚ =HõÎQÍ KÕã¨∞Î#fl^À, ‰õΩO\˜ "å}˜‚ Ѩ~°fi`«O ^•\˜OѨ*Ëã¨∞Î#fl^À, J@∞=O\˜ Ѩ~°=∂#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·# =∂^èŒ=ÙxH˜ #=∞㨯i™êÎÎ#∞.

8

Ü«∞O „|Ǩ‡ =~°∞}Ë¢#Ì ~°∞„^Œ=∞~°∞`«ó ã¨∞Î#fixÎ k"≥·ºóã¨Î"≥·ó "Õ^≥·ó ™êVæ Ѩ^Œ„Hõ"≥∂Ѩx+¨^≥·~åæÜ«∞xÎ Ü«∞O ™ê=∞QÍó I

xlviii

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

^蕺<å=ã≤÷`« `«^Œæ`Õ# =∞#™ê Ѩâ◊ºxÎ Ü«∞O Ü≥∂y<À Ü«∞™êº#ÎO # q^Œ∞ó ã¨∞~åã¨∞~°QÆ}Ï^Õ"åÜ«∞ `«Ãã·‡#=∞ó II „|Ǩ‡ó ´ „|Ǩχ† =~°∞} ´=~°∞}∞_»∞† WO„^Œó ´WO„^Œ∞_»∞† ~°∞„^Œó ´ ~°∞„^Œ∞_»∞† =∞~°∞`«ó ´ =∞~°∞`«∞ÎÅ∞† k"≥·ó ´ k=º=ÚÖˇ·#† ã¨Î"≥·ó ´ ã¨Î"åÅ`À† Ü«∞"£∞ ´ Z=ix† ã¨∞Î#fiOu ´ ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~À† ™ê=∞QÍó ´ ™ê=∞ QÍÜ«∞‰õΩÅ∞† 㨠JOQÆ Ñ¨^Œ „Hõ=∞ LѨx+¨^≥·ó ´ JOQÆ Ñ¨^Œ „Hõ"∂≥ Ѩx+¨`∞« ÅÎ `À ‰õÄ_ç#† "Õ^≥·ó ´ "Õ^•Å KÕ`«†

9

Ü«∞"£∞ ´ Z=ix† QÍÜ«∞Ou ´ áê_»∞`«∞<åfl~À† Ü≥∂y#ó ´ Ü≥∂QÆ∞Å∞† ^蕺# J=ã≤÷`« `«^Œæ`Õ# ´ ^蕺# x+¨ì QÆņ =∞#™ê ´ =∞#ã¨∞û`À† Ü«∞"£∞ ´ Z=ix† Ѩâ◊ºOu ´ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~À† ã¨∞~° Jã¨∞~° QÆ}Ïó ´ ^Õ=«, ~åHõ∆㨠QÆ}ÏÅ∞† Ü«∞㨺 ´ Z=i† JO`«"£∞ ´ JO`åxfl† # q^Œ∞ó ´ Z~°∞QÆ~À† `«Ãã·‡ ^Õ"åÜ«∞ ´ P Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ† #=∞ó ´ #=∞™ê¯~°=Ú.

`åII „|Ǩχ, =~°∞}∞_»∞, WO„^Œ∞_»∞, ~°∞„^Œ∞_»∞, =∞~°∞`«∞Î "≥Ú^ŒÖˇ·# ^Õ=`«Å∞ Z=ix k=º"≥∞ÿ# ™È΄`åÅ`À ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~À† ™ê=∞QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ Z=iH˜ JOQÆ, Ѩ^Œ, „Hõ=∞, LѨx+¨`«∞ÎÅ`À L#fl "Õ^•ÅKÕ QÍ#O KÕã¨∞Î<åfl~À† Ü≥∂QÆ∞Å∞ ^蕺# x+¨ª`À =∞#ã¨∞û#∞ UHÍ„QÆ Ñ¨~°z Z=ix ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~À† ^Õ=, ~åHõ∆㨠QÆ}ÏÅ∞ Z=i JO`åxfl Z~°∞QƉõΩ<åfl~À J\˜ì Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.

9

w`å ^蕺#"£∞

xlix

'Éèí=ÉèíÜ«∞=∞ѨǨÏO`«∞O *Ï˝#q*Ï˝#™ê~°OxQÆ=∞Hõ$^Œ∞Ѩ[¿ÇÏfl Éèí$OQÆ=^Õfi^Œ™ê~°"£∞ I J=∞$`«=Ú^Œkè`«âßÛáêÜ«∞Ü«∞^Œƒù$`«º=~åæ#∞Ê~°∞+¨=∞$+¨Éèí=∂^ŒºO Hõ$+¨‚ã¨O[˝O #`Àã≤‡ II— 'Ü«∞ U`«^•#O^Œã¨=Ú„^Œã¨OÉèí$`«O *Ï˝<å=∞$`«O ÉèÏQÆ=`åÜ«∞ ÉèÏ+≤`«"£∞ I Hõ$¿+‚# Ü≥∂ˆQâ◊fi~°¿ãq`åO„Ѷ≤∞}Ï ã¨¢K«Ûù^ŒúÜ«∂--¿ã=º [QÆkfi=ÚK«º`Õ II—

1

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„Ѩ^äŒ"≥∂ -^蕺ܫ∞ó - J~°∞˚# qëê^Œ Ü≥∂QÆó ( „Ѩ^äŒ=∂^蕺ܫ∞O - J~°∞˚# qëê^Œ Ü≥∂QÆO) v

^èŒ$`«~å¢+¨ì L"åK« :

^èŒ~°‡ˆH∆„`Õ ‰õΩ~°∞ˆH∆„`Õ ã¨=∞"Õ`å Ü«ÚÜ«Ú`«û=ó I =∂=∞HÍó áê}¤"åâ‹·Û= H˜=∞‰õΩ~°fi`« ã¨O[Ü«∞ II 1 ^èŒ~°‡ˆH∆„`Õ, ‰õΩ~°∞ˆH∆„`Õ, ã¨=∞"Õ`åó, Ü«ÚÜ«Ú`«û=ó, =∂=∞HÍó, áêO_»"åó, K«, U=, H˜"£∞, J‰õΩ~°fi`«, ã¨O[Ü«∞ ^èŒ$`«~å¢+¨ìó L"åK« ã¨O[Ü«∞ ^èŒ~°‡ˆH∆„`Õ ‰õΩ~°∞ˆH∆„`Õ

´ ^èŒ$`«~å¢+¨µì_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ ã¨O[Ü«∂† ´ ^Õ=`«Å Ü«∞[˝ã¨÷Å"≥∞ÿ# ѨÙ}ºÉèí∂q∞Ö’† ´ ‰õΩ~°∞ˆH∆„`«OÖ’†

Ü«ÚÜ«Ú`«û=ó =∂=∞HÍó áê}¤"åó K« U= ã¨=∞"Õ`åó H˜"£∞ J‰õΩ~°fi`«

´ Ü«Ú^•úaèÖÏ+¨µÖˇ·#† ´ <å "å~°∞† ´ áêO_»∞ Ѩل`«∞Å∞† ´ HõÅã≤† ´ UO KÕ™ê~°∞?

`åII ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» ѨeHÔ #∞ : ã¨O[Ü«∂! ѨÙ}ºÉè∂í q∞Ü≥∞ÿ # ‰õΩ~°∞Hˆ „∆ `«OÖ’1 Ü«Ú^ŒHú ÍOHõ`∆ À <å Ѩل`«∞Öˇ#· ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å∞, áêO_»∞ Ѩل`«∞Öˇ#· Ü«Úkè+~ª≤ å^Œ∞Å∞ HõÅã≤ UO KÕ™ê~°∞?

1 1. H“~°=áêO_»=ÙŠѨÓ~°fiѨÙ~°∞+¨µ_»∞ '‰õΩ~°∞— J<Õ ~åA LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞# ¿Ñ~°∞#∞ |\˜ì D ^è~Œ ‡° Hˆ „∆ `«O '‰õΩ~°∞Hˆ „∆ `«O— Jx Ñ≤Å∞=|_çOk.

2

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨O[Ü«∞ L"åK« :

^Œ$ëêìfi `«∞ áê}¤"åhHõO =Óº_è»O ^Œ∞~Àº^èŒ# ã¨Î^• I PKå~°º =ÚѨã¨Væ=∞º ~å*Ï =K«# =∞„|g`ü II

2

^Œ$ëêìfi, `«∞, áêO_»"åhHõ"£∞, =Óº_è»"£∞, ^Œ∞~Àº^èŒ#ó, `«^•, PKå~°º"£∞, LѨã¨OQÆ=∞º, ~å*Ï, =K«#"£∞, J„|g`ü ã¨O[Ü«∞ó L"åK« `«^• `«∞ =Óº_è»O áê}¤"åhHõO ^Œ$ëêìfi

´ ã¨O[Ü«Ú_»∞† ´ Ñ¨Öˇ¯#∞† ´ JѨC_»∞† ´ =ӺǨÏ|^Œú"≥∞ÿ#† ´ áêO_»=ÙÅ Ãã·<åºxfl† ´ K«∂ã≤†

~å*Ï^Œ∞~Àº^èŒ#ó´ ~å[QÆ∞ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞† PKå~°º"£∞ ´ „^À}ÏKå~°∞ºx† LѨã¨Væ=∞º ´ ã¨g∞Ñ≤Oz† =K«#"£∞ ´ D =∂@#∞† J„|g`ü ´ ѨeÔH#∞.

`åII ã¨O[Ü«Ú_»∞ ѨeHÔ #∞ : JѨC_»∞ ~å*ˇ#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ =ӺǨHÍ~°OÖ’ L#fl áêO_»= Ãã·<åºxfl K«∂ã≤, „^À}ÏKå~°∞ºx =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞. 2

Ѩâ‹Âº`åO áê}∞¤Ñ¨Ù¢`åÎ}ÏO PKå~°º =∞ǨÏfO K«=¸"£∞ I 1 =Óº_è®O „^Œ∞Ѩ^ŒÑ¨Ù¢`ÕÎ} `«= t¿+º} nè=∞`å II 3 Ѩâ◊º, U`å"£∞, áêO_»∞Ѩ٢`åÎ}Ï"£∞, PKå~°º, =∞ǨÏf"£∞, K«=¸"£∞, =Óº_è®"£∞, „^Œ∞Ѩ^ŒÑ¨Ù¢`ÕÎ}, `«=, t¿+º}, nè=∞`å PKå~°º ´ QÆ∞~°∞^ÕÕ"å† `«= ´ g∞† t¿+º} ´ t+¨µº_»∞† nè=∞`å ´ |∞kú=∞O`«∞_≥·#† „^Œ∞Ѩ^ÑŒ Ù¨ ¢`Õ} Î ´„^Œ∞Ѩ^~Œ åA `«#Ü«ÚxKÕ† =Óº_è®"£∞ ´ =ӺǨHõ$uÖ’ xÅ∞Ѩ|_ç#†

áê}∞¤ Ѩ٢`åÎ}Ï"£∞ U`å"£∞ =∞ǨÏf"£∞ K«=¸"£∞ Ѩâº◊

1. 3 #∞O_ç 11 =~°‰õΩ QÆÅ â’¡HÍÅ∞ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x ѨÅ∞‰õΩÅ∞.

´ áêO_»=Ùņ ´ D† ´ Q˘Ñ¨Ê† ´ ¿ã##∞† ´ K«∂_»O_ç.

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

3

`åII QÆ∞~°∞^Õ"å! |∞kú=∞O`«∞_»∂, g∞ t+¨µº_»∂, „^Œ∞Ѩ^ŒÑ¨Ù„`«∞_»∂ J~Ú# ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl_»∞1 D =ӺǨxfl q~°zOKå_»∞, áêO_»=ÙÅ D qѨÙÅÃã·#º ã¨=∂"Õâßxfl K«∂_»O_ç!

3

J„`« â◊¥~å =∞¿ÇÏëêfi™ê cè=∂~°∞˚#ã¨=∂ Ü«Úkè I Ü«ÚÜ«Ú^è•<À q~å@â◊Û „^Œ∞Ѩ^Œâ◊Û =∞Ǩ~°^äŒó II

4

J„`«, â◊¥~åó, =∞¿ÇÏëêfi™êó, cè=∂~°∞˚#ã¨=∂ó, Ü«Úk,è Ü«ÚÜ«Ú^è•#ó, q~å@ó, K«, „^Œ∞Ѩ^Œó, K«, =∞Ǩ~°^äŒó

^èŒ$+¨ìˆH`«∞ âıÛH˜`å#ó HÍj~å[â◊Û g~°º"å<£ I ѨÙ~°∞l`ü ‰õΩxÎÉè’[â◊Û â‹·|ºâ◊Û #~°Ñ¨ÙVæ=ó II

5

^èŒ$+¨ìˆH`«∞ó, âıÛH˜`å#ó, HÍj~å[ó, K«, g~°º"å<£, ѨÙ~°∞l`ü, ‰õΩOuÉè’[ó, K«, â‹·|ºó, K«, #~°Ñ¨ÙOQÆ=ó

Ü«Ú^è•=∞#∞ºâ◊Û q„HÍ#Î L`«Î=∞ø*Ïâ◊Û g~°º"å<£ I ™œÉèí„^À „^ÒѨ^ÕÜ«∂â◊Û ã¨~°fi U= =∞Ǩ~°^ä•ó II

6

Ü«Ú^è•=∞#∞ºó, K«, q„HÍO`«ó, L`«Î=∞ø*Ïó, K«, g~°º"å<£, ™œÉèí„^Œó, „^ÒѨ^ÕÜ«∂ó, K«, 㨈~fi, U=, =∞Ǩ~°^ä•ó J„`« ´ JHõ¯_» Ü«Úkè ´ Ü«Ú^ŒúOÖ’† cè=∂~°∞#˚ ã¨=∂ó ´ cè=∂~°∞#˚ `«∞Å∞ºÖˇ#· † =∞Ǩ Wëêfi™êó ´ =∞Ǩ^èŒ#∞~°ú#∞Å∞† â◊¥~åó ´ g~°∞Å∞† Ü«ÚÜ«Ú^è•#ó ´ ™ê`«ºH˜† q~å@ó K« ´ =∞`«ûº~åA† =∞Ǩ~°^äŒó ´=∞Ǩ~°^äŒ∞_≥·#† „^Œ∞Ѩ^Œó K« ´ „^Œ∞Ѩ^Œ∞_»∞† 1. ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl_»∞ „^ÒѨk ™È^Œ~°∞_»∞.

ã¨Ou ´ L<åfl~°∞† ^èŒ$+¨ìˆH`«∞ó ´ tâ◊√áêÅ∞x Ѩل`«∞_»∞† KÕH˜`å#ó K«´ Ü«∞^Œ∞=OjÜ«∞ g~°∞_»∞#∞† g~°º"å<£ ´ â◊H˜ÎâßeÜ«∞QÆ∞† HÍj~å[ó ´ HÍj~åA† ѨÙ~°∞l`ü ´ ѨÙ~°∞l`«∞Ά ‰õΩxÎÉè’[ó K« ´ ‰õΩOuÉè’A_»∞#∞† #~°Ñ¨ÙVæ=ó ´ #~°„âı+¨µª_≥·#† â‹·|ºó K« ´ â‹·|∞º_»∂†

4

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

q„HÍ#Îó Ü«Ú^è•=∞#∞ºó K« g~°º"å<£ L`«Î=∞ø*Ïó K« ™œÉèí„^Œó

´ Ѩ~å„Hõ=∞âßÖˇ·# ´ Ü«Ú^è•=∞#∞º_»∂† ´ =∞Ǩâ◊H˜ÎâßÖˇ·#† ´ L`«Î=∞øA_»∂† ´ Jaè=∞#∞º_»∞#∞†

„^ÒѨ^ÕÜ«∂ó K« ã¨xΠ㨈~fi U= =∞Ǩ~°^ä•ó

´ LѨáêO_»=ÙÅ∂† ´ L<åfl~°∞† ´ g~°O^Œ~°∂† ´ ‰õÄ_»† ´ =∞Ǩ~°^äŒ∞Å∞.

`åII D áêO_»=¿ã#Ö’ Ü«Ú^ŒúOÖ’ cè=∂~°∞˚#∞Å`À ã¨i`«∂QÆQÆÅ ™ê`«ºH˜, q~å@~åA, =∞Ǩ~°^∞Œä _≥#· „^Œ∞Ѩ^∞Œ _»∞, tâ◊√áêÅ∞x Ѩل`«∞_≥#· ^è$Œ +¨Hˆì `«∞=Ù, Ü«∞^Œ∞=OjÜ«∞g~°∞_≥·# KÕH˜`å#∞_»∞, â◊H˜ÎâßeÜ≥ÿ∞# HÍj~åA, ѨÙ~°∞l`«∞Î, ‰õΩOuÉè’A_»∞, #~°„âı+¨µª_≥·# â‹·|∞º_»∞, Ѩ~å„Hõ=∞âßeÜ≥ÿ∞# Ü«Ú^è•=∞#∞º_»∞, =∞Ǩâ◊H˜ÎâßeÜ≥ÿ∞# L`«Î=∞øA_»∞, ã¨∞Éèí„^•ã¨∞`«∞_≥·# Jaè=∞#∞º_»∞, „^ÒѨn Ѩل`«∞Öˇ·# LѨáêO_»=ÙÅ∞1 "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ǩ^èŒ#∞~°ú~°∞Öˇ·# g~°∞Å∞ L<åfl~°∞. g~°O^Œ~°∂ =∞Ǩ~°^äŒ∞Å∞.2 4–6

J™ê‡HõO `«∞ qtëêì ÜÕ∞ `åxflÉ’^èŒ kfi*’`«Î=∞ I <åÜ«∞HÍ =∞=∞ Ãã·#ºã¨º ã¨O*Ï˝~°÷O `å<£ „|gq∞ `Õ II

7

J™ê‡Hõ"£∞, `«∞, qtëêìó, ÜÕ∞, `å<£, xÉ’^èŒ, kfi*’`«Î=∞, <åÜ«∞HÍó, =∞=∞, Ãã·#ºã¨º, ã¨O*Ï˝~°÷"£∞, `å<£, „|gq∞, `Õ kfi*’`«Î=∞ `«∞ J™ê‡Hõ"£∞ ÜÕ∞ qtëêìó =∞=∞ Ãã·#ºã¨º

´ q„Ѩ=~庆 ´ HÍx† ´ =∞#Ö’† ´ Z=~°∞† ´ „Ѩ^è•#∞Ö’† ´ <å† ´ ¿ã#‰õΩ†

<åÜ«∞HÍó `å<£ xÉ’^èŒ `Õ ã¨O*Ï˝~°÷"£∞ `å<£ „|gq∞

´ J^茺‰õ∆ΩÖ’† ´ "åix† ´ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç† ´ g∞† ´ Z~°∞Hõ H˘~°‰õΩ† ´ "åi ¿Ñ~°¡#∞† ´ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl#∞.

1. LѨáêO_»=ÙÅ∞ : „ѨuqO^èŒ∞º_»∞, „â◊√`«™È=Ú_»∞, „â◊√`«H©iÎ, â◊`åh‰õΩ_»∞, „â◊√`«¿ã#∞_»∞.

2. =∞Ǩ~°^äŒ∞_»∞ : Ѩk"ÕÅ=∞Ok ^èŒ#∞~°ú~°∞Å`À XO@iQÍ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_≥·, JGâ◊G „ѨÜ≥∂QÆOÖ’ <Õ~°∞ÊQÆÅ"å_»∞.

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

5

`åII q„Ѩ=~åº! =∞# ѨH∆Í# L#fl „Ѩã≤^Œú Ü≥∂^èŒ∞Å#∞ ¿ã<åѨ`«∞Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. g∞‰õΩ `≥≥eÜ«∞*Ë_»xÔH· "åi ¿Ñ~°¡#∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl#∞.

Éèí"å<£ cè+¨‡â◊Û Hõ~°‚â◊Û Hõ$Ѩâ◊Û ã¨q∞uO[Ü«∞ó I Jâ◊fi`å÷=∂ qHõ~°‚â◊Û ™œ=∞^ŒuÎ ã¨Î^ä≥·= K« II1

7

8

Éèí"å<£, cè+¨‡ó, K«, Hõ~°‚ó, K«, Hõ$Ѩó, K«, ã¨q∞uO[Ü«∞ó, Jâ◊fi`å÷=∂, qHõ~°‚ó, K«, ™œ=∞^ŒuÎó, `«^ä•, U=, K« Éè"í å<£ ´ g∞~°∞† cè+¨‡ó K« ´ cè+¨µ‡_»∂† Hõ~°‚ó ´ Hõ~°∞‚_»∞† ã¨q∞uO[Ü«∞ó ´ ã¨O„QÍ=∞ q[Ü«Ú_≥·#† Hõ$Ѩó K« ´ Hõ$áêKå~°∞º_»∂†

`«^ä•, U= ´ JÖψQ† Jâ◊fi`å÷=∂ K« ´ Jâ◊fi`å÷=∞† qHõ~°‚ó K« ´ qHõ~°∞‚_»∂† ™œ=∞^ŒuÎó ´ ™È=∞^Œ`«∞Îx Ѩل`«∞_≥·# Éèí∂i„â◊=Ù_»∞.

`åII =∞#ѨH∆Í# g∞~°∞, cè+¨µ‡_»∞, Hõ~°∞‚_»∞, ã¨O„QÍ=∞ q[Ü«Ú_≥·# Hõ$áêKå~°∞º_»∂, JÖψQ Jâ◊fi`å÷=∞, qHõ~∞° _‚ ∞» , ™È=∞^Œ`∞« xΠѨل`«∞_≥#· Éè∂í i„â◊=Ù_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ѩ=ÚY∞Å∞ L<åfl~°∞.

8

J<Õº K« |ǨÏ= â◊¥≈~åó =∞^Œˆ~÷ `«ºHõÎrq`åó I <å<å â◊¢ã¨Î„ѨǨÏ~°}Ïó 㨈~fi Ü«Ú^Œúqâß~°^•ó II

9

J<Õº, K«, |ǨÏ=ó, â◊¥~åó, =∞^Œˆ~÷, `«ºHõÎrq`åó, <å<å â◊¢ã¨Î „ѨǨÏ~°}Ïó, 㨈~fi, Ü«Ú^Œúqâß~°^•ó J<Õº K« ´ `«k`«~°∞Å∞† |ǨÏ=ó ´ ÃщõΩ¯=∞Ok† â◊¥~åó ´ g~°∞Å∞† =∞^Œˆ~÷ ´ <å H˘~°‰õΩ† `«ºHõÎrq`åó ´ „áê}`åºQÆ ã¨Oã≤^Œ∞úÅ∞† 1. '™œ=∞^ŒuÎ ~°˚Ü«∞„^Œ^䌗 - áê~îåO`«~°O.

㨈~fi ´ g~°O^Œ~°∂† <å<åâ◊G „ѨǨÏ~°}Ïó ´ qq^èŒ â◊¢™êÎÜ«Ú^èŒ∞Å∞† Ü«Ú^Œúqâß~°^•ó ´ Ü«Ú^Œú xѨÙ}∞Å∞.

6

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII <å xq∞`«ÎO „áê}Ïxfl Ãã·`«O `«ºlOK«_®xH˜ ã¨Oã≤^Œ∞úÖˇ·#"å~°∞ WOHÍ J<ÕHõ=∞Ok L<åfl~°∞. g~°O^Œ~°∂ qq^èŒâ◊G ^èŒ~°∞Öˇ·# ã¨OѨ#∞flÅ∞, Ü«Ú^Œú xѨÙ}∞Å∞#∞.

9

JѨ~åºÑ¨ÎO `«^Œ™ê‡HõO |ÅO cèëê‡aè~°H˜∆`«"£∞ I Ѩ~åºÑ¨ÎO ufi^Œ"Õ∞`ÕëêO |ÅO cè=∂aè~°H˜∆`«"£∞ II

10

JѨ~åºÑ¨Î"£∞, `«`ü, J™ê‡Hõ"£∞, |Å"£∞, cèëê‡aè~°H˜∆`«"£∞, Ѩ~åºÑ¨Î"£∞, `«∞, W^Œ"£∞, U`Õëê"£∞, |Å"£∞, cè=∂aè~°H˜∆`«"£∞.

J™ê‡HõO cèëê‡aè~°H˜∆`«"£∞ `«`ü |Å"£∞ JѨ~åºÑ¨Î"£∞

´ =∞# (H“~°=ÙÅ)† ´ cè+¨µ‡xKÕ ~°H˜∆OK«|_»∞`«∞#fl† ´ J\˜ì† ´ Ãã·#ºO† ´ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ#k†

`«∞ ´ HÍx† U`ÕëêO ´ gi (áêO_»=ÙÅ)† cè=∞ Jaè~°H˜∆`«"£∞ ´ cè=ÚxKÕ ~°H˜∆OK«|_»∞`«∞#fl† W^ŒO ´ D ¿ã#† Ѩ~åºÑ¨Î"£∞ ´ JѨiq∞`«"≥∞ÿ#k.

`åII cè+¨‡Ñ≤`å=∞ǨïxKÕ ~°H˜∆OK«|_»∞`«∞#fl =∞# Ãã·#º|ÅO Ѩiq∞`«O, cè=ÚxKÕ ~°H˜∆OѨ|_»∞`«∞#fl áêO_»=Ãã·#ºO JѨiq∞`«"≥∞ÿ#k.

10 (H“~°=ÙÅ Ãã·#ºã¨OYº áêO_»=ÙÅ Ãã·#ºã¨OYº Hõ<åfl JkèHõ"≥∞ÿ<å, `«^Œfi ºuiHõÎOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë cè+¨‡Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ LÉèíÜ«∞ѨHõ∆áêu, cè=Ú_»∞ UHõѨHõ∆áêu. Hõ#∞Hõ |ÅO áêO_»=ÙÅ "≥·Ñ¨ÙˆH „"≥ÚQÆ∞æ`ÀOk.)

JÜ«∞<Õ+¨µ K« 㨈~fi+¨µ Ü«∞^ä•ÉèÏQÆ =∞=ã≤÷`åó I cè+¨‡ "Õ∞"åaè~°Hõ∆#∞Î Éèí=#Î ã¨û~°fi U= Ç≤Ï II

11

JÜ«∞<Õ+¨µ, K«, 㨈~fi+¨µ, Ü«∞^ä•ÉèÏQÆ"£∞, J=ã≤÷`åó, cè+¨‡"£∞, U=, Jaè~°Hõ∆O`«∞, Éèí=O`«ó, 㨈~fi, U=, Ç≤Ï. 㨈~fi+¨µ JÜ«∞<Õ+¨µ

Ü«∞^ä•ÉèÏQÆ"£∞ ´ ã¨=∞ã¨Î† ´ =ӺǨÏ^•fi~åÅÖ’† J=ã≤÷`åó

´ Ü«∞^ä•™ê÷#OÖ’† ´ LO_ç†

7

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO Éèí=#Îó 㨈~fi U= Ç≤Ï

´ g∞~°∞† ´ JO^Œ~°∂†

cè+¨‡"£∞ U= Jaè~°Hõ∆#∞Î

´ cè+¨µ‡}Ë‚† ´ ~°H˜∆™êÎ~°∞QÍHõ!

`åII (JO^Œ∞=Å¡ g∞sq^èŒOQÍ KÕÜ«∞O_ç) Hõ#∞Hõ g∞~°O^Œ~°∂ Ãã·#º ã¨=¸Ç¨Å =ӺǨÏ^•fi~åÅÖ’ Ü«∞^ä• ™ê÷#OÖ’ LO_ç, cè+¨‡Ñ≤`å=∞Ǩï}˜‚ ~°H˜∆OK«O_ç. (cè+¨µ‡x |Å"Õ∞ =∞# „áê}ÏÅ#∞ HÍáê_»∞`«∞Ok.) 11

`«ã¨º ã¨O[#Ü«∞<£ ǨÏ~°¬O ‰õΩ~°∞=$^Œúó Ñ≤`å=∞ǨÏó I ã≤OǨÏ<å^ŒO x#^ÀºK≥·Ûóâ◊VöO ^Œ^èÒ‡ „Ѩ`åѨ"å<£ II

12

`«ã¨º, ã¨O[#Ü«∞<£, ǨÏ~°¬"£∞, ‰õΩ~°∞=$^Œúó, Ñ≤`å=∞ǨÏó, ã≤OǨÏ<å^Œ"£∞, x#^Œº, LK≥·Ûó, â◊OY"£∞, ^Œ^èÒ‡, „Ѩ`åѨ"å<£. „Ѩ`åѨ"å<£ ´ „Ѩ`åѨ=O`«∞_»∂† ‰õΩ~°∞=$^Œúó ´ ‰õΩ~°∞=$^Œ∞ú_»∂ J~Ú#† Ñ≤`å=∞ǨÏó ´ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞(cè+¨µ‡_»∞)† J㨺 ´ P ^Œ∞~Àº^èŒ#∞xH˜† ǨÏ~°¬"£∞ ´ L`åûǨxfl† ã¨O[#Ü«∞<£ ´ HõÅ∞QÆ*Ëã¨∂Ά

LK≥·Ûó ã≤OǨÏ<å^Œ"£∞ x#^Œº â◊Vö"£∞ ^Œ^èÒ‡

´ ÃÑ^ŒÌQ͆ ´ ã≤OǨÏQÆ~°˚#† ´ KÕã≤† ´ â◊OMÏxfl† ´ ѨÓiOKå_»∞.

`åII (ã¨=∂‡#ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x "å‰õΩ¯Å#∞ qx) ‰õΩ~°∞‰õΩÅ =$^Œ∞ú_»∞, „Ѩ`åѨâße, Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ J~Ú# cè+¨µ‡_»∞ ÃÑ^ŒÌQÍ ã≤OǨÏQÆ~°˚# KÕã≤, â◊OMÏxfl ѨÓiOKå_»∞. ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞O ǨÏ~°¬Ñ¨Ó~°‚=∞~ÚºOk.12

`«`«ó â◊OMÏâ◊Û ÉèË~°ºâ◊Û Ñ¨}"å#Hõ QÀ=ÚMÏó I ã¨Ç¨ÏÃã·"åÉèíºÇ¨Ï#ºO`« 㨠â◊|Ì ã¨∞Î=ÚÖ’-Éèí=`ü II

13

`«`«ó, â◊OMÏó, K«, ÉèË~°ºó, K«, Ѩ}"å#Hõ QÀ=ÚMÏó, ã¨Ç¨Ï™ê, U=, JÉèíºÇ¨Ï#ºO`«, ã¨ó, â◊|Ìó, `«∞=ÚÖó, JÉèí=`ü . `«`«ó â◊OMÏó K« ÉèË~°ºó K«

´ Ñ≤=∞‡@† ´ â◊OMÏÅ∞† ´ ÉèË~°∞Å∞†

Ѩ}= P#Hõ QÀ=ÚMÏó ´ _Àà◊√§, =∞$^ŒOQÍÅ∞, ~°}â◊$OQÍÅ∞† ã¨Ç¨Ï™ê U= ´ XˆH™êiQ͆

8

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

JÉèíºÇ¨Ï#ºO`« ã¨ó â◊|Ìó

´ "å~ÚOѨ|_®¤~Ú† `«∞=ÚÅó ´ P ^èŒfix† JÉèí=`ü

´ ã¨O‰õΩÅ=Ú† ´ JÜ≥∞º#∞.

`åII (cè+¨µ‡x Ü«Ú^Àú`åûǨÏO ã¨~°fi„`å Ü«Ú^Àú`åûǨxfl ѨÙiH˘eÊOk.) â◊ O MÏÅ∞, Éè Ë ~ ° ∞ Å∞, _Àà◊ √ §, =∞$^Œ O QÍÅ∞, ~° } â◊ $ OQÍÅ∞ XHõ ¯ ™êiQÍ „"≥∂QÆ™êQÍ~Ú. P ^èŒfi#∞Å∞ Hõeã≤áÈ~Ú#q.

13

`«`«ó âıfi`≥·~°›Ü≥ÿ∞ ~°∞ºˆHÎ =∞ǨÏu 㨺#Ì<Õ ã≤÷`Ò I =∂^èŒ=ó áê}¤=â‹·Û= k"Òº â◊OM∫ „Ѩ^Œ^茇`«∞ó II

14

`«`«ó, âıfi`≥·ó, ǨÏÜ≥ÿ∞ó, Ü«ÚˆHÎ, =∞ǨÏu, 㨺O^Œ<Õ, ã≤÷`Ò, =∂^èŒ=ó, áêO_»=ó, K«, U=, k"Òº, â◊OM∫, „Ѩ^Œ^茇`«∞ó. `«`«ó âıfi`≥·ó ǨÏÜ≥ÿ∞ó Ü«ÚHˆ Î =∞ǨÏu 㨺O^Œ<Õ ã≤÷`Ò

´ Ñ≤^ŒÑ¨† ´ `≥Å¡x ´ QÆ∞éÏ]Å`À† ´ *’_çOѨ|_ç#† ´ L`«Î=∞ ~°^äŒOÖ’† ´ ‰õÄ~°∞Û#fl†

=∂^è=Œ ó1 áêO_»=ó U= K« k"Òº â◊OM∫ „Ѩ^Œ^茇`«∞ó

´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ k"åºÖˇ·#† ´ â◊OMÏÅ#∞† ´ ѨÓiOKå~°∞.

`åII Ñ≤^ÑŒ ¨ `≥Åx¡ QÆ∞éÏ]Å∞ ѨÓxÛ# L`«=Î ∞~°^OŒä Ö’ ‰õÄ~°∞Û#fl NHõ$+¨µ_‚ ∞» , áêO_»∞‰õΩ=∂~°∞_≥·# J~°∞˚#∞_»∞ `«=∞ k=º â◊OMÏÅ#∞ ѨÓiOKå~°∞.

áê&Û[#ºO ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó ^Õ=^Œ`«ÎO ^èŒ#&˚Ü«∞ó I ᜢ}¤O ^Œ^èÒ‡ =∞Ǩâ◊VöO cè=∞Hõ~å‡ =$HÀ^Œ~°ó II

14

15

áêOK«[#º"£∞, ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó, ^Õ=^Œ`«Î"£∞, ^èŒ#O[Ü«∞ó, áœO„_»"£∞, ^Œ^èÒ‡, =∞Ǩâ◊OY"£∞, cè=∞Hõ~å‡, =$HÀ^Œ~°ó.

1. =∂ q^•º K« Ǩψ~ó „áÈHÍÎ `«™êº Dâ’ Ü«∞`À Éèí"å<£, `«™ê‡`ü =∂^èŒ= <å=∂ã≤ ^èŒ=ó ™êfig∞u â◊|Ì`«ó. '=∂— JO>Ë NǨÏiq^Œº (â◊H)Θ † P"≥∞‰õΩ JkèÑu¨ J=_»OKÕ`« h=Ù =∂^è=Œ Ù_»=Ù. '^è=Œ Ù_»∞— JO>Ë Éèí~°Î Jx J~°÷O.

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó áêVÛ[#º"£∞ ^Œ^èÒ‡ ^èŒ#&˚Ü«∞ó ^Õ=^Œ`«Î"£∞

´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ áêOK«[#ºO J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ â◊OMÏxfl† ´ ѨÓiOKå_»∞† ´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ ^Õ=^Œ`«ÎO J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ â◊OMÏxfl†

9

´ ѨÓiOKå_»∞† ´ ÉèÜ í ∂« xfl HõeyOKÕ Ñ¨#∞Å∞ Kտㆠ=$HÀ^Œ~°ó ´ cè=Ú_»∞† =∞Ǩâ◊OYO ᜢ}¤O ´ áœO„_»O J<Õ Q˘Ñ¨Ê â◊OMÏxfl† ^Œ^èÒ‡ ´ ѨÓiOKå_»∞. ^Œ^èÒ‡ cè=∞Hõ~å‡

`åII ǨÏ$+‘ˆHâ◊√_»∞1 áêOK«[#ºO J<Õ â◊OMÏxfl, ^èŒ#O[Ü«Ú_»∞2 ^Õ=^Œ`=Ϋ ∞<Õ â◊OMÏxfl, Ѷ∞¨ ’~°H~õ ∞° ‡_≥#· cè=Ú_»∞ áœO„_»=∞<Õ â◊OMÏxfl ѨÓiOKå~°∞.

J#O`«q[Ü«∞O ~å*Ï ‰õΩhÎѨل`À Ü«Úkè+≤ª~°ó I #‰õΩÅ ã¨ûǨÏ^Õ=â◊Û ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ =∞}˜Ñ¨Ù+¨ÊH“ II

16

J#O`«q[Ü«∞"£∞, ~å*Ï, ‰õΩOfѨل`«ó, Ü«Úkè+≤ª~°ó, #‰õΩÅó, ã¨Ç¨Ï^Õ=ó, K«, ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ =∞}˜Ñ¨Ù+¨ÊH“. ‰õΩOfѨل`«ó ´ ‰õΩOfѨل`«∞_≥·#† ã¨Ç¨Ï^Õ=ó K« ´ ã¨Ç¨Ï^Õ=Ù_»∞† ~å*Ï Ü«Úkè+≤ª~°ó ´ ^èŒ~°‡~åA† ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ =∞}˜Ñ¨Ù+¨ÊH“ ´ ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ =∞}˜ J#O`« q[Ü«∞"£∞ ´ J#O`« q[Ü«∞=∞<Õ Ñ¨Ù+¨ÊHõ=ÚÅ<Õ â◊OMÏÅ#∞, â◊OY=Ú#∞† (ѨÓiOKå~°∞). #‰õΩÅó ´ #‰õΩÅ∞_»∞†

`åII (P â◊ O MÏÅ q=~åÅ∞) ‰õ Ω Of`« # Ü« Ú _≥ · # ^è Œ ~ ° ‡ ~åA J#O`«q[Ü«∞=∞<Õ â◊OMÏxfl, #‰õΩÅ–ã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ∞ ã¨∞Ѷ¨∞’+¨–=∞}˜Ñ¨Ù+¨ÊHÍÅ<Õ â◊OMÏÅ#∞ ѨÓiOKå~°∞.

16

HÍâ◊ºâ◊Û Ñ¨~°"Õ∞ëêfiã¨ó tY}©¤ K« =∞Ǩ~°^äŒó I ^èŒ$+¨ì^Œ∞º"≥∂fl q~å@â◊Û ™ê`«ºH˜ âßÛѨ~ål`«ó II 1. ǨÏ$+‘Hõ (WO„kÜ«∂ʼnõΩ) { Dâ◊ó (Éèí~°Î) ´ WO„kÜ«∞QÆ}ÏŠѨiáêʼnõΩ_≥·# Ѩ~°=∂`«‡.

2. kyfi[Ü«∞OQÍ ‰õΩÉË~å^Œ∞Å ^èŒ<åxfl ÔQ·H˘#fl"å_»∞ '^èŒ#O[Ü«Ú_»∞—.

17

10

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HÍâ◊ºó, K«, Ѩ~°"Õ∞ëêfiã¨ó, tYO_ô, K«, =∞Ǩ~°^äŒó, ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=∞fló, q~å@ó, K«, ™ê`«ºH˜ó, K«, JѨ~ål`«ó.

„^Œ∞Ѩ^À „^ÒѨ^ÕÜ«∂â◊Û ã¨~°fiâ◊ó Ѩ$kägѨ`Õ,

™œÉèí„^Œâ◊Û =∞ǨÉÏǨïó â◊OMÏ<£^Œ^èŒ∞‡ó Ѩ$^äŒH± Ѩ$^äŒH± II 18 „^Œ∞Ѩ^Œó, „^ÒѨ^ÕÜ«∂ó, K«, ã¨~°fiâ◊ó, Ѩ$kägѨ`Õ, ™œÉèí„^Œó, K«, =∞ǨÉÏǨïó, â◊OMÏ<£, ^Œ^èŒ∞‡ó, Ѩ$^äŒH±, Ѩ$^äŒH±. Ѩ$käg Ѩ`Õ ´ ^è$Œ `«~å¢+¨ì Éè∂í Ѩf† Ѩ~°=∞ Wëêfiã¨ó ´ =∞Ǩ ^èŒ#∞~°ú~°∞_»QÆ∞† HÍâ◊ºó K« ´ HÍj~åE† =∞Ǩ~°^äŒó ´ =∞Ǩ~°^äŒ∞_≥·# tYO_ô K« ´ tYO_ô ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=∞fló K« ´ ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl_»∂† q~å@ó K« ´ q~å@~åE† JѨ~ål`«ó ´ J*ËÜ«Ú_≥·#† ™ê`«ºH˜ó K« ´ ™ê`«ºH©†

„^Œ∞Ѩ^Œó „^ÒѨ^ÕÜ«∂ó =∞ǨÉÏǨïó ™œÉèí„^Œó K« ã¨~°fiâ◊ó Ѩ$^äŒH± Ѩ$^äŒH± â◊OMÏ<£ ^Œ^èŒ∞‡ó

´ „^Œ∞Ѩ^Œ∞_»∞, ´ „^ÒѨn Ѩل`«∞Å∞† ´ =∞ǨÉèí∞A_≥·#† ´ Jaè=∞#∞º_»∂† ´ #Å∞"≥Ñ· Ù¨ Å #∞O_ç† ´ "Õé∞ "Õé∞Q͆ ´ â◊OMÏÅ#∞† ´ ѨÓiOKå~°∞.

`åII F ^èŒ$`«~å¢+¨ì Éèí∂Ѩf! =∞Ǩ^èŒ#∞~°ú~°∞_≥·# HÍj~åA, =∞Ǩ~°^äŒ∞_≥·# tYO_ç, ^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl_»∞, q~å@∞_»∞, J*ËÜ«Ú_≥·# ™ê`«ºH˜, „^Œ∞Ѩ^Œ~åA, „^ÒѨn `«#Ü«∞ ѨOK«Hõ=Ú, =∞ǨÉèí∞A_≥·# Jaè=∞#∞º_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ç `«=∞`«=∞ â◊OMÏÅ#∞ q_çq_çQÍ Ñ¨ÓiOKå~°∞.

17–18

㨠Ѷ¨∞’ëÈ ^è•~°Î ~å¢ëêì}ÏO ǨÏ$^ŒÜ«∂x =º^•~°Ü«∞`ü I #Éèíâ◊Û Ñ¨$kägO K≥·= `«∞=ÚÖ’-Éèíº#∞<å^ŒÜ«∞<£ II1 19 ã¨ó, Ѷ¨∞’+¨ó, ^è•~°Î ~å¢ëêì}Ï"£∞, ǨÏ$^ŒÜ«∂x, =º^•~°Ü«∞`ü, #Éèíó, K«, Ѩ$käg"£∞, K«, U=, `«∞=ÚÅó, JÉèíº#∞<å^ŒÜ«∞<£.

1. '`«∞=ÚÖ’ =º#∞<å^ŒÜ∞« <£— - áê~îåO`«~O° .

11

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO ã¨ó `«∞=ÚÅó Ѷ¨∞’+¨ó #Éèíó Ѩ$kägO K«

´ P† ´ ã¨O‰õΩÅ"≥∞ÿ#† ´ â◊OY^èŒfix† ´ PHÍâßxfl† ´ Éèí∂q∞x†

JÉèíº#∞<å^ŒÜ«∞<£ ^è•~°Î~å¢ëêì}ÏO ǨÏ$^ŒÜ«∂x =º^•~°Ü«∞`ü

´ „Ѩu^èŒfixOѨ KÕã≤† ´ ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞ņ ´ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞† ´ J^Œ~°Q˘>ˇì#∞.

`åII P cèHõ~° â◊OY^èŒfi#∞Å∞ Éèí∂#Éè’O`«~åÅÖ’ „Ѩu^èŒfixOz ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ J^Œ~°Q˘\Ïì~Ú.

19

J^äŒ =º=ã≤÷`å<£ ^Œ$ëêìfi ^è•~°Î~å¢ëêì<£ HõÑ≤^èŒfi[ó I „Ѩ=$`ÕÎ â◊¢ã¨Î ã¨=∂Ê`Õ ^èŒ#∞ ~°∞^Œº=∞º áê}¤=ó II

20

ǨÏ$+‘ˆHâ◊O `«^• "åHõºO W^Œ =∂Ç¨Ï =∞Ç‘ÏѨ`Õ I J^äŒ, =º=ã≤÷`å<£, ^Œ$ëêìfi, ^è•~°Î~å¢ëêì<£, HõÑ≤^èŒfi[ó, „Ѩ=$`ÕÎ, â◊¢ã¨Îã¨Oáê`Õ, ^èŒ#∞ó, L^Œº=∞º, áêO_»=ó. ǨÏ$+‘ˆHâ◊"£∞, `«^•, "åHõº"£∞, W^Œ"£∞, PǨÏ, =∞Ç‘ÏѨ`Õ, =∞Ç‘ÏѨ`Õ ´ F ~å*φ J^äŒ ´ J#O`«~°=Ú† HõÑ≤^èŒfi[ó ´ HõÑ≤^èŒfiA_≥·#† áêO_»=ó ´ J~°∞˚#∞_»∞† =º=ã≤÷`å<£ ´ Ü«Ú^Œúã¨Oã≤^Œ∞úÖˇ·Ü«Ú#fl† ^è•~°~Î å¢ëêì<£ ´ ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å#∞† ^Œ$ëêìfi ´ HÍOz† â◊Gã¨=∂Ê`Õ ´ ÉÏ}„ѨÜ∂≥ QÆã=¨ ∞Ü«∞=Ú†

„Ѩ=$`ÕÎ ^èŒ#∞ó L^Œº=∞º `«^• ǨÏ$+‘ˆHâ◊O W^ŒO "åHõº"£∞ PǨÏ

´ ~åQ͆ ´ qÅ∞¡#∞† ´ ÖË=<≥uΆ ´ JѨC_»∞† ´ NHõ$+¨µ‚x`À† ´ D† ´ "åHõº=Ú#∞† ´ ѨeHÍ_»∞.

(21–= â’¡Hõ „Ѩ^äŒ=∂~°÷O D â’¡HõO`À J#fi~ÚOK«|_çOk)

`åII F =∞Ç‘ÏѨf! JѨC_»∞ HõÑ≤^èŒfiA_≥·# (^èŒfi[OÃÑ· ǨÏ#∞=∞O`«∞x QÆ∞~°∞Î Hõey#) J~°∞#˚ ∞_»∞ Ü«Ú^Œãú O¨ ã≤^∞Œ Öú #·ˇ ^è$Œ `«~å¢+ì¨ Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ K«∂ã≤, qÅ∞¡<u≥ Î NHõ$+¨µ‚x`À WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞.

20-21

12

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J~°∞˚# L"åK« :

¿ã#Ü≥∂ ~°∞ÉèíÜ≥∂~°‡^èÕº ~°^äŒO ™ê÷Ѩܫ∞"Õ∞-K«∞º`« II

21

¿ã#Ü≥∂ó, LÉèíÜ≥∂ó, =∞^èÕº, ~°^äŒ"£∞, ™ê÷Ѩܫ∞, "Õ∞, JK«∞º`«

Ü«∂=^Õ`å xflsˆH∆-ǨÏO Ü≥∂^Œ∞úHÍ=∂ #=ã≤÷`å<£ I ÔH·~°‡Ü«∂ ã¨Ç¨Ï Ü≥∂^Œú=ºO Jã≤‡<£ ~°}ã¨=Ú^Œº"Õ∞ II

22

Ü«∂=`ü, U`å<£, xsˆH∆, JǨÏ"£∞, Ü≥∂^Œ∞úHÍ=∂<£, J=ã≤÷`å<£, ÔH·ó, =∞Ü«∂, ã¨Ç¨Ï, Ü≥∂^Œú=º"£∞, Jã≤‡<£, ~°}ã¨=Ú^Œº"Õ∞.

Ü≥∂`«ûº=∂<å #"ÕˆH∆-ǨÏO Ü«∞ U`Õ-„`« ã¨=∂QÆ`åó I ^è•~°Î~å¢+¨ì㨺 ^Œ∞~°∞ƒ^Õúó Ü«Ú^Õú „Ñ≤Ü«∞zH©~°¬=ó II 23 Ü≥∂`«ûº=∂<å<£, J"ÕˆH∆, JǨÏ"£∞, ÜÕ∞, U`Õ, J„`«, ã¨=∂QÆ`åó, ^è•~°Î~å¢+¨ì㨺, ^Œ∞~°∞ƒ^Õúó, Ü«Ú^Õú, „Ñ≤Ü«∞zH©~°¬=ó.

J~°∞˚#ó ´ J~°∞˚#∞_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† Ü≥∂^Œ∞úHÍ=∂<£ ´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞QÀi† J=ã≤÷`å<£ ´ L#fl† U`å<£ ´ gix† Ü«∂=`ü xsˆH∆ ´ K«∂™êÎ#∞† Jã≤‡<£ ´ D† ~°}ã¨=Ú^Œº "Õ∞ ´ =∞ǨÜ«Ú^Œú Éèí∂q∞Ö’† ÔH·ó ã¨Ç¨Ï ´ Z=i`À† =∞Ü«∂ ´ <å KÕ`«† Ü≥∂^Œú=º"£∞ ´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞=Åã≤ LO^À† J„`« ´ WHõ¯_»† Ü«Ú^Õú ´ Ü«Ú^ŒúOÖ’† ^Œ∞~°∞ƒ^Õúó ´ ^Œ∞+¨ì|∞kúÜ≥ÿ∞#†

´ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞xH˜† ´ Ü«Ú^ŒúOÖ’† ´ „Ñ≤Ü∂« xfl KÕ‰Äõ ~°Û ^ŒÅz#"å~°∞† ÜÕ∞U`Õ ´ U g~°∞Å∞† ã¨=∂QÆ`åó ´ J~°∞^≥Oz~À† Ü≥∂`«ûº=∂<å<£ ´ Ü«Ú^•úaèÖÏ+¨µÖˇ·#† U`å<£ ´ J\˜ì gix† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† Ü«∂=`ü J"ÕˆH∆ ´ K«∂™êÎ#∞† JK«∞º`« ´ Hõ$ëꂆ LÉèíÜ≥∂ó ´ Ô~O_»∞† ¿ã#Ü≥∂ó =∞^èÕº ´ ¿ã#Å #_»∞=∞† "Õ∞ ´ <å† ~°^äŒ"£∞ ´ ~°^ä•xfl† ™ê÷Ѩܫ∞ ´ xÅ∞ѨÙ. ^è•~°Î~å¢+¨ì㨺 Ü«Ú^Õú „Ñ≤Ü«∞zH©~°¬=ó

13

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

`åII

J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞: <Õ#∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞QÀi =zÛ# g~°O^Œih

K«∂™êÎ#∞. D =∞ǨÜ«Ú^ŒúOÖ’ Z=Ô~=i`À áÈ~å_»=Åã≤ LO^À „QÆÇ≤ÏOz, ^Œ∞~°∞ƒkú J~Ú# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x „Ñ≤Ü«∞HÍ=ÚÖˇ·# U g~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ D ‰õΩ~°∞ˆH∆„`åxH˜ J~°∞^≥OKå~À "åix K«∂_®e. HÍ|\˜ì, NHõ$ëê‚!

LÉèíÜ«∞ Ãã·<åºxH˜ =∞^茺֒ <å ~°^ä•xfl xÅ∞ѨÙ.

21–23 ã¨O[Ü«∞ L"åK« :

U= =ÚHÀΠǨÏ$+‘ˆHâ’ QÆ∞_®ˆHâı# ÉèÏ~°`« I ¿ã#Ü≥∂~°∞ÉèíÜ≥∂~°‡^èÕº ™ê÷Ѩ~Ú`åfi ~°^äÀ`«Î=∞"£∞ II

24

U="£∞, LHõÎó, ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó, QÆ∞_®ˆHâı#, ÉèÏ~°`«, ¿ã#Ü≥∂ó, LÉèíÜ≥∂ó, =∞^èÕº, ™ê÷Ѩ~Ú`åfi, ~°^äÀ`«Î=∞"£∞.

cè+¨‡„^À}„Ѩ=ÚY`«ó 㨈~fiëêO K« =∞Ç‘ÏH˜∆`å"£∞ I L"åK« áê~°÷ Ѩ⋷º`å<£ ã¨=∞"Õ`å<£ ‰õΩ~°∂xu II

25

cè+¨‡„^À}„Ѩ=ÚY`«ó, 㨈~fiëê"£∞, K«, =∞Ç‘ÏH˜∆`å"£∞, L"åK«, áê~°÷, Ѩâ◊º, U`å<£, ã¨=∞"Õ`å<£, ‰õΩ~°∂<£, Wu. ã¨O[Ü«∞ó ´ ã¨O[Ü«Ú_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞: ÉèÏ~°`« ´ ^èŒ$`«~å¢ëêì† QÆ∞_®ˆHâı# ´ J~°∞˚#∞x KÕ`«† U="£∞ ´ W@∞¡† LHõÎó ´ K≥ѨÊ|_ç† Ç¨Ï$+‘ˆHâ◊ó ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† LÉèíÜ≥∂ó ´ Ô~O_»∞† ¿ã#Ü≥∂ó =∞^èÕº ´ ¿ã#Å =∞^茺#† cè+¨‡„^À}„Ѩ=ÚY`«ó ´ cè+¨‡„^À}∞Å Z^Œ∞@#∞†

㨈~fiëê"£∞ K« =∞Ç‘ÏH˜∆`å"£∞ ~°^äÀ`«Î=∞"£∞ ™ê÷Ѩ~Ú`åfi áê~°÷ U`å<£ ã¨=∞"Õ`å<£ ‰õΩ~°∂<£ Ѩâº◊ Wu L"åK«

´ ã¨Hõņ ´ ~åAÅ =ÚO^Œ~°† ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ# ~°^ä•xfl† ´ xeʆ ´ J~°∞˚<å† ´ D ‰õÄ_ç#† ´ H“~°=ÙÅ#∞† ´ K«∂_»∞† ´ Jx† ´ ѨeÔH#∞.

14

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII

ã¨O[Ü«Ú_»∞ ѨeÔH#∞ : F ^èŒ$`«~å¢ëêì! QÆ∞_®ˆHâ◊√_≥·#1 J~°∞˚#∞_»∞

NHõ$+¨µ‚x`À D q^èŒOQÍ K≥ѨÊQÍ, NHõ$+¨µ‚_»∞ Ô~O_»∞ ¿ã#Å =∞^茺, cè+¨‡„^À}∞Å∞ `«k`«~°∞Öˇ·# =∞Ç‘ÏѨ`«∞Å ã¨=Ú‡MÏ# ~°^äÀ`«Î=∂xfl xeÑ≤, ''áê~å÷! Ü«Ú^ŒúO KÕÜ∞« _®xH˜ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ #ÿ D H“~°=ÙÅ#∞ K«∂_»∞!—— Jx ѨeHÔ #∞.

24–25

`«„`åѨâ◊º`ü ã≤÷`å<£ áê~°÷ó Ñ≤`«$Ï#^äŒ Ñ≤`å=∞Ǩ<£ I PKå~åº<£ =∂`«∞ÖÏ<£ „ÉèÏ`«$Ï<£ Ѩ٢`åÎ<£ ᜢ`åÎ<£ ã¨vOã¨Î^ä• II 26 `«„`«, JѨâ◊º`ü, ã≤÷`å<£, áê~°÷ó, Ñ≤`«$Ï<£, J^äŒ, Ñ≤`å=∞Ǩ<£, PKå~åº<£, =∂`«∞ÖÏ<£, „ÉèÏ`«$Ï<£, Ѩ٢`åÎ<£, ᜢ`åÎ<£, ã¨v<£, `«^ä•.

â◊fiâ◊√~å<£ ã¨∞ǨÏ$^Œâ‹·Û= ¿ã#Ü≥∂ ~°∞ÉèíÜ≥∂ ~°Ñ≤ I â◊fiâ◊√~å<£, ã¨∞ǨÏ$^Œó, K«, U=, ¿ã#Ü≥∂ó, LÉèíÜ≥∂ó, JÑ≤. áê~°÷ó `«„`« LÉèíÜ≥∂ó ¿ã#Ü≥∂ó JÑ≤ ã≤÷`å<£ Ñ≤`«$Ï<£ J^äŒ Ñ≤`å=∞Ǩ<£ PKå~åº<£ =∂`«∞ÖÏ<£

´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ JHõ¯_»† ´ Ô~O_»∞† ´ ¿ã#ÅÖ’#∞† ´ L#fl† ´ Ñ≤`«$ ã¨=ÚÅ#∞† ´ =∞é˜Ü«Ú† ´ `å`«Å#∞† ´ QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞† ´ "Õ∞#=∂=∞Å#∞†

„ÉèÏ`«$Ï<£ Ѩ٢`åÎ<£ ᜢ`åÎ<£ `«^ä• ã¨v<£ â◊fiâ◊√~å<£ ã¨∞ǨÏ$^Œó K« U= JѨâ◊º`ü

´ ™È^Œ~°∞Å#∞† ´ Ѩل`«∞Å#∞† ´ =∞#∞=∞Å#∞† ´ JÖψQ† ´ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞† ´ =∂=∞Å#∞† ´ "≥Ú^ŒÖˇ·# Pf‡Ü«ÚÅO^Œih† ´ K«∂™ê_»∞.

`åII JѨC_»∞ áê~°∞_÷ ∞» ~Ô O_»∞¿ã#ÅÖ’ L#fl Éè∂í i„â◊"åk Ñ≤`$« ã¨=ÚÅ#∞, cè+¨µ‡_»∞ "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ Ñ≤`å=∞ǨïÅ#∞, „^À}∞_»∞ =Ú#flQÆ∞ PKå~°∞ºÅ#∞, â◊ÖϺ^Œ∞Öˇ·# "Õ∞#=∂=∞Å#∞, ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Öˇ·# ™È^Œ~°∞Å#∞, ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Öˇ·# Ѩل`«™ê÷hÜ«ÚÅ#∞, ᜄ`«∞Å#∞, Jâ◊fi`å÷=∂k q∞„`«QÆ}Ïxfl, Hõ$`«=~å‡^Œ∞Öˇ·# Pf‡Ü«ÚÅ#∞ QÍOKå_»∞.

26-27 1. QÆ∞_®HÍ (x„^Œ) { Dâ◊ (*Ë`«) ´ x„^Œ#∞ [~ÚOz#"å_»∞ QÆ∞_®ˆHâ◊√_»∞.

15

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

`å<£ ã¨g∞Hõ∆ º 㨠H“<ÕÎÜ«∞ó ã¨~åfi<£ |#∂ú#=ã≤÷`å<£ II Hõ$Ѩܫ∂ Ѩ~°Ü«∂qëÈì q+‘^Œxfl^Œ =∞„|g`ü I

27

`å<£, ã¨g∞Hõ∆ º, ã¨ó, H“O`ÕÜ«∞ó, ã¨~åfi<£, |O^èŒ∂<£, J=ã≤÷`å<£ Hõ$Ѩܫ∂, Ѩ~°Ü«∂, Pq+¨ìó, q+‘^Œ<£, W^Œ"£∞, J„|g`ü ã¨ó ´ P† H“<ÕÎÜ«∞ó ´ J~°∞˚#∞_»∞† J=ã≤÷`å<£ ´ LO_ç#† `å<£ ´ PÜ«∂† |#∂ú<£ ã¨~åfi<£ ´ |O^èŒ∞=ÙÅ#O^Œix† ã¨g∞Hõ∆º ´ K«∂ã≤†

Ѩ~°Ü«∂ Hõ$Ѩܫ∂ Pq+¨ìó q+‘^<Œ £ W^Œ"£∞ J„|g`ü

´ q∞H˜¯e† ´ ^ŒÜ«∞`À† ´ P"ÕtOѨ|_ç† ´ ^Œ∞ódã¨∂Ά ´ D q^èŒOQ͆ ´ ѨeÔH#∞.

`åII J~°∞˚#∞_»∞ JK«@#∞#fl |O^èŒ∞=ÙÅ #O^Œix QÍOz, J`«ºO`« ^ŒÜ«∂¢~°Ìz`«∞Î_≥· ^Œ∞ódã¨∂Î D q^èŒOQÍ Ñ¨eHÍ_»∞.

27 -28

J~°∞˚# L"åK« :

^Œ$¿+fiì =∂<£ ã¨fi[<å<£ Hõ$+¨‚ Ü«ÚÜ«Ú`«∂û<£ ã¨=ÚѨã`÷≤ å<£ II 28 ã‘^ŒxÎ =∞=∞ QÍ„`å}˜ =ÚYO K« Ѩiâ◊√+¨ºu I ^Œ$ëêìfi, W=∂<£, ã¨fi[<å<£, Hõ$+¨‚, Ü«ÚÜ«Ú`«∂û<£, ã¨=ÚѨã≤÷`å<£ ã‘^ŒOu, =∞=∞, QÍ„`å}˜, =ÚY"£∞, K«, Ѩiâ◊√+¨ºu

"ÕѨ^äŒ∞â◊Û â◊sˆ~ "Õ∞ ~À=∞ǨÏ~°¬â◊Û *ÏÜ«∞`Õ II QÍ}©¤=O „ã¨Oã¨`Õ Ç¨Ï™êÎ`ü `«fi ÔH· Û= Ѩi^ŒÇ¨Ïº`Õ I

29

"ÕѨ^äŒ∞ó, K«, â◊sˆ~, "Õ∞, ~À=∞ǨÏ~°¬ó, K«, *ÏÜ«∞`Õ, QÍO_ô="£∞, „ã¨Oã¨`Õ, ǨϙêÎ`ü, `«fiH±, K«, U=, Ѩi^ŒÇ¨Ïº`Õ J~°∞˚#ó L"åK« Hõ$+¨‚ ã¨=ÚѨã≤÷`å<£

´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ NHõ$ëꂆ ´ KÕi L#fl†

Ü«ÚÜ«Ú`«∂û<£ ´ Ü«Ú^•úaèÖÏ+¨µÖˇ·#† W=∂<£ ´ D† ã¨fi[<å<£ ´ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞† ^Œ$ëêìfi ´ K«∂ã≤†

16

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

=∞=∞ QÍ„`å}˜ ã‘^ŒOu =ÚYO K« Ѩiâ◊√+¨ºu "Õ∞â◊sˆ~ "ÕѨ^äŒ∞ó K«

´ <å† ´ ã¨~åfiOQÍÅ∞† ´ Ѩ@∞ì `«Ñ≤ÊáÈ`«∞<åfl~Ú† ´ <À~°∞ ‰õÄ_®† ´ ZO_çáÈ`«∞#flk† ´ <å ^ÕǨÏOÖ’† ´ HõOѨ=Ú#∞†

~À=∞ǨÏ~°¬ó K« *ÏÜ«∞`Õ Ç¨Ï™êÎ`ü QÍO_ô=ó „ã¨Oã¨`Õ `«fiH± K« Ѩi^ŒÇ¨Ïº `Õ U=

´ QÆ∞QÆ∞~åÊ@∞#∞† ´HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú† ´ KÕu #∞O_ç† ´ QÍO_ô= ^èŒ#∞=Ù† ´ *ÏiáÈ`«∞#flk† ´ K«~°‡O ‰õÄ_®† ´ =∞O_»∞`«∞#flk.

`åII J~°∞#˚ ∞_»∞ ѨeHÔ #∞ : F Hõ$ëê‚!1 Ü«Ú^•ú~"÷° ∞≥ ÿ J~°∞^≥Oz# |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ K«∂ã≤, <å J=Ü«∞"åÅhfl Ѩ@∞ì `«Ñ≤ÊáÈ`«∞<åfl~Ú, <À~°∞ ZO_»∞`ÀOk. <å â◊s~°O =}‰õΩ`ÀOk, ~À=∂Å∞ xHõ¯á⁄_»∞K«∞‰õΩ<åfl~Ú, KÕu #∞O_ç QÍO_ô=O *ÏiáÈ`ÀOk, K«~°‡O ^ŒQÆ÷=∞=Ù`«∞#fl@∞¡QÍ LOk. 28–29

# K« â◊HÀfl=∞º=™ê÷`«∞O „Éèí=∞f= K« "Õ∞ =∞#ó II xq∞`åÎx K« Ѩâߺq∞ qѨs`åx ˆHâ◊= I

30

#, K«, â◊HÀflq∞, J=™ê÷`«∞"£∞, „Éèí=∞u, W=, K«, "Õ∞, =∞#ó xq∞`åÎx, K«, Ѩâߺq∞, qѨs`åx, ˆHâ◊= Hˆ â◊= ´ Hõ$ëꂆ J=™ê÷`«∞"£∞ ´ ã≤÷~°OQÍ LO_»_®xH˜† # â◊HÀflq∞ ´ ã¨=∞~°∞÷_»#∞ H͉õΩ<åfl#∞† "Õ∞ ´ <å† =∞#ó K« ´ =∞#ã¨∂û†

„Éèí=∞u W= ´ „Éèí=∞‰õΩÖ’#=Ù`ÀOk† qѨs`åx ´ Jâ◊√Éèí ã¨∂K«Hõ=ÚÖˇ·#† xq∞`åÎx ´ â◊‰õΩ#=ÚÅ∞† Ѩâߺq∞ ´ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.

1. J) ÉèíHõÎ^Œ∞óYHõi¬`åfi`ü Hõ$+¨‚ó - Éèí‰õΩÎÅ ^Œ∞óMÏxfl <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞ Hõ$+¨µ‚_»∞. ÖËHõ Éèí‰õΩÎÅ#∞ PHõi¬OKÕ"å_»∞ Hõ$+¨µ_‚ ∞» .

P) Hõ$ëêq∞ Ѩ$kägO áê~°÷ Éèí∂`åfi HÍ~üëê‚Ü«∞™ÈǨÏÅó I Hõ$ëÈ‚=~°‚â◊Û "Õ∞ Ü«∞™ê‡`«Î™ê‡`«¯ $ëȂǨÏ=∞~°∞˚# II J~°∞˚<å! #Å¡ W#∞=Ú`À KÕÜ«∞|_ç# <åQÆe<≥· Éèí∂q∞x ^Œ∞#fl_»O KÕ`å, <å ~°OQÆ∞ #Å∞Ѩ=_»OKÕ`å <Õ#∞ Hõ$+¨µ_‚ #» ∞.

17

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

`åII ˆHâ◊"å!1 <ÕxOHõ ã≤÷~°OQÍ LO_»*ÏʼnõΩ<åfl#∞. <å =∞#ã¨∞û K«OK«Å=∞QÆ∞K«∞#fl@∞¡QÍ LOk, J=∞OQÆà◊ ã¨∂K«HÍÖˇ·# JѨâ◊‰õΩ<åÅ#∞ <Õ#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.

30-31

# K« „âıÜ≥∂-#∞Ѩâߺq∞ ǨÏ`åfi ã¨fi[#=∂ǨÏ"Õ II # HÍOˆH∆ q[Ü«∞O Hõ$+¨‚ # K« ~å[ºO ã¨∞MÏx K« I

31

#, K«, „âıÜ«∞ó, J#∞Ѩâߺq∞, ǨÏ`åfi, ã¨fi[#"£∞, PǨÏ"Õ #, HÍOˆH∆, q[Ü«∞"£∞, Hõ$+¨‚, #, K«, ~å[º"£∞, ã¨∞MÏx, K« Hõ$+¨‚ PǨÏ"Õ ã¨fi[#"£∞ ǨÏ`åfi „âıÜ«∞ó

´ NHõ$ëꂆ ´ Ü«Ú^Œú=Ú#† ´ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞† ´ K«OÑ≤† ´ â◊√Éèí=Ú#∞†

# J#∞Ѩâߺq∞ ´ K«∂_»*ÏʼnõΩ<åfl#∞, q[Ü«∞O ´ Ü«Ú^Œú[Ü«∞=Ú#∞† ~å[ºO K« ´ ~å[ºÖÏÉèí=Ú#∞† ã¨∞MÏx K« ´ ã¨∞Y=ÚÅ#∞† # HÍOˆH∆ ´ HÀ~°#∞.

`åII Hõ$ëê‚! Ü«Ú^ŒúOÖ’ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«OѨO_»O =Å¡ XiˆQ â◊√ÉèÏxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖˉõΩ<åfl#∞. Ü«Ú^ŒúOÖ’ [Ü«∂xfl QÍx† ~å[º-ã¨∞YÉè’QÍÅ∞ QÍx <Õ#∞ HÀ~°_»O ÖË^Œ∞.

31-32

H˜O <À ~å*˺# QÀq#Ì H˜O Éè’ÔQ· s˚q`Õ# "å II

32

H˜"£∞, #ó, ~å*˺#, QÀqO^Œ, H˜"£∞, Éè’ÔQ·ó, rq`Õ#, "å.

ÜÕ∞ëê=∞ˆ~÷ HÍOH˜∆`«O <À ~å[ºO Éè’QÍ ã¨∞ûMÏx K« I `« W"Õ∞-=ã≤÷`å Ü«Ú^Õú „áê}ÏOã¨ÎºHÍÎfi ^èŒ<åx K« II

33

ÜÕ∞ëê"£∞, Jˆ~÷, HÍOH˜∆`«"£∞, #ó, ~å[º"£∞, Éè’QÍó, ã¨∞MÏx, K«, `Õ, W"Õ∞, J=ã≤÷`åó, Ü«Ú^Õú, „áê}Ï<£, `«ºHÍÎfi, ^èŒ<åx, K«.

1. Ü«∞™ê‡`«Î fiÜ≥ÿ∞+¨ ^Œ∞ëêì`å‡ Ç¨Ï`«ó ˆHj [<å~°Ì# `«™ê‡`ü ˆHâ◊=<å=∂fl`«fiO Ö’ˆH QÀáÈ Éèíq+¨ºã≤ h =Å¡ ^Œ∞+¨µì_≥·# D 'ˆHt— K«OѨ|_»_»O KÕ`« h=Ù [QÆ`«∞ÎÖ’ 'ˆHâ◊=— J<Õ <å=∞O`À ¿Ñ~˘¯#|_»`å=Ù. (q+¨µ‚ѨÙ~å}O)

18

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

PKå~åºó Ñ≤`«~°ó Ѩ٢`åÎó `«^ä≥·= K« Ñ≤`å=∞Ǩó I =∂`«∞ÖÏó â◊fiâ◊√~åó ᜢ`åÎó âߺÖÏ ã¨ûO|xú# ã¨Î^ä• II

34

PKå~åºó, Ñ≤`«~°ó, Ѩل`åó, `«^ä•, U=, K«, Ñ≤`å=∞Ǩó, =∂`«∞ÖÏó, â◊fiâ◊√~åó, ᜄ`åó, âߺÖÏó, ã¨O|Okè#ó, `«^ä•.

QÀqO^Œ #ó ~å*˺# H˜O Éè’ÔQ·ó rq`Õ# "å H˜O ÜÕ∞ëê"£∞ Jˆ~÷ #ó ~å[º"£∞ Éè’QÍó ã¨∞MÏx K« HÍOH˜∆`«O `Õ W"Õ∞ PKå~åºó

´ Hõ$ëꂆ ´ =∞#‰õΩ† ´ ~å[ºO`À† ´ UO „ѨÜ≥∂[#O† ´ Éè’QÍÅ`À† ´ rq`åÅ`À#∞† ´ UO „ѨÜ≥∂[#O† ´ Z=i H˘~°‰õΩ† ´ =∞#‰õΩ† ´ ~å*Ϻxfl† ´ Éè’QÍÅ#∞† ´ ã¨∞MÏÅ#∞† ´ HÀ~°|_ç#^À† ´ P D† ´ PKå~°∞ºÅ∞†

Ñ≤`«~°ó Ѩ٢`åÎó `«^ä• K« Ñ≤`å=∞Ǩó U= =∂`«∞ÖÏó â◊fiâ◊√~åó ᜢ`åÎó âߺÖÏó `«^ä• ã¨O|Okè#ó „áê}Ï<£ ^èŒ<åx K« `«ºHÍÎfi Ü«Ú^Õú J=ã≤÷`åó

´ `«O„_»∞Å∞† ´ Ѩل`«∞Å∞† ´ J^Õ q^èŒOQÍ, ´ Ñ≤`å=∞ǨïÅ∞† ´ "Õ∞#=∂=∞Å∞† ´ =∂=∞Å∞† ´ =∞#∞=∞Å∞† ´ ÉÏ==∞~°∞^Œ∞Å∞† ´ =∞é˜Ü«Ú† ´ |O^èŒ∞=ÙÅ∞† ´ „áê}ÏÅ#∞† ´ ã¨OѨ^ŒÅ#∞† ´ =^Œe† ´ ~°}Éèí∂q∞Ö’† ´ xez L<åfl~°∞.

`åII QÀqO^•!1 =∞#‰õΩ ~å[ºO`ÀQÍx, ã¨∞YÉè’QÍÅ`À QÍx, rq`«O`À QÍx „ѨÜ∂≥ [#"Õ∞=ÚOk? ZO^Œ∞HõO>Ë, Z=i HÀã¨O =∞#O ~å*Ϻxfl, Éè’QÍÅ#∞ 1. J) #ëêìO "≥· ^èŒ~°}©O ѨÓ~°fi=∞qO^ŒO Ü«∞^Œ∞æǨQÆ`åO I QÀqO^Œ Wu `Õ<åǨÏO ^≥·"≥·~åfiyƒù~°aè+¨µì`«ó II ѨÓ~°fiO ~°™ê`«ÅOÃÑ· Ѩ_ç <åâ◊#=∞=É’~Ú# Ѩ$käfix L^Œiú OK«_O» =Å¡ ##∞fl ^Õ=`«Å∞ QÀqO^Œ∞_»x ã¨∞uÎ Ozi. (=∞ǨÉèÏ~°`O« ) P) JǨÏOH˜ÖËO„^À ^Õ"å<åO `«fiO QÆ"åq∞O„^Œ`åO QÆ`«ó I QÀqO^Œ Wu Ö’HÍ™êÎfiO ™ÈÎ+¨ºOu Éèí∞q âßâ◊fi`«"£∞ II <Õ#∞ ^Õ=`«Å‰õΩ WO„^Œ∞_»#∞, h=Ù QÀ=ÙʼnõΩ WO„^Œ∞_»=Ù Hõ#∞Hõ x#∞fl [#∞Å∞ QÀqO^Œ∞_»=x ã¨∞uÎ ™êÎ~∞° .

19

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

ã¨∞MÏÅ#∞ PHÍOH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl"≥∂† P QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, `«O„_»∞Å∞, Ѩل`«∞Å∞, Ñ≤`å=∞ǨïÅ∞, "Õ∞#=∂=∞Å∞, =∂=∞Å∞, =∞#∞=∞Å∞, ÉÏ=Å∞, W`«~° |O^è∞Œ =ÙÅ∞ ^è#Œ „áê}ÏÅÃÑ· Pâ◊#∞ =^Œe D Ü«Ú^•úxH˜ J~°∞^≥OKå~°∞.

32–34

U`å#fl ǨÏ#∞Î q∞KåÛùq∞ Ѷ¨∞fl`À-Ñ≤ =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# I JÑ≤ ¢`≥·Ö’Hõº~å[ºã¨º ¿ÇÏ`Àó H˜O #∞ =∞Ç‘ÏHõ$`Õ II

35

U`å<£, #, ǨÏO`«∞"£∞, WKåÛùq∞, Ѷ¨∞fl`«ó, JÑ≤, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#, JÑ≤, ¢`≥·Ö’Hõº~å[ºã¨º, ¿ÇÏ`Àó, H˜"£∞, #∞, =∞Ç‘ÏHõ$`Õ. ´ Hõ$ëꂆ ´ (##∞fl) K«OѨÙK«∞#fl "åi <≥·##∞† U`å<£ ´ gix† ¢`≥·Ö’Hõº~å[ºã¨º ´ „uÖ’HÍkèѨ`«ºÑ¨Ù† =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# Ѷ¨∞fl`«ó JÑ≤

¿ÇÏ`Àó JÑ≤ ´ xq∞`«Î"≥∞ÿ<å† Ç¨Ï#∞Î"£∞ ´ =kèOѨ† # WKåÛùq∞ ´ HÀ~°#∞† =∞Ç‘ÏHõ$`Õ ´ Éèí∂Ö’Hõ ~å[ºO H˘~°‰õΩ† H˜O #∞ ´ WHõ K≥ѨÊ=Öˇ<å?

`åII (h=Ù gix K«OѨHõáÈ~Ú<å, g~°∞ x#∞fl =kè™êÎ~°∞, Hõ#∞Hõ gix =kèOz ~å*Ϻxfl Éè’yOK«=∞x JO\Ï"å :) F =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å!1 ##∞fl g~°∞ =kèOz<å, <å‰õΩ gix K«OѨ W+¨ìO ÖË^Œ∞. Ѩ$näfi =∂>Ëq∞, „uÖ’Hõ~å*Ϻxfl á⁄O^Œ_®xÔH·<å ‰õÄ_® gix K«OѨ#∞.

35

xǨÏ`«º ^è•~°Î~å¢ëêì#fló HÍ „Ñ‘u™êûº [˚<å~°Ì# I áêáê"Õ∞"å„â◊ÜÕ∞ ^Œ™ê‡<£ ǨÏ`≥· fi`å<å`«`å~Ú#ó II

36

xǨÏ`«º, ^è•~°Î~å¢ëêì<£, #ó, HÍ, „Ñ‘uó, ™êº`ü, [<å~°Ì#, áêѨ"£∞, U=, P„â◊ÜÕ∞`ü, J™ê‡<£, ǨÏ`åfi, U`å<£, P`«`å~Ú#ó.

1. Hõ~°‚q∞„âß^Œƒù=O KåÑ≤ =∞^èŒ∞O <å=∞ =∞Ǩã¨∞~°"£∞ I „|Ǩχ}ÀѨz`«O ‰õΩ~°fi<£ [Ѷ¨∂# ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ó II `«ã¨º `å`« =^è• ^Õ= ^Õ=^•#==∂#"åó I =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# W`åºÇ¨ïó |∞∞+¨Ü«∞â◊Û [<å~°Ì#"£∞ II „|Ǩχ‰õΩ LѨHÍ~°O KÕÜ∞« _®xH˜ '=∞^è∞Œ —=<Õ ~åHõã∆ ∞¨ }˜‚ ѨÙ~°∞ëÈ`«=Î Ú_»∞ =kèOKå_»∞. HÍ|\˜ì [#∞Å∞ [<å~°#Ì ∞}˜‚ =∞^è∞Œ ã¨∂^Œ#∞_»∞ Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. (=∞ǨÉèÏ~°`«O)

20

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

[<å~°Ì# ^è•~°Î~å¢ëêì<£ xǨÏ`«º #ó HÍ „Ñ‘u ™êº`ü

´ Hõ$ëꂆ ´ ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å#∞† ´ K«OÑ≤† ´ =∞#‰õΩ† ´ Uq∞† ´ ã¨O`À+¨O† ´ Åaèã¨∞ÎOk†

U`å<£ P`«`å~Ú#ó ǨÏ`åfi J™ê‡<£ áêѨ"£∞ U= P„â◊ÜÕ∞`ü

´ D† ´ ǨÏ#<À^Œ∞º‰õΩÎÅ#∞† ´ K«OÑ≤`Õ† ´ =∞#‰õΩ† ´ áêѨ"Õ∞ ´ K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok.

`åII [<å~°Ì<å! ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å#∞ K«OѨ_»O =Å¡ =∞#‰õΩ HõeˆQ ã¨O`À+¨O Uq∞\˜? D P`«`åÜ«ÚÅ1 #O^Œix K«OѨ_O» 2 =Å¡ =∞#‰õΩ ÅaèOKÕk áêѨ"Õ∞!3 36

`«™ê‡<åfl~å› =Ü«∞O ǨÏ#∞ÎO ^è•~°Î~å¢ëêì<£ ã¨fiÉÏO^èŒ"å<£ I ã¨fi[#O Ç≤Ï Hõ^äŒO ǨÏ`åfi ã¨∞d#ó ™êº=∞ =∂^èŒ= II 37 `«™ê‡`ü, #, J~å›ó, =Ü«∞"£∞, ǨÏO`«∞"£∞, ^è•~°Î~å¢ëêì<£, ã¨fiÉÏO^èŒ"å<£, ã¨fi[#"£∞, Ç≤Ï, Hõ^äŒ"£∞, ǨÏ`åfi, ã¨∞d#ó, ™êº=∞, =∂^èŒ= `«™ê‡`ü ã¨fiÉÏO^èŒ"å<£ ^è•~°Î~å¢ëêì<£ ǨÏO`«∞"£∞ =Ü«∞"£∞ # J~å›ó

´ JO^Œ∞=Å#† ´ =∞# |O^èŒ∞=ÙÖˇ·#† ´ ^è•~°Î~å¢+¨µìÅ#∞† ´ =kèOK«∞@‰õΩ† ´ =∞#=Ú† ´ J~°∞›ÅO HÍ=Ú†

=∂^è=Œ Ç≤Ï ã¨fi[#"£∞ ǨÏ`åfi Hõ^äŒO ã¨∞d#ó ™êº=∞

´ Hõ$ëꂆ ´ Hõ#∞Hõ† ´ ã¨fi[#∞Å#∞† ´ K«OÑ≤† ´ ZÖφ ´ã¨∞Y∞ÅO HÍQÆÅO?

1. Jyfl^À QÆ~°^Œâ‹·Û= â◊Gáê}˜~°ú<åѨǨÏó I ˆH∆„`«^•~åѨǨs K« +¨_Õ`Õ P`«`å~Ú#ó II WO\˜H˜ xѨÊO\˜OKÕ"å_»∞, qëêxfl ÃÑ>Ë"ì å_»∞, K«OѨ_®xH˜ JGO Ѩ\ #ì˜ "å_»∞, ^è<Œ åѨÇ¨ i, Éèí∂q∞x JѨǨÏiOz#"å_»∞, ^•~åѨǨi - D P~°∞QÆ∞~°∂ P`«`åÜ«ÚÅ∞.

2. J~°÷ (hu) âߢ™êÎ#∞™ê~°O P`«`å~Úx =kèOK«_»O ^À+¨O HÍHõáÈ~Ú<å, ^èŒ~°‡âߢ™êÎ#∞™ê~°O PKå~åº^Œ∞Å#∞ P`«`åÜ«ÚÖˇ·<å ‰õÄ_® =kèOK«_»O x+≤^ŒúO - Jx J~°∞˚#∞x Jaè„áêÜ«∞O. 3. HÍ|\˜ì W@∞=O\˜ =^èŒ =Å¡ Ѩ~Ö° ’HõOÖ’ QÍx, WǨÏÖ’HõOÖ’ QÍx Z\˜ì „ѨÜ∂≥ [#=¸ ã≤kOú K«^∞Œ .

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

21

`åII HÍ|\˜ì, ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å#∞, "åi |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«OѨ_»O =∞#‰õΩ `«QÆ^Œ∞. =∂^èŒ"å! ã¨fi[#∞Å#∞ K«OÑ≤ =∞#"≥∞ÖÏ ã¨∞dOK«QÆÅO?

37

Ü«∞^Œº¿Ñº`Õ # Ѩâ◊ºxÎ Ö’Éè’ѨǨÏ`«KÕ`«ã¨ó I ‰õΩÅHõ∆Ü«∞Hõ$`«O ^À+¨O q∞„`«„^À¿ÇÏ K« áê`«Hõ"£∞ II

38

Ü«∞^ŒºÑ≤, U`Õ, #, Ѩâ◊ºOu, Ö’Éèí LѨǨÏ`«, KÕ`«ã¨ó, ‰õΩÅHõ∆Ü«∞Hõ$`«"£∞, ^À+¨"£∞, q∞„`«„^À¿ÇÏ, K«, áê`«Hõ"£∞.

Hõ^äŒO # *˽ܫ∞ =∞™ê‡aèó áêáê^Œ™ê‡ xfl=iÎ`«∞"£∞ I ‰õΩÅHõ∆Ü«∞Hõ$`«O ^À+¨O „ѨѨâ◊ºkƒù ~°˚<å~°Ì# II

39

Hõ^äŒ"£∞, #, *˽ܫ∞"£∞, J™ê‡aèó, áêáê`ü, J™ê‡`ü, x=iÎ`«∞"£∞, ‰õΩÅHõ∆Ü«∞Hõ$`«"£∞, ^À+¨"£∞, „ѨѨâ◊ºkƒùó† [<å~°Ì#.

U`Õ ´ D ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å∞† Ö’Éèí LѨǨÏ`« ´ Ö’Éèí^Œ∂+≤Hõ† KÕ`«ã¨ó ´ z`«∞ÎÖˇ·† ‰õΩÅHõÜ ∆ ∞« Hõ$`«"∞£ ´ =Oâ◊<åâ◊#O =Å¡ HõeQˆ † ^À+¨"£∞ ´ ^Àëêxfl† q∞„`«„^À¿ÇÏ ´ q∞„`«„^ÀÇ¨Ï HÍ~°}OQ͆ áê`«Hõ"£∞ K« ´ áêáêxfl ‰õÄ_®† Ü«∞^ŒºÑ≤ # Ѩâ◊ºxÎ ´QÆ∞iÎOK«ÖËHõ áÈ~Ú<å† [<å~°Ì# ´ Hõ$ëꂆ

‰õΩÅHõÜ ∆ ∞« Hõ$`«"∞£ ´=Oâ◊<åâ◊#O =Å¡ HõeQˆ † ^À+¨"£∞ ´ ^Àëêxfl† „ѨÑ⨠º◊ kƒùó ´ ÉÏQÍ K«∂ã¨∞Î#fl† J™ê‡aèó ´ =∞#KÕ`«† J™ê‡`ü ´ D† áêáê`ü ´ áêѨO #∞O_ç† x=iÎ`«∞"£∞ ´ x=iÎÅ¡_®xH˜† Hõ^äŒO ´ ZÖφ #*˽ܫ∞"£∞ ´ `≥eÜ«∞^Œy#k HÍ^Œ∞?

`åII (|O^èŒ∞=^èŒ =Å¡HõeˆQ áêáêxfl ÖˇHõ¯KÕÜ«∞‰õΩO_® g~°∞ Ü«Ú^Œú „Ѩ=$`«∞ÎÖˇ·#@∞¡, h=Ù ‰õÄ_® Ü«Ú^ŒúO KÕã≤ ~å*Ϻxfl Éè’yOѨ‰õÄ_»^•? Jx JO\Ï"å - ) g~°∞ ~å[ºÖ’ÉèíO HÍ~°}OQÍ q"ÕHÍxfl `«ºlOz, ‰õΩÅHõ∆Ü«∞O =Å¡ HõeÔˆQ ^Àëêxfl, q∞„`«^ÀǨÏO =Å¡ HõeˆQ áêáêxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖˉõΩ<åfl~°∞. [<å~°Ì<å! =Oâ◊<åâ◊O =Å¡ ‰õeˆQ ^Àëêxfl QÆ∞iÎã¨∞Î#fl =∞#O D áêѨO #∞O_ç x=iÎÅ¡_®xH˜ `≥≥eÜ«∞x "å~°O UÖÏ HÍQÆÅ∞QÆ∞`åO ?

38–39

22

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

‰õΩÅHõ∆ÜÕ∞ „Ѩ}â◊ºxÎ ‰õΩÅ^èŒ~å‡ ã¨û<å`«<åó I ^茈~‡ #¿+ì ‰õΩÅOHõ$`«ûflO J^èŒ~À‡-aè Éèí=`«∞º`« II

40

‰õΩÅHõ∆ÜÕ∞, „Ѩ}â◊ºOu, ‰õΩÅ^èŒ~å‡ó, ã¨û<å`«<åó, ^茈~‡, #¿+ì, ‰õΩÅ"£∞, Hõ$`«ûfl"£∞, J^èŒ~°‡ó, JaèÉèí=u, L`«. ‰õΩÅHõ∆ÜÕ∞ ã¨<å`«<åó ‰õΩÅ ^èŒ~å‡ó „Ѩ}â◊ºOu L`« ^茈~‡

´ ‰õΩÅ<åâ◊#O =Å¡† ´ âßâ◊fi`«=ÚÖˇ·#† ´ ‰õΩÅ ^èŒ~å‡Å∞† ´ #t™êÎ~Ú† ´ =∞iÜ«Ú† ´ ^èŒ~°‡=Ú†

#¿+ì J^èŒ~°‡ó ‰õΩÅ"£∞ Hõ$`«ûfl"£∞ JaèÉèí=u

´ #tOK«Q͆ ´ J^èŒ~°‡O† ´ =Oâ◊O† ´ JO`«\˜x† ´ =â◊ "≥Ú#~°∞ÛH˘#∞#∞.

`åII ‰õΩÅ<åâ◊#O =Å¡ ã¨<å`«#"≥∞ÿ# ‰õΩÅ^èŒ~å‡Å∞ q#+¨ì=∞=Ù`å~Ú† ^è~Œ ‡° O #t¿ã,Î ‰õΩÅ=∞O`å J<åKå~° =∞Ü«∞=∞ÜÕ∞º J^è~Œ ‡° O`À HõÑʨ |_çáÈ`«∞Ok. 40

J^èŒ~å‡aèÉèí"å`ü Hõ$+¨‚ „Ѩ^Œ∞+¨ºxÎ ‰õΩÅ¢ã≤ÎÜ«∞ó I ¢ã‘Î+¨µ ^Œ∞ëêìã¨∞ "åˆ~+‚Ü«∞ *ÏÜ«∞`Õ =~°‚ã¨V¯~°ó II

41

J^èŒ~å‡aèÉèí"å`ü, Hõ$+¨‚, „Ѩ^Œ∞+¨ºOu, ‰õΩÅ¢ã≤ÎÜ«∞ó, ¢ã‘Î+¨µ, ^Œ∞ëêìã¨∞, "å~ü¿+‚Ü«∞, *ÏÜ«∞`Õ, =~°‚ã¨OHõ~°ó.

Hõ$+¨‚ ´ Hõ$ëꂆ J^è~Œ ‡° JaèÉ"íè å`ü ´ J^è~Œ 凄Hõ=∞}O =Å¡† ‰õΩÅ¢ã≤ÎÜ«∞ó ´ ‰õΩÅ ¢ã‘ÎÅ∞† „Ѩ^Œ∞+¨ºOu ´ K≥_çáÈ=Ù^Œ∞~°∞† ¢ã‘Î+¨µ ´ P_»"å~°∞†

^Œ∞ëêìã¨∞ "åˆ~+‚ÜÕ∞ =~°‚ã¨OHõ~°ó *ÏÜ«∞`Õ

´ K≥_çáÈ=† ´ Hõ$ëꂆ ´ =~°‚ ã¨OHõ~°O† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

`åII Hõ$ëê‚! J^è~Œ 凄Hõ=∞}O =Å¡ ‰õΩÅ¢ãÅΑ ∞ q#+¨Åì =Ù`å~°∞† F =$+≤‰‚ Ωõ Å ã¨OÉèí"å! ‰õΩÅ¢ã‘ÎÅ∞ K≥_çáÈ`Õ =~°‚ã¨OHõ~°O1 J=Ù`«∞Ok. 1. =~°‚ ã¨OHõ~° ÅHõ∆}ÏÅ∞ : =ºaèKåˆ~} =~å‚<å"£∞ J"Õ^•º "Õ^Œ<Õ# K« I ã¨fiHõ~å‡}ÏO K« `庈Q# *ÏÜ«∞`Õ =~°‚ã¨OHõ~°ó II

41 ➞

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

ã¨V¯~À #~°HÍÜ≥ÿ∞= ‰õΩÅѶ¨∂fl<åO ‰õΩÅ㨺 K« I Ѩ`«xÎ Ñ≤`«~À ¿ÇϺëêO Å∞ѨÎÑ≤}À¤^ŒHõ „H˜Ü«∂ó II

23

42

ã¨OHõ~°ó, #~°HÍÜ«∞, U=, ‰õΩÅѶ¨∂fl<å"£∞, ‰õΩÅ㨺, K«, Ѩ`«Ou, Ñ≤`«~°ó, Ç≤Ï, Uëê"£∞, Å∞ѨΠÑ≤O_» L^ŒHõ „H˜Ü«∂ó. ã¨V¯~°ó ´ ã¨OHõ~°O† ‰õΩÅѶ¨∂fl<åO ´ ‰õΩŠѶ∂¨ `«‰Ωõ ʼnõΩ† ‰õΩÅ㨺K« ´ ‰õΩÅ=∞O`«\˜H˜† #~°HÍÜ«∞ U= ´ #~°HõHÍ~°}"Õ∞ JQÆ∞#∞† Ç≤Ï ´ UÅ#Q͆

UëêO K« ´ gi† Ñ≤`«~°ó ´ Ñ≤`«$ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_®† Å∞ѨΠÑ≤}¤ L^ŒHõ „H˜Ü«∂ó ´ Ñ≤O_»^•#, `«~°Ê}„H˜Ü«∞Å∞ ÖËx"åÔ~·† Ѩ`«xÎ ´ #~°HõOÖ’ Ѩ_»`å~°∞.

`åII =~°ã‚ O¨ Hõ~"° ∞≥ `ÿ Õ ‰õΩÅѶ∂¨ `«‰Ωõ Å∞, ‰õΩÅ [#∞ÅO`å ‰õÄ_® #~°HOõ Ö’ Ѩ_»"ÕÜ«∞|_»∞`«∞<åfl~°∞† „âß^Œú`«~°Ê} „H˜Ü«∞Å∞ (Ñ≤O_»^•#"≥Ú#ˆ~Û JkèHÍ~°∞Å∞ ÖËHõ áÈ=_»O KÕ`«) Ö’Ñ≤OK«_»O =Å¡ "åi Ñ≤`«$ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_® #~°HõOÖ’ Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞.

42

^ÀÃ+· ˆ~`≥·ó ‰õΩÅѶ¨∂fl<åO =~°‚ã¨V¯~°HÍ~°ÔH·ó I L`åû^Œº<ÕÎ *Ïu^èŒ~å‡ó ‰õΩÅ^èŒ~å‡â◊Û âßâ◊fi`åó II

43

^ÀÃ+·ó, U`≥·ó, ‰õΩÅѶ¨∂fl<å"£∞, =~°‚ã¨OHõ~°HÍ~°ÔH·ó, L`åû^ŒºO`Õ, *Ïu^èŒ~å‡ó, ‰õΩÅ^èŒ~å‡ó, K«, âßâ◊fi`åó. ➞ =~°‚=ºaèKå~°O - J^èŒ=∞=~å‚xH˜ K≥Ok# ѨÙ~°∞+¨µÅ`À L`«Î=∞=~å‚ʼnõΩ K≥Ok# Hõ#ºÅ q"åǨÏO, J"Õ^•º "Õ^Œ#O - =∂`«$ã¨Ñ≤O_»∞Å∞, Ñ≤`«$ã¨=∂#„Ѩ=~°, ã¨QÀ„`åxH˜ K≥Ok# Hõ#ºÅ`À q"åǨÏO, ã¨fiHõ~°‡ `åºQÆO - ã¨fi=~°‚ qÇ≤Ï`åÖˇ·# Hõ~°‡Å#∞ `«ºlOK«_»O - D =¸_çO\˜ =Ö¡ =~°‚ã¨OHõ~°O L`«Ê#fl=∞=Ù`«∞Ok. (=∞#∞㨇$u 10 . 24) „ѨuÖ’"Õ∞º# Ü«∞`ü [#‡ ã¨*Ë˝Ü≥∂ =~°‚ã¨OHõ~°ó I „ѨuÖ’=∞„Hõ=∞OÖ’ (L`«Î=∞ =~å‚xH˜ K≥Ok# ¢ã‘ÎʼnõΩ J^èŒ=∞ =~å‚xH˜ K≥Ok# ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ) ã¨O`å#O [x‡¿ãÎ =~°‚ã¨OHõ~°O J#|_»∞`«∞Ok. (<å~°^Œ 㨇 $u 12 . 102)

24

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

U`≥·ó ´ D† =~°ã‚ O¨ Hõ~° HÍ~°HÔ ó· ´ =~°‚ ã¨OHõ~° HÍ~°HÍÖˇ#· † ^ÀÃ+·ó ´ ^ÀëêÅ KÕ`«† ‰õΩÅѶ¨∂fl<å"£∞ ´ ‰õΩÅѶ¨∂`«‰õΩņ âßâ◊fi`åó ´ ã¨<å`«#=ÚÖˇ·#†

*Ïu ^èŒ~å‡ó ´ =~°‚^èŒ~å‡Å∞† ‰õΩÅ^èŒ~å‡ó K« ´ ‰õΩÅ ^èŒ~å‡Å#∞† L`åû^ŒºO`Õ ´ L`«û#fl=ÚÅ∞, ã¨=¸Å=ÚQÆ #tOz#q J=Ù`«∞<åfl~Ú.

`åII =~°‚ã¨OHõ~° HÍ~°}ÏÖˇ·# D ^ÀëêÅ =Å¡, ‰õΩÅѶ¨∂`«‰õΩÅ =Å¡ ã¨<å`«# =~°‚^èŒ~å‡Å∞,1 ‰õΩÅ^èŒ~å‡Å∞2, P„â◊=∞^èŒ~å‡Å∞,3 L`«û#fl=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. (ã¨=¸ÅOQÍ #tOz#q J=Ù`«∞<åfl~Ú) 43

L`«û#fl‰õΩÅ^èŒ~å‡}ÏO =∞#∞ëêº}ÏO [<å~°Ì# I #~°ˆH xÜ«∞`«O "å™È Éèí=f`«º#∞â◊√„â◊√=∞ II

44

L`«û#fl ‰õΩÅ^èŒ~å‡}Ï"£∞, =∞#∞ëêº}Ï"£∞, [<å~°Ì#, #~°ˆH, xÜ«∞`«"£∞, "åã¨ó, Éèí=u, Wu, J#∞â◊√„â◊√=∞ [<å~°Ì# ´ Hõ$ëꂆ L`«û#fl ‰õΩÅ^èŒ~å‡}Ï"£∞ ´ q#+¨ì ‰õΩÅ^èŒ~°∞‡Öˇ·#† =∞#∞ëêº}Ï"£∞ ´ =∂#=ÙʼnõΩ, xÜ«∞`«"£∞ ´ `«Ñ¨Êx^≥·† #~°ˆH ´ #~°HõOÖ’†

"åã¨ó Éèí=u Wu J#∞â◊√„â◊√=∞

´ "åã¨O† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok† ´ Jx† ´ QÆ∞~°∞t+¨º Ѩ~°OѨ~°QÍ qO@∞<åfl=Ú.

`åII [<å~°Ì<å! '‰õΩÅ^èŒ~°‡4 „Éèí+¨µìÅ∞ `«Ñ¨ÊHõ5 #~°HõOÖ’ x=ã≤™êÎ~°∞— – Wk =∞#O PKå~°º Ѩ~°OѨ~å „Hõ=∞OÖ’ q#fl q+¨Ü«∞O.

44

1. =~°‚^èŒ~å‡Å∞ : w`« 18 . 42, 44 Ö’ K«∂_»O_ç.

2. ‰õΩÅ^èŒ~å‡Å∞ : PÜ«∂ =OâßʼnõΩ qt+¨ìOQÍ LO_Õ ã¨^•Kå~åÅ∞.

3. P„â◊=∞^èŒ~å‡Å∞ : „|ǨχK«~°ºO, QÍ~°›ã¨÷º, "å#„Ѩã¨÷, ã¨<åflºã¨O Jx âßGqÇ≤Ï`«O. 4. WHõ¯_» ‰õΩÅ^èŒ~°‡ â◊|ÌO *Ïu^èŒ~å‡Å#∂, P„â◊=∞^èŒ~å‡Å#∞ ‰õÄ_® ã¨∂zã¨∞ÎOk. 5. `«Ñʨ x #~°Hõ "å™êxH˜ - HÍ~°}O : =∞x+≤ =∞~°}O˜ z# "≥O@<Õ 'Ju"åÇ≤ÏHõO— J<Õ ^ÕÇϨ O J`«xH˜ Åaèã¨∞ÎOk. „¿Ñ`«Ñ≤O_» ^•#O =Å¡ Ju"åÇ≤ÏHõ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ 'Éè’QÆ^ÕǨÏO— J<Õ â◊s~°O Åaèã¨∞ÎOk. ã¨O=`åû~åO`«OÖ’ ã¨ÑO≤ _ôH~õ }° „âß^ŒOú ÃÑ@ìQÍ =∞~˘Hõ ^ÕÇϨ O Åaèã∞¨ OÎ k. JѨC_»∞ ã¨fiHõ~å‡#∞™ê~°O ã¨fi~°æ #~°HÍÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. (â◊√kú `«`«Î fiO Ö’ N~°Ñ¶¨Ú#O^Œ#∞_»∞)

25

J~°∞˚#qëê^Œ Ü≥∂QÆO

JǨϟ! |`« =∞ǨÏ`åÊѨO Hõ~°∞ÎO =º=ã≤`å =Ü«∞"£∞ I Ü«∞„^•[º ã¨∞YÖ’ÉèË# ǨÏ#∞ÎOã¨fi[# =Ú^Œº`åó II

45

JǨϟ, |`«, =∞ǨÏ`ü, áêѨ"£∞, Hõ~°∞Î"£∞, =º=ã≤`å, =Ü«∞"£∞, Ü«∞`ü, ~å[ºã¨∞YÖ’ÉèË#, ǨÏO`«∞"£∞, ã¨fi[#"£∞, L^Œº`åó.

JǨϟ |`« =Ü«∞"£∞ =∞ǨÏ`ü áêѨ"£∞ Hõ~°∞Î"£∞ =º=ã≤`åó

´ JÜ≥∂º† ´ =∞#O† ´ Q˘Ñ¨Ê† ´ áêáêxfl† ´ KÕÜ«∞_®xH˜† ´ ѨÓ#∞‰õΩ<åflO†

Ü«∞`ü ´ U=∞O>ˆ ~å[ºã¨∞Y Ö’ÉèË# ´ ~å[ºã¨∞Y Ö’ÉèíO`À† ã¨fi[#"£∞ ´ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞† ǨÏ#∞Î"£∞ L^Œº`åó ´ =kèOK« ѨÓx# "å~°"≥∞ÿÜ«∂ºO.

`åII JÜ≥∂º! =∞#"≥∞O`« =∞Ǩáêáêxfl KÕÜ∞« ѨÓ#∞‰õΩ<åflO! ZO^Œ∞HõO>Ë ~å[ºO =Å¡ HõeˆQ ã¨∞MÏâ◊KÕ`« |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«OѨ X_çQÆ\Ïì"Õ∞!

Ü«∞k =∂=∞„ѨfHÍ~°O Jâ◊¢ã¨ÎO â◊¢ã¨Îáê}Ü«∞ó I ^è•~°Î~å¢ëêì ~°}Ë Ç¨Ï#∞ºó `«<Õ‡ ˆH∆=∞`«~°O Éèí"Õ`ü II

45

46

Ü«∞k, =∂"£∞, J„ѨfHÍ~°"£∞, Jâ◊G"£∞, â◊¢ã¨Îáê}Ü«∞ó, ^è•~°Î~å¢ëêìó, ~°}Ë, ǨÏ#∞ºó, `«`ü, "Õ∞, ˆH∆=∞`«~°"£∞, Éèí"Õ`ü.

J„ѨfHÍ~°"£∞ Jâ◊GO =∂O â◊Gáê}Ü«∞ó ^è•~°Î~å¢ëêìó

´ „ѨuѶ¨∞\˜OѨ#\˜ì† ´ x~åÜ«Ú^èŒ∞_»<≥·#† ´ ##∞fl† ´ â◊G^è•~°∞Öˇ·#† ´ ^è•~°Î~å„+¨µìÅ∞†

~°}Ë Ü«∞k ǨÏ#∞ºó `«`ü "Õ∞ ˆH∆=∞`«~°O Éèí"Õ`ü

´ Ü«Ú^ŒúOÖ’† ´ K«OÑ≤<å ‰õÄ_®† ´ Jk† ´ <å‰õΩ† ´ WO`«Hõ<åfl "Õ∞Öˆ ´ J=Ù`«∞Ok.

`åII „ѨuѶ¨∞\˜OK«‰õΩO_®, x~åÜ«Ú^èŒ∞_»<≥· L#fl ##∞fl â◊G^è•~°∞Öˇ·# ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å∞ Ü«Ú^ŒúOÖ’ K«OÑ≤<å K«OѨÙ`å~°∞ QÍHõ! – P Kå=Ù WO`«HõO>ˡ "Õ∞ÖË J=Ù`«∞Ok. 46

26

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨O[Ü«∞ L"åK« :

U= =ÚHÍÎ fi-~°∞˚# ã¨ûOM˺ ~°^äÀѨã¨÷ Láêqâ◊`ü I qã¨$[º ã¨â◊~°O KåѨO â’Hõã¨OqQÆfl=∂#ã¨ó II 47 U="£∞, LHÍÎfi, J~°∞˚#ó, ã¨OM˺, ~°^äÀѨ¿ã÷, Láêqâ◊`ü, qã¨$[º, ã¨â◊~°"£∞, KåѨ"£∞, â’Hõã¨OqQÆfl=∂#ã¨ó. ã¨O[Ü«∞ó L"åK« J~°∞˚#ó U="£∞ LHÍÎfi ã¨OM˺ ã¨â◊~°"£∞

´ ã¨O[Ü«Ú_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ W@∞¡ ѨeH˜† ´ Ü«Ú^Œú=Ú#† ´ ÉÏ}O`À L#fl†

KåѨ"£∞ ´ qO\˜x† qã¨$[º ´ q_çz† â’HõãO¨ qQÆfl=∂#ã¨ó ´ ^Œ∞óY qn~°‚ z`«∞_Î †·≥ ~°^äÀѨ¿ã÷ ´ ~°^äŒ =∞^茺OÖ’† Láêqâ◊`ü ´ ‰õÄÅ|_®¤_»∞.

`åII ã¨O[Ü«Ú_»∞ ѨeÔH#∞ : J~°∞˚#∞_»∞ WÖÏ Ñ¨eH˜, Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì# qÅ∞¡#∞ g_ç, â’Hõ`«Ñ¨Îz`«∞Î_≥· ~°^äŒ=∞^茺OÖ’ ‰õÄÅ|_®¤_»∞.

Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∞ LѨx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ J~°∞˚# qëê^ŒÜ≥∂QÀ<å=∞ó „Ѩ^äŒ"≥∂-^蕺ܫ∞ó â’¡HÍÅ ã¨OYº– 47.

47

27

™êOYº Ü≥∂QÆO II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

kfifÜ≥∂ -^蕺ܫ∞ó - ™êOYº Ü≥∂QÆó (kfifÜ«∂^蕺ܫ∞O - ™êOYº Ü≥∂QÆO) kfifÜÕ∞ â’Hõã¨O`«Ñ¨Î =∞~°∞˚#O „|Ǩχq^ŒºÜ«∂ „ѨuÉ’^茺 ǨÏiâ◊Û„ˆH ã≤÷`«„Ѩ[˝ã¨º ÅHõ∆}"£∞.1 v

ã¨&˚Ü«∞ L"åK« :

`«O `«^ä• Hõ$Ѩܫ∂q+¨ìO J„â◊√ѨÓ~傉õΩÖËHõ∆}"£∞ I q+‘^ŒO`«q∞^ŒO "åHõºO L"åK« =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó II

1

`«"£∞, `«^ä•, Hõ$Ѩܫ∂, Pq+¨ì"£∞, J„â◊√ѨÓ~°‚ P‰õΩÅ DHõ∆}"£∞, q+‘^ŒO`«Œ"£∞, W^Œ"£∞, "åHõº"£∞, L"åK«, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó. ã¨&˚Ü«∞ó ´ ã¨O[Ü«Ú_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞: =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† `«^ä• ´ P q^èŒOQ͆ Hõ$Ѩܫ∂q+¨ìO ´ ^ŒÜ«∂q+¨µì_»∂† J„â◊√ѨÓ~°‚ P‰õΩÅ DHõ∆}"£∞ ´ h~°∞xO_ç HõÅ`«Ñ¨_ç# Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ"å_»∞†

q+‘^ŒO`«"£∞ `«"£∞ W^Œ"£∞ "åHõº"£∞ L"åK«

´ â’H˜ã¨∞Î#fl"å_≥·#† ´ P J~°∞˚#∞x QÆ∂iÛ† ´ D, ´ =∂@#∞† ´ ѨeÔH#∞.

1. kfifÜ«∂^蕺ܫ∞OÖ’ „jǨÏi â’Hõã¨O`«Ñ¨ÙÎ_≥·# J~°∞˚#∞}˜‚ „|Ǩχq^ŒºKÕ`« „ѨɒkèOz, ã≤÷`«„ѨA˝x ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ LѨ^tÕ OKå_»∞.

28

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII ã¨O[Ü«Ú_»∞ ѨeÔH≥#∞ : D suQÍ J~°∞˚#∞_»∞ ^ŒÜ«∂q+¨ì z`«∞Î_»∂, â’H˜ã∞¨ #Î fl"å_»∂ J~Úº† J`«x Hõ#∞flÅ∞ h\˜`À xO_ç HõÅ`«Ñ_¨ ™» êQÍ_»∞. JѨC_»∞ NHõ$+¨µ‚_»∞ J`«x`À D q^èŒOQÍ J<åfl_»∞.

1 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

‰õΩ`«™êÎ fi Hõâ◊‡Åq∞^ŒO q+¨"Õ∞ ã¨=ÚѨã≤÷`«"£∞ I J<å~°ºA+¨ì=∞ã¨fi~°æºO JH©iÎHõ~°=∞~°∞˚# II

2

‰õΩ`«ó, `åfi, Hõâ◊‡Å"£∞, W^Œ"£∞, q+¨"Õ∞, ã¨=ÚѨã≤÷`«"£∞, J<å~°ºA+¨ì"£∞, Jã¨fi~°æº"£∞, JH©~°ÎHõ~°"£∞, J~°∞˚#.

NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† J~°∞˚# ´ J~°∞˚<å† q+¨"Õ∞ ´ ã¨OHõ@ã¨=∞Ü«∞OÖ’† ‰õΩ`«ó ´ ZHõ¯_» #∞O_ç† J<å~°ºA+¨ì"£∞ ´ P~°∞ºÅ∞ HÍx "å~°∞ á⁄O^Œ∞#n†

Jã¨fi~°ºæ "£∞ JH©iHÎ ~õ "° ∞£ W^Œ"£∞ Hõâ◊‡Å"£∞ `åfi ã¨=ÚѨã≤÷`«"£∞

´ ã¨fi~°æ QÆu~À^èHŒ =õ Ú† ´ JѨHi© ^Î •Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ † ´ D† ´ "≥∂ǨÏ=Ú† ´ h‰õΩ† ´ ^•Ñ¨ÙiOz#k?

`åII NÉèQí "Æ å#∞_»∞1 ѨeHÔ #∞ : J~°∞<˚ å! D ã¨OHõ@ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, P~°∞ºÅ‰õΩ `«QÆxn, ã¨fi~°æQÆuH˜ „Ѩu|O^èŒHõ=¸, JѨH©iÎ^•Ü«∞Hõ=¸ J~Ú# D "≥∂ǨÏO h‰õΩ ZÖÏ ^•Ñ¨ÙiOzOk? 2 1.

(J) Sâ◊fi~°ã¨º ã¨=∞„QÆ㨺 g~°ºã¨º Ü«∞â◊ã¨ó „tÜ«∞ó I *Ï˝#"≥·~åQƺÜ≥∂â‹·Û= +¨}Ï‚O ÉèíQÆ Wf~°}Ï II =ã¨Ou Ü«∞„`«Éèí∂`åx Éèí∂`å`«‡#ºdÖÏ`«‡x I ã¨~°fiÉèí∂`Õ +¨fi âı¿++¨µ =HÍ~å~°÷ ã¨Î`À-=ºÜ«∞ó II *Ï˝<≥·â◊fi~°º Ü«∞â’g~°º "≥·~åQƺ ʼnõ∆Ω‡Å‰õΩ 'ÉèíQÆ— Jx ã¨O[˝† g\˜`À XáêÊ~°∞`«∂, Éèí∂`åÅ #xflO\˜h `«#Ü«∞O^Œ∞ QÆÅ"å_»∞ - ÉèíQÆ"å#∞_»∞.

- q+¨µ‚ѨÙ~å}O. 6-5–74, 75 (P) L`«ÊuÎO „Ѩà◊Ü«∞O K≥·= Éèí∂`å<å =∂QÆuO QÆu"£∞ I "ÕuÎ q^•º =∞q^•ºO K« 㨠"åKÀº ÉèíQÆ"å xu II „áê}∞Å L`«ÊuÎq<åâßÅ#∞, ~åHõáÈHõÅ#∞, q^•ºq^ŒºÅ#∞ Ziy#"å_»∞ ÉèQí =Æ `ü Ѩ^"Œ åK«∞º_»∞.

- q+¨µÑ‚ Ù¨ ~å}O. 6–5–78

29

™êOYº Ü≥∂QÆO

ÔH¡|ºO =∂ 㨇 QÆ=∞ó1 áê~°÷ <≥·`«`«Î fiܫںѨѨ^Œº`Õ I

‰õ∆Ω„^ŒO ǨÏ$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÅºO `«ºHÀÎ fiuÎ+¨ª Ѩ~°#ÎѨ II

3

ÔH¡|º"£∞, =∂, 㨇, QÆ=∞ó, áê~°÷, #, U`«`ü, `«fi~Ú, LѨѨ^Œº`Õ, ‰õ∆Ω„^Œ"£∞, ǨÏ$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÅº"£∞, `«ºHÍÎ fi, LuÎ+¨ª, Ѩ~°O`«Ñ¨. áê~°÷ ÔH¡Â|ºO =∂㨇QÆ=∞ó U`«`ü `«fi~Ú # LѨѨ^Œº`Õ

´ J~°∞˚<å† ´ HÍ`«~°`«† ´ á⁄O^Œ‰õΩ† ´ Wk† ´ h‰õΩ† ´ `«QÆ^Œ∞†

Ѩ~°O`«Ñ¨ ´ â◊„`«∞`åѨ<å† ‰õ∆Ω„^Œ"£∞ ´ `«∞K«Ûù"≥∞ÿ#† ǨÏ$^ŒÜ«∞ ^Ò~°ƒÅº"£∞ ´ =∞#ã¨∞ûÖ’ J^è≥·~åºxfl† `«ºHÍÎfi ´ q_çz† LuÎ+¨ª ´ Öˇ=Ú‡.

`åII J~°∞˚<å! HÍ`«~°`«#∞ á⁄O^Œ‰õΩ. Wk h‰õΩ `«QÆ^Œ∞. â◊„`«∞`åѨ<å, `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# D ǨÏ$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÖϺxfl `«ºlOz, Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨Oã≤^Œ∞ú_»=Ù Hõ=Ú‡, Öˇ=Ú‡!

3 J~°∞˚# L"åK« :

Hõ^äŒO cè+¨‡=∞ǨÏO ã¨OM˺ „^À}O K« =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# I W+¨µaèó „ѨuÜ≥∂`åûºq∞ ѨÓ*Ï~å›=iã¨∂^Œ# II

4

Hõ^äŒ"£∞, cè+¨‡"£∞, JǨÏ"£∞, ã¨OM˺, „^À}"£∞, K«, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#, W+¨µaèó, „ѨuÜ≥∂`åûºq∞, ѨÓ*Ï~“› , Jiã¨∂^Œ# Jiã¨∂^Œ# =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# JǨÏO ã¨OM˺ ѨÓ*Ï~“› cè+¨‡"£∞

´ â◊„`«∞=∞~°Ì<å† ´ NHõ$ëꂆ ´ <Õ#∞† ´ Ü«Ú^ŒúOÖ’† ´ ѨÓAºÖˇ·#† ´ cè+¨µ‡}˜‚†

1. =∂QÆK«Ûù Wu - áê~îåO`«~°O.

K« „^À}"£∞ „Ѩu W+¨µaèó Hõ^äŒ"£∞ Ü≥∂`åûºq∞

´ =∞iÜ«Ú† ´ „^À}∞}˜‚† ´ ZkiOz† ´ ÉÏ}ÏÅ`À† ´ U q^èŒOQ͆ ´ Ü«Ú^ŒúO KÕ™êÎ#∞?

30

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : â◊„`«∞=∞~°Ì<å =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å! (ÉèíÜ«∞Ѩ_ç Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞#x <Õ#∞ J#_»O ÖË^Œ∞. Wk J^èŒ~°‡O, J<åºÜ«∞O) cè+¨‡„^À}Ï^Œ∞Å∞ ѨÓAºÅ∞. ("åQÆ∞º^Œú"Õ∞ `«QÆx "åi Ѩ@¡) "åiÃÑ· ÉÏ}ÏÅ#∞ ZÖÏ "Õ™êÎ#∞?4

QÆ∞~°∂#ǨÏ`åfi Ç≤Ï =∞Ǩ#∞ÉèÏ"å<£1 „âıÜ≥∂ Éè’‰õΩÎO Éèˇ·Hõ∆ º =∞Ñ‘Ç¨Ï Ö’ˆH I ǨÏ`åfi-~°÷ HÍ=∂Oã¨∞Î QÆ∞~°∂xÃÇ·Ï= Éèí∞OrÜ«∞Éè’QÍ<£ ~°∞kè~°„ѨkQÍú<£ II

5

QÆ∞~°∂<£, JǨÏ`åfi, Ç≤Ï, =∞Ǩ#∞ÉèÏ"å<£, „âıÜ«∞ó, Éè’‰õΩÎ"£∞, Éèˇ·Hõ∆ º"£∞, JÑ≤, WǨÏ, Ö’ˆH, ǨÏ`åfi, J~°÷HÍ=∂<£, `«∞, QÆ∞~°∂<£, WǨÏ, U= Éèí∞OrÜ«∞, Éè’QÍ<£, ~°∞kè~°„ѨkQÍú<£ Ç≤Ï =∞Ǩ#∞ÉèÏ"å<£ QÆ∞~°∂<£ JǨÏ`åfi WǨÏÖ’ˆH Éèˇ·Hõ∆º=∞Ñ≤ Éè’‰õΩÎO „âıÜ«∞ó

´ ZO^Œ∞HõO>ˆ ´ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÖˇ·#† ´ QÆ∞~°∞[#∞Å#∞† ´ =kèOѨ‰õΩO_®† ´ D Ö’HõOÖ’† ´ aèH∆Í#fl"≥∞ÿ<å† ´ u#_»O† ´ "Õ∞Å∞†

QÆ∞~°∂<£ ǨÏ`åfi`«∞ ~°∞kè~°„ѨkèQÍú<£ J~°÷ HÍ=∂<£ Éè’QÍ<£ WÇ¨Ï U= Éèí∞OrÜ«∞

´ QÆ∞~°∞[#∞Å#∞† ´ K«OÑ≤`Õ† ´ ~°HõÎã≤HõÎ=ÚÖˇ·#† ´ ^èŒ#ã¨OѨ^ŒÅ#∞, HÍ=∞º=ã¨∞Î=ÙÅ#∞† ´ Éè’Qƺq+¨Ü∂« Å#∞† ´ D [QÆ`«∞ÎÖ’<Õ† ´ J#∞Éèíq™êÎ#∞.

`åII ("åix =kèOK«HõáÈ`Õ, h „|`«∞‰õΩ`≥~°∞"Õq∞\˜? JO\Ï"å:) =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÖˇ·# QÆ∞~°∞[#∞Å#∞ =kèOK«‰õΩO_®, aèH∆Í#fl „QÆǨÏ}"≥Ú#iÛ rqOz<å, <å‰õΩ "Õ∞ÖË J=Ù`«∞Ok HÍx, "åix K«OÑ≤`Õ, "åi <≥`«∞Î~°∞`À `«_çã≤# ^èŒ#ã¨OѨ^ŒÅ#∞, HÍ=∞ºÉè’QÍÅ#∞ Hõ^• J#∞Éèíq™êÎ#∞.

5 1. =∞Ǩ#∞Éè"í å<£. - áê~îåO`«~O°

31

™êOYº Ü≥∂QÆO

#K≥·`«kfi^Œ‡ó Hõ`«~°<Àfl QÆsÜ≥∂ Ü«∞^•fi [ÜÕ∞=∞ Ü«∞k "å <À [ÜÕ∞Ü«Úó I Ü«∂ <Õ= ǨÏ`åfi # lrqëê=∞ó `Õ-=ã≤÷`åó „Ѩ=ÚMË ^è•~°Î~å¢ëêìó II

6

#, K«, U`«`ü, q^Œ‡ó, Hõ`«~°`ü, #ó, QÆsÜ«∞ó, Ü«∞`ü, "å, [ÜÕ∞=∞, Ü«∞k, "å, #ó, [ÜÕ∞Ü«Úó, Ü«∂<£, U=, ǨÏ`åfi, #, lrqëê=∞ó, `Õ, J=ã≤÷`åó, „Ѩ=ÚMË, ^è•~°Î~å¢ëêìó Ü«∞^•fi[ÜÕ∞=∞ ´ =∞#O [Ü«∞Oá⁄Ok<å† Ü«∞k "å ´ ÖËHõ† #ó ´ =∞#Å#∞ (g~°∞)† [ÜÕ∞Ü«Úó ´ [~ÚOz<å† #ó ´ =∞#‰õΩ† Hõ`«~°`ü ´ Uk† QÆsÜ«∞ó ´ „âıÜ«∞㨯~°"≥∂† U`«`ü K« ´ nxx†

# q^Œ‡ó Ü«∂<£ ǨÏ`åfi # lrqëê=∞ó `Õ ^è•~°Î~å¢ëêìó U= „Ѩ=ÚMË J=ã≤÷`åó

´ Z~°∞QÆ=Ú† ´ Z=ix† ´ K«OÑ≤† ´ rqOѨQÀ~°"≥∂† ´ P† ´ ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Öˆ ´ Z@ìÜ≥∞^Œ∞@† ´ L<åfl~°∞.

`åII (J^èŒ~°‡^Àëêxfl JOwHõiOz Ü«Ú^ŒúOKÕã≤<å) =∞#O "åix [~ÚOK«_=» ∂? ÖËHõ "å~°∞ =∞#efl [~ÚOK«_=» ∂? –D ~Ô O\˜Ö’ Uk „âıÜ∞« "≥∂ `≥eÜ«∞*ÏʼnõΩ<åfl#∞. (=∞iÜ«Ú, =∞# [~ÚOz<å Jk Ѩ~å[Ü«∞O`À<Õ ã¨=∞=∞ø`«∞Ok.) Z=ix =kèOz =∞#O rqOѨQÀ~°"≥∂, P ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞ÖË =∞# Z^Œ∞@ L<åfl~°∞.

6

HÍ~°Ê}º^ÀëÈѨǨÏ`« ã¨fiÉèÏ=ó Ѩ$KåÛùq∞ `åfiO ^èŒ~°‡ã¨=¸‡_è»KÕ`åó I Ü«∞¢KÕÛùÜ«∞ó ™êºxfltÛ`«O „|∂Ç≤Ï `«<Õ‡ t+¨º¿ãÎ-ǨÏO âßkè =∂O `åfiO „ѨѨ#fl"£∞ II

7

32

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HÍ~°Ê}º ^À+¨ LѨǨÏ`« ã¨fiÉèÏ=ó, Ѩ$KåÛùq∞, `åfi"£∞, ^èŒ~°‡ã¨=¸‡_è»KÕ`åó, Ü«∞`ü, ¢âıùÜ«∞ó, ™êº`ü, xtÛ`«"£∞, „|∂Ç≤Ï, `«`ü, "Õ∞, t+¨ºó, `Õ, JǨÏ"£∞, âßkè, =∂"£∞, `åfi"£∞, „ѨѨ#fl"£∞.

1

HÍ~°Ê}º ^À+¨ LѨǨÏ`« ã¨fiÉèÏ=ó ´ ^≥#· º^Àëêaè Éè∂í `«ãfi¨ ÉèÏ=Ù_»#∞† ^èŒ~°‡ã¨=¸‡_è»KÕ`åó ´ ^èŒ~å‡^èŒ~°‡ q"ÕHõ ~°Ç≤Ï`« =∞#ã¨∞¯_»<≥·† `åfi"£∞ ´ x#∞fl† Ѩ$KåÛùq∞ ´ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞† "Õ∞ ´ <å‰õΩ† Ü«∞`ü ´ Uk† „âıÜ«∞ó ´ "Õ∞Å∞† ™êº`ü ´ JQÆ∞<À†

`«`ü xtÛ`«"£∞ „|∂Ç≤Ï JǨÏ"£∞ `Õ t+¨ºó `åfi"£∞ „ѨѨ#fl"£∞ =∂"£∞ âßkè

´ Jk† ´ xâ◊ÛÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQ͆ ´ K≥ѨC† ´ <Õ#∞† ´ h† ´ t+¨µº}˜‚† ´ x#∞fl† ´ â◊~°}∞*ÁzÛ#"å}ˇ‚Â#† ´ ##∞fl† ´ âßã≤OK«∞.

`åII (‰õΩÅHõ∆Ü«∞ ÉèíÜ«∞O`À gix K«OÑ≤ ZÖÏ rqOK«QÆÅ#∞ J<Õ) n#`å^À+¨O`À <å â∫~°ºã¨fiÉèÏ=O ã¨#flye¡Ok† <å z`«ÎO ^èŒ~°‡ã¨O^ÕǨÏOÖ’2 z‰õΩ¯‰õΩOk. <Õ#∞ x#∞fl „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞, <å ˆHk â◊√Éèí"≥∂ xâ◊Û~ÚOz K≥ѨC. <Õ#∞ h t+¨µº}˜‚, â◊~°}ÏQÆ`«∞}˜‚, ##∞fl âßã≤OK«∞.

7

# Ç≤Ï „ѨѨâߺq∞ =∞=∂Ѩ#∞^•º`ü Ü«∞KÀÛùHõ =ÚKÀÛù+¨}q∞O„kÜ«∂}Ï"£∞ I J"åѨº Éèí∂=∂ =ã¨Ñ¨`«fl=∞$^Œú"£∞ ~å[ºOã¨∞~å}Ï=∞Ñ≤ KåkèѨ`«º"£∞ II

8

1. Ü≥∂ <å U`«^ŒHõ∆~°O QÍiæ Jqk`åfi J™ê‡`ü Ö’HÍ`ü ¢ÃÑ·uã¨Hõ$Ѩ}ó Z=~°∞ D JHõ∆~°„|Ǩ‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® WǨÏÖ’HõO #∞O_ç x¢+¨¯q∞™êÎ_À J`«_»∞ Hõ$Ѩ}∞_»∞.

- |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 3–8–10 2. Ü«Ú^Œ`ú åºQÆO KÕã≤ aèHÍ∆ =$uÎx „QÆÇÏ≤ OK«_O» Hõ„∆ uÜ«∞^è~Œ ‡° O J=Ù`«∞O^À HÍ^À xâ◊Û~ÚOѨ*ÏʼnõΩ<åfl#∞.

™êOYº Ü≥∂QÆO

33

#, Ç≤Ï, „ѨѨâߺq∞, =∞=∞, JѨ#∞^•º`ü, Ü«∞`ü, â’Hõ"£∞, LKÀÛù+¨}"£∞, WO„kÜ«∂}Ï"£∞, J"åѨº, Éèí∂=∞ø, Jã¨Ñ¨`«fl"£∞, |∞∞^Œú"£∞, ~å[º"£∞, ã¨∞~å}Ï"£∞, JÑ≤, K«, PkèѨ`«º"£∞. Éèí∂=∞ø ´ Ѩ$käfiÃÑ·† Jã¨Ñ¨`«fl"£∞ ´ â◊„`«∞â◊¥<åºxfl† |∞∞^Œú"£∞ ´ ã¨=∞$^Œú"≥∞ÿ#† ~å[º"£∞ ´ ~å*Ϻxfl† ã¨∞~å}Ï=∞ã≤ PkèѨ`«ºO K« ´^Õ=`«ÅÃÑ· JkèHÍ~°O, ã¨fi~°æ~å*Ϻxfl† J"åѨº ´ á⁄Ok<å†

Ü«∞`ü ´ Uk† =∞=∞ ´ <å† WO„kÜ«∂}Ï"£∞ ´ WO„kÜ«∂ņ L`ü â’+¨}"£∞ ´ ZO_çOz"Õã¨∞Î#fl† â’Hõ"£∞ ´ â’HÍxfl† JѨ#∞^•º`ü ´ x"åiOK«QÆÅ^À† #Ç≤Ï „ѨѨâߺq∞ ´ Hõ#∞Q˘#ÖˉõΩ<åfl#∞.

`åII (#<Õfl PÖ’zOz X#~°Û=∞O\Ï"å-) â◊„`«∞qÇ‘Ï#"≥∞#ÿ , ã¨=∞$^Œ"ú ∞≥ #ÿ Éèí∂Ö’Hõ~å*Ϻ<Õfl HÍ^Œ∞ ã¨fi~åækèѨ`åºxfl á⁄Ok<å ‰õÄ_®, WO„kÜ«∞ ã¨O`åѨ Hõ~°"≥∞ÿ# D â’HÍxfl x"åiOKÕ LáêÜ«∂xfl Hõ#∞Q˘#ÖˉõΩ<åfl#∞.

8 ã¨&˚Ü«∞ L"åK« :

U= =ÚHÍÎfi ǨÏ$+‘ˆHâ◊O QÆ∞_®ˆHâ◊ó Ѩ~°#ÎѨó1 I # Ü≥∂`«ûº Wu QÀqO^Œ=ÚHÍÎ fi `«∂+‘‚O |Éèí∂= Ç¨Ï II 9 U="£∞, LHÍÎfi, ǨÏ$+‘ˆHâ◊"£∞, QÆ∞_®ˆHâ◊ó, Ѩ~°#ÎѨó, #, Ü≥∂`«ûº, Wu, QÀqO^Œ"£∞, LHÍÎfi, `«∂+‘‚"£∞, |Éèí∂=, ǨÏ. ã¨&˚Ü«∞ó L"åK« Ѩ~°#ÎѨó QÆ∞_®ˆHâ◊ó ǨÏ$+‘ˆHâ◊"£∞ U="£∞

´ ã¨O[Ü«Ú_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ â◊„`«∞`åѨ‰õΩ_≥·#† ´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ NHõ$+¨µ‚x`À† ´ WÖφ

1.'Ѩ~#° ÑÎ —¨ - áê~îåO`«~O° .

LHÍÎfi ´ ѨeH˜† # Ü≥∂`«ûº ´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞#∞† Wu ´ WÖφ (Jx) QÀqO^Œ"£∞ ´ Hõ$+¨µ‚x`À† LHÍÎfi ´ ѨeH˜† `«∂+‘O‚ |Éè∂í = Ç¨Ï ´ =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

34

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII ã¨O[Ü«Ú_»∞ ѨeHÔ #∞ : â◊„`«∞`åѨ#∞_»∞, l`«x„^Œ∞_»∞ J~Ú# J~°∞#˚ ∞_»∞ NHõ$+¨µx‚ `À WÖÏ Ñ¨eH˜ '<Õ#∞ Ü«Ú^ŒOú KÕÜ∞« #∞— Jx =zOz =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

9

`«=Ú"åK« ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó „ѨǨÏã¨xfl= ÉèÏ~°`« I ¿ã#Ü≥∂~°∞ÉèíÜ≥∂~°‡^èÕº q+‘^Œ#Îq∞^ŒO =K«ó II

10

`«"£∞, L"åK«, ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó, „ѨǨÏã¨<£, W=, ÉèÏ~°`«, ¿ã#Ü≥∂ó, LÉèíÜ≥∂ó, =∞^èÕº, q+‘^Œ#Î"£∞, W^Œ"£∞, =K«ó. ÉèÏ~°`« ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó LÉèíÜ≥∂ó ¿ã#Ü≥∂ó =∞^èÕº q+‘^ŒO`«"£∞

´ ^èŒ$`«~å¢ëêì† ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ Ô~O_»∞† ´ ¿ã#Å #_»∞=∞† ´ q+¨}∞‚_≥·#†

`«"£∞ „ѨǨÏã¨<£ W= W^Œ"£∞ =K«ó L"åK«

´ J`«xx† ´ =∞O^ŒÇ¨ã¨O`À† ´ D† ´ "å‰õΩ¯#∞† ´ ѨeÔH#∞.

`åII F ^è$Œ `«~å¢ëêì! NHõ$+¨µ_‚ ∞» ~Ô O_»∞¿ã#Å #_»∞=∞ (xez) qëê^Œ„QÆã∞¨ _Î #·≥ J~°∞˚#∞}˜‚ LѨǨÏã≤ã¨∂Î WÖÏ Ñ¨eÔH#∞.

10

N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

Jâ’Kåº##fiâ’K«ã¨Î fiO „Ѩ*Ï˝"å^•Oâ◊Û ÉèÏ+¨¿ã I QÆ`åã¨∂#QÆ`åã¨∂Oâ◊Û <å#∞â’K«Ou ѨO_ç`åó II

11

Jâ’Kåº<£, J#fiâ’K«ó, `«fi"£∞, „Ѩ*Ï˝"å^•<£, K«, ÉèÏ+¨¿ã, QÆ`åã¨∂<£, JQÆ`åã¨∂<£, K«, #, J#∞â’K«Ou, ѨO_ç`åó.

NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† `«fi"£∞ ´ h=Ù† Jâ’Kåº<£ ´ â’H˜OѨ^ŒQÆx "åiH˘é‰õΩ† J#∞ Jâ’K«ó ´ ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl=Ù† „Ѩ*Ï˝"å^•<£ K« ´ *Ï˝#∞ʼnõΩ `«y# ѨÅ∞‰õΩÅ#∞†

ÉèÏ+¨¿ã ´ ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl=Ù† ѨO_ç`åó ´ *Ï˝#∞Å∞† QÆ`« Jã¨∂<£ ´ =∞$`«∞Å#∞ QÆ∞é˜Oz QÍx† JQÆ`ü Jã¨∂<£ K« ´ rqOz=Ù#fl "åix QÆ∞iOz QÍx† # J#∞â’K«Ou ´ ^Œ∞ódOK«~°∞.

35

™êOYº Ü≥∂QÆO

(^ÕǨÏ-P`«‡ ÉèË^ŒO `≥eÜ«∞HõáÈ=_»O =Å¡, J~°∞˚#∞xH˜ D â’HõO "å\˜e¡Ok† ^ÕǨ`«‡ ÉèË^Œ x~°∂Ѩ} H˘~°‰Ωõ )

`åII

NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : â’H˜OѨ^ŒQÆx "åi QÆ∂iÛ h=Ù

[Ü«Ú^•ú~°÷O J~°∞^≥Oz# |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«∂¿ãÎ <À~°∞ ZO_çáÈ`ÀOk (w`«.1.29) Jx] ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl=Ù. [D "≥∂ǨÏO h‰õΩ ZÖÏ ^•Ñ¨ÙiOzOk? (w.2.2) Jx x#∞fl „ѨɒkèOz L<åfl#∞.] J~Ú#ѨÊ\˜H©, *Ï˝x =Öˇ ÉèÏ+≤ã¨∞Î<åfl=Ù. (Ü«∞^ä•~°÷)

*Ï˝#∞Å∞ =∞~°}˜Oz# "åix QÆ∞iOz QÍx, rqOz L#fl "åix QÆ∞iOz QÍx (<Õ#∞ ÖˉõáÈ`Õ gÔ~ÖÏ rq™êÎ~°x) ^Œ∞ódOK«~°∞.

11

# `Õfi"åǨÏO *Ï`«∞ <åã¨O # `«fiO <Õ"Õ∞ [<åkèáêó I # K≥·= # Éèíqëêº=∞ó 㨈~fi =Ü«∞=∞`«ó Ѩ~°"£∞ II 12 #, `«∞, U=, JǨÏ"£∞, *Ï`«∞, #, Pã¨"£∞, #, `«fi"£∞, #, W"Õ∞, [<åkèáêó, #, K«, U=, #, Éèíqëêº=∞ó, 㨈~fi, =Ü«∞"£∞, J`«ó, Ѩ~°"£∞. *Ï`«∞ JǨÏ"£∞ # `«∞ Pã¨"£∞ # `«fi"£∞ W"Õ∞ [<åkèáêó #

´ XHõѨC_»∞† ´ <Õ#∞† ´ ÖË#∞ Jx J#∞@† ´ h=Ù† ´ D† ´ ~åAÅ∞† ´ ÖË~°∞ J<Õk†

# J`«ó Ѩ~°"£∞ =Ü«∞"£∞ 㨈~fi # K« Éèíqëêº=∞ó # U=

´ ÖË^Œ∞† ´ WHõ g∞^Œ@† ´ =∞#O† ´ JO^Œ~°=Ú† ´ LO_»É’==∞#_»O† ´ ÖË<Õ ÖË^Œ∞.

`åII (^Œ∞ódOK«=Åã≤# JQÆ`«ºO ÖË^Œ∞† Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»<≥·#) <Õ#∞, h=Ù, D ~åAÅ∞ ѨÓ~°fiO XHõÑC¨ _»∞ ÖˉΩõ <åfl=∞#_»O ã¨`º« O HÍ^Œ∞. D â◊s~°^•è ~°}‰õΩ ѨÓ~°fiO =∞#=∞O^Œ~=° ¸ x`åº`«‡ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L<åflO. D ^ÕÇϨ `åºQÍ#O`«~O° , =∞#"≥∞=fi~°O #tOK«O. =~°=Î ∂# HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® =∞#O x`«ºP`«‡ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L<åflO. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ‰õÄ_® LO\ÏO. (h=Ù, ~åAÅ∞ r=ÙÅ∞ HÍ|\˜ì <å JOâ◊Öˇ· x`«∞ºÅ=Ù`«∞<åfl~°∞.)1 12 1. r=Ù_»∞ Ѩ~°=∂`«‡ ~°∂ѨOÖ’ x`«∞º_»∞, J=∞~°∞_»∞ Jx â◊OHõ~°∞Å∞ q=i™êÎ~°∞.

36

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

^ÕÇ≤Ï<À-ã≤‡<£ Ü«∞^ä• ^Õ¿ÇÏ H“=∂~°O Ü«∞ø=#O [~å1 I `«^ä• ^ÕǨO`«~° „áêÑ≤Îó nè~° ã¨Î„`« # =ÚǨϺu II 13 ^ÕÇ≤Ï#ó, Jã≤‡<£, Ü«∞^ä•, ^Õ¿ÇÏ, H“=∂~°"£∞, Ü«∞ø=#"£∞, [~å, `«^ä•, ^ÕǨO`«~° „áêÑ≤Îó, nè~°ó, `«„`«, #, =ÚǨϺu. ^ÕÇ≤Ï#ó ´ ^ÕǨaè=∂xÜ≥ÿ∞# r=ÙxH˜† Jã≤‡<£ ´ D† ^Õ¿ÇÏ ´ ã¨∂÷Å â◊s~åxH˜† H“=∂~°"£∞ ´ ÉÏźO† Ü«∞ø=#"£∞ ´ Ü«∞ø=#O† [~å ´ "å~°úHõºO† Ü«∞^ä• ´ ZÖÏÔQ·`Õ†

`«^ä• ´ JÖψQ† ^ÕǨO`«~°„áêÑ≤Îó ´ =∞$`«∞º=Ù, J#º^ÕÇ¨Ï ^è•~°}O HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú† `«„`« ´ P q+¨Ü«∞"≥∞ÿ† nè~°ó ´ *Ï˝x† # =ÚǨϺu ´ "≥∂ǨτQÆã¨∞Î_»∞ HÍ_»∞, â’H˜OK«_»∞.

`åII (Dâ◊fi~°∞_»"≥·# h‰õΩ [##=∞~°}ÏÅ∞ ÖˉõáÈ=_»O ã¨`«º"Õ∞, r=ÙxH˜ Wq LO_»_»O ™ê^è•~°}"Õ∞ Jx JO>Ë) ^ÕǨaè=∂xÜ≥ÿ∞# r=ÙxH˜ D ^ÕǨÏOÖ’ ÉÏź, Ü«∞ø=#, "å~°Hú ͺÅ∞ „Hõ=∞OQÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl r=ÙxH˜ Z@∞=O\˜ =∂~°∂Ê HõÅQÆ_»O ÖË^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ ^ÕǨO`«~°„áêÑ≤ÎÜ≥ÿ∞<å r=ÙxH˜ Z@∞=O\˜ =∂~°∂Ê HõÅ∞QÆ^Œ∞. Hõ#∞Hõ, *Ï˝#∞Å∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ â’H˜OK«~°∞.

13

=∂„`å ã¨Ê~å≈ã¨∞Î2 H“O`ÕÜ«∞ j`À+¨‚ ã¨∞Y^Œ∞óM^•ó I PQÆ=∂áê~Ú<À-x`åºó `åOã≤ÎuHõ∆ã¨fi ÉèÏ~°`« II =∂„`å ã¨Ê~å≈ó, `«∞, H“O`ÕÜ«∞, j`À+¨‚ ã¨∞Y^Œ∞óM^•ó, PQÆ=∂áê~Ú#ó, Jx`åºó, `å<£, uuHõ∆ã¨fi, ÉèÏ~°`«.

1. qã¨~åæ^•ºó â◊‡âß<åO`å ÉèÏ"å^ÕǨÏ㨺 <å`«‡#ó – N=∞^•ƒùQÆ=`«O .11,7,48.

2. g∞Ü«∞O`Õ *ÏÜ«∞O`Õ Paèó â◊ÉÏÌkq+¨Ü«∂ó Wu=∂„`åó ´ WO„kÜ«∂Å∞.

Jq - `«fiH± K«‰õ∆Ωó Hõ~°‚ lǨfi „Ѷ¨∂}=ÚÅ∞. ã¨Ê $â◊ºO`Õ Wu ã¨Ê~å≈ó ´ WO„kÜ«∞q+¨Ü«∞=ÚÅ∞.

Jq - â◊|Ì ã¨Ê~°≈ ~°∂Ѩ ~°ã¨ QÆO^èŒ=ÚÅ∞.

14

™êOYº Ü≥∂QÆO H“O`ÕÜ«∞ ´ J~°∞˚<å† =∂„`åã¨Ê~å≈ó `«∞ ´ WO„kÜ«∂Å∞, `«kfi+¨Ü«∂Å∞† j`« L+¨‚ ã¨∞Y ^Œ∞óY^•ó ´ j`Àëê‚Å#∞, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ HõeyOKÕq†

37

PQÆ=∂áê~Ú#ó´ L`«ÊuÎq<åâ◊jÅ=ÚÅ∞† Jx`åºó ´ Jx`«º"≥∞ÿ#q† ÉèÏ~°`« ´ J~°∞˚<å† `å<£ ´ D =∂„`åã¨Ê~°≈Å#∞† uuHõ∆ã¨fi ´ ã¨Ç≤ÏOK«∞.

`åII ('<Õ#∞ ^Œ∞ód™ÈÎOk "åi HÀã¨O HÍ^Œ∞. "åi qÜ≥∂QÆO`À <åˆH ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞<åfl#∞— Jx JO\Ï"å:) F H“O`ÕÜ«∂! q+¨ÜÕ∞O„kÜ«∞ ã¨OÜ≥∂QÆO =Å¡<Õ j`Àëê‚Å∞, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞, J#∞Éèí∂`«=∞ø`«∞ <åfl~Ú. (J^Õq^èŒOQÍ, „Ñ≤Ü«∞[# ã¨OÜ≥∂QÆ qÜ≥∂QÍÅ∞ ‰õÄ_® ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ Hõeyã¨∞Î<åfl~Ú.) HÍx, W=hfl Jx`«º"≥∞ÿ#q, L`«ÊuÎ q<åâ◊ jÅ=ÚÖˇ·≥ L<åfl~Ú. g\˜#xflO\˜x (nè~°∞_»"≥·#) h=Ù ã¨Ç≤ÏOK«∞.

14

Ü«∞O Ç≤Ï # =º^äŒÜ«∞O`Õº`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨O ѨÙ~°∞+¨~°¬Éèí I ã¨=∞ ^Œ∞óYã¨∞YO nè~°O ™È-=∞$`«`åfiÜ«∞ HõÅÊ`Õ II

15

Ü«∞"£∞, Ç≤Ï, #, =º^äŒÜ«∞Ou, U`Õ, ѨÙ~°∞+¨"£∞, ѨÙ~°∞+¨ |∞∞+¨Éèí, ã¨=∞ ^Œ∞óYã¨∞Y"£∞, nè~°"£∞, ã¨ó, J=∞$`«`åfiÜ«∞, HõÅÊ`Õ. ѨÙ~°∞+¨ |∞∞+¨Éèí ´ ѨÙ~°∞+¨ „âıëꪆ U`Õ ´ D j`Àëê‚^Œ∞Å∞† ã¨=∞ ^Œ∞óYã¨∞Y"£∞ ´ ã¨∞Y^Œ∞óMÏŠѨ@¡ ã¨=∞ÉèÏ"åxfl á⁄Ok#, K«eOѨx† Ü«∞"£∞ ´ U†

nè~°"£∞ ѨÙ~°∞+¨"£∞ ´ nè~° =ºH˜Îx† # =º^äŒÜ«∞xÎ ´ ÉÏ^èŒ ÃÑ@ì"À† ã¨ó Ç≤Ï ´ J`«_Õ Hõ^•† J=∞$`«`åfiÜ«∞HõÅÊ`Õ ´ J=∞$`«`åfixfl, "≥∂H∆Íxfl „áêÑ≤ÎOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.

`åII (^Œ∞óY„ѨfHÍ~°Æ „Ѩܫ∞`«flO HõO>ˇ, `«`«ûǨÏ#"Õ∞ =∞ǨѶ¨Å„Ѩ^ŒO.) UO^Œ∞HõO>Ë, ѨÙ~°∞+¨ „âıëêª! ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ã¨=∂#OQÍ ã‘fiHõiã¨∂Î, K«eOK«x U nè~°∞xH˜ j`Àëê‚k ^ŒfiO^•fiÅ∞ =º^äŒ#∞ HõeyOK«"À, J`«_Õ J=∞$`«`åfixfl ("≥∂Hõ∆O) á⁄O^Œ_®xH˜ J~°›`« QÆÅ"å_»∞.

15

<åã¨`À q^Œº`Õ ÉèÏ"À <åÉèÏ"À q^Œº`Õ ã¨`«ó I LÉèíÜ≥∂~°Ñ≤ ^Œ$ëÈì-#Î ã¨Î fi#Ü≥∂ã¨Î`«Î fi^Œi≈aèó II

16

38

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

#, Jã¨`«ó, q^Œº`Õ, ÉèÏ=ó, #, JÉèÏ=ó, q^Œº`Õ, ã¨`«ó, LÉèíÜ≥∂ó, JÑ≤, ^Œ$+¨ìó, JO`«ó, `«∞, J#Ü≥∂ó, `«`«Î fi^Œi≈aèó.

Jã¨`«ó ÉèÏ=ó # q^Œº`Õ ã¨`«ó JÉèÏ=ó # q^Œº`Õ `«∞

´ Jã¨^Œfiã¨∞Î=Ù‰õΩ† ´ Jã≤Î`«fiO, LxH˜† ´ ÖË^Œ∞† ´ ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù‰õΩ† ´ q<åâ◊O† ´ ÖË^Œ∞† ´ HÍx†

`«`«Îfi^Œi≈aèó J#Ü≥∂ó LÉèíÜ≥∂ó JÑ≤ J#Îó ^Œ$+¨ìó

´ `«`«fi"Õ`«ÎÅKÕ† ´ D† ´ Ô~O\˜Ü≥ÚHõ¯† ´ `«∞k ã¨fi~°∂ѨO† ´ K«∂_»|_çOk. (LѨÅ|ú=Ú)

`åII ('j`Àëê‚^∞Œ Å∞ J`«ºO`« ^Œ∞ã¨ûǨÏ=ÚÅ∞, g\˜x ZÖÏ ã¨ÇÏ≤ OK«QÅÆ #∞, ã¨Ç≤ÏOz#ѨÊ\˜H© P`«‡q<åâ◊"Õ∞ KÕ‰õÄ~°QÆÅ^Œ∞—– J<Õ â◊OHõ Jã¨OQÆ`«O. ZO^Œ∞HõO>Ë, `«`«Î fiqKå~°O`À g\˜#xflO\˜x ã¨Ç≤ÏOK«QÆÅO.) Jã¨`«Î‰õΩ (J<å`«‡ =ã¨∞Î=ÙÖˇ·# j`Àëê‚^Œ∞ʼnõΩ P`«‡Ü«∞O^Œ∞) LxH˜ ÖË^Œ∞† ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù‰õΩ (P`«‡‰õΩ) q<åâ◊O ÖË^Œ∞. `«`«Î fi"Õ`«ÎÅ∞ ã¨`ü-Jã¨`ü1 =ã¨∞Î=ÙÅ Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂áêxfl ™êH∆Í`«¯iOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. (WÖÏ qKå~°} KÕã≤ ã¨Ç≤ÏOKåe.) (w`«: 13-34, 14-19, 15-16, 17-18 K«∂:) 16

Jq<åt `«∞ `«kfikú ÜÕ∞# ã¨~°fiq∞^ŒO `«`«"£∞ I q<åâ◊=∞=ºÜ«∞™êºã¨º # HõtÛ`«¯~°∞Î =∞~°›u II

17

Jq<åt, `«∞, `«`ü, qkú, ÜÕ∞#, ã¨~°fi"£∞, W^Œ"£∞, `«`«"£∞, q<åâ◊"£∞, J=ºÜ«∞㨺, J㨺, #, HõtÛ`ü, Hõ~°∞Î"£∞, J~°›u. ÜÕ∞# W^Œ"£∞ ã¨~°fi"£∞ `«`«"£∞

´ ^Õx KÕ`«† `«`ü `«∞ ´ D [QÆ`«ÎO`å† Jq<åt ´ Ѩi"åºÑ¨Î"≥∂† qkú

´ ^•x<Õ† ´ q<åâ◊ ~°Ç≤Ï`«OQ͆ ´ „QÆÇ≤ÏOK«∞†

1. ã¨`ü – Éèí∂`«, Éèíq+¨º`ü, =~°Î=∂# HÍÖÏÖ’¡ LO_Õk, Jã¨`ü – =¸_»∞ HÍÖÏÅÖ’#∂ ÖËxk, =∞iÜ«Ú '=O^蕺Ѩل`«∞x— =Öˇ U=∂„`«O LxH˜ ÖËxk. q∞^䌺 - Jã≤Î`«fiO ÖËHõá⁄~Ú<å '~°A˚-ã¨~°ÊO— <åºÜ«∞OQÍ L#fl@∞¡QÍ „Éèíq∞OѨ*Ë™ÈÎOk. [QÆ`«∞Î D q^èOŒ QÍ q∞^二 , Jã¨`∞« Î HÍ^Œ∞. ã¨^fiŒ ã¨∞"Î #·≥ P`«‡‰õΩ Z#fl_»∂ q<åâ◊O ÖË^∞Œ . P`«‡ ã¨`Ϋ =¸_»∞ HÍÖÏÅÖ’#∂ LOk, Wk JÉÏkè`=« Ú. P`Õ‡`«~"° ∞≥ #ÿ q Z#fl_»∂ 'ã¨`—Ϋ HÍ*ÏÅ=Ù.

39

™êOYº Ü≥∂QÆO HõtÛ`ü J㨺 J=ºÜ«∞㨺

´ Z=~°∞† q<åâ◊"£∞ ´ D† Hõ~°∞Î"£∞ ´ J=ºÜ«∂`«‡‰õΩ† # J~°›u

´ q<åâ◊O† ´ KÕ‰õÄ~°Û_®xH˜† ´ ã¨=∞~°∞÷_»∞ HÍ_»∞.

`åII (ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù‰õΩ ѨÓ~°fiâ’¡HOõ Ö’ ™ê=∂#ºOQÍ K≥Ñʨ |_ç# Jq<åt`«fi"Õ∞ q=iOѨ|_»∞`ÀOk :) Uk D (PQÆ=∂áê~Ú ^èŒ~å‡`«‡Hõ"≥∞ÿ# ^ÕǨk) ã¨~°fi [QÆ`«∞Î#∞ (™êH˜∆ã¨fi~°∂ѨOÖ’) "åºÑ≤Oz L#fl^À, P P`«‡=ã¨∞Î=Ù (ã¨fi~°∂ѨO) Jq<åt Jx „QÆÇÏ≤ OK«∞. ZO^Œ∞=Å# JO>Ë, D J=ºÜ«∂`«‡#∞ q#+¨"ì Ú≥ #~°ÛQÆÅ "å~°∞ ÖË~°∞.

17

J#Î=#Î W"Õ∞ ^ÕǨ x`«º™ÈºHÍÎ â◊≈si}ó I J<åt<À-„Ѩ"Õ∞Ü«∞㨺 `«™ê‡ ^Œ∞º^茺ã¨fi ÉèÏ~°`« II

18

J#Î=#Îó, W"Õ∞, ^ÕǨó, x`«ºã¨º, LHÍÎó, â◊si}ó, J<åt#ó, J„Ѩ"Õ∞Ü«∞㨺, `«™ê‡`ü, Ü«Ú^茺ã¨fi, ÉèÏ~°`«. x`«ºã¨º J<åt#ó J„Ѩ"Õ∞Ü«∞㨺 â◊si}ó W"Õ∞ ^ÕǨó

´ x`«º=Ú† ´ Jq<åtÜ«Ú† ´ „Ѩ=∂}Ïf`«"≥∞ÿ#† ´ P`«‡ ^èŒiOKÕ† ´ D† ´ â◊s~åÅ∞†

J#Î=#Îó LHÍÎó ÉèÏ~°`« `«™ê‡`ü Ü«Ú^茺ã¨fi

´ q<åâ◊jÅ=ÚÅ∞, #â◊fi~åÅ∞† ´ Jx K≥ѨÊ|_ç#q† ´ J~°∞˚<å† ´ Hõ#∞Hõ† ´ Ü«Ú^ŒúO K≥~Úº.

`åII P`«‡ „Ѩ`«ºH∆Ík „Ѩ=∂}ÏʼnõΩ Jf`«O, Jq<åt, x`«ºO† HÍx, D P`«‡^•ÖËÛ ^ÕǨÅ#∞ #â◊fi~åÅx (`«`«Î fi"Õ`«ÎÅ∞) K≥|∞`å~°∞. HÍ|\˜ì Ü«Ú^ŒúO X#~°∞Û (H∆Í„`« ^èŒ~å‡xfl Ѩi`«ºlOK«‰õΩ).

18

Ü«∞ U#O "ÕuΠǨÏ<åÎ~°O Ü«∞â‹·Û#O =∞#º`Õ Ç¨Ï`«"£∞ I LÉè∫ `Ò # q*Ïh`À <åÜ«∞O ǨÏxÎ # ǨÏ#º`Õ II 19 Ü«∞ó, U#"£∞, "ÕuÎ, ǨÏ<åÎ~°"£∞, Ü«∞ó, K«, U#"£∞, =∞#º`Õ, ǨÏ`«"£∞, LÉè∫, `Ò, #, q*Ïh`«ó, #, JÜ«∞"£∞, ǨÏxÎ, #, ǨÏ#º`Õ.

40

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∞ó ´ Z=_»∞† U#"£∞ ´ D P`«‡#∞† ǨÏ<åÎ~°"£∞ ´ K«OѨ٠^•xQ͆ "ÕuÎ ´ `«Å∞™êÎ_À† Ü«∞ó K« ´ =∞é˜Ü«Ú Z=_»∞† U#"£∞ ´ nxx† ǨÏ`«"£∞ ´ K«OѨ|_Õ ^•xQ͆ =∞#º`Õ ´ ZOK«∞`å_À†

`Ò LÉè∫ (`«`åÎfixfl)† # q*Ïh`«ó (UÅ##) JÜ«∞O # ǨÏxÎ # ǨÏ#º`Õ

´ P W~°∞=Ù~°∂† ´ Z~°∞QÆx "å~°∞† ´ D P`«‡† ´ K«OѨ^Œ∞† ´ K«OѨ|_»^Œ∞.

`åII [=ÚO^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# â’¡HÍÅ ^•fi~å cèëê‡^Œ∞Å =∞$ux QÆ∂iÛ â’HõO x"åiOK«|_çOk, WHõ P`«‡#∞ ǨÏ#ÎQÍ `«Åz 'gix K«OѨQÀ~°#∞— (J.1 â’¡.34) J<Õ ^Œ∞óY"≥·Yi ‰õÄ_® JÜ«ÚHõÎ"Õ∞!] Z=~°∞ D P`«‡#∞ ǨÏ#ÎQÍ `«ÅK«∞K«∞<åfl~À, =∞é˜Ü«Ú Z=~°∞ D P`«‡#∞ xǨÏ`«OQÍ `«ÅK«∞K«∞<åfl~À, P LÉèíÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® P`«‡ã¨fi~°∂áêxfl Z~°∞QÆ~°∞. D P`«‡ ^Õxh K«OѨ_»O ÖË^Œ∞† ^Õx KÕ`å ‰õÄ_® K«OѨ|_»_»O ÖË^Œ∞. D P`«‡, JqHÍi. (w`«. 13 - 31† 18 -17 K«∂.) 19

# *ÏÜ«∞`Õ „q∞Ü«∞`Õ "å Hõ^•z`ü <åÜ«∞O Éèí∂`åfi -Éèíq`å "å # Éèí∂Ü«∞ó I J*’ x`«º âß≈â◊fi`À-Ü«∞O ѨÙ~å}À # ǨÏ#º`Õ Ç¨Ï#º=∂<Õ â◊sˆ~ II

20

#, *ÏÜ«∞`Õ, „q∞Ü«∞`Õ, "å, Hõ^•z`ü, #, JÜ«∞"£∞, Éèí∂`åfi, JÉèíq`å, "å, #, Éèí∂Ü«∞ó, J[ó, x`«ºó, âßâ◊fi`«ó, JÜ«∞"£∞, ѨÙ~å}ó, #, ǨÏ#º`Õ, ǨÏ#º=∂<Õ, â◊sˆ~.

JÜ«∞"£∞ ´ D P`«‡† Hõ^•z`ü ´ XHõѨC_»∞† # *ÏÜ«∞`Õ ´ [x‡OK«_O» ÖË^∞Œ † # "å „q∞Ü«∞`Õ ´ =∞~°}˜OK«_»O ÖË^Œ∞†

Éèí∂`åfi Éèí∂Ü«∞ó JÉèíq`å #

´ XHõѨC_»∞O_ç† ´ =∞m§† ´ LO_»xk† ´ HÍ^Œ∞†

41

™êOYº Ü≥∂QÆO (Hõ#∞Hõ P`«‡‰õΩ =∞$`«∞º=Ù ÖË^Œ∞) # Éèí∂`åfi ´ XHõѨC_»∞O_»Hõ† Éèí∂Ü«∞ó ´ =∞~°Å† Éèíq`å"å ´ HõÅ∞QÆ∞#k† # ´ HÍ^Œ∞† (Hõ#∞Hõ P`«‡‰õΩ [#‡ ÖË^Œ∞) JÜ«∞"£∞ ´ D P`«‡†

J[ó â◊sˆ~ ǨÏ#º=∂<Õ # ǨÏ#º`Õ x`«º âßâ◊fi`«ó ѨÙ~å}ó

´ [#‡~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#k† ´ ^ÕǨÏO† ´ ǨÏ`«=∞ø`«∞<åfl† ´ K«OѨ|_»^Œ∞† ´ =∞$`«∞º=Ù ÖËxk† ´ <åâ◊O ÖËxk† ´ =$kú ÖËxk.

`åII D P`«‡ Z#fl_»∂ [x‡OK«_»O ÖË^Œ∞, =∞~°}˜OK«_»O ÖË^Œ∞. UÅ##, ѨÓ~°fiO LO_»‰õΩO_® `«~°∞"å`« LO_»_»"Õ∞ [#‡† ѨÓ~°fiO LO_ç `«~°∞"å`« LO_»HõáÈ=_»"Õ∞ =∞$`«∞º=Ù. P`«‡‰õΩ D Ô~O_ç\ ˜Ö’ U XHõ¯\© ÖË^Œ∞. JO>Ë, P`«‡‰õΩ [## =∞~°}ÏÅ∞, =$kú Hõ∆Ü«∂Å∞ ÖË=Ù. â◊s~°O #tOz#ѨÊ\˜H© D P`«‡ q#+¨ìO HÍ^Œ∞.1 20

"Õ^•q<åt#O x`«ºO Ü«∞ U#=∞[=∞=ºÜ«∞"£∞ I Hõ^äŒO 㨠ѨÙ~°∞+¨ó áê~°÷ HõO Ѷ¨∂`«Ü«∞u ǨÏxÎ Hõ"£∞ II

21

"Õ^Œ, Jq<åt#"£∞, x`«º"£∞, Ü«∞ó, U#"£∞, J["£∞, J=ºÜ«∞"£∞, Hõ^äŒ"£∞, ã¨ó, ѨÙ~°∞+¨ó, áê~°÷, Hõ"£∞, Ѷ¨∂`«Ü«∞u, ǨÏxÎ, Hõ"£∞. Ü«∞ó U#"£∞ Jq<åt#"£∞ x`«º"£∞ J["£∞ J=ºÜ«∞"£∞ "Õ^Œ áê~°÷

´ Z=_»∞† ´ D P`«‡#∞† ´ <åâ◊O ÖËxk† ´ =$kú~°Ç≤Ï`«O† ´ [#‡~°Ç≤Ï`«O† ´ Hõ∆Ü«∞O ÖËx^Œx† ´ „QÆÇ≤Ï™êÎ_À† ´ J~°∞˚<å†

ã¨ó ѨÙ~°∞+¨ó Hõ^äŒO Hõ"£∞ Ѷ¨∂`«Ü«∞u Hõ"£∞ ǨÏOu

´ P† ´ =ºH˜Î† ´ ZÖφ ´ ^Õxx† ´ K«OÑ≤OK«∞#∞† ´ ^Õxx† ´ K«OѨÙ#∞?

1. J) [#‡, Jã≤Î`«fiO (LxH˜), =$kú, Ѩi}Ï=∞O (=∂~°∞Ê), JѨHõ∆Ü«∞O (`«~°∞QÆ∞), q<åâ◊O – J<Õ qHÍ~åÅ∞ [_®xH˜ LO\Ï~Ú. K≥·`«#º=∞Ü«∞"≥∞ÿ# P`«‡‰õΩ D +¨_çfi^èŒ (P~°∞ ~°HÍÅ) ÉèÏ=qHÍ~åÅ∞ ÖË=Ù.

P) "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 2–3–16, 17† Hõ~îÀѨx+¨`ü. 1–2–19, 20. K«∂.

42

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII áê~å÷! D P`«‡#∞ Jq<åt, x`«ºO, J[O, J=ºÜ«∞O - Jx „QÆÇ≤ÏOz# =ºH˜Î, Z=ix ZÖÏ K«OÑ≤O™êÎ_»∞? Z=ix ZÖÏ K«OѨÙ`å_»∞? 21

"å™êOã≤ r~å‚x Ü«∞^ä• qǨÜ«∞ #"åx QÆ$Ǩ‚u #~À-Ѩ~å}˜ I `«^ä• â◊s~å}˜ qǨÜ«∞ r~å‚#º<åºx ã¨OÜ«∂u #"åx ^ÕÇ‘Ï II

22

"å™êOã≤, r~å‚x, Ü«∞^ä•, qǨÜ«∞, #"åx, QÆ$Ǩ‚u, #~°ó, JѨ~å}˜, `«^ä•, â◊s~å}˜, qǨÜ«∞, r~å‚x, J<åºx, ã¨OÜ«∂u, #"åx, ^ÕÇ‘Ï. #~°ó Ü«∞^ä• r~å‚x "å™êOã≤ qǨÜ«∞ JѨ~å}˜ #"åx QÆ$Ǩ‚u

´ =∞#∞+¨µº_»∞† ´ U q^èŒOQ͆ ´ r~°‚"≥∞ÿ#† ´ =¢™êÎÅ#∞† ´ =ke† ´ J#º"≥∞ÿ#† ´ #∂`«# (=¢™êÎÅ#∞)† ´ „QÆÇ≤Ï™êÎ_À†

`«^ä• ^ÕÇ‘Ï r~å‚x â◊s~å}˜ qǨÜ«∞ J<åºx #"åx ã¨OÜ«∂u

´ J^Õ q^èŒOQ͆ ´ P`«‡† ´ r~°‚"≥∞ÿ#† ´ ^ÕǨÅ#∞† ´ `«ºlOz† ´ W`«~°"≥∞ÿ#† ´ #∂`«# (^ÕǨÅ#∞)† ´ á⁄O^Œ∞`«∞Ok.

`åII (P`«‡ Jq<åtÜÕ∞ HÍx, `«`–ü â◊s~° <åâ◊O QÆ∞iOKÕ ^Œ∞ódã¨∞<Î åfl#∞, Jx JO\Ï"å:) =∞#∞A_»∞ r~°‚"≥∞ÿ# =¢™êÎÅ#∞ Ѩi`«ºlOz W`«~° #∂`«# =¢™êÎÅ#∞ ^èŒiOKÕ q^èŒOQÍ, r"å`«‡ ‰õÄ_® ri‚Oz# ^ÕǨÅ#∞ g_ç, #∂`«# ^ÕǨÅ#∞ á⁄O^Œ∞`ÀOk. (Hõ~°‡ Éè’QÍ~°÷O D #∂`«# ^ÕǨÅ „ѨÜ≥∂[#O LOk HÍ|\˜ì, ^Œ∞ódOѨ Ѩx ÖË^Œ∞.)

22

<≥·#O zè#ÌxÎ â◊¢™êÎ}˜ <≥·#O ^ŒÇ¨Ïu áê=Hõó I # K≥·#O ˆH¡^ŒÜ«∞<åκáÈ # â’+¨Ü«∞u =∂~°∞`«ó II #, U#"£∞, zèO^ŒOu, â◊¢™êÎ}˜, #, U#"£∞, ^ŒÇ¨Ïu, áê=Hõó, #, K«, U#"£∞, ˆH¡^ŒÜ«∞xÎ, PѨó, #, â’+¨Ü«∞u, =∂~°∞`«ó.

23

43

™êOYº Ü≥∂QÆO U#"£∞ â◊¢™êÎ}˜ # zè#ÌxÎ áê=Hõó U#O # ^ŒÇ¨Ïu

´ D P`«‡#∞† ´ â◊¢™êÎÅ∞† ´ KèÕkOK« ÖË^Œ∞† ´ Jyfl† ´ nxx† ´ ^ŒÇ≤ÏOK« ÖË^Œ∞†

U#"£∞ JѨó K« # ˆH¡^ŒÜ«∞Ou =∂~°∞`«ó # â’+¨Ü«∞u

´ nxx† ´ hà◊√¡† ´ `«_»∞Ѩ ÖË=Ù† ´ "åÜ«Ú=Ù† ´ ZO_çOѨ*ÏÅ^Œ∞.

`åII (P`«‡ Jq<åt Jx ^Œ$_è»Ñ¨~°K«_®xH˜ P`«‡ ǨÏ## ™ê^èŒ# ÉèÏ=O „Ѩ^Œi≈OK« |_»∞`ÀOk :) Z@∞=O\˜ â◊G"≥∞ÿ<å D P`«‡#∞ KèÕkOK« ÖË^Œ∞, Jyfl ^ŒÇ≤ÏOK« ÖË^Œ∞, h~°∞ `«_»∞Ѩ ÖË^Œ∞, QÍe ZO_çOѨ*ÏÅ^Œ∞.

23

JKÕÛù^Àº-Ü«∞=∞^•Ç¨ÏŸº-Ü«∞=∞ˆH¡^Àº-â’+¨º U= K« I x`«ºó ã¨~°fiQÆ`«ó ™ê÷}∞~°K«Ö’-Ü«∞O ã¨<å`«#ó II 24 JKÕÛù^Œºó, JÜ«∞"£∞, J^•Ç¨Ïºó, JÜ«∞"£∞, JˆH¡^Œºó, Jâ’+¨ºó, U=, K«, x`«ºó, ã¨û~°fiQÆ`«ó, ™ê÷}∞ó, JK«Åó, JÜ«∞"£∞, ã¨<å`«#ó.

JÜ«∞"£∞ JKÕÛù^Œºó J^•Ç¨Ïºó JÜ«∞"£∞ JˆH¡^Œºó Jâ’+¨ºó K« U=

´ D P`«‡† ´ KèÕkèOK«|_»xk† ´ ^ŒÇ≤ÏOѨ|_»xk† ´ Wk† ´ `«_»∞Ѩ|_»xk† ´ ZO_çOѨ~åxk†

JÜ«∞"£∞ x`«ºó ã¨~°fiQÆ`«ó ™ê÷}∞ó JK«Åó ã¨<å`«#ó

´ D P`«‡† ´ x`«ºO† ´ ã¨~°fi"åºÑ≤† ´ ã≤÷~°"≥∞ÿ#k† ´ =∂~°∞Ê ÖËxk† ´ ã¨<å`«#"≥∞ÿOk.

`åII D P`«‡ (x~°=Ü«∞q J=_»O =Å¡) JKÕÛù^ŒºO -KèÕkOѨ â◊HõºO HÍxk† JˆH^¡ ºŒ O -`«_Ñ» _¨ ®xH˜ ™ê^躌 O HÍxk† (J=¸~°=Î ∞QÆ∞@ *Ëã)≤ J^•Ç¨ÏºO† (J„^Œ=º=∞=_»O =Å¡) Jâ’+¨ºO† =∞iÜ«Ú, x`«ºO, ã¨~°fi"åºÑ≤, ã≤÷~°O, JK«ÅO, ã¨<å`«#O. 24

J=ºHÀÎ-Ü«∞=∞z<Àκ-Ü«∞O JqHÍ~Àº-Ü«∞=ÚK«º`Õ I `«™ê‡^Õ=O qk`≥· fi#O <å#∞â’z`«∞=∞~°›ã≤ II 25 J=ºHõÎó, JÜ«∞"£∞, Jz#κó, JÜ«∞"£∞, JqHÍ~°ºó, JÜ«∞"£∞, LK«º`Õ, `«™ê‡`ü, U="£∞, qk`åfi, U#"£∞, #, J#∞â’z`«∞"£∞, J~°›ã≤.

44

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

JÜ«∞"£∞ J=ºHõÎó JÜ«∞"£∞ Jz#κó JÜ«∞"£∞ JqHÍ~°ºó LK«º`Õ

´ D P`«‡† ´ WO„kÜ«∂^Œ∞ʼnõΩ QÀK«~°O HÍxk† ´ Wk† ´ =∞#ã¨∞û‰õΩ JO^Œxk† ´ Wk† ´ =∂~°∞Ê ÖËxk† ´ (Jx) K≥ѨÊ|_»∞K«∞#flk†

`«™ê‡`ü ´ JO^Œ∞=Å¡† U#"£∞ ´ D P`«‡#∞† U="£∞ ´ D suQ͆ qk`åfi ´ „QÆÇ≤ÏOz† J#∞â’z`«∞"£∞ ´ ^Œ∞ódOK«_®xH˜† # J~°›ã≤ ´ `«QÆ=Ù (^Œ∞ódOK«_»O J#∞z`«O)

`åII D P`«‡ J=ºHõOÎ , JzO`«ºO, JqHÍi Jx âߢ™êÎÅ∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú† JO^Œ∞=Å¡ h=Ù D P`«‡ ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOz ^Œ∞óMÏxfl Ѩi`«ºlOK«∞. 25

J^äŒ K≥·#O x`«º*Ï`«O x`«ºO "å =∞#º¿ã =∞$`«"£∞ I `«^ä•Ñ≤ `«fiO =∞ǨÉÏǨϟ <≥·=O1 â’z`«∞=∞~°›ã≤ II

26

J^äŒ, K«, U#"£∞, x`«º*Ï`«"£∞, x`«º"£∞, "å, =∞#º¿ã, =∞$`«"£∞, `«^ä•Ñ≤, `«fi"£∞, =∞ǨÉÏǨϟ, #, U="£∞, â’z`«∞"£∞, J~°›ã≤.

J^äŒ K« U#"£∞ x`«º*Ï`«"£∞

´ H͉õΩ#fl† ´ nxx† ´ â◊s~°O`À áê@∞ L`«Ê#flO JÜÕ∞ºkQ͆ x`«º=∞$`«O "å ´ â◊s~°O`À áê@∞ #tOKÕkQ͆ =∞#º¿ã ´ ÉèÏq¿ãΆ

`«^•ä Ñ≤ =∞ǨÉÏǨϟ `«fi"£∞ U="£∞ â’z`«∞"£∞ # J~°›ã≤

´ Pq^èOŒ QÍ ‰õÄ_®† ´ g~°„âıëꪆ ´ h=Ù† ´ D q^èŒOQ͆ ´ ^Œ∞ódOK«_®xH˜† ´ `«QÆ=Ù.

`åII H͉õΩ#fl, h=Ù D P`«‡#∞ „Ѩuâ◊s~°O ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ ѨÙ>ËìkQÍ, „Ѩuâ◊s~°O #tOKÕ@ѨC_»∞ =∞$uK≥O^ÕkQÍ ÉèÏq™êÎ"å – JѨC_»∞ ‰õÄ_®, F J~°∞˚<å! nx H˘~°‰õΩ ^Œ∞ódOK«_»O h‰õΩ `«QÆ^Œ∞.

26

*Ï`«ã¨º Ç≤Ï „^èŒ∞"À =∞$`«∞ºó „^èŒ∞=O [#‡ =∞$`«ã¨º K« I `«™ê‡ ^ŒÑ¨iǨˆ~º-ˆ~÷ # `«fiO â’z`«∞=∞~°›ã≤ II 1. <≥·#O. - áê~îåO`«~°O

27

45

™êOYº Ü≥∂QÆO

*Ï`«ã¨º, Ç≤Ï, „^èŒ∞=ó, =∞$`«∞ºó, „^èŒ∞="£∞, [#‡, =∞$`«ã¨º, K«, `«™ê‡`ü, JѨiǨˆ~º, Jˆ~÷, #, `«fi"£∞, â’z`«∞"£∞, J~°›ã≤. ´ UÅ##† ´ ѨÙ\˜ì# "åiH˜† ´ =∞~°}O† ´ xâ◊ÛÜ«∞O† ´ =∞~°}˜Oz# "åiH˜† ´ [#‡† ´ xâ◊ÛÜ«∞O†

Ç≤Ï *Ï`«ã¨º =∞$`«∞ºó „^èŒ∞=ó =∞$`«ã¨º [#‡ K« „^èŒ∞="£∞

`«™ê‡`ü JѨiǨˆ~º Jˆ~÷ `«fi"£∞ â’z`«∞"£∞ # J~°›ã≤

´ HÍ|\˜ì† ´ `«Ñ≤ÊOѨ â◊HõºO HÍx† ´ q+¨Ü«∞O QÆ∂iÛ† ´ h=Ù† ´ ^Œ∞ódOK«_®xH˜† ´ `«QÆ=Ù.

`åII ZO^Œ∞HõO>Ë, ѨÙ\˜ì# "åiH˜ =∞$`«∞º=Ù xtÛ`«O, =∞$u K≥Ok# "åiH˜ ã¨fiHõ~å‡#∞™ê~°O ѨÙ#~°˚#‡ xtÛ`«O1† HÍ|\˜ì `«Ñ≤ÊOѨ â◊HõºO HÍx D q+¨Ü«∂xfl QÆ∂iÛ ^Œ∞ódOK«_»O h‰õΩ `«QÆ^Œ∞.

27

J=ºHÍÎnx Éèí∂`åx =ºHõÎ=∞^蕺x ÉèÏ~°`« I J=ºHõÎx^èŒ<å<Õº= `«„`« HÍ Ñ¨i^Õ=<å II

28

J=ºHõÎ Pnx, Éèí∂`åx, =ºHõÎ=∞^蕺x, ÉèÏ~°`«, J=ºHõÎx^èŒ<åx, U=, `«„`«, HÍ, Ѩi^Õ=<å.

J=ºHõÎx^èŒ<åx U= ´ q<åâ◊#"≥∞ÿ# ´ J~°∞˚<å† `«~°∞"å`« =ºHõÎ"≥∞ÿ LO_»xq† ´ „áê}∞Åâ◊s~åÅ∞† ´ D ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞† ´ L`«ÊuÎH˜ ѨÓ~°fiO `«„`« HÍ Ñ¨i ^Õ=<å ´ ^Œ∞óY"Õ∞Å?

J=ºHõÎ"≥∞ÿ#q† =ºHõÎ=∞^蕺x ´ ã≤÷u HÍÅOÖ’ (=∞^蕺=ã¨÷Ö’ =ºHõÎ"≥∞ÿÜÕ∞ºq)† ÉèÏ~°`« Éèí∂`åx J=ºHõÎ Pnx

`åII (Hõ~°‡[#º=ÚÖˇ·# ^ÕǨ^Œ∞Å [## =∞~°}ÏÅ#∞ K«∂ã≤, x~°∞áêkèHõ "≥∞ÿ# P`«‡ QÆ∞iOz ^Œ∞ódOK«=^Œ∞Ì.) ÉèÏ~°`å! r=ÙÅ â◊s~åÅ∞ L`«ÊuÎH˜ ѨÓ~°fiO J=ºHÍÎÅ∞, ã≤÷u HÍÅOÖ’ (=∞^茺HÍÅOÖ’) =∂„`«"Õ∞ =ºHõÎ=ÚÅ∞, q<åâ◊"≥∞ÿ# 1. „|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QƉõáÈ`Õ Ñ¨Ù#~°˚#‡ `«Ñ¨Ê^Œ∞. (w`« : 15–4 K«∂.)

46

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«~°∞"å`« uiy J=ºHÍÎÅ∞.1 nxH˜ ^Œ∞ódOK«_»O ^ÕxH˜? (*Ï˝xH˜ [QÆ^•fi ºáê~°O ã¨fiѨfl^Œ$+¨ì =ã¨∞Î `«∞źOQÍ, Jâ’K«ºO)2 28

Pâ◊Û~°º=`«Êâ◊ºu HõtÛ^Õ#O Pâ◊Û~°º=^Œfi^Œu `«^ä≥·= Kå#ºó I Pâ◊Û~°º =K≥·Û# =∞#ºóâ◊$}Àu „â◊√`åfi¿Ñº#O "Õ^Œ # K≥·= HõtÛ`ü II

29

Pâ◊Û~°º=`ü, Ѩâ◊ºu, HõtÛ`ü, U#"£∞, Pâ◊Û~°º=`ü, =^Œu, `«^ä•, U=, K«, J#ºó, Pâ◊Û~°º=`ü, K«, U#"£∞, J#ºó, â◊$}Àu, „â◊√`åfi,JÑ≤, U#"£∞, "Õ^,Œ #,K«, U=, HõtÛ`ü.

HõtÛ`ü U#"£∞ Pâ◊Û~°º=`ü Ѩâ◊ºu `«^ä• U=K« J#ºó Pâ◊Û~°º=`ü =^Œu

´ XHõ_»∞† ´ D P`«‡#∞† ´ J^Œ∞ƒù`«~°∂ѨOQ͆ ´ ^Œi≈™êÎ_»∞† ´ J>Ë¡† ´ =∞~˘Hõ_»∞† ´ J^Œ∞ƒù`«~°∂ѨOQ͆ ´ =i‚™êÎ_»∞†

J#ºó K« U#"£∞ Pâ◊Û~°º=`ü â◊$}Àu HõtÛ`ü U= K« „â◊√`åfiÑ≤ U#"£∞ # "Õ^Œ

´ WOH˘Hõ_»∞† ´ nxx† ´ J^Œ∞ƒù`«~°∂ѨOQ͆ ´ qO\Ï_»∞† ´ =∞~˘Hõ_≥=_À† ´ qx ‰õÄ_®† ´ nxx† ´ `≥Å∞HÀÖˉΩõ <åfl_»∞.

`åII (JÖÏ J~Ú<å Ö’HõOÖ’ ѨO_ç`«∞Å∞ ‰õÄ_® ^Œ∞ódOK«_»O =∞#O K«∂ã¨∞ÎO\ÏO Hõ^•! Jx JO\Ï"å?† nxH˜ HÍ~°}O P`«‡*Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»"Õ∞!

D P`«‡*Ï˝#O ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ#k.) XHõ_»∞ D P`«‡#∞ Pâ◊Û~°º"≥∞ÿ#^•xQÍ K«∂™êÎ_»∞, =∞~˘Hõ_»∞ D P`«‡#∞ q㨇ܫ∞O`À =i‚™êÎ_»∞, WOH˘Hõ_»∞ D P`«‡ QÆ∞iOz ã¨q㨇ܫ∞OQÍ qO\Ï_»∞. =∞~˘Hõ_≥=_À ^•xx K«∂ã≤, K≥Ñ≤Ê, qx ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉõΩ<åfl_»∞. (nfifÜ«∞"åºYº:) D P`«‡#∞ ^Œi≈OKÕ"å_Õ XHõ Pâ◊Û~°ºO – ^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞.

D P`«‡#∞ QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ"å_»∞, q<Õ"å_»∞ ‰õÄ_® ^Œ∞~°É¡ ∞íè Å∞. P`«‡`«`åÎfixfl QÆ∞iOz 1. P^•=O`Õ K« Ü«∞<åflã≤Î=~°Î=∂<Õ-Ñ≤`«`«Î^ä•. - Q“_»áê^Œ HÍiHÍ 2–6.

2. w`« 15–3† N=∞^•ƒùQÆ=`«O 11–19–15, 16 K«∂.

™êOYº Ü≥∂QÆO

47

q<åfl ‰õÄ_®, JO^ŒiH© D *Ï˝#O ÅaèOK«^Œ∞, P`«‡*Ï˝#O J`«ºO`« ^Œ∞~°¡ÉèíO.1 29

^ÕÇ‘Ï x`«º=∞=^èÀº-Ü«∞O ^Õ¿ÇÏ ã¨~°fi㨺 ÉèÏ~°`« I `«™ê‡`«û~åfi}˜ Éèí∂`åx # `«fiO â’z`«∞=∞~°›ã≤ II

30

^ÕÇ‘Ï, x`«º"£∞, J=^茺ó, JÜ«∞"£∞, ^Õ¿ÇÏ, ã¨~°fi㨺, ÉèÏ~°`«, `«™ê‡`ü, ã¨~åfi}˜, Éèí∂`åx, #, `«fi"£∞, â’z`«∞"£∞, J~°›ã≤. ÉèÏ~°`« ã¨~°fi㨺 ^Õ¿ÇÏ JÜ«∞"£∞ ^ÕÇ‘Ï x`«º"£∞ J=^茺ó

´ J~°∞˚<å† ´ „Ѩu XH˘¯i† ´ â◊s~°=∞O^Œ∞#fl† ´ D P`«‡† ´ ZšѨC_»∂† ´ K«OѨâ◊HõºO HÍxk†

`«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ† `«fiO ´ h=Ù† ã¨~åfi}˜ Éèí∂`åx ´ ã¨HõÅ r=ÙÅH˘~°‰õΩ† â’z`«∞"£∞ ´ â’H˜OK«_®xH˜† # J~°›ã≤ ´ `«QÆ=Ù.

`åII F ÉèÏ~°`å! ã¨=∞ã¨Î„áê}∞Å ^ÕǨÅÖ’ „ѨHÍtã¨∞Î#fl P`«‡ ã¨^• J=^茺O. Hõ#∞Hõ, U „áê}˜H˜ HõeˆQ ^ÕǨÏ<åâßxfl QÆ∞iOz ^Œ∞ódOK«_»O h‰õΩ `«QÆ^Œ∞.

30

ã¨fi^èŒ~°‡ =∞Ñ≤ Kå"ÕHõ∆ º # qHõq∞Ê`«∞=∞~°›ã≤ I ^èŒ~出kú Ü«Ú^•ú¢KÕÛùÜ≥∂-#º`ü Hõ∆„uÜ«∞㨺 # q^Œº`Õ II 31 ã¨fi^èŒ~°‡"£∞, JÑ≤, K«, J"ÕHõ∆º, #, qHõOÑ≤`«∞"£∞, J~°›ã≤, ^èŒ~出`ü, Ç≤Ï, Ü«Ú^•ú`ü, ¢âıÜ«∞ó, J#º`ü, Hõ∆„uÜ«∞㨺, #, q^Œº`Õ. ã¨fi^èŒ~°‡O JÑ≤ K« ´ =∞iÜ«Ú ã¨fi^èŒ~å‡xfl ‰õÄ_®† J"ÕHõ∆º ´ K«∂z† qHõq∞Ê`«∞"£∞ ´ K«eOK«_®xH˜† # J~°›ã≤ ´ `«QÆ=Ù†

Ç≤Ï ´ UÅ##† ^è~Œ 出`ü Ü«Ú^•ú`ü ´ ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú HõO>ˆˇ Hõ∆„uÜ«∞㨺 ´ Hõ∆„uÜ«ÚxH˜† J#º`ü ´ =∞~˘Hõ† „âıÜ«∞ó ´ "Õ∞Öˇ·#k† # q^Œº`Õ ´ ÖË^Œ∞.

1. „â◊=}ÏÜ«∂Ñ≤ |Ǩïaè~Àº # ÅÉèíºó - Hõ~îÀѨx+¨`ü 1–2–7.

- KåÖÏ=∞OkH˜ nx QÆ∞iOz q#_»O ‰õÄ_® Ѷ¨∞\˜Å¡^Œx ÉèÏ=O.

48

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII =∞iÜ«Ú (h‰õΩ ~À=∂Oz`«=∞=_»O JÜ«ÚHõÎO.) ã¨fi^èŒ~å‡xfl |\˜ì K«∂¿ãÎ, h‰õΩ K«eOK«_»O `«QÆ^Œ∞. (P`«‡ Jq<åt, Ü«Ú^ŒúO H∆Í„`«^èŒ~°‡O) UÅ##, ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO HõO>ˡ (D Ü«∞^ŒúOÖ’ h‰õΩ U „âıÜ«∞O ÖË^Œx J<åfl=Ù) Hõ∆„uÜ«ÚxH˜ "Õ∞Öˇ·#k "Õ~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞.

31

Ü«∞^Œ$K«ÛùÜ«∂ KÀѨѨ#flO ã¨fi~°æ^•fi~°=∞áê=$`«"£∞ I ã¨∞d#ó Hõ∆„uÜ«∂ó áê~°÷ ÅÉèí<ÕÎ Ü«Ú^Œúg∞^Œ$â◊"£∞II

32

Ü«∞^Œ$K«ÛùÜ«∂, K«, LѨѨ#fl"£∞, ã¨fi~°æ^•fi~°"£∞, Jáê=$`«"£∞, ã¨∞d#ó, Hõ∆„uÜ«∂ó, áê~°÷, ÅÉèíO`Õ, Ü«Ú^Œú"£∞, D^Œ$â◊"£∞. áê~°÷ ã¨∞d#ó Hõ∆„uÜ«∂ó Ü«∞^Œ$K«ÛùÜ«∂ LѨѨ#fl"£∞ K«

´ J~°∞˚<å† ´ J^Œ$+¨ì=O`«∞Öˇ·#† ´ Hõ∆„uÜ«ÚÅ∞† ´ `«#O`«@† ´ Å|ú=¸†

Jáê=$`«"£∞ ´ `≥~°=|_ç#† ã¨fi~°^æ •fi~°"∞£ ´ ã¨fi~°^æ •fi~°=¸ J~Ú#† D^Œ$â◊"£∞ ´ W@∞=O\˜† Ü«Ú^Œú"£∞ ´ Ü«Ú^•úxfl† ÅÉèí<ÕÎ ´ á⁄O^Œ∞`å~°∞.

`åII áê~å÷! („âıÜ∂≥ ^•Ü«∞Hõ"∞≥ Oÿ k h Z^Œ∞>Ë LO_»QÍ K«e™êÎ"O≥ ^Œ∞‰õΩ?)

J<åÜ«∂㨠„áêѨÎ=¸, L#∞‡HõÎ ã¨fi~°æ ^•fi~° ã¨^Œ$â◊=¸1 J~Ú# W@∞=O\˜ Ü«Ú^ŒúO J^Œ$+¨ì=O`«∞Öˇ·# Hõ∆„uÜ«ÚňH Åaèã¨∞ÎOk! 32

J^äŒKÕ`«Î fiq∞=∞O ^èŒ~°‡ºO ã¨O„QÍ=∞O # Hõi+¨ºã≤ I `«`«ó ã¨fi^èŒ~°‡O H©iÎO K« Ç≤Ï`åfi áêѨ=∞"åѨûºã≤ II

33

J^äŒ, KÕ`ü, `«fi"£∞, W=∞"£∞, ^èŒ~°‡º"£∞, ã¨O„QÍ=∞"£∞, #, Hõi+¨ºã≤, `«`«ó, ã¨fi^èŒ~°‡"£∞, H©iÎ"£∞, K«, Ç≤Ï`åfi, áêѨ"£∞, J"åѨûºã≤.

J^äŒ `«fi"£∞ 1. (J) (P)

´ WOH͆ ´ h=Ù†

W=∞"£∞ ´ D† ^èŒ~°‡º"£∞ ã¨O„QÍ=∞"£∞ ´ ^èŒ~°‡Ü«Ú^•úxfl†

^•fiq=∞ø ѨÙ~°∞ëœ Ö’ˆH ã¨∂~°º=∞O_»ÅÉèËk<Ò, P^蕺`«‡Ü≥∂QÆÜÚ« HÍÎ`å‡ ~°}KË åaè=ÚM’ǨÏ`«ó. Ü«∞„`« Ü«∞„`« ǨÏ`«ó â◊¥~°ó â◊„`«∞aèó Ѩi"åi`«ó, JHõ∆Ü«∂<£ ÅÉèí`Õ Ö’HÍ<£ Ü«∞k ÔH¡Â|ºO # QÆK«Ûùu.

49

™êOYº Ü≥∂QÆO # Hõi+¨ºã≤ KÕ`ü `«`«ó ã¨fi^èŒ~°‡"£∞ H©iÎO K«

´ KÕÜ«∞Hõ áÈ`Õ† Ç≤Ï`åfi ´ áÈQ˘@∞ìH˘x† ´ ^•#† áêѨ"£∞ ´ qÇ≤Ï`«^èŒ~°‡ J<åK«~°} ´ Hõ∆„uÜ«∞^èŒ~å‡xfl† Ѷ¨Å"≥∞ÿ# „Ѩ`«º"åÜ«∞=Ú#∞† ´ H©iÎx ‰õÄ_®† J"åѨûºã≤ ´ á⁄O^Œ∞`å=Ù.

`åII J~Ú<å ‰õÄ_® h=Ù D Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ u~°ã¨¯i¿ãÎ, ã¨fi^èŒ~°‡ Ѷ¨ÖÏxfl, (WO`«‰õΩѨÓ~°fiO ã¨OáêkOz#) H©iÎx áÈQ˘@∞ìH˘x (ã¨fi^èŒ~°‡ `åºQÆ Ñ¶¨e`«"≥∞ÿ# áêáêxfl) „Ѩ`«º"åÜ«∞=Ú#∞ á⁄O^Œ∞`å=Ù.

33

JH©iÎ&ÍÛÑ≤ Éèí∂`åx Hõ^äŒ~Ú+¨ºOu `Õ-=ºÜ«∂"£∞ I ã¨OÉèÏq`«ã¨º KåH©iÎ~°‡~°}Ï^ŒuiK«º`Õ II 34 JH©~°Î"£∞, K«, JÑ≤, Éèí∂`åx, Hõ^äŒ~Ú+¨ºOu, `Õ, J=ºÜ«∂"£∞, ã¨OÉèÏq`«ã¨º, K«, JH©iÎó, =∞~°}Ï`ü, JuiK«º`Õ.

JÑ≤ K« Éèí∂`åx `Õ J=ºÜ«∂"£∞ JH©iÎ"£∞

´ =∞iÜ«Ú† ´ [#∞Å∞† ´ h† ´ `«~°QÆx† ´ JѨܫ∞âßxfl†

Hõ^äŒ~Ú+¨ºOu ´ K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞† ã¨OÉèÏq`«ã¨º ´ ã¨=∂‡xOѨ|_ç# "åxH˜† JH©iÎó ´ JѨH©iΆ =∞~°}Ï`ü K« ´ =∞~°}O HõO>ˆ JuiK«º`Õ ´ Z‰õΩ¯"Õ J=Ù`«∞Ok.

`åII JnQÍHõ, [#∞ÅO^Œ~°∂ z~°HÍÅO h JѨܫ∞âßxfl Ѷ¨∞’+≤™êÎ~°∞† Ö’Hõ=∂#∞º_≥·# "åxH˜ JѨܫ∞â◊O =∞$`«∞º=Ù HõO>Ë ‰õÄ_® ^Œ∞óY^•Ü«∞HõO. 34

ÉèíÜ«∂ „^Œ}Ï ^Œ∞Ѩ~°`«O =∞#ºO`Õ `åfiO =∞Ǩ~°^ä•ó I ÜÕ∞ëêO K« `«fiO |Ǩï=∞`À Éèí∂`åfi Ü«∂㨺ã≤ ÖÏѶ¨∞="£∞ II 35 ÉèíÜ«∂`ü, ~°}Ï`ü, LѨ~°`«"£∞, =∞#ºO`Õ, `åfi"£∞, =∞Ǩ~°^ä•ó, ÜÕ∞ëê"£∞, K«, `«fi"£∞, |Ǩï=∞`«ó, Éèí∂`åfi, Ü«∂㨺ã≤, ÖÏѶ¨∞="£∞. =∞ǨÏ~°^ä•ó `åfi"£∞ ÉèíÜ«∂`ü ~°}Ï`ü

´ =∞Ǩ~°^äŒ∞Å∞ ‰õÄ_®† ´ x#∞fl† ´ ÉèíÜ«∞O =Å¡† ´ Ü«Ú^ŒúO #∞O_ç†

LѨ~°`«"£∞ =∞#º<ÕÎ K« `«fi"£∞

´ `«Ñ¨CH˘#fl "åxQ͆ ´ ÉèÏq™êÎ~°∞† ´ =∞iÜ«Ú† ´ h=Ù†

50

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ÖÏѶ¨∞="£∞ ÜÕ∞ëê"£∞ ´ Z=iHõ_»† |Ǩï=∞`«ó ´ ã¨=∂‡x`«∞_»=ÙQ͆ Ü«∂㨺ã≤ Éèí∂`åfi ´ ѨÓ~°fiO LO_ç WѨC_»∞†

´ ÅѶ¨Ú`«fiO (K«∞ÅHõ#)† ´ JÜ≥∞º^Œ=Ù.

`åII =∞Ǩ~°^äŒ∞Öˇ·# Hõ~å‚^Œ∞Å∞ h=Ù ÉèíÜ«∞Ѩ_ç Ü«Ú^ŒúO #∞O_ç `«ÑC¨ ‰õΩ<åfl=x `«Å∞™êÎ~∞° † JO`ÕHÍHõ x#∞fl WO`«=~°‰Ωõ ã¨=∂‡xOz# "åiKÕ`<« Õ K«∞ÅHõ# KÕÜ«∞|_»`å=Ù.

35

J"åK«º "å^•Oâ◊Û |Ǩ˙<£ =k+¨ºxÎ `«"åÇ≤Ï`åó I x#Ì#Îã¨Î= ™ê=∞~°÷ºO `«`À ^Œ∞óY`«~°O #∞ H˜"£∞ II

36

J"åK«º"å^•<£, K«, |Ǩ˙<£, =k+¨ºxÎ, `«=, JÇ≤Ï`åó, xO^ŒO`«ã¨Î=, ™ê=∞~°÷º"£∞, `«`«ó, ^Œ∞óY`«~°"£∞, #∞, H˜"£∞. `«= K« JÇ≤Ï`åó `«= ™ê=∞~°÷º"£∞ x#Ì#Îó |Ǩ˙<£

´ =∞iÜ«Ú, h† ´ â◊„`«∞=ÙÅ∞† ´ h† ´ â◊H˜Îx† ´ xOkã¨∂Ά ´ ÃщõΩ¯†

J"åK«º"å^•<£ =k+¨ºxÎ `«`«ó ^Œ∞óY`«~°"£∞ H˜"£∞ #∞

´ J#~åx =∂@Å#∞† ´ ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞† ´ ^•x HõO>ˡ† ´ Z‰õΩ¯= ^Œ∞óYO† ´ WOˆHO LO@∞Ok?

`åII JO`ÕHÍHõ h â◊„`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® h ™ê=∞~å÷ºxfl xOkã¨∂Î, Z<Àfl J#~åx =∂@Å#∞ JO\Ï~°∞† nx HõO>Ë ^Œ∞óYHõ~"° ∞≥ Oÿ k WOˆHO LO@∞Ok?36

ǨÏ`À "å „áêѨûºã≤1 ã¨fi~°æO l`åfi "å Éè’Hõ∆ º¿ã =∞Ç‘Ï"£∞ I `«™ê‡^Œ∞uÎ+¨ª H“O`ÕÜ«∞ Ü«Ú^•úÜ«∞ Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞ó II 37 ǨÏ`«ó, "å, „áêѨûºã≤, ã¨fi~°æ"£∞, l`åfi, "å, Éè’Hõ∆º¿ã, =∞Ç‘Ï"£∞, `«™ê‡`ü, LuÎ+¨ª, H“O`ÕÜ«∞, Ü«Ú^•úÜ«∞, Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞ó.

H“O`ÕÜ«∞ ǨÏ`«ó ã¨fi~°æ"£∞ "å

´ ‰õΩOfѨل`å† „áêѨûºã≤ ´ (h=Ù)K«OѨ|_ç`†Õ l`åfi ´ ã¨fi~åæ<≥·fl<å† =∞Ç‘Ï"£∞ "å

1. „áêѨûº¿ã - áê~îåO`«~°O

´ á⁄O^Œ∞`å=Ù† ´ [~Ú¿ãΆ ´ Éèí∂q∞<≥·<å†

51

™êOYº Ü≥∂QÆO Éè’Hõº∆ ¿ã `«™ê‡`ü Ü«Ú^•úÜ«∞

´ Éè’y™êÎ=Ù† Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞ó ´ JO^Œ∞=Å¡† LuÎ+¨ª ´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜†

´ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx† ´ Öˇ=Ú‡!

`åII F H“O`ÕÜ∂« ! (D ~Ô O\˜Ö’ Uk „âı+"ª¨ ∂≥ , `≥eÜ«∞^Œ<åfl=Ù (w`«.2–6) HÍ|\˜ì q#∞) Ü«Ú^ŒúOÖ’ ǨÏ`«∞_»"≥·`Õ ã¨fi~åæxfl á⁄O^Œ∞`å=Ù† [~Ú¿ãΠѨ$käqx (~å*Ϻxfl) Éè’y™êÎ=Ù. (Z>ˇ¡Â<å „âıÜ«∞"Õ∞!) Hõ#∞Hõ, Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx Öˇ=Ú‡!

37

ã¨∞Y^Œ∞óMË ã¨"Õ∞ Hõ$`åfi ÖÏÉèÏÖÏÉè∫ [Ü«∂[Ü«∞ø I `«`À Ü«Ú^•úÜ«∞ Ü«Ú[ºã¨fi <≥·=O áêѨ=∞"åѨûºã≤ II

38

ã¨∞Y^Œ∞óMË, ã¨"Õ∞, Hõ$`åfi, ÖÏÉèÏÖÏÉè∫, [Ü«∂[Ü«∞ø, `«`«ó, Ü«Ú^•úÜ«∞, Ü«Ú[ºã¨fi, #, U="£∞, áêѨ"£∞, J"åѨûºã≤. ã¨∞MË^Œ∞óMË ÖÏÉèÏÖÏÉè∫ [Ü«∂[Ü«∞ø K« ã¨"Õ∞ Hõ$`åfi `«`«ó

´ ã¨∞MÏxfl ^Œ∞óMÏxfl† ´ ÖÏÉèÏxfl #ëêìxfl† ´ [Ü«∂xfl Ѩ~å[Ü«∂xfl† ´ ã¨=∞OQÍ ÉèÏqOz† ´ J#O`«~°O†

Ü«Ú^•ú`ü Ü«Ú[ºã¨fi U="£∞ áêѨ"£∞ # J"åѨûºã≤

´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜† ´ ã¨Oã≤^Œ∞ú_»==Ùfi† ´ WÖÏ KÕ¿ãΆ ´ áêáêxfl† ´ á⁄O^Œ=Ù.

`åII (gix K«OÑ≤`Õ =∞#‰õΩ ÅaèOKÕk áêѨ"Õ∞! (w`«.1–35) J<åfl=Ù) Ü«Ú^ŒúO Hõ∆„uÜ«∞ ^èŒ~°‡=∞x ã≤÷~°Ñ¨~°K«∞‰õΩx, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ("å\˜H˜ HÍ~°}"≥∞ÿ#) ÖÏÉèí#ëêìÅ#∞, [Ü«∞Ѩ~å[Ü«∂Å#∞ ã¨=∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOz Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨Oã≤^Œ∞ú_»=Ù Hõ=Ú‡! WÖÏ KÕ¿ãÎ áêáêxfl á⁄O^Œ=Ù.

38

Uëê `Õ-aèÇ≤Ï`å ™êOM˺ |∞kú~ÀºˆQ ufi=∂O â◊$}∞ I |∞^•úº Ü«ÚHÀÎ Ü«∞Ü«∂ áê~°÷ Hõ~°‡|#úO „ѨǨ㨺ã≤ II 39 Uëê, `Õ, JaèÇ≤Ï`å, ™êOM˺, |∞kúó, Ü≥∂ˆQ, `«∞, W=∂"£∞, â◊$}∞, |∞^•úº, Ü«ÚHõÎó, Ü«∞Ü«∂, áê~°÷, Hõ~°‡|O^èŒ"£∞, „ѨǨ㨺ã≤.

52

áê~°÷ ™êOM˺ Uëê |∞kúó `Õ JaèÇ≤Ï`å `«∞ Ü«∞Ü«∂

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« ´ J~°∞˚<å† ´ P`«‡`«`«Îfi q+¨Ü«∞OÖ’† ´ D† ´ *Ï˝#O† ´ h‰õΩ† ´ K≥ѨÊ|_ç#k† ´ HÍx† ´ U†

|∞^•úº ´ *Ï˝#O`À† Ü«ÚHõÎó ´ ‰õÄ_»∞H˘#fl"å_»"≥·† Hõ~°‡|O^èŒ"£∞ ´ Hõ~°‡ |O^è•xfl† „ѨǨ㨺ã≤ ´ `«ºl™êÎ"À† (J\˜ì) Ü≥∂Qˆ ´ Hõ~°‡ Ü≥∂QÆq+¨Ü«∞OÖ’† W=∂"£∞ ´ D K≥ѨÊÉ’=Ù ^•xx† â◊$}∞ ´ q#∞.

`åII (*Ï˝#Ü≥∂QÀѨ^Õâ◊O LѨã¨OǨÏiOѨ|_ç, `«`åû^èŒ#"≥∞ÿ# Hõ~°‡Ü≥∂QÆO „Ѩ™êÎqOѨ|_»∞`ÀOk) áê~å÷! h‰õΩ ™êOYº=∞<Õ P`«‡`«`«Î fiO LѨ^ÕtOK«|_çOk. (11–30 â’¡HÍÅ∞) (h‰õΩ P`«‡`«`åÎ fixfl QÆ∂iÛ 'JѨ~ÀHõ∆ *Ï˝#O— HõÅ∞QÆHõáÈ`Õ, z`«Îâ◊√kú ^•fi~å ^•xx á⁄O^Œ_®xH˜) WHõ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl K≥|∞`«∞<åfl#∞, q#∞. xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÆ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# D *Ï˝#O1 Åaè¿ãÎ h=Ù Hõ~°‡|O^èŒ#O #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_»==Ù`å=Ù.

39

<ÕǨaè„Hõ=∞<åâ’-ã≤Î „Ѩ`«º"åÜ≥∂ # q^Œº`Õ I ã¨fiÅÊ=∞Ѩºã¨º ^èŒ~°‡ã¨º „`åÜ«∞`Õ =∞ǨÏ`À ÉèíÜ«∂`ü II

40

#, WǨ, Jaè„Hõ=∞<åâ◊ó, Jã≤Î, „Ѩ`«º"åÜ«∞ó, #, q^Œº`Õ ã¨fiÅÊ"£∞, JÑ≤, J㨺, ^èŒ~°‡ã¨º, „`åÜ«∞`Õ, =∞ǨÏ`«ó, ÉèíÜ«∂`ü WÇ¨Ï ´ D xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’† Jaè„Hõ=∞<åâ◊ó ´ J~°OaèOѨ|_ç# Hõ~°‡Å∞, x+¨ÊùÅ=∞=_»O† # Jã≤Î ´ ÖË^Œ∞† „Ѩ`«º"åÜ«∞ó ´ ^À+¨O ‰õÄ_®† # q^Œº`Õ ´ ÖË^Œ∞†

J㨺 ´ D† ^èŒ~°‡ã¨º ´ xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO† ã¨fiÅÊ"£∞ JÑ≤ ´ H˘OK≥"≥∞ÿ<å† =∞ǨÏ`«ó ´ Q˘Ñ¨Ê^≥·#† ÉèíÜ«∂`ü ´ ÉèíÜ«∞O #∞O_ç† „`åÜ«∞`Õ ´ ~°H˜∆ã¨∞ÎOk.

1. ã¨=∞ºH± MϺܫ∞`Õ „ѨHÍâ◊º`Õ Ñ¨~°=∂~°÷`«`«Î fi"£∞ J#Ü«∂Wu ã¨OMϺ Ѩ~=° ∂~°÷ `«`Ϋ fiO K«H¯õ QÍ `≥Å∞Ѩ|_»∞`«∞Ok HÍ|\˜ì ã¨OMϺ('ã¨=∞ºH± *Ï˝#O—). nx`À „ѨHÍtOѨ*¿Ë ã P`«‡`«`åÎ fixfl ™êOYº=∞O\Ï~°∞.

™êOYº Ü≥∂QÆO

53

`åII (qѶ¨∂flÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë Hõ$+≤ =∞iÜ«Ú ^•x Ѷ¨Å=¸ =º~°÷O J=Ù`ÀOk, =∞O„`å^Œ∞Å JOQÆǨxÜ≥ÿ∞# H©_»∞ HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. J~Ú`Õ, Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO`À Hõ~‡° |O^èOŒ ZÖÏ q_ç=_»QÅÆ ^Œ∞? J<Õ ã¨Oâ◊Ü∞« O =^Œ∞)Ì "≥∂Hõ=∆ ∂~°"æ ∞≥ #ÿ D xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’,1 Z@∞=O\˜ „Ѩܫ∞`«fl"≥∞ÿ<å qѶ¨ÅO HÍ^Œ∞. Wk Dâ◊fi~°∞}˜‚ L^ÕÌtOz KÕÜ«∞|_»∞`«∞O_»@O =Å¡, "≥·QÆ∞}º[x`«"≥∞ÿ# „Ѩ`«º"åÜ«∞ ^À+¨O („uQÆ∞}ÏÅ HÍ~°}OQÍ HõeˆQ áêѨO) HõÅ∞QÆ^Œ∞. D xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO XH˜O`« PK«iOѨ|_ç<å ‰õÄ_®, [##–=∞~°} ~°∂ѨHõ"≥∞ÿ# ã¨O™ê~°=∞<Õ =∞ǨÉèíÜ«∞O #∞O_ç ~°H˜∆ã¨∞ÎOk. 40

=º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kúó UˆHÇ¨Ï ‰õΩ~°∞##Ì# I |ǨïâßMÏ Ç¨Ïº#O`åâ◊Û |∞^ŒúÜ≥∂-=º=™ê~Ú<å"£∞ II 41 =º=™êÜ«∂u‡HÍ, |∞kúó, UHÍ, WǨÏ, ‰õΩ~°∞##Ì#, |ǨïâßMÏ, Ç≤Ï, J#O`åó, K«, |∞^ŒúÜ«∞ó, J=º=™ê~Ú<å"£∞ ‰õΩ~°∞##Ì# ´ J~°∞˚<å† WÇ¨Ï ´ D Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’† =º=™êÜ«∂u‡HÍ ´ xâ◊ÛÜ«∂u‡Hõ"≥∞ÿ#† |∞kúó ´ *Ï˝#O† UHÍ WÇ¨Ï ´ UHõx+¨ª J=Ù`«∞Ok† Ç≤Ï ´ U=∞#†

J=º=™ê~Ú<å"£∞ ´ K«OK«Åz`«∞ÎÅ, ã¨HÍ=ÚÅQÆ∞"åi† |∞^ŒúÜ«∞ó ´ |∞^Œ∞úÅ∞, |ǨïâßMÏó´ |ǨïâßYÅ∞QÆ qÉèíHõÎ=ÚÅ∞† J#<åÎó K« ´ J#O`«=ÚY=ÚÅ∞#∞.

`åII (ZÖÏ ~°H˜∆ã¨∞ÎOk? J<Õ „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ xëê¯=∞ ã¨HÍ=∞ Hõ~‡° Å Éè^Ë OŒ x~°∂Ñ≤OK«|_»∞`ÀOk) ‰õΩ~°∞#O^Œ<å! D (Dâ◊fi~å~å^è<Œ å ~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ ) xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’ xâ◊ÛÜ«∞~°∂Ѩ"≥∞ÿ# |∞kú2 UHõ x+¨ª J=Ù`«∞Ok. HÍx, K«OK«Åz`«∞ÎÅ3 |∞^Œ∞úÅ∞ J#O`åÅ∂, |Ǩïq^è•Å∞#∞. (Dâ◊fi~° P~å^èŒ<å~°÷O X#ˆ~Û x`«º<≥·q∞uÎHõ Hõ~°‡ÅÖ’ XH˜O`« JOQÆǨxÜ≥ÿ∞<å ‰õÄ_® Jq q#+¨ìO HÍ=Ù, "å\˜x Ü«∞^ä•™ê^茺OQÍ X#~°Û=Öˇ#xÜÕ∞ qkè. nxÖ’ Z\˜ì "≥·QÆ∞}ºâ◊OHõ ÖË<Õ ÖË^Œ∞. nxÖ’ "≥·QÆ∞}ºO LѨâ◊q∞ã¨∞ÎOk. HÍ=∞ºHõ~°‡Å su W@∞=O\˜k HÍ^Œ∞, Hõ#∞Hõ D Ô~O\˜H˜ QÆÅ ÉèË^ŒO KåÅ Q˘Ñ¨Êk.)

41 1. Ѷ֨ ÏHÍOH∆ÍѨi`åºQÆ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ, Dâ◊fi~å~å^è<Œ å~°O÷ X#~°Û|_Õ Hõ~å‡#∞ëêª#O - Hõ~‡° Ü≥∂QÆO. 2. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°ÉèíH˜Î =Å¡ <Õ#∞ `«Ñ¨ÊHõ ~°H˜∆OK«|_»`å#<Õ xâ◊ÛÜ«∞O. 3. Dâ◊fi~å~å^è#Œ #∞O_ç |Ç≤Ï~°∞‡Y∞Öˇ#· ã¨HÍ=ÚÅ.

54

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∂q∞=∂O ѨÙ+≤Ê`åO "åK«O „Ѩ=^Œ#κqѨtÛ`«ó I "Õ^Œ"å^Œ~°`åó áê~°÷ <å#º^Œã‘Îu "åk#ó II

42

Ü«∂"£∞, W=∂"£∞, ѨÙ+≤Ê`å"£∞, "åK«"£∞, „Ѩ=^ŒOu, JqѨtÛ`«ó, "Õ^Œ"å^Œ~°`åó, áê~°÷, #, J#º`ü, Jã≤Î, Wu, "åk#ó

HÍ=∂`å‡# ã¨ûfi~°æѨ~åó [#‡ Hõ~°‡ Ѷ¨Å„Ѩ^•"£∞ I „H˜Ü«∂qâı+¨ |ǨïàÏO Éè’ÔQ·â◊fi~°ºQÆuO „Ѩu II

43

HÍ=∂`å‡#ó, ã¨fi~°æѨ~åó, [#‡ Hõ~°‡ Ѷ¨Å„Ѩ^•"£∞, „H˜Ü«∂qâı+¨ |ǨïàÏ"£∞, Éè’ÔQ·â◊fi~°º QÆu"£∞, „Ѩu

Éè’ÔQ·â◊fi~°º „Ѩã¨HÍÎ<åO `«Ü«∂ѨǨÏ$`«KÕ`«™ê"£∞ I =º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kúó ã¨=∂^èÒ # qnèÜ«∞`Õ II

44

Éè’ÔQ·â◊fi~°º „Ѩã¨HÍÎ<å"£∞, `«Ü«∂, JѨǨÏ$`« KÕ`«™ê"£∞, =º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kúó, ã¨=∂^èÒ, #, qnèÜ«∞`Õ ´ J~°∞˚<å† ´ Jq"Õ‰õΩÅ∂† ´ "Õ^ÀHõÎ Hõ~°‡Å J#∞~°‰õΩÎÅ∂† J#º`ü ´ ã¨fi~åæxfl á⁄O^Œ*ËÜ«Ú Hõ~°‡ QÍHõ =∞~˘Hõ\˜† # Jã≤Î ´ ÖË^Œ∞† Wu "åk#ó ´ Jx K≥ѨC"å~°∂† HÍ=∂`å‡#ó ´ "åOKèåѨ~°∞Å∂† ã¨fi~°æѨ~åó ´ ã¨fi~°æÖÏÉèí"Õ∞ „Ѩ^è•<À^ÕÌâ◊ºOQÍ HõÅ"å~°∂† [#‡ Hõ~°‡ Ѷ¨Å „Ѩ^•"£∞ ´ [#‡#∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ X㨈Qn† Éè’ÔQ·â◊fi~°º QÆu"£∞ „Ѩu ´ Éè’ÔQ·â◊fi~åºÅ‰õΩ LáêÜ«∞=¸ J~Ú#† áê~°÷ JqѨtÛ`«ó "Õ^Œ"å^Œ~°`åó

„H˜Ü«∂qâı+¨|ǨïÖÏ"£∞ ´ qq^èŒ Hõ~°‡ HõÖÏáêÅ`À ‰õÄ_ç#† Ü«∂"£∞ ´ U† W=∂"£∞ ´ D† ѨÙ+≤Ê`å"£∞ ´ Páê`«=∞<ÀǨÏ~°"≥∞ÿ#† "åK«"£∞ ´ "åHͺxfl† „Ѩ=^ŒOu ´ ѨÅ∞‰õΩ`å~À† `«Ü«∂ ´ P "åHõºO =Å¡† JѨǨÏ$`«KÕ`«™ê"£∞ ´ =OzOѨ|_ç# z`«ÎO QÆÅ"å~°∂† (J~Ú#) Éè’QÔ â· fi◊ ~°º „ѨãH¨ ÍÎ<å"£∞ ´ Éè’QÔ â· fi◊ ~åºã¨‰Ωõ ÖÎ #·ˇ "åi† =º=™êÜ«∂u‡HÍ |∞kúó ´ xâ◊ÛÜ«∞|∞kú† ã¨=∂^èÒ ´ z`≥ÎÂHÍ„QÆ`«Ü«∞O^Œ∞† # qnèÜ«∞`Õ ´ HõeyOѨ|_»ÖË^Œ∞.

™êOYº Ü≥∂QÆO

55

`åII ('[#∞Å∞ Hõ+¨ì™ê^è•ºÖˇ·# HÍ=∞ºHõ~°‡Å#∞ Ѩi`«ºlOz, Dâ◊fi~°∞xÃÑ· xâ◊ÛÜ«∂u‡Hõ"≥∞ÿ# |∞kúx xeÑ≤, xëê¯=∞ Hõ~å‡#∞ëêª#O X#~°Û_»O ÖË^Õq∞\˜— Jx JO\Ï"å?-) áê~å÷! Jq"Õ‰õΩÖˇ·#"å~°∞ "Õ^ÀHõÎHõ~°‡Å#∞ „Ѩâ◊Oã≤OK«_»OÖ’ J#∞~°‰Ωõ ÖÎ ·ˇ L<åfl~°∞. ã¨fi~åæk ѶŨ [#Hõ"∞≥ #ÿ Hõ~‡° H͉õΩO_® (Dâ◊fi~° `«`Ϋ fi=∞<Õk) "Õˆ~ Ug∞ ÖË^Œx "åi `«ÅѨÙ. "å~°∞ "åOKèåÜ«Ú‰õΩÎÅ∞, ã¨fi~°æHÍ=ÚÅ∞, [#‡=∞<Õ Ñ¶¨ÖÏxfl WKÕÛg, Éè’ÔQ·â◊fi~°º ÖÏÉè’ѨÜ≥∂QÆHõ~åÅ∂ J~Ú# |Ç¨ï „H˜Ü«∂ HõÖÏáêÅ#∞ "å~°∞ „Ѩâ◊Oã≤™êÎ~°∞. Z=fii z`«ÎO D Jáê`«–=∞<ÀǨÏ~° "åHͺŠq=ÚQÆ"ú ∂≥ , Éè’QÔ â· fi◊ ~åºÅ Pã¨H`Θ À ‰õÄ_»∞H˘x LO\ÏÜ≥∂, "åi JO`«óHõ~} ° OÖ’ (ѨÓ~°fi â’¡HÀHõÎ"≥∞ÿ#) xâ◊ÛÜ«∂`«‡Hõ |∞kú (Dâ◊fi~° Ѩ~°OQÍ) ã≤÷~°=∞=_»O ÖË^Œ∞. (w`«. 9–20, 21 K«∂:) 42–44

¢`≥·QÆ∞}º q+¨Ü«∂ "Õ^•ó x¢ÃãÂÎQÆ∞}Àº Éèí"å~°∞˚# I x~°ÌfiO^Àfi x`«ºã¨`«Î fi™È÷ó x~ÀºQƈH∆=∞ P`«‡"å<£ II

45

¢`≥·QÆ∞}º q+¨Ü«∂ó, "Õ^•ó, x„ÃãÂÎQÆ∞}ºó, Éèí=, J~°∞˚#, x~°ÌfiO^Œfi, x`«ºã¨`«Î fiã¨÷ó, x~ÀºQƈH∆=∞ó, P`«‡"å<£ J~°∞˚# ´ áê~å÷† "Õ^•ó ´ "Õ^•Å Hõ~°‡HÍO_» ã¨=¸Ç¨ņ ¢`≥Q· ∞Æ }ºq+¨Ü∂« ó1 ´ HÍ=∞<å =¸ÅHÍÅ∞, ã¨O™ê~° HÍ~°}ÏÅ∞† (h=Ù) x¢ÃãÂÎQÆ∞}ºó ´ xëê¯=Ú_»=Ó† x~°ÌfiO^Œfió ´ ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^Œfi ~°Ç≤Ï`«∞_»=Ó†

x`«ºã¨`«Îfiã¨÷ó

´ ã¨^• ã¨`«Îfi QÆ∞}Ï„t`«∞_»=Ó† x~ÀºQƈH∆=∞ó ´ Ü≥∂QÆ ˆH∆=∞~°Ç≤Ï`«∞_»=Ó† P`«‡"å<£ ´ P`«‡A_»=Ó† Éèí= ´ J=Ù`å=Ù QÍHõ.

`åII (ã¨fi~åæ^∞Œ Å∞ Ѩ~=° ∞ ѨÙ~°∞ëê~°O÷ HÍHõáÈ`Õ, "Õ^•Å∞ Hõ~‡° #∞ ™ê^è#Œ QÍ LáêkOѨ_»"≥∞O^Œ∞‰õΩ? JO\Ï"å-) J~°∞˚<å! Hõ~°‡HÍO_®`«‡Hõ"≥∞ÿ# "Õ^ŒO 1. ã¨`Ϋ fi~°[ã¨=Î ∞=ÚÅ#|_»∞ „uQÆ∞}=ÚÅ HÍ~°º=Ú ¢`Q·≥ ∞Æ }º=Ú, J#QÍ HÍ=∞<å=¸ÅHõ=∞QÆ∞ ã¨O™ê~°=Ú, Hõ ~ ° ‡ HÍO_®`« ‡ Hõ = ∞QÆ ∞ "Õ ^ Œ = Ú ^•xx „Ѩ H Íâ◊ " ≥ Ú #~° ∞ ÛK« ∞ #flk. Hõ ~ ° ‡ Ѷ ¨ Å HÍ=Úʼnõ Ω "Õ ^ Œ = Ú Ñ¶¨Å„ѨHÍâ◊=∞QÆ∞K«∞#flk† "å~°∞ Ѷ¨ÅHÍ=ÚÖˇ· Hõ~å‡#∞ëêª#"≥Ú#iÛ ã¨O™ê~°=Ú# |^Œ∞úÅQÆ∞K«∞<åfl~°∞. Ѷ¨ÅHÍ=∞##∞ `«ºlOz Hõ~°‡ "≥Ú#iÛ#, |^Œ∞úÅ∞HÍ~°∞.

– N =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fiu.

56

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„uQÆ∞}Ï`«‡HõO, ã¨HÍ=∞ q+¨Ü«∞HõO. h=Ù xëê¯=Ú_»"≥· Hõ~°‡#∞ PK«iOK«∞. ^ŒfiO^Œfi ~°Ç≤Ï`«∞_»=Ó, ã¨`«Î fi QÆ∞}Ï„t`«∞_»=Ó Hõ=Ú‡. Ü≥∂QÆ–ˆH∆=∂Å#∞1 Ѩi`«ºlOz, P`«‡A˝_»=Ù Hõ=Ú‡. (N=∞^•ƒùQÆ=`«O: 11–21–23, 27,35 K«∂:) 45

Ü«∂"å#~°÷ L^Œáê<Õ ã¨~°fi`«ó ã¨OѨ١`À^ŒˆH I `å"å#ûˆ~fi+¨µ "Õ^Õ+¨µ „ÉÏǨχ}㨺 q*Ï#`«ó II

46

Ü«∂"å<£, J~°÷ó, L^Œáê<Õ, ã¨~°fi`«ó, ã¨OѨ١`À^ŒˆH, `å"å<£, 㨈~fi+¨µ, "Õ^Õ+¨µ, „ÉÏǨχ}㨺, q*Ï#`«ó ã¨~°fi`«ó ã¨OѨ١`À^ŒˆH L^Œáê<Õ Ü«∂"å<£ J~°÷ó

´ ã¨~°fi„`«† ´ "≥Å∞¡=QÍ h~°∞O_»Q͆ ´ ‰õÄáê^Œ∞Öˇ·# JÅÊ[ÖÏâ◊Ü«∂Å∞† ´ ZO`«† ´ „ѨÜ≥∂[#"≥∂†

q*Ï#`«ó „ÉÏǨχ}㨺 㨈~fi+¨µ "Õ^Õ+¨µ `å"å<£ J~°÷ó

´ *Ï˝xÜ≥ÿ∞#† ´ „|Ǩχx+¨µªxH˜† ´ ã¨=∞ã¨Î "Õ^•Å∞† ´ JO`Õ† ´ „ѨÜ≥∂[#O.

`åII JO`«\Ï h\˜"Å≥ ∞¡=`À xO_ç#ѨC_»∞, #∂`«∞Å∞ K≥é∞=ÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ z#flz#fl h\˜Ñ¨@∞¡ P "≥Å∞¡=Ö’<Õ KÕiáÈÜÕ∞ q^èŒOQ͆ =∞iÜ«Ú, P JÅÊ [ÖÏâ◊Ü«∂Å`À KÕ‰õĈ~ ™êfl# áê<åk „ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_® áê¡=#[ÅO`À ã≤kOú KÕ suQÍ - „|Ǩχ[˝ ѨÙ~°∞+¨µx (áê¡=#™ê÷hÜ«∞"≥∞#ÿ ) „|Ǩχ*Ï˝# ѶŨ OÖ’<ÕÕ (JÅÊ[ÖÏâ◊Ü«∞ ™ê÷hÜ«∂Å∞) "Õ^ÀHÍÎÖˇ·# HÍ=∞ºHõ~°‡Å Ѷ¨ÖÏÅhfl JO`«~°æ`åÅ=Ù `«∞<åfl~Ú2. (w`«: 4–33 K«∂:) 46

Hõ~°‡}˺"åkèHÍ~°¿ãÎ =∂ Ѷ¨ÖË+¨µ Hõ^•K«# I =∂ Hõ~°‡Ñ¶¨Å¿ÇÏ`«∞~°∂ƒùó =∂ `Õ ã¨VŸæ-ã¨Î fiHõ~°‡}˜ II

47

Hõ~°‡}˜, U=, JkèHÍ~°ó, `Õ, =∂, Ѷ¨ÖË+¨µ, Hõ^•K«# =∂, Hõ~°‡Ñ¶¨Å ¿ÇÏ`«∞ó, Éèí∂ó, =∂, `Õ, ã¨Væó, Jã¨∞Î, JHõ~°‡}˜ 1. Ü≥∂QÆO JO>Ë J„áêѨº =ã¨∞Ζ„áêÑ≤Ά ˆH∆=∞O JO>Ë „áêѨΖ~°Hõ∆}O. 2. UëÈ-㨺 Ѩ~°=∞ P##Ì U`«Ãã·º"å##Ì㨺 J<åºx Éèí∂`åx =∂„`å =ÚѨr=Ou. – |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 4–3–32.

57

™êOYº Ü≥∂QÆO Hõ~°‡}˜ U= `Õ JkèHÍ~°ó Hõ^•K«# Ѷ¨ÖË+¨µ JkèHÍ~°ó =∂

´ Hõ~å‡K«~°}Ö’<Õ† ´ h‰õΩ† ´ JkèHÍ~°O† ´ Z#fl_»∂† ´ Hõ~°‡ Ѷ¨ÖÏņ ´ HÀiHõ† ´ HõÅ∞QƉΩõ O_»∞ QÍHõ†

Hõ~°‡Ñ¶¨Å¿ÇÏ`«∞ó ´ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ HÍ~°}O† =∂ Éèí∂ó ´ HÍ=^Œ∞̆ JHõ~°‡}˜ ´ Hõ~°‡`åºQÆOÖ’† `Õ ´ h‰õΩ† ã¨Væó ´ Pã¨H˜Î† =∂ Jã¨∞Î ´ HõÅ∞QƉõΩO_»∞ QÍHõ.

`åII (Dâ◊fi~å~å^èŒ# =ÖË¡ Hõ~°‡Ñ¶¨Åã≤kú Åaèã¨∞ÎO_»QÍ, Hõ~°‡Å#∞ `«ºlOz Dâ◊fi~å~å^è#Œ =∂„`«"∞Õ ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ ? Jx JO\Ï"å: `«`Ϋ fi*Ï˝<åi÷"#·≥ ) h‰õΩ Hõ~å‡K«~°}Ö’<Õ JkèHÍ~°=ÚOk. Z#fl_»∂ ‰õÄ_® h‰õΩ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅÃÑ· Pã¨HΘ HõÅ∞QƉΩõ O_® LO_»∞QÍHõ. Hõ~‡° ѶŨ `«$+¨Ü ‚ ∞Õ Hõ~‡° Ѷ֨ ÏÅ#∞ L`«Ê#flO KÕ™ÈÎOk. Hõ#∞Hõ Hõ~°‡Ñ¶¨Å„áêÑ≤ÎH˜ HÍ~°}O HÍ=^Œ∞Ì. JO>Ë, Hõ~°‡Å#∞ ã¨HÍ=Ú_»"≥· PK«iOK« =^Œ∞Ì. Hõ~°‡`åºQÆOÃÑ· ‰õÄ_® h‰õΩ Pã¨H˜Î HõÅ∞QƉõΩO_»∞ QÍHõ.(w`«: 18–7,9) 47

Ü≥∂QÆã¨÷ó ‰õΩ~°∞ Hõ~å‡}˜ ã¨VæO `«ºHÍÎ fi ^èŒ#&˚Ü«∞ I ã≤^Œúºã≤^Àúº ã¨û"≥∂ Éèí∂`åfi ã¨=∞`«fiO Ü≥∂QÆ LK«º`Õ II

48

Ü≥∂QÆã¨÷ó, ‰õΩ~°∞, Hõ~å‡}˜, ã¨VæO, `«ºHÍÎ fi, ^èŒ#&˚Ü«∞, ã≤^Œúºã≤^Àúºó, ã¨=∞ó, Éèí∂`åfi, ã¨=∞`«fi"£∞, Ü≥∂QÆó, LK«º`Õ. ^èŒ#&˚Ü«∞ Ü≥∂QÆãó÷¨ ã¨Væ"£∞ `«ºHÍÎfi ã≤^Œúºã≤^Àúºó ã¨=∞ó

´ J~°∞˚<å† ´ Ü≥∂QÆOÖ’ ã≤÷`«"≥∞ÿ† ´ Pã¨H˜Îx† ´ g_ç† ´ „áêÑ≤Î, J„áêѨÙÎņ ´ ã¨=∞ÉèÏ=O HõÅ"å_»"≥·†

Éèí∂`åfi Hõ~å‡}˜ ‰õΩ~°∞ ã¨=∞`«fi"£∞ Ü≥∂QÆó LK«º`Õ

´ LO_ç† ´ Hõ~°‡Å#∞† ´ PK«iOK«∞† ´ ã¨=∞ÉèÏ=O† ´ Ü≥∂QÆO (Jx)† ´ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.

`åII ^èŒ#O[Ü«∂! Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅÃÑ· Pã¨H˜Îx Ѩi`«ºlOz, (*Ï˝#Hõ~°‡Å) ã≤kú–Jã≤^Œ∞úÅÖ’ ã¨=∞ÉèÏ"åxfl =Ç≤ÏOz, Ü≥∂QÆã¨∞÷_»"≥· (Dâ◊fi~°∞}˜‚ P„â◊~ÚOz) Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«∞. ã≤kú–Jã≤^Œ∞úÅÖ’ ã¨=∞ÉèÏ"åxfl =Ç≤ÏOK«_®<Õfl Ü≥∂QÆO Jx JO\Ï~°∞.

48

58

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

^Œ∂ˆ~} ǨϺ=~°O Hõ~°‡ |∞kúÜ≥∂QÍ^Œú#&˚Ü«∞ I |∞^Òú â◊~°}=∞xfiK«Ûù Hõ$Ѩ}Ïó Ѷ¨Å¿ÇÏ`«=ó II

49

^Œ∂ˆ~}, Ç≤Ï, J=~°"£∞, Hõ~°‡, |∞kúÜ≥∂QÍ`ü, ^èŒ#O[Ü«∞, |∞^Òú, â◊~°}"£∞, JxfiK«Ûù, Hõ$Ѩ}Ïó, Ѷ¨Å¿ÇÏ`«=ó. ^èŒ#&˚Ü«∞ ´ J~°∞˚<å† Ç≤Ï ´ UÅ##† Hõ~°‡ ´ HÍ=∞ºHõ~°‡† |∞kúÜ≥∂QÍ`ü ´ ã¨=∞`«fi|∞kúÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# xëê¯=∞Hõ~°‡ HõO>ˆ ^Œ∂ˆ~} ´ J`«ºO`«†

J=~°"£∞ |∞^Òú â◊~°}"£∞ JxfiK«Ûù Ѷ¨Å¿ÇÏ`«=ó Hõ$Ѩ}Ïó

´ J^èŒ=∞O† ´ ã¨=∞`«fi|∞kúÖ’† ´ P„â◊Ü«∂xfl† ´ J<Õfi+≤OK«∞† ´ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ QÀ~°∞"å~°∞† ´ Ç‘Ï#∞Å∞.

`åII J~°∞˚<å! xëê¯=∞ Hõ~°‡ HõO>ˡ HÍ=∞ºHõ~°‡ J`«ºO`« J^èŒ=∞"≥∞ÿ#k.

Hõ#∞Hõ, h=Ù HÍ=∞<åâ◊¥#∞º_»"≥· ã¨=∞`«fi|∞kúx P„â◊~ÚOK«∞. Ѷ¨ÖÏHÍO‰õ∆ΩÖˇ· Hõ~°‡Å#∞ PK«iOKÕ"å~°∞ Ç‘Ï#"≥∞ÿ#"å~°∞.

49

|∞kúÜ«ÚHÀÎ [ǨfÇ¨Ï LÉèË ã¨∞Hõ$`« ^Œ∞+¨¯ $`Õ I `«™ê‡^ÀºQÍÜ«∞ Ü«Ú[ºã¨fi Ü≥∂QÆó Hõ~°‡ã¨∞ H“â◊Å"£∞ II

50

|∞kúÜ«ÚHõÎó, [Ǩu, WǨÏ, LÉèË, ã¨∞Hõ$`« ^Œ∞+¨¯ $`Õ, `«™ê‡`ü, Ü≥∂QÍÜ«∞, Ü«Ú[ºã¨fi, Ü≥∂QÆó, Hõ~°‡ã¨∞, H“â◊Å"£∞. |∞kúÜ«ÚHõÎó ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂y† WÇ¨Ï ´ D Ö’HõOÖ’<Õ† ã¨∞Hõ$`« ^Œ∞+¨¯$`Õ ´ ѨÙ}ºáêáêÅ#∞† LÉèË ´ Ô~O\˜x† [Ǩu ´ `«ºlOK«∞#∞† `«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ†

Ü≥∂QÍÜ«∞ ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡ Ü≥∂QÍxÔH·† Ü«Ú[ºã¨fi ´ ã≤^ŒúѨ_»∞† Hõ~°‡ã¨∞ ´ Hõ~°‡Å† H“â◊Å"£∞ ´ <Õ~°∞Ê (<≥·Ñ¨Ù}ºO)† Ü≥∂QÆó ´ Ü≥∂QÆO.

`åII xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂y WǨÏÖ’Hõ rq`«OÖ’<Õ (ã¨fi~°æ#~°Hõ HÍ~°}ÏÖˇ·#) ѨÙ}º áêáêÅ#∞ Ô~O_çO\˜ #∞O_ç ‰õÄ_® (Dâ◊fi~° „Ѩ™ê^ŒOQÍ) =Ú‰õΩÎ_Ò`å_»∞.

59

™êOYº Ü≥∂QÆO

Hõ#∞Hõ, h=Ù xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl J#∞+≤ªOK«∞. Hõ~°‡Å ("≥∂Hõ∆ Ѩ~°"≥Ú#ˆ~Û) H“â◊Å"Õ∞ Ü≥∂QÆO.1 50

Hõ~°‡[O |∞kúÜ«ÚHÍÎ Ç≤Ï Ñ¶¨ÅO `«ºHÍÎ fi =∞h+≤}ó I [#‡|O^èŒ qx~°∞‡HÍÎó Ѩ^ŒO QÆK«ÛùO`«º<å=∞Ü«∞"£∞ II

51

Hõ~°‡["£∞, |∞kúÜ«ÚHÍÎó, Ç≤Ï, Ѷ¨Å"£∞, `«ºHÍÎ fi, =∞h+≤}ó, [#‡|O^èŒ qx~°∞‡HÍÎó, Ѩ^Œ"£∞, QÆK«ÛùOu, J<å=∞Ü«∞"£∞. |∞kúÜÚ« HÍÎó ´ ã¨=∞`«fi|∞kúÜÚ« ‰õΩÖÎ #·ˇ (xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Öˇ·#)† =∞h+≤}ó ´ „áêA˝Å∞† Hõ~°‡["£∞ ´ Hõ~°‡=Å¡ HõeˆQ† Ѷ¨Å"£∞ ´ Ѷ¨ÖÏxfl† `«ºHÍÎfi ´ `«ºlOz† [#‡ |O^èŒ qx~°∞‡HÍÎó ´ [#‡=∞<Õ |O^èŒO #∞O_ç q_ç=_ç†

J<å=∞Ü«∞"£∞ Ѩ^Œ"£∞ Ç≤Ï QÆK«ÛùOu

´ ã¨~ÀfiѨ„^Œ= ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#† ´ „|ǨχѨ^•xfl† ´ xâ◊ÛÜ«∞OQ͆ ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Öˇ·# „áêA˝Å∞ Hõ~°‡Å =Å¡ HõeˆQ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ `«ºlOz, [#‡|O^è•Å #∞O_ç q_ç=_ç, ã¨~ÀfiѨ„^Œ= â◊¥#º"≥∞ÿ# „|ǨχѨ^•xfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

51

Ü«∞^• `Õ "≥∂ǨÏHõeÅO |∞kú~°fi ºu `«i+¨ºu I `«^• QÆ<åÎã≤ xˆ~fi^ŒO „â’`«=ºã¨º „â◊√`«ã¨º K« II

52

Ü«∞^•, `Õ, "≥∂ǨÏHõeÅ"£∞, |∞kúó, =ºu `«i+¨ºu, `«^•, QÆO`åã≤, xˆ~fi^Œ"£∞, „â’`«=ºã¨º, „â◊√`«ã¨º, K«. Ü«∞^• `Õ |∞kúó

´ ZѨC_≥·`Õ† ´ h† ´ |∞kú†

"≥∂ǨÏHõeÅ"£∞ ´ Jq"ÕHõ HÍÅ∞ëêºxfl† =ºu`«i+¨ºu ´ Ju„Hõq∞ã¨∞ÎO^À† `«^• ´ JѨC_»∞†

1. Hõ~°‡ã¨fiÉèÏ=O |O^èŒ#O. ã¨=∞`«fi|∞kú J<Õ H“â◊ÖÏxfl J=ÅOaOz, Ѷ¨ÖÏÅ#∞ Dâ◊fi~å~°Ê}O X#iÛ#Ü≥∞_»Å "åix |OkèOKÕ â◊H˜Î q#+¨ì=∞ø`«∞Ok.

60

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„â’`«=ºã¨º ´ q#^Œy#\˜ìn† xˆ~fi^Œ"£∞ „â◊√`«ã¨º K« ´ q#fln J~Ú# QÆO`åã≤ Hõ~°‡Ñ¶¨Å q+¨Ü«∞OÖ’†

´ "≥·~åQͺxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å=Ù.

`åII h |∞kú "≥∂ǨÏHÍÅ∞ëêºxfl1 Ju„Hõq∞Oz#ѨC_»∞ h=Ù q#^Œy#g, qx#g J~Ú# Hõ~°‡Å Ѷ¨Å q+¨Ü«∞OÖ’ "≥·~åQͺxfl á⁄O^Œ∞`å=Ù. D Ô~O_»∂ ‰õÄ_® h =^ŒÌ x+¨ÊùÖÏÅ=Ù`å~Ú.

52

„â◊√u q„ѨuѨ<åfl `Õ Ü«∞^• ™ê÷㨺u xâ◊ÛÖÏ I ã¨=∂^è•=K«ÖÏ |∞kúó `«^• Ü≥∂QÆ =∞"åѨûºã≤ II

53

„â◊√u q„ѨuѨ<åfl, `Õ, Ü«∞^•, ™ê÷㨺u, xâ◊ÛÖÏ, ã¨=∂^èÒ, JK«ÖÏ, |∞kúó, `«^•, Ü≥∂QÆ"£∞, J"åѨûºã≤ Ü«∞^• „â◊√uq„ѨuѨ<åfl `Õ |∞kúó ã¨=∂^èÒ2

´ ZѨC_≥·`Õ† ´ Ѷ¨Å„â◊√u=Å¡ K≥^ŒiáÈ~Ú#† ´ h† ´ z`«ÎO† ´ ã¨=∂kèÜ«∞O^Œ∞†

xâ◊ÛÖÏ JK«ÖÏ ™ê÷Ѩºu `«^• Ü≥∂QÆ"∞£ J"åѨûºu

´ xâ◊ÛÅOQ͆ ´ ã≤÷~°OQ͆ ´ xÅ∞ã¨∞ÎO^À† ´ JѨC_»∞† ´ `«`«Îfi*Ï˝<åxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å=Ù.

`åII <å<åq^è•Öˇ·# Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ QÆ∂iÛ q#_»O =Å¡ h z`«ÎO qH˜∆ѨÎO J~ÚºOk. Jk Ѩ~°=∂`«‡Ü«∞O^Œ∞ xâ◊ÛÅ=¸, ã≤÷~°=¸ J~Ú#ѨC_»∞ h=Ù `«`«Î fi*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ∞`å=Ù.

53 J~°∞˚# L"åK« :

ã≤÷`«„Ѩ[˝ã¨º HÍ ÉèÏëê ã¨=∂kèã¨÷㨺 ˆHâ◊= I ã≤÷`«nèó H˜O „ѨÉèÏ¿+`« H˜=∂ã‘`« „=*Ë`« H˜"£∞ II

54

ã≤÷`«„Ѩ[˝ã¨º, HÍ, ÉèÏëê, ã¨=∂kèã¨÷㨺, ˆHâ◊=, ã≤÷`«nèó, H˜"£∞, „ѨÉèÏ¿+`«, H˜"£∞, Pã‘`«, „=*Ë`«, H˜"£∞.

1. 'HõeÅO QÆǨÏ#O q^Œ∞ó— – WK«Û@ 'HõeÅO— J<Õ Ñ¨^•xH˜ '^ÕǨaè=∂#=∞<Õ "≥∂ǨÏ=∞Ü«∞ ^Œ∞~°æ=Ú— Jx N^è~Œ ∞° Å "åºYº.

2. ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ z`«ÎO ã¨=∂Ç≤Ï`«=∞=Ù`«∞O^À Jk ã¨=∂kè† Ñ¨~°=∂`«‡, Dâ◊fi~°∞_»∞.

™êOYº Ü≥∂QÆO

61

´ J~°∞˚#∞_»∞† ã≤÷`«nèó ´ ã≤÷~°|∞kúÜ≥ÿ∞# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞† ´ ѨeÔH#∞† H˜"£∞ ´ Uq∞, U suQ͆ ´ Hõ$ëꂆ „ѨÉèÏ¿+`« ´ ÉèÏ+≤™êÎ_»∞, ´ ã¨=∂kèÜ∞« O^Œ∞O_Õ† H˜"£∞ ´ ZÖφ ´ ã≤÷`«„ѨA˝x† Pã‘`« ´ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï_»∞† ´ ÅHõ∆}ÏÅ∞† H˜"£∞ ´ U f~°∞Q͆ ´ Uq∞?† „=*Ë`« ´ #_»∞™êÎ_»∞. `åII J~°∞#˚ ∞_»∞ ѨeHÔ #∞ : Hˆ â◊"å! ã¨=∂kèã∞¨ _÷ #·≥ ã≤`÷ „« ѨAx˝ (1) ÅHõ}∆ ÏÅ∞

J~°∞˚#ó L"åK« Hˆ â◊= ã¨=∂kèãã÷¨ º¨ ã≤÷`«„Ѩ[˝ã¨º ÉèÏëê1 HÍ

Uq∞\˜? (2) J`«_Õ q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞? (3) ZÖÏ LO\Ï_»∞? (4) U suQÍ =º=ǨÏi™êÎ_»∞?

54 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

„Ѩ[Ǩu Ü«∞^• HÍ=∂<£ ã¨~åfi<£ áê~°÷ =∞<ÀQÆ`å<£ I P`«‡<Õº"å`«‡<å `«∞+¨ìó ã≤÷`«ó „Ѩ[˝ ã¨Î^ÀK«º`Õ II

55

„Ѩ[Ǩu, Ü«∞^•, HÍ=∂<£, ã¨~åfi<£, áê~°÷, =∞<ÀQÆ`å<£, P`«‡x, U=, P`«‡<å, `«∞+¨ìó, ã≤÷`«ó „Ѩ[˝ó, `«^•, LK«º`Õ. ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† =∞<ÀQÆ`å<£ ´ =∞#ã¨∞ûÖ’x† ´ ѨeÔH#∞† HÍ=∂<£ ´ HÀÔ~¯Å#∞† ´ J~°∞˚<å† ã¨~åfi<£ ´ JxflO\˜x† ´ P`«‡Ü«∞O^Õ† „Ѩ[Ǩu ´ q_»∞K«∞<À† ´ P`«‡KÕ`«† `«^• ´ JѨC_»∞† (Ü≥∂y) ´ `«$ѨÙÎ_≥·† ã≤÷`«„Ѩ[˝ó ´ ã≤÷`«„ѨA˝_»x† ´ ZѨC_≥·`Õ† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞#∞. `åII NHõ$+¨µ_‚ ∞» ѨeHÔ #∞: áê~å÷! P`«‡KÕ`« P`«‡Ü«∞O^Õ `«$ѨÙ_Î ·≥ =∞#ã¨∞ûÖ’x2

NÉèíQÆ"å<£ L"åK« áê~°÷ P`«‡x U= P`«‡<å `«∞+¨ìó Ü«∞^•

HÀÔ~¯Å#xflO\˜h ã¨OѨÓ~°‚OQÍ `«ºlOz# Ü≥∂y ã≤÷`«„ѨA˝_»#|_»∞#∞.3 55 1. ÉèÏ+¨ JO>Ë =K«#O† W`«~°∞Å∞ W`«xx QÆ∂iÛ ZÖÏ =z™êÎ~°∞ Jx J~°÷O. 2. HÀÔ~¯Å∞O_Õk =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ, P`«‡Ö’ HÍ^Œ∞.

3. WHõ¯_» #∞O_ç J^蕺ܫ∞O `«∞k=~°‰Ωõ ã≤u÷ „ѨAx˝ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ K≥Ñʨ |_®¤~Ú. UÅ##, J^蕺`«‡ âßGO ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µx (*Ï˝x) ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ ™ê^艌 Ωõ xH˜ ™ê^è#Œ QÍ LѨ^tÕ ™ÈÎOk. ™ê^è#Œ HÍÅOÖ’ „ѨÜ∞« `«flOKÕ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok† ã≤^•ú=ã¨÷Ö’ ™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ# ÅHõ∆}O.

62

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

^Œ∞óMË+¨fi#∞kfiQÆfl=∞<åó ã¨∞MË+¨µ qQÆ`«ã¨Ê $ǨÏó I g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞ „HÀ^èŒó ã≤÷`«nè~°∞‡x~°∞K«º`Õ II

56

^Œ∞óMË+¨µ, J#∞kfiQÆfl=∞<åó, ã¨∞MË+¨µ, qQÆ`«ã¨Ê $ǨÏó, g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞ „HÀ^èŒó, ã≤÷`«nèó, =Úxó, LK«º`Õ ^Œ∞óMË+¨µ ´ ^Œ∞óMÏÅÖ’† J#∞kfiQÆfl=∞<åó ´ H∆ÀÉèíK≥O^Œx =∞#ã¨∞ QÆÅ"å_»∂† ã¨∞MË+¨µ ´ ã¨∞MÏÖÖ’† qQÆ`«ã¨Ê$ǨÏó ´ `«$ëê‚~Ç° Ï≤ `«∞_»∂†

g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞ „HÀ^èŒó ´ Pã¨H˜Î, ÉèíÜ«∞O, „HÀ^èŒO ÖËx"å_»∂ J~Ú#† =Úxó ´ Ü≥∂y† ã≤÷`«nèó ´ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞ Jx† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞#∞.

`åII ^Œ∞óMÏÅÖ’ L^ÕfiQÆO á⁄O^Œx"å_»∂, ã¨∞MÏÅÖ’ xóã¨Ê $ǨÏ`«#∞ =Ç≤ÏOKÕ"å_»∂† J#∞~åQÆ, ÉèÜ í ∞« , „HÀ^è•Å∞ ÖËx"å_»∂ J~Ú# =Úx ã≤`÷ „« ѨA_˝ x» 1 K≥ѨÊ|_»∞#∞.

56

Ü«∞ã¨û~°fi„`å#aè¿ãflǨÏó `«`«Î¢`åÊѨº â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞ <åaè##Ìu # ^Õfi+≤ì `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å II

57

Ü«∞ó, ã¨~°fi„`«, J#aè¿ãflǨÏó, `«`ü, `«`ü, „áêѨº, â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞, #, Jaè##Ìu, #, ^Õfi+≤ì, `«ã¨º, „Ѩ*Ï˝, „Ѩu+≤ª`å. `«`ü `«`ü â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞ „áêѨº # Jaè##Ìu

´ PÜ«∂† ´ „Ñ≤Ü«∂„Ñ≤Ü«∞=ÚÖˇ·# q+¨Ü«∂Å#∞† ´ á⁄Ok† ´ P#OkOK«‰õΩO_®†

# ^Õfi+≤ì `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å

´ ^Õfi+≤OK«‰Ωõ O_»∞<À† ´ J`«x† ´ P`«‡*Ï˝#O† ´ ã≤÷~°"≥∞ÿ#k.

`åII Z=Ô~·`Õ ã¨~°fiq+¨Ü«∂ÅÖ’ =∞=∞`åâ◊¥#∞º_≥·, „Ñ≤Ü«∞, J„Ñ≤Ü«∞ q+¨Ü∂« Å∞ Åaè¿ãÎ P#O^•xfl QÍx, ^Œ∞óMÏxfl QÍx á⁄O^Œ_À J`«_∞» ã≤`÷ „« ѨA_˝ ∞» .

57 1. t+¨µº}˜‚ tH˜∆OK«=Åã≤<å ‰õÄ_® (`«# „|ÃǷχHõºã≤÷ux „ѨHõ\ ˜ã¨∂Î) ã≤÷`«„ѨA˝_»∞ J#∞^ÕfiQÍxfl xóã¨Ê $ǨÏ`åfixfl „ѨHõ\ ˜OKÕ =∂@Å<Õ Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞.

– N =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fiu.

63

™êOYº Ü≥∂QÆO

Ü«∞^• ã¨OǨÏ~°`Õ KåÜ«∞O ‰õÄ~À‡-VÍæ h= ã¨~°fiâ◊ó I W„xÌÜ«∂}©O„xÌ Ü«∂ˆ~÷Éèíºó `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å II

58

Ü«∞^•, ã¨OǨÏ~°`Õ, K«, JÜ«∞"£∞, ‰õÄ~°‡ó, JVÍæx, W=, ã¨~°fiâ◊ó, WO„kÜ«∂}˜, WO„kÜ«∂ˆ~÷Éèíºó, `«ã¨º, „Ѩ*Ï˝, „Ѩu+≤ª`å. ‰õÄ~°‡ó JVÍæx W= Ü«∞^• JÜ«∂"£∞ W„xÌÜ«∂}˜

´ `åÉËÅ∞† ´ J=Ü«∞"åÅxfl\˜x Ö’xH˜ ÖÏQÆ∞H˘<Õ@@∞¡† ´ ZѨC_≥·`Õ† ´ D Ü≥∂y† ´ WO„kÜ«∂Å#∞†

WO¢xÌÜ«∂ˆ~÷Éèíºó ã¨~°fiâ◊ó ´ WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂ÅxflO\˜ #∞O_ôç† ã¨OǨÏ~°`Õ ´ LѨã¨OǨÏi™êÎ_À† (JѨC_»∞) `«ã¨º ´ "åx† „Ѩ*Ï˝ ´ P`«‡*Ï˝#O† „Ѩu+≤ª`å ´ ã¨∞„Ѩu+≤` ª "« ∞≥ #ÿ k.

`åII "≥éѨÙQ˘#fl `åÉËÅ∞ `«Å, HÍà◊√,¡ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J=Ü«∞"åÅ#∞ ֒ѨʼnõΩ =Ú_»∞K«∞H˘<Õ q^èŒOQÍ, â◊ÉÏÌkq+¨Ü«∂Å #∞O_ç WO„kÜ«∂Å#∞ =∞~°eOK«∞H˘<Õ *Ï˝#x+¨µª_≥·# Ü≥∂y ã≤÷`«„ѨA˝_»x K≥ѨÊ|_»`å_»∞.

58

q+¨Ü«∂ qx=~°ÎO`Õ x~åǨ~°ã¨º ^ÕÇ≤Ï#ó I ~°ã¨=~°˚O ~°™È-Ѩºã¨º Ѩ~°O ^Œ$ëêìfi x=~°Î`Õ1 II

59

q+¨Ü«∂ó, qx=~°Î<ÕÎ, x~åǨ~°ã¨º, ^ÕÇ≤Ï#ó, ~°ã¨=~°˚"£∞, ~°ã¨ó, JÑ≤, J㨺, Ѩ~°"£∞, ^Œ$ëêìfi, x=~°Î`Õ. x~åǨ~°ã¨º ^ÕÇ≤Ï#ó ´ q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«_®xH˜ „Ѩ=$`«∞Î_»∞HÍx =ºH˜ÎH˜† q+¨Ü∂« ó ´ â◊ÉÏÌk WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å∞† ~°ã¨=~°˚O ´ q+¨Ü«∞ `«$+¨‚#∞ q∞yeÛ† qx=~°ÎO`Õ ´ x=iÎÅ∞¡#∞†

(HÍx) Ѩ~°"£∞ ^Œ$ëêìfi J㨺 ~°ã¨ó JÑ≤2 x=~°Î`Õ

´ „|Ǩχ=Ú#∞† ´ ^Œi≈Oz#† ´ J`«x† ´q+¨Ü«∂ã¨H˜Î ‰õÄ_®† ´ x=iÎÅ∞¡`«∞Ok.

`åII WO„kÜ«∂Å ^•fi~å q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«x Hõ~îÀ~° `«Ñ¨ã≤fi #∞O_ç q+¨Ü«∂Å∞ x=iÎÅ∞¡`å~Ú. HÍx, J`«x q+¨Ü«∞`«$+¨‚ LѨâ◊q∞OK«^Œ∞. =∞i, P`«‡™êH∆Í`å¯~°"≥∞ÿ`Õ q+¨Ü«∞`«$+¨‚ ‰õÄ_® qb#"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. 59 1. ÉèÏQÆ=`«O : 11–8–20, 21 K«∂.

2. ã¨~åQÆ q+¨Ü«∞ x=$uÎó ã≤÷`«„Ѩ[˝ã¨º ÅHõ∆}"£∞ – q+¨Ü«∞`«$+¨‚ =∞iÜ«¸ q+¨Ü«∂Å∂ LѨâ◊q∞Oz# "å_Õ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞.

–N=∞^è∞Œ ã¨∂^Œ# ã¨~ã° fi¨ u.

64

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∞`«`À ǨϺÑ≤ H“<ÕÎÜ«∞ ѨÙ~°∞+¨ã¨º qѨtÛ`«ó I W„xÌÜ«∂}˜ „Ѩ=∂näx ǨÏ~°xÎ „Ѩã¨ÉèíO =∞#ó II

60

Ü«∞`«`«ó, Ç≤Ï, JÑ≤, H“<ÕÎÜ«∞, ѨÙ~°∞+¨ã¨º, qѨtÛ`«ó, W„xÌÜ«∂}˜, „Ѩ=∂näx, ǨÏ~°xÎ, „Ѩã¨Éèí"£∞, =∞#ó.

H“O`ÕÜ«∞ Ç≤Ï „Ѩ=∂näx W¢xÌÜ«∂}˜ Ü«∞`«`«ó qѨtÛ`«ó

´ ‰õΩOfѨل`å† ´ U=∞#† ´ |bÜ«∂Öˇ·#† ´ WO„kÜ«∂Å∞† ´ Ü«∞`«fljÅ∞}˜‚† ´ q"ÕH˜ J~Ú#†

ѨÙ~°∞+¨ã¨º JÑ≤ ´ ѨÙ~°∞+¨µx"≥·#ѨÊ\˜H©† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û#∞† „Ѩã¨Éèí"£∞ ´ |ÖÏ`å¯~°OQ͆ ǨÏ~°Ou ´ ǨÏiã¨∞Î#flk.

(PHõi¬ã¨∞Î#flq, qHõ$`«"≥Ú#~°∞ã¨∞Î#flq)

`åII H“<ÕÎÜ«∂! qˆH∆ѨHõ~°=ÚÖˇ·# W„xÌÜ«∞QÆ}ÏÅ∞ J`«ºO`« Ü«∞`«fl jÅ∞}˜‚, q"ÕH˜ J~Ú# (âßGA˝_∞» ) ѨÙ~°∞+¨µx =∞#ã¨∞û#∞ ‰õÄ_® |ÖÏ`«¯iOz PHõi¬ã∞¨ #Î flq.

`åx ã¨~åfi}˜ ã¨OÜ«∞=∞º Ü«ÚHõÎ Pã‘`« =∞`«Ê~°ó I =âı Ç≤Ï Ü«∞¿ãº¢xÌÜ«∂}˜ `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å II

61

`åx, ã¨~åfi}˜, ã¨OÜ«∞=∞º, Ü«ÚHõÎ, Pã‘`«, =∞`«Ê~°ó, =âı, Ç≤Ï, Ü«∞㨺, WO„kÜ«∂}˜, `«ã¨º, „Ѩ*Ï˝, „Ѩu+≤ª`å.

(Hõ#∞Hõ) `åx ´ P† ã¨~åfi}˜ ´ WO„kÜ«∂Åxfl\˜h† ã¨OÜ«∞=∞º ´ x„QÆÇ≤ÏOz† =∞`«Ê~°ó ´ =∞`«Ê~åÜ«∞}∞_≥·, P`«‡ã¨∞÷_≥·† Ü«ÚHõÎó ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥·† Pã‘`« ´ LO_»∞#k† Ç≤Ï ´ U=∞#†

Ü«∞㨺 W¢xÌÜ«∂}˜ =âı `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å

´ Z=iH˜† ´ WO„kÜ«∂Å∞† ´ ™êfinè#OÖ’† ´ J`«x† ´ P`«‡*Ï˝#O† ´ ã≤÷~°=∞QÆ∞#∞.

`åII Hõ#∞Hõ, Ü≥∂y P WO„kÜ«∂Å#xflO\˜h xÜ«∞q∞Oz, ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥· P`«‡ã¨∞÷_≥· LO\Ï_»∞. Z, Z=iH˜ WO„kÜ«∂Å∞ =â◊=∞ø`åÜ≥∂ J`«x „Ѩ[˝ÜÕ∞ 61 „Ѩu+≤ª`«O. J`«_Õ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞.1 1. "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞„Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•#O „Hõ=∞OQÍ 56, 58 â’¡HÍÅÖ’#∞, <åÅæ=„Ѩâ◊fl‰õΩ 59, 61 â’¡HÍÅÖ’#∞ K≥ѨÊ|_çOk.

65

™êOYº Ü≥∂QÆO

^蕺ܫ∞`À q+¨Ü«∂#∞Ê~ã¨ó ã¨[æ¿ãÎ+¨ØѨ*ÏÜ«∞`Õ I ã¨VÍæ`«û&Í˚Ü«∞`Õ HÍ=∞ó HÍ=∂`ü „HÀ^èÀ-aè*ÏÜ«∞`Õ II

62

^蕺ܫ∞`«ó, q+¨Ü«∂<£, ѨÙ~ã¨ó, ã¨OVæó, `Õ+¨µ, LѨ*ÏÜ«∞`Õ, ã¨VÍæ`ü, ã¨O*ÏÜ«∞`Õ, HÍ=∞ó, HÍ=∂`ü, „HÀ^èŒó, Jaè*ÏÜ«∞`Õ. q+¨Ü∂« <£ ^蕺ܫ∞`«ó ѨÙOã¨ó `Õ+¨µ ã¨Væó LѨ*ÏÜ«∞`Õ

´ q+¨Ü«∂Å#∞† ´ zOuã¨∞Î#fl† ´ ѨÙ~°∞+¨µxH˜† ´ "å\˜ÃÑ·† ´ Pã¨H˜Î† ´ HõÅ∞QÆ∞`ÀOk†

ã¨OQÍ`ü HÍ=∞ó ã¨O*ÏÜ«∞`Õ HÍ=∂`ü „HÀ^èŒó Jaè*ÏÜ«∞`Õ

´ Pã¨H˜Î #∞O_ç† ´ `«$+¨‚, HÀiHõ† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok† ´ HÍ=∞O #∞O_ç† ´ HÀѨO† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

`åII (|Ç≤ÏiO„kÜ«∞ ã¨OÜ«∞=∞O QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_çOk† WѨC_»∞ JO`«iO„kÜ«∞ x„QÆǨÏO LѨ^ÕtOK«|_»∞`ÀOk:) q+¨Ü«∂Å#∞ zOuã¨∞ÎO_»@O =Å¡ =∞#∞+¨µºxH˜ "å\˜ÃÑ· Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`ÀOk, Pã¨H˜Î #∞O_ç HÍ=∞=Ú, HÍ=∞O #∞O_ç HÀѨ=Ú HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.

62

„HÀ^è•^Œƒù=u ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó ã¨"≥∂‡Ç¨`ü 㨇 $uq„Éèí=∞ó I 㨇 $u„ÉèíOâß^Œ∞ƒkú<åâ’ |∞kú<åâß`ü „Ѩ}â◊ºu II

63

„HÀ^è•`ü, Éèí=u, ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó, ã¨"≥∂‡Ç¨`ü, 㨇 $uq„Éèí=∞ó, 㨇 $u„ÉèíOâß`ü, |∞kú<åâ◊ó, |∞kú<åâß`ü, „Ѩ}â◊ºu. ´ HÀѨO #∞O_ç† ´ Jq"ÕHõO† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok† ´ Jq"ÕHõO #∞O_ç† ´ âßG PKå~°º LѨ^Õâ◊ q㨇$u, =∞~°∞Ѩن (Éèí=u ´ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk)

„HÀ^è•`ü ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó Éèí=u ã¨"≥∂‡Ç¨`ü 㨇$uq„Éèí=∞ó

㨇$u „ÉèíOâß`ü ´ P =∞~°∞Ѩ٠#∞O_ç† |∞kú<åâ◊ó ´ ã¨^㌠k¨ fiKå~° Ü«ÚHÍÎÜÚ« HõÎ q"ÕHõ<åâ◊=Ú† (HõÅ∞QÆ∞`ÀOk)† |∞kú<åâß`ü ´ q"ÕHõO #t¿ÑΆ „Ѩ}â◊ºu ´ ѨÙ~°∞ëê~å÷xH˜ JÜ≥∂QÆ∞º_»∞ J=Ù`å_»∞, K≥_çáÈ=Ù#∞.

`åII „HÀ^èŒO #∞O_ç Jq"ÕHõ=¸, Jq"ÕHõO #∞O_ç 㨇 $u q֒Ѩ=¸ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. 㨇 $u „ÉèíOâ◊"≥∞ÿ`Õ ã¨`ü-Jã¨`ü qKå~°} q#+¨ì=∞ø`«∞Ok. D

66

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

q"ÕHõ"Õ∞ #tOz# =∞#∞A_»∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ K≥_çáÈ`«∞<åfl_»∞. JO>Ë Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O #∞O_ç =OzOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞. (ÉèÏQÆ=`«O.11–21–19, 21) 63

~åQÆ^Õfi+¨qÜ«ÚÔHÎÂã¨∞Î q+¨Ü«∂x¢xÌÜ≥ÿ∞â◊Û~°<£ I P`«‡=â‹·ºifi^èÕÜ«∂`å‡ „Ѩ™ê^Œ =∞kèQÆK«Ûùu II

64

~åQÆ^Õfi+¨ qÜ«ÚÔHÎÂó, `«∞, q+¨Ü«∂<£, W¢xÌÜ≥ÿ∞ó, K«~°<£, P`«‡=â‹·ºó, q^èÕÜ«∂`å‡, „Ѩ™ê^Œ"£∞, JkèQÆK«Ûùu. `«∞ ´ HÍx† ~åQÆ^Õfi+¨qÜ«ÚÔHÎÂó ´ HÀiHõ, U=yOѨ٠ÖËxg† P`«‡=â‹·ºó ´ `«#‰õΩ Ö’|_ç#g J~Ú#† W¢xÌÜ≥ÿ∞ó ´ WO„kÜ«∂Å`À†

q+¨Ü∂« <£ ´ q+¨Ü«∂Å#∞† K«~°<£ ´ Éè’yOK«∞"å_≥·<å† q^èÕÜ«∂`å‡ ´ ã¨OÜ«Ú`« z`«∞Î_≥·# =ºH˜Î† „Ѩ™ê^Œ"£∞ ´ x~°‡Å`åfixfl† JkèQÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII HÍx, ã¨OÜ«∞`«z`«∞_≥·# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ „Ñ≤Ü«∞=ã¨∞Î=ÙÅ Pã¨H˜Î #∞O_ô, J„Ñ≤Ü«∞ q+¨Ü«∂Å ^Õfi+¨O #∞O_ô q_ç=_»`å_»∞. ™êfinè#"≥∞ÿ# WO„kÜ«∂Å KÕ`« rqOK«_®xH˜ Jx"å~åºÖˇ·# q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∂Î x~°‡Å∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. (Ѩ~°=∞"≥∞ÿ# âßOux á⁄O^Œ∞`å_»∞).

64

„Ѩ™ê^Õ ã¨~°fi^Œ∞óMÏ<åO Ǩx ~°™ÈºÑ¨*ÏÜ«∞`Õ I

„Ѩã¨#fl KÕ`«™È Ǩºâ◊√ |∞kúó Ѩ~°º=u+¨ª`Õ II

65

„Ѩ™ê^Õ, ã¨~°fi^Œ∞óMÏ<å"£∞, Ǩxó, J㨺, LѨ*ÏÜ«∞`Õ, „Ѩã¨#fl KÕ`«ã¨ó, Ç≤Ï, Pâ◊√, |∞kúó, Ѩ~°º=u+¨ª`Õ. „Ѩ™ê^Õ J㨺 ã¨~°fi^Œ∞óMÏ<å"£∞ Ǩxó LѨ*ÏÜ«∞`Õ Ç≤Ï

´ z`«Î<≥·~°‡ÅºO`À† ´ W`«xH˜† ´ „uq^èŒ ^Œ∞óMÏÅ∞† ´ LѨâ◊=∞O† ´ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú† ´ U=∞#†

„Ѩã¨#fl KÕ`«ã¨ó |∞kúó Pâ◊√ Ѩ~°º=u+¨ª`Õ

´ â◊√^Œúz`«∞Î_≥·# "åx† ´ „Ѩ[˝† ´ j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ† ´ „ÉǨχã¨fi~°∂ѨOÃÑ· xâ◊ÛÅ=∞ø`ÀOk.

67

™êOYº Ü≥∂QÆO

`åII z`«ÎO x~°‡Å"≥∞ÿ# Z_»Å ^Œ∞óMÏÅhfl #t™êÎ~Ú1. ZO^Œ∞HõO>Ë, x~°‡Åz`«∞Îx |∞kú j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ P`«‡ã¨fi~°∂ѨOÖ’ xâ◊ÛÅ`«#∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok.65

<åã≤Î |∞kú~°Ü«ÚHõÎ㨺 # KåÜ«ÚHõÎ㨺 ÉèÏ=<å I # Kå ÉèÏ=Ü«∞`«âß≈xÎó JâßO`«ã¨º ‰õΩ`«ó ã¨∞Y"£∞ II

66

#, Jã≤Î, |∞kúó, JÜ«ÚHõÎ㨺, #, K«, JÜ«ÚHõÎ㨺, ÉèÏ=<å, #, K«, JÉèÏ=Ü«∞`«ó, âßxÎó, JâßO`«ã¨º, ‰õΩ`«ó, ã¨∞Y"£∞.

JÜ«ÚHõÎ㨺 ´ WO„kÜ«∞[Ü«∞O ÖËx"åiH˜† |∞kúó ´ q"ÕHõO† <åã≤Î ´ HõÅ∞QÆ∞@ ÖË^Œ∞† JÜ«ÚHõÎ㨺 ´ z`«Î UHÍ„QÆ`« ÖËx"åiH˜† ÉèÏ=<å ´ Ѩ~°=∂~°÷q+¨Ü«∂Å Jaèx"Õâ◊O† # ´ HõÅ∞QÆ^Œ∞†

´ =∞i, Ѩ~°=∂~°÷ zO`« ÖËx"åxH˜† âßxÎó ´ âßOu, LѨâ◊=∞O† # ´ HõÅ∞QÆ^Œ∞† Jâß#Î㨺 ´ JâßO`«z`«∞ÎxH˜† ã¨∞Y"£∞ ´ ã¨∞YO† ‰õΩ`«ó ´ ZHõ¯_»?

JÉèÏ=Ü«∞`«ó K«

`åII WO„kÜ«∞ x„QÆǨÏO ÖËx "åiH˜ q"ÕHõO HõÅQÆ_»O ÖË^Œ∞. Jq"ÕH˜ J~Ú# "åxH˜ Ѩ~°=∂~°÷ q+¨Ü«∂Å Jaè~°∞z HõÅ∞QÆ^Œ∞. Ѩ~°=∂~°÷ zO`«<å â◊¥#∞ºxH˜ âßOu ÅaèOK«^Œ∞. JâßO`« z`«∞Î_≥·# "åiH˜ ã¨∞Y"≥∞Hõ¯_çk2? 66

W¢xÌÜ«∂}ÏO Ç≤Ï K«~°`åO Ü«∞#‡<À-#∞ qnèÜ«∞`Õ I `«^Œã¨º ǨÏ~°u„Ѩ*Ï˝O "åÜ«Ú~åfl=q∞"å=∞ƒùã≤ II

67

WO„kÜ«∂}Ï"£∞, Ç≤Ï, K«~°`å"£∞, Ü«∞`ü, =∞#ó, J#∞, qnèÜ«∞`Õ, `«`ü, J㨺, ǨÏ~°u, „Ѩ*Ï˝"£∞, "åÜ«Úó, <å="£∞, W=, J=∞ƒùã≤.

1. =∞#+≤ rq`«OÖ’J^蕺u‡Hõ Pkè^q·≥ Hõ PkèÉ∫è uHÍÅx =¸_»∞ q^è•Öˇ#· ^Œ∞óMÏÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. â’Hõ "≥∂ǨÅ =Å¡ HõeQˆ =∂#ã≤Hõ ^Œ∞óMÏxfl, "åºkè =Å¡ HõeQˆ âßs~°Hõ ^Œ∞óMÏÅ∞ P^蕺u‡Hõ ^Œ∞óYO. ã¨~Ê° =$tÛHÍ^Œ∞Å =Å¡ HõeQˆ ^Œ∞óYO JkèÉ∫è uHõO. Jyfl, =~°¬O =Ú#flQÆ∞"åx =Å¡ ã¨OÉèqí OKÕ ^Œ∞óYO Pkè^q·≥ HõO. 2. q+¨Ü∞« ¿ã= #∞O_ç WO„kÜ«∂Å∞ x=$`«=Î ∞=_»"∞Õ ã¨∞YO, q+¨Ü∞« `«$+¨Ü ‚ ∞Õ ^Œ∞óYO, Hõ#∞Hõ, q+¨Ü∞« `«$+¨‚ L#fl@¡~Ú`Õ ã¨∞YO XH˜O`« ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ<Õ HõÅ∞QÆ^Œ∞.

68

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ç≤Ï ´ U=∞#† K«~°`å"£∞ ´ q+¨Ü«∞=ÚÅ „Ѩ=iÎÅ∞¡† W¢xÌÜ«∂}Ï"£∞ ´ WO„kÜ«∂ÅÖ’† Ü«∞`ü ´ U WO„kÜ«∂xfl† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û† J#∞ qnèÜ«∞`Õ ´ J#∞ã¨iOK«∞<À† `«`ü ´ P WO„kÜ«∞O†

´ QÍe ´ h\˜ÃÑ· `ÕÅ∞`«∞#fl† ´ <ÒHõ#∞ „Ѩu‰õÄÅ =∂~åæxH˜ „u¿ÑÊ q^èŒOQ͆ J㨺 ´ D WO„kÜ«∞x„QÆÇ¨Ï ~°Ç≤Ï`«∞x† „Ѩ*Ï˝"£∞ ´ q"ÕHÍxfl† ǨÏ~°u ´ PHõi¬™ÈÎOk, q+¨Ü«∂aè=ÚYO X#~°∞ã¨∞Î#flk. "åÜ«Úó JOÉèíã≤ <å="£∞ W=

`åII "åÜ«Ú=Ù h\˜ÃÑ· `ÕÖË <ÒHõ#∞ ÃÑ_»„`À= Ѩ>@ìË @∞¡, PÜ«∂ q+¨Ü∂« Å "≥O@ ѨiÔQ`ÕÎ WO„kÜ«∂ÅÖ’ ^Õxx =∞#ã¨∞û J#∞ã¨iã¨∞ÎO^À, x„QÆǨÏÇ‘Ï#∞_≥·# ѨÙ~°∞+¨µx q"ÕHÍxfl P WO„kÜ«∞"Õ∞ ǨÏi™ÈÎOk. (JO>Ë q+¨Ü«∂aè=ÚYO X#~°∞Û`ÀOk) 67

`«™ê‡^Œºã¨º =∞ǨÉÏǨϟ xQÆ$Ç‘Ï`åx ã¨~°fiâ◊ó I W¢xÌÜ«∂}©¢xÌÜ«∂ˆ~÷Éèíºó `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å II

68

`«™ê‡`ü, Ü«∞㨺, =∞ǨÉÏǨϟ, xQÆ$Ç‘Ï`åx, ã¨~°fiâ◊ó, W¢xÌÜ«∂}˜, W¢xÌÜ«∂ˆ~÷Éèíºó, `«ã¨º, „Ѩ*Ï˝, „Ѩu+≤ª`å. =∞ǨÉÏǨϟ `«™ê‡`ü Ü«∞㨺 W¢xÌÜ«∂}˜ W¢xÌÜ«∂ˆ~÷Éèíºó

´ g~°„âıëꪆ ´ Hõ#∞Hõ† ´ Z=i† ´ WO„kÜ«∂Å#∞† ´ â◊ÉÏÌk WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å #∞O_ç†

ã¨~°fiâ◊ó xQÆ$Ç‘Ï`åx `«ã¨º „Ѩ*Ï˝ „Ѩu+≤ª`å

´ ã¨OѨÓ~°‚OQ͆ ´ x„QÆÇ≤ÏOѨ|_®¤Ü≥∂† ´ J`«x† ´ |∞kú† ´ ã≤÷~°"≥∞ÿ#k.

`åII =∞ǨÉÏǨϟ! Hõ#∞Hõ, Z=i WO„kÜ«∂Å∞ â◊ÉÏÌk q+¨Ü«∂Å #∞O_ç ã¨~°fiq^è•Å x„QÆÇ≤ÏOѨ|_»∞`«∞<åflÜ≥∂, J`«x „Ѩ[˝ „Ѩu+≤ª`«=∞=Ù`ÀOk. JO>Ë, J`«_Õ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞.

68

Ü«∂ xâß ã¨~°fiÉèí∂`å<åO `«™êºO *ÏQÆiÎ ã¨OÜ«∞g∞ I Ü«∞™êºO *Ï„QÆu Éèí∂`åx ™ê xâß Ñ¨â◊º`À =Ú<Õó II 69

™êOYº Ü≥∂QÆO

69

Ü«∂, xâß, ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞, `«™êº"£∞, *ÏQÆiÎ, ã¨OÜ«∞g∞, Ü«∞™êº"£∞, *Ï„QÆu, Éèí∂`åx, ™ê, xâß, Ѩâ◊º`«ó, =Ú<Õó. ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞ ´ „áê}∞ÅO^ŒiH©† Ü«∂ ´ Zk† xâß ´ ~å„uÜ≥∂, JO^èŒHÍ~°=∞Ü«∞"≥∂† `«™êº"£∞ ´ JѨC_»∞, Ѩ~=° ∂~°q÷ +¨Ü∞« OQ͆ ã¨OÜ«∞g∞ ´ l`ÕO„kÜ«Ú_»∞† *ÏQÆiÎ ´ "Õ∞ÖÁ¯x LO\Ï_»∞† ã¨~°fi^• ^Œ~°≈#"≥Ú#~°∞ÛK«∞O_»∞#∞† Ü«∞™êº"£∞ ´ U J*Ï˝# ~å„uÖ’†

Éèí∂`åx ´ r=ÙÅ∞† *Ï„QÆu ´ "Õ∞ÖÁ¯x LO\Ï~À† ã¨O™ê~å#∞Éèí=O á⁄O^Œ∞`«∞O\Ï~À† Ѩâ◊º`«ó ´ `«`«Îfi^Œi≈Ü≥ÿ∞#† =Ú<Õó ´ =ÚxH˜† ™ê ´ P ã¨O™ê~°O† xâß ´ ~å„u =O\˜k.

`åII r=ÙÅO^ŒiH© `≥eÜ«∞HõáÈ=_»O =Å¡ Uk ~å„u=Öˇ `ÀK«∞<À, P „|Ǩχ=Ú# ã≤÷`«„ѨA˝_»∞ "Õ∞ÖÁ¯x LO\Ï_»∞ („|Ǩχ^Œ~°≈#O KÕã¨∂Î LO\Ï_»∞).

U J*Ï˝# ~å„uÖ’ r=ÙÅO^Œ~°∂ "Õ∞ÖÁ¯x LO\Ï~À ã¨O™ê~å#∞Éèí∂ux á⁄O^Œ∞`«∞O\Ï~À (Jk ã≤÷`«„ѨA˝xH˜ ~å„u. J`«_»∞ ã¨O™ê~åxfl K«∂_»_»∞1).69 =∞~À q^èŒOQÍ : W`«~°∞ÅO^Œ~°∂ x„kOKÕ ~å„uÖ’ ã¨OÜ«∞q∞ J~Ú# "å_»∞ "Õ∞ÖÁ¯x LO_ç, ^蕺<åkHõ=Ú X#~°∞Û`å_»∞. JO^Œ~°∂ "Õ∞ÖÁ¯x LO_Õ Ñ¨QÆ\ ˜Ü«∞O^Œ∞ =Úx J~Ú#"å_»∞ x„k™êÎ_»∞.

69

PѨÓ~°º=∂}=∞K«Å „Ѩu+¨ªO ã¨=Ú„^Œ=∂Ѩó „Ѩqâ◊xÎ Ü«∞^Œfi`ü I `«^Œfi`å¯=∂ Ü«∞O „Ѩqâ◊xΠ㨈~fi 㨠âßxÎ=∂áÈflu # HÍ=∞HÍg∞ II

70

PѨÓ~°º=∂}"£∞, JK«Å „Ѩu+¨ª"£∞, ã¨=Ú„^Œ"£∞, PѨó, „Ѩqâ◊xÎ, Ü«∞^Œfi`ü, `«^Œfi`ü, HÍ=∂ó, Ü«∞"£∞, „Ѩqâ◊xÎ, 㨈~fi, ã¨ó, âßxÎ"£∞, PáÈflu, #, HÍ=∞HÍg∞.

1. ^Œ$+≤ì ^À+¨=Ú#fl QÆ∞_»¡QÆ∂|‰õΩ ѨQÆÅ∞ ~å„uQÍ, ~å„u ѨQÆÅ∞QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok† ^Œ$+≤ì^À+¨O ÖËx =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ѨQÆÅ∞ ѨQÆÅ∞QÍ, ~å„u ~å„uQÍ K«∂™êÎ~°∞. q"Õ‰õΩÅ∞ Ѩ~°=∂~°÷ q+¨Ü«∂ÅÖ’ *ÏQÆ~°∂‰õΩÖˇ·, ã¨O™ê~° q+¨Ü∞« OÖ’ x„k`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞. =¸_è∞» Öˇ#· "å~°∞ Ѩ~=° ∂~°÷ q+¨Ü∂« ÅÖ’ x„k`«∞Öˇ,· SÇ≤ÏHõ q+¨Ü∂« Å `«`Ê« ~°∞Öˇ· LO\Ï~°∞.

70

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

PÑ¨ó ´ h~°∞, #^Œ∞Å∞† PѨÓ~°º=∂}"£∞ ´ xOѨ|_»∞`«∞#flk† JK«Å„Ѩu+¨ª"£∞ ´ xifiHÍ~°O, (K≥eÜ«∞eHõ@ì #u„Hõq∞OѨxkÜ«Ú#QÆ∞)† ã¨=Ú„^Œ"£∞ ´ ã¨=Ú„^ŒOÖ’† Ü«∞^Œfi`ü ´ U q^èŒOQ͆ „Ѩqâ◊xÎ ´ „Ѩ"Õtã¨∞Î<åflÜ≥∂, (JÜ«Úº ^•xx HõÅK«∞@ÖË^À)† `«^Œfi`ü ´ J^Õ q^èŒOQ͆

㨈~fi ´ Jxfl† HÍ=∂ó ´ HÀÔ~¯Å∞, q+¨Ü«∂Å∞† Ü«∞"£∞ ´ U ѨÙ~°∞+¨µxÖ’† „Ѩqâ◊xÎ ´ qb#=∞=Ù`åÜ≥∂† ã¨ó ´ J`«_»∞† âßxÎ"£∞ ´ âßOux† PáÈflu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞† HÍ=∞HÍg∞ ´ q+¨Ü«∂Å#∞ HÀˆ~"å_»∞† # ´ âßOux á⁄O^Œ_»∞.

`åII ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ L#fl ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #n„Ѩ"åǨÅ∞ „Ѩ"ÕtOz<å Jk á⁄Oy K≥eÜ«∞eHõ@ì#∞ ^•@Hõ ã÷≤~°OQÍ LO_Õ q^èŒOQÍ, „áê~°|ú=âß# Jx"å~åºÖˇ·# q+¨Ü«∂Å∞ Z=iÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz qb#O J=Ù`«∞<åflÜ≥∂, JO>Ë Z=ix HõÅ`«ÃÑ@ìÖ"Ë À J`«_Õ âßOux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. HÍx, q+¨Ü∂« Å#∞ HÀˆ~"å_çH˜ Z#fl_»∂ âßOu ÅaèOK«^Œ∞. (ÉèÏQÆ=`«O. 11–8–5, 6 K«∂:) 70

qǨÜ«∞ HÍ=∂#ºó ã¨~åfi#∞Ê=∂Oâ◊Û~°u xóã¨Ê $ǨÏó I x~°‡"≥∂ x~°OǨÏOHÍ~°ó 㨠âßxÎ=∞kèQÆK«Ûùu II 71 qǨÜ«∞, HÍ=∂<£, Ü«∞ó, ã¨~åfi<£, ѨÙ=∂<£, K«~°u, xóã¨Ê $ǨÏó, x~°‡=∞ó, x~°OǨÏOHÍ~°ó, ã¨ó, âßOu"£∞, JkèQÆK«Ûùu. Ü«∞ó ´ U† ѨÙ=∂<£ ´ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞† ã¨~åfi<£ ´ Jxfl† HÍ=∂<£ ´ HÀÔ~¯Å#∞† qǨÜ«∞ ´ q_çz† x~°‡=∞ó ´ =∞=∞`«fiâ◊¥#∞º_»∂† x~°Ç¨ÏOHÍ~°ó ´ JǨÏOHÍ~° ~°Ç≤Ï`«∞_»∂†

xóã¨Ê$ǨÏó ´ HÍOH∆Í ~°Ç≤Ï`«∞_»∂ J~Úº† K«~°u ´ ã¨OK«iã¨∞OÎ \Ï_À† ã¨ó ´ J`«_»∞† âßxÎ"£∞ ´ ã¨HõÅ ^Œ∞óY x=$uÎÜ≥ÿ∞# "≥∂H∆Íxfl† JkèQÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII Z=Ô~·`Õ HÀÔ~¯Å#xfl\˜h q_çz, '<Õ#∞, <åk— J<Õ ÉèÏ=O `«ºlOz, âßs~°Hõ rq`«O ‰õÄ_® ã¨Ê $Ǩâ◊¥#∞º_≥· ã¨OK«i™êÎ_À J`«_»∞ ã¨O™ê~° ^Œ∞óY x=$uÎÜ≥ÿ∞# Ѩ~°=∞âßOux á⁄O^Œ∞`å_»∞.

71

™êOYº Ü≥∂QÆO

Uëê „ÉÏǑχ ã≤÷uó áê~°÷ <≥·<åO „áêѨº q=ÚǨϺu ã≤÷`åfi ™êº=∞#Î HÍÖË-Ñ≤1 „|Ǩχx~åfi}=∞$K«Ûùu II

71

72

Uëê, „ÉÏǑχ, ã≤÷uó, áê~°÷, #, U<å"£∞, „áêѨº, q=ÚǨϺu, ã≤÷`åfi, J™êº"£∞, J#Î HÍÖË, JÑ≤, „|Ǩχx~åfi}"£∞, |∞∞K«Ûùu. áê~°÷ Uëê „ÉÏǑχã≤÷uó U<å"£∞ „áêѨº # q=ÚǨϺu2

´ J~°∞˚<å† ´ Wk† ´ „|Ǩχã¨fi~°∂Ѩ=Ú# ã≤÷`«=∞=_»O† ´ nxx† ´ á⁄Ok#"å_»∞† ´ "≥∂Ǩxfl á⁄O^Œ∞_»∞†

J#ÎHÍÖË JÑ≤3

´ =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’<≥·<å† J™êº"£∞ ´ D ã≤÷uÖ’† ã≤÷`åfi ´ LO>ˆ 4 „|Ǩχx~åfi}"£∞ ´ "≥∂H∆Íxfl† |∞∞K«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII áê~å÷! W^Õ „ÉÏǑχã≤÷u, nxx á⁄Ok#"åÔ~=fi~°∂ ‰õÄ_® "≥∂ǨτQÆã¨∞ÎÅ∞ HÍ~°∞, =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’<≥·<å nxx á⁄Ok#"å_»∞ "≥∂H∆Íxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.

72 â’HõѨOHõx=∞QÆflO Ü«∞O ™êOYºÜ≥∂QÀѨ^Õâ◊`«ó I L[˚Ǩ ~å~°∞˚#O ÉèíHõÎO 㨠Hõ$+¨‚ó â◊~°}O =∞=∞ II ã¨fiÉè‰í Ωõ _Î ∞» , â’HõÑO¨ Hõx=∞QÆ∞fl_»∞ J~Ú# J~°∞#˚ ∞}˜‚ ™êOYºÜ≥∂QÆO5 LѨ^tÕ Oz L^ŒúiOz# NHõ$+¨µ‚_Õ <å‰õΩ â◊~°}O.

Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∞ LѨx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ ™êOMϺ Ü≥∂QÀ<å=∞ó kfifÜ≥∂-^蕺ܫ∞ó â’¡HÍÅ ã¨OYº– 72. "≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ç (47{72) 119 1. JO`«ºHÍÖËÑ≤. - áê~îåO`«~°O

➞

72

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

➞ 2. WHõ¯_» ã≤^ŒúѨÙ~°∞+¨µxÜ«∞O^Œ∞ "≥ÅÜ«Ú ~°=∞}©Ü«∞QÆ∞}ÏÅ∞ Ѩ^Œ∞<≥·^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q. Wq r=#∞‡‰õΩÎxÜ«∞O^Œ∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚÅ∞, ™ê^茉õΩ#‰õΩ ™ê^茺=ÚÅ∞.

3. „|ǨχK«~º° O #∞O_Õ ã¨#flºã≤Oz „|Ǩχ=Ú# rq`«HÍÅ=∞O`å LO_Õ"åiH˜ "≥∂HõO∆ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx „Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥ѨÊ#Hõ¯~° ÖË^Œ∞.

4. „|Ǩχ=∞#∞ x~°fi$u ´ „|Ǩ‡#O^ŒO, "≥∂HõO∆ .

5. D J^蕺ܫ∞OÖ’ 39= â’¡HÍxH˜ "åºMϺ#O KÕã∂¨ Î N=∞#‡^è•fiKå~°∞ºÅ"å~°∞ 'â◊√^•ú`‡« `«`Ϋ fiq*Ï˝#O ™êOYº q∞`«ºaènÜ«∞`Õ— J#∞ "åºã¨ã‡¨ $u "åHͺxfl L^•Ç¨ÏiOKå~°∞. Hõ#∞Hõ ™êOYº=∞O>Ë P`«‡*Ï˝#=∞x `≥Å∞™ÈÎOk. `«k`«~° Ü≥∂QÍÅhfl ‰õÄ_® nxH˜ ™ê^è#Œ Å∞. '™êOYºÜ≥∂QÍkèQ=Æ ∞º"£∞— (âıfi`åâ◊fi`«~ÀѨx+¨`∞« Î 6–13) J<Õ „â◊√ux‰õÄ_® W>Ë¡ „QÆÇ≤ÏOKåe. ™êOYº=∞O>Ë *Ï˝#O† Ü≥∂QÆ =∞O>Ë `«^Œ#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# Hõ~°‡ ÖËHõ ™ê^è#Œ . D q+¨Ü∞« "Õ∞ WHõ g∞^Œ@ q=iOѨ|_»∞`«∞Ok.

73

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«$fÜ≥∂ -^蕺ܫ∞ó - Hõ~°‡ Ü≥∂QÆó ( `«$fÜ«∂^蕺ܫ∞O - Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO) J „`ÀáêÜ«∞ó Hõ~°‡Ü≥∂QÆó „áê^è•<Õº <ÀѨã¨OǨÏ$`«ó. ǨÏi}Ï *Ï˝#Ü≥∂QÆ â◊Û `«^Œ∞æ}`Õfi# H©iÎ`«ó.1 v

J~°∞˚# L"åK« :

*Ϻܫ∞ã‘ KÕ`õ¯~°‡}¿ãÎ =∞`å |∞kú~°˚<å~°Ì# I `«u¯O Hõ~°‡}˜ Ѷ¨∞’ˆ~ =∂O xÜ≥∂[Ü«∞ã≤ ˆHâ◊= II

1

*Ϻܫ∞ã‘, KÕ`ü, Hõ~°‡}ó, `Õ, =∞`å, |∞kúó, [<å~°Ì#, `«`ü, H˜"£∞, Hõ~°‡}˜, Ѷ¨∞’ˆ~, =∂"£∞, xÜ≥∂[Ü«∞ã≤, ˆHâ◊= J~°∞˚#ó L"åK« [<å~°Ì# Hõ~°‡}ó |∞kúó *Ϻܫ∂ã‘ `Õ

´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ Hõ$ëꂆ ´ Hõ~°‡ HõO>ˇ† ´ *Ï˝#O† ´ „âı+¨ª=∞x† ´ h‰õΩ†

=∞`å KÕ`ü Hˆ â◊= `«`ü H˜"£∞ =∂O Ѷ¨∞’ˆ~ Hõ~°‡}˜ xÜ≥∂[Ü«∞ã≤

´ Jaè=∞`«"≥∞ÿ#† ´ Hõ$+¨‚† ´ JѨC_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ† ´ ##∞fl† ´ Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ"≥∞ÿ#† ´ Hõ~°‡Ö’† ´„Ѩ=iÎOѨ*Ëã¨∞Î<åfl=Ù?

`åII [kfifÜ«∂^蕺ܫ∞OÖ’ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ x=$uÎ=¸Å"≥∞ÿ# *Ï˝#x+¨ª#∞ „Ѩ=$uÎ=¸Å"≥∞ÿ# Hõ~°‡x+¨ª#∞ xˆ~ÌtOz L<åfl_»∞. '„Ѩ*Ǩu Ü«∞^• HÍ=∂<£— 1. D J^蕺ܫ∞OÖ’ =ÚYºOQÍ "≥∂H∆ÀáêÜ«∞"≥∞ÿ# Hõ~°‡Ü≥∂QÆO LѨã¨OǨÏiOѨ|_ç, *Ï˝#Ü≥∂QÆO H˘OK≥O K≥Ñʨ |_»∞`ÀOk.

74

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

(w`«. 2–55) Jx P~°OaèOz 'Uëê „ÉÏǑχ ã≤÷uó— (w`«. 2–72) J<Õ â’¡HõO =~°‰õΩ *Ï˝#x+¨µªÅ‰õΩ *Ï˝#Ü≥∂QÆO =ÖË¡ Ѩ~°=∞ ѨÙ~°∞ëê~°÷O ÅaèOã¨∞ÎO^Œx LѨ^tÕ OKå_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© 'Hõ~å‡K«~}° OÖ’<Õ h‰õΩ JkèHÍ~°O, h‰õΩ 'JHõ~‡° —Ö’ Pã¨HΘ HõÅ∞QƉΩõ O_® LO_»∞ QÍHõ— (w`«. 2–47) Jx J~°∞#˚ ∞xH˜ Hõ~‡° <Õ Hõ~=ΰ ºOQÍ LѨ^ÕtOKå_»∞, HÍx Hõ~°‡ =Å¡ „âıÜ«∞ „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx K≥ѨÊÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì Hõ~°‡ HõO>Ë *Ï˝#"Õ∞ „âı+¨ªO Jx `«Åz] J~°∞˚#∞_»∞ WÖÏ Ñ¨eÔH#∞ : [<å~°Ì<å! Hõ~°‡ HõO>Ë *Ï˝#"Õ∞ „âı+¨ª=∞x h Jaè„áêÜ«∞"≥∞ÿ`Õ, ##∞fl Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ"≥∞ÿ# D Hõ~°‡#∞ X#~°Û_®xH˜ xÜ≥∂yã¨∞Î<åfl=Ù Uq∞\˜?

1

"åºq∞„âı}Ë= "åˆHº# |∞kúO "≥∂ǨÏÜ«∞ã‘= "Õ∞ I `«^ÕHõO =^Œ xtÛ`«º ÜÕ∞# „âıÜ≥∂-ǨÏ=∂ѨÙflÜ«∂"£∞II

2

"åºq∞„âı}, W=, "åˆHº#, |∞kú"£∞, "≥∂ǨÏÜ«∞ã≤, W=, "Õ∞ `«`ü, UHõ"£∞, =^Œ, xtÛ`«º, ÜÕ∞#, „âıÜ«∞ó, JǨÏ"£∞, PѨÙflÜ«∂"£∞ ´ ã¨O^ÕÇ¨Ï HÍ~°}O =ÖË L#fl† "åˆHº# ´ "åHõºO`À† "Õ∞ ´ <å† |∞kú"£∞ ´ |∞kúx† "≥∂ǨÏÜ«∞ã≤ W= ´ „Éèíq∞OѨ*Ëã¨∞Î#fl@∞¡ L<åfl=Ù† "åºq∞„âı} W=

ÜÕ∞# JǨÏ"£∞ „âıÜ«∞ó PѨÙflÜ«∂"£∞ `«`ü UHõ"£∞ xtÛ`«º =^Œ

´ ^Õx KÕ`«† ´ <Õ#∞† ´ â◊√ÉèÏxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å<À, ´ ^•x<˘Hõ¯ ^•x<Õ† ´ xâ◊Û~ÚOz† ´ K≥ѨC.

`åII h=Ù ã¨O^ÕÇ¨Ï HÍ~°}O =ÖË1 JxÑ≤ã¨∞Î#fl "åHͺÅ`À <å =∞#ã¨∞û#∞ „ÉèÏOuÖ’ `«QÆ∞ÖÁ¯#*Ëã¨∞Î#fl@∞¡QÍ L<åfl=Ù. D Ô~O\˜Ö’ ^ÕxKÕ`« <Õ#∞ „âıÜ«∂xfl á⁄O^ŒQÆÅ<À xâ◊Û~ÚOz K≥ѨC. 2 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

Ö’ˆH-ã≤‡<£ kfiq^è• xëêª Ñ¨Ù~å „áÈHÍÎ =∞Ü«∂-#Ѷ¨∞ I *Ï˝#Ü≥∂ˆQ# ™êOMϺ<åO Hõ~°‡Ü≥∂ˆQ# Ü≥∂y<å"£∞ II 3

1. NÉèQí "Æ å#∞_»∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ<Õ K≥ÑÊ≤ # ã¨OQÆu J~°∞#˚ ∞xH˜ `≥e¿ã LO_»_O» =Å¡ 'W=— ('=Öˇ—) JO@∞<åfl_»∞.

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

75

Ö’ˆH, Jã≤‡<£, kfiq^è•, xëêª, ѨÙ~å, „áÈHÍÎ, =∞Ü«∂, J#Ѷ¨∞, *Ï˝#Ü≥∂ˆQ#, ™êOMϺ<å"£∞, Hõ~°‡Ü≥∂ˆQ#, Ü≥∂y<å"£∞ NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† J#Ѷ¨∞ ´ áêѨ~°Ç≤Ï`å† Jã≤‡<£ ´ D† Ö’ˆH ´ [QÆ`«∞ÎÖ’† =∞Ü«∂ ´ "Õ^Œ~°∂ѨÙ_≥·# <å KÕ† ѨÙ~å ´ ѨÓ~°fiO, HõÖÏÊkÜ«∞O^Œ∞† *Ï˝#Ü≥∂ˆQ# ´ *Ï˝#Ü≥∂QÆO KÕ`«†

´ ™êOY∞ºÅ‰õΩ, *Ï˝<åkèHÍ~°∞ʼnõΩ† Hõ~°‡Ü≥∂ˆQ# ´ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO KÕ`«† Ü≥∂y<å"£∞ ´ xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ† kfiq^è• ´ Ô~O_»∞ q^è•Öˇ·#† xëêª ´ J#∞ëêª<åÅ∞† „áÈHÍÎ ´ K≥ѨÊ|_ç#q. ™êOMϺ<å"£∞

`åII N ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : J#Ѷ¨∂! ã¨$ëêì ºkÜ«∞O^Œ∞ <Õh [QÆ`«∞ÎÖ’ *Ï˝<åkèHÍ~°∞Öˇ·# "åiH˜ *Ï˝#Ü≥∂QÆO, xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Öˇ·# "åiH˜ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO J<Õ kfiq^èŒ x+¨ªÅ#∞ "Õ^•ÅÖ’ K≥Ñ≤Ê L<åfl#∞. (D Ô~O_»∂ Ѩ~°ã¨Ê~° ™ê¿ÑH∆ÍÅ∞† "Õ~°∞ "Õ~°∞ HÍ=Ù. z`«Îâ◊√kú á⁄O^Œx"åiH˜ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO, z`«Îâ◊√kú á⁄Ok *Ï˝#Éèí∂q∞HõÅ#∞ P~ÀÇ≤ÏOѨ QÀ~°∞"åiH˜ *Ï˝#Ü≥∂QÆO. Hõ#∞Hõ D Ô~O\˜Ö’ Uk „âı+¨ªO J<Õ „Ѩâ◊fl‰õΩ `å=ÙÖË^Œ∞.) (w`«. 2–39 K«∂:) 3

# Hõ~°‡}Ï=∞<å~°OÉèÏ <≥flÂ+¨¯~°‡ ºO ѨÙ~°∞ëÈ-â◊√fl`Õ I # K« ã¨#fl ºã¨<å^Õ= ã≤kúO ã¨=∞kè QÆK«Ûùu II

4

#, Hõ~°‡}Ï"£∞, J<å~°OÉèÏ`ü, <≥·+¨¯~°‡ º"£∞, ѨÙ~°∞+¨ó, Jâ◊√fl`Õ, #, K«, ã¨#fl ºã¨<å`ü, U=, ã≤kú"£∞, ã¨=∞kè QÆK«Ûùu.

Hõ~°‡}Ï"£∞ J<å~°OÉèÏ`ü ѨÙ~°∞+¨ó <≥·+¨¯~°‡º"£∞

´ Hõ~°‡Å#∞† ´ X#~°ÛHõáÈ=_»O =Å¡† ´ =∞#∞A_»∞† ´ x¢+≤¯Ü«∞"≥∞ÿ# P`«‡ ã¨fi~°∂Ѩ ã≤÷ux†

# Jâ◊√fl`Õ ´ á⁄O^Œ_»∞† ã¨#flºã¨<å`ü K« U= ´ ˆH=ÅO Hõ~°‡Å#∞ `«ºlOK«_»O KÕ`«<Õ† ã≤kúO ´ <≥·+¨¯~出xfl† # ã¨=∞kè QÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ*ÏÅ_»∞.

`åII (Hõ#∞Hõ z`«Îâ◊√kú =Å¡ *Ï˝#O HõeˆQO`« =~°‰õΩ =~å‚„â◊"≥∂z`åÖˇ·# Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«_»"Õ∞ "Õ∞Å∞, ÖËxKÀ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ^Œ∞.) ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ Hõ~°‡Å#∞

76

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

PK«iOK«‰õΩO_®1 <≥·+¨¯~出xfl (*Ï˝<åxfl) á⁄O^ŒÖË_»∞. (z`«Î â◊√nú, *Ï˝#O ÖËx) Hõ~°‡`åºQÆOÖ’ ã≤kú JO>Ë "≥∂Hõ∆O HõÅ∞QÆ*ÏÅ^Œ∞. (w:18–45, 46, 49 K«∂:)4

# Ç≤Ï HõtÛ`ü Hõ∆}=∞Ñ≤ *Ï`«∞ u+¨ª`«º Hõ~°‡Hõ$`ü I HÍ~°º`Õ Ç¨Ïº=â◊ó Hõ~°‡ ã¨~°fió „ѨHõ$u*ˇ·~°∞æ}ˇÿó II

5

#, Ç≤Ï, HõtÛ`ü, Hõ∆}"£∞, JÑ≤, *Ï`«∞, u+¨ªu, JHõ~°‡Hõ$`ü, HÍ~°º`Õ, Ç≤Ï, J=â◊ó, Hõ~°‡, ã¨~°fió, „ѨHõ$u*ˇ·ó, QÆ∞}ˇÿó.

HõtÛ`ü Hõ∆}=∞Ñ≤ JHõ~°‡Hõ$`ü *Ï`«∞ #Ç≤Ï u+¨ªu Ç≤Ï „ѨHõ$u*ˇ·ó

´ U =∞#∞A_»∂† ´ Hõ∆}"≥∞ÿ<å ‰õÄ_®† ´ U Ѩxx KÕÜ«∞‰õΩO_®† ´ Z#fl_»∞#∂† ´ LO_»*ÏÅ_»∞† ´ U=∞#† ´ „ѨHõ$u #∞O_ç Hõey#†

QÆ∞}ˇÿó J=â◊ó ã¨~°fió Hõ~°‡ HÍ~°º`Õ

´ QÆ∞}ÏÅKÕ† ´ J™êfinè#∞_≥·† ´ „Ѩf"å_»∂† ´ Hõ~°‡#∞† ´ KÕÜ«Ú"å_»∞QÍ X#~°Ê|_»∞`«∞<åfl_»∞.

`åII (Hõ~°‡`åºQÆO JO>Ë J<åã¨H˜Î, Ѷ¨Å`åºQÆO. Hõ~°‡Å<Õ `«ºlOK«_»O J™ê^躌 O.) Hõ~‡° X#~°Û‰õΩO_® Z=fi~°∂ Z#fl_»∂ XHõ Hõ} ∆ "≥∞#ÿ ‰õÄ_® LO_»Ö~Ë ∞° .

JO^Œ~°∂ =∂Ü«∂*Ï`åÖˇ·# ã¨`«fi-~°[ó-`«"≥∂ QÆ∞}ÏʼnõΩ Ö’|_ç Hõ~°‡Å#∞ KÕ¿ã"å~°∞QÍ ÉÏ^èŒ∞ºÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. (w`« : 3–8† 18–11K«∂:) 5

Hõˆ~‡¢xÌÜ«∂}˜ ã¨OÜ«∞=∞º Ü«∞ P¿ãÎ =∞#™ê 㨇~°<£ I W¢xÌÜ«∂~å÷<£ q=¸_è®`å‡ q∞^䕺Kå~°ó 㨠LK«º`Õ II

6

Hõˆ~‡¢xÌÜ«∂}˜, ã¨OÜ«∞=∞º, Ü«∞ó, P¿ãÎ, =∞#™ê, 㨇~°<£, WO¢xÌÜ«∂~å÷<£, q=¸_è®`å‡, q∞^䕺Kå~°ó, ã¨ó, LK«º`Õ. Ü«∞ó ´ U† ã¨OÜ«∞=∞º q=¸_è®`å‡ ´ =¸_è»z`«∞Î_»∞† WO„kÜ«∂~å÷<£ Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂}˜´ Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞ ѨOK«HÍxfl†

´ x„QÆÇ≤ÏOz† ´ â◊ÉÏÌk WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å#∞ †

1."Õ^•#∞=K«<#Õ „ÉÏǨχ}Ï qqk+¨Ou Ü«∞*Ë#˝ ^•<Õ# `«Ñ™¨ ê J<åâ◊Hˆ # –|$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 4–4–22.

77

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO =∞#™ê 㨇~°<£ P¿ãÎ ã¨ó

´ =∞#ã¨∞û`À† ´ 㨇iã¨∞ÎO\Ï_À† ´ J`«_»∞†

q∞^䕺Kå~°ó ´ HõÑ\ ¨ ÏK«~} ° O HõÅ"å_»∞† (Jx) LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞#∞.

`åII U =¸_è»∞_»∞ ˆH=ÅO Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å#∞1 x„QÆÇ≤ÏOz =∞#ã¨∞û`À WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å#∞2 㨇iã¨∞ÎO\Ï_À, J`«_»∞ HõѨ\ ˜ Jx K≥ѨÊ|_»`å_»∞. (w`«: 6–5 K«∂:) 6

Ü«∞ã≤Î fi¢xÌÜ«∂}˜ =∞#™ê xÜ«∞=∂º~°Éèí`Õ-~°∞˚# I Hõˆ~‡¢xÌÜ≥ÿ∞ó Hõ~°‡Ü≥∂QÆ=∞ã¨HõÎó 㨠qt+¨º`Õ II

7

Ü«∞ó, `«∞, WO„kÜ«∂}˜, =∞#™ê, xÜ«∞=∞º, P~°Éèí`Õ, J~°∞˚# Hõˆ~‡O„kÜ≥ÿ∞ó, Hõ~°‡Ü≥∂QÆ"£∞, Jã¨HõÎó, ã¨ó, qt+¨º`Õ. ´ HÍx† ´ J~°∞˚<å† ´ Z=_»∞† ´ K«‰õ∆Ω~åk *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å#∞† =∞#™ê ´ q"ÕHÜ õ Ú« Hõ"Î ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À† xÜ«∞=∞º ´ x„QÆÇ≤ÏOz†

`«∞ J~°∞˚# Ü«∞ó WO„kÜ«∂}˜

Jã¨HõÎó Hõˆ~‡O„kÜ≥ÿ∞ó Hõ~°‡Ü≥∂QÆ"£∞ P~°Éèí`Õ ã¨ó qt+¨º`Õ

´ J<å㨉õΩÎ_≥·† ´ ǨÏã¨Îáê^•k Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å`À† ´ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl† ´ P~°Oaè™êÎ_À† ´ J`«_»∞† ´ „âı+¨µª_»∞.

`åII HÍx Z=Ô~·`Õ q"ÕHõÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å#∞3 xÜ«∞q∞Oz, J<å㨉Ωõ _Î ·≥ Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂Å`À Hõ~å‡#∞ëêª#O X#~°∞Û`«∞<åfl_À, J`«_∞» z`«Îâ◊√kúx á⁄Ok *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. (ÖËHõ, ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# _®Oaè‰õΩx Hõ<åfl „âı+¨µª_»∞).

7

xÜ«∞`«O ‰õΩ~°∞ Hõ~°‡ `«fiO Hõ~°‡ *ϺÜ≥∂ ǨϺHõ~°‡}ó I â◊s~° Ü«∂„`å-Ñ≤ K« `Õ # „Ѩã≤^Õúº^ŒHõ~°‡}ó II 1. Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å∞ – "åH±, áê}˜, áê^Œ, áêÜ«Ú, LѨã¨÷Å∞.

2. WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å∞ – â◊|Ì, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ѩ, ~°ã¨, QÆO^è•Å∞.

3. *Ï˝<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞ – `«fiH±, K«‰õ∆Ωó, „â’„`«, lǨfi, „Ѷ¨∂}=ÚÅ∞.

8

78

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

xÜ«∞`«"£∞, ‰õΩ~°∞, Hõ~°‡, `«fi"£∞, Hõ~°‡, *Ϻܫ∞ó, Ç≤Ï, JHõ~°‡}ó â◊s~° Ü«∂„`å, JÑ≤, K«, `Õ, #, „Ѩã≤^Õúº`ü, JHõ~°‡}ó. `«fi"£∞ xÜ«∞`«"£∞ Hõ~°‡ ‰õΩ~°∞ Ç≤Ï JHõ~°‡}ó

´ h=Ù† ´ âßGqÇ≤Ï`« x`«ºHõ~°‡#∞† ´ X#~°∞Û† ´ UÅÜ«∞#† ´ Hõ~°‡ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»_»O HõO>ˡ†

Hõ~°‡ *Ϻܫ∞ó JHõ~°‡}ó `Õ â◊s~°Ü«∂„`å JÑ≤ # „Ѩã≤^Õúº`ü

´ Hõ~°‡ KÕÜ«∞_»O† ´ „âı+¨ªO† ´ Hõ~°‡Ç‘Ï#∞_»"≥·#† ´ h‰õΩ† ´ ^≥·#Ok# r=#O ‰õÄ_®† ´ #_»=^Œ∞.

`åII h=Ù âߢ™ÈÎѨk+¨ì"≥∞ÿ# x`«ºHõ~°‡#∞ X#~°∞Û. Hõ~°‡#∞ X#~°Û‰õΩO_® LO_»@O HõO>Ë Hõ~‡° X#~°Û_»"∞Õ „âı+Oª¨ . Hõ~‡° Ç‘Ï#∞_»"#·≥ @¡~Ú`Õ ^≥#· Ok# rq`«O ‰õÄ_® h‰õΩ QÆ_»=^Œ∞. (w`«: 18–5 K«∂:) 8

Ü«∞*Ï˝~å÷`«¯~°‡}À-#º„`« Ö’HÀ-Ü«∞O Hõ~°‡|#ú#ó I `«^Œ~°÷O Hõ~°‡ H“<ÕÎÜ«∞ =ÚHõÎã¨Væó ã¨=∂K«~° II

9

Ü«∞*Ï˝~å÷`ü, Hõ~°‡}ó, J#º„`«, Ö’Hõó, JÜ«∞"£∞, Hõ~°‡|#ú#ó, `«^Œ~°÷"£∞, Hõ~°‡, H“<ÕÎÜ«∞, =ÚHõÎã¨Væó, ã¨=∂K«~°. Ü«∞*Ï˝~å÷`ü Hõ~°‡}ó J#º„`« JÜ«∞"£∞ Ö’Hõó

´ Dâ◊fi~°∞x H˘~°‰õΩ J#∞+≤ªOK«|_Õ† ´ Hõ~°‡ HõO>ˡ† ´ J#º"≥∞ÿ# Hõ~°‡ =Å¡† ´ D† ´ Hõ~å‡kèHÍi J~Ú#"å_»∞†

´ Hõ~°‡KÕ |OkèOK« |_»∞`«∞<åfl_»∞† H“<ÕÎÜ«∞ ´ ‰õΩOfѨل`å† =ÚHõÎã¨Væó ´ Pã¨H˜Î â◊¥#∞º_»"≥·† `«^~Œ "÷° ∞£ ´ Ü«∞*Ï˝~O÷° , Dâ◊fi~°∞x H˘~°‰Ωõ † Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡#∞† ã¨=∂K«~° ´ X#~°∞Û.

Hõ~°‡|O^èŒ#ó

`åII Dâ◊fi~° „Ñ‘`«º~°÷O1 J#∞+≤ªOK«|_»¤ Hõ~°‡ H͉õΩO_®, W`«~°"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å KÕ`« D Ö’HõO |OkèOK«|_»∞`ÀOk. Hõ#∞Hõ h=Ù, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ L^ÕÌtOz J<å㨉õΩÎ_»"≥· Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«∞.

9 1. Ü«∞*’˝ "≥· q+¨µ‚ó (`≥·uÎsÜ«∞ „ÉÏǨχ}"£∞ 1. 7.4) JO>Ë Ü«∞[˝"Õ∞ q+¨µ‚=Ù, (Dâ◊fi~°∞_»∞).

79

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

ã¨Ç¨ÏÜ«∞*Ï˝ó „Ѩ*Ïó ã¨$ëêìfi ѨÙ~À"åK« „Ѩ*ÏѨuó I J<Õ# „Ѩã¨q+¨º^èŒfiO U+¨ "À-ã≤Î fi+¨ì HÍ=∞^èŒ∞H± II

10

ã¨Ç¨Ï Ü«∞*Ï˝ó, „Ѩ*Ïó, ã¨$ëêìfi, ѨÙ~å, L"åK«, „Ѩ*ÏѨuó, J<Õ#, „Ѩã¨q+¨º^èŒfi"£∞, U+¨ó, =ó, Jã¨∞Î, W+¨ì HÍ=∞^èŒ∞H±. ѨÙ~å ´ ѨÓ~°fiO, ã¨$+≤ìH˜ "≥Ú^Œ@† „Ѩ*ÏѨuó ´ „|Ǩχ† ã¨Ç¨ÏÜ«∞*Ï˝ó ´ Ü«∞*Ï˝Å`À ‰õÄ_®† „Ѩ*Ïó ´ r=ÙÅ#∞† ã¨$ëêìfi ´ ã¨$+≤ìOz† L"åK« ´ ѨeÔH#∞†

J<Õ# „Ѩã¨q+¨º^èŒfi"£∞ U+¨ó =ó W+¨ìHÍ=∞^èŒ∞H± Jã¨∞Î

´ D Ü«∞[˝O KÕ`«† ´ „Ѩ[Å#∞ Hõ#∞_»∞† ´ D Ü«∞[˝O† ´ g∞‰õΩ† ´ JcèëêìÅ#∞ WKÕÛk† ´ JQÆ∞QÍHõ.

`åII ã¨$+≤ì „áê~°OÉèíOÖ’ „|Ǩχ Ü«∞*Ï˝Å`À áê@∞ r=ÙÅ#∞1 ã¨$+≤ìOz WÖÏ Ñ¨eÔH#∞ – ''D Ü«∞*Ï˝Å KÕ`« g∞~°∞ ã¨^• ã¨=∞$kúx á⁄O^Œ∞`å~°∞† D Ü«∞[˝O g∞ JcèëêìÅ#∞ X㨈Q HÍ=∞^èÕ#∞=Ù J=ÙQÍHõ2!

10

^Õ"å<åƒù=Ü«∞`å<Õ# `Õ ^Õ"å ÉèÏ=Ü«∞#∞Î =ó I Ѩ~°ã¨Ê~°O ÉèÏ=Ü«∞#Îó „âıÜ«∞ó Ѩ~°=∞"åѨûº^äŒ II

11

^Õ"å<£, ÉèÏ=Ü«∞`«, J<Õ#, `Õ, ^Õ"åó, ÉèÏ=Ü«∞O`«∞, =ó, Ѩ~°ã¨Ê~°"£∞, ÉèÏ=Ü«∞O`«ó, „âıÜ«∞ó, Ѩ~°"£∞, J"åѨûº^äŒ.

J<Õ# (g∞~°∞) ^Õ"å<£ ÉèÏ=Ü«∞`« `Õ ^Õ"åó =ó

´ D Ü«∞[˝O KÕ`«† ´ ^Õ=`«Å#∞† ´ „Ñ‘u<˘OkOK«O_ç† ´ P† ´ ^Õ=`«Å∞† ´ q∞=∞‡efl†

´ =~å¬^Œ∞Å#∞ Xã¨y ã¨O`À+¨Ñ¨~°∞™êÎ~°∞ QÍHõ† Ѩ~°ã¨Ê~°"£∞ ´ Ѩ~°ã¨Ê~°O† ÉèÏ=Ü«∞O`«ó ´ „¿Ñq∞OK«∞H˘O@∂† (g∞~°∞) Ѩ~O° „âıÜ∞« ó ´ ã¨fi~åæxfl, "≥∂H∆Íxfl† J"åѨûº^äŒ ´ á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.

ÉèÏ=Ü«∞O`«∞

1. „ÉÏǨχ}, Hõ„∆ uÜ«∞, "≥â· √◊ ºÅx â◊OHõ~∞° Å∞.

2. D â’¡HõOÖ’ Ü«∞[˝â◊|ÌO P=â◊ºHõ Hõ~°‡ã¨∂K«HõO† HÍ=∞ºHõ~°‡ „Ѩâ◊O㨠Jã¨OQÆ`«"≥∞ÿ<å, PHõ~°‡ HõO>ˡ Hõ~‡° "Õ∞ „âı+=ª¨ ∞x `≥ÅÊ|_»∞`ÀOk. – N^èŒ~°™êfiq∞

80

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII ''D Ü«∞*Ï˝ÅÖ’ ǨÏq~åkHÍÅ#∞ Xã¨y g∞~°∞ ^Õ=`«Å#∞ `«$Ñ≤ΠѨ~°K«O_ç† "å~°∞ q∞=∞‡efl =~°¬^•Å`À J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞ QÍHõ! WÖÏ g∞~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~° „¿Ñ=∞KÕ Ñ¨~°=∞ „âıÜ«∞ã¨∞û J~Ú# "≥∂H∆Íxfl á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.1 11

Wëêì<ÀƒùQÍx› "À ^Õ"å ^•ã¨º<ÕÎ Ü«∞[˝ ÉèÏq`åó I `≥·~°Ì`åÎ#„Ѩ^•Ü≥ÿ∞Éè’º Ü≥∂ Éèí∞Vıί ¿ãÎ# U= ã¨ó II

12

Wëêì<ÀƒùQÍ<£, Ç≤Ï, =ó, ^Õ"åó, ^•ã¨º<ÕÎÕ, Ü«∞[˝ ÉèÏq`åó, `≥·ó, ^Œ`åÎ<£, J„Ѩ^•Ü«∞, UÉèíºó, Ü«∞ó, Éèí∞OˆHÎ, ¿ãÎ#, U=, ã¨ó. ^Õ"åó ´ ^Õ=`«Å∞† Ü«∞[˝ÉèÏq`åó ´ Ü«∞*Ï˝ÅKÕ ã¨O`«∞+¨µìÖˇ·† Wëêì<£ ´ "åOzè`åÖˇ·#† Éè’QÍ<£ ´ Éè’Qƺ=ã¨∞Î=ÙÅ#∞† =ó ´ g∞‰õΩ† ^•ã¨ºO`Õ ´ Xã¨ÔQ^Œ~°∞† Ç≤Ï ´ U=∞#† `≥·ó ´ "åiKÕ†

^Œ`åÎ<£ ´ Xã¨QÆ|_ç# Éè’Qƺ=ã¨∞Î=ÙÅ#∞† UÉèíºó ´ giH˜ (^Õ=`«Å‰õΩ)† J„Ѩ^•Ü«∞ ´ x"ÕkOK«‰õΩO_®† Ü«∞ó ´ Z=_»∞† Éèí∞Vıί ´ Éè’y™êÎ_À† ã¨ó ´ J`«_»∞† ¿ãÎ# U= ´ ^˘OQÆÜÕ∞.

`åII ''Ü«∞*Ï˝Å`À ^Õ=`«Å∞ P~åkè`«∞Öˇ· g∞‰õΩ "åOzè`« Éè’QÍÅ#∞ „Ѩ™êk™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ, ^Õ=`å„Ѩ^Œ`åÎÖˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^Õ=`«Å‰õΩ x"ÕkOK«‰õΩO_® Éè’yOKÕ"å_»∞ áêÑ≤ÜÕ∞!—— 12

Ü«∞[˝tëêìt#ó ã¨<ÀÎ =ÚK«º<ÕÎÕ ã¨~°fiH˜eƒÃ+·ó I Éèí∞&˚`Õ `Õ `«fiѶ¨∞O áêáê ÜÕ∞ ѨK«<åκ`«‡HÍ~°}Ï`ü2 II

13

Ü«∞[˝tëêìt#ó, ã¨O`«ó, =ÚK«ºO`Õ, ã¨~°fiH˜eƒÃ+·ó, Éèí∞O[`Õ, `Õ, `«∞, JѶ¨∞"£∞, áêáêó, ÜÕ∞, ѨK«Ou, P`«‡HÍ~°}Ï`ü. Ü«∞[˝tëêìt#ó ´ Ü«∞[˝âëı êxfl Éè∞í lOKÕ† ã¨~°fiH˜eƒÃ+·ó ã¨#Îó ´ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ∞† =ÚK«ºO`Õ

´ áêáêÅxfl\˜ #∞O_ç† ´ q_ç=_»∞`«∞<åfl~°∞†

1. HÍ=∞ Éè’QÍ#O`«~O° Ѩ~O° Ѩ~å„Hõ=∞OÖ’ *Ï˝<åxfl „Ѩu"å~°∂ ‰õÄ_® á⁄O^Œ∞`å~°∞.

2. JѶ¨∞O 㨠ˆH=ÅO Éèí∞Vıί Ü«∞ó ѨK«`åº`«‡HÍ~°}Ï`ü, Ü«∞[˝tëêìâ◊#O ¿ÇϺ`«`ü ã¨`«º=∞#flO qnèÜ«∞`Õ.

– =∞#∞ 㨇$u 3–119.

81

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO `Õ áêáêó `«∞ ´ HÍx† JѶ¨∞"£∞ ÜÕ∞ ´ Z=~°∞† Éèí∞O[`Õ P`«‡HÍ~°}Ï`ü ´ `«=∞ H˘~°ˆH† ѨK«Ou ´ =O_»∞‰õΩO@∞<åfl~À†

´ P áêѨÙÅ∞† ´ áêáêxfl† ´ Éèí∞lã¨∞Î<åfl~°∞ (á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞).

`åII U ã¨[˚#∞Å∞ Ü«∞[˝ âıëêxfl Éèí∞l™êÎ~À, "å~°∞ ã¨~°fiq^èŒ áêáêÅ #∞O_ô q=Ú‰õΩÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. ˆH=ÅO `«=∞ H˘~°ˆH ("≥·â◊fi ^Õ"å^Œ∞Å H˘~°‰õΩ 13 QÍHõ) =O_»∞‰õΩ<Õ "å~°∞ áêáêxfl1 Éèí∞lã¨∞Î<åfl~°∞.

J<åfl^Œƒù=xÎ Éèí∂`åx Ѩ~°˚<åº ^Œ#fl ã¨=∞ƒù=ó I Ü«∞*Ï˝^Œƒù=u Ѩ~°˚<Àº Ü«∞[˝ó Hõ~°‡ ã¨=Ú^Œƒù=ó II

14

J<åfl`ü, Éèí=Ou, Éèí∂`åx, Ѩ~°˚<åº`ü, J#fl ã¨OÉèí=ó, Ü«∞*Ï˝`ü, Éèí=u, Ѩ~°˚#ºó, Ü«∞[˝ó, Hõ~°‡, ã¨=Ú^Œƒù=ó.

J<åfl`ü ´ J#flO #∞O_ç† Éèí∂`åx ´ „áê}∞Åâ◊s~åÅ∞† Éèí=xÎ ´ L`«Ê#fl=∞=Ù`«∞<åfl~Ú† Ѩ~°˚<åº`ü ´ =~°¬O #∞O_ç† J#flã¨OÉèí=ó ´ J#fl ã¨$+≤ì† Ü«∞*Ï˝`ü ´ Ü«∞[˝O =Å¡ HõeˆQ JѨÓ~°fi=∞#|_Õ J^Œ$+¨ìѶ¨ÅO #∞O_ç†

Ѩ~°˚#ºó ´ =~°¬O† Éèí=u ´ L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk† Ü«∞[˝ó ´ JѨÓ~°fi"≥∞ÿ# D Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO† Hõ~°‡ã¨=Ú^Œƒù=ó ´ "≥·kHõǨϟ=∂k „H˜Ü«∞Å #∞O_ç L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk.

`åII J#flO #∞O_ç „áê}∞Å â◊s~°O L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk. J#flO "Õ∞Ѷ¨∞O #∞O_ç HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. "Õ∞Ѷ¨∞O2 Ü«∞[˝O #∞O_ç HõÅ∞QÆ∞`ÀOk, Ü«∞[˝O Ǩϟ=∂k Hõ~°‡Å =Å¡ L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk. 14 1. ^Õ=, |∞∞+≤, Ñ≤`$« , =∞#∞+¨º, Éè∂í `« Ü«∞*Ï˝Å∞ J<Õ Ñ¨OK«Ü∞« *Ï˝Å∞ QƇǨÏã¨∞x÷ H˜ x`«ºO J#∞¿+Ü ª ∞« "≥∞#ÿ q. ^Õ=`«Å#∞ ǨÏq~åÌ#O KÕ`«, |∞∞+¨µÅ#∞ ã¨fiâßMÏ "Õ^Œ J^茺ܫ∞#O KÕ`å, Ñ≤`«$ ^Õ=`«Å#∞ `«~°Ê}ÏkHÍÅ KÕ`å, =∞#∞+¨µºÅ#∞ Pu^äÕÜ«∞ã¨`å¯~°O KÕ`å Éèí∂`åÅ#∞ |e<˘ã¨y `«$Ñ≤ΠѨ~°K«_»"Õ∞ ѨOK«Ü«∞*Ï˝Å∞.

YO_çx (Hõu)Î , ¿Ñ+≤}˜ (ã¨xflHõÅ∞¡), K«∞e¡ (á⁄~Úº), L^Œ‰Ωõ Oaè (h\˜‰Ωõ O_»), =∂~°x˚ (pѨÙ~°∞) J#∞"å\˜x LѨÜ≥∂yOK«_»O =Å¡ HõeˆQ áêѨO D Ü«∞*Ï˝Å =Å¡ `˘ÅQÆ∞`«∞Ok. – =∞#∞ 㨇$u 3–68, 71.

2. JQ“fl „Ѩ™êÎǨïuó ã¨=∞ºH± Pk`«º=ÚѨu+¨ª`Õ, Pk`åº*Ï˚Ü«∞`Õ =$+≤ìó =$¿+ì~°#flO `«`«ó „Ѩ*Ïó.

JyflÜ«∞O^Œ∞ qkèѨÓ~°fiHõOQÍ Xã¨QÆ|_ç# JǨï`«∞Å∞ Pk`«∞ºx KÕ~°∞`«∞<åfl~Ú. Pk`«∞ºx #∞O_ç =~°¬=¸, =~°¬O #∞O_ç J#fl=¸, J#flO #∞O_ç „áê}∞Å∂ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. – =∞#∞ 㨇$u 3–76.

82

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Hõ~°‡ „|Ǩϟ‡^Œƒù=O qkú „|Ǩ‡Hõ∆~° ã¨=Ú^Œƒù="£∞ I `«™ê‡`«û~°fiQÆ`«O „|Ǩχ x`«ºO Ü«∞*Ë˝ „Ѩu+≤ª`«"£∞ II

15

Hõ~°‡, „|Ǩϟ‡^Œƒù="£∞, qkú, „|Ǩχ, JHõ∆~° ã¨=Ú^Œƒù="£∞, `«™ê‡`ü, ã¨~°fiQÆ`«"£∞, „|Ǩχ, x`«º"£∞, Ü«∞*Ë˝, „Ѩu+≤ª`«"£∞.

Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡#∞† „|Ǩϟ‡^Œƒ=ù "£∞ ´ "Õ^OŒ #∞O_ç ѨÙ\˜#ì kQÍ, "Õ^Œ „Ѩuáêk`«OQ͆ qkú ´ „QÆÇ≤ÏOK«∞† „|Ǩχ ´ "Õ^ŒO† JHõ∆~°ã¨=Ú^Œƒù="£∞ ´ Ѩ~°=∂`«‡ #∞O_ç ѨÙ\˜ì#k†

´ Hõ#∞Hõ† ´ ã¨~°fi„ѨHÍâ◊HõO† ã¨~°fi"åºÑ≤Ü≥ÿ∞#† „|Ǩχ ´ "Õ^ŒO† x`«º"£∞ ´ ã¨^•† Ü«∞*Ë˝ ´ Ü«∞[˝OÖ’† „Ѩu+≤ª`«"£∞ ´ „Ѩu+≤ì`«"≥∞ÿ#k.

`«™ê‡`ü ã¨~°fiQÆ`«"£∞

`åII Hõ~°‡ "Õ^•Å #∞O_ç HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Œx „QÆÇ≤ÏOK«∞. "Õ^ŒO Ѩ~°=∂`«‡ 1

#∞O_ç ã¨=Ú^Œ∂ƒù`«=Ú. Hõ#∞Hõ, ã¨~°fi„ѨHÍâ◊=¸ (ã¨~°fi"åºÑ≤) J~Ú# "Õ^ŒO ã¨~°fi^• Ü«∞[˝O#O^Œ∞ „Ѩu+≤ª`«"≥∞ÿ LOk.2 15

U=O „Ѩ=iÎ`«O K«„HõO <å#∞ =~°ÎÜ«∞fÇ¨Ï Ü«∞ó I JѶ¨∂Ü«Ú iO¢xÌÜ«∂~å"≥∂ "≥∂Ѷ¨∞O áê~°÷ 㨠r=u II 16 U="£∞, „Ѩ=iÎ`«"£∞, K«„Hõ"£∞, #, J#∞ =~°ÎÜ«∞u, WǨÏ, Ü«∞ó, JѶ¨∂Ü«Úó, WO„kÜ«∂~å=∞ó, "≥∂Ѷ¨∞"£∞, áê~°÷, ã¨ó, r=u. áê~°÷ Ü«∞ó

´ J~°∞˚<å† ´ Z=_»∞†

WÇ¨Ï U="£∞

´ D [QÆ`«∞Î#† ´ D suQ͆

1. ^À+¨~Ç° Ï≤ `« Ѩ~=° ∂`«‡ #∞O_ç ѨÙ~°∞+¨xóâ◊fiã≤`O« =Öˇ J<åÜ«∂ã¨OQÍ "Õ^•Å∞ "≥Å∞=_®¤~Ú. Hõ#∞Hõ, ^À+¨â¥◊ #º"≥∞#ÿ "Õ^•Å∞ ã¨~åfi~°„÷ ѨHÍâßÅ∂, JfO„kÜ«∞ q+¨Ü∂« Å „Ѩ=∂}ÏÅ∂ J=Ù`«∞<åfl~Ú. ''J㨺 =∞ǨÏ`À Éèí∂`«ã¨º xóâ◊fiã≤`«"Õ∞`«`ü Ü«∞`ü |∞∞ˆQfi^À Ü«∞Aˆ~fi^Œó ™ê=∞"Õ^Œó—— (|$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 2 - 4- 10) ™êH∆Í`«∂ΠѨ~°=∂`«‡ÜÕ∞ "Õ^•xH˜ HÍ~°}=∞=_»O =Å¡ Jk ã¨~°fiQÆ`«O. ã¨~°fi„ѨHÍâ◊HõO. ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 1–1–3 K«∂.)

2. "Õ^ŒO Ü«∞[˝qkè „Ñ¨^è•#=∞=_»O =Å¡, Ü«∞[˝„Ѩu+≤ª`«O Jx K≥ѨÊ|_çOk.

83

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO „Ѩ=iÎ`«"£∞ K«„Hõ"£∞ # J#∞=~°ÎÜ«∞u WO„kÜ«∂~å=∞ó

´ „Ѩ=iÎOѨ|_ç#† ´ Hõ~°‡ K«„HÍxfl† ´ J#∞ã¨iOK«_À† ´ WO„kÜ«∂㨉Ωõ _Î ∂» †

JѶ¨∂Ü«Úó ã¨ó "≥∂Ѷ¨∞"£∞ r=u

´ áêѨrg J~Ú#† ´ P ѨÙ~°∞+¨µ_»∞† ´ =º~°÷OQ͆ ´ rqã¨∞Î<åfl_»∞.

`åII áê~å÷! Z=_»∞, Dâ◊fi~°∞xKÕ D q^èŒOQÍ „Ѩ=iÎ`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡K«„HÍxfl J#∞ã¨iOK«_À, WO„kÜ«∂㨉õΩÎ_»∂ áêÑ≤Ü«¸ J~Ú# J`«x rq`«O =º~°÷O.16

Ü«∞™êÎ fi`«‡~°uˆ~= ™êº`ü P`«‡`«$ѨÎâ◊Û =∂#=ó I P`«‡<Õº= K« ã¨#∞Î+¨ìó `«ã¨º HÍ~°ºO # q^Œº`Õ II

17

Ü«∞ó, `«∞, P`«‡~°uó, U=, ™êº`ü, P`«‡`«$ѨÎó, K«, =∂#=ó, P`«‡x, U=, K«, ã¨O`«∞+¨ìó, `«ã¨º, HÍ~°º"£∞, #, q^Œº`Õ. ´ HÍx† ´ U =∞#∞+¨µº_»∞† ´ P`«‡Ü«∞O^Œ∞ „Ñ‘uQÆÅ"å_»∂† P`«‡`«$ѨÎó U= K« ´ P`«‡Ü«∞O^Õ `«$Ñ≤Î QÆÅ"å_»∂† `«∞ Ü«∞ó =∂#=ó P`«‡~°uó

P`«‡x U= K« ã¨O`«∞+¨ìó ™êº`ü `«ã¨º HÍ~°º"£∞ # q^Œº`Õ

´ P`«‡Ü«∞O^Õ† ´ ã¨O`«∞+¨µì_»∂† ´ J=Ù`å_À† ´ J\˜ì "åxH˜† ´ Hõ~°Î=ºO† ´ ÖË^Œ∞.

`åII (D Hõ~°‡Å∞ J*Ï˝x Ü≥ÚHõ¯ z`«Îâ◊√kú H˘~°ˆH K≥ѨÊ|_®¤~Ú.) HÍx, U =∞#∞A_»∞ P`«‡Ü«∞O^Õ „Ñ‘ux, P`«‡Ü«∞O^Õ `«$Ñ≤Îx, P`«‡Ü«∞O^Õ ã¨O`«∞+≤ìx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_À J`«xH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõ~°Î=º=¸ ÖË^Œ∞.

17

<≥·= `«ã¨º Hõ$`Õ<å~À÷ <åHõ$`Õ<ÕÇ¨Ï Hõâ◊Û# I # Kå㨺 ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ HõtÛ^Œ~°÷=ºáê„â◊Ü«∞ó II

18

#, U=, `«ã¨º, Hõ$`Õ#, J~°÷ó, #, JHõ$`Õ#, WǨÏ, Hõâ◊Û#, #, K«, J㨺, ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ, HõtÛ`ü, J~°÷=ºáê„â◊Ü«∞ó.

WÇ¨Ï Hõ$`Õ# `«ã¨º

´ „ѨÜ≥∂[#O† ´ D [QÆ`«∞Î#† J~°÷ó ´ ÖË<Õ ÖË^Œ∞† ´ Hõ~å‡#∞ëêª#O =Å¡† # U= JHõ$`Õ# ´ Hõ~‡° KÕÜ∞« HõáÈ=@O`À ‰õÄ_®† ´ P`«‡A˝xH˜†

84

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HõâÛ◊ # ´ Z\˜ì („Ѩ`«º"åÜ«∞=Ú)† # ´ HõÅ∞QÆ^Œ∞† ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ K« ´ U „áê}˜`À_»#∞† J㨺 ´ W`«xH˜†

HõtÛ`ü ´ Z\˜ì† J~°÷=ºáê„â◊Ü«∞ó ´ „ѨÜ≥∂[# xq∞`«Î"≥∞ÿ# ã¨O|O^èŒO† # ´ ÖË^Œ∞.

`åII D [QÆ`«∞ÎÖ’ P`«‡*Ï˝xH˜ Hõ~å‡#∞ëêª#O =Å¡ U „ѨÜ≥∂[#=¸ (ѨÙ}ºO) ÖË^Œ∞. Hõ~°‡ X#~°Û‰õáÈ=_»O =Å¡ J`«xH˜ Z\˜ì „Ѩ`«º"åÜ«∞=¸ (áêѨO) HõÅ∞QÆ^Œ∞. P„|Ǩχã¨ÎO| Ѩ~°ºO`«O QÆÅ U „áê}˜`À#∂ J`«xH˜ „ѨÜ≥∂[# ã¨O|O^èŒO (P„â◊~ÚOK«=Åã≤# Ѩx) ÖË^Œ∞.

18

`«™ê‡^Œã¨HõÎó ã¨`«`«O HÍ~°ºO Hõ~°‡ ã¨=∂K«~° I Jã¨HÀΠǨºK«~°<£ Hõ~°‡ Ѩ~°=∂áÈflu ѨÓ~°∞+¨ó II

19

`«™ê‡`ü, Jã¨HõÎó, ã¨`«`«"£∞, HÍ~°º"£∞, Hõ~°‡, ã¨=∂K«~°, Jã¨HõÎó, Ç≤Ï, PK«~°<£, Hõ~°‡, Ѩ~°"£∞, PáÈflu, ѨÓ~°∞+¨ó. `«™ê‡`ü Jã¨HõÎó ã¨`«`«"£∞ HÍ~°º"£∞Hõ~°‡ ã¨=∂K«~° Ç≤Ï

´ Hõ#∞Hõ† ´ J<å㨉õΩÎ_»"≥·† ´ ã¨~°fi^•† ´ Hõ~°Î=ºHõ~°‡#∞† ´ J#∞+≤ªOK«∞† ´ U=∞#†

ѨÓ~°∞+¨ó Jã¨HõÎó Hõ~°‡ PK«~°<£ Ѩ~°"£∞ PáÈflu

´ =∞#∞+¨µº_»∞† ´ xëê¯=Ú_≥·† ´ Hõ~°‡ PK«i¿ãΆ ´ "≥∂H∆Íxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII (P`«‡~°uÜ≥∞ÿ # *Ï˝x XHõ¯xˆH Hõ~‡° Å „ѨÜ∂≥ [#O ÖË^∞Œ . `«k`«~∞° ʼnõΩ „ѨÜ≥∂[#O LOk. h=Ù *Ï˝xq HÍ=Ù) Hõ#∞Hõ, h=Ù J<å㨉õΩÎ_»"≥· ã¨^• Hõ~°Î=º Hõ~°‡#∞ PK«iOK«∞. HÍ=∞<åâ◊¥#∞º_≥· Hõ~°‡ X#ˆ~Û =∞#∞+¨µº_»∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =ÚH˜Îx á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. (w`«: 6–1 K«∂:) 19

Hõ~°‡}ˇÿ= Ç≤Ï ã¨Oã≤kú=∂ã≤÷`å [#HÍ^ŒÜ«∞ó I Ö’Hõã¨O„QÆÇ¨Ï "Õ∞"åÑ≤ ã¨OѨâ◊º<£ Hõ~°∞Î=∞~°›ã≤ II Hõ~°‡}Ï, U=, Ç≤Ï, ã¨Oã≤kú"£∞, Pã≤÷`åó, [#HÍ^ŒÜ«∞ó, Ö’Hõã¨O„QÆǨÏ"£∞, U=, JÑ≤, ã¨OѨâ◊º<£, Hõ~°∞Î"£∞, J~°›ã≤.

20

85

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO ´ [#Hõ Jâ◊fiѨ`åk ~å[~°∞¬Å∞† Hõ~°‡}Ï U= Ç≤Ï ´ xëê¯=∞OQÍ J#∞+≤ª`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡KÕ`«<Õ† ã¨Oã≤kú"£∞ ´ z`«Îâ◊√kú ^•fi~å "≥∂H∆Íxfl† [#HÍ^ŒÜ«∞ó

Pã≤÷`åó ´ á⁄O^•~°∞† Ö’Hõã¨O„QÆǨÏ"Õ∞"åÑ≤ ´ Ö’HÍxfl #_»Ñ¨=Åã≤# „Hõ=∞OÖ’<≥·<å† ã¨OѨâº◊ <£ ´ QÆ∞iÎã¨∂Ά (h=Ù) Hõ~°∞Î=∞~°›ã≤ ´ Hõ~°‡#∞ KÕÜ«∞ J~°∞›_»=Ù.

`åII [#‰õΩ_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞ Hõ~‡° KÕ`<« Õ (z`«âÎ √◊ kúx á⁄Ok) P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄O^•~°∞. (ÖËHõ h‰õΩ z`«Îâ◊√kú xq∞`«ÎO Hõ~°‡Å`À Ѩx ÖˉõáÈ~Ú<å, JO>Ë h=Ù P`«‡A˝_"» Õ J~Ú<å ‰õÄ_®) Ö’HõãO¨ „QÆÇ¨ ~°O÷ 1 ([#∞Å#∞ ã¨fi^è~Œ ‡° x~°`∞« Å∞QÍ KÕÜ«∞_®xH˜† ÖË^• [#∞Å∞ *Ï˝xx K«∂ã≤ Hõ~°‡ `åºQÆO KÕ™êÎ~°<Õ q+¨Ü«∂xfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx) h‰õΩ Hõ~°‡Å#∞ PK«iOK«_»O Lz`«O. 20

Ü«∞^Œº^•K«~°u „âı+¨ªã¨Î`«Î^Õ"Õ`«~À [#ó I 㨠ܫ∞¢`«Ê=∂}O ‰õΩ~°∞`Õ Ö’Hõã¨Î^Œ#∞=~°Î`Õ II

21

Ü«∞`ü, Ü«∞`ü, PK«~°u, „âı+¨ªó, `«`ü, `«`ü, U=, W`«~°ó, [#ó, ã¨ó, Ü«∞`ü, „Ѩ=∂}"£∞, ‰õΩ~°∞`Õ, Ö’Hõó, `«`ü, J#∞=~°Î`Õ. „âı+ª¨ Ü«∞`ü Ü«∞`ü PK«~°u W`«~°ó [# `«`ü `«`ü U=

´ „âı+¨µª_»∞† ´ U"Õ∞q∞† ´ X#~°∞Û<À† ´ ™ê^è•~°}[#∞Å∞† ´ PÜ«∂ ^•x<Õ† (J#∞HõiOK«∞#∞)

ã¨ó Ü«∞`ü „Ѩ=∂}"£∞ ‰õΩ~°∞`Õ Ö’Hõó `«`ü J#∞=~°Î`Õ

´ J`«_»∞† ´ ^Õxx† ´ „Ѩ=∂}©Hõi™êÎ_À† ´ Ö’Hõ=Ú† ´ ^•x<Õ† ´ J#∞ã¨iã¨∞ÎOk.

`åII „âı+µ¨ Öª #·ˇ =º‰õΩÅÎ PK«~}° #<Õ [#™ê=∂#ºO J#∞Hõiã¨∞OÎ k. "å~°∞ ^Õxx „áê=∂}˜Hõ |∞kú`À J#∞+≤ª™êÎ~À, ™ê^è•~°} [#∞Å∞ ‰õÄ_® ^•x<Õ J#∞ã¨i™êÎ~°∞.

21

# "Õ∞ áê~å÷ã≤Î Hõ~°Î=ºO „u+¨µ Ö’ˆH+¨µ H˜&Û# I <å#"åѨÎ=∞"åѨÎ=ºO =~°Î U= K« Hõ~°‡}˜ II

22

1. =∞#∞+¨µºx Jã¨`ü Ѩ^OŒä #∞O_ç x"åiOK«_®xH˜, ã¨fi^è~Œ ‡° OÖ’ „Ѩ=iÎÅ*¡ Ü Ë ∞« _»O J<Õk 'Ö’HõãO¨ „QÆÇϨ O—.

86

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

#, "Õ∞, áê~°÷, Jã≤Î, Hõ~°Î=º"£∞, „u+¨µ, Ö’ˆH+¨µ, H˜OK«#, #, J#"åѨÎ"£∞, J"åѨÎ=º"£∞, =ˆ~Î, U=, K«, Hõ~°‡}˜.1 áê~°÷ „u+¨µ Ö’ˆH+¨µ "Õ∞ H˜OK«# Hõ~°Î=º"£∞ <åã≤Î

´ J~°∞˚<å† ´ =¸_»∞† ´ Ö’HÍÅÖ’† ´ <å‰õΩ† ´ H˘OK≥"≥∞ÿ#, Z\˜ì† ´ Hõ~°Î=ºO† ´ ÖË^Œ∞†

J#"åѨÎ"£∞ K« J"åѨÎ=º"£∞ # Hõ~°‡}˜ U= =ˆ~Î

´ á⁄O^Œ|_»xk† ´ =∞iÜ«Ú ´ á⁄O^Œ^Œy#k ‰õÄ_®† ´ ÖË^Œ∞† (J~Ú<å) ´ Hõ~°‡=∞O^Õ† ´ „Ѩ=iÎÅ∞¡`∞« <åfl#∞.

`åII (D q+¨Ü«∂xH˜ ^Œ$ëêìO`«O <Õ<Õ.) áê~å÷! =ÚÖ’¡HÍÅÖ’ <å‰õΩ U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõ~°Î=º=¸ ÖË^Œ∞. <Õ#∞ á⁄O^Œxk QÍx, á⁄O^Œ=Åã≤#k QÍx ÖË^Œ∞. J~Ú##∂, Ö’HÍxH˜ XHõ P^°~å≈xfl <≥ÅH˘ÖËÊ xq∞`«ÎO <Õ#∞ ã¨~°fi^• Hõ~°‡ X#~°∞Û`«∞<åfl#∞.

22

Ü«∞k ǨϺǨÏO # =ˆ~ÎÜ«∞O *Ï`«∞ Hõ~°‡}º`«¢xÌ`«ó I =∞=∞ =~å·#∞=~°Î<ÕÎ =∞#∞ëêºó áê~°÷ ã¨~°fiâ◊ó II

23

Ü«∞k, Ç≤Ï, JǨÏ"£∞, #, =ˆ~ÎÜ«∞"£∞, *Ï`«∞, Hõ~°‡}˜, J`«O„k`«ó, =∞=∞, =~°Î‡, J#∞=~°ÎO`Õ, =∞#∞ëêºó, áê~°÷, ã¨~°fiâ◊ó. áê~°÷ó ´ J~°∞˚<å† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† *Ï`«∞ ´ Z#fl_≥·<å † J`«¢xÌ`«ó ´ J„Ѩ=∞`«∞Î_»<≥·† Hõ~°‡}˜ ´ Hõ~°‡Ö’† # =ˆ~ÎÜ«∞O Ü«∞ ´ „Ѩ=$`«∞Î_»<≥· ÖˉõΩO>ˆ

=∞#∞ëêºó ã¨~°fiâ◊ó =∞=∞ =~°Î‡ Ç≤Ï J#∞=~°ÎO`Õ

´ =∂#=ÙÅ∞† ´ ã¨~°fiq^è•Å† ´ <å† ´ =∂~åæ<Õfl† ´ J#∞ã¨i™êÎ~°∞.

`åII <Õ<#≥ fl_≥<· å, J„Ѩ=∞`«∞_Î <» ·≥ Hõ~‡° Å#∞ X#~°Ê‰õΩO_® LO>Ë, [#∞Å∞ ã¨~°fiq^è•Å <å =∂~åæ<Õfl J#∞ã¨i™êÎ~°∞.

1. J#"åѨΠ=∞"åѨÎ=ºO # `Õ H˜O K«# q^Œº`Õ, Ö’HÍ#∞„QÆÇ¨Ï U "≥·HÀ ¿ÇÏ`«∞ ¿ãÎ [#‡Hõ~°‡}Àó.

23 – ~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊"£∞ 10–31.

87

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

Lfû^ÕÜ«Úi"Õ∞ Ö’HÍ # ‰õΩ~åºO Hõ~°‡ KÕ^ŒÇ¨Ï"£∞ I ã¨V¯~°ã¨º K« Hõ~åÎ ™êº=ÚѨǨÏ<åºq∞=∂ó „Ѩ*Ïó II

24

Lfû^ÕÜ«Úó, W"Õ∞, Ö’HÍó, #, ‰õΩ~åº"£∞, Hõ~°‡, KÕ`ü, JǨÏ"£∞, ã¨OHõ~°ã¨º, K«, Hõ~åÎ, ™êº"£∞, LѨǨÏ<åº"£∞, W=∂ó, „Ѩ*Ïó.

JǨÏO ´ <Õ#∞† Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡#∞† # ‰õΩ~åº"£∞ KÕ`ü ´ X#~°Ê‰õΩO>ˆ W"Õ∞ Ö’HÍó ´ D [#∞Å∞† Lfû^ÕÜ«Úó ´ K≥_çáÈÜ≥∞^Œ~°∞† ã¨OHõ~°ã¨º K« ´ =~°‚ã¨OHõ~åxH˜ ‰õÄ_®†

Hõ~åÎ ™êº"£∞ W=∂ó „Ѩ*Ïó LѨǨÏ<åº"£∞

´ Hõ~°Î#∞† ´ J=Ù`å#∞† ´ D† ´ r=ÙÅ#∞† ´ K≥_»Q˘\˜ì# "å_ç#=Ù`å#∞.

`åII <Õ#∞ Hõ~°‡Å#∞ X#~°Ê‰õΩO>Ë, Ö’Hõã≤÷uH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å JÉèÏ=OÖ’ D [#∞ÅO^Œ~°∂ K≥_çáÈ`å~°∞. <Õ#∞ =~°‚ã¨OHõ~° HÍ~°‰õΩ_»#=Ù`«∂, „Ѩ[Å q<åâßxH˜ HÍ~°}"≥∞ÿ#"å}‚=Ù`å#∞.

25

ã¨HÍÎó Hõ~°‡}ºq^•fiO™È Ü«∞^ä• ‰õΩ~°fixÎ ÉèÏ~°`« I ‰õΩ~åºkfi^•fiO ã¨Î^ä•ã¨HõÎó zH©~°∞¬~À¡Hõ ã¨O„QÆǨÏ"£∞ II

25

ã¨HÍÎó, Hõ~°‡}˜, Jq^•fiOã¨ó, Ü«∞^ä•, ‰õΩ~°fixÎ, ÉèÏ~°`«, ‰õΩ~åº`ü, q^•fi<£, `«^ä•, Jã¨HõÎó, zH©~°∞¬ó, Ö’Hõ ã¨O„QÆǨÏ"£∞. ÉèÏ~°`« Jq^•fiOã¨ó Hõ~°‡}˜ ã¨HÍÎó Ü«∞^ä• ‰õΩ~°fiOu q^•fi<£

´ J~°∞˚<å† ´ J*Ï˝#∞Å∞† ´ Hõ~°‡Ö’† ´ P㨉õΩÎÖˇ·† ´ ZÖÏ J~Ú`Õ† ´ X#~°∞Û`«∞<åfl~À† ´ *Ï˝x†

Jã¨HõÎó Ö’Hõã¨O„QÆǨÏ"£∞ zH©~°∞¬ó `«^ä• ‰õΩ~åº`ü

´ J<å㨉õΩÎ_≥·† ´ Ö’HÍxH˘Hõ P^Œ~≈° HõÅÊ<åxfl† ´ X#~°ÊQÀi† ´ JÖφ ´ Hõ~°‡ X#~°∞™êÎ_»∞.

`åII ÉèÏ~°`å! JA˝Å∞ ZÖÏ J~Ú`Õ P㨉õΩÎÖˇ· Hõ~°‡Å#∞ PK«i™êÎ~À, JÖÏ *Ï˝#∞Å∞ J<å㨉Ωõ ÖÎ ·ˇ Ö’HõtHõ}∆ Ï~°O÷ Hõ~‡° #∞ X#~°∞™êÎ~∞° . (Hõ~‡° #∞ KÕÜ∂« e)25

88

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

# |∞kúÉèË^ŒO [#ÜÕ∞^Œ*Ï˝<åO Hõ~°‡ã¨V˜æ<å"£∞ I Ü≥∂[ÜÕ∞`ü1 ã¨~°fiHõ~å‡}˜ q^•fi<£ Ü«ÚHõÎã¨û=∂K«~°<£ II 26 #, |∞kúÉèË^Œ"£∞, [#ÜÕ∞`ü, J*Ï˝<å"£∞, Hõ~°‡ã¨Oy<å"£∞, Ü≥∂[ÜÕ∞`ü, ã¨~°fiHõ~å‡}˜, q^•fi<£, Ü«ÚHõÎó, ã¨=∂K«~°<£.

Hõ~°‡ã¨Oy<å"£∞ J*Ï˝<å"£∞ |∞kúÉèË^Œ"£∞ # [#ÜÕ∞`ü q^•fi<£

´ Hõ~°‡Ö’ P㨉õΩÎÖˇ·#† ´ Jq"Õ‰õΩʼnõΩ† ´ |∞kú K«Ñ¨ÖÏxfl† ´ HõeyOK«xk† ´ *Ï˝x†

Ü«ÚHõÎó ´ J=Ç≤Ï`«∞_≥·† ã¨~°fiHõ~å‡}˜ ´ Hõ~°‡ÅxflO\˜h† ã¨=∂K«~°<£ ´ J#∞+≤ªã¨∂Ά ("åix) Ü≥∂[ÜÕ∞`ü ´ Hõ~°‡ÅÖ’ *Á#Ê#QÆ∞#∞, (Hõ~°‡Å#∞ X#~°∞Û#@∞¡ KÕÜ«Ú#k).

`åII ('P`«‡ JHõ~°Î— "≥Ú^ŒÖˇ·# "åHͺÅ#∞ K≥Ñ≤Ê) Jq"Õ‰õΩÖˇ·# Hõ~å‡ã¨‰õΩÎÅ |∞kúx K«eOѨ2 *ËÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. `å#∞ J„Ѩ=∞`«∞Î_≥· Hõ~°‡Å#∞ PK«iã¨∂Î, "åix ‰õÄ_® Hõ~°‡Å#∞ X#ˆ~Û@@∞¡ KÕÜ«∂e. (ÖˉõΩO>Ë, "åi |∞kú K«OK«Å"≥∞ÿ Hõ~°‡Å#∞ X#~°Û‰õÄO_® LO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì z`«Îâ◊√kú HõÅ∞QÆ^Œ∞, *Ï˝#O ‰õÄ_® ÅaèOK«^Œ∞.

LÉèíÜ«∞ „Éèí+¨µªÅ=Ù`å~°∞.)

26

„ѨHõ$`Õó „H˜Ü«∞=∂}Ïx QÆ∞}ˇÿó Hõ~å‡}˜ ã¨~°fiâ◊ó I JǨÏVͯ~° q=¸_è®`å‡ Hõ~åÎǨÏq∞u =∞#º`Õ II

27

„ѨHõ$`Õó, „H˜Ü«∞=∂}Ïx, QÆ∞}ˇÿó, Hõ~å‡}˜, ã¨~°fiâ◊ó, JǨÏOHÍ~° q=¸_è®`å‡, Hõ~åÎ, JǨÏ"£∞, Wu, =∞#º`Õ. „ѨHõ$`Õó ´ „ѨHõ$uH˜ JO>Ë „ÉǨχâ◊H˜ÎÜ≥ÿ∞# =∂Ü«∞‰õΩ K≥Ok#"≥·#† QÆ∞}ˇÿó ´ „uQÆ∞}ÏÅ`À† ã¨~°fiâ◊ó ´ Jxfl q^è•Å† „H˜Ü«∞=∂}Ïx ´ KÕÜ«∞|_»∞`À#fl"≥·#† Hõ~å‡}˜ ´ Hõ~°‡Å∞†

Hõ~åÎ ´ KÕã¨∞Î#fl "å}˜‚† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† Wu ´ Jx† JǨÏOHÍ~°q=¸_è®`å‡ ´ JǨÏOHÍ~°O`À K≥_ç# =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_»∞† =∞#º`Õ ´ `«Å∞™êÎ_»∞.

1. *’+¨ÜÕ∞`ü. - áê~îåO`«~°O 2. 'Wk â◊√ÉèíHõ~°‡, nxx X#iÛ`Õ D Ѷ¨ÅO ÅaèOK«∞— ##∞ ÉèÏ"åxfl K≥éѨ‰õÄ_»^Œ∞.

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

89

`åII ('*Ï˝xH˜ ‰õÄ_® Hõ~‡° Hõ~=ΰ º"≥∞`ÿ Õ =∞i Éè^Ë "Œ ∞Õ q∞\˜— Jx JO\Ï"å?) „ѨHõ$uH˜ K≥Ok# QÆ∞}„`«Ü«∞=Ú â◊sˆ~O„kÜ«∂k ã¨OѶ¨∂`«OQÍ Ñ¨i}q∞Oz, Ö∫H˜Hõ "≥·kHõ1 Hõ~°‡Å#∞ x~°fiÇ≤Ï™ÈÎOk. HÍx JǨÏOHÍ~°–q=¸_è»–z`«∞Î_»∞2 'Hõ~°Î#∞ <Õ<Õ— Jx ÉèÏq™êÎ_»∞.

27

`«`«Î fiq`«∞Î =∞ǨÉÏǨϟ QÆ∞}Hõ~°‡qÉèÏQÆÜ≥∂ó I QÆ∞}Ï QÆ∞}Ë+¨µ =~°Î#Î Wu =∞`åfi # ã¨[˚`Õ II

28

`«`«Î fiq`ü, `«∞, =∞ǨÉÏǨϟ, QÆ∞}Hõ~°‡ qÉèÏQÆÜ≥∂ó, QÆ∞}Ïó, QÆ∞}Ë+¨µ, =~°ÎO`Õ, Wu, =∞`åfi, #, ã¨[˚`Õ. =∞ǨÉÏǨϟ ´ J~°∞˚<å† `«∞ ´ HÍx† QÆ∞}Hõ~°‡ qÉèÏQÆÜ≥∂ó ´ QÆ∞}~°Hõ~°‡ qÉèÏQÍņ `«`«Îfiq`ü ´ `«`åÎfixfl `≥eã≤H˘#fl "å_»∞† QÆ∞}Ïó ´ ã¨`«ÎfiQÆ∞} Ѩi}Ï=∂Öˇ·# WO„kÜ«∂Å∞†

´ `«"≥∂QÆ∞} Ѩi}Ï=∂Öˇ·# â◊|Ìã¨Ê~°≈~°™êk q+¨Ü«∂ÅÖ’† =~°ÎO`Õ ´ „Ѩ=iÎÅ∞¡`«∞<åfl~Ú† Wu =∞`åfi ´ Jx ZOz† # ã¨[˚`Õ ´ P㨉õΩÎ_»∞ HÍ_»∞† Hõ~°Î$`åfiaè=∂<åxfl =Ç≤ÏOK«_»∞.

QÆ∞}Ë+¨µ

`åII J~°∞˚<å! QÆ∞}Hõ~°‡Å sux Ziy# `«`«Î fiA˝_»∞ ã¨`«Î fiQÆ∞} Ѩi}Ï=∂Öˇ·#3 K«‰õ∆Ω~åk WO„kÜ«∂Å∞, `«"≥∂QÆ∞} Ѩi}Ï=∂Öˇ·# ~°∂Ѩ~°™êk q+¨Ü«∂ÅÖ’ „Ѩ=iÎÅ∞¡`«∞<åfl~Ú† HÍx 'P`«‡ Jã¨OQÆ=Ú— Jx „QÆÇ≤ÏOz Hõ~°Î $`«fi Jaè=∂<åxfl `«ºl™êÎ_»∞. (w`«. 5–8, 9 K«∂:) 28

„ѨHõ$`Õ~°∞æ}ã¨=¸‡_è®ó ã¨[˚<ÕÎ QÆ∞}Hõ~°‡ã¨∞ I `å#Hõ$`«û fl q^À =∞O^•<£ Hõ$`«û flq#fl qKåÅÜÕ∞`ü II 29 1. "≥k· Hõ Hõ~‡° Å∞ qÇ≤Ï`åÅ∞, x+≤^•úÅ∞ Jx ~Ô O_»∞ `≥éQÆ∞Å∞. Ö∫H˜Hõ Hõ~‡° Å∞ Jx+≤^•úÅ∞, JqÇ≤Ï`åÅ∞ Jx Ô~O_»∞ q^è•Å∞.

2. â◊s~°O, WO„kÜ«∂Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜Ñ¨@¡ '<Õ#∞—,'<åk— J<Õ É’^èŒ.

- N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞ 11–11–9, 10 K«∂.

3. Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞ ѨOK«HOõ ~°*’QÆ∞} Ѩi}Ï=∞=Ú. ã¨`fiΫ ~°[ã¨=Î ∞=ÚÅ#|_Õ „uQÆ∞}ÏÅ∞ Hõe¿ã LO\Ï~Ú HÍx "Õ~°∞QÍ LO_»=Ù. U QÆ∞}Ѩ٠áêÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë, P QÆ∞}=∞x K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok.

90

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„ѨHõ$`Õó, QÆ∞} ã¨=¸‡_è®ó, ã¨[˚O`Õ, QÆ∞}Hõ~°‡ã¨∞, `å<£, JHõ$`«û fl q^Œó, =∞O^•<£, Hõ$`«û flq`ü, #, qKåÅÜÕ∞`ü. „ѨHõ$`Õó ´ „ѨHõ$u Ü≥ÚHõ¯† QÆ∞}ã¨O=¸_è®ó ´ ã¨`åÎfik QÆ∞}ÏÅ`À „ÉèÏOu K≥O^Õ"å~°∞† QÆ∞}Hõ~‡° ã¨∞ ´ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂O`«óHõ~} ° Ïk "åºáê~åÅÖ’† ã¨[˚O`Õ ´ P㨉õΩÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞†

´ JO`å `≥eã≤#"å_»∞, P`«‡A˝_»∞† JHõ$`«ûflq^Œó ´ JÅÊA˝Öˇ·#† `å<£ (P) =∞O^•<£ ´ =∞O^Œ|∞^Œ∞úÅ#∞† # qKåÅÜÕ∞`ü ´ Hõ^ŒeOѨ ‰õÄ_»^Œ∞.

Hõ$`«ûflq`ü

`åII „ѨHõ$uQÆ∞}ÏÅ1 KÕ`« „ÉèÏO`«∞Öˇ·#"å~°∞ W¢xÌÜ«∂ÅÖ’#∂ W¢xÌÜ«∞ "åºáê~åÅÖ’#∂ P㨉Ωõ ÅÎ =Ù`«∞<åfl~°∞. ã¨~fi° A˝_#·≥ P`«‡"Õ`,Ϋ H˜Oz`ü JA˝Å~Ú# P =∞O^Œ|∞^Œ∞úÅ#∞ HõÅ=~°ÃÑ@ì‰õÄ_»^Œ∞.2 29

=∞~Ú ã¨~åfi}˜ Hõ~å‡}˜ ã¨#fl º™êº^蕺`«‡ KÕ`«™ê I x~åjifl~°‡"≥∂ Éèí∂`åfi Ü«Ú^茺ã¨fi qQÆ`«[fi~°ó II

30

=∞~Ú, ã¨~åfi}˜, Hõ~å‡}˜, ã¨#flºã¨º, J^蕺`«‡ KÕ`«™ê, x~åjó, x~°‡=∞ó, Éèí∂`åfi, Ü«Ú^茺ã¨fi, qQÆ`«[fi~°ó. ã¨~åfi}˜ Hõ~å‡}˜ ´ ã¨=∞ã¨Î Hõ~°‡Å#∞† =∞~Ú ´ <å Ü«∞O^Œ∞ (Dâ◊fi~°∞xH˜)† ã¨#flºã¨º ´ ã¨=∞iÊOz† J^蕺`«‡KÕ`«™ê ´ <Õ#∞ JHõ~°Î#∞ J<Õ q"ÕHõ|∞kú`À†

x~åjó x~°‡=∞ó qQÆ`«[fi~°ó Éèí∂`åfi Ü«Ú^茺ã¨fi

´ xëê¯=Ú_»=Ó† ´ =∞=∞`å ~°Ç≤Ï`«∞_»=Ó† ´ â’Hõ â◊¥#∞º_»=Ó† ´ J~Ú† ´ Ü«Ú^ŒúO K≥~Úº.

`åII (D q^èŒOQÍ `«`«Î fi"Õ`«Î ‰õÄ_» Hõ~°‡ X#~°∞Û`«∞<åfl_»∞. h=Ù WOHÍ `«`Ϋ fiA˝_=» Ù HÍÖË^∞Œ HÍ|\˜-ì ) h=Ù q"ÕH|õ ∞kú`À <å‰õΩ ã¨=∞ã¨Î Hõ~‡° Å#∞ JiÊOz, xëê¯=Ú_»=Ó, Pã¨H˜Î~°Ç≤Ï`«∞_»=Ó, â’Hõâ◊¥#∞º_»=Ó J~Ú Ü«Ú^ŒúO K≥~Úº.30 1. „uQÆ∞} Ѩi}Ï=∂Öˇ#· ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞ÅÖ’ '<Õ#∞—–'<åk— J<Õ |∞kú† ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂k "åºáê~åÅ#∞ '<åk— J#∞HÀ=_»O „ÉèÏOu. 2. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å. 3–27† 13–29 K«∂:

91

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO

ÜÕ∞ "Õ∞ =∞`«q∞^ŒO x`«º=∞#∞u+¨ªxÎ =∂#"åó I „â◊^•ú=O`À-#ã¨∂Ü«∞O<ÀÎ =ÚK«º<ÕÎ `Õ-Ñ≤ Hõ~°‡aèó II 31 ÜÕ∞, "Õ∞, =∞`«"£∞, W^ŒO, x`«º"£∞, J#∞u+¨ªOu, =∂#"åó, „â◊^•ú=O`«ó, J#ã¨∂Ü«∞O`«ó, =ÚK«ºO`Õ, `Õ, JÑ≤, Hõ~°‡aèó. ÜÕ∞ =∂#"åó „â◊^•ú=#Ϋó J#ã¨∂Ü«∞#Îó "Õ∞ W^Œ"£∞ =∞`«"£∞

´ U† ´ =∞#∞+¨µºÅ∞† ´ „â◊^•úÜ«Ú‰õΩÎÅ∂† ´ Jã¨∂Ü«∞ ÖËx"åÔ~·† ´ <å D† ´ ã≤^•úO`åxfl†

x`«º"£∞ J#∞u+¨ªOu `Õ JÑ≤ Hõ~°‡aèó =ÚK«ºO`Õ

´ ã¨~°fi^•† ´ PK«i™êÎ~À† ´ "å~°∞ ‰õÄ_®† ´ Hõ~°‡Å KÕ`«† ´ q_»∞=_»∞`«∞<åfl~°∞.

`åII U =∂#=ÙÅ∞ „â◊^•ú=O`«∞Å∂, Jã¨∂Ü«∂1~°Ç≤Ï`«∞Å∂ J~Ú <å D =∞`åxfl ã¨~°fi^• J#∞+≤ª™êÎ~À, J\˜ì"å~°∞ ‰õÄ_® (^èŒ~å‡^èŒ~°‡ ~°∂Ѩ Hõ~°‡ÅÖ’ LO_Õ) Hõ~°Î$`«fi|∞kú J<Õ |O^èŒO #∞O_ç =Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°∞. (w`«.18–5, 7 K«∂:)

ÜÕ∞ `Õfi`«^ŒÉèíºã¨∂Ü«∞<ÀÎ <å#∞u+¨ªxÎ "Õ∞ =∞`«"£∞ I ã¨~°fi*Ï˝# q=¸_è®O™êÎxfikú #ëêì#KÕ`«ã¨ó II

32

ÜÕ∞, `«∞, U`«`ü, JÉèíºã¨∂Ü«∞O`«ó, #, J#∞u+¨ªOu, "Õ∞, =∞`«"£∞, ã¨~°fi*Ï˝# q=¸_è®<£, `å<£, qkú, #ëêì<£, JKÕ`«ã¨ó. `«∞ ÜÕ∞ U`«`ü "Õ∞ =∞`«"£∞ JÉèíºã¨∂Ü«∞#Îó # J#∞u+¨ªOu

´ HÍx† ´ Z=~°∞† ´ D <å† ´ =∞`åxfl† ´ xOkã¨∂Ά ´ J#∞+≤ªOK«~À†

ã¨~°fi*Ï˝#q=¸_è®<£ ´ U q^èŒ"≥∞ÿ# *Ï˝#O ÖËx "åÔ~·#† `å<£ JKÕ`«ã¨ó ´ P Jq"Õ‰õΩÅ#∞† #ëêì<£ ´ Ѩ~°=∂~°÷„Éèí+¨µìÅ∞ Jx† qkú ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ.

1. 'Jã¨∂Ü«∞— JO>Ë QÆ∞}ÏÅÖ’ ^Àëêqëê¯~°=Ú. Hõ+¨ìHõ~°"≥∞ÿ# ^•xx X#~°Ê P^Õtã¨∞Î<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ~°∞}ÏÇ‘Ï#∞_»x ^À+¨O Ѩ@ì_»O.

92

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII <å =∞`åxfl xOkã¨∂Î J#∞+≤ªOK«x q"ÕHõÇ‘Ï#∞Å∞ U q^èŒ"≥∞ÿ# *Ï˝#O ÖËx"å~°∞, =¸_è»∞Å∞. J\˜ì"åix Ѩ~°=∂~°÷„Éèí+¨µìÅx „QÆÇ≤ÏOK«∞. 32

ã¨^Œ$â◊O KÕ+¨ì`Õ ã¨fi™êºó „ѨHõ$`Õ~ü *Ï˝#"å#Ñ≤ I „ѨHõ$uO Ü«∂xÎ Éèí∂`åx x„QÆǨÏó H˜O Hõi+¨ºu II

33

ã¨^Œ$â◊"£∞, KÕ+¨ì`Õ, ã¨fi™êºó, „ѨHõ$`Õó, *Ï˝#"å<£, JÑ≤, „ѨHõ$u"£∞, Ü«∂Ou, Éèí∂`åx, x„QÆǨÏó, H˜"£∞, Hõi+¨ºu. *Ï˝#"å<£ JÑ≤ ´ *Ï˝x ‰õÄ_®† ã¨fi™êºó ´ `«#† „ѨHõ$`Õó ´ ã¨fiÉèÏ"åxH˜, ([<å‡O`«~° ã¨O™ê¯~åxH˜)† ã¨^Œ$â◊"£∞ ´ `«y#@∞¡Q͆ KÕ+¨ì`Õ ´ „Ѩ=iΙêÎ_»∞†

Éèí∂`åx „ѨHõ$u"£∞ Ü«∂xÎ x„QÆǨÏó H˜O Hõi+¨ºu

´ [#∞Å∞† ´ ã¨fiÉèÏ"åxfl† ´ J#∞ã¨i™êÎ~°∞† ´ âßã¨#O, x¿+^èŒO† ´ Uq∞ KÕÜ«∞QÆÅ^Œ∞.

`åII (JÖÏ J~Ú`Õ, =∞ǨѶ¨Å ÖÏÉèÏ~°÷O JO^Œ~°∂ WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤ÏOz, xëê¯=ÚÖˇ· ã¨fi^èŒ~å‡xfl J#∞+≤ªOK«>Ë¡^Œ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? Jx JO\Ï"å:) *Ï˝x ‰õÄ_® `«# „ѨHõ$ux1 J#∞ã¨iOKÕ „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl_»∞. WHõ JA˝Å =∂@ U=∞O\Ï#∞? [#∞Å∞ „ѨHõ$ux J#∞ã¨iOKÕ HÍ~åºÅ#∞ X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞.

(WO„kÜ«∞x„QÆÇϨ O UO KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞? „ѨH$õ uÜÕ∞ |bÜ«∞O.) <Õ#∞ QÍx, =∞Ô~=Ô~<· å QÍx âßã≤Oz<å ÖËHõ x¿+kèOz<å ‰õÄ_® Ѷ¨Å"Õ∞q∞ LO@∞Ok?2 33

W¢xÌÜ«∞¿ãº¢xÌÜ«∞™êºˆ~÷ ~åQÆ^Õfiëœ =º=ã≤÷`Ò I `«Ü≥∂~°fl =â◊=∂QÆKÕÛù`ÒΠǨϺ㨺 ѨiѨx÷<Ò II

34

WO„kÜ«∞㨺, WO„kÜ«∞㨺, Jˆ~÷, ~åQÆ^Õfiëœ, =º=ã≤÷`Ò, `«Ü≥∂ó, #, =â◊"£∞, PQÆKÕÛù`ü, `Ò, Ç≤Ï, J㨺, ѨiѨOkä<Ò.

1. ѨÓ~°fi[#‡ÅÖ’ X#iÛ# ^è~Œ å‡^è~Œ å‡Å ã¨O™ê¯~°O† Wk =~°=Î ∂# [<å‡~°OÉèOí Ö’ „ѨHÍt`«=∞=Ù`∞« Ok. J^Õ WHõ¯_» „ѨHõ$u Jx K≥ѨÊ|_çOk. 2. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å : 18–59, 61 K«∂:

93

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO W¢xÌÜ«∞㨺 W¢xÌÜ«∞㨺 ´ „Ѩu WO„kÜ«∞O Ü≥ÚHõ¯† Jˆ~÷ ´ q+¨Ü«∞OÖ’† ~åQÆ^Õfiëœ ´ Pã¨H˜Î, ^ÕfiëêÅ∞† =º=ã≤÷`Ò ´ U~°Ê_ç L<åfl~Ú† `«Ü≥∂ó ´ P Ô~O_çO\˜H©†

=â◊"£∞ # PQÆKÕÛ`ü Ç≤Ï `Ò J㨺 ѨiѨOkä<Ò

´ Jnè#=∞=_»O† ´ á⁄O^Œ‰õÄ_»^Œ∞† ´ U=∞#† ´ P Ô~O_»∂† ´ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙH˜† ´ „Ѩu‰õÄÖÏÅ∞.

`åII (ѨÙ~°∞+¨µx „Ѩ=$uÎ „ѨHõ$u Pnè#"Õ∞ J~Ú`Õ, WHõ qkè x¿+^èŒ Ñ¨~°"≥∞ÿ# âßG„ѨÜ≥∂[#"Õ∞q∞\˜? JO>Ë-) WO„kÜ«∂ÅxflO\˜H© J#∞‰õÄÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Pã¨H˜Î, J>Ë¡ „Ѩu‰õÄÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ^Õfi+¨=¸ LO_»<Õ L<åfl~Ú.

(J>Ë¡ „Ѩ=$uÎ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`ÀOk) Hõ#∞Hõ, "å\˜H˜ =â◊O H͉õÄ_»^∞Œ . (Jx âßGO xÜ«∞q∞™ÈÎOk.) D ~Ô O_»∂ „âıÜ∂≥ =∂~åæxH˜ „Ѩu‰õÄÅ"≥∞#ÿ q.1 (w`«: 2–62,64)

„âıÜ«∂#ûfi^èŒ~À‡ qQÆ∞}ó Ѩ~°^èŒ~å‡`«ûfi#∞+≤ª`å`ü I ã¨fi^茈~‡ x^èŒ#O „âıÜ«∞ó Ѩ~°^èŒ~À‡ ÉèíÜ«∂=ǨÏó II

35

„âıÜ«∂<£, ã¨fi^èŒ~°‡ó, qQÆ∞}ó, Ѩ~°^èŒ~å‡`ü, ã¨fi#∞+≤ª`å`ü, ã¨fi^茈~‡, x^èŒ#"£∞, „âıÜ«∞ó, Ѩ~°^èŒ~°‡ó, ÉèíÜ«∂=ǨÏó. ã¨fi#∞+≤ª`å`ü ´ K«Hõ¯QÍ J#∞+≤ªOѨ|_ç#† Ѩ~°^èŒ~å‡`ü ´ Ѩ~°^èŒ~°‡O HõO>ˡ† qQÆ∞}ó ´ JѨÓ~°‚"≥∞ÿ#† ã¨fi^èŒ~°‡ó ´ ã¨fi^èŒ~°‡O† „âıÜ∂« <£ ´ „âı+¨ªO†

´ `«# =~å‚xH˜, P„â◊=∂xH˜ qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡Ö’† x^èŒ#"£∞ ´ =∞~°}O† „âıÜ«∞ó ´ HõÖϺ}Hõ~°O† Ѩ~°^èŒ~°‡ó ´ W`«~°∞Å ^èŒ~°‡O† ÉèíÜ«∂=ǨÏó ´ ÉèíÜ«∞^•Ü«∞HõO. ã¨fi^茈~‡

`åII ^À+¨O`À ‰õÄ_ç#^≥·<å ã¨fi^èŒ~å‡#∞ëêª#O K«Hõ¯QÍ x~°fiÇ≤ÏOѨ|_ç# Ѩ~°^èŒ~°‡O HõO>Ë L`«¯ $+¨ì`«~°"≥∞ÿ#k. =~å‚„â◊=∞ qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# ã¨fi^èŒ~°‡™ê^èŒ#OÖ’ Hõey# =∞$u ‰õÄ_® HõÖϺ}Hõ~°O. HÍx, Ѩ~°^èŒ~å‡#∞ëêª#O qѨ[˚#Hõ"≥∞ÿ#k. (w`«. 18–45, 48 K«∂:) 1. 33= â’¡HõOÖ’ ã¨O™ê¯~åxfl QÆ∞iOz, 34= â’¡HõOÖ’ ѨÙ~°∞+¨HÍ~åxfl, âßGxˆ~Ìâßxfl QÆ∞iOz K≥Ñʨ |_çOk. ѨÙ~°∞+¨HÍ~°O`À ~åQÆ^fiÕ +¨ ã¨O™ê¯~åÅ#∞ xÜ«∞q∞¿ãÎ =∞#∞+¨µºxH˜ âßG^Œ$+≤ì Åaèã∞¨ OÎ k. „ѨH$õ u Pnè#`« #∞O_ç J`«_∞» `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JѨC_»∞ „âıÜ∂≥ =∂~åæxH˜ „Ѩu‰õÄÅ"≥∞#ÿ ~åQÆ^fiÕ ëêÅ∞ HõÅ∞QÆ=Ù.

94

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J~°∞˚# L"åK« :

J^äŒ ˆH# „ѨܫÚHÀÎ-Ü«∞O áêѨO K«~°u ѨÓ~°∞+¨ó I JxK«Ûù#flÑ≤ "åˆ~+‚Ü«∞ |ÖÏk= xÜ≥∂l`«ó II

36

J^äŒ, ˆH#, „ѨܫÚHõÎó, JÜ«∞"£∞, áêѨ"£∞, K«~°u, ѨÓ~°∞+¨ó, JxK«Ûù<£, JÑ≤, "åˆ~+‚Ü«∞, |ÖÏ`ü, W=, xÜ≥∂l`«ó.

J~°∞˚#ó L"åK« "åˆ~+‚Ü«∞ J^äŒ Hˆ # „ѨܫÚHõÎó

´ J~°∞˚#∞_»∞, ´ ѨeÔH#∞† ´ Hõ$ëꂆ ´ J~Ú`Õ† ´ Z=iKÕ`«† ´ „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç†

JÜ«∞O ´ D† ѨÓ~°∞+¨ó ´ =∞#∞+¨µº_»∞† JxK«Ûù<£ JÑ≤ ´ `«#‰õΩ W+¨ìO ÖˉõΩ<åfl† |ÖÏ`ü ´ |ÖÏ`å¯~°=ÚQƆ xÜ≥∂l`« W= ´ x~°ƒOkèOѨ|_»¤ "å_çÖφ áêѨ"£∞ K«~°u ´ áêѨO KÕã¨∞Î<åfl_»∞.

`åII J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : Hõ$ëê‚! =∞#∞+¨µº_»∞ `«#‰õΩ W+¨ìO ÖˉõΩ<åfl ‰õÄ_® Z=iKÕ`«<À „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_ç |ÖÏ`å¯~°Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ áêáêK«~°}Ö’ xÜ«Ú‰õΩÎ_»=Ù`«∞#fl@∞¡ L<åfl_»∞.– W`«xx WÖÏ „¿Ñˆ~Ñ≤OKÕ^Õk?

(N=∞^•ƒùQÆ=`«O 11–13–8, 11 K«∂:) 36 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

HÍ=∞ U+¨ „HÀ^èŒ U+¨ ~°*’QÆ∞} ã¨=Ú^Œƒù=ó I =∞Ǩâ◊<À =∞Ǩáêáê‡ q^Õúº# q∞Ç¨Ï "≥·i}"£∞ II

37

HÍ=∞ó, U+¨ó, „HÀ^èŒó, U+¨ó, ~°*’QÆ∞} ã¨=Ú^Œƒù=ó, =∞Ǩâ◊#ó, =∞Ǩáêáê‡, qkú, U#"£∞, WǨÏ, "≥·i}"£∞.

NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† ~°*’QÆ∞} ã¨=Ú^Œƒù=ó ´ ~°*’QÆ∞}O =Å¡ L^ŒƒùqOz#n† =∞Ǩâ◊#ó ´ xOѨ|_»~åxn†

=∞Ǩáêáê‡ó ´ q∞H˜¯e L„QÆ"≥∞ÿ#n† (J~Ú#) U+¨ó ´ D† HÍ=∞ó ´ HÍ=∞O† U+¨ó ´ W^Õ† „HÀ^èŒó ´ HÀѨOQ͆ (Ѩi}q∞ã¨∞ÎOk)

95

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO ´ D [QÆ`«∞ÎÖ’† ´ nx<Õ†

WÇ¨Ï U#"£∞

"≥·i}"£∞ qkú

´ â◊„`«∞=x† ´ „QÆÇ≤ÏOK«∞.

`åII NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : (h=Ù J_çˆQ HÍ~°}O-) Wk ~°*’QÆ∞}O #∞O_ç Hõey, `«$Ñ≤ΠѨ~°K«~åx, J`«∞º„QÆ"≥∞ÿ# HÍ=∞O. (U HÍ~°}O =Å¡<≥·<å „Ñ¨uǨÏ`«"≥∞ÿ Ѩi}q∞OKÕ) „HÀ^èŒO ‰õÄ_® W^Õ. D [QÆ`«∞ÎÖ’ nxx â◊„`«∞=x „QÆÇ≤ÏOK«∞.

37

^èŒ∂"Õ∞<å„qÜ«∞`Õ =Ç≤Ïfl~°º^ä•^Œ~À≈ =∞ÖË# K« I Ü«∞^äÀÖ˃ <å=$`À QÆ~°ƒùó `«^ä• `Õ<Õ^Œ=∂=$`«"£∞ II

38

^èŒ∂"Õ∞#, P„qÜ«∞`Õ, =Ç≤Ïfló, Ü«∞^ä•, P^Œ~°≈ó, =∞ÖË#, K«, Ü«∞^ä•, LÖ˃#, P=$`«ó, QÆ~°ƒùó, `«^ä•, `Õ#, W^Œ"£∞, P=$`«"£∞. ^èŒ∂"Õ∞# =Ç≤Ïfló Ü«∞^ä• P„qÜ«∞`Õ =∞ÖË# K« P^Œ~°≈ó Ü«∞^ä• P„qÜ«∞`Õ

´ á⁄QÆKÕ† ´ xѨC† ´ U q^èŒOQ͆ ´ HõѨÊ|_»∞`ÀO^À† ´ =∂e#ºO KÕ`«† ´ J^ŒÌO† ´ Uq^èOŒ QÍ J~Ú`Õ† ´ HõѨÊ|_»∞`ÀO^À†

LÖ˃# QÆ~°ƒùó Ü«∞^ä• P=$`«ó `«^ä• `Õ# W^Œ"£∞ P=$`«"£∞

´ =∂q KÕ`«† ´ QÆ~°ƒùã¨÷ Ñ≤O_»O† ´ U q^èŒOQ͆ ´ HõѨÊ|_»∞`ÀO^À† ´ J^Õ q^èŒOQ͆ ´ HÍ=∞O KÕ`«† ´ D *Ï˝#O, q"ÕHõ |∞kú† ´ HõѨÊ|_ç LOk.

`åII á⁄QÆKÕ`« xѨC, =ÚiH˜KÕ`« J^ŒÌO, =∂qKÕ`« QÆ~°ƒùã¨÷ Ñ≤O_»O HõѨÊ|_Õ q^èŒOQÍ, HÍ=∞OKÕ`« D q"ÕHõ|∞kú P=$`«=∞=Ù`ÀOk.

P=$`«O *Ï˝#"Õ∞`Õ# *Ï˝x<À x`«º"≥·i}Ï I HÍ=∞~°∂¿Ñ} H“<ÕÎÜ«∞ ^Œ∞+¨Øʈ~}Ï#ÖË# K« II

38

39

P=$`«"£∞, *Ï˝#"£∞, U`Õ#, *Ï˝x#ó, x`«º"≥·i}Ï, HÍ=∞~°∂¿Ñ}, H“O`ÕÜ«∞, ^Œ∞+¨Øʈ~}, J#ÖË#, K«.

H“<ÕÎÜ«∞ *Ï˝x#ó

´ ‰õΩOfѨل`å† ´ *Ï˝xH˜†

x`«º"≥·i}Ï U `Õ#

´ x`«º â◊„`«∞"≥·#† ´ D†

96

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HÍ=∞~°∂¿Ñ} ´ `«$ëê‚ ~°∂áêxfl† *Ï˝#"£∞ ^Œ∞+¨Øʈ~} K« ´ J–ѨÓ~°}©Ü«∞"≥∞ÿ#† P=$`«"£∞ J#ÖË# ´ Jyfl KÕ`«†

´ q"ÕHõ |∞kú† ´ =∞~°∞QÆ∞Ѩ_»∞`ÀOk.

`åII H“O`ÕÜ«∂! D HÍ=∞O *Ï˝xH˜ x`«ºâ◊„`«∞=Ù Wk Jyfl=ÖË xO_çOѨ~åxk.1 `«$ëê‚~∂° Ѩ"∞≥ #ÿ D HÍ=∞O KÕ`« q"ÕH|õ ∞kú P=$`«=∞=Ù`ÀOk.

W¢xÌÜ«∂}˜ =∞<À|∞kú ~°™êºkèëêª# =ÚK«º`Õ I U`≥·ifi"≥∂ǨÏÜ«∞ `Õº+¨ *Ï˝#=∂=$`«º ^ÕÇ≤Ï#"£∞ II

40

WO„kÜ«∂}˜, =∞#ó, |∞kúó, J㨺, Jkèëêª#"£∞, LK«º`Õ, U`≥·ó, q"≥∂ǨÏÜ«∞u, U+¨ó, *Ï˝#"£∞, P=$`«º, ^ÕÇ≤Ï#"£∞.

WO„kÜ«∂}˜ =∞#ó |∞kúó J㨺 Jkèëêª#"£∞ LK«º`Õ

´ WO„kÜ«∂Å∞† ´ =∞#ã¨∞û† ´ |∞kú† ´ D HÍ=∂xH˜† ´ P„â◊Ü«∞=∞x† ´ K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl~Ú†

U+¨ó ´ D HÍ=∞O† U`≥·ó ´ WO„kÜ«∂Å`À† *Ï˝#"£∞ ´ q"ÕHÍxfl† P=$`«º ´ P=iOz† ^ÕÇ≤Ï#"£∞ ´ ^ÕǨaè=∂xÜ≥ÿ∞# r=Ù}˜‚† q"≥∂ǨÏÜ«∞u ´ "≥∂Ç≤ÏOѨ*Ë™ÈÎOk.

`åII WO„kÜ« ∂ Å∞, =∞#㨠∞ û, |∞kú HÍ=∂xH˜ P„â◊ Ü « ∂ Åx K≥Ñʨ |_»∞`«∞<åfl~Ú. g\˜K`Õ « q"ÕH*õ Ï˝<åxfl P=$`«O KÕã≤ HÍ=∞O ^ÕÇ¨ aè=∂xÜ≥∞ÿ # r=Ù}˜‚ q„ÉèÏO`«∞}˜‚ KÕ™ÈÎOk. (w`«. 5–15 K«∂:) 40

`«™ê‡`«Î fiq∞¢xÌÜ«∂}Ϻ^Ò xÜ«∞=∞º Éèí~°`«~°¬Éèí I áêáê‡#O „Ѩ[Ç≤Ï ¿ÇϺ#O *Ï˝#q*Ï˝#<åâ◊#"£∞ II

41

`«™ê‡`ü, `«fi"£∞, WO„kÜ«∂}˜, P^Ò, xÜ«∞=∞º, Éèí~°`«~°¬Éèí, áêáê‡#"£∞, „Ѩ[Ç≤Ï, Ç≤Ï, U#"£∞, *Ï˝# q*Ï˝# <åâ◊#"£∞. Éèí~°`«~°¬Éèí `«™ê‡`ü

´ J~°∞˚<å† ´ Hõ#∞Hõ†

`«fi"£∞ P^Ò

1. # *Ï`«∞ HÍ=∞ó HÍ=∂<å =ÚѨÉè’ˆQ# âß=∞ºuI ǨÏqëê Hõ$+¨‚=ˆ~·= Éèí∂Ü«∞ U "åaè=~°ú`Õ II

´ h=Ù† ´ "≥Ú^Œ@† – =∞#∞㨇$u 2–94.

97

Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO WO„kÜ«∂}˜ ´ WO„kÜ«∞ ã¨=¸Ç¨xfl† áêáê‡#"£∞ xÜ«∞=∞º ´ x„QÆÇ≤ÏOz† U#"£∞ Ç≤Ï *Ï˝#q*Ï˝#<åâ◊#"£∞ ´ *Ï˝#, q*Ï˝<åÅ#∞ „Ѩ[Ç≤Ï #tOѨ*Ë¿ã†

´ áêѨ Éè∂í ~Ú+¨"ì ∞≥ #ÿ † ´ D HÍ=∂xfl† ´ q_»∞=Ù.

`åII Hõ#∞Hõ, J~°∞˚<å! h=Ù "≥Ú^Œ@ WO„kÜ«∂Å#∞ =â◊O KÕã¨∞H˘x, *Ï˝# q*Ï˝<åÅ#∞1 áê_»∞KÕ¿ã áêѨ~°∂Ñ≤Ü≥ÿ∞# D HÍ=∂xfl Ѩi`«ºlOK«∞. 41

W¢xÌÜ«∂}˜ Ѩ~å}ϺǨïiO¢xÌÜÕ∞Éèíºó Ѩ~°O =∞#ó I =∞#ã¨ã¨∞ΠѨ~å |∞kú~Àº |∞^Õúó Ѩ~°`«ã¨∞Î ã¨ó II

42

WO„kÜ«∂}˜, Ѩ~å}˜, PǨïó, WO„kÜÕ∞Éèíºó, Ѩ~°"£∞, =∞#ó, =∞#ã¨ó, `«∞, Ѩ~å, |∞kúó, Ü«∞ó, |∞^Õúó, Ѩ~°`«ó, `«∞, ã¨ó.

W¢xÌÜ«∂}˜ ´ WO„kÜ«∂Å#∞† Ѩ~å}˜ ´ ^ÕǨÏO HõO>ˡ „âıëêªÅx† PǨïó ´ K≥ѨC^Œ∞~°∞† WO„kÜÕ∞Éèíºó ´ WO„kÜ«∂Å HõO>ˡ† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û† Ѩ~°"£∞ ´ „âı+¨ªO† =∞#ã¨ó `«∞ ´ =∞#ã¨∞û HõO>ˆ

|∞kúó Ѩ~å `«∞ Ü«∞ó |∞^Õúó Ѩ~°`«ó ã¨ó

´ |∞kú† ´ „âı+¨ªO† ´ HÍx† ´ Uk† ´ |∞kú HõO>ˡ† ´ =ºuiHõÎ"≥∞ÿ ™êH˜∆QÍ LO^À† ´ Jk, P`«‡.

`åII ã¨∂Å÷ ^ÕÇϨ O HõO>ˡ (ã¨∂Hõ‡∆ "≥∞#ÿ q HÍ|\˜)ì WO„kÜ«∂Å∞ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ q.

WO„kÜ«∂Å HõO>Ë (g\˜x „Ѩ=iÎOѨKÕ¿ã) =∞#ã¨∞û „âı+¨ªO. (ã¨OHõÅÊ qHõÖÏÊ`«‡Hõ"≥∞ÿ#) =∞#ã¨∞û HõO>ˡ (xâ◊ÛÜ«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ#) |∞kú „âı+¨ªO. |∞kú HõO>ˡ "Õ~°∞QÍ LO@∂ „^Œ+¨ìÜ≥ÿ∞#^Õ P`«‡. (Hõ~î° LѨx+¨`«∞Î 2–3–6, 7 K«∂:) 42

U=O |∞^Õúó Ѩ~°O |∞^•úfi ã¨Oã¨ÎÉèϺ`å‡#=∂`«‡<å I [Ç≤Ï â◊„`«∞O =∞ǨÉÏǨϟ HÍ=∞~°∂ѨO ^Œ∞~åã¨^Œ"£∞ II

43

U="£∞, |∞^Õúó, Ѩ~°"£∞, |∞^•úfi, ã¨Oã¨ÎÉèíº, P`å‡#"£∞, P`«‡<å, [Ç≤Ï, â◊„`«∞"£∞, =∞ǨÉÏǨϟ, HÍ=∞~°∂Ѩ"£∞, ^Œ∞~åã¨^Œ"£∞.

1. *Ï˝#O JO>Ë âßG, PKå~°º LѨ^ÕâßÅ`À `≥eÜ«∞|_Õ `«`«Î fiO. q*Ï˝#O JO>Ë D *Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ qâıëÈѨÅaú. D Ô~O_»∂ ‰õÄ_® „âıÜ«∞ó „áêÑ≤ÎH˜ HÍ~°}ÏÅ∞.

98

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

=∞ǨÉÏǨϟ ´ J~°∞˚<å† U="£∞ ´ D q^èŒOQ͆ P`«‡<å ´ Ѩq„`«O KÕÜ∞« |_ç# |∞kú`À† P`å‡#"£∞ ´ =∞#ã¨∞û#∞† ã¨Oã¨ÎÉèíº ´ ã≤÷~°"≥Ú#iÛ† |∞^Õúó ´ |∞kúH˜† Ѩ~°"£∞ ´ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞# P`«‡#∞†

´ `≥eã≤H˘x† ´ ^Œ∞ifi*˽ܫ∞QÆu, ^Œ∞~°˚Ü«∞"≥∞ÿ#† HÍ=∞~°∂Ѩ"£∞ ´ HÍ=∞O J<Õ† â◊„`«∞"£∞ ´ â◊„`«∞=Ù#∞† [Ç≤Ï ´ q<åâ◊"≥Ú#~°∞Û, [~ÚOK«∞. |∞^•úfi ^Œ∞~åã¨^Œ"£∞

`åII J~°∞˚<å! D q^èŒOQÍ xâ◊ÛÜ«∂u‡Hõ"≥∞ÿ# |∞kú`À =∞#ã¨∞û#∞ ã¨=∂Ç≤Ï`«"≥Ú#iÛ, |∞kú HõO>Ë "Õ~°∞QÍ LO_Õ „^Œ+¨ìÜ≥ÿ∞# P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ^Œ∞~°˚Ü«∞"≥∞ÿ# HÍ=∞O J<Õ â◊„`«∞=Ù#∞ [~ÚOK«∞.

43 Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∞ LѨx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ Hõ~°‡Ü≥∂QÀ <å=∞ `«$fÜ≥∂-^蕺ܫ∞ó â’¡HÍÅ ã¨OYº–43. "≥Ú^Œ\˜ #∞O_ç (119{43) 162. ã¨fi^茈~‡} Ü«∞ =∂~å^茺 =ÚH˜Î q∞`å |∞^è•ó I `«O Hõ$+¨‚O Ѩ~°=∂#O^ŒO `À+¨ÜÕ∞ `«û~°fiHõ~°‡aèó II ÉèíH˜Î`À ã¨fi^èŒ~å‡#∞ëêª#O`À Z=ix P~åkèOz *Ï˝#∞Å∞ =ÚH˜Îx á⁄O^•~À, Ѩ~°=∂#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·# P Hõ$+¨µ‚}˜‚ ã¨~°fiq^è•Öˇ·# Hõ~°‡Å`À, ã¨O`«∞+¨µìx QÍqOK«∞ QÍHõ.

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

99

II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

K«`«∞~À÷ -^蕺ܫ∞ó - *Ï˝# Ü≥∂QÆó (K«`«∞~å÷^蕺ܫ∞O - *Ï˝# Ü≥∂QÆO) Pq~åƒù=u~ÀÉèÏ"å "åq+¨¯~°∞ÎO ã¨fiÜ«∞O ǨÏió I `«`«Î fiO Ѩ^Œq"ÕHÍ~°÷O Hõ~°‡Ü≥∂QÆO „Ѩâ◊Oã¨u II1 v

N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

W=∞O q=ã¨fi`Õ Ü≥∂QÆO „áÈHõÎ"å#ǨÏ=∞=ºÜ«∞"£∞ I q=™êfi<£ =∞#"Õ „áêÇ¨Ï =∞#∞ iH∆ÍfiHõ"Õ-„|g`ü II

1

W=∞"£∞, q=ã¨fi`Õ, Ü≥∂QÆ"£∞, „áÈHõÎ"å<£, JǨÏ"£∞, J=ºÜ«∞"£∞, q=™êfi<£, =∞#"Õ, „áêǨÏ, =∞#∞ó, WH∆ÍfiHõ"Õ, J„|g`ü.

JǨÏ"£∞ q=ã¨fi`Õ W=∞"£∞ J=ºÜ«∞"£∞ Ü≥∂QÆ"∞£ „áÈHõ"Î å<£

´ <Õ#∞† ´ ã¨∂~°∞ºxH˜† ´ D† ´ JHõ∆Ü«∞Ѷ¨Å"≥∞ÿ#† ´ Hõ~°‡ Ü≥∂QÍxfl† ´ K≥Ñ≤Ê L<åfl#∞†

q=™êfi<£ ´ ã¨∂~°∞º_»∞† =∞#"Õ ´ `«#Ѩل`«∞_≥·# =∞#∞=Ù‰õΩ† „áêÇ¨Ï ´ K≥áêÊ_»∞† =∞#∞ó ´ =∞#∞=Ù† WH∆ÍfiHõ"Õ ´ ã¨fiѨل`«∞_≥·# WH∆Ífi‰õΩxH˜† J„|g`ü ´ K≥áêÊ_»∞.

1. `«# Pq~åƒù"åxfl JO`«~åú<åxfl `≥Å∞Ѩ_®xH˜, '`«`ü—, '`«fiO— Ѩ^•Å q"ÕK«# H˘~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl „Ѩâ◊Oã≤ã¨∞Î<åfl_»∞.

100

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII

NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ - <Õ#∞ J=ºÜ«∞"≥∞ÿ#1 D Ü≥∂QÍxfl

ã¨∂~°∞ºxH˜ K≥ˇÑ≤Ê L<åfl#∞. ã¨∂~°∞º_»∞ `«# Ѩل`«∞_≥·# =∞#∞=Ù‰õÄ, =∞#∞=Ù ã¨fiѨل`«∞_≥·# WH∆Ífi‰õΩxH˜ nxx LѨ^ÕtOKå~°∞.

1

U=O Ѩ~°OѨ~å „áêѨÎO W=∞O ~å[~°¬Ü≥∂ q^Œ∞ó I 㨠HÍÖË<ÕÇ¨Ï =∞ǨÏ`å Ü≥∂QÀ #+¨ìó Ѩ~°#ÎѨ II

2

U="£∞, Ѩ~°OѨ~å „áêѨÎ"£∞, W=∞"£∞, ~å[~°¬Ü«∞ó, q^Œ∞ó, ã¨ó, HÍÖË#, WǨÏ, =∞ǨÏ`å, Ü≥∂QÆó, #+¨ìó, Ѩ~°O`«Ñ¨. Ѩ~°#ÎѨ ´ â◊„`«∞`åѨ‰õΩ_»"≥·# J~°∞˚<å† U="£∞ ´ D q^èŒOQ͆ Ѩ~°OѨ~å „áêѨÎ"£∞ ´ Ѩ~°OѨ~å„Hõ=∞OÖ’ ÅaèOz#† W=∞"£∞ ´ D Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl† ~å[~°¬Ü«∞ó ´ ~å[|∞∞+¨µÅ∞† q^Œ∞ó ´ Z~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞†

WÇ¨Ï ã¨ó Ü≥∂QÆó =∞ǨÏ`å HÍÖË# #+¨ìó

´ D [QÆ`«∞ÎÖ’† ´ P† ´ Ü≥∂QÆO† ´ n~°…"≥∞ÿ#† ´ HÍÅ„Hõ=∞OÖ’† ´ dÅ=∞~ÚºOk.

`åII Ѩ~O° `«áê! Ѩ~O° Ѩ~å „áêѨ"Î ∞≥ #ÿ D Ü≥∂QÆO ~å[~°∞¬Å∞ Z~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞.

D Ö’HõOÖ’ HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ D Ü≥∂QÆO q#+¨ì (ã¨O„Ѩ^•Ü«∞) =∞~ÚºOk.

2

㨠U"åÜ«∞O =∞Ü«∂ `Õ-^Œº Ü≥∂QÆó „áÈHõóΠѨÙ~å`«#ó I ÉèíHÀÎ-ã≤ "Õ∞ ã¨MÏ KÕu ~°Ç¨Ï㨺O ¿ÇϺ`«^Œ∞`«Î=∞"£∞ II 3 ã¨ó, U=, JÜ«∞"£∞, =∞Ü«∂, `Õ, J^Œº, Ü≥∂QÆó, „áÈHõÎó, ѨÙ~å`«#ó, ÉèíHõÎó, Jã≤, "Õ∞, ã¨MÏ, K«, Wu, ~°Ç¨Ï㨺"£∞, Ç≤Ï, U`«`ü, L`«Î=∞"£∞. (h=Ù) "Õ∞ ÉèíHõÎó ã¨MÏ K« Jã≤≤ Wu

´ <å† ´ Éèí‰õΩÎ_»=Ù† ´ ã¨Y∞_»=Ù† ´ J~Ú L<åfl=Ù† ´ Jx†

JÜ«∞"£∞ ã¨ó ѨÙ~å`«#ó Ü≥∂QÆó U= J^Œº

´ D† ´ P† ´ „áêp#"≥∞ÿ#† ´ Ü≥∂QÆ"Õ∞† ´ <Õ_»∞†

1. D Ü≥∂QÆO`À ÅaèOKÕ "≥∂Hõ∆O J=ºÜ«∞O† Hõ#∞Hõ LáêÜ«∞O ‰õÄ_® J=ºÜ«∞O J#|_»∞`«∞Ok.

101

*Ï˝# Ü≥∂QÆO ´ <å KÕ`«† ´ h‰õΩ† ´ K≥ѨÊ|_çOk† ´ U=∞#†

=∞Ü«∂ `Õ „áÈHõÎó Ç≤Ï

U`«`ü L`«Î=∞"£∞ ~°Ç¨Ï㨺"£∞

´ Wk† ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ#† ´ ~°Ç¨Ï㨺O.

`åII h=Ù <å Éèí‰õΩÎ_»=Ù, ã¨Y∞_»=Ù† HÍ|>Ëì L`«Î=∞=¸, ~°Ç¨Ï㨺=¸ J~Ú# D „áêp#Ü≥∂QÍxfl h‰õΩ <Õ_»∞ `≥eáê#∞.1

3

J~°∞˚# L"åK« :

JѨ~°O Éèí=`À [#‡ Ѩ~°O [#‡ q=ã¨fi`«ó I Hõ^äŒ"Õ∞`«kfi*ÏhÜ«∂O `«fi=∂^Ò „áÈHõÎ"åxu II

4

JѨ~°"£∞, Éèí=`«ó, [#‡, Ѩ~°"£∞, [#‡, q=ã¨fi`«ó, Hõ^äŒ"£∞, U`«`ü, q*ÏhÜ«∂"£∞, `«fi"£∞, P^Ò, „áÈHõÎ"å<£, Wu. Éèí=`«ó [#‡ JѨ~°"£∞ q=ã¨fi`«ó [#‡ Ѩ~°"£∞ `«fi"£∞

´ h† ´ ѨÙ@∞ìHõ† ´ `«~°∞"åuk† ´ ã¨∂~°∞ºx† ´ ѨÙ@∞ìHõ† ´ =Ú#∞Ѩ\˜k† ´ h=Ù†

P^Ò ´ "≥Ú^Œ@ (ã¨$+≤ì „áê~°OÉèOí Ö’)† „áÈHõ"Î å<£ ´ K≥Ñ≤Ê L<åfl=Ù† Wu ´ J<Õ† U`«`ü ´ D q+¨Ü«∞O† Hõ^äŒ"£∞ ´ ZÖφ q*ÏhÜ«∂"£∞ ´ „QÆÇ≤ÏOK« QÆÅ#∞?

`åII J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : h [#‡ W\©=ek, ã¨∂~°∞ºx [#‡ |ǨïѨÓ~°fi HÍÅOÖ’xk. h=Ù ã¨$+≤ì „áê~°OÉèíOÖ’ ã¨∂~°∞ºxH˜ D Ü≥∂QÍxfl LѨ^ÕtOKå=x ZÖÏ „QÆÇ≤ÏOK«=∞O\Ï=Ù?

4 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

|Ǩ˙x "Õ∞ =ºf`åx [<å‡x `«= Kå~°∞˚# I `å#ºÇ¨ÏO "Õ^Œ ã¨~åfi}˜ # `«fiO "Õ`«÷ Ѩ~°#ÎѨ II

5

1. Hõ#∞Hõ J^蕺`«‡ q^Œº#∞ QÆ∞~°∞t+¨º Ѩ~°OѨ~å„Hõ=∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOKåÖË HÍx, ã¨fi`«O„`«OQÍ JkèHõiOѨ‰õÄ_»^Œ∞ Jx ã¨∂K«#.

102

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

|Ǩ˙x, "Õ∞, =ºf`åx, [<å‡x, `«=, K«, J~°∞˚# `åx, JǨÏ"£∞, "Õ^Œ, ã¨~åfi}˜, #, `«fi"£∞, "Õ`«÷, Ѩ~°O`«Ñ¨.

NÉèíQÆ"å<£ L"åK« J~°∞˚# "Õ∞ `«= K« |Ǩ˙x [<å‡x

`åII

´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ J~°∞˚<å† ´ <å‰õĆ ´ h‰õΩ ‰õÄ_®† ´ ÃщõΩ¯† ´ [#‡Å∞†

=ºf`åx Ѩ~°#ÎѨ JǨÏ"£∞ `åx ã¨~åfi}˜ "Õ^Œ `«fi"£∞ # "Õ`«÷

´ QÆ_çKå~Ú† ´ J~°∞˚<å† ´ <Õ#∞† ´ "å\˜#xflO\˜h† ´ Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞† ´ h=Ù† ´ Z~°∞QÆ=Ù.

NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : J~°∞˚<å! <å‰õÄ, h‰õÄ ÃщõΩ¯[#‡Å∞

QÆ_»Kå~Ú. <Õ#∞ "å\˜#xflO\˜h Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. HÍx h=Ù Z~°∞QÆ=Ù (=∞iKå=Ù).

(U=∞#, ^è~Œ ‡° -J^è~Œ å‡k ã¨O™ê¯~åÅ`À h *Ï˝#â◊HΘ P=$`«"∞≥ Oÿ k, h=Ù =∂Ü«∞‰õΩ Jnè#∞_»=Ù. HÍx, <Õ#∞ x`«º–â◊√^Œ–ú |∞^Œ–ú =ÚHõÎ ã¨fiÉèÏ=Ù_»#∞. JÅ∞Ѩ–Î q^•ºâ◊HxΘ , =∂Ü«∂nèâ◊√}˜‚ J=_»O KÕ`« <å *Ï˝#â◊H˜Î ã¨~°fi^• J<å=$`«O. 5

J*’-Ñ≤ ã¨#fl=ºÜ«∂`å‡ Éèí∂`å<å g∞â◊fi~À-Ñ≤ ã¨<£ I „ѨHõ$uO ™êfi=∞kèëêªÜ«∞ ã¨OÉèí"å =∂º`«‡=∂Ü«∞Ü«∂ II 6 J[ó, JÑ≤, ã¨<£, J=ºÜ«∂`å‡, Éèí∂`å<å"£∞, Dâ◊fi~°ó, JÑ≤, ã¨<£, „ѨHõ$u"£∞, ™êfi"£∞, JkèëêªÜ«∞, ã¨OÉèí"åq∞, P`«‡=∂Ü«∞Ü«∂. ´ [#‡~°Ç≤Ï`«∞_»#∞† ´ Z#fl_»∂ `«~°QÆx *Ï˝#â◊‰õΩÎÅ`À „ѨHÍtOKÕ ã¨fiÉèÏ=O HõÅ"å_»∂† ã¨<£ JÑ≤ ´ JÜ«Úº† Éèí∂`å<å"£∞ ´ P „|Ǩχã¨ÎO| Ѩ~°ºO`«O QÆÅ „áê}∞ʼnõΩ† J[ó J=ºÜ«∂`å‡

Dâ◊fi~°ó ã¨<£ JÑ≤ ™êfi"£∞ „ѨHõ$u"£∞ JkèëêªÜ«∞ P`«‡=∂Ü«∞Ü«∂ ã¨OÉèí"åq∞

´ xÜ«∂=∞‰õΩ_»#∞† ´ JÜ«Úº† ´ ã¨fiH©Ü«∞"≥∞ÿ# ´ „ѨHõ$ux† ´ =â◊"≥Ú#~°∞ÛH˘x† ´ <å =∂Ü«∞KÕ`«† ´ J=`«iã¨∞Î<åfl#∞.

`åII (^èŒ~å‡^èŒ~°‡ã¨O™ê¯~° ~°Ç≤Ï`«∞_»∂, x`«∞º_»∂ J~Ú# Dâ◊fi~°∞xH˜ [#‡ ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`ÀOk? Jx JO>Ë-) <Õ#∞ [#‡~°Ç≤Ï`«∞}˜‚, JÅ∞ѨΖ*Ï˝#â◊H˜Î

103

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

ã¨fiÉèÏ=Ù}˜,‚ ã¨~fi° Éè∂í `Õâfi◊ ~°∞}˜‚ J~Ú<å† ^Õx =â◊OÖ’ D [QÆ`∞« Î LO^À, J@∞=O\˜ <å „uQÆ∞}Ïu‡Hõ"≥∞ÿ# „ѨHõ$ux =â◊"≥Ú#~°∞Û‰õΩx <å =∂Ü«∞ KÕ`«<Õ â◊s~åxfl1 ^èŒiã¨∞Î<åfl#∞.2 6

Ü«∞^• Ü«∞^• Ç≤Ï ^èŒ~°‡ã¨º QÍ¡x~°ƒù=u ÉèÏ~°`« I JÉèí∞º`å÷#=∞^èŒ~°‡ã¨º `«^•`å‡#O ã¨$*Ï=∞ºÇ¨Ï"£∞ II 7 Ü«∞^•, Ü«∞^•, Ç≤Ï, ^èŒ~°‡ã¨º, QÍ¡xó, Éèí=u, ÉèÏ~°`«, JÉèí∞º`å÷#"£∞, J^èŒ~°‡ã¨º, `«^•, P`å‡#"£∞, ã¨$*Ïq∞, JǨÏ"£∞. ÉèÏ~°`« ´ J~°∞˚<å† Ü«∞^• Ü«∞^• Ç≤Ï ´ ZѨC_≥ѨC_»~Ú`Õ† ^èŒ~°‡ã¨º ´ =~å‚„â◊=∞ ^èŒ~å‡xH˜† QÍ¡xó ´ Ñ‘_»† J^èŒ~°‡ã¨º ´ J^èŒ~å‡xH˜† JÉèí∞º`å÷#"£∞ ´ Jaè=$kú†

Éèí=u `«^• JǨÏ"£∞ P`å‡#"£∞ ã¨$*Ïq∞

´ HõÅ∞QÆ∞`åÜ≥∂† ´ JѨC_»∞† ´ <Õ#∞† ´ ##∞fl† ´ =ºH©ÎHõiOK«∞‰õΩO\Ï#∞.

`åII ÉèÏ~°`å! ZѨC_ÕÑC¨ _≥`· Õ „áê}∞Å JÉè∞í º^ŒÜ∞« xó„âıÜ∞« 㨠HÍ~°}"≥∞#ÿ =~å‚„â◊=∞^èŒ~°‡O Ѩ`«#O K≥Ok, J^èŒ~°‡O Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∞O^À, JѨC_»∞ <Õ#∞ <å =∂Ü«∞KÕ`« â◊s~åxfl „QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl#∞.

7

Ѩi„`å}ÏÜ«∞ ™ê^èŒ∂<åO q<åâßÜ«∞ K« ^Œ∞+¨¯ $`å"£∞ I ^èŒ~°‡ ã¨O™ê÷Ѩ<å~å÷Ü«∞ ã¨OÉèí"åq∞ Ü«ÚˆQ Ü«ÚˆQ II Ѩi„`å}ÏÜ«∞, ™ê^èŒ∂<å"£∞, q<åâßÜ«∞, K«, ^Œ∞+¨¯ $`å"£∞, ^èŒ~°‡ ã¨O™ê÷Ѩ<å~å÷Ü«∞, ã¨OÉèí"åq∞, Ü«ÚˆQ, Ü«ÚˆQ. ™ê^èŒ∂<å"£∞ Ѩi„`å}ÏÜ«∞

´ ™ê^èŒ∞ѨÙ~°∞+¨µÅ† ^Œ∞+¨¯$`å"£∞ ´ ~°Hõ∆}Ï~°÷=¸† q<åâßÜ«∞

´ ^Œ∞+¨µìņ ´ q<åâ◊<å~°÷=¸†

1. J=`å~°O ^ÕǨxfl „QÆÇ≤ÏOz#@∞¡, ѨÙ\˜ì#@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. â◊s~åxfl „QÆÇ≤ÏOz#ѨÊ\˜H© ѨÙ@∞ìHõ #∞O_ô k=ºÉèÏ=O JÅ∞ѨÎOQÍ<Õ LO@∞Ok. 2. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å : 7–24–25† 9–11 K«∂.

8

104

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«ÚˆQ Ü«ÚˆQ K« ´ =∞iÜ«¸† ^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ<å~å÷Ü«∞ ´ ^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ# ã¨OÉèí"åq∞ H˘~°‰õĆ

´ „ѨuÜ«ÚQÆOÖ’† ´ J=`«i™êÎ#∞.

`åII ™ê^èŒ∞~°Hõ∆}, ^Œ∞+¨ìtHõ∆}Å1 xq∞`«Î=¸, ^èŒ~°‡ ã¨O™ê÷Ѩ# H˘~°‰õÄ <Õ#∞ „ѨuÜ«ÚQÆOÖ’#∂ J=`«iã¨∞ÎO\Ï#∞.2

8

[#‡ Hõ~°‡ K« "Õ∞ k=ºO U=O Ü≥∂ "ÕuÎ `«`«Î fi`«ó I `«ºHÍÎfi ^ÕǨÏO ѨÙ#~°˚#‡ <≥·u =∂"Õ∞u ™È-~°∞˚# II

9

[#‡, Hõ~°‡, K«, "Õ∞, k=º"£∞, U="£∞, Ü«∞ó, "ÕuÎ, `«`«Î fi`«ó, `«ºHÍÎ fi, ^ÕǨÏ"£∞, ѨÙ#~°˚#‡, #, Uu, =∂"£∞, Uu, ã¨ó, J~°∞˚#.

J~°∞˚# ´ J~°∞˚<å† Ü«∞ó ´ Z=_»∞† "Õ∞ ´ <å† k=º"£∞ ´ J„áêHõ$`«"∞≥ #ÿ † JÖ∫H˜H"õ ∞≥ #ÿ † [#‡ ´ â◊s~°^è•~°}φ Hõ~°‡ K« ´ ™ê^èŒ∞~°Hõ∆}Ïk bÅÅ#∞† U="£∞ ´ W@∞¡† `«`«Îfi`«ó ´ Ü«∞^ä•~°÷OQ͆

"ÕuÎ ã¨ó ^ÕǨÏ"£∞ `«ºHÍÎfi ѨÙ#~°˚#‡ # Uu =∂"£∞ Uu

´ `≥eã≤‰õΩO\Ï_À† ´ J`«_»∞† ´ â◊s~åxfl† ´ q_çz† ´ =∞m§ [#‡#∞† ´ á⁄O^Œ_»∞† ´ ##∞fl† ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII J~°∞˚<å! Z=_»∞ D f~°∞QÍ JÖ∫H˜Hõ"≥∞ÿ# <å [#‡#∂, ™ê^èŒ∞ Ѩi„`å}=¸ "≥Ú^ŒÖˇ·# J„áêHõ$`« Hõ~°‡Å `«`åÎ fixfl (Wq Ѩ~ÀѨHÍ~å~°÷"Õ∞ X#~°Û|_ç#=x) „QÆÇ≤Ï™êÎ_À J`«_»∞ ѨÙ#~°˚#‡#∞ á⁄O^Œ_»∞, #<Õfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.9

g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞„HÀ^è• =∞#‡Ü«∂ =∂=Úáê„t`åó I |ǨÏ"À *Ï˝# `«Ñ¨™ê ѨÓ`å =∞^•ƒù= =∂QÆ`åó II

10

1. ^Œ∞+¨ìx„QÆÇ¨Ï q+¨Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ x~°ÌÜ«Ú_»x `«ÅѨ‰õÄ_»^Œ∞. ÉÏÅ∞x âßã≤OKÕ `«O„_çx ^ŒÜ«∂qÇ‘Ï#∞_»x J#ÖËO. J^Õ q^èŒOQÍ QÆ∞}^À+¨ xÜ«∞O`«Ü≥ÿ∞# Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ^Œ∞+¨ìx„QÆǨÏO KÕ¿ãÎ, Hõ~∞° } ÖËx"å_»∞ HÍ_»∞.

2. N=∞^•ƒùQÆ=`«=Ú '=∞~åκ=`å~°ã≤Î fiÇ¨Ï =∞~°ÎºtHõ∆}"£∞— (5–19–5) Jh, 'J#∞„QÆǨÜ«∞ ÉèíHÍÎ<åO =∂#∞+¨O ^ÕÇϨ =∂„t`«ó, Éè[í `Õ `å^Œ$âı „H©_® Ü«∂ó „â◊√`åfi `«`Ê« ~À Éè"í `Õ —ü . (10–33–36) Jh J=`å~° „ѨÜ∂≥ [<åÅ#∞ =∞~À ~Ô O_çO\˜x ¿Ñ~˘¯O\’Ok. D `«`Ê« ~°`fi« O Åaè¿ã,Î =∞#∞+¨µº_»∞ `«i™êÎ_∞» . (11–6–24)

105

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

g`«~åQÆ ÉèíÜ«∞„HÀ^è•ó, =∞#‡Ü«∂ó, =∂"£∞, Láê„t`åó, |ǨÏ=ó, *Ï˝# `«Ñ¨™ê, ѨÓ`åó, =∞^•ƒù="£∞, PQÆ`åó. g`« ~åQÆ ÉèíÜ«∞ „HÀ^è•ó ´ Pã¨H˜Î, ÉèíÜ«∞O, HÀѨO ÖËx"å~°∂† =∞#‡Ü«∂ó ´ #<Õfl ÉèÏqOKÕ"å~°∂† =∂"£∞ ´ ##∞fl† Láê„t`åó ´ P„â◊~ÚOz#"å~°∂† |ǨÏ=ó ´ ÃщõΩ¯=∞Ok†

*Ï˝#`«Ñ¨™ê ѨÓ`åó =∞^•ƒù="£∞ PQÆ`åó

´ Ѩ~°=∂`«‡ *Ï˝#=∞<Õ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ`«† ´ â◊√^Œ∞úÖˇ·† ´ <å ã¨fi~°∂áêxfl† ´ á⁄O^•~°∞.

`åII ([#‡Hõ~°‡Å#∞ Ziy`Õ Dâ◊fi~°∞}˜‚ á⁄O^Œ∞`å~°∞ Jx K≥ѨÊ|_çOk. ^•x „Hõ=∞O K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk - <Õ#∞ â◊√^Œú ã¨`åÎ fi=`å~åÅ#∞ ^•eÛ, ^èŒ~°‡áêÅ# KÕ™êÎ#x „QÆÇ≤ÏOz <å Ѩ~°=∞HÍ~°∞}Ϻxfl Ziy) Pã¨H˜Îx, ÉèíÜ«∂xfl, HÀáêxfl g_ç† <åÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∂Ç≤Ï`« z`«∞ÎÖˇ·, ##∞fl â◊~°}∞*ÁzÛ# =º‰õΩÎÅ∞ ÃщõΩ¯=∞Ok P`«‡ *Ï˝#=∞<Õ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ`« â◊√^Œ∞úÖˇ· <å ã¨fi~°∂áêxfl á⁄O^•~°∞. (XHõ¯ K≥·`«#º"Õ∞ LáêkèÉ^Ëè OŒ `À Dâ◊fi~°∞_»∂, r=Ù_»∂ ‰õÄ_®. Dâ◊fi~°„Ѩ™ê^ŒO`À r=Ùx J*Ï˝#O `˘Åy`Õ â◊√^Œú K≥·`«#º"Õ∞ J=Ù`å_»∞.)

10

ÜÕ∞ Ü«∞^ä• =∂O „ѨѨ^Œº<ÕÎ `åOã¨Î^ä≥·= Éèí*Ï=∞ºÇ¨Ï"£∞ I =∞=∞ =~åÎ ‡#∞=~°Î<ÕÎ =∞#∞ëêºó áê~°÷ ã¨~°fiâ◊ó II 11 ÜÕ∞, Ü«∞^ä•, =∂"£∞, „ѨѨ^ŒºO`Õ, `å<£, `«^ä•, U=, Éèí*Ïq∞, JǨÏ"£∞, =∞=∞, =~°Î ‡, J#∞=~°ÎO`Õ, =∞#∞ëêºó, áê~°÷, ã¨~°fiâ◊ó. ÜÕ∞ Ü«∞^ä• =∂O „ѨÑ^¨ ºŒ <ÕÎ JǨÏ"£∞ `å<£ `«^ä• U=

´ Z=~°∞† ´ U ÉèÏ=O`À† ´ ##∞fl† ´ Láêã≤ã¨∞Î<åfl~À† ´ <Õ#∞† ´ "åix† ´ J>Ë¡†

Éèí*Ïq∞ áê~°÷ =∞#∞ëêºó ã¨~°fiâ◊ó =∞=∞ =~°Î‡ J#∞=~°Î<ÕÎ

´ J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl#∞† ´ J~°∞˚<å† ´ =∞#∞+¨µºÅ∞† ´ ã¨~°fiq^è•Å† ´ <å† ´ =∂~åæxfl† ´ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞.

`åII (â◊~°}ÏQÆ`«∞ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ P`«‡ÉèÏ"åxfl „Ѩ™êkã¨∂Î, ã¨HÍ=ÚÅ#∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«x h‰õΩ ѨHõ∆áê`«O L#fl@∞¡#fl^Õ? JO\Ï"å-) Z=~°∞ U suQÍ

106

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

(ã¨HÍ=ÚÖˇ· QÍx, xëê¯=ÚÖˇ· QÍx) ##∞fl Láêã≤ã¨∞Î<åfl~À "åix P suQÍ<Õ J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl#∞. (ã¨HÍ=ÚʼnõΩ HÍ=∞º Ѷ¨ÖÏxfl, xëê¯=ÚʼnõΩ =ÚH˜Îx Xã¨Q∞Æ `«∞<åfl#∞.) áê~å÷! =∞#∞+¨µºÅ∞ ã¨~fi° q^è•ÖÏ <å =∂~åæ<flÕ J#∞ã¨iã¨∞<Î åfl~°∞.

(WO„^•k ^Õ=`«Å#∞ Láêã≤OKÕ "å~°∞ ‰õÄ_®, #<Õfl PÜ«∂ ~°∂áêÅÖ’ ¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® "åix PÜ«∂ ~°∂áêÅÖ’ J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl#∞.) (w`«. 8–21, 9–23 K«∂:) 11

HÍOHõ∆#Îó Hõ~°‡}ÏO ã≤kúO Ü«∞[#Î WÇ¨Ï ^Õ=`åó I H˜∆„ѨO Ç≤Ï =∂#∞¿+ Ö’ˆH ã≤kú~°ƒù=u Hõ~°‡*Ï II

12

HÍOHõ∆O`«ó, Hõ~°‡}Ï"£∞, ã≤kú"£∞, Ü«∞[O`Õ, WǨÏ, ^Õ=`åó, H˜∆„Ѩ"£∞, Ç≤Ï, =∂#∞¿+, Ö’ˆH, ã≤kúó, Éèí=u, Hõ~°‡*Ï.

Hõ~°‡}Ï"£∞ ´ „â∫`« ™ê‡~°Î Hõ~°‡Å† ã≤kú"£∞ ´ ã≤kúx† HÍOHõ∆#Îó ´ HÀ~°∞`«∂† WÇ¨Ï ´ D Ö’HõOÖ’† ^Õ=`åó ´ ^Õ=`«Å#∞† Ü«∞[<ÕÎ ´ ¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞†

Ç≤Ï =∂#∞¿+ Ö’ˆH H˜∆„Ѩ"£∞ Hõ~°‡*Ï ã≤kúó Éèí=u

´ Hõ#∞Hõ† ´ =∞~°ÎºÖ’HõOÖ’† ´ j„Ѷ¨∞OQ͆ ´ Hõ~°‡ [x`«"≥∞ÿ#† ´ ã≤kú, Ѷ¨ÅO† ´ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

`åII (J~Ú`Õ, "≥∂H∆Í~°÷O JO^Œ~°∂ x#∞fl ÉèílOK«ˆ~q∞\˜? JO>Ë-) Hõ~‡° ѶŨ HÍO‰õΩ∆ Öˇ#· "å~°∞ ÃщõΩ¯=∞Ok D Ö’HõOÖ’ W`«~° ^Õ=`«Å#∞ ѨÓlã¨∞<Î åfl~°∞, <å â◊~°}∞#∞ á⁄O^Œ_»OÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, Hõ~°‡Å Ѷ¨ÅO =∞#∞+¨ºÖ’HõOÖ’ j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ Åaè™ÈÎOk. (HÍx *Ï˝#Ѷ¨Å"≥∞ÿ# ÔH·=źO ^Œ∞¢ëêÊѨºO, j„Ѷ¨∞OQÍ ÅaèOK«^Œ∞.)

12

Kå`«∞~°fi~°‚ºO =∞Ü«∂ ã¨$+¨ìO QÆ∞} Hõ~°‡ qÉèÏQÆâ◊ó I `«ã¨º Hõ~åÎ~°=∞Ñ≤ =∂O q^ŒúºHõ~åÎ~°=∞=ºÜ«∞"£∞ II Kå`«∞~°fi~°‚º"£∞, =∞Ü«∂, ã¨$+¨ì"£∞, QÆ∞} Hõ~°‡ qÉèÏQÆâ◊ó `«ã¨º, Hõ~åÎ~°"£∞, JÑ≤, =∂"£∞, qkú, JHõ~åÎ~°"£∞, J=ºÜ«∞"£∞.

13

107

*Ï˝# Ü≥∂QÆO =∞Ü«∂ ´ <åKÕ`«† QÆ∞} Hõ~°‡ qÉèÏQÆâ◊ó ´ ã¨`åÎfikQÆ∞}ÏÅ, â◊=∂k Hõ~°‡Å qÉèÏQÍxfl J#∞ã¨iOz† Kå`«∞~°fi~°‚º"£∞ ´ =~°‚K«`«∞+¨ìÜ«∞O† ã¨$+¨ì"£∞ ´ ã¨$+≤ìOK«|_çOk† `«ã¨º ´ nxH˜†

Hõ~åÎ~°"£∞ JÑ≤ =∂"£∞ J=ºÜ«∞"£∞ JHõ~åÎ~°"£∞ qkú

´ Hõ~°Î#∞ J~Ú<å† ´ ##∞fl† ´ „â◊=∞~°Ç≤Ï`«∞xQ͆ ´ JHõ~°ÎQ͆ ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ.

`åII (ã¨HÍ=∞, xëê¯=∞ Hõ~°‡Å‰õΩ ÉèË^Œ=ÚOk† „ÉÏǨχ}Ïk JkèHÍ~° ÉèË^•Å#∞, L`«Î=∞-=∞^茺=∂k QÆ∞}ÏÅ#∞ J#∞ã¨iOz Hõ~°‡"≥·z¢`«ºO LOk. g\˜H˜ HÍ~°‰õΩ_»"≥·# h‰õΩ ѨHõ∆áê`«O ÖˉõΩO_»_»O ZÖÏ? JO\Ï"å-) ã¨`åÎ fik QÆ∞}ÏÅ#∞, â◊=∞ ^Œ=∂k Hõ~°‡Å#∞ J#∞ã¨iOz <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å#∞ ã¨$+≤ìOKå#∞, (=∂Ü«∂ =º=Ǩ~åxfl J#∞ã¨iOz <Õ#∞) Hõ~<ΰ <·≥ å ‰õÄ_® (Pã¨HΘ ~°ÇÏ≤ `«∞_»#=_»O KÕ`« „â◊=∞qÇ‘Ï#∞xQÍ) J=ºÜ«ÚxQÍ, JHõ~°ÎQÍ ##∞fl `≥Å∞ã¨∞HÀ. (w`«: 18–41, 44 K«∂:) 13

# =∂O Hõ~å‡}˜ eOѨxÎ # "Õ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖË ã¨Ê $Ǩ I Wu =∂O Ü≥∂-aè*Ï<åu Hõ~°‡aè~°fl 㨠|^茺`Õ II

14

#, =∂"£∞, Hõ~å‡}˜, eOѨOu, #, "Õ∞, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖË, ã¨Ê $Ǩ, Wu, =∂"£∞, Ü«∞ó, Jaè*Ï<åu, Hõ~°‡aèó, #, ã¨ó, |^茺`Õ.

Hõ~å‡}˜ =∂"£∞ # eOѨxÎ "Õ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖË ã¨Ê$Ǩ # Wu

´ Hõ~°‡Å∞† ´ ##∞fl† ´ ã¨Ê$tOK«=Ù† ´ <å‰õΩ† ´ Hõ~°‡ Ѷ¨ÅOÃÑ·† ´ Pã¨H˜Î ÖË^Œ∞† ´ D q^èŒOQ͆

Ü«∞ó =∂"£∞ Jaè*Ï<åu ã¨ó Hõ~°‡aèó # |^茺`Õ

´ Z=_»∞† ´ ##∞fl P`«‡~°∂ѨOQ͆ ´ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_À† ´ J`«_»∞† ´ Hõ~°‡Å KÕ`«† ´ |OkèOѨ|_»^Œ∞.

`åII ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞ŠѨ@¡ <å‰õΩ JǨÏOHÍ~°O ÖË#O^Œ∞=Å¡ <Õ#∞ Hõ~°‡ÅÜ«∞O^Œ∞ eѨÙÎ_»#=_»O ÖË^Œ∞. PѨÎHÍ=Ú_»#=_»O KÕ`« Hõ~°‡Ñ¶¨Å `«$+¨‚ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞ – D q^èŒOQÍ Z=~°∞ ##∞fl JHõ~°Î, JÉè’HõÎ J~Ú# P`«‡~°∂ѨOQÍ

108

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„QÆÇ≤Ï™êÎ_À1, J`«_»∞ Hõ~°‡Å KÕ`« Z#fl_»∂ |OkèOK«|_»_»∞. Hõ~°‡ J`«xH˜ [<å‡O`«~å~°OÉèíHõO HÍ*ÏÅ^Œ∞.

14

U=O *Ï˝`åfi Hõ$`«O Hõ~°‡ ѨÓÔ~· fi~°Ñ≤ =Ú=Ú‰õ∆Ωaèó I ‰õΩ~°∞ HõÔ~·‡= `«™ê‡`«Î fiO ѨÓÔ~· fió ѨÓ~°fi`«~°O Hõ$`«"£∞ II

15

U="£∞, *Ï˝`åfi, Hõ$`«"£∞, Hõ~°‡, ѨÓÔ~· fió, JÑ≤, =Ú=Ú‰õ∆Ωaèó, ‰õΩ~°∞, Hõ~°‡, U=, `«™ê‡`ü, `«fi"£∞, ѨÓÔ~· fió, ѨÓ~°fi`«~°"£∞, Hõ$`«"£∞.

U="£∞ ´ D q^èŒOQ͆ *Ï˝`åfi ´ „QÆÇ≤ÏOz† ѨÓÔ~·fió ´ Ñ¨Ó~°∞fiÖˇ·#† =Ú=Ú‰õ∆Ωaèó JÑ≤ ´ "≥∂H∆Í~°∞÷ÅKÕ ‰õÄ_®† Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡† Hõ$`«"£∞ ´ J#∞+≤ªOѨ|_çOk† `«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ†

`«fi"£∞ ѨÓÔ~·fió ѨÓ~°fi`«~°"£∞ Hõ$`«"£∞ Hõ~°‡ U= ‰õΩ~°∞

´ h=Ù† ´ „áêp#∞ÅKÕ† ´ ѨÓ~°fi"Õ∞† ´ X#~°Û|_ç#† ´ Hõ~°‡<Õ† ´ PK«iOK«∞.

`åII Hõ~‡° D q^èOŒ QÍ JǨÏOHÍ~° ~°ÇÏ≤ `«OQÍ X#~°Û|_ç`,Õ Jk |O^èOŒ QÍ Ñ¨i}q∞OK«^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz ѨÓ~°∞fiÖˇ#· =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∞ ‰õÄ_® Hõ~‡° #∞ (z`«âÎ √◊ kú H˘~°‰Ωõ ) PK«iOz L<åfl~°∞.

15

H˜O Hõ~°‡ H˜=∞ Hõˆ~‡u Hõ=Ü≥∂-Ѩº„`« "≥∂Ç≤Ï`åó I `«`ÕÎ Hõ~°‡ „Ѩ=H∆ͺq∞ Ü«∞^£ *Ï˝`åfi "≥∂Hõ∆ º¿ã-â◊√ÉèÏ`üII 16 H˜"£∞, Hõ~°‡, H˜"£∞, JHõ~°‡, Wu, Hõ=Ü«∞ó, JÑ≤, J„`«, "≥∂Ç≤Ï`åó, `«`ü, `Õ, Hõ~°‡, „Ѩ=H∆ͺq∞, Ü«∞`ü, *Ï˝`åfi, "≥∂Hõ∆ º¿ã, Jâ◊√ÉèÏ`ü.

Hõ~°‡ H˜"£∞ JHõ~°‡ H˜"£∞ Wu J„`«

´ PK«iOѨ^Œy#k† ´ Uk† ´ PK«iOѨ^ŒQÆxk† ´ Uk† ´ D q+¨Ü«∞OÖ’†

Hõ=Ü«∞ó JÑ≤ ´ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ‰õÄ_®† "≥∂Ç≤Ï`åó ´ „ÉèÏO`«∞Öˇ·i† (Hõ#∞Hõ) Ü«∞`ü ´ ^Õxx† *Ï˝`åfi ´ `≥eã≤‰õΩO>ˆ Jâ◊√ÉèÏ`ü ´ ã¨O™ê~°=∞<Õ Jâ◊√ÉèíO#∞O_ç†

1. Dâ◊fi~°`«fiO, Dâ◊fi~°∞x ã¨$+≤ì Ô~O_»∂ =∂~ÚHõ=ÚÅ∞† „|Ǩχ"≥ÚHõ¯>Ë áê~°=∂i÷Hõ ã¨`«ºO.

109

*Ï˝# Ü≥∂QÆO ´ =Ú‰õΩÎ_»=Ù`å"À† `Õ „Ѩ=H∆ͺq∞ ´ P† ´ Hõ~°‡#∞, JHõ~°‡#∞†

"≥∂Hõº∆ ¿ã `«`ü Hõ~°‡

´ h‰õΩ† ´ K≥|∞`å#∞.

`åII Hõ~=ΰ º JHõ~=ΰ º q+¨Ü∞« OÖ’ ѨO_ç`∞« Å∞ ‰õÄ_® „ÉèÏO`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.

Hõ#∞Hõ ^Õxx „QÆÇ≤Ï¿ãÎ ([#‡=∞$`«∞º ~°∂Ѩ=¸, Hõ~°Î $`«fiÉè’HõÎ $`åfik ~°∂Ѩ=¸ J~Ú#) ã¨O™ê~°O J<Õ Jâ◊√ÉèíO #∞O_ç =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å"À, P Hõ~°‡ `«`åÎ fixfl h‰õΩ K≥|∞`å#∞.

16

Hõ~°‡}À ǨϺÑ≤ É’^Œú=ºO É’^Œú=ºO K« qHõ~°‡}ó I JHõ~°‡}â◊Û É’^Œú=ºO QÆǨÏ<å Hõ~°‡}À QÆuó II

17

Hõ~°‡}ó, Ç≤Ï, JÑ≤, É’^Œú=º"£∞, É’^Œú=º"£∞, K«, qHõ~°‡}ó, JHõ~°‡}ó, K«, É’^Œú=º"£∞, QÆǨÏ<å, Hõ~°‡}ó, QÆuó. ´ âßGqÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å `«`åÎfixfl† É’^Œú=º"£∞ ´ `≥eã≤HÀ^Œy#k† qHõ~°‡}ó JÑ≤ K« ´ x+≤^ŒúHõ~°‡Å q+¨Ü«∞O ‰õÄ_®† É’^Œú=º"£∞ ´ `≥eÜ«∞#QÆ∞#∞† Hõ~°‡}ó JÑ≤

JHõ~°‡}ó K« JÑ≤ ´ <≥·+¨¯~°‡º `«`åfifixfl† É’^Œú=º"£∞ ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe† Ç≤Ï ´ U=∞#† Hõ~°‡}ó ´ Hõ~°‡ JHõ~°‡ qHõ~°‡Å∞† QÆuó ´ `«`«fiO (Ü«∂^ä•~°÷ºO)† QÆǨÏ<å ´ `≥eÜ«Ú@ Hõ+¨ìO.

`åII âßGO qkèOz# Hõ~°‡Å#∞, x¿+kèOz# Hõ~°‡Å#∞, Hõ~°‡`åºQÍxfl QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe – Hõ~°‡`«`«Î fiO ^Œ∞ifi*˽ܫ∞"≥∞ÿ#k.

(N=∞^•ƒùQ=Æ `«O: 11–7–8 K«∂.) 17

Hõ~°‡}ºHõ~°‡ Ü«∞ó Ѩâıº`ü JHõ~°‡}˜ K« Hõ~°‡ Ü«∞ó I 㨠|∞kú=∂<£ =∞#∞¿+º+¨µ 㨠ܫÚHõÎó Hõ$`«û fl Hõ~°‡Hõ$`ü II 18 Hõ~°‡}˜, JHõ~°‡, Ü«∞ó, Ѩâıº`ü, JHõ~°‡}˜, K«, Hõ~°‡, Ü«∞ó, ã¨ó, |∞kú=∂<£, =∞#∞¿+º+¨µ, ã¨ó, Ü«ÚHõÎó, Hõ$`«ûfl Hõ~°‡Hõ$`ü. Ü«∞ó Hõ~°‡}˜ JHõ~°‡

´ Z=_»∞† Ü«∞ó ´ Z=_»∞† ´ Hõ~°‡Ö’† JHõ~°‡}˜ K« ´ Hõ~å‡ÉèÏ=OÖ’† ´ Hõ~å‡ÉèÏ"åx† JHõ~°Î$`åfixfl† Hõ~°‡ ´ „|Ǩχ™êH∆Í`å¯~° ã≤kúx†

110

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ѩâıº`ü ã¨ó =∞#∞¿+º+¨µ |∞kú=∂<£

´ K«∂™êÎ_À† ´ J`«_»∞† ´ =∞#∞+¨µºÅÖ’† ´ *Ï˝x†

ã¨ó ´ J`«_»∞† Ü«ÚHõÎó ´ Ü≥∂y†(=∞é˜Ü«Ú) Hõ$`«ûflHõ~°‡Hõ$`ü ´ ã¨~°fiHõ~°‡Å#∞ PK«iOz#"å_»∞, Hõ$`«Hõ$`«∞º_»∞.

`åII Hõ~°‡Ö’ `«# JHõ~°Î $`åfixfl, <≥·+¨¯~出xfl, Hõ~°‡#∞ JO>Ë ã¨~°fiHõ~°‡Å Pâ◊Ü∞« "≥∞#ÿ „|Ǩ‡xfl K«∂¿ã"å_»∞ =∞#∞+¨µºÅO^ŒiÖ’#∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞, (*Ï˝x)1 Ü≥∂QÆÜ«Ú‰õΩÎ_»∞, ã¨~°fiHõ~°‡Å‰õΩ Hõ~°Î2 (Hõ$`«Hõ$`«∞º_»∞) J=Ù`«∞<åfl_»∞.

18

Ü«∞㨺 㨈~fi ã¨=∂~°OÉèÏó HÍ=∞ã¨V¯ÅÊ =i˚`åó I *Ï˝<åyfl ^ŒQÆú Hõ~å‡}O `«=∂Ǩïó Ѩx¤`«O |∞^è•ó II

19

Ü«∞㨺, 㨈~fi, ã¨=∂~°OÉèÏó, HÍ=∞ã¨OHõÅÊ =i˚`åó, *Ï˝<åyfl ^ŒQÆú Hõ~å‡}"£∞, `«"£∞, PǨïó, ѨO_ç`«"£∞, |∞^è•ó. Ü«∞㨺 ´ Z=i† 㨈~fi ´ ã¨=∞ã¨Î† ã¨=∂~°OÉèÏó ´ Hõ~°‡Å∞† HÍ=∞ã¨V¯ÅÊ=i˚`åó ´Ñ¶Å¨ `«$ëê‚~Ç° Ï≤ `«"∂≥ , Hõ~°Î$`åfiaè=∂# ~°Ç≤Ï`åÖ’† |∞^è•ó ´ *Ï˝#∞Å∞†

*Ï˝<åyfl ^ŒQúÆ Hõ~å‡}"£∞ ´ *Ï˝#=∞<Õ JyflKÕ ^ŒÇ≤ÏOѨ|_ç# Hõ~°‡Å∞ QÆņ `«"£∞ ´ P ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚† Ѩx¤`«"£∞ ´ ѨO_ç`«∞_»∞ Jx† PǨïó ´ JO\Ï~°∞.

`åII Z=i Hõ~å‡K«~°} Ѷ¨Å`«$ëê‚~°Ç≤Ï`«OQÍ LO\’O^À, Z=i (â◊√Éèí Jâ◊√Éèí Hõ~°‡Å Ѩ@¡) Hõ~°Î $`«fi |∞kú *Ï˝<åyfl KÕ`« ^ŒQÆú"≥∞ÿ#^À, J`«}˜‚ „|Ǩχ"Õ`«ÎÅ∞ ѨO_ç`«∞_»∞ Jx JO\Ï~°∞.

19

`«ºHÍÎfi Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏ ã¨VæO x`«º `«$áÈÎ x~å„â◊Ü«∞ó I Hõ~°‡}ºaè „Ñ¨=$`ÀÎ-Ñ≤ <≥·= H˜&˜Û`ü Hõ~Àu ã¨ó II

20

1. `å#∞ „Ѩ=$uÎx=$`«∞ÅÎ ‰õΩ Hõ~ΰ HÍ_»∞ – Jx „QÆÇÏ≤ Oz# "å_Õ *Ï˝x. w`«. 3–28† 5–8, 9, 13, 29 2. D ã¨=∞ºH± ^Œ~°≈#O 'ã¨~°fi`«ó ã¨OѨ١`À^ŒHõ=Ú—#∞ áÈÅ∞#k. D ^Œ~°≈#OÖ’ ã¨~°fiHõ~°‡Å Ѷ¨ÅO JO`«~∞° ƒùH=Îõ Ú. Hõ#∞Hõ J`«_∞» Z@∞=O\˜ Hõ~‡° X#~°Û‰õáÈ~Ú<å, ã¨=∞ã¨Î Hõ~‡° ŠѶ֨ Ïxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.

HÍ|\˜ì J`«_»∞ Hõ$`«ûflHõ~°‡Hõ$`ü.

111

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

`«ºHÍÎ fi, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏã¨OQÆ"£∞, x`«º `«$ѨÎó, x~å„â◊Ü«∞ó, Hõ~°‡}˜, Jaè „Ñ¨=$`«Îó, JÑ≤, #, U=, H˜Oz`ü, Hõ~Àu, ã¨ó. ã¨ó ´ J`«_»∞† Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏã¨Væ"£∞ ´ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏã¨H˜Îx† `«ºHÍÎfi ´ g_ç x`«º`«$ѨÎó ´ ã¨^•`«$ѨÙÎ_»∞† x~å„â◊Ü«∞ó ´ x~°=ÅO|_»∂ J=Ù`«∂†

Hõ~°‡}˜ Jaè„Ѩ=$`ÀÎÑ≤ H˜&˜Û`ü # Hõ~Àu U=

´ Hõ~°‡Å† ´ „Ѩ=$`«∞Î_≥·<å† ´ H˘OK≥O ‰õÄ_®† ´ X#~°Ûx"å_Õ.

`åII Hõ~‡° Ѷ֨ Ïã¨HxΘ Ѩi`«ºlOz ã¨~fi° ^• Ѩi`«$ѨÙ_Î ,·≥ ^Õxh P„â◊~ÚOK« ‰õΩO_®, Hõ~°‡Å#∞ X#ˆ~Û"å_»∞ Ug∞ X#~°Ûx "å_Õ J=Ù`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, J`«x Hõ~°Î $`«fi |∞kú *Ï˝<åyflÖ’ ^ŒQÆú"≥∞ÿOk. 20

x~åj~°º`« z`åÎ`å‡ `«ºHõÎ ã¨~°fi Ѩi„QÆǨÏó I âßs~°O ˆH=ÅO Hõ~°‡ ‰õΩ~°fi<åfláÈflu H˜eƒ+¨"£∞ II

21

x~åjó, Ü«∞`« z`åÎ`å‡, `«ºHõÎ ã¨~°fi Ѩi„QÆǨÏó, âßs~°"£∞, ˆH=Å"£∞, Hõ~°‡, ‰õΩ~°fi<£, #, PáÈflu, H˜eƒ+¨"£∞. x~åjó ´ HÍ=∂<åâ◊¥#∞º_»∂† Ü«∞`«z`åÎ`å‡ ´ JO`«óHõ~°}Ïxfl, ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å#∞ =â◊Ѩ~°K«∞‰õΩ#fl"å_»∂† `«ºHõÎã¨~°fiѨi„QÆǨÏó ´ U =ã¨∞Î=Ù#∂ „QÆÇ≤ÏOK«x"å_»∂† (J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞) ˆH=Å"£∞ ´ Jaè=∂# ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#†

âßs~°"£∞ ´ â◊s~° ~°Hõ∆}Ï~°÷O (Hõ~$ΰ `åfiaè=∂#~°ÇÏ≤ `«"∞≥ ÿ âßs~°HOõ QÍ KÕ¿ã)† Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡#∞† ‰õΩ~°fi<£ ´ X#iÛ#ѨÊ\˜H©† H˜eƒ+¨"£∞ ´ Jx+¨ìO, ѨÙ}ºáêáêÅ#∞† # PáÈflu ´ á⁄O^Œ_»∞.

`åII xëê¯=Ú_»∂, Ѩi„QÆǨÏ`åºw, ã¨OÜ«∞`« ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∞ =∞#ã¨∞¯_»∂ J~Ú# "å_»∞ âßs~°H"õ ∞≥ #ÿ Hõ~‡° #∞ (â◊s~°^•è ~°} xq∞`«OÎ , â◊s~°O`À Hõ~å‡K«~} ° ) PK«iOz#ѨÊ\˜H© ѨÙ}ºáêѨ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# |O^èŒO HõÅ∞QÆ^Œ∞.

21

Ü«∞^Œ$KåÛù ÖÏÉèí ã¨#∞ÎëÈì ^ŒfiO^•fif`À q=∞`«û~°ó I ã¨=∞ó ã≤^•ú=ã≤^Òú K« Hõ$`åfiÑ≤ # x|^茺`Õ II

22

112

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∞^Œ$KåÛù ÖÏÉèí ã¨O`«∞+¨ìó, ^ŒfiO^•fif`«ó, q=∞`«û~°ó, ã¨=∞ó, ã≤^Òú, Jã≤^Òú, K«, Hõ$`åfi, JÑ≤, #, x|^茺`Õ. Ü«∞^Œ$KåÛùÖÏÉèãí O¨ `«∞+¨óì ´ J„áêi÷`=« ÚÅ∂, J<åÜ«∂ã¨Å|ú=ÚÅ∂ J~Ú# "åxKÕ ã¨O`«∞+¨µì_»∂† ^ŒfiO^•fif`«ó ´ ã¨∞Y^Œ∞óMÏ^Œ∞Å#∞ Ju„Hõq∞Oz#"å_»∞† q=∞`«û~°ó ´ Jã¨∂Ü«∂~°Ç≤Ï`«∞_»∂, xÔ~·fi~°∞_»∞†

ã≤^Òú Jã≤^Òú K« ã¨=∞ó Hõ$`åfiÑ≤ # x|^茺`Õ

´ ÖÏÉèíOÖ’† ´ JÖÏÉèíOÖ’† ´ ã¨=∞|∞kú HõÅ"å_»∞† ´ Hõ~°‡#∞ PK«iOz<å† ´ |^Œ∞ú_»∞ HÍ_»∞.

`åII Ü«∞^Œ$KåÛùÖÏÉèí ã¨O`«∞+¨µì_»∂, j`Àëê‚k ^ŒfiO^Œfi~°Ç≤Ï`«∞_»∂, =∂`«û~°ºÇ‘Ï#∞_»∂, ÖÏÉèÏÖÏÉèÏÅÖ’ ã¨=∞|∞kú QÆÅ"å_»∂ J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å#∞ QÍx ÖËHõ ™êfiÉèÏqHõ=ÚÖˇ·# â◊s~° ~°Hõ∆}ÏkHõ Hõ~°‡Å#∞ QÍx PK«iOz#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® |^Œ∞ú_»∞ HÍ_»∞.

22

QÆ`« ã¨Væ㨺 =ÚHõÎ㨺 *Ï˝<å=ã≤÷`« KÕ`«ã¨ó I Ü«∞*Ï˝Ü«∂K«~°`«ó Hõ~°‡ ã¨=∞„QÆO „ѨqbÜ«∞`Õ II

23

QÆ`«ã¨OQÆ㨺, =ÚHõÎ㨺, *Ï˝<å=ã≤÷`« KÕ`«ã¨ó, Ü«∞*Ï˝Ü«∞, PK«~°`«ó, Hõ~°‡, ã¨=∞„QÆ"£∞, „ѨqbÜ«∞`Õ.

QÆ`«ã¨OVæ㨺 ´ Pã¨H˜Î~°Ç≤Ï`«∞_»∂† Ü«∞*Ï˝Ü«∞ ´ Dâ◊fi~å~å^èŒ#xq∞`«ÎO, =ÚHõãÎ º¨ ´ =Ú‰õΩÎ_»∂† Ö’Hõã¨O„QÆǨ~°÷O† *Ï˝<å=ã≤` ÷ K « ` Õ ã« ó¨ ´ *Ï˝#ã≤u÷ Ö’ <≥ÅH˘#fl PK«~°`«ó ´ X#~°∞Û"åx† =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_»∂† ã¨=∞„QÆ"£∞ Hõ~°‡ ´ Hõ~°‡=∞O`å† „ѨqbÜ«∞`Õ ´ #t™ÈÎOk.

`åII Pã¨HâΘ ¥◊ #∞º_»∂, q=Ú‰õΩ_Î ∂» , *Ï˝#x+¨µ_ª ∂» J~Ú# =ºH˜Î Ü«∞*Ï˝~O÷° (Ö’HõãO¨ „QÆÇ¨ ~°O÷ HÍx Dâ◊fi~° „Ñ‘`º« ~°O÷ HÍx) Hõ~‡° #∞ PK«i¿ã,Î P Hõ~‡° `«`Ê« Öù ÏÅ#∞ WzÛ |O^è•xfl HõeÊOK«^Œ∞. Jk ã¨=∞„QÆOQÍ1 q#+¨ì"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. Hõ~°‡ QÍx 23 Hõ~°‡ã¨O™ê¯~°O QÍx LO_»^Œ∞. (w`«: 4–23, 18–12 K«∂:) 1. J„QÆ=Ú JO>Ë Ñ¶¨ÅO. ã¨=∞„QÆOQÍ JO>Ë Ñ¶¨Åã¨Ç≤Ï`«OQÍ Jx J~°÷O. 'ã¨~°fiO Yefi^ŒO „|Ǩχ— J<Õ *Ï˝#O J`«xH˜ HõeyOk Hõ#∞Hõ J`«x 'Hõ~°‡ ã¨=∞„QÆO „ѨqbÜ«∞`Õ—.

113

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

„|Ǩ‡~°Ê}O „|Ǩχ ǨÏqó „|Ǩ‡Q“fl „|Ǩχ}Ï Ç¨ï`«"£∞ I „|ÃǷχ= `Õ# QÆ#Î=ºO „|ǨχHõ~°‡ ã¨=∂kè<å II 24 |Ǩχ, J~°Ê}"£∞, „|Ǩχ, ǨÏqó, „|Ǩ‡Q“fl, „|Ǩχ}Ï, Ǩï`«"£∞, „|Ǩχ, U=, `Õ#, QÆO`«=º"£∞, „|ǨχHõ~°‡ ã¨=∂kè<å. ´ PǨïu™ê^èŒ<åÖˇ·# „ã¨∞‰õΩû"å^Œ∞Å∞† „|Ǩχ ´ „|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨO† ǨÏqó ´ Ñ¶¨∞$`«=Ú† „|Ǩχ ´ „|Ǩχ"Õ∞† „|Ǩ‡Q“fl ´ „|Ǩχ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# JyflÖ’† „|Ǩχ}Ï ´ „|Ǩχ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Ǩϟ`«KÕ`«† J~°Ê}"£∞

Ǩï`«"£∞ ´ Ǩϟ=∞O X#~°Û|_çOk† „|Ǩχ ´ „|Ǩχ"Õ∞† „|ǨχHõ~°‡ã¨=∂kè<å ´ Hõ~°‡Ö’ „|Ǩχ ÉèÏ=O QÆņ `Õ# ´ P ѨÙ~°∞+¨µxKÕ† QÆO`«=º"£∞ ´ á⁄O^Œ|_»^Œy#Ѷ¨ÅO† „|Ǩχ U= ´ „|Ǩχ"Õ∞.

`åII PǨïu ™ê^èŒ#=ã¨∞Î=ÙÅ∞ „|Ǩχ=Ú. ǨÏqã¨∞û „|Ǩχ=Ú. Jyfl „|Ǩχ=Ú. Ǩϟ`« „|Ǩχ=Ú. ǨÏ=#„H˜Ü«∞ „|Ǩχ=Ú. Hõ~°‡Ö’ „|Ǩχ|∞kú`À LO_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ á⁄O^Œ^Œy# Ѷ¨ÅO ‰õÄ_® „|Ǩχ"Õ∞2. („Ѩ^äŒ=∞ q^èŒ"≥∞ÿ# Ü«∞[˝O) 24

^≥·="Õ∞"åѨˆ~ Ü«∞[˝O Ü≥∂y#ó Ѩ~°∞ºáêã¨`Õ I „|Ǩ‡QÍfl=Ѩˆ~ Ü«∞[˝O Ü«∞*Ë˝<≥·"ÀѨAǨÏfiu II

25

^≥·="£∞, U=, JѨˆ~, Ü«∞[˝"£∞, Ü≥∂y#ó, Ѩ~°∞ºáêã¨`Õ, „|Ǩ‡Q“fl, JѨˆ~, Ü«∞[˝"£∞, Ü«∞*Ë˝#, U=, LѨAǨÏfiu.

JѨˆ~ ´ W`«~°∞Öˇ·#† Ü≥∂y#ó ´ Ü≥∂QÆ∞Å∞† ^≥·="£∞ ´ ^Õ=`å ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#† Ü«∞[˝"£∞ U= ´ Ü«∞[˝=Ú<Õ† Ѩ~°∞ºáêã¨`Õ ´ J#∞+≤ªã¨∞Î<åfl~°∞†

JѨˆ~ „|Ǩ‡Q“fl Ü«∞*Ë˝# U= Ü«∞[˝"£∞ LѨAǨÏfiu

´ =∞i H˘O^Œ~°∞† ´ „|Ǩχ=∞<Õ JyflÖ’† ´ r"å`«‡KÕ`«<Õ† ´ r"å`«‡#∞† ´ PǨïux Wã¨∞Î<åfl~°∞.

2. Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~° P~å^è<Œ å~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ Hõ~‡° *Ï˝#¿ÇÏ`«∞==_»O KÕ`« |O^èHŒ Í~°}O HÍ^Œ∞. Ѷ֨ Ïxfl|\˜ì JHõ~‡° "Õ∞. ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»∞ PK«iOKÕ Hõ~‡° Ö’ Hõ~ΰ $`«fiÉèÏ=O ÖËHáõ È=_»O KÕ`« Jk ‰õÄ_® JHõ~‡° ÜÕ∞ Jx K≥Ñʨ |_çOk. Hõ~‡° Ö’, Hõ~å‡OQÆ=ÚÅ „|Ǩ‡#∞ã¨$`«º=Ú#∞ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∂,Î Hõ~‡° „ѨqÅÜ«∞O K≥Ñʨ |_çOk. – N^è~Œ ™° êfiq∞

114

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII H˘O^Œ~°∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ (*’ºuëÈì=∂k Ü«∂QÍÅ#∞ KÕã≤) ^Õ=`å ã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ Ü«∞*Ï˝xfl J#∞+≤㪠∞¨ <Î åfl~°∞. (Wk Hõ~‡° Ü«∞[˝O) =∞iH˘O^Œ~∞° , „|ǨχO J<Õ JyflÖ’ r"å`«‡ KÕ`« r"å`«‡<Õ JǨïu Wã¨∞Î<åfl~°∞ – JO>Ë, ™ÈáêkèHõ"≥∞ÿ# r"å`«‡#∞ x~°∞áêkèHõ"≥∞ÿ# Ѩ~°=∂`«‡QÍ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞.1 (Wk *Ï˝#Ü«∞[˝O) (kfifÜ«∞, `«$fÜ«∞ q^è•Öˇ·# Ü«∞[˝=ÚÅ∞.)

25

„â’„`ånh¢xÌÜ«∂}º<Õº ã¨OÜ«∞=∂yfl+¨µ AǨÏfiu I â◊ÉÏÌnxfi+¨Ü«∂##º W¢xÌÜ«∂yfl+¨µ AǨÏfiu II

26

„â’„`ånx, WO„kÜ«∂}˜, J<Õº, ã¨OÜ«∞=∂yfl+¨µ, AǨÏfiu, â◊ÉÏÌn<£, q+¨Ü«∂<£, J<Õº, WO„kÜ«∂yfl+¨µ, AǨÏfiu.

J<Õº ´ =∞iH˘O^Œ~°∞† „â’„`ånx ´ Hõ~å‚^Œ∞Öˇ·#† WO„kÜ«∂}˜ ´ WO„kÜ«∂Å#∞† ã¨OÜ«∞=∂yfl+¨µ ´ x„QÆǨÏ=∞<Õ JyflÖ’† AǨÏfiu ´ PǨïux Wã¨∞Î<åfl~°∞† J<Õº ´ =∞iH˘O^Œ~°∞†

â◊ÉÏÌn<£ ´ â◊ÉÏÌ^Œ∞Öˇ·#† q+¨Ü«∂<£ ´ q+¨Ü«∞ ã¨=¸Ç¨Å#∞† WO„kÜ«∂yfl+¨µ ´ WO„kÜ«∞ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# JyflÖ’† AǨÏfiu ´ PǨïux Wã¨∞Î<åfl~°∞.

`åII W`«~°Ü≥∂QÆ∞Å∞ (<≥·+≤ªHõ „|ǨχKå~°∞Å∞, ã¨<åflºã¨∞Å∞) Hõ~å‚^Œ∞Öˇ·# WO„kÜ«∂Å#∞ ã¨OÜ«∞=∞=∞<Õ JyflÖ’ PǨïux Wã¨∞<Î åfl~°∞. (WO„kÜ«∞x„QÆÇϨ O áê\˜ã¨∞Î<åfl~°∞.) =∞iH˘O^Œ~°∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ (QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞) â◊ÉÏÌk q+¨Ü«∞ ã¨=¸Ç¨Å#∞ WO„kÜ«∂yflÖ’ PǨïux Wã¨∞Î<åfl~°∞. (WO„kÜ«∂ÅKÕ`« ^èŒ~°‡q~°∞^•úÅ∞ HÍx q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz, Ǩϟ=∞|∞kú`À, Éè’yã¨∞Î<åfl~°∞.)

(K«`«∞~°÷, ѨOK«=∞ q^è•Öˇ·# Ü«∞*Ï˝Å∞.)

26

ã¨~åfi}©¢xÌÜ«∞ Hõ~å‡}˜ „áê}Hõ~å‡}˜ KåѨˆ~ I P`«‡ ã¨OÜ«∞=∞ Ü≥∂QÍQ“fl AǨÏfiu *Ï˝#nÑ≤`Õ II

27

ã¨~åfi}˜, WO„kÜ«∞ Hõ~å‡}˜, „áê}Hõ~å‡}˜, K«, JѨˆ~, P`«‡ ã¨OÜ«∞=∞ Ü≥∂QÍQ“fl, AǨÏfiu, *Ï˝#nÑ≤`Õ.

1. 25= â’¡HõO #∞O_ç 32= â’¡HõO =~°‰õΩ *Ï˝#„Ѩâ◊O™ê~°÷O, `«¢`åÊÑ≤ÎH˜ LáêÜ«∞=ÚÖˇ·# Ü«∞*Ï˝Å∞ „Ѩâ◊Oã≤OK«|_»∞`«∞#flq.

115

*Ï˝# Ü≥∂QÆO JѨˆ~ ´ =∞iH˘O^Œ~°∞† WO„kÜ«∞Hõ~å‡}˜ *Ï˝#nÑ≤`Õ ´ *Ï˝#„ѨnѨÎ"≥∞ÿ#† „áê}Hõ~å‡}˜ K« P`«‡ ã¨OÜ«∞=∞Ü≥∂QÍQ“fl ´ P`«‡ x„QÆǨÏ=∞<Õ Ü≥∂QÍyflÖ’† AǨÏfiu ã¨~åfi}˜ ´ ã¨=∞ã¨Î†

´ WO„kÜ«∞Hõ~°‡Å#∞† ´ „áê}Ïk"åÜ«Ú=ÙÅ Hõ~°‡Å#∞† ´ PǨïux™êÎ~°∞.

`åII =∞iH˘O^Œ~°∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ (^蕺#Ü≥∂QÆ∞Å∞) *Ï˝#„ѨnѨÎ"≥∞ÿ# P`«‡x„QÆǨÏO J<Õ Ü≥∂QÍyflÖ’ WO„kÜ«∞ Hõ~°‡Å#∞, „áê}Ïk ѨOK«"åÜ«Ú Hõ~°‡Å#∞ PǨïu X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. (ÅÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞) (+¨+¨ª, ã¨Ñ¨Î=∞ q^èŒ Ü«∞*Ï˝Å∞.)

27

„^Œ=ºÜ«∞*Ï˝ ã¨ÎáÈÜ«∞*Ï˝ó Ü≥∂QÆÜ«∞*Ï˝ ã¨Î^ä•-Ѩˆ~ I ™êfi^蕺ܫ∞ *Ï˝# Ü«∞*Ï˝â◊Û Ü«∞`«Ü«∞ó ã¨Ot`«„=`åó II

28

„^Œ=ºÜ«∞*Ï˝ó, `«áÈÜ«∞*Ï˝ó, Ü≥∂QÆÜ«∞*Ï˝ó, `«^ä•, JѨˆ~, ™êfi^蕺ܫ∞ *Ï˝# Ü«∞*Ï˝ó, K«, Ü«∞`«Ü«∞ó, ã¨Ot`«„=`åó.

JѨˆ~ ´ =∞iH˘O^Œ~°∞† „^Œ=ºÜ«∞*Ï˝ó ´ „^Œ=º ^•#Ü«∞[˝ x+¨µªÅ∞† `«áÈÜ«∞*Ï˝ó ´ KåO„^•Ü«∞}Ïk „=`«Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞† Ü≥∂QÆÜ«∞*Ï˝ó ´ „áê}ÏÜ«∂=∂k~°∂Ѩ Ü«∞[˝Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞†

`«^ä• ´ =∞iÜ«Ú† ã¨Ot`«„=`åó ´ ^èŒ$_軄=`«∞Å∞† Ü«∞`«Ü«∞ó ´ „Ѩܫ∞`«fljÅ∞~°∂† ™êfi^è • ºÜ« ∞ *Ï˝ # Ü« ∞ *Ï˝ ó K« ´"Õ^•ÉèϺã¨=∞<Õ Ü«∞[˝=Ú#∞, "Õ^•~°÷ *Ï˝#=∞<Õ Ü«∞[˝=Ú#∞ (J#∞+≤ªOKÕ"å~°∞).

`åII H˘O^Œ~°∞ „^Œ=º^•#O J<Õ Ü«∞[˝"≥Ú#~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ KåO„^•Ü«∞}Ïk~°∂Ѩ"≥∞ÿ# `«áÈÜ«∞[˝O X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ѩ`åºÇ¨~°O`À ‰õÄ_ç# Ü≥∂QÆÜ«∞[˝O X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. W`«~°∞Öˇ·# Ü«∞`«∞Å∞ ^Œ$_軄=`«∞Öˇ· "Õ^•ÉèϺã¨=∞<Õ ™êfi^蕺ܫ∞ Ü«∞*Ï˝xfl, "Õ^•~°÷xâ◊ÛÜ«∞=∞<Õ *Ï˝#Ü«∞*Ï˝xfl X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. (J+¨=ì ∞, #==∞, ^Œâ=◊ ∞, UHÍ^Œâ◊ q^èŒ Ü«∞*Ï˝Å∞).

28

Jáê<Õ AǨÏfiu „áê}O „áê}Ë-áê#O `«^ä•Ñ¨ˆ~ I „áê}Ïáê#QÆf ~°∞^•úfi „áê}ÏÜ«∂=∞ Ѩ~åÜ«∞}Ïó II

29

116

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Jáê<Õ, AǨÏfiu, „áê}"£∞, „áê}Ë, Jáê#"£∞, `«^ä•, JѨˆ~, „áê}Ïáê#QÆf, ~°∞^•úfi, „áê}ÏÜ«∂=∞ Ѩ~åÜ«∞}Ïó. `«^ä• JѨˆ~ Jáê<Õ „áê}"£∞ „áê}Ë Jáê#"£∞

´ =∞i† ´ W`«~° Ü≥∂QÆ∞Å∞† ´ Jáê#"åÜ«Ú=ÙÖ’† ´ „áê}"åÜ«Ú=Ù#∞† ´ „áê}"åÜ«Ú=ÙÖ’† ´ Jáê#"åÜ«Ú=Ù#∞†

´ PǨïuxã¨∞Î<åfl~°∞† ´ „áê} Jáê# "åÜ«Ú=ÙÅ QÆux† ~°∞^•úfi ´ x~ÀkèOz† „áê}ÏÜ«∂=∞Ѩ~åÜ«∞}Ïó ´ „áê}ÏÜ«∂=∞ Ѩ~åÜ«∞}∞Å∞. (J=Ù`å~°∞).

AǨÏfiu „áê}Ïáê#QÆf

`åII Ü≥∂QÆ∞Öˇ·# =∞iH˘O^Œ~°∞ Jáê#"åÜ«Ú=ÙÖ’ „áê}"åÜ«Ú=Ù#∞ Ǩϟ=∞"≥Ú#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. (ѨÓ~°Hõ „áê}ÏÜ«∂=∞O.) =∞iÜ«Ú, „áê}"åÜ«Ú=ÙÖ’ Jáê# "åÜ«Ú=Ù#∞ Ǩϟ=∞"≥Ú#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. (ˆ~K«Hõ „áê}ÏÜ«∂=∞O.) gˆ~, „áê} Jáê# "åÜ«Ú=ÙÅ QÆux x~ÀkèOz „áê}ÏÜ«∂=∞O X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. (‰õΩOÉèíHõO) (^•fi^Œâ◊ q^èŒ Ü«∞[˝O).(ã¨#`«∞û*ÏfÜ«∞"£∞ : 5–11 K«∂.) 29

JѨˆ~ xÜ«∞`åǨ~åó „áê}Ï¢<åÊ}Ë+¨µ AǨÏfiu I 㨈~fi-¿Ñº`Õ Ü«∞[˝q^À Ü«∞[˝ Hõ∆Ñ≤`« HõŇëêó1 II

30

JѨˆ~, xÜ«∞`åǨ~åó, „áê}Ï<£, „áê}Ë+¨µ, AǨÏfiu, 㨈~fi, JÑ≤, U`Õ, Ü«∞[˝q^Œó, Ü«∞[˝ Hõ∆Ñ≤`« HõŇëêó.

JѨˆ~ ´ =∞i H˘O^Œ~°∞† Ü«∞[˝q^Œó ´ Ü«∞[˝"Õ`«ÎÖˇ·#† xÜ«∞`åǨ~åó ´ ã¨OÜ«∞`åǨ~°∞Öˇ·† U`Õ ã¨ˆ~fi JÑ≤ ´ g~°O^Œ~°∂† „áê}Ï<£ ´ "åÜ«Úã¨=¸Ç¨xfl† Ü«∞[˝ Hõ∆Ñ≤`« HõŇëêó ´ Ü«∞[˝O KÕ`« „áê}Ë+¨µ ´ "åÜ«Ú=ÙÅÖ’† áêáêxfl áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.

AǨÏfiu ´ Ǩϟ=∞"≥Ú#~°∞Û`«∞<åfl~°∞†

`åII =∞iH˘O^Œ~°∞, PǨ~°ã¨OÜ«∞=∞"≥Ú#iÛ "åÜ«Ú=ÙÅ#∞ W`«~° "åÜ«Ú=ÙÅÖ’ PǨïu Wã¨∞Î<åfl~°∞. JO>Ë, U U "åÜ«Ú=Ù#∞ [~Úã¨∞Î<åfl~À P "åÜ«Ú=Ù#∞ W`«~° "åÜ«Ú=ÙÅÖ’ Ǩϟ=∞"≥Ú#~°∞Û`«∞<åfl~°∞. D Ü«∞*Ï˝Å#∞ Z~°∞QÆ∞"å~°∂, PK«iOK«∞"å~°∂ áêѨ=Ú‰õΩÅÎ =Ù`«∞<åfl~°∞.(=∞#∞ 㨇 $u : 4–22,24) 1. Hõ∆~Ú`«õ HõŇëêó.

117

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

Ü«∞[˝ tëêì=∞$`« Éèí∞*’ Ü«∂xÎ „|Ǩχ ã¨<å`«#"£∞ I <åÜ«∞O Ö’HÀ-ã¨ÎºÜ«∞[˝ã¨º ‰õΩ`À-#ºó ‰õΩ~°∞ã¨`«Î=∞ II

31

Ü«∞[˝ tëêì=∞$`« Éèí∞[ó, Ü«∂Ou, „|Ǩχ, ã¨<å`«#"£∞, #, JÜ«∞"£∞, Ö’Hõó, Jã≤Î, JÜ«∞[˝ã¨º, ‰õΩ`«ó, J#ºó, ‰õΩ~°∞ã¨`«Î=∞. ‰õΩ~°∞ã¨`«Î=∞ ´ ‰õΩ~°∞„âıëꪆ Ü«∞[˝ t+¨ì J=∞$`« Éèí∞[ó ´ Ü«∞*Ï˝#O`«~°O q∞QÆ∞Å∞ J=∞$`åxfl Éèí∞lOKÕ"å~°∞† ã¨<å`«#"£∞ ´ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#† „|Ǩχ ´ „|Ǩ‡xfl† Ü«∂xÎ ´ á⁄O^Œ∞`å~°∞†

JÜ«∞[˝ã¨º JÜ«∞"£∞ Ö’Hõó <åã≤Î J#ºó ‰õΩ`«ó

´ Ü«∞[˝~°Ç≤Ï`«∞xH˜† ´ D† ´ Ö’HõO† ´ ÖË^Œ∞† ´ Ѩ~°Ö’HõO† ´ ZHõ¯_çk?

`åII Ü«∞*Ï˝#O`«~O° q∞yÖË J=∞$`åxfl Éè∞í lOKÕ"å~°∞ x`«º"≥∞#ÿ „|Ǩ‡xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. ‰õΩ~°∞„âıëêª! Ü«∞[˝O KÕÜ«∞x"åiH˜ JÅÊã¨∞YÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# D Ö’Hõ"Õ∞ ÖË^Œ∞. ÃщõΩ¯ ã¨∞MÏÅ`À ‰õÄ_ç# Ѩ~°Ö’Hõ"≥∞Hõ¯_»?1 31

U=O |Ǩïq^è• Ü«∞*Ï˝ q`«`å „|Ǩχ}À =ÚMË I Hõ~°‡*Ïxfikú `å#û~åfi<Õ=O *Ï˝`åfi q"≥∂Hõ∆ º¿ã II

32

U="£∞, |Ǩïq^è•ó, Ü«∞*Ï˝ó, q`«`åó, „|Ǩχ}ó, =ÚMË, Hõ~°‡*Ï<£, qkú, `å<£, ã¨~åfi<£, U="£∞, *Ï˝`åfi, q"≥∂Hõ∆ º¿ã. „|Ǩχ}ó =ÚMË U="£∞ |Ǩïq^è•ó Ü«∞*Ï˝ó q`«`åó `å<£ ã¨~åfi<£

´ "Õ^ŒOÖ’† ´ D q^èŒOQ͆ ´ ѨÅ∞q^è•Öˇ·#† ´ Ü«∞*Ï˝Å∞† ´ "åºMϺ`«=ÚÅ∞† ´ "å\˜#xfl\˜h†

Hõ~‡° *Ï<£ ´ Hõ~‡° Å #∞O_ç Hõey# "å\˜Q͆ qkú ´ „QÆÇ≤ÏOK«∞† U="£∞ ´ W@∞¡† *Ï˝`åfi ´ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>ˆ q"≥∂Hõº∆ ¿ã ´ =Ú‰õΩÎ_»==Ù`å=Ù.

`åII "Õ^ŒOÖ’ |Ǩïq^è•Öˇ·# Ü«∞*Ï˝Å∞ WÖÏ "åºMϺxOK«|_®¤~Ú.

W=hfl =∞<À"åHͯܫ∞Hõ~°‡Å‰õΩ ã¨O|OkèOz#q, P`«‡ #∞O_ç HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. P`«‡ 1. Ü«∞*Ï˝#∞ëêª# qÇ‘Ï#∞_»∞ ã¨~fi° [# xOk`«∞_≥· WǨÏÖ’HõOÖ’ J<åÜ«∂™êÅÉèºí "≥∞#ÿ ã¨∞MÏ<Õfl á⁄O^Œ_O» ÖË^Œ∞† qt+¨ì™ê^èŒ<å ™ê^茺"≥∞ÿ# áê~°Ö∫H˜Hõ ã¨∞YO ZÖÏ á⁄O^ŒQÆÅ_»∞?

118

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

x~åfi ºáêi Jx „QÆÇ≤Ï¿ãÎ (*Ï˝#x+¨µª_»"≥·`Õ) =ÚH˜Î á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. (w`«:18–13, 18 K«∂.)

32

„âıÜ«∂<£ „^Œ=º=∞Ü«∂^Œº*Ï˝`ü *Ï˝#Ü«∞[˝ó Ѩ~°#ÎѨ I ã¨~°fiO Hõ~å‡dÅO áê~°÷ *Ï˝<Õ Ñ¨iã¨=∂Ѩº`Õ II

33

„âıÜ«∂<£, „^Œ=º=∞Ü«∂`ü, Ü«∞*Ï˝`ü, *Ï˝#Ü«∞[˝ó, Ѩ~°O`«Ñ¨, ã¨~°fiO, Hõ~°‡, JdÅ"£∞, áê~°÷, *Ï˝<Õ, Ѩiã¨=∂Ѩº`Õ. Ѩ~°#ÎѨ ´ J~°∞˚<å† „^Œ=º=∞Ü«∂`ü ´ „^Œ=º™ê^茺"≥∞ÿ#† Ü«∞*Ï˝`ü ´ Ü«∞[˝O HõO>ˆ *Ï˝#Ü«∞[˝ó ´ *Ï˝#~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Ü«∞[˝O† „âıÜ∂« <£ ´ „âıÜ«∞㨯~°O† áê~°÷ ´ J~°∞˚<å†

ã¨~°fiO Hõ~°‡ ´ ã¨=∞ã¨Î Hõ~°‡† JdÅ"£∞ ´ Ѷ¨Å ã¨"Õ∞`«OQ͆ *Ï˝<Õ ´ „|Ǩχ*Ï˝#OÖ’† (`«`åû^èŒ#OQÍ) Ѩiã¨=∂Ѩº`Õ ´ JO`«~°æ`«=∞=Ù`ÀOk.

`åII Ѩ~°O`«áê! Ѷ¨ÖÏ~°OÉèíHÍÅ∂, J<å`«‡ "åºáê~° [<åºÅ∂ J~Ú# „^Œ=ºÜ«∞*Ï˝Å HõO>Ë, *Ï˝#Ü«∞[˝"Õ∞ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. (*Ï˝#O =∞<À "åºáê~ånè#"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© =∞#ã¨∞û #∞O_ç ѨÙ@ì_»O ÖË^Œ∞, =∞#ó ѨiѨHõfi`«#∞ |\˜ì Jaè=ºHõ=Î ∞=Ù`ÀOk.) áê~å÷! ѶŨ ã¨"∞Õ `«OQÍ Hõ~‡° Å∞ Jhfl ‰õÄ_® P`«‡ *Ï˝#OÖ’<Õ JO`«~°æ`åÅ∞ J=Ù`«∞<åfl~Ú.1 (w`«: 2–46 K«∂.)

33

`«kfikú „Ѩ}˜áê`Õ# Ѩi„Ѩâıfl# ¿ã=Ü«∂ I LѨ^ÕHõ∆ ºxÎ `Õ *Ï˝#O *Ï˝x#ã¨Î`«Î fi^Œi≈#ó II

34

`«`ü, qkú, „Ѩ}˜áê`Õ#, Ѩi„Ѩâıfl#, ¿ã=Ü«∂, LѨ^ÕHõ∆ ºOu, `Õ, *Ï˝#"£∞, *Ï˝x#ó, `«`«Î fi^Œi≈#ó. „Ѩ}˜áê`Õ# Ѩi„Ѩâflı # ¿ã=Ü«∂

´ „Ѩ}Ï=∞O KÕ`å† `«`ü ´ „ѨtflOK«∞@KÕ`å† qkú ´ â◊√„â◊¥+¨ KÕ`å† `«`«Îfi^Œi≈#ó

´ P „|Ǩχ*Ï˝<åxfl† ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ† ´ `«`«Îfi"Õ`«ÎÖˇ·#†

1. ã¨~°fiO `« ^Œaèã¨"Õ∞u Ü«∞u¯Oz ¢`«Ê*Ïó ™ê^èŒ∞ ‰õΩ~°fiOu (KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î : 4–1–4)

119

*Ï˝# Ü≥∂QÆO ´ *Ï˝#∞Å∞† ´ h‰õΩ†

*Ï˝x#ó `Õ

´ *Ï˝<åxfl† ´ LѨ^Õt™êÎ~°∞.

*Ï˝#"£∞ LѨ^ÕHõ∆ºOu

`åII „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, „ѨtflOz, ѨiK«~°º KÕã≤ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl Ji÷OK«∞. `«`«Î fi„^Œ+¨ìÖˇ·# *Ï˝#∞Å∞ h‰õΩ P „|Ǩχ*Ï˝<åxfl LѨ^ÕtOK«QÆÅ~°∞. (=ÚO_»HÀ Ѩx+¨`∞« :Î 2–2–7 K«∂.) 34

Ü«∞*ò*Ï˝`åfi # ѨÙ#~À‡Ç¨Ï"Õ∞=O Ü«∂㨺ã≤ áê}¤= I ÜÕ∞# Éèí∂`å#ºâı¿+} „^ŒHõ∆ º™êº`«‡#º^äÀ =∞~Ú II

35

Ü«∞`ü, *Ï˝`åfi, #, ѨÙ#ó, "≥∂ǨÏ"£∞, U="£∞, Ü«∂㨺ã≤, áêO_»=, ÜÕ∞#, Éèí∂`åx, Jâı¿+}, „^ŒHõ∆ ºã≤, P`«‡x, J^äÀ, =∞~Ú. áê}¤= Ü«∞`ü *Ï˝`åfi ѨÙ#ó U="£∞ "≥∂ǨÏ"£∞ # Ü«∂㨺ã≤ ÜÕ∞#

´ J~°∞˚<å† ´ ^Õxx† ´ „QÆÇ≤ÏOz† ´ =∞m§† ´ W@∞=O\˜† ´ "≥∂Ǩxfl† ´ á⁄O^Œ"À† ´ ^ÕxKÕ`«†

Jâı¿+} Éèí∂`åx P`«‡x J^äŒ =∞~Ú „^ŒHº∆õ ã≤ (`«kfikú

´ x~°=âı+¨OQ͆ „|Ǩ‡k™ê÷=~° Ѩ~°ºO`«O† ´ „áê}∞Å#∞† ´ h Ü«∞O^Œ∞† ´ =∞iÜ«Ú† ´ <å Ü«∞O^Œ∂† ´ K«∂_»QÆÅ"À† ´^•xx `≥Å∞ã¨∞HÀ)

`åII J~°∞˚<å! D „|Ǩχ*Ï˝<åxfl á⁄Ok`Õ =∞m§ h‰õΩ W@∞=O\˜ "≥∂ǨÏO HõÅ∞QÆ^Œ∞. P *Ï˝#O KÕ`« h=Ù, „|Ǩχ (K«`«∞~°∞‡Y „|Ǩχ) #∞O_ç ™ê÷=~°O =~°‰õÄ QÆÅ „áê}∞ÅxflO\˜h hÖ’#∂, <åÜ«∞O^Œ∂ K«∂_»QÆÅ=Ù1.

35 (w`«: 6–29, 30 K«∂.)

JÑ≤ KÕ^Œã≤ áê¿ÑÉèíºó 㨈~fiÉèíºó áêѨHõ$`«Î=∞ó I ã¨~°fiO *Ï˝# Ѩ¡"Õ<≥·= =$l#O ã¨#Îi+¨ºã≤ II JÑ≤, KÕ`ü, Jã≤, áê¿ÑÉèíºó, 㨈~fiÉèíºó, áêѨHõ$`«Î=∞ó, ã¨~°fi"£∞, *Ï˝# Ѩ¡"Õ#, U=, =$l#"£∞, ã¨O`«i+¨ºã≤.

1. D â’¡HõO r=„|Ǩχ=ÚÅ UHõ`«fi „Ѩuáê^Œ#Ѩ~°=Ú.

36

120

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

áê¿ÑÉèíºó 㨈~fiÉèíºó ´ áêѨÙÅO^Œi HõO>ˆ =$l#O ã¨~°fi"£∞ ´ ã¨=∞ã¨Î áêáêhfl, áêѨHõ$`«Î=∞ó ´ áêÑ≤+¨µª_»=Ù† ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞† JÑ≤KÕ`ü Jã≤ ´ J~Ú<å ‰õÄ_®† *Ï˝#Ѩ¡"Õ# U= ´ *Ï˝#=∞<Õ `≥ѨÊ`À<Õ† ã¨#Îi+¨ºã≤ ´ LfÎ~°∞‚_»=Ù HÍQÆÅ=Ù.

`åII áêѨÙÅO^ŒiÖ’#∞ h=Ù áêÑ≤+¨µª_»"Õ J~Ú<å ‰õÄ_®, D „|Ǩχ *Ï˝#=∞<Õ `≥ѨÊKÕ`« ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ JxflO\˜x Ju„Hõq∞OK«QÆÅ=Ù† „|Ǩχ*Ï˝# =∂Ǩ`«‡ºO W@∞=O\˜k1.

36

Ü«∞^ä≥·^è•Oã≤ ã¨q∞^Àú-yfl~°ƒù㨇™ê`ü ‰õΩ~°∞`Õ-~°∞˚# I *Ï˝<åyfló ã¨~°fiHõ~å‡}˜ Éèí㨇™ê`ü ‰õΩ~°∞`Õ `«^ä•2 II

37

Ü«∞^ä•, U^è•Oã≤, ã¨q∞^Œúó, Jyfló, Éèí㨇™ê`ü, ‰õΩ~°∞`Õ, J~°∞˚#, *Ï˝<åyfló, ã¨~°fiHõ~å‡}˜, Éèí㨇™ê`ü, ‰õΩ~°∞`Õ, `«^ä•.

J~°∞˚# ã¨q∞^Œúó Jyfló U^è•Oã≤ Ü«∞^ä• Éèí㨇™ê`ü

´ J~°∞˚<å† ´ „Ѩ[fie`«"≥∞ÿ#† ´ Jyfl† ´ Hõ>ˇìÅ#∞† ´ U q^èŒOQ͆ ´ Éèí㨇O†

‰õΩ~°∞`Õ `«^ä• *Ï˝<åyfló ã¨~°fiHõ~å‡}˜ Éèí㨇™ê`ü ‰õΩ~°∞`Õ

´ KÕã¨∞ÎO^À† ´ P q^èŒOQ͆ ´ *Ï˝#=∞<Õ Jyfl† ´ ã¨=∞ã¨ÎHõ~°‡Å#∞† ´ Éèí㨇O KÕ™ÈÎOk.

`åII J~°∞˚<å! „Ѩ[fie`åyfl HÍ+¨ª~åtx Éèí㑇Éèí∂`«O KÕã¨∞Î#@∞¡ *Ï˝<åyfl â◊√ÉèÏâ◊√ÉèíHõ~°‡Å#∞ JxflO\˜h Éèí㨇O KÕ™ÈÎOk.3

# Ç≤Ï *Ï˝<Õ# ã¨^Œ$â◊O Ѩq„`«q∞Ç¨Ï q^Œº`Õ I `«`«ûfiÜ«∞O Ü≥∂QÆ ã¨Oã≤^Œúó HÍÖË<å`«‡x q#Ìu II

37

38

1. Ü«∞^ä•yfló ã¨∞ã¨=∞$^•úiÛó Hõ~À`Õº^è•Oã≤ Éèí㨇™ê`ü, `«^ä•=∞kfi+¨Ü«∂ÉèíH˜Î ~°∞^Œú"≥·<åOã≤ Hõ$`«ûflâ◊ó – N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞.11–14–19.

2. cè*Ï#ºQÆ∞flºÑ¨^ŒQÍúx # ~ÀǨÏOu Ü«∞^ä• Ñ¨Ù#ó, *Ï˝#^ŒÔQúÂã¨Î^ä• ˆH¡â‹·~åfl`å‡ ã¨OѨ^Œº `Õ Ñ¨Ù#ó – =# Ѩ~°fi. 200–110.

3. „|Ǩχ*Ï˝#OÖ’ „áê~°|úHõ~°‡ `«Ñ¨Ê `«k`«~°Hõ~°‡Åxfl ‰õÄ_® #t™êÎ~Ú.

- "Õ^•O`« ã¨∂„`«"∞£ . 4–1–13, 14, 19

121

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

#, Ç≤Ï, *Ï˝<Õ#, ã¨^Œ$â◊"£∞, Ѩq„`«"£∞, WǨÏ, q^Œº`Õ, `«`ü, ã¨fiÜ«∞"£∞, Ü≥∂QÆ ã¨Oã≤^Œúó, HÍÖË#, P`«‡x, qO^Œu WÇ¨Ï *Ï˝<Õ# ã¨^Œ$â◊"£∞ Ѩq„`«"£∞ # q^Œº`Õ Ç≤Ï HÍÖË#

´ D [QÆ`«∞ÎÖ’† ´ *Ï˝#O`À† ´ ã¨=∂#"≥∞ÿ#† ´ Ѩq„`«"≥∞ÿ#k† ´ ÖË^Œ∞ Hõ^•† ´ HÍÅ„Hõ=∞OÖ’†

´ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO`À â◊√^Œúz`«∞Î_≥·#† (=Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù) ã¨fiÜ«∞"£∞ ´ `å#∞† P`«‡x ´ `«# Ü«∞O^Œ∞† `«`ü ´ P „|Ǩχ *Ï˝<åxfl† q#Ìu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞. Ü≥∂QÆã¨Oã≤^Œúó

`åII DÖ’HõOÖ’ (`«áÈÜ≥∂QÍ^Œ∞Å) *Ï˝#`«∞ź"≥∞#ÿ â◊√^Œú =ã¨∞=Î Ù =∞~˘Hõ\˜ ÖË^Œ∞. Hõ~°‡Ü≥∂QÆ ã≤^Œ∞ú_≥· (Ü≥∂Qƺ`«#∞ á⁄Ok#) =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù `«#Ü«∞O^Œ∞ P „|Ǩχ*Ï˝<åxfl HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. (w`«. 18–45 K«∂:) 38

„â◊^•ú"å#¡Éèí`Õ *Ï˝#O `«`«Ê~° ã¨ûOÜ«∞`Õ¢xÌÜ«∞ó I *Ï˝#O ÅÉÏúfi Ѩ~åO âßxÎ=∞zˆ~}Ïkè QÆK«Ûùu II

39

„â◊^•ú"å<£, ÅÉèí`Õ, *Ï˝#"£∞, `«`«Ê~°ó, ã¨OÜ«∞`ÕO„kÜ«∞ó, *Ï˝#"£∞, ÅÉÏúfi, Ѩ~å"£∞, âßOu"£∞, Jzˆ~}Ï, Jkè QÆK«Ûùu. „â◊^•ú"å<£ ´ „â◊^•ú=O`«∞_»∂† `«`«Ê~°ó ´ QÆ∞~°∞¿ã"åxÜ«Ú‰õΩÎ_»∂† ã¨OÜ«∞`ÕO„kÜ«∞ó ´ l`ÕO„kÜ«Ú_»∂† (JQÆ∞"å_»∞) *Ï˝#"£∞ ´ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl† ÅÉèí`Õ ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞†

*Ï˝#"£∞ ÅÉÏúfi Jzˆ~} Ѩ~åOâßOu"£∞ JkèQÆK«Ûùu

´ P`«‡*Ï˝<åxfl† ´ á⁄Ok† ´ "≥O@<Õ† ´ "≥∂H∆Íxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII „â◊^•úà◊√=Ó, QÆ∞~°∞¿ã"å~°`«∞_»∂, l`ÕO„kÜ«Ú_»∂ J~Ú# =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù `«`«Î fi*Ï˝<åxfl á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. (*Ï˝#ÖÏÉèí Ѩ~°ºO`«O z`«Îâ◊√kú H˘~°‰õΩ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO J=â◊ºO J#∞¿+ªÜ«∞"≥∞ÿ#k. *Ï˝#ÖÏÉèÏ#O`«~°O WHõ U Hõ~°Î=º=¸ ÖË^Œ∞.) J`«_»∞ *Ï˝<åxfl á⁄Ok Juj„Ѷ¨∞OQÍ<Õ Ñ¨~°=∞ âßOux ("≥∂H∆Íxfl) á⁄O^Œ∞`å_»∞.

39

122

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J[˝âßÛ„â◊^ŒÌ^è•#â◊Û ã¨Oâ◊Ü«∂`å‡ q#â◊ºu I <åÜ«∞O Ö’HÀ-ã≤Î # Ѩ~À # ã¨∞YO ã¨Oâ◊Ü«∂`«‡#ó II

40

J[˝ó, K«, J„â◊^ŒÌ^è•#ó, K«, ã¨Oâ◊Ü«∂`å‡, q#â◊ºu, #, JÜ«∞"£∞, Ö’Hõó, Jã≤Î, #, Ѩ~°ó, #, ã¨∞Y"£∞, ã¨Oâ◊Ü«∂`«‡#ó.

J[˝ó K« J„â◊^Œú^è•#ó K« ã¨Oâ◊Ü«∂`å‡ q#â◊ºu

´ *Ï˝#Ç‘Ï#∞_»∂† ´ „â◊^•úÇ‘Ï#∞_»∂† ´ ã¨OkQÆúz`«∞Î_»∂ J~Ú# =ºH˜Î† ´ „Éèí+¨µì_»=Ù`å_»∞†

ã¨Oâ◊Ü«∂`«‡#ó ´ ã¨O^ÕǨÏz`«∞ÎxH˜† JÜ«∞O Ö’Hõó ´ D Ö’HõO† # Jã≤Î ´ ÖË^Œ∞† # Ѩ~°ó ´ Ѩ~°Ö’HõO ‰õÄ_® ÖË^Œ∞† # ã¨∞Y"£∞ ´ ã¨∞YO ÖË^Œ∞.

`åII (QÆ∞~°∂Ѩkëêì~°÷) *Ï˝#Ç‘Ï#∞_»∞, (H˘OK≥O *Ï˝#O Hõey<å ‰õÄ_®) „â◊^ÖúŒ xË "å_»∂, („â◊^úŒ L<åfl ‰õÄ_®, Wk ã≤kãú ∞¨ OÎ ^À ã≤kOú K«^À Jx) ã¨O^ÕÇϨ Ѩ_Õ "å_»∂ (™êfi~°÷O HÍ~°}OQÍ) „Éèí+¨µìÅ=Ù`å~°∞. ã¨OkQÆú z`«∞ÎxH˜ (^èŒ<å~°˚#, q"åǨ^Œ∞Å∞ ÖËHõ áÈ=_»O KÕ`«) D Ö’HõO ÖË^Œ∞. (^èŒ~°‡O ÖËHõáÈ=_»O KÕ`«) Ѩ~°Ö’HõO ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. ã¨∞YO ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ^Œ∞. ã¨~°fi^è• q#+¨µì_»=Ù`å_»∞. 40

Ü≥∂QÆã¨O#ºã¨Î Hõ~å‡}O *Ï˝# ã¨Ozè#fl ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞ I P`«‡=#ÎO # Hõ~å‡}˜ x|^èŒflxÎ ^èŒ#&˚Ü«∞ II

41

Ü≥∂QÆã¨O#ºã¨Î Hõ~å‡}"£∞, *Ï˝# ã¨Ozè#fl ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞, P`«‡=O`«"£∞, #, Hõ~å‡}˜, x|^èŒflOu, ^èŒ#O[Ü«∞. ^èŒ#&˚Ü«∞ ´ J~°∞˚<å† Ü≥∂QÆã¨#flºã¨Î Hõ~å‡}"£∞ ´ „|Ǩχ*Ï˝#O KÕ`« ^èŒ~å‡^èŒ~°‡Hõ~°‡Å#∞ `«ºlOz#"å_»∂† *Ï˝# ã¨OzÛù#fl ã¨Oâ◊Ü∞« "£∞´ „|Ǩχ*Ï˝#O KÕ`« ã¨Oâ◊Ü«∂Åhfl `˘ey#"å_»∂†

(J~Ú#) P`«‡=O`«"£∞ Hõ~å‡}˜ # x|^èŒflOu

´ J„Ѩ=∞`«ÎѨÙ~°∞+¨µx† ´ Hõ~°‡Å∞† ´ |OkèOK«=Ù.

`åII Ѩ~°=∂`«‡ ^Œ~°≈#O`À ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å∞ `«ºlOz#"å_»∂ (ÖËHõ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~å~å^èŒ#=∞<Õ Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÖ’ Hõ~°‡Å#xfl\˜x ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ JiÊOz# "å_»∂, `«~°∞"å`« ÅaèOz#) *Ï˝#O KÕ`« ã¨=∞ã¨Î ã¨O^ÕǨÅ∞ `˘Åy#"å_»∂

*Ï˝# Ü≥∂QÆO

123

J~Ú# J„Ѩ=∞`«Î ѨÙ~°∞+¨µx Hõ~°‡Å∞ (Wëêìx+¨ì q∞„â◊ Ѷ¨Ö’`åÊ^ŒHÍÖˇ·) |O^èŒ HÍ~°}ÏÅ∞ HÍÖË=Ù. (ÖËHõ J`«x ™êfiÉèÏqHõ Hõ~°‡ QÍx, Ö’Hõã¨O„QÆǨ~°÷"≥∞ÿ# Hõ~°‡ QÍx |O^茿ÇÏ`«∞=Ù HÍ^Œ∞.) (w`«. 18–12K«∂:) 41

`«™ê‡ ^Œ*Ï˝# ã¨OÉèí∂`«O ǨÏ$`«÷ûO *Ï˝<åã≤ <å`«‡#ó I zè`≥· fi#O ã¨Oâ◊Ü«∞O Ü≥∂QÆ=∂uëȪuÎ+¨ª ÉèÏ~°`« II `«™ê‡`ü, J*Ï˝# ã¨OÉèí∂`«"£∞, ǨÏ$`üã¨÷"£∞, *Ï˝<åã≤<å, P`«‡#ó, zè`åÎ fi, U#"£∞, ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞, Ü≥∂QÆ"£∞, Pu+¨ª, LuÎ+¨ª, ÉèÏ~°`«. ÉèÏ~°`« ´ J~°∞˚<å† `«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ† P`«‡#ó ´ h† J*Ï˝# ã¨OÉèí∂`«"£∞ ´ J*Ï˝#O =Å¡ Hõey† ǨÏ$`ü ã¨÷"£∞ ´ Ö’#∞#fl† U#"£∞ ´ D†

42

ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞ ´ ã¨Oâ◊Ü«∂xfl† *Ï˝<åã≤<å ´ *Ï˝#=∞<Õ Y_»æO`À† zè`åfi ´ KèÕkOz† Ü≥∂QÆ"∞£ ´ xëê¯=∞Ü≥∂QÍxfl† Pu+¨ª ´ P„â◊~ÚOK«∞† LuÎ+¨ª ´ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ ÖË.

`åII Hõ#∞Hõ ÉèÏ~°`å! J*Ï˝#*Ï`«=¸, ǨÏ$^ŒÜ∞« ã≤`÷ =« ¸, P`«‡q+¨Ü∞« =¸ J~Ú# D ã¨Oâ◊Ü«∂xfl *Ï˝#Y_»æO`À KèÕkOz, xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl J=ÅOaOz, Ü«Ú^•ú~°÷O Öˇ=Ú‡! (w`«. 1–47 K«∂:) 42 Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∞ LѨx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ *Ï˝#Ü≥∂QÀ („|Ǩχܫ∞[˝ „Ѩâ◊O™ê) <å=∞ K«`∞« ~À÷-^蕺ܫ∞ó â’¡HÍÅ ã¨OYº – 42. "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç (162{42) 204. ѨÙ=∞=ã¨÷kÉèË^Õ# Hõ~°‡*Ï˝#=∞~¸ kfi^è• I xëȪHÍÎ ÜÕ∞# `«O =<ÕÌ â∫iO ã¨Oâ◊Ü«∞ã¨OzÛù^Œ"£∞ II JkèHÍ~° ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz, Hõ~°‡*Ï˝#x+¨ªÅ#∞ LѨ^ÕtOz, ã¨O^ÕǨxfl `˘ÅyOz# â∫iH˜ =O^Œ#O.

124

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ѨOK«"≥∂-^蕺ܫ∞ó - ã¨<åfl ºã¨ Ü≥∂QÆó ( ѨOK«=∂^蕺ܫ∞O - ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO) x"å~°º ã¨Oâ◊Ü«∞O lëÈ‚ó Hõ~°‡ã¨<åflºã¨Ü≥∂QÆÜ≥∂ó I l`ÕO„kÜ«∞㨺 K« Ü«∞`Õó ѨOK«"Õ∞ =ÚH˜Î=∞„|g`ü II 1 v

J~°∞˚# L"åK« :

ã¨<åfl ºã¨O Hõ~°‡}ÏO Hõ$+¨‚ ѨÙ#~ÀºQÆO K« â◊Oã¨ã≤ I Ü«∞¢KÕÛùÜ«∞ U`«Ü≥∂ˆ~HõO `«<Õ‡ „|∂Ç≤Ï ã¨∞xtÛ`«"£∞ II

1

ã¨<åfl ºã¨"£∞, Hõ~°‡}Ï"£∞, Hõ$+¨‚, ѨÙ#ó, Ü≥∂QÆ"£∞, K«, â◊Oã¨ã≤, Ü«∞`ü, ¢âıÜ«∞ó, U`«Ü≥∂ó, UHõ"£∞, `«`ü, "Õ∞, „|∂Ç≤Ï, ã¨∞xtÛ`«"£∞.

Hõ$+¨‚ ´ Hõ$ëꂆ Hõ~°‡}Ï"£∞ ´ âßGqÇ≤Ï`åÖˇ·# Hõ~°‡Å† ã¨<åflºã¨"∞£ ´ `åºQÍxfl† ѨÙ#ó ´ =∞m§† (Hõ~°‡}ÏO) Ü≥∂QÆO K« ´ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl† â◊Oã¨ã≤ ´ K≥|∞`«∞<åfl=Ù† U`«Ü≥∂ó ´ D Ô~O_çO\˜Ö’†

Ü«∞`ü „âıÜ«∞ó `«`ü UHõ"£∞ "Õ∞ ã¨∞xtÛ`«"£∞ „|∂Ç≤Ï

´ Uk† ´ „âıÜ«∞㨯~°"≥∂† ´ P† ´ XHõ¯^•xx† ´ <å‰õΩ† ´ ÉÏQÍ ^Œ$_è»Ñ¨~°z† ´ K≥ѨC.

1. Ü≥∂QÆO, ã¨<åflºã¨O q+¨Ü«∞OQÍ J~°∞˚#∞xH˜ QÆÅ ã¨Oâ◊Ü«∂xfl áÈQ˘\˜ì, l`ÕO„kÜ«Ú_≥·# Ü«∞u =ÚH˜xÎ á⁄O^Œ_O» K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞.

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

125

`åII (J*Ï˝# ã¨OÉè∂í `«"∞≥ #ÿ ã¨Oâ◊Ü∂« xfl *Ï˝# Y_»Oæ KÕ KèkÕ Oz Hõ~‡° Ü≥∂QÆO J#∞+≤ªOK«=∞x K≥ѨÊ|_çOk† WHõ¯_» ѨÓ~åfiѨ~° q~À^èŒO LO^Œx `«Å∞ã¨∂Î-) J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞: Hõ$ëê‚! h=Ù Hõ~°‡`åºQÍxfl, Hõ~å‡#∞ëêª<åxfl ‰õÄ_® =∞m§ K≥ѨC`«∞<åfl=Ù. D Ô~O_çO\˜Ö’ Uk „âıÜ«∞㨯~°"≥∂, K«Hõ¯QÍ xâ◊Û~ÚOz <å‰õΩ `≥eÜ«∞*ˇÑ¨C. (w`«. 3–1, 6, 17† 4–18, 19, 21, 22, 24, 33, 34, 38, 42 K«∂:) 1 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

ã¨O<åºã¨ó Hõ~°‡Ü≥∂QÆâ◊Û xó„âıÜ«∞ ã¨Hõ~å=ÙÉè∫ I `«Ü≥∂ã¨∞Î Hõ~°‡ ã¨O<庙ê`«¯~°‡Ü≥∂QÀ qt+¨º`Õ II

2

ã¨O<åºã¨ó, Hõ~°‡Ü≥∂QÆó, K«, x¢âı≈Ü«∞ã¨Hõ~“, LÉè∫, `«Ü≥∂ó, `«∞, Hõ~°‡ ã¨O<庙ê`ü, Hõ~°‡Ü≥∂QÆó, qt+¨º`Õ.

NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† ã¨<åflºã¨ó ´ Hõ~°‡ ã¨<åflºã¨O† Hõ~°‡Ü≥∂QÆó K« ´ xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÆO† LÉè∫ ´ Ô~O_»∂ ‰õÄ_®† xó„âıÜ«∞ã¨Hõ~“ ´ =ÚH˜Î^•Ü«∞HÍÅ∞†

`«∞ ´ HÍx† `«Ü≥∂ó ´ Ô~O_çO\˜Ö’#∂† Hõ~°‡ã¨<åflº™ê`ü ´ Hõ~°‡`åºQÆO HõO>ˆ Hõ~°‡Ü≥∂QÆó ´ xëê¯=∞Hõ~å‡#∞ëêª#O† qt+¨º`Õ ´ L`«¯$+¨ì"≥∞ÿ#k, ^˘_»¤k.

`åII NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : Hõ~°‡ã¨<åflºã¨O, xëê¯=∞Hõ~°‡Ü≥∂QÆO – D Ô~O_»∂ ‰õÄ_® =ÚH˜Î^•Ü«∞HÍÖˆ D Ô~O_çO\˜Ö’ Hõ~°‡ã¨<åflºã¨O HõO>ˡ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ"Õ∞ (h=O\˜ JkèHÍ~°∞ʼnõΩ) „âı+¨ª"≥∞ÿ#k.1 (w`«.5–4† 6–3† 18–78 K«∂:) 2

*˽ܫ∞ ã¨û x`«º ã¨<åfl ºã‘ Ü≥∂ # ^Õfi+≤ì # HÍOHõ∆u I x~°ÌfiO^Àfi Ç≤Ï =∞ǨÉÏǨϟ ã¨∞YO É<åú„`«Ê=ÚK«º`Õ II

3

1. xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÀѨ^Õâ◊O J*Ï˝#∞ʼnõΩ† z`«Îâ◊√kúx |_»ã≤#"åiH˜ *Ï˝#xëêªOQÆ"≥∞ÿ# ã¨<åflºã¨O. D Ô~O_»∂ JkèHÍ~°ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz =ÚH˜Î¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∞. Hõ~°‡Ü≥∂QÀѨ^Õâ◊O P`«‡`«`«Î fiA˝xH˜ HÍ^Œ∞, J`«_∞» PK«iOKÕ Hõ~‡° Ö’HõãO¨ „QÆÇ¨ ~°O÷ =∂„`«"∞Õ . h=O\˜ ^ÕÇ¨ `å‡aè=∂#∞ňH Hõ~‡° Ü≥∂QÆO. – N^è~Œ ™° êfiq∞.

126

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

*˽ܫ∞ó, ã¨ó, x`«º ã¨<åfl ºã‘, Ü«∞ó, #, ^Õfi+≤ì, #, HÍOHõ∆u, x~°ÌfiO^Œfió, Ç≤Ï, =∞ǨÉÏǨϟ, ã¨∞Y"£∞, ÉO^è•`ü, „Ѩ=ÚK«º`Õ. =∞ǨÉÏǨϟ Ü«∞ó # ^Õfi+≤ì # HÍOHõ∆u ã¨ó x`«ºã¨<åflºã‘

´ J~°∞˚<å† ´ Z=_»∞† ´ ^Õfi+≤OK«_À† ´HÀ~°_À† ´ J`«_»∞† ´ Hõ~°‡ KÕã¨∞Î<åfl ‰õÄ_® ã¨<åflºã≤ÜÕ∞†

´ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ† ´ U=∞#† ´ ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^Œfi~°Ç≤Ï`«∞_»∞† ã¨∞Y"£∞ ´ `ÕeHõQÍ<Õ† |<åú`ü ´ ã¨O™ê~°|O^èŒO #∞O_ç† „Ѩ=ÚK«º`Õ ´ =Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. *˽ܫ∞ó Ç≤Ï x~°ÌfiO^Œfió

`åII J~°∞˚<å! q^Õfi+¨O Pã¨H˜Î ÖËx"å~°∞ Hõ~°‡Å#∞ PK«iã¨∞Î<åfl ‰õÄ_® x`«ºã¨<åflºã≤ÜÕ∞ Jx „QÆÇ≤ÏOK«∞† ã¨∞Yó^Œ∞MÏk ^ŒfiO^Œfi~°Ç≤Ï`«∞_≥·# "å_»∞ J<åÜ«∂ã¨OQÍ =ÚH˜Îx á⁄O^ŒQÆÅ_»∞.

3

™êOYºÜ≥∂Q“ Ѩ$^äŒQ̓ÖÏó „Ѩ=^ŒxÎ # Ѩ}˜¤`åó I UHõ=∞áêºã≤÷`«ó ã¨=∞ºQÆ∞ÉèíÜ≥∂ifi#Ì`Õ Ñ¶¨Å"£∞ II

4

™êOYº Ü≥∂Q“, Ѩ$^äŒH±, ÉÏÖÏó, „Ѩ=^ŒOu, #, ѨO_ç`åó, UHõ"£∞, JÑ≤, Pã≤÷`«ó, ã¨=∞ºH±, LÉèíÜ≥∂ó, qO^Œ`Õ, Ѷ¨Å"£∞. ´ JA˝Å∞† ´ Hõ~°‡ã¨<åflºã¨=¸, xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ=¸† Ѩ$^äŒH± ´ "Õ~°x† „Ѩ=^ŒxÎ ´ K≥|∞`å~°∞† ѨO_ç`åó # ´ ѨO_ç`∞« Å∞ JÖÏ K≥Ñʨ ~°∞†

ÉÏÖÏó ™êOYº Ü≥∂Q“

UHõ"£∞ JÑ≤ ã¨=∞ºH± Pã≤÷`«ó LÉèíÜ≥∂ó Ѷ¨Å"£∞ q#ÌŒ`Õ

´ U XHõ>ˇÿ<å† ´ K«Hõ¯Q͆ ´ J#∞+≤ª¿ãΆ ´ Ô~O\˜ Ѷ¨ÖÏxfl† ´ á⁄O^Œ∞`å~°∞.

`åII JA˝ÖË Hõ~‡° ã¨<åflºã¨O, Hõ~‡° Ü≥∂QÆO "Õ~∞° "Õ~x° K≥|∞`å~°∞. ѨO_ç`∞« Å∞ JÖÏ K≥ѨÊ~°∞. D Ô~O\˜Ö’ U XHõ>ˇÿ<å K«Hõ¯QÍ J#∞+≤ªOѨ|_ç`Õ Ô~O_çO\˜ Ѷ¨Å=¸ Åaèã¨∞ÎOk. (ZÖÏ JO>Ë - Hõ~°‡Ü≥∂QÆO ѨiѨÓ~°‚OQÍ PK«iOѨ|_ç`Õ, â◊√^Œúz`«∞Î_≥· *Ï˝#O á⁄Ok D Ô~O\˜ Ѷ¨Å"≥∞ÿ# ÔH·=ÖϺxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞ – D Ô~O_çO\˜H© "Õ~°∞ "Õ~°∞ Ѷ¨ÖÏÅ∞ ÖË=Ù.

4

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

127

Ü«∞`åûOMˇ·ºó „áêѨº`Õ ™ê÷#O `«^ÀºÔQ·~°Ñ≤ QÆ=∞º`Õ I UHõO ™êOYºO K« Ü≥∂QÆO K« Ü«∞ó Ѩâ◊ºu 㨠Ѩâ◊ºu II 5 Ü«∞`ü, ™êOMˇ·ºó, „áêѨº`Õ, ™ê÷#"£∞, `«`ü, Ü≥∂ÔQ·ó, JÑ≤, QÆ=∞º`Õ, UHõ"£∞, ™êOYº"£∞, K«, Ü≥∂QÆ"£∞, K«, Ü«∞ó, Ѩâ◊ºu, ã¨ó, Ѩâ◊ºu. ™êOMˇ·ºó ´ *Ï˝#x+¨µªÖˇ·# ã¨<åflºã¨∞ÅKÕ† Ü«∞`ü ´ U† ™ê÷#"£∞ ´ ™ê÷#O† „áêѨº`Õ ´ á⁄O^Œ|_»∞`ÀO^À† Ü≥∂ÔQ·ó JÑ≤ ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Å KÕ`« ‰õÄ_®† `«`ü ´ P ™ê÷#O† QÆ=∞º`Õ ´ á⁄O^Œ|_»∞`ÀOk†

Ü«∞ó ´ Z=_»∞† ™êOYºO K« ´ *Ï˝#Ü≥∂QÍxfl† Ü≥∂QÆO K« ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÍxfl† UHõ"£∞ ´ XHõ¯ "≥∂H∆ÍxˆH HÍ~°}OQ͆ Ѩâ◊ºu ´ QÆ∞iΙêÎ_À† ã¨ó ´ J`«_»∞† Ѩâ◊ºu ´ Ü«∞^ä•~å÷xfl QÆ∞iÎã¨∞Î<åfl_»∞.

`åII *Ï˝#x+¨µªÖˇ·# ã¨<åflºã¨∞Å∞ U ™ê÷<åxfl ("≥∂H∆Íxfl) á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~À, xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÆ∞Å∞ ‰õÄ_® P ™ê÷<å<Õfl á⁄O^Œ∞`å~°∞. *Ï˝#Ü≥∂QÆ Ñ¶¨Å=¸, Hõ~°‡Ü≥∂QÆ Ñ¶¨Å=¸ XHõ>Ë - J^Õ "≥∂Hõ∆O. nxx QÆ∞iÎOz#"å_Õ Ü«∞^ä•~°÷^Œi≈.5

ã¨<åfl ºã¨ã¨∞Î =∞ǨÉÏǨϟ ^Œ∞óY=∂ѨÙÎ=∞Ü≥∂QÆ`«ó I Ü≥∂QÆÜ«ÚHÀÎ =Úx¢~°ƒÇ¨Ï‡ #zˆ~}Ïkè QÆK«Ûùu II

6

ã¨<åflºã¨ó, `«∞, =∞ǨÉÏǨϟ, ^Œ∞óY"£∞, PѨÙÎ"£∞, JÜ≥∂QÆ`«ó, Ü≥∂QÆÜ«ÚHõÎó, =Úxó, „|Ǩχ, #zˆ~}, Jkè QÆK«Ûùu. `«∞ =∞ǨÉÏǨϟ JÜ≥∂QÆ`«ó ã¨<åflºã¨ó PѨÙÎ"£∞

´ HÍx† ´ J~°∞˚<å† ´ xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÆ#∞ëêª#O ÖˉõΩO_®† ´ *Ï˝#xëêª~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Hõ~°‡ã¨<åflºã¨O† ´ á⁄O^Œ_»O†

´ Hõ+¨ì`«~°O, Jã¨OÉèí=O† ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ x+¨µª_≥·#† =Úxó ´=∞##jÅ∞_»∞† (ã¨<åflºã≤Ü≥ÿ∞) # zˆ~} ´ j„Ѷ¨∞OQ͆ „|Ǩχ ´ Ѩ~° „|Ǩ‡xfl† JkèQÆKè«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞. ^Œ∞óY"£∞ Ü≥∂QÆÜÚ« HõóÎ

128

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII (Hõ~°‡Ü≥∂y ‰õÄ_® z=~°‰õΩ ã¨<åflº™ê<Õfl P„â◊~ÚOKåe HÍ|\˜ì "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ô ã¨<åflº™ê<Õfl „QÆÇ≤ÏOK«‰õÄ_»^• Jx JO>Ë-) xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÍ#∞ëêª#O ÖˉΩõ O_®1 Hõ~‡° #∞ ã¨#flºã≤OK«_O» Jã¨OÉè=í O. xëê¯=∞ Hõ~‡° Ü≥∂QÆ x+¨µª_≥·# =Úx (ã¨<åflºã≤Ü≥ÿ∞)2 j„Ѷ¨∞OQÍ<Õ „|Ǩ‡xfl á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. (Hõ#∞Hõ, z`«Îâ◊√kú ÅaèOKÕ =~°∞‰õΩ ã¨<åflºã¨O HõO>ˡ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ"Õ∞ =∞Ozk.) (w`«. 18–50, 55 K«∂:) 6

Ü≥∂QÆÜ«ÚHÀÎ qâ◊√^•ú`å‡ ql`å`å‡ l`Õ¢xÌÜ«∞ó I ã¨~°fiÉèí∂`å`«‡ Éèí∂`å`å‡ ‰õΩ~°fi#flÑ≤ # eѨº`Õ II

7

Ü≥∂QÆÜ«ÚHõÎó, qâ◊√^•ú`å‡, ql`å`å‡, l`ÕO„kÜ«∞ó, ã¨~°fiÉèí∂`å`«‡ Éèí∂`å`å‡, ‰õΩ~°fi<£, JÑ≤, #, eѨº`Õ. ´ xëê¯=∞ Hõ~‡° Ü≥∂y† qâ◊√^•ú`å‡ ´ â◊√^Œúz`«∞Î_»∂† Ü≥∂QÆÜÚ« HõóÎ ql`å`å‡ ´ ã¨OÜ«∞`« â◊s~°∞_»∂† ‰õΩ~°fi<£ JÑ≤ ´ Hõ~°‡#∞ PK«iOã¨∞Î<åfl† ´ eѨÙÎ_»∞HÍ_»∞. l`Õ¢xÌÜ«∞ó ´ WO„kÜ«∞*Ë`å† # eѨº`Õ ã¨~°fiÉèí∂`« P`«‡Éèí∂`« P`å‡ ´ ã¨=∞ã¨Î „áê}∞Å P`«‡, `«# P`«‡ XHõ¯>Ë Jx QÆ∞iÎOKÕ"å_»∂ J~Ú#†

`åII (Hõ~°‡Ü≥∂QÆ „Hõ=∞OÖ’ „|ǨχÖÏÉèí"≥∞ÿ# `«~°∞"å`« PK«iOKÕ Hõ~°‡ |O^èŒ=∞=Ù`«∞O^• J<Õ ã¨O^ÕǨxH˜ „Ѩ`«∞º`«Î~°O-) xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ x+¨µª_»∂, â◊√^Œúz`«∞Î_»∂, ã¨OÜ«∞`«â◊s~°∞_»∂, l`ÕO„kÜ«Ú_»∂, ã¨~°fiÉèí∂`åÅ P`«‡ `«# P`«‡ÜÕ∞ Jx QÆ∞iÎOKÕ"å_»∂ J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ (Ö’Hõã¨O„QÆÇ¨Ï xq∞`«ÎO QÍx ÖËHõ ™êfiÉèÏqHõOQÍ QÍx) Hõ~°‡Å#∞ PK«iOz#ѨÊ\˜H© |OkèOK«|_»_»∞.

7

<≥·= H˜Oz`«¯~Àg∞u Ü«ÚHÀÎ=∞<Õº`« `«`«Î fi q`ü I Ѩâ◊º&Ûù$}fi#ûÊ $â◊&˜˚„Ѷ¨∞#flâ◊fl#æK«Ûù#ûfiѨ&Ûùfiã¨<£ II

8

1. Hõ~°‡Ü≥∂QÍ#∞ëêª#O ÖˉõΩO_® ã¨<åflºã¨O Jã¨OÉèí=O† D [#‡Ö’<À ÖËHõ ѨÓ~°fi[#‡Ö’<À Wk PK«iOѨ|_ç LO_®e.

2. 'ã¨<åflºã≤Ü≥ÿ∞— – D "åºYº N^èŒ~°™êfiq∞, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fi`«∞Åk† WK«Û\˜ '„|Ǩχ— â◊ÉÏÌxH˜ 'ã¨<åflºã¨O— J<Õ J~å÷xfl â◊OHõ~°∞Å∞ K≥áêÊ~°∞.

129

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

#, U=, H˜Oz`ü, Hõ~Àq∞, Wu, Ü«ÚHõÎó, =∞<Õº`«, `«`«Î fi q`ü, Ѩâ◊º<£, â◊$}fi<£, ã¨Ê $â◊<£, l„Ѷ¨∞<£, Jâ◊fl<£, QÆK«Ûù<£, ã¨fiѨ<£, â◊fiã¨<£.

„ѨÅѨ<£ qã¨$[#æ$Ǩς<£ Lx‡+¨xflq∞+¨#flÑ≤ I W¢xÌÜ«∂}©¢xÌÜ«∂ˆ~÷+¨µ =~°Î#Î Wu ^è•~°Ü«∞<£ II

9

„ѨÅѨ<£, qã¨$[<£, QÆ$Ǩς<£, Lx‡+¨<£, xq∞+¨<£, JÑ≤, WO„kÜ«∂}˜, WO„kÜ«∂ˆ~÷+¨µ, =~°ÎO`Õ, Wu, ^è•~°Ü«∞<£. `«`«Îfiq`ü Ü«ÚHõÎó Ѩâº◊ <£ â◊$}fi<£ ã¨Ê$â◊<£ l„Ѷ¨∞<£ Jâ◊fl<£ QÆKÛ« <ù £ ã¨fiѨ<£ â◊fiã¨<£ „ѨÅѨ<£ qã¨$[<£

´ Ѩ~°=∂~°÷„^Œ+¨ìÜ≥ÿ∞#† ´ Hõ~°‡Ü≥∂y† ´ K«∂ã¨∂Ά ´ qO@∂† ´ `å‰õΩ`«∂† ´ "åã¨# K«∂ã¨∂Ά ´ uO@∂† ´ #_»∞ã¨∂Ά ´ x„kã¨∂Ά ´ QÍeÑ‘Å∞Û‰õΩO@∂† ´ ѨÅ∞‰õΩ`«∂† ´ q_»∞ã¨∂Ά

QÆ$Ǩς<£ Lx‡+¨<£ xq∞+¨<£ JÑ≤ W¢xÌÜ«∂}˜ W¢xÌÜ«∂ˆ~÷+¨µ =~°ÎO`Õ Wu ^è•~°Ü«∞<£ H˜Oz`ü U= # Hõ~Àq∞ Wu =∞<Õº`«

´ fã≤‰õΩO@∂† ´ Hõ#∞flÅ∞ `≥~°∞ã¨∂Ά ´ Hõ#∞flÅ∞ =¸ã¨∂Ά ´ WO„kÜ«∂Å∞† ´ WO„kÜ«∞q+¨Ü«∂ņ ´ „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~Ú† ´ Jx† ´ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x† ´ H˘OK≥"≥∞ÿ<å† ´ <Õ#∞ X#iÛOk ÖË^Œ∞† ´ Jx† ´ `«Å∞™êÎ_»∞.

`åII (Hõ~°‡Å#∞ PK«iã¨∞Î<åfl |OkèOK«|_»_»∞ J<Õk q~°∞^Œú"Õ∞ J<Õ D â◊OHõ#∞, Hõ~ΰ $`åfiaè=∂#O ÖËHáõ È`Õ Hõ~‡° |O^èOŒ HÍ^Œ∞ Jx K≥ÑÊ≤ x"åiã¨∞<Î åfl_»∞.) `«`«Î fi"Õ`«ÎÜ≥ÿ∞# Hõ~°‡Ü≥∂y ^Œ~°≈#, „â◊=}, ã¨Ê~°≈, „Ѷ¨∂}, Éè’[#, QÆ=∞#, x„^Œ, âßfi㨄QÆǨÏ}, Hõ^äŒ#, `åºQÆ, „QÆǨÏ}, L<Õ‡+¨, x"Õ∞ëêk WO„kÜ«∞ "åºáê~åÅÖ’, 'WO„kÜ«∂Å∞ `«=∞ `«=∞ q+¨Ü∂« ÅÖ’ „Ѩ=$`«=Î ÚÅ=Ù`«∞<åfl~Ú— Jx xâ◊Û~ÚOK«∞ ‰õΩx `å#∞ Ug∞ KÕËÜ«∞_»O ÖË^Œx „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.1 9 1. `«^ŒkèQÆ"Õ∞ L`«ÎѨÓ~åfiѶ¨∞Ü≥∂~°âı¡+¨q<åâ∫ `«^•fi ºÑ¨^Õâß`ü ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 4–1–13). `«`Ϋ fi*Ï˝<å#O`«~O° áêѨO `«`Ϋ fi"Õ`#Ϋ O@^Œ∞, ѨÓ~°fiáêѨO *Ï˝<À`«ÊuÎ`À<Õ #tã¨∞OÎ k.

130

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

„|Ǩχ}Ϻ^è•Ü«∞ Hõ~å‡}˜ ã¨VæO `«ºHÍÎfi Hõ~Àu Ü«∞ó I eѨº`Õ # 㨠áê¿Ñ# Ѩ^Œ‡Ñ¨„`«q∞"åOÉèí™ê1 II

10

„|Ǩχ}˜, P^è•Ü«∞, Hõ~å‡}˜, ã¨OQÆ"£∞, `«ºHÍÎ fi, Hõ~Àu, Ü«∞ó, eѨº`Õ, #, ã¨ó, áê¿Ñ#, Ѩ^Œ‡Ñ¨„`«"£∞, W=, JOÉèí™ê. Ü«∞ó „|Ǩχ}˜ P^è•Ü«∞ ã¨Væ"£∞ `«ºHÍÎfi Hõ~å‡}˜

´ Z=~°∞† ´ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞xÜ«∞O^Œ∞† ´ JiÊOz† ´ Ѷ¨ÖÏã¨H˜Îx† ´ q_çz† ´ Hõ~°‡Å#∞†

Hõ~Àu ã¨ó JOÉèí™ê Ѩ^Œ‡Ñ¨„`«"£∞ W= áê¿Ñ# # eѨº`Õ

´ X#~°∞Û<À† ´ J`«_»∞† ´ h\˜KÕ† ´ `å=∞~å‰õΩ=Öˇ† ´ ѨÙ}ºáêáêÅKÕ`«† ´ JO@|_»_»∞.

`åII ('<Õ#∞ KÕã¨∞Î<åfl#∞— J<Õ Jaè=∂#O LO>Ë eѨÙÎ_»=Ù`å_»∞. Jâ◊√^Œú z`«∞Î_»=_»O =Å¡ ã¨<åflºã¨O ÖË^Œ∞. D ã¨OHõ@O #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_Õ^≥\Ï¡?

JO>Ë -) Ѷ¨ÖÏã¨H˜Îx `«ºlOz Ѩ~°"Õ∞â◊fi~åiÊ`«OQÍ Hõ~°‡#∞ PK«iOKÕ "å_çH˜, h~°∞ `å=∞~å‰õΩ‰õΩ JO@x q^èŒOQÍ, ѨÙ}ºáêáêÅ∞ JO@ÖË=Ù.

10

HÍÜÕ∞# =∞#™ê |∞^•úº ˆH=Öˇ·i¢xÌÜ≥ÿ∞~°Ñ≤ I Ü≥∂y#ó Hõ~°‡ ‰õΩ~°fixÎ ã¨VæO `«ºHÍÎ fi`«‡ â◊√^ŒúÜÕ∞ II

11

HÍÜÕ∞#, =∞#™ê, |∞^•úº, ˆH=Öˇ·ó, WO„kÜ≥ÿ∞ó, JÑ≤ Ü≥∂y#ó, Hõ~°‡, ‰õΩ~°fiOu, ã¨OQÆ"£∞, `«ºHÍÎ fi, P`«‡ â◊√^ŒúÜÕ∞. Ü≥∂y#ó ´ xëê¯=∞ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Å∞† ã¨OQÆ"£∞ ´ Pã¨H˜Îx† `«ºHÍÎfi ´ g_ç† P`«‡â◊√^ŒúÜÕ∞ ´ z`«Îâ◊√kúH˘~°‰õΩ† ˆH=Öˇ·ó ´ =∞=∞`«fi|∞kú ~°Ç≤Ï`«∞Öˇ·† HÍÜÕ∞# ´ â◊s~°O KÕ`«† 1. Ü«∞^ä• Ñ¨Ù+¨¯~°Ñ¨ÖÏâ◊ PáÈ # t¡+¨ºO`« U=ÜÕ∞=Oqk áêѨO Hõ~°‡ #t¡+¨ºu Wu

=∞#™ê |∞^•úº WO„kÜ≥ÿ∞ó JÑ≤ Hõ~°‡ ‰õΩ~°fiOu

´ =∞#ã¨∞û KÕ`å† ´ |∞kúKÕ`å† ´ WO„kÜ«∂Å KÕ`«† ´ Hõ~°‡#∞† ´ X#~°∞Û`«∞<åfl~°∞.

- KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î 4–14–3.

131

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

`åII (Hõ~°‡ WÖÏ X#ˆ~Û PKå~°O ѨÓ~°∞fiÅÖ’ HõÅ^Œx ã¨^•Kå~°O „Ѩ^iŒ ≈OK«|_»∞`ÀOk:) xëê¯=∞ Hõ~‡° Ü≥∂QÆ∞Å∞ Pã¨HxΘ `«ºlOz, =∞=∞`åfiaè=∂# â◊¥#∞ºÖˇ· ™êfl<å^Œ∞Å ^•fi~å â◊s~°O`À#∂, ^蕺<å^Œ∞Å ^•fi~å =∞#∞ã¨∞û`À#∂ `«`«Î fixâ◊ÛÜ«∞O ^•fi~å |∞kú`À#∂ - WO„kÜ«∂Å ™êǨÜ«∞O`À („â◊=} H©~°Î<å^Œ∞Öˇ·#) Hõ~°‡Å#∞ PK«iã¨∞Î<åfl~°∞.

11

Ü«ÚHõÎó Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO `«ºHÍÎ fi âßxÎ=∂áÈflu <≥·+≤ªH©"£∞ I JÜ«ÚHõÎó HÍ=∞H͈~} Ѷ¨ÖË ã¨HÀÎ x|^茺`Õ II

12

Ü«ÚHõÎó, Hõ~°‡Ñ¶¨Å"£∞, `«ºHÍÎ fi, âßOu"£∞, PáÈflu, <≥·+≤ªH©"£∞, JÜ«ÚHõÎó, HÍ=∞H͈~}, Ѷ¨ÖË, ã¨HõÎó, x|^茺`Õ. Ü«ÚHõÎó Hõ~°‡Ñ¶¨Å"£∞ `«ºHÍÎfi <≥+· Hª≤ "© ∞£ âßxÎ"£∞ PáÈflu

´ ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞_Î ∞» † ´ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl† ´ g_ç† ´ xëꪄѨÉèí="≥∞ÿ#† ´ âßOux, =ÚH˜Îx† ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞†

JÜ«ÚHõÎó HÍ=∞H͈~} Ѷ֨ Ë ã¨HõÎó x|^茺`Õ

´ Jã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞Î_»∞† ´ HÍ=∞Ѩ~°=â◊`«KÕ† ´ Hõ~°‡Ñ¶¨ÅOÃÑ·† ´ P㨉õΩÎ_≥·† ´ |^Œ∞ú_»=Ù`å_»∞.

`åII (W^Õq∞\˜! XˆH Hõ~°‡<Õ PK«iOz H˘O^Œ~°∞ |^Œ∞úÅ=Ù`«∞<åfl~°∞, H˘O^Œ~°∞ =Ú‰õΩÎÅ=Ù`«∞<åflˆ~ JO\Ï"å-) Hõ~°‡Ü≥∂QÆ∞Å∞ Ѷ¨Å`åºQÆO KÕã≤ P`«ºOuHõ"∞≥ #ÿ âßOuH˜ JkèHÍ~°∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. HÍx ã¨HÍ=∞Hõ~∞° ‡Å∞ Hõ~‡° Ѷ֨ Ïã¨HΘ KÕ`« ã¨O™ê~°OÖ’ |^Œ∞úÅ=Ù`«∞<åfl~°∞.

12

ã¨~°fiHõ~å‡}˜ =∞#™ê ã¨#fl º™êº¿ãÎ ã¨∞YO =j I #=^•fiˆ~ Ѩو~ ^ÕÇ‘Ï1 <≥·= ‰õΩ~°fi<£ # HÍ~°Ü«∞<£ II

13

ã¨~°fiHõ~å‡}˜, =∞#™ê, ã¨#flºã¨º, P¿ãÎ, ã¨∞Y"£∞, =j, #=^•fiˆ~, Ѩو~, ^ÕÇ‘Ï, #, U=, ‰õΩ~°fi<£, #, HÍ~°Ü«∞<£. =j ^ÕÇ‘Ï

´ l`ÕO„kÜ«Ú_≥·#† =∞#™ê ã¨~°fiHõ~å‡}˜ ´ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞†

1. ^Õ¿ÇÏ - áê~îåO`«~°O.

´ q"ÕHõ|∞kú KÕ`«† ´ Hõ~°‡Å#xflO\˜h†

132

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

´ `«ºlOz† ´ P`«‡ HõO>Ë "Õ~°∞QÍ ÉÏǨϺ q+¨Ü«∂Å „ѨÜ≥∂[#O ÖËx"å_≥·, ã¨∞YOQ͆ #=^•fiˆ~ ´ `˘q∞‡k ^•fi~åÅ∞ QÆņ ã¨#flºã¨º ã¨∞Y"£∞

Ѩو~ ´ ^ÕǨÏ#QÆ~°OÖ’† # ‰õΩ~°fi<£ ´ X#~°ÊHõ, Hõ~°Î$`«fi~°Ç≤Ï`«∞_≥·† # HÍ~°Ü«∞<£ U= ´ KÕ~ÚOK«‰õΩO_®, HÍ~°~Ú`«$`«fi~°Ç≤Ï`«∞_≥·† P¿ãÎ ´ „ѨHÍt™êÎ_»∞.

`åII l`ÕO„kÜ«Ú_≥·# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ q"ÕHõ|∞kú`À, (x`«º <≥·q∞uÎHõ HÍ=∞º x+≤^•úÅ∞ J<Õ) Hõ~°‡Å#xfl\˜x1 `«ºlOz #=^•fi~°Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ^ÕǨÏ#QÆ~°OÖ’ `å<Õg∞ X#~°Û‰õΩO_®, W`«~°∞Å KÕ`« KÕ~ÚOK«‰õΩO_® xi¡Ñ¨ÙÎ_≥· „ѨHÍt™êÎ_»∞.2 (w`«. 13–32 K«∂:) 13

# Hõ~°Î $`«fiO # Hõ~å‡}˜ Ö’Hõ㨺 ã¨$[u „ѨÉèí∞ó I # Hõ~°‡ Ѷ¨Å ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨fiÉèÏ=ã¨∞Î „Ѩ=~°Î`Õ II

14

#, Hõ~°Î $`«fi"£∞, #, Hõ~å‡}˜, Ö’Hõ㨺, ã¨$[u, „ѨÉèí∞ó, #, Hõ~°‡ Ѷ¨Å ã¨OÜ≥∂QÆ"£∞, ã¨fiÉèÏ=ó, `«∞, „Ѩ=~°Î`Õ. „ѨÉèí∞ó Ö’Hõ㺨 Hõ~°Î$`«fi"£∞ # ã¨$[u Hõ~å‡}˜ (# ã¨$[u

´ P`«‡† ´ [#∞ʼnõΩ† ´ Hõ~°Î$`åfixfl† ´ HõeyOK«_»∞† ´ ~°^äŒ „áê™ê^•k DÑ≤û`« =ã¨∞=Î ÙÅ#∞† ´ ã¨$+≤ìOѨ_»∞)

Hõ~°‡Ñ¶¨Å ã¨OÜ≥∂QÆ"£∞ ´ Hõ~°‡Ñ¶¨Å ã¨O|O^è•xfl† (# ã¨$[u ´ ã¨$lOѨ_»∞) `«∞ ´ HÍx† ã¨fiÉèÏ=ó ´ Jq^•º ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# =∂Ü«∞ÜÕ∞† „Ѩ=~°Î`Õ ´ WÖÏ „Ѩ=iÎÅ∞¡`ÀOk.

1. x`«ºHõ~‡° Å∞: ã¨O^蕺=O^Œ<åk J=â◊ºHõ~"ΰ åºÖˇ#· x`«ºHõ~‡° Å∞. <≥·q∞uÎHõ=ÚÅ∞ : JѨC_»Ñ¨C_»∂ PK«iOK«=Åã≤# *Ï`Õ+≤ì "≥Ú^ŒÖˇ·#q.

HÍ=∞º=ÚÅ∞ : Ѷ¨ÖÏã¨H˜Î`À KÕ¿ã HÍs~åºk Ü«∂QÍÅ∞. x+≤^Œú=ÚÅ∞ : ã¨∞~åáê<åk Hõ~°‡Å∞.

2. Jâ◊√^Œzú `«∞_Î #·≥ "åxH˜ Hõ~‡° Ü≥∂QÆ"∞Õ „âı+=ª¨ ∞x K≥Ñʨ |_ç#k. â◊√^Œzú `«∞xÎ H˜ `«Q∞Æ ã¨<åflºã¨``« Ϋ fiO 13 #∞O_ç 28= â’¡HõO =~°‰õÄ =i‚OѨ|_»∞`ÀOk.

133

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

`åII P`«‡ (Dâ◊fi~°∞_»∞) =∞#∞+¨µºÅ Hõ~°Î $`åfixfl QÍx, Hõ~°‡Å#∞ QÍx, Hõ~°‡Ñ¶¨Å „áêÑ≤Îx QÍx ã¨$+≤ìOK«_»O ÖË^Œ∞. HÍx, Jq^•º~°∂Ѩ"≥∞ÿ# =∂Ü«∞ÜÕ∞ (D q^èŒOQÍ „Ѩ=iÎÅ∞¡`ÀOk. JO>Ë, Jq^Œº KÕ`«<Õ Hõ~°Î $`åfikHÍÅ∞ P`«‡Ö’ P~ÀÑ≤OK«|_»∞`«∞<åfl~Ú.1 (w`«: 7–14, 13-22, 31 K«∂:) 14

<å^Œ`ÕÎ Hõ㨺 z`åÊѨO # K≥·= ã¨∞Hõ$`«O qÉèí∞ó I J*Ï˝<Õ<å=$`«O *Ï˝#O `Õ# =ÚǨϺxÎ *#Î=ó II

15

#, P^Œ`ÕÎ, Hõ㨺 z`ü, áêѨ"£∞, #, K«, U=, ã¨∞Hõ$`«"£∞, qÉèí∞ó, J*Ï˝<Õ#, P=$`«"£∞, *Ï˝#"£∞, `Õ#, =ÚǨϺOu, *O`«=ó. qÉèí∞ó ´ P`«‡, Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞† Hõ㨺z`ü ´ U XHõi† áêѨ"£∞ ´ áêáêxfl† ã¨∞Hõ$`«O K« ´ ѨÙ}Ϻxfl† # P^Œ`ÕÎ U= ´ „QÆÇ≤ÏOK«_»∞† J*Ï˝<Õ# ´ J*Ï˝#O KÕ`«†

*Ï˝#"£∞ P=$`«"£∞ `Õ# [O`«=ó =ÚǨϺOu

´ q"ÕHõ *Ï˝#O† ´ HõѨÊ|_çOk† ´ JO^Œ∞KÕ`«† ´ r=ÙÅ∞† ´ "≥∂ǨÏ"≥ÚO^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII ѨiѨÓ~°∞‚_≥·# Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Z=fii áêáêxfl QÍx ѨÙ}Ϻxfl QÍx „QÆÇ≤ÏOK«_»O ÖË^Œ∞. J*Ï˝#O KÕ`« q"ÕHõ*Ï˝#O P=$`«=∞=_»O =Å¡ r=ÙÅ∞ "≥∂ǨτQÆã¨∞ÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. [JO>Ë, JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ# P`«‡Ö’ HÍ~°~Ú`«$`«fi, Éè’[~Ú`«$`åfiÅ#∞ (Dâ◊fi~°`fi« O) Hõ~ΰ $`«fi, Éè’HõÎ $`åfiÅ#∞ (r=`«fiO) "≥∂ǨÏO KÕ`«<Õ P~ÀÑ≤OK«|_»∞`«∞<åfl~Ú.]2 15

*Ï˝<Õ# `«∞ `«^Œ*Ï˝#O ÜÕ∞ëêO <åt`«=∂`«‡#ó I `Õëê=∂k`«º =*ò*Ï˝#O „ѨHÍâ◊Ü«∞u `«`«Ê~°"£∞ II *Ï˝<Õ#, `«∞, `«`ü, J*Ï˝#"£∞, ÜÕ∞ëê"£∞, <åt`«"£∞, P`«‡#ó, `Õëê"£∞, Pk`«º =`ü, *Ï˝#"£∞, „ѨHÍâ◊Ü«∞u, `«`«Ê~°"£∞.

1.P`«‡ Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`«fi ~°Ç≤Ï`«O. Hõ~°Î $`«fi Éè’HõÎ $`åfiÅ∞ P`«‡‰õΩ L#fl@∞¡ `ÀK«_»O „Éèí=∞.

2. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å : 9–29 K«∂:

16

134

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«∞ P`«‡#ó *Ï˝<Õ# ÜÕ∞ëê"£∞ `«`ü J*Ï˝#"£∞ <åt`«"£∞

´ HÍx† ´ P`«‡*Ï˝#O KÕ`«† ´ Z=i† ´ P† ´ J*Ï˝#O† ´ #tOzO^À†

`Õëê"£∞ `«`ü *Ï˝#"£∞ Ѩ~°"£∞ Pk`«º=`ü „ѨHÍâ◊Ü«∞u

´ "åi† ´ P† ´ P`«‡*Ï˝#O† ´ Ѩ~°„|Ǩ‡xfl† ´ ã¨∂~°∞ºx=Öˇ† ´ „ѨHÍtOѨ*Ëã¨∞ÎOk.

`åII P`«‡*Ï˝#O KÕ`« Z=i J*Ï˝#O #tOzO^À, "åi P P`«‡*Ï˝#O ã¨∂~°∞ºx =ÖË Ñ¨~°„|Ǩ‡xfl „ѨHÍtOѨ*Ë™ÈÎOk.

16

`«^Œ∞ƒ^ŒúÜ«∞ ã¨Î^•`å‡#ã¨Îxflëêª ã¨Î`«Ê~åÜ«∞}Ïó I QÆK«Ûù#κ ѨÙ#~å=$uÎO *Ï˝# x~°∂ú`« HõŇëêó II

17

`«^Œ∞ƒ^ŒúÜ«∞ó, `«^•`å‡#ó, `«xflëêªó, `«`«Ê~åÜ«∞}Ïó, QÆK«ÛùOu, JѨÙ#~å=$uÎ"£∞, *Ï˝# x~°∂ú`« HõŇëêó. `«`ü |∞^ŒúÜ«∞ó ´ „|Ǩχx+¨µªÅ∂† *Ï˝# x~°∂ú`« HõŇëêó ´ *Ï˝#OKÕ `«`ü P`å‡#ó ´ „|Ǩ‡`«‡ ÉèÏ=ÙÅ∂† áÈQ˘@ì|_ç# áêѨO QÆŠѨÙ~°∞+¨µÅ∂† `«`ü xëêªó ´ „|Ǩχã≤÷`«∞Å∂† JѨÙ#~å=$uÎ"£∞ ´ JѨÙ#~°˚#‡#∞ "≥∂H∆Íxfl† `«`ü Ѩ~åÜ«∞}Ïó ´ „|ǨχѨ~åÜ«∞}∞Å∂† QÆK«ÛùOu ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII „|Ǩχx+¨µªÅ∂, „|Ǩ‡`«‡ÉèÏ=ÙÅ∂, „|Ǩχã≤÷`«∞Å∂, „|Ǩχ Ѩ~åÜ«∞}∞Å∂, x+¨¯Å‡+¨µÅ∂ J~Ú# "å~°∞ "≥∂H∆Íxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. 17

q^•ºq#Ü«∞ ã¨OѨ<Õfl „ÉÏǨχ}Ë QÆq ǨÏã≤Îx I â◊√x K≥·= â◊fiáêˆH K« Ѩ}¤ç`åó ã¨=∞^Œi≈#ó II

18

q^•ºq#Ü«∞ ã¨OѨ<Õfl, „ÉÏǨχ}Ë, QÆq, ǨÏã≤Îx, â◊√x, K«, U=, â◊fiáêˆH, K«, ѨO_ç`åó, ã¨=∞^Œi≈#ó. q^•º q#Ü«∞ ã¨OѨ<Õfl ´ q^•fiOã¨∞_»∂, ǨÏã≤Îx q#Ü«∞ã¨OѨ#∞fl_»∂ J~Ú#† â◊√x K« U= „ÉÏǨχ}Ë ´ „ÉÏǨχ}∞x Ü«∞O^Œ∞† â◊fiáêˆH K« QÆq ´ P=Ù #O^Œ∞†

´ U#∞QÆ∞#O^Œ∞† ´ ‰õΩHõ¯Ü«∞O^Œ∞† ´ ^•xx u<Õ K«O_®Å∞xÜ«∞O^Œ∞†

135

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO ѨO_ç`åó

´ *Ï˝#∞Å∞†

ã¨=∞^Œi≈#ó

´ ã¨=∞^Œ$+≤ì HõÅ"å~°∞.

`åII W@∞=O\˜ „|Ǩχ"Õ`«ÎÖË q^Œº`À#∂ q#Ü«∞O `À#∂ ÃÑOá⁄O^Õ „ÉÏǨχ}∞xÜ«∞O^Œ∞, â◊√#HÍxfl u<Õ K«O_®Å∞xÜ«∞O^Œ∞ (Hõ~‡° "≥+· =¨ ∞ºO L#flѨÊ\˜H)© P=Ù#O^Œ∞, U#∞QÆ∞#O^Œ∞, (`«∞^Œ‰õΩ) ‰õΩHõ¯Ü«∞O^Œ∞ (*Ïu"≥·+¨=∞ºO L#flѨÊ\˜H©) ã¨=∞OQÍ „ѨHÍtã¨∞Î#fl „|Ǩ‡xfl ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞. 1 18

WÃÇ·Ï= `≥·i˚`« ã¨û~Àæ ÜÕ∞ëêO ™ê"Õ∞º ã≤÷`«O =∞#ó I x~ÀÌ+¨O Ç≤Ï ã¨=∞O „|Ǩχ `«™ê‡¢^ŒƒÇ¨Ï‡}˜ `Õ ã≤÷`åó II

19

WǨÏ, U=, `≥·ó, l`«ó, ã¨~°æó, ÜÕ∞ëê"£∞, ™ê"Õ∞º, ã≤÷`«"£∞, =∞#ó, x~ÀÌ+¨"£∞, Ç≤Ï, ã¨=∞"£∞, „|Ǩχ, `«™ê‡`ü, „|Ǩχ}˜, `Õ, ã≤÷`åó. ´ Z=i† ´ z`«ÎO† ´ ã¨=∞ÉèÏ=OÖ’, ã¨~fi° Éè∂í `«ã"÷¨ ∞≥ #ÿ „|ǨχOÖ’† ã≤÷`«"£∞ ´ xâ◊ÛÅ=∞=Ù`ÀO^À† `≥·ó ´ "åiKÕ`«† WÇ¨Ï U= ´ D rq`«OÖ’<Õ† ã¨~°æó ´ ã¨$+≤ì, ã¨O™ê~°O† l`«ó ´ [~ÚOѨ|_çOk†

ÜÕ∞ëê"£∞ =∞#ó ™ê"Õ∞º

Ç≤Ï „|Ǩχ x~ÀÌ+¨"£∞ ã¨=∞"£∞ `«™ê‡`ü `Õ „|Ǩχ}˜ ã≤÷`åó

´ U=∞#† ´ „|ǨχO† ´ QÆ∞}^Àëêk ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#† ´ ã¨=∞ã¨fi~°∂ѨO† ´ Hõ#∞Hõ† ´ "å~°∞† ´ „|ǨχOÖ’† ´ ã≤` ÷ =« ∞=Ù`«∞<åfl~°∞.

`åII (q+¨Ü«∂ÅÖ’ ã¨=∞^Œ$+≤ìx ^èŒ~°‡âßGHÍ~°∞Å∞ x¿+kèOK«_»O =Å¡, Wk ^À+¨O HÍ^• JO>Ë-) Z=i =∞#ã¨∞û ã¨~fi° Éè∂í `«ã"÷¨ ∞≥ #ÿ „|ǨχOÖ’ ã¨=∂#`«#∞ ^•eÛ xâ◊ÛÅ=∞=Ù`ÀO^À, "å~°∞ D rq`«OÖ’<Õ ã¨Oã¨$ux ([<å‡O`«~åxfl) [~Úã¨∞<Î åfl~°∞. „|ǨχO QÆ∞}^Àëêk q~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ ã¨=∞ã¨fi~°∂ѨO. Hõ#∞Hõ ã¨=∞^Œ$+≤ì HõÅ"å~°∞ ѨÙ#~°˚#‡ x~À^èŒHõ"≥∞ÿ# „|ǨχOÖ’ ã≤÷`«"≥∞ÿ r=#∞‡H˜Îx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

(HÍ|\˜ì, D ^À+¨O *Ï˝<À^ŒÜ«∞Ѩ~°ºO`«"Õ∞#x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.) (w`« : 13–28, 32 K«∂:) 19 1. ã¨∂~°∞º_»∞ QÆOQÍ[ÖOÖ’, =∞^ŒºOÖ’ „ѨuaOa`«∞_≥#· #∞ PÜ«∂ QÆ∞}^À+¨=Ú Å`«xx ã¨Ê $tOѨ=Ù.

J^Õ q^èOŒ QÍ, â◊√^Œ-ú Jâ◊√^Œ=ú ã¨∞=Î ÙÅÖ’ "≥ÅÜ«ÚK«∞#fl „|ǨχO xi¡ÑOΨ . „ÉÏǨχ}∞_»∞ ã¨`Ϋ fiQÆ∞}Ïxfl, P=Ù ~°*’QÆ∞}Ïxfl, q∞ye#q `«"≥∂QÆ∞}Ïxfl ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú.

136

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

# „ѨǨÏ$¿+º¢uÊÜ«∞O „áêѨº <À kfi*Ë`ü „áêѨº Kå„Ñ≤Ü«∞"£∞ I ã≤÷~°|∞kú~°ã¨=¸‡_èÀ „|Ǩχ q¢^ŒƒÇ¨Ï‡}˜ ã≤÷`«ó II 20 #, „ѨǨÏ$¿+º`ü, „Ñ≤Ü«∞"£∞, „áêѨº, #, Lkfi*Ë`ü, „áêѨº, K«, J„Ñ≤Ü«∞"£∞, ã≤÷~°|∞kúó, Jã¨=¸‡_è»ó, „|Ǩχ q`ü, „|Ǩχ}˜, ã≤÷`«ó. ã≤÷~°|∞kúó ´ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞† Jã¨=¸‡_è»ó ´ "≥∂Ç¨Ï =i˚`«∞_»∞† „|Ǩχq`ü ´ „|ǨχA˝_»∞† „|Ǩχ}˜ ã≤÷`«ó ´ „|Ǩχ=Ú# ã≤÷`«"≥∞ÿ† „Ñ≤Ü«∞"£∞ ´ „Ñ≤Ü«∞=ã¨∞Î=Ù#∞†

„áêѨº # „ѨǨÏ$¿+º`ü J„Ñ≤Ü«∞O K« „áêѨº # Lkfi*Ë`ü

´ á⁄Ok† ´ ã¨O`À+≤OѨ_»∞† ´ J„Ñ≤Ü∞« =ã¨∞=Î Ù#∞† ´ á⁄Ok† ´ qëê^Œ"≥ÚO^Œ_»∞.

`åII „|Ǩχ[˝ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ „ÉÏǑχã≤u÷ x á⁄Ok, ã≤`÷ „« ѨA_˝ ·≥ "≥∂ǨÏâ◊¥#∞º_»∞ J=Ù`å_»∞. J`«_»∞ „Ñ≤Ü«∞=ã¨∞Î=Ù#∞ á⁄Ok ã¨O`À+≤OK«_»∞. J„Ñ≤Ü«∞=ã¨∞Î=Ù#∞ á⁄Ok qëê^•xfl á⁄O^Œ_»∞. (w`« : 2–26 K«∂:) 20

ÉÏǨϺã¨Êˆ~≈+¨fiã¨HÍÎ`å‡ qO^Œ`åº`«‡x Ü«∞`«∞ûY"£∞ I 㨠„|Ǩχ Ü≥∂QÆÜ«ÚHÍÎ`å‡ ã¨∞Y=∞Hõ∆Ü«∞=∞â◊√fl`Õ II

21

ÉÏǨϺã¨Êˆ~≈+¨µ, Jã¨HÍÎ`å‡, qO^Œu, P`«‡x, Ü«∞`ü, ã¨∞Y"£∞, ã¨ó, „|Ǩχ Ü≥∂QÆÜ«ÚHÍÎ`å‡, ã¨∞Y"£∞, JHõ∆Ü«∞"£∞, Jâ◊√fl`Õ. ´ ÉÏǨϺ"≥∞ÿ# â◊ÉÏÌk q+¨Ü«∂ŠѨ@¡† Jã¨HõÎ P`å‡ ´ P<åã¨HõÎz`«∞Î_»∞ P`«‡x ´ JO`«óHõ~°}OÖ’† Ü«∞`ü ´ Uk† ã¨∞Y"£∞ ´ q+¨Ü∞« x~°¿ÑHõ"∆ ∞≥ #ÿ ã¨∞Y"≥∂† (`«`ü ´ ^•xx) ÉÏǨϺã¨Êˆ~¬+¨µ

q#ÌŒu ´ á⁄O^Œ∞`å_À† ã¨ó ´ P† „|Ǩχ Ü≥∂QÆ Ü«ÚHÍÎ`å‡ ´ „|Ǩχ ã¨=∂Ç≤Ï`« z`«∞Î_≥·# Ü≥∂y† JHõ∆Ü«∞"£∞ ´ <åâ◊#O ÖËx† ã¨∞Y"£∞ ´ „|Ǩ‡#O^•xfl† Jâ◊√fl`Õ ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII ÉÏǨºÖˇ·# â◊ÉÏÌk q+¨Ü«∂ÅÃÑ· J<åã¨HõÎ z`«∞ÎÖˇ·#"å~°∞ JO`«ó Hõ~}° OÖ’, ÉÏǨϺq+¨Ü∞« x~°¿ÑHõ"∆ ∞≥ #ÿ ã¨∞MÏxfl J#∞Éèqí ™êÎ~∞° † „|Ǩχã¨=∂Ç≤Ï`«∞Öˇ· JHõ∆Ü«∞"≥∞ÿ# „|Ǩ‡#O^•xH˜ JkèHÍ~°∞Å∞ J=Ù`å~°∞.

21

137

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO

ÜÕ∞Ç≤Ï ã¨Oã¨Ê~°≈*Ï Éè’QÍ ^Œ∞óYÜ≥∂#Ü«∞ U=`Õ I P^ŒºO`«=#Îó H“<ÕÎÕÜ«∞ # `Õ+¨µ ~°=∞`Õ |∞^èŒó II

22

ÜÕ∞, Ç≤Ï, ã¨Oã¨Ê~°≈*Ïó, Éè’QÍó, ^Œ∞óYÜ≥∂#Ü«∞ó, U=, `Õ, Pk JO`« =O`«ó, H“O`ÕÜ«∞, #, `Õ+¨µ, ~°=∞`Õ, |∞^èŒó.

H“<ÕÎÜ«∞ ´ ‰õΩOfѨل`å† ÜÕ∞Ç≤Ï ´ U† Éè’QÍó ´ ã¨∞YÉè’QÍÅ∞† ã¨Oã¨Ê~°≈*Ïó ´ q+¨Ü«∞*Ï`«OÖ’† `Õ ´ Jq† ^Œ∞óY Ü≥∂#Ü«∞ó U= ´ ^Œ∞óYHÍ~°}ÏÖˆ

Pk JO`« =O`«ó ´ ã¨OÜ≥∂QÆ, qÜ≥∂QÍ`«‡HÍÅ∞† |∞^èŒó ´ *Ï˝x† `Õ+¨µ ´ "å\˜Ö’ (P q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅÖ’)† # ~°=∞`Õ ´ „Ñ‘u á⁄O^Œ_»∞.

`åII H“O`ÕÜ«∂! ~°∂Ѩ~°™ê^Œ∞Öˇ·# q+¨Ü«∂Å =Å¡ HõeˆQ ã¨∞YO, ^Œ∞óY HÍ~°}"Õ∞ J=Ù`ÀOk. Jk Hõ∆}˜HõO, *Ï˝#∞Å∞ ^•xx P™êfikOK«~°∞.

â◊HÀflf ÃÇ·Ï= Ü«∞ó ™È_è»∞O „áêHõ≈s~° q"≥∂Hõ∆}Ï`ü I HÍ=∞„HÀ^èÀ^Œƒù=O "ÕQÆO 㨠ܫÚHõÎó 㨠ã¨∞v #~°ó II

22

23

â◊HÀflu, WǨÏ, U=, Ü«∞ó, ™È_è»∞"£∞, „áêH±, â◊s~° q"≥∂Hõ∆}Ï`ü, HÍ=∞„HÀ^èÀ^Œƒù="£∞, "ÕQÆ"£∞, ã¨ó, Ü«ÚHõÎó, ã¨ó, ã¨∞v, #~°ó. Ü«∞ó ´ Z=~°∞† â◊s~° q"≥∂Hõ∆}Ï`ü „áêH± ´ â◊s~åxfl q_»=_®xH˜ =Ú#∞¿Ñ† HÍ=∞ „HÀ^èŒ L^Œƒù="£∞ ´ HÍ=∞„HÀ^è•Å #∞O_ç HõeˆQ† "ÕQ"Æ ∞£ ´ "ÕQÍxfl† WÇ¨Ï U= ´ D rq`«OÖ’<Õ†

™È_è»∞"£∞ â◊HÀflu ã¨ó Ü«ÚHõÎó ã¨ó ã¨∞d #~°ó

´ ã¨Ç≤ÏOѨ† ´ ã¨=∞~°∞÷_»=Ù`å_À† ´ J`«_»∞† ´ Ü≥∂y† ´ J`«_»∞† ´ P#O^Œ=∞Ü«Ú_≥·#† ´ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞.

`åII Z=~°∞ D rq`«OÖ’<Õ, HÍ=∞„HÀ^èÀ^Œƒù"åÖˇ·# qHÍ~åÅ#∞ =∞~°} Ѩ~º° O`«O ã¨ÇÏ≤ OK«QÅÆ ∞QÆ∞`«∞<åfl_À, J`«_Õ Ü≥∂y, J`«_Õ P#O^Œ=∞Ü«∞ ѨÙ~∞° +¨µ_»∞.1 1. WO„kÜ«∞QÀK«~åÖˇ#· q+¨Ü∂« Å#∞ q<åfl, 㨇iOz<å, J#∞Éèqí Oz<å HõeQˆ ã¨∞YOÃÑ· `«$+¨Ü ‚ ∞Õ HÍ=∞O. ➞

138

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü≥∂-#Îã¨∞ûM’-#Î~å~å=∞ã¨Î^ä•#Î~À˚ ºuˆ~= Ü«∞ó I 㨠Ü≥∂w „|Ǩχ x~åfi}O „|ǨχÉèí∂`À-kèQÆK«Ûùu II

24

Ü«∞ó, J#Îã¨∞ûYó, J#Î~å~å=∞ó, `«^ä•, JO`«~À˚ ºuó, U=, Ü«∞ó, ã¨ó, Ü≥∂w, „|Ǩχ x~åfi}"£∞, „|ǨχÉèí∂`«ó, JkèQÆK«Ûùu. Ü«∞ó JO`«ó ã¨∞Yó JO`«ó P~å=∞ó `«^ä• Ü«∞ó

´ Z=_»∞† ´ P`«‡Ü«∞O^Õ ã¨∞dOK«∞"å_»∂† ´ P`«‡Ü«∞O^Õ „H©_çOK«∞"å_»∂† ´ JÖψQ† ´ Z=_»∞†

JO`«ó *’ºuó ´ JO`«ó„ѨHÍâ◊=O`«∞_À† ã¨ó ´ P† Ü≥∂w ´ *Ï˝x† „|ǨχÉèí∂`«ó ´ „|Ǩχã¨fi~°∂ѨÙ_≥·† „|Ǩχ x~åfi}"£∞ ´ „|Ǩ‡#O^•xfl, =ÚH˜Îx† JkèQÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞#∞.

`åII (ˆH=ÅO HÍ=∞„HÀ^èÀ^Œƒù= "ÕQÍxfl ã¨Ç≤ÏOK«_»O =Å¡<Õ "≥∂Hõ∆O ÅaèOK«^Œ∞, =∞iÜ«Ú-) Z=iH˜ 'ã¨∞YO— q+¨Ü«∂ÅÖ’ QÍHõ P`«‡Ö’<Õ „ѨHÍt™ÈÎO^À, Z=_»∞ ÉÏǨϺ„H©_®â◊¥#∞º_≥· P`«‡„H©_»∞_»=Ù`«∞<åfl_À, =∞iÜ«Ú #$`«ºw`å^Œ∞ÅÖ’ QÍHõ Z=i ^Œ$+≤ì P`«‡x+¨ì=∞=Ù`ÀO^À, P Ü≥∂y „|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· WǨÏÖ’HõOÖ’<Õ „|Ǩ‡#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.1 (=ÚO_»HÀѨx+¨`∞« :Î 3–1–4 K«∂:) 24

ÅÉèí<ÕÎ „|Ǩχ x~åfi}O |∞∞+¨Ü«∞ó H©∆}HõŇëêó I zè#fl^≥· fi^è• Ü«∞`å`å‡#ó ã¨~°fiÉèí∂`« Ç≤Ï`Õ ~°`åó II ÅÉèíO`Õ, „|Ǩχ x~åfi}"£∞, |∞∞+¨Ü«∞ó, H©∆}HõŇëêó, zè#fl^≥· fi^è•ó, Ü«∞`å`å‡#ó, ã¨~°fiÉèí∂`« Ç≤Ï`Õ, ~°`åó. ➞

„Ѩu‰õÄÅ=ÚÅ∂ ^Œ∞óY¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∂ J~Ú# "åxÖ’ LO_Õk ^Õfi+¨O, „HÀ^èŒO. <Õ„`«=^Œ# ~À=∂OK«<åk ~°∂ѨOQÍ `ÀKÕ Juâ◊~ÚOz# JO`«óHõ~°} H∆ÀÉèíÜÕ∞ HÍ=∞"ÕQÆO. â◊s~°HõOѨ, ¿ãfi^Œ, ~°HõÎ<Õ„`åk ~°∂ѨOQÍ `ÀKÕ JO`«óHõ~°} H∆ÀÉèíÜÕ∞ „HÀ^èŒ"ÕQÆO. 1. „|ÃÇχ= 㨢#ƒÇ¨‡¿Ñºu.

– |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 4–4–6.

25

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO H©∆} HõŇëêó zè#fl ^≥·fi^è•ó Ü«∞`å`å‡#ó

´ ѨÙ}ºáêáêÅ∞ H©∆}˜Oz#"å~°∂† ´ KèÕkOK«|_»¤ ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞ QÆÅ"å~°∂† ´ ã¨OÜ«∞`« z`«∞ÎÅ∂†

139

ã¨~°fiÉèí∂`« Ç≤Ï`Õ~°`åó ´ ã¨=∞ã¨Îr=ÙÅ „âıÜ«∞=∞O^Œ∞ (Pã¨H˜ÎQÆÅ"å~°∂ J~Ú#)† |∞∞+¨Ü«∞ó ´ |∞∞+¨µÅ∞, ã¨=∞ºH±^Œ~°≈#∞Öˇ·# ã¨<åflºã¨∞Å∞† „|Ǩχ x~åfi}"£∞ ´ "≥∂H∆Íxfl† ÅÉèí<ÕÎ ´ á⁄O^Œ∞`å~°∞.

`åII ѨÙ}ºáêѨ q=Ú‰õΩÎÅ∂, ã¨Oâ◊Ü«∞~°Ç≤Ï`«∞Å∂, ã¨OÜ«∞`«z`«∞ÎÅ∂, ã¨~°fiÉèí∂`« HõÖϺ} x~°`«∞Å∂ J~Ú# ã¨<åflºã¨∞Å∞ D rq`«OÖ’<Õ „|Ǩχ x~åfi}Ïxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

25

HÍ=∞„HÀ^èŒ qÜ«ÚHÍÎ<åO Ü«∞f<åO Ü«∞`«KÕ`«™ê"£∞1 I Jaè`À „|Ǩχx~åfi}O =~°Î`Õ qk`å`«‡<å"£∞ II

26

HÍ=∞„HÀ^èŒ qÜ«ÚHÍÎ<å"£∞, Ü«∞f<å"£∞, Ü«∞`«KÕ`«™ê"£∞, Jaè`«ó, „|Ǩχx~åfi}"£∞, =~°Î`Õ, qk`å`«‡<å"£∞.

HÍ=∞ „HÀ^èŒ qÜ«ÚHÍÎ<å"£∞ ´ HÍ=∞„HÀ^èŒ =Ú‰õΩÎÅ∂† Ü«∞`« KÕ`«™ê"£∞ ´ ã¨OÜ«∞`«z`«∞ÎÅ∂† qk`« P`«‡<å"£∞ ´ P`«‡A˝Å∞ J~Ú#† Ü«∞f<å"£∞ ´ ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ†

Jaè`«ó ´ ã¨~°fis`«∞ņ (^ÕǨÏ`åºQÍxH˜ ѨÓ~°fi=¸, J#O`«~°=¸) „|Ǩχ x~åfi}"£∞ ´ „|Ǩ‡#O^ŒO, "≥∂Hõ∆O† =~°Î`Õ ´ LOk.

`åII HÍ=∞„HÀ^èŒ q=Ú‰õΩÎÅ∞, ã¨OÜ«∞`«z`«∞ÎÅ∞, P`«‡A˝Å∞ J~Ú# Ü«∞`«∞ʼnõΩ â◊s~°`åºQÍxH˜ ѨÓ~°fi=¸, `«~°∞"å`å ‰õÄ_® "≥∂Hõ∆O Åaè™ÈÎOk† =∞m§ [#‡ ÖË^Œ∞.2 26

ã¨Ê~å≈#¯ $`åfi |Ç≤Ï~åƒÇ¨ºOâ◊Û‰õ∆Ωâ‹·Û"å#Έ~ „Éèí∞"Àó I „áê}Ïáê<Ò ã¨=∞ø Hõ$`åfi <å™êÉèíº#Î~° Kåi}∫ II ã¨Ê~å≈<£, Hõ$`åfi, |Ç≤Ïó, ÉÏǨº<£, K«‰õ∆Ωó, K«, U=, JO`«ˆ~, „Éèí∞"Àó, „áê} Jáê<Ò, ã¨=∞ø, Hõ$`åfi, <å™ê JÉèíºO`«~° Kåi}∫.

1. ql`å`«‡<å"£∞ - áê~îåO`«~O° .

2. 19 â’¡HõO #∞O_ç 26= â’¡HõO =~°‰õΩ (r=#∞‡H˜Î, ã¨^Àº=ÚH˜Î) =i‚OѨ|_çOk.

27

140

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∞`Õ¢xÌÜ«∞ =∞<À|∞kú~°∞‡x~À‡Hõ∆ Ѩ~åÜ«∞}ó I qQÆ`ÕKåÛù ÉèíÜ«∞„HÀ^èÀ Ü«∞ã¨û^• =ÚHõÎ U= ã¨ó II

28

Ü«∞`ÕO„kÜ«∞ =∞<À|∞kúó, =Úxó, "≥∂Hõ∆ Ѩ~åÜ«∞}ó, qQÆ`« WKåÛù ÉèíÜ«∞„HÀ^èŒó, Ü«∞ó, ã¨^•, =ÚHõÎó, U=, ã¨ó. ´ ÉÏǨϺ=ÚÖˇ·#† ´ q+¨Ü«∞ã¨=¸Ç¨Å#∞† ´ =∞#ã¨∞û #∞O_ç "≥Å∞=iOz† K«‰õ∆Ωó K« ´ ^Œ$+≤ìx† „Éèí∞"Àó ´ Hõ#∞ÉÁ=∞ņ JO`«ˆ~ U= ´ =∞^茺<Õ† (™ê÷Ѩ~Ú`åfi ´ xeÑ≤) <å™ê JÉèíºO`«~° Kåi}∫ ´ <åã≤HÍ =∞^茺=Ú# ã¨OK«iOKÕ† „áê} Jáê<Ò ´ „áê}"åÜ«Ú=Ù#∞, Jáê#"åÜ«Ú=Ù#∞† ã¨=∞øHõ$`åfi ´ ã¨=∂#O KÕã≤, ‰õΩOÉèíHõOÖ’ ÉÏǨº<£ ã¨Ê~å≈<£ |Ç≤Ïó Hõ$`åfi

T~åúfi^èÀQÆu â◊¥#º=ÚÅQÍ KÕËã≤† Ü«∞`Õ¢xÌÜ«∞ =∞<À |∞kúó ´ WO„kÜ«∂Å#∞, =∞#ã¨∞û#∞, |∞kúx xÜ«∞q∞Oz#"å_≥·† "≥∂Hõ∆Ѩ~åÜ«∞}ó ´ =Ú=Ú‰õ∆Ω"≥·† qQÆ`« WKåÛù ÉèÜ í ∞« „HÀ^èóŒ ´ WK«Û,ù ÉèÜ í ∞« O, HÀѨO ÖËx"å_≥·† Ü«∞ó ´ U† =Úxó ´ Ü≥∂y† ("≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_À) ã¨ó ´ J`«_»∞† ã¨^• ´ ã¨~°fi^•† =ÚHõÎó U= ´ |O^èŒO ÖËx"å_Õ.

`åII ÉÏǨϺq+¨Ü«∂Å #∞O_ç =∞#ã¨∞û#∞ "≥Å∞=iOz, ^Œ$+≤ìx „Éèí∂=∞^茺=Ú# xeÑ≤1 (J~°úxg∞e`«"≥Ú#iÛ) <åã≤HÍ=∞^茺=Ú# ã¨OK«iOKÕ „áê}Ïáê#"åÜ«Ú=ÙÅ L~åúfi^èÀQÆux ‰õΩOÉèíHõOÖ’ ã¨=∂#O KÕã≤† =∞#ã¨∞û#∞, |∞kúx, WO„kÜ«∂Å#∞ xÜ«∞q∞Oz, WKåÛùÉèíÜ«∞„HÀ^è•Å#∞ g_ç, "≥∂Hõ∆"≥ÚHõ¯>Ë „áêѨºOQÍ ZOKÕ Ü≥∂y ã¨~fi° ^• (r=^ŒâÌ Ö◊ ’ LO_»QÍ<Õ) |O^èxŒ ~°∞‡‰õΩ_Î ∞» .27–28

Éè’HÍÎ~°O Ü«∞[˝`«Ñ¨™êO ã¨~°fiÖ’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞ I ã¨∞ǨÏ$^ŒO ã¨~°fiÉèí∂`å<åO *Ï˝`åfi =∂O âßOu=∞$K«Ûùu II

29

Éè’HÍÎ~°"£∞, Ü«∞[˝`«Ñ¨™ê"£∞, ã¨~°fiÖ’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞, ã¨∞ǨÏ$^Œ"£∞, ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞, *Ï˝`åfi, =∂"£∞, âßOu"£∞, |∞∞K«Ûùu.

1. D ~Ô O_»∞ â’¡HÍÅÖ’ K≥Ñʨ |_ç# ^蕺#O +¨ëêª^•è ºÜ«∞OÖ’ q=iOK«|_çOk. (w`« : 6–13 áê^Œ\ H© )õ

141

ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO =∂"£∞ ´ ##∞fl† Ü«∞[˝ `«Ñ™¨ ê"£∞ ´ Ü«∞*Ï˝xH˜, `«Ñ㨠∞¨ û‰õΩ† Éè’HÍÎ~°"£∞ ´ Éè’HõÎQ͆ ã¨~°fiÖ’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞ ´ ã¨~°fiÖ’HÍʼnõÄ ™ê~°fiÉè∫=ÚxQ͆

ã¨~°fi Éèí∂`å<å"£∞ ã¨∞ǨÏ$^Œ"£∞ *Ï˝`åfi âßxÎ"£∞ |∞∞K«Ûùu

´ ã¨~°fir=Ùņ ´ q∞„`«∞xQ͆ ´ „QÆÇ≤ÏOz† (Ü≥∂y) ´ =ÚH˜Îx† ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

`åII ##∞fl `«áÈÜ«∞*Ï˝Å‰õΩ Éè’HõÎQÍ#∂, ã¨~°fiÖ’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞xQÍ#∂, r=ÙÅO^ŒiH© q∞„`«xQÍ#∂ „QÆÇ≤ÏOz, Ü≥∂y âßOux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.1 29

Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∞ LѨx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÀ <å=∞ó ѨOK«"≥∂-^蕺ܫ∞ó2 â’¡HÍÅ ã¨OYº – 29. "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç (204{29) 233.

qHõÅÊâ◊OHÍáÈ¿ÇÏ# ÜÕ∞ <≥·=O ™êOYºÜ≥∂QÆÜ≥∂ó I ã¨=ÚK«ÛÜ«∞O „Hõ"Õ∞ }ÀHõÎO ã¨~°fi[˝O <Òq∞ `«O QÆ∞~°∞"£∞ II `åII D Ô~O_çO\˜Ö’ Uk „âı+¨ª=∞<Õ â◊OHõ#∞ x"åiOK«_®xH˜, Ü≥∂QÆ ™êOMϺŠJkèHÍ~°ÉèË^•xfl J#∞ã¨iOz „Hõ=∞OQÍ "≥∂Hõ∆™Èáê<åÅ#∞ xˆ~ÌtOz# [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù‰õΩ #=∞㨯 $u.

1. D â’¡HOõ Ö’ ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞_Î #·≥ Ü≥∂yH˜ *ËÜ ˝ ∞« "≥∞#ÿ =ã¨∞=Î Ù xˆ~tÌ OK«|_çOk. w`« : 9–24 K«∂.

2. D J^蕺ܫ∞O „ѨHõ$uQÆ~°ƒùO, Hõ~°‡ã¨<åflºã¨ Ü≥∂QÆO Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯#|_»∞`ÀOk.

142

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

+¨ëÈì-^蕺ܫ∞ó - ^蕺# Ü≥∂QÆó ( +¨ëêì^蕺ܫ∞O - ^蕺# Ü≥∂QÆO) z`ÕÎ â◊√^ÕÌ -ã≤ # ^蕺#O q<å ã¨<åflºã¨=∂„`«`«ó, =ÚH˜Îó ™êº ku +¨¿+ª ã≤‡ <åúº#Ü≥∂QÀ q`«#º`Õ.1 v

N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

J<å„t`«ó Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO HÍ~°ºO Hõ~°‡ Hõ~Àu Ü«∞ó I 㨠ã¨<åfl ºã‘ K« Ü≥∂w K« # x~°yfl~°fl Kå„H˜Ü«∞ó II

1

J<å„t`«ó, Hõ~°‡Ñ¶¨Å"£∞, HÍ~°º"£∞, Hõ~°‡, Hõ~Àu, Ü«∞ó, ã¨ó, ã¨<åfl ºã‘, K«, Ü≥∂w, K«, #, x~°yfló, #, K«, J„H˜Ü«∞ó.

NÉèíQÆ"å<£ L"åK« Hõ~°‡Ñ¶¨Å"£∞ J<å„t`«ó HÍ~°ºO Hõ~°‡ Ü«∞ó

´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ ѨeÔH#∞ ´ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl† ´ PtOK«x"å_≥·† ´ Hõ~°Î=º Hõ~°‡#∞, x`«ºHõ~°‡Å#∞† ´ Z=_»∞†

Hõ~Àu ´ X#~°∞Û<À† ã¨ó ´ J`«_»∞† ã¨<åflºã‘ ´ ã¨<åflºã≤† Ü≥∂w K« ´ Ü≥∂yÜ«¸† # x~°yfló ´ JyflǨϟ„`« `åºy HÍ^Œ∞† # K« J„H˜Ü«∞ó ´ `«áÈ^•<åkHõ~°‡Å#∞ `«ºlOKÕ"å_»∞ HÍ^Œ∞.

1. z`«ÎO â◊√kúx á⁄Ok<å, ^蕺#O ÖˉõΩO_® ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOz<å =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œ∞. HÍ|\˜ì ^蕺#Ü≥∂QÆO q=iOK«|_»∞`ÀOk.

^蕺# Ü≥∂QÆO

143

`åII (Hõ~°‡Å∞ ^Œ∞óY~°∂áêÅ=_»O KÕ`« [#∞Å∞ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ "å\˜x `«ºlOK«=K«∞Û. nxx "åiOK«_®xH˜, ã¨<åflºã¨O HõO>ˡ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ"Õ∞ „âı+¨ª=∞x ã¨∞Îuã¨∂Î -) NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ J¿ÑH˜∆OK«‰õΩO_®, Z=_»∞ J=â◊º Hõ~°Î"åºÅ∞QÍ qkèOK«|_ç# (x`«º) Hõ~°‡Å#∞ (^蕺#Ü≥∂QÍOQÆOQÍ) PK«i™êÎ_À, J`«_Õ ã¨<åflºã≤, J`«_Õ Ü≥∂y. Jyfl™ê^è•ºÖˇ·# (W+¨ì) Hõ~°‡Å#∞, JQÆflº¿ÑHõ∆ÖËx (ѨÓ~°Î) `«áÈ^•<åk Hõ~°‡Å#∞ (=∂„`«"Õ∞) `«ºlOKÕ"å_»∞ ã¨<åflºã≤ HÍ_»∞, Ü≥∂y ‰õÄ_® HÍ_»∞.1 1

Ü«∞O ã¨<åflºã¨q∞u „áêǨïó Ü≥∂QÆO `«O qkú áê}¤= I #ǨϺ ã¨#flºã¨Î ã¨V¯Ö’Ê Ü≥∂w Éèí=u Hõâ◊Û# II

2

Ü«∞"£∞, ã¨<åflºã¨"£∞, Wu, „áêǨïó, Ü≥∂QÆ"£∞, `«"£∞, qkú, áêO_»=, #, Ç≤Ï, Jã¨#flºã¨Î ã¨OHõÅÊó, Ü≥∂w, Éèí=u, Hõâ◊Û#. áêO_»= (ÃÑ^ŒÌÅ∞) Ü«∞"£∞ ã¨<åflºã¨"£∞ Wu „áêǨïó `«"£∞ Ü≥∂QÆ"∞£ qkú

´ J~°∞˚<å† ´ ^Õxx† ´ ã¨<åflºã¨=∞x† ´ K≥áêÊ~À† ´ ^•xx† ´ Ü≥∂QÆ=∞x† ´ „QÆÇ≤ÏOK«∞†

Ç≤Ï ´ U=∞#† Jã¨#flºã¨Î ã¨OHõÅÊó ´ ã¨OHõÅÊ `åºy HÍx Ü≥∞_»Å† HõâÛ◊ # ´ Z=fi~°∂ ‰õÄ_®† Ü≥∂w ´ Ü≥∂y† # Éèí=u ´ HÍ*ÏÅ_»∞.

`åII áêO_»"å! ÃÑ^ŒÅÌ ∞ ã¨<åflºã¨=∞x K≥ÑÊ≤ # ^•x<Õ xëê¯=∞ Hõ~å‡#∞ëêª# Ü≥∂QÆOQÍ „QÆÇ≤ÏOK«∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ѷ¨Åã¨OHõÅÊ `åºy HÍx"å_»∞ (Hõ~°‡x+¨ª Ü«∞O^Œ∞ QÍx ÖËHõ *Ï˝#x+¨ª Ü«∞O^Œ∞QÍx) Ü≥∂y HÍ*ÏÅ_»∞. (Ѷ¨Å ã¨OHõÅÊ `åºQÆO D Ô~O_çO\˜H© ™ê=∂#º=∞=_»O KÕ`« J`«_Õ ã¨<åflºã≤. ã¨OHõÅÊ`åºQÆO KÕ`« z`«ÎqˆH∆ѨO ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ J`«_Õ Ü≥∂y ‰õÄ_® J=Ù`«∞<åfl_»∞.)

2 1. "≥·kHõ Hõ~°‡ Wëêì ѨÓ~°Î ^Œ`«ÎO Jx „uq^èŒ=ÚÅ∞ W+¨ìO JO>Ë Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞† ѨÓ~°OÎ JO>Ë `«\ÏHõ x~å‡}Ï^Œ∞Å∞† ^Œ`OΫ JO>Ë ^•#O.

144

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

P~°∞~°∞H∆À~°∞‡<Õ~ÀºQÆO Hõ~°‡HÍ~°} =ÚK«º`Õ I Ü≥∂QÍ~°∂_è»ã¨º `«Ãã·º= â◊=∞ó HÍ~°} =ÚK«º`Õ II

3

P~°∞~°∞H∆Àó, =Ú<Õó, Ü≥∂QÆ"£∞, Hõ~°‡, HÍ~°}"£∞, LK«º`Õ, Ü≥∂QÍ~°∂_è»ã¨º, `«ã¨º, U=, â◊=∞ó, HÍ~°}"£∞, LK«º`Õ. Ü≥∂QÆ"∞£ P~°∞~°∞H∆Àó =Ú<Õó Hõ~°‡ HÍ~°}"£∞ LK«º`Õ

´ ^蕺#Ü≥∂QÆOÖ’† ´ Jkè~ÀÇ≤ÏOѨ^ŒÅz#† ´ =ÚxH˜† ´ xëê¯=∞Hõ~å‡#∞ëêª#O† ´ ™ê^èŒ#=∞x† ´ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk†

Ü≥∂QÆ P~°∂_è»ã¨º ´ *Ï˝<åxfl Jkè+≤ªOz#† `«ã¨º ´ P ^蕺#x+¨µªxH˜† â◊=∞ó U= ´ ã¨~°fiHõ~°‡x=$uÎÜÕ∞† HÍ~°}"£∞ ´ ™ê^èŒ#=∞x† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.

`åII (J~Ú`Õ, Ü«∂=r˚q`«O Hõ~‡° #∞ X#~°Û=Åã≤O^Õ<å? Jx Pâ◊OH˜Oz Hõ~°‡‰õΩ q∞u K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk–) ^蕺#Ü≥∂QÍxfl á⁄O^ŒQÀˆ~ =ÚxH˜ Hõ~°‡ (z`«Î â◊√kúH˜ ¿ÇÏ`«∞==_»O KÕ`«) ^蕺#ÖÏÉèí HÍ~°}OQÍ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. 3

Ü«∞^• Ç≤Ï <Õ¢xÌÜ«∂ˆ~÷+¨µ # Hõ~°‡ ã¨fi#∞+¨[˚ º`Õ1 I ã¨~°fiã¨V¯ÅÊ ã¨<åfl ºã‘ Ü≥∂QÍ~°∂_è» ã¨Î^ÀK«º`Õ II

4

Ü«∞^•, Ç≤Ï, #, WO„kÜ«∞ Jˆ~÷+¨µ, #, Hõ~°‡ã¨∞, J#∞+¨[˚ º`Õ, ã¨~°fi ã¨OHõÅÊ ã¨<åflºã‘, Ü≥∂QÆ P~°∂_è»ó, `«^•, LK«º`Õ. Ü«∞^• ´ ZѨC_»∞† ã¨~°fi ã¨OHõÅÊ ã¨<åflºã‘ ´ ã¨~°fiã¨OHõÅÊ `åºyÜ≥ÿ∞#"å_»∞† WO„kÜ«∞ Jˆ~÷+¨µ ´ WO„kÜ«∞ Éè’Qƺ q+¨Ü«∂ÅÖ’† # J#∞+¨[˚º`Õ ´ P㨉õΩÎ_»∞ HÍ_À†

´ =∞iÜ«Ú, x`«º<≥·q∞uÎHõ Hõ~°‡ÖÖ’ ‰õÄ_®† # ´ P㨉õΩÎ_»∞ HÍ_À† `«^• Ç≤Ï ´ JѨC_»∞ Hõ^•† Ü≥∂QÆ P~°∂_è»ó ´ Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞_»x† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»`å_»∞.

Hõ~°‡ã¨∞ K«

`åII (Ü≥∂QÍ~°∞_è»∞x ÅHõ∆}O :) WO„kÜ«∞q+¨Ü«∂ŠѨ@¡, `«`åû^èŒ<åÖˇ·# Hõ~°‡ÅÃÑ· Pã¨H˜Î ÖˉõΩO_®, ã¨~°fiã¨OHõÅÊ `åºy J~Ú# "å_»∞ Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞_»∞ 1. J#∞+¨[`˚ Õ - áê~îåO`«~O° .

145

^蕺# Ü≥∂QÆO

Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl_»∞1.

4

L^Œúˆ~ ^•`«‡<å`å‡#O <å`å‡#=∞=™ê^ŒÜÕ∞`ü I P`≥· ‡= Ǩº`«‡<À |#∞ú~å`≥· ‡= iѨÙ~å`«‡#ó II

5

L^Œúˆ~`ü, P`«‡<å, P`å‡#"£∞, #, P`å‡#"£∞, J=™ê^ŒÜÕ∞`ü, P`å‡, U=, Ç≤Ï, P`«‡#ó, |O^èŒ∞ó, P`«‡, U=, iѨÙó, P`«‡#ó.

P`«‡<å ´ q"ÕHÜ õ Ú« Hõ"Î ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À† P`å‡#"£∞ ´ r"å`«‡#∞† L^Œúˆ~`ü ´ (ã¨O™ê~°™êQÆ~°O #∞O_ç) L^ŒúiOK«∞HÀ† P`å‡#"£∞ ´ =∞#ã¨∞û#∞† # J=™ê^ŒÜÕ∞`ü ´ P^èÀQÆux á⁄O^Œx=fi‰õΩ† Ç≤Ï ´ UÅ#†

P`å‡ U= P`«‡#ó |O^èŒ∞ó P`å‡ U= P`«‡#ó iѨÙó

´ =∞#¿ãû† ´ r=ÙxH˜† ´ =ÚH˜ÎH˜ ™êǨÜ«∞O KÕ¿ãk, (|O^èŒ∞=Ù) ´ =∞#¿ãû† ´ r=`凉õΩ† ´ â◊„`«∞=Ù.

`åII =∞#∞+¨µº_»∞ q"ÕHõÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À `«##∞ `å#∞ ã¨O™ê~°O #∞O_ç L^Œiú OK«∞HÀ"åe (Ü≥∂QÍ~°∂_è∞» _»∞ HÍ"åe). Z#fl_»∂ ‰õÄ_® q+¨Ü∂« ã¨HxΘ á⁄O^Œ‰Äõ _»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë, â◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ =∞#¿ãû =∞#∞AxH˜ Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ Ç≤Ï`åxfl KÕ‰õĈ~Û q∞„`«∞_»∞. (=ÚH˜ÎH˜ HÍ~°}O)2. q+¨Ü«∂ã¨HõÎ"≥∞ÿ# =∞#¿ãû =∞#∞AxH˜ Ѩ~°=∞â◊„`«∞=Ù. (|O^èŒHÍ~°}O). – =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fiu.

5

|#∞ú~å`å‡`«‡# ã¨Î㨺 ÜÕ∞<å`≥·‡"å`«‡<å l`«ó I J<å`«‡#ã¨∞Î â◊„`«∞`Õfi =ˆ~Î`å`≥·‡ = â◊„`«∞=`ü II |O^èŒ∞ó, P`å‡, P`«‡#ó, `«ã¨º, ÜÕ∞#, P`å‡, U=, P`«‡<å, l`«ó, J<å`«‡#ó, `«∞, â◊„`«∞`Õfi, =ˆ~Î`«, P`å‡, U=, â◊„`«∞=`ü.

1. (J) âßO`À ^•O`« LѨ~`° ã« fÎ≤ ‰õΩ∆ ó.– |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« .Î 4–4–22.

(P) <≥·`å^Œ$â◊O „ÉÏǨχ} ™êºã≤Îq`«ÎO Ü«∞^ä≥·Hõ`å ã¨=∞`å ã¨`«º`å K« jÅO ã≤÷u ~°ÌO_»x^è•# =∂~°=˚ O `«`« ã¨`Î « â’ÛѨ~=° ∞ó „H˜Ü∂« Éèºí ó. – âßOu Ѩ~fi° "£∞. 175–38.

2. W`«~°∞Öˇ·# q∞„`«∞Å∞ ¿ãflǨτё`åºk |O^è•Å`À =ÚH˜ÎH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»_®xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ „Ѩu‰õÄÅ∞~°∞ J=Ù`å~°∞. (N=∞^•ƒùQÆ=`«"£∞:11–7–20 K«∂.)

6

146

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ÜÕ∞# P`«‡<å U= P`å‡ l`«ó P`å‡ `«ã¨º P`«‡#ó

´ U† ´ q"ÕHõO`À ‰õÄ_ç# =∞#ã¨∞û KÕ`«<Õ† ´ ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂Å∞† ´ [~ÚOѨ|_®¤Ü≥∂† ´ P =∞#ã¨∞û† ´ P† ´ r"å`«‡‰õΩ†

´ q∞„`«∞_»∞† ´ HÍx† ´ Jl`å`«∞‡xH˜† ´ =jHõ$`«O HÍx =∞#¿ãû† ´ â◊„`«∞=Ù =Öˇ† ´ JѨHõ$u Ü«∞O^Œ∞† ´ „Ѩ=iÎã¨∞ÎOk.

|O^èŒ∞ó `«∞ J<å`«‡#ó P`å‡ U= â◊„`«∞=`ü â◊„`«∞`Õfi =ˆ~Î`«

`åII q"ÕHõÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# U =∞#ã¨∞û KÕ`« ^Õ¿ÇÏO„kÜ«∂^Œ∞Å∞ =jHõ$`«O J=Ù`«∞<åflÜ≥∂ P =∞#¿ãû P`«‡‰õΩ |O^èŒ∞=Ù. U=∞# ¿ãfiKåÛù„Ѩ=$uÎ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ P =∞#¿ãû1 =ÚH˜HÎ ˜ ã¨Ç¨ Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok. HÍx, Jl`å`«∞‡x q"ÕHâõ ¥◊ #º"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û ¿ãfiKåÛù„Ѩ=$uÎ KÕ`« â◊„`«∞=Ù =Öˇ JѨHõ$u KÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩ=$`«Î=∞=Ù`«∞Ok. – =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ã¨~°ã¨fiu 6

l`å`«‡#ó „Ѩâß#Î㨺 Ѩ~°=∂`å‡ ã¨=∂Ç≤Ï`«ó I j`À+¨‚ã¨∞Y^Œ∞óMË+¨µ `«^ä• =∂<å==∂#Ü≥∂ó II

7

l`å`«‡#ó, „ѨâßO`«ã¨º, Ѩ~°=∂`å‡, ã¨=∂Ç≤Ï`«ó, j`« L+¨‚ ã¨∞Y^Œ∞óMË+¨µ, `«^ä•, =∂# J==∂#Ü≥∂ó. ´ l`ÕO„kÜ«Ú_»∂† =∂# J==∂#Ü≥∂ó ´ ã¨=∂‡# ´ LѨâßO`«∞_»∂ u~°™ê¯~åÅ#∞ á⁄O^Õ_»Ñ¨C_»∂† J~Ú# "åxH˜† Ѩ~°=∂`å‡ ´ Ѩ~°=∂`«‡† j`« L+¨‚ ã¨∞Y ^Œ∞óMË+¨µ ´ j`À+¨‚ ã¨=∂Ç≤Ï`«ó ´ ™êH˜∆QÍ P`«‡ÉèÏ=OÖ’ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅÖ’#∞† LO\Ï_»∞. `«^ä• ´ =∞iÜ«Ú† l`åÎ`«‡#ó „ѨâßO`«ã¨º

`åII l`ÕO„kÜ«Ú_»∂, „ѨâßO`«∞_»∂ J~Ú# ã¨<åflºã≤ j`Àëê‚Å#∞, ã¨∞Yó^Œ∞MÏÅ#∞, ã¨=∂‡#u~°™ê¯~åÅ#∞ á⁄O^Õ@ѨC_»∞ ‰õÄ_® Ѩ~°=∂`«‡Ü«∞O^Õ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥· LO\Ï_»∞. ^ŒfiO^•fiÅ KÕ`« K«eOK«_»∞.

7 1. Ü«∞zÛ`«Îã¨Î#ºÜ≥∂ =∞~°Îºó. =∞# U= =∞#∞ëêº}ÏO HÍ~°}O |O^èŒ"≥∂Hõ∆Ü≥∂ó. |O^è•Ü«∞ q+¨Ü«∂ã¨HõÎO =ÚÔH·Îº xifi+¨Ü«∞O 㨇 $`«"£∞.

– ѨOK«^Œt. 11–133.

– "≥∞ÿ„`å~Ú}©˜ LѨx+¨`«∞Î

^蕺# Ü≥∂QÆO

*Ï˝#q*Ï˝#`«$áêÎ`å‡ ‰õÄ@™È÷ ql`Õ¢xÌÜ«∞ó I Ü«ÚHõÎ W`«∞ºK«º`Õ Ü≥∂w ã¨=∞ Ö’ëêìâ◊‡ HÍ&Û#ó II

147

8

*Ï˝# q*Ï˝# `«$áêÎ`å‡, ‰õÄ@ã¨÷ó, ql`« WO„kÜ«∞ó, Ü«ÚHõÎó, Wu, LK«º`Õ, Ü≥∂w, ã¨=∞Ö’+¨ì Pâ◊‡ HÍOK«#ó. *Ï˝# q*Ï˝# `«$áêÎ`å‡ ´ âßG*Ï˝#O ã¨=∞ Ö’+¨ì Pâ◊‡ HÍOK«#ó ´ =∞\˜ìx, KÕ`å, LѨÅaúKÕ`å ~åux, |OQÍ~åxfl ã¨=∞OQÍ z`«Î`«$Ñ≤Î á⁄Ok#"å_»∂† K«∂¿ã"å_»∂ J~Ú# † ‰õÄ@ã¨ó÷ ´ xifiHÍ~°∞_»∂† Ü≥∂w ´ Ü≥∂y† ql`« W¢xÌÜ«∞ó ´ l`ÕO„kÜ«Ú_»∂† Ü«ÚHõÎó Wu ´ Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞_»x† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»`å_»∞.

`åII âßG*Ï˝<åxfl |_»ã≤ Ѩi`«$Ñ≤ÎK≥Ok# "å_»∞, xifiHÍ~°∞_»∞, l`Õ O „kÜ« Ú _» ∞ , =∞\˜ ì ~å~Ú |OQÍ~åŠѨ @ ¡ 㨠= ∞|∞kú Hõ Å "å_» ∂ (¿ÇÏÜ≥∂áê^ÕÜ«∞ |∞kú~°Ç≤Ï`«∞_»∞) J~Ú# Ü≥∂y, Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞_»#|_»`å_»∞.8

ã¨∞ǨÏ$x‡„`å~°∞º^•ã‘# =∞^茺ã¨÷ ^Õfi+¨ºÉ#∞ú+¨µ I ™ê^èŒ∞+¨fiÑ≤ K« áê¿Ñ+¨µ ã¨=∞|∞kúifit+¨º`Õ1 II

9

ã¨∞ǨÏ$`ü q∞„`å Ji L^•ã‘# =∞^茺ã¨÷ ^Õfi+¨º ÉO^èŒ∞+¨µ, ™ê^èŒ∞+¨µ, JÑ≤, K«, áê¿Ñ+¨µ, ã¨=∞|∞kúó, qt+¨º`Õ.

}

ã¨∞ǨÏ$`ü q∞„`« ´ã¨∞ǨÏ$^Œ∞_»∞,q∞„`«∞_»∞† áê¿Ñ+¨µ JÑ≤ K« ´ ^Œ∞~åKå~°∞Å Ji L^•ã‘# â◊„`«∞=Ù,L^•ã‘#∞_»∞, Ü«∞O^Œ∂ ‰õÄ_®† ´ =∞^茺ã¨÷ ^Õfi+¨º =∞^茺ã¨∞÷_»∞, q~Àkè, ã¨=∞|∞kúó ´ ã¨=∞|∞kú, |O^èŒ∞+¨µ |O^è∞Œ =Ù–giÜ«∞O^Œ∂† ~åQÆ^Õfi+¨ â◊¥#∞º_≥·#"å_»∞† ™ê^èŒ∞+¨µ ´ ™ê^èŒ∞=ÙÅO^Œ∂ qt+¨º`Õ ´ „âı+¨µª_»∞, (âߢ™êÎxfl J#∞ã¨iOKÕ "åiÜ«∞O^Œ∂)† Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞_»∞ J=Ù`«∞<åfl_»∞.

`åII ã¨∞ǨÏ$^Œ∞_»∞, q∞„`«∞_»∞, â◊„`«∞=Ù, L^•ã‘#∞_»∞, =∞^躌 ã¨∞_÷ ∞» , q~Àkè, |O^èŒ∞=Ù, ã¨^•Kåi, ^Œ∞~åKåi– g~°O^ŒiÜ«∞O^Œ∂ ‰õÄ_® ã¨=∞|∞kú („|Ǩχ 1. q=ÚK«º`Õ.

148

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

|∞kú) HõÅ"å_Õ, (~åQÆ, ^Õfiëêk â◊¥#∞º_Õ) Ü≥∂QÍ~°∂_è∞» _»∞ Jx K≥Ñʨ |_»`å_»∞.19

Ü≥∂w Ü«Ú&©˚`« ã¨`«`«=∂`å‡#O ~°Ç¨Ïã≤ ã≤÷`«ó I UHÍH© Ü«∞`«z`åÎ`å‡ x~åj ~°Ñ¨i„QÆǨÏó II

10

Ü≥∂w, Ü«ÚOr`«, ã¨`«`«"£∞, P`å‡#"£∞, ~°Ç¨Ïã≤, ã≤÷`«ó, UHÍH©, Ü«∞`«z`åÎ`å‡, x~åjó, JѨi„QÆǨÏó. Ü≥∂w ´ Ü≥∂y† ã¨`«`«"£∞ ´ ã¨^•† ~°Ç¨Ïã≤ ´ x~°˚# ™ê÷#OÖ’† ã≤÷`«ó ´ LO_ç† UHÍH© ´ ã¨OQÆâ◊¥#∞º_≥·† Ü«∞`« z`«Î P`å‡ ´ ^ÕǨxfl, =∞#ã¨∞û#∞ ã¨OÜ«∞`«O KÕã¨∞H˘x†

x~åjó JѨi„QÆǨÏó P`å‡#"£∞ Ü«ÚOr`«

´ xtÛO`«∞_»"≥· (PHÍOH∆ÍÇ‘Ï#∞_»"≥·)† ´ Ѩi„QÆǨÏâ◊¥#∞º_»"≥·† ´ JO`«óHõ~°}Ïxfl† ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«"≥Ú#~°∞Û.

`åII [Ü≥∂QÍ~°∂_è»∞x ÅHõ∆}O K≥ѨÊ|_çOk – D â’¡HõO #∞O_ç 'P Ü≥∂y „âı+¨µª_»x <å Jaè„áêÜ«∞O— (32=) J<Õ â’¡HõO =~°‰õÄ ™êOQÆ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆO x~°fizOѨ|_»∞`ÀOk.] x~°˚#™ê÷#OÖ’ Ü≥∂y UHÍH˜QÍ LO_ç, PHÍOH∆Í â◊¥#∞º_»∂, Ѩi„QÆÇϨ ~°ÇÏ≤ `«∞_»∂ J~Ú, ^ÕÇϨ =¸ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ ã¨OÜ«∞`«"Ú≥ #iÛ JO`«óHõ~°}Ïxfl ã¨=∂Ç≤Ï`« "≥Ú#~åÛe. (âıfi`åâ◊fi`«~° LѨx+¨`«∞Î 2–8 K«∂:)2

â◊√KÒ ^Õâı „ѨuëêªÑ¨º ã≤÷~°=∂ã¨#=∂`«‡#ó I <å`«∞º¢zÛù`«O <åuhK«O3 K≥·ÖÏl#‰õΩâ’`«Î~°"£∞ II

11

â◊√KÒ, ^Õâı, „ѨuëêªÑ¨º, ã≤÷~°"£∞, Pã¨#"£∞, P`«‡#ó, #, Ju L¢zÛù`«"£∞, #, JuhK«"£∞, K≥·Ö Jl# ‰õΩâ◊ L`«Î~°"£∞.

1. ã¨∞ǨÏ$^Œ∞_»∞–ã¨fiÉèÏqHõOQÍ<Õ Ç≤Ï`åxfl HÀˆ~"å_»∞. q∞„`«∞_»∞–¿ãflǨÏ=âß# LѨHÍ~°"≥Ú#ˆ~Û"å_»∞.

Ji–Ѷ∂¨ `«∞‰õΩ_»∞. L^•ã‘#∞_»∞–W^Œ~Ì ∞° áÈ~å_»∞`«∞O_»QÍ L¿ÑHõ#∆ ∞ =Ç≤ÏOKÕ"å_»∞. =∞^躌 ã¨∞_÷ ∞» –áÈ~å_»∞`«∞#fl W^ŒiÌ =∞Ozx HÀˆ~"å_»∞. ^Õfi+¨µº_»∞–^Õfi+≤OѨ^yŒ #"å_»∞. |O^è∞Œ =Ù–K«∞@ìO. 2. 㨇~°Ou K«. – "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 4–1–10 K«∂.

3. K≥Ö· Ïl# - áê~îåO`«~"° ∞£ .

^蕺# Ü≥∂QÆO

`«¢`≥·HÍ„QÆO =∞#ó Hõ$`åfi Ü«∞`« z`Õ΢xÌÜ«∞ „H˜Ü«∞ó I LѨqâߺã¨<Õ Ü«Ú&Í˚ º`ü Ü≥∂QÆ=∂`«‡ qâ◊√^ŒúÜÕ∞ II

149

12

`«„`«, UHÍ„QÆ"£∞, =∞#ó, Hõ$`åfi, Ü«∞`«z`«Î WO„kÜ«∞„H˜Ü«∞ó, LѨqâ◊º, Pã¨<Õ, Ü«ÚO*Ϻ`ü, Ü≥∂QÆ"£∞, P`«‡ qâ◊√^ŒúÜÕ∞. â◊√KÒ ´ â◊√^Œú"≥∞ÿ#† ^Õâı ´ ™ê÷#OÖ’† ã≤÷~°"£∞ ´ xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ#n† # Ju L¢zÛù`«"£∞ ´ q∞H˜¯e Z`«∞ÎHÍxn† # Ju hK«"£∞ ´ q∞H˜¯e „H˜O^Œ∞ HÍxn† KÕÅ Jl# ‰õΩâ◊ L`«Î~°"£∞ ´ =G, K«~°‡, ^Œ~°ƒÅ`À U~°Êiz#n J~Ú#† Pã¨#"£∞ ´ Pã¨<åxfl† P`«‡#ó ´ `«# H˘~°‰õΩ† „ѨuëêªÑ¨º ´ ™ê÷Ñ≤Oz†

`«„`« Pã¨<Õ ´ P Pã¨#O ÃÑ·† LѨqâ◊º ´ ‰õÄ~˘Ûx† Ü«∞`« z`«Î WO„kÜ«∞ „H˜Ü«∞ó ´ JO`«iO„kÜ«∞, |Ç≤ÏiO„kÜ«∞ HÍ~åºÅ#∞ x~ÀkèOz#"å_»∞† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û#∞† UHÍ„QÆ"£∞ Hõ$`åfi ´ UHÍ„QÆ"≥Ú#iÛ† P`«‡qâ◊√^ŒúÜÕ∞ ´ z`«Îâ◊√kú H˘~°‰õΩ† Ü≥∂QÆ"∞£ ´ Ü≥∂QÍxfl† Ü«ÚO*Ϻ`ü ´ JÉèíºã≤OKåe.

`åII Ѩq„`«™ê÷#OÖ’ JO`«QÍ L#fl`«=¸ x=∞fl=¸ H͉õΩO_® ‰õΩâßl# KÕÖÏ=$`«"≥∞ÿ# ã≤÷~åã¨#OÖ’ Pã‘#∞_≥· ÉÏ¿ÇϺO„kÜ«∞ HÍ~åºÅ#∞, JO`«iO„kÜ«∞ HÍ~åºÅ#∞ x~ÀkèOz, UHÍ„QÆ =∞#ã¨∞¯_≥· z`«âÎ √◊ kú H˘~°‰Ωõ Ü≥∂QÍxfl JÉèíºã≤OKåe.

11–12

ã¨=∞O HÍÜ«∞ t~À„w=O ^è•~°Ü«∞#flK«ÅO ã≤÷~°ó I ã¨O„¿ÑHõ∆ º <åã≤HÍ„QÆO ã¨fiO kâ◊âßÛ #=Ö’HõÜ«∞<£ II

13

ã¨=∞"£∞, HÍÜ«∞ t~° „w="£∞, ^è•~°Ü«∞<£, JK«Å"£∞, ã≤÷~°ó, ã¨O„¿ÑHõ∆ º, <åã≤HÍ„QÆ"£∞, ã¨fi"£∞, kâ◊ó, K«, J#=Ö’HõÜ«∞<£.

„Ѩâß<åÎ`å‡ qQÆ`«cèó „|ǨχKåi„=`Õ ã≤÷`«ó I =∞# ã¨ûOÜ«∞=∞º =∞zÛ`ÀÎ Ü«ÚHõÎ Pã‘`« =∞`«Ê~°ó II „ѨâßO`å`å‡, qQÆ`«cèó, „|ǨχKåi„=`Õ, ã≤÷`«ó, =∞#ó, ã¨OÜ«∞=∞º, =∞zÛ`«Îó, Ü«ÚHõÎó, Pã‘`«, =∞`«Ê~°ó.

14

150

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HÍÜ«∞ t~° „w="£∞ ´ â◊s~åxfl, `«Å#∞, HõO~îåxfl† ã¨=∞"£∞ ´ ã¨=∂#OQ͆ JK«Å"£∞ ´ xâ◊ÛÅOQ͆ ^è•~°Ü«∞<£ ´ xeÑ≤† ã≤÷~°ó ´ ã≤÷~°OQ͆ ã¨fi"£∞ ´ `«#† <åã≤HÍ„QÆ"£∞ ´ =Ú‰õΩ¯ H˘##∞† ã¨O„¿ÑHõº∆ ´ K«∂ã¨∂Ά kâ◊ó K« ´ k‰õΩ¯Å#∞† J#=Ö’HõÜ«∞<£ ´ K«∂_»‰õΩO_®†

„ѨâßO`å`å‡ ´ „ѨâßO`«z`«∞Î_»∂† qQÆ`«cèó ´ x~°ƒùÜ«Ú_»∂† „|ǨχKåi„=`Õ ã≤÷`«ó ´ „|ǨχK«~°º „=`«∞_≥·† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û#∞† ã¨OÜ«∞=∞º ´ xÜ«∞q∞Oz, =∞zÛ`«Îó ´ z`åÎxfl <åÜ«∞O^Œ∞ xeÑ≤† =∞`«Ê~°ó ´ #<˘flHõ¯}Ë‚ ÉèÏqã¨∂Ά Ü«ÚHõÎó ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥·† Pã‘`« ´ LO_®e.

`åII "Õ∞~°∞^ŒO_®xfl, HõO~îåxfl, t~°ã¨∞û#∞ ã¨=∂#OQÍ ã≤÷~°OQÍ xeÑ≤† Hõ^ŒÅHõ, k‰õΩ¯Å∞ K«∂_»‰õΩO_®, <åã≤HÍ„QÆ=Ú#1 ^Œ$+≤ìx x|^Œú"≥Ú#iÛ† „ѨâßO`« z`«∞Î_»∂, ÉèíÜ«∞~°Ç≤Ï`«∞_»∂, „|ǨχK«~°º„=u2 J~Ú, =∞#ã¨∞û#∞ xÜ«∞q∞Oz <åÜ«∞O^Œ∞ z`«OÎ xeÑ≤, ##∞fl =∂„`«"∞Õ ÉèÏqã¨∂Î ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥· LO_®e.13–14

Ü«Ú&˚<Õfl=O ã¨^•`å‡#O Ü≥∂w xÜ«∞`« =∂#ã¨ó I âßxÎO x~åfi} Ѩ~°=∂O =∞`«ûO™ê÷ =∞kèQÆK«Ûùu II

15

Ü«ÚO[<£, U="£∞, ã¨^•, P`å‡#"£∞, Ü≥∂w, xÜ«∞`«=∂#ã¨ó, âßOu"£∞, x~åfi} Ѩ~°=∂"£∞, =∞`«ûO™ê÷"£∞, JkèQÆK«Ûùu. Ü≥∂y U="£∞ ã¨^• xÜ«∞`«=∂#ã¨ó P`å‡#"£∞

´ Ü≥∂y† ´ W@∞¡† ´ x~°O`«~°O† ´ ã¨OÜ«∞`«z`«∞Î_≥·† ´ =∞#ã¨∞û#∞†

Ü«ÚO[<£ ´ ã¨=∂^è•#Ѩ~∞° ã¨∂†Î =∞`ü ã¨O™ê÷"£∞ ´ <å Pnè#"≥∞ÿ#† x~åfi} Ѩ~°=∂"£∞ âßOu"£∞ ´ x~åfi}~°∂Ѩ"≥∞ÿ# âßOux† JkèQÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

1. WHõ¯_» qkèOѨ|_çOk <åã≤HÍ„QÆ^~Œ ≈° #O HÍ^Œ∞, ^Œ$+≤xì x~°∞^Œ"ú Ú≥ #~°Û_»"∞Õ K≥Ñʨ |_çOk, <åã≤HÍ„QÆOÖ’ =∞#ã¨∞û#∞ ã≤~÷ "° Ú≥ #~°Û_»O L^ÕâÌ º◊ O HÍ^Œ∞. P`«‡ Ü«∞O^Õ =∞#ã¨∞û#∞ xÅáêe. (w. 6. 25 K«∂.) <åã≤HÍ„QÆO JO>Ë =Ú‰õΩ¯H˘# ÖË^• „Éèí∂=∞^茺O Jx ‰õÄ_® J~°÷O K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk. (‰õΩ=∂~° ã¨OÉèí="£∞: 3–47) 2. QÆ∞~°∞â◊√„â◊¥+¨, aèHÍ∆ #fl„QÆÇϨ }O, "≥∞^ÿ ∞Œä #=~°#˚ O, âßGѨ~#°î O J<Õ xÜ«∞=∂K«~}° Ë '„|ǨχK«~º° „=`«O—.

^蕺# Ü≥∂QÆO

151

`åII Ü≥∂y D q^èŒOQÍ x~°O`«~°=¸ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥· =∞#ã¨∞û#∞ ã¨=∂^è•#"≥Ú#iÛ <å Pnè#"≥∞ÿ# x~åfi}~°∂Ѩ âßOux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. 15

<å`«ºâ◊fl`«ã¨∞Î Ü≥∂QÀ-ã≤Î # K≥·HÍ#Î =∞#â◊fl`«ó # Kåu ã¨fiѨfl jÅ㨺 *Ï„QÆ`À <≥·= Kå~°∞˚# II

16

#, Ju, Jâ◊fl`«ó, `«∞, Ü≥∂QÆó, Jã≤Î, #, K«, UHÍO`«"£∞, J#â◊fl`«ó, #, K«, Ju ã¨fiѨfljÅ㨺, *Ï„QÆ`«ó, #, U=, K«, J~°∞˚#. ´ J~°∞˚<å† ´ Z‰õΩ¯=QÍ Éèí∞lOKÕ"åxH˜† Ü≥∂QÆó ´ ^蕺#O† # Jã≤Î ´ ÖË^Œ∞† K« ´ =∞iÜ«Ú† UHÍO`«"£∞ ´ Ug∞ ‰õÄ_®† Jã¨â◊fl`«ó ´ Éèí∞lOѨx"åxH˜ ‰õÄ_®† J~°∞˚# J`«ºâ◊fl`«ó `«∞

# ´ ÖË^Œ∞† Ju ã¨fiѨfl jÅ㨺 K« ´ Z‰õΩ¯= x„kOKÕ"åxH˜ ‰õÄ_®† # ´ ÖË^Œ∞† *Ï„QÆ`«ó U= K« ´ Z‰õΩ¯=QÍ "Õ∞ÖÁ¯x LO_Õ"åxH˜ ‰õÄ_®† # ´ ÖË^Œ∞.

`åII (^蕺<åÉèϺ㨠x+¨µªx PǨ~åk xÜ«∞=∂Å∞ K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl~Ú:) J~°∞˚<å! Z‰õΩ¯=QÍ Éèí∞lOKÕ"åxH˜ ^蕺#O (ã¨=∂kè) ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ Ug∞ u#x "åxH˜ ‰õÄ_® Wk ÅaèOK«^∞Œ . Z‰õΩ¯=QÍ x„kOKÕ"åxH˜x, Jq∞`«OQÍ "Õ∞ÖÁ¯x LO_Õ"åxH˜ ‰õÄ_® ^蕺#O ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞.1 16

Ü«ÚHÍÎǨ~° qǨ~°ã¨º Ü«ÚHõÎKÕ+¨ì㨺 Hõ~°‡ã¨∞ I Ü«ÚHõÎã¨fiáêfl=É’^èŒã¨º Ü≥∂QÀ Éèí=u ^Œ∞óYǨ II

17

Ü«ÚHõÎ PǨ~° qǨ~°ã¨º, Ü«ÚHõÎKÕ+¨ì㨺, Hõ~°‡ã¨∞, Ü«ÚHõÎã¨fiã¨fl J=É’^èŒã¨º, Ü≥∂QÆó, Éèí=u, ^Œ∞óYǨ.

1. Ü≥∂yÜ≥∞ÿ #"å_»∞ L^Œ~° J~°Éú Ïè QÍxfl J#fl=ºO[<åÅ`À xOÑ≤, q∞ye# J~°Éú Ïè QÆOÖ’ ã¨QOÆ h\˜`À xOÑ≤, q∞ye# ^•xx "åÜ«Ú ã¨OK«~°}Ï~°÷O =^ŒeÃÑ\Ïìe. Ü«∞^ä•–J~°Oú ã¨=ºO[<å#fl㨺 `«$fÜ«∞=Ú^ŒHãõ º¨ `«∞, "åÜ≥∂ó ã¨OK«~} ° Ï~°O÷ `«∞ K«`∞« ~°=÷ ∞=âı+Ü ¨ ∞Õ `ü.

– t=ã¨OÇ≤Ï`«.

152

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«ÚHõÎ PǨ~° qǨ~°ã¨º ´ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# Ü«ÚHõÎ ã¨fiѨfl J=É’^èŒã¨º ´ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# PǨ~°qǨ~åÅ∞ QÆÅ"å_»∂† x„^•*ÏQÆ~°}ÏÅ∞ HõÅ"å_»∂ Hõ~°‡ã¨∞ ´ [Ѩ`«áêk Hõ~°‡ÅÖ’† J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µxH˜† Ü«ÚHõÎ KÕ+¨ì㨺 ´ xÜ«∞q∞`« ^Œ∞óYǨ ´ ã¨O™ê~°^Œ∞óY <åâ◊Hõ"≥∞ÿ#† „Ѩܫ∞`«flO X#~°∞Û"å_»∂† Ü≥∂QÆó ´ ^蕺#O† Éèí=u ´ J=Ù`«∞Ok.

`åII Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# PǨ~°qǨ~åÅ∞ Hõey, [Ѩ`«áêk Hõ~°‡ÅO^Œ∞ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# „Ѩܫ∞`«flO Hõey, xÜ«∞q∞`«"≥∞ÿ# (xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# HÍŠѨi}Ï=∂Å∞ HõÆey#) x„^•*ÏQÆ~°}ÏÅ∞ Hõey LO_Õ"åxH˜ ã¨O™ê~°^Œ∞óMÏxfl áÈQ˘>Ëì ^蕺#O ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. 17

Ü«∞^• qxÜ«∞`«O z`«Î=∂`«‡<Õº"å= u+¨ª`Õ I xóã¨Ê $Ç¨Ï ã¨û~°fiHÍ"Õ∞Éè’º Ü«ÚHõÎ W`«∞ºK«º`Õ `«^• II

18

Ü«∞^•, qxÜ«∞`«"£∞, z`«Î"£∞, P`«‡x, U=, J=u+¨ª`Õ, xóã¨Ê $ǨÏó, ã¨~°fiHÍ"Õ∞Éèíºó, Ü«ÚHõÎó, Wu, LK«º`Õ, `«^•. Ü«∞^• qxÜ«∞`«"£∞ z`«Î"£∞ P`«‡<Õº= J=u+¨ª`Õ `«^•

´ ZѨC_»∞† ´ ã¨OÜ«∞`«"≥∞ÿ#† ´ =∞#ã¨∞û† ´ P`«‡Ü«∞O^Õ† ´ "≥Åã≤ LO@∞O^À† ´ JѨC_»∞

ã¨~°fiHÍ"Õ∞Éèíºó ´ ã¨=∞ã¨ÎHÍ=∂Å #∞O_ç† WǨ=Ú„`« q+¨Ü«∂Å #∞O_ç xóã¨Ê$Ç¨Ï ó ´ x=$`«∞Î_≥·# =ºH˜Î† Ü«ÚHõÎó ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_»∞, Ü≥∂y† Wu ´ Jx, LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞#∞.

`åII SÇ≤ÏHÍ=Ú+≤‡Hõ q+¨Ü«∞`«$+¨‚ #∞O_ç q_ç=_ç, xã¨Ê $Ǩï_≥·# Ü≥∂y z`«OÎ qâı+O¨ QÍ x~ÀkèOѨ|_ç P`«‡Ü«∞O^Õ "≥ÅÜ«Ú#ѨC_»∞, J`«_∞» Ü≥∂QÆã^≤ ∞Œ _ú x» K≥ѨÊ|_»`å_»∞.

18

Ü«∞^ä• náÈ x"å`«™È÷ <ÕOQÆ`Õ ™ÈѨ=∂ 㨇 $`å I Ü≥∂y<À Ü«∞`«z`«Î㨺 Ü«Ú&˚`À Ü≥∂QÆ =∂`«‡#ó II Ü«∞^ä• nѨó, x"å`«ã¨÷ó <ÕOQÆ`Õ, ™ê LѨ=∂ 㨇 $`å Ü≥∂y#ó, Ü«∞`«z`«Î㨺 Ü«Ú&`«ó, Ü≥∂QÆO P`«‡#ó.

19

153

^蕺# Ü≥∂QÆO nѨó x"å`«ã¨÷ó Ü«∞^ä• <ÕOQÆ`Õ P`«‡#ó Ü≥∂QÆO

´ nѨO† ´ QÍe ÖËxKÀ@† ´ U q^èŒOQ͆ ´ HõOÑ≤OK«‰õΩO_»∞<À† ´ P`«‡Ü«∞O^Œ∞† ´ Ü≥∂QÍxfl†

Ü«ÚO[`«ó ´ JÉèíºã≤OKÕ† Ü≥∂y#ó ´ Ü≥∂y† Ü«∞`«z`«Î㨺 ´ ã¨OÜ«∞`« z`åÎxH˜† ™ê ´ P† LѨ=∂ ´ ^Œ$ëêìO`«O† 㨇$`å ´ 㨇$uÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.

`åII P`«‡Ü≥∂QÆO JÉèíºã≤OKÕ"åx JK«OK«Å z`«ÎO QÍeÖËx KÀ@ LO_Õ nѨtY LѨ=∂#OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. (JO>Ë Ü≥∂yz`«ÎO x~åfi`«™ê÷#OÖ’ LO_Õ nѨtY =ÖË xâ◊ÛÅOQÍ LO@∞O^Œx ÉèÏ=O.) 19

Ü«∞„`ÀѨ~°=∞`Õ z`«ÎO x~°∞^ŒúO Ü≥∂QÆ ¿ã=Ü«∂ I Ü«∞„`« K≥·"å`«‡<å`å‡#O Ѩâ◊º<åfl`«‡x `«∞+¨ºu II

20

Ü«∞„`«, LѨ~°=∞`Õ, z`«Î"£∞, x~°∞^Œú"£∞, Ü≥∂QÆ¿ã=Ü«∂, Ü«∞„`«, K«, U=, P`«‡<å, P`å‡#"£∞, Ѩâ◊º<£, P`«‡x, `«∞+¨ºu. Ü«∞„`« ´ ZѨC_»∞† Ü≥∂QÆ¿ã=Ü«∂ ´ Ü≥∂QÍÉèϺã¨O`À† x~°∞^Œú"£∞ ´ „Ѩ`åºÇ¨Ï$`«"≥Ú#~°Û|_ç#† z`«Î"£∞ ´ =∞#ã¨∞û† LѨ~°=∞`Õ ´ LѨ~°u á⁄O^Œ∞`ÀO^À† Ü«∞„`« K« ´ =∞iÜ«Ú ZѨC_»∞†

P`«‡<å P`å‡#"£∞ Ѩâº◊ <£ P`«‡x U= `«∞+¨ºu

´ â◊√^Œú =∞#ã¨∞û`À† ´ P`«‡#∞† ´ K«∂ã¨∂Ά ´ P`«‡Ü«∞O^Õ† ´ P#Ok™ÈÎO^À.

`åII ['âßGO ã¨<åflºã¨=∞x K≥¿ÑÊ ^•<Õfl xëê¯=∞Hõ~°‡ Ü≥∂QÍ#∞ëêª#O Jx „QÆÇ≤ÏOK«∞— (w`«: 6–2) J<Õ â’¡HõOÖ’ 'Ü≥∂QÆ— â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O Hõ~°‡ Jx K≥ѨÊ|_çOk. 'Z‰õΩ¯=QÍ Éèí∞lOKÕ"åxH˜ ^蕺#O (ã¨=∂kè) ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞— (w`«: 6–16) J<Õ â’¡HõOÖ’ 'Ü≥∂QÆ— â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O ã¨=∂kè Jx K≥ѨÊ|_çOk. D Ô~O_çO\˜Ö’ =ÚMϺ~°÷O Uk? – K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.] U ã≤÷uÖ’ Ü≥∂QÍÉèϺã¨O KÕ`« x~ÀkèOѨ|_ç# z`«ÎO LѨ~°u á⁄O^Œ∞`ÀO^À, =∞iÜ«Ú U ã≤÷uÖ’ Ü≥∂y â◊√^Œúz`«ÎO`À P`«‡K≥·`«<åºxfl ^Œi≈ã¨∂ΠѨi`«∞+¨µì_»=Ù`«∞O\Ï_À,– 20

154

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨∞Y =∂`«ºxÎHõO Ü«∞`«Î`ü |∞kú„QÍǨϺ=∞f¢xÌÜ«∞"£∞ I "ÕuÎ Ü«∞„`« # K≥·"åÜ«∞O ã≤÷`«â◊ÛÅu `«`«Î fi`«ó II

21

ã¨∞Y"£∞, P`«ºOuHõ"£∞, Ü«∞`ü, `«`ü, |∞kú„QÍǨϺ"£∞, JfO„kÜ«∞"£∞, "ÕuÎ, Ü«∞„`«, #, K«, U=, JÜ«∞"£∞, ã≤÷`«ó, K«Åu, `«`«Î fi`«ó.

JÜ«∞"£∞ ´ D Ü≥∂y† Ü«∞`ü ´ U† |∞kú „QÍǨϺ"£∞ ´ WO„kÜ«∞ x~°¿ÑHõ∆"≥∞ÿ# |∞kú`À „QÆÇ≤ÏOѨ^Œy#n† Jf¢xÌÜ«∞"£∞ ´ WO„kÜ«∞ QÀK«~°O HÍxn, q+¨Ü«∞[x`«O HÍxn† P`«ºOuHõ"£∞ ´ J#O`«"≥∞ÿ#†

`«`ü ã¨∞Y"£∞ "ÕuÎ Ü«∞„`« K« ã≤÷`«ó U= `«`«Îfi`«ó # K«Åu

´ P† ´ P#O^•xfl† ´ `≥eã≤‰õΩO\Ï_À† ´=∞iÜ«Ú ZHõ¯_≥` · †Õ ´ `«`«ÎfiOÖ’ ã≤÷`«"≥∞ÿ† ´ P`«‡ã¨fi~°∂ѨO #∞O_ç† ´ K«eOK«‰õΩO\Ï_À,

`åII U ã≤÷uÖ’ Ü≥∂y WO„kÜ«∞ x~°¿ÑHõ∆=¸, |∞kú„QÍǨϺ=¸, JfO„kÜ«∞=¸ J~Ú# J#O`«ã¨∞MÏxfl J#∞Éèíq™êÎ_À, =∞iÜ«Ú U ã≤÷uÖ’ LO>Ë Ü≥∂y P`«‡ `«`«Î fiO #∞O_ç J}∞=∂„`«"≥∞ÿ# K«eOѨ‰õΩO\Ï_À, 21

Ü«∞O ÅÉÏúfi KåѨ~°O ÖÏÉèíO =∞#º`Õ <åkèHõO `«`«ó I Ü«∞ã≤‡x÷û`À # ^Œ∞óMË# QÆ∞~°∞}ÏÑ≤ qKåź`Õ II

22

Ü«∞"£∞, ÅÉÏúfi, K«, JѨ~°"£∞, ÖÏÉèí"£∞, =∞#º`Õ, #, JkèHõ"£∞, `«`«ó, Ü«∞ã≤‡<£, ã≤÷`«ó, #, ^Œ∞óMË#, QÆ∞~°∞}Ï, JÑ≤, qKåź`Õ. Ü«∞O K« ÅÉÏúfi JѨ~°"£∞ ÖÏÉèí"£∞ `«`«ó JkèHõ"£∞

´ =∞iÜ«Ú ^Õxx† ´ á⁄Ok`Õ† ´ =∞iÜ≥ÚHõ† ´ ÖÏÉèÏxfl† ´ ^•x HõO>ˡ† ´ Z‰õΩ¯=Q͆

# =∞#º`Õ Ü«∞ã≤‡<£ ã≤÷`«ó QÆ∞~°∞}Ï ^Œ∞óMË# JÑ≤ # qKåź`Õ

´ ZOK«_À† ´ U P`«‡Ü«∞O^Œ∞† ´ LO>ˆ ´ ^Œ∞ã¨ûǨÏ"≥∞ÿ#† ´ ^Œ∞óYOKÕ‰ õÄ_®† ´ K«eOK«‰õΩO\Ï_À.

`åII U ã≤÷ux á⁄Ok`Õ Ü≥∂y `«k`«~°"≥∞ÿ# ÖÏÉèÏÅ#∞ L#fl`«"≥∞ÿ# "å\˜QÍ ÉèÏqOK«_À, ^ÕxÖ’ ã≤÷`«"≥∞ÿ`Õ (â◊G xáê`«O j`Àëê‚Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#) =∞Ǩ^Œ∞óMÏÅ KÕ`« ‰õÄ_® K«eOK«‰õΩO_® LO\Ï_À, 22

^蕺# Ü≥∂QÆO

155

`«O q^•º^Œ∞ÌóY ã¨OÜ≥∂QÆ qÜ≥∂QÆO Ü≥∂QÆã¨Ol˝`«"£∞ I 㨠xâ◊ÛÜÕ∞# Ü≥∂HõÎ"Àº Ü≥∂QÀ-xifi}‚ KÕ`«™ê II 23 `«"£∞, q^•º`ü, ^Œ∞óY ã¨OÜ≥∂QÆ qÜ≥∂QÆ"£∞, Ü≥∂QÆã¨Ol˝`«"£∞, ã¨ó, xâ◊ÛÜÕ∞#, Ü≥∂HõÎ=ºó, Ü≥∂QÆó, Jxifi}‚ KÕ`«™ê. `«"£∞ ´ P† ^Œ∞óY ã¨OÜ≥∂QÆ qÜ≥∂QÆ"£∞ ´ ^Œ∞óY ã¨O|O^è•xfl áÈQ˘>Ëì ã≤÷ux† Ü≥∂QÆã¨Ol˝`«"£∞ ´ Ü≥∂QÆ=∞#|_Õ^•xfl† q^•º`ü ´ `≥eã≤HÀ"åe†

Jxifi}‚K` Õ ™« ê ´ qã¨∞QÆ∞ÖËx z`«OÎ `À† ã¨ó ´ P† Ü≥∂QÆó ´ Ü≥∂QÆO† xâ◊ÛÜÕ∞# ´ Ѩ@∞ì^ŒÅ`À† Ü≥∂Hõ=Î ºó ´ JÉèíºã≤OKåe.

`åII ^Œ∞óMÏxH˜ P`«ºOuHõ x=$uÎ HõÅ∞QÆ_»O J<Õ P ã≤÷ux Ü≥∂QÆ=∞x „QÆÇ≤ÏOK«∞. qã¨∞QÆ∞ ÖËx z`«ÎO`À Ѩ@∞ì^ŒÅ ѨÓx D Ü≥∂QÍxfl JÉèíºã≤OKåe.23

ã¨V¯ÅÊ „ѨÉèí"å<å¯=∂<£ `«ºHÍÎ fi ã¨~åfi #âı+¨`«ó I =∞#Ãã·"Õ¢xÌÜ«∞„QÍ=∞O qxÜ«∞=∞º ã¨=∞#Î`«ó II

24

ã¨OHõÅÊ „ѨÉèí"å<£, HÍ=∂<£, `«ºHÍÎ fi, ã¨~åfi<£, Jâı+¨`«ó, =∞#™ê, U=, WO„kÜ«∞„QÍ=∞"£∞, qxÜ«∞=∞º, ã¨=∞O`«`«ó. ã¨OHõÅÊ „ѨÉèí"å<£ ´ ã¨OHõÅÊO =Å¡ HõeˆQ† ã¨~åfi<£ ´ ã¨=∞ã¨Î=ÚÖˇ·#† HÍ=∂<£ ´ HÍ=∞=ÚÅ#∞† Jâı+¨`«ó ´ ã¨OѨÓ~°‚OQ͆ `«ºHÍÎfi ´ `«ºlOz†

=∞#™ê ´ =∞#ã¨∞ûKÕ`«† WO„kÜ«∞„QÍ=∞"£∞ ´WO„kÜ«∞ã¨=¸Ç¨xfl† ã¨=∞O`«`«ó ´ Jxfl"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ç† qxÜ«∞=∞º ´ x=$`«ÎO KÕã≤†

`åII ã¨OHõÅÊO1 =Å¡ HõeQˆ HÍ=∞=ÚÅ #xfl\˜x ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ `«ºlOz, =∞#ã¨∞ûKÕ`« WO„kÜ«∞ã¨=¸Ç¨xfl ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü«∂Å #∞O_ç =∞~°eOz

24

â◊<≥·â◊≈<≥· ~°∞Ѩ~°"Õ∞`ü |∞^•úº ^èŒ$uQÆ$Ç‘Ï`«Ü«∂ I P`«‡ã¨Oã¨÷O =∞#óHõ$`åfi # H˜&˜Û^ŒÑ≤ z#ÎÜÕ∞`ü II

25

1. â’Éè<í å^躌 㨠JO>Ë =ã¨∞=Î ÙÅ =∞<À~°=∞`«fi*Ï˝#O KÕ`« HõeQˆ ã¨OHõÅÊO. nx #∞O_ç, 'Wk <åk JQÆ∞ QÍHõ— J<Õ HÀiHõ ѨÙ_»∞`«∞Ok.

156

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

â◊<≥·ó, â◊<≥·ó, LѨ~°"Õ∞`ü, |∞^•úº, ^èŒ$uQÆ$Ç‘Ï`«Ü«∂, P`«‡ã¨Oã¨÷"£∞, =∞#ó, Hõ$`åfi, #, H˜Oz`ü, JÑ≤, zO`«ÜÕ∞`ü. ^èŒ$u QÆ$Ç‘Ï`«Ü«∂ ´ ^è≥·~°ºÑ¨ÙѨ@∞ìÖ’#∞#fl† |∞^•úº ´ |∞kúKÕ`«† â◊<≥·ó â◊<≥·ó ´ "≥∞Å¡ "≥∞Å¡Q͆ LѨ~°"Õ∞`ü ´ LѨ~°u Ü«∞O^Œ∞† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û#∞†

P`«‡ã¨Oã¨÷"£∞ Hõ$`åfi H˜Oz`ü JÑ≤ # zO`«ÜÕ∞`ü

´ P`«‡Ü«∞O^Œ∞ ã≤÷`«"≥∞ÿÜÕ∞ºÖφ ´ KÕã≤† ´ Uq∞Ü«Ú#∞† ´ zOuOK«‰Äõ _»^∞Œ .

`åII (ѨÓ~°fi[#‡ ã¨O™ê¯~°O KÕ`« =∞#ã¨∞û K«e¿ãÎ) ^è≥·~°ºO`À ‰õÄ_ç# |∞kú`À =∞#ã¨∞û#∞ "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ LѨ~°`« "≥Ú#~°∞Û† =∞iÜ«Ú, P`«‡Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û#∞ xeÑ≤, =∞i W`«~°"Õ∞q∞ ‰õÄ_® zOuOK«‰õÄ_»^Œ∞. (JO>Ë, 'P`«‡ÜÕ∞ JO`å, P`«‡ HõO>ˡ =∞ˆ~n ÖË^Œ∞— Jx `«`«Î fix+¨ª á⁄O^•e. W^Õ Ü≥∂QÍxH˜ ã¨O|Okèz# Ѩ~°=∞qkè.)

25

Ü«∞`ÀÜ«∞`À xâ◊Û~°u =∞#â◊ÛOK«Å =∞ã≤÷~°"£∞ I `«`«ã¨Î`À xÜ«∞"≥∞ÿº`«`ü P`«‡<Õº= =â◊O #ÜÕ∞`ü II

26

Ü«∞`«ó, Ü«∞`«ó, xâ◊Û~°u, =∞#ó, K«OK«Å"£∞, Jã≤÷~°"£∞, `«`«ó, `«`«ó, xÜ«∞=∞º, U`«`ü, P`«‡x, U=, =â◊"£∞, #ÜÕ∞`ü.

K«OK«Å"£∞ ´ K«OK«Å=¸† Jã≤÷~°"£∞ ´Jã≤÷~°=¸ J~Ú#† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û† Ü«∞`«ó Ü«∞`«ó ´ U U q+¨Ü«∂Å "≥·Ñ¨Ù† xâ◊Û~°u ´ Ѩ~°∞ÔQ_»∞`«∞O^À† `«`«ó `«`«ó ´ PÜ«∂ q+¨Ü«∂Å #∞O_ç†

xÜ«∞=∞º U`«`ü P`«‡x U= =â◊"£∞ #ÜÕ∞`ü

´ x=iÎÅ¡*Ëã≤, =∞~°eÛ† ´ D =∞#ã¨∞û#∞† ´ P`«‡Ü«∞O^Õ† ´ Jnè#O† ´ á⁄OkOK«∞.

`åII K«OK«Å=¸ Jã≤÷~°=¸ J~Ú# =∞#ã¨∞û U U q+¨Ü«∂Å ^≥㨉õΩ Ѩ~°∞ÔQ_»∞`«∞O^À PÜ«∂ q+¨Ü«∂Å #∞O_ç =∞~°eÛ, P`«‡Ü«∞O^Õ ã≤÷~°"≥Ú#~åÛe.

(Hõ~îÀѨx+¨`«∞Î 2–3–10.11.) 26

„Ѩâß#Î =∞#ã¨O ¿ÇϺ#O Ü≥∂y#O ã¨∞Y=Ú`«Î=∞"£∞ I LÃÑ·u âß#Î~°[ã¨O „|Ǩχ Éèí∂`« =∞HõŇ+¨"£∞ II

27

157

^蕺# Ü≥∂QÆO

„ѨâßO`« =∞#ã¨"£∞, Ç≤Ï, U#"£∞, Ü≥∂y#"£∞, ã¨∞Y"£∞, L`«Î=∞"£∞, LÃÑ·u, âßO`««~°[ã¨"£∞, „|Ǩχ Éèí∂`«"£∞, JHõŇ+¨"£∞. „ѨâßO`« =∞#ã¨"£∞ ´ „ѨâßO`«z`«∞Î_»∂† âßO`«~°[ã¨"£∞ ´ ~°*’QÆ∞} HÍ~åºÖˇ·# qˆH∆áê^Œ∞Å∞ ÖËx"å_»∂† JHõŇ+¨"£∞ ´ xëêÊѨÙ_»∂† „|ǨχÉèí∂`«"£∞ ´ „|ǨχÉèÏ"åxfl á⁄Ok#"å_»∂ J~Ú#†

U#"£∞ Ü≥∂y#O L`«Î=∞"£∞ ã¨∞Y"£∞ LÃÑ·u Ç≤Ï

´ D† ´ Ü≥∂yx† ´ Ѩ~°=∞"≥∞ÿ#† ´ âßOu† ´ `å<Õ á⁄O^Œ∞#∞ Hõ^•.

`åII (WÖÏ „Ѩ`åºÇ¨~å^Œ∞Å`À =∞#ã¨∞û#∞ =∞m§ =∞m§ =â◊"Ú≥ #~°∞ÛH˘<Õ Ü≥∂yH˜ ~°*’QÆ∞}O HõÜ ∆ ∞« "≥∞#ÿ "≥O@<Õ ã¨=∂kèã∞¨ YO ÅaèOã¨∞OÎ ^Œx É’kèã∞¨ <Î åfl_»∞) „ѨâßO`«z`«∞_Î ∂» , "≥∂Ǩkâ◊¥#∞º_»∂, xëêÊѨÙ_»∂, „|ǨχÉèÏ"åѨ#∞fl_»∂ J~Ú# Ü≥∂yÜÕ∞ Ѩ~°=∞ã¨∞MÏxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.

27

Ü«Ú&˚<Õfl=O ã¨^•`å‡#O Ü≥∂w qQÆ`«HõŇ+¨ó I ã¨∞MË# „|Ǩχã¨Oã¨Ê~°≈O J`«º#ÎO ã¨∞Y=∞â◊√fl`Õ II

28

Ü«ÚO[<£, U="£∞, ã¨^•, P`å‡#"£∞, Ü≥∂w, qQÆ`«HõŇ+¨ó, ã¨∞MË#, „|Ǩχã¨Oã¨Ê~°≈"£∞, J`«ºO`«"£∞, ã¨∞Y"£∞, Jâ◊√fl`Õ.

U="£∞ P`å‡#"£∞ ã¨^• Ü«ÚO[<£ qQÆ`« HõŇ+¨ó Ü≥∂w

´ D q^èŒOQ͆ ´ =∞#ã¨∞û#∞† ´ ã¨~°fi^•† ´ Ü≥∂QÆã¨÷"≥Ú#iÛ† ´ xëêÊѨÙ_≥·#† ´ Ü≥∂y†

ã¨∞MË# ´ J<åÜ«∂ã¨OQ͆ „|Ǩχ ã¨Oã¨Ê~°≈"£∞ ´ „|Ǩ‡xfl J#∞Éèí∂u KÕã¨∞‰õΩx† J`«ºO`«"£∞ ´ x~°uâ◊Ü«∞"≥∞ÿ#† ã¨∞Y"£∞ ´ ã¨∞MÏxfl† Jâ◊√fl`Õ ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII D suQÍ =∞#ã¨∞û#∞ ã¨~°fi^• Ü≥∂QÆÜ«ÚHõÎ"≥Ú#iÛ xëêÊѨÙ_≥·# Ü≥∂yÜÕ∞ J<åÜ«∂ã¨OQÍ „|Ǩ‡#∞Éè∂í u KÕ`« HõeQˆ J`«ºOuHõ âßOux ("≥∂H∆Íxfl) á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

28

ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨÷ =∂`å‡#O ã¨~°fiÉèí∂`åx Kå`«‡x I DHõ∆`Õ Ü≥∂QÆ Ü«ÚHÍÎ`å‡ ã¨~°fi„`« ã¨=∞^Œ~°≈#ó II

29

158

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨÷"£∞, P`å‡#"£∞, ã¨~°fiÉèí∂`åx, K«, P`«‡x, DHõ∆`Õ, Ü≥∂QÆÜ«ÚHÍÎ`å‡, ã¨~°fi„`«, ã¨=∞^Œ~°≈#ó. ã¨~°fi„`« ´ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’† ã¨=∞^Œ~°≈#ó ´ „|ǨχO#∞ ^Œi≈OKÕ"å_»∂† Ü≥∂QÆÜ«ÚHÍÎ`å‡ ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞Î_»∂ J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞† P`å‡#"£∞ ´ P`«‡#∞†

ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨÷"£∞ ´ P „|Ǩχã¨ÎO| Ѩ~°ºO`«O JO`«\Ï L#fl@∞¡Q͆ ã¨~°fiÉèí∂`åx ´ „|Ǩ‡k ™ê÷=~åO`åÖˇ·# Éèí∂`åÅ#xfl\˜x† P`«‡x K« ´ P`«‡Ö’† DHõ∆`Õ ´ ^Œi≈™êÎ_»∞.

`åII („|Ǩχ™êH∆Í`å¯~° ã≤÷u =i‚OK«|_»∞`ÀOk:) ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞Î_≥·# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ã¨~fi° Éè∂í `åÅÖ’ „|Ǩ‡xfl ^Œi≈ã¨∂,Î `«# P`«‡#∞ „|Ǩ‡k™ê÷=~åO`«OQÍ QÆÅ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’#∞† ã¨~°fiÉèí∂`åÅ#∞ `«# P`«‡Ö’#∂ ^Œi≈ã¨∂Î LO\Ï_»∞.1 29

Ü≥∂ =∂O Ѩâ◊ºu ã¨~°fi„`« ã¨~°fiO K« =∞~Ú Ñ¨â◊ºu I `«™êºÇ¨ÏO # „Ѩ}âߺq∞ 㨠K« "Õ∞ # „Ѩ}â◊ºu II

30

Ü«∞ó, =∂"£∞, Ѩâ◊ºu, ã¨~°fi„`«, ã¨~°fi"£∞, K«, =∞~Ú, Ѩâ◊ºu, `«ã¨º, JǨÏ"£∞, #, „Ѩ}âߺq∞, ã¨ó, K«, "Õ∞, #, „Ѩ}â◊ºu. Ü«∞ó ´ Z=_»∞† ã¨~°fi„`« ´ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’† =∂"£∞ ´ ##∞fl† Ѩâ◊ºu ´ K«∂™êÎ_À† =∞~Ú K« ´ =∞iÜ«Ú, <åÖ’† ã¨~°fi"£∞ ´ [QÆ`«∞Î#O`å, Éèí∂`åÅxfl\˜x† Ѩâ◊ºu ´ K«∂™êÎ_À†

JǨÏ"£∞ `«ã¨º # „Ѩ}âߺq∞ 㨠K« "Õ∞ # „Ѩ}â◊ºu

´ <Õ#∞† ´ "åxH˜† ´ J^Œ$â◊√º}˜‚ HÍ#∞† ´ =∞iÜ«Ú, J`«_»∞† ´ <å‰õΩ† ´ Ѩ~À‰õ∆Ω_»∞ HÍ_»∞.

`åII ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’ ##∞fl ^Œi≈OKÕ"å_»∂, <åÖ’ ã¨~°fiÉèí∂`åÅ#∂ K«∂¿ã"å_»∂ J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µxH˜ <Õ#∞ J^Œ$â◊√º_»#∞ HÍ#∞† J`«_∞» <å‰õΩ J^Œ$â◊√º_»∞ HÍ_»∞. („Ѩ`«º‰õ∆Ω_»∞<≥· Hõ$áê^Œ$+≤ì`À J`«xx J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ#∞)2 30 1. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å : 7–19† Dâß"åⒺѨx+¨`«∞Î.6 K«∂.

2. N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å : 7–17, 18 K«∂.

159

^蕺# Ü≥∂QÆO

ã¨~°fiÉèí∂`«ã≤÷`«O Ü≥∂ =∂O Éèí[`ÕºHõ`«fi =∂ã≤÷`«ó I ã¨~°fi^ä• =~°Î=∂<À-Ñ≤ 㨠Ü≥∂w =∞~Ú =~°Î`Õ II

31

ã¨~°fiÉèí∂`«ã≤÷`«"£∞, Ü«∞ó, =∂"£∞, Éèí[u, UHõ`«fi"£∞, Pã≤÷`«ó, ã¨~°fi^ä•, =~°Î=∂#ó, JÑ≤, ã¨ó, Ü≥∂w, =∞~Ú, =~°Î`Õ. Ü«∞ó ´ Z=_»∞† ã¨~fi° Éè∂í `«ã` ÷≤ "« ∞£ ´ ã¨~fi° Éè∂í `åÅÖ’ L#fl† =∂"£∞ ´ ##∞fl† UHõ`«fi"£∞ ´ „|ÃǷχHõ`«fiÉèÏ=OÖ’† Pã≤÷`«ó ´ „Ѩu+≤ª`«∞_≥·† Éèí[u ´ Éèíl™êÎ_À†

ã¨ó ´ P† Ü≥∂w ´ *Ï˝x† ã¨~°fi^ä• ´ ã¨~°fiq^è•=ã¨÷ÅÖ’† =~°Î=∂#ó JÑ≤ ´ „Ѩ=iÎÅ∞¡`«∞#flѨÊ\˜H©† =∞~Ú ´ <åÜ«∞O^Õ† =~°Î`Õ ´ "≥ÅÜ«ÚK«∞O_»∞#∞.

`åII (D Ü≥∂y "Õ^ŒO xˆ~ÌtOKÕ qkèx¿+^è•Å‰õΩ ^•ã¨∞_»∞ HÍ_»∞.) „|Ǩ‡`≥·‡Hõº ÉèÏ=OÖ’ „Ѩu+≤ª`«∞_≥· ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’ "≥ÅÜ«Ú ##∞fl ÉèílOKÕ Ü≥∂y ã¨~°fiq^è•=ã¨÷ÅÖ’ =iÎã¨∞Î#flѨÊ\˜H© (Hõ~°‡ Ѩi`åºQÆO X#iÛ<å ÖËHõ ã¨~°fiq^èŒ Hõ~°‡Å#∞ PK«iã¨∞Î<åfl) <åÜ«∞O^Õ „Ѩ=iΙêÎ_»∞. (JO>Ë =Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞, „Éèí+¨µì_»∞ HÍ_»∞.)

31

P`҇Ѩ"Õ∞º# ã¨~°fi„`« ã¨=∞O Ѩâ◊ºu Ü≥∂-~°∞˚# I ã¨∞YO "å Ü«∞k "å ^Œ∞óYO 㨠Ü≥∂w Ѩ~°"≥∂ =∞`«ó II

32

P`҇Ѩ"Õ∞º#, ã¨~°fi„`«, ã¨=∞"£∞, Ѩâ◊ºu, Ü«∞ó, J~°∞˚#, ã¨∞Y"£∞, "å, Ü«∞k, "å, ^Œ∞óY"£∞, ã¨ó, Ü≥∂w, Ѩ~°=∞ó, =∞`«ó.

J~°∞˚# ´ áê~å÷† Ü«∞ó ´ Z=_»∞† ã¨~°fi„`« ´ Éèí∂`åÅxfl\˜Ö’† P`҇Ѩ"∞Õ º# ´ `«#`À_» áÈÅ∞ÛH˘O@∂† Ü«∞k "å ã¨∞Y"£∞ ´ ã¨∞YO QÍx† ^Œ∞óYO "å ´ ^Œ∞óMÏxfl QÍx†

ã¨=∞"£∞ Ѩâ◊ºu ã¨ó Ü≥∂w Ѩ~°=∞ó =∞`«ó

´ ã¨=∞ÉèÏ=O`À† ´ K«∂™êÎ_À† ´ P† ´ ã¨=∞^Œi≈, P`«‡*Ï˝x† ´ „âı+¨µª_»x† ´ `«ÅOK«|_Õ "å_Ò`å_»∞.

160

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII J~°∞˚<å! U Ü≥∂y ã¨~°fiÉèí∂`åÅ ã¨∞MÏxfl, ^Œ∞óMÏxfl `«# ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ∞QÍ `«Å∞™êÎ_À, J`«_Õ „âı+¨µª_»x <å Ü«∞aè„áêÜ«∞O.1 J~°∞˚# L"åK« :

32

Ü≥∂-Ü«∞O Ü≥∂QÆã¨Î fiÜ«∂ „áÈHõÎó ™ê"Õ∞º# =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# I U`«™êºÇ¨ÏO # Ѩâߺq∞ K«&ÛÅ`åfi`ü ã≤÷uO ã≤÷~å"£∞ II 33 Ü«∞ó, JÜ«∞"£∞, Ü≥∂QÆó, `«fiÜ«∂, „áÈHõÎó, ™ê"Õ∞º#, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#, U`«ã¨º, JǨÏ"£∞, #, Ѩâߺq∞, K«OK«Å`åfi`ü, ã≤÷u"£∞, ã≤÷~å"£∞.

=∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ´ Hõ$ëê‚, „áÈHõÎ ´ K≥ѨÊ|_çO^À† `«fiÜ«∂ ´ hKÕ† K«OK«Å`åfi`ü ´ =∞#âßÛOK«ÅºO =Å¡† ™ê"Õ∞º# ´ =∞#ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ U`«ã¨º ´ nxH˜† ÅÜ«∞qˆH∆Ѩâ◊¥#º ã≤÷uÜ≥ÿ∞#, ã¨=∞`«fi"≥∞ÿ#† ã≤÷~å"£∞ ´ JK«Å"≥∞ÿ#† JÜ«∞"£∞ ´ D† ã≤÷u"£∞ ´ ã≤÷ux† Ü«∞ó ´ U† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† Ü≥∂QÆó ´ ã¨=∂kè† # Ѩâߺq∞ ´ Hõ#∞Q˘#ÖˉõΩ<åfl#∞. `åII J~°∞˚#∞_»∞ Ñ¨Öˇ¯#∞ : =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å! =∞#ã¨∞û ÅÜ«∞qˆH∆Ѩâ◊¥#º"≥∞ÿ

ˆH=ÖÏ`å‡HÍ~°OÖ’ "≥ÅÜ«Ú ã¨=∞`«fiÜ≥∂QÍxfl h=Ù K≥áêÊ=Ù† K«OK«Åã¨fiÉèÏ="≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À D ã¨=∞`«fiÉèÏ=O ZÖÏ ã≤÷~°=∞=Ù`«∞O^À „QÆÇ≤ÏOK«ÖˉõΩ<åfl#∞. 33

K«&ÛÅO Ç≤Ï =∞#ó Hõ$+¨‚ „Ѩ=∂kä |Å=^ŒÌ $_è»"£∞ I `«™êºÇ¨ÏO x„QÆǨÏO =∞<Õº "åÜ≥∂i= ã¨∞^Œ∞+¨¯~°"£∞ II

34

K«OK«Å"£∞, Ç≤Ï, =∞#ó, Hõ$+¨‚, „Ѩ=∂kä, |Å=`ü, ^Œ$_è»"£∞, `«ã¨º, JǨÏ"£∞, x„QÆǨÏ"£∞, =∞<Õº, "åÜ≥∂ó, W=, ã¨∞^Œ∞+¨¯~°"£∞.

Hõ$+¨‚ Ç≤Ï =∞#ó

´ Hõ$ëꂆ ´ UÅÜ«∞#† ´ =∞#ã¨∞û†

K«OK«Å"£∞ ´ K«OK«Å=¸† „Ѩ=∂kä ´ â◊s~åxH©, WO„kÜ«∂ʼnõÄ H∆ÀÉèí#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú#n†

1. '<å‰õΩ ã¨∞YO J#∞‰õÄÅ=¸, ^Œ∞óYO „Ѩu‰õÄÅ=¸ J~Ú#>Ë¡ „áê}∞ÅO^ŒiH© ‰õÄ_®—–Jx „QÆÇÏ≤ Oz J`«_∞» r=ÙÅO^Œi ã¨∞MÏxfl HÀ~°`å_»∞† U „áê}© ‰õÄ_® ^Œ∞ódOK«_O» J`«_∞» ã¨ÇÏ≤ OK«Ö_Ë ∞» .

^蕺# Ü≥∂QÆO |Å=`ü ´ „Ѩ|Å=¸† ^Œ$_è"» ∞£ ´ q+¨Ü∞« "åã¨<å ѨÓ~°=‚ ∞=_»O`À ^Œ∞ˆ~ƒù^Œº=¸ J~Ú L#flk† JǨÏ"£∞ ´ <Õ#∞† `«ã¨º ´ nx†

161

x„QÆǨÏ"£∞ ´ x~À^èŒ=Ú#∞† "åÜ≥∂ó W= ´ QÍex x~ÀkèOK«_»OÖφ ã¨∞^Œ∞+¨¯~°"£∞ ´ Ju^Œ∞+¨¯~°=∞x† =∞<Õº ´ `«Åã¨∞<Î åfl#∞, ZOK«∞`«∞<åfl#∞.

`åII Hõ$ëê‚! =∞#ã¨∞û JuK«OK«Å=¸, „Ѩ|Å=¸, â◊sˆ~O„kÜ«∂ʼnõΩ H∆ÀÉèí#∞ HõeyOKÕn J~Ú LOk. nxx q+¨Ü«∞"åã¨#Å #∞O_ç x=iÎÅ¡*ËÜ«∞_»O J`«ºO`« Hõi#î O. Hõ#∞Hõ, nxx x~ÀkèOK«_O» PHÍâ◊OÖ’ "åÜ«Ú=Ù#∞ x~ÀkèOKÕ „Ѩܫ∞`«flO =ÖË J™ê^茺=∞x ZOK«∞`«∞<åfl#∞.

34 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

Jã¨Oâ◊Ü«∞O =∞ǨÉÏǨϟ =∞<À^Œ∞ifl„QÆǨÏO K«Å"£∞ I JÉèϺ¿ã# `«∞ H“<ÕÎÕÜ«∞ "≥·~åˆQº} K« QÆ$ǨϺ`Õ II

35

Jã¨Oâ◊Ü«∞"£∞, =∞ǨÉÏǨϟ, =∞#ó, ^Œ∞ifl„QÆǨÏ"£∞, K«Å"£∞ JÉèϺ¿ã#, `«∞, H“<ÕÎÕÜ«∞, "≥·~åˆQº}, K«, QÆ$ǨϺ`Õ.

(WO^Œ∞Ö’) Jã¨Oâ◊Ü«∞"£∞ ´ ã¨O^ÕǨÏO ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ÖË^Œ∞† ´ ѨeÔH#∞† `«∞ ´ HÍx† ´ =∞Ǩg~å† H“<ÕÎÜ«∞ ´ ‰õΩOfѨل`å† ´ =∞#ã¨∞û† JÉèϺ¿ã# ´ ^蕺<åÉèϺã¨O`À† ´ ^Œ∞ifl~À^èŒO, ´ Éè’QÆ q`«$+¨‚`À† x„QÆÇ≤ÏOѨHõ+¨ìO† "≥·~åˆQº} K« (Wk) QÆ$ǨϺ`Õ ´ x„QÆÇÏ≤ OѨ|_»∞`ÀOk. K«Å"£∞ ´ K«OK«ÅO† `åII NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : F =∞ǨÉÏǨ˙! =∞#ã¨∞û ^Œ∞ifl~À^èŒ=¸, NÉèíQÆ"å<£ L"åK« =∞ǨÉÏǨϟ =∞#ó ^Œ∞ifl„QÆǨÏ"£∞

K«OK«Å=¸ J#_»OÖ’ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞. HÍx, H“O`ÕÜ«∂! ^蕺<åÉèϺã¨O KÕ`«#∞, SÇ≤ÏHõ áê~°Ö∫H˜Hõ q+¨Ü«∞q`«$+¨‚ KÕ`«#∞ nxx x~ÀkèOѨ=K«∞Û.1 (=$uÎâ◊¥#º"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û â◊√^ŒúO, Wk „|Ǩ‡HÍ~°OQÍ "≥ÅÜ«Ú@ÜÕ∞ xifiHõÅÊ ã¨=∂kè.)

35 1. (J) JÉèϺã¨"≥·~åQͺÉèϺO `«xfl~À^èŒó. –Ü≥∂QÆã¨∂„`«"£∞. 1–12.

(P) ^èŒ~°‡Ñ¨^Œ=Ú, 33 K«∂.

162

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Jã¨Oâ◊Ü«∞`å`«‡<å Ü≥∂QÀ ^Œ∞¢ëêÊѨ Wu "Õ∞ =∞uó I =âߺ`«‡<å `«∞ Ü«∞`«`å â◊HÀº-"åѨÙÎ =ÚáêÜ«∞`«ó II

36

Jã¨Oâ◊Ü«∞`« P`«‡<å, Ü≥∂QÆó, ^Œ∞¢ëêÊѨó, Wu, "Õ∞, =∞uó, =âߺ`«‡<å, `«∞, Ü«∞`«`å, â◊Hõºó, J"åѨÙÎ"£∞, LáêÜ«∞`«ó.

Jã¨Oâ◊Ü«∞`« P`«‡<å ´ ™êfinè#z`«∞Î_»∞ HÍx"åxH˜† Ü≥∂QÆó ´ Ü≥∂QÆO† ^Œ∞¢ëêÊÑ¨ó ´ Jã¨OÉèí=O, á⁄O^Œ#â◊HõºO† Wu ´ Jx† "Õ∞ ´ <å† =∞uó ´ Jaè„áêÜ«∞=Ú†

´ HÍx† ´ Ü«∞`«fljÅ∞_»∞#∞† ´ ™êfinè#z`«∞Î_»∂ J~Ú# "åxKÕ`«† LáêÜ«∞`«ó ´ `«y# LáêÜ«∞O`À† (Wk) J"åѨÙÎ"£∞ ´ á⁄O^Œ† â◊Hõºó ´ â◊Hõº"≥∞ÿ#k. `«∞ Ü«∞`«`å =âߺ`«‡<å

`åII ã¨OÜ«∞=∞O ÖËx"åxH˜ z`«Î=$uÎ x~À^èŒO Jã¨OÉèí=O. Wk <å Jaè„áêÜ«∞O† HÍx, =∞m§ =∞m§ „ѨÜ∞« uflOKÕ"å_»∂, l`ÕO„kÜ«Ú_»∂ J~Ú#"å_»∞ âßGqÇ≤Ï`åÖˇ·# LáêÜ«∂Å#∞ (JÉèϺã¨"≥·~åQͺÅ#∞) J=ÅOaOz Ü≥∂QÍxfl á⁄O^ŒQÆÅ_»∞.

36 J~°∞˚# L"åK« :

JÜ«∞uó „â◊^ŒúÜ≥∂¿Ñ`À Ü≥∂QÍK«Ûe`« =∂#ã¨ó I J„áêѨº Ü≥∂QÆ ã¨Oã≤kúO HÍO QÆuO Hõ$+¨‚ QÆK«Ûùu II JÜ«∞uó, „â◊^ŒúÜ«∂, L¿Ñ`«ó, Ü≥∂QÍ`ü, K«e`« =∂#ã¨ó, J„áêѨº, Ü≥∂QÆã¨Oã≤kú"£∞, HÍ"£∞, QÆu"£∞, Hõ$+¨‚, QÆK«Ûùu.

J~°∞˚#ó L"åK« Hõ$+¨‚ „â◊^ŒúÜ«∂ L¿Ñ`«ó JÜ«∞uó Ü≥∂QÍ`ü

´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ Hõ$ëꂆ ´„â◊^•ú JÜ«Ú‰õΩÎ_»∂† ´ xÜ«∞=∞Ç‘Ï#∞_»∂ J~Ú# "å_»∞† ´ Ü≥∂QÆO #∞O_ç†

K«e`« =∂#ã¨ó Ü≥∂QÆ–ã¨Oã≤kú"£∞ J„áêѨº HÍ"£∞ QÆu"£∞ QÆK«Ûùu

´ „Éèí+¨ªz`«∞Î_≥· ´ Ü≥∂QÆã≤kúx† ´ á⁄O^ŒHõ† ´ Z\˜ì† ´ QÆux† ´ á⁄O^Œ∞#∞?

37

^蕺# Ü≥∂QÆO

163

`åII J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞: Hõ$ëê‚! „â◊^Œú`À Ü≥∂QÆ™ê^èŒ##∞ P~°OaèOz<å xÜ«∞=∞~åÇ≤Ï`«ºO KÕ`« Ü≥∂QÆ„Éèí+¨ªz`«∞Î_»∞ Ü≥∂QÆã≤kúx (*Ï˝<åxfl) á⁄O^Œ_»∞. =∞i "å_»∞ Z\˜ì QÆux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞?

37

HõzÛ<Àfl ÉèíÜ«∞q„Éèí+¨ìó zè<åfl „Éèíq∞= #â◊ºu I J„ѨuëȪ =∞ǨÉÏǨϟ q=¸_èÀ „|Ǩχ}ó Ѩkä II

38

HõzÛ`ü, #, LÉèíÜ«∞q„Éèí+¨ìó, zè#fl J„Éèí"£∞, W=, #â◊ºu, J„Ѩu+¨ªó, =∞ǨÉÏǨϟ, q=¸_è»ó, „|Ǩχ}ó, Ѩkä. =∞ǨÉÏǨϟ ´ Hõ$ëꂆ LÉèíÜ«∞q„Éèí+¨ªó ´ Hõ~°‡, ^蕺<åÅ∞ „|Ǩχ}ó Ѩkä ´ „|ǨχÖÏÉè=í ∂~°Oæ Ö’† Ô~O_çO\˜H© K≥_ç#"å_≥·† q=¸_è»ó ´ =¸_è»∞_»∞, HõÅ`« zè#fl J„ÉèíO W= ´ K≥^Œi# "Õ∞Ѷ¨∞O =Öˇ† K≥Ok#"å_»∂† # #â◊ºu HõzÛ`ü ´ K≥_»_»∞ Hõ^•?

J„Ѩu+¨ªó ´ x~å„â◊Ü«Ú_»∂†

`åII Hõ$ëê‚! „|Ǩχ„áêÑ≤ΠѨ^äŒOÖ’ Hõ~°‡ ^蕺# =∂~åæÅ #∞O_ç „Éèí+¨µì_»∂,1 q=¸_è»∞_»∂, x~å„â◊Ü«Ú_»∂ J~Ú# Ü≥∂y K≥^Œi# "Õ∞Ѷ¨∞O =Öˇ2 q<åâßxfl á⁄O^Œ_»∞ Hõ^•?

38

U`«<Õ‡3 ã¨Oâ◊Ü«∞O Hõ$+¨‚ KèÕ`«∞Î =∞~°›ã¨ºâı+¨`«ó I `«fi^Œ#º ã¨ûOâ◊Ü«∞™êºã¨º KèÕ`åÎ #ǨïºÑ¨Ñ¨^Œº`Õ II

39

U`«`ü, "Õ∞, ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞, Hõ$+¨‚, KèÕ`«∞Î"£∞, J~°›ã≤, Jâı+¨`«ó, `«fi^Œ#ºó, ã¨ûOâ◊Ü«∞㨺, J㨺, KèÕ`åÎ, #, Ç≤Ï, LѨѨ^Œº`Õ.

1. Hõ~‡° Å#∞ Dâ◊fi~å~°Ê}O KÕã<≤ å `«ºlOz<å ‰õÄ_® ã¨fi~°Oæ ÅaèOK«^∞Œ † =∞i, Ü≥∂QÆãk≤ ú á⁄O^ŒHáõ È=_»O KÕ`« "≥∂Hõ∆O ÖË^Œ∞. ã¨fi~°æ "≥∂H∆ÍÅ∞ Ô~O_çO\˜H© ‰õÄ_® K≥_ç#"å_»=_»O KÕ`« 'LÉèíÜ«∞ q„Éèí+¨µì_»∞— Jx Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì}˜‚ ¿Ñ~˘¯#∞K«∞<åfl_»∞.

2. zè#fl "Õ∞Ѷ∞¨ O ѨÓ~°fi"Õ∞Ѷ∞¨ O #∞O_ç `≥y#^≥,· `«~∞° "å`« ^•xx á⁄O^Œ*ÏÅHõ =∞^躌 Ö’<Õ #t™ÈÎOk. D LÉèíÜ«∞ „Éèí+¨µì_ç@∞¡ =∞^茺֒<Õ #tOѨ_»∞ HõÆ^• Jx J~°∞˚#∞x ÉèíÜ«∞O. –N^èŒ~°™êfiq∞.

3. U`«O "Õ∞. - áê~îåO`«~O° .

164

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Hõ$+¨‚ ´ Hõ$ëꂆ "Õ∞ ´ <å† U`«`ü ´ D† ã¨Oâ◊Ü«∞"£∞ ´ ã¨O^ÕǨxfl† Jâı+¨`«ó ´ ã¨OѨÓ~°‚OQ͆ KèÕ`«∞Î"£∞ ´ „`«∞OѨ, x"åiOѨ† (h=Ù) J~°›ã≤ ´ `«QÆ∞^Œ∞=Ù, Ü≥∂QÆ∞º_»=Ù†

Ç≤Ï ´ U=∞#† `«fi^Œ#ºó ´ hHõO>ˡ "ÕÔ~·# |∞∞+≤, ^Õ=`«† J㨺 ´ D† ã¨Oâ◊Ü«∞㨺 ´ ã¨O^ÕǨxH˜† KèÕ`åÎ ´ x=~°Î‰õΩ_»∞† # LѨѨ^Œº`Õ ´ ^˘~°Hõ_»∞.

`åII Hõ$ëê‚! D <å ã¨O^ÕǨxfl ã¨OѨÓ~°‚OQÍ x"åiOK«_®xH˜ h"Õ ã¨=∞~°∞÷_»=Ù† h=Ù H͉õΩO_®, `«k`«~°∞Öˇ·# |∞∞+¨µÅ∞ QÍx ^Õ=`«Å∞ QÍx D ã¨Oâ◊Ü«∂xfl f~°Û*ÏÅ~°∞.

39 N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

áê~°÷ <≥·"ÕÇ¨Ï <å=Ú„`« q<åâ◊ã¨Î㨺 q^Œº`Õ I # Ç≤Ï HõàϺ} Hõ$`«¯tÛ^Œ∞Ì~°æuO `å`« QÆK«Ûùu II

40

áê~°÷, #, U=, WǨÏ, #, J=Ú„`«, q<åâ◊ó, `«ã¨º, q^Œº`Õ, #, Ç≤Ï, HõàϺ} Hõ$`ü, HõtÛ`ü, ^Œ∞~°æu"£∞, `å`«, QÆK«Ûùu.

NÉèíQÆ"å<£ ´ NHõ$+¨µ‚_»∞† L"åK« ´ ѨeÔH#∞† áê~°÷ ´ J~°∞˚<å† `«ã¨º ´ "åxH˜, Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µìxH˜† WÇ¨Ï ´ D Ö’HõOÖ’† q<åâ◊ó ´ áêu`«ºO, t+¨µìÅ xO^Œ† # q^Œº`Õ ´ HõÅ∞QÆ^Œ∞† J=Ú„`« U= ´ Ѩ~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_®†

`åII

# ´ #~°Hõ„áêÑ≤Î =Ú#flQÆ∞#q HõÅ∞QÆ=Ù† `å`« ´ =`åû† Ç≤Ï ´ U=∞#† HõÖϺ}Hõ$`ü ´ =∞Oz X#~°∞Û"å_»∞† HõtÛ`ü ´ Z=fi_»∂† ^Œ∞~°æu"£∞ ´ J^èÀQÆux† # QÆK«Ûùu ´ á⁄O^Œ_»∞.

NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : áê~å÷! Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_»∞ "≥·kHõHõ~°‡Å#∞

`«ºlOz#"å_Õ J~Ú<å, WǨÏÖ’HõOÖ’ áêu`åºxfl QÍx xO^Œ#∞ QÍx á⁄O^Œ_∞» . Ѩ~°Ö’HõOÖ’ #~°HÍxfl QÍx Ç‘Ï#[#‡Å#∞ QÍx á⁄O^Œ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, <åÜ«∞<å! â◊√Éèí"≥Ú#ˆ~Û "å_≥#fl_»∂ ‰õÄ_® ^Œ∞~°æux á⁄O^Œ_»∞.

40

165

^蕺# Ü≥∂QÆO

„áêѨºÑ¨Ù}º Hõ$`åO Ö’HÍ<£ L+≤`åfi âßâ◊fifã¨û=∂ó I â◊√p<åO N=∞`åO ˆQ¿ÇÏ Ü≥∂QÆ„ÉèíëÈ -aè*ÏÜ«∞`Õ II 41 „áêѨº, ѨÙ}º Hõ$`å"£∞, Ö’HÍ<£, L+≤`åfi, âßâ◊fifó, ã¨=∂ó, â◊√p<å"£∞, N=∞`å"£∞, ˆQ¿ÇÏ, Ü≥∂QÆ„Éèí+¨ìó, Jaè*ÏÜ«∞`Õ. Ü≥∂QÆ„Éèí+¨ìó ´ Ü≥∂QÆK«∞º`«∞_≥·#"å_»∞† ѨÙ}ºHõ$`å"£∞ ´ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å† Ö’HÍ<£ ´ Ö’HÍÅ#∞† „áêѨº ´ á⁄Ok† âßâ◊fifó ´ ÃщõΩ¯† ã¨=∂ó ´ ã¨O=`«û~åÅ∞†

L+≤`åfi ´ JK«Û@ #∞O_ç† â◊√p<å"£∞ ´ ã¨^•Kå~°Ñ¨~°∞Å∂† N=∞`å"£∞ ´ ^èŒx‰õΩÅ∂ J~Ú#"åi† ˆQ¿ÇÏ ´ QÆ$ǨÏOÖ’† Jaè*ÏÜ«∞`Õ ´ ѨÙ_»`å_»∞.

`åII Ü≥∂QÆ „Éèí+¨µì_≥·#"å_»∞ Jâ◊fi"Õ∞^è•k ѨÙ}ºHõ~°‡Å#∞ X#ˆ~Û"åiH˜ „áêáêºÖˇ·# „|Ǩχ֒HÍk â◊√ÉèíÖ’HÍÅ#∞ á⁄Ok, JHõ¯_» KåÅHÍÅO =ã≤™êÎ_»∞† J#O`«~°O ã¨^•Kå~° ã¨OѨ#∞flÖˇ·# ^èŒx‰õΩÅ QÆ$ǨÏOÖ’ [x‡™êÎ_»∞.

41

J^äŒ"å Ü≥∂y<å"Õ∞= ‰õΩÖË Éèí=u nè=∞`å"£∞ I U`«kú ^Œ∞~°¡Éèí`«~°O Ö’ˆH [#‡ Ü«∞n^Œ$â◊"£∞ II

42

J^äŒ"å, Ü≥∂y<å"£∞, U=, ‰õΩÖË, Éèí=u, nè=∞`å"£∞, U`«`ü, Ç≤Ï, ^Œ∞~°¡Éèí`«~°"£∞, Ö’ˆH, [#‡, Ü«∞`ü, D^Œ$â◊"£∞.

J^äŒ"å nè=∞`å"£∞ Ü≥∂y<å"£∞ ‰õΩÖË U= Éèí=u

´ ÖËHõ† ´ *Ï˝#∞Å∞#∞† ´ Ü≥∂QÆ∞Öˇ·# "åi† ´ =Oâ◊OÖ’<Õ† ´ [x‡™êÎ_»∞†

D^Œ$â◊"£∞ Ü«∞`ü [#‡ U`«^£ Ç≤Ï Ö’ˆH ^Œ∞~°¡Éèí`«~°"£∞

´ W\˜ìk† ´ U [#‡=Ú#fl^À† ´ Jk† ´ [QÆ`«∞ÎÖ’† ´ J`«ºO`«^Œ∞~°¡ÉèíO.

`åII (H˘kÌQÍ JÉèíºã≤OK«|_ç# Ü≥∂QÆO #∞O_ç K«∞ºuK≥Ok#"åx QÆu K≥ѨÊ|_çOk. WHõ z~åÉèíºã¨Î"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆO #∞O_ç „Éèí+¨ì`« á⁄Ok#"åx QÆu K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.) ÖËHõ, Ü≥∂QÆ „Éèí+¨µì_≥·# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ *Ï˝#=O`«∞Öˇ·# Ü≥∂QÆ∞Å =Oâ◊OÖ’<Õ [x‡™êÎ_»∞. W@∞=O\˜ [#‡ D [QÆ`«∞ÎÖ’ J`«ºO`« ^Œ∞~°¡ÉèíO. 42

166

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«„`« `«O |∞kúã¨OÜ≥∂QÆO ÅÉèí `Õ áœ~°fi ^ÕÇ≤ÏHõ"£∞1 I Ü«∞`«`Õ K« `«`À Éèí∂Ü«∞ó ã¨Oã≤^Òú ‰õΩ~°∞##Ì# II 43 `«„`«, `«"£∞, |∞kú ã¨OÜ≥∂QÆ"£∞, ÅÉèí `Õ, áœ~°fi^ÕÇ≤ÏHõ"£∞, Ü«∞`«`Õ, K«, `«`«ó, Éèí∂Ü«∞ó, ã¨Oã≤^Òú, ‰õΩ~°∞#O^Œ#. ‰õΩ~°∞#O^Œ# ´ J~°∞˚<å† `«„`« ´ P [#‡=ÚÖ’† áœ~°fi^ÕÇ≤ÏHõ"£∞ ´ ѨÙ~°fi[#‡Ö’ á⁄Ok#† `«"£∞ ´ P† |∞kú ã¨OÜ≥∂QÆ"∞£ ´ "≥∂HõÑ∆ ~¨ "° ∞≥ #ÿ |∞kúx† ÅÉèí`Õ ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞†

´ ѨÓ~°fi[#‡Ö’ X#~°Û|_ç# ™ê^èŒ# #∞O_ç, ѨÓ~°fi[#‡Ö’ ã¨O™ê¯~åÅ „¿Ñ~°}`À† ã¨Oã≤^Òú K« ´ ã≤kúx á⁄O^Œ_®xH˜† Éèí∂Ü«∞ó ´ JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯=Q͆ Ü«∞`«`Õ ´ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞. `«`«ó

`åII (`«~°∞"å`« Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_»∞ UO KÕ™êÎ_»O\Ï"å?–) ‰õΩ~°∞#O^Œ<å! Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_»∞ D [#‡Ö’ ѨÓ~°fi[#‡–ã¨O™ê¯~åxfl J#∞ã¨iOKÕ |∞kúx á⁄Ok, ã≤kúx á⁄O^Œ∞@ÔH· =Ú#∞Ѩ\ ˜HõO>ˇ Z‰õΩ¯=QÍ „Ѩܫ∞`«flO KÕ™êÎ_»∞.

43

ѨÓ~åfiÉèϺ¿ã# `Õ<≥·= „Ç≤ÏÜ«∞`Õ Ç¨Ïº=â’-Ñ≤ ã¨ó I l*Ï˝ã¨∞~°Ñ≤ Ü≥∂QÆ㨺 â◊|Ì„|Ǩ‡u=~°Î`Õ II

44

ѨÓ~åfiÉèϺ¿ã#, `Õ#, U=, „Ç≤ÏÜ«∞`Õ, Ç≤Ï, J=â◊ó, JÑ≤, ã¨ó, l*Ï˝ã¨∞ó, JÑ≤, Ü≥∂QÆ㨺, â◊|Ì„|Ǩχ, Ju=~°Î`Õ. ã¨ó ´ J`«_»∞† J=â◊ó JÑ≤ ´ `«# =â◊O HÍHõÜÕ∞, `Õ# ´ P† ѨÓ~åfiÉèϺ¿ã# U= ´ ѨÓ~°fi[#‡Ö’ JÉèϺã¨OKÕÕ, Ü≥∂QÆ ™ê^èŒ#KÕÕ† „Ç≤ÏÜ«∞`Õ ´ PHõi¬OK«|_»`å_»∞†

Ü≥∂QÆ㺨 ´ Ü≥∂QÆãfi¨ ~°∂áêxfl† l*Ï˝ã¨∞ó JÑ≤ ´ Z~°∞QÆ HÀˆ~"å_»∞ ‰õÄ_®† â◊|Ì „|Ǩχ ´ "Õ^ÀHõÎ=ÚÖˇ·# Hõ~°‡Å#∞ J#∞+≤ª¿ãÎ HõeˆQ Ѷ¨ÖÏxfl† Ju=~°Î`Õ ´ Ju„Hõq∞™êÎ_»∞.

`åII J`«_»∞ ѨÓ~°fi[<å‡ÉèϺã¨O KÕ`« `«# =â◊O HÍHõÜÕ∞, Ü≥∂QÆ™ê^èŒ# "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ PHõi¬OK«|_»∞`«∞<åfl_»∞. Jn QÍHõ, Ü≥∂QÆãfi¨ ~°∂áêxfl Z~°∞QÆ^ÅŒ z#"å_»∞ 1. áœ~°fi^≥Ç· Ï≤ Hõ"∞£ . - áê~îåO`«~O° .

^蕺# Ü≥∂QÆO

167

‰õÄ_®, "Õ^ÀHõÎ=ÚÖˇ·# Hõ~°‡Å Ѷ¨ÖÏÅ#∞ Ju„Hõq∞Oz, ^•xHõO>ˡ L#fl`«"≥∞ÿ# (*Ï˝#) Ѷ¨ÖÏxfl á⁄Ok =Ú‰õΩÎ_»=Ù`«∞<åfl_»∞. (w`« :4–33 K«∂:) 44

„Ѩܫ∞`åfl ^Œº`«=∂#ã¨∞Î Ü≥∂w ã¨Oâ◊√^Œú H˜eƒ+¨ó I J<ÕHõ[#‡ ã¨Oã≤^Œúó `«`À Ü«∂u Ѩ~åVæu"£∞ II

45

„Ѩܫ∞`åfl`ü, Ü«∞`«=∂#ó, `«∞, Ü≥∂w, ã¨Oâ◊√^Œú H˜eƒ+¨ó, J<ÕHõ[#‡ ã¨Oã≤^Œúó, `«`«ó, Ü«∂u, Ѩ~å"£∞, QÆu"£∞. ´ HÍx† ´ ѨÓ~°fi[#‡Hõ$`«"≥∞ÿ# Ü«∞`«flO HõO>ˡ† Ü«∞`«=∂#ó ´ Z‰õΩ¯=QÍ „Ѩܫ∞uflã¨∂Ά ã¨Oâ◊√^Œú H˜eƒ+¨ó ´ xëêÊѨÙ_≥·† Ü≥∂w ´ Ü≥∂y†

`«∞ „Ѩܫ∞`åfl`ü

J<ÕHõ [#‡ ã¨Oã≤^Œúó ´ |Ǩï[#‡ ™ê^èŒ<å Ѷ¨ÅOQ͆ `«`«ó ´ J#O`«~°O† Ѩ~åOQÆu"£∞ ´ Ѩ~°=∞QÆux, "≥∂H∆Íxfl† Ü«∂u ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII Ü≥∂y ѨÓ~°fi[#‡ HõO>ˡ Z‰õΩ¯=QÍ „Ѩܫ∞uflOz áêѨO #∞O_ç q_ç=_»`å_»∞. J#O`«~°O ѨÓ~°fiѨÓ~°fi=ÚÖˇ·# [#‡ÅÖ’ ™ê^èŒ<åã¨O™ê¯~°O KÕ`« ã≤kúx á⁄Ok "≥∂H∆Íxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

45

`«Ñ¨ã≤fiÉè’º-kèHÀ Ü≥∂w *Ï˝xÉè’º-Ñ≤ =∞`À-kèHõó I Hõi‡ÉèíºâßÛkèHÀ Ü≥∂w `«™ê‡^Àºw Éèí"å~°∞˚# II

46

`«Ñ¨ã≤fiÉèíºó, JkèHõó, Ü≥∂w, *Ï˝xÉèíºó, JÑ≤, =∞`«ó, JkèHõó, Hõi‡Éèíºó, K«, JkèHõó, Ü≥∂w, `«™ê‡`ü, Ü≥∂w, Éèí=, J~°∞˚#. Ü≥∂w ´ ^蕺#x+¨µª_»∞, `«`«Îfi*Ï˝x† `«Ñ¨ã≤fiÉèíºó ´ Hõ$¢K«ÛùKåO„^•Ü«∞}Ïk `«Ñ¨ã¨∞û X#ˆ~Û"åi HõO>ˆ JkèHõó ´ „âı+¨µª_»∞† *Ï˝xÉèíºó JÑ≤ ´ âߢ™êÎ~°÷O Ziy# ѨO_ç`«∞Å∞, âßG*Ï˝#∞Å HõO>ˆ JkèHõó ´ „âı+¨µª_»∞† Ü≥∂w ´ `«`«Îfi*Ï˝x†

Hõi‡Éèíºó K« ´ JyflǨϟ„`åk Hõ~°‡Å#∞ J#∞+≤Oª KÕ "åiHõO>ˆ JkèHõó ´ „âı+¨µª_»∞† (Jx) =∞`«ó ´ `«ÅѨ|_»∞K«∞<åfl_»∞† `«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ† J~°∞˚# ´ áê~å÷† Ü≥∂w ´ `«`«Îfi*Ï˝xq† Éèí= ´ Hõ=Ú‡!

168

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII Ü≥∂y (JO>Ë, `«`«Î fi*Ï˝x, ^蕺#x+¨µª_»∞) Hõ$¢K«Ûù KåO„^•Ü«∞}Ïk `«áÈx+¨µªÅ HõO>ˡ „âı+¨µª_»∞, âßGA˝Öˇ·# ѨO_ç`«∞Å HõO>Ë ‰õÄ_® Jkè‰õΩ_»∞. =∞iÜ«Ú, JyflǨϟ„`åk Ü«∞[˝Ñ¨~åÜ«∞}∞Öˇ·# Hõ~°‡~î°∞Å Hõ<åfl L#fl`«∞_»∞. Hõ#∞Hõ, J~°∞˚<å! h=Ù Ü≥∂yq Hõ=Ú‡!

46

Ü≥∂y<å=∞Ñ≤ 㨈~fiëêO =∞^Œæ`Õ<å#Î ~å`«‡<å I „â◊^•ú"å<£ Éèí[`Õ Ü≥∂ =∂O 㨠"Õ∞ Ü«ÚHõÎ`«"≥∂ =∞`«ó II 47 Ü≥∂y<å"£∞, JÑ≤, 㨈~fiëê"£∞, =∞^Œæ`Õ#, JO`«~å`«‡<å, „â◊^•ú"å<£, Éèí[`Õ, Ü«∞ó, =∂"£∞, ã¨ó, "Õ∞, Ü«ÚHõÎ`«=∞ó, =∞`«ó. Ü«∞ó „â◊^•ú"å<£ =∞^Œæ`Õ# JO`«~å`«‡<å =∂"£∞ Éèí[`Õ

´ Z=_»∞† ´ „â◊^•úÜ«Ú‰õΩÎ_≥·† ´ <åÜ«∞O^•ã¨H"Îõ ∞≥ #ÿ † ´ z`«ÎO`À† ´ ##∞fl† ´ Éèíl™êÎ_À†

㨈~fiëêO Ü≥∂y<åO JÑ≤ ´ ~°∞„^•k`åºk ^Õ=`å ^蕺#Ѩ~°∞Öˇ·# Ü≥∂QÆ∞ÅO^Œi HõO>ˆ Ü«ÚHõÎ`«=∞ó ´ ã¨~°fi„âı+¨µª_≥·#† ã¨ó ´ J`«_»∞† "Õ∞ ´ <å‰õΩ† =∞`«ó ´ ã¨=∞‡`«∞_»∞.

`åII Z=_»∞ „â◊^•úà√◊ "≥· =∞^Œ`æ z« `«∞_Î ·≥ ##∞fl Éèlí ™êÎ_À J`«_∞» ~°∞„^•k`åºk ^Õ=`«Å#∞ ^蕺xOKÕ Ü≥∂QÆ∞Å HõO>Ë ‰õÄ_® „âı+¨µª_»∞ – <å Hõaè=∞`«∞_»∞. 47 Wu N =∞ǨÉèÏ~°`Õ cè+¨‡Ñ¨~°fi}˜ N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å ã¨∂Ѩx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚# ã¨O"å^Õ ^蕺#Ü≥∂QÀ1<å=∞ó +¨ëȪ-^蕺ܫ∞ó â’¡Hõã¨OYº –47. "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç(233{47)

280.

1. D J^蕺ܫ∞O JÉèϺã¨Ü∂≥ QÆO, P`«‡ã¨OÜ«∞=∞Ü≥∂QÆO, P`«‡Ü≥∂QÆO Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~À¯|_»∞`ÀOk.

^蕺# Ü≥∂QÆO

169

P`«‡Ü≥∂QÆ =∞"ÀK« ^Àº ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ t~À=∞}˜ó I `«O =O^Õ Ñ¨~°=∂#O^ŒO =∂^èŒ=O ÉèíHõÎâı=kè"£∞ II `åII U ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ t~À=∞}˜ (NHõ$+¨µ‚_»∞) P`«‡Ü≥∂QÍxfl (^蕺#Ü≥∂QÍxfl) K≥ÃÑÊ<À† ÉèíHõÎxkèÜ«¸, Ѩ~°=∂#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∂ J~Ú# P =∂^èŒ=ÙxH˜ =O^Œ#=ÚÅ#∞ JiÊã¨∞Î<åfl#∞.

170

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« II F"£∞ #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ N~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ II

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨Ñ¨Î"≥∂-^蕺ܫ∞ó - *Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó ( ã¨Ñ¨Î=∂^蕺ܫ∞O - *Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆO) q*˽ܫ∞ =∂`«‡# ã¨Î`«fiO ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨=Ú^•Ç¨Ï$`«"£∞, Éèí[hÜ«∞ =∞ ^äÕ^•h g∞â◊fi~°O ~°∂Ѩ g∞~°º`Õ.1 v

N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :

=∞Ü«∂ºã¨HõÎ =∞<åó áê~°÷ Ü≥∂QÆO Ü«Ú&˚#‡^•„â◊Ü«∞ó I Jã¨Oâ◊Ü«∞O ã¨=∞„QÆO =∂O Ü«∞^ä• *Ï˝ã¨ºã≤ `«K«Ûù $}∞ II 1 =∞~Ú, Pã¨HõÎ =∞<åó, áê~°÷, Ü≥∂QÆ"£∞, Ü«ÚO[<£, =∞^•„â◊Ü«∞ó, Jã¨Oâ◊Ü«∞"£∞, ã¨=∞„QÆ"£∞, =∂"£∞, Ü«∞^ä•, *Ï˝ã¨ºã≤, `«`ü, â◊$}∞. áê~°÷ ´ J~°∞˚<å† =∞~Ú ´ <åÜ«∞O^Œ∞† Pã¨HõÎ =∞<åó ´ ÅQÆflz`«∞Î_»=Ó† =∞^•„â◊Ü«∞ó ´<å â◊~°}ÏQÆ`«∞_»=Ó J~Ú† Ü≥∂QÆ"∞£ ´ Ü≥∂QÍxfl† Ü«ÚO[<£ ´ JÉèíºã≤ã¨∂Ά =∂"£∞ ´ <å†

´ Sâ◊fi~åºk ã¨OѨ#fl"≥∞ÿ# ѨÓ~°‚ã¨fi~°∂áêxfl† Jã¨Oâ◊Ü«∞"£∞ ´ xã¨ûOâ◊Ü«∞OQ͆ Ü«∞^ä• ´ Z@∞¡† *Ï˝ã¨ºã≤ ´ `≥eã≤H˘#QÆÅ"À† `«`ü ´ ^•xx† â◊$}∞ ´ q#∞. ã¨=∞„QÆ"£∞

1. qâı+¨OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy# P`«‡`«`«Î fiO Ü≥∂QÆO`ÀÉÏ@∞ K≥ѨÊ|_çOk† WHõ Éèí[# q+¨Ü«∞"≥∞ÿ# Dâ◊fi~° ã¨fi~°∂ѨO =i‚OѨ|_»∞`ÀOk.

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

171

`åII (ѨÓ~åfi^蕺ܫ∂O`«OÖ’ '=∞^Œæ`«z`«∞Î_≥· ##∞fl ÉèílOKÕ"å_»∞ Ü≥∂QÆ∞ÅO^ŒiÖ’#∂ „âı+¨µª_»∞— Jx K≥ѨÊ|_çOk. ÉèíH˜ÎÉèÏ[#∞_»"≥·# h ã¨fi~°∂ѨO Z@∞=O\˜k? J<Õ „Ѩâfl◊ #∞ J¿ÑH˜O∆ z, ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl x~°∂Ñ≤ã∂¨ -Î ) NÉèQí "Æ å#∞_»∞ ѨeÔH#∞: áê~å÷! ã¨~°fiq^è•Å <å â◊~°}ÏQÆ`«∞_»"≥·, (JyflǨϟ„`« `«áÈ^•<å^Œ∞ŠѶ¨ÖÏÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_®) <å Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û#∞ xeÑ≤ Ü≥∂QÍxfl JÉèíºã≤ã¨∂Î, qÉèí∂u |Åâ◊ÔHκâ◊fi~åºk ã¨OѨ#fl"≥∞ÿ# <å ѨÓ~°‚ã¨fi~°∂áêxfl xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeˆQ sux q#∞.

1

*Ï˝#O `Õ-ǨÏO ã¨q*Ï˝#O W^ŒO =H∆ͺ=∞ºâı+¨`«ó I Ü«∞*ò*Ï˝`åfi <ÕÇ¨Ï Éèí∂Ü≥∂-#º`ü *Ï˝`«=º =∞=t+¨º`Õ II 2 *Ï˝#"£∞, `Õ, JǨÏ"£∞, ã¨q*Ï˝#"£∞, W^Œ"£∞, =H∆ͺq∞, Jâı+¨`«ó, Ü«∞`ü, *Ï˝`åfi, #, WǨÏ, Éèí∂Ü«∞ó, J#º`ü, *Ï˝`«=º"£∞, J=t+¨º`Õ.

JǨÏ"£∞ `Õ Ü«∞`ü *Ï˝`åfi WÇ¨Ï Éèí∂Ü«∞ó J#º`ü *Ï˝`«=º"£∞

´ <Õ#∞† ´ h‰õΩ† ´ ^Õxx† ´ „QÆÇ≤Ï¿ãΆ ´ D „âıÜ≥∂=∂~°æOÖ’† ´ =∞m§ WHõ† ´ WOH˘Hõ\˜† ´`≥Å∞ã¨∞HÀ^ŒyOk†

# J=t+¨º`Õ ´ H˘é=_ç LO_»^À† W^Œ"£∞ ´ D† ã¨q*Ï˝#"£∞ ´ q*Ï˝#O`À‰õÄ_ç#, J#∞Éèí"ÀáêÜ«∞O`À ‰õÄ_ç#† *Ï˝#"£∞ ´ *Ï˝<åxfl, „|ǨÏ`«`åÎfixfl† Jâı+¨`«ó ´ ã¨OѨÓ~°‚OQ͆ =H∆ͺq∞ ´ K≥|∞`«∞<åfl#∞.

`åII <Õ#∞ h‰õΩ J#∞Éèí"ÀáêÜ«∞O`À ‰õÄ_ç# „|Ǩχ `«`åÎ fixfl ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ K≥|∞`«∞<åfl#∞† nxx „QÆÇÏ≤ ¿ãÎ D „âıÜ∂≥ =∂~°Oæ Ö’ (WÇ¨Ï Ö’HõOÖ’) =∞i `≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy#k Un q∞QÆÅ^Œ∞.1 2 1. (J) Hõã‡≤ #∞flÉèQí "Æ À q*Ï˝`Õ ã¨~fi° q∞^ŒO q*Ï˝`O« Éè=í fu. - =ÚO_»HÀѨx+¨`∞« Î 1–3. ^Õxx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë W^ŒO`å `≥eÜ«∞#QÆ∞#∞?

(P) 'ÜÕ∞<å„â◊√`«Q∑O „â◊√`«O Éèí=`«º=∞`«O =∞`« =∞q*Ï˝`«O q*Ï˝`«"£∞— - KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î 6–1–3. „|Ǩ‡xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë J„â◊√`«O „â◊√`«=¸, J=∞`«O =∞`«=¸, Jq*Ï˝`O« q*Ï˝`=« ¸ J=Ù`å~Ú.

172

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

=∞#∞ëêº}ÏO ã¨Ç¨Ï„¿ã+¨µ HõtÛ^Œº`«u ã≤^ŒúÜÕ∞ I Ü«∞`«`å=∞Ñ≤ ã≤^•ú<åO HõtÛ<å‡O "ÕuÎ `«`«Î fi`«ó II 3 =∞#∞ëêº}Ï"£∞, ã¨Ç¨Ï„¿ã+¨µ, HõtÛ`ü, Ü«∞`«u, ã≤^ŒúÜÕ∞, Ü«∞`«`å"£∞, JÑ≤, ã≤^•ú<å"£∞, HõtÛ`ü, =∂"£∞, "ÕuÎ, `«`«Î fi`«ó. =∞#∞ëêº}ÏO ã¨Ç¨Ï„¿ã+¨µ´ "ÕÅ [#∞ÅÖ’† HõtÛ`ü ´ XHÍ<˘Hõ_»∞† ã≤^ŒúÜÕ∞ ´ ã≤kúÔH·, P`«‡*Ï˝#O HÀã¨O† Ü«∞`«u ´ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞† Ü«∞`«`å"£∞ ´ WÖÏ „Ѩܫ∞uflOKÕ†

ã≤^•ú<å"£∞ JÑ≤ ´ =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅÖ’ ‰õÄ_®† HõtÛ`ü ´ Z=~À XHõ¯_Õ† =∂"£∞ ´ ##∞fl† `«`«Îfi`«ó ´ Ü«∞^ä•~°÷OQ͆ "ÕuÎ ´ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.

`åII (<åÃÑ· ÉèHí Θ ÖˉΩõ O>Ë <å *Ï˝#O HõÅQÆ_O» ^Œ∞~°É¡ Oíè , =∞#∞¿+º`«~åÖˇ#· Jã¨OMϺHõ r=ÙʼnõΩ „âıÜ≥∂=∂~°æ „Ѩ=$uÎÜÕ∞ ÖË^Œ∞. *Ï˝#Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·#) =∞#∞+¨µºÅÖ’ "ÕÅÖ’¡ U XHõ¯_À P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞.

WÖÏ „Ѩܫ∞uflOKÕ =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® Z=~À XHõ_»∞ J~°∞^Œ∞QÍ, ##∞fl Ü«∞^ä•~°÷OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. (^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# W@∞=O\˜ P`«‡`«`åÎ fixfl h‰õΩ K≥|∞`«∞<åfl#∞.)

3

Éèí∂q∞~åáÈ-#Ö’ "åÜ«Úó YO =∞<À |∞kúˆ~= K« I JǨÏVͯ~° WfÜ«∞O "Õ∞ aè<åfl „ѨHõ$u ~°+¨ì^è• II

4

Éèí∂q∞ó, PѨó, J#Åó, "åÜ«Úó, Y"£∞, =∞#ó, |∞kúó, U=, K«, JǨÏVͯ~°ó, Wu, WÜ«∞"£∞, "Õ∞, aè<åfl, „ѨHõ$uó, J+¨ì^è•. Éèí∂q∞ó ´ Ñ¨$käfi† PÑ¨ó ´ h~°∞† J#Åó ´ Jyfl† "åÜ«Úó ´ QÍe† Y"£∞ ´ PHÍâ◊O† =∞#ó´ ã¨OHõÅÊ qHõÖÏÊ`«‡Hõ"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û† |∞kúó ´ xâ◊ÛÜ«∂u‡Hõ"≥∞ÿ# |∞kú†

JǨÏVͯ~°ó U= K« ´ '<Õ#∞— J<Õ JǨÏOHÍ~°O† Wu ´ Jx† WÜ«∞"£∞ ´ D† "Õ∞ ´ <å† „ѨHõ$uó ´ =∂Ü«∂â◊H˜Î† J+¨ì^è• ´ Zxq∞k q^è•Å∞QƆ aè<åfl ´ qÉèíHõÎ=Ú.

173

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

`åII (Dq^èŒOQÍ „â’`«Ü≥ÿ∞# J~°∞˚#∞}˜‚ UHÍ„QÆz`«∞Î}˜‚ KÕã≤, „ѨHõ$u ã¨Ç¨Ü«∞O`À ã¨$+≤ì<˘#~°∞Û Dâ◊fi~°`«`åÎ fixfl x~°∂Ñ≤OѨQÀi, =ÚO^Œ∞QÍ „ѨHõ$ux =i‚ã¨∞Î<åfl_»∞ :) Éèí∂q∞, [ÅO, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊O, =∞#ã¨∞û, |∞kú, JǨÏOHÍ~°O Jx Zxq∞k q^è•Å∞QÍ <å =∂Ü«∂â◊H˜Î qÉèílOK«|_çOk.1 4

JѨˆ~Ü«∞ q∞`«ã¨Î fi<åºO „ѨHõ$uO qkú "Õ∞ Ѩ~å"£∞ I r=Éèí∂`åO =∞ǨÉÏǨϟ Ü«∞ÜÕ∞^ŒO ^è•~°º`Õ [QÆ`ü II

5

JѨ~å, WÜ«∞"£∞, W`«ó, `«∞, J<åº"£∞, „ѨHõ$u"£∞, qkú, "Õ∞, Ѩ~å"£∞, r=Éèí∂`å"£∞, =∞ǨÉÏǨϟ, Ü«∞Ü«∂, W^Œ"£∞, ^è•~°º`Õ, [QÆ`ü. =∞ǨÉÏǨϟ ´ J~°∞˚<å† WÜ«∞"£∞ ´ D ѨÓ~ÀfiHõÎ"≥∞ÿ#k† JѨ~å ´ JѨ~° „ѨHõ$u (xHõ$+¨ì"≥∞ÿ#k)† `«∞ ´ HÍx† W`«ó ´ nxHõO>ˆ J<åº"£∞ ´ "ÕÔ~·#n, r=Éèí∂`å"£∞ ´ ˆH∆„`«A˝_»#|_Õk, „áê}^è•~°}‰õΩ xq∞`«Î"≥∞ÿ#k†

Ü«∞Ü«∂ W^Œ"£∞ [QÆ`ü ^è•~°º`Õ (J\˜ì) "Õ∞ Ѩ~å"£∞ „ѨHõ$u"£∞ qkú

´ ^Õx KÕ`«† ´ D† ´ [QÆ`«∞Ά ´ ^èŒiOѨ|_»∞`ÀO^À† ´ <å† ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ#† ´ „ѨHõ$ux† ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ.

`åII J~°∞<˚ å! J+¨qì ^è"Œ ∞≥ #ÿ D „ѨH$õ ux JѨ~O° (xHõ$+¨Oì ) Jx „QÆÇÏ≤ OK«∞.

(ZO^Œ∞HõO>Ë, Wk [_»=¸, Ѩ^•~°÷=¸ J~Ú LOk.) nxHõO>Ë "ÕÔ~·# <å Ѩ~å „Ñ¨Hõ$u („âı+¨ª"≥∞ÿ# KÕ`«<å ~°∂Ѩ=¸) r=ã¨fi~°∂ѨOQÍ „ѨHÍt™ÈÎOk. ([QÆ`«∞ÎÖ’ JO`«ó„Ѩq+¨ì"≥∞ÿ#) D r=Éèí∂`«"≥∞ÿ# „ѨHõ$`Õ [QÆ`«∞Î#∞ ^èŒi™ÈÎOk.5

U`«^Àºhx Éèí∂`åx ã¨~åfi}©`«∞ºÑ¨^è•~°Ü«∞ I JǨÏO Hõ$`«û fl㨺 [QÆ`«ó „ѨÉèí=ó „Ѩà◊Ü«∞ ã¨Î^ä• II

6

1. D [QÆ`«∞Î S^Œ∞Éèí∂`åÅ ã¨=∞+≤ì. D ѨOK«Éèí∂`åÅ∞ ã¨∂Hõ∆ ‡=ÚÅ∂, JѨOpHõ$`«=ÚÅ∂ J~Ú# ѨOK«`<« 凄`«Å#∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú. =∞#ã¨∞û ´ =∞#ã¨∞û‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ JǨÏOHÍ~°O. |∞kú ´ JǨÏOHÍ~åxH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ =∞ǨÏ`«`ΠΫ fiO, JǨÏOHÍ~°O ´ Jq^•ºã¨OÜ«ÚHõ"Î ∞≥ #ÿ J=ºHõOÎ . K«`∞« ifiOâ◊u Éè^Ë aŒ #è fl"≥∞#ÿ D „ѨH$õ u, J+¨qì ^èÉŒ ^Ëè •O`«~`æ° "« Ú≥ #~°Ê|_ç WHõ¯_» =i‚OѨ|_çOk. (w`« : 13–5, 6 K«∂† W@∞=O\˜ =~°‚#Å xq∞`«ÎO N=∞^•ƒùQÆ=`«O : 11–22 K«∂.)

174

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

U`«`ü Ü≥∂hx, Éèí∂`åx, ã¨~åfi}˜, Wu, LѨ^è•~°Ü«∞, JǨÏ"£∞, Hõ$`«û fl㨺, [QÆ`«ó, „ѨÉèí=ó, „Ѩà◊Ü«∞ó, `«^ä•. ã¨~åfi}˜ Éèí∂`åx ´ KÕ`«<åKÕ`«<åÖˇ·# ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`åÅ#∂† U`«`ü Ü≥∂hx ´ LÉèíÜ«∞q^è•Öˇ·# D „ѨHõ$u #∞O_ç Hõey#q† Wu ´ Jx† LѨ^è•~°Ü«∞ ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ†(Hõ#∞Hõ)

JǨÏ"£∞ Hõ$`«ûfl㨺[QÆ`«ó „ѨÉèí=ó `«^ä• „ѨÅÜ«∞ó

´ <Õ#∞† ´ ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ΉõΩ† ´ L`«ÊuÎ ™ê÷<åxfl† ´ J^Õ q^èŒOQ͆ ´ „ѨàÜ ◊ ∞« HÍ~°}Ïxfl.

`åII (Ѩ~-° JѨ~° „ѨH$õ `«∞Å#∞ =i‚Oz "å\˜ ^•fi~å `«# ã¨$+≤ì HÍ~°}Ïxfl =i‚ã∞¨ <Î åfl_»∞:) D <å LÉèÜ í ∞« q^èŒ „ѨH$õ u #∞O_ç [_»-KÕ`<« å`«‡HÍÖˇ#· (ˆH„∆ `«Hˆ „∆ `«[˝ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ#) ã¨~°fiÉèí∂`åÅ∞ [xã¨∞Î<åfl~Ú –Jx „QÆÇ≤ÏOK«∞. ([_» „ѨHõ$u ^ÕǨÏ~°∂ѨOÖ’ Ѩi}`«"≥∞ÿ ˆH∆„`«O J=Ù`ÀOk. <å JOâ◊Ü≥ÿ∞# KÕ`«#„ѨHõ$u Éè’HõÎ $~°∂ѨOÖ’ ^ÕǨÏOÖ’ „Ѩq+¨ì"≥∞ÿ, ã¨fiHõ~°‡ KÕ`« ^ÕǨxfl ^èŒiã¨∂Î r=Ù_»∞ Jx J#|_»∞`ÀOk. D Ô~O_»∞ „ѨHõ$`«∞Å∂ <å #∞O_ç Hõey#"Õ. Hõ#∞Hõ -) <Õ#∞ 㨄ѨHõ$uHõ"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ΉõΩ ã¨$+≤ì „Ñ¨à◊Ü«∂ʼnõΩ HÍ~°}Éèí∂`«∞}˜‚.

6

=∞`«Îó Ѩ~°`«~°O <å#º`ü H˜&˜Û^Œã≤Î ^èŒ#&˚Ü«∞ I =∞~Ú ã¨~°fiq∞^ŒO „áÈ`«O ã¨∂„`Õ =∞}˜QÆ}Ï W= II

7

=∞`«Îó, Ѩ~°`«~°"£∞, #, J#º`ü, H˜Oz`ü, Jã≤Î, ^èŒ#&˚Ü«∞, =∞~Ú, ã¨~°fi"£∞, W^Œ"£∞, „áÈ`«"£∞, ã¨∂„`Õ, =∞}˜QÆ}Ïó, W=. ^èŒ#&˚Ü«∞ =∞`«Îó Ѩ~°`«~°"£∞ J#º`ü H˜Oz`ü # Jã≤Î

´ J~°∞˚<å† ´ <åHõO>ˡ† ´ „âı+¨ª`«~°"≥∞ÿ# HÍ~°}O† ´ "Õ~˘Hõ\˜† ´ Un ‰õÄ_®† ´ ÖË^Œ∞†

ã¨∂„`Õ ´ ^•~åxH˜ „QÆ∞K«Û|_ç#† =∞}˜˜QÆ}Ïó W= ´ =∞}∞Å =Öˇ† W^Œ"£∞ ´ D† ã¨~°fi"£∞ ´ [QÆ`«∞Ά =∞~Ú ´ <åÜ«∞O^Œ∞† „áÈ`«"£∞ ´ P„â◊~ÚOK«∞‰õΩx LOk.

`åII ^èŒ#O[Ü«∂! <åHõO>ˇ „âı+¨ª`«~°"≥∞ÿ# [QÆ`å¯~°}O "Õ~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞. ^•~åxH˜ =∞}∞Å=Öˇ (`«O`«∞=ÙŠѨ@=Ú=Öˇ) D [QÆ`«ÎO`å ‰õÄ_® P`«‡Éèí∂`«∞_»<≥·# <å Ü«∞O^Œ∞ J#∞QÆ`«"≥∞ÿ, <åKÕ ^èŒiOK«|_»∞`ÀOk. 7

175

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

~°™È-ǨÏ=∞ѨÙû H“<ÕÎÕÜ«∞ „ѨÉèÏ-ã≤‡ â◊t ã¨∂~°ºÜ≥∂ó I „Ѩ}=ã¨û~°fi "Õ^Õ+¨µ â◊|Ìó MË áœ~°∞+¨O #$+¨µ II

8

~°ã¨ó, JǨÏ"£∞, JѨÙû, H“<ÕÎÜ«∞, „ѨÉèÏ, Jã≤‡, â◊tã¨∂~°ºÜ≥∂ó, „Ѩ}=ó, ã¨~°fi "Õ^Õ+¨µ, â◊|Ìó, MË, áœ~°∞+¨"£∞, #$+¨µ.

H“O`ÕÜ«∞ JǨÏ"£∞ JѨÙû ~°ã¨ó â◊t ã¨∂~°ºÜ≥∂ó „ѨÉèÏ ã¨~°fi"Õ^Õ+¨µ

´ ‰õΩOfѨل`å† ´ <Õ#∞† ´ h\˜Ö’† ´ ~°ã¨`«<凄`«#∞† ´ K«O„^Œã∂¨ ~°∞ºÅÖ’† ´ *’ºux† ´ <åÅ∞QÆ∞"Õ^•ÅÖ’†

„Ѩ}=ó MË â◊|Ìó #$+¨µ áœ~°∞+¨"£∞ Jã≤‡

´ FOHÍ~åxfl† ´ PHÍâ◊OÖ’† ´ â◊|Ì `«<凄`«#∞† ´ =∞#∞+¨µºÅÖ’† ´ ѨÙ~°∞+¨HÍ~åxfl† ´ J~Ú L<åfl#∞.

`åII H“O`ÕÜ«∂! h\˜Ö’x ~°ã¨ `«<凄`«,1 K«O„^Œã¨∂~°∞ºÅÖ’ *’ºu, K«`«∞ˆ~fi^•ÅÖ’ FOHÍ~°O, PHÍâ◊OÖ’ â◊ÉÌO, =∞#∞+¨µºÅÖ’ ѨÙ~°∞+¨HÍ~°O <Õ<Õ J~Ú L<åfl#∞.2 8

ѨÙ}Àº QÆ#úó Ѩ$kä"åºO K« `Õ[âßÛã≤‡ qÉèÏ=™œ I r=#O ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ `«Ñ¨âßÛã≤‡ `«Ñ¨ã≤fi+¨µ II

9

ѨÙ}ºó, QÆO^èŒó, Ѩ$kä"åº"£∞, K«, `Õ[ó, Jã≤‡, qÉèÏ=™œ, r=#"£∞, ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ, `«Ñ¨ó, K«, Jã≤‡, `«Ñ¨ã≤fi+¨µ. Ѩ$kä"åº"£∞ ѨÙ}ºó QÆO^èŒó qÉèÏ=™œ K«

´ Éèí∂q∞Ö’† ´ Ѩq„`«"≥∞ÿ#† ´ QÆO^èŒ`«<凄`«#∞† ´ JyflÖ’ ‰õÄ_®†

`Õ[ó ´ nÑ≤Îx† (<Õ<Õ) Jã≤‡ ´ J~Ú L<åfl#∞† ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ ´ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’† r=#"£∞ ´ „áê}O(PÜ«Ú=Ù#∞)†

1. h\˜ ™ê~°O ~°ã¨O† P ~°ã¨ã¨fi~°∂ѨÙ_»#∞ <Õ<Õ, Hõ#∞Hõ [ÅO <åÖ’ J#∞QÆ`«"≥∞ÿ LOk. W^Õq^èŒOQÍ q∞ye# "åxѨ@¡ ‰õÄ_® J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe.

–Nâ◊OHõ~°∞Å∞.

2. ~°ã`¨ <« 凄`« J<Õ qÉè∂í ux P„â◊~ÚOz [ÅOÖ’ <Õ<Õ "≥ÅÜ«ÚK«∂, [ÖÏxH˜ P„â◊Ü∞« O J=Ù`∞« <åfl#∞.

W^Õ q^èOŒ QÍ K«O„^Œã∂¨ ~°∞ºÅÖ’ ‰õÄ_® „ѨHÍâ◊~∂° Ѩ"∞≥ #ÿ qÉè∂í u`À "≥ÅÜ«ÚK«∂, "åiH˜ P„â◊Ü∞« O J=Ù`ÀOk <Õ<Õ. W^Õ q^èŒOQÍ `«H˜¯# "å\˜Ñ¨@¡ ‰õÄ_®.

–N^èŒ~°™êfiq∞.

176

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«Ñ¨ã≤fi+¨µ K« `«Ñ¨ó

´ `åѨã¨∞ÅÖ’† Jã≤‡ ´ `«Ñ㨠∞¨ û (j`Àëê‚k ^ŒfiO^Œfiã¨Ç¨Ï# ™ê=∞~å÷ºxfl)†

´ J~Ú L<åfl#∞.

`åII <Õ#∞ Ѩ$käqÜ«∞O^Œ∞ Ѩq„`«1 QÆO^èŒO QÍ#∂, JyflÜ«∞O^Œ∞ nÑ≤Î QÍ#∂, r=ÙÅO^ŒiÖ’#∞ „áê}"åÜ«Ú=Ù QÍ#∂, "å#„Ѩ™ê÷^Œ∞Öˇ·# `«Ñ¨ã¨∞fiÅÖ’ ^ŒfiO^Œfiã¨Ç¨Ï# ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# `«Ñ¨â◊≈H˜Î QÍ#∂ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl#∞.

9

c[O =∂O ã¨~°fiÉèí∂`å<åO qkú áê~°÷ ã¨<å`«#"£∞ I |∞kú~°∞ƒkú=∞`å=∞ã≤‡ `Õ[¿ãÎ[ã≤fi<å =∞ǨÏ"£∞ II

10

c["£∞, =∂"£∞, ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞, qkú, áê~°÷, ã¨<å`«#"£∞, |∞kúó, |∞kú=∞`å"£∞, Jã≤‡, `Õ[ó, `Õ[ã≤fi<å"£∞, JǨÏ"£∞. áê~°÷ =∂"£∞ ã¨~°fiÉèí∂`å<å"£∞ ã¨<å`«#"£∞ c["£∞ qkú

´ J~°∞˚<å† ´ ##∞fl† ´ ™ê÷=~°[OQÆ=∂Öˇ·# ã¨HõÅ Éèí∂`åʼnõΩ† ´ x`«º"≥∞ÿ#† ´ HÍ~°}OQ͆ ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ†

|∞kú=∞`å"£∞ ´ q"ÕHõO QÆÅ"åi† |∞kúó ´ q"ÕHõâ◊H˜Î† `Õ[ã≤fi<å"£∞ ´ `Õ[ã¨fiO`«∞Å, „áêQÆŃùºO`À <˘Ñ¨C "åi (nè~°∞Å)† `Õ[ó ´ `Õ[ã¨∞û#∞† JǨÏ"£∞ Jã≤‡ ´ <Õ<≥·=Ù<åfl#∞.

`åII J~°∞<˚ å! ##∞fl ™ê÷=~°-[OQÆ=∂Öˇ#· ã¨HÅõ Éè∂í `åʼnõΩ ã¨<å`«#"≥∞#ÿ HÍ~°}OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ. <Õ#∞ q"Õ‰õΩÖˇ·# "åiÖ’ q"ÕHõ|∞kúx, `Õ[ã¨fiO`«∞Öˇ·# "åi `Õ[ã¨∞û#∞ ‰õÄ_® J~Ú L<åfl#∞.

10

|ÅO |Å=`å=∞ã≤‡2 HÍ=∞~åQÆ q=i˚`«"£∞ I ^èŒ~å‡q~°∞^Àú Éèí∂`Õ+¨µ HÍ"≥∂-ã≤‡ Éèí~°`«~°¬Éèí II

11

|Å"£∞, |Å=`å"£∞, Jã≤‡, HÍ=∞~åQÆ q=i˚`«"£∞, ^èŒ~°‡ Jq~°∞^Œúó, Éèí∂`Õ+¨µ, HÍ=∞ó, Jã≤‡, Éèí~°`«~°¬Éèí.

1. Ѩ$käqH˜ QÆÅ QÆO^èOŒ ™êfiÉèÏqHõOQÍ Ñ¨q„`«"∞Õ J~Ú L#flk† J^Õ q^èOŒ QÍ ~°™ê^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ –N â◊OHõ~°∞Å∞. ‰õÄ_®. HÍx, JѨq„`«`« „áê}∞Å J^èŒ~å‡xfl J¿ÑH˜∆Oz U~°Ê_»∞`ÀOk. 2. KåǨÏ"£∞. - áê~îåO`«~°O.

177

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó Éèí~°`«~°¬Éèí ´ J~°∞˚<å† |Å=`å"£∞ ´ |Å=O`«∞ņ HÍ=∞~åQÆ q=i˚`«"£∞ ´ Pâ◊, „Ñ‘u ÖËx† |Å"£∞ ´ ™ê=∞~°÷ºO† Jã≤‡ ´ J~Ú L<åfl#∞†

Éèí∂`Õ+¨µ ´ r=ÙÅÖ’ LO_Õ† ^èŒ~°‡ Jq~°∞^Œúó ´ âßG q~°∞^ŒúO HÍx† HÍ=∞ó ´ JaèÖÏ+¨† Jã≤‡ ´ J~Ú L<åfl#∞.

`åII Éèí~°`« „âıëêª! |Å=O`«∞Öˇ·# "åiÜ«∞O^Œ∞O_Õ HÍ=∞~åQÆ1 q=i˚`"« ∞≥ #ÿ ã¨fi^è~Œ å‡#∞ëêª# ™ê=∞~å÷ºxfl <Õ<Õ J~Ú L<åfl#∞. =∞iÜ«Ú, r=ÙÅÖ’ LO_Õ âßGq~°∞^ŒúO HÍx (^ÕǨÏ^è•~°} xq∞`«Î"≥∞ÿ# PǨ~åk q+¨Ü«∞"≥∞ÿ#, ÖËHõ ã¨fi^•~°Ü«∞O^Œ∞ Ѩل`À`åÊ^Œ# =∂„`ÀѨÜ≥∂QÆ"≥∞ÿ#) HÍ=∂xfl <Õ<Õ.2 11

ÜÕ∞ K≥·= ™êuÎfiHÍ ÉèÏ"å ~å[™ê ™êÎ=∞™êâ◊Û ÜÕ∞ I =∞`«Î U"Õu `åxfikú # `«fiǨÏO `Õ+¨µ `Õ =∞~Ú II

12

ÜÕ∞, K«, U=, ™êuÎ fiHÍó, ÉèÏ"åó, ~å[™êó, `å=∞™êó, K«, ÜÕ∞, =∞`«Îó, U=, Wu, `å<£, qkú, #, `«∞, JǨÏ"£∞, `Õ+¨µ, `Õ, =∞~Ú. ÜÕ∞ K« U= ´ =∞iÜ«Ú, ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ# U† ™êuÎfiHÍó ´ ™êuÎfiHÍÖˇ·#† ÉèÏ"åó ´ Ñ¨^•~å÷Å∂† ÜÕ∞ K« ´ =∞iÜ«Ú U ã¨=∞ã¨Î† ~å[™êó ´ ~å[ã≤Hõ Ѩ^•~å÷Å∂† `å=∞™êó ´ `å=∞ã≤Hõ Ѩ^•~å÷Å∂† (HõÅ"À)† `å<£ ´ "å@xfl\˜x† =∞`«Îó U= ´ <å #∞O_Õ Hõey#q†

Wu qkú `«∞ JǨÏ"£∞ # `Õ+¨µ `Õ =∞~Ú

´ Jx† ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ† ´ HÍx† ´ <Õ#∞† ´ "å\˜ Pnè#∞_»#∞ HÍ#∞† ´ Jq Jhfl ‰õÄ_®† ´ <å Pnè<åÅ∞.

`åII r=ÙÅÖ’ ™êuÎ fiHõ ~å[ã≤Hõ `å=∞ã≤HÍÖˇ·# (â◊=∞^Œ=∂^Œ∞Å∞, ǨÏ~°¬^Œ~åÊÅ∞, â’Hõ "≥∂ǨÅ∞ J~Ú#) UÜÕ∞ ÉèÏ"åÅ∞ "åi"åi Hõ~°‡Å KÕ`« 1. J„áêѨΠ=ã¨∞=Î Ù#∞ á⁄O^Œ_®xH˜ HõeQˆ WK«Ûù HÍ=∞O. „áêѨΠ=ã¨∞=Î Ù #â◊fi~°"∞Õ J~Ú<å ‰õÄ_® ^•xx âßâ◊fi`«=∞x #=Ú‡`«∂, ^•xx „¿Ñq∞OK«_"» ∞Õ ~åQÆO. "≥Ú^Œ\ k˜ ~°*’QÆ∞}Ïu‡HõO, ~Ô O_»=k `å=∞ã¨O. WHõ ã¨fi^è~Œ å‡#∞ëêª# ™ê=∞~°º÷ O ™êuÎ fiHõO. 2. WHõ¯_» [QÆ`ü–ã≤÷u ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∞ Ѩ^Œ∞<åÅ∞æ ¿Ñ~À¯|_®¤~Ú.

178

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

HõÅ∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂, "å\˜x <å #∞O_ç Hõey# "å\˜QÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞HÀ. Jq <å #∞O_Õ Hõey<å ‰õÄ_®, <Õ#∞ "å\˜H˜ Pnè#∞_»#∞ HÍ#∞, J"Õ <å Pnè#OÖ’ L<åfl~Ú.1 12

„uaè~°∞æ} =∞Ü≥ÿ∞~åƒù"≥·ó Uaèó ã¨~°fiq∞^ŒO [QÆ`ü I "≥∂Ç≤Ï`«O <åaè*Ï<åu =∂"Õ∞Éèíºó Ѩ~°=∞=ºÜ«∞"£∞ II

13

„uaèó, QÆ∞}=∞Ü≥ÿ∞ó, ÉèÏ"≥·ó, Uaèó, ã¨~°fi"£∞, W^Œ"£∞, [QÆ`ü, "≥∂Ç≤Ï`«"£∞, #, Jaè*Ï<åu, =∂"£∞, UÉèíºó, Ѩ~°"£∞, J=ºÜ«∞"£∞.

Uaèó ´ D† „uaèó ´ =¸_»∞† QÆ∞}=∞Ü≥ÿ∞ó ´ QÆ∞}qHÍ~åÖˇ·#† ÉèÏ"≥ó· ´ ~åQÆ^fiÕ +¨"∂≥ Ǩk ÉèÏ"åÅ`À† "≥∂Ç≤Ï`«"£∞ ´ q"ÕHõâ◊¥#º"≥∞ÿ „ÉèÏOuK≥Ok† W^Œ"£∞ ´ D†

´ „áê}˜ ã¨=¸Ç¨ÏO† ´D QÆ∞}*Ï`åÖˇ·# ÉèÏ"åÅ HõO>ˡ† Ѩ~°"£∞ ´ =ºui‰õΩÎ_»∞(qÅHõ∆}∞_»∞)† J=ºÜ«∞"£∞ ´ q<åâ◊~Ç° Ï≤ `«∞_»∂ J~Ú#† =∂"£∞ ´ ##∞fl(Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x)† # Jaè*Ï<åu ´ `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉõΩOk. ã¨~°fiO [QÆ`ü UÉèíºó

`åII (W@∞=O\˜ Dâ◊fi~°∞_»"#·≥ x#∞fl Ö’HõO ZO^Œ∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉΩõ Ok? JO\Ï"å :) „uQÆ∞}*Ï`«"≥∞ÿ# D ~åQÆ^Õfi+¨"≥∂Ǩ^Œ∞Å KÕ`« „áê}˜ã¨=¸Ç¨ÏO „ÉèÏOu K≥Ok, D ÉèÏ"åʼnõΩ Jf`«=¸, J=ºÜ«∞=¸, x~°∞áêkèHõ=¸ J~Ú# <å ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ áÈ`ÀOk. (w`«: 3–5, 27, 29† 13–19, 21, 23† 14–5, 19, 23, 25† 18–41 K«∂:) 13

^≥·g ¿ÇϺëê QÆ∞}=∞~¸ =∞=∞ =∂Ü«∂ ^Œ∞~°`«ºÜ«∂ I =∂"Õ∞= ÜÕ∞ „ѨѨ^Œº<ÕÎ =∂Ü«∂"Õ∞`åO `«~°xÎ `Õ II

14

^≥·g, Ç≤Ï, Uëê, QÆ∞}=∞~¸, =∞=∞, =∂Ü«∂, ^Œ∞~°`«ºÜ«∂, =∂"£∞, U=, ÜÕ∞, „ѨѨ^Œº<ÕÎ, =∂Ü«∂"£∞, U`å"£∞, `«~°xÎ, `Õ.

1. <Õ<Õ Ñ¨~=° ∂~°÷ ã¨`åºxfl, Jq <åÜ«∞O^Œ∞ HõeÊ`åÅ∞. HõeÊ`« =ã¨∞=Î Ù ã¨`,Ϋ Jkèëêª#ã¨`<Ϋ Õ P„â◊~ÚOK«∞H˘x LO@∞Ok. ™ê÷}∞=ÙÖ’ ѨÙ~°∞+¨ „Éè=í ∞ Hõey#@¡~Ú`Õ, ™ê÷}∞=ÙÖ’ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ HõeÊOK«|_»∞`«∞<åfl_»∞. HÍx ѨÙ~°∞+¨µxÖ’ ™ê÷}∞=Ù HõeÊOK«|_»_O» ÖË^∞Œ .

179

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó Ç≤Ï ´ U=∞#† Uëê ´ D (J#∞Éèí=ã≤^Œú"≥∞ÿ#)† QÆ∞}=∞~¸ ´ „uQÆ∞}=∞Ü«∞"≥∞ÿ#† =∞=∞ ´ <å† ^≥·g=∂Ü«∂ ´ JÖ∫H˜Hõ"≥∞ÿ# Jq^Œº† ^Œ∞~°`«ºÜ«∂ ´ ^Œ∞~°u„Hõ=∞ºO (^•@ â◊HõºO HÍxk)† ÜÕ∞ ´ Z=~°∞†

=∂O U= „ѨѨ^Œº<ÕÎ `Õ U`å"£∞ =∂Ü«∂"£∞ `«~°xÎ

´ #<Õfl† ´ â◊~°}∞"Õ_»∞`«∞<åfl~À (P„â◊~Úã¨∞Î<åfl~À)† ´ "å~°∞† ´ D† ´ =∂Ü«∞#∞† ´ ^•@∞K«∞<åfl~°∞.

`åII (=∞i Z=~°∞ „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞ Jx JO\Ï"å? -) JÖ∫H˜HOõ JO>Ë J`«º^Œ∞ƒù`«=¸ „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ=¸ J~Ú# <å =∂Ü«∞#∞1 Ju„Hõq∞OK«_»O J`«ºO`« Hõ+¨ìO (Jx „Ѩã≤kú)† HÍx Z=~°∞ W`«~° ™ê^èŒ#ÅÃÑ· x~°ƒù~°Ñ¨_»Hõ #<Õfl P„â◊~Úã¨∞<Î åfl~À (Éèlí ã¨∞<Î åfl~À) "åˆ~ ^Œ∞ã¨~Î "° ∞≥ #ÿ D =∂Ü«∞#∞2 Ju„Hõq∞ã¨∞<Î åfl~°∞.

JO>Ë, ##∞fl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ã¨O™ê~°|O^èŒO #∞O_ç =Ú‰õΩÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. (w`« : 18–66 K«∂ :)3 14

# =∂O ^Œ∞+¨¯ $u<À =¸_è®ó „ѨѨ^Œº<ÕÎ #~å^èŒ=∂ó I =∂Ü«∞Ü«∂ѨǨÏ$`«*Ï˝<å Pã¨∞~°O ÉèÏ==∂„t`åó II

15

#, =∂"£∞, ^Œ∞+¨¯ $u#ó, =¸_è®ó, „ѨѨ^ŒºO`Õ, #~å^èŒ=∂ó, =∂Ü«∞Ü«∂, JѨǨÏ$`«*Ï˝<åó, Pã¨∞~°"£∞, ÉèÏ="£∞, P„t`åó. ^Œ∞+¨¯$u#ó =¸_è®ó #~å^èŒ=∂ó =∂Ü«∞Ü«∂

´ ^Œ∞+¨¯~°∞‡Å∞ (áêѨÙÅ∞)† ´ JA˝Å∞#∞† ´ hK«∞Å∞#∞† ´ =∂Ü«∞KÕ`«†

JѨǨÏ$`« *Ï˝<åó ´ #+¨ì q"Õ‰õΩÅ∞ J~Ú#"å~°∞† Pã¨∞~°O ÉèÏ="£∞ ´ ~åHõ∆㨠ã¨fiÉèÏ"åxfl† P„t`åó ´ P„â◊~ÚOz† =∂"£∞ ´ ##∞fl† # „ѨѨ^ŒºO`Õ ´ ÉèílOK«~°∞.

1. nxKÕ`« ™êOM’ºHõ"Î ∞≥ #ÿ ã¨fi`«O„`«–„ѨH$õ u x+≤^=úŒ ∞=Ù`ÀOk. 2. D =∂Ü«∞ J#∞Éèí=ã≤^ŒúO. `«\ÏÅ∞# nxx ÖË^Œ#*ÏÅO. 3. âıfi`åâ◊fi`«~ÀѨx+¨`«∞Î 1–10 K«∂. ^Õg ã¨Ñ¨Îâ◊u. 1–55 K«∂:

180

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII ^Œ∞+¨¯~°∞‡Å∂, JA˝Å∂, hK«∞Å∂ J~Ú# "åi q"ÕHõO =∂Ü«∞KÕ`« HõѨÊ|_çáÈ~Ú, "å~°∞ Pã¨∞~° ã¨fiÉèÏ"åxfl (^ŒOÉèí, ^Œ~°Ê, Jaè=∂#, „HÀ^èŒ, áê~°∞ëêºÅ#∞) á⁄Ok, ##∞fl ÉèílOѨ‰õΩ<åfl~°∞. (w`« : 16–20 K«∂:) 15

K«`«∞ifi^è• Éèí[<ÕÎ =∂O [<åã¨∞ûHõ$u<À-~°∞˚# I P~ÀÎ l*Ï˝ã¨∞ ~°~å÷s÷ *Ï˝hK« Éèí~°`«~°¬Éèí II

16

K«`«∞ifi^è•ó, Éèí[O`Õ, =∂"£∞, [<åó, ã¨∞Hõ$u#ó, J~°∞˚#, P~°Îó, l*Ï˝ã¨∞ó, J~°÷ Js÷, *Ï˝h, K«, Éèí~°`«~°¬Éèí. Éèí~°`«~°¬Éèí J~°∞˚# K«`«∞ifi^è•ó ã¨∞Hõ$u#ó [<åó P~°Îó

´ Éèí~°`«„âıëꪆ ´ áê~å÷† ´ <åÅ∞QÆ∞s`«∞Öˇ·#† ´ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Öˇ·#† ´ [#∞Å∞† ´ qѨ#∞fl_»∞†

l*Ï˝ã¨∞ó J~°÷ Js÷ *Ï˝h K« =∂"£∞ Éèí[O`Õ

´ `«`«Îfi*Ï˝<åi÷† ´ WǨÏѨ~°Ö’HÍÅ ^èŒ#ã¨∞MÏÅ#∞ HÀ~°∞"å_»∞† ´ *Ï˝x (J#∞"å~°∞) ´ ##∞fl† ´ Éèílã¨∞Î<åfl~°∞.

`åII Éè~í `° „« âıëêª! J~°∞<˚ å! qѨ#∞fl_»∞, `«`Ϋ fil*Ï˝ã∞¨ =Ù, J~°H÷ Íq∞, `«`Ϋ fi*Ï˝x J<Õ Ñ¨Ù}Ϻ`«∞‡Å∞ #Å∞QÆ∞~°∞ ##∞fl Éèílã¨∞Î<åfl~°∞.

16

`ÕëêO *Ï˝h x`«ºÜ«ÚHõÎó UHõ ÉèíH˜Îifit+¨º`Õ I „Ñ≤Ü≥∂ Ç≤Ï *Ï˝x<À-`«º~°÷O JǨÏO 㨠K« =∞=∞ „Ñ≤Ü«∞ó II 17 `Õëê"£∞, *Ï˝h, x`«ºÜ«ÚHõÎó, UHõ ÉèíH˜Îó, qt+¨º`Õ, „Ñ≤Ü«∞ó, Ç≤Ï, *Ï˝x#ó, J`«º~°÷"£∞, JǨÏ"£∞, ã¨ó, K«, =∞=∞, „Ñ≤Ü«∞ó. ´ D #Å∞QÆ∞iÖ’† ´ ã¨~°fi^• <åÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥·#"å_»∂† UHõÉèíH˜Îó ´ UHõx+¨µª_»∞(=∞xfl+¨µª_»∞#∞)† *Ï˝h ´ `«`«ÎfiA˝_»∂ J~Ú#"å_»∞† qt+¨º`Õ ´ „âı+¨µª_»∞† Ç≤Ï ´ U=∞#†

`Õëê"£∞ x`«ºÜ«ÚHõÎó

JǨÏ"£∞ *Ï˝x#ó J`«º~°÷"£∞ „Ñ≤Ü«∞ó 㨠K« =∞=∞ „Ñ≤Ü«∞ó

´ <Õ#∞† ´ *Ï˝xH˜† ´ J`«ºO`«O† ´ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å}˜‚† ´ J`«_»∞ ‰õÄ_®† ´ <å‰õΩ† ´ „Ñ‘uáê„`«∞_»∞.

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

181

`åII D #Å∞QÆ∞~°∞ Éèí‰õΩÎÅÖ’ x`«ºÜ«Ú‰õΩÎ_»∂, UHõ x+¨µª_»∂ J~Ú# `«`«Î fi*Ï˝xÜÕ∞ „âı+¨µª_»∞† ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ *Ï˝xH˜ J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å}˜‚, *Ï˝x ‰õÄ_® <å‰õΩ J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å_»∞.1 (N "åã¨∞^Õ=Ù_»∞ *Ï˝x Ü≥ÚHõ¯ P`«‡ J=_»O KÕ`« "åã¨∞^Õ=Ù_»∞ *Ï˝xH˜ „Ñ≤Ü«Ú_»∞. *Ï˝x "åã¨∞^Õ=Ùx P`«‡ J=_»O KÕ`«, *Ï˝x "åã¨∞^Õ=ÙxH˜ „Ñ‘uáê„`«∞_»∞.)

17

L^•~åã¨û~°fi U"≥·`Õ *Ï˝h `åfi`≥·.‡= "Õ∞ =∞`«"£∞ I Pã≤÷`« ã¨û Ç≤Ï Ü«ÚHÍÎ`å‡ =∂"Õ∞"å#∞`«Î=∂O QÆu"£∞ II

18

L^•~åó, 㨈~fi, U=, U`Õ, *Ï˝h, `«∞, P`å‡, U=, "Õ∞, =∞`«"£∞, Pã≤÷`«ó, ã¨ó, Ç≤Ï, Ü«ÚHÍÎ`å‡, =∂"£∞, U=, J#∞`«Î=∂"£∞, QÆu"£∞.

U`Õ ã¨ˆ~fiU= L^•~åó `«∞ *Ï˝h P`å‡ U= (Jx) "Õ∞ =∞`«"£∞

´ g~°∞† ´ JO^Œ~°∂ ‰õÄ_®† ´ Q˘Ñ¨Ê"åˆ~† ´ HÍx† ´ `«`«ÎfiA˝_»∞† ´ <å P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_Õ† ´ <å† ´ Jaè„áêÜ«∞O†

Ç≤Ï ´ U=∞#† ã¨ó ´ P† Ü«ÚHÍÎ`å‡ ´ UHÍ„QÆz`«∞Î_»∞† J#∞`«Î=∂"£∞ ´ JuL`«Î=∞"≥∞ÿ#† QÆu"£∞ ´ QÆuQÍ (QÆ=∞ºOQÍ)† =∂O U= ´ #<Õfl† Pã≤÷`«ó ´ P„â◊~ÚOK«∞H˘x L<åfl_»∞.

`åII g~°O^Œ~°∂ Q˘Ñ¨Ê"åˆ~, =∞iÜ«Ú <å‰õΩ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å~°∞ ‰õÄ_®.

U Éèí‰õΩÎ_»∂ <å‰õΩ J„Ñ≤Ü«Ú_»∞ HÍ_»∞. HÍx *Ï˝x <å‰õΩ J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å_»∞.

U=∞#, *Ï˝x <å P`«‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ – Wk <å Jaè„áêÜ«∞O. P`«‡ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_≥·# D *Ï˝x #<Õfl Ѩ~°=∞QÆuQÍ P„â◊~ÚOK«∞‰õΩx LO\Ï_»∞. (JO>Ë, '<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# "åã¨∞^Õ=Ù}˜‚† ã¨fi~°∂ѨOKÕ`« <Õ#∞ J#∞º}˜‚ HÍ#∞— J<Õ |∞kú *Ï˝xH˜ ã¨~°fi^• ^Œ$_è»"≥∞ÿ LO@∞Ok.) 18 1. „^ÒѨn QÆ*ËO„^•^Œ∞Å∞ P~°ÎÉèí‰õΩÎÅ∞† L^Œú=Ù_»∞ l*Ï˝ã¨∞=Ù† „^èŒ∞=Ù_»∞ J~°÷HÍq∞† „ѨǨ¡^Œ∞_»∞ `«`«Î fi*Ï˝x.

WO^Œ∞Ö’ UHÍO`« ÉèíH˜Î x`«ºÜ«ÚHõÎ`åfiÅ∞ *Ï˝xH˘Hõ¯xˆH HõÅ∞QÆ QÆÅ=Ù. UÅÜ«∞#, J`«xH˜ ^ÕÇ¨ aè=∂#O ÖˉΩõ O_»∞@ KÕ`« z`«qÎ Hˆ Ñ∆ O¨ HõÅ∞QÆ^∞Œ .

182

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

|Ǩ˙<åO [#‡<å=∞<ÕÎ *Ï˝#"å<£ =∂O „ѨѨ^Œº`Õ I "åã¨∞^Õ= ã¨û~°fiq∞u 㨠=∞Ǩ`å‡ ã¨∞^Œ∞~°¡Éèíó II

19

|Ǩ˙<å"£∞, [#‡<å"£∞, JO`Õ, *Ï˝#"å<£, =∂"£∞, „ѨѨ^Œº`Õ, "åã¨∞^Õ=ó, ã¨~°fi"£∞, Wu, ã¨ó, =∞Ǩ`å‡, ã¨∞^Œ∞~°¡Éèíó. |Ǩ˙<å"£∞ ´ ÃщõΩ¯† [#‡<å"£∞ ´ [#‡Å† JO`Õ ´ z=~° (™ê^èŒ#Ѷ¨ÅOQÍ)† *Ï˝#"å<£ ´ D `«`«Îfi*Ï˝x† =∂"£∞ ´ ##∞fl† ã¨~°fi"£∞ ´ K«~åK«~° [QÆ`«ÎO`å†

"åã¨∞^Õ=ó Wu „ѨѨ^Œº`Õ (Hõ#∞Hõ) ã¨ó =∞Ǩ`å‡ ã¨∞^Œ∞~°¡Éèíó

´ "åã¨∞^Õ=Ù_Õ† ´ Jx† ´ Éèíl™êÎ_»∞† ´ W@∞=O\˜† ´ =∞Ǩ`«∞‡_»∞† ´ q∞H˜¯e J~°∞^Œ∞.

`åII |Ǩï[#‡Å ™ê^èŒ<å Ѷ¨ÅOQÍ (ÃщõΩ¯[#‡ÅÖ’ H˘OK≥O H˘OK≥OQÍ X#~°Û|_ç# ѨÙ}ºÑ¶¨ÅOQÍ) z=i [#‡Ö’ `«`«Î fi*Ï˝x 'D [QÆ`«∞Î "åã¨∞^Õ=Ù_Õ— („|Ǩχ"Õ∞)1 Jx „QÆÇÏ≤ Oz (ã¨~åfi`«‡ ^Œ$+≤Ü ì ∞ÿ≥ ) ##∞fl Éèlí ™êÎ_∞» . Hõ#∞Hõ, (JѨizÛù#fl ^Œ$+≤ì QÆÅ) WÖÏO\˜ =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_»∞ J`«ºO`« ^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞. (w`«: 7–3 K«∂.)19

HÍ"≥∞ÿÃãÂÎÃãÂÎ~°› $`« *Ï˝<åó „ѨѨ^Œº<ÕÎ-#º ^Õ=`åó I `«O `«O xÜ«∞=∞=∂™ê÷Ü«∞ „ѨHõ$`åº xÜ«∞`åã¨ûfiÜ«∂ II 20 HÍ"≥∞ÿó, `≥·ó, `≥·ó, ǨÏ$`« *Ï˝<åó, „ѨѨ^ŒºO`Õ, J#º ^Õ=`åó, `«"£∞, `«"£∞, xÜ«∞=∞"£∞, P™ê÷Ü«∞, „ѨHõ$`åº, xÜ«∞`åó, ã¨fiÜ«∂. ´ PÜ«∂† ´ Ѩل`«Ñ¨â◊√ã¨fi~åæk q+¨Ü«∞"åOKè«ÅKÕ† ǨÏ$`« *Ï˝<åó ´ #+¨ìq"Õ‰õΩÖˇ·#"å~°∞† `«O `«"£∞ ´ PÜ«∂ HÀiHõʼnõΩ `«y#† xÜ«∞=∞"£∞ ´ [Ѩ LѨ"å™êk xÜ«∞=∂Å#∞†

`≥·ó `≥·ó HÍ"≥∞ÿó

P™ê÷Ü«∞ ã¨fiÜ«∂ „ѨHõ$`åº xÜ«∞`åó J#º^Õ=`åó „ѨѨ^ŒºO`Õ

´ PK«iOz† ´ `«=∞† ´ ã¨fiÉèÏ=O KÕ`«† ´ =jHõ$`«∞Öˇ·† ´ "åã¨∞^Õ=ÙxHõO>Ë W`«~°∞Öˇ·# ^Õ=`«Å#∞† ´ ¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞.

1. (J) ã¨~°fiÉèí∂`åk"åã¨O K« Ü«∞ ^Œ∂ƒù`Õ+¨µ =㨠`«ºÑ≤ I ã¨~åfi#∞„QÆÇϨ Hõ`fiÕ #`«^㌠‡¨ ºÇ¨ÏO "åã¨∞^Õ=ó II – „|ǨχaO^Œ∂Ѩx+¨`∞« .Î 12 (P) ã¨~°fiO Yefi^ŒO „|Ǩχ – KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`∞« .Î 3–14–1.

183

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

`åII [ã¨HÍ=∞Hõ~°‡Ñ¨~°∞Å∞ ‰õÄ_® Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚ ÉèílOz HÍ=∂Å#∞ á⁄Ok „Hõ=∞OQÍ =Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°x "≥#∞Hõ (w`« : 3–10† 4–30) K≥ѨÊ|_çOk. WѨC_»∞, J`«ºO`« ~°[ã¨Î"≥∂aèÉèí∂`«∞Öˇ·# "åi #_»=_ç K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk:] Ѩل`«Ñ¨â√◊ -ã¨fi~åæk "åOKèÅ« KÕ`« #+¨qì "Õ‰Ωõ Öˇ#· "å~°∞ [Ѩ-LѨ"å™ê^Œ∞Å#∞ PK«iã¨∂,Î `«=∞ ã¨fiÉèÏ"å#∞QÆ∞}OQÍ "åã¨∞^Õ"Õ`«~åÅ#∞, JO>Ë Ñ¨~°=∂`Õ‡`«~åÖˇ·# Éèí∂`«„¿Ñ`«-Ü«∞H∆Ík ^Õ=`å qâıëêÅ#∞ ¿ãqã¨∞Î<åfl~°∞.

20

Ü≥∂ Ü≥∂ Ü«∂O Ü«∂O `«#∞O ÉèíHõÎó „â◊^ŒúÜ«∂-iÛ`«∞ q∞K«Ûùu I `«ã¨º `«™êºK«ÖÏO „â◊^•úO `å"Õ∞= q^Œ^è•=∞ºÇ¨Ï"£∞ II 21 Ü«∞ó, Ü«∞ó, Ü«∂"£∞, Ü«∂"£∞, `«#∞"£∞, ÉèíHõÎó, „â◊^ŒúÜ«∂, JiÛ`«∞"£∞, WK«Ûùu, `«ã¨º, `«ã¨º, JK«ÖÏ"£∞, „â◊^•ú"£∞, `å"£∞, U=, q^Œ^è•q∞, JǨÏ"£∞. Ü«∞ó Ü«∞ó ÉèíHõÎó Ü«∂O Ü«∂"£∞ `«#∞"£∞ „â◊^ŒúÜ«∂ JiÛ`«∞"£∞ WK«Ûùu

´ UÜÕ∞† ´ Éèí‰õΩÎ_»∞† ´ UÜÕ∞† ´ ^Õ=`å=¸iÎx† ´ „â◊^Œú`À† ´ P~åkèOѨ† ´ HÀ~°∞<À†

`«ã¨º`«ã¨º `åO U= JK«ÖÏ"£∞ „â◊^•ú"£∞ JǨÏ"£∞ q^Œ^è•q∞

´ PÜ«∂Éèí‰õΩÎxH˜† ´ PÜ«∂ =¸~°∞ÎÅO^Õ† ´ K«Å#O ÖËx (UHõx+¨ªÜ≥ÿ∞#)† ´ ÉèíH˜Îx† ´ <Õ#∞† ´ HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞Î<åfl#∞.

`åII (^Õ=`å qâıëêÅ#∞ ÉèílOKÕ "åiÖ’) UÜÕ∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ UÜÕ∞ ^Õ=`å=¸~°∞ÅÎ #∞ (JO>Ë ^Õ=`å#∞~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ =∞nÜ«∞=¸iÎx) „â◊^`úŒ À JiÛOѨ ѨÓ#∞`å~À, (JO`«~åºq∞<≥·#) <Õ#∞ PÜ«∂ Éèí‰õΩÎʼnõΩ PÜ«∂ ^Õ=`å ~°∂áêÅ Ü«∞O^Œ∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ÉèíH˜Îx HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞Î<åfl#∞. (w`« : 9–23 K«∂ :) 21

㨠`«Ü«∂ „â◊^ŒúÜ«∂ Ü«ÚHõÎó `«™êº~å^èŒ# g∞ǨÏ`Õ I ÅÉèí`Õ K« `«`«ó HÍ=∂<£ =∞Ü≥ÿ∞= qÇ≤Ï`å<£ Ç≤Ï `å<£ II 22 ã¨ó, `«Ü«∂, „â◊^ŒúÜ«∂, Ü«ÚHõÎó, `«ã¨º, P~å^èŒ#"£∞, DǨÏ`Õ, ÅÉèí`Õ, K«, `«`«ó, HÍ=∂<£, =∞Ü«∂, U=, qÇ≤Ï`å<£, Ç≤Ï, `å<£.

184

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ã¨ó ´ P Éèí‰õΩÎ_»∞† `«Ü«∂ ´ J@∞=O\˜† „â◊^ŒúÜ«∂Ü«ÚHõÎó ´ „â◊^•úÜ«Ú‰õΩÎ_≥·† `«™êºó P~å^èŒ#"£∞ ´ P ^Õ=`å~å^èŒ##∞† DǨÏ`Õ ´ X#~°∞Û`å_»∞† `«`«ó K« ´ P ^Õ=`« #∞O_ç†

=∞Ü«∂ U= qÇ≤Ï`å<£ `å<£ HÍ=∂<£ ÅÉèí`Õ Ç≤Ï

´ <å KÕ`«<Õ† ´ qkèOѨ|_ç#† ´ P† ´ q+¨Ü«∂Å#∞† ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞ Hõ^•.

`åII (`«~∞° "å`«, qâı+¨ ^Õ=`å~å^艌 Ωõ _≥#· ) P Éè‰í Ωõ _Î ∞» =∞¢`Ê« ™ê^Œ Å|ú"∞≥ #ÿ „â◊^Œú`À P ^Õ=`«#∞ P~åkèã¨∞Î<åfl_»∞. =∞iÜ«Ú, (`«^ÕÌ=`åO`«~åºq∞<≥·#) <åKÕ x~°‚~ÚOѨ|_ç#1 P HÍ=∞ºq+¨Ü«∂Å#∞ (<å‰õΩ Jnè#∞_»∂, <å ~°∂áêO`«~°=¸ J~Ú#) P ^Õ=`« #∞O_ç |_»Ü«ÚK«∞<åfl_»∞.

22

J#Î=`«∞ΠѶ¨ÅO `ÕëêO `«^Œƒù=`«ºÅÊ "Õ∞^茙ê"£∞ I ^Õ"å<ÕÌ=Ü«∞*’ Ü«∂xÎ =∞^ŒƒùHÍÎ Ü«∂Ou =∂=∞Ñ≤ II

23

JO`«=`ü, `«∞, Ѷ¨Å"£∞, `Õëê"£∞, `«`ü, Éèí=u, JÅÊ"Õ∞^茙ê"£∞, ^Õ"å<£, ^Õ=Ü«∞[ó, Ü«∂Ou, =∞^ŒƒùHÍÎó, Ü«∂Ou, =∂"£∞, JÑ≤. `«∞ ´ HÍx† JÅÊ"Õ∞^茙ê"£∞ ´ JÅÊ|∞^Œ∞úÖˇ·#† `Õëê"£∞ ´ "åi† `«`üѶ¨Å"£∞ ´ P Ѷ¨ÅO† JO`«=`ü ´ JO`«O QÆÅk (Jâßâ◊fi`«O)† Éèí=u ´ J=Ù`ÀOk†

^Õ=Ü«∞[ó ^Õ"å<£ Ü«∂Ou =∞^ŒƒùHÍÎó JÑ≤ =∂"£∞ Ü«∂Ou

´ ^Õ"Àáê㨉õΩÅ∞† ´ ^Õ=`«Å#∞† ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞† ´ <å Éèí‰õΩÎÅ#fl<À† ´ ##∞fl† ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII (Dq^èOŒ QÍ ã¨~fi° ^Õ=`«Å∞#∞ <å ã¨fi~°∂Ѩ"∞Õ J~Ú<å, "åi P~å^è#Œ <å P~å^èŒ#ÜÕ∞ J~Ú<å, Ѷ¨Å„Ѩ^•`«#∞ ‰õÄ_® <Õ<Õ J~Ú L<åfl† "åiH© ™êH∆Í`ü <å Éèí‰õΩÎÖˇ·# "åiH© Ѷ¨Å "≥·+¨=∞ºO LOk:) JÅÊ|∞^Œ∞úÖˇ·# =º‰õΩÎÅ P~å^èŒ<å Å|ú"≥∞ÿ# P Ѷ¨ÅO (<åKÕ Xã¨QÆ|_ç#^Õ J~Ú<å) Jâßâ◊fi`«O. ^Õ=`Àáê㨉õΩÅ∞ (q<åâ◊ÜÚ« ‰õΩÖÎ #·ˇ ) ^Õ=`«Å<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. =∞i <å Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ =∂„`«O, J<åk, J#O`«∞_»∞, Ѩ~°=∂#O^Œ~°∂Ñ≤ J~Ú# ##∞fl (ÉèíQÆ=O`«∞x) á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. (w`« : 9–25 K«∂:) 23 1. UHÀ |Ǩ˙<åO Ü≥∂ q^Œ^è•u HÍ=∂<£.

– âıfi`åâ◊fi`«~ÀѨx+¨`∞« .Î 6–13.

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

J=ºHõÎO =ºH˜Î=∂Ѩ#flO =∞#º<ÕÎ =∂=∞|∞^ŒúÜ«∞ó I Ѩ~°O ÉèÏ= =∞*Ï#<ÀÎ =∞=∂=ºÜ«∞ =∞#∞`«Î=∞"£∞ II

185

24

J=ºHõÎ"£∞, =ºH˜Î"£∞, PѨ#fl"£∞, =∞#ºO`Õ, =∂"£∞, J|∞^ŒúÜ«∞ó, Ѩ~°"£∞, ÉèÏ="£∞, J*Ï#O`«ó, =∞=∞, J=ºÜ«∞"£∞, J#∞`«Î=∞"£∞.

J|∞^ŒúÜ«∞ó =∞=∞ J=ºÜ«∞"£∞ J#∞`«Î=∞"£∞ Ѩ~°"£∞ ÉèÏ="£∞

´ Jq"Õ‰õΩÅ∞† ´ <å† ´ JHõ∆Ü«∞=¸† ´ L`«¯$+¨ì=¸† ´ ã¨~°fiHÍ~°}~°∂Ѩ=¸, „âı+¨ª=¸ J~Ú#† ´ ã¨fi~°∂áêxfl†

J*Ï#O`«ó ´ Zé∞QÆHõ† J=ºHõÎ"£∞ ´ <å=∞ ~°∂áêf`«∞_»<≥·#† =∂"£∞ ´ ##∞fl† =ºH˜"Î ∞£ ´ ~°∂áêkx† PѨ#fl"£∞ ´ á⁄Ok# "åxQ͆ =∞#ºO`Õ ´ `«ÅK«∞`«∞<åfl~°∞.

`åII (Ѩi„â◊=∞ ã¨=∂#"Õ∞ J~Ú<å ѶŨ "≥+· =¨ ∞ºO Z‰õΩ¯QÍ `Àã¨∞#Î flO^Œ∞#, JO^Œ~∂° ‰õÄ_® J#º^Õ=`«Å#∞ q_çz x<Õfl Éèlí OѨ‰Ωõ <åflˆ~q∞? Jx JO\Ï"å:) JÅÊ|∞^Œ∞Öú #·ˇ "å~°∞ x`«º=¸, ã¨~Àfi`«=Î ∞=¸ J~Ú# <å ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇÏ≤ OK«H,õ „ѨѨOKåf`«∞}˜‚ (qâ◊√^Œúã¨`«Î fi „Ѩ^è•#=¸~°∞ÎÅ#∞ ÃÑH˜¯O\˜x [QÆ„^ŒHõ∆}Ï~°÷O bÅQÍ Ñ¨i„QÆÇÏ≤ OKÕ "å}˜)‚ J~Ú# ##∞fl ^ÕÇϨ qt+¨µxì QÍ (JO>Ë, =∞`«ûº‰õÄ~å‡k ~°∂áêÅÖ’ =ºHõÎ"≥∞ÿ# ^Õ=`åO`«~°OQÍ) ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. (Hõ#∞Hõ, ##∞fl ¿ãqOK«Hõ W`«~° ^Õ=`«Å#∞ P~åkèOz JO`«=O`åÖˇ·# Ѷ¨ÖÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞) (w`« : 9–11 K«∂:) 24

<åǨÏO „ѨHÍâ◊ ã¨û~°fi㨺 Ü≥∂QÆ=∂Ü«∂ ã¨=∂=$`«ó I =¸_èÀ-Ü«∞O <åaè*Ï<åu Ö’HÀ =∂=∞[ =∞=ºÜ«∞"£∞ II 25 #, JǨÏ"£∞, „ѨHÍâ◊ó, ã¨~°fi㨺, Ü≥∂QÆ=∂Ü«∂ ã¨=∂=$`«ó, =¸_è»ó, JÜ«∞"£∞, #, Jaè*Ï<åu, Ö’Hõó, =∂"£∞, J["£∞, J=ºÜ«∞"£∞.

JǨÏ"£∞ Ü≥∂QÆ =∂Ü«∂ ã¨=∂=$`«ó ã¨~°fi㨺

´ <Õ#∞† ´ Ü≥∂QÆ=∂Ü«∞ KÕ`« P=$`«=∞=_»O =Å¡† ´ JO^ŒiH©†

# „ѨHÍâ◊ó ´ Hõ#|_»∞@ÖË^Œ∞† (JO^Œ∞KÕ`«) JÜ«∞"£∞ ´ D† =¸_è»ó ´ "≥∂ǨK«Ûù#fl"≥∞ÿ#† Ö’Hõó ´ [QÆ`«∞Ά

186

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J["£∞ J=ºÜ«∞"£∞

´ [#‡~°Ç≤Ï`«∞xQ͆ =∂"£∞ ´ ##∞fl† ´ Hõ∆Ü«∞~°Ç≤Ï`«∞xQ͆ # Jaè*Ï<åu ´ „QÆÇ≤ÏOѨ*ÏʼnõΩOk.

`åII (JÅÊ|∞^Œ∞Öú #·ˇ "åi J*Ï˝<åxH˜ HÍ~°}O) „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"∞≥ #ÿ =∂Ü«∞1 KÕ`« P=$`«∞_»<·≥ <Õ#O^ŒiH© QÀK«iOѨ‰Ωõ <åfl#∞ –ˆH=ÅO <å Éè‰í Ωõ xÎ Hˆ „ѨHÍt`«∞_» #=Ù`«∞<åfl#∞. Hõ#∞Hõ, "≥∂ǨO^èHŒ Í~°"∞≥ #ÿ D [QÆ`∞« Î <å [#‡ =∞$`«∞º ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ J=ºÜ«∞ (Dâ◊fi~°∞x) ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOѨ*ÏʼnõΩ#flk.

25

"Õ^•Ç¨ÏO ã¨=∞f`åx =~°Î=∂<åx Kå~°∞˚# I Éèíqëêº}˜ K« Éèí∂`åx =∂O `«∞ "Õ^Œ # Hõâ◊Û# II

26

"Õ^Œ, JǨÏ"£∞, ã¨=∞f`åx, =~°Î=∂<åx, K«, J~°∞˚#, Éèíqëêº}˜, K«, Éèí∂`åx, =∂"£∞, `«∞, "Õ^Œ, #, Hõâ◊Û#.

J~°∞˚# ã¨=∞f`åx K« =~°Î=∂<åx Éèíqëêº}˜ K« Éèí∂`åx

´ áê~å÷† ´ QÆuOz#g† ´ =∞iÜ«¸† ´ WѨC_»∞ L#flg† ´ =∞i HõÅ∞QÆÉ’=Ù#g J~Ú#† ´ „áê}∞Å#xfl\˜x†

JǨÏ"£∞ "Õ^Œ `«∞ =∂"£∞ HõâÛ◊ # # "Õ^Œ

´ <Õ#∞† ´ Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞† ´ HÍx† ´ ##∞fl† ´ Z=~°∂† ´ Z~°∞QÆ~°∞.

`åII (HÍx, <Õ#∞ ã¨~Àfi`«Î=Ú}˜‚, <å *Ï˝#â◊H˜Î J<å=$`«O) áê~å÷! <Õ#∞ „uHÍÅA˝_»#∞. Éèí∂`«Éèíq+¨º^Œfi~°Î=∂# q+¨Ü«∂Å#xflO\˜h Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. HÍx, ##∞fl (<åâ◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·# Éèí‰õΩÎ_»∞ `«Ñ¨Ê) Z=fi~°∂ Z~°∞QÆ*ÏÅ~°∞.2 26

WKåÛù^Õfi+¨ ã¨=Ú`Õ÷# ^ŒfiO^Œfi"≥∂¿ÇÏ# ÉèÏ~°`« I ã¨~°fiÉèí∂`åx ã¨"≥∂‡Ç¨ÏO 㨈~æ Ü«∂xΠѨ~°#ÎѨ II

27

1. Ü≥∂QÆ=∂Ü«∞ – J<åk Jx~åfiK«º"≥∞#ÿ J*Ï˝#O. - P#O^Œyi.

- JzO`«º „Ѩ*Ï˝qÖÏã≤h, JѶ¨∞@#Ѷ¨∞@<åѨ\ ©Ü«∞ã‘ J~Ú# =∂Ü«∂ - N^è~Œ ™° êfiq∞.

- P`«‡ã¨OHõÖÏÊ#∞q^è•~Úx J~Ú# =∂Ü«∞. - =∞^è∞Œ ã¨∂^Œ# ã¨~ã° fi¨ u.

2. âıfi`«â◊fi`«~ÀѨx+¨`«∞Î. 3–19 K«∂.

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

187

WKåÛù^Õfi+¨ ã¨=Ú`Õ÷#, ^ŒfiO^Œfi"≥∂¿ÇÏ#, ÉèÏ~°`«, ã¨~°fiÉèí∂`åx, ã¨"≥∂‡Ç¨Ï"£∞, 㨈~æ, Ü«∂xÎ, Ѩ~°#ÎѨ. Ѩ~°#ÎѨ ´ J~°∞˚<å† ÉèÏ~°`« ´ H“O`ÕÜ«∂† 㨈~æ ´ [#‡=Ú`À_»<Õ† WKåÛù ^Õfi+¨ ã¨=Ú`Õ÷# ´ Wëêìx+¨ì=ÚÅ KÕ`« HõeˆQ†

^ŒfiO^Œfi "≥∂¿ÇÏ# ´ ã¨∞Y^Œ∞óY xq∞`«"Î ∞≥ #ÿ |∞kú„ÉèíOâ◊OÖ’† ã¨~°fiÉèí∂`åx ´ „áê}∞ÅO^Œ~°∂† ã¨"≥∂‡Ç¨Ï"£∞ ´ "≥∂Ǩxfl† Ü«∂xÎ ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII Ѩ~°O`«áê! ÉèÏ~°`å! „áê}∞Å ã¨∂÷Å^ÕǨÏO L`«Ê#fl"≥∞ÿ# "≥O@<Õ, WKåÛù^ÕfiëêÅ #∞O_ç ã¨∞Y^Œ∞óMÏk ^ŒfiO^•fiÅ∞ Hõey, r=ÙÅ#∞ ã¨"≥∂‡Ç≤Ï`«∞Å X#~°∞Û`«∞<åfl~Ú. (Hõ#∞Hõ, "å~°∞ ##∞fl Z~°∞QÆ*ÏʼnõΩ<åfl~°∞† =∞iÜ«Ú ##∞fl ÉèílOK«_»O ÖË^Œ∞.)

27

ÜÕ∞ëêO `«fi#ÎQÆ`«O1 áêѨO [<å<åO ѨÙ}ºHõ~°‡}Ï"£∞ I `Õ ^Œfi#Ìfi "≥∂ǨÏx~°∞‡HÍÎó Éèí[<ÕÎ =∂O ^Œ$_軄=`åó II 28 ÜÕ∞ëê"£∞, `«∞, JO`«QÆ`«"£∞, áêѨ"£∞, [<å<å"£∞, ѨÙ}ºHõ~°‡}Ï"£∞, `Õ, ^ŒfiO^Œfi "≥∂ǨÏx~°∞‡HÍÎó, Éèí[<ÕÎ, =∂"£∞, ^Œ$_軄=`åó. `«∞ ´ HÍx† ÜÕ∞ëê"£∞ ´ U† ѨÙ}ºHõ~°‡}Ï"£∞ ´ ѨÙ}ºjÅ∞~°QÆ∞† [<å<å"£∞ ´ [#∞ņ áêѨ"£∞ ´ áêѨ=Ú† JO`«QÆ`«"£∞ ´ H© ∆ } ˜ O z#^À, ã¨=∂Ѩ΄áêÜ«∞"≥∞ÿ#^À†

^ŒfiO^Œfi "≥∂Ç¨Ï x~°∞‡HÍÎó ´ ã¨∞Y^Œ∞óMÏk Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^•úÖˇ·# ^ŒfiO^Œfi "≥∂ǨÅ #∞O_ç q_ç=_ç#† `Õ ´ P† ^Œ$_軄=`åó ´ Jã¨öe`«„=`«∞Å∞† =∂"£∞ ´ ##∞fl† Éèí[<ÕÎ ´ Éèílã¨∞Î<åfl~°∞.

`åII (HÍx, H˘O^Œ~∞° x#∞fl Éèlí ã¨∞<Î åflˆ~? ^•xH˜ HÍ~°}O U=∞O\Ï"å?)

U ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å áêѨO („Ѩu|O^èŒHõO) H©∆}˜OzO^À, "å~°∞ ^ŒfiO^Œfi "≥∂ǨÅ #∞O_ç q_ç=_ç, ^Œ$_è»x+¨ª`À2 ##∞fl Éèílã¨∞Î<åfl~°∞.

28 1. ÜÕ∞ëê=∞O`«QÆ`«"£∞ - áê~îåO`«~O° .

2. 'Ѩ~°=∂~°÷`«`«Î fi q∞\˜ìk, J#ºq^èŒ=Ú HÍ^Œ∞— J<Õ ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞O. – |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`«∞Î. 4–4–23 K«∂.

188

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

[~å=∞~°} "≥∂H∆ÍÜ«∞ =∂=∂„t`«º Ü«∞`«xÎ ÜÕ∞ I `Õ „|Ǩχ `«kfi^Œ∞ó Hõ$`«ûflO J^蕺`«‡O Hõ~°‡ KådÅ"£∞ II 29 [~å=∞~°} "≥∂H∆ÍÜ«∞, =∂"£∞, P„t`«º, Ü«∞`«xÎ, ÜÕ∞, `Õ, „|Ǩχ, `«`ü, q^Œ∞ó, Hõ$`«ûfl"£∞, J^蕺`«‡"£∞, Hõ~°‡, K«, JdÅ"£∞. [~å =∞~°} "≥∂H∆ÍÜ«∞ ´ =Úkq∞, Kå=ÙÅ #∞O_ç q_ç=_»_®xH˜† =∂"£∞ ´ ##∞fl(Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x)† P„t`«º ´ P„â◊~ÚOz† ÜÕ∞ ´ Z=~°∞† Ü«∞`«xÎ ´ ™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åfl~À† `Õ ´ "å~°∞† `«`ü ´ P†

„|Ǩχ ´ „|Ǩ‡xfl† Hõ$`«ûfl"£∞ ´ ã¨=∞„QÆOQ͆ J^蕺`«‡"£∞ ´ „Ѩ`«ºQÍ`«‡ q+¨Ü«∂xfl† JdÅO K« ´ ã¨=∞™êÎxfl† Hõ~°‡ ´ `«`åû^èŒ#Éèí∂`åÖˇ·# Hõ~°‡#∞† q^Œ∞ó ´ Z~°∞QÆ∞`å~°∞ (`≥eã≤H˘#QÆÅ~°∞).

`åII (D q^èŒOQÍ "å~°∞ ##∞fl Éèílã¨∂Î, `≥eã≤HÀ^Œy# ^•xx JO`å `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Hõ$`å~°∞÷Å=Ù`«∞<åfl~°∞.) [~å=∞~°}ÏÅ #∞O_ç =Ú‰õΩÎÅ∞ HÍQÀi Z=~°∞ ##∞fl P„â◊~ÚOz ™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åfl~À "å~°∞ Ѩ~°„|Ǩ‡xfl, (`«¢`åÊÑ≤ÎH˜ `À_≥·# ^ÕǨk =ºuiHõÎ=¸ â◊√^Œú=¸ J~Ú#) P`«‡#∞, (`«`åû^èŒ#Éèí∂`åÖˇ·#) Hõ~°‡Å#xflO\˜h (ã¨~°Ç¨Ï㨺OQÍ) „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.

29

™êkèÉèí∂`åkè^≥·=O =∂O ™êkèÜ«∞[˝O K« ÜÕ∞ q^Œ∞ó I „Ѩܫ∂}HÍÖË-Ñ≤ K« =∂O `Õ q^Œ∞~°∞ºHõÎ KÕ`«ã¨ó II

30

㨠JkèÉèí∂`« Jkè^≥·="£∞, =∂"£∞, 㨠JkèÜ«∞[˝"£∞, K«, ÜÕ∞, q^Œ∞ó, „Ѩܫ∂}HÍÖË, JÑ≤, K«, =∂"£∞, `Õ, q^Œ∞ó, Ü«ÚHõÎ KÕ`«ã¨ó. ÜÕ∞ K« ´ =∞iÜ«Ú, Z=~°∞† =∂"£∞ ´ ##∞fl† 㨠JkèÉèí∂`« Jkè^≥·="£∞ ´ JkèÉèí∂`«, Jkè^≥·"åÅ`À#∂† 㨠JkèÜ«∞[˝O K« ´ JkèÜ∞« [˝=ÚÅ`À#∂† q^Œ∞ó ´ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À†

`Õ ´ P† Ü«ÚHõÎ KÕ`«ã¨ó ´ ã¨=∂Ç≤Ï`« z`«∞ÎÅ∞† „Ѩܫ∂} HÍÖË JÑ≤ ´ =∞$`«∞ºHÍÅOÖ’ ‰õÄ_®† =∂"£∞ ´ ##∞fl† q^Œ∞ó ´ Zé∞QÆQÆÅ~°∞.

*Ï˝#q*Ï˝# Ü≥∂QÆó

189

`åII =∞iÜ«Ú Z=~°∞ JkèÉèí∂`«, Jkè^≥·=, JkèÜ«∞[˝=ÚÅ`À ‰õÄ_® ##∞fl „Ѩã∞¨ `Î O« Láêã≤ã∞¨ <Î åfl~À, ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞ÖÎ #·ˇ "å~°∞ ##∞fl =∞$`«∞ºHÍÅOÖ’ ‰õÄ_® – z`«Î"庉õΩÅ`«#∞ á⁄Ok –q㨇iOK«~°∞.1 (<å Éèí‰õΩÎÅ∞ „Éèí+¨µìÅ∞ HÍ~°∞.)

30 (w`« : 8–7, 14 K«∂.)

Wu N=∞^ŒƒùQÆ=næ`åã¨∂Ѩx+¨`«∞û„|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚#ã¨O"å^Õ (*Ï˝#) q*Ï˝#Ü≥∂QÀ <å=∞ ã¨Ñ¨Î"≥∂-^蕺ܫ∞óII â’¡Hõã¨OYº–30. "≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ç (280{30´) 310.

Hõ$+¨‚ÉèíÔHηº= Ü«∞`Õfl# „|Ǩχ*Ï˝# =∞"åѨº`Õ, Wu q*Ï˝#Ü≥∂QÍM˺ ã¨Ñ¨Î"Õ∞ ã¨O„ѨHÍt`«"£∞.

`åII Hõ$+¨‚ÉèíH˜ÎÜÕ∞ Ü«∞`«flO`À „|Ǩχ*Ï˝<åxfl ÅaèOѨ*Ëã¨∞ÎO^Œx q*Ï˝#Ü≥∂QÆO J<Õ D ã¨Ñ¨Î=∂^蕺ܫ∞OÖ’ `≥Å∞Ѩ|_çOk.

1. D z=i Ô~O_»∞ â’¡HÍÅ "åºYº w`«. 8 – 3,4 â’¡HÍÅÖ’ K«∂_»QÆÅ~°∞.

190

Æ=næ`« $ëê‚Ü«∞ II II F"£∞ #"≥∂N=∞^Œ ÉèíQÆ=`ÕƒùQN~å=∞Hõ

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J+¨ì"≥∂ -^蕺ܫ∞ó - JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆó (J+¨ì=∂^蕺ܫ∞O - JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO) „|ǨχHõ~å‡kèÉèí∂`åx q^Œ∞ó Hõ$Ã+‚·HõKÕ`«ã¨ó I W`«∞ºHõÎO „|ǨχHõ~å‡k ã¨Ê+¨ì=∞+¨ì=∞ LK«º`Õ II1 v

J~°∞˚# L"åK« :

H˜O `«¢^ŒƒÇ¨Ï‡ H˜=∞^蕺`«‡O H˜O Hõ~°‡ ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ I JkèÉèí∂`«O K« H˜O „áÈHõÎ=∞kè^≥·=O H˜=ÚK«º`Õ II

1

H˜"£∞, `«`ü, „|Ǩχ, H˜"£∞, J^蕺`«‡"£∞, H˜"£∞, Hõ~°‡, ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞, JkèÉèí∂`«"£∞, K«, H˜"£∞, „áÈHõÎ"£∞, Jkè^≥·="£∞, H˜"£∞, LK«º`Õ.

J~°∞˚#ó L"åK« ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ `«`ü „|Ǩχ H˜"£∞ J^蕺`«‡"£∞ H˜"£∞

´ J~°∞˚#∞_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ ѨÙ~°∞+¨„âıëꪆ ´ P „|ǨχO† ´ Uk† ´ J^蕺`«‡O JO>ˆ ´ Uq∞† (=∞iÜ«Ú)

H˜O Hõ~°‡ JkèÉèí∂`«"£∞ H˜O „áÈHõÎ"£∞ H˜"£∞ K« Jkè^≥·="£∞ LK«º`Õ

´ Hõ~°‡ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞\˜ìk† ´ JkèÉèí∂`«=∞x† ´ Uk K≥ѨÊ|_çOk† ´ =∞iÜ«Ú Uk† ´ Jkè^≥·==∞x† ´ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk?

1. NHõ$+¨µ‚}˜‚ P„â◊~ÚOz UHÍ„QÆz`«ÎO`À ÉèílOKÕ"å~°∞ „ÉǨχHõ~å‡kèÉèí∂`å^Œ∞Å#∞ Z~°∞QÆQÆÅ~°∞ – Jx K≥Ñʨ |_çOk. (w`.« 7–29, 30 K«∂.) WѨC_»∞ P „|ǨχHõ~å‡^Œ∞Å∞ q=iOѨ|_»∞`«∞<åfl~Ú.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

191

`åII (ѨÓ~åfi^蕺ܫ∂O`«OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `≥eÑ≤# „|ǨχHõ~å‡k ã¨Ñ¨ÎѨ^•~å÷Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „Ѩtflã¨∂Î) J~°∞˚#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∂!1 „|ǨχO JO>Ë Uq∞\˜? J^蕺`«‡O JO>Ë Uq∞\˜? Hõ~°‡ JO>Ë Uq∞\˜? JkèÉèí∂`«, Jkè^≥·==ÚÅx J#|_Õq Uq? (S^Œ∞ „Ѩâ◊flÅ∞) 1

JkèÜ«∞[˝ó Hõ^äŒO HÀ-„`« ^Õ¿ÇÏ-ã≤‡<£ =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# I „Ѩܫ∂}HÍÖË K« Hõ^äŒO *Ë˝Ü≥∂-ã≤ xÜ«∞`å`«‡aèó II

2

JkèÜ«∞[˝ó, Hõ^äŒ"£∞, Hõó, J„`«, ^Õ¿ÇÏ, Jã≤‡<£, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#, „Ѩܫ∂}HÍÖË, K«, Hõ^äŒ"£∞, *˽ܫ∞ó, Jã≤, xÜ«∞`« P`«‡aèó. =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# Jã≤‡<£ ^Õ¿ÇÏ JkèÜ«∞[˝ó Hõó J„`« Hõ^äŒ"£∞

´ Hõ$ëꂆ ´ D† ´ â◊s~°OÖ’† ´ Jkèëêª`«Ü≥ÿ∞ "≥ÅÜ«Ú"å _≥=~°∞† ´ D â◊s~°OÖ’† ´ Z@∞¡†

´ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞) ´ =∞iÜ«Ú, =∞$`«∞ºã¨=∞Ü«∞OÖ’† xÜ«∞`« P`«‡aèó ´ ã¨OÜ«∞`«z`«∞ÎÅKÕ`«† Hõ^äŒ"£∞ ´ Z@∞¡† (h=Ù) *˽ܫ∞ó Jã≤ ´ `≥eÜ«∞^Œy# "å_»==Ù`å=Ù?

(ã≤÷`«ó „Ѩܫ∂}HÍÖË K«

`åII =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<å! (ã¨=∞ã¨Î Hõ~°‡‰õÄ P^è•~°"≥∞ÿ#) D â◊s~åxfl Jkè+≤ªOz, xÜ«∞q∞ã¨∂ΠѶ¨ÖÏÅ#∞ X㨈Q^≥≥=~°∞? J`«_»∞ U q^èŒOQÍ WO^Œ∞Ö’ "≥≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞? JOu=∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ xÜ«∞`«z`«∞ÎÅ∞ U LáêÜ«∞O`À x#∞fl Z~°∞QÆ QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.? (=¸_»∞„Ѩâ◊flÅ∞) 2 NÉèíQÆ"å#∞"åK« :

JHõ∆~°O „|Ǩχ Ѩ~°=∞O ã¨fiÉèÏ"À-^蕺`«‡ =ÚK«º`Õ I Éèí∂`«ÉèÏ"À^Œƒù=Hõ~À qã¨~°æó Hõ~°‡ã¨Ol˝`«ó II JHõ∆~°"£∞, „|Ǩχ, Ѩ~°=∞"£∞, ã¨fiÉèÏ=ó, J^蕺`«‡"£∞, LK«º`Õ, Éèí∂`« ÉèÏ= L^Œƒù=Hõ~°ó, qã¨~°æó, Hõ~°‡ã¨Ol˝`«ó.

1. ѨÓ~°∞+¨ó ´ ѨÓ~°=‚ ∞<Õ# ã¨~fi° q∞u ѨÓ~°∞+¨ó D qâ◊fiO Z=i KÕ`« ѨÓ~°‚"≥∞ÿ ("åºÑ¨Î"≥∞ÿ) LO^À J`«_»∞ ѨÓ~°∞+¨µ_»∞. ѨÙOâ◊Ü«∞ <å^•fi ѨÓ~°∞+¨ó ´ ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÙ~°OÖ’ â◊Ü«∞xOKÕ"å_»∞ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞.

3

192

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

´ NHõ$+¨µ‚_»∞† ´ ѨeÔH#∞† ´ q<åâ◊OÖËxk, =¸ÅHÍ~°}"≥∞ÿ#k† Ѩ~°=∞"£∞ ´ Ѩ~°=∞"≥∞ÿ#† „|Ǩχ ´ „|ǨχO† ã¨fiÉèÏ=ó ´ Jk „Ѩu^ÕǨÏOÖ’ „Ѩ`º« QÍ`«‡ ÉèÏ"åxfl á⁄O^Œ_"» ∞Õ † NÉèíQÆ"å<£ L"åK« JHõ∆~°"£∞

`åII

J^蕺`«‡"£∞ ´ J^蕺`«‡=∞x† LK«º`Õ ´ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk† Éèí∂`« ÉèÏ= L^Œƒù=Hõ~°ó ´ r=ÙÅ ã¨$+≤ì ã≤÷`«∞ʼnõΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#† qã¨~°æó ´ Ü«∞[˝OÖ’ ^Õ=`«Å#∞ L^ÕÌtOz „^Œ"åº^Œ∞Å#∞ JiÊOK«_»"Õ∞† Hõ~°‡ ã¨Ol˝`«ó ´ Hõ~°‡=∞x K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.

NÉèíQÆ"å#∞_»∞ ѨeÔH#∞ : (x`«∞º_≥·# r=Ùx HõO>ˡ) Ѩ~°=∞"≥∞ÿ# 1

=¸ÅHÍ~°}"Õ∞ „|ǨχO J#|_»∞`ÀOk. (Wk JOâ◊~°∂ѨOÖ’ „Ѩu^ÕǨÏOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕ) ã¨fiÉèÏ="Õ∞2 JO>Ë r=Ù_Õ J^蕺`«‡O3 J#|_»∞`«∞<åfl_»∞. r=ÙÅ [#‡, ã≤÷`«∞ʼnõΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# „^Œ=º`åºQÆ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Ü«∞[˝"Õ∞ Hõ~°‡ J#|_»∞`ÀOk.4 ("≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ „Ѩâ◊flʼnõΩ „Ѩ`«∞º`«Î~°O) 3

JkèÉèí∂`«O Hõ∆~ÀÉèÏ=ó ѨÙ~°∞+¨âßÛkè ^≥·=`«"£∞ I JkèÜ«∞*’˝-ǨÏ"Õ∞"å„`« ^Õ¿ÇÏ ^ÕǨÏÉèí$`åO =~° II

4

JkèÉèí∂`«"£∞, Hõ∆~°ó, ÉèÏ=ó, ѨÙ~°∞+¨ó, K«, Jkè ^≥·=`«"£∞, JkèÜ«∞[˝ó, JǨÏ"£∞, U=, J„`«, ^Õ¿ÇÏ, ^ÕǨÏÉèí$`å"£∞, =~°. ^ÕǨÏÉèí$`åO =~° ´ â◊s~°^è•~°∞ (^ÕǨ^Œ∞Öˇ·#) ÉèÏ=ó ´ Ñ¨^•~°÷`«u† ÅO^ŒiÖ’#∂ „âı+¨µª_»"≥·# F J~°∞˚<å† Jkè Éèí∂`«"£∞ ´ JkèÉèí∂`«O, „Ѩur=Ù}˜‚ Hõ∆~°ó ´ #tOKÕ^≥·#† J#∞ã¨iOz LO_Õ^Œx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok† 1. r=Ù_»∞ ‰õÄ_® JHõ∆~°∞_»∞ J#QÍ q<åâ◊O ÖËx"å_Õ J~Ú<å J`«xH˜ ‰õÄ_® Ѩ~°=∞HÍ~°}"≥∞ÿ#^Õ „|ǨχO. U`«ãº¨ "å JHõ~∆ ã° º¨ „Ѩâßã¨<Õ QÍiæ ã¨∂~åºK«O„^Œ=∞™œ q^è$Œ `Ò u+¨`ª ó« QÍsæ! D JHõ∆~°„|ǨχO Ü≥ÚHõ¯ âßã¨#O`À<Õ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ ^èŒiOѨ|_çÜ«Ú<åfl~°∞.

– |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 3–8–9.

2. ã¨fiÃã·º= „|Ǩχ} U= JOâ◊`«Ü«∂ r=~°∂¿Ñ} Éèí=#O ã¨fiÉèÏ=ó „|ǨχO Ü≥ÚHõ¯ ™êfiOâ◊"∞Õ r=ÉèÏ"åxfl á⁄O^Œ_O» ã¨fiÉèÏ=O. w`« :15–7 K«∂. – N^è~Œ ™° êfiq∞.

3. 㨠U= P`å‡#O ^ÕǨÏO JkèHõ$`«º Éè’HõÎ $`Õfi# =~°Î=∂<À-^蕺`«‡â◊ÉËÌ<ÀK«º`Õ ^ÕÇ¨ xH˜ JkèHÍiÜ≥∞ÿ Éè’HõÎ $~°∂ѨOÖ’ "≥ÅÜ«Ú"å_Õ J^蕺`«‡O J#|_»∞`«∞<åfl_»∞. – N^è~Œ ™° êfiq∞.

4. w`«. 3–14 K«∂.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO ѨÙ~°∞+¨ó Jkè^≥·=`«"£∞ K« J„`« ^Õ¿ÇÏ

193

´ Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_»∞† JǨÏO U= ´ <Õ<Õ† ´ Jkèëêª`«Ü≥ÿ∞# ^Õ=`«† Jkè Ü«∞[˝ó ´ q+¨µ‚=#|_Õ ´ =∞iÜ«Ú† Ü«∞*Ï˝këè êª# ^Õ=`«#∞, Ü«∞[˝„Ѩ=~°‰Î Ωõ _»<,Õ ´ D â◊s~°OÖ’† Ü«∞[˝Ñ¶¨Å„Ѩ^•`«#∞.

`åII #~°„âı+µ¨ _ª "» #·≥ J~°∞<˚ å! â◊s~åk q<åâ◊jŠѨ^•~å÷ÖË JkèÉ∂íè `«O1 Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl~Ú. ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ JO>Ë, x*ÏOâ◊ Éèí∂`«∞Öˇ·# ã¨~°fi^Õ=`«Å‰õÄ JkèѨf, ã¨∂~°º=∞O_»Å =∞^茺=sÎ J~Ú# "≥·~å[ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ (Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_»∞) Jkè^≥·=`«O2 –ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å Jkèëêª`«. D â◊s~°OÖ’3 JO`«~åºq∞ ~°∂ѨOÖ’ „ѨHÍtã¨∞Î#fl <Õ<Õ JkèÜ«∞*Ï˝xfl4 –q+¨µ‚=#|_Õ5 Ü«∞*Ï˝kèëêª# ^Õ=`«#∞, Ü«∞[˝ 4 „Ѩ=~°Î‰õΩ}˜‚, Ü«∞[˝Ñ¶¨Å^•`«#∞. (w`«: 9–24 K«∂.)

J#ÎHÍÖË K« =∂"Õ∞= 㨇~°#∞‡HÍÎ fi Hõàı|~°"£∞ I Ü«∞ó „Ѩܫ∂u 㨠=∞^•ƒù=O Ü«∂u <åã¨Îº„`« ã¨Oâ◊Ü«∞ó II 5 JO`«HÍÖË, K«, =∂"£∞, U=, 㨇~°<£, =ÚHÍÎ fi, Hõàı|~°"£∞, Ü«∞ó, „Ѩܫ∂u, ã¨ó, =∞`ü ÉèÏ="£∞, Ü«∂u, #, Jã≤Î, J„`«, ã¨Oâ◊Ü«∞ó.

1. Hõ∆~À q#â◊fi~À, ÉèÏ"À ^ÕǨkѨ^•~°÷ó, Éèí∂`«O „áê}˜ =∂„`« =∞kèHõ$`«º Éèí= fu JkèÉèí∂`«O LK«º`Õ ^ÕǨ^Œ∞Å∞ #â◊fi~° Ѩ^•~å÷Å∞, Jq „Ѩu r=Ù}˜‚ J#∞ã¨iOz L<åfl~Ú, "å\˜<Õ JkèÉèí∂`«O Jx JO\Ï~°∞.

–N^è~Œ ™° êfiq∞.

2. ѨÙ~°∞ëÈ "≥~· å[ó ã¨∂~°º=∞O_»Å=sÎ ™êfiOâ◊É∂íè `«ã~¨ fi° ^Õ=`å <å=∞kèÑu¨ ó Jkè^=·≥ `«O LK«º`Õ ã¨∂~°º=∞O_»ÅOÖ’ "≥ÅÜ«Ú"å_»∂, x*ÏOâ◊Éèí∂`«∞Öˇ·# ã¨~°fi^Õ=`«Å JkèѨuÜ«¸ J~Ú# q~å@∞Ê~°∞+¨µ_»∞ Jkè^=·≥ `«=Ú(Jkèëêª#^Õ=`«). Ü«∞^ä• : 㨠"≥· â◊ss „Ѩ^äŒ=∞ó 㨠"≥· ѨÙ~°∞+¨ LK«º`Õ, Pk Hõ~åΠ㨠Éèí∂`å<åO „|Ǩ‡„ˆQ ã¨=∞=~°Î`«.

J`«_»∞ „Ѩ^äŒ=∞ â◊si. J`«x<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»O\Ï~°∞ ã¨~°fiÉèí∂`åʼnõÄ PkHõ~°ÎÜ≥ÿ∞# P „|ǨχÜÕ∞ "≥Ú^Œ@ LO_≥#∞. (`≥·uÎsÜ«∞ ã¨OÇ≤Ï`å 1.7.4.3) 3. Jã¨OQÆ`åfik QÆ∞}qt+¨µ_ì ∂» , r==ºui‰õΩ_Î ∂» J~Ú# JO`«~åºq∞ ^ÕÇ¨ O`«~fi° iÎ Jx „â◊√u „Ѩã^≤ OúŒ . (=ÚO_»HÀѨx+¨`∞« Î 3–1–1 K«∂.) h=Ù #~°„âı+µ¨ _ª =» =_»O =Å¡ W@∞=O\˜ JO`«~åºq∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ `«y#"å_çq - Jx qâı+¨ ã¨OÉ’^èŒ# ã¨∂z™ÈÎOk. –N^èŒ~°™êfiq∞.

4. Jã≤‡¿ãÌ¿ÇÏ ã≤÷`«ó JǨÏ"Õ∞= JkèÜ«∞[˝ó, Ü«∞[˝ã¨º Jkèëꪄf^Õ=`å, Ü«∞*Ï˝kHõ~‡° „Ѩ=~°HÎ óõ `«`Ê« Åù ^•`å K« D â◊s~°OÖ’ „ѨHÍtã¨∞#Î fl <Õ<Õ JkèÜ∞« A˝},‚˜ Ü«∞*Ï˝këè êª# ^Õ=`«#∞, Ü«∞*Ï˝k Hõ~‡° „Ѩ=~°‰Î Ωõ }˜,‚ `«`Ê« Åù ^•`«#∞ ‰õÄ_® <Õ<.Õ –N^è~Œ ™° êfiq∞.

5. Ü«∞*’˝ "≥· q+¨µ‚ó - `≥·uÎsÜ«∞ ã¨OÇ≤Ï`å. 1.7.4.

194

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

J#Î HÍÖË K« =∂O U= 㨇~°<£ HõÖË|~°"£∞ =ÚHÍÎfi Ü«∞ó

´ =∞iÜ«Ú, =∞$`«∞ºã¨=∞Ü«∞OÖ’† ´ #<Õfl† ´ 㨇iã¨∂Ά ´ â◊s~åxfl† ´ `«ºlOz† ´ Z=_»∞†

„Ѩܫ∂u ã¨ó =∞`ü ÉèÏ="£∞ Ü«∂u J„`« ã¨Oâ◊Ü«∞ó # Jã≤Î

´ áÈ=Ù<À† ´ J`«_»∞† ´ <å ã¨fi~°∂áêxfl† ´ á⁄O^Œ∞#∞† ´ D q+¨Ü«∞OÖ’† ´ ã¨O^ÕǨÏO† ´ ÖË^Œ∞.

`åII (xÜ«∞`«z`«∞ÎÖˇ·#"å~°∞ JO`«ºHÍÅOÖ’ x#∞fl U q^èŒOQÍ Z~°∞QÆ QÆÅ~°∞? J<Õ „Ѩâ◊fl‰õΩ „Ѩ`«∞º`«Î~°OQÍ, P ZiˆQ sux `«`«ÊùÖÏhfl K≥|∞`«∞<åfl_»∞:) J=™ê# HÍÅOÖ’ Z=~°∞ ##∞fl (JO`«~åºq∞QÍ, Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞xQÍ) 㨇iã¨∂Î, â◊s~åxfl q_çz (JiÛ~åk =∂~°æOÖ’) „Ѩܫ∂}˜ã¨∞Î<åfl_À J`«_»∞ <å ÉèÏ"å<Õfl (~°∂áêxfl, =ÚH˜Îx) á⁄O^Œ∞`å_»∞ – D q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞.1 5

Ü«∞O Ü«∞O "å-Ñ≤ 㨇~°<£ ÉèÏ=O `«º[`«º<ÕÎ Hõàı|~°"£∞ I `«O `«"Õ∞"≥·u H“<ÕÎÜ«∞ ã¨^• `«^•ƒù= ÉèÏq`«ó II 6 Ü«∞"£∞, Ü«∞"£∞, "å, JÑ≤, 㨇~°<£, ÉèÏ="£∞, `«º[u, J<ÕÎ, Hõàı|~°"£∞, `«"£∞, `«"£∞, U=, Uu, H“<ÕÎÜ«∞, ã¨^•, `«`ü ÉèÏ= ÉèÏq`«ó.

J<ÕÎ ´ =∞~°}ã¨=∞Ü«∞OÖ’† Ü«∞O Ü«∞O "å JÑ≤ ´ UÜÕ∞† ÉèÏ="£∞ ´ ÉèÏ"åxfl, ^Õ=`åqâıëêxfl† 㨇~°<£ ´ `«Å∞ã¨∂Ά HõÖË|~°"£∞ ´ â◊s~åxfl† `«º[u ´ =^ŒÅ∞`«∞<åfl_À†

H“O`ÕÜ«∞ ´ J~°∞˚<å† ã¨^• ´ ZšѨC_»∂† `«`ü ÉèÏ= ÉèÏq`«ó ´ P ^Õ=`åÉèÏ"åxfl á⁄Ok#"å_»∞† `«O `«O U= ´ PÜ«∂^Õ=`«<Õ† Uu ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII H“O`ÕÜ«∂! (Jn QÍHõ), JO`«ºHÍÅOÖ’ Z=Ô~=~°∞ UÜÕ∞ ^Õ=`å ÉèÏ"åxfl (ÖËHõ J#ºq+¨Ü«∂Å#∞) zO`«# KÕã¨∂Î â◊s~åxfl q_»∞ã¨∞Î<åfl_À, J`«_»∞ PÜ«∂ ^Õ=`å ÉèÏ"å<Õfl (ÖËHõ J#ºq+¨Ü«∂Å<Õ) á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

6 1. 㨇~°}O *Ï˝<ÀáêÜ«∞=Ú, =∞^•ƒù"åѨuΠѶ¨ÅO Jx Jaè„áêÜ«∞O.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

195

`«™ê‡`ü 㨈~fi+¨µ HÍÖË+¨µ =∂=∞#∞㨇~° Ü«Ú^茺 K« I =∞Ü«∞ºiÊ`« =∞<À|∞kúó =∂"Õ∞"≥·+¨º 㨺ã¨Oâ◊Ü«∞ó1 II

7

`«™ê‡`ü, 㨈~fi+¨µ, HÍÖË+¨µ, =∂"£∞, J#∞㨇~°, Ü«Ú^茺, K«, =∞~Ú, JiÊ`« =∞#ó |∞kúó, =∂"£∞, U=, U+¨ºã≤, Jã¨Oâ◊Ü«∞"£∞. `«™ê‡`ü 㨈~fi+¨µ HÍÖË+¨µ =∂"£∞ J#∞㨇~° Ü«Ú^茺 K«

´ Hõ#∞Hõ† ´ Jxfl "Õà◊ÅÖ’† ´ ##∞fl† ´ 㨇iã¨∂Î LO_»∞† ´ =∞iÜ«Ú, Ü«Ú^ŒúO X#~°∞Û†

=∞~Ú ´ <åÜ«∞O^Œ∞† JiÊ`« =∞#ó |∞kúó ´ =∞<À|∞^Œ∞úÅ#∞ JiÊOz#"å_»"≥·† Jã¨Oâ◊Ü«∞ó ´ xã¨ûO^ÕǨÏOQ͆ =∂O U= ´ #<Õfl† U+¨ºã≤ ´ á⁄O^Œ∞`å=Ù.

`åII (ѨÓ~°fi"åã¨#ÖË JO`«ºHÍŠ㨇 $uH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞<åfl~Ú. JѨC_»∞ q=â◊√_≥·# r=ÙxH˜ 㨇~°} „Ѩܫ∞`«flO LO_»^Œ∞.) Hõ#∞Hõ, x~°O`«~°O h=Ù ##∞fl QÆ∂iÛ `«ÅáÈã¨∂Î LO_»∞† (D x~°O`«~°ã¨‡~°} z`«Îâ◊√kú ÖËHõáÈ`Õ HõÅ∞QÆ^Œ∞, Hõ#∞Hõ z`«Îâ◊√kú xq∞`«ÎO ã¨fi^èŒ~°‡"≥∞ÿ#) Ü«Ú^•úxfl ‰õÄ_® K≥~Úº. <å Ü«∞O^Œ∞ =∞<À|∞^Œ∞úÅ#∞ JiÊ¿ãÎ xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ h=Ù #<Õfl á⁄O^Œ∞`å=Ù.

7

JÉèϺ㨠Ü≥∂QÆ Ü«ÚˆHÎ# KÕ`«™ê <å#ºQÍq∞<å I2 Ѩ~°=∞O ѨÙ~°∞+¨O k=ºO Ü«∂u áê~å÷#∞z#ÎÜ«∞<£ II

8

JÉèϺ㨠Ü≥∂QÆÜ«ÚˆHÎ#, KÕ`«™ê, #, J#ºQÍq∞<å, Ѩ~°=∞"£∞, ѨÙ~°∞+¨"£∞, k=º"£∞, Ü«∂u, áê~°÷, J#∞zO`«Ü«∞<£. áê~°÷ ´ J~°∞˚<å† JÉèϺ㨠Ü≥∂QÆ Ü«ÚˆHÎ# ´ JÉèϺã¨=∞<Õ LáêÜ«∞O`À ‰õÄ_ç#n† # J#ºQÍq∞<å ´ W`«~° q+¨Ü«∂Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈxn J~Ú#† KÕ`«™ê ´ z`«Î=Ú`À† 1. Jã¨Oâ◊Ü«∞ó - áê~îåO`«~°O. 2. KÕ`« ™ê##ºQÍq∞<å.

J#∞zO`«Ü«∞<£ ´ 㨇iã¨∞Î#fl (Ü≥∂y)† Ѩ~°=∞"£∞ ´ L`«Î=Ú_»∂† k=º"£∞ ´ *’ºu~°‡Ü«Ú_»∂ J~Ú#† ѨÙ~°∞+¨"£∞ ´ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚† Ü«∂u ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

196

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`åII (x~°O`«~°ã¨‡~°}‰õΩ JÉèϺã¨"Õ∞ JO`«~°OQÆ ™ê^èŒ#O Jx ã¨∂zOK« |_»∞`ÀOk-) áê~å÷! JÉèϺ㨠Ü≥∂QÆOÖ’1 xÜ«∞q∞OK«|_ç W`«~° q+¨Ü«∂ÅÃÑ·H˜ áȉõΩO_® LO_Õ z`«OÎ `À *’ºu~°‡Ü«Ú_»∂, Ѩ~=° ∞ѨÙ~°∞+¨µ_»∂ J~Ú# ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ x~°O`«~°O ^蕺xã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ, J@∞=O\˜ Ü≥∂y `«Ñ¨ÊHõ P ÉèíQÆ=O`«∞}Ë‚ á⁄O^ŒQÆÅ_»∞.

8

HõqO ѨÙ~å} =∞#∞âßã≤`å~°"£∞ J}À~°}©Ü«∂O㨠=∞#∞㨇ˆ~^Œºó I ã¨~°fi㨺 ^è•`å~° =∞z#κ ~°∂Ѩ"£∞ Pk`«º=~°‚O `«=∞ã¨ó Ѩ~°™êÎ`ü II

9

Hõq"£∞, ѨÙ~å}"£∞, J#∞âßã≤`å~°"£∞, J}Àó J}©Ü«∂Oã¨"£∞, J#∞㨇ˆ~`ü, Ü«∞, ã¨~°fi㨺, ^è•`å~°"£∞, JzO`«º ~°∂Ѩ"£∞, Pk`«º=~°‚"£∞, `«=∞ã¨ó, Ѩ~°™êÎ`ü.

„Ѩܫ∂}HÍÖË =∞#™ê-K«ÖË# ÉèíHÍÎ º Ü«ÚHÀÎ Ü≥∂QÆ |ÖË# K≥·= I „Éèí∞"À~°‡^èÕº „áê} =∂"Õâ◊º ã¨=∞ºH± 㨠`«O Ѩ~°O ѨÙ~°∞+¨=ÚÃÑ·u k=º"£∞II

10

„Ѩܫ∂}HÍÖË, =∞#™ê, JK«ÖË#, ÉèíHÍκ, Ü«ÚHõÎó, Ü≥∂QÆ |ÖË#, K«, U=, „Éè∞í "Àó,=∞^èºÕ , „áê}"£∞, P"Õâº◊ , ã¨=∞ºH±, ã¨ó,`«"∞£ , Ѩ~"° ∞£ , ѨÙ~°∞+¨"∞£ , LÃÑu· , k=º"£∞. „Ѩܫ∂} HÍÖË ´ =∞$`«∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’† ÉèíHÍκ Ü«ÚHõÎó ´ ÉèíH˜Î Ü«Ú‰õΩÎ_≥·† JK«ÖË# =∞#™ê ´ UHÍ„QÆ z`«ÎO`À† Ü≥∂QÆ |ÖË# ´ ^蕺# JÉèϺã¨Å|ú"≥∞ÿ# z`«Î Ãã÷Â~°ºO`À† „Éèí∞"Àó =∞^èÕº K« U= ´ „Éèí∂=∞^茺OÖ’<Õ† „áê}"£∞ ´ „áê}Ïxfl†

ã¨=∞ºH± P"Õâ◊º Ü«∞ó ã¨~°fi㨺 ^è•`å~°"£∞ Hõq"£∞ ѨÙ~å}"£∞

´ ã¨OѨÓ~°‚OQ͆ ´ xeÑ≤ (^è•~°}KÕã≤)† ´ Z=~°∞† ´ JO^Œi† ´ Hõ~°‡Ñ¶¨Å ^•`«#∞ ´ ã¨~°fiA˝_»#∞† ´ „áêp#∞_»∞ (J<åk)†

1. ã¨*ÏfÜ«∞ „Ѩ`º« Ü«∞ „Ѩ"åǨÏO–qÅHõ}∆ „Ѩ`º« Ü«∞ ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ `«∞ź„Ѩ`º« Ü«∞O–=∞m§ =∞m§ P=$`«"Î ∞≥ `ÿ Õ JÉèϺã¨O J#|_»∞`«∞Ok.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO J#∞âßã≤`å~°"£∞ ´ qâ◊fixÜ«∞O`«#∂† J}Àó ´ ã¨∂Hõ∆‡"≥∞ÿ# ^•xHõO>ˆ J}©Ü«∂Oã¨"£∞ ´ ã¨∂Hõ∆‡`«~°∞_»∞#∞† JzO`«º ~°∂Ѩ"£∞ ´ JzO`«º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∂† Pk`«º =~°‚"£∞ ´ ã¨∂~°∞ºx=Öˇ ã¨fi„ѨHÍâ◊√_»∞, *’ºu+¨‡O`«∞_»∂† `«=∞ã¨ó ´ "≥∂ǨO^èHŒ Í~åxH˜† Ѩ~°™êÎ`ü ´ P=Å#∞O_Õ"å_»∂† (J~Ú# ѨÙ~°∞+¨µx)

J#∞㨇ˆ~`ü ã¨ó `«"£∞ Ѩ~°"£∞ k=º"£∞ ѨÙ~°∞+¨"£∞ LÃÑ·u

197

´ 㨇iOK«∞<À† ´ J`«_»∞† ´P† ´ „âı+¨µª_»∞#∞† ´ *’ºu~°‡Ü«Ú_≥·#† ´ ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ (Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚)† ´ á⁄O^Œ∞#∞.

`åII (J#∞㨇~°}©Ü«Ú_≥·# ѨÙ~°∞+¨µx ã¨fi~°∂ѨO =i‚OK«|_»∞`ÀOk-) ã¨~°fiq^•º x~å‡`å, ã¨<å`«#∞_»∂, qâ◊fixÜ«∞O`å, ã¨∂Hõ∆ ‡"≥∞ÿ# PHÍâß^Œ∞Å HõO>Ë ã¨∂Hõ∆ ‡`«~∞° _»∂, =∞e#Ü«ÚHÍÎÖ#·ˇ =∞<À|∞^Œ∞Åú ‰õΩ JQÀK«~∞° _»∂, ã¨∂~°∞ºx=ÖË ã¨fi„ѨHÍâ◊ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∂, J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°"≥∞ÿ# „ѨHõ$uH˜ P=Å LO_Õ"å_»∂, ã¨~°fiáÈ+¨¨‰õΩ_»∂ J~Ú# Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚ Z=_»∞ =∞$`«∞ºã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíH˜ÎÜ«Ú‰õΩÎ_≥· UHÍ„QÆ z`«ÎO`À ^蕺<åÉèϺã¨Å|ú"≥∞ÿ# z`«ÎÃã÷Â~°ºO`À, „Éèí∂=∞^茺OÖ’ „áê}Ïxfl x~ÀkèOz, 㨇i™êÎ_À† J`«_»∞ P *’ºu~°‡Ü«Ú_≥·# Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

9–10

Ü«∞^ŒHõ∆~°O "Õ^Œq^À =^ŒxÎ qâ◊xÎ Ü«∞^Œº`«Ü≥∂ g`«~åQÍó I Ü«∞kK«Ûù<ÀÎ „|ǨχK«~°ºO K«~°xÎ `«`ÕΠѨ^ŒO ã¨O„QÆ¿ÇÏ} „Ѩ=ˆH∆ ºII

11

Ü«∞`ü, JHõ∆~°"£∞, "Õ^Œq^Œó, =^ŒOu, qâ◊Ou, Ü«∞`ü, Ü«∞`«Ü«∞ó, g`«~åQÍó, Ü«∞`ü, WK«ÛOù `«ó, „|ǨχK«~º° "£∞, K«~O° u, `«`,ü `Õ, Ѩ^"Œ ∞£ , ã¨O„QÆ¿ÇÏ}, „Ѩ=Hˆ ∆ º. "Õ^Œ q^Œó Ü«∞`ü JHõ∆~°"£∞ =^ŒOu

´ "Õ^ŒA˝Å∞† ´ ^Õxx† ´ Jq<åtÜ≥ÿ∞# ѨÙ~°∞+¨µ_»x† ´ K≥ѨCK«∞<åfl~À†

g`« ~åQÍó Ü«∞`«Ü«∞ó Ü«∞`ü qâ◊xÎ

´ q+¨Ü∂« ã¨HâΘ ¥◊ #∞ºÅ∞, (xã¨Ê$ǨïÖˇ·#)† ´ Ü«∞`«∞Å∞† ´ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞† ´ „Ѩ"Õtã¨∞Î<åfl~À†

198

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

Ü«∞`ü WK«Ûù#Îó „|ǨχK«~°º"£∞ K«~°xÎ `«`ü

´ ^Õxx† ´ `≥eã≤HÀQÀi† ´ „|ǨχK«~åºxfl† ´ X#~°∞Û`«∞<åfl~À† ´ P†

Ѩ^Œ"£∞ `Õ ã¨O„QÆ¿ÇÏ} „Ѩ=Hˆ º∆

´ „|ǨχѨ^•xfl† ´ h‰õΩ† ´ ã¨OH˜∆ѨÎOQ͆ ´ K≥|∞`å#∞.

`åII (FOHÍ~åÉèϺ㨠„âı+¨ª`«fiO ã¨∂zOK«|_»∞`ÀOk-) "Õ^ŒA˝Å∞ ^Õxx JHõ∆~°Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»x =i‚ã¨∞Î<åfl~À, xã¨Ê $ǨïÖˇ·# Ü«∞`«∞Å∞ ^Õxx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~À l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞ ^Õxx á⁄O^Œ_®xH˜ (QÆ∞~°∞ QÆ$ǨÏOÖ’) „|ǨχK«~°º „=`åxfl áêeã¨∞<Î åfl~À, QÆ=∞º"≥∞#ÿ P „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz h‰õΩ ã¨OH˜Ñ∆ OΨ QÍ K≥|∞`«∞<åfl#∞.11 (Hõ~îÀѨx+¨`«∞Î. 1–2–15 K«∂:)

ã¨~°fi ^•fi~å}˜ ã¨OÜ«∞=∞º =∞<À ǨÏ$k x~°∞^茺 K« I =¸~åú flº^è•Ü«∂`«‡#ó „áê}=∂ã≤÷`À Ü≥∂QÆ^è•~°}Ï"£∞ II 12 ã¨~°fi^•fi~å}˜, ã¨OÜ«∞=∞º, =∞#ó, ǨÏ$k, x~°∞^茺, K«, =¸iúfl, P^è•Ü«∞, P`«‡#ó, „áê}"£∞, Pã≤÷`«ó, Ü≥∂QÆ^è•~°}Ï"£∞.

Fq∞`ÕºHÍHõ∆~°O „|Ǩχ "åºÇ¨Ï~°<å‡=∞#∞㨇~°<£ I Ü«∞ó „Ѩܫ∂u `«º[<ÕÌÕǨÏO 㨠ܫ∂u Ѩ~°=∂O QÆu"£∞ II 13 F"£∞, Wu, UHõ JHõ∆~°"£∞, „|Ǩχ, "åºÇ¨Ï~°<£, =∂"£∞, J#∞㨇~°<£, Ü«∞ó, „Ѩܫ∂u, `«º[<£, ^ÕǨÏ"£∞, ã¨ó, Ü«∂u, Ѩ~°=∂"£∞, QÆu"£∞. ã¨~°fi ^•fi~å}˜ ´ WO„kÜ«∂ÅxflO\˜x† ã¨OÜ«∞=∞º ´ xÜ«∞q∞Oz† =∞#ó ´ =∞#ã¨∞û#∞† ǨÏ$k ´ ǨÏ$^ŒÜ«∞ ѨÙO_»sHõOÖ’† x~°∞^茺 K« ´ xeÑ≤ „áê}"£∞ ´ „áê}Ïxfl† =¸iúfl ´ „Éèí∂Ü«ÚQÆ =∞^茺OÖ’† P^è•Ü«∞ ´ LOz† P`«‡#ó Ü≥∂QÆ ^è•~°}Ï"£∞ ´ P`«‡Ü≥∂QÆOÖ’†

Jã≤÷`«ó ´ "≥ÅÜ«ÚK«∞† F"£∞ Wu ´ F"£∞ J<Õ† UHõ JHõ∆~°O „|Ǩχ ´ UHÍHõ∆ „|Ǩ‡xfl† "åºÇ¨Ï~°<£ ´ LK«Ûiã¨∂Ά =∂"£∞ ´ ##∞fl† J#∞㨇~°<£ ´ 㨇iã¨∂Ά ^ÕǨÏ"£∞ ´ â◊s~åxfl† `«º[<£ ´ g_ç† Ü«∞ó ´ Z=_»∞†

199

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO „Ѩܫ∂u ã¨ó Ѩ~°=∂"£∞

´ „ѨÜ∂« }˜ã∞¨ <Î åfl_À† QÆu"£∞ ´ J`«_»∞† Ü«∂u ´ L`«Î=∞"≥∞ÿ#†

´ QÆux, "≥∂H∆Íxfl† ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

`åII WO„kÜ«∂ÅxflO\˜h xÜ«∞q∞Oz (JO>Ë, ÉÏǨϺq+¨Ü«∞ „QÆǨÏ}O ÖˉõΩO_®) =∞#ã¨∞û#∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ xeÑ≤, (JO>Ë, ÉÏǨϺq+¨Ü«∞ 㨇~°}#∞ ‰õÄ_® KÕÜ«∞‰õΩO_®) „Éèí∂=∞^茺OÖ’ „áê}Ïxfl ™ê÷Ñ≤Oz1, P`«‡Ü≥∂QÆOÖ’ "≥ÅÜ«ÚK«∞ „|Ǩχ„ѨfHõ=¸ („|Ǩχ"åK«HõO), UHÍHõ∆~°=¸ J~Ú# FOHÍ~åxfl LK«Ûiã¨∂Î, ##∞fl 㨇iã¨∂Î, â◊s~åxfl =ke (JiÛ~åk =∂~°æOÖ’) „Ѩܫ∂}O KÕã#≤ "å_»∞ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ QÆux á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. (Hõ~Àî Ѩx+¨`∞« .Î 2–6–16) 12–13.

J##ºKÕ`å ã¨û`«`«O Ü≥∂ =∂O 㨇~°u x`«ºâ◊ó I `«™êºÇ¨ÏO ã¨∞ÅÉèíó áê~°÷ x`«ºÜ«ÚHõÎ㨺 Ü≥∂y#ó II

14

J##ºKÕ`åó, ã¨`«`«"£∞, Ü«∞ó, =∂"£∞, 㨇~°u, x`«ºâ◊ó, `«ã¨º, JǨÏ"£∞, ã¨∞ÅÉèíó, áê~°÷, x`«ºÜ«ÚHõÎ㨺, Ü≥∂y#ó.

J##º KÕ`«ó ´ UHÍ„QÆz`«∞Î_≥·† Ü«∞ó ´ Z=_»∞† =∂"£∞ ´ ##∞fl† x`«ºâ◊ó ´ J#∞k#O (Ü«∂=r˚=O)† ã¨`«`«"£∞ ´ x~°O`«~°O† 㨇~°u ´ 㨇i™êÎ_À†

áê~°÷ JǨÏ"£∞ `«ã¨º x`«º Ü«ÚHõãÎ º¨ Ü≥∂y#ó ã¨∞ÅÉèíó

´ J~°∞˚<å† ´ <Õ#∞† ´ P† ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞_Î #·≥ † ´ Ü≥∂yH˜† ´ ã¨∞ÅÉèí∞}˜‚.

`åII Z=_»∞ J##ºz`«∞Î_≥· ##∞fl Ü«∂=r˚q`«=¸ x~°O`«~°O 㨇iã¨∞ÎO\Ï_À, ã¨^• ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞Î_≥·# P Ü≥∂yH˜ <Õ#∞ ã¨Ç¨Ï[ÅÉèí∞º_»#∞.214 (w`«: 9–34 K«∂:)

=∂=Ú¿Ñ`«º ѨÙ#~°˚#‡ ^Œ∞óMÏÅÜ«∞=∞âßâ◊fi`«"£∞ I <åѨÙfl=xÎ =∞Ǩ`å‡#ó ã¨Oã≤kúO Ѩ~°=∂O QÆ`åó II 1. '=¸iúfl— J<ÕKÀ@ H˘O^Œ~∞° "åºMϺ`«Å∞ ã¨ÇϨ „™ê~°=∞x "åºMϺxOKå~°∞.

2. 㨠`«∞ n~°…HÍÅ<≥·~°O`«~°ºã¨`å¯~å¿ãq`À ^Œ$_è»Éèí∂q∞ó. (Ü≥∂QÆã¨∂„`«"£∞ 1–14).

P=$uÎ~°ã¨Hõ$^Œ∞Ѩ^Õâß`ü. ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 4–1–1).

P„Ѩܫ∂}Ï`«Î„`åÑ≤ ^Œ$+¨ì"£∞ ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 4–1–12).

15

200

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

=∂"£∞, L¿Ñ`«º, ѨÙ#~°˚#‡, ^Œ∞óMÏÅÜ«∞"£∞, Jâßâ◊fi`«"£∞, #, PѨÙfl=Ou, =∞Ǩ`å‡#ó, ã¨Oã≤kú"£∞, Ѩ~°=∂"£∞, QÆ`åó. Ѩ~°=∂"£∞ ã¨Oã≤kú"£∞ QÆ`åó =∞Ǩ`å‡#ó =∂"£∞

´ ã¨~Àfi`«Î=∞"≥∞ÿ#† ´ ã≤kúx ("≥∂H∆Íxfl)† ´ á⁄Ok#† ´ =∞Ǩ`«∞‡Öˇ·#"å~°∞† ´ ##∞fl†

L¿Ñ`«º ´ KÕi† ^Œ∞óMÏÅÜ«∞"£∞ ´ ^Œ∞óY™ê÷#=¸† Jâßâ◊fi`«"£∞ ´ Jx`«º=¸ J~Ú#† ѨÙ#~°˚#‡ ´ ѨÙ#~°˚#‡#∞† # PѨÙfl=Ou ´ á⁄O^Œ~°∞.

`åII (h=Ù ã¨∞ÅÉèí∞_»"≥·# ÖÏÉèí"Õ∞=∞O\Ï"å?) Ѩ~°=∞ ã≤kúx, JO>Ë "≥∂H∆Íxfl á⁄Ok# =∞Ǩ`«∞‡Å∞ ##∞fl KÕi, ^Œ∞óY™ê÷#=¸ Jx`«º=¸ J~Ú# ѨÙ#~°˚#‡#∞ (JO>Ë, ѨÙ#~°˚#‡‰õΩ PHõ~°=ÚÖˇ·# W`«~° Ö’HÍÅ#∞) á⁄O^Œ~°∞. 15

P„|ǨχÉèí∞=<å Ö’¡HÍó ѨÙ# ~å=iÎ<À-~°∞˚# I =∂=Ú¿Ñ`«º `«∞ H“<ÕÎÜ«∞ ѨÙ#~°˚#‡ # q^Œº`Õ II

16

P„|ǨχÉèí∞=<å`ü, Ö’HÍó, ѨÙ# ~å=iÎ#ó, J~°∞˚#, =∂"£∞, L¿Ñ`«º, `«∞, H“O`ÕÜ«∞, ѨÙ#~°˚#‡, #, q^Œº`Õ.

J~°∞˚# ´ áê~å÷† P„|Ǩχ Éèí∞=<å`ü ´ Éèí∂Ö’HõO #∞O_ç „|Ǩχ֒HõO =~°‰õÄ QÆņ Ö’HÍó ´ Ö’HÍÅhfl† ѨÙ#~å=iÎ#ó ´ Ñ¨Ù#~å=$uÎ`À ‰õÄ_ç#q† `«∞ ´ HÍx†

H“<ÕÎÜ«∞ =∂"£∞ L¿Ñ`«º ѨÙ#~°˚#‡ # q^Œº`Õ

´ J~°∞˚<å† ´ ##∞fl† ´ á⁄Ok#† ´ =∞m§ [#‡† ´ LO_»^Œ∞ (HõÅ∞QÆ^Œ∞).

`åII J~°∞˚<å! (Éèí∂Ö’HõO #∞O_ç) „|Ǩχ֒HõO =~°‰õÄ QÆÅ1 Ö’HÍÅhfl ‰õÄ_® ѨÙ#~å=$uÎ`À ‰õÄ_»∞H˘#flq. HÍx, H“O`ÕÜ«∂! ##∞fl á⁄Ok#"åiH˜ =∞m§ [#‡ ÖË^Œ∞.2 ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 4–4–22 K«∂† w`«: 9–3 K«∂:) 16 1. Éè∂í ó, Éè∞í =ó, ã¨fió, =∞ǨÏó, [#ó, `«Ñó¨ , ã¨`º« („|Ǩχ) Jx Ö’HÍÅ∞.- N=∞^•ƒùQ=Æ `«O.11–14–11,12 2. ã¨QÆ∞}„|Ǩϟ‡áêã¨##∞ "≥∂H∆ÍHÍOHõ∆`À KÕã≤, „|Ǩχ֒HÍxH˜ "≥o§ JHõ¯_» *Ï˝#O ÅaèOz# "åiˆH "≥∂Hõ∆O Åaèã¨∞ÎOk- nxx „Hõ=∞=ÚH˜Î JO\Ï~°∞. HÍx, Éè’ˆQK«Ûù`À Hõ~°‡Å#∞ PK«iOz# "å~°∞ JHõ¯_» #∞O_ç uiy =ã¨∞Î<åfl~°∞. HõÖÏÊO`« „Ѩà◊Ü«∞OÖ’ "≥Ú^Œ@ ¿Ñ~À¯|_»¤"å~°∞ „|Ǩχ`À áê@∞ =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ, „|Ǩχ֒HõO ‰õÄ_® Jx`«ºO, ѨÙ#~å=$uÎjÅO Jx „QÆÇÏ≤ OKåe.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

ã¨Ç¨Ï„㨠ܫÚQÆѨ~°º#ÎO JǨÏ~°º¢^ŒƒÇ¨Ï‡}À q^Œ∞ó I ~å„uO Ü«ÚQÆã¨Ç¨Ï„™ê<åÎO `Õ-Ǩϟ~å„`«q^À [<åó II

201

17

ã¨Ç¨Ï„㨠ܫÚQÆѨ~°ºO`«"£∞, JǨÏó, Ü«∞`ü, „|Ǩχ}ó, q^Œ∞ó, ~å„u"£∞, Ü«ÚQÆ ã¨Ç¨Ï„㨠JO`å"£∞, `Õ, JǨÏó ~å„`« q^Œó, [<åó.

JǨÏó ~å„`« q^Œó ´ k"å~å„`«∞Å `«`«ÎfiO Ziy#"åÔ~·#† `Õ ´ P† [<åó ´ Ü≥∂y[#∞Å∞† „|Ǩχ}ó ´ „ÉǨχ‰õΩ† Ü«∞`ü ´ Uk† JÇ¨Ï ´ k#"≥∂†

`«`ü ´ ^•xx† ã¨ÇϨ „㨠ܫÚQÆ Ñ¨~º° O`«"∞£ ´ "Õ~ÚÜ«ÚQÍŠѨiq∞uQÆÅ^•xQ͆ ~å„u"£∞ ´ ~å„ux† Ü«ÚQÆ ã¨Ç¨Ï„㨠JO`å"£∞ ´ ã¨Ç¨Ï„ã¨Ü«ÚQÆ Ñ¨iq∞uQÆÅ^•xQ͆ q^Œ∞ó ´ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.

`åII ã¨Ç¨Ï„ã¨Ü«ÚQÆ x_çq QÆÅ „|Ǩχ^Õ=Ùx ѨQÆÅ∞#∞,1 J\˜ì^Õ J~Ú# ~å„ux Ziy# Ü≥∂QÆ∞ÖË, k"å~å„`åÅ `«`åÎ fixfl „QÆÇ≤ÏOz#"å~°∞. (K«O„^Œ ã¨∂~°∞ºÅ =∂<åxfl |\˜ì Z~°∞QÆ∞"å~°∞ HÍ~°∞, "å~°∞ JÅÊA˝Å∞.)

17

J=ºHÍÎ^Œfi ºHõÎÜ«∞ó ã¨~åfió „ѨÉèí=#κǨÏ~åQÆ"Õ∞ I ~å„`åºQÆ"Õ∞ „ѨbÜ«∞<ÕÎ `«¢`≥·"å=ºHõÎ ã¨O[˝ˆH II

18

J=ºHÍÎ`ü, =ºHõÎÜ«∞ó, ã¨~åfió, „ѨÉèí=Ou, JǨÏ~åQÆ"Õ∞, ~å„`åºQÆ"Õ∞, „ѨbÜ«∞<ÕÎ, `«„`«, U=, J=ºHõÎ ã¨O[˝ˆH. ´ „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ã¨~åfió =ºHõÜ Î ∞« ó ´ K«~åK«~° =ã¨∞=Î ÙÅhfl† ѨQÅÆ ∞ =zÛ#`À_»<†Õ „ѨÉèí=Ou ´ [x‡ã¨∞Î<åfl~Ú† J=ºHÍÎ`ü ´ J=ºHõÎO #∞O_ç, HÍ~°ºO ~å„`åºQÆ"Õ∞ ´ „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ~å„u Ü≥ÚHõ¯ J=ºHõÎ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# HÍ~°}O #∞O_ç† ~å=_»O`À<Õ† JǨÏ~åQÆ"Õ∞

1. K«`«∞~°∞ºQÆ ã¨Ç¨Ï„ã¨O `«∞ „|Ǩχ}À k#=ÚK«º`Õ. – q+¨µ‚ ѨÙ~å}"£∞. <åÅ∞QÆ∞ ã¨ÇϨ „ã¨ÜÚ« QÍÅ∞ „|Ǩχ‰õΩ XHõ k#O (Ѩ<fl≥ O_»∞ QÆO@Å∞) J=Ù`«∞<åfl~Ú. ~å„u W>Ë¡ "Õé∞QÆ. W\˜ì k"å-~å„u QÆ}##∞ J#∞ã¨iOz „|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ PÜ«Ú=Ù â◊`«=~°¬=Ú.

WHõ¯_» Ü«ÚQÆâ◊ÉÏÌxH˜ ã¨`«º, „`Õ`å, ^•fiѨ~°, HõeÜ«ÚQÍÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ Jx J~°÷O. – =∞#∞ 㨇 $u. 1–73

202

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

`«„`« U= J=ºHõÎã¨O[˝ˆH

´ ^•xÜ«∞O^Õ† ´ J=ºHõÎ=∞#|_Õ HÍ~°}OÖ’<Õ†

„ѨbÜ«∞O`Õ

´ qb#=∞=Ù`«∞<åfl~Ú.

`åII „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ѨQÆÅ∞ "≥Ú^ŒÅ=QÍ<Õ K«~°-JK«~åÖˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅhfl J=ºHõÎO #∞O_ç Jaè=ºHõÎO J=Ù`«∞<åfl~Ú† ~å„u J=QÍ<Õ P J=ºHõÎHÍ~°}OÖ’<Õ K«~åK«~° =ã¨∞Î*Ï`«=∞O`å ÅÜ«∞=∞=Ù`ÀOk. 18

Éèí∂`«„QÍ=∞ ã¨û U"åÜ«∞O Éèí∂`åfi Éèí∂`åfi „ѨbÜ«∞`Õ I ~å„`åºQÆ"Õ∞-=â◊ó áê~°÷ „ѨÉèí= `«ºÇ¨Ï~åQÆ"Õ∞ II 19 Éèí∂`«„QÍ=∞ó, ã¨ó, U=, JÜ«∞"£∞, Éèí∂`åfi, Éèí∂`åfi, „ѨbÜ«∞`Õ, ~å„u PQÆ"Õ∞, J=â◊ó, áê~°÷, „ѨÉèí=u, JǨÏ~åQÆ"Õ∞. áê~°÷ ã¨ó U= JÜ«∞"£∞ Éèí∂`«„QÍ=∞ó Éèí∂`«fiÉèí∂`åfi ~å„u PQÆ"Õ∞ ´ J~Ú#ѨC_»∞†

´ J~°∞˚<å† ´ ѨÓ~°fiO L#fl† ´ D† ´ „áê}˜ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞† ´ =∞m§ =∞m§ ѨÙ\˜ì† „|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ ~å„u

´ ÅÜ«∞=∞=Ù`ÀOk† ´ „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ѨQÆÅ∞ J~Ú#ѨC_»∞† J=â◊ó ´ `«=∞ `«=∞ Hõ~°‡Å‰õΩ Jnè#"≥∞ÿ† „ѨÉèí=u ´ L`«Ê#fl=∞=Ù`ÀOk.

„ѨbÜ«∞`Õ JǨÏ~åQÆ"Õ∞

`åII áê~å÷! (ѨÓ~°fiHõÅÊOÖ’ L#fl) P Éèí∂`«ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞ =∞m§ =∞m§ ѨÙ_»∞`«∂ „|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ ~å„u J~Ú# "≥O@<Õ ÅÜ«∞=∞=Ù`«∞<åfl~Ú† =∞iÜ«Ú, „|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ ѨQÅÆ ∞ "≥Ú^ŒÅ=QÍ<Õ `«=∞ `«=∞ Hõ~‡° ʼnõΩ Ö’<≥· =∞m§ [x‡ã¨∞<Î åfl~Ú. (=∞#∞ 㨇 $uó. 1–52 K«∂.) 19

Ѩ~°ã¨Î™ê‡`«∞Î ÉèÏ"À-<Àº J=ºHÀÎ-=ºHÍÎ`ü ã¨<å`«#ó I Ü«∞ó 㨠㨈~fi+¨µ Éèí∂`Õ+¨µ #â◊º`«∞û # q#â◊ºu II 20 Ѩ~°ó, `«™ê‡`ü, `«∞, ÉèÏ=ó, J#ºó, J=ºHõÎó, J=ºHÍÎ`ü, ã¨<å`«#ó, Ü«∞ó, ã¨ó, 㨈~fi+¨µ, Éèí∂`Õ+¨µ, #â◊º`«∞û, #, q#â◊ºu. `«∞ `«™ê‡`ü

´ HÍx† ´ P†

J=ºHÍÎ`ü

´ „Ѩ*ÏѨu x„^• ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# J=ºHõÎO HõO>ˡ†

203

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO Ѩ~°ó J#ºó J=ºHõÎó ã¨<å`«#ó Ü«∞ó

´ "ÕÔ~·#† ´ =∞~˘Hõ† ´ WO„kÜ«∞ JQÀK«~°=¸† ´ J<ån J~Ú#† ´ U†

ÉèÏ=ó (HõÅ^À) ã¨ó 㨈~fi+¨µ Éèí∂`Õ+¨µ #â◊º`«∞û # q#â◊ºu

´ „|Ǩχã¨fi~°∂ѨO† ´ Jk† ´ ã¨=∞ã¨ÎÉèí∂`åÅ∂† ´ q#+¨ì"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H©† ´ q<åâ◊O á⁄O^Œ^Œ∞.

`åII (JHõ∆~°„|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂ѨO D Ô~O_»∞ â’¡HÍÅÖ’ =i‚OK« |_»∞`ÀOk:) „Ѩ*ÏѨu x„^•=ã¨÷Ü≥ÿ∞# J=ºHõÎO HõO>ˡ "ÕÔ~·#n1, K«‰õ∆Ω~åk WO„kÜ«∂ʼnõΩ JQÀK«~"° ∞≥ #ÿ n, ã¨fi`«O„`«"∞≥ #ÿ n J~Ú# U KÕ`#« „|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨO HõÅ^À† Jk ™ê÷=~°[OQÆ=∂^Œ∞Öˇ·# ã¨~°fiÉèí∂`åÅ∞ #tOz<å #tOK«^Œ∞. 20

J=ºHÀÎ-Hõ∆~° W`«∞ºHõÎã¨Î=∂Ǩïó Ѩ~°=∂O QÆu"£∞ I Ü«∞O „áêѨº # x=~°Î<ÕÎ `«^•ú=∞ Ѩ~°=∞O =∞=∞ II

21

J=ºHõÎó, JHõ∆~°ó, Wu, LHõÎó, `«"£∞, PǨïó, Ѩ~°=∂"£∞, QÆu"£∞, Ü«∞"£∞, „áêѨº, #, x=~°ÎO`Õ, `«`ü, ^è•=∞, Ѩ~°=∞"£∞, =∞=∞. Ü«∞ó J=ºHõÎó JHõ∆~°ó Wu LHõÎó `«"£∞ Ѩ~°=∂"£∞ QÆu"£∞ PǨïó

´ Uk† ´ WO„kÜ«∞ JQÀK«~°=¸† ´ q<åâ◊~°Ç≤Ï`«=¸† ´ Jx K≥Ñʨ |_çO^À† ´ ^•x<Õ† ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ#† ´ QÆu Jx† ´ JO\Ï~°∞†

Ü«∞"£∞ „áêѨº # x=~°ÎO`Õ `«`ü =∞=∞ Ѩ~°=∞"£∞ ^è•=∞

´ U JHõ∆~°=Ú#∞† ´ á⁄Ok#† (r=ÙÅ∞) ´ uiy ~å=_»O ÖË^À† ´ Jk† ´ <å(q+¨µ‚x)† ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ#† ´ Ѩ^ŒO (ã¨fi~°∂ѨO).

`åII q<åâ◊~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, WO„kÜ«∂f`«∞_»∞, JHõ~∆ „° |Ǩχ=Ú – Jx Z=ix QÆ∞iOz âßGO =i‚ã¨∞Î#fl^À,2 J`«x<Õ (r=Ùx) „âı+¨ªQÆu Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞.3 U JHõ∆~°=Ú#∞ Ziy`Õ =∞m§ D ã¨O™ê~åxH˜ uiy~å=_»O J<Õk ÖË^À, J^Õ <å (q+¨µ‚x) Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Ú.4 21 1. ѨÓ~°fiâ’¡HõOÖ’ D ã≤÷u J=ºHõÎ<å=∞O`À ¿Ñ~˘¯#|_çOk. 2. JHõ∆~å`«ûOÉèí=fÇ¨Ï qâ◊fi"£∞ – =ÚO_»HÀѨx+¨`«∞Î 1–1–7.

3. ѨÙ~°∞ëê#fl Ѩ~°O H˜Oz `åû HÍëêª ™ê Ѩ~å QÆuó. – Hõ~îÀѨx+¨`«∞Î. 1–3.11.

4. `«kfiëÈ‚ó Ѩ~=° ∞O Ѩ^"Œ ∞£ –Ѩ^ºŒ `Õ QÆ=∞º`Õ Wu Ѩ^"Œ ∞£ – „áêѨº=ã¨∞=Î Ù q+¨µx‚ Ѩ^OŒ –q+¨µ"‚ Õ Ñ¨^OŒ .

204

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

ѨÙ~°∞+¨ó 㨠Ѩ~°ó áê~°÷ ÉèíHÍκ ÅÉèíº ã¨Î fi##ºÜ«∂ I Ü«∞™êº#Îó ™ê÷x Éèí∂`åx ÜÕ∞# ã¨~°fiq∞^ŒO `«`«"£∞ II

22

ѨÙ~°∞+¨ó, ã¨ó, Ѩ~°ó, áê~°÷, ÉèíHÍκ, ÅÉèíºó, `«∞, J##ºÜ«∂, Ü«∞㨺, J#Îó ™ê÷x, Éèí∂`åx, ÜÕ∞#, ã¨~°fi"£∞, W^Œ"£∞, `«`«"£∞. áê~°÷ Éèí∂`åx Ü«∞㨺 J#Îó™ê÷x ÜÕ∞# W^Œ"£∞ ã¨~°fi"£∞

´ J~°∞˚<å† ´ r=ÙÅO^Œ~°∂† ´ Z=x† ´ ֒ѨÅ"≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl~À† ´ Z=x KÕ`«† ´ D† ´ [QÆ`«∞Î JO`å†

`«`«O `«∞ ´ "åºÑ¨Î"≥∞ÿ LO^À† ã¨ó ´ P† Ѩ~°ó ´ Ѩ~°∞_≥·#† ѨÙ~°∞+¨ó ´ ѨÙ~°∞+¨µx(Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞}˜‚)† J##ºÜ«∂ ´ UHÍO`«"≥∞ÿ#† ÉèíHÍκ ´ ÉèíH˜ÎKÕ`«† ÅÉèíºó ´ á⁄O^Œ ™ê^茺=Ú.

`åII áê~å÷! ã¨=∞ã¨ÎÉèí∂`åÅ∂ Z=fix Ü«∞O^Œ∞ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åflÜ≥∂, (HÍ~°}Éè∂í `«∞_≥#· ) Z=fixKÕ D [QÆ`OΫ `å Ѩi"åºÑ¨"Î ∞≥ ÿ LO^À, P Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞}˜,‚ J##º"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î KÕ`« á⁄O^Œ=K«∞Û. (w`«: 11–54 K«∂:) 22

Ü«∞„`« HÍÖË `«fi<å=$uÎ=∂=$uÎO K≥·= Ü≥∂y#ó I „Ѩܫ∂`å Ü«∂xÎ `«O HÍÅO =H∆ͺq∞ Éèí~°`«~°¬Éèí II

23

Ü«∞„`«, HÍÖË, `«∞, J<å=$uÎ"£∞, P=$uÎ"£∞, K«, U=, Ü≥∂y#ó, „Ѩܫ∂`åó, Ü«∂xÎ, `«"£∞, HÍÅ"£∞, =H∆ͺq∞, Éèí~°`«~°¬Éèí. Éèí~°`«~°¬Éèí ´ Éèí~°`«„âıëꪆ Ü«∞„`« HÍÖË ´ U HÍÅOÖ’ (U =∂~°æOÖ’)† „Ѩܫ∂`åó `«∞ ´ „Ѩܫ∂}˜¿ãΆ Ü≥∂y#ó ´ Láê㨉õΩÅ∂ (Hõi‡+¨µªÅ∂)† (Ü«∞^ä•„Hõ=∞OQÍ) J<å=$uÎ"£∞ ´ =ÚH˜Îx†

P=$uÎO K« Ü«∂xÎ U= `«"£∞ HÍÅ"£∞ =H∆ͺq∞

´ ѨÙ#~°˚#‡#∞† ´ á⁄O^Œ∞`å~À† ´ P† ´ HÍÖÏxfl QÆ∞iOz† ´ K≥|∞`å#∞.

`åII ('Ѩ~°"Õ∞â◊fi~Àáê㨉õΩÅ∞ `«`«Ê^•xfl á⁄Ok, =∞m§ [#‡#∞ á⁄O^Œ~°∞, W`«~°∞Å∞ [x‡™êÎ~°∞— - Jx K≥ѨÊ|_çOk. WHõ, U =∂~°æOÖ’ „Ѩܫ∂}˜Oz# "å~°∞ [x‡™êÎ~À, =∞i U =∂~åæxfl J#∞ã¨i¿ãÎ "å~°∞ [x‡OK«~À K≥Ñʨ |_»∞`ÀOk:)

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

205

Éèí~°`«~°¬ÉèÏ! U HÍÅOÖ’1 =∞$`«∞Öˇ·`Õ Láê㨉õΩÅ∞ (^蕺#Ü≥∂QÆ∞Å∞) Hõi‡+¨µªÅ∞ (ã¨HÍ=∞ Hõ~‡° "≥Ú#ˆ~Û "å~°∂) Ü«∞^ä•„Hõ=∞OQÍ "≥∂H∆Íxfl, ѨÙ#~°#˚ ‡#∞ á⁄O^Œ∞`å~À, P HÍÖÏxfl QÆ∞iOz K≥|∞`å#∞.2 23

Jyfl~À˚ ºu ~°Ç¨Ï â◊√≈Hõ¡ó +¨}χ™ê L`«Î~åÜ«∞}"£∞ I `«„`« „Ѩܫ∂`å QÆK«ÛùxÎ „|Ǩχ „|Ǩχq^À [<åó II

24

Jyfló, *’ºuó, JǨÏó, â◊√Hõ¡ó, +¨}χ™êó, L`«Î~åÜ«∞}"£∞, `«„`«, „Ѩܫ∂`åó, QÆK«ÛùxÎ, „|Ǩχ, „|Ǩχq^Œó, [<åó.

Jyfló ´ Jyfl† *’ºuó ´ *’ºu† JǨÏó ´ k#=Ú† â◊√Hõó¡ ´ â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆=Ú† +¨}χ™êó L`«Î~åÜ«∞}"£∞ ´ P~°∞ =∂™êÅ∞ QÆÅ L`«Î~åÜ«∞}O QÆņ `«„`« ´ P =∂~°æOÖ’†

„Ѩܫ∂`åó ´ „Ѩܫ∂}˜¿ãΆ „|Ǩχq^Œó ´ ã¨QÆ∞}„|Ǩϟ‡áê㨉õΩÅ∞ J~Ú#† [<åó ´ [#∞Å∞† „|Ǩχ ´ „|Ǩ‡xfl† QÆK«ÛùOu ´ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.

`åII Jyfl, *’ºu, k#O, â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆O, +¨}χã¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# L`«Î~åÜ«∞}O J<Õq QÆÅ ^Õ=Ü«∂# =∂~°æOÖ’ „Ѩܫ∂}˜¿ãΠѨ~°"Õ∞â◊fi~Àáê㨉õΩÅ∞ „|Ǩ‡xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞3 (=∞m§ uiy ~å~°∞.) (|$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`«∞Î. 6–2–15† KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î. 4–15–1† 5–10–1 K«∂:) 24 1. WK«Û@ HÍÅâ◊ÉÏÌxH˜ =∂~°=æ ∞x J~°O÷ .– w`ÀHõ"Î ∞≥ #ÿ =∂~°^æ fiŒ Ü«∞OÖ’ W`«~° ^Õ=`«Å HõO>Ë, HÍÖÏaè=∂x ^Õ=`«Å ã¨OYºÜÕ∞ Z‰õΩ¯=. W^Õ HÍ~°}OQÍ Jyfl, *’ºu HÍÅã¨O|O^è•Å∞ HÍHõáÈ~Ú<å, HÍÅã¨∂K«HÍÖË J=Ù`«∞<åfl~Ú. =∂q∞_çK≥@∞¡ Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë, =∂q∞_ç`À@ J#|_Õ q^èŒOQÍ!

2. Ü≥∂y#ó „Ѩu 㨇~°º`Õ ™ê‡ˆ~ÎK≥·`Õ. – "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 4–2–21.

3. Jyfló, *’ºuó ´ JiÛ~°aè=∂x^Õ=`«† JǨÏó ´ k=™êaè=∂x^Õ=`«† â◊√Hõ¡ó ´ â◊√Hõ¡Ñ¨H∆Íaè=∂x ^Õ=`«† L`«Î~åÜ«∞}"£∞ ´ L`«~Î åÜ«∞}Ïaè=∂xÜ≥∞ÿ # ^Õ=`«† ^èŒ∂=∞ó ´ ^è∂Œ =∂aè=∂xÜ«∞QÆ∞ ^Õ=`«† ~å„u ´ ~å¢`«ºaè=∂x ^Õ=`«† Hõ$+¨‚ó ´ Hõ$+¨‚ѨH∆Íaè=∂x ^Õ=`«† ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#O ´ ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞<åaè=∂x ^Õ=`«. `åII ^Õ=Ü«∂#=∂~°æOÖ’ [x# Ü≥∂y JiÛ, ~°Ç¨Ï, â◊√≈Hõ¡Ñ¨Hõ∆, L`«Î~åÜ«∞}, ã¨O=`«û~°, ^Õ=Ö’Hõ, "åÜ«Ú, ã¨∂~°º, K«O„^Œ, q^Œ∞º`ü, =~°∞}, WO„^Œ, „Ѩ*ÏѨ`∞« Å#∞ KÕ~∞° #∞. J=∂#= ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ „Ѩ*ÏѨu Ö’HõO #∞O_ç q^Œ∞º`ü Ö’HÍx Hˆ y Láê㨉Ωõ x „Ѩ*ÏѨuÖ’HÍxH˜ („|Ǩχ֒HÍxH˜) Q˘xáÈ=Ù#∞.

P Láê㨉õΩxH˜ =∞m§ [#‡ ÖË^Œ∞. ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 4–1–1, 3 K«∂.) ➞

206

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

^èŒ∂"≥∂ ~å„u ã¨Î^ä• Hõ$+¨‚ó +¨}χ™ê ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#"£∞ I `«„`« Kå¢#Ì=∞ã¨O *’ºu~Àºw „áêѨº x=~°Î`Õ II

25

^èŒ∂=∞ó, ~å„uó, `«^ä•, Hõ$+¨‚ó, +¨}χ™êó, ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#"£∞, `«„`«, Kå¢#Ì=∞ã¨"£∞, *’ºuó, Ü≥∂w, „áêѨº, x=~°Î`Õ. ^èŒ∂=∞ó ´ ^èŒ∂=∞O† ~å„uó ´ ~å„u† `«^ä• ´ =∞iÜ«Ú† Hõ$+¨‚ó ´ Hõ$+¨‚ ѨHõ∆O† +¨}χ™êó ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#"£∞ ´ P~°∞ =∂™êÅ∞ QÆÅ ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#OÖ’ QÆņ

`«„`« ´ P =∂~°æOÖ’† Ü≥∂w ´ Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞† KåO„^Œ=∞ã¨"£∞ ´ K«O„^Œ∞x† *’ºuó ´ *’ºux† „áêѨº ´ á⁄Ok† x=~°Î`Õ ´ uiy [x‡ã¨∞Î<åfl_»∞.

`åII ^èŒ∂=∞O, ~å„u, Hõ$+¨‚ѨHõ∆O, P~°∞ =∂™êÅ∞ QÆÅ ^ŒH˜∆}ÏÜ«∞#O J<Õ "åx`À ‰õÄ_ç# Ñ≤`«$Ü«∂# =∂~°æOÖ’ [x# Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞ K«O„^ŒÖ’HÍxH˜ (ã¨fi~°æO) áÈ~Ú, D ã¨O™ê~åxH˜ uiy1 =ã¨∞Î<åfl_»∞.

25

â◊√Hõ¡ Hõ$¿+‚ QÆf ¿ÇϺ`Õ [QÆ`« âß≈â◊fi`Õ =∞`Õ I UHõÜ«∂ Ü«∂`«º<å=$uÎO J#ºÜ«∂--=~°Î`Õ Ñ¨Ù#ó II 26 â◊√Hõ¡ Hõ$¿+‚, QÆf, Ç≤Ï, U`Õ, [QÆ`«ó, âßâ◊fi`Õ, =∞`Õ, UHõÜ«∂, Ü«∂u, J<å=$uÎ"£∞, J#ºÜ«∂, P=~°Î`Õ, ѨÙ#ó. Ç≤Ï [QÆ`«ó â◊√Hõ¡ Hõ$¿+‚

´ U=∞#† ´ [QÆ`«∞ΉõΩ† ´â◊√HõO¡ (^Õ=Ü«∂#O, L`«Î~°=∂~°æO)† ´ Hõ$+¨‚O (Ñ≤`«$Ü«∂#O,

U`Õ QÆf âßâ◊fi`Õ =∞`Õ

^ŒH˜∆}=∂~°æO J<Õ)† ´ D Ô~O_»∂† ´ ^•~°∞Å∂† ´ x`åºÅ∞, J<å^Œ∞Å∞ Jx† ´ `«ÅK«|_»∞`«∞<åfl~Ú†

➞ Hõi‡+≤,ª Ñ≤`$« Ü«∂#=∂~°Oæ Ö’ ^è∂Œ =∂xfl, ~å„ux, Hõ$+¨Ñ‚ H¨ Í∆ xfl, ^ŒH}∆˜ ÏÜ«∞<åxfl, Ñ≤`$« Ö’HÍxfl, ^•\˜ K«O„^ŒÖ’HÍxfl JO>Ë ã¨fi~åæxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. ã¨fi~°Éæ ’è QÍO`«~O° =∞m§ [x‡™êÎ_∞» .

– |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`∞« Î 6–2–14 K«∂.

Pu"åÇ≤ÏHõ â◊s~°O, ^Õ=`«Å#∞ QÆ∞é˜Oz – "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 4–3–4 K«∂.

1. uiy =KÕÛ =∂~°æO – KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î. 5–10–5, 6 K«∂.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

207

UHõÜ∂« ´ XHõ^•xKÕ`« (â◊√Hõ¡=∂~°æOÖ’)† J#ºÜ«∂ J<å=$uÎ"£∞ ´ JѨÙ#~å=$uÎx ("≥∂H∆Íxfl)† ѨÙ#ó Ü«∂u ´ á⁄O^Œ∞#∞† P=~°Î`Õ

´ =∞~˘Hõ^•xKÕ`« (Hõ$+¨‚=∂~°æOÖ’)† ´ =∞~°Å† ´ =zÛ [x‡OK«∞#∞.

`åII [QÆ`«∞ÎÖ’ (*Ï˝<åkèHÍ~°∞ʼnõΩ, Hõ~å‡kèHÍ~°∞ʼnõΩ) („ѨHÍâ◊=∞Ü«∞"≥∞ÿ#) â◊√Hõ¡QÆuÜ«¸, (`«"≥∂=∞Ü«∞"≥∞ÿ#) Hõ$+¨‚QÆuÜ«¸ (ã¨O™ê~°O „Ѩ"åǨÏ~°∂ѨOÖ’ x`«º=∞=_»O =Å¡) âßâ◊fi`åÅx „QÆÇ≤ÏOK«∞. ^Õ=Ü«∂# =∂~°æOÖ’ „Ѩ¨Ü«∂}˜Oz# "å_»∞ („Hõ=∞) =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. Ñ≤`$« Ü«∂# =∂~°Oæ Ö’ [x#"å_»∞ uiQ˘zÛ =∞m§ [x‡ã¨∞Î<åfl_»∞. (w`« : 9–21† "Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞. 3–1–8 K«∂:)1 26

<≥·`Õ ã¨$f áê~°÷ *Ï#<£ Ü≥∂w =ÚǨϺu Hõâ◊Û# I `«™ê‡`«ûˆ~fi+¨µ HÍÖË+¨µ Ü≥∂QÆÜ«ÚHÀÎ Éèí"å~°∞˚# II

27

#, U`Õ, ã¨$f, áê~°÷, *Ï#<£, Ü≥∂w, =ÚǨϺu, Hõâ◊Û#, `«™ê‡`ü, 㨈~fi+¨µ, HÍÖË+¨µ, Ü≥∂QÆÜ«ÚHõÎó, Éèí=, J~°∞˚#. áê~°÷ U`Õ ã¨$f *Ï#<£ HõâÛ◊ # Ü≥∂w

´ J~°∞˚<å† ´ D† ´ Ô~O_»∞=∂~åæÅ#∞† ´ Ziy#† ´ U XHõ¯† ´ Láê㨉õΩ_»∞QÍx Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞QÍx†

# =ÚǨϺu ´ "≥∂Ǩxfl á⁄O^Œ_»∞† `«™ê‡`ü ´ Hõ#∞Hõ† J~°∞˚# ´ áê~å÷† ã¨~ˆ fi+¨µ HÍÖË+µ¨ ´ ã¨~fi° HÍÅ=ÚÅO^Œ∞† Ü≥∂QÆ Ü«ÚHõÎó Éèí= ´ ã¨=∂Ç≤Ï`«∞_»=Ù Hõ=Ú‡.

`åII D QÆ`«∞Å (=∂~åæÅ) sux Ziy#2 Láê㨉õΩ_»∞ QÍx Hõi‡ QÍx "≥∂ǨτQÆã¨∞Î_»∞ HÍ_»∞. JO>Ë, Jx`åºÅ∂ ^ŒH˜∆}=∂~°æ „áêѨHÍÅ∂ J~Ú# Láêã¨<å=i˚`åÖˇ·# Hõ~°‡Å ^≥㨉õΩ áÈ_»∞ – Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°x+¨µª_»∞ J=Ù`å_»∞. Hõ#∞Hõ, J~°∞˚<å! h=Ù ã¨~°fi^• ã¨=∂Ç≤Ï`« z`«∞Î_»=Ù Hõ=Ú‡!

27 1. JxÜ«∞=∞ó ã¨~åfi™ê=∞q~À^èŒó â◊ÉÏÌ#∞=∂<åÉèϺ"£∞ –"Õ^•O`« ã¨∂„`«"£∞ 3–3–31.

2. (J) Láêã¨<åOQÆOQÍ L`«~Î =° ∂~åæxfl ^蕺xOKåe. ZѨC_»∞ =∞$uK≥Ok<å Láê㨉Ωõ _»∞ ^Õ=Ü«∂<åxfl, Hõi‡ Ñ≤`«$Ü«∂<åxfl á⁄O^Œ∞`««∞<åfl~°∞. L`«Î~åÜ«∞}OÖ’ k"åã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞$uK≥Ok`Õ ^Õ=Ü«∂#QÆu† ➞

208

N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

"Õ^Õ+¨µ Ü«∞*Ë˝+¨µ `«Ñ¨ã¨∞ûK≥·= ^•<Õ+¨µ Ü«∞`«∞Ê}ºÑ¶¨ÅO „Ѩk+¨ì"£∞ I J`Õºu `«`«û~°fiq∞^ŒO qk`åfi Ü≥∂w Ѩ~°O ™ê÷#=ÚÃÑ·u Kå^Œº"£∞ II

28

"Õ^Õ+¨µ, Ü«∞*Ë˝+¨µ, `«Ñ¨ã¨∞û, K«, U=, ^•<Õ+¨µ, Ü«∞`ü, ѨÙ}ºÑ¶¨Å"£∞, „Ѩk+¨ì"£∞, J`Õºu, `«`,ü ã¨~fi° "£∞, W^Œ"∞£ , qk`åfi, Ü≥∂w, Ѩ~"° ∞£ , ™ê÷#"£∞, LÃÑu· K«, P^Œº"£∞. "Õ^Õ+¨µ ´ "Õ^•ÅÖ’† Ü«∞*Ë˝+¨µ ´ Ü«∞*Ï˝ÅÖ’† `«Ñ¨ã¨∞û K≥·= ´ `«Ñ¨ã¨∞ûÅÖ’† ^•<Õ+¨µ ´ ^•<åÅÖ’† Ü«∞`ü ´ U† ѨÙ}ºÑ¶¨Å"£∞ ´ ѨÙ}º Ѷ¨ÅOQ͆ „Ѩk+¨"ì ∞£ ´ âߢ™êÎÅÖ’ K≥Ñʨ |_çO^À† W^Œ"£∞ ´ D „|ǨχHõ~å‡k ã¨ÑÑΨ ^¨ •~°÷ `«`åÎfixfl, D Zxq∞k „Ѩâfl◊ ʼnõΩ „Ѩ`«∞º`«Î~°OQÍ K≥ѨÊ|_ç# nxx† qk`åfi ´ „QÆÇ≤ÏOz# (J#∞+≤ªOz#)†

Ü≥∂w ´ ã¨=∂Ç≤Ï`« z`«∞Î_»∞† (*Ï˝xÜ≥ÿ∞) `«`ü ´ P† ã¨~°fi"£∞ ´ ã¨~åfixfl† J`Õ º u ´ Ju„Hõ q ∞㨠∂ Î , ^•xHõ O >Ë ˇ L#fl`«"≥∞ÿ# Ü≥∂ÔQ·â◊fi~åºxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞† K« ´ =∞iÜ«Ú† P^Œº"£∞ ´ [QÆ#∂‡ÅÉèí∂`«"≥∞ÿ#† Ѩ~°"£∞ ´ „âı+¨ª"≥∞ÿ#† ™ê÷#"£∞ ´ q+¨µ‚Ѩ^•xfl („|ǨχѨ^•xfl)† LÃÑ·u ´ á⁄O^Œ∞`å_»∞.

`åII "Õ^•^茺ܫ∞#O, Ü«∞*Ï˝#∞ëêª#O, `«Ñ¨ã¨∞û, ^•#O – g\˜H˜ U ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO âߢ™êÎÅÖ’ xiÌ+¨ª"≥∞ÿ LO^À D J^蕺ܫ∞OÖ’ `≥≥Å∞Ѩ|_ç# ^•xx „QÆÇ≤ÏOz J#∞+≤ªOKÕ Ü≥∂y(*Ï˝xÜ≥ÿ∞), ^•xx Ju„Hõq∞ã¨∞Î<åfl_»∞ – JO`«HõO>ˡ ➞ ^ŒH} ∆˜ ÏÜ«∞#OÖ’ ~å„uHÍÅOÖ’ =∞~°}O˜ z# Ñ≤`$« Ü«∂#QÆu –J<Õ ™ê^è•~°} qâßfiã¨O ã¨`º« O HÍ^Œ∞ – P#O^Œyi. ~°â‡◊ º#∞™ês ("Õ^•O`« ã¨∂„`«"∞£ 4–2–18) J`«âßÛÜ«∞<ÕÑ≤ ^ŒH}∆˜ (Ë 4–2–20) J<Õ ã¨∂„`åÅÖ’ D q+¨Ü∞« "Õ∞ `≥Å∞Ѩ|_çOk. (P) Láêã¨<å ã¨ÇÏ≤ `åÖˇ#· x=$uÎ Hõ~‡° Å KÕ`« „Hõ=∞=ÚH˜Ü Î ¸ « , HÍ=∞ºHõ~‡° Å KÕ`« ã¨fi~°æ Éè’QÍ#O`«~O° P=$uÎܸ « , x+≤^úŒ Hõ~‡° KÕ`« #~°Hõ Éè’QÍ#O`«~O° P=$uÎܸ « , ‰õΩ∆ „^Œ Hõ~∞° ‡Öˇ#· "åiH˜ WHõ¯_Õ =∞m§ =∞m§ [#‡ Jh, *Ï˝xH˜ WHõ¯_Õ =ÚH˜Î Jx „QÆÇ≤ÏOKåe.

JHõ∆~° „|Ǩχ Ü≥∂QÆO

209

„âı+¨ª"≥∞ÿ# Ü≥∂ÔQ·â◊fi~åºxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. =∞iÜ«Ú, [QÆ#∂‡ÅÉèí∂`«=¸, „âı+¨ª=¸ J~Ú# „|ǨχѨ^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.

28

Wu N=∞ǨÉèÏ~°`Õ cè+¨‡Ñ¨~°fi}˜ N=∞^ŒƒùQÆ=næ`å ã¨∂Ѩx+¨`«∞û „|Ǩχq^•ºÜ«∂O Ü≥∂QÆâߢ¿ãÎ NHõ$ëê‚~°∞˚#ã¨O"å^Õ JHõ∆~°„|ǨχÜ≥∂QÀ<å=∞1 J+¨ì"≥∂-^蕺ܫ∞ó â’¡Hõã¨OYº–28. "≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ç– (310{28´) 338.

J+¨ì"Õ∞+¨ìqt¿+ì-+¨ìã¨OѨÙëêì~°÷qx~°‚Ü≥ÿ∞ó I JH˜¡+¨ì=∞+¨ì^è•„áêÑ≤Îó ã¨Ê+¨ì`À+¨ì=∞=~°Î‡<å II

`åII D J+¨ì=∂^蕺ܫ∞OÖ’ JaèÅ+≤`åÅ#∞, qâı+¨OQÍ =i‚`«=ÚÅ∂ J~Ú# Zxq∞k „Ѩâ◊flÅ J~°÷ x~°‚Ü«∞O X#~°Û|_çOk : D J+¨ì=∞Ü≥∂QÆOÖ’ g\˜x „QÆÇ≤Ï¿ãÎ JaèÅ+≤`« ™ê÷<åxfl á⁄O^Œ=K«∞Û#x ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk.

1. D J^蕺ܫ∞O =∞ǨѨÙ~°∞+¨Ü∂≥ QÆO, „|Ǩ‡Hõ~∆ x° ~ˆ âÌ ◊ Ü≥∂QÆO, JHõ~∆ Ñ° ~¨ „° |ǨχÜ≥∂QÆO, JÉèϺã¨Ü∂≥ QÆO, `å~°H„õ |ǨχÜ≥∂QÆO, ^è•~°}ÏÜ≥∂QÆO Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~À¯|_»∞`ÀOk.