Sri Ramakrishna Kathamrutam Volume 1 Part 1

i

N~å=∞Hõ$+¨‚

Hõ^ä•=∞$`«O "≥Ú^Œ\˜ ÉèÏQÆO

=OQÆ =¸ÅO:

'=∞— (=∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨÎ)

~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°O ^À=∞ÅQÆ∂_», ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞–500 029

ii

Published by Adhyaksha Ramakrishna Math Domalguda, Hyderabad - 29

Š Ramakrishna Math, Hyderabad All rights reserved

VIII - 3M - 08-2010 12014 12016 (Set)

Printed at : RP Printers, Hyderabad.

Binded at Pridhvi Binders, Hyderabad.

iii

=∞#q x["≥∞ÿ# "Õ∞^è•=ÙÅ#∞ K«∂_»_»O KåÖÏ J~°∞^≥·# q+¨Ü«∞O. „ѨѨOKåxH˜ x["≥∞ÿ# Pã≤Î J~Ú# J@∞=O\˜"åi rq`åÅ#∂, ã¨O^ÕâßÅ#∂ ÃÇÏK«∞Û `«QÆ∞æÅ∂, =∂~°∞ÊÅ∂ KÕ~°∞ÊÅ∂ ÖˉõΩO_® ÉèÏq`«~åÅ "åiH˜ JOkOK«_»O J#flk JO`«Hõ<åfl J~°∞^≥·# q+¨Ü«∞OQÍ<Õ K«i„`«Ö’ HõxÑ≤ã¨∂Î#flk.

P^蕺u‡Hõ ~°OQÆO J<Õã¨iH˜ Jk WOHÍ J~°∞^≥·áÈ`«∞#flk. J~Ú`Õ, W\©=e HÍÅOÖ’ =∞# =∞^茺 rqOz# ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å q+¨Ü«∞OÖ’ D J~°∞^≥·# ã¨OѶ¨∞@# [iyOk. nxx ™êkèOz# "å~°∞ '=∞— J<Õ ¿Ñi@ `«=∞#∞ QÀѨºOQÍ LOK«∞H˘#fl =∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨÎ. ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å t+¨µº_»∞ DÜ«∞#. rq`«OÖ’ ѨÅ∞ Z^Œ∞~°∞^≥|ƒÅ∞ u#fl HÍ~°}OQÍ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ `≥yOz# ã≤÷uÖ’ '=∞—‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OK«∞‰õΩ<Õ ÉèÏQƺO HõeyOk. P ã¨O^Œ~°≈#O '=∞— r=# QÆ=∞<å<Õfl =∂iÛ"Õã≤Ok. J^èÀQÆu JOK«∞ʼnõΩ "≥à◊√`«∂#fl `«# rq`åxfl B#fl`«ºO ˆHã≤ – P^蕺u‡Hõ B#fl`«ºO ˆHã≤ – =∞o§Oz# P k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ}˜‚ Ѩ^ÕѨ^Õ ^Œi≈OKå_»∞ '=∞—. ^Œi≈OK«∞HÀ=_»O`À<Õ PyáÈÖË^Œ∞† „Ѩu~ÀA HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ k#K«~°º ѨÙã¨ÎHõO (_≥·s)Ö’ ~åã≤ ѨkŠѨ~°Kå~°∞. D _≥·s <À\òû q=~°}Ë D<å\˜ =∞`«K«i„`«Ö’ XHõ "≥∞ÿÅ∞~å~Ú QÍ#∂, ^Œ∞óYOÖ’ =Úxy=Ù#fl Jã¨OMϺHõ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ „ѨâßO`« J=∞$`« ^è•~°Å#∞ =i¬OKÕ P#O^Œ "Õ∞Ѷ¨∞OQÍ#∂, QÆ$ǨÏã¨÷ rq`« P^Œ~å≈xfl =∞# =ÚO^Œ∞ LOz, ^•xx KÕ~°∞HÀ=_®xH˜ ^•i K«∂¿Ñ =∂~°æ^Œi≈QÍ#∂† ã¨<åflºã¨rq`« Jã¨Öˇ·# P^è•~°ã¨∂„`åÅ#∞ q=iOz, =∂~°æO K«∂¿Ñ L#fl`«"≥∞ÿ# QÆ∞~°∞=ÙQÍ#∂ ÉèÏã≤ã¨∞Î#fl N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨OÉèÏ+¨}Å ã¨OHõÅ<åxfl 'N N ~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«— J<Õ ¿Ñ~°∞`À S^Œ∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ∞QÍ =OQÆ ÉèÏ+¨Ö’ '=∞— „ѨK«∞iOKå~°∞. nx `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨OѨÙ@O 1976Ö’ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ "≥Å∞=_çOk. `«^Œ∞Ѩi ã¨OѨÙ\ÏÅ∞ „Hõ=∞OQÍ, HÍã¨Î *ÏѨºO`À<Õ "≥Å∞=_®¤~Ú.

S^Œ= ã¨OѨÙ@O 1985Ö’ "≥Å∞=_çOk. D q^èŒOQÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’ D N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O "≥Å∞=_»_®xH˜ =ÚYºHÍ~°‰õΩÅ∞ <å\˜ K≥<≥·fl =∞~î°O J^茺‰õ∆ΩÅ∂, N~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°q∞+¨#¡ Láê^茺‰õ∆ΩÅ∂ J~Ú# N=∞`ü ™êfiq∞ `«Ñ¨™êº#O^Œr =∞ǨÏ~å*ò QÍ~°∞. 'N N ~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«— J#∞"å^Œ HÍ~°º„Hõ=∂xfl Jq∞`« JOH˜`« ÉèÏ=O`À <å_»∞ ѨÓiÎKÕã≤ WzÛ#"å~°∞ „Ѩ„"ålHõ âߺ=∂„áê}ÏQÍ~°∞. `«^Œ#O`«~° HÍÅOÖ’ Jâı+¨ áê~î°‰õΩÅ P^Œ~åaè=∂<åʼnõΩ áê„`«"≥∞ÿ# D L¢^ŒæO^äŒO J<ÕHõ ѨÙ#~°∞‡„^Œ}Öˇ·`Õ á⁄OkOk HÍx Jx"å~°º HÍ~°}ÏÅKÕ`« ã¨=~°}ʼnõΩQÍx, ã¨O㨯~°}ÏxH˜ QÍx <ÀK«∞HÀÖË^Œ∞. Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ<Õ Ñ¨Ù#~°∞‡„kOѨ|_»∞`«∂ =zÛOk. P ã¨=~°}Å∂, ã¨O㨯~°}Å∂ Z@ìˆHʼnõΩ WѨC_»∞ KÀ@∞KÕã¨∞HÀ=@O [iyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å LѨ^ÕâßÅ#∞, É’^èŒ#Å#∞ =∞iO`« K«Hõ¯QÍ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ D „ѨK«∞~°}Ö’ J#∞|O^èŒ ÉèÏQÍÅ∞ KÕ~°Û|_ç L<åfl~Ú. Wq H͉õΩO_® ã¨q=~°OQÍ `˘e ѨÅ∞‰õΩÅ∂,

iv

=¸Å„QÆO^äŒO – J#∞"å^ŒO J<Õ ÉèÏQÍÅ∂ á⁄O^Œ∞Ѩ~°KåO. ÉèÏ+¨, â‹·e =∞iO`« ã¨~°à◊OQÍ fiÛk^ŒÌ|_®¤~Ú. D „ѨK«∞~°} ѨÓ~åfiѨ~°º„Hõ=∞OÖ’ (Chronological) ~°∂ѨÙk^Œ∞ÌH˘Ok. QÆ`« „ѨK«∞~°}Ö’ q㨇iOz# J<ÕHõ áê@Å∞ D „ѨK«∞~°}Ö’ KÕiÛ=Ù<åflO. D áê@Å∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ J#∞"å^ŒO KÕã≤# "å~°∞ ÉÏѨ@¡ "åã¨Î=ÙºÅ∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Éèí‰õΩÎÅ∂ J~Ú# H©iÎâı+¨µÅ∞ N a.Zãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞ QÍ~°∞.

QÆ`«OÖ’x S^Œ∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ ™ê÷<Õ K≥<≥·fl =∞~î°O "å~°∞ =¸_»∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ∞QÍ "≥Å∞=iOKå~°∞. „Ѩã¨∞Î`«O áê~î°‰õΩʼnõΩ =∞iO`« J#∞=ÙQÍ LO_»_®xH˜ =¸_»∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ ™ê÷<Õ Ô~O_»∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ∞QÍ (ÃÑ^ŒÌ Ѩi=∂}OÖ’) „ѨK«∞iã¨∞Î<åflO. ɡOQÍb „QÆO^äŒOÖ’ '=∞— L^ŒÇ¨ÏiOz# ÉèíQÆ=næ`å â’¡HÍÅ#∂, áê~ Ωõ Å ã¨Ê+¨`ì #« ∞ ÃÑOá⁄OkOѨ*¿Ë ã q^èOŒ QÍ 'ѨiKÕÛ^ù OŒ — ¿Ñ~°∞`À qÉèÏQÍÅ#∂ KÕ~åÛO. ÅÉèºí "≥∞#ÿ O`« =~°‰õÄ KèåÜ«∂ z„`åÅ#∞ ã¨=Úz`« ™ê÷#OÖ’ uÅH˜OK«_®xH˜ gÅ∞QÍ á⁄O^Œ∞ѨiKåO. H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O H˘O^Œ~°∞ Ѩiâ’^茉õΩÅ∞ '=∞— k#K«~°º ѨÙã¨ÎHõOÖ’x <åÅ∞QÆ∞ P~ÀáêÅ∞ (entries) (25 PQÆ+πì 1886, 2 ÃãÃÑìO|~ü 1886, 12 JHÀì|~ü 1886, 17 Ѷ≤„|=i 1887) #=ºÉèÏ~°`ü J<Õ =∂ã¨Ñ¨„uHõÖ’ 1904Ö’ „ѨK«∞i`«"≥∞ÿ#@∞¡ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞.

D <åÅ∞QÆ∞ P~ÀáêÅ#∞ =¸_»= J#∞|O^èŒOQÍ#∂, „QÆO^äŒHõ~°ÎÜ≥ÿ∞# '=∞— rq`« K«i„`« <åÅæ= J#∞|O^èŒOQÍ#∂ Ô~O_»= ã¨OѨÙ@OÖ’ á⁄O^Œ∞ѨiKåO. D áê=# HÍ~°ºOÖ’ áêÅ∞ѨOK«∞H˘x ^ÀǨÏ^ŒO KÕã≤# Ü«∂=#‡On ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#∞„QÆǨxH˜ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞ QÍHõ!

- „ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞

j

jj

v

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ `˘eѨÅ∞‰õΩÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠rq`« ã¨O„QÆǨÏO =¸Å„QÆO^äŒO – J#∞"å^ŒO N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O 1 QÆ∞~°∞=Ù - t+¨µº_»∞ ... 3

x v ii xxi x x viii xxx

1.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂Å∞ 3† KåO^Œh – ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Å∞ 3† „áêOQÆ}O : ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O 4† Éèí=`åi}© HÍoHÍ^Õq 4† =O@âßÅ, ÉèÏO_®QÍ~°=Ú, JukäâßÅ, |eÑ‘~î°O 6† HÍ~åºÅÜ«∞O 7† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk 7† #ǨÏ|`ü, á⁄QÆ_» K≥@∞ì, ѨOK«=\˜ 7† ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨÙ, aÅfi=$H∆ÍÅ∞, ‰õΩsî 8† áê„`«Å∞ `À"Õ∞ QÆ@∞ì, QÍr`ÀÖÏ, Ô~O_»∞ "åH˜à◊√§ 8† ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~ü, Jâ◊fiâßÅ, QÀâßÅ, ѨÙ=ÙfiÅ `À@ 8† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk =™ê~å 9† P#O^Œ xˆH`«#O 10† 2.„Ѩ^äŒ=∞ ^Œ~°≈#O 11† Hõ~°‡`åºQÆO ZѨC_»∞? 11† 3.kfifÜ«∞ ^Œ~°≈#O QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO 14† ˆHâ◊=K«O„^Œ ¿ã<£ xq∞`«ÎO [QÆ[˚#xH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „áê~°÷# 14† QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ `«O„_ç Hõ~°Î=ºO 14† 4.'=∞—#∞ u~°ã¨¯iOz, J`«x JǨÏOHÍ~åxfl `«∞<å`«∞#HõÅ∞QÍ KÕÜ«∞_»O 15† *Ï˝#O JO>Ë? - q„QÆǨ~å^èŒ# 15† 5.ÉèíH˜Î qHÍ™êxH˜ =∂~°æO 17† QÆ$ǨÏã¨÷ ã¨<åflºã¨O - UHÍO`« ™ê^èŒ# 18† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ LáêÜ«∞O 19† 6.`«$fÜ«∞ ^Œ~°≈#O† #ˆ~O„^Œ∞_»∞ - Éèí=<å^ä£ - '=∞— 20† ã¨~°fiÉèí∂`åÖ’¡#∂ <å~åÜ«∞}∞_»∞ - q"ÕHõO - U#∞QÆ∞ Hõ^äŒ 22† QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ - `«"≥∂QÆ∞}O 23† qq^èŒ r=ÙÅ∞25† ã¨O™ê~°∞Å∞ - |^Œúr=ÙÅ∞ 25† 7.qâßfiã¨"Õ∞ =∂~°æO 26† =∞Ǩáê`«‰õΩ_»∞ - <å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO 27† #ˆ~O„^Œ∞_»∞ Ǩϟ=∞ѨH˜∆ 27† 8.ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ 28† 9. K«`«∞~°÷ ^Œ~°≈#O† #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£ „ѨÉèí$`«∞Å`À P#O^ŒOQÍ 30† w`«O - N~å=∞HõÅÊ`«~°∞† ã¨=∂kèÖ’ 31† 10.PO`«~°Oy‰õΩÅ`À - <Õ<≥=ix? 32

2 ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ... 35 1.|Å~å"£∞ WO\’¡ Éè‰í Ωõ ÅÎ `À „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ #$`«ºO 35† ã¨~fi° ^è~Œ ‡° ã¨=∞#fiÜ«∞O 35† ÉèHí |Îõ $O^ŒO`À Éè[í <å#O^ŒOÖ’ - QÀѨQÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ - '„¿Ñ=∞ ã¨∞~°—36† 2.âߺ"£∞ѨىõÄ~üÖ’ „áê}Hõ$+¨‚ WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 38† ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, „áê~°÷#ÖË =∂~°æO 38† áêѨO KÕÜ«∞_»OÖ’ ÉÏ^茺`« - Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO39† ã¨O™ê~°∞ʼnõÄ ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok - JO^Œ~°∂ =Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°∞ 40† 3.Hõ=∞ʼnõΩ\©~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ˆHâ◊"£ ¿ã<£ 41† ˆHâ◊=K«O„^Œ ¿ã<£`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "≥∞ÿ„u - [QÆ[˚#xH˜ „áê~°÷# 42

3 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü ... 44 1.q^•º™êQÆ~ü WÅ∞¡ 44† 2.q^•º™êQÆ~ü =ºH˜Î`«fiO 46† N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ q^•º™êQÆ~ü ™êfiQÆ`« ã¨`å¯~åÅ∞ - ã¨OÉèÏ+¨} 47† q^•º™êQÆ~°∞x ™êufiHõ Hõ~°‡Å∞ - 'h=Ó ã≤^Œ∞ú_»"Õ— 48† 3.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - *Ï˝#Ü≥∂QÆO, "Õ^•O`« qKå~°} 49† „|ǨχO xi¡Ñ¨ÎO - ^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞ r=Ù_çˆH 49† „|ǨχO Jx~°fiK«hÜ«∞O 50† „|ǨχO ã¨zÛ^•#O^Œã¨fi~°∂ѨO - xifiHõÅÊ ã¨=∂kè, „|Ǩχ*Ï˝#O 50† 4.*Ï˝#O, q*Ï˝#O - ^≥· fi`«, J^≥· fi`«, qtëêª^≥· fi`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O 51† qÉèí∞ ~°∂ѨOÖ’ UHõ"Õ∞ - HÍx â◊H˜ÎÖ’ `å~°`«=∞ºO 52† â◊√+¨¯ áêO_ç`«ºO J™ê~°O - ÉèíˆHÎ ™ê~°O 53† 5.ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ ~°Ç¨Ï㨺O 53† q^•º™êQÆ~üH˜ É’^èŒ - '<Õ#∞, <åk— W^Õ J*Ï˝#O 54† ÉèíH˜Î qâßfi™êÖË =∂~°æO 54† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jáê~°∞_»∞ 55† qâßfi㨠|ÅO - ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· qâßfiã¨O - =∞Ǩáê`«H˜ 56† 6.ÉèíQÆ=¢`ÕÊ"Õ∞ r=`À^ÕÌâ◊ºO 56† ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 57† "≥Ú^Œ@ qâßfiã¨O, `«~°∞"å`« ÉèíH˜Î 58† xëê¯=∞Hõ~°‡ ÖË^• Hõ~°‡Ü≥∂QÆO - Ö’HõÇ≤Ï`«O 59† xëê¯=∞Hõ~°‡ L^ÕÌâ◊ºO - ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O 59† 7.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J¿ÇÏ`«∞Hõ Hõ$áêã≤O^èŒ∞=Ù 60

vi

4QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O ... 62 1.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ˆH^•~ü [iÑ≤Oz# L`«û=O 62† ã¨=∂kè`«`«fiO - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - Ç≤ÏO^Œ∂, =Úã‘¡O, ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ 62† 2. HÍq∞h HÍOK«<åÖË Ü≥∂QÍxH˜ J_»¤O‰õΩÅ∞ 63† ™ê^èŒ# - HÍq∞h HÍOK«<åÅ —`«∞áê#∞— xÜ«∞O„`«} 64† Ü≥∂QÆ`«`«ÎfiO - Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_»∞ - 'x"å`«x+¨¯OѨq∞= „ѨnѨO— - Ü≥∂QÍ=~À^è•Å∞ 64† 3.QÆ∞~°∞ t+¨º ã¨O"å^ŒO - QÀѨº q+¨Ü«∂Å∞ 65† 'Hõ~°‡}˺"åkèHÍ~°¿ãÎ =∂ Ѷ¨ÖË+¨µ Hõ^•K«#— 66† ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O JO>Ë? ^•xH˜ =∂~°æO Uk? 67† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O JO>Ë =∞u„Éèí=∞}=∂? 'ã¨Oâ◊Ü«∂`å‡ q#â◊ºu— 68† P^•ºâ◊H˜Î =∞Ǩ=∂Ü«∞ - â◊H˜Î™ê^èŒ# 69† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O`À ÉÏǨϺ â’Éèí q㨇 $u 70† 4.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „Ѩ^äŒ=∞ „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷u 70† Hõ$+¨‚H˜â’~ü, JiÜ«∂^•Ç¨Ï ™ê^èŒ∞=Ù, ǨÏÅ^è•i, [Ü«∞ =ÚYs˚, ~å㨇}˜ 70† 1868Ö’ =∞^äŒ∞~ü`À f~°÷Ü«∂„`« - HÍjÖ’ Ö∫H˜Hõ „Ѩã¨OQÍÅ∞ qx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "Õ^Œ# 72† 5.Éèí[<å#O^ŒOÖ’ #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À - #ˆ~O„^Œ∞x`À „¿Ñ=∂eOQÆ#O 73† #ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ ÉèíQÆ=`ü ã¨O|Okè`« q+¨Ü«∂Å#∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞H˘"åÅx Ç≤Ï`«=Ù 75† ¢ã‘ÎÅ`À ™ê^èŒ# x¿+^èŒO - ã¨O`å#ÉèÏ=O JuѨq„`«O 79† ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ã¨=∞ã¨Î=¸ ™ê^茺"Õ∞ 79† #ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ ^蕺#x=∞QÆ∞flÅ==∞x LѨ^Õâ◊O 80† „|Ǩχã¨=∂[O - ã¨=∂[ ã¨O㨯~°} - "≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O, `«^Œ∞Ѩi Ö’HõtHõ∆} 81† Jq^•º ¢ã‘Î - PO`«~°OyHõ ÉèíH˜Î`À ã¨~°fiO =â◊=∞ø`å~Ú 82† 6.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 83† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - #ˆ~O„^•k PO`«~°Ow‰õΩÅ`À 84† ™êHÍ~°=∂? x~åHÍ~°=∂? - z#‡Ü«∞=¸iÎ ^蕺#O - =∂`«$ ^蕺#O 84† 7.ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#O`«∞_»∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∂ J#O`«∞Å∞ - Jhfl =∂~åæÖË - |$O^•=# ^Œ~°≈#O 85† *Ï˝#∞Å ^Œ$ëêì º J=`å~åÅ∞ Jã¨OMϺHõO ‰õΩ\©K«∞_»∞ - f~°÷Ü«∂„`«Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ? 85 8.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ |Å~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À - |Å~å"£∞H˜ LѨ^Õâ◊O 88† ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ã¨`«º ã¨O^èŒ`« - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - HÍq∞h HÍOK«<åÖË =∂Ü«∞ 88† |~ü_®fi<£ ^•iÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@# 89

5 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£ ... 90 1. ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 90† 2.P`«‡ Jq<åt - Ѩ=Ǩs ÉÏÉÏ 90† 3.*Ï˝#, ÉèíH˜Î, Hõ~°‡ Ü≥∂QÍÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O 91† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ - *Ï˝x, Ü≥∂y, Éèí‰õΩÎ_»∞ 92† 4."Õ^•Å `«O„`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O - P^•ºâ◊H˜Î Sâ◊fi~°ºO 93† ˆHâ◊"£`À ã¨OÉèÏ+¨} - =∞ǨHÍo, ã¨$+≤ì„ѨHõ~°}O 94† HÍoÜÕ∞ „|ǨχO - HÍo ã¨QÆ∞}Ï, x~°∞æ}Ï 95† 5.D ã¨O™ê~°O ZO^Œ∞‰õΩ 95† Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÃÑ· LѨ^Õâ◊O ã¨O™ê~°O, xëê¯=∞Hõ~°‡ 97† 6.¢ÔH·ã¨Î=^èŒ~°‡O, „|Ǩχã¨=∂[O - 'áêѨ "å^Œ#— 98† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Éˇ·aÖò „â◊=} ã¨OѶ¨∞@# - Hõ$+¨‚H˜â’~ü qâßfiã¨O 99† „|Ǩχã¨=∂[O, [#Hõ=∞Ǩ~åA - QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ =∂~°æO - UHÍO`«"åã¨O, q"ÕHõO 101† ÉèíQÆ=^Œ#∞~åQÆO - QÀÑ≤HõÅ PHõ~°¬} 102† 7.ˆHâ◊"£`À <ÒHÍqǨ~°O ã¨~°fiÉèí∂`«Ç≤Ï`Õ ~°`åó 103† 8.ˆHâ◊"£H˜ LѨ^Õâ◊O - „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ 'QÆ∞~°∞yi— - ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù 104† ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ ǨÏÅÌ~üѨىõÄ~ü ^Œi≈Oz# ã¨OѶ¨∞@# 105† 'JǨÏOHÍ~° q=¸_è®`å‡ Hõ~åÎǨÏq∞u =∞#º`Õ— 105† 9.ˆHâ◊"åk „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ LѨ^Õâ◊O 105† â◊OÉèí∞=∞e¡H±‰õΩ ^•<åk Hõ~°‡ÅÃÑ· LѨ^Õâ◊O 106† 10.ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x WO\’¡ #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À 107

6 „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1) ... 109 1.„|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠J~°ú"åi¬HÀ`«û= L`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 109† 2.Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+¨} 109† Ö∫H˜‰õΩÅ ã¨fiÉèÏ=O - <å=∞=∂Ǩ`«‡ºO 110† =∂#=„Ѩ=$uÎ, =¸_»∞QÆ∞}ÏÅ∞ - ã¨`«fi, ~°*’, `«"≥∂ Éèí‰õΩÎÅ∞ 111† 3.<å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO - =¸_»∞ ~°HÍÅ PKå~°∞ºÅ∞ 112† 4.„|Ǩχã¨fi~°∂áêxfl <À\˜`À =i‚OK«ÖËO! 113† 'JǨÏO— áÈ^Œ∞ 114† 5.ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - ™êHÍ~°=∂? x~åHÍ~°=∂? 115† HÍm, âߺ=∂ ~°∂áêÅ∞ - J#O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO 116† 6.ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ã¨Ñ¨ÎÉèí∂=ÚÅ∞ - „|Ǩχ*Ï˝#O 117† ã¨=∂kè ã≤÷u`À Hõ~°‡`åºQÆO - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å 'QÆo`«Ç¨Ïã¨ÎO— 118† ã¨=∂kè ã≤÷u `«~°∞"å`« J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ â◊s~°O - Ö’Hõ tHõ∆}Ï~°÷"Õ∞ 119† 7.„|Ǩχã¨=∂[ „áê~°÷<å q^è•#O - ÉèíQÆ=O`«∞x Sâ◊fi~°ºO

vii

120† 1869Ö’ ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞OÖ’ KÀs 120† ѨÙ#~°˚#‡ - ''|Ǩ˙x "Õ∞ "åºf`åx [#‡x `«= Kå~°∞˚#—— 121† Éèí[<å#O^ŒOÖ’ Éèí‰õΩÎÖ`À 122† 8.ã¨~°¯ãπ „Ѩ^Œ~°≈# - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 122† "≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°O - JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO 123† ‰õΩÅ=º=ã¨÷ x~°∂‡Å#‰õΩ =∂~°æO123† ã¨O™ê~°∞Å∞ - |^Œúr=ÙÅ∞ 124† ÉèÏ~åºÑ≤šŠѨ@¡ ÉÏ^茺`« 125† 9.~å*ò "≥∂ǨÏ<£ WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O #ˆ~O„^Œ∞_»∞ 126† 10.=∞<À"≥∂ǨÏ<£, ã¨∞ˆ~O„^Œ∞Å Wà◊§Ö’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 126† ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x J#fl ‰õΩÅ=º=ã¨÷ - k=º*Ï˝# ã¨=∂[O 127† 11.=∞}˜=∞e¡H± „|Ǩϟ‡`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 128† q[Üü∞ „ѨÉèí$`« „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°"Õ∞ W`«~°∞ʼnõΩ É’^èŒ# 129† 12.ÉÏ|∂~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À - ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù - `À`åѨÙi P`«‡Ç¨Ï`åºÜ«∞`«fl ã¨OѶ¨∞@# 130† q^•º™êQÆ~ü, K≥OѶ≤∞*ò MÏ<£ : ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõiî<å`«∞‡_®? - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ["å|∞ 132† ÉÏ|∞~å"£∞, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À - ^ŒÜ«∞, =∂Ü«∞ - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O 133† 13.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 134† "åºáê~°OÖ’ Jã¨`«ºO - ~å=∞<å=∞ 㨇~°} 135

7 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ ... 136 1.=ÚHõÎѨÙ~°∞+¨µx ^ÕǨÏ`åºQÆO P`«‡Ç¨Ï`«º J=Ù`«∞O^•? 136† 2.<åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ r=ÙÅ∞ - HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ |^Œúr=ÙÅ ÅHõ∆}ÏÅ∞ 138† 3.f„="≥·~åQƺO - |^Œúrq 140† 4.HÍq∞h HÍOK«<åÅ =ÖË¡ |O^èŒO 141† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O ¢ã‘Îx =∂`«$ÉèÏ=O`À ѨÓlOK«_»O 143† 5.ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄Ok# =ºˆHÎ x["≥∞ÿ# „Ѩɒ^茉õΩ_»∞ 143† ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù, J`«_Õ =ÚH˜Î^•`« 144† 6.=∂Ü«∂ (JǨÏO) `˘ey`Õ<Õ =ÚH˜Î ÖË^• ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O 144† ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ - JǨÏOHÍ~°O `˘ÅˆQ^≥ÖÏ? - „|Ǩχ*Ï˝x ã≤÷u 145† JǨÏO =∂„`«O áÈ^Œ∞ - '^Œ∞+¨ì JǨÏO— - '¿ã=Hõ JǨÏO— 146† 7.ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ"Õ∞ D Ü«ÚQÆ^èŒ~°‡O - 'JǨÏO— 148† Ô~O_»∞ ~°HÍÅ ÉèíH˜Î - L`«Î=∞ JkèHÍi - ÉèíQÆ=¢`åÊÑ≤ÎH˜ =∂~°æO 150† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - PÜ«∞# Hõ$Ѩ ÖËx^Õ ™ê^茺O HÍ^Œ∞ 151† 8.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ „áê}Hõ$+¨‚, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À 152† 9.ÉèÏ=ã≤÷u - ~°∂Ѩ^Œ~°≈<åÅ∞ 154† Q“~åOQÆ ^Œ~°≈#O - ~°u `«e¡ ~°∂ѨOÖ’ [QÆ[˚#x ^Œ~°≈#O 154† ÉèíH˜Î „áêâ◊ã¨ÎºO - â◊~°}ÏQÆu 154† ¢ã‘Î ÉèÏ=O : HÍ=∞ [Ü«∞O - xëê¯Ñ¨@ºO : ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO 155† 10.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Ü«∞â’^• ÉèÏ=O - ã¨=∂kè 156† ã¨=∂kè`À<Õ „|Ǩχ*Ï˝#O - qK«Hõ∆} qKå~°}Å `åºQÆO 157† 11.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~å^è• ÉèÏ=O 158† 12.JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO - qKå~°}, ÉèíH˜Î 159† áêO_ç`«ºO - <Õ<≥=ix? - <Õ<Õ h=Ù 161† ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ã¨O^蕺~°u 161

8 ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ ... 162 1.ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ "åã¨∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍ=â◊ºHõ`« 162† áêáêÅ∞ - x"å~°}ÀáêÜ«∂Å∞ 163† ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ Éèí‰õΩÎx QÍ#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè 163† 2.~åMÏÖò, ~å"£∞, x`«ºQÀáêÖò, KÒ^èŒs „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 164† cè+¨µ‡x Hõhfl~°∞ - k=ºK«‰õ∆Ω=ÙÅ∞ - 'Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘— 165† J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î - ~åQÆ ÉèíH˜Î 165† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 167† ã¨<åflºã≤ - ¢ã‘Î Éèí‰õΩÎÅ∞ 167† 3.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À - ~åMÏÖòÃÑ· QÀáêÅ ÉèÏ=O 168† xëê¯=∞Hõ~°‡ z`«Îâ◊√kú H˘~°ˆH 168† QÆOQÍ#kÖ’ áÈ@∞ 168† J^èŒ~ü ¿ã<£ „Ѩ^äŒ=∞^Œ~°≈#O - [O`«∞|e - JÇ≤ÏO㨠169† J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O - JuQÍ qKå~°} ‰õÄ_»^Œ∞ 169† 4.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ 170† "Õ‰õΩ=*Ï=Ú<Õ Éèí‰õΩÎÅ`À 170† "≥Ú^Œ@ ǨÏi<å=∞O - `«~°∞"å`Õ Ñ¨#∞Åhfl 172† 5.Éèí‰õΩÎÅ`À L`«û=OÖ’ - ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ Hõiî# xÜ«∞=∂Å∞ 172† x`«ºQÀáêÖò‰õΩ LѨ^Õâ◊O - ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ ¢ã‘Î ™êOQÆ`«º x¿+^èŒO 173† 6.™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ ~å=∞<å=∞O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè 174† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ : J=`å~°"å^ŒO - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 174† 7.Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - ã¨=∂kèÖ’ 176† 8.QÀ™êfiq∞`À ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞OÃÑ· „Ѩã¨OQÆO 177† <å=∞ [Ѩ"Õ∞ HÍ^Œ∞, „ѨQÍ_è» „¿Ñ=∞ ‰õÄ_® LO_®e - J*Ïq∞à◊√_»∞ 177† "≥·+¨‚=^èŒ~°‡O - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 178† ™êHÍ~°O - x~åHÍ~°O 179† 9.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞, H“=∂~° "≥·~åQƺO 180†10.ѨOK«=\˜ =^ŒÌ Éèí[<å#O^ŒOÖ’ 182† 11.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÆ$ǨÏã¨÷^èŒ~°‡O 184† 12.J=∞$`«∞_»∞,

viii

¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ „ѨÉèí$`« „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å`À 185† 13.HÍëêÜ«∞=GO, ã¨<åflºã≤ - |∂@HõO, J|^•úÅ∞ 186† ˆHâ◊"£ WO\’¡ '#=|$O^•=#O— <å@HõO 186† #ˆ~O„^•^Œ∞Å∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ 187† ã¨=∂kè `«`«Î fiO ã¨qHõÅÊO, xifiHõÅÊO 188†

9 „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O ... 189 1.#ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò „ѨÉèí$`« ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À |Å~å"£∞ WO\’¡ 189† #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 189† ѨOK«^Œt, "Õ^•O`« âߢ™êÎÅ∞ - ã¨O™ê~°∞Å∞ 192† 2.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - =∞}˜ÖÏÖò, HÍj^Œ~°≈#O 193† ã≤^Œ∞úʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ 'Dâ◊fi~°∞_Õ Hõ~°Î— J<Õ ÉèÏ=O W`«~°∞ʼnõΩ áêѨѨÙ}ϺÅ∞ - „Ѷ‘qÖò 195† 3. QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ - Hõ~°‡Ü≥∂QÆO 196† 4.„|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ „¿Ñ=∞`«`«ÎfiO 197† <å=∞ =∂ǨÏ`«‡ºO - [QÆ[˚#x <å=∞O 198† PO`«~°OyHõ ÉèíH˜Î - ^•OaèHõ ÉèíH˜Î ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ 'ÉèÏ=„QÍÇ≤Ï— 200† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O ZO^Œ∞‰õΩ HÍ^Œ∞? - JǨÏOHÍ~°O =ÖË¡ 200† QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO P=â◊ºHõO - ^ÕǨÏ'QÆ$ǨÏO—Ö’ *Ï˝#'nѨO— 201† „áê~°÷# - K≥·`«#º *ÏQÆ$u 201† 5.~å"£∞ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å áê@Å∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∞kè 202† 'J#∞~åQÆ JO[#O— - „¿Ñ=∞ 'ѨÙe— 203† ÉèíQÆ=O`«∞x`À =∂@Å∞ - ã¨~°fi„`å Hõ$+¨‚ ^Œ~°≈#O 205† 6.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèíQÆ=^•"Õâ◊O PÜ«∞# ÉèíQÆ=^•fi}˜ 206† J^èŒ~ü ¿ã<£ kfifÜ«∞ ^Œ~°≈#O - QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O 206† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J=`å~°=∂? 207† 7.J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O - Hõ~°Î"åºÅ#∞ ã¨`«fi~°O ѨÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe 208† 8.ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x WO\’¡ J#flѨÓ~°‚ ѨÓ[ 210† ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù - ÉèíQÆ=^ÕK«Ûù 211† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O XHõ¯ ~ÀAÖ’ J=Ù`«∞O^•? - ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«º „ѨÜ≥∂[#O 211† 9.Éèí‰õΩÎÅ`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - ã¨=∂kèÖ’ 212† 10.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ 214

10.„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) ... 218 1. ã≤Onä „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 218† ã¨O™ê~° `åºQÆO - ã¨O™ê~°OÖ’ xëê¯=∞ Hõ~°‡ 218† Éè’QÆ`«$+¨‚Å JO`«O - 'q^•º ¢ã‘Η ÅHõ∆}O - "≥·~åQƺO ZѨC_»∞ =ã¨∞ÎOk? 219† ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù - ÉèíQÆ=¢`åÊÑ≤Î `«~°∞"å`« ã¨O^蕺k Hõ~°‡Å `åºQÆO 220† 2.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, PKå~°º ÉËKå~°O "Õ^•O`«, „|Ǩχ`«`åfiÅÃÑ· „ѨãO¨ QÆO 220† ™êHÍ~°O, x~åHÍ~°O, z#‡Ü«∞~°∂ѨO - Éè‰í Ωõ _Î ∞» 221† x~°∞} æ „|ǨχO 'J"åV͇#ã¨QÀK«~°"£∞— - „uQÆ∞}Ïf`«O 221† 3.#O^Œ<£ÉÏQÍ<£ „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ ~åMÏÖò, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À† N~å^è• „¿Ñ"≥∂<å‡^ŒO 223† ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«_»"Õ∞ =∂~°æO - P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∂ PÜ«∞#"≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖÏÛe 225† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J„HÀ^èŒO - J¿ÇÏ`«∞Hõ ^ŒÜ«∂ã≤O^èŒ∞=Ù 226† 4.ǨÏiÉèíH˜Î „Ѩ^•~Úx ã¨Éèí - ǨÏiH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 227† ~å=∞K«O„^Œ WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 227† 5.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 228† [QÆ[˚#x ѨÓ[, P`«‡ ѨÓ[ - 'PѨ^Œ<åâ◊h— =∞O„`«O, #$`«ºO 229† ~°≠Ï=∂ѨىõÄ~üÖ’ #‰õÄ~ü "≥·+¨‚=Ù_»∞ 229† [QÆ[˚#x H©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 229† ~å^è•ÉèÏ="≥∞ÿ# =∞ǨÉèÏ=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - DÜ«∞<Õ Q“~åOQÆ∞_®? 231† 6.|Å~å"£∞, J^èŒ~ü Wà◊§Ö’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 231† ã¨<åflºã≤ - QÆ$ǨÏã¨∞÷Å q+¨Ü«∂ã¨H˜Î 232† r=[QÆ`«∞ÎÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈#O 232† J^èŒ~ü WO\’¡ ǨÏiH©~°Î<å#O^ŒOÖ’232† J=`å~°∞Å =∂#=<≥·[O 233† 7.HõÅHõ`åÎ Éèí‰õΩÎÅ`À - ~å"£∞K«O„^Œ ^Œ`åÎ WO\’¡ 233† ǨÏiâ◊ÛO„^Œ =∞Ǩ~åA - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞234† ÉèíH˜Î, =ÚH˜Î - QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ QÀÑ≤HõÅ∞ =ÚH˜Îx HÀ~°ÖË^Œ∞ 236† QÀÑ≤HõÅ x+¨ª† *Ï˝#ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î 238†

11.^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 ... 239 1.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Ѷ¨ÅǨi}© HÍmѨÓ[ 239† =∞}˜ÖÏÖò, ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞, ~å"£∞ K«@s˚, ~å"£∞ÖÏÖò, ~åMÏÖò 239† Ǩ„*ÏÃÑ· HÀѨO - J"Õ∞‡ =∂#=~°∂áêÅ∞ ^èŒiOz#@∞¡ ^Œ~°≈#O 240† #ˆ~O„^Œ∞x „Ѩ^äŒ=∞ ã¨O^Œ~°≈# ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’x ã¨OѶ∞¨ @# 240† 2.N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ^≥"· À#‡`«Î ã≤u÷ Ö’ [iy# ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ 241† ã¨∞O^ŒsѨÓ[, ‰õΩ=∂sѨÓ[, ~å"£∞ÖÏÖÏ ^Œ~°≈#O, ã‘Ǩϟ~üÖ’ Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞, =∞^äŒ∞~ü WO\’¡ 241† 3.=∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À - J¿ÇÏ`«∞Hõ Hõ$áêã≤O^èŒ∞ 242† QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏO`À =ÚH˜Î - ã¨fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å

ix

JÉèíÜ«∞O 243† HõѨ@ ™ê^èŒ# ‰õÄ_® =∞Oz^Õ - r=#∞‡‰õΩÎ_»∞ ã¨O™ê~°OÖ’ LO_»QÆÅ_»∞ 244† 4.=∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - x~åHÍ~°"å^ŒO 244† qâßfiã¨"Õ∞ ã¨~°fiO - x~åHÍ~°OÃÑ· ǨÏÅ^è•i qâßfiã¨O 245† â◊OÉèí∞ =∞e¡H± qâßfiã¨O 245† ÉèíQÆ=f ^•ã≤ÃÑ· Hõ~°∞} 245† 5.„¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#∞Éèí"åÅ∞ 247† ^Õ"ÕO„^Œ<å^ä£ ~îåQÆ∂~ü, n# =ÚYs˚, ‰õΩ=∂~ü ã≤OQ∑ 248† 6.Ǩ„*Ï`À ã¨OÉèÏ+¨} - QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO 249† P`«‡ J=∞~°O 250† ™ê^èŒ∞=Ù, J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ =∞^茺 `Õ_® 250† QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO - N=ÚYO #∞O_ç *ÏÅ∞"åi# ã‘fiÜ«∞K«i`«O 251† 7.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò, ~å"£∞, ˆH^•~ü, `å~°H±, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À† HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ[ 253† `å~°H± Ѩ@¡ PáêºÜ«∞`« - ˆH^•~ü, HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ 254† 8.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 254† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉÏź 㨇$`«∞Å∞ 254† J#fl㨄`«O - ~å=∂Ü«∞}, =∞ǨÉèÏ~å`åÅÃÑ· =∞‰õΩ¯= 255† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ 256† =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ™ê^èŒ#, Éèí[#Å∞, "庉õΩÅ`« 258† „|ǨχO, â◊H˜Î XHõ¯>Ë 259† 9.ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ Éèí‰õΩÎÅ`À 259† 10."庉õΩÅ`«`À „áê~°÷# - x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎx ÅHõ∆}ÏÅ∞ 261† ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO, ~å[Ü≥∂QÆO - +¨@Û„Hõ ÉèË^Œ#O, ã¨=∂kè 262† ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄Ok# =ºH˜Î ÅHõ∆}ÏÅ∞ 263† 11.QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞OÃÑ· „Ѩã¨OQÆO 263† ~åMÏÖò, '=∞—, ~åMÏÖò `«O„_ç, J`«x =∂=∞QÍ~°∞ 263† f„= "≥·~åQƺO - QÆOQ̈́Ѩ™ê^£ ¿ã<£ =^ŒÌ° "≥·^ŒºO 264† áêѨO, ѨÙ}ºO - ã¨O™ê~° "åºkèH˜ =∞ǨÏ∫+¨^èŒO ã¨<åflºã¨O 265† 12.™ê^èŒ# „ѨÜ≥∂[#O - QÆ∞~°∞"åHõºOÃÑ· qâßfiã¨O - "åºã¨∞x qâßfiã¨O 266† Ü≥∂QÆ`«`«Î fiO - *Ï˝#Ü≥∂QÆO, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO 267† *Ï˝x ÅHõ∆}ÏÅ∞ - x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞, ™ê^èŒ#ã≤^Œ∞úÅ∞ 268† â◊H˜Î `å~°`«=∞ºO - áêO_ç`«ºO 268† 13.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ `åO„uHõÉèí‰õΩÎx`À 269† Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞ „uQÆ∞}Ïf`«∞Å∞† Hõ~°‡ Ѷ¨ÖÏʼnõÄ, áêѨѨÙ}ϺʼnõÄ Jf`«∞Å∞ 270† Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO - áêѨO, ѨÙ}ºO 270† `«"≥∂QÆ∞} ÉèíH˜Î x~°~°÷Hõ r=ÙÅ ã¨Oâ◊Ü«∞O - J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞ 272

12. áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O ... 274 1.ã¨OH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - DÜ«∞<Õ K≥·`«#∞ºÖÏ? 274† áêxǨ\© L`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞ǨÉèÏ=O 275† ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å PÅÜ«∞ „áêOQÆ}OÖ’ #$`«ºO 276† =∞}˜¿ã<£ JukäQÆ$ǨÏOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 276† 2.#=nfiÑπ QÀ™êfiq∞H˜ LѨ^Õâ◊O 277† K≥·`«#∞ºÅ =∞ǨÉèÏ=O, „¿Ñ=∞ - =¸_»∞^Œâ◊Å∞ 277† áêO_ç`«ºO, âßGO - âߢ™êÎÅ ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOKåe 277† ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÀ™êfiq∞ Ü≥∂QÆO, Éè’QÆO 278† x~åHÍ~°^蕺#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 279† 3.~åMÏÖò, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À |Å~åO WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 279† ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - P`«‡^Œ~°≈#O 279† PO`«~°OyHõ „áê~°÷# - x`«ºO, bÅ 280† 4.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ qq^èŒ ÉèÏ"åÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 280† *ˇ.Zãπ.q∞Öò N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - =∞x+≤ Ѩiq∞`«∞_»∞, xÜ«∞=∞|^Œ∞ú_»∞ 280† z^Œº<ÕÎ ã¨~°fiã¨Oâ◊Ü«∞ó `«ã≤‡<£ ^Œ$¿+ì Ѩ~å=ˆ~ 281† ã¨~°fiO ZO^Œ∞‰õΩ `«ºlOKåe? 282† J^èŒ~ü WO\’¡ K«O_ô áê~åÜ«∞}O 282† 5.HõÅHõ`åΉõΩ "≥àı§ =∂~°æOÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 284† ÉèíQÆ=b¡ÅÅ∞ J#O`åÅ∞ - =∞#"Õ∞g∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO 285† 6.J^èŒ~ü ¿ã<£ WO\’¡ ã¨OH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 287† x~åHÍ~° ã¨zÛ^•#O^Œ ^Œ~°≈#O 289† 7.Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\’¡ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh ^Õq ™êxfl^茺OÖ’ 290† ã¨`«ºã¨O^èŒ`« - ѨÙ~°∞+¨µ_ç =∂@, U#∞QÆ∞ ^ŒO`«O "≥#H˜¯ áÈ=Ù 291† 8.MËÖÏ`ü Ѷ¨∞’+π WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O - "≥·+¨‚=ÙxH˜ „Ѩɒ^èŒO 292† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 292† r=#∞‡‰õΩÎ_≥=~°∞? L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_≥=~°∞? - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞ 293† 9.„|Ǩχ`«`«ÎfiO - P^•ºâ◊H˜Î 294† *Ï˝#Ü≥∂QÆO - x~åfi}ã≤÷u 294† Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ - q^•º™êQÆ~ü 295† q^•º™êQÆ~ü ^ŒÜ«∞ - "Õ∞eq∞|OQÍ~°O HõѨÊ|_ç LOk 296† 10.''QÆ∞}„`«Ü«∞ =ºuiHõÎO ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨ó—— - „|ǨχO „uQÆ∞}Ïf`«O, <À\˜`À K≥ѨÊÖËO 296† ÉÏ@™êi, =ÚQÆ∞æ~°∞ ^˘OQÆÅ Hõ^äŒ 296† [_»Éèí~°`«∞_»∞, ^Œ`å΢`ÕÜ«Ú_»∞, â◊√‰õΩ_»∞... g~°∞ „|Ǩχ *Ï˝#∞Å∞ 297† ã¨OѶ¨∂Å∞, ™êO„Ѩ^•Ü«∂Å QÆ∞iOz ˆHâ◊"£‰õΩ „ѨɒkèOz# ã¨OѶ¨∞@# 298† ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄Ok# `«~°∞"å`Õ ^èŒ~°‡„ѨKå~°O 298† P^•ºâ◊H˜Îx JOwHõiOK«=∞x ˆHâ◊"£‰õΩ LѨ^Õâ◊O 299† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =¸~°Ûù ã¨OѶ¨∞@# - =∂Ü«∞ =¸ÖÏxfl „QÆÇ≤ÏOKåe

x

299† 1.ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ 300† âߺ=∂ ~°∂ѨO - „ѨHõ$u, ѨÙ~°∞+¨µÅÃÑ· "åºYº - Éèí‰õΩÎ_»∞, qKå~°} =∂~°æO 301† ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ~°∂ѨO LOk - Éè’QÆ"åã¨<å Hõ∆Ü«∞O`À<Õ "庉õΩÅ`« 302† 12.|Å~å"£∞ WO\’¡ - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# qâıëêÅ∞ 303† J^èŒ~ü WO\’¡ Éèí[<å#O^ŒO - J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O 303† 13.P^•ºâ◊H˜Î - J=`å~°`«`«ÎfiO 304† ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} 304†

13. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞— ... 305 1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åÅÜ«∞OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À 305† "Õ^•O`«∞Å ^Œ$HõÊ^äŒO - Hõ$+¨‚H˜â’~ü 305† áêѨO, ѨÙ}ºO =∂Ü«∞, ^ŒÜ«∞ 305† 2.=∞$}‡Ü«∞OÖ’ z#‡Ü«∞^Õq - q+¨µ‚ѨÓ~üÖ’ =∞$}‡~Ú^Õq ^Œ~°≈#O 306† Éèí‰õΩÎx ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ - ^Õ=H©^Õq, áêO_»=ÙÅ∞ 307† 3.ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ - ÔHÃÑì<£, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ 308† 4.ã¨zÛ^•#O^Œ „áêÑ≤ÎH˜ =∂~°æO - *Ï˝#∞ʼnõΩ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ÉèË^ŒO 309† ã¨zÛ^•#O^ŒO, ã¨zÛ^•#O^Œ=∞~Ú - „|ǨχO â◊H˜Î JÉèË^ŒO 309† 5.#ˆ~O„^Œ∞x`À *Ï˝#, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O 310† 6.ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=<åfl=∞O - #ˆ~O„^Œ∞x ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ 311† 7.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À 312† =∞<À"≥∂ǨÏ<£‰õΩ LѨ^Õâ◊O - „|Ǩχ*Ï˝# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ^蕺#Ü≥∂QÆO 312† ã¨[˚# ™êOQÆ`«ºO - QÆ$ǨÏã¨∞÷Å Hõ~°Î=ºO 314† 8.QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒOQÀѨºq+¨Ü«∂Å∞ 315† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „|Ǩχ*Ï˝<å=ã¨÷Ö’ á⁄Ok# JÉèË^Œ^Œ~°≈# ã¨OѶ¨∞@# 316† ã¨fi[#∞Å ^Œ~°≈#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÖÏ? 316† Éèí‰õΩÎÅ xq∞`«Î"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x J=`å~°O 317† 9.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~°`«<£ „ѨÉèí$`«∞Å`À 318† Ü«∞^ä•~°÷ Kå`«∞~°ºO 318† 10.`åO„uHõ™ê^èŒ# - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨O`å# ÉèÏ=O 319† JK«ÖÏ#O^Œ∞x `åO„uHõ™ê^èŒ# 319† ѨOK«=∞HÍ~åÅ∞ - J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞ 320† ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO nè~å…Ü«Ú=Ù H˘~°ˆH 320† =∞¿ÇÏO„^ŒáêÖò WzÛ# _»|∞ƒ J`«xH˜ uiy W=fi_»O 321† Hõ~åÎÉèÏ*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl x~°ã≤OK«_»O 321† 11.ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· qâßfiã¨"Õ∞ P`«‡qâßfi™êxH˜ =¸ÅO 322† Hõ$+¨‚H˜â’~ü qâßfiã¨O ǨÏÅ^è•i `«O„_ç qâßfiã¨O 322† 12.qÉèí∞ ~°∂ѨO - *Ï˝#O, q*Ï˝#O 323† 13.J^èŒ~ü WO\’¡ ~åMÏÖò, Dâß<£ „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 325† ÉÏÅ∞x qâßfiã¨O 326† â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ - ™ê^èŒ∞=٠ǨÏ$^ŒÜ«∞O 326† 14.â◊H˜Î P~å^èŒ# „|Ǩχ P~å^èŒ<Õ - „|ǨχO â◊H˜Î XHõ¯>Ë 327† J=`å~° bÅ - "Õ^Œ, ѨÙ~å}, `«O„`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O - =∂Ü«∞ JO>Ë? 328† ˆHâ◊"£K«O„^Œ ¿ã<£ #=q^è•<£ - x~åHÍ~°"å^ŒO 329† Jã¨Ê $â◊√ºÅÖ’#∂ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞ 329† JQÍ^èŒOÖ’H˜ =Ú#∞QÆ∞ - ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù 329† „ÉÏǨχ} ѨO_ç`«∞_»∞ - âߢ™êÎ^蕺ܫ∞#O 330† Dâß<£ - ѨÙ~°â◊Û~°} 330† qâßfiã¨O`À ã¨~°fiO ™êkèOK«QÆÅO 331† QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ - ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ$Ѩ 332

14. "≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O ... 333 1. Éèí‰õΩÎÅ`À ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ 333† #ˆ~O„^Œ∞x QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 333† Q“s ѨO_ç`«∞_»∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 333† ~å"£∞, `å~°H±, x`«ºQÀáêÖò 334† Ǩ„*ωõΩ LѨ^Õâ◊O - ^Õfiëêxfl `«ºlOKåe 334† ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} 335† Dâß<£‰õΩ LѨ^Õâ◊O - HõeÜ«ÚQÍxH˜ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡^Œ∞ - =∂`«$ÉèÏ=O „âı+¨ªO 336† 2.ѨO_ç`«∞ʼnõΩ ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ =∞^茺 =º`åºã¨O - HõeÜ«ÚQÍxH˜ <å~°nÜ«∞ ÉèíˆHÎ =∂~°æO 336† q^•º™êQÆ~ü - ã¨`«º=K«#O 337† HõeÜ«ÚQÆOÖ’ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡^Œ∞ - *Ï˝#=∂~°æO 338† 3.N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u 339† ã¨O™ê~°O P#O^Œ ™œ^èŒO 339† ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù - QÆ∞~°∞ Hõ$Ѩ`À<Õ =ÚH˜Î 340† ˆHâ◊"£Ö’ =∂~°∞ʉõΩ HÍ~°}O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 340† ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ J~°÷OKÕã¨∞HÀÖËO! - <åOQÍì LѨ^Õâ◊O 341† ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=∂? - â◊~°}ÏQÆ`Õ =∂~°æO 341† 4.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À 342† ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ - Hõ~°Î=º É’^èŒ - Éèí‰õΩÎxH˜ Jq^•º ã¨O™ê~°O =∞$`«∞º`«∞źO 342† 5.J^èŒ~ü WO\’¡ ^Œ∞~åæѨÓ[ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 344† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèÏ=áê~°=â◊ºO - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} 345† 6.ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - |Å~å"£∞ `«O„_ç`À ã¨OÉèÏ+¨} 351† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~å=∞=∞O„`«nHõ∆ 351† |Å~å"£∞ `«O„_çH˜ É’^èŒ - ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨QÆ∞}∞_»∞, x~°∞æ}∞_»∞ 351† ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å bÅ - JO`«~å~°÷O 352† f~°÷Ü«∂„`«Å∞, ÉÏǨºKå~åÅ P=â◊ºHõ`« ZO`« =~°‰õΩ?

352† ™êuÎ fiHõ, ~å[ã≤Hõ ™ê^èŒ#Å∞ - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 353† "庉õΩÅ`Õ =ÚYºO 353† 7.~åMÏÖò,

xi

|Å~å"£∞ `«O„_ç, "Õ}á© êÖò, '=∞—, =∞}˜=∞e¡H,± Dâß<£, H˜â’s „ѨÉ$íè `«∞Å`À 354† x`«ºO, bÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ 354† ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î - ''h=Ù, hk—— 355† J=`å~°O - =∞x+≤ ֒ѨŠ~°`«flO LOk 355† 8.ǨÏi<å=∞ 㨇~°}`À K≥O_®Å∞~°∞ Ãã·`«O Ѩq„`«=∞=Ù`å~°∞ 357† N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, Ü≥∂QÆ"åã≤+¨ªO - =∂Ü«∂=∞Ok~°O, P#O^Œ™œ^èŒO 358† K≥·`«#∞º_»∞ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ 358† 9.„|ǨχO, â◊H˜Î Jaè#∞flÅ∞ - z`«Îâ◊√kú =ÖË¡ É’^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok 359† 10.ã≤O^èŒ∂iÜ«∂Ѩ\ ©ì „|Ǩχã¨=∂[ "åi¬HÀ`«û=O 360† t=<å^ä£ - ã¨`«º"Õ∞ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ `«Ñ㨠∞¨ û - ã¨=∂kè ã≤u÷ Ö’ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ 361† 11.QÆ$ǨÏã¨∞Å÷ ‰õΩ LѨ^âÕ O◊ 363† 12.q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ - UHÍO`« ™ê^èŒ# 363† J=^èŒ∂`«, „QÆ^ŒÌ - xëê¯=∞ Hõ~°‡ 364† ã¨<åflºã≤ ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞ - „¿Ñ=∞ [x¿ãÎ Hõ~°‡ `åºQÆ=∞ø`«∞Ok 365† Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O LO_»‰õÄ_»^Œ∞ 366† 13.ÉèÏ=ã≤÷u, =∞Ǩ"åÜ«Ú=Ù - ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #O 367† ÉèHí ~Θ Ç° Ï≤ `« áêO_ç`º« O J~°~÷ Ç° Ï≤ `«O 367† ^è#Œ =O`«∞ňH ^è#Œ =O`«∞_»∞ 368†

15. ˆHâ◊"£`À z=i ã¨=∂"Õâ◊O ... 369 1. ˆHâ◊"£ WO\˜ =^ŒÌ - ''Ѩâ◊ºu `«= Ѩ<å÷#"£∞—— 369† ˆHâ◊"£, „Ѩã¨#fl, J=∞$`ü, L=∂<å^ä£, ˆHâ◊"£ `«e¡, ~åMÏÖò, '=∞— 369† 2.ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - =∞ǨÉèÏ=OÖ’ [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} 370† [QÆ[˚#x ^Œ~°≈#O, P"≥∞`À ã¨OÉèÏ+¨} - P`«‡‰õΩ Kå=ÙÖË^Œ∞ 370† 3.„|ǨχO, â◊H˜Î Jaè#flO - J#∞Ö’=∞O, qÖ’=∞O 371† Éèí‰õΩÎÅÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x „ѨHÍâ◊O - ™ê^茉õΩ_»∞, ã≤^Œ∞úÅ =∞^茺 =º`åºã¨O 372† [QÆ`«∞ΉõΩ J=∞‡ 373† 4.„|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ - ÉèíQÆ=^≥·â◊fi~°º =~°‚# 373† â◊OÉèí∞‰õΩ LѨ^Õâ◊O, qëê‚ÅÜ«∞OÖ’ PÉèí~°}ÏÅ KÀs ã¨OѶ¨∞@# 374† qq^èŒ Láê㨉õΩÅ∞ - „uQÆ∞}Ïf`« Éèí‰õΩÎÅ∞ 374† 5. "åºkè *Ï_»=∂„`«OQÍ q∞ye L<åfl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =keÃÑ@ì_»∞ 375† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "åºkè - ~å"£∞ Hõq~å*ò zH˜`«û 375† ˆHâ◊"£ xq∞`«ÎO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã≤^Õúâ◊fiiH˜ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl ã¨OѶ¨∞@# 376† 6.ˆHâ◊"£ - "Õ^•ÅÖ’ „Ѩ™êÎq`«"≥∞ÿ# ^Õ=`«Å∞ - ^ŒÜ«∂#O^Œ∞_»∞ 378† ˆHâ◊"£ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ - J=∞$`«∞_»∞ 378† 7.[Ü«∞QÀáêÖò ¿ã<£ WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O 379† QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 380† 8.QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞OÖ’ ÉèíQÆ=„`åÊÑ≤ÎH˜ =∂~°æO 381† qtëêì^≥· fi`«O - aÅfiѶ¨Å L^•Ç¨Ï~°} 383† áêѨѨÙ}ϺÅ∞ - Éèí‰õΩÎ_»∞ 384† ã¨O™ê~° ~ÀQÍxH˜ B+¨^ŒO - ''=∂"Õ∞HõO â◊~°}O „=[—— 385

16 ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 2 ... 386 1. ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO - K≥·`«#∞ºÅ ã≤÷`«∞Å∞ - ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO - ~å[Ü≥∂QÆO 386† 2.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å `«Ñ¨ã¨∞û ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ f~°÷O J=Ù`«∞Ok 387† K≥·`«#∞ºx ^Œ~°≈#O, `«∞Åã≤ =#O, =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ ¿ã= "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ 388† J^Œ∞ƒù`«=¸iÎ ^Œ~°≈#O - =@=$Hõ∆Ѩ٠H˘=∞‡ 389† 3.ǨÏiHõ^ä• „Ѩã¨OQÆO 389† =∞Ǩ~åA [Ü«∞=∞Å∞¡x K«i„`« 389† ÉèíHõÎ=∂Å UHõѨHõ∆"Õ∞ - PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎÅ∞ - [#‰õΩ_»∞, â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞ 391† 4.'=∞— `«#Ö’ `å#∞... 392† 5.'=∞—, ~å"£∞ÖÏÖò, _®Hõì~ü âߺ"£∞, HÍO™êiáê_® Éèí‰õΩÎÅ∞ 392† ˆHâ◊"£k Ü«∂^Œ$zÛùHõÖÏÉèíO - f„= "≥·~åQƺO 394† HÍq∞h HÍOK«<åÖË =∂Ü«∞ - ѨÙ~°∞+¨µÅO^Œ~°∂ N~å=Ú_Õ, ¢ã‘ÎÅO^Œ~°∂ ã‘`å^ÕqÜÕ∞ 395† `åºQÆO - „áê~°|ú Hõ~°‡ - "å=∂Kå~° ™ê^èŒ# =∞Ozk HÍ^Œ∞ 395† 6.q„QÆǨ~å^èŒ# - f„= "庉õΩÅ`« 396† QÀqO^Œ∞_Õ Éèí~°Î - [\˜Å∞_»∞ - <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ\˜ì# Ñ≤Å¡"åx Hõ^äŒ 396† 7.ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ"Õ∞ rq`À^ÕÌâ◊O 398† N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÃÑ· '=∞— ^蕺#O 400† 8.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎÅ`À 400† „ѨǨ¡^Œ K«i„`« „â◊=}O, ÉèÏ=áê~°=â◊ºO 400† ¢ã‘Î ™êOQÆ`«ºOÃÑ· x~°ã¨# 401† xëê¯=∞ Hõ~°‡ - ѨÓ~°‚*Ï˝x - ѨÙã¨ÎHõ Ѩ~î°#O 402† 9.~åMÏÖò, ÖÏ@∞, =ÚYs˚ „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 403† ~å=∞㨇~°}O - ã‘`«‰õΩ L#fl@∞=O\˜ "庉õΩÅ`« 403† „|Ǩχ*Ï˝<åH˜ UÔH·Hõ =∂~°æO 404† Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µª_»∞ - ÉèíQÆ=O`«∞x WK«Ûù - r=[QÆ`«∞ÎÅ∞ 405† Ü≥∂QÆ ã≤kúH˜ =∂~°æO "庉õΩÅz`«ÎO`À qÅÑ≤OK«_»O - ÉèíH˜Î, ^蕺#O 405† ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO - =ÚMÏÎ~ü<å=∂ 406† „Ѩ=~°Î‰õΩ_»∞ âߢ™êÎ^茺#O KÕ™êÎ_»∞ - ™ê^èŒ# `«~°∞"å`Õ ã≤^Œ∞ú_»∞ 406† 10."Õ^•O`« ã¨OÉèÏ+¨} - qt+¨ì, J^≥· fi`« "å^•Å∞ - [QÆ`«∞Î q∞^䕺? 407† JO`å z#‡Ü«∞O - PÅÜ«∞x~°fiǨÏ}ÏkèHÍi =∞^äŒ∞~üH˜ ÖËY 408†

xii

11.rq`« L^Õúâ◊O ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#"Õ∞! - Ѩ~°=∞ "庉õΩÅ`Õ =∂~°æO 409† N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ã‘`å=∂`« ^Œ~°≈#O - Q“sѨO_ç`«∞_»∞ 409† ѨÓ~°‚*Ï˝<Õ QÆ∞~°∞=Ù 410† „uQÆ∞}Ïf`« Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉÏÅHõ ã¨fiÉèÏq 410

17. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '=∞— (1) ... 412 1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 412† 2.~åMÏÖò xq∞`«ÎO ã≤^Õúâ◊fis ^ÕqH˜ "≥Ú‰õΩ¯|_ç Ü«∞^Œ∞=∞e¡H±, Éèí„\ÏAÅ∞ 413† 3.ѨOK«=\© aÅfi=$Hõ∆O =^ŒÌ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '=∞— 414† q+¨Ü«∞|∞kú LO>Ë x~åHÍ~° ™ê^èŒ# ™ê^茺Ѩ_»^Œ∞ 415† ã≤÷`« ã¨=∂kè - L#‡<å ã¨=∂kè 416† 4.'=∞—, ~åMÏÖò, ǨÏsâò „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 417† XO@iQÍ '=∞— QÍ#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J„â◊√^è•~°Å∞ 418† 5.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ |Å~å"£∞ `«O„_ç „Ñ¨Éèí$`«∞Å`À 419† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - J=`å~° `«`«Î fiO 420† x~åHÍ~° ™ê^èŒ# - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 420† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO 421† 6.Éèí=<å^ä£, ~åMÏÖò, '=∞—, ÖÏ@∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 422† 7.„|Ǩχ"Õ∞ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u 424† `À`åѨÙi, Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ qÅÑ≤Oz# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ 424† „|Ǩχ"Õ∞ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈#O 424† =∞é˜]K≥@∞ì „H˜O^Œ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Œ~°≈#O - "åã¨<å Hõ∆Ü«∞O`À<Õ Ñ¨~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u 425† 8. „|Ǩχ*Ï˝#O QÆ∞iOz '=∞—`À 426† N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ <åOQÍì „|Ǩχ*Ï˝<ÀѨ^Õâ◊O 426† x`«ºO, bÅ Ô~O_»∂ ã¨`«º"Õ∞ 427† QÆÜ«∞Ö’ ‰õ∆Ωn~å"£∞ ã¨fiѨfl =$`åÎO`«O - ǨÏ$^ŒÜü∞ `«e¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨÓ[ - =∞^äŒ∞~ü ^Œ~°≈#O 427† ѨÙe-"Õ∞HõÅ =∞O^Œ Hõ^äŒ - QÆ∞~°∞=Ù ~°∂ѨOÖ’ L#fl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞ 428† ѨOK«=\©Ö’ =∞„i K≥@∞ì‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „Ѩ}Ï=∞O 429† 9.~åMÏÖò, ~å"£∞, ã¨∞ˆ~O„^Œ, ÖÏ@∞ „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 429† „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î, |$O^•=# bÅ - J=`å~°O, #~°bÅ 430† ™ê^èŒ∞, Éèí‰õΩÎʼnõΩ ^•#O 431† ã¨`«ºã¨O^èŒ`« - ã¨∞ˆ~O„^Œ∞xH˜ LѨ^Õâ◊O431† =∞^äŒ∞~ü`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å |$O^•=# Ü«∂„`« (1868) ã¨OѶ¨∞@#Å∞† ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ ^Õg Éèí‰õΩÎ_»∞ - Ü≥∂QÆO, Éè’QÆO 432† ™êfl#Ѷ¨∞@ìO =^ŒÌ ^ÕgÉèí‰õΩÎ_»∞ - #g<£ xÜ≥∂y 432† 10.t=ã¨OÇ≤Ï`«, Ü≥∂QÆtHõ∆} 432† QÆ∞~°∞"Õ JO`å KÕ™êÎ_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, PÜ«∞# ã¨fi[#O 433† UHÍ^Œt áê\˜OK«_»O =∞Ozk 434

18. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '=∞—(2) ... 435 1. ~å=∞K«O„^Œ^Œ`åÎ `À@Ö’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 435† 2.Dâß<£ WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O 436† Hõ~°‡ |O^èŒ<åʼnõΩ, áêѨHõ~°‡Å‰õΩ k"Òº+¨^ŒO Hõ~°‡Ü≥∂QÆO 437† QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ É’^èŒ - JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO, UHÍO`« ™ê^èŒ# 438† ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥eÃÑ^Õ *Ï˝#O, `«H˜¯#^ŒO`å q∞^䌺ÜÕ∞ - ''áêÅ∞ „`åQÍe—— 439† JO`å ã¨HÍÅOÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞Ok - =ÚMÏÎ~ü<å=∂ - =∞~°¯@,=∂~å˚ÅH˜â’~° <åºÜ«∂Å∞ 440† 3.ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î 441† QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ ^•ã¨ºÉèÏ=O =∞Ozk 441† Z=~°∞ ™êHÍ~°"≥∂ PÜ«∞<Õ x~åHÍ~°O - <å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO 442† Dâß<£ ã¨O™ê~°OÖ’ xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞ - Ѩ~°=∞ǨÏO㨠Jx Z=i#O\ÏO? 442† 4.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^èŒ~°‡ã¨=∞#fiÜ«∞O - Dâ◊fi~°HÀ@∞Å∞ JѨ~å^è•xH˜ Jf`«∞Å∞ 443† 5.~åMÏÖò, ~å"£∞, ˆH^•~ü „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À - "Õ^•O`« ™ê^èŒ∞=Ù, „|Ǩχ*Ï˝#OÃÑ· ã¨OÉèÏ+¨} 444† ˆH^•~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O - ã¨O™ê~°`åºQÆO 445† ǨÏÅ^è•ix N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z"å@∞¡ ÃÑ\˜ì# ã¨OѶ¨∞@# 446† [QÆ[˚#x`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨OÉèÏ+¨} 447† 6.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À 447† ÉèíQÆ=¢`åÊÑ≤ÎH˜ =∂~°æO 448† 7.*Ï˝#=∂~°æO, qKå~°}=∂~°æO ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO, „|Ǩχ*Ï˝#O 449† Hõ$+¨‚H˜â’~ü - '=∞~å— =∞O„`«O 449† ''J=∂‡ <å qKå~°}|∞kúx =„*ÏÜ«Ú^èŒO`À YO_çOz"Õ~Ú—— - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „áê~°÷# 449† ™ê^èŒ#HÍÅOÖ’ ^Œ~°≈<åÅ∞ - QÆ∞~°∞"Õ ã¨~°OQÆ∞ 450† 8. 9.™ê^èŒ#HÍÅOÖ’ aÅfi=$Hõ∆O „H˜O^Œ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^蕺#O (1859 - 61) HÍq∞hHÍOK«# `åºQÆO 452† ~°Ñ¶¨Úg~°∞x ã¨÷ÅO il„¿ãì+¨<£ ã¨OѶ¨∞@# 453† ^ŒÜ«∞, ^•#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - K≥·`«#∞ºÅ ^•#O 453† ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 454† 10.Éèí‰õΩÎÅ xq∞`«ÎO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qÅÑ≤ã¨∂Î [QÆ[˚#xH˜ „áê~°÷# 454† ~å^è• Ü«∞â’^ŒÅ ã¨O"å^ŒO - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ''Pf‡Ü«ÚÅ∞—— 455† ѨOK«=\©Ö’ L<å‡^Œ ã≤÷uÖ’ ™ê^èŒ# (1857-58) - z`üâ◊H˜Î, z^•`«‡ 455† Éèí‰õΩÎÅ xq∞`«ÎO [QÆ[˚#x =^ŒÌ qÅÑ≤OK«_»O - Éèí‰õΩÎʼnõΩ Pj~åfi^ŒO 456† Éèí‰õΩÎÅ`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - [QÆ[˚#x, [#x 457† Q“s ѨO_ç`«∞_»∞ - HÍm, K≥·`«#∞ºÅ∞ Jaè#flO 458

xiii

19. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – PÜ«∞# QÍÜ«∞Ѩ_ç# K≥~Úº ... 459 1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò, '=∞—, =∞Ç≤Ï=∂ „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 459† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å KÕuH˜ QÍÜ«∞O ÉÏÅ∞xÖÏ [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} 459† ''„|Ǩχ*Ï˝<åxH˜ â◊`«HÀ\˜ ^Œ}Ï‚Å∞ - <Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, #∞=Ùfi Ü«∞O„`«O #_ç¿Ñ^•#=Ù—— 460† 2.=∞<À"庉õΩÅ`«`À „áêi÷OKåe 460† 3.t=ѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ∞ - _®II =∞^èŒ∞ 461† ã¨O™ê~åxH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜? - Éè’QÆ"åOKè«Å∞ fi`Õ<Õ "庉õΩÅ`« 462† _®II =∞^èŒ∞ - <å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO 462† 4.=∞Ç≤Ï=∂ K«~°}ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O 463† J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î - ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe 463† ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ Hõiî#xÜ«∞=∂Å∞ 464† ÉèíQÆ=„`åÊÑ≤Î `«~°∞"å`« [#HÍ^Œ∞Å ã¨O™ê~°O - |∞∞+¨µÅ∞, PǨ~° xÜ«∞=∞O 465† <åÅ∞QÆ∞ P„â◊=∂Å∞ - Ü≥∂QÆã≤kú 465† 5.=∞Ç≤Ï=∂K«~°}ü âßG Ѩ~î°#O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè 466† Ñ≤O_®O_»O, „|Ǩ‡_»O - '<å-ǨÏ"£∞, <å-ǨÏ"£∞— 467† ~å=∞w`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=ÚMÏ# ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ âߢ™êÎÅ∞ ѨiîOz# ã¨OѶ¨∞@# 467† 6.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨~°à◊ ã¨fiÉèÏ=O, ã¨`«ºã¨O^èŒ`« 468† 7.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '=∞—, =∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À 469† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Jã¨Ç¨Ï#O =∞}˜ÖÏÖò‰õΩ LѨ^Õâ◊O 469† =ã¨∞΄Ѩ^Œ~°≈#âßÅ „Ѩ™êÎ=# 470† [Ü«∞<å~åÜ«∞}ü ѨO_ç`«∞_»∞ - Q“s ѨO_ç`«∞_»∞ 470† ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨`«ºO - ÅHõ∆ º KèÕ^Œ# 471† 8.#~°bÅ 472† "≥·+¨‚=K«~°}ü - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - '~å=∞bÅ— <å@HõO 472† 1881Ö’ KèåÜ«∂z„`«O fã≤# ã¨OѶ¨∞@# 472† ‰õΩO=~ü ã≤OQ∑ - ~å"£∞ÖÏÖò `«e¡ - ‰õΩ=∂i ѨÓ[ 472† 9.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ #ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ`À 473† x`«ºO, bÅ - ѨÓ~°‚*Ï˝#O ÖË^• q*Ï˝#O 476† ã¨~°fi=¸ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ! - Ü≥∂y, Éèí‰õΩÎ_»∞ 476† ã¨Oâ◊Ü«∞ <åâ◊#O - Hõ~°‡`åºQÆO q~å\ò=¸iÎÜÕ∞ t=Ù_»∞ 477† ^ÕǨÏ^è•~°} ZO^Œ∞‰õΩ? - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀiHõÅ∞ 478† 10.#ˆ~O„^Œ∞x ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ - ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ ^ÕÇ¨ xˆH 479† #ˆ~O„^Œ∞_»∞, <åã≤HÎ "õ å^ŒO - ÉèQí =Æ O`«∞x bÅ, cè+‡¨ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ 479† â◊√^Œú P`«‡ JK«ÅO 480†

20. QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ, ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ xÜ«∞=∂=o ... 483 1.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ =∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 483† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, PÜ«∞# Sâ◊fi~°ºO 483† ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂_»QÀi# z`«Î~°∞=ÙÅ∞ 484† ã¨O™ê~°∞Å ÉèíH˜Î - `åºQÆ ÉèíH˜Î 486† ^蕺# Ü≥∂QÆO t=Ü≥∂QÆO - q+¨µ‚Ü≥∂QÆO 487† 2.ã¨∂~°∞º_»∞, „ѨuaO|O - r"å`«‡, Ѩ~°=∂`«‡ - *Ï˝#O, J*Ï˝#O† =ÚÅ∞¡ LѨ=∂#O 488† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã≤÷u - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~° ã≤÷u 489† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O 'JǨÏO— - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ˆHâ◊"£¿ã<£ 490† (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - #~°bÅ, J=`å~° `«`«Î fiO) 490† 3.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò, ~å"£∞, x`«ºQÀáêÖò, J^èŒ~ü, '=∞—, =∞Ç≤Ï=∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À 491† #ˆ~O„^Œ∞x q"åÇ¨Ï „Ѩ™êÎ=# #ˆ~O„^Œ∞_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_Ò`å_»∞ 491† â◊OÉèí∞=∞e¡H±, ǨÏÅ^è•i Jã¨fiã¨÷`« 491† 'ã¨∞ÅÉèò ã¨=∂Kå~ü— Ѩ„uHõÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆ∞iOz „ѨK«∞iOK«_»O 491† ÉèíQÆ=`ü â◊H˜Î`À<Õ É’^èŒ# - ǨÏ#∞=∂<£ ã≤OQ∑ ‰õΩã‘ÎáÈ\© 492† áêO_ç`«ºO rq`À^ÕÌâ◊º=∂? - =¸~°∞öxÃÑ· ‰õÄ_® ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ 492† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - #~°bÖÏaèÖÏ+¨ 493† "≥·+¨‚=K«~°}ü - Hõ~åÎÉèÏ*Ï âßY 493† ǨÏÅ^è•i `«O„_ç - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å `«O„_ç - |$O^•=#OÖ’ áê~°=â◊ºO 493† ѨOK«=\©Ö’ |ã¨KÕã≤# ǨÏ~î°Ü≥∂y 494† 4.~îå‰õÄ~ü ^•^•, =∞Ç≤Ï=∂ K«~°}üʼnõΩ LѨ^Õâ◊O 494† ǨÏiÉèíH˜Î - *Ï˝xH˜ QÆÅ Ô~O_»∞ ÅHõ∆}ÏÅ∞ 495† f„=, =∞O^Œ, =∞~°¯@ "≥·~åQͺÅ∞ 497† T~°úfiˆ~`«ã¨∞¯Å∞, ^è≥·~°ºˆ~`«ã¨∞¯Å∞ - ã¨<åflºã≤H˜ Hõiî# xÜ«∞=∂Å∞ 498† Hõ$+¨‚H˜â’~ü UHÍ^Œt - ~å*ËO„^Œ q∞„`« 499† 5.=∞Ç≤Ï=∂K«~°}ü, =∞}˜¿ã<£, J^èŒ~ü 499† '=∞—`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ UHÍO`« ã¨OÉèÏ+¨} 500†

21. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ XHõ ~ÀA ... 503 1.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À „áê}Hõ$+¨‚, '=∞—, ~å"£∞, ysO„^Œ, QÀáêÖò 503† J=`å~°"å^ŒO 503† Ѩ~°Ö’Hõ q+¨Ü«∞OQÍ ˆHâ◊"£ ¿ã<£ „Ѩâ◊fl 504† ("Õ^•O`«O „ѨHÍ~°O 'JǨÏO— - J=™ê÷„`«Ü«∞ ™êH˜∆ - *Ï˝#O, q*Ï˝#O) 504† QÆ$ǨÏã¨∞÷xH˜ q*Ï˝#O Åaèã¨∞ÎO^•? - ™ê^èŒ# KÕÜ«∂e 506† 2.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨`«ºã¨O^èŒ`« - #~°bÅÃÑ· q™êfiã¨O 507† "≥·+¨‚=K«~°}ü LѨ^Õâ◊O - #~°bÅÃÑ· q™êfiã¨O 507† ã¨O™ê~°∞Å q+¨Ü«∞Hõ~°‡Å `åºQÆO - ѨO_ç`«∞_»∞, q"ÕHõO 508† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - '=∞— 509† 3.ˆHâ◊"£ '#=q^è•<£— - #=q^è•<£Ö’#∂

xiv

H˘O`«™ê~°O LOk 510† „|Ǩχã¨=∂[O, "≥·+¨‚=ÙÅ∞, â߈HÎÜ«ÚÅ∞ 512† 4.Ñ≤`å ^èŒ~°‡ó Ñ≤`å ã¨fi~°æó Ñ≤`åÇ≤Ï Ñ¨~°=∞#ÎѨó 514† QÆ∞~°∞=Ù huÉÏǨïº_≥·<å x`åº#O^Œ∞_Õ 514† K≥·`«#∞ºÅ∞, `«e¡ - =∞#‰õΩ L#fl |∞∞}ÏÅ∞ 515† |∞∞}ÏÅxflO\˜ #∞O_ç q=ÚH˜Î Z=iH˜? 515† ÃÑ^ŒÌ QÀáêÖò f~°÷Ü«∂„`åaèÖÏ+¨ f~°÷Ü«∂„`«Å P=â◊ºHõ`« 515† ~å"£∞, J^èŒ~ü - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 517

22. #@∞xH˜ LѨ^Õâ◊O ... 518 1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞OÖ’ Ѷ¨ÅǨi}˜ HÍmѨÓ[ - q^•ºã¨∞O^Œ~ü <å@HõO 518† #@∞xH˜ LѨ^Õâ◊O JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO - HÍ=∂xH˜, HÍ=∞#‰õΩ =º`åºã¨O 518† Éè’QÆO, Ü≥∂QÆO - ™È^Œ~°∞Å`À "≥∞ÿ„u 519† ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ =∂~°æO - ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO - Ãã·#∞û HÍ^Œ∞ 520† ~åMÏÖò Ѩ@¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉÏÅQÀáêÅ∞x ÉèÏ=O 520† 2.#@∞_»∞ - ã¨O™ê~°OÖ’ ™ê^èŒ# - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ =∂~°æO 521† 3.ǨÏi, <å~åÜ«∞}ü „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À 521† |∞^Œ∞ú_»∞ - É’^èŒã¨fi~°∂ѨO - <åOQÍì LѨ^Õâ◊O 522† |O^èÀáê^蕺Üü∞‰õΩ É’^èŒ - ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«º"Õ∞ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ =∂~°æO 522† #@∞_»∞ - ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HõÅÊ`«~°∞=Ù - ã¨HÍ=∞ „áê~°÷#Ö’ 'ѨÙe— =ÚѨC 523† QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅ∞ - ¢ã‘ÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - q„QÆǨ~å^èŒ<å „áêã¨ã¨ÎºO 523† 4.Éèí‰õΩÎʼnõΩ QÀѨºã¨=∂K«~°O - ˆHâ◊"£ ¿ã<£ 524† =∞x+≤Ö’<Õ JkèHõOQÍ ÉèíQÆ=`ü =ºH©ÎHõ~°} - J=`å~° `«`«ÎfiO 525† ˆHâ◊"£ ¿ã<£ÃÑ· N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „ѨÉèÏ=O 525† HÍq∞h HÍOK«<åÖË 'KÕѨÅ|∞@ì— - ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«º"Õ∞ 'ѨÓÅ "åã¨#— - UHÍO`« ™ê^èŒ# 526† J^èŒ~ü, '=∞—ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ''=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à◊√§—— 527† 5.ã¨O™ê~åxH˜ HÍ~°}O? - ''H“Ñ‘#O HÀã¨O—— LѨ=∂#O - â◊~°}ÏQÆ`Õ =∂~°æO 528† ã¨O™ê~°OÖ’ ^Œ∞óMÏÅ∞ - ǨÏi N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å q*Ï˝# ã≤÷u 529† 6.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ 530† ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x PѶ‘ã¨∞ - ã¨O™ê~°O, J+¨ìáêâßÅ∞, „uQÆ∞}ÏÅ∞ 531† 7.q[Üü∞, ˆH^•~üʼnõΩ HÍq∞h HÍOK«<åÅ QÆ∞iOz LѨ^Õâ◊O 532† HÀ@ ^•i - ¢ã‘ÎÅ∞ 'U@"åÅ∞ =∂~°æO— 533† ysO„^Œ∞_»∞, <åˆQO„^Œ∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O 533† ѨOK«=\˜Ö’ ã¨Ç¨ÏK«i H©~°Î# - "Õ∞Ѷ¨∞O, "å# 534† 8.Éèí[<å#O^ŒOÖ’ q[Üü∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 534† NHõ$+¨µ‚_Õ JYO_»ã¨zÛ^•#O^Œ∞_»∞ 535† „¿Ñ=∞Ö’ [QÆ`«∞Î =∞~°∞Ѩ٠- Éèí‰õΩÎÅ`À #$`«ºO, ã¨=∂kè 535† 9.ã¨<åflºã≤H˜ Hõiî# xÜ«∞=∂Å∞ - ã¨<åflºã≤, Ö’HõtHõ∆} 536† N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ =∂~åfi_ô H˘O`« _»|∞ƒ#∞, =∞^äŒ∞~ü H˘O`« Éèí∂q∞x W=fiEÑ≤# ã¨OѶ¨∞@# 537† ˆHâ◊"£ ¿ã<£ É’^èŒ<å "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ HÍ~°}O? 537† K≥·`«#∞ºÅ∞ ã¨O™ê~åxfl ZO^Œ∞‰õΩ `«ºlOKå~°∞? 538

23. ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x L^•º#QÆ$ǨÏOÖ’ L`«û=O ... 539 1. ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x L^•º#QÆ$ǨÏOÖ’ L`«û=O 539† 2.ã¨~°à◊ ã¨fiÉèÏ=O`À<Õ ÉèíQÆ=„`åÊÑ≤Î - ÉèíQÆ=`Õû=, „áêѨOzHõ ¿ã= 544† 3.N~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ 545† 4.Éèí=<å^ä£, =∞Ç≤Ï=∂K«~°}ü „ѨÉèí$`«∞Å`À 545† 5.„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À 547† '<Õ#∞— '<Õ#∞— `À<Õ HõëêìÅ∞ - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ ÅHõ∆}ÏÅ∞ 547† 6.q^ÕâßÅÖ’ q+¨Ü«∂ã¨H˜Î - rq`À^ÕÌâ◊O Uq∞\˜? 549† q^ÕjÜ«ÚÅ Hõ~°‡ Ü≥∂QÆO - HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ÉèíH˜Î Ü≥∂QÆ"Õ∞ „âı+¨ìO 549† 7.„|Ǩχã¨=∂[O, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - „Ѩ`åÑπH˜ LѨ^Õâ◊O 552† '<Õ#∞ Hõ~°Î— J<Õ ÉèÏ="Õ∞ J*Ï˝#O ÉèíQÆ=„`ÕÊ=∞Ö’ =ÚxyáÈ=_»"Õ∞ Hõ~°Î=ºO 552† 8.„Ѩ`åÑπH˜ LѨ^Õâ◊O - „|Ǩχã¨=∂[O - HÍq∞hHÍOK«<åÅ∞ 554† QÆ$ǨÏã¨∞÷Å ™ê^èŒ# 554† 9.ÉÏ|∂~å"£∞, ~åMÏÖò, ÖÏ@∂, x~°O[<£, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ „ѨÉèí$`«∞Å QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ 555† #ˆ~O„^Œ, ~åMÏÖò, x~°O[<£Åk ѨÙ~°∞+¨ÉÏè =O 558† ÉÏ|∂~å"£∞, Éè=í <å^äÅ£ k „ѨH$õ uÉèÏ=O 558† K≥~Úº q~°QÆ_»OÖ’ J~°÷O Uq∞\˜? - ã≤^Œ∞úÅ∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 558† ™êHÍ~°, x~åHÍ~åÅ∞ Ô~O_»∂ ã¨`«º"Õ∞ - Éèí‰õΩÎx WÅ∞¡ ÉèíQÆ=O`«∞x x"å㨙ê÷#O 558† QÍ~°_ô"å_»∞, J`«_ç QÍ~°_ô - ^ŒÜ«∞ K«∂ѨQÆeˆQk ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ 559† HÍmÜÕ∞ „|ǨχO - Hõe¯ J=`å~°O 559† ˆHâ◊"£¿ã<£ `«b¡, ™È^Œi - Éèí∞=#"≥∂Ç≤Ïx 560

24. â◊â◊^èŒ~ü ѨO_ç`«∞x`À ... 561 1. â◊â◊^èŒ~ü ѨO_ç`«∞x`À 561† 2.HõeÜ«ÚQÆOÖ’ <å~°nÜ«∞ÉèíˆHÎ `«y#k 563† q+¨Ü«∂㨉õΩÎÅ∞ - ÖˇHõÛ~°∞¡ 564† ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O `«~°∞"å`Õ Hõ~°‡`åºQÆO - Ü≥∂QÆO, ã¨=∂kè 565† 3.áêO_ç`«ºO - ™ê^èŒ# - q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ 565† ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄O^Œx^Õ É’^茉õΩÅ∞ HÍÖË~°∞ 566† #ˆ~O„^Œ∞x`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - 'J=∞$`«™êQÆ~°O—

xv

567† 4. ÉèQí =Æ „`åÊÑ≤HÎ ˜ J<ÕH=õ ∂~åæÅ∞ - ÉèHí Ü Î˜ ∂≥ QÆ"∞Õ D Ü«ÚQÆ^~Œè ‡° O 567† *Ï˝#, Hõ~‡° =∂~åæÅ∞ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ Hõ+¨ì"≥∞ÿ#q 568† Éèí‰õΩÎ_»∞, „|Ǩχ*Ï˝#O - Éèí‰õΩÎx „áê~°÷#, Hõ~°‡Å∞ 569† 5.f~°÷Ü«∂„`«Å∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =¸_»∞~°HÍÅ PKå~°∞ºÅ∞ 569† Ü≥∂Qƺ`«#∞ |\˜ì LѨ^Õâ◊O - ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_®? 570† 6.'qkÜ«∞ K«O„^Œ∞_»∞— 571† 7. 572

25.â◊â◊^èŒ~ü ѨO_ç`«∞xH˜ LѨ^Õâ◊O ... 574 1. HÍmÜÕ∞ „|ǨχO - „|ǨχO, â◊H˜Î Jaè<åflÅ∞ 574† 2.âߢ™êÎ^蕺ܫ∞#O - ™ê^èŒ# - q*Ï˝#O 578† Ѩ~î°#O, „â◊=}O, ^Œ~°≈#O 578† qKå~°} ZO`«HÍÅO? q*Ï˝x Z=~°∞? 578† 3.*Ï˝#O, q*Ï˝#O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, |∞∞+¨µÅ∞ 581† |∞∞+¨µÅ ÉèíÜ«∞O - 'Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∞ ÃÑ·H˜ ZuÎ"Õ™ê#∞— - ™êÖˇ ¢ã‘Î, P"≥∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÅ∞ 582† „|Ǩχ*Ï˝<å#O`«~°O ''<Õ#∞—— - QÀÑ≤HõÅ ÉèÏ=O 584† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - "Õ^•O`«O 585† 4.ÉèíQÆ=„`åÊ¿ÑΠѨ~°=∞QÆ=∞ºO - ^•xH˜ =∂~°æO 586† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, ÉèíQÆ=^≥·â◊fi~°ºO 586† *Ï˝#Ü≥∂QÆO Hõiî#O - J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ x`«º ã≤^Œ∞úÅ∞ 586† ™ê^èŒ<Õ „Ѩ^è•#O, áêO_ç`«ºO HÍ^Œ∞ q"ÕHõO 588† w`å ™ê~°O - "庉õΩÅ`« HÍ"åe! 589† ÉèÏ=O, JÉèÏ=O - Jhfl =∂~åæÖË - ÉèíˆHÎ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ã¨∞Å∞"≥·# =∂~°æO 590† 5.„|Ǩχ"Õ∞ â◊H˜Î - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 590† 6.ã¨O^蕺k Hõ~°‡Å∞ Zxfl<åà◊√§? 592† ÉÏ|∂~å"£∞ 'H˘`«Î‰õΩO_»— 593† 7.ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - "≥·+¨‚=ÙÅ∞, â߈HÎÜ«ÚÅ∞ 596† 8.N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u 597† t=~å"£∞ ÉÏź ã¨OѶ¨∞@#Å∞ - Ѩ~°=∞ǨÏO㨠L<å‡^Œ ã≤÷u 597† ѨÓ~°‚ *Ï˝xÜ≥ÿ∞# Ñ≤zÛ"å_»∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 598† 9.áêO_ç`«ºO, `«Ñ¨ã¨∞û 599† Q“s ѨO_ç`«∞_»∞, <å~åÜ«∞} âߢã≤Î - ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂Ö’ ˆHâ◊"£x Hõeã≤# ã¨OѶ¨∞@# 599† "≥∞ÿˆHÖò, <å~åÜ«∞} âߢã≤ÎÅ ã¨OÉèÏ+¨} 600† HÍq∞x HÍOK«# Pã¨H˜Î =∞x+≤x hK«∞}˜‚ KÕã¨∞ÎOk - q+¨Ü«∂㨉õΩΊѨÓ[ 601† 10.|Å~å"£∞ WO\’¡ â◊â◊^èŒ~ü „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ã¨=∂kè 602† =¸_»∞ ~°HÍÅ ÉèíH˜Î - JK«OK«Å qâßfiã¨O - "≥·+¨‚=ÙÅ ^≥·#ºÉèÏ=O 602† 11.|Å~å"£∞ WO\’¡ ~°^äŒÜ«∂„`« - Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å #$`«º ã¨OH©~°Î#Å∞ 605† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Hõ~°‡`åºQÆO - ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} 607

26. J^èŒ~ü WO\’¡ L`«û= "Õ_»∞HõÅ∞ ... 609 1. t=ѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ`À - ‰õΩO_»b, +¨@Û„HõÉèË^ŒO 609† Ѩ~°=∞ǨÏOã¨ÅÖ’ ™êHÍ~°, x~°HÍ~°"å^Œ∞Å∞ 610† Éèí[<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 611† 2.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨} - „¿Ñ=∞`«`«Î fiO 612† ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, „â◊^Œú, x+¨ª, ÉèíH˜Î, ÉèÏ=O, =∞ǨÉèÏ=O, „¿Ñ=∞ 613† ÉèíQÆ=`ü ã¨OÉèÏ+¨}, „â◊=}O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞<Àã≤÷u 614† 3.#"åÜü∞ K≥·`«#º, #ˆ~O„^Œ, ÉÏ|∂~å"£∞, ÖÏ@∂, '=∞—, ~åMÏÖò, x~°O[<£, J^èŒ~ü 615† '=∞—‰õΩ LѨ^ÕâßÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷u, 'JǨÏO— 616† ã¨HõÅ âߢ™êÎÅ∂ ã¨`«º"Õ∞ 617† Hõ~°‡`åºQÆO - ã¨OK«Ü«∞#O, 'Ü«∂^Œ$KåÛù ÖÏÉèí— 618† ǨÏiѨ^Œ, ~åMÏÖò, ÉÏ|∂~å"£∞, J^èŒ~ü „ѨÉèí$`«∞Å QÆ∞iOz ã¨OÉèÏ+¨} 618† J^èŒ~ü K«O„^Œ<å^ä£, ã‘`å‰õΩO_£ Ü«∂„`å qâıëêÅ∞ 620† 4.#ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ`À Éèí[<å#O^ŒO, ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 620† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å JO`«~°Ìâ◊, J~°ú ÉÏǨϺ^Œâ◊, #$`«ºO 622† 5.#ˆ~O„^•^Œ∞Å`À ã¨OÉèÏ+¨} - ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ JO`«~°Ì$+≤ì 624† ã≤Ǩϟ~üÖ’ ǨÏ$^ŒÜü∞ WO\’¡ "≥·+¨‚=Ùx`À [iy# ã¨OѶ¨∞@# 624† Éèí‰õΩÎʼnõΩ ‰õΩÅÉË^èŒO LO_»^Œ∞ 624

27.^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À ... 626 1. ~å"£∞, ÉÏ|∂~å"£∞, '=∞—, K«∞hÖÏÖò, J^èŒ~ü, Éèí=<å^ä£, x~°O[<£ „ѨÉèí$`«∞Å`À 626† 'JÖËMò— '"åÜ«Ú=Ù— - 'JO`«ã¨∞Η 627† ÉÏ=ÙÖòÅ`À ã¨OÉèÏ+≤Oz# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ 628† 2.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O 629† <å =∂~°æO Uk? - ˆHâ◊"£, â◊â◊^èŒ~ü, q[Üü∞Å Jaè„áêÜ«∞O 629† QÆOQÆÖ’ áÈ@∞ áê@∞¡ 629 † '=∞—‰õΩ LѨ^Õâ◊O - <å~åÜ«∞}ü QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=# 630† =∞^蕺ǨÏfl „Ѩ™ê^ŒO - ÉÏ|∂~å"£∞`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 631† 3.Éèí‰õΩÎÅ`À Éèí[<å#O^ŒO - ÉèÏ=áê~°=㨺OÖ’ #$`«ºO 631† =∞Ç≤Ï=∂K«~°}ü #$`«ºO, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨O`À+¨O 633† 4.„Ѩ=$uÎ, x=$uÎ - q+¨Ü«∞ÖÏÅã¨∞Å Láêã¨# - L^ÀºQÆO

xvi

635† ÉèíQÆ=^Œ∞#‡`«Î ã≤÷u - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „áê~°÷# 636† L^ÀºQÆO, ^èŒ#O QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 636† Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ ã¨<åflºã≤ Éè‰í Ωõ _Î ∞» - QÆ$ǨÏã¨÷ Éè‰í Ωõ _Î ∞» 637† 5.K≥`· #« ∞ºÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ 638† 'J#<åºtÛ#ÎÜ∞« <ÀÎ=∂O— - aèH∆Í~°÷O "≥o§# ÉÏÅ ã¨<åflºã≤ Hõ^äŒ 638† 'Éèí‰õΩÎ_»∞ - ™È-ǨÏO— 639† <åÅ∞QÆ∞ Ѩ\ÏìÅ∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl Ü«Ú=‰õΩ_»∞ 640† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~å„u Éè’[#O - ''„Ѩu =ºH©Î WKÕÛ Ñ¨^•~å÷Å#∞ u#ÖˉõΩ<åfl#∞—— 640† 6.=ÚYs˚ ™È^Œ~°∞Å∞, *Ï˝<£ÉÏ|∞, z#flQÀáêÖò, ÃÑ^ŒÌHÍm, #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£Å`À 641† *Ï˝#O, J*Ï˝#O - â◊√+¨¯ *Ï˝#O 641† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèÏ=áê~°=â◊ºO 642† 7.H˘#flQÆ~ü Éèí‰õΩÎÅ`À - #ˆ~O„^Œ∞x QÍ#O, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè 642† ÉèíQÆ=Å¡aúH˜ =∂~°æO QÆ∞~°∞"åHͺÅÃÑ· qâßfiã¨O - â◊√+¨¯ áêO_ç`«ºO`À ã≤kú ÅaèOK«^Œ∞ 643† 8.#ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - "Õ^Œ"Õ^•O`åÅ∞ ˆH=ÅO ã¨∂K«#Å∞ 645† `«"≥∂QÆ∞} ™ê^èŒ∞=Ù 649† #ˆ~O„^Œ∞xH˜ LѨ^Õâ◊O - ã¨`«Î fiOÖ’ `«=∞ã¨∞û - ǨÏi<å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO 650† 9.#ˆ~O„^Œ∞x ÉèíH˜Î - Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± `À@Ö’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 651† 10.~åMÏÖò H˘~°‰õΩ HõÅ`« - Ü«∞^Œ∞=∞e¡H±, Éè’ÖÏ<å^ä£ 653†

ѨÓ~åfiѨ~°º„Hõ=∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å rq`« K«i„`« =∞`À^Œº=∂Å∞ =º‰õΩΊѨiK«Ü«∞O áê@Å ã¨∂zHõ JHÍ~åk ã¨∂z

j

jj

..... ..... ..... ..... .....

656 658 660 679 682

xvii

`˘eѨÅ∞‰õΩÅ∞ =∞Ǩ`«∞‡Å∞ =∞Ǩ`«∞‡ÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ"å~°∞ L<åfl~°∞. XHõ ~°HõO "å~°∞ ™ê=∂#∞ºÖÏ¡ [x‡Oz P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ<å#∞ëêª<åÅ∞ HÍqOz ѨiѨÓ~°‚ ã≤÷ux á⁄O^Õ"å~°∞. gix ™ê^è•~°} QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, ÖË^• PKå~°∞ºÅ∞QÍ ¿Ñ~À¯\Ï~°∞. =∞~À HÀ=‰õΩ K≥Ok# =∞Ǩ`«∞‡Å∞ ѨiѨÓ~°∞‚Å∞QÍ<Õ [x‡™êÎ~°∞. ã¨fi„ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O H͉õΩO_®, W`«~°∞ʼnõΩ ™È^•Ç¨Ï~°}QÍ LO_®Åx =∂„`«"Õ∞ g~°∞ P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ<å#∞ëêª<åÅ∞ KÕѨ_»`å~°∞. gix J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ JO\Ï~°∞. =∞Ǩ`«∞‡Å ¿ã= Ô~O_»∞ ~°HÍÅ ^èŒ~å‡Å∞ L#flq. 1. qt+¨ì ^èŒ~°‡O. 2. ™ê=∂#º ^èŒ~°‡O. qt+¨ì ^èŒ~°‡O J#flk ÉÏǨϺrq`åxH˜ ã¨O|OkèOz#k. ã¨=∂[OÖ’ Z=i ™ê÷<åxH˜ `«Q@æÆ ∞ì "å~°∞ KÕÜ∞« =Åã≤#q, KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜x x~°~‚ ÚOKÕk Wk. ™ê=∂#º^è~Œ ‡° O JO`«~O° QÍxH˜ ã¨O|OkèOz#k.

XHõ~°∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ KÕã¨∞H˘x, `«=∞#∞ ^≥·gã≤÷uH˜ ÃÑOK«∞HÀ=_®xH˜ `«QÆæ =∂~åæÅ#∞, Ѩ^Œú`«∞Å#∞ K«∂¿Ñk Wk. qt+¨ì ^èŒ~°‡O #tOKÕ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HÀ=‰õΩ K≥Ok# =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ [x‡™êÎ~°∞. g~°∞ qkèqÇ≤Ï`« Hõ~°‡Å#∞ `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ PK«iã¨∂Î, P xs‚`« ^èŒ~å‡xfl ѨÙ#~°∞^ŒúiOK«_®xH˜ =∂~°æO K«∂ѨÙ`å~°∞. `«~°∞"å`« x„+¨¯q∞™êÎ~°∞. gi „ѨÉèÏ=O XHõ xs‚`« Ѩikè ֒ѨÖË Wq∞_ç áÈ`«∞Ok. HÍÅQÆuÖ’ =∂#"åo gix =∞~°záÈ=_»=¸ Hõ^Œ∞Ì.

J~Ú`Õ ™ê=∂#º^èŒ~°‡O #tOKÕ "Õà◊ – =∞x+≤ =∞x+≤QÍ rqOK«_®<Õfl =∞~°záÈ~Ú#ѨC_»∞, P^蕺u‡Hõ rq`åxfl `«ºlOz, Ѩâ◊√„Ѩ=$uÎx ã‘fiHõiOz#ѨC_»∞ Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥Ok# =∞Ǩ`«∞‡Å∞ J=`«i™êÎ~°∞. g~°∞ Ü«∂=`«∞Î =∂#"åoH˜ ã¨O|OkèOz# XHõ ã¨O^Õâ◊O`À =™êÎ~°∞. gi rq`«=¸, ã¨O^Õâ◊=¸ ^Õâ◊ HÍÖÏʼnõΩ Jf`«"≥∞ÿ#kQÍ XáêÊ~°∞`«∞Ok. gi rq`« HÍÅOÖ’ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ gix QÆ∞iΙêÎ~°∞. J~Ú`Õ gi x~åº}Ï#O`«~°O gi ã≤^•úO`åÅ∂, É’kèOz# ã¨`åºÅ∂ qâ◊fi~°∂ѨO ã¨O`«iOK«∞H˘x „ѨѨOKåxfl K«∞\˜ì "Õ™êÎ~Ú, HÍÅO QÆ_çKÕH˘nÌ Jq ^ÕnѨº=∂#OQÍ „ѨHÍtã¨∂Î HÀ\Ï#∞HÀ@¡ [# rq`åʼnõΩ P^Œ~°≈hÜ«∞OQÍ ÉèÏã≤Å∞¡`å~Ú.

J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ `À_®Ê@∞ Wk ZÖÏ ™ê^茺=∞=Ù`«∞#flk? Ѩ~°OѨ~° ^•fi~å. J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ `«=∞ ã¨O^ÕâßÅ#∞ =∂#"åo JO`«\ ˜H© "åºÑ≤Î KÕÜ«∞ ã¨=∞~°∞÷Öˇ·# t+¨µºÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤, =^Œe "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. "åi ã¨O^ÕâßÅ „ѨÉèÏ=O, ã¨∂ÊùiÎ D t+¨µºÅ ^•fi~å q^Œº, Hõà◊, q*Ï˝#O, =∞`«O, P^蕺u‡Hõ`« J#|_Õ ã¨HõÅ ~°OQÍʼnõÄ "åºÑ≤Î QÍOK«∞`«∞Ok. "åi ã¨O^Õâ◊O XHõ #∂`«# âߢã¨ÎOQÍ

xviii

~°∂ѨÙk^Œ∞ÌH˘O@∞Ok. JѨÊ\˜ =~°‰õΩ LO@∂ =ã¨∂Î#fl U âߢ™êÎxflQÍx Jk xOkOK«@"≥∂, q=∞i≈OK«@"≥∂, u~°ã¨¯iOK«@"≥∂ KÕÜ«∞^Œ∞† JO^Œ∞‰õΩ =∂~°∞QÍ P âߢã¨ÎO =Ú#∞Ѩ\ ˜ âߢ™êÎÅ JxflO\˜ ã¨OHõÅ#OQÍ, ѨiѨÓ~°‚ ~°∂ѨOQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. D q^èŒOQÍ "åi ™ê\˜ÖËx rq`«O ^•fi~å#∂, "å~°∞ =^Œe "≥àı§ ã¨O^ÕâßÅ ^•fi~å#∂ =∂#"åoH˜ XHõ #∂`«# =∂~°æO, HÍÖÏ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# XHõ "≥Å∞QÆ∞ÉÏ@ Pq+¨¯ $`«=∞=Ù`«∞Ok. ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ D J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ =∂~°æOÖ’ =∞#‰õΩ Ju ã¨g∞ѨHÍÅOÖ’ J=`«iOz# "å~°∞ ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠t+¨µºÅ∞ „Ѩu XHõ¯~°∂ PÜ«∞# ã¨O^ÕâßÅÖ’ H˘xflO\˜x ã‘fiHõiOz, ^•xx `«=∞ rq`«O ^•fi~å#∞, ~°K«#Å∞ „Ѩã¨OQÍÅ∞ qq^èŒ =∂~åæÅ ^•fi~å#∂ „ѨѨOKåxH˜ Kå\Ï~°∞.

P t+¨µºÅÖ’ XHõ~°∞ =∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨΠ('=∞—). N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`« "å‰õΩ¯Å#∞ „ѨѨOKåxH˜ JO^Œ*Ë¿ã =∞ǨÏ^•ƒùQƺO á⁄Ok# "å~°∞ DÜ«∞#. `«^•Ìfi~å „Ñ¨Ñ¨OK« =∞`« K«i„`«Ö’ `«~°QÆx H©iÎ<åi˚OKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`«"å‰õΩ¯Å∞ 1882= ã¨OII Ѷ≤„|=iÖ’ '=∞—, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ ã¨O^Œi≈OKå~°∞.

P<å\˜ #∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞Ǩã¨=∂kè (1886 PQÆ+¨µì) =~°‰õΩ ^•^•Ñ¨Ù 250 ~ÀAÅ∞ PÜ«∞#∞fl ^Œi≈Oz, "åi J=∞$`«"å‰õΩ¯Å#∞ PÅH˜OKÕ ÉèÏQƺO á⁄Ok#"å~åÜ«∞#. P ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ `«=∞ k#K«~°º ѨÙã¨ÎHõOÖ’ ~åã¨∞H˘x, ѨkÅѨiKå~°∞. P `«~°∞"å`« "å\˜x 'N N ~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«— ¿Ñi@ S^Œ∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ∞QÍ =OQÆ ÉèÏ+¨Ö’ „ѨK«iOKå~°∞. nx `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^Œ"Õ∞ N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O. „QÆO^äŒ "≥·t+¨ì ºO 1. ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞x HõàÏ¡~å ^Œi≈Oz# "å~°∞† HÍm=∂`«#∞ ѨÓlOz P"≥∞ Hõ$áêHõ\ÏHõ∆O`À J<ÕHõ P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄Ok#"å~°∞† P^蕺u‡Hõ ã¨`åºÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOz#"å~°∞. PÜ«∞# =∂@Å∞ J#∞Éèí"åÅ =¸@Å∞. Wk D „QÆO^äŒO Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ`ÕºHõ qt+¨ì`«.

2. x[O ZѨC_»∂ ã¨~°à◊OQÍ<Õ LO@∞Ok. P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å #∞Oz á⁄Ok# D ã¨`«º =K«<åÅ∞ ‰õÄ_®, 'WO`«Hõ<åfl ã¨~°à◊OQÍ K≥ѨÊ_®xH˜ gÅ∞HÍ^Œ∞— J#flO`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ L<åfl~Ú. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèÏ+¨Ö’ áêO_ç`«º Ѩ\Ï\’áêÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù† J#∞Éèí=O #∞Oz ѨÙ@∞ì‰õΩ =zÛ# Ju z#fl Ѩ^•Å∞, ã¨~°à◊ "åHͺÅ∞ K«^Œ=_®xH˜ PǨ¡^•xfl HõÅ∞QÆKÕã¨∞Î<åfl~Ú.

3. `åuÎ fiHõ ã¨`åºÅ∞, PK«~°}Ï Ñ¨^Œú`«∞Å∞ J<Õ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å LѨ^ÕâßÅÖ’ KÀ@∞KÕã¨∞H˘O@∞<åfl~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, r=Ù_»∞, [QÆ`«∞Î J<Õ =¸_»∞ P^è•~° ã¨`åºÅ∞† „|ǨχO, =∂Ü«∞, *Ï˝#O, ÉèíH˜Î, Ü≥∂QÆO, Hõ~°‡, x~°∞æ}O, ã¨QÆ∞}O, q„QÆǨ~å^èŒ# =O\˜ Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞

xix

WHõ¯_» q=iOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. g\˜`Àáê@∞, K«k"Õ"åà◊¡O^Œ~°∂ `å=Ú J#∞ã¨iOK«_®xH˜ `«y# XHõ ã¨∞ÅÉèí=∂~°æO ã¨∂zOK«|_ç L#flk Jx „QÆÇ≤ÏOKÕ suÖ’ PK«~°} Ѩ^Œú`«∞Å∂ qiqQÍ L<åfl~Ú.

4.H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# `åuÎ fiHõ ã¨`åºÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ ã¨~°à◊OQÍ =∂~°_»O XHõ "≥·Ñ¨Ù, PÜ«∞# K«∂¿Ñ ^Œ$ëêìO`åÅ∞, LѨ=∂<åÅ∞, K≥¿ÑÊ Hõ^äŒÅ∞ "å\˜x ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ J~°÷O KÕã¨∞H˘<ÕÖÏ KÕã≤ =∞#ã¨∞û‰õΩ ǨÏ`«∞ΉõΩ<Õ@∞¡ KÕÜ«∞_»O =∞~À "≥·Ñ¨Ù =∞#O K«∂_»=K«∞Û.

5. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞, PÜ«∞#∞fl ^Œi≈OK«=K«∞Û, PÜ«∞#`À =∂\Ï¡_»=K«∞Û J#fl ^•xfl `«=∞ rq`«OÖ’ x~°∂Ñ≤Oz#"å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, WO^Œ∞HÀã¨O PÜ«∞# `«=∞ rq`å<Õfl XHõ „ѨÜ≥∂QÆ ˆH∆„`«OQÍ KÕã¨∞H˘<åfl~°∞. âßHõÎO, "≥·+¨‚=O JO@∂ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’x qq^èŒ âßYÅ∞ ¿Ñ~˘¯<Õ ™ê^èŒ<å Ѩ^Œú`«∞Å#∂† JÖψQ ¢ÔH·ã¨Î=O, W™ê¡O J<Õ Ñ¨~°=∞`åÅ ™ê^èŒ#Å#∂ PÜ«∞# J#∞+≤ªOKå~°∞. Hõ~îÀ~° ™ê^èŒ#Å∞ ã¨eáê~°∞. `«`«Êùe`«OQÍ Jxfl =∞`åÅ∂, ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∂ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ_®xH˜ =∂~åæÖË J#fl ã¨`åºxfl x~°∂Ñ≤Oz, 'Zxfl =∞`åÖ’, Jxfl =∂~åæÅ∞— J<Õ ã¨~°fi=∞`« ™ê=∞~°ã¨º ÉèÏ"åxfl „ѨѨOKåxH˜ Kå\Ï~°∞. U =∂~°æO J#flk „Ѩ^è•#O HÍ^Œ∞† P =∂~åæxfl ZO`«=~°‰õΩ „â◊^Œú`À, z`«âÎ √◊ kú`À J#∞ã¨iOz PK«iã¨∞<Î åflO J#fl^Õ „Ѩ^•è #O† Jxfl =∞`åÅ∂ ã¨`º« "Õ∞ Jx Ѷ∞¨ O\ÏѨ^OŒä QÍ Kå\˜K≥Ñ≤Ê# "å~åÜ«∞#. JO^Œ∞=Å¡ D „QÆO^äŒO Ѷ¨ÖÏ<å =∞`åxH˜ Jx H͉õΩO_® =∂#"åo HõO`«\ ˜H© ã¨O|OkèOz# qâ◊fi "Õ^ŒOQÍ ÉèÏã≤ã¨∞Î#flk.

6.. XHõ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µx =ÚY`å *ÏÅ∞"åi# J=∞$`«"å‰õΩ¯Å∞, Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ "≥#∞"≥O@<Õ ÅÉèíº"≥∞ÿ ѨÙã¨ÎHõ ~°∂ѨOÖ’ JO^Œ@O =∞`« K«i„`«Ö’ W^Õ „Ѩ^äŒ=∞O. 7. D ѨÙã¨ÎHõ ã¨fi~°∂ѨO QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥ѨCHÀ"åe. `åuÎ fiHõ LѨ^ÕâßÅ∞ ã¨OÉèÏ+¨}Å ~°∂ѨOÖ’ L<åfl~Ú. "å\˜x JOk=fi_»OÖ’x '=∞— „Ѩ`ÕºHõ ™ê=∞~å÷ºxfl, <Õ~°∞Ê#∞ `«Ñ¨ÊHõ K≥ѨCHÀ"åe. "≥Ú^Œ@ P ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ [iˆQ KÀ@∞#∞ =i‚™êÎ~°∞† Ñ≤^ŒÑ¨ JHõ¯_» L#fl"åix QÆ∞iOz# q=~åÅ∞ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ~°∞. D q^èŒOQÍ =∞#Å#∞ P ã¨÷ÖÏxH˜, P "å`å=~°}ÏxˆH `À_˘¯x áÈ`å~°∞. JO^Œ∞KÕ`« ã¨OÉèÏ+¨} P~°OÉèíO HÍQÍ<Õ =∞#O ^•<À¡ b#"≥∞ÿáÈ`åO. ÃÑ·QÍ JHõ¯_»Hõ¯_» áê@Å∞, JO^Œ"≥∞ÿ# Hõq`«ÖÏ¡O\˜ „ѨHõ$u =~°‚#Å∞, PÜ«∞# PÖ’K«<å =Å¡~°∞Å∞ JO@∂ x~åѶ¨∂@OQÍ ™êyáÈ`«∞Ok D ѨÙã¨ÎHõO. 8. Jxfl\˜H© q∞Oz, D ѨÙã¨ÎHÍxfl K«kq#"åi J#∞Éèí= ã¨`«ºO XHõ\ ˜ L#flk. rq`«OÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# ѨsH∆Í ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Hõ^ä•=∞$`«OÖ’x XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ѨÙ@Å∞ K«kq#ѨC_»∞ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# F^•~°∞Ê U^À ZHõ¯_ç #∞OKÀ =zÛ â’Hõ`«Ñ¨Î ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ ¿ã^ŒniÛ P#O^•#∞Éèí∂ux HõeyOK«@O Jã¨OMϺHõ áê~î°‰õΩÅ J#∞Éèí=O. JO^Œ∞=Å¡ „Ѩu~ÀA L^ŒÜ«∞O k#K«~°º#∞ „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∂, ~å„u Ѩ_»∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∂ Hõ^ä•=∞$`«OÖ’x XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ѨÙ@Å#∞ K«^Œ=_»O J<Õ‰õΩÅ∞ XHõ JÅ"å@∞QÍ<Õ Hõey L<åfl~°∞.

xx

J#∞|O^èŒ „QÆO^äŒO Hõ^ä•=∞$`«OÖ’ =∞#O K«∂¿ãq N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å LѨ^ÕâßÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨OÉèÏ+¨}Å∞.

K«i„`«Ö’ JѨÓ~°fi"≥∞ÿ# PÜ«∞# =∞Ǩ^Œ∞ƒù`« rq`« qâıëêÅ#∞ K«kq, "å\˜ <ÕѨ^䌺OÖ’ D LѨ^ÕâßÅ#∞ K«kq#ѨC_»∞ "å\˜x =∞iO`« ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O`À áê@∞ "å\˜ qaè#fl Ѩi=∂}ÏÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«_®xH˜ gÅ=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞KÕ`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å qѨÙÅ rq`« K«i„`«#∞ K«^Œ=@O J=ã¨~°O. PÜ«∞# „Ѩ`«ºHõ∆ t+¨µº_≥·# ™êfiq∞ âß~°^•#O^Œ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å rq`« K«i„`«#∞ 'N~å=∞Hõ$+¨‚ bÖτѨã¨OQÆ— ¿Ñi@ =OQÆÉèÏ+¨Ö’ ~°zOKå~°∞. J`«ºO`« „áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ#kQÍ Ñ¨iQÆ}˜OѨ|_Õ P L¢^ŒæO^äŒO `≥Å∞QÆ∞Ö’ 'N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨗 ¿Ñi@ "≥Å∞=_çOk. Hõ^ä•=∞$`åxH˜ J#∞|O^èŒOQÍ P „QÆO^ä•xfl K«^Œ=_»O ™ê^茉õΩʼnõΩ ZO`«QÍ<À LѨܫÚHõÎ=∞=Ù`«∞Ok. XHõ¯=∂@ k=º^Œ$âߺÅ∞, P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å∞, =∂#"åf`« ã¨OѶ¨∞@#Å∞, Jaè„áêÜ«∂Å∞ JO@∂ D „QÆO^äŒOÖ’ =∞#O K«k"Õq KåÖÏ L<åfl~Ú. g\˜x ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ gÅ∞QÍ áê^Œã¨∂zHõÅ∂, J#∞|O^è•Å∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛO. WHõ¯_» =∞#O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü«∞O XHõ\ ˜ LOk. Hõ^ä•=∞$`«O XHõ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µx J#∞Éèí= ã¨∂‰õΩÎÅ∞† XHõ qâ◊fi "Õ^ŒO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å t+¨µºÖˇ·# ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ, ™êfiq∞ ~å=∞Hõ$ëê‚#O^Œ, ™êfiq∞ âß~°^•#O^Œ, '=∞— – "≥Ú^ŒÖˇ·#"åˆ~ HÍ^Œ∞† =∂H±û=ÚÅ¡~ü, ~À=∂~ÀÖÏ, P~åflÖò¤ \Ï~Ú<£c "≥Ú^ŒÖˇ·# ZO^ŒÔ~O^Œ~À áêâßÛ`«º "Õ∞^è•=ÙÅ∞ D LѨ^ÕâßÅ J~å÷Å#∞ ZO`«QÍ<À q=iOz K≥áêÊ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨∂H˜Îx XHõ^•xfl fã¨∞H˘x ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ q=iOz#@∞¡ K≥|∞`å~°∞. D q^èŒOQÍ Éèí∂`«, =~°Î=∂<åÖ’¡ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞† Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ‰õÄ_® ZO^Œ~À "Õ∞^è•=ÙÅ∞ [x‡Oz P HÍÖÏxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ D LѨ^ÕâßÅ J~å÷Å#∞ q_»=∞~°z qâ◊nHõiOK«#∞<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å¡ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞H˘<Õ "å\˜Ö’ H˘xfl\˜<≥·<å QÍ_è»OQÍ Ü≥∂zOz, ^蕺xOz "å\˜x =∞# rq`åÅÖ’ J#fiÜ«∞O KÕã¨∞H˘x L#fl`« ã≤÷ux á⁄O^Œ_»"Õ∞ =∞#O KÕÜ«∞=Åã≤Ok. j

jj

xxi

N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠rq`« ã¨O„QÆǨÏO =OQÆ~å¢+¨ìѨ٠Ǩïw¡ lÖÏ¡Ö’x HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü ã¨ã¨ºâߺ=∞Å"≥∞ÿ# XHõ „QÍ=∞O. HõÅHõ`åÎ #∞Oz ^•^•Ñ¨Ù Ü«∂Éèˇ· "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’x D „QÍ=∞O =i á⁄ÖÏÅ`À, =∂q∞_ç `À@Å`À, `å\˜`ÀѨÙÅ`À, =∞^茺=∞^茺֒ K≥~°∞=ÙÅ`À JÅ~å~°∞`«∂ LO_Õk.

D „QÍ=∞OÖ’ =∞\˜ì QÀ_»Å`À `å\ωõΩ HõѨC`À Hõ@ì|_ç# XHõ z#fl ѨÓiO\’¡ J#∞~åQÍxH©, ã¨O™ê¯~åxH©, ÉèíH˜ÎH© =∂~°∞¿Ñ~°∞QÍ ‰õ∆Ωn~åO Kè«\’áê^蕺ܫ∞, K«O„^Œ=∞}©^Õq J<Õ J<Àº#º ^ŒOѨ`«∞Å∞ rqOKÕ"å~°∞. ‰õ∆Ωn~åO `«# Ñ≤`«~°∞Å „âß^•úk Hõ~°‡Å∞ x~°fiiÎOK«_®xH˜ QÆÜ«∞‰õΩ "≥o¡ L#flѨC_»∞ XHõ k=fiã¨fiѨflO QÍOKå_»∞. QÆÜ«∞Ö’ "≥Åã≤=Ù#fl ^≥·=O QÆ^•^èŒ~°∞_»∞ PÜ«∞# HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz, '‰õ∆Ωn~åO! h J##ºÉèíH˜ÎH˜ ã¨O`«∞+¨µì_ç#Ü«∂º#∞. h ‰õΩ=∂~°∞xQÍ <Õ#∞ [x‡OK«#∞<åfl#∞— J<åfl_»∞. K«O„^Œ=∞}©^Õq ‰õÄ_® ѨÅ∞ ^≥·g^Œ~°≈<åÅ∞ QÍOzOk. `«=∞ WO\˜ ã¨g∞ѨOÖ’x t"åÅÜ«∂xfl ã¨O^Œi≈Oz#ѨC_»∞ t=eOQÆO #∞Oz XHõ `Õ*’ѨÙO[O "≥Å∞=_ç `«#Ö’ „Ѩ"tÕ OK«@O P"≥∞ J#∞Éèí∂u K≥OkOk. ã¨O„Éèí=∂â◊Û~åºÅ∞ ÃÑ#Q˘#QÍ P"≥∞ 㨇 $u `«Ñ≤Ê Ñ¨_çáÈ~ÚOk. 㨇 $u =KåÛHõ `å#∞ QÆ~°ƒùO ^èŒiOKå#x „QÆÇ≤ÏOzOk. D q^èŒOQÍ ^≥·g ^Œ~°≈<åÅ∞ QÍOz# P áê=# ^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ 1836= ã¨OII Ѷ≤„|=i 17= `Õn |∞^èŒ"å~°O L^ŒÜ«∞O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [x‡OKå~°∞. QÆÜ«∞Ö’ "≥Åã≤=Ù#fl q+¨µ‚=Ù J#∞„QÆǨÏO`À [x‡Oz# HÍ~°}Ï# Ñ≤Å¡"å_çH˜ QÆ^•^èŒ~ü Jx <å=∞Hõ~°}O KÕâß~°∞. =Ú^Œ∞ÌÖÁeˆH #=ÙfiÅ`À, ˆHiO`«Å`À, fÜ«∞fÜ«∞x ѨÅ∞‰õΩÅ`À P „QÍ=∞ã¨∞÷ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ QÆ^•^èŒ~ü H˘Å¡Q˘\Ïì_»∞. K«∂ã≤#g, q#flg J>Ë¡ =∞#ã¨∞ûÖ’ =Ú„^Œ"Õã¨∞HÀQÆÅ „ѨuÉèí z#fl`«#OÖ’<Õ J`«_çH˜ LO_Õk. ѨÓsH˜ "≥àı¡ „Ѩ^è•#=∂~°æOÖ’ HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü <≥ÅH˘x L#flk. JO^Œ∞KÕ`« Ü«∂„f‰õΩÅ∞, ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ JHõ¯_» |ã¨KÕã≤ =∞s "≥àı¡"å~°∞. "åà◊√¡ QÍ#O KÕ¿ã ѨÙ~å}ËuǨ㨠w`åÅ∞, ™È΄`åÅ∞ QÆ^•^Œ~ü‰õΩ HõO~î°ã¨÷O. L`«û= k<åÅÖ’ „QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ „Ѩ^Œi≈OKÕ <å@HÍÅ∞ K«∂ã≤ "å\˜x J>Ë¡ ã¨OÉèÏ+¨}Å`Àã¨Ç¨ Jaè#~ÚOz K«∂¿Ñ"å_»∞. ‰õΩ=∞‡i"å~°∞ ^Õ=`å=¸~°∞ÎÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@O K«∂ã≤, =∞\˜ì`À J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ÉÁ=∞‡Å∞ KÕã≤, ZO_»Éˇ\ ˜ì "å\˜H˜ ~°OQÆ∞Å∞ JÅ^Õ "å_»∞. „QÍ=∞ áê~î°âßʼnõΩ "≥o¡ K«^Œ=_»O, „"åÜ«∞_»O <Õ~°∞ÛH˘<åfl_»∞ QÆ^•^èŒ~ü. J~Ú`Õ QÆ}˜`«O =∂„`«O JO`«QÍ XO@|@ìÖË^Œ∞. ѨK«ÛѨK«Ûx á⁄ÖÏÅ∞, QÆÅQÆÅ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞, hÖÏHÍâ◊O, Ѩ‰õ∆ΩÅ H˜ÅH˜ÖÏ~å"åÅ∞, HõkeáÈ`«∂#fl "Õ∞Ѷ¨∞ã¨=¸Ç¨Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# „ѨHõ$u ^Œ$âߺÅ∞ QÆ^•^èŒ~ü =∞#ã¨∞û#∞ J#∂ǨϺOQÍ „ѨÉèÏq`«O KÕ¿ãq.

xxii

QÆ^•^èŒ~ü‰õΩ U_Õà◊¡ „áêÜ«∞OÖ’ [iy# XHõ ã¨OѶ¨∞@# J`«_ç k=º`åfixfl "≥Å¡_çKÕ¿ã J™ê^è•~°} ã¨OÉèí=OQÍ ~°∂Ñ≤Oz#k. D ã¨OѶ¨∞@# QÆ∞iOz HÍÖÏO`«~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥Ñ≤ÊOk HÍã¨Î K«∂^•ÌO: ''HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ Ñ≤šʼnõΩ z#flz#fl |∞@ìÅÖ’ =∞~°=∞~åÅ∞ W=fi@O i"åA. Ñ≤Å¡Å∞ =∞~°=∞~åÅ∞ uO@∂ =iá⁄ÖÏÅÖ’ u~°∞QÍ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞.

JѨC_»∞ <å =Ü«∞ã¨∞û Pˆ~_Õà◊√¡ LO_»=K«∞Û. XHõ ~ÀA L^ŒÜ«∞O z#fl|∞@ìÖ’ =∞~°=∞~åÅ∞ áÈã¨∞H˘x, uO@∂ =iá⁄ÖÏÅQÆ∞O_® #_çzáÈ`«∞<åfl#∞. Jk "≥·âßY ÖËHõ *˺+¨ª =∂ã¨O J~Ú=ÙO@∞Ok. PHÍâ◊OÖ’ XHõ =¸Å#∞Oz "å#"Õ∞Ѷ¨∂Å∞ Hõ^Œe=ã¨∞Î<åfl~Ú. <Õ#∞ P HÍ~°∞"Õ∞Ѷ¨∂Å ™œO^Œ~°ºO uÅH˜ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂#∞. HÍ¿ãûѨ\’¡ PHÍâ◊O "Õ∞Ѷ¨∞=$`«"≥∞ÿáÈ~ÚOk. P HÍ~°∞"Õ∞Ѷ¨∂Å <ÕѨ^䌺OÖ’ áêÅ=O\˜ `≥Å¡x H˘OQÆÅ∞ ÉÏ~°∞Å∞fi ZyiáÈ`«∞<åfl~Ú.

ZO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ^Œ$â◊ºO! P ™œO^Œ~°ºOÖ’ <Õ#∞ "≥∞ÿ=∞~°záÈÜ«∂#∞. J>Ë¡ ^•<À¡ b#"≥∞ÿ ÉÏǨϺK≥·`«#ºO HÀÖ’Ê~Ú „H˜O^ŒÑ¨_çáÈÜ«∂#∞† KÕ`«#∞#fl =∞~°=∞~åÅ∞ á⁄ÅOÖ’ K≥^Œi áÈÜ«∂~Ú.

ZO`«¿ãѨ٠JHõ¯_» Ѩ_ç=Ù<åfl<À `≥eÜ«∞^Œ∞. ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê~Ú# ##∞fl K«∂ã≤# "åÔ~=~À WO\˜H˜ Z`«∞ÎH˘x fã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. ÉÏǨϺK≥·`«#ºO HÀÖ’Ê~Ú <Õ#∞ ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷ux á⁄O^Œ@O W^Õ "≥Ú^Œ\ ˜™êi.—— PÜ«∞# ÉèÏ=áê~°=â◊º`«Å‰õΩ <åOkQÍ nxfl ¿Ñ~À¯=K«∞Û. Ô~O_»=™êi PÜ«∞# á⁄Ok# ÉèÏ=áê~°=â◊º`« ‰õÄ_® ¿Ñ~À¯^ŒQÆæk. HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’x P#∂~ü XHõ ‰õΩ„QÍ=∞O. JHõ¯_» "≥Åã≤# qâßÖÏH˜∆x ѨÓlOKÕ xq∞`«ÎO ¢ã‘ÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ P#∂~ü‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. "åà◊¡`À QÆ^•^èŒ~ü‰õÄ_® "≥àÏ¡_»∞. H©~°Î#Å∞ áê_»∞H˘O@∂ "≥à◊√`«∂ L#fl QÆ^•^èŒ~ü ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ÉèíH˜Îáê~°=â◊ºOÖ’ J>Ë¡ xÅ|_çáÈÜ«∂_»∞. â◊s~°O xâ◊ÛÅ"≥∞ÿáÈ~ÚOk. ÉÏǨϺ㨇 $u HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. qâßÖÏH˜∆ <å=∞O ѨÅ∞=∂~°∞¡ J`«_ç K≥qÖ’ LK«ÛiOz# Ñ≤^Œ¿Ñ J`«_çH˜ 㨇 $u =zÛOk. UO [iyO^Œx J`«}˜‚ J_çy#ѨC_»∞, ^Õq`À `«# =∞#ã¨∞û `å^•`«‡ºO K≥Ok# Ѩi}Ï=∞O Jk J<åfl_»∞. Éè í Q Æ = zÛO`« # Ö’ =∞#㨠∞ û =ÚxyáÈ~Ú#Ѩ C _» Ö Ï¡ QÆ ^ •^è Œ ~ ü áê~° = â◊ º ã≤ ÷ ` « ∞ Å#∞ á⁄O^Œ™êQÍ_»∞. XHõ t=~å„u <å_»∞ W\˜ì áê~°=â◊º ã≤÷u J`«_çH˜ HõeyOk. JѨC_»∞ J`«_ç =Ü«∞ã¨∞û `˘q∞‡^Õà◊√¡. <å_»∞ LѨ"åã¨O LO_ç t= zO`«#Ö’ =Úxy L<åfl_»`«_»∞. XHõ q∞„`«∞x "Õ_çHÀÅ∞ HÍ~°}OQÍ <å\˜ ~å„u „Ѩ^Œi≈OKÕ <å@HõOÖ’ "Õ+¨O ^èŒiOѨ JOwHõiOKå_»∞. t=Ùx "Õ+¨O ^èŒiOz, ~°OQÆã¨÷ÅO g∞^Œ‰õΩ =KåÛ_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞û t=ÙxÖ’<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ ÅQÆflO J~ÚáÈ~ÚOk. ÉÏǨϺ㨇 $u HÀÖ’Ê~Ú, =∞#ã¨∞û JO`«~°∞‡Y"≥∞ÿ áê~°=â◊ºã≤÷ux á⁄O^•_»∞.

P ~å„`«O`å áê~°=â◊ºã≤÷u H˘#™êyOk. =∞~åfl_»∞ L^ŒÜ«∞"Õ∞ ÉÏǨϺ㨇 $uÖ’H˜ =KåÛ_»∞.

HÍÅK«„HõO y„~°∞# uiyOk. J<ÕHõ HõëêìÅ∞, ^Œ∞óMÏÅ∞ QÆ^•^èŒ~ü ‰õΩ@∞OÉÏxfl P=iOKå~Ú. `«O„_ç HÍÅ^èŒ~°‡O K≥O^Œ@=¸, J#fl ~å"£∞‰õΩ=∂~ü ÉèÏ~°º =∞~°}˜OK«@=¸, `«e¡ =$^•úѨº=¸, ‰õΩ@∞O| Pi÷Hõ ^Œ∞ã≤÷f – W=hfl Hõeã≤ QÆ^•^èŒ~ü#∞ ã¨O™ê~° r=#O QÆ∞iOz f„=OQÍ PÖ’zOѨ ѨÙiQ˘ÖÏÊ~Ú. ã¨O™ê~°O Jx`«º=∞h, Hõeq∞ ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ HÀã¨"Õ∞ Ö’‰õΩÅ∞ D

xxiii

Ö∫H˜Hõ q^ŒºÔH· Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°<Õ ÉèÏ=# J`«_ç =∞#ã¨∞ûÖ’ "Õà◊¥¡xOk. Hõ#∞Hõ áê~î°âßÅ q^Œº Ѩ@¡ „â◊^Œú =Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. ''D q^Œº <ÕiÛ#O^Œ∞# Ü«∞^ä•~°÷ *Ï˝#O, ÉèíH˜Î á⁄O^ŒQÆÅ=∂? ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈OK«\ÏxH©, „áêѨOzHõ ^Œ∞óMÏÅ∞ JkèQÆq∞OK«\ÏxH© x„+¨ÊÜ≥∂[#"≥∞ÿ# D q^ŒºKÕ`« <å‰õΩ XiˆQk Uq∞\˜? ˆH=ÅO J#flO ѨѨC ‰õÄ~°ÖË =∂#=[#‡‰õΩ Ѩ~°=∂~å÷Å∞ HÍ=Ù...—— WÖÏ P Ѩã≤ ǨÏ$^ŒÜ«∞O zO`«# KÕÜ«∞™êyOk. JO^Œ∞KÕ`« áê~î°âßÅ q^Œº‰õΩ ã¨fiã≤Î K≥áêÊ_»`«_»∞. á⁄@ì‰õÄ\˜HÀã¨O HõÅHõ`åΉõΩ "≥o¡# ~å"£∞‰õΩ=∂~ü, QÆ^•^èŒ~ü K«^Œ∞=Ù#∞ J„â◊^Œú KÕã¨∂Î<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ ѨxÖ’ `«#‰õΩ KÕ^À_»∞"å^À_»∞QÍ LO\Ï_»<Õ ™ê‰õΩ`À `«=Ú‡x `«#`À HõÅHõ`åΉõΩ fã¨∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞.

HõÅHõ`åÎÖ’ *Ï<£|*Ï~ü J<Õ „áêO`« "åã¨Î=Ùº~åÅ∞ ~å}©˜ ~å㨇}˜. Éèí~°Î =∞~°}˜OKåHõ, J`«_»∞ =^ŒeáÈ~Ú# Jáê~° ã¨OѨ^Œ‰õΩ P"≥∞ JkèHÍi}˜ J~ÚOk. ÉèíH˜Î, ã¨O™ê¯~°O, QÆ∞O_≥ ^è≥·~°ºO, ^ŒHõ∆`« Hõey# D"≥∞ HÍm=∂`«#∞ `«# W+¨ì^≥·=OQÍ P~åkèã¨∂Î =zÛOk. P"≥∞ [g∞ HÍ~åºÅÜ«∞ =Ú„^ŒÅÖ’ 'HÍm=∂`« áê^ŒÑ¨^•‡ÅÔH· xsH˜∆ã¨∂Î L#fl ~å㨇}˜— J<Õ =Ú„kOѨ|_ç LO@∞Ok. XHõ™êi HÍjÜ«∂„`« KÕÜ«∞QÀiOk ~å㨇}˜. JO^Œ∞ÔH· XHõ =∞Oz~ÀA x~°‚~ÚOz, „Ѩܫ∂} U~åÊ@∞¡ KÕã¨∞H˘#flk. HÍx |Ü«∞Å∞^Õ~°\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ ~ÀA ~å„u HÍm=∂`« P"≥∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz QÍOQÍf~°OÖ’ `«#‰õΩ XHõ ^Õ"åÅÜ«∞O xi‡Oz, J#∞x`«ºO P~åkèã¨∂Î LO>Ë, `å#∞ JHõ¯_Õ "≥Åã≤ ѨÓ[Å∞ ã‘fiHõi™êÎ#x `≥eÑ≤Ok. nx`À Ѩ~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞~åÖˇ·# ~å}©~å㨇}˜ QÆOQÍf~°OÖ’ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O J<ÕKÀ@ ^•^•Ñ¨Ù Ѩk¿ÇÏ_»∞ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x H˘#∞QÀÅ∞KÕã≤, Ѩ^Õà◊¡Ö’ PÅÜ«∞ x~å‡}O QÍqOzOk. ~å"£∞‰õΩ=∂~ü ã¨Ç¨Ü«∞O`À 1855, "Õ∞ 31 = `Õn# PÅÜ«∞OÖ’ HÍm=∂`« q„QÆÇ¨Ï „Ѩu+¨ª [iyOk. ~å}©~å㨇}˜ q#fláêxfl JOwHõiOz ~å"£∞‰õΩ=∂~ü HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ*Ïi ÉÏ^茺`«#∞ ã‘fiHõiOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® J#flQÍi`À<Õ |㨠KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°=¸, HÍoHÍÅÜ«∞=¸, ѨOK«=\©, ã¨∞O^Œ~° L^•º#=#=¸, áê=# QÆOQÍ#n PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl JѨiq∞`«OQÍ PHõ@∞ìH˘<åfl~Ú. J#flQÍi „¿Ñ=∞, ~å}©, P"≥∞ JÅ∞¡_»∞ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ K«∂Ñ≤# P^Œ~åaè=∂<åÅ∂, J#∞„QÆÇ≤ÏOz Ѩi~°H˜∆OK«\ÏxH˜ xsH˜∆ã¨∂Î L#fl HÍm=∂`« – JO^Œ~°∂ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û#∞ P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕâß~°∞. J#flQÍi =∞~°}Ï#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓ*Ïi ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOKå~°∞. ѨÓ*ÏiQÍ xÜ«Ú‰õΩÎÖˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞#∞ xO_»∞ =∞#ã¨∞û`À P HÍ~°ºx~°fiǨÏ}Ö’ JiÊOK«∞H˘<åfl~°∞. "Õ‰õΩ=<Õ ÖËz QÆOQÆÖ’ ™êfl#O PK«iOKÕ"å~°∞. HÍm=∂`«#∞ H©iÎã¨∂Î #O^Œ=#OÖ’ ѨÙ=ÙfiÅ∞ ¿ãHõiOKÕ"å~°∞. =∂ÅÅ∞ Hõ>Ëì"å~°∞. aO^≥ÅÖ’ QÆOQÍ [ÖÏxfl Ѩ@∞ì‰õΩ=zÛ [QÆ[˚#xx Jaè¿+H˜OKÕ"å~°∞. HÍm=∂`« q„QÆǨxH˜ =¢™êÎÅ∞, PÉèí~°}ÏÅ∞ JÅOHõiOKÕ"å~°∞. ~å"£∞„Ѩ™ê^£, Hõ=∞ÖÏHÍO`ü =O\˜ =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ QÍ#O KÕã≤# áê@Å∞ ã¨ÉèíH˜ÎHõOQÍ áê_Õ"å~°∞. ~å„u "≥O_ç=∞OK«O g∞^Œ J=∞‡#∞ Ѩ=oOѨ*Ëã≤, ÖÏeáê@Å`À P"≥∞#∞ x„^Œ ѨÙKÕÛ"å~°∞.

xxiv

L^ŒÜ«∞O `˘q∞‡k QÆO@ʼnõΩ „áê~°OaèOz# ѨÓ*ÏHÍ~°º„Hõ=∞O ™êÜ«∞O„`«O =~°‰õΩ, H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ~å„`«O`å H˘#™êˆQk. [QÆ[˚#x`À ™êxflÇ≤Ï`«ºO JkèHõiOKÕH˘nÌ P"≥∞ ˆH=ÅO tÅÜ≥ÿ∞ LO_»É’^Œ<Õ ÉèÏ=# PÜ«∞# =∞#ã¨∞ûÖ’ ^Œ$_è»OQÍ <å@∞H˘Ok. =ÚMÏ=ÚdQÍ P"≥∞#∞ K«∂_®Å<Õ PHÍOHõ∆ PÜ«∞#Ö’ |bÜ«∞"≥∞ÿáÈ~ÚOk. ~å=∞„Ѩ™ê^£#∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOz# P"≥∞ `«##∂ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«‰õÄ_»^•, ã¨~fi° â◊H=Θ ∞O`«"∞≥ #ÿ ^≥=· O q„QÆÇϨ OÖ’ ~å‰õÄ_»^•, =∂#=ÙÅ#∞ ã¨$lOKÕ [QÆ[#˚ x =∂#=~°∂ѨOÖ’ ^Œ~°≈#O W=fi^• Jx PÜ«∞# ÉèÏqOK«™êQÍ~°∞. P ÉèÏ=# f„= "庉õΩÅ`« „H˜O^Œ Ѩi}q∞OzOk. [QÆ[˚#x ^Œ~°≈<åxÔH· "庉õΩÅ`« K≥O^•~°∞, qÅÑ≤OKå~°∞, <ÕÅg∞^Œ Ѩ_ç ^˘~å¡~°∞, aQÆæ~°QÍ U_®Û~°∞. ~ÀAÅ∞ <≥ÅÅÜ«∂º~Ú. [QÆ[#˚ x ^Œ~≈° #O HÍÖË^∞Œ . D ~ÀAÖ’¡ `«=∞ =∞<À"庉õΩÅ`«#∂, ^•x Ѩi}Ï=∞O QÆ∞iOp HÍÖÏO`«~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ `≥eáê~°∞: '' [QÆ[˚#x =¸iÎx K«∂_»ÖˉõΩ<åfl#<Õ ^Œ∞óYO <å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl f„=OQÍ ÉÏkèOzOk. `«_ç|@ì#∞ "≥∞eÃÑ\˜ì Ñ≤O_ç#@∞¡ <å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl Z=~À QÆ\ ˜ìQÍ Ñ≤O_»∞`«∂=Ù#fl ÉÏ^èŒ#∞ J#∞ÉèíqOKå#∞. XHõ"Õà◊ [QÆ[˚#x ^Œ~°≈#O HÍ^Õ"≥∂##fl P"Õ^Œ# <åÖ’ JѨiq∞`« ^Œ∞óMÏxfl HõeyOzOk. WÖÏ rqOK«@OÖ’ U „ѨÜ≥∂[#=¸ ÖË^Œ<Õ x~°‚Ü«∂xH˜ =KåÛ#∞. JѨC_»∞ PÅÜ«∞OÖ’x HõuÎ g∞^Œ‰õΩ J#∞HÀ‰õΩO_® <å K«∂Ѩ٠"≥o¡Ok. P Hõ∆}"Õ∞ HõuÎ`À <å „áê}O fã¨∞HÀ^ŒÅKå#∞. Ñ≤zÛ"åxÖÏ Ñ¨~°∞ÔQuÎÔHo¡ P HõuÎx ѨÙK«∞ÛH˘<åfl#∞. =∞~°∞Hõ∆}O [QÆ[˚#x <å =ÚO^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿOk. <Õ#∞ 㨇 $u HÀÖ’Ê~Ú „H˜O^ŒÑ¨_çáÈÜ«∂#∞. ÉÏǨϺ„ѨѨOK«OÖ’ UO [iyO^À, Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ ZÖÏ QÆ_çKåÜ≥∂ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍx ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åà◊OÖ’ JO`« = ~° ‰ õ Ω J#∞Éè í q OK« x Jx~° fi K« h Ü« ∞ P#O^Œ O á⁄Oyá⁄~° ¡ @ O J#∞Éè í ∂ `« " ≥ ∞ ÿ O k. `Õ*’q~å[=∂#"≥∞ÿ# [QÆ[˚#x ^Œ~°≈#O á⁄O^•#∞. ''D ^Œ~°≈<å#O`«~°O tÖÏq„QÆǨÏO =∂Ü«∞"≥∞ÿOk. ã¨r=OQÍ [QÆ[˚#x „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿOk. [QÆ˚#x LKåÛùã¨xâßfi™êÅ∞ <å KÕuH˜ `«QÆ∞Å∞`«∂ L#fl J#∞Éèí∂u #O^•#∞. ™êÜ«∞O„`«O náêÅ∞ "≥ey# `«~°∞"å`« P"≥∞ ѨKå~°∞¡ KÕ¿ãk. `«^ÕHõOQÍ P"≥∞#∞ K«∂¿ã"å_çx. P"≥∞ h_» QÀ_»ÃÑ· Ѩ_»ÖË^Œ∞. J~°ú~å„u QÆ*ˇ˚Å∞ QÆÅQÆÅÖÏ_çã¨∂Î P"≥∞ "Õ∞_»ÃÑ·H˜ "≥à◊¡@O K«∂ã≤ L<åfl#∞.

QÆ∞O_≥ QÆ|QÆ| H˘@∞ìH˘O@∂ LO_»QÍ P"≥∞#∞ "≥#flO>Ë "å_çx. "Õ∞_» =™ê~åÖ’ xÅ|_»¤ [QÆ[˚#x #Å¡x ‰õΩ~°∞Å∞ QÍeÖ’ `ÕeÜ«∂_»∞`«∞O_»QÍ, P"≥∞ QÆOQÍ#kˆHã≤ áÈ`«∂ LO_Õk.

D ^Œ$âߺÅ`À ^≥·=O – =∞x+≤ J#fl ã≤÷u áÈ~Ú, [QÆ[˚#x – Éèí‰õΩÎ_»∞ J<Õ ã≤÷uáÈ~Ú, `«e¡ – ‰õΩ=∂~°∞_»∞ J#fl ™êxflÇ≤Ï`«ºO U~°Ê_çOk.—— J#=~°`«O 'J=∂‡, J=∂‡— JO@∂ `«e¡x K«∂_»QÀˆ~ Ñ≤Å¡"åx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÜÕ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÖ’ á⁄_»ã¨∂Ñ≤OzOk. nx `«~°∞"å`« qkè qÇ≤Ï`åÅ ##∞ã¨iOz PÜ«∞# ѨÓ[ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. [QÆ[˚#xH˜ ã¨=∞iÊOKÕ Ñ¨Ù=ÙfiÅ#∞ `«=∞ `«ÅÃÑ·, Éèí∞*ÏÅÃÑ·, H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ HÍà◊¡ÃÑ· LOK«∞H˘<Õ"å~°∞.

KÕuÖ’ J#flO fã¨∞H˘x [QÆ[˚#xH˜ ÃÑ@ì_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKÕ"å~°∞. 'FǨϟ! <Õ#∞ =ÚO^Œ∞

xxv

u<åÖÏ? 㨈~— JO@∂ `å"Õ∞ u<Õ"å~°∞. „ѨHõ¯# Ñ≤e¡x K«∂¿ãÎ '~å J=∂‡, W^Œ∞QÀ <≥·"Õ^ŒºO— JO@∂ J<åflxfl Ñ≤e¡H˜ ÃÑ>Ëì"å~°∞† [QÆ[˚#x "≥O_ç =∞OK«OÃÑ· Ѩ_»∞H˘<Õ"å~°∞. PÜ«∞# L`«¯ $+¨ì P^蕺u‡Hõ ã≤÷`«∞Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËx PÅÜ«∞ ã≤|ƒOk, W`«~°∞Å∞ PÜ«∞#∞fl Ñ≤zÛ"åx „H˜O^Œ [=∞Hõ\Ïì~°∞. P q+¨Ü«∞O =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞‰õΩ `≥eáê~°∞.

JHõ¯_» HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ K«O„^Œ=∞}©^Õq D=~°ˆH ÃÑ^ŒÌ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~å"£∞‰õΩ=∂~ü =∞~°}˜OK«@O`À ^Œ∞óY™êQÆ~°OÖ’ =Úxy LOk. ^•xH˜`À_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ QÆ^•^èŒ~ü‰õΩ Ñ≤zÛѨ\ ˜ìO^Œ<Õ "å~°Î‰õÄ_® P"≥∞‰õΩ JOkOk. QÀ~°∞K«∞@∞ì g∞^Œ ~ÀHõ\ ˜ áÈ@∞ÖÏ qÅqÖÏ¡_çáÈ~Ú# P"≥∞ "≥O@<Õ `«# Ô~O_»= ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ~å"Õ∞â◊fi~ü#∞ ѨOÑ≤, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ ~°Ñ≤ÊOzOk. q"åǨÏO [iÑ≤¿ãÎ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û Ö∫H˜Hõ q+¨Ü«∂Å "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞~°Å∞`«∞O^Œx, =∞<Àã≤÷u K«Hõ¯|_»∞`«∞O^Œh ZOz `«e¡, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|O^è•Å∞ "≥^ŒHõ™êQÍ~°∞.

HÍx ã¨O|O^èŒO XHõ¯\© ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. JѨC_»∞ XHõ ~ÀA N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞#ã¨∞û JO`«~°∞‡Y"≥∞ÿ# ã≤÷uÖ’, 'WHõ¯_® JHõ¯_® ZO^Œ∞‰õΩ "≥^Œ‰õΩÖÏ_»`å~°∞? [Ü«∞~åOÉÏ\˜H˜ "≥à◊§O_ç. JHõ¯_» <å HÀã¨"Õ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl Ñ≤Å¡#∞ ~åOK«O„^Œ =ÚM’áê^蕺ܫ∞ WO\’¡ K«∂_»=K«∞Û— J<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ<Õ âß~°^•^ÕqH˜, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ q"åǨÏO [iyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ JѨC_»∞ =Ü«∞ã¨∞û 23 Uà◊√¡. HÍÖÏO`«~°OÖ’ =∂`«$=¸iÎ âß~°^•^ÕqQÍ ¿Ñ~°∞QÍOz# âß~°^•=∞}˜ =Ü«∞ã¨∞û JѨC_»∞ S^Õà◊√¡. "åi ã¨O™ê~°OÖ’ HÍ=∂xH˜ KÀ@∞ÖË^Œ∞, P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#ňH ™ê÷#O. Éè’QÍxH˜ KÀ@∞ ÖË^Œ∞, Ü≥∂QÍxˆH KÀ@∞. ã¨O™ê~° rq`åxH˜ „H˘`«Î x~°fiK«#O WzÛ, XHõ „H˘`«Î Ü«ÚQÍxH˜ "å~°∞ <åOk ѨeHÍ~°∞.

H˘xfl <≥ÅÅ `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ uiy =KÕÛâß~°∞. HÍx PÜ«∞# ÉèíQÆ=^Œ∞<å‡^ŒO =Ú#∞Ѩ\ ˜HõO>Ë JkèHõ=∞~ÚOk. `«e¡, ÉèÏ~°º, ‰õΩ@∞O|O ã¨~°fiã¨fiO =∞~°z [QÆ[˚#x HÀã¨O f„=Ѩi`åѨOÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. u#@O =∞~°záÈÜ«∂~°∞. x„^Œ áÈ=@O ÖË^Œ∞. PÜ«∞# Hõ#∞Ô~ѨÊÅ∞ =¸`«Ñ¨_»@O q㨇iOKå~Ú. HÍà◊¡ ~À=∂Å#∞Oz ~°HõÎ aO^Œ∞=ÙÅ∞ K≥=∞@QÍ „ã¨qOKå~Ú. Pˆ~à◊√¡ WÖÏ QÆ_»záÈÜ«∂~Ú. D HÍÅѶ¨∞@ìOÖ’ PÜ«∞# J<ÕHõ ^≥·=^Œ~°≈<åÅ∞ QÍOKå~°∞. `«=∞ K«∞@∂ì=Ù#fl =ã¨∞Î=ÙÅhfl PÜ«∞#‰õΩ ^≥·==∞Ü«∞OQÍ HÍ#=KåÛ~Ú. ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨µ‚_»∞, ã‘`«, ~å^èŒ, ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ ^Œ~°≈#O WzÛ `«=∞Ö’ SHõºO J=@O QÍOKå~°∞ PÜ«∞#.

D HÍÅOÖ’ Éèˇ·~°g„ÉÏǨχ}˜ J<Õ ¢ã‘Î ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O =zÛOk. D"≥∞ [QÆ[˚#xx P~åkèã¨∂Î `åO„uHõ=∂~°æOÖ’ ™ê^èŒ#Å∞ KÕã≤, L#fl`« P^蕺u‡HÍ#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄Ok# =ºH˜Î. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ PÜ«∞# B#fl`«ºO „QÆÇ≤ÏOzOk. Hõ#∞Hõ PÜ«∞#‰õΩ `åO„uHõ™ê^èŒ# Ѩ^Œú`«∞Å∞ <Õ~°ÊQÀiOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® Éèˇ·~°g „ÉÏǨχ}˜x QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOz `åO„uHõ „QÆO^ä•Å∞ ¿Ñ~˘¯<Õ 64 `åO„uHõ ™ê^èŒ#Ö’¡ ã≤^Œ∞úÖˇ·<å~°∞. `å#∞ <ÕiÛ# âߢ™êÎÅ =¸ÅOQÍ#∞, ™⁄O`« J#∞Éèí"åÅ

xxvi

^•fi~å#∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ XHõ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µxQÍ QÆ∞iÎOz# Éèˇ·~°q, ѨO_ç`« ã¨Éèí <˘Hõ^•xfl ã¨=∂"Õâ◊Ѩ~°z, ™êkèHÍiHõOQÍ ^•xx x~°∂Ñ≤OzOk. `åO„uHõ ™ê^èŒ#Å∞ ѨÓ~°Î~Ú# `«~°∞}OÖ’ `À`åѨÙi (<åOQÍì) J<Õ J^≥· fi`« "Õ^•Ou ^ŒH}∆˜ âË fi◊ ~°O "ÕOKÕÜ∞« @O `«@ã≤O÷ zOk. #~°‡^•#n f~å# #ÅÉè·ˇ Uà◊¡ áê@∞ Hõ~Àî ~° ™ê^è<Œ å#∞ëêª<åÅ∞ ã¨eÑ≤, „|Ǩχ*Ï˝#O á⁄Ok ^•<À¡ =Úxy LO_Õ"å_»`«_»∞. J^≥· fi`« ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOѨ L`«Î=∂kèHÍiQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ QÆ∞iÎOKå_»∞ `À`åѨÙi. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ PÜ«∞##∂ QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOz, ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOz ˆH=ÅO =¸_»∞ ~ÀAÖ’¡<Õ xifiHõÅÊ ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. `å#∞ 40 Uà◊¡Ö’ á⁄Ok# J#∞Éèí∂ux =¸_Õ<åà◊¡Ö’ á⁄Ok# t+¨µºx K«∂ã≤ `À`åѨÙi JK≥Û~°∞"˘O^•_»∞.

P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Ö’¡ ã¨~Àfi`«¯$+¨ì"≥∞ÿ#kQÍ ¿Ñ~À¯|_ç# D J^≥· fi`« J#∞Éèí∂ux á⁄Ok# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ W`«~° =∞`åÅ ^•fi~å ‰õÄ_® P ã¨`«ºO `≥Å∞ã¨∞HÀQÀ~å~°∞. ¢ÔH·ã¨Î=O, W™ê¡O "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞`åÅ#∞ KÕQ˘x Jq `≥e¿Ñ ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOKå~°∞. "å\˜ Ѷ¨e`«OQÍ =∞ǨÏ=∞‡^£ #c, Uã¨∞„H©ã¨∞ÎÅ ^Œ~°≈#O á⁄Ok "å~°∂ `«=∞Ö’ SHõºO J=@O QÍOKå~°∞.

D suÖ’ K«i„`« Hõh qh Z~°∞QÆx ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOz ѨÅ∞~°HÍÅ J#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄Ok# PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ Ü«Ú=‰õΩÅ∞, =$^Œ∞úÅ∞, ѨO_ç`« áê=∞~°∞Å∞, ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ZO^Œ~À ~å™êQÍ~°∞. PÜ«∞# ‰õÄ_® JǨÏiflâ◊Å∞ "åiHõO^ŒiH© LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. 'D =∞Ǩ`«∞‡_»∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ Éèí‰õΩÎÅ ^Œ∞óMÏÅ#∞ Hõ~°∞}`À PÅH˜OKÕ"å~°∞. ^Œ∞óMÏ#ÅOÖ’ =∂_çáÈ`«∂ L#fl Ö’‰õΩÅ qÖÏáêʼnõΩ K≥q XˆQ"æ å~°∞. Ѩل`«∞x HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞. `«e`¡ O« „_»∞Å#∞ HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞. ÉèÏ~°º#∞ HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞ ^Œ∞óYÉèÏ~°O`À `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ~åQÍ, "åix J#∞#~ÚOz, =∞<ÀÃã·÷~°ºO HõeyOz =∂~åæO`«~°O K«∂¿Ñ"å~°∞. *Ïu =∞`« qK«Hõ∆} ÖˉõΩO_® JO^Œih P^ŒiOKÕ"å~°∞!— – WÖÏ PÜ«∞#∞fl QÆ∞iOz [#O =∂\Ï¡_»∞HÀ™êQÍ~°∞. Ü«Ú=‰õΩÅ∞, QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ Jx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å t+¨µºÅ∞ Ô~O_»∞ HÀ=ʼnõΩ K≥Ok#"å~°∞. Ü«Ú=‰õΩÖ’¡ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò, ÉÏ|∂~å"£∞, â◊~°`ü, â◊t, `å~°H±, ÖÏ@∂, x~°O[<£, Ü≥∂w<£, QÆOQÍ^èŒ~ü, âß~°^•„Ѩã¨#fl, ǨÏi, ã¨∞É’^è£, HÍm„Ѩ™ê^£, ǨÏi„Ѩã¨#fl† WOHÍ, =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# ÃÑ^ŒQÌ ÀáêÖò – "≥Ú`«OΠѨ^ÇŒ ¨ ~°∞ =∞Ok HÍÖÏO`«~O° Ö’ ã¨<åflºã¨O ѨÙK«∞ÛH˘<åfl~°∞. gi jÅO, `«Ñ¨O, Ü≥∂QÆO, Ѩi„â◊=∞, `åºQÆO =O\˜ ã¨~Àfi`«¯ $+¨ì QÆ∞}QÆ}ÏÅ∂, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å É’^èŒÅ∂, =∂`«$=¸iÎ âß~°^•^Õq =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fi=¸ Hõe¿ã <Õ\ ˜ ~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~îåÅ∞ Pq~°ƒùqOK«\ÏxH©, Ü«∂=„`«ÊѨOK«OÖ’ âßM’ѨâßYÅ∞QÍ qã¨ÎiOK«\ÏxH©, q^•ºã¨Oã¨÷Å, "≥·^ŒºâßÅÅ, ѨÙã¨ÎHõ „ѨK«∞~°}Å Pq~åƒù"åxH© ѨÙ<åkQÍ J=∞i<å~Ú. D t+¨µºÅÖ’ „Ѩ^è•#∞_»∞QÍ "≥Å∞Q˘Ok# "å_»∞ #ˆ~O„^Œ∞_»∞. DÜ«∞<Õ HÍÖÏO`«~°OÖ’ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^ŒQÍ qâ◊fiqMϺu <˘O^•~°∞.

xxvii

`«=∞#∞ "≥^HŒ ˘¯O@∂ =zÛ# QÆ$ǨÏã¨∞Å÷ ‰õÄ XHõ #∂`«# =∂~°Oæ K«∂Ñ≤OKå~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞. "å~°∞ ã¨O™ê~°O `«ºlOѨ#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞, ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂<Õ P^蕺u‡Hõ rq`«O QÆ_»Ñ¨=K«∞Û#x „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ `å#∞ JÖÏ rqOz K«∂áê~°∞. Wk QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ XHõ =~°„Ѩ™ê^ŒOQÍ ~°∂Ñ≤OzOk. QÆ$ǨÏã¨÷ t+¨µºÅÖ’ XHõÔ~·# =∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨΠ('=∞—) 1882 Ѷ≤„|=iÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ "≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ ^Œi≈OKå_»∞. ™ê\˜ÖËx 'N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«— =∞<Õ D „QÆO^ä•xfl =∞#‰õΩ JOkOz#k DÜ«∞<Õ.

D q^èŒOQÍ QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∂xH˜, ã¨<åflº™ê„â◊=∂xH˜ ^Œ$ëêìO`«OQÍ rqOz K«∂Ñ≤Oz, "å\˜HõO@∂ XHõ Q˘Ñ¨Ê "å~°ã¨`åfixfl q_çz "≥àÏ¡~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞.

1885Ö’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ Q˘O`«∞Ö’ „=}O |Ü«∞Å∞^Õi Jk „Hõ"Õ∞}Ï Hͺ#û~ü „H˜O^Œ Ѩi}q∞OzOk. QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅ∂, Ü«Ú=‰õΩÖˇ·# t+¨µºÅ∂, =∂`«$=¸iÎ âß~°^•^Õq JǨÏiflâ◊Å∂ PÜ«∞#‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕâß~°∞. 1886 PQÆã¨∞ì 16= `Õn N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞Ǩã¨=∂kè K≥O^•~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „Ñ≤Ü«∞t+¨µº_≥·# ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=`«~°} „ѨÜ≥∂[#O QÆ∞iOz WÖÏ `≥eáê~°∞: 'N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ â◊H˜Î. PÜ«∞# ã≤^•úO`«O Wk J<À Jk J<À `«ÅK«‰õÄ_»^Œ∞. <Õ\ ˜H© `«=∞ t+¨µºÅÖ’ rqã¨∂Î D „ѨѨOK«OÖ’ HÍ~åºÅ∞ x~°fiiÎOѨKÕã¨∂Î L#fl â◊H˜Î PÜ«∞#. `«=∞ ÉèÏ"åÅÖ’ PÜ«∞# ѨÙ~ÀQÆq∞OK«@O <Õ#∞ K«∂âß#∞. PÜ«∞# WOHÍ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞ã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞.— 'N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [x‡Oz# ~ÀA #∞Oz `«∂~°∞Êkâ◊# Pk`«∞ºx H˜~°}ÏÅ∞ HÍ#=KåÛ~Ú.

HÍńѨ"åǨÏOÖ’ P *Ï˝#*’ºu q∞@ì=∞^蕺ǨÏfl ã¨∂~°∞ºx "≥Å∞QÆ∞ÖÏ ^Õâ◊O Ü«∂=`«∞Î#∞ „ѨHÍtOѨKÕã¨∞ÎOk.—

j

jj

xxviii

=¸Å„QÆO^äŒO – J#∞"å^ŒO =∞ – _≥·s #∞Oz XHõ ¿Ñr

xxix

J#∞"å^ŒO q^•º™êQÆ~ü#∞ K«∂_»_»O 1882 12 5 PQÆ+¨µì 82† â◊x† ã≤~å 26 ^Œ$.KÀ1. <Õ#∞ Ǩ„*Ï, Éèí=<å^ä£ – ^Œ $ .1. =∂~°æO – |O_çÖ’ – ~å"≥∂‡Ç¨Ï<£~åÜü∞ WO@ç=ÚO^Œ∞ =∞. ~å"≥∂‡Ç¨Ï<£#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕÜ«∞O_ç.

N–=^ŒÅ∞ <Õ#∞ ^Õxh q#_®xH˜ W+¨ìѨ_»_»O ÖË^Œ∞. ^Œ$. 2 (|O_ç #∞Oz ky "≥∞>ˇ¡ˆH¯ =ÚO^Œ∞) N – (<å`À) |@<£ "Õã¨∞HÀ<å? <Õ#∞ – =^Œ∞Ì. g∞~°∞ Un KÕÜ«∞HõO_ç. ^Œ$. 3 ("Õ∞*Ï#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ#fl@∞ì .... Ѩ_»=∞~°ˆHã≤ uiy =∞O^ŒÇ¨ã¨O`À) N – q^•º™ê. K«∂_»_»O. PÜ«∞# PǨfixã¨∞Î#fl@∞ì ÖËz xÅ|_»_»O. ^Œ$. 4 N (áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’) <Õ#∞ hà◊√§ `åQÍe. q^•º – ֒ѨeH˜ "≥à◊§_»O – (|~å¤fi<£) ã‘fi@∞ fã¨∞‰õΩx =™êÎ~°∞. (ã‘fi@∞ <å‰õÄ JOkOK«|_çOk) q^•º – "å_»∞ D WO\˜a_»¤ <Õ#∞ – ....—— N (q^•º`À) – 'KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. ÃÑÅ∞¡aˆH #kÖÏ Ö’Ñ¨Å ™ê~°OxO_ç#"å_»∞.— 2. q^•º™êQÆ~ü‰õΩ `«∂~°∞ÊQÍ – N – D ~ÀA ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =zÛ Hõeâß#∞ WO`«=~°‰õΩ "åQÆ∞, U~°∞, #^Œ∞Å#∞ =∂„`«"Õ∞ K«∂âß#∞. q–1 HÍ^Œ∞ HÍ^Œ∞. g∞~°∞ Jq^•º™êQÆ~°O HÍ^Œ∞ Hõ^•! g∞~°∞ H©∆~°™êQÆ~°O, q^•º™êQÆ~ü: q – g∞~°∞ JÖÏ K≥ѨÊ=K«∞Û. (Z) N – g∞ ~°[ã¨∞û ã¨`«Î fiO Hõeã≤#k. ^•#O =O\˜q `«Ñ¨CHÍ=Ù – ^ŒÜ«∞ (a) 1. ^Œ$KÀ – ^Œ$â◊ºOÖ’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ^Œ$. – ^Œ$â◊ºO

xxx

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O =∞#O ÃÑ·# K«∂ã≤#q ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å t+¨µº_≥·# =∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨΠ('=∞—) =OQÆ ÉèÏ+¨Ö’ ~åã≤# k#K«~°º ѨÙã¨ÎHõOÖ’x XHõ ѨÙ@ (12= ѨÙ@) `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO. D _≥·s áê~ÚO\òû q=~°}Ë P `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ 'N N ~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«— J#fl ¿Ñ~°∞`À =OQÆÉèÏ+¨Ö’ "≥Å∞=_çOk. 1882 Ѷ≤„|=iÖ’ '=∞— „Ѩ„Ѩ^äŒOQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. P ^Œ~°≈#O PÜ«∞# rq`«OÖ’ XHõ =∞Å∞ѨÙQÍ Ñ¨i}q∞OzOk. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞#∞fl ã¨O^Œi≈Oz#ѨC_»∞ [iy# "å\˜#O`å _≥·sÖ’ ~åã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ ^•xx „QÆO^äŒOQÍ "≥Å∞=iOKÕ PÖ’K«# JѨC_»∞ PÜ«∞#‰õΩ U=∂„`«O ÖË^Œ∞. 1886Ö’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞Ǩã¨=∂kèH˜ H˘xfl <≥ÅÅ =ÚO^Œ∞ ysâò K«O„^ŒÑ¶¨∞’+π P _≥·s <À\òû#∞ "≥Å∞=iOK«=∞x J_çy#ѨC_»∞ – "≥Å∞=iOKÕ PÖ’K«#`À `å=Ú P _≥·s<À\òû ~åÜ«∞ÖË^Œh, `å=Ú K«^Œ∞=ÙHÀ=_®xH©, ^蕺xOK«_®xH© =∂„`«"Õ∞ Jq L^ÕÌtOѨ|_ç#q Jh PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. ''P <À\òû#∞ <å HÀã¨O =∂„`«"Õ∞ ~åã¨∞‰õΩ<åfl#∞. W`«~°∞Å HÀã¨O HÍ^Œ∞... <å =∞~°}Ï#O`«~°O HÍ"åÅO>Ë P _≥·sÅ#∞ fã¨∞HÀO_ç—— Jx K≥¿ÑÊâß~°∞.

J~Ú`Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å `«H˜¯# t+¨µºÅ∞ P q+¨Ü«∂xfl JO`«\ ˜`À =ke"ÕÜ«∞ÖË^Œ∞. '=∞—`À =∞m§=∞m§ ^•xx QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå~°∞, <˘H˜¯ K≥áêÊ~°∞. PYiH˜ '=∞— ‰õÄ_® JOwHõiOKå~°∞. DÖ’QÍ ^•^•Ñ¨Ù Ѩ^ŒH˘O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çzáÈÜ«∂~Ú. 1897/ JHÀì|~ü / #=O|~üÖ’ 'The Gospel of Sri Ramakrishna' J<Õ ¿Ñ~°∞`À Ô~O_»∞ Hõ~°Ñ¨„`åÅ#∞ '=∞— „ѨK«∞iOKå~°∞. g\˜x K«∂ã≤# =∂`«$=¸iÎ âß~°^•^Õq, ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ã¨O|O^èŒO Hõey# "å~°O^Œ~°∂ '' D ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ JK«ÛO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞#fl>Ëì L<åfl~Ú. "å\˜x K«^Œ∞=Ù`«∞#flѨC_»∞ "Õ∞=Ú =∞m§ XHõ™êi P ~ÀAňH "≥o§áÈÜ«∂O—— Jx Jaè#OkOKå~°∞.

D „áÈ`åûǨÏHõ~°"≥∞ÿ# Jaè#O^Œ#Å`À „¿Ñi`«∞Öˇ·# '=∞— `å=Ú _≥·s ~åÜ«∞_®xH˜ "≥#∞Hõ ^≥·=ã¨OHõÅÊO XHõ\ ˜ L#fl^Œh, D Hõ$+≤ ~åÉ’ÜÕ∞ HÍÅOÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ xÅ|_ç Jã¨OMϺHõ „Ѩ[ʼnõΩ "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ^Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. P `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ =OQÆÉèÏ+¨Ö’ z#fl z#fl ѨÙã¨ÎHÍÅ∞QÍ "≥Å∞=iOK«_»O „áê~°OaèOKå~°∞. `«~°∞"å`« "å\˜x ã¨OHõÅ#O KÕã≤ XH˘¯Hõ¯ ã¨OѨÙ@OQÍ „ѨK«∞iOKå~°∞. S^Œ∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ „QÆO^äŒO z=i ÉèÏQÆO

xxxi

1932Ö’ "≥Å∞=_çOk. WO^Œ∞HÀã¨O JK«∞Û „Ѩ`«∞Å#∞ ã¨iK«∂ã≤# `«~°∞"å`« |ǨïH˘kÌ HÍÅ"Õ∞ '=∞— rqOKå~°∞. S^Œ= ã¨OѨÙ@O PÜ«∞# =∞~°}Ï#O`«~°O "≥Å∞=_çOk. ÃÑ·# =∞#O K«∂ã≤# _≥·s<À\òû#∂, `«~°∞"å`« '=∞— ^•xx q=iOz ~åã≤# q+¨Ü«∞=¸ XHõ™êi K«∂^•ÌO. D z#flz#fl <À\òû#∞ ZÖÏ WO`« ÃÑ^ŒÌqQÍ qã¨ÎiOz ~åÜ«∞QÆeQÍ~°∞? ™êfiq∞ ^ÕtHÍ#O^Œ PÜ«∞##∞ nxx QÆ∞iOz J_çy#ѨC_»∞ PÜ«∞# WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`«"å‰õΩ¯Å#∞ =∞#ã¨∞Ö’ =∞##O KÕã¨∞‰õΩO@∂ WO\˜H˜ uiy "≥à§ı "å}˜.‚ "≥o§# "≥O@<Õ "å\˜x ‰õΩÑ¡ OΨ QÍ _≥s· Ö’ <À\ò KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ"å}˜.‚ PÜ«∞# k=º=ÚMÏ~°qO^ŒO #∞Oz "≥Å∞=_ç# XHõ¯=∂@ ‰õÄ_® =^ŒÅ‰õÄ_»^Œ∞, ÖËHõ q㨇iOK«‰õÄ_»^Œ∞ Hõ^• J#fl Jq∞`« „â◊^Œú HÍ~°}OQÍ J<ÕHõ™ê~°∞¡, XHõ¯~ÀA [iy# ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ <À\ò KÕÜ«∞_®xH˜ XHõ "å~°O ‰õÄ_® Ѩ@ì_»O Hõ^Œ∞Ì. ~å¿ã =ÚO^Œ∞ XH˘¯Hõ¯ ^Œ$âߺxfl "≥~Úº™ê~°¡~Ú<å ^蕺xOz LO\Ï#∞.

40 ã¨O=`«û~åʼnõΩ ѨÓ~°fiO [iy# =hfl PÜ«∞# Hõ$Ѩ`À XHõ <å@HõO ÖÏQÍ <å Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ HõxÑ≤OKÕq. HÍÅ JQÍ^èŒO J#flk JHõ¯_» ÖˉõΩO_®áÈ~ÚOk. JO^Œ∞=Å¡ XHõ q^èŒOQÍ K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ, D „QÆO^äŒO QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ™êxfl^茺OÖ’<Õ ~°zOzO^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û.

H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ H˘xfl ^Œ$âߺÅ#∞ <Õ#∞ ~åã≤#k <å‰õΩ `«$Ñ≤ÎQÍ LO_»^Œ∞. "≥O@<Õ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ 㨇iOK«∞‰õΩO@∂ „ѨQÍ_è» ^蕺#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å}˜‚. P `«~°∞"å`« ã¨Ô~·# ^Œ$â◊ºO ÅaèOKÕk† „ѨHÍâ◊=O`«OQÍ, ã¨Ê+¨ìOQÍ P ^Œ$â◊ºO <å =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞kÖËk. JO^Œ∞=ÖË¡ HÍÅO WO`« QÆ_çzáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®, Jxfl ã¨OѶ¨∞@#Å∂ WkQÀ WѨC_»∞ [iy#@∞ì <å =∞#ã¨∞ûÖ’ #=#"À`ÕÎ[O`À L<åfl~Ú.—— 'HÍÅO WO`«— Jx '=∞— K≥ѨÊ_»O ^•^•Ñ¨Ù 46 ã¨O=`«û~åÅ∞ J#fl ã¨OQÆu =∞#O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. J~Ú#ѨÊ\˜H© ^Œ$â◊º q=~°}Ö’ ZO`« ã¨Ê+¨ì`«! – QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ZHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞? U kâß=ÚYOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞? PÜ«∞# ZÖÏO\˜ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOz L<åfl~°∞? Z=~°∞ ֒ѨŠ„Ѩ"ÕtOKå~°∞? PÜ«∞# U "≥·Ñ¨Ù #∞Oz ֒ѨeH˜ =KåÛ~°∞? JO@∂ '=∞— `≥eÜ«∞*Ë¿ã ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# q=~åÅ∞ =∞#efl „Éèíq∞OѨ*Ë™êÎ~Ú! ^•xx QÆ∞iOz J_çy# ™êfiq∞ gˆ~â◊fi~å#O^Œ‰õΩ '=∞— q#Ü«∞OQÍ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''JO`å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ k=º Hõ~°∞}ÏHõ\ÏHõ∆O`À ™ê^茺=∞~ÚOk. D ã¨OѶ¨∞@#Å∞ #ÅÉèˇ· ã¨O=`«û~åʼnõΩ ѨÓ~°fiO [iy#@∞¡ „Ѩ[Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú`Õ, <Õ#∞ "å\˜x <å Hõà◊§=ÚO^Œ∞ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞† WkQÀ D Hõ∆}OÖ’ K«∂ã¨∂Î<åfl#∞. ^蕺#OÖ’ HÍÅ JQÍ^èŒO HõiyáÈ`«∞Ok. „¿Ñq∞OK«_»O, ÉèíH˜Î Hõey LO_»_»O JO>Ë – 'âßâ◊fi`« =~°Î=∂#HÍÅO— ™êxfl^茺OÖ’ LO_»_»O† JHõ¯_» Éèí∂`«HÍÖÏxH˜QÍh, Éèíq+¨º`ü HÍÖÏxH˜ QÍh Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞.—— D q^èŒOQÍ, J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µ ÖÁHõi k=º"å‰õΩ¯Å∞ PÜ«∞# HÍÅOÖ’<Õ ~åÜ«∞|_»_»O =Å¡ nxx '„Ѩ^äŒ=∞„âı}˜ „Ѩ=∂}O— Jx '=∞— qÉèílã¨∞Î<åfl~°∞.

XHõ~°∞ `å=Ú K«∂ã≤#, q#fl"å\˜x "≥O@<Õ ~åã≤ÃÑ@ì_»O „Ѩ^äŒ=∞„âı}˜ „Ѩ=∂}O. JѨC_Õ <À\ò KÕã≤ ÃÑ@ì‰õΩO_®, P `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ ~åÜ«∞_»O kfifÜ«∞„âı}˜ „Ѩ=∂}O.

xxxii

ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ W`«~°∞Å∞ K≥ѨÊQÍ qx ~åÜ«∞_»O `«$fÜ«∞„âı}˜ „Ѩ=∂}O. `å=Ú K«∂ã≤# "å\˜h, W`«~°∞Å∞ K≥Ñ≤Ê#"å\˜h Hõeã≤ ~åÜ«∞_»O K«`«∞~°÷„âı}˜ „Ѩ=∂}O. „Ѩâ◊fl: '=∞i Jtfih^Œ`ü ~åã≤#q ‰õÄ_® 'Hõ^ä•=∞$`«O—Ö’ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"Õ. Jq PÜ«∞# `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ ~åã≤#q Hõ^•? '=∞— : J=Ù#∞, JO^Œ∞=Å¡<Õ Jq „QÆO^äŒOÖ’ KÕ~°Û|_»ÖË^Œ∞† `«^Œ∞Ѩi J#∞|O^èŒOQÍ á⁄O^Œ∞ѨiKå#∞. „QÆO^äŒO „Ѩ^è•# ÉèÏQÆOÖ’ <Õ#∞ K«∂ã≤#q, q#flq =∂„`«"Õ∞ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú.

Wk XHõ ^≥·= ÔH·OHõ~°ºO. ã¨∞n~°…HÍÅO Wk =∂#=*ÏuH˜ Q˘Ñ¨Ê "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞#∞#flk.

D HÍ~°ºx~°fiǨÏ}‰õΩ ^Õq ^•fi~å ѨOѨ|_ç#"å~°∞ '=∞— – J#fl q+¨Ü«∞O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOKÕ L<åfl~°∞. ~åMÏÖò, `å~°H± JO@∂ `«=∞ Ü«Ú= t+¨µºÅÖ’ ѨÅ∞=Ù~°∞ '=∞— ÖÏQÍ<Õ ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ <À\ò KÕã≤ ÃÑ@ì_®xH˜ „áê~°OaèOz#ѨC_»∞ PÜ«∞# "åà◊§`À, JѨC_Õ ''JO^Œ∞Hõx XHõ =ºH˜Î L<åfl_»∞.....—— Jx "åà◊§#∞ "åiOKå~°@. Jk =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞† H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_Õ@ѨC_»∞ '=∞— P ã¨÷ÅOÖ’ LO_»Hõ áÈ~Ú#@ì~Ú`Õ =∞x+≤x ѨOÑ≤ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ ~°=∞‡<Õ "å~°@. ^•xx QÆ∞iOz ™êfiq∞ t"å#O^Œ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ U^≥·<å [iˆQ@ѨC_»∞ '=∞— QÆkÖ’ ÖË#@ì~Ú`Õ, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ =∞x+≤x ѨOÑ≤ PÜ«∞#∞fl Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ~°=∞‡<Õ "å~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ JÖÏ KÕã¨∞Î<åfl~°x =∂‰õΩ JѨC_»∞ J~°÷O HÍÖË^Œ∞† WѨC_Õ ^•x JO`«~å~°÷O =∂‰õΩ É’^èŒÑ¨_»∞`ÀOk. ZO^Œ∞HõO>Ë QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J=∞$`« =K«<åÅ#∞ „ѨѨOKåxH˜ JOkOKÕ =∞ǨÏ^•ƒùQƺO '=∞— HÀã¨"Õ∞ xˆ~ÌtOK«|_ç L#flk.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ '<Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ<å "åi`À Ѷ¨ÖÏ<å q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_®#∞,— Jx `å=Ú JO`«‰õΩ=ÚO^Õ K≥Ñ≤Ê#"å\˜x '=∞— ^ŒQÆæ~° =∞m§ K≥ѨÊ_®hfl† PÜ«∞# ^•xx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~å Jx „Ѩâ◊flÅ ^•fi~å ^Œ$_è»Ñ¨~°K«∞HÀ=_®xfl =∞#O D „QÆO^äŒOÖ’ J<ÕHõ KÀ@¡ K«∂_»=K«∞Û. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ 'N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O— XHõ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µx k=º"å‰õΩ¯Å#∞, PÜ«∞# J#∞[˝ "Õ∞~°ˆH |∞∞+≤ XHõ~°∞ JHõ∆~°|^ŒúO KÕã≤ =∞#‰õΩ JO^ŒKÕã≤#^Œ=Ù`«∞Ok. =¸Å„QÆO^ä•xfl POQÆ¡OÖ’H˜ J#∞=kOz# ™êfiq∞ xdÖÏ#O^Œ `«=∞ `˘eѨÅ∞‰õΩÅÖ’ 'U J#∞"å^ŒO QÍx =¸Å„QÆO^ä•xfl #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√§ „ѨuaOaOѨ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. D „QÆ O ^ä Œ O Ö’ q㨠Πi Oz#q XHõ k=ºÑ¨ Ù ~° ∞ +¨ µ x JfO„kÜ« ∞ J#∞Éè í " åÅ∞, Jx~° fi K« h Ü« ∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂#∞Éèí∂u „ѨHõOѨ#Å∞. JO^Œ∞KÕ`« `«Ñ¨Ê‰õΩO_® U ÉèÏ+¨QÍx "å\˜x "≥Å∞=iOK«_®xH˜ `«y# XHõ LѨHõ~°}OQÍ LO_»_®xH˜ gÅ∞HÍ^Œ∞— Jx ã¨∂zOKå~°∞. D ã¨`åºxfl XHõ "≥·Ñ¨Ù LOK«∞^•O. D J#∞"å^ŒOÖ’ WOHÍ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞ Z^Œ∞~À¯=Åã≤ LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ∆~å㨺`« JO`«QÍ ÖËx"å~°∞† ‰õΩ„QÍ=∞OÖ’ ѨÙ\˜ì ÃÑiy#"å~°∞. „QÍg∞} x~å_»O|~°`«, J=∂Ü«∞Hõ`«fiO PÜ«∞# ÉèÏ+¨Ö’ HõÅQÆeã≤ LO_Õq. ^•O`Àáê@∞ =∂O_»eHõ ѨÅ∞‰õΩ|_»∞Å∞, ™ê"≥∞`«Å∞, JÅ"å@∞¡, PKå~° =º=Ǩ~åÅ∞ JO@∂ J<ÕHõO

xxxiii

PÜ«∞# ã¨OÉèÏ+¨}ÅÖ’ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~Ú. g@xfl\˜h `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ J#∞=kOK«_O» ™ê=∂#º"≥∞#ÿ q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ`À „Ѩ„"ålHõ âߺ=∂„áê}ÏQÍ~°∞ ѨÓiÎ KÕâß~°∞.

D „ѨK«∞~°}Ö’ "≥Ú`«ÎO „QÆO^ä•xfl =¸Å „QÆO^äŒO`À ã¨iáÈeÛ K«∂ã≤ J=ã¨~°"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∂ KÕ~°∞ÊÅ∂ KÕã≤=Ù<åflO. J#∞"å^ŒO =¸ÖÏxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ LO_»_®xH˜ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ „Ѩܫ∞uflOKåO. =¸Å „QÆO^äŒOÖ’ =ÚYºOQÍ S^Œ∞ JOâßÅ∞ L<åfl~Ú: 1. „ѨHõ$u =~°‚#Å∞, 2. ã¨÷ÅO, =º‰õΩÎÅ QÆ∞iOz# q=~°}Å∞, 3. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ QÆ∞iOz '=∞— PÖ’K«#Å∞, 4. ~åO„Ѩ™ê^£, Hõ=∞ÖÏHÍO`«∞Å =O\˜ =∞ǨÏhÜ«ÚÅ áê@Å∞, 5. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`« "å‰õΩ¯Å∞. g\˜Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ <åÅ∞QÆ∞ JOâßÅ∞ K«^Œ=_®xH˜ XHõ ‰õÄ~°∞ÊQÍ LO_»_®xH˜ gÅ∞QÍ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ KÀ@¡ H˘xfl ÉèÏQÍÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õÄ "≥#‰õį =∂~°Û|_ç LO_»=K«∞Û. D q+¨Ü«∞OÖ’ POQÍ¡#∞"å^ŒO J#∞ã¨iOK«|_çOk. POQÆ¡OÖ’ H˘xfl ÉèÏQÍÅ∞ q㨇iOK«|_®¤~Ú. HÍx `≥Å∞QÆ∞Ö’ P ÉèÏQÍÅ#∞ =^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞. áê@Å∞ `≥Å∞QÆ∞ Hõq`å~°∂ѨO ã¨O`«iOK«∞HÀ=_»OÖ’ HÍã¨Î qã¨Î~°} [iy LO_»=K«∞Û.

HÍx S^Œ= JOâ◊"≥∞ÿ# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`«"å‰õΩ¯Å‰õΩ ã¨O|OkèOz#O`« =~°‰õΩ J#∞"å^ŒO gÖˇ·#O`«QÍ Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ LO_Õ q^èŒOQÍ [iyOk. `˘eѨÅ∞‰õΩÅÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ P k=º=K«<åÅ∞ K«^Œ∞=~°∞Å =∂#ã≤Hõ ã≤÷uH˜ `«QÆæ@∞ì J~°÷O W=fiQÆey#q. JO^Œ∞KÕ`« "å\˜x =¸ÅOÖ’ L#fl@∞¡QÍ<Õ WKåÛO. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ ÉèÏëêâ‹·ex ã¨~°à◊`«~°O KÕã≤=Ù<åflO. D „ѨK«∞~°}Ö’ H˘`«Î ÉèÏQÍÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~°KåO. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =º‰õΩΊѨiK«Ü«∞O, =∞`À^Œº=∂Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q. áêiÉèÏ+≤Hõ Ѩ^Œ qÉèÏQÆO =¸_»= ã¨OѨÙ@O z=~°# á⁄O^Œ∞ѨiKå=Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ rqOzOk, É’kèOzOk Jhfl ɡOQÍb ã¨O㨯 $f ã¨O„Ѩ^•Ü«∂ÅÖ’<Õ.

JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# "≥Å¡_çOKÕ Jaè„áêÜ«∂Å∞, x|O^èŒ#Å∂ =∞#‰õΩ HÍã¨Î H˘`«ÎqQÍ HõxÑ≤OK«=K«∞Û. g\˜x WOHÍ ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞ǨÏr˚q`« K«i„`«#∞ K«^Œ=_»O J=ã¨~°O. ѨO^˘q∞‡^Œ= â◊`å|ÌOÖ’ÖÏ =∞ˆ~ HÍÅOÖ’#∂ =∞# ^Õâ◊OÖ’ Jxfl =∞`À^Œº=∂Å∞ „áê~°OÉèíO HÍÖË^Œ∞. =OQÆ^Õâ◊OÖ’ P~°OÉèí"≥∞ÿ# „Ѩ^è•# L^Œº=∂Å∞ Jhfl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨OÉèÏ+¨}ÅÖ’ „Ѩ™êÎqOK«|_®¤~Ú. "å\˜x QÆ∞iOz XH˜O`≥·<å `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® P ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O Hõ+¨ìO. qq^èŒ =∞`« L^Œº=∂Å∞, =∂~åæÅ∞ QÆ∞iOz# ã¨OH˜∆ѨΠã¨∂K«#Å#∞ J#∞|O^èŒOÖ’ W=fi_»O [iyOk.

xxxiv

J^Õ q^èŒOQÍ D ã¨OÉèÏ+¨}ÖÖ’ `å~°ã¨Ñ¨_Õ =º‰õΩÎÅ QÆ∞iOz ã¨OH˜∆ѨΠq=~åÅ∞ J#∞|O^èŒOÖ’x '=º‰õΩΊѨiK«Ü«∞O—Ö’ K«∂_»=K«∞Û.

Wxfl „Ѩܫ∞`åflÅ∂, P k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µx J=∞$`«"å‰õΩ¯Å#∞ '=∞— K≥¿ÑÊ q^èŒOQÍ, 'XHõ¯ Ѩ^ŒO ‰õÄ_® =^ŒeáȉõΩO_®— J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xˆH. J~Ú#ѨÊ\˜H© Ѩ^•Å#∂, "åHͺÅ#∂ J~°÷O KÕã¨∞H˘#fl@¡~Ú`Õ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞H˘<åfl=∞x K≥ѨÊ_®xH˜ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® '=∞— K≥¿ÑÊ@∞ì '^蕺#O— J=ã¨~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë Wq J#∞Éèí"≥·Hõ"Õ^•ºÅ∞. XHÀ¯™êi K«k"Õ@ѨC_»∞ =∞# ÉèÏ= qã¨Î $uH˜ `«QÆæ q^èŒOQÍ L#fl`«"≥∞ÿ#, =∞iO`« L#fl`«"≥∞ÿ# J~å÷Å#∞ W=fiQÆey#q. áê~î°‰õΩÅ∞ nxfl QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åÅx =∞#q KÕã¨∞Î<åfl=Ú.

j

jj

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨

`«=Hõ^ä•=∞$`«O `«Ñ¨Îr=#O Hõqaès_ç`«O HõŇëêѨǨÏ"£∞ I „â◊=}=∞OQÆà◊O N=∞^•`«`«O Éèí∞qQÆ$}xÎ ÜÕ∞ Éèí∂i^• [<åó II

1

2

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j HõÅHõ`åÎ, 4 "≥∞ÿà◊√¡ L

„Ѩ^è•# ^•fi~°O

"≥#∞Hõ ^•fi~°O

H˘Å#∞

Ѷ¨Ö’^•º#O

Ѷ¨Ö’^•º#O

aÅfi=$Hõ∆O

Ѷ¨Ö’^•º#O H˘Å#∞

~å^è•HÍO`åÅÜ«∞O

áê„`«Å∞ `À"Õ∞ QÆ@∞ì

QÆ∂ãπ H˘Å#∞

#\ò =∞Ok~°O

‰õΩsî ^蕺# ‰õΩ\©~°O =∞„iK≥@∞ì

„áêOQÆ}ÏxH˜ "≥àı¡ ^•fi~°O

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ QÆk =™ê~åÅ∞

t"åÅÜ«∂Å∞ =ÚY^•fi~°O

=∂`«$^Õq ã¨Ç¨Ï|`ü QÆOQÍ#k

HÍoHÍÅÜ«∞O

„áêOQÆ}O

ѨOK«=\˜

KåOkh

ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨÙ

=O@âßÅÅ∞, ÉèÏO_®QÍ~åÅ∞, Éè’[#âßÅÅ∞, HÍ~åºÅÜ«∂Å∞, Jukä QÆ$ǨÅ∞

J~°úK«O„^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅ

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂Å ^Œ$â◊ºO

#ǨÏ|`ü ѨÓÅ`À@Å∞

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

3

1 QÆ∞~°∞=Ù - t+¨µº_»∞ „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂Å∞ HõÅHõ`åΉõΩ L`«Î~å# S^Œ∞ "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’x ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° =∞<Õ „QÍ=∞OÖ’ áê=# QÆOQÍ#k `«∂~°∞Ê f~å# D PÅÜ«∞O "≥Åã≤ LOk. D PÅÜ«∞ x~å‡`« ~å}© ~å㨇}˜ J<Õ Ñ¨~°=∞ Éèí‰õΩÎ~åÖˇ·# XHõ [g∞O^•i}˜. XHõ ~ÀA HÍm=∂`« P"≥∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz, `«#H˘Hõ PÅÜ«∞O xi‡OK«=∞x P^ÕtOzOk. P "Õ∞~°‰õΩ P"≥∞ J#uHÍÅOÖ’ D PÅÜ«∞O xi‡Oz, ^Õqx „Ѩu+≤ªOzOk. QÆOQÍ#k g∞^Œ∞QÍ Ñ¨_»=Ö’ =KÕÛ"å~°∞, ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# D PÅÜ«∂xfl K«∂Ñ≤ã¨∂Î, ''D J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# PÅÜ«∂xfl xi‡Oz# ~å}© ~å㨇}©! #∞=Ùfi ÉèÏQƺâßeq. h ѨÙ}ºO KÕ`«<Õ Hõ^• Ö’‰õΩʼnõΩ <Õ_»∞ D ã¨r= ^≥·==¸iÎ J~Ú# ÉèíQÆ"å<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈Oz, ѨÓlOKÕ J=HÍâ◊O HõeyOk—— J#@O Hõ^Œ∞Ì. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞, Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞, â߈HÎÜ«ÚÅ∞, "≥·+¨‚=ÙÅ∞, „ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ JO^Œ~°∂ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∂ÎO\Ï~°∞.

(KåO^Œh – ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Å∞) Ѩ_»=#∞Oz kQÆQÍ<Õ "≥Ú^Œ@ qâßÅ"≥∞ÿ# "≥∞@∞¡QÆÅ ™êfl#Ѷ¨∞@ìO =ã¨∞ÎOk. WHõ¯_Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™êfl#O KÕ¿ã"å~°∞. ™êfl#Ѷ¨∞@ìO ^•@QÍ<Õ HÍ#=KÕÛ KåO^ŒhÖ’ PÅÜ«∞Ѩ٠^•fi~°áêʼnõΩÅ∞ =ã≤Oz, HÍѨÖÏ HÍã¨∂Î LO\Ï~°∞. "åi =∞OKåÅ∞, K≥Hõ¯ÃÑ>ˇìÅ∞, Ô~O_»∞=¸_»∞ áê„`«Å∞ Jxfl\˜h JHõ¯_» K«∂_»=K«∞Û. PÅÜ«∂xH˜ ã¨g∞ѨOÖ’ x=ã≤ã¨∞Î#fl ã¨OѨ#∞flÅ∞ H˘O^Œ~°∞ ™êfl<å~°÷O =zÛ#ѨC_»∞ WHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx Hõ|∞~å¡_»∞`«∂ XO\˜H˜ #∂<≥ ~åK«∞H˘O\Ï~°∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, Ѷ¨H©~°∞¡, ɡ·~åQÆ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ PÅÜ«∞ ^èŒ~°‡âßÅÖ’ „Ѩ™ê^ŒO Éèí∞lOѨ ѨÓ[ <≥·"Õ^Œº QÆO@Å∞ „"≥∂ˆQ=~°‰õΩ WHõ¯_» "Õz LO\Ï~°∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ HÍëêÜ«∞ =„ã¨Î^è•i}˜Ü≥ÿ∞# Éèˇ·~°q, „uâ◊¥ÅO KÕ`«Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x WHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O K«∂_»=K«∞Û. Éè’[# "Õà◊ HÍQÍ<Õ P"≥∞‰õÄ_® ^èŒ~°‡âßʼnõΩ áÈ`«∞Ok. KåO^ŒhH˜ L`«~Î å# P~°∞, ^ŒH} ∆˜ Ï# P~°∞, "≥Ú`«ÎO Ѩ<≥flO_»∞ t"åÅÜ«∂Å∞ =~°∞ã¨QÍ HÍ#=™êÎ~Ú. QÆOQÍ#k g∞^Œ∞QÍ Ñ¨_»=Ö’ =KÕ Û "å~° ∞ , ^Œ ∂ ~° O #∞OKÕ D ^•fi^Œ â ◊ t"åÅÜ«∂Å#∞ K«∂Ñ≤, ''~å}©˜ ~å㨇}˜ xi‡Oz# PÅÜ«∂ eq—— Jx K≥ѨCHÀ=@O Ѩiáê\˜. ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Å∞

4

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(„áêOQÆ}O : ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O) KåO^ŒhH˜ t"åÅÜ«∂ʼnõΩ `«∂~°∞Ê# á⁄_»"≥·# qâßÅ"≥∞ÿ# „áêOQÆ}O L`«Î~°–^ŒH˜∆}ÏʼnõΩ "åºÑ≤Oz LOk. ^•<À¡ „ѨHõ¯„ѨHõ¯# Ô~O_»∞ PÅÜ«∂Å#∞ K«∂_»=K«∞Û. ^ŒH˜∆}Ï#, ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ L#fl ÃÑ^ŒÌ PÅÜ«∞OÖ’ HÍm=∂`«, L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù# L#fl z#fl PÅÜ«∞OÖ’, ѨtÛ=∞kâ◊# Ѩ~°=à◊√§ `˘‰õΩ¯`«∂ L#fl áê=# QÆOQÍ#kx K«∂ã¨∂Î ~å^è•HÍO`«∞_»∞ "≥Åã≤ L<åfl~°∞. D ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∂xfl qëê‚fiÅÜ«∞O Jx‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. "≥∞>ˇ¡H˜¯ ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O KÕ~°∞HÀ=K«∞Û. JHõ¯_» ѨtÛ=∂aè=ÚYOQÍ ~å^èŒ, Hõ$+¨µ‚Å q„QÆǨÅ∞ „Ѩu+≤ª`«"≥∞ÿ L#flq. PÅÜ«∞O <ÕÅ K«Å∞=~åà◊¡`À Ѩ~°z L#flk. PÅÜ«∞ ÃÑ·HõѨC# JÅOHõ$`«"≥∞ÿ# QÍA náêÅ∞ =~°∞ã¨Å∞QÍ „"ÕÖÏ_»∞`«∂<åfl~Ú. „Ѩã¨∞Î`«O "å\˜x LѨÜ≥∂yOK«@O ÖË^Œ∞. ^Œ∞=Ú‡, ^èŒ∂o Ѩ_»‰õΩO_® Z„~°x =„ã¨ÎO`À "å\˜x HõÑ≤Ê LOKå~°∞. ™êÜ«∞O„`«Ñ¨Ù ã¨∂~°∞ºx H˜~°}ÏÅ∞ q„QÆǨÅ g∞^Œ Ѩ_»‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ =™ê~åÖ’x ÃÑ^ŒÌ ã¨ÎOÉèÏÅ #_»∞=∞ =∞O^Œáê\˜ `≥~°Å∞ Hõ@ì|_ç L<åfl~Ú.

XHõ HÍѨÖÏ^•~°∞ PÅÜ«∂xfl HÍѨÖÏ HÍã¨∂Î LO\Ï_»∞. ^•fi~°O „ѨHõ¯# z#fl W`«Î_ç áê„`«Ö’ „jáê^Œf~°÷O LOK«|_ç LO@∞Ok. ^Õ=Ù}˜‚ ѨÓlOz uiy=KÕÛ Éèí‰õΩÎÅ∞ D f~å÷xfl ÉèíH˜Î`À ѨÙK«∞ÛH˘O\Ï~°∞. PÅÜ«∞O ֒ѨŠ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞ ã≤OǨã¨<å~°∂_è»∞Öˇ· ^Œ ~ ° ≈ #O W㨠∞ Î < åfl~° ∞ . 1857–58Ö’ N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ "≥ Ú @ì " ≥ Ú ^Œ @ D ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O PÅÜ«∞OÖ’<Õ Ñ¨Ó*ÏiQÍ LO_Õ"å~°∞. (Éèí=`åi}© HÍoHÍ^Õq) HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ HÍm=∂`« ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ tÖÏq„QÆÇϨ O „Ѩu+≤`ª "« ∞≥ ÿ LOk. WHõ¯_» HÍm=∂`«#∞ Éèí=`åi}˜QÍ JO>Ë Éèí=™êQÆ~åxfl ^•\˜OKÕ ^ÕqQÍ Ñ¨Ól™êÎ~°∞. PÅÜ«∞ QÆK«∞Û `≥Å∞Ѩ٠#Å∞Ѩ٠K«Å∞=~åà◊¡`À Ѩ~°K«|_ç LOk. "≥∞@∞¡#fl Z`≥ÎÂ# Ñ‘~î°O XHõ\ ˜ WHõ¯_» LOk. Ñ‘~î°O g∞^Œ "≥O_ç`À `«Ü«∂Ô~·# ã¨Ç¨Ï„ã¨^Œà◊ Ѩ^Œ‡O, ^•x g∞^Œ ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ `«Å, L`«Î~°O "≥·Ñ¨ÙQÍ ™êz# HÍà◊¡`À t=Ù_»∞ â◊=OÖÏ Ñ¨_ç LO\Ï_»∞. t=Ùx q„QÆǨÏO `≥Å¡x K«Å∞=~åu`À `«Ü«∂Ô~·#k. ɡ<å~°ãπ Ѩ@∞ìp~°#∞ ^èŒiOz, qq^è•ÅOHÍ~°Éèí∂+≤`«Ü≥ÿ∞, #Å¡x K«Å∞=~åu`À =∞ÅK«|_ç ™œO^Œ~°ºO L\˜ìѨ_»∞`«∂ L#fl =ÚHõ¯O\˜ ^ÕqÜ≥ÿ∞# âߺ=∂HÍm, t=Ùx ǨÏ$^ŒÜ«∞™ê÷#O g∞^Œ xÅ|_ç L#flk. P"≥∞ xÅ|_ç L#fl, QÍOcè~°ºO L\˜ìѨ_Õ f~°∞`≥#∞flÅ#∞ =∂@Å`À =i‚OK«ÖËO.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

5

HÍoHÍÅÜ«∞O, Éèí=`åi}© HÍoHÍ^Õq

HÍm=∂`« áê^•Å‰õΩ #∂ѨÙ~°O, QÆ*ˇ˚Å∞, áêr|∞Å∞, "≥∞>ˇìÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# PÉèí~°}ÏÅ∞, =∞O^•~°Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, aÅfiѨ„`åÅ∞ JÅOHõiOѨ|_ç L#flq. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀÔ~¯ "Õ∞~°‰õΩ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ J<ÕHõ PÉèí~°}ÏÅ#∞ ^ÕqH˜ HÍ#∞HõQÍ ã¨=∞iÊOKå_»∞. J=∞‡"åi KÕuH˜ =OH©Å∞, =Ú~°∞QÆ∞Å∞, QÍAÅ∞† "≥∞_»Ö’ HõO>ˇ, HÍã¨∞Å^ŒO_», =Ú`åºÅã¨~°O, t~°ã¨∞û# H˜s@O, Hõ~å‚Éèí~°}ÏÅ∞ JÅOHõiOѨ|_ç L<åfl~Ú. =Ú‰õΩ¯Ñ¨Ù_»‰õÅ∞, #`«∞Î, ÉËã¨i L#flq. Ô~O_»∞ Z_»=∞ KÕ`«∞Ö’¡ =∂#= t~°ã¨∞û, Y_»æO Ѩ@∞ìH˘x LOk. ‰õΩ_ç Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ =~°^•ÉèíÜ«∞ =Ú„^ŒÅ∞ K«∂ѨÙ`«∞#flq.

P"≥∞ #_»∞=Ú‰õΩ =∂#= ǨϙêÎÅ =∂Å, "Õáê‰õΩÅ QÆ∞uÎ, =_®¤}=Ú ^èŒiOѨ|_ç L<åfl~Ú.

P"≥∞ ~°∂ѨO q^èŒfiOã¨Hõ cèux, =∂`«$ ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∂~°Ì=O JOkOKÕ qâßfi™êxfl HõÅQÆeÑ≤ K«∂ѨÙ`«∂ L#fl@∞¡QÍ HÍ#=™ÈÎOk. [QÆ`ü â◊H˜Î P"≥∞. Ü«∂=„`«ÊѨOK«OÖ’ ^ŒfiO^•fiʼnõΩ "≥·Éèí"åxfi`« ™ê=∞~°ã¨ºO P"Õ∞. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞ x~°fiiÎOKÕn P"Õ∞. P"≥∞ =¸_»= Hõ#∞fl *Ï˝#<Õ„`«O. P „u<Õ„`åÅ ^Œ$‰õΩ¯Å∞ ^Œ∞+¨µìʼnõΩ ÉèíÜ«∞HõOѨ<åÅ#∞, ã¨[˚#∞ʼnõΩ J#∞~åQÍxfl HõeÊ™êÎ~Ú.

QÆ~°ƒùQÆ∞_çÖ’ XHõ =¸Å, JO>Ë Dâß#º=¸Å ^Õq q„âßOu ÔQ·H˘#\ÏxH˜ =∞OK«O "Õã≤ LOk. =∞~À „ѨHõ¯# qO*Ï=∞~°O (Kå=∞~°O) „"ÕÖÏ_»∞`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ D qO*Ï=∞~°O`À ^ÕqH˜ Z<Àfl=∂~°∞¡ g=# KÕã≤ ¿ã=Å∞ KÕã≤ L<åfl~°∞.

6

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ñ‘~î°OÃÑ· Ѩ^Œ‡^ŒàÏÅ Pã¨#O g∞^Œ XHõ "≥O_ç K≥O|∞Ö’#∂, Ñ‘~î°O „H˜O^Œ =~°∞ã¨QÍ ¿ÑiÛ# HõÅâßÅÖ’#∂ hà◊√¡ xOѨ|_ç LO\Ï~Ú. Ñ‘~î°O K«∞@∂ì J+¨ì ^è•`«∞=ÙÅ`À `«Ü«∂Ô~·# ã≤OǨÏO, "≥Úã¨e, „uâ◊¥ÅO, P_» #Hõ¯, #Å¡~åu`À =∞Åz# #Ok, ǨÏO㨠HÍ#=™êÎ~Ú. Ñ‘~î°O "≥∞@¡ÃÑ· "≥O_ç`À `«Ü«∂Ô~·# z#fl ã≤OǨã¨#O g∞^Œ ™êÅ„QÍ=∞O, [\Ï^è•i J<Õ ™ê^èŒ∞=Ù#∞Oz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ á⁄Ok# J+¨ì^è•`«∞=ÙÅ`À `«Ü«∂Ô~·# '~åOÖÏÖÏ— Jx ¿Ñ~À¯|_Õ ÉÏÅ~å=Úx q„QÆǨÏO, ÉÏ}Ëâ◊fi~°eOQÆO, J<ÕHõ ^Õg^Õ=`«Å q„QÆǨÅ∞ J=∞~°Û|_ç LO\Ï~Ú.

[QÆ[˚#x ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ „Ѩu+≤ª`«Ü≥ÿ∞ LOk. ^Õq Ñ‘~îåxH˜ ^ŒH˜∆}OQÍ L#fl HõÅâ◊OÖ’ ‰õΩO‰õΩ=∞, J~°Û# QÍqOK«|_ç# ѨÙ=ÙfiÅ∞, ѨÙ+¨Ê=∂ÅÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q LO\Ï~Ú.

QÆ~°ƒùQÆ∞_çÖ’ =∞~À"≥·Ñ¨Ù ^Õq PK«=∞#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ `å„=∞áê„`« XHõ ^•<À¡ hà◊√¡ xOÑ≤ LOK«∞`å~°∞. ^Õq Ñ‘~î°O g∞^Œ Z`«∞ÎÖ’ JO^Œ"≥∞ÿ# QÀѨÙ~°O J=∞i LOk. ^ÕqH˜ "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù ɡ<å~°ãπ Ѩ@∞ì`À ~°∂á⁄Ok# JO^Œ"≥∞ÿ# `≥~° „"ÕÖÏ_»∞`ÀOk. Ñ‘~î°O <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ z#fl z#fl "≥O_ç ã¨ÎOÉèÏÅ∞ xÅz L<åfl~Ú. ã¨ÎOÉèÏÅÃÑ·# #=~°`«flYz`«"≥∞ÿ# QÀѨÙ~°O J=∞i LOk. QÆ~°ƒùQÆ∞_ç ã¨∞^Œ$_è» ^•fi~åÅ`À ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO@∞Ok. XHõ ^•fi~°O „ѨHõ¯#, =™ê~åÖ’ HÍѨÖÏ^•~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï_»∞. PÅÜ«∞ ^•fi~°O „ѨHõ¯<Õ ^Õq áê^Œf~°÷O LO@∞Ok. HÍoHÍÅÜ«∞ J„QÍ# `˘q∞‡k QÀѨÙ~åÅ∞ J=∞i L#flq. „H˜Ok =~°∞ã¨Ö’ <åÅ∞QÆ∞ z#fl QÀѨÙ~åÅ∞, =∞^茺 =~°∞ã¨Ö’ <åÅ∞QÆ∞ z#fl QÀѨÙ~åÅ∞, JxflO\˜ HõO>Ë ÃÑ·# XHõ z#fl QÀѨÙ~°O J=∞i L#flq. g\˜Ö’ XHõ QÀѨÙ~°O „Ѩã∞¨ `Î O« qiy LOk. Éè=í `åi}© HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’#∞, ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞OÖ’#∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓ[Å∞ X#iOz L<åfl~°∞. ^蕺<åÜ«∞`«Î rq`åxH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# "å`å=~°}O WHõ¯_» QÀK«~°=∞=Ù`«∞Ok. D =∞O_»Ñ¨OÖ’ ÃÑ^ŒÌ ã¨ÎOÉèÏÅ∞ Ô~O_»∞ =~°∞ã¨Ö’¡ J=∞i L<åfl~Ú. D ã¨ÎOÉèÏÅ∞ HõѨCÉèÏ~åxfl `«Å^•eÛ L<åfl~Ú. L`«û= "Õà◊ÅÖ’, HÍmѨÓ[ =O\˜ Ѩ~°fik<åÅÖ’ D =∞O_»Ñ¨OÖ’ <å@HÍÅ∞ „Ѩ^Œi≈`« =∞=Ù`å~Ú. D =∞O_»Ñ¨OÖ’<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å WK«Ûù"Õ∞~°‰õΩ 'J#fl"Õ∞~°∞— L`«û=O, ~å}©˜ ~å㨇}˜ JÅ∞¡_≥·# =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ U~åÊ@∞KÕâß_»∞. WHõ¯_Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèˇ·~°gѨÓ[#∞ Ѷ¨∞#OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. (=O@âßÅ, ÉèÏO_®QÍ~°=Ú, JukäâßÅ, |eÑ‘~î°O) „áêOQÆ}O ѨtÛ=∂# ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Å∞ L<åfl~Ú. ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ W+¨ì^≥·="≥∞ÿ# t=Ùx ѨÅ∞ã≤÷`«∞Å∞ `≥eÜ«∞KÕ¿ã Ѩ<≥flO_»∞ t=eOQÍÅ∞ „Ѩu+≤ªOѨ|_ç L#flq. J#∞x`«ºO qkèqÇ≤Ï`«OQÍ D t=eOQÍʼnõΩ ѨÓ*ÏkHÍÅ∞ x~°fiiΙêÎ~°∞. ÃÑ^ŒÌ P=~°} `«H˜¯# =¸_»∞ "≥·Ñ¨ÙÅ =O@âßÅÅ∞, ÉèÏO_®QÍ~åÅ∞, JukäâßÅ (^èŒ~°‡âßÅ) Hõ@ì|_ç L<åfl~Ú. `«∂~°∞Ê# =O@âßÅ, ÉèÏO_®QÍ~°=Ú, Ju^äŒ∞ÅâßÅ J=∞i L<åfl~Ú. ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞, HÍoHÍÅÜ«∞ <≥·"Õ^•ºÅ#∞ q_çq_ç =O@âßÅÅÖ’ =O_»∞`å~°∞. J#∞x`«ºO HÍmѨÓ[ `«~°∞"å`«, =∞^蕺ǨÏfl Éè’[# "Õà◊‰õΩ HÍã¨Î =ÚO^Œ∞QÍ <≥·"Õ^ŒºO JiÊOK«|_»∞`«∞Ok.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

7

Ñ≤^ŒÑ¨, P J#fl„Ѩ™ê^•xfl ^èŒ~°‡âßÅÖ’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç# Éèí‰õΩÎʼnõΩ, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ q`«~°} KÕ™êÎ~°∞. =O_ç# PǨ~°O ã‘fiHõiOѨ <˘Å¡x ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ ã¨fiÜ«∞OáêHõO =ã¨∞ÎÉèíO_®~°O#∞Oz PÅÜ«∞ HÀâßkèHÍi J#∞=∞u`À W™êÎ~°∞. PÅÜ«∞ ã≤|ƒOkH˜ ‰õÄ_® „Ѩ™ê^ŒOÖ’ ÉèÏQÆO LOk. ~å}© ~å㨇}˜ |O^èŒ∞=ÙÅ∞, q∞„`«∞Å∞ =zÛ#ѨÙÊ_»∞ ‰õΩsî (Jukä Éèí=#O)Ö’ |㨠KÕ™êÎ~°∞. "åiH© PÅÜ«∞ „Ѩ™ê^ŒO ѨOѨ|_»∞`«∞Ok. ÉèÏO_®QÍ~åxH˜ ^ŒH˜∆}OQÍ |eÑ‘~î°O LOk. (HÍ~åºÅÜ«∞O) ÃÑ^ŒÌ P=~°}‰õΩ ^ŒH˜∆}Ï# =~°∞ã¨QÍ J<ÕHõ QÆ^Œ∞Å∞ HÍ#=™êÎ~Ú. PÅÜ«∞ HÍ~åºÅÜ«∞=¸, PÅÜ«∞ ã≤|ƒOk |ã¨, Éèí‰õΩÎÅ |㨠WHõ¯_» L<åfl~Ú. HÍ~åºÅÜ«∞ x~°fiǨÏ}ÏkèHÍi, QÆ}‰õΩ_»∞ WHõ¯_Õ x=ã≤™êÎ~°∞. ÉèÏO_®QÍ~° x~°fiǨÏ}ÏkèHÍi, =O@âßÅ ã≤|ƒOk, PÅÜ«∞ J~°Û‰õΩÅ∞, Ѩx"å~°∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ ã¨^• WHõ¯_» u~°∞QÍ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. L`«û=k<åÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ qxÜ≥∂yOѨ|_Õ ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ [OѨMÏ<åÅ∞, `≥~°Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å\˜x H˘xfl QÆ^Œ∞Ö’¡ ѨkÅѨ~°z LOK«∞`å~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÖ’ x"Õ^Œ#O =O_»_®xH˜ H˘xfl QÆ^Œ∞Å#∞ <Õ\ ˜H© LѨÜ≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞.

L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù# H˘xfl QÆ^Œ∞Å∞ =~°∞ã¨QÍ Hõ@ì|_ç L<åfl~Ú. D =~°∞㨠=∞^茺# XHõ ^•fi~°O HÍ#=ã¨∞ÎOk. WHõ¯_» ã¨^• XHõ HÍѨÖÏ^•~°∞ LO\Ï_»∞. D ^•fi~°O QÆ∞O_® PÅÜ«∞OÖ’H˜ "≥àı¡"å~°∞ `«=∞ áê^Œ~°Hõ∆Å#∞ WHõ¯_» =^Œe "≥à◊`å~°∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk) „áêOQÆ}OÖ’ "åÜ«∞=º=¸Å, JO>Ë ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂ʼnõΩ L`«Î~°OQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ rq`«HÍÅOÖ’ J`«ºkèHõÉèÏQÆO WHõ¯_Õ QÆ_çáê~°∞. D QÆkH˜ ѨtÛ=∂# <≥ÅH˘#fl J~°úK«O„^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅÖ’ xÅ|_ç áê=# QÆOQÍ#kx ^Œi≈ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. D =™ê~å#∞ P#∞H˘x HÍeÉÏ@ XHõ\ ˜ L`«Î~°–^ŒH˜∆}OQÍ áÈ`«∂ LOk. ÉÏ@‰õΩ ѨtÛ=∂# ѨÙ=ÙfiÅ`À@ – ^•xfl ^•\˜ "≥o`Õ ~åà◊¡`À Hõ@ì|_ç# QÆ@∞ì – QÆ@∞ì#∞ `å‰õΩ`«∂ ã¨~°fif~°÷=∞~Ú J~Ú# QÆOQÍ^Õq HõÅHõÅ x<å^ŒO`À „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LOk. (#ǨÏ|`ü, á⁄QÆ_» K≥@∞ì, ѨOK«=\˜) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù XHõ K«^Œ~°Ñ¨Ù =™ê~å, JHõ¯_»#∞Oz ѨÓ`À@‰õΩ "≥àı¡ ÉÏ@, ѨÓ`À@1 J=∞i L<åfl~Ú. ѨÓ`À@ ^•\˜`Õ "Õ∞_»`À‰õÄ_ç# #ǨÏ|`ü ("Õ∞à◊Ѩ٠Kå=_ç) HÍ#=ã¨∞ÎOk. D "Õ∞à◊ѨÙKå=_çÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =Ü≥∂=$^Œ∞Ì~åÖˇ·# `«e¡, =∂`«$=¸iÎ âß~°^•^Õq x=ã≤OKÕ "å~°∞. #ǨÏ|`ü `«~°∞"å`« á⁄QÆ_»K≥@∞¡, ™êfl#Ѷ¨∞@ìO L<åfl~Ú. D Ѷ¨∞@ìOÖ’, Ti „ã‘Î[#O ™êfl#O KÕ™êÎ~°∞. WHõ¯_Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å `«e¡ 1877Ö’ ÉèíQÆ=`ü ã¨xfl^è•#O KÕ~°∞H˘Ok. 1.D ѨÓ`À@ =∞^茺# „Ѩã¨∞Î`«O XHõ =∞O_»Ñ¨O xi‡OѨ|_ç, ^•<À¡ ~å}˜ ~å㨇}˜ q„QÆǨÏO <≥ÅH˘eÊ L<åfl~°∞.

8

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

á⁄QÆ_»K≥@∞ì#∞ ^•\˜ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥o`Õ Ñ¨OK«=\˜ =ã¨∞ÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WHõ¯_» Z<Àfl P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOKå~°∞. Éèí‰õΩÎÅ`À HõÅã≤ ѨKå~°∞¡ KÕâß~°∞. H˘xfl "Õà◊Ö’¡ #_çˆ~~Ú‰õÄ_® JHõ¯_»‰õΩ "≥à◊√`«∂O_Õ"å~°∞. ѨOK«=\˜Ö’ =@=$Hõ∆O (=∞„iK≥@∞ì), Jâ◊fi`«÷=$Hõ∆O (~åqK≥@∞ì), xO|=$Hõ∆O ("ÕѨK≥@∞ì), P=∞ÅHõ =$Hõ∆O (Lã≤i K≥@∞ì), aÅfi=$Hõ∆O (=∂ˆ~_»∞ K≥@∞ì) L<åfl~Ú. g\˜x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ <å\˜, ÃÑOKå~°∞. |$O^•=#O #∞Oz `å=Ú `≥zÛ# áê=# =∞$uÎHõ#∞ WHõ¯_» K«ÖÏ¡~°∞. D ѨOK«=\˜H˜ `«∂~°∞Ê# XHõ Ѩ~°‚‰õΩ\©~°O xi‡OѨKÕã≤ ^•<À¡ KåÖÏHÍÅO `«Ñ¨ã¨∞ûÖ’, ÉèíQÆ=zÛO`«#Ö’ QÆ_çáê~°∞. WѨC_»∞ D Ѩ~°‚‰õΩ\©~åxfl Hõ@ì_»OQÍ =∂iÛ L<åfl~°∞. ѨOK«=\˜ ѨÅ∞~°HÍŠѨ‰õ∆ΩʼnõΩ, [O`«∞=ÙʼnõΩ PÅ"åÅ"≥∞ÿ LOk. ^•x K«∞@∂ì "≥∞@¡`À ‰õÄ_ç# J~°∞QÆ∞ XHõ\ ˜ xi‡`«"≥∞ÿ LOk. D J~°∞QÆ∞g∞^Œ "åÜ«∞=º=¸Å# ‰õÄ~°∞Ûx N~å=∞Hõ$+¨µÅ∞ J<ÕHõ Hõ~îÀ~° ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOKå~°∞. ^Õg ^Œ~°≈#OHÀã¨O Hõhfl~°∞=ÚhflÔ~·<å~°∞. (ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨÙ, aÅfi=$H∆ÍÅ∞, ‰õΩsî) ѨOK«=\˜H˜ H˘OK≥O L`«Î~°OQÍ "≥o`Õ W#∞Ѩ fÔQÅ`À Hõ\ ˜ì# HõOK≥ XHõ\ ˜ =ã¨∞ÎOk. P HõOK≥‰õΩ P=e "≥·Ñ¨Ù<Õ ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨ٠LOk. JHõ¯_» ã¨~°∞QÆ∞_»∞ K≥@∞¡ =~°∞ã¨QÍ ÉÏ~°∞Å∞fi L<åfl~Ú. ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨىõΩ `«∂~°∞ÊQÍ "≥o`Õ aÅfi=$Hõ∆O =ã¨∞ÎOk. WHõ¯_»‰õÄ_® N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J<ÕHõ ™ê^èŒ#Å∞ ã¨ÖÏÊ~°∞. ã¨~°∞QÆ∞_»∞ K≥@∞¡, =∂ˆ~_»∞ K≥@¡‰õΩ "≥#∞Hõ<Õ Z`≥ÎÂ# „ѨǨÏsQÀ_» LOk. ^•xH˜ P=Å `«∞áêH©=∞O^Œ∞ Hõ~å‡QÍ~°O LOk. PÅÜ«∞ „áêOQÆ}Ѩ٠ã≤OǨÏ^•fi~°O |Ü«∞@ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù# Ô~O_»O`«ã¨∞ÎÅ '‰õΩsî— L#flk. ~å}˜ ~å㨇}˜, P"≥∞ JÅ∞¡_»∞ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ PÅÜ«∂xH˜ =zÛ#ѨC_»∞ WO^Œ∞Ö’<Õ q_çk KÕ¿ã"å~°∞. "å~°∞ rqOz L#flѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ D ‰õΩsîÖ’x „H˜Ok JO`«ã¨∞÷Ö’ Ѩ_»=∞\˜"≥·Ñ¨Ù QÆkÖ’ LO_Õ"å~°∞. WHõ¯_»#∞O_ç á⁄QÆ_»K≥@¡ QÆ@∞ì‰õΩ "≥à◊§=K«∞Û. JHõ¯_»#∞O_ç QÆOQÍ#k ã¨∞O^Œ~° ^Œ$â◊ºO K«Hõ¯QÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. (áê„`«Å∞ `À"Õ∞ QÆ@∞ì, QÍr`ÀÖÏ, Ô~O_»∞ "åH˜à◊√§) ã≤OǨÏ^•fi~åxH˜, ‰õΩsîH˜ =∞^茺# L#fl ^•iÖ’ "≥o§#ѨC_»∞ ‰õΩ_ç „Ñ¨Hõ¯QÍ "≥∞@¡`À fiÛ Hõ@ì|_ç# ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# HÀ<Õ~°∞ L#flk. HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# D HÀ<Õ\ ˜ QÆ@∞ì =∞~˘Hõ\ ˜ LOk. JHõ¯_» =O@áê„`«Å∞ `À=Ú`å~°∞. J^Õ"≥·Ñ¨Ù# J#u^Œ∂~°OÖ’<Õ =∞~À QÆ@∞ì LOk. ^•x ^ŒQÆæ~° XHõ ÃÑ^ŒÌ K≥@∞ì LOk. nxfl QÍr`ÀÖÏ JO\Ï~°∞. P ^•i<Õ `«∂~°∞ÊQÍ "≥o`Õ ã≤OǨÏ^•fi~°O XHõ\ ˜ =ã¨∞ÎOk. PÅO|*Ï~ü, HõÅHõ`åÎ#∞O_ç =KÕÛ"å~°∞ P ^•fi~°O #∞O_Õ PÅÜ«∞OÖ’H˜ ~å=K«∞Û. WHõ¯_» ã¨~°fi^• ^•fi~°áêʼnõΩ_»∞ HÍѨÖÏHÍã¨∞ÎO\Ï_»∞. HõÅHõ`åÎ#∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~å„u á⁄^Œ∞ÌáÈÜ«∂Hõ =zÛ#ѨC_»∞ D ^•fi~°OQÆ∞O_®<Õ Ö’Ñ¨eH˜ =KÕÛ"å~°∞.

JѨC_»∞ ^•fi~°áêʼnõΩ_»∞ `åà◊O fã≤ ^•fi~°O `≥iKÕ"å_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, J`«}˜‚ `«=∞ QÆkH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ ѨÓsÅ∞, q∞~îå~ÚÅ∞ =O\˜ „Ѩ™ê^ŒO ÃÑ>Ëì"å~°∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

9

(ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~ü, Jâ◊fiâßÅ, QÀâßÅ, ѨÙ=ÙfiÅ `À@) ѨOK«=\˜H˜ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# =∞~À H˘Å#∞ LOk. ^•xfl ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~ü JO\Ï~°∞. ^•xH˜ L`«Î~° k‰õΩ¯# Jâ◊fiâßÅ, QÀâßÅ L<åfl~Ú. QÀâßʼnõΩ `«∂~°∞ÊQÍ ã¨O^Œ∞"åH˜e LOk. D "åH˜e #∞O_Õ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° „QÍ=∂xH˜ "≥à◊§=K«∞Û. ѨÓ*Ï~°∞Å∞, =∞iH˘O^Œ~°∞ Ѩx"å~°∞ `«=∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ `À_˘¯x =zÛ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’<Õ =ã≤OKÕ"å~°∞. "å~°∞ D "åH˜eQÆ∞O_®<Õ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKÕ"å~°∞.

PÅÜ«∞ „áêOQÆ}ÏxH˜ ^ŒH˜∆} ã¨iǨÏ^Œ∞Ì #∞O_ç L`«Î~å# QÆŠѨOK«=\˜ =~°‰õΩ QÆOQÍf~å# HÍeÉÏ@ LOk. P ÉÏ@‰õΩ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨Ù=ÙfiÅ K≥@∞¡ <å\˜ L<åfl~°∞. JÖψQ ‰õΩsî =^ŒÌ `«∂~°∞ʖѨ_»=∞~°Å∞QÍ L#fl ^•iÖ’‰õÄ_® ѨÙ=ÙfiÅ K≥@∞¡ L<åfl~Ú. QÍr`ÀÖÏ#∞O_ç QÀâßÅ=~°‰õΩ† ‰õΩsî, ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~üʼnõΩ `«∂~°∞ÊQÍ L#fl ã¨÷ÅOÖ’ #Å∞k‰õΩ¯ÖÏ Ñ¨Å∞~°HÍŠѨÙ=ÙfiÅ, ѨO_»¡ K≥@∞¡ L<åfl~Ú. WHõ¯_» =∞~À H˘Å#∞‰õÄ_® LOk. "Õ‰õΩ=*Ï=Ú# PHÍâ◊O ~°HõÎ=~°‚O`À â’aèOKÕ@ѨC_»∞ =∞OQÆà◊Ǩ~°u ã¨∞=∞^èŒ∞~° <å^•Å∞ PÅÜ«∞O#∞O_ç qxÑ≤™êÎ~Ú. JѨC_»∞ ѨÓ[ xq∞`«ÎO HÍoHÍÅÜ«∞O `À@Ö’ ѨÙ=ÙfiÅ∞ HÀÜ«∞ <å~°Oaè™êÎ~°∞. QÆOQÍf~å# ѨOK«=\˜H˜ Z^Œ∞~°∞QÍ aÅfi=$Hõ∆O, `≥Å¡QÆ<Õfl~°∞ ѨÙ=ÙfiÅ K≥@∞¡ L<åfl~Ú. =∞Öˇ¡Ñ¨ÓÅ∞, =∂^èŒgÅ`«, `≥Å¡QÆ<Õfl~°∞ ѨÙ=ÙfiÅO>Ë N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ =∞Ǩ„Ñ‘u. =∂^èŒgÅ`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ |$O^•=#O #∞O_ç `≥zÛ <å\Ï~°∞. ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~ü, ‰õΩsîH˜ =∞^茺#∞#fl H˘Å#∞ X_»∞¤# ã¨OÃÑOQÆ K≥@∞ì LOk. ^•xH˜ H˘O`« ^Œ∂~°OÖ’ Ѩhfl~°∞, =∞O^•~°Ñ¨Ù=ÙfiÅ K≥@∞¡ L<åfl~Ú. ^Œ_çÖ’ â◊OY∞ ѨÙ=ÙfiÅ fQÆ JÅ∞¡H˘x LOk. ^•xH˜ z=~°QÍ "≥ÚÅ¡K≥@∞ì, áêi*Ï`«Ñ¨Ù K≥@∞¡ L<åfl~Ú. ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂ʼnõΩ ѨtÛ=∞OQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ L#fl ã¨÷ÅO ѨÅ∞~°HÍŠѨÙ=ÙfiÅ K≥@¡`À JÅ~å~°∞`ÀOk. „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® WHõ¯_» ѨÙ=ÙfiÅ∞ HÀ¿ã"å~°∞. XHõ ~ÀA ѨOK«=\˜ Z^Œ∞@#∞#fl XHõ aÅfi=$Hõ∆O P‰õΩÅ∞ HÀã¨∂ÎO>Ë XHõ H˘=∞‡ H˘kÌQÍ T_ç =zÛOk. JѨC_»∞ PÜ«∞#‰õΩ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’#∂ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞ J#fl J#∞Éèí∂u HõeyOk. PÜ«∞#‰õΩ ZO`«QÍ ÉÏ^èHŒ eõ yO^À Jx zOuOKå~°∞. `«~∞° "å`« PÜ«∞# P‰õΩÅ∞ HÀÜ«∞ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. =∞~˘Hõ ~ÀA ѨÙ=ÙfiÅ∞ HÀÜ«∞_®xH˜ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. JѨC_»∞ XH˘¯Hõ¯ ѨÙ=Ùfi XH˘¯Hõ¯ QÆ∞uÎQÍ q~å\ò t=ÙxH˜ JÅOHõiã¨∂Î, JǨÏiflâ◊Å∂ P q~å„_»∂ѨÙx ѨÓ[ [~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡QÍ PÜ«∞# ^Œi≈OKå~°∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk =™ê~å) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# á⁄_»"≥·# =™ê~å LOk. D =™ê~åÖ’ H˘O`« ÉèÏQÆO „áêOQÆ}O "≥·Ñ¨ÙQÍ JO>Ë ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«~°K«∂ D =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx P^蕺u‡Hõ „Ѩã¨OQÍÅ∞, ÉèíQÆ=`ü ã¨OH©~°Î#Å∞ QÍqOKÕ"å~°∞. =™ê~åÖ’x q∞ye# ÉèÏQÆO L`«Î~åaè=ÚYOQÍ LO@∞Ok. D =™ê~åÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ PÜ«∞# [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ [~°∞ѨىõΩ<Õ"å~°∞† PÜ«∞#`Àáê@∞ ã¨OH©~°Î# KÕ¿ã"å~°∞†

10

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

PÜ«∞#, "åi`Àáê@∞ HõÅã≤ ‰õÄ~°∞Ûx „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOKÕ"å~°∞. ˆHâ◊"£K«O„^Œ¿ã<£ ÉèíH˜Î q#„=∞`«Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ã¨OÉèÏ+≤OzOk D =™ê~åÖ’<Õ. P#O^ŒOQÍ JO^Œ~°∂ HõÅã≤ =∞~°=∞~åÅ∞, H˘|ƒi, ѨÓsÅ∞, q∞~îå~ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å\˜x P~°yOKÕ"å~°∞. #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂ã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÅ~ÚOk ‰õÄ_® D =™ê~åÖ’<Õ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk =™ê~å, J~°úK«O„^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅ

(P#O^Œ xˆH`«#O) HÍoHÍÅÜ«∞O P#O^Œ xˆH`«#OQÍ ~°∂á⁄OkOk. WHõ¯_» ~å^è•HÍO`«∞Å∞, Éèí=`åi}©^Õq, t=ÉèíQÆ"å#∞Å x`«ºÑ¨Ó*Ï<≥·"Õ^•ºÅ∞, Jukä ¿ã=Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. XHõ"≥·Ñ¨Ù Ѩq„`« ÉèÏw~°nä Hõ#∞K«∂Ѩ٠"Õ∞~° HÍ#=ã¨∞ÎOk. =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù ã¨∞QÆO^èŒÑ¨i=∞à◊Éèíi`«"≥∞ÿ z„`«qz„`« ‰õΩã¨∞=∞ ã¨=¸Ç¨Å`À ѨÙ=ÙfiÅ `À@ JÅ~å~°∞`ÀOk. XHõ KÕ`«# ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ~å„uO|=à◊√§ ÉèíQÆ=„`ÕÊ=∞Ö’ L#‡`«∞Î_»~ÚOk WHõ¯_Õ! „Ѩ`«ºHõ∆^≥·=OQÍ x=ã≤OzOn WHõ¯_Õ! ^ÕqH˜ "Õ∞Å∞H˘Å∞Ѩ٠¿ã= "≥Ú^ŒÅ∞ Ѩ=oOѨ٠¿ã= =~°‰õΩ Ü«∞^ä•qkèQÍ =∞OQÆà◊ "å^•ºÅ`À x`«ºHõàϺ}O ѨK«Û`À~°}OQÍ Ñ¨Ó*ÏkHÍÅ∞ x~°fiiÎOѨ|_»∞`«∂ HÍmPÅÜ«∞O P#O^Œ xˆH`«#OQÍ q~ålÅ∞¡`«∂ L#flk.

~å}© ~å㨇}˜

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

11

j

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO „Ñ^¨ =Œä ∞ ^Œ~≈° #O `«=Hõ^ä•=∞$`«O `«Ñ¨Îr=#O Hõqaès_ç`«O HõŇëêѨǨÏ"£∞ I „â◊=}=∞OQÆà◊O N=∞^•`«`«O Éèí∞qQÆ$}xÎ ÜÕ∞ Éèí∂i^• [<åó II (N=∞^•ƒùQÆ=`«O, QÀÑ≤HÍw`«O, ~åã¨Ñ¨OKå^蕺ܫ∞O)

Ѷ≤„|=i 26, 1882

QÆOQÍf~å# <≥ÅH˘#fl ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ HÍoHÍÅÜ«∞O "≥Åã≤=ÙOk. Jk =ã¨O`«HÍÅO. „H©.â◊ 1882 ã¨OII Ѷ≤„|=i 23= `Õn QÆ∞~°∞"å~°O<å_»∞ N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨, ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£, ÔHѨì<£ ‰õΩH± =∞Ǩâ◊Ü«ÚÅ`Àáê@∞ ã‘ì=∞~üÖ’ qǨ~°OKÕã≤ =KåÛ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k<À`«û=O [iyáÈ~Ú# H˘xfl ~ÀAÅ `«~°∞"åu ã¨OѶ¨∞@# Wk: P<å_»∞ Ѷ≤„|=i 26= `Õn Pk"å~°O. ã≤^Õúâ◊fi~° =∞AO^•~ü (L`«Î~° =~åÇ¨Ï #QÆ~°"åã≤)`À ÉÏ~å#QÆ~ü (=~åǨÏ#QÆ~°O) #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi L^•º#=<åÅ#∞ ã¨O^Œi≈OK«∞‰õΩO@∂ ÃãÅ=Ù ~ÀA HÍ|\˜ì '=∞—1 +≤HÍ~°∞QÍ WHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. JO`«‰õΩ „H˜`«O N „Ѩã¨#fl ɡ#s˚QÍi `À@Ö’ qǨÏiã¨∂ÎO>Ë, ã≤^Õúâ◊fi~° =∞AO^•~ü (ã≤^Œ∂ú) ''QÆOQÍf~°OÖ’ ã¨∞O^Œ~À^•º#O XHõ\ ˜ LOk. g∞~°∞ ^•xfl K«∂_»\ÏxH˜ =™êÎ~å? JHõ¯_˘Hõ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞—— J<åfl_»∞. '=∞— 㨈~#<åfl_»∞. '=∞—, ã≤^Œ∂ú W^ŒÌ~°∂ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° `À@ ã≤OǨÏ^•fi~°O QÆ∞O_® „Ѩ"ÕtOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’H˜ =KåÛ~°∞. W^Õ '=∞— „Ѩ^äŒ=∞ ã¨O^Œ~°≈#O. QÆkÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKÕã¨iH˜, QÆk xO_® Éèí‰õΩÎÅ∞ <ÕÅg∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx Ѩ~°=∞ǨÏO㨠N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =K«<å=∞$`åxfl „QÀÅ∞`«∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓ~åfiaè =ÚYOQÍ =∞OK«O g∞^Œ Pã‘#∞Öˇ· ^Œ~°Ç¨㨠=^Œ#O`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz „Ѩã¨Oyã¨∞Î<åfl~°∞. '=∞— xâıÛ+¨µ_ì ·≥ xÅ|_ç P ^Œ$âߺxfl K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. ã¨~fi° f~°÷ ã¨"∞Õ ‡à◊#O WHõ¯_Õ [~°∞QÆ∞`«∂#fl@∞¡ JxÑ≤OzOk. ™êH∆Í`«∂Î â◊√Hõ=∞ǨÏi¬ ÉèíQÆ=„`«Êã¨OQÆO KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ, N K≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∞=٠ѨÓs [QÆ<åfl^äŒ ˆH∆„`«OÖ’ ~å=∂#O^Œ, ã¨fi~°∂áê#O^•k Éèí‰õΩÎÅ`À N <å~åÜ«∞} QÆ∞}<å=∞H©~°Î# KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ J`«_çH˜ `ÀzOk. (Hõ~°‡`åºQÆO ZѨC_»∞?)

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞: ''XHõ¯™êi ǨÏi<å=∞OQÍx, ~å=∞<å=∞OQÍx LK«ÛiOK«QÍ<Õ ~À=∂Oz`«"≥∞ÿ J„â◊√=ÙÅ∞ *ÏÅ∞"åi`Õ, ã¨O^蕺=O^Œ<åk Hõ~°‡Å∞ PÃÑ·# x~°fiiÎOK« #Hõ¯~°ÖË^Œx ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç JѨC_»∞ Hõ~°‡`åºQÆO KÕ¿ã JkèHÍ~°O J`«_çH˜ 1. =∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨÎ

12

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•#O`«@ J^Õ Hõ~°‡ =^ŒeáÈ`«∞Ok. J@∞=O\˜˜ ã≤÷uÖ’ U^À XHõ\ ˜ – ~å=∞<å=∞OQÍx, ǨÏi<å=∞OQÍx ÖËHõáÈ`Õ ˆH=ÅO FOHÍ~åxflQÍx [Ñ≤¿ãÎ KåÅ∞.—— =∞m¡ H˘#™êyã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞ : ''ã¨O^蕺=O^Œ#O QÍÜ«∞„uÖ’ Å~Úã¨∞ÎOk. QÍÜ«∞„u FOHÍ~°OÖ’ Å~Úã¨∞ÎOk.—— '=∞— xâıÛ+¨µì_≥· K«∂ã¨∂Î `«#Ö’ WÖÏ ÉèÏqOK«∞HÀ™êQÍ_»∞: 'PǨ! ZO`« ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ã¨÷ÅO! PǨ! gÔ~O`« PHõ@∞ìH˘<Õ ã¨fi~°∂ѨÙÅ∞! ZO`« =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# ѨÅ∞‰õΩÅ∞! WHõ¯}∞‚O_ç Hõ^ŒÅ\ÏxH˜ =∞#™⁄ѨÊ@OÖË^Œ∞.— H˘O`«¿ãѨܫ∂ºHõ '<åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ HõÅÜ«∞K«∂ã≤ =zÛ WHõ¯_» ‰õÄ~°∞ÛO\Ï#∞— J#∞H˘<åfl_»∞. ã≤^Œ∂ú`Àáê@∞ QÆkÖ’#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ J_»∞QÆ∞"≥Ü«∞ºQÍ<Õ Ç¨~°u QÆO@Å ã¨∞=∞^èŒ∞~° <å^ŒO q#=zÛOk. HõOK«∞ QÆO@Å∞, KÕu QÆO@Å∞, =∞$^ŒOQÆ `åàÏÅ∞ XˆH™êi "≥∂QÆ™êQÍ~Ú. `À@ ^ŒH˜∆} ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÖ’ "Õ∞à◊Ѩ٠=∞O_»Ñ¨O (#ǨÏ|`ü) #∞O_ç WOÃÑ·# ã¨<åfl~Ú <å^ŒO q#=zÛOk. D <å^•Å∞ QÆOQÍ „Ѩ"åǨÏOÖ’ `ÕÅ∞`«∂ áÈ~Ú ã¨∞^Œ∂~°OÖ’ ZHõ¯_À ã¨=∞ã≤ áÈ`«∂<åfl~Ú. ѨÙ+¨Ê =∞Hõ~°O^Œ ã¨∞QÆO^èŒO`À =ã¨O`« "åÜ«Ú=Ù ã¨∞u"≥∞`«ÎQÍ g™ÈÎOk. JѨC_Õ K«O„^À^ŒÜ«∞"≥∞ÿOk. P `À@Ö’ "≥Åã≤# PÅÜ«∂ÅxflO\’¡#∂ ѨÓ[, Ǩ~°`«∞Å∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ<å~Ú. ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Ö’¡#∞, `«~°∞"å`« ~å^è•Hõ$+¨‚ =∞Ok~°OÖ’#∞, z=~°QÍ Éèí=`åi}© HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’#∞ ã¨O^蕺Ǩ~°`«∞Å∞ ^Œi≈Oz '=∞— Jq∞`å#O^ŒÑ¨~°=â◊√_≥·<å_»∞. ''Wk ~å}© ~å㨇}˜ xi‡Oz# PÅÜ«∞O. WHõ¯_» Ü«∞^ä•qkèQÍ x`«º ѨÓ*Ïk ¿ã=Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. J<ÕHõ=∞Ok Ü«∂„u‰õΩʼnõΩ, Éèí‰õΩÎʼnõΩ WHõ¯_» J#fl^•#O [~°∞QÆ∞`«∞Ok—— J<åfl_»∞ ã≤^Œ∂ú, '=∞—`À.

WÖÏ "åi^ŒÌ~°∂ =∂\Ï¡_»∞H˘O@∂ Éèí=`åi}© HÍm^Õq PÅÜ«∞O #∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk QÆ∞=∞‡O =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. QÆk `«Å∞ѨÙÅ∞ =¸ã≤ LO_»@O K«∂âß~°∞.

JO`«‰õΩ „H˜`«"Õ∞ QÆkÖ’ ™êO„ÉÏ}˜ ^èŒ∂ѨO "Õâß~°∞. áêâßÛ`«º ã¨Éèíº`å ã¨O™ê¯~åÅ∞ L#fl '=∞— J#∞=∞u ÖˉõΩO_® `«\ÏÅ∞# QÆkÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK« ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. QÆ∞=∞‡O =^ŒÌ |$O^Œ (Ѩx=∞x+≤) xÅ|_ç LOk. ''U=∞=∂‡, ™ê^èŒ∞=ÙQÍ~°∞ QÆkÖ’ L<åfl~å?—— Jx J_çQÍ_»∞ ã≤^Œ∂ú. |$O^Œ : P! QÆkÖ’<Õ L<åfl~°∞. '=∞—: giHõ¯_» ZO`«HÍÅO#∞O_ç LO@∞<åfl~°∞? |$O^Œ : F, KåÖÏHÍÅO#∞Op LO@∞<åfl~°∞. '=∞—: g~°∞ KåÖÏ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ K«kq L<åfl~å? |$O^Œ : JÉ˃ ѨÙã¨ÎHÍÖÏ! ™êH∆Í`«∂Î ã¨~°ã¨fif^Õq PÜ«∞# <åÅ∞Hõ g∞^Œ =ã≤™ÈÎOk. '=∞— D =∞^èÕº HõàÏâßÅ K«^Œ∞=٠ѨÓiÎKÕâß_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÙã¨ÎHÍÖËg K«^Œ=ÖË^Œx qx Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

13

'=∞—: giѨC_»∞ ã¨O^茺"å~°∞™êÎ ~°#∞H˘O\Ï#∞. "Õ∞O Ö’xH˜ áÈ=K«∞Û<å? HÍã¨Î "åiH˜ =∂ QÆ∞iOz K≥|∞`å"å? |$O^Œ : g∞~°∞ u#flQÍ Ö’xH˜ "≥o¡ ‰õÄ~ÀÛO_ç. ã≤^Œ∂ú, '=∞— QÆkÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕã¨iH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XO@iQÍ =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. W`«~°∞Å∞ Z=~°∂ ÖË~°∞. ™êO„ÉÏ}˜ ^èŒ∂ѨO "Õã≤#O^Œ∞=Å¡ `«Å∞ѨÙÅhfl =¸ã≤=Ù<åfl~Ú.

QÆkÖ’ „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ '=∞— KÕ`«∞Å∞ =Ú‰õΩoOz „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "åix ‰õÄ~ÀÛ=∞#QÍ<Õ, "åi^ŒÌ~°∂ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ''#∞=Ùfi ZHõ¯_»∞O\Ï=Ù? UO KÕã¨∞ÎO\Ï=Ù? ÉÏ~å#QÆ~ü‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ =KåÛ=Ù?—— "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ѩâ◊flÅ∞ "Õâß~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. '=∞— D „Ѩâ◊flʼnõΩ ["å|∞ eKåÛ_»∞. HÍx =∞^茺 =∞^茺֒ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J#º=∞#ã¨∞¯ Å=Ù`«∂O_»@O '=∞— QÆ=∞xOK«HõáÈÖË^Œ∞. WÖÏ =∞#ã¨∞û J<åºÜ«∞`«Î =∞=@"Õ∞ ÉèÏ"å=ã¨÷ Jx `«~°∞"å`« `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. Z~°#∞ "Õã≤ KÕѨ#∞ Ѩ@ì_®xH˜ ‰õÄ~°∞Û#fl =ºH˜Î ã≤÷u =O\˜k Jk. KÕѨ =zÛ Z~°#∞ u#@O „áê~°OaèOK«QÍ<Õ Q˘à‹¡O Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok. JѨC_® =ºH˜Î QÍÅѨ٠=ÚÅ∞¡ "≥·¿Ñ K«∂ã¨∂ÎO\Ï_»∞. W`«~°∞Å`À =∂\Ï¡_»Hõ xâ◊ÛÅOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï_»∞. D ÉèÏ"å=ã¨÷‰õÄ_® J^Õ q^èŒ"≥∞ÿ#k. ™êÜ«∞OHÍÅO J=Ù`«∂O_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ WÖÏO\˜ ÉèÏ=áê~°=â◊ºO HõÅ∞QÆ∞`«∂O_»@O ã¨Ç¨Ï[O. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ DÜ«∞# ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺã¨Ê $ǨÏ#∞ HÀÖ’Ê`å~°∞. `«~°∞"å`« '=∞— D ã¨OQÆu QÆ∞iOz q<åfl_»∞, HõàÏ¡~å K«∂âß_»∞ ‰õÄ_®. '=∞—: g∞~° ∞ 㨠O ^è • º=O^Œ # O KÕã¨∞H˘O\Ï~°∞ HÍÉ’Å∞, WHõ "Õ∞=Ú ÃãÅ=Ù fã¨∞‰õΩO\ÏO. N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ (Éè Ï "å=㨠÷ Ö ’<Õ ) : ã¨O^蕺=O^Œ#=∂ ... JÖÏO\˜k Un ÖË^Œ∞.

H˘O`«¿ãѨ٠ã¨OÉèÏ+¨} [iQÍHõ '=∞— N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<åfl_»∞. PÜ«∞# ''=∞m¡ ~å—— J<åfl~°∞. '=∞— WO\ ˜ H ˜ "≥ à ◊ √ `« ∂ WÖÏ `«ÅáÈâß_»∞: ' D =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞ Z=~°∞? =∞m¡ PÜ« ∞ # =^Œ Ì ‰ õ Ω "≥ à Ï¡ Å x HÀiHõ HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Õ! ѨÙã¨ÎHõ Ѩi*Ï˝#O Å∞ѨÎ"≥∞ÿ# =ºH˜Î =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞ HÍQÆÅ_®? UO Pâ◊Û~°ºO! =∞m¡ PÜ« ∞ # =^Œ Ì ‰ õ Ω "≥ à Ï¡ Å <Õ Pâ◊ HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Õ! PÜ«∞# '=∞m¡ ~å— J<åfl~°∞ '=∞— (=∞¿ÇÏO„^Œ<å^ä£ QÆ∞ѨÎ) Hõ^•! ~ˆ áÈ, ZÅ∞¡O_À ÃÑO^ŒÅHÍ_Õ "≥à`◊ å#∞.—

14

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO kfifÜ«∞ ^Œ~≈° #O JYO_»=∞}¤ÖÏHÍ~°O "åºÑ¨ÎO ÜÕ∞# K«~åK«~å"£∞ I `«`«Ê^ŒO ^Œi≈`«O ÜÕ∞# `«Ãã‡Â NQÆ∞~°"Õ #=∞ó II

QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO Ô~O_»=™êi '=∞— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O =zÛ#ѨC_»∞ PÜ«∞# `«=∞ QÆkH˜ PˆQflÜ«∞=¸Å =~°O_®Ö’ ‰õ∆Ω~°Hõ~°‡ xq∞`«ÎO `«Ü«∂~°∞QÍ L<åfl~°∞. JѨC_»∞ L^ŒÜ«∞O Zxq∞k QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞O. WOHÍ HÍã¨Î K«eQÍ LOk JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# âßÅ∞"å HõѨCH˘x L<åfl~°∞. âßÅ∞"å‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ Z„~° JOK«∞ LOk. '=∞— #∞ K«∂_»QÍ<Õ ''F! =KåÛ"å? =∞Ozk, WHõ¯_» ‰õÄ~ÀÛ—— J<åfl~°∞. `«~∞° "å`« N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ‰õΩ∆ ~°H~õ ‡° ‰õΩ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. =∞^躌 =∞^躌 Ö’ '=∞—`À =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°∞.

XO\˜ g∞^Œ âßÅ∞"å, HÍà◊¡‰õΩ K≥ѨCÅ∞, #=Ùfi =ÚYO, =∂\Ï¡_Õ@ѨC_»∞ XH˜O`« #uÎ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞(=∞—`À): J=Ù#∞ g∞ WÅ∞¡ ZHõ¯_ÀÜü∞? '=∞—: HõÅHõ`åÎÖ’#O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: W@∞ˆHã≤ ZHõ¯_»‰õΩ =KåÛ=Ù? '=∞—: WHõ¯_» ÉÏ~å#QÆ~üÖ’ =∂ JHõ¯QÍi WO\˜H˜ =KåÛ#∞, PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œ∞º_»∞ Dâß<£QÍi WÅ∞¡.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: FǨϟ Dâß<£ WÖÏ¡! (ˆHâ◊=K«O„^Œ ¿ã<£ xq∞`«ÎO [QÆ[˚#xH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „áê~°÷#) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ˆHâ◊"£ ZÖÏ L<åfl_»∞? KåÖÏ [|∞ƒ KÕã≤O^Œ@? '=∞—: <Õ#∂ JÖψQ q<åfl#∞. |Ǩïâß „Ѩã¨∞Î`«O ‰õΩÖÏ™êQÍ<Õ L<åfl~°#∞H˘O\Ï#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <Õ#∞ ˆHâ◊"£HÀã¨O J=∞‡ ([QÆ[˚#xx)H˜ H˘|ƒiÉÁO_®O, K«ÔH¯~° "≥Ú‰õΩ¯H˘<åfl#∞. "Õ‰õΩ=<Õ x„^Œ #∞O_ç "≥∞Å∞‰õΩ= ~åQÍ<Õ `«e¡ =^ŒÌ qÅÑ≤OKÕ "å}˜‚: 'ˆHâ◊"£ [|∞ƒ #Ü«∞O K≥~Úº `«b¡! HõÅHõ`åΉõΩ "≥o§#ѨC_»∞ ˆHâ◊"£ ÖˉõΩO>Ë =∞Ô~=i`À =∂\Ï¡_»QÆÅ#∞?— JO^Œ∞ˆH H˘|ƒiHÍÜ«∞ h~°∞, K«ÔH¯~° ã¨=∞iÊ™êÎ#x "≥Ú‰õΩ¯H˘<åfl#∞.

Jk 㨈~! ‰õΩH± ^˘~° HõÅHõ`åΉõΩ =zÛ „Ѩã¨OQÍÅ∞ Wã¨∞Î<åfl_»@QÍ? h‰õΩ `≥Å∞™ê? ˆHâ◊"£ #<˘flHõ™êi ã‘ì=∞~üÖ’ fã¨∞H˘x "≥o¡#ѨC_»∞ D ‰õΩH± ^˘~° ‰õÄ_® P |$O^ŒOÖ’ L<åfl_»∞. '=∞—: z`«ÎO. JÖψQ q<åfl#∞. HÍx <Õ#∞ PÜ«∞# „Ѩã¨OQÆO q#ÖË^Œ∞. <å‰õΩ PÜ«∞# QÆ∞iOz Z‰õΩ¯=QÍ `≥eÜ«∞^Œ∞.

(QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ - `«O„_ç Hõ~°Î=ºO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩ`åѨÙ_ç ™È^Œ~°∞_»∞ WHõ¯_»‰õΩ =zÛ H˘xfl~ÀAÅ∞ L<åfl_»∞. Ѩxáê@∞Å∞ Ug∞ ÖË=Ù. WHõ¯_Õ LO_çáÈ`å#<åfl_»∞. PÅ∞a_»¤Å#∞ J`«ÎQÍiO\’¡ =kÖËã≤, WHõ¯_» HÍÅO QÆ_»Ñ¨@=∂! ÉÏQÍ p"å@∞¡ ÃÑ\Ïì#∞. 'h PÅ∞a_»¤Å#∞ á⁄~°∞yO\˜ ZÅ¡=∞‡, ѨÙÅ¡=∞‡ ÃÑOK«∞`å~å?

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

15

ã≤QÆ∞æKÕ@∞! ÉèÏ~åº a_»¤Å#∞ W`«~°∞Å∞ áÈ+≤™êÎ~å? J`«ÎQÍiO\’¡ ‰õΩ@∞OÉÏxfl q_çzÃÑ\˜ì =KåÛ"Õ! =ÚO^Œ∞QÍ XHõ Ѩx ã¨OáêkOK«∞HÀ— JO@∂ QÆ\ ˜ìQÍ p"å@∞¡ ÃÑ\Ïì#∞. P `«~°∞"å`«<Õ WHõ¯_» #∞Oz HõkÖÏ_»∞.

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO J*Ï˝# uq∞~åO^èŒã¨º *Ï˝<åO[#â◊ÖÏHõÜ«∂ I K«‰õ∆Ω~°∞h‡e`«O ÜÕ∞# `«Ãã‡Â NQÆ∞~°"Õ #=∞ó II

'=∞—#∞ u~°ã¨¯iOz, J`«x JǨÏOHÍ~åxfl `«∞<å`«∞#HõÅ∞QÍ KÕÜ«∞_»O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ : ''J=Ù#∞, h‰õΩ q"åǨÏ"≥∞ÿO^•?—— '=∞—: z`«ÎO, J~Ú#^ŒO_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (XHõ¯ ÃÑ@∞ì# LeH˜Ñ¨_ç): F ~å"£∞ÖÏÖò!1 W`«_çH˜ q"åǨÏO J~ÚO^Œ@. '=∞— Ѷ¨∞’~åѨ~åkèÖÏ xâıÛ+¨µì_≥· J=#`«=∞#ã¨∞¯_≥· ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜ«∂_»∞. q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ=@O WO`« ^À+¨=∂ Jx zOuOK«™êQÍ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ J_çQÍ~°∞: ''h‰õΩ Ñ≤ÖÏ¡[ÖÏ¡ L<åfl~å?—— `«# QÆ∞O_≥ H˘@∞ìHÀ=@O '=∞—‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ qxÑ≤™ÈÎOk. ZO`À ÉèíÜ«∞O`À ''J=Ù#O_ô, <å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ L<åfl_»∞—— Jx ["åaKåÛ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ =∞m§ JkèHˆ Ñ∆ ã≤ ∂¨ Î ''JÜ≥∂º!

W`«_çH˜ Ñ≤Å¡"å_»∞‰õÄ_® L<åfl_»@!—— J<åfl~°∞.

WÖÏ u~° ã ¨ ¯ $`« ∞ _≥ · # '=∞— 㨠Π| ∞ú _ ≥ · ‰õ Ä ~° ∞ ÛO_ç á ÈÜ« ∂ _» ∞ . J`« _ ç JǨ Ï O Ѩ\ÏѨOK«Ö~ÚOk. H˘xfl Hõ∆}ÏÅ `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—ÃÑ· Hõ$áê^Œ$‰õΩ¯ Ѩ~°Ñ≤, "å`«ûźO`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''K«∂_»∞! hÖ’ =∞Oz ÅHõ∆}ÏÅ∞<åfl~Ú. <Õ # ∞ Hõ à ◊ √ ¡ , <˘ã¨ Å ∞ "≥ Ú ^Œ Ö ˇ · # q K« ∂ ã≤ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ#∞. áÈhÖË! h ÉèÏ~°º ZÖÏO\˜k? q^•ºâ◊HÍÎ ÖËHõ Jq^•ºâ◊HÍÎ?——2 ~å"£∞ÖÏÖò (*Ï˝#O JO>Ë? - q„QÆǨ~å^èŒ#) '=∞—: =∞Oz^Õ, J~Ú`Õ P"≥∞ J*Ï˝x.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (qã¨∞QÆ∞`À): #∞=Ùfi Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x"å?

1. ~å"£∞ÖÏÖò N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#flQÍi ‰õΩ=∂~°∞_»∞, HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ*Ïi.

2. q^•ºâ◊H˜Î JO>Ë P^蕺u‡Hõ rq`åxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õk† Jq^•ºâ◊H˜Î JO>Ë P^蕺u‡Hõ l*Ï˝ã¨ ÖËxk, ÃÑ·ÃÑK«∞Û J=~À^èŒO HõeÊOKÕk.

16

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

^Õxfl *Ï˝#O, ^Õxfl J*Ï˝#O JO\Ï~À '=∞—‰õΩ WO`«=~°‰õΩ `≥eÜ«∞^•Ü≥∞. WO`«^•HÍ `≥Å∞ã¨∞H˘#flk q^•ºÉèϺã¨O KÕã≤ ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ K«kq`Õ<Õ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx. HÍx D „Éèí=∞ `« ^ Œ # O`« ~ ° O `˘ÅyáÈ~ÚOk. Éè í Q Æ = O`« ∞ }˜ ‚ `≥ Å ∞㨠∞ HÀ=@"Õ ∞ *Ï˝ # =∞h, PÜ« ∞ ##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀHõáÈ=@"Õ∞ J*Ï˝#=∞h `«~°∞"å`« `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å '#∞=Ùfi Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x"å?— J#fl „Ѩâ◊fl`À '=∞— JǨÏOHÍ~°O g∞^Œ =∞~À QÆ\ ˜ì^≥|ƒ Ѩ_çOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ : Jk 㨈~! h‰õΩ ™êHÍ~°OÖ’ qâßfiã¨=∂ ÖËHõ x~åHÍ~°OÖ’<å? '=∞— (Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂, `«#Ö’) : ™êHÍ~°OÖ’ qâßfiã¨O LO>Ë x~åHÍ~°OÖ’ qâßfiã¨O U~°Ê_»∞`«∞O^• Uq∞\˜? ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»<Õ #=∞‡HõO HõeQÍHõ PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_»<Õ #=∞‡HõO U~°Ê_»∞`«∞O^•? Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^•úÖˇ·# D Ô~O_»∞ J=ã¨÷Å∂ ã¨`åºÅ=Ù`åÜ«∂? ™ê^è•~°} Ѩ^•~å÷xfl XHõ ^•xfl fã¨∞H˘O^•O – áêÅ∞, áêÅ ~°OQÆ∞ `≥Å∞ѨÙ, Jk #Å∞Ѩ٠J=Ù`«∞O^•?

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): z`«ÎO. x~åHÍ~°=∞O_ô, W^Õ <å‰õΩ W+¨ìO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk. U^À XHõ ^•<À¡ qâßfiã¨O LO>Ë KåÅ∞. h‰õΩ x~åHÍ~°OÖ’ qâßfiã¨O – Wn =∞Oz^Õ. HÍx ˆH=ÅO W^Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯#=hfl q∞^䌺 Jx =∂„`«O ÉèÏqOK«=^Œ∞Ì. x~åHÍ~°=¸ ã¨`«º"Õ∞ Jh, JÖψQ ™êHÍ~°=¸ ã¨`«º"Õ∞ Jh `≥Å∞ã¨∞HÀ. x~åHÍ~°O ZÖÏ ã¨`«º"≥∂ ™êHÍ~°=¸ JÖψQ ã¨`«ºO ã¨∞=∂! h‰õΩ ^Õxg∞^Œ qâßfiã¨"≥∂ ^•<Õfl JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x LO_»∞. Ô~O_»∂ ã¨`«º=∞<Õ =∂@#∞ =∂\˜=∂\˜H© PÅH˜Oz '=∞— Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. D =∂@ `«#∞ K«kq# ѨÙã¨ÎHÍÖ’¡ ÖË^Õ! J`«_ç JǨÏOHÍ~°O =¸_»=™êi ^≥|ƒuOk. HÍx WOHÍ Ñ¨ÓiÎQÍ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« =∞m¡ `«i¯OKÕO^Œ∞‰õΩ HÍã¨Î =ÚO^ŒO["Õâß_»∞. '=∞—: JÜ«∂º! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»<Õ qâßfiã¨O ‰õΩkiOk. HÍx J`«_»∞ =∞\˜ìÉÁ=∞‡ HÍ^Œ∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #∞=Ùfi U=∞O@∞<åfl=Ù? =∞\˜ìÉÁ=∞‡ ZO^Œ∞Hõ=Ù`å_ÀÜü∞! 'z#‡Ü«∞ „Ѩu=∞—. '=∞— z#‡Ü«∞ „Ѩu=∞— J<Õ Ñ¨^Œ „Ѩ`ÕºHõ`«#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞. JO^Œ∞=Å¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''HÍx, K«∂_»O_ç! =∞\˜ì „Ѩu=∞Å#∞ JiÛOKÕ"åiH˜ 'Wk ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HÍ^Œ∞— Jx q=iOKåe Hõ^•! ѨÓlã¨∞Î#flѨC_»∞ "åi =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèíQÆ=^•ƒù=# LO_®e. =∞\˜ì„Ѩu=∞ HÍ^Œ∞. =∞\˜ìx ѨÓlOK«‰õÄ_»^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (qã¨∞QÍæ) : g∞ HõÅHõ`åÎ"åã¨∞ʼnõΩ W^˘Hõ L|∞ã¨∞áÈHõ J~ÚáÈ~ÚOk. ÖˇHõÛ~°∞¡ W=fi@O, W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOK«@O – XHõ =$uÎQÍ =∂iáÈ~ÚOk. ÉèíÖË=∂@ – h‰õΩ `≥e¿Ñ"åà◊√¡ ÖË~°∞ – #∞=Ùfi áÈ~Ú WOH˘HõiH˜ K≥ѨÊ@=∂? [QÆ<åfl^äŒ∞_Õ JO^ŒiH© `≥Å∞ѨÙ`å_»∞.

Z=_≥·`Õ D [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOKå_À, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞, r=[O`«∞=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_À, r=ÙʼnõΩ PǨ~°O ã¨OáêkOK«∞H˘<Õ ^•i HõeÊOKå_À – a_»¤Å#∞ ÃÑOz ÃÑ^ŒÌK≥Ü«∞º\ÏxH˜ `«e¡`«O„_»∞Å#∞

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

17

ã¨$+≤ìOz "åiÖ’ "å`«ûźO xOáê_À, PÜ«∞<Õ É’kè™êÎ_»∞. Wxfl U~åÊ@∞¡ KÕã≤#"å_»∞ D U~åÊ@∞#∞ =∂„`«O K≥Ü«∞ºÖË_® Uq∞\˜? ''J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ PÜ«∞# `≥eÜ«∞KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞# JO`«~åºq∞ Hõ^•! =∞\˜ì „Ѩu=∞#∞ ѨÓlOK«@O á⁄~°áê>ˇÿ`Õ P q+¨Ü«∞O PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^•? `«#<Õ P~åkèã¨∞Î<åfl~°x Z~°∞QÆ_®?

P ѨÓ[`À<Õ PÜ«∞# `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å_»∞. P `«Å<˘Ñ≤Ê h ÔHO^Œ∞‰õΩ? h ã¨OQÆu K«∂ã¨∞HÀ. h‰õΩ U suÖ’ ÉèíH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, *Ï˝#O „áêÑ≤Îã¨∞ÎO^À, ^•x xq∞`«ÎO „Ѩܫ∞uflOK«∞.—— nx`À '=∞— JǨÏO `«∞<å`«∞#HõÖˇ·áÈ~ÚOk. J`«_»∞ Ö’Ö’# WÖÏ PÖ’zOK«™êQÍ_»∞: 'DÜ«∞# K≥|∞`«∞#fl^ŒO`å "åã¨Î="Õ∞. W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOK«É’=@O <å ÔHO^Œ∞‰õΩ? <Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl<å? ÖËHõ <å‰õΩ PÜ«∞# g∞^Œ ÉèíH˜Î HõeyO^•? L\˜ì ÔHHõ¯ÖËx J=∞‡ ã¨fi~åæxH˜ "≥à◊√`«∞O^Œ@, ZO`« "≥„i`«#O? Ug∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ, q#‰õΩO_®<Õ W`«~°∞ʼnõΩ K≥ѨÊÉ’=@O – W^≥O`«\ ˜ `≥eq`«‰õΩ¯= Ѩx. ã≤QÆ∞æKÕ@∞! W^ÕO QÆ}˜`«=∂, ^Õâ◊ K«i„`å ÖËHõ ™êÇ≤Ï`«º=∂ W`«~°∞ʼnõΩ K≥ѨÊ\ÏxH˜? Wk ÉèíQÆ=`ü`«`«Î fiO ã¨∞=∂! PÜ«∞# K≥¿ÑÊ^ŒO`å <å =∞#ã¨∞û‰õΩ ÉÏQÍ #zÛOk.— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À '=∞— `«~å¯xH˜ Pn JO`«=¸ W^Õ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #∞=Ùfi =∞\˜ì„Ѩu=∞ŠѨÓ[ QÆ∞iOz K≥|∞`«∞<åfl=Ù QÆ^•! Jk ˆH=ÅO =∞\˜ì„Ѩu=∞ ѨÓ[ J~Ú#ѨÊ\˜H© JO^Œ∞Ö’#∂ „ѨÜ≥∂[#O LOk. ѨÅ∞~°HÍŠѨÓ[Åhfl ÉèíQÆ=O`«∞_Õ U~°ÊiKå_»∞. D [QÆ`«∞Î Z=i^À PÜ«∞<Õ Ö’‰õΩÅ JkèHÍ~° ÉèË^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ W=hfl ã¨$+≤ìOKå_»∞. XHõ `«e¡ `«# Ñ≤Å¡Å r~°‚â◊H˜Î "Õ∞~°‰õΩ =O@HÍÅ∞ KÕã¨∞ÎOkQÆ^•, JÖψQ. ''XHõ `«e¡H˜ S^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ≤Å¡Å∞. WO\˜H˜ KÕѨÅ∞ `≥KåÛ~°∞. `«e¡ P KÕѨÅ`À ѨÅ∞~°HÍÅ =O@HÍÅ∞ KÕã≤Ok. Z=iˆHk #K«∞Û`«∞O^À – XHõiH˜ ѨÙÖÏ=Ù, =∞~˘HõiH˜ ѨÙÅ∞ã¨∞, WOH˘HõiH˜ "ÕѨÙ_»∞‰õÄ~°, =∞~˘HõiH˜ |r˚Å∞ – WÖÏ Ñ¨Å∞~°HÍÅ =O@HÍÅ∞ KÕã≤Ok. Uk Z=iH˜ W+¨ìO – Z=i ˆHk r~°‚=∞=Ù`«∞O^À Jk – WѨC_»∞ J~°÷"≥∞ÿO^•?—— '=∞— : J~°÷O J=Ù`ÀO^ŒO_ç.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨O™ê~å~°‚=Ѷ¨∞’ˆ~ Ü«∞ó Hõ~°‚^è•~°ã¨fi~°∂ѨHõó I #"≥∂-ã¨∞Î ~å=∞Hõ$ëê‚Ü«∞ `«Ãã‡Â NQÆ∞~°"Õ #=∞ó II

ÉèíH˜Î qHÍ™êxH˜ =∂~°æO '=∞— (q#Ü«∞ÉèÏ=O`À): ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ =∞#ã¨∞û ZÖÏ ÅQÆfl=∞ø`«∞Ok? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=<åfl=∞, QÆ∞} ã¨OH©~°Î#O ã¨^• K≥Ü«∂ºe ã¨∞=∂! J@∞ÃÑ·# ã¨`«ûOQÆO – Éèí‰õΩÎÅ =^ŒÌ‰õΩQÍx ÖËHõ ™ê^èŒ∞=ÙÅ =^ŒÌ‰õΩQÍx JѨC_»Ñ¨C_»∞ "≥à◊¡@O. ˆ~~ÚO|=à◊√¡ ã¨O™ê~°OÖ’#∞, q+¨Ü«∞ Hõ~°‡ÅÖ’#∞ =Úxy=ÙO>Ë =∞#ã¨∞û ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù áÈ*ÏÅ^Œ∞.

JѨC_»Ñ¨C_»∂ UHÍO`« „áêO`åÅÔHo§ ÉèíQÆ=`ü zO`«# K≥Ü«∞º@O ZO`À P=â◊ºHõO. "≥Ú^Œ\’¡

18

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`« „áêO`åxH˜ "≥à◊§‰õΩO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Œ =∞#ã¨∞û ÅQÆflO K≥Ü«∞º@O ZO`À Hõ+¨ìO. "≥ÚHõ¯ ÖË`«QÍ L#flѨC_»∞, P "≥ÚHõ¯ K«∞@∂ì HõOK≥ "≥Ü«∂ºe. ÖˉõΩO>Ë P=ÙÅ∞, "Õ∞HõÅ∞ ^•xfl "Õ∞™êÎ~Ú. ''=∞#ã¨∞ûÖ’<À, XHõ =¸Å<À ÖËHõ =#OÖ’<À ^蕺xOK«∞. ã¨^• ã¨~°fi^• ã¨^Œ ã¨kfiKå~°O K≥Ü«∂ºe. ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, JO>Ë x`«º=ã¨∞Î=Ù† `«H˜¯#^ŒO`å Jã¨`«ºO† JO>Ë Jx`«ºO. WÖÏ q"ÕK«# KÕã¨∂Î KÕã¨∂Î Jx`«º =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∞#ã¨∞û#∞O_ç `«ºlOz "≥Ü«∂ºe. '=∞— (q#Ü«∞OQÍ): ã¨O™ê~°OÖ’ U q^èŒOQÍ rqOKåe?

(QÆ$ǨÏã¨÷ ã¨<åflºã¨O - UHÍO`« ™ê^èŒ#) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ѩ#∞Åhfl KÕã¨∂Î LO_»∞. HÍx =∞#ã¨∞û#∞ =∂„`«O ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Õ xÅ∞ѨÙ. ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`«∞Å∞, `«e^ŒO„_»∞Å∞ JO^Œi`À HõÅã≤"≥∞Åã≤ LO_»∞. JO^ŒiH© ¿ã=K≥~Úº.

J`«ºO`« Pf‡Ü«ÚxQÍ "åi Ѩ@¡ „Ѩ=iÎOK«∞. HÍx =∞#ã¨∞ûÖ’ =∂„`«O gÔ~=fi~°∂ h"å~°∞ HÍ~°x Ziy=ÙO_»∞. ^èŒ#=O`«∞Å WO\’¡ Ѩx=∞x+≤ Ѩ#∞Åhfl KÕã¨∞ÎOk. HÍx P"≥∞ =∞#ã¨∞û =∂„`«O „QÍ=∞OÖ’ L#fl `«# WO\˜ g∞^Œ<Õ LO@∞Ok. ÃÑ·QÍ P"≥∞ Ü«∞[=∂#∞Å Ñ≤Å¡Å#∞ `«# Ñ≤Å¡Å =∂ki ÃÑOK«∞`«∞Ok. '<å ~å=Ú_»∞! <å ǨÏi!— Jx Ñ≤Å∞ã¨∞ÎOk. HÍx P Ñ≤Å¡Å∞ `«#"å~°∞ HÍ~°x =∞#ã¨∞ûÖ’ P"≥∞‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ''`åÉËÅ∞ h\˜Ö’ u~°∞QÍ_»∞`«∞O@∞Ok. HÍx ^•x =∞#ã¨∞û ZHõ¯_» LO@∞O^À `≥Å∞™ê?

QÆ@∞ì g∞^Œ `å#∞ÃÑ\˜ì# QÆ∞_»¡ g∞^Œ<Õ LO@∞Ok. J^Õ suÖ’ ã¨O™ê~°OÖ’ Ѩ#∞Åhfl x~°fiiÎOK«∞.

HÍx =∞#ã¨∞û#∞ =∂„`«O ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ<Õ LOK«∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ ÉèíH˜Îx JÅ=~°K«∞HÀ‰õΩO_® ã¨O™ê~°OÖ’ kQÍ=O>Ë, WOHÍ |O^è•Ö’¡ W~°∞‰õΩ¯O\Ï=Ù. PѨ^Œ, ^Œ∞óYO, â’HÍÅ∞ Z^Œ∞Ô~·#ѨC_»∞ =∞<ÀÃã·÷~åºxfl HÀÖ’Ê`å=Ù. ZO`«QÍ q+¨Ü«∞ zO`«# KÕ™êÎ"À JO`«QÍ "å\˜ Ѩ@¡ J#∞~°H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ''KÕuH˜ #∂<≥ ~åã¨∞H˘<Õ Ñ¨#㨠`˘#Å#∞ "˘Å"åe. ÖËHáõ È`Õ KÕuH˜ lQÆ∞~°∞ JO@∞‰õΩO@∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ ÉèíH˜Î~°∂Ѩ"≥∞ÿ# #∂<≥ ~åã¨∞H˘#fl `«~°∞"å`«<Õ ã¨O™ê~°OÖ’ J_»∞y_®e. ''HÍx D ÉèíH˜ÎÖÏÉèíO á⁄O^•Å#∞‰õΩO>Ë UHÍO`«„áêO`«"åã¨O J=ã¨~°O ã¨∞=∂! "≥#fl#∞ uÜ«∂ºÅO>Ë áêÅ#∞ `À_»∞ÃÑ\˜ì XHõKÀ@ LOKåe. =∂\˜=∂\˜H© Hõ^Œ∞ѨÙ`«∂ LO>Ë ÃÑ~°∞QÆ∞ `À_»∞HÀ^Œ∞. P `«~°∞"å`« W`«~° Ѩ#∞Åhfl =kÖËã≤ =zÛ ‰õÄ~°∞Ûx ÃÑ~°∞QÆ∞#∞ zÅHÍe. JѨC_Õ "≥#fl uÜ«∞ºQÆÅO. ''WOHÍ q#∞. UHÍO`«OÖ’ ÉèíQÆ=zÛO`«# KÕã¨∞H˘O>Ë, D =∞#ã¨∞û ^•fi~å<Õ ÉèíH˜Î, *Ï˝#, "≥·~åQͺÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. HÍx J^Õ =∞#ã¨∞û#∞ „áêѨOzHõ q+¨Ü«∂Ö’¡ ÅQÆflOKÕ¿ãÎ hK«"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. ã¨O™ê~°OÖ’ L#flk ˆH=ÅO HÍq∞h HÍOK«<åÅ zO`«<Õ ã¨∞=∂! ''ã¨O™ê~°O hà◊§ =O\˜k, =∞#ã¨∞û áêÅ=O\˜k. áêÅ#∞ hà◊§Ö’ áÈ¿ãÎ áêÅ∞, hà◊√§

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

19

Hõeã≤ UHõ"≥∞ÿáÈ`å~Ú. JѨC_»∞ áêÅ#∞ "Õ~°∞K≥Ü«∞ºÖËO. J^Õ áêÅ#∞ `À_»∞ ÃÑ\˜ì, ÃÑ~°∞QÆ∞ zeH˜, "≥#fl fã≤ P "≥#fl#∞ hà◊§Ö’ "Õ¿ãÎ JѨC_Õ Jk `ÕÅ∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH UHÍO`«„áêO`«OÖ’ ™ê^èŒ#Å ^•fi~å "≥Ú^Œ@ ÉèíH˜Î*Ï˝<åÅ<Õ "≥#fl#∞ á⁄O^Œ=∞x K≥ѨÊ@O. P "≥#fl#∞ ã¨O™ê~°=∞<Õ hà◊§Ö’ *Ï~°q_çz<å Hõeã≤áÈ^Œ∞, `ÕÅ∞`«∞Ok. ''^•x`ÀÉÏ@∞ qKå~°} K≥Ü«∞º@O ZO`À J=ã¨~°O. HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ Jx`åºÅ∞. ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ x`«º=ã¨∞Î=Ù. ^èŒ#O`À UO „ѨÜ≥∂[#O? ‰õÄ_»∞, QÆ∞_»¤, h_» WO`«=~°ˆH – JO`ÕHõ^•? ^•O`À ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO KÕ‰õÄ~°^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ ^èŒ#O Z#fl\˜H© rq`À^ÕÌâ◊O HÍ*ÏÅ^Œ∞.

W^Õ qKå~°} J#|_»∞`«∞Ok – `≥eã≤O^•?—— '=∞—: `≥eã≤O^ŒO_ô. D =∞^èÕº <Õ#∞ „Ѩɒ^èŒ K«O„^À^ŒÜ«∞ =∞<Õ <å@HÍxfl K«k"å#∞.

JO^Œ∞Ö’ '=ã¨∞Î qKå~°O— QÆ∞iOz ~åã≤=ÙOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, =ã¨∞Î qKå~°O! WÖÏ K«∂_»∞, ^èŒ#OÖ’ U=ÚOk? ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ^ÕǨÏOÖ’ U=ÚOk? qKå~°} KÕã≤ K«∂_»∞. ™œO^Œ~°º=u ^ÕǨÏOÖ’ ‰õÄ_® Z=ÚHõÅ∞, =∂Oã¨O, H˘=Ùfi, =∞Å=¸„`åÅ∞ W"Õ Hõ^• LO\Ï~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ q_çz =∂#=Ù_»∞ WÖÏO\˜ =ã¨∞Î=ÙÅ g∞^Œ =∞#ã¨∞û<≥O^Œ∞‰õΩ ÅQÆflO KÕ™êÎ_»∞? g\˜ xq∞`«ÎO ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =∞~°=@O ZO^Œ∞‰õΩ? (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ LáêÜ«∞O) '=∞—: ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ^Œi≈OK«@O ™ê^茺=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: F, HõzÛ`«OQÍ ^Œi≈OK«=K«∞Û. JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`« "åã¨O, PÜ«∞# <å=∞QÆ∞}H©~°Î#O, =ã¨∞ÎqKå~°O – D Ѩ^Œú`«∞ ÅxflO\˜x J=ÅOaOKåe ã¨∞=∂. '=∞—: U Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ PÜ«∞# ^Œ~°≈#O Åaèã¨∞ÎOk? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: f„= "庉õΩÅ`«`À qÅÑ≤¿ãÎ PÜ«∞#∞fl ^Œi≈OK«=K«∞Û. PÅ∞a_»¤ÅHÀã¨O Ö’‰õΩÅ∞ Hõ_»=ÅH˘nÌ Hõhfl~°∞ HÍ~°∞™êÎ~°∞. ^èŒ#OHÀã¨O Ö’‰õΩÅ Hõhfl~°∞ "åQÆ∞Öˇ· áê~°∞`«∞Ok. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O Z=~°∞ qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞? PÜ«∞# H˘~°‰õΩ PiÎ`À qÅÑ≤OKåe.

Wk K≥Ñ≤Ê N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»<å~°OaèOKå~°∞: J=∂‡! âߺ=∂! Ü«∞x h "åiÎ`À P„HÀtOz# F =∞#™ê P"Õ^Œ# QÆx PQÆQÆÅ∞æ<å J=∞‡ âߺ=∞ h HõQÆ∞Ѩ_»‰õΩO_»QÆ IIJII HÍm^Œ~°≈# HÍOHõ∆Ü≥∞ LO_ç# HÍoáê^Œ=ÚÅ Hõ~°Ê}KÕÜ«Ú=Ú ÉèíH˜Î K«O^Œ#O|Åk aÅfi=ÚÅ∞ J~°∞}Ï~°∞} =∞O^•~° ã¨∞=∞O|∞Å∞IIJII

20

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

áê@ `«~°∞"å`« PÜ«∞# ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyOKå~°∞: ''"庉õΩÅ`« J~°∞}À^ŒÜ«∞OÖÏO\˜k, J@∞ÃÑ·# ã¨∂~°∞º_»∞ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞. "庉õΩÅ`« HõÅ∞QÆQÍ<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œ~°≈#O Åaèã¨∞ÎOk. J^Õ q^èŒOQÍ D =¸_»∞ PHõ~°¬}Å∞ Hõe¿ãÎ ZO`« PHõ~°¬} LO@∞O^À, ^•xx ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ K«∂Ñ≤`Õ, PÜ«∞# ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞. J"Õ=O>Ë: q+¨Ü«∞ Ö’Å∞_çH˜ „áêѨOzHõ q+¨Ü«∂ÅÃÑ·QÆÅ PHõ~°¬}, `«e¡H˜ ã¨O`å#O g∞^Œ QÆÅ PHõ~°¬}, Ѩu„=`«‰õΩ Éèí~°Î g∞^Œ∞#fl PHõ~°¬} – D =¸_»∞ ~°HÍÖˇ·# PHõ~°¬}Å∞ XHõ¯™êiQÍ Z=_çÔH·<å Hõey`Õ J`«_® PHõ~°¬} |ÅO`À ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄O^ŒQÆÅ_»∞. ''Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë – ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Ü«∞^ä•~°÷OQÍ „¿Ñq∞OKåe. `«e¡ `«# a_»¤<≥ÖÏ „¿Ñq∞ã¨∞ÎO^À, Ѩu„=`« J~Ú# ÉèÏ~°º Éèí~°Î<≥ÖÏ „¿Ñq∞ã¨∞ÎO^À, „áêѨOz‰õΩ_»∞ Éè’QÍÅ <≥ÖÏ „¿Ñq∞™êÎ_À JÖψQ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OKåe. D =ÚQÆ∞æ~°∞ =º‰õΩÎÅ „¿Ñ=∞, D =¸_»∞ PHõ~°¬}Å∞ XHõ¯KÀ@ KÕi¿ãÎ ZO`« J=Ù`«∞O^À JO`« Ѩi=∂}Ïxfl ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ W=fiQÆey`Õ, PÜ«∞# ^Œ~°≈#O Åaèã¨∞ÎOk. ''"庉õΩÅ =∞#ã¨∞¯_»"≥· PÜ«∞#∞fl „áêi÷OKåe. Ñ≤e¡ ‰õÄ# '=∂º"£, =∂º"£— Jx `«# `«e¡x Ñ≤Å=@"Õ∞ Z~°∞QÆ∞#∞. `«e¡ ^•xfl ZHõ¯_» ÃÑ_»∞`«∞O^À JHõ¯_Õ Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ `«e¡ =O@ WO\’¡#∞, =∞~˘HõѨC_»∞ Hõ\ ˜Hõ <ÕÅg∞^Œ ÖËHõ Ѩ~°∞Ѩ٠g∞^Œ Ñ≤e¡‰õÄ##∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. ^•xH˜ Hõ+¨ìO Hõey`Õ Ñ≤e¡‰õÄ# '=∂º"£ =∂º"£— J<Õ J~°∞ã¨∞ÎOk. WO`«‰õΩ q∞Oz ^•xH˜ "Õˆ~g∞ `≥eÜ«∞^Œ∞, `«e¡ ZHõ¯_»∞<åfl 㨈~ ''=∂º"£ =∂º"£—— J~°∞Ѩ٠q#QÍ<Õ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞ÎH˘O@∂ `«# ‰õÄ# =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛã¨∞ÎOk.——

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO `«$fÜ«∞ ^Œ~≈° #O ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨÷=∂`å‡#O ã¨~°fiÉèí∂`åx Kå`«‡x I DHõ∆`Õ Ü≥∂QÆÜ«ÚHÍÎ`å‡ ã¨~°fi„`« ã¨=∞^Œ~°≈#ó II (w`« 6 : 29) Pk"å~°O, =∂iÛ 5, 1882

(#ˆ~O„^Œ∞_»∞ - Éèí=<å^ä£ - '=∞—) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O '=∞— =¸_»=™êi "≥àÏ¡_»∞. JѨC_»∞ '=∞— ÉÏ~å#QÆ~üÖ’ `«# ™È^Œi WO\’¡ LO@∞<åfl_»∞. Ѩ~°=∞ǨÏOã¨#∞ ^Œi≈OzOk ÅQÍÜ«∞`«∞ ã¨^• PÜ«∞#∞fl QÆ∞iOKÕ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl_»∞. P P#O^Œ=∞Ü«∞=¸iÎx ã¨~°fi^• ^Œi≈ã¨∂Î#fl@∂¡, PÜ«∞# J=∞$`«=∞Ü«∞ "å‰õΩ¯Å#∞ PÅH˜ã¨∂Î#fl@∂¡ `ÀK«∞`ÀOk. J`«_»∞ WÖÏ ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞. 'D ¿Ñ^Œ „ÉÏǨχ}∞_»∞ Ju QÆ∞ѨÎ"≥∞ÿ# D Ѩ~°`«`åÎ fi<Õfi+¨} ZÖÏ K≥Ü«∞ºQÆeQÍ~°∞? ^•#flO`å ZÖÏ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ~°∞?

D [\˜Å q+¨Ü«∂Å#∞ WO`« J=bÅQÍ É’kèOK«QÆÅ =ºH˜Îx <ÕxO`«^•HÍ ZHõ¯_® K«∂_»ÖË^Œ∞. =∞m§ ZѨC_»∞ PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡QÆÅ#∞? PÜ«∞# ^Œ~°≈<åxfl =∞m§ ZѨC_»∞ KÕã¨∞HÀQÆÅ#∞?— D q+¨Ü«∂Å<Õ ~å„uO|=à◊√§ J`«_»∞ PÖ’zã¨∞Î<åfl_»∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

21

K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ<Õ Pk"å~°O =KÕÛã≤Ok. ÉÏ~å#QÆ~ü "åã¨Î=Ùº_≥·# <ÕáêÖò ÉÏ|∞`À HõÅã≤ ™êÜ«∞O„`«O ã¨∞=∂~°∞ 3 ÖËHõ 4 QÆO@ʼnõΩ '=∞— ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x L^•º#=<åxH˜ =KåÛ_»∞. =Ú#∞Ѩ٠Ѩiz`«"≥∞ÿ# P QÆkÖ’<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O1 g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O K«∂âß_»∞. Pk"å~°O ÃãÅ=Ù ~ÀA HÍ=_»O`À PÜ«∞##∞ ^Œi≈OK«∞HÀ=\ÏxH˜ =zÛ# Éèí‰õΩÎÅ`À QÆk xO_ç áÈ~Ú=ÙOk. '=∞—‰õΩ WOHÍ D Éèí‰õΩÎÅ`À ѨiK«Ü«∞O HÍÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì "≥∞Å¡QÍ "≥o§ XHõ =¸Å ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À #=Ùfi`«∂ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ =∂@Å#∞ „Ѩ`ÕºHõOQÍ ^•^•Ñ¨Ù 19 ã¨OII =Ü«∞ã¨∞û QÆÅ Ü«Ú=‰õΩ}˜‚ ã¨OÉ’kèã¨∂Î P#O^ŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. J`«_ç ¿Ñ~°∞ #ˆ~O„^Œ<å^ä£2† HõàÏâßÅ q^•ºi÷, ™ê^è•~°} „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ "≥à◊√`«∞O\Ï_»∞. ã¨∂ÊùiÎ `˘}˜H˜ã¨ÖÏ_Õ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞, „ѨHÍâ◊=O`«"≥∞ÿ# <Õ„`«^ŒfiÜ«∞O, Éèí‰õΩÎx ÅHõ∆}ÏÅ#∞ Hõey L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk, z#fl =∞OK«O, ÃÑ^ŒÌ =∞OK«O 1. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’ Ô~O_»∞ =∞OKåÅ∞, XHõ^•xH˘Hõ\˜ P#∞H˘x LO\Ï~Ú. ™ê=∂#ºOQÍ PÜ«∞# z#fl=∞OK«Og∞^Œ Pã‘#∞Öˇ· Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+≤™êÎ~°∞† ÃÑ^ŒÌ=∞OK«Og∞^Œ q„â◊q∞™êÎ~°∞.

2. HÍÖÏO`«~°OÖ’ „ѨѨOK« „ѨMϺu <˘Ok# ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ.

22

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

JHõ¯_» [~°∞QÆ∞`«∂#fl ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ q+¨Ü«∞Ö’Å∞Ô~·# ã¨O™ê~°∞Å#∞ QÆ∞iOz#@∞¡QÍ '=∞— TÇ≤ÏOKå_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞x PHÍOH˜∆OKÕ "åix, ^èŒ~°‡=~°Î#∞Å#∞ D q+¨Ü«∞Ö’Å∞~°∞ z#flK«∂Ѩ٠K«∂™êÎ~°∞. JÖÏO\˜ =º‰õΩÎÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ѨÙ`«∂ "åi`À ZÖÏ =∞ã¨Å∞HÀ"åÖ’ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^Œ∞_ç`À): #ˆ~O„^•! #∞"Õfi=∞#∞H˘O@∞<åfl=Ù? *Ï˝#∞Å QÆ∞iOz q+¨Ü«∞Ö’Å∞~°∞ <å<å~°HÍÅ∞QÍ =∂\Ï¡_»∞`«∞O\Ï~°∞ Hõ^•! XHõ¯ ã¨OQÆu, U#∞QÆ∞ ^•i# áÈ`«∞#flѨC_»∞ [O`«∞=ÙÅ∞ "≥Ú~°∞QÆ∞`«∂ ^•x "≥O@|_»`å~Ú. HÍx U#∞QÆ∞ Hõhã¨O uiy‰õÄ_® K«∂_»^Œ∞. x#∞fl Z=Ô~·<å K≥_»∞QÍ =∂\Ï¡_ç`Õ, "åix QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞x `«Å∞™êÎ=Ù? #ˆ~O„^Œ∞_»∞: ‰õΩHõ¯Å∞ "≥Ú~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞#∞H˘O\Ï#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): JO`«^Œ∂~°O áÈ=^Œ∞Ì <åÜ«∞<å! (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞). (ã¨~°fiÉèí∂`åÖ’¡#∂ <å~åÜ«∞}∞_»∞ - q"ÕHõO - U#∞QÆ∞ Hõ^äŒ) ''ã¨~°fiÉèí∂`åÖ’¡#∂ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞<åfl_»∞. HÍx =∞Oz"åi`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO_®e† ^Œ∞+¨µì_çH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. ѨÙeÖ’‰õÄ_® <å~åÜ«∞}∞_»∞<åfl_»∞. JÖÏQÆx ѨÙex Z=~°∂ H“QÆeOK«∞HÀ~°∞ Hõ^•! (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ѨÙe ‰õÄ_® <å~åÜ«∞}∞_Õ Hõ^•! ^•xfl K«∂ã≤ áêiáÈ=@O ZO^Œ∞‰õΩ? Jx #∞=Ùfi J_»QÆ=K«∞Û. nxH˜ ["å|∞ – ѨÙe =™ÈÎOk, áêiáÈ Jx ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î#fl "å~°∞‰õÄ_® <å~åÜ«∞}∞ÖË Hõ^•! "åi =∂@ ÖˇO^Œ∞‰õΩ q#=Ù? ''XHõ Hõ^äŒ K≥|∞`å#∞ q#∞: XHõѨC_»∞ XHõ J_»qÖ’ J<ÕHõ=∞Ok t+¨µºÅ`À XHõ ™ê^èŒ∞=Ù x=ã≤ã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. XHõ ~ÀA P ™ê^èŒ∞=Ù ã¨~°fiÉèí∂`åÖ’¡#∂ <å~åÜ«∞}∞}˜‚ K«∂_®Åh, P Z~°∞Hõ`À "å@xfl\˜H© q#„=∞OQÍ #=∞㨯iOKåÅh É’kèOKå_»∞. XHõ ~ÀA Ǩϟ=∞O xq∞`«ÎO ã¨q∞^èŒÅ#∞ ¿ãHõiOK«\ÏxH˜ t+¨µº_˘Hõ_»∞ J_»qÖ’H˜ "≥àÏ¡_»∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ J`«_˘Hõ ˆHHõ q<åfl_»∞: '^•i#∞O_ç ѨHõ¯‰õΩ `«Ñ¨CHÀO_ç! XHõ =∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞QÆ∞ W@∞ˆHã≤ =™ÈÎOk!— D t+¨µº_»∞ `«Ñ¨Ê JO^Œ~°∂ áêiáÈÜ«∂~°∞. 'U#∞QÆ∞Ö’ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_»∞<åfl_»x QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ É’kèOKå~°∞ Hõ^•! <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ áêiáÈ"åe?— Jx ÉèÏqã¨∂Î L#flKÀ>Ë xÅ|_çáÈÜ«∂_»∞.

KÕ`«∞Å∞ *’_çOz ã¨Î=O, ã¨∞Î`«∞Å∞ QÍ#O K≥Ü«∞º™êQÍ_»∞. =∂=\˜"å_»∞ '`«Ñ¨CHÀ, `«Ñ¨CHÀ— JO@∂ ˆHHõÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂<Õ L<åfl_»∞. =∞# t+¨µº_»∞ ZO`«‰õÄ Hõ^ŒÅÖË^Œ∞. z=iH˜ U#∞QÆ∞ `«# `˘O_»O`À W`«QÍ}˜‚ Ѩ@∞ìH˘x, uÑ≤Ê XHõ =¸Å‰õΩ qã≤i"Õã≤Ok. XO\˜xO_® QÍÜ«∂Å`À ã¨Ê $ǨÏ`«Ñ≤Ê Ñ¨_çáÈÜ«∂_»∞ t+¨µº_»∞. ''D ã¨=∂Kå~°O q#QÍ<Õ QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ W`«~° t+¨µºÅ`Àáê@∞ JHõ¯_»H˘zÛ, J`«}˜‚ P„â◊=∂xH˜ H˘xáÈÜ«∂~°∞. =∞O^Œ∂=∂‰õΩezÛ zH˜`«û KÕâß~°∞. H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ t+¨µº_çH˜ ã¨Ê $ǨÏ=zÛOk. JѨC_»∞ t+¨µºÖ’¡ XHõ_»∞ 'U#∞QÆ∞ =™ÈÎO^Œx qh #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ Hõ^ŒÖË¡^Œ∞?— Jx J`«}˜‚ J_çQÍ_»∞. '<å~åÜ«∞}∞_Õ =∂#=ÙÅ, [O`«∞=ÙÅ ~°∂áêÅ#∞ ^èŒiOKå_»x QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ K≥áêÊ~°∞ Hõ^•! JO^Œ∞=Å¡ U#∞QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ =ã¨∞Î<åfl_»x <Õ#∞ `˘ÅyáÈÖË^Œ∞— J<åfl_»`«_»∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

23

Jk qx QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: '<åÜ«∞<å! U#∞QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ =ã¨∂ÎO_»@O x["Õ∞. HÍx =∂=\˜ <å~åÜ«∞}∞_»∞ `˘Åyá⁄=∞‡x ÃÇÏK«ÛiOK«ÖË^•? JO^Œ~°∂ <å~åÜ«∞}∞ÖË S`Õ #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ =∂=\˜ =∂@Å#∞ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞? =∂=\˜ <å~åÜ«∞}∞_ç =∂@‰õÄ_» q<åeHõ^•?— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''âߢ™êÎÖ’¡ 'PáÈ <å~åÜ«∞}ó— – JO>Ë, h~°∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ Jx LOk. HÍx H˘xfl hà◊√§ ^Õ=Ùx ѨÓ[‰õΩ qxÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú. =∞iH˘xfl HÍà◊√§ KÕ`«∞Å∞ =ÚYO Hõ_»∞QÆ∞H˘#\ÏxH˜, áê„`«Å∞ `À=ÚHÀ=\ÏxH˜, |@ìÅ∞ L`«∞‰õΩHÀ=\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ ѨxH˘™êÎ~Ú. D hà◊√§ `åQÆ\ÏxH˜QÍx, ^Õ=Ùx ѨÓ[‰õΩQÍx ѨxH˜ ~å=Ù. J^Õ suÖ’ ã¨[˚#∞_»∞, ^Œ∞+¨µì_»∞, Éèí‰õΩÎ_»∞, <åã≤ΉõΩ_»∞ JO^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡#∂ <å~åÜ«∞}∞_»∞<åfl_»∞. HÍx ^Œ∞+¨µì_»∞, JѨq„`«∞_»∞, áêÑ≤ J~Ú# =ºH˜Î`À ã¨O|O^è•Å∞ LOK«∞HÀ~å^Œ∞. "åi`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO_»~å^Œ∞. H˘O^Œi`À U"À <åÅ∞QÆ∞ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»=K«∞Û<Õ"≥∂QÍx, =∞iH˘O^Œi`À Jk‰õÄ_® ѨxH˜~å^Œ∞.

W@∞=O\˜ =º‰õΩÎʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e.—— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ^Œ∞+¨µì _˘Hõ_»∞ Ǩx K≥Ü«∞º\ÏxH˜ =zÛ<å ÖËHõ Ǩx HõeyOz<å KÕ`«∞Å∞ =Ú_»∞K«∞H˘x =∞#O ‰õÄ~ÀÛ"åÖÏ?

(QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ - `«"≥∂QÆ∞}O) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ö’HõOÖ’ =ã≤OKåÅO>Ë ^Œ∞+¨µìÅ ÉÏi#∞O_ç `«##∞ ~°H˜∆OK«∞H˘<Õ xq∞`«ÎO HÍã¨Î `«"≥∂QÆ∞}O K«∂Ѩ@O J=ã¨~°O ã¨∞=∂! HÍx J`«_»∞ h‰õΩ Ǩx KÕ™êÎ_»x ÉèÏqOz, „ѨuQÍ #∞=Ùfi "å_çH˜ Ǩx K≥Ü«∞º@O J#∞z`«O. XHõ Hõ^äŒ K≥|∞`å q#O_ç: XHõ c_»∞Ö’ Q˘Å¡"åà◊√¡ QÀ=ÙÅ#∞ "Õ∞¿Ñ"å~°∞. JHõ¯_˘Hõ =∞Ǩq+¨ã¨~°ÊO LO_Õk. P áê=Ú ÉèíÜ«∞O`À JO`å Ju*Ï„QÆ`«ÎQÍ =∞ã¨Å∞H˘<Õ"å~°∞. XHõ ~ÀA XHõ „|ǨχKåi P c_»∞ ^•iÖ’ =ã¨∞Î<åfl_»∞. Q˘Å¡Å∞ ѨiÔQ_»∞`«∂ =zÛ ''™êfig∞! JHõ¯_˘Hõ ÃÑ^ŒÌ q+¨ã¨~°ÊO LOk. g∞~°∞ P "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈ=^Œ∞Ì—— Jx ÃÇÏK«ÛiHõ KÕâß~°∞. ''P áê=Ú QÆ∞iOz <åˆHg∞ ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ H˘xfl =∞O„`åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞ÖË—— JO@∂ „|ǨχKåi áê=Ú=Ù#fl kâ◊ˆHã≤ áÈÜ«∂_»∞.

Q˘Å¡"å~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç J`«_çH˜ `À_»∞QÍ "≥à◊¡ÖË^Œ∞. DÖ’QÍ áê=Ú Ñ¨_»QÆqÑ≤Ê Ju"ÕQÆOQÍ P „|ǨχKåi ˆHã≤ ~å™êyOk. áê=Ú ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åQÍ<Õ „|ǨχKåi =∞O„`«O "Õâß_»∞. `«Hõ∆}"Õ∞ Jk "å#áê=Ú =∂ki J`«_ç HÍà◊¡ =^ŒÌ Ѩ_çáÈ~ÚOk. ''JѨC_»∞ P áê=Ú`À „|ǨχKåi WÖÏ J<åfl_»∞: 'W@∞ K«∂_»∞, W`«~°∞ʼnõΩ Ǩx Hõeyã¨∂Î WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl=Ù? ~å, h‰õΩ =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O KÕ™êÎ#∞. D =∞O„`åxfl [Ñ≤¿ãÎ h‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Œ ÉèíH˜Î, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. h Ç≤ÏO™ê„Ѩ=$uÎ `˘ÅyáÈ`«∞Ok.— WÖÏ JO@∂ P áê=Ú‰õΩ =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O KÕâß_»∞. áê=Ú =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O á⁄Ok '™êfig∞! ™ê^èŒ# ZÖÏ K≥Ü«∂ºÖ’ ÃãÅq=fiO_ç— JOk. ''D =∞O„`åxfl [Ñ≤OK«∞. WHõ Z=ih Ç≤ÏOã≤OK«=^Œ∞Ì. <Õ#∞ =∞m§ =™êÎ#∞—— JO@∂ „|ǨχKåi `«# ^•i# "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.

24

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''WÖÏ H˘xfl~ÀAÅ∞ QÆ_çKå~Ú. áê=Ú Z=ih HÍ@∞ "≥Ü«∞º@O ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∞O Q˘Å¡Ñ≤Å¡Å∞ QÆ=∞xOKå~°∞. ~åà◊√¡ ~°∞qfi<å ^•xH˜ P„QÆǨÏO HõÅQÆ@OÖË^Œ∞. Jk "å#áê=ÚÖÏ „Ѩ=iÎOK«™êyOk. XHõ ~ÀA Q˘Å¡Ñ≤Å¡"å_˘Hõ_»∞ áê=Ú =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡ ^•x `ÀHõѨ@∞ìH˘x y~°y~å uѨC`«∂ <ÕÅ g∞^Œ ÉÏk XHõ =¸Å‰õΩ qã≤i"Õâß_»∞. áê=Ú <À\˜#∞O_ç ~°HõÎO Hõ‰õΩ¯`«∂, ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê~ÚOk. Hõ^ŒÅHõ "≥∞^ŒÅHõ Ѩ_ç=Ù#fl ^•xx K«∂ã≤ Jk K«zÛO^Œx ÉèÏqOz Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞ `«=∞ ^•i# "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. ~å„u KåÖÏ á⁄^Œ∞ÌáÈÜ«∂Hõ áê=Ú‰õΩ ã¨Ê $Ç¨Ï =zÛOk. "≥∞Å¡QÍ Ju Hõ+¨ìO`À `«# ѨÙ@ìÖ’H˜ áÈ~ÚOk. Xà◊O¡ `å Ǩ˙#"≥∞Oÿ k. Hõ^ÅŒ \ÏxH© â◊HΘ ÖË^∞Œ . KåÖÏ ~ÀAÅ∞ QÆ_zç áÈÜ«∂~Ú.

K«~‡° O`À ‰õÄ_ç# Jã≤Ñú≤÷ O¨ [~°OÖÏ `«Ü∂« ~°~ÚO^• áê=Ú. JѨC_»ÑC¨ ^Œ∞ ~å„u "ÕàÖ◊ ’¡ PǨ~°OHÀã¨O ɡ·\ ˜H˜ =KÕÛk. Q˘Å¡ÉÏÅ∞~° Ѩ@¡ ÉèíÜ«∞O`À ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@ ɡ·\ ˜H˜ =KÕÛk HÍ^Œ∞. =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O á⁄Ok#k ÅQÍÜ«∞`«∞ W`«~°∞ʼnõΩ Ǩx HõeyOK«@O ÖË^Œ∞. P‰õΩÅ∞, JÅ=ÚÅ∞, <ÕÅ~åe# Ѩà◊√§ ux ZÖÏQÀ „áê}ÏÅ∞ xÅ∞ѨÙHÀ™êyOk. WÖÏ ã¨∞=∂~°∞ XHõ ã¨O=`«û~°O QÆ_çKåHõ P „|ǨχKåi uiy P ^•i# =KåÛ_»∞. áê=Ú#∞ QÆ∞iOz "åHõ|∞ KÕâß_»∞. Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞ P áê=Ú K«zÛáÈ~ÚO^Œx K≥áêÊ~°∞. HÍx „|ǨχKåiH˜ "åi =∂@Ö’¡ #=∞‡HõO ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. P áê=Ú =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O á⁄OkOk. ^•xfl ™êkèOKÕ=~°‰õÄ Jk =∞~°}O á⁄O^Œ*ÏÅ^Œx J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞. `å#∞ ÃÑ\˜ì# ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å∞ã¨∂Î, ^•xHÀã¨O HõÅÜ«∞uiQÍ_»∞. P áê=Ú QÆ∞~°∞^Õ=Ùx Ñ≤Å∞Ѩ٠qx HõÅ∞QÆ∞#∞O_ç ɡ·\ ˜H˜ =zÛ JuÉèíH˜ÎÉèÏ=O`À „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤Ok. ''ZÖÏ L<åfl=Ù?—— J_çQÍ_»∞ „|ǨχKåi. ''™êfig∞, <Õ#∞ ÉÏQÍ<Õ L<åfl#O_ô—— ["åazÛOk áê=Ú. ''HÍx #∞qfiO`« zH˜¯áÈÜ«∂"Õq∞\˜?—— Jx J_çQÍ_»∞ „|ǨχKåi. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! Z=iH© ǨxHõeyOK«=^ŒÌx `«=∞~°∞ P^ÕtOKå~°∞ Hõ^•! HÍ|\˜ì <Õ#∞ P‰õΩÅ∞, Ѩà◊§ g∞^Œ<Õ rqã¨∞Î<åfl#∞. |Ǩïâß P HÍ~°}OQÍ HÍÉ’Å∞ zH˜¯áÈÜ«∂#∞—— JO@∂ ["åazÛOk áê=Ú.

P áê=Ú ™êufiHõ QÆ∞}Ïxfl JÅ=~°K«∞H˘Ok† ^•xH˜ Z=i g∞^• HÀѨOÖË^Œ∞. Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞ `«##∞ ^•^•Ñ¨Ù K«OÑ≤"Õã≤#O`« Ѩx KÕâß~°<Õ q+¨Ü«∞O JkѨÓiÎQÍ =∞izáÈ~ÚOk. ''ˆH=ÅO uO_ç ÖË#O^Œ∞ˆH #∞qfiO`«QÍ zH˜¯áÈ~Ú=ÙO_»=Ù. =∞ˆ~^À HÍ~°}O LO_®e.

HÍã¨Î PÖ’zOz K«∂_»∞—— J<åfl_»∞ „|ǨχKåi. Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞ `«##∞ <ÕňHã≤ ÉÏk# ã¨OѶ¨∞@# ^•xH˜ JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ QÆ∞~°∞ÎH˘zÛOk. ''™êfig∞! x["Õ∞, WѨC_»∞ *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ =zÛOk. P Ñ≤Å¡"åà◊√¡ XHõ ~ÀA ##∞fl f„=OQÍ <ÕňHã≤ ÉÏ^•~°∞. áêѨO, "åà◊√¡ J=∂Ü«∞‰õΩÅ∞. <å =∞<Àã≤÷úu QÆ∞iOz "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. <Õ<≥=ih HÍ@∞ "≥Ü«∞º#h, Z=iH© Ǩx HõeyOK«#h "åi ÔHÖÏ `≥Å∞ã¨∞?—— JOk áê=Ú. D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ P „|ǨχKåi WÖÏ J<åfl_»∞: ''ZO`« ã≤QÆ∞æKÕ@∞! #∞qfiO`« `≥eq`«‰õΩ¯= ^Œ^ŒÌ=∞‡"å? x#∞fl ~°H˜∆OK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® h‰õΩ `≥eÜ«∞^•Ü≥∞. x#∞fl HÍ@∞"≥Ü«∞º =^ŒÌ<åfl#∞ QÍx, |∞ã¨H˘@ì=^ŒÌx K≥ѨÊÖË^Õ? |∞ã¨H˘\˜ì "åi <≥O^Œ∞‰õΩ #∞=Ùfi ÉèíÜ«∞ÃÑ@ìÖË^Œ∞?——

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

25

''^Œ∞+¨µìÅ =ÚO^Œ∞ |∞ã¨H˘\Ïìe ã¨∞=∂! "å~°∞ =∞#‰õΩ Ǩx HõeyOK«‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ "åix ÉèíÜ«∞ÃÑ\Ïìe. HÍx "åiÃÑ· Z#fl_»∂ qëêxfl zOkOK«~å^Œ∞, Ǩx HõeyOK«~å^Œ∞. (qq^èŒ r=ÙÅ∞ - Are all men equal ? ) ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç D ã¨$+≤ìÖ’ ѨÅ∞~°HÍÖˇ·# r=*ÏÅO – =∞#∞+¨µÅ∞ [O`«∞=ÙÅ∞, K≥@∞ìKÕ=∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõO L<åfl~Ú. [O`«∞=ÙÖ’¡ ‰õÄ_® H˘xfl ™ê^èŒ∞`«fiO HõÅq, H˘xfl „‰õÄ~°"≥∞ÿ#q L<åfl~Ú. ѨÙeÖÏO\˜ Ju „‰õÄ~°[O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. K≥@¡Ö’ J=∞$`« Ѷ¨ÖÏÅ xKÕÛq L<åfl~Ú† q+¨Ñ¶¨ÖÏÅxKÕÛg L<åfl~Ú. JÖψQ =∞#∞+¨µÖ’¡‰õÄ_® =∞Oz"åà◊√§, ^Œ∞+¨µìÅ∞, ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#"å~°∞ L<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JOH˜`«"≥∞ÿ# "åà◊√§, H˘O^Œ~°∞ Ö∫H˜Hõ „ѨѨOKåxˆH ÃÑ#"Õã¨∞H˘#fl"åà◊√§ L<åfl~°∞. r=ÙÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ =~åæÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û – |^Œúr=ÙÅ∞, =Ú=Ú‰õ∆Ωr=ÙÅ∞, =ÚHõÎr=ÙÅ∞, x`«ºr=ÙÅ∞. <å~°^Œ∞_ç =O\˜"å~°∞ x`«ºr=ÙÅ H˜O^Œ ѨiQÆ}˜OѨ|_»`å~°∞. =∂#=ÙʼnõΩ P^蕺u‡Hõ ã¨`åºÅ#∞ É’kèOK«\ÏxH˜, Ѩ~ÀѨHÍ~å~°÷O D Ö’HõOÖ’ g~°∞ rq™êÎ~°∞. ''|^Œ ú r =ÙÅ∞ q+¨ Ü « ∂ 㨠H õ Î ` « Ö ’ =ÚxyáÈ~Ú, ^Õ = Ù}˜ ‚ =∞~° z áÈ~Ú LO\Ï~° ∞ . á⁄~°áê@∞#‰õÄ_® g~°∞ ^Õ=Ù}˜‚ 㨇iOK«~°∞. ''=Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞ =Ú‰õΩÎÅ"åfiÅx HÀ~°∞H˘O\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ H˘O^Œˆ~ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞† JO^Œ~°∂ ™êkèOK«ÖË~°∞. ''™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, =∞Ǩ`«∞‡Å =O\˜ =ÚHõÎr=ÙÅ∞ D „ѨѨOK«OÖ’ HÍq∞h HÍOK«<åÅKÕ`« |OkèOѨ|_»x"å~°∞. "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ SÇ≤ÏHõ zO`«#Å#∞O_ç q_ç=_»¤q. JO`ÕQÍHõ "åi ^蕺#O ã¨^• ÉèíQÆ=O`«∞_ç áê^ŒÑ¨^•‡Å g∞^Œ<Õ. ''KÕѨÅ∞ Ѩ>Ëì xq∞`«ÎO XHõ K≥~°∞=ÙÖ’ =Å qã≤~å~°#∞H˘O^•O. H˘xfl KÕѨÅ∞ ZO`« `≥e"≥·#=O>Ë Jq U<å_»∂ =ÅÖ’ z‰õΩ¯=_»=Ù. Jq x`«º=Ú‰õΩÎÅ HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å~Ú.

HÍx JkèHõ ã¨OYºÖ’ KÕѨÅ∞ =ÅÖ’ Ѩ_»`å~Ú. =ÅÖ’ z‰õΩ¯H˘#fl KÕѨ֒¡ H˘xfl áêiáÈ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~Ú. Jq =Ú=Ú‰õ∆Ωr=ÙÅ =O\˜q. HÍx „Ѩܫ∞uflOKÕ Jxfl KÕѨÅ∂ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ù.

J`«ºÅÊ ã¨OYºÖ’ KÕѨÅ∞ =Å#∞O_ç hà◊§Ö’H˜ ÔQO`Õ™êÎ~Ú. JѨC_»∞ ɡã¨Î"åà◊√§ 'JkQÀ, ÃÑ^ŒÌ KÕѨ XHõ\ ˜ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘O\’Ok— JO@∂ ˆHHõ "Õ™êÎ~°∞. HÍx =ÅÖ’ Ѩ_»¤ KÕѨ֒¡ J`«ºkèHõ ÉèÏQÆO `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ù. JO`ÕQÍHõ `«Ñ≤ÊOK«∞ HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞`«flO‰õÄ_® K≥Ü«∞º=Ù. ÃÑ·QÍ =Å „`å\˜x <À@ Hõ~°zѨ@∞ìH˘x, |∞~°^ŒÖ’ ^Œ∂i Ѩ_ç LO\Ï~Ú. '"Õ∞O WHõ¯_» ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ L<åflO, WOˆHO ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞— J#∞H˘O\Ï~Ú. HÍ¿ãѨ\’¡ ɡã¨ÎÅ∞ =Å`À ã¨Ç¨ ÖÏy `«=∞#∞ QÆ@∞ìg∞^Œ Ѩ_»"Õ™êÎ~°x áêѨO "å\˜H˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. Wq |^Œúr=ÙÅ =O\˜q. (ã¨O™ê~°∞Å∞ - |^Œúr=ÙÅ∞) ''|^Œrú =ÙÅ∞ D „ѨÑO¨ K«OÖ’ HÍq∞h HÍOK«<åÅ KÕ`« |OkèOѨ|_ç LO\Ï~°∞. HÍà◊√§KÕ`∞« Å`À ã¨Ç¨ Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞|_ç=Ù<åfl~°∞. P HÍq∞h HÍOK«<åÖË `«=∞‰õΩ ã¨∞MÏxfl, Éèí„^Œ`«#∞ KÕ‰õÄ~°∞™êÎÜ«∞x

26

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

"å~°∞ ÉèÏq™êÎ~°∞. giH˜ ^Õ=Ù_ç ÉèíÜ«∞"Õ∞ ÖË^Œ∞, P ã¨∞MÏÖ’¡<Õ =∞$`«∞º=Ù "å\˜Å∞¡`«∞O^Œx "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. |^Œúr=Ù_»∞ =∞~°}˜OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«_ç ÉèÏ~°º '#∞=Ùfi áÈÉ’`«∞<åfl=Ù† HÍx <å‰õΩ UO ^•i KÕâß=Ù?— Jx J_»∞QÆ∞`«∞Ok. =∞~°}â◊Ü«∞º g∞^Œ L#fl J`«_çH˜ D „áêѨOzHõ =ã¨∞Î=ÙÅѨ@¡ ZO`« J#∞|O^èŒO ÃÑ#"Õã¨∞H˘x LO^À, „ѨHÍâ◊OQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl #∂<≥ náêxfl K«∂ã≤ 'JÜ≥∂º! #∂<≥ Z‰õΩ¯= Y~°Û=Ù`ÀOk, HÍã¨Î =uÎ `«yæOK«O_ç— J<Õ J`«_ç ˆHHõÖ’ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ''|^Œúr=ÙÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z#fl_»∂ 㨇iOK«~°∞. fiHõ ã¨=∞Ü«∂xfl =º~°÷„Ѩã¨OQÍÅ`ÀQÍx, x„+¨ÊÜ≥∂[#"≥∞ÿ# ѨxÖ’QÍx "≥à◊¡n™êÎ~°∞. HÍ~°}O U"≥∞ÿ<å J_çy`Õ 'UO K≥Ü«∞º‰õΩO_® T~°ˆH LO_»ÖË#∞† JO^Œ∞ˆH D HõOK≥ Hõ_»∞`«∞<åfl#∞— Jx ["åa™êÎ_»∞. á⁄^Œ∞ÌáÈHõáÈ`Õ ¿ÑHÍ@Ö’ HÍÅO QÆ_»∞ѨÙ`å~°∞. (QÆkÖ’ xâ◊≈|ÌO `åO_»q™ÈÎOk.)

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Ü≥∂ =∂=∞[=∞<åkO K« "ÕuÎ Ö’Hõ=∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞ I Jã¨=¸‡_è»ó 㨠=∞ˆ~κ+¨µ ã¨~°fiáêÃÑ·ó „Ѩ=ÚK«º`Õ II (w`« 10 :3)

qâßfiã¨"Õ∞ =∂~°æO XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ : =∞Ǩâ◊Ü«∂! =∞i WÖÏO\˜ ã¨O™ê~°r=ÙʼnõΩ `«~°∞}ÀáêÜ«∞O ÖË^•? „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: xâ◊ÛÜ«∞OQÍ LOk. JѨC_»ÑC¨ _»∞ ™ê^è∞Œ ™êOQÆ`º« O KÕÜ∂« e. x~°#˚ „Ѩ^âÕ ßxH˜ JѨC_»Ñ¨C_»∞ "≥o¡ ÉèíQÆ=`üzO`«# K≥Ü«∂ºe. ^•xH˜ `À_»∞ q"ÕK«# KÕÜ«∂e. ÉèíH˜Îqâßfi™êÅ#∞ „Ѩ™êkOK«=∞x ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OKåe. ''qâßfiã¨O Hõey`Õ KåÅ∞. qâßfi™êxfl q∞Oz#k =∞ˆ~n ÖË^Œ∞. (ˆH^•~ü`À) ''qâßfi™êxH˜ Z@∞=O\˜ â◊H˜Î LO^À #∞=Ùfi qx L<åfl"å? ѨÙ~å}OÖ’ WÖÏ ¿Ñ~À¯|_ç LOk: ™êH∆Í`«∂ΠѨÓ~°‚„|Ǩχ <å~åÜ«∞}∞_≥·# „j~å=Ú_»∞ ÅOHõ#∞ KÕ~°\ÏxH˜ ã¨=Ú„^ŒOg∞^Œ ¿ã`«∞=Ù xi‡OK«=Åã≤ =zÛOk. HÍx ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ „j~å=∞ <å=∞OÖ’ qâßfiã¨O LOz XHõ¯ QÔ O`«∞`À ã¨=Ú„^•xfl ÅOѶ∞≤ Oz P=ef~°O KÕ~å_»∞. J`«_Hç ˜ ¿ã`«∞=Ù J=ã¨~O° ÖËHáõ È~ÚOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''XHõѨC_˘Hõ =ºH˜Î ã¨=Ú„^•xfl ^•@É’`«∞<åfl_»∞. qcè+¨}∞_»∞ XHõ P‰õΩ g∞^Œ ~å=∞<å=∂xfl „"åã≤ P =ºH˜Î L_»∞ѨÙÖ’ XHõ H˘ã¨‰õΩ ^•xfl Hõ\ ˜ì J`«_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'ÉèíÜ«∞Ѩ_˘^Œ∞Ì. qâßfiã¨O`À h\˜ g∞^Œ #_çzáÈ. HÍx XHõ¯ =∂@, h‰õΩ qâßfiã¨O #tOz# =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ h\˜Ö’ =ÚxyáÈ`å=Ù ã¨∞=∂!— P =ºH˜Î ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ h\˜ g∞^Œ #_çzáÈ™êQÍ_»∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ J`«_çH˜ `«# L_»∞ѨىõΩ UO Hõ\ ˜ì=ÙO^À K«∂_®Å<Õ ‰õΩ`«∂ǨÏÅO HõeyOk. J`«_»∞ qÑ≤Ê K«∂¿ãÎ XHõ P‰õΩ g∞^Œ ~å=∞<å=∞O ~åã≤=ÙO_»@O Hõ#|_çOk. 'W^Õq∞\˜? =\˜ì ~å=∞<å=∞"Õ∞ ~åã≤=ÙOk!— J#∞H˘<åfl_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞ûÖ’ ã¨O^ÕǨÏO `«ÖˇuÎ# P Hõ∆}OÖ’<Õ h\˜Ö’ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

27

''Z=_çH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ qâßfiã¨O LO@∞O^À, J`«_»∞ =∞Ǩáê`«HÍÅ∞ – QÀ„ÉÏǨχ} ¢ã‘ÎǨÏ`åº^Œ∞Å∞ – KÕã≤<å P qâßfiã¨|ÅO`À P =∞ǨáêáêÅ #∞O_ç L^ŒúiOѨ|_»`å_»∞.

WÖÏO\˜ HÍ~åºxfl uiy Z#fl_»∂ K≥Ü«∞º#x J`«_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ "≥Ú~°ÃÑ_ç`Õ J`«_»∞ ^ÕxH© ÉèíÜ«∞Ѩ_»#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞.—— (=∞Ǩáê`«‰õΩ_»∞ - <å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO) WÖÏ JO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: F ^Œ∞~åæÜ«∞x Ñ≤Å∞K«∞K«∞, Jã¨∞=ÙÅ∞ <Õ ÉÏã≤#KÀ Z@∞bÜ«∞=Ù =ÚH˜Î <å‰õΩ ZO`«\ ˜ áê`«H˜<≥·# <Õ#∞ IIFII KÕã≤u<À ã¨∞~åáê#=Ú, K«OÑ≤u<À ã¨kfi„ѨÙx QÀǨÏ`«º#∞, „ã‘ÎǨÏ`«º#∞, KÕã≤u<À „Éèí∂}ǨÏ`«º IIFII ѨOK«=∞Ǩáê`«Hõ=ÚÅ QÍqOz# HõÅ`«Ñ¨_»#∞ h <å=∞ „áêÉèí==Ú# PtO`«∞#∞ „|Ǩχ`«fi=Ú IIFII

(#ˆ~O„^Œ∞_»∞ - Ǩϟ=∞ѨH˜∆) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂Ñ≤ã¨∂Î): D ÉÏÅ∞}˜‚ K«∂_»O_ç. WHõ¯_» ZO`À `«∞O@iQÍ L<åfl `«O„_ç=^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ `«~°Ç¨Ö’ "≥∞ÅQÆ∞`å_»∞. `À\˜"åi`À P_»∞H˘<Õ@ѨC_»∞ J`«_»∞ =∞~˘Hõ =¸iÎ. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J`«_ç ÖÏO\˜ =º‰õΩÎÅ∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. g~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ Z#fl\˜H© |OkèOѨ|_»~°∞. HÍã¨Î =Ü«∞ã¨∞û ~åQÍ<Õ JO`«~å`«‡ K≥·`«#ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok – PÃÑ·# u#flQÍ ÉèíQÆ=O`«∞x ˆHã≤ "≥o¡áÈ`å~°∞. W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOKÕ xq∞`«Î"Õ∞ D „ѨѨOK«OÖ’ gi ~åHõ‰õΩ HÍ~°}O. D Ö∫H˜Hõ"≥∞ÿ#q Ug giH˜ ÉÁuÎQÍ ~°∞zOK«=Ù. HÍq∞h HÍOK«<åŠѨ@¡ ã¨~°fi^• "å~°∞ J<å㨉õΩÎÖË. ''"Õ^•Å∞ Ǩϟ=∞ѨH˜∆ QÆ∞iOz K≥|∞`å~Ú. P ѨH˜∆ PHÍâ◊OÖ’ ZO`À Z`«∞ÎÖ’ =ã≤ã¨∂Î, PHÍâ◊OÖ’<Õ QÆ∞_»¡#∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. QÆ∞_»∞¤ ÃÑ@ìQÍ<Õ H˜O^Œ Ѩ_çáÈ=\ÏxH˜ „áê~°Oaèã¨∞ÎOk. Jk ZO`« Z`«∞ÎÖ’ L#fl^ŒO>Ë Jk H˜O^Œ Ѩ_çáÈ=\ÏxH˜ KåÖÏ ~ÀAÅ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. HÍx ^•iÖ’<Õ P QÆ∞_»∞¤ á⁄^ŒQÆ|_ç, JO^Œ∞O_ç z#flѨH˜∆ |Ü«∞Öˇfi_»e, Jn H˜O^Œ‰õΩ *Ï~°∞`«∂O@∞Ok. WO`«Ö’ ^•x Hõà◊√¡ `≥iÑ≤_ç Ѩ_»`å~Ú. Ô~Hõ¯Å∞ "≥ÚÅ∞™êÎ~Ú. `å#∞ H˜O^ŒH˜ *Ïi Éèí∂g∞‡^Œ Ѩ_ç`Õ #∞A˚#∞[˚=Ù`å#x ^•xH˜ Z~°∞Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "≥O@<Õ Ô~Hõ¯Å∞ JÅ¡ÖÏ¡_çã¨∂Î P ѨH˜∆Ñ≤Å¡ i=Ùfi# ÃÑ·ÔHyi `«e¡x KÕ~°∞H˘O@∞Ok.—— P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ QÆkÖ’ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. ˆH^•~ü, „áê}Hõ$+¨‚, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ JHõ¯_Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç! #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê@Ö’, ã¨Ow`« "å^•ºÅ∞ "å~ÚOK«@OÖ’, K«^Œ∞=ÙÖ’ – JxflO\’¡ k@ì. P ~ÀA ˆH^•~ü`À K«~°ÛÖ’H˜ ky "å^•ºÅ#∞ =ÚHõ¯Å∞K≥Hõ¯Å∞ KÕâß_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞)

28

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

('=∞—`À) U"≥∂Üü∞! POQÆ¡OÖ’ `«~°¯O g∞^Œ U^≥·<å ѨÙã¨ÎHõO LO^•? '=∞—: z`«ÎO LO^ŒO_ô. POQÆ¡OÖ’ `«~°¯âßGO LOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^Õq∞\’ HÍã¨Î K≥ѨÊ"ÀÜü∞. „Ѩã¨∞Î`«O '=∞— ^èŒ~°‡ã¨OHõ@OÖ’ Ѩ_çáÈÜ«∂_»∞. J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: ''P ѨÙã¨ÎHõOÖ’ XHõ qÉèÏQÆO ™ê^è•~°} ã≤^•úO`«O #∞O_ç qâı+¨ ã≤^•úO`åxH˜ KÕ~°\Ïxfl K«iÛã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}H˜ =∞#∞+¨µÅO^Œ~°∂ =∞~°∞κÅ∞. ѨO_ç`«∞Å∞ =∞#∞+¨µÅ∞. JO^Œ∞KÕ`« ѨO_ç`«∞Å∂ =∞~°∞κÖË. ''Ѩ ٠㨠ΠH õ O Ö’x =∞~À qÉè Ï QÆ O qâı + ¨ ^Œ $ ëêì O `« O #∞O_ç ¿ÇÏ`« ∞ "å^Œ Ѩ Ó ~° fi Hõ O QÍ ™ê^è•~°}©Hõ~°}ÏxH˜ ~å=@O. L^•Ç¨Ï~°}H˜: D HÍH˜ #Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞k. P HÍH˜ #Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞k. =∞#O „ѨuKÀ@ K«∂ã¨∂Î#fl H͉õΩÅhfl #Å∞ѨÙ"Õ. JO^Œ∞KÕ`« H͉õΩÅhfl #Å∞ѨÙ"Õ.

D q^èŒ"≥∞ÿ# `«∞kx~°‚Ü«∂xH˜ ~å=@OÖ’ XHõ ^À+¨O LOk. qKå~°} g∞^Œ Ѷ¨ÖÏ<å ^Õâ◊OÖ’ `≥Å¡HÍH˜ <˘Hõ^•xfl Hõ#∞Q˘#=K«∞Û. ''=∞~À ^Œ$ëêìO`«O: "å# Ѩ_ç`Õ JѨC_À ÖËHõ JO`«‰õΩ=ÚO^À "Õ∞Ѷ¨∞O LO_ç=ÙO_®e.

HÍ|\˜ì "å# "Õ∞Ѷ¨∞O#∞O_Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. WOHÍ =∞~À L^•Ç¨Ï~°}: D =∞x+≤H© =ÚÃÑ·Êù Ô~O_»∞ Ѩà◊√§<åfl~Ú. P =∞x+≤H˜ =ÚÃÑ·Êù Ô~O_»∞ Ѩà◊√§<åfl~Ú. =∞#O K«∂ã¨∞Î#fl =∞#∞+¨µ ÅO^ŒiH© =ÚÃÑ·Êù Ô~O_»∞ Ѩà◊√§<åfl~Ú. HÍ|\˜ì =∞#∞+¨µÅO^ŒiH© =ÚÃÑ·ÊùÔ~O_»∞ Ѩà◊√§O\Ï~Ú. POQÆ¡ `«~°¯O WÖÏO\˜ ã≤^•úO`åÅ#∞ K«iÛã¨∞ÎOk.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓiÎQÍ q#fl@∞¡ÖË^Œ∞. qO@∂ J#º=∞#ã¨∞¯Öˇ·<å~°∞. JO^Œ∞KÕ`« D ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êQÆÖË^Œ∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO „â◊√uq„ѨuѨ<åfl `Õ Ü«∞^• ™ê÷㨺u xâ◊ÛÖÏ I ã¨=∂^è•=K«ÖÏ |∞kúã¨Î^• Ü≥∂QÆ=∞"åѨûºã≤ II (w`« 2 : 53)

ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ ã¨=∂"Õâ◊O =Úyã≤Ok. Éèí‰õΩÎÅ∞ PÅÜ«∞ `À@Ö’ J@∂ W@∂ ѨKå~°∞¡ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.

JѨC_»∞ ™êÜ«∞O„`«O ^•^•Ñ¨Ù S^Œ∞ QÆO@Å~ÚOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù#∞#fl z#fl =™ê~åÖ’ XHõ J^Œ∞ƒù`«O [~°∞QÆ∞`ÀOk. xâ◊ÛÅOQÍ xÅ|_ç=Ù#fl „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ H˘kÌ=∞Ok Éèí‰õΩÎÅ∞ Ѩi"Õ+≤ìOz L<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê_»∞`«∞<åfl_»∞. '=∞— ‰õÄ_® =zÛ áê@#∞ q#™êQÍ_»∞. áê@ q#QÍ<Õ ^•<À¡ b#"≥∞áÿ ÈÜ«∂_»∞. WO`« ã¨∞=∞^è∞Œ ~°OQÍ „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ `«Ñʨ =∞Ô~=~°∂ áê_»QÍ '=∞— qx=ÙO_»Ö^Ë ∞Œ .

JѨC_»∞ ǨÏ~îå`«∞QÎ Í „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ K«∂_»QÍ<Õ '=∞— xâıÛ+¨µ_ì Ü » ∂« º_»∞† „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ Hõ#∞Ô~ѨÊÅ∞‰õÄ_® "åÅÛ‰õΩO_® xâ◊ÛÅOQÍ xÅ|_ç L<åfl~°∞. âßfi㨉õÄ_® Ñ‘Å∞ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·#@∞¡ XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ '=∞—`À K≥áêÊ_»∞. '=∞— JÖÏO\˜k Z#fl_»∂ K«∂_»ÖË^Œ∞, q##∂ÖË^Œ∞. Pâ◊Û~°ºO`À =¸QÆ"À~Ú WÖÏ PÖ’zOKå_»∞:

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

29

'ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ 㨇iã¨∂Î =∞x+≤ WÖÏ ÉÏǨϺ㨇 $u<Õ HÀÖ’Ê=@O ™ê^茺=∂? WÖÏ\˜ ã≤÷u =zÛO^ŒO>Ë PÜ«∞# ÉèíH˜Î qâßfi™êÅ∞ ZO`« „ѨQÍ_è»"≥∞ÿ#"À Hõ^•!— #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê_»∞`«∞<åfl_»∞: =∞#™ê KÕÜ«Ú=Ú =∂^èŒ=Ù ^蕺#=Ú x`«ºx~°O[#∞ x~°‡ÖÏ`«∞‡x II=∞II ZO`« x~°∞Ѩ=∞O ÉÏ`«x `Õ[=Ú ZO`« "≥∂ǨÏ#O ÉÏ`«x ~°∂Ѩ=Ú ZO`« KÕ~°∞"À ZÅ¡ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ZO`« „Ñ≤Ü«∞`«=ÚO _»`«_À "åiH˜ II=∞II q=∞Å qHÍã¨=Ú K≥O^Œ∞ „¿Ñ=∞Ö’ HÀ\˜K«O„^Œ xÉèí`Õ~°∞ˆQ~°∞K«∞ "≥∞~°Ñ¨Ù fQÆ=Öˇ "≥∞~°Ü«Ú ~°∂Ѩ„ѨÉèí QÆQÆ∞~°∞áê@∞`À QÆ∂~°∞Û ™œYº=Ú#∞ II=∞II áê@Ö’x D z=i áê^ŒO #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê_Õã¨iH˜ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å â◊s~°O HõOÑ≤OzOk. â◊s~°O ~À=∂Oz`«"≥∞ÿOk. P#O^•„â◊√=ÙÅ∞ ^è•~°QÍ PÜ«∞# K≥OѨŠg∞^Œ∞QÍ „Ѩ=Ç≤ÏOK«™êQÍ~Ú. =∞^茺=∞^茺֒ ^Õ<Àfl K«∂ã¨∂Î z~°∞#=Ùfi`À PÜ«∞# ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ q_ç=_»∞`«∞<åfl~Ú. â◊`«ã¨Ç¨Ï„㨠K«O„^Œ∞Å â’Éèí#∞ ã≤yæÅ¡ *Ë¿ã x~°∞Ѩ=∂#"≥∞ÿ# z„^Œ∂Ѩ^Œ~°≈#O K«∂ã¨∂Î<åfl~å Uq∞\˜? ÉèíQÆ=O`«∞_ç z#‡Ü«∞~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O W^Õ<å? PÜ«∞# ZO`«\ ˜ Hõ~îÀ~° `«Ñ¨™êû^èŒ#Å∞ KÕã≤ LO_®Ö’ W@∞=O\˜ ^Œ~°≈<åÅ∞ HõÅ∞QÆ\ÏxH˜? ZO`«\ ˜ ÉèíH˜Îqâßfi™êÅ∞ LO_ç LO_®Ö’? áê@ H˘#™êQÆ∞`ÀOk: ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩ^Œ‡=Ú# #`«x K«~°}=ÚÅ #~°Û# KÕÜ«Ú=Ú k=º„¿Ñ=∞`À âßO`«z`«Î=Ú# HÍOuHõ#∞Å`À QÍOK«∞ "≥∞O^Œ∞ QÍ#~åx ^Œ$â◊º=Ú#∞ II=∞II =∞m§ J^Õ Éèí∞=#"≥∂ǨÏ#"≥∞ÿ# z~°∞#=Ùfi! WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ÖψQ â◊s~°O xâ◊ÛÅO, <Õ„`åÅ∞ J~°úxg∞e`åÅ∞. U^À JѨÙ~°∂Ѩ =ã¨∞Î=Ù#∞ JO`«~°OQÍ# ^Œi≈ã¨∞Î#fl@∞¡ `À™ÈÎOk! P JѨÙ~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O HõeyOz# Ѩ~°=∂#O^ŒOÖ’ `ÕeáÈ`«∞#fl ã≤÷úu. áê@ =ÚyOѨىõΩ =™ÈÎOk. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ z=i K«~°}ÏÅ#∞ áê_®_»∞.

J`«x „¿Ñ=∞Ö’ =∞O„`«=ÚQÆú"≥· áê~°=â◊º=Ú# |^Œúz`«Î"≥· ã¨^• =∂#㨠=Ú#∞QÆ∞ =∞`«xÖ’ â◊√^Œú |∞^Œú Ѩiâ◊√^Œú „|Ǩχ=Ú# II=∞II

30

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`å#∞ K«∂ã≤# „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè=∞QÆfl`«, k"åº#O^•#∞Éèí= ^Œ$âߺÅ∞ '=∞— =∞#ã¨∞ûÖ’ K≥iyáÈx =Ú„^Œ#∞ "Õâß~Ú. ZO`À K«eOzáÈ~Ú J`«_»∞ WO\˜H˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. `«# ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤Oz# P ã¨∞=∞^èŒ∞~° w`«O K«~°}ÏÅ∞ J`«_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ „Ѩu^èŒfixOKå~Ú.

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO K«`«∞~°÷ ^Œ~°≈#O Ü«∞O ÅÉÏúfi KåѨ~°O ÖÏÉèíO =∞#º`Õ <åkèHõO `«`«ó I Ü«∞ã≤‡<£ ã≤÷`À # ^Œ∞óMË# QÆ∞~°∞}ÏÑ≤ qKåź`Õ II ( w`« 6:22) ™È=∞"å~°O, =∂~üÛ 6, 1882

(#ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£ „ѨÉèí$`«∞Å`À P#O^ŒOQÍ) <Õ_»∞ ‰õÄ_® '=∞—‰õΩ ÃãÅ=Ù. =∞^蕺ǨÏflO =¸_»∞ QÆO@ʼnõΩ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =KåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£, =∞iH˘kÌ=∞Ok Éèí‰õΩÎÅ∞ <ÕÅ g∞^Œ Ѩ~°K«|_ç# KåѨg∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. "å~°O`å ѨO^˘q∞‡k ÖËHõ W~°"≥· Uà◊§ Ü«Ú=‰õΩÅ∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx #=Ùfi`«∂ "åi`À P#O^ŒOQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. '=∞— QÆkÖ’ „Ѩ"Õtã¨∞ÎO_»QÍ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÃÑ^ŒÌQÍ #qfi ''J`«_»∞ =∞m§ =KåÛ_»∞, K«∂_»O_ç!—— J<åfl~°∞ P Ü«Ú=‰õΩÅ`À. P #=Ùfi`À JO^Œ~°∂ â◊$u Hõeáê~°∞. '=∞— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕã≤, ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. Wk=~°Ö’, POQÆ¡q^•ºÉèϺã¨O KÕã≤# "åiÖÏ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz #=∞㨯iOKÕ"å_»∞. HÍx D ~ÀA ã¨<å`«# ÃÇ·ÏO^Œ= Ѩ^ŒúuÖ’ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕÜ«∞@O <Õ~åÛ_»∞. '=∞— ‰õÄ~°∞Û#fl `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ #=Ùfi‰õΩ HÍ~°}O #ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ q=iOK«™êQÍ~°∞.

PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''XHõ =ºH˜Î XHõ <≥=∞eH˜ ™êÜ«∞O„`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@ʼnõΩ #Å¡=∞O^Œ∞ QÆ∞oHõ#∞ uxÑ≤OKå_»∞. =∞~°∞<å_»∞, HõzÛ`«OQÍ <åÅ∞QÆ∞ QÆO@ʼnõΩ P <≥=∞e JHõ¯_» Ǩ[Ô~·Ok. P <≥=∞e #Å¡=∞O^Œ∞ xëê‰õΩ ÉÏx㨠J~ÚáÈ~ÚOk. JO^Œ∞KÕ`«<Õ =∞~åfl_»∞ ‰õÄ_® #Å¡=∞O^Œ∞ u#\ÏxH˜ ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∂xˆH =KÕÛã≤Ok.—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) Wk K«Hõ¯x ^Œ$ëêìO`«=∞x '=∞— ÉèÏqOKå_»∞. WO\’¡#∂ XHõ¯ Hõ∆}O ‰õÄ_» DÜ«∞# ÉèÏ=# ÖˉõΩO_® LO_»ÖËHõáÈ`«∞<åfl_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞û ã¨^• ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O g∞^Œ<Õ† JHõ¯_»‰õΩ =∞m§ "≥àı§=~°‰õΩ J`«_»∞ xq∞ëêÅ#∞ ÖˇH˜¯ã¨∞Î<åfl_»∞. `«##∞ Z=~À WHõ¯_»‰õΩ ÖÏH˘¯ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ J`«_çH˜ `ÀK«∞`ÀOk. =∞~À KÀ@∞‰õΩ áÈ"åÅ#∞‰õΩ<åfl =∞#㨯iOK«@O ÖË^Œ∞. WHõ¯_»‰õΩ =KÕÛ f~åÅx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞.

D֒Ѩ٠„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P Ü«Ú=‰õΩÅ`À, "å~°∞ `«=∞‰õΩ ã¨=∞ =Ü«∞ã¨∞¯ÖÏ¡QÍ `«=∂ëêÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. ѨHõѨHõ #=ÙfiÅ`À P#O^Œ`«~°OQÍÅ∞ K≥ň~QÆ∞`«∞<åfl~Ú. P#O^ŒÑ¨Ù ã¨O`« `≥~°z#@¡xÑ≤OzOk!

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

31

j

'' '=∞— xâıÛ+¨µì_≥· P J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =ºH˜Îx K«∂ã¨∂Î WÖÏ ÉèÏqOK«™êQÍ_»∞: ''DÜ«∞<Õfl<å x#fl\˜ ~ÀA ã¨=∂kè ã≤úuÖ’, Hõh qh Z~°∞QÆx k=º„¿Ñ=∞Ö’ =Úxy=ÙO_»@OÖ’ K«∂ã≤Ok? P =ºˆHÎ<å <Õ_»∞ XHõ ™ê=∂#º =∂#=Ù_çÖÏ =º=ǨÏi™ÈÎOk? "≥Ú^Œ\ ˜ ~ÀA <å‰õΩ LѨ^Õtã¨∂Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ##∞fl =∞O^ŒeOzOk DÜ«∞<Õ<å? '#∞=Ùfi *Ï˝x"å?— Jx ##fl_çyOk DÜ«∞<Õ<å? ™êHÍ~°O, x~åHÍ~°O – Ô~O_»∂ ã¨`åºÖË Jx ѨeH˜Ok DÜ«∞<Õ<å? ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯#^ŒO`å Jx`«º=∞x <å‰õΩ `≥eÑ≤Ok DÜ«∞<Õ<å? ^èŒx‰õΩx WO\’¡ ^•ã‘^•xÖÏ D „ѨѨOK«OÖ’ ã¨OQÆ~°Ç≤Ï`«∞Öˇ· LO_»=∞x ã¨ÅǨ WzÛOk DÜ«∞<Õ<å?—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P Ü«Ú= Éèí‰õΩÎÅ`À `«=∂ëêÖ’ =Úxy P#Okã¨∞Î<åfl~°∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ Hõ_»HõO\˜`À '=∞—#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. '=∞— Pâ◊Û~°ºOÖ’ =∞ø#OQÍ LO_»@O QÆ=∞xOKå~°∞.

JѨC_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~å"£∞ÖÏÖò`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''K«∂_»∞, W`«_»∞ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ HÍã¨Î ÃÑ^ŒÌ"å_»∞ HÍ|>Ëì HÍã¨Î QÆOcè~°OQÍ L<åfl_»∞. go§O`«QÍ `«=∂ëê KÕã¨∂Î P#Okã¨∞Î<åfl `å#∞ xâ◊≈|ÌOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx=Ù<åfl_»∞.—— JѨC_»∞ '=∞— =Ü«∞ã¨∞û ã¨∞=∂~°∞ W~°"≥· U_»∞. ã¨OÉèÏ+¨} ǨÏ#∞=∞O`«∞_çg∞^Œ‰õΩ =∞o¡Ok. ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç z„`«Ñ¨@O QÀ_»‰õΩ "ÕÖÏ_»∞`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç =∞<Àã≤÷úu ZÖÏO\˜^À HÍã¨Î TÇ≤ÏOK«O_ç. ^èŒ#O, Q“~°=O, ^ÕǨÏã¨∞YO – ^Õhfl ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖË^Œ∞. ˆH=ÅO ~å=Ú}˜‚ XHõ¯}Ë‚ HÀ~å_»∞! ã¨Êù\ ˜Hõ ã¨ÎOÉèíOÖ’ QÆ∞ѨÎOQÍ ^•K«|_»¤ „|Ǩ‡¢™êÎxfl fã¨∞H˘x Ѩ~°∞ÔQuÎáÈ`«∂O>Ë =∞O_À^Œi <å<å~°HÍŠѨO_»¡`À J`«}˜‚ =∞ÉèíºÃÑ\ÏìÅx K«∂ã≤Ok. ѨO_»¡ g∞^Œ Pâ◊`À J`«_»∞ "≥#‰õΩ¯ =zÛ J„™êÎxfl *Ï~°q_»∞™êÎ_»x P"≥∞ PtOzOk. HÍx ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ l`«∞ÎʼnõΩ ÖÁOˆQ"å_»∞ HÍ_»∞. P"≥∞ K«∂Ñ≤# „Ѩ֒ÉèÏxH˜ ["å|∞QÍ J`«_çÖÏ áê_®_»∞: (w`«O - N~å=∞HõÅÊ`«~°∞) Ѷ¨Å=Ú ˆHq∞ H˘^Œ∞= <å‰õΩ [#‡Ñ¶¨Å"≥∞ LO_»? "≥∂Hõ∆Ѷ¨Å=Ú ÖÁã¨QÆ∞ ~å=∞ =$Hõ∆=ÚO_» ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ~å=∞HõÅÊ`«~°∞=Ù =¸Å ‰õÄ~°∞K«∞O_ç LO_ç<å#∞ HÀ~°∞H˘#fl Ѷ¨Å"Õ∞^≥·# KÕi HÀã¨∞H˘O^Œ∞#O^Œ∞ Ѷ¨Å=Ú QÆ∂iÛ Ñ¨Å∞‰õΩ^Œ∞"Õ UÅ <å‰õΩ ™ê^• Ѷ¨Å=Ú?

K«∂_»∞ WѨÙ_≥ áÈ=ÙK«∞O\˜ q_»z h‰õΩ „ѨuѶ¨Å=Ú

IIѶ¨II

IIѶ¨II

IIѶ¨II

32

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(㨠= ∂kè Ö ’) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P áê@ áê_»∞`«∂ ã¨=∂kè =∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. =∞m¡ J^Õ xâ◊ÛÅ ^ÕǨÏO, J~°úxg∞e`« <Õ„`åÅ∞ – PÜ«∞# KèåÜ«∂z„`«OÖ’ =∞#O K«∂ã¨∂Î#fl suÖ’.

XHõ¯ xq∞+¨O =ÚO^Œ∞ =~°‰õΩ Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞#`À q<Àkã¨∂Î QÆ_çáê~°∞. WѨC_»O^Œ~°∂ `«^ÕHõ ^Œ$+≤ì`À PÜ«∞# "≥·¿Ñ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. '=∞— Ô~O_»=™êi „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè =∞QÆ∞flÅ=@O K«∂âß_»∞. KåÖÏ ¿ãѨܫ∂ºHõ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÖ’ H˘O`« =∂~°∞Ê HõÅ∞QÆ™êyOk. ^ÕǨÏOÖ’ ã¨ÊO^Œ# "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. PÜ«∞# =^Œ#O z~°∞#=Ùfi`À "≥eyáÈ`ÀOk. <À~°∞ Ѩq„`« ~å=∞<å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î LO_»QÍ, Hõà◊¡#∞O_ç P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ „ã¨qOK«™êQÍ~Ú.

'D =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_Õ<å H˘xfl xq∞ëêÅ „H˜`«O ˆH=ÅO S^Õà◊¡ ÉÏÅ∞_çÖÏ „Ѩ=iÎOzOk— J#∞H˘O@∂ '=∞— Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™ê^è•~°} ã≤÷uÖ’H˜ =KåÛ~°∞. #ˆ~O„^Œ∞}˜‚, '=∞—#∞ L^ÕÌtOz ''g∞ i^ŒÌ~°∂ POQÆ¡OÖ’ `«i¯OK«O_ç, <Õ#∞ qO\Ï#∞—— J<åfl~°∞. "åi^ŒÌ~°∂ #qfi `«=∞ =∂`«$ÉèÏ+¨ J~Ú# ɡOQÍbÖ’<Õ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞HÀ ™êQÍ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Z^Œ∞@ '=∞— `«i¯OK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. `«~°¯O KÕ¿ã L^ÕÌâ◊O PÜ«∞# Hõ$Ѩ`À XHõ ~°HõOQÍ J`«_ç#∞Oz `˘ÅyáÈ~ÚOk. P `«~°∞"å`« ZÖÏ `«i¯OK«QÆÅ_»∞? PÜ«∞# Ѩ@∞ìѨ\ ˜ì<å, "åi^ŒÌ~°∂ POQÆ¡OÖ’ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞HÀÖË^Œ∞.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO `«fi=∞Hõ∆~°O Ѩ~°=∞O "Õk`«=ºO, `«fi=∞㨺 qâ◊fi㨺 Ѩ~°O x^è•#"£∞ I `«fi=∞=ºÜ«∞ó âßâ◊fi`«^èŒ~°‡QÀáêÎ, ã¨<å`«#ã¨ÎfiO ѨÙ~°∞ëÈ =∞`À "Õ∞ II (w`« 11 : 18)

PO`«~°Oy‰õΩÅ`À - <Õ<≥=ix? ™êÜ«∞O„`«O S^Œ∞ QÆO@ʼnõΩ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, '=∞— `«Ñ¨Ê `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅO^Œ~°∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ ÃãÅ=Ù fã¨∞H˘<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~°∞ (ѨÙ+¨¯i}˜) =^ŒÌ‰õΩ =ÚY „ѨH∆Íà◊# xq∞`«ÎO "≥àÏ¡_»∞. '=∞— PÅÜ«∞O `À@Ö’ J@∂~Ú@∂ ѨKå~°∞¡KÕã¨∞Î<åfl_»∞. H˘O`«¿ãѨܫ∂ºHõ ǨÏOã¨Ñ¨Ù‰õÄ~°∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥à◊¡™êQÍ_»∞. JHõ¯_» ѨÙ+¨¯i}˜ ^ŒH˜∆}O "≥·Ñ¨Ù "≥∞@¡ g∞^Œ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ xÅ|_ç LO_»@O K«∂âß_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ =ÚYO Hõ_»∞H˘¯O@∞<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''K«∂_»∞! #∞qfiHõ¯_çH˜ `«~°K«∂ =ã¨∂Î áÈ`«∂=ÙO_»∞. H˘`«Î"å_çq Hõ^•! "≥Ú^Œ\ ˜ ѨiK«Ü«∂#O`«~°O H˘`«Î"åà◊√¡ Ѩ^ÕѨ^Õ =™êÎ~°∞ – H˘`«Î ÃÑo¡H˘_»∞‰õΩ ÖÏQÍ. (#ˆ~O„^Œ∞_»∞, '=∞— #"åfi~°∞) =™êÎ=Ù Hõ^•, UO?—— #ˆ~O„^Œ∞_»∞ „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞º_»∞. `«# "åQÍÌ<åÅ q+¨Ü«∞OÖ’ HõzÛ`«OQÍ LO\Ï_»∞.

JO^Œ∞ˆH #=Ùfi`«∂ ''JÖψQ#O_ô, ~å=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ#∞—— J<åfl_»∞.

j

QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞

j

33

=ÚQÆ∞æ~°∂ ‰õΩsî1 "≥·Ñ¨ÙQÍ #_»∞ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkˆHã≤ =ã¨∞Î<åfl~°∞. ‰õΩsî ã¨g∞ѨOÖ’H˜ ~åQÍ<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À WÖÏ K≥ѨʙêQÍ~°∞: ''WÖÏ K«∂_»∞, Ô~·`«∞Å∞ <åQÆex Hõ>ËìO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# Z^Œ∞ÌÅ#∞ H˘#∞QÀÅ∞ K≥Ü«∞º\ÏxH˜ ã¨O`«‰õΩ "≥à◊`å~°∞. Z^Œ∞Ì ÅHõ∆}ÏÅ∞ "åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. `ÀHõ H˜O^Œ K≥~ÚºÃÑ\˜ì K«∂™êÎ~°∞. H˘xfl Z^Œ∞ÌÅ∞ `ÀHõ#∞ Ѩ@∞ìHÀQÍ<Õ ™êufiHõOQÍ <ÕÅg∞^Œ Ѩ~°∞O\Ï~Ú. JÖÏO\˜ "å\˜x "å~°∞ H˘#∞QÀÅ∞K≥Ü«∞º~°∞. `ÀHõ#∞ `åHõQÍ<Õ Zyi QÆO`«∞Å∞"Õ¿ã Z^Œ∞Ì<Õ "å~°∞ H˘#∞QÀÅ∞KÕ™êÎ~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ D HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞. ѨiѨÓ~°‚OQÍ JO`«ó`Õ[ã¨∞û L#fl"å_»∞.—— WÖÏ JO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ z~°∞#=Ùfi #qfi uiy H˘#™êyOKå~°∞: ''H˘O^Œ~∞° K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O ÖˉõΩO_® x¿ãÎ[OQÍ LO\Ï~°∞. "åà◊√§ áêÅÖ’¡ <å#"Õã≤# J@∞‰õΩÖÏ¡ "≥∞`«ÎQÍ LO\Ï~°∞. ֒ѨŠ|ÅO LO_»^Œ∞.—— '=∞—`À ''#ˆ~O„^Œ∞_ç`À =∂\Ï¡_»∞. `«~°∞"å`« J`«}˜‚ QÆ∞iOz h Jaè„áêÜ«∂xfl <å`À K≥ѨC—— J<åfl~°∞. ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞O J~ÚOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèíQÆ=^•úº#OÖ’ L<åfl~°∞. ^Õ"åÅÜ«∂Ö’¡ Ǩ~°u =Úyã≤Ok. HÍ¿ãûѨܫ∂ºHõ '=∞— #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ #k Ѩ_»=∞\˜"≥·Ñ¨Ù QÆ@∞ìg∞^Œ HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl_»∞. W^ŒÌ~°∂ ã¨OÉèÏ+≤OK«™êQÍ~°∞. `«#∞ HõàÏâßÅÖ’ K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl#x, ™ê^è•~°} „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞º}‚x #ˆ~O„^Œ∞_»∞ '=∞—‰õΩ K≥áêÊ_»∞. ~å„`«~ÚOk. '=∞— WHõ ÃãÅ=Ù fã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. "≥à◊§\ÏxH˜ =∞#™⁄ûѨÊ@OÖË^Œ∞. #ˆ ~ O„^Œ ∞ x q_ç z ÃÑ\˜ ì „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å #∞ "≥ ^ Œ ∞ Hõ ™ êQÍ_» ∞ . „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å QÍ#OѨ @ ¡ =∞O„`«=ÚQÆ∞ú_»Ü«∂º_»∞. =∞m§ WOHÍ q<åÅx PtOKå_»∞. "≥^Œ∞‰õΩ`«∂ z=iH˜ XO@iQÍ Ñ¨Kå~°∞¡ KÕã¨∞Î#fl „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ HÍoHÍÅÜ«∞O Z^Œ∞@=Ù#fl <å@º=∞O_»Ñ¨O =^ŒÌ K«∂âß_»∞.

QÆ~°ƒùQÆ∞_çÖ’ ^ÕqH˜ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ náêÅ∞ "≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. qâßÅ =∞O_»Ñ¨OÖ’ q∞}∞‰õΩ q∞}∞‰õΩ=∞O@∂ XHõ z~°∞nѨO "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. pHõ\ ˜ "≥Å∞`«∞~°∞ Hõe¿ãÎ ZÖÏ LO@∞O^À JÖψQ =∞O_»Ñ¨OÖ’ =∞ã¨HõQÍ Hõ#|_»∞`ÀOk. '=∞— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å áê@Å∞ qx "≥∞ÿ=∞~°záÈÜ«∂_»∞. =∞O„`«=ÚQÆú"≥∞ÿ# áê=ÚÖÏ P~ÚáÈÜ«∂_»∞. ã¨OHÀzã¨∂Î ''<Õ_»∞ WOHÍ áê@Å∞O\ÏÜ«∂—— Jx „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ J_çQÍ_»∞.

PÜ«∞# XHõ¯ Hõ∆}O Py ''D ~ÀAH˜Hõ áê@Å∞ ÖË=Ù—— J<åfl~°∞. `«~°∞"å`« U^À *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ =zÛ#@∞¡QÍ PÜ«∞# WÖÏ P<åfl~°∞: ''#∞"Àfi Ѩx K≥~Úº. `«fi~°Ö’<Õ <Õ#∞ HõÅHõ`åÎÖ’x |Å~å"£∞É’ã¨∞ WO\˜H˜ "≥à◊`å#∞. JHõ¯_çH˜ ~å, <å áê@Å∞ qO^Œ∞=ÙQÍx.—— '=∞—: JÖψQ#O_ô. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: |Å~å"£∞ É’ã¨∞#∞ #∞"≥fi~°∞QÆ∞^Œ∞"å? '=∞—: ÖË^ŒO_ô, `≥eÜ«∞^Œ∞.

1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍm PÅÜ«∂xfl ã¨O^Œi≈OK« =zÛ#ѨC_»∞ Ü«∂[=∂#ºO"å~°∞, "åi Ju^äŒ∞Å∞ q_çkKÕ¿ã Éèí=#O.

34

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: É’ã¨∞áê~åÖ’ "åi WÅ∞¡ LOk. '=∞—: =∞Ozk. <Õ#∞ "≥^Œ∞H˘¯O@∂ =™êÎ#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À =∞O_»Ñ¨OÖ’ J@∂ W@∂ #_»∞ã¨∂Î): Jk 㨈~QÍx, x<˘flHõ =∂@ J_»∞QÆ∞`å#∞ – ##∞fl K«∂¿ãÎ h ˆH=∞xÑ≤™ÈÎOk? '=∞— =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ J_çQÍ~°∞: ''x<Õfl, ##∞fl QÆ∞iOz h ˆH=∞xÑ≤™ÈÎOk? <å‰õΩ Zxfl J}ÏÅ *Ï˝#O LO^ŒO\Ï=Ù?—— '=∞—: 'J}Ï— q+¨Ü«∂Åhfl <å‰õΩ `≥eÜ«∞=Ù HÍh WO`«\ ˜ *Ï˝#O, „¿Ñ=∞, ÉèíH˜Î, qâßfiã¨, "≥·~åQͺÅ∞, qã¨Î$`« ÉèÏ"åÅ∞ <Õ<≥Hõ¯_® Z#fl_»∂ K«∂_»ÖË^Œ∞.

Wk qx „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #"åfi~°∞. `«~°∞"å`« '=∞— ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ ÃãÅ=Ù fã¨∞H˘<åfl_»∞. ã≤OǨÏ^•fi~°O =~°‰õΩ =KåÛHõ U^À *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ =zÛ "≥#‰õΩ¯ uiQÍ_»∞. =∞O_»Ñ¨O =^ŒÌ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞#fl KÀ@∞‰õΩ =KåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P z~°∞nѨѨ٠"≥Å∞QÆ∞Ö’ ѨÓ~°fiO =∂kˆ~ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. XO@iQÍ #_»∞ã¨∂Î L<åfl~°∞. Z=~°∂ „ѨHõ¯# ÖË~°∞. =∞$QÆ~å*ˇ·# ã≤OǨÏO J~°}º =∞^茺OÖ’ XO@iQÍ #_»∞ã¨∂Î L#fl@∞¡ LOk. ã≤OǨÏO XO@i`«<å<Õfl HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok† UHÍO`«OÖ’ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞ÎOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∂ JO`«s¡#∞Öˇ· ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.

Pâ◊Û~°ºO`À =¸QÆ"À~Ú '=∞— P =∞Ǩ`«∞‡}˜‚ ѨiH˜ã¨∂Î<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): uiy =KåÛ"ÕO? '=∞—: g∞~°∞ HõÅHõ`åÎÖ’ ~°=∞‡#fl P WÅ∞¡ Q˘Ñ¨Ê"åi WÅ∞¡ HÍÉ’Å∞, ##∞fl ֒ѨeH˜ ~åx™êÎ~À ÖË^À? JO^Œ∞=Å¡ JHõ¯_»‰õΩ ~å=\ÏxH˜ ã¨Oâ◊Ü«∞OQÍ LOk. WHõ¯_çˆH =zÛ q∞=∞‡efl HõÅ∞ã¨∞H˘O\Ï#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^ÕO ÖË^Œ∞. JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ J#∞H˘O@∞<åfl=Ù. <å ¿Ñ~°∞ K≥ѨC. Z=~À XHõ~°∞ <å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘™êÎ~°∞. 㨈~#O@∂ '=∞— =∞m§ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<åfl_»∞.

j

jj

j ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ j

2 ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞

35

„Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO |Å~å"£∞ WO\’¡ Éèí‰õΩÎÅ`À „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ #$`«ºO â◊x"å~°O, =∂~üÛ 11, 1882

^ÀÖÏѨÓi‚=∞ (Ǩϟb ѨO_»∞QÆ) QÆ_»z# U_»∞ ~ÀAÅ `«~°∞"åu ã¨OѶ¨∞@#. L^ŒÜ«∞O Zxq∞k QÆO@Å „áêO`«OÖ’, Ö’QÆ_Õ x~°‚~ÚOK«∞H˘#fl@∞¡ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åÎÖ’x |Å~å"£∞ É’ãπ WO\˜H˜ U`≥OKå~°∞. PÜ«∞#`ÀÉÏ@∞ ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ~åMÏÖò (HÍÖÏO`«~°OÖ’ ™êfiq∞ „|Ǩ‡#O^Œ), x`«ºQÀáêÖò `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ =zÛ L<åfl~°∞.

H˘xfl ~ÀAÅ „H˜`«O ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '<Õ#∞ HõÅHõ`åÎÖ’x |Å~åO WO\˜H˜ "≥à◊`å#∞. #∞=Ófi JHõ¯_»‰õΩ ~å— J#fl „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∂@ „ѨHÍ~°O '=∞— JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ ^≥·"À#‡`«∞ÎÖˇ· ǨÏi<å=∞ ã¨OH©~°Î#Å`À #$`«ºO KÕâß~°∞. ÉèÏ"å=ã¨÷<˘Ok# HÍ~°}OQÍ x`«ºQÀáêÅ∞_ç =Hõ∆O ~°HõÎ=~°‚O ^•eÛOk. ~åMÏÖò ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺ㨇$ux HÀÖ’Ê~Ú, ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ <ÕÅg∞^Œ Ѩ_çáÈÜ«∂_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åMÏÖò =Hõ∆O g∞^Œ KÕ`ÀÎ x=Ú~°∞`«∂ ''âßOuOK«∞, âßOuOK«∞—— JO@∞<åfl~°∞. ~åMÏÖò‰õΩ ÉèÏ"å=ã¨÷ HõÅQÆ@O Wk Ô~O_»=™êi. `«# `«O„_ç`À J`«_»∞ HõÅHõ`åÎÖ’ x=ã≤OKÕ"å_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O JѨC_»Ñ¨C_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =KÕÛ"å_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ âߺOѨىõÄ~üÖ’x q^•º™êQÆ~ü áê~î°âßÅÖ’ H˘kÌHÍÅO K«^Œ∞=ÙH˘<åfl_»∞.

JO^Œ~°∂ ‰õÄ~°∞Û#fl `«~°∞"å`« '=∞— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞. ã¨OH©~°Î# =ÚyâßHõ Éèí‰õΩÎÅ∞ =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞. |Å~å"£∞ É’ã¨∞ q#„=Ú_≥·, XHõ ¿ã=‰õΩ_ç =∂ki JHõ¯_» xÅ|_®¤_»∞. J`«}˜‚ P WO\˜ Ü«∞[=∂x Jx Z=~°∂ J#∞HÀ~°∞. Éèí‰õΩÎʼnõΩ '=∞— WOHÍ JѨiz`«∞_Õ. #ˆ~O„^Œ∞_ç`À =∂„`«"Õ∞ J`«_çH˜ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ѨiK«Ü«∞"≥∞ÿOk. `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅ`À J`«_çH˜ WOHÍ Ñ¨iK«Ü«∞O HÍÖË^Œ∞. (ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) Wk [iy# (JO>Ë, =∂~üÛ 11 `«~°∞"å`«) H˘xfl~ÀAʼnõΩ '=∞— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. '=∞— =zÛ#ѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O <åÅ∞QÆ∞, S^Œ∞ QÆO@Å =∞^茺 J~Ú=ÙO@∞Ok. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '=∞— t"åÅÜ«∂Å "≥∞@¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O"≥·Ñ¨Ù ^Œ$‰õΩ¯Å∞ Ѩ~°Ñ¨Ù`«∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ"å=ã¨÷<˘O^•~°∞.

H˘kÌ¿ãѨ\ ˜ `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ <ÕÅg∞^Œ Ѩ~°z# Ѩ_»Hõ g∞^Œ q„âßOu fã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. ^ŒH} ∆˜ âË fi◊ ~°O #∞O_ç ǨÏ$^ŒÜ∞ü #∞ ѨOÑ≤"ãÕ #≤ ѨÊ\˜ #∞O_ô „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ¿ã= xq∞`«ÎO Z=~°∂ ÖˉõΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# ZO`À W|ƒOk Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''J=∂‡! „Ѩu XHõ¯~°∂ '<å QÆ_çÜ«∂~°"Õ∞ ã¨Ô~·#k— JO@∂ LO\Ï~°∞. ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞, Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞,

36

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞ JO^Œ~°∂ '<å =∞`« "≥ÚHõ¯>Ë ã¨`«ºO— JO\Ï~°∞. HÍx J=∂‡! Z=i QÆ_çÜ«∂~°=¸ ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. x<≥fl=~°∞ ã¨iQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞? "庉õΩÅ z`«ÎO`À Z=Ô~·<å x#∞fl „áêi÷¿ãÎ, h Hõ$ѨKÕ`« U =∂~åæxfl J#∞ã¨iOz<å x#∞fl KÕ~°QÆÅ~°∞. J=∂‡! ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ `«=∞ K«~üÛÅÖ’ x<≥flÖÏ P~åkè™êÎ~À XHõ™êi <å‰õΩ ^ŒÜ«∞KÕã≤ K«∂Ñ≤OK«∞. HÍx P=∂‡, <Õ#∞ K«~üÛÖ’H˜ "≥o`Õ [#O U=∞#∞H˘O\Ï~À? "å~°∞ U"≥∞ÿ<å P~åƒù@O KÕ™êΈ~"≥∂! uiy ##∞fl HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’H˜ J#∞=∞u™êÎ~À, ÖË^À? 㨈~ÖË, ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ P~å^èŒ##∞ "åH˜e ɡ·@#∞O_ç K«∂Ñ≤OK«∞.—— (ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - QÀѨQÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ - '„¿Ñ=∞ ã¨∞~°—) =∞~À ~ÀA# (=∂iÛ <≥ÅÖ’<Õ) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ z#fl =∞OK«O g∞^Œ P#O^Œ=∞Ü«ÚÖˇ· ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. PÜ«∞# =^Œ#OÖ’ z~°∞^Œ~°Ç¨㨠K«O„kHõÅ∞ "≥e¡qiã≤ L<åfl~Ú.

HÍmHõ$+¨‚Éèí\ÏìKå~°∞º_»<Õ q∞„`«∞}˜‚ "≥O@ɡ@∞ìH˘x '=∞— P QÆkÖ’H˜ =KåÛ_»∞. J`«_çH˜ '=∞— `«##∞ ZHõ¯_»‰õΩ fã¨∞ÔHà◊√`«∞<åfl_À `≥eÜ«∞^Œ∞. J`«_ç`À '=∞— K≥Ñ≤ÊOk W^Õ: ''HõÅ∞¡ JOQÆ_çx K«∂_®Å#∞H˘O>Ë <å`À ~å. JHõ¯_» ÉÏ<≥_»∞ HõÅ∞¡ K«∂™êÎ=Ù.—— '=∞— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ D ã¨OQÆu K≥ѨÊQÍ, PÜ«∞# #qfi WÖÏ J<åfl~°∞: ''Éèí[<å#O^ŒO, „|Ǩ‡#O^ŒO – D P#O^Œ"Õ∞ ã¨∞~°† Wk „¿Ñ=∞ ã¨∞~°. =∂#=rq`« ÅHõ∆ ºO ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞#∞ JÅ=~°K«∞HÀ=@"Õ∞, PÜ«∞#∞fl „¿Ñq∞OK«@"Õ∞. ÉèíH˜ÎÜÕ∞ ™ê~°O. *Ï˝# qKå~°} ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O ZO`À Hõ+¨ìO.—— WÖÏ JO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»<å~°OaèOKå~°∞: Z~°∞QÆQÆ `«~°"≥∞ UiH˜<≥·<å `«e¡ HÍo x[`«`«fi q∞OK«∞Hõ? +¨_»Ì~°≈#=ÚÖˇ â◊H˜ÎÇ‘Ï#=ÚÅ∞ `«e¡ q+¨Ü«∞=Ú `≥eÜ«∞KÕÜ«Ú@‰õΩ IIZII JO`«~° =∞O^Œ∞# P`å‡#O^Œ=Ú P™êfikOK≥_»∞ P`«‡Ü≥∂yH˜ P"≥∞Ü≥∞ "≥Å∞æ#∞ JO`«~å`«‡Ü≥ÿ∞ ã¨~°fiâß„ã¨Î=ÚÅ∞ ã¨#∞flu*ËÜ«Ú#∞ IIZII ZÅ¡„áê}∞Å LÅ¡=Ú#O^Œ∞# P"≥∞ =ã≤OK«∞#∞ SzÛùHõ=ÚQÆ<Õ P"≥∞ QÆ~°ƒù=Ú# J=∞i L#flq JO_®O_»O|∞Å∞ „|Ǩ‡O_»O|∞Å∞ IIZII JO`« qâßÅ=Ú P"≥∞ QÆ~°ƒù=Ú h=Ù ^•xx J=Ö’H˜O`«∞"Õ?

j ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ j

37

=¸ÖÏ^è•~° ã¨Ç¨Ï„™ê~°=ÚÅ P"≥∞#∞ Ü≥∂y ^蕺#=Ú ¿ãÜ«Ú#∞ IIZII P"≥∞ Z\˜ì^À Jã¨Å∞ Z=fi~À t=Ù_»∞QÍHõ =∞i Z=~°∞ K«∂K≥^Œ~°∞ Ѩ^Œ‡=#=ÚÖ’ Ѩu ã¨xflkèÖ’ ǨÏOã≤ ǨÏOã¨`À P@ÖÏ_»∞#∞ IIZII J=∞‡ <≥~°∞QÆ <≥=_®tOz##∞ ~°=fi KÕÜ«Ú#∞ ~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞ P"≥∞ <≥~°∞QÆ=Öˇ ##∞K«∞ `«ÅK«∞@ #=ÙfiÖÏ@ ™êQÆ~°=Ú h^Œ∞@ IIZII =∞k Ziy##∞ ǨÏ$k Z~°∞QÆHõ JO^Œ"≥∞ÿ# Ü«∂ K«O^Œ=∂=∞#∞ Ѩ@∞ìH˘#∞@ÔH· H˘@∞ìH˘<≥_»∞ =∞~°∞ QÆ∞A˚ "åx=Öˇ HÀ~°∞K«∞#flk IIZII „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ uiy WÖÏ H˘#™êyOKå~°∞: ''ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«@"Õ∞ =∂#= rq`« L^ÕÌâ◊O† |$O^•=#OÖ’x QÀѨQÀÑ≤HõÅ∞, PÅHÍѨ~°∞Å∞ „jHõ$+¨µ‚xHÀã¨O =ºHõÎѨ~°z# „¿Ñ=∞ÖÏO\˜k. „jHõ$+¨µ‚_»∞ =∞^èŒ∞~å#QÆ~åxH˜ "≥o¡áÈ~Ú#ѨC_»∞ QÀѨ‰õΩÅ∞ „jHõ$+¨µ‚x Z_»ÉÏ@∞‰õΩ qÅÑ≤ã¨∂Î ã¨OK«iOKå~°∞.—— WÖÏ JO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂ѨÙ#∞ ÃÑ·H˜ ™êiã¨∂Î áê_»™êQÍ~°∞: ÖËQÆ^Œ∂_» <≥`«∞ÎH˘x K≥@∞ìH˘=∞‡ Ѩ@∞ìH˘x L#fl Q˘Å¡Ñ≤Å¡"åx WѨC _Õ#∞ K«∂z<å#∞ IIÖË I I 'J#fl~å~°— Hõ#flÜ«∂º!

J#∞K«∞ "å_»∞ J~°K≥QÍx 'Hõ— J#fl JHõ∆~°O|∞ Hõ#fl <À@ =∂@~å^Œ∞ IIÖË I I J<åfl ZHõ¯_»∞<åfl=Ù~å?

J#∞K«∞ PiÎ`À_» <Õ_»fi J„â◊√ѨÓi`«O|∞ ÅQÆ∞K«∞ J`«x Hõ#∞Å∞ =¸`«Ñ¨_çÜ≥∞ IIÖËII „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „¿Ñ=∞ ѨÓi`«"≥∞ÿ# D áê@#∞ qx '=∞— Hõà◊√§ K≥=∞‡yÖÏ¡~Ú.

38

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO âߺ"£∞ѨىõÄ~üÖ’ „áê}Hõ$+¨‚ WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, U„ÃÑÖò 9, 1882

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åÎÖ’x âߺ"£∞ѨىõÄ~ü‰õΩ =KåÛ~°∞. JHõ¯_» „áê}Hõ$+¨‚ =ÚM’áê^蕺Üü∞ WO\˜ Ô~O_»= JO`«ã¨∞ÎÖ’x Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ ÉèíHõÎ|$O^ŒO #_»∞=∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. JO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ Éèí‰õΩÎÅ`À „Ѩ™ê^ŒO P~°yOKå~°∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO XHõ\ ˜ ÖËHõ Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. ÔHѨì<£ P „áêO`«OÖ’<Õ x=ã≤ã¨∂Î L<åfl_»∞. XH˜O`« q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åflHõ ÔHѨì<£ WO\˜H˜ "≥o§ J`«}˜‚ HõÅ∞ã¨∞H˘x, JHõ¯_»#∞Oz Hõ=∞Å ‰õΩ\©~åxH˜ "≥o§ ˆHâ◊=¿ã<£#∞ K«∂_®Å#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. „áê}Hõ$+¨‚, ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ˆH^•~ü, ã¨∞ˆ~O„^Œ, ysO„^Œ (ã¨∞ˆ~O„^Œ ™È^Œ~°∞_»∞), ~åMÏÖò, |Å~å"£∞, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. P „áêO`«OÖ’ =ã≤ã¨∂Î L#fl ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µºÅ∞, =∞iH˘O^Œ~°∞ =zÛ L<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =K«<å=∞$`åxfl „QÀÅ JO^Œ~°∂ ZO`À P`«∞~°`«`À Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ – PÜ«∞# Sâ◊fi~°ºO. D [QÆ`«∞Î PÜ«∞# Sâ◊fi~°ºO. HÍx [#O Sâ◊fi~åºxfl QÍOz ^•<À¡ "≥∞ÿ=∞~°záÈ`åˆ~ QÍx D Sâ◊fi~°ºO Z=i^À PÜ«∞#∞fl "≥`«∞Hõ~°∞. JO^Œ~°∂ HÍq∞h HÍOK«<åÅHÀã¨O "≥OѨ~å¡_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ "åiH˜ ÅaèOKÕq JѨiq∞`« ^Œ∞óYO, JâßOu =∂„`«"Õ∞. D ã¨O™ê~°O qâßÖÏH˜∆Ö’1 U~°Ê_Õ ã¨∞_çQÆ∞O_»OÖÏO\˜k. ^•<À¡ U^≥·<å Ѩ_»= Hõ#∞Hõ z‰õΩ¯‰õΩO>Ë, WHõ ^•xx ~°H˜∆OѨ Z=i `«~°=¸ HÍ^Œ∞. WOHÍ K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë, D ã¨O™ê~°O XHõ =Úà◊§HõOѨ ÖÏO\˜k. XHõ =ÚÅ∞¡#∞O_ç q_ç=_»QÍ<Õ =∞~À =ÚÅ∞¡ z‰õΩ¯Ñ¨_»∞`«∞Ok. Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOÖ’ XHõ™êi z‰õΩ¯‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ, |Ü«∞@Ѩ_»@O Hõ+¨ìO. =∞x+≤ ã¨O™ê~° ^•"å#ÅOÖ’ ^ŒQÆú"≥∞ÿáÈ`å_»∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, =∞i =∂~°æO Uq∞\˜? (™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, „áê~°÷#ÖË =∂~°æO) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, „áê~°÷# – W"Õ =∂~åæÅ∞. "≥·^Œ∞º_ç =^ŒÌ‰õΩ áȉõΩO_® ~°∞QƇ`«#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞HÀÖË=Ù. ˆH=ÅO XHõ¯ ~ÀA =∂„`«"Õ∞ ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO KÕ¿ãÎ KåÅ^Œ∞? ã¨~°fi^• KÕã¨∂Î<Õ LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë ~ÀQÆO n~°…HÍeHõ"≥∞ÿ#k HÍ|\˜ì. x~°O`«~°O "≥·^Œ∞º_ç`À LO>Ë<Õ `«Ñ¨Ê <å_ô*Ï˝#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. J`«_ç K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. JѨC_Õ Uk HõѶ¨<å_ç, Uk Ñ≤`«Î<å_ç Jx `≥eÜ«∞=ã¨∞ÎOk.—— Éèí‰õΩÎ_»∞: ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO =Å¡ HõeˆQ "Õ∞Å∞ Uq∞\˜? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ J#∞~åQÆO, „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. "庉õΩÅ`« HõÅQƉõΩO_® P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ Ug∞ ™êkèOK«ÖËO. ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ „áê}ÏÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨O qÅqÖÏ¡_çáÈ`å~Ú. Wk ZÖÏO\˜^ŒO>Ë – ‰õΩ@∞O|OÖ’ Z=Ô~·<å ~ÀQÆ„QÆã¨∞÷_≥·`Õ J`«_çH˜ ZÖÏ #Ü«∞=∞ø`«∞O^• Jx P WO\˜ Ü«∞[=∂x =∞#ã¨∞û H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂O@∞Ok 1. qâßÖÏH˜∆ J<Õk HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl U~°∞.

j ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ j

39

QÆ^• – JÖÏQÆ#fl =∂@. ÖËHõ ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O ZÖÏ P~å@Ѩ_®ÅO>Ë: `«# L^ÀºQÆO áÈQ˘@∞ìH˘#fl =ºH˜Î =∞m§ L^ÀºQÍxÔH· „Ѩu~ÀE PѶ‘ã¨∞Å K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï_»∞ Hõ^•!

'L^ÀºQÆO MÏm ÖË^Œ∞— Jx J`«}˜‚ uÑ≤Ê Ñ¨OÑ≤`Õ, =∞~°∞<å_»∞ JHõ¯_çˆH "≥o§ 'W"åà◊ U"≥∞ÿ<å MÏm U~°Ê_çO^•?— JO@∂ "庉õΩÅ`«`À J_»∞QÆ∞`å_»∞. ''=∞~À =∂~°æO LOk – "庉õΩÅ`«`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OK«@O. PÜ«∞# =∞# ™⁄O`«O. =∞#O PÜ«∞#`À WÖÏ K≥ѨCHÀ"åe: ''F ÉèíQÆ"å<£! h ã¨fi~°∂ѨO ZÖÏO\˜k? <å‰õΩ ^Œ~°≈#q∞=Ùfi. ^Œ~°≈#q∞zÛ f~°=Åã≤O^Õ. ÖËHõáÈ`Õ #<≥flO^Œ∞‰õΩ ã¨$+≤ìOKå=Ù?—— ''H˘O^Œ~°∞ ã≤‰õΩ¯ Éèí‰õΩÎÅ∞ 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞— Jx <å`À K≥áêÊ~°∞. <ÕxÖÏ K≥áêÊ#∞: '=∞#O PÜ«∞#∞fl ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»x ZO^Œ∞‰õΩ ¿Ñ~˘¯<åe? PÜ«∞<Õ =∞#Å#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. =∞#Ѩ@¡ PÜ«∞# ^ŒÜ«∞ =Ç≤ÏOK«@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO U=ÚOk? `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«=∞ Ñ≤Å¡Å#∞ ÃÑOz ÃÑ^ŒÌK≥Ü«∞º@O ã¨Ç¨Ï[O. ^•xfl #∞=Ùfi ^ŒÜ«∞H˜O^Œ ѨiQÆ}˜™êÎ"å? Jk "åi Hõ~°Î=º"Õ∞!—— HÍ|\˜ì PÜ«∞#∞fl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìѨ\ ˜ì „áêi÷OKåe. PÜ«∞# =∞# `«e¡, `«O„_ç HÍ^• =∞i? ''‰õΩ=∂~°∞_»∞ uO_ç uѨÊÅ∞ =∂x Pã≤ÎÖ’ ÉèÏQÍxfl HÀi`Õ, <åºÜ«∞"≥∞ÿ# HÍÅQÆ_»∞=Ù‰õΩ =¸_Õà◊¡ =ÚO^Õ `«e¡`«O„_»∞Å∞ Pã≤Îx J`«_çH˜ ѨOz~Ú™êÎ~°∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ ''J=∂‡, h HÍà◊√¡ Ѩ@∞ìH˘O\Ï#∞, <å‰õΩ _»|∞ƒ W=Ùfi—— JO@∂ =∞m§ =∞m§ J_çy`Õ `«e¡ J`«_ç "庉õΩÅ`« K«∂ã≤ QÆ`«ºO`«~°O ÖËHõ _»|∞ƒ WKÕÛã¨∞ÎOk. ''™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO =Å¡ =∞~À ÖÏÉèíO ‰õÄ_® LOk. Jk ã¨^Œã¨kfiKå~åxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, JO>Ë x`«ºO† [QÆ`«∞Î Jã¨`«ºO, JO>Ë Jx`«ºO. ZѨC_≥·`Õ =∞x+≤ =∞#ã¨∞û Jã¨`«∞ΈHã≤ =∞~°Å∞`«∞O^À `«Hõ∆}"Õ∞ qKå~°} KÕÜ«∂e. á⁄~°∞QÆ∞"åi `À@Ö’x J~°\ ˜ K≥@∞ì#∞ u#\ÏxH˜ U#∞QÆ∞ `«# `˘O_®xfl KåѨQÍ<Õ =∂=\˜"å_»∞ JO‰õΩâ◊O`À áÈ@∞ á⁄_»∞™êÎ_»∞.—— XHõ á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: =∞Ǩâ◊Ü«∂! áêѨ ÉèÏ=#Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ [x™êÎ~Ú? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ìÖ’ Jxfl ~°HÍÅ"å~°∂ L<åfl~°∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∂ PÜ«∞<Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞, ^Œ∞+¨µìÅ#∂ PÜ«∞<Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞. ã¨^Œ∞ƒkúx WKÕÛn PÜ«∞<Õ, ^Œ∞~°∞ƒkúx WKÕÛnPÜ«∞<Õ. (áêѨO KÕÜ«∞_»OÖ’ ÉÏ^茺`« - Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO) á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: JÖÏ\˜ ѨHõ∆OÖ’ áêѨO KÕÜ«∞@OÖ’ =∂ ÉÏ^茺`« LO_»^•? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: áêѨO KÕ¿ãÎ ^•x Ѷ¨e`åxfl J#∞ÉèíqOKÕ f~åe. Wk ÉèíQÆ=O`«∞_ç xÜ«∞=∞O. q∞~°Ñ¨HÍÜ«∞ #q∞e`Õ <åÅ∞Hõ =∞O@ѨÙ@ì^•? `«# Ü«∞ø=#OÖ’ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ J_»¤k_»¤OQÍ rq`åxfl QÆ_çáê_»∞. JO^Œ∞=ÖË¡ `«# z=i ~ÀAÖ’¡ <å<å~ÀQÍÅ`À ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞. ''Ü«∞ø=#OÖ’ D Ü«∞^ä•~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ=K«∞Û. HÍoHÍÅÜ«∞O =O@âßÅÖ’ Hõ>ˇìÅ∞ =∞O_Õ@ѨC_»∞ QÍ_çá⁄~Úº =OHõ K«∂¿ã"å}˜‚. K≥=∞‡=Ù#fl Hõ>ˇìÅ∞ "≥Ú^Œ\’¡ K«Hõ¯QÍ =∞O_Õq. "å\˜Ö’ WO`« `«_ç L#fl@∞¡ JѨC_»∞ `≥eÜ«∞<Õ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍx Hõ>ˇì ÉÏQÍ HÍe# `«~°∞"å`«, Hõ>ˇìÖ’x `«_ç JO`å XHõ z=iH˜ KÕ~°∞H˘O@∞Ok. z=iH˜ h~°∞ ZQÆzq∞‡ =∞O@#∞

40

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

PiÊ"Õã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì HÍ=∞„HÀ^èŒ Ö’ÉèÏÅ∞ – W`åº^Œ∞ŠѨ@¡ ZO`À *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKåe. ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç L^•Ç¨Ï~°} fã¨∞HÀO_ç. HÀáÈ„^ÕHõOÖ’ ÅOHõ#∞ `«QÆ∞Åɡ\Ïì_»∞. ^•x `«~°∞"å`«<Õ Jâ’Hõ=#OÖ’ ã‘`« L#fl ã¨OQÆu QÆ∞~°∞ÎH˘zÛOk. P"≥∞‰õΩ U^≥·<å „Ñ¨=∂^ŒO [iyO^Õ"≥∂ Jx HõOQÍ~°∞ Ѩ_çáÈÜ«∂_»∞.—— á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: JÖÏ J~Ú`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^Œ∞+¨µìÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨$+≤ìOz#@∞¡? „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: PÜ«∞# WK«Û,ù PÜ«∞# bÅ. PÜ«∞# =∂Ü«∞Ö’ q^•º=∂Ü«∞, Jq^•º=∂Ü«∞ – Ô~O_»∂ L<åfl~Ú. pHõ\ ˜ „ѨÜ≥∂[#O ‰õÄ_® LOk. pHõ\ ˜, "≥Å∞QÆ∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∞#∞ JkèHõ`«~°O KÕã¨∞ÎOk. HÍ=∞O, „HÀ^èŒO, Ö’ÉèíO W`åº^Œ∞Å∞ xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ ^ÀëêÖË. JÖÏO@ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ ã¨$+≤ìOKå_»∞? =∞Ǩ`«∞‡Å#∞ ã¨$+≤ìOKÕ xq∞`«ÎO. WO„kÜ«∂Å#∞ [~ÚOz`Õ =∞x+≤ =∞Ǩ`«∞‡_»∞ HÍQÆÅ_»∞. l`ÕO„kÜ«Ú_çH˜ ™ê^茺O HÍx^Õ=ÚOk? ÉèíQÆ=`ü Hõ$Ѩ`À J`«_»∞ PÜ«∞#∞fl „áêÑ≤ÎOK«∞HÀQÆÅ_»∞. =∞~À q+¨Ü«∂hfl QÆ=∞xOKåe. HÍ=∞O ^•fi~å<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨$+≤ì bÅ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. ''^Œ∞+¨µìÅ∞ LO_»@O ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞. XHõ „QÍ=∞OÖ’ [#∞Å∞ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕâß~°∞. "åix J}K«\ÏxH˜ QÀÖ’H± KÒ^èŒ∞ix ѨOѨ=Åã≤ =zÛOk. J`«_ç ¿Ñ~°∞ qO>Ë<Õ [#O QÆ_»QÆ_» =}H˜áÈ`å~°∞. JO`« K«O_»âßã¨#"≥∞ÿ#k J`«_ç x~åfiǨÏHõO. ''Jxfl ~°HÍÅ =º‰õΩÎÅ∂ LO_®e. ã‘`«, ~å=Ú}˜‚ K«∂ã≤, '<å^ä•! JÜ≥∂^茺֒ Jhfl Éèí=<åÖË J~Ú LO>Ë ÉÏQÆ∞O@∞Ok. J<ÕHõ Wà◊√¡ tkäÖÏ=ã¨÷Ö’ áê_»∞|_ç Hõ#|_»∞K«∞#flq— Jx K≥Ñ≤ÊOk. JO^Œ∞‰õΩ ~å=Ú_»∞, 'ã‘`å! Jxfl Wà◊¥¡ ã¨∞O^Œ~°OQÍ LO>Ë `åёѨx"åi r=#O U=∞ø`«∞Ok?— J<åfl_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å<åq^è•Öˇ·# "å\˜x ã¨$lOKå_»∞. =∞OzK≥@∞ì, q+¨Ñ¨ÙK≥@∞ì, "å\˜`Àáê@∞ HõÅ∞Ѩ٠"≥ÚHõ¯Å∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. „áê}∞ÅÖ’ =∞Ozq, „‰õÄ~°"≥∞ÿ#q Jhfl L<åfl~Ú. ѨÙe, ã≤OǨÏO, áê=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·#q L#flq.—— (ã¨O™ê~°∞ʼnõÄ ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok - JO^Œ~°∂ =Ú‰õΩÎÅ=Ù`å~°∞) á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^ŒÖË=∂? „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: HõzÛ`«OQÍ á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍx WO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠K≥ÑÊ≤ #@∞¡ ™ê^è∞Œ ™êOQÆ`º« O, x~°O`«~° „áê~°÷# KÕÜ«∂e. ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨O qÅÑ≤OKåe. =∞<À=∂e<åºÅ∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ „ѨH∆Íà◊#"≥∞ÿ# `«~°∞"å`« PÜ«∞# ^Œ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. |∞~°^Œ`À HõѨÊ|_»¤ ã¨∂k =O\˜k =∞#ã¨∞û, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JÜ«∞™ê¯O`«O. |∞~°^Œ `˘ÅyOK«‰õΩO>Ë ã¨∂k, JÜ«∞™ê¯O`«OKÕ PHõi¬OѨ|_»^Œ∞. Hõ_çy`Õ ã¨∂kx HõÑ≤Ê LOz# |∞~°^Œ `˘ÅyáÈ`«∞Ok. JO>Ë qÅÑ≤Oz`Õ HÍ=∞ „HÀ^èŒÖ’ÉèÏÅ∞, áêѨ|∞kú, q+¨Ü«∞|∞kú =∞#ã¨∞ûÖ’ #∞Oz "≥·^˘ÅQÆ∞`å~Ú. |∞~°^Œ `˘ÅyáÈ`Õ JÜ«∞™ê¯O`«O ã¨∂kx PHõi¬ã¨∞ÎOk. JO>Ë ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O J=Ù`«∞Ok. z`«Îâ◊√kú Hõey`Õ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêÑ≤ÎOK«∞HÀ=K«∞Û. [fi~°O =zÛOk, XO\’¡ JkèHõOQÍ h~°∞ KÕ~°∞H˘Ok. WO^Œ∞‰õΩ ˆH=ÅO H˜fi<≥·<£ =∂„`«ÅKÕ UO „ѨÜ≥∂[#O LO@∞Ok? ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂<Õ

j ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ j

41

ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ZO^Œ∞‰õΩ á⁄O^Œ‰õÄ_»^Œ∞? JO^Œ∞ˆH ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, qÅÑ≤ã¨∂Î „áêi÷OK«@O, =∞^è Œ º =∞^è Œ º Ö’ UHÍO`« " å㨠O KÕ Ü « ∞ @O "≥ Ú ^Œ Ö ˇ · # q LO_®e. Hõ O K≥ Hõ # ∞Hõ ÖË ‰ õ Ω O>Ë Ñ¶¨Ù\ò–áê`ü(HÍeÉÏ@)Ö’x "≥ÚHõ¯Å#∞ Q˘_»∞¡ "Õ∞™êÎ~Ú. á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: JÖÏ S`Õ QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl=∂@. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: `«Ñ¨Ê‰õΩO_® JO^ŒiH© =ÚH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx QÆ∞~°∞=Ù LѨ^Õâ◊O "Õ∞~°‰õΩ #_»∞K«∞HÀ"åe. ÃÑ_»„`À= Ѩ_ç`Õ uiy ~å=@O KåÖÏHõ+¨ìO. =ÚH˜Î HõÅQÆ\ÏxH˜ ã¨∞n~°…HÍÅO Ѩ_»∞`«∞Ok. D [#‡Ö’ ^ŒHõ¯Hõ áÈ=K«∞Û<Õ"≥∂! |Ǩïâß J<ÕHõ [#‡Å `«~°∞"å`« ^ŒHõ¯=K«∞Û. [#HÍ^Œ∞Å∞ ã¨O™ê~°OÖ’ LO_ô |ǨïHÍ~åºÅ∞ x~°fiiÎOKå~°∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ xÅ∞ѨÙH˘x Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã"å~°∞. J^≥ÖÏQÆO>Ë, #~°ÎH˜ `«Å g∞^Œ áê„`« LOK«∞H˘x <å@ºO KÕ¿ã q^èŒOQÍ. ѨtÛ=∞ „áêO`åÅ (L`«Î~ü„Ѩ^Õâò, ѨO*ÏÉò)Ö’x „ã‘ÎÅ#∞ g∞~°∞ K«∂_»ÖË^•! "å~°∞ `«Å g∞^Œ h\˜ aO^≥Å#∞ LOK«∞H˘x Ѩ~åzHÍÖÏ_»∞‰õΩO@∂, #=Ùfi‰õΩO@∂ áÈ`«∞O\Ï~°∞. á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: QÆ∞~°∞=Ù LѨ^ÕâßÅ#∞ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå~°∞ Hõ^•! QÆ∞~°∞=Ù ZÖÏ Åaè™êÎ_»∞? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩu XHõ¯~°∂ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ HÍÖË~°∞ ã¨∞=∂! XHõ ÃÑ^ŒÌ HõÅѨ ^Œ∞OQÆ h\˜ g∞^Œ `ÕÅ∞`«∂, J<ÕHõ [O`«∞=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® "≥∂ã¨∞‰õΩ áÈ`«∞Ok. HÍx XHõ z#fl HõÅѨ=ÚHõ¯ g∞^Œ Z=Ô~·<å ‰õÄ~°∞ÛO>Ë Jk =ÚxyáÈ`«∞Ok, J`«}©‚ =ÚOKÕã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì „Ѩu Ü«ÚQÆOÖ’#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Ö’‰õΩʼnõΩ LѨ^ÕtOKÕ xq∞`«ÎO QÆ∞~°∞=Ù ~°∂ѨOÖ’ J=`«iã¨∂ÎO\Ï_»∞. ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù. ''Uk *Ï˝#O? '<Õ#∞— J<Õ D JǨÏO „Ѩ=$uÎ Uq∞\˜? 'ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ Hõ~°Î, `«H˜¯# "å~°O`å JHõ~°ÎÖË— – W^Õ *Ï˝#O. <Õ#∞ Hõ~°Î#∞ HÍ^Œ∞, <Õ#∞ PÜ«∞# KÕuÖ’ ˆH=ÅO XHõ ѨiHõ~åxfl. JO^Œ∞ˆH <Õ#∞ J=∞‡ ([QÆ[˚#x)`À WÖÏ JO\Ï#∞: ''J=∂‡! <Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, #∞=Ùfi Ü«∞O„`åxfl #_ç¿Ñ^•#=Ù. <Õ#∞ QÆ$Ǩxfl, #∞=Ùfi QÆ$Ç≤Ï}˜q. <Õ#∞ |O_çx, #∞=Ùfi |O_çx #_ç¿Ñ^•#=Ù. #∞=Ùfi ##∞fl ZÖÏ Hõke¿ãÎ JÖÏ Hõ^ŒÅ∞`å#∞. ZÖÏ KÕ~Ú¿ãÎ JÖÏ KÕ™êÎ#∞. ZÖÏ Ñ¨eH˜¿ãÎ JÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞. '<Õ#∞ HÍ^Œ∞, <Õ#∞ HÍ^Œ∞. #∞"Õfi, #∞"Õfi—.—— `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „áê}Hõ$+¨µ‚x WO\˜#∞O_ç ÔHѨì<£ qâ◊fi<å^ä£è WO\˜H˜, JHõ¯}∞‚Oz ˆHâ◊=¿ã<£ Hõ=∞Å ‰õΩ\©~åxH˜ "≥àÏ¡~°∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO Hõ=∞ʼnõΩ\©~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ˆHâ◊"£ ¿ã<£ JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O S^Œ∞ QÆO@Å∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£ WO\’¡ =ÚO^Œ∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ã¨∞ˆ~O„^Œ, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`Àáê@∞ „Ѩ`åÑπ =∞AO^•~ü, ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞‰õÄ_® JHõ¯_» L<åfl~°∞. gi ~åHõ#∞ `≥Å∞ѨQÍ<Õ ˆHâ◊"£ ɡ·\ ˜H˜ "≥à◊§\ÏxH˜ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOz =KåÛ_»∞. Jã¨fiã¨∞÷_≥·# J`«_ç q∞„`«∞_»∞ HÍm<å^ä£ É’ã¨∞#∞ K«∂_»É’`«∞<åfl_»∞. „Ѩã¨∞Î`«O P „Ѩܫ∂}Ïxfl =∂#∞‰õΩ<åfl_»∞.

42

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(ˆHâ◊=K«O„^Œ ¿ã<£`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "≥∞ÿ„u - [QÆ[˚#xH˜ „áê~°÷#) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''g∞‰õΩ Z<Àfl "åºÑ¨HÍÅ∞. nxH˜ `À_»∞ XHõ Ѩ„uHõ ã¨Oáê^ŒHõ`«fiO‰õÄ_®. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ ~å=\ÏxH˜ g∞‰õΩ fiHõ ^˘~°Hõ^Œx q∞=∞‡efl K«∂_®¤xH˜ <Õ<Õ =KåÛ#∞. g∞~°∞ [|∞ƒÑ¨_®¤~°x qx, g∞‰õΩ #Ü«∞O HÍ"åÅx J=∞‡‰õΩ H˘|ƒi É’O_®O, K«ÔH¯~°1 "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl#∞. P"≥∞`À 'J=∂‡! ˆHâ◊"£H˜ U^≥·<å [iy`Õ, HõÅHõ`åΉõΩ "≥o¡#ѨC_»∞ <Õ#∞ Z=i`À =∂\Ï¡_»QÆÅ#∞— J<åfl#∞.—— `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „Ѩ`åÑπ `«k`«~° „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å`À =∂\Ï¡_®~°∞. ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L#fl '=∞—#∞ K«∂Ñ≤ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''W`«_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ~å=@O ÖË^À g∞~°∞ HÍã¨Î J_»QÆO_ç. ÃÑ·QÍ ÉèÏ~åºa_»¤ÅѨ@¡ |O^èŒO ÖË^Œx J<ÕHõ™ê~°∞¡ JO@∂ LO\Ï_»∞.—— QÆ`« <≥Å ~ÀAÅ∞QÍ '=∞—, „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyã¨∞Î<åfl_»∞. H˘kÌ ~ÀAÅ∞QÍ JHõ¯_»‰õΩ "≥à◊§Hõ áÈ=\Ïxfl PÜ«∞# ã¨∞u"≥∞`«ÎQÍ ZuÎ á⁄_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞. `«# ~åHõ‰õΩ PÅ㨺"≥∞ÿ`Õ *Ï|∞ ~åÜ«∞=∞x PÜ«∞# '=∞—‰õΩ QÆ`«OÖ’ K≥¿ÑÊ=Ù<åfl~°∞. ѨO_ç`« ã¨=∂^蕺~¸ J<Õ =ºH©Î JHõ¯_» L<åfl_»∞. „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ P`«}˜‚ K«∂ѨÙ`«∂, ''DÜ«∞# ѨO_ç`«∞_»∞. "Õ^Œâß„™êÎÅÖ’ K«Hõ¯x áêO_ç`«ºO L#fl"å~°∞—— JO@∂ ѨiK«Ü«∞O KÕâß~°∞. "≥O@<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''J=Ù#∞, J=Ù#∞† WO\’¡x =ã¨∞Î=ÙÅ∞ J^•ÌÅ `«Å∞Ѩ٠QÆ∞O_® ZÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»`åÜ≥∂ J>Ë¡ DÜ«∞# =∞#ã¨∞ûÖ’xq DÜ«∞# Hõà◊¡QÆ∞O_® ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú—— J<åfl~°∞. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ áê@ áê_»∞`«∞<åfl_»∞. ã¨O^茺 náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. ã¨OH©~°Î# WOHÍ ™êQÆ∞`«∂<Õ LOk. áê@#∞ qO@∂=Ù#fl „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ xÅ|_ç [QÆ[˚#x <å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. HÍ¿ãѨ\ ˜H˜ HÍã¨Î ÉÏǨϺ㨇 $uÖ’H˜ =zÛ PÜ«∞# #$`«ºO KÕã¨∂Î áê_»™êQÍ~°∞. <Õ#∞ „QÀÖˇ_ç =∞^Œº "≥∞\˜ì^˘ Z~°∞QÆ QÀ~°∞^Œ∞Ô~ #~°∞ÖÏ~å?

J=∞‡ HÍo Ѷ¨∞# <å=∞[Ѩ=Ú`À „QÀÖˇ^Œ x`åº#O^Œ =∞^èŒ∞=Ù#∞ ZO`« =∞`«∞Î <å ÔH‰õΩ¯#ѨC_»# „`åQÆ∞É’`«∞#x `«Å`«∞Ô~Å¡~°∞#∞ =∞^Œº=Ú KÕÜ«Ú@ H˘~°ÔH· QÆ∞~°∞"Õ WK«∞Û#∞ ÉˇÅ¡Ñ¨Ù h~°∞ "≥Ú^Œ@<Õ <Õ x@∞Ѩ_»∞ Ѩi`åѨ=Ú ^•xx ѨÙeÜ«∞ɡ@∞ì ™ê=∞„y Ü«∞QÆ∞#∞QÍ

II<ÕII II<ÕII II<ÕII II<ÕII

1. ɡOQÍÖò „áêO`«OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ H˘|ƒiÉ’O_®OÖ’ K«ÔH¯~° HõeÑ≤ <≥·"Õ^ŒºOQÍ ã¨=∞iÊOK«_»O P#"å~Úf.

j ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ j

43

*Ï˝# =∞<≥_»∞ P =∞^Œº HÍ~°‰õΩ_»∞ <åÔH· =∞^Œº=Ú `«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú#∞ =∂~Ú <å=∞=Ú# â◊√kúKÕã≤ <Õ =∞O„`«=∞<≥_»∞ ã‘™êÖ’ „`åQÆ∞^Œ∞#∞ II<ÕII XHõ¯ QÆ∞Hõ¯ˆH ^èŒ~å‡k K«`«∞ifi^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ =∞|∞ƒ#x „Ѩ™ê^Œ∞1 Ѩ¨Å∞¯#∞ II<ÕII „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£ ˆHã≤, J`«_»∞ `«# ™⁄O`«=∞x+≤ S#@∞¡QÍ, ^ŒÜ«∂„~°ÌOQÍ K«∂âß~°∞. ˆHâ◊"£ =∞Ô~=iHÀ ™⁄O`«=∞ø`å_Õ"≥∂ – ã¨O™ê~å 㨉õΩÎ_Ò`å_Õ"≥∂ – Jx ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞#fl@∞¡ HÍ#=KåÛ~°∞. ˆHâ◊"£#∞ K«∂ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ uiy áê_»™êQÍ~°∞.

K≥ѨÊQÍ#∂ ÖË=Ú K≥ѨʉõΩO_»#∞ ÖË=Ú #=∞‡ÖˉõΩ<åfl=Ú Ñ¨ÓiÎQÍ F ~å^èŒ!

WѨC_Õ x#∞ QÀÅ∞áÈ=#∞<åfl=∞x IIK≥II U =∞~°‡"≥∞iy "Õ∞"≥∞xfl QÆO_®Å∞ ^•\˜<å"≥Ú Ü≥Ú~°∞Å ^•\˜Oz <å"≥Ú P =∞~°‡"Õ∞ h‰õΩ `≥ÖˇÊ^Œ=Ú F ~å^èŒ! h "Õq∞ KÕ`«∞"À h^≥ ÉèÏ~°O|O`« IIK≥II áê@Ö’ z=i K«~°}Ïxfl =∞m§ XHõ™êi áê_ç „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞, Hˆ â◊"`£ À WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''JO>Ë ã¨~fi° ™êfixfl Ѩi`«ºlOz ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OK«∞. PÜ«∞<Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯#^ŒO`å Jx`«º"Õ∞. PÜ«∞#∞fl `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO>Ë, `«H˜¯#^ŒO`å =º~°÷"Õ∞! W^Õ =∞Ǩ=∞O„`«O.—— `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. Éèí‰õΩÎ_˘Hõ_»∞ "å~Úã¨∞Î#fl Ñ≤Ü«∂<À ã¨Ow`åxfl H˘O`«¿ãѨ٠ÉÏÅ∞_çÖÏ P#Okã¨∂Î q<åfl~°∞.

P `«~°∞"å`« PÜ«∞##∞ WO\˜Ö’ѨeH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o¡ Ѷ ¨ ŠǨ  ~åÅ∞ ã‘ fi Hõ i OѨ K Õ â ß~° ∞ . „ã‘ Î Å ∞ PÜ« ∞ #‰õ Ω „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. ˆHâ◊=K«O„^Œ ¿ã<£ „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ ˆ H â◊ " £ WO\˜ # ∞O_ç ÉÜ« ∞ Å∞^Õ ˆ ~ @Ѩ C _» ∞ „|Ǩ Ï ‡ã¨ = ∂[ Éè í ‰ õ Ω Î Å ∞ =∞~åº^Œã¨∂K«HõOQÍ PÜ«∞#`À ‰õÄ_® |O_ç ^•HÍ =KåÛ~°∞. Hõ=∞ʼnõΩ\©~åxfl g_ç |O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O "≥·Ñ¨Ù ™êyOk. 1. w`« ~°K«~Ú`« j

jj

44

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

3 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO q^•º™êQÆ~ü WÅ∞¡ â◊x"å~°O, PQÆ+¨µì 5, 1882

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏ_»∞QÆ |O_çÖ’ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O #∞O_ç Dâ◊fi~°K«O„^Œ q^•º™êQÆ~ü WO\˜H˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. Éèí=<å^ä£, '=∞—, Ǩ„*Ï PÜ«∞#`À L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ǩïw¡ lÖÏ¡Ö’x HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü „QÍ=∞OÖ’ [x‡OKå~°∞. HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’x g~°ã≤OǨÏ=∞<Õ „QÍ=∞OÖ’ q^•º™êQÆ~ü [x‡OKå_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏźO #∞O_ç q^•º™êQÆ~ü ^ŒÜ∂« QÆ∞}Ïxfl QÆ∞iOz qx=Ù<åfl~°∞, „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ^ŒH}∆˜ âË fi◊ ~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ LO@∞#flѨC_»∞ q^•º™êQÆ~ü ^ŒÜ«∂QÆ∞}Ïxfl, áêO_ç`åºxfl QÆ∞iOz qx PÜ«∞##∞ K«∂_®Åx J<ÕHõ ~ÀAÅ∞QÍ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. q^•º™êQÆ~ü áê~î°âßÅÖ’ '=∞— Láê^蕺ܫÚ_»∞QÍ LO@∞<åfl_»x qx, `«#‰õΩ q^•º™êQÆ~ü#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ HÀiHõ LO^Œx, `«##∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞ÔHà◊¡QÆÅ"å Jx „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—#∞ J_çQÍ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀiHõ#∞ '=∞—, q^•º™êQÆ~ü‰õΩ `≥eáê_»∞. JO^Œ∞‰õΩ q^•º™êQÆ~ü ã¨O`À+¨OQÍ ã¨=∞‡uOz „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ XHõ â◊x"å~°O ™êÜ«∞O„`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@ʼnõΩ Ñ≤Å∞K«∞H˘x ~°=∞‡<åfl_»∞. ''PÜ«∞# ZÖÏ\˜ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨? HÍëêÜ«∂O|~°^è•~°∞_®?—— Jx q^•º™êQÆ~ü '=∞—#∞ J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ '=∞— WÖÏ J<åfl_»∞: ''ÖË^ŒO_ç... PÜ«∞# XHõ J™ê=∂#º =ºH˜Î.

Z„~° JOK«∞ѨOK≥, K˘Hͯ ^èŒi™êÎ~°∞. áêe+π KÕã≤# áê^Œ~°Hõ∆Å∞ ^èŒi™êÎ~°∞. ~å㨇}˜ xi‡Oz# HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’x XHõ QÆk PÜ«∞# x"åã¨O. PÜ«∞# QÆkÖ’ XHõ =∞OK«O, ^•x g∞^Œ Ѩ~°∞ѨÙ, ^À=∞`≥~° LO\Ï~Ú. P Ѩ~°∞Ѩ٠g∞^Œ PÜ«∞# x„^ŒáÈ`å~°∞. PÜ«∞#Ö’ ZÖÏO\˜ ÉÏǨϺzǨflÅ∞ LO_»=Ù. PÜ«∞#‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. JǨÏiflâ◊Å∂ ÉèíQÆ=zÛO`«#Ö’<Õ QÆ_»∞ѨÙ`å~°∞.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å |O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞O #∞O_ç |Ü«∞Å∞^ÕiOk. |O_ç âߺ"£∞|*Ï~ü ^•\˜ P"£∞ǨÏ~üì gkèx KÕ~°∞H˘Ok. JѨC_»∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ''=∞#O 'ÉÏ^Œ∞~üÉÏQÍ<£— ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛâßO—— J<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏÅ∞_ç =∂ki P#O^ŒO`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ =ã¨∞Î<åfl~°∞.

P"£∞ǨÏ~üì gkäQÆ∞O_® áÈ`«∂=ÙO>Ë Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ÉèÏ=Ѩi=~°Î#=∞~ÚOk. áê~°=â◊ºã≤÷≤úu HõeyOk. |O_ç ~å*Ï~å=∞"≥∂ǨÏ<£ ~åÜü∞ x=ã≤Oz# WO\˜ g∞^Œ∞QÍ áÈ`«∂=ÙO>Ë, „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèÏ"å=ã¨÷ú#∞ QÆ=∞xOK«‰õΩO_®<Õ '=∞— P WO\˜x K«∂Ñ≤ã¨∂Î ''Wk ~å"£∞"≥∂ǨÏ<£ ~åÜü∞ x=ã≤Oz# WÅ∞¡—— J<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qã¨∞QÆ∞ =ºHõÎO KÕã¨∂Î ''JÖÏO\˜ ã¨OQÆ`«∞Å∞ <å H˜Ñ¨C_»∞ Ѩ@ì=Ù—— J<åfl~°∞. PÜ«∞# ÉèÏ"À#‡`«∞ÎÅ=Ù`«∞<åfl~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

45

|O_ç q^•º™êQÆ~ü WO\˜ =ÚO^Œ∞ PyOk. Jk POˆQ¡Ü«ÚŠѨ^ŒúuÖ’ xi‡Oz# Ô~O_»O`«ã¨∞ÎÅ "Õ∞_». P=~°} =∞^茺֒ WÅ∞¡ Hõ@ì|_çOk. K«∞@∂ì „Ñ¨Ç¨ÏsQÀ_» LOk. WO\˜H˜ Ѩ_»=∞~° "≥·Ñ¨ÙQÍ =ÚY^•fi~°O LOk. Ѩ_»=∞~°"≥·Ñ¨Ù „ѨǨÏsQÀ_»‰õΩ, WO\˜H˜ #_çq∞ ã¨÷úÅOÖ’ ѨÙ=ÙfiÅ`À@ =ÙOk. H˜Ok JO`«ã¨∞ΠѨ_»=∞~°Ö’ L#fl QÆkÖ’#∞O_ç "Õ∞_» g∞kH˜ "≥à◊§\ÏxH˜ "≥∞@∞¡<åfl~Ú. Ô~O_»= JO`«ã¨∞ÎÖ’ q^•º™êQÆ~ü x"åã¨O. Ô~O_À JO`«ã¨∞ÎÖ’ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù XHõ QÆk, `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù XHõ ǨÅ∞ L<åfl~Ú. PˆQflÜ«∞ =¸ÅÖ’x QÆkÖ’ q^•º™êQÆ~ü â◊Ü«∞x™êÎ_»∞. ^ŒH˜∆}O "≥·Ñ¨Ù =∞~À QÆk LOk. qÅ∞"≥·# ѨÙã¨ÎHÍÅ`À Jxfl QÆ^Œ∞Å∂ xO_ç L<åfl~Ú.

QÀ_»Å‰õΩ Ã+ÖòÊùÅ∞ ayOz "å\˜Ö’ =~°∞㨄Hõ=∞OÖ’ K«Hõ¯QÍ Éˇ·O_£ KÕ~ÚOz# ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ J=∞~°Û|_ç L<åfl~Ú. ǨÖòÖ’ `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù# XHõ |Å¡, ‰õΩsÛ L<åfl~Ú. q^•º™êQÆ~ü P ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Û#flѨC_»∞ ѨtÛ=∂aè=ÚY∞_≥· LO\Ï_»∞. q^•º™êQÆ~ü#∞ K«∂_»=zÛ# "å~°∞ |Å¡=ÚO^Œ∞#fl ‰õΩsÛÖ’¡ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. P |Å¡ g∞^Œ HõÅO, HÍy`åÅ∞, ã≤~å|∞_ç¤, ÉÏ¡\ ˜OQ∑, J<ÕHõ L`«Î~åÅ∞, [=∂Y~°∞ÛŠѨÙã¨ÎHÍÅ∞, q^•º™êQÆ~ü ~°zOz# H˘xfl áê~ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ L#flq.

D ‰õΩsÛH˜ ^ŒH˜∆}O "≥·Ñ¨Ù#fl QÆkÖ’ =∞OK«O, Ѩ~°∞Ѩ٠L<åfl~Ú. PÜ«∞# "å\˜ÃÑ· x^Œ∞i™êÎ_»∞.

WOHÍ J<ÕHõ=∞Ok <å<å~°HÍÖˇ·# ã¨Ç¨Ü«∂Å∞ HÀ~°∞`«∂ q^•º™êQÆ~üH˜ ~åã≤# L`«Î~åÅ∞ L<åfl~Ú. P L`«Î~åÅÖ’ XHõ\ ˜ q`«O`«∞=Ù `«# Ñ≤Å¡Å#∞ áÈ+≤OKÕ =ã¨uÖËHõ "åix ã¨O~°H˜∆OKÕ ÉèÏ~åxfl ã‘fiHõiOK«=Åã≤O^Œx q^•º™êQÆ~ü#∞ „áêi÷ã¨∂Î „"åã≤=ÙO_˘K«∞Û. XHõ q^•ºi÷ q^•º™êQÆ~ü áê~î°âßÅÖ’ Lz`«OQÍ K«^Œ∞=Ù H˘O@∞<åfl_»∞. HÍx ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ H˘#\ÏxH˜ _»|∞ƒ ÖË#O^Œ∞#, `«#‰õΩ ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ WÑ≤ÊOK«=Åã≤OkQÍ „"åâß_»∞. L^ÀºQÆO WÑ≤ÊOK«=∞h, `«=∞ q"å^•Å#∞ f~°Ê=∞h `«=∞`«=∞ HõëêìÅ#∞ `≥Å∞ѨÙH˘O@∂ x~°O`«~°O q^•º™êQÆ~ü#∞ ã¨Ç¨Ü«∞O HÀ~°∞`«∂ J<ÕHõ L`«Î~åÅ∞ =ã¨∂ÎO\Ï~Ú. q^•º™êQÆ~ü áê~î°âßÅÖ’x Láê^蕺ܫÚ_»∞ XHõ~°∞ `«# ™È^Œi q`«O`«∞ "≥·#O^Œ∞# P"≥∞ áÈ+¨}ÉèÏ~åxfl `å#∞ ã‘fiHõiOKåe HÍ|\˜ì, =KÕÛ r`«O ã¨iáÈ^Œx „"åã≤=ÙO_»=K«∞Û#∞. q^•º™êQÆ~ü |Ü«∞@ TiH˜ "≥o§#O^Œ∞# `«#‰õΩ PÜ«∞# ã¨HÍÅOÖ’ ѨO¿Ñ <≥Åã¨i =∂#ºO ~åHõáÈ=@O`À `å#∞ Hõ+¨ìѨ_»∞`«∞<åfl#x =∞~˘Hõ~°∞ ~åâß~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Z„~°OK«∞ ѨOK≥, ÖÏOQ∑HÍ¡`ü K˘Hͯ ^èŒiOKå~°∞. ѨOK≥ K≥OQÆ∞#∞ Éèí∞[O g∞^Œ "Õã¨∞H˘<åfl~°∞. áê^•Å‰õΩ áêe+π KÕÜ«∞|_ç ^èŒQÆ^èŒQÆ "≥∞~°∞ã¨∞Î#fl K≥ѨCÅ∞ "Õã¨∞H˘<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞— K≥~Úº JOk=fiQÍ |O_ç kQÍ~°∞. „áêOQÆ}OÖ’ <å<å~°HÍŠѨÙ=ÙfiÅ "≥ÚHõ¯Å∞<åfl~Ú. '=∞— ^•i K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WO\’¡H˜ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã¨∂Î Ñ≤Å¡"å_ç =∂ki `«=∞ K˘HͯQÆ∞O_ôx K«∂Ñ≤ã¨∂Î ''<å K˘HͯQÆ∞O_ô T_çáÈ~ÚOk. nxfl `«Ñ¨CQÍ q^•º™êQÆ~ü ÉèÏq™êÎ~å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ''ÖË^ŒO_ô. nxfl QÆ∞iOz Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ=^Œ∞Ì. g∞ QÆ∞iOz Un =∞~Àq^èŒOQÍ fã¨∞HÀ~°∞—— J<åfl_»∞ '=∞—. z#flÑ≤Å¡"å_çH˜ XHõ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz Éèí~À™ê W¿ãÎ ZÖÏ xtÛO`«QÍ LO\Ï_À JÖψQ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞— WzÛ# Éèí~À™ê‰õΩ xtÛO`«∞Öˇ·<å~°∞.

46

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO q^•º™êQÆ~ü =ºH˜Î`«fiO „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞>ˇ¡H˜¯ Ô~O_»= JO`«ã¨∞ÎÖ’x L`«Î~°O"≥·Ñ¨Ù QÆkÖ’H˜ =KåÛ~°∞.

JѨC_»∞ q^•º™êQÆ~ü <åÅ∞QÆ∞ =¸ÅÅ∞#fl á⁄_»"≥·# áêe+π K≥Ü«∞º|_»¤ |Å¡=ÚO^Œ∞#fl ‰õΩsÛÖ’ ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚY∞_≥· ‰õÄ~°∞Ûx=Ù<åfl_»∞. P |Å¡‰õΩ `«∂~°∞ÊQÍ P#∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ XHõ H˘Ü«∞º ɡOp LOk. |Å¡‰õΩ Ѩ_»=∞~°, ^ŒH˜∆}ÏÅÖ’ ‰õΩsÛÅ∞<åfl~Ú. q^•º™êQÆ~ü `«# q∞„`«∞Å`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ PÜ«∞#∞fl PǨfixOK«\ÏxH˜ q^•º™êQÆ~ü ÖËz xÅ|_®¤_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ɡOpH˜ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù Ѩ_»=∞~° =ÚYOQÍ xÅ|_®¤~°∞. |Å¡ g∞^Œ Z_»=∞ K≥~Úº PxÛ, z~°Ñ¨iK«Ü«∞ã¨∞÷_çQÍ PÜ«∞# q^•º™êQÆ~ü#∞ `«^ÕHõOQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞† ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ z~°∞#=Ùfi #"åfi~°∞. q^•º™êQÆ~ü =Ü«∞ã¨∞û ã¨∞=∂~°∞ J~°"≥· Ô~O_»∞ ÖËHõ J~°"≥· =¸_»∞ Uà◊√¡ LO\Ï~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅHõO>Ë Ñ¨^ŒÇ¨~°∞ ÖËHõ Ѩk¿ÇÏ_Õà◊√¡ ÃÑ^ŒÌ. HÀ~å ^èÀ=u K˘Hͯ ^èŒiOKå_»∞, áê^•Å‰õΩ K≥ѨCÅ∞ "Õã¨∞H˘<åfl_»∞. Xi™êû „áêO`«ã¨∞÷ÖÏ¡ `«Åg∞^Œ ÃÑ^ŒÌ X`≥ÎÂ# Ñ≤ÅHõ =∂„`«"Õ∞ =ÙOk. PÜ«∞#k `≥Å¡x Ѩà◊¡ =~°∞ã¨. HÍx Jq Hõ@∞ì_»∞ Ѩà◊√¡. Ѩi=∂}OÖ’ `«Å ÃÑ^ŒÌk. ã¨=Ú#fl`«"≥∞ÿ# ÅÖÏ@O. HÍã¨Î á⁄\˜ì PHõ$u. PÜ«∞# „ÉÏǨχ}∞_»∞. "≥∞_»Ö’ [O^≥O LOk. q^•º™êQÆ~üÖ’ J<ÕHõ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞<åfl~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜k – q^•º#∞~åQÆO. XHõ ~ÀA '=∞—`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ ''<å‰õΩ q^•º^茺ܫ∞#O K≥Ü«∂ºÅ<Õ Pã¨H˜Î ZO`À LO_Õk. D ã¨O™ê~°O֒Ѩ_ç q~å=∞OÖËHõ J=HÍâßxfl HÀÖ’ÊÜ«∂#∞—— Jx "åáÈÜ«∂_»∞.

PÜ«∞#Ö’x Ô~O_»= QÆ∞}O – Éèí∂`« ^ŒÜ«∞. q^•º™êQÆ~ü ^ŒÜ«∂ ™êQÆ~°∞_»∞. ÖËQÆ^Œ∂_»Å‰õΩ Hõ_»∞áê~å áêÅ∞ ÅaèOK«=<Õ HÍ~°}OQÍ `«#∞ áêÅ∞ `åQÆ@O =∂<Õâß_»∞. HÍÖÏO`«~°OÖ’ [|∞ƒ Ѩ_ç#ѨC_»∞ áêÅ∞ `åQÆ@O `«Ñ¨Êxã¨Ô~·#O^Œ∞# uiy `åQÆ@O „áê~°OaèOKå_»∞. Z_»¡‰õΩ, QÆ∞éÏ]ʼnõΩ „â◊=∞QÍ LO@∞O^Œx Z_»¡|O_çÖ’QÍx, QÆ∞„~°Ñ¨Ù |O_çÖ’QÍx ZˆH¯"å_»∞ HÍ_»∞.

XHõ ~ÀA =¸@Å∞ "≥∂¿ã ‰õÄe"å_˘Hõ_»∞ ^•iÖ’ Ѩ_çáÈ~Ú=ÙO_»@O K«∂âß_»∞. J`«_ç ѨHõ¯# =¸@Ѩ_ç=ÙOk. "å_»∞ HõÅ~å`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl_»∞. PÅ㨺O ÖˉõΩO_® P ‰õÄe"å}˜‚ ã¨fiÜ«∞OQÍ Z`«∞ÎH˘x `«# WO\˜H˜ fã¨∞ÔHo§ ¿ã=Å∞ KÕâß_»∞.

PÜ«∞#Ö’x =¸_À QÆ∞}O – ™êfinè# „Ñ≤Ü«∞`«. ã¨O㨯 $`« HõàÏâßÅ JkèHÍ~°∞Å`À Hõey# Jaè„áêÜ«∞ ÉèË^•Å`À ~år Ѩ_»‰õΩO_®, HõàÏâßÅ „Ѩ^è•<Àáê^蕺ܫ∞ Ѩ^ŒqH˜ ~år<å=∂ WKåÛ_»∞. <åÅ∞QÆ= QÆ∞}O – x~°aè=∂#`«. `«# H˜Ok ѨxKÕã¨∞Î#fl XHõ c^Œ Láê^蕺ܫÚ_ç ‰õΩ=∂Ô~Î q"åǨxH˜ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ "≥o§, =^èŒ∞=Ù‰õΩ XHõ p~°#∞ q"åǨÏHÍ#∞HõQÍ WKåÛ_»∞.

S^Œ= QÆ∞}O – =∂`«$ÉèíH˜Î, =∞<À|Å=¸. Hõ#fl`«e¡ ''Dâ◊fi~ü! #∞=Ùfi ™È^Œ~°∞_ç q"åǨxH˜ ~åHõáÈ`Õ <Õ#∞ ZO`À qKåi™êÎ#∞—— Jx Hõ|∞~°∞ ѨOÑ≤Ok. `«Hõ∆}"Õ∞ =∞~À PÖ’K«# ÖˉõΩO_®

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

47

HÍe#_»Hõ# HõÅHõ`åÎ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. ^•iÖ’ ^•"≥∂^Œ~ü #kx ^•\Ïe. XHõ¯ Ѩ_»=‰õÄ_® Hõ#|_»ÖË^Œ∞. D^Œ∞‰õΩO@∂<Õ P #kx ^•\˜ `«_ç^Œ∞ã¨∞ÎÅ`À q"åǨÏO<å\˜ ~å„u ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∂xH˜ g~°ã≤OÇ¨Ï „QÍ=∂xfl KÕ~°∞H˘x ''J=∂‡! =KåÛ#∞—— J<åfl_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ q^•º™êQÆ~ü ™êfiQÆ`« ã¨`å¯~åÅ∞ - ã¨OÉèÏ+¨}) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ"å"Õâ◊√Å=Ù`«∞<åfl~°∞. P ã≤÷uÖ’ H˘O`«¿ãѨ٠xÅ|_Õ=Ù<åfl~°∞. =∞#ã¨∞û#∞ L#fl`« P^蕺u‡Hõã≤÷u #∞O_ç ™ê=∂#ºã≤÷uH˜ fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ ''=∞Ozhà◊√§ `åQÆ∞`å#∞—— JO@∞<åfl~°∞.

WO`«Ö’, WO\’¡ LO_Õ Ñ≤Å¡"åà◊√§, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ JHõ¯_çH˜ =zÛ xÅ|_®¤~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ"å"Õâ◊√Öˇ· XHõ ɡOp g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. P ɡOp g∞^Œ<Õ XHõ =¸Å Ѩ^ŒÇ¨~°∞ Ѩk¿ÇÏ_»∞ ã¨OIIÅ ÉÏÅ∞_˘Hõ_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. J`«_»∞ `«# K«^Œ∞=Ù xq∞`«ÎO ^èŒ#ã¨Ç¨Ü«∞O HÀ~°\ÏxH˜ q^•º™êQÆ~ü =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓiÎQÍ ÉèÏ"åq+¨µìÖˇ·<å~°∞. |∞∞+≤`«∞Å∞ºÖˇ·# „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P ÉÏÅ∞_ç =∞<Àã≤uú÷ x JO`«~$Ì° +≤`ì À „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. HÍã¨Î ^Œ∂~°OQÍ [iy ''J=∂‡! D ÉÏÅ∞_»∞ ã¨O™ê~å㨉Ωõ _Î ∞» . h Jq^•º ã¨O™ê~åxH˜ K≥Ok#"å_»∞. h Jq^•º ÉÏÅ∞_»∞—— J<åfl~°∞.

P =∂@Å∞ qx '=∞— WÖÏ `«ÅáÈâß_»∞: '„|Ǩχq^Œº HÀã¨O "庉õΩÅ`« K≥O^ŒHõ ˆH=ÅO ‰õÄ\˜HÀã¨O Ö∫H˜Hõ q^ŒºÔH· áê@∞Ѩ_Õ =ºH˜Î J#~å÷Öˇ·# ^Œ∞óYÉè’QÍÅ áêÅ=Ù`å_»x „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨∂zã¨∞Î<åfl~å Uq∞\˜?— q^•º™êQÆ~ü Z=i<À =∞Ozhà◊√§ `≥=∞‡x K≥ÑÊ≤ '=∞—`À „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ U"≥∞<ÿ å fã¨∞H˘O\Ï~å Jx J_çQÍ_»∞. '=∞— P =∂@‰õΩ J_»∞¤ K≥ѨÊHõáÈ=@O`À q^•º™êQÆ~ü ã¨fiÜ«∞OQÍ `å<Õ Ö’Ñ¨eH˜ "≥o§ =∞^èŒ∞~°ÉèíH∆ͺÅ∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. ''Wq |~å¤fi<£ #∞O_ç =KåÛ~Ú—— JO@∂ "å\˜x „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =ÚO^Œ∞ LOKå_»∞. Éèí=<å^ä£, Ǩ„*ÏÅ∞ `«=∞ =O`«∞ ã‘fiHõiOKå~°∞. '=∞—‰õΩ "å\˜x W=fiÉ’`«∂O>Ë q^•º™êQÆ~ü WÖÏ J<åfl_»∞: ''F, W`«_»∞ D WO\˜ =∞x¿+.

W`«_ç QÆ∞iOz Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞.—— XHõ Ü«Ú=Éèí‰õΩÎ}˜‚ QÆ∞iOz K≥|∞`«∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ q^•º™êQÆ~ü`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''W`«_»∞ =∞Oz Ü«Ú=‰õΩ_»∞. Ö’# =∞Oz ™ê~°O =ÙOk. W`«_»∞ Ѷ¨Å∞æ #k =O\˜"å_»∞.

LѨi`«ÅO Wã¨∞Hõ`À HõѨÊ|_ç LO@∞Ok† HÍx HÍã¨Î `«qfi`Õ Ö’Ñ¨Å h\˜ „Ѩ"åǨÏO HÍ#=ã¨∞ÎOk.—— H˘xfl =∞^èŒ∞~°ÉèíH∆ͺÅ∞ P~°yOz# `«~°∞"å`«, z~°∞#=Ùfi`À „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ q^•º™êQÆ~ü`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. D֒Ѩ٠QÆ^ŒO`å =∞#∞+¨µÅ`À xO_çáÈ~ÚOk† H˘O^Œ~°∞ xÅ|_ç=Ù<åfl~°∞.

H˘O^Œ~°∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PǨ, z=iH˜ ™êQÆ~°O =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ#∞. WѨÊ\˜ =~°‰õΩ HÍÅ∞=Å∞, =∞_»∞QÆ∞Å∞ =∞Ǩ J~Ú`Õ XHõ #kx K«∂âß#∞. HÍx <Õ_»∞ XHõ ™êQÆ~°O`À =ÚMÏ=ÚvQÍ L<åfl#∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) q^•º™êQÆ~ü (z~°∞#=Ùfi`À): JÖÏQÆ~Ú`Õ LѨCh\˜x H˘OK≥O WO\˜H˜ fã¨∞ÔHà◊¡O_ç.(#=ÙfiÅ∞)

48

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: F, HÍ^Œ∞! LѨC hÔ~O^Œ∞‰õΩ? g∞~° ∞ Jq^•º™êQÆ ~ ° ∞ Å∞ HÍ^Œ ∞ Hõ ^ •. g∞~° ∞ q^•º™êQÆ~∞° Å∞. g∞~°∞ H©~∆ ™° êQÆ~O° . (JO^Œ~∂° #"åfi~°∞) q^•º™êQÆ~ü: 㨈~ g∞~°ÖψQ ÉèÏqOK«∞HÀO_ç. (q^•º™êQÆ~°∞x ™êufiHõ Hõ~°‡Å∞ - 'h=Ó ã≤^Œ∞ú_»"Õ—) q^•º™êQÆ~ü =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞, „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''g∞~°∞ PK«iOKÕ=hfl ™êufiHõHõ~°‡Å∞.

Jq ~°*’QÆ∞} „Ѩ=$`åÎÖˇ·<å ™êufiHõQÆ∞} „¿Ñi`åÅ∞. ã¨`«fiQÆ∞}O #∞O_Õ ^ŒÜ«∞ ÃÑÅ∞¡|∞‰õΩ`«∞Ok. W`«~°∞ʼnõΩ =∞Oz X#QÆ∂~ˆ Û HÍ~åºÅ∞ ~å[ã≤HÍÖˇ<· å, D ~°[ã¨∞û‰õΩ q^•º™êQÆ~ü ã¨`«fiO =¸ÅO HÍ|\˜ì K≥é∞Ѩ٠Ug∞ K≥Ü«∞º^Œ∞. ''â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞ (â◊√Hõ =∞ǨÏi¬) „ѨÉèí$`«∞Öˇ·# =Ú#∞Å∞ [<åxH˜ =∞`«Ñ¨~°"≥∞ÿ# tHõ∆}#∞, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz# *Ï˝<åxfl JOkOK«@O HÀã¨O `«=∞Ö’ ^ŒÜ«∞#∞ xÅ∞ѨÙH˘<åfl~°∞. g∞~°∞ J#fl^•#O, q^•º^•#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Wk KåÖÏ =∞OzѨx. WÖÏ\˜ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ xëê¯=∞^Œ$+≤ì`À KÕ¿ãÎ Jq ÉèíQÆ=O`«∞_ç =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥à◊`å~Ú. HÍx J`«ºkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞ ¿Ñ~°∞, ѨÙ}ϺŠHÀã¨O KÕ™êÎ~°∞. "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ xëê¯=∂Å∞ HÍ=Ù. ÃÑ·QÍ WѨÊ\˜ˆH g∞~°∞ ã≤^Œ∞úÅ∞.——1 q^•º™êQÆ~ü: J^≥ÖÏ =∞Ǩâ◊Ü«∂? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): |OQÍàÏ^Œ∞OѨÅ∞, W`«~° ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ L_»Hõɡ\ ˜ì#ѨC_»∞ "≥∞`«Î|_»`å~Ú. g∞~°∞ JÖÏO\˜ =∞$^Œ∞ „Ѩ=$uÎ QÆÅ"å~°∞. g∞Ö’ ѨÓiÎQÍ ^ŒÜ«∞ xO_ç LOk. q^•º™êQÆ~ü (#=Ùfi`«∂): q∞#∞=ÚÅ∞ #∂i L_»Hõɡ_ç`Õ QÆ\ ˜ìѨ_»`å~Ú (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞).

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PǨ! g∞~°∞ P ~°HÍxH˜ K≥O^Œ~°∞. ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO L#fl "å~°∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Ѩ\ ˜ì# ѨO_»∞ÖÏO\˜ "åà◊√¡. JÖÏO\˜ ѨO_»∞ QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∞Ok, ѨO_»^Œ∞. JÖÏO\˜ ѨO_»∞‰õΩ, HÍÜ«∞‰õΩ#fl `å*Ï`«#O LO_»^Œ∞, ѨO_»∞‰õΩ L#fl ~°∞p LO_»^Œ∞. J@∂ HÍ^Œ∞, W@∂ HÍ^Œ∞. ~å|O^Œ∞Å∞ PHÍâ◊OÖ’ ZO`À Z`«∞ÎÖ’ ZQÆ∞~°∞`«∞O\Ï~Ú. HÍx "å\˜ K«∂Ѩ٠<ÕÅ g∞^Œ ‰õΩo¡# â◊"åÅ g∞^Œ<Õ. ѨÙã¨ÎHõ áêO_ç`«ºO L#fl"å~°∞ ¿Ñ~°∞‰õΩ =∂„`«"Õ∞ q"ÕHõ=O`«∞Å∞. "å~°∞ HÍq∞h HÍOK«<åʼnõΩ =â◊√Å∞. ~å|O^Œ∞Å =∂ki "å~°∞ ‰õΩo§áÈ~Ú# Hõàı|~åÅ#∞ "≥^Œ‰õΩÖÏ_»∞`«∞O\Ï~°∞. Jq^•º[QÆ`«∞ΉõΩ "å~°∞ |Okè`«∞Å∞. ^ŒÜ«∞, ÉèíH˜Î, "≥·~åQƺO–x["≥∞ÿ# *Ï˝<åxH˜ "≥·Éèí"À¿Ñ`åÅ∞.

1. =OQÆÉèÏ+¨Ö’ 'ã≤^Œú— Ѩ^•xH˜ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞<åfl~Ú - i. ã≤kú á⁄Ok#\˜ì

ii.

L_çH˜#\˜ì

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

49

q^•º™êQÆ~ü =∞ø#OQÍ D =∂@Å∞ q<åfl_»∞. `«H˜¯#"å~°∂ `«^ÕHõOQÍ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å<Õ K«∂ã¨∂Î PÜ«∞# "å‰õΩ¯Å#∞ „â◊^Œú`À q<åfl~°∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - *Ï˝#Ü≥∂QÆO, "Õ^•O`« qKå~°} q^•º™êQÆ~ü ã¨O㨯 $`« HõàÏâßÅÖ’ K«^Œ∞=ÙH˘<Õ@ѨC_»∞ „âı+¨ª`«=∞ q^•ºi÷QÍ ¿Ñ~°∞á⁄O^•_»∞. „Ѩu ѨsHõ∆Ö’#∂ J`«_çH˜ ã¨fi~°‚Ѩ`«HõO ÅaèOzOk. LѨHÍ~° "Õ`«#O ‰õÄ_® WKÕÛ"å~°∞.

K«^Œ∞=٠ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ ã¨O㨯 $`« HõàÏâßÅ „Ѩ^è•<Àáê^蕺ܫÚ_»∞QÍ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞. ã¨O㨯 $`« "åºHõ~°}OÖ’#∞, HÍ"åºÖ’¡#∞ ZO`À „ѨuÉèÏ=O`«∞_»∞. ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À POQÍ¡xfl <Õ~åÛ_»∞. ^èŒ~°‡ã¨O|Okè`« É’^èŒ#Å∞ q^•º™êQÆ~ü K≥Ü«∞º_»∞. HÍx PÜ«∞# `«`«Î fi âߢ™êÎÅ#∞ J^茺ܫ∞#O KÕâß_»∞. XHõ ~ÀA '=∞— ''ÃÇ·ÏO^Œ= ^Œ~°≈#âߢ™êÎÅ QÆ∞iOz g∞ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\˜?—— Jx q^•º™êQÆ~ü#∞ J_çQÍ_»∞. ''"Õ^•O`«∞Å∞ `«=∞ =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ "≥Å¡_çOK« „Ѩܫ∞uflOKå~°∞.

HÍx qѶ¨Å∞Öˇ·<å~°∞—— Jx ["å|∞ WKåÛ_»∞. q^•º™êQÆ~ü ã¨^• âß„ã¨Î qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# Hõ~å‡#∞ëêª<åÅ#∞ PK«iOKÕ"å_»∞† [O^≥O ^èŒiOKÕ"å_»∞. =∂`«$ÉèÏ+¨Ö’ L`«Î~åÅ∞ ~å¿ã@ѨC_»∞ =ÚO^Œ∞QÍ '„j„j ǨÏió â◊~°}"£∞— Jx =O^Œ# =K«<åÅ`À „áê~°OaèOKÕ"å_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz g∞ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\˜?—— Jx =∞~À<å_»∞ '=∞— q^•º™êQÆ~ü#∞ J_çQÍ_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ZiˆQ =∂~°æ"Õ∞ ÖË^Õ—— J<åfl_»∞ q^•º™êQÆ~ü. ''JÖÏ S`Õ =∞# Hõ~°Î=ºO Uq∞\˜?—— Jx „ѨtflOK«QÍ, ''=∞# r=#ã¨~°o ZÖÏ LO_®ÅO>Ë, W`«~°∞Å∞ =∞#Å#∞ L^•Ç¨Ï~°}QÍ J#∞ã¨iOz`Õ D WÅÜÕ∞ ã¨fi~°æÖ’HõO HÍ"åe. „Ѩu =ºH©Î Ö’HÀѨHÍ~°O HÀã¨O âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ „Ѩܫ∞uflOKåe—— Jx |^Œ∞Å∞ K≥áêÊ_»∞. q^Œº, Jq^Œº q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz =ÚK«Û\˜ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „|Ǩχ*Ï˝#∞Å q+¨Ü«∞O `≥eáê~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „|ǨχO q^Œº Jq^ŒºÅ‰õΩ Jf`«O. Jk =∂Ü«∞‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ#k. („|ǨχO xi¡Ñ¨ÎO - ^Œ∞óMÏ^Œ∞Å∞ r=Ù_çˆH) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D Ö’HõOÖ’ q^•º=∂Ü«∞, Jq^•º=∂Ü«∞ Ô~O_»∂ L<åfl~Ú. *Ï˝#O, ÉèíH˜Î L<åfl~Ú. JÖψQ HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. ^èŒ~å‡ ^èŒ~å‡Å∞, =∞Oz K≥_»¤Å∞ L<åfl~Ú. HÍx „|ǨχO xi¡Ñ¨ÎO, =∞Oz K≥_»¤Å∞ r=ÙŠѨ>Ë¡ ã¨∞=∂! ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å∞ ‰õÄ_® r=ÙÅѨ>Ë¡! „|Ǩ‡xfl W"Õg JO@=Ù. XˆH nѨO "≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ_»∞ ÉèÏQÆ=`åxfl K«^Œ∞=Ù`å_»∞† =∞~˘Hõ_»∞ ^˘OQÆ ã¨O`«HÍÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. HÍx nѨO xi¡Ñ¨Î"Õ∞ ã¨∞=∂! ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨[˚#∞Å g∞^• ^Œ∞~°˚#∞Å g∞^• XˆH suÖ’ „ѨHÍt™êÎ_»∞. ''^Œ∞óYO, áêѨO, JâßOu W=hfl Uq∞@x J_»∞QÆ∞`å"å – W=hfl r=Ù_çѨ@¡<Õ! „|ǨχO xi¡Ñ¨ÎO. áê=Ú‰õΩ q+¨O LOk. Jk HÍ@∞"Õ¿ãÎ =∞~°}˜™êÎ~°∞. HÍx áê=Ú‰õΩ U Ǩx "å\˜Å¡^Œ∞.

50

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(„|ǨχO Jx~°fiK«hÜ«∞O) ''„|ǨχO Uq∞\’ <À\˜`À K≥ѨÊÖËO. "Õ^•Å∞, ѨÙ~å}ÏÅ∞, +¨_»Ì~°≈<åÅ∞ Jhfl <åÅ∞Hõ`À LK«ÛiOK«|_ç#q. JO^Œ∞KÕ`« ZOye J~Ú#q. „|ǨχO XHõ¯>Ë ZOye HÍx =ã¨∞Î=Ù. „|ǨχO Uq∞\’ <Õ\ ˜^•HÍ Z=~°∂ K≥ѨÊÖËHõ áÈÜ«∂~°∞. q^•º™êQÆ~ü (`«# q∞„`«∞Å`À) : PǨ! ZO`« =∞Oz=∂@! PǨ! D ~ÀA <Õ<À H˘`«Î q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: XHõ `«O„_çH˜ W^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞O_Õ"å~°∞. „|Ǩχq^Œº <Õ~°fi\ÏxH˜ W^ŒÌih XHõ QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ LOKå_»∞. H˘xfl Uà◊√¡ QÆ_çKåHõ "åi^ŒÌ~°∂ QÆ∞~°∞‰õΩÅ"åã¨O #∞O_ç uiy=zÛ, `«O„_çH˜ #=∞㨯iOKå~°∞. giH˜ ZÖÏO\˜ „|Ǩχ*Ï˝#O HõeyO^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx `«O„_ç ÃÑ^ŒÌ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ñ≤ez, '<åÜ«∞<å! #∞=Ùfi âß„™êÎÅhfl K«k"å=Ù Hõ^•! „|ǨχO ZÖÏO\˜^À HÍã¨Î =i‚OK«∞— J<åfl_»∞. JѨC_»∞ P ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ "Õ^•Å#∞O_ç J<ÕHõ â’¡HÍÅ#∞ =e¡ã¨∂Î „|Ǩχã¨fi~°∂áêxfl =i‚OK«™êQÍ_»∞. `«O„_ç =∞ø#OQÍ q<åfl_»∞. P `«~°∞"å`« z#fl‰õΩ=∂~°∞}˜‚ JÖψQ „Ѩtfl¿ãÎ, J`«_»∞ `«Å=OK«∞H˘x =∞ø#O áê\˜OKå_»∞. <À\˜#∞O_ç XHõ¯=∂>ˇÿ<å "≥Å∞=_»ÖË^Œ∞. z#fl‰õΩ=∂~°∞_ç D „Ѩ=~°Î#‰õΩ `«O„_ç ZO`À P#OkOz J`«_ç`À '<åÜ«∞<å! „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz #∞=Ùfi H˘O`« `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ=Ù. „|ǨχO ZÖÏO\˜^À <À\˜`À K≥ѨÊÖËO— J<åfl_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞H˘<åflO J#∞H˘O\Ï~°∞ =∞#∞+¨µÅ∞. p=∞ XHõ\ ˜ K«ÔH¯~° Ѩ~°fi`«O =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡Ok. XHõ¯ K«ÔH¯~° Hõ}O u#QÍ<Õ ^•x Hõ_»∞Ѩ٠xO_çáÈ~ÚOk. =∞~À Hõ}Ïxfl <À@ Hõ~°∞K«∞H˘x WO\˜ ^•iѨ\ ˜ìOk. ^•~À¡ Jk 'D™êi =zÛ Ñ¨~°fi`å#flO`å fã¨∞ÔHà◊`å#∞— JO@∂ `«ÅáÈÜ«∞™êyOk. JÅÊr=ÙÅ∞ ‰õÄ_® „|ǨχO q+¨Ü«∞OÖ’ WÖψQ ÉèÏq™êÎ~°∞. „|ǨχO J"åV͇#㨠QÀK«~°=∞x Z~°∞QÆ~°∞. ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å „|Ǩ‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ_®? â◊√Hõ=∞ǨÏi¬ „ѨÉèí$`«∞Å∞ QÆO_»∞p=∞Å =O\˜"å~°∞. U_À, Zxq∞^À ÖËHõ Ѩ^À Hõ}ÏÅ∞ <À\’¡ ÃÑ@∞ìHÀQÆÅ~°∞. JO`«=∂„`«"Õ∞. („|ǨχO ã¨zÛ^•#O^Œã¨fi~°∂ѨO - xifiHõÅÊ ã¨=∂kè, „|Ǩχ*Ï˝#O) ''"Õ^•Ö’¡, ѨÙ~å}ÏÖ’¡ „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz# =~°‚# ZÖÏO\˜^À `≥Å∞™ê? ã¨=Ú„^•xfl K«∂ã≤=zÛ# XHõ}˜‚, ã¨=Ú„^ŒO ZÖÏ=ÙO@∞O^Œx =∞~˘Hõ_»∞ J_çQÍ_»∞. "≥O@<Õ "å_»∞ 'P— JO@∂ <À~°∞ `≥~°z ''PǨ! UO K≥ѨÊ#∞? P JÅ ÖËq∞\˜, P â◊|Ì "Õ∞q∞\˜!—— J<åfl_»∞. âߢ™êÎÖ’¡ „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz# =~°‚#‰õÄ_® J@∞=O\˜^Õ. "Õ^•Å∞ PÜ«∞# P#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»x `≥eÑ≤=Ù<åfl~Ú. ''â◊√Hõ^Õ"å^Œ∞Å∞ D „|Ǩχ™êQÆ~°f~å# xÅ|_ç P [Å~åtx ^Œi≈OKå~°∞, ã¨Ê $tOKå~°∞. "å~°∞ D ™êQÆ~°OÖ’ kQÆ<Õ ÖË^Œh, WO^Œ∞Ö’ ky`Õ uiy ~åÖË~°x XHõ "Õ^•O`«âßY"å~°∞ JO\Ï~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

51

''ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok`Õ „|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok, „|Ǩχ ™êH∆Í`å¯~° =∞ø`«∞Ok. WÖÏO\˜ ã≤÷uÖ’ qKå~°} ѨÓiÎQÍ PyáÈ`«∞Ok. =∞x+≤ =¸QÆ"À`å_»∞. „|Ǩχ Z@∞=O\˜ Ѩ^•~°÷"≥∂ K≥ѨÊ\ÏxH˜ â◊H˜Î LO_»^Œ∞. ''LѨCÉÁ=∞‡ XHõ\ ˜ ã¨=Ú„^ŒO Ö’`«∞ Hõ#∞Q˘#\ÏxH˜ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) hà◊§Ö’ kQÆQÍ<Õ Jk HõiyáÈ~ÚOk. WHõ ã¨=Ú„^ŒO Ö’`«∞ `≥Å∞Ѩ_®xH˜ Z=~°∞ L<åfl~°∞?—— WO`«Ö’ XHõ =ºH˜Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ WÖÏ J_çQÍ_»∞: ''ã¨=∂kèã≤÷úuÖ’ „|Ǩχ*Ï˝#O Hõey# =ºH˜Î =∂\Ï¡_»<Õ =∂\Ï¡_»~å?—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ Ö’Hõ tHõ∆}Ï~°÷O 'q^•º – <Õ#∞— xÅ∞ѨÙH˘<åfl~°∞. ÖˉõΩO>Ë ™ê=∂#∞ºÅ∞ „|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ WHõ =∂\Ï¡_»~°∞. ^Œ~°≈#O ÅaèOK«#O`« =~°ˆH qKå~°}. "≥#fl#∞ HÍKÕ@ѨC_»∞ z@Ѩ@ â◊|ÌO =ã¨∞ÎOk – h~°∞ Wyi <≥~Úº `«Ü«∂Ô~·`Õ z@Ѩ@ â◊|ÌO PyáÈ`«∞Ok. P <≥~ÚºÖ’<Õ Ñ¨Ós "Õ¿ãÎ =∞m§ z@Ѩ@ â◊|ÌO P~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. ѨÓs HÍe# `«~°∞"å`« WHõ â◊|ÌO LO_»^Œ∞. JÖψQ ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok# =ºH˜Î Ö’HÀѨ^Õâß~°÷O =∞m§ H˜OkH˜ ky=zÛ ÉèíQÆ=O`«∞_ç QÆ∞iOz ã¨OÉèÏ+≤™êÎ_»∞. ''ѨÙ=Ùfi g∞^Œ "åÖË =~°ˆH `Õ<≥\ ©QÆ '~°≠∂O~°≠∂O— JO@∂ ~˘^Œ ÃÑ_»∞`«∞Ok. ѨÙ=Ùfi g∞^Œ "åe `Õ<≥ `åQÆ@O P~°Oaè¿ãÎ WHõ â◊|ÌO ~å^Œ∞. J~Ú`Õ `Õ<≥ `åQÍHõ Jk =∞`≥ÎH˜¯ XHÀ¯™êi ~°≠OHÍ~°O KÕã¨∂ÎO@∞Ok. aO^≥#∞ hà◊§Ö’ =ÚOKÕ@ѨC_»∞ |∞_»|∞_» â◊|ÌO =ã¨∞ÎOk. aO^≥ hà◊§`À xO_®Hõ â◊|ÌO ~å^Œ∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) P aO^≥Ö’x hà◊√§ =∞~À aO^≥Ö’ áÈ¿ãÎ =∞m§ â◊|ÌO =ã¨∞ÎOk. (#=ÙfiÅ∞)

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO *Ï˝#O, q*Ï˝#O - ^≥·fi`«, J^≥·fi`«, qtëêª^≥·fi`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O |∞∞+¨µÅ‰õΩ „|Ǩχ*Ï˝#O HõeyOk. q+¨Ü«∞`«$+¨‚ D+¨}χ„`«"≥∞ÿ<å LO>Ë „|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. |∞∞+¨µÅ∞ ZO`«QÍ „â◊=∞Ѩ_Õ"å~°∞! "Õ‰õΩ=<Õ x„^ŒÖËz P„â◊=∂xfl =ke "≥àı¡"å~°∞. ѨQÆÅO`å UHÍO`«OÖ’ „|Ǩχ^蕺# zO`«#ÅÖ’ QÆ_ç¿Ñ"å~°∞. ~å„u P„â◊=∂xH˜ uiy=zÛ, HõO^Œ=¸ÖÏÅ#∞ PǨ~°OQÍ P~°yOKÕ"å~°∞. â◊|Ìã¨Ê~°≈ ~°∂Ѩ~°ã¨ QÆO^è•k q+¨Ü«∂Å ÉÏi#∞O_ç =∞#ã¨∞û#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOKÕ"å~°∞. JѨC_Õ "å~°∞ „|Ǩ‡xfl `«=∞ PO`«~°OyHõ K≥·`«#ºOQÍ É’^èŒ <˘O^Õ"å~°∞. ''HõeHÍÅOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« „áê}∞Å∞ – ^ÕǨaè=∂#O #tOK«^Œ∞. JÖÏO\˜ ã≤÷úuÖ’ '™È-ǨÏO— J#@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. Jxfl Ѩ#∞Å∂ KÕã¨∂Î '<Õ<Õ „|ǨχO— J#@O Lz`«O HÍ^Œ∞. q+¨Ü«∞|∞kú `«ºlOK«ÖËx "åiH˜ '<Õ#∞ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ}˜‚, ^•ã¨∞}˜‚— J<Õ ÉèÏ=O xÅ∞ѨÙHÀ=@O =∞Ozk. ÉèíH˜Î=∂~°æO J#∞ã¨iOz ‰õÄ_® ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O á⁄O^Œ=K«∞Û. ''*Ï˝x J~Ú#"å_»∞ '<Õu— (Wk HÍ^Œ∞, Wk HÍ^Œ∞) qKå~°} KÕã¨∂Î q+¨Ü«∞|∞kúx ѨÓiÎQÍ `«ºl™êÎ_»∞. JѨC_Õ „|Ǩ‡xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. XH˘¯Hõ¯ "≥∞@∞ì#∞ =^ŒÅ∞`«∂

52

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

"Õ∞_» g∞kH˜ KÕ~∞° HÀ=_»O ÖÏO\˜k Wk. HÍx q*Ï˝x J~Ú#"å_»∞, JO>Ë qâı+O¨ QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘#fl"å_»∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯=QÍ ^Œi≈OK« QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. "≥∞@∞¡ ZÖÏÔQ·`Õ W@∞HõÅ∞, |OHõ=∞#∞fl, ã¨∞#flO`À `«Ü«∂Ô~·<åÜ≥∂, "Õ∞_»‰õÄ_» P =ã¨∞Î=ÙÅ`À<Õ `«Ü«∂Ô~·#^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘O\Ï_»∞. '<Õu, <Õu— JO@∂ „|Ǩχ*Ï˝#O Pi˚OKåHõ =∞m§ P „|Ǩχ"Õ∞ D r=[QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ L#fl@∞¡ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. q*Ï˝x J~Ú#"å_»∞ x~°∞æ} Ѩ~°„|Ǩ‡xfl ã¨QÆ∞} „|ǨχOQÍ ‰õÄ_® ^Œi≈™êÎ_»∞. ''[#∞Å∞ WO\˜ "Õ∞_» g∞^Œ<Õ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠LO_»ÖË~°∞. =∞m§ ky ~å=Å¿ã LO@∞Ok. ã¨=∂kèãu÷≤ Hõey, „|Ǩχ^Œ~≈° #O á⁄Ok#"å~°∞ ‰õÄ_® ky=KåÛHõ [QÆ`∞« ,Î r=ÙÅ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çQÍ<Õ K«∂™êÎ~°∞. '' 'ã¨, i, QÆ, =∞, Ѩ, ^Œ, x— – 'x—Ö’ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠xÅ|_»ÖË~°∞. '<Õ#∞— J<Õk áÈ^Œ∞.

JѨC_»∞ PÜ«∞<Õ <Õ#∞, PÜ«∞<Õ [QÆ`«∂Î, r=ÙÅ∂#∞† WÖÏO\˜ *Ï˝<åxˆH q*Ï˝#=∞x ¿Ñ~°∞. ''*Ï˝#=∂~°æO, *Ï˝#–ÉèíH˜Î =∂~°æO, ÉèíH˜Î=∂~°æO – W=hfl ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ KÕˆ~ =∂~åæÖË. *Ï˝#Ü≥∂QÆO, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO Jxfl ã¨`åºÖË – =∂~åæÅhfl PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ KÕˆ~Û"Õ. '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ=# L#flO`« =~°‰õΩ ÉèíH˜Î=∂~°æ"Õ∞ ã¨∞ÅÉèíO. ''q*Ï˝x J~Ú#"å_»∞ „|Ǩ‡xfl, ã¨∞"Õ∞~°∞ Ѩ~°fi`«OÖÏQÍ xâ◊ÛÅO, x„+≤¯Ü«∞OQÍ QÍOK«∞`å_»∞.

D Ö’HõO PÜ«∞# „uQÆ∞}ÏÖˇ·# ã¨`«fi~°[ã¨û Î"≥∂ QÆ∞}ÏÅ ^•fi~å „Ñ¨ÉèíqOzOk. HÍx PÜ«∞# xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞. q*Ï˝x J~Ú#"å_»∞ „|Ǩ‡xfl ÉèíQÆ=O`«∞_çQÍ ^Œi≈™êÎ_»∞. Z=Ô~·`Õ QÆ∞}Ïf`«∞_À PÜ«∞<Õfl +¨_≥·â◊fi~°º ã¨OѨ#∞fl_≥·# ÉèíQÆ=O`«∞_çQÍ K«∂™êÎ_»∞. D „|Ǩ‡O_»O, =∞#ã¨∞û, |∞kú, ÉèíH˜Î, "≥·~åQƺO, *Ï˝#O Jhfl PÜ«∞# ã¨OѨ^ŒÖË. (#=Ùfi`«∂) WÅ∞¡, "åH˜e ÖËx"å}˜‚ Z=Ô~·<å [g∞O^•~°∞ Jx JO\Ï~å? (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞). Dâ◊fi~°∞_»∞ (ÉèíQÆ=O`«∞_»∞) +¨_≥·â◊fi~°ºÑ¨Ó~°∞‚_»∞. ÖˉõΩO>Ë Z=~°∂ PÜ«∞# =∂@ q#~°∞. (JO`å Ѷ¨‰õΩ¯# #"åfi~°∞) (qÉèí∞ ~°∂ѨOÖ’ UHõ"Õ∞ - HÍx â◊H˜ÎÖ’ `å~°`«=∞ºO) ''K«∂_»O_ç D ã¨$+≤ì "≥·z„`åºxfl! Zxfl =ã¨∞Î=ÙÅ∞<åflÜ≥∂! ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, #Hõ∆„`åÅ∞, <å<å~°HÍÖˇ·# r=ÙÅ∞ L<åfl~Ú. =∞m§ "å\˜Ö’ =∞Oz, K≥_»¤† z#fl, ÃÑ^ŒÌ† JO`ÕQÍHõ H˘O^Œ~°∞ JkèHõ â◊H˜ÎѨ~°∞Å∞, H˘O^Œ~°∞ JÅÊ â◊H˜ÎѨ~°∞Å∞.—— q^•º™êQÆ~ü: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ H˘O^ŒiH˜ JkèHõâ◊H˜Î, H˘O^ŒiH˜ JÅÊâ◊H˜Î „Ѩ™êkOKå_®? „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞: qÉè í ∞ ~° ∂ Ѩ O Ö’ PÜ« ∞ # 㨠~ ° fi Éè í ∂ `åÖ’¡ <≥ Å H˘x L<åfl_» ∞ . P „|ǨχÑ≤Ñ‘eHÍѨ~°ºO`«O PÜ«∞<Õ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞. HÍx â◊H˜Î `å~°`«=∞ºO LOk. ÖËHõáÈ`Õ XHõ¯_»∞ Ѩk=∞Ok<≥ÖÏ áÈ~å@OÖ’ F_ç™êÎ_»∞? WOH˘Hõ_»∞ XHõ =∞x+≤x K«∂¿ã ÉèíÜ«∞Ѩ_ç ѨÖÏÜ«∞#O z`«Îy™êÎ_»∞. JÖÏHÍHõáÈ`Õ q∞=∞‡Öˇ≥flO^Œ∞‰õΩ JO^Œ~°∂ WO`«QÍ Q“~°q™êÎ~°∞? g∞ˆH"≥∞ÿ<å Ô~O_»∞ H˘=Ú‡Å∞ "≥ÚeKåÜ«∂? (#=Ùfi) g∞‰õΩ ^ŒÜ«∂QÆ∞}O LOk. g∞‰õΩ q^•º|∞kú LOk. JO^Œ∞ˆH W`«~°∞Å HõO>Ë Ö’‰õΩÅ∞ q∞=∞‡efl Z‰õΩ¯=QÍ Q“~°qã¨∞Î<åfl~°∞. q∞=∞‡efl K«∂_®¤xH˜ =™êÎ~°∞. D q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ XѨCH˘O\Ï~°∞ Hõ^•? (q^•º™êQÆ~ü z~°∞#=Ùfi #"åfi_»∞)

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

53

(â◊√+¨¯ áêO_ç`«ºO J™ê~°O - ÉèíˆHÎ ™ê~°O) ''ˆH=ÅO áêO_ç`«ºOÖ’ Un ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ, P`«‡™êH∆Í`å¯~åxfl á⁄O^Õ ™ê^èŒ<åÅ∞ Hõ#∞Q˘#\ÏxˆH ѨÙã¨ÎHõ Ѩ~î°#O. XHõ ™ê^èŒ∞=Ù =^ŒÌ XHõ ѨÙã¨ÎHõO LO_Õk.

P ѨÙã¨ÎHõO Uq∞@x XHõ_»∞ P ™ê^èŒ∞=Ùx J_»ŒQÍæ PÜ«∞# P ѨÙã¨ÎHÍxfl `≥iz K«∂Ñ≤OKå_»∞. „Ѩu ѨÙ@Ö’#∞ 'FO ~å=∞— Jx ~åã≤=ÙOk. WOˆHg∞ ÖË^Œ∞. ''w`« „áê^è•#ºO Uq∞\˜? Ѩk™ê~°∞¡ w`å w`å Jx ѨeH˜`Õ z=iH˜ `åºw `åºw J=Ù`«∞Ok. w`« É’^èŒ Uq∞@O>Ë: F r=ÙÖÏ¡~å! ã¨=∞™êÎhfl `«ºlOz ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^Œ\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOK«O_ç. ã¨<åflºã≤ J~Ú<å ã¨O™êi J~Ú<å =∞#ã¨∞ûÖ’ #∞O_ç J#∞~°‰õΩÎ Åxfl\˜h `«ºlOKåe. „jK≥·`«#∞ºÅ∞ `«# ^ŒH˜∆}^Õâ◊ f~å÷@#OÖ’ XHõ KÀ@ ÉèíQÆ=næ`«#∞ K«^Œ∞=Ù`«∞#fl XHõ =ºH˜Îx K«∂âß~°∞. ^ŒQÆæ~À¡<Õ =∞~À =ºH˜Î ‰õÄ~°∞Ûx w`«#∞ qO@∂, qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. J`«_»∞ UHõ^è•~°QÍ Hõhflà◊√¡ „ã¨qã¨∞Î<åfl_»∞. „jK≥·`«#∞ºÅ∞ w`«#∞ PÅH˜ã¨∞Î#fl P =ºH˜Î ^ŒQÆæ~°ÔHo¡ 'h‰õΩ W^ŒO`å J~°÷=∞ø`ÀO^•?— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ '™êfig∞! D â’¡HÍÖ’¡ XHõ¯=∂@‰õÄ_® J~°÷O HÍ=@O ÖË^Œ∞— J<åfl_»∞. 'JÖÏ J~Ú`Õ #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ U_»∞ã¨∞Î<åfl=Ù?— Jx K≥·`«#∞ºÅ∞ J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞HÍ =ºH˜Î WÖÏ |^Œ∞eKåÛ_»∞: '™êfig∞! <å =ÚO^Œ∞ J~°∞˚#∞_ç ~°^ä•xfl K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. „jHõ$+¨µ‚_»∞, J~°∞˚#∞_»∞ ~°^äŒOÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»∞HÀ=@O K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. Wk K«∂ã≤ U_»∞ã¨∞Î<åfl#∞.—

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ ~°Ç¨Ï㨺O ''q*Ï˝x ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíH˜Îx J=ÅOa™êÎ_»∞? ZO^Œ∞HÀ `≥Å∞™ê? nxH˜ ["å|∞ – '<Õ#∞— J<Õ JǨÏO|∞kú áÈ*ÏÅ^Œ∞ HÍ|\˜ì. ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ JǨÏO|∞kú `˘ÅyáÈ`«∞Ok HÍx =∞m§ =zÛ KÕ~°∞`«∞Ok. ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ JǨÏO|∞kú Z#fl\˜H© áÈ<ÕáÈ^Œ∞. ~åqK≥@∞ì#∞ D ~ÀA #iH˜"Õ¿ãÎ =∞~åfl_»∞ uiy JO‰õΩiã¨∞ÎOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''*Ï˝#Åaú á⁄O^•Hõ ‰õÄ_® 'JǨÏO— |∞kú ZHõ¯_» #∞OKÀ =zÛѨ_»∞`«∞Ok. HõÅÖ’ ѨÙex K«∂âßHõ, "≥∞ʼnõΩ= =KåÛHõ ‰õÄ_® QÆ∞O_≥ ^Œ_»^Œ_»=∞x H˘@∞ìH˘O@∞Ok. „áê}˜HÀ@∞¡ 'JǨÏOÉèÏ=O—`À J<ÕHõ JQÆKå@¡‰õΩ Ö’<Ò`å~°∞. Z^Œ∞Ì 'JOÉÏ, JOÉÏ— (JǨÏO, JǨÏO) JO@∂ J~°∞ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH Jxfl WHõ¯@¡ áêÅ|_»∞`«∞Ok. <åQÆeH˜ Hõ_»`å~°∞. Éèí∂q∞x ^Œ∞<Õfl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^≥|ƒÅ∞ uO@∞Ok. ZO_»‰õΩ ZO_ç, "å#‰õΩ `«_çã≤ Hõ+¨ìѨ_»∞`«∞Ok. =Úã¨ek JÜ«∂ºHõ Hõ™ê~Ú"å_»∞ ^•xfl #iH˜, ^•x `ÀÅ∞ =ez, ^•O`À K≥ѨCÅ∞ ‰õΩ_»`å_»∞, _ÀÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. JѨÊ\˜H© ^≥|ƒÅ∞ `«Ñ¨Ê=Ù. (#=Ùfi) ^•x HõëêìʼnõΩ JO`ÕÖË^Œ∞. P `«~°∞"å`« ^•x (¿ÑQÆ∞Å∞, #~åÅ∞ peÛ, ^Œ∂k UˆH"å_ç Ѩx=Ú@∞ì `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. ^Œ∂^ÕˆH"å_»∞ ^Œ∂k U‰õΩ`«∂O>Ë JѨÊ\˜H˜ `≥eq=zÛ '`«∞ǨïO— '`«∞ǨïO— JO@∞Ok. JO>Ë '#∞"Õfi— '#∞"Õfi—.

54

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

JѨC_Õ ^•x HõëêìÅ∞ f~°`å~Ú. F ÉèíQÆ=O`«∞_®! <Õ#∞ h ^•ã¨∞}˜‚, #∞=Ùfi „ѨÉèí∞=Ùfi† <Õ#∞ a_»¤#∞, #∞=Ùfi `«e¡q. ''XHõ™êi „j~å=Ú_»∞ PO[<ÕÜ«Ú}˜‚ WÖÏ J_çQÍ_»∞: '=∂~°∞f! #∞=Ùfi #<≥flÖÏO\˜ ÉèÏ=O`À K«∂™êÎ=Ù?— JO^Œ∞‰õΩ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ WÖÏ ["åaKåÛ_»∞: '~å=∞K«O„^•! ZѨC_≥·`Õ <åÖ’ '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ=O LO@∞O^À JѨC_»∞ #∞=Ùfi ѨÓ~°∞‚_»=Ù – <Õ#∞ h JOâ◊#∞ – #∞=Ùfi „ѨÉèí∞qfi, <Õ#∞ ^•ã¨∞}˜‚. HÍx F ~å=∂! `«`«Î fi*Ï˝#O Hõey#ѨC_»∞ – #∞"Õfi <Õ#∞ – <Õ<Õ #∞=ÙfiQÍ QÍOK«∞`å#∞.— ''¿ã=º ¿ã=Hõ ÉèÏ=O =∞Ozk. '<Õ#∞— J<Õ JǨÏO|∞kú áÈ^Œ∞ HÍ|\˜ì "≥^èŒ=#∞, ^•ã¨∞_ç#<Õ '<Õ#∞—QÍ LO_»x=Ùfi. (q^•º™êQÆ~üH˜ É’^èŒ - '<Õ#∞, <åk— W^Õ J*Ï˝#O) <Õ#∞, <åk D Ô~O_»∂ J*Ï˝#O. <å WÅ∞¡, <å _»|∞ƒ, <å q^Œº, <å ã¨OѨ^Œ – D ÉèÏ"åÅhfl J*Ï˝# [x`åÅ∞. F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞"Õfi Hõ~°Î=Ù. D =ã¨∞Î=ÙÅhfl – WÅ∞¡, "åH˜e, ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`«∞Å∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ – W=hfl h‰õΩ K≥Ok#"Õ. WÖÏO\˜ ÉèÏ=O *Ï˝#O ^•fi~å<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''ZšѨC_»∂ =∞$`«∞º=Ù#∞ *Ï˝Ñ¨HõO LOK«∞HÀ"åe. =∞~°}˜OKåHõ LO_Õ^Õg∞ ÖË^Œ∞. „QÍ=∞O #∞O_ç HõÅHõ`åÎ #QÆ~åxH˜ L^ÀºQÆO K≥Ü«∞º\ÏxH˜ =zÛ#@∞¡QÍ, U^À H˘xfl Hõ~°‡Å∞ x~°fiiÎOK«\ÏxÔH· D Ö’HõOÖ’H˜ =™êÎO. Ü«∞[=∂x `À@#∞ K«∂_®¤xH˜ Z=Ô~·<å =¿ãÎ `À@=∂e – "åix "≥O@ɡ@∞ìH˘x Wk =∂ `À@, Wk =∂ `«\ÏHõO Jx `À@O`å K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. U^≥·<å á⁄~°áê@∞ [iy#ѨC_»∞ Ü«∞[=∂x, `À@=∂ex Ѩx#∞O_ç `˘ÅyOz"Õ¿ãÎ – =∂q∞_ç K≥Hõ¯`À KÕã≤# `«# ÃÑ>ˇì‰õÄ_® fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ JkèHÍ~°O J`«_ç‰õΩO_»^Œ∞. ^•fi~° HÍѨÖÏ"å_çKÕ`« ~°Ç¨Ï㨺OQÍ Ñ¨OÑ≤™êÎ_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Ô~O_»∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ #=Ùfi`å_»∞. ~Ày `«e¡`À, "≥·^Œ∞º_»∞ 'UO ÉèíÜ«∞O ÖË^=Œ ∂‡! h a_»‰¤ Ωõ #Ü«∞O KÕ™êÎ#∞— Jx JO\Ï_»∞. Jk q#fl ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ '<Õ#∞ K«OѨɒ`«∞<åfl#∞. "≥·^Œ∞º_»∞ `å<Õ ~°H˜∆OKÕ"å}‚x ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞!— JO@∂ XHõ™êi #=Ùfi`å_»∞. "≥·^Œ∞º_»∞ '<Õ<Õ Hõ~°Î#∞— Jx `«ÅáÈã¨∞Î<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î J<Õ ã¨OQÆux J`«_»∞ =∞izáÈÜ«∂_»∞.

W^ŒÌ~°#fl^Œ=Ú‡Å∞ Éèí∂q∞ ѨOK«∞‰õΩO@∂, D "≥·Ñ¨Ù <åk, P "≥·Ñ¨Ù hk JO@∞#flѨC_»∞ '<å D [QÆ„`«ƒÇ¨‡O_®xfl "åà◊√¡ <åk, hk JO@∞<åfl~°∞— J#∞H˘x ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ #=Ùfi`å_»∞. (ÉèíH˜Î qâßfi™êÖË =∂~°æO) ''ˆH=ÅO qKå~°} =Å¡ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^ŒQÆÅ=∂ Uq∞\˜? PÜ«∞# ^•ã¨∞_»"≥·, PÜ«∞#∞fl â◊~°}∞*ÁzÛ, PÜ«∞#∞fl 㨇iOK«∞. (#=Ùfi`«∂ q^•º™êQÆ~ü "≥·Ñ¨Ù uiy) 'g∞ ÉèÏ=O Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ~°∞. q^•º™êQÆ~ü (z~°∞#=Ùfi`À): P q+¨Ü«∞O <Õ#∞ g∞‰õΩ =∞~À ~ÀA XO@iQÍ L#flѨC_»∞ K≥|∞`å#∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞)

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

55

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO ^•fi~å qKå~°} KÕã¨∂Î ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O Jã¨OÉèí=O. WÖÏ JO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ· áê_»<å~°OaèOKå~°∞: (ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jáê~°∞_»∞) Z~°∞QÆQÆ `«~°"≥∞ UiH˜<≥·<å `«e¡ HÍo x[`«`«fi q∞OK«∞Hõ? +¨_»Ì~°≈#=ÚÖˇ â◊H˜ÎÇ‘Ï#=ÚÅ∞ `«e¡ q+¨Ü«∞=Ú `≥eÜ«∞KÕÜ«Ú@‰õΩ

IIZII

JO`«~° =∞O^Œ∞# P`å‡#O^Œ=Ú P™êfikOK≥_»∞ P`«‡Ü≥∂yH˜ P"≥∞Ü≥∞ "≥Å∞æ#∞ JO`«~å`«‡Ü≥ÿ∞ ã¨~°fiâß„ã¨Î=ÚÅ∞ ã¨#∞flu*ËÜ«Ú#∞

IIZII

ZÅ¡„áê}∞Å LÅ¡=Ú#O^Œ∞# P"≥∞ =tOK«∞#∞ SzÛùHõ=ÚQÆ<Õ P"≥∞ QÆ~°ƒù=Ú# J=∞iÜ«Ú#flq Ñ≤O_®O_»O|∞Å∞ „|Ǩ‡O_»O|∞Å∞ JO`« qâßÅ=Ú P"≥∞ QÆ~°ƒù=Ú h=Ù ^•xx J=Ö’H˜O`«∞"≥? =¸ÖÏ^è•~° ã¨Ç¨Ï„™ê~°=ÚÅ P"≥∞#∞ Ü≥∂y ^蕺#=Ú ¿ãÜ«Ú#∞ P"≥∞ Z\˜ì^À Jã¨Å∞ Z=fi~À t=Ù_»∞QÍHõ =∞i Z=~°∞ K«∂K≥^Œ~°∞ Ѩ^Œ‡=#=ÚÖ’ Ѩu ã¨xflkèÖ’ ǨÏOã≤ ǨÏOã¨`À P@ÖÏ_»∞#∞ J=∞‡ <≥~°∞QÆ <≥=_®tOz##∞ ~°=fi KÕÜ«Ú#∞ ~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞ P"≥∞ <≥~°∞QÆ=Öˇ ##∞K«∞ `«ÅK«∞@ #=ÙfiÖÏ@ ™êQÆ~°=Ú h^Œ∞@ =∞k Ziy##∞ ǨÏ$k Z~°∞QÆHõ JO^Œ"≥∞ÿ# Ü«∂ K«O^Œ=∂=∞#∞

IIZII

IIZII

IIZII

IIZII

56

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ѩ@∞ìH˘#∞@ÔH· H˘@∞ìH˘<≥_»∞ =∞~°∞ QÆ∞A˚ "åx=Öˇ HÀ~°∞K«∞#flk IIZII ''K«∂âß~å – 'P"≥∞ QÆ~°ƒù=Ú# P=∞iÜ«Ú#flq Ñ≤O_®O_»O|∞Å∞—. WOHÍ, '+¨_»Ì~°≈#=ÚÖˇ â◊H˜ÎÇ‘Ï#=ÚÅ∞ `«e¡ q+¨Ü«∞=Ú#∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«Ú@‰õΩ.— ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO ÉèíQÆ=`ü ™êH∆Í`å¯~åxfl HõeyOK«^Œ∞. (qâßfi㨠|ÅO - ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· qâßfiã¨O - =∞Ǩáê`«H˜) ''ÉèíH˜Î qâßfi™êÅ∞ HÍ"åe. qâßfiã¨O Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Îx K«∂_»O_ç. XHõ_»∞ ÅOHõ #∞O_ç ã¨=Ú„^•xfl ^•\ÏÅ#∞H˘<åfl_»∞. JѨC_»∞ qcè+¨}∞_»∞ J`«_çH˜ XHõ =ã¨∞Î=ÙxzÛ ''nxfl h L_»∞ѨÙÅ K≥OQÆ∞‰õΩ Hõ@∞ìHÀ. JѨC_»∞ #∞=Ùfi xifiѶ¨∞flOQÍ ã¨=Ú„^•xfl ^•@QÆÅ=Ù. ã¨=Ú„^ŒOÃÑ· #∞=Ùfi #_çKÕ "≥à◊§QÆÅ=Ù. HÍx =Ú_çx =∞@∞‰õΩ qÑ≤Ê K«∂_˘^Œ∞Ì. JÖÏ KÕ¿ãÎ `«Hõ∆}"Õ∞ =ÚxyáÈ`å=Ù—— Jx ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. D qâßfi㨠|ÅO`À J`«_»∞ J=bÅQÍ ã¨=Ú„^ŒO g∞^Œ ™êyáÈ`«∞<åfl_»∞. H˘O`«^Œ∂~°O "≥àϧHõ qcè+¨}∞_»∞ `«#‰õΩ WzÛ# =ã¨∞Î=Ù Uq∞\’ K«∂_»QÀi =Ú_çx qÑ≤Ê K«∂âß_»∞. JO^Œ∞Ö’ XHõ P‰õΩ g∞^Œ ~å=∞<å=∞O ~åã≤=ÙOk. ^•xfl K«∂ã≤ 'Fãπ WO`Õ<å— Jx J`«_∞» J#∞H˘O@∂O_»QÍ<Õ, ã¨=Ú„^ŒOÖ’ |∞_»∞OQÆ∞=∞x =ÚxyáÈÜ«∂_»∞. '' 'ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ~å=∞<å=∞O g∞k qâßfiã¨|ÅO KÕ`«<Õ ã¨=Ú„^•xfl ÅOѶ≤∞OK« QÆeQÍ_»∞? HÍx ™êH∆Í`«∂Î „j~å=Ú_»∞ ã¨=Ú„^•xfl ^•@\ÏxH˜ "å~°kèx xi‡OK«=Åã≤ =zÛOk— J<Õ Ö’HÀH˜Î LOk Hõ^•! ''Ü«∞^ä•~°÷OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ qâßfiã¨O Hõey`Õ áêѨO KÕã≤<å, =∞Ǩáê`«HõO KÕã≤<å J`«_çH˜ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞=¸ LO_»^Œ∞.—— WÖÏ qâßfiã¨O =∂Ǩ`å‡ ºxfl `≥Å∞ѨÙ`«∂ „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ L#‡`«∞ÖÎ ·ˇ ÉèHí `Θ À áê_»<å~°OaèOKå~°∞.

F ^Œ∞~åæ Ü«∞x Ñ≤Å∞K«∞K«∞, Jã¨∞=ÙÅ∞ <Õ ÉÏã≤#KÀ Z@∞ bÜ«∞=Ù =ÚH˜Î <å‰õΩ ZO`«\ ˜ áê`«H˜<≥·# <Õ#∞...

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíQÆ=¢`ÕÊ"Õ∞ r=`À^ÕÌâ◊ºO „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „Ѩã¨OQÍxfl H˘#™êyOKå~°∞: ''qâßfiã¨O, ÉèíH˜Î! ÉèíH˜Î ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ã¨∞ÅÉèíOQÍ á⁄O^ŒQÆÅO. PÜ«∞#∞fl „¿Ñ=∞áê~°=â◊ºO`À á⁄O^ŒQÆÅO.—— D =∂@ÅO@∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ uiy áê_»™êQÍ~°∞. ^Õ=^Õ=Ù `«`«fi"Õ∞"≥Ú `≥eÜ«∞ÔH@∞¡ áê@∞Ѩ_≥^Œ∞ pHõ\ ˜O@ z‰õΩ¯ Ñ≤zÛ "åx=Öˇ#∞ "≥^ŒÔH n=Ù II^ÕII

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

57

Ѩ~°=tOK«∞ ÉèíH˜Î =Å# `≥eÜ«∞|_»∞#∞ ^Õ=Ù _»ã¨Å∞ J\˜ì ÉèíH˜ÎÖËHõ „ѨÉèí∞x `«`«fi"≥∞@∞¡ `≥eÜ«∞QÆÅ=Ù II^Õ I I "Õ^Œ=ÚÅ∞#∞ `«O„`«=ÚÅ∞#∞ ^Œ~°≈#=ÚÅ∞ `≥Å∞ѨÖË=Ù 'Jã≤Η =∂~°æ=Ú##∞ `«Ñ¨Ê '<Õu— =Å# `≥eÜ«∞ÖË=Ù II^ÕII ÉèíH˜Î ã¨∞^è•=∞^èŒ∞i=∞KÕ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „Ñ‘`«∞_»QÆ∞#∞ âßâ◊fi`å#O^Œ=∞O^Œ∞ ^ÕǨÏQÆ∞ǨÏ# ^Õ=Ù_»∞O_»∞ II^Õ I I ÉèíH˜Î H˘~°‰õΩ Ü«ÚQÆÜ«ÚQÍÅ∞ Ü≥∂QÆ∞ ÅÉèíºã≤OK«∞K«∞O„^Œ∞ ÉèíH˜Î HõÅ∞QÆ „ѨÉèí∞_»∞ ÖÏQÆ∞ <å`«‡ #Ü«∞™ê¯O`«=∞@∞¡ II^ÕI ѨÅ∞‰õΩK«∞O^Œ∞ ~åO„Ѩ™ê^Œ∞ '„|Ǩχ— Ü«∞#∞K«∞ Ñ≤ÅK«∞"åx ^ŒiH˜ <Õ#∞ KÕ~°∞H˘O\˜ 'J=∞‡— Ü«∞#∞K«∞ Ñ≤ÅK«∞K«∞O_ç II^ÕII JuxQÆ∂_è»"≥∞ÿ# ^•x ã¨O`«Ö’# K≥ѨÊ=Öˇ<≥ TǨÏKÕÜ«Ú =∞`«x ã¨∂zOz# ã¨∂K«#=ÚÅ II^ÕII (ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) áê@ áê_»∞`«∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. PÜ«∞# |Å¡ g∞^Œ Pã‘#∞Öˇ·=Ù<åfl~°∞.

KÕ`«∞Å∞ *’_çOz L<åfl~Ú. â◊s~°O x\Ï~°∞QÍ, xâ◊ÛÅ ã≤÷úuÖ’ LOk. Hõà◊§ Ô~ѨÊÅ∞ „H˜OkH˜ „"ÕÖÏ_ç L#flq. JO^Œ~°∂ D J^Œ∞ƒù`«^Œ$âߺxfl Pâ◊Û~°ºO`À K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. q^•º™êQÆ~ü ‰õÄ_® `«^ÕHõ^Œ$+≤ì`À =∂@ ѨÅ∞‰õÄ ÖˉõΩO_® K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =zÛ, n~°… xâßfiã¨O q_çz z~°∞#=Ùfi`À uiy =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ HÍ=Åã≤Ok ÉèÏ=„¿Ñ=∞, ÉèíH˜Î. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OKåe.

Z=Ô~·`Õ „|Ǩ‡"≥∂ PÜ«∞#∞fl 'J=∂‡— Jx Ñ≤Å"åe.——

58

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

WÖÏ JO@∂ D áê@#∞ áê_®~°∞. ("≥Ú^Œ@ qâßfiã¨O, `«~°∞"å`« ÉèíH˜Î) ѨÅ∞‰õΩK«∞O^Œ∞ ~åO„Ѩ™ê^Œ∞ '„|Ǩχ— Ü«∞#∞K«∞ Ñ≤ÅK«∞"åx ^ŒiH˜ <Õ#∞ KÕ~°∞H˘O\˜ 'J=∞‡— Ü«∞#∞K«∞ Ñ≤ÅK«∞K«∞O_ç JuxQÆ∂_è»"≥∞ÿ# ^•x ã¨O`«Ö’# K≥ѨÊ=Öˇ<≥ TǨÏKÕÜ«Ú =∞`«x ã¨∂zOz# ã¨∂K«#=ÚÅ ''~åO„Ѩ™ê^£ `«# =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=`ü `«`åÎfixfl TÇ≤ÏOK«=∞O@∞<åfl_»∞. "Õ^•Ö’¡ Z=ix „|Ǩχ=∞x ã¨OÉ’kè™êÎ~À PÜ«∞<Õfl <Õ#∞ 'J=∂‡— Jx ã¨OÉ’kèã¨∞Î#fl@∞ì J~°÷O KÕã¨∞H˘=∞‡x `«# =∞#ã¨∞û`À JO@∞<åfl_»∞. Z=~°∞ x~°∞æ}∞_À PÜ«∞<Õ ã¨QÆ∞}∞_»∞. PÜ«∞<Õ „|ǨχO. PÜ«∞<Õ â◊H˜Î. x„+≤¯Ü«∂=ã¨÷Ö’ „|Ǩχ=∞x K≥|∞`å~°∞. ã¨$+≤ì, ã≤÷úu, „Ѩà◊Ü«∂Ö’¡ P^•ºâ◊H˜Î ÖËHõ HÍm=∂`« Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.—— ''„|ǨχO, â◊H˜Î Jaè#flO. J^≥ÖÏO\˜^ŒO>Ë – Jyfl, ^•x ^•Ç¨ÏHõâ◊H˜Î =O\˜k. ^•Ç¨ÏHõâ◊H˜Îx QÆ∞iOz K≥a`Õ Jyflx QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#>Ë¡ – JÖψQ Jyflx QÆ∞iOz K≥a`Õ ^•Ç¨ÏHõâ◊H˜Îx QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#>Ë¡. z=iH˜ Ô~O_»∂ XHõ>Ë – "Õ~°∞ HÍ=Ù. ''„|Ǩχ"Õ∞ 'J=∂‡— Jx ã¨OÉ’kèOѨ|_»∞`ÀOk. J=∞‡ JO>Ë ZO`À „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù Hõ^•! ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«QÆey`Õ PÜ«∞# `«Ñ¨ÊHõ Åaè™êÎ_»∞. HÍ=Åã≤#q: ÉèÏ=O, ÉèíH˜Î. „¿Ñ=∞, qâßfi™êÅ∞. XHõ áê@ q#O_ç: h ^蕺# "Õ∞ q^èŒ"≥Ú h ÉèÏ= =∂ q^èŒ=Ú h ÉèÏ==Ú#∞|\˜ì h‰õΩO_»∞ ÉèíH˜Î IIhII ÉèíH˜Î U suÜ≥Ú Ñ¶¨Å=∞QÆ∞#∞ P su Ѷ¨Å=Ú Åxfl\˜H˜ =¸Å =∂ „â◊^ŒúÜÕ∞ IIhII HÍoHÍѨ^Œ ã¨∞^è•~°ã¨=Ú# <å^Œ∞ =∞k =Úxy xO_®~° =∞^èŒ∞~°∂Ѩ"≥∞ÿ ^Œ#~° |Å∞ʼnõΩ ѨÓ[ʼnõΩ |ǨïÜ«∞[˝=ÚʼnõΩ#∞ ÖË^Œ∞ Ѩx "åx`À ÖË^Œã¨Å∞ ÖË^Œ=∞‡ IIhII ''HÍ=Åã≤Ok z`«ÎO `«^Œæ`«=∞=@O (JO>Ë PÜ«∞#Ö’ b#=∞=_»O). ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ZO`«QÍ<À „¿Ñq∞OKåe. ã¨∞^è•Ñ¨Ù+¨¯i}˜ JO>Ë J=∞$`« ã¨~À=~°O. JO^Œ∞Ö’ =Ú#Hõ"Õ¿ãÎ =∂#=Ù_»∞ =∞~°}˜OK«_»∞. J=∞~°∞_»=Ù`å_»∞. JkèHõOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `«ÅáÈã¨∂Î=ÙO>Ë Ñ≤zÛѨ_»∞`«∞O^Œx

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

59

H˘O^Œi Jaè„áêÜ«∞O. HÍx JÖÏ `«ÅK«@O á⁄~°áê@∞. Wk J=∞$`« ã¨~À=~°O. ã¨∞^è•™êQÆ~°O. "Õ^•Ö’¡ nxfl 'J=∞$`«— =∞O\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ =Úxy`Õ =∞~°}˜OK«~°∞† J=∞~°∞Å=Ù`å~°∞. (xëê¯=∞Hõ~°‡ ÖË^• Hõ~°‡Ü≥∂QÆO - Ö’HõÇ≤Ï`«O SriRamakrishna and the European ideal of work) ''ѨÓ[, Ǩϟ=∞O, Ü«∂QÆO, Ü«∞*Ï˝Å∞ x„+¨ÊÜ≥∂[<åÅ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ „¿Ñ=∞ Hõey`Õ WÖÏ\˜ Hõ~°‡Å∞ PK«iOK«\ÏxH˜ Z‰õΩ¯= J=ã¨~°O LO_»^Œ∞. QÍe gK«#O`«=~°ˆH qã¨#Hõ„~° „ѨÜ≥∂[#O. ^ŒH˜∆}ѨÙQÍe gK«<å~°Oaè¿ãÎ qã¨#Hõ„~° J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. (q^•º™êQÆ~ü`À) ''g∞~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl ã¨`«¯~°‡ÖË, HÍx '<Õ#∞ Hõ~°Î#∞— J<Õ JǨxfl =^ŒeÃÑ\˜ì xëê¯=∞OQÍ K≥Ü«∞ºQÆey`Õ ZO`À =∞Ozk. WÖÏO\˜ xëê¯=∞Hõ~°‡ KÕã¨∂ÎO>Ë ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''ÉèQí =Æ O`«∞_çÑ@ ¨ ¡ ÉèHí Θ „¿Ñ=∞Å∞ ZO`«QÍ JkèH=õ ∞=Ù`åÜ≥∂ JO`«QÍ g∞ Ѩ#∞Å∞ `«yáæ È`å~Ú.

WO\˜ HÀ_»Å∞ QÆ~°ƒù=u J~Ú`Õ P"≥∞‰õΩ "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ WO\˜ Ѩ#∞Å∞ `«yæáÈ`å~Ú. <≥ÅÅ∞ xO_»∞`«∞#flH˘nÌ J`«ÎQÍ~°∞ HÀ_»Å∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å#∞ `«yæã¨∞ÎOk. <≥ÅÅ∞ xO_ç`Õ P"≥∞`À Ѩ#∞ÖËg∞ KÕ~ÚOK«Hõ Jhfl `«<Õ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù‰õΩ ZÖÏO\˜ Ǩx "å\˜Å¡‰õΩO_® ã¨∞Y„Ѩã¨=O JÜÕ∞º@∞¡ J`«ÎQÍ~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞Ok. ''g∞~°∞ KÕ¿ã Hõ~°‡Å∞ g∞ˆH "Õ∞Å∞ Hõey™êÎ~Ú. xëê¯=∞ ÉèÏ=#`À Hõ~°‡Å∞ PK«i¿ãÎ z`«Îâ◊√kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ „¿Ñ=∞ [xã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«QÆey`Õ PÜ«∞#∞fl á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. =∂#=Ù_»∞ U<å\˜H© Ö’HõÇ≤Ï`«O K≥Ü«∞ºÖË_»∞. PÜ«∞<Õ Jhfl KÕã¨∞Î<åfl_»∞.

Z=_»∞ ã¨∂~°ºK«O„^•^Œ∞Å#∞ ã¨$lOKå_À, `«e¡`«O„_»∞Å#∞ ã¨$+≤ìOz "åiÖ’ "å`«ûźÉèÏ=O xOáê_À, =∞Ǩ`«∞‡Å ǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡ ^ŒÜ«∞, ™ê^èŒ∞Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∞ã‘=∞Ö’¡ ÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOKå_À P ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Ö’HõÇ≤Ï`åxfl X#QÆ∂~°∞Û`«∞<åfl_»∞. HÀiHõÅ∞ÖËHõ HÍ=∞~°Ç≤Ï`«∞_≥· Hõ~°‡Å∞ KÕ¿ã =ºH˜Î `«#ˆH "Õ∞Å∞ KÕã¨∞H˘O@∞<åfl_»∞. (xëê¯=∞Hõ~°‡ L^ÕÌâ◊ºO - ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O) ''g∞ ֒ѨŠ"Õ∞eq∞ |OQÍ~°O LOk. g∞H˜OHÍ ^•x *Ï_» `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. HÍã¨Î =∞\˜ì`À HõѨÊ|_ç=ÙOk. XHõ¯™êi ^•x '*Ï_»— `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë W`«~° Ѩ#∞Åhfl `«yæáÈ`å~Ú. WO\˜ HÀ_»eH˜ a_»¤ ѨÙ_ç`Õ P a_»¤ ã¨O~°Hõ∆}ÏÉèÏ~°O `«Ñ¨Ê W`«~°"≥∞ÿ# WO\˜Ñ¨#∞Å∞ P"≥∞KÕ`« J`«ÎQÍ~°∞ KÕ~ÚOK«^Œ∞ (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞). ''WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ. Hõ>ˇìÅ∞ H˘>Ëì"å_»∞ J_»qÖ’H˜ Hõ>ˇìÅ∞ H˘@ì_®xH˜ "≥àÏ¡_»∞.

JHõ¯_˘Hõ „|ǨχKåi HõxÑ≤Oz J`«_ç`À 'WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ— Jx K≥Ñ≤Ê "≥o§áÈÜ«∂_»∞.

JÖψQ J`«_»∞ WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§ K«∂¿ãÎ, J`«_çH˜ =∞OzQÆO^èŒO K≥@∞¡ ^ŒHͯ~Ú. Wk [iy# H˘xfl ~ÀAʼnõΩ J`«_»∞ WÖÏ PÖ’zOKå_»∞: 'P „|ǨχKåi ##∞fl WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ Jx K≥áêÊ_ÕQÍx QÆO^èŒO K≥@¡ =~°ˆH "≥à◊§=∞#ÖË^Œ∞ QÆ^•!— WÖÏ Ü≥∂zOz J`«_»∞ WOHÍ

60

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=ÚO^Œ∞‰õΩ áÈQÍáÈQÍ J`«_çH˜ "≥O_ç QÆx HõxÑ≤OzOk. J^Õ suÖ’ H˘xfl ~ÀAÅ `«~åfi`« =∞iO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§ K«∂¿ãÎ |OQÍ~°∞ QÆx, PÃÑ·# =„["≥·_»∂~åºÅ∞ Hõ#|_®¤~Ú. "å\˜ #xfl\˜x á⁄Ok J`«_»∞ JѨ~° ‰õΩÉË~°∞_»Ü«∂º_»∞. ''xëê¯=∞Hõ~°‡ PK«iOK«QÆey`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ „¿Ñ=∞ L^Œ~Úã¨∞ÎOk. „Hõ"Õ∞}Ï PÜ«∞# Hõ$Ѩ`À PÜ«∞#∞fl á⁄O^Œ=K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞_ç`À =∂\Ï¡_»=K«∞Û ‰õÄ_®.—— (D =∂@Å∞ qx JO`å ã¨Î|∞úÖˇ·<å~°∞)

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J¿ÇÏ`«∞Hõ Hõ$áêã≤O^èŒ∞=Ù JHõ¯_»∞#fl "å~°O`å ã¨Î|∞úÖˇ·, xâıÛ+¨µìÖˇ· D J=∞$`«"å‰õΩ¯Å#∞ qO@∞<åfl~°∞. ™êH∆Í`«∂Î ã¨~°ã¨fif ^Õq „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å <åÅ∞Hõ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx, q^•º™êQÆ~üx =OHõQÍ ÔQ·H˘x Ö’HõHõÖϺ}Ï~°÷O D =∂@Å∞ ѨÅ∞‰õΩ`ÀO^• J#fl@∞¡QÍ LOk. WÖÏ ã¨ O Éè Ï +¨ } ~å„u `˘q∞‡k QÆ O @Å ^•HÍ ™êyOk. WHõ „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°#∞<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂ q^•º™êQÆ~ü`À): g∞`À =∂\Ï¡_ç#=hfl x*ÏxH˜ K≥Ñ≤Ê LO_»‰õÄ_»^Œ∞. Jq g∞‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∂ÖË Hõ^•! HÍx J=hfl *Ï˝Ñ¨HõOÖ’ ÖË=Ù. JO`Õ.

(JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) =~°∞}∞_ç Y*Ï<åÖ’ ÖˇHõ¯ÖË#xfl ~°`«fl~åâ◊√Å∞<åfl~Ú. HÍx J`«_çH˜ "å\˜ Z~°∞Hõ ÖË^Œ∞. q^•º™êQÆ~ü (#=Ùfi`«∂): g∞~°∞ ZÖÏ JO>Ë JÖψQ. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): H˘O`«=∞Ok ã¨OѨ#∞flʼnõΩ "åi Wà◊§Ö’ Ѩx"åà◊§ JO^Œi ¿Ñ~°∂¡ `≥eÜ«∞=Ù. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) JO`ÕHÍ^Œ∞ WO\’¡ ZHõ¯_» U qÅ∞"≥·# =ã¨∞Î=ÙÅ∞<åflÜ≥∂ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ã¨OÉèÏ+¨} JO^Œih P#OkOѨKãÕ O≤ k. JO`å HÍ¿ãѨ٠=∞ø#O =Ç≤ÏOKå~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ q^•º™êQÆ~ü`À #=Ùfi`«∂, ''XHõ™êi PÅÜ≥∂^•º<åxfl K«∂_®¤xH˜ ~°O_ç. <Õ#O@∞#flk ~å㨇}˜ L^•º#O QÆ∞iOz. KåÖÏ ~°=∞º"≥∞ÿ# „Ѩ^Õâ◊O—— J<åfl~°∞. q^•º™êQÆ~ü: `«Ñ¨ÊHõ =™êÎ#∞. g∞iO`« ^Œ∂~°O WHõ¯_çH˜ =zÛ#ѨC_»∞ <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ ~å‰õΩO_® LO_»QÆÅ<å? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ##∞fl K«∂_®¤xH˜ ~å=@=∂! JÖÏ ZѨC_»∂ PÖ’zOK«=^Œ∞Ì. q^•º™êQÆ~ü: ZO^Œ∞HõO_ç, JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ JO@∞<åfl~°∞? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): "Õ∞ "Õ∞^À Ñ¨Öˇ¡"åà◊§ z#fl `≥ѨÊÅO. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) z#flHÍÅ∞=Ö’¡, ÃÑ^ŒÌHÍÅ∞=Ö’¡, ÃÑ^ŒÌ #^Œ∞Ö’¡ ‰õÄ_® áÈQÆÅO. g∞~°∞ ÃÑ^ŒÌ F_». JO^Œ∞=Å¡ g∞~°∞ D z#fl [Å~åtÖ’ áÈ`Õ |∞~°^ŒÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ`åˆ~"≥∂#x ÉèíÜ«∞O. q^•º™êQÆ~ü =∞O^ŒÇ¨ã¨O KÕã¨∂Î =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q^•º™êQÆ~ü

j

61

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂) : D |∞∞`«∞=ÙÖ’ F_» ‰õÄ_® áÈ`Õ áÈ=K«∞Û#∞. q^•º™êQÆ~ü (z~°∞#=Ùfi`À) : Wk =~å¬HÍÅO Hõ^•! (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) '=∞— `«#Ö’: J=Ù#∞. #∂`«#"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞=~°¬O. „H˘`«Î „¿Ñ=∞Ö’ =∂<å==∂<åʼnõΩ `å=Ù LO_»^Œ∞ Hõ^•! „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À HõÅã≤ ÖËz xÅ|_®¤~°∞. q^•º™êQÆ~ü, WO\’¡x "å~°∂ JO`å Hõeã≤ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ |O_ç =~°‰õΩ ™êQÆ#OѨ\ÏxH˜ ÖËz xÅ|_®¤~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^Õ KÀ@ xÅ|_ç =∞Ǩ=∞O„`åxfl [Ñ≤ã¨∂Î ÉèÏ=Ѩ~°=â◊√Öˇ·<å~°∞.

J¿ÇÏ`«∞Hõ Hõ$áêã≤O^èŒ∞=ÙÖˇ·# „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `å=Ú ÃãÅ=Ù fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ q^•º™êQÆ~ü P^蕺u‡HÀ#flu HÀ~°∞`«∂ [QÆ<å‡`«#∞ „áêi÷ã¨∞Î<åflˆ~"≥∂! „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Éèí‰õΩÎx K≥~Úº JO^Œ∞H˘x "≥∞Å¡QÍ "≥∞@∞¡ kQÆ™êQÍ~°∞. q^•º™êQÆ~ü `«# Ѩi[#O`À ÖÏO`«~°∞ nѨO K«∂Ñ≤ã¨∂Î =ÚO^Œ∞ #_»∞ã¨∞Î<åfl_»∞.

Hõ$ëê‚+¨ìq∞ ukä J~Ú#O^Œ∞# K«O„^À^ŒÜ«∞O WOHÍ HÍÖË^Œ∞. P pHõ\’¡ q∞}∞‰õΩ q∞}∞‰õΩ nѨѨ٠"≥Å∞QÆ∞#∞ J#∞QÆq∞ã¨∂Î JO`å L^•º#=<åxfl ^•\˜, =ÚY^•fi~°O =^ŒÌH˘KåÛ~°∞. =ÚY^•fi~°O =^ŒÌ‰õΩ ~åQÍ<Õ JO`å JHõ¯_˘Hõ J^Œ∞ƒù`« ^Œ$âߺxfl K«∂âß~°∞. "åi =ÚO^Œ∞ 36, 37 Uà◊¡ =Ü«∞ã¨∞¯_≥·# XHõ ɡOQÍbÉÏ|∞ xÅ|_ç L<åfl_»∞. J`«_çH˜ QÆ_»¤O LOk. ã≤‰õΩ¯Å =∂ki `«ÅáêQÍ K«∞@∞ìH˘x L<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂_»QÍ<Õ P =ºH˜Î ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞OKÕã≤ xÅ|_®¤_»∞. ''Z=~°k? |Å~å"£∞, #∞"åfi! WO`« á⁄^Œ∞ÌáÈ~Ú =KåÛ"å?—— P =ºH˜Îx K«∂ã¨∂Î J_çQÍ~°∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. |Å~å"£∞ (#=Ùfi`«∂): <Õ xHõ¯_» KåÖÏ¿ãѨ\ ˜ #∞O_ç "Õz=Ù<åfl#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ֒ѨeH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞? |Å~å"£∞: JO`å g∞ =∂@Å#∞ „â◊^ŒúQÍ PÅH˜ã¨∞Î<åfl~°∞. <Õ#∞ ֒ѨeH˜ =zÛ JO`«~åÜ«∞O HõeyOK«^ŒÅ∞K«∞HÀÖË^Œ∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`Àáê@∞ |O_çÖ’ ZHͯ~°∞. q^•º™êQÆ~ü ("≥∞Å¡QÍ '=∞—`À): |O_ç ÉÏ_»∞QÆ W=fi<å? '=∞—: =^ŒÌO_ô! WK≥ÛÜ«∞º@=∞~ÚOk. q^•º™êQÆ~ü „ѨÉèí$`«∞Å∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. |O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞O "≥·Ñ¨ÙQÍ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. JHõ¯_» xÅ|_»¤ "å~°O`å |O_ç Hõ#∞=∞~°∞QÆÜÕ∞ºO`«=~°‰õÄ K«∂ã¨∂Î xÅ|_®¤~°∞. 'D =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_≥=~°∞? ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ ZO`« „¿Ñ=∞! DÜ«∞# r=ÙÅ Wà◊¡‰õΩ áÈ`«∞<åfl~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«@"Õ∞ rq`À^ÕÌâ◊=∞x Kå@∞`«∞<åfl~°∞!— Jx "å~°O`å `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. j

jj

62

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

4 QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ˆH^•~ü [iÑ≤Oz# L`«û=O Pk"å~°O, PQÆ+πì 13, 1882

<Õ_»∞ J=∂"å㨺 ukä. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O S^Œ∞ QÆO@Å∞. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åÅÜ«∞OÖ’ „j~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠`«=∞ QÆkÖ’ ˆH^•~åk Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. ˆH^•~ü Kè«@s˚ WÅ∞¡ Ǩb â◊ǨÏ~üÖ’ LOk. J`«_»∞ „ѨÉèí∞`«fi JH“O>ˇO\òQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. _è®HÍÖ’ KåÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ x=ã≤OKå_»∞. P ~ÀAÖ’¡ q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, ˆH^•~ü`À „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»@O Hõ^Œ∞Ì. ÉèíQÆ=#‡Ç≤Ï=∞Å#∞ QÆ∞iOz q#QÍ<Õ ˆH^•~ü Hõà◊√¡ J„â◊√ѨÓi`åÅ=Ù`å~Ú. J`«_»∞ Ö’QÆ_» „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ ^ŒH˜∆}Ï# L#fl =™ê~åÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`Àáê@∞ ‰õÄ~°∞Ûx=Ù<åfl~°∞. ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ã¨∞ˆ~O„^Œ, ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£, '=∞— Å∞‰õÄ_® L<åfl~°∞. <Õ_»∞ ˆH^•~ü XHõ L`«û=O HÀã¨O U~åÊ@∞¡ KÕ~ÚOKå_»∞. ã¨OH©~°Î# ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞ xq∞`«ÎO ~å"£∞ XHõ QÍÜ«∞‰õΩ}˜‚ `À_˘¯x =KåÛ_»∞. ~À[O`å P#O^À`åûǨÏ"Õ∞.

QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ áê@ áê_»∞`«∂O>Ë „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’x zxfl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. '=∞— `«k`«~°∞Å∞ =∞OK«O ã¨g∞ѨOÖ’ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. (ã¨=∂kè`«`«fiO - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - Ç≤ÏO^Œ∂, =Úã‘¡O, ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞) ÉÏǨϺ ã¨Ê$ǨÏÖ’H˜ =KåÛHõ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè`«`åÎfixfl QÆ∞iOz K≥ѨʙêQÍ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ''ã¨zÛ^•#O^Œ Åaú á⁄Ok`Õ ã¨=∂kè HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ã≤÷úuÖ’ Hõ~°‡ `åºQÆ=∞=Ù`«∞Ok. QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ ~åÖË^Õ Jx =∞^Œ#Ѩ_»∞`«∞<åflO. WO`«Ö’ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =KÕÛâß_»∞.

WHõ QÍÜ«∞‰õΩ_ç ¿Ñ~°∞ Z`«Î=Åã≤# J=ã¨~°OÖË^Œ∞ Hõ^•! ''`Õ<≥\ ©QÆ ~°≠OHÍ~°O KÕ¿ãk ѨÙ=Ùfi g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<Õ =~°ˆH. HÍx ™ê^茉õΩ_»∞ Hõ~°‡`åºQÆO K≥Ü∞« º‰õÄ_»^∞Œ . ѨÓ[, [Ѩ^•è º<åÅ∞, ã¨O^蕺=O^Œ<åk Hõ~‡° Å∞, f~å÷@ú #O – W=hfl K≥Ü∞« º=Åã≤O^Õ. ''ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°=¸ Z=Ô~·<å qKå~°} KÕ¿ã ѨHõ∆OÖ’, J`«_»∞ ѨÙ=Ùfi #∞O_ç `Õ<≥ „QÀÅ∞`«∂#flѨC_»∞ "≥∞Å¡QÍ ~°≠OHÍ~°O KÕ¿ã `Õ<≥\ ©QÆ =O\˜"å_»∞.—— QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ ÉÏQÍ áê_®_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ZO`À P#OkOKå~°∞. QÍÜ«∞‰õΩ_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''U =ºH˜ÎÔH·<å U^À XHõ Q˘Ñ¨ÊQÆ∞}O – ã¨Ow`«O QÍx, U^≥·<å XHõ q^ŒºÖ’ <≥·Ñ¨Ù}ºO QÍx LO>Ë J`«_çÖ’ ÉèíQÆ=`ü â◊H˜Î „Ѩ`ÕºHõOQÍ LO^Œx „QÆÇ≤ÏOK«∞.—— QÍÜ«∞‰õΩ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^Œ_®xH˜ =∂~°æO Uq∞\˜?

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

63

j

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíˆHÎ ™ê~°O. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~°fiÉèí∂`åÖ’¡#∂ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞. JÖÏÔQ·`Õ Éèí‰õΩÎ_»x Z=ix ã¨OÉ’kèOK«@O? Z=_ç =∞#ã¨∞û ã¨^• ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ<Õ <≥ÅH˘x LO@∞O^À J`«_Õ Éèí‰õΩÎ_»∞. JǨÏOHÍ~°O, Jaè=∂#O LO>Ë Éèí‰õΩÎ_»∞ HÍ*ÏÅ_»∞. '<Õ#∞— J<Õ H˘O_»tY~å# ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ~°∞} J<Õ =~°¬Ñ¨Ù h~°∞ xÅ∞=^Œ∞† *Ïi „H˜OkH˜ áÈ`«∞Ok. <Õ#∞ ˆH=ÅO Ü«∞O„`åxfl. (ˆH^•~åk Éèí‰õΩÎÅ`À) ''Jxfl =∂~åæÅ ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^Œ=K«∞Û. Jxfl =∞`åÅ∂ ã¨`«º"Õ∞. "Õ∞_» g∞kH˜ ZHõ¯@"Õ∞ HÍ=Åã≤Ok. ^•xfl #∞=Ùfi ã¨Ô~·# "≥∞@∞¡ ZH˜¯ ™êkèOK«=K«∞Û.

K≥Hõ¯"≥∞@∞¡ ZH˜¯áÈ=K«∞Û, ÖË^• xK≥Û<≥H˜¯ J~Ú<å áÈ=K«∞Û. ÖËHõ ѨQÆæOQÍx, áêu# "≥^Œ∞~°∞ÉÁOQÆ∞ HÍx Ѩ@∞ìH˘x ZHõ¯=K«∞Û. ''W`«~° =∞`åÖ’¡ =¸_è»qâßfi™êÅ∞, Ö’@∞áê@∞¡ L<åflÜ«∞x g∞~°#=K«∞Û. LO>Ë Uq∞\˜?

LO>Ë LO_»h. <Õ#∞ K≥¿ÑÊ^Õ=∞O>Ë Jxfl =∞`åÖ’¡#∂ Ö’@∞ áê@∞¡, =¸_è»qâßfi™êÅ∞ LO\Ï~Ú. <å QÆ_çÜ«∂~°"Õ∞ ã¨iÜ≥ÿ∞# ã¨=∞Ü«∞O K«∂ѨÙ`ÀO^Œx „Ѩu XHõ¯~°∂ ÉèÏq™êÎ~°∞. HÍ=Åã≤Ok ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ "庉õΩÅ`«, „¿Ñ=∞, PÜ«∞# g∞^Œ =∞#ã¨∞û ÅQÆfl=∞=@O. PÜ«∞# JO`«~åºq∞† JO`«~°OQÆOÖ’x „¿Ñ=∞, "庉õΩÅ`«Å#∞ K«∂™êÎ_»∞. ''XHõ `«O„_çH˜ JkèHõ ã¨O`å#O LO^Œx J#∞H˘O^•O. ÃÑ^ŒÌÑ≤Å¡Å∞ `«O„_çx '<å<åfl— Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. z#flÑ≤Å¡Å∞ '<å— ÖËHõ '<å<å— J<Õ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. '<å— ÖËHõ '<å<å— Jx Ñ≤eKÕ"åi g∞^Œ `«O„_ç HÀѨyOK«∞H˘O\Ï_® Uq∞\˜? "åà◊√§ z#flÑ≤Å¡Å∞, WOHÍ ã¨iQÍ LK«ÛiOK«ÖËHõáÈ`«∞<åflˆ~QÍx, `«#<Õ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°x `«O„_ç Z~°∞QÆ_® Uq∞\˜? `«O„_çH˜ Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°∂ ã¨=∂#∞ÖË. JÖψQ XˆH ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Éèí‰õΩÎÅ∞ J<ÕHõ ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ K≥~°∞=Ù‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¶¨∞\ÏìÅ∞<åfl~Ú. Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ XHõ Ѷ¨∞@ìOÖ’ h~°∞ `åQÆ∞`«∂ P h\˜x '[ÅO— JO@∞<åfl~°∞. =∞~À Ѷ¨∞@ìOÖ’ =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞ h~°∞ `åQÆ∞`«∂ 'áêh— JO@∞<åfl~°∞.

JÖψQ POˆQ¡Ü«ÚÅ∞ =∞~À Ѷ¨∞@ìOÖ’x h~°∞ `åQÆ∞`«∂ '"å@~ü— JO@∞<åfl~°∞. =∞~À Ѷ¨∞@ìOÖ’ 'PHÍfi— JO@∞<åfl~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_ÕQÍx PÜ«∞#∞fl "Õˆ~fi~°∞ ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.——

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO HÍq∞h HÍOK«<åÖË Ü≥∂QÍxH˜ J_»¤O‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞"å~°O, PQÆ+¨µì 24, 1882

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°HÍoHÍÅÜ«∞O. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ Dâß#ºO"≥·Ñ¨Ù L#fl á⁄_»"≥·# =™ê~åÖ’ Ǩ„*Ï`À =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°∞. '=∞— =zÛ „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ áê^ŒÑ^¨ •‡Å‰õΩ #=∞㨯iOKå_»∞. Ǩ„*Ï, ~åMÏÖò, ~å"£∞ÖÏÖò `«k`«~°∞Å∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À H˘kÌ~ÀAÅ∞QÍ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò, „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#fl ‰õΩ=∂~°∞_»∞† HÍoHÍÅÜ«∞ ѨÓ*ÏiQÍ LO@∞<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂ '=∞—`À): WOHÍ Ô~O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ Dâ◊fi~°K«O„^Œ q^•º™êQÆ~ü#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åe. z„`«HÍ~°∞_»∞ "≥Ú^Œ@ z„`«O ÉÏǨºHõ$ux z„u™êÎ_»∞. `«~°∞"å`« fiHõQÍ

64

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

q=~åÅ`À z„`åxfl =ÓiÎKÕã≤, ~°OQÆ∞Å∞ "Õ™êÎ_»∞. =∞\˜ìÉÁ=∞‡Å∞ `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã"å_»∞ "≥Ú^Œ@ ÉÁ=∞‡ PHÍ~åxfl =∞\˜ì`À KÕã≤, P `«~°∞"å`« ã¨∞^ŒÌ`À ~°OQÆ∞ ѨәêÎ_»∞. z=iH˜ ~°Hõ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å#∞ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# ‰õΩOK≥`À "Õ™êÎ_»∞. WÖψQ XHõ^•x `«~°∞"å`« XHõ\ ˜ K≥Ü«∂ºe. ''Dâ◊fi~°K«O„^Œ q^•º™êQÆ~ü‰õΩ JO`å ã≤^ŒúOQÍ<Õ LOk HÍx P`«_ç ֒Ѩe Ѩ^•~°÷O XHõ á⁄~°`À HõѨÊ|_ç=ÙOk. H˘xfl =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞ HÍx JO`«~°OQÍ# U=ÚO^À Z~°∞QÆ_®Ü≥∞. JO`«~°OQÍ# |OQÍ~°O ^•y=ÙOk. ֒ѨŠÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x=ã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. Jk `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ã¨=∞ã¨Î HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ =^Œe"Õã≤ "庉õΩÅ`«`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OKÕ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.—— HÍ¿ãûѨ٠xÅ|_ô, HÍ¿ãûѨ٠ѨKå~°∞¡ KÕã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. (™ê^èŒ# - HÍq∞h HÍOK«<åÅ —`«∞áê#∞— xÜ«∞O„`«}) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JO`«~°OQÆOÖ’ L#fl^•xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ\ÏxH˜ H˘O`« ™ê^èŒ# J=ã¨~°O. '=∞—: Ü«∂=r˚q`«O ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºÖÏ? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÖË^Œ∞. HÍx "≥Ú^Œ\’¡ ÉÏQÍ Hõ+¨ìѨ_ç ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºe. `«~°∞"å`« JO`« Ѩi„â◊=∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Z^Œ∞~°∞ QÍe gã¨∞Î#flѨC_»∂, QÍe"å# H˘_»∞`«∞#flѨC_»∂, ã¨∞_çQÍe ÖËHõ `«∞áê<£ K≥ň~ˆQ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡#∂, #k =OѨÙÅ QÆ∞O_® Ѩܫ∞xOKÕ@ѨC_»∂ Ѩ_»= #_ç¿Ñ"å_»∞ ÖËz xÅ|_ç K«∞Hͯxx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀ=Åã≤ LO@∞Ok. HÍx g\˜ #xflO\˜h ^•\˜# `«~°∞"å`«, =∞i ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. =OѨÙÅ`À ‰õÄ_ç# P =∂~åæxfl ^•\ÏHõ, J#∞‰õÄŠѨ=<åÅ∞ gã¨∞Î#flѨC_»∞ J`«_»∞ xtÛO`«QÍ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï_»∞. K«∞Hͯx g∞^Œ T~°ˆH K≥~Úº "Õã≤ LO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« `≥~°KåѨ#∞ "≥∞Å¡QÍ Z`«∞Î`å_»∞. `«^Œ#O`«~°O á⁄QÆ„`åQÆ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`å_»∞. JÖψQ =∂#= r=# Ü«∂„`«Ö’ ‰õÄ_® HÍq∞h HÍOK«<åÅ<Õ ã¨∞_çQÍÅ∞Å#∞, QÍe"å#Å#∞ JkèQÆq∞OKåHõ<Õ rq`«OÖ’ âßOu Åaèã¨∞ÎOk. (Ü≥∂QÆ`«`«ÎfiO - Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_»∞ - 'x"å`«x+¨¯OѨq∞= „ѨnѨO— - Ü≥∂QÍ=~À^è•Å∞) ''H˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂y ÅHõ∆}ÏÅ∞ HÍ#=™êÎ~Ú. HÍx "å~°∞ ‰õÄ_® ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_®e. HÍq∞h HÍOK«<åÖË Ü≥∂QÍxH˜ qѶ¨∞flO Hõey™êÎ~Ú. Éè’QÆ"åã¨#Å∞ H˘kÌQÍ LO_»@O KÕ`« Ü≥∂QÆ„Éèí+¨µì_≥· ã¨O™ê~°OÖ’ =zÛѨ_»`å_»∞. HÍx P Éè’QÆ"åã¨#Å∞ ã¨=∞ã≤áÈÜ«∂Hõ uiy ÉèíQÆ=O`«∞x HÀ~°`å_»∞, uiy Ü≥∂QÍ=ã¨÷ú á⁄O^Œ∞`å_»∞. '' 'ã¨\ϯ–HõÖò— J#|_Õ KÕѨÅ∞ Ѩ>Ëì („ã≤ÊOQ∑) =Å#∞ K«∂âß"å?—— '=∞—: ÖË^ŒO_ô, <Õ#∞ K«∂_»ÖË^Œ∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „QÍg∞} „áêO`åÖ’¡ ^•xfl "å_»`å~°∞. XHõ "≥^Œ∞~°∞ ÉÁOQÆ∞#∞ <ÕÅÖ’ áêu ^•x Ô~O_»= z=~°#∞ =Oz ÃÑ_»`å~°∞. D z=~°#∞O_ç XHõ H˘ÔH¯O "ÕÖÏ_»nÜ«∞|_ç h\˜ g∞^Œ "åe=ÙO@∞Ok. P H˘HͯxH˜ XHõ Z~° Hõ@ì|_ç=ÙO@∞Ok. KÕѨ Z~°#∞ <À@ Hõ~°K«∞H˘#flѨC_»∞, ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ "≥^Œ∞~°∞ÉÁOQÆ∞ x@ìxÅ∞=Ù ™ê÷ú<åxfl KÕ~°∞H˘O@∞Ok.

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

65

''=∞m§ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ „`åã¨∞#∞ K«∂_»∞. XHõ "≥·Ñ¨Ù |~°∞=Ù "Õ¿ãÎ „H˜Ok =ÚÅ∞¡, ÃÑ· =ÚÅ∞¡ XˆH w`« =^ŒÌ xÅ∞==Ù. „H˜Ok =ÚÅ∞¡ =∞#ã¨∞û, ÃÑ· =ÚÅ∞¡ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. „H˜Ok =ÚÅ∞¡, ÃÑ· =ÚÅ∞¡`À ã¨=∂O`«~°OQÍ LO_»@"Õ∞ Ü≥∂QÆO. ''=∞#ã¨∞û ã≤÷~°O HÍHõáÈ`Õ Ü≥∂QÆO ã≤kúOK«^Œ∞. =∞#ã¨û<Õ náêxfl D ã¨O™ê~°=∞<Õ "åÜ«Ú=Ù ã¨^• Hõkeã¨∂Î LO@∞Ok. nѨO U=∂„`«O K«eOK«‰õΩO_® ã≤÷~°OQÍ xez#ѨC_Õ Ü≥∂QÆO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. ''Ü≥∂QÍxH˜ HÍq∞h HÍOK«<åÖË J_»¤O‰õΩÅ∞. qâı¡+≤Oz K«∂_»∞. ¢ã‘Î â◊s~°OÖ’ U=ÚOk – ~°HõÎO, =∂Oã¨O, H˘=Ùfi, =∞Å=¸„`åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"Õ QÆ^•! JÖÏO\˜ â◊s~°O Ѩ@¡ Pã¨H˜Î ZO^Œ∞‰õΩ LOK«∞HÀ"åe? ''H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ `åºQÍxfl ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º\ÏxH˜ <Õ#∞ ~å[ã≤Hõ ÉèÏ"åxfl HõeÊOK«∞H˘O\Ï#∞. [s JOK«∞ L_»∞ѨÙÅ∞ ^èŒiOz, "ÕeH˜ LOQÆ~°O ÃÑ@∞ìH˘x, á⁄_»"å\˜ Q˘@ìOQÆŠǨïHͯ Ñ‘ÖÏÛÅ<Õ Pâ◊ HõeyOk. =∞^èŒ∞~üÉÏ|∞ "≥O@<Õ "å\˜x ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. HÍ¿ãѨ٠"å@xfl\˜h ^èŒiOKå#∞. `«~°∞"å`« =∞#ã¨∞û`À 'F =∞#™ê! [s JOK«∞=„ã¨ÎO JO\ψ~ Jk W^Õ— JO@∂ `«Hõ∆}"Õ∞ ^•xfl qÑ≤Ê qã≤iáêˆ~âß#∞. P `«~°∞"å`« ^•x"≥·Ñ¨Ù <å =∞#ã¨∞û áÈÖË^Œ∞. '=∞#™êû nx ¿Ñˆ~ âßÅ∞"å. nx ¿Ñˆ~ LOQÆ~°O. W^Õ á⁄_»"≥·# ǨïHͯ`À á⁄QÆÑ‘ÅÛ@O— JO@∂ =∞#ã¨∞û‰õΩ K≥áêÊ#∞. `«~°∞"å`« Jxfl\˜h P=Å áêˆ~âß#∞. P `«~°∞"å`« =∞m§ <å =∞#ã¨∞ûÖ’ "å\˜ÃÑ· HÀÔ~¯ [xOK«ÖË^Œ∞. ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞=∞=Ù`ÀOk. QÆk PˆQflÜ«∞ =™ê~å QÆ∞=∞‡O =^ŒÌ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XO@iQÍ '=∞—`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ü≥∂yѨÙOQÆ=Ù_ç =∞#ã¨∞û ã¨^• ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ<Õ LO@∞Ok† P`«‡ã¨∞÷_≥· LO\Ï_»∞. K«∂_»QÍ<Õ J`«}˜‚ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. J`«_ç Hõà◊√¡ QÆ∞_»∞¡ á⁄kˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨH˜∆ Hõà◊§ÖÏ Ñ¨~°^蕺#OQÍ LO\Ï~Ú. ѨH˜∆ =∞#ã¨∞û ѨÓiÎQÍ QÆ∞_»¡ g∞^Õ xez LO@∞Ok. WÖÏO\˜ z„`åxfl <å H˘Hõ\ ˜ `≥zÛ K«∂Ñ≤™êÎ"å? '=∞—: 㨈~#O_ô. JÖÏO\˜ z„`«O ZHõ¯_≥·<å ^˘~°∞‰õΩ`«∞O^Õ"≥∂ „Ѩܫ∞ufl™êÎ#∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO QÆ∞~°∞ t+¨º ã¨O"å^ŒO - QÀѨº q+¨Ü«∂Å∞ ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞=∞~ÚOk. HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’#∞, ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞OÖ’#∞, W`«~° PÅÜ«∂Ö’¡#∞, QÆ^Œ∞ÅÖ’#∞ náêÅ∞ "≥eQÍ~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’H˜ "≥o§ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx H˘O`«¿ãѨ٠[QÆ<å‡`«$ zO`«# KÕâß~°∞. P `«~°∞"å`« =∞^èŒ∞~°OQÍ ÉèíQÆ=<åfl=∞㨇~°} K≥Ü«∞º™êQÍ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’ ™êO„ÉÏ}˜ á⁄QÆ "Õâß~°∞. XHõ „ѨHõ¯ „Ѩq∞^ŒnѨO "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. HÍ¿ãѨ\’¡ â◊OMÏ~å=O, HõOK«∞QÆO@Å ^èŒfi#∞Å∞ q#=KåÛ~Ú.

HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ Ǩ~°`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. <å_»∞ â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆ ^Œâ◊q∞. K«O„^Œ∞_»∞ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ "≥<≥flÅ "≥^Œ[Å∞¡`«∞<åfl_»∞.

66

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ǩ~°`«∞Å∞ ѨÓiÎ JÜ«∂º~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. QÆkÖ’ '=∞— =∂„`«O <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. ('Hõ~°‡}˺"åkèHÍ~°¿ãÎ =∂ Ѷ¨ÖË+¨µ Hõ^•K«#—) „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: xëê¯=∞Hõ~‡° QÍqOK«∞. Dâ◊fi~°KO« „^Œ q^•º™êQÆ~ü KÕã∞¨ #Î fl=hfl =∞OzѨ#∞ÖË.

HÍx "å\˜x xëê¯=∞OQÍ K≥Ü«∞º\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKåe. '=∞—: J=Ù#O_ô. Hõ~°‡Å∞ x~°fiiÎã¨∂Î LO>Ë ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•? H˘xfl ~ÀAÅ „H˜`«O XHõ Ç≤ÏOn ѨÙã¨ÎHõOÖ’ WÖÏ K«k"å#∞: '[Ǩñ ~å"£∞ `«Ç¨ñ #Ç‘Ï HÍ"£∞, [Ǩñ HÍ"£∞ `«Ç¨ñ #Ç‘Ï ~å"£∞— (JO>Ë ~å=Ú_»∞#fl KÀ@ HÍ=∞O LO_»^Œ∞. HÍ=∞O L#flKÀ@ ~å=Ú_»∞ LO_»_»∞). „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩu XHõ¯~°∂ Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} K≥Ü«∞º@=¸ Hõˆ~‡. J^≥· fi`«∞Å∞ '™È-ǨÏO— ÉèÏ=O`À ^蕺#O K≥Ü«∞º@=¸ Hõˆ~‡. WO`≥O^Œ∞‰õΩ – TÑ≤i =^ŒÅ@O ‰õÄ_® Hõˆ~‡ ã¨∞=∂! Hõ~°‡`åºQÆO KÕ¿ã LáêÜ«∞O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« Hõ~°‡Å∞ K≥~Úº. HÍx Ѷ¨e`åxfl ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH =keÃÑ@∞ì. '=∞—: JÖψQ KÕ™êÎ#∞. JkèHõ ^èŒ#ã¨Oáê^Œ#‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«=KåÛ? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^è•i‡Hõ r=<åxÔH· KÕÜ«∞=K«∞Û. JkèHõOQÍ ^èŒ#O ã¨OáêkOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«∞, HÍx ã¨Ô~·# =∂~°æOÖ’<Õ. ÅHõ∆ ºO ^èŒ# ã¨Oáê^Œ# HÍ^Œ∞† ÉèíQÆ=`ü ¿ã=ÜÕ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x ¿ãqOK«\ÏxÔH· ã¨OáêkOKÕ _»|∞ƒÖ’ ^À+¨O LO_»^Œ∞. '=∞—: ‰õΩ@∞O| Hõ~°Î=ºO ZO`«HÍÅO? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: uO_ç |@ìʼnõΩ Hõ+¨ìѨ_»#O`« =~°‰õΩ. Ñ≤Å¡Å∞ `«=∞ HÍà◊§ g∞^Œ xÅ|_»¤ `«~°∞"å`« "åà◊§ ÉèÏ~åxfl =Ç≤ÏOKÕ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ѨH˜∆Ñ≤Å¡ ã¨fiÜ«∞OQÍ PǨ~°O ¿ãHõiOѨ <ÕiÛ# `«~°∞"å`« `«e¡ =^ŒÌ‰õΩ "≥o`Õ, `«e¡ ^•xfl =Ú‰õΩ¯`À á⁄_çz "≥à◊§Q˘_»∞`«∞Ok. '=∞—: ZO`«HÍÅO Hõ~°‡Å∞ PK«iOKåe? „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: HÍÜ«∞ HÍ¿ãΠѨÙ=Ùfi xÅ|_»^∞Œ . ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #O JÜ«∂ºHõ Hõ~‡° Å∞ KÕÜ∞« #Hõ¯~ˆ ^¡ ∞Œ .

JO^Œ∞‰õΩ =∞#ã¨∞û WK«ÛùyOK«^Œ∞ ‰õÄ_®. ''`åQÆ∞É’`«∞ JkèHõOQÍ HõÅ∞¡ `åy`Õ J`«_çH˜ ã¨Ê $¿ÇÏ LO_»^Œ∞. U^À HÍã¨Î ѨÙK«∞ÛH˘O>Ë Ñ¨xáê@∞Å∞ KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù ZO`«QÍ áÈ`å"À PÜ«∞# JO`«QÍ h Ѩxx `«yæ™êÎ_»∞. ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩ. HÀ_»Å∞ QÆ~°ƒù=u J~Ú`Õ J`«ÎQÍ~°∞ P"≥∞ Ѩxx H˘kÌH˘kÌQÍ `«yæOz"Õã¨∞ÎOk. <≥ÅÅ∞ xO_®Hõ P"≥∞#∞ U Ѩxh `åHõx=fi^Œ∞. a_»¤ ѨÙ\ÏìHõ P a_»¤ ã¨O~°Hõ∆}Ë P"≥∞ Hõ~°Î=ºO. ''Hõ~°‡ fiáÈ`Õ ZO`À xtÛO`«QÍ LO_˘K«∞Û. QÆ$Ç≤Ï}˜ WO\˜ Ѩ#O`å ѨÓiÎ KÕã¨∞H˘x ™êfl<åxH˜ "≥o¡#ѨC_»∞ ZO`« Ñ≤ez<å uiy K«∂_»^Œ∞.——

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

67

(ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O JO>Ë? ^•xH˜ =∂~°æO Uk?) '=∞—: JÜ«∂º, ÉèíQÆ=ÖÏ¡Éèí=∞O>Ë J~°÷O Uq∞\˜? ^Õxfl ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# =∞O\Ï~°∞? J^≥ÖÏ Åaèã¨∞ÎOk? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: "≥·+¨‚==∞`« ã¨O„Ѩ^•Ü«∂#fl#∞ã¨iOz ÉèíQÆ=^Œ<Õfi+¨‰õΩÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ q^è•Å∞QÍ qÉèílOK«|_®¤~°∞: „Ѩ=~°Î‰õΩ_»∞, ™ê^茉õΩ_»∞, ã≤^Œ∞ú_»∞, ã≤^Œúã≤^Œ∞ú_»∞. ''ÉÏ@Ö’ JѨC_Õ HÍÅ∞ÃÑ\˜ì# =ºH˜Îx „Ѩ=~°Î‰õΩ_»x ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ѨÓ[, [Ѩ, ^蕺#, <å=∞ã¨OH©~°Î<åk ™ê^èŒ# Éèí[#Å∞ KÕã¨∂Î#fl =ºH˜Îx ™ê^茉õΩ_»x Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞<åfl_»<Õ É’^èŒ Hõey# =ºH˜Îx ã≤^Œ∞ú_»O\Ï~°∞. ã≤^Œ∞úx ã≤÷u "Õ^•O`«OÖ’ D LѨ=∂#O`À =i‚OѨ|_çOk: QÆ$Ç¨Ï Ü«∞[=∂x pHõ\ ˜ QÆkÖ’ x„^ŒáÈ`«∞<åfl_»∞. J`«}˜‚ "≥`«Hõ\ÏxÔÔH· =zÛ# =ºH˜Î pHõ\’¡ `«_»∞=Ú`«∞O>Ë ™Èá¶ê g∞^Œ K≥~ںѨ_»QÍ<Õ '<Õu, <Õu— – 'Wk HÍ^Œ∞, Wk HÍ^Œ∞— JO\Ï_»∞.

KÕuH˜ H˜\ ˜H© `«QÆÅQÍ<Õ '<Õu, <Õu— JO\Ï_»∞. `«Å∞Ѩ٠g∞^Œ K≥~Úº Ѩ_»QÍ<Õ '<Õu, <Õu— JO\Ï_»∞. P `«~°∞"å`« Ü«∞[=∂x â◊s~°O g∞^Œ K≥~Úº `«QÆÅQÍ<Õ 'WHõ¯_» L<åfl_»∞, L<åfl_»∞— JO\Ï_»∞. JO>Ë P =ºH˜ÎH˜ Ü«∞[=∂x L<åfl_»x =∂„`«"Õ∞ É’^èŒÑ¨_çOk. HÍx J`«}˜‚ QÆ∞iOz Z‰õΩ¯=QÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. ''=∞~˘Hõ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ L<åfl~°∞. "åˆ~ ã≤^Œúã≤^Œ∞úÅ∞. WO\˜ Ü«∞[=∂x`À Juã¨xflÇ≤Ï`« ѨiK«Ü«∞O U~°Ê_»@=∞<Õ ã≤÷ú`Õ „Ѩ`ÕºHõO. „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞x`À Ju ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# ѨiK«Ü«∞O Hõey# ã≤÷u Jk. ã≤^Œ∞úÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄Ok#"åˆ~. ^•<À¡ ã¨O^ÕǨÏ"Õ∞ ÖË^Œ∞.

HÍx ã≤^Œúã≤^Œ∞úÅ∞ PÜ«∞#`À Juã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ňQ"å~°∞. ''ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HÀˆ~ ѨHõ∆OÖ’ âßO`«, ^•ã¨º, ã¨Yº, "å`«ûź, =∞^èŒ∞~° ÉèÏ"åÖ’¡ U^À XHõ^•xfl P„â◊~ÚOKåe. âßO`«ÉèÏ=O: |∞∞+¨µÅ‰õΩ D ÉèÏ=O LO_Õk. Éè’QÆ"åã¨# Wã¨∞=∞O`« ‰õÄ_® "åiH˜ LO_»^Œ∞. ÉèÏ~°º‰õΩ, Éèí~°ÎѨ@¡ L#fl „¿Ñ=∂aè=∂#O =O\˜k Wk – P"≥∞ P`«}˜‚ =∞#‡^äŒ∞xQÍ<Õ QÍOK«∞`«∞Ok. ^•ã¨ º Éè Ï =O: Ǩ Ï #∞=∞O`« ∞ _ç Éè Ï =O =∂ki! ~å=∞HÍ~åº~° ÷ " ≥ ∞ ÿ áÈÜÕ ∞ @Ѩ C _» ∞ ã≤OǨÏѨ~å„Hõ=Ú_»∞! ÉèÏ~°ºÖ’#∂ ^•ã¨ºÉèÏ=O LO@∞Ok. Éèí~°Î#∞ „áê} ã¨=∂#OQÍ ¿ãqã¨∞ÎOk. `«e¡H˜‰õÄ_® H˘O`« ^•ã¨ºÉèÏ=O LO@∞Ok. Ü«∞â’^Œ‰õΩ‰õÄ_® D ÉèÏ=O LO_Õk. ã¨YºÉèÏ=O: ¿ãflÇ≤Ï`«∞x =∂ki. '~å! ѨHõ¯# ‰õÄ~ÀÛ!— J#fl ™ê÷ú~ÚÖ’ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ÅQÆ@O. ‰õΩKÕÅ∞x =O\˜ "å~°∞ XH˘¯Hõ¯™êi ZOye KÕã≤# Ѩà◊¡#∞ Hõ$+¨µ‚xH˜ WKåÛ~°∞. uxÑ≤OKå~°∞. WOH˘Hõ™êi Éèí∞*ÏÅ g∞^Œ ZH˜¯ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. "å`«ûźÉèÏ=O: Ü«∞â’^Œ ÉèÏ=O =O\˜k. D ÉèÏ=O ÉèÏ~°ºÖ’‰õÄ_® H˘O`« LO@∞Ok – Éèí~°Î‰õΩ =∞#™ê~å Éè’[#O ÃÑ_»∞`«∞Ok. a_»¤ Hõ_»∞áê~å uO>Ë<Õ `«e¡H˜ `«$Ñ≤Î. Hõ$+¨µ‚_»∞ uO\Ï_»x KÕ`« "≥#fl Ѩ@∞ìH˘x Ü«∞â’^Œ u~°∞QÆ∞`«∂O_Õk.

68

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞^èŒ∞~°ÉèÏ=O: ~å^è•^Õq ÉèÏ=# ÖÏO\˜k Wk. ÉèÏ~°º ã≤÷u ‰õÄ_® W^Õ. D =∞^èŒ∞~°ÉèÏ=OÖ’ âßO`«, ^•ã¨º, ã¨Yº, "å`«ûÖϺk ÉèÏ"åÅ∞ Jhfl Wq∞_ç L<åfl~Ú. '=∞—: JÜ«∂º, D Hõà◊¡`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ K«∂_»QÆÅ=∂? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ D K«~°‡ K«‰õ∆Ω=ÙÅ`À K«∂_»ÖËO. ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ „¿Ñ=∞ K«‰õ∆Ω=ÙÅ∞, „¿Ñ=∞ Hõ~å‚Å`À ‰õÄ_»∞H˘#fl „¿Ñ=∞=∞Ü«∞ ^ÕǨÏO U~°Ê_»∞`«∞Ok. JÖÏ „¿Ñ=∞ K«‰õ∆Ω=ÙÅ`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ^Œi≈OK«=K«∞Û. P „¿Ñ=∞Hõ~å‚ʼnõΩ ^≥·="å}˜ q#|_»∞`«∞Ok. P q^èŒOQÍ<Õ „¿Ñ=∞=∞Ü«∞ Öˇ·OyHÍ=Ü«∞"åÅ∞ ‰õÄ_® U~°Ê_»`å~Ú.

D =∂@ʼnõΩ '=∞— Ѷ¨‰õΩ¯# #"åfi_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qã¨∞QÆ∞K≥O^ŒHõ, ''D „¿Ñ=∞=∞Ü«∞ â◊s~°O`À P`«‡ ÉèíQÆ=O`«∞_ç`À ã¨OQÆq∞ã¨∞ÎOk—— J<åfl~°∞. '=∞— „â◊^ŒúQÍ q#™êQÍ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „ѨQÍ_軄¿Ñ=∞ HõÅ∞QƉõΩO_® Wk ã¨OÉèí=O HÍ^Œ∞. „¿Ñ=∞ ѨiѨÓi`«∞_≥·# =ºH˜Î ã¨=∞ã¨Î „ѨѨOKåxfl ÉèíQÆ=#‡Ü«∞OQÍ K«∂™êÎ_»∞. ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =Úki# ~ÀyH˜ =ã¨∞Î=ÙÅhfl Ѩã¨∞Ѩ٠ѨK«ÛQÍ Hõ#|_»`å~Ú. JÖÏO\˜ ã≤÷uÖ’ 'J`«_Õ <Õ#∞— (™È-ǨÏO) Jx J=QÍǨÏ# =∞ø`«∞Ok. `åQÆ∞É’`«∞ JkèHõOQÍ `åy Xà◊√§ `≥eÜ«∞x ã≤÷uÖ’ '<Õ<Õ HÍox— JO@∂ ˆHHõÅ∞ "Õ™êÎ_»∞. QÀÑ≤HõÅ∞ „¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ·, '<Õ<Õ Hõ$+¨µ‚}˜‚— JO@∂ „ѨHõ\ ˜OK«∞H˘<åfl~°∞. JǨϟ~å„`åÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞}Ë‚ 㨇i¿ãÎ ã¨~°fi„`å PÜ«∞<Õfl K«∂_»QÆÅO. "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl náê~å^èŒ# =uÎx UHÍ„QÆOQÍ KåÅ¿ãѨ٠K«∂ã¨∂Î=ÙO>Ë <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÅ nѨtYÅ#∞ K«∂™êÎO QÆ ^ •! <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ Hõ#|_Õ nѨtYÅ∞ x["≥∞ÿ#q HÍ=Ù J#fl ÉèÏ=O JѨC_»∞ '=∞— =∞#ã¨∞ûÖ’ `«à◊√‰õΩ¯=∞Ok. (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O JO>Ë =∞u„Éèí=∞}=∂? - 'ã¨Oâ◊Ü«∂`å‡ q#â◊ºu—) JO`«~åºq∞ J~Ú# „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''K≥·`«<åºxfl QÆ∞iOz zO`«# KÕ¿ãÎ JK≥·`«#∞ºÅO Z#fl\˜H© HÍ*ÏÅO. =∂\˜=∂\˜H© ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOKÕ zOuã¨∂Î=ÙO>Ë =∞u„Éèí=∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx XHõ™êi t=<å^äŒâߢã≤Î JO>Ë <Õ#`«_ç`À 'Uq∞\˜? K≥·`«<åºxfl 㨇iã¨∂ÎO_Õ =ºH˜Î JK≥·`«#º "≥∞ÖÏ J=Ù`å_»∞?— J<åfl#∞.—— '=∞—: z`«ÎO, <å Hõk J~°÷"≥∞ÿOk. Wk Jx`«º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ 㨇iOK«@O HÍ^Œ∞ Hõ^•! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x`«ºK≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞† PÜ«∞#Ö’ =∞#ã¨∞û#∞ ÅQÆflO KÕ¿ãÎ =∞x+≤ JK≥·`«#º"≥∞ÖÏ J=Ù`å_»∞? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ („Ѩã¨#flOQÍ): Wk ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ$Ѩ. PÜ«∞# Hõ$ѨÖËx^Õ ã¨O^ÕǨÏO x=$uÎ HÍ^Œ∞. P`«‡™êH∆Í`å¯~°O HõÅQƉõΩO_® ã¨O^ÕÇ¨Ï x=$uÎ HÍ^Œ∞. PÜ«∞# Hõ$Ѩ Hõey`Õ WHõ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞=¸ ÖË^Œ∞. a_»¤ `«O„_ç K≥~Úº Ѩ@∞ìH˘x #_»∞ã¨∞Î<åfl Ѩ_çáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O LOk Hõ^•! HÍx `«O„_ç a_»¤ K≥~Úº Ѩ@∞ìH˘O>Ë WHõ ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ$Ѩ`À

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

69

ã¨O^ÕǨÅ#∞ ~°∂ѨÙ=∂Ñ≤ ^Œ~°≈#q∞¿ãÎ WHõ HõëêìÅ∞ LO_»=Ù. HÍx PÜ«∞#∞fl á⁄O^Œ\ÏxH˜ ZO`À =∞<À"庉õΩÅ`«`À ™ê^èŒ#, „áê~°÷ú#Å∞ KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ PÜ«∞# Hõ$Ѩ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. a_»¤ ZO`À¿ãѨ٠J@∂ W@∂ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∂O_»@O K«∂ã≤ `«e¡H˜ ^ŒÜ«∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•QÆ∞H˘x=Ù#fl P"≥∞ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ a_»¤ Z^Œ∞@ xÅ|_»∞`«∞Ok. 'ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ =∞#Å#∞ JO`«QÍ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ ÃÑ\˜Oì K«@O ZO^Œ∞‰õΩ?— Jx '=∞— PÖ’zã¨∂<Î åfl_»∞. "≥O@<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''=∞#O J@∂ W@∂ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ\ÏìÅ#fl^Õ PÜ«∞# WK«Ûù. JѨC_Õ `«=∂ëêQÍ LO@∞Ok. `«# bÅ =¸ÅOQÍ<Õ PÜ«∞# D Ö’HÍxfl ã¨$+≤ìOKå_»∞. n<Õfl =∞Ǩ=∂Ü«∞ JO\Ï~°∞.

JO^Œ∞ˆH D â◊H˜Î ã¨fi~°∂Ñ≤}© [QÆ[˚#x K«~°}ÏÅ =^ŒÌ â◊~°}ÏQÆ`«∞_»=Ù HÍ"åe. P"≥∞ =∂Ü«∂áêâ◊O`À |OkèOz=ÙOk. D áêâßxfl KèÕkOѨ QÆey`Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. (P^•ºâ◊H˜Î =∞Ǩ=∂Ü«∞ - â◊H˜Î™ê^èŒ#) ''ÉèQí =Æ O`«∞_ç Hõ$Ѩ#∞ ™êkèOK«∞HÀ"åÅO>Ë P^•ºâ◊HΘ ã¨fi~°∂Ñ≤}x˜ „Ѩã#¨ ∞fl~åeQÍ KÕã∞¨ HÀ"åe.

P"Õ∞ =∞Ǩ=∂Ü«∞. [QÆ`«∞Î#∞ "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤OѨ*Ëã¨∂Î ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∂Å#∞ x~°fiiΙÈÎOk. D J*Ï˝#Ѩ٠`≥~°#∞ =∞# Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ Ѩ~°zOk. P =∞Ǩ=∂Ü«∞ `«Å∞Ѩ٠`≥i¿ãÎ<Õ Ö’Ñ¨eH˜ „Ѩ"ÕtOK«=K«∞Û. ɡ·@Ѩ_ç=ÙO>Ë ÉÏǨϺ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂_»QÆÅO, P x`«º ã¨zÛ^•#O^Œ ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO. JO^Œ∞ˆH ^Õg=∂Ǩ`«‡º (^Œ∞~åæã¨Ñ¨Îâ◊u) ѨÙ~å}OÖ’ =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å =^èŒÔH· „|Ǩ‡k ^Õ=`«Å∞ =∞Ǩ=∂Ü«∞#∞ ã¨∞ÎuOKå~°∞. ''â◊ˆHÎ D [QÆ`«∞ΉõΩ =¸ÖÏ^è•~°O. P^•ºâ◊H˜ÎÖ’<Õ q^Œº, Jq^Œº <≥ÅH˘x L<åfl~Ú.

Jq^Œº "≥∂ǨÏOÖ’ Ѩ_»"Õã¨∞ÎOk. HÍq∞hHÍOK«# "åOKè« ^•<À¡ #∞O_Õ L^Œƒùqã¨∞ÎOk. Jk =∞x+≤x "≥∂ǨÏѨ~°=â◊√x QÍqã¨∞ÎOk. ÉèíH˜Î, *Ï˝#, ^ŒÜ«∞, „¿Ñ=∞Å ^•fi~å q^Œº ÉèíQÆ=O`«∞_ç =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘xáÈ`«∞Ok. ''P Jq^Œº#∞ „Ѩã¨#flO KÕã¨∞HÀ"åe. J^Õ â◊H˜Î ѨÓ[Å L^ÕÌâ◊O. P"≥∞#∞ „Ѩã¨#flO KÕã¨∞HÀ=_®xˆH ѨÅ∞ ÉèÏ"åÅÖ’ ѨÓ[Å∞ L<åfl~Ú. ^•ã‘ÉèÏ=O`À#∞, ã¨O`å# ÉèÏ=O`À#∞, g~°ÉèÏ=O`À#∞ Láêã≤™êÎ~°∞. JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ~°uÖ’ ¢ã‘Îx ZÖÏ ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ~°∞™êÎ_À g~°ÉèÏ=OÖ’ P"≥∞#∞ JÖÏ P#O^ŒÑ¨~°Kåe. ''â◊H˜Î ™ê^èŒ#Å∞ ZO`À Hõ+¨ìO. <Õ#∞ ã¨vÉèÏ=OÖ’#∞, ^•ã‘ÉèÏ=OÖ’#∞ Ô~O_Õà◊√§ QÆ_çáê#∞.

HÍx ã¨O`å# ÉèÏ="Õ∞ <å ã¨Ç¨Ï[ <≥·[O. ¢ã‘ÎÅ ã¨Î<åÅ#∞ <å Hõ#fl`«e¡ ã¨Î<åÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ#∞. ''¢ã‘ÎÅ∞ JO^Œ~°∂ â◊H˜Îã¨fi~°∂Ñ≤}∞Å∞. ѨtÛ=∞ „áêO`åÅ (L`«Î~°„Ѩ^Õâò, ѨO*ÏÉò) "åi q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =~°∞_ç KÕuÖ’ HõuÎ LO@∞Ok† =OQÆ^Õâ◊OÖ’ J_»Hõ`≥Î~° LO@∞Ok. â◊H˜Î~°∂Ñ≤}˜ J~Ú# =^èŒ∞=Ù ã¨Ç¨Ü«∞O`À =~°∞_»∞ =∞Ǩ=∂Ü«∞#∞ KèÕk™êÎ_»x ^•x ã¨∂z`å~°÷O. W^Õ g~°ÉèÏ= Láêã¨#. U<å_»∂ <Õ#∞ g~°ÉèÏ"åxfl P„â◊~ÚOK«ÖË^Œ∞, <åk ã¨O`å# ÉèÏ="Õ∞ ã¨∞=∂!

70

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''Hõ#º =¸sÎÉèíqOz# â◊H˜Îã¨fi~°∂Ñ≤}˜. q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«∂_»ÖË^•? =~°∞_»∞ |∞kúÇ‘Ï#∞_çÖÏ "≥#∞Hõ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï_»∞. HÍx =^èŒ∞=Ù ZO`À ^è≥·~°ºO`À LO@∞Ok. (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O`À ÉÏǨϺ â’Éèí q㨇 $u) ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#"≥∞ÿ`Õ PÜ«∞# ÉÏǨϺ â’Éèí#∞, ã¨$+≤ì "≥·Éèí"åxfl =∞~°záÈ`å~°∞. ÉèíQÆ=`ü ^Œ~°≈<å#O`«~°O PÜ«∞# "≥·Éèí"åÅ#∞ QÆ∞iOz PÖ’zOK«~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ „|Ǩ‡#O^ŒOÖ’ =ÚxQÍHõ ÉÏǨϺq+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz QÆ}˜OK«_»∞. #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂âßHõ 'h ¿Ñˆ~q∞\˜? #∞=Ùfi ZHõ¯_» LO@∞<åfl=Ù?— Jx <Õ#∞ J_»∞QÆ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. JÖÏO\˜ „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∞Ü«∞ "≥∞Hõ¯_»∞Ok? XHõѨC_»∞ XHõ_»∞ ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ 'D ~ÀA ukä Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ '<åÜ«∞<å! ~å=Ú}˜‚ 㨇iOK«@"Õ∞ `«Ñ¨Ê ukä, "å~°, #Hõ∆„`åÅ#∞ QÆ∞iOz <åˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞— J<åfl_»@.——

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „Ѩ^äŒ=∞ „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷u (Hõ$+¨‚H˜â’~ü, JiÜ«∂^•Ç¨Ï ™ê^èŒ∞=Ù, ǨÏÅ^è•i, [Ü«∞ =ÚYs˚, ~å㨇}˜) ™È=∞"å~°O, JHÀì|~ü 16, 1882

<Õ_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ∞ =∞ǨÏ^•#O^ŒOÖ’ FÅÖÏ_»∞ `«∞<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂xH˜ =KåÛ_»∞. WOHÍ H˘O^Œ~°∞ PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎÅ∂ L<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ÉÏ@∞ ~åMÏÖò, ~å"£∞ÖÏÖò, Ǩ„*ÏÅ∞ L<åfl~°∞. „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# XHõi^ŒÌ~°∞ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À Hõeã≤ =KåÛ~°∞. '=∞— ‰õÄ_® =KåÛ_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕã≤ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À Hõeã≤ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[#O KÕâß_»∞. Éè’[<å#O`«~°O „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ Ѩ~°∞Ѩ٠Ѩ~°K«=∞<åfl~°∞. ^•x g∞^Œ Éèí‰õΩÎÅ∞, =ÚYºOQÍ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ q„â◊q∞™êÎ~°∞. KåѨ Ѩ~°z Ѩ~°∞ѨÙ, kO_»∞¡ J=∞~°Û|_®¤~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Ñ≤Å¡"å_ç =∂ki #ˆ~O„^Œ∞_ç ã¨g∞ѨOÖ’ Ѩ~°∞Ѩ٠g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ`À, =ÚYºOQÍ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À, J`«}˜‚ K«∂ã¨∂Î qHõã≤`«=^Œ#O`À PÜ«∞# P#O^ŒOQÍ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. PÜ«∞# ã≤÷u, rq`«O Jhfl =∂@Å =∞^茺 „Ѩ™êÎ=#‰õΩ =KåÛ~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^•^Œ∞Å`À): <å‰õΩ P^蕺u‡Hõ ÉèÏ"À„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ ã¨^• ÉèíQÆ=¢`«Êã¨OQÍÅ∞ PÅH˜OKåÅx P~å@Ѩ_Õ"å}˜‚. ÉèÏQÆ=`«O, J^蕺`«‡~å=∂Ü«∞}O, ÉèÏ~°`«O "≥Ú^ŒÖˇ·# ѨÙ~å} HÍňH∆áêÅ∞ ZHõ¯_» [iˆQ"À qKåiOz `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ"å}˜‚. JiÜ«∂^•Ç¨Ï (^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O ã¨g∞ѨOÖ’x Ñ¨Öˇ¡)Ö’x Hõ$+¨‚H˜â’~ü =^ŒÌ‰õΩ J^蕺`«‡~å=∂Ü«∞}O q#\ÏxH˜ ѨÅ∞=∂~°∞¡ "≥àϧ#∞. ''Hõ$+¨‚H˜â’~ü‰õΩ ZO`« qâßfiã¨O! XHõ™êi |$O^•=#OÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂O>Ë J`«_çH˜ ^•Ç¨ÏO "Õã≤Ok. HÍã¨Î ^Œ∂~°OÖ’ XHõ ÉÏqx K«∂âß_»∞. ÉÏq =^ŒÌÔHo¡ JHõ¯_» xÅ|_»¤ =ºH˜Î`À HÍã≤x hà◊√§ W=fi=∞x J_»QÍæ J`«_»∞ 'JÜ«∂º, <Õ#∞ x=∞fl*Ïu"å}˜‚. g∞~°∞ „ÉÏǨχ}∞Å∞. ZÖÏ hà◊§#∞ KÕk W=fiQÆÅ#∞?— J<åfl_»∞.

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

71

'' 't= <å=∞O LK«ÛiOK«∞. 't= t=— Jx 㨇i¿ãÎ #∞=Ùfi Ѩq„`«∞_»==Ù`å=Ù— Jx Hõ$+¨‚H˜â’~ü K≥ѨÊQÍ J`«_»∞ 't= t=— JO@∂ hà◊√§ KÕk WKåÛ_»∞. xëêªQÆi+¨µì_≥·# Hõ$+¨‚H˜â’~ü P h~°∞ „`åQÍ_»∞. ZO`« qâßfiã¨O! ''XHõ™êi JiÜ«∂^•Ç¨Ï QÆOQÍ Ñ¶¨∞\ÏìxH˜ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù =zÛ=Ù<åfl_»x qx <Õ#∞, Hõ$+¨‚H˜â’~ü JHõ¯_çH˜ "≥à◊§^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åflO. HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ L#fl ǨÏÅ^è•iH˜ D q+¨Ü«∞O K≥ѨÊQÍ, J`«_»∞ '=∞\˜ì ѨO[~åxfl K«∂_»¤OÖ’ UO „ѨÜ≥∂[#O LOk?— J<åfl_»∞. ǨÏÅ^è•i w`«, "Õ^•O`åÅ#∞ J^茺ܫ∞#O KÕã¨∂ÎO\Ï_»∞ QÆ^•! JO^Œ∞Hõx ™ê^èŒ∞=Ù#∞ =∞\˜ì ѨO[~°=∞x ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. D =∂@ Hõ$+¨‚H˜â’~ü‰õΩ K≥ѨÊQÍ J`«_çH˜ =∞ǨHÀѨO =zÛOk. 'Uq∞\˜, ǨÏÅ^è•i WÖÏO\˜ =∂@ J<åfl_®? Z=_»∞ ÉèíQÆ=`ü 㨇~°}, ~å=∞㨇~°} KÕ™êÎ_À, ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨O ã¨~°fiO `åºQÆO KÕ™êÎ_À JÖÏO\˜ =ºH˜Î â◊s~°O =∞\˜ìѨO[~°=∂? Éèí‰õΩÎ_ç ^ÕǨÏO z#‡Ü«∞=∞x J`«_»∞ Z~°∞QÆ_®— J<åfl_»`«_»∞. Hõ$+¨‚H˜â’~ü‰õΩ ǨÏÅ^è•iÃÑ· =zÛ# HÀѨO JO`å WO`å HÍ^Œ∞.

Hõ$+¨‚H˜â’~ü HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ѨÙ=ÙfiÅ∞ HÀÜ«∞\ÏxH˜ =KÕÛ"å_»∞. ǨÏÅ^è•i Z^Œ∞~°∞Ѩ_ç`Õ =ÚYO uѨCH˘<Õ"å_»∞. J`«_ç`À =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. ''XHõ ~ÀA Hõ$+¨‚H˜â’~ü '[O^≥O ZO^Œ∞‰õΩ fã≤"Õâß=Ù?— Jx ##∞fl J_çQÍ_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å ã≤÷ú`Õ =∂iáÈ~ÚOk. ÃÑ^ŒÌ QÍe"å#‰õΩ H˘@∞ìH˘xáÈ~Ú#@∞¡ áê`«zǨflÅhfl ZyiáÈÜ«∂~Ú. ÉÏǨϺ„ѨѨOK« ã¨Ê $¿ÇÏ <å‰õΩ ÖËHõáÈ~ÚOk. ^èŒiOz# =¢ã¨Î"Õ∞ XO\˜ g∞^Œ xÅ=‰õΩ#flѨC_»∞, [O^≥O =∂@ U=∞x K≥¿ÑÊk? JO^Œ∞Hõx J`«_ç`À '<å‰õΩ Ѩ\ ˜ì# "≥„i h‰õΩ Ѩ\ ˜ì#ѨC_»∞ J~°÷=∞=Ù`«∞OkÖË— Jx |^Œ∞eKåÛ#∞. ''P q^èŒOQÍ<Õ [iyOk. J`«_çH˜ ÉèíQÆ=^Œ∞<å‡^ŒO HõeyOk. QÆkÖ’ XO\˜iQÍ ‰õÄ~°∞Ûx ã¨^• 'FO, FO— Jx [Ñ≤ã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ HÍ_»∞. J`«_çH˜ Ñ≤zÛѨ\ ˜ìO^Œx ZOz "≥·^Œ∞º}˜‚ Ñ≤Å∞K«∞H˘x =KåÛ~°∞. "≥·^Œ∞º}˜‚ K«∂ã≤ Hõ$+¨‚H˜â’~ü 'ÉÏ|∞! <å [|∞ƒ#∞ #Ü«∞OKÕ¿ãÎ K≥~Úº. HÍx <å FOHÍ~åxfl =∂x"Õ¿ã "≥·^•ºxfl =∂„`«O K≥Ü«∞º^Œ∞Ì ã¨∞=∂— J<åfl_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''XHõ ~ÀA <Õ#∞ J`«_ç WO\˜H˜ "≥o¡ K«∂_»QÍ, J`«_Õ^À kQÆ∞Å∞`À Hõ#|_®¤_»∞. UO [iyO^Œx J_»QÍæ J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: 'WO\˜Ñ¨#∞fl =ã¨∂Å∞ÔH· Ѩ#∞fl =ã¨∂Å∞ JkèHÍi =KåÛ_»∞. ^•xfl QÆ∞iOKÕ zOuã¨∞Î<åfl#∞. Ѩ#∞fl K≥e¡OK«HõáÈ`Õ WO\’¡x áê„`« ™ê=∞„yx "ÕÅO "Õ~Ú™êÎ#x ɡkiOKå_»∞.— J`«_ç`À <ÕxÖÏ J<åfl#∞: 'ã¨i, ^•xfl QÆ∞iOz HõÅ`«K≥Ok UO „ѨÜ≥∂[#O? J`«_»∞ áê„`«Å#∞ =∞@∞ìˆH Hõ^• fã¨∞H˘xáÈQÆÅ_»∞? fã¨∞H˘x áÈx=Ùfi. |OkèOz fã¨∞‰õΩ"≥o§<å x#∞fl fã¨∞‰õΩ"≥à◊§ÖË_Õ! #∞=Ùfi 'Y— (PHÍâ◊O) Hõ^•!— (#ˆ~O„^•^Œ∞Å∞ #"åfi~°∞) 'PHÍâ◊OÖÏ ã¨~°fi"åºÑ≤Ü≥ÿ∞# P`«‡#∞ <Õ#∞— JO@∂ Hõ$+¨‚H˜â’~ü ѨÅ∞=∂~°∞¡ J<Õ"å_»∞.

J^蕺`«‡ ~å=∂Ü«∞}O ѨiîOKÕ"å_»∞ Hõ^•! #∞=Ùfi 'Y— Jx J`«}˜‚ <Õ#∞ ѨiǨÏã≤™êÎ#∞.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ '#∞=Ùfi Y J~ÚáÈÜ«∂"Õ! Ѩ#∞fl qkèOz# =∂„`å# x#∞fl Hõ^ŒeOK«QÆÅ~å!— Jx <å_»∞ P`«_ç`À K≥áêÊ#∞.

72

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''W@∞=O\˜ ÉèíQÆ=^Œ∞<å‡^Œã≤÷u Hõey L#fl ~ÀAÖ’¡ =∞#ã¨∞û‰õΩ `Àz#q JÖψQ x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ J<Õ¿ã"å}˜‚. Z=ih ÅHõ∆ ºÃÑ>Ëì"å_çx HÍ^Œ∞. ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µÅ#∞ K«∂ã≤<å ÉèíÜ«∞O Un HõeˆQk HÍ^Œ∞. ''XHõ ~ÀA Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± `À@‰õΩ Ü«∞fO„^Œ∞_»∞1 =KåÛ_»∞. JѨC_»∞ JHõ¯_»∞#fl <Õ#∞ J`«_ç`À '=∞# Hõ~°Î=º "Õ∞q∞\˜? ÉèíQÆ=`ü zO`«# K≥Ü«∞º@"Õ∞ =∞# Hõ~°Î=ºO Hõ^•!— J<åfl#∞.

JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ '"Õ∞O ã¨O™ê~°∞ÅO, =∂‰õΩ =ÚH˜Î ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok! ^èŒ~°‡~åA‰õΩ ‰õÄ_® #~°Hõ ^Œ~°≈#O `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞— J<åfl_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <å‰õΩ HÀѨO =zÛOk. '#∞"≥fiÖÏO\˜"å_ç"ÀÜü∞! Ü«Úkè+≤ª~°∞x #~°Hõ ^Œ~°≈#O XHõ¯>Ë *Ï˝Ñ¨HõO LO^•? J`«_ç ã¨`«ºx+¨ª, Hõ∆=∞, F~°∞Ê, âßO`«O, q"ÕHõO, "≥·~åQƺO, ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î – W"Õg *Ï˝Ñ¨HõO ~å=@O ÖË^•?— JO@∂ WOHÍ U^À K≥ѨÊÉ’`«∂O>Ë Ç¨Ï$^ŒÜü∞ <å <À~°∞ =¸¿ãâß_»∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ Ü«∞fO„^Œ∞_»∞ `«# ˆH^À Ѩx LO^ŒO@∂ JHõ¯_»#∞Oz K«Å¡QÍ *Ï~°∞‰õΩ<åfl_»∞. ''KåÖÏ~ÀAÅ∞ QÆ_çKåHõ ~å*Ï ™œˆ~O„^Œ \ÏQÆ∂~ü WO\˜H˜ ÔHѨì<£`À "≥àÏ¡#∞. J`«}˜‚ K«∂ã¨∂Î<Õ 'x#∞fl ~å*Ï, w*Ï JO@∂ ã¨OÉ’kèOK«ÖË#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk Jã¨`«ºO K≥Ñ≤Ê#@∞¡ J=Ù`«∞Ok— J<åfl#∞. J`«_»∞ <å`À H˘O`«¿ãѨ٠=∂\Ï¡_®_»∞. ã¨OѨ#∞flÅ∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ JHõ¯_çH˜ =ã¨∂ÎáÈ`«∂ L<åfl~°∞. ™œˆ~O„^Œ ~°*’QÆ∞} ã¨fiÉèÏq. J`«_»∞ ã¨^• <å<å~°HÍŠѨ#∞Ö’¡ =Úxy LO\Ï_»∞. J`«_ç J#fl Ü«∞fO„^Œ∞_çH˜ <å ~åHõ QÆ∞iOz Hõ|∞~°Oáê~°∞. JO^Œ∞Hõ`«_»∞ Q˘O`«∞<˘Ñ≤Ê HÍ~°}Ï# ~åÖË#x |^Œ∞Å∞ ѨOáê_»∞. ''JÖÏO\˜ ^≥·"À<å‡^Œã≤÷úuÖ’ XHõ ~ÀA =~åǨÏ#QÆ~° ™êfl#Ѷ¨∞@ìOÖ’ [ѨO KÕã¨∞H˘O@∂ [Ü«∞=ÚYs˚ Hõ#|_®¤_»∞. HÍx J`«QÍ_ç =∞#ã¨∞û =∞Ô~Hõ¯_À u~°∞QÍ_»∞`ÀOk. J`«_ç =^ŒÌÔHo¡ Ô~O_»∞ K≥OѨÅ∂ "å~ÚOKå#∞. ''WOHÀ ~ÀA ~å}©˜ ~å㨇}˜ HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ =zÛOk. ѨÓ*Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =zÛ Ô~O_»∞ =¸_»∞ áê@Å∞ áê_»=∞x HÀiOk. <Õ#∞ áê_»∞`«∂O>Ë P"≥∞ J#º=∞#ã¨∞¯~åÖˇ· ѨÙ=ÙfiÅ∞ ã¨i‰õÄ~°∞Û`ÀOk. JO`Õ, "≥O@<Õ ÖËz P"≥∞ K≥OѨÅ∞ "å~ÚOKå#∞. P"≥∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞~åÖˇ· KÕ`«∞Å∞ Ô~O_»∂ *’_çOz ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈ~ÚOk. ''<å D =∞<Àã≤÷uH˜ XH˜O`« [OH˜ ǨÏÅ^è•i`À ''™È^Œ~å, Wk UO ã¨fiÉèÏ=O! <Õ<ÕO KÕÜ«∞QÆÅ#∞!—— Jx J<åfl#∞. `«~°"å`« "庉õΩÅ`«`À [QÆ[˚#xx „áêi÷OKåHõ, D ã¨fiÉèÏ"åxfl =keOK«∞HÀQÆeQÍ#∞.

(1868Ö’ =∞^äŒ∞~ü`À f~°÷Ü«∂„`« - HÍjÖ’ Ö∫H˜Hõ „Ѩã¨OQÍÅ∞ qx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "Õ^Œ#) ''JÖÏO\˜ =∞<Àã≤÷uÖ’ ÉèíQÆ=`ü „Ѩã¨OQÍÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g ~°∞zOK«=Ù. Ö∫H˜H˜ „Ѩã¨OQÍÅ∞ q<Õ@ѨC_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx qÅÑ≤OKÕ"å}˜‚. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ ##∞fl f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ¡_»∞.

1. HõÅHõ`åÎÖ’ ¿Ñ~°∞"≥∂ã≤# =ºH˜Î.

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

73

j

H˘xfl ~ÀAÅ∞ "Õ∞=Ú HÍjÖ’ ~å*ÏÉÏ|∞ QÍiO\’¡ |ã¨KÕâßO. XHõ ~ÀA =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞`À Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl#∞. ~å*ÏÉÏ|∂, =∞iH˘O^Œ~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. "å~°∞ Ö∫H˜Hõ q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_»∞H˘O@∞<åfl~°∞ – WO`« #+¨ìO, Jn Wn ÖÏO\˜ =∂@Å∞. 'J=∂‡! ~å㨇}˜ PÅÜ«∞OÖ’ ZO`À ÉÏQÆ∞O_Õ"å_ç<Õ, f~°úÜ«∂„`«HÀã¨O =zÛ‰õÄ_® HÍq∞h HÍOK«<åÅ „Ѩã¨OQÍÖË<å? JHõ¯_» (^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’) WÖÏO\˜ Ö∫H˜Hõ „Ѩã¨OQÍÅ∞ qxÑ≤OK«=Ù Hõ^•!— JO@∂ qÅÑ≤OKå#∞.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ#∞, =ÚYºOQÍ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ q„â◊q∞OK«=∞x K≥áêÊ~°∞. PÜ«∞#‰õÄ_® z#fl=∞OK«O g∞^Œ q„â◊q∞OKå~°∞.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Éèí[<å#O^ŒOÖ’ #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À - #ˆ~„^Œ∞x`À „¿Ñ=∂eOQÆ#O ™êÜ«∞O„`«"≥∞ÿOk. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê_»∞`«∞<åfl_»∞. ~åMÏÖò, ÖÏ@∞, '=∞—, Ǩ„*Ï, #ˆ~O„^Œ∞_ç „|Ǩχã¨=∂[ q∞„`«∞_»∞ „Ñ≤Ü«∞ „ѨÉèí$`«∞Å∞<åfl~°∞. =∞$^ŒOQÆ <å^ŒO áê@‰õΩ [`« KÕiOk. Z#fl\˜HÀ xHõ<≥#fl\˜HÀ P â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞O ɡ#fl\˜HÀ JOz`«=ÚQÆ ÉèÏQͺ~°∞} HÍO`«∞Å∞ `≥Å`≥Å"åˆ~ ^≥#fl\˜HÀ ã¨`«ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ JO^Œ=ÚÖÁeˆH ã¨∞O^Œ~°~°∂ѨÙ_»∞ _≥O^Œ=Ú #O^Œe =∞Ok~°=Ú# `å nѨÙÎÅ∞ xO¿Ñ ^≥#fl\˜HÀ J#=~°`«O|∞#∞ P`«x QÍOK«∞K«∞ JO`«=Ú#O^Œ∞# P#O^•O|∞kè W@∞#@∞ `ÕÅ∞K«∞ D^Œ∞ÖÏ_»∞K«∞ =Ú#HõÅ∞ "Õ¿ã ^≥#fl\˜HÀ J#O`« q*Ï˝#O|∞QÆ P`«‡#∞ *ÁzÛ# x#∞fl xâıÛ+¨ì`«`À K«∂K«∞K«∞ z`«Î=Ú h Ѩ^Œ=ÚÅÖ’ ã¨fi~°æ=Ú EKÕ ^≥#fl\˜HÀ „ѨÉèí∂! ã¨fi~°æ=Ú EKÕ ^≥#fl\˜HÀ ǨÏ$^ŒÜ«∂HÍâ◊Ѩ٠g^äŒ∞ÅÖ’# heQÆQÆ#Ѩ٠h_»ÅÖ’#

IIZII

IIZII

IIZII

IIZII

74

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„|Ǩ‡#O^ŒÑ¨Ù J=∞$`«=¸iÎQÆ h L^Œ~ÚOKÕ ^≥#fl\˜HÀ IIZII K«O„^Œ∞x EK«∞K«∞ K«HÀi P_»∞K«∞ #∞#fl q^èŒ=ÚQÍ x#∞fl K«∂z <Õ k"åº#O^ŒÑ¨Ù `Õ@Å `ÕÅ∞K«∞ #$`«º=Ú KÕ¿ã ^≥#fl\˜HÀ IIZII * * * 2„Ѩã¨#fl =^Œ#=Ú`À_» áê_»∞g∞ "åã¨∞^Õ=Ù „jÉèÏã¨∞~° <å=∞=Ú ~°ã¨"åÇ≤Ï#∞Öˇ· =∞^èŒ∞~° ã¨∞^è•~°ã¨ =∞k ǨÏ$k á⁄OQÆ∞K«∞ á⁄~°Å∞#O`«QÍ II„ѨII =^ŒÅHõ ^•xx <å™êfikOK«∞K«∞ ã¨^ŒÜ«ÚÅ HõO^Œ~° HõO^Œ *ËÜ«Úg∞ II„ѨII =∂_çáÈ~Ú h ǨÏ$^ŒÜ«∞ˆH∆„`«=Ú c_»∞"å~°QÍ HÍ=∞*ÏfiÅʼnõΩ áê_»∞=Ú „jǨÏi áê=# <å=∞=Ú `«_çã≤ "≥∞`«Î|_»∞ ^≥·=Hõ~°∞}KÕ II„ѨII Ѷ¨∞’~° Hõ+¨ì=ÚÅ∞ ‰õÄ_ç xÅ∞=QÍ Ñ¨~°=∞ѨÙ~°∞+¨µx Éèí[# =∞~°∞=‰õΩ=Ú Hõ~°∞}Ïà◊√x Ü«∂ <å=∞QÆ~°˚#‰õΩ Ѩ~°∞=_ç `≥QÆ∞#∞ áêѨáêâ◊=ÚÅ∞ II„ѨII J#=~°`å#O^•™êfi^Œ#KÕ áê=# „|Ǩ‡#O^Œ=∞O^Œ∞# =∞# =∂ ^≥·==Ú#O^Œ∞ UHõ"≥∞ÿ =∞#™ê ^èŒ#º`«ÉÁO^Œ *Ë~°∞q∞@ II„ѨII #ˆ~O„^Œ∞_»∞, `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅO`å „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ ã¨OH©~°Î# KÕã¨∞Î<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∂ Éèí‰õΩÎÅ`À áê@∞ P#O^ŒO`À #$`«ºO KÕã¨∂Î ã¨OH©~°Î# KÕâß~°∞. ã¨OH©~°Î# ѨÓiÎHÍQÍ<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ =∂\˜ =∂\˜H© PeOQÆ#O KÕã¨∞H˘x ''D ~ÀA <å ÔHO`À P#O^ŒO HõeyOKå=Ù <åÜ«∞<å—— J<åfl~°∞. ~å„u ã¨∞=∂~°∞ Zxq∞k QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞O. JѨÊ\˜H© „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ „¿Ñ=∞ „Ѩ"åǨÏO Lá⁄ÊOQÆ∞`«∂<Õ LOk. `«=∞ QÆkH˜ L`«Î~å# L#fl =™ê~åÖ’ XO@iQÍ Ñ¨Kå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ [QÆ[˚#x`À‰õÄ_® U^À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

75

L#‡`«∞Îx =∂ki WÖÏ JO@∞<åfl~°∞: ''#∞=Ùfi #<ÕflO K≥Ü«∞ºQÆÅ=Ù?—— [QÆ[˚#x Z=iH˜ `À_»∞QÍ LO@∞O^À J`«}˜‚ '=∂Ü«∞— UO K≥Ü«∞ºQÆÅ^Œ∞ Jx „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JO@∞<åfl~å Uq∞\˜? #ˆ~O„^Œ∞_»∞, '=∞—, „Ñ≤Ü«∞ – g~°∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ P ~å„u LO\Ï~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å P#O^•xH˜ "Õ∞~° ÖˉõΩO_® LOk. =∂`«$^Õq #ǨÏ|`«∞ÎÖ’ x=ã≤™ÈÎOk. P"≥∞ ~˘>ˇìÅ∞, ѨѨC "≥Ú^ŒÖˇ·#q KÕã≤ Éèí‰õΩÎÅHÀã¨O ~å¢u Éè’[#O ѨOÑ≤OKå~°∞. PˆQflÜ«∞ =™ê~åÖ’ P‰õΩÅ∞ "Õâß~°∞.

D q^èŒOQÍ Éèí‰õΩÎÅ∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ ~å„uà◊√§ QÆ_ç¿Ñ"å~°∞. Éèí‰õΩÎÅ Y~°∞ÛÅ xq∞`«ÎO ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ „Ѩu <≥ÖÏ H˘O`« ÃÑ·HõO WKÕÛ"å_»∞. (#ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ ÉèíQÆ=`ü ã¨O|Okè`« q+¨Ü«∂Å#∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞H˘"åÅx Ç≤Ï`«=Ù) QÆk `«∂~°∞Ê =™ê~å =^ŒÌ #ˆ~O„^•^Œ∞Å∞ WÖÏ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞: D<å\˜ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ g∞ ÔHÖÏ JxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞? '=∞—: Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞. HÍx "åiH˜ ^è•i‡Hõ LѨ^ÕâßÅ∞ Hõ~°∞"≥·<å~Ú. #ˆ~O„^Œ∞_»∞: <å‰õΩ `≥eã≤#O`«=~°‰õΩ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ J^èŒóѨu`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. |_ç ZQÆQ˘@ì@O, ^èŒ∂=∞áê#O K≥Ü«∞º@O, J#=ã¨~°"≥∞ÿ# `«QÍ^•Å∞, P_»O|~°O "≥Ú^ŒÖˇ·#q ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú.

JO`ÕHÍ^Œ∞, áÈ~åx KÀ@¡‰õΩ ‰õÄ_® áÈ`«∞<åfl~°∞. '=∞—: "Õ∞O K«^Œ∞=ÙH˘<Õ ~ÀAÖ’¡ WÖÏO\˜ q+¨Ü«∂Å∞ Hõh qh Z~°∞QÆO. #ˆ~O„^Œ∞_»∞: |Ǩïâß g∞~°∞ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "åi`À HõÅã≤ LO_»~°#∞ H˘O\Ï#∞. "å~°∞ huÉÏǨïºÖˇ·# =º‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»@O <å HõàÏ¡~å K«∂âß#∞. |Ǩïâß "å~°∞, gi`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO@∂=ÙO_˘K«∞Û. '=∞—: Wk KåÖÏ qz„`«O ã¨∞=∂! #ˆ~O„^Œ∞_»∞: "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok K≥_»∞ JÅ"å@¡‰õΩ Ö’#=@O <Õ <≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. q^•ºã¨Oã¨÷úÅ JkèHÍ~°∞Å∞, Ñ≤Å¡Å `«e¡`«O„_»∞Å∞ D q+¨Ü«∂Å#∞ XHõ HõO@ QÆ=∞x¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. JÖÏ "åà◊√¡ =∂\Ï¡_»∞H˘O@∂=ÙO>Ë „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’#∞Oz "åi =^ŒÌH˘zÛ z~°∞#=Ùfi`À ''g∞ˆ~O =∂\Ï¡_»∞H˘O@∞<åfl~°∞?—— Jx J_çQÍ~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ('=∞—#∞ K«∂ѨÙ`«∂): DÜ«∞#`À áê~î°âßÅÅ QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. <Õ\ ˜ q^•º~°∞÷úÅ #_»=_ç LO_»=Åã≤# suÖ’ LO_»@O ÖË^Œ∞.

Wk q#QÍ<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆOcè~° ã¨fi~°OÖ’ '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''WÖÏ\˜ ã¨OÉèÏ+¨} =∞Ozk HÍ^Œ∞. ^≥·= ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# "Õ\ ˜Ö’#∂ =Ú#∞QÆ~å^Œ∞. #∞=Ùfi giHõO>Ë =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃÑ^ŒÌ"å_çq, q"ÕHõO QÆÅ"å_çq. JÖÏ\˜ q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_»\ÏxH˜ #∞=Ùfi „áÈ`«ûÇ≤ÏOK« ‰õÄ_»^Œ∞.—— JѨC_»∞ #ˆ~O„^Œ∞_ç =Ü«∞ã¨∞û ã¨∞=∂~°∞ ѨO^˘q∞‡^Õà◊√¡, '=∞—‰õΩ ã¨∞=∂~°∞ W~°"≥· Zxq∞^Õà◊√¡. '=∞— Ål˚`«∞_»Ü«∂º_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, `«H˜¯#"å~°∞ =∞ø#O =Ç≤ÏOKå~°∞.

76

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«~∞° "å`« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ `«$Ñ≤`Î À Éè’[#O KÕã∂¨ =Î ÙO>Ë, „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ xÅ|_ç "åix ã¨O`À+¨O`À K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. P<å\˜ ~å„u „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å P#O^•xH˜ "Õ∞~° ÖËHõáÈ~ÚOk. Éè’[#O KÕâßHõ Éèí‰õΩÎÅ∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’ Ѩ~°z# KåѨg∞^Œ q„â◊q∞OKå~°∞.

PÜ«∞#`À "å~°∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. J^˘Hõ P#O^Œ ã¨O`«ÖÏ LOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À 'q*Ï˝# QÆQÆ#=Ú# „¿Ñ=∞ K«O„^Œ∞_»∞— J<Õ áê@ áê_»=∞#QÍ<Õ, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê@ „áê~°OaèOKå_»∞.

H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞$^ŒOQÆ `åàÏÅ∞ áê@‰õΩ J#∞=ÙQÍ "å~ÚOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. q*Ï˝# QÆQÆ#=Ú# „¿Ñ=∞K«O„^Œ∞_»∞ ѨÓ~°‚ aO|=Ú# L^Œ~ÚOK≥#∞ IIqII „¿Ñ=∞ áÈ@∞# JÅÅ∞ á⁄Oy á⁄~°Å∞K«∞ÖËz Jxflk‰õΩ¯Å áêÔ~#∞ IIqII ^Õ= [Ü«∞=∞QÆ∞ h‰õΩ ^Õ"åk^Õ=Ù_»=Ù [Ü«∞=∞Ǩϟ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú IIqII K«O„^ŒaO|=Ú K«∞@∞ì "≥Å∞QÆ∞ `å~°Å su "≥∞~°Ü«Ú^Œ∞~°∞ h Éèí‰õΩÎÅ∞ IIqII HÍ~°∞}ºÑ¨Ó~°∞‚_»=Ù "å~°Å‰õΩ Ç≤Ï`«∞_»=Ù h "å_»∞^Œ∞=Ù "åi`À IIqII ã¨fi~°æ^•fi~°=ÚÅxfl D ~ÀA `≥~°∞=|_≥ K«∂_»∞! Hõ#∞flŠѨO_»∞QÆ IIqII #=ºk#=∞#∞ =∞ÅÜ«∞ Ѩ=#=Ú P#O^Œ `«~°OQÍÅ#∞ á⁄OyOK≥#∞ IIqII Ü≥∂QÆ∞ ÖˇÅ¡~°‰õΩ#∞ P#O^Œ=∞`«Î`« áê~°=â◊º=Ú Q˘ÅÊQÍ IIqII k=º„¿Ñ=∞ ã¨∞QÆO^èŒ =Ú#∞ Éèí∂q∞ g∞^Œ‰õΩ "≥∞Å¡QÍ "≥^Œ[Öˇ¡#∞ IIqII

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

#=ºk# Ѩ^Œ‡=Ú Ö’Hõ™êQÆ~°=∞O^Œ∞ qHõã≤OѨQÍ ™êÔQ#∞

IIqII

P Ѩ^Œ‡=Ú# J=∞‡ P#O^Œ sîq`À Pã‘#Ü≥ÿ∞ Ü«ÚO_≥#∞

IIqII

P#O^Œ=ÚQÆ =∞~°z ã¨∞^èŒ<≥@∞¡ =∞^èŒ∞Ѩ=ÚÅ∞ „QÀÅ∞K«∞#fl"À K«∂_»∞_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞ =∞~°Ñ≤OK«∞ qâ◊fi"≥∂ǨÏ#"≥∞ÿ# J=∞‡ "≥∂=Ú#∞ QÍOK«∞=Ú

IIqII

P"≥∞ Ѩ^Œ=ÚÅ K≥O`« P#O^Œ=∞`«∞ÎÖˇ· ÉèíHõÎ|$O^Œ=Ú ÖÏ_»∞#∞

IIqII

Jk ZO`« x~°∞Ѩ=∞=Ú P"≥∞ ÖÏ=}º=Ú P"≥∞ Hõ#∞Ѩ_ç#ѨÙ_»∞

IIqII

ǨÏ$^ŒÜ«∞O|∞ #O^Œ∞# Z\˜ì q™êÎ~°`« "åºÑ≤Î K≥O^Œ∞K«∞#∞O_»∞#∞

IIqII

<Õ#∞ g∞ JO^Œ~°#∞ #„=∞ ÉèÏ=O|∞# „áê^èÕÜ«∞Ѩ_»∞K«∞O\˜x

IIqII

J#fl^Œ=Ú‡ÖÏ~° P"≥∞ Ѷ¨∞#`«#∞ áê_» „¿Ñ=∞^•ã¨∞_»∞ HÀ~°∞#∞

IIqII

77

IIqII

D H©~°Î# QÍ#O KÕã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #$`«ºO K≥Ü«∞º<å~°OaèOKå~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞‰õÄ_® K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ #$`«ºO KÕâß~°∞. ã¨OH©~°Î# ѨÓiÎHÍQÍ<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Dâß#ºO "≥·Ñ¨Ù =™ê~åÖ’ ѨKå~°∞¡ K≥Ü«∞º™êQÍ~°∞. Ǩ„*Ï P =™ê~åÖ’<Õ ‰õÄ~°∞Ûx=Ù<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞

78

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J`«_ç =^ŒÌÔHo¡ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. '=∞—‰õÄ_® JHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Éèí‰õΩÎ}˜‚ K«∂ã≤ ''#∞=Ùfi HõÅÅ∞ HõO@∂ LO\Ï"å?—— Jx J_çQÍ~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞: J=Ù#O_ô. "≥Úhfl=∞^茺 XHõ qO`≥·# HõÅ =zÛOk. D „ѨѨOK«=∞O`å [ÖÏ=$`«"≥∞ÿ=ÙOk. Hõ#∞K«∂ѨÙ"Õ∞~å hˆ~. JO^Œ∞Ö’ H˘xfl Ѩ_»=Å∞ `ÕÅ∞`«∞<åfl~Ú. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ JuÃÑ^ŒÌ JÅÅ∞ K≥ň~y "å\˜x =ÚOz"Õâß~Ú. H˘O^Œ~°∞ =º‰õΩÎÅ`À ‰õÄ_® <Õ<˘Hõ <ÒHõÖ’H˜ ZHõ¯É’`«∞<åfl#∞. JѨC_»∞ XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞ [Å~åt g∞^Œ∞QÍ #_çzáÈ`«∂ =∂‰õΩ Hõ#|_®¤_»∞. ''D q^èŒOQÍ g∞Ô~ÖÏ #_»=QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞?—— Jx <Õ#_çQÍ#∞. P „ÉÏǨχ}∞_»∞ =∞O^ŒÇ¨ã¨O`À ''WHõ¯_Õg∞ Hõ+¨ìOÖË^Œ∞. hà◊§ J_»∞QÆ∞# XHõ =O`≥# LOk—— J<åfl_»∞. ''g∞ Ô~Hõ¯_»‰õΩ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞?—— Jx <Õ#∞ J_»QÍæ, ''Éèí"åhѨÓ~ü—— Jx |^Œ∞eKåÛ_»∞. ''HÍã¨Î PQÆO_ç, <Õ#∂ g∞`À =™êÎ#∞—— J<åfl<Õfl#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D =∂@Å∞ qO@∂O>Ë <å‰õΩ ~À=∂Oz`«=∞ø`ÀOk. Éèí‰õΩÎ_»∞: HÍx P „ÉÏǨχ}∞_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞: ''<Õ#∞ `˘O^Œ~À¡ L<åfl#∞. Ѩ_»=Ö’#∞Oz kQÆ\ÏxH˜ h‰õΩ WOHÍ ã¨=∞Ü«∞O LOk. <Õ#∞ "≥à◊√`«∞<åfl#∞. D ^•i QÆ∞~°∞ÎOK«∞H˘x <å "≥#∞ˆH ~å.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <å Xà◊√¡ ѨÙÅHõi™ÈÎOk. #∞=Ùfi gÖˇ·#O`« `˘O^Œ~À¡ =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O ã‘fiHõiOK«∞. ~å„u Ѩ^ŒH˘O_»∞ QÆO@ÅÜ«∂ºHõ #ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’<Õ <ÕÅ g∞^Œ Ѩ_»HõÅ∞ "Õã¨∞H˘x x„^Œ‰õΩ LѨ„Hõq∞OKå~°∞. =∞OQÆà◊"å~°O, JHÀì|~ü 17, 1882

`≥Å¡"åiOk. XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ x„^ŒÖËz K«∂¿ãã¨iH˜ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ∞ Ѩã≤ÉÏÅ∞_ç =∂ki kQÆO|~°∞Öˇ·, ^≥·g <å=∞㨇~°} KÕã¨∂Î QÆkÖ’ J@∂ W@∂ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.

PÜ«∞# HõO~î°ã¨fi~°O =∞^èŒ∞~åu=∞^èŒ∞~°OQÍ LOk. XHõ™êi QÆOQÍ#k "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î, =∞~˘Hõ™êi QÆkÖ’x ^Õ=Ùà◊§ z„`«Ñ¨\ÏÅ =^ŒÌ "≥∂HõiÅ∞¡`«∂, "Õ~˘Hõ™êi =∞^èŒ∞~°ã¨fi~°O`À Ѩq„`«<å=∞ H©~°Î# KÕã¨∂Î<åfl~°∞. WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞: ''"Õ^•Å∞, ѨÙ~å}ÏÅ∞, `«O„`«âß„™êÎÅ∞, w`«, QÍÜ«∞„u, ÉèÏQÆ=`«O, Éèí‰õΩÎÅ∞, ÉèíQÆ"å#∞_»∞.—— w`«#∞ L^ÕÌtã¨∂Î J<ÕHõ™ê~°∞¡ ''`åºw `åºw `åºw—— Jx JO@∞<åfl~°∞. `«^Œ∞Ѩi ''„|ǨχO #∞"Õfi, â◊H˜Îq #∞"Õfi, ¢ã‘Îq #∞"Õfi, ѨÙ~°∞+¨µ_»=Ù #∞"Õfi, q~å\ò #∞"Õfi, ã¨fi~å\ò #∞"Õfi. x`«ºO #∞"Õfi, bÖÏ=∞Ü«Ú_»=Ù #∞"Õfi. K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎ fiÅ∂ #∞"Õfi—— Jx =∂\˜=∂\˜H© JO@∞<åfl~°∞.

WO`«Ö’ HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’#∞, qëê‚fiÅÜ«∞OÖ’#∞ =∞OQÆà◊Ǩ~°`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú.

HõOK«∞QÆO@Å∞ "≥∂QÆ∞`«∞<åfl~Ú, â◊OY<å^•Å∞ q#=ã¨∞Î<åfl~Ú. Éèí‰õΩÎÅ∞ ÖËz ɡ·\ ˜H˜=zÛ K«∂¿ãã¨iH˜ PÅÜ«∞ L^•º#=#OÖ’ ѨÓ*Ï~°∞Å∞, <ÒHõ~°∞¡ ѨÓ[ʼnõΩ ѨÙ=ÙfiÅ∞ ¿ãHõiOK«@O Hõ#|_çOk. #ǨÏ|`«∞ÎÖ’ "Õ∞à◊QÍà◊√¡ "Õ∞Å∞H˘Å∞Ѩ٠w`åÅ∞ PÖÏÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞.

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

79

#ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ∞ HÍÅHõ$`åºÅ∞ =ÚyOK«∞H˘x „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Dâß#º =™ê~åÖ’ ѨtÛ=∞OQÍ xÅ|_ç L<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞: ѨOK«=\˜ =^ŒÌ <å#H± ã¨O„Ѩ^•Ü«∞Ѩ٠™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ H˘O^Œ~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O K«∂âß#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, "å~°∞ x#fl<Õ =KåÛ~°∞. (#ˆ~O„^Œ∞_ç`À) g∞~°O`å KåѨ g∞^Œ XHõ\ ˜QÍ ‰õÄ~ÀÛO_ç. K«∂_®Åx ‰õΩ`«∂ǨÏÅѨ_»∞`«∞<åfl#∞. Éèí‰õΩÎÅO`å KåѨ g∞^Œ Pã‘#∞ÅÜ«∂ºHõ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P#O^ŒO`À "åix ѨiH˜ã¨∂Î ã¨OÉèÏ+¨} "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ™ê^èŒ<å#∞ëêª<åÅ QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=# `≥KåÛ_»∞. (¢ã‘ÎÅ`À ™ê^èŒ# x¿+^èŒO - ã¨O`å#ÉèÏ=O JuѨq„`«O) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^•^Œ∞Å`À): Jxfl P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å ™ê~°O ÉèíˆHÎ. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞¿ãÎ q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ Åaè™êÎ~Ú. #ˆ~O„^Œ∞_»∞: ¢ã‘ÎÅ`À‰õÄ_® ™ê^èŒ#Å∞ K≥Ü«∞º@O `«O„`«âߢ™êÎÖ’¡ ¿Ñ~À¯|_çO^•? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=hfl =∞Oz^•~°∞Å∞ HÍ=Ù ã¨∞=∂! KåÖÏ Hõiî#"≥∞ÿ#q. D ™ê^èŒ#Å ^•fi~å J^èŒóѨ`«#=∞ÜÕ∞º J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=. ¢ã‘Î`À ‰õÅã≤ g~° ÉèÏ=O`À#∂, ^•ã‘ÉèÏ=O`À#∂, =∂`«$ÉèÏ=O`À#∂ – =¸_»∞ s`«∞Å∞QÍ ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º=K«∞Û. g~°ÉèÏ= ™ê^èŒ# Jq∞`« Hõ+¨ìO. <åk =∂`«$ÉèÏ=O. ^•ã‘ÉèÏ=O ‰õÄ_® =∞Oz^Õ. HÍx ã¨O`å#ÉèÏ=O JuѨq„`«ÉèÏ=O. JѨC_»∞ <å#H± ѨOnä ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ QÆkÖ’H˜ =ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ Jaè"å^ŒO KÕã¨∂Î ''#"≥∂ <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞—— Jx J<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "åix Pã‘#∞Å==∞<åfl~°∞. (ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ã¨=∞ã¨Î=¸ ™ê^茺"Õ∞) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ™ê^茺O HÍx^Õn ÖË^Œ∞ ã¨∞=∂! PÜ«∞# Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂áêxfl Z=~°∂ =i‚OK«ÖË~°∞. PÜ«∞#‰õΩ ã¨=∞ã¨ÎO ™ê^茺"Õ∞. Ѷ¨ÖÏ<å `À@Ö’ W^ŒÌ~°∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞O_Õ"å~°∞.

P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Ö’¡ "å~°∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. XHõ ~ÀA <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ P ^•i# áÈ=@O [iyOk. PÜ«∞# Z=~À `≥eã≤ XHõ Ü≥∂y <å~°^Œ∞}˜‚ WÖÏ J_çQÍ_»∞: ''g∞~°∞ „j=∞<åfl~åÜ«∞}∞_ç =^ŒÌ#∞Oz =ã¨∞Î<åfl~å? PÜ«∞# „Ѩã¨∞Î`«O UO KÕã¨∞Î<åfl~°∞?—— JO^Œ∞‰õΩ <å~°^Œ∞_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞: 'PÜ«∞# XHõ ã¨∂k ɡ[˚O QÆ∞O_® U#∞QÆ∞Å#∞, XO>ˇÅ#∞ ѨOÑ≤OK«@O, ~°Ñ≤ÊOK«@O K«∂âß#∞.— P =∂@Å∞ qx P Ü≥∂y 'ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JO`å ã¨∞™ê^茺"Õ∞.

WO^Œ∞Ö’ Pâ◊Û~°ºO Ug∞ÖË^Œ∞ ã¨∞=∂!— Jx J<åfl_»∞. HÍx Ô~O_»= Ü≥∂y, 'Uq∞\©? ã¨∂kɡ[˚O QÆ∞O_® U#∞QÆ∞Å#∞ ѨOÑ≤ã¨∞Î<åfl_®? Jk ZѨÊ\˜Hõ<åfl gÅ=Ù`«∞O^•? g∞~°∞ <å~åÜ«∞}∞_ç =^ŒÌ‰õΩ áÈ<ÕÖË^Œ∞— Jx J<åfl_»∞.

L^ŒÜ«∞O ã¨∞=∂~°∞ `˘q∞‡k QÆO@Öˇ·Ok. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

H˘#flQÆ~ü #∞Oz =∞<À"≥∂ǨÏ<£ ‰õΩ@∞O| ã¨"Õ∞`«OQÍ =KåÛ_»∞. J`«_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ''<Õ#∞ gix HõÅHõ`åΉõΩ fã¨∞H˘xáÈ`«∞<åfl#∞—— J<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞

80

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

"åi Ü≥∂QƈH∆=∂Å_çy ''gix HõÅHõ`åΉõΩ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åfl"å? <Õ_»∞ HÍsÎHõ=∂ã¨O P~°OÉèíO, JQÆã¨Î º=∂„`åk#O. h‰õΩ ÉÏQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx Pt™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. P `«~åfi`« #=Ùfi`«∂ "Õˆ~ q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. (#ˆ~O„^•^Œ∞ʼnõΩ ^蕺#x=∞QÆ∞flÅ==∞x LѨ^Õâ◊O) #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J`«_ç q∞„`«∞Å∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl<åÅ∞ KÕã≤=KåÛ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ PáêºÜ«∞OQÍ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À ''`«fi~°QÍ "≥o¡ ѨOK«=\˜Ö’x =@=$Hõ∆O H˜O^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ^蕺#O K≥~Úº, Pã¨#O W=fi<å?—— J<åfl~°∞.

L^ŒÜ«∞O ã¨∞=∂~°∞ Ѩk#fl~°‰õΩ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J`«_ç „|Ǩχã¨=∂[ q∞„`«∞Å∞ ѨOK«=\˜ áê^Œ=¸ÅO =^ŒÌ ^蕺#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍ¿ãѨ\ ˜H˜ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_çH˜ =KåÛ~°∞. '=∞—‰õÄ_® =KåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À ''^蕺#O KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’ b#"≥∞ÿáÈ"åe. ÃÑ·ÃÑ·<Õ `ÕÅ∞`«∂O>Ë ã¨=Ú„^ŒO ֒ѨÅ∞#fl ~°`åflÅ∞ JO^Œ∞`åÜ«∂?—— JO@∂ WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: „j HÍo <å=∞=Ú KÕH˘x Ö’`«∞‰õΩ kyá⁄=Ú‡, kyá⁄=Ú‡ ǨÏ$^ŒÜ«∂aúÖ’xH˜ ǨÏ$^ŒÜ«∂aú ֒ѨŠ"≥ÅÖËx ~°`åflÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞QÆ ^•ÔQ ‰õΩѨʉõΩѨÊÅ∞ =∞#™ê II„jII U H˘kÌ „QÆ∞O‰õΩÅÖ’ Uq∞ zHõ¯‰õΩ#fl =∞}∞ ÅO^Œ∞ÖË=x =∞k<≥OK«ÔHѨC_»∞ QÍ_è»nHõ∆#∞ |∂x =∞#ã¨∞ QÆ\ ˜ìQÆѨ\ ˜ì HÍo KÕÔ~_ç ^•i QÆ#∞Q˘x kyá⁄=Ú‡

II„jII

ã¨O„^Œ QÆ~°ƒùO|∞# q*Ï˝#QÆx QÆÅ^Œ∞ âßOu=Ú`«º=Ú ÅO^Œ∞ q„ÉèÏOu Q˘Å∞Ê#∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À_» âߢ™êÎ#∞ã¨~°}KÕ „áÈQÆ∞ KÕÜ«∞QÆÅ=Ù á⁄Å∞ѨÙQÆ "åxx II„jII Jaú ֒ѨŠu~°∞QÆ∞ P~°∞ uq∞OQÍ¡Å∞ HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞ Hõ|oOѨ EK«∞K«∞ q"ÕHõ=∞#∞ Ѩã¨∞Ѩ٠ѨÓã¨∞‰õΩO\˜"Õx "åx HÀ~°Å#∞O_ç HÍK«∞ P "åã¨# Hõ_»e QÆ~°ƒù=Ú# Ѩ~°zÜ«Ú#flq KåÅ "≥ÅÖËx ~°`åflÅ∞ Z#ÖËx =Ú`åºÅ∞

II„jII

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞x ѨÅ∞‰õΩ h"åÅH˜Oz Ñ≤_çÔHà◊¡ Q˘x~°=Ú‡ =_ç ^•xÖ’ ^Œ∞q∞H˜

j

81

II„jII

(„|Ǩχã¨=∂[O - ã¨=∂[ ã¨O㨯~°} - "≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O, `«^Œ∞Ѩi Ö’HõtHõ∆}) #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J`«_ç q∞„`«∞Å∞ ѨOK«=\˜ J~°∞QÆ∞#∞Oz ky „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "åi`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ `«=∞ QÆkˆHã≤ #_çz =ã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# =∂@Å∞ H˘#™êyOKå~°∞: ''#∞=Ùfi ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù hà◊¡Ö’ =Úxy`Õ uq∞OQÆÅO Ѩ@∞ì‰õΩO@∞Ok. ǨÏ$^ŒÜ«∞~°`åflHõ~° JQÍ^èŒ [ÅOÖ’ HÍ=∞„HÀ^è•Å<Õ P~°∞ uq∞OQÆÖÏÅ∞<åfl~Ú. HÍx q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ<Õ Ñ¨ã¨∞Ѩ٠~åã¨∞H˘O>Ë Jq x#∞fl `åHõÖË=Ù. q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ L^Œ~ÚOK«‰õΩO_® ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO, ÖˇHõÛ~°¡ =Å¡ #∞=Ùfi UO ™êkèOK«QÆÅ=Ù? ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO – `«H˜¯#^ŒO`å Jã¨`«ºO. J`«_Õ =ã¨∞Î=Ù, `«H˜¯#^ŒO`å Jã≤Î`«fiO ÖËxk. J^Õ q"ÕK«#. ''"≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞Ok~°OÖ’ „Ѩu+≤ªOK«∞HÀ. HÍ"åÅO>Ë P `«~°∞"å`« ÖˇHõÛ~°∞¡ WK«∞ÛHÀ. q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ ÖˉõΩO_® ˆH=ÅO '„|ǨχO— J#QÍ<Õ ã¨iáÈ`«∞O^•?

J^≥ÖÏQÆO>Ë =\˜ì â◊OYO Tk#@¡=Ù`«∞Ok. XHõ Hõ^äŒ q#O_ç: ''XHõ „QÍ=∞OÖ’ Ѩ^Œ‡Ö’K«#∞_»<Õ Ü«Ú=‰õΩ_»∞O_Õ"å_»∞. P „QÍ=∞OÖ’ JO^Œ~°∂ J`«}˜‚ 'áÈ_À— Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. P „QÍ=∞OÖ’ áê_»∞|_»¤ ^Õ"åÅÜ«∞O XHõ\ ˜ LOk. PÅÜ«∞ „áêOQÆ}=∞O`å ~åq, =∞„i "≥Ú^ŒÖˇ·# =$H∆ÍÅ`À xO_ç LOk. QÆ~°ƒùQÆ∞à’¡ QÆaƒÖÏÅ∞ QÆ∂à◊√¡Hõ@∞ìH˘x x"åã¨O KÕã¨∞Î<åfl~Ú. <ÕÅO`å ^èŒ∂o, QÆaƒÖÏÅ Ô~@ìÅ`À xO_çáÈ~Ú=ÙOk. D HÍ~°}OQÍ P PÅÜ«∞OÖ’H˜ Z=~°∂ "≥àı¡"å~°∞ HÍ^Œ∞. ''XHõ ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O „QÍ=∞ã¨∞÷úʼnõΩ â◊OMÏ~å=O qxÑ≤OzOk. K≥=ÙÅ∞ iH˜¯Oz q<Õã¨iH˜ P â◊|ÌO áê_»∞|_»¤ ^Õ"åÅÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù#∞Oz =™ÈÎO^Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. Z=~À P ^Õ"åÅÜ«∂xfl ÉÏQÆ∞KÕ~ÚOz q„QÆÇ¨Ï „Ѩu+¨ª KÕâß~°∞ HÍÉ’Å∞ – JO^Œ∞KÕ`« ™êÜ«∞OHÍÅO Ǩ~°u [~°∞QÆ∞`ÀO^Œx ÉèÏqOz „QÍ=∞OÖ’x PÉÏÅQÀáêÅO ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å~°úO PÅÜ«∞O =^ŒÌ‰õΩ Ѩ~°∞QÆ∞Ѩ~°∞QÆ∞# =KåÛ~°∞. HÍx JHõ¯_»‰õΩ =zÛ K«∂¿ãÎ PÅÜ«∞O Ü«∞^䕄ѨHÍ~°O áê_»∞|_»¤ J=`å~°O`À<Õ Hõ#|_çOk. XHõ „QÍ=∞ã¨∞÷_»∞ `«Å∞Ѩ٠`≥iz K«∂_»QÍ áÈ_À XHõ =¸Å xÅ|_ç â◊OYO T^Œ∞`«∞<åfl_»∞. q„QÆÇ¨Ï „Ѩu+¨ª ÖË^Œ∞. QÆaƒÖÏÅ Ô~@ìÅ`À xO_ç=ÙOk. JѨC_»`«_»∞ áÈ_À #∞^ÕÌtOz WÖÏ ˆHHõ"Õâß_»∞.

WkÜÕ∞q∞~° =∞O^Œ=∞f q„QÆǨÏ=∂ <≥ÅH˘ÅÊ=Ù (=∞e#=Ú<å `˘ÅyOѨ=Ù) PÅÜ«∞=Ú# â◊OY∂^Œ∞K«∞ QÆQÀæÅ∞#∞ QÍqO`«∞=Ù IIWII

82

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

JǨÏiflâ◊OÉÏQƉõΩO_» UHÍ^Œt QÆaƒÅ=ÚÅ∞ H©Hõ~° ÉÏHõ~° =∞#∞K«∞ (QÆO^Œ~°QÀà◊=Ú KÕÜ«Ú#∞)

j

IIWII

''ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞Ok~°OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „Ѩu+≤ªOKåÅ#∞‰õΩO>Ë, PÜ«∞#∞fl á⁄O^•Å#∞‰õΩO>ˆ ˆH=ÅO 'Éèí∂, Éèí∂— Jx â◊OYO Tk`Õ Uq∞\˜ „ѨÜ≥∂[#O? HÍ|\˜ì "≥Ú^Œ@ =∞#ã¨∞û#∞ â◊√kúK≥~Úº. ''=∞#ã¨∞û Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P Ѩq„`«"≥∞ÿ# Pã¨#OÖ’ =zÛ‰õÄ~°∞ÛO\Ï_»∞.

QÆaƒÖÏÅ Ô~@ìÅ∞O>Ë ^Õ=Ù}˜‚ „Ѩu+≤ªOK«ÖËO. Ѩ^ŒH˘O_»∞ QÆaƒÖÏÅO>ˇ Ѩ^ŒH˘O_»∞ WO„kÜ«∂Å∞. =ÚO^Œ∞ =∂^èŒ=Ù}˜‚ „Ѩu+¨ª K≥~Úº. P g∞^Œ@ W+¨ì=ÚO>Ë LѨ<庙êÅ∞ W=Ùfi. ''=ÚO^Œ∞ =Ú#Hõ"Õã≤ ~°`åflÅ#∞ "≥eH˜ fã¨∞‰õΩ~å. P `«~°∞"å`«<Õ W`«~° Ѩ#∞Å∞ ã¨∞=∂! =Ú#Hõ "≥Ü«∞º\ÏxH˜ ã≤^ŒúѨ_»~°∞! ™ê^èŒ# ÖË^Œ∞, Éèí[# ÖË^Œ∞, q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ ÖË=Ù. zÅ∞Hõ ѨÅ∞‰õΩÅ =∂ki Ô~O_»∞ =∂@Å∞ <ÕiÛ "≥O@<Õ ÖˇHõÛi¡=fi@"Õ∞! ''W`«~°∞ʼnõΩ LѨ^ÕtOK«@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#"≥∞ÿ<åHõ ÉèíQÆ=^•^Õâßxfl á⁄Ok#ѨC_»∞ Ö’‰õΩʼnõΩ É’kèOK«=K«∞Û.—— (Jq^•º ¢ã‘Î - PO`«~°OyHõ ÉèíH˜Î`À ã¨~°fiO =â◊=∞ø`å~Ú) WÖÏ =∂\Ï¡_»∞`«∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù =™ê~åÖ’H˜ =zÛ xÅ|_®¤~°∞. '=∞— ѨHõ¯<Õ xÅ|_ç L<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\˜=∂\˜H© ''q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ ÖËx^Õ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^ŒÖË~°∞—— JO@∂O_»@O qx '=∞— `«#Ö’ WÖÏ J#∞HÀ™êQÍ_»∞: 'q"ÕHõ "≥·~åQͺÅO>Ë HÍq∞h HÍOK«<åÅ#∞ `«ºlOK«@=∂?— '=∞—‰õΩ q"åǨÏ"≥∞ÿOk. =Ü«∞ã¨∞û 28 ã¨OIIÅ∞† HõàÏâßÅÖ’ K«kq POQÆ¡q^Œº#∞ JÉèíºã≤OKå_»∞. '=∞— („j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): '#∞=Ùfi x~å^Œiã¨∞Î<åfl=Ù. <Õ#∞ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞H˘O\Ï#∞— Jx ÉèÏ~°º ɡki¿ãÎ UO K≥Ü«∂ºe? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (QÆOcè~°OQÍ): JÖÏO\˜ ÉèÏ~°º#∞ Ѩi`«ºlOKåe. P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀx=Ùfi, =∞ˆ~^≥·<å KÕã¨∞HÀx=Ùfi. ÉèíQÆ=<å‡~°æOÖ’ J_»¤O‰õΩÅ∞ "Õ¿ã ÉèÏ~°º Jq^•º„ã‘Î.

D =∂@Å∞ qx '=∞— QÍ_è»OQÍ Ü≥∂zã¨∂Î, QÀ_»#∞ P#∞H˘x xÅ|_çáÈÜ«∂_»∞. #ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ∂ =∞ø#O áê\˜OKå~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ '=∞— =^ŒÌ‰õΩ =zÛ "≥∞Å¡QÍ J`«_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞.: ''ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ JO`«~°OQÆOÖ’ LO>Ë ~åA, ^Œ∞+¨ì„Ѩ[Å∞, ÉèÏ~°º – JO`å J`«_ç =â◊OÖ’H˜ =™êÎ~°∞. Éèí~°Î‰õΩ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î=ÙO>Ë ÉèÏ~°º ‰õÄ_® „Hõ"Õ∞}Ï ÉèíQÆ=<å‡~°æO J#∞ã¨iã¨∞ÎOk. Éèí~°Î `å#∞ =∞Oz"å_»~Ú`Õ Dâ◊fiˆ~K«Ûù=Å¡ ÉèÏ~°º‰õÄ_® ã¨Ô~·# =∂~åæxH˜ =ã¨∞ÎOk.——

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

83

'=∞— zO`åyflÖ’ ^ŒQÆ∞ú_Ò`«∞<åfl_»∞. ֒֒ѨŠWÖÏ J#∞H˘O@∞<åfl_»∞: 'P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞H˘O>Ë KÕã¨∞HÀh, <Õ<ÕO KÕ™êÎ#∞?— '=∞— (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): ã¨O™ê~°OÖ’ KåÖÏ ÉèíÜ«∞O "Õã¨∞ÎOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—, #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À): x["Õ∞. JO^Œ∞ˆH K≥·`«#∞ºÅ∞ x`åº#O^Œ∞_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'K«∂_»∞ `«=Ú‡_»∂! ã¨O™ê~°OÖ’ r=ÙʼnõΩ QÆu ÖË<Õ ÖË^Œ∞.— '=∞—`À UHÍO`«OÖ’ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''K«∂_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Î HõÅ∞QÆHõáÈ`Õ =∞~ÀQÆu ÖË<Õ ÖË^Œ∞ ã¨∞=∂! ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄O^•Hõ ã¨O™ê~°O KÕã≤<å ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`« „Ѩ^ÕâßʼnõΩ "≥o¡ ™ê^èŒ#Å ^•fi~å â◊√^ŒúÉèíH˜Îx ã¨=Úáêi˚¿ãÎ – ã¨O™ê~°OÖ’ L#flѨÊ\˜H© ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. K≥·`«#∞ºÅ‰õΩ QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅ∂ LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ <å=∞=∂„`«O QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞. J<å㨉õΩÎÖˇ· LO_Õ"å~°∞.—— =∞^蕺ǨÏfl"≥∞ÿOk. PÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ[Å∞ =Úyâß~Ú. <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞iÊOKå~°∞. PÅÜ«∞O `«Å∞ѨÙÅ∞ =¸¿ãâß~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éè’[<åxH˜ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. #ˆ~O„^•k Éèí‰õΩÎÅ∂ <å_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À Hõeã≤ „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, JHÀì|~ü 22, 1882 JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞~ L^ŒÜ«∞O 9 QÆO@Å∞. <Õ_»∞ q[Ü«∞^Œâ◊q∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åÅÜ«∞OÖ’ `«=∞ QÆkÖ’ z#fl=∞OK«O g∞^Œ q„â◊q∞Oz L<åfl~°∞. '=∞— <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. J`«_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞.

H˘kÌ~ÀAÅ∞QÍ ~åMÏÖò N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ LO@∞<åfl_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#fl ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~åOÖÏÖò, Ǩ„*Ï JHõ¯_Õ LO@∞<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£ JѨC_»Ñ¨C_»∞ =zÛáÈÜÕ∞"å~°∞. ÉÏ|∂~åO PÜ«∞#∞fl XHõ\’ Ô~O_À™ê~°∞¡ ^Œi≈OKå_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^Œ∞~åæѨÓ[‰õΩ g∞‰õΩ ÃãÅ=Ù eKåÛ~å? '=∞—: WKåÛ~°∞. ã¨Ñ¨Îq∞, J+¨ìq∞, #=q∞ – D =¸_»∞ ~ÀAÅ∂ <Õ#∞ ˆHâ◊=¿ã<£ WO\˜H˜ "≥àϧ#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JÖÏQÍ? '=∞—: ^Œ∞~åæѨÓ[ g∞^Œ K«Hõ¯x "åºMϺ#O q<åfl#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^•xx QÆ∞iOz K≥ѨC. '=∞—: ˆHâ◊=¿ã<£ WO\’¡ „Ѩu~ÀE L^ŒÜ«∞O Ѩk ÖËHõ Ѩ^ŒH˘O_»∞ QÆO@Å =~°‰õΩ Láêã¨# [iˆQk. Láêã¨<å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ˆHâ◊=¿ã<£ ^Œ∞~åæѨÓ[#∞ QÆ∞iOz "åºMϺ#O

84

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

KÕâß_»∞. J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: Z=Ô~·<å ^Œ∞~åæ=∂`«#∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞Ok~°OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ ~åQÆey`Õ, ÅH©∆ ‡, ã¨~°ã¨fif, HÍiΈHÜ«Ú_»∞ (‰õΩ=∂~°™êfiq∞), q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ – g~°O^Œ~°∂ `«=∞O`« `å"Õ∞ J~°∞^≥OK«∞`å~°∞. ÅH©∆ ‡ JO>Ë ã¨OѨ^Œ, ã¨~°ã¨fif JO>Ë *Ï˝#O, HÍiΈHÜ«Ú_»O>Ë q„Hõ=∞O, QÆ}Ѩu JO>Ë ã≤kú – ^Œ∞~åæ^Õq ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞Ok~°OÖ’H˜ J~°∞^≥Oz`Õ W=hfl `«=∞O`« `å"Õ∞ =™êÎ~Ú.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - #ˆ~O„^•k PO`«~°Ow‰õΩÅ`À) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£ "åºMϺ<åxfl q<åfl~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õâß~°∞. JO`å q<åflHõ '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''#∞=Ùfi WHõ¯_»‰õÄ JHõ¯_»‰õÄ áȉõΩO_® u#flQÍ WHõ¯_çˆH ~å.

PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎÅ∞ WHõ¯_»‰õΩ =∂„`«"Õ∞ =™êÎ~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£ – g~°∞ <å PO`«~°Oy‰õΩÅ∞. g~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ HÍ~°∞ ã¨∞=∂! #∞=Ùfi XHõ ~ÀA giH˜ Pu^茺O W=Ùfi. #ˆ~O„^Œ∞_ç QÆ∞iOz h Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\˜?—— '=∞—: J`«}˜‚ ZO`À L#fl`«∞_çQÍ ÉèÏq™êÎ#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #ˆ~O„^Œ∞_çÖ’ Zxfl „ѨuÉèíÖ’ ѨiH˜OK«∞. ã¨Ow`«OÖ’#∞, K«^Œ∞=ÙÖ’#∞ Q˘Ñ¨Ê„ѨuÉèí LOk. ÃÑ·QÍ l`ÕO„kÜ«Ú_»∞. q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ_»@. z#fl<å\˜#∞Oz ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ·<Õ =∞#ã¨∞û HõÅ"å_»∞. (™êHÍ~°=∂? x~åHÍ~°=∂? - z#‡Ü«∞=¸iÎ ^蕺#O - =∂`«$ ^蕺#O) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ '=∞—`À ã¨OÉèÏ+≤OK«™êQÍ~°∞.: ''„Ѩã¨∞Î`«O h ÉèíQÆ=`ü zO`«# ZÖÏ ™êQÆ∞`ÀOk? h‰õΩ ™êHÍ~°O #K«∞Û`«∞O^•? ÖËHõ x~åHÍ~°=∂?—— '=∞—: WѨC_»∞ ™êHÍ~°O "≥·Ñ¨Ù =∞#ã¨∞û áÈ=@O ÖË^Œ∞. HÍh x~åHÍ~°OÖ’#∞ =∞#ã¨∞û ã≤÷ú~°OQÍ ÅQÆflO KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: K«∂âß"å? x~åHÍ~°OÖ’ XHõ¯™êiQÍ =∞#ã¨∞û ã≤÷ú~°O HÍÖË^Œ∞. „áê^äŒq∞Hõ ^Œâ◊Ö’ ™êHÍ~°"Õ∞ =∞Ozk. '=∞—: JÖÏ J~Ú`Õ =∞$}‡Ü«∞ q„QÆǨÅ#∞ ^蕺xOK«@=∂? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞$}‡Ü«∞ q¢QÆÆǨÅx ѨÅ∞‰õΩ`«∞<åfl "≥O^Œ∞‰õΩ? Jq z#‡Ü«∞ q„QÆǨÅ∞ ã¨∞=∂! '=∞—: JÖψQ HÍx=fiO_ç. HÍx HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# JOQÍÅ#hfl ^蕺xOKåe Hõ^•! „áê^äŒ q∞Hõ ^Œâ◊Ö’ ~°∂Ѩ^蕺#O KÕÜ«∞‰õΩO>Ë =∞#ã¨∞û ã≤÷~°O HÍ^Œx g∞~°∞ K≥áêÊ~°∞ Hõ^•! n<Õfl PÖ’zã¨∞Î<åfl#∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å<å~°∂áêÅ#∞ ^èŒi™êÎ_»∞ Hõ^•! JÖÏ J~Ú`Õ Hõ#fl`«e¡ ~°∂áêxfl ^蕺#O KÕÜ«∞=KåÛ? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: KÕÜ«∞=K«∞Û. `«e¡ QÆ∞~°∞=Ù† `«e¡ „|Ǩχã¨fi~°∂Ñ≤}˜. '=∞— =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞. H˘O`«¿ãѨܫ∂ºHõ =∞m§ '=∞— WÖÏ J_çQÍ_»∞: ''x~åHÍ~° ^蕺#OÖ’ ZÖÏO\˜ J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? ^•xfl =i‚OK« gÅ=Ù`«∞O^•?——

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

85

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠Ü≥∂zOz, ''J^≥ÖÏQÀ `≥Å∞™ê?—— JO@∂ HÍ¿ãûѨ٠=∞ø#OQÍ L<åfl~°∞. `«~°∞"å`« ™êHÍ~° x~åHÍ~° ^Œ~°≈<å#∞Éèí∂`«∞Å#∞ QÆ∞iOz '=∞—H˜ H˘xfl =∂@Ö’¡ `≥eáê~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: K«∂_»∞. nxx qâı+¨OQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë ™ê^èŒ#Å∞ P=â◊ºHõO. J^≥ÖÏQÆO>Ë `åà◊O "Õã≤=Ù#fl WO\’¡ #∞Oz x^èŒ∞Å#∞ fã¨∞HÀQÀi`Õ `åà◊O K≥qx "≥^ŒH˜ fã¨∞‰õΩ~å"åe. `åà◊O fã≤ ֒ѨʼnõΩ "≥àÏ¡e. P ÃÑ·# x^èŒ∞Å#∞ HõàÏ¡~å K«∂_»QÆÅ=Ù. =∞#ã¨∞ûÖ’ 'W^Œ∞QÀ `åà◊O K≥qx `≥KåÛ#∞, W^Œ∞QÀ `«Å∞Ѩ٠`≥iKå#∞, ÃÑ>ˇì `åà◊O ѨQÆ∞ÅQ˘\˜ì x^èŒ∞Å#∞ ÔQ·H˘<åfl#∞— Jx TÇ≤Ïã¨∂Î xÅ|_ç`Õ „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ ÖË^Œ∞. HÍ=Åã≤Ok ™ê^èŒ# ã¨∞=∂!

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#O`«∞_»∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∂ J#O`«∞Å∞ - Jhfl =∂~åæÖË - |$O^•=# ^Œ~°≈#O (*Ï˝#∞Å ^Œ$ëêì º J=`å~åÅ∞ Jã¨OMϺHõO - ‰õΩ\©K«∞_»∞ - f~°÷Ü«∂„`«Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ?) ''*Ï˝#∞Å∞ x~åHÍ~åxfl ^蕺x™êÎ~°∞. "å~°∞ J=`å~°`«`åÎfixfl JOwHõiOK«~°∞. J~°∞˚#∞_»∞, „jHõ$+¨µ‚}˜‚ ''#∞=Ùfi ѨÓ~°‚„|Ǩ‡xq—— Jx ã¨∞ÎuOKå_»∞. JѨC_»∞ „jHõ$+¨µ‚_»∞, J~°∞˚#∞_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''<Õ#∞ ѨÓ~°‚„|Ǩ‡xfl J=Ù<À HÍ^À `≥Åã¨∞H˘O\Ï=Ù QÍHõ. #∞=Ùfi <å`À ~å.—— WÖÏ JO@∂ XHõ KÀ@∞‰õΩ `À_˘¯x "≥o§ ''#∞=Ùfi UO K«∂ã¨∞Î<åfl=Ù?—— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ J~°∞˚#∞_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞: ''<Õ <˘Hõ =∞Ǩ=$H∆Íxfl K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. P =$Hõ∆O g∞^Œ #Å¡ <Õˆ~_»∞ ѨO_»¡ =∂ki QÆ∞`«∞ÎÅ∞ QÆ∞`«∞ÎÅ∞QÍ „"ÕÖÏ_»∞`«∞#fl ÖˇHõ¯ÖË#xfl Ѩà◊§#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.—— JѨC_»∞ Hõ$+¨µ‚_»∞ J`«_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''J~°∞˚<å! WOHÍ HÍã¨Î ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ K«∂_»∞. Jq Jã¨OMϺHÍÖˇ·# <Õˆ~_»∞Ѩà◊§ QÆ∞`«∞ÎÅ∞ HÍ=Ù ã¨∞=∂! ÖˇHõ¯ÖË#xfl <å =O\˜ Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥@∞ìxO_® "ÕÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞.—— JO>Ë P ѨÓ~°‚„|Ǩχã¨^Œ$â◊"≥∞ÿ# =$Hõ∆OÖ’ Jã¨OMϺHÍÖˇ·# J=`å~åÅ∞ =ã¨∞Î#flq áÈ`«∞#flq. ''Hõc~°∞^•ã¨∞‰õΩ x~åHÍ~°O g∞^Œ ZO`À x+¨ª LO_Õk. J`«_»∞ „jHõ$+¨µ‚}˜‚ QÆ∞iOz WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞: ''<Õ#∞ J`«}˜‚ ZO^Œ∞‰õΩ JiÛOKåe? QÀÑ≤HõÅ∞ K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘_»`å~°∞. J`«_»∞ HÀu =∂ki ÔQO`«∞Å∞"Õã¨∂Î #$`«ºO KÕ™êÎ_»∞. (#=Ùfi`«∂) <Õ#∞ ™êHÍ~°"å^Œ∞Å =^ŒÌ ™êHÍ~°"åkx, x~åHÍ~°"å^Œ∞Å =^ŒÌ x~åHÍ~°"åkx.—— '=∞— (#=Ùfi`«∂): Z=ix QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl"≥∂, J`«_»∞ (ÉèíQÆ=O`«∞_»∞) J#O`«∞_»∞.

JÖψQ g∞~°∂ J#O`«∞Å∞. g∞ JO`«∞ Z~°∞QÆÖË=Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): #∞=Ùfi `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl=Ù. h‰õΩ =∞~À q+¨Ü«∞O K≥|∞`å#∞.

K«∂_»∞, Jxfl =∞`åÅ#∞ ã‘fiHõiOKåe. Jxfl =∞`åÅ#∞ H˘O`« ™êkèOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. áê=ÙÖÏ@Ö’ XHõ áê=Ù XHõ ѨÓiΠѨi„Éèí=∞}O KÕ¿ãÎQÍx =∞^茺QÆ_çx KÕ~°∞HÀÖË^Œ∞† HÍx =∞^茺QÆ_çÖ’ „Ѩ"ÕtOKåHõ P áê=Ù#∞ =∞ˆ~ áê=Ó <≥QÆæÖË^Œ∞. '=∞—: J=Ù#O_ô.

86

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ü≥∂QÆ∞Ö’¡ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ"å~°∞ L<åfl~°∞ – |Ǩ˙^ŒHõ, ‰õΩ\©K«Hõ Jx. |Ǩ˙^Œ‰õΩ_»∞ J<ÕHõ f~å÷úÅ#∞ ^Œi≈ã¨∂ÎO\Ï_»∞QÍx J`«_çH˜ =∞#âß≈Ou WOHÍ ^ŒH˜¯=ÙO_»^Œ∞. ‰õΩ\©K«‰õΩ_»∞ ‰õΩ\©~°OÖ’ ã≤÷ú~°OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ Ü≥∂y. ‰õΩ\©K«‰õΩ_»∞ „Ѩ^äŒ=∞OÖ’ Jxfl f~å÷Å#∞ ^Œi≈OK«∞H˘x =∞#ã¨∞û#∞ ã≤÷~°O KÕã¨∞H˘#fl"å_»∞. =∞#âß≈Ou`À J`«_»∞ ã≤÷~°OQÍ XHõKÀ@ Pã¨#O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ^蕺x™êÎ_»∞. J`«_»∞ f~°÷ã¨÷ÖÏʼnõΩ áÈ"åÅ<Õ J=ã¨~°O ÖËx"å_»∞. XHõ¯KÀ@ ‰õÄ~°∞Û<Õ P#OkOK«QÆÅ_»∞. "åiÖ’ Z=Ô~·<å XHõ~°∞ XHõ f~°÷ã¨÷ÖÏxfl ^Œi≈¿ãÎ, Jk ˆH=ÅO H˘`«Î ã¨∂ÊùiÎ xq∞`«Î"Õ∞. ''<å‰õΩ ã¨~°fi^èŒ~å‡Å#∞ XHõ™êi PK«iOKåeû =zÛOk. Ç≤ÏO^Œ∂, =∞ǨÏ=∞‡nÜ«∞, ¢ÔH·ã¨Î= =∞`åÅ#∞ ã‘fiHõiOz áê\˜OKå#∞. PÃÑ·# âßHõÎ, "≥·+¨‚=, "Õ^•O`« ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å#∞ ÔQ·H˘x áê\˜OKå#∞. <Õ#∞ Hõ#∞Q˘#fl ã¨`«ºO U=∞O>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ – JO^Œ~°∂ J`«}˜‚ KÕ~°\ÏxˆH „Ѩܫ∞uflã¨∂Î<åfl~°∞. HÍx "Õˆ~fi~°∞ =∂~åæÅ#∞ J#∞ã¨iã¨∞Î<åfl~°∞. ''f~°÷Ü«∂„`«ÅÖ’ XHÀ¯™êi <å‰õΩ ZO`À Hõ+¨ìO HõeˆQk. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞`À HÍjÖ’ ~å*ÏÉÏ|∞QÍi WO\’¡ ‰õÄ~°∞Ûx ˆH=ÅO _»|∞ƒ, [g∞O^•s ã¨OQÆ`«∞Å#∞ qx U_»fi™êQÍ#∞. ##∞fl ZHõ¯_»‰õΩ fã¨∞H˘KåÛ=Ù `«b¡? ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’<Õ Ç¨~ÚQÍ HÍÅO QÆ_»∞ѨÙ`«∂O_Õ"å_ç<Õ Jx qÅÑ≤OKå#∞. „Ѩܫ∂QƉõΩ "≥àϧ#∞. W`«~° „Ѩ^ÕâßÖ’¡ K«∂ã≤# suÖ’<Õ K≥@∞ì KÕ=∞Å∂, ÉÏ=ÙÅ∞ QÆ∞O@Å∂ K«∂âß#∞. ''HÍx f~°÷úã¨÷ÖÏÅÖ’ ÉèíQÆ=^Œ∞nÌѨ# `«Ñ¨ÊHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞`À |$O^•=<åxH˜ "≥àÏ¡#∞. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ ‰õΩ@∞O|O"å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. ǨÏ$^ŒÜü∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. HÍmÜ«∞ ^Œ=∞# Ѷ¨∞\Ïìxfl K«∂_»QÍ<Õ <åÖ’ LnÌѨ# [xOzOk. <Õ#∞ áê~°=â◊ºOÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂#∞. z#fla_»¤‰õΩ ™êfl#O KÕ~ÚOKÕ@∞¡ ǨÏ$^ŒÜü∞ <å‰õΩ JHõ¯_» ™êfl#O KÕ~ÚOKÕ"å_»∞. ''™êÜ«∞O„`åÅ∞ Ü«∞=Ú<å#n f~åxH˜ +≤HÍ~°∞‰õΩ "≥àı§"å_»#∞. "Õ∞`«‰õΩ =<åxH˜ áÈ~Ú uiy=ã¨∂Î#fl QÀ=ÙÅ#∞ K«∂_»@O`À<Õ <å‰õΩ P Hõ$+¨µ‚_ç ÉèÏ"ÀnÌѨ# Hõey Ñ≤zÛ"å_ç =∂ki 'Hõ$+¨µ‚_≥Hõ¯_»? Hõ$+¨µ‚_≥Hõ¯_»?— JO@∂ ˆHHõÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ>Ëì"å}˜‚. ѨšH©Ö’ ZH˜¯ âߺ=∞‰õΩO_»O, ~å^蕉õΩO_»O1 ^•i# áÈÜ«∂#∞. QÀ=~°ú# yi Hõà◊§Ñ¨_»QÍ<Õ Ñ¨Å¡H© ky "≥O@<Õ XHõ¯ Ѩ~°∞QÆ∞#áÈ~Ú H˘O_» g∞^Œ xÅ|_®¤#∞. ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺ㨇$ux HÀÖ’ÊÜ«∂#∞. JѨC_»∞ P H˘O_» „áêO`«"åã¨∞Å∞ ##∞fl H˘O_»g∞k#∞Oz kOáê~°∞. P ^•i á⁄_»=Ù<å ѨzÛHõ |Ü«∞à◊√¡, K≥@∞ì KÕ=∞Å∞, ÖËà◊√§ JxflO\˜x K«∂ã¨∂Î ÉÏǨϺK≥·`«#ºO HÀÖ’ÊÜ«∂#∞.

Hõhflà◊§`À =„™êÎÅ∞ `«_çã≤áÈÜ«∂~Ú. ѨšH©Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx 'F Hõ$ëê‚! Jhfl L#flq HÍx #∞=Ùfi =∂„`«O Hõ#|_»@O ÖË^Õ!— Jx =∞#ã¨∞ûÖ’ Jq∞`« "Õ^Œ#`À <À@ =∂@ ÃÑQÆÖËk HÍ^Œ∞. ǨÏ$^ŒÜü∞ ѨšH© "≥O>Ë #_çKÕ"å_»∞. ѨšH© É’~¸Å#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ fã¨∞ÔHà◊§=∞x ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»∞.

1. =∞^äŒ∞~°‰õΩ ã¨g∞áê#, ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å rq`åÅ`À ã¨O|O^èŒO Hõey# „Ѩ^ÕâßÅ∞.

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

87

''QÆOQÍ=∂~Ú (XHõ Éèí‰õΩÎ~åÅ∞) ##∞fl Jq∞`«OQÍ Jaè=∂xOKÕk. P"≥∞ Hõ_»∞ =$^Œ∞ú~åÅ∞. x^èŒ∞=#O =^ŒÌ XHõ ‰õΩ\©~°OÖ’ XO@iQÍ x=ã≤ã¨∂ÎO_Õk. <å ÉèÏ"åxfl, <å ã≤÷ux ѨiH˜Oz, '™êH∆Í`«∂Î ~å^è•^Õq =∂#=^ÕǨÏO ^•eÛ =zÛOk— Jx ѨeˆHk. ##∞fl P"≥∞ '^Œ∞ÖÏb— Jx ã¨OÉ’kèOKÕk. P"≥∞ =^ŒÌ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ WO\˜H˜ áÈ=@O, ™êfl#O KÕÜ«∞@O, Éè’[#O KÕÜ«∞@O Jhfl =∞~°záÈÜÕ∞"å}˜‚. XHÀ¯~ÀA ǨÏ$^ŒÜü∞ "Õ∞O |ã¨KÕã≤# WO\˜#∞Oz Éè’[#O `≥zÛ <å‰õΩ ÃÑ>Ëì"å_»∞. XHÀ¯™êi QÆOQÍ=∂~Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ =O@KÕã≤ <å‰õΩ Éè’[#O ÃÑ>Ëìk. ''QÆOQÍ=∂~Ú ÉèíQÆ=^•"ÕâßxH˜ Ö’#ÜÕ∞ºk. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ [#O ÃÑ^ŒÌQÆ∞OѨÙQÍ =zÛ P"≥∞#∞ K«∂¿ã"å~°∞. XHõ ~ÀA JÖÏO\˜ ÉèíQÆ=^•"Õâ◊OÖ’ P"≥∞ ǨÏ$^ŒÜü∞ Éèí∞*ÏÅ g∞^Œ ZH˜¯ ‰õÄ~°∞ÛOk. ''QÆOQÍ=∂~Ú =^ŒÌ #∞Oz HõÅHõ`åΉõΩ uiy ~å=\ÏxH˜ <å‰õΩ =∞#㨯iOK«ÖË^Œ∞.

QÆOQÍ=∂~Ú =^ŒÌ <Õ#∞ x=ã≤OK«\ÏxH˜ Jxfl U~åÊ@∂¡ [iQÍ~Ú. <å HÀã¨O LѨC_»∞aÜ«∞ºÑ¨Ù J#flO =O_Õ@@∞¡QÍ#∂, ‰õΩ\©~°OÖ’ XHõ "≥·Ñ¨Ù QÆOQÍ=∂~Ú Ñ¨_»Hõ, =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù <å Ѩ_»HÍ U~åÊ@~Ú<å~Ú. ''Jxfl U~åÊ@∞¡ [iQÍ~Ú. JѨC_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«Ú_»∞ <å`À 'h ÔHѨC_»∂ Jr~°‚ ~ÀQÆO. x<≥fl=~°∞ K«∂ã¨∞H˘O\Ï~°∞?— Jx ѨÅ∞HõQÍ QÆOQÍ=∂~Ú "≥O@<Õ 'P zO`« h ÔHO^Œ∞‰õΩ? <Õ#∞ L<åfl#∞. <Õ#∞ K«∂ã¨∞H˘O\Ï#∞. <Õ#∞ ¿ã= KÕ™êÎ#∞— Jx ѨeH˜Ok. XHõ "≥·Ñ¨Ù ǨÏ$^ŒÜü∞ ##∞fl KÕ~ÚѨ@∞ìH˘x ÖÏQÆ∞`«∞<åfl_»∞. =∞~À "≥·Ñ¨Ù QÆOQÍ=∂~Ú. WÖÏ "åi^ŒÌ~°∂ ÖÏQÆ∞`«∂O>Ë <å `«e¡ (K«O„^Œ=∞}© ^Õq) *Ï˝Ñ¨HõO =zÛOk. J=∞‡ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’x #ǨÏ|`«∞ÎÖ’ XO@iQÍ x=ã≤™ÈÎOk Hõ^•! Jx `«ÅѨىõΩ =zÛOk. WHõ JHõ¯_» LO_»\ÏxH˜ =∞#™⁄ѨÊÖË^Œ∞. '<Õ#∞ áÈ=Åã≤O^Õ— Jx "≥O@<Õ QÆOQÍ=∂~ÚH˜ K≥¿ÑÊâß#∞. |$O^•=#Ѩ٠"å`å=~°}O <å‰õΩ ZO`À #zÛOk. H˘`«Î Ü«∂„f‰õΩÅ∞ "≥o`Õ „=[ ÉÏÅ∞~°∞ 'ǨÏi É’Ö’ – QÆ~î°s M’Ö’ (ǨÏi Jx K≥ѨC, =¸@ qѨC)— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞.—— =∞^蕺ǨÏflO 11 QÆO@Å∞ JÜ«∂ºHõ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍoHÍÅÜ«∞ „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞. =∞^蕺ǨÏflO HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞Oz ÖËz =∞m§ Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+≤ã¨∂Î ™êÜ«∞OHÍÅO =~°‰õΩ QÆ_çáê~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ „Ѩ}=<å^•<Àfl ÖËHõ 'Ǩ! K≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∂!— J<À LK«Ûiã¨∂Î<åfl~°∞.

PÅÜ«∂ÅÖ’ ã¨O^蕺HÍŠǨ~°`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·<å~Ú. <Õ_»∞ q[Ü«∞ ^Œâ◊q∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ =zÛ ^ÕqH˜ „Ѩ}q∞ÖÏ¡~°∞. P `«~°∞"å`« Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ áê^•aè=O^Œ<åÅ∞ KÕã≤ áê^Œ^èŒ∂o ã‘fiHõiOKå~°∞. ~åOÖÏÖò HÍm=∂`«‰õΩ Ǩ~°u WKåÛ_»∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~å"£∞ÖÏÖò#∞ ã¨OÉ’kèOz ''F ~å"£∞ÖÏÖò! #∞=Ùfi ZHõ¯_»—— Jx J_çQÍ~°∞. ^ÕqH˜ 'ã≤kú—1 <≥·"Õ^ŒºO JiÊOKå~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^•xfl ã¨Ê $t™êÎ~°∞. JO^Œ∞HÀã¨"Õ∞ ~å"£∞ÖÏÖò#∞ Ñ≤eKå~°∞. Éèí‰õΩÎÅO^ŒiH© ^•<À¡ HÍã¨Î W=fi=∞x K≥áêÊ~°∞.

1. HÍã¨Î =∞`«∞Î#∞ HõeyOKÕ XHõ áêhÜ«∞O.

88

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ |Å~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞ÅÖ’ - |Å~å"£∞H˜ LѨ^Õâ◊O (ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ã¨`«º ã¨O^èŒ`« - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - HÍq∞h HÍOK«<åÖË =∂Ü«∞) =∞OQÆà◊"å~°O, JHÀì|~ü 24, 1882

JѨC_»∞ ™êÜ«∞O„`«O ã¨∞=∂~°∞ <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å "Õà◊. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ u#∞|O_®~åÅ∞ LOz# JÅ=∂~°∞ =^ŒÌ xÅ|_ç L<åfl~°∞. |Å~åOÉÏ|∞, '=∞— HõÅHõ`åÎ #∞Oz =zÛ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #=Ùfi`«∂ "åi`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''u#∞|O_®~åÅ∞ fã¨∞HÀ\ÏxH˜ KÕ~Ú ÃÑ@ìÉ’Ü«∂#∞ – WO`«Ö’ XHõ |e¡ <å g∞^Œ Ѩ_Oç k. "≥O@<Õ K≥~Úº "≥#‰õΩ¯ f¿ãã¨∞H˘<åfl#∞.—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''WÖÏO\˜=hfl áê\˜OKåÖ’Üü∞! K«∂_»∞, ~åMÏÖò‰õΩ [|∞ƒ KÕã≤Ok. <å HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ <˘Ñ≤Ê ÃÑ_»∞`«∞#flq. Jã¨Å∞ [iyOk U=∞O>Ë <Õ_»∞ L^ŒÜ«∂<Õfl x„^Œ ÖË=QÍ<Õ ~åMÏÖò =ã¨∞Î<åfl_»x `«Åz Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î =ÚYO K«∂âß#∞ (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞). ÅHõ∆}ÏÅ∞‰õÄ_® K«∂_®e. P ~ÀA #ˆ~O„^Œ∞_»∞ XO\˜ HõO\˜ =ºH˜Îx fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. J`«_ç q∞„`«∞_»@. Hõ#∞fl ѨÓiÎQÍ QÆ∞_ç¤^Õg∞ HÍ^Œ∞. Uk U"≥∞ÿ<å #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ W`«x`À ZÖÏ á⁄`«∞Î ‰õΩkiO^À J#∞‰õΩ<åfl#∞. ''WHõ¯_»‰õΩ XHõ =ºH˜Î `«~°K«∂ =ã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. J`«_»∞ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ u#∞|O_®~åÅ#∞ <Õ#∞ <À@ ÃÑ@∞ìHÀÖËHõáÈÜÕ∞"å}˜‚. J`«_»∞ XHõ HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ Ѩx KÕ¿ã"å_»∞. J`«_ç <≥Å r`«O W~°"≥· ~°∂áêÜ«∞Å∞. J|^ŒúÑ¨Ù ÖˇHõ¯Å∞ „"åã≤ <≥ʼnõΩ WOHÀ W~°"≥· ~°∂áêÜ«∞Å∞ Pi˚OKÕ"å_»∞.

J`«_»∞ J|^•úŠѨÙ@ì. J`«_ç ã¨=∞Hõ∆OÖ’ <Õ#∞ ÃÑ^Œq q¿ÑÊ"å_çx HÍ#∞. XHÀ¯™êi PѶ‘ã¨∞‰õΩ ZQÆ<å=∞O ÃÑ\˜ì WHõ¯_Õ =¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_ç¿Ñ"å_»∞. ZO^Œ∞‰õΩ `≥Å∞™ê? <Õ#∞ Z=iÔH·<å ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã≤ U^À XHõ =∞Oz L^ÀºQÆO WÑ≤Ê™êÎ#x J`«QÍ_ç Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O. ''|Å~å"£∞ XHõ Ѩ~=° ∞ "≥+· =‚¨ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ K≥Ok#"å_»∞. J`«_ç `«O„_ç ZO`À ^≥·=ÉèíH˜Î QÆÅ"å_»∞† WѨC_»∞ =$^Œ∞ú_»Ü«∂º_»∞. `«Åg∞^Œ Ñ≤ÅHõ, "≥∞_»Ö’ `«∞Åã≤ ѨÓã¨Å =∂Å, KÕuÖ’ ã¨^• [Ѩ=∂ŠѨÙK«∞ÛH˘x [ѨO KÕã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. PÜ«∞#‰õΩ Xi™êûÖ’ ÃÑ^ŒÌ [g∞ LOk. H˘~îå~üÖ’#∞, |$O^•=#OÖ’#∞, WOHÍ H˘xflKÀ@¡ ~å^è•Hõ$+¨‚ PÅÜ«∂Å∞, 㨄`åÅ∞ Hõ\ ˜ìOKå_»∞.—— |Å~å"£ ∞ H˘`« Î Q Í ~å™êQÍ_» ∞ . JO^Œ ∞ KÕ ` « „j~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ =∂@Å =¸ÖÏ# Ѩ Å ∞~° H ÍÅ LѨ^ÕâßÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (|Å~å"£∞`À): H˘xfl ~ÀAÅ „H˜`«O Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î =zÛ=Ù<åfl_»∞. J`«QÍ_»∞ `«# #Å¡x ÉèÏ~°º‰õΩ ^•ã¨∞_»x <Õ#∞ qx L<åfl#∞. |Å~å"£∞ É’ãπ

j

QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

89

''[#O ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ZO^Œ∞‰õΩ ^Œi≈OK«ÖˉõΩ<åfl~°∞? HÍ~°}O – HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ J_»¤O‰õΩÅ∞QÍ xez L#flq. h`À J`«_»∞, 'XHõ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠<å `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ ~åQÍ, PÜ«∞# HÀ_ç‰Äõ ~° Ѩ~=° ∞ǨÏO㨠KÕ`« uxÑ≤OKå_»∞— J#@O ZO`« ã≤Q∞Æ Kæ @Õ ∞ =º=Ǩ~°O. (|Å~å"£∞ #"åfi_»∞). ''<å „Ñ¨ã¨∞Î`« =∞<Àã≤÷uÖ’ [QÆ[˚#xH˜ x"ÕkOz# KÕѨѨÙÅ∞ã¨∞ HÍã¨Î fã¨∞HÀQÆÅ#∞. =∂Oã¨O =∂„`«O u#ÖË#∞, Jk [QÆ[˚#xH˜ x"ÕkOz#^≥·#ѨÊ\˜H©† HÍx ^•xfl "Õe`À =∂„`«O ~°∞z K«∂_»QÆÅ#∞, P"≥∞‰õΩ HÀѨO ~å‰õÄ_»^Œ∞ QÆ^•! (|~ü_®fi<£ ^•iÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@#) ''K«∂_»∞, <å D =∞<Àã≤÷ux q=iOK«QÆÅ~å? XHõ™êi <Õ#∞ =~°ú=∂<£ (|~ü_®fi<£) QÆ∞O_® HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ Z_»¡|O_çÖ’ áÈ`«∞<åfl#∞. =∞^茺֒ QÍe"å# =zÛOk. WO`«Ö’ H˘O^Œ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ |O_ç=^ŒÌ QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. <å `À\˜ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ "å~°∞ ^ÀÑ≤_ô ^˘OQÆÅx K≥áêÊ~°∞. "≥O@<Õ <Õ#∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞O LK«ÛiOK«™êQÍ#∞. XHõ™êi HÍm HÍm Jh, ~å=∂ ~å=∂ Jh, =∞~À™êi PO[<ÕÜ«∂, PO[<ÕÜ«∂ Jh LK«ÛiOK«™êQÍ#∞. ^•xfl QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞O\Ï=Ù?—— XˆH Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ – Jã¨OMϺHõ <å=∂Å∞ – qaè#fl ^èŒ~å‡=ÅO|∞Å∞ ÖËHõ qaè#fl ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ã¨∞÷Å∞ ˆH=ÅO "å^Œ∞ÖÏ_»∞H˘O@∂O\Ï~°∞ – Jx „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `≥eÜ«∞Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl~å Uq∞\˜? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (|Å~å"£∞`À): HÍq∞h HÍOK«<åÖË =∂Ü«∞. =∞x+≤ "å\˜Ö’<Õ Z‰õΩ¯=HÍÅO =Úxy`Õ P^蕺u‡Hõ *ÏQÆ~°} HÀÖ’Ê`å_»∞. J`«_»∞ `å#∞ KåÖÏ ÉÏQÆ∞<åfl##∞H˘O\Ï_»∞. áêH©"å_»∞ JѨiâ◊√^•úxfl `«ÅÔH`«∞ÎH˘x áÈ`«∂O\Ï_»∞, H˘O`«HÍÖÏxH˜ J`«_»∞ P ^Œ∞~°æO^è•xH˜ JÅ=_çáÈ`å_»∞. ÉèíQÆ=<åfl=∞, QÆ∞}ã¨OH©~°Î#Å#∞ JÉèíºã≤ã¨∂Î áÈ`Õ „Hõ"Õ∞}Ï ÉèíH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ('=∞—`À) ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩq„`« <å=∂xfl LK«ÛiOK«@OÖ’ ã≤QÆ∞æѨ_»‰õÄ_»^Œ∞. 'Å[˚, ÉèíÜ«∞O, ^Õfi+¨O – D =¸_çO\˜x =^ŒÅ‰õΩO>Ë ÉèíQÆ=<å‡~°æOÖ’ ѨÙ~ÀQÆq∞OK«ÖË~°∞. ''HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ KåÖÏ ÉÏQÍ <å=∞ã¨OH©~°Î# KÕ¿ã"å~°∞, =∞$^ŒOQÆO Jg Wg L#flq.

H©~°Î# ZO`À J^Œ∞ƒù`«OQÍ LO@∞Ok.—— (|Å~å"£∞`À): ''|$O^•=#OÖ’ g∞ "åà◊√§ U^Œ<åfl ^≥·=q„QÆǨxfl „Ѩu+≤ªOKå~å?—— |Å~å"£∞: J=Ù#O_ô. |$O^•=#OÖ’ XHõ =#OÖ’ âߺ=∞ã¨∞O^Œ~° q„QÆÇ¨Ï „Ѩu+¨ª KÕã≤, x`«ºÑ¨Ó*Ïk ¿ã=Å∞ Ü«∞^ä•su [iÑ≤ã¨∞Î<åflO. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <Õ#∞ |$O^•=<åxH˜ "≥o§=Ù<åfl#∞. JHõ¯_ç 'x^èŒ∞=#O— ZO`À K«Hõ¯\˜ „Ѩ^Õâ◊O. j

jj

90

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

5 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£ „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ â◊√„Hõ"å~°O, JHÀì|~ü 27, 1882

<Õ_»∞ ÅH©∆ ‡Ñ¨Ó[ Ѩ~°fik#O. (q[Ü«∞^Œâ◊q∞ `«~°∞"å`« =KÕÛ áœ~°‚q∞<å_»∞ =OQÆ^Õâ◊OÖ’ ÅH©∆ ‡Ñ¨Ó[ KÕ™êÎ~°∞.) Ѩ~°=∞ǨÏO㨠„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀã¨O QÆOQÍ #kÖ’ <ÒHÍqǨ~åxfl ˆHâ◊"£¿ã<£ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. =∞^蕺ǨÏflO ã¨∞=∂~°∞ <åÅ∞QÆ∞ QÆO@ʼnõΩ `«# „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À J~°∞^≥Oz# Hˆ â◊"£ <ÒHõ ^ŒH}∆˜ âË fi◊ ~° HÍm PÅÜ«∞O „ѨH¯õ # QÆOQÍ#kÖ’ ÅOQÆ~∞° kOzOk. <ÒHõÖ’x „ѨÜ∂« }©‰Ωõ Å∞ `«=∞ Z^Œ∞@ ™êfl#Ѷ¨∞@ìO, KåOkhÅ#∞ ^Œi≈OKå~°∞. PÅÜ«∞ P=~°}Ö’ `«=∞‰õΩ Z_»=∞ "≥·Ñ¨ÙQÍ P~°∞ t"åÅÜ«∂Å∞, ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù# P~°∞ t"åÅÜ«∂Å∞ <≥ÅH˘x LO_»@O "å~°∞ K«∂âß~°∞.

HÍoHÍÅÜ«∞Ѩ٠`≥Å¡x QÀѨÙ~°O, ѨOK«=\© Ѷ¨Å=$H∆Í„QÍÅ∞, ^Õ=^•~°∞ =$H∆ÍÅ h_»Å∞ â◊~°`å¯Å hÖÏHÍâßxH˜ Z^Œ∞~˘_ç¤ xÅ|_ç#@∞¡#flq. Ô~O_»∞ #ǨÏ|`«∞ÎÅ ("Õ∞à◊Ѩ٠Kå=_»∞Å∞) #_»∞=∞ ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨ÙëêÊÅ`À JÅ~åˆ~ L^•º#=<åÅ∞, QÆOQÍf~°OÖ’ =~°∞㨠„Hõ=∞OÖ’ J=∞i L#fl ѨÙ=ÙfiÅ "≥ÚHõ¯Å∞ Hõ#∞flÅѨO_»∞= KÕã¨∞Î<åfl~Ú. Ju „áêp# P~°º <åQÆiHõ`å ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å`À ™êOQÆ`«ºO á⁄Ok# Ѩq„`« QÆOQÍ #n [ÖÏÅÖ’ qhÖÏHÍâ◊O „ѨuaOa™ÈÎOk. ÉÏǨϺ „ѨѨOK«O HÀ=∞Å „ѨâßO`«`«#∞ ã¨O`«iOK«∞H˘#fl@∞¡QÍ LOk† „|Ǩχ ã¨=∂[ Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ âßOu`À xO_ç áÈÜ«∂~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ z~°Ñ¨iz`«"≥∞ÿ# `«=∞ QÆkÖ’ q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, ǨÏ~°ÖÏÖò`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. WO`«Ö’ ˆHâ◊=¿ã<£ t+¨µºÅ∞ =zÛ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ''=∞Ǩâ◊Ü«∂! ã‘ì=∞~ü =zÛOk. ˆHâ◊"£ÉÏ|∞ q∞=∞‡efl JHõ¯_»‰õΩ ~°=∞‡x =∞=∞‡efl ѨOÑ≤OKå~°∞—— Jx K≥áêÊ~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ z#flѨ_»=Ö’ ˆHâ◊"£ ã‘ì=∞~ü =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§=Åã≤ LOk. q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ ‰õÄ_® "åi`À L<åfl_»∞. Ѩ_»= ZHõ¯QÍ<Õ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏǨϺ㨇 $ux HÀÖ’Ê~Ú, ã¨=∂kèã≤÷u á⁄O^•~°∞.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO "å™êOã≤ r~å‚x Ü«∞^ä• qǨÜ«∞ #"åx QÆ$Ǩ‚u #~À-Ѩ~å}˜ I `«^ä• â◊s~å}˜ qǨÜ«∞ r~å‚ #º<åºx ã¨OÜ«∂u #"åx ^ÕÇ‘Ï II (w`« 2 :22)

P`«‡ Jq<åt - Ѩ=Ǩs ÉÏÉÏ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅÖ’ '=∞— ‰õÄ_® L<åfl_»∞. Ѩ_»=, ã‘ì=∞~ü „ѨHõ¯‰õΩ =ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ JO^Œ~°∂ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂_»\ÏxÔH· ã‘ì=∞~ü JOK«∞ˆHã≤ Ѩ~°∞QÆ∞ÃÑ\Ïì~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ ã‘ì=∞~üÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ ~å=\ÏxH˜ ˆHâ◊"£ P`«∞~°Ñ¨_»∞`«∞<åfl_»∞. ZO`À Hõ+¨ìO g∞^Œ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

91

ÉÏǨϺ㨇$uÖ’H˜ H˘x=zÛ, ã‘ì=∞~üÖ’x XHõ QÆkÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ "≥àϧ~°∞. WOHÍ PÜ«∞# ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺ㨇$uÖ’H˜ ~åx HÍ~°}OQÍ XHõ Éèí‰õΩÎx Pã¨~å KÕã¨∞H˘x Ü«∂O„uHõOQÍ #_çKå~°∞. ˆHâ◊"£, `«k`«~°∞Å∞ PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞† HÍx PÜ«∞#‰õΩ "åi Z~°∞ˆH ÖË^Œ∞. P QÆkÖ’ XHõ "Õ∞*Ï, H˘xfl ‰õΩsÛÅ∞ L<åfl~Ú. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ XHõ ‰õΩsÛÖ’ Pã‘#∞Å#∞ KÕã≤, ˆHâ◊"£, q[Üü∞ ‰õÄ_® K≥~˘Hõ ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞, J<Õ‰õΩÅ∞ <ÕÅ g∞^Œ<Õ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. KåÖÏ=∞Ok |Ü«∞@ xÅ|_»=Åã≤ =zÛOk. "åà◊√§ P`«∞~°`«`À `«Å∞ѨÙQÆ∞O_®, H˜\ ˜H©ÅQÆ∞O_® `˘Oy K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ ã¨=∂kè =∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞† ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺ㨇 $ux HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞.

QÆkÖ’ [#O „H˜H˜¯iã≤ LO_»@O`À QÍe „Ѩã¨~°}ÔH· ˆHâ◊"£ H˜\ ˜H©Å∞ `≥iKå_»∞. q[Üü∞`À D J#∞HÀx HõÅ~ÚHõ‰õΩ ˆHâ◊"£ W|ƒOkH˜ Ö’<≥·<å_»∞. H˘xfl „|Ǩχã¨=∂[ ã≤^•úO`åŠѨ@¡ ˆHâ◊"£`À ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞ U~°Ê_ç q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, ˆHâ◊"£ ã¨=∂[O #∞O_ç q_çáÈ~Ú "Õˆ~ ã¨=∂[OÖ’ KÕ~°@"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ `«^ÕHõ ^Œ$+≤ì`À „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å<Õ K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. „Hõ=∞OQÍ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ ~å™êQÍ~°∞† HÍx ^≥·"À#‡`«Î`« WOHÍ <≥ÅH˘x LOk. "≥∞Å¡QÍ Jã¨Ê+¨ìOQÍ `«=∞Ö’ WÖÏ J#∞H˘O@∞<åfl~°∞: ''J=∂‡! ##∞fl WHõ¯_»‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ù? "å~°∞ K«∞@∂ì ^Œ_çQÆ@∞ìH˘x L<åfl~°∞. <Õ#∞ gix =Ú‰õΩÎÅ#∞ QÍqOK«QÆÅ<å?—— JHõ¯_» ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞ ã¨O™ê~° ‰õΩ_®ºÅ #_»∞=∞ |OnÖˇ· L#fl@∞¡ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å? "åi xã¨ûǨÜ«∞`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, [QÆ<å‡`«`À WÖÏ „áêi÷OѨ KÕã≤#^•? „Hõ=∞OQÍ „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ‰õΩ ÉÏǨϺ㨇 $u HõÅ∞QÆ™êyOk. Ѷ∂¨ rѨÓ~ü "åã¨=Î Ùº_≥#· hÅ=∂^è"Œ ,£ =∞~À „|Ǩχã¨=∂[ Éè‰í Ωõ _Î ∞» , Ѩ=ǨsÉÏÉÏ QÆ∞iOz =ÚK«Û\˜OK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. =∞~À „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''=∞Ǩâ◊Ü«∂! D ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µÅ∞ Ѩ=ǨsÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OKå~°∞. PÜ«∞# Ѷ¨∂rѨÓ~üÖ’ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. g∞ÖÏO\˜ Ѩq„`«=¸~°∞ÎÖË PÜ«∞#‰õÄ_®.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ =∂\Ï¡_»ÖˉõΩ<åfl~°∞† =∞O^ŒÇ¨ã¨O =∂„`«O KÕâß~°∞. P Éèí‰õΩÎ_»∞ H˘#™êyOKå_»∞: ''=∞Ǩâ◊Ü∂« ! Ѩ=ǨsÉÏÉÏQÍ~°∞ `«=∞ QÆkÖ’ g∞ KèåÜ«∂z„`åxfl LOK«∞H˘<åfl~°∞.—— `«=∞ â◊s~åxfl K«∂Ñ≤ã¨∂Î „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞O^ŒÇ¨ã¨O KÕã¨∂Î ''Wk ˆH=ÅO kO_»∞ QÆb|∞ =∂„`«"Õ∞—— J<åfl~°∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO Ü«∞`åûOMˇ·ºó „áêѨº`Õ ™ê÷#O `«^ÀºÔQ·~°Ñ≤ QÆ=∞º`Õ I UHõO ™êOYºO K« Ü≥∂QÆO K« Ü«∞ó Ѩâ◊ºu 㨠Ѩâ◊ºu II (w`« 5 : 5)

*Ï˝#, ÉèíH˜Î, Hõ~°‡ Ü≥∂QÍÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ H˘#™êyOKå~°∞: ''HÍx Éèí‰õΩÎ_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞O ÉèíQÆ=O`«∞_ç x"å㨙ê÷#O Jx QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. PÜ«∞# ã¨HõÅ Éèí∂`åÅÖ’#∂ q~ålÅ¡@O ã¨O^ÕǨf`«"Õ∞† HÍx

92

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ PÜ«∞# qâı+¨OQÍ =ºHõÎ=∞ø`å_»∞. XHõ [g∞O^•~°∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞ `«# [g∞Ö’x Jxfl KÀ@¡‰õΩ áÈ`«∂ LO\Ï_»∞† HÍx ™ê=∂#ºOQÍ J`«_»∞ Ѷ¨ÖÏ<å Kå=_çÖ’ LO\Ï_»x „Ѩ[ÅO\Ï~°∞. Éèí‰õΩÎ_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞O ÉèíQÆ=O`«∞_ç Kå=_ç. (ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ - *Ï˝x, Ü≥∂y, Éèí‰õΩÎ_»∞) ''„|Ǩχ=∞x *Ï˝#∞Å∞ Z=ix ¿Ñ~˘¯O\Ï~À, PÜ«∞<Õ Ü≥∂QÆ∞ÅKÕ P`«‡QÍ Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞<åfl_»∞† Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞#ˆ< ÉèíQÆ=O`«∞_»x Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ ѨÓlOKÕ@ѨC_»∞ ѨÓ*Ïi Jh, J^Õ „ÉÏǨχ}∞_»∞ =O@ KÕ¿ã@ѨC_»∞ =O@ „ÉÏǨχ}∞_»h Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞<åfl_»∞ Hõ^•! *Ï˝#=∂~åæ=ÅOa J~Ú# *Ï˝x, 'Wk HÍ^Œ∞, Jk HÍ^Œ∞— JO@∂ qK«Hõ∆}ÏÜ«Ú`«OQÍ ã¨`åº<Õfi+¨} KÕ™êÎ_»∞. „|ǨχO 'Wk HÍ^Œ∞, Jn HÍ^Œ∞—† Jk D [QÆ`«∞Î HÍ^Œ∞, ^•<À¡x r=~åj HÍ^Œ∞.

D f~°∞Ö’ qKå~°} KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ =∞#ã¨∞û ã≤÷~°Ñ¨_»∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« Jk ÅÜ«∞"≥∞ÿ ™ê^茉õΩ_»∞ ã¨=∂kèÖ’H˜ "≥à◊`å_»∞. JѨC_»∞ „|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. '„|Ǩχ ã¨`«ºO, [QÆx‡^䌺— – W^Õ *Ï˝x xtÛ`åaè„áêÜ«∞O. D <å=∞~°∂áêÅhfl ã¨fiѨfl`«∞ÖϺÅ∞. „|ǨχO JO>Ë Uq∞\’ <À\˜`À =i‚OK«ÖËO. „|ǨχO =ºH˜Î=∂„`«∞_»x ‰õÄ_® Z=~°∂ K≥ѨÊÖË~°∞. "Õ^•O`åxfl J#∞ã¨iOKÕ *Ï˝#∞Å Jaè„áêÜ«∞O Wk. ''HÍx Éèí‰õΩÎÅ∞ Jxfl ã≤÷`«∞Å#∞ JOwHõi™êÎ~°∞. "å~°∞ *Ï„QÆ^•=ã¨÷#∞ ‰õÄ_® Ü«∞^ä•~°÷OQÍ<Õ ÉèÏq™êÎ~°∞. ã¨fiѨflO =∂ki, [QÆ`«∞ΉõÄ_® XHõ q∞^䌺QÍ ÉèÏqOK«~°∞. D [QÆ`«∞Î ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î, "≥·Éèí"åÅ =ºH©ÎHõ~°}Ë Jx "å~°O\Ï~°∞. PHÍâ◊O, #Hõ∆„`åÅ∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞, Ѩ~°fi`åÅ∞, ã¨=Ú„^•Å∞, =∞#∞+¨µºÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞ – W=hfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ì. Wq J`«_ç "≥·Éèí"åxfl =ºH©ÎHõi™êÎ~Ú. J`«_»∞ =∞#Ö’<Õ, =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl_»∞. J`«_»∞ ÉÏǨϺOÖ’#∂ L<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎfiÅ∞1, r= [QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ J~Ú L<åfl_»x L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ ѨÅ∞‰õΩ`å_»∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ K«ÔH¯~° u<åÅx PHÍOH˜∆™êÎ_»∞ QÍx K«ÔH¯~°QÍ =∂iáÈ"åÅx HÀ~°∞HÀ_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''Éèí‰õΩÎ_ç ÉèÏ=O ZÖÏO\˜^À `≥Å∞ã¨∞<å? 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞=Ùfi „ѨÉèí∞qfi. <Õ#∞ h ^•ã¨∞}˜‚. #∞=Ùfi <å `«e¡q. <Õ#∞ h a_»¤#∞. #∞"Õfi <å `«O„_çg, `«e¡g. #∞=Ùfi ѨÓ~°∞‚_»=Ù, <Õ#∞ JOâ◊=∂„`«∞}˜‚— Jx JO\Ï_ÕQÍx, '<Õ#∞ „|Ǩ‡xfl— Jx ѨÅ∞Hõ WK«ÛùyOK«_»∞. ''Ü≥∂QÆ∞Å∞ Ѩ~°=∂`«‡ ™êH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ Ü«∞ufl™êÎ~°∞. r"å`«‡#∞ Ѩ~°=∂`«‡Ö’ SHõºO KÕÜ«∞@"Õ∞ "åi P^Œ~°≈O. q+¨Ü«∂Å ÉÏi#∞Oz =∞#ã¨∞û#∞ =∞~°eOz, Ѩ~°=∂`«‡Ö’ ˆHO„nHõiOK«\ÏxˆH „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ™ê^èŒ# „áê~°OÉèí^Œâ◊Ö’ UHÍO`« „Ѩ^ÕâßxH˜ "≥o§, ã≤÷~° Pã¨#OÖ’ J##º z`«ÎO`À ^蕺# zO`«#Å∞ KÕÜ«∂e. ''=ã¨∞Î=Ù XHõ¯>Ë, ¿Ñ~°∞¡ =∂„`«O "Õ~°∞. „|Ǩχ"Õ∞ P`å‡, ÉèíQÆ=O`«∞_»∂#∞. *Ï˝#∞ʼnõΩ PÜ«∞# „|ǨχO, Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ Ѩ~°=∂`«‡, Éèí‰õΩÎʼnõΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞QÍ "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»∞.—— 1. K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎfiÅ∞ : ѨOK«Éèí∂`åÅ∞, ѨOK«„áê}ÏÅ∞, ѨOK« Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å∞, ѨOK« *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞, JO`«óHõ~°} K«`«∞+¨ìÜ«∞O - "≥Ú`«ÎO W~°"≥·<åÅ∞QÆ∞

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

93

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO `«fi"Õ∞= ã¨∂H∆͇ `«fiO ã¨∂÷ÖÏ =ºHÍÎ=ºHõÎã¨fi~°∂Ñ≤}© I x~åHÍ~åÑ≤ ™êHÍ~å Hõ™êÎfiO "Õk`«∞=∞~°›u II (=∞Ǩx~åfi}`«O„`«O, K«`«∞~À÷ÖÏ¡ã¨O - 15)

"Õ^•Å `«O„`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O - P^•ºâ◊H˜Î Sâ◊fi~°ºO ã‘ì=∞~°∞ HõÅHõ`åÎ "≥·Ñ¨ÙQÍ ™êyáÈ`ÀOk. HÍx ã‘ì=∞~°∞ KÕã¨∂Î#fl â◊|ÌO „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ K≥=ÙʼnõΩ ™ÈHõÖË^Œ∞. "å~°∞ `«^ÕHõ ^Œ$+≤ì`À P Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ<Õ K«∂ã¨∂Î, "åi J=∞$`«"å‰õΩ¯Å#∞ PÅH˜ã¨∂ÎO_»@OÖ’ Ѩiã¨~åÅ<Õ q㨇iOKå~°∞. ^Õ"åÅÜ«∂Å`À, L^•º#=<åÅ`À ‰õÄ_»∞H˘#fl ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O "≥#‰õΩ¯ "≥o§áÈ`«∂Ok. =∞~°‡~° ^èŒfi#∞Å∞ KÕã¨∂Î ã‘ì=∞~°∞ QÆOQÍ[ÖÏÅ#∞ pÅ∞ÛH˘O@∂ ™êyáÈ`«∂Ok. HÍx Éèí‰õΩÎʼnõΩ W"Õg Ѩ\ ˜ì#@∞¡ ÖË^Œ∞. "å~°∞ =∞O„`«=ÚQÆ∞úÖˇ· ^≥·g ^Œ~°Ç¨㨠=^Œ#∞_»∂, „Ñ≤Ü«∞^Œ~°≈#∞_»∂, P#O^Œ=∞Ü«Ú_»∂, ǨÏ~°¬„ѨHÍâ◊ #Ü«∞#∞_»∂, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `«Ñ¨Ê ã¨=∞™êÎxfl `«ºlOz#"å_»∂, J#ºO Un Z~°∞QÆx"å_»∂ J~Ú# XHõ =∞ǨÜ≥∂yx K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞.

PÜ«∞# ÃÑ^Œ=ÙÅ #∞O_ç ^è•~åáê`«OQÍ Hõ^ä•=∞$`« „Ѩ"åǨÏO *ÏÅ∞"å~°∞`ÀOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: "Õ^•O`«OÖ’x J^≥· fi`«âßY‰õΩ K≥Ok# *Ï˝#∞Å∞, ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞, r= [QÆ`«∞ÎÅhfl â◊H˜Î bÅÅx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. qKå~°} KÕã≤ K«∂¿ãÎ W=hfl ã¨fiѨfl`«∞ÖϺÅx É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. „|Ǩχ"Õ∞ Ü«∞^ä•~°÷O, `«H˜¯#=hfl Ü«∞^ä•~°÷O HÍ=Ù. z=iH˜ D â◊H˜Î‰õÄ_® J"åã¨Î="Õ∞, HõÅ =O\˜^Õ! ''#∞=Ùfi "≥~Úº™ê~°∞¡ qKå~°} ã¨Å∞ѨÙ. J~Ú#ѨÊ\˜H© ã¨=∂kè ã≤u÷ x á⁄O^Œ‰Ωõ O>Ë â◊HÍκ=~°}Ïxfl ^•\˜áÈÖË=Ù. '<Õ#∞ ^蕺xã¨∞Î<åfl#∞—, '<Õ#∞ zOuã¨∞Î<åfl#∞— Jx JO@∞#flѨÊ\˜H© #∞=Ùfi â◊H˜Î Jnè#OÖ’<Õ L#fl"å_çq. ''JO^Œ∞KÕ`« „|ǨχO, â◊H˜Î Jaè<åflÅ∞. XHõ^•xfl JOwHõi¿ãÎ Ô~O_»=^•hfl JOwHõiOz f~°=Åã≤O^Õ. Jyfl, ^•x ^•Ç¨ÏHõâ◊H˜Î =O\˜k. XHõ^•xfl =^Œe Ô~O_»=^•xfl ÉèÏqOK«ÖËO. ã¨∂~°∞º}˜‚ =^Œe ã¨∂~°º~°t‡x ÖËHõ ã¨∂~°º~°t‡x =^Œe ã¨∂~°∞º}˜‚ TÇ≤ÏOK«ÖËO. ''áêÅ∞ ZÖÏ LO\Ï~Ú? F, #∞=Ùfi JO\Ï=Ù `≥Å¡QÍ LO\ÏÜ«∞x. `≥Å∞ѨÙ^Œ#O =^Œe áêÅ#∞, áêÅ#∞ =^Œe `≥Å∞ѨÙ^Œ<åxfl #∞=Ùfi ÉèÏqOK«∞HÀÖË=Ù. ''J^Õ suÖ’ „|Ǩ‡xfl =^Œe â◊H˜Îx, â◊H˜Îx =^Œe „|Ǩ‡xfl ÉèÏqOK«∞HÀÖË=Ú† x`åºxfl =^Œe bÅ#∞, bÅ#∞ q_çz x`åºxfl TÇ≤ÏOK«∞HÀÖËO. ''P^•ºâ◊H˜Î bÖÏ=∞~Ú, ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∂Å#∞ QÍq™ÈÎOk. P â◊H˜Î<Õ HÍoHÍ^Õq JO\Ï~°∞. „|Ǩχ"Õ∞ HÍo, HÍoÜÕ∞ „|ǨχO. "åã¨Î"åxH˜ D Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë. x„+≤¯Ü«∞ã≤÷uÖ’ L#flѨC_»∞, JO>Ë ã¨$+≤ì ã≤÷u „Ѩà◊Ü«∞ HÍ~åºÅÖ’ áêÖÁæ##ѨC_»∞ P â◊H˜Îx =∞#O „|Ǩχ=∞O\ÏO. P HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ P â◊H˜Îx HÍo ÖËHõ P^•ºâ◊H˜ÎQÍ ¿Ñ~˘¯O\ÏO. =ã¨∞Î=Ù XHõ¯>Ë HÍx <å=∞~°∂áêÅ∞ "Õ~°∞.

94

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''J^≥ÖÏ JO>Ë: h~°∞ qaè#fl ÉèÏ+¨Ö’¡ qaè#flOQÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`ÀOk – [ÅO, "å@~ü, áêh "≥Ú^ŒÖˇ·# ¿Ñ~°¡`À. XHõ K≥~°∞=Ù‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ QÆ@∞¡ L<åflÜ«∞#∞HÀO_ç. XHõ QÆ@∞ì#∞O_ç h~°∞ „`åˆQ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ '[ÅO— JO\Ï~°∞. =∞~˘Hõ QÆ@∞ì #∞O_ç h~°∞ „`åˆQ =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞ 'áêh— Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. =¸_»= QÆ@∞ì#∞O_ç h~°∞ „`åˆQ POˆQ¡Ü«ÚÅ∞ '"å@~ü— JO\Ï~°∞. ÃÑ· =ÚQÆ∞æ~°∂ XˆH =ã¨∞Î=Ù#∞ ã¨∂zã¨∞Î<åfl~°∞† ÉèË^ŒO ˆH=ÅO ¿Ñ~°∞Ö’<Õ LOk. J^Õ f~°∞Ö’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ H˘O^Œ~°∞ 'JÖÏ¡— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞† H˘O^Œ~°∞ 'QÍ_£— Jh, H˘O^Œ~°∞ '„|Ǩχ— =∞h, H˘O^Œ~°∞ 'HÍo— Jh, `«H˜¯#"å~°∞ '~å=∞—, 'Uã¨∞—, '^Œ∞~åæ—, 'ǨÏi— "≥Ú^ŒÖˇ·# ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞.—— ˆHâ◊"£ (z~°∞#=Ùfi`À): [QÆ[˚#x HÍo Zxfl q^è•Å bÅÅ∞ QÍqã¨∂Î#fl^À =∂‰õΩ q=iOK«O_ç =∞Ǩâ◊Ü«∂! (ˆHâ◊"£`À ã¨OÉèÏ+¨} - =∞ǨHÍo, ã¨$+≤ì„ѨHõ~°}O) „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): F, P"≥∞ ѨÅ∞~°HÍÅ bÅÅ#∞ KÕã¨∂Î#flk. P"Õ∞ =∞ǨHÍo, x`«ºHÍo, â◊‡âß#HÍo, ~°HÍ∆ HÍo, âߺ=∂HÍo. =∞ǨHÍo, x`«ºHÍo QÆ∞iOz `«O„`åÅÖ’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç LOk. ã¨$+≤ìH˜ ѨÓ~°fiO ã¨∂~°ºK«O„^•^Œ∞Å∞, Ѩ$käfi ÖËx HÍÅOÖ’ QÍ_è®O^èŒHÍ~°O P=iOz L#flѨC_»∞ `«e¡, x~åHÍ~° ~°∂Ñ≤}˜, =∞ǨHÍo – =∞ǨHÍà◊√_ç`À q~ålÅ∞¡`«∂ LO_Õk. ''âߺ=∂HÍo KåÖÏ=~°‰õΩ HÀ=∞Å „ѨHõ$u. Wà◊§Ö’¡ D"≥∞#∞ ѨÓlã¨∂ÎO\Ï~°∞. D"≥∞ =~åÉèíÜ«∞^•~Úx. ''=∞Ǩ=∂i, ^Œ∞iƒùHõ∆O, Éèí∂HõOѨO, Ju=$+≤ì, Hõ~°=Ù "≥Ú^ŒÖˇ·#q K≥ň~y#ѨC_»∞ ~°H∆ÍHÍox ѨÓlOKåe. â◊‡âß#HÍo ã¨OǨ~°=¸iÎ. âßH˜x, _®H˜x "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ≤âßKåÅ∞ `«##∞ Ѩi"Õ+≤ìOz LO_»QÍ P"≥∞ â◊‡âß<åÅÖ’ x=ã≤ã¨∞ÎOk. P"≥∞ <À\˜QÆ∞O_® ~°HõÎO „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO@∞Ok, HõO~îå# =∂#= t~°ã¨∞ûÅ =∂Å „"ÕÖÏ_»∞`«∂ LO@∞Ok† #_»∞=Ú# =∂#= ǨϙêÎÅ`À ~°∂á⁄Ok# X_®¤}O LO@∞Ok. ''D [QÆ`«∞Î <åâ◊#"≥∞ÿ#ѨC_»∞, =∞Ǩ„Ѩà◊Ü«∂O`«OÖ’ k=º[#x, c[=ÚÅ#∞ `«^Œ#O`«~° ã¨$+≤ìHÀã¨O ѨkÅѨ~°∞ã¨∞ÎOk – WÖÏ¡Å∞ XHõ =ÚO`«Ö’ Jxfl ~°HÍÅ QÆ$ǨϟѨÜ≥∂QÆ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Ui ^•z=ÙOKÕ suÖ’. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''QÆ$Ç≤Ï}∞Å =^ŒÌ XHõ =ÚO`« LO@∞Ok! ^•<À¡ "å~°∞ PeÛѨÊÅ∞, he QÆ∞oHõÅ∞, zxflzxfl =¸@ÅÖ’ ^À㨠QÆ∞=∞‡_ç yO[Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q ^•z LOK«∞H˘O\Ï~°∞. HÍ=Åã≤#ѨC_»∞ "å\˜x |Ü«∞@‰õΩ f™êÎ~∞° . J^Õ q^èOŒ QÍ [QÆ`∞« Î <åâ◊#"≥∞#ÿ `«~∞° "å`« „|Ǩχ=∞~¸, k=º[#h <å<å~°HÍÅ c*ÏÅ#∞ `«^Œ#O`«~° ã¨$+≤ìHÀã¨O ¿ãHõiOz, ^•z LOK«∞`«∞Ok. ã¨$ëêì º#O`«~°O P^•ºâ◊H˜Î [QÆ`«∞ÎÖ’<Õ =ã≤ã¨∞ÎOk. ''"Õ^•ÅÖ’ 'T~°‚<åaè— (™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞, ^•x QÆ∂_»∞)x =i‚OKå~°∞. ™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞ `«# ֒Ѩe #∞O_ç "≥Å∞=_ç# Ѩ^•~°÷O`À QÆ∂_»∞ JÅ∞¡`«∞Ok† `«~°∞"å`« ^•<À¡<Õ LO_çáÈ`«∞Ok. J^Õ suÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ [QÆ`«∞ΉõΩ P^è•~°∞_»∂, P^èÕÜ«∞=¸ ‰õÄ_®.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

95

(HÍoÜÕ∞ „|ǨχO - HÍo ã¨QÆ∞}Ï, x~°∞æ}Ï) ''HÍm=∂`«, #Å∞Ѩ٠=~°‚OÖ’ LO@∞O^•? KåÖÏ^Œ∂~°O#∞Oz K«∂_»@O =Å¡ P"≥∞ #Å∞ѨÙ~°OQÆ∞Ö’ L#fl@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍh P"≥∞#∞ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë JÖÏ JQÆ∞Ѩ_»^Œ∞. ^Œ∂~°O #∞Oz K«∂ã≤#ѨC_»∞ PHÍâ◊O he ~°OQÆ∞Ö’ HÍ#=ã¨∞ÎOk† HÍx ^ŒQÆæ~° #∞Oz K«∂ã≤#ѨC_»∞ Jk =~°‚~°Ç≤Ï`«O. ™êQÆ~åxfl ^Œ∂~°O #∞Oz K«∂ã≤#ѨC_»∞ he~°OQÆ∞Ö’ L#fl@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍx ^•x =^ŒÌÔHo¡ h\˜x KÕ`«∞Ö’¡ fã¨∞H˘O>Ë, Jk =~°‚~°Ç≤Ï`«O Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk.—— WÖÏ Ñ¨eH˜ „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ k=º„¿Ñ"≥∂#‡`«Î`«Ö’ WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: <å =∂~¸ #Å¡x^•?

HÍà◊~°∂Ñ≤ kQÆO|i ǨÏ$^ŒÜ«∂|˚Ѩ٠LnÌѨx....

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO „uaè~°∞æ}=∞Ü≥ÿ∞~åƒù"≥·ˆ~aèó ã¨~°fiq∞^ŒO [QÆ`ü I "≥∂Ç≤Ï`«O <åaè*Ï<åu =∂"Õ∞Éèíºó Ѩ~°=∞=ºÜ«∞"£∞ II (w`« 7 : 13)

D ã¨O™ê~°O ZO^Œ∞‰õΩ? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (H˘#™êyã¨∂Î): |O^èŒO, =ÚH˜Î D Ô~O\˜H˜ Hõ¢iÎ P"Õ∞. P"≥∞ =∂Ü«∞ =Å¡<Õ ã¨O™ê~° r=ÙÅ∞ HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’ z‰õΩ¯=_»∞`«∞<åfl~°∞† =∞m§ P"≥∞ Hõ\ÏHõ∆O`À<Õ =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. P"≥∞ Éèí=|O^è•Å#∞ KèÕkOKÕ =ÚH˜Î„Ѩ^•~Úx. `«~°∞"å`« „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~° ã¨fi~°OÖ’ WÖÏ áê_» <å~°OaèOKå~°∞: ZQÆ∞~°"ÕÜ«ÚK«∞<åfl=Ù QÍe Ѩ_»QÆÅ#∞ âߺ=∂! ã¨O^Œ_≥·# Ö’Hõ ã¨O`«Ö’# =∂Ü«∞ ^•~°=ÚQÆ#∞ Pâ◊ QÍe g∞^Œ ÖËz ZQÆã≤áÈ=Ù xOyÃÑ·H˜ IIZII QÍeѨ_»QÆ K«„@=ÚÅ∞#∞ =∂#"åo Z=ÚHõQÆ∂à◊√§ ^•x‰õΩ#fl HÍy`«=ÚÅ∞ „uQÆ∞}=ÚÅK≥ xi‡`«=ÚÅ∞ IIZII SÇ≤ÏHÍâ◊ QÍA lQÆ∞~°∞ ~°∞kÌ<å=Ù ^•~°=ÚʼnõΩ ÖÏy#ѨÙ_»∞ ѨÙ~°∞Å∞ ¿Ñx QÆ\ ˜ìѨ_»∞K«∞ "å_ç Ü«∞QÆ∞#∞ IIZII

96

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ÅHõ∆Ö’# U^˘ XHõ\ ˜ `≥OK«∞H˘#∞K«∞ ZyiáÈ=Ù ^•xK«∂z #=ÙfiH˘#∞K«∞ K«Ñ¨Ê@¡#∞ K«~°`«∞ g=Ù IIZII J#∞"≥·# QÍeÃÑ·# `≥y# QÍeѨ@=Ú Éèí==Ú ^•\˜ JYO_»=∞O^Œ∞ KÕ~°∞##∞K«∞ ~åO„Ѩ™ê^Œ∞ ѨeÔH IIZII

„j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: P"≥∞ bÖÏ=∞~Ú. D ã¨O™ê~°O P"≥∞ bÅ. P"≥∞ WKåÛù=∞~Ú, P#O^Œ=∞~Ú. ÅHõ∆Ö’ U XHõ¯iHÀ P"≥∞ =ÚH˜Îx „Ѩ™êkã¨∞ÎOk. XHõ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: HÍx =∞Ǩâ◊Ü«∂! P"≥∞ WK«Ûùy¿ãÎ JO^ŒiH© =ÚH˜Îx W=fiQÆÅ^Œ∞.

JÖÏO@ѨC_»∞ =∞=∞‡efl WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨O™ê~°OÖ’ |OkèOz LOzOk? „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Jk P"≥∞ W+¨ìO. `å#∞ ã¨$+≤ìOz# r=ÙÅ`À P@#∞ H˘#™êyOK«@O P"≥∞ W+¨ìO. ^•QÆ∞_»∞ =¸`«ÖÏ@Ö’ K«∂_»ÖË^•? `«e¡x `åH˜`Õ Ñ≤Å¡"å_»∞ =∞i ^˘OQÆ HÍ_»∞.

JO^Œ~°∂ =zÛ `«e¡x `åH˜`Õ P@ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠™êQÆ^Œ∞. Jk P"≥∞‰õΩ W+¨ìO LO_»^Œ∞. P@#∞ H˘#™êyOK«@O Ö’<Õ P"≥∞ P#Okã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH Hõq WÖÏ J<åfl_»∞: ÅHõ∆Ö’# U^˘ XHõ\ ˜ `≥OK«∞H˘#∞K«∞ ZyiáÈ=Ù ^•x K«∂z #=ÙfiH˘#∞K«∞ K«Ñ¨Ê@¡#∞ K«~°`«∞ g=Ù. ''[QÆ[˚#x Hõ#∞Ãã·QÆ`À =∞#ã¨∞û‰õΩ '"≥à◊√§, "≥o§ ã¨O™ê~°ã¨∞YO J#∞ÉèíqOK«∞— J#fl@∞¡QÍ LOk. JÖÏO@ѨC_»∞ =∞#ã¨∞û#∞ xOkOK«@O UO ÉèÏ=ºO? P"≥∞ Hõ\ÏHõ∆O`À =∞#ã¨∞û#∞ `«# "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „uѨCH˘O>Ë `«Ñ¨Ê =∞#ã¨∞û D q+¨Ü«∂ã¨H˜Î #∞O_ç q_ç=_»^Œ∞. JѨC_Õ =∞#ã¨∞û [QÆ[˚#x áê^ŒÑ¨^•‡ÅѨ@¡ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok.—— `«~∞° "å`« „j~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ã¨O™ê~°∞Å∞ J#∞Éèqí OKÕ <å<åÉÏ^èÅŒ #∞ `«=∞ÃÑ#· P~ÀÑ≤OK«∞H˘#fl@∞¡ [QÆ[˚#xH˜ Ѷ≤~åº^Œ∞ KÕ¿ã ^èÀ~°}˜Ö’ WÖÏ áê_®~°∞: J=∂‡! J=∂‡! #hfl MË^Œ=Ú =º^èŒ`À ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú Ñ≤O_»∞K«∞#fl^Õ IIJII (<å) J=∞‡=Ù h"≥· LO_çÜ«Ú ‰õÄ_» "≥∞à◊‰õΩ=`À <Õ#∞#fl#∞‰õÄ_» <å #\˜ìO@<≥, <å QÆ$ǨÏ=Ú#<≥ ^˘OQÆÅ∞ ^ÀÑ≤_ç KÕÜ«∞QÆ=Öˇ<å IIJII

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

x<Õfl `«ÅK«QÆ =Öˇ#x =∞kÖ’ Z<Àfl=∂~°∞Å∞ ÉÏã¨Å∞KÕã≤ ã¨iÜ«∞QÆ∞ ™ê^èŒ# ã¨=∞Ü«∞=Ú ~åQÆ<≥ x#∞ Ñ≤ÅK«∞@ <Õ =∞~°záÈu<Õ Wk Ü«∞O`«Ü«Ú h Kå`«∞iÜÕ∞#x J=∞‡ WѨÙ_Õ J~°÷Oɡ·#^≥ W=fiHõ áÈuq Z#fl_»∞ ^Õxx WzÛÜ«Ú#flKÀ W=fi<å h‰õΩ (h) qK«∞Û#"ÕQÍ <Õ xK«∞Û#k `«¿ÑÊ=Ú#fl^Õ nxÖ’ <åk? Ü«∞â◊"Õ∞ Ü≥ÿ∞##∞, JѨܫ∞â◊"≥∞ÿ##∞ 㨄^Œã¨"≥∞ÿ##∞, K≥_»∞~°ã¨"≥∞ÿ##∞ ~°ã¨ 㨈~fiâ◊fii =Ü«Úº#∞ h"Õ ~°ã¨ÉèíOQÆOa@ KÕÜ«∞QÆ<ÕÅ?

D =∞#ã¨∞#∞ <å H˜K«∞ÛK«∞ ^•xx Hõ#∞Ãã·QÆÅKÕ HÍOHõ∆ Q˘Å∞ÊK«∞ Éèí= ã¨∞Y=ÚÅ<Õ J#∞ÉèíqOѨÙ=∞x POHõ∆#∞ ÃÑ\˜ìu =#∞#∞ „Ѩ™ê^Œ∞

j

97

IIJII IIJII

IIJII

IIJII

IIJII

HÍ=Ù# QÆuÜÕ∞ =∂e h ã¨$+≤ìÖ’ Z=fii^À K≥_»∞^Œ$+≤ìx ™ÈH˜ ZO_»∞‰õΩ áÈ=ÙK«∞ <≥~°∞QÆ∞K«∞#∞O\˜ K≥_»∞ ™œYº=ÚQÆ, „ÉèÏOu ã¨`«º=ÚQÆ IIJII N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (H˘#™êyã¨∂Î) : P"≥∞ =∂Ü«∞Ö’ „Éèíq∞Oz =∞#∞+¨µºÅ∞ ã¨O™ê~°OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO@∞<åfl~°∞.

D =∞#ã¨∞#∞ <å H˜K«∞ÛK«∞ ^•xx Hõ#∞Ãã·QÆÅK≥ HÍOHõ∆ Q˘Å∞ÊK«∞ Éèí= ã¨∞Y=ÚÅ<Õ J#∞ÉèíqOѨÙ=∞x POHõ∆#∞ ÃÑ\˜ìu =#∞#∞ „Ѩ™ê^Œ∞.

(Hõ~°‡Ü≥∂QÆOÃÑ· LѨ^Õâ◊O - ã¨O™ê~°O, xëê¯=∞Hõ~°‡) „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: ã¨~°fiã¨OQÆ Ñ¨i`åºQÆO KÕÜ«∞‰õΩO_® ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^ŒÖË=∂?

98

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): ã¨~°fi™êfixfl g∞ Ô~O^Œ∞‰õΩ `«ºlOKåe? =∞^èÕº =∂~åæxfl J#∞ã¨iã¨∂Î WѨC_»∞#fl ã≤÷uÖ’ g∞~°∞ ÉÏQÍ<Õ L<åfl~°∞. h‰õΩ #H±û P@1 `≥Å∞™ê? P P@Ö’ <Õ#∞ QÆi+¨ª ã¨OYº#∞ ™êkèOz, P@#∞Oz q~°=∞} á⁄O^•#∞. P P@Ѩ@¡ WHõ Pã¨H˜Î ÖË^Œ∞.

HÍx g∞~°∞ KåÖÏ `≥e"≥·# "åà◊√§. g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ Ѩk ã¨OYº#∞, H˘O^Œ~°∞ P~°∞, =∞iH˘O^Œ~°∞ S^Œ∞ á⁄O^•~°∞. g∞~°∞ ã¨Ô~·# ã¨OYº<Õ á⁄Ok=Ù<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ<Õ g∞~°∞ <åÖÏQÍ P@Ö’#∞O_ç q~°=∞} K≥O^ŒÖË^Œ∞. P@ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. Jk =∞Ozk Hõ^•! (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''<Õ#∞ x[O K≥|∞`«∞<åfl#∞. g∞~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ LO_»@OÖ’ ^À+¨O Ug∞ ÖË^Œ∞. HÍx =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù =∞o§OKåe ã¨∞=∂! JÖÏH͉õΩO>ˡ g∞~°∞ Ug∞ ™êkèOK«ÖË~°∞.

XHõ KÕ`« g∞~°∞ q^èŒ∞ºHõÎ^èŒ~å‡xfl x~°fiiÎOK«O_ç, =∞~˘Hõ KÕ`« ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Ѩ@∞ìHÀO_ç. g∞ q^èŒ∞ºHõÎ^èŒ~°‡ x~°fiǨÏ}Ï#O`«~°O Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Ѩ@∞ìHÀO_ç. ''|O^è•xH˜, =ÚH˜ÎH˜ JO`«\ ˜H© =∞#¿ãû =¸ÅO. =∞#ã¨∞û#∞ #∞=Ùfi U ~°OQÆ∞Ö’ =ÚOz`Õ P ~°OˆQ JO@∞H˘O@∞Ok. KåHõe#∞Oz JѨC_Õ =zÛ# `≥Å¡x =¢ã¨ÎO ÖÏO\˜k =∞#ã¨∞û. P =¢™êÎxfl #∞=Ùfi Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞Ö’ =ÚOz`Õ, Jk Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. hÅO ÖËHõ P‰õΩѨKÛ« ~°OQÆ∞ÅÖ’ =ÚOz`Õ Jk hÅO ÖËHõ P‰õΩѨKÛ« ~°OQÆ∞#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. #∞=Ùfi P =¢™êÎxfl U ~°OQÆ∞Ö’ =ÚOz`Õ P ~°OQÆ∞<Õ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. U^À HÍã¨Î POQÆ¡O <Õ~°fiQÍ<Õ '"å\ò w\ò— JO@∂ =∂\Ï¡_»@O g∞~°∞ QÆ=∞xOKÕ LO\Ï~°∞. JO`ÕQÍHõ |∂@∞¡ ^èŒiOz DÅ"Õã¨∂Î áÈ`«∂O\Ï~°∞. W=hfl `À_»∞QÍ<Õ =™êÎ~Ú. ÖËHõ XHõ ѨO_ç`«∞_»∞ ã¨O㨯$`«O J^茺ܫ∞#O KÕ¿ãÎ ã¨O㨯 $`« â’¡HÍÅ#∞ _»|_»|ÖÏ_ç™êÎ_»∞. #∞=Ùfi Hõ#∞Hõ ^Œ∞™êûOQÆ`«ºOÖ’ LO>Ë, h ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÖÏ¡<Õ =∂\Ï¡_»`å=Ù, PÖ’z™êÎ=Ù. JÖÏ HÍHõ ã¨[˚#∞Öˇ·# Éèí‰õΩÎÅ ™êOQÆ`«ºOÖ’ LO>Ë h ^蕺ã¨, ѨÅ∞‰õΩ ÉèíQÆ=`«Ê~°"≥∞ÿ#qQÍ<Õ LO\Ï~Ú. ''=∞#¿ãû ã¨~°fi=¸. XHõ =ºH˜ÎH˜ ÉèÏ~°º XHõ "≥·Ñ¨Ù, ‰õΩ=∂Ô~Î =∞~À "≥·Ñ¨Ù L<åfl~°#∞HÀO_ç. "åi Ѩ@¡ P =ºH˜Î `«# J#∞~åQÍxfl aè#flsuÖ’ „Ѩ^Œi≈™êÎ_»∞. HÍx J`«_ç =∞#ã¨∞û XHõ¯>Ë Hõ^•!

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ã¨~°fi^èŒ~å‡#Êi`«º[º =∂"Õ∞HõO â◊~°}O „=[ I JǨÏO `åfiO ã¨~°fiáê¿ÑÉè’º "≥∂Hõ∆~Úëêºq∞ =∂ â◊√K«ó II (w`« 18 : 66)

¢ÔH·ã¨Î=^èŒ~°‡O, „|Ǩχã¨=∂[O - 'áêѨ "å^Œ#— ''|O^èOŒ =∞#ã¨∞û‰õΩ K≥Ok#k, =ÚH˜‰Î Äõ _® =∞#ã¨ûO|Okè`"« ∞Õ . '<Õ#∞ =Ú‰õΩ} Î .‚˜ ã¨O™ê~°OÖ’ L<åfl, J~°}ºOÖ’ L<åfl <Õ <≥ÖÏ |OkèOѨ|_»`å#∞? <Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x a_»¤#∞, ~å*Ïkè~åA a_»¤#∞. #<≥fl=~°∞ |OkèOK«QÆÅ~°∞?— XHõ =ºH˜Î ã¨^• P q^èŒOQÍ zO`«# KÕ¿ãÎ, J`«_»∞ `«Ñ¨ÊHõ 1. D P@Ö’ Ѩk¿ÇÏ_»∞ áê~ÚO@¡HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ ã¨Oáêk¿ãÎ F_çáÈ~Ú#>Ë¡. HÍ|\˜ì, P@QÍ_»∞ `«# áê~ÚO@¡#∞ Ѩk¿ÇÏ_»∞HõO>Ë `«‰õΩ¯=QÍ LOz P@ H˘#™êyOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

99

=Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. áê=Ú HÍ@∞"Õã≤#ѨC_»∞ '<åÖ’ q+¨O ZHõ¯ÖË^Œ∞— Jx ^Œ$_è»OQÍ ã¨OHõeÊ¿ãÎ P q+¨ „ѨÉèÏ"åxfl `˘ÅyOK«∞HÀ=K«∞Û. J^Õ suÖ’ '<Õ#∞ |^Œ∞ú}˜‚ HÍ#∞, <Õ#∞ =Ú‰õΩÎ}˜‚— Jx ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞O`À ѨÙ#~°∞K«Ûi¿ãÎ, J`«_»∞ Ü«∞^ä•~å÷xH˜ JÖψQ J=Ù`å_»∞ – =Ú‰õΩÎ_Õ J=Ù`å_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Éˇ·aÖò „â◊=} ã¨OѶ¨∞@# - Hõ$+¨‚H˜â’~ü qâßfiã¨O) ''XHõ™êi Z=~À <å‰õΩ XHõ ¢ÔH·ã¨Î= „QÆO^ä•xfl WKåÛ~°∞. J`«}˜‚ P „QÆO^ä•xfl K«kq qxÑ≤OK«=∞<åfl#∞. P „QÆO^äŒOÖ’ ˆH=ÅO 'áêѨO— QÆ∞iOKÕ K≥ѨÊ|_ç=ÙOk. (ˆHâ◊"£`À) g∞ „|Ǩχã¨=∂[OÖ’#∂ ˆH=ÅO áêѨO QÆ∞iOKÕ q#=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ã¨^• '<Õ#∞ |^Œ∞ú}˜‚, <Õ#∞ |^Œ∞ú}˜‚— J#∞H˘<Õ ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞, |^Œ∞ú_Õ HÍ=@O xâ◊ÛÜ«∞O. ˆ~~ÚO|=à◊√¡ '<Õ#∞ áêÑ≤x, <Õ#∞ áêÑ≤x— JO@∂ `«ÅáÈ¿ã"å_»∞ "åã¨Î"åxH˜ áêÑ≤QÍ<Õ ~°∂á⁄O^Œ∞`å_»∞. '' 'Uq∞\˜, ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl [Ñ≤ã¨∂Î#fl ##∞fl áêѨO ZÖÏ JO@QÆÅ^Œ∞? WHõÃÑ· <Õ#∞ |^Œ∞ú}˜‚ ZÖÏ J=Ù`å#∞?— WÖÏ K≥ѨÊQÆÅ JK«OK«Å qâßfiã¨O ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ LO_®e.

Hõ$+¨‚H˜â’~ü xëêªQÆi+¨µì_≥·# „ÉÏǨχ}∞_»∞. J`«_»∞ |$O^•=#O "≥o§#ѨC_»∞, XHõ<å_»∞ J@∂~Ú@∂ u~°∞QÆ∞`«∂O_»QÍ J`«_çH˜ ^•Ç¨ÏO "Õã≤Ok. XHõ ÉÏq =^ŒÌ XHõ =ºH˜Î xÅ|_ç LO_»@O K«∂âß_»∞.

J`«_ç`À 'U=∞Ü«∂º, H˘OK≥O =∞Ozho§™êÎ"å? h ‰õΩÅO Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ_»∞. 'JÜ«∂º, <Õ#∞ x=∞fl‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"å}˜‚— Jx ["åaKåÛ_® =ºH˜Î. JO^Œ∞‰õΩ Hõ$+¨‚H˜â’~ü '㨈~, t=<å=∞O LK«ÛiOz, h\˜x KÕk W=Ùfi— J<åfl_»∞. ''ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°}`À â◊s~°O, =∞#ã¨∞û`ÀÉÏ@∞ ã¨=∞ã¨ÎO Ѩq„`« =∞=Ù`å~Ú. áêѨO, #~°HõO W`åº^Œ∞Å QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_»∞HÀ=@O ZO^Œ∞‰õΩ? 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ <Õ#∞ ^Œ∞~å‡~åæÅ∞ KÕâß#∞, =∞m§ JÖÏ „Ѩ=iÎOK«#∞.— WÖÏ XHõ¯™êi K≥ѨC. ÉèíQÆ=<åfl=∞O Ѩ@¡ qâßfiã¨O Hõey=ÙO_»∞.—— „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ k=º„¿Ñ=∞Ö’ `«#‡Ü«ÚÖˇ· WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: F ^Œ∞~åæ Ü«∞x Ñ≤Å∞K«∞K«∞ Jã¨∞=ÙÅ∞ <Õ ÉÏã≤#KÀ Z@∞ bÜ«∞=Ù =ÚH˜Î <å‰õΩ ZO`«\ ˜ áê`«H˜<≥·# <Õ#∞.... ''<Õ#∞ [QÆ[˚#x #∞O_ç ˆH=ÅO â◊√^Œú ÉèíH˜Î<Õ HÀ~°∞H˘<åfl#∞. P"≥∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ ѨÙëêÊÅ#∞ ã¨=∞iÊOz WÖÏ „áêi÷OKå#∞: 'J=∂‡! W^Œ∞QÀ h ѨÙ}ºO, W^Œ∞QÀ h áêѨO. Ô~O\˜h ÔQ·H˘x h Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞. W^Œ∞QÀ h *Ï˝#O, W^Œ∞QÀ h J*Ï˝#O. Ô~O\˜h ã‘fiHõiOz h Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. W^Œ∞QÀ h Ѩq„`«`«, W^Œ∞QÀ h JѨq„`«`«. Ô~O_ç\ ˜h ÔQ·H˘x, J=∂‡! h Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ^•#O KÕ~Ú. W^Œ∞QÀ h ^èŒ~°‡O, W^Œ∞QÀ h J^èŒ~°‡O. Ô~O\˜h fã¨∞H˘x h Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞. („|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À) ~åO„Ѩ™ê^Œ∞ áê@ <˘Hõ^•xfl q#O_ç.——

100

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

~å"Õ =∞#™ê +≤HÍ~°∞ áÈ^Œ=Ú HÍm HõÅÊ „^Œ∞=∞O|∞#‰õΩ „áÈQÆ∞KÕÜ«Ú=∂ K≥@∞ì „H˜O^Œ#∞ <åÅ∞QÆ∞ ѨÙ~°∞ëê~°÷O|∞Å∞#∞ ~åQÆq~åQÆO|#∞ ÉèÏ~°ºÅ`À "≥O|_ç `≥=Ú‡ q~åQÆ=Ú#∞ q"ÕHõO|#∞ P"≥∞ ‰õΩ=∂~°∞x J_»∞QÆ∞=Ú ã¨`«ºqKå~°}#∞ â◊√^•úâ◊√^Œú=Ú J@∞x@∞#∞O_»QÆ P#O^•ÅÜ«∞ ™œ^èŒ=Ú# "åx #_»∞=∞<Õ Ñ¨=fioOK«∞@#∞ <Õ~°∞Û#^≥ѨC_≥ F =∞#™ê UHõ ѨOK«Ö’ ÉèÏ~°ºe~°∞=Ù~°#∞ `«$Ñ≤ÎQÆ #∞OK≥_»∞ ^•i ^˘iH˜# JkfifÜ«∞=∞QÆ∞ âߺ=∞~°∂Ѩ=Ú#∞ ã¨O^Œi≈OK«QÆ*Ïeu h=Ù J*Ï˝<åǨÏOHÍ~°O|∞Å∞ h `«e¡^ŒO„_»∞ÖË F =∞#™ê `«Hõ∆}"Õ∞ "åi `«iq∞"ÕÜ«Ú h ^Œ$+≤ì Ѩ^äŒO|∞# |_»‰õΩO_» "≥∂ǨÏ=Ú x#∞fl `«# ‰õÄѨ=Ú# ÖÏQÆEz# F =∞#™ê nè~°`«`À_» H∆ÍOu HõO|=Ú#∞ H“yeOK«"Õ F =∞#™ê áêѨѨÙ}º=ÚÅ#∞ "Õ∞HõÅ QÆ@∞ì=Ú xi¡Ñ¨Î`« Ü«∞#∞ Ü«¸Ñ¨=Ú# Z^Œ∞~°∞ uiy# *Ï˝#Y_»æ=Ú# YO_»# KÕÜ«Ú =∂ Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ ^Œ∂~°=Ú#∞O_çÜ≥∞ „|u=∂Å∞=Ú h ÃÑ^ŒÌÉèÏ~°º ã¨O`å#=Ú#∞ =∂@ q#xKÀ "åix =ÚOK«∞=Ú q*Ï˝#O|#∞ ã¨O„^Œ=Ú#

j

II~åII

II~åII

II~åII

II~åII

II~åII

II~åII

II~åII

II~åII

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

101

~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞KÀ F =∞#™ê H˘xÜ«∂_»∞K«∞ x#∞ Hõ#fl`«e¡ Ü«∞x Ñ≤eK≥^Œ <≥ѨC_»∞ F =∞#™ê II~åII ''D [#‡Ö’<Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ZO^Œ∞‰õΩ á⁄O^ŒÖË~°∞? [#Hõ =∞Ǩ~åA J@∞=O\˜ ™êH∆Í`å¯~°O á⁄O^•_»∞. D „ѨÑO¨ K«O Hˆ =ÅO XHõ '=∂Ü«∂ =∞Ok~°O'QÍ ~å"£∞„Ѩ™ê^£ Jaè=i‚OKå_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç áê=# áê^•Å#∞ P~åkèOz`Õ, `«~°∞"å`«D Ö’Hõ"Õ∞ XHõ¯ P#O^Œ ™œ^èŒO P#O^Œ=ÚQÆ xO^Œ∞ ux „`åQÆ∞K«∞O^Œ∞ =∞uÖËx F "≥·^Œº‰õΩÅ1 ã¨OÉèí=ÙO_» h K«∂Ѩ٠q+¨Ü«∂Å∞ ÃÑ·ÃÑ·<≥ K«∂K«∞ IIDII P [#Hõ =∞Ǩ~åA Jã¨=∂#Ѷ¨∞#∞_»∞ U ֒Ѩ =∂`«xH˜ WǨÏѨ~°=Ú#O^Œ∞?

W^•Ìx J^•Ìx `å##∞ÉèíqOK«∞ á⁄~°ÖË\ ˜ áê„`«Ö’ `«# áêÅ∞ „QÀÅ∞ IIDII (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) („|Ǩχã¨=∂[O, [#Hõ=∞Ǩ~åA - QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ =∂~°æO - UHÍO`«"åã¨O, q"ÕHõO) ''ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ Z=~°∂ [#Hõ =∞Ǩ~åA HÍÖË~°∞. "≥Ú^Œ\’¡ [#Hõ =∞Ǩ~åA UHÍO`« „Ѩ^Õâ◊OÖ’ `«Ñ¨O PK«iOKå_»∞. ''D ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂=Ù#flѨÊ\˜H© JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`« „Ѩ^ÕâßʼnõΩ áÈ~Ú P"åã¨O KÕÜ«∂e. ã¨O™ê~°O #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ áÈ~Ú, XO@iQÍ LO@∂, Hõhã¨O =¸_»∞ ~ÀAÅáê@∞ J~Ú<å ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O qÅÑ≤Oz`Õ, Jk‰õÄ_® =∞Oz^Õ. fiHõ zH˜¯#ѨC_»∞ UHÍO`«OÖ’ Hõhã¨O XHõ¯ ~À*ˇ·<å ÉèíQÆ=zÛO`«# KÕã≤<å, Jk‰õÄ_® =∞Oz^Õ. Ö’‰õΩÅ∞ ÉèÏ~åºa_»¤ÅÔH· Hõ_ç"≥_»∞ Hõhfl~°∞ HÍ~°∞™êÎ~°∞. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O Z=~°∞ qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞? JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`« „Ѩ^ÕâßňHy ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxÔH· P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ `«Ñ¨ÊHõ PK«iOKåe. D ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂ J<ÕHõ Hõ~°‡ÅÖ’ z‰õΩ¯=_ç ™ê^茉õΩ_»∞ =∞#ã¨∞û#∞ ã≤÷~°Ñ¨~°K«∞HÀ=@OÖ’ „Ѩ^äŒ=∞ ^Œâ◊Ö’ Z<Àfl P@OHÍÅ#∞ Z^Œ∞~À¯=Åã≤ LO@∞Ok. ÉÏ@‰õΩ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ L#fl K≥@∞¡, "≥ÚHõ¯Å∞QÍ L#flѨC_»∞ "å\˜ K«∞@∂ì HõOK≥Å∞ Hõ\Ïìe. ÖˉõΩO>Ë Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ "å\˜x "Õ∞™êÎ~Ú. K≥@∞ì, "≥ÚHõ¯QÍ L#flѨC_»∞ HõOK≥ J`«º=ã¨~°O. K≥@∞ì É’^≥ ^Œà◊ã¨iQÍ, |e+¨ªOQÍ ÃÑiQÍHõ HõOK≥#∞ fã≤"ÕÜ«∞=K«∞Û.

JѨC_»∞ P K≥@∞ì‰õΩ XHõ U#∞QÆ∞#∞ Hõ\ì˜<å, K≥@∞ì‰õΩ Ǩx HõÅ∞QÆ^Œ∞. ''q+¨Ü«∂ã¨H˜Î J<Õ ~°∞QƇ`« ã¨xfláê`« [fi~°O ÖÏ\˜k. ã¨xfláê`« ~Ày QÆkÖ’ XHõ ÃÑ^ŒÌ h\˜ aO^≥, XHõ P=HÍÜ«∞*Ï_ô L#fl=#∞HÀO_ç. J`«}˜‚ ~ÀQÆq=Ú‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∂ÅO>Ë P QÆk#∞O_ç 1. ~åO„Ѩ™ê^£ "≥·^Œ∞ºÅ =Oâ◊OÖ’ [x‡OKå_»∞.

102

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J`«}˜‚ `«~°eOKåe. q+¨Ü«∞Ö’Å∞_»∞ ã¨xfláê`« ~Ày=O\˜"å_»∞. ã¨∞MÏxflKÕÛ qq^èŒ =ã¨∞Î=ÙÖË P ÃÑ^ŒÌ h\˜aO^≥† P =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ J#∞ÉèíqOKåÅ#fl `«$¿+‚ ^•Ç¨ÏO. P=HÍÜ«∞ ¿Ñ~°∞ q#QÍ<Õ <À~°∂~°∞`«∞Ok† ^•xfl ^ŒQÆæ~°‰õΩ ‰õÄ_® fã¨∞H˘x ~å#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞. J`«_ç K«∞@∂ì Jq L<åfl~Ú.

P=HÍÜ«∞ JO>Ë ¢ã‘Î ™êOQÆ`«ºO "≥Ú^ŒÖˇ·#q. Hõ#∞Hõ<Õ UHÍO`«"å㨠zH˜`«û J=ã¨~°"≥∞ÿ LOk. ''q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ∞ ã¨=Úáêi˚Oz# `«~°∞"å`«<Õ ã¨O™ê~°OÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOK«@O =∞Ozk. ã¨O™ê~° ™êQÆ~°OÖ’ HÍ=∞, „HÀ^èŒ, Ö’Éèí, "≥∂ǨÏ, =∞^Œ, =∂`«û~åºÅ<Õ P~°∞ "≥Úã¨à◊√¡ L#flq.

XO\˜H˜ Ѩã¨∞Ѩ٠~åã¨∞H˘x P `«~°∞"å`« hà◊§Ö’ ky`Õ "≥Úã¨à◊§ ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. q"ÕHõ "≥·~åQͺÖË P Ѩã¨∞ѨÙ. ã¨^Œã¨kfiKå~°}#∞ q"ÕHõO JO\Ï~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ ã¨`«ºO, x`«ºO† `«H˜¯#^ŒO`å Jã¨`«ºO, Jx`«ºO, ˆH=ÅO =¸<åflà◊§ =ÚK«Û>Ë J<Õ Z~°∞ˆH q"ÕHõO. #∞=Ùfi ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ f„= J#∞~åQÍxfl JÅ=~°K«∞HÀ"åe. ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· „¿Ñ=∞#∞ J#∞Éèí∂`«O KÕã¨∞HÀ"åe† PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù PHõi¬`«∞_»=Ù HÍ"åe. |$O^•=# QÀÑ≤HõÅ∞ „jHõ$+¨µ‚_ç Ѩ@¡ WÖÏO\˜ PHõ~°¬}#∞ Hõey L<åfl~°∞. g∞HÀã¨O XHõ áê@ áê_»`å#∞: (ÉèíQÆ=^Œ#∞~åQÆO - QÀÑ≤HõÅ PHõ~°¬}) q<åflÔ~ ã¨Y∞ÖÏ~° q<åflÔ~ g∞~°∞ <å âߺ=∞"≥∂ǨÏ#∞x P =Ú~°o ~°=o IIqII JÅ¡O`«^Œ∂~å# P =<åO`«ix "≥∂ǨÏ<åOQÆ∞x =∞^èŒ∞~° =Ú~°o „"≥∂~ÚOѨ|_≥ HÍK«∞H˘x Hõ$+¨µ‚O_»∞ "ÕzÜ«ÚO_≥#∞ ^•i "ÕQÆ <å`«x KÕi ZyiáÈ=Öˇ xѨÙ_»∞ IIqII KÕi <å`ÀQÆ∂_» J~°∞^≥O`«∞~å J@‰õΩ?

K≥Å∞ÖÏ~° `≥Å∞ѨÙ_ç xezáÈ^Œ∞~° W@#∞ <å âߺ=∂ <å=∞=Ú <å=∞=∂„`«=Ú g∞‰õΩ <å Hõ#fl<À J`«_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œe =º^èŒ IIqII K≥=ÙÅ`À P~°==Ú KÕi q<≥^Œ~°∞ g∞~°∞ Jk <å‰õΩ ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åà◊O|∞Ö’ „"≥∂QÆ∞ P =Ú~°o Ñ≤ez#k "Õ~å"≥ F ~å^èŒ!

D x‰õΩO[=Ú h=Ù ~åÖˉõΩ#fl â’aèÅ¡^Œ∞.—— IIqII „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J„â◊√ѨÓi`« #Ü«∞<åÅ`À P áê@ áê_ç, ˆHâ◊"£ `«k`«~° „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''g∞~°∞ ~å^èŒ, Hõ$+¨µ‚Å#∞ JOwHõiOz<å JOwHõiOK«‰õΩ<åfl "åi Ѩ~°ã¨Ê~° PHõ~°¬}#∞ ^ŒÜ«∞KÕã≤ JOwHõiOK«O_ç. ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· J^Õ q^èŒ"≥∞ÿ# "庉õΩÅ`«#∞ g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ HõeÊOK«∞HÀO_ç. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxH˜ g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#^ŒO`å P "庉õΩÅ`Õ!——

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

103

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨OxÜ«∞"Õ∞ºO„kÜ«∞„QÍ=∞O ã¨~°fi„`« ã¨=∞|∞^ŒúÜ«∞ó I (w`« 12 : 4) `Õ „áêѨÙfl=xÎ =∂"Õ∞= ã¨~°fiÉèí∂`«Ç≤Ï`Õ ~°`åó II

ˆHâ◊"£`À <ÒHÍqǨ~°O - ã¨~°fiÉèí∂`«Ç≤Ï`Õ ~°`åó „Hõ=∞OQÍ #kÖ’ áÈ@∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ã‘ì=∞~°∞ HõÅHõ`åÎ "≥·Ñ¨ÙQÍ ™êyáÈ`ÀOk. ǨÏ∫~å„a_ç˚ „H˜O^Œ∞QÍ ^•\˜ ÉÁ\ÏxHõÖò QÍÔ~¤<£û ã¨g∞ѨOÖ’xH˜ =zÛOk. #kÖ’ HÍã¨Î =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à◊¡=Åã≤O^Œx ã‘ì=∞~ü ÔHѨì<£‰õΩ K≥ѨÊ@"≥∞ÿOk. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =K«<å=∞$`«O „QÀÅ@OÖ’ =∞O„`«=ÚQÆ∞úÖˇ·áÈ~Ú# „Ѩܫ∂}©‰õΩʼnõΩ JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ZO`« J~ÚO^À ÖËHõ `å=Ú ZO`« ^Œ∂~°O =KåÛ"≥∂ Z~°∞ˆH ÖËHõáÈ~ÚOk. ˆHâ◊"£ ÉÁ~°∞QÆ∞Å∞, H˘Éƒi =ÚHõ¯Å∞ JO^ŒiH© WKåÛ_»∞. Ju^äŒ∞Å∞ `«=∞ =„ã¨ÎѨ٠H˘OQÆ∞ÅÖ’ g\˜x LOK«∞H˘x, u#™êQÍ~°∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ ã¨O`À+¨OÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. HÍx ˆHâ◊"£, q[Üü∞ =ÚÉèÏ=OQÍ LO_»@O „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆ=∞xOKå~°∞. "åi^ŒÌih ã¨=∂^è•# Ѩ~°K«\ÏxH˜ P`«∞~°`« K≥O^•~°∞. „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ˆHâ◊"£`À): W@∞ K«∂_»∞! q[Üü∞ =KåÛ_»∞. g∞ HõÅǨÏO t=Ù_»∞, ~å=Ú_»∞ =∞^茺 Ü«Ú^ŒúO ÖÏ\˜k. t=Ù_»∞, ~å=Ú_ç QÆ∞~°∞=Ù. "åi^ŒÌ~°∂ Ѩ~°ã¨Ê~°O Ü«Ú^ŒúO KÕã≤<å, "≥O@<Õ ã¨=∂^è•#Ѩ_®¤~°∞. HÍx t=Ù_ç Éèí∂`«QÆ}ÏÅ∞, ~å=Ú_ç "å#~°Ãã·#ºO =∂„`«O `«=∞ [QÆ_®Å#∞ =∂#ÖË^Œ∞! (Q˘Å∞¡# #=ÙfiÅ∞) J@∞=O\˜ HõÅǨÅ∞ K«∞@ìѨHͯÅÖ’‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`å~Ú. „j~å=Ú_»∞ `«# ™⁄O`«‰õΩ=∂~°∞Öˇ·# Å=‰õΩâ◊√Å`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞ÖË^•? `«e¡ ‰õΩ=∂Ô~Î Hõeã≤ XˆH WO\’¡ x=ã≤ã¨∂Î, XˆH P^蕺u‡Hõ QÆ=∞ºO`À "Õˆ~fi~°∞QÍ „âß=} =∞OQÆà◊"å~° „=`åÅ∞ PK«i™êÎ~°∞ – `«e¡ ã¨OˆH∆=∞O ‰õΩ=∂Ô~Î ã¨OˆH∆=∂xH˜ aè#flO J~Ú#@∞¡QÍ! HÍx XHõiH˜ =∞OQÆà◊=∞~Ú`Õ =∞~˘HõiH˜ =∞OQÆà◊"Õ∞ J=Ù`«∞Ok Hõ^•! J^Õ f~°∞Ö’ h H˘Hõ P^蕺u‡Hõ ã¨=∂[O LOk† q[Üü∞ ‰õÄ_® `«#‰õÄ XHõ\ ˜ LO_®Åx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞. (#=ÙfiÅ∞) W=hfl LO_»=Åã≤#"Õ Jx <å ÉèÏ=O. ''™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=^Œ=`å~°∞_≥·# „jHõ$+¨µ‚_»∞ QÀÑ≤HõÅ`À |$O^•=#OÖ’ bÖÏ<å@HõO [~°∞Ѩ٠`«∞#flѨC_»∞ [\˜Å ‰õΩ\˜ÅÅ<Õ ^Œ∞+¨ìz`«∞ÎÅ∞ ~°OQÆ „Ѩ"Õâ◊O KÕâß~°∞. ZO^Œ∞‰õΩ? Jx #∞=Ùfi J_»QÆ=K«∞Û. JO^Œ∞‰õΩ ["å|∞: ^Œ∞+¨ìz`«∞ÎÅ∞ ÖˉõΩO>Ë bÖÏ<å@HõO ÉÁuÎQÍ ~°H˜ÎHõ@ì^Œ∞.

(Q˘Å∞¡# #=ÙfiÅ∞) ''„j~å=∂#∞AÅ∞ qtëêì^≥· fi`«"å^Œ∞Å∞. HÍx "åi QÆ∞~°∞=٠ѨÓiÎQÍ J^≥· fi`«"åk. Ѩ~°ã¨Ê~°O "å~°∞ qÉèËkOK«∞H˘<Õ"å~°∞. XHõi "å^•xfl =∞~˘Hõ~°∞ YO_çOKÕ"å~°∞. JÖÏ ã¨~°fi^• [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. HÍx QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ, t+¨µº_»∞ `«# ™⁄O`«"å_Õ Hõ^•!——

104

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Ñ≤`å-ã≤ Ö’Hõ㨺 K«~åK«~°ã¨º `«fi=∞㨺 ѨÓ[ºâ◊Û QÆ∞~°∞~°æsÜ«∂<£ I #`«fi`«û"≥∂-ã¨ÎºÉèíºkèHõó ‰õΩ`À-<Àº Ö’Hõ„`«ÜÕ∞-Ѩº„Ѩu=∞„ѨÉèÏ= II (w`« 11 : 43)

ˆHâ◊"£H˜ LѨ^Õâ◊O - „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ 'QÆ∞~°∞yi— - ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù „j~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÀ+≤ªÖ’, PÜ«∞# ѨÅ∞‰õΩÅ∞ PÅH˜Oz JO^Œ~°∂ P#O^ŒOÖ’ FÅÖÏ_®~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ˆHâ◊"£`À): g∞~°∞ =º‰õΩÎÅ ã¨fiÉèÏ=O `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® t+¨µºÅ#∞QÍ KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ "åiÖÏ q_çáÈ`«∞<åfl~°∞. ''=º‰õΩÎÅO^Œ~°∂ x*ÏxH˜ XˆH =∂kiQÍ LO\Ï~°∞, HÍx "åi ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ qaè<åflÅ∞.

H˘O^ŒiÖ’ ã¨`«fiQÆ∞}O JkèHõO. =∞iH˘O^ŒiÖ’ ~°*’QÆ∞}O áêÅ∞ Z‰õΩ¯=, WOHÍ H˘O^ŒiÖ’ `«"≥∂QÆ∞}O JkèHõOQÍ LO@∞Ok. Hõl˚ HÍÜ«∞Å∞ ÃÑ·H˜ K«∂_»\ÏxH˜ XˆH ~°HõOQÍ LO\Ï~Ú.

HÍx ֒Ѩe ѨÓ~°‚O "Õˆ~fi~°∞QÍ LO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ H˘|ƒiHÀ~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ "Õ™êÎ~°∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''<å "≥·Yi Uq∞\’ `≥Å∞™ê? <å =~°‰õΩ <Õ#∞ uO\Ï#∞, P#O^ŒOQÍ rq™êÎ#∞. JO`Õ. `«H˜¯#^ŒO`å J"Õ∞‡ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞Ok. <å â◊s~åxfl <˘Ñ≤ÊOKÕ =¸_»∞ Ѩ^•Å∞ L#flq. Jq: 'QÆ∞~°∞—, 'Hõ~°Î—, '`«O¢_ç—. ''ã¨zÛ^•#O^Œ∞ _˘Hõ¯_Õ QÆ∞~°∞=Ù. J`«_˘Hõ¯_Õ tHõ∆} QÆ~°Ñ¨QÆÅ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ <å "≥·Yi a_»¤‰õΩ `«# `«e¡ Ѩ@¡ LO_Õ ÉèÏ="Õ∞. =∂#= QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ÅHõ∆ÖÏk Åaè™êÎ~°∞. JO^Œ~°∂ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ HÍ"åÅ<Õ "åOzè™êÎ~°∞. HÍx t+¨µºÅ∞QÍ LO_»_®xH˜ Z=~°∞ WK«Ûùy™êÎ~°∞? ''W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOK«@O ZO`À Hõ+¨ìO. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ¢Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿ P^ÕtOKÕ Ñ¨Hõ∆OÖ’<Õ P =ºH˜Î É’kèOK«=K«∞Û. <å~°^Œ∞_»∞, â◊√‰õΩ_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# |∞∞+¨µÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x #∞O_ç J\˜ì P^Õâßxfl á⁄Ok#"å~°∞† â◊OHõ~°∞_»∞ ‰õÄ_® P HÀ=Ö’x"å_Õ. ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O ÖË#ѨC_»∞ h =∂@Å∞ Z=~°∞ PÅH˜™êÎ~°∞? ''HõÅHõ`åÎ"åã¨∞Å∞ ZO`« ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ LkfiQÆ∞flÅ=Ù`å~À g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^•? á⁄~ÚºÖ’ Hõ>ˇìÅ∞ =∞O_»∞`«∞#flO`« =~°‰õΩ y<≥flÖ’x áêÅ∞ HÍy, á⁄OQÆ∞`å~Ú. Hõ>ˇìÅ#∞ |Ü«∞\˜H˜ ÖÏy"Õ¿ãÎ, JO`å ã¨Î|ú=∞=Ù`«∞Ok. HõÅHõ`åÎ"åã¨∞ʼnõΩ ã¨OK«Å<å`«‡Hõ q+¨Ü«∂ÅѨ@¡ Pã¨H˜Î. XHõ Ѷ¨ÖÏ<å KÀ@ "å~°∞ h\˜HÀã¨O ÉÏq ¢`«=Ùfi`«∂ LO_»@O g∞~°∞ K«∂ã≤ LO\Ï~°∞. ~å~Ú Ñ¨_»QÍ<Õ P KÀ@∞ =^Œe "Õã≤ "Õˆ~ KÀ@ ¢`«=fi™êQÆ∞`å~°∞. JHõ¯_» Ü«∂^Œ$zÛùHõOQÍ Wã¨∞Hõ Ѩ_»∞`«∞Ok. D Ô~O_»= KÀ@∞#∞ ‰õÄ_® =^Œe =∞~˘Hõ KÀ@ ¢`«=fiHõO "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`å~°∞. JÖÏ D HÍ~°ºO H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. ''`«#‰õΩ ÉèíQÆ=^•[˝ J~ÚO^Œx ˆH=ÅO ÉèÏq¿ãÎ =∂¢`«O KåÅ^Œ∞! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞x+≤H˜ ^Œ~°≈#q∞zÛ =∂\Ï¡_»`å_»∞ ‰õÄ_®. J@∞=O@ѨC_»∞ ÉèíQÆ=^•[˝#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. ÉèíQÆ=^•[˝#∞ á⁄Ok# QÆ∞~°∞=Ù "å‰õΩ¯ÅÖ’ ZO`«\ ˜ â◊H˜Î Wq∞_ç LO@∞O^À `≥Å∞ã¨∞<å? P â◊H˜Î =∞ǨѨ~°fi`åÅ#∞

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

105

Ãã·`«O HõkeOz"Õã¨∞ÎOk. ˆH=ÅO LѨ<庙êÅ∞ ^ŒOK«@=∂? [#O H˘xfl ~ÀAÅ∞ "åi ѨÅ∞‰õΩÅ∞ qO\Ï~°∞† `«^#Œ O`«~O° "å\˜x =∞~°záÈ`å~°∞. Hˆ =ÅO =∂@Å∞, KÕ`Å« #∞ KÕ~ÚOK«Ö=Ë Ù. (ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ ǨÏÅÌ~üѨىõÄ~ü ^Œi≈Oz# ã¨OѶ¨∞@#) ''HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ ǨÏÖÏÌ~üѨىõÄ~ü J<Õ z#fl K≥~°∞=Ù LOk. ¢Ñ¨u~ÀE H˘O^Œ~°∞ P K≥~°∞=Ù QÆ@¡#∞ =∞~°∞QÆ∞^˘_ç¤QÍ LѨÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. ¢á⁄^Œ∞Ì@ ™êfl<å~°÷O =zÛ# ¢QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ K≥~°∞=Ù QÆ@¡#∞ Jâ◊√^ŒúѨ~°z#"åix ÃÑ^ŒÌQÍ u@∞ìH˘<Õ"å~°∞. HÍx =∞~åfl\˜ L^ŒÜ«∞O "åiH˜ J^Õ Jâ◊√^ŒúO ^Œ~°≈#q∞ã¨∞ÎOk. D ^Œ∞â◊Û~°º PQÆÖË^Œ∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) PYiH˜ ¢QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ D q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz JkèHÍ~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ XHõ QÆ∞=∂™êΠѨOѨ|_®¤_»∞† J`«_»∞ K≥~°∞=Ù QÆ@∞ìÃÑ· 'WHõ¯_» Z=~°∂ Jâ◊√^ŒúO KÕÜ«∞~å^Œ∞— J<Õ <À\©ã¨∞ (ã¨∂K«# Ѩ¢`«O) JO\˜Oz "≥o§áÈÜ«∂_»∞. JO`«\ ˜`À D ^Œ∞â◊Û~°º PyáÈ~ÚOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOKåÅO>Ë JkèHÍiHõ P"≥∂^ŒO á⁄Ok LO_®e. ÖˉõΩO>Ë É’^èŒ# JѨÇ¨ 㨺OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞OÎ k. `å<Õ J*Ï˝x, W`«~∞° ʼnõΩ *Ï˝<ÀѨ^âÕ O◊ KÕÜ∞« \ÏxH˜ ѨÓ#∞HÀ=@=∂?

Wk JO^èŒ∞_»∞ JO^èŒ∞_çH˜ ^•iK«∂Ѩ@O =O\˜k. JÖÏ É’^èŒKÕÜ«∞@O "Õ∞Å∞HõO>Ë H©_Õ Z‰õΩ¯= "å\˜Å¡*Ëã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O JO`«~°Ì$+≤ì HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`«<Õ XHõ =ºH˜ÎÖ’x P^蕺u‡Hõ ~°∞QƇ`« x~åúiOz, ã¨=Úz`« LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞QÆeˆQk. ('JǨÏOHÍ~° q=¸_è®`å‡ Hõ~åÎǨÏq∞u =∞#º`Õ—) ''ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O ÖˉõΩO>Ë, =∞x+≤H˜ '<Õ#∞ [#∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O KÕã¨∞Î<åfl#∞— Jx JǨÏOHÍ~°O [xã¨∞ÎOk. D JǨÏOHÍ~°O J`«_ç J*Ï˝# [x`«"Õ∞† J*Ï˝x `å#∞ Hõ~°Î#x ÉèÏqOK«∞H˘O\Ï_»∞ QÆ^•! 'ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î. PÜ«∞<Õ ã¨=∞ã¨ÎO KÕã¨∞Î<åfl_»∞. <Õ <Õg∞ KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞.— WÖÏ ÉèÏqã¨∞Î#fl =ºˆHÎ x*ÏxH˜ r=#∞‡‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. '<Õ#∞ Hõ~°Î#∞, <Õ#∞ Hõ~°Î#∞— J<Õ ÉèÏ=O#∞O_Õ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞óMÏÅ∞, JâßOu L^Œƒùq™êÎ~Ú.

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO `«™ê‡^Œã¨HõÎ ã¨û`«`«O HÍ~°ºO Hõ~°‡ ã¨=∂K«~° I Jã¨HÀΠǨºK«~°<£ Hõ~°‡ Ѩ~°=∂áÈflu ѨÓ~°∞+¨ó II (w`« 3 : 19)

ˆHâ◊"åk „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ Hõ~°‡Ü≥∂QÆ LѨ^Õâ◊O ''Ö’HÍxH˜ Ç≤Ï`«O X#QÆ∂~åÛÅx g∞~°∞ ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. D Ö’HõO JO`« z#fl q+¨Ü«∞=∂? g∞Ô~=~°∞, Ö’HÍxH˜ Ç≤Ï`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜? "≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒO_ç† P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å ^•fi~å PÜ«∞#∞fl ^Œi≈OK«O_ç. PÜ«∞# â◊H˜Î ¢Ñ¨™êk¿ãÎ, P `«~°∞"å`« W`«~°∞ʼnõΩ Ç≤Ï`«O X#QÆ∂~°ÛQÆÅ~°∞. ÖˉõΩO>Ë ÖË^Œ∞.—— XHõ ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: JÖÏ J~Ú`Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Õ=~°‰õÄ =∂ q^èŒ∞ºHõÎ Hõ~°‡Å#∞ q_çz"ÕÜ«∂ÖÏ?

106

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JHõ¯ˆ~¡^Œ∞. g∞ q^èŒ∞ºHõÎ Hõ~°‡Å#∞ PѨÙHÀ=@O ZO^Œ∞‰õΩ? ÉèíQÆ=zÛO`«#, ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î#, x`«ºHõ~°‡Å∞ – W=hfl KÕÜ«∞=Åã≤#^Õ. ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: ^èŒ# ã¨Oáê^Œ# "≥Ú^ŒÖˇ·# =∂ Ö∫H˜Hõ Hõ~°Î"åºÅ =∂@ Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, "å\˜x‰õÄ_® x~°fiiÎOK«=Åã≤O^Õ† HÍx r=# Ü«∂¢`«‰õΩ =Åã≤#O`« =~°ˆH ã¨∞=∂! J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ UHÍO`« ¢Ñ¨^Õâ◊OÖ’ J¢â◊√ѨÓi`« #Ü«∞<åÅ`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ P Ö∫H˜Hõ Hõ~°Î=º x~°fiǨÏ} xëê¯=∞ ÉèÏ=O`À [iˆQ@∞¡QÍ ¢áêi÷OKåe. PÜ«∞#‰õΩ WÖÏ q#flqOK«∞HÀ"åe: ''F ÉèíQÆ=O`«∞_®! <å Hõ~°Î"åºÅ#∞ `«yæOz"Õ~Ú `«O¢_ô! ÖˉõΩO>Ë, F ÉèíQÆ"å<£! <Õ#∞ J<ÕHõ Ö∫H˜Hõ Hõ~°‡ÅÖ’ z‰õΩ¯HÀ=_»O ^•fi~å x#∞fl =∞~°záÈ`«∞<åfl#∞. <Õ#∞ xëê¯=∞ Hõ~°‡Å∞ X#~°∞ã¨∞Î<åfl#x ÉèÏqOK«=K«∞Û† HÍx Jq ã¨HÍ=∞ Hõ~°‡Å∞QÍ =∂~°∞`«q. ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ^•# ^èŒ~å‡Å∞ JkèHõOQÍ KÕÜ«∞É’~Ú#ѨC_»∞, ¿Ñ~°∞ ¢Ñ¨u+¨ªÅÃÑ· "≥∂A HõeˆQ ¢Ñ¨=∂^ŒO LOk. (â◊OÉèí∞=∞e¡H±‰õΩ ^•<åk Hõ~°‡ÅÃÑ· LѨ^Õâ◊O) ''XHõ™êi â◊OÉè∞í =∞e¡H± "≥^· ºŒ âßÅÅ∞, áê~îâ° ßÅÅ∞, ÉÏ@Å∞, K≥~∞° =ÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q xi‡OKåÅx <å`À K≥áêÊ_»∞. ''JѨC_»∞ <Õ#∞ WÖÏ J<åfl#∞: 'h ^•i `«Ñ≤ÊOz JÖÏO\˜ Ѩ#∞ÅÔH· Z^Œ∞~°∞K«∂_»‰õΩ. h =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ# HÍ~åºÅ<Õ KÕѨ@∞ì† Jn xi¡Ñ¨Î`åÉèÏ=O`À PK«iOKåe.— HÍ"åÅx J<ÕHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ áêÖÁæ#@O ‰õÄ_® =∞Ozk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ q㨇iOK«@O [~°QÆ=K«∞Û. HÍmѶ¨∂\ò PÅÜ«∞ q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ – H˘O^Œ~°∞ `«=∞ ѨÓiÎ ã¨=∞Ü«∂xfl ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ^èŒ~°‡O KÕÜ«∞@OÖ’ QÆ_çÑ≤"Õ™êÎ~°∞. HÍoHÍ^Õq ^Œ~°≈<åxH˜ "åiH˜ WHõ ã¨=∞Ü«∞O â◊OÉèí∞=∞e¡H± LO_»^Œ∞ Hõ^•! (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''QÆ∞OѨÙÖ’ *Á~°|_ç JO^Œih ¢`Àã¨∞H˘O@∂ J~Ú<å 㨈~ U^À q^èŒOQÍ =ÚO^Œ∞ ^Õg ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ HÀ"åe. J@∞ `«~∞° "å`« ^è~Œ ‡° O KÕã<≤ å, KÕÜ∞« HõáÈ~Ú<å, WHõ h W+¨Oì . =∞#ã¨ûO`«$Ñ≤QÎ Í ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ^èŒ~°‡O KÕÜ«∞=K«∞Û, #∞=Ùfi P q^èŒOQÍ ÉèÏq¿ãÎ. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~° ã¨=Úáê~°˚#Ö’ Hõ~°‡x~°fiǨÏ} ˆH=ÅO XHõ ™ê^èŒ# =∂¢`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH â◊OÉèí∞=∞e¡H±x 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ h Z^Œ∞@ ¢Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿ`Õ "≥·^ŒºâßÅÅ∞, B+¨^èŒâßÅÅ∞ xi‡OK«=∞x HÀ~°∞H˘O\Ï"å?— Jx J_çQÍ#∞. (#=ÙfiÅ∞) Éèí‰õΩÎ_»∞ Z#fl\˜H© JÖÏ HÀ~°_»∞. ÃÑ·QÍ J`«_çÖÏ JO\Ï_»∞: 'F ¢Ñ¨Éèí∂! h áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ <åH˘Hõ ™ê÷#O HõeÊOK«∞. ã¨~°fi^• ##∞fl h ™êxfl^茺OÖ’ LOK«∞HÀ. h áê^ŒÑ¨^•‡Å Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Î HõeˆQ@∞¡ J#∞¢QÆÇ≤ÏOK«∞.—

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – ˆHâ◊=K«O„^Œ¿ã<£

j

107

''Hõ~°‡Ü≥∂QÆO Ju Hõiî#"≥∞ÿ#k. D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ âߢã¨ÎqÇ≤Ï`« Hõ~°‡Å#∞ x~°fiiÎOK«@O ZO`À Hõ+¨ìO. <Õ\ ˜ HÍÅOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« ¢áê}∞Å∞. =∞x+≤ âߢã¨ÎqÇ≤Ï`« Hõ~°‡Å∞ qâı+¨OQÍ x~°fiiÎOK«ÖË_»∞. XHõ Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î [fi~°O`À =∞OK«OѨ\Ïì_»#∞HÀO_ç. ã¨fi^Õâ◊ zH˜`åû q^è•#OÖ’ <≥=∞‡kQÍ ~ÀQÆ x^•#O KÕÜ«∞ ¢Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ, `«fi~°Ö’<Õ J`«_»∞ 'ǨÏs— JO\Ï_»∞. ~Ày Z‰õΩ¯= PÅ™êºxfl `«@∞ìHÀÖË_»∞. ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O '_ç. QÆ∞ѨΗ B+¨^èŒq∞¢â◊O (Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ H˜fi<≥·<£ L#fl B+¨^èŒO) "å_»@O ã¨=Úz`«O. HõeÜ«ÚQÍxH˜ ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î#, ¢áê~°÷#Å`À ‰õÄ_ç# ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO L`«¯ $+¨ì q^è•#O. ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ"Õ∞ <Õ\ ˜ Ü«ÚQÆ^èŒ~°‡O. (¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À) ǨÏi <å=∞ ã¨OH©~°Î#, ^Õg QÆ∞}QÍ#O KÕã¨∞Î#fl g∞~°∞ ^èŒ#∞ºÅ∞. g∞ "≥·Yi <å‰õΩ #zÛOk. "Õ^•O`«"å^Œ∞Å =∂ki [QÆ`«∞Î ã¨fiѨflO Jx g∞~°∞ ¿Ñ~˘¯#~°∞. g∞~°∞ "åiÖÏ ¢|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞ HÍ~°∞† g∞~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞. g∞~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =ºH˜ÎQÍ Ñ¨iQÆ}˜OK«@O ‰õÄ_® =∞Oz Ѩ^Œú`Õ. g∞~°∞ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎÅ∞. Ѩ~°=∞ "庉õΩÅ`«`À g∞~°∞ Ñ≤e¿ãÎ P ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O g∞‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ Åaèã¨∞ÎOk.——

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x WO\’¡ #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À HÍÜ«∞ÖÏѶ¨∂\ò =^ŒÌ Ѩ_»= ÅOQÆ~°∞ kOKå~°∞. JO^Œ~°∂ kQÆ™êQÍ~°∞. |Ü«∞@‰õΩ =zÛ K«∂¿ãã¨iH˜ "åiH˜ ѨÙ#flq∞ K«O¢^Œ∞_»∞ ^Œ~°≈#q∞KåÛ_»∞. K≥@∞¡, Éèí=<åÅ∞, QÆOQÍ#kÃÑ· #_»Ü«∂_Õ Ñ¨_»=Å∞ ѨO_»∞ "≥<≥flÅ HÍOuÖ’ ™êfl#O KÕã≤#@∞¡<åfl~Ú. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀã¨O XHõ |O_çx ˆHHõ"Õâß~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À áê@∞ '=∞—, H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ |O_ç ZHͯ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ˆHâ◊"£ QÆ∞iOz J_çQÍ~°∞. "≥O@<Õ ˆHâ◊"£ JHõ¯_»H˘zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° u~°∞QÆ∞ ¢Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜ KÕã¨∞Î#fl U~åÊ@¡ QÆ∞iOz qKåiOKå_»∞. `«~°∞"å`« ˆHâ◊"£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤ áê^Œ^èŒ∂o ã‘fiHõiOz ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<åfl_»∞. |O_ç, S~ÀÑ≤Ü«∞#∞¡ x=ã≤OKÕ ¢áêO`«OQÆ∞O_® "≥à◊√`ÀOk. ¢Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞ÿ# ÉÏ@‰õΩ W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ JO^ŒOQÍ fiÛk^ŒÌ|_ç#@∞¡ Hõ@ì|_ç# Éèí=O`«∞Å ^Œ$âߺxfl uÅH˜ã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P#Okã¨∞Î<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''<å‰õΩ ^•Ç¨ÏO "Õ™ÈÎOk. UO K≥Ü«∂ºe?—— J<åfl~°∞. ˆHâ◊"£ "Õ∞#Å∞¡_≥·# #O^ŒÖÏÖò, WO_çÜ«∂ Hõ¡Éò =ÚO^Œ∞ |O_çx PÑ≤Oz, "Õ∞_» g∞^Œ‰õΩ "≥o§ XHõ QÍ¡ã¨∞Ö’ hà◊√§ fã¨∞H˘x =KåÛ_»∞. P QÍ¡ã¨∞ Ѩiâ◊√¢ÉèíOQÍ Hõ_çy#^Õ<å Jx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J_çQÍ~°∞. #O^ŒÖÏÖò J=Ù##QÍ<Õ, PÜ«∞# P QÍ¡ã¨∞`À<Õ hà◊√§ ¢`åQÍ~°∞. |O_ç "≥à◊√`«∂=ÙO>Ë N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ `«Å#∞ H˜\ ˜H©QÆ∞O_® |Ü«∞@‰õΩ ÃÑ\˜ì [<åxfl, "åǨÏ<åÅ#∞, QÆ∞¢~åÅ#∞, "≥<fl≥ Å`À "≥eq¡ iã≤# g^ä∞Œ Å#∞ K«∂ã¨∂Î z#flÑ≤Å"¡ å_çÖÏ P#Okã¨∞<Î åfl~°∞.

JѨC_»Ñ¨C_»∞ S~ÀÑ≤Ü«∞#∞ ¢ã‘ÎÅ∞ Ñ≤Ü«∂<À <ÕѨ^䌺OÖ’ áê_»∞`«∂O_»@O PÅH˜ã¨∂ΠѨ~°=∂#O^Œ ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. |O_ç ã¨∞ˆ~âò q∞¢`« WO\˜ =ÚO^Œ∞ PyOk. ã¨∞ˆ~âòq∞¢`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ W`«}˜‚ PáêºÜ«∞OQÍ ã¨∞ˆ~O¢^Œ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨∞ˆ~O¢^Œ WO\’¡ ÖË_»∞.

108

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

WO\’¡x"å~°∞ ¢H˜Ok ÉèÏQÆOÖ’ XHõ QÆkx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å, PÜ«∞# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅHÀã¨O `≥iz LOKå~°∞. |O_ç ÉÏ_»∞QÆ W=fi=Åã≤ LOk. ã¨∞ˆ~O¢^Œ WO\’¡ LO_ç=ÙO>Ë ÉÏ_»∞QÆ J`«_çKÕÛ"å_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Éèí‰õΩÎ_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''|O_ç ÉÏ_»∞QÆ#∞ WO\’¡x P_»"åix K≥e¡OK«=∞x #∞=Ùfi J_»QÆ=K«∞Û Hõ^•? WO\˜ Ü«∞[=∂x ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =ã¨∂Î=ÙO_»@O `«Ñ¨ÊHõ "å~°∞ ZiˆQ LO\Ï~°∞. <Õ#∞ "åiH˜ JѨiz`«∞}˜‚ HÍ#∞ Hõ^•!—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ P ¢áêO`«OÖ’ =ã≤ã¨∂ÎO_»@O`À, J`«_çH˜ Hõ|∞~°∞ ѨOáê~°∞. D֒Ѩ٠N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, Éèí‰õΩÎÅ#∞ "Õ∞_» g∞k QÆkÖ’H˜ PǨfixOz, fã¨∞‰õΩ"≥àϧ~°∞. P QÆk <ÕÅÃÑ· XHõ u"åp, XHõ `≥Å¡=¢ã¨ÎO Ѩ~°K«|_ç L#flq. H˘xfl "≥∞`«ÎÅ∞‰õÄ_® J=∞~°Û|_ç L#flq. QÆk QÀ_»‰õΩ ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞_çHÀã¨O ¢Ñ¨`ÕºHõOQÍ z¢uOK«|_ç# XHõ `≥·Å=~°‚z¢`«O ¢"ÕÖÏ_»∞`ÀOk. P `≥·Å=~°‚z¢`«OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ˆHâ◊"£H˜ Ç≤ÏO^Œ∂, ¢ÔH·ã¨Î=, =∞ǨÏ=∞‡nÜ«∞, É∫^•úk =∞`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∂xfl `≥Å∞ѨÙ`«∂#fl@∞¡ z¢uOK«|_çOk. D z¢`åxfl K«∂Ñ≤ ˆHâ◊"£ XHõ™êi ''D ÉèÏ"åxfl TÇ≤ÏOz# =ºH˜Î ^èŒ#∞º_»∞—— J<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P#O^ŒOQÍ Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∂#flѨC_»∞ #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ =KåÛ_»∞. JѨC_»∞ PÜ«∞# P#O^ŒO kfiQÆ∞}©Hõ$`«=∞~ÚOk. `«=∞ Ü«Ú=t+¨µº_ç`À PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''D ~ÀA "Õ∞=∞O`å ˆHâ◊"£`À Ѩ_»=Ö’ qǨÏiOz =KåÛO. q[Üü∞ =∞iH˘O^Œ~°∞ ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. ('=∞—#∞ K«∂ѨÙ`«∂) W`«}˜‚ J_»∞QÆ∞–ˆHâ◊"£, q[Üü∞Å`À <Õ#∞ UO J<åfl<À? `«e¡, ‰õΩ=∂Ô~Î q_çq_çQÍ =∞OQÆà◊"å~° ¢=`åÅ∞ PK«i™êÎ~°∞ – XHõiH˜ "Õ∞Å∞ Hõey`Õ =∞~˘HõiH˜ Hõey#>Ë¡ J~Ú#ѨÊ\˜H©. ^Œ∞+¨ìz`«∞ÎÖˇ·# [\˜Å ‰õΩ\˜ÅÅ ¢Ñ¨"Õâ◊O <å@HõO ~°H˜ÎHõ@ì\ÏxH˜ J`«º=ã¨~°O Jx ‰õÄ_® ˆHâ◊"£`À K≥áêÊ#∞. ('=∞—`À) JO`ÕHõ^•?—— '=∞—: J=Ù#O_ç, x["Õ∞.

JѨÊ\˜H˜ ÉÏQÍ á⁄^Œ∞ÌáÈ~ÚOk. ã¨∞ˆ~O¢^Œ WOHÍ uiy~åÖË^Œ∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞ L^•º#=<åxH˜ "≥àϧe. PÜ«∞#HÀã¨O |O_ç fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. '=∞—, #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. "≥<≥flÅ HÍ¿ã g^äŒ∞ÅQÆ∞O_® N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å |O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O "≥·Ñ¨ÙQÍ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. j

jj

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

109

j

6 „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

„Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠J~°ú"åi¬HÀ`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 28, JHÀì|~ü, 1882

Jk â◊x"å~°O. ¢|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠J~°ú"åi¬HÀ`«û=O, L`«Î~° HõÅHõ`åΉõΩ =¸_»∞ "≥∞ÿà◊¡ ^Œ∂~°OÖ’x ã≤Okä ¢áêO`«OÖ’x "Õ}˜=∂^èŒ= áêÖò L^•º# QÆ$ǨÏOÖ’ [~°∞Ѩ|_»∞`ÀOk. D J~°ú"åi¬HÀ`«û=O ¢Ñ¨f â◊~°`å¯ÅOÖ’#∞, =ã¨O`«HÍÅOÖ’#∞ [~°∞ѨÙ`å~°∞. D L^•º#QÆ$ǨÏO, ^蕺<åxH˜ J#∞=ÙQÍ XHõ x~°˚# ¢áêO`«OÖ’ LOk. ѨÙ=ÙfiÅ K≥@¡`À, ѨzÛHõ QÆ@∞¡QÆÅ Hõ$¢u=∞ ã¨~À=~åÅ`À, ѨK«Ûx á⁄^Œià◊¡`À P ¢áêO`«Ñ¨Ù JO^ŒO kfiQÆ∞}©Hõ$`«=∞=Ù`ÀOk. Jã¨Îq∞ã¨∂Î#fl ã¨∂~°∞ºx HÍOuÖ’ =∞$^Œ∞Å "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ |OQÍ~°∞ =~å‚Å∞ D#∞`«∂#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ~°=∞ QÆ∞~°∞=Ù N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_»‰õΩ "ÕOKÕâß~°∞.

J<ÕHõ=∞Ok Éèí‰õΩÎÅ∞ ¢áê`«óHÍÅѨ٠Láêã¨<å HÍ~°º¢Hõ=∂ÅÖ’ áêÖÁæ<åfl~°∞. =∞^蕺ǨÏflO HõÅHõ`åÎ, K«∞@∞ìѨ@¡ ¢QÍ=∂Å#∞O_ç ‰õÄ_® [#O =KåÛ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#∞~åQÍxH˜ áê¢`«∞_≥·# Q˘Ñ¨Ê ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞ t=<å^ä£ ‰õÄ_® P ÉèíHõÎã¨O^ÀǨÏOÖ’ L<åfl_»∞. g~°O^Œ~°∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~åHõÔH· P`«∞~°`«`À Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, =∞i H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞Î#fl |O_ç L^•º# QÆ$Ǩxfl KÕ~°∞HÀQÍ<Õ, PÜ«∞#‰õΩ ™êfiQÆ`«O `≥Å∞ѨÙ`«∂ JO^Œ~°∂ Q“~°=ѨÓ~°fiHõOQÍ ÖËz xÅ|_®¤~°∞. <å@Hõ ¢Ñ¨^Œ~°≈#âßÅÖ’ `≥~° Z`«ÎÉ’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ ~å[ºO KÕ¿ã xâ◊≈|ÌO ÖÏO\˜k JѨC_»Hõ¯_» ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ <≥ÅH˘Ok. JѨÊ\˜^•HÍ Ñ¨~°ã¨Ê~°O =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∂#fl Éèí‰õΩÎÅ∞ `«=∞ ^Œ$‰õΩ¯Å#∞ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ¢Ñ⨠ßO`« =^Œ<å~°qO^ŒOÃÑ· Hˆ O¢nHõiOKå~°∞. PÜ«∞# ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞O_ç *ÏÅ∞"å~°É’ÜÕ∞ XHõ¯ =∂@#∞‰õÄ_® q#‰õΩO_® =^ŒÅ~å^Œ<Õ P`«∞~°`«`À "å~°∞<åfl~°∞.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO =∂O K« Ü≥∂-=ºaèKåˆ~} ÉèíH˜ÎÜ≥∂ˆQ# ¿ã=`Õ I 㨠QÆ∞}Ï#û=∞f`≥·º`å<£ „|ǨχÉèí∂Ü«∂Ü«∞ HõÅÊ`Õ II (w`« 14 : 26)

Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+¨} t=<å^ä£#∞ K«∂ã‘K«∂_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨O`À+¨OQÍ WÖÏ ˆHHõ"Õâß~°∞: ''PǨ!

W^Œ∞QÀ t=<å^ä£! K«∂_»∞, #∞=Ùfi ÉèíQÆ=O`«∞_ç Éèí‰õΩÎ_»=Ù. x#∞fl K«∂_»@"Õ∞ <å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. QÆO*Ï~Ú ¢`åˆQ"å_»∞ =∞~˘Hõ QÆO*Ï~Ú ¢`åˆQ"å}˜‚ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@OÖ’

110

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ZO`À ã¨O`À+≤™êÎ_»∞. `«~°K«∂ P#O^•uâ◊Ü«∞OÖ’ "å~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O H“QÆeOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® Ѩ i áê\˜ . —— Éèí‰õΩÎÅ∞ á⁄@ì K≥Hõ¯ÅÜÕ∞º@∞¡ #"åfi~°∞. (Ö∫H˜‰õΩÅ ã¨fiÉèÏ=O - <å=∞=∂Ǩ`«‡ºO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞ L^•º#=<åxfl J<Õ‰õΩÅ∞ ã¨O^Œi≈™êÎ~°∞. ã¨O^Œ~°≈‰õΩÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ J<å㨉õΩÎÅ∞QÍ LO_»@O <Õ#∞ QÆ=∞x¿ãÎ "åi`À 'g∞~°∞ HÍ㨠Π^Œ ∂ ~° O QÍ áÈ~Ú ‰õ Ä ~ÀÛO_ç — J<Õ " å}˜ ‚ . H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ 'J@∞ "≥o§ =∞Oz Éèí=O`«∞Å#∞ K«∂_»O_ç— J<Õ"å}˜‚. (#=ÙfiÅ∞) t=<å^ä£ ''H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ JÜ≥∂QÆ∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ~å=@O <Õ#∞ QÆ=∞xOKå#∞. g~°∞ Ö’HÍaè~å=∂Ü«∞}OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú P^蕺u‡Hõ ¢Ñ¨ã¨OQÍŠѨ@¡ ѨÓiÎQÍ q=ÚY∞Öˇ· LO\Ï~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ <å`À KåÖÏ¿ãѨ٠ÉèíQÆ=¢`«Êã¨OQÍÅ∞ KÕã¨∂Î=ÙO>Ë, g~°∞ JâßO`«z`«∞Î Å=Ù`å~°∞. WHõ JHõ¯_» ‰õÄ~ÀÛ=@O "åiH˜ J™ê^茺O HÍQÍ `«=∞ Éèí‰õΩÎÖˇ·# q∞¢`«∞Å`À WÖÏ QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨ÖÏ_»`å~°∞: '=∞#O ZѨC_»∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞<åflO? WOHÍ ZO`«¿ãѨ٠g∞iHõ¯_» LO\Ï~°∞?— JO^Œ∞‰õΩ Éèí‰õΩÎÅ∞ 'F Hõ∆}O PQÆO_ç. H˘OK≥O¿ãѨ\’¡ |Ü«∞Å∞^Õ~°∞^•O— JO\Ï~°∞. JѨC _ô Ö∫H˜Hõ [#O, HõO~î°OÖ’ qã¨∞QÆ∞ ^èŒfixOKÕÖÏ, '㨈~, g∞~°∞ =∂\Ï¡_»∞HÀO_ç. g∞ HÀã¨O Ѩ_»=Ö’ xsH˜∆ã¨∂Î=ÙO\ÏO— JO\Ï~°∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''D Ö∫H˜Hõ =º‰õΩÎÅ`À ã¨=∞™êÎxfl `«ºlOK«=∞x, =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JOH˜`«O J==∞x K≥a`Õ ã¨¿ãq∞~å q#~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ K≥·`«#º x`åº#O^Œ∞Å∞ ÉÏQÍ Ü≥∂zOz D Ö∫H˜Hõ [<åxfl PHõi¬OKÕ xq∞`«ÎO XHõ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. P =º‰õΩÎÅ#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz '~°O_ç, ǨÏi<å=∞㨇~°} KÕÜ«∞O_ç. '=∂QÆ∂~ü— KÕѨÅ1 ѨÙÅ∞ã¨∞, Ü«Ú=u PeOQÆ#O g∞‰õΩ ^Œ‰õΩ¯`«q,— J<Õ"å~°∞. J<Õ‰õΩÅ∞ D KÕѨ, Ü«Ú=u Ѩ@¡ PHõi¬`«∞Öˇ· ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î# KÕ¿ã"å~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩq¢`« <å=∂=∞$`åxfl H˘O`« ~°∞z K«∂âßHõ x*ÏxH˜ 'D KÕѨ ѨÙÅ∞ã¨∞—#∞ ÉèíQÆ=¢`ÕÊ=∞Ö’ `å=Ú ¢ã¨qOKÕ Hõhfl~°∞QÍ "å~°∞ QÆ∞iΙêÎ~°∞† 'Ü«Ú=u— Ѩ$käqx ã¨∂zã¨∞ÎO^Œx "åiH˜ Z~°∞Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ü«Ú=u PeOQÆ#O ÉèíQÆ=¢`ÕÊ=∞Ö’ Ѩ~°=∂#O^ŒO`À <ÕÅÃѷѨ_ç ^˘~°¡@OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ''[#∞Å∞ ǨÏi<å=∞㨇~°} KÕÜ«∞@O HÀã¨O x`åº#O^Œ∞_»∞ U"Õ"À =∂~åæÅ#∞ KÕѨ>Ëì"å_»∞. ÉèíQÆ=<åfl=∂xH˜ ZO`À =∞ǨÏ`«fiO LO^Œx K≥·`«#∞º_»∞ J<Õ"å_»∞. Jk `«Hõ∆}"Õ∞ Ѷ¨e`åxfl W=fiHõáÈ=K«∞Û#∞ HÍx U^À XHõ ~ÀA Ѷ¨ÖÏxfl `«Ñ¨ÊHõ JOkã¨∞ÎOk. XHõ Éèí=#O QÀ_» g∞^Œ =^Œe"ÕÜ«∞|_ç# q`«Î#O =O\˜k Jk. KåÖÏ ~ÀAÅ∞ QÆ_çKåHõ Éèí=#O ‰õÄeáÈ~Ú, q`«Î#O <ÕÅ g∞^Œ ~åÅ∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« JO‰õΩiOz, z=iH˜ Ѷ¨Å=O`«=∞=Ù`«∞Ok. 1. "Õ∞Å∞~°HÍxH˜ K≥Ok# ÃÑ^ŒÌKÕѨ.

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

111

(=∂#=„Ѩ=$uÎ, =¸_»∞QÆ∞}ÏÅ∞ - ã¨`«fi, ~°*’, `«"≥∂ Éèí‰õΩÎÅ∞) ''㨠O ™ê~° ∞ ÅÖ’ 㨠` « Î fi~° [ 㨠Π= ∞㨠∞ ûÅ<Õ QÆ ∞ }ÏÅ∞ L#fl>Ë ¡ Éè í H ˜ Î ‰ õ Ä _® D QÆ ∞ }ÏÅKÕ z¢fHõiOK«|_çOk. ''ã¨O™ê~°∞ÅÖ’ ã¨`«Î fiQÆ∞}OQÆÅ =ºH˜Î ZÖÏ LO\Ï_À `≥Å∞™ê? |Ǩïâ◊ J`«_ç WÅ∞¡ H˘O`«"Õ∞~° r~å‚=ã¨÷Ö’ LO@∞Ok. ^•x =∞~°=∞‡`«∞ QÆ∞iOz J`«_»∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ_»∞. ^Õ=Ù_çO\˜Ö’ áê=Ù~åà◊¡ Ô~@ìÅ∞, =ÚOy@ áêzѨ\ ˜ì LO@∞Ok. g\˜ QÆ∞iOz J`«_çH˜ ^蕺¿ã LO_»^Œ∞.

WO\’¡x ‰õΩsÛÅ∞ =ÔQ·~åÅ∞ áê`«"≥· LO@q. "å\˜H˜ áêe+π KÕã≤ â◊√¢ÉèíOQÍ LOK«∞HÀ"åÅ<Õ PÖ’K«<Õ J`«_çH˜ ~å^Œ∞. ^èŒiOKÕ L_»∞ѨÙÅ QÆ∞iOz Jã¨Å∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ_»∞† U^À XHõ\ ˜ ^èŒiOz ã¨iÃÑ@∞ìH˘O\Ï_»∞. HÍx =ºH˜Î =∂¢`«O âßO`« ã¨fiÉèÏq, <≥=∞‡^Œã¨∞÷_»∞, ^ŒÜ«∂à◊√=Ù, q#¢=Ú_»∞† Z=fiiH© Ǩx `«ÅÃÑ@ì_»∞. ''=∞m§ ã¨O™ê~°∞ÅÖ’ ~°*’QÆ∞} ÅHõ∆}ÏÅ∞QÆÅ =º‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ LO\Ï~°∞. JÖÏO\˜ =ºH˜Î Q˘Å∞ã¨∞#fl KÕuQÆ_çÜ«∂~°O, "Õà◊§‰õΩ Ô~O_»∞ =¸_»∞ LOQÆ~åÅ∞ ^èŒi™êÎ_»∞. WO\’¡ ™ê=∂#∞ JO^ŒOQÍ, á⁄OkHõQÍ J=∞~°Û|_ç LO@∞Ok. QÀ_»Å‰õΩ =∞Ǩ~å}˜, ~å‰õΩ=∂~°∞_»∞ `«k`«~° ¢Ñ¨=ÚY∞Å `≥·Å=~°‚ z¢`åÅ∞ ¢"ÕÖÏ_»∞`«∂ LO@q† WÅ∞¡ K«Hõ¯QÍ ã¨∞#flO H˘@ì|_ç LO@∞Ok. <å<å~°HÍÅ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ J`«_çH˜ LO\Ï~Ú. ¿ã=‰õΩʼnõΩ ‰õÄ_® `«y#@∞¡ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ J=∞i LO@q. ''ã¨O™ê~°∞ÅÖ’ `«"≥∂QÆ∞} ÅHõ∆}ÏÅ∞QÆÅ =ºH˜ÎÖ’ x¢^Œ, HÍ=∞O, ¢HÀ^èŒO, JǨÏOHÍ~°O "≥Ú^ŒÖˇ·#q LO\Ï~Ú. ''J^Õ ~°HõOQÍ ÉèíH˜ÎH˜ ã¨`«fiQÆ∞}O LO@∞Ok. ã¨`«fiQÆ∞}OQÆÅ Éèí‰õΩÎ_»∞ ZO`À QÀѨºOQÍ, |Ǩïâß `«# ^À=∞`≥~°Ö’ ÉèíQÆ=^•úº#O KÕ™êÎ_»∞. J`«_»∞ x¢kã¨∞Î<åfl_»x W`«~°∞Å∞ ÉèÏq™êÎ~°∞.

L^ŒÜ«∞O J`«_»∞ HÍã¨Î PÅ㨺OQÍ x¢^ŒÖË=@O KÕ`«, ~å¢u ÉÏQÍ x¢^ŒáÈ~Ú LO_»_»x J#∞H˘O\Ï~°∞. PHõe f~°∞ÛHÀ=@O – Jn U^À ѨK«Û_ç "≥∞`«∞‰õΩÅ`À<Õ – JO`«=~°ˆH J`«_çH˜ ^ÕǨÏO Ѩ@¡ ^蕺㨠LO@∞Ok. J`«_çH˜ ѨOK«ÉèíHõ∆ ºÑ¨~°=∂<åflÅ∞ JHõ¯ˆ~¡^Œ∞† P_»O|~°"≥∞ÿ# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ`À ѨxÖË^Œ∞† WO\’¡ ™ê=∂#¡ ¢Ñ¨^Œ~°≈# LO_»^Œ∞. JO`ÕQÍHõ ^èŒ#OHÀã¨O Z=fiih =ÚYã¨∞Îu KÕÜ«∞_»∞. ''~°*’QÆ∞} ÅHõ∆}ÏÅ∞QÆÅ Éèí‰õΩÎ_»∞ #∞^Œ∞@ uÅHõO k^Œ∞ÌH˘O\Ï_»∞. "≥∞_»Ö’ ~°∞¢^•Hõ∆=∂Å ^èŒi™êÎ_»∞. P =∂ÅÖ’ JHõ¯_»Hõ¯_» |OQÍ~°∞ѨÓã¨Å∞ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) Ѩ@∞ìѨOK≥ ^èŒiOz ѨÓ[ KÕ™êÎ_»∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÔH¡|ºO =∂㨇 QÆ=∞ó áê~°÷ <≥·`«`«ÎfiܫںѨѨ^Œº`Õ I ‰õ∆Ω„^ŒO ǨÏ$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÅºO `«ºHÀÎfiuÎ+¨ª Ѩ~°#ÎѨ II (w`« 2 : 3)

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ''`å=∞ã≤Hõ ÅHõ∆}ÏÅ∞#fl Éèí‰õΩÎ_çH˜ ¢Ñ¨QÍ_è»qâßfiã¨O LO@∞Ok. QÆ[^˘OQÆ XHõ =ºH˜ÎÃÑ·|_ç |ÖÏ`å¯~°OQÍ ^ÀK«∞H˘<Õ@∞¡QÍ D `å=∞ã≤Hõ Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞O_ç =~åÅ#∞ =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞H˘O\Ï_»∞. H˘@∞ì, K«OѨ٠– J^Õ J`«_ç =∂~°æO, QÆ[^˘OQÆ =∂~°æO.——

112

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ¢¿Ñ=∂#O^ŒOÖ’ =∞^èŒ∞~° ã¨fi~°OÖ’ WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ áÈ=Öˇ HÍj HõOp QÆOQÍ QÆÜ«∞ ¢Ñ¨ÉèÏã¨=Ú‰õÄ HÍm <å=∞=Ú#∞ HõÅ=iOK«∞K«∞ Hõ_»Ñ¨\ ˜ âßfiã¨#∞ =^Œ∞Å∞K«∞O_»QÍ II<ÕII Hõ~°‡HõÖÏѨѨ٠ѨxÜÕ∞=Ú#flk ÉèíH˜Îq^è•#=Ú eHõ <≥O^Œ∞ʼnõΩ =∂`«$Éèí[#=Ú =¸_»∞ ã¨O^茺Š=∂#Hõ =∞#∞A_»∞ KÕÜ«ÚK«∞O_»QÆ II<ÕII Hõ~°‡Å∞ =∞#∞Ax "≥O@#O@∞K«∞ "≥O|_ç `«~°∞=∞QÆ QÆÅ"ÕQÍx ZO`«=∂¢`«=Ú P`«x ^•\˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ=QÆ *ÏÅ<≥ *ÏÅ=Ù II<ÕII =∞^Œ#∞x =∞#ã¨∞# Hõã¨Å∞ #K«Û=Ù ^•#=Ú ^èŒ~°‡=ÚÖÏk n‰õ∆Å∞ ¢|Ǩ‡#O^Œ=Ú zO^≥_»∞ `«e¡ Ѩ^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÖˇ J`«x ™ê^èŒ#Å∞ II<ÕII `«~°"Õ∞ UiH˜<≥·##∞QÍx `«e¡ <å=∞=∞Ç≤Ï=∞O|∞ `≥eÜ«∞QÆ TǨÏÅÔH·##∞ `«ÅѨÙÅÔH·##∞ ^•x ÉèÏ==Ú#∞ `«ÅáÈÜ«∞OQÆ II<ÕII `å<Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ áê_»∞#∞ t=Ù_»∞ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ^Õ=^Õ=Ù_»∞ ѨOK«=ÚYO|∞Å J=∞‡ <å=∞=Ú áê~°=â◊º=Ú# ¢Ñ¨ã¨∞Îu KÕÜ«ÚK«∞ II<ÕII N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ [QÆ [ ˚ # x ¢¿Ñ=∞Ö’ L#‡`« ∞ Î Å Ü« ∂ º~° ∞ . f¢= "庉õ Ω Å`« ` À =∞m¡ áê_»<å~°OaèOKå~°∞. (<å=∞ =∂Ǩ`«‡ºO - =¸_»∞ ~°HÍÅ PKå~°∞ºÅ∞) F ^Œ∞~åæ Ü«∞x Ñ≤ÅK«∞K«∞ Jã¨∞=ÙÅ∞ <Õ ÉÏã≤#KÀ Z@∞bÜ«∞=Ù =ÚH˜Î <å‰õΩ ZO`«\ ˜ áê`«H˜<≥·# <Õ#∞.....

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

113

`«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''QÆ\ ˜ì Ѩ@∞ì^ŒÅ LO_®e. 'Uq∞\˜? <Õ#∞ J=∞‡ <å=∂xfl 㨇iOKå#∞. WHõ g∞^Œ@ <Õ <≥ÖÏ áêÑ≤x J=Ù`å#∞? <Õ <å"≥∞ a_»¤#∞, P"≥∞ Sâ◊fi~åºxH˜ <Õ#∞ "å~°ã¨∞_»#∞.— ''g∞ `å=∞㨠QÆ∞}ÏxH˜ P^蕺u‡Hõ =∞Å∞Ѩ٠HõeÊ¿ãÎ, ^•x ã¨Ç¨Ü«∞O`À ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ=K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìѨ\ ˜ì J_»QÆO_ç. PÜ«∞# =∞#‰õΩ Ѩ~å~Ú =∞x+≤ Ug∞ HÍ^Œ∞. PÜ«∞# =∞# ™⁄O`« =∞x¿+. ''=∞m§, K«∂_»O_ç W`«~°∞Å Ç≤Ï`åxÔH· `å=∞㨠ÅHõ∆}Ïxfl K«Hõ¯QÍ LѨÜ≥∂yOK«=K«∞Û. "≥·^Œ∞ºÅÖ’ =¸_»∞ `«~°QÆ`«∞Å"å~°∞ – L`«Î=∞, =∞^茺=∞, J^èŒ=∞ – L<åfl~°∞. ~Ày <å_ç ѨsH˜∆Oz, 'D B+¨^èŒO xÜ«∞=∞OQÍ Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ— Jx =∂¢`«O K≥¿ÑÊ "≥·^Œ∞º_»∞ J^èŒ=∞ =~åæxH˜ K≥O^Œ∞`å_»∞. ~Ày "åã¨Î"åxH˜ =∞O^Œ∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl_À ÖË^À ‰õÄ_® W`«_»∞ qKåiOK«_»∞. =∞^茺=∞ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# "≥·^Œ∞º_»∞, ~Àyx ѨiѨi q^è•Å |∞[˚yOz B+¨^èŒO ѨÙK«∞ÛHÀ=∞O\Ï_»∞. ~Ày`À uÜ«∞ºQÍ WÖÏ JO\Ï_»∞: '=∞Oz"å_çq Hõ^Œ∂! B+¨^èŒO ѨÙK«∞ÛHÀ‰õΩO>Ë ~ÀQÆO ZÖÏ #Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok? h HÀã¨O <Õ<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«Ü«∂~°∞ KÕâß#∞—. ~Ày 㨿ãq∞~å B+¨^èŒO ѨÙK«∞ÛHÀ=@O ÖË^Œx `≥eÜ«∞QÍ<Õ J`«_ç Q˘O`«∞Ö’ |Ö=O`«OQÍ, J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ ~Ày Kèåf g∞^Œ `«# "≥∂HÍÅ∞ PxOz =∞O^Œ∞ áÈã≤, ¢`åyOKÕ "≥·^Œ∞º_Õ L`«Î=∞ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# "≥·^Œ∞º_»∞. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ P "≥·^Œ∞º_ç `«"≥∂QÆ∞}O ¢Ñ¨^Œi≈`«=∞ø`ÀOk. Wk ~ÀyH˜ Ǩx HõeyOK«^Œ∞† ÃÑ·QÍ J`«_çH˜ "Õ∞Å∞<Õ KÕã¨∞ÎOk. ''"≥·^Œ∞ºÅÖ’ =∂kˆ~ P^蕺u‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅÖ’#∂ =¸_»∞ =~åæÅ"å~°∞ L<åfl~°∞. J^èŒ=∞ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# QÆ∞~°∞=Ù, t+¨µºÅ‰õΩ ^èŒ~À‡Ñ¨^Õâ◊O =∂„`«O KÕ™êÎ_»∞† HÍx "åi ѨÙ~ÀQÆux QÆ∞iOz Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ_»∞, qKåiOK«_»∞. t+¨µº_ç "Õ∞Å∞QÀi Ѩ^ÕѨ^Õ J`«_çH˜ ã¨∂ÊùiÎxã¨∂Î, `«# É’^èŒ#Å#∞ ri‚OK«∞HÀ=∞x "Õ_»∞H˘<Õ QÆ∞~°∞"Õ =∞^茺=∞ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# QÆ∞~°∞=Ù. HÍx =∞~˘Hõ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# QÆ∞~°∞=Ù Å∞O\Ï~°∞. JÖÏO\˜ "å~°∞ t+¨µº_»∞ ZO`«H© ÖÁOy~å‰õΩO>Ë |ńѨÜ≥∂QÆOKÕã≤ J~Ú<å ^•iH˜ `≥™êÎ~°∞. J@∞=O\˜ QÆ∞~°∞=ÙÖË L`«Î=∞ `«~°QÆuH˜ K≥O^Œ∞`å~°∞.——

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ''Ü«∞`À "åKÀ x=~°Î<ÕÎ I J„áêѨº =∞#™ê ã¨Ç¨Ï I—— (`≥·fÎsÜ≥∂Ѩx+¨`«∞Î 2 : 4)

„|Ǩχã¨fi~°∂áêxfl <À\˜`À =i‚OK«ÖËO! „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_® ÖËHõ x~åHÍ~°∞_®?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PÜ«∞# Ѷ¨ÖÏ<å Jx Z=~°∂ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K≥ѨÊÖË~°∞. PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_»∞, x~åHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_®#∞. Éèí‰õΩÎ_çH˜ PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_»∞. '[QÆ`ü ã¨fiѨfl=`ü— Jx `«ÅKÕ *Ï˝#∞ʼnõΩ PÜ«∞# x~åHÍ~°∞_»∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ `å#∞ "Õ~°∞, [QÆ`«∞Î "Õ~°∞QÍ ÉèÏq™êÎ_»∞. Hõ#∞Hõ<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =ºH˜Î=∂¢`«∞_»∞QÍ J`«_çH˜ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞. HÍx *Ï˝x ÖËHõ "Õ^•Ou '<Õu, <Õu— Jx ã¨~°fi^• qKå~°} KÕã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞. D qKå~°} ^•fi~å `«# PO`«iHõ ¢QÆǨÏ}â◊H˜Î`À '<Õ#∞ J<Õk

114

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

q∞^䌺, [QÆ`«∞Î q∞^䌺— J<Õ Z~°∞Hõ J`«_çH˜ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. `«^Œ∞Ѩi *Ï˝xH˜ ¢|Ǩχ`«`«Î fiO É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. HÍx ¢|ǨχO ZÖÏO\˜^À J`«_»∞ =i‚OѨ*ÏÅ_»∞. ''<å ÉèÏ=O J~°÷"≥∞ÿO^•? ¢|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz PÖ’zOK«O_ç – J#O`« ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°O f~°"Õ∞ ÖËxk. Éèí‰õΩÎÅ ¢¿Ñ=∞ ¢Ñ¨ÉèÏ=O`À j`«Å"≥∞ÿ h~°∞ JHõ¯_»Hõ¯_» Ѷ¨∞hÉèíqOz =∞OK«∞QÆ_=¤» Öˇ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok. =∞~À q^èOŒ QÍ K≥a`Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀã¨O <å<å~°∂áêÅ∞ ^•eÛ =ºH˜Î=∂¢`«∞_»∞QÍ "åiH˜ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞. HÍx *Ï˝#ÉèÏ㨯~°∞_»∞ L^Œ~ÚOK«QÍ<Õ =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞ HõiyáÈ`å~Ú. `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =ºH˜Î=∂¢`«∞_»∞QÍ ÖË^• <å<å~°∂áêÅÖ’ L#fl@∞¡QÍ ÉèÏqOK«#=ã¨~°O LO_»^Œ∞. PÜ«∞# Uq∞\˜? Jx =i‚OK«ÖËO. Z=~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =i‚OK«QÆÅ~°∞?

JÖÏ =i‚OK«QÆey#ѨC_»∞ '<Õ#∞— J<Õ JǨÏO =∂Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok. ''qKå~°} KÕã¨∞‰õΩO@∂áÈ`Õ '<Õ#∞— J<Õk Un HõxÑ≤OK«^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ Le¡áêÜ«∞ fã¨∞HÀO_ç. Le¡áêÜ«∞#∞ XeKÕ@ѨC_»∞ "≥Ú^Œ@ Z¢~°á⁄~° `«~°∞"å`« `≥Å¡á⁄~°Å∞ =™êÎ~Ú.

D `≥Å¡á⁄~°Å#∞ XHõ^•x"≥O@ XHõ\ ˜QÍ Xez"Õ¿ãÎ z=~°‰õΩ Ug∞ Hõ#|_»^Œ∞. ''J@∞=O\˜ ã≤÷uÖ’ ZO`« "≥^ŒH˜<å JǨÏOHÍ~°O JO@∂ Ug∞ HõxÑ≤OK«^Œ∞. ^•xfl "≥^ŒHõ\ÏxH˜ WHõ Z=~°∞ q∞ye=ÙO\Ï~°∞? P ã≤÷uÖ’, `«# Ѩiâ◊√^Œú K≥·`«#º ã≤÷uÖ’ ¢|Ǩχã¨fi~°∂ѨO QÆ∞iOz `å<≥ÖÏ ÉèÏq™êÎ_À Z=~°∞ =i‚OK«QÆÅ~°∞? XHõ™êi ã¨=Ú¢^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ Hõ#∞Q˘#\ÏxH˜ XHõ LѨCÉÁ=∞‡ ã¨=Ú¢^ŒOÖ’H˜ "≥o§Ok. P ÉÁ=∞‡ hà◊§Ö’H˜ "≥à◊§QÍ<Õ HõiyáÈ~ÚOk. WHõ ã¨=Ú¢^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞ Z=~°∞? ''ѨÓ~°‚ *Ï˝<åxH˜ XHõ ã¨OˆH`«O LOk. ѨÓ~°‚*Ï˝#O á⁄Ok#ѨC_»∞ =∞x+≤ =∞ø#O =Ç≤Ï™êÎ_»∞. `«^Œ∞Ѩi '<Õ#∞— J<Õ LѨCÉÁ=∞‡ ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ HõiyáÈ~Ú ^•<À¡ `å^•`«‡ºO K≥O^Œ∞`«∞Ok. ÉèË^Œ|∞kú H˜Oz`«∞ΉõÄ_® q∞ye LO_»^Œ∞. ''qKå~°} KÕÜ«∞_»O ѨÓiÎHÍ#O`« =~°‰õΩ =∞x+≤ Juâ◊Ü«∞O`À `«i¯ã¨∂Î LO\Ï_»∞. qKå~°} ѨÓiÎHÍQÍ<Õ J`«_»∞ =∞ø#O =Ç≤Ï™êÎ_»∞. MÏm Hõ_»=#∞ hà◊§`À xOáêHõ Hõ_»=Ö’x h~°∞, |Ü«∞@=Ù#fl `«\ÏHõOÖ’x h\˜`À XHõ>ˇÿ#ѨC_»∞ â◊|ÌO q#~å^Œ∞. Hõ_»=Ö’ ѨÓiÎQÍ h~°∞ xO_»#O`« =~°‰õΩ â◊|ÌO =ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. ''ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù HÍÖÏáêhÖ’ „Ѩ"ÕtOz# Ѩ_»= WHõ uiy ~å^Œx ¢áêp# ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞.—— ('JǨÏO— áÈ^Œ∞) '' 'JǨÏO— J<Õk #tOz#ѨC_Õ Jxfl z‰õΩ¯Å∂, ÉÏ^èŒÅ∂ ã¨=∞ã≤áÈ`å~Ú. #∞=Ùfi "≥~Úº™ê~°∞¡ qKå~°} K≥~Úº, P 'JǨÏO— =∞@∞‰õΩ áÈ^Œ∞. hÖÏO\˜ <åÖÏO\˜ "å~°Å‰õΩ '<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Éèí‰õΩÎ_»#∞— J<Õ ÉèÏ=O LO_»@O =∞Ozk. ''Éèí‰õΩÎʼnõΩ ã¨QÆ∞}¢|ǨχO ˆH\Ï~ÚOK«|_çOk. JO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ QÆ∞}ÏÅ∞ QÆÅ"å_»h, ~°∂áêxfl ^èŒiOz =ºH˜Î=∂¢`«∞_»∞QÍ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»x Éèí‰õΩÎ_»∞ qâ◊fiã≤™êÎ_»∞. =∞# ¢áê~°÷#Å#∞ PÜ«∞<Õ PÅH˜™êÎ_»∞. #∞=Ùfi KÕ¿ã ¢áê~°÷#Åhfl PÜ«∞#ˆH xˆ~Ìt`åÅ∞. g∞~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞† *Ï˝#∞Å∞

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

115

ÖËHõ "Õ^•O`«∞Å∞ HÍ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ™êHÍ~°∞xQÍ QÍx ÖËHõ x~åHÍ~°∞xQÍ QÍx JOwHõiOK«@O XHõ ¢Ñ¨â◊fl HÍÉ’^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞# ¢áê~°÷#Å#∞ PÅH˜OKÕ =ºH˜Î Jh, ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∂Å#∞ QÍqã¨∞Î<åfl_»h, J`«_»∞ J#O`«â◊H˜Î ã¨fi~°∂ѨÙ_»h =∞#O ÉèÏqOK«∞H˘O>Ë KåÅ∞. ''ÉèíH˜Î=∂~°æOÖ’ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ@O ã¨∞ÅÉèíO.——

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíHÍκ `«fi##ºÜ«∂ â◊Hõºó JǨÏ"Õ∞=Oq^èÀ-~°∞˚# I *Ï˝`«∞O „^Œ+¨µì&Û `«`ÕÎfi# „Ѩ"Õ+¨µìO K« Ѩ~°#ÎѨ II (w`« 11 : 54)

ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - ™êHÍ~°=∂? x~åHÍ~°=∂? „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ K«∂_»@O ™ê^茺"Õ∞<å? ™ê^茺"Õ∞ J~Ú`Õ, "Õ∞O PÜ«∞##∞ ZO^Œ∞‰õΩ K«∂_»ÖˉõΩ<åflO? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, PÜ«∞#∞fl `«Ñ¨ÊHõ K«∂_»=K«∞Û. PÜ«∞#∞fl ™êHÍ~°~°∂ѨOÖ’ K«∂_»=K«∞Û† x~åHÍ~°OÖ’#∂ HÍOK«=K«∞Û. h‰õΩ ^•<≥flÖÏ q=iOK«QÆÅ#∞? „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ZÖÏO\˜ ™ê^èŒ#ÅKÕ K«∂_»=K«∞Û?

N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞: PÜ« ∞ #Ô H · f„=Ѩ i `åѨ O `À #∞=Ùfi qÅÑ≤ O K« Q Æ Å "å? Ö’‰õ Ω Å∞ ^•~åѨ٢`«∞ÅHÀã¨O, ^èŒ#OHÀã¨O Hõ_ç"≥_»∞ Hõhfl~°∞ HÍ~°∞™êÎ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨O Z=~°∞ qÅÑ≤™êÎ~°∞? Ñ≤Å¡"å_»∞ ÉÁ=∞‡Å P@Ö’ b#"≥∞ÿ=Ù#flO`« =~°‰õΩ `«e¡ =O@ `«k`«~° WO\˜Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂ LO@∞Ok. HÍx Ñ≤Å¡"å_çH˜ WHõ ÉÁ=∞‡Å P@ ~°∞zOK«#ѨC_»∞ "å\˜x ¢Ñ¨Hõ¯‰õΩ qã≤i"Õã≤ `«e¡ HÀã¨O QÍ=ÙˆHHõÅ∞ ÃÑ_»`å_»∞. `«Hõ∆}"Õ∞ `«e¡ ã¨QÆO L_çH˜# J#flѨ٠áê¢`«#∞ á⁄~Úº #∞O_ç kOÑ≤, Ѩ~°∞QÆ∞# "≥o§ Ñ≤Å¡"å}˜‚ J‰õΩ¯# KÕ~°∞ÛH˘O@∞Ok. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨fi~°∂áêxfl QÆ∞iOz Wxfl qaè#fl Jaè¢áêÜ«∂Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ<åfl~Ú? H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»h, =∞iH˘O^Œ~°∞ x~åHÍ~°∞_»h JO\Ï~°∞. =∞m§, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»x ¿Ñ~˘¯<Õ"å~°∞ PÜ«∞# qaè#fl ~°∂áêÅ#∞ QÆ∞iOz =∞#‰õΩ K≥|∞`å~°∞. ZO^Œ∞H© q"å^ŒO JO`å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ U ~°HõOQÍ K«∂™êÎ_À ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P ~°∂ѨÙÖ’ LO\Ï_»<Õ `«Å∞™êÎ_»∞. "åã¨Î"åxH˜ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz ZÖÏO\˜ QÆO^Œ~°QÀà◊=¸ ÖË^Œ∞.

U^À q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O Hõey#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ Éèí‰õΩÎ_çH˜ nxfl QÆ∞iOz q=iOz K≥|∞`å_»∞. g∞~°∞ P =∂~°æOÖ’ g∞ áê^•xfl "≥∂ѨÖË^Œ∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz ã¨=∞ã¨ÎO `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅO Jx ZÖÏ Pt™êÎ~°∞? ''XHõ Hõ^äŒ K≥|∞`å q#O_ç: XHõѨC_»∞ XHõ =ºH˜Î J_»qÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOz XHõ K≥@∞ì g∞^Œ XHõ z#fl [O`«∞=Ù#∞ K«∂âß_»∞. J`«_»∞ uiy=zÛ =∞~˘Hõ =ºH˜Î`À `å#∞ P Ѷ¨ÖÏ<å K≥@∞ì g∞^Œ JO^Œ"≥∞ÿ# Z~°∞ѨÙ~°OQÆ∞Ö’x XHõ [O`«∞=Ù#∞ K«∂âß#x K≥áêÊ_»∞. P Ô~O_»= =ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞: '<Õ#∞ P J_»qÖ’H˜ "≥o§#ѨC_»∞, P [O`«∞=Ù#∞ K«∂_»@O [iyOk. HÍx

116

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

^•x ~°OQÆ∞ Z~°∞Ѩ٠Jx ZO^Œ∞‰õΩ JO@∞<åfl=Ù? Jk P‰õΩѨK«Û~°OQÆ∞k.— P ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ JHõ¯_Õ=Ù#fl =¸_»= =ºH˜Î P W^ŒÌi ["å|∞#∞ YO_çã¨∂Î, P [O`«∞=Ù ~°OQÆ∞ Ѩã¨∞ѨÙѨK«Û Jx |Å¡QÆ∞kÌ K≥áêÊ_»∞. D֒Ѩ٠=∞iH˘O^Œ~°∞ JHõ¯_» QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. JO^Œ∞Ö’ XHõ_»∞ hÅO Jh, =∞~˘Hõ_»∞ QÆK«ÛHÍÜ«∞~°OQÆ∞ Jh WÖÏ `«ÖÏ XHõ q^èŒOQÍ K≥ѨʙêQÍ~°∞. z=iH˜ "åi =∞^茺 P [O`«∞=Ù ~°OQÆ∞ QÆ∞iOz ^≥|ƒÖÏ@ "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. D q"å^•xfl Ѩi+¨¯iOKÕ xq∞`«ÎO JO^Œ~°∂ Hõeã≤ P K≥@∞ì =^ŒÌ‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. JѨC_»∞ P K≥@∞ì ¢H˜O^Œ XHõ =ºH˜Î ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O g~°∞ K«∂âß~°∞. `«=∞ q"å^ŒO QÆ∞iOz J`«_çH˜ K≥ѨÊQÍ J`«_»∞ WÖÏ ["å|∞ K≥áêÊ_»∞: 'J=Ù#∞, <å =∞HÍO D K≥@∞ì ¢H˜O^Õ, <å‰õΩ P [O`«∞=Ù QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. g∞ JO^Œi =~°‚#Å∂ x["Õ∞. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ P [O`«∞=Ù Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞Ö’#∞, =∞iH˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Ѩã¨∞ѨÙѨK«Û ~°OQÆ∞Ö’#∞, WOHÍ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ hÅO, QÆK«ÛHÍÜ«∞~°OQÆ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ~°OQÆ∞Ö’¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok. J^˘Hõ Tã¨~°"≥e¡. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Jk =~°‚~°Ç≤Ï`«OQÍ ‰õÄ_® LO@∞Ok. WѨC_»∞ ^•xH˜ ~°OQÆ∞ LOk, =∞~˘HõѨC_»∞ U ~°OQÆ∂ LO_»^Œ∞. ''W^Õ q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz JǨÏiflâ◊Å∂ zO`«# KÕ¿ã =ºH˜ÎH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂ѨO ZÖÏO\˜^À J=QÆ`«=∞=Ù`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å<å~°∂Ѩ QÆ∞}Ï`«‡HõOQÍ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»x J`«_ç H˘Hõ¯_çˆH `≥Å∞ã¨∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨QÆ∞}∞_»∞† J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ x~°∞æ}∞_»∞ ‰õÄ_®. P K≥@∞ì ¢H˜O^Œ x=ã≤ã¨∞Î#fl =ºH˜ÎˆH Tã¨~°"≥e¡ J<ÕHõ ~°OQÆ∞ÅÖ’ Hõ#|_»∞`«∞O^Œx `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO`ÕHÍHõ P Tã¨~°"≥e¡ XHÀ¯ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =~°‚~°Ç≤Ï`«OQÍ ‰õÄ_® Hõ#|_»∞`«∞O^Œh J`«_»∞ Z~°∞QÆ∞#∞. W`«~°∞Å∞ ˆH=ÅO `«~°¯qKå~°}Å∞, "å^•Å∞ KÕã¨∂Î ^Œ∞óYO J#∞Éèíqã¨∂ÎO\Ï~°∞. ''Hõc~°∞ WÖÏ K≥¿ÑÊ"å_»@: 'x~åHÍ~° ^≥·=O <å `«O¢_ç, ™êHÍ~° ^≥·=O <å `«e¡.— ''Éèí‰õΩÎ_»∞ U ~°∂áêxfl W+¨ìѨ_»`å_À ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P ~°∂ѨOÖ’<Õ ^Œ~°≈#O W™êÎ_»∞.

PÜ«∞# ÉèíHõÎ=`«ûÅ∞_»∞. `«# g~° Éèí‰õΩÎ_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç HÀã¨"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ~å=Ú_çQÍ J=`«iOKå_»x ѨÙ~å}OÖ’ ¿Ñ~À¯|_ç LOk. (HÍm, âߺ=∂ ~°∂áêÅ∞ - J#O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO) ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°∂ѨQÆ∞}ÏÅ∞ "Õ^•O`«O ¢Ñ¨HÍ~°O q"ÕzOz#ѨC_»∞ J^Œ$â◊º=∞=Ù`å~Ú.

P q"ÕK«#Ѩ٠JOu=∞ ã≤^•úO`«O W^Õ – ¢|Ǩχã¨`«ºO, <å=∞~°∂ѨܫÚHõÎ"≥∞ÿ# D [QÆ`«∞Î q∞^䌺. `å#∞ Éèí‰õΩÎ_»#<Õ K≥·`«#ºO L#flO`« =~°‰õÄ J`«_çH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°∂áêÅ#∞ ^Œi≈OK«\ÏxH˜ ÖËHõ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =ºH˜Î =∂¢`«∞_»∞QÍ ÉèÏqOK«\ÏxH˜ gÅ∞Ѩ_»∞`«∞Ok. P q"ÕK«<å ^Œ$HõÊ^äŒO #∞O_ç D 'Éèí‰õΩÎ_» #<Õ JǨÏO— J`«}˜‚ ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞Oz H˘O`«^Œ∂~°OQÍ<Õ LOK«∞`«∞Ok. ''NHõ$+¨‚ ÖËHõ HÍo q¢QÆǨÅ∞ =¸_»∞#fl~° =¸~°Å Z`«∞ÎÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ LO\ÏÜ≥∂ g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞<å? ^Œ∂~°O HÍ~°}OQÍ<Õ! ^Œ∂~°OÖ’ LO_»@O KÕ`«<Õ ã¨∂~°∞º_»∞ z#flQÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞ HÍx ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o¡ K«∂âß~°O>Ë K«∂_»#Åq HÍ#O`« ÃÑ^ŒÌQÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞. Hõ$+¨‚, HÍm q¢QÆǨÅ∞ he~°OQÆ∞Ö’ ZO^Œ∞‰õΩ LO\Ï~Ú? Jn ^Œ∂~°O HÍ~°}OQÍ<Õ† [ÖÏâ◊Ü«∞OÖ’x h~°∞ ^Œ∂~°O

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

117

#∞Oz P‰õΩѨK«Û, hÅO ÖËHõ #Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞Ö’ Hõ#|_Õ q^èŒOQÍ. ^ŒQÆæiH˜ "≥o¡ P h\˜x J~°KÕuÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx K«∂_»O_ç. P h\˜H˜ ~°OQÆ∞ Un LO_»HõáÈ=@O K«∂™êÎ~°∞. ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ K«∂¿ãÎ =~°‚~°Ç≤Ï`«OQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ''Hõ#∞Hõ <Õ#∞ K≥|∞`«∞#fl^Õ=∞O>Ë "Õ^•O`« âߢ™êÎÅ ^Œ$HõÊ^äŒO K«∂ã≤#ѨC_»∞ „|ǨχO x~°∞æ}O. „|ǨχO ã¨fi~°∂ѨO Uq∞\’ <À\˜`À K≥ѨÊÖË=Ú. J~Ú`Õ #∞=Ùfi L#flO`«=~°‰õÄ D [QÆ`«∂Î "åã¨Î="Õ∞† ÉèíQÆ=O`«∞_ç <å<å ~°∂áêÅ∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =ºH˜Î=∂„`«∞_»∞ J<Õ ÉèÏ=#‰õÄ_® ã¨`«º"Õ∞. ''g∞k ÉèíH˜Î=∂~°æO. Jk KåÖÏ =∞Ozk† Jk ã¨∞ÅÉèí=∂~°æO ‰õÄ_®. J#O`«~°∂ѨÙ_≥·# P ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z=~°∞ ѨÓiÎQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞? PÜ«∞##∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O ‰õÄ_® U=Ú#flk? Ju ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# D =∂#=[#‡ ÅaèOKåHõ =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤Ok ÉèíQÆ=O`«∞_ç áê^ŒÑ¨^•‡ÅѨ@¡ ÉèíH˜Î XHõ¯>Ë. ''XHõ K≥O|∞ h\˜`À<Õ ^•Ç¨ÏO fiáÈ`«∞#flѨC_»∞, [ÖÏâ◊Ü«∞OÖ’ ZO`« h~°∞ L#fl^À H˘Å=@O ZO^Œ∞‰õΩ? ã¨QÆO ã‘™ê =∞^ŒºO`À<Õ <å‰õΩ ÉÏQÍ =∞`≥ÎH˜¯#ѨC_»∞ ™ê~å^Œ∞HÍ}OÖ’ ZO`« ã¨~∞° ‰õΩ L#fl^À QÆ}O˜ K«@OÖ’ ¢ÑÜ ¨ ∂≥ [#O Uq∞\˜? J#O`«∞x ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O U=ÚOk?

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO Ü«∞™êÎfi`«‡~°uˆ~= ™êº^•`«‡`«$ѨÎâ◊Û =∂#=ó I P`«‡<Õº= K« ã¨#∞Î+¨ìã¨Î㨺 HÍ~°ºO # q^Œº`Õ II

(w`« 3 : 17)

ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ã¨Ñ¨ÎÉèí∂=ÚÅ∞ - „|Ǩχ*Ï˝#O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ''"Õ^•ÅÖ’ ¢|Ǩχ*Ï˝x qq^èŒ =∞<Àã≤÷`«∞Å∞ =i‚OK«|_®¤~Ú. *Ï˝#=∂~°æO ZO`À Hõ+¨ì"≥∞ÿ#k. HÍq∞h HÍOK«<åŠѨ@¡ J#∞~°H˜Î, q+¨Ü«∞|∞kú *Ï_» =∂¢`«OQÍ ‰õÄ_® LO>Ë *Ï˝#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. HõeÜ«ÚQÍxH˜ D *Ï˝#=∂~°æO ã¨iѨ_»^Œ∞. ''=∞#ã¨∞û "åã¨OKÕ¿ã ã¨Ñ¨ÎÉèí∂=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz "Õ^•Å∞ ¿Ñ~˘¯O@∞#flq. ã¨O™ê~°OÖ’ =∞#ã¨∞û =Úxy L#flѨC_»∞ Jk J^èÀÉèí∂=ÚÅÖ’ – <åaè, eOQÆ, Jáê# ™ê÷<åÖ’¡ "åã¨O KÕã¨∞ÎOk. P ã≤÷uÖ’ =∞#ã¨∞û L#fl`« ^Œ$+≤ìx HÀÖ’Ê`«∞Ok† HÍq∞h HÍOK«<åÅÃÑ·# xez=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞û <åÅ∞QÆ= Éèí∂q∞ – ǨÏ$^ŒÜ«∞O. =∞#ã¨∞û JHõ¯_» "åã¨O KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºÑ¨Ù `˘e ÉèÏ"åÅ∞ JO‰õΩi™êÎ~Ú. ™ê^茉õΩ_»∞ `«# K«∞@∂ì *’ºux QÍOK«∞`å_»∞. JO`« P =ºH˜Î #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ *’ºu ^Œ~°≈#O QÍOz, Pâ◊Û~°ºO`À =¸QÆ"À~Ú, 'W^Õq∞\˜? W^Õq∞\˜?— JO\Ï_»∞. P ã≤÷uÖ’ J`«_ç =∞#ã¨∞û J^èÀ=ÚYOQÍ, ã¨O™ê~°O ˆHã≤ áÈ*ÏÅ^Œ∞. ''=∞#ã¨∞û S^Œ= Éè∂í q∞ HõO~î™° ê÷#OÖ’ <≥ÅH˘x LOk. =∞#ã¨∞û D ™ê÷<åxH˜ KÕ~∞° H˘#flѨC_»∞, ™ê^茉õΩ_»∞ Jq^Œº, J*Ï˝#O #∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. ÉèíQÆ=`ü ¢Ñ¨ã¨OQÆO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n J`«_»∞ q#_»∞, =∂\Ï¡_»_»∞. Ö∫H˜Hõ q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz Z=Ô~·<å =∂\Ï¡_ç`Õ J`«_»∞ JHõ¯_» #∞Oz "≥o§áÈ`å_»∞.

118

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''=∞#ã¨∞û P~°= Éèí∂q∞ „Éèí∂=∞^茺OÖ’ L#flk. =∞#ã¨∞û WHõ¯_»‰õΩ KÕ~°∞H˘#flѨC_»∞ ™ê^茉õΩ_»∞ JǨÏiflâ◊Å∞ ÉèíQÆ=„^Œ∂áêxfl QÍOK«∞`å_»∞. JѨÊ\˜H© J`«_çÖ’ 'JǨÏO— *Ï_»=∂„`«OQÍ q∞ye LO@∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_ç P x~°∞Ѩ=∂# ~°∂áêxfl ^Œi≈OK«QÍ<Õ ™ê^茉õΩ_»∞ L#‡`«∞Î_≥·áÈ`å_»∞† P ~°∂áêxfl ã¨Ê $tOz, PeOQÆ#O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_»∞. HÍx P „Ѩܫ∞`«flO Ѷ¨eOK«^Œ∞. ÖÏO`«~°∞ ֒ѨŠ=uÎ "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. P "≥Å∞QÆ∞#∞ ã¨Ê $tOKåÅx J#∞H˘O\ÏO QÍx, QÍA zg∞fl =∞^茺֒ LO_»@O`À P "≥Å∞QÆ∞#∞ `åHõÖË=Ú. ''=∞#ã¨∞û ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞ t~°ã¨∞û# L#flk. =∞#ã¨∞û JHõ¯_»‰õΩ ZQÆã≤#ѨC_»∞, ™ê^茉õΩ_»∞ ã¨=∂kèÖ’H˜ "≥à◊`å_»∞. JѨC_»∞ P ¢|Ǩχ*Ï˝xH˜ ¢|ǨχO ¢Ñ¨`«ºHõ∆ ^Œ~°≈#O J=Ù`«∞Ok. HÍx P ã≤÷uÖ’ J`«_ç ^ÕǨÏO Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ xez=ÙO_»^Œ∞. ÉÏǨϺ¢Ñ¨Ñ¨OK«OѨ@¡ J`«_çH˜ ã¨Ê $¿ÇÏ LO_»^Œ∞. PǨ~°O Ug∞ ã‘fiHõiOK«*ÏÅ_»∞. J`«_ç <À@ áêÅ∞ áÈã≤# ѨHõ∆OÖ’, áêÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛ™êÎ~Ú. D K≥·`«#º Éèí∂q∞Ö’ "åã¨O KÕã≤#ѨC_»∞, W~°"≥· XHõ¯ ~ÀAÅÖ’ =∞~°}O ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. W^Õ ¢|Ǩχ*Ï˝x ã≤÷u. HÍx g∞k ÉèíH˜Î=∂~°æO. Jk ZO`À ¢âı+¨ª"≥∞ÿ#k, ÃÑ·QÍ ã¨∞QÆ=∞O ‰õÄ_®. (ã¨=∂kè ã≤÷u`À Hõ~°‡`åºQÆO - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å 'QÆo`«Ç¨Ïã¨ÎO—) ''XHõѨC_»∞ XHõ =ºH˜Î <å`À, '=∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞~°O@∞#fl ã¨=∂kè ã≤÷ux <å‰õΩ `«fi~°QÍ <ÕiÊOK«QÆÅ~å?— Jx J_çQÍ_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok# `«~°∞"å`« J`«_çH˜ ã¨~°fiHõ~°‡`åºQÆO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. q+¨Ü«∞ Hõ~°‡ÖËQÍHõ ѨÓ[ [áêk Hõ~°‡Å∞‰õÄ_® JO`«i™êÎ~Ú. "≥Ú^Œ\’¡ Hõ~°‡ HÀÖÏǨÏÅO JkèHõOQÍ LO@∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨ÙQÍ ZO`«QÍ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞ã¨∂Î LO\Ï"À JO`«"Õ∞~°‰õΩ Hõ~å‡_»O|~åÅ∞ `«yæáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞QÆ∞}QÍ#O ‰õÄ_® J`«_»∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`å_»∞ JO>Ë Juâ◊Ü≥∂H˜Î HÍÉ’^Œ∞. (t=<å^ä£`À) #∞=Ùfi D ã¨Éèí‰õΩ ~å#O`« =~°‰õΩ h ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ QÆ∞iOKÕ ¢Ñ¨™êÎqã¨∂Î, K«iÛã¨∂Î LO\Ï~°∞. HÍx h ~åHõ`À JO`å PyáÈ`«∞Ok. x#∞fl K«∂_»@O`À<Õ JO^Œ~°∂ P#Ok™êÎ~°∞. WѨC_»∞ [#O 'PǨ! W^Œ∞QÀ t=<å^ä£ ÉÏ|∞— Jx =∂¢`«"Õ∞ JO\Ï~°∞. x#∞fl QÆ∞iOz# ã¨OÉèÏ+¨} JO`å PyáÈ`«∞Ok. ''ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok# `«~°∞"å`« <Õ#∞ XHõ™êi `«~°Ê}O q_»=\ÏxH˜ QÆOQƉõΩ "≥àϧ#∞.

J~°KÕ`«∞Ö’¡H˜ h~°∞ fã¨∞HÀQÍ „"Õà◊§ ã¨O^Œ∞Å#∞O_ç hà◊√§ HÍiáÈÜ«∂~Ú. qÅÑ≤ã¨∂Î JѨC_»∞ ǨÏÅ^è•i`À 'J<åfl! W^Õq∞\˜? WÖÏ J=Ù`ÀOk!— J<åfl#∞. JO^Œ∞‰õΩ ǨÏÅ^è•i 'nx<Õ QÆo`«Ç¨Ïã¨ÎO JO\Ï~°∞— J<åfl_»∞. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O Hõey# `«~°∞"å`« `«~°Ê}Ïk Hõ~°‡Å∞ PK«iOK« ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ''ã¨OH©~°Î# [~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ "≥Ú^Œ@ 'x`åÜü∞ P=∂~ü =∂`å Ǩnä— JO@∂ áê_»`å_»∞. ÉèíH˜Î áê~°=â◊ºO JkèHõiOK«QÍ<Õ Éèí‰õΩÎ_»∞ 'Ǩnä! Ǩnä!— Jx =∂¢`«"Õ∞ JO@∂=ÙO\Ï_»∞. `«^Œ#O`«~°O 'Ǩnä— J#fl =∂@ ˆH=ÅO <À\’¡<Õ LO@∞Ok. z@ìz=~°‰õΩ 'Ǩ— Jx =∂¢`«"Õ∞ JO@∂ ÉèÏ=ã¨=∂kè =∞QÆ∞fl_»=Ù`å_»∞. JѨÊ\˜^•HÍ áê_»∞`«∂#fl P =ºH˜Î =¸QÆ"À`å_»∞.

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

119

''„ÉÏǨχ} ã¨=∂~å^èŒ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ZO`« HÀÖÏǨÏÅOQÍ LO@∞O^À QÆ=∞xOK«ÖË^•? qã¨Îà◊√¡ "ÕâßHõ, Ju^äŒ∞Å∞ "å\˜ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~°∞Û#fl `«~°∞"å`« â◊|ÌO KåÖÏ=~°‰õΩ J}yáÈ`«∞Ok. ˆH=ÅO 'ѨÓsÅ∞ Ѩ¢\Ï— J<Õ ˆHHõÅ∞ =∂¢`«O q#=™êÎ~Ú. ѨÓsÅ∞, `«k`«~° =O@HÍÅ∞ u#fl `«~°∞"å`« =¸_»∞=O`«∞Å â◊|ÌO J}yáÈ`«∞Ok. z=iH˜ ÃÑ~°∞QÆ∞ =_ç¤OKåHõ ÃÑ~°∞QÆ#flO A„~°∞H˘O@∞#fl â◊|ÌO =∂¢`«"Õ∞ q#QÆÅO. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) `«~°∞"å`« =∞K«∞ÛH˜‰õÄ_® â◊|ÌO LO_»^Œ∞. `«^Œ#O`«~°O JO`å x„^Œ‰õΩ LѨ„Hõq∞™êÎ~°∞. JѨC_»∞ ѨÓiÎQÍ xâ◊≈|ÌO ~å[ºO KÕã¨∞ÎOk. ''JO^Œ∞KÕ`« <Õ#∞ K≥|∞`«∞#fl ^Õ=∞O>Ë – P^蕺u‡Hõ rq`« ¢áê~°OÉèí ^Œâ◊Ö’ Hõ~°‡HõÖÏáêÅ P~åƒù@O JkèHõOQÍ LO@∞Ok. HÍx ÉèíQÆ=<å‡~°æOÖ’ ZO`«QÍ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞¿ãÎ JO`«QÍ D P~åƒù@O `«QÆæ™êQÆ∞`«∞Ok. z@ìz=~°‰õΩ Hõ~°‡Ñ¨i`åºQÆO [iy ã¨=∂kèã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''WO\˜ HÀ_»Å∞ QÆ~°ƒù=u J~Ú#ѨC_»∞, J`«ÎQÍ~°∞ P"≥∞ Ѩ#∞Å#∞ `«yæOz "Õã¨∞ÎOk. <≥ÅÅ∞ xO_®Hõ ^•^•Ñ¨Ù U Ѩh KÕÜ«∞=Åã≤ LO_»^Œ∞. a_»¤Ñ¨Ù\ÏìHõ P"≥∞‰õΩ WO\˜Ñ¨x Un LO_»^Œ∞† ˆH=ÅO a_»¤#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ QÆ_»∞ѨÙ`«∞Ok. WO\˜ Ѩ#∞Å#∞ J`«ÎQÍ~°∞, P_»Ñ¨_»∞K«∞, `À_çHÀ_»Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ KÕ™êÎ~°∞. (ã¨=∂kè ã≤÷u `«~°∞"å`« J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ â◊s~°O - Ö’Hõ tHõ∆}Ï~°÷"Õ∞) ''™ê=∂#ºOQÍ ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok# `«~°∞"å`« ^ÕǨÏOÖ’ r=O xez LO_»^Œ∞. HÍx <å~°^•k |∞∞+¨µÅ‰õΩ D xÜ«∞=∞O =iÎOK«^Œ∞† Ö’‰õΩÅ LѨ^Õâß~°÷O g~°∞ ã¨r=ÙÖˇ· LO\Ï~°∞. ÉèíQÆ=^Œ=`å~°=¸~°∞ÎÖˇ·# K≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∞=Ù =O\˜"åi q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® Wk =iÎã¨∞ÎOk. ÉÏq „`«=fi@O ѨÓiÎHÍQÍ<Õ áê~°, ѨÅ∞QÆ∞, |∞@ì áê~°"ÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx H˘O^Œ~°∞ D Ѩx=Ú@¡#∞ W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞Å LѨÜ≥∂QÍ~°÷O ѨkÅѨ~°∞K«∞H˘O\Ï~°∞. ã¨=∂kè J#O`«~°O `«=∞ ^ÕǨÅ#∞ xÅ∞ѨÙH˘x=ÙO_Õ =∞ǨѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ^Œ∞ód`«∞Öˇ·# r=ÙÅѨ@¡ HõxHõ~°O K≥O^Œ∞`å~°∞. `«=∞‰õΩ Hõey# *Ï˝#O`À<Õ `«$Ñ≤ÎK≥O^Õ ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å∞ HÍ~°∞ g~°∞. ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å <≥·[O QÆ∞iOz g∞‰õΩ K«Hõ¯QÍ `≥e¿ã LO@∞Ok. "åix Ѷ¨ÖÏ<å KÀ@ g∞~°∞ Lq∞‡"ÕÜ«∞=∞x J_çy`Õ, JO^Œ∞=Å¡ g∞‰õΩ U^À "Õ∞Å∞ [~°∞QÆ=K«∞Û#x, P Ѩx KÕÜ«∞~°∞. JOQÆ_ç #∞O_ç XHõ ÃÑ·™ê q∞~îå~Ú fã¨∞‰õΩ~°=∞‡O>Ë, g~°∞ ^•xfl <å‰õΩ`«∂ fã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''qaè#fl r=ÙÅÖ’ ^≥·gâ◊H˜Î =ºH©ÎHõ~°}Å∞ qaè<åflÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. ã¨~°fi ™ê=∂#∞ºÅ∞ W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOK«\ÏxH˜ [O‰õΩ`å~°∞. `ÕeHõÜ≥ÿ∞# H˘Ü«∞º U^À ~°HõOQÍ hà◊§ÃÑ· `ÕÅ∞`«∞Ok HÍx XHõ ѨH˜∆ ^•xg∞^Œ „"åe# =∂„`å# P H˘Ü«∞º hà◊§Ö’ =ÚxyáÈ`«∞Ok. HÍx XHõ ÉèÏsH˘Ü«∞º^Œ∞OQÆ ã¨fiÜ«∞OQÍ `å#∞ hà◊§ÃÑ· `ÕÅ@"Õ∞QÍHõ `«#`À‰õÄ_® =∞#∞+¨µÅ#∞, Ѩâ◊√=ÙÅ#∞, U#∞QÆ∞Å#∞ Ãã·`«O fã¨∞‰õΩáÈQÆÅ^Œ∞. <å~°^Œ∞x =O\˜ =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ ÉèÏs H˘Ü«∞º^Œ∞OQÆÅÖÏO\˜ "å~°∞.

120

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO J^Œ$+¨ìѨÓ~°fiO ǨÏ$+≤`À-ã≤‡ ^Œ$ëêìfi ÉèíÜÕ∞# K« „Ѩ=ºkä`«O =∞<À "Õ∞ I (w`« 11: 45) `«^Õ= "Õ∞ ^Œ~°≈Ü«∞ ^Õ= ~°∂ѨO „Ѩã‘^Œ ^Õ"Õâ◊ [QÆxfl"å㨠II

„|Ǩχã¨=∂[ „áê~°÷<å q^è•#O - ÉèíQÆ=O`«∞x Sâ◊fi~°ºO (t=<å^ä£ „ѨÉèí$`« „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À) ''g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î "≥·Éèí"åÅ QÆ∞iOz JO`«QÍ <˘H˜¯=Hͯ}˜™êÎ~À <å‰õΩ K≥ѨÊQÆÅ~å? ˆHâ◊"£#∞ ‰õÄ_® WÖψQ J_çQÍ#∞.

XHõ<å_»∞ ˆHâ◊"£ `«# |$O^ŒO`À ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =KåÛ_»∞. "å~°∞ ZÖÏ ¢Ñ¨ã¨Oy™êÎ~À q<åÅx LO^Œx "åi`À K≥áêÊ#∞. QÆOQÆ X_»∞¤# ™êfl#Ѷ¨∞@ìO ZQÆ∞=# L#fl P~°∞|Ü«∞Å∞Ö’ XHõ ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@~ÚOk. JHõ¯_» ˆHâ◊"£ ¢Ñ¨ã¨OyOKå_»∞. J`«_»∞ K«Hõ¯QÍ =∂\Ï¡_®_»∞. <Õ#∞ ã¨=∂kèã≤÷u <˘O^•#∞. ¢Ñ¨ã¨OQÍ#O`«~°O ˆHâ◊"£`À <ÕxÖÏ J<åfl#∞: 'g∞~°∞ `«~°K«∞, ''F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞=Ùfi ZÖÏO\˜ JO^Œ"≥∞ÿ# ѨÙëêÊÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå=Ù! F Dâ◊fi~å, #∞=Ùfi ã¨fi~åæÅ#∞, #Hõ∆¢`åÅ#∞, ã¨=Ú¢^•Å#∞ ã¨$lOKå=Ù!—— JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ JO@∂ LO\Ï~°∞.— Sâ◊fi~åºxfl W+¨ìѨ_Õ"åˆ~ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Sâ◊fi~åºxfl QÆ∞iOz =i‚OK«@OÖ’ =∞‰õΩ¯= K«∂ѨÙ`å~°∞.

(1969Ö’ ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞OÖ’ KÀs) ''XHõ Ñ ¨ C _» ∞ ^Œ H ˜ ∆ } Ë â ◊ fi ~° O Ö’x ~å^è • HÍO`« PÅÜ« ∞ OÖ’x ^Õ = Ù_ç PÉè í ~ ° } ÏÅ∞ ^˘OQÆeOK«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ (~å}© ~å㨇}˜ JÅ∞¡_»∞) PÅÜ«∞OÖ’H˜ =zÛ, ^Õ=Ù_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'F ÉèQí =Æ O`«∞_®! ZO`« ã≤Q∞Æ Kæ @Õ ∞. h ™⁄O`« #QÆÅ#∞ #∞=Ùfi ~°HO∆˜ K«∞HÀÖËHáõ ÈÜ«∂=Ù.— JѨC_»∞ <Õ#∞ J`«_ç`À WÖÏ J<åfl#∞: '=∞ǨÅH©∆ ‡ ã¨fiÜ«∞OQÍ Z=iH˜ áê^Œ¿ã= KÕã¨∂Î LO@∞O^À PÜ«∞# Sâ◊fi~åºxH˜ Ö’@∞ LO@∞O^•? D PÉèí~°}ÏÅ∞ h‰õΩ JuqÅ∞"≥·#q HÍ=K«∞Û. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜q =∞\˜ìɡ_»¤Å`À ã¨=∂#O. #∞"Õfi ã≤QÆ∞æѨ_®e. #∞=Ùfi JO`« Ç‘Ï#OQÍ =∂\Ï¡_ç=ÙO_»~å^Œ∞. P ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Éèí"åxfl W#∞=∞_çOѨ KÕÜ«∞\ÏxH˜ #∞=Ùfi UO ã¨OѨ^Œ e=fiQÆÅ"å_çq?— ''HÍ|\˜ì, =∞x+≤H˜ Z=ix K«∂¿ãÎ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À J`«}Ë‚ HÀ~°`å_»∞. HÍx J`«_»∞ ZHõ¯_» x=ã≤™êÎ_»∞, J`«_çH˜ Zxfl QÆ$ǨÅ∞#flq, Zxfl `À@Å∞, ZO^Œ~°∞ |O^èŒ∞QÆ}O, ZO^Œ~°∞ ¿ã=‰õΩÅ∞, ZO`« ã¨OѨ^Œ L#fl=x J_»QÆ@O ZO^Œ∞‰õΩ? <Õ#∞ #ˆ~O¢^Œ∞}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ ã¨~°fiO =∞~°záÈ`å#∞. Z#fl_»∂, U=∞~°z‰õÄ_® J`«_≥Hõ¯_» x=ã≤™êÎ_»∞, `«O¢_ç UO KÕ™êÎ_»∞, ZO^Œ~°#fl^Œ=Ú‡Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ¢Ñ¨â◊flÅ∞ J_çy Z~°∞QÆ#∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç =∂^èŒ∞~°º ~°ã¨OÖ’ =ÚxyáÈ. PÜ«∞# J#O`« ã¨$+≤ì, JѨiq∞`« "≥·Éèí"åÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O =∞#‰õΩ U=ÚOk?—— WÖÏ Jx, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: =Ú#∞QÆ"Õ Ö’`«∞‰õΩ =Ú#∞QÆ"Õ =∞#™ê 㨈~fiâ◊√ ™œO^Œ~°º ã¨O¢^ŒO|∞#O^Œ∞

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

121

J@ì_»∞QÆ∞ Ö’`«∞Å#∞ JO^ŒQÆÅ"Õx ¢Ñ¨Éèí∞ ¢¿Ñ=∞~°`«fl=Ú á⁄O^≥^Œ=K«@ II=ÚII "≥^Œ∞Hõ"Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂# "≥^Œ∞Hõ"Õ =∞#™ê "≥^Œ∞Hõ"Õ ^•xÖ’ |$O^•=#O|∞ NHõ$+¨‚K«O¢^Œ∞O_»∞ ¢H©_çOK«∞<≥ѨÙ_»∞ ÉèíHõÎ|$O^Œ=Ú ‰õÄ_ç áê_çÜ«∂_»∞K«∞#∞ II=ÚII "≥eyOѨ"Õ =∞#㨠"≥eyOѨ٠*’ºu "≥eyOѨ"Õ x`«º q*Ï˝#nÑ≤Î P~°‰õΩO_»QÆ*ËÜ«Ú =∂ nѨtY#∞ x~°`«=Ú Hõ^ŒÅHõ h _≥O^Œ=∞O^Œ∞ II=ÚII h Ѩ_»= <≥=fi~°∞ <≥@∞ìK«∞<åfl~°∞ QÆ\ ˜ì^Ò <ÕÅÃÑ· Ѩ\ ˜ì ¢`ÀÜ«ÚK«∞#∞ J`«_≥ h QÆ∞~°∞=x JxÜ≥∞ ‰õΩc~°∞ ÉèÏqOѨ٠=∂ QÆ∞~°∞Ѩ^Œ Ѩ^Œ‡=ÚÅ#∞ II=ÚII N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (H˘#™êyã¨∂Î): ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=b¡ÖÏ gHõ∆}ÏaèÖÏ+¨ Hõey=ÙO_»@O ‰õÄ_® x["Õ∞. N~å=Ú_ç KÕ`«∞Ö’¡ ~å=}∞_»∞ ã¨OǨÏiOѨ|_»¤ `«~°∞"å`«, ~å=}∞_ç `«e¡ xHõëê ¢áê} ÉèíÜ«∞O`À áêiáÈ™êyOk. JѨC_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ~å=Ú_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'J<åfl! Uq∞\© qO`«? <å‰õΩ q=iOz K≥ѨC. D =$^Œ∞ú~åÅ∞ J<ÕHõ =∞Ok Ѩ٢`«∞Å#∞ HÀÖ’Ê~Ú Ñ¨Ù¢`«â’HõO J#∞Éèíqã¨∂Î WѨC_»∞ ã‘fiÜ«∞ ¢áê}~°Hõ∆}Ï~°÷O WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ áêiáÈ`ÀOk?— N~å=Ú_»∞, ~å=}∞x `«e¡H˜ JÉèíÜ«∞O WzÛ `«# =^ŒÌ‰õΩ P"≥∞#∞ ~åqOz, P"≥∞ JÖÏ áêiáÈ=\ÏxH˜ QÆÅ HÍ~°}O Uq∞@x J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ xHõëê WÖÏ |^Œ∞eÛOk: 'F ~å=∂! <Õ#∞ rqOz L#flO^Œ∞<Õ h D bÅÅ#∞ uÅH˜OK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. D Éèí∂g∞‡^Œ #∞=Ùfi [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ J<ÕHõ bÅÅ#∞ K«∂_»QÀi WOHÍ H˘O`«HÍÅO rqOKåÅx JaèÅ+≤ã¨∞Î<åfl#∞.— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) (t=<å^ä£`À) ''x#∞fl K«∂_®Å<Õ WK«Ûù HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ѩq¢`å`«∞‡Öˇ·# Éèí‰õΩÎÅ#∞ K«∂_»‰õΩO_® <Õ <≥ÖÏ rqOK«QÆÅ#∞? <å QÆ`« [#‡Ö’ Ѩq¢`å`«∞‡Å∞ <å‰õΩ q∞¢`«∞Öˇ· LO_ç=ÙO\Ï~°x <å‰õΩ `ÀK«∞`ÀOk.—— XHõ ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞~°∞ ѨÙ#~°˚#‡ ã≤^•úO`«O #=Ú‡`å~å? (ѨÙ#~°˚#‡ - ''|Ǩ˙x "Õ∞ "åºf`åx [#‡x `«= Kå~°∞˚#——) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P, JÖÏO\˜k LO@∞O^Œx q<åfl#∞. =∞# zxfl |∞¢~°Å‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_ç q^è•<åÅ∞ ZÖÏ `≥eÜ«∞QÆÅ=Ù? ѨÙ#~°˚#‡Å#∞ QÆ∞iOz J<Õ‰õΩÅ∞ ¢Ñ¨™êÎqOz L<åfl~°∞† HÍ|\˜ì <Õ#∞ JѨ#=∞‡HõO ÃÑ@∞ìHÀ#∞. cè+¨µ‡_»∞ JOѨâ◊Ü«∞ºÃÑ· =∞~°}˜OKÕ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞# K«∞@∂ì

122

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

NHõ$+¨µ‚_»∞, ѨOK«áêO_»=ÙÅ∞ xÅ|_®¤~°∞. P =∞Ǩg~°∞_ç Hõà◊§#∞O_ç J¢â◊√=ÙÅ∞ ¢ã¨qOK«@O "å~°∞ QÆ=∞xOKå~°∞. Jk K«∂ã≤ J~°∞˚#∞_»∞, Hõ$+¨µ‚_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'ã¨MÏ, ZO`« qz¢`«OQÍ LOk! Ñ≤`å=∞ǨïÖˇ·# cè+¨µ‡Å∞ – ã¨`«º"åk, l`ÕO¢kÜ«Ú_»∞, Ѩ~°=∞*Ï˝x, J+¨ì=ã¨∞=ÙÅÖ’ XHõ~°∞ – =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂Ü«∞֒Ѩ_ç ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl Ô~O^Œ∞‰õΩ?— nxfl QÆ∞iOz Hõ$+¨µ‚_Õ, cè+¨µ‡}˜‚ J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ cè+¨µ‡_»∞ WÖÏ ["åaKåÛ_»∞: 'F Hõ$ëê‚! <Õ #O^Œ∞‰õΩ ^Œ∞ó dOK«@OÖË^Œx h‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ áêO_»=ÙʼnõΩ ™ê~°käQÍ L#flѨÊ\˜H© "åi HõëêìʼnõΩ JO`«∞ÖˉõΩO_® LO^Õ! WÖÏO\˜ PÖ’K«# =zÛ#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç bÅÅ#∞ <Õ#∞ H˜Oz`«∂Î `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉõΩO_® L<åfl<Õ Jx `«ÅK«∞H˘x ^Œ∞ódã¨∞Î<åfl#∞.— —— (Éèí[<å#O^ŒOÖ’ Éèí‰õΩÎÖ`À) ¢áê~°÷<å =∞Ok~°OÖ’ ~å¢u Zxq∞k#fl~°‰õΩ Láêã¨# ¢áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. â◊~°`å¯Å QÆQÆ<å# K«O¢^∞Œ _»∞ L^Œ~ÚOz L^•º#=#OÖ’x K≥@∞ì, Å`«Å#∞ `«# "≥Å∞QÆ∞`À xO¿Ñâß_»∞. Láêã¨<å#O`«~O° Éèí‰õΩÎÅ∞ áê_»™êQÍ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèíQÆ=`ü ¢¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ· #$`«ºO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞$^ŒOQÆ `åàÏÅ =O`«áê@`À PÜ«∞# K«∞@∂ì #$`«ºO KÕâß~°∞. JO^Œ~°∂ P#O^•aúÖ’ FÅÖÏ_»∞`«∂#fl@∞¡QÍ `ÀK«∞`ÀOk. P ¢Ñ¨^Õâ◊O ÉèíQÆ=<åfl=∞O`À ¢Ñ¨u^èŒfix™ÈÎOk. ã¨Ow`«O PyáÈQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#xH˜ ™êëêìOQÆ ^ŒO_»¢Ñ¨}Ï=∂Å∞ PK«iOz WÖÏ J<åfl~°∞: ''ÉèÏQÆ=`«O – Éèí‰õΩÎ_»∞ – ÉèíQÆ=O`«∞_»∞! *Ï˝#∞Å K«~°}ÏʼnõΩ <å ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞. Éèí‰õΩÎÅ K«~°}ÏʼnõΩ <å ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞. x~åHÍ~°"å^Œ∞Öˇ·# Éèí‰õΩÎÅ K«~°}ÏʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞! ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ =ã≤Oz# ¢|Ǩχ*Ï˝#∞ʼnõΩ <å ¢Ñ} ¨ Ï=∂Å∞! ¢|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠P^è∞Œ xHõ ¢|Ǩχ*Ï˝#∞ʼnõΩ <å ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞!—— `«^Œ#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, W`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ "Õ}©=∂^èŒ"£ U~åÊ@∞ KÕã≤# ѨOK«ÉèíHõ∆ º Ѩ~°=∂<åflÅ`À ‰õÄ_ç# qO^Œ∞Éè’[#O ã¨O`À+¨OQÍ P~°yOKå~°∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨~°¯ãπ „Ѩ^Œ~°≈# - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |∞^èŒ"å~°O, #=O|~°∞ 15, 1882 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åMÏÖÏk Éèí‰õΩÎÅ`À ^ŒH˜∆}Ëfi~°O#∞O_ç |O_çÖ’ HõÅHõ`åÎÖ’x, '=∞—

Láê^蕺ܫÚ_»∞QÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl áê~î°âßʼnõΩ =KåÛ~°∞. JHõ¯_» '=∞—#∞ ‰õÄ_® |O_çÖ’ ZH˜¯OK«∞H˘x QÆ_è£ "≥∞ÿ^•#O "≥·Ñ¨ÙQÍ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qÅû<£ ã¨~°¯ãπ ¢Ñ¨^Œ~°≈# uÅH˜OK«QÀ~å~°∞. |O_ç [#ã¨=∞‡~°OÌ JkèHOõ QÍ=Ù#fl z`üÑÓ¨ ~ü ~°ÇϨ ^•iQÆ∞O_® áÈ`«∂#flѨC_»∞ PÜ«∞# á⁄O^Œ∞`«∂#fl P#O^ŒO =~°‚<åf`«O. Ѩã≤ÉÏÅ∞_çÖÏ PÜ«∞# "≥Ú^Œ@ |O_ç XHõ "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç `˘OyK«∂ã¨∂Î, `«~°∞"å`« Ô~O_»= "≥·Ñ¨Ù#∞O_ç `˘OyK«∂ã¨∂Î ^•i#áÈÜÕ∞ "åix L^ÕÌtã¨∞Î#fl@∞¡QÍ `«#Ö’ =∂\Ï¡_»∞HÀ™êQÍ~°∞. '=∞— ˆHã≤ uiy WÖÏ J<åfl~°∞: ''[#O ^Œ$+≤ì Ö∫H˜Hõ =ã¨∞Î=ÙÅÃÑ·<Õ ã≤÷~°Ñ¨_ç#@∞¡QÍ <å‰õΩ JQÆѨ_»∞`ÀOk. á⁄@ìáÈã¨∞H˘<Õ ¢Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’<Õ "å~°O`å L~°∞‰õΩÅ∞ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. U XHõ¯iÖ’#∂ ÉèíQÆ=`ü zO`«# =∞$QƺO.——

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

123

"å~°∞ ã¨~°¯ãπ ¢Ñ¨^Œ~°≈#âßÅ KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. ^èŒ~° `«‰õΩ¯= \˜ÔH¯@∞¡ H˘<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Z`«Î~Ú# QͺÅsH˜ `À_˘¯x áÈ~Ú, `å=∞O^Œ~°∂ XHõ |Å¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.

JѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P#O^ŒOQÍ ''P! Wk K«Hõ¯x KÀ@∞. WHõ¯_» #∞O_ç ¢Ñ¨^Œ~°≈##∞ ÉÏQÍ uÅH˜OK«=K«∞Û—— J<åfl~°∞. ã¨~°¯ãπ ¢áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. J<ÕHõ q<庙êÅ∞ ¢Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. XHõ QÆ∞¢~°O =$`åÎHÍ~° =∂~°æOÖ’ ѨiÔQ_»∞`«∂ LOk. D =∂~°æOÖ’ ÃÑ^ŒÌ W#∞Ѩ=ÅÜ«∂Å∞ Z`«∞ÎÖ’ Z_»O Z_»OQÍ J=∞~°Û|_ç L#flq. QÆ∞¢~°O g∞^Œ XO\˜ HÍeÃÑ· xÅ|_ç XHõ POQÆ¡ ¢ã‘Î, QÆ∞¢~°O =ÅÜ«∞O ¢H˜O^Œ#∞O_ç áÈ`«∂#flѨC_»∞ K≥OQÆ∞# Zyi P =ÅÜ«∞O QÆ∞O_® ^Œ∂i =∞m§ QÆ∞¢~°OÃÑ· XHõ¯ HÍeÃÑ· xÅ|_ç ¢Ñ¨^Œ~°≈#e=fi™êyOk. D ¢Ñ¨^Œ~°≈#Ö’ P"≥∞ XHõ¯=∂~°∞ ‰õÄ_® QÆ∞¢~åxfl =^Œe qѶ¨Å∞~åÅ∞ HÍÖË^Œ∞, ã¨=∞`ÒÖϺxfl HÀÖ’Ê#∂ÖË^Œ∞. ã¨~°¯ãπ ¢Ñ¨^Œ~°≈# =Úyã≤# `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ P~°∞|Ü«∞@ |O_ç ã¨g∞ѨOÖ’ xÅ|_®¤~°∞. Jk K«e~å¢u HÍ=@O`À PÜ«∞# P‰õΩѨK«Û~°OQÆ∞ LxflâßÅ∞= ‰õѨCH˘x L<åfl~°∞. ("≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°O - JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): K«∂âß"å P POQÆ¡ ¢ã‘Î XO\˜ HÍe g∞^Œ "≥∞~°∞Ѩ٠"ÕQÆO`À Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î`«∂#fl QÆ∞¢~°O g∞^Œ ZÖÏ xÅ|_çO^À? ZO`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ# q<åºã¨O Jk! P"≥∞ ã¨∞n~°…HÍÅO JÉèϺã¨O KÕã≤=ÙO@∞Ok. HÍã¨Î á⁄~°áê@∞ [iy`Õ HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ q~°QÆ@"Õ∞QÍHõ, =∞~°}O‰õÄ_® ã¨OÉèíqOK«=K«∞Û. ã¨O™ê~°OÖ’ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ Hõëêìxfl Z^Œ∞~À¯=Åã≤ LO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ`À, P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ<åѶ¨e`«O`À q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. HÍx J<Õ‰õΩÅ∞ qѶ¨Å∞Ö∫`å~°∞.

J<ÕHõ=∞Ok ã¨O™ê~°OÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOz JkèHõ |O^è•ÅÖ’ z‰õΩ¯H˘O\Ï~°∞† "å~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú =∞~°} "Õ^Œ#Å∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. [#Hõ =∞Ǩ~åA =O\˜ U H˘kÌ=∞O^À `«=∞ `«áÈâ◊H˜Î`À, ã¨O™ê~°∞Å∞QÍ =∞#QÆÅ∞QÆ∞`«∂<Õ P^蕺u‡Hõ rq`«O QÆ_çÑ≤ q[Ü≥∂¿Ñ`«∞Å∞ HÍQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. HÍ|>Ëì P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ P=â◊ºO† ÖˉõΩO>Ë ã¨O™ê~°OÖ’ ã¨^•Kå~°O`À rqOK«ÖË~°∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À |O_ç ZH˜¯ |Å~å"£∞ É’ã¨∞ WO\˜H˜ "≥àϧ~°∞. PÜ«∞##∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨Ç¨ "Õ∞_» g∞kH˜ `À_˘¯xáÈÜ«∂~°∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞OHÍÅO† náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. ã¨~°¯ãπ ¢Ñ¨^Œ~°≈#Ö’ `å=Ú K«∂ã≤# q<庙êÅ#∞ QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =i‚OKå~°∞. ¢Hõ=∞OQÍ W`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® JHõ¯_»‰õΩ KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "åi`À ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. (‰õΩÅ=º=ã¨÷ x~°∂‡Å#‰õΩ =∂~°æO) ‰õΩÅ =º=ã¨÷ QÆ∞iOz# ¢Ñ¨™êÎ=# =zÛOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''D ‰õΩÅ=º=ã¨÷#∞ x~°∂‡eOK«_®xH˜ XHõ¯>Ë =∂~°æO – J^Õ ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î. ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎÅ∞ U ‰õΩÖÏxH© K≥O^Œ~°∞. ÉèíH˜Î ^•fi~å XHõ =ºH˜Î ^ÕǨÏO, =∞#ã¨∞û, P`«‡ Ѩiâ◊√^Œú=∞=Ù`å~Ú. K≥·`«#º x`åº#O^Œ∞Å∞ ǨÏi<å=∂xfl x=∞fl*Ïu "åiH˜ Ãã·`«O ¢Ñ¨Kå~°O KÕâß~°∞, "åix PeOQÆ#O ‰õÄ_® KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

124

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î ÖËx ¢ÉÏǨχ}∞_»∞, ¢ÉÏǨχ}∞_»∞ HÍ_»∞. ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜ÎQÆÅ x=∞fl*Ïu"å_»∞ J@∞ÃÑ· x=∞fl*Ïu"å_»∞ HÍ_»∞. ÉèíH˜Î ^•fi~å JO@~åx"å_»∞ ‰õÄ_® Ѩiâ◊√^Œ∞ú_≥· B#fl`«ºO á⁄O^Œ∞`å_»∞.—— (ã¨O™ê~°∞Å∞ - |^Œúr=ÙÅ∞) `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°OÖ’ |^Œ∞úÖˇ·=Ù#fl QÆ$ǨÏã¨∞÷Å#∞ QÆ∞iOz ¢Ñ¨™êÎqã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''"å~°∞ Ѩ@∞ìѨÙ~°∞QÆ∞ =O\˜"å~°∞ "å~°∞ `«ÅK«∞H˘O>Ë ã¨O™ê~°=∞<Õ Ñ¨@∞ìѨÙ~°∞QÆ∞ QÆ∂\˜#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ ~åQÆÅ~°∞. HÍx ¢â◊=∞`À fiÛkkÌ JO^ŒOQÍ xi‡OK«∞‰õΩ#fl QÆ∂\˜x g_ç |Ü«∞@‰õΩ ~å=@O "åiH˜ ã¨∞`«~å=¸ =∞#㨯iOK«^Œ∞. Hõ#∞Hõ "å~°Hõ¯_Õ =∞~°}˜™êÎ~°∞. ÖËHõ "åix =ÅÖ’ zH˜¯# KÕѨ`À áÈÅÛ=K«∞Û. =ÅÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOz# =∂~°æO QÆ∞O_®<Õ "å~°∞ |Ü«∞@‰õΩ ~å=K«∞Û. HÍx =Š֒ѨŠW`«~° KÕѨÅ`À ¢H©_çã¨∂Î, h\˜ =∞~°‡~°^èŒfixH˜ =ÚQÆ∞úÅ=Ù`«∂ ã¨~åfixfl q㨇i™êÎ~°∞. P =Å#∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_»\ÏxH˜ Hõh㨠¢Ñ¨Ü«∞`«flO ‰õÄ_® KÕÜ«∞~°∞. Ѩã≤Ñ≤Å¡Å =pÛ~åx =Ú^Œ∞ÌѨÅ∞‰õΩÅ∞ h\˜ =∞~°‡~° ^èŒfixÖÏO\˜q† |O^èŒ∞q∞¢`«∞Å∞ `«H˜¯# KÕѨŠ=O\˜"å~°∞. "åiÖ’ U XHõ~À W^ŒÌ~À `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áêiáÈ`å~°∞. "åˆ~ =ÚHõÎr=ÙÅ∞.—— WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»<å~°OaèOKå~°∞. =∞Ǩ=∂Ü«∞ "åº"≥∂ǨÏ=Ú# [QÆ"≥∞ ¢Éèí=∞*ˇOk q"ÕHõÇ‘Ï#∞_»∞QÆ ¢|Ǩχ QÍqOѨ|_» K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«∞_≥· K«ÅQÆOQÆ q+¨µ‚=Ù =∞i Pâ◊ U=ÚO_»∞ =∂#=ÙÅ H˜OHõ?

II=∞II W~°∞‰õΩQÍ HÍÅ∞= U~°Ê~°∞Ѩ|_çÜ«ÚO_ç fÔ~·# =Å Ü«∞K«@ k^ŒÌ|_çÜ«ÚO_»QÍ =K«∞Û@‰õΩ =∂~°æ=Ú =^ŒÌ<Õ Ü«Ú<åfl=Ú Ö’#*ÁzÛ# g∞#∞ "≥#∞kiy =∞i~å^Œ∞ II=∞II Fi‡`À Ѩ@∞ìѨÙ~°∞Q˘Hõ QÆ∂_»∞ JÅ∞¡K«∞ "≥#∞k~°∞QÆ∞ =∂~°æ=Ú Hõ#∞Ñ≤OK«∞K«∞#fl#∞ ‰õ@∞ìH˘#∞ QÆ∂\˜<Õ Hõ@∞ì|_çáÈ=ÙK«∞ =∞i ^•#<ÕÜ«ÚO_»∞ =∞~°}˜OK«∞ H˘~°‰õΩ II=∞II

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (H˘#™êyã¨∂Î): =∞x+≤x ^è•#ºO`À áÈÅÛ=K«∞Û. ^è•#ºO u~°QÆeÖ’ "Õã≤ ¢uÑ≤Ê`Õ #ey Ñ≤O_çÑ≤O_ç J=Ù`«∞Ok. HÍx H˘xfl ^è•#ºO yO[Å∞ Ñ≤_çx JO@∞H˘#flq `«Ñ≤ÊOK«∞H˘O\Ï~Ú. HÍ|\˜ì =∞#∞+¨µºÅ∞ Ñ≤_ç =^ŒÌ â◊~°}∞ á⁄O^•e. JO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ_» Jx J~°÷O. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ 㨇iOK«O_ç. ÉèíQÆ=<åfl=∞㨇~°} ^•fi~å g∞~°∞ =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å~°∞. ÖˉõΩO>Ë =∞$`«∞º~°∂Ѩ"≥∞ÿ# u~°QÆeÖ’ #ey #tOzáÈ`å~°∞.

WÖÏ Ñ¨eH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ uiy áê_»<å~°OaèOKå~°∞.

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

125

HÍáê_»~å"å! Hõ~°∞}Ï=∞~¸! =∂~¸! Éèí=h~°kè# <å^Œ∞ Ѩ_»= =Ú#∞QÆQÆ ™êÔQ! IIHÍII ÉèíÜ«∞"≥∞ÿ# ÃÑ#∞QÍe"å# Ü≥∞Öˇ¡_»Å ˆ~ÔQ Hõ~°‚^è•~°∞_»∞ =∞#ã¨∞ Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì#"å_»∞ HÍ=∞ ¢HÀ^è•^Œ∞ÖÏ QÆ_»∞ã¨~°∞Å∞ P~°∞æ~°∞ `≥_»∞¤ "ÕÜ«∞Hõ <å‰õΩ J_»∞¤Ñ¨_»∞K«∞<åfl~°∞ IIHÍII ¢Ñ¨|Å "åÜ«Ú=Ù#O^Œ∞ Ѩ_»= ™êyOzux =Úhfl\˜Ö’ xѨÙ_»∞ =ÚxyáÈ=ÙK«∞#∞O\˜ ÉèíH˜ÎÜ«∞#∞ K«∞Hͯx |^ŒÌÖˇ·áÈ~Ú#k ¢â◊^ŒúÜ«∞#∞ `≥~°KåѨ zxy Ñ‘eHõÅÜ≥∞º IIHÍII hÔ~‰õΩ¯K«∞#flk xO_»∞QÍ Ñ¨_»=Ö’ WHõ<Õq∞¿ãÜ«Ú^Œ∞#∞ ZiyOѨ"Õ [#h QÆu `«Ñ≤Ê Hõ#∞flÅ∞ =¸`«Ñ¨_»∞K«∞#flq JO^èŒHÍ~°=Ú q<å J#º =∞QÆ∞Ñ≤OѨ^Œ∞ IIHÍII D JÅÖ’ zH˜¯ D^Œ∞ÖÏ_»∞K«∞#∞O^Œ∞ XѨCQÍ h <å=∞=∞#∞ `≥Ñ¨Ê Ñ¨@∞ìH˘x HÍáê_»~å"≥ Hõ~°∞}Ï=∞~¸! =∂~¸! Éèí=h~°kè# <å^Œ∞ Ѩ_»= =Úxy#^Õ [#h!

IIHÍII (ÉèÏ~åºÑ≤šŠѨ@¡ ÉÏ^茺`«) qâßfiãπÉÏ|∞ KåÖÏ¿ãѨ٠QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞† WѨC_Õ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. XHõѨC_»`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê ^è#Œ =O`«∞_»∞. K≥_∞» JÅ"å@¡ =¸ÅOQÍ ã¨~fi° ã¨fiO HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. z@ìz=~°‰Ωõ ÉèÏ~åºa_»Å¤ #∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® =∂x"Õâß_»∞. qâßfiãπ QÆ∞iOz ¢Ñ¨™êÎqã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''J`«_»∞ ^Œ∞~°^Œ$+¨ì *Ï`«‰õΩ_≥·# ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞. QÆ$ǨÏã¨∞÷ x~°fiiÎOK«=Åã≤# Hõ~°Î"åºÅ∞ LO\Ï~Ú, f~°Û=Åã≤# |∞∞}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú: ^≥·=|∞∞}O, Ñ≤`«$Ï}O, |∞∞+≤ |∞∞}O – P ÃÑ·# ‰õΩ@∞O| |∞∞}O‰õÄ_® LO@∞Ok. ÉèÏ~°º x+¨¯à◊OHõ J~Ú`Õ Éèí~°Î P"≥∞#∞ áÈ+≤OKåe† Ñ≤Å¡Å∞ ÃÑ^ŒÌ"å~°ÜÕ∞º =~°‰õΩ "åix ÃÑOz ÃÑ^ŒÌKÕÜ«∂e. ã¨<åflºã≤ =∂¢`«O ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ѨH©∆, ã¨<åflºã‘ ˆ~Ѩ\ ˜H˜ U~åÊ@∞¡ KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞. HÍx ѨH˜∆‰õÄ_®, Ñ≤Å¡Å∞#flѨC_»∞ ã¨OK«Ü«∞O KÕã¨∞H˘O@∞Ok. `«# Ñ≤šʼnõΩ =Ú‰õΩ¯# Hõ~°z PǨ~°O fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk.—— |Å~åO: ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O qâßfiãπ ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO KÕÜ«∞QÀ~°∞`«∞<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): ™ê^èŒ∞=Ù Hõ=∞O_»ÅO <åÅ∞QÆ∞ ^è•=∂Å∞ (Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Ö’¡x ˆH^•~ü<å^ä£, ѨtÛ=∞OÖ’x ^•fi~°Hõ, ^ŒH˜∆}OÖ’x ~å"Õ∞â◊fi~°O, `«∂~°∞Ê# ѨÓs) ¢Ñ¨^ŒH˜∆} KÕã≤ =zÛ<å ^•x KÕ^Œ∞ áÈ^Œ∞. =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«O gz Jxfl K≥@¡#∞ K«O^Œ#Ѩ٠K≥@∞¡QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎO^Œx JO\Ï~°∞. HÍx H˘xfl K≥@∞¡ – |∂~°∞QÆ, Jâ◊fi`«÷O, =∂ˆ~_»∞ =∂¢`«O K«O^Œ#O HÍ<Õ~°=Ù.

126

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''H˘O^Œ~°∞ QÆO*Ï~Ú ¢`åˆQ xq∞`«ÎO ɡ·~åQÆ∞Å`À ™êOQÆ`«ºO KÕÜ«∞QÀ~°`å~°∞. (#=ÙfiÅ∞) ɡ·~åQÆ∞ÅÖ’ J<Õ‰õΩʼnõΩ QÆO*Ï~Ú JÅ"å@∞ LO@∞Ok. D QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ P ɡ·~åQÆ∞Å`À LO_ç, "åiH˜ QÆO*Ï~Ú `«Ü«∂~°∞KÕã≤ WzÛ, ɡ·~åy ѨÙK«∞ÛH˘<åflHõ, `å=¸ P ¢Ñ¨™ê^•xfl ã‘fiHõi™êÎ~°∞.—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞)

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO ~å*ò "≥∂ǨÏ<£ WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O - #ˆ~O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞"å~°O #=O|~°∞ 16, 1882

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åΉõΩ =KåÛ~°∞. ™êÜ«∞O¢`«O PÜ«∞# ¢|Ǩχ ã¨=∂[ ã¨Éèí∞º_≥·# ~å*ò"≥∂ǨÏ<£ WO\˜x áê=#O KÕâß~°∞. #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ü«Ú= q∞¢`«∞Å∞ D ~å*ò"≥∂ǨÏ<£ WO\’¡ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ ¢|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠Ѩ^ŒúuÖ’ Láêã¨# KÕã¨∂Î=ÙO\Ï~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ gi Láêã¨<å Ѩ^Œúux K«∂_®Åx JaèÅ+≤OKå~°∞. PÜ«∞#`À ÉÏ@∞ '=∞— `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® =KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O¢^Œ∞}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ ZO`À P#OkOz, D Ü«Ú=‰õΩÅ Láêã¨<å q^è•<åxfl K«∂_®Å<Õ HÀÔ~¯ =ºHõÎO KÕâß~°∞. #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ áê_»QÍ, Láêã¨# ¢áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. "åiÖ’ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ Láêã¨<å `«O`«∞#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«™êQÍ_»∞. J`«_»∞ WÖÏ ¢áêi÷OKå_»∞: ''F ÉèíQÆ=O`«∞_®! ã¨~°fiO `«ºlOz =∂ =∞#ã¨∞ûÅ∞ hÖ’ ÅQÆflO JÜÕ∞º@∞¡ J#∞¢QÆÇ≤ÏOK«∞!—— |Ǩïâß N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å LxH˜KÕ ã¨∂ÊùiÎ K≥Ok P Ü«Ú=‰õΩ_»∞ ã¨~°fiã¨OQÆ Ñ¨i`åºQÆO QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_Õ"≥∂! N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''JÖψQ [~°∞QÆ=K«∞Û ã¨∞=∂!—— Jx QÆ∞ã¨QÆ∞㨠^èÀ~°}˜Ö’ J<åfl~°∞.

Láêã¨# J#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ~å*ò"≥∂ǨÏ<£ LáêǨ~°O ã¨=∞iÊOKå_»∞.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ã¨∞ˆ~O„^Œ∞Å Wà◊§Ö’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, #=O|~°∞ 19, 1882

<Õ_»∞ [QÆ^•ú¢fѨÓ[ Ѩ~°fik#O. HõÅHõ`åÎÖ’x ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞x WO\˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ PǨfixOKå~°∞† HÍx =ÚO^Œ∞QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_çH˜ á⁄~°∞QÆ∞# L#fl =∞<À"≥∂ǨÏ<£ WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞<À"≥∂ǨÏ<£ WO\˜ Kå=_çÖ’ Pã‘#∞Öˇ·<å~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''Ѩâ◊√¢QÍã¨O, QÍ#∞QÆÑ≤O_ç P=Ù‰õΩ ~°∞zOKÕ q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ¿Ñ^ŒÅ, n#∞Å ÉèíH˜Î ZO`À ~°∞zã¨∞ÎOk. ~å~åA ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ NHõ$+¨µ‚_çH˜ `«# ã≤iã¨OѨ^ŒÅ "≥·Éèí"åxfl K«∂Ñ≤#ѨÊ\˜H© NHõ$+¨µ_‚ ∞» ¿Ñ^ŒÜ∞ÿ≥ # q^Œ∞~°∞_ç Pu^䕺<Õfl ã‘fiHõiOKå_»∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ÉèHí =Îõ `«ûÅ∞_»∞. ^Œ∂_» "≥O@ Ѩ~°∞QÆ∞e_Õ P=ÙÖÏ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Éèí‰õΩÎ_ç "≥O@|_ç áÈ`«∂=ÙO\Ï_»∞.—— WÖÏ Ñ¨eH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞. áê@ ÉèÏ=O: 'P ¢¿Ñ=∞ xq∞`«ÎO Ü≥∂QÆ∞Å∞ Ü«ÚQÆÜ«ÚQÍŠѨ~°ºO`«O Ü≥∂QÆO JÉèíºã≤™êÎ~°∞. P ¢¿Ñ=∞ LnÌѨ#"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JÜ«∞™ê¯O`«OÖÏ x#∞fl `«# =^ŒÌ‰õΩ ÖωõΩ¯O\Ï_»∞.—

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

127

`« ~ ° ∞ "å`« PÜ« ∞ # WÖÏ J<åfl~° ∞ : ''NHõ $ +¨ µ ‚ _ ç <å=∂xfl PÅH˜ O z# =∂¢`å<Õ K≥·`«#º=∞Ǩ¢Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ Hõà◊§#∞O_ç P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ ¢ã¨qOKÕq.—— ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯#^ŒO`å Jã¨`«ºO. =∂#=Ù_»∞ `«ÅK«∞H˘O>Ë ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒQÆÅ_»∞† HÍx J`«_»∞ HÍq∞h HÍOK«# Éè’QÍÅÖ’<Õ L#‡`«∞Î_≥· LO_çáÈ`å_»∞. ã¨~°ÊO `«ÅÃÑ·# J=¸Åº"≥∞ÿ# =∂}˜HõºO LO@∞Ok. HÍx P ã¨~°ÊO ˆH=ÅO HõѨÊ#∞ ÉèíH˜∆OKÕ `«$Ñ≤ÎK≥O^Œ∞`ÀOk. ''ÉèíH˜ÎÜÕ∞ ™ê~°O. qKå~°} ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞? <å‰õΩ HÍ=Åã≤Ok ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ ÉèíˆHÎ. P ÉèíQÆ=O`«∞_ç J#O`« "≥·Éèí"åÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# JQÆ`«ºO <å ÔHO^Œ∞‰õΩ? XHõ¯ =ÚO`« HõÅ∞¡`À =∞`≥ÎH˜¯Ñ¨_çáÈÜÕ∞ <å‰õΩ y_»¤OyÖ’ ZO`« HõÅ∞¡ xÅfi=Ù#fl^À `≥Å∞ã¨∞HÀQÀ~°@O x~°~°÷Hõ"Õ∞ Hõ^•! <å ^•Ç¨ÏO f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ XHõ K≥O|∞ h~°∞ ã¨iáÈ`«∞#flѨC_»∞ D Éèí∂g∞‡^Œ ZO`« [Å~åt LO^À `≥Å∞ã¨∞HÀ=@OÖ’ ¢Ñ¨Ü≥∂[#O U=ÚOk?——

=∞<À"≥∂ǨÏ<£

ã¨∞ˆ~O„^Œ<å^ä£ q∞„`«

(ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x J#fl - ‰õΩÅ=º=ã¨÷ - k=º*Ï˝# ã¨=∂[O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞_ç WO\˜H˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. JѨÊ\˜ˆH JHõ¯_» J<ÕHõ =∞Ok Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ L<åfl~°∞. "åiÖ’ ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞_ç J#flQÍ~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. PÜ«∞# XHõ <åºÜ«∞=¸iÎ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞_ç J#fl`À): g∞~°∞ XHõ <åºÜ«∞=¸iÎ. Jk KåÖÏ =∞Ozk. HÍx XHõ\ ˜ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç, ã¨=∞ã¨ÎO ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î ^•fi~å<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. g∞‰õΩ D L#fl`« ™ê÷<åxfl ¢Ñ¨™êkOzOk PÜ«∞<Õ† JO^Œ∞KÕ`«<Õ g∞~°∞ <åºÜ«∞=¸iΠѨ^Œqx JÅOHõiOKå~°∞. `å"Õ∞ =∞Ǩϟ#fl`«∞Å=∞x [#O ÉèÏqã¨∂Î=ÙO\Ï~°∞. ã≤OǨÏѨ٠`«Å PHÍ~°OÖ’ L#fl h\˜Q˘@ìѨ٠z=~°#∞O_ç WO\˜ ÃÑ·HõѨC #∞O_ç h~°∞ ¢Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. ã≤OǨÏO `«# <À\˜QÆ∞O_® h~°∞ |Ü«∞@‰õΩ ѨOÑ≤ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ LO@∞Ok P ^Œ$â◊ºO. HÍx x*ÏxH˜ hà◊√§ ZHõ¯_» #∞O_ç =ã¨∞Î<åfl~Ú?

PHÍâ◊OÖ’ "Õ∞Ѷ¨∞O U~°Ê_ç JO^Œ∞O_ç =~°¬O =zÛ "Õ∞_» ÃÑ·HõѨC g∞^Œ Ѩ_»∞`«∞Ok† `«~°∞"å`« P h~°∞ Q˘@ìOQÆ∞O_® ¢Ñ¨=Ç≤ÏOz z=~°‰õΩ D ã≤OǨÏѨ٠`«Å#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk.

128

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞x ™È^Œ~°∞_»∞: ¢ã‘Î ™êfi`«O¢`åºxfl, ‰õΩÅ=º=ã¨÷ x~°∂‡Å##∂ ¢|Ǩχã¨=∂[O É’kè™ÈÎOk Hõ^•! D q+¨Ü«∂ŠѨ@¡ g∞ Jaè¢áêÜ«∞O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ J#∞~åQÆO ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<Õ ¢áê~°OÉèí^Œâ◊Ö’ [#O JÖψQ ÉèÏq™êÎ~°∞. QÍe"å# ‰õΩ~°∞ã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ TQÆ∞`«∂=Ù#fl K≥@¡Ö’ =∂q∞_ç, zO`«, "ÕѨ K≥@∞¡ U"À QÆ∞iÎOK«@O Hõ+¨ìO. HÍx QÍe"å# "≥Åã≤# `«~°∞"å`«, Uk U K≥\’ì ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. "≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=`ü ¢¿Ñ=∂#∞~åQÆѨ٠`«∞áê#∞ J}yáÈQÍ<Õ, ¢Hõ=∞OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ J`«∞º#fl`« ¢âıÜ≥∂^•~Ú Jh, x`«º ã¨fi~°∂ѨÙ_»h, `«H˜¯#^ŒO`å Jx`«º=∞h É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, `«Ñ¨ã¨∞û ÖËx^Õ D q+¨Ü«∂Å∞ ¢QÆÇ≤ÏOK«@O HõÅ¡. =∞^≥ÌÅ ¢"≥∂`« `åà◊=Ú#∞ ˆH=ÅO ѨÙ~°â◊Û~°} KÕÜ«∞@O =Å¡ ¢Ñ¨Ü≥∂[#O Uq∞\˜? PK«~°}Ö’ =∞^≥ÌÅ "å~ÚOz K«∂Ѩ@O ZO`À Hõ+¨ìO. ˆH=ÅO ÖˇHõÛ~°¡`À UO ™êkèOK«QÆÅO? `«Ñ¨™êû^èŒ#ÖË J=ã¨~°O, ^•x`À =∂¢`«"Õ∞ ¢QÆÇ≤ÏOK«∞HÀQÆÅO. ''‰õΩÅÉèË^•Å∞ QÆ∞iOz g∞~°∞ J_çQÍ~°∞. D ‰õΩÅÉèË^ŒO ã¨=∞ã≤áÈ=\ÏxH˜ XˆH XHõ¯ =∂~°æO LOk† J^Õ ÉèíH˜Î=∂~°æO. Éèí‰õΩÎʼnõΩ ‰õΩÅO LO_»^Œ∞. D ÉèíQÆ=`ü ÉèíH˜Î ^•fi~å Jã¨Ê $â◊√º_»∞ Ѩq¢`«∞_»=Ù`å_»∞† K«O_®Å∞xH˜ ÉèíH˜Î Hõey`Õ PÃÑ·# J`«_»∞ K«O_®Å∞_çQÍ LO_»É’_»∞. K≥·`«#º =∞Ǩ¢Ñ¨Éèí∞=Ù Jã¨Ê $â◊√ºÅ`À ã¨Ç¨ JO^Œih PeOQÆ#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ''„|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ ǨÏi <å=∞㨇~°} KÕ™êÎ~°∞. Wk KåÖÏ =∞Ozk. "庉õΩÅ`«`À ¢áêi÷¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Hõ$Ѩ á⁄Ok, ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O Jxfl =∂~åæÅ ^•fi~å á⁄O^Œ=K«∞Û. XˆH ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ J<ÕHõ ¿Ñ~°¡`À „áêi÷OK«=K«∞Û.—— ã¨∞ˆ~O¢^Œ∞x ™È^Œ~°∞_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! k=º*Ï˝#O (käÜ≥∂ã¨Ñ¶‘) QÆ∞iOz g∞ Jaè¢áêÜ«∞O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^•x ^•fi~å =∞x+≤ JÖ∫H˜Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨=Úáêi˚Oz, J^Œ∞ƒù`åÅ∞ ¢Ñ¨^Œi≈OK«QÆÅ_»x <Õ#∞ q<åfl#∞. XHõ ^ŒÜ«∂ºxfl `«# ™êfinè#OÖ’H˜ `≥K«∞Û‰õΩ#fl =ºH˜Îx <Õ#∞ Hõàϧ~å K«∂âß#∞. `«# Ü«∞[=∂xH˜ P ^ŒÜ«∞ºO qq^èŒ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨=∞‰õÄiÛÃÑ>Ëìk. P JÖ∫H˜Hõ â◊‰õΩÎÅ`À <Õ#∞ UO KÕã¨∞HÀ#∞? "å\˜ ^•fi~å ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O Z=Ô~·<å á⁄O^ŒQÆÅ~å? ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅQÆx ѨHõ∆OÖ’ W=hfl =º~°÷"Õ∞!

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO =∞}˜=∞e¡H± „|Ǩϟ‡`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #=O|~°∞, 1882

™êÜ«∞O¢`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å "Õà◊ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åÎÖ’x =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± QÆ$ǨÏOÖ’ [~°∞QÆ#∞#fl ¢|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠"åi¬HÀ`«û= "Õ_»∞‰õÅ∞ uÅH˜OK«\ÏxH˜ qKÕÛâß~°∞. '=∞— `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`Àáê@∞ q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, PÜ«∞#`Àáê@∞ ¢|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å<Õ‰õΩÅ∞ JHõ¯_» Ǩ[Ô~<· å~°∞. D L`«û= "Õ_∞» HõÅ∞ ¢|Ǩ‡O_»OQÍ x~°fiÇ≤ÏOѨ qã¨Î $`« U~åÊ@∞¡ QÍqOѨ|_®¤~Ú.

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

129

¢Ñ¨Ç¨¡^Œ K«i¢`« ǨÏiHõ^äŒ ¢áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ¢Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç `«O¢_ç Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞ ~åHõ∆¿ãO¢^Œ∞_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ W`«_»∞ qѨs`«"≥∞ÿ# ^Õfi+¨O ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞† ÉèíH˜Î=∂~°æO J#∞ã¨iã¨∞Î#fl `«# ™⁄O`«‰õΩ=∂~°∞_»∞ ¢Ñ¨Ç¨¡^Œ∞}˜‚, Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞ <å<åq^è•Å∞QÍ Ç≤ÏOã≤OKå_»∞. `«O¢_ç KÕ`« ÉÏ^èŒÅ∞ J#∞Éèíqã¨∂Î#fl ¢Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ WÖÏ ¢áêi÷OKå_»∞: ''F NǨÏs! <å `«O¢_çH˜ ã¨^Œ∞ƒkúx ¢Ñ¨™êkOK«∞.—— D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qÅÑ≤OKå~°∞. ¢Hõ"Õ∞}Ï PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏ"å=ã¨÷ HõeyOk. HÍ¿ãѨ\ ˜H˜ `Õ~°∞H˘x Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. (q[Üü∞ „ѨÉèí$`« „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°"Õ∞ W`«~°∞ʼnõΩ É’^èŒ#) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíH˜Î XHõ¯>Ë J`åº=â◊ºHõ"≥∞ÿ#k. ÉèíQÆ=<åfl=∞QÆ∞} H©~°Î#Å∞ ã¨~°fi^• KÕã¨∂Î=ÙO>Ë ¢Hõ"Õ∞}Ï ÉèíH˜Îá⁄O^Œ=K«∞Û. PǨ! t=<å^ä£ ZÖÏO\˜ Éèí‰õΩÎ_À QÆ^•! K«ÔH¯~° áêHõOÖ’ QÆ∞ÖÏÉò*ÏO =Úxy=Ù#fl suÖ’ J`«_»∞ ÉèíH˜Î~°ã¨OÖ’ =Úxy=Ù<åfl_»∞. '' '<å =∞`«"Õ∞ ã¨iÜ≥ÿ∞#k, W`«~° =∞`åÅ∞ `«Ñ¨C— Jx Z=~°∂ ÉèÏqOK«~å^Œ∞. Jxfl =∂~åæÅ ^•fi~å ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ=K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ z`«Îâ◊√kúQÆÅ "庉õΩÅ`« LO>Ë KåÅ∞. J#O`« =∂~åæÅ∞, J#O`« =∞`åÅ∞. ''K«∂_»O_ç, g∞H˘Hõ q+¨Ü«∞O K≥|∞`«∞<åfl#∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `«Ñ¨ÊHõ ^Œi≈OK«=K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J"åV͇#ã¨QÀK«~°∞_»x "Õ^•Å∞ =zã¨∞Î<åfl~Ú. q+¨Ü«∂ã¨HõÎ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JQÀK«~°∞_»x nxH˜ J~°÷O. 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ â◊√^Œú =∞#ã¨∞û‰õΩ, â◊√^Œú|∞kúH˜ QÀK«~°∞_»∞— Jx JO@∂O_Õ"å_»∞ "≥·+¨‚=K«~°}ü. JO^Œ∞KÕ`« ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO, ÉèíQÆ=¢`åÊ~°÷#, QÆ∞~°∂Ѩ^ÕâßÅ∞ – W=hfl Jx"å~åºÅ∞. Wq z`«Îâ◊√kúx Hõey™êÎ~Ú. `«^Œ#O`«~°O ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O J=Ù`«∞Ok. h\˜Ö’=Ù#fl =∂e<åºxfl zÅ¡yO[Å ^•fi~å `˘ÅyOK«=K«∞Û. `«~°∞"å`« P hà◊¡Ö’ ã¨Ê+¨ìOQÍ g∞ ¢Ñ¨uaO|O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J^ŒÌOÃÑ· =ÚiH˜ ¿Ñ~°∞H˘#flѨC_»∞ =∞# =ÚYO ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤OK«^Œ∞ Hõ^ •! ''z`«Îâ◊√kú U~°Ê_®¤Hõ ÉèíH˜Î L^Œ~Úã¨∞ÎOk. `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=O`«∞_ç Hõ$Ѩ`À ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J#O`«~°O PÜ«∞# P^Õâ◊O á⁄Ok W`«~°∞ʼnõΩ É’kèOѨ LѨ¢Hõq∞OK«=K«∞Û.

JO`ÕQÍx ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O H͉õΩO_® 'ÖˇHõÛ~ü— W=fi_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞.—— D áê@Ö’ WÖÏO\˜ ÉèÏ"åÅ∞ L<åfl~Ú, q#O_ç: Wk Uq∞~° =∞O^Œ=∞f! q¢QÆǨÏ=∂ <≥ÅH˘ÅÊ=Ù (=∞e#=Ú<å `˘ÅyOѨ=Ù) PÅÜ«∞=Ú# â◊OY∂^Œ∞K«∞ QÆQÀæÅ∞#∞ QÍqO`«∞=Ù IIWII JǨÏiflâ◊OÉÏQƉõΩO_» UHÍ^Œâ◊ QÆaƒÅ=ÚÅ∞

130

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

H©Hõ~° cHõ~° =∞#∞K«∞ IIWII (QÆO^Œ~°QÀà◊=Ú KÕÜ«Ú#∞) ''g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞Ok~åxfl "≥Ú^Œ@ Ѩiâ◊√^ŒúO KÕã¨∞HÀ"åe. PÃÑ·# ^Õ=`å ¢Ñ¨u=∞#∞ ^•<À¡ ¢Ñ¨u+≤ªOz ѨÓ[ÔH· U~åÊ@∞¡ QÍqOKåe. J^Õg∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ â◊OYO ѨÓiOz ÃÑ^ŒÌQÍ â◊|ÌO KÕã≤#O`« =∂¢`å# UO ™êkèOK«QÆÅ=Ù?—— q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ "ÕkHõ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ¢|Ǩχã¨=∂[ xÜ«∞=∂#∞™ê~°O Láêã¨# KÕâß_»∞. P `«~°∞"å`« "ÕkHõ ky=zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (q[Üü∞`À): <å H˘Hõ q+¨Ü«∞O K≥|∞`å~å? g∞~°∞ áêѨO QÆ∞iOz Ѩ^Õ Ñ¨^Õ ¢Ñ¨™êÎq™êÎ Ô~O^Œ∞‰õΩ? #∂~°∞™ê~°∞¡ '<Õ#∞ áêÑ≤x— Jx J#∞‰õΩO>Ë x*Ïx Hõ`«_»∞ áêáê`«∞‡_Õ J=Ù`å_»∞. '<Õ#∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞O [Ñ≤OKå#∞† <Õ#∞ áêÑ≤x ZÖÏ J=Ù`å#∞?— WÖÏ Ñ¨Å∞HõQÆÅ qâßfiã¨O ‰õΩ^Œ~åe. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞# `«b¡, `«O¢_ô ‰õÄ_®. 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! <Õ#∞ áêáêÅ∞ KÕâß#∞† =∞m§ uiy Z#fl\˜H© KÕÜ«∞#∞— JO@∂ PÜ«∞#‰õΩ q#flqOK«∞HÀ. ÉèíQÆ=<åfl=∞㨇~°}`À h ^ÕǨhfl, =∞#ã¨∞û#∂ Ѩq¢fHõiOK«∞HÀ. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩq¢`«<å=∂xfl QÍ#O KÕã¨∂Î h lǨÏfi#∞ Ѩiâ◊√^Œú "≥Ú#iOK«∞.

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ÉÏ|∂~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À - ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù - `À`åѨÙi P`«‡Ç¨Ï`åºÜ«∞`«fl ã¨OѶ¨∞@# _çÃãO|~°∞, 1882

<Õ\ ˜ =∞^蕺ǨÏflO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åÅÜ«∞ L^•º#OÖ’x `«=∞ QÆkH˜ Ѩ_»=∞\˜"≥·Ñ¨Ù =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. W`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À áê@∞ ÉÏ|∂~å"£∞, ~åO^ŒÜ«∂àò, '=∞— ‰õÄ_® JHõ¯_» Ǩ[Ô~·<å~°∞. ÃÑ· =ÚQÆ∞æ~°∂ <å\˜ ~å¢u N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À QÆ_»Ñ¨#∞<åfl~°∞. ¢H˜ã¨‡ãπ ÃãÅ=ÙÅ∞ QÆ#∞Hõ '=∞— P =∞~åfl_»∞ ‰õÄ_® JHõ¯_Õ QÆ_»Ñ¨ JaèÅ+≤OKå_»∞. ÉÏ|∂~å"£∞ D =∞^èÕº N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O =ã¨∞Î<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨=∞™êÎxH˜ Hõ~°Î J<Õ *Ï˝#O Hõey`Õ =∞x+≤ D rq`« HÍÅOÖ’<Õ r=#∞‡‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. XHõ™êi ˆHâ◊"£, â◊OÉèí∞=∞e¡H±`À WHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. 'ÉèíQÆ=^•[˝ ÖËx^Õ XHõ¯ P‰õΩ‰õÄ_® Hõ^ŒÅ^Œ∞— Jx J`«_ç`À <Õ#∞ K≥áêÊ#∞. JÖÏO@ѨC_»∞ ã¨fi`«O¢`ÕK«Ûù ZHõ¯_»? JO^Œ~°∂ ÉèíQÆ=^•nè#∞Å∞. <åOQÍì (`À`åѨÙi) =∞Ǩ*Ï˝x, HÍx `å#∞ QÆOQÆÖ’ Ѩ_ç =ÚxyáÈ"åÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ PÜ«∞# Ѩ^ŒH˘O_»∞ <≥ÅÅ∞ QÆ_çáê_»∞. XHõѨC_®Ü«∞# ÉèíiOK«ÖËx Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞. ÉèíiOK«ÖËx P ÉÏ^èŒ PÜ«∞##∞ J^Œ∞Ѩ٠`«Ñ≤ÊOz#O^Œ∞# QÆOQÆ֒Ѩ_ç =ÚxyáÈ"åÅ#∞H˘<åfl_»∞. ™êfl#Ѷ¨∞@ìO =^ŒÌ ã¨∞n~°…OQÍ Wã¨∞Hõ "Õ∞@"Õã≤ LOk. #kÖ’H˜ ZO`«^Œ∂~°O áÈ~Ú<å h~°∞ "≥∂HÍÅ∞ ^•@ÖË^Œ∞. JѨC_»∞ `À`åѨÙiH˜ ã¨~°fiO J=QÆ`«"≥∞ÿ, "≥#‰õΩ¯ uiy =KÕÛâß_»∞1. XHõѨC_»∞ 1. =∞x+≤ `«# „áê}O fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ‰õÄ_® ™êfi`«O„`«ºO ÖËx"å_»h, ã¨~°fiO [QÆ<å‡`« WK«Ûù "Õ∞~°‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J`«_çH˜ J~°÷"≥∞ÿOk.

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

131

<Õ#∞ f¢= ~ÀQÍxH˜ QÆ∞Ô~· HõuÎ`À Q˘O`«∞ HÀã¨∞HÀÉ’Ü«∂#∞. HÍ|>Ëì <ÕxÖÏ JO@∞<åfl#∞: 'F [#h! <Õ#∞ Ü«∞O¢`åxfl, #∞=Ùfi Ü«∞O¢`«O #_ç¿Ñ ^•xq. <Õ#∞ ~°^ä•xfl, #∞=Ùfi ~°^äŒ ™ê~°käq. #∞=Ùfi #_çÑ≤OKÕ@@∞¡ <Õ#∞ #_»∞K«∞H˘O\Ï#∞. #∞=Ùfi ZÖÏ KÕ~Ú™êÎ"À <Õ#∞ JÖψQ KÕ™êÎ#∞.— —— Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’ H©~°Î# QÍ#OKÕâß~°∞: (¿ÇÏ) ÉèíHõÎ ¢Ñ≤Ü«∂ (¿ÇÏ) =∂^èŒ"å! ǨÏ$^ŒÜ«∞O|#∞ <å |$O^•=xÖ’ qǨÏiOK«∞=Ú~å qK«ÛÅq_çQÍ! h ¢Ñ≤Ü«∞~°=∞}© ~å^è•~å}© hÔH· <Õ Ñ¨_»∞ ÉèíH˜ÎÜ≥∞ HÍ^•!

IIÉèíII <å `«#∞=QÆ∞ h #O^Œ# QÆ$ǨÏ=Ú <å "å`«ûź=Ú =∂`« Ü«∞â’^Œ =ÚH˜Î H˘~°‰õΩ <Õ Ñ¨_»∞ xˆ~fi^Œ=Ú =ÚQÆú =^èŒ∞=ÙÖÏ QÀѨ`«~°∞}∞Å∞ IIÉèíII áêѨ Ѩ~°fi`«"≥∞ QÀ=~°ú#=Ú QÀ@ bÅQÍ <≥`«∞Î Q˘_»∞QÆ∞=Öˇ ã¨OǨÏiOK«∞ <å â◊¢`«∞ÖÏ~°∞fi~°#∞ HõOã¨∞_»OÑ≤# ÃѶ∂~°~åHõ∆ã¨∞Å∞ IIÉèíII <å r=# =∞#∞ ѨzÛHõ |Ü«∞Å∞Ö’ Hõ~°∞}Ï =Ú~°m HõÅ=~°=Ú# <å =∂#㨠=∞xÜ≥∞_ç áê_çÜ«∂=Ù#∞ "Õ∞ѨÙK«∞ =∞zÛHõ KÕÜ«∞QÆ^À~Ú IIÉèíII Ѩi`åѨO|#∞ Ü«∞=Ú<å `«\ ˜ÃÑ· "åOKèå=@ `«~°∞KèåÜ«∞ÅO^Œ∞# h ^•ã¨∞xÃÑ· Hõ~°∞} ‰õΩiÜ«ÚK«∞ qǨÏiOK«∞=Ú~å ¢¿Ñ=∞=∂^èŒ"å!

IIÉèíII QÀѨ ÉÏʼnõΩÅ ¢¿Ñ=∞ áêâ◊=ÚÅ∞ |$O^•=xÖ’ |OkèOz#KÀ K«~°}^•ã¨∞_»QÆ∞ ^•â◊~°käx Ü≥ÚHõ QÀѨÉÏÅ∞_»QÆ =∞#hÜ«Ú=Ú~å IIÉèíII * * * áê_»"Õ HÀ~ÚÖÏ áê_»"Õ wu áê_»"Õ ÉèíQÆ=O`«∞ Éèí=º„Ѩâ◊ã≤Î

IIáêII

132

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

<å ǨÏ$^ŒÜ«∞ ‰õΩǨÏ~°=∞O^Œ}yÜ«ÚO_≥_»∞ ^•# ¢|Ǩχ=∞#∞ `«~°∞=ÙÃÑ· ¢"åÅ∞K«∞O_≥_»∞ ^•# ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂Hõ∆=ÚÅ#∞ <åÅ∞æ HõÅÊ`«~°∞ Ѷ¨Å=ÚÅx ~°∞zK«∂z áê_»∞ IIáêII J`«º^Œ∞ƒù`«O|QÆ∞ <å r=^èŒ#=∞ Q˘O`≥uÎ QÆ∞O_≥Ö’ ‰õÄÜ«∞"Õ ÉÏQÆ <å Ü«∂`«‡ HÍ`«_Õ ™œYº=∞x áê_»∞ J`«_≥ <å r=<å#O^Œ=∞x áê_»∞ IIáêII "Õ∞Ѷ¨∞O|∞Ö’#∞#fl =~°¬aO^Œ∞=Ù HÀi `«$ëê‚`«∞~°Oɡ·# Kå`«Hõ=Ú su ‰õÄÜ«∞"Õ =∞i =∞i Z_»`≥iÑ≤ÖËHõ PѨ‰õΩO_»QÆ áê_»∞ JO`«∞ÖˉõΩO_»

IIáêII

#O^Œ<£ÉÏQÍ<£ "åã¨Î=Ùº_≥·# XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ `«# q∞¢`«∞Å`À QÆkÖ’H˜ =KåÛ_»∞. J`«}˜‚ `Õiáê~° K«∂ã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''J^•ÌÅ `«Å∞ѨÙQÆ∞O_® XHõ QÆkÖ’x =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂¿ã@∞¡QÍ<Õ W`«_ç Hõà◊§QÆ∞O_® W`«_ç JO`«~°OQÆO Ö’x^ŒO`å K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.—— D Éèí‰õΩÎ_»∞, J`«_ç ™È^Œ~°∞Å∞ #O^Œ<£ÉÏQÍ<£Ö’x `«=∞ ã¨fiQÆ$ǨÏOÖ’ ¢|Ǩχã¨=∂[ "åi¬HÀ`«û"åÅ∞ [~°∞ѨÙH˘<Õ"å~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® D "Õ_»∞HõÅÖ’ áêÖÁæ<åfl~°∞. ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ ™êÜ«∞OHÍŠǨ~°`«∞Å∞ ¢áê~°OÉèí=∞Ü«∂º~Ú. `«=∞ QÆkÖ’x z#fl =∞OK«O g∞^Œ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx ^蕺#=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞. PÜ«∞# ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’H˜ "≥o§, `«^Œ#O`«~°O WÖÏ J<åfl~°∞: ''J=∂‡! J`«}˜‚ h =^ŒÌ‰õΩ ÖÏHÀ¯. J`«_»∞ q#Ü«∞je, xQÆifi. h ^Œ~°≈<åxH˜ =ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.—— HÍÖÏO`«~°OÖ’ `«=∞ të꺢QÆQÆ}∞ºÅÖ’ XHõ_»∞ HÍÉ’ÜÕ∞ ÉÏ|∂~åO QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∞Î<åfl~å Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qaè#fl ã¨=∂kè `«`åÎ fiÅ QÆ∞iOz =i‚OKå~°∞. `«~°∞"å`«, ã¨OÉèÏ+¨} rq`«OÖ’x ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ "≥·Ñ¨Ù =∞o§Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ Jxfl HõëêìÅ#∞ HõeÊã¨∞Î<åfl_»∞? (q^•º™êQÆ~ü, K≥OѶ≤∞*ò MÏ<£ : ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõiî<å`«∞‡_®? - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ["å|∞) '=∞—: XHõ=∂~°∞ q^•º™êQÆ~ü HÀѨOQÍ WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞: 'ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ 㨇iOK«@OÖ’ ¢Ñ¨Ü≥∂[#O U=ÚOk? D ã¨OѶ¨∞@# QÆ∞~°∞Î `≥K«∞ÛHÀO_ç: XHÍ<˘Hõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ K≥OѶ≤∞*òMÏ<£ XHõ ^Õâßxfl H˘Å¡Q˘\˜ì J<Õ‰õΩÅ#∞ |OkèOKå_»∞. |OnÅ∞ ¢Hõ=∞OQÍ ^•^•Ñ¨Ù ÅHõ∆‰õΩ ÃÑiQÍ~°∞. ¿ã<åkèѨu J`«_ç`À WÖÏ K≥áêÊ_»∞: ''=∞Ǩ~å*Ï! |OnʼnõΩ uO_ç ZÖÏ ÃÑ@ì_»O? =∞#`À gix J>ËìÃÑ@∞ìHÀ=@O ¢Ñ¨=∂^ŒO† "åix q_çzÃÑ@ì_»O ‰õÄ_® JO`Õ ¢Ñ¨=∂^ŒO. Hõ~°Î=ºO Uq∞\˜?—— JO^Œ∞‰õΩ K≥OѶ≤∞*òMÏ<£ WÖÏ J<åfl_»∞: '''#∞=fi#flk x["Õ∞. UO KÕÜ«∂e? 㨈~

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

133

"åi#O^Œih =kèOK«O_ç.—— |OnÅ #O^Œih `≥QÆ #~°H\õ ÏxH˜ P[˝ W=fi|_çOk. D ǨÏ`åºHÍO_»#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K«∂_»ÖË^•? HÍx PÜ«∞# U q^èŒOQÍ#∂ nxfl PѨÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì <å‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_ç`À J=ã¨~°O ÖË^Œ∞, PÜ«∞# L<åfl, ÖˉõΩ<åfl. PÜ«∞# #∞O_ç <Õ#∞ ZÖÏO\˜ "Õ∞Å∞ PtOK«@OÖË^Œ∞.— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç KÕ`«Å∞, L^ÕÌâßÅ∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O ™ê^茺=∂? ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ PÜ«∞<Õ QÍqã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# ZO^Œ∞‰õΩ ã¨OǨ~° HÍ~°ºO KÕѨ_»∞`«∞<åfl_À =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=∂? <Õ#∞ [QÆ[#˚ x`À WÖÏ JO\Ï#∞: 'J=∂‡! <Õ#∞ Ug∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ#Hõ¯~ˆ ^¡ ∞Œ . h áê^ŒÑ¨^•‡Å Ѩ@¡ ÉèíH˜Îx ¢Ñ¨™êkOK«∞.— =∂#= [#‡ ÅHõ∆ ºO ÉèíH˜Îx á⁄O^Œ@"Õ∞. W`«~° q+¨Ü«∂Åhfl `«e¡ˆH Z~°∞Hõ. `À@‰õΩ =∂q∞_çѨà◊√§ u#\ÏxH˜ =KåÛ#∞. `À@Ö’x K≥@¡#∞, H˘=∞‡Å#∞, P‰õΩÅ#∞ ÖˇH˜¯OK«@OÖ’ <å‰õΩ ¢Ñ¨Ü≥∂[#O U=ÚOk? =∂q∞_çѨà◊√§ u#\ÏxˆH <Õ#∞ =zÛOk† Zxfl K≥@∞¡, Zxfl P‰õΩÅ∞ L#flÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O <å‰õΩ ÖË^Œ∞.

P<å\˜ ~å¢u ÉÏ|∂~å"£∞, '=∞—, ~åO^ŒÜ«∂àòÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’<Õ <ÕÅ g∞^Œ Ѩ_»∞H˘x, x¢^ŒáÈÜ«∂~°∞.

JѨC_»∞ `≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. WOHÍ QÆkÖ’ pHõ\ ˜QÍ<Õ LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ Ѩ~°∞Ѩ٠g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx JѨC_»Ñ¨C_»∞ Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. (ÉÏ|∞~å"£∞, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À - ^ŒÜ«∞, =∂Ü«∞ - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^ŒÜ«∞, =∂Ü«∞ J<Õq Ô~O_»∞ qaè#fl q+¨Ü«∂Åx QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç. `«# |O^èŒ∞=ÙÅѨ@¡ =∞=∞HÍ~°O Hõey LO_»@"Õ∞ =∂Ü«∞. JO>Ë: `«e¡`«O¢_ç, ÉèÏ~åºÑ¨Ù¢`«∞Å∞, J#fl^Œ=Ú‡Å∞, JHõ¯K≥Öˇ¡à◊§ Ѩ@¡ =∞=∞`å#∞~åQÆ"Õ∞. ã¨~°fiÉèí∂`åÅѨ@¡ ¢¿Ñ=∞, ã¨=∞^Œ$+≤ì Hõey LO_»@"Õ∞ ^ŒÜ«∞. q^•º™êQÆ~üÖ’ =∂ki WOÔH=iÖ’<≥·<å ^ŒÜ«∞ LO_»@O g∞~°∞ K«∂¿ãÎ, Jk ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^ŒÜ«∞ HÍ~°}OQÍ<Õ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. ^ŒÜ«∞ =¸ÅOQÍ<Õ ã¨~°fiÉèí∂`åʼnõΩ ¿ã=ÅOkOK«QÆÅO. =∂Ü«∞‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_ç#∞O_Õ HõeÊOK«|_çOk. =∂Ü«∞ ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™⁄O`« |O^èŒ∞=ÙÅ ¿ã=Å<Õ X#iOKÕ@@∞¡ KÕ™êÎ_»∞. HÍx XHõ q+¨Ü«∞O =∂¢`«O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. =∂Ü«∞ =∞#Å#∞ J*Ï˝#OÖ’ Ѩ_»"Õã≤ Ö∫H˜Hõ "åºáê~åÅÖ’ |Okèã¨∞ÎOk† HÍx ^ŒÜ«∞ =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ Ѩq¢fHõiOz ¢Hõ=∞OQÍ =∞# |O^è•Å#∞ `≥Oz"Õã¨∞ÎOk. ''z`«Îâ◊√kú ÖˉõΩO_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒÖËO. HÍ=∞¢HÀ^èŒ Ö’ÉèÏ^Œ∞Å#∞ [~Ú¿ãÎ<Õ ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ á⁄O^ŒQÆÅO. `«^Œ#O`«~°"Õ∞ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O. WѨC_»∞ <Õ#∞ g∞‰õΩ F QÀѨº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl#∞. D HÍ=∂xfl [~ÚOK«_®xH˜ <Õ#∞ J<ÕHõ ™ê^èŒ<å=∂~åæÅ ##∞ã¨iOKå#∞. Jk ZO`«=~°HõO>Ë, P#O^•ã¨<åxH˜1 #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ '*ˇ· HÍm— JO@∂ J<ÕHõ™ê~°∞¡ ¢Ñ¨^ŒH˜∆}Å∞ KÕâß#∞.

1. `«O„`«™ê^èŒ#ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# XHõ Pã¨#O.

134

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''Ѩk ÖËHõ Ѩ^ŒH˘O_Õà◊¡ ÉÏÅ∞_»∞QÍ HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ "≥Ú^Œ\ ˜™êi ã¨=∂kèã≤÷u <˘O^Œ@O [iyOk. =i á⁄ÖÏÅQÆ∞O_® áÈ`«∂ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ ^Õx<À K«∂ã≤ q=â◊√_»<≥·áÈÜ«∂#∞. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ H˘xfl ÅHõ∆}ÏÅ∞ L#flq. *’ºu ^Œ~°≈#O HõÅ∞QÆ@O ÖË^• P#O^ŒO HõÅ∞QÆ@O, Kèåf ÉèÏQÆO #∞O_ç =∞Ǩ"åÜ«Ú=Ù `å~åA=fiÖÏ ã¨~°ã¨~°=∞x ÃÑ·H˜ ZQÆÜ«∞@O ÖÏO\˜q.—— =∞~åfl_»∞ ÉÏ|∂~å"£∞, ~åO^ŒÜ«∂àòÅ∞ HõÅHõ`åΉõΩ "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. '=∞— ѨQÆÅ∂, ~å¢f N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À<Õ QÆ_çáê_»∞.

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ _çÃãO|~°∞, 1882

JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO "Õà◊. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x `«=∞ QÆkÖ’ Pã‘#∞Öˇ·=Ù<åfl~°∞. '=∞—`À ÉÏ@∞ XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞‰õÄ_® JHõ¯_» L<åfl~°∞. JѨC_Õ H˘O^Œ~°∞ =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆkÖ’H˜ =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕâß~°∞. "å~°∞ PÜ«∞##∞ `«=∞‰õΩ P^蕺u‡Hõ LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞=∞x JÉèíºi÷OKå~°∞. PÜ«∞# #"åfi~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (=∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ`À): '<Õ#∞— '<åk— Jx ÉèÏqOK«@O J*Ï˝# Ѷ¨e`«O. 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞"Õfi Hõ~°Î=Ù. W=hfl h‰õΩ K≥Ok#"Õ— J<Õ ÉèÏ=# *Ï˝# ã¨∂K«#. XHõ Ѷ¨ÖÏ<å =ã¨∞Î=Ù '<åk— Jx ZÖÏ K≥ѨÊQÆÅ=Ù? `À@ HÍѨÖÏ"å_»∞ 'Wk <å `À@— JO\Ï_»∞.

HÍx U^À ^Œ∞~°fi~°Î# HÍ~°}OQÍ Ü«∞[=∂x J`«}˜‚ Ѩx#∞O_ç `˘ÅyOz"Õ¿ãÎ, ѨxH˜=∂e# `«# ™⁄O`« =∂q∞_ç K≥Hõ¯Å ÃÑ>ˇì#∞‰õÄ_® `À@Ö’ #∞O_ç fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ ™êǨÏã¨O KÕÜ«∞_»∞.

HÍ=∞¢HÀ^è•^Œ∞Å∞ #tOK«=Ù. "å\˜x ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù =∞~°eOK«∞. hÖ’ HÀÔ~¯, Ö’ÉèíO L#fl@¡~Ú`Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxfl HÀ~°∞HÀ† ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· Ö’Éèí`«fiO =Ç≤ÏOK«∞. q"ÕK«#`À Ö∫H˜Hõ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞O_ç "≥∂Ǩxfl áê~°¢^ÀÅ∞. W`«~°∞Å `À@Ö’x J~°\ ˜K≥@∞ì u#\ÏxH˜ U#∞QÆ∞ `˘O_»O Kåz`Õ =∂=\˜"å_»∞ `«Hõ∆}"Õ∞ JO‰õΩâ◊O`À ^•xfl á⁄_»∞™êÎ_»∞. ''g∞~°∞ "åºáê~°ã¨∞÷Å∞. g∞ "åºáê~åxfl ¢Hõ=∞OQÍ ZÖÏ Jaè=$kú KÕÜ«∂Ö’ g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ P=Ú^ŒO L`«ÊuÎKÕ¿ã Hõ~å‡QÍ~°O ¢áê~°Oaè™êÎ~°∞. ^•<À¡ H˘O`« ÖÏÉèíO ã¨=Úáêi˚OKåHõ XHõ |@ìÅ ^Œ∞HÍ}O `≥~°∞™êÎ~°∞. W^Õ f~°∞Ö’ ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨ÙQÍ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. gÅ∞ ‰õΩki#ѨC_»∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O ^≥·=¢áê~°÷#‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«O_ç. ''HÍx XHõ\ ˜ =∂¢`«O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç, ã¨=Úz`«HÍÅO Pã¨#flO H͉õΩO_® ^Õhfl ™êkèOK«ÖË~°∞.

HÍx J<ÕHõ J#∞Éèí"åÅ#∞ K«qK«∂ã≤ J<ÕHõ Ö∫H˜Hõ Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiÎOz# `«~°∞"å`«<Õ H˘O^Œi ^Œ$+≤ì ÉèíQÆ=O`«∞_çˆHã≤ =∞~°Å∞`«∞Ok. XHõ™êi XHõ Ñ≤Å¡"å_»∞ `«e¡`À WÖÏ J<åfl_»@: 'J=∂‡!

j

|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (1)

j

135

<Õ#∞ x¢^ŒáÈÉ’`«∞<åfl#∞. <å‰õΩ |Ü«∞Å∞‰õΩ =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ##∞fl x¢^ŒÖËѨÙ.— JO^Œ∞‰õΩ `«e¡ WÖÏ JOk: '<åÜ«∞<å! Jk =KÕÛ ã¨=∞Ü«∂xH˜ #∞"Õfi ÖËz ‰õÄ~°∞ÛO\Ï=Ù. <Õ#∞ ÖËÑ#¨ Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .— —— ("åºáê~°OÖ’ Jã¨`«ºO - ~å=∞<å=∞ 㨇~°}) =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ∞ ™ê=∂#ºOQÍ Ñ¨O_»∞¡, HõÅHõO_», fÑ≤ u#∞|O_®~åÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅHÀã¨O fã¨∞‰õΩ=ã¨∂Î=ÙO\Ï~°∞. HÍx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "å\˜x u#ÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. ''"å~°∞ Jã¨`«º =∂~°æOÖ’ ^èŒ#O ã¨Oáêk™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞ `≥KÕÛ Ñ¨^•~å÷Å#∞ <Õ#∞ u#ÖË#∞—— J<Õ"å~°∞.

PÜ«∞# =∂~åfi_ôÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''K«∂_»O_ç, ã¨`åºxfl JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x "åºáê~°O KÕÜ«∞ÖË~°∞. "åºáê~°OÖ’ ZQÆ∞_»∞ kQÆ∞à◊√¡ LO\Ï~Ú. <å#H± XHõ™êi 'JѨq¢`«∞Å∞ ã¨=∞iÊOz# PǨ~°O u#É’QÍ, P u#∞|O_®~åÅ∞ ~°HõÎã≤HõÎ"≥∞ÿ LO_»@O K«∂âß#∞— J<åfl_»∞. JO^Œ∞KÕ`« ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ Ѩiâ◊√^Œú PǨ~åxfl =∂¢`«"Õ∞ ã¨=∞iÊOKåe. HõѨ@O`À ã¨OáêkOz#\˜ì PǨ~åxfl ã¨=∞iÊOK« ‰õÄ_»^Œ∞. ã¨`«º=∂~åæxfl J#∞ã¨iOKÕ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒQÆÅO. ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕÜ«∂e. Ѩxáê@∞Å∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl "Õà◊Ö’¡#∂ =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒÑ¨^•‡ÅÃÑ·<Õ ˆHO¢nHõiOKåe. <å gѨ٠g∞^Œ ~åK«Ñ¨ÙO_»∞ |Ü«∞Å∞^Õi# ^Œ#∞HÀO_ç. <Õ#∞ <å Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∞H˘O@∂#flѨÊ\˜H© =∞#ã¨∞û =∂¢`«O ~åK«Ñ¨ÙO_»∞ g∞^Œ<Õ LO@∞Ok. ~å=∞<å=∞ 㨇~°} KÕÜ«∞@O =∞Ozk. U ~å=Ú_»∞ ^Œâ◊~°^äŒ#O^Œ#∞_À J`«_Õ D [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$lOKå_»∞. J`«_Õ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’#∂ <≥ÅH˘x L<åfl_»∞. J`«_»∞ =∞#‰õΩ Juã¨g∞ѨOÖ’ L<åfl_»∞. ÉÏǨºO`«~åÅÖ’ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.—— j

jj

136

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

7 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO # *ÏÜ«∞`Õ „q∞Ü«∞`Õ "å Hõ^•z`ü <åÜ«∞O Éèí∂`åfi Éèíq`å "å # Éèí∂Ü«∞ó I J*’ x`«ºó âßâ◊fi`À-Ü«∞O ѨÙ~å}À # ǨÏ#º`Õ Ç¨Ï#º=∂<Õ â◊sˆ~ II (w`« 2 : 20)

=ÚHõÎѨÙ~°∞+¨µx ^ÕǨÏ`åºQÆO P`«‡Ç¨Ï`«º J=Ù`«∞O^•?

QÆ∞~°∞"å~°O, _çÃãO|~°∞ 14, 1882

JѨC_»∞ =∞^蕺ǨÏfl ã¨=∞Ü«∞O. ^ŒH} ∆˜ âË fi◊ ~° ^Õ"åÅÜ«∞O. q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ^Œ~°≈<å~°÷O =zÛ#ѨC_»∞ W^ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ „|Ǩχ ã¨=∂[ã¨∞÷Å∞‰õÄ_® J`«_ç`À HõÅã≤ =KåÛ~°∞. "å~°∞ HõÅHõ`åÎ #∞Oz XHõ Ѩ_»=Ö’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ Ѩ~°=∞Éèí‰õΩÎ_≥·# |Å~åO`À HõÅã≤ =KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãûѨ٠q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

Pk"å~åÅ <å_»∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞ =™êÎ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À UHÍO`«OQÍ =∂\Ï¡_» QÀˆ~"å~°∞ ™ê=∂#ºOQÍ Pk"å~°O HÍx~ÀAÖ’¡ =™êÎ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞OK«Og∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. q[Üü∞, |ÖÏ~åO, '=∞—, =∞iH˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ `«∂~°∞Ê=ÚYOQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂ã¨∂Î KåѨg∞^Œ, =∞iH˘O^Œ~°∞ <ÕÅg∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. QÆk ѨtÛ=∞^•fi~°O QÆ∞O_® QÆOQÍ#kx K«∂_»=K«∞Û. j`«HÍÅѨ٠QÆOQÆ „ѨâßO`«OQÍ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# h\˜`À „Ѩ=Ç≤Ï™ÈÎOk. ѨtÛ=∞ ^•fi~°O `«Å∞ѨىõΩ P=Å J~°úK«O„^•HÍ~° =™ê~å, ^•x `«~°∞"å`« ѨÙ=ÙfiÅ `À@, P ÃÑ·# QÆOQÍ#k QÆ@∞ì, ^•xH˜ P=Å HÍm PÅÜ«∂xfl ã¨Ê $tã¨∂Î P#O^ŒOQÍ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î ã¨~°fi áêáêÅ#∞ „ѨH∆Íà◊# KÕ¿ã Ѩq„`«QÆOQÆ. j`«HÍÅO HÍ=_»OKÕ`« JO^Œ~°∂ Lxfl âßÅ∞=Å∞ HõѨC‰õΩx L<åfl~°∞. q[Üü∞ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl_»∞† `«#`À ‰õÄ_® ã‘™êÖ’ B+¨^èŒO `≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. HÍÖÏ#∞QÆ∞}OQÍ B+¨^èŒO ѨÙK«∞Û‰õΩO\Ï_»∞. q[Üü∞ ™ê^è•~°} „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ r`«O ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ PKå~°∞º_»∞. ã¨=∂[Ѩ٠"ÕkHõ ÃÑ·ÔHH˜¯ LѨ<庙êÅ∞ W=fi@O J`«_ç Ѩx. „Ѩã¨∞Î`«O „|Ǩχ ã¨=∂[Ѩ٠ѨÅ∞ ã≤^•úO`åÅ`À J`«_çH˜ Jaè„áêÜ«∞ ÉèË^•Å∞ U~°Ê_ç L<åfl~Ú. HÍh UO K≥Ü«∞ºQÆÅ_»∞? r`«O ѨÙK«∞Û‰õΩx ѨxKÕ¿ã J`«_Hç ˜ `«# Jaè„áêÜ«∂Å#∞ =ºHõOÎ KÕÜ∞« \ÏxHÀ, WKåÛù#∞™ê~°O „Ѩ=iÎOK«\ÏxHÀ gÅ∞ÖË^Œ∞. q[Üü∞ ‰õΩb# =OâßxH˜ K≥Ok#"å_»∞. J^≥· fi`« QÀ™êfiq∞ =Oâ◊A_»∞. J^≥· fi`« QÀ™êfiq∞ XHõ *Ï˝x. PÜ«∞# x~åHÍ~° Ѩ~°„|Ǩ‡xfl ^蕺xOKÕ"å_»∞. NK≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∞=ÙÅ ã¨xflÇ≤Ï`« ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÖ’ PÜ«∞# XHõ_»∞† ǨÏi„¿Ñ"≥∂<å‡^ŒOÖ’ `«##∞ =∞iz <å@ºO KÕ¿ã"å_»∞. JÖÏ <å@ºO KÕ¿ã@ѨC_»∞, ^èŒiOz# =„ã¨ÎO *ÏiáÈ`«∞<åfl ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ P ã¨Ê $¿ÇÏ LO_Õk

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

137

HÍ^Œ∞. q[Üü∞ x~åHÍ~° Ѩ~°„|Ǩ‡xfl ^蕺xã¨∂Î =KåÛ_»∞. J~Ú`Õ =∞ǨÉèí‰õΩÎ_≥·# J^≥· fi`« QÀ™êfiq∞ ~°HõÎO J`«_ç #~°#~åÖ’¡ „Ѩ=Ç≤Ï™ÈÎOk Hõ^•! Hõ#∞Hõ<Õ J`«_çÖ’x ǨÏi„¿Ñ=∞ J<Õ c[O "≥ÚÅÔH`«Î\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ LOk† J=HÍâ◊O HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LOk, JO`Õ. JO^Œ∞KÕ`«<Õ J`«_»∞ ^Õ=`«Å‰õį_® HÍ#~åx N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠǨÏi„¿Ñ=∞ ^≥·"À#‡`«Î ã≤÷ux QÍOz ^•<À¡ `«##∞ =∞~°záÈÜ«∂_»∞. áê=Ú ZÖÏ =∞O„`«QÍ_ç =∞O„`åxH˜ =ÚQÆ"ú ∞≥ ÿ J`«_ç „Ñ¨H¯õ <Õ Ñ¨_=ç ÙO@∞O^À J^Õ q^èŒOQÍ q[Üü∞‰õÄ_® Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ =K«<å=∞$`åxfl „QÀe, ^•<À¡<Õ `«##∞ q㨇iOz PÜ«∞# „ѨHõ¯<Õ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï_»∞. PÜ«∞# ǨÏi„¿Ñ=∞Ö’ =ÚxyáÈ~Ú ÉÏÅ∞x=Öˇ <å@ºO KÕ¿ã@ѨC_»∞ PÜ«∞#`À Hõeã≤ <å@ºO KÕ™êÎ_»∞.

JiÜ«∞^•Ç¨ (^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ „ѨHõ¯#∞#fl XHõ „QÍ=∞O)Ö’ x=ã≤ã¨∂Î#fl q+¨µ‚ J<Õ ÉÏÅ∞_»∞ W\©=Å HõuÎ`À Q˘O`«∞HÀã¨∞‰õΩx P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞H˘#fl q+¨Ü«∞O „Ѩ™êÎ=#Ö’xH˜ =zÛOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—, q[Ü«∂k Éèí‰õΩÎÅ`À): P ÉÏÅ∞_»∞ ^ÕǨÏ`åºQÆO KÕâß_»#fl "å~°Î q#flѨC_»∞ <Õ#∞ ZO`À ÉÏ^èŒÑ¨_®¤#∞. J`«_»∞ XHõ áê~î°âßÅÖ’ K«^Œ∞=ÙH˘<Õ"å_»∞† WHõ¯_»‰õΩ `«~°K«∂ =ã¨∂Î=ÙO_Õ"å_»∞. D Ö∫H˜Hõ rq`«O `«#‰õΩ ~°∞zOK«^Œx `«~°K«∂ K≥ѨCH˘<Õ"å_»∞.

J`«_»∞ Z=~À |O^èŒ∞=ÙÅ`À ѨtÛ=∞ „áêO`åÖ’¡ (ɡOQÍÖò‰õΩ ѨtÛ=∞OQÍ JO>Ë, L`«Î~ü„Ѩ^Õâò, ѨO*ÏÉò „áêO`åÅ∞) H˘kÌ~ÀAÅ∞ x=ã≤OKå_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥∞ÿ^•<åÅÖ’, H˘O_»ÅÖ’, J_»=ÙÅÖ’ ã¨~°fi^• UHÍO`«OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx ^蕺#O KÕ¿ã"å_»∞. J<ÕHõ ^≥·= ã¨fi~°∂áêÅ ^Œ~°≈#O `«#‰õΩ Hõey#=x <å`À K≥áêÊ_»∞. |Ǩïâß W^Õ J`«_ç z=i [#‡ J~Ú=ÙO@∞Ok. QÆ`« [#‡Ö’<Õ ^•^•Ñ¨Ù Jxfl Hõ~°‡Å∞ J`«_»∞ ѨÓiÎ KÕã¨∞‰õΩx LO\Ï_»∞. H˘kÌQÍ q∞ye# Hõ~°‡ D [#‡Ö’ ѨÓiÎKÕã≤ LO\Ï_»∞. ''ѨÓ~°fi[#‡ ã¨O™ê¯~åÅ∞ ã¨O„Hõq∞™êÎÜ«∞x XѨCHÀ=Åã≤O^Õ. â◊=™ê^èŒ#1 J#∞+≤ªOz# =ºH˜Î Hõ^äŒ XHõ\ ˜ LOk. XHõ =ºH˜Î H©HÍ~°}ºOÖ’ ^Õqx P~åkèã¨∂Î â◊=™ê^èŒ# „áê~°OaèOKå_»∞. "≥Ú^Œ\’¡ J`«_çH˜ J<ÕHõ ÉèíÜ«∂#Hõ ^Œ$âߺÅ∞ QÀK«iOKå~Ú. z=~°‰õΩ XHõ ÃÑ^ŒÌѨÙe J`«_ç g∞^Œ Ѩ_ç K«O¿Ñã≤Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P ^•i#áÈ`«∂#fl =∞~˘Hõ =ºH˜Î ѨÙex K«∂ã≤ QÆÉèÏÅ∞# XHõ K≥@∞ìÃÑ·H˜ ZˆH¯âß_»∞. ѨÙe "≥o¡áÈÜ«∂Hõ D =ºH˜Î K≥@∞ìky ѨÓ[ÔH· ã¨~°O*Ï=∂ JO`å ã≤^ŒúOQÍ LO_»@O K«∂âß_»∞. PK«=∞#O KÕã≤ â◊=O g∞^Œ Pã‘#∞_≥·<å_»∞. XH˜O`«¿ãѨ٠[ѨO KÕÜ«∞@O`À<Õ ^Õq „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ WÖÏ Ñ¨eH˜Ok : '<åÜ«∞<å! hѨ@¡ <Õ#∞ „Ѩã¨#∞fl~åÅ<≥·<å#∞. <å#∞Oz U^≥·<å =~°O HÀ~°∞HÀ.— ^Õq áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕã≤ J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: '`«b¡! x<˘flHõ „Ѩâ◊fl J_»QÆ=K«∞Û<å? D h „Ѩ=~°Î# ##∞fl J^Œ∞ƒù`«OÖ’ =ÚOz J"å‰õΩ¯x KÕã≤Ok. P =ºH˜Î ZO`À „â◊=∞HÀiÛ Ñ¨Ó*’ѨHõ~°}ÏÅ#∞ ¿ãHõiOz, x#∞fl Z<Àfl ~ÀAÅ∞QÍ P~åkèã¨∂Î<åfl_»∞. HÍx J`«_çѨ@¡ h ^ŒÜ«∞ „Ѩã¨iOK«ÖË^Œ∞. <Õ<À! Éèí[#Ç‘Ï#∞_»#∞, ™ê^èŒ#Ç‘Ï#∞_»#∞, *Ï˝#Ç‘Ï#∞_»#∞, ÉèíH˜ÎÇ‘Ï#∞_»#∞† h Láêã¨<å q^èŒ∞ÖËg `≥eÜ«∞x"å_»#∞.

1. â◊"åxfl Pã¨#OQÍ KÕã¨∞H˘x, ^•x g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx KÕ¿ã `åO„uHõ ™ê^èŒ#.

138

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J@∞=O\˜ <Õ#∞ h ^ŒÜ«∞‰õΩ WO`« áê„`«∞_»#∞ J=Ù`«∞<åfl<Õ!— ^Õq z~°∞^Œ~°Ç¨ã¨O`À WÖÏ Ñ¨eH˜Ok: '‰õΩ=∂~å! h QÆ`«[#‡Å 㨇 $u h‰õΩ ÖË^Œ∞. ÃщõΩ¯ [#‡Å∞QÍ [Ѩ`«áêÅ`À ##∞fl Láêã≤Oz L<åfl=Ù. P `«áÈ|ÅO HÍ~°}OQÍ J„Ѩܫ∞`«flOQÍ<Õ hH© J=HÍâ◊O HõeyOk† <å ^Œ~°≈#ÉèÏQƺO á⁄O^ŒQÆeQÍ=Ù. WѨC_»∞ UO =~°O HÍ"åÖ’ HÀ~°∞HÀ.— —— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: P JÉσ~Ú P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»x qx ÉèíÜ«∞O "Õ™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P`«‡Ç¨Ï`«º =∞ǨáêѨO. P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î =∞m§ =∞m§ [#‡ÖˇuÎ D Ö’HõOÖ’ ÉÏ^èŒÅ∞ J#∞ÉèíqOKåe. HÍx ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O XHõ =ºH˜Î ^ÕǨÏ`åºQÆO KÕã¨∞H˘O>Ë, ^•xx P`«‡Ç¨Ï`«º Jx K≥ѨÊ~å^Œ∞. P suÖ’ ^ÕǨÏ`åºQÆO KÕã¨∞H˘#@OÖ’ ^À+¨O Ug∞ LO_»^Œ∞. *Ï˝<ÀѨÅaú `«^Œ#O`«~°O H˘O^Œ~°∞ â◊s~åxfl KåeOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞\˜ì =¸ã¨Ö’ |OQÍ~°∞ „Ѩu=∞ ~°∂á⁄O^•Hõ P =¸ã¨#∞ ѨkÅѨ~°K«∞HÀ=K«∞Û ÖË^• q~°QÆQ˘\˜ì áê~°"≥Ü«∞º#∂=K«∞Û. ''KåÖÏ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O ã¨∞=∂~°∞ W~°"≥· Uà◊¡ Ü«Ú=‰õΩ_˘Hõ_»∞ ÉÏ~å#QÆ~ü #∞O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =ã¨∂Î=ÙO_Õ"å_»∞. J`«_ç ¿Ñ~°∞ QÀáêÖò ¿ã<£. WHõ¯_»‰õΩ =KÕÛ@ѨC_»∞ J`«_»∞ f„= Éè Ï =áê~° = â◊ º O á⁄O^Õ " å_» ∞ . P Éè Ï =áê~° = â◊ º OÖ’ J`« _ » ∞ „H˜ O ^Œ Ñ ¨ _ ç HÍà◊ √ ¡ q~°∞QÆQ˘@∞ì‰õΩO\Ï_Õ"≥∂#<Õ ÉèíÜ«∞O`À ǨÏ$^ŒÜü∞ J`«_çH˜ Pã¨~åQÍ xÅ|_Õ"å_»∞. WÖÏ=ÙO_»QÍ J`«_˘Hõ ~ÀA <å HÍà◊√§ ã¨Ê $tOz WÖÏ J<åfl_»∞: '=∞Ǩâ◊Ü«∂! WHõg∞^Œ@ g∞ ^Œ~°≈<å~°÷O <Õ#∞ ~åÖË#∞. JO^Œ∞ˆH g∞#∞Oz ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘O@∞<åfl#∞.— H˘xfl ~ÀAÅ `«~°∞"å`« J`«_»∞ â◊s~°`åºQÆO KÕâß_»x <å‰õΩ `≥eã≤Ok.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO Jx`«º=∞ã¨∞YO Ö’Hõq∞=∞O „áêѨº Éèí[ã¨fi =∂"£∞ II (w`« 9 : 33)

<åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ r=ÙÅ∞ - HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ |^Œúr=ÙÅ ÅHõ∆}ÏÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ''|^Œ∞úÅ∞, =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙÅ∞, =Ú‰õΩÎÅ∞, x`«º=Ú‰õΩÎÅ∞ J<Õ <åÅ∞QÆ∞ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ r=ÙÅ#∞ =sæHõiOK«=K«∞Û. ''D ã¨O™ê~°O KÕѨ =Å =O\˜k. r=ÙÅ∞ KÕѨÅ∞† Z=i =∂Ü«∞`À D ã¨O™ê~°O ã¨$lOK«|_çO^À P ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ *ÏÅi. *ÏÅi =ÅÖ’ KÕѨÅ∞ Ѩ_ç#ѨC_»∞ H˘xfl KÕѨÅ∞ =Å#∞ H˘iH˜ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~Ú. J@∞=O\˜˜ "åi<Õ =Ú=Ú‰õ∆Ω=Ù ÅO\Ï~°∞. ''J~Ú`Õ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∞Î#fl KÕѨÅ∞ Jhfl `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ù. "å\˜Ö’ ˆH=ÅO U =¸_À <åÅ∞QÀ =∂„`«"Õ∞ =Å#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ ÔQOu, `«Ñ≤ÊOK«∞HÀQÆÅ=Ù† JѨC_»∞ [#O 'J^Œ∞QÀ! F ÃÑ^ŒÌ KÕѨ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO\’Ok!— JO\Ï~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ =ÚQÆ∞æ~À #Å∞QÆ∞~À =∂„`«"Õ∞ r=#∞‡HõÎ ã≤÷u <˘O^Œ∞`å~°∞, gix =ÚHõÎr=ÙÅ∞ JO\Ï~°∞. ''H˘xfl KÕѨÅ∞ ZO`À *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOz ZѨÊ\˜H© =ÅÖ’ z‰õΩ¯HÀ=Ù† <å~°^•k ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ Z#fl\˜H© D ã¨O™ê~°*ÏÅOÖ’ z‰õΩ¯HÀ~°∞. D HÀ=‰õΩ K≥Ok# "åix x`«º=Ú‰õΩÎÅO\Ï~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

139

''HÍx KÕѨÅÖ’ J`«ºkèHÍOâ◊O =ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO\Ï~Ú. "å\˜H˜ =Å#∞ QÆ∞iOp, Pã¨#fl=∞=Ù`«∞#fl Kå=Ù QÆ∞iOp Z~°∞ˆH LO_»^Œ∞. Jq P =ÅÖ’<Õ „H©_çã¨∂Î, =ÅÖ’<Õ WOHÍ Ö’`«∞‰õΩ áÈ~Ú |∞~°^ÖŒ ’ ^•QÆ∞HÀ=_®xH˜ „ѨÜ∞« ufl™êÎ~Ú. `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ=\ÏxH˜ Hõh㨠„ѨÜ∞« `«fl=∞<åfl KÕÜ«∞=Ù. ÃÑ·QÍ =∞iO`«QÍ |∞~°^ŒÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=\ÏxˆH Ü«∞ufl™êÎ~Ú. D KÕѨÅ∞ |^Œúr=ÙÅ =O\˜q. Jq WOHÍ =ÅÖ’<Õ L#flѨÊ\˜H© `å=Ú ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ L<åfl=∞x ÉèÏq™êÎ~Ú. ''„Éèí+¨ì`« J<Õ ~˘OÑ≤Ö’ ѨÓiÎQÍ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú |^Œúrq HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’<Õ =ÚxyáÈ~Ú LO\Ï_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© J`«QÍ_»∞ `å#∞ P#O^ŒOQÍ, ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ L<åfl#<Õ ÉèÏq™êÎ_»∞. =Ú=Ú‰õΩ∆ =ÙÅ∂, =ÚHõrÎ =ÙÅ∂ ã¨O™ê~åxfl áêѨ‰Äõ ѨOQÍ<Õ K«∂™êÎ~∞° . "åiH˜ ã¨O™ê~°O ~°∞zOK«^∞Œ .

JO^Œ∞KÕ`«<Õ *Ï˝#Åaú <˘O^•Hõ, P`«‡™êH∆Í`å¯~å#O`«~°O "å~°∞ â◊s~åxfl Kåe™êÎ~°∞. HÍx JÖÏ â◊s~°`åºQÆO KÕÜ«∞_»=∞<Õk J~°∞^Œ∞. ''|^Œúr=ÙÅ∞, JO>Ë ã¨O™ê~°r=ÙÅ∞ U q^èŒOQÍ#∂ K≥·`«#ºO K≥O^Œ~°∞. "å~°∞ ZO`À ^Œ∞ó MÏxfl J#∞Éèíq™êÎ~°∞, Z<Àfl PѨ^ŒÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯O\Ï~°∞† J~Ú#ѨÊ\˜H© "åiH˜ |∞kú~å^Œ∞. ''XO>ˇ‰õΩ =Úà◊¡HõOѨÅO>Ë |Ç¨ï „Ñ‘u. J~Ú`Õ Jk ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ =Úà◊¡#∞ uO@∞O^À JO`«QÍ ^•x <À\˜ #∞O_ç 'QÆ_» QÆ_»— ~°HõÎO HÍ~°∞`«∞Ok. S#ѨÊ\˜H© Jk =Úà◊§HõOѨÅ<Õ uO@∞Ok, =∂#∞HÀ^Œ∞! ã¨O™ê~°∞Å∞ ZO`«QÍ<À â’Hõ`åáêÅ#∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. J~Ú`Õ "å\˜#O`å H˘kÌ ~ÀAÖ’¡<Õ q㨇iOz =∞m§ áê`« rq`å<Õfl „áê~°Oaè™êÎ~°∞. XHõ =ºH˜ÎH˜ ÉèÏ~°º =∞~°}˜Oz#ѨC_À ÖËHõ J`«_çѨ@¡ Jqâßfiã¨∞~åÖˇ·#ѨC_À P"≥∞#∞ =^Œe "Õã≤ J`«_»∞ ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ `«e¡ ^Œ∞óYO`À „‰õΩOyáÈ`«∞Ok† HÍx H˘xfl~ÀAÅ „H˜`«O ^Œ∞ó Y™êQÆ~°OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú# P `«e¡ WѨC_»∞ [_» "Õã¨∞H˘x, ѨÙ=ÙfiÅ∞ JÅOHõiOK«∞‰õΩx, #QÆÅ∞ ^èŒiã¨∞ÎOk. W^Õ q^èŒOQÍ ‰õΩ=∂Ô~Î q"åǨÏO [iÑ≤ k"åÖÏ Z`åÎHõ ‰õÄ_® P `«O„_ç U\Ï Ñ≤Å¡Å#∞ HõO@∂<Õ LO\Ï_»∞. "åº*ϺÅÖ’ zuH˜áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© [#O <åºÜ«∞™ê÷<åʼnõΩ Z‰õΩ¯`«∂<Õ LO\Ï~°∞. ѨÙ\˜ì# a_»¤Å‰õΩ ã¨iQÍæ uO_ç ÃÑ@ìÖË~°∞, K«kqOK«ÖË~°∞, ã¨Ô~·# suÖ’ ÃÑOK«#∂ÖË~°∞† J~Ú<å ‰õÄ_® „Ѩu U\Ï Ñ≤Å¡Å#∞ HõO@∂<Õ LO\Ï~°∞. ''ã¨O™ê~å㨉Ωõ _Î ∞» K«∞OK≥Å∞Hõ#∞ „q∞OQÆ „ѨÜ∞« uflOKÕ áê=Ú =O\˜"å_»∞. áê=Ú K«∞OK≥Å∞Hõ#∞ „q∞OQÍÖËHõ „HõHͯÖËHõ J=ã¨÷Ѩ_»∞`«∞Ok. |^Œúrq, JO>Ë ã¨O™êi‰õÄ_® J^Õ HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å_»∞. ѨÙÅ¡=∂q∞_çÖ’ >ˇOHõ, K≥‰õΩ¯ `«Ñ¨Ê ™ê~°O Ug∞ ÖË#>Ë¡ ã¨O™ê~°OÖ’ ™ê~°O Ug∞ÖË^Œx Ziy#ѨÊ\˜H© J`«_»∞ ^•xfl `«ºlOz `«# =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÅÛ_»∞. ''<Õ<˘Hõ™êi ˆHâ◊=¿ã<£ |O^èŒ∞=Ù XHõix Hõeâß#∞. J`«_çH˜ UÉèˇ· Uà◊√¡ LO\Ï~Ú, ¿ÑHõ P_»∞`«∂ L<åfl_»∞ – ÉèíQÆ=O`«∞x 㨇iOKÕ ã¨=∞Ü«∞O WOHÍ Pã¨#flO HÍ#@∞¡. ''|^Œúr=Ù_ç ÅHõ∆}O =∞~˘Hõ\ ˜ LOk. J`«}˜‚ Ö∫H˜Hõ Ѩiã¨~åÅ#∞O_ç `˘ÅyOz, P^蕺u‡Hõ "å`å=~°}OÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_ç`Õ J`«_»∞ „Hõ"Õ∞}Ï Hõ$tOzáÈ`å_»∞. =Ú~°∞QÆ∞Ö’ ÃÑiˆQ ѨÙ~°∞QÆ∞ JHõ¯_» x=ã≤OK«@OÖ’ P#Okã¨∞ÎOk, ѨÙ+≤ì <˘O^Œ∞`«∞Ok. P ѨÙ~°∞QÆ∞#∞ J#flѨ٠‰õΩO_»Ö’ LOz`Õ Jk =∞~°}˜ã¨∞ÎOk.—— (JO^Œ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞)

140

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO Jã¨Oâ◊Ü«∞O =∞ǨÉÏǨϟ =∞<À^Œ∞ifl„QÆǨÏO K«Å"£∞ I (w`« 6 : 35) JÉèϺ¿ã# `«∞ H“<ÕÎÜ«∞ "≥·~åˆQº} K« QÆ$ǨϺ`Õ II

f„="≥·~åQƺO - |^Œúrq q[Üü∞: =ÚH˜Îx ™êkèOK«_®xH˜ |^Œúr=Ù_ç =∞#ã¨∞û U ã≤÷uÖ’ LO_®e?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=`«¯ $ѨKÕ`« f„= "≥·~åQƺO Hõey`Õ, D HÍq∞h HÍOK«<åŠѨ@¡QÆÅ J#∞~°H˜Î #∞O_ç q_ç=_»=K«∞Û. f„="≥·~åQƺO JO>Ë Uq∞\˜? =∞O^Œ "≥·~åQƺO L#fl =ºH˜Î, '㨈~, [~°QÆ=Åã≤Ok Uq∞\’ [~°∞QÆ∞`«∞Ok† ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕã¨∂Î=ÙO>Ë KåÅ∞— JO\Ï_»∞.

HÍx f„= "≥·~åQƺO QÆÅ =ºH˜Î, `«e¡ `«# a_»¤ÔH· "庉õΩÅ`« K≥O^Õ@∞¡, ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· "庉õΩÅ`«`À `«Å¡_çe¡áÈ`å_»∞† ÉèíQÆ=O`«∞x `«Ñ¨Ê J#ºO ^Õhfl PHÍOH˜∆OK«_»∞. J\˜ì =ºH˜Î D ã¨O™ê~åxfl =∞$`«∞º‰õÄѨOQÍ Ñ¨iQÆ}˜™êÎ_»∞, ^•<À¡ `å#∞ =ÚxyáÈ`å<Õ"≥∂ Jx ÉèÏq™êÎ_»∞. `«# ÉO^èŒ∞=ÙÅ#∞ HÍÅã¨~åÊÅ „H˜O^Œ ѨiQÆ}˜™êÎ_»∞† "åi ÉÏi #∞O_ç áêiáÈ"åÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞, áêiáÈ`å_»∞ ‰õÄ_®. '=ÚO^Œ∞ <å ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ `«y# U~åÊ@∞¡ KÕã≤ P `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=`ü zO`«# KÕ™êÎ#∞— Jx J`«_»∞ Z#fl_»∂ `«ÅáÈÜ«∞_»∞. J`«_çH˜ Q˘Ñ¨Ê PO`«iHõ Ãã·÷~°ºO LO@∞Ok. ''f„= "≥·~åQƺO QÆ∞iOz Hõ^äŒ XHõ\ ˜ g∞‰õΩ K≥|∞`å#∞† ^Õâ◊OÖ’x XHõ Ѷ¨ÖÏ<å „áêO`«OÖ’ XHõѨC_»∞ J<å=$+≤ì ã¨OÉèíqOzOk. KåÖÏ ^Œ∂~°OÖ’x U\˜ #∞O_ç `«=∞ á⁄ÖÏÅÖ’H˜ h~°∞ áê~°\ÏxH˜ Ô~·`«∞Å∞ HÍÅ∞=Å#∞ „`«=fi ã¨=∞Hõ\Ïì~°∞. XHõ Ô~·`«∞ =∂„`«O ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«Ú_≥· L<åfl_»∞. `«# á⁄ÅOÖ’H˜ U\˜ h~°∞ áêˆ~@O`« =~°‰õΩ, JO>Ë HÍÅ∞=, U\˜x Hõe¿ã =~°‰õΩ `«#∞ HÍÅ∞=#∞ „`«=fi@O PѨ#x â◊Ѩ^äŒO ѨÓx „`«=fi\ÏxH˜ LѨ„Hõq∞OKå_»∞. J`«_»∞ ™êfl#O KÕ¿ã "Õà◊ J=@O`À J`«_ç ÉèÏ~°º, ‰õΩ=∂Ô~Î`À #∂<≥ ѨOÑ≤OzOk. '<å<åfl! WѨÊ\˜ˆH PÅ㨺O J~ÚáÈ~ÚOk. XO\˜H˜ #∂<≥ Ѩ\ ˜ìOK«∞H˘x ™êfl#O KÕ~Ú— JOk ‰õΩ=∂Ô~Î. '"≥o§áÈ WHõ¯}∞‚Oz. WOHÍ ZO`À Ѩx KÕÜ«∂eû LOk— JO@∂ QÆkÌOKå_»∞ P Ô~·`«∞. =∞^蕺ǨÏflO ^•\˜áÈ~Ú<å Ô~·`«∞ WOHÍ á⁄ÅOÖ’<Õ LO_çáÈÜ«∂_»∞. J`«_»∞ `«# ™êfl#O QÆ∞iOz ‰õÄ_® Ü≥∂zOK«ÖË^Œ∞.

JѨC_»∞ J`«_ç ÉèÏ~°º á⁄ÖÏxH˜ =zÛ WÖÏ JOk: '#∞qfiOHÍ ™êfl#O ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞?

J#flO K«ÖÏ¡iáÈ`ÀOk. Jhfl #∞=Ùfi JuQÍ KÕ™êÎ=Ù. q∞ye# Ѩxx ˆ~Ѩ٠KÕã¨∞HÀ=K«∞Û ÖË^• Éè’[<å#O`«~°O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.— P Ô~·`«∞ HÀáê"Õâ◊OÖ’ P"≥∞#∞ u\˜ì, ѨÅ∞QÆ∞ áê~° ѨÙK«∞ÛH˘x P"≥∞#∞ `«~°∞=Ú`«∂ WÖÏ QÆkÌOKå_»∞ 'Uq∞\©? h‰õΩ |∞kú JO@∂ U"≥∞ÿ<å LO^•? =~å¬Å∞ ÉÁuÎQÍ ÖË=Ù. ѨO@Å∞ ZO_çáÈ`«∞<åfl~Ú. Ñ≤Å¡Å∞ UO uO\Ï~°∞? g∞~°O`å Ѩã¨∞ÎO_ç Kå"åeû =ã¨∞OÎ k. D ~ÀA á⁄ÅOÖ’H˜ h~°∞ fã¨∞‰õΩ~å‰õΩO_® <Õ#∞ ™êfl#O, Éè’[#O QÆ∞iOz Ü≥∂zOK«#x â◊Ѩ^äŒO ѨÓ<å#∞.— Éèí~°Î Ѩ@∞ì^ŒÅ K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞O`À ÉèÏ~°º JHõ¯_» #∞O_ç Ѩ~°∞ÔQuÎáÈ~ÚOk. Ô~·`«∞ P ѨQÆÅO`å xifi~å=∞OQÍ „â◊q∞Oz ™êÜ«∞OHÍÖÏxH˜ `å#∞ „`«qfi# HÍÅ∞=#∞ U\˜`À HõÅ∞ѨQÆeQÍ_»∞. `«~°∞"å`« =∞~°‡~° ^èŒfix`À h~°∞ `«# á⁄ÅOÖ’H˜ áê~°@O P Ô~·`«∞ `åÑ‘QÍ

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

141

‰õÄ~°∞Ûx K«∂_»™êQÍ_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞û âßO`åº#O^•Å`À xO_çáÈ~ÚOk. J`«_»∞ WO\˜H˜ "≥o§, ÉèÏ~°º#∞ Ñ≤ez 'WѨC_»∞ P #∂<≥ Ѩ„\Ï, ǨïHͯ ã≤^ŒúO KÕ~Ú— J<åfl_»∞. `«~°∞"å`« „ѨâßO`«OQÍ J`«_»∞ ™êfl#O KÕã≤, `«$Ñ≤ÎQÍ Éè’[#O KÕã≤ p‰õΩzO`åÖËHõ Ǩ~ÚQÍ x„^ŒáÈÜ«∂_»∞.

P Ô~·`«∞ Hõ#|~°z# ^Œ$_è»ã¨OHõÅÊO f„="≥·~åQͺxH˜ XHõ L^•Ç¨Ï~°}. ''J^Õ „áêO`«ÑÙ¨ =∞~˘Hõ ~Ô `· ∞« `«# á⁄ÅOÖ’H˜ h~°∞ áê~°\ÏxH˜ XHõ HÍÅ∞=#∞ „`«=Ùfi`«∞<åfl_»∞.

J`«_ç ÉèÏ~°º‰õÄ_® á⁄ÖÏxH˜ =zÛ WÖÏ JOk: 'WѨÊ\˜ˆH KåÖÏ PÅ㨺O J~ÚOk. WO\˜H˜ ~å. JuQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂eû# JQÆ`«ºO Ug∞ÖË^Œ∞.— P"≥∞ =∂@ʼnõΩ J`«_»∞ JO`«QÍ Z^Œ∞~å_»Hõ ѨÅ∞QÆ∞, áê~° „ѨHõ¯# ÃÑ\˜ì ÉèÏ~°º`À WÖÏ J<åfl_»∞: '㨈~, #∞=Ùfi J_»∞QÆ∞`«∞<åfl=Ù HÍ|\˜ì WO\˜H˜ =ã¨∞Î<åfl#∞.— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) P Ô~·`«∞ `«# á⁄ÖÏxH˜ h~°∞ áêiOK«∞H˘#@OÖ’ Z#fl\˜H© ™êѶ¨ÅºO K≥O^ŒÖË^Œ∞. W^Õ =∞O^Œ "≥·~åQͺxH˜ XHõ L^•Ç¨Ï~°}. ''^Œ$_è»ã¨OHõÅÊO H˘~°=_ç D Ô~·`«∞ `«# á⁄ÖÏxH˜ h~°∞ áêiOK«∞H˘##>Ë¡ f„="庉õΩÅ`« ÖˉõΩO_® =∞x+≤ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒÖË_»∞.——

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO PѨÓ~°º=∂}=∞K«Å„Ѩu+¨ªO ã¨=Ú„^Œ=∂Ѩó „Ѩqâ◊Ou Ü«∞^Œfi`ü I `«^Œfi`å¯=∂ Ü«∞O „Ѩqâ◊xΠ㨈~fi 㨠âßxÎ =∂áÈflu # HÍ=∞HÍg∞ II (w`« 2 : 70)

HÍq∞h HÍOK«<åÅ =ÖË¡ |O^èŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: (q[Üü∞`À) ''Wk=~°Ö’ =∂ki WѨC_»∞ #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ `«~°K«∂ ~å=@O ÖË^Œ∞?—— q[Üü∞: WHõ¯_»‰õΩ ~å"åÅ<Õ JaèÖÏ+¨ LOk HÍh <Õ#∞ ã¨fi`«O„`«∞}˜‚ HÍ#∞. „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ ѨxH˜ ‰õΩk~å#∞ QÆ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: HÍq∞h HÍOK«<åÖË r=Ù}˜‚ |^Œ∞úx KÕã≤ J`«_ç ¿ãfiK«Ûù#∞ ǨÏiOz"Õ™êÎ~Ú.

HÍ=∞O HÍ~°}OQÍ<Õ HÍOK«#O (^èŒ#O) P=â◊ºHõ`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞KÕ`«<Õ =∞~˘HõiH˜ ÉÏx㨠J=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«`«Êùe`«OQÍ J`«_»∞ `«# ã¨fi`«O„`åxfl HÀÖ’Ê`å_»∞. P `«~°∞"å`« `«# WKåÛù#∞™ê~°O „Ѩ=iÎOK«ÖË_»∞. ''*ˇ·Ñ¨Ó~üÖ’x QÀqO^Œr PÅÜ«∞ ѨÓ*Ï~°∞Å∞ "≥Ú^Œ\’¡ Jq"åÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ =∞Oz `Õ[ã¨∞fiÖˇ· ÉèÏã≤ÖÏ¡~°∞. WÖÏ LO_»QÍ XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ *ˇ·Ñ¨Ó~ü ~åA "åix `«# =^ŒÌ‰õΩ ~°=∞‡x Hõ|∞~°∞ ѨOáê_»∞. HÍx "å~°∞ ~åA Hõ|∞~°∞#∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀHõáÈQÍ P Hõ|∞~°∞ `≥zÛ# =ºH˜Î`À 'P ~åA<Õ =zÛ =∞=∞‡efl HõÅ∞ã¨∞HÀ=∞#∞— Jx ["å|∞ K≥áêÊ~°∞. ~åA, =∞O„`«∞Å`À ã¨O„ѨuOz P ѨÓ*Ï~°∞ʼnõΩ q"åǨÅ∞ KÕ~ÚOKå_»∞. P<å\˜ #∞O_ç ~åA P ѨÓ*Ï~°∞Å HÀã¨O Hõ|∞~°∞ ѨOѨ=Åã≤# JQÆ`«ºO U~°Ê_»ÖË^Œ∞. ѨÓ*Ï~°∞ÖË `«=∞‰õΩ `å"≥∞ÿ ~åA =^ŒÌ‰õΩ =zÛ WÖÏ J<Õ"å~°∞: '=∞Ǩ~å*Ï! `«=∞ix Pj~°fikOKÕ xq∞`«ÎO =KåÛO. PÅÜ«∞OÖ’ ѨÓlOz# ѨÙëêÊÅ∞ WqQÀ, ^ŒÜ«∞`À ã‘fiHõiOK«O_ç.— JѨÊ\˜ #∞O_ç U^À XHõ

142

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

HÍ~åº~°÷O – QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏxH˜, Ñ≤Å¡Å J#fl„áêã¨#‰õΩ, JHõ∆~åÉèϺ™êxH˜ JO@∂ – ^èŒ#O J=ã¨~°"≥∞ÿ P ѨÓ*Ï~°∞Å∞ ~å[Éèí=<åxH˜ ã¨^• ~å™êQÍ~°∞. ''Ѩ<≥flO_»∞ =O^ŒÅ=∞Ok "≥·+¨‚= ã¨<åflºã¨∞Å, Ѩ^Œ=¸_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok ã¨<åflºã≤#∞Å QÆ∞iOz# XHõ Hõ^äŒ LOk. x`åº#O^Œ QÀ™êfiq∞ `«#Ü«Ú_≥·# g~°Éèí„^Œ∞_çH˜ Ѩ^Œ=¸_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok ã¨<åflºã¨ t+¨µºÅ∞ LO_Õ"å~°∞. P t+¨µºÅ∞ Q˘Ñ¨Ê P^蕺u‡Hõ â◊H˜Îx ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.

Jk QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞¿ÇÏ`«∞"≥·#k. J`«_»∞ WÖÏ PÖ’zOKå_»∞: '<å t+¨µºÅ∞ Q˘Ñ¨Ê P^蕺u‡Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. g~°∞ [<åxH˜ UO K≥a`Õ Jk [iy f~°∞`«∞Ok. g~°∞ ZHõ¯_»‰õΩ "≥o§<å ÉèíÜ«∞O HõeyOKÕ Ñ¨iã≤÷`«∞Å∞ HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞† ZO^Œ∞HõO>Ë, <Õ~°Hõ gix LÅ¡OѶ≤∞Oz<å [#∞ʼnõΩ ^Œ∞óYO "å\˜Å∞¡`«∞Ok.— D q^èŒOQÍ PÖ’zOz g~°Éèí„^Œ∞_»∞ P t+¨µºÅ#∞ `«# =^Œ‰Ì Ωõ Ñ≤eÑ≤Oz 'QÆOQÍf~°OÖ’ g∞ ã¨O^蕺=O^Œ<åk HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ѨÓiÎKãÕ ∞¨ ‰õΩx ##∞fl =zÛ HõÅ∞ã¨∞HÀO_ç— Jx "åi`À K≥áêÊ_»∞. D t+¨µºÅ∞ L#fl`« P^蕺u‡Hõ „Ѩ=$uÎ QÆÅ"å~°∞. g~°∞ ^蕺#O KÕã¨∂Î ã¨=∂kè ã≤÷u <˘O^Õ"å~°∞. #k áÈ@∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ gi `«ÅÅ g∞^Œ∞QÍ h~°∞ „Ѩ=Ç≤ÏOK«@OQÍx, `«~°∞"å`« #k áê@∞ HÍÅOÖ’ P h~°∞ "≥#‰õΩ¯ áÈ=@OQÍx "åiH˜ Z~°∞ˆH LO_Õk HÍ^Œ∞. ''D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’, giÖ’ #∂~°∞=∞Ok t+¨µºÅ∞ `«=∞#∞ QÆ∞~°∞=Ù UO J_»QÆÉ’`å_À =ÚO^Œ∞QÍ<Õ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. PÜ«∞# ã¨=∞H∆ÍxH˜ "≥o`Õ PÜ«∞# P[˝#∞ áê\˜OK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì "å~°∞ JHõ¯_» #∞O_ç "≥O@<Õ Hõ#∞=∞~°∞QÆÜ«∂º~°∞. HÍ|\˜ì g~°∞, `«H˜¯# t+¨µºÅ`Àáê@∞ g~°Éèí„^Œ∞x =^ŒÌ‰õΩ uiy "≥à◊§ÖË^Œ∞. `«=∞ ^蕺# HÍ~°º„Hõ=∂xfl ѨÓiÎKÕã¨∞H˘x `«H˜¯# Ѩ<≥flO_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok t+¨µºÅ∂ QÆ∞~°∞=Ù ã¨=∞H∆ÍxH˜ "≥àϧ~°∞. JѨC_»∞ g~°Éèí„^Œ∞_»∞ "åi #∞^ÕÌtOz WÖÏ J<åfl_»∞: ''D Ѩ^Œ=¸_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok ã¨<åflºã≤#∞Å∞ q∞=∞‡efl ¿ãq™êÎ~°∞. g∞~°∞ gix q"åǨÏO KÕã∞¨ HÀO_ç.— JO^Œ∞‰õΩ P t+¨µºÅ∞ 'QÆ∞~°∞=~åº! `«=∞ WKåÛù#∞™ê~°"∞Õ KÕã∞¨ ‰õΩO\ÏO. HÍx =∂Ö’ #∂~°∞=∞Ok "≥o§áÈÜ«∂~°∞— Jx q#flqOKå~°∞. <å\˜#∞Oz D Ѩ<≥flO_»∞ =O^ŒÅ =∞Ok t+¨µºÅ∞ „Ѩu XHõ¯iH© ÉèÏ~°ºÅ∞ U~°Ê_®¤~°∞. Ѩ~°º=™ê#OQÍ "å~°O^Œ~°∂ `«=∞ P^蕺u‡Hõ `Õ*Ïxfl HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞, "åi `«áÈ|ÅO J_»∞QÆO\˜Ok. ¢ã‘Î ™êOQÆ`«ºO "åi ™êfi`«O„`åºxfl JѨǨÏiOz "åi P^蕺u‡Hõ`«#∞ ǨÏiOz"Õã≤Ok. (q[Üü∞`À) ''W`«~°∞Å =^ŒÌ ѨxH˜ ‰õΩ^Œ∞~°∞‰õΩ#flO^Œ∞# #∞=Ùfi ZO`«QÍ kQÆ*ÏiáÈÜ«∂"À hˆH `≥eã≤=ÙO@∞Ok. =∞m§, qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ Ѩ\ÏìÅ∞ J<ÕHõO ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl =º‰õΩÎÅ∞, POQÆ¡ q^•ºq^è•#OÖ’ ѨO_ç`«∞Öˇ·#"å~°∞ POˆQ¡Ü«ÚÅ =^ŒÌ H˘Å∞=ÙÖ’ KÕi J#∞k#O "åi K≥ѨCÅ „H˜O^Œ ‰õΩH˜¯# ¿Ñ#∞ÖÏ¡ Ѩ_ç=ÙO_»@O K«∂ã¨∂Î<Õ=Ù<åflO. nx HõO`«\ ˜H© HÍ=∞"Õ∞ UÔH·Hõ HÍ~°}O. g~°∞ q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩx ÉèÏ~°º Ñ≤Å¡Å`À 'ã¨∞Y„Ѩ^Œ— ã¨O™ê~åxfl <≥ÅH˘Å∞Ê`å~°∞. ZO`«QÍ yOA‰õΩ<åfl WѨC_»∞ "å~°∞ "≥#‰õΩ¯ "≥à◊§ÖË~°∞. WO^Œ∞=Å¡<Õ ÉÏxã¨Öˇ· D J==∂<åÅ∂, u~°ã¨¯ $`«∞Å∂, ÉÏ^èŒÅ∂ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î LO_»@O.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

143

(ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O ¢ã‘Îx =∂`«$ÉèÏ=O`À ѨÓlOK«_»O) ''f„="≥·~åQƺO ^•fi~å ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄Ok# `«~°∞"å`« P =ºH˜ÎH˜ ¢ã‘ΠѨ@¡ J#∞~°H˜Î LO_»^∞Œ . QÆ$ǨÏã¨÷ rq`åxfl QÆ_∞» ѨÙ`«∂#flѨÊ\˜H© J`«_∞» HÍq∞h |O^èOŒ #∞O_ç ÉèÜ í ∞« ~°ÇÏ≤ `«∞_»=Ù`å_»∞. Ô~O_»∞ JÜ«∞™ê¯O`åÅ∞ XHõ\ ˜ ÃÑ^ŒÌk, Ô~O_»=k z#flk L<åflÜ«∞#∞HÀO_ç. g\˜Ö’ W#∞=Ú#∞ Uk PHõi¬ã¨∞ÎOk? HõzÛ`«OQÍ ÃÑ^ŒÌ^Õ. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ P ÃÑ^ŒÌ JÜ«∞™ê¯O`«O. PÜ«∞#`À áÈeÛ#ѨC_»∞ 'HÍq∞x— z#fl JÜ«∞™ê¯O`«O. J@∞=O@ѨC_»∞ 'HÍq∞x— UO KÕÜ«∞QÆÅ^Œ∞?—— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! J@∞=O@ѨC_»∞ "Õ∞O ¢ã‘Îx ^Õfi+≤OKåÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄Ok# =ºH˜Î „ã‘Îx Éè’QÆ ^Œ$+≤ì`À HÍOK«_»∞† Hõ#∞Hõ P"≥∞#∞ QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ѩ_»_»∞. J`«_»∞ ¢ã‘ÎÅ #O^Œih Ü«∞^ä•~°÷OQÍ [QÆ[˚#x JOâ◊Å∞QÍ K«∂™êÎ_»∞.

JO^Œ∞Hõ<Õ J=∂‡ JO@∂ "åi#O^Œih ѨÓl™êÎ_»∞. (q[Üü∞`À) JѨC_»Ñ¨C_»∞ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∂Î=ÙO_»∞. x#∞fl K«∂_®Åx ZO`«QÍ<À JaèÅ+≤ã¨∂Î LO\Ï#∞.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄Ok# =ºˆHÎ x["≥∞ÿ# „Ѩɒ^茉õΩ_»∞ q[Üü∞: „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ J<ÕHõ q^èŒ∞Å∞ x~°fiiÎOKåe† JO^Œ∞KÕ`«<Õ ZšѨC_»∂ WHõ¯_»‰õΩ ~åÖˉõΩ<åfl#∞. gÅ∞ L#flѨC_»ÖÏ¡ g∞ ^Œ~°≈<å~°÷O =ã¨∂Î=ÙO\Ï#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (q[Üü∞`À): WÖÏ K«∂_»∞, =∞`åKå~°∞º_ç HÍ~°ºÉèÏ~°O x*ÏxH˜ ZO`À ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿ#k. ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞O_ç P^Õâ◊O á⁄O^Œ‰õΩO_® Z=~°∂ Z=iH© LѨ^ÕtOK«~å^Œ∞.

JÖÏO\˜ P^Õâ◊O ÖˉõΩO_® LѨ^Õâ◊O W¿ãÎ [#O Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ~°∞. J@∞=O\˜ LѨ^ÕâßxH˜ ZÖÏO\˜ â◊H©Î LO_»^Œ∞. P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å ÖËHõ `«k`«~° =∂~åæÅ ^•fi~å =ÚO^Œ∞QÍ ÉèíQÆ=Å¡aú á⁄O^•e. P q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞O_ç P^Õâ◊O á⁄O^•Hõ ÖˇHõÛ~°∞¡ W=fi=K«∞Û. ''HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ XHõ H˘Å#∞ LOk. ^•x ¿Ñ~°∞ ǨÏÅÌ~üѨىõÄ~ü. ^•x QÆ@∞ì# [#O ~ÀE |Ü«∞Å∞‰õΩáÈ`«∂ LO_Õ"å~°∞. L^ŒÜ«∂# JHõ¯_»‰õΩ "≥àı¡"å~°∞ "åix u\˜ì ˆHHõÅ∞ ÃÑ>Ëì"å~°∞.

HÍx P ˆHHõÅ =Å¡ U „ѨÜ≥∂[#=¸ ÖËHõáÈ~ÚOk. =∞~°∞<å_»∂ J^Õ Hõ^äŒ. z=iH˜ HõOÃÑh (ѨÙ~°áêÅHõ âßY) =∞x+≤ XHõ_»∞ =zÛ 'WHõ¯_» Z=~°∂ Jâ◊√^ŒúѨ~°K«‰õÄ_»^Œ∞. KÕ¿ãÎ ^ŒO_»# qkèOѨ|_»∞`«∞Ok— Jx <À\©ã¨∞ „"ÕÖÏ_»nâß_»∞. JO`Õ. H˘Å#∞ QÆ@∞ì# |Ü«∞Å∞‰õΩ "≥à◊§_»O PyáÈ~ÚOk. ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞O_ç P^Õâ◊O á⁄Ok# `«~°∞"å`« P =ºH˜Î „Ѩɒ^茉õΩ_»==K«∞Û. ZHõ¯_≥·<å ÖˇHõÛ~°∞¡ W=fi=K«∞Û. ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄Ok# =ºH˜Î PÜ«∞#∞flO_ç â◊H˜Îh á⁄O^Œ∞`å_»∞. P `«~°∞"å`« =∂„`«"Õ∞ J`«_»∞ ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿ# „Ѩɒ^茉õΩx Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiÎOK«QÆÅ_»∞. ''ã¨#flHÍ~°∞ H“Å∞^•~°∞ XHõ_»∞ XHõѨC_»∞ XHõ ÃÑ^ŒÌ Éèí∂™êfiq∞`À "åº*ˇºOÖ’ kQÍ_»∞. P H“Å∞^•~°∞ "≥#∞Hõ XHõ â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·# P™êq∞ L#fl@∞¡ [#O „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. |Ǩïâß J`«_ç "≥#∞Hõ#∞O_ç =∞~˘Hõ ÃÑ^ŒÌ Éèí∂™êfiq∞ P "åº*ˇºO #_çÑ≤ã¨∂Î LO_»=K«∞Û. =∞x+≤ XHõ JÅÊ„áê}˜.

144

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

W`«QÍ_»∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_ç #∞O_ç â◊H˜Î, JO_»#∞ á⁄O^Œ‰õΩO_® ã¨OH˜¡+¨ì „Ѩɒ^èŒHõ HÍ~°ºÉèÏ~åxfl x~°fiÇ≤ÏOK«ÖË_»∞.—— q[Üü∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠LѨ^ÕâßÅ ^•fi~å Ö’‰õΩÅ∞ =ÚH˜Îx á⁄O^ŒÖË~å? (ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù, J`«_Õ =ÚH˜Î^•`«) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨O™ê~° |O^èŒO #∞O_ç XHõ =ºH˜Îx q=Ú‰õΩÎx KÕÜ«∞@O =∞~˘Hõ =ºH˜ÎH˜ ™ê^躌 =∂? D Éè∞í =#"≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞#∞ HõeÊOz# P ÉèQí =Æ O`«∞_˘Hõ¯_Õ r=ÙÅ#∞ D =∂Ü«∞#∞O_ç Ѩi~°H˜∆OK«QÆÅ_»∞. ã¨zÛ^•#O^Œ QÆ∞~°∞=Ù â◊~°}º"Õ∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ LáêÜ«∞O ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=Å¡aú ÖËHõ ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄O^Œx"å~°∞, ^≥·gã¨OѨuÎ`À â◊H˜Î=∞O`«∞Å∞ HÍx"å~°∞ D ã¨O™ê~°|O^èŒO #∞O_ç W`«~°∞Å#∞ q=Ú‰õΩÎÅ#∞ KÕÜ«∞@O ZÖÏ ™ê^茺O? ''<Õ <˘Hõ~ÀA ѨOK«=\˜QÆ∞O_® ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨÙ"≥·Ñ¨Ù áÈ`«∞#flѨC_»∞ XHõ HõÑ¨Ê n<å~å=O q#=zÛOk. Jk áê=Ú <À@ Ѩ_çO^Œ#∞H˘<åfl#∞. KåÖÏ¿ãѨ٠QÆ_çKåHõ <Õ#∞ uiy P ^•i# =ã¨∞Î#flѨC_»∞ P HõÑ¨Ê ÉèíÜ«∂#Hõ n<å~å=O q#=ã¨∂Î<Õ=ÙOk. q+¨Ü«∞O Uq∞\’ K«∂^Œ∞Ì#∞ Hõ^• – XHõ h\˜áê=Ú, HõѨÊ#∞ <À@ Hõ~°K«∞H˘x LOk. P áê=Ú HõѨÊ#∞ „q∞OQÍÖËHõ HõHͯÖËHõ J=ã¨÷Ѩ_»∞`ÀOk. P HõÑ¨Ê Ü«∂`«#‰õΩ JO`«O HÍ#~å=@O ÖË^Œ∞. D Hõ¿ÑÊ Hõ#∞Hõ <åQÆ∞áê=Ú <À\’¡ zH˜¯=ÙO>Ë =¸_»∞ J~°∞ѨÙÅ Ö’¿Ñ ^•x Hõ^äŒ =Úy¿ãk. Jk h\˜áê=Ú J=@OKÕ`« Ô~O\˜H© K≥_»¤ Hõ+¨ì"Õ∞! ''ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù KÕ`∞« Ö’¡ Ѩ_#ç ѨC_»∞ t+¨µº_ç JǨÏOHÍ~°O =¸_»∞ QÆ∞Hõ¯ÅÖ’<Õ x~°∂‡Å=∞=Ù`«∞Ok. HÍx P QÆ∞~°∞=٠ѨiѨHõfi`«ÖËx "å_≥·`Õ J@∞ QÆ∞~°∞=Ó, W@∞ t+¨µº_»∂ JO`«∞ÖËx ÉÏ^èŒÅ‰õΩ Ö’#=Ù`å~°∞. P t+¨µº_»∞ `«# JǨÏOHÍ~åxfl, D ã¨O™ê~° |O^èŒ<åÅ#∞ =keOK«∞HÀÖË_»∞. ѨiѨHõfi`«ÖËx QÆ∞~°∞=Ù KÕ`«∞Ö’¡ Ѩ_»¤ t+¨µº_çH˜ =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œ∞.——

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO JǨÏVOHÍ~°q=¸_è®`å‡ Hõ~åÎǨÏq∞u =∞#º`Õ I

(w`« 3 : 27)

=∂Ü«∂ (JǨÏO) `˘ey`Õ<Õ =ÚH˜Î ÖË^• ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O q[Üü∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! "Õ∞O ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏ |^Œ∞úÅ"≥∞ÿ L<åflO? ÉèíQÆ=O`«∞x ZO^Œ∞‰õΩ HÍOK«ÖˉõΩ<åflO? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: r=ÙÅ JǨÏOHÍ~°"Õ∞ =∂Ü«∞. D JǨÏOHÍ~°"Õ∞ ã¨=∞™êÎxfl `≥~°ÖÏ =¸ã≤ LOK«∞`«∞Ok. D '<Õ#∞— #tOz#ѨC_»∞ Jxfl J#~å÷Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú. ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ`À XHõ =ºH˜ÎH˜ `å#∞ Hõ~°Î#∞ HÍ#<Õ Z~°∞Hõ Hõey# =∞~°∞Hõ∆}OÖ’<Õ J`«_»∞ r=#∞‡‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞. ^ÕǨÏOÖ’ =ã≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H© J`«_»∞ =ÚH˜Î <˘Ok#"å_Õ. J`«_»∞ ÉèíÜ«∞O K≥O^Œ=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞ LO_»^Œ∞. ''D =∂Ü«∞, JO>Ë JǨÏO "Õ∞Ѷ¨∞O ÖÏO\˜k. XHõ z#fl "Õ∞Ѷ¨∞O J_»∞¤ =zÛ<å ã¨∂~°∞ºx K«∂_»*ÏÅO. "Õ∞Ѷ¨∞O `«Ñ¨CH˘O>Ë K«∂_»QÆÅO. QÆ∞~°∞ Hõ$Ѩ`À XHõ™êi D JǨÏO|∞kú `˘ÅyáÈ`Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

145

''™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# N~å=Ú_»∞ Ô~O_»∞#fl~° =¸~°Å ^Œ∂~°OÖ’<Õ L#flѨÊ\˜H© ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ P`«}˜‚ K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. HÍ~°}O "åi #_»∞=∞ ã‘`« LO_»@"Õ∞. ÅHõ∆ ‡}∞x r=Ù_ç`À#∞, ã‘`«#∞ =∂Ü«∞`À#∞ áÈÅÛ=K«∞Û. =∂Ü«∞ J<Õ J_»∞¤QÀ_» HÍ~°}OQÍ =∞x+≤ ÉèíQÆ=O`«∞x HÍOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl_»∞. D L^•Ç¨Ï~°} K«∂_»O_ç: D `«∞"åfiÅ∞`À <å =ÚYO HõѨCH˘<åfl#∞. <Õ#∞ g∞‰õΩ Juã¨g∞ѨOÖ’ L#flѨÊ\˜H© g∞~°∞ ##∞fl K«∂_»ÖË~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JO^ŒiH© J`«ºO`« ã¨g∞ѨOÖ’<Õ L#flѨÊ\˜H© =∂Ü«∞ P=~°}KÕ`« PÜ«∞##∞ ^Œi≈OK«ÖËO. ''r=Ù_»∞ Z=~À HÍ^Œ∞, ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_Õ. HÍx D =∂Ü«∞ ÖËHõ JǨÏOHÍ~°O qaè#fl Láê^èŒ∞Å#∞ HõeÊOK«@O`À J`«_»∞ `«# ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°záÈ`å_»∞. ''„Ѩu Láêkè r=Ùx ã¨fiÉèÏ"åxfl =∂iÛ"Õã¨∞ÎOk. J`«_»∞ K«Hõ¯x #Å¡ JOK«∞ ^èÀ=ux ^èiŒ Oz`Õ "≥O><Õ J`«_∞» x^è∞Œ ÉÏ|∞ „¿Ñ=∞w`åÅ∞ ‰õÄx~åQÆO fã¨∂=Î ÙO_»@O #∞=Ùfi QÆ=∞xOK«=K«∞Û. `«~°∞"å`« ¿ÑHõ P_»∞`«∂O_»@O, "åǨºoH˜ "≥o§#ѨC_»∞ KÕuÖ’ T`«Hõ„~° ‰õÄ_® K«∂_»=K«∞Û.

XHõ [|∞ƒ =∞x+≤ ‰õÄ_® Z`«∞Î =∞_»=∞Å |∂@∞¡ ^èŒi¿ãÎ, J`«QÍ_»∞ POˆQ¡Ü«ÚxÖÏ XHõ "≥∞@∞ì #∞O_ç =∞~˘Hõ "≥∞@∞ìÃÑ· ^Œ∂‰õΩ`«∂, DÅ"Õã¨∞H˘O@∂ "Õ∞_»"≥∞@∞¡ Z‰õΩ¯`å_»∞. XHõ =ºH˜Î HõÖÏxfl KÕ`« ѨÙK«∞ÛH˘<åfl_»O>Ë Hõ#Ѩ_»¤ HÍy`«O g∞^ŒÖÏ¡ yeH˜~å™êÎ_»∞ – HõÅO â◊H˜Î JO`«\ ˜k! ''^èŒ#O‰õÄ_® XHõ Q˘Ñ¨Ê LáêkèÜÕ∞. ^èŒ#O =∞x+≤Ö’ H˘\ÁìzÛ# =∂~°∞Ê#∞ `≥ã¨∞ÎOk. J`«_»∞ =Ú#∞Ѩ\ ˜ =ºH˜ÎQÍ LO_»@O [~°∞QÆ^Œ∞. XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞ `«~°K«∂ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. |Ü«∞\˜H˜ q#„=∞OQÍ JQÆ∞Ñ≤OKÕ"å_»∞. XHõ <å_»∞ <Õ#∞ ǨÏ$^ŒÜü∞`À Hõeã≤ H˘#flQÆ~ü‰õΩ "≥à◊§@O `«@ã≤÷OzOk. Ѩ_»= kQÆ@O`À<Õ QÆOQÆ X_»∞¤# ‰õÄ~°∞Ûx=Ù#fl P „ÉÏǨχ}∞x K«∂âßO. J`«_»∞ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# QÍex Ñ‘Å∞ã¨∂Î PǨ¡^ŒOÖ’ L<åfl_»#∞H˘<åflO. =∞=∞‡efl K«∂ã¨∂Î 'U"≥∂Üü∞ ѨÓ*Ïs! ‰õΩâ◊Å=∂?— Jx J_çQÍ_»∞. J`«_ç HõO~î°ã¨fi~°OÖ’x =∂~°∞Ê#∞ QÆ∞iÎOz <Õ#∞ ǨÏ$^ŒÜü∞`À WÖÏ J<åfl#∞: 'Jˆ~ ǨÏ$^Œ∂! W`«_çH˜ U^À ã≤i Jaƒ#@∞ìQÍ LOk. JO^Œ∞KÕ`«<Õ JÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl_»∞.— ǨÏ$^ŒÜü∞ ѨQÆÅ|_ç #"åfi_»∞. ''XHõ HõÑ¨Ê =^ŒÌ XHõ ~°∂áê~Ú LO_Õk† P ~°∂áê~Úx Jk `«# HõÅ∞QÆ∞Ö’ ѨkÅѨ~°zOk. XHõ ~ÀA U#∞Q˘Hõ\ ˜ P HõÅ∞QÆ∞ g∞^Œ∞QÍ "≥à◊§™êyOk. `«Hõ∆}"Õ∞ HÀáÈ„^ÕHõO`À HõÑ¨Ê HõÅ∞QÆ∞#∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ =zÛ, U#∞QÆ∞#∞ `«#fl\ÏxHÍ J#fl@∞¡ HÍÅ∞ ÃÑ·ÔHuÎ, '<å `«Å g∞^Œ∞QÍ áÈ=\ÏxH˜ h ÔHO`« ™êǨÏã¨O— JOk. ^èŒ#O H˘x`≥KÕÛ JǨÏOHÍ~°O JÖÏO\˜k! (ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ - JǨÏOHÍ~°O `˘ÅˆQ^≥ÖÏ? - „|Ǩχ*Ï˝x ã≤÷u) ''*Ï˝<À^ŒÜ«∞O JÜ«∂ºHõ JǨÏOHÍ~°O ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok. *Ï˝# ã¨=Úáê~°˚<å#O`«~°O =∞x+≤ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’H˜ "≥à◊`å_»∞, JǨÏOHÍ~°O J^Œ$â◊º=∞=Ù`«∞Ok. HÍx JÖÏO\˜ *Ï˝#O ÅaèOK«@O Ju^Œ∞~°¡ÉèíO. ''=∞#ã¨∞û ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞ KÕ~°∞H˘#flѨC_»∞ =∞x+≤ ã¨=∂kè ã≤÷u <˘O^Œ∞`å_»x "Õ^•ÅÖ’ ¿Ñ~À¯|_ç=ÙOk. ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz#ѨC_Õ =ºH˜ÎÖ’x JǨÏOHÍ~°O J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok.

146

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

™ê=∂#ºOQÍ =∞#ã¨∞û ZHõ¯_» "åã¨O KÕã¨∞ÎOk? "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ x=∞fl Éèí∂q∞HõÅÖ’ =ã≤ã¨∞ÎOk. Jáê# ™ê÷#O, eOQÆO, <åaè =^ŒÌ "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ Éèí∂q∞HõÅ∞ <≥ÅH˘x LO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞û D =¸_»∞ Éèí∂q∞HõÅÖ’ "åã¨O KÕã¨∂Î L#flѨC_»∞ Jk Ö∫H˜Hõ =º=Ǩ~åÅÖ’ – HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’ =Úxy LO@∞Ok. K«`«∞~°÷ Éèí∂q∞Hõ <≥ÅH˘#fl ǨÏ$^ŒÜ«∞O =^ŒÌ =∞#ã¨∞û "åã¨O KÕã¨∂Î=Ù#flѨC_»∞ J`«_»∞ ÉèíQÆ=*’˚ ºux QÍOK«∞`å_»∞. P *’ºux ^Œi≈Oz 'W^Õq∞\˜? W^Õq∞\˜?— JO@∂ Pâ◊Û~°ºáÈ`å_»∞. `«~°∞"åu Éèí∂q∞Hõ HõO~î°O =^ŒÌ <≥ÅH˘x LO@∞Ok. =∞#ã¨∞û JHõ¯_» "åã¨O KÕã¨∂Î L#flѨC_»∞ J`«_»∞ ˆH=ÅO ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∂Å QÆ∞iOKÕ q<åÅh, =∂\Ï¡_®Åh JaèÅ+≤™êÎ_»∞. =∞#ã¨∞û `«^Œ∞Ѩi Éèí∂q∞Hõ#∞ – „Éèí∂=∞^蕺# <≥ÅH˘#fl KÀ@∞#∞ – KÕ~°∞H˘#flѨC_»∞ J`«_∞» ã¨zÛ^•#O^Œ ~°∂áêxfl ^Œi≈™êÎ_∞» . P ~°∂áêxfl ã¨Ê $tOz, H“yeOK«∞HÀ"åÅx PHÍOH˜™∆ êÎ_∞» .

HÍx J`«_»ÖÏ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`å_»∞. ÖÏO`«~°∞ ֒ѨŠ"≥Å∞QÆ∞`«∞#fl *’ºux K«∂_»QÆÅ"Õ∞ HÍx ã¨Ê $tOK«ÖËO Hõ^•! P "≥Å∞QÆ∞`«∂#fl *’ºux ã¨Ê $tã¨∞Î#fl ÉèÏ=# hÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok HÍx "åã¨Î"åxH˜ ^•xfl #∞=Ùfi ã¨Ê $tOK«ÖË=Ù. =∞#ã¨∞û ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞ KÕ~°∞H˘#flѨC_»∞ JǨÏOHÍ~°O ѨÓiÎQÍ ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok† J`«_»∞ ã¨=∂kèã≤÷uÖ’H˜ áÈ`å_»∞.—— q[Üü∞: ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞ KÕ~°∞H˘x, „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz# *Ï˝<åxfl á⁄O^•Hõ =∞x+≤ UO ^Œi≈™êÎ_»∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞#ã¨∞û ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞ KÕ~°∞H˘<åflHõ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À <À\˜`À =i‚OK« #ÅqHÍ^Œ∞. ã¨=Ú„^ŒOÖ’x 'HÍÖÏáêh—1Ö’H˜ F_» „Ѩ"ÕtOKåHõ uiy ~å=@O JO@∂ LO_»^Œ∞. P `«~°∞"å`« P F_» JfQÆf Z=iH© `≥eÜ«∞~å^Œ∞. HÍ|\˜ì P F_» ã¨=Ú„^ŒO QÆ∞iOz# ZÖÏO\˜ ã¨=∂Kå~åxfl =∞#‰õΩ JOk=fiÖË^Œ∞. ''XHõѨC_»∞ XHõ LѨCÉÁ=∞‡ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ H˘Å=\ÏxH˜ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. P ÉÁ=∞‡ hà◊§Ö’H˜ kQÆQÍ<Õ HõiyáÈ~ÚOk. ã¨=Ú„^ŒO Ö’`«∞ ZO`À WѨC_≥=~°∞ K≥|∞`å~°∞? ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞ KÕ~°QÍ<Õ =∞#ã¨∞û ^èŒfiOã¨O J~ÚáÈ`«∞Ok† =∞x+≤ ã¨=∂kèÖ’H˜ "≥o§áÈ`å_»∞.

JѨC_»`«_çH˜ HõeˆQ J#∞Éèí"åÅ∞ =∂@Å`À =i‚OK«ÖË_»∞.

(JǨÏO =∂„`«O áÈ^Œ∞ - '^Œ∞+¨ì JǨÏO— - '¿ã=Hõ JǨÏO—) ''XHõix Ö∫H˜Hõ =ºH˜ÎQÍ ~°∂á⁄OkOz, HÍq∞h HÍOK«<åʼnõΩ |^Œ∞ú}˜‚ KÕ¿ã 'JǨÏO— '^Œ∞+¨ì JǨÏO—. D 'JǨÏO— *’HõºO r=, P`«‡Å #_»∞=∞ =º`庙êxfl HõeÊã¨∞ÎOk. XHõ H˘Ü«∞º#∞ h\˜H˜ J_»¤OQÍ LOz#ѨC_»∞ P h~°∞ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞ J~Ú#@∞¡QÍ JQÆ∞Ñ≤ã¨∞ÎOk. HÍx "åã¨Î"åxH˜ XˆH h~°∞ =∂„`«"Õ∞ LOk. D H˘Ü«∞º HÍ~°}OQÍ h~°∞ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D 'JǨϗ"Õ∞ P H˘Ü«∞º. H˘Ü«∞º#∞ `˘ÅyOK«QÍ<Õ =Ú#∞Ѩ\ ˜ÖÏ XˆH h~°∞ LO@∞Ok. ''D '^Œ∞+¨ì JǨÏO— JO>Ë Uq∞\˜? 'Uq∞\©? <Õ <≥=~À "åiH˜ `≥eÜ«∞^•? <å‰õΩ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ ^èŒ#O LOk. <å HõO>Ë ã¨OѨ#∞fl_≥=_»∞?— – WÖÏ Kå@∞‰õΩ<Õ JǨÏOHÍ~°"Õ∞ '^Œ∞+¨ì 1. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ H˘xfl „áêO`åʼnõΩ F_»Å∞ "≥o`Õ uiy ~å=x „Ѩfu. P „áêO`åÅ#∞ 'HÍÖÏáêh— JO\Ï~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

147

JǨÏO—. J@∞=O\˜ =ºH˜Î #∞O_ç XHõ ^˘OQÆ ˆH=ÅO Ѩk ~°∂áêÜ«∞Å∞ JѨǨÏiOKå_»#∞HÀO_ç.

P ^˘OQÆ =^ŒÌ#∞O_ç "≥Ú^Œ@ P Ѩk~°∂áêÜ«∞Å∞ |Å=O`«OQÍ<≥·<å QÆ∞OAH˘x `«~°∞"å`« J`«QÍ_çH˜ ^ÕǨÏâ◊√kú KÕ™êÎ_»∞. q+¨Ü«∞O JO`«\ ˜`À PQÆ^Œ∞† P ^˘OQÆ áÈbã¨∞ʼnõΩ JѨÊyOK«|_ç PYiH˜ K≥~°™êÅ áêÅ=Ù`å_»∞. P '^Œ∞+¨ì JǨÏO— WÖÏ JO@∞Ok: 'Uq∞\©? Z=i #∞O_ç JѨǨÏiOKå_À P ^èŒ∂~°∞Î_çH˜ `≥eÜ«∞^•? <å Ѩk ~°∂áêÜ«∞Å∞ JѨǨÏiOK«@=∂! ZO`« ™êǨÏã¨O "å_çH˜?— —— q[Üü∞: JǨxfl x~°∂‡eOK«∞HÀx^Õ ã¨O™ê~å#∞~°H˜Î =^ŒeáÈ^Œ∞† Ѩ~°º=™ê#OQÍ ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^ŒÖË=∞x ÃãÅqKåÛ~°∞ Hõ^•! JÖÏO@ѨC_»∞ ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^Œ_®xH˜ „|Ǩχ*Ï˝# =∂~°æO J#∞ã¨iOK«@O q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# Ѩx Hõ^•! ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆOÖ’ JǨÏO|∞kú #tOK«x ѨHõ∆OÖ’ *Ï˝#Ü≥∂QÆO KÕѨ@ì@"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨=∂kèã≤÷u ^•fi~å U XHõ~À W^ŒÌ~À D JǨxfl ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOK«∞HÀ QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞† HÍx WÖÏ [~°QÆ@O ZO`À J~°∞^Œ∞. #∞=Ùfi ZO`«QÍ qKå~°} KÕã≤#ѨÊ\˜H© D 'JǨÏO— =∞m§ „Ѩ`«ºHõ∆=∞ø`«∞Ok. ~åq K≥@∞ì#∞ "≥Ú^ŒÅ∞HõO\Ï H˘\˜ì"Õã≤#ѨÊ\˜H© =∞~åfl_»∞ "≥ÚÅÔH`«Î@O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. Hõ#∞Hõ 'JǨÏO— J_»∞QÆO\Ï #tOK«^Œ∞. HÍ|\˜ì D 'JǨÏO— <≥ÅH˘<Õ LO>Ë, D "≥^èŒ=#∞ '¿ã=Hõ JǨÏO—QÍ LO_çáÈx=Ùfi. h rq`åO`«O 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞=Ùfi „ѨÉèí∞qfi, <Õ#∞ h Éèí$`«∞º_»#∞— J<Õ ÉèÏ=O`À LO_»∞. '<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Éèí$`«∞º_»#∞, <Õ#∞ PÜ«∞# Éèí‰õΩÎ_»#∞— Jx ÉèÏqOK«∞‰õΩ<Õ 'JǨÏO—Ö’ ^À+¨O ÖË^Œ∞. =∞^èŒ∞~° ÉèíH∆ͺÅ∞ Hõ_»∞ѨÙÖ’ P=∞¡[x`« ~°∞QƇ`«‰õΩ HÍ~°HÍÅ∞† HÍx Ѩ\ ˜HõÉˇÅ¡O `«kfi~°∞^ŒúO. ''*Ï˝#Ü≥∂QÆO ZO`À Hõi#î "≥∞#ÿ k. ^ÕÇ¨ `«‡|∞kú #tOK«‰õΩO_® *Ï˝#O ÅaèOK«^Œ∞. D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« „áê}∞Å∞. ^ÕǨ`«‡|∞kú, JǨÏO|∞kú #tOK«=Ù. JO^Œ∞KÕ`« D Ü«ÚQÍxH˜ ÉèíH˜Î=∂~°æ"Õ∞ J#∞ã¨~°}©Ü«∞O. Wk ã¨∞QÆ=∞ =∂~°æO. JO`«~°OQÍ# "庉õΩÅ`«`À ÉèQí =Æ <åfl=∞ QÆ∞}QÍ#O KÕ¿ã,Î PÜ«∞##∞ „áêi÷ ¿ ãÎ PÜ« ∞ ##∞ „áêÑ≤ Î O K« ∞ HÀ=K« ∞ Û. n<À¡ ã¨O^ÕǨxH˜ `å"Õ ÖË^Œ∞. ''XHõ "≥^Œ∞~°∞ ÉÁOQÆ∞`À h\˜ÃÑ· XHõ w`« wKå=#∞HÀ. h~° ∞ Ô ~ O_» ∞ QÍ qÉè í l OѨ | _» ¤ @ ∞¡ JQÆ∞Ñ≤ã¨∞ÎOk† HÍx P w`« ZO`À¿ãѨ٠LO_»^Œ∞. '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞—, '<Õ#∞ Éèí‰õΩÎ_»#∞—, '<Õ#∞ a_»¤#∞— – J<Õq JǨÏO Ü≥ÚHõ¯ w`«Å∞ =∂„`«"Õ∞, Jq Ü«∞^ä•~å÷Å∞ HÍ=Ù.—— q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

148

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ˆH¡â’-kèHõ`«~°¿ãÎëêO J=ºHÍÎã¨HõÎKÕ`«™ê"£∞ I J=ºHÍÎ Ç≤Ï QÆu~°∞ÌóYO ^ÕǨÏ=kƒù~°"åѨº`Õ II

(w`« 12 : 5)

ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆ"Õ∞ D Ü«ÚQÆ^èŒ~°‡O - 'JǨÏO— q[Üü∞ (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): =∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞~°∞ '^Œ∞+¨ì JǨxfl— `«ºlOK«=∞x ÃãÅqKåÛ~°∞ QÆ^•! '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»— #<Õ JǨÏOÖ’ ^À+¨O Ug∞ ÖË^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞— – JO>Ë, <Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x ^•ã¨∞_»#∞, <Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x Éèí‰õΩÎ_»#∞ J<Õ ÉèÏ=# LO_®e. WO^Œ∞Ö’ ^À+¨O Ug∞ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxH˜ Jk ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk ‰õÄ_®. q[Üü∞: 㨈~#O_ç, '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»—#<Õ ÉèÏ=O QÆÅ =ºH˜Î HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞ U ~°∂ѨO ã¨O`«iOK«∞H˘O\Ï~Ú?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ü«∞^ä•~°÷OQÍ J\˜ì ÉèÏ=O Hõey`Õ P =ºH˜Î HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞ <å=∞=∂„`«"Õ∞. ÉèQí =Æ `åûH∆Í`å¯~°O ã≤kOú KåHõ P =ºH˜Î `«##∞ ÉèQí =Æ O`«∞x ^•ã¨∞_»∞ ÖËHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» QÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«∞‰õΩO\Ï_»∞† JѨC_»`«_»∞ Z=iH© Ǩx HõeyOK«_»∞. Ѩ~°∞ã¨"Õkx `åH˜ W#∞Ѩ HõuÎ |OQÍ~°OQÍ =∂iáÈ`«∞Ok. HõuÎ PHÍ~°O LO@∞Ok. HÍx Ǩx HõeyOK«^Œ∞. ''H˘|ƒi =∞@ì ZO_ç, ~åeáÈÜ«∂Hõ =∂#∞ÃÑ· QÆ∞~°∞ΠѨ_ç=ÙO@∞Ok. P QÆ∞~°∞Î#∞ |\˜ì =Ú#∞Ѩ٠WHõ¯_˘Hõ =∞@ì LO_Õ^Œx `≥eÜ«∞ =ã¨∞ÎOk. J^Õ suÖ’ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄Ok# =ºH˜Î JǨÏO PHÍ~°=∂„`«"Õ∞† J`«_ç HÍ=∂„HÀ^è•^Œ∞Å∞ K«∂Ѩ٠=∂„`«OQÍ<Õ q∞ye LO\Ï~Ú.

J`«_»∞ Ѩã≤ÉÏÅ∞_çÖÏ =∂~°`å_»∞. ã¨`«Î fi~°[ã¨Î"≥∂ QÆ∞}ÏŠѨ@¡ ÉÏÅ∞_çH˜ J#∞~°H˜Î LO_»^Œ∞. Ѩã≤ÉÏÅ∞_»∞ XHõ =ã¨∞Î=٠Ѩ@¡ ZO`« `«fii`«OQÍ J#∞~°H˜Î U~°Ê~°K«∞H˘O\Ï_À JO`« ã¨`«fi~°"Õ∞ ^•xѨ@¡ J<åã¨HõÎ`« á⁄O^Œ∞`å_»∞. J~Ú^Œ∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Ys^Œ∞ KÕ¿ã =„™êÎxH˜ |^Œ∞Å∞ J}Ï qÅ∞=KÕ¿ã ÉÁ=∞‡xzÛ J`«}˜‚ |∞[˚yOK«=K«∞Û. "≥Ú^Œ@ J`«_»∞ ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞O`À 'ÖË^Œ∞, ^•xfl W=fi<Õ W=fi#∞. <å HÀã¨O =∂ <å#fl H˘x `≥KåÛ_»∞— JO\Ï_»∞. Ñ≤Å¡"å_çH˜ JO^Œ~°∂ ã¨=∂#"Õ∞. =º‰õΩÎÅÖ’x `å~°`«=∂ºÅ QÆ∞iOz# ÉèÏ=# Ñ≤Å¡"å_çH˜ LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì J`«_çH˜ ‰õΩÅ qK«Hõ∆`« LO_»^Œ∞. Ñ≤Å¡"å_ç `«e¡ 'Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î h J#fl— Jx K≥a`Õ, P Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î Jã¨Ê $â◊√º_≥·<å 㨈~, D Ñ≤Å¡"å_»∞ J`«_ç`À HõÅã≤ XˆH HõOK«OÖ’ Éèí∞l™êÎ_»∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ ^Õfi+¨O JO>Ë Uq∞\’ Z~°∞QÆ_»∞† â◊√z, Jâ◊√z – g\˜ Z~°∞ˆH LO_»^Œ∞. =∞Åqã¨~°˚# KÕâßHõ KÕ`«∞Å∞ Hõ_»∞HÀ¯‰õΩO_® =KÕÛ™êÎ_»∞. ''ã¨=∂kè ã≤÷u á⁄Ok# `«~°∞"å`«‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞— ÖËHõ '<Õ#∞ Éèí‰õΩÎ_»#∞— J<Õ JǨxfl xÅ∞ѨÙH˘<Õ LO\Ï~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ '<Õ#∞— J<Õ K≥·`«<åºxfl LOK«∞H˘<Õ LO\Ï_»∞.

J`«_çÖÏ JO\Ï_»∞: 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞=Ùfi „ѨÉèí∞qfi, <Õ#∞ h ^•ã¨∞_»#∞† #∞=Ùfi ÉèíQÆ=O`«∞_çq, <Õ#∞ h Éèí‰õΩÎ_»#∞.— ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O ‰õÄ_® J`«_»ÖÏ ÉèÏq™êÎ_»∞. J`«_çÖ’x '<Õ#∞—

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

149

ѨÓiÎQÍ `˘ÅyáÈ^Œ∞. =∞m§, x~°O`«~°O W@∞=O\˜ '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ=##∞ JÉèíºã≤OKÕH˘nÌ ÉèíQÆ=Å¡aú KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. nx<Õ ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO JO\Ï~°∞. ''ÉèíH˜Î=∂~°æO J=ÅOaOz „|Ǩχ*Ï˝<åxfl‰õÄ_® ã¨=Úáêi˚OK« =K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JaèÅ+≤¿ãÎ, `«# Éèí‰õΩÎʼnõΩ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl‰õÄ_® „Ѩ™êk™êÎ_»∞.

HÍx Éèí‰õΩÎ_»∞ ™ê=∂#ºOQÍ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl WK«ÛùyOK«_»∞. '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞, #∞=Ùfi „ѨÉèí∞qfi—, '<Õ#∞ a_»¤#∞, #∞=Ùfi `«e¡q— – W@∞=O\˜ JǨÏOHÍ~åxfl Hõey LO_»\ÏxˆH JaèÅ+≤™êÎ_»∞.—— q[Üü∞: "Õ^•O`«qKå~°} KÕ¿ã"å~°∞ ‰õÄ_® z=~°‰õΩ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ∞`å~°∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, qKå~°} =∂~°æO ^•fi~å#∂ PÜ«∞##∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. nx<Õ *Ï˝#Ü≥∂QÆO JO\Ï~°∞. HÍx D =∂~°æO ZO`À Hõ+¨ìÉèíi`«"≥∞ÿ#k. ''h‰õΩ ã¨Ñ¨ÎÉèí∂q∞HõÅ QÆ∞iOz WO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ K≥áêÊ#∞ Hõ^•! =∞#ã¨∞û ã¨Ñ¨Î=∞Éèí∂q∞Hõ (ã¨Ç¨Ï„™ê~°O)#∞ KÕi#ѨC_»∞ ã¨=∂kè ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. '„|Ǩχ ã¨`«ºO – [QÆx‡^䌺— J<Õ `«`«Î fiO Ü«∞^ä•~°÷OQÍ É’^èŒÑ¨_ç`Õ P =ºH˜Î =∞#ã¨∞û ã¨=∂kèÖ’ =∞QÆfl=∞=Ù`«∞Ok. HÍx HõeÜ«ÚQÆOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« „áê}∞Å∞. JÖÏO@ѨC_»∞ '„|Ǩχ ã¨`«ºO – [QÆx‡^䌺— ÉèÏ=O á⁄ã¨QÆ@O ZÖÏ? ^ÕǨÏ|∞kú #tOK«‰õΩO_® W\˜ì ÉèÏ=O U~°Ê_»^Œ∞. '<Õ#∞ ^ÕǨÏO HÍ^Œ∞, =∞#ã¨∞û HÍ^Œ∞, K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎfiÅ∞ HÍ^Œ∞. <Õ#∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏʼnõΩ Jf`«∞_»#∞. ~ÀQÆâ’Hõ [~å =∞$`«∞º=ÙÅ∞ ##∞fl JO@=Ù.— HõeÜ«ÚQÆOÖ’ W@∞=O\˜ ÉèÏ"åÅ∞ [xOK«_»O ZO`À Hõ+¨ìO. ZO`«QÍ qKå~°} KÕã≤#ѨÊ\˜H© ^ÕǨ`«‡|∞kú U^À XHõ =¸Å#∞Oz `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. ~åq K≥@∞ì#∞ "≥Ú^ŒÅO\Ï #iH˜"Õã≤<å =∞~°∞<å_Õ "≥∂_»∞#∞Oz JO‰õΩiOK«_»O #∞=Ùfi QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

JÖψQ ^ÕǨ`«‡|∞kú ã¨=∞ã≤áÈ^Œ∞ ã¨∞=∂! Hõ#∞Hõ<Õ ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO D HõeÜ«ÚQÍxH˜ ã¨iÜ≥ÿ∞#k, ã¨∞QÆ=∞=¸ ‰õÄ_®. '' '<Õ#∞ K«ÔH¯~°QÍ =∂~° W+¨ìѨ_»#∞† K«ÔH¯~°#∞ u#\ÏxˆH W+¨ìѨ_»`å#∞.— '<Õ<Õ „|Ǩ‡xfl— Jx ѨÅ∞HÍÅ#fl WK«Ûù <å‰õΩ Z#fl_»∂ HõÅ∞QÆ<≥·<å HõÅ∞QÆ^Œ∞. <Õ#∞, '#∞=Ùfi ÉèíQÆ=O`«∞_»=Ù, <Õ#∞ h ^•ã¨∞_»#∞— JO\Ï#∞. XHõ Ѩ_»= Ô~O_»∞ ™ê÷<åÅ =∞^茺 u~°∞QÍ_»∞`«∂O_Õ@∞¡ =∞#ã¨∞û ѨOK«=∞, +¨+¨ª Éèí∂q∞HõÅ =∞^茺 u~°∞QÆ∂`«∂O_»@"Õ∞ =∞Ozk. P~°= Éèí∂q∞Hõ#∞ JkèQÆq∞Oz ã¨Ñ¨Î=∞ Éèí∂q∞HõÖ’ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O =∞#ã¨∞û#∞ xÅ∞Ѩ@O <åH˜+¨ìO ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞QÆ∞}ã¨OH©~°Î# KÕÜ«∞@"Õ∞ <å PHÍOHõ∆. ¿ã=º ¿ã=Hõ ÉèÏ=O <å‰õΩ #zÛOk. JÅÅ∞ QÆOQÍ#kH˜ K≥Ok#=O\Ï~°∞ HÍx Z=~°∂ QÆOQÍ#k JÅʼnõΩ K≥Ok#^Œx K≥ѨÊ~°∞. 'JǨÏO „|Ǩ‡ã≤‡— J<Õ ÉèÏ=# =∞Ozk HÍ^Œ∞. ^ÕǨ`«‡|∞kú <≥ÅH˘x LO_»QÍ '<Õ<Õ „|Ǩχ— =∞x ѨÅ∞Hõ@O ZO`À ǨxHõ~°O. J@∞=O\˜ =ºH˜Î P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ ѨÙ~ÀQÆq∞OK«ÖË_»∞† „Hõ=∞OQÍ J^èÀQÆu áêÅ=Ù`å_»∞. J@∞=O\˜ =ºH˜Î W`«~∞° Å<Õ HÍHõ `«##∞ ‰õÄ_® =OzOK«∞H˘O\Ï_»∞. `«# =∞<Àã≤÷ux QÆ∞iOz# J=QÍǨÏ# J`«_çH˜ LO_»^Œ∞.

150

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(Ô~O_»∞ ~°HÍÅ ÉèíH˜Î - L`«Î=∞ JkèHÍi - ÉèíQÆ=¢`åÊÑ≤ÎH˜ =∂~°æO) ''„Ѩu ~°Hõ"≥∞ÿ# ÉèíH©Î ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕÜ«∞^Œ∞. „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î ÖˉõΩO>Ë ÉèíQÆ=Å¡aú HõÅ∞QÆ^Œ∞. „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î<Õ ~åQÆÉèíH˜Î Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. „¿Ñ=∞, J#∞~åQÆO ÖˉõΩO_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ^Œ∞~°¡ÉèíO. ÉèíQÆ=O`«∞x „¿Ñq∞OK«@O <Õ~°fi‰õΩO_® PÜ«∞##∞ ™êH∆Í`«¯iOK«∞HÀ=@O Jã¨OÉèí=O. ''=∞~˘Hõ ~°Hõ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î LOk, nxx "≥·nèÉèíH˜Î (qkèqÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#k) JO\Ï~°∞. [ѨO, LѨ"å™êÅ∞, f~°÷Ü«∂„`«Å∞, x"Õ^Œ#`À ‰õÄ_ç# ÉèíQÆ=^•~å^èŒ# "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ѩ„H˜Ü«∞Åhfl D "≥·nèÉèíH˜ÎH˜ K≥O^Œ∞`å~Ú. g\˜x KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ, „Hõ=∞OQÍ ~åQÆÉèíH˜Î U~°Ê_»∞`«∞Ok. ~åQÆÉèíH˜Î [xOK«‰õΩO_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅ∞QÆ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ HõÅQÍe. q+¨Ü«∞|∞kú ѨÓiÎQÍ `˘ÅyáÈ~Ú, =∞#ã¨∞û #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√§ ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Œ ÅQÆfl"≥∞ÿ#ѨC_Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ‰õÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''HÍx H˘O^ŒiH˜ ~åQÆÉèíH˜Î ^•#O`«@ J^Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "åiÖ’ Jk ã¨fi`«óã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok. "åiÖ’ ÉÏźO#∞Op Jk <≥ÅH˘x LO@∞Ok. J@∞=O\˜ "å~°∞ Ѩã≤`«#OÖ’<Õ ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· qÅÑ≤™êÎ~°∞. J@∞=O\˜ ÉèíH˜Îx „ѨǨ¡^Œ∞xÖ’ K«∂_»=K«∞Û. QÍeHÀã¨O qã¨#Hõ„~° qã¨~°@O =O\˜k "≥·nèÉèíH˜Î. QÍe HÍ"åÅO>Ë qã¨#Hõ„~° J=ã¨~°O. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ [xOK«\ÏxH˜ [Ѩ, `«Ñ¨, LѨ"å™ê^Œ∞Å∞ J#∞+≤ªOKåe. HÍx =∞O^Œ=∂~°∞`«O gK« <å~°OaèOK«QÍ<Õ qã¨#Hõé]#∞ P=ŠѨ_»"Õ™êÎ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞, J#∞~°H˜Î ™êfiÉèÏqHõOQÍ [xOK«@O`À [Ѩ`á« ê^Œ∞Å∞ x„+¨¯q∞™êÎ~Ú. ǨÏi„¿Ñ=∞Ö’ L#‡`«`Î « Hõey`Õ, WHõ "≥n· è Hõ~‡° Å#∞ Z=~°∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~∞° ? ''ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆ#O`« =~°‰õΩ ÉèíH˜Î JѨiѨHõfiOQÍ LO@∞Ok. Jk ÃÑOá⁄Ok „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åflHõ ÉèíH˜Î ѨiѨHõfi=∞=Ù`«∞Ok. ''JѨiѨHõfi ÉèíH˜ÎQÆÅ =ºH˜Î P^蕺u‡Hõ „Ѩ=K«<åÅ∞, É’^èŒ#Å#∞ JO`«s¡#O KÕã¨∞HÀÖË_»∞† HÍx ѨiѨHõfi ÉèíH˜Î QÆÅ =ºH˜Î KÕã¨∞HÀQÆÅ_»∞. (ã≤Åfi~ü <≥·„>Ë\ò) ѨÓ`«QÆŠѶ¨ÅHõO g∞^Œ<Õ „ѨuaO|O âßâ◊fi`«OQÍ xÅ∞ã¨∞ÎOk. `«kfi~°∞^ŒúOQÍ =\˜ì QÍA g∞^Œ "≥~Úº „ѨuaOÉÏÅ∞ „ѨuѶ¨eOz<å 㨈~, "å\˜Ö’ XHõ¯\© âßâ◊fi`«OQÍ xezáÈ^Œ∞. =ã¨∞Î=Ù Hõ^ŒeáÈQÍ<Õ QÍA ѨÓ~°fiO =∂kiQÍ<Õ LO_çáÈ`«∞Ok. ÉèQí =Æ „`ÕÊ=∞ ÃÑOá⁄O^Œ‰Ωõ O>Ë Z=~°∂ P^蕺u‡Hõ É’^è#Œ Å#∞ JO`«s#¡ O KÕã∞¨ HÀÖË~∞° .—— q[Üü∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ ˆH=ÅO ÉèíH˜Î XHõ¯>Ë KåÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. ÉèíH˜Î ^•fi~å =∂„`«"Õ∞ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx P ÉèíH˜Î ѨiѨHõfi`« K≥Ok=ÙO_®e† JO>Ë „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î ÖËHõ ~åQÆÉèíH˜Î LO_®e. J@∞=O\˜ ÉèíH˜Î Hõey=ÙO_Õ =ºH˜Î `«e¡ a_»¤#∞ „¿Ñq∞OKÕ@∞¡, a_»¤ `«e¡x ÖËHõ ÉèÏ~°º Éèí~°Î#∞ „¿Ñq∞OKÕ@∞¡QÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞™êÎ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ J@∞=O\˜ „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î, J#∞|O^èŒO Hõey L#flѨC_»∞ ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å, |O^èŒ∞=ÙÅ, q∞„`«∞ŠѨ@¡ =∂Ü«∂Hõ~°¬} HõÅ∞QÆ^Œ∞. gi Ѩ@¡ ™ê#∞Éèí∂u =∂„`«O LO@∞Ok. J@∞=O\˜ =ºH˜ÎH˜ D ã¨O™ê~°O Ѩ~å~Ú ^Õâ◊OQÍ QÀK«iã¨∞ÎOk† ˆH=ÅO Hõ~°‡Éèí∂q∞QÍ `Àã¨∞ÎOk.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

151

WÅ∂¡"åH˜e „QÍ=∞OÖ’ LO_»QÍ L^ÀºQÍ~°÷O HõÅHõ`åΉõΩ =zÛ J^≥Ì WO\’¡ |ã¨KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ LO@∞Ok Wk. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ Hõey# ѨHõ∆OÖ’ XHõ =ºH˜Î ã¨O™ê~å#∞~°H˜Î, q+¨Ü«∞|∞kú J_»∞QÆO\Ï `˘ÅyáÈ`å~Ú. ''ÖËâ◊=∂„`«O q+¨Ü«∞|∞kú L<åfl‰õÄ_® ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HÍ^Œ∞. K≥=∞‡ye¡# JyæѨÙÅ¡Å#∞ "Õ~Ú=∂~°∞¡ wz<å "≥Å∞QÆ=Ù. XHõ QÆ∞@ì ѨÙÅ¡Å∞ =$^ä• J=Ù`å~Ú. q+¨Ü«∂ã¨HõÎ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û K≥=∞‡ye¡# JyæѨÙÅ¡ÖÏO\˜k. ''XHõ™êi ~å^èŒ `«# K≥Å∞Å`À ã¨~°fi=¸ `å#∞ – Hõ$+¨‚=∞Ü«∞OQÍ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl#x K≥Ñ≤ÊOk. JO^Œ∞‰õΩ P K≥Å∞Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: '"Õ∞O ZO^Œ∞‰õΩ J`«}˜‚ K«∂_»ÖˉõΩ<åflO? #∞=Ùfi „Éèí=∞Ö’ L<åfl"å?— '<Õ™êÎÖÏ¡~å! g∞~°∞ k=º„¿Ñ=∞ J<Õ HÍ@∞Hõ#∞ Hõà◊¡‰õΩ ~åK«∞H˘x K«∂¿ãÎ J`«}˜‚ K«∂_»QÆÅ~°∞— J#flk ~å^èŒ. (q[Üü∞`À) ''g∞ „|Ǩχã¨=∂[ w`«OÖ’ WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk: 'F „ѨÉèí∂! J#∞~åQÆ=ÚÖËHõ x<≥fl=~°∞ `≥Å∞ã¨∞Q˘#QÆÅ~°∞? Ü«∞[˝Ü«∂QÆ=ÚÅ∞ Z#fl~Ú<å KÕÜ«Ú^Œ∞~°∞ QÍHõ!— ''ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ W@∞=O\˜ J#∞~åQÆO, „¿Ñ=∞, ѨiѨHõfiÉèíH˜Î XHõ¯=∂~°∞ J#∞ÉèíqOz<å ÉèíQÆ=O`«∞_ç ™êHÍ~° x~åHÍ~° ™êH∆Í`å¯~åÅ∞ Ô~O_»∂ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.—— (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - PÜ«∞# Hõ$Ѩ ÖËx^Õ ™ê^茺O HÍ^Œ∞) q[Üü∞: ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O ZÖÏ Åaèã¨∞ÎOk? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ǨÏ$^ŒÜ«∞áê=#`«fiO ÖˉõΩO>Ë ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. HÍq∞h HÍOK«<åŠѨ@¡ J#∞~°H`Θ À =∞#ã¨∞û HõàO◊ Hõ"∞≥ ÿ L#flk. =∞\˜Kì Õ HõÑʨ |_»¤ ã¨∂kx JÜ«∞™ê¯O`«O PHõi¬OK«∞HÀÖË^∞Œ † =∞\˜ìx Hõ_çy"Õã≤# `«~°∞"å`« PHõi¬OK«∞‰õΩO@∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ =∞<À=∂e<åºxfl J„â◊√=ÙÅ`À Hõ_çy"Õã¨∞HÀ=K«∞Û. ѨâßÛ`åÎѨO`À 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! <ÕxHõ Z#fl_»∂ J@∞=O\˜ ѨxKÕÜ«∞#∞— JO@∂ J„â◊√^è•~°Å∞ ‰õΩiÑ≤¿ãÎ D =∞<À=∂e#ºO `˘ÅyáÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« JÜ«∞™ê¯O`« =∞<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨∂k J<Õ Éèí‰õΩÎx =∞#ã¨∞û#∞ PHõi¬OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. PÃÑ·# ã¨=∂kè ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O á⁄O^Œ∞`å_»∞. ''#∞=Ùfi "ÕÖÏk™ê~°∞¡ „Ѩܫ∞uflOz<å PÜ«∞# Hõ$Ѩ ÖËx^Õ ^Õxh ™êkèOK«ÖË=Ù. ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ ÖËx^Õ Z=~°∂ ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈OK«∞HÀÖË~°∞. ÉèíQÆ`«¯$Ѩ JO`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ ^Œ‰õΩ¯`«∞O^• Uq∞\˜?

JǨÏOHÍ~åxfl ã¨=¸ÅOQÍ `«ºlOKåe† '<Õ#∞ Hõ~#ΰ ∞— J<Õ ÉèÏ=O L#flO`«=~°‰Ωõ ÉèQí =Æ `åûH∆Í`å¯~°O HÍ^Œ∞. XHõ ‰õΩ@∞O|OÖ’ XHõ =ºH˜Î ã¨~°‰õΩÅ QÆk ÉÏ^茺`«#∞ =Ç≤ÏOKå_»#∞H˘O^•O† `«~°∞"å`« Z=Ô~·<å WO\˜ Ü«∞[=∂xx 'JÜ«∂º! g∞ ã¨~°‰õΩÅ QÆkÖ’#∞Oz U^≥·<å g∞ˆ~ ã¨fiÜ«∞OQÍ fã≤ W=fiQÆÅ~å?— Jx J_çy`Õ, Ü«∞[=∂x WÖÏ JO\Ï_»∞† 'ã¨~°∞‰õΩÅ QÆk =^ŒÌ Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î L<åfl_»∞ Hõ^•! JÖÏO@ѨC_»∞ <å‰õΩ JHõ¯_» Ѩx U=ÚOk?— `«#‰õΩ `å<Õ Hõ~°Î J#∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ™êH∆Í`«¯iOK«_»∞.

152

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''HÍx ÉèQí =Æ `«¯ $Ѩ =i¬Oz#ѨC_Õ ÉèQí =Æ O`«∞x ^Œ~≈° #=∞=Ù`«∞Ok. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ *Ï˝#ÉèÏ㨯~°∞_»∞.

PÜ«∞# #∞O_ç „Ñ¨ã¨iOz# XHõ¯ H˜~°}O *Ï˝#„ѨHÍâ◊O`À Ö’HÍxfl `Õ*’=∞Ü«∞O QÍqã¨∞ÎOk. PÜ«∞# k=º„ѨÉèí =¸ÅOQÍ<Õ =∞#O Ѩ~°ã¨Ê~°O K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åflO, qaè#fl ~°HÍÅ *Ï˝<åxfl ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩO@∞<åflO. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«# „ѨHÍâßxfl `«# =^Œ<å~°qO^ŒO Hˆ ã≤ „Ѩãi¨ Oz#ѨC_Õ =∞#O PÜ«∞#∞fl ^Œi≈OK«QÆÅO. ''~å„u"Õà◊ áÈbã¨∞ ™êÔ~˚O@∞ ÖÏO`«~°∞1 KÕ`« ѨÙK«∞ÛH˘x g^äŒ∞ÅÖ’ QÆã‘Î u~°∞QÆ∞`«∂O\Ï_»∞ Hõ^•! ^•x#∞O_ç =KÕÛ "≥Å∞`«∞~°∞`À ™ê~°˚O@∞ W`«~°∞Å =ÚMÏÅ∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞† W`«~°∞Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O K«∂ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ™ê~°˚O@∞ =ÚYO K«∂_®Å#∞H˘O>Ë 'JÜ«∂º! ÖÏO`«~°∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ g∞ =ÚYO ˆHã≤ „uѨÊO_ç† g∞ =ÚYO K«∂_»x=fiO_ç— JO@∂ J`«}˜‚ "Õ_»∞HÀ"åe.

J^Õ suÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ 'F „ѨÉèí∂! Hõ$áêà◊√"≥· h *Ï˝#„ѨHÍâßxfl XHõ¯™êi h =OHõ „Ѩã¨iOѨKÕ~Ú, h =ÚMÏ~°qO^•xfl JѨC_»∞ uÅH˜OK«QÆÅ∞QÆ∞`å#∞— JO@∂ „áêi÷OKåe. ''nѨOÖËx WÅ∞¡ ¿Ñ^ŒiHÍxfl ã¨∂zã¨∞OÎ k. HÍ|\˜ì ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ *Ï˝#náêxfl "≥eyOK«∞HÀ"åe.

XHõ áê@Ö’ WÖÏ „"åã≤=ÙOk. "≥eyOK«∞=Ú *Ï˝#nѨ=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ QÆ$ǨÏ=Ú# ^Œi≈OѨÙ=Ú „|Ǩχ=∞~Ú =^Œ<å~°qO^Œ=Ú#∞.—— q[Üü∞ `«#`À ‰õÄ_® B+¨^OŒè `≥K∞« Û‰õΩ<åfl_»∞† XHõ Éè‰í Ωõ xÎ J`«_Hç ˜ =∞Oz hà◊√¡ `≥zÛ~Ú=∞‡<åfl~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. PÜ«∞# Hõ~°∞}Ïã≤O^èŒ∞=Ù. Ѩ_»=Ö’<À, |O_çÖ’<À ÉÏ_»∞QÆ K≥e¡Oz q[Üü∞ ~åÖË_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«~°K«∂ P`«_çH˜ Hõ|∞~°∞ ѨOÑ≤ ~°=∞‡O\Ï~°∞. D™êi |Å~å"£∞#∞ JO^Œ∞HÔ · U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. |Å~å"£∞ |O_ç ÉÏ_»∞QÆ WKÕÛ™êÎ_∞» . „Ѩã∞¨ `Î O« |Å~å"£∞`À<Õ, q[Üü∞ =zÛ L<åfl_»∞. ™êÜ«∞O„`«O J~ÚOk. q[Üü∞, #=‰õΩ=∂~ü, q[Üü∞ q∞„`«∞Å∞ |Ö~åO Ѩ_»=Ö’ ZHͯ~°∞. |Ö~åO ÉÏQ∑|*Ï~üÖ’ `«# WO\˜ ã¨g∞ѨOÖ’ kQÍ_»∞. JѨC_»∞ K«O„^À^ŒÜ«∞O J~ÚOk. j`«HÍÅO HÍ=@O`À K«e "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`« =K«<åÅ#∞ <≥=∞~°∞"Õã¨∞‰õΩO@∂, PÜ«∞# P#O^Œ=∞Ü«∞=¸iÎx ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ xÅ∞ѨىõΩx, q[Üü∞, |Å~åO, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ WO\˜ =ÚYOѨ\Ïì~°∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ „áê}Hõ$+¨‚, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À ™È=∞"å~°O, [#=i 1, 1883

JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O L^ŒÜ«∞O Zxq∞k QÆO@Å∞. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÜ«∞ÅOÖ’x `«=∞ QÆkÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. JǨÏiflâ◊Å∂ ǨÏi„¿Ñ=∞Ö’, [QÆ[˚#x „¿Ñ=∞Ö’ =Úxy LO_çáÈÜ«∂~°∞ PÜ«∞#.

1. D ~°HõѨ٠ÖÏO`«~°∞‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ zg∞flÅ∞O\Ï~Ú. =¸_»∞ "≥·Ñ¨ÙÅ =∞ã≤ѨÓã≤# J^•ÌÅ∞, XHõ "≥·Ñ¨Ù ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# J^ŒÌO LO@∞Ok.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

153

<ÕÅ g∞^Œ KåѨ Ѩ~°z LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ KåѨg∞^Œ<Õ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. j`«HÍÅO HÍ=@O`À âßÅ∞= HõѨC‰õΩx L<åfl~°∞. „áê}Hõ$+¨‚, '=∞— PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ~åMÏÅ∂ L<åfl_»∞. Ǩ„*Ï QÆkH˜ "≥Å∞Ѩe PˆQflÜ«∞ =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎÅÖ’ ѨÅ∞=Ù~°∞ WѨC_»∞ '=∞—‰õΩ Ѩiz`«∞Öˇ·áÈÜ«∂~°∞. ^•^•Ñ¨Ù XHõ ã¨O=`«û~°OQÍ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£, |Å~å"£∞, '=∞—, ÉÏ|∞~å"£∞, ÖÏ@∂ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ `«~°K«∂ =ã¨∂Î áÈ`«∂ L<åfl~°∞. =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞, ˆH^•~ü „ѨÉèí$`«∞Å∞ U_®kH˜ ÃÑ·|_Õ =ã¨∂Î L<åfl~°∞.

S^Œ∞ <≥ÅÅ „H˜`«O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, q^•º™êQÆ~ü WO\˜H˜ "≥à◊¡@O [iyOk. Ô~O_»∞ <≥ÅʼnõΩ =Ú#∞¿Ñ q[Üü∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ ˆHâ◊=¿ã<£ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åi`À ã‘ì=∞~üÖ’ HõÅHõ`åÎ =~°‰õΩ "≥o¡=KåÛ~°∞. „áê}Hõ$+¨‚ =ÚM’áê^蕺Üü∞ HõÅHõ`åÎÖ’x âߺOѨىõÄ~ü „áêO`«OÖ’ =ã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. J`«_»∞ [<å~¸ „QÍ=∂xH˜ K≥Ok#"å_»∞. „ѨÉèí∞`«fi =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "ÕÅO "Õ¿ã JkèHÍiQÍ L#fl`« Ѩ^ŒqÖ’ L<åfl_»∞. "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏ~°º =Å# ã¨O`å#O HõÅ∞QÆ#O^Œ∞# P"≥∞ ã¨=∞‡u`À J`«_»∞ kfifÜ«∞ q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Ô~O_»= ÉèÏ~°º =Å# XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõeQÍ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ J`«_çH˜ Jq∞`« ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞#flq. J`«_»∞ ã¨∂÷ÅHÍÜ«Ú_»∞ HÍ=@O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«}˜‚ 'ÖÏ=Ù „ÉÏǨχ}∞_»∞— JO@∂ ã¨OÉ’kèOKÕ"å~°∞. J`«_»∞ ã¨[˚#∞_»∞. J`«_ç PǨfi#O "Õ∞~°‰õΩ ^•^•Ñ¨Ù `˘q∞‡k <≥ÅÅ „H˜`«O J`«_ç WO\˜H˜ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "≥àϧ~°∞. <å_»∞ „áê}Hõ$+¨‚ ‰õÄ~°Å∞, ѨѨC, fÑ≤ u#∞|O_®~åÅ`À K«Hõ¯x qO^Œ∞ KÕâß_»∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅHÀã¨O |∞@ìÖ’ lÖËcÅ∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ, PÜ«∞# „ѨHõ¯# ÃÑ\Ïì_»∞. XHõ lÖËc =ÚHõ¯#∞ uO@∂ PÜ«∞# „áê}Hõ$+¨‚ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åi`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''K«∂_»O_ç, <Õ#∞ [QÆ[˚#x <å=∂xfl 㨇iã¨∂Î LO\Ï#∞ Hõ^•! JO^Œ∞ˆH D u#∞|O_®~åÅhfl Åaèã¨∞Î<åfl~Ú. (#"åfi~°∞) HÍx P"≥∞ ™⁄~°, QÆ∞=∞‡_ç =O\˜ Ѷ¨ÖÏÅ x=fi^Œ∞. *Ï˝#O, q"ÕHõO, „¿Ñ=∞, "≥·~åQƺO "≥Ú^ŒÖˇ·# J=∞$`« Ѷ¨ÖÏÅ#∞ „Ѩ™êkã¨∞ÎOk ã¨∞=∂!—— WO`«Ö’ P~°∞ ÖËHõ U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ ÉÏÅ∞_˘Hõ_»∞ QÆkÖ’H˜ =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `å#∞ ÉÏÅ∞_Õ JÜ«∂º~°∞. XHõ Ñ≤Å¡"å_»∞ `«# =^ŒÌ#∞#fl fÑ≤Ѩ^•~å÷Å#∞ =∞~˘Hõ Ñ≤Å¡"å_»∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞ J`«_»∞ ÖÏQÆ∞H˘O\Ï_»<Õ ÉèíÜ«∞O`À "å\˜x ^•zÃÑ_»`å_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |∞@ìÖ’x lÖËcÅ∞ Hõ#|_»‰õΩO_® `«=∞ J~°KÕux "å\˜ÃÑ· =¸ã≤=ÙOKå~°∞. `«~°∞"å`« P |∞@ì#∞ „ѨHõ¯# ÃÑ\Ïì~°∞. „áê}Hõ$+¨‚ QÆ$ǨÏã¨∞÷ J~Ú#ѨÊ\˜H© "Õ^•O`åxfl J^茺ܫ∞#O KÕâß_»∞. '„|Ǩχã¨`«ºO [QÆx‡^䌺— '™È-ǨÏO— J<Õ "Õ^•O`« "åHͺÅ#∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∂ LO\Ï_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«_ç`À, 'HõeÜ«ÚQÆOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« „áê}∞Å∞. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ HÍ=Åã≤Ok <å~°nÜ«∞ ÉèíH˜ÎÜÕ∞— JO\Ï~°∞.

154

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ· J^Õ ã≤÷uÖ’ KåÖÏ¿ãѨ٠‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜ«∂~°∞.

PÜ«∞# â◊s~°OÖ’ Hõ^ŒeHõ ÖË^Œ∞† Hõà◊√¡ qáêÊi L<åfl~Ú, Ô~ѨÊÅ∞ "åÅ@O ÖË^Œ∞† TÑ≤i P_»∞`«∞#fl^À ÖË^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞x ã≤÷u Jk. KåÖÏ¿ãѨܫ∂ºHõ PÜ«∞# ÉèÏ~°OQÍ TÑ≤iÑ‘eÛ ÉÏǨϺã≤÷uÖ’H˜ =KåÛ~°∞.

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèÏ=ã≤÷u - ~°∂Ѩ^Œ~°≈<åÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ („áê}Hõ$+¨‚`À): <å [QÆ[˚#x x~åHÍiÜÕ∞ HÍ^Œ∞, P"≥∞ ™êHÍ~°=¸iΉõÄ_®.

P"≥∞ ~°∂áêÅ#∞ ^Œi≈OK«=K«∞Û. „¿Ñ=∞ÉèHí Θ ^•fi~å x~°∞Ѩ=∂#"≥∞#ÿ P"≥∞ ™œO^Œ~åºxfl uÅH˜OK«=K«∞Û.

[QÆ[˚#x `«# Éèí‰õΩÎʼnõΩ ѨÅ∞~°∂áêÅÖ’ ^Œ~°≈#O Wã¨∞ÎOk. P"≥∞#∞ x#fl <Õ#∞ ^Œi≈OKå#∞.

P"≥∞ HÍëêÜ«∂O|~åÅ∞ ^èŒiOz LOk† <å`À =∂\Ï¡_çOk‰õÄ_®. =∞~˘Hõ ~ÀA P"≥∞ Pˆ~à◊¡ =∞ǨÏ=∞‡nÜ«∞ ÉÏeHõ ~°∂ѨOÖ’ <å‰õΩ ^Œ~°≈#q∞zÛOk. <˘ã¨@ uÅHõ q∞_»∞H˘x, kQÆO|iÜ≥ÿ∞ L#flk. z#flÑ≤Å¡Å =∂ki QÆO`«∞Å∞ "Õã¨∂Î, ѨiǨ™êÖÏ_»∞`«∂ <å`À‰õÄ_® #_çzOk. (Q“~åOQÆ ^Œ~°≈#O - ~°u `«e¡ ~°∂ѨOÖ’ [QÆ[˚#x ^Œ~°≈#O) ''ǨÏ$^ŒÜü∞ WO\˜=^ŒÌ <å H˘Hõ™êi #Å¡ JOK«∞ ^èÀ=u ^èŒiOz# Q“~åOQÆ „ѨÉèí∞=Ù ^Œ~°≈#"≥∞ÿOk. ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ 'ÉèÏ"åÉèÏ"åʼnõΩ Jf`«∞_»∞— Jx ǨÏÅ^è•i K≥¿ÑÊ"å_»∞. <Õ#∞ J=∞‡‰õΩ nxfl QÆ∞iOz `≥eÊ, P"≥∞#∞ '`«b¡, h D k=º^Œ~°≈<åÅhfl „Éèí=∞ =∂„`åÖÏ?— Jx J_çQÍ#∞.

JѨC_»∞ J=∞‡ ~°u `«e¡ ~°∂ѨOÖ’ <å‰õΩ ^Œ~°≈#q∞zÛ '#∞=Ùfi ÉèÏ=ã≤÷uÖ’<Õ <≥ÅH˘x LO_»∞— J#flk. <Õ <å =∂@ ǨÏÅ^è•i`À K≥áêÊ#∞. ''XHÀ¯™êi P"≥∞ P^Õâßxfl =∞~°záÈ=@O`À WHõ¯@¡ áêÅÜÕ∞º"å}˜‚. XHõ™êi ÉèÏ=ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x LO_»#O^Œ∞# Ѩà◊√§ q~°QÆQ˘@∞ì‰õΩ<åfl#∞. JO^Œ∞KÕ`« ^≥·= J#∞[˝ ÖˉõΩ#flѨC_»∞ ÖËHõ „Ѩ`«ºHõ∆ J#∞Éèí∂u á⁄O^Œ‰õΩ#flѨC_»∞ <Õ#∞ J^Õ ÉèÏ=OÖ’ <≥ÅH˘x LO\Ï#∞. <Õ#∞ ÉèíH˜Î =∂~åæ<Õfl J#∞ã¨i™êÎ#∞. #∞"Õfi=∞O\Ï=Ù?—— „áê}Hõ$+¨‚: J=Ù#O_ô, x["Õ∞. (ÉèíH˜Î „áêâ◊ã¨ÎºO - â◊~°}ÏQÆu) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: nxfl QÆ∞iOz x#∞fl J_»QÆ=Åã≤# Ѩ<Õ=ÚOk? nx (<å) ֒ѨÖË XHõ =ºH˜Î L<åfl_»∞. J`«_Õ Jxfl Ѩ#∞Å∂ <å ^•fi~å KÕ~Úã¨∂Î L<åfl_»∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ ^≥·=ÉèÏ=O <åÖ’ <≥ÅH˘x=Ù#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÓlOѨ|_»x^Õ <å‰õΩ âßOu KÕ‰õĈ~k HÍ^Œ∞. ''<Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, P"≥∞ ^•xfl xÜ«∞O„uOKÕk. P"≥∞ KÕÜ«∞=∞#fl>Ë¡ <Õ#∞ KÕ™êÎ#∞, P"≥∞ ѨÅ∞Hõ=∞#fl>Ë¡ <Õ#∞ ѨÅ∞‰õΩ`å#∞. Éèí=™êQÆ~°OÖ’ `«# <å=`À <≥ÅH˘xLO_»=∞<åfl_»∞ ~åO„Ѩ™ê^Œ∞, áÈ@∞Ö’ ÃÑ·H˜ "≥à◊`å=Ù, áê@∞Ö’ „H˜O^Œ‰õΩ ‰õÄÅ|_»`å=Ù.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

155

''ÃÑ#∞QÍe gK«\ÏxH˜ =Ú#∞Ѩ٠gkäÖ’x P‰õΩ Ѩiã≤÷u =O\˜k Wk† QÍe gKÕ kâ◊#∞|\˜ì H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ D P‰õΩ =∞Oz „Ѩ^ÕâßʼnõΩ H˘@∞ìH˘xáÈ`«∞Ok, =∞iH˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÖÖ’ =ÚiH˜‰õÄѨOÖ’H˜ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok. '' '|OkáÈ@∞ ^˘OQÆÅ∞ – ™êÖˇ"å_»∞— Hõ^äŒÖ’ ™êÖˇ"å_»∞ J#fl@∞¡ – '~å=Úx WK«Ûù"Õ∞~°‰õΩ ^˘OQÆ`«#O [iyOk, ~å=Úx WKåÛù#∞™ê~°O áÈbã¨∞"å~°∞ ##∞fl |OkèOKå~°∞, ~å=Úx WK«Ûù=Å¡ ##∞fl q_çzÃÑ\Ïì~°∞.— ''ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ XHõ™êi ~å=Ú_ç`À WÖÏ J<åfl_»∞: 'F ~å=∂! â◊~°}ÏQÆ`«∞_»#∞. h áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ â◊√^ŒúÉèíH˜Î HõeˆQ@@∞¡ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞† h Éèí∞=#"≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞Ö’ Ѩ_çáȉõΩO_® ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞.— ''Kå=ã≤^ŒúOQÍ L#fl HõÑ¨Ê XHõ\ ˜ ~å=Ú_ç`À WÖÏ J#flk: 'F ~å=∂! áê=Ú "å`«|_»¤Ñ¨C_»∞ ~°Hõ∆}Ï~°÷O h HÀã¨O ˆHHõÅ∞ ÃÑ\Ïì#∞. HÍx „Ѩã¨∞Î`«O h qO\˜ "≥Ú# `«ye p~°|_ç K«zÛáÈ`«∞<åfl#∞.

Hõ#∞Hõ =∞ø#O ^•ÖÏÛ#∞.— ''q∞=∞‡efl K«∂ã¨∂Î#fl>Ë¡ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ W^Õ Hõà◊¡`À „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ^Œi≈OKÕ "å_çx. „Ѩã¨∞Î`«O <Õ#∞ ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ ^≥·=^Œ~°≈<åÅ#∞ HÍOK«∞`«∞<åfl#∞. ''ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O ÉÏÅ∞x ã¨fiÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J\˜ì ã≤÷uÖ’ P =ºH˜Î U =ã¨∞Î=Ù#∞ ^蕺x™êÎ_À ^•x <≥·*Ïxfl ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çk Ñ≤Å¡"å_ç ã¨fiÉèÏ=O. Ñ≤Å¡"å_»∞ ÉÁ=∞‡iÅ∞¡ Hõ\ ˜ì# `«~°∞"å`« ^•xfl ‰õÄeÛ "Õ™êÎ_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ QÍqã¨∂Î LO\Ï_»∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ U QÆ∞}ÏʼnõÄ =â◊√_»∞ HÍ_»∞† J>Ë¡ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® ã¨`«fi~°[ã¨Î"≥∂ QÆ∞}ÏʼnõΩ Jf`«∞_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ `«=∞Ö’ Ñ≤Å¡Å ã¨fiÉèÏ=O HõeÊOK«∞H˘<Õ xq∞`«ÎO Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞ J~Ú^Œ∞ ÖËHõ Ѩk=∞Ok Ñ≤Å¡Å#∞ `«=∞`À LOK«∞H˘O\Ï~°∞.—— QÆkÖ’ <ÕÅ g∞^Œ PQÆ~åÊ~å #∞O_ç =zÛ# W~°"≥· Ô~O_Õà◊¡ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ XHõ_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. J`«_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Ãã·QÆ`À „ѨHõ¯‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥o¡ `«# =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Å∞QÍ PÜ«∞#‰õΩ q#flqOKÕ"å_»∞. J`«_»∞ D =∞^èÕº N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =ã¨∞Î<åfl_»∞. <Õ_»∞ J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „ѨHõ¯<Õ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. (¢ã‘Î ÉèÏ=O : HÍ=∞ [Ü«∞O - xëê¯Ñ¨@ºO : ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ( P Ü«Ú=‰õΩ_ç`À): =∞~˘Hõi ã¨fiÉèÏ"åxfl P~ÀÑ≤OѨKÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å XHõ =ºH˜Î `«# ã¨fiÉèÏ"åxfl =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û. ѨÙ~°∞+¨µ_»∞, ¢ã‘Î ÉèÏ"åxfl P~ÀÑ≤OK«∞‰õΩx „Hõ=∞OQÍ HÍ=∂k â◊„`«∞=ÙÅ#∞ `˘ÅyOK«∞HÀ=K«∞Û. J`«_»∞ JK«ÛO ¢ã‘Î =∂kiQÍ<Õ „Ѩ=iΙêÎ_»∞. gkä <å@HÍÅÖ’ ¢ã‘Î áê„`«Å∞ ^èŒiOKÕ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ¢ã‘Î =∂kiQÍ<Õ =∂\Ï¡_»`å~°∞ ÖË^• ™êfl#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ ¢ã‘Î ÖÏQÍ<Õ Ñ¨O_»∞¡ `À=Ú‰õΩO\Ï~°∞. #∞=Ùfi =∞OQÆà◊"å~°O HÍx ÖËHõ â◊x"å~°O HÍx ~å. („áê}Hõ$+¨‚`À) ''„|ǨχO, â◊H˜Î Jaè#flO. #∞=Ùfi â◊H˜Îx JOwHõiOK«‰õΩO>Ë [QÆ`«∞Î Ü«∂=`«∞Î – <Õ#∞, #∞=Ùfi, WÅ∞¡, ‰õΩ@∞O|O – q∞^䌺 J~ÚáÈ`«∞Ok. P^•ºâ◊H˜Î L#flO^Œ∞#<Õ [QÆ`«∞ΉõΩ

156

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Jã≤Î`«fiO U~°Ê_»∞`«∞Ok. ^Œ∞~åæ^Õq „Ѩu=∞#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∂ÅO>Ë "≥Ú^Œ@ "≥^Œ∞~°∞ÉÁOQÆ∞ <˘Hõ^•xfl P^è•~°O KÕã¨∞H˘x XHõ K«„@O xi‡OKåe. D K«„@O ÖˉõΩO_® ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ^Œ∞~°æ „Ѩu=∞ `«Ü«∂~°∞ HÍ^Œ∞. ''q+¨Ü«∞|∞kúx `«ºlOK«x^Õ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«O HÍ^Œ∞, ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ÅaèOK«^Œ∞. q+¨Ü«∞|∞kú HÍ~°}OQÍ<Õ HõѨ@ ã¨fiÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. x+¨¯Ñ¨@ ã¨fiÉèÏq HÍ#O`«=~°‰õÄ Z=~°∂ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^ŒÖË~°∞.—— Sã‘ ÉèíH˜Î Hõ~À Ѷ¨∞\ò cè`«~ü, KèÀ_£ HõѨ@ K«`«∞~åD I ¿ã"å =O^Œ<å B~ü Jnè#`å "À, `À ã¨Ç¨Ï*ò q∞ÖË ~°Ñ¶¨Ú~åD II (ÉèÏ=O: HÍѨ@ºO, "≥∂ã¨HÍi`«#=ÚÅ#∞ =^Œe JO`«~°OQÍ# ÉèíH˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ† ¿ã=, P~å^èŒ#, ÔH·OHõ~åºÅ ^•fi~å ~°Ñ¶¨Úg~°∞x ã¨∞ÅÉèíOQÍ á⁄O^Œ=K«∞Û.) ''PѶ‘ã¨∞ÅÖ’ L^ÀºQÆO, "åºáê~°O "≥Ú^ŒÖˇ·# Ö∫H˜Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ·#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® ã¨`«º"åkQÍ<Õ LO_®e. D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ã¨`«ºã¨O^èŒ`« `«Ñ¨ã¨∞û „H˜OkH˜ =ã¨∞ÎOk.—— „áê}Hõ$+¨‚: J=Ù#O_ô. =∞Ǩx~åfi} `«O„`«Ö’ WÖÏ K≥ѨÊ|_ç LOk: Jã≤‡<£ ^茈~‡ =∞¿ÇÏt ™êº`ü ã¨`«º"ån l`ÕÕO„kÜ«∞ó I Ѩ~ÀѨHÍ~°x~°`À xifiHÍió ã¨^•â◊Ü«∞ó II (J~°÷O: F ^Õg! ã¨`«º"åkQÍ, l`ÕO„kÜ«Ú_çQÍ, Ѩ~ÀѨHÍiQÍ, xifiHÍiQÍ, ã¨^•â◊Ü«ÚxQÍ LO_»=∞x ^èŒ~°‡O xˆ~Ìtã¨∞Î#flk.)

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. D ÉèÏ"åÅ#∞ K«Hõ¯QÍ ri‚OK«∞HÀ"åe.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Ü«∞â’^• ÉèÏ=O - ã¨=∂kè N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ Pã‘#∞Öˇ·<å~°∞. áê~°=â◊º ÉèÏ=OÖ’ <≥ÅH˘x, ~åMÏÖò "≥·Ñ¨Ù K«∂âß~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ PÜ«∞#Ö’ `«=∞ Ü«Ú= t+¨µº_≥·# ~åMÏÖò Ѩ@¡ =∂`«$"å`«ûźO á⁄Oyá⁄~°eOk. PÜ«∞# JѨC_»∞ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’H˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ J"åÔH·¯, ã¨O„Éèí=∂â◊Û~åºÅ`À PÜ«∞# ˆHã≤ K«∂_»™êQÍ~°∞.

H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ áêH˜∆HõOQÍ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ~°∞: ''~åMÏÖò#∞ K«∂ã‘K∂« _»QÍ<Õ <åÖ’x P^蕺u‡Hõ`« ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏ LnÌÑ#¨ K≥O^Œ∞`ÀOk? ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ã¨g∞Ñ≤OKÕ H˘nÌ ÉèíQÆ=`ü "≥·Éèí"åÅ∞, =∞ǨÏ`«fiO QÍOK«@O `«yæáÈ`«∞Ok. ™ê^茉õΩ_»∞ "≥Ú^Œ\’¡ ^Œâ◊Éèí∞[1 Dâ◊fi~°=¸iÎx ^Œi≈™êÎ_»∞. P =¸iÎÖ’ qÉèí∂u J`«ºkèHõOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. PÃÑ·# kfiÉèí∞[=¸iÎ ^Œ~°≈#O J=Ù`«∞Ok. D =¸iÎÖ’ qaè#fl â◊„™ê΄™êÎÅ∞ ^èŒiOz# Ѩk KÕ`«∞Å∞ LO_»=Ù. `«~°∞"å`« ™ê^茉õΩ_»∞ QÀáêÅ=¸iÎx ^Œi≈™êÎ_»∞. D =¸iÎÖ’ Z@∞=O\˜ â◊H˜Î 1. ^Œ∞~åæ^Õq „Ѩu=∞#∞ ã¨∂zã¨∞ÎOk.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

157

=ºH©ÎHõ~°}Ï LO_»^Œ∞. ˆH=ÅO Ѩã≤ÉÏÅ∞x =¸iÎ. P `«~°∞"å`« W`«~° ^Œ~°≈<åÅ∞ QÍOK«∞`å_»∞.

J@∞ÃÑ·# ™ê^茉õΩ_»∞ *’ºux =∂„`«"Õ∞ ^Œi≈™êÎ_»∞. (ã¨=∂kè`À<Õ „|Ǩχ*Ï˝#O - qK«Hõ∆} qKå~°}Å `åºQÆO) ''ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O, ã¨=∂kèÖ’ ÉèíQÆ=`ü ã¨Oã¨~°æO á⁄O^•Hõ qK«Hõ∆}–qKå~°}Å∞ #t™êÎ~Ú. ZO`«HÍÅO =∞x+≤ qK«Hõ∆} qKå~°}Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞? D [QÆ`«∞Î#∞ <å<åq^è•Å∞QÍ K«∂¿ã=~°‰õΩ – <Õ#∞, #∞=Ùfi – Wq Z~°∞Hõ L#flO`« =~°ˆH qK«Hõ∆}, qKå~°}Å∞ KÕ™êÎ_»∞.

UHõ`åfixfl Ü«∞^ä•~°÷OQÍ „QÆÇ≤ÏOz# <å_»∞ J`«_»∞ JO`«~°∞‡Y∞_≥·, =∞ø#O áê\˜™êÎ_»∞. W\˜ì ã≤÷u á⁄Ok# =ºH˜ÎH˜ ™È^•Ç¨Ï~°} ¢`≥·eOQÆ™êfiq∞.1 ''„ÉÏǨχ} ã¨O`«~°Ê} [iˆQ@ѨC_»∞ #∞=Ùfi QÆ=∞xOK«ÖË^•? "≥Ú^Œ@ Q˘Ñ¨Ê QÆ_»a_» K≥ň~QÆ∞`«∞Ok. "åi á⁄@ìÅ∞ PǨ~°O`À xO_ÕH˘nÌ ~°}Q˘}^èŒfix `«QÆ∞æ=ÚYO Ѩ_»∞`«∞Ok. z=~°‰õΩ ÃÑ~°∞QÆ∞ =_ç¤Oz#ѨC_»∞ ÃÑ~°∞QÆ#flO A„~°∞H˘<Õ â◊|ÌO =∂„`«"Õ∞ q#=ã¨∞ÎOk. `«~°∞"å`« x„^•=ã¨÷ – ã¨=∂kè. QÆ_»a_» ã¨^Œ∞Ì=∞}∞QÆ∞`«∞Ok. ('=∞—, „áê}Hõ$+¨µ‚Å`À) ''J<Õ‰õΩÅ∞ „|Ǩχ*Ï˝#O QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»`å~°∞† HÍx "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ ã¨^• WÅ∞¡, Éèí=<åÅ∞, ^èŒ#O, ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ∞, WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J^èÀ q+¨Ü«∂Å`À<Õ xO_ç LO@q. =∂#∞º"≥∞O@∞2 áê^ŒO =^ŒÌ xÅ|_ç#O`«¿ãѨ٠QÆ∞„~åÅ∞, |à◊√§, ^˘~°Å∞, ^˘~°™ê#∞Å#∞ K«∂_»QÆÅ=Ù. HÍx =∂#∞º"≥∞O\ò ÃÑ·ÔHH˜¯ K«∂¿ãÎ J#O`«O =~°‰õÄ qã¨Îiã¨∂Î L#fl PHÍâßxfl, ã¨=Ú„^•xfl uÅH˜OK«QÆÅ=Ù. JѨC_»∞ #∞=Ùfi Éèí=<åÅ∞, |à◊√§, QÆ∞„~åÅ∞ ÖËHõ =∞#∞+¨µºÅ#∞ K«∂_»@OÖ’ P#O^ŒO á⁄O^ŒÖË=Ù. Jq p=∞ÖÏ¡QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ''„|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^ŒQÍ<Õ ã¨O™ê~å#∞~°H©Î, HÍq∞h HÍOK«<åÅѨ@¡ "åº"≥∂ǨÏ=¸ "≥Ú^ŒÖˇ·#q J^Œ$â◊º=∞=Ù`å~Ú. ã¨HõÅ "åOKè«Å‰õÄ `≥~°Ñ¨_»∞`«∞Ok. H˘Ü«∞º^Œ∞OQÆ =∞O_Õ@ѨC_»∞ z@Ѩ@ =∞<Õ â◊|ÌO =ã¨∞ÎOk. =∞O_»@O ѨÓ~°Î~Ú |∂_ç^Œ =∂„`«O q∞yÖÏHõ ZÖÏ\˜ â◊|Ì=¸ ~å^Œ∞.

J#∞~°H˜Î #tOK«QÍ<Õ P~å@=¸ J^Œ$â◊º=∞=Ù`«∞Ok. z=~°‰õΩ âßOu KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨g∞áêxH˜ áÈÜÕ∞H˘nÌ =∞iO`« âßOux á⁄O^Œ∞`å=Ù. âßOuó âßOuó âßOuó „ѨâßOuó. QÆOQÍ#kx ã¨g∞Ñ≤OKÕH˘nÌ JO`«QÍ ^•x K«Å¡^Œ<åxfl J#∞Éèíq™êÎ=Ù.

QÆOQÆÖ’ =Ú#Hõ"ÕâßHõ ѨÓiÎQÍ LѨâ◊=∞#O á⁄O^Œ∞`å=Ù. ''r=ÙÅ∞, [QÆ`«∞Î, K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎfiʼnõΩ Jã≤Î`«fiO ÉèíQÆ=O`«∞_ç LxH˜ KÕ`«<Õ. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `˘Åy¿ãÎ Un q∞QÆÅ^Œ∞. XHõ\ ˜ JOÔH `«~°∞"å`« ã¨∞<åflÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂ LO>Ë JOÔH qÅ∞= ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ áÈ`«∞Ok† HÍx P XHõ\ ˜ JOˆH ÖˉõΩO>Ë D ã¨∞<åflʼnõΩ qÅ∞=O@∂ Un LO_»^Œ∞.—— 1. HÍjÖ’ =ã≤Oz# ã¨∞„Ѩã≤^Œú ã¨<åflºã≤. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ gix XHõ™êi HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. DÜ«∞# =∞ø#„=`«O áê\˜OKå~°∞.

2. HõÅHõ`åÎÖ’x Z`≥ÎÂ# Hõ@ì_»O† XHõ ™ê‡~°Hõ zǨÏflO.

158

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

„áê}Hõ$+¨‚H˜ `≥Å∞Ѩ\ÏxH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ ã≤÷u<Õ Ñ¨~ÀHõ∆OQÍ K≥|∞`«∞<åfl~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ H˘#™êyOKå~°∞: ''„|Ǩχ*Ï˝#O á⁄Ok J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ã¨=∂kè ã≤÷u ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åflHõ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ 'q^•º <Õ#∞—#∞, 'ÉèíH˜Î <Õ#∞—#∞ P„â◊~ÚOz =∞#ã¨∞û#∞ kQÆ∞= ã≤÷uÖ’ xeÑ≤ LOK«∞`å~°∞. J^≥ÖÏQÆO>Ë – |*Ï~°∞ =¸ã≤"ÕâßHõ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ `«=∞ WKåÛù#∞™ê~°O JHõ¯_Õ Ñ¨Kå~°∞¡ KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. <å~°^•k =∞ǨÏ~°∞¬Å q+¨Ü«∞O W@∞=O\˜^Õ. "å~°∞ 'ÉèíH˜Î <Õ#∞—#∞ Ö’HÀѨ^Õâß~°÷O xÅ∞ѨÙH˘x L<åfl~°∞. J^Õ „ѨÜ≥∂[<åxÔH· â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ 'q^•º<Õ#∞—#∞ P„â◊~ÚOz L<åfl~°∞. ''q+¨Ü«∂#∞~°H˜Î *Ï_»=∂„`«OQÍ L<åfl‰õÄ_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ÅaèOK«^Œ∞. ^•~åxH˜ Juz#fl áÈQÆ∞ JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x L<åfl P ^•~åxfl ã¨∂k ɡ[˚OÖ’H˜ ZH˜¯OK«ÖË=Ú. ''ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄Ok# "åi HÍ=∞„HÀ^è•Å∞ <å=∞=∂„`åÖË. Jq HÍeáÈ~Ú# „`å_»∞ ÖÏO\˜q. Jk PHõ$uÖ’ `å_»∞ÖÏ HõxÑ≤Oz<å, LѶπ Jx T^ŒQÍ<Õ K≥ÖÏ¡K≥^ŒÔ~·áÈ`«∞Ok. ''=∞#ã¨∞û q+¨Ü«∂#∞~°H˜Î#∞O_ç q=ÚHõÎO HÍQÍ<Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. â◊√^Œú =∂#ã¨OÖ’ HÍ#=KÕÛ^ŒO`å ÉèíQÆ=^•fi}˜ÜÕ∞. â◊√^Œú =∂#ã¨O, â◊√^Œú |∞kú XHõ¯>ˆ â◊√^ŒúP`«‡‰õÄ_® J^Õ – ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«Ñ¨Ê Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#k Un LO_»^Œ∞ Hõ#∞Hõ. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄Ok`Õ ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å‰õΩ Jf`«OQÍ LO_»=K«∞Û.—— WÖÏ JO@∂ ã¨∞=∞^èŒ∞~° HõO~î°O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~å=∞„Ѩ™ê^£ w`«O áê_»™êQÍ~°∞: ~å"Õ =∞#™ê +≤HÍ~°∞ áÈ^Œ=Ú HÍmHõÅÊ „^Œ∞=∞O|∞#‰õΩ „áÈQÆ∞KÕÜ«Ú K≥@∞ì „H˜O^Œ#∞ <åÅ∞QÆ∞ ѨÙ~°∞ëê~°÷O|∞Å∞#∞.......

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~å^è• ÉèÏ=O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÖËz "≥o§ `«=∞ QÆkH˜ PˆQflÜ«∞ =¸ÅÖ’ L#fl =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. „áê}Hõ$+¨‚, `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞##∞ J#∞ã¨iOKå~°∞. Ǩ„*ωõÄ_® JHõ¯_» ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. „áê}Hõ$+¨‚`À #=Ùfi`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''Ǩ„*Ï `«‰õΩ¯"≥·# "å_® Uq∞\˜? WHõ¯_» (`«=∞#∞ L^ÕÌtã¨∂Î) ÃÑ^ŒÌ ^Œ~åæ#∞ K«∂âß~°O>Ë, z#fl ^Œ~åæ Ǩ„*ÏÜÕ∞ Hõ^•!—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨÅ∞‰õΩʼnõΩ JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞.

JѨC_»∞ #=‰õΩ=∂~ü =zÛ ^•fi~°O =^ÕÌ xÅ|_®¤_»∞. ÉèíHõÎ|$O^•xfl K«∂_»QÍ<Õ J`«_»∞ `«H}∆õ "Õ∞ "≥#‰õΩ¯ uiy "≥o§áÈÜ«∂_»∞. ''PǨ! =¸sÎÉqíè Oz# JǨÏOHÍ~°O!—— JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ "åºMϺxOKå~°∞. ^•^•Ñ¨Ù L^ŒÜ«∞O `˘q∞‡k#fl~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „áê}Hõ$+¨‚, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞Oz ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x "≥o§áÈÜ«∂_»∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

159

P `«~∞° "å`« XHõ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ `«O|∂~° g∞@∞`«∂ H˘xfl ÉèHí Θ w`åÅ∞ áê_®_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ P w`åÅ∞ qO@∂ LO_»QÍ QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎ_≥·# ˆH^•~ü Kè«@s˚ QÆkÖ’H˜ =KåÛ_»∞. J`«_»∞ `«# HÍ~åºÅÜ«∞ L_»∞ѨÙÅ∞ ^èŒiOz L<åfl_»∞. J`«_çk ÉèíH˜Î „áê^è•#º"≥∞ÿ# „Ѩ=$uΆ |$O^•=# QÀÑ≤HõÅ "≥·Yix WK«Ûùy™êÎ_»∞. ÉèíQÆ=`ü „Ѩã¨OQÆO J`«_ç HõO@ J„â◊√=ÙÅ∞ `≥Ñ≤Êã¨∞ÎOk. ˆH^•~ü#∞ K«∂_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ NHõ$+¨µ‚x |$O^•=# bÅÅ∞ ã¨∞Êù~°}‰õΩ =KåÛ~Ú. k=º„¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ· PÜ«∞# ÖËz xÅ|_ç ˆH^•~ü#∞ L^ÕÌtã¨∂Î áê_» <å~°OaèOKå~°∞: ã¨d <å‰õΩ K≥ѨÊ"Õ WHõ <≥O`« ^Œ∂~°"Õ∞ <å =Oj"≥∂ǨÏ#∞_»∞ #iÎOK«∞ P =#=Ú IIã¨II WKÀÛ\˜H˜ QÆ∂_» =zÛ KÕ~°∞K«∞#∞O_≥ P "≥∂ǨÏ#∞x "Õ∞#∞ ™œQÆO^èŒ ™œ~°Éèí=Ú IIã¨II HÍx <Õ Ñ¨ÓiÎQÍ QÍã≤e¡áÈ~Úux WHõ ™êQÆ^Õ HÍÅ∞ WHõ <≥O`« =∂„`«=Ú IIã¨II D áê@ áê_»∞`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Hõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ ~å^èŒ Hõ#|~°KÕ "≥·Yix `«=∞Ö’ P~ÀÑ≤OK«∞H˘x QÍ_è»ã¨=∂kè =∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. H˜`«Î<å~° |@ì¤ÃÑ· z„uOz# z`«Î~°∞=ÙÖÏ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ k"åº#O^Œ ÉÏëêÊÅ∞ K≥H˜¯à◊¡ #∞O_ç „ã¨qã¨∂Î LO_»QÍ JÖψQ xÅ|_ç L<åfl~°∞. ˆH^•~ü N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „"≥∂Å „"åÖÏ_»∞. PÜ«∞# áê^•Å#∞ ã¨Ê $tã¨∂Î WÖÏ ã¨∞ÎuOKå_»∞: ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ=∞Å =∞^èÕº xifiâı+¨O xsǨÏOI ǨÏiǨÏ~°qkè"Õ^ŒºO Ü≥∂yaè~åúº#QÆ=∞º"£∞II [##=∞~°} cèu„ÉèíOã≤ ã¨zÛ`«ûfi~°∂Ѩ"£∞ ã¨HõÅÉèí∞=#c[O „|ǨχK≥·`«#ºg∞_ÕII H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =KåÛ~°∞. ˆH^•~ü `«# ™⁄O`« T~°∞ J~Ú# Ǩeâ◊ǨÏ~ü #∞O_ç HõÅHõ`åÎÖ’x `«# HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ "≥à◊`å_»∞. ^•iÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O HÍm PÅÜ«∂xH˜ =KåÛ_»∞. HÍ¿ãѨ٠JHõ¯_» LO_ç ˆH^•~ü "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. =∞^蕺ǨÏflO JÜÕ∞ºã¨iH˜ HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ x"ÕkOz# „Ѩ™ê^•xfl ~åOÖÏÖò XHõ Ñ¨à‹¡OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀã¨O fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. `«=∞ QÆkÖ’ ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „Ѩ™ê^ŒO P~°yOKå~°∞. Ñ≤Å¡"å_ç =∂ki „Ѩu Ѩ^•~°÷O HÍã¨Î HÍã¨Î u<åfl~°∞. Éè’[<å#O`«~°O q„âßOuÔH· z#fl=∞OK«OÃÑ· Ѩ_»∞‰õΩ<åfl~°∞.

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO - qKå~°}, ÉèíH˜Î =∞^蕺ǨÏflO =¸_»∞ QÆO@ʼnõΩ H˘O^Œ~°∞ =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’H˜ =KåÛ~°∞. <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ „Ѩâ◊flÅ∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. JѨC_»∞ ~åMÏÖò, '=∞— ‰õÄ_® QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

160

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎ_»∞: JÜ«∂º, `«~°∞}ÀáêÜ«∞O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞#flq. XHõ\ ˜ qKå~°} =∂~°æO, Ô~O_»=k J#∞~åQÆO ÖËHõ ÉèíH˜Î=∂~°æO. qKå~°} =∂~°æO: ã¨^Œã¨kfiKå~°}† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨`«ºO, x`«º=ã¨∞Î=Ù. `«H˜¯#^ŒO`å Jã¨`«ºO, Jx`«ºO. SO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨`«ºO, WO„^Œ*ÏÅO q∞^䌺. qKå~°} JO>Ë W^Õ. ''q"ÕHõO, "≥·~åQƺO† D ã¨^Œã¨kfiKå~°}#∞ q"ÕHõO JO\Ï~°∞. "≥·~åQƺO JO>Ë ã¨O™ê~°OÖ’x =ã¨∞Î=ÙŠѨ@¡ q~°H˜Î <˘O^Œ@O. D "≥·~åQƺO ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ [xOK«^Œ∞ ã¨∞=∂! J#∞x`«ºO JÉèíºã≤OK«@O ^•fi~å<Õ Jk JÅ=_»∞`«∞Ok. „Ѩ^äŒ=∞OÖ’ HÍq∞hHÍOK«<åÅ#∞ =∂#ã≤HõOQÍ `« º lOKåe. P `« ~ ° ∞ "å`« , Éè í Q Æ = ^Õ K « Û ù ` À "å\˜ x =∂#ã≤ H õ O QÍ#∞, ÉÏǨ Ï ºOQÍ#∞ Ѩi`«ºlOK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· HõÅHõ`åÎ "åã¨∞Å#∞ ã¨=∞ã¨ÎO `«ºlOK«=∞x J_»QÆ@O J™ê^茺O. =∂#ã≤HõOQÍ "å\˜x `«ºlOK«=∞x K≥ѨÊ=K«∞Û. ''JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO ^•fi~å HÍq∞hHÍOK«<åŠѨ@¡ QÆÅ J#∞~°H˜Î `«ºlOK«#QÆ∞#∞. J^Õ ÉèíQÆ=næ`« K≥|∞`ÀOk. JÉèϺã¨Ü≥∂QÆO ^•fi~å =∞#ã¨∞ûÖ’ J™ê^è•~°} â◊H˜Î L^Œƒùqã¨∞ÎOk. JѨC_»∞ WO„kÜ«∂Å#∞ ã¨OÜ«∞=∞O KÕÜ«∞@O ã¨∞ÅÉèíO† HÍ=∞ „HÀ^è•^Œ∞Å#∞ xÜ«∞O„uOK«_»OÖ’ Hõ+¨ìO Ug∞ HõÅ∞QÆ^Œ∞. J@∞=O\˜ =ºH˜Î `åÉËÅ∞ÖÏ „Ѩ=iΙêÎ_»∞† `åÉËÅ∞ `«# J=Ü«∞"åÅ#∞ ֒ѨʼnõΩ =Ú_»∞K«∞H˘<åflHõ, "å\˜x "≥Å∞ѨeH˜ f¿ã „Ѩ㨈HÎ LO_»^Œ∞† Q˘_»¤e`À =ÚHõ¯Å∞QÍ #iH˜<å, ^•x J=Ü«∞"åÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ ~°Ñ≤ÊOK«ÖË=Ù.—— =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞ǨÏ~å*ò! g∞~°∞ Ô~O_»∞ =∂~åæÅ#∞ ã¨∂zOKå~°∞. Ô~O_»= =∂~°æO Uk? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J#∞~åQÆO ÖËHõ ÉèíH˜Î =∂~°æO† ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞. UHÍO`«OÖ’ QÀѨºOQÍ "庉õΩÅ =∞#ã¨∞¯_»"≥· ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å~°÷O XHõ™êi qÅÑ≤OK«∞. '^Œ~°≈#O W=Ùfi— Jx ѨÅ∞‰õΩ.

J=∂‡! âߺ=∂! Ü«∞x h "åiÎ`À P„HÀtOz# F =∞#™ê P"Õ^Œ#QÆx PQÆQÆÅ∞æ<å J=∞‡ âߺ=∞ h HõQÆ∞Ѩ_»‰õΩO_»....—— =∂~åfi_ô Éèí‰õΩÎ_»∞: JÜ«∂º! ™êHÍ~° ѨÓ[ JO>Ë J~°÷O Uq∞\˜? x~åHÍ~Àáêã¨# JO>Ë J~°÷O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: `«O„_ç KèåÜ«∂z„`åxfl K«∂_»QÍ<Õ `«O„_ç [˝Ñ≤ÎH˜ =™êÎ_»∞ Hõ^•! J^Õq^èŒOQÍ ^Õ=`å q„QÆǨxfl JiÛOz# =∞~°∞Hõ∆}OÖ’<Õ "åã¨Î="≥∞ÿ# ÉèíQÆ=O`«∞x LnÌѨ# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''™êHÍ~°~°∂ѨO ZÖÏ\˜^À `≥Å∞™ê? J#O`« [Å~åtÖ’ JѨC_»Ñ¨C_»∞ |∞_»QÆÅ∞ ÖËz#@∞¡ =∞ǨHÍâ◊O – z^•HÍâ◊OÖ’ qaè#fl ~°∂áêÅ∞ ÃÑ·H˜ ÖË=_»O HÍ#=ã¨∞ÎOk. J>Ë¡ J=`å~°O ‰õÄ_® XHÍ<˘Hõ ~°∂ѨO. J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µx bÅ P^•ºâ◊H˜Î P@ÜÕ∞ ã¨∞=∂!

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – q[Üü∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞

j

161

(áêO_ç`«ºO - <Õ<≥=ix? - <Õ<Õ h=Ù) ''ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO =Å# „ѨÜ≥∂[#O U=ÚOk? "庉õΩÅ =∞#ã¨∞¯_»"≥· qÅÑ≤¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ=K«∞Û. <å<å q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O U=ÚOk? ''PKå~°∞º_≥·# =ºˆHÎ J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å∞ Ziy LO_®e. Ѩ~°∞Å#∞ K«OѨ\ÏxH˜ HõuÎ, _®Å∞ HÍ=Åã≤ LO@∞Ok. HÍx `«##∞ `å#∞ K«OѨÙHÀ"åÅO>Ë XHõ ã¨∂k ÖË^• z~°∞HõuÎ =∂„`«O KåÅ∞. '' '<Õ#∞— J#flk Z=~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ z=~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ#∞Q˘O\Ï=Ù.

D '<Õ#∞— J<Õk Uq∞\˜? =∂Oã¨=∂, Z=ÚHõÖÏ, ~°HõÎ=∂, ÖËHõ =∞[˚Ü«∂? Jk =∞#™êû ÖËHõ |∞kúÜ«∂? WÖÏ qâı¡+≤OK«∞‰õΩO@∂ áÈ`Õ '<Õ#∞— J<Õk g\˜Ö’ Un HÍ^Œx #∞=Ùfi „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. nx<Õ '<Õu, <Õu— (Wk HÍ^Œ∞, Wk HÍ^Œ∞) q^è•#=∞O\Ï~°∞. P`«‡#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË=Ú, `åHõ#∂ÖË=Ú. Jk x~°∞æ}O, Láêkè~°Ç≤Ï`«O. ''HÍx ÉèHí =Θ ∂~°Oæ „Ñ¨HÍ~°O K«∂¿ãÎ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨Q∞Æ }∞_»∞. Éè‰í Ωõ xÎ H˜ Hõ$+¨µ_‚ ∞» z#‡Ü«∞âߺ=Ú_»∞, z#‡Ü«∞^è•=Ú_»∞† ã¨~°fiO z#‡Ü«∞O.—— `«~∞° "å`« =∂~åfi_ô Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã,≤ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x "≥o§áÈÜ«∂~°∞. (^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ã¨O^蕺~°u) ™êÜ«∞OHÍÅO J=Ù`«∂ LO_»QÍ QÆOQÍ#kx uÅH˜OKÕ xq∞`«ÎO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆk |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~°∞. PÜ«∞# QÆkÖ’ nѨO "≥eyOKå~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞OK«OÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ<å‡`« Ѩq„`«<å=∂xfl [Ñ≤ã¨∂Î, P"≥∞#∞ ^蕺xOK«™êQÍ~°∞. `«~°∞"å`« qq^èŒ PÅÜ«∂ÅÖ’ ™êÜ«∞OHÍŠǨ~°`«∞ e=fi™êQÍ~°∞. QÆOQÍf~°OÖ’#∞, ѨOK«=\˜Ö’#∞ L#fl Éèí‰õΩÎÅ∞ ^Œ∂~°O #∞Oz náê~å^èŒ# ã¨∞=∞^èŒ∞~° <å^•xfl q<åfl~°∞. P@∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°@O`À QÆOQÆ QÆÅQÆÅ ^èŒfix`À L`«Î~°O "≥·Ñ¨ÙQÍ „Ѩ=Ç≤ÏOK«™êyOk. ™êÜ«∞OHÍÅ náê~å^èŒ# QÆO@Å <å^ŒO QÍeÖ’ `ÕÅ∞`«∂ QÆOQÍ#k QÆÅQÆÅ ^èŒfi#∞ÅÖ’ q∞o`«"≥∞ÿ ã¨∞=∞^èŒ∞~°`«#∞ W#∞=∞_çOѨ KÕã≤Ok. P ~°=∞º"≥∞ÿ# "å`å=~°}OÖ’ „¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆkÖ’ Pã‘#∞Öˇ· L<åfl~°∞. ǨÏ$^ŒÜ«∞O P#O^Œ=∞Ü«∞"≥∞ÿOk! ã¨~°fi„`å P#O^Œ"Õ∞! j

jj

162

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

8 ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Pk"å~°O, Ѷ≤„|=i 18, 1883

JѨC_»∞ L^ŒÜ«∞O U_»∞ ÖËHõ Zxq∞k QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åÎ ã¨g∞ѨOÖ’QÆÅ ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂Ö’x QÀqO^Œ =ÚYs˚ WO\˜H˜ "ÕOKÕâß~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~å"£∞ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À áê@∞ QÀqO^Œ∞x W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞"å~°∞ ‰õÄ_® Ǩ[~°Ü«∂º~°∞. ã¨OH©~°Î# ™êQÆ∞`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèíH˜Î áê~°=â◊ºOÖ’ #ˆ~O„^•^Œ∞Å`À Hõeã≤ #$`«ºO KÕâß~°∞. (ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ "åã¨∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍ=â◊ºHõ`«) ã¨OH©~°Î<å#O`«~°O JO^Œ~°∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ѨÅ∞=Ù~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞.

JѨC_»Ñ¨C_»∞ PÜ«∞# ''ÉèíQÆ=O`«∞x =ÚO^Œ∞ „Ѩ}Ï=∞O K≥Ü«∞ºO_ç—— JO@∞<åfl~°∞. `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''ã¨~°fi„`å ÉèíQÆ=O`«∞_Õ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞.

HÍx H˘xflKÀ@¡, L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ™ê^èŒ∞=ÙÅÖ’ PÜ«∞# Jaè=ºH©ÎHõ~°} J`«ºkèHõOQÍ LO@∞Ok. ''^Œ∞+¨µìÅ∞‰õÄ_® L<åfl~°x g∞~°#=K«∞Û. Jk x["Õ∞, ѨÙÅ∞Å∞, ã≤OǨÅ∞ L#fl>Ë¡. JÖÏQÆx, 'ѨÙe <å~åÜ«∞}∞x— H“yeOK«∞HÀ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. ^•x#∞Oz "≥·^˘Åy, ^Œ∂~°O#∞Oz „Ѩ}Ï=∞O KÕ¿ãÎ KåÅ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, h\˜x fã¨∞HÀO_ç. H˘xfl ~°HÍÅ h~°∞ „`åQÆ\ÏxH˜, H˘xfl ѨÓ[‰õΩ, H˘xfl ™êfl<åxH˜, =∞i H˘xfl áê„`«Å∞ `À=ÚHÀ=\ÏxH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞<åfl~Ú.—— XHõ á⁄~°∞QÆ∞ =ºH˜Î: ™êfig∞! "Õ^•O`« ã≤^•úO`åÅ∞ Uq? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: "Õ^•O`«"å^Œ∞Å∞ '™È-ǨÏO—, '„|Ǩχ ã¨`«ºO, [QÆx‡^䌺— JO\Ï~°∞. '<Õ#∞— J<Õk‰õÄ_® q∞^äÕº. ˆH=ÅO „|Ǩχ"Õ∞ ã¨`«ºO. HÍx D '<Õ#∞— `˘ÅyáÈ^Œ∞. HÍ|\˜ì '<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^•ã¨∞_»#∞, PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞_»#∞, PÜ«∞# Éèí‰õΩÎ_»#∞— J<Õ ÉèÏ=O Hõey LO_»@O L`«Î=∞O. ''D HõeÜ«ÚQÍxH˜ ÉèíH˜Î =∂~°æ"Õ∞ „âı+¨ªO. ÉèíH˜Î ^•fi~å ‰õÄ_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ=K«∞Û. ^ÕǨÏ|∞kú <≥ÅH˘x L#flO`« HÍÅO q+¨Ü«∞|∞nú LO@∞Ok. â◊|Ì, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ѩ, ~°ã¨, QÆO^è•Å∞ – W=hfl q+¨Ü«∂Å∞. q+¨Ü«∞|∞kúx #tOѨKÕã¨∞HÀ=@O KåÖÏHõ+¨ìO. q+¨Ü«∞|∞kú <≥ÅH˘x L#flO`«=~°‰õΩ '™È-ǨÏO— ÉèÏ=O HõÅ∞QÆ^Œ∞. ''ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ q+¨Ü«∞|∞kú `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. HÍx ã¨O™ê~°∞Å∞ ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷ÅÖ’ q+¨Ü«∞zO`«#Ö’<Õ =Úxy LO\Ï~°∞. JO^Œ∞KÕ`« ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ `«y#k '^•™È-ǨÏO—.——

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

163

(áêáêÅ∞ - x"å~°}ÀáêÜ«∂Å∞) á⁄~°∞QÆ∞ =ºH˜Î: JÜ«∂º, "Õ∞O áêѨÙÅO. =∂ QÆu Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞} H©~°Î#Å∞ KÕ¿ãÎ ^ÕǨÏѨ٠áêáêÅhfl Zyi áÈ`å~Ú. ^ÕǨÏ=∞<Õ =$Hõ∆OÃÑ· áêáêÅ<Õ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ "åã¨O KÕ™êÎ~Ú. ÉèíQÆ=<åfl=∞ H©~°Î#, KÕ`«∞Å`À K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘@ì@O ÖÏO\˜k. KÕ`«∞Å`À K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘@ìQÍ<Õ K≥@¡ g∞k Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ZyiáÈÜÕ∞@∞¡, ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞} ã¨OH©~°Î#=∞<Õ K«Ñ¨Ê@¡‰õΩ áêáêÅhfl ѨÖÏÜ«∞#=∞=Ù`å~Ú. ''WOHÍ q#∞. "≥∞^ÿ •#OÖ’ `«qfi# ѨÙ+¨¯i}˜Ö’x h~°∞ ã¨∂~°º H˜~}° ÏÅ "Õ_qç ∞H˜ PqÔ~á· È`«∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ áêѨ=∞<Õ Ñ¨Ù+¨¯i}˜Ö’x h~°∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞} ã¨OH©~°Î#Å ^•fi~å ZO_çáÈ`«∞Ok. ''J#∞x`«ºO g∞~°∞ JÉèϺã¨O KÕÜ«∂e. P ~ÀA ã¨~°¯ãπÖ’ Jq∞`« "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∞#fl QÆ∞„~°O g∞^Œ XHõ POQÆ¡ =x`« XO\˜HÍeÃÑ· xÅ|_ç „Ñ¨^Œ~°≈# e=fi@O <Õ#∞ K«∂âß#∞. P H“â◊ÅO QÆ_çOѨ P"≥∞ ZO`«HÍÅO JÉèϺã¨O KÕã≤ LO@∞O^À Hõ^•! ''ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxÔH· Hõhã¨O XHõ¯™êÔ~·<å qÅÑ≤OK«∞. ''D Ô~O_Õ LáêÜ«∂Å∞ L#flq† JÉèϺã¨O, J#∞~åQÆO JO>Ë ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxÔH· "庉õΩÅ`«. (ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ Éèí‰õΩÎx QÍ#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè) `«~°∞"å`« "Õ∞_» g∞k QÆk =™ê~åÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À „Ѩ™ê^ŒO P~°yOKå~°∞.

JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O XO\˜ QÆO@ J~Ú=ÙO@∞Ok. qO^Œ∞ =Úyã‘=ÚyÜ«∞QÍ<Õ „H˜O^Œ „áêOQÆ}O #∞Oz XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ WÖÏ áê_» <å~°OaèOKå_»∞: "Õ∞Å∞HÀ =∂ Ü«∞=∞‡ "Õ∞Å∞HÀ F [#x "Õ∞Å∞HÀ"Õ `«e¡ "Õ∞Å∞HÀ =¸ÖÏ^è•~°K«„Hõ=∞O^≥O`« HÍÅ=Ú =Ú‰õΩoOz x^Œ∞iO`«∞ g=Ù II"Õ∞II t~°=∞O^Œ∞ t=Ù_»∞O_»∞ "Õ~Ú^Œà◊ Ѩ^Œ‡=Ú# KÕ~° <å`«x "ÕQÆÖˇ=Ú‡ QÀѨhÜ«∞"≥∞ÿ# h QÆ∂_è»HÍ~°º=Ú Ñ¶¨eHÍi QÍqOK«∞H˘#∞=Ú II"Õ∞II +¨@Û„Hõ ÉèË^Œ#=Ú ã¨`«fi~°=Ú KÕÜ«∞=Ú K≥·`«#º ~°ã¨~°∂Ѩ~åj ^Œ∂~°=ÚQÍ <å^Œ∞ ^Œ∞óYÉèÏ~°=Ú#∞ `˘ÅQÆOQÆ„^ÀÜ«∞ *Ëã‘ II"Õ∞II P áê@ q#@O`À<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. PÜ«∞# ^ÕǨÏO xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ áÈ~ÚOk† HõOK«OÖ’ L#fl K≥~Úº ã≤÷~°OQÍ JO^Œ∞Ö’<Õ LO_çáÈ~ÚOk. WHõ PÜ«∞# Ug∞ u#ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. KåÖÏ¿ãѨ\ ˜H˜ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û WO„kÜ«∞ [QÆ`«∞ÎÖ’H˜ áêH˜∆HõOQÍ ky~åQÍ<Õ

164

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''<Õ#∞ „H˜O^Œ‰õΩ áÈ`å#∞—— J<åfl~°∞. XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ ‰õÄ_®=ÙO_ç PÜ«∞##∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ „H˜OkH˜ fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞.

L^ŒÜ«∞O Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P#O^ŒOQÍ P_ç, áê_ç# KÀ@ "Õã≤# [OѨMÏ<å WѨC_»∂ J>Ë¡ L#flk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’<Õ L<åfl~°∞. QÍÜ«∞‰õΩx „ѨHõ¯# ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ JѨC_»∞ áê_»@O Páê_»∞. `«Hõ∆}"Õ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P QÍÜ«∞‰õΩx`À ZO`À q#„=∞OQÍ, ''JÜ«∂º, ^Õqx QÆ∞iOz# áê@#∞ =∞~˘Hõ™êi q#QÀ~°∞`«∞<åfl#∞—— J<åfl~°∞.

QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =∞m¡ áê_»™êQÍ_»∞: "Õ∞Å∞HÀ =∂ Ü«∞=∞‡ "Õ∞Å∞HÀ F [#x "Õ∞Å∞HÀ"Õ `«e¡ "Õ∞Å∞HÀ =¸ÖÏ^è•~°K«„Hõ=∞O^≥O`« HÍÅ=Ú.......... áê@#∞ q#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ ÉèÏ=Ѩ~°=â◊√Öˇ·<å~°∞.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ~åMÏÖò, ~å"£∞, x`«ºQÀáêÖò, KÒ^èŒs „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ѷ≤„|=i 25, 1883 =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ~åMÏÖò, ǨÏsâò, ÖÏ@∞, Ǩ„*Ï N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. HõÅHõ`åÎ#∞Oz ~å"£∞, ˆH^•~ü, x`«ºQÀáêÖò, '=∞— =KåÛ~°∞. KÒ^èŒs J<Õ =ºH©Î =zÛ L<åfl_»∞.

KÒ^èŒs ÉèÏ~°º W\©=ÖË =∞~°}˜OzOk. =∞#óâßOuÔH· J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OѨ `«~°K«∂ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∞Î<åfl_»∞. J`«_»∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ Ѩ\ÏìÅ∞ <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ã¨=Úáêi˚OKå_»∞, „ѨÉèí∞`Àfi^Àºy.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (~å"£∞ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À): ~åMÏÖò, #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£ x`«ºã≤^Œ∞úÅ HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å~°∞. [#‡`«ó g~°∞ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#º=O`«∞Å∞. P^蕺u‡Hõ „ѨHÍâßxfl W`«~°∞ʼnõΩ JOkOKÕ xq∞`«Î"Õ∞ g~°∞ ^ÕǨÏ^è•~°∞Öˇ·<å~°∞. '' 'Hõ$áê ã≤^Œ∞úÅ∞—QÍ ¿Ñ~À¯|_Õ =∞~˘Hõ `«~°QÆuH˜ K≥Ok# Éèí‰õΩÎÅ∞<åfl~°∞. g~°∞ L#fl`«™ê÷~ÚH˜ K≥Ok# "å~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ^≥·=Hõ$Ѩ giÃÑ· „Ѩã¨iOz ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O, *Ï˝#O giH˜ ã≤kÌ™êÎ~Ú. "Õ~Ú ã¨O=`«û~åÅ HÍÅOQÍ XHõ QÆk JO^èŒHÍ~°|O^èŒ∞~°"≥∞ÿ LO_ç, XHõ¯ nѨO "≥eyOK«QÍ<Õ, HÍã¨ÎHÍã¨ÎQÍ HÍHõ `«Hõ∆}"Õ∞ P "≥Å∞`«∞~°∞`À xO_çáÈ`«∞Ok Hõ^•! JÖÏO\˜ "åˆ~ D Hõ$áêã≤^Œ∞úÅ∞. ''ã¨O™ê~° rq`«O QÆ_ç¿Ñ =ºH˜Î P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ `«Ñ¨ÊHõ J#∞+≤ªOKåe† UHÍO`«OÖ’ "庉õΩÅ =∂#ã¨O`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OKåe. (KÒ^èŒs`À) áêO_ç`«ºO`À ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

165

á⁄O^ŒÖË=Ù. qKå~°} ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞? `≥Å∞ã¨∞HÀÖË~°∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒÑ¨^•‡Å Ѩ@¡ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅÔH· áê@∞Ѩ_»@"Õ∞ =∞Ozk. ÉèíQÆ=O`«∞x =∞Ç≤Ï=∞ JѨiq∞`«O. ^•xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O Z=i `«~°O? PÜ«∞# bÖÏqâı+¨ JO`«~å~å÷xfl Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞? (cè+¨µ‡x Hõhfl~°∞ - k=ºK«‰õ∆Ω=ÙÅ∞ - 'Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘—) ''™êH∆Í`«∂Î J+¨ì=ã¨∞=ÙÅÖ’ XHõ_»∞ cè+¨µ‡_»∞† HÍx J`«_»∞ ‰õÄ_® JOѨâ◊Ü«∞ºÃÑ· HõO@ h~°∞ ÃÑ\Ïì_»∞. 'ZO`« Pâ◊Û~°ºO! ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_Õ áêO_»=ÙÅ ã¨Ç¨ÏK«~°∞_≥·#ѨÊ\˜H© "åi HõëêìʼnõÄ, ^Œ∞óMÏxH© JO`Õ ÖˉõΩ#flk! J<åfl_»∞ cè+¨µ‡_»∞. ÉèíQÆ=b¡Å#∞ Z=~°∞ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞? ''H˘O^Œ~°∞ WÖÏ J#∞‰õΩO\Ï~°∞† '<Õ#∞ H˘O`« [Ѩ `«áêÅ∞ J#∞+≤ªOKå#∞† HÍ|\˜ì <Õ#∞ W`«~°∞Å g∞^Œ q[Ü«∂xfl ™êkèOKå#∞.— HÍx [Ü«∂Ѩ[Ü«∂Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç L#flq. QÆOQÍ#kÖ’ Ѩ_ç =∞~°}˜ã¨∞Î#fl XHõ "Õâ◊º z=i =~°‰õΩ K≥·`«#ºOÖ’1 LO_»@O <Õ#∞ K«∂âß#∞.—— KÒ^èŒs: ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈OK«@O ZÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D Hõà◊§`À K«∂_»ÖË=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ k=ºK«‰õ∆Ω=ÙÅ#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞† JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈OK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J~°∞˚#∞_çH˜ k=ºK«‰õ∆Ω=ÙÅ∞ „Ѩ™êkOz#O^Œ∞<Õ J`«_»∞ PÜ«∞# qâ◊fi~°∂áêxfl ã¨O^Œi≈OK« QÆeQÍ_»∞. ''g∞ Ѷ≤ÖÏã¨Ñ¶‘ ˆH=ÅO TǨ[x`«O. Jk `«~°¯O =∂„`«O KÕã¨∞ÎOk. P =∂~°æOÖ’ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒÖË~°∞.

(J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î - ~åQÆ ÉèíH˜Î) ''hÖ’ ~åQÆÉèíH˜Î L^Œ~ÚOz#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^Œ~°≈#O W=fiHõ ZÖÏ LO_»QÆÅ_»∞? `«# Éèí‰õΩÎÅ „¿Ñ=∞Ѩ@¡ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ZO`« =∞‰õΩ¯"À h‰õΩ `≥Å∞™ê? Ѩâ◊√„QÍã¨O, `≥ÅHõÑ≤O_ç q∞„â◊=∞O Ѩ@¡ P=Ù‰õΩ ZO`« =∞‰õΩ¯"À JO`«. P "Õ∞`«#∞ P=Ù QÆ|∞‰õΩ¯# ux"Õã¨∞ÎOk. ''ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ QÆŠѨiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î<Õ '~åQÆÉèíH˜Î— JO\Ï~°∞† D ÉèíH˜Î ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `«Ñ¨Ê U Ö∫H˜Hõ =ã¨∞Î=Ù#∂ HÍOH˜∆OK«^Œ∞. „ѨǨ¡^Œ∞xH˜ D ~åQÆÉèíH˜Î LO_Õk. ''#∞=Ùfi XHõ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ WO\˜H˜ „Ѩu ~ÀE "≥à◊`å=Ù J#∞‰õΩO^•O† HÍx J`«_ç #∞O_ç Ug∞ HÀ~°=Ù† J`«_çx ˆH=ÅO K«∂¿ã xq∞`«Î"Õ∞ #∞=Ùfi "≥àı§k. J`«_»∞ h ˆH^Œ<åfl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«É’`Õ, #∞=Ùfi WÖÏ JO\Ï=Ù: '=^ŒÌO_ô <å ˆHn J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. q∞=∞‡efl ˆH=ÅO K«∂ã≤áÈ^•=∞<Õ <Õ#∞ =ã¨∞Î<åfl#∞.— W@∞=O\˜^Õ J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î. g~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞™êÎ~°∞, JO`Õ HÍx PÜ«∞# #∞O_ç „Ñ¨uѶ¨ÅOQÍ Un HÀ~°@O LO_»^Œ∞.—— 1. QÆOQÆÖ’ Ѩ_ç ѨÓiÎ K≥·`«#ºO`À =∞~°}˜OK«_»O Q˘Ñ¨Ê P^蕺u‡Hõ Ü≥∂Qƺ`«‰õΩ, áê=# r=<åxH˜ QÆ∞iÎOѨÙQÍ Ñ¨iQÆ}˜OѨ|_»∞`«∞Ok.

166

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: =ÚH˜Î <˘ã¨QÆ "≥~°∞=QÍx (â◊√^ŒÌ) ÉèíH˜Î <˘ã¨QÆ "≥~°`«∞ <Õ#∞ ÉèíH˜Î <˘OkÜ«Ú#fl"å_»∞ Z#fl q∞#fl JO^ŒiHõ#fl =O^ŒhÜ«∞ _»O^Œ~°‰õΩ#∞ =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ [~ÚOK«∞ q#"≥ K«O„^•=m h=Ù „¿Ñ=∞ q+¨Ü«∞ "≥∞~°∞QÆ*Ë`«∞ =ÚH˜Î á⁄O^ŒQÆÅ"≥QÍx ÉèíH˜Î |_»Ü«∞ ^Œ∞~°¡ÉèíO|∞ XHõ¯ â◊√^ŒúÉèíH˜Î H˘~°ˆH |eH˜ HÍ=e "å_»#QÆ∞K«∞ ZO`À „H˜Ok áê`åà◊=Ú# J`«x WÅ∞¡ HÍK«∞K«∞O\˜ ^˘~°Hõ^≥O^Œ∞ â◊√^ŒúÉèíH˜Î |$O^•=#=Ú#O^≥QÍHõ QÀѨQÀÑ‘ HÍO`« ÖÁHõÔ~ ^•x =∞~°‡"≥∞~°∞QÆ∞ "å~°∞ XHõ¯ â◊√^ŒÌÉèíH˜Î H˘~°ÔH #O^Œ QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞#∞O\˜ `«O„_çÜ«∞#∞K«∞ J`«x ÉèÏ~° =ÚÅ#∞ t~°=ÚÃÑ·# "≥∂Ñ≤

j

II=ÚII

II=ÚII

II=ÚII

II=ÚII

II=ÚII

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨OÉèÏ+¨}#∞ H˘#™êyOKå~°∞: ''D "≥Ú`«ÎOÖ’x ™ê~åOâ◊O Uq∞@O>Ë – ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· f„= "庉õΩÅ`«#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe† q"ÕHõ "≥·~åQͺÅ#∞ JÅ=~°K«∞HÀ"åe.—— KÒ^èŒs: JÜ«∂º, QÆ∞~°∞=Ù ã¨Ç¨Ü«∞O ÖËx^Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù. â◊=™ê^èŒ# Ѩiã¨=∂Ñ≤ÎÖ’ W+¨ì^Õ=`å ^Œ~°≈#O JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ∞~°∞=Ù ^Œ~°≈# q∞zÛ, 'K«∂_»∞, W^Œ∞QÀ h W+¨ì^Õ=`«— JO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« W+¨ì^Õ=`«Ö’ QÆ∞~°∞=Ù qb#=∞=Ù`å_»∞. Z=~°∞ QÆ∞~°∞"À PÜ«∞<Õ W+¨ì^Õ=`« ‰õÄ_®. W+¨ì^Õ=`« =^ŒÌ‰õΩ KÕˆ~Û =∂~°æQÍq∞ÜÕ∞ QÆ∞~°∞=Ù. ¢ã‘ÎÅ∞ J#O`«∞_ç <À=ÚÅ∞ <ÀK«∞`å~°∞. HÍx ѨÓ[KÕ¿ã^Õ"≥∂ q+¨µ‚=Ù‰õΩ. JO>Ë, q+¨µ‚=ÙÖ’<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_ç J#O`« ~°∂áêÅ∞ <≥ÅH˘x L#flq.

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

167

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) (~å"£∞ `«k`«~°∞Å`À) ''U =¸iÎx "Õ∞O ^蕺xOKåe Jx ##∞fl J_çy`Õ <Õ xÖÏ JO\Ï#∞: 'h‰õΩ Jq∞`« W+¨ì"≥∞ÿ# =¸iÎÃÑ· h ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõiOK«∞† HÍx Jxfl ~°∂áêÅ∂ XˆH ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°∂áêÖË Jx HõzÛ`«OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ.— ''U =¸iÎѨ\Ï¡ ^Õfi+¨O =Ç≤ÏOK«‰õΩ. t=Ù_»∞, ǨÏi, HÍo – W=hfl XˆH =¸iÎ qaè#fl ~°∂áêÅ∞. g~°O^Œ~°∂ XHõ¯ˆ~ Jx „QÆÇ≤ÏOz# "å_Õ ^èŒ#ºrq. |Ü«∞\˜ Hõ`«_»∞ t=Éèí‰õΩÎ_»∞ =∞#ã¨∞ HÍoѨÓ[ ¿ãÜ«Ú <åůѨÅ∞¯ ǨÏi<å=∞=Ú (aè#fl~°∂ѨÙÖÁˆH „|Ǩχ) ''HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞ ÖËâ◊"≥∞ÿ<å ÖˉõΩO>Ë ^ÕǨÏO xÅ=^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« g∞=O\˜ "å~°∞ "å\˜x Hõx+¨ª Ѩi=∂}OÖ’H˜ `«yæOK«∞HÀ"åe.—— ˆH^•~ü =OHõ K«∂ã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''W`«_»∞ =∞Oz "å_»∞. x`åºxfl JOwHõi™êÎ_»∞, bÅ#∂ JOwHõi™êÎ_»∞. x~°∞æ} Ѩ~°„|Ǩ‡<Õfl HÍHõ J=`å~° bÅÅ #xfl\˜h JOwHõi™êÎ_»∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ_® J@∞=O\˜ XHõ J=`å~°=∞x ˆH^•~ü Jaè„áêÜ«∞O. (ã¨<åflºã≤ - ¢ã‘Î Éèí‰õΩÎÅ∞) x`«ºQÀáêÖò "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ''W`«_»∞ L#fl`« ÉèÏ=O`À <≥ÅH˘x L<åfl_»∞—— J<åfl~°∞. (x`«ºQÀáêÖò`À) ''JHõ¯_»‰õΩ `«~°K«∂ áÈ=^Œ∞Ì. ZѨC_À XHõ™êi "≥à◊√¡. P"≥∞ Éèí‰õΩÎ~åÖË HÍ=K«∞Û. HÍx P"≥∞ XHõ ¢ã‘Î ‰õÄ_®. Hõ#∞Hõ<Õ x#∞fl ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl#∞. ''ã¨<åflºã¨∞Å xÜ«∞=∂Å∞ KåÖÏ Hõiî#"≥∞ÿ#q. "å~°∞ ¢ã‘Î z`«Î~°=ÙˆHã≤‰õÄ_® K«∂_»~å^Œ∞.

HÍx D xÜ«∞=∞O ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ =iÎOK«^Œ∞. ™ê^茉õΩ_»∞ XHõ ¢ã‘Î`À – P"≥∞ Ѩ~°=∞ Éèí‰õΩÎ~åÖˇ·#ѨÊ\˜H© – ã¨Ç¨ÏK«~°ºO <≥~°Ñ¨~å^Œ∞. ã¨<åflºã≤ WO„kÜ«∂Å#∞ [~ÚOz#ѨÊ\˜H© D xÜ«∞=∂efl áê\˜ã¨∂Î ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ ™È^•Ç¨Ï~°}QÍ LO_®e. ''ã¨<åflºã≤ ã¨~°fiã¨OQÆ Ñ¨i`åºQÆO K«∂ã≤ Ö∫H˜‰õΩÅ∞ Ѩi`åºQÆO <Õ~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞† H͉õΩO>Ë "å~°∞ TaÖ’ =∞iO`«QÍ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ`å~°∞. ã¨<åflºã≤ [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù ã¨∞=∂!—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ ÖËz #_»=™êQÍ~°∞. '=∞—, „ѨǨ¡^Œ∞x z`«Î~°∞=Ù =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç ^•xfl K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞. „ѨǨ¡^Œ∞_ç J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥áêÊ~°∞ Hõ^•!

168

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À - ~åMÏÖòÃÑ· QÀáêÅ ÉèÏ=O â◊√„Hõ"å~°O, =∂~üÛ 9, 1883

L^ŒÜ«∞O ã¨∞=∂~°∞ Zxq∞k ÖËHõ `˘q∞‡k QÆO@Å "Õà◊ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ~åMÏÖò, '=∞—, =∞iH˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ`À Pã‘#∞Öˇ· L<åfl~°∞. P ~ÀA J=∂"å㨺.

J@∞=O\˜ ~ÀAÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ [QÆ<å‡`«$ LnÌѨ# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. PÜ«∞# Éèí‰õΩÎÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''ÉèíQÆ=O`«∞_Õ "åã¨Î=O, `«H˜¯#=hfl J"åã¨Î"åÅ∞. [QÆ[˚#x `«# =∞Ǩ=∂Ü«∞ ^•fi~å Ö’‰õΩÅ#∞ "≥∂ǨÏ=ÚQÆ∞úÅ#∞ KÕã≤Ok. =∂#=ÙÅ =OHõ K«∂_»O_ç. "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞ |^Œúr=ÙÖË. "å~°∞ Z<Àfl HõëêìÅ∞ J#∞ÉèíqOz#ѨÊ\˜H© HÍq∞hHÍOK«<åŠѨ@¡ J^Õ "≥∂A#∞ Hõey LO\Ï~°∞. XO>ˇ =Úà◊¡HõOѨ#∞ uO@∞Ok, ^•x <À\˜ #∞O_ç ~°HõÎO „Ѩ"åǨÏ"≥∞ÿ HÍ~°∞`«∞Ok. J~Ú#ѨÊ\˜H© =Úà◊¡HõOѨ#∞ u#@O Jk =∂#^Œ∞. „Ѩã¨= "Õ^Œ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ¢ã‘Î 'JÜ≥∂º! WHõ Éèí~°Î ^ŒiH˜ =∞m§ áÈ`Õ X@∞ì— JO@∞Ok. HÍx `«~°∞"å`« P"≥∞ ^•xfl =∞izáÈ`«∞Ok. ''WÖÏ K«∂_»O_ç. ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨O Z=~°∂ J<Õfi+≤OK«~°∞. [#∞Å∞ J<åã¨Ñ¨O_»∞#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì ^•x =Úà◊§ P‰õΩÅ#∞ uO\Ï~°∞.—— Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞=∞‡efl D ã¨O™ê~°OÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ kOáê_»∞? (xëê¯=∞Hõ~°‡ z`«Îâ◊√kú H˘~°ˆH) N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: ã¨O™ê~°O Hõ~‡° Hˆ „∆ `«O. Hõ~‡° Å ^•fi~å *Ï˝#O ã¨=Úáêi˚OK«=K«∞Û. KÕÜ∞« =Åã≤# Hõ~°‡Å, KÕÜ«∞~åx Hõ~°‡Å QÆ∞iOz QÆ∞~°∞=Ù LѨ^Õt™êÎ_»∞. JO`ÕQÍHõ xëê¯=∞Hõ~°‡ KÕÜ«∞=∞x QÆ∞~°∞=Ù t+¨µºÅ‰õΩ É’kè™êÎ_»∞. Hõ~°‡ X#iOKÕ H˘nÌ =∞<À=∂e#ºO #tã¨∞ÎOk. ã¨=∞~°∞÷_≥·# "≥·^Œ∞º_ç ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ B+¨^èŒO ѨÙK«∞Û‰õΩx ~ÀQÍxfl #Ü«∞OKÕã¨∞HÀ=@O ÖÏO\˜k Wk. ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#Å#∞ ã¨O™ê~°O #∞O_ç ZO^Œ∞‰õΩ q=Ú‰õΩÎÅ#∞ KÕÜ«∞‰õΩ<åfl_»∞? ~ÀQÆ x"å~°}Ï#O`«~°O PÜ«∞# =∞#Å#∞ q=Ú‰õΩÎÅ#∞ QÍq™êÎ_»∞. D HÍq∞hHÍOK«<åÅ#∞ J#∞ÉèíqOKåÅ#fl HÀÔ~¯ =^ŒeáÈ~Ú#ѨC_»∞ =∞#Å#∞ PÜ«∞# ã¨O™ê~°O#∞O_ç q=Ú‰õΩÎx KÕ™êÎ_»∞. XHõ™êi Pã¨∞Ѩ„uÖ’ ¿Ñ~°∞#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åflHõ P ã¨^Œ~°∞ =ºH˜Î JHõ¯_»#∞O_ç áêiáÈÖË_»∞. ~ÀQÆO #Ü«∞O HÍx^Õ J`«_»∞ "≥à◊§\ÏxH˜ _®Hõì~°∞ J#∞=∞u W=fi_»∞.—— D ~ÀAÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ü«∞â’^Œ=Öˇ "å`«ûź ÉèÏ=OÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl~°∞.

JO^Œ∞KÕ`« ~åMÏÖò#∞ `«=∞`Àáê@∞ LOK«∞H˘<åfl~°∞. a_»¤ `«e¡x ZÖÏ ÉèÏqã¨∞ÎO^À, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ ~åMÏÖò J^Õ ÉèÏ=OÖ’ L<åfl_»∞. `«e¡ X_çÖ’ áêÅ∞ „`åQÆ\ÏxH˜ Ѩã≤a_»¤ Ѩ_»∞H˘#fl@∞¡QÍ ~åMÏÖò, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å X_çÖ’ XkyáÈÜÕ∞"å_»∞.

(QÆOQÍ#kÖ’ áÈ@∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P ÉèÏ=OÖ’ ‰õÄ~°∞Û#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ QÆkÖ’H˜ =zÛ QÆOQÍ#kÖ’ áÈ@∞ =ã¨∞Î#fl^Œx K≥áêÊ_»∞. P =∂@ q#QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~åMÏÖò, '=∞—

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

169

`«k`«~°∞Å∞ ^•xfl K«∂_»\ÏxH˜ ѨOK«=\˜ ˆHã≤ Ѩ~°∞QÆ∞fâß~°∞. JѨC_»∞ L^ŒÜ«∞O Ѩk#fl~° QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. P áÈ@∞ „ѨÉèÏ=OÖ’ XHõ Ѩ_»= J@∂ W@∂ TQÆ∞`«∂ LO_»@O K«∂ã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''F, J@∞ K«∂_»∞! P Ѩ_»= ã≤÷u K«∂_»∞. ^•xH˜ UO [~°∞QÆ^Œx Pt™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. `«~°∞"å`« JO^Œ~°∂ ѨOK«=\˜Ö’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. #kÖ’ áÈ@∞ U~°Ê_»\ÏxH˜ HÍ~°}O q=iOK«=∞x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '=∞—#∞ J_çQÍ~°∞. '=∞— <ÕÅ g∞^Œ ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, Éèí∂q∞ ÉÁ=∞‡Å#∞ wz Éèí∂=∂ºHõ~°¬} â◊H˜Î, áê@∞ áÈ@∞, "≥Å∞¡=, J=∂"å㨺, áœ~°‚q∞, „QÆǨÏ}O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ QÆ∞iOz q=iOK«™êQÍ_»∞.

HÍ¿ãѨ٠'=∞— K≥|∞`«∞#flk q#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''WHõ PѨÙ! #∞=Ùfi q=iOKÕk <å‰õΩ J~°÷O HÍ=@O ÖË^Œ∞. <å `«Å u~°∞QÆ∞`ÀOk. ã¨∂k`À á⁄_»∞ã¨∂Î#fl@∞¡ LOk. 㨈~, WO`« ã¨∞^Œ∂~° q+¨Ü«∂Å∞ "åÔ~ÖÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞? ''z#fl`«#OÖ’ <Õ#∞ ÉÏQÍ ÉÁ=∞‡Å∞ wKÕ"å_çx† HÍx ZHͯÅ∞ fã¨∞H˘O>Ë<Õ `«Å uiyáÈÜÕ∞k. ÖˇHõ¯Å∞ "≥Ü«∞º@O <Õ~°∞ÛHÀÖËHõáÈÜ«∂#∞.—— WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ uiy =KåÛ~°∞. JHõ¯_» QÀ_»‰õΩ `«yeOz=Ù#fl Ü«∞â’^Œ z`«Î~°∞=Ù#∞ K«∂ã¨∂Î PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''D z`«Î~°∞=Ù ÉÏQÍÖË^Œ∞. Ü«∞â’^Œ ѨÙ+¨ÊÖÏqHõÖÏ LOk.—— (J^èŒ~ü ¿ã<£ „Ѩ^äŒ=∞^Œ~°≈#O - [O`«∞|e - JÇ≤ÏOã¨) =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. J^èŒ~ü, W`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ „Hõ=∞OQÍ =zÛ KÕ~å~°∞. J^èŒ~ü¿ã<£ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OѨ ~å=@O W^Õ "≥Ú^Œ\ ˜™êi.

P`«_ç WÅ∞¡ ɡ<≥\’ÖÏÖ’ LOk. J`«_»∞ _çѨӺ\© "Õ∞l¢¿ãì@∞. =Ü«∞ã¨∞û ^•^•Ñ¨Ù =ÚÃÑÊù Uà◊√§.

J^èŒ~ü (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): =∞Ǩâ◊Ü«∂, q∞=∞‡efl XHõ „Ѩâ◊fl J_»QÍÅx LOk. ^Õg „Ѩu=∞Å =ÚO^Œ∞ [O`«∞ |Å∞Å∞ W=fi@O ã¨|ÉË<å? Jk r=Ç≤ÏO㨠Hõ^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩ`ÕºHõ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ âߢ™êÎÅ∞ |ex qkèã¨∞Î<åfl~Ú. âߢ™êÎÅ∞ |ex qkèOz# HÍÖÏÅÖ’ |e W=fi_»O ^À+¨O HÍ^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J+¨ìq∞<å_»∞ "Õ∞Hõ#∞ |e W=fi@O ÖÏO\˜k. J~Ú`Õ Jxfl HÍÖÏÅÖ’#∂ ‰õÄ_»^Œ∞. „Ѩã¨∞Î`«O <å =∞#ã¨∞û L#fl ã≤÷uÖ’ <Õ#∞ |ex K«∂_»ÖË#∞. [QÆ[˚#xH˜ x"ÕkOz# =∂O㨠„Ѩ™ê^•xfl u#ÖË#∞. HÍ|\˜ì <å "Õe`À P „Ѩ™ê^•xfl `åH˜, "Õex <å `«Å‰õΩ `åH˜™êÎ#∞† ÖˉõΩO>Ë P"≥∞ <å Ѩ@¡ P„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. ''XHÍ<˘Hõ =∞#óã≤÷uÖ’ XHõ rq =∞~°}˜OK«@O Hõ#∞Hõ K«∂¿ãÎ, =∞~°}O ^ÕǨxˆH QÍx, P`«‡ [##=∞~°}ÏʼnõΩ Jf`«"≥∞ÿ#^Œ<Õ ÉèÏ=#`À ™êO`«fi#O K≥O^Œ∞`å#∞.

(J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O - JuQÍ qKå~°} ‰õÄ_»^Œ∞) ''JuQÍ qKå~°} KÕÜ«∞~å^Œ∞† [QÆ[˚#x áê^ŒÑ¨^•‡Å Ѩ@¡ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞ Hõey`Õ KåÅ∞. JuQÍ qKå~°} =∞#ã¨∞û#∞ QÆO^Œ~°QÀà◊OÖ’H˜ kOѨÙ`«∞Ok. =∞_»∞QÆ∞ LѨi`«ÅOÖ’x

170

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

h~°∞ „`åy`Õ, ã¨Êù\ ˜HõOÖÏ\˜ h~°∞ Åaèã¨∞ÎOk. KÕ`«∞Å`À Z‰õΩ¯= Ö’`«∞QÍ ‰õΩ^Œ∞ѨÙ`Õ |∞~°^Œ h~°∞ =ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì ÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«=∞x ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OK«O_ç. ''„^èŒ∞=Ù_çk ã¨HÍ=∞ ÉèíH˜Î. `«# `«O„_ç ~å[ºO á⁄O^ŒQÀi `«Ñ¨ã¨∞û KÕâß_»∞. HÍx „ѨǨ¡^Œ∞_çk xëê¯=∞, J¿ÇÏ`«∞Hõ ÉèíH˜Î.—— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, U q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒQÆÅO? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D q^èŒ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î ^•fi~å<Õ. HÍx PÜ«∞# =^ŒÌ QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨O`«OѨ\Ïìe. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ WÖÏ J_»QÍe: 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! <å‰õΩ ^Œ~°≈#O W=fi"å? ÖˉõΩO>Ë HõuÎ`À <å Q˘O`«∞ HÀã¨∞H˘O\Ï#∞.— nx<Õ `å=∞ã≤Hõ ÉèíH˜Î JO\Ï~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ^Œi≈OK«QÆÅ=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: `«Ñ¨ÊHõ ^Œi≈OK«=K«∞Û. ™êHÍ~°O, x~åHÍ~°O – Ô~O_çO\˜h ^Œi≈OK«=K«∞Û. ÉèíQÆ=O`«∞x ™êHÍ~°"≥∞ÿ# z#‡Ü«∞~°∂ѨO ^Œi≈OѨ=K«∞Û. =∂#= ~°∂ѨO ^•eÛ# ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ^Œi≈OK«∞HÀ=K«∞Û. J=`å~°=¸iÎx ^Œi≈OK«@O ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ^Œi≈Oz#>Ë¡ J=Ù`«∞Ok. „Ѩu Ü«ÚQÆOÖ’#∂ Éèí∂q∞ÃÑ· ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#=Ù_»∞QÍ J=`«iã¨∞Î<åfl_»∞ ã¨∞=∂!

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ ("Õ‰õΩ=*Ï=Ú<Õ Éèí‰õΩÎÅ`À) Pk"å~°O, =∂~üÛ 11, 1883

<Õ_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k#O. t+¨µºÅ∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞# [#‡k# "Õ_»∞HõÅ#∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞OÖ’x PÜ«∞# QÆkÖ’ [~°∞ѨÙHÀ^ŒÅKå~°∞. "Õ‰õΩ=*Ï=Ú#∞O_ç Éèí‰õΩÎÅ∞ „Ѩ"åǨÏOQÍ ~å™êQÍ~°∞. Éèí=`åi}© PÅÜ«∞OÖ’ L^ŒÜ«∞HÍŠǨ~°`«∞Å∞ =ÚyâßHõ #ǨÏ|`ü #∞Oz =∞^èŒ∞~° ã¨Ow`«O q#=zÛOk. Jk =ã¨O`« HÍÅO. K≥@∞¡, Å`«Å∞, "≥ÚHõ¯Å∞ #=Ѩš"åÅ`À, ѨÙ=ÙfiÅ`À â’aèÅ∞¡`«∞<åfl~Ú. QÍe PǨ¡^ŒHõ~°OQÍ g™ÈÎOk. D â◊√Éèík<å# Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ P#O^ŒO`À ѨÙÅH˜OzáÈÜ«∂~Ú. "Õ‰õΩ=<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ =zÛ# '=∞— JHõ¯_» Éèí=<å^ä£, ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£ q∞„`«∞_≥·# HÍmHõ$+¨‚ `«k`«~°∞Å∞ =zÛ LO_»@O K«∂âß_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z~°∞#=ÙfiÅ∞ zOkã¨∂Î `«∂~°∞Ê =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. JHõ¯_»‰õΩ =zÛ# '=∞— N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): #∞=Ùfi ~å=_»O <å‰õΩ ã¨O`À+¨O. (Éèí‰õΩÎÅ`À) Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O – D =¸_»∞ LO_»~å^Œ∞. <Õ_»∞ ZO`« =∞ǨÏ^•#O^Œ"≥∞ÿ# ~ÀA. HÍx ǨÏi<å=∞OÖ’ L#‡`«∞ÎÖˇ· áê_»∞`«∂, #$`«ºO KÕÜ«∞*ÏÅx =¸~°∞öʼnõΩ D P#O^ŒO LO_»^Œ∞. ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î# KÕÜ«∞\ÏxH˜ Å[˚, cèu ZO^Œ∞‰õΩ? T, WѨC_»∞ g∞~°∞ áê_»O_ç.

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

Éèí=<å^ä£, J`«_ç q∞„`«∞_»∞ HÍmHõ$+¨‚ Hõeã≤ WÖÏ áê_®~°∞: D ÉèÏ~°`« Éèí∞qÖ’# D áê=# ^Õâß# D ã¨O`À+¨ k<å# D â◊√Éèí ã¨=∞Ü«∂# h x[ ^èŒ~å‡xfl UHõOQÍ ZÅ∞ÔQuÎ "Õ∞=∞O`å Kå@∞@ÔH· F ^Õ"å! =∞=∞‡O`å XHõ¯\˜QÍ X#iOѨÙ=Ú IIDII =ã≤~ÚO`«∞=Ù h =O^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~°fiiÎqQÍ h <å=∞=Ú xOy <åÅ∞æ K≥~°QÆ∞Å#∞ "åºÑ≤OK«∞#∞ =∞~°Å =∞~°Å =∂~À‡QÆ∞#∞

IIDII

xã¨∞ÎÅ=∞ø h Ѷ¨∞#`«#∞ h Éèí‰õΩÎÅ∞ D<å_»∞ „ѨHõ\ ˜O`«∞~°∞ „Ѩã¨iO`«∞~°∞ ÉÏǨ@=Ú QÍqO`«∞~°∞

IIDII

F ^Õ"å "Õ∞ =∞ã¨Å∞ HÀ~°=Ú U ã¨OѨ^Œ#∞ q∞„`«∞Å#∞ „ѨMϺux U Pâ◊Ü«Ú =∂‰õΩ ÖË^Œ∞ h H˘~°ˆH h Éèí‰õΩÎÅ∞ Ѩ~°=â◊=∞ø ÉèíH˜Î`À_» "åáÈ=ÙK«∞#∞<åfl#∞ "åOzèOѨ~°∞ ^Õx<≥·#

IIDII

h áê^ŒÑ¨Ù h_»ÅÖ’ xtÛO`«QÆÜ«ÚO_»∞ =∂‰õΩ Kå"≥·<å QÆO_»"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞=Ú#fl^≥ Z#fl_≥·#

IIDII

171

172

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Hõ#∞Q˘O\˜q∞ J=∞$`«`«fiѨ٠"åÇ≤Ïx<Õ Hõ#∞Q˘O\˜q∞ [Ü«∞ [Ü«∞ [Ü«∞ [Ü«∞ ^Õ"å [Ü«∞ [Ü«∞ [Ü«∞ F ^Õ"å!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =Ú‰õΩo`« ǨϙêÎÅ`À áê@ PÅH˜ã¨∂Î=ÙO_»QÍ PÜ«∞# =∂#ã¨O U^À k=ºÖ’HõOÖ’ qǨÏiOzOk. ZO_ç# JyæѨÙÅ¡ =O\˜ PÜ«∞# =∞#ã¨∞ûÖ’ z~°∞ LnÌѨ# KåÅ∞, K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«=∞=Ù`«∞Ok. ™ê=∂#∞ºÅ =∞#ã¨∞û K≥=∞‡ye¡# JyæѨÙÅ¡ =O\˜k.

ZO`« wã≤<å =∞O_»^Œ∞. HÍ~°}O, "åi =∞#ã¨∞û ã¨O™ê~°OÖ’ =Úxy LO_»@"Õ∞. ("≥Ú^Œ@ ǨÏi<å=∞O - `«~°∞"å`Õ Ñ¨#∞Åhfl) KåÖÏ¿ãѨ٠PÜ«∞# ^蕺#OÖ’ b#"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ HÍmHõ$+¨‚, Éèí=<å^ä£`À QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨QÍ U^À K≥áêÊ~°∞. `«~°∞"å`« J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ÖËz xÅ|_®¤_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞. ''ZHõ¯_»‰õΩ "≥à◊√`«∞<åfl=Ù?—— Jx J_çQÍ~°∞. Éèí=<å^ä£: J`«_çH˜ H˘OK≥O Ѩx LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: UO Ѩx? Éèí=<å^ä£: J`«_»∞ ÉÏ~å#QÆ~ü HÍi‡Hõ ã¨Oã¨÷‰õΩ "≥à◊√`«∞<åfl_»∞. (HÍmHõ$+¨‚ "≥o§áÈÜ«∂_»∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J`«_ç #∞^Œ∞@ „"åã≤ÖË^Œ∞. <Õ_»∞ ǨÏi<å=∞O`À Ѩ~°=∂#O^ŒO „Ѩ=Ç≤ÏOK«#∞Ok. J`«_ç J^Œ$+¨ìO JO`Õ!

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Éèí‰õΩÎÅ`À L`«û=OÖ’ - ã¨<åflºã¨∞ʼnõΩ Hõiî# xÜ«∞=∂Å∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ P ~ÀA XO\’¡ HÍã¨Î #Å`«QÍ LOk† JO^Œ∞KÕ`« QÆOQÆÖ’ ™êfl#OKÕÜ«∞ "≥à◊§ÖË^Œ∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O Zxq∞k#fl~° ÖËHõ `˘q∞‡k QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ `«∂~°∞Ê# L#fl =™ê~åÖ’ H˘xfl aO^≥ÅÖ’ QÆOQÍ[ÅO fã¨∞‰õΩ=zÛ ÃÑ\Ïì~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™êfl#O KÕâß~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ JO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕâß~°∞. ™êfl#O KÕã¨∂Î#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''XHõ K≥O|∞h\˜x q_çQÍ ÃÑ@ìO_ç—— Jx J<åfl~°∞. z=~°QÍ P h\˜x `«ÅÃÑ· áÈã¨∞H˘<åfl~°∞.

PÜ«∞# P ~ÀA KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ L<åfl~°∞. XHõ K≥O|∞h\˜HõO>Ë Z‰õΩ¯= PÜ«∞# `«ÅÃÑ· áÈã¨∞HÀÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î# KÕã¨∂Î ™êfl<å#O`«~°O PÜ«∞# #∂`«# =¢™êÎÅ∞ ^èŒiOKå~°∞.

XHõi^ŒÌ~°∞ t+¨µºÅ∞ "≥O@~åQÍ „áêOQÆ}OÖ’x HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ P"≥∞ Ѩq„`«<å=∞O [Ñ≤ã¨∂Î "≥àϧ~°∞. „QÆ∞_»∞¡ á⁄kˆQ@ѨC_»∞ Ѩ‰õ∆ΩÅ ^Œ$‰õΩ¯Å#∞ áÈe# JO`«~°∞‡Y ^Œ$+≤ì PÜ«∞#k.

PÅÜ«∞OÖ’ „Ѩ"ÕtOz HÍm q„QÆǨÏO Z^Œ∞@ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ JiÛOKå~°∞. HÍx PÜ«∞# ZÖÏO\˜ âß„™êÎ#∞™ê~° xÜ«∞=∂=oh áê\˜OK«ÖË^Œ∞. `«~°∞"å`« q„QÆǨÏO áê^•Å =^ŒÌ ѨÙ=ÙfiÅ∞, K«O^Œ#O JiÊOz, `«~°∞"å`« "å\˜x `«=∞ `«ÅÃÑ· "Õã¨∞H˘<åfl~°∞. `«=∞^≥·#

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

173

„Ѩ`ÕºHõ suÖ’ ѨÓ[#∞ =ÚyOKåHõ, J=∞‡‰õΩ <≥·"Õ^ŒºOQÍ ã¨=∞iÊOz# ÖË`« H˘|ƒi HÍÜ«∞#∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ~°=∞‡x Éèí=<å^ä£`À K≥áêÊ~°∞. =∞m§ `«=∞ QÆkH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. '=∞—, Éèí=<å^ä£Å∞ PÜ«∞#`Àáê@∞ =KåÛ~°∞. Éèí=<å^ä£ KÕ`«∞Ö’¡ ÖË`« H˘|ƒiHÍÜ«∞ LOk. ^•iÖ’ ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O LOk. JHõ¯_»‰õΩ "≥o¡ ~å^èŒ, Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞. Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Å∞ L#flq. =∞#ã¨∞ûÖ’ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x ^蕺xOz, „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’H˜ ~åQÍ<Õ ~å"£∞, x`«ºQÀáêÖò, ˆH^•~ü Kè«@s˚ `«k`«~°∞Å∞ =zÛ LO_»@O K«∂âß~°∞. "å~°O`å N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞† PÜ«∞# ™ê^Œ~°OQÍ "åix Jaè#OkOKå~°∞. x`«ºQÀáêÖò#∞ ''WѨC_»∞ #∞=Ùfi U"≥∞ÿ<å uO\Ï"å?—— Jx „¿Ñ=∞QÍ J_çQÍ~°∞. J=Ù#<åfl_»∞ J`«_»∞. x`«ºQÀáêÖò W~°"≥· =¸_»∞ ÖËHõ W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ Uà◊§"å_»∞, Jq"åÇ≤Ï`«∞_»∞. J`«_çk Ñ≤Å¡"å_ç ã¨fiÉèÏ=O. J`«_ç =∞#ã¨∞û ã¨~°fi^• P^蕺u‡Hõ Ö’HõOÖ’ ã¨OK«iã¨∂Î LO@∞Ok. J`«_»∞ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ XO@iQÍ#∂, =∞iH˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ~å"£∞`À Hõeã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ã¨O^Œi≈OK« =ã¨∞ÎO\Ï_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«_ç áê~°=â◊º ã≤÷`«∞Å#∞ J=Ö’H˜Oz J`«_ç Ѩ@¡ J#∞~åQÆO ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. x`«ºQÀáêÖòk Ѩ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u Jx PÜ«∞# `«~°K«∂ K≥¿ÑÊ"å~°∞. x`«ºQÀáêÖò#∞ PÜ«∞# |$O^•=# QÀáêÅ∞xQÍ Ñ¨iQÆ}˜OKÕ"å~°∞. (x`«ºQÀáêÖò‰õΩ LѨ^Õâ◊O - ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ ¢ã‘Î ™êOQÆ`«º x¿+^èŒO) x`«ºQÀáêÖò u<åflHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆOQƉõΩ Jaè=ÚYOQÍ `«=∞ QÆkH˜ P#∞H˘x=Ù#fl J~°úK«O„^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅÖ’H˜ J`«}˜‚ fã¨∞‰õΩx "≥o§ J`«_ç`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. =ÚÃÑÊù XHõ¯ ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞¯~åÖˇ·# XHõ Q˘Ñ¨Ê Éèí‰õΩÎ~åÅ∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ J`«∞º#fl`« ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À `«~°K«∂ PÜ«∞##∞ ã¨O^Œi≈OKÕk. x`«ºQÀáêÖò P^蕺u‡Hõ ã≤÷ux K«∂ã≤ =ÚQÆ∞ú~åÖˇ·, J`«}˜‚ `«# ™⁄O`« ‰õΩ=∂~°∞xQÍ ÉèÏqOz, `«~°K«∂ J`«}˜‚ `«# WO\˜H˜ PǨfixOKÕk.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞(x`«ºQÀáêÖò`À): #∞=Ùfi JHõ¯_»‰Ωõ "≥à√◊ `«∞<åfl"å? x`«ºQÀáêÖò (Ñ≤Å¡"å_çÖÏ): J=Ù#∞, "≥à◊√`«∞<åfl#∞. P"≥∞ ##∞fl PǨfixã¨∞Î#flk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: F ™ê^èŒ∂, *Ï„QÆ`«Î! ZѨC_À XHõ¯™êi "≥à◊√§, HÍx `«~°K«∂ =∂„`«O HÍ^Œ∞† JÖÏ H͉õΩO>Ë h P^Œ~°≈O#∞O_ç kQÆ*ÏiáÈ`å=Ù. HÍq∞h HÍOK«<åÖË =∂Ü«∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ ¢ã‘ÎʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_ç rqOKåe. JO^Œ~°∂ ^•<À¡<Õ =ÚxyáÈ`å~°∞. „|Ǩ Ï ‡ q+¨ µ ‚ = ÙÅ∞ ‰õ Ä _® P 㨠∞ _ç Q Æ ∞ O_» O Ö’ =Úxy x`«ºQÀáêÖò H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂O\Ï~°∞.

174

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

D ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ x`«ºQÀáêÖò „â◊^ŒúQÍ q<åfl_»∞. '=∞— (`«#Ö’): ''ZO`« Pâ◊Û~°ºO! D Ü«Ú=‰õΩ_»∞ Ѩ~=° ∞ǨÏO㨠ã≤u÷ x ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«~°K«∂ P =∂>Ë J<åfl~°∞. ã¨=Ú#fl`« P^蕺u‡Hõ ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x L#flѨÊ\˜H© W`«_»∞ Ѩu`«∞_»ÜÕ∞º ã¨OÉèÏ=º`« LO^•? ™ê^èŒ∞=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ZO`«\ ˜ Hõ~îÀ~° xÜ«∞=∂Å∞ qkèOKå~°∞! ¢ã‘ÎÅ ™êOQÆ`«ºO`À ™ê^èŒ∞=Ù `«# P^Œ~°≈O#∞O_ç kQÆ*ÏiáÈ`å_»∞.

JO`«\ ˜ ã¨=Ú#fl`« P^Œ~å≈xfl áê\˜Oz K«∂Ѩ‰õΩO>Ë ™ê=∂#∞º_»∞ ZÖÏ L^ŒúiOѨ|_»`å_»∞?

P"≥∞ Ѩ~°=∞Éèí‰õΩÎ~åÖË J~Ú#ѨÊ\˜H© „Ѩ=∂^ŒO LO_»<Õ LOk. ''K≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∞=Ù `«# t+¨µº_≥·# z#fl ǨÏi^•ã¨∞#∞ JO`« Hõiî#OQÍ tH˜∆Oz#k ZO^Œ∞HÀ <å H˜Ñ¨C_»∞ J=QÆ`«"≥∞ÿOk. K≥·`«#∞ºÅ∞ x¿+kèOz#ѨÊ\˜H© z#fl ǨÏi^•ã¨∞ Éèí‰õΩÎ~åÖˇ·# XHõ q`«O`«∞=Ù`À =∂\Ï¡_®_»∞. HÍx ǨÏi^•ãπ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù Hõ^•! JO^Œ∞KÕ`« K≥·`«#∞ºÅ∞ J`«}‚˜ |Ç≤Ï+¨¯iOKå_»∞. ZO`«\ ˜ Hõ~Àî ~° tHõ!∆ ã¨<åflºã≤H˜ ZO`«\ ˜ Hõ~Àî ~° xÜ«∞=∂=o! N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ‰õΩ x`«ºQÀáêÖòÃÑ· ZO`«\ ˜ „¿Ñ=∞! Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ J`«_çH˜ Z@∞=O\˜ „Ѩ=∂^ŒO "å\˜Å∞¡`«∞O^À Jx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl~°∞.—— Éèí‰õΩÎÅ∞ k¢Qƃù=∞ K≥Ok ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. 'F ™ê^èŒ∂, *Ï„QÆ`«Î!— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L~°∞=Ú Liq∞#@∞¡ „Ѩu^èŒfixOKå~Ú.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ - ~å=∞<å=∞O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè `«~°∞"å`« Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ Dâß#ºO "≥·Ñ¨Ù# L#fl =™ê~åÖ’H˜ "≥àϧ~°∞. P Éèí‰õΩÎÅÖ’ "Õ^•O`«O J^茺ܫ∞#O KÕã≤# ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° x"åã≤Ü≥ÿ∞# XHõ QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ J`«_»∞, ˆH^•~ü`À 'FO— QÆ∞iOz K«iÛã¨∞Î<åfl_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ : J=`å~°"å^ŒO - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: ''D J<åǨÏ`« â◊|ÌO ֒ѨÖÏ |Ü«∞\Ï ã¨^• q#Ѩ_»∞`«∂ LO@∞Ok.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ˆH=ÅO â◊|ÌO qO>Ë =∂„`«O KåÅ^Œ∞. â◊ÉÏÌxfl ã¨∂zOKÕk U^À XHõ\ ˜ LO_ç f~åe. h ¿Ñ~°∞ =∂„`«O qO>Ë <å‰õΩ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ^Œ∞ Hõ^•! x#∞fl Hõàϧ~å K«∂ã≤#ѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ Hõ^• <å‰õΩ ѨÓiÎ P#O^ŒO HõeˆQk. Éèí‰õΩÎ_»∞: P J<åǨÏ`« â◊|Ì"Õ∞ „|ǨχO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ˆH^•~ü`À): F, WѨC_»∞ J~°÷"≥∞ÿO^•? W`«_çk |∞∞+¨µÅ =∞`«O. |∞∞+¨µÅ∞ N~å=Ú_ç`À XHõ™êi WÖÏ J<åfl~°∞: 'F ~å=∂! x#∞fl ^Œâ◊~°^äŒ#O^Œ#∞_çQÍ<Õ "Õ∞=Ú Z~°∞QÆ∞^Œ∞O. HÍx Éèí~°^•fi*Ïk =Ú#∞Å∞ x#∞fl J=`å~°=¸iÎQÍ Ñ¨Ól™êÎ~°∞. "Õ∞=Ú JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ „|Ǩϟ‡Ñ¨Åaú<Õ PHÍOH˜∆ã¨∞Î<åflO.— D =∂@Å∞ qx ~å=Ú_»∞ =∞O^ŒÇ¨ã¨OKÕã≤ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. ˆH^•~ü: P |∞∞+¨µÅ∞, N~å=Ú}˜‚ J=`å~°=¸iÎQÍ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ ZO`«\ ˜ Jq"Õ‰õΩÖ’ QÆ^•!

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

175

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (QÆOcè~°OQÍ): #∞qfiÖÏ =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì. `«=∞ Jaè~°∞p, „Ѩ=$fÎ |\˜ì [#∞Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ P~åkè™êÎ~°∞. XˆH KÕѨ#∞ `«e¡ qaè#fl s`«∞ÅÖ’ =O_»∞`«∞Ok, `«# Ñ≤Å¡Å ~°∞z, r~°‚â◊H˜Î "Õ∞~°‰õΩ. Ñ≤Å¡ÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ ѨÖÏ"£ KÕã¨∞ÎOk HÍx Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°∂ P =O@HÍxfl ri‚OK«∞HÀÖË~°∞. r~°‚â◊H˜Î `«‰õΩ¯=QÍ L#fl Ñ≤šʼnõΩ P"≥∞ ѨÙÅ∞ã¨∞ =O_çÃÑ_»∞`«∞Ok. Ñ≤Å¡ÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ KÕѨ "ÕѨÙ_»∞ ÖËHõ KÕѨÅ`À ѨK«Û_ç ~°∞zã¨∞ÎOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) Jk Jaè~°∞zÃÑ·# P^è•~°Ñ¨_ç# q+¨Ü«∞O. ''P |∞∞+¨µÅ∞ *Ï˝#=∂~åæxfl J#∞ã¨iOKå~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ „|Ǩ‡<Õfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ÉèíH˜Î=∂~åæxfl J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞ ÉèíH˜Î =∂^èŒ∞~åºxfl P™êfikOKåÅx =∂#= ~°∂ѨOÖ’x ÉèíQÆ=^Œ=`å~å<Õfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O =∞#ã¨∞ûÖ’x J*Ï˝<åO^èŒHÍ~°O Ѩ\ÏѨOK«Å=Ù`«∞Ok. N~å=Ú_»∞ ã¨ÉèíÖ’ „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ "≥~Úº ã¨∂~°∞ºÅ∞ XHõ¯™êˆ~ L^Œ~ÚOz# „ѨHÍâ◊O U~°Ê_ç#@∞¡ ѨÙ~å}ÏÅÖ’ „Ѩ™êÎqOK«|_çOk. JÖÏ J~Ú`Õ ã¨ÉèÏã¨^Œ∞Å∞ HÍe, |∂_ç^Œ HÍÖË^• Jx J_»QÆ=K«∞Û. JO^Œ∞‰õΩ ["å|∞– N~å=Úx `Õ[ã¨∞û [_» `Õ[ã¨∞û HÍ^Œ∞. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O HÍQÍ<Õ Hõ=∞ÖÏÅ∞ qHõã≤OKÕ suÖ’, ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ=∞ÖÏÅ∞ XHõ¯™êiQÍ qHõã≤OKå~Ú.—— Éèí‰õΩÎÅ =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç D =∂@Å∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∂ LO_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ÉèÏ=áê~°=â◊º`« <˘O^•~°∞. ÉÏǨϺ^Œ$+≤ìx =^ŒeÃÑ\˜ì PÜ«∞# =∞#ã¨∞û JO`«~°∞‡Y=∞~ÚOk. 'ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ=∞ÖÏÅ∞ qHõã≤OKå~Ú— Jx ѨÅ∞‰õΩ`«∂ LO_»QÍ<Õ PÜ«∞# „ѨQÍ_è» ã¨=∂kèÖ’H˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kèÖ’ LO_çáÈÜ«∂~°∞. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O á⁄Ok PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ=∞ÅO qHõã≤OzOk. z`«Î~°∞=ÙÖÏ xÅ|_ç L<åfl~°∞.J~Ú`Õ ÉÏǨϺ㨇 $u ÖË^Œ∞. =ÚYO k=º`Õ[ã¨∞û`À „ѨHÍt™ÈÎOk, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ z~°∞#=Ùfi`À qK«∞Û‰õΩx L<åfl~Ú. Éèí‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ xÅ|_ç L<åfl~°∞, H˘O^Œ~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. „¿Ñ=∞ ™ê„=∂@∞ì P J^Œ∞ƒù`« ~°∂áêxfl WO`«=~°‰õΩ HÍOK«x ã¨=∂kè ã≤÷ux JO^Œ~°∂ `«^ÕHõOQÍ K«∂_»™êQÍ~°∞.

KåÖÏ¿ãѨܫ∂ºHõ PÜ«∞# ÉÏǨϺ㨇 $uÖ’H˜ =KåÛ~°∞. ÉèÏ~°OQÍ TÑ≤i Ñ‘eÛ '~å"£∞, ~å"£∞— J#™êQÍ~°∞. PÜ«∞# JO@∞#fl „Ѩu =∂\Ï Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ J=∞$`«O ‰õΩiÑ≤™ÈÎOk. `«~°∞"å`« PÜ«∞# ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅO^Œ~°∂ PÜ«∞##∞ Ѩi"Õ+≤ìOz ‰õÄ~°∞Ûx, PÜ«∞<Õfl K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): [#™ê=∂#ºO ÉèíQÆ=^Œ=`å~°=¸iÎ ~åHõ#∞ QÆ∞iÎOK«*ÏÅ^Œ∞.

PÜ«∞# QÀѨºOQÍ =™êÎ_»∞. PO`«~°OyHõ t+¨µºÅ∞ U H˘kÌ=∞O^À PÜ«∞#∞fl QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

N~å=Ú_»∞ Ѩ~°„|Ǩχ=∞h, =∂#= ~°∂ѨOÖ’x ÉèíQÆ=^Œ=`å~°=¸iÎ Jh ˆH=ÅO Ѩ<≥flO_»∞ =∞Ok |∞∞+¨µÅ∞ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ~°∞. W`«~° |∞∞+¨µÅ∞, ~å=Ú_ç`À '~å=∂! ^Œâ◊~°^äŒ #O^Œ#∞_çQÍ<Õ #∞=Ùfi =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞— J<åfl~°∞.

176

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ „|Ǩ‡xfl „Ѩu XHõ¯~°∂ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ~å? x`«ºã≤÷ux á⁄O^•Hõ ÉèíQÆ=b¡Å#∞ J#∞ÉèíqOK«\ÏxH˜ bÅ ã≤÷uÖ’ Z=~°∞ <≥ÅH˘x L<åfl~À, J`«_»∞ =∂„`«"Õ∞ ѨiѨÓ~°‚ ÉèíH˜Îx á⁄Ok# "å_»∞. H©fi<£ (qHÀìiÜ«∂ =∞Ǩ~å}˜)x QÆ`«OÖ’ POˆQ¡Ü«ÚÅ ^Õâ◊O (WOQÆ¡O_»∞)Ö’ ã¨O^Œi≈Oz# =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ P"≥∞ q^è•<åÅ, HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ QÆ∞iOz =i‚OK«QÆÅ_»∞. J@∞=O@ѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ H©fi<£ QÆ∞iOz# J`«_ç =~°‚# HõzÛ`«OQÍ LO@∞Ok. Éèí~°^•fi*Ïk =Ú#∞Å∞ ~å=Úx ã¨∞Îuã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞: 'F ~å=∂! JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù #∞"Õfi. #∞=Ùfi =∂ Z^Œ∞@ =∂#=~°∂ѨOÖ’ J=`«iOKå=Ù. ã¨fiH©Ü«∞ Ü≥∂QÆ=∂Ü«∞#∞ P„â◊~ÚOz#O^Œ∞<Õ =∂#=Ù_çÖÏ =iÎã¨∞Î<åfl=Ù.— D =Ú#∞Å∞ N~å=Úx Ѩ~°=∞Éèí‰õΩÎÅ∞, ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ ѨiѨÓ~°‚ ÉèíH˜Î QÆÅ"å~°∞.——

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - ã¨=∂kèÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ D J=`å~°`«`åÎ fixfl q„Éèí=∞OQÍ qO@∞<åfl~°∞. UO Pâ◊Û~°ºO! "Õ^•Å∞ Z=ix JYO_» ã¨zÛ^•#O^ŒOQÍ ¿Ñ~˘¯O@∂<åflÜ≥∂, Z=ix J"åV͇#ã¨QÀK«~°∞_»x `≥Å∞ѨÙ`«∂#fl"À P Ѩ~=° ∞ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ =¸_»∞#fl~° =¸~°Å á⁄_»=Ù QÆÅ =∂#= ~°∂ѨOÖ’ =ã¨∞<Î åfl_»x N~å=∞Hõ$+¨µÖ‚ Ë K≥|∞`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ Jk Ü«∞^ä•~°÷"Õ∞ J~Ú LO_®e. ÖˉõΩO>Ë '~å"£∞ ~å"£∞— JO@∂ LK«Ûiã¨∂Î<Õ giH˜ ã¨=∂kè ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Õ! 'g~°∞ HõzÛ`«OQÍ, `«=∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞ Hõ=∞ÅOÖ’ N~å=Ú}˜‚ ^Œi≈OKå~°∞— Jx H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ÉèÏqOK«∞HÀ™êQÍ~°∞.

P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÀ#flQÆ~ü #∞O_ç H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞$^ŒOQÆ `åà◊"å~Ú^Œº ã¨"Õ∞`«OQÍ ã¨OH©~°Î# KÕã¨∂Î JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ~°∞. =∞<À"≥∂ǨÏ<£, #"åÜü∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ Dâß#ºOÖ’ L#fl =™ê~åÖ’H˜ "≥àÏ¡~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèíQÆ=`ü „¿Ñ=∂#O^Œ L#‡`«∞ÎÖˇ· "åi`Àáê@∞ ã¨OH©~°Î# KÕã¨∂Î #$`«ºO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. =∞^茺 =∞^茺֒ tÖÏq„QÆǨÏOÖÏ xÅ|_çáÈ~Ú ã¨=∂kèã≤÷uÖ’H˜ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. W@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ PÜ«∞# L#flѨC_»∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ÉèÏs =∞Öˇ¡Ñ¨ÓÅ =∂ÅÅ`À PÜ«∞# HõO~î°ã‘=∞#∞ JÅOHõiOKå~°∞. N K≥·`«#∞ºÖË „ѨQÍ_è» áê~°=â◊ºOÖ’ `«=∞ Z^Œ∞@ xÅ|_ç L#fl@∞¡ Éèí‰õΩÎʼnõΩ `ÀzOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ™êi JO`«~°∞‡Y ã≤÷uÖ’ LO\Ï~°∞. [_»OÖÏ, ã¨OѨÓ~°‚ ÉÏǨϺ㨇 $ux HÀÖ’Ê~Ú z`«Î~°∞=ÙÖÏ LO\Ï~°∞. H˘xfl "Õà◊Ö’¡ J~°úÉÏǨϺã≤÷uÖ’ – „¿Ñ=∞áê~°=â◊ºOÖ’ #$`«ºO KÕ™êÎ~°∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ N K≥·`«#∞ºÖÏ¡ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’† P ã≤÷uÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ ã¨OH©~°Î# KÕ™êÎ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ· ѨtÛ=∞kâ◊ˆHã≤ xÅ|_ç L<åfl~°∞. PÜ«∞# „H˜O^Œ Ѩ_çáȉõÄ_»^Œ<Õ `«ÅOѨÙ`À Éèí‰õΩÎÖ’¡ XHõ~°∞ PÜ«∞#∞fl Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. PÜ«∞# ^Œ$+≤ì `«^ÕHõ"≥∞ÿOk. HõO~î°O#∞Oz ѨÙ=ÙfiÅ=∂ÅÅ∞ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ LO_»QÍ, PÜ«∞# =ÚMÏ~°qO^ŒO ÉèíH˜Îáê~°=â◊ºOÖ’ „ѨHÍtã¨∂Î LO_»QÍ Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞$^ŒOQÆO `«k`«~° `åà◊"å~Ú^•ºÅ`À PÜ«∞# K«∞@∂ì H©~°Î#Å∞ áê_ç #$`«ºO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

177

Éèí‰õΩÎÅ∞ P P#O^Œ=¸iÎx KåÖÏ¿ãѨ٠K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# ã¨=∂kè #∞O_ç ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =KåÛ~°∞. JѨÊ\˜H˜ KåÖÏ „á⁄^Œ∞ÌáÈ~ÚOk. HÍ¿ãѨ\’¡ H©~°Î# =Úyã≤Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Éè’[# U~åÊ@¡Ö’ Éèí‰õΩÎÅ∞ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. `«~°∞"å`« XHõ „H˘`«Î Ñ‘`åO|~åxfl ^èŒiOz z#fl=∞OK«OÃÑ· ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. P#O^Œ=∞Ü«∞"≥∞ÿ#, „ѨHÍâ◊=O`«"≥∞ÿ# Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ ^ÀK«∞H˘<Õ P Ñ‘`åO|~°^è•iÜ≥ÿ∞# =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ Éèí‰õΩÎÅ∞ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞. ^Õ=`«Å∞ Ãã·`«O K«∂_» <ÀK«∞HÀx áê=#"≥∞ÿ# P ã¨∞O^Œ~°~°∂áêxfl ZO`«K«∂ã≤<å "åiH˜ `«xq f~°ÖË^Œ∞.

WOHÍ K«∂_®e, WOHÍ K«∂_®e, P ã¨∞O^Œ~°~°∂Ѩ ™êQÆ~°OÖ’ HõiyáÈ"åÅ<Õ "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ PHÍOH˜∆OKå~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éè’[<åxH˜ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∂ PÜ«∞#`À P#O^ŒOQÍ „Ѩ™ê^ŒO u<åfl~°∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO QÀ™êfiq∞`À ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞OÃÑ· „Ѩã¨OQÆO Éè’[<å#O`«~°O PÜ«∞# z#fl=∞OK«OÃÑ· q„â◊q∞OKå~°∞. QÆkÖ’ [#O Z‰õΩ¯=Ü«∂º~°∞. ÉÜ«∞\˜ =™ê~åÅÖ’#∂ [#O xO_çáÈÜ«∂~°∞. QÆkÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx `«^ÕHõOQÍ PÜ«∞<Õfl K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. ˆH^•~ü, ã¨∞ˆ~âò, ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£, ysO„^Œ, ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ JHõ¯_Õ L<åfl~°∞. ~åMÏÖò `«O„_ô L<åfl~°∞. "≥·+¨‚= QÀ™êfiq∞ XHõ~°∞ P QÆkÖ’ Pã‘#∞_≥· L<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P`«}˜‚ K«∂ã≤ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. QÀ™êfiq∞x K«∂¿ãÎ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«Å=Oz #=∞㨯i™êÎ~°∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°O‰õÄ_® KÕ™êÎ~°∞. (<å=∞ [Ѩ"Õ∞ HÍ^Œ∞, „ѨQÍ_è» „¿Ñ=∞ ‰õÄ_® LO_®e - J*Ïq∞à◊√_»∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk, g∞~°∞ U=∞O\Ï~°∞? =∂~°æO Uq∞\˜?

QÀ™êfiq∞: JÜ«∂º ÉèíQÆ=<åfl=∞ [ѨO`À<Õ Jhfl [~°∞QÆ∞`å~Ú. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ÉèíQÆ=<åfl=∞ [ѨO =∞Ç≤Ï=∞#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ#flk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. <å=∂xH˜ =∞Ç≤Ï=∞ LOk. Jk x["Õ∞. HÍx „ѨQÍ_軄¿Ñ=∞ ÖˉõΩO_® UO „ѨÜ≥∂[#O? ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O Ѩi`«Ñ≤OK«_»O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. XHõ „ѨHõ¯ <å=∞[ѨO [~°∞QÆ∞`ÀOk, =∞#™Èû HÍq∞hHÍOK«<åÅÖ’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`ÀOk. nx=Å¡ UO X~°∞QÆ∞`«∞Ok? `ÕÅ∞ ÖË^• =∞O„_»QÆ|ƒ HÍ@∞"Õã≤#ѨC_»∞ ˆH=ÅO =∞O„`«O LK«Ûi¿ãÎ =∂„`«O „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞. P=Ù ¿Ñ_»#∞ =∞O@ɡ\ ˜ì, HÍ@∞"Õã≤# KÀ@ P á⁄QÆ#∞ Ѩ\Ïìe.

QÀ™êfiq∞: JÖÏO@ѨC_»∞ J*Ïq∞à◊√x L^ŒO`«O QÆ∞iOz g∞ˆ~=∞O\Ï~°∞? J`«_∞» =∞ǨáêÑ≤† J`«_»∞ KÕÜ«∞x áêѨO JO@∂ Un ÖË^Œ∞. =∞~°} â◊Ü«∞ºÃÑ· `«# ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ '<å~åÜ«∞}Ï— Jx Ñ≤Å∞ã¨∂Î ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∂xfl LK«ÛiOKå_»∞. JO`«=∂„`«O KÕ`«<Õ J`«_»∞ `«iOK«ÖË^•?

178

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: |Ǩïâß J*Ïq∞à◊√_»∞ QÆ`« [#‡ÅÖ’ J<ÕHõ ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã≤=ÙO\Ï_»∞.

XHõѨC_»`«_»∞ `«Ñ¨â◊Û~°ºÅ∞ J#∞+≤ªOKå_»h K≥ѨÊ|_ç LOk† ÃÑ·QÍ Jq J`«_ç rq`«Ñ¨Ù PYi Ѷ¨∞_çÜ«∞Å∞. U#∞QÆ∞‰õΩ ™êfl#O KÕ~ÚOK«@O =Å¡ UO „ѨÜ≥∂[#O? Jk =∞m§ =∞m§ XO\˜x =∞e#O KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. HÍx U#∞QÆ∞, QÆ[âßÅÖ’H˜ "≥àı§ =ÚO^Œ∞ ^•x XO\˜ g∞k ^èŒ∂ox `˘ÅyOz, ™êfl#O KÕ~Ú¿ãÎ, JѨC_»k Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ LO@∞Ok. ''XHõ =ºH˜Î ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ѨÙh`«∞_»=Ù`å_»#∞‰õΩO^•O† HÍx "≥O@<Õ J<ÕHõ áêѨHÍ~åºÅ‰õΩ X_çQÆ_»`å_»∞. J`«_çH˜ =∞<À|ÅO LO_»^Œ∞. áêáêÅ#∞ =∞m¡ KÕÜ«∞#x J`«_»∞ â◊Ѩ^äŒO ѨÓ#_»∞. QÆOQÍ™êfl#O ã¨=∞ã¨Î áêáêÅ#∞ „ѨH∆Íà◊# KÕã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ Uq∞\˜ „ѨÜ≥∂[#O? QÆOQÍ#k f~°O "≥O|_ç L#fl K≥@¡ ÃÑ·ÔHH˜¯ ‰õÄ~°∞Û#fl áê`« áêáêÅ∞ J`«_ç Éèí∞*ÏÅÃÑ· ^Œ∂‰õΩ`å~Ú. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) P áê`« áêáêÖË J`«}˜‚ P=Ç≤Ï™êÎ~Ú. J`«_»∞ h\˜#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =pÛ ~åHõ =Ú#∞¿Ñ áêáêÅ∞ J`«_ç g∞^Œ Ѩ_»`å~Ú. ''HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕÜ«∞=∞x <Õ#∞ JO@∞<åfl#∞† ^•x`Àáê@∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞ HõeˆQ@@∞¡ „áêi÷OK«O_ç. =¸<åflà◊§ =ÚK«Û>Ë J~Ú# ã¨OѨ^Œ, ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ∞, Éè’QÆqÖÏ™êŠѨ@¡ g∞ J#∞~°H˜Î ~ÀA~ÀAH© `«yæáÈÜÕ∞@∞¡QÍ KÕÜ«∞=∞x ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷OK«O_ç. ("≥·+¨‚=^èŒ~°‡O - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) (QÀ™êfiq∞`À) ''„uHõ~°}â◊√kú Hõey`Õ ã¨~°fi=∞`åÅ ^•fi~å ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ=K«∞Û. "≥+· =‚¨ ÙÅ∞ ÉèQí =Æ `åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ∞`å~°∞, JÖψQ â߈HÜ Î Ú« Å∞, "Õ^•O`«∞Å∞, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞Å÷ ∂#∞.

J^Õq^èŒOQÍ =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞, ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ∞`å~°∞. U =∞`å=ÅO|∞Öˇ·<å ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ Ñ¨i`«Ñ≤Oz#@¡~Ú`Õ ÉèíQÆ=Å¡aú `«Ñ¨ÊHõ á⁄O^Œ∞`å~°∞. ''H˘O^Œ~°∞ '=∂ NHõ$+¨µ‚x ѨÓlOK«x^Õ ^Õhfl‰õÄ_® ™êkèOK«ÖË~°∞— JO@∂ `«QÍ^•Ö’¡H˜ kQÆ∞`å~°∞. ÖË^• '=∂ HÍox ѨÓlOK«ÖËx^Õ Un ™êkèOK«ÖË~°∞— ÖË^• '¢ÔH·ã¨Î= ^èŒ~°‡O ã‘fiHõiOK«x^Õ Z=~°∂ L^ŒúiOѨ|_»~°∞— JO@∂ LO\Ï~°∞. Wk ˆH=ÅO =∞`«^Œ∞~°aè=∂#O. =∞`« ^Œ∞~°aè=∂x '<å =∞`«O =∂„`«"Õ∞ ã¨`«º"≥∞ÿ#k, W`«~° =∞`åÅhfl |∂@HÍÅ∞— Jx ѨÅ∞‰õΩ`å_»∞. Wk J#∞z`« "≥·Yi. qaè#fl =∂~åæÅÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ KÕ~°=K«∞Û. ''=∞`åÅ QÆ∞iOKÕHÍHõ H˘O^Œ~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»x, x~åHÍ~°∞_»x ‰õÄ_® K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ HõÅÇ≤ÏOK«∞HÀ=@O „áê~°Oaè™êÎ~°∞. "≥·+¨‚=Ù_»∞, "Õ^•O`«"åk`À `«QÆ=ÙÖÏ_»`å_»∞. ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz HõzÛ`«OQÍ =∂\Ï¡_»QÆÅO. ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈Oz# =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ Ü«∞^ä•~°÷OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»h, x~åHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_® Jh `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. PÜ«∞# ~°∂áêÅ∞ WOHÍ U"Õq L<åflÜ≥∂ =i‚OK«*ÏÅO. ''H˘O^Œ~°∞ QÆ∞_ç¤"å~°∞ XHõ U#∞QÆ∞ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡@O `«@ã≤÷OzOk. Jk U#∞QÆx "åiH˜ Z=~À K≥áêÊ~°∞. P QÆ∞_ç¤"åà◊§#∞ U#∞QÆ∞ ZÖÏ LO@∞O^À q=iOK«=∞x J_çQÍ~°∞. D

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

179

QÆ∞_ç¤"åà◊√¡ ^•x ^ÕǨxfl ã¨Ê $tOK«™êQÍ~°∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ U#∞QÆ∞ ã¨ÎOÉèíOÖÏO\˜k Jx K≥áêÊ_»∞† J`«_»∞ ^•x HÍÅ∞#∞ =∂„`«"Õ∞ `«_çq∞ K«∂âß_»∞. =∞~À QÆ∞_ç¤"å_»∞ Jk ÃÑ^ŒÌKå@ =O\˜k J<åfl_»∞† J`«_»∞ ^•x K≥qx =∂„`«O `åH˜ K«∂âß_»∞. D suÖ’ `«H˜¯#"å~°∞ ^•x `ÀHõ, á⁄@ì "≥Ú^ŒÖˇ·# JOQÍÅ#∞ ã¨Ê $tOz qaè#fl q^è•Å U#∞QÆ∞#∞ =i‚OKå~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞x XˆH qÉèí∂ux ^Œi≈Oz# =ºH˜Î ÉèíQÆ=O`«∞x JO`«\ ˜`À<Õ Ñ¨iq∞`«O KÕ™êÎ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jk `«Ñ¨Ê J#º"Õ∞n HÍ^Œx ÉèÏq™êÎ_»∞. ''|Ü«∞Å∞H˜ "≥o¡ =zÛ# XHõ =ºH˜Î 'K≥@∞ì „H˜O^Œ JO^Œ"≥∞ÿ# Z„~°x „áê}˜x K«∂âß#∞— Jx J<åfl_»∞. =∞~˘Hõ_»∞ '<Õ#∞ hHõO>Ë =ÚO^Õ P K≥@∞ì „H˜OkH˜ "≥àÏ¡#∞. Jk Z„~°x ~°OQÆ∞Ö’<å LOk? P‰õΩѨK«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO_»@O ã¨fiÜ«∞OQÍ <å Hõà◊¡`À K«∂âß#∞— Jx K≥áêÊ_»∞. WOH˘Hõ_»∞ 'g∞HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ <Õ #Hõ¯_»‰õΩ "≥o¡ =KåÛ#∞. P „áê}˜x <Õ#∂ K«∂âß#∞. Jk Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞Ö’#∂ ÖË^Œ∞, P‰õΩѨK«Û ~°OQÆ∞Ö’#∂ ÖË^Œ∞. hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO_»@O <å Ô~O_»∞ Hõà◊§`À#∂ K«∂âß#∞— Jx K≥áêÊ_»∞. WOHÍ JHõ¯_» L#fl W^ŒÌ~°∞ 'Jk Ѩã¨∞Ѩ٠ѨK«Û ~°OQÆ∞Ö’ L#flk— Jh '|∂_ç^Œ~°OQÆ∞Ö’ L#flk— Jh `≥eáê~°∞. W^Õ q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞~°OQÆ∞Å∞. z=iH˜ `«QÍ^•Ö’H˜ kQÍ~°∞. '<Õ#∞ K«∂ã≤O^Õ ã¨Ô~·#k— JO@∂ „Ѩu XHõ¯~°∂ J#∞H˘<åfl~°∞. "åi `«QÍ^•Å#∞ QÆ=∞xã¨∂Î L#fl XHõ =ºH˜Î, 'ã¨OQÆu Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ_»∞, "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# q=~åÅ∞ qx P =ºH˜Î '<Õ#∞ P K≥@∞ì„H˜O^Õ x=ã≤ã¨∞Î<åfl#∞. P „áê}˜ U^À <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ „Ѩu XHõ¯~°∂ UO K≥áêÊ~À Jq Jhfl x*ÏÖË. J^˘Hõ Tã¨~°"≥e¡.

XHõ™êi P‰õΩ ѨK«ÛQÍ LO@∞Ok. =∞~˘HõѨC_»∞ hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Jk ѨÅ∞~°OQÆ∞Å∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Jk U ~°OQÆ∂ ÖˉõΩO_® =~°‚~°Ç≤Ï`«OQÍ LO_»@=¸ <Õ#∞ K«∂âß#∞— Jx q=iOKå_»∞. (™êHÍ~°O - x~åHÍ~°O) (QÀ™êfiq∞`À) ''HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ˆH=ÅO ™êHÍ~°=¸ˆ~Î Jx K≥ѨÊ@OÖ’ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ$+¨µ‚_ç =∂ki =∂#=~°∂ѨOÖ’ D Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOKå_»#fln ã¨`«º"Õ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«# Éèí‰õΩÎʼnõΩ <å<å ~°∂áêÅÖ’ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»#@O ‰õÄ_® ã¨`«º"Õ∞.

J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»∞ J#@O ‰õÄ_® "åã¨Î="Õ∞† PÜ«∞# JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ Ѩ~°„|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. "Õ^•Å∞ PÜ«∞##∞ x~°∞æ}∞_»∞QÍ#∞, ã¨QÆ∞}∞_»∞QÍ#∞ Jaè=i‚OKå~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»∞QÍ, ™êHÍ~°∞_»∞QÍ "Õ^•ÅÖ’ =i‚OѨ|_ç L#flk. ''ZÖÏQÀ h‰õΩ J~°÷"≥∞ÿO^•? ã¨zÛ^•#O^ŒO XHõ J#O`« ™êQÆ~°O. f„="≥∞ÿ# j`«ÅO h\˜x =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞QÍ Ñ¶¨∞hÉèíqOѨKÕã¨∞ÎOk. D =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞ qaè#fl PHõ$`«∞ÅÖ’ ™êQÆ~° LѨi`«ÅOÖ’ `ÕÅ∞`«∂ LO\Ï~Ú. J^Õq^èŒOQÍ ÉèíH˜ÎÜ≥ÚHõ¯ j`«Å „ѨÉèÏ=O KÕ`«, ÉèíQÆ=„^Œ∂áêÅ#∞ ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ HÍ#=K«∞Û. D ÉèíQÆ=`ü ~°∂áêÅ∞ Éèí‰õΩÎÅ H˘~°ˆH ã¨∞=∂! HÍx *Ï˝#ÉèÏ㨯~°∞_»∞ L^Œ~ÚOz#ѨC_»∞ =∞OK«∞ Hõ~°yáÈ`«∞Ok. ѨÓ~°fiOÖÏ J^Õ h~°∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ÃÑ·# h~°∞, „H˜O^Œ h~°∞ – Z@∞K«∂ã≤<å hˆ~.

180

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''Hõ#∞Hõ<Õ XHõ ÉèÏQÆ=`« â’¡HõO WÖÏ K≥|∞`ÀOk : 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®, #∞=Ùfi ™êHÍ~°∞_»=Ù, x~åHÍ~°∞_»=Ù ‰õÄ_®. #∞=Ùfi =∂ Z^Œ∞@ =∂#= ~°∂ѨOÖ’ #_»Ü«∂_»∞`å=Ù† =∞m§, "Õ^•Å∞ x#∞fl =∞<À"å‰õΩ¯Å‰õΩ Jf`«∞xQÍ Jaè=i‚ã¨∞Î#flq.— ''HÍx H˘O`«=∞Ok Éèí‰õΩÎÅHÀã¨O ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x`«º ~°∂áêÅ#∞ ^èŒi™êÎ_»x #∞=Ùfi J#=K«∞Û. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ H˘xfl „áêO`åÅÖ’ =∞OK«∞ Hõ~°∞QÆ<Õ Hõ~°∞QÆ^Œ∞. Jk tÖÏã¨Êù\ ˜Hõ ~°∂ѨÙ#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. ˆH^•~ü: `å#∞ X#iOz# =¸_»∞ JѨ~å^è•Å#∞ =∞xflOK«=∞x "åºã¨∞_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷Oz#@∞¡ ÉèÏQÆ=`«OÖ’ ¿Ñ~À¯|_ç=ÙOk. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl_»∞: 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞=Ùfi x~åHÍ~°∞_»=Ù† HÍx <å ^蕺#OÖ’ x#∞fl ™êHÍ~°=¸iÎQÍ ÉèÏqOKå#∞. #∞=Ùfi "å‰õΩ¯‰õΩ Jf`«∞_»=Ù† HÍx <Õ#∞ x#∞fl ™È΄`åÅÖ’ QÍ#O KÕâß#∞. #∞=Ùfi ã¨~åfiO`«~åºq∞q† HÍx <Õ#∞ ѨÙ}ºã¨÷ÖÏʼnõΩ f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕâß#∞. ##∞fl Hõ~°∞}˜OK«∞ F ^Õ"å, <å D =¸_»∞ JѨ~å^è•Å#∞ =∞xflOK«∞.— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»∞, ™êHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_® JO`ÕQÍHõ PÜ«∞# ™êHÍ~° x~åHÍ~åʼnõΩ Jf`«∞_»∞ ‰õÄ_®. PÜ«∞##∞ Z=~°∂ Ѩiq∞`«O KÕÜ«∞ÖË~°∞.

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞, H“=∂~° "≥·~åQƺO P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~åMÏÖò, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À LO@∞<åfl_»∞. ~åMÏÖò `«e¡ =∞~°}Ï#O`«~°O, J`«_ç `«O„_ç ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ~åMÏÖò WHõ¯_» L#flO^Œ∞# JѨC_»Ñ¨C_»∞ ~åMÏÖò `«O„_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =KÕÛ"å_»∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À `«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =ã≤OK«@O Ѩ@¡ PÜ«∞# JO`«QÍ JÉèíºO`«~°O K≥ѨÊÖË^Œ∞. ÉÏQÍ ã¨OѨ#∞fl_»∞ HÍ=@O`À PÜ«∞# ã¨~°fi^• "åº*ϺÅÖ’ =Úxy LO_Õ"å_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ã¨O^Œi≈OKÕ "åiÖ’ <åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞, _çѨӺ\© "Õ∞l„¿ãì@∞Å∞ LO_Õ"å~°∞. `«# Pã≤Î =º=Ǩ~åÅÖ’ "åi ã¨ÅǨÅ#∞ áê\˜OK«@O Ç≤Ï`«OQÍ LO_»=K«∞Û#x ~åMÏÖò `«O„_ç "åi`À ѨiK«Ü«∞O ÃÑOK«∞HÀ=@O ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ=∞x ZOKå_»∞. P ~ÀA PÜ«∞#‰õÄ_® =zÛ L<åfl_»∞. =∞^茺=∞^茺֒ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~åMÏÖò `«O„_ç"≥·Ñ¨Ù `«=∞ ^Œ$‰õΩ¯Å#∞ Ѩ~°Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ~åMÏÖò `«=∞`Àáê@∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’<Õ LO_çáÈ"åÅ#flk N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞<À"åOzè`«O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (~åMÏÖò `«O„_ç, W`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À): PǨ, ~åMÏÖò ZO`« K«Hõ¯\˜ „Ѩ=~°Î##∞ JÅ=~°K«∞‰õΩ<åfl_À! J`«_ç =ÚYO ˆHã≤ ѨiH˜OK«O_ç† JѨC_»Ñ¨C_»∞ J`«_ç ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Hõ^ŒÅ∞`«∂ LO\Ï~Ú. Ö’Ö’# ÉèíQÆ=<åfl=∞O [Ñ≤ã¨∂Î LO_»@O KÕ`«<Õ J`«_ç ÃÑ^Œ=ÙÅ P Hõ^ŒeHõ. ''J`«_ç=O\˜ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å~°∞. ÉèíQÆ=`ü K≥·`«#ºO`À<Õ "å~°∞ [x‡™êÎ~°∞. "å~°∞ HÍã¨Î Z^ŒQÆQÍ<Õ, ã¨O™ê~°OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO>Ë WHõ "Õˆ~ k‰õΩ¯ LO_»^Œx QÆ∞iΙêÎ~°∞. "Õ^•ÅÖ’ Ǩϟ=∞ѨH˜∆ QÆ∞iOz XHõ ^Œ$ëêìO`«O LOk. D ѨH˜∆ PHÍâ◊OÖ’ J`«ºO`« Z`«∞Î#

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

181

=ã≤ã¨∞ÎOk, Z#fl_»∂ Éèí∂g∞‡^Œ‰õΩ ky~å^Œ∞. Jk PHÍâ◊OÖ’<Õ QÆ∞_»∞¤ ÃÑ_»∞`«∞Ok† P QÆ∞_»∞¤ „H˜O^ŒÑ¨_çáÈ<å~°Oaèã¨∞ÎOk. Ǩϟ=∞ѨH˜∆ PHÍâß# ã¨=Ú#fl`« Z`«∞ÎÖ’ x=ã≤OK«@O KÕ`« QÆ∞_»∞¤ Éèí∂g∞‡^Œ Ѩ_Õ֒ѨÖË á⁄^Œ∞QÆ|_ç ѨH˜∆Ñ≤Å¡ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. ѨH˜∆Ñ≤Å¡ ‰õÄ_® „H˜O^Œ Ѩ_çáÈ<å~°Oaèã¨∞ÎOk. HÍx Jk WOHÍ J`«∞º#fl`« Z`«∞ÎÖ’ LO_»@O KÕ`« Ѩ_çáÈ`«∞#flѨC_Õ ^•xH˜ ~Ô Hõ¯Å∞ "≥Úez, Jk Hõà√◊ § `≥~∞° ã¨∞OÎ k. JѨC_® ѨHÑ∆˜ Å≤ ‰¡ Ωõ `å#∞ Éè∂í g∞‡^Œ Ѩ_É» ’`«∞<åfl#h, Ѩ_ôѨ_»QÍ<Õ Kå=Ù `«^䌺=∞h Z~°∞Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk <ÕÅ#∞ QÍOz# Hõ∆}OÖ’<Õ, i=Ùfi# "≥#‰õΩ¯ uiy PHÍâ◊OÖ’x `«e¡ˆHã≤ ÃÑ·ÔHQÆ∞~°∞`«∞Ok. JѨÊ_»∞ ^•x UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO – `«e¡x KÕ~°∞HÀ=@"Õ∞. ''~åMÏÖò =O\ ˜ Ü« Ú =‰õ Ω Å∞ P ѨH˜∆ÖÏO\˜"å~°∞. z#fl<å\˜ #∞O_ô ã¨O™ê~°O JO>Ë "å~°∞ cèu K≥O^Œ∞`å~°∞. J=∞‡#∞ ZÖÏ KÕ~°∞HÀ"åe, ZÖÏ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^•e J<Õ^Õ "åi UÔH·Hõ PÖ’K«#. ''g∞~°∞ WÖÏ „ѨtflOK«=K«∞Û: 'ã¨O™ê~°O KÕã∞¨ #Î fl `«e`¡ O« „_»∞ʼnõΩ [x‡Oz#, ã¨O™ê~å㨉Ωõ ÅÎ =∞^躌 Ö’ x=ã≤ã∂¨ Î L#fl D Ü«Ú=‰õΩʼnõΩ JO`«\ ˜ ÉèíH˜Î *Ï˝<åÅ∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=@O ZÖÏ ™ê^茺O?— ^•xfl WÖÏ q=iOK«=K«∞Û: XHõ |~îå}˜ yO[ XHõ ¿Ñ_» QÆ∞@ìÖ’ Ѩ_»¤Ñ¨C_»∞, JO^Œ∞O_ç XHõ |~îå}˜ "≥ÚHõ¯ JO‰õΩiã¨∞ÎOk. P "≥ÚHõ¯ #∞O_ç ÅaèOKÕ |~îå}˜ yO[Å∞ J<ÕHõ q^è • Å∞QÍ LѨ Ü ≥ ∂ QÆ Ñ ¨ _ » ` å~Ú. ¿Ñ_» Ö ’ ~åMÏÖò (™êfiq∞ „|Ǩ‡#O^Œ) <å\˜#O^Œ∞# P yO[#∞O_ç =∞~˘Hõ ~°Hõ"≥∞ÿ# "≥ÚHõ¯ JO‰õΩiã¨∞ÎO^•? ''PǨ! D ~ÀAÖ’¡ ~åMÏÖò ã¨fiÉèÏ=O ZO`« =∞^èŒ∞~°OQÍ =∂iáÈ`«∞#flk! JÖÏ LO_»‰õΩO_® ZÖÏ LO@∞Ok? ÃÑO_»ÅO =∞Oz^≥·`Õ ^•x JO‰õΩ~åÅ∞ ‰õÄ_® =∞OzqQÍ<Õ LO\Ï~Ú (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) `«O„_çx áÈe# `«#Ü«Ú_»∞.—— '=∞—(UHÍO`«OÖ’, ysO„^Œ "≥·Ñ¨Ù uiy): ÉèíQÆ=O`«∞x ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# ZO`« ÉÏQÍ q=iOKå~°∞. "≥·+¨‚=ÙÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ™êHÍ~°∞xQÍ<Õ qâ◊fiã≤™êÎ~å? ysO„^Œ: |Ǩïâß JO`Õ<Õ"≥∂. "å~°∞ UHõѨHõ∆"å^Œ∞Å∞. '=∞—: ÉèíQÆ=O`«∞_ç 'x`«º ™êHÍ~°O— J#fl ÉèÏ=# h‰õΩ J=QÆ`«"≥∞ÿ#^•? P tÖÏã¨Êù\ ˜HõO L^•Ç¨Ï~°} <Õ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞HÀÖˉõΩ<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): J=Ù#∂, g∞~°∞ ^Õxfl QÆ∞iOz QÆ∞ã¨QÆ∞㨠ÖÏ_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?

182

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞—, ysO„^Œ_»∞ #qfi, =∞ø#O áê\˜OKå~°∞. Ѩx=∞x+≤ |$O^Œ (~å"£∞ÖÏÖò`À): WѨC_»∞ giH˜ Éè’[#O W=fiO_ç† <å‰õΩ `«~°∞"å`« WzÛ<å Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Uq∞\˜, |$O^Œ WOHÍ Éè’[#O KÕÜ«∞ÖË^•?

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ѨOK«=\˜ =^ŒÌ Éèí[<å#O^ŒOÖ’ `«~∞° "å`« =∞^蕺ǨÏflO Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ѨOK«=\˜ =^ŒÌ ã¨OH©~#ΰ KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞† "åi`À N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ [`«Hõeáê~°∞. "å~°O`å Hõeã≤ [QÆ[˚#xx #∞uã¨∂Î WÖÏ áê_»@O „áê~°OaèOKå~°∞: =∂Ü«∞=∞‡ Ѩ^Œã¨fi~°æ =∞O ^Œ∞#fl`«O|∞QÍ Ñ¨Ü«∞xOK≥ <˘Hõ QÍeѨ_»QÆÖÏ <å =∞k áêѨOѨ٠ã¨∞_çQÍe |Å=ÚQÍ gK«∞K«∞ =_ç=_çQÆ Éèí∞q"≥·Ñ¨Ù Ѩ_»„^ÀÃã ^•xx II=∂II XHõ "≥·Ñ¨Ù „H˜OkH˜ =OK«∞K«∞ =∂Ü«∞Ü≥∞ HõÅK≥ Ü«∂ xâ◊ÛÅ QÆ=∞#O|∞ xOK«∞Hõ <Õ<≥O`« „â◊=∞Ѩ_ç ZQÆ∞iOѨEz# =∞i ^•x xOyH˜ =∞~°eOѨÖË<≥·u II=∂II ^•~åã¨∞`å^Œ∞ ÅO^Œe „¿Ñ=∞^•~°=Ú ÃÑ#"Õã≤ q_»~åx Ñ‘@=Ú_ç Ѩ_çáÈ= <å QÍeѨ_»QÆÖÏ #_çq∞H˜ Ô~O_»∞QÍ z‰õΩ¯|_ç ^•xÖ’ zxyáÈ~Ú#^ŒÜ≥∂º II=∂II q*Ï˝# =∞#∞ áêQÆ g_ç Ѩ_çáÈÜ≥∞#∞ <Õ ^•x q_»∞=QÍ <ÕÅ g∞kH˜ ^Œ∂ÔH U su =∞i Wk ZQÆ∞~°∞#∞ xOyH˜ `«∞#HõÖˇ· ^•x `«Å `«∞xyáÈ~Ú# Ñ≤^ŒÑ¨ II=∂II ÉèíH˜Î =∂„`«=Ú KÕ`« |OkèOѨ|_ç ‰õÄ_» W@∞ P_ç#O^Œ∞# q∞yÖˇ ^Œ∞óY"≥∞ `«#‰õΩ JuhK« ã≤÷uÖ’H˜ P~°∞fi~°∞ ã¨=∞‰õÄ_ç Ѩ_»„`Àã≤ "≥·zi |Å"≥∞ÿ# â◊„`«∞Å∞ II=∂II J@∞ #=Ùfi W@∞ ÜÕ∞_»∞Ê ÅOkOK«∞ P@#∞ P_ç#O^Œ∞‰õΩ kQÆ∞Å∞#Ok #ˆ~â◊ÛO„^Œ D P@ `å #ã¨Å∞ P_»‰õΩO_ç# <≥O`« ÉÏQÆ∞O_»∞<À Ü«∞x ÉèÏqOѨQÍ ™êÔQ II=∂II

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

183

áê@ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ #$`«ºO KÕâß~°∞. "åiÖÏ áê_®~°∞: #Å¡x^Ò <å =∂#㨠=∞^èŒ∞Ѩ=Ú LÖÏ¡ã¨O|∞QÆ ÖÏy"ÕÜ«∞|_≥ `«e¡ âߺ=∞ Ѩ^Œh~°[=Ú#‰õΩ LÅ¡=Ú ~°OlÅ*ËÜ«Ú q^èŒ=Ú# II#II hÅHõO^èŒ~°∞x ~å}˜Ü≥∞ HÍo hÅ Hõ=∞Å"≥∞ HÍoáê^Œ=Ú „QÀe# =∞^èŒ∞Hõi ~°∞zÖˉõΩO_»∞@KÕ „"åÅ^Œ∞ "åOKèåã¨∞=∞=ÚÅ g∞^Œ‰õΩ II#II #Å¡QÆ #∞O_»∞#∞ J=∞‡ áê^Œ=ÚÅ∞ #Å¡x^Õ <å =∂#㨠=∞^èŒ∞Ѩ=Ú #Å¡x "˘Hõ>ˇÿÜ«Ú#fl =∞~°‡=Ú JÅ¡#QÆx <å Hõ#∞flÅ∞ =∞~°Öˇ#∞ II#II JO`«=Ú#O^Œ∞ fÔ~#∞ Hõ=∞ÖÏ HÍO`«∞x Pâ◊Å∞ ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅKÕ <≥O`«Ü«Ú Hõ^ŒÅHõ "ÀÅÖÏ_≥#∞ JO`«=ÚÖËx P#O^•O|∞kè II#II H©~°Î# WÖÏ H˘#™êyOk: Uq∞>Ë D H©Å∞ÉÁ=∂‡! F Ü«∞=∂‡ Z@∞=O\˜ ^•xx U~°Ê~°z<å=Ù U_»∞ *Ï#Å ÉÁ=∞‡! ZyÔ~yi Ѩ_»∞ ÉÁ=∞‡ ÉÁ=∞‡`À P@Å∞ h "≥xfl P_≥^Œ=Ù IIUII KÕ`« ã¨∂„`«=Ú |∂x h=Ù! F Ü«∞=∞‡ ^•x֒ѨŠ^•y<å=Ù nx `≥eÜ«∞x H©Å∞ÉÁ=∞‡ `å<≥ Hõ^ŒÖˇ^Œ#x `«ÅáÈÜ«Ú#=∞‡ IIUII J=∞‡ <≥=fi~°∞ K«∂z<å~˘I "å~°Å∞ ÉÁ=∞‡ ÉèÏ==Ú g_»∞`å~°∞ ÉèíH˜Îã¨∂„`«=Ú KÕ`« H˘xfl ÉÁ=∞‡ÖË J=∞‡#∞ |OkèOz"ÕÜ«Ú IIUII

184

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Éèí‰õΩÎÅ∞ P#O^ŒOÖ’ FÅÖÏ_®~°∞. áê_»@O PyáÈQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_»#∞Oz ÖËKå~°∞. PÜ«∞# QÆkÖ’#∞, K«∞@∂ì L#fl „áêO`«OÖ’#∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ WOHÍ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨOK«=\˜#∞Oz `«=∞ QÆkˆHã≤ =ã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞#`À ÉÏ@∞ '=∞— ‰õÄ_® L<åfl_»∞. HÍã¨Î ^Œ∂~°O =KåÛHõ á⁄QÆ_» K≥@∞ì „H˜O^Œ ¢`≥·Ö’‰õΩº}˜‚ PÜ«∞# HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (¢`≥·Ö’‰õΩº_ç`À): ѨOK«=\˜Ö’ "å~°O`å ã¨OH©~°Î# KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍã¨Î áÈ~Ú K«∂_»∞. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞: <Õ#∞ "≥o¡ UO KÕ¿ãk?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ZO^Œ∞‰õΩ, ã¨Ow`«O qx P#OkOK«=K«∞Û. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞: <Õ#∞ XHõ™êi K«∂¿ã =KåÛ#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JÖÏÔQ·`Õ =∞Oz^Õ.

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÆ$ǨÏã¨÷^èŒ~°‡O JѨC_»∞ ™êÜ«∞O„`«O S^Œ∞, P~°∞ QÆO@Å∞ J~Ú LO_»=K«∞Û. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ `«=∞ QÆkH˜ PˆQflÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù#∞#fl =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ˆH^•~å^Œ∞Å`À): ã¨O™ê~° `åºQÆO KÕã≤# ™ê^èŒ∞=Ù ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} `«Ñ¨ÊHõ KÕ™êÎ_»∞. Jk ã¨Ç¨Ï["Õ∞. J`«_çH˜ "Õˆ~ q^èŒ∞ÅO@∂ Ug LO_»=Ù. J`«_»∞ ÉèíQÆ=^•úº#OÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· LO_»@OÖ’ Pâ◊Û~°º"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ =∂~°∞QÍ J`«_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz Ü≥∂zOK«Hõ ÖËHõ ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕÜ«∞‰õΩO>Ë [#O J`«}˜‚ xOk™êÎ~°∞. ''HÍx QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} QÍq¿ãÎ, JO^Œ∞Ö’ ZO`«\ ˜ Q˘Ñ¨Ê`«#O Wq∞_ç LO^À Hõ^•! [#Hõ=∞Ǩ~åA q+¨Ü«∞"Õ∞ fã¨∞HÀO_ç. J`«_»∞ ZO`«\ ˜ nè~°∞_À! J`«_»∞ Hõ~°‡, *Ï˝#O J<Õ Ô~O_»∞ Hõ`«∞ÎÅ`À ™ê=Ú KÕâß_»∞. J`«_»∞ XHõ =OHõ ѨÓ~°‚„|Ǩχ*Ï˝x. J~Ú#ѨÊ\˜H© J`«_»∞ ã¨O™ê~° q^èŒ∞Å#∂ x~°fiiÎOKå_»∞. huÉÏǨïº~åÖˇ·# ¢ã‘Î WO\˜ Ѩ#∞Å#xfl\˜h ZO`À „â◊=∞HÀiÛ KÕã¨∞ÎO@∞Ok. HÍx P"≥∞ =∞#ã¨∞û =∂„`«O ã¨~°fi^• `«# „Ñ≤Ü«Ú_ç g∞^Œ<Õ =∞QÆfl"≥∞ÿ LO@∞Ok. ''x~°O`«~°O ™ê^èŒ∞ ™êOQÆ`«ºO KÕÜ«∞@O J`åº=â◊ºHõO. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x`À ѨiK«Ü«∞O HõeÊ™êÎ~°∞.—— ˆH^•~ü: J=Ù#O_ô. r=ÙÅ L^Œú~°}ˆH =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞ D Éèí∞qÃÑ· J=`«i™êÎ_»∞. XHõ Ô~·Å∞ WO[#∞ `«#`À ‰õÄ_® J<ÕHõ Ô~·Å∞ ÃÑ>ˇìÅ∞ QÆÅ á⁄_»"≥·# Ô~·Å∞#∞ ÖÏQÆ∞H˘xáÈÜÕ∞@@∞¡QÍ<Õ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞ W`«~°∞Å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x ^ŒiH˜ fã¨∞‰õΩxáÈ`å_»∞. J<Õ‰õΩÅ ^•Ç¨xfl fˆ~Û XHõ #k ÖËHõ `«\ÏHõO =O\˜ "å_»∞ J`«_»∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ `«=∞ Wà◊¡‰õΩ uiy áÈ=\ÏxH˜ ã¨#fl^Œ∞úÖˇ·<å~°∞. XHõ¯~˘Hõ¯~°∞QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, PÜ«∞#‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. Éèí=<å^ä£#∞ K«∂_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

185

WÖÏ J<åfl~°∞: ''<Õ_»∞ #∞=Ùfi WO\˜H˜ "≥à◊§É’‰õΩ. #∞=Ùfi Hõà◊§Ñ¨_ç#O`« =∂„`å<Õ <åÖ’ ÉèíQÆ=^Œ∞nÌѨ# [x™ÈÎOk.—— Éèí=<å^䣉õΩ WOHÍ q"åǨÏO HÍÖË^Œ∞. J`«_çH˜ ѨO^˘q∞‡k ÖËHõ W~°"≥· Uà◊√§ LO\Ï~Ú.

K«Hõ¯x "Õ∞x KèåÜ«∞`À JO^ŒOQÍ LO\Ï_»∞. ÉèíQÆ=<åfl=∞O J`«_ç K≥qx ™ÈH˜#O`« =∂„`å<Õ P#O^•„â◊√=ÙÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«}˜‚ ™êH∆Í`«∂Î <å~åÜ«∞} JOâ◊QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO J=∞$`«∞_»∞, ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ „ѨÉèí$`« „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å`À QÆ∞~°∞"å~°O, =∂~üÛ 29, 1883

=∞^蕺ǨÏflO Ô~O_»∞ QÆO@Å∞. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞OÖ’x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk. =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. QÆkH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ Ñ¨tÛ=∂# QÆOQÍ#k. #kÖ’ áÈ@∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. WO`«Ö’ HõÅHõ`åÎ #∞Oz H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ =KåÛ~°∞. "åiÖ’ „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠J=∞$`«∞_»∞, „ѨMϺ`« QÍÜ«∞‰õΩ_≥·# ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. „`≥·Ö’‰õΩº_»∞ „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ Z<Àfl™ê~°∞¡ ÉèíQÆ=b¡ÖÏ QÆ∞}QÍ#O KÕã≤ PÉÏÅQÀáêÖÏxfl =ÚQÆ∞úÅ#∞ KÕâß_»∞. ~åMÏÖò‰õΩ XO\’¡ ÉÏQÍÖË^Œ∞. ~åMÏÖò P~ÀQƺO QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: K«∂_»O_ç, ~åMÏÖò‰Ωõ J<å~ÀQƺOQÍ LOk. ™È_® „`åy`Õ #Ü«∞=∞=Ù`«∞O^•?

UO J=Ù`«∞O^À `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞. <åÜ«∞<å ~åMÏÖò, ѨÓs [QÆ<åfl^äŒ PÅÜ«∞ „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOK«∞.

WÖÏ JO@∂<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^Œ∞ƒù`« áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’H˜ "≥àϧ~°∞. ™êH∆Í`«∂Î <å~åÜ«∞}∞_Õ ~åMÏÖò ~°∂ѨOÖ’ z#flÑ≤Å¡"å_çQÍ Z^Œ∞~°∞QÍ LO_»@O PÜ«∞# K«∂ã¨∂Î#fl@∞¡ LOk. XHõ =OHõ, HÍq∞hHÍOK«<åÅ∞ `«ºlOz# Ѩiâ◊√^Œú Ü«Ú=‰õΩ_≥·# ~åMÏÖò† =∞~À =OHõ ˆ~~ÚO|=à◊√§ „¿Ñ"≥∂#‡`«Î`«Ö’ L#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. Hõ#∞Hõ<Õ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ PÜ«∞#Ö’ "å`«ûźÉèÏ=O HõeyOk. PÜ«∞# ~åMÏÖò Ѩ@¡ =∂`«$"å`«ûźO K«∂ѨÙ`«∂ 'QÀqO^•, QÀqO^•— JO@∂ „¿Ñ=∂uâ◊Ü«∞O`À LK«ÛiOK«™êQÍ~°∞. NHõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ Ü«∞â’^Œ‰õΩ Z@∞=O\˜ ÉèÏ=O LO_ç#^À J^Õ ÉèÏ="Õ∞ Wn#∞, Jx `ÀzOk. Éèí‰õΩÎÅ∞ D J^Œ∞ƒù`åxfl qã¨∞ÎáÈ~Ú K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ JO`å xâ◊≈ÉÌ"≥∞ÿáÈ~ÚOk. Éèí‰õΩÎÅÔH· J=`«iOz# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÀqO^Œ <å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î<Õ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. z`«Î~°∞=Ù =Öˇ PÜ«∞# ^ÕǨÏO xâ◊ÛÅ=∞~ÚOk† WO„kÜ«∂Å∞ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x "≥o§áÈ~Ú#@∞¡ `ÀzOk. ^Œ$+≤ì <åã≤HÍ„QÆOÃÑ· ˆHO„nHõ$`«=∞~ÚOk. PÜ«∞# âßfiã≤ã¨∂Î L<åfl~À ÖË^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞~å=@O ÖË^Œ∞. ^ÕǨÏO =∂„`«O D Ö’HõOÖ’ LOk. P`«‡Ñ¨H˜∆ k=º K≥·`«#º ã‘=∞ÅÖ’ ZQÆ∞~°∞`ÀOk. `«e¡ =Öˇ Éèí‰õΩÎÅÔH· WO`«¿ãÑ¨Ó "庉õΩÅ`« K≥Ok# PÜ«∞# =∞#ã¨∞û WѨÊ_»∞ ZHõ¯_» LOk? D J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã≤÷`Õ ã¨=∂kèÜ«∂?

186

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍëêÜ«∞=„™êÎÅ∞ ^èŒiOz# XHõ JѨiz`« ɡOQÍb =ºH˜Î QÆkÖ’H˜ =zÛ <ÕÅg∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞.

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO Hõˆ~‡O„kÜ«∂}˜ ã¨OÜ«∞=∞º Ü«∞ P¿ãÎ =∞#™ê 㨇~°<£ I WO„kÜ«∂~å÷xfi=¸_è®`å‡ q∞^䕺Kå~°ó 㨠LK«º`Õ II (w`« 3 : 6)

HÍëêÜ«∞=GO, ã¨<åflºã≤ - |∂@HõO, J|^•úÅ∞ D ֒Ѩ٠N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞#ã¨∞û ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ ky ~å™êyOk. P ã≤÷uÖ’<Õ PÜ«∞# =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. `«=∞Ö’ `å"Õ∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (HÍëêÜ«∞ =¢™êÎÅ∞ Hõà◊¡|_»@O`À): ZO^Œ∞H© HÍëêÜ«∞ "Õ+¨O? HÍëêÜ«∞O ^èŒi¿ãÎ JO`å [iyáÈ`«∞O^•? XHõ =ºH˜Î XHõ™êi WÖÏ J<åfl_»∞: 'K«O_ô (^Õg =∂Ǩ`«‡ºO)x WzÛ =∞^≥ÌÅ fã¨∞H˘<åfl#∞.— "≥Ú^Œ\’¡ J`«_»∞ K«O_ô ™È΄`åÅ#∞ QÍ#O KÕ¿ã"å_»∞† WѨC _»`«_»∞ =∞^≥ÌÅ "å~Úã¨∞Î<åfl_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''=¸_»∞ ÖËHõ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ "≥·~åQͺÅ∞ L<åfl~Ú. ã¨O™ê~åyfl *ÏfiÅʼnõΩ `åà◊*ÏÅHõ ã¨O™ê~°O `«ºlOz HÍëêÜ«∞O ^èŒiOK«@O† HÍx D "≥·~åQƺO Z‰õΩ¯= HÍÅO xÅ∞=^Œ∞. Ѩháê@∞Å∞ ÖË#O^Œ∞# XHõ =ºH˜Î HÍëêÜ«∞ =¢ã¨ÎO ^èŒiOz HÍjH˜ "≥à◊`å_»∞. =¸_»∞ <≥ÅÅ `«~°∞"å`« P =ºH˜Î WO\˜H˜ WÖÏ *Ï|∞ „"å™êÎ_»∞: '<åH˜Hõ¯_» XHõ L^ÀºQÆO ^˘iH˜Ok. H˘kÌ ~ÀAÅÖ’ WO\˜H˜ =™êÎ#∞. <å QÆ∞iOz P^Œ∞~åÌ Ñ¨_»=^Œ∞Ì.— =∞~À `«~°QÆu "≥·~åQƺO: XHõ =ºH˜ÎH˜ ZÖÏO\˜ Ö’@∂ ÖË^Œ∞† Uk HÍ"åÅO>Ë Jk ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. HÍx J`«_»∞ "å\˜x J#∞ÉèíqOK«_»OÖ’ P#O^ŒO á⁄O^Œ_»∞. J`«_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç HÀã¨"Õ∞ qÅÑ≤™êÎ_»∞. J^Õ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# "≥·~åQƺO. ''|∂@HõO Z#fl\˜H© =∞Ozk HÍ^Œ∞. |∂@HõѨ٠"Õ+¨^è•~°} =∞Ozk HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞û "ÕëêxH˜ `«QÆæ@∞¡ Hõ#∞Hõ ÖË#@¡~Ú`Õ, Jk „Hõ"Õ∞}Ï Ñ¨`«#O K≥O^Œ∞`«∞Ok. J|^ŒúѨ٠=∂@Å∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∂ |∂@HõѨ٠KÕ+¨ìÅ∞ KÕã¨∂ÎáÈ`Õ „Hõ=∞OQÍ P [O‰õΩ áÈ`«∞Ok. QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ `≥Å¡x =„ã¨ÎO ^èŒiOK«@O J`«∞º`«Î=∞O. ã¨O™ê~°O Ѩ@¡ J#∞~°H˜Î, P^Œ~°≈O #∞O_ç JѨC_»Ñ¨C_»∞ Ѩ`«#O K≥O^Œ@O, ÉÏǨϺOQÍ HÍëêÜ«∞ =¢™êÎÅ∞ – ZO`«\ ˜ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#q. (ˆHâ◊"£ WO\’¡ '#=|$O^•=#O— <å@HõO) ''hu=∞O`«∞_≥·# =ºH˜Î XHõ <å@HõOÖ’x áê„`«Ö’ Ãã·`«O Jã¨`«ºO ѨÅ∞Hõ@O, J^èŒ~°‡OQÍ =iÎOK«@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. XHõ™êi <Õ#∞ ˆHâ◊"£ WO\˜H˜ '#= |$O^•=#O— J<Õ <å@Hõ „Ѩ^Œ~°≈# K«∂_»\ÏxH˜ "≥àÏ¡#∞. "å~°∞ ~°OQÆã¨÷ÖO g∞kH˜ 'tÅ∞=—#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. =∞~˘Hõ #@∞_»∞ h~°∞ ã¨O„áÈH˜∆OKå_»∞† ^•xx "å~°∞ 'âßOu[ÅO—QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. =∞~˘Hõ #@∞_»∞ `«∂Å∞`«∂, `«_»|_»∞`«∂ „`åQÆ∞É’`«∞ áê„`« áÈ+≤OKå_»∞.—— „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: J`«_»∞ '‰õΩ. ÉÏ|∞.—

j

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å [#‡k# "Õ_»∞HõÅ∞ j

187

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ W@∞=O\˜ áê„`«Å∞ áÈ+≤OK«@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠J@∞=O\˜ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· =∞#ã¨∞û <≥ÅH˘#@O ǨxHõ~°O. =∞#ã¨∞û JѨC_Õ K«Å∞=KÕã≤# ^èŒ=à◊ =„ã¨ÎO ÖÏO\˜k† ^•xfl U ~°OQÆ∞Ö’ =ÚOz`Õ P ~°OQÆ∞#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. Jã¨`«ºOÖ’ =∞#ã¨∞û#∞ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠=ÚOz`Õ Jã¨`«ºÑ¨Ù =∞~°Hõ<Õ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. ''=∞~˘Hõ ~ÀA <Õ#∞ ˆHâ◊"£ WO\˜H˜ 'x=∂Üü∞ ã¨<åflºã¨— =∞<Õ <å@Hõ „Ѩ^Œ~°≈# uÅH˜OK«\ÏxH˜ "≥àÏ¡#∞. ˆHâ◊"£ t+¨ºÉèí„\ÏAÅ∞ H˘O^Œ~°∞ Hõeã≤ "≥Ú`«ÎO „Ѩ^Œ~°≈##∞ áê_»∞KÕâß~°∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ ˆHâ◊"£#∞ 'g∞~°∞ HõeÜ«ÚQÆ K≥·`«#∞ºÅ∞— JO@∂ á⁄y_®_»∞. ˆHâ◊"£ ##∞fl K«∂ѨÙ`«∂, '=∞i DÜ«∞# Z=~°∞?— Jx #=Ùfi`«∂ J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞ WÖÏ ["åaKåÛ#∞: '<Õ#∞ g∞ ^•™ê#∞^•ã¨∞_»#∞. g∞ áê^Œ^èŒ∂oÖ’ XHõ ˆ~}∞=Ù#∞.— ˆHâ◊"£H˜ ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞ÅѨ@¡ "≥∂A LOk. (#ˆ~O„^•^Œ∞Å∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞) (J=∞$`ü, ¢`≥·Ö’‰õΩºÅ`À) ''#ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò "≥Ú^ŒÖˇ·# ‰õΩ„~°"åà◊√§ x`«º ã≤^Œ∞úÅ∞. [#‡[<å‡O`«~åÅ∞QÍ "å~°∞ ^≥·=Éèí‰õΩÎÅ∞. XHõ ™ê=∂#∞º_»∞ `«Ñ¨â◊Û~°ºÅ`À#∞, Hõ~îÀ~° ™ê^èŒ#Å ^•fi~å#∞ H˘kÌáê\˜ ÉèíH˜Îx ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx D Ü«Ú=‰õΩÅ∞ [#‡`«ó ÉèíH˜Îx Hõey LO\Ï~°∞. 'ã¨fiÜ«∞OÉèí∞ t=eOQÆO— (ã¨fi`«ã≤û^ŒúOQÍ "≥Åã≤#k) ÖÏQÍ gi ÉèíH˜Î ã¨fi`«ã≤û^ŒúO. ''x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ XHõ „âı}˜x ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Jxfl Ѩ‰õ∆ΩÅ =Ú‰õΩ¯Å∞ =OHõ~°QÍ LO_»=Ù Hõ^•! x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ Z#fl\˜H© ã¨O™ê~å㨉õΩÎÅ∞ HÍ*ÏÅ~°∞. „ѨǨ¡^Œ∞_»∞ WO^Œ∞‰õΩ K«Hõ¯x ^Œ$ëêìO`«O. ''™ê=∂#º =∂#=ÙÅ∞ P^è • ºu‡Hõ ™ê^è Œ # Å∞ KÕ ™ êÎ ~ ° ∞ † Éè í Q Æ = O`« ∞ _ç Ѩ @ ¡ Éè í H ˜ Î x ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ ã¨O™ê~å㨉Ωõ ÖÎ ·ˇ HÍq∞hHÍOK«<åÅ "åº"≥∂ǨÏOÖ’‰õÄ_® Ѩ_áç È`å~°∞. "å~°∞ DQÆÅ =O\˜"å~°∞† DQÆÅ∞ ѨÙ=ÙfiÅ g∞^Œ, fÑ≤ Ѩ^•~å÷ÅÃÑ· „"åÅ`å~Ú† =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ =∞ÅO ÃÑ·# ‰õÄ_® „"åÅ`å~Ú. (JO`å =∞ø#OQÍ qO@∞<åfl~°∞.) ''HÍx x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ `Õ<≥\ ©QÆÅ =O\˜"å~°∞† Jq ѨÙ=ÙfiÅ g∞^Œ =∂„`«"Õ∞ „"åe =∞Hõ~°O^•xfl „QÀÅ∞`å~Ú. x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ ÉèíQÆ=^•#O^Œ ~°™êxfl „QÀÅ∞`å~°∞. "å~°∞ q+¨Ü«∞ ~°™êxfl Hõ<≥fluΉõÄ_® K«∂_»~°∞. ''Hõ~îÀ~°™ê^èŒ<å#∞ëêª<åŠѶ¨ÅOQÍ Pi˚OK«∞‰õΩ#fl ™ê=∂#ºÉèíH˜Î ÖÏO\˜k HÍ^Œ∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ ÉèíH˜Î. xÜ«∞q∞`« [Ѩ^蕺#ѨÓ*ÏkHÍÅ ^•fi~å ÅaèOKÕ ÉèíH˜Î '"≥·nèÉèíH˜Î.— Wk ÃÑ·~°∞ HÀÜ«∞Hõ =Ú#∞Ѩ٠QÆx=∞Å g∞^Œ∞QÍ K«∞@∞ìH˘x á⁄ÖÏxfl ^•\˜ áÈ=@O ÖÏO\˜k. ã¨g∞Ѩ „QÍ=∂xfl Ѩ_»=Ö’ #k g∞^Œ∞QÍ K«∞@∞ìH˘x KÕ~°∞HÀ=@O ÖÏO\˜k D "≥·nèÉèíH˜Î. ''„¿Ñ=∞ÉèíH˜Î ÖËHõ ~åQÆÉèíH˜Î [xOz ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«#‰õΩ ™⁄O`«"å_»<Õ „¿Ñ=∞ JÅ=_ç#ѨC_»∞ qkèxÜ«∞=∂Å∞, ѨÓ*Ï q^è•<åÅ∞ JO@∂ Ug LO_»=Ù. JѨC_»k HÀ`«Å∞ ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ á⁄ÅOg∞^Œ∞QÍ u#flQÍ áÈ=@O ÖÏO\˜k, K«∞@∞ì uiy áÈ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. U kâ◊Ö’<≥·<å u#flQÍ á⁄ÅO g∞^Œ∞QÍ áÈ=K«∞Û.

188

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''=~°^ŒÖÁzÛ „QÍ=∞ã‘=∞ h\˜Ö’ =Úxy L#flѨC_»∞, #k g∞^Œ∞QÍ K«∞@∞ì uiy áÈ#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. JѨC_»∞ á⁄ÖÏÅ∞ h\˜Ö’ =Úxy LO\Ï~Ú Hõ#∞Hõ, Ѩ_»=ÃÑ· á⁄ÖÏÅ g∞^Œ∞QÍ u#flQÍ h „QÍ=∂xfl KÕ~°∞HÀ=K«∞Û. ''JÖÏO\˜ ~åQÆÉèíH˜Î, J#∞~åQÆO, „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆx^Õ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O ÅaèOK«^Œ∞.—— (ã¨=∂kè `«`«Î fiO - ã¨qHõÅÊO, xifiHõÅÊO) J=∞$`«∞_»∞: JÜ«∂º, ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ g∞Ô~ÖÏ ÉèÏq™êÎ~°∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Wk „Éèí=∞~°H©@Hõ <åºÜ«∞O ÖÏO\˜k ã¨∞=∂! H©@HõO „Éèí=∞~å<Õfl `«^ÕHõOQÍ zO`«# KÕã¨∂Î „Éèí=∞~°OQÍ ~°∂áêO`«sHõ~°}O K≥O^Œ∞`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ <≥ÖÏ ÉèÏq™êÎ<À h‰õΩ `≥Å∞™ê? Hõ_»=Ö’x KÕѨ#∞ QÆOQÍ[ÖÏÅÖ’ q_çzÃÑ_ç`Õ P KÕѨ ZÖÏ ÉèÏqã¨∞ÎO^À <Õ#ÖÏ ÉèÏq™êÎ#∞.

J=∞$`«∞_»∞: J\˜ì`«i *Ï_»=∂„`«"≥∞ÿ# JǨÏOHÍ~°O ‰õÄ_® g∞Ö’ LO_»^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, <å‰õΩ ™ê=∂#ºOQÍ ~°=fiO`« q∞ye LO@∞Ok. w@∞~å~ÚÃÑ· XHõ yO[ Ѩi=∂}Ѩ٠|OQÍ~åxfl ZO`«QÍ ~°∞kÌ#ѨÊ\˜H© XHõ `«∞#Hõ q∞yÖË LO@∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ ^•"åyflx L^•Ç¨Ï~°}QÍ fã¨∞HÀ. ^•<À¡x XHõ 'ã¨∞ÊùeOQÆO— ÖÏO\˜k JǨÏOHÍ~°O. ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ <å‰õΩ ÉÏǨϺK≥·`«#ºO LO_»^Œ∞† HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ *Ï_»=∂„`«"≥∞ÿ# JǨÏOHÍ~åxfl <åÖ’ xeÑ≤ LOK«∞`å_»∞. ^≥·= ã¨Oã¨~°æOÖ’x P#O^•xfl J#∞ÉèíqOKÕ xq∞`«ÎO '<Õ#∞—, '#∞=Ùfi— J<Õ ÉèÏ"åÅ∞ q∞ye L#flѨC_Õ P#O^ŒO J#∞Éèí∂`«=∞ø`«∞Ok. ''XHÀ¯™êi ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ *Ï_»=∂„`«"≥∞ÿ# P '<Õ#∞—#∞ `˘ÅyOz "Õ™êÎ_»∞. JѨC_»∞ [_»ã¨=∂kè ÖËHõ xifiHõÅÊ ã¨=∂kè ã≤kúã¨∞ÎOk. P J#∞Éèí=O =i‚OѨ `«~°OHÍ^Œ∞. LѨCÉÁ=∞‡ XHõ\ ˜ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ H˘Å=\ÏxH˜ áÈ~ÚOk. hà◊¡Ö’ HÍã¨Î Ö’`«∞‰õΩ "≥à◊¡QÍ<Õ Jk HõiyáÈ~ÚOk. ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù h\˜`À ѨÓiÎQÍ SHõº"≥∞ÿáÈ~ÚOk. JÖÏO@ѨC_»∞ "≥#‰õΩ¯ uiy =zÛ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ `≥e¿Ñ"åÔ~=~°∞?—— j

jj

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

189

j

9 „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò „ѨÉèí$`« ÉèíHõÎ|$O^ŒO`À |Å~å"£∞ WO\’¡ â◊x"å~°O, U„ÃÑÖò 7, 1883

(#ˆ~O„^•^Œ∞Å`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) <Õ_»∞ J=∂"å㨺. ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO XO\˜ QÆO@ HÍ=™ÈÎOk. HõÅHõ`åÎÖ’x |Å~å"£∞ WO\’¡ =™ê~å‰õΩ P#∞H˘x L#fl QÆkÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£, ~åMÏÖò, '=∞—, |Å~å"£∞ `«k`«~°∞Å∂ L<åfl~°∞. L^ŒÜ«∞"Õ∞ |Å~å"£∞ WO\˜H˜ =zÛ# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_Õ LO_ç =∞^蕺ǨÏflO Éè’[#O KÕâß~°∞. ''giH˜ Éè’[#O ÃÑ@∞ì.

Jk J<ÕHõ=∞Ok ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ J#flO ÃÑ\˜ì# ^•xH˜ ã¨=∂#O—— Jx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, |Å~å"£∞`À K≥ѨÊ@O Hõ^Œ∞Ì.

H˘xfl~ÀAÅ „H˜`«O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '#= |$O^•=#— =∞<Õ <å@Hõ „Ѩ^Œ~°≈# uÅH˜OK«\ÏxH˜ ˆHâ◊=¿ã<£ WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞. PÜ«∞#`ÀÉÏ@∞ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò ‰õÄ_® "≥àÏ¡~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ P <å@HõOÖ’ XHõ áê„`«#∞ áÈ+≤OKå_»∞† ˆHâ◊"£ 'Ѩ=Ǩi ÉÏÉÏ— áê„`«#∞ ^èŒiOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^•^Œ∞Å`À): ˆHâ◊"£ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù áê„`«Ö’ ~°OQÆã¨÷ÅO g∞kH˜ =zÛ âßOu [ÖÏxfl ã¨O„áÈH˜∆OKå_»∞. J~Ú`Õ <åHõk #K«ÛÖË^Œ∞. "Õ+¨O Hõ\ ˜ì âßOu [ÖÏxfl ã¨O„áÈH˜∆OK«@=∂? ''=∞~À =ºH˜Î áêѨѨÙ~°∞+¨µx áê„`«Ö’ #\˜OKå_»∞. J@∞=O\˜ "Õ+¨O "ÕÜ«∞@O ‰õÄ_® =∞Ozk HÍ^Œ∞. áêѨO KÕÜ«∞@O `«Ñ¨C, JÖÏ #\˜OK«@=¸ `«¿ÑÊ!—— #ˆ~O„^Œ∞_ç áê@ q#QÀ~å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. HÍx #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ XO\’¡ #Å`«QÍ LOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# #ˆ~O„^Œ∞_ç`À ''#ˆ~<£! gà◊√§ Pâ◊Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞, áê_»∞—— J<åfl~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«O|∞~å g∞@∞`«∂ áê_»™êQÍ_»∞: áê_»"Õ HÀ~ÚÖÏ áê_»"Õ wu! áê_»"Õ ÉèíQÆ=O`«∞ Éèí=º „Ѩâ◊ã≤Î... * * * `≥eÑ≤OѨ"å <å‰õΩ h `«`«Î fi=Ú ~å*Ïkè~å[! ~å[~å*Ëâ◊ II`≥II „Ѩã¨iOѨ"å Hõ~°∞} ÖÁeH˜OK«∞ K«∂ѨÙ`À h Hõ~°∞} HÍOH˜∆Oz HõÅ=iOK≥_»∞ <å‰õΩ II`≥II

190

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

ã¨O™ê~° =Ç≤ÏflÖ’ ã¨=∞ã≤áÈ~Ú# <Õ#∞ JiÊOѨ٠<å „|`«∞‰õΩ h áê^Œ=ÚÅ „"≥∂Å áêѨ=Ú# <å QÆ∞O_≥ =∞~°HõѨ_çáÈ~Ú#k =∂Ü«∞Ö’ zH˜¯ <Õ =∞~°}˜OK«∞K«∞O\˜ ã¨Ê $ǨÏ`«Ñ≤Ê =∞$u<˘O^Œ∞ <å Ü«∂`«‡ „|uH˜OѨ٠h ^ŒÜ«∂ѨÓ~°‚ ã¨Orq`À `åH˜ ¿ÇÏ! ^ŒÜ«∂=∞Ü«∞ „ѨÉè’! ~å*Ïkè~å[! * * * he QÆQÆ# Ñ¨à‹§=∞O^Œ∞ xÅz *’º`«∞Å∂ HÍO`«∞bx "≥Å∞QÆ∞K«∞O_≥ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∂ q∞}∞‰õΩ q∞}∞‰õΩ =∞#∞K«∞ "≥Å∞QÆ∞ ~°`«fl`å~°Å∂ h^Œ∞ K«H˜`« ~°∂Ѩ=Ú#‰õΩ `˘_»∞QÆ∞ L_»∞ѨÙÅ∂ =∞O^Œ QÆ=∞#=Ú##∞ gK«∞ =∞ÅÜ«∞ Ѩ=#=¸ Ѩi=∞à◊O|∞ Q˘Å∞ѨÙ, =∞^èŒ∞~° ^èŒ∂Ѩ ^èŒ∂=∞=¸ WO^Œ∞ #O^Œ∞ ™È‰õΩK«∞#fl Ñ≤Å¡QÍÅ∞Å∂ h^Œ∞ k=º =ÚY=Ú#‰õΩ#∞ Kå=∞~°O|∞Å∂ â◊√„Éèí"≥∞ÿ# ѨÓÅ`À@ HÍ#∞Ñ≤OK«∞#∂ Ѩ~°fi=Ú##∞ "≥Å∞QÆ∞ nѨtYÅ "ÀÖˇ#∂ [## =∞~°}=ÚÅ#∞ `˘ÅQÆ„^ÀÜ«Ú F „ѨÉèí∂ ZO`« J^Œ∞ƒù`«O|∞ h‰õΩ [~°∞QÆ∞ J~°Û<å "Àº=∞=∞O^Œ∞ L^ŒƒùqOK«∞ „Ѩ}=<å^Œ=¸ =∞~°Å =∞~°Å =∂~°∞„"≥∂QÆ∞ ÉèËi "å^Œº=¸ <å^Œ∞ =∞#ã¨∞ ѨQÆÅ∞ ~å„u ã¨∞^èŒ#∞ „QÀÅ∞#∂ "åã¨∞^Õ=Ù k=ºK«~°} Hõ=∞Å =∞O^Œ∞#∂ ‰õΩiÜ«Ú =∞Ü«∞º h^Œ∞ Ѩ~°=∞ Hõ~°∞} =~°¬=¸ ^ŒÑ≤ÊQ˘#fl <å#‰õΩÃÑ· ѨÓ~°∞ëÈ`«Î=∂ Ѩ~°=∞ ѨÓ[º"≥∞ÿ# h^Œ∞ ѨÙ}º<å=∞=¸ JQÆ∞#∞ QÍHõ x`«º"≥∞ÿ# J`«x ˆQǨÏ=¸ *

*

*

j

II`≥II II`≥II II`≥II II`≥II

IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII IIhII

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

q*Ï˝# QÆQÆ#=Ú# „¿Ñ=∞ K«O„^Œ∞_»∞ ѨÓ~°‚ aO|=Ú# L^Œ~ÚOK≥#∞I „¿Ñ=∞áÈ@∞# JÅÅ∞ á⁄Oy á⁄~°Å∞K«∞ ÖËz Jxfl k‰õΩ¯Å áêÔ~#∞ ^Õ= [Ü«∞=∞QÆ∞ h‰õΩ ^Õ"åkè ^Õ=Ù_»=Ù [Ü«∞=∞Ǩϟ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú....... `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å P^Õâ◊O "Õ∞~°‰õΩ Éèí=<å^ä£ áê_» ™êQÍ_»∞: <å ÔHK«@ #∞<åfl~°∞~å h‰õΩ ã¨=∞=∞QÆ∞ ã¨Y∞_»∞ F ^ŒÜ«∂=∞Ü«∞~åj F „¿Ñ=∞=¸sÎII II<åII ã¨∞Y ^Œ∞óY=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ã¨∞ã≤÷~°O|∞QÆ xÅz JO_»QÍ <å‰õΩO_»∞ "Õ ~˘O_»∞ q∞„`«∞O_»∞ II<åII <å `«Ñ¨CÅ#∞ Ãã·z <å Ü«∂Ѩ^ŒÅ∞ ÉÏÑ≤ cè`å`«∞‡_»QÆ∞ <å‰õΩ âßOu QÆ∂Ô~Û_»∞ ã¨Y∞_»∞ II<åII <å rq`« <ÒHõ#∞ Ѷ¨∞’~° ã¨O™ê~åaú `«i~ÚOѨQÍ*ËÜ«Ú Hõ~°‚^è•~°∞_» g=Ù II<åII QÍe"å#QÆ Ö’# K≥ň~QÆ∞ HÍ=∞=ÚÅ h Hõ~°∞} =∂„`«"Õ∞ *ÏÅ∞ âßOuÅ*ËÜ«∞ II<åII Ѩi`åѨ=Ú# ~°ye Ѩi`«Ñ≤OK≥_»∞ P`«‡ ÃÑ· âßOu [Å=ÚÅ ‰õΩiÑ≤O`«∞ F „ѨÉèí∂ II<åII q∞„`«∞ÅO^Œ~°∞ =^ŒÅ∞ <å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞=Ú#

191

192

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

h ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ QÆ^• <å H˘ã¨QÆ∞ P„â◊Ü«∞=Ú II<åII #ˆ~O„^Œ∞_»∞ #=Ùfi`«∂ Éèí=<å^ä£#∞ L^ÕÌtã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À WÖÏ J<åfl_»∞: ''J`«_»∞ KÕѨÅ∞ u#@O, `åO|∂Å ¿ã=#O =∂x"Õâß_»∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí=<å^ä£ "≥·Ñ¨Ù K«∂ã≤, #=Ùfi`«∂): ZO^Œ∞KÕ`«? KÕѨÅ∞ u#@O, `åO|∂Å ¿ã=#OÖ’ `«Ñ¨C UO LOk? "å\˜Ö’ ^À+¨O Ug∞ ÖË^Œ∞. HÍq∞h HÍOK«# `åºQÆ"Õ∞ x["≥∞ÿ# `åºQÆO. ~åMÏÖò ZHõ¯_»?

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: ~åMÏÖò x„^ŒáÈ`«∞<åfl_»O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): XHõѨC_»∞ XHõ =ºH˜Î gkä <å@Hõ „Ѩ^Œ~°≈# K«∂_»QÀi K«OHõÖ’ XHõ KåѨ#∞ K«∞@∞ìH˘x „Ѩ^Œ~°≈# [iˆQ KÀ@∞‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. <å@HõO „áê~°OaèOK«\ÏxH˜ WOHÍ H˘O`« =º=kè LO^Œx Ziy, <ÕÅ g∞^Œ KåѨ Ѩ~°K«∞H˘x x„^ŒáÈÜ«∂_»∞. J`«_»∞ x„^Œ#∞O_ç "Õ∞Å∞H˘<Õã¨iH˜ <å@HõO J~ÚáÈ~ÚOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) `«~°∞"å`« K«OHõ „H˜O^Œ KåѨ#∞ K«∞@∞ìH˘x WO\˜H˜ uiy =KåÛ_»∞. (#=ÙfiÅ∞) ~å"£∞^ŒÜ«∂àò‰õΩ ÉÏQÍ ã¨∞ã‘Î KÕã≤, XHõ QÆkÖ’ Ѩ_»∞H˘x L<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P QÆkÖ’H˜ "≥o¡ J`«_ç P~ÀQƺO QÆ∞iOz "åHõ|∞ KÕâß~°∞. (ѨOK«^Œt, "Õ^•O`« âߢ™êÎÅ∞ - ã¨O™ê~°∞Å∞) ™êÜ«∞O„`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò, '=∞—, Éèí=<å^ä£ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. JѨC_»∞ H˘O^Œ~°∞ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ =KåÛ~°∞. "åi`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

XHõ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: JÜ«∂º, g∞~°∞ "Õ^•O`« ѨOK«^Œt K«k"å~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „áê~°OÉèíOÖ’ JÖÏO\˜ "Õ^•O`« „QÆO^ä•Å „â◊=}O KÕÜ«∂e. „áê~°OÉèíOÖ’ qKå~°}Ï KÕÜ«∂e. P `«~°∞"å`« – ѨkŠѨ~°K«"Õ =∞#™ê! J=∞‡ âߺ=∞#∞ Ju„Ñ≤Ü«∞=∞QÆ∞ <å J=∞‡ âߺ=∞#∞ xÅ∞ѨÙ=Ú hÖ’ JuÉèí„^Œ=ÚQÍ Ñ¨~°∞Öˇ=fiix KÕ~°hÜ«∞‰õΩ=Ú =∞# q∞~°∞=Ù~°"Õ∞ P"≥∞#∞ K«∂`«=Ú IIѨ I I P"≥∞ ã¨xflkèx P#OkOK«QÆ HÍ=∞=~°æ=Ú#∞ Hõ_»‰õΩ „^ÀÅ∞K«∞ 'J=∂‡! J=∂‡— Jx Ñ≤ÅK«∞@ÔH· ~°ã¨#=Ú "≥O|_ç fã¨∞‰õΩá⁄=Ú‡ IIѨ I I =∞# W~°∞=Ùi ^Œi KÕ~°‰õΩO_»QÍ K≥_»¤ HÍ=∞=ÚÅ #_»∞¤ÃÑ@∞ì@‰õΩ

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

Jxfl ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ #u"≥∞à◊‰õΩ=QÆÅ *Ï˝#HÍѨix HÍѨÙÃÑ@∞ì=Ú

193

j

IIѨ I I

''™ê^èŒ# ^Œâ◊Ö’ âߢã¨Î„QÆO^ä•Å „â◊=}O KÕÜ«∞=Åã≤O^Õ. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O *Ï˝<åxH˜ Ö’@∞ LO_»^Œ∞. J=∞‡ *Ï˝#~åtx `«~°QƉõΩO_® JOkã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. ''JHõ∆~åÉèϺã¨O KÕ¿ã H˘`«ÎÖ’ Ñ≤Å¡"å_»∞ „Ѩu JHõ∆~åhfl ѨÅ∞‰õΩ`«∂, k^Œ∞Ì`å_»∞. „Hõ"Õ∞}Ï ^è•~åà◊OQÍ „"åÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ''|OQÍ~åxfl HõiyOKÕ@ѨC_»∞ ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_®e. =¸ã¨Ö’x |OQÍ~°O HõiˆQ@O`« =~°‰õΩ XHõ KÕ`ÀÎ H˘eq∞ uuÎx ã¨iKÕã¨∂Î =∞~À KÕ`ÀÎ qã¨#Hõ„~°#∞ qã¨∞~°∞`«∂, <À\˜`À Q˘@ìO ^•fi~å T^Œ∞`«∂ LO_®e. HÍx |OQÍ~°O Hõiy =¸ã¨Ö’ áÈã≤# `«~°∞"å`« xtÛ`«OQÍ LO_»=K«∞Û. ''ˆH=ÅO âߢ™êÎ^茺ܫ∞#O ã¨iáÈ^Œ∞. HÍq∞h HÍOK«<åÅ #_»∞=∞ x=ã≤¿ãÎ âߢã¨Î=∞~å‡efl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO. ã¨O™ê~å#∞~°H˜Î *Ï˝<åxfl =∞~°∞QÆ∞ Ѩ~°K«∞`«∞Ok. JuHõ+¨ìO`À <ÕiÛux <å H˜+¨ì"≥∞ÿ# HÍ=º~°™êxfl J~Ú`Õ P HÍ=ºO =ÚxyáÈ~ÚOk Hõ$+¨‚ „¿Ñ=∞~°ã¨OÖ’ (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ˆHâ◊"£ QÆ∞iOz „|Ǩχã¨=∂[Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''ˆHâ◊"£Ö’ Ü≥∂QÆ=¸ LOk, Éè’QÆ=¸ LOk. ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂ J`«_»∞ `«# =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç kâ◊QÍ<Õ uÑ≤Ê LOKå_»∞.— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ HõÅHõ`åÎ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ ™êfl`«HÀ`«û"åxfl =i‚ã¨∂Î ''ÉÏÉ’Üü∞! ã¨ÉèíÖ’ Wã¨∞Hõ "Õã≤<å ~åÅ#O`«\ ˜ [#ã¨=¸Ç¨ÏO!—— J<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: [#ã¨=¸Ç¨xfl K«∂ã≤#ѨC_»∞ ÉèQí =Æ ^Œ∞nÌÑ#¨ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ã¨=∂"Õâßxfl K«∂ã≤=ÙO>Ë <Õ#∞ áê~°=â◊ºOÖ’ ÉÏǨϺã¨Ê $ǨÏ#∞ HÀÖ’ÊÜÕ∞"å}˜‚.——

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - =∞}˜ÖÏÖò, HÍj^Œ~°≈#O Pk"å~°O, U„Ñ≤Öò 8, 1883

~°O_ç ™È^Œ~°∞ÖÏ~å! ~°O_ç! =∞m¡ <Õ_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂xH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O "≥à◊^•O. PÜ«∞# Éèí‰õΩÎÅ ™êOQÆ`«ºOÖ’ U suÖ’ P#Okã¨∞Î<åfl~À, ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=^•ƒù=OÖ’ ZÖÏ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ· LO\Ï~À uÅH˜^•ÌO. XHõ=∂~°∞ ã¨=∂kèã≤÷uÖ’#∂, =∞~˘Hõ™êi H©~°Î<å#O^ŒOÖ’#∂ L#‡`«∞ÎÖˇ· LO\Ï~°∞. =∞~˘Hõ™êi ™ê=∂#∞ºx=Öˇ Éèí‰õΩÎÅ`À ã¨OÉèÏ+≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞.

194

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

PÜ«∞# =ÚY`å ã¨^• ÉèíQÆ=`ü „Ѩã¨OQÍÅ∞ `«Ñ¨Ê J#ºO Ug "≥Å∞=_»=Ù. PÜ«∞# =∞#ã¨∞û ZšѨC_»∂ JO`«~°∞‡Y"≥∞ÿ LO@∞Ok. S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ ÉÏÅ∞x=Öˇ =iÎã¨∂Î LO\Ï~°∞. „Ѩu xâßfiã¨OÖ’#∞ [QÆ[˚#x <å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î LO\Ï~°∞. Jaè=∂#O H˜Oz`«∂Î HÍ#~å^Œ∞.

S^Õà◊¡ ÉÏÅ∞x =Öˇ Pã¨H˜Î~°Ç≤Ï`«∞_»∞, ã¨^•#O^Œ∞_»∞† ã¨~°à◊, L^•~° ã¨fiÉèÏ=O QÆÅ"å_»∞. XHõ¯ q+¨Ü«∞O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç – ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯#^ŒO`å Jx`«ºO† ˆH=ÅO =¸<åflà◊§ =ÚK«Û@ =∂„`«"Õ∞. ™È^Œ~°∞ÖÏ~å, ~°O_ç! P „¿Ñ"≥∂#‡`«Î ÉÏÅ∞x ^Œi≈OѨ "≥à◊^•O. PÜ«∞# =∞ǨÜ≥∂y! J#O`« ™êQÆ~° f~å# UHÍO`«OÖ’ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. P J#O`« ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ PÜ«∞# U^À uÅH˜ã¨∞Î<åfl~°∞. ÉèíH˜Î ÉèÏ=#Ö’ =∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞. x#fl J=∂"å㨺 ~ÀA. PÜ«∞# |Å~å"£∞É’ã¨∞ WO\˜H˜ "≥o§ L<åfl~°∞. J=∂"å㨺 ˆ~~Ú QÍ_è®O^èŒHÍ~°OÖ’ =∞ǨHÍo XO@iQÍ =∞ǨHÍà◊√x`À bÖÏq<À^•ÅÖ’ =Úxy LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ J=∂"å㨺 ~ÀA# ™ê=∂#º =∞<Àã≤u÷ Ö’ LO_»ÖHË áõ ÈÜÕ∞"å~°∞.

PÜ«∞# ã≤÷u Ѩã≤ÉÏÅ∞x ã≤÷ux á⁄O^Õk. Z=~°∞ ˆ~~ÚO|=à◊√§ [QÆ[˚#xx ^Œi≈ã¨∂Î L<åfl~À, Z=~°∞ P"≥∞#∞ XHõ¯ Hõ∆}O‰õÄ_® q_çz LO_»ÖË~À, J`«_»∞ Ѩã≤ÉÏÅ∞_Õ Hõ^•! <å\˜ L^ŒÜ«∞O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆkÖ’ Ѩã≤ÉÏÅ∞xÖÏ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ã¨g∞áê# ~åMÏÖò ‰õÄ_® L<åfl_»∞. '=∞— QÆkÖ’ „Ѩ"ÕtOz, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#flQÍi ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~å"£∞ÖÏÖò ‰õÄ_® JHõ¯_» L<åfl_»∞. H˜â’s, =∞iH˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. „Ѩ^è•# „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷_≥·# =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± ‰õÄ_® =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞. „á⁄^Œ∞Ì JÜÕ∞ºH˘nÌ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ~å™êQÍ~°∞. =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± HÍjH˜ "≥o§ =KåÛ_»∞. J`«_˘Hõ "åºáê~°ã¨∞÷_»∞. HÍjÖ’ J`«_çH˜ XHõ Éèí=Ou LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #∞=Ùfi HÍjH˜ "≥àÏ¡=Ù QÆ^•! JHõ¯_» ™ê^èŒ∞ѨÙOQÆ=ÙÅ <≥=i<≥·<å ^Œi≈OKå"å? =∞}˜ÖÏÖò: J=Ù#O_ô. ¢`≥·eOQÆ™êfiq∞, ÉèÏ㨯~å#O^Œ™êfiq∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ™ê^èŒ∞ѨÙOQÆ=ÙÅ#∞ ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: "åi QÆ∞iOz K≥ѨC, qO^•O. =∞}˜ÖÏÖò: ¢`≥·eOQÆ™êfiq∞ =∞}˜Hõi‚HÍ Ñ¶¨∞@ìOÖ’ "Õ}©=∂^èŒ"£ QÀѨÙ~° ã¨g∞ѨOÖ’ PÜ«∞# Wk=~°‰õΩ |ã¨KÕã≤# PÅÜ«∞OÖ’<Õ =ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. Wk=~°Ö’ PÜ«∞# J`«∞º#fl`« P^蕺u‡Hõ ã≤÷uÖ’ LO_Õ"å~°x „Ѩ[Å∞ K≥ѨCH˘O\Ï~°∞. JѨC_»∞ J<ÕHõ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ K«∂¿Ñ â◊H˜Î PÜ«∞#‰õΩ LO_Õ^Œ@. WѨC_»∞ PÜ«∞#Ö’ P â◊H˜Î ã¨#flye¡#k.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Jk Ö∫H˜‰õΩÅ q=∞~°≈. =∞}˜ÖÏÖò: ÉèÏ㨯~å#O^Œ™êfiq∞ JO^Œi`À#∞ HõÅã≤"∞≥ Åã≤ =∂\Ï¡_`» å~°∞. J~Ú`Õ ¢`e·≥ OQÆ™êfiq∞ Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_»‰õΩO_® =∞ø#„=`«OÖ’ L<åfl~°∞.

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

195

(ã≤^Œ∞úʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ 'Dâ◊fi~°∞_Õ Hõ~°Î— J<Õ ÉèÏ=O - W`«~°∞ʼnõΩ áêѨѨÙ}ϺÅ∞ - „Ѷ‘qÖò) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèÏ㨯~å#O^Œ ™êfiq∞`À U"≥∞ÿ<å =∂\Ï¡_®"å? =∞}˜ÖÏÖò: J=Ù#O_ô. J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_®O. =∂ =∂@Ö’¡ áêѨѨÙ}ϺŠQÆ∞iOp „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. PÜ«∞# <å`À WÖÏ J<åfl~°∞: 'áêѨ =∂~°æOÖ’ "≥à◊§‰õΩ. áêѨzO`«##∞ q_çzÃÑ@∞ì. ѨÙ}ºO KÕ‰õĈ~Û Hõ~°‡Å<Õ KÕã¨∂Î LO_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õk W^Õ ã¨∞=∂!— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞! Jk‰õÄ_® XHõ =∂~°æ"Õ∞† Jk ã¨O™ê~°∞ÅHÀã¨O L^ÕÌtOѨ|_çOk. HÍx P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«"≥∞ÿ# "åi, „|Ǩχã¨`«ºO [QÆx‡^䌺 Jx `≥Å∞ã¨∞H˘#fl "åi ÉèÏ=O "Õˆ~ q^èŒOQÍ LO@∞Ok. "åiH˜ 'ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î, `«H˜¯# "å~°O^Œ~°∂ JHõ~°ÎÖË— J<Õ Z~°∞Hõ LO@∞Ok. ''P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«"≥∞ÿ# "å~°∞ Z#fl_»∂ `«Ñ¨C@_»∞QÆ∞ "≥Ü«∞º~°∞. qKå~°} KÕã≤ áêѨHÍ~åºÅ#∞ `«ºlOKÕ J=ã¨~°O "åiH˜ LO_»^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ· "å~°∞ J`«ºO`« „Ñ‘u Hõey LO\Ï~°∞. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ X#iOKÕ Hõ~°‡Åhfl ã¨`«¯~°‡Å∞QÍ<Õ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. `å=Ú X#iOKÕ Hõ~°‡Å‰õΩ `å=Ú Hõ~°ÎÅ∞ HÍ=∞h, ˆH=ÅO `å=Ú ÉèíQÆ=O`«∞x ¿ã=‰õΩÅ=∞h "åiH˜ ѨÓiÎ Z~°∞Hõ LO@∞Ok. "å~°∞ ã¨~°fi^• WÖÏ ÉèÏq™êÎ~°∞: '<Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl† PÜ«∞# Ü«∞O„`åxfl #_çÑ≤OKÕ "å_»∞. PÜ«∞# ZÖÏ KÕ~Ú¿ãÎ <Õ#∞ JÖÏ KÕ™êÎ#∞. U q^èŒOQÍ Ñ¨eH˜¿ãÎ JÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞. ZÖÏ Hõ^ŒÅ=∞O>Ë JÖÏ Hõ^ŒÅ∞`å#∞.— ''P`«‡*Ï˝#∞Å∞ áêѨѨÙ}ϺʼnõΩ Jf`«∞Å∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨HõÅ=¸ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl_»<Õ *Ï˝#O "åiH˜ LO@∞Ok. ''XHÍ<˘Hõ „áêO`«OÖ’ XHõ =∞~î°O LO_Õk. =∞~î°OÖ’ x=ã≤OKÕ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ „Ѩu~ÀE aèH∆Í~°÷O |Ü«∞@‰õΩ "≥àı§"å~°∞. WÖÏ LO_»QÍ XHõ ~ÀA aèH∆Í~°÷O |Ü«∞@‰õΩ "≥o§# XHõ ™ê^èŒ∞=Ù, XHõ =ºH˜Îx [g∞O^•~°∞ z`«HõÉÏ^Œ∞`«∂O_»@O K«∂âß_»∞. ^ŒÜ«∂à◊√"≥·# P ™ê^èŒ∞=Ù JHõ¯_»‰õΩ "≥o§ [g∞O^•~°∞#∞ H˘@ì@O PѨ=∞<åfl_»∞. HÍx P„QÆǨÏO`À ^ŒÇ≤ÏOK«∞‰õΩáÈ`«∞#fl P [g∞O^•~°∞ „HÀ^èŒO JO`å P J=∂Ü«∞Hõ ™ê^èŒ∞=Ù ÃÑ·H˜ =∞o¡Ok. ã¨Ê $Ç¨Ï `«Ñ≤ÊáÈÜÕ∞@O`« =~°‰õΩ P ™ê^èŒ∞=Ù#∞ Kå=Q˘\Ïì_»∞. WO`«Ö’ Z=~À D ã¨=∂Kå~åxfl =∞~î°OÖ’ `≥eáê~°∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ JHõ¯_»‰õΩ Ѩ~°∞QÆ∞# =zÛ `«=∞ ™È^Œ~° ™ê^èŒ∞=Ù <ÕÅ g∞^Œ Ѩ_ç=ÙO_»@O K«∂âß~°∞. #Å∞QÆ∞Ô~·^Œ∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ D QÍÜ«∞Ѩ_ç# ™ê^èŒ∞=Ù#∞ Z`«∞ÎH˘x =∞~îåxH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ XHõ QÆkÖ’ Ѩ_»∞HÀɡ\Ïì~°∞. J`«_çH˜ WOHÍ ã¨Ê $Ç¨Ï ~åÖË^Œ∞. "å~°O`å J`«_ç K«∞@∂ì q+¨}‚ ǨÏ$^ŒÜ«ÚÖˇ· ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ J`«_çH˜ qã¨∞~°∞`«∞<åfl~°∞. z=~°‰õΩ Z=~À J`«_çH˜ H˘OK≥O áêÅ∞ W=fi=∞x ã¨∂zOKå~°∞. áêÅ∞ <À\’¡ áÈÜ«∞QÍ<Õ J`«_»∞ ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜ =KåÛ_»∞. J`«_»∞ Hõà◊√§ `≥iz K«∞@∂ì K«∂âß_»∞. 'W`«_»∞ ѨÓiÎQÍ ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜ =KåÛ_À ÖË^À, =∞#Å#∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ_À ÖË^À K«∂^•ÌO— J<åfl_»∞ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù. J`«_çH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ "≥o§ aQÆæ~°QÍ 'F ™êfig∞! g∞‰õΩ áêÅ∞ „`åyã¨∞Î#fl ^≥=~°∞?— Jx JiKå_»∞. D ™ê^èŒ∞=Ù H©∆}ã¨fi~°OÖ’ P ™ê^èŒ∞=Ù`À '™È^Œ~å! JѨC_»∞ ##∞fl Kå=ÉÏk# =ºˆHÎ WѨC_»∞ áêÅ∞ „`åyã¨∞Î<åfl_»∞— J<åfl_»∞.

196

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

j

''HÍx ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HÍx^Õ J@∞=O\˜ =∞<Àã≤÷u Z=iH© HõÅ∞QÆ^Œ∞. =∞}˜ÖÏÖò: J=Ù#∞! WѨC_»∞ g∞~°∞ K≥Ñ≤ÊOk L`«¯ $+¨ì P^蕺u‡Hõ ã≤÷u ã¨O`«iOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜ÎˆH =iÎã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèÏ㨯~å#O^Œ ™êfiq∞`À =∂\Ï¡_®#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PÜ«∞# U WO\’¡<≥·<å x=ã≤ã¨∞Î<åfl~å? =∞}˜ÖÏÖò: J=Ù#O_ô. XHõ Éèí‰õΩÎx WO\’¡ =ã≤ã¨∞Î<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PÜ«∞#‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û ZO`« LO@∞Ok? =∞}˜ÖÏÖò: Ü«∂Éèˇ· S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞O_»=K«∞Û.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞ˆ~^≥·<å =∂\Ï¡_®"å? =∞}˜ÖÏÖò: ÉèíH˜Îx JÅ=~°K«∞HÀ=@O ZÖÏ Jx J_çQÍ#∞. JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î# K≥Ü«∞º=∞h, ~å=∞<å=∞O LK«ÛiOK«=∞h K≥áêÊ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Wq ÉèËÃ+·# =∂@Å∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO QÆ$ǨÏã¨∞÷_»∞ - Hõ~°‡Ü≥∂QÆO Éèí=`åi}©, ~å^è•HÍO`«, ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂ÅÖ’ ѨÓ[Å∞ =Úyâß~Ú† <≥·"Õ^Œº x"Õ^Œ# [~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ QÆO@Å∞ „"≥∂QÍ~Ú. "Õã¨q HÍÅO =∞^蕺ǨÏflO HÍ=@O`À ZO_» f„=OQÍ LOk. QÆOQÍ#kÖ’ áÈ@∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. QÆOQÍ#k L`«Î~° kâ◊QÍ „Ѩ=Ç≤ÏOK«™êyOk† ^ŒH˜∆}Ѩ٠QÍe gK«™êyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[#O KÕã≤ `«=∞ QÆkÖ’ q„â◊q∞OKå~°∞. |ã≤~å›\ò ã¨g∞ѨOÖ’ ~åMÏÖò [#‡ã¨÷ÅO LOk. JHõ¯_» "Õã¨q HÍÅOÖ’ h\˜ Z^ŒÌ_ç J`«ºkèHõO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (=∞}˜ÖÏÖò`À): `«# ã¨fi„QÍ=∞OÖ’ f„= h\˜ H˘~°`« L#fl@∞¡ ~åMÏÖò K≥áêÊ_»∞. JHõ¯_» #∞"˘fiHõ K≥~°∞=Ù <≥O^Œ∞‰õΩ `«qfiOK«‰õÄ_»^Œ∞? JÖÏKÕ¿ãÎ ZO^ŒiHÀ LѨHÍ~°O KÕã≤#@¡=Ù`«∞Ok. (z~°∞#=Ùfi`À) h =^ŒÌ KåÖÏ ^èŒ#O LOk Hõ^•! JO`« ^èŒ#O UO KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ù?

HÍx #∂<≥ "åºáê~°ã¨∞÷Å∞ Jq∞`« Ñ≤ã≤<å~°∞Åx qx L<åfl#∞.1 (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± QÆ$ǨÏO HõÅHõ`åÎÖ’x ã≤O^Œ∂iÜ«∂Ѩ\ ©ìÖ’ LOk. „|Ǩχ ã¨=∂[Ѩ٠ã≤O^Œ∂iÜ«∂Ѩ\ ©ì âßY ã¨=∂"ÕâßÅhfl J`«_ç WO\’¡<Õ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»`å~Ú. P L`«û"åÅ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ J`«_»∞ J<Õ‰õΩÅ#∞ `«# WO\˜H˜ PǨfixOK«@O Ѩiáê\˜. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ‰õÄ_® PǨfix™êÎ_»∞. =∞}˜ÖÏÖò‰õΩ ÉÏ~å#QÆ~üÖ’ XHõ L^•º#QÆ$ǨÏO LOk. J`«_»∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞ JHõ¯_çH˜ =zÛ UHÍO`«"åã¨O KÕ¿ã"å_»∞. JѨC_»ÖÏ¡ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O "≥o§ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OKÕ"å_»∞. =∞}˜ÖÏÖò _»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ ÖˇHõ¯Å∞ Hõ_»`å_»∞. J`«_»∞ ÉÏ~å#QÆ~ü‰õΩ =KÕÛ@ѨC_»∞ ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨ÓiÎ ^Œ∂~åxH˜ |O_ç U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩx ~å_»∞. "≥Ú^Œ@ „\Ï"£∞Ö’ â’ÉèÏ 1. =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H±, #∂<≥ "åºáê~°ã¨∞÷_»∞.

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

197

|*Ï~ü =™êÎ_»∞. JHõ¯_ç #∞O_ç ¿+~ü\ÏH©ûÖ’ ÉÏ~å#QÆ~ü‰õΩ =™êÎ_»∞. J~Ú`Õ _»|∞ƒ‰õΩ =∂„`«O H˘^Œ∞= ÖË^Œ∞. `«^Œ#O`«~° HÍÅOÖ’ ¿Ñ^Œ q^•º~°∞÷Å áÈ+¨}Ï~°÷O J`«_»∞ XHõ¯™êiQÍ W~°"≥· S^Œ∞ "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å ^èŒ~å‡^•Ü«∞O HõeÊOKå_»∞. =∞}˜ÖÏÖò |^Œ∞ÖËg∞ ѨÅ∞HõHõ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. HÍ¿ãѨ٠Jg Wg =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞^茺֒ J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ''=∞Ǩâ◊Ü«∂! K≥~°∞=Ù „`«qfiOK«@O QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå~°∞ 㨈~. Jk=∞@∞ì‰õΩ K≥Ñ≤Ê LO>Ë ã¨i áÈÜÕ∞k. #∂<≥ "åºáêi =ÔQ·~å K≥ѨÊ@O ZO^Œ∞‰õΩ?—— Jx J_çQÍ_»∞.

H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ <À\˜x =¸ã¨∞H˘x =KÕÛ #=Ùfi#∞ PѨÙHÀ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #"Õfiâß~°∞.

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ - „¿Ñ=∞`«`«ÎfiO

HÍ¿ãѨ٠QÆ_çzOk. „Ѩ^è•# „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅHõ`åÎ#∞O_ç =KåÛ~°∞. QÆkÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ L`«Î~åaè=ÚYOQÍ z#fl=∞OK«OÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. PÜ«∞# =∞O^ŒÇ¨ã¨O KÕã¨∂Î XHõ ÉÏÅ∞x=Öˇ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À P#O^ŒOQÍ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: g∞~°∞ ¿Ñ=∞, ¿Ñ=∞1 JO@∂ LO\Ï~°∞ Hõ^•! HÍx Jk JO`«\ ˜ ™ê=∂#º =ã¨∞Î"å? K≥·`«#º ^Õ=ÙʼnõΩ D „¿Ñ=∞ HõeyOk. ''„¿Ñ=∞‰õΩ Ô~O_»∞ ÅHõ∆}ÏÅ∞ L#flq. "≥Ú^Œ\ ˜k: Jk „ѨѨOKå<Õfl =∞~°Ñ≤OѨ KÕã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=`ü „¿Ñ=∞ ZO`« f„="≥∞ÿ#^ŒO>Ë, Jk Hõey# "åiH˜ ÉÏǨϺ „ѨѨOK« ã¨Ê $¿ÇÏ LO_»^Œ∞.

K≥·`«#º ^Õ=ÙÅ∞ =<åxfl K«∂ã≤ |$O^•=#OQÍ#∂, ã¨=Ú„^•xfl K«∂ã≤ Ü«∞=Ú<å#kQÍ#∂ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. ''Ô~O_»=k: J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# `«# ^ÕǨÏO Ѩ@¡ ^蕺㨠LO_»HõáÈ=@O. ^ÕǨ`«‡|∞kú ã¨=¸ÅOQÍ #tã¨∞ÎOk. ''ÉèíQÆ=^Œ#∞Éèí∂uH˜ ÅHõ∆}ÏÅ∞ H˘xfl L<åfl~Ú. Z=xÖ’<≥·`Õ J#∞~åQÆ ã¨OѨuÎ qâı+¨OQÍ =ºHõÎ=∞=Ù`«∞O^À, J`«_»∞ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxH˜ Ju KÕ~°∞=Ö’ L<åfl_»x „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.

J#∞~åQÆ ã¨OѨuÎ JO>Ë Uq∞\˜? Jq: q"ÕHõO, "≥·~åQƺO, Éèí∂`«^ŒÜ«∞, ™ê^èŒ∞¿ã=, ™ê^èŒ∞ ™êOQÆ`«ºO, ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞ QÆ∞} H©~°Î#O, ã¨`«ºã¨O^èŒ`« "≥Ú^ŒÖˇ·#q. J#∞~åQÆO Ü≥ÚHõ¯ D ÅHõ∆}ÏÅ#∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O JÜÕ∞º HÍÅO ZO`À ^Œ∂~°OÖ’ ÖË^Œx xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. ''¿ã=‰õΩ_ç WO\’¡ [~°∞QÆ∞`«∂#fl U~åÊ@¡#∞ K«∂_»QÍ<Õ Ü«∞[=∂x JHõ¯_»‰õΩ ~åÉ’`«∞<åfl_»x HõzÛ`«OQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. =ÚO^Œ∞QÍ K≥`åÎ K≥^•~°O, WO\˜ K«∞@∂ì ÃÑiy# J_»qÖÏO\˜ 1. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =ºOQƺOQÍ „¿Ñ=∞#∞ ¿Ñ=∞ JO@∞<åfl~°∞.

198

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ñ≤zÛ"≥ÚHõ¯Å∂ `˘Åy™êÎ~°∞. `«^Œ∞Ѩi QÆ^Œ∞ÅÖ’ |∂A, ^Œ∞=Ú‡ ^Œ∞Å∞Ѩ|_»`å~Ú. `«^Œ#O`«~°O ÃÑ~°_»∞, QÆK«∞Û, W`«~° „Ѩ^ÕâßÅ∞ â◊√„ÉèíOQÍ z=∞‡|_ç, Hõ_»QÆ|_»`å~Ú. z=~°QÍ Ü«∞[=∂<Õ P WO\˜H˜ u"åp, ǨïHͯ "≥Ú^ŒÖˇ·# ™ê=∞„yx ѨOѨÙ`å_»∞. D ã¨~°O*Ï=∂ kQÆ∞`«∂=ÙO>Ë, Ü«∞[=∂x ã¨`«fi~°"Õ∞ ~åÉ’`«∞<åfl_»x xâ◊ÛÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: JÜ«∂º, =ÚO^Œ∞QÍ qKå~°} KÕã≤ WO„kÜ«∞ x„QÆǨÏO ™êkèOKåÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Jn XHõ =∂~°æ"Õ∞. nx<Õ qKå~° =∂~°æO JO\Ï~°∞. HÍx ÉèíH˜Î =∂~°æO J=ÅOaOK«@O ^•fi~å JO`«óHõ~°}ÏÅ∞1 "å@O`«@ J"Õ xÜ«∞O„uOK«|_»`å~Ú. Jk ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# =∂~°æO. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ JkèHõiOKÕ H˘nÌ WO„kÜ«∞ã¨∞MÏÅ∞ K«Ñ¨ÊQÍ, ~°∞zÇ‘Ï#OQÍ QÀK«i™êÎ~Ú. `«=∞ Ñ≤Å¡"å_»∞ =∞~°}˜Oz# ~ÀA ^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ âßs~°Hõ ã¨∞YO g∞^Œ =∞#ã¨∞û áÈ`«∞O^•? Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ ÉèíH˜Îx <Õ<≥ÖÏ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe? (<å=∞ =∂ǨÏ`«‡ºO - [QÆ[˚#x <å=∞O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl [Ñ≤OK«_»O ^•fi~å áêáêÅhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú.

HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞, WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏÅѨ@¡ Pã¨H©Î Jhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=<åfl=∞O Ѩ@¡ ~°∞z ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PÜ«∞# <å=∞O Ѩ@¡ ~°∞z [xOKåÅx ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ "庉õΩŠǨÏ$^ŒÜ«∞O`À „áêi÷OK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨ÊHõ h =∞<À"åOzè`åxfl <≥~°"Õ~°∞™êÎ_»∞.

WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~° ã¨fi~°OÖ’ áê_»™êQÍ~°∞. r=ÙÅ â’HõOÖ’ HõiyáÈ~Ú `«=∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞ "Õ^Œ##∞ [QÆ[˚#x`À `≥Å∞ѨÙ`«∂ L#fl@∂¡, r=ÙÅ ^Œ∞óY ÉèÏ~åxfl `«=∞ÃÑ· "Õã¨∞H˘x ^•xfl [QÆ[˚#xH˜ `≥Å∞ѨÙ`«∂ L#fl@∂¡ LOk P áê@.

Z=ix ^Œ∂+≤OѨQÆÅ#∞I <Õ <≥=ix `«ÃÑÊOK«QÆÅ#∞ <Õ<≥ „`«qfi# #∂u ֒ѨŠ=Ú#∞QÆOQÆ IIZII P~°∞ qHÍ~°O|∞Å áê~° KÕ|∂x <Õ~°∞QÍ <˘Hõ QÆ∞O@ <ÕÅÃÑ· „`«qfi# ÃѶ∞~°=∞QÆ∞ #Å¡x =∞$`«∞º [Å=ÚÅ∞ ÖËK≥ <Õ~°#∞ „|uÔH_»∞ ^•i L^•úi}˜ IIZII K«∂_»QÍ â◊„`«∞=Ù <å‰õΩ <Õ<≥ ã¨∞=Ú‡ *Ï_» QÆ#∞Ñ≤OѨ n =∞$`«∞º [Å=ÚÅ <åѨ K«∂_»∞! QÆ∞O_≥Å ^•Hõ xO_»∞K«∞O_≥#∞ h~°∞ "Õ_≥^Œ xHõ <Õ#∞ „|`«∞HõOQÆ*ÏÅ#∞ IIZII 1. =∞#ã¨∞û, |∞kú, z`«ÎO, JǨÏOHÍ~°O.

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

h Hõ#fl QÆu <å‰õΩ "ÕÔ~=fi~°∞#∞ ÖË~°∞ „áêHõ@O|∞QÆ <å‰õΩ ~°Hõ∆} "≥Úã¨QÆ∞=Ú â’HõѨÓi`«"≥∞ÿ# Ö’HõO|∞Ö’#∞O_ç UHõ=ÚQÍ ^•\˜Oz KÕ~°∞Ê =∂=e QÆ@∞ì

199

j

IIZII

=∞#∞+¨µºÅ‰õΩ „áêѨOzHõ`« J<Õ ã¨xfláê`« [fi~°O =zÛOk. ÉèíQÆ=<åfl=∞O Ѩ@¡ ~°∞z U~°Ê_ç`Õ P [fi~°O áÈ`«∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ áê_®~°∞: Wk ÜÕ∞q∞ q+¨[fi~°"≥Ú =∞k <≥~°∞QƉõΩ<åfl#∞ =^ŒÅ‰õΩO_»QÆ ##∞fl "ÕkèOK«∞K«∞#flk XHõ¯ h Hõ~°∞}ÜÕ∞ `«yæOK«∞ K«Hõ¯x B+¨^èŒ=Ú xHõ¯=ÚQÆ =∂`å áê_»∞QÆ~°fi=Ú Hõ_»∞ â◊źQÆ`«=∞QÆ∞K«∞ Ѩ_çÜ«Ú#fl <å "Õ∞#∞ Ñ‘_çOK«∞ D [fi~°=Ú qO`«QÍ '<Õ#∞— '<å— ^Œ#∞ „ÉèÏOu „Ѩ|Å`«KÕ`« qO`«QÍ "åQÆ∞@ ZO`« KåѨź"≥∂ ^èŒ#=∞O^Œ∞ ã¨Y∞ÅO^Œ∞ `«xqf~°x ^•Ç¨Ï =Ú# <≥O_»∞ <å „áê}=Ú#∞ <≥@∞¡ xÅ∞ѨÙ^Œ∞#∞ Jã¨Å∞ <å ã¨Okè H˜k ã≤ã¨Öˇ·# HÍ~°}=Ú #t~ÚOK«∞ "åx<Õ =ºã¨#=ÚQÆ =^Œ~°∞@ =∞QÆ`«Ö’ Hõ#∞flÅ∞ ã¨QÆ=Ú =¸`«Å∞ "åÔ~ „H“~°º=∞#∞ „H˜=ÚÅ∞ <å á⁄@ìxO_»∞QÆ xO_≥ ѨxÖËx Ѩ#∞ÅÖ’ =Úxy `ÕÅ∞K«∞#∞O_≥ Ѷ¨∞#"≥∞ÿ# h <å=∞=Ú# ‰õÄ_» ~°∞z `«ÃÑÊ F ÉèÏQƺ^Õ=`å! F k=º=∂`å!

D "åºkè `«QÆ∞æ##∞ Pâ◊ Ãã·`«=Ú fÔ~

IIWII IIWII IIWII IIWII IIWII IIWII

IIWII IIWII

`«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: '' '㨈~fiâ◊fis! h áê=#<å=∞O Ѩ@¡ J~°∞zÜ«∂!— ã¨xfláê`« [fi~°O ™ÈH˜# =ºH˜Î PǨ~°O Ѩ@¡ ~°∞zx HÀÖ’Ê`Õ J`«_»∞ HÀÅ∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. HÍx J`«_çH˜ PǨ~°O Ѩ@¡ XH˜O`« ~°∞z L<åfl, J`«_»∞ |uH˜ |Ü«∞@Ѩ_Õ J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ÉèíQÆ=<åfl=∞O Ѩ@¡ Jaè~°∞zx JÅ=~°K«∞HÀ"åe. ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl [Ñ≤OKåe. ^Œ∞~°æ, Hõ$+¨‚ ÖËHõ t= – U^À XHõ <å=∞O.`«~°∞"å`« ÉèíQÆ=<åfl=∞

200

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

㨇~°} ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ J#∞~åQÆO k#k<åaè=$kú K≥Ok, ǨÏ$^ŒÜ«∞O P#O^ŒO`À xO_çáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ WHõ ^ÕxH© ÉèíÜ«∞Ѩ_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ã¨xfláê`«O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok† ÉèíQÆ=O`«∞_ç Hõ$Ѩ `«Ñ¨ÊHõ =i¬ã¨∞ÎOk. (PO`«~°OyHõ ÉèíH˜Î - ^•OaèHõ ÉèíH˜Î - ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ 'ÉèÏ=„QÍÇ≤Ï—) '' 'ÉèÏ"åxH˜ `«QÆæ@∞ì Ѷ¨e`«O LO@∞Ok.— XHõѨC_»∞ W^ŒÌ~°∞ q∞„`«∞Å∞ ^•i# áÈ`«∂=ÙO_»QÍ XHõKÀ@ H˘O^Œ~°∞ ÉèÏQÆ=`« ѨÙ~å}„â◊=}O KÕã¨∂Î HõxÑ≤OKå~°∞. '~å q∞„`«=∂! Ѩq„`« „QÆO^äŒ „â◊=}O KÕ^•ÌO— J<åfl_»∞ q∞„`«∞ÅÖ’ XHõ_»∞. JÖÏ JO@∂ J`«_»∞ ֒ѨeH˜ "≥o¡ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. Ô~O_»= =ºH˜Î ֒ѨeH˜ `˘OyK«∂ã≤ "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. J`«_»ÖÏ "≥o¡ XHõ "Õâ◊º WO@ „Ѩ"ÕtOKå_»∞. HÍx HÍ¿ãѨ\ ˜ˆH P "å`å=~°}O J`«_çH˜ ~À`« HõeyOzOk. J`«_»∞ `«#Ö’ WÖÏ J#∞H˘<åfl_»∞: 'ZO`« ã≤QÆ∞æKÕ@∞. <å q∞„`«∞_»∞ ZO`« „â◊^ŒúQÍ NǨÏi Ѩq„`« =K«<å=∞$`åxfl „QÀÅ∞`«∞<åfl_»∞† <Õ#∞ ZHõ¯_»∞<åfl#∞!— JHõ¯_» ÉèÏQÆ=`« ѨÙ~å}Ïxfl qO@∞#fl P q∞„`«∞_»∂ qã¨∞QÆ∞ K≥O^•_»∞. J`«_»∞ `«#∞fl `å#∞ WÖÏ xOkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞: '<Õ<≥O`« =¸~°∞ö}˜‚! D =ºH˜Î K≥|∞`«∞#fl ѨÙH˜¯\˜ ѨÙ~å}Ïxfl qO@∂ WHõ¯_» ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. <å q∞„`«∞_»∞ JHõ¯_» ã¨∞YOQÍ QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞.— H˘O`«HÍÖÏxH˜ D W^ŒÌ~°∂ =∞~°}˜OKå~°∞. ÉèÏQÆ=`«Ñ¨Ù~å}Ïxfl qO@∂ ‰õÄ~°∞Û#fl "å}˜‚ Ü«∞=∞Éèí@∞Å∞ D_»∞Û‰õΩO@∂ fã¨∞‰õΩ"≥o§ #~°HõOÖ’ áêˆ~âß~°∞. "Õâ◊º WO\˜H˜ "≥o§# =ºH˜Îx q+¨µ‚^Œ∂`«Å∞ "≥·‰õΩO~îåxH˜ fã¨∞‰õΩ"≥àϧ~°∞. ''"åã¨Î"åxH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#ã¨∞û<Õ K«∂™êÎ_»∞† J`«_»∞ ZHõ¯_» x=ã≤ã¨∞Î<åfl_À ÖË^• UO KÕã¨∞Î<åfl_À J#fl^•xfl |\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~°‚~ÚOK«_»∞. JO^Œ∞ˆH JO\Ï~°∞ – 'ÉèÏ=„QÍÇ≤Ï [<å~°Ì#— Jx. ''Hõ~åÎÉèÏ*Ï âßYÖ’, QÆ∞~°∞=Ù =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O Wã¨∂Î t+¨µº_ç`À WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞: '=∞<£`À~ü— – JO>Ë WѨC_»∞ „Ѩun h =∞#ã¨∞ûÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO^Œx J~°÷O. D ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O „ѨHÍ~°O Z=iÔH·`Õ ã¨iÜ≥ÿ∞# =∞#ã¨∞û LO@∞O^À J`«x =∂~°æO ã¨Ô~·#n, J`«xH˜ ^ŒˆH¯Ñ¶¨Å=¸ ã¨Ô~·#^Õ J=Ù`«∞Ok. ''ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ =∞<À|ÅO ^•fi~å<Õ ã¨=Ú„^•xfl ÅOѶ≤∞OK«QÆeQÍ_»∞. '<Õ#∞ ~å=Ú_ç |O@∞#∞† <Õ#∞ ~å=∞<å=∂xfl [Ñ≤™êÎ#∞. J@∞=O@ѨC_»∞ <å‰õΩ ™ê^茺O HÍxk Uq∞\˜?— – W^Õ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç „Ñ¨QÍ_è» qâßfiã¨O. (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O ZO^Œ∞‰õΩ HÍ^Œ∞? - JǨÏOHÍ~°O =ÖË¡) ''JǨÏOHÍ~°O L#flO`« HÍÅO J*Ï˝#O LO_Õ LO@∞Ok. JǨÏOHÍ~°O L#flO`« =~°‰õΩ =ÚH˜Î „Ѩ㨈HÎ ÖË^Œ∞. Z^Œ∞Ì 'ǨÏOÉÏ, ǨÏOÉÏ— JO@∂ J~°∞ã¨∞ÎOk. "Õ∞Hõ '"Õ∞ "Õ∞— Jx J~°∞ã¨∞ÎOk. P HÍ~°}OQÍ "å\˜H˜ ZO`« ^Œ∞óYO. Hõ™ê~Ú "å_ç KÕ`«∞Ö’¡ #~°Hõ|_»∞`«∞#flq. "å\˜ `ÀÅ∞`À K≥ѨCÅ∞, =∞$^ŒOQÆ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JO`«\ ˜`À ^Œ∞óMÏÅ∞ JO`«O HÍ=@O ÖË^Œ∞. Ç≤ÏOn ÉèÏ+¨Ö’ 'ǨÏ"£∞— JO>ˇ '<Õ#∞— Jx J~°÷O. '"Õ∞— JO>Ë#∂ '<Õ#∞— J<Õ

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

201

J~°÷O. '<Õ#∞, <Õ#∞— Jx K≥ѨÊ@O =Å¡ Jq Zxfl ^Œ∞óMÏÅ∞ J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ =™ÈÎOk. z=iH˜ "å\˜ #~åÅ`À ^Œ∂k UˆH qO\˜ <åix KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ^Œ∂k UˆH"å_ç KÕ`«∞Ö’¡ Jk '`«∞Ç≤Ï `«∞Ç≤Ï— – JO>Ë '#∞=Ùfi, #∞=Ùfi— Jx ^èŒfixã¨∞ÎOk. '#∞=Ùfi #∞=Ùfi— Jx K≥Ѩʙêy# `«~°∞"å`«<Õ q=ÚH˜Î. P `«~°∞"å`« ^Œ∞óYO LO_»^Œ∞. ''F ÉèíQÆ=O`«∞_®! #∞"Õfi Hõ~°Î=Ù† <Õ#∞ JHõ~°Î#∞ – *Ï˝#O JO>Ë W^Õ. ''kQÆ∞=# LO_»@O =Å¡<Õ ÃÑ·H˜ "≥à◊§QÆeˆQk. Kå`«HõѨH˜∆ QÆ∂_»∞#∞ kQÆ∞= „Ѩ^Õâ◊OÖ’ xi‡ã¨∞ÎOk† HÍx Jk PHÍâ◊OÖ’ J`«∞º#fl`« Z`«∞ÎÖ’¡ qǨÏiã¨∞ÎOk. "≥∞@ìÉèí∂q∞Ö’ =º=™êÜ«∞O ™ê^茺O HÍ^Œ∞† HÍx ѨšѨ٠Éèí∂=ÚÅÖ’ h~°∞ xÅ∞= LO_ç =º=™êÜ«∂xH˜ ZO`À J#∞‰õÄÅOQÍ LO@∞Ok. (QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO P=â◊ºHõO - ^ÕǨÏ'QÆ$ǨÏO—Ö’ *Ï˝#'nѨO—) ''HÍã¨Î „â◊=∞HÀiÛÜ≥ÿ∞<å ã¨`åûOQÆ`«ºO KÕÜ«∂e. WO\˜Ö’ ã¨O™ê~åxfl QÆ∞iOKÕ ã¨OÉèÏ+¨} ™êQÆ∞`«∞Ok† „áêѨOzHõ`« J<Õ ~ÀQÆO J`«_çѨ@¡ n~°…HÍeHõ "åºkèQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. QÆ∂\˜Ö’x zÅ∞Hõ '~å=∂! ~å=∂!— JO@∂ ѨÅ∞‰õΩ`«∞Ok. HÍx P zÅ∞Hõ#∞ J_»qÖ’H˜ =^Œe"Õ¿ãÎ ^•x ã¨Ç¨Ï[ suÖ’ 'H©, H©— JO@∂ ‰õÄ`«Å∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. ''ˆH=ÅO ^èŒ#O LO_»QÍ<Õ Z=~°∂ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ HÍÉ’_»∞. náêÅ`À QÆ$ǨÏO Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»@"Õ∞ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ QÆ$ǨxH˜ ã¨OˆH`«O. ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Z‰õΩ¯= K«=Ú~°∞#∞ H˘#∞H˘¯<Õ ™È÷=∞`« LO_»^Œ∞ Hõ#∞Hõ "åi Wà◊¡Ö’ Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’ náêÅ∞ LO_»=Ù. D ^ÕǨÏ=∞<Õ ^Õ"åÅÜ«∂xfl pHõ\ ˜Ö’ LOK«∞HÀ~å^Œ∞† ^•xfl *Ï˝#=∞<Õ nѨO KÕ`« „ѨHÍâ◊=O`«O KÕã¨∞HÀ"åe. *Ï˝#*’ºux "≥eyOz ǨÏ$^ŒÜ«∞ ‰õΩǨÏ~°=Ú# #∞Oz „|Ǩχ=∞~Ú J=∞‡ âߺ=∞ =ÚYgHõ∆} "≥Ú#iOѨٗ—

(„áê~°÷# - K≥·`«#º *ÏQÆ$u) ''„Ѩu XHõ¯~°∂ *Ï˝<åxfl ã¨=Úáêi˚OK«∞HÀ=K«∞Û. r"å`«‡ Ѩ~°=∂`«‡ Jx Ô~O_»∞ L#flq. „áê~°÷#Å ^•fi~å D r"å`«‡Å∞, Ѩ~°=∂`«‡`À SHõºO HÍQÆÅ=Ù. Qͺã¨∞ ã¨~°Ñ¶¨~å Q˘@ìO „Ѩu WO\’¡#∂ J=∞~°Û|_ç LO@∞Ok. Qͺã¨∞ HõOÃÑh #∞O_ç Qͺã¨∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. HõOÃÑh"åiH˜ Qͺã¨∞ xq∞`«ÎO Js˚ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë, "å~°∞ g∞‰õΩ Qͺã¨∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕ™êÎ~°∞. `«~°∞"å`« g∞ QÆ$ǨÏOÖ’ náêÅ∞ "≥Å∞QÆ∞`å~Ú. ã≤Ü«∂ÖÏÌÖ’ Qͺã¨∞ HõOÃÑh"åi PѶ‘ã¨∞ LOk (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞). ''H˘O^ŒiÖ’ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO Wk=~°ˆH *ÏQÆ$`«"≥∞ÿ LO@∞Ok† HÍx "åiÖ’ „Ѩ`ÕºHõ QÆ∞~°∞ÎÅ∞O\Ï~Ú. "å~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz `«Ñ¨Ê U W`«~° q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz q#\ÏxH©

202

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

W+¨ìѨ_»~°∞, =∂\Ï¡_»\ÏxH© W+¨ìѨ_»~°∞. g~°∞ Kå`«Hõ ѨH˜∆ =O\˜"å~°∞. ã¨Ñ¨Îã¨=Ú„^•Å∞, QÆOQÍ#k, Ü«∞=Ú<å#k, ã¨g∞ѨOÖ’x W`«~° #^Œ∞Å∞ á⁄Oyá⁄~°Å∞`«∞<åfl =~°¬^è•~°ˆH D Kå`«HõѨH˜∆ <À~°∞ `≥~°K«∞H˘O@∞Ok. Q˘O`«∞ ZO_çáÈ`«∂#flѨÊ\˜H© Jk U h\˜h „`åQÆ^Œ∞, =~°¬^è•~°#∞ `«Ñ¨Ê.——

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ~å"£∞ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å áê@Å∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ H˘xfl áê@Å∞ q#QÀ~å~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò, PÅÜ«∞Ѩ٠„ÉÏǨχ} L^Àºy XHõ~°∞ Hõeã≤ áê_»™êQÍ~°∞: (¿ÇÏ) ÉèíH˜Î„Ñ≤Ü«∂! (¿ÇÏ) =∂^èŒ"å! ǨÏ$^ŒÜ«∞O|#∞ <å |$O^•=xÖ’ qǨÏiOK«∞=Ú~å qK«ÛÅq_çQÍ h „Ñ≤Ü«∞ ~°=∞}© ~å^è•~å}© hÔH· <Õ Ñ¨_»∞ ÉèíH˜ÎÜ≥∞QÆ^•!........ =∞m§ WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: =Ú~°o Hõ~°=Ú# "≥∂=Ú# #QÆ=Ù QÆey JO^Œ=Ú# "≥Å∞QÆ*ËÜ«Ú Éèí∞q „w+¨‡ =~°¬Éèí~° hÅ h~°^Œ=Ú =∂ã≤ â◊¥#º=Ú# ã¨=∞ã≤áÈ=Ù#∞ hÅHõ$+¨µ‚_»∞ xÅz#ѨC_»∞ II=ÚII HÍOK«# KÕÅѨ٠HÍOu "≥∞~°Ñ¨ÙÅ#∞ "≥Å"≥ÅÉÏ~°∞ÛK«∞ "≥H˜¯iOK«∞#∞ ÉÏÅ =Hõ∆=Ú# <ÀÅÖÏ_»∞ =# =∂Å áê^Œ=ÚÅ =∞i=∞i =ÚkÌ_»∞ II=ÚII #O^Œ‰õΩÖÏ#fiÜ«∞ K«O„^Œ∞_®`«‡Ñ¨u k=ºK«O„^Œ∞Å nÑ≤Î q∞OK«∞K«∞ H˜~°} â’ÉèíKÕ =~°^Œ Ü«∞=Ú#Ö’ HõÅ∞QÆ*Ëã≤ J@ xÅK≥ K«∂_»∞=Ú II=ÚII Hõ<≥flŠǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚÅxfl ^˘Oye WÅ∞¡ "åH˜e "≥_»ÅÖÏy <å =∂#㨠=∞Ok~°=∞O^Œ∞*Ëi <å `«#∞ =∞# q*Ï˝# ^èŒ#=ÚÅ#∞ =Ú~°o ~°=oKÕ ^Àz xÅK≥#@ II=ÚII

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

Z=i =ÚO^Œ∞ `«# qëê^ŒQÍ^äŒ#∞ QÆOQÍ<å~åÜ«∞}∞ _≥~°∞Hõ Ѩ~°K«∞#∞? h\˜H˜ ã¨Y∞_®! Ü«∞=Ú<å `«\ ˜H˜ UyÜ«Ú#flKÀ Ü≥∞iyÜ«ÚO^Œ∞=Ù

j

203

II=ÚII

uiy "å~°∞ WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: =∂Ü«∞=∞‡ Ѩ^Œã¨fi~°æ =∞O ^Œ∞#fl`«O|∞QÍ Ñ¨Ü«∞xOK≥ <˘Hõ QÍe Ѩ_»QÆÖÏ <å =∞k áêѨOѨ٠#∞_çQÍe |Å=ÚQÍ gK«∞K«∞ =_ç=_çQÆ Éèí∞q "≥·Ñ¨Ù Ѩ_»„^ÀÃã ^•xx..............

('J#∞~åQÆ JO[#O— - „¿Ñ=∞ 'ѨÙe—) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ѨÙe, [O`«∞=ÙÅ#∞ P=Ù~å=Ù=∞O@∂ Hõ|oOz"Õ¿ã suÖ’ ÉèíQÆ=`ü „¿Ñ=∞ J<Õ Ñ¨Ùe HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å<Õ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Hõ|oOz"Õã¨∞ÎOk. XHõ™êi ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ÉèíQÆ=`ü „¿Ñ=∞ Hõey`Õ HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å∞ JO`«~åú#=∞ø`å~Ú. Hõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ JO`«\ ˜ J#∞~åQÆO LO_»|>Ëì |$O^•=# QÀÑ≤HõʼnõΩ J@∞=O\˜ ã≤÷u HõeyOk† NHõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ [xOzOk. ''=∞~À q+¨Ü«∞O XHõ\ ˜ LOk – 'J#∞~åQÆ JO[#O— – JO>Ë „¿Ñ=∞ HÍ@∞Hõ. ~å^èŒ `«# ã¨v=∞}∞Å`À '<Õ#∞ ã¨~°fi„`å Hõ$+¨µ‚x K«∂ã¨∞Î<åfl#∞— J#flk. JO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞: 'ã¨v! #∞=Ùfi '„¿Ñ=∞ HÍ@∞Hõ—#∞ Hõà◊§‰õΩ ~åã¨∞H˘<åfl=Ù Hõ^•! JO^Œ∞KÕ`«<Õ #∞=Ùfi Hõ$+¨µ‚}˜‚ ã¨~°fi„`å K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl=Ù.— ''HõÑ¨Ê `«Å#∞ `«QÆ∞Åɡ@ìQÍ =zÛ# |∂_ç^Œ#∞O_ç `«Ü«∂Ô~·# HÍ@∞Hõ Hõà◊§‰õΩ ÃÑ@∞ìH˘O>Ë Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ áê=ÚÖË "≥∞^ŒÅ∞`«∂ LO\ÏÜ«∞x K≥|∞`å~°∞. ''Hõ∆}O ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞x 㨇iOK«x |^Œúr=ÙÅ∞ ã¨~°fi^• HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’<Õ "åã¨O KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞ "åi #∞O_ç =∞ǨÏ`å¯~åºÅ∞ ZÖÏ PtOK«QÆÅO? "å~°∞ H͉õΩÅ∞ H˘\˜ì# =∂q∞_ç ѨO_»∞ ÖÏO\˜"å~°∞. J@∞=O\˜ ѨO_»∞ ^Õ=Ùx <≥·"Õ^•ºxH˜ ѨxH˜~å^Œ∞† u#\ÏxH˜ ‰õÄ_® ã¨OHÀz™êÎ~°∞. ''|^Œúr=ÙÅ∞, JO>Ë ã¨O™ê~°OÖ’ |OkèOѨ|_ç#"å~°∞, Ѩ@∞ìѨÙ~°∞QÆ∞ ÖÏO\˜"å~°∞. D ѨÙ~°∞QÆ∞ `å#∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl QÆ∂\˜x `≥QÆ`≥OK«∞H˘x |Ü«∞@‰õΩ ~åQÆÅ^Œ∞† HÍx `å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Hõ@∞ì‰õΩ#fl QÆ∂\˜Ñ¨@¡ Jq∞`« J¿ÑHõ∆ HÍ~°}OQÍ D ѨÙ~°∞QÆ∞ QÆ∂\˜x =^Œe ~å^Œ∞. z=~°‰õΩ Jk JHõ¯_Õ =∞~°}˜ã¨∞ÎOk. ''=ÚHõÎr=ÙÅ∞ HÍq∞h HÍOK«<åʼnõΩ =â◊√Å∞ HÍ~°∞. H˘xfl Ѩ@∞ìѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ `å=Ú ZO`À „â◊=∞Ѩ_ç Hõ@∞ì‰õΩ#fl QÆ∂à◊§#∞ `≥OK«∞H˘x |Ü«∞@ Ѩ_»`å~Ú. HÍx Jq ˆH=ÅO U XHõ\’ Ô~O_À.

204

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''=∂Ü«∞, r=ÙÅ#∞ "≥∂ǨÏOÖ’ Ѩ_»"Õã¨∞ÎOk. U^À XHõi^ŒÌiH˜ =∂„`«"Õ∞ *Ï˝<À^ŒÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ WO„^Œ*ÏÅOÖ’ z‰õΩ¯HÀ~°∞† HÍq∞h HÍOK«<åÅ „Ѩ֒ÉèíOÖ’ Ѩ_»~°∞. „Ѩã¨∂u QÆkÖ’x ^Œ∞=Ú‡^èŒ∂o`À xOÑ≤# ‰õΩO_»Ü≥ÚHõ¯ =¸u ÃÑO‰õΩ#∞ HÍeH˜ Hõ@∞ì‰õΩ#fl "åix SO„^Œ*Ïe‰õΩx \ϺO\ϺO â◊ÉÏÌÅ∞ „Éèíq∞OѨKÕÜ«∞=Ù. SO„^Œ*ÏʼnõΩx QÍ~°_ôÅ∞ Jhfl "åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ''ã≤^Œ∞úÅ∞ Ô~O_»∞ HÀ=ʼnõΩ K≥O^Œ∞`å~°∞ – ™ê^èŒ# ã≤^Œ∞úÅ∞, Hõ$áêã≤^Œ∞úÅ∞. P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å ^•fi~å ã≤^Œ∞úÖˇ·#"å~°∞ ™ê^èŒ# ã≤^Œ∞úÅ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ\ÏHõ∆O`À ã≤^Œ∞úÖˇ·#"å~°∞ Hõ$áêã≤^Œ∞úÅ∞.

H˘O`«=∞Ok Ô~·`«∞Å∞ ZO`À „â◊q∞Oz `«=∞ á⁄ÖÏʼnõΩ h~°∞ áêiOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ "å~°∞ ѨO@Å∞ ѨO_çOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. HÍx H˘O^ŒiH˜ h\˜ áê~°∞^ŒÅ ã¨=∞¿ãº LO_»^Œ∞† "åi á⁄ÖÏÅ∞ =~°¬Ñ¨Ù h\˜`À ã¨=∞$^Œú =∞=Ù`å~Ú. "åiH˜ h~°∞ áêiOK«∞‰õΩ<Õ „â◊"Õ∞ LO_»^Œ∞. =∂Ü«∂"≥∂ǨÏѨ٠Ñ≤_çH˜e #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxÔH· ZO`À „â◊=∞HÀiÛ P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∂e. ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ`À =ÚHõÎr=ÙÖˇ·#"å~°∞ „â◊q∞OK«#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. HÍx P HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ XHõi^ŒÌ~°∞ =∂„`«"Õ∞ LO\Ï~°∞. ''=∞~˘Hõ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞. g~°∞ „Ѩu [#‡Ö’#∞ [#‡`«ó *Ï˝#=O`«∞Å∞. g~°∞ x~ÀkèOK«|_»¤ h\˜ |∞QÆæÅ ÖÏO\˜"å~°∞. `À@=∂e `À@ Ѩ#∞Å#∞ K«∂ã¨∞H˘O@∂ Ü«∂^Œ$zÛùHõOQÍ |∞QÆæ‰õΩ J_»∞¤Ñ¨_»¤ x~À^è•xfl `˘ÅyOK«QÍ<Õ h~°∞ JO^Œ∞O_ç ZQÆl=Ú‡‰õΩ =ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· x`«ºã≤^Œ∞úÅ „Ѩ^äŒ=∂#∞~åQÆѨ٠=ºH©ÎHõ~°}Å#∞ QÍOz [#∞Å∞ k¢Qƃù=∞ K≥O^Œ∞`å~°∞. 'D ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞, "≥·~åQƺO – W=hfl WO`«=~°‰õΩ ZHõ¯_» LO_Õq?— JO\Ï~°∞ "å~°∞.—— ã¨OÉèÏ+¨} WѨC_»∞ |$O^•=# QÀÑ≤HõÅÖ’ =ºHõÎ"≥∞ÿ# ÉèíQÆ=¢`ÕÊ=∞ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞o¡Ok. ~å"£∞ÖÏÖò áê_»™êQÍ_»∞: ã¨~°fi=Ú h"Õ ã¨ˆ~fiâß <å ã¨~°fi=Ú h"Õ ã¨ˆ~fiâß <å LxH© =∞xH© hÖ’<Õ <å Ü«∞#∞"å~°Å∞ ÖËÔ~=~°∂ IIã¨II <å âßOu ™œYº=ÚÅ∞ h"Õ <å JO_»^ŒO_»Å∞ h"Õ Hõeg∞ |eg∞ h"Õ <å *Ï˝# q*Ï˝#=Ú h"Õ IIã¨II <å Ǩ~¸ ™ê÷~¸ h"Õ <å |O^èŒ∞q∞„`«∞Å∞ h"Õ <å <å_»∂ ˆ~Ñ¨Ó h"Õ <å ã¨fi~°æ=Ú QÆ=∞º=Ú h"Õ IIã¨II

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

205

<å q^èŒ∞Å∂ h"Õ âß„ã¨Î=Ú h"Õ <å `À_»∂ h"Õ h_»Ü«Ú h"Õ <å^ŒQÆ∞ J=ºÜ«∂#O^Œ=Ú h"Õ IIã¨II <å =∂~°æ=Ú h"Õ QÆ=∞º=Ú h"Õ <å Hõ~°Î=Ù Éèí~°Î=Ù ^≥·==Ú h"Õ IIã¨II tHõ∆} ¿ãÜ«Ú `«O„_çq h"Õ ÖÏÅ# KÕÜ«Ú `«e¡q h"Õ „ѨѨOK«=∞#∞ h ™êQÆ~°=∞O^Œ∞# <å <å=#∞ #_»ÃÑ_»∞ „ѨÉèí∞_»=Ù h"Õ IIã¨II N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): PǨ! ZO`« JO^Œ"≥∞ÿ# áê@! – 'ã¨~°fi=Ú h"Õ ã¨ˆ~fiâß— – ZO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# J~°÷O. J„‰õÄ~°∞_»∞ =KåÛHõ QÀÑ≤HõÅ∞ ~å^èŒ`À, '~å^è•, h ã¨~°fi™êfixfl JѨǨÏiOѨ W`«_»∞ =KåÛ_»∞— Jx `≥eáê~°∞. PǨ! Z@∞=O\˜ „¿Ñ=∞! ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· ZO`«\ ˜ "庉õΩÅ`«! áê@ H˘#™êyOk: =^ŒÅO_ç =^ŒÅO_ç F "≥„~°∞ÖÏ~å! ~°^äŒ K«„Hõ=ÚÅ <ÕÅ ÖÏyѨ>ˇì^Œ~°∞?

K«e~ÚOѨ *ËÜ«Ú#k K«„HõO|∞ÖÏ – ^•x II=II Z"åfix `«ÅѨÙKÕ Ü≥∞Å¡ Éèí∞=#=ÚÅ∞ Hõ^ŒÅ∞K«∞#flq "åx QÆu `«Ñ¨Ê‰õΩO_» P Hõ$+¨µ‚_Õ "åx #_çÑ≤OK«∞"å_»∞ II=II áê@ qO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „ѨQÍ_è» ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’H˜ "≥àÏ¡~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ Ô~ѨÊ"åÅÛ‰õΩO_® PÜ«∞##∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# ^ÕǨÏO xâ◊ÛÅ"≥∞ÿOk† `«=∞ KèåÜ«∂z„`«OÖ’ÖÏQÍ =Ú‰õΩoOz# KÕ`∞« Å`À PÜ«∞# ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# Hõ#∞H˘Å‰õΩÅ#∞O_ç P#O^ŒÉÏëêÊÅ∞ „ã¨qã¨∞<Î åfl~Ú. (ÉèíQÆ=O`«∞x`À =∂@Å∞ - ã¨~°fi„`å Hõ$+¨‚ ^Œ~°≈#O) KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û „H˜OkH˜, ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ ky =zÛOk. U^À Jã¨Ê+¨ìOQÍ Ñ¨eHÍ~°∞ – U Ѩ~°=∂`«‡#∞ ^Œi≈ã¨∂Î L<åfl~À, PÜ«∞#`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~å Uq∞\˜? QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Û#fl Éèí‰õΩÎʼnõΩ =∞^茺 =∞^茺֒ H˘xfl Ѩ^•Å∞ =∂„`«O q#=KåÛ~Ú.

PÜ«∞# WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞: ''#∞"Õfi <Õ#∞, <Õ<Õ #∞=Ùfi – #∞=Ùfi u#∞ – #∞=Ùfi <Õ#∞ u#∞...

UO QÆO^Œ~°QÀà◊O #∞=Ùfi HõeÊOKå=Ù.—— H˘#™êyã¨∂Î, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''W^Õq∞\˜ <å‰õΩ ѨK«Û HÍ"≥∞~°∞¡ ™ÈH˜O^•? ã¨~°fi„`å <Õ#∞ x<Õfl K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. F Hõ$ëê‚! n#|O^èÀ! ¿ÇÏ „áê}=Å¡ÉèÏ! F QÀqO^•!——

206

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'„áê}=Å¡ É è Ï ! QÀqO^•— JO@∂ Ѩ Å ∞‰õ Ω `« ∂ LO_» Q Í<Õ N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ =∞m¡ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. QÆkÖ’ xâ◊≈|ÌO `åO_»q™ÈÎOk. L`«¯O~î°, `«$Ñ≤Î <˘O^Œx Éèí‰õΩÎÅ <Õ„`åÅ∞ =∞ǨÉèÏ==∞Ü«ÚÖˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "≥·¿Ñ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ<å~Ú.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèíQÆ=^•"Õâ◊O - PÜ«∞# ÉèíQÆ=^•fi}˜ (J^èŒ~ü ¿ã<£ kfifÜ«∞ ^Œ~°≈#O - QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O) ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. K«∞@∂ì Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J^èŒ~ü¿ã<£ H˘O^Œ~°∞ q∞„`«∞Å`À JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. J`«_»∞ _çѨӺ\© "Õ∞l„¿ãì@∞ Ѩ^ŒqÖ’ L<åfl_»∞. =Ü«∞ã¨∞û ã¨∞=∂~°∞ =ÚÃÑÊù Uà◊√§. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈#OHÀã¨O J`«_»∞ ~å=@O Wk Ô~O_»=™êi. J^èŒ~ü ¿ã<£`À J`«_ç q∞„`«∞_»∞ âß~°^•K«~°}ü‰õÄ_® =KåÛ_»∞. ÃÑ^ŒÌ‰õΩ=∂~°∞x =∞~°}O`À âß~°^•K«~°}ü f„= P"Õ^Œ##∞ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. áê~î°âßÅÅ _çѨӺ\© W<£ÃãÊHõì~üQÍ Ñ¨^Œg q~°=∞} KÕã≤# âß~°^•K«~°}ü QÆ`«OÖ’ ^蕺# „áê~°÷#Å∂ J#∞+≤ªOKå_»∞. ‰õΩ=∂~°∞x =∞~°}Ï#O`«~°O U q^èŒOQÍ#∂ J`«_çH˜ =∞<ÀѨâ◊=∞#O HõÅ∞QÆÖË^Œ∞.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ J^èŒ~ü J`«_çH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*Ëã≤ PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ `À_˘¯x =KåÛ_»∞. J^èŒ~ü¿ã<£‰õÄ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OKåÅ<Õ HÀÔ~¯ KåÅ~ÀAÅ#∞O_ç LOk. ã¨=∂kèã≤÷u#∞O_ç ky =zÛ# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ ^Œ$+≤ì `«#"≥·¿Ñ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ LO_»@O QÆ=∞xOKå~°∞. WOHÍ `«#Ö’ `å<Õ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^•fi~å =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_®, LѨ^Õâ◊O Wã¨∞Î<åfl_®? `«~°∞"å`« Éèí‰õΩÎÅ #∞^ÕÌtOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ~°∞: ''J~°∞^≥·# ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ Ö∫H˜‰õΩÅÖ’ *Ï˝#O K«∂_»QÆÅO. Jk nѨtY =O\˜k. HÍ^Œ∞, HÍ^Œ∞. Jk QÀ_»Ö’x c@QÆ∞O_® „Ѩã¨iOKÕ UÔH·Hõ ã¨∂~°ºH˜~°}O ÖÏO\˜k. ''Ö∫H˜‰õΩÅ∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕ™êÎ~°∞† HÍx ^•<À¡ J#∞~åQÆO Å∞ѨÎO. Ñ≤Å¡Å∞ ^Õ=Ùx g∞^Œ „Ѩ=∂}O KÕã∞¨ OÎ \ψ~ – J@∞=O\˜^Õ Wk. WO\’¡ J`«ÅÎ ∞, Ñ≤#fl=∞‡Å∞ HõÅÇ≤ÏOK«∞H˘<Õ@ѨC_»∞ ^Õ=Ù_ç g∞^Œ X@∞ì JO@∂ LO\Ï~°∞. "åi#∞Oz <ÕiÛ#"Õ D =∂@Å∞. ''Ö∫H˜‰õΩʼnõΩ QÆ\ ˜ìѨ@∞ì^ŒÅ LO_»^Œ∞. [iy`Õ [~°QÆh, [~°QƉõΩO>ˡ áÈx=Ùfi – W^Õ "åi =º=Ǩ~°O. =∞Ozh~°∞ J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ÉÏq „`«=fi@O „áê~°Oaè™êÎ~°∞. HÍx „`«=fiHõOÖ’ |O_»~å~Ú J_»∞¤Ñ¨_»¤Ñ¨C_»∞ JHõ¯_» „`«=fiHõO PѨÙKÕã≤, =∞~À KÀ@ „`«=fi@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`å~°∞. |Ǩïâß JHõ¯_» Wã¨∞Hõ á⁄~°Ñ¨_ç`Õ, P ã¨÷ÅO ‰õÄ_® =^ŒeÃÑ\˜ì WOHÀ KÀ@∞‰õΩ "≥à◊`å~°∞. "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì# ã¨÷ÖOÖ’<Õ QÆ\ ˜ìѨ@∞ì^ŒÅ`À „`«=fiHõO H˘#™êy¿ãÎ<Õ Hõ^• h~°∞ Åaèã¨∞ÎOk. ''Hõ~°‡‰õΩ `«y#@∞ì Ѷ¨e`«O LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH D w`«OÖ’ WÖÏ LOk:

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

207

Z=ix ^Œ∂+≤OѨQÆÅ#∞ <Õ <≥=ix `«ÃÑÊOK«QÆÅ#∞ <Õ<≥ „`«qfi# #∂u ֒ѨŠ=Ú#∞QÆOQÆ................. '' '<Õ#∞—, '<åk— J#∞HÀ=@O J*Ï˝#O. q"ÕK«#`À ѨiH˜Oz#ѨC_»∞, #∞=Ùfi ^Õx#~Ú`Õ '<Õ#∞—, '<Õ#∞— JO@∞<åfl"À, Jk "åã¨Î"åxH˜ P 'P`Õ‡— Jx „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. q"ÕK«# KÕã≤ K«∂_»∞. '#∞=Ùfi— ^ÕǨÏ=∂ ÖËHõ ~°HõÎ=∂O™êÖÏ ÖËHõ =∞~˘Hõ\Ï? z=~°‰õΩ W"Õg '#∞=Ùfi— HÍ=x „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. h‰õΩ Láêkè JO@∂ Ug∞ ÖË^Œ∞. JѨC_»∞ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. – '<Õ#∞— Ug∞ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. =∞Oz ÖË^Œ∞, K≥_»∂ ÖË^Œ∞† áêѨO ÖË^Œ∞, ѨÙ}º=¸ ÖË^Œ∞ Jx. ''J*Ï˝#O`À =∞x+≤ 'Wk |OQÍ~°O, Wk W`«Î_ç— JO\Ï_»∞. HÍx *Ï˝x J~Ú# =ºH˜Î 'W^ŒO`å |OQÍ~°"Õ∞— JO\Ï_»∞. (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J=`å~°=∂?) ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O qKå~°} ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok. HÍx P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® qKå~°} H˘#™êyOKÕ =º‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞O\Ï~°∞. ã¨ÉèíH˜ÎHõOQÍ ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞}ã¨OH©~°Î# KÕ¿ã"å~°∞ =∞i H˘O^Œ~°∞. ''Ñ≤Å¡"å_»∞ ZO`«=~°‰õΩ U_»∞™êÎ_»∞? `«e¡ ~˘=Ú‡Å∞ JOkOK«#O`« =~°ˆH. `«e¡áêÅ∞ „`åQÆQÍ<Õ U_»∞Ѩ٠PyáÈ`«∞Ok. `«~°∞"å`« Ñ≤Å¡"å_»∞ LÖÏ¡ã¨OQÍ LO\Ï_»∞. ˆH=ÅO P#O^ŒOQÍ LO\Ï_»∞. P#O^ŒOQÍ `«e¡áêÅ∞ „`åQÆ∞`å_»∞. áêÅ∞ „`åˆQ@ѨC_»∞ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Ñ≤Å¡"å_»∞ P_»@O, #=fi@O ‰õÄ_® KÕ™êÎ_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨=∞ã¨Î=¸#∞. HÍx =∞x+≤Ö’ PÜ«∞# JkèHõOQÍ „ѨHÍt™êÎ_»∞.

ZHõ¯_» â◊√^Œú ã¨`«fiQÆ∞}O LO_ç, #=Ùfi`«∂, qÅÑ≤ã¨∂Î, #$`«ºO KÕã¨∂Î, áê_»∞`«∂ LO_Õ ÉÏÅ∞_ç ã¨fiÉèÏ=O LO@∞O^À JHõ¯_» ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „Ѩ`«ºHõ∆OQÍ ÉèÏã≤ã¨∂Î LO\Ï_»∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, J^èŒ~ü¿ã<£ ˆH∆=∞ã¨=∂Kå~åÅ∞ qKåiOKå~°∞. J^èŒ~ü¿ã<£ `«# q∞„`«∞x Ѩل`«â’HõO QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ x"ÕkOKå_»∞. Jk q#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: Ü«Ú^•úxH˜ Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^ŒúѨ_»∞=Ú Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞ ‰õΩ~°Hõ"À~Ú ÖËz L~°∞‰õΩ Ü«Ú^•úxH˜ IIÜ«ÚII ã≤^Œú=∞Ü≥∞º =∞$`«∞ºq^≥, =ӺǨÏ|^Œú=∞QÆ∞K«∞ <≥uÎ K«∞@∞ì=Ú\˜ì áÈ~°∞ã¨Å∞Ѩ =K≥Û K«∂_»∞! =∂#"å!

IIÜ«ÚII "Õ∞#^•Å∞Û *Ï˝#`«∂}˜ Z‰õΩ¯"ÕQÆ ÉèíH˜Î~°^äŒ=Ú „¿Ñ=∞ #~°=Ú <åůqO\˜ QÆ\ ˜ìѨ@∞ì Ѩ\ ˜ì=OK«∞ HÍo <å=∞ "å_çâ◊~°=Ú Z‰õΩ¯ÃÑ@∞ì ã¨∂\˜QÍ#∞ IIÜ«ÚII HÍÅ∞^Œ∞qfi áÈ~°∞`≥K«∞Û ã¨∞ÅÉèí `«O„`« q∞K«@ QÆÅ^Œ∞ =^Œ∞Ì ~°^äŒ=Ú =^Œ∞Ì ™ê~°kä QÆOQÆQÆ@∞ì KÕi QÆ\ ˜ì ^≥|ƒ H˘@∞ì â◊„`«∞=O`« bÅQÍ#∞ <ÕÅQÆ∂Å∞ IIÜ«ÚII

208

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«~°∞"å`« PÜ«∞# WÖÏ Ñ¨eHÍ~°∞: ''#∞"ÕfiO KÕÜ«∞QÆÅ=Ù? =∞$`«∞º=Ù#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ LO_»∞. =∞$`«∞º^Õ=`« WO\’¡ „Ѩ"ÕtOzOk. ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞~°∂áêÅ<Õ J¢™êÎÅ`À J`«_ç`À Ü«Ú^ŒúO ™êyOK«∞. ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ Hõ~°Î. <Õ#∞ JO\Ï#∞: 'J=∂‡! #∞=Ùfi ZÖÏ KÕ~Ú¿ãÎ JÖÏ KÕ™êÎ#∞. #∞=Ùfi ZÖÏ Ñ¨eH˜¿ãÎ JÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞. <Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, #∞=Ùfi Ü«∞O„`«O #_ç¿Ñ^•#=Ù. <Õ#∞ QÆ$Ǩxfl† #∞=Ùfi QÆ$Ç≤Ï}˜q. <Õ#∞ |O_çx, #∞=Ùfi |O_çx #_ç¿Ñ ^•#=Ù.— h =ÚHÍκ~°∞<å=∂#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x H˜=Ùfi. =∞Oz =ºH˜ÎÃÑ· h ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤#ѨC_»∞ h‰õΩ ^Œ∞óYO "å\˜Å¡^Œ∞. PÜ«∞# WKÕÛù [~°∞QÆx=Ùfi. ''Jˆ~ ÉÏ|∂! Ѩل`«∞_»∞ =∞~°}˜¿ãÎ ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ^• Uq∞\˜? ZO`≥·<å P`«‡A_»∞1 Hõ^•! Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ ~å=}∞_»∞ xǨÏ`«∞_≥·#ѨC_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ J`«_ç =^ŒÌ‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`åÎ_»∞. ~å=}∞_ç ^ÕǨÏOÖ’x „Ѩu Z=ÚHõÖ’#∞ ~°O„^è•Å∞ LO_»@O ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ QÆ=∞xOKå_»∞.`«~°∞"å`« ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, `«# J#fl ~å=Ú_ç`À WÖÏ K≥áêÊ_»∞: 'F ~å=∂! h J=ڇʼnõΩ *’Ǩ~°∞¡! ~å=}∞_ç ^ÕǨÏOÖ’ h ÉÏ}ÏÅ∞ `˘ez "ÕÜ«∞x ã¨÷ÅO JO@∂ Un ÖË^Œ∞.— JO^Œ∞‰õΩ ~å=Ú_»∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞: '`«=Ú‡_»∂! ~å=}∞x Z=ÚHõÖÖ’ Ѩ_»¤ ~°O„^è•Å∞ <å ÉÏ} „ѨÜ≥∂QÆO =Å# U~°Ê_ç#q HÍ=Ù. Ѩل`«â’HõO J`«_ç Z=ÚHõÅ#∞ `«∂@∞¡ `«∂@∞¡ KÕã≤"Õã≤Ok ã¨∞=∂! D ~°O„^è•Å∞ ~å=}∞_ç Ѩل`«â’HÍxH˜ zǨflÅ∞. P ^Œ∞óYO J`«_ç „Ñ¨u Z=ÚHõ#∂ `˘Åz"Õã≤Ok.— ''J~Ú`Õ W=hfl Jx`«º"Õ∞. WÅ∞¡, ÉèÏ~°º, Ñ≤Å¡Å∞ – W=hfl Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ =∂„`«O LO\Ï~Ú. `å\˜ K≥>Ëì "åã¨Î=O. ^•x #∞O_ç ~åe Ѩ_çáÈÜÕ∞ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ `å\˜HÍÜ«∞ÅHÀã¨O qÅÑ≤OK«@O ZO^Œ∞‰õΩ? ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ HÍ~åºÅÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· LO\Ï_»∞. Jq: ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞. =∞~°}O Jx"å~°ºO. „Ѩà◊Ü«∞ HÍÅOÖ’ ã¨$+≤ì Ü«∂=`«∂Î #tã¨∞ÎOk. Ug∞ q∞QÆÅ^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [QÆ<å‡`« ã¨$+≤ìc*ÏÅ#∞ ¿ãHõiOz ^•K«∞`«∞Ok, #∂`«# ã¨$ëêì º~°OÉèíOÖ’ P c*ÏÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞ÎOk. Wk U q^èŒOQÍ LO@∞O^ŒO>Ë: Ñ¨Öˇ¡Ö’¡ =Úã¨Å=∞‡ =^ŒÌ XHõ =ÚO`« LO@∞Ok. ^•<À¡ QÆ∞=∞‡_ç q`«Î<åÅ∞, heyO[Å∞ `«k`«~°"≥∞ÿ#q z#flz#fl á⁄\Ï¡ÅÖ’ ^•z LOK«∞`«∞Ok. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞).——

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O - Hõ~°Î"åºÅ#∞ ã¨`«fi~°O ѨÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù L#fl =™ê~åÖ’ J^èŒ~ü¿ã<£`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (J^èŒ~ü`À): #∞=Ùfi _çÑ‘ìq (_çѨӺ\© "Õ∞l„¿ãì@∞). ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ`À h‰õΩ D Ѩ^Œq ÅaèOzOk. PÜ«∞##∞ =∞~°záÈ=^Œ∞̆ HÍx =∂#=ÙÅO`å U^À XHõ<å_»∞ XˆH ÉÏ@ g∞^Œ∞QÍ #_»záÈ=Åã≤ LOk. =∞#O D „ѨѨOK«OÖ’ ˆH=ÅO H˘xfl ~ÀAÅ∞ =∂„`«"Õ∞ LO_»É’`åO.2 1. P`«‡A_»∞ JO>Ë `«O„_Õ =∞m§ ‰õΩ=∂~°∞_çQÍ [x‡Oz# "å_»x J~°÷O. 2. D ã¨OÉèÏ+¨} [iy# Ѩ^≥Ìxq∞k <≥ÅÅ `«~°∞"å`« J^èŒ~ü¿ã<£ =∞~°}˜OKå_»∞. J`«_ç =∞~°} "å~°Î q#QÍ<Õ Æ

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

209

''ã¨O™ê~°O XHõ Hõ~°‡Éèí∂q∞. Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ WHõ¯_»‰õΩ =KåÛO. „QÍ=∞ã‘=∞Ö’ H˘O^ŒiH˜ WÅ∞¡ LO@∞Ok† HÍx "å~°∞ HõÅHõ`åΉõΩ L^ÀºQÍ~°÷O =™êÎ~°∞. ''H˘O`«Ñ¨x KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`≥·<å LOk. Wn XHõ ™ê^èŒ<Õ. P Hõ~°Î"åºÅ#∞ ã¨`«fi~°O ѨÓiÎ KÕã¨∞HÀ"åe. ã¨fi~°‚HÍ~°∞_»∞ |OQÍ~åxfl HõiyOKÕ@ѨC_»∞ =¸ã¨#∞ xѨCÖ’ ÃÑ@ìQÍ<Õ, XHõ KÕ`ÀÎ H˘eq∞uuÎ H˘_»∞`«∂O\Ï_»∞, Ô~O_À KÕ`ÀÎ qã¨#Hõ„~°`À gã¨∂Î=ÙO\Ï_»∞, <À\’¡ T^Œ∞_»∞Q˘@ìO LOK«∞H˘x TÑ≤i uѨCHÀ‰õΩO_® QÍe T^Œ∞`å_»∞. WÖÏ Jxfl Ѩ#∞Å∂ UHõHÍÅOÖ’ KÕ¿ãÎ<Õ xѨC~åAH˘x |OQÍ~°O Hõ~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« J`«_»∞ ¿ã^Œ f~°∞ÛH˘x `«# ѨiKå~°‰õΩ}˜‚ ^èŒ∂=∞áê#OHÀã¨O ǨïHͯ ã≤^ŒúO KÕÜ«∞=∞O\Ï_»∞. WO`«=~°‰õΩ J`«_ç =ÚYO Z„~°ÉÏi, K«=∞@Å∞ Ѩ\ ˜ì LO@∞Ok† HÍx WѨC_»∞ J`«_»∞ ^èŒ∂=∞áê#O KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ''QÆ\ ˜ì Ѩ@∞ì^ŒÅ LO_®e† JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞ ™ê^茺Ѩ_»`å~Ú. ^Œ$_è» ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞HÀ"åe. ''ÉèíQÆ=<åfl=∞ c*ÏHõ∆~åÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î LOk. P â◊H˜Î Jq^Œº#∞ #tOѨKÕã¨∞ÎOk. c[O =∞$^Œ∞"≥·#k, JO‰õΩ~°O ÖË`«QÍ LO@∞Ok† J~Ú#ѨÊ\˜H© Jk Hõiî#"≥∞ÿ# <ÕÅ#∞ pÅ∞ã¨∞ÎOk. <ÕÅ c@Å∞"åi JO‰õΩ~åxH˜ ^•i Wã¨∞ÎOk. ''HÍq∞h HÍOK«<åÅ #_»∞=∞ x=ã≤¿ãÎ, Jq =∞#ã¨∞û#∞ ÖÏy"Õ™êÎ~Ú HÍ|\˜ì |Ǩï*Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKåe. HÍx ã¨<åflºã¨∞Å∞ ÉèÜ í ∞« Ѩ_=» Åã≤# ѨxÖË^∞Œ . Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ ã¨<åflºã≤ HÍq∞hHÍOK«<åʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ rq™êÎ_»∞. JѨC_Õ J`«_»∞ ™ê^èŒ<å#∞ëêª<åÅ ^•fi~å =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù UHÍ„QÆO KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. ''`Õ<≥\ ©QÆ Ñ¨Ù=ÙfiÅÃÑ·# =∂„`«"Õ∞ „"åe, =∞Hõ ~ ° O ^•xfl „QÀÖË suÖ’ 㨠~ ° fi ^• `« # =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ·<Õ ÅQÆflO KÕ™êÎ_»∞ Ü«∞^ä•~°÷ ã¨<åflºã≤. HÍq∞h HÍOK«<åÅ #_»∞=∞ rqOKÕ ã¨ O ™ê~° ∞ Å∞ ‰õ Ä _® Éè í Q Æ = ^•ú º # Ѩ ~ åÜ« ∞ }∞Öˇ · =∞#㨠∞ û#∞ PÜ« ∞ #ÃÑ· xÅ∞ѨÙHÀ=K«∞Û† HÍx JѨC_»ÑC¨ _»∞ "åi =∞#ã¨∞û HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’ <≥ÅH˘O@∞Ok. "å~°∞ DQÆ Å =O\˜ " å~° ∞ † DQÆ u#∞|O_®~° O ÃÑ· „"åÅ∞`«∞Ok, `«~°∞"å`« ѨÙO_»∞ g∞^Œ ÖË^• ‰õΩo¡# =ã¨∞Î=ÙÃÑ·# „"åÅ∞`«∞Ok. J^èŒ~ü¿ã<£ ''ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ<Õ =∞#ã¨∞û#∞ xÅ∞ѨÙHÀ"åe. „áê~°OÉèíOÖ’ HÍã¨Î Ѩi„â◊=∞ KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok† `«^Œ#O`«~°O h ÃÑ#¬<£#∞ J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û.—— Æ

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x Z^Œ∞@ KåÖÏ ¿ãѨ٠qÅÑ≤OKå~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Q˘Ñ¨Ê Éèí‰õΩÎÅÖ’ J^èŒ~ü XHõ_»∞† N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«x`À ''#∞=Ùfi <å ™⁄O`« =∞x+≤q—— J<åfl~°∞.

210

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x WO\’¡ J#flѨÓ~°‚ ѨÓ[ Pk"å~°O, U„ÃÑÖò 15, 1883

ã¨∞ˆ~O„^Œ∞x WO\˜ Kå=_çÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~åHõ`À P ã¨÷ÅO â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ ÉèÏã≤e¡Ok. ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O P~°∞ QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. Kå=_ç#∞O_ç `«∂~°∞Ê "≥Ñ· Ù¨ QÍ "≥o`Õ "≥∞@∞¡ ZH˜¯ ѨÓ*Ï=∞Ok~åxH˜ "≥à=¡◊ K«∞Û. ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’ ^Õq ã¨∞O^Œ~° „Ѩu=∞ „Ѩu+≤ª`«"≥∞ÿ LOk. P"≥∞ áê^ŒÑ¨^•‡Å=^ŒÌ =∞O^•~° ѨÙ=ÙfiÅ∞, aÅfi^ŒàÏÅ∞ JiÊOѨ|_ç L#flq. HõO~î°ã‘=∞# ѨÙ=ÙfiÅ=∂Å „"ÕÖÏ_»∞`ÀOk. P „Ѩu=∞ ѨÓ*Ï=∞Ok~åxfl â’ÉèÏÜ«∞=∂#O KÕ™ÈÎOk. <å_»∞ J#flѨÓ~å‚^Õq ѨÓ[. ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ ^Õg ѨÓ[#∞ [iÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. JO^Œ∞HÀã¨"Õ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ PǨfixOKå_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À =zÛ L<åfl~°∞. ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’H˜ "≥o§ ^Õqx ^Œi≈OKå~°∞. ^ÕqH˜ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâßHõ P"≥∞#∞ `«^ÕHõOQÍ gH˜∆ã¨∂Î, KÕu„"Õà◊§#∞ ÖˇH˜¯ã¨∂Î [ѨO KÕâß~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∂ ^ÕqH˜ #=∞㨯iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨g∞ѨOÖ’ xÅ|_®¤~°∞. `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À Kå=_çÖ’H˜ =KåÛ~°∞. JHõ¯_» XHõ [OѨMÏ<å "Õã≤ L<åfl~°∞. ^•xg∞^Œ H˘xfl kO_»¡#∞ J=∞~åÛ~°∞. XHõ „ѨHõ¯ =∞$^ŒOQÆO, HõOr~å "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨Ow`« "å~Ú^•ºÅ`À H˘O^Œ~°∞ "≥·+¨‚=ÙÅ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ã¨OH©~°Î# „áê~°OÉèíO HÍ#∞#flk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Ѩi"Õ+≤ìOz Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ™œHõ~°ºOQÍ XHõ kO_»∞#∞ P#∞H˘x ‰õÄ~ÀÛ=∞x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ HÀ~å~°∞. HÍx PÜ«∞# kO_»∞#∞ LѨÜ≥∂yOK«∞HÀHõ ^•xfl „ѨHõ¯‰õΩ „`Àã≤, ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): kO_»∞#∞ P#∞H˘x ‰õÄ~ÀÛ=@=∂! K«∂_»O_ç, JǨÏOHÍ~åxfl =^ŒeOK«∞HÀ=@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. JǨÏOHÍ~°O JO@∂ Ug∞ ÖË^Œx #∞=Ùfi qKå~°} KÕÜ«∞=K«∞Û† HÍx JO`«Ö’<Õ Jk ZHõ¯_»#∞OKÀ T_çѨ_»∞`«∞Ok. "Õ∞Hõ `«Å#∞ YO_çOz# `«~°∞"å`«‰õÄ_® ^•x â◊s~°O H˘xfl Hõ∆}ÏÅ∞ H˘@∞ì‰õΩO@∞Ok. ÖËHõ |Ǩïâß #∞=Ùfi HõÅÖ’ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç LO\Ï=Ù† x„^Œ#∞Oz "Õ∞ÖÁ¯x *Ï„QÆ^•=ã¨÷‰õΩ =™êÎ=Ù. J~Ú#ѨÊ\˜H© h QÆ∞O_≥ f„=OQÍ HõOÑ≤OK«@O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. JǨÏOHÍ~°O JK«ÛO JÖÏO\˜^Õ. #∞=Ùfi ^•xfl áê~°„^ÀÅ=K«∞Û. HÍx Jk ZHõ¯_»#∞OKÀ „Ѩ`«ºHõ∆=∞ø`«∞Ok. JѨC_»∞ #∞=Ùfi qKå~°O "≥e|∞K«∞Û`«∂ 'Uq∞\˜! <å‰õΩ ã¨Ô~·# =∞~åº^Œ K«∂ѨÖË^Œ∞!— JO\Ï=Ù. ˆH^•~ü: `«$}Ï^ŒÑ≤ ã¨∞hKÕ#, `«~Ài= ã¨Ç≤Ï+¨µ‚<å! (QÆ_ç¤áÈK«HõO>Ë J}‰õΩ=#∂, K≥@∞ìÖÏ F~°∞Ê#∞ Hõey LO_®e!)

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Éèí‰õΩÎÅ áê^Œˆ~}∞=ÙÖ’¡ XHõ ˆ~}∞=ÙQÍ ##∞fl <Õ#∞ ѨiQÆ}˜OK«∞‰õΩO\Ï#∞.

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

211

WO`«Ö’ "≥·^Œº<å^ä£ =KåÛ_»∞. W`«_»∞ =∞Oz q^•º=O`«∞_»∞, HõÅHõ`åÎ L#fl`« <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ <åºÜ«∞"åk. Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, XHõ „ѨHõ¯QÍ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. ã¨∞ˆ~O„^Œ (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): DÜ«∞# =∂ |O^èŒ∞=Ù.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JÖÏQÍ! =∞Oz =ºH˜ÎÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨∞ˆ~O„^Œ: q∞=∞‡efl U^À XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ „Ѩâ◊flÅ∞ J_»QÍÅx =KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ("≥·^Œº<å^ä£`À): g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î L#fl ã¨=∞ã¨ÎO ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}Ë.

D â◊H˜Î `À_»∞ÖËx^Õ Z=~°∂ Ug∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. HÍx JO^ŒiÖ’#∞ PÜ«∞# â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°} ã¨=∂#OQÍ LO_»^Œx QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. q^•º™êQÆ~ü XHõ™êi 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ H˘O^ŒiH˜ W`«~°∞ÅHõO>Ë JkèHõ â◊H˜Îx Xã¨QÍ_®?— Jx ##∞fl „ѨtflOKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ <ÕxÖÏ J<åfl#∞: 'PÜ«∞# â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}Ö’ `å~°`«=∂ºÅ∞ ÖˉõΩO>Ë „â◊=∞Ѩ_ç "Õ∞=∞O`å q∞=∞‡efl K«∂_®¤xH˜ ZO^Œ∞‰õΩ =™êÎO? g∞ˆH=∞<åfl Ô~O_»∞ H˘=Ú‡Å∞ "≥ÚeKåÜ«∂?— HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ qÉèí∞x ~°∂ѨOÖ’ ã¨HõÅ Éèí∂`«HÀ\˜Ö’#∂ <≥ÅH˘x L<åfl_»#flk xtÛ`«"Õ∞† J~Ú`Õ PÜ«∞# â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}Ö’ `å~°`«=∂ºÅ∞ L<åfl~Ú. (ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù - ÉèíQÆ=^ÕK«Ûù) "≥·^Œº<å^ä£: JÜ«∂º, <åH˘Hõ ã¨O^ÕǨÏO LOk. 'free will— JO>Ë 'ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù— QÆ∞iOz [#O =∂\Ï¡_»`å~°∞ QÆ^•! XHõ =ºH˜Î `«# WK«Ûù "Õ∞~°‰õΩ =∞Oz ÖËHõ K≥_»∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»x "å~°O\Ï~°∞. Jk x[=∂? x*ÏxH˜ =∞#O Uk KÕÜ«∞\ÏxÔH·<å ã¨fi`«O„`«∞Å=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞# WK«Ûù g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LOk. JO`å PÜ«∞# bÅÜÕ∞. PÜ«∞# D Jxfl qaè#fl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ – z#fl, ÃÑ^ŒÌ – |Å=O`«∞Å, ^Œ∞~°ƒÅ∞Å – =∞Oz, K≥_»¤ – hu=∞O`«∞Å, JqhuѨ~°∞Å – ã¨$+≤ìOKå_»∞. W^ŒO`å PÜ«∞# =∂Ü«∞, PÜ«∞# P_»∞`«∞#fl P@. `À@Ö’x K≥@¡hfl XˆH ~°HõOQÍ LO_»=Ù Hõ^•! ''ÉèíQÆ=`ü „áêÑ≤Î HÍ#O`« =~°‰õΩ =∞x+≤ `å#∞ ã¨fi`«O„`«∞_»#x ÉèÏq™êÎ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ D „Éèí=∞#∞ =∞x+≤Ö’ HõeÊ™êÎ_»∞. ÖˉõΩO>Ë áêѨO ÃÑiyáÈ`«∞Ok. =∞x+≤H˜ áêѨcèu LO_»^Œ∞. áêáêxH˜ tHõ∆‰õÄ_® LO_»^Œ∞. ''HÍx ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄Ok# =ºH˜Î =∞<Àã≤÷u Z@∞=O\˜^À h‰õΩ `≥Å∞™ê? J`«_»∞ WÖÏ ÉèÏq™êÎ_»∞† '<Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, F ^Õ"å, #∞=Ùfi #_ç¿Ñ "å_»=Ù. <Õ#∞ QÆ$Ǩxfl, #∞=Ùfi ^•<À¡ =ã≤OKÕ"å_»=Ù. <Õ#∞ ~°^ä•xfl, #∞=Ùfi ™ê~°käq. #∞=Ùfi ZÖÏ Hõke¿ãÎ JÖÏ Hõ^ŒÅ∞`å#∞, #∞=Ùfi ZÖÏ Ñ¨eH˜¿ãÎ JÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞.— (ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O XHõ¯ ~ÀAÖ’ J=Ù`«∞O^•? - ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«º „ѨÜ≥∂[#O) ("≥·^Œº<å^ä£`À) ''`«i¯OK«@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. g∞ˆ~=∞O\Ï~°∞? "≥·^Œº<å^ä£: J=Ù#O_ç. *Ï˝#O Hõey`Õ P =ºH˜ÎÖ’x `«i¯OKÕ ã¨fiÉèÏ=O ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^䕺O‰õĺ. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) #∞=Ùfi P^蕺u‡Hõ „ѨQÆux QÍOK«∞`å=Ù. ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ =ºH˜Î Ѩ@¡ [<åxH˜ qâßfiã¨O LO_»^Œ∞. XHõ =∞Ǩ`«∞‡_»∞

212

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`å#∞ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O á⁄O^•#x „^èŒ∞gHõiOz<å, ã¨QÆ@∞ =∞x+≤ PÜ«∞# =∂@Å∞ #=∞‡_»∞.

J`«_çÖÏ J#∞‰õΩO\Ï_»∞: x[OQÍ<Õ DÜ«∞# ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈Oz=ÙO>Ë, <å‰õÄ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O KÕ~ÚOK«=∞#∞, K«∂^•ÌO.— HÍx XHõ =ºH˜Î <å_çx ѨsH˜∆OK«_»O ZÖÏQÀ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O XHõ ~ÀAÖ’ [iˆQ Ѩ<å? "≥·^Œ∞º_ç`Àáê@∞ ~ÀAÅ `«~°|_ç u~°QÍe† JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ J`«_»∞ Uk HõѶ¨<å_ç, Uk Ñ≤`«Î<å_ç, Uk "å`«<å_ç Jx QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. <å_ô ѨsHõ∆Ö’ xëê‚`«∞_≥·# =ºH˜Î ™êǨÏK«~°ºO J`«_»∞ KÕÜ«∂e. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''XHõ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OYº #∂Å∞#∞ Z=~°∞ Ѩ_ç`Õ"å~°∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ~å? #∞=Ùfi Hõ#∞Hõ P "åºáê~°O KÕã¨∂Î LO>Ë XHõ¯ Hõ∆}OÖ’ #ÅÉèˇ· ã¨OYº #∂Å∞#∞ #ÅÉèˇ· XHõ@= ã¨OYº #∂Å∞#∞Oz ‰õÄ_® ~î°‰õΩ¯# QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ù.——

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO Éèí‰õΩÎÅ`À Éèí[<å#O^ŒOÖ’ - ã¨=∂kèÖ’ ã¨OH©~°Î# „áê~°OaèOK«É’`«∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ "≥·+¨‚=ÙÅ∞ =∞$^ŒOQÆ `åàÏÅ`À XHõ „ѨHõ¯# ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. XHõ =∞$^ŒOQÆ "å~Ú^ŒºQÍ_»∞ áê@‰õΩ PÖÏѨ#QÍ =∞$^ŒOQÆO "å~ÚOK«™êQÍ_»∞. ã¨∞=∞^èŒ∞~° =∞$^ŒOQÆ "å~Ú^Œº Ѷ¨∞’+¨`À „áêOQÆ}O Ü«∂=`«∞Î xO_çáÈ~Ú, =∞#ã¨∞û‰õΩ Q“~åOQÆ∞Å áê~°=â◊º H©~°Î##∞ [˝Ñ≤ÎH˜ `≥™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê~°=â◊º ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ PÜ«∞# =∞$^ŒOQÆ "å~Ú^ŒºQÍ}˜‚ K«∂ã¨∂Î ''PǨ! PǨ! <å ~À=∂Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú—— J<åfl~°∞. ''U áê@ áê_»=∞O\Ï~°∞—— Jx QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ J_çQÍ~°∞. q#„=∞OQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''^ŒÜ«∞KÕã≤ Q“~åOQÆ =∞Ǩ„ѨÉèí∞=Ù QÆ∞iOz QÍ#O KÕÜ«∞O_ç—— J<åfl~°∞. ã¨OH©~°Î# "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ N Q“~åOQÆ∞Å JÖ∫H˜Hõ ™œO^Œ~åºxfl =i‚ã¨∂Î áê_»™êQÍ~°∞. "Õ∞Å∞ |OQÆ~°∞ HÍOu q∞OK«∞ – HÍOu`À "≥Å∞æ Q“~åOQÆ∞ =ÚY ™ÈÜ«∞QÆѨ٠â’Éèí`À "≥Å∞QÆ∞ II"Õ∞II Q“~åOQÆ∞ ^Œ~°Ç¨㨠g∞ Ö’Hõ=∞O`«\ ˜ "≥eæOK«∞ <åǨ¡^Œ ã¨O^ÀǨÏ=ÚÅ∞ l=Ú‡ â◊√„Éèí=∞QÆ∞ â◊~°^•„Éèí=Ú# "≥Å∞QÆ∞ â◊`«HÀ\˜ ÅHõ∆ K«O„^Œ∞Å∞ Ez ÅHõ∆ ºÃÑ@∞ì# ^≥=~°∞?

II"Õ∞II II"Õ∞II

„Ѩ^è•# QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =∞^茺 =∞^茺֒ H˘xfl K«~°}ÏÅ#∞ *’_çã¨∂Î áê_»™êQÍ_»∞: ''F <Õã¨Î=∂! PÜ«∞# =ÚMÏ~°qO^ŒO ѨÙ#flq∞ K«O„^Œ∞_çÖÏ „ѨHÍt™ÈÎOk.—— ''HÍx Jk Hõ∆~ÚOK«^Œ∞ =∞~°Hõ Ѩ_»^Œ∞.—— ''Jk Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ „ѨHÍtOѨ KÕÜ«Ú#∞.—— =∞m§ WÖÏ áê_®_»∞: ''J`«_ç =ÚMÏ~°qO^ŒO ÅHõ∆ÖÏk K«O„^Œ∞Å HÍOuÖ’ ™êfl#O KÕã≤Ok.——

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

j

213

D Ѩ^•Å∞ qO@∂ LO_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÍ_è» ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. ã¨OH©~°Î# H˘#™êQÆ∞`ÀOk. XH˜O`« ¿ãѨ\’¡ PÜ«∞# ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =KåÛ~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ xÅ|_ç, ÉèÏ"À#‡`«∞ÎÖˇ·, `«##∞ NHõ$+¨‚~°∂Ѩ ™œO^Œ~°ºOÖ’ Ñ≤zÛ^≥·# |$O^•=# QÀÑ≤HõQÍ ÉèÏqOz QÍÜ«∞‰õΩÅ`À Hõeã≤ áê_»™êQÍ~°∞: ''Z=i `«Ñ≤Ê^Œq∞k – <å =∞#ã¨∞û^• ÖËHõ J`«_ç ™œO^Œ~åºx^•?—— ''=ÚÖ’¡HÍÅÖ’ <å „Ñ≤Ü«∞`«=∞ Hõ$+¨µ‚x `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n QÍOK«‰õΩ<åfl#∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #$`«ºOKÕã¨∂Î áê_®~°∞. D ^Œ$â◊ºO K«∂ã¨∂Î JO^Œ~°∂ J"åHõ¯~ÚáÈÜ«∂~°∞. „Ѩ^è•# QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ XHõ QÀÑ≤Hõ ѨÅ∞‰õΩÅ#∞ QÍ#O KÕâß_»∞: ''F "Õ}∞=Ó, Ji÷ã¨∞Î<åfl#∞ PѨ=∞x. #∞=Ùfi x„^Œ‰õΩ LѨ„Hõq∞OK«"å?—— QÍÜ«∞‰õΩÅÖ’ XHõ~°∞ XHõ „H˘`«Î ѨOH˜Îx KÕ~åÛ_»∞: ''Jk ZÖÏ x^Œ∞iã¨∞ÎOk? Jk Hõ$+¨µ‚x ÃÑ^Œ=ÙÅÃÑ· q„â◊q∞Oz#k Hõ^•!—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ã¨OH©~°Î# ™êQÆ∞`ÀOk. ~å^è• ÉèÏ=##∞ P~ÀÑ≤OK«∞‰õΩx "å~°∞ áê_»∞`«∞<åfl~°∞: ''<å Hõ#∞flÅ∞ „QÆ∞_ç¤"≥·#q. <å K≥=ÙÅ∞ K≥q\˜"≥·#q. P„Ѷ¨∂}â◊H˜Î <åÖ’ #tOzOk. <å ã¨HõÅ WO„kÜ«∂Å∞ K«K«∞Û=_®¤~Ú. HÍx, JÜ≥∂º, <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ XO\˜i<≥·ux?—— z=~°‰õΩ QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨OQÆ=∞O QÆ∞iOz áê_®~°∞.

Hõ$+¨µ‚x HõO~î°OÖ’ JÅOHõiOѨ ~å^èŒ =∂Å Hõ_»∞`ÀOk. JѨC_»∞ P"≥∞ Z^Œ∞@ Hõ$+¨µ‚_»∞ =ã¨∞Î<åfl_»∞. |$O^•=xÖ’ ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞ x^èŒ∞ x‰õΩO[=Ú# HõÅã≤áÈ~Úi "Õ∞~°ÖËxk "åi Ü«∞O^Œ=Ú áê~° "≥∞~°∞QÆxk "å~°Å „¿Ñ=∞ II|$OII Ѩã¨∞Ѩ٠q∞ã≤q∞`À q∞ã¨q∞ã¨ÖÏ_≥_»∞ "Õ∞e |OQÆ~°∞ "Õ∞#∞ ~¸ Ü≥∞_» WO„^ŒhÅ xÉèíb#∞ â’Éèí`À HÍOu z"≥∞‡_»∞ `«#∞=Ù P Ü≥∞_» II|$OII "≥∞_»‰õΩ K«∞@∞ì#∞ XHõ¯ „ѨHõ¯# J_»q ѨÓ=ÙÅ =∂Å TQÆ∞#∞ Ô~O_»= „ѨHõ¯# *Ïu~°`«fl=ÚÅ HõO~î°Ç¨~°=Ú Hõ^ŒÅ∞K«∞O_»∞#∞ II|$OII |OQÍ~°∞ =ÅÜ«∞O XHõ K≥q# Hõ^ŒÅQÍ â◊OMÏÅ K«„Hõ "≥ÚHõ K≥q# TQÆ∞#∞ II|$OII ã¨QÆ=Ú <˘ã¨Å∞ÃÑ· K«Å¡K«Å¡x L^ŒÜ«∞K«O„^Œ xÉèí "≥∞~°Ü«ÚK«∞O_»QÍ

214

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨QÆ=Ú <˘ã¨Å∞ÃÑ· =∞O_»∞K«∞O_≥_»∞ K«O_»ÉèÏ#∞ Éèíq `Õ[iÅ∞¡#∞

II|$OII

ã¨QÆ=Ú t~°=ÚÃÑ· |i›|~°›=Ú sîq`À_» #_»Ü«∂_»∞K«∞O_»QÍ ã¨QÆ=Ú t~°=ÚÃÑ· JO^Œ"≥∞ÿ# ‰õΩ~°∞ Åe¡Ü«Ú#fl [_» „"ÕeÜ«∂_»∞K«∞

II|$OII

ã¨OH©~°Î# ѨÓiÎ HÍÉ’`«∂O_»QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''ÉèÏQÆ=`«O – Éèí‰õΩÎ_»∞ – ÉèíQÆ=O`«∞_»∞—— JO@∂ K«∞@∂ì ‰õÄ~°∞Û#fl Éèí‰õΩÎʼnõΩ =Oy „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ JѨC_»∞ ~å„u ^•^•Ñ¨Ù `˘q∞‡k#fl~° J~Ú LO@∞Ok. J#flѨÓ~å‚^Õq â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ „ѨHÍt™ÈÎOk. ^Õq =ÚO^Œ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À xÅ|_ç L<åfl~°∞. ã¨∞ˆ~O„^Œ, ~åMÏÖò, ˆH^•~ü, '=∞—, ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. JO^Œ~°∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À HõÅã≤ „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞. JO^Œ~°∂ `«$Ñ≤ÎK≥O^Õ@∞¡ ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ qO^Œ∞ KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ uiy "≥à◊§_®xH˜ L^Œ∞º‰õΩÎÅÜ«∂º~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∂ `«=∞ Wà◊§‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~° ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. JO^Œ~°∂ ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’H˜ "≥àÏ¡~°∞. ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): <Õ_»∞ Z=~°∂ [QÆ<å‡`«#∞ QÆ∞iOz QÍ#O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (N J#flѨÓ~å‚^Õq q„QÆǨxfl K«∂ѨÙ`«∂): PǨ! ѨÓ*Ï=∞Ok~° ™ÈÜ«∞QÆO K«∂_»∞. [QÆ<å‡`« k=º„ѨHÍâ◊O D „áêO`åxfl Ü«∂=`«∞Î HÍOu=O`«O KÕã¨∂Î L#fl@∞¡Ok. W@∞=O\˜ ^Œ$â◊ºO ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ P#O^•aúÖ’ =ÚOz"Õã¨∞ÎOk. ^Œ∞óYO, ã¨∞MÏÅѨ@¡ "åOKè« J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok. ''HÍx x~åHÍ~°"å^Œ∞ʼnõΩ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HÍ^ŒO\Ï"å? `«Ñ¨ÊHõ ^Œ~°≈# =∞=Ù`«∞Ok. HÍx *Ï_»=∂„`«OQÍ<≥·<å q+¨Ü«∞|∞kú LO>Ë Jk ™ê^茺Ѩ_»^Œ∞. ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ |∞∞+¨µÅ∞ ã¨~°fiã¨OQÆ Ñ¨i`åºQÆO KÕã≤ JYO_» ã¨zÛ^•#O^Œ Ѩ~°„|Ǩχ ^蕺#OÖ’ <≥ÅH˘x LO_Õ"å~°∞. ''P^èŒ∞xHõ „|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞ (JO>Ë „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞) ÉèíQÆ=O`«∞x 'JK«Å Ѷ¨∞#∞x—QÍ QÍ#O KÕ™êÎ~°∞. Jk <å‰õΩ ZO`À h~°ã¨OQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=^•#O^ŒOÖ’x =∂^èŒ∞~åºxfl QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ K«qK«∂_»#@∞¡QÍ `ÀK«∞`ÀOk. ÉˇÅ¡Ñ¨Ù áê#HõO`À `«$Ñ≤Î K≥O^Õ =ºH˜Î JÅ∞ѨÙ#∞ fˆ~Û HõÅHõO_» áê#HõO W+¨ìѨ_»_»∞. ''D ^Õg „Ѩu=∞#∞ uÅH˜ã¨∂Î g∞Ô~O`« P#Okã¨∞Î<åfl~À HÍã¨Î K«∂ã¨∞HÀO_ç. HÍx x~åHÍ~°"å^Œ∞ʼnõΩ Un ^ŒHõ¯^Œ∞. "å~°∞ ÉÏǨϺOÖ’#∞, JO`«~°OÖ’#∞ ^Õxh J#∞Éèí∂`«O KÕã¨∞HÀÖË~°∞.——

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#xÃÑ· áê_»™êQÍ~°∞: P#O^Œ=∞~Ú =∂`å "≥#∞HÍ_»ˆH h x~åƒùQƺ tâ◊√=Ù <å‰õΩ P#O^Œg∞Ü«∞QÆ (h) Ѩ^Œ=ÚÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞k J#º"≥∞~°∞QÆ^Œ∞ "≥#∞HÍ_»ˆH! P#O^Œ=∞~Ú =∂`«! "≥#∞HÍ_»ˆH ÉèíÜ«∞=ÚQÍ =∞$`«∞º=٠ѨO_»∞¡ H˘~°∞‰õΩK«∞#∞O_» |^Œ∞Å∞ <Õ<Õ=∞x ѨÅ∞Hõ=Öˇ K≥ѨÊ"Õ <å Ѩ_»= h^Œ∞ <å=∞=Ú#∞ <åů ^èŒi~ÚOz Éèí= g∞^Œ=Öˇ#x Ü≥∞^Œ HÀ~°∞K«∞#flk #xflK«@ D [Åkè #@ì#_»∞=∞# „^Àã≤ HõÅ<≥·# =ÚO`«∞=x `«ÅzÜ«ÚO_»QÆ ÖË^Œ∞ `«i~ÚOѨ*ËÜ«Ú h <å=∞O|∞ `«ÅK«∞K«∞ D JÅÅ ˆ~|=Å∞ D^Œ∞ÖÏ_»∞K«∞#∞O\˜ ^Œ∞óMÏO`« "≥∞~°∞QÆ∞#∞ ^Œ∞~åæiÎ <åt #xfl@∞¡ =ÚOz# x<≥fl=~°∞ `«ÅK«~°∞ h <å=∞ Éèí[#O|∞ xHõ <≥=~°∞ KÕÜ«∞~°∞ F ^Œ∞~åæiÎ <åj! "≥#∞HÍ_»ˆH! =∂`å! "≥#∞HÍ_»ˆH * * * 㨇~°} ¿ãÜ«∞"Õ =∞#™ê! Éèí[# ¿ãÜ«∞"Õ =∞#™ê! ^Œ∞~åæ=∂~¸ áê=# <å=∞=Ú II㨇II =O^Œ# =∞=∂‡ F <å~åÜ«∞}˜ F Q“s <å =O^Œ# q∞^Œ∞QÀ h"Õ Ñ¨QÆÅ∞, h"Õ ~å„u ã¨O^蕺~åQÆ=Ú Ãã·`«=Ú h"Õ II㨇II N~å=Ú_»"≥· ^èŒ#∞ "≥H˜¯_çuq NHõ$+¨µ‚_»"≥· =Ú~°o áê_çuq Éèí„^ŒHÍoQÍ h Ѩu t=Ùx xâıÛ+≤ì`«∞QÍ <˘#iOzuq II㨇II

j

IIPII IIPII IIPII IIPII IIPII IIPII IIPII IIPII

215

216

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

^Œâ◊ q^èŒ =∞Ǩq^ŒºÅ∞ h"Õ Ñ¨k Ü«∞=`å~°O|∞Å∞ h"Õ ##∞fl QÍK«∞@ `«Ñ¨Ê^Œ∞ h‰õΩ F ^Œ∞~åæ <å =O^Œ# =∞=∂‡ ѨÙ+¨Ê^•=∞=ÚÅ aÅfiѨ„`«=ÚŠѨÓ[KÕã≤ h J#∞„QÆǨÏ=Ú#‰õΩ áê„`«"≥∞ÿ# Ü«∂ Ü«∞â’^Œ Hõ~°=ÚÅ Hõ$+¨‚H˜â’~°∞x HõxHõiOzuq HÍ##=Ú#<À LѨ=#=Ú#<À <≥K«Û@ Ü«ÚO_»∞@ ã¨OÉèíqOz<å ѨQÆÅ∞ ~å„u h áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅ =∞~°∞=Hõ <å =∞k =∞xÜ≥∞_»∞ QÍ=Ù`« ã¨Ç¨Ï[ =∞$`«∞º"À JHÍÅ =∞~°}"≥Ú U qkè <å Hõk ã¨OÉèíqOz<å ^Œ∞~åæ<å=∞=Ú g_»‰õΩO_»QÍ ~°ã¨#=Ú Éèí[#=Ú KÕÜ«ÚQÍ=Ù`« `«iq∞ "ÕÜ«∞QÍ `«ÅK≥^Œ"Õ"≥∂! <Õ <≥K«Û\˜ ˆHQÆQÆ QÆÅ<Õ `«b¡? h =∞^èŒ∞~° <å=∞=Ú q#|_»∞ <≥K«Û@ JkÜ«Ú#∞ h"Õ K≥ѨÊ"Õ =∂`å 'áÈ~å á⁄—=∞‡x Ñ¨Öˇ¯^Œ"Õ"≥∂ =^ŒÅ#∞ h Ѩ^ŒÜ«ÚQÆà◊=Ú =^ŒÅ#∞ QÆÅQÆÅ =∞#∞ h QÍAÅ =Öˇ<Õ ã¨=fi_ç KÕÜ«ÚK«∞ „"ÕÖÏ_»∞^Œ∞<Õ h Ѩu „ѨHõ¯# ã¨∞MÏã‘#=Ú# P#O^Œ=ÚQÍ ‰õÄ~°∞K«∞O_»QÍ '[Ü«∞ =∞Ǩ^Õ"å— Ü«∞x h Ѩ^Œ=ÚÅ „ѨHõ¯#∞O_çÜÕ∞ KÕÜ«Ú^Œ∞ Éèí[#=Ú QÆ~°∞_»Ñ¨H˜∆QÍ QÆQÆ#O|∞# h "≥QÆ∞~°∞K«∞O_»QÍ ^Œ∞~åæ=∂~¸ J_»∞QÆ∞# h\˜Ö’ D^≥^Œ <Õ <˘Hõ KÕѨÑ≤Å¡=Öˇ J@∞x@∞ u~°∞QÆ∞K«∞

j

II㨇II

II㨇II

II㨇II

II㨇II

II㨇II

II㨇II

II㨇II

II㨇II

j

„|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O

„QƉõΩ¯# <åÃÑ· „"åe QÀà◊¡`À ##∞fl pÅ∞ÛK«∞ `«#∞fl‰õΩ áÈ^Œ∞=Ù h^Œ∞ QÀà◊¡Ö’ zH˜¯ <å „áê}=Ú áÈ=ÙK«∞O_»QÍ h Ѩ^Œã¨xflkè P„â◊Ü«∞ g∞Ü«∞Hõ x~åHõiOѨ‰õΩ=Ú kq Éèí∞q áê`åà◊O|∞ ÖÏkQÍ JxflÜ«Ú h"≥· "≥Å∞æK«∞O^Œ∞=Ù „|Ǩχ, ^•fi^Œâ◊ QÀáêÅ∞~°∞, ǨÏi L^Œƒù= =∞Oki h Ü«∞O^Œ∞#<Õ ^Œ∞~åæ ^Œ∞~åæ Ü«∞x h <å=∞=Ú Éèí[# KÕÜ«ÚK«∞ #_»K≥_»∞ "åix =∞Ǩ=∞¿ÇÏâ◊√_»∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ `å<Õ ~°Hõ∆} ¿ãÜ«Ú#∞ â◊¥Å=Ú „uѨCK«∞

j

217

II㨇II

II㨇II

II㨇II

`«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^Õq áê^•Å#∞ „"≥ÚHͯ~°∞. "åH˜@ "≥∞@∞¡ kQÆ∞`«∂ ''F ~å – K≥ – L – áÈ—— ( F ~åMÏÖò! K≥ѨCÅ∞ L<åflÜ«∂, áÈ~Ú<åÜ«∂?)—— J<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |O_ç ZHõ¯QÍ<Õ ã¨∞ˆ~O„^Œ, `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« |O_ç ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åaè=ÚYOQÍ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. g^äŒ∞Å#∞ "≥<≥flÅ "≥Å∞QÆ∞`À xOѨÙ`ÀOk. j

jj

218

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

10 „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã≤Onä „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ U„ÃÑÖò 22, 1883

áœ~°q‚ ∞ ™êÜ«∞O„`«O ã¨=∞Ü«∞O. „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠J~°"ú åi¬HÀ`«û= ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ HõÅHõ`åÎ ã¨g∞ѨOÖ’x ã≤Onä =^ŒÌQÆÅ "Õ}©=∂^èŒ= áêÖò L^•º# QÆ$ǨxH˜ U`≥OKå~°∞. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞ =KåÛ~°∞. "å~°O^Œ~°∂ ^ŒH˜∆} =™ê~åÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Ѩi"Õ+≤ìOz ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ã¨O^蕺#O`«~°O Pk „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠PKå~°∞º_≥·# N ÉËKå~°O Láêã¨# „áê~°Oaè™êÎ_»∞. „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞^茺=∞^茺֒ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ „Ѩâ◊flÅ∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.

XHõ „|Ǩχ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, =∂~åæO`«~°O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ J#∞~åQÆ"Õ∞ =∂~åæO`«~°O, JO>Ë ÉèíQÆ=`ü J#∞~åQÆ"Õ∞.

PÜ«∞##∞ „¿Ñq∞OK«_»O† WOHÍ, PÜ«∞##∞ „áêi÷OKåe. Éèí‰õΩÎ_»∞: J#∞~åQÆ=∂ ÖËHõ „áê~°÷<å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩ^äŒ=∞OQÍ J#∞~åQÆO, P `«~°∞"å`« „áê~°÷#.

WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åQÆÜ«ÚHõÎOQÍ XHõ áê@ áê_®~°∞: J=∂‡! âߺ=∂! Ü«∞x h "åiÎ`À P„HÀtOz# F =∞#™ê P"Õ^Œ# QÆx PQÆQÆÅ∞æ<å J=∞‡ âߺ=∞ h HõQÆ∞Ѩ_»‰õΩO_»QÆ................

H˘#™êyã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ Ñ¨eHÍ~°∞: ''ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞}H©~°Î#, „áê~°÷# KÕã¨∂Î LO_®e. áê`« ֒ǨÏáê„`«#∞ x`«ºO `À=∂e. XHõ¯ ~ÀA `Àq∞#O`« =∂„`å# Uq∞\˜ „ѨÜ∂≥ [#O? JO`ÕQÍHõ, q"ÕHõ "≥~· åQͺÅ#∞ JÉèºí ã≤OKåe. ã¨O™ê~°O Jx`«ºO J#fl É’^èŒ HõÅQÍe.—— (ã¨O™ê~° `åºQÆO - ã¨O™ê~°OÖ’ xëê¯=∞ Hõ~°‡) „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: ã¨O™ê~åxfl Ѩi`«ºlOK«@O =∞Oz^Õ#O\Ï~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨O™ê~° `åºQÆO JO^ŒiH© =iÎOK«^Œ∞. Éè’QÆ`«$+¨‚Å JO`«O K«∂_»x "å~°∞ ã¨O™ê~åxfl `«ºlOK«~å^Œ∞. Ô~O_»∞ J}ÏÅ qÅ∞=KÕ¿ã =∞^ŒºO „`åy`Õ xëê Z‰õΩ¯`«∞O^• Uq∞\˜? „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: J@∞=O@ѨC_»∞ "å~°∞ ã¨O™ê~° rq`«"Õ∞ QÆ_»áêÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. "å~°∞ J#∞~°H˜Î ~°Ç≤Ï`«OQÍ `«=∞ q^èŒ∞ºHõÎ Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiÎOKåe. #∂<≥ ~åã¨∞H˘x Ѩ#㨠`˘#Å#∞ "˘e¿ãÎ KÕuH˜ lQÆ@ JO@∞HÀx suÖ’. ^èŒ#=O`«∞_ç WO\’¡

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

219

^•ã≤ `«# Ѩ#∞Åhfl x~°fiiÎã¨∞ÎOk† HÍx P"≥∞ =∞#ã¨∞û „QÍ=∞OÖ’x `«# ‰õΩ@∞O|O g∞^Õ LO@∞Ok. J#∞~°H˜Î~°Ç≤Ï`«OQÍ Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiÎOK«_®xH˜ W^˘Hõ L^•Ç¨Ï~°}. W^Õ =∂#ã≤Hõ Ѩi`åºQÆO. g∞~°∞ ã¨O™ê~åxfl =∂#ã≤HõOQÍ Ñ¨i`«ºlOKåe. HÍx ã¨<åflºã≤ „ѨѨOKåxfl ÉÏǨϺOQÍ#∞, JO`«~°OQÍ#∂ – Ô~O_ç\Ï `«ºlOKåe. (Éè’QÆ`«$+¨‚Å JO`«O - 'q^•º ¢ã‘Η ÅHõ∆}O - "≥·~åQƺO ZѨC_»∞ =ã¨∞ÎOk?) „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: 'Éè’QÆ`«$+¨‚Å JO`«O— JO>Ë J~°÷O Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: q+¨Ü«∞ Éè’QÍÅO>Ë – HÍq∞h HÍOK«# Éè’QÍÅ∞. T~°QÍÜ«∞ *Ï_ôÅ∞, h\˜ |∞OQÆÅ∞ LOz# QÆkÖ’ ã¨xfláê`« (>ˇáÿ ê¶ ~Ú_£) ~Àyx LOK«@O „Ѩ=∂^ŒO Hõ^•! ã≤iã¨OѨ^ÅŒ ∞, ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ∞, ^ÕǨÏã¨∞MÏÅ∞ W`åºk Éè’QÍÅ#∞ XHõ™êi J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_®<Õ, Éè’QÆ`«$+¨‚Å JO`«O H͉õΩO_®<Õ JO^ŒiH© ÉèíQÆ=O`«∞x HÀã¨O "庉õΩÅ`« [xOK«^Œ∞. „|Ǩχ Éèí‰õΩÎ_»∞: x*ÏxH˜ ¢ã‘ÎÅ∞ K≥_»¤"å~å ÖËHõ ѨÙ~°∞+¨µÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: q^•º~°∂Ñ≤}∞Öˇ·# ¢ã‘ÎÅ∂ L<åfl~°∞, Jq^•º~°∂Ñ≤}∞Öˇ·# ¢ã‘ÎÅ∂ L<åfl~°∞. q^•º~°∂Ñ≤}∞Öˇ·# ¢ã‘ÎÅ∞, ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ ÉèíQÆ=O`«∞x "≥·Ñ¨ÙQÍ fã¨∞‰õΩxáÈ`å~°∞. HÍx Jq^•º~°∂Ñ≤}∞Å∞ ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚, ÉèíQÆ=O`«∞x =∞~°Ñ≤OѨKÕã≤ ã¨O™ê~° ™êQÆ~°OÖ’ =ÚOz"Õ™êÎ~°∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞x =∞Ǩ=∂Ü«∞ ^•fi~å D [QÆ`«∞Î ã¨$lOK«|_ç#k. =∞Ǩ=∂Ü«∞Ö’ q^•º=∂Ü«∞, Jq^•º=∂Ü«∞ Ô~O_»∂ L<åfl~Ú. q^•º=∂Ü«∞#∞ P„â◊~Ú¿ãÎ ™ê^èŒ∞ã¨OQÆO, *Ï˝#O, ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞, "≥·~åQƺO "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ JÅ=_»`«q. Jq^•º=∂Ü«∞ – JO>Ë Ñ¨OK«Éèí∂`åÅ∞, â◊|Ì ã¨Ê~°≈ ~°∂Ѩ ~°ã¨QÆO^è•Å<Õ S^Œ∞ WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂Å∞, WOHÍ W`«~° Éè’Qƺ=ã¨∞Î=ÙÅhfl – Wq ÉèíQÆ=O`«∞x =∞~°Ñ≤OѨ KÕ™êÎ~Ú.—— „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: Jq^•ºâ◊H˜Î J*Ï˝<åxH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù J~Ú#ѨC_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^•xfl ZO^Œ∞‰õΩ ã¨$+≤ìOKå_»∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^Õ PÜ«∞# bÅ. pHõ\ ˜ ÖˉõΩO>Ë "≥Å∞QÆ∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ „Ѩâ◊Oã≤OK«ÖË=Ú. ^Œ∞óYO ÖˉõΩO>Ë ã¨∞YO qÅ∞=#∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖË=Ú. 'K≥_»∞— J#fl Z~°∞Hõ L#flѨC_Õ '=∞Oz—x ‰õÄ_® Z~°∞QÆ QÆÅ∞QÆ∞`åO. =∂q∞_ç HÍÜ«∞ ÃÑ^ŒÌ^≥· ѨO_»@O ^•xx P=iOz L#fl `˘Hõ¯ =Å#<Õ. =∂q∞_ç ѨO_»∞ ѨÓiÎQÍ Ñ¨O_ç u#\ÏxH˜ `«Ü«∂Ô~· L#flѨC_»∞ ^•x `˘Hõ¯#∞ ^Œ∂~°OQÍ áê~°"Õ™êÎO. =∂Ü«∞ J<Õ `˘Hõ¯ P=iOz L#flO^Œ∞<Õ „Hõ=∞OQÍ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ\ÏxH˜ gÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. q^•º=∂Ü«∞, Jq^•º=∂Ü«∞Å∞ =∂q∞_ç `˘Hõ¯`À áÈÅÛ^Œy#q. Ô~O_»∂ J=ã¨~°"Õ∞. „|Ǩχ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, ™êHÍ~Àáêã¨#, =∞\˜ì`À q„QÆǨÏO KÕã≤ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ѨÓlOK«@O – W=hfl =∞Oz"Õ<å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: g∞~°∞ ™êHÍ~°=¸iÎx ѨÓlOK«@O JOwHõiOK«~°∞. Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞. =¸iΠѨÓ[ g∞‰õΩ ã¨iѨ_»^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ g∞ ÉèÏ"åxfl f„=`«~°O KÕÜ«∞_»"Õ∞ g∞‰õΩ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k.

220

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

g∞~°∞ PHõ~°¬}#∞ „QÆÇ≤ÏOK«O_ç. ~å^èŒ, Hõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ Hõey LO_Õ^Õ – J@∞=O\˜ „¿Ñ=∞, PHõ~°¬}Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«O_ç. ™êHÍ~Àáê㨉õΩÅ∞ HÍo, ^Œ∞~°æ =O\˜ ^Õ=`«Å#∞ ZÖÏ Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~À, 'J=∂‡ J=∂‡— JO@∂ ǨÏ$^ŒÜ«∞O HõiyáÈÜÕ∞ÖÏ "åix ZÖÏ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl~À – g∞~°∞‰õÄ_® J^Õ ÉèÏ"åxfl JÅ=~°K«∞HÀO_ç† ™êHÍ~åxfl JOwHõiOK«‰õΩ<åfl 㨈~. „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: "≥·~åQͺxfl ZÖÏ JÅ=~°K«∞HÀ"åe? JO^ŒiH© "≥·~åQƺO ZO^Œ∞‰õΩ HõÅ∞QÆ^Œ∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Éè’QÍÅ∞ J#∞ÉèíqOz "å\˜Ñ¨@¡ `«xq f~°x^Õ "≥·~åQƺO [xOK«^Œ∞.

HõÅHõO_», P@ÉÁ=∞‡Å∞ WzÛ z#fla_»¤#∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ ÖÏeOK«=K«∞Û. HÍx HõÅHõO_» u#fl `«~°∞"å`«, ÉÁ=∞‡Å`À P_»∞H˘#fl J#O`«~°O P a_»¤ '=∂ J=∞‡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àÏ¡e— JO@∂ U_»∞Ѩ٠ÅOH˜OK«∞‰õΩO@∞Ok. `«e¡ =^ŒÌ‰õΩ a_»¤#∞ fã¨∞‰õΩ "≥à◊¡‰õΩO>Ë ÉÁ=∞‡Å#∞ qã≤i"Õã≤ `å~å™ê÷~ÚÖ’ J~°=@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»∞`«∞Ok. (ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù - ÉèíQÆ=¢`åÊÑ≤Î `«~°∞"å`« ã¨O^蕺k Hõ~°‡Å `åºQÆO) „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl x~°ã≤™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞ P q+¨Ü«∞OQÍ =∂\Ï¡_»™êQÍ_»∞. „|ǨχÉèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, QÆ∞~°∞=Ù ÖˉõΩO_® *Ï˝#O HõÅ∞QÆ^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù. XHõ =ºH˜Î QÆ∞~°∞=Ù ~°∂ѨOÖ’ =zÛ P^蕺u‡Hõ K≥·`«<åºxfl *ÏQÆ$`«O KÕã¨∞Î<åfl_»O>Ë, P ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ D ~°∂ѨO ^èŒiOKå_»x „QÆÇ≤ÏOK«∞. x#∞fl K≥~Úº ѨÙK«∞ÛH˘x #_çÑ≤OKÕ ã¨Ç¨ÏK«~°∞x ÖÏO\˜"å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#∞Éèí∂u Hõey# `«~°∞"å`« QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞ J#fl `Õ_® LO_»^Œ∞. J^˘Hõ [\˜Å"≥∞ÿ# ã≤÷ux HõeÊã¨∞ÎOk† P ã≤÷uÖ’ QÆ∞~°∞=Ù LO_»_»∞, t+¨µº_»∂ LO_»_»∞. D HÍ~°}O KÕ`«<Õ [#Hõ =∞Ǩ~åA, â◊√‰õΩx`À, 'h‰õΩ „|Ǩχ*Ï˝#O É’kèOKÕ =Ú#∞Ѩ٠<å‰õΩ QÆ∞~°∞^ŒH˜∆} ã¨=∞iÊOK«∞— J<åfl_»∞. „|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ QÆ∞~°∞=Ù – t+¨µº_»∞ J#fl `å~°`«=∞ºO `˘ÅyáÈ`«∞Ok. QÆ∞~°∞=Ù t+¨µºÅ #_»∞=∞ L#fl ã¨O|O^èŒO t+¨µº_»∞ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ#O`« =~°ˆH. =Úx=∂Ѩ٠"Õà◊ J~ÚOk. H˘O^Œ~°∞ „|ǨχÉèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ''|Ǩïâß g∞ iѨC_»∞ ã¨O^茺"å~°∞Û‰õΩO\ψ~"≥∂!—— J<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÖË^Œ∞, J@∞=O\˜k Ug∞ ÖË^Œ∞. J=hfl „áê^äŒq∞Hõ ^Œâ◊Ö’ HÍ™ÈΉõÄ™ÈÎ KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. P `«~°∞"å`« ѨOK«áê„`« L^Œúi}˜ ѨÙK«∞ÛH˘x ã¨O^蕺=O^Œ<åk Hõ~°‡Å∞, xÜ«∞=∞x+¨ªÅ∞ áê\˜OK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, PKå~°º ÉËKå~°O - "Õ^•O`«, „|Ǩχ`«`åfiÅÃÑ· „Ѩã¨OQÆO pHõ\ ˜Ñ¨_®¤Hõ „|Ǩχã¨=∂[ PKå~°∞º_»∞ ÉËKå~°O "ÕkHõÃÑ·H˜ =zÛ Láêã¨# „áê~°OaèOKå_»∞. =∞^茺=∞^茺֒ Láêã¨#`Àáê@∞ LѨx+¨`ü Ѩ~î°#O, „|Ǩχ ã¨=∂[ w`åÅ∞ QÍ#O KÕÜ«∞@O [iyOk.

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

221

Láêã¨<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, P PKå~°∞º_»∞ ã¨OÉèÏ+¨}Ö’H˜ kQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk. x~åHÍ~°=¸ ã¨`«º"Õ∞, ™êHÍ~°=¸ ã¨`«º"Õ∞. g∞~°∞ U=∞O\Ï~°∞? (™êHÍ~°O, x~åHÍ~°O, z#‡Ü«∞~°∂ѨO - Éèí‰õΩÎ_»∞) PKå~°∞º_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, x~åHÍ~° ^≥·"åxfl <Õ#∞ q^Œ∞º`ü „Ѩ"åǨÏO`À áÈÅ∞™êÎ#∞† q^Œ∞º`«∞Î HõO\˜H˜ JQÆѨ_»^Œ∞ HÍx ^•xfl J#∞Éèí∂`«O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, Ô~O_»∂ ã¨`«º"Õ∞. ™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ Ô~O_»∂ ã¨`«º"Õ∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ˆH=ÅO x~åHÍ~°∞_»x =i‚OK«@O ZÖÏ LO@∞O^À `≥Å∞™ê? Ñ≤Å¡#„QÀqH˜ U_»∞ ~°O„^è•Å∞ L#flѨÊ\˜H©, UHõã¨fi~°O`À Ñ≤Å¡#„QÀqx T^Œ@O =O\˜k Jk. HÍx J^Õ "å~Ú^ŒºOÃÑ· =∞~À =ºH˜Î qaè#fl ~åQÍÅ∞ ѨeH˜™êÎ_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ ™êHÍ~Àáê㨉õΩÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ J<ÕHõ s`«∞Ö’¡ P~åkèOz, `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å~°∞. "å~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ âßO`«, ^•ã¨º, ã¨Yº, "å`«ûź, =∞^èŒ∞~° ÉèÏ"åÅ ^•fi~å P~åkèOz, P#Ok™êÎ~°∞. ''q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? U^À XHõ q^èŒOQÍ J=∞$`« ‰õΩO_»OÖ’ Ѩ_»@"Õ∞ „Ѩ^è•#O. Z=Ô~·<å =ºH˜Î ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨Î= ™È΄`åÅ`À ã¨∞Îuã¨∂Î ^•<À¡ Ѩ_®¤_»#∞‰õΩO^•O† =∞~À =ºH˜Î ^•<À¡H˜ „`Àã≤"ÕÜ«∞|_®¤_»#∞‰õΩO^•O. Ô~O\˜ Ѷ¨e`«=¸ XHõ¯>Ë. P W^ŒÌ~°∂ J=∞~°`«fiO á⁄O^Œ@O `«^䌺O. ''„|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ h~°∞ – =∞OK«∞ ^Œ$ëêìO`«O ã¨iáÈÅ∞`«∞Ok. ã¨zÛ^•#O^ŒO J#O`« [Å~åt =O\˜k. j`«Å „áêO`åÅÖ’ =∞Ǩã¨=Ú„^Œ [ÅO JHõ¯_»‰õ¯_» =∞OK«∞ â◊HõÖÏÅ PHÍ~°O ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. J^Õ suÖ’ k=º„¿Ñ=∞ Ü≥ÚHõ¯ j`«Å „ѨÉèÏ=O`À, P ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ Éèí‰õΩÎÅHÀã¨O ™êHÍ~° ~°∂áêÅ∞ ^•Å∞™êÎ_»∞. |∞∞+¨µÅ∞ P JfO„kÜ«∞ z#‡Ü«∞ ~°∂áêxfl ^Œi≈OKå~°∞, ã¨OÉèÏ+≤OKå~°∞ ‰õÄ_®. HÍx Éèí‰õΩÎ_»∞ '„¿Ñ=∞ â◊s~°O— 'ÉèÏQÆ=f `«#∞=Ù— ^•fi~å z#‡Ü«∞ ~°∂áêxfl ^Œi≈OK«∞HÀQÆÅ_»∞. ''=∞~À ã¨OQÆu – „|ǨχO J"åV͇#ã¨QÀK«~°O. *Ï˝# ÉèÏ㨯~°∞x "Õ_çq∞ ™êHÍ~°=∞<Õ =∞OK«∞#∞ HõiyOz"Õã¨∞ÎOk. „|Ǩχ*Ï˝# ã¨=Úáê~°˚<å#O`«~°O, xifiHõÅÊ ã¨=∂kè á⁄Ok# `«~°∞"å`« PÜ«∞##∞ =∞<À"å‰õΩ¯Å‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ# J#O`« J~°∂Ѩ x~åHÍ~° „|ǨχOQÍ J#∞Éèí∂`«O KÕã¨∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ''„|ǨχO Ü≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂áêxfl =i‚OK«*ÏÅO. ^•xfl QÆ∞iOz =∞ø<å<Õfl áê\˜OKåe.

J#O`åxfl =∂@Ö’¡ Z=~°∞ q=iOK«QÆÅ~°∞? PHÍâ◊OÖ’ ѨH˜∆ ZO`« Z`«∞ΉõΩ Zyi#ѨÊ\˜H©, JO`«HõO>Ë ã¨=Ú#fl`« „áêO`åÅ∞ LO_»<Õ LO\Ï~Ú. g∞ ˆ~=∞O\Ï~°∞?

PKå~°∞º_»∞: J=Ù#O_ô. "Õ^•O`«OÖ’ WÖψQ =zOK«|_ç LOk. (x~°∞æ}„|ǨχO 'J"åV͇#ã¨QÀK«~°"£∞— - „uQÆ∞}Ïf`«O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: XHõѨC_»∞ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ H˘eKÕ L^ÕÌâ◊O`À XHõ LѨCÉÁ=∞‡ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ kyOk. HÍx Jk uiy =zÛ U ã¨=∂Kå~°=¸ JOk=fiÖËHõáÈ~ÚOk. â◊√Hõ^Õ"åk

222

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞ǨÏ~°∞¬Å∞ J#O`« ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~åxfl ^Œi≈OKå~°∞, ã¨Ê $tOKå~°∞, HÍx ^•<À¡ =Ú#Hõ "ÕÜ«∞ÖË^Œx H˘O^Œi =∞`«O. ''XHõ™êi <Õ#∞ q^•º™êQÆ~ü`À WÖÏ J<åfl#∞: 'Ö’HõOÖ’x Ѩ^•~å÷Å∞ ã¨=∞ã¨ÎO ZOye J~Ú#q HÍx „|ǨχO XHõ¯>Ë ZOye HÍÖË^Œ∞.— JO>Ë „|ǨχO J<Õk Uq∞\’ Z=~°∂ <À\˜`À K≥ѨÊÖË~°∞. U^≥·<å =ã¨∞Î=Ù LK«ÛiOK«|_ç# =∂„`«O KÕ`«<Õ Jk LzÛù+¨ìO (ZOye) J~ÚáÈ`«∞Ok. =∞ǨѨO_ç`«∞_≥·# q^•º™êQÆ~ü <å D "åºMϺ<åxH˜ ZO`À ã¨O`À+≤OKå_»∞. ''ˆH^•~ü<å^ä£ tY~åÅ ã¨g∞ѨOÖ’ ã¨`«`«O =∞OK«∞KÕ HõѨÊ|_ç# „áêO`åÅ∞ H˘xfl L<åflÜ«∞O\Ï~°∞† J`«∞º#fl`« „áêO`åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz# =ºH˜Î uiy ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. P J`«∞º#fl`« „áêO`åÅÖ’ U=ÚO^À ÖËHõ JHõ¯_» J#∞Éèí∂`«∞Å∞ ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂ Hõ#∞Q˘# „Ѩܫ∞uflOz# "å~°∞ ^•xfl QÆ∞iOz =∞#‰õΩ `≥Å∞Ѩ\ÏxH˜ "≥#‰õΩ¯ =∞~°e ~åÖË^Œ∞. ''ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #O Hõey`Õ =∞x+≤ P#O^Œáê~°=â◊ºOÖ’ =ÚxyáÈ`å_»∞. J`«_∞» x~°∞`«~Î ∞° _»=Ù`å_»∞.

JÖÏO@ѨC_»∞ P J#∞Éèí"åxfl =∞#‰õΩ Z=~°∞ `≥Å∞ѨÙ`å~°∞? Z=~°∞ q=iOK«QÆÅ~°∞? ''~åAQÍ~°∞ U_»∞ „áêHÍ~åÅ P=Å x=ã≤™êÎ_»∞. „Ѩu „áêHÍ~°O =^ŒÌ JkèHÍ~°O, Ǩϟ^• L#fl XHõ =ºH˜Î ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ~å[^Œ~°≈<å~°÷O QÆ∞~°∞=Ù`À Hõeã≤ =zÛ# t+¨µº_»∞ „Ѩu „áêHÍ~°O=^ŒÌ 'gˆ~<å ~åAQÍ~°∞?— Jx J_»∞QÆ∞`å_»∞. QÆ∞~°∞=Ù 'HÍ^Œ∞† <Õu, <Õu— Jx ["åaã¨∂Î =™êÎ_»∞. U_»= „áêHÍ~°O ‰õÄ_® ^•\˜# `«~°∞"å`« t+¨µº_»∞ P#O^ŒO`À Ѩ~°=tOzáÈ`å_»∞.

J`«_ç <À@ =∂@~å^Œ∞. D™êi '~åAQÍ~°∞ gˆ~<å?— Jx J_»QÆ=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. ~åAQÍi ^Œ~°≈# =∂„`«O KÕ`«<Õ ã¨Oâ◊Ü«∂Åhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú.—— PKå~°∞º_»∞: J=Ù#O_ô, "Õ^•O`«OÖ’ WÖψQ =i‚OK«|_ç LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ x~°fiiÎã¨∂Î L#flѨC_»∞ PÜ«∞##∞ ã¨QÆ∞}„|ǨχO, P^•ºâ◊HΘ JO\Ï~°∞. =¸_»∞ QÆ∞}ÏʼnõΩ Jf`«∞_≥#· ѨC_»∞ x~°∞}æ „|ǨχO, =∞<À"å‰õΩ¯Å‰õΩ Jf`«∞_»∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. P`«_Õ Ñ¨~°„|ǨχO. ''=∞x+≤ PÜ«∞# =∂Ü«∞֒Ѩ_ç ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°záÈ`å_»∞. J`«_»∞ `«# [#‰õΩx J#O`« Sâ◊fi~åºxH˜ "å~°ã¨∞_»#<Õ ã¨OQÆuh q㨇i™êÎ_»∞. PÜ«∞# =∂Ü«∞ „uQÆ∞}Ïu‡HõO. ã¨`«fi ~°[ó `«=∞ã¨∞ûÅ<Õ =¸_»∞ QÆ∞}ÏÖË |OkáÈ@∞Å∞† *Ï˝<åxfl ǨÏiOz, ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°Ñ≤OѨ KÕ™êÎ~Ú. ã¨`«fiQÆ∞}O =∂„`«"Õ∞ ÉèíQÆ=`ü =∂~åæxfl K«∂ѨÙ`«∞Ok. HÍx D ã¨`«fiQÆ∞}O ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞x =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°ÛÖË^Œ∞. ''XHõ Hõ^äŒ K≥|∞`åq#O_ç: XHõѨC_»∞ XHõ ^èŒx‰õΩ_»∞ XHõ J~°}ºOQÆ∞O_® áÈ`«∞#flѨC_»∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ ^˘OQÆÅ∞ K«∞@∞ì=Ú\˜ì, J`«}˜‚ xÅ∞=Ù ^ÀÑ≤_ô KÕâß~°∞. P `«~°∞"å`« P ^˘OQÆÅÖ’ XHõ_»∞ 'W`«}˜‚ „áê}ÏÅ`À q_çzÃÑ@ì@OÖ’ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? K«OÑ≤áêˆ~^•ÌO— JO@∂ HõuÎ^Œ∂ã≤ J`«}˜‚ =kèOѨ L^Œ∞º‰õΩÎ_≥·<å_»∞. JѨC_»∞ Ô~O_»= ^˘OQÆ J_»∞¤Ñ¨_ç, WÖÏ J<åfl_»∞: 'W`«}˜‚ K«OÑ≤`Õ =∞#‰õΩ UO „ѨÜ≥∂[#O? W`«}˜‚ Hõ\ ˜ìѨ_Õã≤ WHõ¯_ç =^ŒeÃÑ\˜ì =∞#O "≥o¡áÈ^•O.

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

223

WHõ J`«_»∞ áÈbã¨∞ʼnõΩ Ug∞ `≥Å∞ѨÖË_»∞.— J`«_»∞ ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ ^˘OQÆÅ∞ P ^èŒx‰õΩx `åà◊¡`À Hõ\ ˜ì"Õã≤, `«=∞ ^•i# "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. ''H˘O`«¿ãѨ٠QÆ_çKåHõ =¸_»= ^˘OQÆ "≥#‰õΩ¯ uiy =zÛ P ^èŒx‰õΩx`À WÖÏ J<åfl_»∞: ' JÜ≥∂º áêѨO! g∞‰õΩ KåÖÏ ^Œ∞óYO HõeyOk Hõ^•! q∞=∞‡efl |O^èŒq=Ú‰õΩÎx KÕ™êÎ#∞.— WÖÏ JO@∂ P =¸_»= ^˘OQÆ P ^èŒx‰õΩx Hõ@∞¡ qÑ≤Ê, J`«}˜‚ J~°}ºO ^•\˜OKå_»∞. ~°Ç¨Ï^•i ã¨g∞ѨOÖ’H˜ =KåÛHõ P ^˘OQÆ, ^èŒx‰õΩx`À ' D =∂~°æOQÆ∞O_® "≥àÏ¡~°O>Ë g∞ WÅ∞¡ ã¨∞ÅÉèíOQÍ KÕ~°∞H˘O\Ï~°∞— J<åfl_»∞. JѨC_»∞ P ^èŒx‰õΩ_»∞ '#∞=Ùfi ‰õÄ_® <å`À ~å"åe. #∞=Ùfi <å‰õΩ ZO`À LѨHÍ~°O KÕâß=Ù. =∂ WO\˜H˜ #∞=Ùfi =¿ãÎ "Õ∞=∞O`å ZO`À ã¨O`À+≤™êÎO— J<åfl_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ P ^˘OQÆ WÖÏ J<åfl_»∞: 'ÖË^Œ∞. <Õ#∞ g∞ WO\˜H˜ ~å=@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. áÈbã¨∞Å∞ ##∞fl Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞.— WÖÏ JO@∂ P ^˘OQÆ ^èŒx‰õΩxH˜ ^•i K«∂Ñ≤, `«# ^•i# "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. '' 'W`«}˜‚ „áê}ÏÅ`À q_çzÃÑ@ì@OÖ’ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? K«OÑ≤ áêˆ~^•ÌO— J#fl "≥Ú^Œ\ ˜ ^˘OQÆ `«"≥∂QÆ∞}ÏxH˜ L^•Ç¨Ï~°}. `«"≥∂QÆ∞}OKÕ q<åâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨O™ê~°OÖ’ ÉOkèOz, qq^èŒ HÍ~åºHõÖÏáêÅÖ’ z‰õΩ¯=_» KÕ¿ã ~°*’QÆ∞}"Õ∞ Ô~O_»= ^˘OQÆ. ~°[ã¨∞û ÉèíQÆ=O`«∞x q㨇iOѨKÕã¨∞ÎOk. ˆH=ÅO ã¨`«ÎfiQÆ∞}O =∂„`«"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x KÕ~°∞‰õΩ<Õ =∂~°æO K«∂ѨÙ`«∞Ok. ^ŒÜ«∞, ^è•i‡Hõ`«, ÉèíH˜Î "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨∞QÆ∞}ÏÅhfl ã¨`«Î fiQÆ∞}O ^•fi~å<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. "≥∞@¡ =~°∞ã¨Ö’x PYi "≥∞@∞ì =O\˜k ã¨`«ÎfiQÆ∞}O. J@∞ÃÑ· L#flk _®ÉÏÜÕ∞. Ѩ~°„|Ǩχ"Õ∞ =∂#=Ùx ã¨fi^è•=∞O. „uQÆ∞}Ïf`«∞_»∞ H͉õΩ#flO`« =~°‰õΩ Z=~°∂ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl ã¨O`«iOK«∞HÀÖË~°∞.—— PKå~°∞º_»∞: g∞~°∞ Z<Àfl Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü«∂Å∞ =∂‰õΩ `≥eáê~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): Éèí‰õΩÎÅ ã¨fiÉèÏ=O Z@∞=O\˜^À `≥Å∞™ê? XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞, =∞~˘Hõ Éèí‰õΩÎx HõÅ∞ã¨∞H˘#flѨC_»∞ WÖÏ JO\Ï_»∞: '<Õ#∞ =∂\Ï¡_»`å#∞, #∞=Ùfi q#∞. #∞=Ùfi =∂\Ï¡_ç#ѨC_»∞ <Õ#∞ qO\Ï#∞.— #∞=Ùfi PKå~°∞º_çq. J<Õ‰õΩʼnõΩ É’kèã¨∂Î LO\Ï=Ù. F_» =O\˜"å_çq† <Õ#∞ KÕѨÅ∞Ѩ>Ëì z#fl Ѩ_»=#∞ =∂„`«"Õ∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞)

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO #O^Œ<£ÉÏQÍ<£ „|Ǩχã¨=∂[OÖ’ ~åMÏÖò, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À |∞^èŒ"å~°O, "Õ∞ 2, 1883

(N~å^è• „¿Ñ"≥∂<å‡^ŒO) ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O S^Œ∞ QÆO@Å∞. #O^Œ<£ÉÏQÍ<£Ö’x „|Ǩχã¨=∂[ =∞Ok~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. PÜ«∞#`ÀÉÏ@∞ ~åMÏÖò, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ L<åfl~°∞.

HÍjâ◊fi~° q∞„`«QÍi WÅ∞¡ JHõ¯_» LOk. PÜ«∞# ã¨Éò[_ç˚QÍ LO_Õ"å~°∞. PÜ«∞# Pk „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok#"å~°∞. `«# WO\˜ "Õ∞_»ÃÑ·# L#fl ÃÑ^ŒÌ QÆkx „áê~°÷<å=∞Ok~°OQÍ

224

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. `«~°K«∂ Éèí‰õΩÎÅ#∞ PǨfixOz L`«û=O [i¿Ñ"å~°∞. PÜ«∞# HÍÅ^èŒ~°‡O K≥Ok# `«~°∞"å`« PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞Å∞ N<å^ä£, Ü«∞[˝<å^ä£ W^ŒÌ~°∂ H˘O`«HÍÅO L`«û"åÅ∞ [~°∞ѨÙ`«∂ =KåÛ~°∞. "åˆ~ WѨC_»∞ ZO`À „Ѩܫ∂ã¨`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ PǨfixOz, Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ =KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "≥Ú^Œ@ „H˜O^Œ#∞#fl Kå=_çÖ’ Pã‘#∞ÅÜ«∂º~°∞. JHõ¯_»‰õΩ „|Ǩχ ã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ =zÛ QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. ~°gO„^Œ<å^ä£ \ÏQÆ∂~ü, WOHÍ \ÏQÆ∂~ü ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ K≥Ok# Éèí‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ Ñ≤Å∞Ѩ٠~å=_»O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ "Õ∞_» g∞^Œ L#fl „áê~°÷<å =∞Ok~åxH˜ "≥àϧ~°∞. =∞Ok~°Ñ¨Ù `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù# XHõ "ÕkHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. <≥·~°∞u "≥·Ñ¨Ù# XHõ Ñ≤Ü«∂<À LOk. L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù H˘xfl ‰õΩsÛÅ∞ "Õã≤ L<åfl~Ú. "å\˜H˜ P=Å WO\’¡H˜ "≥àı¡ ^•i LOk. ™êÜ«∞O„`«O L`«û=O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. Pk „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# Éèˇ·~°= |O^Àáê^蕺ܫ∞ XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ`À "ÕkHõÃÑ· Pã‘#∞_≥· Láêã¨# [iÑ≤™êÎ~°∞. "Õ∞ <≥Å ZO_®HÍÅO. Éèí‰õΩÎÅ∞ „H˜Ok Kå=_çÖ’#∞, =™ê~åÖ’#∞ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. *Ï#H©ÃѶ∞ëêÖò, H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å „ѨHõ¯# ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ÉèíQÆ=`ü q+¨Ü«∂Å#∞ PÜ«∞# #∞O_ç q# ‰õΩ`«∂ǨÏÅOQÍ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Láêã¨<å =∞Ok~°OÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ "≥Ú^Œ@ "ÕkHõ‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—, ~åMÏÖò `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''#ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ™êi '„|Ǩχã¨=∂[ =∞Ok~åxH˜ „Ѩ}Ï=∞O KÕ¿ãÎ UO "Õ∞Å∞ X#QÆ∂~°∞`«∞Ok?— Jx ##∞fl „ѨtflOKå_»∞. ^Õ"åÅÜ«∞O K«∂_»QÍ<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ =™êÎ_»∞† ÉèíQÆ=^Œ∞nÌѨ# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=¢`«Êã¨OQÍÅ∞ [iˆQ KÀ@<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Pq~°ƒùq™êÎ_»∞. P KÀ@ ã¨HõÅ f~å÷Å LxH˜ J#∞Éè∂í `«=∞=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ KÀ@¡#∞ K«∂ã¨∂Î L#flѨC_»∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞x QÆ∞iOz# PÖ’K«#ÖË =™êÎ~Ú. ''XHõ™êi XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ XHõ `«∞=∞‡K≥@∞ì#∞ K«∂ã≤#O`«<Õ ÉèÏ=áê~°=â◊º`« <˘O^•_»∞. ~å^è•HÍO`åÅÜ«∞O `À@Ö’ LѨÜ≥∂yOKÕ Q˘_»¤e Ñ≤_ç `«∞=∞‡K≥@∞ì HõÅѨ`À<Õ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ LO_»@O J`«_çH˜ ã¨∞ÊùiOzOk.=∞~˘Hõ Éèí‰õΩÎ_çH˜ `«# QÆ∞~°∞=٠Ѩ@¡ ZO`« ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞ LO_Õ=O>Ë, QÆ∞~°∞=ÙQÍi W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞ "åix K«∂_»@O`À<Õ J`«_»∞ ^≥·gÉèÏ=O`À Ѩ~°=tOzáÈÜÕ∞"å_»∞. he"Õ∞Ѷ¨∂xfl K«∂ã≤#ѨC_»∞, he =¢™êÎxfl ÖË^• Hõ$+¨µ‚x `≥·Å=~°‚ z„`åxfl K«∂ã≤#ѨC_»∞ ~å^è•^Õq =∂#ã¨OÖ’ Hõ$+¨µ‚x LnÌѨ# [fieOKÕk. `«~°∞"å`« P"≥∞ JâßOuH˜ QÆ∞Ô~· L<å‡kxÖÏ 'Hõ$ëê‚, ZHõ¯_»∞<åfl=Ù?— JO@∂ "庉õΩÅ`« K≥O^Õk.—— *Ï#H© ÃѶ∞ëêÖò: HÍx L<å‡^ŒO J"åOKè«hÜ«∞O Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: U=∞O@∞<åfl=Ù? Wk q+¨Ü∞« zO`«#ÅÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú K≥`· #« º~°ÇÏ≤ `«∞Å#∞ QÍqOKÕ L<å‡^ŒO =O\˜^#Œ ∞‰õΩ<åfl"å? ÉèQí =Æ `ü zO`«# =Å¡ U~°Ê_ç# L<å‡^ŒO Wk. „¿Ñ"≥∂<å‡^ŒO, *Ï˝<À<å‡^ŒO QÆ∞iOz #∞=Ùfi qx LO_»ÖË^•?

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

225

(ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OK«_»"Õ∞ =∂~°æO - P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∂ PÜ«∞#"≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖÏÛe) „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: PÜ«∞##∞ „áêÑ≤ÎOK«∞HÀ=_®xH˜ =∂~°æO Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: h „¿Ñ=∞#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x "≥·Ñ¨Ù =∞~°eÛ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨`«ºO, [QÆ`«∞Î Jx`«ºO Jx ã¨^• qKå~°} KÕÜ«∂e. Jâ◊fi`«÷ =$Hõ∆O =∂„`«"Õ∞ âßâ◊fi`«O, ^•x ѨO_»∞ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ =∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∂Ö’ HÍ=∞„HÀ^è•k â◊„`«∞=ÙÅ∞ L<åfl~Ú. "Õ∞O UO K≥Ü«∂ºe?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ÉèíQÆ=#∞‡YO KÕÜ«∞O_ç. Ѩ~°=∂`«‡`À<Õ ~°q∞OKåe.

W^Õ HÍ=∞O. ÉèíQÆ=<å‡~°æOÖ’ h‰õΩ J"åO`«~°O Hõeyã¨∞Î#fl "åi Ѩ@¡ „HÀ^èŒO ѨÓ#O_ç. PÜ«∞##∞ á⁄O^•Å<Õ Ö’ÉèÏxfl HõeÊOK«∞HÀ. '<åk, <åk— J<åÅ#∞‰õΩO>Ë, ÉèíQÆ=O`«∞}Ë‚ '<å "å_»x— ѨÅ∞‰õΩ. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '<å ~å=Ú_»∞, <å Hõ$+¨µ‚_»∞— Jx K≥ѨC. JǨÏOHÍ~°O LO_®Å#∞‰õΩO>Ë qcè+¨}∞_çÖÏ, '<Õ#∞ N~å=Úx áê^•Å#∞ P„â◊~ÚOKå#∞. =∞i Z=iH© `«Å=OK«#∞— J#fl JǨÏOHÍ~åxfl =Ç≤ÏOK«∞. „|Ǩχ Éèí‰õΩÎ_»∞: ÉèíQÆ=O`«∞_Õ <å KÕ`« JxflO\˜h KÕ~Úã¨∂Î L#flѨC_»∞, <å áêáêʼnõΩ <Õ#∞ ÉÏ^èŒ∞º_»#∞ HÍ#∞ Hõ^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): J=Ù#∞, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ ‰õÄ_® WÖψQ J<åfl_»∞ – '`«fiÜ«∂ ǨÏ$+‘ˆHâ◊ ǨÏ$k ã≤÷`Õ#, Ü«∞^ä• xÜ«ÚHÀÎ-ã≤‡ `«^ä• Hõ~Àq∞— ('F ǨÏ$+‘ˆHâß! <å ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ <≥ÅH˘x L#fl #∞=Ùfi <å KÕ`« ZÖÏ KÕ~Ú¿ãÎ JÖÏ KÕ™êÎ#∞—) ''ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨~åfixH˜ Hõ~°Î, <Õ#∞ ˆH=ÅO xq∞`«Î=∂„`«∞_»#∞ J<Õ „ѨQÍ_è» qâßfiã¨O L#fl =ºH˜Î Z#fl\˜H© áêѨ HÍ~åºÅ‰õΩ áêÅÊ_»_»∞. #$`«ºOÖ’ ‰õ∆Ω}‚OQÍ tHõ∆} á⁄Ok# =ºH˜Î Z#fl\˜H© `«Ñ¨C@_»∞QÆ∞ "≥Ü«∞º_»∞. JO`«óHõ~°}O Ѩiâ◊√^ŒúO HÍ#O`«=~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x LxH˜ QÆ∞iOz# qâßfiã¨O HõÅ∞QÆ^Œ∞.—— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „áê~°÷<å =∞Ok~°OÖ’ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ L#fl Éèí‰õΩÎÅ#∞ HõÅÜ«∞K«∂ã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞: ''JѨC_»Ñ¨C_»∞ D q^èŒOQÍ XHõ KÀ@ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ ÉèíQÆ=`ü zO`«#, ÉèíQÆ=<åfl=∞ QÆ∞}H©~°Î#Å∞ KÕÜ«∞@O ZO`À "Õ∞Å∞ X#QÆ∂~°∞ã¨∞ÎOk. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_çHÀã¨O ã¨O™ê~å㨉õΩÎ_≥·# =ºH˜Î á⁄O^Õ "庉õΩÅ`« Hõ∆}˜HõO. Z„~°QÍ HÍeÛ# W#∞=ÚÃÑ· XHõ h\˜ aO^Œ∞=Ù ZO`«¿ãѨ٠LO@∞O^À P "庉õΩÅ`« JO`«¿ã¿Ñ LO@∞Ok.—— Láêã¨# „áê~°OÉèíO HÍ#∞#flk. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ "ÕkHõ „ѨHõ¯# QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞.

H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎ~åO„_»∞ =∞Ok~° L`«Î~°ÉèÏQÆOÖ’ ã¨Ow`« ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ KÕ`« ѨÙK«∞ÛH˘x ‰õΩsÛÅÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Ǩ~À‡xÜ«∞O, Ñ≤Ü«∂<À ѨHõ¯"å~Ú^•ºÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ „|Ǩχ ã¨=∂[ w`åÅ∞ PÖÏÑ≤OѨ|_®¤~Ú. áê@Å∞q#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å P#O^•xH˜ "Õ∞~° ÖËHõáÈ~ÚOk. „áê~°÷<å#O`«~°O Láêã¨# "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. "ÕkHõÃÑ· Pã‘#∞Öˇ·# PKå~°∞ºÅ∞ "Õ^Œ=∞O„`« Ѩ~î°#O KÕâß~°∞.

226

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

FO Ñ≤`å <À-ã≤ Ñ≤`å <ÀÉ’kèI #=∞¿ãÎ-ã¨∞Î =∂ =∂ Ç≤ÏOã‘ó II [J~°÷O: #∞=Ùfi =∂ `«O„_çq. =∂‰õΩ ã¨^Œ∞ƒkú „Ѩ™êkOK«∞. h‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O. =∞=Ú‡Å#∞ ÉÏ^èŒÃÑ@ì‰õΩ.] „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ PKå~°∞ºÅ`À Q˘O`«∞ HõeÑ≤ =e¡OK«™êQÍ~°∞: FO ã¨`«ºO *Ï˝#=∞#O`«O „|Ǩχ I P#O^Œ~°∂Ѩ=∞=∞$`«O Ü«∞kfiÉèÏu II âß#ÎO t==∞^≥· fi`«"£∞ I â◊√^Œú=∞áêѨ q^Œú"£∞ II `«^Œ∞Ѩi PKå~°∞ºÅ∞ WÖÏ „áêi÷OKå~°∞: FO #=∞¿ãÎ ã¨`Õ `Õ [QÆ`å¯~°}ÏÜ«∞I #=∞¿ãÎ z`Õ ã¨~°fiÖ’HÍ„â◊Ü«∂Ü«∞II P `«~°∞"å`« PKå~°∞ºÅ∞ „áê~°÷# [iáê~°∞: Jã¨`À =∂ ã¨^Œæ=∞Ü«∞I `«=∞™È =∂ *’ºu~°æ=∞Ü«∂ =∞$`Àº~å‡-=∞$`«O QÆ=∞Ü«∞I Pq~åq~°‡ Ukè I ~°∞„^Œ Ü«∞`ÕÎ ^ŒH˜∆}O =ÚYO `Õ#=∂O áêÇ≤Ï x`«ºO I D „áê~°÷#Å∞ qO@∂ LO_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ"åq+¨µìÖˇ·<å~°∞. `«~°∞"å`« PKå~°∞º_»∞ „Ѩ|O^èŒO ѨiîOKå_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J„HÀ^èŒO - J¿ÇÏ`«∞Hõ ^ŒÜ«∂ã≤O^èŒ∞=Ù) Láêã¨# =Úyã≤Ok. Éèí‰õΩÎÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok „H˜Ok Kå=_çÖ’H˜ ÖË^• „áêOQÆ}OÖ’H˜ K«Å¡QÍeÔH· "≥àÏ¡~°∞. D֒Ѩ٠Ѷ¨ÅǨ~åÅ∞ ã≤^ŒúO HÍ™êQÍ~Ú.

JѨC_»∞ ~å„u `˘q∞‡k QÆO\Å∞ HÍ=™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ uiy "≥à◊¡=Åã≤ LOk. HÍx WO\˜ Ü«∞[=∂x PǨfix`«∞Öˇ·# W`«~° Ju^äŒ∞Å#∞ QÆ=∞xOK«@OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ѩ@¡ „â◊^Œú=Ç≤ÏOK«@O =∞izáÈÜ«∂_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ (~åMÏÖò `«k`«~∞° Å`À): Uq∞\’Üü∞ Wk? Z=~°∂ =∞#Å#∞ Ѩ\ Oì˜ K«∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞! ~åMÏÖò (HÀѨO`À): =∞Ǩâ◊Ü«∂, Ѩ^ŒO_ç, ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ "≥o¡áÈ^•O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): HÍã¨Î PQÆ∞! |O_ç ÉÏ_»∞QÆ =¸_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å Ô~O_»∞ J}ÏÅ∞. ^•xfl Z=~°∞ W™êÎ~°∞? "≥ÚO_çQÍ „Ѩ=iÎOK«@O =Å¡ „ѨÜ≥∂[#O â◊¥#ºO. KÕuÖ’ ze¡QÆ=fi ÖË^Œ∞, ÃÑ·QÍ D x~°~°÷Hõ ɡkiOѨÙÖÏ? ÃÑ· ÃÑK«∞Û, WO`« ~å„u"Õà◊ =∞#‰õΩ PǨ~°O =∂„`«O ZHõ¯_» Åaèã¨∞ÎOk?

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

227

KåÖÏ ¿ãѨܫ∂ºHõ Éè’[<åʼnõΩ Ñ≤Å∞Ѩ٠=zÛOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~åMÏÖò `«k`«~°∞Å`À [#O "≥O@ Ô~O_»= JO`«ã¨∞ΉõΩ "≥àÏ¡~°∞. HÍx Éè’[<åÅ Kå=_çÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ã¨÷ÅO ^˘~°HõÖË^Œ∞. z=~°‰õΩ ZO`À „Ѩܫ∂ã¨`À XHõ =¸Å PÜ«∞##∞ ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì~°∞. J~Ú`Õ P KÀ@∞ â◊√„ÉèíOQÍ ÖË^Œ∞. XHõ =O@ „ÉÏǨχ}˜ U^À ‰õÄ~° PÜ«∞# qã¨ÎiÖ’ =_ç¤OzOk† HÍx PÜ«∞#‰õΩ Jk u<åÅxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. LѨC`À J^Œ∞ÌH˘x ѨÓs, H˘kÌ q∞~îå~Ú =∂„`«O u<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒÜ«∂ã≤O^èŒ∞=Ù. WO\˜ Ü«∞[=∂#∞Å∞ Ñ≤#fl=Ü«∞ã¨∞¯Å∞. PÜ«∞#‰õΩ ã¨=Úz`« =∞~åº^Œ Xã¨QÍÅ#fl ã¨OQÆu "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. P HÍ~°}OKÕ`« PÜ«∞# "åi Ѩ@¡ HÀѨO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~å, Uq∞\˜? ÃÑ·QÍ PÜ«∞# P WO\’¡ Éè’[#O KÕÜ«∞‰õΩO_® "≥o¡áÈ`Õ P WO\˜"åiH˜ J=∞OQÆà◊O KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. g∞^Œ∞ q∞H˜¯e P qO^Œ∞ Éè’[#O ÉèíQÆ=`ü „Ñ‘`«º~°÷O `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç#k Hõ^•! Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |O_çÖ’ ZHͯ~°∞. HÍx |O_ç ÉÏ_»∞QÆ Z=~°∞ K≥e¡™êÎ~°∞?

WO\˜ Ü«∞[=∂x ZHõ¯_® HõxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. Wk [iQÍHõ XHõ ~ÀA N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #=Ùfi`«∂ Éèí‰õΩÎÅ`À WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''=∞#"å~°∞ |O_ç ÉÏ_»∞QÆ J_»QÆ_®xH˜ "≥o`Õ "≥Ú^Œ@ 'ÖË^Œ∞— á⁄=∞‡<åfl~°∞. `«~°∞"å`« JuHõ+¨ìO g∞^Œ =¸_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ WKåÛ~°∞. `«H˜¯# Ô~O_»∞ J}ÏÅ∞ W=fi<Õ ÖË^Œ∞. '^•x`À<Õ ã¨iáÈ`«∞OkÖË— J<åfl~°∞.——

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ǨÏiÉèíH˜Î „Ѩ^•~Úx ã¨Éèí - ǨÏiH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, "Õ∞ 13, 1883

<Õ_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HõÅHõ`åÎÖ’x HõOëêsáê~° ¿Ñ@Ö’x ǨÏiÉèíH˜Î „Ѩ^•~Úx ã¨Éèí‰õΩ, P P^蕺u‡Hõ ã¨Oã¨÷ "åi¬HÀ`«û= ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ qKÕÛâß~°∞.

D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ H©~°Î#Å∞, ÉèíH˜Î ã¨Ow`« HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. áê@Å∞ NHõ$+¨µ‚x rq`«O`À |$O^•=# =$`åÎO`åxfl ˆHO„^ŒOQÍ KÕã¨∞H˘<åfl~Ú.

K«O„^•=o J<Õ QÀÑ≤Hõ NHõ$+¨µ‚_»∞ "≥à◊¡@O HÍ~°}OQÍ ~å^èŒ „HÀ^èŒO =Ç≤ÏOK«@O P áê@Å Wu=$`«ÎO. ~å^èŒ ã¨v=∞}∞Å∞ P"≥∞#∞ J#∞#~ÚOѨ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞: ''#∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ „HÀ^èŒO ѨÓ<å=Ù? #∞=Ùfi NHõ$+¨µ‚x ã¨O`Àëêxfl HÍHõ h ã¨O`À+¨O QÆ∞iOKÕ Ü≥∂zã¨∞Î#fl@∞¡QÍ `ÀK«∞`ÀOk.—— JO^Œ∞‰õΩ ~å^èŒ "åi`À WÖÏ JOk: ''NHõ$+¨µ‚_»∞, K«O„^•=o =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊¡@O Ѩ@¡ <å ÔHÖÏO\˜ HÀѨ=¸ ÖË^Œ∞. HÍx P`«_»∞ JHõ¯_»‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ "≥àÏ¡e?

P"≥∞‰õΩ P`«}˜‚ ¿ãqOK«@O ZÖÏQÀ `≥eÜ«∞^Œ∞.—— Pk"å~°O, "Õ∞ 20, 1883

(~å=∞K«O„^Œ WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅÖ’ XHõÔ~·# ~å"£∞K«O„^Œ ^Œ`åÎ WO\’¡ H©~°Î# U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ JHõ¯_»‰õΩ qKÕÛâß~°∞. NHõ$+¨µ‚x Z_»ÉÏ@∞‰õΩ ~å^èŒ J#∞Éèíqã¨∞Î#fl q~°Ç¨Ï "Õ^Œ##∞ QÆ∞iOz QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ áê_®~°∞.

228

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

~å^è•^Õq Hõ$+¨µ‚x q~°Ç¨Ï"Õ^Œ# ÉèíiOK«ÖËHõ J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å#∞ ѨÅ=i™ÈÎOk: ''z#flѨÊ\˜#∞O_Õ Hõ$+¨µ‚}˜‚ K«∂_®Åx Lqfià◊¥§ˆ~ ^•xx. ~ÀAÅ∞ ÖˇH˜¯ã¨∂Î "Õà◊§QÀà◊√§ JiyáÈÜ«∂~Ú. WÖÏK«∂_»∞, J`«_çzÛ# =∂Å ZO_çáÈ~ÚOk. HÍx <Õ#∞ ^•xx áê~°"ÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JÜ≥∂º! Hõ$+¨‚K«O„^Œ∞_»∞ ZHõ¯_» L^Œ~ÚOKå_»∞? (<å) „HÀ^èŒ=∞<Õ ~åǨï=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç ZHõ¯_»HÀ "≥o§áÈ~Ú#@∞¡<åfl_»∞. JÜ≥∂º, <å Hõ$+¨µ‚}˜‚ <Õ#∞ =∞m§ K«∂_»QÆÅ<å? F Hõ$ëê‚, U<å_»∂ `«xqf~å x#∞fl K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂#∞.

L#flq ~Ô O_Õ Hõà√◊ §† Jq ~Ô Ñ¨ÊÖÏ~°∞ã¨∂OÎ \Ï~Ú† ÃÑ÷ ÑK«∞Û J„â◊√^è•~°Å∞ „ã¨qã¨∂OÎ _»@O`À P`«}˜‚ `«xqf~å K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂#∞. J`«_ç t~°ã¨∞ûÃÑ·x <≥=∞eÑ≤OKè«O "≥∞~°∞ѨÙfÔQÖÏ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘e¿Ñk. P "Õ∞Ѷ¨∞=~°‚Ѩ٠Hõ$+¨µ‚}˜‚ K«∂ã≤ <≥=∞à◊√§ ѨÙiqÑ≤Ê <å@ºO KÕ¿ãq. ã¨v, D „áê}ÏÅ∞ xÅfiÉ’=Ù. D ^ÕǨxfl `«=∂Å =$Hõ∆âßYÃÑ· LOz nxÃÑ· Hõ$+¨‚ <å=∂xfl edOK«O_ç.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_»∂, PÜ«∞# <å=∞=¸ Jaè<åflÅ∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ~å^èŒ WÖÏ K≥|∞`ÀOk. ~å=Ú_»∂, ~å=∞<å=∞=¸ XHõ¯>Ë.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. "≥·+¨‚= QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ áê@Å∞ áê_»∞`«∂ L<åfl_»∞. ~åÉ’ÜÕ∞ Pk"å~°O ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ D`«_ç ã¨OH©~°Î# [~°∞QÆ#∞#flk. P `«~°∞"åu â◊x"å~°O J^èŒ~ü¿ã<£ WO\’¡ J`«_»∞ áê_»#∞<åfl_»∞.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, "Õ∞ 27, 1883

L^ŒÜ∞« O ^•^•Ñ¨Ù `˘q∞‡k QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. ^ŒH}∆˜ âË fi◊ ~° PÅÜ«∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ `«=∞ QÆkÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ ~å™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞— `«k`«~°∞Å`À): ^Õfi+¨ ÉèÏ=O =∞Ozk HÍ^Œ∞. â߈HÎÜ«ÚÅ∞, "≥·+¨‚=ÙÅ∞, "Õ^•O`«∞Å∞ HõÅÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Wk =∞Ozk HÍ^Œ∞. Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ |~å¤fi<£ P™ê÷# ѨO_ç`«∞_»∞.

XHõ ã¨O^Œ~åƒù# ã¨ÉèíÖ’ t=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê"å_®, „|Ǩχ Q˘Ñ¨Ê"å_® J<Õ "åQÍfi^ŒO `«ÖˇuÎOk. '<å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞, <Õ#∞ t=Ù}©‚ K«∂ã≤Ok ÖË^Œ∞, „|Ǩχ#∂ K«∂ã≤Ok ÖË^Œ∞— JO@∂ Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ K«Hõ¯QÍ ["åaKåÛ_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''"庉õΩÅ`« Hõey`Õ Jxfl =∂~åæÅ ^•fi~å#∂ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍx x+¨ª Hõey LO_®e. D xëêªÉèíH˜ÎH˜ J=ºaèKåi}© ÉèíH˜Î Jx‰õÄ_® XHõ ¿Ñ~°∞ LOk. XHõ K≥@∞ì H˘=∞‡Å∞ ÖˉõΩO_® u#flQÍ ÃÑ·H˜ Z^ŒQÆ@O ÖÏO\˜k xëêªÉèíH˜Î. K≥@∞ì ѨÅ∞ âßYÅ`À LO_»@O ÖÏO\˜k =ºaèKåi}© ÉèíH˜Î. QÀÑ≤HõʼnõΩ xëêªÉèíH˜Î LO_Õk. "≥∞_»Ö’ Ѩã¨∞Ѩ٠ѨK«Ûx =∂Å#∞, `«ÅÃÑ· <≥=∞e Ñ≤OKèåxfl ^èŒiOz# QÀѨ ÉÏÅ∞_≥·# |$O^•=# Hõ$+¨µ‚}˜‚ `«Ñ¨Ê, "Õˆ~ ^Õxh "å~°∞

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

229

J¿ÑH˜∆OK«~°∞. =∞^äŒ∞~°Ö’ `«ÅÃÑ· H˜s@O`À ~å*ˇ·# Hõ$+¨µ‚}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ QÀÑ≤HõÅ∞ "Õ∞e =Úã¨∞QÆ∞`À `«=∞ =ÚMÏÅ#∞ HõѨCH˘<åfl~°∞. 'W`«_≥=~°∞? W`«_ç`À =∂\Ï¡_ç =∞#O =∞~˘Hõix J¿ÑH˜∆Oz# "å~°=∞ø`å"Õ∞"≥∂!— JO@∂ `«=∞Ö’ `å=Ú =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ''Éèí~°Î‰õΩ, ÉèÏ~°º X#iOKÕ ¿ã=‰õÄ_® xëêªÉèíˆHÎ J=Ù`«∞Ok. P"≥∞ `«# ÉÏ=QÍiH˜, =∞ikH˜ Éè’[#O =_ç¤ã¨∞ÎOk. KÕ`«∞Å∞ Hõ_»∞HÀ¯=\ÏxH˜ hà◊√§ JOkã¨∞ÎOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© Éèí~°ÎѨ@¡ P"≥∞ ã¨O|O^èŒO „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#k Hõ^•! W^Õ q^èŒOQÍ XHõ =ºH˜Î `«# =∞`«^èŒ~°‡O Ѩ@¡ x+¨ª Hõey=ÙO_»=K«∞Û. JO^Œ∞ÔH· `«H˜¯# =∞`åÅ#∞ ^Õfi+≤OK« =Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ =∂~°∞QÍ W`«~° =∞`«ã¨∞÷Å`À HõÅã≤ "≥∞Åã≤ LO_®e.—— ([QÆ[˚#x ѨÓ[, P`«‡ ѨÓ[ - 'PѨ^Œ<åâ◊h— =∞O„`«O, #$`«ºO) `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O PK«iOz HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ "≥àÏ¡~°∞. '=∞— "≥O@ "≥àÏ¡_∞» . PÅÜ«∞OÖ’H˜ "≥àQ¡◊ Í<Õ Ñ¨Ó*Ï~°O÷ "Õã#≤ Pã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ[#˚ x áê^ŒÑ^¨ •‡Å=^ŒÌ ѨÙëêÊÅ∞ ã¨=∞iÊOKå~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ `«=∞ `«ÅÃÑ·<å ѨÙ=ÙfiÅ∞ LOK«∞H˘<åfl~°∞. `«~°∞"å`« ^蕺#O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.

KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ ÖËKå~°∞. ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’ P#O^ŒO "Õ∞~°g∞~° #$`«ºO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. =∞^茺 =∞^茺֒ 'J=∂‡! PѨ^Œ <åth! PѨ^Œ <åth— Jx JO@∞<åfl~°∞. ^ÕǨÏO ^èŒi¿ãÎ<Õ ^Œ∞óMÏÅ∞, PѨ^ŒÅ∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ =∞#O ^Œ∞óYO #∞O_ç q=Ú‰õΩÎÅ=\ÏxH˜ 'PѨ^Œ <åth— J<Õ =∞Ǩ=∞O„`åxfl =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ LK«ÛiOK«=∞x =∞#‰õΩ `≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl~å? (~°≠Ï=∂ѨىõÄ~üÖ’ #‰õÄ~ü "≥·+¨‚=Ù_»∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ ѨtÛ=∂# L#fl "≥ÚQÆ™êÅÖ’H˜ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’<Õ L<åfl~°∞. ã¨g∞ѨOÖ’ ~åMÏÖò, '=∞—, #‰õΩ~ü "≥·+¨‚=Ù_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ L<åfl~°∞. #‰õΩ~ü "≥·+¨‚=Ù_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ W~°"≥· Zxq∞k, W~°"≥· `˘q∞‡k ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ `≥Å∞ã¨∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü #∞O_ç HõÅHõ`åΉõΩ =zÛ ~°≠Ï=∂ѨىõÄ~üÖ’ =ã≤Oz, ѨÅ∞ QÆ$ǨʼnõΩ "≥o¡ ѨÓ[ KÕ¿ã „áê~°OÉèí HÍÅOÖ’ JѨC_»Ñ¨C_»∞ P`«_ç ^Œ∞HÍ}ÏxH˜ "≥o¡ P`«_ç`À =∂\Ï¡_ç P#OkOKÕ"å~°∞. „Ѩu U\Ï áêhǨ\©Ö’ [iˆQ ~åѶ¨∞=ѨO_ç`«∞x L`«û"åxH˜ "≥àı¡@ѨC_»ÖÏ¡ #‰õΩ~ü, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OK«∞‰õΩ<Õ "å_»∞. #‰õΩ~ü XHõ "≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎ_»∞.

J`«_»∂ `«~°K«∂ L`«û"åÅ∞ [iÑ≤™êÎ_»∞. '=∞— WO\˜H˜ ã¨g∞ѨOÖ’<Õ #‰õΩ~ü x=ã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. ~°≠Ï=∂ѨىõÄ~üÖ’ =ã≤OKÕ HÍÅOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, QÀqO^Œ Kè«@s˚ J<Õ =ºH˜Î WO\’¡ =ã≤OKÕ"å~°∞. P áê`« WO\˜x #‰õΩ~ü XHõ™êi '=∞—‰õΩ K«∂Ñ≤OKå_»∞. ([QÆ[˚#x H©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_®~°∞: ã¨^•#O^Œ=∞~¸ HÍo =∞ǨHÍà◊ =∞<ÀǨÏi

230

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

h"≥ P_ç, h"≥ áê_ç Hõ~°`åà◊=Ú `«@∞ìn"≥ IIã¨II PkÉèí∂`« ã¨<å`«x â◊¥#º~°∂Ñ≤ á¶êÅK«O„k [QÆ`«û$+≤ì <åk Ü«∞O^≥ ѨلÔ~=∂Å ^•Å∞Î"≥@∞¡ IIã¨II Ü«∞O„`«=ÚÅ=Ú Ü«∞O„u g=Ù #_»Ñ≤#@∞¡ #_»K≥^Œ=Ú U ѨÅ∞¯Å∞ Ѩe¯OK≥^˘ P ѨÅ∞¯Öˇ Ñ¨Öˇ¯^Œ=Ú IIã¨II QÆ∞O_≥ "˘ÅHõÉ’ã≤ "Õ_»∞ Ju JâßO`«∞ Hõ=∞ÅHÍO`«∞ ^èŒ~å‡^èŒ~°‡ ã¨∞q<åt Y_»æ^è•i ã¨~°fi<åt IIã¨II * * * h"≥ =ÚH˜Î^•~Úxq h"≥ „uQÆ∞}Ï^è•i}˜q ¿ÇÏ =∞Ç≤Ï`À#fl`« =∞Ç≤Ï`å ^ŒÜ«∞hÜ«∂ ^Œ∞óYǨÏ~å IIhII h"≥ ã¨O^蕺QÍÜ«∞„u h"≥ qâßfi^è•i}˜q QÆuÇ‘Ï<å <åOQÆuq ¿ÇÏ =∂`å! t=Ù~å}˜ IIhII LO_≥^Œ=Ù Éèí∞qÖ’# LO_≥^Œ=Ù h~°=Ú# LO_≥^Œ=Ù ã¨~°fi=Ú# h"≥ =¸ÅHõO^Œ=∞=Ù IIhII <åÜ«∞O^Œ∞ h QÆ$ǨÏ"≥∞ Éèí∂`åo h QÆ$ǨÏ"≥∞ ™êHÍ~°O|~Ú h=Ù ¿ÇÏ =∂`å! x~°∞æ}=Ù IIhII N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, [QÆ[˚#xÃÑ· WOHÍ H˘xfl áê@Å∞ áê_®~°∞.

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

231

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): ã¨O™ê~°∞Å`À ˆH=ÅO ^Œ∞óMÏÅ#∞ QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_»@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. "åiH˜ P#O^ŒO HÍ"åe. ¿Ñ^ŒÅ∞ Ô~O_»∞ ~ÀAÖˇ·<å Ѩã¨∞Î LO_»QÆÅ~°∞.

PǨ~°O u#@OÖ’ XH˜O`« PÅ㨺O [iy#ѨC_»∞ ÉÏ^èŒÑ¨_Õ "åi`À HõëêìÅ∞, Hõhfl~°∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. 'ã¨~°fi^• áêѨO, áêѨO J<å K≥ѨC‰õΩO@∂ LO_»@O? P#O^ŒOQÍ LO_»∞— Jx "≥·+¨‚=K«~°}ü J<Õ"å_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O q„â◊q∞ã¨∂Î L#flѨC_»∞ =∞<ÀǨÏ~ü ™ê~Ú QÀ™êfiq∞ =KåÛ_»∞. (~å^è•ÉèÏ="≥∞ÿ# =∞ǨÉèÏ=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - DÜ«∞<Õ Q“~åOQÆ∞_®?)

QÀ™êfiq∞, K≥·`«#∞ºÅ ÉèíH˜Î QÆ∞iOp, |$O^•=# bÅÅ QÆ∞iOz QÍ#O KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „ѨQÍ_è» P^蕺u‡Hõ ÉèÏ=#Ö’ b#"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. `«=∞ K˘Hͯ zOѨىõΩ<åfl~°∞. ~å^è•ÉèÏ"åxfl P~ÀÑ≤OK«∞‰õΩx áê@Ö’x „âß=º`«‰õΩ Ü«ÚHõÎOQÍ WÖÏ J<åfl~°∞: ''F „áê}<å^ä•! ǨÏ$^ŒÜ«∞ =Å¡ÉèÏ! <≥K≥ÛÅ∞ÖÏ~å! <å J#∞OQÆ∞ Hõ$+¨µ‚x fã¨∞‰õΩ~°O_ç. <≥K≥ÛÅ∞Å Hõ~°Î=ºO J^Õ Hõ^•! P`«}˜‚ WHõ¯_»‰õΩ fã¨∞‰õΩ~°O_ç. ÖˉõΩO>Ë ##∞fl JHõ¯_»‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥à◊¡O_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ ã¨^• ^•ã≤QÍ LO\Ï#∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞ǨÉèÏ=ã≤÷ux QÍOz QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ QÀ™êfiq∞ =∞O„`«=ÚQÆ∞ú_»Ü«∂º_»∞.

KÕ`«∞Å∞ *’_çOz, ''<å q+¨Ü«∞ |∞kúx `˘ÅyOK«O_ç—— JO@∂ „áêi÷OKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): |㨠KÕÜ«∞\ÏxH˜ KÀ@∞ K«∂ã¨∞H˘x `«~°∞"å`« #QÆ~åxfl Ѩ~°º\˜OK«\ÏxH˜ "≥o¡# ™ê^èŒ∞=Ù =O\˜ "å_çq #∞=Ùfi. Q˘Ñ¨Ê ~°ã≤‰õΩ_»=Ù. h áê@Ö’ ѨÅ∞ =∂^èŒ∞~°º ÉèÏ"åÅ#∞ "≥e|∞KåÛ=Ù.

QÀ™êfiq∞: „ѨÉè’, <Õ#∞ K«ÔH¯~° |™êÎ#∞ "≥∂ã¨∂Î L#fl Z^Œ∞Ì#∞. K«ÔH¯~° uÜ«∞º^Œ<åxfl ZHõ¯_» P™êfikOKå#∞? áê@Å∞ H˘#™êQÍ~Ú. ~å^è• ÉèÏ"åxfl =i‚ã¨∂Î QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ áê_»™êQÍ_»∞. z=~°QÍ ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å ã¨OQÆ=∞ w`åxfl áê_ç ã¨OH©~°Î##∞ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =ÚyOKå_»∞.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO |Å~å"£∞, J^èŒ~ü Wà◊§Ö’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ â◊x"å~°O, E<£ 2, 1883

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O #∞Oz HõÅHõ`åΉõΩ =KåÛ~°∞. "≥Ú^Œ@ |Å~å"£∞ WO\˜H˜ `«^Œ#O`«~°O J^èŒ~ü WO\˜H˜, z=~°QÍ ~å"£∞ WO\˜H˜ "≥àÏ¡Å#∞‰õΩ<åfl~°∞. J^èŒ~ü WO\’¡ =∞<ÀǨÏ~ü ™ê~¸ H©~°Î<å, ~å"£∞ WO\’¡ ѨÙ~å} HÍňH∆Ѩ=¸ [~°∞QÆ#∞#flq.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |O_çÖ’ =ã¨∞Î#flѨC_»∞, "≥O@ L#fl ~åMÏÖò, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"åi`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç. ÉèíQÆ=O`«∞xѨ@¡ „¿Ñ=∞ [x¿ãÎ ã¨∂~°º~°t‡KÕ á⁄ÖÏÅÖ’ xez L#fl h~°∞ ZO_çáÈÜÕ∞@∞¡ áêѨ`åáêÅhfl ѨÖÏÜ«∞# =∞=Ù`å~Ú.

232

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(ã¨<åflºã≤ - QÆ$ǨÏã¨∞÷Å q+¨Ü«∂ã¨H˜Î) ''q+¨Ü«∞ ã¨∞MÏŠѨ@¡, HÍq∞hHÍOK«<åŠѨ@¡ PHõ~°¬} LO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ [xOK«^Œ∞. q+¨Ü«∂#∞~°H˜Î Hõey L#fl"å_»∞ ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOz<å XiˆQk Ug∞ ÖË^Œ∞. ã¨<åflºã≤ q+¨Ü«∂#∞~°‰õΩÎ_»=@O Lq∞‡"Õã≤ =∞~°Å P Lq∞‡<Õ „q∞OQÆ@O =O\˜k.—— HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''„|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ ™êHÍ~°=¸iÎx JOwHõiOK«~°∞. (#=Ùfi`«∂) #ˆ~O„^Œ∞_»∞ =¸iÎx K«∂Ñ≤ã¨∂Î ^•xfl 'ÉÁ=∞‡— JO\Ï_»∞. ##∞fl ã¨∂zã¨∂Î 'DÜ«∞# WOHÍ HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ áÈ`«∞<åfl~°∞— Jx K≥|∞`å_»∞.—— (r=[QÆ`«∞ÎÅ∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈#O) WO`« Ö ’ |O_ç |Å~å"£ ∞ WO\˜ =^Œ Ì ‰ õ Ω =zÛOk. N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ Ǩ Ï ~î å `« ∞ Î Q Í ÉèÏ"À#‡`«∞ÅÎ Ü«∂º~°∞. r=[QÆ`∞« ÅÎ ∞QÍ L#flk ÉèQí =Æ O`«∞_Õ† PÜ«∞<Õ =∂#= ~°∂ѨOÖ’ u~°∞QÆ∞K«∞#fl@∞¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~å? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ<å‡`«`À =∂\Ï¡_®~°∞: ''J=∂‡! #∞=Ùfi UO K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl=Ù, PѨÙ. Uq∞\˜ W^ŒO`å? ~åMÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å ^•fi~å UO K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl=Ù? ~°∂áêÅ∞ =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞<åfl~Ú! J=∂‡, =∞x+≤ ˆH=ÅO kO_»∞ QÆb|∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n HÍ^Œ∞. ^•<À¡x K≥·`«#ºO h^Õ Hõ^•! ''J=∂‡! D „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ h =∂^èŒ∞~åºxfl K«qK«∂_»ÖË^Œ∞. gi Hõà◊√¡ `«_®i L<åfl~Ú. =ÚMÏÅ∞ "å_çáÈ~Ú L<åfl~Ú. „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î HõÅ∞QƉõΩO>Ë U „ѨÜ≥∂[#=¸ ÖË^Œ∞! ''J=∂‡! <å‰õΩ, <åÖÏO\˜ XHõix `À_»∞QÍ W=fi=∞x x#∞fl J_çQÍ#∞. JO^Œ∞ˆH ~åMÏÖò#∞ „Ѩ™êkOKå"å!—— (J^èŒ~ü WO\’¡ ǨÏiH©~°Î<å#O^ŒOÖ’) `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^èŒ~ü WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞. =∞<ÀǨÏ~ü™ê~¸ áê_»_®xH˜ L^Œ∞º‰õΩÎ_≥· L<åfl_»∞. ѨÅ∞=Ù~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞, W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞Å∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O J^èŒ~ü WO\˜ Kå=_çÖ’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =K«<åÅ∞ q#\ÏxH˜ P`«∞~°`«`À L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): ã¨O™ê~° |O^èŒO, =ÚH˜Î – Ô~O_»∂ ÉèíQÆ=^•nè<åÅ∞. PÜ«∞<Õ =∞#Å#∞ ã¨O™ê~°OÖ’ J*Ï˝# ã≤÷uÖ’ LOKå_»∞. PÜ«∞<Õ W+¨ìѨ_ç =∞#Å#∞ Ñ≤ez#ѨC_»∞ =ÚH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ≤Å¡"å_»∞ P_»∞HÀ=\ÏxH˜ "≥àÏ¡_»∞. Éè’[# ã¨=∞Ü«∞O HÍQÍ<Õ `«e¡ J`«}˜‚ Ñ≤Å∞ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞x+≤H˜ =ÚH˜Îx „Ѩ™êkOKÕ@ѨC_»∞ P`«_çH˜ ™ê^èŒ∞ã¨OQÆO HõeÊ™êÎ_»∞. `«##∞ á⁄O^Œ\ÏxÔH· P`«_ç =∞#ã¨∞û "庉õΩÅ`« K≥O^Õ@@∞¡ KÕ™êÎ_»∞. á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: ™êfig∞, Jk Z@∞=O\˜ "庉õΩÅ`«?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <ÒHõs áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl QÆ∞=∂™êÎ =∞#ã¨∞û ZÖÏ H˘@∞ì‰õΩO@∞O^À J@∞=O\˜ "庉õΩÅ`«. 'U^≥·<å <ÒHõs MÏmQÍ LO^•?— JO@∂ J`«_»∞ ~ÀE ѨÅ∞ PѶ‘ã¨∞Å∞ ZH˜¯ kQÆ∞`å_»∞† J^Õ q^èŒOQÍ, =∞<À"庉õΩÅ`« [xOz#"å_»∞ 'ÉèíQÆ=O`«∞x ZÖÏ á⁄O^ŒQÆÅ#∞— JO@∂ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂O\Ï_»∞.

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

233

''_®|∞Å~åÜ«Úà◊√§ g∞™êÅ∞ "≥∞e„uÑ≤Ê, `åO|∂ÅO ¿ãqOz HÍe g∞^Œ HÍÅ∞ "Õã¨∞H˘x J@ìǨã¨OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. J@∞=O\˜"å~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^ŒÖË~°∞.—— á⁄~°∞yO\˜ =ºH˜Î: ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºO =Å¡ "庉õΩÅ`« HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, Jk ™ê^茺"Õ∞, HÍx Hõ~°∞_»∞QÆ\ ˜ì# <åã≤ΉõΩ_çH˜ =∂„`«O HõÅQÆ^Œ∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ Hõ=∞O_»ÅO "åi`ÀÉÏ@∞ <åÅ∞QÆ∞ f~å÷ʼnõÄ "≥o¡=ã¨∞ÎOk HÍx Jk =Ú#∞Ѩ٠ZÖÏ KÕ^Œ∞QÍ LO_Õ^À WѨC_»∂ J>Ë¡ LO@∞Ok! H©~°Î# P~°OÉèí"≥∞ÿOk. QÀ™êfiq∞ ~å^èŒ QÆ∞iOz áê_» <å~°OaèOKå_»∞. ^•x ÉèÏ=O: ~å^èŒ: <≥K≥Ûb, <å „áê}O áÈ`ÀOk. <å Hõ$+¨µ‚x <å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~°O_ç. <≥K≥Ûe: ~å^è•, Hõ$+¨µ‚_»<Õ "Õ∞Ѷ¨∞O =i¬OK«\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ LOk. HÍx h „HÀ^èŒ=∞<Õ „ѨK«O_» "åÜ«Ú=Ù ^•xfl áê~°„^Àe"Õã≤Ok. #∞=Ùfi Hõ$+¨µ‚x ã¨∞YOÖ’ h ã¨∞YO K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ ^•#=Ù HÍ=Ù. JÖÏ LO>Ë #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ „HÀ^èŒO ѨÓ#∞`å=Ù? ~å^èŒ: K≥b! P „HÀ^èŒO <åk HÍ^Œ∞. Jk Z=iH˜ ™⁄O`«"≥∂ P`«_ç`À<Õ "≥o¡áÈ~ÚOk. `«~°∞"å`« K≥Å∞Å∞ ~å^蕉õΩO_»O =^ŒÌ Hõ$+¨µ‚x J<Õfi+≤OK«@O, Ü«∞=Ú<å f~°OÖ’ Hõ$+¨µ‚x QÍOK«@O, N^•=Ú_»∞, ã¨∞^•=Ú_»∞, |$O^ŒÅ`À Hõ$+¨µ‚_»∞ =∂\Ï¡_»@O, Ü≥∂QÆã≤÷uÖ’ Hõ$+¨µ‚_»∞ – [\˜ÅÅ ã¨OÉèÏ+¨}, ~å^èŒ aèHõ∆ W=fi@O, ~å^èŒ KÕux K«∂ã≤ Ü≥∂QÆ∞Å∞ *’㨺O K≥ѨÊ@O, HÍ`åº~Úh ѨÓ[‰õΩ U~åÊ@∞ – WÖÏ J<ÕHõ áê@Å#∞ áê_ç QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ H©~°Î##∞ =ÚyOKå_»∞.

(J=`å~°∞Å =∂#=<≥·[O) P `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_®~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: QÀÑ≤HõÅ∞ HÍ`åº~Úh ѨÓ[ KÕâß~°∞. JO^Œ~°∂ =∞Ǩ =∂Ü«∞Ü≥ÿ∞# P P^•ºâ◊H˜ÎH˜ Jnè#∞Öˇ·#"åˆ~. J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_® =∂Ü«∂â◊H˜Îx P„â◊~ÚOKÕ `«=∞ bÅÅ#∞ x~°fiiΙêÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ "å~°∞ P^•ºâ◊H˜Îx ѨÓl™êÎ~°∞. K«∂_»O_ç, ~å=Ú_»∞ ã‘`«ÔH· ZO`« qÅÑ≤OKå_»∞! 'ѨOK«Éèí∂`åÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx „|Ǩχ"Õ∞ qÅÑ≤OzOk.— ''Ç≤Ï~°}Ϻ‰õ∆Ωx ã¨OǨÏiOz# Ñ≤^ŒÑ¨‰õÄ_® =~åǨÏ=¸iÎ `«# Ñ≤Å¡Å`À P#O^ŒOQÍ HÍÅO QÆ_»Ñ¨™êQÍ_»∞. `«# ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl =∞~°z, Ñ≤šʼnõΩ áêÅ∞ Ѩ\ ˜ìOK«@OÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞. ^Õ=`«Å∞ ÉÏQÍ Ü≥∂zOz t=Ù}˜‚ ѨOÑ≤OKå~°∞. t=Ù_»∞ =~åǨÏ=¸iÎ =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡, '#∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ P`«‡ã¨‡ $ux HÀÖ’ÊÜ«∂=Ù?— Jx J_çy#ѨC_»∞, '<Õ#∞ ÉÏQÍ<Õ L<åfl#∞— J<åfl_»∞ =~åǨÏ=¸iÎ. t=Ù_»∞ `«# â◊¥ÅO`À =~åǨÏ=¸iÎ ^ÕǨxfl á⁄_çKå_»∞. JѨC_Õ PÜ«∞# ã¨fi™ê÷<åxH˜ "≥àÏ¡_»∞.——

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO HõÅHõ`åÎ Éèí‰õΩÎÅ`À - ~å"£∞K«O„^Œ ^Œ`åÎ WO\’¡ J^èŒ~ü WO\˜ #∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~å"£∞ WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞. ~å"£∞ WÅ∞¡ ã≤=ÚeÜ«∂ ¿Ñ\Ö’x =∞^èŒ∞~åÜü∞ gkäÖ’ LOk.

234

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

~å"£∞ "≥^· ºŒ q^Œº#∞ JÉèºí ã≤Oz# "å_»∞. HÍÅ„Hõ"∞Õ }Ï J`«_∞» "≥^· ºŒ HõàÏâßÅÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞ ~°™êÜ«∞# Ѩiâ’^艌 Ωõ _»∞ JÜ«∂º_»∞. ^•x`ÀÉÏ@∞ q*Ï˝# ã¨Oã¨÷Ö’ ~°™êÜ«∞# âߢ™êÎ x fl É’kè O KÕ " å_» ∞ . ™⁄O`« P~° ˚ # `À WÅ∞¡ Hõ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. P WO\˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠KåÖÏ™ê~°∞¡ "≥o¡ L<åfl~°∞. P HÍ~°}OQÍ P KÀ@∞ <Õ_»∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ XHõ f~°÷ ã¨÷ÅO J~ÚOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Hõ$áêHõ\ÏHõ∆O`À ã¨O™ê~å#∞~°H˜Î ~°Ç≤Ï`«∞_≥· rqOK«\ÏxH˜ ~å"£∞ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î =KåÛ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~å"£∞ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ =∞#™ê~å âߡѶ≤∞OKÕ "å~°∞. '~å"£∞ `«# WO\’¡ Éèí‰õΩÎÅ∞ |㨠KÕÜ«∞\ÏxH˜ KÀ\˜™êÎ_»∞. "åiH˜ ¿ã=Å∞ JOk™êÎ_»∞. J`«_ç WÅ∞¡ ~å"£∞K«O„^Œ ^Œ`åÎ Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨=∂"Õâ◊=∞ÜÕ∞º ˆHO„^ŒOQÍ =∂iOk— J<Õ"å~°∞. x`«ºQÀáêÖò, ÖÏ@∞, `å~°H±Å∞ XHõ ~°HõOQÍ ~å"£∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÖË JÜ«∂º~°∞. KåÖÏ ~ÀAÅ∞QÍ J`«_ç`À =ã≤ã¨∂Î L<åfl~°∞. J`«_ç WO\’¡ x`«ºO <å~åÜ«∞} ѨÓ[ [iˆQk. "≥·âßY áœ~°‚q∞ â◊√Éèík<å# ~å"£∞, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ `«# WO\˜H˜ PǨfixOz fã¨∞H˘x =KåÛ_»∞. ^•^•Ñ¨Ù „Ѩu U\Ï J^Õ ~ÀA# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, =∞i H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ#∞ `«# WO\˜H˜ PǨfixOz ѨO_»∞QÆ [i¿Ñ"å_»∞. ~å"£∞ Ñ≤Å¡Å=O\˜ t+¨µºÅ∞ <Õ\ ˜H© P ~ÀA#∞ "≥·Éèí=OQÍ [~°∞ѨىõΩO@∂ L<åfl~°∞.

P ~ÀA ~å"£∞ WO\’¡ Q˘Ñ¨Ê ѨO_»∞QÆ. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qKÕÛã¨∞Î<åfl~°∞! N=∞^•ƒùQÆ=`« „â◊=}ÏxH˜ U~åÊ@∞¡ KÕ~ÚOKå_»∞ ~å"£∞. z#fl P=~°}† ^•<À¡ Z<≥flxfl U~åÊ@∞¡! "ÕkHõ XHõ\ ˜ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. ^•xg∞^Œ ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ǨÏiâ◊ÛO„^Œ∞x Hõ^äŒ K≥ѨÊ#∞<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åQÍ<Õ ~å"£∞ Ѩ~°∞QÆ∞# "≥o¡ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ PÜ«∞# áê^Œ^èŒ∂ox t~°ã¨∞û# ^èŒiOKå_»∞. `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ `À_˘¯x "≥o¡ "ÕkHõ Z^Œ∞@ PÜ«∞# HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõOQÍ "Õã≤# Pã¨#OÖ’ Pã‘#∞Å#∞ KÕâß_»∞. K«∞@∂ì Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. '=∞— ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. (ǨÏiâ◊ÛO„^Œ =∞Ǩ~åA - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ ǨÏiâ◊ÛO„^Œ∞x Hõ^äŒ#∞ „áê~°OaèOKå_»∞: qâßfiq∞„`« =∞ǨÏi¬ ~åA =^ŒÌ‰õΩ "≥àÏ¡_»∞† '~å*Ï! ã¨=Ú„^ŒO`À Ѩi"Õ+≤ì`«"≥∞ÿ# Ü«∂=`«∞Î Éèí∂q∞x #∞=Ùfi <å‰õΩ ^•#OQÍ WKÕÛâß=Ù. Hõ#∞Hõ D „ѨѨOK«OÖ’ WHõÃÑ·# h‰õΩ KÀ@∞ ÖË^Œ∞. HÍ"åÅO>Ë #∞=Ùfi HÍjH˜ "≥à◊¡=K«∞Û. Jk t=ÙxH˜ K≥Ok#k. |Ü«∞ÖË~Ì ∞° . x#∂fl, h ÉèÏ~°º K«O„^Œ=∞uh, ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Ö’Ç≤Ï`åã¨∞ºh JHõ¯_»Hˆ KÕ~∞° ™êÎ#∞.

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

235

JHõ¯_»‰õΩ "≥o¡ #∞=Ùfi <å‰õΩ W"åfieû# ^ŒH˜∆}#∞ ã¨OáêkOz W=Ùfi.— JÖÏ K≥Ñ≤Ê JO^Œih Ñ≤Å∞K«∞H˘x qâßfiq∞„`«∞_»∞ HÍjH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. HÍjH˜ ~åQÍ<Õ JO^Œ~°∂ HÍjqâ◊fi<å^äŒ∞x ^Œi≈Oz, JiÊOKå~°∞.

HÍjqâ◊fi<å^äŒ∞x ^Œi≈Oz# L^ŒO`«O K≥ѨÊQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=Ѩ~°=â◊√Öˇ·<å~°∞.

Jã¨Ê+¨ìOQÍ 't= t=— JO@∂ LK«ÛiOKå~°∞. ǨÏiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ ^ŒH}∆˜ K≥eO¡ K«ÖHË áõ ÈÜ«∂_»∞. HÍ|\˜ì K«O„^Œ=∞ux XHõ „ÉÏǨχ}∞_çH˜ q„Hõ~ÚOKå_»∞. Ö’Ç≤Ï`åã¨∞º_»∞ `«e¡`À "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.

P Ü«∞[=∂x WO\’¡ Ö’Ç≤Ï`åã¨∞º_»∞ ѨÙ=ÙfiÅ∞ ¿ãHõiã¨∂Î L#flѨC_»∞ J`«}˜‚ áê=Ú HÍ@∞"Õã≤# L^ŒO`«O ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ K≥ѨʙêQÍ_»∞ – pHõ\˜ „Hõ=Ú‡H˘#fl P J~°~ú å„u Ö’Ç≤Ï`åã¨∞º_»∞ =∞~°}O˜ Kå_»∞. JOu=∞ ã¨O™ê¯~åÅ∞ x~°fiiÎOѨ Z=~°∂ ÖË~°∞. Ü«∞[=∂xÜ≥ÿ∞# =$^Œ∞ú_»∞ WOHÍ `«# Ѩ_»Hõ#∞Oz ÖË=ÖË^Œ∞.

K«O„^Œ=∞u XO@iQÍ ‰õΩ=∂~°∞x =∞$`« ^ÕǨxfl KÕ`«∞Ö’¡ fã¨∞H˘x â◊‡âß#O ˆHã≤ "≥à◊¡™êyOk. "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ QÆi˚ã¨∞Î<åfl~Ú, HÍ~°∞pHõ\ ˜x KèÕkã¨∂Î "≥∞~°∞ѨÙÅ∞ "≥∞~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú.

D ÉèíÜ«∞OHõ~° ã≤÷uÖ’ K«O„^Œ=∞u Ѩل`«â’HõOÖ’ =ÚxyáÈ~Ú â◊‡âß<åxH˜ cèu`À "≥o¡Ok. qâßfiq∞„`« ∞ xH˜ W=fi=Åã≤ # ^Œ H ˜ ∆ } "≥ Ú `« Î O Ѩ Ó iÎ Q Í Ç¨ Ï iâ◊ Û O„^Œ ∞ _» ∞ ã¨=Úáêi˚OK«ÖHË áõ ÈÜ«∂_»∞. JO^Œ∞KÕ`« J`«_∞» HÍ\˜HÍѨi XHõ_Hç ˜ `å#∞ J=Ú‡_»∞áÈ~Ú, `å<Õ XHõ HÍ\˜HÍѨi JÜ«∂º_»∞. ~°∞ã¨∞=Ú Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x â◊"åÅ#∞ ^•Ç¨Ï#O KÕÜ«∞@O J`«_ç Ѩx. â◊‡âß#OÖ’ Z<Àfl â◊"åÅ∞ ^ŒÇ¨Ï#=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. Z<Àfl â◊"åÅ∞ ^ŒQÆú"≥∞ÿ |∂_ç^Œ JÜ«∂º~Ú. P HÍ~°∞pHõ\ ˜Ö’ â◊‡âß#O ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ QÀK«iã¨∂Î L#flk.

K«O„^Œ=∞u P KÀ@∞‰õΩ =zÛ ~ÀkOK«™êyOk.

K«O„^Œ=∞u â◊‡âß#OÖ’ ~ÀkOKÕ Ñ¶¨∞@ì =~°‚# qO>Ë Z=i ǨÏ$^ŒÜ«∞O „^ŒqOK«^Œ∞? ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ q=~°}#∞ q#fl Éèí‰õΩÎÅ∞ L^ÕfiQÆO K≥Ok U_»=™êQÍ~°∞.

JѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ UO KÕã¨∞Î<åfl~°∞? ã≤÷~°z`«ÎO`À „ѨâßO`«OQÍ qO@∞<åfl~°∞.

XˆH XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞# HõO\˜ H˘Å‰õΩÅ∞ „^ŒqOKå~Ú. ^•xfl `«∞_çz"Õã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

PÜ«∞# ZO^Œ∞‰õΩ qÅÑ≤OK«ÖË^Œ∞? z=iH˜ qâßfiq∞„`«∞_»∞ ~å=@O, Ö’Ç≤Ï`åã¨∞º_»∞ ѨÙ#s˚q`«∞_»=@O, JO^Œ~°∂ Hõeã≤ HÍjqâ◊fi<å^äŒ∞}˜‚ ¿ãqOK«@O, ǨÏiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ =∞m¡ ~å*Ϻxfl á⁄O^Œ@O "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѷ¨∞\ÏìÅ∞ qѨÙÅOQÍ K≥Ñ≤Ê ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ Hõ^äŒ#∞ ѨÓiÎ KÕâß_»∞. "ÕkHõ Z^Œ∞@ ‰õÄ~°∞Û#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏQÆ=`« Hõ^äŒ#∞ XHõ¯\© q_»∞=‰õΩO_® qO@∂ L<åfl~°∞. Hõ^äŒ Ñ¨ÓiÎ JÜ«∂ºHõ |Ü«∞@ L#fl QÆkÖ’H˜ "≥o¡ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. PÜ«∞# K«∞@∂ì Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∂ =KåÛ_»∞. "≥O@<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«_ç`À ''L^Œú=Ùx L^ŒO`«O QÆ∞iOz HÍã¨Î K≥ѨÊO_ç—— Jx J_çQÍ~°∞. ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_»∞ K≥ѨʙêQÍ_»∞:

236

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(ÉèíH˜Î, =ÚH˜Î - QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ - QÀÑ≤HõÅ∞ =ÚH˜Îx HÀ~°ÖË^Œ∞) L^Œú=Ù_»∞ |$O^•=<åxH˜ =zÛ#ѨC_»∞ P`«}˜‚ ^Œi≈OѨ QÀѨÉÏÅ∞~°∞, QÀÑ≤HõÅ∞ QÆ∞OѨÙQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞ΉõΩO@∂ =KåÛ~°∞. JO^Œ~°∂ P`«_ç`À 'NHõ$+¨µ‚_»∞ ZÖÏ L<åfl_»∞?

P`«_»∞ =∞=∞‡efl =∞~°KÕáÈÜ«∂_®? P`«_çH˜ =∂ ¿Ñ~°¡~Ú<å QÆ∞~°∞Î#fl"å?— JO@∂ LkfiQÆ∞flÖˇ· „Ѩâ◊flŠѨ~°OѨ~° QÆ∞Ñ≤ÊOKå~°∞. H˘O^Œ~°∞ „Ѩtflã¨∂Î<Õ U_®Û~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ L^Œú=Ù}˜‚ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ"≥o¡ |$O^•=#OÖ’ ѨÅ∞KÀ@¡ K«∂Ñ≤ã¨∂Î 'D KÀ@∞Ö’<Õ NHõ$+¨µ‚_»∞ QÀ=~°ú# yix ZuΠѨ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞, D ã¨÷ÅOÖ’<Õ P`«_»∞ ^èÕ#∞HÍã¨∞~°∞}˜‚ =kèOKå_»∞.

WHõ¯_Õ â◊Hõ\Ïã¨∞~°∞}˜‚ ã¨OǨÏiOKå_»∞, D ѨzÛHõc_»∞Ö’<Õ P=ÙÅ#∞ "Õ∞áê_»∞, W^Œ∞QÀ D Ü«∞=Ú<å#n f~°OÖ’<Õ P#O^ŒO`À „H©_çOKå_»∞, D KÀ@ QÀѨÉÏÅ∞~°`À P_»∞H˘<åfl_»∞, W^Œ∞QÀ WHõ¯_» L#fl ѨÙ=ÙfiÅ`À@Ö’¡ P`«_»∞ QÀÑ≤HõÅ`À =∂\Ï¡_ç P#OkOKå_»∞— JO@∂ q=iOKå~°∞. "åà◊√¡ K≥Ñ≤ÊOk qx L^Œú=Ù_»∞, 'g∞ Ô~O^Œ∞‰õΩ Hõ$+¨µ‚xÔH· WO`« "庉õΩÅ`« K≥Ok =∞<À"Õ^Œ##∞ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞? J`«_Õ ã¨HõÅ Éèí∂`åÅÖ’#∂ L<åfl_»∞ Hõ^•!

J`«_»∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. J`«_»∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n ÖË^Œ∞!— J<åfl_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ QÀÑ≤HõÅ∞, 'J=hfl =∂‰õΩ `≥eÜ«∞=Ù. "Õ∞O x~°Hõ∆~° ‰õΩ‰õ∆ΩÅO. =∂‰õΩ =∂ |$O^•=# Hõ$+¨µ‚_Õ `≥Å∞ã¨∞. D „Ѩ^ÕâßÅÖ’ =∂`À ѨÅ∞q^è•Å∞QÍ P_»∞H˘#fl Hõ$+¨µ‚_Õ `≥Å∞ã¨∞— Jx K≥áêÊ~°∞.

D =∂@Å∞ q#fl L^Œú=Ù_»∞ "åi`À, 'NHõ$+¨µ‚_»∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_»∞.

PÜ«∞##∞ ^蕺x¿ãÎ =∞m¡ D ã¨O™ê~° K«„HõOÖ’ z‰õΩ¯HÀ #Hõ¯~°ÖË^Œ∞. r=#∞‡‰õΩÎÅ∞ J~ÚáÈ`å~°∞— Jx LѨ^ÕtOKå_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ QÀÑ≤HõÅ∞ '=ÚH˜Î yH˜Î =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. "Õ∞=Ú =∂ „áê}ã¨=Ú_≥·# Hõ$+¨µ‚x K«∂_»QÀ~°∞`«∞<åflO— Jx K≥áêÊ~°∞.

W^ŒO`å Jq∞`«„â◊^Œú`À qx, ^•<À¡<Õ Å~ÚOzáÈ~Ú# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''QÀÑ≤HõÅ∞ ã¨iQÍæ<Õ K≥áêÊ~°∞—— J<åfl~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# ã¨∞=∞^èŒ∞~°OQÍ áê_»™êQÍ~°∞: =ÚH˜Î<˘ã¨QÆ "≥~°∞=QÍx (â◊√^Œú) ÉèíH˜Î<˘ã¨QÆ "≥~°`«∞ <Õ#∞ ÉèíH˜Î <˘Ok Ü«Ú#fl"å_»∞ Z#flq∞#fl JO^ŒiHõ#fl =O^ŒhÜ«Ú _»O^Œ~°‰õΩ#∞ =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ [~ÚOK«∞ II=ÚII q#"≥ K«O„^•=m h=Ù „¿Ñ=∞ q+¨Ü«∞"≥∞~°∞QÆ*Ë`«∞ =ÚH˜Îá⁄O^ŒQÆÅ"≥QÍx ÉèíH˜Î|_»Ü«∞ ^Œ∞~°¡ÉèíO|∞ II=ÚII

j „|Ǩχã¨=∂[

Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (2) j

237

XHõ¯ â◊√^Œú ÉèíH˜Î H˘~°ˆH |eH˜ HÍ=e "å_»#QÆ∞K«∞ ZO`À „H˜Ok áê`åà◊=Ú# P`«x WÅ∞¡ HÍK«∞K«∞O\˜ II=ÚII ^˘~°Hõ^≥O^Œ∞ â◊√^ŒúÉèíH˜Î |$O^•=#=Ú#O^≥QÍHõ QÀѨQÀÑ‘ HÍO`«ÖÁHõÔ~ ^•x =∞~°‡"≥∞~°∞QÆ∞"å~°∞ II=ÚII XHõ¯ â◊√^ŒúÉèíH˜Î H˘~°ÔH #O^Œ QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞ #∞O\˜ `«O„_ç Ü«∞#∞K«∞ J`«x ÉèÏ~° =ÚÅ#∞ t~°=ÚÃÑ·# "≥∂Ñ≤ II=ÚII N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ÉèÏQÆ=`« ѨO_ç`«∞_ç`À): QÀÑ≤HõÅ ÉèíH˜Î „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î, J=ºaèKåi}© ÉèíH˜Î, xëêªÉèíH˜Î. =ºaèKåi}© ÉèíH˜Î JO>Ë Uq∞\’ `≥Å∞™ê? *Ï˝# q∞„â◊ÉèíH˜Î – JO>Ë Hõ$+¨µ‚_Õ ã¨~°fi=¸ J~Ú L<åfl_»∞. P`«_Õ Ñ¨~°„|ǨχO, P`«_Õ ~å=Ú_»∞, P`«_Õ t=Ù_»∞, P`«_Õ â◊H˜Î J#fl *Ï˝#OQÆÅ ÉèíH˜Î. J~Ú`Õ W@∞=O\˜ *Ï˝#O „¿Ñ=∞ÉèíH˜ÎÖ’ ÖË^Œ∞. ''XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ^•fi~°Hõ‰õΩ PO[<ÕÜ«Ú_»∞ =zÛ '<Õ#∞ ã‘`å~å=ÚÅ#∞ ^Œi≈OKåe— J<åfl_»∞. NHõ$+¨µ‚_»∞ ~°∞H˜‡}˜`À, '#∞=Ùfi ã‘`«QÍ ~°∂Ѩ٠^èŒiOK«∞ ÖˉõΩO>Ë PO[<ÕÜ«Úx #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖËO— J<åfl_»∞. ''áêO_»=ÙÅ∞ ~å[ã¨∂Ü«∞ Ü«∂QÆO KÕâß~°∞. ~åA ÅO^Œ~°∂ Ü«Úkè+≤ª~°∞}˜‚ ã≤OǨã¨#OÃÑ· Pj#∞x KÕã≤, J`«_çH˜ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. qcè+¨}∞_»∞, '<Õ#∞ <å~åÜ«∞}∞x XHõ¯_çˆH „Ѩ}Ï=∞O KÕ™êÎ#∞, =∞Ô~=iH© `«Å=OK«#∞— Jx K≥áêÊ_»∞. JѨC_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Hõ$+¨µ‚_Õ, Ü«Úkè+≤ª~°∞_çH˜ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞. Jk K«∂ã≤# `«~°∞"å`«<Õ qcè+¨}∞_»∂ H˜s@O`À ã¨Ç¨ Ü«Úkè+≤ª~°∞_çH˜ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞. ''XHõ P^Œ~°≈O Ѩ@¡ ÉèíH˜Î ZÖÏO\˜^À `≥Å∞™ê? WO\’¡x HÀ_»Å∞ =∂ki. WO\’¡x =∞ik, ÉÏ=QÍ~°∞, =∂=∞QÍ~°∞, Éèí~°Î "≥Ú^ŒÖˇ·# JO^ŒiH© P"≥∞ ¿ã=Å∞ JOkã¨∞ÎOk. HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ Hõ_»∞QÆ∞H˘#\ÏxH˜ hà◊√¡ JOkã¨∞ÎOk. `«∞"åfiÅ∞ JOkã¨∞ÎOk. ‰õÄ~ÀÛ\ÏxH˜ ‰õΩsÛ "Õã¨∞ÎOk. HÍx Éèí~°Î`À P"≥∞‰õΩ L#fl J#∞|O^èŒO „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#k. ''D „¿Ñ=∞ÉèíH˜ÎÖ’ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ L<åfl~Ú – JǨÏOHÍ~°O, =∞=∞HÍ~°O. '<Õ#∞ HÍHõ QÀáêÅ∞}˜‚ Z=~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞? P`«_çH˜ HÍ=Åã≤Ok <Õ#∞ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ P`«_ç P~ÀQƺO áê_»=Ù`«∞Ok— Jx Ü«∞â’^Œ ÉèÏqOzOk. Hõ$+¨µ‚_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»<Õ ÉèÏ=O P"≥∞Ö’ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ '=∞=∞HÍ~°O—, JO>Ë QÀáêÅ∞_»∞ <å "å_»∞ J<Õ ÉèÏ=O P"≥∞Ö’ LO_Õk. L^Œú=Ù_»∞ Ü«∞â’^Œ`À 'J=∂‡! h Hõ$+¨µ‚_»∞<åfl_Õ, J`«_»∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. J`«_»∞ ™ê=∂#º

238

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∂#=Ù_»∞ HÍ^Œ∞, J`«_»∞ [QÆ`ü zO`å=∞}˜1— Jx K≥áêÊ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ Ü«∞â’^Œ, 'JÜ«∂º, <Õ#∞ h zO`å=∞}˜x QÆ∞iOz J_»QÆÖË^Œ∞. <å QÀáêÅ∞_»∞ ZÖÏ L<åfl_»∞ J<Õ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.

J=Ù#∞, <Õ#∞ J_»∞QÆ∞`«∂ L#flk zO`å=∞}˜ QÆ∞iOz HÍ^Œ∞, <å QÀáêÅ∞x QÆ∞iOKÕ— Jx K≥Ñ≤ÊOk. (QÀÑ≤HõÅ x+¨ª - *Ï˝#ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î) ''Hõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ QÀÑ≤HõÅ x+¨ª Z@∞=O\˜k! =∞^äŒ∞~°Ö’ HÍ=e"å_çx ZO`À „|u=∂e ~å[ã¨ÉèíÖ’H˜ "≥àÏ¡~°∞. HÍ=e"å_»∞ "åix Hõ$+¨µ‚x =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ¡_»∞. HÍx H˜s@O ^èŒiOz# Hõ$+¨µ‚}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ "å~°∞ `«Å kOK«∞H˘<åfl~°∞. 'H˜s@O ^èŒiOz# W`«_»∞ Z=~°∞?

W`«_ç`À =∂\Ï¡_ç`Õ =∞#O Ѩ~å~Ú"å_ç`À [`« HõeÑ≤#"å~°O HÍ=∂? Ñ‘`åO|~°O ^èŒiOz#, <≥=∞eÑ≤OKè«O JÅOHõiOK«∞‰õΩ#fl P „áê}=Å¡Éèí∞_»∞ ZHõ¯_»?— JO@∂ `«=∞Ö’ `å=Ú =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ''Hõ$+¨µ‚x Ѩ@¡ QÀÑ≤HõÅ x+¨ª ZÖÏO\˜^À K«∂âß~å? |$O^•=# P^Œ~°≈"Õ∞ J#∞Ѩ=∂#"≥∞ÿ#k. ^•fi~°HõÖ’ „Ѩ[Å∞ J~°∞˚#∞x q∞„`«∞_≥·# Hõ$+¨µ‚}Ë‚ ѨÓl™êÎ~°∞, "å~°∞ ~å^èŒ#∞ JOwHõiOK«~°x qx L<åfl#∞.—— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: *Ï˝#q∞„â◊ ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î g\˜Ö’ Uk =∞Ozk? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „ѨQÍ_è» „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆx^Õ „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î U~°Ê_»^Œ∞, 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å "å_»∞— J#fl Z~°∞Hõ HõÅ∞QÆ^Œ∞. ''XHõ Hõ^äŒ q#O_ç =ÚQÆ∞æ~°∞ q∞„`«∞Å∞ J_»qQÆ∞O_® "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ XHõ ѨÙe Z^Œ∞~°∞ =zÛOk. "åiÖ’ XHõ_»∞ '™È^Œ~°∞ÖÏ~å, =∞#O K«KåÛO!— J<åfl_»∞. Ô~O_»="å_»∞, '=∞#O ZO^Œ∞‰õΩ Kå"åe? ~°O_ç, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷^•ÌO— Jx J<åfl_»∞. =¸_»="å_»∞, '=^Œ∞,Ì ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ =∞#O ZO^Œ∞‰õΩ „â◊=∞ ÃÑ\Ïìe? ~°O_ç, D K≥@∞ìÃÑH· ˜ ZH˜¯ ‰õÄ~°∞ÛO^•O— J<åfl_»∞. '' '=∞#O K«KåÛO— J#fl"å_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞, PÜ«∞# =∞#Å#∞ ~°H˜∆™êÎ_»∞ J#fl x*Ïxfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^Œ∞. '~°O_ç, ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêi÷^•ÌO— Jx K≥Ñ≤Ê# "å_»∞ *Ï˝x. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞ Jhfl J#fl Z~°∞Hõ J`«_çH˜ L#flk. 'ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =∞#O ZO^Œ∞‰õΩ „â◊=∞ÃÑ\Ïìe? ~°O_ç. D K≥@∞ìÃÑ·H˜ ZH˜¯ ‰õÄ~°∞ÛO^•O— Jx K≥Ñ≤Ê#"å_ç =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ „¿Ñ=∞ L^ŒƒùqOzOk, J#∞~åQÆO HõeyOk. `«##∞ ÃÑ^ŒÌ"å_çQÍ#∞, `«# „¿Ñ=∞‰õΩ áê„`«∞_≥·#"å}˜‚ z#fl"å_çQÍ#∞ ZOK«@O „¿Ñ=∞ÉèíH˜Î ÅHõ∆}O. `«#∞ „¿Ñq∞OKÕ"å_çH˜ Hõ+¨ìO LO_»~å^Œ∞ J#fl *Ï„QÆ`«Î`À LO_Õ „¿Ñ=∞ Jk. `«#∞ „¿Ñ=∞ K«∂Ñ≤OKÕ =ºH˜ÎH˜ HÍÅ∞Ö’ =ÚÅ∞¡‰õÄ_® QÆ∞K«∞ÛHÀ‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åÅ<Õk J`«_ç PHÍOHõ∆.—— N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ #∞, Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ "Õ∞_» g∞kH˜ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩx "≥o¡ ~å"£∞ ѨÅ∞~°HÍÅ =∞^è∞Œ ~°ÉHíè Í∆ ºÅ#∞ Xã¨QÍ_»∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨O`À+¨O`À „Ѩ™ê^ŒO P~°yOKå~°∞.

1. [QÆ`«∞ΈH „ѨHÍâ◊O WKÕÛ"å_»∞. j

jj

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

239

11

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Ѷ¨ÅǨi}© HÍmѨÓ[ ™È=∞"å~°O, E<£ 4, 1883

(=∞}˜ÖÏÖò, ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞, ~å"£∞ K«@s˚, ~å"£∞ÖÏÖò, ~åMÏÖò) <Õ_»∞ J=∂"å㨺. Ѷ¨ÅǨi}© HÍmѨÓ[ Ѩ~°fik#O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ `«=∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞# ^Œ~°≈<å~°÷O =ã¨∂Î L<åfl~°∞. '=∞— =Ú#∞Ѩ\ ˜ ~À*ˇ·# Pk"å~°O <å_Õ =KÕÛâß_»∞. P<å\˜ ~å„u HÍ`åº~Úh ѨÓ[ [iyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ HÍoHÍÅÜ«∞ =∞O_»Ñ¨OÖ’ [QÆ[˚#x Z^Œ∞@ xÅ|_ç, ''J=∂‡! |$O^•=#OÖ’x HÍ`åº~Úh ^Õqq #∞"Õfi—— J<åfl~°∞. WÖÏ [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ¯™êiQÍ „¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÅÜ«∂º~°∞. u#flQÍ `«=∞ QÆkÖ’H˜ =zÛ =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. "Õ‰õΩ=*Ï=Ú =~°‰õΩ ^Õg<å=∞ ã¨OH©~°Î# [iyOk. ™È=∞"å~°O L^ŒÜ«∞O |Å~åO =∞i H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ =KåÛ~°∞. Ѷ¨ÅǨi}© HÍmѨÓ[#∞ ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞H˘x HÍoHÍÅÜ«∞ Ü«∞[=∂#∞Öˇ·# ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞1 „ѨÉèí$`«∞Å∞ =zÛ L<åfl~°∞.

JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O L^ŒÜ«∞O `˘q∞‡k QÆO@Å∞. `«=∞ QÆkH˜ QÆOQÍaè=ÚYOQÍ =ÚO^Œ∞#fl J~°úK«O„^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞O^ŒÇ¨㨠=^Œ#∞Öˇ· '=∞—`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ~åMÏÖò `«Å#∞ `«=∞ X_çÖ’ LOK«∞H˘<åfl~°∞. ~åMÏÖò JÖψQ Ѩ_»∞H˘x L<åfl_»∞. QÆ`« H˘xfl ~ÀAÅ∞QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åMÏÖò#∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉÏÅQÀáêÅ∞_çQÍ ÉèÏqOK«™êQÍ~°∞. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ HÍm^Õqx ^Œi≈OKÕ@O^Œ∞ÔH· P ^•i# áÈ`«∞<åfl_»∞. Ѩx"å_»∞ XHõ_»∞ J`«_çH˜ Q˘_»∞QÆ∞ Ѩ@∞ìH˘x "≥à◊√`«∞<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åMÏÖò`À, ''~åMÏÖò, ÖË! ÖË!—— J<åfl~°∞. ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (¢`≥·Ö’‰õΩº_ç`À): U"≥∂Üü∞! QÆ`«~å„u 'Ü«∂„`«— (<å@Hõ „Ѩ^Œ~°≈#) [iÑ≤OK«ÖË^•?— 2 ¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞: ÖË^ŒO_ç. [iÑ≤OK«\ÏxH˜ gÅ∞Ѩ_»ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D™êi [iy# ^Õ^À [iyáÈ~ÚOk. WHõÃÑ·# Z#fl_»∂ WÖÏ [~°∞QƉõΩO_® K«∂_»∞. PÅÜ«∞ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å#∞ HõzÛ`«OQÍ áê\˜OKåe ã¨∞=∂!

1. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞. 1871Ö’ W`«_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∂xH˜ Ü«∞[=∂x J~Ú<å_»∞.

2. QÆ`«~å„u ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ Éèí=`åi}© HÍmѨÓ[ [iyOk. WÖÏ\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ QÆ`«OÖ’ PÅÜ«∞ Ü«∂[=∂#ºO 'Ü«∂„`«— „Ѩ^Œ~°≈# [iÑ≤OKÕ"å~°∞.

240

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

¢`≥·Ö’‰õΩº_»∞ ''JÖψQ—— JO@∂ `«# ^•i# "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ qëê‚fiÅÜ«∞ ѨÓ*Ïi ~å"£∞ Kè«@s˚ JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: K«∂_»∞ ~å"£∞! x#fl 'Ü«∂„`«— [~°∞QÆÖË^Œ∞. WHõ g∞^Œ@ WÖÏ á⁄~°áê@∞ [~°∞QƉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=∞x ¢`≥·Ö’‰õΩº_ç`À K≥áêÊ#∞. <Õ #ÖÏ J#@O ã¨=∞O[ã¨"Õ∞<å? ~å"£∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞~°∞ `«Ñ¨CQÍ Ug∞ ÃãÅqÜ«∞ºÖË^Õ? ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å#∞ `«Ñ¨ÊHõ áê\˜OKåe.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (|Å~å"£∞`À): D ~ÀA #∞=Ùfi WHõ¯_Õ Éè’OK≥~Úº. Éè’[<åxH˜ =ÚO^Œ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ k"Àº#‡`«Î k<åÅ#∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ =i‚Oz K≥áêÊ~°∞. ~åMÏÖò, '=∞—, |Å~å"£∞, ~åOÖÏÖò, =∞iH˘O^Œ~°∞ JHõ¯_»∞<åfl~°∞. (Ǩ„*ÏÃÑ· HÀѨO - J"Õ∞‡ =∂#=~°∂áêÅ∞ ^èŒiOz#@∞¡ ^Œ~°≈#O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JѨC_»Ñ¨C_»∞ Ǩ„*Ï <å‰õΩ LѨ^Õâ◊O KÕÜ«∞\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ"å_»∞.

J`«_çÖÏ J<Õ"å_»∞: 'g∞~°∞ D Ü«Ú=‰õΩÅ xq∞`«ÎO ZO^Œ∞‰õΩ JO`«QÍ Ü≥∂z™êÎ~°∞?— XHõ ~ÀA |O_çÖ’ |Å~å"£∞ WO\˜H˜ áÈ`«∂ L#flѨC_»∞ nxfl QÆ∞iOz ZO`À HõÅ`«‰õΩ QÆ∞Ô~·<å#∞.

J=∞‡`À WÖÏ J<åfl#∞: '`«b¡! #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«k`«~° Ü«Ú=‰õΩÅ QÆ∞iOz WO`«QÍ PÖ’zOK«_»O ZO^Œ∞Hõx Ǩ„*Ï ##∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. ÉèíQÆ=zÛO`«# =^ŒeÃÑ\˜ì D Ü«Ú=‰õΩÅ QÆ∞iOz ZO^Œ∞‰õΩ PÖ’zã¨∞ÎO\Ï=Ù? JO@∞<åfl_»∞.— D PÖ’K«# <å =∞kÖ’ "≥∞^ŒÅ@"Õ∞ `«~°∞"å~Ú, J=∞‡ `å<Õ =∂#= ~°∂áêÅ#∞ ^èiŒ OKå#x eѨÖÎ ’ <å‰õΩ `≥eÜ«∞KÕãO≤ k. HÍx P"≥∞ Ѩq„`å`«∞‡ÅÖ’ ã¨∞ã¨Ê+¨ìOQÍ „ѨHÍt™ÈÎOk. D k=º^Œ~°≈#O QÍOz <Õ#∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞fl_»<≥·<å#∞. ã¨=∂kè ã≤÷u #∞O_ç HÍã¨Î ÉÏǨϺ*Ï˝#OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ Ç¨„*ÏÃÑ· HÀѨO =zÛOk. 'D "≥^èŒ= <å =∞#ã¨∞û#∞ Hõ+¨ìÃÑ\Ïì_»∞— J#∞H˘<åfl#∞. `«~°∞"å`« WÖÏ JÖ’zOKå#∞† 'áêѨO "å_çk =∂„`«O `«¿ÑÊ=ÚOk? "å_çH˜ D q+¨Ü«∂Å∞ ZÖÏ `≥Å∞™êÎ~Ú?— (#ˆ~O„^Œ∞x „Ѩ^äŒ=∞ ã¨O^Œ~°≈# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’x ã¨OѶ¨∞@#) ''D Ü«Ú=‰õΩÅ∞ ™êH∆Í`«∂Î <å~åÜ«∞} ã¨fi~°∂ѨÙÅx <Õ <≥~∞° QÆ∞^Œ∞#∞. #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞OÖ’ K«∂ã≤#ѨC_Õ J`«_çH˜ H˜Oz`«Î~Ú<å ^ÕǨÏ|∞kú ÖË^Œ#fl ã¨OQÆu QÆ=∞xOKå#∞. <å KÕ`ÀÎ J`«_ç Kèåfx HÍã¨Î ã¨Ê $tOK«QÍ<Õ J`«_»∞ ÉÏǨϺK≥·`«<åºxfl HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. ÉÏǨχK≥·`«#ºO HõeQÍHõ WÖÏ J<åfl_»∞: 'F, g∞~°∞ ##∞fl UO KÕâß~°∞? WO\’¡ <å‰õΩ `«e¡`«O„_»∞Å∞<åfl~°∞.— =∞~˘Hõ™êi Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\’¡‰õÄ_® W^Õ q^èŒOQÍ [iyOk. ~ÀAÅ∞ QÆ_çKÕH˘kÌ J`«}˜‚ K«∂_®Åx =∞iO`«QÍ `«Ñ≤OK«™êQÍ#∞† „áê}ÏÅ∞ H˘@∞ì‰õΩáÈÜÕ∞q. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ<å_»∞ Éè’ÖÏ<å^ä£`À1 <ÕxÖÏ J<åfl#∞: '<å =∞#ã¨∞û ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏ J~ÚáÈ`ÀOk? #ˆ~O„^Œ∞ _»<Õ XHõ HÍÜ«∞ã¨÷ Ü«Ú=‰õΩ_»∞<åfl_»∞. J`«_ç QÆ∞iOz <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ WO`«QÍ P~å@Ѩ_»∞`«∞<åfl#∞?— JO^Œ∞‰õΩ Éè’ÖÏ<å^ä£ WÖÏ |^Œ∞eKåÛ_»∞: 'nxH˜ q=~°} =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ LOk. ã¨=∂kè 1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞OÖ’x XHõ L^Àºy.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

241

ã≤÷u #Ok# =∞Ǩ`«∞‡Å =∞#ã¨∞û „H˜OkH˜ ky ™ê=∂#º™ê÷~ÚH˜ =zÛ#ѨC_»∞ ã¨`«Î fiQÆ∞} ã¨OѨ#∞flÅ ã¨Ç¨ÏK«~°ºOÖ’ P#Okã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ#∞ K«∂_»QÍ<Õ "åi =∞#ã¨∞û âßOuã¨∞ÎOk.— D =∂@Å∞ q<åflHõ <å =∞#ã¨∞û ‰õΩ^Œ∞@ Ѩ_»¤k. JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`«OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂_®Åx qÅÑ≤OKÕ "å_çx.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^≥·"À#‡`«Î ã≤÷uÖ’ [iy# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ''FÇπÏ! <Õ#∞ Z@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux J#∞ÉèíqOKå#x! `˘Å∞`« P ã≤÷u Hõey#ѨC_»∞ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ ZÖÏ QÆ_»záÈÜÕ∞"À `≥e¿ã^Õ HÍ^Œ∞. <Õ#∞ Ñ≤zÛ"å_çx J~ÚáÈÜ«∂#x JO^Œ~°∂ J<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ <å‰õΩ q"åǨÏO KÕâß~°∞. JѨC_»∞ ^≥·"À#‡`«Î ã≤÷uÖ’ LO_Õ"å_çx. =∞i P"≥∞ Ѩiã≤÷u Uq∞\˜ Jx HõÅ=~°Ñ¨_®¤#∞. `«~°∞"å`« P"≥∞ ‰õÄ_® <åÖψQ uO@∂ „`åQÆ∞`«∂ rqã¨∞ÎO^Œx xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl#∞. ''XHõ™êi J`«ÎQÍi WO\˜H˜ "≥àÏ¡#∞. JHõ¯_» XHõ ã¨OH©~°Î# U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. Ѩq„`« ÉèíQÆ=<åfl=∞ ã¨OH©~°Î#`À J^˘Hõ Q˘Ñ¨Ê L`«û=OÖÏQÍ [iyOk. JѨC_»Ñ¨C_»∞ <å Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂ LO_Õ"å}˜‚. J=∞‡`À WÖÏ J<Õ"å}˜‚: '`«b¡, WHõ¯_ç Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ <å‰õΩ Q“~°=O Hõ#|i¿ãÎ, <å‰õΩ Hõey# P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å#∞ "åã¨Î"åÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜™êÎ#∞.— P Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ `«=∞O`«@ `å"Õ∞ =zÛ <å`À =∂\Ï¡_ç "≥àÏ¡~°∞. (ã¨∞O^ŒsѨÓ[, ‰õΩ=∂sѨÓ[, ~å"£∞ÖÏÖÏ ^Œ~°≈#O, ã‘Ǩϟ~üÖ’ Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°∞, =∞^äŒ∞~ü WO\’¡) ''FÇπÏ! UO áê~°=â◊º ã≤÷u Jk! ã¨fiÅÊ ã¨∂K«# Ãã·`«O <åÖ’, P^蕺u‡Hõ K≥·`«<åºxfl LnÌÑ≤OѨKÕ¿ãk. Ѩ^•flÅ∞ˆQà◊¡ ÉÏeHõ‰õΩ 'ã¨∞O^Œs ѨÓ[— KÕâß#∞. P"≥∞#∞ ™êH∆Í`«∂Î [QÆ<å‡`«QÍ QÍOKå#∞. ѨÓ*Ï#O`«~°O XHõ ~°∂áê~Ú ^ŒH˜∆} ã¨=∞iÊOz P"≥∞‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß#∞. ''XHõ ~ÀA ~å=∞bÅ „Ѩ^~Œ ≈° # K«∂_»_®xH˜ "≥àϧ#∞. XHõ¯™êiQÍ K«∂âß#∞ – "Õ+^¨ •è ~°∞ÅO^Œ~∂° ™êH∆Í`«∞Î ã‘`«, ~å=∞, ÅHõ∆ ‡}, ǨÏ#∞=∞O`«, qcè+¨}∞ÖË. `«~°∞"å`« P áê„`«Å#∞ áÈ+≤Oz# #\©#@∞ÅO^Œih ѨÓlOKå#∞. ''P ~ÀAÖ’¡ <Õ#∞ ÉÏeHõÅ#∞ WHõ¯_»‰õΩ ~åqOz ‰õΩ=∂sѨÓ[ KÕ¿ã"å_çx. "åix ™êH∆Í`«∂Î [QÆ<å‡`«QÍ QÍOKÕ"å}˜‚. ''XHõ ~ÀA he~°OQÆ∞ p~°Ö’ á⁄QÆ_»K≥@∞ì =^ŒÌ xÅ|_ç L#fl XHõ ¢ã‘Îx K«∂âß#∞. P"≥∞ XHõ "Õâ◊º. XHõ¯ Hõ∆}OÖ’ P"≥∞ <åÖ’ ã‘`å^Œ~°≈<åxfl LnÌÑ≤OѨ KÕã≤Ok. P ¢ã‘Îx =∞~°záÈÜ«∂#∞. ÅOHõÖ’ ~å=}∞x K≥~°#∞Oz ~°H˜∆OK«|_ç N~å=Úx =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√`«∂ L#fl ™êH∆Í`«∂Î ã‘`å^ÕqQÍ P"≥∞#∞ K«∂âß#∞. KåÖÏ¿ãѨ\ ˜ =~°‰õΩ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ LO_çáÈÜ«∂#∞. ''=∞~˘Hõ ~ÀA HõÅHõ`åÎÖ’x QÆ_è£ "≥∞ÿ^•<åxH˜ +≤HÍ~°∞QÍ "≥àÏ¡#∞. JHõ¯_» ɡÅ∂<£ ZQÆ∞~°"ÕÜ«∞_®xfl K«∂¿ã xq∞`«ÎO KåÖÏ=∞Ok QÆ∞q∞QÆ∂_ç L<åfl~°∞. XHõ POˆQ¡Ü«∞ ÉÏÅ∞_»∞ „uÉèíOyQÍ xÅ|_ç XHõ K≥@∞ì‰õΩ P#∞H˘x LO_»@O ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ <å Hõà◊¡|_çOk. J`«}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ <å‰õΩ Hõ$ëÈ‚nÌѨ# Hõey ã¨=∂kè =∞QÆ∞fl_»<≥·áÈÜ«∂#∞.

242

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''ã≤Ǩϟ~üÖ’ XHõ™êi Q˘Å¡ÉÏÅ∞~°‰õΩ PǨ~°O uxÑ≤OKå#∞. "åi KÕ`«∞Ö’¡ u#∞|O_®~åÅ∞ ÃÑ\Ïì#∞. "åix ™êH∆Í`«∂Î |$O^•=# QÀѨÉÏÅ∞~°QÍ K«∂âß#∞† "åi KÕ`«∞Å #∞O_ç u#∞|O_®~åÅ#∞ ÔQ·H˘x <Õ#∂ HÍã¨Î P~°OyOKå#∞. ''P ~ÀAÖ’¡ <Õ#∞ ^•^•Ñ¨Ù ÉÏǨϺã¨Ê $ǨÏÖ’ ÖË#<Õ K≥áêÊe. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ `«# *Ï<£|*Ï~ü Éèí=#OÖ’ H˘xfl ~ÀAÅ∞ ##∞fl J>Ëìɡ@∞ìH˘<åfl_»∞. P Éèí=#OÖ’ x=ã≤ã¨∂Î#flѨC_»∞ ##∞fl ™êH∆Í`«∂Î [QÆ<å‡`« ^•ã‘QÍ ÉèÏqOK«∞H˘<Õ"å}˜‚. P WO\˜ ¢ã‘Î[#O <å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã≤QÆ∞æ Ѩ_Õ"åˆ~ HÍ~°∞ – Z=Ô~·<å Ѩã≤ÉÏÅ∞_À ÖËHõ ÉÏeHõ<À K«∂¿ãÎ ZÖÏ ã≤QÆ∞æѨ_»~À JÖÏQÆ#fl =∂@. =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ ‰õΩ=∂Ô~Î#∞, P"≥∞ Éèí~°Î QÆkH˜ ^•ã‘`À ‰õÄ_® "≥O@ɡ@∞ì‰õΩ áÈÜÕ∞"å}˜‚. ''WѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® Juã¨fiÅÊ q+¨Ü«∞O Ãã·`«O <åÖ’ ÉèíQÆ=^Œ∞nÌѨ##∞ HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞ÎOk. ~åMÏÖò ÃÑ^Œ=ÙÖÏ_çã¨∂Î [ѨO KÕ¿ã"å_»∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡, ã≤÷~°OQÍ LO_»ÖËHõáÈÜÕ∞"å}˜‚, Hõ∆}=∂„`«OÖ’ ÉèíQÆ=^Œ∞nÌѨ# Hõey Ѩ~°=â◊√_»<≥·áÈÜÕ∞"å}˜‚.—— [QÆ[˚#xx ^•ã‘ÉèÏ=O`À P~åkèOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞‰õΩ Hõey# qaè#fl J#∞Éèí"åÅ#∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥ѨCH˘O@∂áÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''XHõ™êi XHõ QÍÜ«∞‰õΩ_çH˜, QÍÜ«∞H˜ ZÖÏ „Ѩ=iÎã¨∞ÎO^À, P"≥∞ Ѩ^Œú`«∞Å #xfl\˜h J#∞HõiOz K«∂áê#∞. JѨC_»∞ P QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ 'g∞~°∞ KåÖÏ ÉÏQÍ J#∞Hõiã¨∞Î<åflˆ~! W=hfl g∞~°∞ ZÖÏ <Õ~åÛ~°∞?— Jx J_çQÍ_»∞.—— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÍÜ«∞H˜ ZÖÏ „Ѩ=iÎã¨∞ÎO^À Ǩ=ÉèÏ"åÅ`À J#∞HõiOz K«∂¿Ñã¨iH˜, Éèí‰õΩÎÅO`å Hõ_»∞ѨÙ|ƒ #=Ùfi‰õΩ<åfl~°∞.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO =∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À - J¿ÇÏ`«∞Hõ Hõ$áêã≤O^èŒ∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[#O `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. PÜ«∞# HÍã¨Î =∞QÆ`« x„^ŒÖ’ L<åfl~°∞. WO`«Ö’ „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞º_≥·# =∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± QÆkÖ’H˜ =zÛ, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ Ñ¨_»∞H˘<Õ L<åfl~°∞. =∞}˜ÖÏÖò PÜ«∞#∞fl U"À „Ѩâ◊flÅ_»∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞† PÜ«∞# =∞QÆ`«Ö’ LO_Õ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å`À ["åaã¨∞Î<åfl~°∞. =∞}˜ÖÏÖò: x`«ºQÀáêÖò#∞, t=<å^ä£ ZO`À „Ѩâ◊Oã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. J`«_ç P^蕺u‡Hõ ã≤÷u ZO`À L#fl`«OQÍ LOk JO\Ï_»`«_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ Ñ¨_»∞H˘<Õ L<åfl~°∞. x„^Œ #∞Oz ѨÓiÎQÍ "Õ∞Å∞HÀÖË^Œ∞. ''Ǩ„*Ï QÆ∞iOz "å~°∞ U=∞O\Ï~°∞?—— Jx J_çy, ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. `«~°∞"å`« =∞}˜ÖÏÖò`À Éèí=<å^ä£ ÉèíH˜Î QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: PǨ! J`«_»∞ ZO`«\ ˜ ã¨=Ú#fl`« ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl_»∞! ^≥·= ã¨OH©~°Î# „áê~°OaèOp „áê~°OaèOK«Hõ<Õ J`«_ç Hõà◊√§ „ã¨qOKÕq. ǨÏsâò#∞ K«∂_»QÍ<Õ XHõ¯™êiQÍ ÉèÏ=Ѩ~°=â◊√ _»=Ù`å_»∞. ǨÏsâò ZO`À J^Œ$+¨ì=O`«∞_»x JO\Ï_»∞. ǨÏsâò JѨC_»Ñ¨C_»∞ WÅ∞¡ q_çz =zÛ WHõ¯_» QÆ_»∞ѨÙ`«∂ LO\Ï_»∞ Hõ^•, JO^Œ∞Hõ<Õ JÖÏ J<åfl_»∞.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

243

('=∞—`À) ''㨈~, ÉèíH˜Î HõÅQÆ\ÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù Uq∞\˜? Éèí=<å^ä£ =O\˜ Ü«Ú=‰õΩʼnõΩ P^蕺u‡Hõ ÉèÏ"åÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ *ÏQÆ$`« =∞=Ù`«∞#flq?—— '=∞—‰õΩ UO K≥áêÊÖ’ `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Wk Z@∞=O\˜^À `≥Å∞™ê? =∞#∞+¨µÅO^Œ~°∂ K«∂_»_®xH˜ XˆHÖÏ JQÆ∞Ñ≤™êÎ~°∞. J~Ú`Õ Hõl˚HÍÜ«∞ÅÖ’ ÖÏQÍ H˘O^ŒiÖ’ 'áêÅHÀ"å— xOѨ|_ç LO@∞Ok. Hõl˚HÍÜ«∞ ֒ѨŠq∞#ѨÊѨC xOѨ=K«∞Û, ÖˉõΩO>Ë áêÅHÀ"å J~Ú<å xOѨ=K«∞Û. J~Ú`Õ K«∂_»_®xH˜ =∂„`«O Ô~O_»∞ XˆHÖÏ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ PHÍOHõ∆, PÜ«∞# Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ ÉèíH˜Î – g\˜<Õ áêÅHÀ"åQÍ ¿Ñ~À¯=K«∞Û.

(QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏO`À =ÚH˜Î - ã¨fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å JÉèíÜ«∞O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ JÉèíÜ«∞O Wã¨∂Î =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): H˘O^Œ~°∞ WÖÏ `«ÅáÈ™êÎ~°∞: '|Ǩïâß <å‰õΩ ÉèíH˜Î *Ï˝<åÅ∞ JÅ=_»=Ù. <Õ#∞ |^Œúrqx.— HÍx QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏO LO>Ë ZO`«=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. ''XHõѨC_»∞ QÆ~°ƒùO ^èŒiOz# P_»Ñ¨Ùe XHõ\ ˜ "Õ∞HõÅ =∞O^ŒÃÑ· Ѩ_»¤k. JÖÏ =∞O^ŒÃÑ· ^Œ∂Hˆ @ѨC_»∞ Jk ѨÙeÑ≤Å#¡ ∞ „Ѩãq¨ Oz K«zÛáÈ~ÚOk. P ѨÙeÑ≤Å¡ "Õ∞HõÅ`À áê>Ë ÃÑ~°∞QÆ™êyOk. P "Õ∞HõÅ∞ QÆ_ç¤x "Õ∞¿ãq† D ѨÙe Ñ≤Å¡‰õÄ_® QÆ_ç¤<Õ "Õ∞Ü«∞™êyOk. "Õ∞HõÅ =∂kiQÍ<Õ Wk‰õÄ_® '"Õ∞, "Õ∞— Jx J~°=™êyOk. „Hõ=∞OQÍ P Ñ≤Å¡ ÃÑ^ŒÌѨÙeQÍ ZkyOk. ''WÖÏ LO_»QÍ XHõ ~ÀA =∞~˘Hõ ÃÑ^ŒÌѨÙe P "Õ∞HõÅ =∞O^ŒÃÑ· ^•_çKÕã≤Ok. JHõ¯_» 'ѨzÛQÆ_ç¤ u<Õ P ÃÑ^ŒÌѨÙex— K«∂ã≤ D ÃÑ^ŒÌѨÙe qã¨∞ÎáÈ~ÚOk ^•x "≥O@ Ѩ~°∞ÔQuÎ, ^•xx ^˘~°Hõ|∞K«∞ÛHÀ=_»O`À Jk '"Õ∞, "Õ∞— JO@∂ J~°=™êyOk. D ÃÑ^ŒÌѨÙe P "Õ∞Hõ–ѨÙex h\˜ =^ŒÌ‰õΩ D_»∞Û‰õΩáÈ~Ú ^•x`À WÖÏ JOk: 'K«∂_»∞. hà◊¡Ö’ h =ÚMÏxfl K«∂ã¨∞HÀ. Jk <å =ÚYOÖÏQÍ<Õ LO_»@O QÆ=∞xOK«∞. WkQÀ, D HÍã¨Î =∂O™êxfl u#∞.— WÖÏ JO@∂ P ÃÑ^ŒÌѨÙe ^•x <À\’¡ =∂O™êxfl |Å=O`«OQÍ ‰õÄiOk. HÍx P 'ѨK«ÛQÆ_ç¤ u<Õ Ñ¨Ùe— P =∂Oã¨YO_®xfl u#<Õ u#^Œ∞† '"Õ∞, "Õ∞— JO@∂ J~°=™êyOk. HÍx „Hõ=∞OQÍ Jk ~°HõÎO ~°∞z =∞iy =∂O™êxfl u#™êyOk. JѨC_»∞ P ÃÑ^ŒÌѨÙe WÖÏ JOk: 'WѨC_»∞ J~°÷=∞~ÚOk Hõ^•! <Õ#∞ Z=i<À, #∞=Ùfi ‰õÄ_® J^Õ. WHõ ~å <å`ÀÉÏ@∞. J_»qÖ’H˜ "≥àÏÌO.— ''JO^Œ∞Hõ<Õ QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏO Hõey#ѨC_»∞ ÉèíÜ«∂xH˜ `å"Õ LO_»^Œ∞. #∞=Ùfi Z=i"À h ã¨fiã¨fi~°∂ѨO Uq∞\’ PÜ«∞# h‰õΩ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞. ''XH˜O`« P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞QÍ<Õ QÆ∞~°∞=Ù ''W^Õ, W^Õ—— Jx `≥eÜ«∞*Ë™êÎ_»∞† JѨC_»∞ t+¨µº_Õ ã¨`º« O Uq∞\’, Jã¨`º« O Uq∞\’ ã¨fiÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ÉèQí =Æ O`«∞_˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, D „ѨѨOK«O Jx`«ºO Jx `≥eÜ«∞=ã¨∞ÎOk.

244

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(HõѨ@ ™ê^èŒ# ‰õÄ_® =∞Oz^Õ - r=#∞‡‰õΩÎ_»∞ ã¨O™ê~°OÖ’ LO_»QÆÅ_»∞) ''XHõ<å\˜ ~å„u ɡã¨Î"å_˘Hõ_»∞ XHõ `À@Ö’ „Ѩ"ÕtOz JHõ¯_»∞#fl K≥~°∞=ÙÖ’ =Å"Õã≤ ^˘OQÆ`«#OQÍ KÕѨÅ∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl_»∞. `À@ Ü«∞[=∂xH˜ P ã¨OQÆu `≥eÜ«∞_»O`À J`«_ç =∞#∞+¨µºÅ∞ P ɡã¨Î"å}˜‚ K«∞@∞ì=Ú\Ïì~°∞. kq\©Å∞ "≥eyOz P ɡã¨Î"å_ç HÀã¨O QÍeOK«™êQÍ~°∞.

DÖ’Ñ¨Ù Éˇã¨Î"å_»∞ XO\˜xO_® |∂_ç^Œ ѨÓã¨∞H˘x ™ê^èŒ∞=ÙÖÏ #\˜ã¨∂Î XHõ K≥@∞ì „H˜O^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. `À@ Ü«∞[=∂x, Ѩx"åà◊√¡ ZO`«QÍ "≥^ŒH˜#ѨÊ\˜H© ^˘OQÆ#∞ Hõ#∞Q˘#ÖËHõ áÈÜ«∂~°∞. "åiH˜ JHõ¯_» HõO@|_çOk XHõ K≥@∞ì „H˜O^Œ ^蕺#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û#fl ™ê^èŒ∞=Ù =∂„`«"Õ∞! 'P `À@Ö’ F Q˘Ñ¨Ê ™ê^èŒ∞=Ù "≥Åâß_»∞— J<Õ "å~°Î =∞~åfl_»∞ P Ѩiã¨~åÅÖ’ "åºÑ≤OzOk. J<Õ‰õΩÅ∞ ™ê^èŒ∞=Ù#∞ ^Œi≈OK«∞‰õΩx ѨÙ=ÙfiÅ∞, Ѩà◊√¡, q∞~îå~ÚÅ∞ ã¨=∞iÊOz ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. "åiÖ’ H˘O`«=∞Ok P`«_çH˜ ^ŒH˜∆} ‰õÄ_® ã¨=∞iÊOKå~°∞. JѨC_»∞ P ɡã¨Î"å_»∞ WÖÏ `«ÅáÈâß_»∞: 'ZO`« qz„`«O! <Õ#∞ x["≥∞ÿ# ™ê^èŒ∞=Ù#∞ HÍ#∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© [#O <å Ѩ@¡ ZO`À ÉèíH˜Î „ѨѨ`«∞ÎÅ∞ Hõ#|~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. <Õ#∞ x["≥∞ÿ# ™ê^èŒ∞=ÙQÍ =∂i`Õ ÉèíQÆ=O`«∞x `«Ñ¨ÊHõ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å#∞. WO^Œ∞Ö’ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞.— ''ˆH=ÅO HõѨ@ ™ê^èŒ# =∂„`«O KÕ`«<Õ JO`«\ ˜ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«O J~Ú#ѨC_»∞, Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<å „Ñ¨ÉèÏ=O QÆ∞iOz "Õˆ~ K≥ѨÊ=Åã≤Ok U=ÚOk? Uk ã¨`«º"≥∂, Uk Jã¨`«º"≥∂ Z~°∞HõÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, D ã¨O™ê~°O Ü«∂=`«∞Î Jx`«ºO J#fl Z~°∞Hõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.—— Éèí‰õΩÎÅÖ’ XHõ~°∞ WÖÏ J#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞: 'J~Ú`Õ ã¨O™ê~°O Jx`«º=∂? P ɡã¨Î"å_Õ"≥∂ ã¨O™ê~° `åºQÆO KÕÜ«∞<Õ KÕâß_»∞. J~Ú`Õ ã¨O™ê~°OÖ’ rqOKÕ "åi QÆu Uq∞\˜? "åà◊¥¡ ã¨O™ê~åxfl `«ºlOKåÖÏ?— Z^Œ∞\˜ =ºH˜ÎÖ’x =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞$^Œ∞=ÙQÍ WÖÏ J<åfl~°∞: ''XHõ QÆ∞=∂™êÎ K≥~°™êʼnõΩ ѨOѨ|_®¤_»x J#∞‰õΩO^•O. JHõ¯_» J`«_»∞ xã¨ûOâ◊Ü«∞OQÍ HÍ~åQÍ~°"å㨠rq`åxfl QÆ_»Ñ¨=Åã≤O^Õ. HÍx K≥~°™êÅ #∞O_ç q_»∞^ŒÅÜ«∂ºHõ J`«_»∞ gkäÖ’ ‰õΩÑ≤ÊQÆO`«∞Å∞ "Õ™êÎ_®? HÍ<Õ HÍ^Œ∞. =∞m¡ J^Õ QÆ∞=∂™êÎ L^ÀºQÆO ã¨OáêkOz QÆ`«OÖ’ =∂kˆ~ Ѩx H˘#™êy™êÎ_»∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏO`À *Ï˝# ã¨=Úáê~°˚# KÕâßHõ ‰õÄ_® P =ºH˜Î ã¨O™ê~°OÖ’ r=#∞‡‰õΩÎ_çÖÏ rq™êÎ_»∞.—— WÖÏ =zã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆ$ǨÏã¨∞÷Öˇ·# "åiH˜ JÉèíÜ«∞ „Ѩ^•#O KÕâß~°∞.

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO =∞}˜ÖÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - x~åHÍ~°"å^ŒO =∞}˜ÖÏÖò (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À): =∞Ǩâ◊Ü«∂! x`«ºÑ¨Ó[Ö’ ÉèíQÆ=O`«∞x U ™ê÷#OÖ’ ^蕺xOKåe?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ J`«∞º`«Î=∞ ™ê÷#O† ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ^蕺xOK«∞.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

245

(qâßfiã¨"Õ∞ ã¨~°fiO - x~åHÍ~°OÃÑ· ǨÏÅ^è•i qâßfiã¨O) „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷_≥·# =∞}˜ÖÏÖò x~åHÍ~°"åk. J`«}˜‚ L^ÕÌtã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''Hõc~°∞ WÖÏ J<Õ"å_»∞: '™êHÍ~°O <å `«e¡, x~åHÍ~°O <å `«O„_ç. <Õ#∞ Z=ix xOkOK«QÆÅ#∞? Z=ix P~åkèOK«#∞? „`åã¨∞Ö’x Ô~O_»∞ „ѨHõ¯Å∂ ã¨=∂#O.— ''ǨÏÅ^è•i ѨQÆÅO`å ™êHÍ~° ѨÓ*Ï^蕺<åÅÖ’#∞, ~å„uà◊√§ x~åHÍ~° ^蕺#OÖ’#∂ QÆ_ç¿Ñ"å_»∞. JO^Œ∞ˆH #∞=Ùfi U ÉèÏ"åxfl P„â◊~ÚOz<å 㨈~, ^Œ$_è»qâßfiã¨O LO>Ë JO`å ã¨i J~ÚáÈ`«∞Ok. #∞=Ùfi ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ™êHÍ~° =¸iÎQÍ<Õ qâ◊fiã≤OK«=K«∞Û ÖËHõ x~åHÍ~°∞xQÍ<≥·<å qâ◊fiã≤OK«=K«∞Û† HÍx h qâßfiã¨O ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#^≥· LO_®e. (â◊OÉèí∞ =∞e¡H± qâßfiã¨O) ''â◊OÉèí∞=∞e¡H± ÉÏQ∑|*Ï~ü #∞Oz ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x `«# L^•º# QÆ$ǨxH˜ HÍe#_»Hõ# =ã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. XHõ ~ÀA Z=~À J`«_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞: 'WO`« ^Œ∂~°O #_çz ~å=@O ZO^Œ∞‰õΩ? |O_ç Hõ@∞ìH˘x ~å=K«∞Û Hõ^•! ÖˉõΩO>Ë U"≥∞ÿ<å „Ñ¨=∂^ŒO ã¨OÉèíqOK«=K«∞Û.— P =∂@ʼnõΩ â◊OÉèí∞ Hõà◊√¡ Z„~°KÕã≤ WÖÏ JiKå_»∞: 'Uq∞\©, ÉèíQÆ=<åfl=∞O [Ñ≤ã¨∂Î |Ü«∞Å∞^Õ~å#∞.

WHõ <å‰õΩ U „Ѩ=∂^ŒO ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk?— ''ˆH=ÅO qâßfiã¨O`À<Õ „Ѩun ™êkèOK«=K«∞Û. 'XHõ Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Îx HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl ÖË^• Ѷ¨ÖÏ<å ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞ L^Àºy <å`À =∂\Ï¡_ç<å W^ŒO`å (`«=∞ P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å∞) x[=∞x ÉèÏq™êÎ#∞— Jx <Õ#∞ J#∞H˘<Õ "å_çx. <Õ#∞ J#∞H˘#fl>Ë¡ [~°∞QÆ∞`«∂O_Õk.—— '=∞— áêâßÛ`«º `«~°¯âß„ã¨ÎO J^茺ܫ∞#O KÕâß_»∞. P âß„ã¨ÎOÖ’ `≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú# =KÕÛ HõÅÅ∞ x[=∞=Ù`åÜ«∞x =¸_è»#=∞‡Hõã¨∞÷Å∞ qâ◊fiã≤™êÎ~°x J`«_»∞ K«kq L<åfl_»∞. JO^Œ∞KÕ`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ''WO^Œ∞‰õΩ q∞#Ǩ~ÚOѨ٠JO@∂ Z#fl_»∂ LO_ç LO_»ÖË^•?—— Jx J_çQÍ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÖË^Œ∞. P ~ÀAÖ’¡ JO`å P q^èŒOQÍ<Õ [iˆQk. ÉèíQÆ=<åfl=∞O [Ñ≤Oz, XHõ Ѷ¨ÖÏ<å q+¨Ü«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx qâ◊fiã≤OKÕ "å_çx† <Õ#∞ qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ [iˆQk. (=∞}˜ÖÏÖò`À) HÍx q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? ã¨~°à◊ ã¨fiÉèÏ=O, ǨÏ$^ŒÜ«∞ "≥·âßźO LO>Ë HÍx J@∞=O\˜ qâßfiã¨O HõÅ∞QÆ^Œ∞. ÃÑ^ŒÌ Z=ÚHõÅ∂ HõO_» `«‰õΩ¯"å, QÆ∞O@Hõà◊√¡ WOHÍ W@∞=O\˜ Éè∫uHõ J=ÅHõ∆}ÏÅ∞ L#fl@¡~Ú`Õ, J@∞=O\˜ =º‰õΩÎʼnõΩ ã¨∞ÅÉèíOQÍ qâßfiã¨O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. ^ŒH˜∆}Ï# J~°\ ˜K≥@∞ì, L`«Î~å# |K«Ûe‰õÄ~°, J_»¤OQÍ #Å¡ Ñ≤e¡ – <Õ#∞ XO@iQÍ UO K≥Ü«∞ºQÆÅ#∞?1 (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) (ÉèíQÆ=f ^•ã≤ÃÑ· Hõ~°∞}) =Úx=∂Ѩ٠"Õà◊ J~ÚOk. Ѩx=∞x+≤ QÆkÖ’H˜ =zÛ ™êO„ÉÏ}˜ ^èŒ∂ѨO "Õã≤Ok. =∞}˜ÖÏÖò `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x HõÅHõ`åΉõΩ "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ LO_çáÈÜ«∂~°∞.

1. Jxfl "≥·Ñ¨ÙÖÏ ^Œ∞â◊≈‰õΩ<åÅ∞ Z^Œ∞Ô~·`Õ =∞x+≤H˜ Hõ+¨ì"Õ∞ Jx ã¨∂zOKÕ XHõ =OQÆ ™ê"≥∞`«.

246

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ[˚#xx ^蕺xã¨∞Î<åfl~°∞. xâ◊≈|ÌO ~å[ºO KÕ™ÈÎOk. ™êO„ÉÏ}˜ ^èŒ∂ѨO QÆ^ŒO`å "åºÑ≤Oz LOk. '=∞— <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ~åMÏÖò ‰õÄ_® L<åfl_»∞.

HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ PÅÜ«∞ Ü«∞[=∂#∞Å WO\˜ Ѩx=∞x+≤ ÉèíQÆ=f^•ã≤ =zÛ, ^Œ∂~°O #∞OKÕ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P"≥∞#∞ ‰õÄ~ÀÛ=∞<åfl~°∞. KåÖÏ Uà◊√¡QÍ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ WO\’¡ P"≥∞ ѨxKÕã¨∂Î =™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P"≥∞#∞ KåÖÏHÍÅO #∞Oz Z~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞. z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ P"≥∞ WOK«∞q∞OK«∞ huÉÏǨϺ rq`åxfl QÆ_çÑ≤Ok† HÍx Hõ~°∞}Ïã≤O^èŒ∞=Ù J~Ú# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áêѨÙÅ#∞ áê=#∞Å#∞ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. P"≥∞`À áê`« ~ÀAÅ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: WѨC_»∞ =Ü«∞ã¨∞û ÉÏQÍ ÃÑ·|_çOk. ã¨OáêkOz# ^èŒ<åxfl "≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ J#fl^•#O KÕã¨∂Î L^•`«Î =∂~°æOÖ’ Y~°∞Û KÕã¨∞Î<åfl=Ù Hõ^•? ÉèíQÆ=f (H˜Oz`«∞Î #=Ùfi`«∂): ^•xfl QÆ∞iOz <Õ<Õ ZÖÏ K≥ѨÊQÆÅ#∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: |$O^•=#O, HÍj "≥Ú^ŒÖˇ·# ѨÙ}ºf~å÷Å#∞ ã¨O^Œi≈OKå"å? ÉèíQÆ=f (ã¨OHÀzã¨∂Î): ^•xfl QÆ∞iOz <Õ<Õ ZÖÏ K≥ѨÊQÆÅ#∞? XHõ ™êfl# Ѷ¨∞\Ïìxfl Hõ\ ˜ìOKå#∞† JHõ¯_» XHõ Ѷ¨ÅHõOÃÑ· <å ¿Ñ~°∞‰õÄ_® K≥Hõ¯|_çOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: F, J\Ï¡QÍ! ÉèíQÆ=f: J=Ù#O_ô. <å ¿Ñ~°∞ 'N=∞u ÉèíQÆ=f ^•ã≤— Jx JHõ¯_» „"åÜ«∞|_ç LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): ÉÏQÆ∞Ok KåÖÏ ÉÏQÆ∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨÅ∞‰õΩÅ`À HÍã¨Î ^è≥·~°ºO ѨÙOAH˘x P"≥∞ PÜ«∞##∞ ã¨g∞Ñ≤Oz, PÜ«∞# áê^•Å#∞ ã¨Ê $tOz „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤Ok. P ã¨Ê~°≈`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ `ÕÅ∞ ‰õΩ\˜ì#@¡~ÚOk. `«Hõ∆}"Õ∞ PÜ«∞# ÖËz xÅ|_ç aQÆæ~°QÍ ''QÀqO^•! QÀqO^•!—— JO@∂ ˆHHõ ÃÑ\Ïì~°∞. QÆkÖ’ F =¸Å XHõ aO^≥Ö’ QÆOQÍ[ÅO LOk. QÆ|QÆÉÏ P aO^≥ =^ŒÌÔHo¡ ÉèíQÆ=f ^•ã≤ `åH˜# KÀ@∞#∞ QÆOQÍ[ÅO`À „ѨH∆Íà◊# KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

QÆkÖ’ L#fl W^ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ D ã¨OѶ¨∞@##∞ k„Q̓ùOu`À K«∂ã¨∂Î=Ù<åfl~°∞. ÉèíQÆ=f^•ã≤ ‰õΩѨʉõÄeáÈ~ÚOk. Hõ~°∞}Ïã≤O^èŒ∂=Ó, áêѨÙÅ#∞ áê=#∞Å#∞ QÍqOKÕ J"åº[ „¿Ñ=∞=¸sÎ J~Ú# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P"≥∞#∞ J#∞#~ÚOz HÍ~°∞}ºO L\˜ìѨ_Õ ã¨fi~°OÖ’ ''HÍã¨Î ^Œ∂~°O #∞OKÕ <å‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕ¿ãÎ KåÅ∞—— J<åfl~°∞. WÖÏ K≥Ñ≤Ê =∞m¡ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. [iy# ã¨OѶ¨∞@##∞ =∞~°záÈ~Ú P"≥∞ J#∞#Ü«∞O K≥O^•Åx, ''áê@Å∞ áê_»`å#∞ q#∞—— JO@∂ H˘xfl áê@Å∞ áê_®~°∞: #Å¡x^Ò <å =∂#㨠=∞^èŒ∞Ѩ=Ú LÖÏ¡ã¨O|∞QÆ ÖÏy"ÕÜ«∞|_≥

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

`«e¡ âߺ=∞ Ѩ^Œh~å[#=Ú#‰õΩ LÅ¡=Ú ~°OlÅ*ËÜ«Ú q^èŒ=Ú#... =∞~°Å PÜ«∞# WÖÏ áê_®~°∞: =∂ Ü«∞=∞‡ Ѩ^Œ ã¨fi~°æ=∞O ^Œ∞#fl`«O|∞QÍ Ñ¨Ü«∞xOK≥ <˘Hõ QÍeѨ_»QÆÖÏ <å =∞k áêѨOѨ٠ã¨∞_çQÍe |Å=ÚQÍ gK«∞K«∞ =_ç=_çQÆ Éèí∞q "≥·Ñ¨Ù Ѩ_»„^ÀÃã ^•xx... `«~°∞"å`« WÖÏ áê_»™êQÍ~°∞: LO_»∞ =∞#™ê hÖ’ #∞O_»"Õ U "Õà◊ <≥·# KÕ~°=^Œ∞Ì Ñ¨~°∞ŠѨOK« KÕi hÖ’ K«∂K«∞H˘x# HÀi "≥^Œ‰õΩK«∞#fl"≥Å¡ ^˘~°‰õΩ h‰õΩ ^•x Ü«∞O^Œ∞ Ѩ~°∞ã¨"Õk Ѩ~°=∂`«‡ Ui „áê~°÷<≥·# f~°∞Û KÕi ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ xÅK«∞ QÍ~°=OѨ٠~°`«fl =∞`«_»∞ Z#fl~åx =Ú`«º=ÚÅ∞#∞ =<≥flf~°∞ ~°`«fl=ÚÅ∞#∞ JxflKÀ@¡ Ѩ~°zÜ«ÚO_≥ Z<Àfl ǨÏ$^ŒÜ«∞ „áêOQÆ}=Ú#

247

II=∂II

IILOII

IILOII

IILOII

IILOII

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J#∞Éèí"åÅ∞ =∞OQÆà◊"å~°O, E<£ 5, 1883

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’x `«=∞ QÆkÖ’ L<åfl~°∞. Pk"å~åÅÖ’ JkèHõ ã¨OYºÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ ~å=@O i"åA. <Õ_»∞ =∞OQÆà◊"å~°O J~Ú#O^Œ∞# Éèí‰õΩÎÅ∞ Z‰õΩ¯= =∞Ok ÖË~°∞. ~åMÏÖò, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À<Õ =ã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. Ǩ„*Ï ‰õÄ_® JHõ¯_Õ LO@∞<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ =ÚO^Œ∞#fl =™ê~åÖ’ Ǩ„*Ï ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. Pk"å~°O <å_Õ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ# '=∞— WOHÍ WO\˜H˜ "≥à◊¡ÖË^Œ∞. ™È=∞"å~°O ~å„u HÍoHÍÅÜ«∞ =∞O_»Ñ¨OÖ’ Hõ$+¨‚Ü«∂„`« [iyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠uÅH˜OKå~°∞. D Ü«∂„`« Pk"å~°O ~å„`Õ [iy LO_»=Åã≤Ok. P ~ÀA [~°QÆ#O^Œ∞# ™È=∞"å~°O ~å„u [iÑ≤OKå~°∞.

248

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞^蕺ǨÏfl Éè’[#<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷uÖ’ `«=∞‰õΩ Hõey# J#∞Éèí"åÅ#∞ QÆ∞iOz K≥|∞`«∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): PǨ! P ~ÀAÅÖ’ <å‰õΩ Z@∞=O\˜ ã≤÷`«∞Å∞ HõeˆQ=x! P HÍÅOÖ’ WHõ ¯ _» Éè ’ [#O KÕ ¿ ã"å_ç x HÍ#∞. ^Œ H ˜ ∆ } Ë â ◊ fi ~° O Ö’<À, ÉÏ~å#QÆ ~ ü Ö ’<À ÖË H õ JiÜ«∞^•Ç¨Ö’<À Z=Ô~·<å „ÉÏǨχ}∞Å WO\˜H˜ "≥àı§"å}˜‚. Jk‰õÄ_® "Õà◊HÍx "Õà◊Ö’ "≥àı§"å}˜‚. JHõ¯_»‰õΩ "≥o§ XHõ¯ =∂>ˇÿ<å ѨÅ∞Hõ‰õΩO_® =∞ø#OQÍ ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜÕ∞"å}˜‚. q+¨Ü«∞O Uq∞@x WO\’¡ "å~°∞ „ѨtflOz#ѨC_»∞ '<Õ#∞ WHõ¯_» Éè’[#O KÕ™êÎ#∞— Jx =∂„`«"Õ∞ ѨeHˆ "å_çx. JO`Õ! JO`«‰Ωõ q∞Oz "Õ~ˆ Ug∞ =∂\Ï¡_"Õ å_çx HÍ#∞. JѨÊ_»ÑC¨ _»∞ PÅO|*Ï~üÖ’x ~å"£∞Kè«@s˚ WO\˜H˜ ÖËHõ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x ™ê=~°‚ KÒ^èŒ∞sQÍi WO\˜H˜ "≥àı¡"å_çx. KÒ^èŒ∞sQÍi WO\’¡ Éè’[#O KÕ¿ã"å_çx HÍh, "åi PǨ~°O <å‰õΩ ~°∞zOKÕk HÍ^Œ∞. "åi Éè’[#OÖ’ =∂Oã¨O, KÕѨŠ"åã¨# =KÕÛk. (^Õ"ÕO„^Œ<å^ä£ ~îåQÆ∂~ü, n# =ÚYs˚, ‰õΩ=∂~ü ã≤OQ∑) ''XHõ ~ÀA ^Õ"ÕO„^Œ<å^ä£ \ÏQÆ∂~ü (~°gO„^Œ<å^ä£ \ÏQÆ∂~ü `«O„_ç) WO\˜H˜ "≥àϧÅ#fl P~å@O [xOzOk. =∞^ä Œ ∞ ~ü ` À WÖÏ J<åfl#∞: ''^Õ " Õ O „^Œ ∞ _» ∞ ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl [Ñ≤™êÎ_»∞. J`«}˜‚ K«∂_®Åx LOk. ##∞fl JHõ¯_»‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à◊¡QÆÅ"å?—— =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ Paè*Ï`«ºO L#fl =ºH˜Î. =∞~À =ºH˜Î WO\˜H˜ J`«_ç PǨfi#O ÖˉõΩO_® "≥à◊`å_»x ZÖÏ PtOK«QÆÅO? "≥Ú^Œ@ J`«_»∞ `«@Ѩ\Ï~ÚOKå_»∞. `«~°∞"å`« ''JÖψQ. <Õ#∂, ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∂ HõÅã≤ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<åflO. ÉÏÉÏ, x#∞fl J`«_ç =^ŒÌ‰õΩ `À_˘¯x "≥à◊`å#∞—— ^Õ"OÕ „^Œ<å^ä£ \ÏQÆ∂~ü J<åfl_»∞. ''=∞~À ~ÀA ÉÏQ∑|*Ï~üÖ’ =O`≥# ã¨g∞ѨOÖ’ x=ã≤ã¨∞Î#fl n# =ÚYs˚ J<Õ ã¨[˚#∞_ç QÆ∞iOz <å‰õΩ `≥eÜ«∞=zÛOk. J`«_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞. J`«_ç =^ŒÌ‰õΩ ##∞fl fã¨∞‰õΩ"≥à◊¡=∞x =∞^äŒ∞~üx Ѩ@∞ì|\Ïì#∞. J`«_»∞ =∂„`«O UO KÕ™êÎ_»∞? XHõ |O_çÖ’ n# =ÚYs˚ WO\˜H˜ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ¡_»∞.

P WÅ∞¡ KåÖÏ z#flk. ÃÑ^ŒÌ |O_çÖ’ Z=~À ^èŒ#=O`«∞_»∞ ~å=_»O`À P WO\˜"å~°∞ W~°HÍ@OÖ’ Ѩ_çáÈÜ«∂~°∞. "Õ∞=¸ ã¨OkQÆúOÖ’ Ѩ_®¤O. ÃÑ·QÍ P<å_»∞ n# =ÚYs˚ ‰õΩ=∂~°∞_ç LѨ#Ü«∞#O ‰õÄ_®. [#O`À WÅ∞¡ „H˜H˜¯iã≤ LOk† ‰õÄ~ÀÛ=_®xH˜ ‰õÄ_® KÀ@∞ ÖË^Œ∞. "Õ∞O XHõ „ѨHõ¯#∞#fl QÆkÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«É’`«∂O_»QÍ Z=~À ''P QÆkÖ’H˜ "≥à◊¡HõO_ç. JHõ¯_» ¢ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞!—— JO@∂ ˆHHõ ÃÑ\Ïì~°∞. x*ÏxH˜ J^˘Hõ ^Œ∞~°=ã¨÷! uiy =ã¨∞Î#flѨC_»∞ =∞^äŒ∞~üÉÏ|∞ <å`À, ''ÉÏÉÏ! WHõ g∞^Œ@ h =∂@ q##O>Ë q##∞—— J<åfl_»∞. <Õ#∞ #qfi T~°∞H˘<åfl#∞.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

249

''PǨ! JѨC_»∞ Z@∞=O\˜ ã≤÷`«∞Å∞ HõeQÍÜ«∞x! XHõ™êi ‰õΩ=∂~ü ã≤OQ∑, ™ê^èŒ∞ ã¨O`«~°Ê} KÕã¨∂Î ##∞fl ‰õÄ_® PǨfixOKå_»∞. JHõ¯_»‰õΩ ZO`À=∞Ok ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ =zÛ=ÙO_»@O K«∂âß#∞. <Õ#∞ "≥o§ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ J<ÕHõ=∞Ok ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ <å QÆ∞iOz J_»QÆ™êQÍ~°∞. "åà◊√§ JÖÏ J_»QÆ_»O „áê~°OaèOK«QÍ<Õ "åix =keÃÑ\˜ì =∞~˘HõKÀ@ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. 'giH˜ D q+¨Ü«∂Åhfl ZO^Œ∞HÀ— J#∞H˘<åfl#∞. `«~°∞"å`« P‰õΩÅ∞"Õã≤ JO^Œih Éè’[<åxH˜ ‰õÄ~ÀÛɡ\Ïì~°∞.

Z=~°∂ Un K≥ѨÊHõ =Ú#∞¿Ñ <Õ#∞ Éè’[#O KÕÜ«∞ „áê~°OaèOKå#∞. 'F! Z@∞=O\˜ =∞x+≤ D`«_»∞?— Jx "åiÖ’ H˘O`«=∞Ok ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ J#@O <å K≥=ÙÅ|_çOk.——

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO Ǩ„*Ï`À ã¨OÉèÏ+¨} - QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O ^•^•Ñ¨Ù S^Œ∞ QÆO@Å~ÚOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆk =™ê~å "≥∞@¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Ǩ„*Ï, ~åMÏÖò, '=∞—Å∞ PÜ«∞# „ѨHõ¯# ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Ǩ„*Ï '™È-ǨÏO— J<Õ "Õ^•O`« ÉèÏ"åxfl J#∞ã¨O^è•#O KÕ¿ã =ºH˜Î.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Ǩ„*Ï`À): J=Ù#∞. PÜ«∞<Õ Pã≤ΉõΩ_»∞, PÜ«∞<Õ <åã≤ΉõΩ_»∞† PÜ«∞<Õ =∞Oz, PÜ«∞<Õ K≥_»∞† ã¨`ü PÜ«∞<Õ, Jã¨`«∂Î PÜ«∞<Õ. *Ï„QÆ^•=ã¨÷ x„^•=ã¨÷ – W`åºk ã≤÷`«∞Åhfl PÜ«∞#"Õ. JO`ÕHÍ^Œ∞, PÜ«∞# D ã≤÷`«∞Åxfl\˜H© Jf`«∞_»∞ ‰õÄ_®. D *Ï˝#O Hõey#ѨC_»∞ D QÆO^Œ~°QÀà◊=∞O`å ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok. ''XHõ Ô~·`«∞‰õΩ =Ü«∞ã¨∞û ÃÑ·|_®¤Hõ XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ [x‡OKå_»∞. `«e¡ `«O„_»∞Å∞ P Ñ≤Å¡"å}˜‚ JÖÏ¡~°∞=Ú^Œ∞ÌQÍ ÃÑOK«∞HÀ™êQÍ~°∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ „Hõ=∞OQÍ ÃÑ^ŒÌ"å_»Ü«∂º_»∞. WÖÏ LO_»QÍ XHõ ~ÀA P Ô~·`«∞ á⁄ÅOÖ’ ѨxKÕã¨∞‰õΩO@∂ L#flѨC_»∞ á⁄~°∞yO\˜ P™êg∞ XHõ_»∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ P Ô~·`«∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ [|∞ƒKÕã≤ „áê}ÏáêÜ«∞ã≤÷uÖ’ L<åfl_»<Õ Hõ|∞~°∞ K≥áêÊ_»∞.

P Ô~·`«∞ WO\˜H˜ KÕˆ~ã¨iH˜ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞~°}˜OKå_»∞. Ô~·`«∞ ÉèÏ~°º Éè’~°∞# qÅÑ≤™ÈÎOk. HÍx P Ô~·`«∞ Hõà◊√¡ Hõhã¨O K≥=∞‡yÅ¡<≥·<å ÖË^Œ∞. Jk K«∂ã≤ P"≥∞ á⁄~°∞QÆ∞"åi`À 'K«∂âß~å, |OQÍ~°OÖÏO\˜ H˘_»∞‰õΩ áÈ~Ú<å DÜ«∞# HõO@ XHõ ÉÁ@∞ì Hõhfl~°∞‰õÄ_® ~åÖË^Œ∞— JOk x+¨Øª~°OQÍ. KåÖÏ¿ãѨ٠QÆ_çKåHõ P Ô~·`«∞, ÉèÏ~°º`À WÖÏ J<åfl_»∞: '<Õ <≥O^Œ∞‰õΩ U_»=ÖË^À h‰õΩ `≥Å∞™ê? QÆ`« ~å„u <Õ <˘Hõ HõÅ Hõ<åfl#∞. P HõÅÖ’ <Õ#∞ ~åA#Ü«∂º#∞. U_»∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞ʼnõΩ `«O„_ç#Ü«∂º#∞. P ‰õΩ=∂~°∞Å∞ JO^ŒOÖ’#∂, QÆ∞}ÏÅÖ’#∂ q∞#flQÍ L<åfl~°∞. "å~°∞ k#k# „Ѩ=~°ú=∂#∞Öˇ· q^•º|∞^Œ∞úÅ∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ <å‰õΩ "≥∞ʼnõΩ= =zÛOk. P U_»∞=∞Ok ‰õΩ=∂~°∞Å HÀã¨O qÅÑ≤OKåÖ’ ÖËHõ D ‰õΩ=∂~°∞_ç HÀã¨O qÅÑ≤OKåÖ’ `≥eÜ«∞Hõ ã¨OkQÍú=ã¨÷Ö’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞<åfl#∞.— ''*Ï˝#∞Å qKå~°} „ѨHÍ~°O ã¨fiáêfl=ã¨÷ ZO`« ã¨`«º"≥∞ÿ#^À *Ï„QÆ^•=ã¨÷ ‰õÄ_® JO`Õ ã¨`«º"≥∞ÿ#k. ''ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î. ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞# WKåÛù#∞™ê~°"Õ∞ [~°∞QÆ∞`ÀOk.——

250

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ǩ„*Ï: HÍx P q+¨Ü«∞O „QÆÇ≤ÏOK«@O ZO`À Hõ+¨ìO. Éèí∂ÔH·ÖÏãπÖ’x ™ê^èŒ∞=Ù q+¨Ü«∞O fã¨∞HÀO_ç. [#O PÜ«∞##∞ ZÖÏ z„`«Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ QÆ∞i KÕâß~°∞† XHõ q^èŒOQÍ "å~°∞ PÜ«∞#∞fl K«Oáê~°<Õ K≥ѨÊ=K«∞Û! PÜ«∞# ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ LO_»@O "å~°∞ K«∂âß~°∞. =ÚO^Œ∞QÍ PÜ«∞##∞ ѨÓ_çÛÃÑ\Ïì~°∞, P `«~°∞"å`« hà◊¡ J_»∞QÆ∞# LOKå~°∞, Ñ≤^ŒÑ¨ "Õ_ç W#∞Ѩ K«∞=fi`À "å`«Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞. P q^èŒOQÍ PÜ«∞##∞ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ `Õ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. HÍx z=iH˜ P ™ê^èŒ∞=Ù D z„`«Ç≤ÏOã¨Å Ѷ¨e`«OQÍ =∞~°}˜OKå_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨OHõÖÏÊ#∞™ê~°"Õ∞ P ™ê^èŒ∞=Ù =∞~°}˜OKå_»x g∞~°∞ J#=K«∞Û. HÍx xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ P [#O ÃÑ\˜ì# Ü«∂`«#Å HÍ~°}OQÍ<Õ PÜ«∞# =∞~°}˜OKå_»∞.

(P`«‡ J=∞~°O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞x+≤ `«# Hõ~°‡‰õΩ `«QÆæ Ѷ¨ÅO J#∞Éèíq™êÎ_»∞. J~Ú`Õ P ™ê^èŒ∞=Ù =∞~°}ÏxH˜ ã¨O|OkèOz#O`«=~°‰õΩ Jk ÉèíQÆ=^ÕKÕÛù. Hõq~å*òÅ∞ (B+¨^èŒHÍ~°∞Å∞) =∞Hõ~°^èŒfi[1 B+¨^è•xfl XHõ ã‘™êÖ’ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. P ã‘™ê‰õΩ =∞\˜ìѨÓ`« ѨÓã≤ HõÑ≤Ê LOz =∞O@ „H˜O^Œ "Õ_çKÕ™êÎ~°∞. ã‘™êÖ’x |OQÍ~°O Hõiy W`«~° k#∞ã¨∞Å`À Hõeã≤, B+¨^èŒO `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. `«~°∞"å`« "≥·^Œ∞º_»∞ ã‘™ê#∞ Ju*Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨QÆ∞ÅQ˘\˜ì B+¨^è•xfl ÉÜ«∞@‰õΩ f™êÎ_»∞. B+¨^èŒO `«Ü«∂~°Ü«∂ºHõ ã‘™ê#∞ ѨkÅѨiz<å ÖËHõ ѨQÆ∞ÅQ˘\˜ì<å `Õ_® UO LO@∞Ok? [#O P ™ê^èŒ∞=Ù K«OѨ|_®¤_»x ÉèÏq™êÎ~°∞. HÍx |Ǩïâß PO`«iHõ ã¨`«∞ΠѨiѨHõfi`« K≥Ok `«Ü«∂Ô~· LO@∞Ok. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O ^ÕǨÏO rqOz<å XHõ¯>Ë ÖËHõ =∞~°}˜Oz<å ‰õÄ_® XHõ¯>Ë. (™ê^èŒ∞=Ù, J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ =∞^茺 `Õ_®) ''Éèí∂ÔH·ÖÏãπ ™ê^èŒ∞=Ù ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ LO_Õ"å_»∞. ã¨=∂kèÖ’ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞ L#flq.

XHõ ǨÏ$+‘ˆHâò ™ê^èŒ∞=Ù #∞Oz q#fl q+¨Ü«∂Å`À <å ã≤÷`«∞Å∞ ã¨iáÈÖÏ~Ú. XO\˜ g∞^Œ p=∞ „áê‰õΩ`«∞#fl q^èŒOQÍ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ <å JO`«~åà◊OÖ’ P^蕺u‡Hõ „Ѩ"åǨÏO ÃÑ·ÔHQÆÜ«∞@O <å‰õΩ J#∞Éèí∂`«O JÜÕ∞ºk. =∞iH˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ K≥@∞ìÃÑ· XHõ H˘=∞‡#∞Oz =∞~˘Hõ H˘=∞‡‰õΩ HÀu ÔQO`«∞Å∞ "Õã¨∞Î#fl@∞¡ JxÑ≤OKÕk. XHÀ¯™êi hà◊¡Ö’ D^Œ∞`«∂ L#fl KÕѨ#∞ `«ÅÑ≤OKÕk.

D J#∞Éèí∂`«∞Å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ J#∞ÉèíqOz# =ºH˜ÎˆH J"≥ÖÏ LO\ÏÜ≥∂ J=QÆ`«=∞=Ù`«∞Ok. ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ ÉÏǨϺ„ѨѨOKåxfl =∞~°záÈ`å~°∞. =∞#ã¨∞û XH˜O`« „H˜OkH˜ ky=zÛ#ѨC_»∞, <Õ#∞ J=∞‡`À WÖÏ JO\Ï#∞: '`«b¡! nx #∞Oz <å‰õΩ ã¨fiã¨÷`« KÕ‰õÄ~°∞Û, <Õ#∞ [#O`À =∂\Ï¡_®e.— ''ã¨=∂kèã≤÷u #∞Oz ÉÏǨϺK≥·`«<åºxH˜ Dâ◊fi~°HÀ\˜H˜ K≥Ok# "å~°∞ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=~°∂ uiy ~åÖË~°∞. H˘O^Œ~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å f„=`«KÕ ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^Œ∞`å~°∞† HÍx "å~°∞ "≥#∞Hõ‰õΩ uiy ~åÖË~°∞. HÍx W`«~°∞ʼnõΩ =ÚH˜ÎxKÕÛ `åà◊O K≥qx `«# KÕ`« 1. áê^Œ~°ã¨O, QÆO^èŒHõO`À `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_Õ XHõ PÜ«Úˆ~fi^Œ B+¨^èŒO. nx `«Ü«∂sÖ’ |OQÍ~°O `å#∞ =∂~°∞ʉõΩ Ö’#=fiHõ W`«~° Ѩ^•~å÷ÅÖ’ =∂~°∞Ê#∞ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

251

LOK«∞H˘#fl ™êH∆Í`«∂Î P ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =∂#=Ù_»∞QÍ J=`«iOz#ѨC_»∞, =∂#"åo Ç≤Ï`åxÔH· ã¨=∂kèã≤÷u #∞O_ç ÉÏǨϺ K≥·`«<åºxH˜ uiy =™êÎ_»∞.—— =∞ (`«#Ö’) : N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂#"åoH˜ =ÚH˜ÎxKÕÛ `åà◊O K≥qx `«# KÕ`« LOK«∞H˘<åfl~å Uq∞\˜? Ǩ„*Ï: ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „Ѩã¨#flO KÕã¨∞‰õΩO>Ë KåÅ∞† J=`å~°=¸iÎ LO>Ë Uq∞\˜, ÖˉõΩO>Ë Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): J=Ù#∞, J=Ù#∞. q+¨µ‚ѨÓ~üÖ’ ÃÑ^ŒÌ 'il„™êì~ü— PѶ‘ã¨∞ LOk. JHõ¯_» 'ilã¨ì~ü— KÕÜ«∞QÆey`Õ, WHõ QÀѶ¨∂\òÖ’1 #"≥∂^Œ∞ KÕ¿ã JQÆ`«ºO LO_»^Œ∞.

(QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO - N=ÚYO #∞O_ç *ÏÅ∞"åi# ã‘fiÜ«∞K«i`«O) ™êÜ«∞O„`«O J~ÚOk. PÅÜ«∂ÅÖ’ náê~å^èŒ# [iyOk. ^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Ö’¡, ~å^è•HÍO`« PÅÜ«∞O, Éèí=`åi}© PÅÜ«∞O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜Ö’#∞ â◊OYO, QÆO@Å =∞OQÆà◊ <å^ŒO q#=zÛOk. náê~å^èŒ# ѨÓiÎHÍQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÆkÖ’#∞Oz "≥Å∞ѨʼnõΩ =zÛ ^ŒH˜∆} =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. <åÅ∞QÆ∞ kâ◊ÖÏ z=∞‡pHõ\ ˜ „Hõ=Ú‡H˘Ok. PÅÜ«∂ÅÖ’ =∂„`«O JHõ¯_»Hõ¯_» náêÅ∞ q∞}∞‰õΩ q∞}∞‰õΩ=∞x "≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. PHÍâ◊Ѩ٠#Å∞ѨÙ^Œ<åxfl `«#Ö’ „ѨuѶ¨eã¨∂Î L#fl@∞¡QÍ áê=# QÆOQÍ#k „Ѩ=Ç≤Ï™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x LO\Ï~°∞. <Õ_À J=∂"å㨺. <Õ\ ˜ ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷u ZO`À „ѨQÍ_è»"≥∞ÿ LOk. =∞^茺=∞^茺֒ PÜ«∞# FOHÍ~åhfl, [QÆ[˚#x áê=# <å=∂hfl LK«Ûiã¨∂Î<åfl~°∞. "Õã¨qHÍÅO HÍ=@O`À QÆkÖ’ ÉÏQÍ LHõ¯áÈ™ÈÎOk. JO^Œ∞KÕ`«<Õ PÜ«∞# =™ê~åÖ’H˜ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎ_˘Hõ~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ XHõ KåѨ#∞ ã¨=∞iÊOKå_»∞. ^•xfl =™ê~åÖ’ ѨiKå~°∞.

JǨÏiflâ◊Å∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ [QÆ[˚#x PÖ’K«#ÜÕ∞. P KåѨ g∞^Œ Ѩ_»∞H˘<Õ '=∞—`À "≥∞Å¡QÍ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: W^Œ∞QÀ K«∂_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈OK«=K«∞Û. P Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜ÎH˜ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O J~ÚOk. HÍx D q+¨Ü«∞O Z=iH© K≥ѨÊ=^Œ∞Ì. h‰õΩ ™êHÍ~°O W+¨ì=∂ ÖËHõ x~åHÍ~°=∂? '=∞—: =∞Ǩâ◊Ü«∂! „Ѩã¨∞Î`«O <å‰õΩ x~åHÍ~°"Õ∞ #K«∞Û`«∞#flk. J~Ú`Õ PÜ«∞<Õ D ™êHÍ~°=¸~°∞ÎÅ∞ JhflQÍ "≥Åã≤ L<åfl_»x H˘kÌH˘kÌQÍ J~°÷=∞=Ù`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: W^Œ∞QÀ K«∂_»∞. ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂Ö’x =∞u ã‘ÖòQÍi L^•º# QÆ$ǨxH˜ ##∞fl |O_çÖ’ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å"å? JHõ¯_»∞#fl H˘Å#∞Ö’ =∞~°=∞~åÅ∞ "Õ¿ãÎ KåÅ∞, H˘Å#∞Ö’x KÕѨÅ∞ h\˜ÃÑ·H˜ =zÛ "å\˜x P#O^ŒOQÍ uO\Ï~Ú. PǨ! P hà◊¡Ö’ KÕѨÅ∞ QÆ∞OѨÙÅ∞ 1. XHõ z#fl„QÍ=∞O ¿Ñ~°∞. ÃÑ· ™ê÷~ÚÖ’ ^Œ™êÎ"ÕAÅ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕ¿ãÎ, „H˜Ok ™ê÷~ÚÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞#=ã¨~°OÖË^Œ∞.

252

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

QÆ∞OѨÙÅ∞QÍ P_»∞HÀ=@O K«∂¿ãÎ <å‰õΩ Ѩ~°=∂#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ^Œ$â◊ºO hÖ’#∂ LnÌѨ# HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞ÎOk. ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ P`«‡ J<Õ KÕѨ „H©_çã¨∞Î#fl@∞¡ `Àã¨∞ÎOk. J^Õ q^èŒOQÍ XHõ ã¨∞qâßÅ "≥∞ÿ^•#OÖ’ <Õ#∞ xÅ|_ç#ѨC_»∞ <å‰õΩ ^≥·gÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. `˘>ˇìÖ’#∞O_ç XHõ KÕѨ#∞ H˘Å#∞Ö’H˜ q_çz#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HÍ"åÅO>Ë ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. <Õ#∞ Hõ~îÀ~° ™ê^èŒ#Å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =zÛOk. P aÅfi=$Hõ∆O „H˜O^Œ <Õ#∞ Zxfl ~°HÍÅ ™ê^èŒ#Å∞ KÕâß#x! P K≥@∞ì „H˜O^Œ Ѩ_çáÈ~Ú LO_Õ"å_çx. 'J=∂‡! h ^Œ~°≈#O HõeyOK«∞— JO@∂ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìH˘<Õ "å_çx.

Hõhfl\˜`À â◊s~°O `«_çã≤áÈÜÕ∞k.—— '=∞—: g∞~°∞ Z<Àfl Hõ~Àî ~° `«Ñ™¨ êû^è#Œ Å∞ KÕâß~°∞. HÍx [#O Hõ}∆ =∂„`«OÖ’ ÉèQí =Æ `åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^•Åx Pt™êÎ~°∞. WO\˜ K«∞@∂ì KÕu „"ÕÅ∞#∞ ˆH=ÅO Hõkeã¨∂Î áÈ`Õ QÀ_»Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`åÜ«∂ Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): J=∞$`«∞_»∞ WÖÏ JO@∂ LO\Ï_»∞: 'XHõ_»∞ =∞O@ ~°ye¿ãΠѨk=∞Ok ^•x "Õ_çq∞Ö’ K«e HÍK«∞H˘O\Ï~°∞.— =∞~À q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ=Åã≤ LOk. x`åºxfl KÕ~°∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« bÅÖ’ <≥ÅH˘x LO_»@O =∞Ozk. '=∞—: [QÆ<åfl@Hõ q<À^•~°÷O bÅ `«ÖÏxH˜ ky ~å"åÅx g∞ ~˘Hõ™êi J<åfl~°∞ QÆ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: HÍ^Œ∞, JÖÏ HÍ^Œ∞. bÅ ‰õÄ_® ã¨`«º"Õ∞. ''XHõ=∂@ K≥|∞`å q#∞. #∞=Ùfi WHõ¯_»‰õΩ =KÕÛ@ѨC_»∞ U^≥·<å KÕ`« ѨÙK«∞ÛH˘x ~å. <Õ#∞ JÖÏ J#‰õÄ_»^Œ∞† JǨÏOHÍ~°OÖÏ JQÆ∞Ñ≤OK«=K«∞Û. J^èŒ~ü‰õΩ ‰õÄ_® Ãѷ㨠qÅ∞"≥·#k U^≥·<å `«#`À‰õÄ_® `≥=∞‡x K≥áêÊ#∞. Hõhã¨O XHõ Ãѷ㨠`«=∞Åáê‰õΩÅ~Ú<å `≥=∞‡x Éèí=<å^䣉õΩ K≥áêÊ#∞. J`«_ç ÉèíH˜Î Z@∞=O\˜^À QÆ=∞xOKå"å? #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£ – W^ŒÌ~°∞ #~°∞_»∞, <åi=Öˇ JQÆ∞Ñ≤™êÎ~°∞. Éèí=<å^ä£ #ˆ~O„^Œ∞x "≥#flO\˜ LO\Ï_»∞. ''h`À ÉÏ@∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ ‰õÄ_® |O_çÖ’ `À_˘¯x ~å† h`Àáê@∞ H˘xfl u#∞|O_®~åÅ∞ Ѩ@∞ì‰õΩ~å. Wk h‰õΩ ZO`À "Õ∞Å∞ X#QÆ∂~°∞ã¨∞ÎOk. *Ï˝# ÉèíH˜Î =∂~åæÅ∞ Ô~O_»∂ ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ_»‰õΩ KÕ~°∞™êÎ~Ú. ÉèíH˜Î =∂~°æOÖ’ ÉÏǨºKå~åÅ#∞ HÍã¨Î JkèHõOQÍ<Õ áê\˜OK«=Åã≤ LO@∞Ok. HÍx *Ï˝#=∂~åæ=ÅOa q+¨Ü«∞OÖ’ ÉÏǨϺѨq„`«`« LÅ¡OѶ¨∞# J`«_çH˜ Ǩx "å\˜Å¡*ËÜ«∞^Œ∞. Jk *Ï˝<åyflÖ’ ^ŒQÆúO J~ÚáÈ`«∞Ok. HÍiÛK«∞ÛÖ’ Ѩ_»"Õã≤#ѨC_»∞ ѨK«Ûx J~°\ ˜K≥@∞ì ‰õÄ_® ^ŒQÆú"≥∞ÿáÈ`«∞Ok Hõ^•! ''*Ï˝#∞Å∞ qKå~°} =∂~åæxfl J#∞ã¨i™êÎ~°∞. qKå~°} KÕã¨∂Î L#flѨC_»∞ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ <åã≤ÎHõ ÉèÏ=O [xOKÕ „Ѩ=∂^ŒO LOk. HÍx PÜ«∞#∞fl ^Œi≈OKåÅ#fl f„= PHÍOHõ∆ Hõey# Éèí‰õΩÎ_»∞ <åã≤ÎHõ ÉèÏ=O Hõey#ѨÊ\˜H© ÉèíQÆ=zÛO`«# =∂„`«O g_»_»∞. `å`«Å HÍÅO <å\˜ #∞O_ç =º=™êÜ«∂<Õfl =$uÎQÍ Hõey=Ù#fl =ºH˜Î Ju=$+≤ì ÖËHõ J<å=$+≤ì HÍ~°}OQÍ Ñ¶¨Å™êÜ«∞O Ug∞ ^ŒHõ¯#ѨÊ\˜H© `«# =º=™êÜ«∂xfl =∂„`«O H˘#™êyã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞.——

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

253

KåѨ g∞^Œ Ѩ_∞» H˘x kO_»∞ g∞^Œ `«Å ÃÑ@∞ìH˘x N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyOKå~°∞.

PÜ«∞# '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''HÍà◊√¡ H˘kÌQÍ <˘Ñ≤Ê ÃÑ_»∞`«∞<åfl~Ú. HÍã¨Î =∞$^Œ∞=ÙQÍ "å\˜x X`«∞Î.—— P q^èŒOQÍ J#O`« Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚÖˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ ¿ãqã¨∂Î PÜ«∞# =ÚY`å *ÏÅ∞"åˆ~ J=∞$`« =K«<åÅ#∞ PÅH˜ã¨∂Î L<åfl_»∞ '=∞—.

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò, ~å"£∞, ˆH^•~ü, `å~°H±, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À â◊√„Hõ"å~°O, E<£ 8, 1883

(HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ[) HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ ™êÜ«∞OHÍŠǨ~°u =Úyã≤Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x „Ѩu=∞ Z^Œ∞@ xÅ|_ç H˘xfl xq∞ëêÅ∞ Kå=∞~°O gKå~°∞. ã¨O^蕺#O`«~°O HõÅHõ`åÎ #∞O_ç ~å"£∞, ˆH^•~ü Kè«@s˚, `å~°H±Å∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å HÀã¨O q∞~îå~ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q fã¨∞‰õΩx |O_çÖ’ =KåÛ~°∞. ˆH^•~ü =Ü«∞ã¨∞û ^•^•Ñ¨Ù Ü«∂Éèˇ· Uà◊√¡ LO\Ï~Ú. J`«_»∞ Ѩ~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞. ÉèíQÆ=`ü „Ѩã¨OQÆO qO@∂<Õ J`«_ç Hõà◊√¡ K≥=∞‡yÅ∞¡`å~Ú. "≥Ú^Œ\’¡ J`«_çH˜ „|Ǩχã¨=∂[O`À ã¨O|O^èŒO LO_Õk. `«~∞° "å`« Hõ~åÎÉ*íè Ï, #=~°ãH≤ ± "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂ÅÖ’ KÕ~å_»∞. z=iH˜ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ P„â◊~ÚOKå_»∞. „ѨÉèí∞`«fi HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ J`«_»∞ JH“O>ˇO@∞ (QÆ}‰õΩ_»∞)QÍ L^ÀºQÆO KÕã¨∞Î<åfl_»∞† HõÅHõ`åÎ á⁄e"Õ∞~°Ö’x HÍO™ê~åáê_» ã¨g∞ѨOÖ’x Ǩeã¨Ç¨Ï~ü „QÍ=∞OÖ’ J`«_ç x"åã¨O. `å~°H± (HÍÖÏO`«~°OÖ’ ™êfiq∞ t"å#O^Œ) ã¨∞=∂~°∞ W~°"≥· <åÅ∞ˆQà◊¡ Ü«Ú=‰õΩ_»∞. q"åǨÏ"≥∞ÿ# H˘kÌHÍÅOÖ’<Õ J`«_ç ÉèÏ~°º =∞~°}O˜ zOk. HõÅHõ`åΉΩõ ^ŒQÆæ~°Ö’x ÉÏ~åã¨`ü W`«_ç ã¨fi„QÍ=∞O. W`«_ç `«O„_ç Q˘Ñ¨Ê â◊HΘ Láê㨉Ωõ _»∞† N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ #∞ J<ÕH=õ ∂~°∞¡ ã¨O^Œi≈OKå_»∞. `å~°H± `«e¡ =∞$uK≥O^•Hõ, J`«_»∞ ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞H˘<åfl_»∞. `å~° H ± `« ~ ° K « ∂ ~å"£ ∞ WO\˜ H ˜ "≥ à ◊ √ `« ∂ LO_Õ"å_»∞† JHõ¯_» #∞O_ç ~å"£∞, x`«ºQÀáêÖòÅ`À Hõeã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ =ã¨∂Î LO\Ï_»∞. W`«_»∞ „Ѩã¨∞Î`«O XHõ PѶ‘ã¨∞Ö’ ѨxKÕã¨∞Î<åfl_»∞. HÍx Ö’HõOѨ@¡ J`«_çk ѨÓiÎ `å~°H± (™êfiq∞ t"å#O^Œ) L^•ã‘# "≥·Yi.

254

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍoHÍÅÜ«∞O #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =zÛ <ÕÅg∞^Œ ™êyÅѨ_ç HÍm=∂`«‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞. JHõ¯_» ~å"£∞, ˆH^•~ü, '=∞—, `å~°H± "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ |Ü«∞@ xÅ|_ç LO_»@O K«∂âß~°∞. (`å~°H± Ѩ@¡ PáêºÜ«∞`« - ˆH^•~ü, HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞) `å~°H±#∞ K«∂_»@O`À<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JѨiq∞`å#O^ŒÉèíi`«∞Öˇ·<å~°∞. `å~°H± K«∞|∞HÍxfl ã¨Ê $tOz J`«_çѨ@¡ `«=∞‰õΩ#fl PáêºÜ«∞`«#∞ "≥e|∞KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’H˜ uiy ~åQÍ<Õ ÉèÏ"å"Õâ◊√Öˇ· <ÕÅ g∞^Œ HÍà◊√¡ KåѨÙH˘x ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ~å"£∞, ˆH^•~üÅ∞ PÜ«∞# áê^•Å#∞ ѨÙ=ÙfiÅ`À, =∂ÅÖ`À JÅOHõiOKå~°∞.

PÜ«∞# ã¨=∂kèã≤÷u á⁄O^•~°∞. ˆH^•~ü #=~°ã≤H± ã¨O„Ѩ^•Ü«∞OÖ’ WOHÍ qâßfiã¨O Hõey L<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å #∞O_ç P^蕺u‡Hõ â◊H˜Îx `«#Ö’H˜ „Ѩã¨iOѨKÕÜ«∞ <≥Oz PÜ«∞# HÍeÉÁ@# „"Õà◊¡#∞ ˆH^•~ü Ѩ@∞ìH˘<åfl_»∞. H˘O`« ã¨Ê $Ç¨Ï ~åQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''J=∂‡! <å ÉÁ@#„"Õà◊√¡ Ѩ@∞ìH˘x J`«_∞» UO KÕÜ∞« É’`«∞<åfl_»∞?—— J<åfl~°∞. Hˆ ^•~ü q#„=∞OQÍ KÕ`∞« Å∞ *’_çOK«∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞.

WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’<Õ LO_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ˆH^•~ü`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''h =∞#ã¨∞û WOHÍ HÍq∞h HÍOK«<åÅ "≥·¿Ñ PHõi¬`«"≥∞ÿ LOk. '"å\˜x <Õ#∞ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞—#x #∞=Ùfi T~°ˆH K≥ѨÊ@OÖ’ „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ. K«O^Œ# =<åxH˜ P=Å J<ÕHõ"≥∞ÿ#q L<åfl~Ú† "≥O_ç, |OQÍ~°∞, ~°`åflÅ QÆ#∞Å∞ L#flq. U^À XH˜O`« P^蕺u‡Hõ`« XO@|\˜ì#O`« =∂„`«O KÕ`« ã¨~åfixfl ™êkèOKå#x ÉèÏqOK«∞HÀ‰õΩ.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ [QÆ<å‡`«`À, ''J=∂‡! W`«}˜‚ WHõ¯_» #∞Oz ѨOÑ≤Oz "≥~Úº—— J<åfl~°∞. D =∂@Å`À ˆH^•~ü Q˘O`«∞Ö’ `«_®iáÈ~ÚOk. ÉèíÜ«∞O L\˜ìѨ_Õ ã¨fi~°O`À ˆH^•~ü ''PÜ«∞# U=∞O@∞<åfl~°∞?—— Jx ~å"£∞#∞ J_çQÍ_»∞. ~åMÏÖò#∞ K«∂_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ ÉèÏ=áê~°=â◊º`« K≥O^•~°∞. `«=∞ „Ñ≤Ü«∞`«=∞ t+¨µº_ç`À PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞ ''<Õ#∞ =zÛ KåÖÏ~ÀAÅ∞ J~ÚOk. #∞=Ùfi ZѨC_»∞ =KåÛ=Ù?—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `å#∞ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»h, ~åMÏÖò `«# PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎ_»h K≥|∞`«∞<åfl~å Uq∞\˜?

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Pk"å~°O, E<£ 10, 1883

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉÏź 㨇$`«∞Å∞) JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O L^ŒÜ«∞O ^•^•Ñ¨Ù Ѩk QÆO@Å∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ HÍ¿ãѨ٠‰õÄ~°∞Ûx, HÍ¿ãѨ٠xÅ|_ç Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ L<åfl~°∞. ~åMÏÖò, '=∞—, ÖÏ@∞, H˜â’s, ~å"£∞ÖÏÖò, Ǩ„*Ï `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

255

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ `˘e<åà◊§ rq`åxfl =i‚ã¨∂Î "åi`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''<å z#fl<å\˜ ~ÀAÖ’¡ HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’x ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ JO^Œ~°∂ ##∞fl ZO`«QÍ<À Jaè=∂xOKÕ"å~°∞. <å áê@ q#\ÏxH˜ ZO`À W+¨ìѨ_Õ"å~°∞. <Õ#∞ W`«~°∞Å Jaè#Ü«∂xfl, ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞ J#∞Hõiã¨∂Î "åiH˜ q<À^ŒO HõeyOKÕ "å}˜‚. WÖÏ¡à◊√§ <å HÀã¨O u#∞|O_®~åÅ∞ ^•z=ÙOz, WKÕÛ"å~°∞.

Z=~°∂ <å Ѩ@¡ JѨ#=∞‡HõO Hõey LO_»ÖË^Œ∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ ##∞fl "åi ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºxQÍ ZOKÕ"å~°∞. ''P#O^ŒOQÍ L#fl áê=Ù~°O =∂ki LO_Õ"å}˜‚. ã¨∞Y ã¨O`ÀëêÅ`À =iÌÖË¡ ‰õΩ@∞OÉÏňH <Õ#∞ `«~°K«∂ "≥àı¡"å}˜‚. ÉÏ^èŒÅ∞, ^Œ∞óYO L#fl KÀ@∞ #∞Oz <Õ#∞ ѨÖÏÜ«∞#O KÕ¿ã"å_»#∞. ''XHõi^ŒÌ~°∞ =∞Oz ‰õΩ„~°"åà◊¡`À Juã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ňQ"å}˜‚. H˘O^Œi`À ¿ãflǨÏO KÕ¿ã"å_»#∞. „Ѩã¨∞Î`«O "åà◊√¡ ã¨O™ê~°OÖ’ =ÚxyáÈ~Ú L<åfl~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∂Î LO\Ï~°∞. ##∞fl K«∂ã≤, 'F, W`«_»∞ áê~î°âßÅÖ’ ZÖÏ LO_Õ"å_À WHõ¯_» ‰õÄ_® J^Õ q^èŒOQÍ L<åfl_»∞— J<Õ"å~°∞. QÆ}˜`«O JO>Ë<Õ <å‰õΩ `«Å uiyáÈÜÕ∞k. HÍx ÉÁ=∞‡Å∞ K«Hõ¯QÍ w¿ã"å_çx† ^Õg ^Õ=`«Å ÉÁ=∞‡Å#∞ JO^ŒOQÍ KÕ¿ã"å}˜‚.

(J#fl㨄`«O - ~å=∂Ü«∞}, =∞ǨÉèÏ~å`åÅÃÑ· =∞‰õΩ¯=) ''J#fl㨄`«O, ^èŒ~°‡âßÅ, ZHõ¯_» HõO@|_®¤ JHõ¯_»‰õΩ "≥àı§"å}˜‚. KåÖÏ¿ãѨ٠JHõ¯_Õ xÅ|_ç ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«∂ã¨∂Î LO_Õ"å_»#∞. ''~å=∂Ü«∞}O, ÉèÏQÆ=`«O ѨiîOKÕ KÀ@¡‰õΩ áÈ~Ú ‰õÄ~°∞Ûx q<Õ"å}˜‚. ѨiîOKÕ =ºH˜Î Jaè#Ü«∞O`À Ѩiî¿ãÎ ^•xfl W`«~°∞ʼnõΩ J>Ë¡ KÕã≤ K«∂¿Ñ"å_»#∞, "åiH˜ P ѨÙ~å} Hõ^äŒÅ#∞ qxÑ≤OKÕ"å_»#∞. ¢ã‘ÎÅ „Ѩ=~°Î##∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_çx. "å~°∞ ZÖÏ ã¨OÉèÏ+≤™êÎ~À Ǩ=ÉèÏ"åÅ`À ã¨Ç¨ J#∞HõiOKÕ "å_çx. ÉÏÅ q`«O`«∞=ÙÅ∞ `«O„_ç Ñ≤eKÕ@ѨC_»∞, '=ã¨∞Î.... <åfl.....#∞— JO@∂ ™êQÆnã≤ |^Œ∞Å∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. =Úã¨Å=∞‡Å∞ =™ê~åÖ’ #∞OKÕ, 'F ɡã¨Î"å_®!— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. huÉÏǨïº~åO¢_≥·# ¢ã‘ÎÅ#∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ QÆ∞iÎOKÕ"å_»#∞. „Éèí+¨ì`« K≥Ok# q`«O`«∞=ÙÅ∞ =∞^茺֒ áêÑ≤_ç fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. XO\˜H˜ #∂<≥ ~åK«∞HÀ=@OÖ’ ZO`À „â◊^Œú =Ç≤Ï™êÎ~°∞. "åiH˜ Å[˚ `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. "å~°∞ ‰õÄ~°∞Û<Õ Ñ¨^Œú`Õ „Ѩ`ÕºHõOQÍ LO@∞Ok. ã¨i, ã¨i. D Ö∫H˜Hõ =∂@Å∞ WHõ KåÅ∞.—— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~å"£∞ÖÏÖò#∞ áê_»=∞<åfl~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò áê_»™êQÍ_»∞: Z=~°∂! P cèHõ~°=∂xx Z=~°∂?

J~°úxj^äŒÑ¨Ù PHÍâ◊=Ú=Öˇ QÆcè~°=~°‚Ѩ٠HÍà◊~°∂Ñ≤}˜ IIZII #Å¡ HõÅ∞==Öˇ ~°HõÎã¨O„^Œ=Ú# <å@º=Ú KÕÜ«ÚK«∞ Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’

256

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

J#O`«`«fi=Ú#∞ JO|~°=ÚQÆ `«# X_»eH˜ L_»∞ѨÙQÆ `˘_»∞QÆ∞ XO@i IIZII cè+¨}=ÚQÆ `«# =¸_»∞ Hõ#∞flÅ#∞ "≥„iQÆ Ç¨Ï_»Å∞QÆ „uѨC ÉèíÜ«∞OHõi Z=fii #_»HõÅ |~°∞=Ù# Éèí∞qÜÕ∞ J^Œ~°∞K«∞ W@∞#@∞ Hõ^ŒÅ∞ HÍq∞x IIZII |e+¨µì_»QÆ∞ t=Ù_≥=i Éèí~°ÎÜ≥∂ cè+¨}Ñ≤<åHõáê}˜ Z=fi~À q[Ü«∞áê^Œ=ÚÅ „H˜O^Œ â◊==Ú=Öˇ J=∞iÜ«Ú#fl Ü«∂ =∞Ǩ=∂Ü«∞Ü«∂ IIZII `«~°∞"å`« ~å=}∞_»∞ =∞~°}˜OKåHõ =∞O_À^Œi =∞<À"Õ^Œ# ÉèíiOK«ÖËHõ ^Œ∞ódOK«@O QÆ∞iOz áê_®_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞) P áê@#∞ qx Hõà◊√¡ K≥=∞‡yÅ¡QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''XHõ™êi <Õ#∞ |Ü«∞Å∞ÔH· ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨىõΩ "≥àϧ#∞. JѨC_»∞ QÆOQÆÖ’ Ѩ_»= #_ç¿Ñ"å_»∞ X‰õ_»∞ D áê@ áê_®_»∞. Jk qx KåÖÏ¿ãѨ٠qÅÑ≤ã¨∂Î xÅ|_çáÈÜ«∂#∞. `«~°∞"å`«, Z=~À =zÛ ##∞fl <å QÆkH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§=Åã≤ =zÛOk.—— Hõ$+¨µ‚_ç Ѩ@¡ QÀÑ≤HõʼnõΩ L#fl „¿Ñ=∞#∞ QÆ∞iOz ~å"£∞ÖÏÖò XHõ áê@ áê_®_»∞.

J„‰õÄ~°∞_»∞, Hõ$+¨µ‚}˜‚ ~°^äŒOÖ’ ZH˜¯OK«∞H˘x =∞^èŒ∞~°‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°\ÏxH˜ L^Œ∞º‰õΩÎ_»Ü«∂º_»∞.

Jk K«∂ã≤ QÀÑ≤HõÅ∞ ~°^äŒ K«„HÍxfl =_çã≤ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ K«„HÍÅ =ÚO^Œ∞ J_»¤OQÍ Ñ¨_»∞‰õΩ<åfl~°∞. J„‰õÄ~°∞_ç Ѩ@¡ "å~°∞ HÀѨO =Ç≤ÏOKå~°∞. Hõ$+¨µ‚_»∞ `«# WKåÛù#∞™ê~°"Õ∞ JHõ¯_»‰õΩ áÈ`«∞<åfl_»∞ J#fl ã¨OQÆu, áêѨO "åi ÔHÖÏ `≥Å∞ã¨∞ÎOk? D ã¨OQÆu J„‰õÄ~°∞_»∞ QÀÑ≤HõʼnõΩ q=iã¨∞Î<åfl_»∞. =^ŒÅO_ç =^ŒÅO_ç F "≥„~°∞ÖÏ~° ~°^äŒK«„Hõ=ÚÅ<ÕÅ ÖÏy Ѩ>ˇì^Œ~°∞ K«e~ÚOѨ*ËÜ«Ú#q K«„HõO|∞ÖÏ^•x II=II Z"åfix `«ÅѨÙKÕ ZÅ¡ Éèí∞=#=ÚÅ∞ Hõ^ŒÅ∞K«∞#flq "åxQÆu `«Ñ¨Ê‰õΩO_» P Hõ$+¨µ‚_Õ "åx #_çÑ≤OK«∞"å_»∞ II=II N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞ Z@∞=O\˜^À K«∂_»O_ç! ZO`«\ ˜ „¿Ñ=∞! ~å^èŒ, Hõ$+¨µ‚x z„`åxfl wzOk, HÍx ^•<À¡ HÍà◊§#∞ z„uOK«ÖË^Œ@, HÍà◊√§ LO>Ë =∞^èŒ∞~°‰õΩ áêiáÈ`å_»#fl ÉèíÜ«∞O`À.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

257

''ÉÏÅ∞_»∞QÍ L#flѨC_»∞ <Õh áê@Å#∞ `«~°K«∂ áê_Õ"å_»#∞. H˘xfl <å@HÍÅÖ’x áê@Å #xfl\˜h J>Ë¡ XѨÊK≥¿ÑÊ"å}˜‚. HÍmÜ«∞^Œ=∞<£ <å@Hõ |$O^ŒOÖ’ <Õ#∂ LO_Õ"å_ç#x H˘O^Œ~°∞ JO@∞O\Ï~°∞.—— Éèí‰õΩÎ _˘Hõ_»∞ #∂`«# JOQÆ=¢™êÎxfl HõѨCH˘x JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. ~åMÏÖòk Ѩã≤Ñ≤Å¡"å_ç ã¨fiÉèÏ=O. XHõ Hõ`≥Î~°#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ P =„ã¨ÎOÖ’ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ L#fl ^•~°Ñ¨Ù áÈQÆ∞Å#∞ HõuÎiOK«É’Ü«∂_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (~åMÏÖò`À): ^•xfl ZO^Œ∞‰õΩ HõuÎiã¨∞Î<åfl=Ù? LO_»h, âßÅ∞"å‰õΩ L#fl>Ë¡ ÉÏQÍ<Õ LOk Hõ^•! (Éèí‰õΩÎ_ç`À) J=Ù#∂, nx Ys^Œ∞ ZO`«?

P<å_»∞ q^Õj=¢ã¨ÎO ^èŒ~° `«‰õΩ¯=QÍ LO_Õk. Éèí‰õΩÎ_»∞: [`« XHõ ~°∂áêÜ«∞ P~°∞ J}ÏÅ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: U=∞O@∞<åfl=Ù? [`« XHõ ~°∂áêÜ«∞ P~°∞ J}ÏÖÏ? JO`Õ<å?

HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎ_ç`À, ''"≥à◊√¡, "≥o¡ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕã≤ ~å. (=∞~À Éèí‰õΩÎ_ç`À) W`«_çH˜ H˘OK≥O #∂<≥ W=Ùfi—— J<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ ™êfl#O KÕã≤ =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JÅ=∞~åÖ’#∞Oz XHõ =∂q∞_çѨO_»∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ P Éèí‰õΩÎ_çH˜ WKåÛ~°∞. ''W`«_çH˜ D ѨO_»∞ Wã¨∞Î<åfl#∞. W`«_»∞ =¸_ç\ ˜Ö’ áêãπ (LfÎ~°∞‚_»∞) JÜ«∂º_»∞.1 J=Ù#∂, h ™È^Œ~°∞_»∞ ZÖÏ L<åfl_»∞?—— Jx J_çQÍ~°∞. Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Oz B+¨^èŒO WKåÛ~°∞, #Ü«∞O HÍ"åe.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J`«_çH˜ #∞"˘fiHõ L^ÀºQÆO WÑ≤ÊOK«~å^•? #∞"Õfi Hõ^• J`«_ç ã¨O~°Hõ∆‰õΩ_»=Ù. Éèí‰õΩÎ_»∞: P~ÀQƺO ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_ç`Õ Jhfl ã¨=ºOQÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O z#fl=∞OK«OÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. q„âßOuH˜ ã¨=∞Ü«∞O ^˘~°HõÖË^Œ∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ ~å™êQÍ~°∞. "≥Ú^Œ@ =∞}˜~åOѨÓ~ü #∞O_ç XHõ ÉèíHõÎ|$O^ŒO =zÛOk. „Ѩ*ÏѨ#∞Å âßYÖ’ ѨxKÕã≤ L^ÀºQÆ q~°=∞} KÕã≤# XHõ =ºH˜Î =KåÛ_»∞. J`«_»∞ Ñ≤OKè«#∞ ѨÙK«∞Û‰õΩO@∞<åfl_»∞. =∞~˘Hõ Éèí‰õΩÎ_»∞ W`«}˜‚ `À_˘¯x =KåÛ_»∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ #∞Oz XHõ ÉèíHõÎ|$O^ŒO J~°∞^≥OzOk. =∞}˜=∞e¡H± „ѨÉèí$`«∞Å∂ =zÛ KÕ~å~°∞. =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞ q„âßOuH˜ ÉèíOQÆO HõeyOKå"Õ∞"≥∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J@∞=O\˜ ^Õg∞ ÖË^Œ∞. J^ŒO`å ~°*’QÆ∞}O QÆÅ"åiH˜ =iÎã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜ =ºH˜Îx QÆ∞iOz [#O, 'J`«_»∞ WѨC_»∞ ã¨∞YOQÍ x„^ŒÉ’`«∞<åfl_»∞— JO\Ï~°∞. =∞}˜~åOѨÓ~ü Jx q#QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ `«=∞ z#fl<å\˜ <Õã¨ÎO N~å"£∞ *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''N~å"£∞ ^Œ∞HÍ}O g∞ „QÍ=∞OÖ’ LOk. HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ J`«_»∞ <å`À Hõeã≤ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<åfl_»∞. H˘xfl ~ÀAÅ „H˜`«O WHõ¯_»‰õΩ =zÛ L<åfl_»∞.—— =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎÅ∞: ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~åxH˜ =∂~°æO Uq∞\˜? ^ŒÜ«∞KÕã≤ =∂‰õΩ `≥Å∞ѨO_ç.

1. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ѩ^Œ=`«~°QÆu LfÎ~°∞‚_»~Ú`Õ XHõ\˜QÍ#∂, WO@s‡_çÜ«∞\ò LfÎ~°∞‚_»~Ú`Õ Ô~O_»∞QÍ#∂, HõàÏâßÅ#∞O_ç Ѩ@ìÉèí„^Œ∞Å~Ú`Õ =¸_çO\Ï LfÎ~°∞‚_»~Ú#@∞¡ ѨiQÆ}˜OKÕ"å~°∞.

258

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(=∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎʼnõΩ LѨ^Õâ◊O - ™ê^èŒ#, Éèí[#Å∞, "庉õΩÅ`«) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: H˘O`« ™ê^èŒ<å#∞ëêª<åÅ∞ K≥Ü«∞º@O J=ã¨~°O. áêÅÖ’ "≥#fl L#flk Jx K≥ѨÊ@O =∂„`«O KåÅ^Œ∞. áêÅ#∞ `À_»∞ÃÑ\˜ì ÃÑ~°∞QÆ∞QÍ KÕã≤, ^•xfl zeH˜ "≥#fl#∞ fÜ«∂e. JO^Œ∞ˆH =∞^茺 =∞^茺֒ UHÍO`«"åã¨O KÕÜ«∂e. H˘xfl ~ÀAÅ∞ UHÍO`«OÖ’ =ã≤Oz, ÉèíH˜Îx á⁄O^•Hõ ZHõ¯_≥·<å rqOK«=K«∞Û. HÍà◊¡‰õΩ K≥ѨCÅ∞ LO>Ë =Úà◊√¡ L#fl J_»qÖ’ Ãã·`«O ã¨∞ÅÉèíOQÍ #_çz "≥à◊¡=K«∞Û. ''=ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O qâßfiã¨O. ã¨OHõÖÏÊxH˜ `«QÆæ>Ë¡ Ѷ¨e`«O LO@∞Ok. qâßfiã¨"Õ∞ =¸Å^èŒ#O. qâßfiã¨O Hõey`Õ, =∞iHõ U ÉèíÜ«∞=¸ LO_»^Œ∞.—— =∞}˜~åOѨÓ~ü Éèí‰õΩÎ_»∞: ™êfig∞, QÆ∞~°∞=Ù J=ã¨~°=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: KåÖÏ=∞OkH˜ J=ã¨~°"Õ∞. HÍx QÆ∞~°∞ "åHͺÅÃÑ· qâßfiã¨O LOKåe.

QÆ∞~°∞=Ù#∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞xQÍ ZOz#ѨC_Õ q[Ü«∞O KÕ‰õĈ~k. JO^Œ∞ˆH "≥·+¨‚=ÙÅ∞ 'QÆ∞~°∞=Ù – Hõ$+¨µ‚_»∞ – "≥·+¨‚=Ù_»∞—1 Jx K≥|∞`«∞O\Ï~°∞. ''ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞㨇~°} KÕÜ«∂e. HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ÉèíQÆ=<åfl=∂xH˜ ZO`À =∂Ǩ`«‡ºO LOk. D Ü«ÚQÆOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`«„áê}∞Å∞ QÆ#∞Hõ Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#Å∞ ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘_»∞`«∂ Éèí[# KÕ¿ãÎ áêáê Å<Õ Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ZyiáÈ`å~Ú. ''ã¨~°fi^• ã¨`«ûOQÆO ZO`À J=ã¨~°O. QÆOQÍ#kH˜ ZO`« ã¨g∞ѨOQÍ =¿ãÎ JO`« K«Å¡xQÍex J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. Jyflx ã¨g∞Ñ≤OKÕH˘nÌ JkèHõ "Õ_çq∞x á⁄O^Œ∞`åO. ''™È=∞i`«#O`À ^Õhfl ™êkèOK«ÖËO. ã¨O™ê~°OÖ’x ã¨∞MÏÅѨ@¡ J#∞~°H˜Î L#fl"å~°∞, 'P, U^À XHõ ~ÀA ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞OkÖË— JO\Ï~°∞. H˘_»∞‰õΩ =∞O‰õΩѨ@∞ì Ѩ_ç`Õ xs‚`« HÍÖÏxH˜ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =ÚO^Õ `«O„_ç Pã≤ΠѨOz WzÛ"Õ™êÎ_»∞ Jx XHõ™êi ˆHâ◊"£¿ã<£`À K≥áêÊ#∞. ''`«e¡ =O@ KÕ™ÈÎOk. Ѩã≤a_»¤ Ѩ_»∞H˘x LOk† `«e¡ P a_»¤ <À\’¡ áêÅÑ‘Hõ ÃÑ\˜ì "≥o¡Ok. HÍx a_»¤ ^•xfl fã≤áê~°"Õã≤ U_»=™êy#@¡~Ú`Õ, `«e¡ "≥O@<Õ ‰õΩO_»#∞ kOzÃÑ\˜ì Ѩ~°∞QÆ∞# =zÛ a_»¤#∞ Z`«∞ÎH˘x áêÅ∞ Wã¨∞ÎOk. W^ŒO`å <Õ#∞ ˆHâ◊"£H˜ K≥áêÊ#∞. ''HõeÜ«ÚQÆOÖ’ XHõ ѨQÆÅ∞, XHõ ~å„u qÅÑ≤¿ãÎ<Õ KåÅ∞, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O J=Ù`«∞O^Œx K≥|∞`å~°∞. x+¨Øª~°OQÍ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ† 'J=∂‡! #∞=Ùfi ##∞fl ã¨$+≤ìOKå=Ù. <å‰õΩ ^Œ~°≈#O WKÕÛ f~åe.— ''#∞=Ùfi ã¨O™ê~°OÖ’<Õ LO_»∞, ÖˉõΩO>Ë =∞i ZHõ¯_»~Ú<å LO_»∞† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂„`«O =∞#ã¨∞û<Õ K«∂™êÎ_»∞. q+¨Ü«∂ã¨HõÎ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û K≥=∞‡ye¡# JyæѨÙÅ¡ ÖÏO\˜k, ZO`« wz<å "≥ÅQÆ<Õ "≥ÅQÆ^Œ∞. UHõÅ=Ùº_»∞, „^À}∞x =∞\˜ì„Ѩu=∞#∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍ ZOz qÅ∞q^ŒºÖ’ „Ѩg}∞_≥·<å_»∞.

1. QÆ∞~°∞=Ù, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, Éèí‰õΩÎ_»∞ – D =ÚQÆ∞æih XˆH suÖ’ JiÛOKåe.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

259

''=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ. Hõ>ˇìÅ∞H˘>Ëì"å_»∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à◊¡@O =Å#<Õ K«O^Œ#O K≥@∞¡, "≥O_ç QÆx, |OQÍ~°∞QÆx "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x QÍOK«QÆeQÍ_»∞. WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o¡ =„*ÏÅ QÆ#∞Å#∞ K«∂_»QÆeQÍ_»∞. ''J*Ï˝#OÖ’ L#fl"å~°∞ =∞\˜ì QÀ_»Å∞#fl WO\’¡ =ã≤ã¨∂Î L#fl "åiH˜ ã¨=∂#O. WO\’¡#∂ =Åã≤#O`« "≥Å∞QÆ∞ ÖË^Œ∞, "≥Å∞ѨÖÏ U =ã¨∞Î=Ù#∂ K«∂_»ÖË~°∞. *Ï˝#O á⁄O^•Hõ ã¨O™ê~°OÖ’ =ã≤OKÕ"å_»∞ J^•ÌÅ WO\’¡ =ã≤OKÕ =ºH˜Î ÖÏO\˜"å_»∞. WO\’¡#∂ "≥Å∞QÆ∞, "≥Å∞ѨÖÏ "≥Å∞QÆ∞. ֒Ѩe =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂_»QÆÅ_»∞† "≥Å∞Ѩe =ã¨∞Î=ÙÅ#∂ K«∂_»QÆÅ_»∞. („|ǨχO, â◊H˜Î XHõ¯>Ë) ''L#flk XHõ¯>Ë. J#º"≥∞ÿ#k Un ÖË^Œ∞. P Ѩ~°„|ǨχO =∞#Ö’ '<Õ#∞— J#fl ÉèÏ"åxfl LOz#O`« =~°‰õΩ, PÜ«∞<Õ P^•ºâ◊H˜Î ~°∂ѨOÖ’ ã¨$+≤ì ã≤÷uÅÜ«∂Å #xfl\˜x x~°fiiÎã¨∂Î L#fl@∞¡ =∞#‰õΩ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. ''U^≥·`Õ „|Ǩχ"≥∂, J^Õ P^•ºâ◊H˜Î‰õÄ_®. XHõ ~åA XHõ Ü≥∂y`À `«#‰õΩ XHõ¯ =∂@Ö’ *Ï˝#O „Ѩ™êkOK«=∞x J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ Ü≥∂y, '㨈~! #∞=Ùfi XˆH =∂@Ö’ *Ï˝#O á⁄O^Œ∞`å=Ù— J<åfl_»∞. HÍ¿ãѨ\ ˜H˜ ~åA =^ŒÌ‰õΩ XHõ SO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ =KåÛ_»∞. =zÛ# P`«_»∞ Ô~O_»∞ „"Õà◊√¡ uѨC`«∂ ~åA`À, '~å*Ï! W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç, W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç— J<åfl_»∞. ~åE Pâ◊Û~°ºO`À K«∂âß_»∞. HÍ¿ãѨ\’¡ Ô~O_»∞ „"Õà◊√¡ XHõ „"ÕÅ∞QÍ =∂iáÈ~ÚOk. SO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ P XHõ „"ÕÅ∞#∞ uѨC`«∂, '~å*Ï! W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç, W^Œ∞QÀ K«∂_»O_ç— J<åfl_»∞. nx J~°÷O „|Ǩχ=¸ P^•ºâ◊H©Î "≥Ú^Œ\’¡ Ô~O_»∞QÍ `À™êÎ~Ú. HÍx „|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ Ô~O_»∞ LO_»=Ù. JѨC_»∞ L#flk XHõ =ã¨∞Î"Õ, Ô~O_»∞ "Õˆ~fi~°∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ÖË<Õ ÖË=Ù. JÉèË^ŒO† J^≥· fi`«O.——

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ Éèí‰õΩÎÅ`À ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ #∞O_ç QÀqO^Œ=ÚM’áê^蕺ܫ∞ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ =zÛ L<åfl~°∞. =Ú#∞Ѩ٠XHõ™êi P`«_ç WO\˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "≥àÏ¡~°∞. JѨC_»∞ XHõ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞, '"Õ∞Å∞HÀ =∂Ü«∞=∞‡ "Õ∞Å∞HÀ F [#x— J#fl áê@#∞ áê_®_»∞. P áê@ qx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kèã≤÷u á⁄O^•~°∞. QÀqO^Œ∞_»∞ P QÍÜ«∞‰õΩ}˜‚ `À_˘¯x =KåÛ_»∞. J`«}˜‚ K«∂ã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ZO`À P#OkOKå~°∞. J`«}˜‚ áê_»=∞x HÀ~å~°∞. QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ áê_»@O „áê~°OaèOKå_»∞: "Õ∞Å∞HÀ =∂Ü«∞=∞‡ "Õ∞Å∞HÀ F [#x "Õ∞Å∞HÀ"Õ `«e¡ "Õ∞Å∞HÀ =¸ÖÏ^è•~°K«„Hõ=∞O^≥O`« HÍÅ=Ú =Ú‰õΩoOz x^Œ∞iO`«∞=Ù II"Õ∞II t~°=∞O^Œ∞ t=Ù_»∞O_» "Õ~Ú ^Œà◊Ѩ^Œ‡=Ú# KÕ~°<å`«x "ÕQÆÖˇ=Ú‡

260

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

QÀѨhÜ«∞"≥∞ÿ# h QÆ∂_è»HÍ~°º=Ú Ñ¶¨ÅHÍi QÍqOK«∞H˘#∞=Ú II"Õ∞II +¨@Û„HõÉèË^Œ#=Ú ã¨`«fi~°"≥∞ KÕÜ«Ú=Ú K≥·`«#º~°ã¨~°∂Ѩ~åj ^Œ∂~°=ÚQÍ <å^Œ∞ ^Œ∞óYÉèÏ~°=Ú#∞ `˘ÅQÆOQÆ„^ÀÜ«∞*Ëã≤ II"Õ∞II N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D áê@Ö’ +¨@Û„HÍÅ ÉèË^Œ#O QÆ∞iOz =i‚OK«|_çOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÉÏǨϺOÖ’#∂ L<åfl_»∞, ֒ѨÖÏ L<åfl_»∞. PÜ«∞# ֒ѨŠLO_ç =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ ѨÅ∞q^è•Öˇ·# ã≤÷`«∞Å#∞ HõeÊã¨∞Î<åfl_»∞. +¨@Û„HÍÅ#∞ ÉèËkOz "≥o`Õ, =∂Ü«∂ ~å*Ϻxfl QÆq∞Oz r"å`«‡ Ѩ~°=∂`«‡`À SHõº"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. W^Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O. ''=∂Ü«∞, ^•fi~°O #∞O_ç „Ñ¨Hõ¯‰õΩ `˘ÅQƉõΩO>Ë ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. ~å=Ú_»∞, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ã‘`« =ÚQÆ∞æ~°∂ "≥à◊√`«∂ L<åfl~°∞† "≥Ú^Œ@ ~å=Ú_»∞, =∞^茺֒ ã‘`«, "≥#∞Hõ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞. ã‘`« =∞^茺֒ LO_»@O KÕ`« ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ~å=Ú}˜‚ K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ #_»∞=∞ =∂Ü«∞ LO_»@O KÕ`« r=Ù_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ K«∂_»ÖˉõΩ<åfl_»∞. (=∞}˜=∞e¡H±`À) HÍx ÉèíQÆ=`«¯$Ѩ Hõey`Õ =∂Ü«∞, ^•fi~°O #∞O_ç `˘ÅyáÈ`«∞Ok. Ü«∞[=∂x L`«Î~°∞fiKÕ¿ãÎ HÍѨÖÏ"å_»∞, '„ѨÉè’, W^Œ∞QÀ W`«_çH˜ ^•fi~°O `≥~°∞ã¨∞Î<åfl#∞— JO\Ï_»∞. ''"Õ^•O`« =∂~°æO, ѨÙ~å}O =∂~°æO Jx Ô~O_»∞ zO`«<å^èÀ~°}∞Å∞ L<åfl~Ú. 'D ã¨O™ê~°O XHõ =∂Ü«∂ Éèí=#O— JO@∞Ok "Õ^•O`«O. JO>Ë D [QÆ`«∞Î Jã¨`«ºO, ã¨fiѨflO ÖÏO\˜k, JO@∞O^Œk. HÍx ѨÙ~å}ÏÅ∞, ÉèíH˜Îâߢ™êÎÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ `«`åÎ fiÅ∞QÍ J~Ú=Ù<åfl_»x K≥|∞`å~Ú. PÜ«∞##∞ ÉÏǨϺOÖ’#∞, JO`«~°OQÆOÖ’#∞ P~åkèOK«∞. '' '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ=##∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#Ö’ LOz#O`« =~°‰õΩ Jhfl LO\Ï~Ú† JѨC_»∞ [QÆ`«∞Î ã¨fiѨflO ÖÏO\˜k Jx K≥ѨÊ*ÏÅO. „H˜O^Œ =∞O@ =∞O_»∞`«∂ L#flO^Œ∞<Õ ‰õΩO_»Ö’ aÜ«∞ºO, ѨѨC, |OQÍàÏ^Œ∞OѨÅ∞ ÔQO`«∞`«∞<åfl~Ú† '<Õ#∞ L<åfl#∞, <Õ#∞ ÔQO`«∞`«∞<åfl#∞— Jx K≥|∞`«∂ L#fl@∞¡ Jq ÔQO`«∞`«∞<åfl~Ú. ^ÕǨÏ"Õ∞ ‰õΩO_»† =∞#ã¨∞û, |∞kú h~°∞† WO„kÜ«∞ q+¨Ü«∂ÖË aÜ«∞ºO, ѨѨC, |OQÍàÏ^Œ∞OѨÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q. '<Õ#∞— J<Õ K≥·`«#ºO WO„kÜ«∂Å`À `å^•`«‡ºO K≥Ok '<Õ#∞ ÔQO`«∞`«∞<åfl#∞— JO@∂ ÔQO`«∞`«∞#flk. ã¨zÛ^•#O^Œ"Õ∞ =∞O@. ''ÉèíH˜Îâߢ™êÎÅ∞ D ã¨O™ê~åxfl, XHõ 'P#O^Œ™œ^èŒO—QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. ~å"£∞„Ѩ™ê^£ XHõ áê@Ö’ D ã¨O™ê~åxfl 'XHõ =∂Ü«∂Éèí=#O— JO\Ï_»∞. ^•xH˜ ["å|∞ WKÕÛ suÖ’ =∞~˘Hõ~°∞ ã¨O™ê~°O 'P#O^Œ™œ^èŒO—QÍ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. HÍm Éèí‰õΩÎ_»∞ r=#∞‡‰õΩÎ_»∞† ã¨~°fi^• P#O^Œ=∞Ü«Ú_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =∂Ü«∞QÍ J~Ú=Ù#fl@∞¡ Éèí‰õΩÎ_»∞ QÍOK«∞`å_»∞. PÜ«∞<Õ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ J~Ú L<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, =∂Ü«∞, r= [QÆ`«∞ÎÅ∞ – ã¨=∞™êÎhfl Éèí‰õΩÎ_»∞ XHõ¯\˜QÍ<Õ ^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»∞. H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨=∞™êÎhfl ~å=∞=∞Ü«∞OQÍ ^Œi≈™êÎ~°∞. ~å=Ú_Õ

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

261

ã¨~°fi=¸ J~Ú=Ù<åfl_»x "å~°∞ JO\Ï~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ ã¨~åfixfl ~å^è•Hõ$+¨‚=∞Ü«∞OQÍ ^Œi≈™êÎ~°∞.

Hõ$+¨µ‚_Õ W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ `«`åÎ fiÅ∞QÍ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞ JO\Ï~°∞ "å~°∞. P‰õΩѨK«Û Hõà◊¡^•ÌÅ∞ ^èŒi¿ãÎ JO`å P‰õΩѨK«ÛQÍ<Õ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ''HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}Ö’ `Õ_®Å∞ LO_»@O ÉèíH˜Î=∂~°æO XѨCH˘O@∞Ok. ~å=Ú_Õ ã¨=∞ã¨Î=¸ J~Ú=Ù<åfl_»∞. HÍx H˘xflKÀ@¡ PÜ«∞# â◊H˜Î JkèHõOQÍ#∞, =∞i H˘xflKÀ@¡ `«‰õΩ¯=QÍ#∞ Jaè=ºHõÎO J=Ù`ÀOk. J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅÖ’ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Jaè=ºH©ÎHõ~°}, ™ê=∂#º r=ÙÅÖ’ =∞~À ~°Hõ"≥∞ÿ# Jaè=ºH©ÎHõ~°} HÍ#=ã¨∞ÎOk. J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õÄ ^ÕǨÏ|∞kú LO@∞Ok. =∂Ü«∞ HÍ~°}OQÍ "å~°∞ ^ÕǨxfl ^èŒiã¨∞Î<åfl~°∞. ã‘`«HÀã¨O ~å=Ú_»∞ qÅÑ≤OKå_»∞. Ñ≤Å¡Å∞ ^•QÆ∞_»∞=¸`«Å∞ P_Õ@@∞¡ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ HÍ"åÅ<Õ `«=∞ WKåÛù#∞™ê~°O `«=∞ Hõà◊¡‰õΩ QÆO`«Å∞ Hõ\ ˜ì"Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx `«e¡ Ñ≤e¿ãÎ "≥O@<Õ P@ PyáÈ`«∞Ok. HÍx r=ÙÅ ã≤÷u "Õ~°∞† Hõà◊¡‰õΩ QÆO`«Å∞QÍ Hõ\ ˜ì# J^Õ QÆ∞_»¤ gѨ٠ÃÑ·# Zxq∞k "Õ∞‰õΩÅ`À Hõ\ ˜ì"ÕÜ«∞|_ç LOk. P Zxq∞k "Õ∞‰õΩÖË J+¨ìáêâßÅ∞. Jq† Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O, Paè*Ï`«ºO, â’HõO, ‰õΩÅO, jÅO, QÀѨºO. QÆ∞~°∞=Ù ã¨Ç¨Ü«∞O ÖˉõΩO_® Wq q_ç=_»=Ù.——

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO "庉õΩÅ`«`À „áê~°÷# - x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎx ÅHõ∆}ÏÅ∞ ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, ^ŒÜ«∞KÕã≤ =∞=∞‡efl Pj~°fikOK«O_ç.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨HõÅ Éèí∂`«HÀ\˜Ö’#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞. HÍx 'Qͺãπ HõOÃÑh—H˜ Js˚ ÃÑ@∞ìHÀ. "å~°∞ =zÛ h WO\˜H© Qͺãπ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕ™êÎ~°∞. ''HÍx "庉õΩÅ`«`À „áêi÷OKåe. =¸_»∞ PHõ~°¬}Å∞ UHõO J~Ú#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=^Œú~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok Jx K≥|∞`å~°∞. `«e¡H˜ a_»¤Ñ¨@¡ QÆÅ PHõ~°¬}, Ѩu„=`«‰õΩ Éèí~°ÎѨ@¡QÆÅ PHõ~°¬}, q+¨Ü«∂㨉õΩÎ_çH˜ q+¨Ü«∞ =ã¨∞Î=ÙÅѨ@¡ QÆÅ PHõ~°¬} – W"Õ P =¸_»∞ PHõ~°¬}Å∞. ''x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎ_çH˜ H˘xfl QÆ∞~°∞ÎÅ∞ L<åfl~Ú. QÆ∞~°∞=Ù LѨ^Õâ◊O q#QÍ<Õ J`«_ç =∞#ã¨∞û ã≤÷~°"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. áê=ÚÅ"å_ç <åQÆã¨fi~åxfl q#QÍ<Õ q+¨ã¨~°ÊO ã≤÷~°OQÍ J~ÚáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ <åQÆ∞áê=Ú JÖÏ HÍ^Œ∞. =∞~˘Hõ QÆ∞~°∞Î: x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎ_çH˜ „QÆǨÏ} â◊H˜Î LO@∞Ok. 'á¶È\’„QÍѶπ— fã¨∞Î#flѨC_»∞ L`«Î J^ŒÌO g∞^Œ Ѩ@O #"≥∂^Œ∞ HÍ^Œ∞. HÍx #Å∞Ѩ٠„^•=}O ѨÓã≤# J^ŒÌOÃÑ· Ѩ@O Ѩ_»∞`«∞Ok. P #Å∞Ѩ٠„^•=}"Õ∞ ÉèíH˜Î. =∞~˘Hõ QÆ∞~°∞Î: x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎ_»∞ l`ÕO„kÜ«Ú_≥· LO\Ï_»∞. HÍ=∂xfl [~Ú™êÎ_»∞. QÀÑ≤HõÅÖ’ HÍ=∞O LO_Õk HÍ^Œ∞. ''g∞~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ L<åfl~°∞, J>Ë¡ LO_»O_ç. ^•<À¡ LO@∂<Õ ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞@O ã¨∞ÅÉèíO. Wk HÀ@Ö’ LO@∂<Õ Ü«Ú^ŒúO KÕã≤#@∞¡. â◊=™ê^èŒ# KÕ¿ã@ѨC_»∞ â◊=O =∞^茺 =∞^茺֒ 'P— JO@∂ <À~°∞ `≥~°z ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ aÜ«∞ºO, "Õ~ÚOz# ѨѨCÅ∞ „ѨHõ¯# LOK«∞HÀ"åe† ^•x <À\’¡ JѨC_»Ñ¨C_»∞ "Õã¨∂Î LO_®e. â◊=O âßOuOKåHõ xtÛO`«QÍ [ѨO KÕÜ«∞=K«∞Û. J^Õ q^èŒOQÍ ÉèÏ~åºa_»¤Å#∞ âßOuÜ«Ú`«OQÍ LOKåe. JѨC_Õ ™ê^èŒ# Éèí[#Å∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ U P@OHõ=¸ LO_»^Œ∞.

262

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''ã¨∞YÉè’QÍÅѨ@¡ WOHÍ Pã¨H˜ÎQÆÅ"å~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x „áêi÷OKåe.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ x`åº#O^Œ∞_»∞, '=∂QÆ∞~ü KÕѨŠѨÙÅ∞ã¨∞, Ü«Ú=`«∞Å H“yeO`«, ǨÏi<å=∞㨇~°}—1 JO@∂ U~åÊ@∂ KÕâß_»∞. ''HÍx x["≥∞ÿ# ã¨<åflºã≤ ã≤÷u WO^Œ∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ q~°∞^ŒúO. `Õ<≥\ ©QÆ Ñ¨Ù=ÙfiÅ g∞^Œ `«Ñ¨Ê =∞i ^Õxg∞^• „"åÅ^Œ∞. Kå`«HõѨH˜∆H˜ Jxfl hà◊√¡ x„+¨ÊÜ≥∂[#"Õ∞† =∞i U h\˜h „`åQÆ^Œ∞, ˆH=ÅO ™êfiu #Hõ∆„`«O <å_»∞ ‰õΩi¿ã "å#h\˜ÔH· Jk <À~°∞ `≥~°K«∞‰õΩx LO@∞Ok. W^Õ q^èŒOQÍ x["≥∞ÿ# ã¨<åflºã≤ ÉèíQÆ=^•#O^ŒO `«Ñ¨Ê "Õˆ~ P#O^ŒO ^Õhfl PtOK«_»∞. `Õ<≥\ ©QÆ Ñ¨Ù=ÙfiÅ g∞^Œ =∂„`«"Õ∞ „"åÅ∞`«∞Ok. Ü«∞^ä•~°÷ ã¨<åflºã≤ `Õ<≥\ ©QÆ ÖÏO\˜"å_»∞. ã¨O™ê~°∞Å∞ =∂=¸Å∞ DQÆÅÖÏO\˜ "å~°∞. DQÆ, q∞~îå~ÚÅ g∞^• „"åÅ∞`«∞Ok, „‰õΩo¡áÈ~Ú# ѨÙO_»∞ g∞^• „"åÅ∞`«∞Ok. ''g∞~°∞ WO`« „â◊=∞Ѩ_ç WHõ¯_»‰õΩ =KåÛ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞x J<Õfi+≤ã¨∂Î L<åfl~°∞. JO^Œ~°∂ `À@#∞ uÅH˜OK«@O`À<Õ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. U XHõi^ŒÌ~°∞ =∂„`«"Õ∞ `À@ Ü«∞[=∂xx "≥^Œ∞‰õΩ`å~°∞. Ö’‰õΩÅ∞ [QÆ`ÒûO^Œ~åºxfl K«∂_»_»OÖ’<Õ x=∞QÆfl"≥∞ÿ L<åfl~°∞, ^•x Ü«∞[=∂xx =∂„`«O "≥^ŒHõ@O ÖË^Œ∞. (ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO, ~å[Ü≥∂QÆO - +¨@Û„Hõ ÉèË^Œ#O, ã¨=∂kè) (QÍÜ«∞‰õΩ}˜‚ K«∂ѨÙ`«∂) ''W`«_»∞ +¨@Û„HÍÅ QÆ∞iOz# áê@#∞ áê_®_»∞. Jq Jhfl Ü≥∂QÍxH˜ ã¨O|OkèOz# q+¨Ü«∂Å∞. ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO, ~å[Ü≥∂QÆO Jx Ô~O_»∞ Ü≥∂QÍÅ∞ L<åfl~Ú. ǨÏ~î°Ü≥∂y ѨÅ∞~°HÍÅ âßs~°Hõ "åºÜ«∂=∂Å∞ KÕ™êÎ_»∞. ã≤^Œ∞úÅ∞ ã¨OáêkOK«_»"Õ∞ P`«_ç ÅHõ∆ ºO. J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∂, n~å…Ü«Ú=Ó ã¨=Úáêi˚OKåÅ#fl^Õ P`«_ç ã¨OHõÅÊO. ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞, *Ï˝#O, "≥·~åQƺO =O\˜q ~å[Ü≥∂QÆ ÅH∆ͺÅ∞. ~å[Ü≥∂QÆ"Õ∞ =∞Ozk. ''"Õ^•O`«O ¿Ñ~˘¯<Õ ã¨Ñ¨ÎÉèí∂q∞HõʼnõΩ, Ü≥∂QÆO `≥e¿Ñ +¨@Û„HÍʼnõΩ ѨÅ∞™ê=∂ºÅ∞ L#flq. "Õ^•Å∞ ¿Ñ~˘¯<Õ "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ Éèí∂q∞HõÖË Ü≥∂QÆO `≥e¿Ñ =¸ÖÏ^è•~°, ™êfikèëêª#, =∞}˜Ñ¨Ó~°Hõ K«„HÍÅ∞. Jáê#™ê÷#O, [#<ÕO„kÜ«∞O, <åaè – D =¸_»∞ ™ê÷<åÅÖ’<Õ =∞#ã¨∞û ™ê=∂#ºOQÍ <≥ÅH˘x LO@∞Ok. =∞#ã¨∞û <åÅ∞QÆ= ™ê÷<åxH˜ Jkè~ÀÇ≤ÏOKÕ@ѨC_»∞, JO>Ë J<åǨÏ`« Ѩ^•‡xfl KÕ~°∞H˘<Õ@ѨC_»∞ nѨtYÖÏ r"å`«‡ ^Œ~°≈#O J=Ù`«∞Ok† *’ºu ^Œ~°≈#=¸ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JѨC_»∞ 'Wk Uq∞\˜! Wk Uq∞\˜!— JO@∂ Pâ◊Û~°ºáÈ`å_»∞ ™ê^茉õΩ_»∞. ''=∞#ã¨∞û S^Œ= ™ê÷<åxH˜ ZQÆã≤#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz# „Ѩã¨OQÍÅ<Õ =∞#ã¨∞û W+¨ìѨ_»∞`«∞Ok. WHõ¯_» qâ◊√^Œú K«„HõO LOk. P~°= Éèí∂q∞HÍ J*Ï˝K«„Hõ=¸ XHõ¯>Ë. =∞#ã¨∞û JHõ¯_»‰õΩ áÈQÍ<Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx JHõ¯_˘Hõ J_»¤OH˜ LOk. ÖÏO`«~°∞ ֒ѨŠnѨO LOk, HÍx #_»∞=∞ J^ŒÌO LO_»@O KÕ`« ^•xfl `åHõÖËHõáÈ=@O ÖÏQÍ.

1. Wk ɡOQÍb ÉèÏ+¨Ö’ WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk† =∂QÆ∞~ü =∂KèÕ~ü *’Öò, Ü«Ú=f <ås~ü HÀÖò, É’Öò.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

263

''[#Hõ =∞Ǩ~åA ѨOK«=∞ Éèí∂q∞Hõ#∞O_ç „|Ǩχ*Ï˝#O LѨ^ÕtOKÕ"å_»∞. PÜ«∞# H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ѨOK«=∞ Éèí∂q∞HõÖ’#∞, H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ P~°= Éèí∂q∞HõÖ’#∞ =ã≤OKå_»∞. ''+¨@Û„HÍÅ#∞ ÉèËkOz# `«~°∞"å`« U_»= Éèí∂q∞Hõ LOk. JHõ¯_» KÕ~°QÍ<Õ =∞#ã¨∞û „|ǨχOÖ’ SHõº=∞~ÚáÈ`«∞Ok† r"å`å‡ Ñ¨~°=∂`«‡Å∞ Ô~O_»∂ XHõ¯>ˇÿáÈ`å~Ú† ã¨=∂kè HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok† ^ÕǨÏ|∞kú "≥·^˘ÅQÆ∞`«∞Ok† ÉÏǨϺã¨Ê $Ç¨Ï J<Õk LO_»^Œ∞. '<å<å q+¨Ü«∂Å∞— J#fl *Ï˝#O `˘ÅyáÈ`«∞Ok† qKå~°} PyáÈ`«∞Ok. ''qKå~°} KÕ¿ã@ѨC_»∞, 'J<ÕHOõ —, '<å<å q+¨Ü∂« Å∞— J#fl Z~°∞Hõ LO@∞O^Œx ¢`e·≥ OQÆ™êfiq∞ J<Õ"å~°∞. ã¨=∂kè ã≤÷u Hõey# `«~°∞"å`« W~°"≥· XHõ¯ ~ÀAÖ’¡ =∞~°}O ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. HÍx ‰õΩO_»eh â◊H˜Î *ÏQÆ$`«O H͉õΩO_® K≥·`«#ºO HõÅ∞QÆ^Œ∞. (ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄Ok# =ºH˜Î ÅHõ∆}ÏÅ∞) ''ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄Ok# =ºH˜ÎH˜ H˘xfl ÅHõ∆}ÏÅ∞ L<åfl~Ú. J`«_»∞ ÉÏÅ∞xÖÏ, L<å‡kÖÏ, [_»∞xÖÏ, ^ŒÜ«∞ºOÖÏ J~ÚáÈ`å_»∞. J`«_çH˜ '<Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^•xfl #_ç¿Ñ"å_»∞† PÜ«∞# Hõ~°Î, `«H˜¯# "å~°∞ JO^Œ~°∂ JHõ~°ÎÅ∞— J#fl É’^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. 'P‰õΩÅ∞ Hõ^ŒÅ@O‰õÄ_® ÉèíQÆ=^ÕK«Ûù "Õ∞~°ˆH— Jx ã≤‰õΩ¯Å∞ JO\Ï~°∞. ~å=Úx WK«Ûù "Õ∞~°ˆH ã¨=∞ã¨ÎO [~°∞QÆ∞`ÀOk J#fl ÉèÏ=O LO_®e. ™êÖˇ"å_»∞ WÖÏ J<Õ"å_»∞ Hõ^• – '~å=Úx WK«Ûù „ѨHÍ~°O =¢ã¨ÎO ^èŒ~° XHõ ~°∂áêÜ«∞ P~°∞ J}ÏÅ∞. ~å=Úx WK«Ûù "Õ∞~°‰õΩ ^˘OQÆ`«#O [iyOk. ~å=Úx W+¨ì„ѨHÍ~°"Õ∞ ##∞fl áÈbã¨∞Å∞ Ѩ@∞ì‰õΩ"≥àÏ¡~°∞. ~å=Úx WKåÛù#∞™ê~°"Õ∞ ^˘OQÆÅ∞ Ѩ@∞ì|_®¤~°∞. z=iH˜ ~å=Úx WK«Ûù"Õ∞~°ˆH ##∞fl q_»∞^ŒÅ KÕâß~°∞.— J@∞=O\˜ ÉèÏ=# LO_®e.—— =Úx=∂ѨÙ"Õà◊ HÍ=zÛOk. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ XH˜O`«¿ãѨ٠q„âßOu ‰õÄ_® fã¨∞HÀÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∂<Õ L<åfl~°∞. =∞}˜~åOѨÓ~ü, ÉËÖòѶ¨∞iÜ«∂ ÉèíHõÎ |$O^•Å∞, `«k`«~°∞Å∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∂Å∞KÕã≤, ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« "å~°∞ PÅÜ«∂ʼnõΩ "≥o¡ „áê~°÷#Å∞ KÕã≤ `«=∞ x"å™êʼnõΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞OÃÑ· „Ѩã¨OQÆO â◊√„Hõ"å~°O, E<£ 15, 1883

(~åMÏÖò, '=∞—, ~åMÏÖò `«O„_ç, J`«x =∂=∞QÍ~°∞) J=∂"å㨺 QÆ_çzáÈ~Ú# Ѩ^Œ= ~ÀA. Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ =zÛ L<åfl~°∞. J^èŒ~ü‰õΩ, '=∞—‰õΩ ÃãÅ=ÙÅ∞ HÍ|\˜ì "å~°∂ =zÛ L<åfl~°∞. ~åMÏÖò `«O„_ç `«# =∂=∞QÍi`À Hõeã≤ =KåÛ_»∞. ~åMÏÖò `«e¡ =∞~°}˜Oz# `«~°∞"å`« `«O„_ç ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# =∂=∞QÍ~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆ∞iOz =Ú#∞¿Ñ qx=Ù<åfl_»∞. PÜ«∞<˘Hõ ™ê^茉õΩ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OѨ =KåÛ_»∞.

264

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞† =∞^茺=∞^茺֒ ~åMÏÖò `«O„_ç, =∂=∞QÍix K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. =∂=∞QÍ~°∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞QÍ L#fl"å~°∞ ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O á⁄O^ŒQÆÅ~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (=∞O^ŒÇ¨ã¨O KÕã¨∂Î): ZO^Œ∞‰õΩ á⁄O^ŒÖË~°∞? ‰õΩ=∞‡i ѨÙ~°∞QÆ∞ÖÏ ã¨OK«iOK«O_ç. Jk |∞~°^ŒÖ’ =ã≤ã¨∞Î#flѨÊ\˜H© ^•x XO\˜H˜ |∞~°^Œ JO@∞HÀ^Œ∞. J„Hõ=∞ ã¨O|O^èŒO Hõey=Ù#fl ¢ã‘ÎÖÏ LO_»O_ç. WO\˜ Ѩ#∞Åhfl P"≥∞ x~°fiiÎã¨∞ÎOk. HÍx =∞#ã¨∞û ã¨^• `«# „Ñ≤Ü«Ú_ç g∞^Œ<Õ ÅQÆflO J~Ú LO@∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· =∞#ã¨∞û ÅQÆflO KÕã≤, ã¨O™ê~° q^èŒ∞Å#∞ JxflO\˜h x~°fiiÎOK«∞. HÍx WÖÏ K≥Ü«∞º@O ZO`À Hõ+¨ìO. '' 'T~°QÍÜ«∞ *Ï_ôÅ∞, h\˜ ‰õΩO_»Å∞ L#fl QÆkÖ’ ã¨xfláê`« ~Àyx LOK«@=∂?

J`«_ç ~ÀQÆO ZÖÏ #Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok? T~°QÍÜ«∞ PÖ’K«# =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ~åQÍ<Õ <À~°∞ T~°∞`«∞O^Õ— Jx XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ <Õ#∞ „|Ǩχ ã¨=∂[ã¨∞÷Å`À K≥áêÊ#∞. WHõ¯_» ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ T~°QÍÜ«∞ JO>Ë ¢ã‘ÎÖË. q+¨Ü«∞`«$+¨‚ =∞x+≤H˜ ã¨~°fi^• LO_»<Õ LOk† D `«$+¨‚ÜÕ∞ h\˜ ‰õΩO_»Å∞. D `«$+¨‚‰õΩ JO`«O JO@∂ LO_»^Œ∞. '<Õ#∞ XHõ ‰õΩO_≥_»∞ h~°∞ „`åQÆ∞`å#∞— JO@∂ =∞O‰õΩѨ@∞ì Ѩ\Ïì_»O>Ë, Ѩiã≤÷u q+¨q∞ã¨∞ÎOk. ''ã¨O™ê~°OÖ’ Z<Àfl [O*Ï\ÏÅ∞ L<åfl~Ú. D "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈ`Õ áê~°`À ^≥|ƒÅ∞ uO\Ï=Ù!

P "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈ`Õ pѨÙ~°∞Hõ@ì`À ^≥|ƒÅ∞ uO\Ï=Ù. =∞~À "≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈ`Õ K≥ѨC^≥|ƒÅ∞! WHõáÈ`Õ, UHÍO`«"åã¨O ÖË#@¡~Ú`Õ ÉèíQÆ=zÛO`«# ™ê^茺Ѩ_»^Œ∞. ã¨fi~°‚HÍ~°∞_»∞ |OQÍ~°O HõiyOz #QÆÅ∞ KÕã¨∂Î LO\Ï_»∞. P ѨxÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· L#flѨC_»∞ J`«}˜‚ Ѩ^ÕѨ^Õ Ñ≤e¿ãÎ J`«_»∞ |OQÍ~åxfl ZÖÏ Hõiy™êÎ_»∞? aÜ«∞ºO #∞O_ç á⁄@∞ì fÜ«∂ÅO>Ë XO@iQÍ ‰õÄ~°∞Ûx P ^è•<åºxfl ^ŒOáêe. =∞^茺=∞^茺# aÜ«∂ºxfl KÕ`« ѨÙK«∞ÛH˘x á⁄@∞ì T_çáÈ~ÚO^• ÖË^• Jx K«∂_®e. ^è•#ºO ^ŒOѨÙ`«∂#flѨC_»∞ =∂\˜ =∂\˜H˜ J`«}˜‚ Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO>Ë Ñ¨x ZÖÏ ™êQÆ∞`«∞Ok?—— (f„= "≥·~åQƺO - QÆOQ̈́Ѩ™ê^£ ¿ã<£ =^ŒÌ° "≥·^ŒºO) XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, =∞i WO^Œ∞‰õΩ `«~°∞}ÀáêÜ«∞O LO^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: `«~°∞}ÀáêÜ«∞O LOk. f„= "≥·~åQƺO Hõey#@¡~Ú`Õ, ÅHõ∆ ºO ã≤kúã¨∞ÎOk. U^≥·`Õ q∞^䌺QÍ QÀK«iã¨∞ÎO^À ^•xfl `«Hõ∆}"Õ∞ `«ºlOz"≥~Úº. XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ <Õ#∞ f„=OQÍ Jã¨fiã¨∞÷_»<≥· L#flѨC_»∞ QÆOQ̈́Ѩ™ê^£ ¿ã<£ =^ŒÌ‰õΩ ##∞fl fã¨∞‰õΩx "≥àÏ¡~°∞. QÆOQ̈́Ѩ™ê^£ <å`À, 'B+¨^èŒO ѨÙK«∞ÛHÀ"åe. HÍx hà◊√¡ =∂„`«O `åQƉõÄ_»^Œ∞. HÍ"åÅO>Ë ^•x=∞‡Ñ¨O_»∞ ~°ã¨O `åQÆ=K«∞Û— Jx K≥áêÊ_»∞. JO^Œ~°∂ 'DÜ«∞# hà◊√¡ `åQƉõΩO_® ZÖÏ LO_»QÆÅ~°∞?— Jx J#∞HÀ™êQÍ~°∞. HÍx <Õ#∞, hà◊√¡ `åQƉõÄ_»^Œ∞ Jx ^Œ$_è»OQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞. '<Õ#∞ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨#∞, X\˜ì ǨÏOã¨#∞ HÍ#∞! ~å[ǨÏOã¨#∞ Hõ^•! áêÅ<Õ `åQÆ∞`å#∞— J#∞‰õΩ<åfl#∞.

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

265

''H˘O`«HÍÅO UHÍO`«"åã¨O KÕÜ«∂e. ^•QÆ∞_»∞=¸`«Å P@Ö’ `«e¡x `åH˜`Õ, P `«~∞° "å`« ÉèÜ í ∞« OÖË^∞Œ . |OQÍ~°OQÍ J~ÚáÈ`Õ, `«^#Œ O`«~O° ZHõ¯_≥<· å =ã≤OK«=K«∞Û. UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î ÉèíH˜Îx á⁄O^ŒQÆey`Õ, ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO á⁄O^ŒQÆey`Õ ã¨O™ê~°OÖ’#∂ LO_»=K«∞Û. (~åMÏÖò `«O„_ç`À) JO^Œ∞KÕ`«<Õ Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ WHõ¯_» |ã¨KÕÜ«∞=∞x K≥|∞`å#∞. WHõ¯_» H˘O`«HÍÅO x=ã≤¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ "åiH˜ ÉèíH˜Î U~°Ê_»∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`« "å~°∞ xtÛ`«OQÍ ã¨O™ê~°OÖ’ rqOK«=K«∞Û.—— (áêѨO, ѨÙ}ºO - ã¨O™ê~° "åºkèH˜ =∞ǨÏ∫+¨^èŒO ã¨<åflºã¨O) XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: ã¨~åfixH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î J~Ú# ѨHõ∆OÖ’, =∞Oz – K≥_»∞Å∞, áêѨ – ѨÙ}ϺŠQÆ∂iÛ =∂\Ï¡_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? áêѨO KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® PÜ«∞# WK«Ûù =Å¡<Õ Hõ^•! =∂=∞QÍ~°∞: ÉèíQÆ=O`«∞x WK«Ûù#∞ =∞# "≥∞ÖÏ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅO? Thou Great First 1 Cause least understood Jx áÈÑπ ‰õÄ_® K≥Ñ≤Ê L<åfl_Õ!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: áêѨѨÙ}ϺÅ∞ L<åfl~Ú, HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞. "åÜ«Ú=ÙÖ’ ã¨∞"åã¨#, ^Œ∞~åfiã¨# L<åfl~Ú. HÍx "åÜ«Ú=Ù xi¡Ñ¨ÎO. J^Õq^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨$+≤ì‰õÄ_®. ã¨$+≤ìÖ’ =∞Op LOk, K≥_»∂ LOk† ã¨`«º=¸ LOk, Jã¨`«º=¸ LOk. Z<Àfl ~°HÍÅ K≥@∞¡ L<åfl~Ú – H˘xfl =∂q∞_çK≥@∞¡, H˘xfl Ѩ#㨠K≥@∞¡, =∞iH˘xfl ˆ~yK≥@∞¡.

K«∂_»O_ç, ^Œ∞+¨µìÅ J=ã¨~°=¸ LOk. [g∞Ö’ XHõ „áêO`«OÖ’ „ѨuѶ¨∞\˜Oz# H“Å∞^•~°∞Å#∞ xÜ«∞O„uOK«_®xH˜ Éèí∂™êfiq∞ ^Œ∞+¨µìÅ#∞ ѨOáêeû =ã¨∞ÎOk. ã¨OÉèÏ+¨} =∞m§ QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞ rq`«O "≥·Ñ¨Ù =∞o¡Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? ã¨O™ê~°OÖ’ =Úxy LO>Ë =∞<Àâ◊H˜Î =$^ä•QÍ =ºÜ«∞O J~ÚáÈ`«∞Ok. D q^èŒOQÍ â◊H˜Î =ºÜ«∞O J=@O=Å¡ =∞#ã¨∞û‰õΩ U~°Ê_Õ #ëêìxfl ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOz ÉèísÎ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. `«O„_ç "≥Ú^Œ\ ˜ [#‡ xã¨∞Î<åfl_»∞, LѨ#Ü«∞# =∞ѨC_»∞ Ô~O_»= [#‡ Åaèã¨∞ÎOk, ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOz#ѨC_»∞ =∞~À [#‡ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. HÍq∞h HÍOK«<åÅ∞ – Wq Ô~O_Õ J_»¤O‰õΩÅ∞. ¢ã‘ΠѨ@¡QÆÅ J#∞~°H˜Î =∞x+≤x ÉèíQÆ=<å‡~°æO #∞O_ç q=ÚY∞}˜‚ KÕã¨∞ÎOk. `«#∞ ZÖÏ Ñ¨`«#O J~ÚáÈ`å_À =∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞<≥·<å `≥eÜ«∞^Œ∞. HÀ@ (HõÅHõ`åÎÖ’x HÀ@)‰õΩ "≥à◊√`«∂ L#flѨC_»∞, |O_ç U@"åÅ∞ =∂~åæ# áÈ`«∂ L#fl@∞¡ HÍã¨Î‰õÄ_® `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. ֒ѨʼnõΩ "≥o¡# `«~°∞"å`Õ, ZO`À „H˜OkH˜ =zÛ=Ù<åflO J#fl ã¨OQÆu `≥eã≤Ok. PǨ! ¢ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ Hõhã¨O `≥Å∞ã¨∞HÀ<≥·<å `≥Å∞ã¨∞HÀx=fi~°∞. <å ÉèÏ~°º `≥e"≥·#k JO\Ï_»∞ ÔHÃÑì<£. ^ŒÜ«∞ºO Ѩ\ ˜ì# =ºH˜ÎH˜, `«##∞ ^ŒÜ«∞ºO Ѩ\ ˜ìO^Œ#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. '<Õ#∞ ÉÏQÍ<Õ L<åfl#∞— JO@∂ LO\Ï_»∞. (JO^Œ~°∂ =∞ø#OQÍ qO@∂ L<åfl~°∞) ''ã¨O™ê~°OÖ’ ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤Ok XHõ¯ HÍ=∂xˆH HÍ^Œ∞, „HÀ^èŒO ‰õÄ_® LOk. HÀiHõÅ#∞ f~°∞ÛHÀ=_®xH˜ J_»¤O‰õΩÅ∞ U~°Ê_ç`Õ „HÀ^èŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.—— 1. Pk HÍ~°}O Ju ã¨fiÅÊOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ|_çOk – áÈÑπ (POQÆ¡ Hõq)

266

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞—: <Õ#∞ Éè’[#O KÕã¨∂Î L#flѨC_»∞ XHõ Ñ≤e¡ "≥∞Å¡QÍ =zÛ KÕѨ =ÚHõ¯#∞ fã¨∞HÀ „Ѩܫ∞uflã¨∞ÎOk. <Õ#∞ ^•xfl "åiOK«#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ZO^Œ∞‰õΩ? XHõ™êi XHõ ^≥|ƒ "≥~Úº. ^•<À¡ `«Ñ¨C U=ÚOk? ã¨O™ê~°∞Å∞ |∞ã¨H˘\Ïìe† J~Ú`Õ q+¨O l=∞‡@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. Z=iH© Ǩx HõeyOK«‰õÄ_»^Œ∞. ѨQÆ"åi #∞Oz ~°Hõ∆}ÔH· HÀѨO „Ѩ^Œi≈OKåe. ÖˉõΩO>Ë "å~°∞ Ǩx KÕ™êÎ~°∞. HÍx ã¨<åflºã≤H˜ |∞ã¨H˘\Ïìeû# J=ã¨~°O ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∂ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „áêÑ≤ÎOK«∞HÀ=@O KåÖÏ Hõ+¨ìOQÍ `À™ÈÎOk. JÖÏ „áêÑ≤ÎOK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ ZO^Œ~°∞<åfl~°∞? JÖÏO\˜"å~°∞ ZHõ¯_® `å~°ã¨Ñ¨_»ˆ~!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ZO^Œ∞‰õΩ „áêÑ≤ÎOK«∞HÀÖË=Ù? HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ XHõ~°∞ L#fl@∞¡ qx L<åfl#∞. P`«_»∞ XHõ _çÑ‘ì (_çѨӺ\© "Õ∞l„¿ãì@∞). ã¨[˚#∞_»∞ ¿Ñ~°∞ „Ѩ`åÑπ ã≤OQ∑. ^•#^èŒ~°‡O, ^蕺#O ÉèíH˜Î =O\˜ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ QÆÅ"å_»∞. ##∞fl XHõ™êi J`«_»∞ PǨfixOz L<åfl_»∞.

J@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ∞ LO_»<Õ L<åfl~°∞.

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ™ê^èŒ# „ѨÜ≥∂[#O - QÆ∞~°∞"åHõºOÃÑ· qâßfiã¨O - "åºã¨∞x qâßfiã¨O ''™ê^èŒ# K≥Ü«∞º=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`≥·<å LOk. ™ê^èŒ# KÕ¿ãÎ ZO^Œ∞‰õΩ ™ê^茺O HÍ^Œ∞? ^Œ$_è» qâßfiã¨O Hõ#∞Hõ U~°Ê_ç#@¡~Ú`Õ, =∞i JO`«QÍ „â◊q∞OKåeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

QÆ∞~°∂Ѩ^ÕâßÅѨ@¡ qâßfiã¨O LOKåe! ''"åºã¨=∞ǨÏi¬ XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ Ü«∞=Ú<å #kx ^•@=Åã≤ =zÛOk. JѨC_»∞ QÀÑ≤HõÅ∂ JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ~°∞. "å~°∂ #kx ^•@=Åã≤ LOk. HÍx Ѩ_»= Un JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`« QÀÑ≤HõÅ∞ "åºã¨=∞ǨÏi¬`À, '™êfig∞! WѨC_»∞ UO K≥Ü«∂ºe?— Jx ã¨ÅǨ J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ "åºã¨∞_»∞ QÀÑ≤HõÅ`À, 'q∞=∞‡efl <Õ#∞ P "≥·Ñ¨Ù‰õΩ `À_˘¯x "≥à◊`å#∞. HÍx <å‰õΩ ZO`À PHõeQÍ LOk. u#\ÏxH˜ U^≥·# LO^•?— Jx J_çQÍ_»∞. QÀÑ≤HõÅ =^ŒÌ áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, "≥#flÅ∞ L#flq. "åºã¨∞_»∞ "å\˜x u<åfl_»∞. `«~°∞"å`« QÀÑ≤HõÅ∞ PÜ«∞#`À, '™êfig∞, #kx ^•>Ë q+¨Ü«∞O U"≥∞ÿOk?— Jx J_çQÍ~°∞. "≥O@<Õ "åºã¨∞_»∞ Ü«∞=Ú<å f~°OÖ’ xÅ|_ç, '¿ÇÏ Ü«∞=Ú<å^Õg! <Õ#∞ D ~ÀA LѨ"åã¨O LO_ç=ÙO_»@O x["≥∞ÿ`Õ, =∂‰õΩ ^•i W=Ùfi! "Õ∞=∞O`å P ^•iQÆ∞O_® J=`«e X_»∞¤‰õΩ áÈ`åO— Jx J<åfl_»∞. "åºã¨∞_»∞ WÖÏ Jh J#QÍ<Õ =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ Ü«∞=Ú<å#k Ô~O_»∞ áêÜ«∞Å∞QÍ q_çáÈ~ÚOk. QÀÑ≤HõÅ∞ ã¨O„Éèí=∞O`À J"å‰õΩ¯Öˇ·<å~°∞. 'W^≥Hõ¯_ç qO`«! =∞# =ÚO^Õ Hõ^• DÜ«∞# Hõ_»∞áê~° u#flk! J~Ú<å 'D ~ÀA <Õ#∞ LѨ"åã¨O L#fl ѨHõ∆OÖ’— Jx J<åfl~°∞ JO@∂ JK≥Û~°∞"˘O^•~°∞. ^Œ$_è» qâßfiã¨O JO>Ë W^Õ. 'u#flk <Õ#∞ HÍ^Œ∞, ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞^茺OÖ’ <≥ÅH˘x L#fl <å~åÜ«∞}∞_Õ u#flk— J#fl ^Œ$_è» qâßfiã¨O. ''â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ „|Ǩχ*Ï˝x. HÍx "≥Ú^Œ\’¡ PÜ«∞#‰õΩ ÉèË^ŒÉèÏ=O LO_Õk† JO`« qâßfiã¨O ÖË^Œ∞. XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∞# QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕã≤ =ã¨∂Î L<åfl_»∞. XHõ

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

267

K«O_®Å∞_»∞ `«ÅÃÑ· =∂O™êxfl "≥∂ã¨∞H˘O@∂ Z^Œ∞~°∞QÍ =KåÛ_»∞. P K«O_®Å∞_ç â◊s~°O â◊OHõ~°∞Å ^ÕǨxfl ã¨Ê $tOzOk. JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# aQÆæ~°QÍ 'Xˆ~Üü∞! #∞=Ùfi ##∞fl =Ú@∞ìH˘<åfl"Õ!— J<åfl~°∞. JO^Œ∞‰õΩ P K«O_®Å∞_»∞, '™êfig∞! g∞~°∂ ##∞fl `åHõÖË^Œ∞, <Õ#∂ q∞=∞‡efl `åHõÖË^Œ∞. â◊√^Œú P`«‡ â◊s~°O HÍ^Œ∞, ѨOK«Éèí∂`åÅ∂ HÍ^Œ∞, K«`«∞ifiOâ◊u `«`åÎ fiÅ∂ HÍ^Œ∞— J<åfl_»∞.

JѨC_»∞ â◊OHõ~°∞ʼnõΩ É’^èŒ HõeyOk. ''[_»Éèí~°`«∞_»∞ ~°Ç¨˙QÆ}∞_»<Õ ~åA ѨšH©x "≥∂ã¨∂Î P`«‡*Ï˝#O QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®_»∞. "≥O@<Õ ~åA ѨšH© ky 'JÜ«∂º, `«=∞Ô~=~°∞?— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ [_»Éèí~°`«∞_»∞, '<Õ#∞ '<Õu, <Õu— (Wk HÍ^Œ∞, Wk HÍ^Œ∞), <Õ#∞ â◊√^Œú P`«‡#∞— Jx |^Œ∞Å∞ WKåÛ_»∞. '<Õ#∞ â◊√^Œú P`«‡#∞— Jx [_»Éèí~°`«∞xH˜ ѨiѨÓ~°‚ qâßfiã¨O LO_ç#k. (Ü≥∂QÆ`«`«Î fiO - *Ï˝#Ü≥∂QÆO, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO) '' '™È-ǨÏO— (<Õ<Õ P Ѩ~°„|Ǩ‡xfl), '<Õ#∞ â◊√^Œú P`«‡#∞— – Wk *Ï˝#∞Å =∞`«O. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ W=hfl ÉèQí =Æ O`«∞x Sâ◊fi~åºÅO\Ï~°∞. ã¨OѨ^Œ ÖˉΩõ O>Ë ZÖÏ XHõ ã¨OѨ#∞fl}˜‚ QÆ∞iÎOK«QÅÆ O? ™ê^茉õΩ_ç ÉèíH˜Îx K«∂z ÉèíQÆ=O`«∞_Õ P ™ê^茉õΩx`À, '<Õ#∞ U^À, J^Õ #∞=Ùfi— Jx K≥a`Õ, JѨC_»∞ ã¨OQÆ`Õ "Õ~°∞. ~åA ã≤OǨã¨#OÖ’ Pã‘#∞_≥· L#flѨC_»∞, =O@"å_»∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ ã¨=Úz`« Pã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx, '~å*Ï! #∞=Ùfi U^À, <Õ#∞ ‰õÄ_® J^Õ— Jx K≥a`Õ, Ö’HõO J`«}˜‚ Ñ≤zÛ"å_»∞ JO@∞Ok. HÍx =O@"å_ç ¿ã=Å`À ã¨O`«∞+¨µì_≥· ~åA ã¨fiÜ«∞OQÍ XHõ ~ÀA J`«_ç`À, 'Xˆ~Üü∞, #∞=Ùfi <å „Ñ¨Hõ¯# =zÛ ‰õÄ~ÀÛ, JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. #∞=Ùfi U^À, <Õ#∞ ‰õÄ_® J^Õ— Jx J<åfl_»#∞HÀO_ç. JѨC_»∞ =O@"å_»∞ ~åA „ѨHõ¯# =zÛ ‰õÄ~ÀÛ=@OÖ’ `«Ñ¨C ÖË^Œ∞. ™ê=∂#ºrq, '™È-ǨÏO— J#@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. `«~°OQÆO, h\˜H˜ K≥Ok#k HÍx h~°∞, `«~°OQÍxH˜ K≥O^Œ∞`«∞O^• Uq∞\˜? ''"≥Ú`«ÎO g∞^Œ Wn ã¨OQÆu – U =∂~åæxfl J=ÅOaOz<å 㨈~, =∞#ã¨∞û ã≤÷~°Ñ¨_»‰õΩO>Ë Ü≥∂QÆO ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. =∞#ã¨∞û Ü≥∂y =â◊OÖ’ LO@∞Ok. HÍx, =∞#ã¨∞û =â◊OÖ’ Ü≥∂y LO_»_»∞. =∞#ã¨∞û ã≤÷~°Ñ¨_ç`Õ "åÜ«Ú=Ù („áê}O) ã≤÷~°=∞ø`«∞Ok† ‰õΩOÉèíHõO ã≤kúã¨∞ÎOk. ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO ^•fi~å ‰õÄ_® ‰õΩOÉèíHõO ã≤kúã¨∞ÎOk. ÉèíH˜Î`À "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞~ÚáÈ`«∞Ok. ''QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ 'x`åÜü∞ P=∂~ü =∂`å Ǩnä, x`åÜü∞ P=∂~ü =∂`åǨnä—1 Jx áê_»∞`«∂ L#flѨC_»∞ ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷u Hõey`Õ Jxfl Ѩ^•Å#∞ LK«ÛiOѨÖËHõáÈ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok† Ǩnä, Ǩnäè Jx =∂„`«"Õ∞ =ã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« 'Ǩ— Jx =∂„`«"Õ∞ LK«ÛiOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞ø`«∞Ok† ‰õΩOÉèíHõO ã≤kúã¨∞ÎOk. ''XHõ =ºH˜Î <ÕÅ#∞ T_»∞ã¨∂Î L<åfl_»∞ J#∞HÀO_ç. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JHõ¯_»‰õΩ Z=Ô~·<å Ѩ~°∞ÔQ`«∞ÎH˘O@∂ =zÛ, 'Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î =∞~°}˜OKå_»∞— J#fl Hõ|∞~°∞ K≥áêÊ_»∞ J#∞HÀO_ç. =∞~°}˜Oz# =ºH˜Î J`«_çH˜ Pf‡Ü«Ú_»∞ HÍ#@¡~Ú`Õ, T_»∞ã¨∂Î L#fl =ºH˜Î Ѩxx H˘#™êy™êÎ_»∞.

HÍx =∞^茺 =∞^茺֒, 'JÜ≥∂º áêѨO! J`«_»∞ K«xáÈÜ«∂_®? KåÖÏ =∞Oz"å_»∞— JO@∂ 1. <å x`åÜü∞ Ñ≤zÛѨ\˜ì# U#∞QÆ∞ÖÏ #$`«ºO KÕ™êÎ_»∞.

268

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

LO\Ï_»∞. =∞~À=OHõ <ÕÅ#∞ T_»fi@=¸ [~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. HÍx K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î Pf‡Ü«Ú_»∞ J~Ú#ѨHõ∆OÖ’, "å~°Î qh q#QÍ<Õ pѨÙ~°∞ J„Ѩܫ∞`«flOQÍ KÕ`«∞Å#∞Oz *Ïi „H˜O^Œ Ѩ_çáÈ`«∞Ok. 'JÜ≥∂º!— JO@∂ ‰õÄÅ|_çáÈ`å_»∞. JѨC_»∞ "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞ø`«∞Ok† WHõ U Ѩh J`«_»∞ KÕÜ«∞ÖË_»∞, Ü≥∂zOK«#∂ ÖË_»∞. ''¢ã‘ÎÅÖ’ K«∂_»ÖË^•? XHÍ"≥∞ ^Õ<Àfl K«∂™È, q<À ã¨O„Éèí=∞O`À J"åÔH·¯áÈ`Õ, W`«~° ¢ã‘ÎÅ∞ P"≥∞#∞ 'Uq∞\˜? Ѩ~°=â◊OÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂"å?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. WHõ¯_® "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞ø`«∞Ok, JO^Œ∞KÕ`«<Õ P"≥∞ <À~°∞ `≥~°K«∞H˘x LO@∞OkQÍx, =∂\Ï Ñ¨Å∞‰õÄ LO_»^Œ∞. (*Ï˝x ÅHõ∆}ÏÅ∞ - x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞, ™ê^èŒ#ã≤^Œ∞úÅ∞) '' '™È-ǨÏO—, '™È-ǨÏO— Jx <À\˜`À LK«ÛiOz#O`« =∂„`å# Ug∞ [~°∞QÆ^Œ∞. *Ï˝#∞ʼnõΩ H˘xfl ÅHõ∆}ÏÅ∞ L<åfl~Ú. #ˆ~O„^Œ∞xq qáêÊ~°∞`«∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ# <Õ„`åÅ∞.

(XHõ Éèí‰õΩÎ}˜‚ K«∂ѨÙ`«∂) W^Œ∞QÀ D`«_çH˜ ‰õÄ_® #∞^Œ∞~°∞, Hõà◊§ ÅHõ∆}ÏÅ∞ ÉÏQÍ L<åfl~Ú. ''JO^Œ~°∂ XˆH q^èŒ"≥∞ÿ# ã≤÷uÖ’ LO_»~°∞. r=ÙÅ#∞ |^Œúr=ÙÅ∞, =Ú=Ú‰õ∆Ωr=ÙÅ∞, =ÚHõrÎ =ÙÅ∞, x`«ºr=ÙÅ∞ Jx <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ =sæHiõ OK«=K«∞Û. JO^Œ~∂° ™ê^è#Œ KÕÜ∞« =Åã≤O^Õ J#fl xÜ«∞=∞O Ug∞ ÖË^Œ∞. ''x`«ºã≤^Œ∞úÅx, ™ê^èŒ#ã≤^Œ∞úÅx Ô~O_»∞ ~°HÍÅ"å~°∞ L<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ ѨÅ∞ ™ê^èŒ#Å∞ X#iOz ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ∞`å~°∞. „ѨǨ¡^Œ∞x =O\˜ H˘O^Œ~°∞ [#‡`«ó ã≤^Œ∞úÖˇ· L<åfl~°∞. Ǩϟ=∞ѨH˜∆ PHÍâ◊OÖ’ =ã≤ã¨∞ÎOk. Jk ÃÑ>Ëì „QÆ∞_»∞¤ „H˜O^Œ Ѩ_çáÈ`«∞Ok. JÖÏ „H˜O^Œ Ѩ_∞» `«∂ L#flѨC_Õ „QÆ∞_»∞¤ á⁄^ŒQ|Æ _ç ѨHÑ∆˜ Å≤ ¡ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞OÎ k. Jn „H˜O^Œ Ѩ_áç È=<å~°Oaèã∞¨ OÎ k.

W=hfl PHÍâ◊OÖ’ J`«ºO`« Z`«∞ÎÖ’ [~°∞QÆ∞`å~Ú. ѨH˜∆Ñ≤Å¡ Éèí∂q∞ ˆHã≤ =KÕÛH˘nÌ ^•xH˜ Ô~Hõ¯Å∞ "≥ÚÅ∞™êÎ~Ú. Jk Hõà◊√¡ `≥~°z K«∂ã¨∞ÎOk. Éèí∂g∞‡^Œ Ѩ_ç`Õ zè<åflaè#fl"≥∞ÿáÈ`å#∞ Jx „QÆÇ≤ÏOz Jk "≥O@<Õ `«e¡Ñ¨H˜∆ L#fl KÀ@∞ˆHã≤ uiy, 'J=∂‡, ZHõ¯_»? J=∂‡, ZHõ¯_»?— JO@∂ "≥^Œ‰õΩ`«∂ "ÕQÆOQÍ ÃÑ·H˜ ZyiáÈ`«∞Ok! ''„ѨǨ¡^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#, x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞ ™ê^èŒ#Å∞ `«~°∞"å`« KÕâß~°∞ HÍx ™ê^èŒ#ʼnõΩ =Ú#∞¿Ñ "åiH˜ ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ∞=∞‡_ç, ™⁄~° =O\˜q =ÚO^Œ∞ Ñ≤O^≥Å∞ "Õã≤ Ñ≤^ŒÑ¨ ѨÙ+≤Ê™êÎ~Ú, JÖÏ J#fl=∂@. (~åMÏÖò `«O„_ç`À) x`«ºã≤^Œ∞ú_»∞ x=∞fl‰õΩÅOÖ’ [x‡Oz<å, J`«_»∞ x`«ºã≤^Œ∞ú_»∞QÍ<Õ LO\Ï_»∞, "Õˆ~ÖÏ J~ÚáÈ_»∞. z‰õΩ¯_»∞ yO[ ¿Ñ_»‰õΩѨÊÖ’ Ѩ_ç#ѨÊ\˜H©, Jk z‰õΩ¯_»∞ fQÆQÍ<Õ "≥ÚÅÔH`«∞Î`«∞Ok. (â◊H˜Î `å~°`«=∞ºO - áêO_ç`«ºO) ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ H˘O^ŒiH˜ JkèHõ â◊H˜Îh, H˘O^ŒiH˜ `«‰õΩ¯= â◊H˜Îh „Ѩ™êkOz L<åfl_»∞.

XHõKÀ@ z~°∞nѨO =∞ã¨QÍæ "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. =∞~˘Hõ KÀ@ XHõ kq\© "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. q^•º™êQÆ~ü XHõ¯ =∂@#∞O_Õ P`«_ç "Õ∞^èŒã¨∞û QÆi+¨ª Ѩiq∞ux <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÅÖ’ `å~°`«=∂ºÅ∞ L#fl=x K≥ѨÊ@O`À J`«_»∞ '=∞Ǩâ◊Ü«∂! JÖÏ J~Ú`Õ

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

269

ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ H˘O^ŒiH˜ JkèHõ â◊H˜Îh, H˘O^ŒiH˜ `«‰õΩ¯= â◊H˜Îh „Ѩ™êkOKå_®?— Jx J_çQÍ_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞, 'J=Ù#∞, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ. JÖÏ â◊H˜ÎÖ’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖˉõΩO>Ë g∞ ¿Ñ~°∞ WO`« ã¨∞„Ѩã≤^ŒúO HÍ=\ÏxH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜? g∞ áêO_ç`«ºO, g∞ Hõ~°∞}Å#∞ QÆ∞iOz qx Hõ^• q∞=∞‡efl K«∂_» "Õ∞=Ú =zÛOk? g∞‰õΩ Ô~O_»∞ H˘=Ú‡Å∞ J~Ú`Õ "≥ÚÅ=ÖË^Œ∞ Hõ^•!— Jx K≥áêÊ#∞. q^•º™êQÆ~ü ZO`« `≥eq`Õ@Å∞ L#fl"å_»∞! ZO`« ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞Å∞ QÍOKå_»∞!

J~Ú#ѨÊ\˜H©, 'ÉèíQÆ=O`«∞_Õq∞\˜ H˘O^ŒiH˜ JkèHõOQÍ#∞, H˘O^ŒiH˜ `«‰õΩ¯=QÍ#∞ â◊H˜Îx W=fi_» "Õ∞q∞\˜?— Jx Ñ≤Å¡ `«~°Ç¨QÍ „ѨtflOKå_»∞! ''q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? =ÅÖ’ "≥Ú^Œ@ ÃÑ^ŒÌ KÕѨÖË z‰õΩ¯‰õΩO\Ï~Ú. `«~°∞"å`« ɡã¨Î"å_»∞ HÍe`À |∞~°^Œ#∞ HõÅÜ«∞ɡ_»`å_»∞. JѨC_»∞ z#fl KÕѨÅ∞ ÃÑ·H˜ ÖËz =™êÎ~Ú† Jq K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ<Õ Ñ¨@∞ì|_çáÈ`å~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO>Ë Ö’Ñ¨Å L#fl z~°∞KÕѨÅ∞ (HÀÔ~¯Å∞) "≥∞Å¡"∞≥ Å¡QÍ |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. Hˆ =ÅO ѨO_ç`∞« _»~Ú#O`« =∂„`å# UO „ѨÜ∂≥ [#O?——

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ `åO„uHõÉèí‰õΩÎx`À Pk"å~°O, E<£ 17, 1883

=∞^蕺ǨÏfl ã¨=∞Ü«∞O. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O XH˜O`« ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. J^èŒ~ü, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ =zÛ, „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. XHõ `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ ‰õÄ_® =zÛ L<åfl_»∞. ~åMÏÖò, ~å"£∞ÖÏÖò, Ǩ„*Ï „ѨÉèí$`«∞Å∞ „Ѩã¨∞Î`«O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ LO@∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): ã¨O™ê~° rq`«OÖ’ L#flѨC_»∞ ÉèíQÆ=^Œ#∞Éèí∂u ZO^Œ∞‰õΩ ÅaèOK«^Œ∞? HÍx Jk |Ǩï^Œ∞~°¡ÉèíO J#@O xã¨ûOâ◊Ü«∞O. [#‰õΩ_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ *Ï˝#O á⁄Ok# `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°OÖ’ J_»∞y_®~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ÉèíÜ«∞O LO_»<Õ L#flk. Ѷ¨ÖÏ¿ÑHõ∆ ÖˉõΩO_® rqOKÕ ã¨O™êi‰õÄ_® ÉèíÜ«∞Ѩ_»=Åã≤ LOk. [#‰õΩ_»∞ XHõ Éèˇ·~°qx K«∂ã≤#ѨC_»∞ `«Å „H˜O^Œ‰õΩ kOK«∞H˘<åfl_»∞, ¢ã‘Îx K«∂_» ã¨OHÀzOKå_»∞. Jk K«∂ã≤# Éèˇ·~°q, '[#HÍ! h‰õΩ WOHÍ *Ï˝#O ã≤kúOK«ÖË^Œ<Õ `Àã¨∞Î#flk. ¢ã‘Î, ѨÙ~°∞+¨ ÉèË^ŒÉèÏ=O hÖ’ WOHÍ <≥ÅH˘x LO^Õ!— J#flk. ''ÉÁQÆ∞æ xÅfiKÕã≤# QÆkÖ’H˜ "≥o¡#ѨC_»∞, ZO`« *Ï„QÆ`«ÎQÍ L#flѨÊ\˜H© HÍã¨Î =∞~°Hõ Ѩ_»‰õΩO_® LO_»^Œ∞. QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅ∞ Ѩ@∞ì=¢™êÎÅ∞ ^èŒiOz ѨÓ[ KÕ¿ã@ѨC_»∞ ÉèíH˜Îáê~°=â◊ºOÖ’ LO_»@O K«∂ã¨∞Î<åfl#∞† `«~°∞"å`« Éè’[#O =Úy¿ã@O`«=~°‰õΩ J^Õ ã≤÷ux K«∂_»=K«∞Û. P `«~°∞"å`« áê`« Hõ^äÕ† ~°*’QÆ∞}O, `«"≥∂QÆ∞}O xO_ç# ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷uH˜ =KÕÛ™êÎ~°∞. ''ã¨`«Î fiQÆ∞}O ÉèíH˜Îx Hõeyã¨∞ÎOk. HÍx ÉèíH˜ÎÖ’#∞ ã¨`«Î fiÉèíH˜Î, ~°*’ÉèíH˜Î, `«"≥∂ÉèíH˜Î Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ∞ L<åfl~Ú. ã¨`«Î fiÉèíH˜Î â◊√^Œúã¨`«Î fiO J=Ù`«∞Ok. D ÉèíH˜Î [x¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞x `«Ñ¨Ê =∞i ^Õx"≥·Ñ¨Ó =∞#ã¨∞û áÈ^Œ∞. D Éèí‰õΩÎÅ∞ ^ÕÇ¨Ï ~°Hõ∆}ÔH·# Hõh㨠„â◊^Œú<Õ ^•xÃÑ· Hõ#|~°∞™êÎ~°∞.

270

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞ „uQÆ∞}Ïf`«∞Å∞† Hõ~°‡ Ѷ¨ÖÏʼnõÄ, áêѨѨÙ}ϺʼnõÄ Jf`«∞Å∞) ''Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞ D =¸_»∞ QÆ∞}ÏʼnõΩ Jf`«∞Å∞. "åiÖ’ D =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ∂ L#flq, HÍx ÖË=Ù. "å~°∞, Ñ≤Å¡Å=Öˇ U QÆ∞}ÏÅ =â◊OÖ’#∂ LO_»~°∞. D Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å∞ z#flÉÏÅ∞~° ã¨fiÉèÏ"åxfl á⁄O^Õ xq∞`«ÎO "åix `«=∞ ™êg∞ѨºOÖ’H˜ ~å=\ÏxH˜ J#∞=∞u™êÎ~°∞. Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õxh ã¨OK«Ü«∞O KÕã¨∞HÀ_»∞. D xÜ«∞=∞O ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ =iÎOK«^Œ∞† "å~°∞ `«=∞ ‰õΩ@∞OÉÏxÔH· =ã¨∞Îã¨OK«Ü«∞O KÕ¿ã f~åe.—— `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å‰õΩ áêѨѨÙ}ϺŠZ~°∞Hõ LO@∞O^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D „Ѩâ◊fl<Õ ˆHâ◊"£ XHõ™êi J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞, 'WOHÍ <Õ#∞ K≥a`Õ h ã¨=∂[O y=∂[O JO@∂ Un xÅ∞=É’^Œ∞— J<åfl#∞. Jk q#QÍ<Õ J`«_»∞, '=∞Ǩâ◊Ü«∂, JÖÏ J~Ú`Õ g∞~°∞ Ug∞ K≥ѨÊ=^Œ∞Ì ÖˇO_ç— J<åfl_»∞. ''áêѨO ѨÙ}ºO JO>Ë Uq∞\’ `≥Å∞™ê? ã¨^Œ∞ƒkúx WKÕÛk PÜ«∞<Õ, ^Œ∞~°∞ƒkúx WKÕÛk‰õÄ_» PÜ«∞<Õ Jx Ѩ~°=∞ǨÏO㨠QÍOK«∞`å_»∞. KÕ^Œ∞Ѩà◊√¡, fÑ≤ Ѩà◊¥¡ L<åfl~Ú Hõ^•! H˘xfl K≥@¡‰õΩ fÑ≤ Ѩà◊√¡, H˘xfl K≥@¡‰õΩ KÕ^Œ∞Ѩà◊√¡† H˘xfl K≥@¡‰õΩ ѨÙÅ∞Ѩ٠Ѩà◊√¡ HÍÜ«∞@O ÖË^•! ÉèíQÆ=O`«∞_Õ fÑ≤Ѩà◊√¡ HÍKÕ =∂q∞_ç K≥@∞ì#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞, J^Õ q^èŒOQÍ Ñ¨ÙÅ∞Ѩ٠Ѩà◊§xKÕÛ ˆ~y K≥@∞ì#∂ ã¨$lOKå_»∞.—— `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: J=Ù#O_ç. H˘O_»ÃÑ·# QÆ∞ÖÏc `À@#∞ K«∂™êÎO. HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ "Õ∞~°‰õΩ QÆ∞ÖÏc `À@ÜÕ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨`«ºO, Jã¨`«ºO† =∞Oz, K≥_»∞† áêѨO, ѨÙ}ºO – W=hfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ Sâ◊º~åºÅ∞QÍ Ñ¨~°=∞ǨÏO㨠^Œi≈™êÎ_»∞. HÍx Wk J`«∞º#fl`« ã≤÷u. P ã≤÷uÖ’ ã¨=∂*ÏÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@O [~°∞QÆx Ѩx.

(Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO - áêѨO, ѨÙ}ºO) `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: HÍx Hõ~°‡ã≤^•úO`«O LO^Õ!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, LOk. =∞Oz Ѩ#∞Å∞ PK«i¿ãÎ =∞Oz Ѷ¨e`«O, K≥_»∞ Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ãÎ K≥_»∞ Ѷ¨e`«O. q∞~°Ñ¨HÍÜ«∞#∞ H˘iH˜`Õ =∞O@ÃÑ@ì‰õΩO_® LO@∞O^•? W=hfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç bÅÅ∞. `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∂‰õΩ `«~°∞}ÀáêÜ«∞O Uk? „áê~°|ú Hõ~°‡ LO_»<Õ LOk! N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: LO_»x=Ùfi. PÜ«∞# Éèí‰õΩÎÅ ã¨OQÆ`Õ "Õ~°∞.

WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: á⁄Å=Ú^Œ∞#∞fl@ `≥eÜ«∞^Œ∞ h‰õΩ c_»∞"åi#k rq`« ˆH∆„`«=Ú ÉÏQÆ∞QÆ^Œ∞xfl Ѩ^Œ∞#∞KÕã≤# Q˘Ñ¨Ê ѨO@#∞ HÀÃã^Œ∞ =∞#™ê IIá⁄II

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

HÍm<å=∞=Ú QÆ@∞ì"ÕÜ«ÚK«∞ ѨO_ç# ѨO@#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°z# ^Œ@ì"≥∞ÿ# Ü«∂ QÆ@∞ì ^•Ñ¨Ù#‰õΩ HÍe_»ÖË_»∞ HÍÅ∞_»∞ ‰õÄ_» QÆ∞~°∂Ѩk+¨ìѨ٠Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x <å=∞ c[=ÚÅ∞ <å@∞=Ú á⁄Å=Ú# ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ∞ Ѩi_è»qÅ¡QÆ h~°∞ ÃÑ@∞ì=Ú `«~°∞}=∞O^Œ∞# K«Hõ¯x á⁄Å=Ú „QƉõΩ¯# q_»K«∞ `«~°∞}=Ú `«fi~°Ö’ ^•Ñ¨iOK«∞#∞ HÍ=Ù# D Ѩx Hõ+¨ì=Ú `Àz# ™êÜ«∞=Ú ~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞ #_»∞QÆ∞=Ú =∞~°Å áê_»™êQÍ~°∞: QÆ\ ˜ì=¸ã≤u HÍÅ∞x =∂~°æ=Ú J`«x ~åHõ‰õΩ J_»¤=ÚHõ@∞ìK«∞ WO`«\ ˜#∞O_çÜ«Ú JO`«=Ú K≥O^Œ∞K«∞ =∞ã≤áÈ~Ú#q ã¨Oâ◊Ü«∞ÉèíÜ«∞=ÚÅ∞ WO\˜x xeÃÑ_»∞ XO\˜ã¨ÎOÉèí=Ú#∞ =¸_»∞ѨQÆæ=ÚÅ∞ ‰õÄ_ç ayOK«QÆ `˘q∞‡k ^•~°∞Å`À_» <˘Ñ¨C<å WO\˜x ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ Dâ◊√_»∞QÍK«∞#∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨^Œà◊=ÚÅ ã¨~°ã‘[=Ú#∞ "åã¨QÆ$ǨÏ=ÚQÆ KÕã≤H˘x# Ü«∂ qâ◊fi<å^äŒ∞_Õ q_»∞=Hõ QÍK«∞#∞ =∂#Hõ ##flaè=∂#=Ú`À_»∞`«

271

IIá⁄II

IIá⁄II

IIá⁄II

IIQÆII

IIQÆII

IIQÆII

áê@ =ÚyOKåHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''HÍjÖ’ =∞~°}˜OKÕ"å~°∞ „ÉÏǨχ}∞_≥·<å 㨈~ ÖËHõ "≥ÅÜ«∂Öˇ·<å 㨈~ JO^Œ~°∂ t=QÆu<Õ á⁄O^Œ∞`å~°∞. ǨÏi<å=∂<Àfl, HÍm<å=∂<Àfl ÖËHõ ~å=∞<å=∂<Àfl LK«ÛiOKÕ@ѨC_»∞ Hõà◊§#∞O_ç J„â◊√=ÙÅ∞ „ã¨q¿ãÎ, WHõ ã¨O^蕺=O^Œ#O, Hõ=K«O "≥Ú^ŒÖˇ·# Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Hõ~°‡Å∞ `«=∞O`«@ `å"Õ∞ "≥·^˘ÅQÆ∞`å~Ú.

Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO K≥O`«‰õΩ KÕ~°^Œ∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ áê_®~°∞:

272

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

h ^蕺#"Õ∞q^èŒ"≥Ú h ÉèÏ= =∂q^èŒ=Ú h ÉèÏ==Ú#∞|\˜ì h ‰õΩO_»∞ ÉèíH˜Î

IIhII

ÉèíH˜Î U suÜ≥Ú Ñ¶¨Å=∞QÆ∞#∞ P su Ѷ¨Å=ÚÅxfl\˜H˜ =¸Å =∂ „â◊^ŒúÜÕ∞

IIhII

HÍoHÍѨ^Œã¨∞^è• HÍ™ê~°=Ú# <å^Œ∞ =∞k =ÚxyxO_®~° =∞^èŒ∞~°∂Ѩ"≥∞ÿ ^Œ#~° |Å∞ʼnõΩ ѨÓ[ʼnõΩ |ǨïÜ«∞[˝=ÚʼnõΩ#∞ ÖË^Œ∞Ѩx "åx`À ÖË^Œã¨Å∞ ÖË^Œ=∞‡ IIhII =∞~˘Hõ áê@ „áê~°OaèOKå~°∞: <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ áÈ=Öˇ HÍj HõOp QÆOQÍ QÆÜ«∞ „ѨÉèÏã¨=Ú‰õÄ HÍm <å=∞=Ú#∞ HõÅ=iOK«∞K«∞ Hõ_»Ñ¨\ ˜ âßfiã¨#∞ =^ŒÅ∞K«∞O_»QÍ<Õ....

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’ <≥ÅH˘x LO>Ë Jã¨`«º |∞kú, áêѨ |∞kú J`«_çÖ’ xez LO_»=Ù. `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: 'q^Œº – <Õ#∞— q∞ye LO@∞O^Œx g∞~°∞ `≥eáê~°∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. 'q^Œº –<Õ#∞— JO>Ë <Õ#∞ Éèí‰õΩÎ_»#∞, <Õ#∞ ¿ã=‰õΩ_»#∞ J<Õ '=∞Oz – <Õ#∞— q∞ye LO@∞Ok. 'K≥_»¤ – <Õ#∞— áêiáÈ`«∞Ok. (#"åfi~°∞) `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, =∂ ã¨O^ÕǨÅ∞ J<ÕHõO fiáÈÜ«∂~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P`«‡ ™êH∆Í`å¯~°O Hõey#ѨC_»∞ Jxfl ã¨O^ÕǨÅ∂ `˘ÅyáÈ`å~Ú. (`«"≥∂QÆ∞} ÉèíH˜Î - x~°~°÷Hõ r=ÙÅ ã¨Oâ◊Ü«∞O - J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞) ''`«"≥∂QÆ∞} ÉèíH˜Îx P„â◊~ÚOK«∞. 'Uq∞\˜? <Õ#∞ ~å=∞<å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î L<åfl#∞, HÍm<å=∂xfl LK«Ûiã¨∂Î L<åfl#∞. =∞i <å‰õΩ |O^èŒO Uq∞\˜, „áê~°|ú Hõ~°‡ Uq∞\˜?— Jx ѨÅ∞‰õΩ.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ áê_®~°∞: F ^Œ∞~åæ Ü«∞x Ñ≤ÅK«∞K«∞ Jã¨∞=ÙÅ x@ ÉÏã≤#KÀ Z@∞bÜ«∞=Ù =ÚH˜Î <å‰õΩ ZO`«\ ˜ áê`«H˜<≥·# <Õ#∞....

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyOKå~°∞: ''qâßfiã¨O! qâßfiã¨O! qâßfiã¨O! '~å=Ú_Õ ã¨~°fi=¸ J~Ú=Ù<åfl_»∞. P ~å=Ú_Õ „Ѩu XHõ¯iÖ’#∞ L<åfl_»∞— Jx XHõ QÆ∞~°∞=Ù, t+¨µº_ç`À

j

^ŒŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – 1 j

273

K≥áêÊ_»∞. XHõ ‰õΩHõ¯ ~˘>ˇì#∞ H˘iH˜, fã¨∞‰õΩáÈ~ÚOk. Jk K«∂ã≤# t+¨µº_»∞, 'F ~å=∂! HÍã¨Î PQÆ∞, HÍã¨Î PQÆ∞. ~˘>ˇì‰õΩ "≥#fl ~åz W™êÎ#∞— Jx J<åfl_»∞. QÆ∞~°∞=٠ѨÅ∞‰õΩÅÖ’ ZO`«\ ˜ qâßfiã¨O! ''x~°~°÷Hõ r=ÙʼnõΩ qâßfiã¨O HõÅ∞QÆ^Œ∞, ZѨC_»∂ ã¨Oâ◊Ü«∞"Õ∞† P`«‡™êH∆Í`å¯~°O HÍx^Õ ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞ Jhfl x=$uÎ HÍ=Ù. ''â◊√^ŒúÉèíH˜ÎÖ’ Z@∞=O\˜ PHÍOHõ∆ LO_»^Œ∞. D ÉèíH˜Î ^•fi~å ã¨`«fi~°"Õ∞ PÜ«∞##∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.

J}˜=∂k ã≤^Œ∞úÅ ã¨=Úáê~°˚#, W`åº^Œ∞Å∞ – HÀiHõÖË. Hõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞_ç`À, 'q∞„`«=∂!

J}˜=∂k ã≤^Œ∞úÅÖ’ U XHõ¯\˜ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åfl ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO ã≤kúOK«^Œ∞. D ã≤^Œ∞úÅ`À â◊H˜Î HÍã¨Î JkèHõiã¨∞ÎOk, JO`Õ— J<åfl_»∞.—— `åO„uHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, `åO„uHõ „H˜Ü«∞Å∞ „Ѩã¨∞Î`«HÍÅOÖ’ Ѷ¨Å=O`«O HÍHõáÈ=@O ZO^Œ∞KÕ`«?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: "å\˜x HõzÛ`«OQÍ#∂, ÉèíH˜ÎѨÓ~°fiHõOQÍ#∂ PK«iOK«#O^Œ∞<Õ Jq Ѷ¨Å=O`«O HÍ=@O ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨OÉèÏ+¨} =Úyã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞: ''ÉèíH˜ÎÜÕ∞ ™ê~°O. x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎ_çH˜ Z@∞=O\˜ ÉèíÜ«∞O, HõÅ=~°áê@∞ LO_»^Œ∞. [QÆ[˚#x ã¨=∞ã¨ÎO Z~°∞QÆ∞#∞. Ñ≤e¡ ZÅ∞Hõ#∞ XHõ Ѩ^ŒúuÖ’ <À@ Hõ~°z Ѩ@∞ì‰õΩO@∞Ok† HÍx `«# ‰õÄ##∞ =∞~À q^èŒOQÍ <À@ Hõ~°z Ѩ@∞ì‰õΩO@∞Ok.——

j

jj

274

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

12 áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨OH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - DÜ«∞<Õ K≥·`«#∞ºÖÏ? ™È=∞"å~°O, E<£ 18, 1883 1

ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO XO\˜ QÆO@. áêhǨ\© ~åK«ÉÏ@Ö’x L`«û= ¢Ñ¨^Õâ◊OÖ’ Jã¨OMϺHõ [#O QÆ∞q∞QÆ∂_ç L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OKÕ P`«∞~°`«`À [#O <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ xÅ|_ç L<åfl~°∞. ã¨OH©~°Î# |$O^ŒO =∞^茺֒ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ¢¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷uÖ’ #$`«ºO KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. 'K≥·`«#∞ºÖË =∞m¡ J=`«iOz =KåÛ~å!— J#∞‰õΩ<åfl~°∞ H˘O^Œ~°∞. <åÅ∞QÆ∞ ¢Ñ¨Hõ¯ÖÏ Ç¨Ïi<å=∞O `«~°OQÆ ÃѶ∂+¨ÖÏ q#=™ÈÎOk. K«∞@∂ì ѨÙ=ÙfiÅ∞, =∞^èŒ∞~°ÉèíH∆ͺÅ∞ QÆ∞@ìÖÏ =i¬ã¨∂Î L<åfl~Ú. #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞ ã¨OH©~°Î#O KÕã¨∂Î ~åѶ¨∞= PÅÜ«∞O ˆHã≤ "≥à◊√`«∞<åfl_»∞. JѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ZHõ¯_» #∞O_À "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQuÎ =zÛ ã¨OH©~°Î# |$O^ŒO =∞^茺֒ xÅ|_ç #$`«ºO KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.

XHÍ<˘Hõ HÍÅOÖ’ ~åѶ¨∞= ѨO_ç`«∞_»∞ x~°fiÇ≤ÏOz# L`«û=O â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆ ¢`«Ü≥∂^Œj ukäÖ’ ¢Ñ¨f U\Ï [~°∞Ѩ|_»∞`ÀOk. ¢Ñ¨¢Ñ¨^äŒ=∞OÖ’ ~°Ñ¶¨Ú<å^ä£ ^•ãπ L`«û"åxfl P~°OaèOKå_»∞. P `«~°∞"å`« ~åѶ¨∞= ѨO_ç`«∞_»∞ ¢Ñ¨u U\Ï ^•xfl x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. x`åº#O^Œ∞_»∞, ~°Ñ¶¨Ú<å^ä£ ^•ãπ`À ''Fs ^˘OQÍ! WÅ∞¡ =^Œe áêiáÈ~Ú ^˘OQÆ`«#OQÍ XO@iQÍ #∞=Ùfi =∂¢`«O Ѩ~°=∂#O^•xfl J#∞Éèíqã¨∂Î L<åfl"å? Wk =∂Ö’ Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® [~°∞ѨÙ`«∞<åfl"å!

JO^Œ∞ÔH· h H˘Hõ tHõ∆ qkèOK«É’`«∞<åfl#∞. #∞=Ùfi J@∞‰õΩÅ L`«û=O [iÑ≤ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ¿ã= ÖÁ#iOK«∞—— J<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨f U@ D L`«û"åxH˜ "≥à◊¡@O P#"å~Úf. D ã¨O=`«û~°=¸ ~å"£∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ`À JHõ¯_»‰õΩ "≥à◊¡^ŒÅKå~°∞. JO^Œ∞ÔH·# U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞|_ç#q. ~å"£∞, '=∞— `À L^ŒÜ«∂<Õfl ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. W^ŒÌ~°∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù#∞#fl =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ¢Ñ¨™ê^ŒO ã‘fiHõiOKå~°∞. P `«~°∞"å`« `å=Ú HõÅHõ`åÎ #∞O_ç =zÛ# |O_çÖ’<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ áêhǨ\©H˜ `À_˘¯x "≥àÏ¡~°∞. ~åMÏÖò, Éèí=<å^ä£, XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ÉÏ@∞ "≥àÏ¡~°∞. XHõ~°∞ |O_ç HõѨCÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx ¢Ñ¨Ü«∂}O KÕâß~°∞. |O_ç "Õ∞QÆ*ˇ·<£ ~À_»∞¤ g∞^Œ∞QÍ ¢@O‰õΩ~À_»∞¤ ÃÑ·H˜ =zÛOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ü«Ú=‰õΩÅ`À LÖÏ¡ã¨OQÍ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

1. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O #∞O_ç ^•^•Ñ¨Ù U_≥xq∞k "≥∞ÿà◊§ ^Œ∂~°OÖ’x T~°∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

275

(áêxǨ\© L`«û=OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =∞ǨÉèÏ=O) áêhǨ\©Ö’ L`«û=O [iˆQ KÀ@∞#∞ ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ<Õ, JHõ¯_» [iy# ã¨OѶ¨∞@##∞ K«∂ã≤ ~å"£∞ ¢Ñ¨Éèí$`«∞Å∞ qã¨∞ÎÉ’Ü«∂~°∞. JO`«¿ãѨ٠"Õ_»∞HõQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂ L#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ |O_ç #∞O_ç ky, ÉÏ}OÖÏ ^Œ∂ã¨∞ÔHo¡ [#ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’ Hõeã≤áÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_® WHõ¯_® "≥^ŒH˜# `«~°∞"å`« z=~°‰õΩ PÜ«∞# #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞`À ã¨OH©~°Î# |$O^ŒOÖ’ #$`«ºO KÕã¨∂Î LO_»@O K«∂âß~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ ã¨=∂kèã≤÷`«∞Å=Ù`«∂ L<åfl~°∞ ‰õÄ_®. ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ PÜ«∞# ¢H˜O^Œ Ѩ_çáȉõΩO_® #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞ PÜ«∞##∞ *Ï¢QÆ`«ÎQÍ P#∞H˘x Ѩ@∞ì‰õΩx L<åfl_»∞. K«∞@∂ì Éèí‰õΩÎÅ∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞O LK«Ûiã¨∂Î PÜ«∞# áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ ѨÙ=ÙfiÅ#∞, =∞^èŒ∞~°ÉèíH∆ͺÅ#∞ "≥^Œ[ÖÏ¡~°∞. PÜ«∞##∞ XHõ¯=∂Ô~·<å ^Œi≈OKåÅ<Õ JaèÖÏ+¨`À [#ã¨=¸Ç¨xfl ¢`Àã¨∞H˘O@∂ P`«∞~°`«`À =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞ H˘O^Œ~°∞. ^•^•Ñ¨Ù ÉÏǨϺ㨇 $ux HÀÖ’Ê~Ú N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #$`«ºO KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. ÉÏǨϺ㨇 $u ~åQÍ<Õ áê_»™êQÍ~°∞.

J~°∞QÀ W^ŒÌ~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞ ǨÏix ÉÏ_»∞K«∞ J¢â◊√Å∞ QÍ~°∞Î~°∞ P#O^Œ=Ú`À <å_»∞K«∞ [QÆ=Ú#∞ ǨÏiÉèí[#=Ú`À <å_» *Ë`«∞~°∞ J~°∞QÀ J¢â◊√Å∞ QÍ~°∞ÛK«∞ [QÆ=Ú#∞ P¢HõO^Œ#Ö’ =ÚOK«∞K«∞O_çi ÉÏ^茉õΩ ¢Ñ¨uQÍ ™È^Œ~°∞ e~°∞=Ù~°∞ ÉèíH˜Î áêѨÙʼnõΩ ѨOz ÃÑ@∞ì^Œ∞~°∞ IIJII ǨÏi ¢¿Ñ=∞O|∞# J~°∞QÀ =∞uÎe [QÆ=Ú#∞ =∞uÎÅ*ËÜ«ÚK«∞#∞O_çi Hõ$+¨‚ |ÖÏ~ÚQÆ ¢=[=Ú# #∞O_ç =ÚO`«Å "≥#flÅ∞ ¢=ÚzÛe ^˘OQÆÅ∞ J~°∞QÀ W^ŒÌ~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞ W~°∞QÀ W@∞ìÅ uiy =zÛi IIJII ^Œ∂~°=Ú KÕã≤# ǨÏi[#∞ <≥·##∞ J#∞Ax =Öˇ `«=∞ J‰õΩ¯# <˘‰õΩ¯K«∞ =~°‚xÜ«∞=∞=ÚÅ ==Ú‡*ËÃã_ç "å~° e~°∞=Ù~°∞ =zÛi K«∂_»∞_»∞ <å=∞ Éèí[#=Ú# `«=∞<Õ =∞~°K«∞K«∞ [QÆ=Ú#‡`«Î=Ú KÕÜ«Ú "å~°Å∞ IIJII "Õ~°∞QÍ~°∞ 㨈~fiâ◊fi~°∞ Hõ#fl#∞ áê=# <å=∞=Ú áê_»∞K«∞ #∞O^Œ∞~°∞ IIJII ÃѶ∂~°Hõ~°∞‡ÅQÆ∞ [QÍ~Ú =∞^è•~Ú áêѨ=~°Î#=Ú ÉÏÑ≤ ¢É’K«∞K«∞ â◊¢`«∞ q∞¢`«∞Å `å~°`«=∞º=Ú#∞ ZO`« =∂¢`«=Ú ZOK«x "å~°Å∞ IIJII J~°∞QÀ W~°∞=Ù~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞ Q“~°∞ x`åº#O^Œ∞Å∞ "å~°∞ =∂#=*Ïu ã¨=Ú^ŒúiOK«∞@‰õΩ =∞~°Å =∞~°Å Éèí∞q Hõ~°∞QÆ∞^≥O`«∞~°∞ IIJII

276

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ÉÏ@∞ `«H˜¯# "å~°∞ L<å‡^Œ∞ÖÏ¡ #$`«ºO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. K≥·`«#∞º_»∞, x`åº#O^Œ∞_»∞ `«=∞`À Hõeã≤ #$`«ºO KÕã¨∂Î L<åfl~°<Õ P#O^•xfl "å~°∞ J#∞ÉèíqOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ áê_»™êQÍ~°∞: K≥·`«#∞ºÅ ¢¿Ñ=∞ `«~°OQÍÅÖ’ <åkÜ«∂ P_»∞`«∂#flk..... ã¨OH©~°Î# `«~°OQÍÅ∞ ~åѶ¨∞= PÅÜ«∞OˆHã≤ ™êyáÈ`«∞<åfl~Ú. ã¨OH©~°Î# |$O^ŒO PÅÜ«∞O K«∞\˜ì =zÛ ~å^è•Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞ JiÊOKåHõ QÆOQÍ f~°OÖ’x ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å PÅÜ«∞OˆHã≤ "≥à◊¡™êyOk. P PÅÜ«∞O z#fl^≥·#O^Œ∞# H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ Ö’xH˜ "≥à◊¡QÆeQÍ~°∞. Z‰õΩ¯= =∞Ok PÅÜ«∞O ^•fi~°O =^ŒÌ<Õ Ö’Ñ¨eH˜ `˘Oy K«∂ã¨∂Î xÅ|_çáÈÜ«∂~°∞.

áêxǨ\© L`«û= „áêOQÆ}O, JHõ¯_ç PÅÜ«∞OÖ’ ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞

(~å^è•Hõ$+¨µ‚Å PÅÜ«∞ „áêOQÆ}OÖ’ #$`«ºO) ~å^è•Hõ$+¨µÅ‚ PÅÜ«∞ „áêOQÆ}OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ =∞m¡ #$`«ºO KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞. H©~<ΰ å#O^ŒOÖ’ ѨÓiÎQÍ L#‡`«∞ÎÖˇ·<å~°∞. =∞^茺 =∞^茺֒ ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. WOHÍ <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ç ѨÙ=ÙfiÅ∞, q∞~îå~ÚÅ∞ PÜ«∞# áê^ŒÑ¨^•‡ÅÃÑ· Ѩ_®¤~Ú. „áêOQÆ}O #∞O_ç JѨC_»Ñ¨C_»∞ ǨÏi<å=∞ ÃѶ∂+¨ "≥Å∞=_»∞`ÀOk. gkäÖ’ "≥à◊√`«∂ L#fl Éèí‰õΩÎÅ∞ ^•xfl q#flѨC_»∞ "å~°∂ ¢Ñ¨u ^èŒfixÖÏ Ç¨Ïi<å=∂xfl LK«ÛiOKå~°∞. ã¨g∞ѨOÖ’x QÆOQÍ#kÖ’ Ѩ_»=ÅÖ’ Ѩܫ∞xã¨∂Î L#fl [#∞Å∞ Wk qx Ѩ~°=â◊O`À 'ǨÏiÉ’Öò—, 'ǨÏiÉ’Öò— JO@∂ ZÅ∞ÔQuÎ ˆHHõÅ∞ ÃÑ@ì™êQÍ~°∞. ã¨~°fi¢`å ǨÏi<å=∞O "≥Å∞¡=Öˇ· ¢Ñ¨=Ç≤ÏOK«™êyOk. P L`«û= "Õ_»∞HõÅ∞ uÅH˜OѨ =zÛ L#fl "ÕÖÏk [#∞ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞, 'D =∞Ǩ`«∞‡xÃÑ· xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K≥`· #« ∞ºÅ∞ P"ÕtOKå~°∞— Jx `«ÅKå~°∞. H˘O^Œ~Ô `· ,Õ 'DÜ«∞<Õ K≥`· #« ∞ºÅ∞— J#∞‰õΩ<åfl~°∞. (=∞}˜¿ã<£ JukäQÆ$ǨÏOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) P z#fl ¢áêOQÆ}O #∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ZO`À *Ï¢QÆ`«ÎQÍ |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# Éèí‰õΩÎÅ`À =∞}˜¿ã<£ WO\˜ Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’H˜ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. =∞}˜¿ã<£ ‰õΩ@∞O|O"åˆ~ ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O ¢Ñ¨u U\Ï P L`«û"åxfl U~åÊ@∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. L`«û"åxH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∂ PǨfixã¨∞Î<åfl~°∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

277

HÍ¿ãѨ٠q¢â◊q∞OKåHõ =∞}˜¿ã<£, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, `«# QÆ∞~°∞"≥·# #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞x ֒Ѩe QÆkÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o¡ Éè’[#O =_ç¤OKå_»∞. `«~°∞"å`« ~å"£∞, ~åMÏÖò, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎʼnõΩ =∞~À QÆkÖ’ Éè’[#O ÃÃÑ\Ïì~°∞. ÉèíHõÎ=`«ûÅ∞Öˇ·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ ã¨fiÜ«∞OQÍ `å"Õ∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ¢Ñ¨™ê^ŒO ÃÑ\Ïì~°∞.

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO #=nfiѨ QÀ™êfiq∞H˜ LѨ^Õâ◊O ™êÜ«∞O¢`« ã¨=∞Ü«∞O. ~åMÏÖò, ~å"£∞ ¢Ñ¨Éèí$`« ¢Ñ≤Ü«∞`«=ÚÅ`À =∞}˜¿ã<£ WO\˜ Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞ ¢Ñ¨™ê^ŒO P~°yOKåHõ XH˜O`« q¢âßOu fã¨∞‰õΩx JHõ¯_»‰õΩ =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =zÛ# |O_çH˜ ÉÏ_»∞QÆ =∞}˜¿ã<£ K≥e¡™êÎ#<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ~å"£∞ `«k`«~°∞Å#∞ K«∂Ñ≤ã¨∂Î, ''ÉÏ_»∞QÆ#∞ h#∞O_ç gà◊√¡ ZO^Œ∞‰õΩ ѨÙK«∞ÛHÀ"åe? gà◊¥¡ Pi˚ã¨∂Î#fl "åàı¡ Hõ^•—— Jx J<åfl~°∞. `«~°∞"å`« #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

(K≥·`«#∞ºÅ =∞ǨÉèÏ=O, „¿Ñ=∞ - =¸_»∞^Œâ◊Å∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíH˜Î ѨiѨHõfi`« K≥Ok`Õ ÉèÏ=O [xã¨∞ÎOk. ^•x `«~°∞"å`« =∞ǨÉèÏ=O, Ñ≤^ŒÑ¨ ¢¿Ñ=∞, P `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=Å¡aú. K≥·`«#∞ºÅ‰õΩ =∞ǨÉèÏ==¸, ¢¿Ñ=∂ U~°Ê_ç#q. D ¢¿Ñ=∞ U~°Ê_ç`Õ [QÆ`∞« #Î ∞ =∞~°KáÕ È`å~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞. Ju¢ÑÜ ≤ ∞« "≥∞#ÿ ^ÕÇ¨ xfl ‰õÄ_® =∞~°záÈ`å~°∞.

K≥·`«#∞ºÅ‰õΩ D ¢¿Ñ=∞ [xOzOk. ã¨=Ú¢^•xfl K«∂ã≤ Ü«∞=Ú<åQÆkQÍ ÉèÏqOz ^•<À¡ ^Œ∂ˆHâß~°∞. r=ÙʼnõΩ =∞ǨÉèÏ=O, ¢¿Ñ=∞ U~°Ê_»=Ù. "å~°∞ ÉèÏ=ã≤÷u =~°‰õΩ áÈ=K«∞Û. K≥·`«#∞ºÅ‰õΩ D =¸_»∞ ^Œâ◊Å∞ HõeˆQq. U=∞O\Ï=Ù?

QÀ™êfiq∞: J=Ù#O_ô. Jk x["Õ∞. JO`«~°Ìâ◊, J~°úÉÏǨϺ^Œâ◊, ÉÏǨϺ^Œâ◊Å<Õ =¸_»∞ ^Œâ◊Å#∂ PÜ«∞# J#∞ÉèíqOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JO`«~°Ìâ◊Ö’ PÜ«∞# ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ· LO_Õ"å~°∞. J~°úÉÏǨϺ ^Œâ◊Ö’ PÜ«∞# #$`«ºO =∂¢`«O KÕÜ«∞QÆeˆQ"å~°∞. ÉÏǨϺ^Œâ◊Ö’ <å=∞ã¨OH©~°Î#O KÕ¿ã"å~°∞.

JѨC_»∞ #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ `À_˘¯x =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ѨiK«Ü«∞O KÕâß_»∞. J`«_»∞ Ü«Ú=‰õΩ_»∞, âߢ™êÎ^茺ܫ∞#O KÕã¨∂Î L<åfl_»∞. J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕâß_»∞.

QÀ™êfiq∞: WO\’¡<Õ âߢ™êÎ^茺ܫ∞#O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. D ^Õâ◊OÖ’ "Õ^•Å∞ ÅaèOK«@O QÆQÆ#"≥∞ÿáÈ~ÚOk. =∂H±û=ÚÅ¡~ü J#∞=kOz ¢Ñ¨K«∞iOK«@O =Å¡ [#O K«^Œ∞=QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. (áêO_ç`«ºO, âßGO - âߢ™êÎÅ ™ê~åxfl „QÆÇ≤ÏOKåe) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: âߢ™êÎÅ<Õ q∞ug∞i J^茺ܫ∞#O KÕ¿ãÎ "Õ∞Å∞ HõO>Ë H©_Õ JkèHõO. âߢ™êÎÅÖ’x ™ê~åxfl ¢QÆÇ≤ÏOKåe. P `«~°∞"å`« ѨÙã¨ÎHÍÅ`À Ѩx Uq∞\˜? ™ê~åxfl ¢QÆÇ≤ÏOKåHõ ÉèíQÆ=`ü ¢áêÑ≤ÎÔH· JQÍ^è•Å‰õΩ áÈ"åe.

278

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''"Õ^•O`«™ê~°O '¢|Ǩχ ã¨`«ºO, [QÆx‡^䌺— Jx J=∞‡ <å‰õΩ `≥eÑ≤Ok. ÉèíQÆnæ`« ™ê~°O Uq∞\˜? w`å, w`å JO@∂ Ѩk™ê~°∞¡ =e¡OK«∞. `åºw, `åºw Jx qxÑ≤ã¨∞ÎOk. J^Õ w`å™ê~°O. QÀ™êfiq∞: ã¨iQÍæ `åºw Jx ~å^Œ∞, `åw J<Õ =ã¨∞ÎOk. HÍx J~°÷O =∂¢`«O XHõ¯>Ë. Ô~O_ç\ ˜H© ^è•`«∞=Ù '`«Q∑—, nxH˜ 'Ѷ¨∞....&ò— „Ѩ`«ºÜ«∞O KÕi`Õ '`åQÆó—. nxÖ’ 'W<£— ¢Ñ¨`«ºÜ«∞O KÕi '`åw— J=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì '`åºw— J<åfl '`åw— J<åfl J~°÷O XHõ¯>Ë.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: 'r=ÙÖÏ~å! ã¨=∞ã¨ÎO `«ºlOz ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ\ÏxÔH· ™ê^èŒ# K≥Ü«∞ºO_ç— J#fl^Õ w`å™ê~°O. QÀ™êfiq∞: `åºQÆO KÕÜ«∂Å#fl =∞<ÀÉèÏ=O HõÅ∞QÆ@O ÖË^Õ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: g∞~°∞ QÀ™êfi=ÚÅ∞. g∞~°∞ PÅÜ«∞ ѨÓ*Ï~°∞Å∞, g∞~°∞ ã¨O™ê~°O `«ºlOK«\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. g∞~°∞ ã¨O™ê~°O `«ºl¿ãÎ PÅÜ«∞OÖ’ ѨÓ*Ï^Œ∞Å#∞ Z=~°∞ KÕ™êÎ~°∞? g∞~°∞ =∂#ã≤HõOQÍ =∂¢`«"Õ∞ `«ºlOKåe. ''¢Ñ¨Ñ¨OKåxH˜ ™È^•Ç¨Ï~°}OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ q∞=∞‡efl ã¨O™ê~°OÖ’ LOKå_»∞. g∞~°∞ "≥~Úº™ê~°∞¡ ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç, Ѩi`«ºlOK«@OÖ’ g∞~°∞ ã¨Ñ¶¨Å∞~°∞ HÍÖË~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ g∞ H˜zÛ# ¢Ñ¨=$uÎ ZÖÏO\˜^ŒO>Ë, P ¢Ñ¨=$uÎ HÍ~°}Ï# g∞~°∞ ã¨O™ê~° Hõ$`åºÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤O^Õ. ''NHõ$+¨µ‚_»∞, J~°∞˚#∞_ç`À '#∞=Ùfi U=∞O@∞<åfl=Ù? Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞É’=@O ÖË^•? #∞=Ùfi `«ÅK«∞‰õΩ<åfl Ü«Ú^ŒúO #∞O_ç "≥·^˘ÅQÆÖË=Ù. h ¢Ñ¨=$uÎÜÕ∞ x#∞fl Ü«Ú^•úxH˜ ѨÙiQ˘Å∞Ê`«∞Ok— Jx J<åfl_»∞.—— (ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - QÀ™êfiq∞ Ü≥∂QÆO, Éè’QÆO) NHõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞_ç`À =∂\Ï¡_ç# L^ŒO`«O K≥|∞`«∂ LO_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. â◊s~°O xâ◊ÛÅ"≥∞ÿOk, Hõ#∞Ô~ѨÊÅ∞ "åÅÛ_»O ÖË^Œ∞, TÑ≤~å_»∞`«∞#fl^À ÖË^À `≥eÜ«∞~å=@O ÖË^Œ∞. QÀ™êfiq∞, J`«_ç ‰õΩ=∂~°∞_»∞, Éèí‰õΩÎÅ∞ JO^Œ~°∂ x"≥fi~°É’~Ú N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å<Õ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞.

HÍã¨Î ÉÏǨϺ㨇 $u =KåÛHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, QÀ™êfiq∞`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''Ü≥∂QÆO, Éè’QÆO Ô~O_»∂ L#flq. g∞~°∞ QÀ™êfiq∞ =Oâ◊ã¨∞÷Å∞. g∞‰õΩ Ô~O_»∂ L#flq. WѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ¢áêi÷OK«@O =∂¢`«"Õ∞ K≥~Úº. '¢Ñ¨Éèí∂! h Éèí∞=# "≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞‰õΩ K≥Ok# Sâ◊fi~åºÅ#∞ <Õ#∞ PHÍOH˜∆OK«@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ HÍ=Åã≤Ok #∞"Õfi— JO@∂ =∞#™ê~° ¢áêi÷OK«∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~fi° Éè∂í `åÅÖ’#∞ q~ålÅ∞¡K∞« <åfl_»∞. J\˜`ì i« Z=ix Éè‰í Ωõ _Î x» Ñ≤Å=QÆÅO? Z=~°∞ ÉèQí =Æ O`«∞xÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl_À, Z=i =∞#ã¨∞û, ¢áê}O, JO`«~å`«‡ – ã¨~°fiO ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’<Õ ÅÜ«∞O J~Ú L#fl"À P`«_Õ Éèí‰õΩÎ_»∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =KåÛ~°∞. QÀ™êfiq∞`À, ''<å D ã≤÷ux H˘O^Œ~°∞ "åºkèQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞. U K≥·`«#º â◊H˜ÎKÕ D [QÆ`«∞Î K≥·`«#º=∞Ü«∞"≥∞ÿ XáêÊ~°∞`«∂ L#fl^À P K≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨÙx ^蕺xOK«@O KÕ`« Z=Ô~·<å JKÕ`«#∞Å∞ HÍQÆÅ~å, J#fl^Õ <å ¢Ñ¨â◊fl—— Jx K≥áêÊ~°∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

279

j

L`«û"åxH˜ =zÛ# Éèí‰õΩÎʼnõΩ =∞}˜¿ã<£ g_À¯Å∞ `≥eáê_»∞. =ºH˜ÎH˜ `«y#@∞¡ H˘O^ŒiH˜ ~°∂áêÜ«∞, H˘O^ŒiH˜ Ô~O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ^ŒH˜∆} WKåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ S^Œ∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ W=fiÉ’Ü«∂_»∞. ''_»|∞ƒ ѨÙK«∞ÛHÀ=@O <å =Å¡ HÍ^Œ∞—— Jx K≥áêÊ~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. =∞}˜¿ã<£ |Å=O`«ÃÑ\Ïì_»∞. "≥O@<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''h QÆ∞~°∞=Ù`À_»∞, ##∞fl |Å=O`« ÃÑ@ì=^Œ∞Ì—— J<åfl~°∞. JѨÊ\˜H© =∞}˜¿ã<£ =^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qã¨∞QÆ∞K≥Ok '=∞—`À, ''U=∞O\Ï=Ù? _»|∞ƒ ѨÙK«∞ÛHÀ=∞O\Ï"å?—— J<åfl~°∞. JO^Œ∞‰õΩ '=∞—, ''=^ŒOÌ _ô, U"≥∞<ÿ åã¨~ˆ ѨÙK«∞ÛHÀHõO_ç—— J<åfl_»∞. =∞}˜¿ã<£ q∞¢`«∞Å∞ Ѩà◊√¡, q∞~îå~ÚÅ∞ H˘<Õ ™ê‰õΩ`À P _»|∞ƒ#∞ ~åMÏÖò‰õΩ WKåÛ~°∞.

Jk K«∂ã≤ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À, ''<Õ#∞ P`«_ç QÆ∞~°∞=ÙÃÑ· X@∞ìÃÑ\˜ì _»|∞ƒ#∞ u~°ã¨¯iOKå#∞. <å ÉÏ^茺`« fiOk. ~åMÏÖò ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. WHõ J`«_ç^Õ ÉèÏ~°O—— J<åfl~°∞. (x~åHÍ~°^蕺#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åxH˜ uiy "≥à◊¡\ÏxH˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À |O_çÖ’ ZHͯ~°∞. ^•iÖ’ =∞ujÖò PÅÜ«∞ LѨ=#O LOk. KåÖÏ~ÀAÅ ¢H˜`«O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—#∞ P PÅÜ«∞OÖ’x H˘Å#∞#∞ `«=∞‰õΩ K«∂Ñ≤OK«=∞x J_»QÆ@O [iyOk. P H˘Å#∞Ö’x KÕѨÅ#∞ K«∂Ñ≤Oz ÉèíQÆ=O`«∞x x~åHÍ~°∞xQÍ ZÖÏ ^蕺xOKåÖ’ q=i™êÎ#x K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ [Å∞|∞ KÕã≤Ok. J~Ú#ѨÊ\˜H© PÅÜ«∂xfl ^Œi≈OѨ |O_çÖ’ #∞O_ç kQÍ~°∞. P PÅÜ«∞OÖ’ K≥·`«#∞ºÅѨÓ[ [~°∞QÆ∞`«∂ =™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎÅ`À K≥·`«#∞ºÅ‰õΩ ™êëêìOQƢѨ}Ï=∞O KÕâß~°∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞OHÍÅ=∞=Ù`ÀOk. PÅÜ«∞O `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# L#fl H˘Å#∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ^•<À¡x KÕѨÅ#∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂âß~°∞. P H˘Å#∞ KÕѨʼnõΩ Z=~°∂ U ~°Hõ"≥∞ÿ# Ǩh HõeyOK«~°∞. =∞~°=∞~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x hà◊¡Ö’ "≥Ü«∞ºQÍ<Õ KÕѨÅ∞ QÆ∞OѨÙÅ∞ hà◊¡Ö’ J@∂ W@∂ u~°∞QÍ_»∞`å~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): W^Œ∞QÀ D KÕѨÅ∞ ZÖÏ u~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂ K«∂_»∞! x~åHÍ~° ÉèíQÆ=^•úº#O JO>Ë, ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ D KÕѨÖÏ¡ P#O^ŒOQÍ D^Œ_»O =O\˜k.

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ~åMÏÖò, '=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À |Å~åO WO\’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™È=∞"å~°O, E<£ 25, 1883

JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O¢`«O ^•^•Ñ¨Ù S^Œ∞QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |Å~åO WO\˜H˜ =zÛ L<åfl~°∞. '=∞— ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ~åMÏÖò‰õÄ_® L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. (ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O - P`«‡^Œ~°≈#O) N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ (áê~°=â◊ºOÖ’): W^Œ∞QÀ K«∂_»∞, ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÓ~°fiHõOQÍ ¢áêi÷¿ãÎ ã¨fiã¨fi~°∂áêxfl QÍOK«QÆÅO. U "Õ∞~°‰õΩ q+¨Ü«∞ Éè’QÆ"åOKè«Å∞ JkèHõOQÍ LO\ÏÜ≥∂, P "Õ∞~°‰õΩ ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O `«QÆ∞æ=ÚYO Ѩ_»∞`«∞Ok.

280

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞—: ^•<À¡ '^Œ∂H˜"≥Ü«∂ºe— Jx K≥|∞`å~°∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (P#O^ŒO`À): JÖÏ K≥ѨC. JO^Œ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ('=∞—`À) ''W^Œ∞QÀ K«∂_»∞, JO^ŒiH© P`«‡^Œ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.—— '=∞—: x["Õ∞#O_ô. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ~°Î. áê¢`å#∞QÆ∞}OQÍ PÜ«∞# H˘O^ŒiH˜ P^蕺u‡Hõ K≥·`«<åºxfl ¢Ñ¨™êk™êÎ_»∞, H˘O^Œix J*Ï˝#OÖ’ =ÚOK≥`«∞Î`å_»∞.

(PO`«~°OyHõ „áê~°÷# - x`«ºO, bÅ) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JÖÏ HÍ^Œ∞. =∞<À"庉õΩÅ`«`À PÜ«∞##∞ ¢áêi÷OKåe. ¢áê~°÷# =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åà◊O #∞Oz =zÛ#@¡~Ú`Õ PÜ«∞# ^•xfl `«Ñ¨ÊHõ qO\Ï_»∞. WO^Œ∞Ö’ Z@∞=O\˜ ã¨O^ÕǨÏ=¸ ÖË^Œ∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: J=Ù#O_ô, '<Õ#∞— LO_Õ Ñ¨Hõ∆OÖ’ ¢áê~°÷# K≥Ü«∞º=Å¿ã LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): "≥∞@¡ ^•fi~å "Õ∞_» g∞kH˜ "≥à◊√`«∂ L#fl@∞¡ bÅ#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ<Õ x`åºxfl á⁄O^•e. x`åºxfl ^Œi≈Oz# `«~°∞"å`« x`«ºO #∞O_ç bʼnõΩ ky=zÛ ÉèíH˜Îx ÔQ·H˘x Éèí‰õΩÎÅ ™êOQÆ`«ºOÖ’ rqOK«=K«∞Û. Wk <å xtÛ`åaè¢áêÜ«∞O. W^Õ ¢âı+¨ª"≥∞ÿ# =∂~°æO. ''ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ <å<å~°∂áêÅ∞, <å<åbÅÅ∞ L<åfl~Ú. Dâ◊fi~°bÅ, ^Õ=bÅ, =∂#=bÅ, [QÆ`ü bÅ JO@∂ PÜ«∞# bÅÅ∞ ѨÅ∞~°HÍÅ∞. ¢¿Ñ=∞ÉèíH˜Îx É’kèOKÕ xq∞`«Î"Õ∞ ¢Ñ¨u Ü«ÚQÆOÖ’#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =∂#=Ù_»∞QÍ J=`«iã¨∂Î<åfl_»∞. K≥·`«#º=∞Ǩ¢Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ K«∂_»O_ç! J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µx ^•fi~å<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x ¢¿Ñ=∞ÉèíH˜Îx K«qK«∂_»=K«∞Û. PÜ«∞# bÅÅ∞ J#O`«"≥∞ÿ#q. HÍx <å‰õΩ HÍ=Åã≤#^ŒO`å ¢¿Ñ=∂, ÉèíˆHÎ. <å‰õΩ HÍ=Åã≤Ok áêÅ∞. áêÅ∞ P=Ù á⁄^Œ∞QÆ∞ #∞O_ç =™êÎ~Ú. J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ P=Ù á⁄^Œ∞QÆ∞=O\˜"å~°∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '<Õ#∞ J=`«iOKå#∞. ##∞fl ^Œi≈¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œi≈Oz#>Ë¡— Jx K≥|∞`«∞<åfl~å? K≥·`«#∞ºÅ#∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê `«=∞<Õ ã¨∂zã¨∂Î L<åfl~å?

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ qq^èŒ ÉèÏ"åÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉÏQÍ ZO_» HÍz# XHõ ™êÜ«∞O¢`«O. HÍ¿ãѨ\’¡ ~å¢u HÍÉ’`ÀOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x t"åÅÜ«∂Å "≥∞@¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. '=∞— =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∂Å∞ JiÊOz, PÜ«∞# áê^•Å =^ŒÌ, "≥∞@¡ÃÑ· ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. (*ˇ.Zãπ.q∞Öò - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - =∞x+≤ Ѩiq∞`«∞_»∞, xÜ«∞=∞|^Œ∞ú_»∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): =∞}˜=∞e¡H± =∞#∞=∞~åe Éèí~°Î =zÛ L<åfl_»∞. J`«_»∞ U^À ѨÙã¨ÎHõO1 K«k"å_»@. ^•<À¡ 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JO`« Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x Jx HÍh, ã¨~°fiA˝_»x HÍh `ÀK«_»OÖË^Œ∞. JÖÏ LO_ç LO>Ë ZO^Œ∞‰õΩ Wxfl ^Œ∞óMÏÅ∞ L<åfl~Ú? =∞~°}O `«^䌺O, 1. *Ï<£ ã¨∂ì=~üì q∞Öò ã‘fiÜ«∞K«i„`«.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

281

XˆH™êi K«OÑ≤"≥Ü«∞º=K«∞Û#∞QÆ^•, JÖÏ H͉õΩO_® H˘OK≥O H˘OK≥OQÍ H∆ÀÉèí‰õΩ Ö’#∞KÕã≤ K«OѨ@O ZO^Œ∞‰õΩ? <Õ<Õ J~Ú LO>Ë nx HõO>Ë =∞Oz Ö’HÍxfl ã¨$+≤ìOz LO_Õ"å}˜‚— Jx P ¢QÆO^äŒHõ~°Î ¢"åã≤ L<åfl_»@. '=∞— Pâ◊Û~°ºO`À P ѨÅ∞‰õΩÅ∞ qx =∞ø#OQÍ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyOKå~°∞: ''ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=∂ Uq∞\˜? <Õ#∞‰õÄ_® XHÀ¯™êi PÜ«∞##∞ =∞Oz"å_çQÍ#∞, =∞~À™êi K≥_»¤"å_çQÍ#∞ ÉèÏqã¨∂ÎO\Ï#∞. PÜ«∞# =∞#Å#∞ =∞Ǩ=∂Ü«∞Ö’ LOKå_»∞. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ =∞#Å#∞ *ÏQÆ$`«O KÕ™êÎ_»∞. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ J*Ï˝#OÖ’ =ÚOz"Õ™êÎ_»∞. XHõ Hõ∆}O J*Ï˝#O `˘ÅyáÈ`«∞Ok, =∞m¡ P=iã¨∞ÎOk. áêz`À =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# H˘Å#∞Ö’ ~å~Ú qã≤i`Õ XH˜O`« h\˜x K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`åO. J~Ú`Õ HÍ¿ãѨ\’¡ =∞m¡ áêz Hõ^ŒÅ∞`«∂ =zÛ P H˘kÌáê\˜ h\˜x =¸ã≤"Õã¨∞ÎOk. ''^ÕǨÏ|∞kú L#flO`«=~°ˆH ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞, [## =∞~°}ÏÅ∞, ~ÀQÆâ’HÍÅ∞ LO\Ï~Ú.

W=hfl ^ÕǨxH˜ =∂¢`«"Õ∞ HÍx P`«‡‰õΩ HÍ^Œ∞. ^ÕǨÏO =∞~°}˜Oz# `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J`«}˜‚ =∞OzKÀ@∞H˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊√`«∂O_»=K«∞Û. Wk ZÖÏQÆO>Ë, ¢Ñ¨ã¨= "Õ^Œ#O`«~°O tâ◊√=Ù [x‡Oz#@∞¡. P`«‡*Ï˝#O á⁄O^•Hõ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞, [## =∞~°}ÏÅ∞ ã¨fiѨflOÖÏ `À™êÎ~Ú. ''=∞#‰õΩ UO `≥Å∞ã¨∞! XHõ ¿ã~°∞ áê¢`«Ö’ Ѩk ¿ã~°¡ áêÅ#∞ LOK«QÆÅ=∂? LѨC ÉÁ=∞‡ ã¨=Ú¢^ŒÑ¨Ù Ö’`«∞#∞ H˘Å=\ÏxH˜ "≥o¡Ok. uiy=zÛ ã¨=∂Kå~°O JOk=fi^Œ∞. Jk ã¨=Ú¢^ŒOÖ’<Õ HõiyáÈ`«∞Ok.—— (z^Œº<ÕÎ ã¨~°fiã¨Oâ◊Ü«∞ó `«ã≤‡<£ ^Œ$¿+ì Ѩ~å=ˆ~) ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞"≥∞ÿOk. Jxfl PÅÜ«∂ÅÖ’ náê~å^èŒ# "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ[˚#xx ^蕺xã¨∞Î<åfl~°∞. ~åMÏÖò, ÖÏ@∞, ~å"£∞ÖÏÖò, H˜â’s, QÆ∞ѨΠ"≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. '=∞— <å\˜ ~å¢u JHõ¯_» |㨠KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«=∞ QÆkH˜ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù L#fl z#fl =™ê~åÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Éèí‰õΩÎ_ç`À UHÍO`«OQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. J`«_ç`À '' ¢áê`«óHÍÖÏ#, ~å¢u JO`«=∞ÜÕ∞º@ѨC_»∞ ^蕺#O KÕÜ«∞@O =∞Ozk. ¢Ñ¨u ~ÀE ã¨O^蕺HÍÅOÖ’ ^蕺xOKåe—— J<åfl~°∞. ™êHÍ~°, x~åHÍ~åÅ#∞ ZÖÏ ^蕺xOKåÖ’ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.

HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ ѨtÛ=∂# L#fl J~°úK«O¢^•HÍ~° "≥ÚQÆ™êÅÖ’H˜ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. JѨC_»∞ ~å¢u ^•^•Ñ¨Ù `˘q∞‡k QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. '=∞— ã¨g∞ѨOÖ’ L<åfl_»∞. ~åMÏÖò "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞^茺 =∞^茺֒ QÆkÖ’H˜ =ã¨∂ÎáÈ`«∂ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): WÖÏ K«∂_»∞, WHõ¯_çH˜ =KÕÛ"å~°O^Œi ã¨O^ÕǨÅ∞ fiáÈ`å~Ú. #∞=Ùfi U=∞O\Ï=Ù? '=∞—: J=Ù#O_ô.

282

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆOQÍ#kÖ’ KåÖÏ ^Œ∂~°OÖ’ Ѩ_»= #_ç¿Ñ"å_»∞ XHõ_»∞ `≥_»∞¤ "Õã¨∂Î áê_»∞H˘O@∞<åfl_»∞. P =∞^èŒ∞~° HõO~î°ã¨fi~°O J<åǨÏ`« ^èŒfixÖÏ #kÃÑ· "≥∞Å¡QÍ `ÕÅ∞`«∂ =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å Hõ~°‚‰õΩǨÏ~åÅÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOzOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "≥O@<Õ áê~°=â◊º ã≤÷ux á⁄O^•~°∞.

PÜ«∞#‰õΩ ~À=∂Oz`«"∞≥ Oÿ k. '=∞— K≥~ںѨÙK«∞ÛH˘x, ''K«∂_»∞, K«∂_»∞. <å‰õΩ ~À=∂Oz`«=∞=Ù`ÀOk. <å â◊s~°O Ѩ@∞ì‰õΩx K«∂_»∞—— J<åfl~°∞. Ѩ~°=â◊`«fiOÖ’ ~À=∂Oz`«"≥∞ÿ# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å â◊s~åxfl ã¨Ê $tOz K«∂ã≤# '=∞— qã¨∞ÎÉ’Ü«∂_»∞. P#O^Œ Ѩ~°=â◊ â◊s~°O! LѨx+¨`«∞ÎÅ∞ ¢|Ǩ‡xfl qâ◊fiO, PHÍâßÅÖ’ F`«¢¿Ñ`«"≥∞ÿ L#fl@∞¡QÍ Jaè=i‚™êÎ~Ú. P ¢|Ǩχ"Õ∞ â◊|Ì~°∂ѨOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å â◊s~åxfl ã¨Ê $t™ÈÎO^•? â◊|Ì¢|ǨχO JO>Ë W^Õ<å?

HÍ¿ãѨ٠QÆ_çKåHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: WHõ¯_» =KÕÛ"å~°O^Œ~°∂ =∞Oz ã¨O™ê¯~åÅ∞ QÆÅ"å~°∞. #∞=Ùfi U=∞O\Ï=Ù? '=∞—: J=Ù#O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^èŒ~ü =∞Oz ã¨O™ê¯~°=O`«∞_»∞. '=∞—: J=Ù#O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨~°à◊ (HõÖÏ¡HõѨ@OÖËx) ã¨fiÉèÏ=O Hõey`Õ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ j¢Ñ¶¨∞OQÍ á⁄O^Œ=K«∞Û. ã¨<å‡~°æO, ^Œ∞~å‡~°æO Jx Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞ L<åfl~Ú. ã¨<å‡~°æOÖ’ "≥à◊¥Î=ÙO_®e. (ã¨~°fiO ZO^Œ∞‰õΩ `«ºlOKåe?) '=∞—: J=Ù#O_ô. ^•~°OÖ’ XHõ áÈQÆ∞ q_ç=_ç<å ^•~°O ã¨∂k ɡ[˚OQÆ∞O_® áÈ^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: u<Õ@ѨC_»∞ <åÅ∞Hõ‰Ωõ XHõ "≥O¢@∞Hõ `«ye<å =Ú^Œ#Ì ∞ JÖψQ Lq∞‡"ÕÜ∂« eû =ã¨∞ÎOk. '=∞—: HÍx ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O J~Ú# =ºH˜ÎH˜ ^Œ∞+¨µìÅ ™êOQÆ`«ºO Z@∞=O\˜ Ǩx HõeyOK«^Œ∞ Jx g∞~°∞ K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞ Hõ^•! ¢Ñ[¨ fieOKÕ JyflÖ’ ѨzÛ J~°\K˜ @≥ ∞ì Ãã`· O« ^ŒQOúÆ J~ÚáÈ`«∞Ok. J^Õ q^èŒOQÍ *Ï˝<åyflÖ’ Jhfl |∂_ç^Œ J~ÚáÈ`å~Ú. â◊x"å~°O, EÖˇ· 14, 1883

(J^èŒ~ü WO\’¡ K«O_ô áê~åÜ«∞}O) HõÅHõ`åÎÖ’x J^èŒ~ü¿ã<£ QÆ$ǨÏO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_»‰õΩ U`≥OKå~°∞. ~åMÏÖò, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∂ =zÛ=Ù<åfl~°∞. ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’ áê@‰õΩ U~åÊ@∞¡ [iQÍ~Ú. ~å*ò<å~åÜ«∞}ü áê_»∞`«∞<åfl_»∞. <åˆHn WHõ ÉèíÜ«∞=Ú =∞$u Ü«∞# x~°ƒùÜ«∞=Ú <åˆHn =∞$uÉèíÜ«∞=Ú ÖËkHõ <åˆH ÉèíÜ«∞=Ú....

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

283

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê@#∞ XH˜O`« q#QÍ<Õ áê~°=â◊ºã≤÷ux á⁄O^•~°∞. ÖËz xÅ|_ç =∞^茺=∞^茺֒ QÍÜ«∞‰õΩ_ç`À Hõeã≤ áê_»∞`«∞<åfl~°∞. ¢H˘`«ÎQÍ H˘xfl K«~°}ÏÅ∞ ‰õÄ_» KÕ~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞.

'J=∂‡, ##∞fl h=^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ÛHÀ, J=∂‡!— Jx áê_»∞`«∂ =∞m¡ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ<· å~°∞. ÉÏǨϺK≥`· <« åºxfl HÀÖ’Ê~Ú, xâ◊ÛÅOQÍ xÅ|_çáÈÜ«∂~°∞.

QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =∞m¡ áê_»™êQÍ_»∞: q#~å ™È^Œ~° ^ÕqK«i`«=Ú g#∞ÅqO^Œ∞QÆ `«O^•#`å# Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ zK«∞ÛÃÑ>ˇì_»∞ Ü«Ú=u Z=fi~°K«@! `«O^•#`å# #Å¡"Õ∞Ѷ¨∞=ÚÅ Hõ#fl #Å¡QÍ <åu~°∂Ѩ٠"≥∞~°Ü«∞ `«O^•#`å# P"≥∞ ^ŒO`«=ÚÅ #∞O_ç *ÏfiÅÅ∞ "≥∞~°Ñ¨ÙÖÏQÆ "≥∞~°ã≤ ¢ÉèÏOuK≥O^≥_»∞ HÍO`«∞ÅO`«@ ¢QƉõΩ¯K«∞#fl=@ `«O^•#`å# ^Õ=^•#= Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞# ^Õq Ѩ~°∞QÆ∞Öˇ`«Î qiÜ«∞É’ã≤# A@∞ì "≥#∞HõQÍ Ñ¨~°∞QÆ∞nÜ«ÚK«∞O_≥ `«O^•#`å# J@ìǨã¨=Ú KÕÃã~å Ãã· Jã¨∞~°¿ã#Å∞ J^ŒÔ~~å Ãã· "åi QÆ∞O_≥Å∞ pÖˇ~å Ãã· `«à◊`«à◊ "≥∞~°ã≤ "≥∞~°∞ѨÙÅ∞ zO^Œ∞K«∞ Hõ#∞flÅ∞ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘ÖˇÊ~å! Ãã· Z\˜ì Ü«Ú^Œú"≥∂ `«=Ú‡_»∂ K«∂_»ÖË=Ú~å ™È^Œ~å, K≥=∞@ aO^Œ∞=ÙÅ∞ KÕi ÉÁ=∞ÅÃÑ· JO^Œ"≥ÚÅ∞‰õΩK«∞O_≥ `«O^•#`å# ^Œ@ì"≥∞ÿ# P #Å¡‰õΩ~°∞ÅÃÑ· ¢"≥∂ÔQ =∞^èŒ∞Ѩ=ÚÅ∞#∞ `«O^•#`å# P"≥∞ JO^Œ"≥∞ ™êQÆ~°O|∞QÍ

284

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

K«O^Œ=∂=∞ Ez ã≤QÆ∞æK≥O^Œ∞K«∞ =ÚY=Ú g∞^Œ#∞ =Úã¨∞QÆ∞HõѨCH˘xÜ≥∞ `«O^•#`å# qO`«ÅÔHÅ¡ qO`«Ü≥ÿ∞# D HÍO`« Z=fi~°O_ç? `«O^•#`å# =∂Ü«∞KÕÜ«Ú D =∞QÆ∞= Z=fi~À K≥ѨÊQÆÅ~å <å‰õΩ `«O^•#`å# t=Ù_»∞ F_ç P"≥∞ Ѩ^Œ=ÚÅ K≥O`«#∞ Ѩ_≥#∞ â◊==Ú =Öˇ#∞ `«O^•#`å# TǨÏKÕÃã#∞ Hõ=∞ÅHÍO`«∞_»∞ P"≥∞ Z=~À HÍ^Œ∞ `«O^•#`å# Jxfl Ö’Hõ=ÚÅ Hõ=∞‡Ü≥ÿ∞# Ü«∂ ǨÏã≤ÎQÆ=∞# HÍo, `«O^•#`å# q#~å ™È^Œ~° ^ÕqK«i`«=Ú g#∞Å qO^Œ∞QÍ `«O^•#`å# `«iH˜@, `«Hõ, `«iH˜@, `«iH˜@`≥·!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. áê@Å∞ =ÚyâßHõ ѨÓ*Ï =∞Ok~°O #∞O_ç "Õ∞_» g∞^Œ L#fl Kå=_çÖ’H˜ "≥o¡, Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. JѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz ѨÅ∞~°HÍÅ =∂@Å∞ ^˘~å¡~Ú. H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ Ѷ¨Å∞æ#k =O\˜"å~°∞. "åiÖ’ ֒ѨŠ™ê~°O LOk, HÍx |Ü«∞@‰õΩ Ug∞ HõxÑ≤OK«^Œ∞ – W@∞=O\˜ ã¨∂‰õΩÎÅ∞ "≥e|∞KåÛ~°∞.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO HõÅHõ`åΉõΩ "≥àı§ =∂~°æOÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ â◊x"å~°O, EÖˇ· 21, 1883

JѨC_»∞ ™êÜ«∞O¢`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. ~å"£∞ÖÏÖò, XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O #∞Oz |O_çÖ’ HõÅHõ`åΉõΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. |O_ç HÍm PÅÜ«∞ ã≤OǨÏ^•fi~°O ^•@∞`«∂O_»QÍ, Z^Œ∞~°∞QÍ KÕ`« <åÅ∞QÆ∞ =∂q∞_çѨà◊¡`À '=∞— =ã¨∂Î LO_»@O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂âß~°∞. "≥O@<Õ |O_çx PѨ=∞<åfl~°∞. '=∞— |O_ç =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ `«Å=Oz N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ "≥Ú^Œ@ J^èŒ~ü¿ã<£ WO\˜H˜, `«~°∞"å`« Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\˜H˜, z=~°QÍ MËÖÏ`ü ÃѶ∂+π WO\˜H˜ "≥àÏ¡Å#∞‰õΩ<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—#∞ K«∂ã≤ #=Ùfi`«∂): #∞=Ófi ~å. "Õ∞O J^èŒ~ü WO\˜H˜ "≥à◊√`«∞<åflO. '=∞— ''z`«ÎO—— JO@∂ |O_çÖ’ ZH˜¯ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. '=∞— POQÆ¡ q^•ºÉèϺã¨O KÕã≤# =ºH˜Î. J`«_çH˜ ѨÓ~°fi[#‡ ã¨O™ê¯~åÅÖ’ #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© J^èŒ~üÖ’ K«Hõ¯x

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

285

ã¨O™ê¯~åÅ∞ LO_»@O =Å¡<Õ J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ ÉèíH˜Î Hõey L<åfl_»x H˘xfl ~ÀAʼnõΩ =Ú#∞Ѩ٠N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ<Õ '=∞— XѨCH˘<åfl_»∞. WO\˜H˜ "≥o¡ PÖ’zOz K«∂ã≤#ѨC_»∞ ã¨O™ê¯~° q+¨Ü«∞OÖ’ `«#‰õΩ WOHÍ Ñ¨ÓiÎ qâßfiã¨O U~°Ê_»ÖË^Œx J`«_»∞ Hõ#∞Q˘<åfl_»∞. P q+¨Ü«∞O `≥Å∞Ѩ\ÏxˆH '=∞— <Õ_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk. J^èŒ~ü#∞ QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù? '=∞—: J`«_çH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_ç QÆ∞iOz ZO`À "庉õΩÅ`« LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^èŒ~ü‰õÄ_® x#∞fl ZO`À ¢Ñ¨â◊Oã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. '=∞— HÍ¿ãѨ٠=∞ø#O áê\˜OKå_»∞. `«~∞° "å`« ѨÓ~°fi[#‡ ã¨O™ê¯~åÅ ¢Ñ™¨ êÎ=# fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. (ÉèíQÆ=b¡ÅÅ∞ J#O`åÅ∞ - =∞#"Õ∞g∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO) '=∞—: <å‰õΩ ѨÓ~°fi[#‡, ѨÓ~°fi[#‡ ã¨O™ê¯~°O Ѩ@¡ JO`«QÍ #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. Wk <å ÉèíH˜ÎH˜ P@OHõ=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨$+≤ìÖ’ ã¨~°fi=¸ ã¨OÉèíqOK«=K«∞Û J#fl qâßfiã¨O LO>Ë<Õ KåÅ∞. '<Õ#∞ `«ÅzO^Õ x[O, W`«~°∞Å `«ÅѨÙÅ∞ `«Ñ¨C— J<Õ ÉèÏ"åxfl =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ~åx=fi‰õΩ. `«~°∞"å`« ã¨=∞™êÎxfl ÉèíQÆ=O`«∞_Õ h‰õΩ qâ◊^ŒÑ¨~°∞™êÎ_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞x bÅÅ#∞ =∂#==∂¢`«∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~å? ÉèíQÆ=b¡ÅÅ∞ J#O`åÅ∞.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ <Õ#∞ "å\˜x J~°÷O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ H˜Oz`«∞ΉõÄ_® ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ã¨$+≤ìÖ’ ã¨=∞ã¨ÎO ã¨OÉèí="Õ∞ Jx qx L<åfl#∞. ^•xfl =∞#ã¨∞Ö’ LOK«∞H˘x `«H˜¯# PÖ’K«#Å#∞ q_çzÃÑ\˜ì PÜ«∞#<Õ ^蕺xã¨∂Î LO\Ï#∞. '<Õ_»∞ ukä Uq∞\˜?— Jx ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ J_çQÍ~°∞.

JO^Œ∞‰õΩ P`«_»∞ 'ukä "å~° #Hõ∆¢`åÖËg `≥eÜ«∞=Ù. <Õ#∞ ~å=Úx XHõ¯_ç QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î LO\Ï#∞— Jx |^Œ∞eKåÛ_»∞. ''ÉèíQÆ=b¡ÖÏ "≥·z¢`åºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ â◊Hõº=∂ =∞#‰õΩ? PÜ«∞# =∞#‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’<Õ L<åfl_»∞, HÍx `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉõΩ<åflO. NHõ$+¨µ‚_»∞ ™êH∆Í`«∞Î ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Jx |Å~å=Ú_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^Œ∞.—— '=∞—: J=Ù#O_ô. cè+¨µ‡}˜‚ QÆ∞iOp g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞ QÆ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, J=Ù#∞. UO K≥áêÊ<À K≥ѨC K«∂^•ÌO. '=∞—: JOѨâ◊Ü«∞ºÃÑ· Ѩ~°∞O_ç cè+¨µ‡_»∞ qÅÑ≤ã¨∂Î L<åfl_»∞. Jk K«∂ã≤ áêO_»=ÙÅ∞ Hõ$+¨µ‚_ç`À, 'W^Õq∞ qO`«! =∂ Ñ≤`å=∞Ǩï_»∞ =∞Ǩ*Ï˝x J~Ú=ÙO_ô =∞$`«∞º=Ù QÆ∞iOz Ü≥∂zOz qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl_Õ— J<åfl~°∞. ''JO^Œ∞‰õΩ, 'ZO^Œ∞‰õΩ qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl_À PÜ«∞<Õfl J_»QÆO_ç— J<åfl_»∞ Hõ$+¨µ‚_»∞. 'ÉèíQÆ=O`«∞x bÅÅ∞ "Õ\ ˜h `≥Å∞ã¨∞HÀÖˉõΩ<åfl<Õ Jx qÅÑ≤ã¨∞Î<åfl#∞! F Hõ$ëê‚, #∞=Ùfi áêO_»=ÙʼnõΩ `À_»∞h_»"≥· L<åfl=Ù. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å gix PѨ^ŒÅ #∞O_ç HÍáê_»∞`«∞<åfl=Ù. J~Ú#ѨÊ\˜H© gi HõëêìʼnõΩ JO`Õ ÖË^Õ, Jx `«ÅKÕ â’H˜ã¨∞Î<åfl#∞— J<åfl_»∞ cè+¨µ‡_»∞.——

286

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«# =∂Ü«∞KÕ ã¨~åfixfl HõÑ≤Ê LOKå_»∞. XH˜O`«‰õÄ_® `≥eÜ«∞x=fi_»∞. HÍq∞hHÍOK«<åÅ∞ =∂Ü«∞. D =∂Ü«∞#∞ `˘ÅyOz K«∂ã≤# "åˆ~ PÜ«∞##∞ ^Œi≈OK«QÆÅ~°∞. <Õ#∞ D q+¨Ü«∞O XHõiH˜ qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∂Î L#flѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K«@∞‰õΩ¯# <åH˘Hõ J^Œ∞ƒù`« ^Œ$â◊ºO K«∂Ñ≤OKå_»∞. HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’x XHõ H˘Å#∞† ^•<À¡ XHõ =ºH˜Î áêzx KÕ`ÀÎ ¢`Àã≤"Õã≤ hà◊√¡ ¢`åQÆ∞`«∞<åfl_»∞. hà◊√¡ ã¨Êù\ ˜HõOÖÏ ã¨fiK«ÛùOQÍ L<åfl~Ú. P ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_Õ =∂Ü«∞ J<Õ áêz`À HõѨÊ|_ç L#fl@∞¡ <å‰õΩ K«∂Ѩ|_çOk. áêzx `˘ÅyOz# "å_»∞ h~°∞ ¢`åQÆQÆÅ_»∞. ''¢â◊^ŒúQÍ q#∞! hH˘Hõ Ju QÆ∞ǨϺ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O K≥|∞`å#∞. XHõ™êi ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨىõΩ |Ü«∞Å∞‰õΩ xq∞`«ÎO "≥àϧ#∞. JѨC_»∞ XHõ QÆk `«Å∞Ѩ٠=¸ã≤=Ù#fl ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk. QÆkÖ’ U=ÚO^À K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂#∞. ¿Ñ<å HõuÎ`À `«Å∞ѨىõΩ ~°O¢^èŒO ÃÑ@ì ¢Ñ¨Ü«∞uflOKå#∞, HÍx ~°O¢^èŒO ÃÑ@ìÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞. `˘Å∞ã¨∂Î LO_»QÍ =∞\˜ì Ѩ_ç ^•xfl =¸ã≤"ÕÜ«∞™êyOk. `«~°∞"å`« XHõ ÃÑ^ŒÌ ~°O¢^èŒO U~°Ê_çOk.—— D =∂@Å∞ K≥Ñ≤Ê N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. =∞m¡ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''W=hfl J`«∞º#fl`« ã≤÷uH˜ K≥Ok# q+¨Ü«∂Å∞. WÖÏ K«∂_»∞. Z=~À <å <À\˜x J}z"Õã≤ =¸ã¨∂Î L#fl@∞¡QÍ LOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Ü≥∂xÖ’ =ã≤OK«_»O HõàÏ¡~å K«∂âß#∞ – ‰õΩHõ¯Å "≥∞ÿ^äŒ∞# K«~°ºÖ’ PÜ«∞##∞ K«∂âß#∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞x K≥·`«#ºO =¸ÅOQÍ<Õ D [QÆ`«∞Î K≥·`«#º=∞Ü«∞"≥∞ÿ XáêÊ~°∞`ÀOk. z~°∞ KÕѨÅÖ’ ‰õÄ_® P K≥·`«#º"Õ∞ Hõ^ŒÖÏ_»∞`«∂ L#fl@∞¡ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ QÍOK«∞`å#∞.—— WO`«Ö’ |O_ç â’ÉèÏ|*Ï~°∞ ‰õÄ_»ex KÕ~∞° ‰õΩOk. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ =∞m¡ =∂\Ï¡_<» å~°OaèOKå~°∞: ''=~å¬HÍÅOÖ’ <ÕÅ h\˜Ö’ Ti=Ù#fl@∞¡ [QÆ`«∞Î D K≥·`«#ºOÖ’ Ti=Ù#fl@∞¡ H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ K«∂™êÎ#∞. ''WÖÏ Z<Àfl <Õ#∞ K«∂ã≤ L<åfl#∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© <å‰õΩ ÖËâ◊"≥∞ÿ<å JǨÏOHÍ~°O HõÅ∞QÆ^Œ∞.—— '=∞— (#=Ùfi`«∂): B~å! g∞HÍ JǨÏOHÍ~°O? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^Õ=Ùx `À_»∞, <å‰õΩ H˜Oz`«∂Î JǨÏOHÍ~°O ÖË^Œ∞. '=∞—: ¢wã¨∞ ^Õâ◊OÖ’ XHõ =ºH˜Î LO_Õ"å_»∞. P`«_ç ¿Ñ~°∞ ™È¢Hõ\ ©ãπ. =∂#=ÙÅÖ’ J`«_Õ =∞Ǩ*Ï˝x Jx Jâ◊s~°"å}˜ ѨeH˜Ok. Jk qx J`«_»∞ k¢Q̓ùO`«∞_≥·<å_»∞. KåÖÏ¿ãѨ٠UHÍO`«OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ^•xfl QÆ∞iOz zO`«# KÕã≤ ^•xfl J=QÍǨÏ# KÕã¨∞H˘<åfl_»∞. `«~°∞"å`« `«# q∞¢`«∞Å`À, ''<å‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œx =∂¢`«"Õ∞ <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ#∞. HÍx ¢Ñ¨u XHõ¯~°∂, '<Õ#∞ =∞Ǩ*Ï˝xx— Jx ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. x*ÏxH˜ JO^Œ~°∂ J*Ï˝#∞ÖË— Jx J<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <å‰õΩ UO `≥Å∞ã¨∞#x WHõ¯_»‰õΩ WO^Œ~°∞ =ã¨∞Î<åfl~°∞ Jx H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ <Õ#∞ J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï#∞. "≥·+¨‚=K«~°}ü Q˘Ñ¨ÊѨO_ç`«∞_»∞. P`«_»∞ <å`À, 'g∞~°∞ K≥|∞`«∂ L#fl=hfl âߢ™êÎÅÖ’ L<åfl~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© g∞ =^ŒÌ‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞Î<åfl<À `≥Å∞™ê? "å\˜x g∞ =ÚY`å q#\ÏxˆH— J<Õ"å_»∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

287

'=∞—: g∞ ѨÅ∞‰õΩÅ∞ Jhfl âߢ™êÎÅ`À ã¨iáÈe L#flq. <å_»∞ áêhǨ\©Ö’ #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞QÍ~°∂ W^Õ K≥áêÊ~°∞. w`å w`å Jx ѨÅ∞=∂~°∞¡ =e¡¿ãÎ `åºw `åºw J=Ù`«∞O^Œx g∞~°∞ K≥áêÊ~°∞. HÍx x*ÏxH˜ `åw `åw J<Õ =ã¨∞ÎOk. HÍx `åw J<åfl `åºw J<åfl XˆH J~°÷O† `«Q∑ ^è•`«∞=Ù #∞O_ç `åw â◊|ÌO ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk Jx QÀ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ##∞fl áÈe# =ºH˜Îx ѨO_ç`«∞_À, ™ê^èŒ∞<À ÖËHõ =∞Ô~=i<≥·<å #∞=Ùfi K«∂âß"å? '=∞—: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ q∞=∞‡efl `«# ã¨fiǨϙêÎÅ`À ~°∂á⁄OkOKå_»∞. W`«~°∞Å#∞ "≥∞+‘#∞ ^•fi~å ã¨$+≤ìOKå_»∞.âßã¨#O "Õ∞~°‰õΩ W`«~°∞Å#∞ PÜ«∞# ã¨$+≤ìOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂ ~å"£∞ÖÏÖò ¢Ñ¨Éèí$`«∞Å`À): W`«_»∞ UO K≥|∞`«∞<åfl_À q<åfl~å? (=∞i HÍ¿ãѨ٠#qfi z=iH˜) ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· X@∞ì, <åÖ’ #Å∞ã¨O`≥·<å JǨÏOHÍ~°O ÖË^Œ∞. '=∞—: *Ï˝#O =Å¡ XHõ "Õ∞Å∞ X#QÆ∂~°∞`«∞Ok† Jk '<å‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. <Õ#∞ Ug∞ HÍ#∞— J#fl Z~°∞Hõ#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#=Ù#∞. <å‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞, <Õ#∞ Ug∞ HÍ#∞. =∞Ozk. POQÆ¡ YQÀà◊âߢã¨ÎOÖ’ h‰õΩ #=∞‡HõO LO^•? '=∞—: "åi ã≤^•úO`åÅ ã¨Ç¨Ü«∞O`À ¢H˘`«Î q+¨Ü«∂Å#∞ Hõ#∞Q˘#=K«∞Û. Ü«Úˆ~#ãπ J<Õ ¢QÆǨÏO Ü≥ÚHõ¯ ¢Hõ=∞~°Ç≤Ï`« K«Å<åxfl ^Œ∂~°^Œi≈x ^•fi~å ѨijeOz#ѨC_»∞ <≥ѨÓì º<£ J<Õ H˘`«Î ¢QÆǨxfl HõxÃÑ\Ïì~°∞. ÃÑ·QÍ ¢QÆǨÏ}Ïxfl QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "å~°∞ K≥ѨÊQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. Jk x["Õ∞. |O_ç J^èŒ~ü WO\˜x ã¨g∞Ñ≤ã¨∂Î LOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À, ''ã¨`åºxfl JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x LO_»∞. nx`À<Õ ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO ã≤kúã¨∞ÎOk—— J<åfl~°∞. '=∞—: 'F ÉèíQÆ=O`«∞_®, <Õ#∞ x<Õfl PHÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞. h Éèí∞=#"≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞Ö’ ##∞fl ¢Éèíq∞OѨKÕÜ«∞‰õΩ. <Õ#∞ x<Õfl HÀ~°∞`«∞<åfl#∞— JO@∂ ¢áêi÷OK«=∞x g∞~°∞, #=nfiÑπ QÀ™êfiq∞`À K≥áêÊ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. JO`«~åO`«~åàÏÖ’¡ #∞Oz D =∂@ ~å"åe.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO J^èŒ~ü ¿ã<£ WO\’¡ ã¨OH©~°Î<å#O^ŒOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^èŒ~ü¿ã<£ WÅ∞¡ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò, '=∞—, J^èŒ~ü, =∞~À XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ`À J^èŒ~ü WO\˜ ¢áêOQÆ}OÖ’ "≥o¡ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞ "å~°∞ H˘O^Œ~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OK«\ÏxH˜ =KåÛ~°∞. ~åMÏÖò `«O¢_ç HõÅHõ`åÎÖ’ x=ã≤ã¨∂Î LO_»@O`À ~åMÏÖò `«O¢_ç =^ŒÌ L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (J^èŒ~ü`À): Uq∞\˜, ~åMÏÖò‰õΩ Hõ|∞~°∞ ѨOѨÖË^•?

J^èŒ~ü: Hõ|∞~°∞ ѨOÑ≤OKå#O_ô.

288

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åMÏÖò#∞ K«∂_®Åx ZO`À P`«∞~°`« K≥O^Œ@O K«∂ã≤ J^èŒ~ü `«# |O_çÖ’ XHõix ѨOÑ≤ ~åMÏÖò#∞ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ ~°=∞‡<åfl_»∞.

J^èŒ~ü, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ¢Ñ¨Hõ¯# ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. <Õ_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OѨ J`«_»∞ Jq∞`«OQÍ "庉õΩÅ`« K≥O^•_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~åHõ QÆ∞iOz J`«_çH˜ W^Œq∞`«÷OQÍ `≥eÜ«∞^Œ∞.

JO^Œ∞KÕ`« Z@∞=O\˜ =ÚO^Œ∞ U~åÊ@∂¡ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x WK«Ûù LO_»|>Ëì N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_»‰õΩ "≥àÏ¡~°∞.

J^èŒ~ü: g∞~°∞ WHõ¯_»‰õΩ =zÛ KåÖÏ ~ÀAÅ∞ J~ÚOk. <Õ_»∞ g∞~°∞ ~å"åÅx ¢áêi÷OKå#∞, HõO@`«_çÃÑ@∞ìH˘<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (¢Ñ¨ã¨#fl=^Œ#O`À #=Ùfi`«∂): U=∞O@∞<åfl=Ù! ã¨O^茺 QÆ_çzOk. QÆkÖ’ náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz [QÆ[˚#xH˜ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕâß~°∞. PÜ«∞# =∞O¢`åxfl [Ñ≤ã¨∂Î L#fl@∞¡ `ÀzOk. P `«~°∞"å`« =∞^èŒ∞~° HõO~î°O`À, ''QÀqO^•! QÀqO^•! ã¨zÛ^•#O^Œ! ǨÏiÉ’Öò! ǨÏiÉ’Öò!—— JO@∂ ÉèíQÆ=<åfl=∞㨇~°} KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. PÜ«∞# ѨÅ∞‰õΩÅ∞ J=∞$`«O zeH˜#@∞¡ L#flk. Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞ø#OQÍ <å=∂=∞$`åxfl áê#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò áê_»™êQÍ_»∞.

F â◊OHõi! h <å=∞=Ú ÉèíÜ«∞<åâ◊Hõ~°=∞x qx <å ÉèÏ~°=Ú Ñ¨_»"≥·zu ##∞ QÍ=Ù=Ú Hõ~°∞}Ï=∞~Ú IIFII h QÆ~°ƒù=ÚÖ’ #∞O_ç D [QÆ=Ú^Œƒù==∞O^Œ∞#∞ h P`«‡KÕ Jk Ü«∞O`«Ü«Ú Ѩi"åºÑ¨ÎO|~Ú Ü«Ú#flk IIFII HÍm Ü«∞# h"Õ<å? ~å^è• Ü«∞# h"Õ<å? h `«`«fi=Ú Z=Ô~·<å Jaè=ºHõÎ=Ú QÍqO`«∞Ô~ IIFII F Ü«∞=∂‡! ¢Ñ¨u¢áê}˜ h "åã¨QÆ$ǨÏ=∞=∂‡ =¸ÖÏ^è•~°=Ú# ‰õΩO_»exQÍ h LO^Œ∞=Ù IIFII P =¸ÖÏ^è•~°=Ú# <åÅ∞QÆ∞ ^Œà◊=ÚŠѨ^Œ‡=Ú# h "åã¨QÆ$ǨÏ"Õ∞ QÆ^Œ ‰õΩʼnõΩO_»ehâ◊H˜Î IIFII PÃÑ· ™êfikèëêì#=Ú P~°∞ ^Œà◊=ÚÅÖ’# =¢*Ïã¨#=Ú# h LO^Œ=Ù h "å㨠QÆ$ǨÏ=∞kÜ«Ú#∞ IIFII <åcè^Õâ◊=Ú #O^Œ∞ Ѩk^Œ∞^Œà◊=ÚÅ∞QÆ =∞}˜Ñ¨Ó~°O|#∞ hÅ~år==Ú ~°OlÅ∞¡#∞ IIFII ǨÏ$^ŒÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’x HÍ™ê~°Ñ¨Ù ã¨∞^èŒÜ«∞O^Œ∞ ^•fi^Œâ◊ ^Œà◊Ѩ^Œ‡tY Z~°∞ѨىõΩ Hõ#∞flÅ∞ ™ÈÅ∞ IIFII ã¨∞+¨µ=∂fl =∂~°æ=Ú# P Hõ=∞ÅOɡQÆ¢ÉÏH˜ F Ѩ^Œ‡Ñ¨Ù=#~å}© (P) qHõã≤`« Ѩ^Œ‡O|∞# #∞O^Œ∞=Ù IIFII

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

289

j

h áê^Œã¨Ê~°≈#=Ú# P Ѩ^Œ‡=Ú qHõã≤OѨ J@ pHõ\ ˜ =∞@∞=∂Ü«∞O|QÆ∞ h ã¨O^Œ~°≈#=Ú# HõO~î°™ê÷#=Ú#O^Œ∞ ëÈ_»â◊^Œà◊ Ѩ^Œ‡=Ú# á⁄QÆ~°OQÆ∞ ^Œà◊=ÚÅÖ’ ã¨∂H∆͇HÍâ◊=Ú QÆÅ^Œ∞ ^•xx ^•\˜# "å_»∞ qâ◊fiOÉÏHÍâ◊=ÚÖ’ b#Oɡ· Hõ~°QÆ∞@#∞, x~°=kèQÍ `å QÍOK«∞ PÃÑ· ¢Éèí∂=∞^茺=Ú #O^˘Hõ Ѩ^Œ‡=Ú QÆÅ^Œ∞ Ô~O_»∂ ^Œà◊=ÚÅ`À_» P Ѩ^Œ‡=Ú qHõã≤OK«∞ P KÀ@∞# =∂#=Ù =∞k |OnÜ≥ÿ∞ J_»∞¤QÆ_»z J@xÅz rq`« <å@Hõ=Ú#∞ `åE_»QÀ~°∞ Jxfl\˜Hõ#fl#∞ ÃÑ·# =∞#"≥∂ǨÏ#=∞QÆ∞ K«¢Hõ=Ú "Õ~Ú^Œà◊=ÚÅ`À_» "≥ÖÁæO^Œ∞#∞ t~°=∞O^Œ∞ 㨈~fiâ◊√#Hõk xÅÜ«∞=Ú J@ÔHQÆã≤ F â◊OHõs ‰õÄ~°∞ÛO_»∞=Ú ã≤OǨã¨#=∞O ^•`«x ã¨~°ã¨# P^•ºâ◊H˜Îq h=Ù h qO¢kÜ«∞ =â◊HÍiq Ç≤Ï=∞yiã¨∞`« L=∞QÍ Ü≥∂QÆ∞Å∞ x#∞ ^蕺xO`«∞~°∞ t=â◊H˜Îq h==∂‡ Jâ◊#O|QÆ∞ <å HÀÔ~¯Å #t~ÚOѨQÆ*Ëã≤ [#x Ѩ_»hÜ«∞‰õΩ Éèí==∞O^Œ∞# P^•ºâ◊H˜Îq h=٠ѨOK«=∞Ǩâ◊‰õΩÎÅ∞#∞ #Ü«∞=∂f`«#∞ x#∞fl `≥eÜ«∞OQÆ `«~°=∞ø<≥ h Éèí‰õΩÎÅÃÑ· Hõ$ѨKÕ h"≥<Àfl ~°∂ѨO|∞Å∞ ^èŒi~ÚOK«∞K«∞ #∞O_≥^Œ=Ù F â◊OHõi! JÉèíÜ«∞OHõi! h Éèí‰õΩÎx ѨOKÕO¢kÜ«∞ =∂ ѨOK«Éèí∂`«O|∞Å b#O|~Ú Hõ~°∞QÆOQÆ LO_Õn h"ÕQÍ!

U ~°∂Ѩ=Ú ÖËx h x~°∞æ} ã¨`«º=Ú<Õ F =∂`å x<˘flHõ`«<≥! h Éèí‰õΩÎ_»∞ ^Œi≈OK«∞#∞

IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII IIFII

(x~åHÍ~° ã¨zÛ^•#O^Œ ^Œ~°≈#O) 'HõO~î°™ê÷#=Ú#O^Œ∞ ëÈ_»â◊^Œà◊...— J<Õ K«~°}ÏÅ#∞ ~å"£∞ÖÏÖò áê_»∞`«∂ L#flѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''Wk q#∞. nx<Õ x~åHÍ~° ã¨zÛ^•#O^Œ ^Œ~°≈#O JO\Ï~°∞. qâ◊√^Œú K«¢HÍxfl ÉèËk¿ãÎ JO`å PHÍâ◊"Õ∞.—— '=∞—: z`«Î=∞O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D =∂Ü«∂xi‡`«"≥∞ÿ# r=[QÆ`«∞ΉõΩ Jf`«OQÍ áÈ~Ú#ѨC_Õ x`åºxfl KÕ~°=K«∞Û. <å^ŒÉèË^ŒO KÕã≤#ѨC_Õ (<å^•xfl Ju¢Hõq∞Oz#ѨC_Õ) ã¨=∂kèã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. FOHÍ~Àáêã¨# K≥Ü∞« ºQÍ K≥Ü∞« ºQÍ <å^•xfl Ju¢Hqõ ∞OK«=K«∞Û. `«~∞° "å`« ã¨=∂kèãu÷≤ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

290

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\’¡ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh ^Õq ™êxfl^茺OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ Ѩà◊√¡, q∞~îå~ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q J^èŒ~ü ã¨=∞iÊOKå_»∞. ''<Õ_»∞ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\˜H˜ "≥àÏ¡e—— J<åfl~åÜ«∞#.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\˜H˜ "≥o¡#ѨC_»∞ JO`«\Ï "≥<≥flÅ ¢Ñ¨HÍt™ÈÎOk. "≥Ú^Œ@ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh ^Õqx ^Œi≈OѨ ѨÓ*Ï=∞Ok~åxH˜ "≥àÏ¡~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∂ "≥O@"≥àÏ¡~°∞. ѨÙ=ÙfiÅ`À#∞, =∂ÅÅ`À#∞ JÅOHõ$`«Ü≥ÿ∞ ^Õq ^ÕnѨº =∂#OQÍ ¢Ñ¨HÍt™ÈÎOk. ã¨g∞ѨOÖ’ ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ^Õq q¢QÆǨÏO =ÚO^Œ∞ nѨO "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. Éèí‰õΩÎ_»∞ XHõi`À XHõ ~°∂áêÜ«∞ HÍ#∞HõQÍ WzÛ [QÆ[˚#xH˜ #=∞㨯iOK«=∞<åfl~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞. PÅÜ«∂xH˜ "≥o`Õ HÍ#∞Hõ JiÊOKåe Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õq =ÚO^Œ∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOK«∞H˘x xÅ|_®¤~°∞. ¢Ñ¨Hõ¯# Éèí‰õΩÎÅ∂ KÕ`«∞Å∞ *’_çOK«∞‰õΩx xÅ|_®¤~°∞. WÖÏ #=∞㨯iã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ KåÖÏ¿ãѨ٠xÅ|_çáÈÜ«∂~°∞. UO Pâ◊Û~°ºO! J>Ë¡ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. tÖϢѨu=∞ÖÏ K«Å#~°Ç≤Ï`«OQÍ Ô~ѨÊáê>ˇÿ<å ÖˉõΩO_® xÅ|_ç L<åfl~°∞.

KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ ÉèÏ~°OQÍ TÑ≤i fã¨∞H˘x =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =KåÛ~°∞. U^À =∞`«∞ÎÖ’ K≥|∞`«∂ L#fl@∞¡, ''J=∂‡! "≥o¡=™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. HÍx PÜ«∞# Hõ^ŒÅÖËHõáÈÜ«∂~°∞. J>Ë¡ áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’ xÅ|_çáÈÜ«∂~°∞. ~å"£∞ ÖÏÖò`À, ''#∞=Ùfi P áê@ áê_»∞, <Õ#∞ ™ê^è•~°} ã≤÷uH˜ =KÕÛ™êÎ#∞—— J<åfl~°∞. ~åOÖÏÖò 'F â◊OHõi! h <å=∞=Ú— J#fl áê@#∞ áê_®_»∞. áê@ =Úyã≤Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∂, Éèí‰õΩÎÅ∂ ¢áêOQÆ } OÖ’H˜ =KåÛ~° ∞ . =KÕ Û ^•iÖ’ ''J=∂‡! <å ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ x=ã≤OK«∞ `«b¡!—— JO@∂ XHõ™êi J<åfl~°∞. Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± `«# ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ`À Kå=_ç QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞.N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ áê_»™êQÍ~°∞: P#O^Œ=∞~Ú =∂`å "≥#∞HÍ_»ˆH h Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± x~åƒùQƺ tâ◊√=Ù <å‰õΩ P#O^Œg∞Ü«∞QÆ..... áê@ ѨÓiÎ JÜ«∂ºHõ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’<Õ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H±x, ''U=∞Ü«∂º? U áê@ áê_»#∞?

'Z=~°#∞H˘O\˜"À =∂`å ##∞ h— J#fl áê@#∞ áê_»<å?—— Jx J_çy, áê_»™êQÍ~°∞: Z=~°#∞H˘O\˜"À =∂`å ##∞ h Zxq∞k <≥ÅʼnõΩ ѨÙ\˜ì# a_»¤x ZOz<å=>ˇ =∂`å ##∞! h

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

Z~°∞Ѩ٠Hõ#∞fleHõ ZO`« Liq∞<å "≥~°Ñ¨Ù#∞ Q˘Å∞ѨQÆ*ÏÅ=Ù ##∞fl ã¨^•t=Ù_»∞ `«# Ü≥∞^ŒÃÑ· "≥∂Ãã_»∞ Ѩ^ŒÑ¨^Œ‡=Ú<≥ <å^Œ∞ ã¨OѨ^ŒÅ∞ Ѩ^ŒÑ¨_ç Pã≤÷x =^ŒÅ=∞#QÆ<Õ U^À ™ê‰õΩÅ∞ =^Œ~°∞K«∞O^Œ∞=Ù U=∞#∞H˘O\˜"À h =∞QÆ_Õ „^èŒ∞= Ѩ~°z# ^•#Ѩ¢`«=Ú ^•zu `«Ñ¨Ê^Œ∞ ÔQÅ∞Ѩ٠^•"å"Õã≤# XHõ¯ ^≥|ƒ`À F_çáÈ^Œ∞=Ù áÈ\©Ñ¨_≥^Œ"å h H˘_»∞ÔHO`«\ ˜ Ѷ¨∞\˜‰õΩ_À ÉÏQÍ `≥eÜ«Ú#∞ h‰õΩ U\˜ P@ Wk Z#fl_≥~°∞QÆ#x =∂@ÖÏ_»∞=∞# ~åO¢Ñ¨™ê^Œ∞ =^ŒÅ#∞ x#∞fl "ÕkèOK«Hõ WHõ áÈ~°∞ =^ŒÅ∞K«∞ QÆ~°∞==Ú =∂x a~°a~° ##∞ h Hõ~°=ÚÅ <≥`«∞ÎK«∞ L~°=Ú# ǨÏ`Î≥_»∞ =~°‰õΩ =^ŒÅ#∞

291

j

IIZII

IIZII

IIZII

IIZII

IIZII

áê~°=â◊ºã≤÷u XH˜O`« `«QÍæHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''^Õg ¢Ñ¨™ê^ŒO uO\Ï#∞—— J<åfl~°∞. ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õq ¢Ñ¨™ê^ŒO `≥zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ WKåÛ~°∞. Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ¢Ñ¨Hõ¯<Õ H˘O^Œ~°∞ q∞¢`«∞Å∂, |O^èŒ∞=ÙÅ∂ ‰õΩsÛÅÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. "åiÖ’ =ÚYã¨∞Îu KÕ¿ã"å~°∂ H˘O^Œ~°∞ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H#± ∞ K«∂ã¨∂Î ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx #=Ùfi`«∂ =∂\Ï¡_®~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ Éèí‰õΩÎÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ ¢Ñ¨Hõ¯ QÆkÖ’ L<åfl~°∞. '=∞—, XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞# ¢Ñ¨Hõ¯# ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ (#=Ùfi`«∂): J=Ù#∂, #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ D q^Œ∂+¨‰Ωõ Å#∞ h`À ‰õÄ_»Q@Æ ∞ìH˘<åfl=Ù? Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± (#=Ùfi`«∂): q^Œ∂+¨‰õΩÖË J#∞‰õΩO^•O. g∞~°∞ "åix L^ŒúiOK«~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): HõÅ∞¡ =ÚO`«#∞ Ѩq¢fHõiOѨ QÆOQƉõΩ ‰õÄ_® ™ê^茺OHÍ^Œ∞! (ã¨`«ºã¨O^èŒ`« - ѨÙ~°∞+¨µ_ç =∂@, U#∞QÆ∞ ^ŒO`«O "≥#H˜¯ áÈ=Ù) Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± K«O_ôáê~åÜ«∞}‰õΩ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ#x N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞.

KåÖÏ~ÀAÅ∞ QÆ_»z<å J`«_»∞ P "åQÍÌ<åxfl xÅɡ@∞ìHÀÖË^Œ∞.

292

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: U=∞Ü«∂º? K«O_ôáê~åÜ«∞} U"≥∞ÿOk? Ü«∞^Œ∞=∞e¡H±: J<ÕHõ Ѩ#∞Å∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ WѨÊ\˜ =~°‰õΩ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^≥ÖÏ? ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ =∂@ WzÛ "≥#‰õΩ¯ fã¨∞HÀ_»∞. 'ѨÙ~°∞+¨µ_ç =∂@, U#∞QÆ∞ ^ŒO`«O XHõÖÏ\˜q† "≥Å∞ѨeH˜ =™êÎ~Ú, "≥#‰õΩ¯áÈ=Ù.— U=∞O\Ï=Ù? Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± (#=Ùfi`«∂): J^Õ"≥∂ x["Õ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #∞=Ùfi <Õ~°Êiq. ÖˇHõ¯Å∞QÆ\ ˜ì ѨxKÕ™êÎ=Ù. ¢ÉÏǨχ}∞_ç P=Ù =∂ki – `«‰õΩ¯=QÍ "Õ∞Ü«∂e, JkèHõOQÍ ¿Ñ_» "ÕÜ«∂e, aO^≥ÅH˘nÌ áêÅ∂ W"åfie. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Ü«∞^Œ∞=∞e¡H±`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''<å‰õΩ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk, #∞=Ùfi ~åOr=<£Ñ¨ÙiÖ’ L#fl tÅ=O\˜"å_»=Ù. ã¨QÆO L+¨‚O, ã¨QÆO j`«ÅO. h =∞#ã¨∞û ÉèíQÆ=O`«∞x ÃÑ·<å LOk, ã¨O™ê~°OÖ’#∂ LOk.—— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ`À Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\’¡ q∞~îå~ÚÅ∞ Ѩà◊√¡, áêÅ∞ ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. `«~°∞"å`« MËÖÏ`ü Ѷ¨∞’+π WO\˜H˜ "≥àÏ¡~°∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO MËÖÏ`ü Ѷ¨∞’+π WO\˜H˜ â◊√ÉèÏQÆ=∞#O - "≥·+¨‚=ÙxH˜ „Ѩɒ^èŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ MËÖÏ`ü ÃѶ∂+π WO\˜H˜ "≥o¡#ѨC_»∞ ~å¢u Ѩk QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. P Éèí=#O, =ÚO^Œ∞#fl ÃÑ^ŒÌ =ÚOye "≥<≥flÅÖ’ ™êfl#=∂_»∞`«∞#flq. WO\’¡H˜ "≥à◊¡QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê~°=â◊ºã≤÷ux á⁄O^•~°∞. PÜ«∞#`À ~å"£∞ÖÏÖò, '=∞—, WOHÍ H˘O^Œ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ L<åfl~°∞.

P Éèí=#OÖ’ J<ÕHõ QÆ^Œ∞Å∞#flq. "Õ∞_» g∞^Œ =™ê~å QÆ∞O_® ^ŒH˜∆}O "≥·Ñ¨Ù HÍã¨Î^Œ∂~°O "≥o¡, `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù uiy, Ñ≤^ŒÑ¨ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù HÍã¨Î^Œ∂~°O "≥o`Õ Éèí=#Ѩ٠֒yex KÕ~°=K«∞Û.

WO\’¡ D ÉèÏQÍxH˜ =¿ãÎ ÃÑ^ŒÌ QÆ^Œ∞Å∞, =ÚO^Œ∞"≥·Ñ¨Ù XHõ á⁄_»"≥·# =™ê~å L#flq. WO@ =∞#∞+¨µºÅ∞#fl JeH˜_ç ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Dâß#ºO "≥·Ñ¨Ù# L#fl XHõ QÆkÖ’ Pã‘#∞Å#∞ KÕâß~°∞. PÜ«∞# WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’<Õ L<åfl~°∞. PÜ«∞##∞ JHõ¯_»‰õΩ PǨfixOz# Éèí‰õΩÎ_»∞ =zÛ ™êfiQÆ`«O ѨeHÍ_»∞. J`«_»∞ XHõ "≥·+¨‚=Ù_»∞. ^ÕǨÏO g∞^Œ <å=∂Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# zǨflÅ∞, KÕ`« [Ѩ=∂Å L#fl XHõ ã¨Op, HÍã¨Î =Ü«∞ã¨∞û ÃÑ·|_ç# =ºH˜Î. J`«_»∞ MËÖÏ`ü ÃѶ∂+π ÉÏ==∞ik. JѨC_»Ñ¨C_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O "≥o¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈Oz =ã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. H˘O^Œ~°∞ "≥·+¨‚=ÙÅ∞ ã¨O‰õΩz`« =∞#ã¨∞¯Å∞. "å~°∞ "Õ^•O`«∞Å#∞, â߈HÎÜ«ÚÅ#∞ x~°ã≤™êÎ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ("≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎh, `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅ#∂ K«∂ã¨∂Î): <å =∞`«"Õ∞ ã¨iÜ≥ÿ∞#k, `«H˜¯#"åi =∞`åÅ∞ `«Ñ¨C – W@∞=O\˜ Jaè¢áêÜ«∞O LO_»@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ, Ô~O_»∞ HÍ<Õ~°_»∞, PÜ«∞##∞ qaè#fl [#∞Å∞ ѨÅ∞~°HÍÅ ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

293

'QÍ_£— JO@∞<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ 'JÖÏ¡— Jx ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞, H˘O^Œ~°∞ Hõ$+¨µ‚_»h, H˘O^Œ~°∞ t=Ù_»h, H˘O^Œ~°∞ ¢|Ǩχ=∞h Ñ≤Å∞ã¨∂Î L<åfl~°∞. H˘Å#∞Ö’ h~°∞ LOk. XHõ KÀ@ '"å@~ü— Jx ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞, =∞~˘Hõ KÀ@ '[ÅO— JO@∞<åfl~°∞, WOH˘Hõ KÀ@ 'áêh— JO@∞<åfl~°∞. Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ [ÅO JO@∞<åfl~°∞. ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ "å@~ü JO@∞<åfl~°∞. =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞ áêh JO@∞<åfl~°∞. S`Õ L#fl =ã¨∞Î=Ù XHõ¯>Ë. =∞`«O JO>Ë =∂~°æO. XH˘¯Hõ¯ =∞`«=¸ =∞#Å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ XH˘¯Hõ¯ =∂~°æO J=Ù`«∞Ok. ѨÅ∞¢áêO`åÅ #∞O_ç ¢Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î =KÕÛ #^Œ∞Å∞ ã¨=Ú¢^ŒOÖ’ ã¨OQÆ=∞O JÜÕ∞º@∞¡QÍ. ''"Õ^•ÅÖ’#∞, ѨÙ~å}ÏÅÖ’#∞, `«O¢`« ¢QOÆ ^ä•ÅÖ’#∞ ¢Ñu¨ áêkOK«|_çOk P ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ. "Õ^•ÅÖ’ ã¨zÛ^•#O^Œ ¢|ǨχO† ѨÙ~å}ÏÅÖ’ ã¨zÛ^•#O^Œ Hõ$+¨µ‚_»∞, ã¨zÛ^•#O^Œ ~å=Ú_»∞† `«O¢`åÅÖ’ ã¨zÛ^•#O^Œ t=Ù_»∞. ã¨zÛ^•#O^Œ ¢|ǨχO, ã¨zÛ^•#O^Œ Hõ$+¨µ‚_»∞, ã¨zÛ^•#O^Œ t=Ù_»∞.—— JO^Œ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. "≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂, ÉèíQÆ=O`«∞x =∞#O ZO^Œ∞‰õΩ 㨇iOKåe? (r=#∞‡‰õΩÎ_≥=~°∞? L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_≥=~°∞? - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# ÅHõ∆}ÏÅ∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: W@∞=O\˜ Z~°∞Hõ L#fl =ºH˜Î r=#∞‡‰õΩÎ_Õ1 HÍx JO^ŒiH© D qâßfiã¨O ÖË^Œ∞, ÃÑ·ÃÑ· =∂@ÖË. 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞. PÜ«∞# WKåÛù#∞™ê~°"Õ∞ ã¨=∞ã¨Î=¸ [~°∞QÆ∞`«∂ L#flk— Jx Ö∫H˜‰õΩÅ∞ JO@∂ LO\Ï~°∞. HÍx ^•<À¡ qâßfiã¨O LOK«~°∞. ''q+¨Ü«∞Ö’Å∞~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Z@∞=O\˜"å_À `≥Å∞™ê? Ñ≤Å¡Å∞ ^≥|ƒÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞.

JѨC_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çÃÑ· X@∞ì"™Õ êÎ~∞° . Wk =Ü«∞ã¨∞û =∞o¡# ÉÏ=∞‡, J`«ÅÎ ∞ ^≥|ƒÖÏ_»∞‰õΩO@∞#flѨC_»∞ K≥Ñ≤ÊOk qx =∞m¡ K≥ѨÊ@O, JO`Õ. ''JO^Œ~°∂ ÉèíQÆ=O`«∞x ¢QÍǨϺO KÕã¨∞HÀQÆÅ~å? ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞Oz "åix ã¨$+≤ìOKå_»∞, ^Œ∞+¨µìÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞† Éèí‰õΩÎÅ#∞ ã¨$lOKå_»∞, ÉèíH˜ÎÇ‘Ï#∞Å#∞ ã¨$lOKå_»∞† qâßfiã¨O L#fl"åix ã¨$+≤ìOKå_»∞, qâßfiã¨~°Ç≤Ï`«∞Å#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞# bÅÅÖ’ Jxfl "≥·z¢`åºÅ∂ L#flq.

PÜ«∞# â◊H˜Î H˘xfl KÀ@¡ JkèHõOQÍ Jaè=ºH©ÎHõ$`«=∞ø`ÀOk, H˘xflKÀ@¡ `«‰õΩ¯=QÍ Jaè=ºHõÎO J=Ù`ÀOk. ã¨∂~°º~°t‡ =∞\˜ìÃÑ·# HõO>Ë hà◊¡Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ ¢Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk† h\˜HõO>Ë J^ŒÌOÖ’ =∞iO`«QÍ ¢Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞, =∞^茺=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞, ™ê^è•~°} Éèí‰õΩÎ_»∞ JO@∂ Éèí‰õΩÎÅÖ’#∂ ѨÅ∞ HÀ=Å∞ L#flq. ÉèíQÆ=næ`«Ö’ D HÀ=Å QÆ∞iOz ¿Ñ~À¯|_ç LOk. "≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎ_»∞: J=Ù#O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞, ÃÑ·# PHÍâ◊OÖ’ ã¨∞^Œ∂~°OÖ’ PÜ«∞# L<åfl_»∞— JO\Ï_»∞ ™ê^è•~°} Éè‰í Ωõ _Î ∞» . =∞^躌 =∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» , 'ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨~fi° Éè∂í `åÅÖ’#∞ K≥`· #« º~°∂ѨOÖ’#∞, 1. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨~fi° "åºÑ≤, ã¨~åfiO`«~åºq∞ J<Õ Ü«∞^ä•~°*÷ Ï˝#O r=#∞‡‰õΩ_Î ∞» Hõey L<åfl_»∞. D *Ï˝#O L#flѨC_»∞ J`«_∞» „Ѩ`ºÕ HõOQÍ ÉèQí =Æ O`«∞x 㨇iOK«#=ã¨~O° ÖË^∞Œ .

294

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

¢áê}ã¨fi~°∂ѨOÖ’#∞ L<åfl_»∞— JO\Ï_»∞. L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞, 'ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨~°fi=¸ J~ÚL<åfl_»∞.

HõxÑ≤OKÕ=hfl PÜ«∞# "Õˆ~fi~°∞ ~°∂áêÖË. PÜ«∞<Õ =∂Ü«∞, PÜ«∞<Õ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞, PÜ«∞<Õ ã¨~°fi=¸ J~Ú L<åfl_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê "Õˆ~n ÖË^Œ∞— JO\Ï_»∞. "≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎ_»∞: W\˜ì =∂#ã≤Hõ ã≤÷u Z=iÔH·<å HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O H͉õΩO>Ë W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã≤÷u HõÅ∞QÆ^Œ∞. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O á⁄O^•_À ÖË^À J#\ÏxH˜ H˘xfl ÅHõ∆}ÏÅ∞ L#flq. J`«_»∞ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ L<å‡^Œ∞xÖÏ #=Ùfi`å_»∞, U_»∞™êÎ_»∞, <å@ºO KÕ™êÎ_»∞, áê_»`å_»∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Ñ≤Å¡"å_çÖÏ, JO>Ë S^Õà◊¡ ÉÏÅ∞x ã≤÷uÖ’ HõÖÏ¡HõѨ@OÖËx "åxÖÏ, L^•~°∞xQÍ LO\Ï_»∞. J`«_çÖ’ JǨÏOHÍ~°O LO_»^Œ∞, J<å㨉õΩÎ_»∞QÍ LO\Ï_»∞. U QÆ∞}ÏʼnõÄ =â◊=iÎ HÍ_»∞. ã¨^• P#O^Œ=∞Ü«Ú_≥· LO\Ï_»`«_»∞. =∞iH˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Ñ≤âßzÖÏ =iΙêÎ_»∞. =∞_ç, "≥∞ÿÅ J<Õ ÉèË^Œ|∞kú J`«_çÖ’ LO_»^Œ∞. qkè qÇ≤Ï`åÅhfl J`«_çH˜ XHõ>Ë J~ÚáÈ`«q. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ U^À K«∂ã¨∞Î#fl@∞¡, [_»∞xÖÏ J~ÚáÈ`å_»∞† JѨC_»∞ U Ѩh KÕÜ«∞ÖË_»∞. U ¢Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’#∂ áêÖÁæ#ÖË_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ ã¨fiH©Ü«∞ ã≤÷`«∞Åhfl ã¨∂zã¨∞Î<åfl~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ("≥·+¨‚= Éèí‰õΩÎx`À): '#∞=Ùfi—, 'hk— – Wk *Ï˝#O, '<Õ#∞—, '<åk— – Wk J*Ï˝#O. 'F ^Õ"å! #∞"Õfi Hõ~°Î=Ù, <Õ#∞ ˆH=ÅO xq∞`«Î=∂¢`«∞}˜‚† ^ÕǨÏO, =∞#ã¨∞û, WÅ∞¡, WÖÏ¡Å∞, r=[QÆ`«∞Î – Jhfl h"Õ. Un <åk HÍ^Œ∞— – W^Õ *Ï˝#O. ''J*Ï˝x, 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ''J^Œ∞QÀ, JHõ¯_»—— |Ǩï^Œ∂~°OÖ’ L<åfl_»∞— JO\Ï_»∞. *Ï˝x, 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ''W^Œ∞QÀ, WHõ¯_Õ—— Juã¨g∞ѨOÖ’ ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞^茺OÖ’, JO`«~åºq∞QÍ L<åfl_»∞.

JO`ÕQÍHõ PÜ«∞<Õ <å<å~°∂áêÅ∞ ^èŒiOz L<åfl_»∞— JO\Ï_»∞.——

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO „|Ǩχ`«`«ÎfiO - P^•ºâ◊H˜Î Pk"å~°O, EÖˇ· 22, 1883

(*Ï˝#Ü≥∂QÆO - x~åfi}ã≤÷u) JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO Ô~O_»∞ QÆO@Å∞, ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk. ÃãÅ=Ù ~ÀA HÍ=@O`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O Éèí‰õΩÎÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞ =zÛ L<åfl~°∞. `«H˜¯# ~ÀAÅÖ’ ~å=\ÏxH˜ "åiH˜ ™ê^茺Ѩ_Õk HÍ^Œ∞. J^èŒ~ü, ~åMÏÖò, '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ =∞^蕺ǨÏflO Ô~O_»∞ QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ ÉÏ_»∞QÆ |O_çÖ’ HÍm PÅÜ«∂xH˜ =KåÛ~°∞. =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍ¿ãѨ٠q¢âßOu fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. QÆkÖ’ =∞}˜=∞e¡H± ¢Ñ¨Éèí$`« Éèí‰õΩÎÅ∞ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk QÀ_»Å‰õΩ z„`«Ñ¨\ÏÅ∞ `«yeOK«|_ç L#flq. "å\˜Ö’ XHõ\ ˜ h\˜Ö’ =ÚxyáÈ`«∂ L#fl Ñ‘@~ü#∞, Uã¨∞¢H©ã¨∞Î K≥~Úº JOkã¨∂Î ÃÑ·H˜ ÖË=nã≤ HÍáê_»∞`«∞#fl z„`«Ñ¨@O. |∞^Œ∞úx z#fl tÖϢѨu=∞ ‰õÄ_® QÆkÖ’ LOk.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

295

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞OK«O g∞^Œ L`«Î~°O "≥·Ñ¨Ù uiy ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ KåѨ g∞^Œ, H˘O^Œ~°∞ <ÕÅ g∞^Œ, H˘O^Œ~°∞ u"åp g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_»∂, P#O^Œ=∞Ü«∞=¸sÎ J~Ú# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å "≥·¿Ñ JO^Œi ^Œ$+‘ì ˆHO¢nHõ$`«"≥∞ÿ LOk. =~å¬HÍÅO HÍ=@O`À áê=# QÆOQÍ#k "≥Å∞¡=Ö’ ^ŒH˜∆}O ˆHã≤ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞fã¨∂Î ¢Ñ¨=Ç≤Ï™ÈÎOk. ™êQÆ~° ã¨OQÆ=∂xH˜ ZO`« P~å@O! ¢Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ =∂~°æOÖ’ D =∞Ǩ`«∞‡x ^蕺# =∞Ok~åxfl K«∂_»QÍ<Õ XHõ™êi ã¨Ê $tOz, ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤ Ѩ~°∞ÔQ`«Î™êyOk! =∞}˜=∞e¡H± J~°"≥·, J~°"≥· S^Õà◊¡ =Ü«∞ã¨∞¯_»∞. ¢Ñ¨^è•# ¢|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞. H˘xfl ~ÀAÅ ¢H˜`«O J`«_»∞ HÍjH˜ "≥o¡ =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O =zÛ L<åfl_»∞. HÍj QÆ∞iOz J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞. =∞}˜=∞e¡H±: <Õ<˘Hõ ™ê^èŒ∞=Ù#∞ K«∂âß#∞. 'WO¢kÜ«∞ x¢QÆǨÏO ÖˉõΩO>Ë Un ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ˆH=ÅO ÉèíQÆ=O`«∞_®, ÉèíQÆ=O`«∞_® J#@O =Å¡ UO ¢Ñ¨Ü≥∂[#O?— Jx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: gi Ѩ^Œúu Uq∞\’ `≥Å∞™ê? "≥Ú^Œ@ ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºe. â◊=∞, ^Œ=∞, uuH∆Í^Œ∞Å#∞ JÉèíºã≤OKåe. g~°∞ x~åfi} ã≤÷ux á⁄O^Œ ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~°∞. g~°∞ "Õ^•O`«"å^Œ∞Å∞. '¢|Ǩχã¨`«ºO, [QÆx‡^䌺— JO@∂ ã¨^• qKå~°} KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. Wk KåÖÏ Hõiî#"≥∞ÿ# =∂~°æO. [QÆ`«∞Î q∞^䌺 JO>Ë #∞=Ùfi q∞^䌺ÜÕ∞† WÖÏ K≥¿ÑÊ"å_»∂ q∞^äÕº. P`«_ç ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ã¨fiѨfl`«∞ÖϺÅ∞. J~Ú`Õ D J#∞Éèí∂u ™ê=∂#º =∂#™êxH˜ ZO`À ^Œ∂~°"≥∞ÿ#k. ''ZÖÏQÀ `≥Å∞™ê? Hõ~°∂Ê~åxfl "≥ey¿ãÎ Ug∞ q∞QÆÅ^Œ∞. H˘Ü«∞º#∞ =∞O_ç¿ãÎ |∂_ç^ŒÜ≥ÿ∞<å q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. z=iH˜ qKå~°} JO`«OÖ’ ã¨=∂kè ã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. P ã≤÷uÖ’ '<Õ#∞—, ÖËHõ '[QÆ`«∞Η – ^Õx QÆ∞iOp PÖ’K«# LO_»^Œ∞. (Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ - q^•º™êQÆ~ü) ''Ѩ^Œ‡Ö’K«<£ Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x. JѨC_»∞ <Õ#∞ 'J=∂‡, J=∂‡— JO@∂ ѨÙ~°â◊Û~°} KÕã¨∂Î LO_Õ"å}˜‚. <å Ѩ@¡ J`«_çH˜ ZO`À Q“~°=O LOk. J`«_»∞ |~å¤fi<£ ~åA QÍi P™ê÷# ѨO_ç`«∞_»∞. HõÅHõ`åÎ =zÛ#ѨC_»∞ HÍ=∂~üǨ\©H˜ ¢Ñ¨Hõ¯#∞#fl L^•º#QÆ$ǨÏOÖ’ |ã¨KÕâß_»∞.

P`«}˜‚ HõÅ∞ã¨∞HÀQÀ~å#∞. P`«_çH˜ JǨÏOHÍ~°O LO^Õ"≥∂ K«∂ã≤~°=∞‡x ǨÏ$^ŒÜü∞x J`«_ç =^ŒÌ‰õΩ ѨOÑ≤OKå#∞. P`«_çH˜ JǨÏOHÍ~°O ÖË^Œ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. "Õ∞O HõÅ∞ã¨∞H˘<åflO. JO`«Q˘Ñ¨Ê ѨO_ç`«∞_»∂, Q˘Ñ¨Ê *Ï˝h J~Ú=ÙO_ô ~åO¢Ñ¨™ê^£ áê@Å∞ <Õ#∞ áê_»QÍ qx HõO@`«_çÃÑ\˜ì qÅÑ≤OKå_»∞. ''<Õ#∞ P`«_ç`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ L#flѨÙÊ_»∞ á⁄Ok# P#O^ŒO =∞Ô~=i=^•Ì á⁄O^ŒÖË^Œ∞.

P`«_»∞ <å`À, 'Éèí‰õΩÎÅ`À Hõeã≤ LO_®Å<Õ Pâ◊#∞ =^ŒeÃÑ@ìO_ç. ÖˉõΩO>Ë <å<å~°HÍÅ [#O =zÛ q∞=∞‡efl ¢H˜OkH˜ ÖÏy"Õ™êÎ~°∞— Jx K≥áêÊ_»∞. ''"≥·+¨‚=K«~°}ü QÆ∞~°∞"≥·# L`«û"å#O^Œ∞xH©, D`«_çH© L`«Î~åÅ ^•fi~å "å^ÀѨ"å^•Å∞ [iQÍ~Ú. "Õ∞O W^ŒÌ~°O =∂\Ï¡_»∞`«∂ L#flѨC_»∞ ^•xfl QÆ∞iOz Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# XHõ ã¨OѶ¨∞@##∞ <å`À K≥áêÊ_»∞. XHõ ã¨ÉèíÖ’ t=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê"å_® ÖËHõ ¢|Ǩχ Q˘Ñ¨Ê"å_® J<Õ ÃÑ^ŒÌ q"å^ŒO

296

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«Ö ZuÎOk. z=~°QÍ Ñ¨O_ç`«∞Å∞ JO^Œ~°∂ Ѩ^Œ‡Ö’K«<£#∞ J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ HõÖÏ¡HõѨ@OÖËx ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À, '<å Ѩ^Œ∞<åÅ∞æ `«~åÅ "åÔ~=~°∂ t=Ù}©‚ K«∂_»ÖË^Œ∞, ¢|Ǩχ#∂ K«∂_»ÖË^Œ∞— J<åfl_»@. HÍq∞hHÍOK«# `åºQÆO QÆ∞iOz <å Jaè¢áêÜ«∞O qx J`«_»∞ XHõ ~ÀA <å`À, '"å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ `«ºlã¨∞Î<åfl~°∞? Wk ^èŒ#O, Jk =∞\˜ì J#fl ÉèË^Œ|∞kú J*Ï˝#O #∞O_Õ Hõ^• [x™ÈÎOk?— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <Õ<ÕO K≥ѨÊQÆÅ#∞? 'U"≥∂ <åÜ«∞<å, <å‰õΩ ^èŒ#O, <å}ËÅ∞ =ÔQ·~åÅ∞ y@ì=Ù ÉÏ|∂— J<åfl#∞. ''JǨÏOHÍ~°Ñ¨Ói`«∞_≥·# XHõ ѨO_ç`«∞_»∞ LO_Õ"å_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~° ~°∂áêÅ#∞ J`«_»∞ JOwHõiOK«_»∞. HÍx ÉèíQÆ=b¡Å#∞ Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞? XHõ ~ÀA P^•ºâ◊H˜Î ~°∂ѨOÖ’ PÜ«∞# P ѨO_ç`«∞_çH˜ ^Œ~°≈#O WKåÛ_»∞. P ѨO_ç`«∞_»∞ KåÖÏ¿ãѨ٠ÉÏǨϺK≥·`«#ºO HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞.

HÍã¨Î ÉÏǨϺ㨇 $u HõeQÍHõ HÍ, HÍ (JO>Ë 'HÍo, HÍo—) Jx =∂¢`«"Õ∞ J`«_»∞ J#QÆeQÍ_»∞.—— (q^•º™êQÆ~ü ^ŒÜ«∞ - "Õ∞eq∞|OQÍ~°O HõѨÊ|_ç LOk) XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: g∞~°∞ q^•º™êQÆ~ü#∞ K«∂â߈~, PÜ«∞#∞fl QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: q^•º™êQÆ~Öü ’ áêO_ç`º« O LOk† ^ŒÜ∞« LOk. HÍx PÜ«∞#‰õΩ JO`«~$Ì° +≤Öì ^Ë ∞Œ . ֒ѨŠ"Õ∞eq∞ |OQÍ~°O HõѨÊ|_ç LOk. Jk PÜ«∞#‰õΩ `≥eã≤=ÙO>Ë, ÉÏǨϺ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ `«yæ LO_Õq, z=iH˜ Jhfl ѨÓiÎQÍ PyáÈ~Ú LO_Õq. ֒ѨŠǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞^茺OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»<Õ ã¨OQÆu `≥eã≤ LO>Ë PÜ«∞#∞fl ^蕺xOK«@OÖ’<Õ =∞#ã¨∞û xeKÕk. KåÖÏHÍÅO xëê¯=∞ Hõ~°‡Å∞ KÕâßHõ H˘O^ŒiH˜ "≥·~åQƺO [xã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û ÉèíQÆ=O`«∞x "≥·Ñ¨Ù =∞~°Å∞`«∞Ok† PÜ«∞#Ö’<Õ =∞#ã¨∞û ÅQÆfl"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. ''q^•º™êQÆ~ü KÕã¨∂Î#flq =∞OzѨ#∞ÖË. ^ŒÜ«∞ LO_»@O KåÖÏ=∞Ozk. ^ŒÜ«∞‰õΩ =∂Ü«∞‰õΩ ZO`À `å~°`=« ∞ºO LOk. ^ŒÜ∞« =∞Ozk, =∂Ü«∞ =∞OzkHÍ^Œ∞. ÉèÏ~åºÑ≤ÅÅ¡ #∞, ™È^Œs™È^Œ~∞° Å#∞, `«e^ŒO„_»∞Å#∞, |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ ¢¿Ñq∞OK«@O =∂Ü«∞. ã¨~fi° r=ÙÅ#∂ ã¨=∂#OQÍ ¢¿Ñq∞OK«@O ^ŒÜ∞« .——

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ''QÆ∞}„`«Ü«∞ =ºuiHõÎO ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨ó—— - „|ǨχO „uQÆ∞}Ïf`«O, <À\˜`À K≥ѨÊÖËO '=∞—: ^ŒÜ«∞‰õÄ_® XHõ |O^èŒ=∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, x["Õ∞. J~Ú`Õ Jk ™ê^è•~°} r=ÙxH˜ ã¨∞^Œ∂~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. ^ŒÜ«∞ ã¨`«Î fiQÆ∞} ã¨O[x`«O. ã¨`ΫfiQÆ∞}O`À ã≤÷u, ~°*’ QÆ∞}O`À ã¨$+≤ì, `«"≥∂QÆ∞}O`À ÅÜ«∞O KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flq. HÍx ã¨`«Î fi~°[ã¨Îû"≥∂ QÆ∞}ÏʼnõΩ Jf`«"≥∞ÿ#k ¢|ǨχO† Jk ¢Ñ¨Hõ$uH˜ Jf`«"≥∞ÿ#k. (ÉÏ@™êi, =ÚQÆ∞æ~°∞ ^˘OQÆÅ Hõ^äŒ) ''=¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ∞ ¢|ǨχO ^ŒiH˜ KÕ~°ÖË=Ù. Wk ZÖÏQÆO>Ë, Ѩ@∞ì|_»`å=∞<Õ ÉèíÜ«∞O`À ^˘OQÆÅ∞ ZÖÏ |Ç≤Ï~°OQÆ ¢Ñ¨^ÕâßxH˜ "≥à◊¡ÖË~À, JÖÏQÆ#fl=∂@. ã¨`«fi~°[ã¨Îû"≥∂ QÆ∞}ÏÅ∞ =¸_»∞ ^˘OQÆÅ∞. XHõ Hõ^äŒ K≥|∞`å#∞ q#∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

297

''XHõ =ºH˜Î J_»qQÆ∞O_® áÈ`«∞<åfl_»∞. JѨC_»∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ ^˘OQÆÅ∞ P =ºH˜Îx J_»¤yOz J`«}˜‚ xÅ∞=Ù^ÀÑ≤_ô KÕâß~°∞. P ^˘OQÆÅÖ’ XHõ_»∞, 'W`«}˜‚ WÖÏ =keÃÑ@ì@OÖ’ UO ¢Ñ¨Ü≥∂[#O LOk?— JO@∂, HõuÎ ^Œ∂ã≤ =ÚO^Œ∞‰õΩ=KåÛ_»∞. JѨC_»∞ Ô~O_»= ^˘OQÆ, '=^Œ∞Ì, W`«}˜‚ K«OѨ@OÖ’ UO ¢Ñ¨Ü≥∂[#O LOk? HÍà◊¥¡ KÕ`«∞Å∂ Hõ\ ˜ì WHõ¯_Õ Ñ¨_Õã≤áÈ^•O— J<åfl_»∞. J>Ë¡ J`«_ç HÍà◊¥¡KÕ`«∞Å∂ Hõ\ ˜ìѨ_Õã≤ "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ P ^˘OQÆÖ’¡ =¸_»="å_»∞ uiy =zÛ, 'JÜ≥∂º áêѨO! ÉÏQÍ ^≥|ƒÅ∞ `«yÖÏÜ«∂? W^Œ∞QÀ, h Hõ@∞¡ qÑ≤Ê"Õ™êÎ#∞— JO@∂, Hõ@∞¡ qÑ≤Ê"Õâß_»∞. `«~°∞"å`« J`«_»∞, '~å, x#∞fl ~°Ç¨Ï^•i =~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å#∞— J<åfl_»∞. KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ W^ŒÌ~°∂ ~°Ç¨Ï^•ix KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JѨC_»∞ P ^˘OQÆ, 'D ^•iÖ’<Õ "≥à◊√¡, J^Œ∞QÀ h WÅ∞¡ Hõ#|_»∞`ÀOk K«∂_»∞!— J<åfl_»∞. P =ºH˜Î ^˘OQÆ`À, 'JÜ«∂º, g∞~°∞ <å‰õΩ ZO`À LѨHÍ~°O KÕâß~°∞. g∞~°∂ <å`À ~°O_ç, =∂ WO\˜H˜ áÈ^•O— J<åfl_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ^˘OQÆ, '<Õ#∞ JHõ¯_»‰õΩ ~åÖË#∞. áÈbã¨∞ʼnõΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOk— J<åfl_»∞. ''D ¢Ñ¨Ñ¨OK«"Õ∞ J_»q† ã¨`«Î fiO, ~°[ã¨∞û, `å=∞ã¨O J<Õ =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ∞ ^˘OQÆÅ∞. "åà◊√¡ =∞x+≤ `«`«Î fi*Ï˝<åxfl JѨǨÏiã¨∞Î<åfl~°∞. `«"≥∂QÆ∞}O =∞x+≤x <åâ◊#O KÕÜ«∞ ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∞ÎOk. ~°*’QÆ∞}O ã¨O™ê~°OÖ’ J`«}˜‚ |Okèã¨∞ÎOk. HÍx ã¨`«Î fiQÆ∞}O J`«}˜‚ ~°[ã¨Îû"≥∂QÆ∞}ÏÅ#∞O_ç ~°H˜∆™ÈÎOk. ã¨`ΫfiQÆ∞}O =∞x+≤x HÍ=∞¢HÀ^è•k `«"≥∂QÆ∞}ÏÅ#∞O_ç Ѩi~°H˜∆ã¨∞ÎOk. ã¨`ΫfiQÆ∞}O r=Ùx ã¨O™ê~° |O^èŒO #∞O_ç q"≥∂K«#O Hõeyã¨∞ÎOk. HÍx ã¨`ΫfiQÆ∞}=¸ XHõ ^˘OˆQ, `«`«Î fi*Ï˝<åxfl Jk JOk=fiÖË^Œ∞. HÍx P L#fl`« ã≤÷ux á⁄O^Œ\ÏxÔH·# =∂~åæxfl Jk K«∂ѨÙ`«∞Ok. P =∂~°æOÖ’ =∞#Å#∞ KÕiÛ, 'J^Œ∞QÀ K«∂_»∞, JHõ¯_» h QÆ$ǨÏO HÍ#=™ÈÎOk— JO@∞Ok. J~Ú`Õ ã¨`ΫfiQÆ∞}O ‰õÄ_® ¢|Ǩχ*Ï˝#O #∞O_ç ZO`À ^Œ∂~°OÖ’ LOk. ''¢|Ǩ‡xfl =∂@ÅÖ’ =i‚OѨ*ÏÅO. ^•xfl á⁄Ok# =ºH©Î q=iOK«ÖË_»∞. HÍÖÏáêh KÕi# Ѩ_»=, f~°O KÕ~°∞HÀ^Œ∞ J<Õ Ö’HÀH˜Î XHõ\ ˜ LOk. ''XHõѨC_»∞ #Å∞QÆ∞~°∞ q∞¢`«∞Å∞ #_»∞ã¨∂Î "≥à◊√`«∞#flѨC_»∞ ^•iÖ’ QÀ_»KÕ P=$`«"≥∞ÿ# XHõ ã¨÷ÅO K«∂âß~°∞. QÀ_» KåÅ Z`≥ÎÂ#k. ֒ѨŠU=ÚO^À K«∂_®Å<Õ ‰õΩ`«∂ǨÏÅO "åiH˜ HõeyOk. XHõ_»∞ QÀ_≥H˜¯ ֒ѨŠ`˘OyK«∂âß_»∞. JHõ¯_» K«∂ã≤# ^Œ$â◊ºO`À ¢Éèíq∞OzáÈ~Ú, <À@ =∂@~åHõ 'Ǩ! Ǩ!— JO@∂ ˆHHõÃÑ\˜ì ֒ѨeH˜ ^Œ∂ˆHâß_»∞. J`«_»∞ U q=~°=¸ K≥ѨÊÖË^Œ∞. QÀ_»<≥H˜¯# JO^Œ~°∂ 'Ǩ! Ǩ!— Jx =∂¢`«O ˆHHõÅ∞ÃÑ_»∞`«∂ ֒ѨeH˜ ^Œ∂H˜#ѨC_»∞, ã¨=∂Kå~°O K≥¿ÑÊk Z=~°∞? ([_»Éèí~°`«∞_»∞, ^Œ`å΢`ÕÜ«Ú_»∞, â◊√‰õΩ_»∞... g~°∞ „|Ǩχ *Ï˝#∞Å∞) ''[_» É è í ~ ° ` « ∞ _» ∂ , ^Œ ` åÎ ¢ `Õ Ü « Ú _» ∂ `å=Ú á⁄Ok# ¢|Ǩ Ï ‡^Œ ~ ° ≈ #O QÆ ∞ iOz Ug∞ q=iOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ¢|Ǩχ*Ï˝#O á⁄Ok, ã¨=∂kèã≤÷u U~°Ê_ç`Õ, P `«~°∞"å`« '<Õ#∞— LO_»^Œ∞.

JO^Œ∞ˆH ~åO¢Ñ¨™ê^Œ∞ '=∞#™ê! h =Å¡ H͉õΩO>Ë ~åO¢Ñ¨™ê^£#∞ `À_˘¯x "≥à◊√¡— Jx áê_®_»∞. =∞#ã¨∞û *Ï˝#O`À ÅÜ«∞O J~ÚáÈ"åe. ~åO¢Ñ¨™ê^£, JO>Ë '<Õ#∞— `«`«Î fiO J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. JѨC_Õ ¢|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.——

298

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! â◊√Hõ^Õ=Ù_çH˜ ¢|Ǩχ*Ï˝#O HõÅ∞QÆÖË^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: 'â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞ ¢|Ǩχ™êQÆ~åxfl K«∂âß_»∞, ã¨Ê $tOKå_»∞, JO`Õ† ^•<À¡ ky =Ú#Hõ"ÕÜ«∞ÖË^Œ∞† JO^Œ∞KÕ`«<Õ uiy =zÛ Jxfl LѨ^ÕâßÅ∞ KÕâß_»∞— Jx H˘O^Œ~°∞ JO\Ï~°∞. HÍx PÜ«∞# ¢|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ Ö’HÀѨ^Õâß~°÷O ky=KåÛ~°∞ Jx H˘O^Œ~°∞ JO@∞<åfl~°∞. PÜ«∞# ѨsH˜∆`«∞ΉõΩ =∞ǨÉèíQÆ=`«O LѨ^ÕtOKå_»∞, WOHÍ =∞Ô~<Àfl É’^èŒ#Å∞ KÕâß_»∞. JO^Œ∞ˆH ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ PÜ«∞# '<Õ#∞— ÉèÏ"åxfl J_»∞QÆO\Ï #tOѨKÕÜ«∞ÖË^Œ∞. PÜ«∞#Ö’ 'q^•º <Õ#∞— XH˜O`« LOk. (ã¨OѶ¨∂Å∞, ™êO„Ѩ^•Ü«∂Å QÆ∞iOz ˆHâ◊"£‰õΩ „ѨɒkèOz# ã¨OѶ¨∞@#) XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: ¢|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ ã¨OѶ¨∞O, ã¨=∂[O =ÔQ·~åÅ∞ xÅ∞™êÎÜ«∂?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: XHõ ~ÀA <Õ#∞ ˆHâ◊"£`À ¢|Ǩχ*Ï˝#O QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl#∞.

JѨC_»∞ ˆHâ◊"£, 'WOHÍ K≥ѨÊO_ç— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞, 'WOHÍ K≥a`Õ g∞ ã¨OѶ¨∞O, ã¨=∂*ÏÅ∞ Ug xez LO_»=Ù— J<åfl#∞. 'JÖÏ J~Ú`Õ =^Œ∞ÌÖˇO_ç— J<åfl_»∞ ˆHâ◊"£. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) JѨC_»∞ ˆHâ◊"£`À – '<Õ#∞, <åk— J#@O J*Ï˝#O. J*Ï˝#O ÖˉõΩO>Ë '<Õ#∞ Hõ~°Î—, '<å ÉèÏ~°º, Ñ≤Å¡Å∞, ^èŒ#O H©iΗ ÖÏO\˜ ÉèÏ"åÅ∞ ~å=Ù— Jx K≥áêÊ#∞. JO^Œ∞‰õΩ ˆHâ◊"£, ''=∞Ǩâ◊Ü«∂, '<Õ#∞— ÉèÏ"åxfl =^Œe"Õ¿ãÎ `«^Œ#O`«~°O Ug∞ q∞QÆÅ^Õ—— J<åfl_»∞. ^•xH˜ <Õ#∞, ''ˆHâ◊"£, #∞=Ùfi '<Õ#∞— J#fl ÉèÏ"åxfl ѨÓiÎQÍ =keÃÑ@ì=∞x <Õ#∞ K≥ѨÊ@O ÖË^Œ∞. 'JѨiѨHõfi"≥∞ÿ# <Õ#∞—#∞ `«ºlOK«∞. '<Õ#∞ Hõ~°Î—, '<å ÉèÏ~°º, Ñ≤Å¡Å∞—, '<Õ#∞ QÆ∞~°∞=Ù— – W@∞=O\˜ JǨÏOHÍ~°"Õ∞ 'ѨiѨHõfiOHÍx <Õ#∞—. nxfl `«ºlOz, 'ѨiѨHõfi"≥∞ÿ# <Õ#∞—QÍ LO_»∞. JO>Ë, '<Õ#∞ PÜ«∞# ^•ã¨∞_»#∞, <Õ#∞ PÜ«∞# Éèí‰õΩÎ}˜‚, <Õ#∞ Hõ~°Î#∞ HÍ#∞, PÜ«∞<Õ Hõ~°Î— J<Õ ÉèÏ=OÖ’ LO_»O_ç—— Jx K≥áêÊ#∞. (ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O á⁄Ok# `«~°∞"å`Õ ^èŒ~°‡„ѨKå~°O) XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: 'ѨiѨHõfi <Õ#∞— ã≤÷uÖ’ ã¨OѶ¨∞O, ã¨Oã¨÷ "≥Ú^ŒÖˇ·#q xÅ∞="å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <Õ#∞ ˆHâ◊"£`À, '<Õ#∞ <åÜ«∞‰õΩ_»#∞, <Õ#∞ ã¨OѶ¨∞O #_»∞ѨÙ`«∞<åfl#∞, <Õ#∞ [#∞ʼnõΩ É’kèã¨∞Î<åfl#∞— J<Õ '<Õ#∞— 'JѨiѨHõfi"≥∞ÿ# <Õ#∞— Jx K≥áêÊ#∞. ^èŒ~°‡¢Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞@O ZO`À Hõ+¨ìO. ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O ÖˉõΩO_® Jk ™ê^茺O HÍ^Œ∞. PÜ«∞# J#∞[˝ LO_®e. â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞, ÉèÏQÆ=`«O ¢â◊=}O QÍqOѨ P^Õâ◊O á⁄O^•_»∞. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O, Z=Ô~·<å PÜ«∞# P^Õâ◊O á⁄Ok ¢Ñ¨Kå~°O KÕ¿ãÎ, ¢Ñ¨[ʼnõΩ É’kè¿ãÎ, ^•<À¡ Z@∞=O\˜ ^À+¨=¸ ÖË^Œ∞.

J@∞=O\˜ '<Õ#∞—, 'JѨiѨHõfi <Õ#∞— HÍ^Œ∞. Jk ѨiѨHõfi`« K≥Ok# '<Õ#∞—. ''ѨiѨHõfiO K≥O^Œx '<Õ#∞—#∞ =ke"Õ~Ú† '<Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞, <Õ#∞ Éèí‰õΩÎ_»#∞— J<Õ ÉèÏ=OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞— Jx ˆHâ◊"£H˜ K≥áêÊ#∞. ÃÑ·QÍ J`«_ç`À, 'g∞~°∞ ã¨OѶ¨∞O, ã¨=∂[O JO@∂ ~°∂á⁄Okã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx ¢Ñ¨[Å∞ g∞ ã¨=∂[O q_çzÃÑ\˜ì "≥o§áÈ`«∞<åfl~°∞— J<åfl#∞.

JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞, 'x["Õ∞#O_ô! =¸_Õà◊√¡ D ã¨=∂[OÖ’ LO_çáÈ~Ú, P ã¨=∂[OÖ’H˜

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

299

áÈ`«∞<åfl~°∞. Jk =∂¢`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, áÈ`«∞#flѨC_»∞ ##∞fl xOkOK«_»=¸ Hõ^Œ∞Ì— J<åfl_»∞. ^•xH˜ <Õ#∞, '#∞=Ùfi =º‰õΩÎÅ <≥·*Ïxfl ZO^Œ∞‰õΩ ѨiH˜OK«=Ù? Z=ixѨ_ç`Õ "åix t+¨µºÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO>Ë XiˆQ^Õ=ÚOk— Jx |^Œ∞Å∞ K≥áêÊ#∞.

(P^•ºâ◊H˜Îx JOwHõiOK«=∞x ˆHâ◊"£‰õΩ LѨ^Õâ◊O) ''<Õ#∞ ˆHâ◊"£`À WÖÏ K≥Ñ≤Ê L<åfl#∞: '#∞=Ùfi P^•ºâ◊H˜Îx JOwHõiOK«∞. ¢|Ǩχ=¸ â◊H©Î Jaè<åflÅ∞. Z=~°∞ ¢|Ǩχ"≥∂ P`«_Õ â◊H˜Î. ^ÕǨÏ|∞kú L#flO`«=~°‰õΩ ^≥· fi`«ÉèÏ=O LO_»<Õ LO@∞Ok. =∂@Å∞ P~°OaèOK«QÍ<Õ ^≥· fi`«O =KÕÛã¨∞ÎOk.— ˆHâ◊"£ `«~°∞"å`« HÍmx JOwHõiOKå_»∞. ''XHõ ~ÀA Hˆ â◊"£ t+¨µºÅ`À Hõeã≤ WHõ¯_»‰Ωõ =KåÛ_»∞. <Õ#∞ 'h ÖˇHÛõ ~°∞ q<åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl#∞— Jx J`«_ç`À K≥áêÊ#∞. P`«_»∞ KåOkhÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx, ÖˇHõÛ~°∞ WKåÛ_»∞. `«~°∞"å`« QÆOQÆ X_»∞¤# Hõ@ìÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åflO. <Õ#∞, 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Z=~À P`«_Õ XHõ ~°∂ѨOÖ’ Éèí‰õΩÎ_≥· L<åfl_»∞. P`«_Õ XHõ ~°∂ѨOÖ’ ÉèÏQÆ=`«OQÍ L<åfl_»∞. ÉèÏQÆ=`«O – Éèí‰õΩÎ_»∞ – ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jx K≥ѨÊO_ç— J<åfl#∞. ˆHâ◊"£, t+¨µºÅ∞ =ÚHõÎHõO~î°O`À, 'ÉèÏQÆ=`«O – Éèí‰õΩÎ_»∞ – ÉèíQÆ=O`«∞_»∞— Jx K≥áêÊ~°∞. `«~°∞"å`« 'QÆ∞~°∞=Ù – ‰õ$+¨µ‚_»∞ – "≥·+¨‚=Ù_»∞— Jx ѨÅ∞Hõ=∞x K≥ѨÊQÍ ˆHâ◊"£, '=∞Ǩâ◊Ü«∂! WѨC_»∞ JO`«^Œ∂~°O =^Œ∞Ì. ÖˉõΩO>Ë Ö’‰õΩÅ∞ ##∞fl ã¨<å`«# ÃÇ·ÏO^Œ=Ù_»x ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞— J<åfl_»∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =¸~°Ûù ã¨OѶ¨∞@# - =∂Ü«∞ =¸ÖÏxfl „QÆÇ≤ÏOKåe) ''¢uQÆ∞}Ïf`«∞_»∞QÍ LO_»@O ZO`À Hõ+¨ìO. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~°O HõÅ∞QƉõΩO_® D ã≤÷u U~°Ê_»^Œ∞. r=ÙÅ∞ =∂Ü«∂Ö’HõOÖ’ rqã¨∞Î<åfl~°∞. D =∂Ü«∞ ÉèíQÆ=O`«∞x `≥Å∞ã¨∞HÀx=fi^Œ∞.

D =∂Ü«∞ =∞x+≤x J*Ï˝xQÍ KÕã≤"Õã≤Ok. ''XHõ™êi ǨÏ$^ŒÜü∞ XHõ ÖËQÆ^Œ∂_»#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. QÆ_ç¤ "Õ∞Ü«∞\ÏxÔH· ^•xx `À@Ö’ Hõ\ ˜ì"Õã≤ LOK«@O K«∂âß#∞. 'ǨÏ$^ŒÜü∞! D ^Œ∂_»#∞ ~ÀE JHõ¯_» ZO^Œ∞‰õΩ Hõ\ ˜ì"Õã¨∞Î<åfl=Ù?— Jx J_çQÍ#∞. JO^Œ∞‰õΩ J`«_∞» , '=∂=∂! D ÖËQ^Æ ∂Œ _»#∞ ¢QÍ=∂xH˜ ѨOѨÙ`å#∞. ÃÑiyÃÑ^ŒÜ Ì ∂« ºHõ nxfl <åQÆ\ ˜HÍ_çH˜ Hõ_»`å#∞— J<åfl_»∞. J`«_»∞ P =∂@Å∞ ѨÅ∞HõQÍ<Õ <Õ#∞ =¸iÛù`«∞_»<≥· ¢H˜O^ŒÑ¨_çáÈÜ«∂#∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ WÖÏ J#∞‰õΩ<åfl#∞: '=∂Ü«∞ bÅÅ∞ ZO`« qz¢`«"≥∞ÿ#q?

HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü, tǨϟ~ü1 ZHõ¯_»? HõÅHõ`åÎ ZHõ¯_»? D ÖËQÆ^Œ∂_» JO`«^Œ∂~°O "≥à◊√`«∞O^Œ@!

JHõ¯_» ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ^Œ=Ù`«∞O^Œ@! H˘xfl ~ÀAÅ `«~°∞"å`« nxfl <åQÆ\ ˜HÍ_çH˜ Hõ_»`å_»@! Jk ^Œ∞#∞fl`«∞O^Œ@! W^Õ ã¨O™ê~°O! W^Õ =∂Ü«∞!— KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ <Õ#∞ ã¨Ê $ǨÏÖ’H˜ =KåÛ#∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JǨÏiflâ◊Å∂ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl~°∞. ѨQÆÅ∞ – ~å¢u ZÖÏ QÆ_»záÈ`«∞#fl"À `≥eÜ«∞~å=@O ÖË^Œ∞. U^À JѨC_»Ñ¨C_»∞ Éèí‰õΩÎÅ`À ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞† PÜ«∞# H©~°Î#Å#∞ QÍ#OKÕã¨∞Î<åfl~°∞.

1. ǨÏ$^ŒÜü∞ ã¨fi„QÍ=∞O, HÍ=∂~°∞ʉõÄ~ü‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’ LOk.

300

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO =¸_»∞ ÖËHõ <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»@O '=∞— K«∂âß_»∞.

HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ PÜ«∞# [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»<å~°OaèOKå~°∞. =∂@Å =∞^茺֒, ''J=∂‡!

J`«_Hç ˜ XHõ Hõà=◊ ∂¢`O« ZO^Œ∞‰õΩ WKåÛ=Ù?—— Jx J_çQÍ~°∞. XH˜O`«¿ãѨ٠=∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`«, ''J=∂‡! J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl#∞. Hõà◊=∂„`«"Õ∞ J`«_çH˜ KåÅ∞. ^•x`À<Õ J`«_»∞ h HÍ~åºÅ∞ ™êkè™êÎ_»∞. [#∞ʼnõΩ É’kè™êÎ_»∞—— J<åfl~°∞.

WÖÏ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ‰õΩ â◊H˜Îx ¢Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl~å Uq∞\˜? `«^Œ#O`«~°O Ö’‰õΩʼnõΩ É’kèOK«\ÏxÔH· "åix WѨC_Õ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞Î<åfl~å? '=∞— ¢Ñ¨Hõ¯# ~åMÏÖò‰õÄ_® QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’<Õ L<åfl~°∞. ~åMÏÖò`À, ''#∞=Ùfi HÀѨyOK«∞H˘<åfl"Õ! h‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ HÀѨO HõeyOKå<À `≥Å∞™ê? HÍ~°}O LOk. B+¨^èŒO ã¨iQÍæ ѨxKÕÜ«∞\ÏxˆH JÖÏ KÕâß#∞. ‰õΩ~°∞Ѩ٠ѨHõfiO K≥O^•Hõ Jk Ѩye PiáÈ=\ÏxH˜ =∞O^Œ∞ "ÕÜ«∂e—— Jx J<åfl~°∞.

HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ =∞m¡ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''Ǩ¢*Ï#∞ ZO_çáÈ~Ú# Hõ>ˇìÖÏ QÍOKå#∞.

JÖÏ LO_ô J`«_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ WHõ¯_» L<åfl_»∞? ^•xH˜ HÍ~°}O LOk. [\˜Å, ‰õΩ\˜ÅÅ∞ LO>Ë<Õ bÖÏ<å@HõO ~°H˜Î Hõ_»∞`«∞Ok. ('=∞—`À) ''ÉèíQÆ=¢^Œ∂áêÅ#∞ JOwHõiOKåe. [QÆ^•ú¢f ~°∂ѨO J~°÷O Uq∞\’ `≥Å∞™ê?

[QÆ`«∞Î#∞ ^è•~°} KÕã≤O^Œx J~°÷O. P"≥∞ ^è•~°} KÕÜ«∞‰õΩO>Ë, P"≥∞ áêeOK«‰õΩO>Ë, [QÆ`«∞Î ¢H˜O^ŒÑ¨_çáÈÜÕ∞k† <åâ◊#O J~ÚáÈÜÕ∞k. =∞#ã¨∞û J<Õ U#∞QÆ∞#∞ Z=_»∞ xÜ«∞O¢uOK«QÆÅ_À J`«_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ [QÆ^•ú¢u q~ålÅ∞¡`«∞Ok.——1 ~åMÏÖò: =∞#ã¨∞û XHõ =∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞QÆ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: JO^Œ∞KÕ`<« Õ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õq "åǨÏ#"≥∞#ÿ ã≤OǨÏO, U#∞QÆ∞#∞ xÜ«∞O¢uOz LOzOk. =Úx=∂ѨÙ"Õà◊ J~ÚOk. PÅÜ«∂ÅÖ’ Ǩ~°`«∞Å∞ ¢áê~°OÉèí=∞Ü«∂º~Ú. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ^Õg^Õ=`«Å <å=∞㨇~°} KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. QÆkÖ’ ^èŒ∂ѨO "ÕÜ«∞|_çOk. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ KÕ`∞« Å∞ *’_çOz z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ[#˚ xx ^蕺xã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞. ÉËÅ…iÜ«∂#∞O_ç QÀqO^Œ =ÚYs˚, J`«_ç q∞¢`«∞Å∞ =zÛ, PÜ«∞#‰õΩ ¢Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤, <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. '=∞—, ~åMÏÖò‰õÄ_® JHõ¯_Õ L<åfl~°∞.

1. ~°H=Îõ ~°O‚ Ö’, HÍÅ∞g∞^Œ HÍÅ∞ "Õã∞¨ H˘x Pã‘#∞~åÅ∞QÍ [QÆ^•ú„u z„fHõiOѨ|_ç LOk. D"≥∞ "åǨÏ#O ã≤OǨÏO. #=~å„u QÆ_»z# `«~°∞"å`« =∂ã¨O J=∂"å㨺 "≥o¡# `˘q∞‡^Œ= ~ÀA [QÆ^•Ì„f ѨÓ[ =OQÆ^Õâ◊OÖ’ "≥·Éèí=OQÍ [~°∞Ѩ|_»∞`«∞Ok.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

301

QÆkH˜ |Ü«∞@ K«O¢^ŒHÍOu ã¨~°fi¢`å "åºÑ≤Oz LOk. "å`å=~°}O ¢Ñ¨âßO`«OQÍ LOk. QÆkÖ’ Éèí‰õΩÎÅ∞ =∞ø#OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ¢Ñ¨âßO`«=^Œ<åxfl uÅH˜ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞. PÜ«∞# ÉèÏ=áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. HÍ¿ãѨ\’¡ P ã≤÷uÖ’<Õ =∂\Ï¡_» <å~°OaèOKå~°∞. (âߺ=∂ ~°∂ѨO - „ѨHõ$u, ѨÙ~°∞+¨µÅÃÑ· "åºYº - Éèí‰õΩÎ_»∞, qKå~°} =∂~°æO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: g∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÅ∞ LO>Ë J_»QÆO_ç, x=$uÎ KÕ™êÎ#∞.

QÀqO^Œ, `«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅ∞ Ü≥∂zOK«™êQÍ~°∞.

QÀqO^Œ: =∞Ǩâ◊Ü«∂, HÍoHÍ^Õq "Õ∞x KèåÜ«∞ #Å¡QÍ ZO^Œ∞‰õΩ L#flk?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^Œ∂~°O HÍ~°}O KÕ`«<Õ. ^ŒQÆæ~°‰õΩ áÈ~ÚK«∂¿ãÎ U ~°OQÆ∂LO_»^Œ∞.

H˘Å#∞ h~°∞ ^Œ∂~°O #∞Oz K«∂¿ãÎ #Å¡QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o¡ KÕuÖ’H˜ fã¨∞H˘x K«∂¿ãÎ U ~°OQÆ∂ LO_»^Œ∞. ^Œ∂~°O #∞Oz PHÍâ◊O hÅOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^ŒQÆæ~°QÍ L#fl PHÍâßxfl K«∂_»∞, ~°OQÆ∞ LO_»^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ã¨g∞Ñ≤OKÕH˘nÌ PÜ«∞#‰õΩ <å=∞~°∂áêÅ∞ ÖË=x `≥Å∞ã¨∞ÎOk. PÜ«∞##∞Oz XH˜O`« ^Œ∂~°O Hõke`Õ =∞m¡, 'QÆ_ç¤Ñ¨Ù=Ùfi =~°‚OQÆÅ =∂ J=∞‡ HÍm=∂`«— JO\Ï=Ù. ''HÍm, ѨÙ~°∞+¨µ_® ÖËHõ ¢Ñ¨Hõ$`å? XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ ѨÓ[ KÕâß_»∞. P ѨÓ[#∞ K«∂_»=zÛ# =∞~À =ºH˜Î [QÆ[˚#x "Õ∞xÃÑ· Ü«∞*’˚Ѩg`«O K«∂âß_»∞! "≥O@<Õ J`«_»∞, '[QÆ[˚#xH˜ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl "Õâß"Õ?— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ Éèí‰õΩÎ_»∞, '™È^Œ~å! #∞=Ùfi [QÆ[˚#xx J=QÍǨÏ# KÕã¨∞‰õΩ#fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk. J~Ú`Õ P"≥∞ ѨÙ~°∞+¨µ_® ÖËHõ ¢Ñ¨Hõ$`å Jx <ÕxOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂#∞.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl JÅOHõiOKå#∞— J<åfl_»∞. ''Z=~°∞ HÍoÜ≥∂ P"Õ∞ ¢|ǨχO. ™êHÍ~°∞_»∞ Z=~À P`«_Õ x~åHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_®. Z=~°∞ ã¨Q∞Æ }∞_À P`«_Õ x~°∞}æ ∞_»∞‰õÄ_®. ¢|Ǩχ"Õ∞ â◊H,Θ â◊HÜ Î˜ ∞Õ ¢|ǨχO! Jaè#∞flÅ∞. ã¨zÛ^•#O^Œ=∞Ü«Ú_»∂ ã¨zÛ^•#O^Œ=∞~¸.—— QÀqO^Œ: 'Ü≥∂QÆ=∂Ü«∞— JO>Ë Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ü≥∂QÆ=∂Ü«∞ JO>Ë ¢Ñ¨Hõ$u ѨÙ~°∞+¨µÅ Ü≥∂QÆO. h‰õΩ Hõ#|_Õ^ŒO`å ¢Ñ¨Hõ$u ѨÙ~°∞+¨µÅ Ü≥∂QÆ"Õ∞. t=ã¨"Õ∞`«"≥∞ÿ# HÍoHÍ^Õqx K«∂_»∞. t=Ù_ç g∞^Œ HÍo xÅ|_ç LOk. t=Ù_»∞ â◊=OÖÏ Ñ¨_ç=Ù<åfl_»∞. HÍo, t=Ù}˜‚ K«∂ã¨∂Î LOk. W^ŒO`å ѨÙ~°∞+¨ ¢Ñ¨Hõ$`«∞Å Ü≥∂QÍxfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ x¢+≤¯Ü«Ú_»∞, JO^Œ∞KÕ`«<Õ t=Ù_»∞ â◊=OÖÏ Ñ¨_ç=Ù<åfl_»∞. ѨÙ~°∞+¨µx HõÅ~ÚHõ KÕ`« ¢Ñ¨Hõ$u ã¨HõÅ HÍ~åºÅ#∂ x~°fiiΙÈÎOk. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ KÕã¨∂Î L#flk. ''~å^èŒ Hõ$+¨µ‚Å∞ Hõeã≤ L#fl ¢Ñ¨u=∞ J~°÷O ‰õÄ_® W^Õ. D HõÅ~ÚHõ KÕ`«<Õ Jq Ѩ~°ã¨Ê~°O =Oy# ÉèíOy=∞Ö’ LO\Ï~Ú. D HõÅ~ÚHõ#∞ K«∂Ѩ\ÏxˆH Hõ$+¨µ‚_»∞ =Ú‰õΩ¯# =Ú`«ºO ^èŒiOKå_»∞, ~å^èŒ `«# =Ú‰õΩ¯# hÅ=∞}˜x ^èŒiOz LOk. ~å^èŒ "Õ∞x KèåÜ«∞ =Ú`«ºOÖÏ ¢Ñ¨HÍt™ÈÎOk.

302

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Hõ$+¨µ‚_»∞ hÅ"Õ∞Ѷ¨∞âߺ=Ú_»∞. JO^Œ∞ˆH ~å^èŒ hÅ=∞}˜x ^èŒiOz LOk. NHõ$+¨µ‚_»∞ Ñ‘`åO|~åxfl, ~å^èŒ hÖÏO|~åxfl ^èŒiOz L<åfl~°∞. ''L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ Z=~°∞? ¢|Ǩχ*Ï˝#O á⁄O^•Hõ P ¢|Ǩχ"Õ∞ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ, W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ `«`åÎ fiÅ∞QÍ J~Ú=ÙO_»@O K«∂¿ã"å_Õ L`«Î=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞. "≥Ú^Œ@, '<Õu, <Õu— JO@∂ qKå~°} KÕã≤ _®ÉÏ ZHͯe. `«~°∞"å`« _®ÉÏ U =ã¨∞Î=ÙÅ`À Hõ@ì|_ç#^À, J^Õ W@∞HõÅ∞, ã¨∞#flO "≥Ú^ŒÖˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅ`À<Õ "≥∞@∞¡‰õÄ_® Hõ@ì|_ç#=x Éèí‰õΩÎ_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JѨC_»∞ ¢|Ǩχ"Õ∞ r=[QÆ`«∞ÎÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl J~Ú L#fl@∞¡ QÍOK«∞`å_»∞. ''ˆH=ÅO qKå~°}Ï! ^äŒ∂! ^äŒ∂! Jk <å‰õΩ JHõ¯~°ÖË^Œ∞! (N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ MÏO¢_çOz L=∂‡~°∞) ''qKå~°} KÕã≤ <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ =\˜ìáÈ"åe? '<Õ#∞, #∞=Ùfi— J<Õ |∞kú L#flO`«=~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒÑ¨^•‡Å Ѩ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Î LO_®e. (QÀqO^Œ`À) <Õ#∞ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’, '#∞"Õfi <Õ#∞, <Õ<Õ #∞=Ùfi— JO@∂ LO\Ï#∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’, '#∞"Õfi #∞=Ùfi—QÍ J~ÚáÈ`«∞Ok. JѨC_»∞ '<Õ#∞—#∞ "≥^ŒH˜<å HõxÑ≤OK«^Œ∞. ''â◊H˜ÎÜÕ∞ J=`å~åÅ∞QÍ =™ÈÎOk. XHõ ã¨O¢Ñ¨^•Ü«∞O ¢Ñ¨HÍ~°O ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨µ‚_»∞ z^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ Ô~O_»∞ JÅÅ∞ =∂¢`«"Õ∞. ''J^≥· fi`«*Ï˝#O á⁄Ok# `«~°∞"å`« K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«O J=Ù`«∞Ok. ã¨HõÅÉèí∂`åÅÖ’#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K≥·`«#º ~°∂ѨOÖ’ q~ålÅ¡@O JѨC_»∞ QÍOK«∞`å_»∞. D K≥·`«#º *ÏQÆ$`«O `«^Œ#O`«~°O P#O^ŒO. J^≥· fi`«O, K≥·`«#ºO, x`åº#O^ŒO.1 (ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ~°∂ѨO LOk - Éè’QÆ"åã¨<å Hõ∆Ü«∞O`À<Õ "庉õΩÅ`«) ('=∞—`À) ''h‰õΩ K≥|∞`«∞<åfl#∞, ÉèíQÆ=O`«∞x ~°∂áêŠѨ@¡ JѨ#=∞‡HõO LOK«∞HÀ‰õΩ. ™êHÍ~°O x[=∞x qâ◊fiã≤OK«∞. `«~°∞"å`« h‰õΩ U ~°∂ѨO ¢Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#^À P ~°∂áê<Õfl ^蕺xOK«∞.

(QÀqO^Œ`À) ''q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? Éè’QÆ"åã¨#Å∞ L#flO`« =~°‰õΩ, ÉèíQÆ=O`«∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ\ÏxHÀ ÖËHõ ^Œi≈OK«\ÏxHÀ =∞#ã¨∞û "庉õΩÅ`« K≥O^Œ^Œ∞. z#fl Ñ≤Å¡"å_»∞ ÉÁ=∞‡Å`À P_»∞‰õΩO@∂ Jxfl\˜x =∞~°záÈ`å_»∞. q∞~îå~Ú WzÛ Ñ≤Å∞=Ù, U^À HÍã¨Î uO\Ï_»∞, JO`Õ.

HÍx P@ ÉÁ=∞‡Å∞ #K«Û#ѨC_»∞, q∞~îå~Ú #K«Û#ѨC_»∞, 'J=∞‡ =^ŒÌ‰õΩ áÈ`å#∞— JO\Ï_»∞.

JѨC_»∞ J`«_çH˜ q∞~îå~Ú‰õÄ_® JHõ¯~°ÖË^Œ∞. =Ú‰õį=ÚYO `≥eÜ«∞x =ºH˜Î Z=Ô~·<å =zÛ, '~å, g∞ J=∞‡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ x#∞fl Ñ≤Å∞K«∞‰õΩáÈ`å#∞— JO>Ë, P =ºH˜Î`À<Õ "≥o§áÈ`å_»∞. Z=~°∞ K«OHõ<≥`«∞ÎH˘x áÈ`å_À J`«_ç`À<Õ "≥o§áÈ`å_»∞. ''q+¨Ü«∞"åOKè«Å∞ fiáÈQÍ<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· =∞#ã¨∞û "庉õΩÅ`« K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞##∞ ZÖÏ á⁄O^ŒQÆÅ#∞ J<Õ zO`«# =∂¢`«"Õ∞ LO@∞Ok. P ã≤÷uÖ’ L#fl =ºH˜Î`À ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz Z=~°∞ Uk K≥Ñ≤Ê<å ^•xfl J`«_»∞ qO\Ï_»∞.—— '=∞— (`«#Ö’): Éè’QÆ"åã¨#Å∞ L_çy# `«~°∞"å`«<Õ =∞<À"庉õΩÅ`« =ã¨∞ÎO^Œ@!

1. Ѩk¿ÇÏ<À â◊`å|ÌOÖ’ ɡOQÍÖòÖ’x #kÜ«∂Ö’ D ¿Ñ~°¡`À =ÚQÆ∞æ~°∞ =∞ǨÏhÜ«ÚÅ∞ LO_Õ"å~°∞. "åiÖ’ N K≥` · #« º^Õ=ÙÅ#∞ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ∞QÍ Ñ¨iQÆ}™˜ êÎ~∞° . J^≥fi· `«, x`åº#O^Œ∞Å∞ PÜ«∞#‰õΩ =ÚYº t+¨µºÅ∞.

j

áêhǨ\© =∞Ǩϟ`«û=O

j

303

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO |Å~å"£∞ WO\’¡ - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈# qâıëêÅ∞ â◊x"å~°O, PQÆ+¨µì 18, 1883

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞, |Å~å"£∞ É’ã¨∞ WO\˜H˜ "≥o¡ L<åfl~°∞. JHõ¯_» J=`å~°``« åÎfixfl q=iOKå~°∞: N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ Ö’‰õΩʼnõΩ LѨ^ÕtOK«\ÏxÔH· ÉèíH˜Î ÉèÏ"åxfl PáêkOK«∞‰õΩx Éèí‰õΩÎÅ`À HõÅã≤ rqã¨∞Î<åfl~°∞† _®ÉÏ ZH˜¯# `«~°∞"å`«, "≥∞@¡#∞ ZH˜¯ kQÆ@O =Öˇ. `«H˜¯# "å~°∞ _®ÉÏ ZHͯÅO>Ë, *Ï˝#O ÅaèOK«#O`« =~°‰õΩ, "åã¨#Åhfl L_çyáÈ#O`« =~°‰õΩ ÉèíH˜Î =∂~åæxfl J#∞ã¨iOKåe. "åã¨#Åhfl J_»∞QÆO\Ï #tOz# `«~°∞"å`«<Õ _®ÉÏ ZHõ¯QÆÅO. ^Œ∞HÍ}^•~°∞_»∞ [=∂Y~°∞ÛÅ∞ z\ÏìÖ’ ¢"åã≤ ѨÓiÎK≥Ü«∞º‰õΩO_® x¢^Œ‰õΩ LѨ¢Hõq∞OK«_»∞. z\ÏìÖ’x ÖˇHõ¯Å∞ ã¨iK«∂ã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`«<Õ x¢^ŒáÈ`å_»∞. ('=∞—`À) ''ѨÓiÎQÍ =Ú#Hõ"Õ¿ãÎ q[Ü«∞O `«^䌺O. J@∞=O\˜ =ºH˜ÎH˜ q[Ü«∞O `«^䌺O. ''=∞Ozk. ˆHâ◊"£, t=<å^ä£ KÕã¨∂Î L#fl Láêã¨# QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞H˘O@∞<åfl=Ù?—— '=∞—: =∞Ǩâ◊Ü«∂, g∞~°∞ K≥|∞`«∞#fl@∞¡ "å~°∞ `À@<Õ =i‚ã¨∞Î<åfl~°∞. `À@ Ü«∞[=∂xx K«∂_»@O QÆ∞iOz KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞. ™ê=∂#ºOQÍ ¢áê~°OÉèíO #∞O_ç z=i =~°‰õΩ `À@#∞ QÆ∞iOz =~°‚<Õ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨iQÍæ K≥áêÊ=Ù! `À@ Ü«∞[=∂xx "≥^ŒH˜ Ѩ@∞ìH˘x J`«_ç`À =∂\Ï¡_®e – J^Õ x["≥∞ÿ# Hõ~°Î=ºO. ÉèíQÆ=O`«∞x ™êH∆Í`«¯iOK«∞HÀ=@"Õ∞ rq`À^ÕÌâ◊O. |Å~å"£∞ WO\˜#∞O_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^èŒ~ü WO\˜H˜ =KåÛ~°∞. ™êÜ«∞O¢`«O J~Ú# `«~°∞"å`« J^èŒ~ü Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ <å=∞ã¨OH©~°Î#O KÕã≤, <å@ºO‰õÄ_® KÕâß~°∞. "≥·+¨‚=K«~°}ü H©~°Î#Å∞ QÍ#O KÕâß_»∞. J^èŒ~ü, '=∞—, ~åMÏÖò "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∂ L<åfl~°∞.

(J^èŒ~ü WO\’¡ Éèí[<å#O^ŒO - J^èŒ~ü‰õΩ LѨ^Õâ◊O) H©~°Î# =Úy¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊ºO K≥O^•~°∞. ~åMÏÖò`À (`«=∞#∞ K«∂ѨÙ`«∂) ''WHõ¯_» L#fl (<å) q+¨Ü«∂Å∞ "å<åHÍÅѨÙ=~°¬O HÍ^Œ∞. "å<åHÍÅO =~°¬O ‰õΩO_»áÈ`«QÍ ‰õΩ~°∞ã¨∞ÎOk, J^Õ "ÕQÆO`À PyáÈ`«∞Ok. Wk (<Õ#∞) ã¨fiÜ«∞OÉèí∂eOQÆO, =∂#= xi‡`«O HÍ^Œ∞. P<å_»∞ #∞=Ùfi HÀѨyOK«∞H˘x ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O #∞O_ç "≥o¡áÈÜ«∂=Ù† 'J=∂‡! W`«}˜‚ Hõ∆q∞OK«∞— Jx J=∞‡#∞ <Õ#∞ ¢áêi÷OKå#∞—— J<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÖÏ? ã¨fiÜ«∞OÉèí∂ t=Ù_®? ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ LO@∂<Õ J^èŒ~ü`À, ''<åÜ«∞<å, #∞=Ùfi Z=i <å=∂xfl H©iÎOKå"À P ^≥·"å<Õfl ^蕺#O KÕ~Ú—— JO@∂ `«=∞ "Õe`À J^èŒ~ü <åÅ∞Hõ#∞ ã¨Ê $tOz U^À ¢"åâß~°∞.

D q^èŒOQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^èŒ~ü‰õΩ nHõ∆#∞ Xã¨QÍ~å?

304

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO P^•ºâ◊H˜Î - J=`å~°`«`«ÎfiO

j

=∞~˘Hõ ~ÀA ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkH˜ PˆQflÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù# L#fl =™ê~åÖ’ "≥∞@¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ~åMÏÖò, '=∞—, Ǩ¢*ÏÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. `«=∞ z#fl<å\˜ ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ H˘xfl\˜x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞$^Œ∞ã¨fi~°OÖ’ K≥áêÊ~°∞. (ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨}) ™êÜ«∞O¢`«O J~ÚOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. `«=∞ QÆkÖ’#∞#fl z#fl=∞OK«OÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ''J=∂‡! WO`« ǨÏOQÍ=∂ ZO^Œ∞‰õΩ?

J=∂‡, JHõ¯_»‰õΩ <Õ#∞ "≥àÏ¡ÖÏ? #∞=Ùfi `À_˘¯x"≥o`Õ <Õ#∞ "≥à◊`å#∞—— J<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ XHõ Éèí‰õΩÎx WO\˜H˜ "≥à◊¡É’`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH [QÆ[˚#xx WÖÏ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m¡ [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. `«=∞ PO`«~°OyHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ XHõix QÆ∞iOz PÜ«∞# ¢áêi÷ã¨∞Î#fl@∞¡ LOk: ''J=∂‡! J`«}˜‚ â◊√^Œ∞ú}˜‚ K≥~Úº. J=∂‡, J`«_çH˜ XHõ¯ Hõà◊#∞ =∂¢`«"Õ∞ ZO^Œ∞‰õΩ WKåÛ=Ù?—— HÍ¿ãѨ٠=∞ø#OQÍ LO_ç =∞m¡ =∂\Ï¡_®~°∞: ''F, J~°÷"≥∞ÿOk† nx`À<Õ h HÍ~°ºO [iyáÈ`«∞Ok, JO`ÕQÆ^•!—— Ѩ^ŒÇ¨~°∞ Hõà◊ÅÖ’ XHõ¯\˜ LO>Ë<Õ [QÆ[˚#x HÍ~°ºO JO>Ë [#∞ʼnõΩ É’kèOK«@O [iyáÈ`«∞Ok J#fl q+¨Ü«∞O QÆ∞iOKÕ<å N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JO@∞<åfl~°∞? =∞m¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂~°∞. P ã≤÷uÖ’<Õ '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# "åiH˜ P^•ºâ◊H˜Î, J=`å~°`«`«fiO QÆ∞iOz `≥eáê~°∞: ''Z=~°∞ ¢|Ǩχ"≥∂ PÜ«∞<Õ â◊H˜Î. P â◊H˜Î<Õ <Õ#∞ J=∂‡ Jx ã¨OÉ’kèã¨∞Î<åfl#∞. PÜ«∞# x¢+≤¯Ü«Ú_≥· L#flѨC_»∞ PÜ«∞##∞ ¢|ǨχO JO\Ï#∞† ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂ÅÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ L#flѨC_»∞ â◊H˜Î JO\Ï#∞. Wk h~°∞ xÅHõ_»QÍ LO_»@=¸, JÅÅ∞ L"≥fi`«∞Î# ÖË=@=¸ ÖÏO\˜k. â◊H˜Î bÅÖË J=`å~°O. ¢¿Ñ=∞ÉèíH˜Îx É’kèOKÕ xq∞`«Î"Õ∞ J=`å~° L^Œƒù=O. J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ P=Ù á⁄^Œ∞QÆ∞ÖÏ\˜ "å_»∞. áêÅ∞, P=Ù á⁄^Œ∞QÆ∞#∞O_ç =∂¢`«"Õ∞ Åaè™êÎ~Ú. á⁄ÅOÖ’x QÆ∞O@ÅÖ’ KÕѨÅ∞ KÕ~°∞H˘<Õ@∞¡ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞x+≤Ö’ J=`«i™êÎ_»∞.—— 'NHõ$+¨µ‚_»∞, K≥·`«#∞º_»∞, Uã¨∞ =O\˜ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÅÖÏ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞— Jx Éèí‰õΩÎÅÖ’ ѨÅ∞=Ù~°∞ ÉèÏqOK«∞HÀ™êQÍ~°∞. j

jj

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

305

j

13 N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞— „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~åÅÜ«∞OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À Pk"å~°O, PQÆ+¨µì 19, 1883

áœ~°‚q∞H˜ =∞~°∞<å_»∞. q∞@ì=∞^蕺ǨÏfl ã¨=∞Ü«∞O. WO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ x"Õ^Œ#Å∞ ѨÓ~°Î~Ú, náê~å^èŒ# „áê~°OÉèí ã¨∂K«HõOQÍ <å^Œã¨fi~°O q#=zÛOk. ^Õ"åÅÜ«∞ ^•fi~åÅ∞ =¸ã≤"Ü Õ ∞« @O ‰õÄ_® [iyOk. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ „Ѩ™ê^ŒO P~°yOz, HÍ¿ãѨ٠q„â◊q∞OKå~°∞. q„âßOu ÔQ·H˘#fl Ñ≤^ŒÑ¨ PÜ«∞# `«=∞ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. WO`«Ö’ '=∞— =zÛ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«_ç`À "Õ^•O`« q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. ("Õ^•O`«∞Å ^Œ$HõÊ^äŒO - Hõ$+¨‚H˜â’~ü) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): Jëêì=„Hõ ã¨OÇ≤Ï`«Ö’ P`«‡*Ï˝<åxfl QÆ∞iOz K«iÛOK«|_ç LOk. P`«‡*Ï˝#∞Å∞ '™È-ǨÏO— JO\Ï~°∞† JO>Ë 'P Ѩ~°=∂`«‡#∞ <Õ<Õ— Jx J~°÷O. "Õ^•O`«∞Öˇ·# ã¨<åflºã¨∞Å ^Œ$HõÊ^äŒO Wk. HÍx Jxfl Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∞H˘O@∂ `å<Õ x„+≤¯Ü«Ú_≥·# Ѩ~°=∂`«‡#x ã¨O™ê~°∞Å∞ K≥ѨCHÀ=@O `«QÆ^Œ∞. "Õ^•O`«"å^Œ∞Å „ѨHÍ~°O P`«‡ xi¡Ñ¨Î"≥∞ÿ#k. ã¨∞YO – ^Œ∞ó YO, áêѨO – ѨÙ}ºO W`åºk ^ŒfiO^•fiÅ∞ U suÖ’#∂ P`«‡‰õΩ U q^èŒ"≥∞ÿ# Ǩx HõeyOK«ÖË=Ù.

HÍx ^ÕǨaè=∂#∞Öˇ·# =º‰õΩÎʼnõΩ Hõëêìxfl HõeyOK«QÆÅ=Ù. á⁄QÆ, QÀ_»#∞ =∞ã≤ÉÏ~° KÕã¨∞ÎOk HÍx PHÍâ◊OÃÑ· Z@∞=O\˜ „ѨÉèÏ==¸ K«∂ѨÖË^Œ∞. D HÀ=‰õΩ K≥Ok# *Ï˝#∞Å#∞ J#∞ã¨iOKÕ Hõ$+¨H‚ ☠’~ü, `å#∞ 'Y— JO>Ë 'PHÍâ◊O =O\˜"å}˜—‚ Jx K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï_»∞. Ѩ~=° ∞Éè‰í Ωõ _Î =» @OKÕ`« J`«_»∞ JÖÏ K≥ѨCHÀ=@O ã¨=∞~°÷hÜ«∞"Õ∞. HÍx W`«~°∞Å∞ JÖÏ K≥ѨCHÀ=@O ã¨∞`«~å=¸ ã¨||∞ HÍ^Œ∞. (áêѨO, ѨÙ}ºO - =∂Ü«∞, ^ŒÜ«∞) ''HÍx `å#∞ '=Ú‰õΩÎ_»—#x ÉèÏqOK«∞HÀ=@O KåÖÏ =∞Oz^Õ. ã¨`«`«O XHõ =ºH˜Î '<Õ#∞ =Ú‰õΩÎ_»#∞, <Õ#∞ =Ú‰õΩÎ_»#∞— Jx 㨇iOK«@O =Å# J`«_»∞ "åã¨Î"åxH˜ =Ú‰õΩÎ_Õ J=Ù`å_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ x~°O`«~°O '<Õ#∞ |^Œ∞ú_»#∞, <Õ#∞ |^Œ∞ú_»#∞— JO@∂ `«ÅáÈã¨∂Î LO>Ë, J`«_»∞ `«Ñ¨ÊHõ ã¨O™ê~°|^Œ∞ú_Õ J=Ù`å_»∞. '<Õ#∞ áêÑ≤x, <Õ#∞ áêÑ≤x— JO@∂ LO_Õ Jq"ÕH˜ x*ÏxH˜ J^èÀQÆu áêÅ=Ù`å_»∞. JO^Œ∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ WÖÏ J<åe: '<Õ#∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕã¨∞Î<åfl#∞. =∞i <å‰õΩ áêѨO Uq∞\˜? |O^èŒO Uq∞\˜?— ('=∞—`À) ''WÖÏ K«∂_»∞. D ~ÀA <å =∞#ã¨∞û Ug∞ ÉÏQÀÖË^Œ∞. `å#∞ KåÖÏ Jã¨fiã¨∞÷_»∞QÍ L<åfl#x ǨÏ$^ŒÜü∞ *Ï|∞ „"åâß_»∞. Wk =∂Ü«∂ ÖËHõ ^ŒÜ«∂?

306

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞— U=∞x |^Œ∞Å∞ W=fiQÆÅ_»∞? =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∂Ü«∞ JO>Ë Uq∞\’ h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞<å? `«e¡`«O„_»∞Å∞, ™È^Œs™È^Œ~°∞Å∞, ÉèÏ~°ºÑ≤Å¡Å∞, "Õ∞#Å∞¡_»∞, "Õ∞#HÀ_»Å∞ „ѨÉèí$u |O^èŒ∞QÆ}O Ѩ@¡QÆÅ „¿Ñ"Õ∞ =∂Ü«∞. ã¨~°fiÉèí∂`åŠѨ@¡ QÆÅ „¿Ñ"Õ∞ ^ŒÜ«∞. „Ѩã¨∞Î`«O ǨÏ$^ŒÜü∞ Ѩ@¡ <å ÉèÏ=# ^ÕxH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok, =∂Ü«∂ ÖËHõ ^ŒÜ∂« ? HÍx ǨÏ$^ŒÜ∞ü <å‰õΩ ZO`À KÕâß_»∞. <å‰õΩ J<å~ÀQƺOQÍ L#flѨC_»∞ ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÓ~°fiHõOQÍ ¿ã"åâ◊√„â◊¥+¨Å∞ KÕâß_»∞. HÍx `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ <å‰õΩ ZO`À Hõ+¨ìO ‰õÄ_® HõeyOKå_»∞.

J`«_»∞ HõeyOKÕ HõëêìÅ#∞ ÉèíiOK«ÖËHõ XHÍ<˘Hõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ <Õ#∞ QÆOQÆÖ’ ^Œ∂H˜ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ QÆOQÍ#k QÆ@∞ì =^ŒÌ‰õΩ ‰õÄ_® "≥àϧ#∞. HÍx J`«_»∞ <å ¿ã=ÔH· ZO`À „â◊q∞OKå_»∞. „Ѩã¨∞Î`«O J`«_çH˜ H˘O`« ^èŒ#O ã¨=∞‰õÄi`Õ <å‰õΩ =∞#âß≈Ou HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ U ÃÑ^ŒÌ =∞x+≤`À nxfl QÆ∞iOz K≥ѨÊQÆÅ#∞? Z=~°∞ nxfl QÆ∞iOz K≥ѨC‰õΩO@∂ u~°∞QÆ∞`å~°∞?——

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO =∞$}‡Ü«∞OÖ’ z#‡Ü«∞^Õq - q+¨µ‚ѨÓ~üÖ’ =∞$}‡~Ú^Õq ^Œ~°≈#O =∞^蕺ǨÏflO Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ QÆO@Å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J^èŒ~ü¿ã<£, |Å~å"£∞ =KåÛ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ''ÉÏQÍ L<åfl~å?—— Jx "å~°∞ J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ''J=Ù#∞, â◊s~°"≥∞ÿ`Õ ÉÏQÍ<Õ LOk, HÍx =∞#ã¨∞û Ug∞ ÉÏQÀÖË^Œ∞—— J<åfl~°∞. PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜü∞, J`«_ç HõëêìÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«ÖË^Œ∞. |_Õ|*Ï~°∞Ö’ =∞e¡H± ‰õΩ@∞O|O"åi ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õq q„QÆǨÏO QÆ∞iOz ã¨OÉèÏ+¨} =∞o¡Ok. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: <Õ#∞ ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õqx ^Œi≈OK« "≥àÏ¡#∞. XHõ ¿Ñ@Ö’x =∞e¡H± =OjÜ«ÚÅ WO\’¡ ^Œi≈OKå#∞. "å~°∞ x=ã≤ã¨∞Î#fl QÆ$ǨÏO tkäÖÏ=ã¨÷Ö’ LOk. "å~°∞ „Ѩã¨∞Î`«O ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ „=∞QÆ∞æ`«∞<åfl~°∞. QÀ_»Å∞, <ÕÅ QÆaƒÖÏÅ, áê=Ù~åà◊¡ Ô~@ìÅ`À xO_ç L<åfl~Ú. QÀ_»Å‰õΩ#fl ã¨∞#flѨ٠ѨÓ`« Ѩ_çáÈ`«∞#flk. W`«~° =∞e¡H± =OjÜ«ÚÅ QÆ$ǨʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ D QÆ$ǨÏOÖ’ ¿Ñ^ŒiHõO `åO_»q™ÈÎOk. ('=∞—`À) 㨈~, Jk ^Õxfl ã¨∂zã¨∞ÎO^À `≥Å∞™ê? '=∞— =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: Uq∞\’ `≥Å∞™ê? ѨÓ~°fi[#‡ Hõ~‡° #∞ „Ѩu XHõ¯~°∂ J#∞Éèqí Oz f~°=Åã≤O^Õ.

QÆ`«[#‡Å #∞Oz ã¨O„Hõq∞Oz# ã¨O™ê¯~åÅ „ѨÉèÏ"åxfl, „áê~°ÉúHõ~°‡ Ѷ¨ÖÏxfl XѨCHÀ=Åã≤O^Õ. ''J~Ú#ѨÊ\˜H© P tkäÅ QÆ$ǨÏOÖ’ ^èŒQÆ^ŒúQÍÜ«∞=∂#OQÍ „ѨHÍtã¨∂Î#fl ã≤OǨÏ"åÇ≤Ïh^Õq =ÚMÏ~°qO^•xfl uÅH˜OKå#∞. q„QÆǨÏOÖ’x k=º`åfixfl qâ◊fiã≤OKÕ f~åe. ''XHõ™êi <Õ#∞ q+¨µ‚ѨÓ~ü "≥àÏ¡#∞. P Ti ~åA‰õΩ K«Hõ¯x ^Õ"åÅÜ«∂Å∞ L#flq. XHõ ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ [QÆ<å‡`« "≥Åã≤ LOk. ¿Ñ~°∞ =∞$}‡~Ú. D PÅÜ«∞O ã¨g∞ѨOÖ’ ÖÏÖò|O^è£, Hõ$+¨‚|O^è£ "≥Ú^ŒÖˇ·# ¿Ñ~°¡`À ѨÅ∞ HÀ<Õ~°∞Å∞#flq. XHõ HÀ<Õ\ ˜ h\˜Ö’ ¢ã‘ÎÅ∞ `«=∞ t~À*ÏʼnõΩ LѨÜ≥∂yOKÕ "åã¨# #∂<≥ QÆ∞ÉÏoOѨ٠=zÛOk. nxfl #∞"≥fiÖÏ q=iOK«QÆÅ=Ù? <å‰õΩ

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

307

"≥Ú^Œ\’¡ `≥eÜ«∞~åÖË^Œ∞. Éèí‰õΩÎ~åO„_»∞ P PÅÜ«∞OÖ’x =∞$}‡~Ú ^Õqx ^Œi≈OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D "åã¨# #∂<≥#∞ ã¨=∞iÊ™êÎ~°x JѨC_»∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’x q„QÆǨxfl ^Œi≈OK«Hõ =Ú#∞¿Ñ, P HÀ<Õ\ ˜ =^ŒÌ <å‰õΩ ÉèÏ=ã¨=∂kè HõeyOk. P ã≤÷uÖ’ HÀ<Õ\ ˜ h\˜ #∞O_ç ÃÑ·H˜ =zÛ# =∞$}‡~Ú^Õq k=º~°∂áêxfl #_»∞=Ú =~°‰õΩ ^Œi≈OKå#∞.—— (Éèí‰õΩÎx ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ - ^Õ=H©^Õq, áêO_»=ÙÅ∞) D֒Ѩ٠`«H˜¯# Éèí‰õΩÎÅ∞ JHõ¯_»‰õΩ =KåÛ~°∞. Z=~À HÍ|∂ÖòÖ’ K≥ň~QÆ∞`«∞#fl ~å[H©Ü«∞ qѨ¡=O, JO`«~°∞º^•úÅ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOKå~°∞. PѨ…x™ê÷<£ Jg∞~ü Ü«∂‰õΩÉò MÏ<£#∞ QÆ^≥ÌkOKå~°x XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ K≥áêÊ_»∞. Jg∞~ü Q˘Ñ¨Ê ^≥·=Éèí‰õΩÎ_»x J`«_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ `≥eáê_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? ^ÕǨxH˜ ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ∞ ã¨Ç¨Ï[ ÅHõ∆}ÏÅx #∞=Ùfi QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. Hõq HõOHõ}ü ~°zOz# K«O_ô „QÆO^äŒOÖ’ HÍÅ∞g~ü#∞ K≥~°™êÅÖ’ |OkèOz J`«_ç Kèåf g∞^Œ ÃÑ^ŒÌ |O_»~å~Úx ÃÑ\˜ì#@∞¡QÍ „"åã≤ LOk. [QÆ<å‡`« =~°„Ѩ™ê^Œ∞_≥· HÍÅ∞g~ü [x‡Oz#ѨÊ\˜H© WÖÏ [iyOk. ^ÕǨxfl ^èŒiOz#ѨC_»∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ Jx"å~åºÅ∞. =∞ǨÉè‰í Ωõ _Î #·≥ N=∞O`«∞_ç ^Œ$ëêìO`«O fã¨∞HÀO_ç. J`«_ç `«e¡ Y∞Å¡<å [QÆ<å‡`« Ѩ~=° ∞ Éè‰í Ωõ ~Î åÖˇ#· ѨÊ\˜H© J`«_ç HõëêìʼnõΩ JO`ÕÖË^Œ∞. ^•^•Ñ¨ÙQÍ J`«_ç `«Å #iH˜#O`« Ѩ#~ÚOk. ''[QÆ<å‡`«‰õΩ „Ñ≤Ü«∞`«=∞ Éèí‰õΩÎ_≥·#, Hõ>ˇìÅ∞H˘\˜ì J=Ú‡H˘x rqOKÕ XHÍ<˘Hõ =ºH˜Î L^•Ç¨Ï~°} K«∂_»O_ç. [QÆ<å‡`« J`«_ç Z^Œ∞@ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ J`«_çÃÑ·# `«# Hõ~°∞}ÏHõ\ÏHõ∆ gHõ∆}O Ѩ~°Ñ≤Ok. J~Ú<å r"ÀáêkèÔH· J`«_»∞ Hõ>ˇìÅ∞ H˘\˜ì J=Ú‡‰õΩ<Õ Hõ~îÀ~° rq`å<Õfl H˘#™êyOKå_»∞ Hõ^•!

HÍ~åQÍ~°OÖ’ L#fl ^Õ=H©^ÕqH˜ â◊OYK«„HõQÆ^•Ñ¨^Œ‡^è•i P~Ú# ™êH∆Í`«∂Î N=∞Ǩq+¨µ‚=Ù ^Œ~°≈#O HõeyOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© P"≥∞‰õΩ HÍ~åQÍ~° q=ÚH˜Î HõÅ∞QÆÖË^Œ∞.—— '=∞—: ˆH=ÅO HÍ~åQÍ~°"åã¨O f~°@"Õ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? ã¨~åfi#~å÷ʼnõΩ =¸ÅO D ^ÕǨÏO. ^Õ=H©^ÕqH˜ ^ÕÇ¨Ï q=ÚH˜Î Hõey=ÙO>Ë ÉÏQÆ∞O_Õk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? „áê~°|úHõ~°‡ Ѷ¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOz f~°=Åã≤O^Õ. ѨÓ~°fiHõ~°‡Å∞ ѨÓiÎQÍ fˆ~@O`« =~°‰õΩ ^ÕǨÏO LO_Õ f~°∞`«∞Ok. XHõѨC_»∞ „QÆ∞_ç¤"å_˘Hõ_»∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕâß_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ J`«_ç áêáêÅ∞ #tOKå~Ú. HÍx J`«_ç JO^èŒ`«fiO =∞@∞‰õΩ JÖψQ LO_çáÈ~ÚOk. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ѨÓ~°fi[#‡Ö’ KÕã≤# áêѨHõ$`åºÅ HÍ~°}OQÍ J`«_»∞ JO^èŒ`«fiO J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ =zÛOk. '=∞—: J=Ù#O_ç. qÅ∞¡#∞O_ç q_»∞=|_»¤ ÉÏ}O =∞# J^Œ∞ѨÙÖ’ LO_»^Œ∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Éèí‰õΩÎ_»∞ âßs~°Hõ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ZO`«QÍ J#∞Éèíqã¨∞Î#flѨÊ\˜H© J`«_çÖ’ ÉèíH˜Î*Ï˝<åÅ<Õ xkèx Hõey LO\Ï_»∞. D xkè J`«}˜‚ Z#fl\˜H© g_»^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}QÍ áêO_»=ÙÅ#∞ fã¨∞HÀO_ç. "å~°∞ JO`«∞ÖËx HõëêìÅ#∞ J#∞ÉèíqOz#ѨÊ\˜H©, XHõ¯™êi ‰õÄ_® "å~°∞ ÉèíQÆ=`ü K≥·`«<åºxfl HÀÖ’ÊÖË^Œ∞. JO`«\ ˜ ÉèíH˜Î *Ï˝<åÅ∞ L#fl =º‰õΩÎÅ#∞ ZHõ¯_» K«∂_»QÆÅO?

308

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ - ÔHÃÑì<£, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ WO`«Ö’ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, qâ◊fi<å^äŒ Láê^蕺ܫ∞ QÆkÖ’H˜ =KåÛ~°∞. qâ◊fi<å^ä£ <ÕáêÖò =∞Ǩ~åA =H©Å∞, ~åÜ«∞ÉÏiQÍ#∞ =º=ǨÏiOKÕ"å_»∞. J`«}˜‚ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ 'ÔHÃÑì<£— Jx Ñ≤Å∞=@O i"åA. JѨC_»∞ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ W~°"≥· Ô~O_Õà◊¡ =Ü«∞ã¨∞¯_»∞, HõàÏâßÅÖ’ a.U. K«^Œ∞=Ù‰õΩO@∞<åfl_»∞. J`«_»∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞, ™ê=∂#ºOQÍ Pk"å~åÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OK« =™êÎ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ "åi^ŒÌ~°∂ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕã≤, <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ áê_»=∞<åfl~°∞. QÆk Ѩ_»=∞\˜ QÀ_»‰õΩ `«O|∂~å „"ÕÖÏ_»∞`ÀOk. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«|ÖÏ#∞ „â◊√u "Õã¨∞ÎO_»QÍ Éèí‰õΩÎÅ∞ J`«}˜‚ UHÍ„QÆOQÍ K«∂_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#ˆ~O„^Œ∞_ç`À): K«∂_»∞, `«|ÖÏÅ â◊|ÌO JO`« ÉÏQÆ∞#fl@∞¡ ÖË^Œ∞. ÔHÃÑì<£: Jq „Ѩã¨∞Î`«O ѨÓ~°‚OQÍ L<åfl~Ú. JO^Œ∞KÕ`«<Õ â◊|ÌO ~åÖË^Œ∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) xO_»∞ ‰õΩO_»=Öˇ. ÖËHõ ÉèíQÆ=`ü K≥·`«#ºO`À xO_çáÈ~Ú# ™ê^èŒ∞=Ù =∞ø#O áê\˜OKÕÖÏ Jq L#flq.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ÔHÃÑì<£`À): HÍx <å~°^Œ∞_ç=O\˜ =∞ǨÏ~°∞¬Å ã¨OQÆu Uq∞\˜? ÔHÃÑì<£: W`«~°∞Å HõëêìÅ#∞ K«∂ã≤ K«eOzáÈ~Ú "å~°∞ LѨ^ÕtOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨iQÍæ K≥áêÊ=Ù. ã¨=∂kè ã≤÷ux á⁄O^•Hõ <å~°^Œ∞_»∞, â◊√Hõ^Õ=Ù_»∞ „ѨÉèí$`«∞Å∞ H˘xfl "≥∞@∞¡ „H˜OkH˜ ky ™ê^è•~°} ™ê÷~ÚH˜ =KåÛ~°∞. [#∞Å∞ J#∞Éèíqã¨∞Î#fl HõëêìʼnõΩ „^ŒqOzáÈ~Ú "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ¿ã xq∞`«ÎO `«=∞ =∞ø<åxH˜ ÉèíOQÆO HõeyOKå~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ áê_»™êQÍ_»∞: Z#fl\˜HÀ xHõ<≥#fl\˜HÀ P â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞O ɡ#fl\˜HÀ JzO`«=ÚQÆ ÉèÏQͺ~°∞} HÍO`«∞Å `≥Å`≥Å"åˆ~ ^≥#fl\˜HÀ...... ÃÑ· áê@Ö’x H˘xfl Ѩ^•Å#∞ qO@∂ LO_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „ѨQÍ_è» ã¨=∂kè =∞QÆ∞flÖˇ·<å~°∞. `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù uiy KÕ`«∞Å∞ *’_çOK«∞‰õΩx PÜ«∞# ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. PÜ«∞# ^ÕǨÏO x\Ï~°∞QÍ LOk† P#O^Œ=∞Ü«∞ ~°∂Ѩ ™êQÆ~°OÖ’ =Úxy L<åfl~°∞. =∞#ã¨∞û ѨÓiÎQÍ ÉÏǨϺK≥·`«<åºxfl HÀÖ’Ê~Ú LOk. PÜ«∞# TÑ≤i fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~å ÖË^• J<Õk‰õÄ_® `≥eÜ«∞~å=@O ÖË^Œ∞. x"Õ∞+¨ â◊¥#∞ºÖˇ· L<åfl~°∞. H˜`«Î<å~° |@ìÃÑ· wz# z`«Î~°∞=ÙÖÏ PÜ«∞# xâ◊ÛÅOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. D „ѨѨOKåxfl q_çz "Õˆ~ ZHõ¯_çHÀ "≥o¡áÈÜ«∂ˆ~"≥∂ J#fl@∞¡ L<åfl~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

309

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ã¨zÛ^•#O^Œ „áêÑ≤ÎH˜ =∂~°æO - *Ï˝#∞ʼnõΩ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ÉèË^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨=∂kè ã≤÷ux K«∂_»QÍ<Õ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ QÆk#∞O_ç `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù =™ê~åÖ’H˜ "≥àÏ¡_»∞† JHõ¯_» Ǩ„*Ï KÕ`« [Ѩ=∂ŠѨÙK«∞Û‰õΩx XHõ ^Œ∞ѨÊ\˜ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. "åi^ŒÌ~°∂ =∂@Ö’¡ Ѩ_®¤~°∞.

QÆk xO_® Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆ∞q∞QÆ∂_ç L<åfl~°∞. D֒Ѩ٠N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kèã≤÷u#∞O_ç ÉÏǨϺ㨇 $uÖ’H˜ =zÛ K«∞@∂ì HõÅÜ«∞ K«∂âß~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ HõxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. `«O|∞~å =∂„`«O <ÕÅ g∞^Œ LOk. Éèí‰õΩÎÅ∞ JO^Œ~°∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ P~å@O`À K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J`«_»∞ (#ˆ~O„^Œ∞_»∞) Jyflx ~°yeOKå_»∞. WѨC_»∞ J`«_»∞ D QÆkÖ’ L<åfl ÖËHõ |Ü«∞@‰õΩ "≥o¡<å Jã¨OQÆ`«"Õ∞. (ÔHÃÑì<£ „ѨÉèí$`«∞Å`À) ''z^•#O^•xfl P~ÀÑ≤OK«∞HÀO_ç† JѨC_»∞ g∞‰õΩ ‰õÄ_® P#O^ŒO Åaèã¨∞ÎOk. z^•#O^ŒO J#flk LO_»<Õ LOk. J~Ú<å P=~°}O, qˆH∆ѨHõ1 â◊‰õΩÎÅ HÍ~°}Ï# =∞~°∞QÆ∞# L#flk. q+¨Ü«∂#∞~°H˜Î `«ˆQæH˘nÌ ÉèíQÆ=¢`ÕÊ=∞ JkèHõiã¨∞ÎOk. ^•<À¡ P@∞áÈ@∞Å∞ JkèHõi™êÎ~Ú. ÔHÃÑì<£: HõÅHõ`åÎÖ’x WO\˜ "≥·Ñ¨Ù "≥àı¡H˘nÌ HÍj ^Œ∂~°O J=Ù`«∂ LO@∞Ok. J>Ë¡ HÍj "≥·Ñ¨ÙQÍ "≥àı¡ H˘nÌ, =∞# WÅ∞¡ ^Œ∂~°O J=Ù`«∂ LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ~å^èŒ NHõ$+¨µ‚xH˜ KÕ~°∞= JÜÕ∞ºH˘nÌ P"≥∞ P`«_ç ^ÕÇ¨Ï ™œ~°ÉèÏxfl =∞iO`«QÍ P„Ѷ¨∂}˜ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ZO`« ã¨g∞ѨOQÍ "≥o`Õ PÜ«∞# Ѩ@¡ JO`« ÉèÏ=ÉèíH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. #k, ã¨=Ú„^•xfl ã¨g∞Ñ≤OKÕH˘nÌ ^•<À¡ P@∞áÈ@∞Å∞ JkèHõi™êÎ~Ú. ''*Ï˝#∞Å∞ JO`«~°OQÆOÖ’ ÉèíQÆ=`ü K≥·`«<åºxfl J#∞Éèíq™êÎ~°∞. Jk XˆH kâ◊QÍ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞Î#fl QÆOQ̈́Ѩ"åǨÏO ÖÏO\˜k. "åiH˜ JO`å ã¨fiѨfl ™ê^Œ$â◊º"Õ∞. "å~°∞ ã¨~°fi^• ã¨fiã¨fi~°∂ѨOÖ’ <≥ÅH˘x LO\Ï~°∞. HÍx Éèí‰õΩÎ_ç =∞#ã¨∞ûÖ’ JÖÏO\˜k ÖË^Œ∞. J`«_ç ÉèÏ"åÅ∞ XˆH kâ◊Ö’ ™êyáÈ=Ù. J`«_»∞ k"Àº<å‡^ŒÑ¨Ù P@∞áÈ@∞Å∞ J#∞Éèíq™êÎ_»∞. ÉèíQÆ=`ü áê~°=â◊ºOÖ’ Éèí‰õΩÎ_»∞ qÅÑ≤™êÎ_∞» , #$`«ºO KÕ™êÎ_∞» , áê_»`å_»∞. Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉèQí =Æ O`«∞_ç`À „H©_Oç Ѩ WK«Ûyù ™êÎ_∞» . ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ XHÀ¯™êi D^Œ∞`å_»∞, XHÀ¯™êi =Ú#HõÅ∞ "Õ™êÎ_»∞, H˘xfl™ê~°∞¡ LѨi`«ÅO ÃÑ·H˜ =™êÎ_»∞ – h\˜Ö’x =∞OK«∞QÆ_»¤Å =∂ki. (#"åfi~°∞) (ã¨zÛ^•#O^ŒO, ã¨zÛ^•#O^Œ=∞~Ú - „|ǨχO â◊H˜Î JÉèË^ŒO) ''*Ï˝x „|Ǩ‡xfl J#∞Éèí∂`«O KÕã¨∞HÀQÀ~°`å_»∞. HÍx Éèí‰õΩÎ_»∞ +¨_≥·â◊fi~°º ã¨OѨ#∞fl_≥·# ÉèíQÆ=O`«∞x HÀ~°`å_»∞. HÍx x*ÏxH˜ „|ǨχO – â◊H˜Î JÉèË^Œ"≥∞ÿ#q. ã¨zÛ^•#O^Œ∞_»∞ – ã¨zÛ^•#O^Œ=∞~Ú Jaè#∞flÅ∞. ~°`«flO Ü≥ÚHõ¯ "≥∞~°∞ѨÙ#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ@ѨC_»∞, ~°`«flO 1. P=~°}O, qˆH∆ѨO Ô~O_»∂ =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ â◊‰õΩÎÅ∞.

J=~°}O ã¨`åºxfl =∞~°∞QÆ∞ Ѩ~°∞ã¨∞ÎOk, qˆH∆ѨO Jã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ K«∂ѨÙ`«∞Ok.

310

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞kÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∞Ok† ~°`«flO QÆ∞iOz K≥|∞`«∞#flѨC_»∞ ^•x "≥∞~°∞ѨÙ#∞ „Ѩ™êÎq™êÎ~°∞. ~°`åflxfl QÆ∞iOz Ü≥∂zOѨHõ ~°`«flO Ü≥ÚHõ¯ "≥∞~°∞ѨÙ#∞ ÉèÏqOK«ÖËO, ~°`«flO Ü≥ÚHõ¯ "≥∞~°∞ѨÙ#∞ Ü≥∂zOѨHõ ~°`åflxfl ÉèÏqOK«ÖËO. ''ã¨zÛ^•#O^Œ Ѩ~°„|ǨχO UÔH·Hõ"≥∞ÿ#k. â◊H˜ÎÜ≥ÚHõ¯ qaè#fl`«ÅKÕ`« Láêkè ÉèË^•Å∞ U~°Ê_»∞K«∞#flq. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x qq^èŒ ~°∂áêÅ#∞ QÍOK«∞`«∞<åflO. Éèí‰õΩÎ_»∞ 'F <å `å~å^Õg, #∞"Õfi <å D ã¨=∞ã¨Î=¸!— JO@∂ QÍ#O KÕ™êÎ_»∞. ZHõ¯_» HÍ~°ºO (ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞) LO@∞O^À JHõ¯_Õ â◊H˜Î LO@∞Ok. xâ◊ÛÅOQÍ L<åfl ÖËHõ JÅÅ`À, |∞_»QÆÅ`À L<åfl ‰õÄ_® h~°∞, hˆ~ Hõ^•! ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å#∞ X#iOKÕ P^•ºâ◊H˜Î P ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ.

U Ѩx KÕÜ«∞‰õΩO_® ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl ÖËHõ ѨÓ[ KÕã¨∞H˘O@∂ L<åfl ÖËHõ PѶ‘ã¨∞‰õΩ "≥o¡<å 'ÔHÃÑì<£— XHõ¯_Õ Hõ^•! ˆH=ÅO Láê^èŒ∞ÅÖ’<Õ `Õ_® LOk. ÔHÃÑì<£: J=Ù#O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D =∂@ÖË ˆHâ◊=¿ã<£‰õΩ ‰õÄ_® K≥áêÊ#∞.

HÔ ÃÑ<ì :£ Hˆ â◊=¿ã<£ PKå~°|^Œ∞_ú ∞» HÍ_»∞. `«# WëêìxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ J`«_∞» PKå~°=º=Ǩ~åÅ#∞ áê\˜™êÎ_»∞. J`«_»∞ ã¨OѨ#∞fl_≥·# ÃÑ^ŒÌ=∞x¿+ HÍx ™ê^èŒ∞=Ù HÍ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (W`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À): ˆHâ◊"£ =^ŒÌ‰õΩ áÈ=^ŒÌx ÔHÃÑì<£ ##∞fl x¿+kèã¨∞Î<åfl_»∞. ÔHÃÑì<£: =∞Ǩâ◊Ü«∂! g∞~°∞ g∞ W+¨ì„ѨHÍ~°O =iΙêÎ~°∞, JO^Œ∞‰õΩ <Õ<ÕO KÕÜ«∞QÆÅ#∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (f„=OQÍ): ˆHâ◊"£#∞ K«∂_»\ÏxH˜ <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ "≥à◊¡‰õÄ_»^Œ∞? POˆQ¡Ü«∞ ^˘~° =^ŒÌ‰õΩ ^èŒ#OHÀã¨O "≥o¡#ѨC_»∞ h‰õΩ Ѩ\ ˜ìOѨÙÅ∞ LO_»=Ù. ˆHâ◊"£ ÉèíQÆ=zÛO`«#, ǨÏi<å=∞ 㨇~°} KÕã¨∂Î LO\Ï_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =∂Ü«∞, r= [QÆ`«∞Î ÅÜ«∂º_»x #∞"Õfi ã¨^• K≥|∞`«∂ LO\Ï=Ù Hõ^•! Z=~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_À P`«_Õ D ã¨=∞ã¨Î „áê}˜HÀ\˜QÍ#∂, [QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ#∂ J~Ú L<åfl_»∞. ˆHâ◊"£Ö’ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ H˘Å∞=Ùni LO_»_®?

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO #ˆ~O„^Œ∞x`À *Ï˝#, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O D =∂@Å∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«\ÏÅ∞# QÆk =^Œe Dâß#ºO "≥·Ñ¨Ù# L#fl =™ê~åÖ’H˜ "≥àÏ¡~∞° . PÜ«∞# ~åHõ HÀã¨O HÔ ÃÑ<ì ,£ W`«~° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ QÆkÖ’<Õ "Õz=Ù<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ `À '=∞— ‰õÄ_® "≥àÏ¡_»∞. JHõ¯_» =™ê~åÖ’ #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Ǩ„*Ï`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞. Ǩ„*Ï ã¨^• "≥∞@ì "Õ^•O`« K«~°ÛÅ∞ KÕã¨∂Î LO\Ï_»x N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞. Ǩ„*Ï WÖÏ JO@∂ LO\Ï_»∞: ''[QÆ`«∞Î J"åã¨Î=O, HõÅ =O\˜k. ѨÓ[, ^Õ=`å <≥·"Õ^ŒºO W`åº^Œ∞Å∞ =∞<À^Ò~°ƒÅº ÅHõ∆}ÏÅ∞. P^蕺u‡Hõ rq`« ÅHõ∆ ºO ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ zO`«#ÜÕ∞. JǨÏO „|Ǩ‡ã≤‡.—— N~å=∞Hõ $ +¨ µ ‚ Å ∞ #qfi Ǩ  „*Ï, #ˆ ~ O„^Œ ∞ Å`À ''U"≥ ∂ Üü ∞ ^Õ x fl QÆ ∞ iOz g∞~° ∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?—— Jx J_çQÍ~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ (#=Ùfi`«∂): F! "Õ∞O J<ÕHõ Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz K«iÛã¨∞Î<åflO.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

311

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): HÍx â◊√^Œú*Ï˝#O, â◊√^ŒúÉèíH˜Î – Wq Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë ã¨∞=∂! â◊√^Œú*Ï˝#O ZHõ¯_»‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥à◊√`«∞O^À, JHõ¯_çˆH â◊√^ŒúÉèíH©Î fã¨∞‰õΩ "≥à◊√`«∞Ok. ÉèíH˜Î=∂~°æ"Õ∞ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ áê@#∞ L^ŒÇ¨ÏiOKå_»∞: "≥„i"åxx KÕÜ«∞"ÕI h „¿Ñ=∞Ö’# Ñ≤zÛ"åxx KÕÜ«∞"ÕI ##∞QÆ#fl `«e¡ II"≥II UÅ *Ï˝#=Ú UÅ `«~°¯=Ú KåÅ∞Kåeq UÅ <å‰õΩ ÉÏÅ∞_»#∞ h „¿Ñ=∞=∞^Œº=Ú „QÀÅ*ËÜ«Ú=Ú H˘Å¡H˘Å¡QÆ............ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ '=∞—`À `å#∞ Ǩq∞Åì<£ ~°zOz# XHõ ѨÙã¨ÎHõO K«^Œ∞=Ù `«∞<åfl#h, "A learned ignorance is the end of philosophy and the beginning of religion" Jx „"åâß_»∞ Jh K≥áêÊ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): ^•xH˜ J~°÷O Uq∞\˜? #ˆ~O„^Œ∞_»∞: áêO_ç`«º =¸~°ö`«fiO `«`«Î fiâßGO`À JO`«"≥∞ÿ =∞`«O`À „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): ^ä•O‰õĺ, ^ä•O‰õĺ.

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ã¨O^蕺ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=<åfl=∞O - #ˆ~O„^Œ∞x ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ ^•^•Ñ¨Ù ™êÜ«∞OHÍÅO HÍ=@O`À #ˆ~O„^Œ∞_ç`À ã¨Ç¨ Éèí‰õΩÎÅÖ’ ѨÅ∞=Ù~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å #∞O_ç ÃãÅ=Ù ÔQ·H˘<åfl~°∞. ~å„u HÍÉ’`ÀOk. PÅÜ«∞ ã≤|ƒOk <åÅ∞QÆ∞ „ѨHõ¯ÖÏ náêÅ∞ "≥eyOK«™êQÍ~°∞. HÍm, q+¨µ‚ PÅÜ«∂ʼnõΩ K≥Ok# J~°Û‰õΩÅ∞ W^ŒÌ~°∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ "≥O@<Õ "≥o¡ Ǩ~°u, ~å„u <≥·"Õ^Œº U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=Åã≤ LOk. ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° „QÍ=∞ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ H˘O^Œ~°∞ `À@Ö’ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. H˘O^Œ~°∞ Hõ@ì g∞^Œ #_»∞ã¨∂Î K«Å¡QÍÅ∞Å#∞ J#∞Éèíqã¨∂Î, z~°∞ JÅÅ`À, #∞~°∞QÆ∞`À "ÕQÆOQÍ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ =~å¬HÍÅѨ٠QÆOQÆ#∞ K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. H˘O^Œ~∞° , |Ǩïâß PÖ’K«<åѨÓi`« =∞#ã¨∞¯Öˇ#· "å~°∞ ѨOK«=\˜ „ѨâßO`«`Ö« ’ #_»∞ã¨∞<Î åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨtÛ=∞ "≥ÚQÆ™êÅ#∞O_ç HÍ¿ãѨ٠QÆOQÍ#kx K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞. pHõ\ ˜ Ѩ_çOk. PÅÜ«∞ ã≤|ƒOk náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’ ^•ã‘ =∞x+≤ nѨO "≥eyOz, ™êO„ÉÏ}˜ ^èŒ∂ѨO "Õã≤Ok. D֒Ѩ٠^•fi^Œâ◊ t"åÅÜ«∂Ö’¡#∞, Hõ$+¨‚, HÍm PÅÜ«∂Ö’¡#∞ ã¨O^蕺 Ǩ~°`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. HõOK«∞QÆO@Å, *ËQÆO@Å <å^•Å∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~°OQÍ q#=KåÛ~Ú. ^•x`ÀÉÏ@∞ PÅÜ«∞O K≥O`« „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞Î#fl QÆOQÍ#k =∞~°‡~°^èŒfih q#=™ÈÎOk.

312

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Jk áœ~°‚q∞ =∞~åfl_»∞ HÍ=@O`À HÍ¿ãѨ\’¡ K«O„^À^ŒÜ«∞"≥∞ÿOk. PÅÜ«∂Å tY~åÅ#∞, =$H∆Í„QÍÅ#∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ K«O„^ŒHÍOu =ÚOK≥uÎOk. K«O„^ŒHÍOu ~å[ºOKÕã¨∂Î LO_»@O K«∂ã≤ QÆOQÍ#k JѨiq∞`« P#O^ŒO K≥Ok á⁄Oy „Ѩ=Ç≤ÏOK«™êyOk. ã¨O^蕺Ǩ~°`«∞Å∞ =ÚyâßHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#xH˜ „Ѩ}Ï=∞O KÕâß~°∞. `«~°∞"å`« KÕ`«∞Å`À `åà◊O "Õã¨∂Î ÉèíQÆ=O`«∞x =∞^èŒ∞~° <å=∞㨇~°} KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. P QÆk QÀ_»Å‰õΩ „^èŒ∞=Ù_»∞, „ѨǨ¡^Œ∞_»∞, HÍm, ~å^è•Hõ$+¨µ‚Å∞, Ѩ\Ïìaè~å=Ú_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ z„`«Ñ¨\ÏÅ∞ `«yeOK«|_ç L<åfl~Ú. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P Ѩ\ÏÅ =ÚO^Œ∞ =Oy #=∞㨯iOz PÜ«∂ áê=# <å=∂Å#∞ 㨇iOKå~°∞. Ñ≤^ŒÑ¨ PÜ«∞# ''„|ǨχO–â◊H˜Î, â◊H˜Î–„|ǨχO† "Õ^•Å∞, ѨÙ~å}ÏÅ∞, `«O„`åÅ∞, w`«, QÍÜ«∞„f—— JO@∂ [Ñ≤OKå~°∞. `«^Œ#O`«~°O PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞: ''F [QÆ[˚#h, h áê^•Å =^ŒÌ <Õ#∞ â◊~°}∞*ÁKåÛ#∞. <Õ#∞ HÍ^Œ∞, #∞"Õfi. <Õ#∞ Ü«∞O„`åxfl, #∞=Ùfi ^•xfl #_ç¿Ñ ^•#=Ù.—— ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°} KÕâßHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz [QÆ[˚#xx ^蕺xOKå~°∞.

XHõi^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆOQÍf~°OÖ’x LѨ=#OÖ’ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Ǩ~°u ѨÓiÎ JÜ«∂ºHõ XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkÖ’H˜ ~å™êQÍ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. '=∞—, J^èŒ~ü, H˜â’s "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Éèí‰õΩÎÅ`À): #ˆ~O„^Œ∞_»∞, Éèí=<å^ä£, ~åMÏÖòÅ∞ x`«ºã≤^Œ∞úÅ∞, Dâ◊fi~°HÀ@∞Å∞. g~°∞ ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞@O <å=∞=∂„`åxˆH. #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂_»O_ç. J`«_»∞ Z=ih MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞º_»∞. XHõ ~ÀA ÔHÃÑì<£ QÍi |O_çÖ’ J`«_»∞ <å`À ~å=@O `«@ã≤÷OzOk. J`«}˜‚ J#∞"≥·# KÀ@ ‰õÄ~ÀÛ=∞x ÔHѨì<£ K≥ѨÊQÍ, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ÔHѨì<£ =OHõ Hõ<≥fluÎ J~Ú<å K«∂_»ÖË^Œ∞. J`«_»∞ ##∞fl ‰õÄ_® ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞_»∞. `«#‰õΩ `≥eã≤#^ŒO`å <å`À K≥ѨÊ_»∞, XHõ"Õà◊ `«# áêO_ç`åºxfl #Å∞QÆ∞i =ÚO^Œ∞ „Ѩâ◊Oã≤™êÎ#x J`«_ç ÉèíÜ«∞O HÍÉ’Å∞. J`«_çH˜ =∂Ü«∂"≥∂ǨÅ∞ ÖË=Ù† |O^è•Å∞ ÖË=Ù. J`«_»∞ ™œjź=O`«∞_»∞. Z<Àfl ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ XˆH KÀ@ <≥ÅH˘x L#flq. ã¨Ow`«OÖ’ xëê‚`∞« _»∞, QÍÜ«∞‰õΩx QÍ#∞, "å^ŒºQÍx QÍ#∞ |Ǩï=ÚY „Ѩ*Ï˝=O`«∞_»∞. ÃÑQ· Í J`«_∞» l`ÕO„kÜ«Ú_»∞† Z#fl\˜H© q"åÇ¨Ï =∂_»#O@∞<åfl_»∞. #ˆ~O„^Œ Éèí=<å^äŒ∞Å =∞^茺 „ѨQÍ_è» ¿ãflǨÏO <≥ÅH˘x LOk, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =Öˇ. WHõ¯_çH˜ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«~°K«∂ ~å=@O ÖË^Œ∞. =∞Oz^Õ, J`«_»∞ `«~°K«∂ =ã¨∂Î=ÙO>Ë <Õ#∞ q=â◊√_»<≥·áÈ`«∂ LO\Ï#∞.——

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À ™È=∞"å~°O, PQÆ+¨µì 20, 1883

(=∞<À"≥∂ǨÏ<£‰õΩ LѨ^Õâ◊O - „|Ǩχ*Ï˝# ÅHõ∆}ÏÅ∞ - ^蕺#Ü≥∂QÆO) ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞OÖ’x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ~å„u ^•^•Ñ¨Ù Zxq∞k QÆO@Å∞ J~Ú LO@∞Ok. `«=∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ, ^À=∞ `≥~Ö° ’ ‰õÄ~°∞Ûx N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

313

^蕺#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. '=∞— `«# q∞„`«∞_≥·# ǨÏiÉÏ|∞`À áê@∞ JHõ¯_»‰õΩ =zÛ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. ǨÏiÉÏ|∞ W~°"≥· Zxq∞^Õà◊¡ Ü«Ú=‰õΩ_»∞. Ѩ^ŒH˘O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O J`«_ç ÉèÏ~°º =∞~°}˜OzOk† ѨÙ#ifi"åǨÏO KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® `«e¡`«O„_»∞Å, ™È^Œ~°™È^Œs=∞}∞Å`À L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|OQÍ rqã¨∂Î =KåÛ_»∞. "åiѨ@¡ ZO`À „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ Hõey LO_»@O KÕ`«, "åiH˜ ¿ã=ÅOkOKÕ@O^Œ∞ÔH· "åi`À<Õ Hõeã≤ rqOK«™êQÍ_»∞. ~åMÏÖò, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À<Õ LO@∂, ZѨC_≥·<å J^èŒ~ü WO\’¡ QÆ_ç¿Ñ "å_»∞. #ˆ~O„^Œ, Éèí=<å^ä£, J^èŒ~ü, '=∞—, ~å"£∞, =∞<À"≥∂ǨÏ<£ „ѨÉèí$`«∞Å∞ ^•^•Ñ¨Ù „Ѩu "å~°O ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OKÕ"å~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ "Õ∞#Å∞¡_∞» ǨÏ$^ŒÜ∞ü ã¨fi„QÍ=∞OÖ’ Jã¨fiã¨∞_÷ ·≥ L<åfl_»∞. J`«_∞» N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ‰õΩ J<ÕHõ ¿ã=Å∞ KÕã≤ L<åfl_»∞. ǨÏ$^ŒÜü∞ Jã¨fiã¨÷`« QÆ∞iOz qx PÜ«∞# ZO`À HõÅ`« K≥O^•~°∞. ǨÏ$^ŒÜü∞‰õΩ ѨOѨ_®xÔH· XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ Ѩk ~°∂áêÜ«∞Å∞ ~å"£∞Kè«@s˚H˜ WzÛ L<åfl_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ¯_» ÖË~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ h~°∞ „`åˆQ@O^Œ∞‰õΩ XHõ QÍ¡ã¨∞ HÍ"åÅx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P Éèí‰õΩÎ_ç`À K≥áêÊ~°∞. D ~ÀA P Éèí‰õΩÎ_»∞ QÍ¡ã¨∞ H˘x fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ =zÛ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^À=∞`≥~° #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~°∞. '=∞— "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. ^À=∞ `≥~° ÃÑ·ÔHuÎ Hõ\ ˜ì"Õâß~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl=∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^À=∞`≥~° ֒ѨŠ^蕺#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. U^À XHõ ~°∂áêxfl TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx zOuOK«@"Õ∞ Hõ^• ^蕺#O Jx <å‰õΩ JxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ ^蕺#O Ѩ@¡ PHÍOHõ∆ `«yæáÈ~ÚOk. ^蕺xOKÕ =ºH˜ÎH˜ "≥∞~°∞ѨÙÖÏ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ™êi „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ`Õ JO`å ã¨iáÈ`«∞Ok. `«~°∞"å`« ^蕺xOKÕk Z=~°∞? Z=ix ^蕺xOK«@O? Jh J#∞H˘<åfl#∞. '=∞—: J=Ù#O_ô. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨=∞ã¨ÎO – D r= [QÆ`«∞ÎÖˇ· "≥ÅÜ«ÚK«∞<åfl_»x g∞~°∞ ÃãÅqKåÛ~°∞ Hõ^•! J@∞=O@ѨC_»∞ ^蕺xOKÕ =ºH˜Î‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: JO`ÕHÍ^Œ∞, ÉèíQÆ=^ÕK«Ûù ÖËx^Õ Un [~°∞QÆ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^蕺<åxH˜ gÅ∞ HõeÊOz#ѨC_Õ =∞#O ^蕺#O KÕÜ«∞QÆÅO. #∞"Õfi=∞O\Ï=Ù? '=∞—:: "å㨠Π= "Õ ∞ #O_ô . g∞Ö’ '<Õ # ∞— J<Õ Éè Ï =O ÖË # O^Œ ∞ #<Õ g∞~° ∞ JÖÏ ÉèÏqOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞K«∞<åfl~°∞. 'JǨÏO— ÖËx KÀ@<Õ W@∞=O\˜ ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J~Ú`Õ '<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^•ã¨∞}˜‚, ¿ã=‰õΩ}˜‚— – D =∂„`«OQÍ JǨÏOHÍ~°O LO_»_»O =∞Ozk. `«# Hõ~°Î"åºÅ#∞ `å#∞ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl#<Õ ÉèÏ=O L#flO`« =~°‰õÄ, 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „ѨÉèí∞=Ù, <Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞— J<Õ ÉèÏ=# Hõey LO_»@O J`«_çH˜ =∞Ozk. Hõ~‡° KÕã∞¨ <Î åfl#<Õ Z~°∞Hõ L#flѨC_»∞, ÉèQí =Æ O`«∞_ç Ѩ@¡ ¿ã=º ¿ã=Hõ ÉèÏ=O <≥ÅH˘Å∞ÊHÀ"åe. '=∞— ã¨~°fi^• Ѩ~°„|ǨχO JO>Ë Uq∞\x n~°…OQÍ Ü≥∂zã¨∂Î LO\Ï_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«}˜‚ L^ÕÌtã¨∂Î =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „|ǨχO PHÍâ◊O ÖÏO\˜k. JyflH˜ ZÖÏ\˜ ~°OQÆ∂ÖË#@∞¡ „|ǨχOÖ’ Z@∞=O\˜ =∂~° ∞ ÊÖË ^ Œ ∞ . J~Ú`Õ â◊ H ˜ Î HÍ~° } OQÍ „|Ǩ Ï ‡O J<Õ H ÍÖˇ · XáêÊ~° ∞ `« ∞ Ok. ã¨`«fi~°[ã¨Î"≥∂QÆ∞}ÏÅ∞ â◊H˜Î QÆ∞}ÏÖË. `≥Å¡x Ѩ^•~°÷O =∞O@Ö’ "Õ¿ãÎ, `≥Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞QÍ `Àã¨∞ÎOk.

314

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞ Ѩ^•~°÷O "Õ¿ãÎ Z~°∞ѨÙ, #Å∞Ѩ٠Ѩ^•~°÷O "Õ¿ãÎ #Å∞ѨÙQÍ `Àã¨∞ÎOk. ã¨`«Î fi~°[ã¨Î"≥∂ QÆ∞}ÏÅ∞ =¸_çO\˜H© Jf`«"≥∞ÿ#k „|ǨχO. „|ǨχO JO>Ë Uq∞\’ =∂@ÅÖ’ q=iOK«ÖË=Ú.

Jk "å‰õΩ¯‰õΩ Jf`«O. <Õu, <Õu (Wk HÍ^Œ∞) JO@∂ "Õ^•O`« Ѩ~°OQÍ `«i¯OK«∞‰õΩO@∂ áÈQÍ q∞ye L#flk U^À, P#O^Œ ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ#^Õ^À J^Õ „|ǨχO. ''XHõ Ü«Ú=u Éèí~°Î, `«# =∂=∞QÍi WO\˜H˜ =zÛ =ÚO^Œ∞ Kå=_çÖ’ =∞iH˘O^Œ~°∞ Ü«Ú=‰õΩÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»x J#∞HÀO_ç. P Ü«Ú=u, P"≥∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åà◊√¡ ֒ѨÖË LO_ç D Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ H˜\ ˜H©QÆ∞O_® K«∂ã¨∂Î L<åfl~°∞. P Ü«Ú=u Éèí~°Î Z=~À P ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åà◊¡‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞† JO^Œ∞KÕ`« XHõ Ü«Ú=‰õΩx K«∂ѨÙ`«∂ 'h Éèí~°Î J`«_Õ<å?— Jx J_çQÍ~°∞. #=Ùfi`«∂ P Ü«Ú=u 'HÍ^Œ∞— Jx ["åazÛOk. P ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åà◊√¡ =∞~À Ü«Ú=‰õΩx K«∂ѨÙ`«∂ 'W`«_Õ<å h Éèí~°Î— Jx J_çQÍ~°∞. =∞m¡ P Ü«Ú=u 'HÍ^Œ∞— Jx ["åazÛOk. =∞~À Ü«Ú=‰õΩx ã¨∂zã¨∂Î "å~°∞ J^Õ „Ѩâ◊fl "Õâß~°∞† P"≥∞ J^Õ ["å|∞ WzÛOk. z=~°‰õΩ P ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åà◊√¡ P Ü«Ú=u Éèí~°Î<Õ K«∂ѨÙ`«∂ 'W`«_Õ<å?— Jx J_çQÍ~°∞. JѨC_»∞ P Ü«Ú=u J=Ù#∞, HÍ^Œ∞ Jx K≥ѨÊHõ K«@∞‰õΩ¯# ã≤QÆ∞æ`À #=Ùfi`«∂ T~°Hõ LO@∞Ok. P"≥∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åà◊√¡ P`«_Õ P"≥∞ Éèí~°Î Jx „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. ''Ü«∞^ä•~°÷ „|Ǩχ*Ï˝#O J#∞Éèí∂`«"≥∞ÿ#KÀ@ JO`å =∞ø#"Õ∞. (ã¨[˚# ™êOQÆ`«ºO - QÆ$ǨÏã¨∞÷Å Hõ~°Î=ºO) ('=∞—`À) ''㨈~, <Õ xO`«QÍ =∂\Ï¡_»@O ZO^Œ∞‰õΩ?—— '=∞—: =∞~°QÆ HÍy# <ÕuÖ’ ѨzÛ Ñ¨Ós "Õã≤#ѨC_»∞ 'ã¨∞"£∞— J<Õ â◊|ÌO =ã¨∞ÎO^Œx g∞ ~˘Hõ™êi K≥áêÊ~°∞. Éèí‰õΩÎÅÖ’ P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO *ÏQÆ$`«=∞=\ÏxH˜ g∞~°∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À, Ǩ„*Ï#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: ã¨[#˚ ∞Å ã¨fiÉèÏ=O Z@∞=O\˜^À h‰õΩ `≥Å∞™ê? P`«_∞» W`«~∞° Å =∞#ã¨∞ûÅ#∞ <˘Ñ≤ÊOK«_»∞† Z=iH© H∆ÀÉèí HõeyOK«_»∞. J~Ú`Õ H˘O^Œi ã¨fiÉèÏ=O Z@∞=O\˜^À `≥Å∞™ê? qO^Œ∞ Éè’[<åxH˜ PǨfix¿ãÎ `«=∞‰õΩ „Ѩ`ÕºHõ Pã¨<åÅ∞ HÍ"åÅx JO\Ï~°∞. xHõ¯"≥∞ÿ# ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î L#fl =ºH˜Î Z#fl\˜H© `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞ "≥Ü«∞º_»∞, L`«ÎѨÙ}ϺxH˜ Z=iH© Hõ+¨ìO HõeyOK«_»∞. ''^Œ∞~°˚# ã¨Ç¨Ï"åã¨O =∞Ozk HÍ^Œ∞. J@∞=O\˜ "åiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO@∂ `«##∞ ã¨O~°H˜∆OK«∞HÀ"åe. ('=∞—`À) #∞=Ùfi U=∞O\Ï=Ù?—— '=∞—: J=Ù#O_ô. ^Œ∞~°˚# ™êOQÆ`«ºOÖ’ =∞#ã¨∞û x=∞fl™ê÷~ÚH˜ kQÆ*ÏiáÈ`«∞Ok. HÍx, g∞~°∞ J#fl@∞¡ g~°∞x q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ LO_»^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^≥ÖÏ? '=∞—: H˘kÌH˘kÌQÍ ~åAH˘O@∞#fl á⁄~ÚºÖ’ XHõ z#fl Hõ>ˇì#∞ Ѩ_»"Õã≤<å =∞O@ PiáÈ`«∞Ok† HÍx „Ѩ[fieã¨∂Î L#fl =∞O@Ö’ ѨzÛ J~°\ ˜ K≥@∞ì#∞ Ѩ_»"Õã≤<å =∞O@ P~°^Œ∞. ÃÑ·QÍ P J~°\ ˜ K≥@∞ì‰õÄ_® HÍe |∂_ç^≥·áÈ`«∞Ok.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

315

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '=∞—#∞ J`«_ç q∞„`«∞_»∞ ǨÏiÉÏ|∞#∞ QÆ∞iOz J_çQÍ~°∞. '=∞—: W`«_»∞ g∞ ^Œ~°≈<å~°÷O =KåÛ_»∞. W`«_çH˜ ѨfflqÜ≥∂QÆO [iy KåÅHÍÅ"≥∞ÿOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (ǨÏi`À): #∞=Ùfi UO Ѩx KÕã¨∂Î LO\Ï=Ù? '=∞—: Ѷ¨ÖÏ<å JO@∂ Un ÖË^Œ∞. HÍx WO\’¡ `«e¡`«O„^Œ∞Å#∞, J#fl^Œ=Ú‡Å#∞, JHõ¯K≥Öˇ¡à◊¡#∞ K«Hõ¯QÍ ¿ãqã¨∂Î LO\Ï_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): J^≥ÖÏ? U^À ™ê"≥∞`« K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ #∞=Ùfi QÆ∞=∞‡_çHÍÜ«∞Å∞ HÀã≤~ÚKÕÛ ÉÏ|Ü«∞º"å? W@∞ ã¨O™êig HÍHõáÈÜ«∂=Ù, J@∞ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_çg HÍHõáÈÜ«∂=Ù.

Jk =∞Ozk HÍ^Œ∞. H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ „Ѩ`ÕºH˜Oz U Ѩxáê@∞Å∂ KÕÜ«∞‰õΩO_®, Z=iH˜ Uk HÍ=Åã≤=¿ãÎ ^•xfl KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. Kåq\’¡ ‰õÄ~°∞Ûx L|∞ã¨∞áÈHõ Hõ|∞~°¡`À, K«∞@ìÑ‘Å∞ã¨∂Î HÍÅO QÆ_»∞ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. D Ô~O_»∂ H͉õΩO>Ë T~°ˆH ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞.

P_»"åà◊√¡ QÆ∞=∞‡_çHÍÜ«∞#∞ HÀÜ«∞~å^Œ∞.1 JO^Œ∞KÕ`« Ñ≤Å¡ÅKÕ J`«_çH˜ "å~°∞ Hõ|∞~°∞ ѨOѨÙ`å~°∞.

W`«_»∞ =O@ WO\’¡H˜ áÈ~Ú QÆ∞=∞‡_çHÍÜ«∞#∞ Ô~O_»∞QÍ HÀã≤ WzÛ áÈ`å_»∞. J`«_ç „Ñ¨Ü≥∂[#O JO`«=~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞ˆH J@∞=O\˜ =º‰õΩÎʼnõΩ 'QÆ∞=∞‡_ç HÍÜ«∞Å∞ HÀã≤~ÚKÕÛ ÉÏ|Ü«∞º— Jx ¿Ñ~°∞ =zÛOk. ''#∞=Ùfi 'Wn— K≥~Úº, 'Jn— K≥~Úº. ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒÑ¨^•‡ÅѨ@¡ h =∞#ã¨∞û#∞ ÅQÆflO QÍqOz h ÉÏ^茺`«Å#∞ x~°fiiÎOK«∞. UHÍO`«OQÍ L#flѨC_»∞ ÉèÏQÆ=`«O, K≥·`«#º K«i`å=∞$`«O "≥Ú^ŒÖˇ·# ÉèíH˜Î „QÆO^ä•Å#∞ ѨiîOK«∞.—— ~å„u Ѩk QÆO@Å~ÚOk. K«O„^À^ŒÜ«∞"≥∞ÿOk. K«O„^ŒHÍOuÖ’ PÅÜ«∞ QÀѨÙ~åÅ∞ ZO`À JO^ŒOQÍ ^Œ~°≈#q∞KåÛ~Ú. WOHÍ HÍoHÍÅÜ«∞O =¸Ü«∞ÖË^Œ∞. '=∞—, ~å"£∞Kè«@s˚ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∂ ~å^è•HÍO`«, HÍoHÍÅÜ«∂ʼnõΩ "≥o¡ „Ѩ}Ï=∂Å∞ KÕâß~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆkH˜ uiy =zÛ#ѨC_»∞ PÜ«∞# ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚYOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx Éè’[#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ѨÓsÅ∞, HÍã¨Î ~°=fi áêÜ«∞ã¨O. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ '=∞—, J`«_ç q∞„`«∞_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x HõÅHõ`åΉõΩ =∞~°ÖÏ~°∞.

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO QÆ∞~°∞t+¨º ã¨O"å^ŒO - QÀѨºq+¨Ü«∂Å∞ â◊√„Hõ"å~°O, ÃãÃÑìO|~ü 7, 1883

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° PÅÜ«∞O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx '=∞—`À UHÍO`«OÖ’ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. '=∞— <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O ~å„u U_»∞#fl~° J~Ú LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D =∞^茺 XHõ ~ÀA <Õ#∞ HõÅHõ`åΉõΩ "≥àÏ¡#∞. g^äŒ∞Å QÆ∞O_® |O_çÖ’ áÈ`«∂ L#flѨC_»∞ „Ѩu =ºH˜Î ^Œ$+‘ì x=∞fl =ã¨∞Î=ÙÅÃÑ· ÅQÆfl"≥∞ÿ LO_»@O QÆ=∞xOKå#∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ L^Œ~° áÈ+¨}Ï~°÷"Õ∞ zO`«# KÕã¨∞Î<åfl~°∞ PǨ~°O HÀã¨"Õ∞ "åi Ѩ~°∞QÆ∞. „Ѩu =ºH˜Î 1. P_»"åà◊√¡ QÆ∞=∞‡_çHÍÜ«∞#∞ HÀÜ«∞@O J=∞OQÆà◊=∞<Õ XHõ #=∞‡HõO LOk.

316

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞#ã¨∂û HÍq∞h HÍOK«<åÅÖ’<Õ x=∞QÆfl"≥∞ÿ LOk. U XHõi^ŒÌ~°∞ =∂„`«"Õ∞ T~°úfi^Œ$+≤ì Hõey, =∞#ã¨∞û#∞ ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· xeÑ≤#"å~°∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. '=∞—: „Ѩã¨∞Î`« HÍÅO L^Œ~° zO`«##∞ f„=`«~°O KÕã≤Ok. POˆQ¡Ü«ÚÅ#∞ J#∞HõiOKÕ „Ѩܫ∞`«flOÖ’, [#O Éè’QÆqÖÏ™êŠѨ@¡ =∞iO`« "≥ÚQÆ∞æ K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞† P HÍ~°}OQÍ "åi P=â◊ºHõ`«Å∞ ‰õÄ_® JkèHõiOKå~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz POˆQ¡Ü«ÚÅ ÉèÏ=# Uq∞\˜? '=∞—: "å~°∞ x~åHÍ~°"å^Œ∞Å∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „|Ǩχ*Ï˝<å=ã¨÷Ö’ á⁄Ok# JÉèË^Œ^Œ~°≈# ã¨OѶ¨∞@#) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: WHõ¯_® P =∞`«O L#flk Hõ^•!

HÍ¿ãѨ٠W^ŒÌ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. P `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „|Ǩχ*Ï˝<å=ã¨÷Ö’ `«=∞‰õΩ Hõey# J#∞Éèí"åÅ#∞ =i‚OѨ™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: XHõ<å_»∞ <å‰õΩ J^ŒfiÜ«∞ JYO_» K≥·`«#º ^Œ~°≈#O J~ÚOk. "≥Ú^Œ\’¡ Jã¨OMϺHõ =∞#∞AÅ∞, r=[O`«∞=ÙÅ∞ <å‰õΩ HõxÑ≤OKå~°∞. "åiÖ’ ‰õΩb#∞Å∞, POˆQ¡Ü«ÚÅ∞, =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅ∞, K«O_®Å∞Å∞, ‰õΩHõ¯Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ L<åfl~°∞† <Õ#∂ L<åfl#∞. á⁄_»"≥·# QÆ_»¤O L#fl F =∞ǨÏ=∞‡nÜ«Ú_»∞ "åiÖ’ L<åfl_»∞. J`«x KÕuÖ’ F HõOK«O LOk. JO^Œ∞Ö’ J#flO LOk. W`«_»∞ XH˘¯Hõ¯i <À@ H˘xfl "≥∞`«∞‰õΩÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. <Õ#∂ HÍã¨Î ~°∞z K«∂âß#∞. ''=∞~˘Hõ ~ÀA WOHÀ ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤OzOk. ^•<À¡ J#fl=Ú, ‰õÄ~°Å∞, ѨÅ∞ ~°HÍÅ Ñ≤O_ç=O@Å∞, "å\˜`Àáê@∞ =∞Å=¸„`åÅ∞‰õÄ_® Ѩ_ç LO_»@O K«∂âß#∞. ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ <åÖ’ #∞O_ç r"å`«‡ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ XHõ Jyfl *ÏfiÅ=Öˇ K≥ň~y JHõ¯_» L#fl Ѩ^•~å÷Å #xfl\˜h ~°∞zK«∂ã≤Ok. JHõ¯_» L#fl Ѩ^•~å÷Åhfl XˆH Ѩ^•~°÷O – J^ŒfiÜ«∞ JYO_» K≥·`«#ºO – J<Õ Z~°∞Hõ#∞ HõeyOzOk. (ã¨fi[#∞Å ^Œ~°≈#O - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J=`å~° ѨÙ~°∞+¨µÖÏ?) ('=∞—`À) ''=∞~˘Hõ ~ÀA1 <å JO`Õ"åã¨∞Å∞, ã¨fi[#O J~Ú# Éèí‰õΩÎÅ#∞ K«∂âß#∞.

PÅÜ«∂ÅÖ’ ã¨O^蕺Ǩ~°`«∞Å∞ WKÕÛ `«~°∞}OÖ’ â◊OMÏ~å=O`À QÆO@Å∞ „"≥∂QÆ@O P~°OÉèíO HÍQÍ<Õ <Õ#∞ ‰õΩsî2 ÃÑ·H˜ ZH˜¯ "åiHÀã¨O, 'Ǩϟ, g∞~°O`å ZHõ¯_» L<åfl~°∞? WHõ¯_»‰õΩ ~°O_ç. q∞=∞‡efl K«∂_®Åx <å „áê}ÏÅ∞ H˘@∞ì‰õΩO@∞<åfl~Ú!— JO@∂ "庉õΩÅ`«`À ˆHHõÅ∞ ÃÑ\Ïì#∞. ('=∞—`À) ''㨈~, D ^Œ~°≈<åÅ#∞ QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞H˘O@∞<åfl=Ù?—— '=∞—: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ g∞ ^•fi~å „H©_çHõiã¨∞Î<åfl_»∞. WO`«=~°ˆH <Õ#∞ „QÆÇ≤ÏOKå#∞. g∞~°∞ Ü«∞O„`«O, PÜ«∞# q∞=∞‡efl #_ç¿Ñ"å_»∞. r=Ù ÅO^Œih ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XˆH =¸ã¨Ö’ áÈã≤ ã¨$lOKå_»∞† HÍx q∞=∞‡efl `«# ã¨fiǨϙêÎÅ`À ~°∂á⁄OkOKå_»∞.

1. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨xflÇ≤Ï`« t+¨µºÅ PQÆ=∞<åxH˜ =ÚO^Õ D ã¨OѶ¨∞@# [iyOk. 2. ~å}©~å㨇}˜ ‰õΩ@∞O|O"å~°∞, "åi Ju^äŒ∞Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O =zÛ#ѨC_»∞ =ã≤OKÕ Éèí=#O.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

317

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O +¨_≥·â◊fi~åºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞x Ǩ„*Ï JO@∂ LO\Ï_»∞. '=∞—: â◊√^ŒúÉèíH˜Îx HÀ~°∞H˘<Õ "å~°∞ ÉèíQÆ=^≥·â◊fi~åºÅ#∞ PHÍOH˜∆OK«~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Ǩ„*Ï |Ǩïâß Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ ¿Ñ^Œ"å_≥· LO_ç LO\Ï_Õ"≥∂! JO^Œ∞KÕ`«<Õ Sâ◊fi~åºÅ∞ K«qK«∂_®Åx JO`«QÍ P~å@Ѩ_»∞`«∞<åfl_»∞. 'Ǩï, =O\"å_ç`À Uq∞\˜ <Õ#∞ =∂\Ï¡_Õk— J<Õ"å_»∞. `«~°∞"å`« '^Õ"åÅÜ«∞ HÀâßkèHÍi`À <Õ<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂\Ï¡_ç g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#=hfl JO^Õ@∞¡ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ#∞,— J<Õ"å_»∞. ('=∞— aQÆæ~°QÍ #"åfi_»∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÃÑ^ŒÌQÍ #=Ùfi`«∂ ''D suÖ’ J`«_»∞ <å`À =∂\Ï¡_»`å_»∞. <Õ#∞ Ug∞ |^Œ∞Å∞ ѨÅ∞Hõ#∞—— J<åfl~°∞. (Éèí‰õΩÎÅ xq∞`«Î"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x J=`å~°O) '=∞—: â◊√^ŒúÉèíH˜Îx Hõey L#fl"å_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞x Sâ◊fi~åºÅ#∞ K«∂_»HÀ~°_»x g∞~°∞ J<ÕHõ™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ÉÏÅQÀáêÅ∞xQÍ K«∂_»QÀ~°`å_»∞. „áê~°OÉèíOÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ JÜ«∞™ê¯O`«O HÍQÍ, Éè‰í Ωõ _Î ∞» ã¨∂k J=Ù`å_»∞. HÍx z=~°‰Ωõ Éè‰í Ωõ _Î Õ JÜ«∞™ê¯O`«OQÍ#∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨∂kQÍ#∞ =∂iáÈ`å_»∞. JO>Ë, `«# Éèí‰õΩÎ_ç =ÚO^Œ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ z#fl"å_≥· áÈ`å_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, Jk `˘eã¨O[ ã¨∂~°∞ºx =∂kik. P ã¨∂~°∞ºx ã¨∞ÅÉèíOQÍ K«∂_»QÆÅO. Hõà◊¡‰õΩ q∞iq∞@∞¡ Q˘ÅÊ_»∞, JO`ÕQÍHõ HõO\˜H˜ `«$Ñ≤ÎQÍ#∞ LO@∞Ok. Éèí‰õΩÎ_ç HÀã¨O ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HÀ=∞Å ã¨fiÉèÏ=Ù _»=Ù`å_»∞. `«# =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ P=ʼnõΩ <≥\ ˜ì Éèí‰õΩÎx =ÚO^Œ∞ „Ѩ`«ºHõ∆=∞=Ù`å_»∞.

H˘O`«¿ãѨ٠W^ŒÌ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. '=∞—: g∞ k=º^Œ~°≈<åÅhfl ZO^Œ∞‰õΩ Ü«∞^ä•~å÷Å∞ HÍ=Ù? Jq Jã¨`«º=∞ÜÕ∞º ѨHõ∆OÖ’ D [QÆ`«∞Î =∞iO`« Jã¨`«ºO J~Ú LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë, „QÆǨÏ}â◊H˜ÎH˜ LѨHõ~°}"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û XHõ¯>Ë LO_»@O. g∞ Ѩiâ◊√^Œú =∂#ã¨O P k=º^Œ~°≈<åÅ#∞ QÍOK«∞`«∞Ok, =∂ ™ê^è•~°} =∞#ã¨∞ûÅ∞ Ö∫H˜Hõ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂™êÎ~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: h‰õΩ Jx`«º`«fiO QÆ∞iOz J=QÆ`«O J~ÚO^Œx `≥Å∞™ÈÎOk. =∞Ozk, Ǩ„*Ï QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞H˘O@∞<åfl"À K≥ѨC. '=∞—: <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #"åfi~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: 㨈~, <å =∂ki =ºH˜Îx =∞Ô~=i<≥·<å K«∂ã≤ L<åfl"å? '=∞—: ÖË^ŒO_ç.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Z=Ô~·<å Ѩ~°=∞ǨÏOã¨Å#∞? '=∞—: ÖË^ŒO_ô. g∞‰õΩ ã¨iáÈe# "å~°∞ ÖË~°∞.

318

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞† (z~°∞#=Ùfi`À): 'Jp#— J<Õ K≥@∞ì#∞ QÆ∞iOz qx L<åfl"å? '=∞—: ÖË^ŒO_ç.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P ¿Ñ~°∞`À XHõ K≥@∞ì L#flk. HÍx ^•xfl K«∂ã≤, Jk U K≥\’ì Z=~°∂ K≥ѨÊÖË~°∞. '=∞—: J^Õ q^èŒOQÍ q∞=∞‡efl ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀÖËO. q∞=∞‡efl Z=_≥O`« J=QÍǨÏ# KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À J`«_»∞ JO`« L#flux á⁄O^Œ∞`å_»∞. '=∞— =∞ø#OQÍ PÖ’zOK«™êQÍ_»∞: '`˘eã¨O[ ã¨∂~°∞º_»∞—, '`≥eÜ«∞~åx K≥@∞ì— QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „Ѩ™êÎqã¨∞Î<åfl~°∞. W^Õ<å J=`å~°O? W^Õ<å =∂#=bÅ? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=^Œ=`å~°=∂? ‰õΩsî ÃÑ·HõѨC #∞O_ç Éèí‰õΩÎÅ HÀã¨O 'g∞ Ô~Hõ¯_» L<åfl~°∞? <å =^ŒÌ‰õΩ ~°O_ç— JO@∂ PÜ«∞# ˆHHõÅ∞ ÃÑ\˜ìOk WO^Œ∞ xq∞`«Î"Õ∞<å?

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~°`«<£ „ѨÉèí$`«∞Å`À Pk"å~°O, ÃãÃÑìO|~°∞ 9, 1883

^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O, N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å QÆk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ‰õÄ~°∞Ûx ^Œ~°Ç¨㨠=^Œ#∞Öˇ· Éèí‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. Éè’[#O =ÚyOKå~°∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO XHõ\ ˜ ÖËHõ Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ J~Ú=ÙO@∞Ok. ~åMÏÖò, '=∞—, ~°`«<£ „ѨÉèí$`«∞Å∞ <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. =∞^茺=∞^茺֒ ~å"£∞ÖÏÖò, ~å"£∞Kè«@s˚, Ǩ„*Ï QÆkÖ’H˜ =zÛ áÈ`«∂ L<åfl~°∞. Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± L^•º# QÆ$ǨxH˜ ~°`«<£ x~°fiǨÏ}ÏkèHÍiQÍ LO@∞<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ J`«_çH˜ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞ L#flq. PÜ«∞# ^Œ~°≈<å~°÷O JѨC_»Ñ¨C_»∞ =ã¨∂Î LO\Ï_»∞. HõÅHõ`åÎÖ’x Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± QÆ$ǨÏOÖ’ hÅHõO~î°∞x Ü«∂„`« „Ѩ^Œ~°≈# [~°∞QÆ#∞#flk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P q+¨Ü«∞OQÍ ~°`«<£`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ~°`«<£: g∞~°∞ `«Ñ¨ÊHõ ~å"åe. Ѷ¨ÖÏ<å ~ÀA# Ü«∂„`« „Ѩ^Œ~°≈# [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx "åà◊√¡ K≥Ñ≤Ê Ñ¨Oáê~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk. <å‰õÄ "≥àÏ¡Å<Õ LOk. PǨ, hÅHõO~î°∞_»∞ ÉèíH˜Îáê~°=â◊ºOÖ’ áê_»`å_»∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: Jk x[=∞O_ô.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: áê_»∞`«∂#flѨC_»∞ J`«_ç Hõà◊¡ "≥O@ J„â◊√=ÙÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. (~°`«<£`À) Ü«∂„`« „Ѩ^Œ~°≈#‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ <å\˜ ~å„u JHõ¯_Õ QÆ_»áêÅ#∞‰õΩO@∞<åfl#∞. ~°`«<£: Jk KåÖÏ ÉÏQÍ LO@∞Ok. (Ü«∞^ä•~°÷ Kå`«∞~°ºO) ~å"£∞Kè«@s˚, W`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± WO\’¡ [iy# ^˘OQÆ`«#O QÆ∞iOz ~°`«<£#∞ J_çQÍ~°∞. ~°`«<£: J=Ù#∞, Ü«∞^Œ∞ÉÏ|∞ QÍiO\˜ ѨÓ*Ï=∞Ok~°O #∞O_ç ^Õ=Ùx |OQÍ~°∞ áê^Œ∞HõÅ∞ Z=~À ^˘OyeOK«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. Jk WO\’¡ QÆO^Œ~° QÀàÏxfl ã¨$+≤ìOzOk. '=∞O„uOz#

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

319

Ñ¨à‹¡~°O— ^•fi~å ^˘OQÆ#∞ Hõ#∞Q˘#\ÏxH˜ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ~°∂ XHõ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. JѨC_»∞ XHõ Ñ¨à‹¡~åxfl =∞^茺QÍ LOz y~°y~° „uѨC`å~°∞. áê^Œ∞HõÅ#∞ ^˘OyeOz# =ºH˜Î kâ◊QÍ P Ñ¨à‹¡~°O Hõ^Œ∞Å∞`«∂ "≥à◊√`«∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): Ñ¨à‹¡O ZÖÏ Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok? ^•#O`«@ J^Õ Hõ^Œ∞Å∞`«∞O^•? ~°`«<£: HÍ^Œ∞. XHõ~°∞ ^•xfl <ÕÅ ˆHã≤ XuÎ LOK«∞`å~°∞.

XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: Jk z„`«"≥∞ÿ# ǨÏã¨ÎÖÏѶ¨∞=O, Kå`«∞~°ºO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: U Kå`«∞~°ºO`À ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^ŒQÆÅ"≥∂ J^Õ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# Kå`«∞~°ºO. P Kå`«∞~°º"Õ∞ Kå`«∞~°ºO.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO `åO„uHõ™ê^èŒ# - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨O`å# ÉèÏ=O WÖÏ ã¨OÉèÏ+¨} ™êQÆ∞`«∂ LO_»QÍ H˘O^Œ~°∞ ɡOQÍb ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µºÅ∞ QÆkÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz, N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. "åiÖ’ XHõix N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Wk=~°ˆH Z~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞. D ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µºÅ∞ `åO„uHõ =∂~°æO J#∞ã¨iOz ѨOK«=∞HÍ~° ™ê^èŒ#Å∞ KÕ¿ã"å~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JO`«~åºq∞. "åi ÉèÏ"åÅxfl\˜h „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. giÖ’ XHõ~°∞ =∞`«O ¿Ñi@ áêѨ HÍ~åºÅÖ’ áêÅÊ_»∞`«∂ L#fl@∞¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qx L<åfl~°∞. J`«_»∞ XHõ ã¨OѨ#∞flx =∞~°}˜Oz# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞x ÉèÏ~°º`À J„Hõ=∞ã¨O|O^èŒO Hõey=ÙO_ç =∞`«O ¿Ñi@ P"≥∞`À ѨOK«=∞HÍ~° ™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åfl_»h PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Åk ã¨O`å# ÉèÏ=O. ¢ã‘ÎÅ #O^Œih – "Õâ◊ºÅ#∞ Ãã·`«O – `«e¡QÍ#∞, [QÆ<å‡`« ѨÅ∞~°∂áêÅ∞QÍ#∞ QÍOKÕ"å~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): JK«ÖÏ#O^Œ∞_»∞ ZHõ¯_»? P<å_»∞ HÍmH˜OHõ~°∞_»∞ =zÛ L<åfl_»∞. Z=~À ã≤OǨÏ=∞@, J`«_»∞ ‰õÄ_® =KåÛ_»∞. ('=∞— „ѨÉèí$`«∞Å`À) JK«ÖÏ#O^Œ∞_ç, J`«_ç t+¨µºÅ =∞`å^Œ~å≈Å∞ "Õ~°∞. <å ÉèÏ=O ã¨O`å# ÉèÏ=O. =zÛ# ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µºÅ∞ XHõ¯=∂@‰õÄ_® =∂\Ï¡_»Hõ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞.

(JK«ÖÏ#O^Œ∞x `åO„uHõ™ê^èŒ#) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <åk ã¨O`å# ÉèÏ=O. JѨC_»Ñ¨C_»∞ JK«ÖÏ#O^Œ∞_»∞ WHõ¯_»‰õΩ =zÛ |㨠KÕã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. x"ÕkOz# =∞^•ºxfl `«Ñ¨Ê„`åˆQ"å_»∞. ¢ã‘ΠѨ@¡ <å "≥·Yix QÆ∞iOz qx, `«# ™⁄O`« ^Œ$HõÊ^ä•Å#∞ "≥ÚO_çQÍ ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. =∞m¡ =∞m¡ WÖÏ Ñ≤_ç"å^ŒO KÕã¨∂Î LO_Õ"å_»∞: 'g~°ÉèÏ=O J=ÅOaOz ¢ã‘Î`À áê@∞ KÕ¿ã ™ê^èŒ#Å#∞ g∞ Ô~O^Œ∞‰õΩ QÆ∞iÎOK«~°∞? Ѩ~°=∞t=Ùx J#∞[˝Å#∞ g∞ Ô~O^Œ∞‰õΩ JOwHõiOK«~°∞? ™êH∆Í`«∂Î t=Ù_Õ `åO„uHõ ™ê^èŒ#Å#∞ ~°zOKå_»∞. P ™ê^èŒ#ÅÖ’ g~°ÉèÏ=OÖ’ KÕ¿ã ™ê^èŒ#‰õÄ_® LOk Hõ^•!— JѨC_»∞ <Õ#∞ J`«_ç`À WÖÏ J<åfl#∞: 'Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞ K≥áê‡, <å‰õΩ Jq HÍã¨Î‰õÄ_® #K«Û=Ù. <åk ã¨O`å# ÉèÏ=O.— ''JK«ÖÏ#O^Œ∞_»∞ `«# ã¨O`å<åxfl áÈ+≤OK«_»∞. <å`À, 'Ñ≤Å¡Å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ HÍáê_»`å_»∞, JO`å ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨OHõÅÊO— Jx JO\Ï_»∞. <Õ#∞ Ug∞ |^Œ∞e=fiHõ =∞ø#OQÍ LO_Õ"å}˜‚.

320

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

HÍx <åÖ’ 'J`«x ã¨O`å<åxfl Z=~°∞ áÈ+≤™êÎ~°∞? ÉèÏ~åºa_»¤Å#∞ `«ºlOKå#x K≥|∞`«∂ ^èŒ# ã¨Oáê^Œ#‰õΩ W^˘Hõ =∂~°æ=∂!— Jx J#∞H˘<åfl#∞. W`«_»∞ ã¨=∞ã¨ÎO `«ºlOKå_»∞ Jx [#∞Å∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞, ^•x`À =∞Oz ~å|_Õ =ã¨∞ÎOk. ''"åº*ϺÅÖ’ <≥QÍæe, KåÖÏ ^èŒ#O QÆ_çOKåe, W`«~°∞Å#∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅÖ’ ÔQeÑ≤OKåe, "åi =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "åiH˜ WÑ≤ÊOKåe – g\˜HÀã¨O ™ê^èŒ# KÕÜ«∞@=∂? Wk hKåuhK«O. ''uO_ç, QÆ∞_»¤, `«Å^•K«∞HÀ\ÏxH˜ XHõ WÅ∞¡, ÉèíQÆ=`Õû=‰õΩ, ™ê^èŒ∞¿ã=‰õΩ, Z^Œ∞@|_»¤ ¿Ñ^Œ™ê^ŒÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞\ÏxH˜ ^èŒ#O qxÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok. Wq ^èŒ#O ^•fi~å [iˆQ ã¨kfixÜ≥∂QÍÅ∞. P_»OÉ~åʼnõΩ, Éè’QÍʼnõΩ ^èŒ#O LѨÜ≥∂yOK«~å^Œ∞. ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ∞ ã¨=Úáêi˚OK«\ÏxH˜ ^èŒ#O qxÜ≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞. (ѨOK«=∞HÍ~åÅ∞ - J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞) ''ã≤^Œ∞úÅ∞ á⁄O^Œ\ÏxˆH `åO„u‰õΩÅ∞ ѨOK«=∞HÍ~° ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ª™êÎ~°∞. Jk ZO`«\ ˜ hK«|∞kú! NHõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞_ç`À 'q∞„`«=∂! J+¨ì ã≤^Œ∞úÅÖ’ XHõ^•xx á⁄Ok`Õ KåÅ∞, h â◊H˜Î JkèHiõ ã¨∞OÎ k. HÍx ##∞fl =∂„`«O á⁄O^ŒÖ=Ë Ù ã¨∞=∂!— J<åfl_»∞. ã≤^∞Œ Åú ∞ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∂Î L#flO`«=~°‰Äõ =∂Ü«∞#∞ `˘ÅyOK«∞HÀÖË=Ú. =∂Ü«∞Ö’ LO_»@O =Å¡ JǨÏOHÍ~°O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. qã¨∞QÆ∞ K≥Ok#ѨC_»∞ =¸_»∞ K«∞Hõ¯Å =∞^•ºxfl „`åy#O^Œ∞=Å¡ UO ÖÏÉèíO X#QÆ∂~°∞`«∞Ok? ÖËHõ XHõ "åº*ˇºOÖ’ ÔQÅ∞á⁄Ok# =∂„`«OKÕ`« UO X~°∞QÆ∞`«∞Ok? (ǨÏ~î°Ü≥∂QÆO nè~å…Ü«Ú=Ù H˘~°ˆH) ''^ÕǨÏ=Ú, ^èŒ#O– W`åº^Œ∞Åhfl Jx`åºÅ∞. "å\˜ xq∞`«ÎO JO`«QÍ „â◊q∞OK«@O ZO^Œ∞‰õΩ? ǨÏ~î°Ü≥∂QÆ∞Å ^Œ∞~°Ìâ◊#∞ HÍã¨Î K«∂_»O_ç. n~å…Ü«Ú=Ù Å=@"Õ∞ "åi UÔH·Hõ P^Œ~°≈O. ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz# zO`«<Õ "åiH˜ LO_»^Œ∞. L^Œ~åxfl, „¿ÑQÆ∞Å#∞ <Õu, ^èÒºu „Ѩ„H˜Ü«∞ÅÖ’ „ѨH∆Íà◊# KÕÜ«∞@O, Q˘@ìO QÆ∞O_® áêÅ#∞ ã‘fiHõiOK«@O – JO`«\ ˜`À ã¨i. ''XHõѨC_˘Hõ ã¨fi~°‚HÍ~°∞x <åÅ∞Hõ =∞_»`«Ñ¨_ç JOQÆ∞\˜H˜ JO@∞H˘xáÈ~ÚOk. JO^Œ∞KÕ`« J`«_»∞ [_» ã¨=∂kèã≤÷u á⁄Ok# =ºH˜ÎÖÏ J~ÚáÈÜ«∂_»∞. WHõ Hõ^ŒÅ_»∞, "≥∞^ŒÅ_»∞. J^Õ ã≤÷uÖ’ KåÖÏHÍÅO LO_çáÈÜ«∂_»∞. J`«}˜‚ ѨÓlOK«\ÏxH˜ [#∞Å∞ ~å™êQÍ~°∞. WÖÏ H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKåHõ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ J`«_ç <åÅ∞Hõ Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ uiy =zÛOk† J`«_»∞ K≥·`«#ºOÖ’H˜ =zÛ =∞m¡ `«# =$uΠѨ#∞Å#∞ KÕã¨∞HÀ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''D ™ê^èŒ#Åhfl â◊s~åxH˜ ã¨O|Okèz# „H˜Ü«∞Öˆ ÉèíQÆ=O`«∞x`À g\˜ÔH@∞=O\˜ á⁄`«∂Î ÖË^Œ∞. Z#Éèˇ· Ô~O_»∞ ~°HÍÅ Pã¨<åÅ∞ "Õã≤ Ü≥∂QÆã¨=∂kèx QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨCH˘<Õ =ºH˜Î XHõ_»∞ LO_Õ"å_»∞. HÍx J`«QÍ_ç JO`«~°OQÆO HÍq∞h HÍOK«<åÅg∞^Œ<Õ LO_Õk. XHõ ~ÀA k"å<£ =∞^Œ#Éèí\òì‰õΩ K≥Ok# H˘xfl"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞=QÆÅ ÉϺO‰õΩ <À@∞ „H˜O^ŒÑ¨_çáÈ~ÚOk. ^•xfl K«∂ã≤# W`«_»∞ „Ѩ֒ÉèÏxH˜ Ö’<≥· P <À@∞#∞ „q∞Oy"Õâß_»∞† P <À@∞#∞ `«~°∞"å`« U^À q^èŒOQÍ |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞HÀ=K«Ûx J`«_»∞ ÉèÏqOKå_»∞. P `«~°∞"å`« <À@∞#∞ |Ü«∞@‰õΩ

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

321

`≥Ñ≤ÊOK«_»=¸ [iyOk, J`«_çH˜ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ HÍ~åQÍ~° tHõ∆ qkèOK«@=¸ [iyOk, P`«_»∞ P^蕺u‡HõOQÍ ZO`À ѨÙ~ÀQÆq∞OKå_»x <Õ#∞ J=∂Ü«∞HõOQÍ ÉèÏqOKÕ "å_»#∞. ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· X@∞ì, <Õ#∞ J>Ë¡ J#∞H˘<åfl#∞. (=∞¿ÇÏO„^ŒáêÖò WzÛ# _»|∞ƒ J`«xH˜ uiy W=fi_»O) ''XHõ™êi ã≤Okä "åã≤ =∞¿ÇÏO„^ŒáêÖò, ~å"£∞ÖÏÖò‰õΩ S^Œ∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ WKåÛ_»∞.

J`«_»∞ "≥o¡áÈÜ«∂Hõ ~å"£∞ÖÏÖò <åH© ã¨OQÆu `≥eáê_»∞. D HÍ#∞Hõ ZO^Œ∞‰õΩ, Z=iH˜ Jx J_çQÍ#∞. Jk WHõ¯_ç HÀã¨"Õ∞ Jx ~å"£∞ÖÏÖò K≥áêÊ_»∞. JѨC_»∞ JxÑ≤OzOk, D ÃÑ·HõO`À áêÅ∞ fã¨∞H˘#fl ÉÏH©Ö’ H˘O`« J~Ú<å K≥e¡OK«=K«Ûh, áÈx=Ùfi, HÍã¨Î JѨC J~Ú<å f~°∞`«∞Ok Jx. P<å\˜ ~å„u Ѩ_»∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`«, #=∞‡O_ç, ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞.

Kèåf ֒ѨŠÑ≤e¡ QÀà◊¡`À ~°H˜¯"Õã¨∞Î#fl@∞¡QÍ <å‰õΩ JxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ <Õ#∞ ~å"£∞ÖÏÖò =^ŒÌÔHo¡ '=∞¿ÇÏO„^Œ∞_»∞ D _»|∞ƒ Z=iHÀã¨O WKåÛ_»∞? g∞ Ñ≤xfl1 HÀã¨=∂?— Jx J_çQÍ#∞.

'HÍ^Œ∞. Jk g∞ HÀã¨"Õ∞— J<åfl_»∞ ~å"£∞ÖÏÖò. 'JÖÏ J~Ú`Õ "≥O@<Õ P _»|∞ƒ J`«_çH˜ uiy WKÕÛã≤~å. ÖˉõΩO>Ë <å‰õΩ =∞#âß≈Ou LO_»^Œ∞— J<åfl#∞. ~å"£∞ÖÏÖò `≥Å¡"å~°QÍ<Õ "≥o¡ P _»|∞ƒ uiy WzÛ"ÕâßHõ<Õ <å =∞#ã¨∞û ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_çOk. (Hõ~åÎÉèÏ*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl x~°ã≤OK«_»O) ''XHõ Tà’¡ ÉèíQÆ=u J<Õ #∂<≥ J=Ú‡H˘<Õ „ã‘Î LOk. P"≥∞ Hõ~åÎÉèÏ*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok#k. D ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ã¨∞÷Å∞ ¢ã‘ÎÅ`À Hõeã≤ ™ê^èŒ#Å∞ KÕ™êÎ~°∞. XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÅaèOK«‰õΩO>Ë ¢ã‘ÎʼnõΩ ™ê^èŒ#, Éèí[#Å∞ ™ê^茺Ѩ_»=Ù. P ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ '~åQÆHõ$+¨µ‚_»∞— Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. 'Hõ$+¨µ‚_»∞ ^˘iHÍ_®?— Jx =¸_»∞™ê~°∞¡ J_»∞QÆ∞`å~°∞. '^˘iHÍ_»∞— Jx P"≥∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ ["åaã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=u x=∞fl*Ïu ¢ã‘Î. #∂<≥ J=Ú‡`«∞Ok. JO^Œ~°∂ P"≥∞ HÍà◊¡ÃÑ· Ѩ_ç „Ñ¨}Ï=∞O KÕ™êÎ~°∞.

P"≥∞ áê^Œ^èŒ∂ox `«ÅÃÑ· ^èŒi™êÎ~°∞. W^ŒO`å K«∂ã≤ [g∞O^•~°∞‰õΩ HÀѨO =zÛOk. <Õ#∞ P`«}˜‚ K«∂ã≤ L<åfl#∞. P`«_»∞ XHõ ^Œ∞+¨µì}˜‚ P"≥∞ =^ŒÌ‰õΩ ѨOáê_»∞. J`«_ç =ÅÖ’ Ѩ_ç P"≥∞ QÆ~°ƒùO ^èŒiOK«@O [iyOk. ''XHõ™êi ^èŒ#=O`«∞_˘Hõ_»∞ <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ WÖÏ J<åfl_»∞: 'JÜ«∂º! <å "åº*ˇºO ÔQeÑ≤OK«\ÏxH˜ g∞~°∞ U^À XHõ\ ˜ KÕã≤ÃÑ@ìO_ç. g∞ MϺu qx, g∞ =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ#∞.— JO^Œ∞‰õΩ <Õ #`«_ç`À WÖÏ K≥áêÊ#∞: '<åÜ«∞<å! #∞=Ùfi `«Ñ¨C KÀ@∞H˜ =KåÛ=Ù. #∞=Ùfi "≥^Œ‰õΩ`«∞#fl =ºH˜Î <Õ#∞ HÍ^Œ∞. P =ºH˜Î JK«ÖÏ#O^Œ∞_»∞.— ''ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ Ü«∞^ä•~°÷ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ∞#fl =ºH˜Î â◊s~°O, ^èŒ#O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞º_»∞. J`«_»∞ WÖÏ J#∞‰õΩO\Ï_»∞: '^ÕÇ¨Ï ã¨∞MÏÅ∞, ^èŒ#O ÖËHõ ¿Ñ~°∞„ѨMϺ`«∞ÅÔH· <Õ <≥ O ^Œ ∞ ‰õ Ω [Ѩ ` « á ê^Œ ∞ Å#∞ J#∞+≤ ª O Kåe! J=hfl Jx`åºÅ∞. H˘xfl ~ÀAÅ∞ LO_ç =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈÜÕ∞q.— —— 1. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨f=∞}˜, k=º[#x Nâß~°^•=∂`«.

322

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

^Œ~°≈<å~°÷O =zÛ# ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨µºÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã≤, ÃãÅ=٠ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ "≥o¡áÈÜ«∂Hõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #qfi, '=∞—`À WÖÏ J<åfl~°∞: ''^˘OQÆÅ∞ ^è•i‡Hõ „Ѩã¨OQÍÅ∞ q#~°∞.—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞)

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· qâßfiã¨"Õ∞ P`«‡qâßfi™êxH˜ =¸ÅO N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂<Õ '=∞—`À): Jk 㨈~ HÍx, #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù? '=∞—: KåÖÏ L`«Î=Ú_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. J`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê q^•º=O`«∞_»∞, JÖψQ `≥eq `Õ@Å∂#∞. J^ÕHÍ^Œ∞ áê_»`å_»∞, ã¨Ow`« "å~Ú^•ºÅ#∞ "å~Ú™êÎ_»∞. =∞~À „ѨHõ¯ K«∂¿ãÎ l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ ‰õÄ_®.

Z#fl\˜H© q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ#x K≥|∞`«∞<åfl_»∞. '=∞—: áêѨO QÆ∞iOz ã¨~°fi^• =∂\Ï¡_Õ =ºH˜Î z=iH˜ áêÑ≤QÍ =∂iáÈ`å_»x g∞~°∞ ÃãÅqã¨∂Î LO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ =ºH˜Î `«^Œ#O`«~° rq`«OÖ’ ѨÙ~Àaè=$kú QÍOK«ÖË_»∞. HÍx `å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x a_»¤#<Õ ^Œ$_è»qâßfiã¨O LO>Ë ã¨`«fi~°O ѨÙ~ÀQÆq∞OK« QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.

(Hõ$+¨‚H˜â’~ü qâßfiã¨O - ǨÏÅ^è•i `«O„_ç qâßfiã¨O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. qâßfiã¨O! Hõ$+¨‚H˜â’~ü‰õΩ ZO`«\ ˜ =∞ǨÏ`«Î~° qâßfiã¨O LO^À K«∂_»O_ç! J`«_»∞ <å`À XHõ™êi WÖÏ J<åfl_»∞: '<Õ <˘Hõ™êi ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl 㨇iOKå#∞.

Jk KåÅ∞. <Õ#∞ áêÑ≤x ZÖÏ J=Ù`å#∞? <Õ#∞ Ѩiâ◊√^Œ∞ú}˜‚, Hõà◊OHõ~°Ç≤Ï`«∞_»#∞ JÜ«∂º#∞.— XHõ ~ÀA ǨÏÅ^è•i WÖÏ J<åfl_»∞: 'ÉèíQÆ=`ü „Ñ‘`«º~°÷O J*Ïq∞à◊√_»∞ ‰õÄ_® <å~åÜ«∞}∞x QÆ∞iOz `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞=Åã≤ =zÛOk. `«Ñ¨â◊Û~°ºÅ∞ X#iOK«Hõ ÉèíQÆ=O`«∞x J#∞„QÆǨxH˜ áê„`«∞Å∞ HÍQÆÅ~å? <å~åÜ«∞} <å=∂xfl ˆH=ÅO LK«ÛiOz#O`« =∂„`«O KÕ`« X#QÆ∂ˆ~ Åaú U=ÚOk?— D "åºMϺ#O`À Hõ$+¨‚H˜â’~ü HÀѨO `å~å™ê÷~Úx KÕ~°∞H˘Ok. ѨÙ=ÙfiÅ ¿ãHõ~°}ÔH· `«~°∞"å`« PÅÜ«∞ LѨ=<åxH˜ =zÛ#ѨC_»∞ Hõ$+¨‚H˜â’~ü, ǨÏÅ^è•i =OHõ Hõ<≥fluÎ K«∂¿ãÎ X@∞ì! ''ǨÏÅ^è•i `«O„_ç Q˘Ñ¨ÊÉèí‰õΩÎ_»∞. #kÖ’ ky ™êfl#O KÕã≤ #_»∞OÖ’`«∞ hà◊¡Ö’ xÅ|_ç '~°HõÎ=~°‚O K«`«∞~°∞‡YO— "≥Ú^ŒÖˇ·# â’¡HÍÅ∞ LK«ÛiOKÕ@ѨC_»∞ PÜ«∞# Hõà◊¡ "≥O@ „¿Ñ=∂„â◊√=ÙÅ∞ „ã¨qOKÕq. ''XHõ ~ÀA JiÜ«∂^•Ç¨Ï ™êfl#Ѷ¨∞\ÏìxH˜ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù =KåÛ_»∞. PÜ«∞#∞fl "Õ∞O ^Œi≈OKÕ q+¨Ü«∞OQÍ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. JѨC_»∞ ǨÏÅ^è•i WÖÏ J<åfl_»∞: 'ѨOK«Éèí∂`« ã¨=∞xfi`«"≥∞ÿ# ѨO[~åxfl K«∂_»@OÖ’ =∞#‰õΩ XiˆQ ÖÏÉèíO Uq∞\˜?— D q+¨Ü«∞O `≥eã≤# Hõ$+¨‚H˜â’~ü 'Uq∞\˜? XHõ ™ê^èŒ∞ ã¨O^Œ~°≈#Ö’ X#QÆ∂ˆ~ Åaú Uq∞@<å ǨÏÅ^è•i J_»∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞? Z=Ô~·<å Hõ$+¨‚ <å=∂xfl ÖËHõ ~å=∞ <å=∂xfl [Ñ≤¿ãÎ ^ÕǨÏO, z#‡Ü«∞^ÕǨÏO J~ÚáÈ`«∞Ok. J@∞=O\˜ =ºH˜Î ã¨=∞™êÎxfl z#‡Ü«∞OQÍ<Õ QÍOK«∞`å_»∞. z#‡Ü«∞ âߺ"£∞ z#‡Ü«∞ ^è•"£∞! XHõ¯=∂~°∞

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

323

~å=∞<å=∞OQÍx, Hõ$+¨‚<å=∞OQÍx [Ñ≤¿ãÎ #∂~°∞ ã¨O^蕺=O^Œ<åŠѶ¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk— Jx J<åfl_»∞. ''Hõ$+¨‚H˜â’~ü ‰õΩ=∂~°∞ _˘Hõ_»∞ =∞~°}â◊Ü«∞ºÃÑ· ~å=∞<å=∞ 㨇~°} KÕâß_»∞. JѨC_»∞ Hõ$+¨‚H˜â’~ü '"å_»∞ ~å=∞<å=∂xfl 㨇iOKå_»∞† WHõ "å_»∞ ZO^Œ∞‰õÄ HõÅ`« K≥O^Œ ѨxÖË^Œ∞— J<åfl_»∞. HÍx ZѨC_≥·<å H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ qÅÑ≤OKÕ"å_»∞ – ZO`≥·<å Ѩل`«â’HõO Hõ^•! ''|$O^•=#OÖ’ XHõ=∂~°∞ Hõ$+¨‚H˜â’~ü ^ŒÑ≤ÊHõ K≥O^ŒQÍ JHõ¯_Õ L#fl XHõ JO`«ºAx`À '#∞=Ùfi t"å Jx ѨÅ∞‰õΩ`«∂ h~°∞ `À_ç W=Ùfi— J<åfl_»∞. P JO`«ºA_»∂ t=<å=∞O LK«Ûiã¨∂Î h~°∞ `À_ç WKåÛ_»∞. JO`« PKå~° xëêªQÆi+¨µª_≥·# „ÉÏǨχ}∞_»∞ P h\˜x „`åQÍ_»∞.

ZO`« qâßfiã¨O! ''qâßfiã¨~°Ç≤Ï`«OQÍ PK«iOKÕ Ñ¨Ó*ÏѨÙ#™ê¯~åÅ∞, [Ѩ`«áêÅ∞, ã¨O^蕺 =O^Œ<åk Hõ~°‡Å∞ Z@∞=O\˜ Ѷ¨e`åxfl W=fiÉ’=Ù. #∞=Ùfi U=∞O\Ï=Ù?—— '=∞—: J=Ù#O_ô Jk x[O. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): QÆOQÆÖ’ ™êfl<å~°÷O =KÕÛ [<åxfl <Õ#∞ K«∂ã≤ L<åfl#∞. „Ѩu q+¨Ü«∞O QÆ∞iOp J„Ѩã¨∞Î`« „Ѩã¨OQÆO KÕ™êÎ~°∞. q`«O`«∞~åÖˇ·# J`«Î WÖÏ JO@∞Ok : 'UO K≥ѨÊ#∞. <Õ#∞ ÖˉõΩO>Ë Ñ¨Ó[ [~°QÆ^Œ∞. =uÎ KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® "åi =Å¡ HÍ^Œ∞. WHõ q"åǨÏ"≥∂ =∞ˆ~^À J~Ú`Õ <Õ<Õ Jhfl K≥Ü«∂ºeû =ã¨∞ÎOk. JѨC_Õ ™êQÆ∞`«∞Ok. =∞OK«O JÅOHõiOK«@O ÅQÍÜ«∞`«∞ HÍÜ«∞‰õÄ~°Å∞ H˘<Õ=~°‰õÄ JO`å <å `«ÅÃÑ·<Õ.— '=∞—: J=Ù#O_ô. "åix xOkOz UO „ѨÜ≥∂[#O? "å~°∞ "Õˆ~ UO K≥Ü«∞ºQÆÅ~°∞?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (z~°∞#=Ùfi`À): "Õ∞_» g∞^Œ ѨÓ*Ï =∞Ok~°OÖ’ <å~åÜ«∞} ѨÓ[ [~°∞QÆ∞`ÀO^Œ#∞HÀ. ѨÓ[HÀã¨O <≥·"Õ^ŒºO `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@O, QÆO^èŒO fÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ#∞Å∞ ™êQÆ∞`«∞<åfl~Ú. J~Ú`Õ JHõ¯_» ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=<Õ LO_»^Œ∞. "åi =∞^茺 WÖÏ ã¨OÉèÏ+¨} ™êQÆ∞`«∂ LO@∞Ok: 'W"åà◊ UO =O@ KÕ^•ÌO?— '|*Ï~°∞Ö’ =∞Oz ‰õÄ~°QÍÜ«∞ÖË ^˘~°HõÖË^Œ∞.— 'x#fl KÕã≤# ‰õÄ~° ZO`« ~°∞zQÍ LO^À!— 'P ‰õΩ„~°"å_»∞ <å Ñ≤#`«O„_ç H˘_»∞ˆH!— 'Xˆ~! P L^ÀºQÆOÖ’<Õ H˘#™êQÆ∞`«∞<åfl"å?— '<Õ#∞ ZÖÏ L<åfl#x =∂„`«O J_»QÆ=^Œ∞Ì!— '<å ǨÏi "≥o¡áÈÜ«∂_»∞QÍ <åÜ«∞<å!— K«∂_»∞, ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’ ѨÓ*Ïã¨=∞Ü«∞OÖ’ W@∞=O\˜ =∂@Å∞! =∞: J=Ù#O_ô. KåÖÏ=∞Ok WÖψQ LO\Ï~°∞. g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡, ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ L#fl =ºH˜Î ѨÓ[, ã¨O^蕺=O^Œ<å^Œ∞Å∞ KåÖÏHÍÅO H˘#™êyOKåÖÏ Uq∞\˜?

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO qÉèí∞ ~°∂ѨO - *Ï˝#O, q*Ï˝#O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, '=∞— WѨC_»∞ UHÍO`«OÖ’ ã¨OÉèÏ+≤OK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. '=∞—: JÜ«∂º! ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ã¨~°fi=¸ J~Ú=Ù#flѨC_»∞ D <å<åÉèÏ"åÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ?

324

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: qÉèí∞ ~°∂ѨOÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~°fiÉèí∂`åÅÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl_»∞.

HÍx â◊H˜Î `å~°`«=∂ºÅ∞ L#flq. PÜ«∞# XHÀ¯ KÀ@ q^•ºâ◊H˜ÎQÍ#∞, =∞~À KÀ@ Jq^•ºâ◊H˜ÎQÍ#∞† XHõKÀ@ JkèHõ â◊H˜Î`À#∞, =∞~˘Hõ KÀ@ `«‰õΩ¯= â◊H˜Î`À#∞ q~ålÅ∞¡`«∂ LO\Ï_»∞. =∞#∞+¨µºÅÖ’<Õ K«∂_»∞ Zxfl ~°HÍÖ’ – =OK«‰õΩÅ∞, E^Œ~°∞Å∞† ѨÙeÖÏO\˜ cèHõ~°∞Å∞ – L<åfl~°∞. <Õ#∞ "åix '=OK«Hõ <å~åÜ«∞}∞_»∞—, 'ѨÙe<å~åÜ«∞}∞_»∞'QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï#∞. '=∞— (#=Ùfi`«∂): J=Ù#∞. =∞#O "åiH˜ ^Œ∂~°O #∞O_Õ „Ѩ}Ï=∞O KÕÜ«∂e. 'ѨÙe <å~åÜ«∞}∞x— ^Œi KÕi, H“yeOK«∞H˘O>Ë, Jk „q∞Oy "Õã¨∞ÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ – PÜ«∞# â◊H˜Î† „|ǨχO, â◊H˜Î – Wq `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ Un ÖË^Œ∞. <å~°^Œ∞_»∞, N~å=Úx WÖÏ ã¨∞ÎuOKå_»∞: 'F ~å=∂! #∞=Ùfi t=Ù_»=Ù – ã‘`«, áê~°fif^Õq. #∞=Ùfi „|Ǩχ=Ù – ã‘`«, ã¨~°ã¨fiu. #∞=Ùfi WO„^Œ∞_»=Ù – ã‘`«, WO„^•}˜. #∞=Ùfi <å~åÜ«∞}∞_»=Ù – ã‘`«, ÅH©∆ ‡^Õq. F ~å=∂! ѨÙ~°∞+¨ ~°∂áêÅhfl hq, ¢ã‘Î ~°∂áêÅhfl ã‘`«q.— '=∞—: =∞i z#‡Ü«∞~°∂ѨO? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ U^À PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. "≥∞Å¡QÍ WÖÏ J<åfl~°∞: ''Jk ZÖÏ LO@∞O^À `≥Å∞ã¨∞<å? h\˜ =Öˇ... ™ê^èŒ#Å∞ KÕ¿ãÎ W=hfl J=QÆ`« =∞=Ù`å~Ú. ''#∞=Ùfi ÉèíQÆ=„^Œ∂áêÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«∞. Jyfl – ^•x ^ŒÇ¨Ï#â◊H˜Î =Öˇ „|Ǩχ=¸ â◊H©Î XHõ¯>Ë, Ô~O_»∞ HÍ^Œ∞ J#fl q+¨Ü«∞O „|Ǩχ*Ï˝#O Hõey# `«~°∞"å`«<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Jyflx `«ÅK«∞H˘O>Ë, ^•x‰õΩ#fl ^ŒÇ¨Ï#â◊H˜Îx ‰õÄ_® `«Åz#>Ë¡. JÖψQ ^ŒÇ¨Ï#â◊H˜Îx `«ÅK«∞‰õΩO>Ë Jyflx ‰õÄ_® `«ÅK«∞H˘#fl>Ë¡. WOHÍ, áêÅ∞ ^•x `≥Å¡x ~°OQÆ∞, h~°∞ – ^•x `«_ç`«#O Jq<åÉèÏ"åÅ∞. ''HÍx „|Ǩχ*Ï˝<åxH˜ ‰õÄ_® P=Å XHõ ã≤÷u LOk. *Ï˝<åxH˜ P=Å q*Ï˝#O =ã¨∞ÎOk. *Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ Z~°∞Hõ L#fl =ºH˜Î, J*Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ Z~°∞Hõ#∂ „QÆÇ≤ÏOz LO\Ï_»∞. „|ǨχiJ~Ú# =ã≤+¨µª_»∞ #∂~°∞=∞Ok Ѩل`«∞Å =∞~°} â’HõO`À ‰õΩѨʉõÄeáÈÜ«∂_»∞. „|Ǩχ*Ï˝x J~Ú# =ºH˜Î JÖÏ â’H˜OK«@O ZO^Œ∞‰õΩ Jx ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ~å=Ú}˜‚ J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ~å=Ú_»∞ '™È^Œ~å! *Ï˝<å*Ï˝<åÅ#∞ ^•\˜áÈ— J<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë *Ï˝#O L#fl =ºH˜HÎ ˜ J*Ï˝#O‰õÄ_® LO@∞Ok. áê^ŒOÖ’ =ÚÅ∞¡ QÆ∞K«∞ÛH˘O>Ë, =∞~˘Hõ =ÚÅ∞¡`À "≥Ú^Œ\ ˜ =ÚÅ∞¡#∞ fã≤"ÕÜ«∂e.

PÃÑ·# Ô~O_»= =ÚÅ∞¡#∞ ‰õÄ_® áê~°"ÕÜ«∂e.—— '=∞—: JO>Ë *Ï˝<å*Ï˝<åÅ∞ Ô~O\˜h `«ºlOz"ÕÜ«∂ÖÏ?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. J^Õ q*Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ „ѨÜ≥∂[#O. Wk "≥Å∞`«∞~°∞ J#fl *Ï˝#O L#fl =ºH˜ÎH˜ pHõ\ ˜ JO>Ë Uq∞\’ `≥eã≤ LO_»@O #∞=Ùfi QÆ=∞xOK«ÖË^•! ã¨∞YO Z~°∞Hõ QÆÅ =ºH˜ÎH˜ ^Œ∞óYO Z~°∞Hõ‰õÄ_® LO@∞Ok. ѨÙ}ºO Z~°∞Hõ L#fl =ºH˜ÎH˜ áêѨO Z~°∞Hõ LO_Õ LO@∞Ok. =∞_ç J#fl *Ï˝#O L#fl =ºH˜Î, "≥∞ÿÅ J<Õ *Ï˝#=¸ Hõey LO\Ï_»∞. '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ=O L#fl =ºH˜ÎH˜ '#∞=Ùfi— J#fl ÉèÏ=<å LO@∞Ok.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

325

j

''q*Ï˝#O JO>Ë qâı+¨ suÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞. Hõ>ˇìÖ’ Jyfl L#fl^Œ<Õ D Z~°∞Hõ#∞, D qâßfi™êxfl *Ï˝#O JO\Ï~°∞. HÍx P Hõ>ˇìÅ =∞O\ÃÑ· J#flO =O_ç, P J#flO ux ѨÙ+≤ìHõ~°OQÍ `«Ü«∂~°=_»"Õ∞ q*Ï˝#O. PO`«iHõ J#∞Éèí=O KÕ`« ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O *Ï˝#O. HÍx PÜ«∞#`À =∂\Ï¡_ç "å`«ûź, ã¨Yº, ^•ã¨º, =∞^èŒ∞~° W`åºk ÉèÏ"åÅÖ’ U^À XHõ ÉèÏ=OÖ’ P#O^ŒO K«qK«∂_»@"Õ∞ q*Ï˝#O. PÜ«∞<Õ D r=[QÆ`«∞ÎÅ∞QÍ J~Ú=Ù<åfl_»x ^Œi≈OK«_»"Õ∞ q*Ï˝#O. ''XHõ 㨠O „Ѩ ^ •Ü« ∞ O "å~° ∞ Éè í Q Æ = `åûH∆ Í `å¯~åxfl JOwHõ i OK« ~ ° ∞ . Z=~° ∞ Z=ifl ™êH∆Í`«¯iOK«∞‰õΩO\Ï~°∞ J<Õ^Õ gi "å^Œ#. F_» HÍÖÏáêh KÕ~°∞H˘O>Ë, uiy ~å^Œ∞. U ã¨=∂Kå~°=¸ JOkOK«@O ^•xH˜ ™ê^茺O HÍ^Œ∞.—— '=∞—: g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡, Z`≥ÎÂ# Hõ@ì_»O ÃÑ·ÔHH˜¯# =ºH˜ÎH˜ „H˜O^Œ [iˆQ ã¨OQÆ`«∞Å∞ – QÆ∞„~åÅ∞, |à◊√¡, POQÆ¡ ¢ã‘Î, POˆQ¡Ü«Ú_»∞, Wà◊√¡ "åH˜à◊√¡, JOQÆà◊√¡, PѶ‘ã¨∞Å∞ – "≥Ú^ŒÖˇ·#"å\˜ q=~åÅ∞ `≥eÜ«∞=Ù.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: WѨC_»∞ <Õ#∞ HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ áÈ=@O ÖË^Œ∞. WO^Œ∞=Å¡ U^≥·<å Ǩx ã¨OÉèíqã¨∞ÎO^•? 'DÜ«∞# WOHÍ HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ áÈ`«∂ L<åflˆ~— Jx #ˆ~O„^Œ∞_»∞ JO@∞<åfl_»∞. '=∞—: „Ѩu~ÀA g∞~°∞ „H˘`«Î „H˘`«Î =∞<Àã≤`÷ ∞« ÅÖ’ LO\Ï~°∞. g∞ˆHq∞\˜, Ǩx HõÅ∞QÆ@"Õ∞q∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ǨÏ$^ŒÜü∞ QÆ∞iOz ¿ã<£`À Éèí‰õΩÎÅ∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: 'ǨÏ$^ŒÜü∞H˜ ZO`À [|∞ƒQÍ LOk. ^ŒÜ«∞KÕã≤ g∞~°∞ Ô~O_»∞ K˘HͯÅ∞ H˘x WÑ≤Ê¿ãÎ, J`«_çH˜ ѨOѨÙ`å=Ú.— ¿ã<£ WzÛOk Ô~O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞. nxfl U=∞<åe? J`«_ç =^ŒÌ ^èŒ#O =¸Å∞QÆ∞`ÀOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© K«∂_»∞, Ô~O_»∞ ~°∂áêÅÜ«∞ÖË WKåÛ_»∞. '=∞—: ÉèíQÆ=^Œ<Õfi+¨}Ï, *Ï˝<ÀѨÅaúÜÕ∞ rq`À^ÕÌâ◊OQÍ ZOz# "å~°∞ WÖÏ Z#fl_»∂ „Ѩ=iÎOK«~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, `«H˜¯# ^ŒO`å Jã¨`«º"Õ∞.

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO J^èŒ~ü WO\’¡ - ~åMÏÖò, Dâß<£ „ѨÉèí$`« Éèí‰õΩÎÅ`À â◊x"å~°O, ÃãÃÑìO|~ü 22, 1883

=∞^蕺ǨÏfl ã¨=∞Ü«∞O. HõÅHõ`åÎÖ’x J^èŒ~ü¿ã<£ WO\˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qKÕÛã≤ Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ~åMÏÖò, J^èŒ~ü, '=∞—, Dâß<£ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞ ѨÅ∞=Ù~°∞ ‰õÄ_® Ǩ[Ô~· L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ Dâß<£K«O„^Œ =ÚM’áê^蕺ܫ∞ Ѩ@¡ ZO`À „Ñ‘u. JH“O>ˇO\ò [#~°Öò HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ J`«_»∞ ã¨∂ѨiO>ˇO_≥O\òQÍ LO_Õ"å_»∞. L^ÀºQÆ q~°=∞}Ï#O`«~°O Dâß<£K«O„^Œ ^蕺#O, ^•# ^èŒ~å‡k HÍ~åºÅÖ’ HÍÅO QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞. QÆOQÍf~°OÖ’ UHÍO`« „Ѩ^ÕâßÅÖ’

326

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

‰õÄ~°∞Ûx ÉèíQÆ=zÛO`«# KÕ™êÎ_»∞. QÍÜ«∞„f ѨÙ~°â◊Û~°}O KÕÜ«∞ x~°‚~ÚOK«∞H˘<åfl_»∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O =zÛ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OKÕ"å_»∞. =∞Kè«∞"å |*Ï~°∞Ö’x P`«_ç WO\˜H˜ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠XHõ™êi "≥o¡ L<åfl~°∞. ~À[O`å JHõ¯_Õ LO_ç, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ`À HõÅã≤ Éè’[#O KÕâß~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ~å=Åã≤ L#flk. J~Ú`Õ J`«_çH˜ ~å=@O ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. (ÉÏÅ∞x qâßfiã¨O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Dâß<£`À): L`«Î~°O `«áêÅ∞ KÕã≤# ÉÏÅ∞x Hõ^äŒ =∂‰õΩ K≥ѨÊO_ç.

Dâß<£ (#=Ùfi`«∂): XHõ™êi XHõ ÉÏÅ∞_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =∞# ã¨$+≤ìHõ~°Î Jx q<åfl_»∞. "≥O@<Õ `«# „áê~°÷#Å#∞ XHõ L`«Î~°OÖ’ „"åã≤, ^•xfl `«áêÖÏ _»Éσ֒ "Õâß_»∞. P L`«Î~°OÃÑ· UO z~°∞<å=∂ „"åâß_À `≥Å∞ã¨∞<å? ã¨fi~°æO. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞).

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (=∞O^ŒÇ¨ã¨O`À): K«∂âß~å! P ÉÏÅ∞x =O\˜ qâßfiã¨O HÍ"åe.

JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. (Dâß<£`À) J=Ù#∂, Hõ~°‡ Ѩi`åºQÆO QÆ∞iOz# P Hõ^äŒ HÍã¨Î K≥ѨÊO_ç.

Dâß<£: ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O ã¨O^蕺=O^Œ<åk „H˜Ü«∞Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú. XHõ ~ÀA QÆOQÍf~°OÖ’ JO^Œ~°∂ ‰õÄ~°∞Ûx ã¨O^茺"å~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx "åiÖ’ XHõ_»∞ ^•<À¡ áêÖÁæ#ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O Uq∞@x J_»QÍæ, J`«_çÖÏ J<åfl_»∞: '<Õ#∞ "≥∞ÿÅÖ’ L<åfl#∞ Hõ#∞Hõ ã¨O^茺 KÕÜ«∞*ÏÅ#∞. <å "≥∞ÿʼnõΩ =∞~°}=¸, [##=¸ Ô~O_»∂ HÍ~°}ÏÖË. Jq^Œº J<Õ `«e¡ =∞~°}˜OzOk, P`«‡*Ï˝#O J<Õ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ [x‡OKå_»∞. <Õ#∞ ZÖÏ ã¨O^蕺=O^Œ#O KÕÜ«∞QÆÅ#∞?— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: P`«‡*Ï˝#O L^Œ~ÚOz#ѨC_»∞ *ÏuÉèË^•Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú. P Hõ^äŒ K≥ѨÊO_ç. (â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ - ™ê^èŒ∞=٠ǨÏ$^ŒÜ«∞O) Dâß<£: XHõ™êi HÍjÖ’ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ QÆOQÆÖ’ ™êfl#O PK«iOz ™êfl#Ѷ¨∞@ìO "≥∞@∞¡ Z‰õΩ¯`«∞<åfl~°∞. JѨC_»∞ PÜ«∞#‰õΩ XHõ K«O_®Å∞_»∞ J<ÕHõ ‰õΩHõ¯Å`À Z^Œ∞~°∞Ѩ_®¤_»∞.

J`«_ç`À 'Jˆ~, #∞=Ùfi ##∞fl ã¨Ê $tOKå=Ù— J<åfl~°∞ â◊OHõ~°∞Å∞. Wk qx J`«_»∞ '=∞Ǩ`å‡! <Õ#∞ q∞=∞‡efl ã¨Ê $tOK«ÖË^Œ∞, g∞~°∂ ##∞fl ã¨Ê $tOK«ÖË^Œ∞. P`«‡ Jxfl\˜H© JO`«~åºq∞, xi¡Ñ¨ÎO. =∞^ŒºOÖ’#∞, QÆOQÍ [ÅOÖ’#∞ „ѨuѶ¨eOKÕ ã¨∂~°∞ºx „ѨuaO|OÖ’ `å~°`«=∞ºO U"≥∞ÿ<å LO@∞O^•?— Jx J_çQÍ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨~°fi^èŒ~°‡ ™ê=∞~°ã¨ºO, Jxfl =∞`åÅ ^•fi~å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ@O – nxfl QÆ∞iOp K≥ѨÊO_ç.

Dâß<£ (#=Ùfi`«∂): ǨÏi – ǨÏ~° â◊ÉÏÌʼnõΩ ^è•`«∞=Ù XHõ¯>Ë. „Ѩ`«ºÜ«∞OÖ’<Õ `Õ_® LOk. Ü«∞^ä•~å÷xH˜ ǨÏi Z=~À J`«_Õ Ç¨Ï~°∞_»∞. qâßfiã¨O LO>Ë KåÅ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (#=Ùfi`«∂): ™ê^èŒ∞=٠ǨÏ$^ŒÜ«∞O JxflO\˜HõO>Ë ZÖÏ =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ#k – nxfl QÆ∞iOz K≥ѨÊO_ç.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

327

Dâß<£: =∞# Ѩiã¨~åÅÖ’ HõxÑ≤OKÕ JuÃÑ^ŒÌ =ã¨∞Î=Ù D Éèí∂q∞. HÍx Éèí∂q∞HõO>Ë qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k ™êQÆ~°O† ™êQÆ~°O HõO>Ë ÃÑ^ŒÌk PHÍâ◊O. HÍx =∞Ǩq+¨µ‚=Ù `«# XHõ áê^ŒO`À Éèí∂q∞, PHÍâ◊O, áê`åàÏÅ#∞ P„Hõq∞OKå_»∞. P =∞Ǩq+¨µ‚=Ù áê^Œ"Õ∞ ™ê^èŒ∞=ÙŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ „Ѩu+≤ª`«"≥∞ÿ LOk. Hõ#∞Hõ<Õ ™ê^èŒ∞=٠ǨÏ$^ŒÜ«∞O Jxfl\˜HõO>Ë =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ#k.

K«`«∞~°Ìâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO â◊H˜Î P~å^èŒ# „|Ǩχ P~å^èŒ<Õ - „|ǨχO â◊H˜Î XHõ¯>Ë D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ qx Éèí‰õΩÎÅ∞ P#Okã¨∞Î<åfl~°∞.

Dâß<£ ÉèÏ\ÏÊ_®Ö’ UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î QÍÜ«∞„f ѨÙ~°â◊Û~°} KÕÜ«∞<≥OKå_»∞. QÍÜ«∞„u „|Ǩχ=∞O„`«O. q+¨Ü«∞|∞kú ã¨=¸ÅOQÍ #tOK«x^Õ „|Ǩχ*Ï˝#O ã≤kúOK«^Œx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥áêÊ~°∞. ÃÑ·QÍ D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ J#flQÆ`«„áê}˜Ü≥ÿ∞# =∞x+≤ =∞#ã¨∞û ~°∂Ѩ, ~°ã¨, QÆO^èŒ, ã¨Ê~°≈, â◊ÉÏÌ^Œ∞Å#∞O_ç ѨÓiÎQÍ "≥·^˘ÅQÆ@O ™ê^茺OHÍx Ѩx. JO^Œ∞KÕ`«<Õ HõeÜ«ÚQÍxH˜ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡<Õ~°^Œx N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JO\Ï~°∞. Z=~°∞ „|Ǩχ"≥∂ J`«_Õ â◊H˜Î, â◊H˜Îx P~åkè¿ãÎ Jk „|Ǩ‡xfl P~åkèOK«@"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∂Å∞ x~°fiiÎã¨∞Î#flѨC_»∞ PÜ«∞##∞ â◊H˜Î Jx ¿Ñ~˘¯O\ÏO. Ô~O_»∂ "Õˆ~fi~°∞ HÍ=Ù, XHõ¯>Ë.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Dâß<£`À): '<Õu, <Õu— (Wk HÍ^Œ∞, Wk HÍ^Œ∞) JO@∂ h ã¨=∞Ü«∂xfl ZO^Œ∞‰õΩ =$^ä• KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ù? „|Ǩ‡xfl QÆ∞iOz „Ѩ`ÕºH˜Oz Ug∞ K≥ѨÊÖË=Ú, ˆH=ÅO Jã≤Î=∂„`«"£∞ (Jk L#flk) Jx K≥Ñ¨Ê QÆÅ∞QÆ∞`åO. ˆH=Åó ~å=∞ó. ''^Õx<≥·`Õ =∞#O K«∂ã¨∞Î<åfl"≥∂ ÖËHõ ÉèÏqã¨∞Î<åfl"≥∂ J^ŒO`å P^•ºâ◊H˜Î, zK«ÛùH˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÜÕ∞. ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞Å∞, r= [QÆ`«∞ÎÅ∞, ^蕺ã¨, ^蕺`«, ÉèíH˜Î, „¿Ñ=∞ – W=hfl P â◊H˜Î Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÖË. ''HÍx „|Ǩχ=¸, â◊H©Î JÉèË^•Å∞. ÅOHõ #∞O_ç uiy =KåÛHõ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ~å=Ú}˜‚ „Ѩâ◊Oã≤ã¨∂Î WÖÏ J<åfl_»∞: 'F ~å=∂! #∞"Õfi Ѩ~°„|Ǩ‡xq, ã‘`« h â◊H˜Î. #∞=Ófi, ã‘`å JÉèË^Œ=¸~°∞ÎÅ∞.— „|Ǩχ=¸ â◊H©Î, áê=Ú ^•x u~°ºH± QÆu ("≥∞eHõÅ∞ uiˆQ Hõ^ŒeHõ) ÖÏO\˜q. áê=Ú#∞ QÆ∞iOz `«Åz#ѨC_»∞ ^•x u~°ºH±QÆu QÆ∞iOz# PÖ’K«#‰õÄ_® `«Ñ¨ÊHõ =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`«∞Ok† u~°ºH±QÆu QÆ∞iOz ÉèÏqOz#ѨC_»∞, áê=Ú#∞ ‰õÄ_® `«Ñ¨ÊHõ ÉèÏqOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÖËHõ Jq áêÅ∞, ^•x `≥Å¡^Œ#O ÖÏO\˜q. áêÅ#∞ QÆ∞iOz Ü≥∂zOz#ѨC_»∞ ^•x ~°OQÆ∞ `≥Å∞ѨÙ^Œ#O QÆ∞iOz `«ÅK«∞‰õΩO\ÏO† ÖËHõ áêÅ `≥Å¡^Œ<åxfl QÆ∞iOz PÖ’zOz#ѨC_»∞, áêÅ#∞ QÆ∞iOz PÖ’zOK«‰õΩO_® LO_»ÖË=Ú. ÖËHõ Jq h~°∞, ^•x `«_ç`«#O =O\˜q. h\˜x QÆ∞iOz PÖ’z¿ãÎ ^•x `«_ç`«#O QÆ∞iOz PÖ’zOѨHõ LO_»ÖË=Ú† h\˜ `«_ç`«<åxfl QÆ∞iOz Ü≥∂zOz#ѨC_»∞, h\˜x QÆ∞iOz PÖ’zOѨHõ LO_»ÖËO Hõ^•!

328

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''D P^•ºâ◊H˜Î, J^Õ =∞Ǩ=∂Ü«∞ „|Ǩ‡xfl P=iOz L#flk. P=~°}O `˘ÅyáÈQÍ<Õ 'WO`«‰õΩ =Ú#∞Ѩ٠<Õ <≥=~À, <Õ#∞ J^Õ—. '<Õ<Õ #∞=Ùfi, #∞"Õfi <Õ#∞ Jx „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.— ''P =∂Ü«∂=~°}O L#flO`«=~°‰õΩ "Õ^•O`«"å^Œ∞Å '™È-ǨÏO— JO>Ë <Õ#∞ P Ѩ~°„|Ǩ‡<Õfl J#fl=∂@ ã¨iѨ_»^Œ∞. JÅÅ∞ h\˜H˜ K≥O^Œ∞`å~Ú, h~°∞ JÅʼnõΩ K≥Ok#k HÍ^Œ∞. P=~°}O <≥ÅH˘x L#flO`«=~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ 'J=∂‡, J=∂‡— JO@∂ Ñ≤Å=_»O =∞Ozk. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ L^ÕÌtã¨∂Î Éèí‰õΩÎ_»∞ WÖÏ Ñ¨ÅHÍe: '#∞"Õfi `«e¡q, <Õ#∞ h a_»¤#∞. #∞=Ùfi „ѨÉèí∞=Ùq, <Õ#∞ h ^•ã¨∞_»#∞.— ¿ã=º¿ã=Hõ ÉèÏ="Õ∞ =∞Ozk. D ^•ã¨º ÉèÏ=O #∞O_Õ `«H˜¯# ÉèÏ"åÅhfl – âßO`«ÉèÏ=O, ã¨YºÉèÏ=O "≥Ú^ŒÖˇ·#q – L^Œƒùq™êÎ~Ú. Ü«∞[=∂x `«# ¿ã=‰õΩ}˜‚ „¿Ñq∞Oz#ѨC_»∞, J`«_ç`À '~å, WÖÏ =zÛ <å „Ñ¨Hõ¯# ‰õÄ~ÀÛ† =∞# W^ŒÌi =∞^茺 `å~°`«=∞ºO ÖË^Œ∞!— J#=K«∞Û.

HÍx ¿ã=‰õΩ_»∞ `«#O`«@ `å<Õ Ü«∞[=∂x „ѨHõ¯# ‰õÄ~ÀÛ=\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ =¿ãÎ, Ü«∞[=∂xH˜ HÀѨO ~å^•?

(J=`å~° bÅ - "Õ^Œ, ѨÙ~å}, `«O„`åÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O - =∂Ü«∞ JO>Ë?) ''J=`å~° bÅ – D ã¨=∞ã¨Î=¸ z`ü â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ Sâ◊fi~°º Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÜÕ∞. U^Œ~Ú`Õ „|Ǩχ"≥∂ J^Õ ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨µ‚_»∞, t=Ù_»∞ ‰õÄ_®.—— Dâß<£: J=Ù#O_ô. ǨÏi, ǨÏ~° Ô~O_»∂ XˆH ^è•`«∞=Ù‰õΩ K≥O^Œ∞`å~Ú. L#fl `Õ_® JO`å „Ñ¨`«ºÜ«∞OÖ’<Õ. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. L#flk XHõ¯>Ë, J#º"≥∞ÿ#k Un ÖË^Œ∞. "Õ^•Å∞ FO ã¨zÛ^•#O^Œó „|ǨχQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~Ú. ѨÙ~å}ÏÅ∞ FO ã¨zÛ^•#O^Œó Hõ$+¨‚QÍ, `«O„`åÅ∞ FO ã¨zÛ^•#O^Œó t=QÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. ''D z`üâ◊H˜ÎÜÕ∞ =∞Ǩ=∂Ü«∞ ~°∂ѨOÖ’ ã¨~°∞fiÅ#∂ J*Ï˝#OÖ’ LOK«∞`«∞Ok. N~å=Úx ^Œi≈Oz# |∞∞+¨µÅ∞ JO^Œ~°∂ PÜ«∞##∞ ˆH=ÅO WÖÏ „áêi÷OKå~°x J^蕺`«‡ ~å=∂Ü«∞}OÖ’ ¿Ñ~À¯|_ç LOk: 'F ~å=∂! ^ŒÜ«∞KÕã≤ h Éèí∞=#"≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞Ö’ "Õ∞=Ú "≥∞ÿ=∞~°záÈÜÕ∞ÖÏ KÕÜ«∞=^Œ∞Ì.—— Dâß<£: D =∂Ü«∞ JO>Ë Uq∞\˜?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^Õx<≥·`Õ g∞~°∞ K«∂™êÎ~À, qO\Ï~À ÖËHõ ÉèÏq™êÎ~À – J^ŒO`å =∂Ü«∞ÜÕ∞.

XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë 'HÍq∞h HÍOK«<åÖË— =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ P=~°}. ''`åO|∂Å ¿ã=#O, KÕѨÅ#∞ u#@O, á⁄QÆ „`åQÆ@O ÖËHõ â◊s~åxH˜ #∂<≥ =∞~°Ì# KÕã¨∞HÀ=@O – g@xflO\˜Ö’ ^À+¨O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO g\˜x `«ºlOz#O`« =∂„`å# XiˆQ^Õ=ÚOk? P=â◊ºHõ"≥∞ÿ#k XHõ¯>Ë, 'HÍq∞h HÍOK«#— `åºQÆ"Õ∞. P `åºQÆ"Õ∞ x["≥∞ÿ# `åºQÆO. QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`«"åã¨OÖ’ ™ê^èŒ# Éèí[#Å∞ KÕã≤, ÉèíH˜Îx JÅ=~°K«∞‰õΩx =∂#ã≤HõOQÍ `«ºl™êÎ~°∞. HÍx ã¨<åflºã¨∞Å∞ ÉÏǨϺ`åºQÆO, =∂#ã≤Hõ `åºQÆO – Ô~O_»∂ KÕ™êÎ~°∞.

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

329

(ˆHâ◊"£K«O„^Œ ¿ã<£ #=q^è•<£ - x~åHÍ~°"å^ŒO) ''XHõ=∂~°∞ ˆHâ◊=¿ã<£`À <Õ#∞ WÖÏ J<åfl#∞: 'XHõ ‰õÄ*Ï h~°∞, T~°QÍÜ«∞, zO`«Ñ¨O_»∞ L#fl QÆkÖ’ XHõ ã¨xfláê`« (>ˇÿá¶ê~Ú_£) ~Àyx LOz`Õ J`«_ç ~ÀQÆO ZÖÏ #Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok?— JѨC_»Ñ¨C_»∞ UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î LO_®e.—— XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞: =∞Ǩâ◊Ü«∂! #=q^è•<£ QÆ∞iOz g∞ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\˜? Jk HõÅQÆ∂~°QÆOѨ ÖÏO\˜kQÍ <Õ#∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J^˘Hõ P^èŒ∞xHõ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞=∞O\Ï~°∞ H˘O^Œ~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞ „|Ǩχã¨=∂[Ѩ٠ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "Õˆ~ ÉèíQÆ=O`«∞_®? `«=∞ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷Å∞ #=q^è•<£ JO@∞O\Ï~°∞. =∞Ozk, |Ǩïâß Jk JÖψQ<Õ"≥∂. +¨\ò ^Œ~°≈<åÅ∞ L#fl>Ë¡ U^À XHõ>ˇÿ LO_»=K«∞Û. ''x~åHÍ~°"å^Œ∞Å∞ ZHõ¯_» á⁄~°|_»`å~À g∞‰õΩ `≥Å∞™ê? ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»∞, `«H˜¯# =∂~åæÅhfl á⁄~°ÉÏ>ˇÿ#q Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞† – WHõ¯_Õ "å~°∞ ѨѨÙÊÖ’ HÍÅ∞ "Õ¿ãk.

HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™êHÍ~°∞_»∂, x~åHÍ~°∞_»∂ – Ô~O_»∂ ‰õÄ_®, WOHÍ Z<Àfl q^è•Å∞QÍ ‰õÄ_® LO_»QÆÅ_»x <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# Jhfl HÍQÆÅ_»∞.

(Jã¨Ê $â◊√ºÅÖ’#∂ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞) (Dâß<£`À) ''P zK«ÛùH˜Î, P =∞Ǩ=∂Ü«∞ W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ `«`åÎ fiÅ∞QÍ LO\’Ok. XHõ ~ÀA ^蕺#OÖ’ LO_»QÍ <å =∞#ã¨∞û ~°ã≤H± WO\˜H˜ "≥o§áÈ~ÚOk. J`«_˘Hõ áêH©"å_»∞. <å =∞#ã¨∞û‰õΩ WÖÏ K≥áêÊ#∞: '^èŒ∂~°∞Î_®! WHõ¯_Õ LO_»∞.— P WO\’¡ ѨÅ∞=Ù~°∞ J@∂ W@∂ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ ˆH=ÅO =Úã¨∞QÆ∞Å∞. "åiÖ’ XˆH ‰õΩO_»eh, J"Õ +¨@Û„HÍÅ∞ <≥ÅH˘x LO_»@O J=∞‡ <å‰õΩ ^Œi≈OѨKÕã≤Ok. ''D P^•ºâ◊H˜Î ѨÙ~°∞+¨µ_® ÖËHõ ¢ã‘ÎÜ«∂? HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ XHõ™êi ÖÏǨQÍi WO\’¡ HÍmѨÓ[ [~°∞QÆ∞`«∂ LO>Ë K«∂âß#∞. [QÆ[˚#x „Ѩu=∞‰õΩ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl ^èŒiOѨ KÕâß~°∞.

Z=~À '[QÆ[˚#xH˜ Ü«∞*’˝Ñ¨g`åxfl ZO^Œ∞‰õΩ "Õâß~°∞?— Jx J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ P WO\˜ Ü«∞[=∂x WÖÏ ["åaKåÛ_»∞: '™È^Œ~å! [QÆ[˚#xx #∞=Ùfi ã¨iQÍæ J~°÷O KÕã¨∞H˘<åfl=Ù.

J~Ú`Õ [QÆ[˚#x ѨÙ~°∞+¨µ_® ÖËHõ ¢ã‘ÎÜ«∂ J<Õ q+¨Ü«∞O <å‰õΩ WOHÍ `≥eÜ«∞~åÖË^Œ∞.— ''P =∞Ǩ=∂Ü«∞ t=Ù}˜‚ „q∞Oy"Õã≤O^Œx K≥|∞`å~°∞. ֒ѨʼnõΩ "≥o¡# t=Ù_»∞ +¨@Û„HÍÅ QÆ∞iOz# *Ï˝#O á⁄O^•_»∞. `«~°∞"å`« P"≥∞ `˘_»QÆ∞O_® |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ_»∞. P `«~°∞"å`«<Õ t=Ù_»∞ `«O„`«âߢ™êÎxfl ~°∂á⁄OkOKå_»∞. ''P zK«ÛùH˜ÎÖ’, P =∞Ǩ=∂Ü«∞Ö’ â◊~°}ÏQÆu á⁄O^•e.—— Dâß<£: ^ŒÜ«∞KÕã≤ ##∞fl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.

(JQÍ^èŒOÖ’H˜ =Ú#∞QÆ∞ - ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù ) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ WÖÏ „áêi÷OK«∞: 'F ÉèíQÆ"å<£! <å‰õΩ h ^Œ~°≈#O HõeyOK«∞.— qÅÑ≤OK«∞. ÉèíQÆ=O`«∞x WÖÏ „áêi÷OK«∞: 'F ÉèíQÆ"å<£! HÍ=∞ HÍOK«<åÅ

330

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

#∞O_ç <å =∞#ã¨∞û#∞ q=ÚYO KÕ~Ú.— JQÍ^èŒOÖ’H˜ =Ú#∞QÆ∞. h\˜ ÃÑ·ÃÑ·<Õ `ÕÅ∞`«∂ ÖËHõ D^Œ∞`«∂ LO>Ë =Ú`åºÅ∞ Åaè™êÎÜ«∂? JO^Œ∞ÔH· JQÍ^èŒOÖ’H˜ =Úxy "≥àÏ¡e. ''QÆ∞~°∞=Ù#∞Oz LѨ^Õâ◊O á⁄O^•e. XHõѨC_»∞ XHõ =ºH˜Î ÉÏ}eOQÆO J<Õ t=eOQÍxfl J<Õfi+≤ã¨∂Î L<åfl_»∞. Z=~À J`«_çH˜ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: 'P Ѷ¨ÖÏ<å #k =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√¡. ^•x f~°OÖ’ XHõ =$Hõ∆O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. P =$Hõ∆O ã¨g∞ѨOÖ’ XHõ ã¨∞_çQÆ∞O_»O LO@∞Ok. ^•<À¡ ^Œ∂H˜`Õ P t=eOQÆO h‰õΩ Åaèã∞¨ OÎ k.— P q^èOŒ QÍ<Õ QÆ∞~°∞=Ù#∞Oz =∂~åæxfl J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.

Dâß<£: x["Õ∞#O_ô!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù ~°∂ѨOÖ’ =∞# =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ_»∞. =∂#= QÆ∞~°∞=Ù #∞Oz XHõ =ºH˜Î nHõ∆ ѨÙK«∞ÛH˘#flѨC_»∞, P QÆ∞~°∞=Ù#∞ ˆH=ÅO =∂#==∂„`«∞xQÍ Ñ¨iQÆ}˜¿ãÎ, P ã¨^Œ~°∞ =ºH˜Î Ug∞ ™êkèOK«ÖË_»∞. QÆ∞~°∞=Ù#∞ ™êH∆Í`«∂Î ÉèíQÆ=O`«∞xQÍ Ñ¨iQÆ}˜OKåe.

JÖÏO@ѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ QÆ∞~°∞=Ù LѨ^ÕtOz# =∞O„`«O Ѩ@¡ t+¨µº_çH˜ qâßfiã¨O ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. qâßfiã¨O HõeyO^ŒO>Ë<Õ, Jhfl ™êkèOz#>Ë¡. „^À}∞x =∞\˜ì „Ѩu=∞ =ÚO^Œ∞ J~°}ºOÖ’ â◊¥„^Œ*ÏuH˜ K≥Ok# UHõÅ=Ùº_»∞ ^èŒ#∞ifi^Œº#∞ JÉèíºã≤OKå_»∞. P =∞\˜ì „Ѩu=∞<Õ J`«_»∞ ã¨r= „^À}∞xQÍ P~åkèOKå_»∞. P qâßfiã¨"Õ∞ J`«}˜‚ ^èŒ#∞ifi^•ºáê~°OQÆ∞`«∞}˜‚ KÕã≤Ok. („ÉÏǨχ} ѨO_ç`«∞_»∞ - âߢ™êÎ^蕺ܫ∞#O) ''„ÉÏǨχ} ѨO_ç`«∞Å`À Z‰õΩ¯=QÍ "åºÑ¨HÍÅ∞ ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞Ì. "åi ^èպܫ∞O XHõ¯>Ë – ^èŒ# ã¨Oáê^Œ#. ã¨fiã¨ÎºÜ«∞#O x~°fiiÎã¨∞Î#flѨC_»∞ „ÉÏǨχ} ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞Å∞ K«O_ôáê~åÜ«∞} KÕÜ«∞@O <Õ#∞ K«∂âß#∞. "å~°∞ K«O_ôáê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î<åfl~À ÖËHõ =∞ˆ~^≥·<å Ѩiîã¨∞Î<åfl~À K≥ѨÊ@O Hõ+¨ìO. "å~°∞ ѨÙã¨ÎHõOÖ’x ã¨QÆO ѨÙ@Å#∞ ѨiîOK«‰õΩO_®<Õ „uÑ≤Ê"Õã¨∂Î LO\Ï~°∞.

(JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) ''`«##∞ `å#∞ K«OѨÙHÀ\ÏxH˜ z#fl ¿Ñ<åHõuÎ KåÅ∞. W`«~°∞Å#∞ K«OáêÅO>Ë HõuÎ, _®Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# PÜ«Ú^è•Å∞ J=ã¨~°O. âߢ™êÎÅ „ѨÜ≥∂[#=¸ W^Õ suÖ’ LO@∞Ok. ''x*ÏxH˜ <å<å âߢ™êÎÅ#∞ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∞@O=Å¡ U „ѨÜ≥∂[#=¸ ÖË^Œ∞. q"ÕHõO ÖË#@¡~Ú`Õ, ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO`À Ug∞ X~°QÆ^Œ∞. +¨@Ì~°≈<åÅ#∞ P™êO`«O J^茺ܫ∞#O KÕã≤<å ‰õÄ_® Ug∞ „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞. UHÍO`«OÖ’, QÀѨºOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· qÅÑ≤OK«∞. h‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ#^ŒO`å PÜ«∞# „Ѩ™êk™êÎ_»∞.

(Dâß<£ - ѨÙ~°â◊Û~°}) ѨÙ~°â◊Û~°}O KÕÜ«∞\ÏxÔH· ÉèÏ\ÏÊ_®Ö’ Dâß<£ XHõ Ѩ~°‚âßÅ Hõ\ ˜ìã¨∞Î<åfl_»x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qx L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (L`«∞ûHõ`«`À): Ѩ~°‚âßÅ Hõ@ì@O ѨÓiÎ J~ÚO^•? q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å∞ ZO`«=~°‰õΩ W`«~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® KÕ™êÎ"≥∂ JO`« =∞Ozk. ã¨`«Î fiQÆ∞} „Ѩ^è•#∞Öˇ·# Éèí‰õΩÎÅ∞ UHÍO`«OÖ’<À ÖËHõ XHõ J~°}ºOÖ’<À ÖËHõ JO`«~°∞‡YOQÍ<À

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ – '=∞—

j

331

(HÀ<Õ, =<Õ, =∞<Õ) ^蕺#O KÕã¨∞H˘O\Ï~°∞. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ "å~°∞ ^À=∞`≥~° ֒ѨÅ#∞O_ç ^蕺#O KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞.

Dâß<£ JѨC_»Ñ¨C_»∞ Ǩ„*Ï#∞ ÉèÏ\ÏÊ_®‰õΩ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ "≥àı¡"å_»∞. ÉÏǨϺâ◊√z Ѩ@¡ Ǩ„*ωõΩ "≥„i JaèÖÏ+¨. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ D q+¨Ü«∂xH˜ „áê^è•#º`«O W=fi=^ŒÌx `«~°K«∂ Ǩ„*Ï#∞ ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Dâß<£`À): =∞~À q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ K≥áêÊe. ÉÏǨϺ â∫KåºÅ QÆ∞iOz =∞s JO`«QÍ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀQÆ∂_»^Œ∞. XHõѨC_»∞ XHõ ™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ ^•Ç¨ÏO "Õã≤Ok. `ÀÅ∞ h\˜ã¨OzÖ’ h\˜x Q˘xáÈ`«∞#fl XHõ =ºH˜Î P ™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ h\˜x W=fiÉ’Ü«∂_»∞. P '`ÀÅ∞— ã¨Oz Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ LO^• Jx ™ê^èŒ∞=Ù J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ P =ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞: ''™êfig∞! <å '`ÀÅ∞— ã¨Oz ZO`À Ѩiâ◊√^ŒúOQÍ LOk. HÍx g∞ '`ÀÅ∞— ֒ѨŠ=∞Å=¸„`åÅ<Õ Z<Àfl =∞e<åÅ∞ L#flq. JO^Œ∞ˆH <å '`ÀÅ∞— ã¨OpÖ’x h\˜x „`åQÆO_ç Jx K≥|∞`«∞<åfl#∞. g∞ÔHÖÏO\˜ ^À+¨=¸ LO_»^Œ∞.—— g∞ '`ÀÅ∞— J#@OÖ’ ^ÕǨÏO, L^Œ~°O W`åº^Œ∞Å∞ ã¨∂zã¨∞Î<åfl_»∞. ''ÉèíQÆ=<åfl=∞O Ѩ@¡ qâßfiã¨O Hõey LO_»O_ç. P qâßfiã¨O L#flѨC_»∞ ѨÙ}ºf~°÷ ¿ã=# P=â◊ºHõ`« ‰õÄ_® LO_»^Œ∞.—— WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ"À#‡`«∞ÎÖˇ· áê_»™êQÍ~°∞: <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ áÈ=Öˇ HÍj HõOp QÆOQÍ QÆÜ«∞ „ѨÉèÏã¨=Ú‰õÄ HÍm <å=∞=Ú#∞ HõÅ=iOK«∞K«∞ Hõ_»Ñ¨\ ˜ âßfiã¨#∞ =^ŒÅK«∞O_»QÍ...

Dâß<£ =∞ø#OQÍ JO`å qO@∂ L<åfl_»∞. (qâßfiã¨O`À ã¨~°fiO ™êkèOK«QÆÅO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Dâß<£`À): WOHÍ U"≥·<å ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞ LO>Ë J_»QÆO_ç.

Dâß<£: =∞Ǩâ◊Ü«∂! qâßfiã¨O LO_®Åx K≥¿ÑÊâß~°∞ Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: x["≥∞ÿ# qâßfiã¨O =Å#<Õ ÉèíQÆ=`ü „áêÑ≤Îx á⁄O^ŒQÆÅO. ÉèíQÆ=`ü q+¨Ü«∂Åxfl\˜ Ѩ@¡ qâßfiã¨O ‰õΩki#ѨC_»∞ WOHÍ j„Ѷ¨∞QÆux ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. P=Ù `«# PǨ~åxfl ZOK«∞H˘x u#flѨC_»∞ ÉÁ@∞¡ÉÁ@∞¡QÍ =∂„`«"Õ∞ áêÅ#∞ Wã¨∞ÎOk. ^˘iH˜#^ŒO`å u<Õ P=Ù ^è•~åà◊OQÍ áêÅ#∞ Wã¨∞ÎOk. ''~å=∞Hõ$+¨‚ ɡ#s˚ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ XHõ ã¨OѶ¨∞@##∞ <å‰õΩ K≥áêÊ_»∞. '`«# W+¨ì^≥·"åxfl XHõ Q˘„Ô~áÈ`«∞Ö’ HÍOK«—=∞x XHõ =ºH˜ÎH˜ ÉèíQÆ=^•^Õâ◊O qxÑ≤OzOk. J`«_»∞ `«Hõ∆}"Õ∞ ^•xfl qâ◊fiã≤OKå_»∞. ã¨HõÅ Éèí∂`åÅÖ’#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ <≥ÅH˘x L<åfl_»∞. ''XHõ QÆ∞~°∞=Ù `«# t+¨µº_çH˜ '~å=Ú_»∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨HõÅ ^ÕǨÅÖ’ =ã≤Oz L<åfl_»∞— Jx K≥áêÊ_»∞. P t+¨µº_»∞ ^•xfl J>Ë¡ qâ◊fiã≤OKå_»∞. XHõ™êi, XHõ ‰õΩHõ¯ ~˘>ˇì#∞ <À@ Hõ~°K«∞H˘x

332

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ѩ~°∞ÔQ`«Î™êyOk. Jk K«∂ã≤ P t+¨µº_»∞ P ‰õΩHõ¯ "≥O@ XHõ "≥#fl y<≥fl`À Ѩ~°∞QÆ∞ÃÑ\˜ì WÖÏ J~°=™êQÍ_»∞: 'F ~å=∂, HÍã¨Î PQÆ∞ P ~˘>ˇì‰õΩ "≥#fl ~åz ~Ú™êÎ#∞.— ''Hõ$+¨‚H˜â’~ü ZO`« „ѨQÍ_è» qâßfiã¨O Hõey L<åfl_»∞! J`«_»∞ WÖÏ JO@∂ LO\Ï_»∞: 'FO Hõ$+¨‚! FO ~å=∞! JO@∂ <å=∞㨇~°} KÕ¿ãÎ HÀ\˜ ã¨O^蕺=O^Œ# Ѷ¨ÅO ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.— XHõ=∂~°∞ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ <å`À WÖÏ J<åfl_»∞: '<å‰õΩ „Ѩã¨∞Î`«O D ã¨O^蕺=O^Œ<å^Œ∞Å∞ #K«Û_»O ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∞O Z=iH© K≥ѨÊHõO_ç.— ''H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ <å‰õÄ JÖψQ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ã¨~°fi=¸ `å<Õ J~Ú=Ù#fl@∞¡ J=∞‡ <å‰õΩ "≥Å¡_ç KÕã¨∞ÎOk. XHõ<å_»∞ <Õ#∞ ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨ٠#∞Oz ѨOK«=\˜ ˆHã≤ =ã¨∞Î<åfl#∞. XHõ ‰õΩHõ¯ ##∞fl J#∞ã¨iOzOk. P ‰õΩHõ¯ ^•fi~å J=∞‡ <å‰õΩ U^À K≥ѨÊÉ’`«∞O^Õ"≥∂ J#fl PÖ’K«# <å =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞^ŒeOk. Hõ#∞Hõ<Õ Ñ¨OK«=\˜ =^ŒÌ <Õ#∞ HÍ¿ãѨ٠™ê÷}∞=ÙÖÏ xÅ|_çáÈÜ«∂#∞. ''qâßfiã¨O ^•fi~å ã¨=∞™êÎxfl ™êkèOK«QÆÅO Jx #∞=Ùfi J#@O ZO`À ã¨Ô~·#k.—— (QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ - ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ$Ѩ) Dâß<£: HÍx "Õ∞O QÆ$ǨÏã¨∞÷ÅO J~ÚáÈÜ«∂O Hõ^•!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J~Ú`Õ Uq∞\˜? PÜ«∞# Hõ~°∞}ÏHõ\ÏHõ∆O`À J™ê^茺"≥∞ÿ#k ‰õÄ_® ã¨∞™ê^茺=∞ø`«∞Ok. 'D Ö∫H˜Hõ „ѨѨOK«O ˆH=ÅO XHõ =∂Ü«∂=∞Ok~°O— Jx ~å=∞„Ѩ™ê^£ QÍ#O KÕâß_»∞. JO^Œ∞‰õΩ |^Œ∞Å#fl@∞¡QÍ =∞~˘Hõ~°∞ WOHÀ áê@ áê_®~°∞: D Ö’Hõ"Õ∞ XHõ¯ P#O^ŒO ™œ^èŒO P#O^Œ=ÚQÆ xO^Œ∞ ux „`åQÆ∞K«∞#∞O^Œ∞ =∞uÖËx F "≥·^Œº‰õΩÅ ã¨OÉèí=ÙO_»1 h K«∂Ѩ٠q+¨Ü«∂Å∞ ÃÑ·ÃÑ·<≥ K«∂K«∞ IIDII P [#Hõ =∞Ǩ~åA Jã¨=∂#Ѷ¨∞#∞_»∞ U ֒Ѩ =∂`«xH˜ WǨÏѨ~°=Ú#O^Œ∞?

W^•Ìx J^•Ìx `å##∞ÉèíqOK«∞ á⁄~°ÖË\ ˜ áê„`«Ö’ `«# áêÅ∞ „QÀÅ∞ IIDII J~Ú`Õ "≥ Ú ^Œ \ ’¡ UHÍO`« " å㨠O Ö’ QÀѨ º OQÍ P^è • ºu‡Hõ ™ê^è Œ # Å∞ J#∞+≤ ª O z Éè í Q Æ = `åûH∆ Í `å¯~° O á⁄Ok# `« ~ ° ∞ "å`« 㨠O ™ê~° O Ö’ rqOK« = K« ∞ Û. JÖÏ KÕ ã ≤ # Ѩ C _Õ [#Hõ=∞Ǩ~åAÅO HÍQÆÅO. ÖˉõΩO>Ë J^≥ÖÏ ™ê^茺O? ''K«∂_»O_ç, t=Ù_ç q+¨Ü«∞O fã¨∞HÀO_ç. PÜ«∞#‰õΩ JO^Œ~°∂ L<åfl~°∞ – HÍiΈHÜ«Ú_»∞, QÆ}Ëâ◊√_»∞, ÅH˜∆ ‡, ã¨~°ã¨fiu. J~Ú#ѨÊ\˜H© H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ PÜ«∞# ã¨=∂kèÖ’ =Úxy LO\Ï_»∞† H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ '~åO, ~åO— JO@∂ #$`«ºO KÕã¨∂Î LO\Ï_»∞.—— 1. ~åO„Ѩ™ê^£ "≥^· ºŒ ‰õΩÅOÖ’ [x‡OKå_»∞. j

jj

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

333

14 "≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O „Ѩ^äŒ=∞ ѨiKÕÛù^ŒO Éèí‰õΩÎÅ`À ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ Pk"å~°O, ÃãÃÑìO|~ü 23, 1883 ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’ ~åMÏÖò, '=∞—, ~å"£∞ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. Ǩ„*Ï |Ü«∞@ =™ê~åÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. x`«ºQÀáêÖò, `å~°H± "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ ~å"£∞ WO\’¡ |ã¨KÕã≤ L<åfl~°∞. ~å"£∞ "åix Jaè=∂#O`À K«∂ã¨∞H˘O@∞<åfl_»∞. ~åMÏÖò H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ J^èŒ~ü ¿ã<£ WO\’¡ LO_Õ"å_»∞. x`«ºQÀáêÖò ã¨~°fi^• áê~°=â◊ºOÖ’ =Úxy LO\Ï_»∞. `å~°H± ‰õÄ_® JO`«~°∞‡Y∞_≥· LO\Ï_»∞.

J`«_»∞ Z=i`À#∂ WѨC_»∞ Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_»@O ÖË^Œ∞.

(#ˆ~O„^Œ∞x QÆ∞iOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (XHõ Éèí‰õΩÎ_ç`À): #ˆ~O„^Œ∞_»∞ x#∞fl Öˇ·H± (W+¨ìѨ_»@O) KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. ('=∞—`À) P ~ÀA #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J^èŒ~ü WO\˜H˜ ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞? ''áê@, ã¨Ow`« "å~Ú^•ºÅ#∞ "å~ÚOK«@O, K«^Œ∞=Ù, ã¨OÉèÏ+¨}Ï Kå`«∞~°ºO "≥Ú^ŒÖˇ·# „ѨuÉèíÅ∞ Z<Àfl J`«_çÖ’ L<åfl~Ú! P ~ÀA J`«_»∞ WHõ¯_»#∞Oz ÔHѨì<£ |O_çÖ’ "≥àÏ¡_»∞.

J`«}˜‚ `«# ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~ÀÛ=∞x ÔHѨì<£ ZO`«QÍ<À „|u=∂ÖÏ_»∞. J`«_»∞ XHõ =¸ÅQÍ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. ÔHѨì<£ =OHõ uiy‰õÄ_® K«∂_»ÖË^Œ∞.

(Q“s ѨO_ç`«∞_»∞ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ''ˆH=ÅO áêO_ç`«ºO`À UO X#QÆ∂~°∞`«∞Ok? ™ê^èŒ# – Éèí[#Å∞ KÕÜ«∂e. WO^Õ+π‰õΩ K≥Ok# Q“s – ѨO_ç`«∞_»∞QÍ#∞ LO_Õ"å_»∞, ™ê^茉õΩ_»∞QÍ#∞ LO_Õ"å_»∞. J`«_»∞ ^Õg Láê㨉õΩ_»∞. ^Õg ÉèÏ=#Ö’ =ÚxyáÈ~Ú H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ L#‡`«∞Î _»~ÚáÈÜÕ∞"å_»∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ ''Ǩˆ~ˆ~ˆ~ x~åÅO| ÅOÉ’^Œ~° [#h HõO Ü«∂q∞ â◊~°}"£∞?——1 J<Õ"å_»∞. JѨC_»∞ `«H˜¯# ѨO_ç`«∞Å∞ PÜ«∞# Z^Œ∞@ XHõ ѨÙ~°∞QÆ∞ÖÏQÍ HõxÑ≤OKÕ"å~°∞. <Õ#∂ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’ =ÚxyáÈÜÕ∞"å}˜‚. <å Éè’[#O K«∂ã≤ 'g∞~°∞ Éèˇ·~°g `À\˜ ™ê^èŒ# KÕâß~å?— Jx J_çQÍ_»∞. ''Hõ~åÎÉèí*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# XHõ =ºH˜Î x~åHÍ~°O J#fl^•xfl h~ü–PHÍ~°O2 Jx q_»nã≤ J~°÷O K≥áêÊ_»∞. Wk q#fl Q“s ѨO_ç`«∞_ç HÀѨO `å~å™ê÷~ÚH˜ ÖËzOk. 1. ÃÑ^ŒÌ L^Œ~°O ã¨$lOz# QÆ}Ѩu [#h! k‰õΩ¯ÖËx <Õ#∞ "Õˆ~ Z=i =^ŒÌ â◊~°}∞ "Õ_≥^Œ#∞?

2. x~åHÍ~°O JO>Ë PHÍ~°O ÖËxk Jx J~°÷O. ^•xfl á⁄~°áê@∞QÍ h~ü – PHÍ~°O JO>Ë h\˜ PHÍ~°O Jx J~°÷O K≥áêÊ_»∞.

334

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''"≥Ú^Œ\’¡ Q“s HÍã¨ÎO`« ^Œ∞~°aè=∂xÜ≥ÿ∞# â߈HÎÜ«ÚxQÍ LO_Õ"å_»∞. `«∞Åã≤^ŒàÏÅ#∞ Ô~O_»∞ ѨÙÅ¡Å`À HÀ¿ã"å_»∞, KÕ`«∞Å`À ã¨Ê $tOKÕ"å_»∞ HÍ^Œ∞.1 (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) `«~°∞"å`« T~°∞‰õΩ "≥àϧ_»∞. uiy =KåÛHõ W=hfl PyáÈÜ«∂~Ú. ''<Õ#∞ XHõ `«∞Åã≤ "≥ÚHõ¯#∞ HÍoHÍÅÜ«∞O =ÚO^Œ∞ <å\Ï#∞. Jk ZO_çáÈ~ÚOk. |eÑ‘~î°O ã¨g∞áê# `«∞Åã≤ "≥ÚHõ¯ Z^ŒQÆ^À U"≥∂! ''Q“sѨO_ç`«∞_»∞ Jxfl q+¨Ü«∂ʼnõΩ J^Œ∞ƒù`«OQÍ J~°÷ q=~°} W™êÎ_»∞. 'F – W— JO>Ë 'F tëêº! W^Œ∞QÀ h W+¨ì^≥·=O— Jx J~°÷ q=~°} KÕ™êÎ_»∞. ~å=}∞x Ѩk `«ÅÅ∞ Ѩk WO„kÜ«∂Å#∞ ã¨∂z™êÎÜ∞« x K≥|∞`å_»∞. ÃÑQ· Í ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» `«"∂≥ QÆ∞}ÏxH˜, ~å=}∞_»∞ ~°*’QÆ∞}ÏxH˜, qcè+}¨ ∞_»∞ ã¨`Ϋ fi QÆ∞}ÏxH˜ „áêux^躌 O =Ç≤Ï™êÎ~h° , JO^Œ∞KÕ`<« Õ qcè+}¨ ∞_»∞ ~å=Úx â◊~}° ∞*ÁKåÛ_»h K≥|∞`å_»∞.—— (~å"£∞, `å~°H±, x`«ºQÀáêÖò) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[<å#O`«~°O HÍ¿ãѨ٠q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HõÅHõ`åÎ#∞Oz ~å"£∞, `å~°H± "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ =KåÛ~°∞. "å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ „Ѩ}Ï=∂Å∞ PK«iOz, <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. '=∞— ‰õÄ_® <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. ''"Õ∞=Ú =∞$^ŒOQÆO "å~ÚOK«@O <Õ~°∞Û‰õΩO@∞<åflO—— Jx ~å"£∞ J<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (~å"£∞`À): x`«ºQÀáêÖò <Õ~°∞Û‰õΩO@∞<åfl_®? ~å"£∞: ÖË^ŒO_ç. J`«_çH˜ HÍã¨Î "å~ÚOK«@O `≥Å∞ã¨∞#∞, JO`Õ!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: `å~°H±? ~å"£∞: J`«_»∞ ÉÏQÍ "å~Úã¨∞Î<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J\Ï¡ J~Ú`Õ J`«_ç ^Œ$+≤ì JO`« <ÕÅÉÏ~°∞QÍ LO_»É’^Œ∞. U^Õx =ã¨∞Î=Ù QÆ∞iOz =∞#ã¨∞û JkèHõOQÍ ÅQÆflO JÜÕ∞ºH˘nÌ ÉèíQÆ=O`«∞xÃÑ· ÅQÆflO J=@O `«yæáÈ`«∞Ok. ~å"£∞: ã¨OH©~°Î#‰õΩ LѨܫÚHõÎOQÍ LO@∞O^Œ<Õ <Õ#∞ nxfl <Õ~°∞ÛH˘O@∞<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): |Ǩïâß #∞=Ùfi ‰õÄ_® áê_»@O <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl=#∞‰õΩO\Ï#∞! '=∞— (#=Ùfi`«∂): ÖË^ŒO_ô, ZѨC_≥·<å ‰õÄx~åQÍÅ∞ fã¨∞ÎO\Ï#∞, JO`Õ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: h‰õΩ D áê@ áê_»@O `≥Å∞ã¨∞<å – 'Ñ≤zÛ"åxx KÕÜ«∞"Õ! ##∞QÆ#fl `«e¡— – `≥e¿ãÎ áê_»∞. D áê@ <å =∞<Àã≤÷uH˜ Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ J^ŒÌO Ѩ_»∞`«∞Ok. (Ǩ„*ωõΩ LѨ^Õâ◊O - ^Õfiëêxfl `«ºlOKåe) (~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞Å`À) ''HÍ=∂~°∞ʉõÄ~üÖ’ LO@∂ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ XHõi WO\˜H˜ `«~°K«∂ "≥àı¡"å_çx. P ‰õΩ@∞O|OÖ’x Ñ≤Å¡Å∂ <å ã¨=∞=Ü«∞ã¨∞¯ÖË. "å~°∞ H˘xfl ~ÀAÅ „H˜`«O WHõ¯_»‰õΩ =zÛ L<åfl~°∞. Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ |ã¨KÕâß~°∞. "åi `«e¡, Ǩ„*Ï ÖÏQÍ JO^Œih ^Õfi+≤ã¨∞ÎOk. P"≥∞ HÍeH˜ ^≥|ƒ `«yeOk. H˘kÌ~ÀAÖ’¡ Jk ѨÙO_»∞QÍ =∂i, p=Ú Ñ¨\ ˜ìOk. P ѨÙO_»∞ 1. `«∞Åã≤ q+¨µ‚=Ù‰õΩ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#k

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

335

#∞Oz |Ü«∞Öˇfi_»ÖË ^Œ∞~åfiã¨# ÉèíiOK«~åx^≥·áÈ~ÚOk. „ѨHõ¯‰õΩ‰õÄ_® Z=~°∂ áÈÖË#O`« ã≤÷uH˜ kQÆ*ÏiOk. JO^Œ∞Hõ<Õ Ç¨„*ωõΩ D ã¨OQÆu K≥Ñ≤Ê Z=ih ^Õfi+≤OK«=^ŒÌx K≥áêÊ#∞.—— „Ѩ`ÕºHõOQÍ H˘O^Œix ^Õfi+≤OK«_»O Ǩ„*ωõΩ JÅ"å@∞. ™êÜ«∞O„`«O <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∞ J~ÚOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨىõΩ "≥o¡ =ÚYO, HÍà◊√§ KÕ`«∞Å∞ „ѨH∆Íà◊#O KÕã¨∞H˘x QÆkH˜ uiy =KåÛ~°∞. QÆkH˜ PˆQflÜ«∞OÖ’ L#fl =™ê~åÖ’ [OѨMÏ<å Ѩ~°z L#flk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^•x g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ~å"£∞ „ѨÉèí$`«∞Å∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. J^èŒ~ü¿ã<£ ã¨fi~°‚HÍ~°∞Å ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"å_»∞. J`«_ç WO\’¡ ~åMÏÖò Éè’[#O KÕÜ«∞@O QÆ∞iOz ~åOÉÏ|∞ U^À =∂\Ï¡_»™êQÍ_»∞. J^èŒ~ü Ѩ~°=∞Éèí‰õΩÎ_»∞. ã¨fi~°‚HÍ~°∞ÅÖ’ L#fl H˘xfl PKå~° =º=Ǩ~åÅ QÆ∞iOz Z=~À =∂\Ï¡_»<å~°OaèOKå~°∞. =OQÆ^Õâ◊OÖ’x ã¨fi~°‚HÍ~°∞Å∞ =∞™êÖÏ K«áêfÅ#∞ ZO`À W+¨ìOQÍ uO\Ï~°∞. HÍÜ«∞QÆ∂~°Å ѨѨC L<åfl, ÖËHõáÈ~Ú<å =∞Oz aÜ«∞ºO`À =O_ç# J#fl"Õ∞ uO\Ï~°∞. z~°∞uO_çQÍ H˘xfl ѨO_»¡#∞ u<Õ f~åe. áêâßÛ`«º Ǩ=∂¤ ѨO_»∞#∞ Z‰õΩ¯=QÍ W+¨ìѨ_»`å~°∞. XHõ WO\˜H˜ KÕѨ֒, fÑ≤Ѩ^•~å÷Ö’ HÍ#∞HõQÍ Åaè¿ãÎ ^•<À¡ H˘O`« ÉèÏQÍxfl |O^èŒ∞=ÙÅ WO\˜H˜ ѨOѨÙ`å~°∞.

P |O^èŒ∞=ÙÅ∞ ^•<À¡ =∞m§ H˘O`«ÉèÏQÍxfl `«H˜¯# |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ ѨOѨÙ`å~°∞. Jk WÖÏ Ñ¨k¿ÇÏ#∞ W~°"≥· Wà◊¡‰õΩ KÕ~°∞`«∞Ok. WO\˜ Ѩ#∞Å#∞ ¢ã‘ÎÖË KÕã¨∞H˘O\Ï~°∞. J~Ú`Õ =O@ =∞@∞‰õΩ XiÜ«∂ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ ~°Ñ≤ÊOz, KÕ~ÚOK«∞H˘O\Ï~°∞. JO^Œ∞ˆH =O@"åà◊√¡ XHõ WO\’¡ XHõ QÆO@¿ãѨÙ, =∞~À WO\’¡ Ô~O_»∞ QÆO@Å¿ãѨ٠JO@∂ ѨxKÕ™êÎ~°∞. XˆH =ºH˜Î <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ Wà◊§Ö’‰õÄ_® =O@ KÕ™êÎ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #"åfi~°∞. PÜ«∞# Ug∞ "åºMϺ#O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. (ã¨=∂kèÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨}) ~å„u J=É’`ÀOk. "åÜ«∞=º =™ê~åÖ’ xÅ|_ç L#fl N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ã¨=∂kè=∞QÆ∞flÖˇ<· å~°∞.

KåÅ¿ãѨܫ∂ºHõ PÜ«∞# =∞#ã¨∞û ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =zÛOk. PÜ«∞# ã≤÷u ZO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#k?

D ~ÀAÖ’¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^•^•Ñ¨Ù ZѨC_»∂ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’<Õ LO@∂ L<åfl~°∞. XH˜O`« LnÌѨ#`À<Õ ÉÏǨϺK≥·`«#ºO HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅ∞ =zÛ#ѨC_»∞, "åi`À HÍã¨Î =∂\Ï¡_»`å~°∞. `«H˜¯# ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ã¨~°fi^• JO`«~°∞‡Y∞Öˇ· LO\Ï~°∞† ѨÓ[, [áê^Œ∞Å∞ K≥Ü«∞ºÖËHõáÈ`«∞<åfl~°∞. ÉÏǨϺ㨇$uÖ’H˜ =zÛ# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, xÅ|_Õ [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''J=∂‡! ѨÓ[ K≥Ü«∞ºÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞. [ѨO KÕÜ«∞ÖˉõΩ<åfl#∞. J=∂‡! ##∞fl XHõ [_»∞xQÍ =∂iÛ"ÕÜ«∞=^Œ∞Ì. ¿ã=º¿ã=Hõ ã≤÷uÖ’ ##∞fl xeÑ≤ LOK«∞. J=∂‡! <Õ#∞ =∂\Ï¡_Õk xeÑ≤"≥Ü«∞º=^Œ∞Ì. ##∞fl =∂\Ï¡_»x=Ùfi. h k=º<å=∞QÆ∞} H©~°Î#Å#∞ <Õ#∞ QÍ#O KÕ™êÎ#=∂‡! <å‰õΩ XH˜O`« âßs~°Hõ |ÖÏxfl J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. WHõ¯_® JHõ¯_® "≥o¡~å=\ÏxH˜, x#∞fl H©iÎOKÕ KÀ@¡‰õΩ "≥à◊¡\ÏxH˜, h Éèí‰õΩÎÅ∞ L#fl KÀ@¡‰õΩ áÈ=\ÏxH˜ <å‰õΩ HÍã¨Î â◊H˜Î x=Ùfi.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ <å\˜ L^ŒÜ«∞O HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ "≥o¡ [QÆ[˚#x áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ѨÙëêÊÅ∞ ã¨=∞iÊOKå~°∞. ^•xfl QÆ∞iOz P"≥∞`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

336

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''J=∂‡! <Õ\ ˜ L^ŒÜ«∞O h áê^ŒÑ¨^•‡Å‰õΩ ѨÙëêÊÅ∞ ã¨=∞iÊOz, #=∞㨯iOKå#∞. <å =∞#ã¨∞û =∞m§ ѨÓ[Ö’ áêÖ’æ=@O K«∂ã≤ 'Wk =∞Oz^Õ— Jx `ÀzOk. J~Ú`Õ J=∂‡, WѨC_»∞ =∞m§ ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏ J~ÚáÈ~ÚOk? =∞~°ÖÏ ##∞fl ZO^Œ∞‰õΩ [_»∞xÖÏ KÕã≤"Õã¨∞Î<åfl=Ù?—— Hõ$+¨‚ѨHõ∆Ѩ٠U_»= ~ÀA (ã¨Ñ¨Îq∞). PHÍâ◊gkäÖ’ WOHÍ K«O„^Œ∞_»∞ HÍ#~åÖË^Œ∞. pHõ\ ˜ ~å[ºO KÕ™ÈÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’<Õ L<åfl~°∞. QÆkÖ’ z#fl =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<Õ [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.

(Dâß<£‰õΩ LѨ^Õâ◊O - HõeÜ«ÚQÍxH˜ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡^Œ∞ - =∂`«$ÉèÏ=O „âı+¨ªO) Éèí‰õΩÎÅ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∂ L#fl@∞¡ `Àã¨∞Î#flk. Dâß<£ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∂ L#fl@∞¡<åflˆ~"≥∂! Dâß<£ ÉèÏ\ÏÊ_® "≥o§ QÍÜ«∞„f ѨÙ~°â◊Û~°}O K≥Ü«∂ºÅx K≥Ñ≤Ê L<åfl_»∞.

JO^Œ∞‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ P`«_ç`À, ''HõeÜ«ÚQÍxH˜ "≥·kHõ =∞`«O K≥Å¡^Œ∞—— Jx K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞.

HõeÜ«ÚQÆOÖ’ r=ÙÅ∞ J#flQÆ`« „áê}∞Å∞. PÜ«Úã¨∞û `«‰õΩ¯= – ^ÕǨÏ|∞kú, q+¨Ü«∞|∞kú J_»∞QÆO\Ï #tOK«=Ù. JO^Œ∞KÕ`«<Õ Dâß<£`À =∂`«$ÉèÏ=#`À `åO„uHõ q^è•#OÖ’ ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º=∞x LѨ^ÕtOKå~°∞. ÃÑ·QÍ P`«_ç`À ''Z=~°∞ „|Ǩχ"≥∂ PÜ«∞<Õ ^Õq, PÜ«∞<Õ P^•ºâ◊H˜Î—— Jh K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÉèÏ=áê~°=â◊ºã≤÷uÖ’ =∂\Ï¡_»@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞: ''=∞m§ QÍÜ«∞„f ѨÙ~°â◊Û~°}=∂? D HõѨC#∞O_ç P HõѨC‰õΩ ^Œ∂Hõ@=∂?... P`«_çH˜ ^•xfl QÆ∞iOz LѨ^ÕtOzOk Z=~°∞? P`«_»∞ `«# Ѩ^ŒúuÖ’ KÕã¨∞Î<åfl_»∞.... HÍã¨Î ѨÙ~°â◊Û~°} K≥Ü«∞ºh. ('=∞—`À) ''=∞Ozk. <å ÉèÏ=#Åhfl Ü«∞^ä•~å÷ÖÏ, „Éèí=∞ÖÏ?—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x`À D suÖ’ =∂\Ï¡_»@O '=∞— Pâ◊Û~°ºO`À K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#‰õΩ Ju ã¨g∞ѨOÖ’ L<åfl_»∞ – ÉÏǨϺOÖ’#∞ JO`«~°OÖ’#∞ L<åfl_»∞. Ju ã¨g∞ѨOÖ’ ÖˉõΩO>Ë WO`« "≥∞Å¡x HõO~î°ã¨fi~°OÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ZÖÏ PÜ«∞#`À =∂\Ï¡_»QÆÅ~°∞?

kfifÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO ѨO_ç`«∞ʼnõΩ ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ =∞^茺 =º`åºã¨O - HõeÜ«ÚQÍxH˜ <å~°nÜ«∞ ÉèíˆHÎ =∂~°æO |∞^èŒ"å~°O, ÃãÃÑìO|~°∞ 26, 1883

<Õ_»∞ |∞^èŒ"å~°O. JO^Œ∞KÕ`« Éèí‰õΩÎÅ∞ `«‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’<Õ =zÛ L<åfl~°∞. Pk"å~åÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ ã¨OYºÖ’ ~å=@O Hõ^Œ∞Ì. '=∞—‰õΩ =∞^蕺ǨÏflO XO\˜QÆO@#fl~°HõÖÏ¡ ÃãÅ=Ù ^˘iH˜Ok. =¸_»∞ QÆO@ʼnõΩ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°O KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. ~åMÏÖò, ÖÏ@∞Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À<Õ =ã≤ã¨∂Î L<åfl~°∞. Ô~O_»∞ QÆO@Å „H˜`«"Õ∞ H˜â’s‰õÄ_® =zÛ L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ z#fl =∞OK«O g∞^Œ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. '=∞— ~åQÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞. PÜ«∞# '=∞—`À ˆH∆=∞ã¨=∂Kå~åÅ∞ qKåiOz #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

337

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): U"≥∂Üü∞, #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂âß"å? (#qfi) 'WѨC_»∞ ‰õÄ_® DÜ«∞# HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ áÈ`«∞<åfl~°∞! Jhfl ã¨Ô~·áÈ`Õ P `«~°∞"å`« HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ "≥à◊§~°∞!— JO\Ï_»`«_»∞. ''J`«_»∞ `«~°K«∂ WHõ¯_»‰õΩ ~å=@O J`«_ç WO\’¡ "åà◊¡H˜ H˘OK≥O‰õÄ_® W+¨ìO ÖË^Œ∞.

JѨC _˘Hõ ~ÀA |O_çx ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛH˘x =KåÛ_»∞. ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_»∞ |O_ç ÉÏ_»∞QÆ WKåÛ_»∞.

JO^Œ∞HÀã¨O #ˆ~O„^Œ∞_ç J`«Î ã¨∞ˆ~O„^Œ∞_ç WO\˜ˆH "≥o§ ^≥|ƒÖÏ_çOk.—— #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∂<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ÖËz xÅ|_ç Dâß#º =™ê~åÖ’H˜ "≥àϧ~°∞. JHõ¯_» Ǩ„*Ï, H˜â’s, ~åMÏÖò "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. JѨC_»∞ ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO ^•\˜Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): J=Ù#∂, W"åà◊ #∞=Ùfi ZÖÏ =KåÛ=Ù? 'ã¨∂¯Öò— ÖË^•? '=∞—: D ~ÀA XO\˜ QÆO@#fl~°ˆH =^ŒeÃÑ>Ëìâß~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ZO^Œ∞‰õΩ JO`« `«fi~°QÍ =^ŒeÃÑ>Ëìâß~°∞? '=∞—: áê~î°âߊѨ~°º"ÕHõ∆}ÔH· <Õ_»∞ q^•º™êQÆ~ü =zÛ L<åfl~°∞. áê~î°âßÅ PÜ«∞# ™⁄O`«"Õ∞ Hõ^•. Hõ#∞Hõ<Õ PÜ«∞# =KÕÛ ~ÀAÖ’¡ Ñ≤Å¡Å ã¨O`ÀëêxÔH· ÃãÅ=Ù Wã¨∂Î LO\Ï~°∞. (q^•º™êQÆ~ü - ã¨`«º=K«#O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: q^•º™êQÆ~ü J#fl=∂@ xÅɡ@∞ìHÀÖË^Õ? ã¨`«º=K«<£, Ѩ~°¢ã‘Î =∂`«$ ã¨=∂<£, S¿ã ǨÏi # q∞ÖË, `«∞Åã‘ ~°≠∂\ò [ÉÏ<£ (ÉèÏ=O† ã¨`«ºO ѨÅHõ@O, Ѩ~å~Ú ¢ã‘ÎÅ#∞ `«e¡QÍ ÉèÏqOK«@O – g\˜=Å¡ ǨÏix á⁄O^ŒÖˉõΩO>Ë `«∞Åã‘^•ã¨∞ Jã¨`«º"åk). ã¨`«ºOÖ’ <≥ÅH˘x LO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^Œ=K«∞Û. WHõ¯_»‰õΩ =™êÎ#x <å_»∞ q^•º™êQÆ~ü K≥áêÊ_»∞. HÍh ~åÖË^Œ∞. ''ѨO_ç`«∞_çH© ™ê^èŒ∞=Ù‰õÄ =∞^茺 ZO`À =º`åºã¨O LOk. X\˜ì ѨO_ç`«∞_ç =∞#ã¨∞û HÍq∞hHÍOK«<åÅÖ’ =Úxy LO@∞Ok. ™ê^èŒ∞=Ù =∞#ã¨∞û NǨÏi áê^ŒÑ¨^•‡Å g∞^Œ<Õ <≥ÅH˘x LO@∞Ok. ѨO_ç`«∞_»∞ K≥¿ÑÊk XHõ\ ˜, KÕ¿ãk =∞~˘Hõ\ ˜QÍ LO@∞Ok. ™ê^èŒ∞=Ù ã¨OQÆ`Õ "Õ~°∞. J`«}˜‚ =^ŒeÃÑ@∞ì. ÉèíQÆ=O`«∞_ç áê^ŒÑ¨^•‡ÅÃÑ· =∞#ã¨∞û#∞ ÅQÆflO KÕã≤# Éèí‰õΩÎÅ =∂@Å∞, KÕ`«Å∞ Jhfl "Õ~°∞ ã¨∞=∂! ''HÍjÖ’ <å#H± ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# XHõ Ü«Ú= ã¨<åflºã≤x K«∂âß#∞. J`«_çH˜ h =Ü«∞¿ãû LO@∞Ok. ##∞fl J`«_»∞ '„¿Ñg∞ ™ê^èŒ∂— Jx ¿Ñ~˘¯<Õ "å_»∞. "åi =∞~î°O HÍjÖ’ LOk. XHõ ~ÀA J`«_»∞ ##∞fl JHõ¯_»‰õΩ `À_˘¯x "≥àÏ¡_»∞. =∞ǨÏO`«#∞ (=∞~îåxH˜ JkèѨuQÍ L#fl ™ê^èŒ∞=Ù#∞ =∞ǨÏO`« JO\Ï~°∞) K«∂âß#∞. J`«_»∞ XHõ QÆ$Ç≤Ï}˜ÖÏ HõxÑ≤OKå_»∞. <Õ#∞ P Ü«Ú= ã¨<åflºã≤x '`«~°∞}ÀáêÜ«∞O Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ#∞. JO^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ 'HõeÜ«ÚQÆOÖ’ <å~°nÜ«∞ ÉèíˆHÎ =∂~°æO— Jx |^Œ∞eKåÛ_»∞. J`«_»∞ U^À ѨÙã¨ÎHõO K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl_»∞. K«kq# `«~°∞"å`« ''[ÖË q+¨µ‚ó ã¨÷ÖËq+¨µ‚óq+¨µ‚ó Ѩ~°fi`« =∞ã¨ÎˆHI ã¨~°fiO q+¨µ‚=∞Ü«∞O [QÆ`ü——1 Jx ѨeHÍ_»∞. z=~°QÍ, 'âßOuó âßOuó „ѨâßOuó— J<åfl_»∞.

1. h\˜Ö’ q+¨µ=‚ Ù, Éè∂í q∞Ö’ q+¨µ=‚ Ù, Ѩ~fi° `å„QÆOÖ’ q+¨µ=‚ Ù, Ü«∂=`«∞Î [QÆ`∞« Î q+¨µ=‚ ∞Ü«∞O.

338

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

(HõeÜ«ÚQÆOÖ’ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡^Œ∞ - *Ï˝#=∂~°æO) ''XHõ ~ÀA J`«_»∞ w`åáê~åÜ«∞}O KÕã¨∂Î L<åfl_»∞. q+¨Ü«∂㨉õΩÎÅ#∞ K«∂ã¨∂Î áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞_»∞ – JO`«\ ˜ HõzÛ`«"≥∞ÿ# =ºH˜Î. <å =OˆH K«∂ã¨∂Î K«k"å_»∞. JѨC_»∞ =∞^äŒ∞~ü L<åfl_»∞. =∞^äŒ∞~üH˜ gѨ٠K«∂ѨÙ`«∂#fl@∞¡ ‰õÄ~°∞Ûx K«k"å_»∞. <å#H± ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# P ™ê^èŒ∞"Õ '<å~°nÜ«∞ ÉèíˆHÎ =∂~°æO— Jx K≥Ñ≤Ê# =ºH˜Î.—— '=∞—: P ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ "Õ^•O`«"å^Œ∞Å∞ HÍ~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞, "Õ^•O`«"å^Œ∞Öˆ J~Ú`Õ ÉèíH˜Î =∂~åæxfl‰õÄ_® JOwHõi™êÎ~°∞. q+¨Ü«∞O Uq∞\’ `≥Å∞™ê? D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ "≥·kHõ=∞`«O K≥Å¡^Œ∞. QÍÜ«∞„f =∞O„`«O ѨÙ#â◊Û~°} KÕÜ«∞É’`«∂#fl@∞¡ XHõ =ºH˜Î <å`À K≥áêÊ_»∞. JO^Œ∞ˆH <Õ#∞ J`«_ç`À, 'ZO^Œ∞‰õΩ, HõeÜ«ÚQÍxH˜ XÑ≤Ê#k `åO„uHõ =∂~°æO. `åO„uHõ Ѩ^äŒO J#∞ã¨iOz ѨÙ~°â◊Û~°}O KÕÜ«∞‰õÄ_»^•?— Jx J_çQÍ#∞. ''"≥·kHõ Hõ~°‡HÍO_» ZO`À Hõiî#"≥∞ÿ#k. ^•xH˜ `À_»∞ WѨC_»∞ ÉÏxã¨`«fiO ‰õÄ_®.1 Ѩ<≥flO_»∞ Uà◊√¡ XHõ_»∞ ÉÏxã¨QÍ Ñ¨xKÕ¿ãÎ J`«_»∞ ÉÏx¿ã J~ÚáÈ`å_»x K≥ѨÊ|_ç LOk. JO`«HÍÅO Z=i „H˜O^Œ J`«_»∞ ѨxKÕâß_À P Ü«∞[=∂x ã¨fiÉèÏ=O J`«_çH˜ =ã¨∞ÎOk. Ü«∞[=∂xH˜ ¿ã=Å∞ KÕã≤ KÕã≤ P`«_ç ~°*’`«"≥∂ QÆ∞}ÏÅ∞, r=Ç≤ÏOã¨, Éè’QÆÖÏÅ㨠W=hfl W`«_çH© J|∞ƒ`å~Ú. ˆH=ÅO ÉÏxã¨`«fiO =∂„`«"Õ∞ HÍHõ Ñ≤^ŒÑ¨ ÃÑ#¬<£ ã‘fiHõiOp J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. ''XHõѨC_»∞ "Õ^•O`«"åk J~Ú# ™ê^èŒ∞=Ù XHõ~°∞ WHõ¯_»‰õΩ =KåÛ_»∞. "Õ∞Ѷ¨∂xfl K«∂¿ãÎ KåÅ∞ #$`«ºO KÕ¿ã"å_»∞. ÃÑ#∞QÍe`À =~°¬O ‰õΩi¿ãΠѨ~°=∂#O^ŒO K≥O^Õ"å_»∞. J`«_»∞ ^蕺#O KÕã¨∞‰õΩO@∂ L#flѨC_»∞ Z=Ô~·<å ã¨g∞ѨOÖ’H˜ =¿ãÎ ZO`À HÀѨyOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. <Õ#∞ XHõ ~ÀA JÖÏ "≥àÏ¡#∞. ^•O`À J`«_çH˜ ZO`À HÀѨO =zÛOk. J`«_»∞ ã¨~°fi^• '„|Ǩχã¨`«ºO [QÆx‡^䌺— JO@∂ qKå~°} KÕã¨∂Î L#fl@∞¡ LO\Ï_»∞. =∂Ü«∞ HÍ~°}OQÍ <å<å~°∂áêÅ∞ QÀK«iã¨∞Î<åfl~Ú. ^•xfl ã¨∂zã¨∂Î L#fl@∞¡QÍ KåOkhÖ’x Ѩ@ìHõO XHõ^•xfl KÕ`«Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x uiˆQ"å_»∞. Ѩ@ìHõO QÆ∞O_® K«∂¿ãÎ qq^èŒ ~°OQÆ∞Å#∞ K«∂_»QÆÅ=Ú. J~Ú`Õ x*ÏxH˜ Ѩ@ìHÍxH˜ U ~°OQÆ∂ ÖË^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ Ü«∞^ä•~å÷xH˜ „|ǨχO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ =∂Ü«∞ HÍ~°}OQÍ, JǨÏOHÍ~°O HÍ~°}OQÍ <å<å=ã¨∞Î=ÙÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. =∂Ü«∞ „Hõ=Ú‡`«∞O^Õ"≥∂, Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Õ"≥∂ Jx P ™ê^èŒ∞=Ù U =ã¨∞Î=Ù#∂ XHõ¯™êiHõO>Ë K«∂¿ã"å_»∞ HÍ_»∞. ™êfl#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ ѨH˜∆ ZQÆ∞~°∞`«∂ LO_»@O K«∂¿ãÎ "≥O@<Õ qKå~°} KÕ¿ã"å_»∞. W^ŒÌ~°O ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨىõΩ áÈÜÕ∞"åà◊¡O. JHõ¯_»∞#fl H˘Å#∞ =∞ǨÏ=∞‡nÜ«ÚÅk Jx `≥eâßHõ P h\˜x ã‘fiHõiOK«ÖË^Œ∞. ǨÏÅ^è•i J`«_ç`À "åºHõ~°}O QÆ∞iOz J_çQÍ_»∞. P ™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ "åºHõ~°}=¸ `≥Å∞ã¨∞. =ºO[# =~°æO QÆ∞iOz K«~°Û [iyOk. J`«_»∞ WHõ¯_» =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ L<åfl_»∞.

1. |Ǩïâß Ñ¨~å~Ú ^Õâ◊ã¨∞÷Å áêÅ#Ö’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O ÉÏxã¨`«fiOÖ’ LO_»\Ïxfl ã¨∂zã¨∞Î<åfl~À U"≥∂!

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

339

XHõ ~ÀA QÆOQÆ QÆ@∞ì ã¨g∞ѨOÖ’ ã¨<åfl~Ú "å~ÚOK«@O qx J`«_»∞, '„|Ǩχ ^Œ~°≈#O á⁄Ok# =ºH˜Î W@∞=O\˜ â◊|ÌO qO>Ë ã¨=∂kèã≤÷ux á⁄O^Œ∞`å_»∞— Jx J<åfl_»∞.——

`«$fÜ«∞ ѨiKÕÛù^ŒO N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷u ™ê^èŒ∞=Ù QÆ∞iOz K≥|∞`«∂ L#fl N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÖ’<Õ Ñ¨~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷ux Éèí‰õΩÎÅ∞ HõàÏ¡~° QÍOKå~°∞. Ñ≤Å¡"å_ç=O\˜ =~°Î#. =∞^茺=∞^茺֒ =^Œ#OÖ’ XHõ z~°∞^Œ~°Ç¨ã¨O qHõã≤™ÈÎOk. XO\˜ÃÑ· =„ã¨ÎO Un ÖˉõΩO_® kQÆO|~°∞xQÍ JQÆ∞Ñ≤OKå~°∞. Hõà◊√¡ P#O^ŒO`À „ѨHÍtã¨∞Î<åfl~Ú. z#fl=∞OK«O g∞^Œ =∞m¡ ‰õÄ~°∞Ûx PÜ«∞# =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ P‰õ@∞ìH˘<Õ J"Õ =∂@Å∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): <Õ#∞ <åOQÍì #∞O_ç "Õ^•O`«O QÆ∞iOz q<åfl#∞. '„|Ǩχã¨`«ºO [QÆx‡^䌺!— SO„^Œ*Ïe‰õΩ_»∞ =zÛ Z<Àfl WO„^Œ*ÏÅ q^ŒºÅ#∞ „Ѩ^Œi≈™êÎ_»∞. =∂q∞_ç K≥@∞ì#∞ "≥ÚeÑ≤™êÎ_∞» , =∂q∞_ç ѨO_»∞#∞ ‰õÄ_® K«∂_»=K«∞Û. J~Ú`Õ W=hfl QÍ~°_ô q^ŒºÅ∞. SO„^Œ*ÏʼnõΩ_»∞ =∂„`«"Õ∞ "åã¨Î=O. '=∞—: rq`«"Õ∞ XHõ ã¨∞n~°… x„^ŒÖÏ `Àã¨∞Î#flk. ^Õxh =∞#O L#flk L#fl@∞¡QÍ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ`«∞<åfl=∞x `≥eÜ«∞=™ÈÎOk. PHÍâ◊Ѩ٠`«`åÎ fi<Õfl J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀÖËx =∞#ã¨∞û`À<Õ =∞#O [QÆ`«∞Î#∞ K«∂ã¨∞Î<åflO. JO^Œ∞KÕ`« =∞# „QÆǨÏ}â◊H˜Î ZÖÏ ã¨Ô~·#k J=Ù`«∞Ok? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞~À =∂~°æO LOk. PHÍâßxfl =∞#O ã¨iQÍæ K«∂_»@O ÖË^Œ∞, x["Õ∞. kQÆO`«O =^ŒÌ PHÍâ◊O Éèí∂q∞x `å‰õΩ`«∂ L#fl@∞¡ Hõ^• K«∂ã¨∞Î<åflO. J@∞=O@ѨC_»∞ =∞x+≤ ZÖÏ ã¨iQÍæ K«∂_»QÆÅ_»∞? J`«_çH˜ =zÛOk ã¨xfláê`« [fi~°O Hõ^•?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞^èŒ∞~° ã¨fi~°OÖ’ áê_»™êQÍ~°∞. áê@ J~°÷O: 'F â◊OHõs, Wk Z@∞=O\˜ ã¨xfláê`« [fi~°O? h Hõ$Ѩ J<Õ B+¨^èŒO Åaè¿ãÎ D [fi~°O ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈ`«∞Ok!— ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyã¨∂Î WÖÏ J<åfl~°∞: ''ã¨xfláê`«[fi~°O HÍHõ =∞ˆ~q∞\˜? ã¨O™ê~°OÖ’ LO_Õ =º‰õ Ω Î Å ∞ Ѩ ~ ° ã ¨ Ê ~° O ^≥ | ƒÖÏ_» ∞ HÀ=@O K« ∂ _» @ O ÖË ^ •? ZO^Œ ∞ KÕ ` « WÖÏ ^≥|ƒÖÏ_»∞‰õΩO@∞<åfl~À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. '#∞=Ùfi <åâ◊#"≥∞ÿáÈ! x#∞fl UO KÕ™êÎ<À K«∂_»∞!— JO@∂ ɡki™êÎ~°∞. UO ˆHHõÅ∞! UO u@∞¡!—— '=∞—: 'MÏm ÃÑ>ˇì, ֒ѨŠUg∞ ÖË^Œ∞. ^èŒ#O L#fl^Œ#∞H˘x W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ ^•xfl J@∂ W@∂ ÖÏQÆ∞`«∞<åfl~°∞— Jx <Õ#∞ H˜â’s`À K≥áêÊ#∞. ^ÕǨÏ"Õ∞ Jxfl J#~å÷ʼnõÄ =¸ÅO. W=hfl K«∂¿ã *Ï˝#∞Å∞, D `˘_»∞QÆ∞#∞ =^Œe"Õ¿ãÎ<Õ „ѨâßO`«`« Jx ÉèÏq™êÎ~°∞. (ã¨O™ê~°O P#O^Œ ™œ^èŒO) `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞,'=∞— HÍoHÍÅÜ«∂xH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: UO? D [QÆ`«∞Î =∂Ü«∂=∞Ok~°OÖÏ LO_»=K«∞Û. J~Ú`Õ Jk P#O^Œ™œ^èŒ=∞h K≥ѨÊ|_ç LOk. ^ÕǨÏO LO>Ë Uq∞\˜? rq`åxfl P#O^Œ™œ^èŒOÖÏQÍ#∂ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ=K«∞Û.

340

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞—: x~°=zÛù#fl P#O^ŒO ZHõ¯_» LOk? N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J=Ù#∞. #∞=Ùfi K≥¿ÑÊk x["Õ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí=`åi}© ã¨xfl^è•<åxH˜ =KåÛ~°∞. ^Õq =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. '=∞— ‰õÄ_® J^Õ q^èŒOQÍ #=∞㨯iOKå_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^Õq ã¨xflkèH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl „H˜Ok "≥∞@¡ÃÑ· P"≥∞#∞ gH˜∆ã¨∂Î ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. PÜ«∞# Z„~° JOK«∞ ѨOK≥#∞ =∂„`«O ^èŒiOz L<åfl~°∞. ѨOK≥ H˘OQÆ∞ Éèí∞[O g∞^Œ∞QÍ, gѨÙÃÑ· „"ÕÖÏ_»∞`«∂ LOk. PÜ«∞# „ѨHõ¯# '=∞— ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. '=∞—: =∞i JÖÏO@ѨC_»∞ ^ÕǨÏ^è•~°} KÕÜ«∞@O ZO^Œ∞‰õΩ? U"À H˘xfl Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞\ÏxˆH ^ÕǨÏO LOk Jx <å‰õΩ `Àã¨∞Î#flk. J~Ú`Õ P ^ÕǨÏO ZѨC_»∞ UO KÕã¨∞ÎOk J#flk Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞? D֒Ѩ٠=∞~°}=¸ ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: z‰õΩ¯_»∞ yO[ ¿Ñ_»‰õΩѨÊÖ’ Ѩ_®¤ z‰õΩ¯_»∞ "≥ÚˆH¯ "≥ÚÅ∞ã¨∞ÎOk. '=∞—: HÍx J+¨ì|O^è•Å∞ L#flq Hõ^•? (ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ QÆ∞~°∞=Ù - QÆ∞~°∞ Hõ$Ѩ`À<Õ =ÚH˜Î) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: J+¨ì|O^è•Å∞ HÍ=Ù, J+¨ìáêâßÅ∞. Jq LO>Ë UO? ÉèíQÆ=`«¯ $Ѩ Hõey`Õ Hõ} ∆ =∂„`«OÖ’ Zxq∞k áêâßÅ∂ `˘ÅyáÈ`å~Ú. ZÖÏQÀ `≥Å∞™ê? "Õ~Ú ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ pHõ\ ˜ xO_ç# XHõ QÆkÖ’H˜ náêxfl fã¨∞‰õΩ"≥o`Õ, P Hõ∆}OÖ’<Õ pHõ\ ˜ =∞@∞=∂Ü«∞=∞ø`«∞Ok. HÍã¨ÎHÍã¨ÎQÍ pHõ\ ˜ `˘ÅQÆ@O JO@∂ LO_»^Œ∞ QÆ^•? ''WO„^Œ*ÏÅ „Ѩ^Œ~°≈# K«∂_» ÖË^•? XHõ `å_»∞Ö’ J<ÕHõ =Ú_»∞Å∞ "Õã≤ P `å_»∞ XHõ H˘ã¨#∞ ZHõ¯_À Hõ_»`å_»∞. Ô~O_À H˘ã¨#∞ KÕuÖ’ Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. KÕuÖ’ Ѩ@∞ì‰õΩ#fl H˘ã¨#∞ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ qke™êÎ_»∞. JO`Õ! Jxfl =Ú_»∞Å∞ q_ç=_ç LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ =∞~À =ºH˜Î `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ „Ѩܫ∞uflOz<å =Ú_»∞Å∞ q_ç=_»=Ù. QÆ∞~°∞=Ù Hõ$Ѩ LO_Õ Ñ¨Hõ∆OÖ’ Jxfl =Ú_»∞Å∞ Hõ∆}OÖ’ q_ç=_çáÈ`å~Ú. (ˆHâ◊"£Ö’ =∂~°∞ʉõΩ HÍ~°}O N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ''Jk 㨈~, ˆHâ◊"£ ZO^Œ∞‰õΩ WO`«QÍ =∂iáÈÜ«∂_»∞? K≥ѨC K«∂^•ÌO. `«~°K«∂ J`«_»∞ WHõ¯_»‰õΩ =ã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. ZÖÏ #=∞㨯iOKåÖ’ WHõ¯_»#∞OKÕ (`«=∞ #∞OKÕ) <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.

XHõ ~ÀA J`«_ç`À, ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∞ D suÖ’ #=∞㨯iOK« ~å^Œx K≥áêÊ#∞.1 XHõ ~ÀA |O_ç U~åÊ@∞ KÕã¨∞H˘x Dâß<£`À HõÅHõ`åΉõΩ "≥àÏ¡#∞. ˆHâ◊"£ q+¨Ü«∂Åhfl Dâß<£ J_çy `≥Å∞‰õΩ<åfl_»∞.

K≥‰õΩ¯Å #hfl WHõ¯_»#∞OKÕ (`«=∞#∞OKÕ) áêãπ2 KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe, JѨC_»∞ =∂„`«"Õ∞ ÉϺO‰õΩÖ’ _»|∞ƒ Åaèã¨∞ÎO^Œx ǨÏsâò ã¨iQÍæ<Õ K≥áêÊ_»∞ (#"åfi~°∞).—— 1. Hˆ â◊=¿ã<£ xÅ|_Õ áêâßÛ`«º suÖ’ KÕ`∞« Å∞ *’_çOz #=∞㨯i™êÎ_∞» . N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# `«~∞° "å`Õ `«Å "˘Oz, áê^•Å∞ ã¨Ê$tOz ™ê^è∞Œ =ÙʼnõΩ #=∞㨯iOK«@O <Õ~∞° ÛH˘<åfl_»∞.

2. J#∞=∞u á⁄O^Œ@O.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

341

'=∞— TÑ≤iaQÆ|\˜ì N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥|∞`«∂#fl^ŒO`å qO@∂ L<åfl_»∞. QÆ∞~°∞=Ù ~°∂ѨOÖ’ ã¨zÛ^•#O^Œ∞_»∞ K≥‰õΩ¯Å#∞ áêãπ KÕã¨∂Î L<åfl_»∞ Jx J`«_»∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. (ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ J~°÷OKÕã¨∞HÀÖËO! - <åOQÍì LѨ^Õâ◊O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: qKå~°} KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. PÜ«∞##∞ Z=~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞? 'PÜ«∞# XHõ JOâ◊ #∞O_Õ D „|Ǩ‡O_»O Ü«∂=`«∂Î L^ŒƒùqOzOk— Jx <åOQÍì K≥ѨÊQÍ q<åfl#∞. ''Ǩ„*ÏÖ’ ÖˇHõ¯Å∞Hõ>Ëì =∞#ã¨Î`«fiO HÍã¨Î Z‰õΩ¯=. 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ WO`« Ѩi=∂}O [QÆ`«∞ÎQÍ J~Ú L<åfl_»∞, WO`« Ѩi=∂}O q∞ye L<åfl_»∞— JO@∂ ÖˇHõ¯Å∞ Hõ_»`å_»∞.

J`«_ç ÖˇHõ¯Å∞ K«∂ã≤ <å‰õΩ `«Å uiyáÈÜÕ∞k. <å‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞ J#fl ã¨OQÆu <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. XHõѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =∞Oz"å_»x ÉèÏq™êÎ#∞, =∞~˘HõѨC_»∞ K≥_»¤"å_»x ÉèÏqã¨∂Î LO\Ï#∞. PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz <å‰õΩ UO `≥Å∞ã¨∞?—— '=∞—: J=Ù#O_ô. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=∂ Uq∞\˜? „Ѩu XHõ¯~°∂ `«=∞ `≥eqH˜ `«QÆæ@∞¡ U^À HÍã¨Î `≥Å∞ã¨∞‰õΩx `å=Ú ã¨~°fiO `≥Å∞ã¨∞H˘#fl@∞¡ J#∞H˘O@∞<åfl~°∞. g∞~°#fl@∞¡ K«ÔH¯~° QÆ∞@ì =^ŒÌ‰õΩ p=∞ "≥o¡Ok, XHõ Hõ}O`À<Õ ^•x Hõ_»∞Ѩ٠xO_çáÈ~ÚOk† =∞m¡ =zÛ#ѨC_»∞ D K«ÔH¯~° QÆ∞@ì#∞ Ü«∂=`«∞Î fã¨∞H˘x "≥à◊¡QÆÅ#∞ J#∞H˘#fl Hõ^äÕ Wn#∞. (ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=∂? - â◊~°}ÏQÆ`Õ =∂~°æO) N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ~°∞? `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ <Õ#∞ „ѨÜ∞« `«flO‰õÄ_® KÕÜ«∞#∞. <Õ#∞ ˆH=ÅO 'J=∂‡— Jx =∂„`«O Ñ≤Å∞™êÎ#∞. P"≥∞ U"≥∞ÿ<å KÕã¨∞HÀh. P"≥∞ W+¨ìѨ_ç`Õ `≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk, W+¨ìO ÖˉõΩO>ˡ `≥Å∞Ѩ^Œ∞. Ñ≤e¡‰õÄ# ã¨fiÉèÏ=OÖÏ\˜k <å ã¨fiÉèÏ=O. Jk =∂º"£, =∂º"£ Jx =∂„`«"Õ∞ J~°∞ã¨∞ÎOk. `«e¡ Ñ≤e¡, ^•xfl ZHõ¯_» HÍ"åÅO>Ë JHõ¯_» fã¨∞‰õΩ"≥o¡ ÃÑ_»∞`«∞Ok – H˘xfl "Õà◊Ö’¡ K≥`«Î‰õΩѨÊÖ’, H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Ü«∞[=∂x Ѩ~°∞Ѩ٠g∞^Œ ÃÑ_»∞`«∞Ok. a_»¤ `«e¡x HÍ"åÅO@∞Ok. `«e¡H˜ ZO`« Pã≤Î LO^À a_»¤‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞† `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅh a_»¤ PtOK«^Œ∞. '<å ÔHO^Œ∞‰õΩ zO`«? <å‰õΩ `«e¡ XHÍ"≥∞ L#flk— Jx a_»¤‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Ѩx=∞x+≤ a_»¤‰õΩ ‰õÄ_® `«e¡ XHÍ"≥∞ LO^Œx `≥Å∞ã¨∞. P a_»¤ ‰õÄ_® Ü«∞[=∂x a_»¤`À ^≥|ƒÖÏ@ =¿ãÎ, '<Õ#∞ =∂ J=∞‡`À K≥¿ÑÊ™êÎ#∞. <å‰õΩ J=∞‡ LOk— JO@∞Ok. <åk‰õÄ_® ã¨O`å#ÉèÏ="Õ∞!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ `«=∞#∞ K«∂ѨÙH˘O@∂, `«=∞ KèåfÃÑ· K≥~Úº LOK«∞H˘x '=∞—`À, ''n<À¡ U^À LOk, U=∞O\Ï=Ù?—— Jx J_çQÍ~°∞. '=∞— x"≥fi~°É’`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂_»∞. 'N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ™êH∆Í`«∂Î [QÆ<å‡`«ÜÕ∞ <≥ÅH˘x LO^•? r=ÙʼnõΩ =∞OQÆà◊O KÕ‰õÄ~°Ê [QÆ<å‡`«ÜÕ∞ WÖÏ ^ÕǨÏO ^èŒiOz =zÛO^•?— Jx J`«_»∞ ÉèÏqOK«™êQÍ_»∞.

342

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

K«`«∞~°÷ ѨiKÕÛù^ŒO ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ ~åMÏÖò „ѨÉèí$`«∞Å`À ™êÜ«∞O„`«O "Õà◊. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ HÍoHÍÅÜ«∞O =ÚO^Œ∞ "≥∞@¡ÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ã¨g∞áê# '=∞— `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#xx ã¨∞ÎuOK«™êQÍ~°∞. ''J=∂‡, <å `«b¡, FOHÍ~°~°∂Ñ≤}©, J=∂‡, g~°∞ U"Õ∞"≥∂ K≥|∞`«∞<åfl~°∞! <Õ#∞ ^Õxh `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞. J=∂‡! <å‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. x#∞fl â◊~°}∞ *ÁKåÛ#∞, <Õ#∞ h â◊~°}ÏQÆ`«∞_»#∞. <å‰õΩ h áê^ŒÑ¨^•‡ÅѨ@¡ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx =∂„`«O J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. h Éèí∞=#"≥∂ǨÏ# =∂Ü«∞Ö’ "≥∞ÿ=∞~°záÈÜÕ∞ÖÏ KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. J=∂‡, â◊~°}O! â◊~°}O!—— PÅÜ«∂ÅÖ’ ™êÜ«∞O„`«Ñ¨Ù Ǩ~°u =Úyã≤Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ QÆkÖ’x =∞OK«O g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. '=∞— <ÕÅ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. '=∞— =Ú#∞Ѩ٠ˆHâ◊=¿ã<£ „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ "≥àı¡"å_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ ^Œi≈OK«@O „áê~°OaèOKåHõ JHõ¯_»‰õΩ áÈ=@O =∂<Õâß_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x`À =∂\Ï¡_»@O, PÜ«∞# ã¨~°fi=∞`« ã¨=∞#fiÜ«∞O, ÉèíQÆ=O`«∞_çÔH· PÜ«∞# J#∞ÉèíqOKÕ =∞<À"庉õΩÅ`« – g\˜ #xfl\˜h K«∂ã≤ '=∞— PÜ«∞#‰õΩ =∞iO`« ã¨xflÇ≤Ï`«∞_≥·áÈÜ«∂_»∞. Ô~O_Õà◊√¡QÍ '=∞— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ =ã¨∂Î áÈ`«∂ L<åfl_»∞. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# Hõ$Ѩ‰õΩ áê„`«∞_≥·áÈÜ«∂_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»x, ™êHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_® Jh, Éèí‰õΩÎÅ xq∞`«Î"≥∞ÿ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ~°∂ѨO ^èŒi™êÎ_»h PÜ«∞# '=∞—‰õΩ , `«H˜¯# Éèí‰õΩÎʼnõΩ `«~°K«∂ LѨ^Õtã¨∞Î<åfl~°∞. x~åHÍ~° ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ P~åkèOKÕ "åi`À PÜ«∞# ''g∞~°∞ ^Õxx qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åfl~À ^•<Õfl P~åkèOK«O_ç.

J~Ú`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ Jhfl ã¨∞™ê^茺"Õ∞ Jx =∂„`«O =∞~°záÈ=^Œ∞Ì. PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_»∞, x~åHÍ~°∞_»∞, WOHÍ Z<Àfl q^è•Å∞Q͉õÄ_® PÜ«∞# LO_»QÆÅ_»∞—— J<Õ"å~°∞. (™êHÍ~° x~åHÍ~åÅ∞ - Hõ~°Î=º É’^èŒ - Éèí‰õΩÎxH˜ Jq^•º ã¨O™ê~°O =∞$`«∞º`«∞źO) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—)`À: #∞=Ùfi XHõ P^Œ~å≈xfl ZOK«∞‰õΩ<åfl=Ù† Jk ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ x~åHÍ~°∞_»x. JO`Õ Hõ^•? '=∞—: J=Ù#O_ô. J~Ú`Õ g∞~°∞ K≥|∞`«∂#fl@∞¡ Jhfl ã¨OÉèí="Õ∞† PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_≥·‰õÄ_® LO_»=K«∞Û.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: =∞Ozk, PÜ«∞# K≥·`«#º~°∂áê# K«~åK«~° qâ◊fiOÖ’ "åºÑ≤Oz L<åfl_»x QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ. '=∞—: PÜ«∞# K≥·`«<åºxˆH K≥·`«<åºxfl Hõey™êÎ_»x <å‰õΩ `Àã¨∂Î#flk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩã¨∞Î`«O P ÉèÏ=#Ö’<Õ <≥ÅH˘x LO_»∞. |Å=O`«OQÍ ÉèÏ=##∞ =∂~°∞ÛHÀ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ã¨=∞ã¨Î K≥·`«#º=¸ ÉèíQÆ=O`«∞x K≥·`«#º"Õ∞ Jx „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘O\Ï=Ù. PÜ«∞# K≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. Jk 㨈~ – ^èŒ#O, H©iÎ g\˜Ö’ h‰õΩ PHõ~°¬} LO^•?

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

343

'=∞—: ÖË^ŒO_ô. J~Ú`Õ xtÛO`«QÍ LO_»\ÏxH˜, „ѨâßO`«OQÍ ÉèíQÆ=`ü zO`«# KÕÜ«∞_®xH˜, ^≥·#Ok# J=ã¨~åÅÔH· ^èŒ#O HÍ=Åã≤ LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Jk ã¨|ÉË. '=∞—: Jk ^Œ∞~åâß? HÍ^Œ<Õ J#∞‰õΩO@∞<åfl#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Jk ã¨Ô~·#^Õ. ÖˉõΩO>Ë h Ñ≤Å¡Å#∞ Z=~°∞ K«∂ã¨∞H˘O\Ï~°∞? '<Õ#∞ JHõ~°Î#∞— J<Õ *Ï˝#O h‰õΩ Hõey`Õ P `«~°∞"å`« h Ñ≤Å¡Å QÆu Uq∞\˜? '=∞—: Hõ~°Î=ºO QÆ∞iOz# Z~°∞Hõ L#flѨC_»∞ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ^Œ∞ Jx q<åfl#∞. Hõ~°Î=ºO =∂~åÎO_»∞x =O\˜k.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: „Ѩã¨∞Î`«O D ÉèÏ=#Ö’<Õ <≥ÅH˘x LO_»∞. `«~°∞"å`« Hõ~°Î=ºO QÆ∞iOz# Z~°∞Hõ ^•#O`«@ J^Õ `˘ÅyáÈ`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. "å~°∞ HÍ¿ãѨ٠=∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. '=∞—: HÍã¨Î *Ï˝#O ã¨O`«iOK«∞HÀQÍ<Õ ã¨O™ê~° rq`«OÖ’ „Ѩ"ÕtOK«@=∂? Jk ã¨Ê $ǨÏ`À<Õ =∞~°}˜OK«@O ÖÏ\˜k. HõÅ~å ™ÈH˜ =∞~°}˜OK«@O =O\˜k.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ~åO! ~åO! HõÅ~å ™ÈH˜# =¯H˜ÎH˜ =∞~°}˜OKÕ@ѨC_»∞ ã¨Ê $Ç¨Ï LO@∞Ok. Hõ#∞Hõ<Õ JO`«∞ÖËx ÉÏ^èŒ#∞ JѨC_»∞ J`«_»∞ J#∞Éèíq™êÎ_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ XH˜O`« *Ï˝#O HõÅ∞QÆQÍ<Õ ã¨O™ê~° rq`«OÖ’ „Ѩ"ÕtOK«@O Q˘Ñ¨Ê qKå~åxfl Hõeyã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq^•º ã¨O™ê~°O ^•"å#Å `«∞źO. JO^Œ∞Hõ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åO, ~åO J<åflˆ~"≥∂! '=∞—: ѨÓiÎ J*Ï˝#OÖ’ L#fl [#∞Å∞ ã¨xfláê`« ~ÀQÆ∞Å=O\˜ "å~°∞. "å~°∞ ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê`å~°∞. Hõ#∞Hõ<Õ =∞~°} ÉÏ^èŒ#∞ Z~°∞QÆ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞: #∞"Õfi HÍã¨Î ѨijeOK«∞! ^è#Œ O LO>Ë =∂„`«O XiˆQ^Õ=ÚOk? [Ü«∞QÀáêÖò ¿ã<£‰õΩ ZO`À ^èŒ#O LOk† J~Ú<å‰õÄ_® ZO`À =∞<À=º^èŒ. Ñ≤Å¡Å∞ P`«}˜‚ JO`«QÍ MÏ`«~°∞ K≥Ü«∞º~°∞. '=∞—: rq`«OÖ’ ¿Ñ^ŒiHõÑÙ¨ ^Œ∞óYO =∂„`«"∞Õ <å L#flk? XHõ =OHõ P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞<åfl~°∞, JO^Œ∞‰õΩ `À_»∞ ~ÀQÆ=¸, â’Hõ=¸ Jhfl L<åfl~Ú.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Wk KåÅ^Œ#fl@∞¡ Ѩ~°∞Å∞ QÆ∞iÎOKåÅx HÀ~°∞HÀ=@O, H©iÎ „Ѩu+¨ªÅ PHÍOHõ∆ ‰õÄ_® L#flq. J=Ù#∂, ##∞fl QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞H˘O\Ï=Ù? '=∞—: x„^Œ#∞O_ç JѨC_Õ ÖËz# =ºH˜Î ã≤÷uÖ’ g∞~°∞ L<åfl~°∞. J`«_»∞ `«# QÆ∞iOz Z~°∞Hõ Hõey LO\Ï_»∞. g∞~°∞ ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’ SHõº"≥∞ÿ L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: #∞=Ùfi HõÅÖ’ ##∞fl ZѨC_≥·<å K«∂âß"å? '=∞—: J=Ù#∞, KåÖÏ™ê~°∞¡.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ZÖÏ? U^≥·<å LѨ^Õâ◊O Wã¨∂Î L#fl@∞¡QÍ<å?

344

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

'=∞— =∞ø#O =Ç≤ÏOKå_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: <Õ#∞ LѨ^Õtã¨∂Î L#fl@∞¡ HõÅ HõO>Ë, ã¨zÛ^•#O^Œ∞_Õ P q^èŒOQÍ LѨ^Õtã¨∞Î<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ. `«~°∞"å`« `å#∞ HõÅÖ’ QÍOz#^ŒO`å '=∞— q=~°OQÍ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ʼnõΩ `≥eáê_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™ê=^è•#OQÍ q<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: Wk KåÖÏ =∞Ozk. WHõ qKå~°} KÕÜ«∞É’‰õΩ. #∞=Ùfi â߈HÎÜ«Ú_çq.

ѨOK«=∞ ѨiKÕÛù^ŒO J^èŒ~ü WO\’¡ ^Œ∞~åæѨÓ[ - N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ |∞^èŒ"å~°O, JHÀì|~ü 10, 1883

â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆Ѩ٠`˘q∞‡^Œ= ~ÀA(#=q∞). ã¨=∞Ü«∞O ™êÜ«∞O„`«O. J^èŒ~ü¿ã<£ `«# WO\’¡ ^Œ∞~åæѨÓ[ [iÑ≤OKå_»∞. ѨÓ[‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ PǨfixOKå_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ™êÜ«∞O„`«Ñ¨Ù Ǩ~°ux uÅH˜ã¨∂Î L<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`À ѨÅ∞=Ù~°∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ =zÛ L<åfl~°∞. "åiÖ’ |Ö~å"£∞ `«O„_ç, ÃãÅ=ÙÅÖ’ =zÛ# "å_»∂ áê~î°âßÅŠѨ~°º"ÕHõ∆‰õΩ_»∂ J^èŒ~ü q∞„`«∞_»∂ J~Ú# âß~°^•ÉÏ|∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ L<åfl~°∞. J^èŒ~ü W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞Å#∞‰õÄ_® ѨÓ[‰õΩ PǨfixOKå_»∞. ^ÕqH˜ ™êÜ«∞O„`« Ǩ~°u ѨÓiÎ JÜ«∂ºHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ѨÓ*Ï =∞Ok~°OÖ’ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ xÅ|_ç L<åfl~°∞. áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’<Õ ^Õqx ã¨∞Îuã¨∂Î áê_»™êQÍ~°∞.

J^èŒ~ü XHõ QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎ_»∞. „áêѨOzHõ ^Œ∞óYO`À qÅqÅÖÏ_Õ W`«~° QÆ$ǨÏã¨÷ Éèí‰õΩÎÅÖ’ ѨÅ∞=Ù~°∞ JHõ¯_» L<åfl~°∞. "å~°O^Œi Ç≤Ï`åxÔH· N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^Õqx „áêi÷Oz áê_»∞`«∂ L#fl@∞¡QÍ LOk: ɡ^ŒiáÈux =∞$`«∞ºcèuH˜ f„="Õ^Œ##∞O_ç QÍ=Ù=Ú =^Œeu"å ##∞ <åâ◊"≥ÚO^Œ∞^Œ∞#∞ F L^•úi}˜! L^ŒúiOѨÙ=∞x "Õ_≥^Œ#=∂‡! HÍ=Ùq∞ѨÙ_»∞ ##∞ IIɡII ã¨~°fi K«~åK«~° „uÉèí∞=# =∂`å! ã¨~°fi=∂#= ã≤÷uQÆu ^•`å! ã¨~°fi„áê}˜ QÆ} „Ñ≤Ü«∞`«=∞ [#h! ã¨~°fir= ã¨"≥∂‡Ç¨Ï#HÍs! ~åã¨qǨs ~°=∞º=^èŒ∂\©! ã¨O`«`« Hõ$ëê‚#O^Œ#KÕ\ ©!

IIɡ I I

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

Ç≤Ï=∞yi `«#Ü«∂! QÀqO^Œ„Ñ≤Ü«∞!

QÀÑ‘ÅÅ<å „Ñ¨=ÚY=^èŒ∂\©!

QÆOQÍáê=x! "≥∂Hõ∆„Ѩ^•~Úx! qâ◊fiã¨Oã¨∞Î`«! q„â◊√`«H©sÎ! â◊H©Î L=∂=∞¿ÇÏâ◊√x =∞Ǩ~å}˜q ã¨~°fi=∞OQÆàÏ! ã¨~°fi=∞~¸!

XHõѨi ~°∂Ѩ=Ú ^•Å∞ÛK«∞ <˘HõѨi x~åHÍ~°"≥· Ü«ÚO_≥^Œ g=Ù =∞Ǩ^Õ=Ù „Ñ≤Ü«∞ x`«º=∞<ÀǨÏi h QÆ∞} QÆ}#OÉËiH˜ `«~°=Ú

345

IIɡII

IIɡ I I

IIɡ I I

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ÉèÏ=áê~°=â◊ºO - [QÆ[˚#x`À ã¨OÉèÏ+¨}) `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^èŒ~ü WO\˜ "Õ∞_»ÃÑ· #∞#fl Ju^äŒ∞Å QÆkÖ’H˜ "≥o¡ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ѨÓ[#∞ ^Œi≈OѨ =zÛ# Éèí‰õΩÎÅ∞ P QÆkÖ’ QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. |Ö~å"£∞ `«O„_ô, âß~°^•ÉÏ|∂ ã¨g∞ѨOÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WOHÍ ÉèÏ=áê~°=â◊ºOÖ’<Õ L<åfl~°∞. JHõ¯_»‰õΩ =zÛ# "åix ã¨OÉ’kèã¨∂Î ''„Ñ≤Ü«∞`«=ÚÖÏ~å! <Õ#∞ Éè’[#O KÕ¿ãâß#∞. g∞~°∞ áÈ~Ú qO^Œ∞ P~°yOK«O_ç—— J<åfl~°∞.

J^èŒ~ü JiÊOz# <≥·"Õ^ŒºO, ѨÓ[ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x [QÆ[˚#x ã‘fiHõiOzO^•? JO^Œ∞KÕ`«<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x ™ê÷#OÖ’ ''<Õ#∞ Éè’[#O KÕ¿ãâß#∞, g∞~°∞ „Ѩ™ê^ŒO u#O_ç—— JO@∞<åfl~å? áê~°=â◊ºOÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ [QÆ[˚#x`À ''J=∂‡, <Õ#∞ u#<å, ÖˉõΩO>Ë #∞=Ùfi uO\Ï"å? J=∂‡, HÍ~°}Ï#O^Œ~°∂Ñ≤}©—— J<åfl~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«##∞, [QÆ[˚#xx XHõ¯iQÍ<Õ QÍOK«∞`«∞<åfl~å? Z=~°∞ [QÆ[˚#xÜ≥∂ P"Õ∞ Ö’HÍxH˜ LѨ^ÕtOѨ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ [x‡OzO^•? JO^Œ∞KÕ`«<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '<Õ#∞ Éè’[#O KÕ¿ãâß#∞— JO@∞<åfl~å? áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ÕǨÏOÖ’x +¨_»Û„HÍÅ#∞, "å\˜ =∞^茺# [QÆ[˚#xx ^Œi≈OKå~å? JO^Œ∞ˆH<å P J~°÷O`À áê@ áê_»∞`«∞<åfl~°∞: QÆuÜÕ∞HÍ^• HÍm=∂~¸! =∞kÖ’ HÍm=∂~¸ =∞~°‡=Ú `«Åz# =∞kÜÕ∞ xÅzáÈ=QÍ QÆ`«r=ÙÅ∞QÆ HÍÅ∞_»∞ KÕÜ«∞QÆ HÍm<å=∞=Ú HÍÅ∞<≥ `ÀÅ∞#∞

IIQÆII

346

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

=∞ǨHÍÅ∞_Õ =∂~Ú HÍo Ѷ¨∞# Ѩ^Œ Ñ‘~î°O|∞QÆ Ñ¨_çÜ«ÚO_»QÆ Éèí∞q IIQÆII #Å¡x~°∂ѨÙÅ #ucè+¨}=∞QÆ∞ #Å¡x #Å∞¿Ñ <åuH˜ =~°‚=Ú P =~°‚=Ú<Õ Ç¨Ï$k ^蕺xOz# J@ qHõã≤OK≥_»∞ Ѩ^Œ‡=Ú "≥Å∞QÆ∞#∞ IIQÆII ~°∂Ѩ=Ú HÍà◊=Ú <å=∞=Ú HÍoHõ HÍ~°∞pHõ\ ˜ HÍox QÍOz# =∞Ǩ"≥∂ǨÏã¨"≥∂‡Ç≤Ï`å`«∞‡_≥· P#OkOK«_»∞ J#º~°∂Ѩ=Ú#∞ IIQÆII q„Éèí=∞ ~°∂Ñ≤}˜ ZK«Û@ #∞O_»∞#∞?

Hõ#∞flÅ <å"≥∞#∞ QÍOK«HõáÈ~Ú# P ¿Ñ~°∞#ˆH =∞k b#OÉ∫#x J#∞#∞ ~å=∞„Ѩ™ê ^Œu k¢Qƃù=∞KÕ IIQÆII ÉèíÜ«∂xfl áê~°„^ÀÖË [QÆ[˚#x áê^ŒÑ¨^•‡Å =^ŒÌ â◊~°}∞ *ÁzÛ`Õ Éèí‰õΩÎÅ ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ`«∞Ok J#fl@∞¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ JÉèíÜ«∞O Wã¨∂Î áê_»∞`«∞<åfl~å? <å ˆHn WHõ ÉèíÜ«∞=Ú =∞$uÜ«∞# x~°ƒùÜ«∞=Ú <åˆHn =∞$u ÉèíÜ«∞=Ú ÖËkHõ <åˆH ÉèíÜ«∞=Ú II<åII HÍm=∂ Ѩ^ŒÑ¨^Œ‡=Ú *Ëã≤u r= â◊~°}º=Ú x~°ƒùÜ«∞ =∂ Ѩ^Œ~å[=Ú <åˆHn =∞$`«∞ºÉèíÜ«∞=Ú II<åII N HÍm Ѷ¨∞#<å=∞=Ú KÕH˘x t~°=Ú# |O^èŒ=Ú "≥·zu Ñ≤ÅHõ‰õΩ =∞O„`«=Ú <å ˆHn =∞$`«∞ºÉèíÜ«∞=Ú II<åII QÍqOzux <å ^ÕǨÏ=Ú Ö’Hõã¨O`«Ö’ q„HõÜ«∞=Ú KÕã≤u Y~åÛ ^èŒ#=Ú H˘#∞@‰õΩ ^Œ∞~åæ<å=∞=Ú II<åII

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

347

Ü≥∞^ŒÖ’ HÍm<å=∞=Ú <å\˜u HõÅÊHõ Éèí∂[=Ú K«∂ÃÑ^Œ <å JO‰õΩ~°=Ú JQÆ∞KÀ Ü«∞=∞^Œ~°≈#=Ú II<åII ÔQO\˜u Ji+¨_»fi~°æ=Ú '[Ü«∞^Œ∞~åæ— Ü«∞x ѨÅ∞‰õΩK«∞ (ѨÅ∞¯K«∞ ^Œ∞~åæ<å=∞=Ú) Ѩܫ∞#=Ú#‰õΩ ã¨Oã≤^Œú=Ú ^•@QÆ r=ã¨=Ú„^Œ=Ú II<åII âß~°^•ÉÏ|∞ ‰õΩ=∂~°∞x =∞~°} â’HõOÖ’ =ÚxyL<åfl_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ J^èŒ~ü J`«}˜‚ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ `À_˘¯x =KåÛ_»∞. âß~°^•ÉÏ|∞ NK≥·`«#∞ºÅ Éèí‰õΩÎ_»∞. Hõ#∞Hõ<Õ J`«}˜‚ K«∂_»QÍ<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÖ’ NK≥·`«<ÀºnÌѨ# HõeyOk. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_»™êQÍ~°∞: Uq∞ z„`«=Ú! W^Õq∞ KÀ^Œº=Ú! "Õ∞e Ѩã≤_çHÍOu q∞Oz "Õ∞#∞ "≥∞~°Ãã#∞ Ü«ÚQÆ=Ú eOHõ =∂~°ÖË^Œ∞ `«y# `«~°∞} =∞~°∞QÆÖË^Œ∞ D [QÆu# Q“~åOQÆ∞QÆ UQÆ∞^≥Oz JQÆ∞Ñ≤OK«QÆ IIUII =ÚyÜ«∞ÖË^Œ∞ D ^•fiѨ~° Ü«ÚQÆ=Ú# <å bÅ eOHõ JQÆ∞Ñ≤OK«∞@ Pâ◊Û~°º=Ú DÖÏQÆ∞# "Õ∞#=∂~°∞Ê IIUII D <≥=∞e |OQÍ~°=Ú P HÀ~ÚÅ |OQÍ~°=Ú ZO^≥O^Œ∞# ѨiH˜Oz# |OQÍ~°"≥∞ "≥∞~°Ü«ÚK«∞O_≥ IIUII D qO`«Å ÉèÏ="Õ∞q∞ Z@∞K«∂z# Jk Ü«∞O`«Ü«Ú |OQÍ~°=Ú Hõ#fl "Õ~°∞ QÍxÊOK«∞@ ÖË^Œ∞ <å‰õΩ IIUII Ǩ `≥eÃã#∞ =∞~°‡q∞ѨÙ_»∞ ~å^èŒ =∞^èŒ∞~° ˆHO`≥K≥#∞

348

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

„Éèí=∞i=O\˜ ^ŒQÆ∞@=Å# |OQÍ~°=Ú =O\˜ `«# "Õ∞x~°OQÆ∞ <å H˜K≥Û#∞ <åk WO„^ŒhÅ KèåÜ«∞ Hõ∆}=ÚÖ’# Ѩã≤_çÜ«∞Ü≥∞º ~å^èŒ#∞ <Õ `«Åz `«Åz ~å^èŒQÆ<Õ =∂i<å<≥ ZO^Œ∞O\˜x WѨÙ_»∞ <Õ#∞ =∞^èŒ∞~°Ö’#? #=nfiѨÙ#?

UÖÏQÆ∞# W@¡QÆ∞@ TÇ≤ÏOѨQÆ ÖˉõΩO\˜x |Å~å=Ú_»∞ x`åÎ~ÚQÆ <å~°^Œ∞_»∞ N"åã¨∞QÆ P Ü«∞â’^Œ WOHõ<≥·# =∂~°ÖË^Œ∞ =∂`« â◊zQÆ1 "å~°O^Œ~°∞ J@∞Å∞O_»QÆ <Õ <˘Hõ¯_» hÖÏQÆ∞# |OQÍ~°Ñ¨Ù =^Œ#=Ú`À UÖ =∂~°∞Ê K≥O^Œ=Öˇ#∞ #O^Œ∞_»∞ P [QÆ<åfl^äŒ∞_»∞QÆ1 WѨÊ\˜H˜x =∂~°ÖË^Œ∞ =∂~°<ÕÅ <Õ <˘Hõ¯_» DÖÏQÆ∞# |OQÍ~°∞QÆ =∞^èŒ∞=∞u N~å^èŒ =∞^èŒ∞~° ѨÙ~°=∞O^Œ∞# á⁄_»QÆ@∞ì@ <å `«#∞=Ù Q“~åOQÆ∞x Ѩã≤_çKèåÜ«∞ |_»ã≤Ü«ÚO_»∞

j

IIUII

IIUII

IIUII

IIUII

IIUII

IIUII

IIUII

NK≥·`«#∞ºÅ QÆ∞iOz# PÖ’K«#Ö’¡ =Úxy LO_Õ =∞m¡ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_®~°∞. âß~°^•ÉÏ|∞‰õΩ D áê@ ZO`À W+¨ìO: „|Ǩ‡#O^ŒÑ¨Ù áê~°=â◊º=Ú# Ѩ~°=tOz `«#∞ =∞~°K≥#∞ QÀ~å!

1. â◊z, [QÆ<åfl^äŒ∞Å∞ Q“~°OQÆ∞x `«e¡`«O„_»∞Å∞.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

Jq∞`å#O^•™êfi^Œ#O|∞KÕ P_»∞#∞, áê_»∞#∞, #=Ùfi#∞, U_»∞Û#∞ =#=Ú#∞ `«ÅK«∞#∞ |$O^•=#=ÚQÆ áê=#QÆOQÍ"åÇ≤Ïx `«ÅK«∞#∞ x~°‡Å Ü«∞=Ú<å h\˜ [Å=ÚÅ∞QÆ x@∂ì~°∞ÊÅ`À <Õ_»∞Û#∞ Éè’~°∞# ÃÑ·# Ѩã≤_çQÍ QÍ#∞Ñ≤Oz##∞ JO`«~°=∞O^Œ∞# JO`å hÅ"≥∞ heHõ$+¨µ‚x he=~°‚"Õ∞ hÅ"≥∞, hÅ"≥∞, he=~°‚"Õ∞ NK≥·`«#∞ºÅ „¿Ñ=∞Ö’ =ÚxyáÈ~Ú# XHõ ¢ã‘Î ZO^Œ∞ˆH DÖÏ\˜ xO^Œ <å g∞^Œ J=∞‡ÅHõ¯Å∞ "Õã≤<å~À?

Q“~åOQÆ∞ =Å¡ <å W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞"å~°∞ JѨ"å^Œ=ÚÅ<ÕÅ JO@QÆ>ˇì^Œ~°∞?

UÖÏQÆ∞ <å `«ÅÑ¨Ù Öˇ~°∞QÆQÆÅ~°∞?

UÖÏQÆ∞ <ÕqÑ≤Ê K≥ѨÊ*ÏÅ∞^Œ∞<Õ?

U<å\˜ÔH·##∞ K≥ѨÊ*ÏÅ∞^Œ∞<å?

J==∂#=Ú# ##∞fl K«OѨÙK«∞<åfl~°∞ N"åã¨∞ WO\˜ =ÚOy@ <˘Hõ¯™êi ÃÑ^ŒÌQÍ Q“~°∞ H©~°Î# áê_ç<å_≥ "≥∞ÿ=∞~°z <ÕÅÃÑ· ^˘~°ÖÏ_»∞K«∞O_» JHõ¯_Õ xÅ|_ç K«∂K«∞K«∞<åfl<≥ Uq∞\’ `«Hõ∆}=Ú ã¨‡ $u `«Ñ≤ÊáÈÜ≥∞ N"åã¨∞ #~åúOy ^ŒiKÕi ##∞fl `≥ѨÊiÅ¡QÆ*ËÜ«Ú #O^•Hõ #K«@ PÖÏÔQ ã¨Ê $ǨÏÖËHõ Ѩ_çÜ«ÚO_ç<å<≥ XHõ™êi ÉèíHõÎ|$O^Œ=Ú `À_»QÆ∂_ç uÜ«∞ºQÍ Q“~°∞ H©~°Î# áê_»∞K«∞O_ç Hõ_»*Ïu"åxx H“QÆeOK«∞K«∞#∞ ÉèíH˜ÎÇ‘Ï#∞Å QÆ∞O_≥ Hõ~°yOz <å_≥

349

II„|II

II„|II

II„|II "≥·YiÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê_®~°∞:

IIZOII

IIZOII

IIZOII

IIZOII

IIZOII

350

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

~å[g^äŒ∞ÅQÆ∞O_» '#_çÜ«∂—# Q“~°∞ ǨÏi<å=∞ Éèí[#`À #~°∞QÆ∞K«∞O_»OQÆ P QÆ∞OѨÙ`À áÈ~Ú Ju KÕ~°∞=ÙQÆ#∞ |OQÍ~°∞ áê^•Å `˘OyK«∂zu<≥ IIZOII QÆOQÆQÆ@∞ì# J`«_»∞ xÅ∞= <˘Hõ™êi ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å â’Éèí`À "Õ∞#∞"≥∞~°Ãã P JO^Œ=Ú#∞ Ez =ÚQÆ∞úÅQÆ∞K«∞O_» h\˜ÔH· Hõ_»=`À J@ˆHy<å<≥ IIZOII D QÆ@∞ì#∞O_ç J`«x ™⁄OѨÙE_» KÕ*Ïi <å Hõ_»= ѨyeáÈ~Ú#^Õ Jk K«∂z "åKåe, <å P_»Ñ¨_»∞K«∞ "åy#^≥ Hõ#∞Ñ≤OK«∞ "å~°O^ŒiH˜x IIZOII |Å~å"£∞ `«O„_ç XHõ "≥·+¨‚=Ù_»∞. JO^Œ∞ˆH N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ QÀÑ≤HõÅ „¿Ñ=∞Ö’ =ÚxyáÈ~Ú áê_®~°∞: Hõ#~å_≥ F K≥b! <å Hõ$+¨µ‚_»∞ Hõ$+¨‚~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ <å QÆ$ǨÏ=Ú z#fl"À~Ú#^Õ F K≥eÜ«∂ IIHõII t~°=Ú# ‰õΩ~°∞Å∞ Hõ$+¨µ‚O_≥·`Õ Hõ$+¨‚‰õΩ~°∞Å`À "åÖˇ˚_»#e¡ `«∞i"≥∞^Œ#=∂‡ =‰õΩà◊ѨÙ+¨Ê=ÚÅ∞ IIHõII #Å¡Hõ$+¨µ‚_»∞ #Å¡ ‰õΩ~°∞Å`À #Å∞Ѩ٠#Å∞ѨÙ`À HõÅã≤áÈ=Ù#∞ XHõ>Ë#Å∞¿Ñ #Å¡x #Å∞¿Ñ IIHõII =Ú‰õΩ¯‰õΩ =ÚÔH¯~° Hõ$+¨µ‚O_≥·`Õ =Ú‰õΩ¯‰õΩ =ÚÔH¯~° K≥‰õΩ¯^Œ∞<Õ =^ŒÅHõ #^Œ∞=Ú#∞ ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ#∞ IIHõII ZO^Œ∞‰õΩ Hõ$+¨µ‚_»∞ =ÚÔH¯~°Ü«∞QÆ∞#∞ JHõ\Ï! Wk <å =º~å÷Ö’K«# [~°∞QÆ<≥ [~°∞QÆ^≥ J@∞ Öˇ#fl\˜H© IIHõII Hõ~°=ÚÅ QÍAÅ∞ Hõ$+¨µ‚O_≥·`Õ Hõ~°=ÚÅ∞ =^ŒÅHõ Hõ^ŒeÜ«∂_»∞#∞ QÆÅQÆÅ Hõ~°=ÚÅ∞ HõkÑ≤ K«∂ѨÙ^Œ∞<≥ IIHõII

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

=Ü«∂º~°=Ú`À K≥Ü«∂º_çOK«∞K«∞ Hõ$+¨‚QÍAÅ QÆ~°fi=Ú K«∂ѨÙK«∞ ~å[gkäÖ’ sîq`À #_»`«∞<Õ

351

IIHõII

+¨+¨ª ѨiKÕÛù^ŒO ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O - |Å~å"£∞ `«O„_ç`À ã¨OÉèÏ+¨} |Å~å"£∞ `«O„_çH˜ Xi™êûÖ’ Éèí„^ŒH± "≥Ú^ŒÖˇ·# ѨÅ∞KÀ@¡ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞<åfl~Ú. |$O^•=#O, ѨÓs, Éèí„^ŒH± "≥Ú^ŒÖˇ·# f~°÷ ã¨÷ÖÏÅÖ’ ѨÓ*Ï~°Û#Å#∞, ^èŒ~°‡ã¨„`åÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î =KåÛ_»∞. |$O^•=#OÖ’x âߺ=∞ã¨∞O^Œ~° PÅÜ«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ¿ãqã¨∂Î `«# rq`« K«~°=∞ ÉèÏQÍxfl QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl_»∞. W`«_˘Hõ Ѩ~°=∞ "≥·+¨‚=Ù_»∞. H˘O^Œ~°∞ "≥·+¨‚=ÙÅ∞ â߈HÎÜ«ÚÅ`À#∞, â‹·=ÙÅ`À#∞, "Õ^•O`«∞Ö`À#∞ ™ê=∞~°ã¨º ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆ~°∞. ÃÑ·QÍ "åix ^Õfi+≤™êÎ~°∞‰õÄ_®. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ W@∞=O\˜ ã¨O‰õΩz`« =∞#ã¨Î`åfixfl QÆi›™êÎ~°∞. =∞<À"庉õΩÅ`« LO>Ë, Jxfl =∂~åæÅ ^•fi~å#∞, Jxfl =∞`åÅ =¸ÅOQÍ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^Œ=K«∞Û J<Õ"å~°∞. J<ÕHõ=∞Ok "≥·+¨‚=ÙÅ∞ [Ѩ=∂Å KÕ`«|@∞ìH˘x [ѨO KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞, âߢ™êÎÅ∞ J^茺ܫ∞#O KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ ÉèíQÆ=O`«∞x á⁄O^•Å<Õ "庉õΩÅ`« "åiÖ’ LO_»^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, |Å~å"£∞ `«O„_çH˜ Ѩ~ÀHõ∆OQÍ LѨ^Õtã¨∞Î#fl@∞ì<åfl~°∞.

(N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ~å=∞=∞O„`«nHõ∆) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—`À): <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ XˆH =∂~°æOÖ’ =∂„`«"Õ∞ áÈ"åÅx J#∞HÀ"åe?

JO^Œ∞KÕ`«<Õ |$O^•=#OÖ’ LO@∂ L#flѨC_»∞ "≥·+¨‚= ã¨<åflºã¨∞Å L_»∞ѨÙÅ∞ ^èŒiOz, =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ P ÉèÏ=#Ö’<Õ LO_çáÈÜ«∂#∞. =∞m¡ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’ L#flѨC_»∞ ~å=∞=∞O„`«nHõ∆ ѨÙK«∞Û‰õΩ<åfl#∞. #∞^Œ∞@ á⁄_»"≥·# uÅHÍxfl, HõO~î°OÖ’ =∂Å Jhfl ^èŒiOz L<åfl#∞. H˘xfl~ÀAÅ `«~°∞"å`« Jxfl\˜h =ke"Õâß#∞. (|Å~å"£∞ `«O„_çH˜ É’^èŒ - ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨QÆ∞}∞_»∞, x~°∞æ}∞_»∞) ''XHõ Ѷ¨ÖÏ<å =ºH˜Î =^ŒÌ XHõ `˘>ˇì LO_Õk. =„™êÎʼnõΩ ~°OQÆ∞ "Õã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ѨÅ∞=Ù~°∞ J`«x =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ"å~°∞. P `˘>ˇìÖ’ J^ŒÌHõѨ٠„^•=}O LOk. J~Ú`Õ ^•<À¡ =¢™êÎÅ∞ `«_çÑ≤`Õ Z=iH˜ U ~°OQÆ∞ HÍ"åÖ’ P ~°OQÆ∞ =KÕÛã¨∞ÎOk. D J^Œ∞ƒù`åxfl K«∂ã¨∂Î L#fl XHõ =ºH˜Î, J^ŒÌHõO "Õ¿ã P =ºH˜Îx ã¨g∞Ñ≤Oz 'h =^ŒÌQÆÅ P J^ŒÌHõѨ٠„^•=}O <å‰õΩ W=Ùfi— Jx J_çQÍ_»∞!—— qaè#fl =∞`åʼnõΩ K≥Ok# "å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞, P^蕺u‡ K≥·`«#º *ÏQÆ$u á⁄O^Œ∞`å~°∞ J<Õ q+¨Ü«∂xfl N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨∂zã¨∞Î<åfl~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ H˘#™êyOKå~°∞: ''XHõ K≥@∞ì g∞^Œ Tã¨~°"≥e¡ XHõ\ ˜ LOk. XHõ_»∞ ^•xfl K«∂ã≤#ѨC_»∞ Jk P‰õΩѨK«Û~°OQÆ∞Ö’ LOk, =∞~˘Hõ_»∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞ #Å¡QÍ LOk, WOH˘Hõ_»∞ K«∂ã≤#ѨC_»∞ Ѩã¨∞ѨÙѨK«Û ~°OQÆ∞Ö’ LOk. D q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ ѨÅ∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’

352

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

P Tã¨~°"≥e¡x K«∂âß~°∞. `«~°∞"å`« Jk P‰õΩѨK«Û Jh, Z~°∞Ѩ٠Jh, Ѩã¨∞ѨÙѨK«Û Jh Ѩ~°ã¨Ê~°O "å~°∞ HõÅÇ≤ÏOK«∞HÀ™êQÍ~°∞. z=iH˜ P K≥@∞ì „H˜O^Œ =ã≤ã¨∂Î L#fl =ºH˜Îx ã¨g∞Ñ≤Oz J`«}˜‚ J_çy#ѨC_»∞ J`«_»∞, '<Õ#∞ D K≥@∞ì „H˜O^Õ ˆ~~ÚO|=à◊√¡ LO@∞<åfl#∞. J^˘Hõ Tã¨~°"≥e¡. Hõ∆}Hõ∆}=¸ Jk `«# ~°OQÆ∞#∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∂ LO@∞Ok. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ U ~°OQÆ∂ ÖˉõΩO_®#∂ LO@∞Ok— Jx K≥áêÊ_»∞.—— ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨QÆ∞}∞_»∞, <å<å~°∂Ѩ^è•i† J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ x~°∞æ}∞_»∞, U q^èŒ"≥∞ÿ# ~°OQÆ∂ ~°∂ѨO ÖËx"å_»∞, =∞<À"å‰õΩ¯Å‰õΩ Jf`«∞_»∞ J~Ú=Ù<åfl_»<<Õ å N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ K≥|∞`ÀOk? PÜ«∞# ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO, *Ï˝#Ü≥∂QÆO – Jxfl =∂~åæÅÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x =∂^èŒ∞~åºxfl „QÀÅ∞`«∞<åfl~å? (~å^è•Hõ$+¨µ‚Å bÅ - JO`«~å~°÷O) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (|Å~å"£∞ `«O„_ç`À): ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ WHõÃÑ· K«^Œ=^Œ∞Ì. J~Ú`Õ K≥·`«#º K«i`å=∞$`«O "≥Ú^ŒÖˇ·# ÉèíH˜Î„QÆO^ä•Å#∞ K«^Œ=O_ç. q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ „¿Ñq∞OKåe, PÜ«∞# =∂^èŒ∞~åºxfl „QÀÖÏe. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂^èŒ∞~°º ~°ã¨O, Éèí‰õΩÎ_»∞ „QÀÖË"å_»∞† P ~°™êxfl J`«_»∞ „QÀe P#Okã¨∞Î<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Ѩ^Œ‡O, Éèí‰õΩÎ_»∞ `«∞"≥∞‡^Œ† P Ѩ^Œ‡OÖ’x `Õ<≥#∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ „QÀÅ∞K«∞<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÖˉõΩO_® Éèí‰õΩÎ_»∞ ZÖÏQÆ~Ú`Õ rqOK«ÖË_À J^Õ q^èŒOQÍ Éèí‰õΩÎ_»∞ ÖˉõΩO_® ÉèíQÆ=O`«∞_»∂ LO_»ÖË_»∞. JѨC_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ =∂^èŒ∞~°º"≥∞ÿáÈ`å_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^•xfl „QÀÖË"å_»∞ J=Ù`å_»∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ Ѩ^Œ‡O J=Ù`å_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«∞"≥∞‡^Œ J=Ù`å_»∞.

PÜ«∞<Õ `«# =∂^èŒ∞~åºxfl „QÀÅ Ô~O_»∞QÍ JÜ«∂º_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ~å^èŒ Hõ$+¨‚ bÅ [iyOk. (f~°÷Ü«∂„`«Å∞, ÉÏǨºKå~åÅ P=â◊ºHõ`« ZO`« =~°‰õΩ?) ''f~°÷Ü«∂„`«Å∞, HõO~î°OÖ’ =∂Å, PKå~°O "≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl P^蕺u‡Hõ rq`« „áê~°OÉèíOÖ’ P=â◊ºHÍÅ∞. ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#∞ „áêÑ≤ÎOK«∞‰õΩO>Ë, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O Hõey`Õ ÉÏǨº_»O|~åÅ∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ `«yæáÈ`å~Ú. `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=<åfl=∞ [ѨO, 㨇~°}, zO`«# =∂„`«"Õ∞. ''Ѩ^ŒÇ¨~°∞ ~°∂áêÜ«∞Å#∞ <å}ËÅ∞QÍ =∂~°∞¿ãÎ J^˘Hõ ÃÑ^ŒÌ ‰õΩѨÊÖÏ LO@∞Ok. ^•xfl ~°∂áêÜ«∞Å∞QÍ =∂~°∞¿ãÎ JO`«ÃÑ^ŒÌQÍ HõxÑ≤OK«^Œ∞. ^•xfl XHõ |OQÍ~°∞ <å}ˇOQÍ =∂~°∞¿ãÎ =∞iO`« z#flkQÍ JQÆѨ_»∞`«∞Ok. z#fl =„[OQÍ =∂~°∞Û, Jk L#fl>Ë¡ HõxÑ≤OK«^Œ∞.—— HõO~î°OÖ’ =∂Å, PKå~åÅ =O\˜q ÖˉõΩO>Ë "≥·+¨‚=ÙÅ∞ xOk™êÎ~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O =∂Å, ÉÏǨϺzǨflÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ Ѩ@¡ L^•ã‘#`« =Ç≤Ï™êÎ~°h, ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞H˘<åflHõ ÉÏǨϺ„H˜Ü«∞Å∞ „Hõ=∞OQÍ `«yæáÈ`åÜ«∞h N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K≥|∞`«∞<åfl~å!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (|Å~å"£∞ `«O„_ç`À): Hõ~åÎÉèÏ*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ã¨∞÷Å∞ ™ê^茉õΩÅ#∞ „Ѩ=~°Î‰õΩÅ∞, ™ê^茉õΩÅ∞, ã≤^Œ∞úÅ∞, ã≤^Œúã≤^Œ∞úÅ∞QÍ =sæHõi™êÎ~°∞. „Ѩ=~°Î‰õΩÅ∞ #∞^Œ∞@ uÅHõO, HõO~î°OÖ’ =∂Å#∞ ^èŒi™êÎ~°∞† ÉÏǨºKå~åÅ#∞ áê\˜™êÎ~°∞. ™ê^茉õΩÅ∞ ÉÏǨº_»O|~åʼnõΩ JO`« „áê^è•#ºO W=fi~°∞ – L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÉÏ=ÙÖò âßY‰õΩ K≥Ok# "åi=Öˇ. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞ Jx Ü«∞^ä•~°÷ qâßfiã¨O QÆÅ"å~°∞ ã≤^Œ∞úÅ∞. N K≥·`«#∞ºÅ =O\˜"å~°∞ ã≤^Œúã≤^Œ∞úÅ∞. g~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞x

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

353

^Œi≈OK«@"Õ∞QÍHõ PÜ«∞#`À ã¨~°fi^• =∂\Ï¡_»`å~°∞. ã≤^Œúã≤^Œ∞úÅ#∞ "å~°∞ ™ê~Ú Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ™ê~Ú `«~°∞"å`« "Õˆ~ ã≤÷u Ug∞ ÖË^Œ∞. (™êufiHõ, ~å[ã≤Hõ ™ê^èŒ#Å∞ - ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞O) ''™ê^茉õΩÅÖ’ ѨÅ∞~°HÍÅ∞ L<åfl~°∞. ™êuÎ fiHõ ™ê^茉õΩÅ∞ W`«~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® QÀѨºOQÍ ™ê^èŒ#Å∞ KÕ™êÎ~°∞. K«∂_»\ÏxH˜ ™ê=∂#∞ºÅ=Öˇ Hõ#|_»`å~°∞. ^À=∞ `≥~°Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx ^蕺#O KÕ™êÎ~°∞. ''~å[ã≤Hõ ™ê^茉õΩÅ∞ _®|∞ „Ѩ^Œi≈™êÎ~°∞† HõO~î°OÖ’ [Ѩ=∂Å, „Ѩ`ÕºHõ L_»∞ѨÙÅ∞, HÍëêÜ«∞ =¢™êÎÅ∞, Ѩ@∞ìѨOK≥† =∞^茺=∞^茺֒ |OQÍ~°∞ ѨÓã¨Å∞ QÆ∞zÛ# [Ѩ=∂Å "≥Ú^ŒÖˇ·# ÉÏǨº_»O|~åÅ∞ "åiÖ’ HÍ#=™êÎ~Ú. 'Ãã·<£ É’~ü¤—1 `«yeOK«∞H˘x "åºáê~°O KÕ¿ã "åi=O\˜"å~°∞ g~°∞.—— "≥·+¨‚=ÙÅ∞ "Õ^•O`«∞Å#∞, â߈HÎÜ«ÚÅ#∞ JO`«QÍ Q“~°qOK«~°∞. |Å~å"£∞ `«O„_ç W@∞=O\˜ ã¨O‰õΩz`« =∞#ã¨Î`åfixfl q_çzÃÑ\ÏìÅ<Õ L^ÕÌâ◊O`À<Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J`«_çH˜ WÖÏ LѨ^ÕtOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ( |Å~å"£∞ `«O„_ç, „ѨÉèí$`«∞Å`À): U =∞`«"≥∞ÿ`Õ =∂„`«O Uq∞\˜, U =∂~°æO J~Ú`Õ =∂„`«O Uq∞\˜? JO^Œ~°∂ P XˆH ÉèíQÆ=O`«∞}Ë‚ „áêi÷ã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH U =∞`åhfl, U =∂~åæhfl ^Õfi+≤OK«~å^Œ∞† H˜OK«Ñ¨~°K«~å^Œ∞. "Õ^•Å∞ PÜ«∞##∞ ã¨zÛ^•#O^Œ „|ǨχOQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú, ÉèÏQÆ=`åk ѨÙ~å}ÏÅ∞ ã¨zÛ^•#O^Œ Hõ$+¨µ‚xQÍ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú, `«O„`åÅ∞ ã¨zÛ^•#O^Œ t=ÙxQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. Jhfl P XˆH ã¨zÛ^•#O^Œ"Õ∞. ''"≥·+¨‚=ÙÅÖ’ ѨÅ∞ âßYÅ∞#flq. "Õ^•Å∞ ¿Ñ~˘¯O@∂ L#fl „|Ǩ‡xfl "≥·+¨‚=ÙÅÖ’ XHõ âßY"å~°∞ JÅMò x~°O[<£ JO\Ï~°∞. JÅMò JO>Ë Ñ¶¨ÖÏ<å Jx QÆ∞iÎOz K«∂ÃÑ@ìÖËxk, WO„kÜ«∂f`«"≥∞ÿ#k Jx J~°÷O. ~å^èŒ Hõ$+¨µ‚Å∞ D JÅMò Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»∞ |∞_»QÆÅ∞ =∂„`«"Õ∞ Jx g~°∞ JO\Ï~°∞. ''"Õ^•O`« =∞`«OÖ’ J=`å~° ÉèÏ=# ÖË^Œ∞. ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨µ‚_»∞ ã¨zÛ^•#O^Œ ™êQÆ~°OÖ’ Ô~O_»∞ JÅÅ∞ JO@∞<åfl~°∞ g~°∞. Ü«∞^ä•~å÷xH˜ L#flk XHõ¯>Ë, Ô~O_»∞ HÍ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z=Ô~·<å, ZÖÏÔQ·<å Ñ≤Å∞==K«∞Û, J~Ú`Õ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂O`« ~åàÏÅ #∞O_ç PÜ«∞##∞ Ñ≤Å∞¿ãÎ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞##∞ KÕ~°∞HÀ=K«∞Û. =∞<À"庉õΩÅ`« LO>Ë<Õ KåÅ∞.—— N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x LO_Õ Éèí‰õΩÎʼnõΩ W=hfl `≥Å∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. `«~°∞"å`« H˘kÌQÍ ÉÏǨϺK≥·`«#ºO á⁄Ok, ''g∞~°∞ |Å~å"£∞ `«O„_çQÍ~å?—— Jx J_çQÍ~°∞. ("庉õΩÅ`Õ =ÚYºO) JO^Œ~°∂ =∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞. =$^•úѨºO ÃÑ·|_»¤ |Å~å"£∞ `«O„_ç =∞ø#OQÍ [Ѩ=∂Å#∞ uѨCH˘O@∂, ǨÏi<å=∞ [ѨOKÕã¨∂Î L<åfl_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ('=∞—, `«k`«~°∞Å`À): Jk 㨈~, gà◊√¡ WO`« [ѨO KÕã¨∂Î L<åfl~°∞, f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ZO^Œ∞‰õΩ ѨÙ~ÀQÆu K≥O^Œ_»O ÖË^Œ∞? gà◊¡‰õΩ, XHõ U_®kH˜ Ѩ^≥Ìxq∞k <≥ÅÖÏ Uq∞\˜?

1.

Sign board

- „ѨHõ@# Ѷ¨ÅHõO.

354

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

''=∞<À"庉õΩÅ`« ÖË#ѨC_»∞ HÍjH˜ áÈ=@OÖ’ UO „ѨÜ≥∂[#O LOk Jx ǨÏsâò`À J<åfl#∞. =∞<À"庉õΩÅ`« LO>Ë, W^Õ HÍj. Z<Àfl f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕã¨∂ÎO\Ï~°∞. ZO`À [ѨO KÕ™êÎ~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© Un ™êkèOK«ÖË~°∞. ZO^Œ∞HÀ `≥Å∞™ê? =∞<À"庉õΩÅ`« ÖË^Œ∞. "庉õΩÅ`«`À Ñ≤Å∞¿ãÎ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^Œ~°≈#O W™êÎ_»∞. <å@HõO „áê~°OÉèí ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ∞ã¨QÆ∞ã¨Å∞QÍ U"Õ"À =∂@Å∞ q#=™êÎ~Ú. JѨC_»∞ Hõ$+¨µ‚}˜‚ K«∂_»ÖË~°∞. `«~°∞"å`« <å~°^Œ∞_»∞ |$O^•=<åxH˜ U`≥Oz, `«O|∞~å g∞@∞`«∂ =∞<À"庉õΩÅ`«`À, 'Hõ$ëê‚! QÀqO^•! <å „áê}=Å¡ÉèÏ!— JO@∂ áê_»`å_»∞. P `«~∞° "å`« Hõ$+¨µ_‚ ∞» ~å‰õΩO_® LO_»Ö_Ë ∞» , QÀѨÉÏÅ∞~°`À =∞# =ÚO^Œ∞ ^Œ~≈° #q∞™êÎ_∞» .——

ã¨Ñ¨Î=∞ ѨiKÕÛù^ŒO =∞OQÆà◊"å~°O, JHÀì|~ü 16, 1883

(~åMÏÖò, |Å~å"£∞ `«O„_ç, "Õ}©áêÖò, '=∞—, =∞}˜=∞e¡H±, Dâß<£, H˜â’s „ѨÉèí$`«∞Å`À) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~°OÖ’x `«=∞ QÆkÖ’ |Å~å"£∞ `«O„_ç, ~åMÏÖò, "Õ}©áêÖò, '=∞—, =∞}˜=∞e¡H±, Dâß<£, H˜â’s "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ`À ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. =∞`«^Œ∞~°aè=∂#∞Öˇ·# "≥·+¨‚=ÙÅ∞ `«H˜¯# =∞`«ã¨∞÷Å#∞ JO`«QÍ W+¨ìѨ_»~°∞. |Å~å"£∞ `«O„_ç N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ^Œ~°≈<å~°÷O JѨC_»Ñ¨C_»∞ =ã¨∂Î LO\Ï_»∞. `«H˜¯# "≥·+¨‚=ÙÅ =∂ki J`«_çH˜ ã¨O‰õΩz`«`«fiÎO ÖË^Œ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: qâßÅ ^Œ$HõÊ^äŒO L#fl"å~°∞ Hõ$+¨µ‚_»∞, HÍo, t=Ù_»∞, ~å=Ú_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨=∞ã¨Î ^Õ=Ùà◊¡#∞ JOwHõi™êÎ~°∞. |Å~å"£∞ `«O„_ç: J=Ù#O_ô. Éèí~°Î ѨÅ∞ "ÕëêÅÖ’ ÉèÏ~°º =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ#ѨÊ\˜H© P"≥∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ^Œ∞, J^Õ q^èŒOQÍ.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å: J~Ú`Õ xëêªÉèíH˜Î J<Õk ‰õÄ_® XHõ\ ˜ LOk. QÀÑ≤HõÅ∞ =∞^äŒ∞~°‰õΩ "≥o§#ѨC_»∞ `«ÅáêQÍ ^èŒiOz# Hõ$+¨µ‚x K«∂âß~°∞. "≥O@<Õ "Õ∞e =Úã¨∞QÆ∞Å`À =ÚMÏÅ#∞ HõѨCH˘x `«=∞Ö’ `å=Ú 'W`«_»∞ Z=~°∞? Ñ‘`åO|~åÅ∞ ^èŒiOz, `«ÅÃÑ· <≥=∞eÑ≤OKè«O L#fl =∞# Hõ$+¨µ‚_»∞ ZHõ¯_»?— JO@∂ =ÚY=ÚMÏÅ∞ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ''ǨÏ#∞=∞O`«∞xH© xëêªÉèíH˜Î LOk. ^•fiѨ~°Ü«ÚQÆOÖ’ P`«_»∞ ^•fi~°Hõ‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ Hõ$+¨µ‚_»∞, ~°∞H˜‡}˜`À, '~å=Úx ã¨fi~°∂ѨO K«∂_»‰õΩO>Ë Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_»∞— JO@∂ ~å=Úx ã¨fi~°∂áêxfl ^èŒiOz ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. (x`«ºO, bÅÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) ''<å D ã≤÷u Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞ÎOk? x`«ºOÖ’ #∞Oz bʼnõΩ ky=ã¨∞Î<åfl#∞, =∞m¡, bÅ #∞Oz x`åºxH˜ áÈ`«∞<åfl#∞. ''x`åºxfl á⁄O^Œ@"Õ∞ „|Ǩχ*Ï˝#O. Wk ZO`À Hõ+¨ì`«~°O. q+¨Ü«∞|∞kú ã¨=¸ÅOQÍ `˘ÅyáÈx^Õ „|Ǩχ*Ï˝#O ã≤kúOK«^Œ∞. Ç≤Ï=∞=O`«∞x QÆ$ǨÏOÖ’ áê~°fif^Õq ‰õΩ=∂Ô~ÎQÍ [x‡Oz#ѨC_»∞ `«O„_çH˜ ѨÅ∞~°∂áêÅ#∞ ^Œi≈OѨ KÕã≤Ok.1 'J=∂‡! <Õ#∞ „|Ǩχ ^Œ~°≈#O á⁄O^ŒQÀ~°∞`«∞<åfl#∞— J<åfl_»∞ Ç≤Ï=∞=O`«∞_»∞. JO^Œ∞‰õΩ áê~°fiu, '`«O„_ô, J^Õ g∞ PHÍOHõ∆ 1. ^Õg ÉèÏQÆ=`«O, ã¨Ñ¨Î=∞ 㨯O^èŒO - 31, 35 - 36 J^蕺ܫ∂Å∞.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

355

J~Ú`Õ JO^Œ∞‰õΩ ™ê^è∞Œ ™êOQÆ`º« O J=ã¨~O° . ã¨O™ê~°O#∞O_ç "≥^· ˘Åy JѨC_»ÑC¨ _»∞ UHÍO`«"åã¨OÖ’ ™ê^èŒ∞=ÙÅ`À ã¨Ç¨Ïr=#O KÕÜ«∞O_ç— J#flk. ''P UHõO #∞O_Õ J<ÕHõ`«fiO =zÛOk, JO>Ë x`«ºO #∞O_Õ bÅ. XHõ ã≤÷uÖ’ J<ÕHõ`«fiO =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok, UHõ=¸ =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ\ ˜ LO>Ë<Õ Ô~O_»∞ =ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ™ê=∞ºO ÖËx"å_»∞. PÜ«∞##∞ ™ê^Œ$â◊ºO`À =i‚OK«ÖË=Ú. D ã≤÷ux "≥Å∞QÆ∞ pHõ@∞Å =∞^茺#∞#fl ã≤÷uQÍ K≥ѨÊ=K«∞Û. D "≥Å∞QÆ∞ =∞#O HÍOKÕ "≥Å∞QÆ∞ HÍ^Œ∞, Éè∫uHõ"≥∞ÿ# "≥Å∞QÆ∞ HÍ^Œ∞. ''=∞m¡ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å =∞<Àã≤÷ux =∂ˆ~Û@ѨC_»∞, JO>Ë bÅ ã≤÷uH˜ =∞#ã¨∞û#∞ „H˜OkH˜ kOѨÙH˘x =ã¨∂Î L#flѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, =∂Ü«∞, r=[QÆ`«∞Î JO@∂ PÜ«∞<Õ Jhfl J~Ú=ÙO_»@O K«∂ã¨∂Î L<åfl#∞. (ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î - ''h=Ù, hk——) ''=∞iH˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡, Ü«∞[=∂x P`«_ç `À@=Öˇ `å<Õ ã¨=∞ã¨Î r=[QÆ`«∞ÎÅ#∞ ã¨$lOz#@∞¡QÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ <å‰õΩ ^Œi≈OѨKÕã¨∞Î<åfl_»∞. ''ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î. D r=[QÆ`«∞Î Ü«∂=`«∂Î PÜ«∞#‰õΩ K≥Ok#^Õ. D Z~°∞ˆH '*Ï˝#O—. '<Õ#∞ Hõ~°Î#∞—, '<Õ#∞ QÆ∞~°∞=Ù#∞—, '<Õ#∞ `«O„_çx— – D Z~°∞Hõ J*Ï˝#O. ^èŒ#O, ã¨OѨ^Œ, ÉO^èŒ∞=ÙÅ∞, WÅ∂¡"åH˜e, ÉèÏ~°º, Ñ≤Å¡Å∞ Jhfl <å‰õΩ K≥Ok#"Õ J#fl Z~°∞Hõ J*Ï˝#O.—— |Å~å"£∞ `«O„_ç: x["Õ∞#O_ô!

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: 'ÉèíQÆ=O`«∞_®, #∞"Õfi Hõ~°Î=Ù— J<Õ Z~°∞Hõ U~°Ê_»#O`« =~°‰õΩ uiy uiy ~å=Åã≤O^Õ – =∞m§ [#‡<≥`«Î=Åã≤O^Õ. '#∞"Õfi Hõ~°Î=Ù— J#fl Z~°∞Hõ Hõey`Õ =∞~°∞[#‡ LO_»^Œ∞. '#∞"Õfi, #∞"Õfi— Jx K≥ѨÊ#O`«=~°‰õΩ =∞#O q=Ú‰õΩÎÅO HÍ=Ú. =ã¨∂Î áÈ`«∂ L#fl>Ë¡ [## =∞~°}ÏÅ∞ H˘#™êQÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú, =ÚH˜Î ÅaèOK«^Œ∞. '<åk—, '<åk— Jx K≥ѨCHÀ=@OÖ’ =∞#O ÃÑ^ŒÌQÍ ™êkèOKÕk Uq∞\˜? Ü«∞[=∂x Ü≥ÚHõ¯ ¿ã=‰õΩ_»∞, 'Wk =∂ `À@, Wk =∂ =∞OK«O, ‰õΩsÛ— JO@∂ LO\Ï_»∞. J~Ú`Õ P Ü«∞[=∂x J`«}˜‚ ѨxÖ’#∞Oz `˘ÅyOz"Õ¿ãÎ, XHõ =∂=¸Å∞ K≥Hõ¯ ÃÑ>ˇì#∞ fã¨∞‰õΩ"≥àı¡ ǨωõΩ¯#∞‰õÄ_® HÀÖ’Ê`å_»∞. '''<Õ#∞, <åk— J#flq ã¨`åºxfl HõÑ≤Ê"Õã≤ L<åfl~Ú† Jq =∞#Å#∞ ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀx=fi=Ù.

J^≥· fi`« *Ï˝#O U~°Ê_»#O`« =~°‰õΩ K≥·`«#º ^Œ~°≈#O HõÅ∞QÆ^Œ∞. K≥·`«#º ^Œ~°≈#O Hõey`Õ, `«~°∞"å`« x`åº#O^Œ"Õ∞. Ѩ~°=∞ǨÏO㨠ã≤÷uÖ’ D x`åº#O^ŒO J#∞Éèí∂`«=∞ø`«∞Ok. ''"Õ^•O`«O J=`å~° ã≤^•úO`åxfl JOwHõiOK«^Œ∞. ^•x „ѨHÍ~°O K≥·`«#º ^Õ=ÙÅ∞ J^≥· fi`«„|Ǩχ Ü≥ÚHõ¯ XHõ h\˜ |∞_»QÆ =∂„`«"Õ∞. K≥·`«#º ^Œ~°≈#O JO>Ë Uq∞\˜? pHõ\ ˜ QÆkÖ’ JyæѨÙÅ¡#∞ "≥eyOK«QÍ<Õ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ "≥Å∞QÆ∞ =ã¨∞ÎO^Õ, J@∞=O\˜k.

(J=`å~°O - =∞x+≤ ֒ѨŠ~°`«flO LOk) ''ÉèíH˜Î=∂~°æQÍ=ÚÅ∞ J=`å~åÅ#∞ XѨCH˘O\Ï~°∞. Hõ~åÎÉèÏ*Ï ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# XHõ ¢ã‘Î <å ã≤÷ux K«∂ã≤, 'ÉÏÉÏ, g∞‰õΩ JO`«~°Ì~°≈#O J~ÚOk. WHõ, D P_»@O, áê_»@O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜Ö’ JkèHõOQÍ áêÖ’æHõO_ç. „^•Hõ∆Ѩà◊¡#∞ ^Œ∂kÖ’ ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ LOz

356

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Éèí„^ŒÑ¨~°Kåe. HÀ_»Å∞ QÆ~°ƒù=u J~Ú#ѨC_»∞ J`«ÎQÍ~°∞ P"≥∞ x~°fiiÎOKÕ WO\˜ Ѩ#∞Å#∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ `«yæOz "Õã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O Hõey#^Œ#\ÏxH˜ ÅHõ∆}O – "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ Hõ~°‡`åºQÆO ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk. D =∞x+≤ ֒ѨŠ(N~å=∞Hõ$+¨µ‚ÅÖ’) ~°`«flO LOk,— J#flk. <Õ#∞ uO@∞#flѨC_»∞ P"≥∞, 'ÉÏÉÏ, g∞~°∞ uO@∞<åfl~å, ÖËHõ =∞Ô~=iÔH·<å uxÑ≤ã¨∞Î<åfl~å?— Jx J_çyOk. ''D '<Õ#∞— J<Õ ÉèÏ="Õ∞ `≥~°"Õã≤ =∞~°∞QÆ∞Ѩ~°∞™ÈÎOk. ''D '<Õ#∞— ZO`« "Õ∞~°‰õΩ `«QÆ∞æ`«∂ =ã¨∞ÎO^À P "Õ∞~°‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞x '<Õ#∞— =∞# =^ŒÌ‰õΩ =ã¨∞ÎOk—— Jx #ˆ~O„^Œ∞_»∞ J<åfl_»∞. ''‰õΩO_»Ö’ =∞#∞fl JkèHõiOKÕH˘nÌ h~°∞ `«‰õΩ¯= Ѩ_»∞`«∞Ok—— Jx ˆH^•~ü JO\Ï_»∞. ''Hõ$+¨µ‚_»∞ J~°∞˚#∞_ç`À, 'J~°∞˚<å! J+¨ìã≤^Œ∞úÅÖ’ XHõ\ ˜ QÆ_çOz<å #∞=Ùfi ##∞fl á⁄O^ŒÖË=Ù— J<åfl_»∞. Wq XH˜O`« â◊H˜Îx X#QÆ∂~°Û=K«∞Û. ~ÀQÆ x"å~°}, J_»¤O‰õΩÅ#∞ `˘ÅyOK«@O, B+¨^èŒO W=fi@O =O\˜ â◊‰õΩÎÅ#∞ #∞=Ùfi XH˜O`« á⁄O^Œ=K«∞Û – JO^Œ∞KÕ`« [#∞ʼnõΩ HÍã¨Î "Õ∞Å∞ X#QÆ∂~°∞`«∞Ok. Uq∞\˜, JO`Õ Hõ^•! ''Hõ#∞Hõ<Õ <Õ#∞ [QÆ[˚#xx â◊√^ŒúÉèíH˜Î<Õ HÀ~å#∞, ã≤^Œ∞úÅ#∞ HÀiOk ÖË^Œ∞.—— |Å~å"£∞ `«O„_ç, "Õ}˜áêÖò, '=∞—, =∞}˜=∞e¡H± "≥Ú^ŒÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ`À D q^èŒOQÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ã¨=∂kèã≤÷ux á⁄O^•~°∞. ÉÏǨϺ㨇 $u ѨÓiÎQÍ `˘ÅyáÈ~Ú z`«Î~°∞=ÙÖÏ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ ~åQÍ<Õ áê_»™êQÍ~°∞. P áê@ J~°÷O: 'ã¨v, Z=iHÀã¨"≥∞ÿ`Õ <Õ#∞ "≥„i"å_çx JÜ«∂º<À, P`«_çx á⁄O^ŒÖË^Õ.— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å JaèÖÏ+¨ "Õ∞~°‰õΩ ~å"£∞ÖÏÖò áê_»™êQÍ_»∞. "≥Ú^Œ@ K≥·`«#∞ºÅ ã¨<åflº™êxfl QÆ∞iOz# áê@: U=∂^Œ~°≈#O Uq∞ ^Œ~°≈#O ˆHâ◊=ÉèÏ~°u1 P„â◊=∞O|∞# J#∞Ѩ"Õ∞Ü«∞=∞QÆ∞ J#∞„QÆǨÏ=Ú`À QÀ~å Hõ#∞flÅQÍ~°∞ ^è•~°Å∞ IIUII Ѩ~°=tOz `å „¿Ñ=∞Ѩ~°`«Ö’ =∞`«ÎQÆ[=Ú=Öˇ `«∂QÆ∞K«∞<å_»∞#∞ P_»∞K«∞áê_»∞K«∞ áê_»∞K«∞<å_»∞#∞ P_çáê_ç `åáê_ç K«∂_»∞#∞ IIUII ÉÏ+¨Ê"åiúÖ’ D^Œ∞ÖÏ_»∞#∞ á⁄~°e ^˘~°Å∞#∞ Éèí∂q∞ g∞^Œ#∞ „ѨÉèí∞ ǨÏi<å=∞=Ú „ѨÖÏÑ≤OK«∞K«∞ qÅÑ≤Oz QÆQÀæÅ∞ Q˘Å∞Ê#∞ IIUII 1. K≥·`«#º^Õ=ÙʼnõΩ ã¨<åflºã¨O Xã¨y# QÆ∞~°∞=Ù ˆHâ◊=ÉèÏ~°u.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

357

k‰õΩ¯ÅxflÜ«Ú Ñ≤Hõ¯\˜Å¡QÍ ã≤OǨÏQÆ~°˚#=Ú KÕã≤ áê_»∞#∞ ǨÏiH˜ ^•ã¨∞_»#∞ #„=∞ÉèÏ==Ú# „¿Ñ=∞aèHõ∆#∞ "Õ_»∞#O`«<Õ IIUII ˆHâ◊=Ú‰õΩÎ_≥· HÍq QÆ@∞ìK«∞ Ѩ~°=∞ѨÓ[º=∞QÆ∞ k=º„¿Ñ=∞QÆÅ #`«x ~°∂Ѩ=Ú#∞ QÍOz#O`«<≥ ~åuQÆ∞O_≥Ü«Ú#∞ "≥∞`«ÎÉÏ~°∞#∞ IIUII r=^Œ∞óYÉèí~° ǨÏ`«™êfiO`«∞_≥· ã¨~°fiã¨OQÆ Ñ¨i`åºQÆ"≥Ú#iÛ JqzÛù#fl=ÚQÆ „¿Ñ=∂=∞$`«=Ú#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞ ‰õΩ=∞‡iOK«∞K«∞ IIUII „¿Ñ=∞^•ã¨∞_»∞ ^•ã¨∞_≥·#KÀ QÆ_»Ñ¨QÆ_»Ñ¨#∞ QÆ_»z Q“~°∞x „ѨÉèÏ=O|∞#∞ áê_»∞K«∞O_»∞#∞ JqzÛù#fl=ÚQÆ J#O`«O|∞QÍ IIUII K≥·`«#º=∞Ǩ„ѨÉèí∞=ÙÅ D „¿Ñ"≥∂<å‡^Œ ã≤÷ux =i‚OKåHõ, ~å"£∞ÖÏÖò`À QÀÑ≤HõÅ L<å‡^Œ ã≤÷ux QÆ∞iOz áê_»=∞x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Ãã·QÆ KÕâß~°∞. ~å"£∞ÖÏÖò áê_®_»∞. áê@ J~°÷O: Ѩ@∞ìHÀ‰õΩ, ~°^äŒ K«„HÍÅ#∞ Ѩ@∞ìHÀ‰õΩ. P ~°^äŒO, K«„HÍÅ`À #_»∞ã¨∞ÎO^• Uq∞\˜? P K«„HÍʼnõΩ K«„H˜, ǨÏiÜÕ∞. PÜ«∞# K«„HÍÅ`À [QÆ`ÕÎ #_»∞™ÈÎOk!—

J+¨ì=∞ ѨiKÕÛù^ŒO (ǨÏi<å=∞ 㨇~°}`À K«O_®Å∞~°∞ Ãã·`«O Ѩq„`«=∞=Ù`å~°∞) ǨÏiÉèíH˜Î [x¿ãÎ *Ïu q=Hõ∆`« <≥ÅHÀ^Œ∞ Jx `«∞Åã‘^•ã¨∞ K≥ѨÊ@O QÆ∞iOz `≥Å∞Ѩ=∞<åfl~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, =∞}˜=∞e¡H±#∞. =∞}˜=∞e¡H±: Kå`«Hõ ѨH˜∆ ^•Ç¨ÏO`À Q˘O`«∞ ZO_çáÈ`«∞#fl ã≤÷uÖ’ LO@∞Ok. #Å∞=OHõÖÏ QÆOQÆ, Ü«∞=Ú#, ã¨~°Ü«Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# Z<Àfl #^Œ∞Å∞, `«\ÏHÍÅ∞ L<åfl~Ú. HÍx P ѨH˜∆ U h\˜h „`åQÆ^Œ∞. ™êfiu #Hõ∆„`«O <å_»∞ ‰õΩi¿ã "å#h\˜ÔH· Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO@∞Ok. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ^•x J~°÷O – ÉèíQÆ=O`«∞x áê^ŒÑ¨^•‡ÅѨ@¡ ÉèíH˜Î Hõey LO_»@"Õ∞ ™ê~°O, `«H˜¯#=hfl q∞^䌺ÜÕ∞. =∞}˜=∞e¡H±: `«∞Åã‘^•ã¨∞ =∞~˘Hõ\ ˜‰õÄ_® K≥áêÊ_»∞: 'Ѩ~°∞ã¨"Õk ã¨Ê~°≈`À Zxq∞k ֒ǨÅ∞ |OQÍ~°OQÍ =∂iáÈ`«∞#flq. J^Õq^èŒOQÍ K«O_®Å∞x Ѩ~°ºO`«O Jxfl *Ï`«∞Å"å~°∞ ǨÏi<å=∞ 㨇~°} KÕ¿ãΠѨq„`«∞ Å=Ù`å~°∞. ǨÏi<å=∞O LK«ÛiOK«‰õΩO>Ë K«`«∞~°fi~å‚Å"å~°∂ K«O_®Å∞ˆ~.—

358

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ã¨Ê $tOѨ_®xH˜ ‰õÄ_® x+≤^Œú"≥∞ÿ# `ÀÅ∞#∞ Ѩiâ◊√„ÉèíO KÕâßHõ PÅÜ«∞OÖ’H˜ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ "≥à◊¡=K«∞Û. ''ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞O`À =∞x+≤ áê=#∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ÉèíQÆ=<åfl=∞ H©~°Î##∞ JÉèíºã≤OKåe. <Õ#∞ Ü«∞^Œ∞=∞e¡H± `«e¡`À WÖÏ J<åfl#∞: '=∞$`«∞º=Ù Pã¨#fl=∞~Ú#ѨC_»∞, =∞#ã¨∞ûÖ’ D ã¨O™ê~°O QÆ∞iOz# zO`«ÜÕ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ‰õΩ@∞O|O, Ñ≤Å¡Å∞, gÅ∞<å=∂ „"åÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ·# Ö∫H˜Hõ ÉèÏ=#ÖË =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞^ŒÅ∞`å~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz# zO`«<Õ ~å^Œ∞. PÜ«∞# <å=∞[ѨO, <å=∞ H©~°Î#O JÉèíºã≤OK«@O – W"Õ =∂~åæÅ∞. '''D JÉèϺã¨O Hõ#∞Hõ LO>Ë =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞"Õ∞ <åÅ∞HõÃÑ·H˜ =ã¨∞ÎOk. Ñ≤e¡ Ѩ@∞ìHÀ=\ÏxH˜ =¿ãÎ zÅ∞Hõ H©H© J<Õ J~°∞ã¨∞ÎOk† ~å"£∞ ~å"£∞, Ǩψ~ Hõ$+¨‚ – Jx =∂„`«O ѨÅ∞Hõ^Œ∞. ''=∞~°}ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ LO_»@O =∞Ozk. âı+¨ rq`«OÖ’ UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î ˆH=ÅO ÉèíQÆ=`ü zO`«#, PÜ«∞# <å=∞[ѨO KÕÜ«∂e. ™êfl<å#O`«~°O U#∞QÆ∞#∞, U#∞QÆ∞ âßÅÖ’ Hõ\ ˜ì"Õ¿ãÎ Jk â◊s~åxH˜ =∞\˜ìx, |∞~°^Œ#∞ ѨÙÅ∞=ÚHÀÖË^Œ∞.—— |Å~å"£∞ `«O„_ç, =∞}˜ =∞e¡H±, "Õ}˜áêÖò "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ =Ü«∞ã¨∞ =∞o¡# "å~°∞. „Ѩ`ÕºHõOQÍ "åi „ѨÜ≥∂[<å~°÷"Õ∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Wxfl LѨ^ÕâßÅ∞ KÕã¨∂Î L<åfl~å?

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∞m§ Éèí‰õΩÎÅ#∞ L^ÕÌtã¨∂Î =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: UHÍO`«OÖ’ ÉèíQÆ=zÛO`«# KÕÜ«∞=∞h, <å=∞[ѨO KÕÜ«∞=∞h ZO^Œ∞‰õΩ K≥|∞`«∞<åfl<À `≥Å∞™ê? ˆ~~ÚO|=à◊¥¡ ã¨O™ê~°OÖ’ LO@∞#flѨC_»∞ JâßOu U~°Ê_»∞`«∞Ok. K«∂_»O_ç, XHõ J_»∞QÆ∞ Éèí∂q∞ÔH· ™È^Œ~°∞Å∞ `«#∞flH˘x ~°HõÎáê`«O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 'Éèí∂q∞, ¢ã‘Î, ^èŒ#O – D =¸_ç\ ˜ HÀã¨"Õ∞ D H˘\Ï¡@Å∂, QÆO^Œ~°QÀà◊=¸, JâßOu JO`å— Jx ã≤‰õΩ¯Å∞ <å`À K≥áêÊ~°∞.

(N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, Ü≥∂QÆ"åã≤+¨ªO - =∂Ü«∂=∞Ok~°O, P#O^Œ™œ^èŒO) ''g∞~°∞ ã¨O™ê~°OÖ’ L<åfl~°∞. 㨈~, J~Ú`Õ JO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? ~å=Ú_»∞ ã¨O™ê~åxfl `«ºlOKåÅ#∞H˘#flѨC_»∞ ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ =ã≤+¨µªx â◊~°}∞*ÁKåÛ_»∞. =ã≤+¨µª_»∞ ~å=Ú_ç`À, '~å=∂! #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ ã¨O™ê~åxfl Ѩi`«ºlOKåe? HÍã¨Î `«i¯Oz K«∂^•ÌO† „ѨѨOK«O ÉèíQÆ=O`«∞x#∞O_ç aè#fl"≥∞ÿ#^• Uq∞\˜? ^Õxfl `«ºl™êÎ=Ù, ^Õxfl ã‘fiHõi™êÎ=Ù? ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~n ÖË^Œ∞! =∂Ü«∞, r= [QÆ`«∞ÎÅ∞ – Jxfl\˜QÍ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ ÉèÏã≤ã¨∂Î<åfl_»∞— J<åfl_»∞.—— |Å~å"£∞ `«O„_ç: Jk ZO`À Hõ+¨ìO! N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: ™ê^èŒ# HÍÅOÖ’ D [QÆ`«∞Î '=∂Ü«∂=∞Ok~°O—. *Ï˝#O á⁄O^•Hõ, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<å#O`«~°O J^Õ 'P#O^Œ™œ^èŒOQÍ— =∂iáÈ`«∞Ok. (K≥·`«#∞º_»∞ J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞) ''"≥·+¨‚=âߢ™êÎÅ∞, 'qâßfiã¨O`À Hõ$+¨µ‚}˜‚ á⁄O^Œ=K«∞Û. qKå~°} PÜ«∞#∞fl KåÖÏ^Œ∂~°O KÕã≤"Õã¨∞ÎOk— Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. HÍ=Åã≤#^ŒO`å qâßfiã¨O XHõ¯>Ë.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

359

''Hõ$+¨‚H˜â’~ük ZO`«\ ˜ qâßfiã¨O! |$O^•=#OÖ’ x=∞fl*Ïu =ºH˜Î XHõ_»∞ J`«_çH˜ #∂u#∞O_ç h~°∞ `À_ç~ÚKåÛ_»∞. J`«_ç`À t=<å=∂xfl LK«ÛiOK«=∞x K≥áêÊ_»∞. J`«_»∞ t=<å=∞O ѨeH˜# "≥O@<Õ P h\˜x Hõ$+¨‚H˜â’~ü „`åQÍ_»∞. 'ÉèíQÆ=<åfl=∞O LK«Ûi¿ãÎ P Ñ≤^ŒÑ¨ ^èŒ#O "≥zÛOz „áêÜ«∞tÛ`«ÎO KÕÜ«∂ÖÏ Uq∞\˜?— JO\Ï _»`«_»∞. ~ÀQÆ x"å~°}Ï~°÷O [#O `«∞Åã‘^ŒàÏÅ`À ÉèíQÆ=O`«∞x JiÛOK«@O K«∂ã≤ J`«_»∞ J"åHõ¯Ü«∂º_»∞. ™ê^èŒ∞ ã¨O^Œ~°≈#ÔH· "≥à◊¡@O QÆ∞iOz ǨÏÅ^è•ix J_çy#ѨC_»∞ J`«_»∞, 'ѨOK«Éèí∂`« ã¨=∞xfi`«"≥∞ÿ# QÆ∂_»∞, ^•xfl ã¨O^Œi≈OѨ "≥à◊¡@O ‰õÄ_®<å!— J<åfl_»∞. D =∂@Å∞ q#fl Hõ$+¨‚H˜â’~ü HÀѨO`À, 'JÖÏQÍ JO@∞<åfl_»∞! ™ê^èŒ∞=Ùk z#‡Ü«∞^ÕǨÏO J#fl ã¨OQÆu J`«_çH˜ `≥eÜ«∞^•?— J<åfl_»∞. HÍm =∞Ok~°Ñ¨Ù QÆOQÍ ™êfl#Ѷ¨∞@ìO "≥∞@¡ÃÑ· =∂`À XHõ™êi J`«_»∞ '~åO ~åO JO@∂ LO_»QÍ <å rq`«O JO`«=∞"åÅx Pj~°fikOK«O_ç— Jx J_çQÍ_»∞. ''<Õ#∞ Hõ$+¨‚H˜â’~ü WO\˜H˜ "≥à◊√`«∂ LO\Ï#∞. ##∞fl K«∂_»QÍ<Õ J`«_»∞ <å@ºO KÕÜ«∞ <å~°OaèOKÕ"å_»∞. ''N~å=Ú_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞x`À, 'ZHõ¯_» „ѨQÍ_è» ÉèíH˜Î LO@∞O^À JHõ¯_» <Õ#∞ LO\Ï#x `≥Å∞ã¨∞HÀ— Jx K≥áêÊ_»∞. Jk K≥·`«#º^Õ=ÙʼnõΩ#fl ÉèíH˜Î =O\˜k. PÜ«∞# ÉèíH˜Î áê~°=â◊ºOÖ’ #"åfi~°∞, qÅÑ≤OKå~°∞, #$`«ºOKÕâß~°∞, áê_®~°∞. PÜ«∞# J=`å~°Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞† ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ PÜ«∞# ~°∂ѨOÖ’ Ö’HÍ# J=`«iOKå_»∞.—— `«~°∞"å`« N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ D áê@ áê_®~°∞. ^•x J~°÷O: 'N Q“~åOQÆ∞Å∞ ÉèÏ=xkèÜÕ∞.

PÜ«∞# ÉèÏ"å=ã¨÷Ö’ #=Ùfi`å~°∞, qÅÑ≤™êÎ~°∞, #$`«ºO KÕ™êÎ~°∞.—

#==∞ ѨiKÕÛù^ŒO |Å~å"£∞ `«O„_ç, =∞}˜=∞e¡H±, "Õ}˜áêÖò "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘x "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. JѨC_»∞ ™êÜ«∞O„`«O J~ÚOk. HÍ<åûi\’ÖÏáê~å ǨÏiã¨Éèí‰õΩ K≥Ok# Éèí‰õΩÎÅ∞ =KåÛ~°∞. "åi`À Hõeã≤ ÉèíQÆ=^•#O^Œ "≥Å∞¡=Ö’ =ÚxyáÈ~Ú N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ #$`«ºO KÕâß~°∞, áê_®~°∞. HÍ¿ãûѨ\’¡ áê~°=â◊º ã≤÷ux á⁄O^•~°∞. P áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’<Õ, '<Õ#∞ XO@iQÍ HÍã¨Î ^Œ∂~°O "≥à◊`å#∞— J<åfl~°∞. H˜â’s PÜ«∞# áê^•Å#∞ X`åÎÅx =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. J~Ú`Õ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«##∞ ã¨Ê $tOѨ Z=ih J#∞=∞uOK«ÖË^Œ∞. ã¨O^蕺HÍÅO `«~°∞"å`« Dâß<£ =KåÛ_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. HÍ¿ãѨܫ∂ºHõ Dâß<£`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. QÍÜ«∞„f ѨÙ~°â◊Û~°} KÕÜ«∞<≥OKå_»∞ Dâß<£.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (Dâß<£`À): h =∞#ã¨∞û‰õΩ `Àz#@∞¡ K≥~Úº. =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞ˆ~ ã¨Oâ◊Ü«∂Å∞ ÖË=Ù Hõ^•? („|ǨχO, â◊H˜Î Jaè#∞flÅ∞ - z`«Îâ◊√kú =ÖË¡ É’^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok) Dâß<£: XHõ ~°HõO „áêÜ«∞tÛ`«ÎOÖÏ nxfl KÕÜ«∞ <Õ#∞ xâ◊Û~ÚOKå#∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: D =∂~°æOÖ’ (`åO„uHõ =∂~°æOÖ’) Jk ™ê^茺O HÍ^•? Z=~°∞ „|Ǩχ"≥∂ P`«_Õ â◊H˜Î, P`«_Õ HÍo! 'HÍm „|Ǩχ=¸ XHõ¯ˆ~ J#fl ~°Ç¨Ï™êºxfl `≥Å∞ã¨∞H˘#fl <Õ#∞, ^èŒ~å‡^èŒ~å‡Å#∞ Ô~O\˜h q_çz ÃÑ>Ëìâß#∞— JO@∞<åfl_»∞ ~å=∞„Ѩ™ê^Œ∞.

360

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Dâß<£: „|Ǩχ"Õ∞ P^•ºâ◊H˜Î Jx ^Õg=∂Ǩ`«‡ºOÖ’ ¿Ñ~À¯|_ç LOk. „|Ǩχ=¸, â◊H©Î Jaè#∞flÅ∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: T~°ˆH <À\˜`À K≥a`Õ =∂„`«O ã¨iáÈ^Œ∞, ^è•~°} J~Ú#ѨC_Õ (JO>Ë =∞#ã¨∞ûÖ’ ri‚OK«∞‰õΩ#flѨC_Õ) „ѨÜ≥∂[#O LO@∞Ok. ''™ê^èŒ#ÅKÕ`« z`«Îâ◊√kú Hõey#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ~°Î† =∞#ã¨∞û, |∞kú, „áê}O Jhfl PÜ«∞<Õ Jx Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ# É’^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#O ˆH=ÅO Ü«∞O„`åÅO =∂„`«"Õ∞. '#∞"Õfi U#∞QÆ∞#∞ |∞~°^ŒÖ’ z‰õΩ¯=_» KÕâß=Ù, ‰õΩO\˜ "å_çKÕ`« Ѩ~°fi`åxfl Jkè~ÀÇ≤ÏOѨ KÕ¿ãn #∞"Õfi!— ''z`«Îâ◊√kú Hõey#ѨC_»∞ ѨÙ~°â◊Û~°}Ïk Hõ~°‡Å#∞ =∞#KÕ`« PÜ«∞<Õ KÕ~Úã¨∞Î<åfl_»#fl É’^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. 'h Ѩ#∞Å#∞ h "˘#~°∞Ѩ `å*Ëã≤u=∞x `«Å`«∞~°∞ [#∞Å∞.— ''PÜ«∞# ^Œ~°≈#O Hõey`Õ ã¨Oâ◊Ü«∂Åhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. JѨC_»∞ J#∞‰õÄŠѨ=<åÅ∞ g™êÎ~Ú. JÖÏ gz#ѨC_»∞, Ѩ_»= #_ç¿Ñ"å_»∞ `≥~°KåѨ#∞ qÑ≤Ê, K«∞Hͯxx ˆH=ÅO Ѩ@∞ìHÀ=@O =∂„`«O KÕ™êÎ_»∞, „ѨâßO`«OQÍ á⁄QÆ„`åQÆ∞`å_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ Éèí‰õΩÎ_»∞ xtÛO`«∞_≥·áÈ`å_»∞.—— Dâß<£ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<åfl_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ '=∞—`À UHÍO`«OÖ’ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. ''#ˆ~O„^Œ∞_»∞, ~åMÏÖò, J^èŒ~ü, Ǩ„*Ï gi QÆ∞iOz #∞=Ùfi U=∞#∞H˘O@∞<åfl=Ù? g~°∞ x+¨¯Ñ¨@∞ÖÏ? ##∞fl QÆ∞iOz UO J#∞H˘O@∞<åfl=Ù?—— '=∞—: g∞~°∞ x~å_»O|~°∞Å∞, J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ZO`À Ö’`≥·# "å~°∞. q∞=∞‡efl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«xqf~° #"åfi~°∞.

^Œâ◊=∞ ѨiKÕÛù^ŒO ã≤O^èŒ∂iÜ«∂Ѩ\©ì „|Ǩχã¨=∂[ "åi¬HÀ`«û=O #=O|~ü, 26, 1883

=∞}˜ÖÏÖò =∞e¡H± WÅ∞¡. JHõ¯_» ã≤O^èŒ∂iÜ«∂Ѩ\ ©ì „|Ǩχã¨=∂[ "åi¬HÀ`«û=O [~°∞QÆ#∞#flk.

WÅ∞¡ z`«∂Ê~ü ~À_»∞¤‰õΩ ZQÆ∞=# LOk. `«∂~°∞Ê# Ǩiã¨<£ ~À_»∞¤ ‰õÄ_»e LOk. ^•x=∞‡, Ñ≤™êÎ, PÑ≤Öò K≥@∞¡ L#fl KÀ@∞‰õΩ L`«Î~å# <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ^Œ∞HÍ}ÏÅ∞ L#flq. ~åK«ÉÏ@‰õΩ ã¨g∞ѨOÖ’x WO\˜ "Õ∞_»g∞^Œ L`«û=O U~åÊ>ˇOÿ k. =∞}˜ÖÏÖò ã¨fiÜ«∞OQÍ L`«û"åxfl [iÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. ѨÓ*Ï =∞Ok~°OÖ’ P#O^ŒO "≥e¡qiã≤ LOk. =∞Ok~°O ֒ѨÅ, "≥Å∞ѨŠѨK«Ûx `À~°}ÏÅ`À#∞, ѨÙ=ÙfiÅ`À#∞, =∂ÅÅ`À#∞ JÅOHõiOK«|_ç LOk. QÆkÖ’ L#fl"å~°∞ '„áê~°÷# ZѨC_»∞ „áê~°Oaè™êÎ~À— J<Õ P`«∞~°`«`À L<åfl~°∞. QÆkÖ’ ‰õÄ~ÀÛ\ÏxH˜ JO^ŒiH© KÀ@∞ ã¨iáÈÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ ѨÅ∞=Ù~°∞ ѨtÛ=∂# L#fl _®ÉÏÖ’ ѨKå~°∞¡ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ JHõ¯_»Hõ¯_» "Õã≤ L#fl JO^ŒOQÍ #y+‘Å∞ K≥H˜¯# |Å¡ÅÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. WO\˜ Ü«∞[=∂x, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ L`«û"åxH˜ U`≥Oz# "åix PáêºÜ«∞OQÍ PǨfixã¨∂Î L<åfl~°∞.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

361

™êÜ«∞O„`«O HÍ=\ÏxH˜ =Ú#∞¿Ñ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ ~å™êQÍ~°∞. P ~ÀA "å~°∞ ZO`À L`åûǨÏO`À L<åfl~°∞. HÍ~°}O, JHõ¯_»‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ~åÉ’=@"Õ∞. „|Ǩχã¨=∂[ <åÜ«∞‰õΩÖˇ·# ˆHâ◊=¿ã<£, q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞, t=<å^ä£ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åix N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ZO`À Jaè=∂xOKÕ"å~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎʼnõΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚ŠѨ@¡ WO`«\ ˜ „¿Ñ=∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ ǨÏi „¿Ñ=∞Ö’ =Úxy LO_Õ"å~°∞. PÜ«∞# „¿Ñ=∞, ã¨~°à◊ ã¨fiÉèÏ=O, ÉèíQÆ=O`«∞x`À Ñ≤Å¡"å_ç=Öˇ =∂\Ï¡_»@O, ÉèíQÆ=O`«∞xÔH· "庉õΩÅ`« K≥Ok qÅÑ≤OK«@O, ¢ã‘ÎÅ#∞ `«e¡ÖÏ Q“~°qOz „Ѩ}Ï=∞O KÕÜ«∞@O, Ö∫H˜Hõ ã¨OÉèÏ+¨}ŠѨ@¡ q=ÚY`«, ã¨~°fi^• ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_»@O, ã¨~°fi^èŒ~°‡ ã¨=∞#fiÜ«∞ ã≤^•úO`«O, W`«~° =∞`åÅ#∞ H˜Oz`«∞ΉõÄ_® ^Õfi+≤OK«HõáÈ=@O, Éèí‰õΩÎÅÔH· qÅÑ≤OK«@O =O\˜ K«~°ºÅ ^•fi~å „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ K«∂~°Q˘<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞##∞ ^Œi≈OѨ KåÖÏ^Œ∂~åÅ#∞Oz ‰õÄ_® ѨÅ∞=Ù~°∞ =zÛ L<åfl~°∞. (t=<å^ä£ - ã¨`«º"Õ∞ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ `«Ñ¨ã¨∞û - ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞) Láêã¨# „áê~°OaèOK«\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ qHõã≤`« =^Œ#O`À =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. ѨÓ*Ï=∞Ok~°OÖ’ náêÅ∞ "≥eyOKå~°∞. `«fi~°Ö’<Õ Láêã¨# „áê~°OÉèíO HÍ#∞#flk.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: U=∞Ü«∂º, t=<å^ä£ ~å=@O ÖË^•? „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎ_»∞: ~å=@O ÖË^ŒO_ç. D ~ÀA PÜ«∞#‰õΩ J<ÕHõ Ѩ#∞Å∞ L<åflÜ«∞@.

PÜ«∞#‰õΩ ~å=@O gÅ∞Ѩ_»^Œ@.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞: t=<å^ä£#∞ K«∂ã¨∞Î#flѨC_»∞ <å‰õΩ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J`«_»∞ ã¨~°fi^• ÉèíH˜Î~°ã¨OÖ’ =Úxy L#fl@∞¡QÍ LO\Ï_»∞. Z=ix ѨÅ∞=Ù~°∞ H©iΙêÎ~À, Q“~°q™êÎ~À, P`«_çÖ’ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞x â◊H˜Î XH˜O`« J~Ú<å LO@∞Ok. J~Ú`Õ t=<å^ä£Ö’ XHõ ÃÑ^ŒÌ֒ѨO LOk† WzÛ# =∂@#∞ J`«_»∞ xÅɡ@∞ìHÀ_»∞. JHõ¯_»‰õΩ (^ŒH˜∆}Ëâ◊fi~° HÍoHÍÅÜ«∂xH˜) =™êÎ#x <å`À XHõ=∂~°∞ K≥áêÊ_»∞† J~Ú`Õ ~å#∂ ÖË^Œ∞, U Hõ|∞~°∂ K≥Ñ≤Ê Ñ¨OѨ#∂ ÖË^Œ∞.

Wk =∞Ozk HÍ^Œ∞. ã¨`«ºO =zOK«@"Õ∞ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ `«Ñ¨ã¨∞û Jx JO\Ï~°∞. ã¨`åºxfl JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x LO>Ë ÉèíQÆ=ÖÏ¡ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨`åºxfl JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x LO_»HõáÈ`Õ „Hõ"Õ∞}Ï ã¨~°fiO #tã¨∞ÎOk. JO^Œ∞KÕ`«<Õ '|Ü«∞Å∞‰õΩ— "≥àÏ¡e Jx ZѨC_≥·<å K≥áêÊ#O>Ë, P J=ã¨~°O ÖËHõáÈ~Ú<å KÕ`« h\˜K≥O|∞ ѨÙK«∞ÛH˘x XHõ™êi ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `ÀѨوHã≤ "≥o¡=™êÎ#∞. ã¨`«ºO Ѩ@¡ L#fl Ѩ@∞ì ZHõ¯_» q_ç=_»∞`«∞O^À J#fl ÉèíÜ«∞"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ''<å‰õΩ D ã≤÷u Hõey# `«~°∞"å`« KÕ`« ѨÙ=ÙfiÅ∞ ѨÙK«∞ÛH˘x [QÆ[˚#xx WÖÏ „áêi÷OKå#∞: J=∂‡! W^Œ∞QÀ h *Ï˝<åxfl fã¨∞HÀ† h J*Ï˝<åxfl fã¨∞HÀ† <å‰õΩ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞.

J=∂‡! W^Œ∞QÀ h â◊√zx fã¨∞HÀ, h Jâ◊√zx fã¨∞HÀ† <å‰õΩ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞. J=∂‡!

W^Œ∞QÀ h =∞Ozx fã¨∞HÀ, h K≥_»∞#∞ fã¨∞HÀ <å‰õΩ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞. J=∂‡! W^Œ∞QÀ

362

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

h ѨÙ}ºO fã¨∞HÀ, h áêѨO fã¨∞HÀ <å‰õΩ â◊√^ŒúÉèíH˜Îx „Ѩ™êkOK«∞. W=hfl K≥áêÊ#∞ HÍx, 'J=∂‡! W^Œ∞QÀ h ã¨`«ºO fã¨∞HÀ, W^Œ∞QÀ h Jã¨`«ºO fã¨∞HÀ— Jx K≥ѨÊÖËHõáÈÜ«∂#∞.

Jxfl\˜x J=∞‡H˜ ã¨=∞iÊOK«QÆeQÍ#∞ HÍx ã¨`åºxfl =∞@∞ì‰õΩ ã¨=∞iÊOK«ÖËHõáÈÜ«∂#∞.—— „|Ǩχã¨=∂[ q^èŒ∞Å ##∞ã¨iOz Láêã¨# P~°OÉèí"≥∞ÿOk. "ÕkHõ g∞kH˜ ÃÑ·H˜ "≥o¡ PKå~°∞º_»∞ Pã‘#∞_≥·<å_»∞. J`«_ç =ÚO^Œ∞ nѨO "≥Å∞QÆ∞`ÀOk. „áê~°OÉèí q^èŒ∞Å∞ ѨÓ~°ÎÜ«∂ºHõ Ѩ~°„|ǨχO QÆ∞iOz# "Õ^•Ö’¡x =∞Ǩ=∞O„`åÅ#∞ PKå~°∞º_»∞ LK«ÛiOK«™êQÍ_»∞. „áêp# |∞∞+¨µÅ =ÚY`å "≥Å∞=_ç#, "åi Ѩq„`« ~°ã¨<åÅ ^•fi~å LK«ÛiOѨ|_ç# P =∞O„`åÅ#∞ „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ ã¨=∞ã¨fi~°OÖ’ QÍ#O KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.

FO ã¨`«ºO *Ï˝#=∞#O`«O „|Ǩχ P#O^Œ ~°∂Ѩ=∞=∞$`«O Ü«∞kfiÉèÏu, âßO`«O t=O J^≥· fi`«O â◊√^Œú=∞áêѨ – q^ŒúO FOHÍ~°O`À ‰õÄ_ç# D =∞O„`«O Éèí‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∂HÍâ◊OÖ’ „Ѩu ^èŒfixx ѨÙ\˜ìOzOk. JO^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ Ö∫H˜Hõ ÉèÏ=#Å∞ `˘ÅyáÈÜ«∂~Ú. "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ ZO`À âßOuOz ^蕺<åxfl HÀi#q. JO^Œi Hõà◊√¡ =¸ã¨∞H˘x L<åfl~Ú! "Õ^•Ö’¡ ¿Ñ~À¯|_ç# ã¨QÆ∞}„|Ǩ‡xfl XH˜O`«¿ãѨ٠JO^Œ~°∂ ^蕺xOK«™êQÍ~°∞. Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ∞ áê~°=â◊º ã≤÷uÖ’ <≥ÅH˘x L<åfl~°∞. J"å‰õΩ¯Öˇ·, ã¨ÊO^ŒÇ‘Ï#∞Öˇ·, ã≤÷~°^Œ$+≤ì`À z`«Î~°∞=ÙÖ’ =Öˇ Pã‘#∞Öˇ· L<åfl~°∞. PÜ«∞# P`«‡Ñ¨H˜∆ z^•HÍâ◊OÖ’ qǨ~°O KÕã¨∂Î#fl@∞¡ LOk. ^ÕǨÏO =∂„`«O XO@iQÍ JHõ¯_» HõxÑ≤OzOk. ã¨=∂kèã≤÷u #∞Oz ÉÏǨϺK≥·`«#ºOÖ’H˜ =KåÛHõ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ Hõà◊√¡ `≥~°z #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ K«∂âß~°∞. JHõ¯_» JO^Œ~°∂ Hõà◊√¡ =¸ã¨∞H˘x ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. '„|ǨχO, „|ǨχO— JO@∂ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ ÖËz xÅ|_®¤~°∞. Láêã¨# =Úyã≤Ok. „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ∞ `åà◊O, =∞$^ŒOQÆO "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨Ow`«"å~Ú^•ºÅ`À áê_»™êQÍ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „¿Ñ"≥∂#‡`«∞ÎÖˇ· "åi`À Hõeã≤ áê_®~°∞, #$`«ºO KÕâß~°∞. P#O^ŒOÖ’ FÅÖÏ_ç JO^Œ~°∂ P #$`åºxfl QÍOKå~°∞. q[Üü∞ `«k`«~° Éèí‰õΩÎÅ∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ #$`«ºO KÕâß~°∞. ѨÅ∞=Ù~°∞ P J^Œ∞ƒù`« ^Œ$âߺxfl Hõ#∞ÖÏ~° QÍOz, H©~°Î<å#O^•xfl J#∞Éèíqã¨∂Î ÉÏǨϺ[QÆ`«∞Î#∞ =∞~°záÈÜ«∂~°∞.

H˘xfl Hõ∆}ÏÅ∞ ǨÏi~°ã¨ =∂^èŒ∞~åºxfl „QÀe ^ÕǨÏã¨∞MÏxfl =∞~°záÈÜ«∂~°∞. ^ÕǨÏã¨∞YO "åiH˜, `å`å¯eHõOQÍ<≥·<å "≥QÆ@∞ ѨÙ\˜ìOk. H©~°Î# =ÚyâßHõ JO^Œ~°∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å J=∞$`« "å‰õΩ¯Å#∞ q#\ÏxH˜ P`«∞~°`«`À PÜ«∞# K«∞@∂ì ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. `«=∞#∞ Ѩi"Õ+≤ìOz ‰õÄ~°∞Ûx L#fl „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ #∞^ÕÌtOz N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞:

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

363

UHÍ^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O ''xi¡Ñ¨Î`«`À ã¨O™ê~°O KÕÜ«∞@O KåÅ Hõ+¨ìO. „Ѩ`åÑπ1 XHõ™êi <å`À, '=∞Ǩâ◊Ü«∂, "Õ∞=Ú [#Hõ=∞Ǩ~åA =∂~åæxfl J#∞ã¨i™êÎO. [#‰õΩ_»∞ xi¡Ñ¨Î`«`À ã¨O™ê~°O KÕâß_»∞. "Õ∞=¸ JÖψQ rq™êÎO— J<åfl_»∞. JO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞, 'T~°ˆH J#∞HÀQÍ<Õ [#‰õΩ_»∞ J~ÚáÈQÆÅ"å? [#‰õΩ_»∞ ZO`« Hõ~îÀ~° `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ *Ï˝#O ã¨=Úáêi˚OKå_À h‰õΩ `≥Å∞™ê? `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ xÅ|_ç J<ÕHõ ã¨O=`«û~åÅ∞ JuHõiî#"≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤# `«~°∞"å`«<Õ ã¨O™ê~°OÖ’ kQÍ_»∞— Jx K≥áêÊ#∞. ''JÖÏ J~Ú`Õ ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ =∞i QÆu ÖË^• JO>Ë, L#flk, HõzÛ`«OQÍ LOk. H˘xfl ~ÀAÅ∞ UHÍO`«"åã¨O KÕã¨∂Î ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∂e† WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å¡ ÉèíH˜Î Åaèã¨∞ÎOk, *Ï˝#O Åaèã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°OÖ’ rqOz<å ^À+¨O LO_»^Œ∞. UHÍO`«"åã¨OÖ’ ™ê^èŒ# KÕ¿ã@ѨC_»∞ ã¨O™ê~°O #∞O_ç ѨÓiÎQÍ "≥·^˘ÅQÆO_ç. ÉèÏ~°º, ‰õΩ=∂~°∞_»∞, ‰õΩ=∂Ô~Î, `«e¡, `«O„_ç, ™È^Œ~°∞_»∞, ™È^Œi, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ Z=~°∂ ã¨g∞ѨOÖ’ LO_»~å^Œ∞. UHÍO`«"åã¨OÖ’ ™ê^èŒ# KÕ¿ã@ѨC_»∞, '<å‰õΩ Z=~°∂ ÖË~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ <å ã¨~°fiã¨fi=¸— Jx `«ÅKåe. *Ï˝#O HÀã¨=¸, ÉèíH˜Î HÀã¨=¸ qÅÑ≤ã¨∂Î PÜ«∞##∞ „áêi÷OKåe. ''ã¨O™ê~°O#∞O_ç "≥·^˘Åy UHÍO`«"åã¨OÖ’ Zxfl ~ÀAÅ∞ LO_®e JO>Ë, XHõ ~ÀA "≥·^˘Åy L<åfl =∞Oz^Õ. =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ LO_»QÆey`Õ WOHÍ =∞Ozk. Ѩ<≥flO_»∞ ~ÀAÅ∞, XHõ <≥Å, =¸_»∞ <≥ÅÅ∞, XHõ ã¨O=`«û~°O – Z=i gÅ∞#∞|\˜ì JO`« HÍÅO UHÍO`«"åã¨OÖ’ LO_»=K«∞Û. *Ï˝#O, ÉèíH˜Î á⁄Ok# `«~°∞"å`« ã¨O™ê~°O KÕ¿ãÎ JO`« ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. KÕ`«∞ʼnõΩ #∂<≥ ~åK«∞H˘x Ѩ#㨠ѨO_»∞ "˘e¿ãÎ KÕuH˜ lQÆ∞~°∞ JO@∞HÀ^Œ∞. ^•QÆ∞_»∞ =¸`«Å P@Ö’ `«e¡x `åH˜# `«~°∞"å`« ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. XHõ™êi Ѩ~°∞ã¨"Õk ã¨Ê~°≈`À |OQÍ~°O ~°∂á⁄OkOK«∞. |OQÍ~°OQÍ =∂i# `«~°∞"å`« "≥ÜÕ∞ºà◊√¡ =∞\˜ìÖ’ áêuÃÑ@ì|_ç#ѨÊ\˜H©, =∞\˜ìx „`«qfi K«∂¿ãÎ |OQÍ~°OQÍ<Õ LO@∞Ok. ''=∞#ã¨∞û áêÅ=O\˜k. D =∞#ã¨∞û#∞ ã¨O™ê~°=∞<Õ h\˜Ö’ LOz`Õ áêÅ∂ h~°∂ Hõeã≤áÈ`å~Ú. JO^Œ∞KÕ`« áêÅ#∞ XHõKÀ@ LOz ÃÑ~°∞QÆ∞ `À_»∞ H˘<åflHõ, zeH˜ "≥#fl#∞ fÜ«∂e. UHÍO`«"åã¨OÖ’ ™ê^èŒ#Å∞ KÕã≤, =∞#ã¨∞û J<Õ áêÅ#∞Oz *Ï˝#O, ÉèíH˜Î J<Õ "≥#fl#∞ fã≤#ѨC_»∞, P "≥#fl#∞ ã¨O™ê~°=∞<Õ h\˜Ö’ ã¨∞ÅÉèíOQÍ LOK«=K«∞Û. P "≥#fl ã¨O™ê~°=∞<Õ h\˜Ö’ Z#fl\˜H© Hõeã≤áÈ^Œ∞† ã¨O™ê~° [ÅkèÃÑ· xi¡Ñ¨ÎOQÍ `ÕÅ∞`«∞Ok.

^•fi^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ - UHÍO`« ™ê^èŒ# q[Ü«∞Hõ$+¨‚ QÀ™êfiq∞ H˘xfl ~ÀAʼnõΩ =Ú#∞¿Ñ QÆÜ«∞#∞O_ç uiy =KåÛ_»∞. JHõ¯_» UHÍO`«OÖ’#∂, ™ê^èŒ∞™êOQÆ`«ºOÖ’#∂ QÆ_çáê_»∞. „Ѩã¨∞Î`«O HÍëêÜ«∞O ^èŒiOz# J`«_»∞ 1. „Ѩ`åÑπK«O„^Œ =∞AO^•~ü, „|Ǩχã¨=∂*ÏxH˜ K≥Ok# „Ѩ=ÚY∞_»∞

364

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

ã¨~°fi^• JO`«~°∞‡Y∞_≥· HÍ#=KåÛ_»∞. J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã≤÷u. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨g∞áê# P`«_»∞ `«Å=OK«∞H˘x ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. U^À n~°…OQÍ PÖ’zã¨∂Î L#fl@∞¡ `Àã¨∞Î#flk.—— q[Üü∞#∞ K«∂ã¨∂Î N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞: ''q[Üü∞! #∞=Ùfi 'KÀ@∞— ã¨OáêkOKå"å?

Wk q#∞. W^ŒÌ~°∞ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ `«=∞ Ѩ~°º@#Ö’ XHõ #QÆ~åxfl KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. XHõ_»∞ g^äŒ∞Å∞, ^Œ∞HÍ}ÏÅ∞, Wà◊√¡ Jxfl\˜x „Éèíq∞Oz K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ô~O_»= ™ê^èŒ∞=Ù J`«}˜‚ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O [iyOk. J`«_ç`À, 'J=Ù#∂, #∞=Ùfi WÖÏ, ã¨O„Éèí=∂â◊Û~åºÅ`À „Éèíq∞ã¨∂Î #QÆ~åxfl K«∂ã¨∂Î L<åfl"Õ, h =¸@=ÚÖˇ¡Å∞ ZHõ¯_»?— Jx J_çQÍ_»∞ Ô~O_»= ™ê^èŒ∞=Ù. JO^Œ∞‰õΩ "≥Ú^Œ\ ˜ ™ê^èŒ∞=Ù, ''"≥Ú^Œ@ <Õ#∞ 'KÀ@∞— ã¨OáêkOz, JHõ¯_» =¸@=ÚÖˇ¡Å∞ ÃÑ\˜ì, QÆkH˜ `åà◊O "Õã≤ xtÛO`«QÍ |Ü«∞Å∞^Õ~å#∞. „Ѩã¨∞Î`«O #QÆ~° ™œO^Œ~åºxfl uÅH˜ã¨∂Î u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞—— JO@∂ |^Œ∞eKåÛ_»∞. JO^Œ∞Hˆ 'KÀ@∞— ã¨OáêkOKå"å Jx J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.('=∞—, `«k`«~°∞Å`À) WÖÏ K«∂_»O_ç, Wxfl ~ÀAÅ∞QÍ q[Üü∞Ö’ h\˜ T@ =¸ã≤ "ÕÜ«∞|_ç LOk. WѨC_»∞ `≥~°K«∞H˘Ok. (J=^èŒ∂`«, „QÆ^ŒÌ - xëê¯=∞ Hõ~°‡) (q[Üü∞`À) ''K«∂_»∞, t=<å^ä£ J<ÕHõ ã¨=∞㨺Å`À ã¨`«=∞`«"≥∞ÿ L<åfl_»∞. J`«_»∞ Ѩ„uHõ‰õΩ „"åÜ«∞=Åã≤ LOk, ÃÑ·QÍ J<ÕHõ Ѩ#∞ÅÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· L<åfl_»∞. q+¨Ü«∞ Hõ~°‡ÅÖ’ áêÖÁæO>Ë<Õ „ѨâßO`«`« áÈ`«∞Ok. J<ÕHõ PÖ’K«#Å∞, zO`«Å∞ K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú. ''J=^èŒ∂`« `«# W~°"≥· #Å∞QÆ∞~°∞ QÆ∞~°∞=ÙÅÖ’ „QÆ^ŒÌ#∞ XHõ QÆ∞~°∞=ÙQÍ Ñ¨iQÆ}˜OKå_»∞ Jx N=∞^•ƒùQÆ=`«O ¿Ñ~˘¯O\’Ok. XHõKÀ@ ɡã¨ÎÅ∞ KÕѨÅ∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. JѨC_»∞ „QÆ^ŒÌ XHõ\ ˜ K«@∞‰õΩ¯# =zÛ XHõ KÕѨ#∞ <À@ Hõ~°K«∞H˘x "≥o¡áÈ~ÚOk. HÍx KÕѨ#∞ K«∂_»QÍ<Õ =O^ŒÖÏk H͉õΩÅ∞ „QÆ^ŒÌ#∞ `«~°∞=∞™êQÍ~Ú† 'HÍ HÍ— JO@∂ J~°∞ã¨∂Î ^•xfl K«∞@∞ì=Ú\Ïì~Ú. „QÆ^ŒÌ ^ŒH˜∆}O ˆHã≤ ZQÆ∞~°∞`Õ, H͉õΩÅ∂ ^ŒH˜∆}O ˆH¿ã "≥àÏ¡~Ú. L`«Î~°O "ÕѨ٠"≥o`Õ, L`«Î~°O "≥·Ñ¨ÙˆH "≥àÏ¡~Ú. „QÆ^ŒÌ `«∂~°∞Ê, Ѩ_»=∞~° kâ◊Åxfl\Ï Zyi K«∂ã≤Ok. WÖÏ uiy uiy JÅã≤ áÈ~Ú#ѨC_»∞ ^•x <À\˜#∞O_ç KÕѨ „H˜O^Œ Ѩ_çáÈ~ÚOk. JO`Õ! H͉õΩÅ∞ KÕѨ Ѩ_»¤ KÀ@∞ˆHã≤ ^Œ ∂ 㨠∞ ‰õ Ω áÈÜ« ∂ ~Ú. „QÆ ^ Œ Ì # ∞ =^Œ e "Õ â ß~Ú. „QÆ ^ Œ Ì xtÛO`« Q Í XHõ K≥ @ ∞ì H˘=∞‡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈ~ÚOk. `«~°∞"å`« `«#Ö’ 'D KÕѨÜÕ∞ WO`« QÆO^Œ~°QÀàÏxH© HÍ~°}O. WѨC_»∞ KÕѨ <å =^ŒÌ ÖË^Œ∞. <Õ#∞ xtÛO`«QÍ L<åfl#∞— Jx J#∞H˘Ok. ''J=^èŒ∂`« „QÆ^ŒÌ#∞O_ç D áê~îåxfl <Õ~°∞ÛH˘<åfl_»∞. ZO`«=~°‰õΩ =∞# =^ŒÌ KÕѨ LO@∞O^À, JO>Ë q+¨Ü«∞ "åã¨#Å∞ LO\ÏÜ≥∂ JO`«=~°‰õΩ Hõ~°‡Å∞ LO\Ï~Ú† "å\˜=Å¡ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º zO`«, qKå~°O, JâßOu "≥#flO>Ë LO\Ï~Ú. "åã¨#Å#∞ `«ºl¿ãÎ, `«Hõ∆}"Õ∞ Hõ~°‡Å∞ =∞#Å#∞O_ç "≥·^˘ÅQÆ∞`å~Ú, „ѨâßO`«`« Åaèã¨∞ÎOk. ''JO^Œ∞=Å¡<Õ xëê¯=∞Hõ~°‡ KÕÜ«∞@O =∞Ozk. JO^Œ∞KÕ`« =∞#ã¨∞û JâßOuH˜ Ö’#∞HÍ^Œ∞.

HÍx xëê¯=∞Hõ~°‡#∞ PK«iOK«@O ZO`À Hõ+¨ìO. xëê¯=∞Hõ~°‡<Õ KÕã¨∂Î L#fl@∞¡ ÉèÏq™êÎO.

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

365

HÍx U =¸Å#∞OKÀ HÍ=∞#Å∞ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ =zÛ"Õ™êÎ~Ú. "≥Ú^Œ@ ѨÅ∞ ™ê^èŒ#Å∞ J#∞+≤ªOz LO>Ë P ™ê^èŒ#Å |ÅO`À U H˘O^Œ~À xëê¯=∞Hõ~°‡#∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ÉèíQÆ=`åûH∆Í`å¯~å#O`«~°O xëê¯=∞Hõ~°‡#∞ JÅ"ÀHõQÍ J#∞+≤ªOK«QÆÅO. JѨC_»∞ ^•#O`«@ J^Õ Hõ~°‡`åºQÆO X#QÆ∂_»∞`«∞Ok. (<å~°^Œ∞x =O\˜) U XHõi^ŒÌ~À [#∞ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O KÕ¿ã xq∞`«ÎO Hõ~°‡Å∞ PK«i™êÎ~°∞. (ã¨<åflºã≤ ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞ - „¿Ñ=∞ [x¿ãÎ Hõ~°‡ `åºQÆ=∞ø`«∞Ok) ''J=^èŒ∂`« =∞~˘Hõ QÆ∞~°∞=Ù `Õ<≥\ ©QÆ. Jk KåÖÏ~ÀAÅ∞ ZO`À „â◊q∞Oz `Õ<≥#∞ ã¨OK«Ü«∞O KÕã≤ ÃÑ_»∞`«∞Ok. HÍx `Õ<≥\ ©QÆ P `Õ<≥#∞ J#∞ÉèíqOK«^Œ∞. Z=~À XHõ~°∞ =zÛ `Õ<≥Ѩ@∞ì#∞ qK«Ûù#flO KÕã≤ `Õ<≥#∞ fã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞. J=^èŒ∂`« `Õ<≥\ ©QÆ#∞Oz <ÕiÛ# áê~î°O ''ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»— ^Œx. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞x g∞^Œ<Õ #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊§ ÉèÏ~°O "Õã≤ LOKåe† "å~°∞ ^Õhfl ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞~å^Œ∞. ''ã¨O™ê~°∞Å q+¨Ü«∞O JÖÏ HÍ^Œ∞. "å~°∞ ‰õΩ@∞OÉÏxfl áÈ+≤OKåe, JO^Œ∞KÕ`« ã¨OK«Ü«∞O "åiH˜ P=â◊ºHõO. ѨH©∆, ™ê^èŒ∞=Ó ã¨OK«Ü«∞O KÕÜ«∞~°∞. J~Ú`Õ Ñ≤Å¡Å∞ á⁄^ŒQÆ|_ç#ѨC_»∞, ѨH˜∆ "å\˜HÀã¨O =Ú‰õΩ¯`À PǨ~åxfl ¿ãHõiOK«∞H˘x =ã¨∞ÎOk. ''q[Üü∞, WOHÍ q#∞† XHõ ™ê^èŒ∞=Ù =^ŒÌ =¸@=ÚÖˇ¡Å∞, QÆ∞_»¤`À =Ú_»∞Å∞ "Õã≤# |OwÅ∞ LO>Ë J`«}˜‚ #=∞‡=^Œ∞Ì. <Õ#∞ ѨOK«=\˜Ö’ =∞„iK≥@∞ì „H˜O^Œ W@∞=O\˜ ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«∂ã≤ L<åfl#∞. W^ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. XHõ_»∞ ѨѨCÖ’ ~åàı§~°∞`«∞<åfl_»∞, =∞~˘Hõ_»∞ ^èÀ=ux ‰õΩ@∞ì‰õΩO@∞<åfl_»∞. JO^Œ~°∂ Hõeã≤ XHõ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ WO@ [iy# qO^Œ∞ QÆ∞iOz ÉÏ`åMÏh KÕã¨∞Î<åfl~°∞. 'ÉÏÉ’Üü∞! P ã¨OѨ#∞fl_»∞ ÅHõ∆ÅH˘nÌ ^èŒ#O "≥zÛOKå_»∞. ™ê^èŒ∞=ÙʼnõΩ Hõ_»∞áê~° Éè’[#O ÃÑ\Ïì_»∞. ѨÓs, lÖËc, |sÊù "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ =∞^èŒ∞~° ÉèíH∆ͺÅ#∞ KÕ~ÚOKå_»∞— JO@∞<åfl~°∞.—— (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) q[Üü∞: J=Ù#O_ô. QÆÜ«∞Ö’ W@∞=O\˜ ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∞ K«∂âß#∞. JHõ¯_» "åix 'Ö’\Ï"åÖÏ ™ê^èŒ∞=Ù—1Åx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. (JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ (q[Üü∞`À): ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ L^Œ~Ú¿ãÎ Hõ~°‡ `«#O`«@ `å<Õ =^ŒeáÈ`«∞Ok. Z=iKÕ`« ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Hõ~°‡Å∞ QÍq™êÎ_À "åix K≥Ü«∞ºh. h‰õΩ WѨC_»∞ `«y# ã¨=∞Ü«∞O =zÛOk. Jxfl\˜h `«ºlOz, '=∞#™ê, Ѩ~°∞Öˇ=ix KÕ~°hÜ«∞‰õΩ=Ú, =∞# q∞~°∞=Ù~°"Õ∞ J=∞‡#∞ K«∂`«=Ú— Jx ѨÅ∞‰õΩ. ''F =∞#™ê! #∞=Ùfi <Õ#∞ ^Œi≈^•ÌO. Ѩ~°∞Å <≥=fiih K«∂_»hÜ«∞=^Œ∞Ì —— – WÖÏ JO@∂ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ „âß=ºHõO~î°O`À áê_»™êQÍ~°∞: ѨkŠѨ~°K«"Õ =∞#™ê! J=∞‡ âߺ=∞#∞ Ju„Ñ≤Ü«∞=∞QÆ∞ <å J=∞‡ âߺ=∞#∞ xÅ∞ѨÙ=Ú hÖ’ JuÉèí„^Œ=ÚQÍ 1. Ö’\Ï Ñ¨@∞ìH˘x L#fl ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞.

366

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

Ѩ~°∞Öˇ=fiix KÕ~°hÜ«∞‰õΩ=Ú =∞# q∞~°∞=Ù~°"Õ∞ P"≥∞#∞ K«∂`«=Ú IIѨ I I P"≥∞ ã¨xflkèx P#OkOK«QÆ HÍ=∞=~°æ=Ú#∞ Hõ_»‰õΩ „^ÀÅ∞K«∞ 'J=∂‡! J=∂‡!— Jx Ñ≤Å∞K«∞@ÔH· ~°ã¨#=Ú "≥O|_ç fã¨∞‰õΩá⁄=Ú‡ IIѨ I I =∞# W~°∞=Ùi ^Œi KÕ~°‰õΩO_»QÍ K≥_»¤ HÍ=∞=ÚÅ #_»∞¤ÃÑ@∞ì@‰õΩ Jxfl ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ #u"≥∞à◊‰õΩ=QÆÅ *Ï˝#HÍѨix HÍѨÙÃÑ@∞ì=Ú IIѨ I I (Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O LO_»‰õÄ_»^Œ∞) (q[Üü∞`À) ''ÉèíQÆ=O`«∞x â◊~°}∞*ÁzÛ Å[˚, ÉèíÜ«∞O W`åº^Œ∞Å#∞ `«ºlOz"Õ~Ú. '<Õ#∞ ǨÏi<å=∞O H©iÎã¨∂Î #$`«ºO KÕ¿ãÎ [#∞Å∞ ##∞fl QÆ∞iOz U=∞#∞H˘O\Ï~°∞?— – W@∞=O\˜ ÉèÏ"åÅ #xfl\˜x q_çzÃÑ@∞ì. Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O – D =¸_»∞ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. Å[˚, ^Õfi+¨O, ÉèíÜ«∞O, Paè*Ï`«ºO, QÀѨº „Ѩ=$uÎ W=hfl áêâßÅ∞. Wq `˘ÅyáÈ`Õ r=Ù_»∞ =ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å_»∞. ''áêâ◊|^Œ∞ú_»∞ r=Ù_»∞, áêâ◊=Ú‰õΩÎ_Õ t=Ù_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ J#flk ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù. "≥Ú^Œ@, U q^èŒOQÍ ÉèÏ~°º Éèí~°ÎѨ@¡ x+¨ª#∞ Hõey LO@∞O^À, J@∞=O\˜ x+¨ª ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ U~°Ê_ç`Õ ÉèíH˜Î [xã¨∞ÎOk. â◊√^ŒúÉèíH˜Î HõÅQÆ@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. ÉèíH˜ÎKÕ „áê}=¸, =∞#ã¨∂û ÉèíQÆ=O`«∞xÖ’ b#O J~ÚáÈ`å~Ú. P `«~°∞"å`« ÉèÏ= ã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèÏ= ã≤÷uÖ’ =∞x+≤ J"åHõ¯=Ù`å_»∞. "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞~ÚáÈ`«∞Ok. (JO>Ë, LKåÛùfi㨠xâßfi™êÅ∞ ã¨ÎOaèOzáÈ`å~Ú). ^•#O`«@ J^Õ ‰õΩOÉèíHõO U~°Ê_»∞`«∞Ok. `«∞áêH˜`À ¿ÑÖËÛ@ѨC_»∞, ¿ÑÅ∞ã¨∞Î#fl =ºH˜Î <À@ =∂@ ~å^Œ∞, J`«_ç "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞~ÚáÈ`«∞Ok. ''„¿Ñ=∞ HõÅQÆ_»O J#flk ã¨∞^Œ∂~°"≥∞ÿ# =∂@. K≥·`«#º^Õ=ÙʼnõΩ P „¿Ñ=∞ U~°Ê_çOk. ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ „¿Ñ=∞ Hõey`Õ P =ºH˜Î ÉÏǨϺ=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ q㨇i™êÎ_»∞. [QÆ`«∞Îx =∞~°záÈ`å_»∞.

J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# `«# â◊s~åxfl‰õÄ_® =∞~°záÈ`å_»∞.—— WÖÏ K≥|∞`«∂ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠^Õ=ÙÅ∞ =∞m¡ áê_» <å~°OaèOKå~°∞: „ѨÉèí∞ ǨÏi <å=∞=Ú áê_»∞K«∞ Hõ#∞flÅ J„â◊√Å∞ ‰õΩi¿ã ^≥#fl\˜HÀ ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú #∞O_ô HÍ=∞"åã¨#Å∞ ~°Ü«∞=Ú# `˘ÅˆQ ^≥#fl\˜HÀ II„ѨII áê~°=â◊º=Ú# áê=# <å=∞=Ú Éèí[#=ÚKÕ¿ã ^≥#fl\˜HÀ

j

"≥·+¨‚=ÙʼnõΩ, „|Ǩχã¨=∂[ã¨∞÷ʼnõΩ LѨ^Õâ◊O j

<å `«#∞"≥Å¡#∞ QÆQÆ∞~°∞áê@∞`À ѨÙÅHõÅ∞ K≥O^Õ ^≥#fl\˜HÀ

367

IIㄬII

„`«Ü≥∂^Œâ◊ ѨiKÕÛù^ŒO ÉèÏ=ã≤÷u, =∞Ǩ"åÜ«Ú=Ù - ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O ã¨OÉèÏ+¨} H˘#™êyOk. PǨfix`«∞Öˇ·# `«H˜¯# „|Ǩχã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ ѨO_ç`«∞Å∞, H˘O^Œ~°∞ „ѨÉèí∞`«fi L#fl`À^ÀºQÆ∞Å∞. ~°[h<å^ä£ ~åÜü∞ "åiÖ’ XHõ_»∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞: ''ÉèÏ=ã≤÷u U~°Ê_ç`Õ "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞~ÚáÈ`«∞Ok. J~°∞˚#∞_»∞ ÅH∆ͺxfl QÆ∞iÃÑ\˜ì#ѨC_»∞ KÕѨ Hõ#∞fl =∂„`«"Õ∞ J`«_ç ^Œ$+≤ìÖ’ Ѩ_çOk† =∞i ^ÕxÃÑ·<å ^Œ$+≤ì ÖË^Œ∞.1 K≥áêÊÅO>Ë J`«_»∞ KÕѨ‰õ#∞fl `«Ñ¨Ê ^•x â◊s~°OÖ’ =∞i U W`«~° ÉèÏQÍhfl K«∂_»ÖË^Œ∞. D ã≤÷uÖ’ "åÜ«Ú=Ù ã≤÷~°=∞=Ù`«∞Ok. ‰õΩOÉèíHõO J#∞Éèí∂`« =∞=Ù`«∞Ok. ''ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈<åxH˜ XHõ ÅHõ∆}O LOk – ֒ѨŠ=∞Ǩ"åÜ«Ú=Ù ã¨~°ã¨~å ZQÆ„ÉωõΩ`«∂ =∞ã≤Î+¨¯O ˆHã≤ áÈ`«∞Ok. JѨC_»∞ ã¨=∂kè ã≤÷u U~°Ê_ç`Õ ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.—— (ÉèíH˜Î~°Ç≤Ï`« áêO_ç`«ºO J~°÷~°Ç≤Ï`«O) (JѨC_Õ =zÛ# „|Ǩχã¨=∂[ Éèí‰õΩÎÅ`À) ''ˆH=ÅO ѨO_ç`«∞Å∞QÍ LO_ç ÉèíQÆ=O`«∞x Ѩ@¡ ÉèíH˜Î ÖË#@¡~Ú`Õ, ѨÅ∞‰õΩÅ∞ J~°÷~°Ç≤Ï`åÅ∞. ã¨=∂^蕺~Ú J<Õ XHõ ѨO_ç`«∞_»∞ 'ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ~°ã¨Ç‘Ï#∞_»∞, g∞~°∞ g∞ „¿Ñ=∞ ÉèíH˜Î~°ã¨O`À `«_çÑ≤ PÜ«∞##∞ ã¨~°ã¨∞xQÍ KÕÜ«∞O_ç— J<åfl_»∞.

K«∂âß~å, "Õ^•Å∞ Z=ix ~°ã¨ã¨fi~°∂ѨÙ_»x ¿Ñ~˘¯O@∞#fl"À, PÜ«∞##∞ ~°ã¨Ç‘Ï#∞_»x K≥ѨÊ@=∂! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Z@∞=O\˜"å_À J`«_»∞ HÍã¨Î‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^Œ∞ J#fl q+¨Ü«∞O n#∞flO_ç `≥Å∞™ÈÎOk Hõ^•! JO^Œ∞ˆH D J~°÷~°Ç≤Ï`« „ѨÖÏѨO. '=∂ =∂=∞QÍi WO\’¡ QÀâßÅ xO_® QÆ∞„~åÅ∞ L#flq— J<åfl _˘Hõ_»∞. n#∞flO_ç J`«_ç =^ŒÌ QÆ∞„~åÖË ÖË=x `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.

ZO^Œ∞HõO>Ë QÀâßÅÖ’ QÆ∞„~åÅ∞ LO_»=Ù Hõ^•! (JO`å #"åfi~°∞). ''Sâ◊fi~°ºO, H©iÎ, Ѩ^Œq g\˜=Å¡ H˘O^Œ~°∞ JǨÏOHÍ~°Ñ¨Ói`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. W=hfl ˆH=ÅO XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAʼnõΩ =∂„`«"Õ∞. Un =∞# "≥O@ ~å^Œ∞. áê@ XHõ\ ˜ LOk: h "åÔ~=fi~°∞ ÖË~°#∞ ã¨`«º=Ú =∞~°∞=‰õΩ "≥∞ѨC_»∞ F =∞#™ê =º~°÷=ÚÖË h uѨÊ@ÅxflÜ«Ú D Ö’HõO|∞# F =∞#™ê Ju ã¨∂Hõ∆ ‡OÉ∫ =∂Ü«∂*ÏÅѨ٠=ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx F =∞#™ê

IIhII

1. „^ÒѨn ã¨fiÜ«∞O=~°OÖ’ =∞`«ûºÜ«∞O„`« Ѷ¨∞@ìO - =∞ǨÉèÏ~°`«O.

368

j

N~å=∞Hõ$+¨‚ Hõ^ä•=∞$`«O

j

áê=#=∞ø N=∂`«$ <å=∞=Ú#∞ =∞~°∞=‰õΩ "≥∞#fl_»∞ F =∞#™ê IIhII =∂#=Ù eÅ h H˜K«∞Û Q“~°==Ú =∂áÈ ˆ~áÈ F =∞#™ê „ѨÉèí∞=x ѨuÜ«∞x Ñ≤Å∞=|_»∞#k `«fi~°Ö’ =ÚyÜ«Ú<≥ F =∞#™ê IIhII WѨÙ_Õ ~°∂Ѩ=Ú WO`« Q“~°==Ú #O^Œ∞K«∞#fl^À P `«#∞"Õ =∞$`«∞º"å`«|_ç K«zÛ# <å_»∞ Hõ_»H©_≥Û^Œˆ~ F =∞#™ê!

IIhII Z=i HÀã¨"≥∞ÿ rq`«=∞O`«Ü«Ú Ü«∞=∞Ü«∂`«#Å#∞ á⁄O^≥^Œ"À P „Ñ≤Ü«∞ÉèÏ~°ºÜ≥∞ (Éèí~°ÎÜ≥∞) "≥O@~åHõ Wk áêzÑ‘#∞QÆx Dã¨_çOK«∞#∞ IIhII

(^èŒ#=O`«∞ňH ^èŒ#=O`«∞_»∞) ''ã¨OѨ#∞fl_»#<Õ QÆ~°fiO ѨxH˜~å^Œ∞. '<Õ#∞ ^èŒ#=O`«∞_»#∞— Jx #∞=Ùfi ÉèÏq¿ãÎ h HõO>Ë ^èŒ#=O`«∞_»∞ XHõ_»∞ L<åfl_»∞, J`«_çHõO>Ë Q˘Ñ¨Ê ^èŒ#=O`«∞_»∞ =∞~˘Hõ_»∞ L<åfl_»∞. pHõ\ ˜ Ѩ_»QÍ<Õ q∞}∞QÆ∞~°∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. D „ѨѨOKåxˆH `å#∞ "≥Å∞QÆ∞ xã¨∞Î<åfl#x ÉèÏqã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ HÍ¿ãѨ\’¡ #Hõ∆„`åÅ∞ L^Œ~ÚOK«QÍ<Õ q∞}∞QÆ∞~°∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ JǨÏOHÍ~°O J}yáÈ`«∞Ok. "Õ∞"Õ∞ D „ѨѨOKåxH˜ "≥Å∞QÆ∞#∞ Wã¨∞Î<åfl=∞x #Hõ∆„`åÅ∞ ÉèÏq™êÎ~Ú.

H˘O`« ¿ãѨ\ ˜H˜ K«O„^Œ∞_»∞ L^Œ~Ú™êÎ_»∞. JѨC_»∞ #Hõ∆„`åÅ∞ Å[˚`À ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~Ú. `«~°∞"å`« K«O„^Œ∞_»∞, '<å "≥Å∞QÆ∞ =Å¡ D „ѨѨOK«"Õ∞ „ѨHÍt™ÈÎOk. <Õ<Õ D „ѨѨOKåxH˜ "≥Å∞QÆ∞#∞ „Ѩ™êkOKÕ "å_»#∞— Jx `«ÅáÈ™êÎ_»∞. WÖÏ `«ÅáÈã¨∂Î L#flѨC_Õ J~°∞}À^ŒÜ«∞O J=Ù`«∞Ok, ã¨∂~°∞º_»∞ L^Œ~Ú™êÎ_∞» . K«O„^Œ∞_»∞ "≥Å"≥ÅÉ’`å_»∞. HÍ¿ãѨ\ H˜ ˜ K«O„^Œ∞}˜‚ K«∂_»#∞‰õÄ_® ÖË=Ú. ã¨OѨ#∞flÅ∞ g\˜#xfl\˜x HÍã¨Î Ü≥∂zOz K«∂¿ãÎ, ^èŒ#O LO^Œ#fl JǨÏOHÍ~°O HõÅ∞QÆ^Œ∞.—— L`«û"åxÔH· =∞}˜ÖÏÖò <å<å~°HÍÅ =O@HÍÅ`À Q˘Ñ¨Ê qO^Œ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ L<åfl_»∞.

ZO`À „â◊^Œú`À N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞, Éèí‰õΩÎÅ#∞ `«$Ñ≤Î K≥O^Õ@∞¡QÍ ¿ãqOKå _»`«_»∞. JO^Œ~°∂ ÃãÅ=٠ѨÙK«∞ÛH˘<Õ@ѨÊ\˜H˜ ~å„u ÉÏQÍ „á⁄^Œ∞ÌáÈ~ÚOk. J~Ú#ѨÊ\˜H© Z=iH© U „â◊=∂ HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. j

jj