Yuvataa... Lendi... Melkondi... Mee Shaktini Telusukondi

Ü«Ú=`å! ÖˇO_ç! "Õ∞Ö’¯O_ç! g∞ â◊H˜Îx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç !

POQÆ¡=¸ÅO :

™êfiq∞ NHÍO`å#O^Œ J#∞"å^ŒO :

Jq∞~°ÑÙ¨ #@~å[<£

~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°O

^À=∞ÅQÆ∂_», ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞–500 029

Published by Adhyaksha Ramakrishna Math Domalguda, Hyderabad - 29

Š Ramakrishna Math, Hyderabad All rights reserved

XIX - 10M - 11 - 2010 13104

Printed in India at Charitha Impressions Hyderabad.

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ XHõ@= ÉèÏQÆO Ü«Ú=`å! ÖˇO_ç! "Õ∞Ö’¯O_ç!

1) 2) 3) 4) 5) 6)

ѨiK«Ü«∞O x["≥∞ÿ# Ü«Ú=`« Z=~°∞? x["≥∞ÿ# q^Œº |Å"Õ∞ r=#=Ú jÅ|ÅO ã¨OHõÅÊâ◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O

Ô~O_»= ÉèÏQÆO P`«‡qâßfiã¨O : q[Ü«∂xH˜ =¸ÅO 1) 2) 3) 4) 5)

1 – 18

19 – 58

ѨiK«Ü«∞O P`«‡qâßfiã¨O – JǨÏOHÍ~°O P`«‡qâßfiã¨O – Juqâßfiã¨O P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?

P`«‡qâßfiã¨O (q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ѨÅ∞‰õΩÅÖ’)

=¸_»= ÉèÏQÆO 59 – 79 P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ PÖ’K«#efl Z^Œ∞~À¯=_»O ZÖÏ?

1) ѨiK«Ü«∞O 2) ã¨=∞㨺Å∞ – Ѩiëê¯~åÅ∞ 3) H˘xfl PK«~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# ã¨∂K«#Å∞

<åÅ∞QÆ= ÉèÏQÆO ¢|ǨχK«~°ºO =Å¡ HõeˆQ â◊H˜Î 1) ѨiK«Ü«∞O

80 – 156

2) „|ǨχK«~°º ™ê^èŒ# (H˘xfl PK«~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# ã¨∂K«#Å∞) 3) HÍ=∞O P`«‡Hõ^äŒ 4) ¢|ǨχK«~åºxfl QÆ∞iOz =∞Ǩ`«∞‡Å É’^èŒ#Å∞ J) N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠P) Uã¨∞¢H©ã¨∞Î W) |∞^ŒúÉèíQÆ"å#∞_»∞ D) q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ |∞∞) Ü«∞fâ◊fi~å#O^Œ ™êfiq∞ |∞∂) =∞Ǩ`å‡ QÍOnè 5) N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ‰õΩ É’kèOz# Ѩ^Œúu 6) L`ÕÎ*ÏxflKÕÛ H˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å∞ J) q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ P) =∞Ǩ`å‡ QÍOnè W) ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ D) ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ 7) „|ǨχK«~°ºO Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î

S^Œ= ÉèÏQÆO "Õ^•O`«O JO>Ë Uq∞\˜?

1) ѨiK«Ü«∞O 2) "Õ^•O`« ™ê~°O 3) "Õ^•O`« `«`«Î fiO 4) PK«~°}Ö’ "Õ^•O`«O =ÚyOѨÙ

157 – 188

XHõ@= ÉèÏQÆO

Ü«Ú=`å! ÖˇO_ç! "Õ∞Ö’¯O_ç!

2

„|uH˜<å K«zÛ<å g∞ ™⁄O`« â◊H˜Î g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ¨_»O_ç. D „ѨѨOK«OÖ’ áêѨO J<Õk U^≥·<å LO>Ë Jk |ÅÇ‘Ï#`Õ. |ÅÇ‘Ï#`«#∞ Jxfl q^è•ÖÏ q_çzÃÑ@ìO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë |ÅÇ‘Ï#`Õ áêѨO, |ÅÇ‘Ï#`Õ =∞~°}O. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

3

XHõ@= ÉèÏQÆO

Ü«Ú=`å! ÖˇO_ç! "Õ∞Ö’¯O_ç!

1) ѨiK«Ü«∞O H˘O_»O`« J_»¤O‰õΩÅ∞ Z^Œ∞Ô~·<å, „Ѩu Ü«Ú=u, Ü«Ú=‰õΩ_»∞ `«=∞ rq`«OÖ’ Q˘Ñ¨Ê P^Œ~å≈Å#∞ ™êkèOKåÅh, L#fl`« tY~å Å#∞ KÕ~°∞HÀ"åÅh, KÕѨ\ ˜ì# Ѩ#∞Ö’¡ ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å "≥Å∞QÆ∞Å`À q[Ü«∂xfl ™êkèOKåÅh, HÀ~°∞‰õΩ#fl ÅH∆ͺxfl KÕ~°∞HÀ"åÅh J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. D HÀiHõ x[OQÍ<Õ J^Œ∞ƒù`« "≥∞ÿ#k, J"≥∂Ѷ¨∞ "≥∞ÿ#k. x["≥∞ÿ# Ü«∞ø=<åxH˜ Jk zǨÏflO. J^Õ ÖËHõáÈ`Õ rq`«O J~°÷O ÖËxkQÍ, ѨxH˜=∂e#kQÍ, qã¨∞QÆ∞ ѨÙ\˜ìOKÕkQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Ü«Ú=`« ZšѨC_»∂ JÉèí∞º^ŒÜ«∞ ÉèÏ"åÅ`À =ÚO^Œ∞‰õΩ K«∂_®e. `å=Ú rq`«OÖ’ ™êkèOK«^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl ^•xHõ<åfl `«‰õΩ¯"≥·# ^•x`À ZѨÊ\˜H© `«$Ñ≤ΠѨ_»‰õÄ_»^Œ∞. =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQƉõΩO_® xezáÈ~Ú# rq`«O =∞~°}ÏxH˜ ã¨OˆH`«O. ''=ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ, =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ, =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ – Hõ∆} "≥∞ÿ<å "≥#∞Hõ‰õΩ uiy K«∂_»=^Œ∞Ì!—— Jx =∞Ǩ`«∞‡Å∞ =∞#‰õΩ L`åûǨxfl WKåÛ~°∞. ''ÖˇO_ç, "Õ∞Ö’¯O_ç! g∞ QÆ=∂ºxfl KÕ~°∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ PQÆHõO_ç!—— Jx q"ÕHÍ#~^Œ ™êfiq∞ ѨeH˜# L`ÕÎ[ Hõ~°"≥∞ÿ# =∂@Å∞ Ü«Ú=`« =∞#ã¨∞ûÖ’¡ ~å¢uO|=à◊¥§ "≥∞^Œ∞Å∞ `«∂ LO_®e. g∞~°∞

4

q[Ü«∂xfl ™êkèOz f~åe. xã¨Ê $Ç¨Ï K≥O^Œ=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. g∞ â◊H˜Î h~°∞QÍiáÈ=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. g∞ ÅH∆ͺxfl ™êkèOK«_®xH˜ HÍ=Åã≤# â◊H˜Î – J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î – g∞Ö’<Õ LOk. g∞~°∞ Uk HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë ^•xfl ™êkèOK«QÆÅ~°∞. g∞Ö’ J@∞=O\˜ â◊H˜Î LO^Œx g∞‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ=K«∞Û. g∞Ö’ L#fl â◊H˜Îx, g∞Ö’ ^•y=Ù#fl â◊H˜Îx, J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Îx `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞ufl~ K«~_ç. "Õ∞Å∞‰õΩx ÃÑ·H˜ ÖË=O_ç, ã¨OHõeÊOK«_®xH˜ #_»∞=Ú Hõ@ìO_ç, ™êkèOKåÅx ã¨OHõeÊOK«O_ç, Ѩi ѨÓ~°‚`åfixfl ™êkèOK«O_ç. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥Ñ≤Ê# L`ÕÎ[ Éèíi`«"≥∞ÿ# =∂@efl ZšѨC_»∂ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç: ''ÖËz xÅ|_ç, ^è≥·~°ºOQÍ, |ÅOQÍ LO_»O_ç. ÉÏ^茺`« "≥Ú`åÎxfl g∞ Éèí∞*ÏÅ g∞^Õ "Õã¨∞HÀO_ç. g∞ `«Å~å`«‰õΩ ã¨$+≤ìHõ~°ÎÅ∞ g∞ˆ~#x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.——

2) x["≥∞ÿ# Ü«Ú=`« Z=~°∞? âßs~°Hõ"≥∞ÿ# ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ XHõ¯>Ë Ü«∞ø=<åxH˜ zǨÏflO HÍ^Œ∞. P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#fl"åà◊√§ =O^ŒÅ∞, "ÕÅ∞ L<åfl~°∞.

HÍh "åi =ÚMÏÅÖ’ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ ÖË^• Ü«Ú=u Hõey=ÙO_®eû# ÅHõ∆}ÏÅ∞ Hõ#Ѩ_»=Ù. Ñ≤iH˜ QÆ∞O_≥`À, áêeáÈ~Ú# U_»∞Ѩ٠=ÚYO`À, ~Ày+≤ì"åà◊§ÖÏQÍ Hõ# Ѩ_»∞`«∂, WO¢kÜ«∂Å∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÖˉõΩO_®, =∞#âß≈Ou ÖˉõΩO_®, =∞O^Œ|∞kú`À, ™È=∞i`«#"Õ∞ WÖÏ J=`å~°

5

"≥∞uÎO^• J#fl@∞ìQÍ LO>Ë, J@∞=O\˜"åix Ü«Ú=`« Jx g∞~°∞ Ñ≤Å∞™êÎ~å? ZѨÊ\˜H© JÖÏ Ñ≤Å=~°∞. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ HõÅÅ∞QÆ#fl Ü«Ú=`« =∞#‰õΩ HÍ"åe.

PÜ«∞# WÖÏ ¢Ñ¨É’kèOKå~°∞: ''ÖˇO_ç, "Õ∞Ö’¯O_ç! g∞ ^ÕâßxH˜ D Q˘Ñ¨Ê `åºQÆO J`«º=ã¨~°O. Ü«Ú=‰õΩÖË J@∞ =O\˜ `åºQÍxfl K≥Ü«∞º QÆÅ~°∞. Ü«Ú=‰õΩÅ∞, â◊H˜Î =∞O`«∞Å∞, |Å=O`«∞Å∞, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# â◊s~°O QÆÅ"å~°∞, |∞kú=∞O`«∞Å∞ – gˆ~ D HÍ~åºxfl ™êkèOK« QÆÅ~°∞.—— D ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O =Å¡ =∞#O ™ê^è•~°}OQÍ Ü«Ú=`« J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ x["≥∞ÿ# Ü«Ú=`« J=Ù`å~°∞. JѨC_»∞ =∂¢`«"Õ∞ "å~°∞ `«=∞ ѨÙ~Àaè=$kúH˜ J_»∞¤Ñ¨_Õ Jxfl J=~À^è•Å#∞ ^•\˜áÈQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

W@∞=O\˜ ~°∂áêO`«~°O ™ê^茺"Õ∞#x q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ `«# qâßfi™êxfl ¢Ñ¨Hõ\˜OKå~°∞. PÜ«∞#, ''D P^èŒ∞xHõ `«~°O, D Ü«Ú=`«~°O g∞^Œ<Õ <å qâßfiã¨O. "åiÖ’ #∞Oz <å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ =™êÎ~°∞. "å~°∞ ã≤OǨÅÖÏQÍ Ñ¨x KÕã≤ D "≥Ú`«ÎO ã¨=∞㨺#∞ Ѩi+¨¯i™êÎ~°∞,—— Jx J<åfl~°∞. Ü«Ú=`« ã≤OǨÅÖÏQÍ LO_®Åx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. PÜ«∞<Õ XHõ ѨÙ~°∞+¨ã≤OǨÏO. =∞#O^Œih ã≤OǨÅÖÏQÍ ~°∂á⁄OkOK«_®xˆH PÜ«∞# D ¢Ñ¨Ñ¨OK«O Ö’H˜ =KåÛ~°∞. Ñ≤_»∞QÆ∞ÖÏO\˜ PÜ«∞# =∂@Å∞ ^Õâ◊ ™êfi`«O¢`«ºO HÀã¨O áÈ~å_Õ ZO`À=∞Ok Ü«Ú=`«#∞ x["≥∞ÿ# ã≤OǨÅ∞QÍ fiÛk^•Ì~Ú. ã¨∞ÉèÏ+πK«O¢^Œ É’ãπ, Ö’Hõ=∂#º uÅH±, J~°aO^À, ™È^Œi x"Õk`«, =∞Ǩ`å‡

6

QÍOnè "≥Ú^ŒÅ∞QÍ ^ÕâßxH˜ ™êfi`«O¢`åºxfl H˘x`≥zÛ# H˘O^Œi ¿Ñ~°¡#∞ D q^èŒOQÍ ~°∂á⁄Ok#"å~°∞QÍ ¿Ñ~˘¯# =K«∞Û#∞. Ü«Ú=`«~åxfl "Õ∞ÖÁ¯eÑ≤, =∞# ÉèÏ~°`«^Õâ◊O áÈQ˘@∞ì ‰õΩ#fl ѨÓ~°fi"≥·Éèí"åxfl uiy `Õ"åÅ#fl^Õ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ `«# rq`«OÖ’ KÕѨ\˜ì# =∞ǨÏ`å¯~°ºO. PÜ«∞# rq`«O, ã¨O^Õâ◊O =∞# Ü«Ú=`«‰õΩ `«~°QÆx ¢¿Ñ~°} x=fiQÆÅ ÃÑxfl^èŒ∞Å∞. W^Õ^À Juâ◊Ü≥∂H˜Î =∂„`«O HÍ^Œ∞ – JHõ∆~° ã¨`«ºO. PÜ«∞# rq`«Hõ^äŒ#∞ ~°zOz# ¢QÆO^äŒ Hõ~°ÎÅ∞ #ˆ~O¢^Œ<å^äŒ∞_ç (q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞) Ü«Ú= ÅHõ∆}ÏÅ#∞ K«Hõ¯QÍ QÆ∞iÎOKå~°∞: ''PHÍâ◊OÖ’ qǨÏiOKÕ HõÅÅ`À J`«_ç =∞#ã¨∞û xO_çáÈ~ÚOk. ǨÏ$^ŒÜ«∞O PáêºÜ«∞`«`À P¢~°Ì"≥∞ÿOk. J`«_ç |∞kú HõuÎÖÏ Ñ¨^Œ∞<≥·#k.

J`«_ç ^è≥·~åºxH˜ JO`«∞ÖË^Œ∞. H˘`«Îq+¨Ü«∂Å#∞ Pq+¨¯ iOKÕ J`«_ç "Õ∞^èŒ JK≥Û~°∞=Ù Q˘e¿Ñk. J`«_ç ѨxKÕ¿ã â◊H˜Îx WOH˘iÖ’ K«∂_»ÖË=Ú. J`«_ç L`åûǨxfl J}z "ÕÜ«∞_»O J™ê^茺O. P q^èŒOQÍ #ˆ~O¢^Œ∞_»∞ z#fl`«#O #∞Op ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜QÍ LO_Õ"å_»∞. g@xflO\˜H© q∞Oz J`«_ç PÖ’K«<å ^Œ$HõÊ^äŒO Z@∞=O\˜ ¢¿Ñ~°} ÖˉõΩO_®<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_ç"≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ K«∂¿Ñk.—— *Ï[˚fiź=∂#"≥∞ÿ# D ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞x qâ◊fi qMϺ`«∞}˜‚ KÕâß~Ú. zHÍQÀ #QÆ~°OÖ’ 1893 Ö’ [iy# qâ◊fi=∞`« =∞Ǩã¨ÉèíÖ’ PÜ«∞# áêÖÁæ #flѨC_»∞ ¢Ñ¨Ñ¨OK«O PÜ«∞##∞ Z^Œ∞\˜"åiÖ’ Q˘Ñ¨Ê

7

L`ÕÎ*Ïxfl HõeyOK« QÆÅ =∞Ǩ=ºH˜ÎQÍ QÆ∞iÎOzOk. Ü«Ú= ‰õΩ_≥·# #ˆ~O¢^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ W@∞=O\˜ =ºH˜Î`«fi"Õ∞ J`«_ç [#‡k#"≥∞ÿ# [#=i 12= `Õnx *ÏfÜ«∞ Ü«Ú=[# k<À`«û=OQÍ „ѨHõ\˜OK«_®xH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk.

3) x["≥∞ÿ# q^Œº W@∞=O\˜ P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# Ü«Ú=‰õΩ_≥·# #ˆ~O¢^Œ <å^äŒ∞_çH˜=∞#P^èŒ∞xHõÜ«Ú=`«H˘O`≥·<åKÕ~°∞=Ö’L#fl^•? =∞# ^Õâßxfl ѨÙ#ifli‡OK«=Åã≤#k =∞# Ü«Ú=`Õ. JÜ≥∂º! `«=∞ =ºH˜Î`åfi<Õfl xi‡OK«∞HÀÖËx Ѩiã≤÷uÖ’ =∞# Ü«Ú=`« L<åfl~°∞ Hõ^•! J@∞=O\˜"åà◊√§ #g# ÉèÏ~°`«^Õâßxfl ZÖÏ xi‡OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞? "åi ã¨=∞㨺ÖËfl "å~°∞ Ѩi+¨¯iOK«∞HÀ ÖˉõΩO_® LO>Ë ^Õâ◊ ã¨=∞㨺efl ZÖÏ Ñ¨i+¨¯iOK«QÆÅ∞ QÆ∞`å~°∞? =∞# P^èŒ∞xHõ Ü«Ú=`« =∞#ã¨∞ûÅ∞ (~°Hõ~°HÍÅ ÉèÏ"åÅ∞ z‰õΩ¯ |_çáÈ~Ú#) qq^èŒ ÉèÏ=ã¨OH˜¡ëêìÅ`À pHõ\˜ H˘@∞¡QÍ =∂~°∞`«∞ <åfl~Ú. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏ"åÅ z‰õΩ¯=Ú_»∞ Å∞QÍK≥ѨÊ^Œy#DÉèÏ=ã¨OH˜¡ëêìÅ<ÕPOQÆ¡OÖ’HÍOÃÑ¡H±ûÅx (Complexes) JO\Ï~°∞. Öˇ·OyHõѨ~°"≥∞ÿ# HÀiHõÅ`À ‰õÄ_ç# HÍ=∞ÉèÏ=ã¨OH˜¡+¨ìO, ÉèíÜ«∞ ã¨OH˜¡+¨ìO, JǨÏOHÍ~°ã¨OH˜¡+¨ìO, `«##∞ `å#∞ ѨxH˜=∂e# "å}˜‚ J#∞‰õΩ<Õ P`«‡#∂º#`åÉèÏ= ã¨OH˜¡+¨ìO "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜`À Ü«Ú=`« =∞#ã¨∞ûÅ∞ xO_çáÈ`«∞<åfl~Ú. W@∞=O\˜ =ºuˆ~HõÉèÏ"å Åhfl Hõeã≤ "åi rq`åefl =ºã¨<åÅ=∞Ü«∞OQÍ =∂~°∞ã¨∞Î <åfl~Ú. D ÉèíÜ«∞O H˘e¿Ñ ^≥Ü«∂ºÅѨ@∞ì#∞ Ü«Ú=`«

8

=keOK«∞HÀÖˉõΩO_® LOk. D =ºã¨<åʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx Ü«Ú=`« ^Œ$_è»OQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨Ê ^Õâ◊ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ QÆ∞iOz, Ü«Ú=`« Éèíq+¨º`«∞Î#∞ QÆ∞iOz Z@∞=O\˜ Pâ◊Å∂ ÃÑ@∞ìHÀÖË=Ú. =∞# =∂`«$Éèí∂q∞H˜ ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞Å#∞ ™êkèOK«QÆÅ Ü«Ú=`«#∞ `«Ü«∂~°∞K≥Ü«∂º ÅO>Ë =∞#O "åiH˜ ã¨iÜ≥ÿ∞# „`À=Ö’ ™êQÆ_®xH˜ HÍ=Åã≤# tHõ∆}#∞W"åfie.Pâß[#Hõ"≥∞ÿ#áêl\˜"£ÉèÏ"åÅ`À‰õÄ_ç# q^Œº#∞ =∞# Ü«Ú=`«‰õΩ JOkOK«_»OÖ’ =∞#O WѨÊ\˜ˆH KåÖÏ PÅ㨺O KÕâß=Ú. =∞# Ü«Ú=`«‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# q^Œº ZÖÏ LO_®Ö’ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ WѨÊ\˜ˆH K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. ''=ºH˜Î`åfixfl ~°∂ѨÙkkÌ, =∂#ã≤Hõâ◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOz, |∞kúx qHõã≤Ѩ*Ëã≤ =∞x+≤ `«# HÍà◊§g∞^Œ `å#∞ xÅ|_ÕÖÏ K≥Ü«∞ºQÆeˆQq^Œº=∞#‰õΩHÍ"åe,Jx™êfig∞rÉ’kèOKå~°∞.

4)|Å"Õ∞r=#=Ú ''|Å"Õ∞ r=#O, |ÅÇ‘Ï#`«ÜÕ∞ =∞~°}O,—— Jx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞.

Hõ∆}Hõ∆}O =∂iáÈ`«∞#fl ¢Ñ¨ã¨∞Î`« Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ P^èŒ∞xHõ Ü«Ú=`« ¢|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# ã¨=∞㨺efl Z^Œ∞~˘¯O@∞ <åfl~°∞. "åi g∞^Œ Z=iH© *Ïe ÖË^Œ∞. Jxfl ~°OQÍÅÖ’ "å~°∞ J`«∞º`«Î=∞OQÍ LO_»_»"Õ∞ ¢Ñ¨u XHõ¯iH© HÍ"åe. =∞Oz ~åºO‰õΩÅ∞ ™êkèOK«=∞x `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞ XuÎ_ç KÕ™êÎ~°∞. J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# Ѷ¨e`åÅ∞ ™êkèOKåÅx Láê^蕺 Ü«ÚÅ∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ü«∂[=∂<åºÅ∞ <≥Ñ· Ù¨ }ºO, J#∞Éè=í O

9

Hõey# L^ÀºQÆã¨∞ÎÅ<Õ HÀ~°`å~°∞. L^ÀºQÍÅ HÀã¨O Q˘O`«∞g∞^Œ HõuÎÃÑ>Ëì áÈ\©`«`åÎfixfl QÆ∞iOz =∂\Ï¡_» =Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. Jxfl\˜h q∞Oz `«e¡^ŒO¢_»∞Å ¢¿Ñ=∂^Œ ~åÅ∞ H˘~°=_»_»O`Àáê@∞, "åix ã¨iQÍæ J~°÷O KÕã¨∞HÀHõ áÈ=_»O`À P^èŒ∞xHõ Ü«Ú=`« =∞#ã¨∞ûÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ ÉèÏ=ã¨OH˜¡ëêìÅ∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. `«^•fi~å xã¨Ê$ǨÏ, HõÅ`«, ^Õfi+¨O, Jq^èÕÜ«∞`«, ÉèíÜ«∞O, q~°H˜Î, z=iH˜ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ HõÅQÆ_»"Õ∞QÍHõ Jq P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ‰õÄ_® ^•ifÜ«∞=K«∞Û. =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù# \©g, ˆ~_çÜ≥∂ "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨=∂Kå~°=∂^茺=∂Å∞ qÅ∞"≥·# ã¨=∞Ü«∂xfl =$^ä• K≥Ü«∞º_»"Õ∞ HÍHõ "åi =∞#ã¨∞ûÅ#∞ Jj¡Å`«`À#∂, Jã¨Éèíº`«`À#∂ HõÅ∞+≤`«O KÕã¨∞Î<åfl~Ú.

W@∞=O\˜ ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜ =∞# Ü«Ú=`« =∂#"åf`« â◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O LOk. P^èŒ∞xHõ q^•ºÉèϺã¨O, ѨÙã¨ÎHÍÅ ^•fi~å <Õ~°∞Û‰õΩ#fl K«^Œ∞=Ù "åi ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«_®xH˜ ã¨iáÈ=Ù. J@∞=O\˜ â◊H˜Î `«=∞Ö’<Õ L#fl^Œx Ü«Ú=`« `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''â◊H˜Î JO`å g∞Ö’<Õ LOk. g∞~°∞ U^≥·<å K≥Ü«∞ºQÆÅ~°∞, Jhfl ™êkèOK«QÆÅ~°∞ Jx qâ◊fiã≤OK«O_ç. g∞~°∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å=∞x J#∞HÀ=^Œ∞Ì. ÖËz xÅ|_ç, g∞Ö’x ^≥·=`åfixfl =ºH©ÎHõiOK«O_ç!—— Jx K≥Ñ≤Ê# =∂@efl qâ◊fiã≤OK«O_ç. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ #=ÉèÏ~°`« x~å‡`«. ÉèÏ~°`« „Ѩ*ÏhHõO QÆ∞iOz `«#‰õΩ `å#∞QÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx

10

PÜ«∞# Ѩi„"å[Hõ ã¨<åflºã≤QÍ HÍe#_»Hõ# ^Õâßxfl K«∞\˜ì=KåÛ~°∞. „ѨuKÀ\Ï |Hõ¯zH˜¯áÈ~Ú, |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#fl Ü«Ú=`«#∞ K«∂ã≤ PÜ«∞# xâıÛ+¨µìÅÜ«∂º~°∞. "åiH˜ PÜ«∞# WzÛ# ã¨ÅǨ Uq∞\˜? ''Jxfl\˜HõO>Ë =ÚO^Œ∞ `«Ñ¨Êxã¨iQÍ Ü«Ú=`« |Å=O`«∞Öˇ· LO_®e. P^蕺u‡Hõ`« J<Õk `«~åfi`« =ã¨∞ÎOk. <å Ü«Ú= q∞„`«∞ÖÏ~å! '|ÅOQÍ LO_»O_ç!— W^Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ WKÕÛ ã¨ÅǨ. g∞~°∞ ÉèíQÆ=næ`«#∞ K«^Œ=_»O Hõ<åfl Ѷ¨Ù\òÉÏÖò P_»_»O ^•fi~å ã¨fi~åæxH˜ =∞iO`« KÕ~°∞==Ù`å~°∞. <Õ#∞ ™êǨÏã≤Oz D =∂@ÅO@∞<åfl#∞. HÍh K≥ѨÊHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞, ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ q∞=∞‡efl „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl#∞ QÆ#∞Hõ. g∞ Éèí∞*ÏÅ∞, HõO_»~åÅ∞ WOH˘O`« |ÅOQÍ LO>Ë g∞~°∞ ÉèíQÆ=næ`«#∞ =∞iO`« K«Hõ¯QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. NHõ$+¨µ‚_ç Ü≥ÚHõ¯ JYO_»"≥∞ÿ# "Õ∞^èŒã¨∞û#∂, „|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# â◊H˜Îh =∞iO`« K«Hõ¯QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.—— =∞# Ü«Ú=`«#∞ =∞iO`«QÍ |Ö’¿Ñ`«∞Å∞QÍ K≥Ü«∞º_®xH˜ =∞#O Uq∞ KÕã¨∞Î<åflO? "åiH˜ ‰õÄ_»∞, QÆ∞_»¤, h_», K«^Œ∞=Ù JOk¿ãÎ<Õ ã¨iáÈ^Œ∞. "åi PÖ’K«# Å#∞ HõxHõ~°O`À K«∂_»_»O =∞iO`« =ÚYºO. L^ŒÜ«∞O #∞O_ç ~å¢u=~°‰õÄ q^•º~°∞÷Å∞ `«=∞ áê~î°âßÅ QÆ^Œ∞Å Ö’<À ÖËHõáÈ`Õ WO\˜Ö’<À ¢=∞yæáÈ`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ P_»∞ HÀ=_®xH˜, "åºÜ«∂=∞O K≥Ü«∞º_®xH˜ fiHõ ÖË^Œ∞. tHõ∆}Ï `«~°QÆ`«∞ʼnõΩ Ǩ[~°∞HÍ=_»O, áÈ\©Ñ¨sHõ∆ʼnõΩ `«Ü«∂~°=fi_»O, ¢Ñ¨"Õâ◊ѨsHõ∆Å∞, WO\˜ ^ŒQÆæ~° K≥Ü«∂ºeû#

11

ǨϟO=~ü¯, \©g=ÚO^Œ∞, HõOѨӺ@~°¡=ÚO^Œ∞ HÍňH∆ѨO – W^Õ"åi k#K«~°º. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞ ‰õÄ_® "åix P@ã¨÷ÖÏÅÖ’ H˘O`«HÍÅO QÆ_»Ñ¨=∞x ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»OÖË^Œ∞† ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ^Œ$+≤ìÖ’ Jk =$^ä• HÍňH∆ѨO. D Hõ^ŒÅ‰õΩO_® ‰õÄ~°∞Û<Õ r=#â‹·e =∞# Ü«Ú=`«Ö’ ~°Hõ~°HÍÅ J<å~ÀQͺʼnõΩ HÍ~°} =∞=Ù`ÀOk. Éèí~°`«=∂`«‰õΩ nè~°∞Öˇ·# ã¨O`å#O HÍ"åe HÍh =Å¡=∂e# =∞Oz`«#O`À LO_Õ Ñ¨Ùã¨ÎHÍŠѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ HÍ^Œ∞. ã¨~åÌ~üѨ>ËÖò =∞# ^Õâ◊Ѩ٠=∞Ǩ <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ Z^ŒQÆ_®xH˜, L‰õΩ¯=∞x+≤ Jx ¿Ñ~°∞ `≥K«∞ÛHÀ=_®xH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜? PÜ«∞# rq`« K«i¢`«HÍ~°∞_ç =∂@Ö’¡: ''áê~î°âßÅÖ’ =Å¡ÉèíÉèÏ~ÚH˜ ѨÙã¨ÎHÍÅ Hõ<åfl P@ÅO>Ë<Õ Z‰õΩ¯= W+¨ìO. K«^Œ∞=Ù g∞^Œ J`«_çH˜ =∞‰õΩ¯= LO_Õk HÍ^Œ∞. `å#∞ HõÅã≤uiˆQ "åi #∞O_ç <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ J`«_»∞ "≥ÚQÆ∞æK«∂¿Ñ"å_»∞. "åi #_»=_çHõ#∞ ã¨∂Hõ∆ ‡OQÍ Ñ¨ijeOz q^ÕjÜ«ÚÅ ¢Ñ¨ÉèÏ=O =∞# ^Õâ◊Ѩ٠PKå~åÅ g∞^Œ, ã¨O㨯 $u g∞^Œ U q^èŒOQÍ ¢Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤O^À QÆ=∞xOKå_»∞. ¢Ñ¨Ñ¨OKåxH˜ PkèѨ`«ºO ™êkèOz# „a\©+π"åix Ti[#O Q“~°=O`À K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "åi „Ѩ=~°Î#x, "Õ+¨ÉèÏ+¨efl, "åi r=#q^è•<åxfl „QÆ∞_ç¤QÍ J#∞Hõiã¨∞Î<åfl~°∞. „a\©+π "åi â◊H˜ÎH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞@x =Å¡ÉèÏ~Ú PÖ’zOKå_»∞. "å~°∞ P@ÅÖ’, "åºÜ«∂=∞OÖ’, „H©_»ÅÖ’ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∂xfl QÆ_»∞Ѩ٠`«∞<åfl~°h, J^Õ "åiÖ’

12

Ѩ@∞ì^ŒÅ#∂, Hõeã≤ ѨxKÕ¿ã ã¨∂ÊùiÎh, ¢Hõ=∞tHõ∆}#∂ ÃÑOá⁄Okã¨∞Î<åflÜ«∞h QÆ=∞xOKå_»∞. "å@~°∂¡ Ü«Ú^ŒúO Z\Ï<£ ¢H©_®"≥∞ÿ^•<åÅÖ’ ÔQÅ=|_çO^Œx Z=~À K≥áêÊ~°∞. Ü«Ú=‰õΩ_≥·# =Å¡ÉèÏ~ÚH˜ P@ÅO>Ë Pã¨H˜Î ÃÑiy `«# fiHõ ã¨=∞Ü«∂#flO`å P@ÅÖ’ QÆ_»Ñ¨ ™êQÍ_»∞——. ѨxK≥Ü«∞º_®xH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ *Ï˝#O, âßs~°Hõ|ÅO, =∂#ã≤Hõâ◊H˜Î, PÜ«∞##∞ Jxfl~°HÍÅ ã¨"åà◊§#∞, HõëêìÅ#∞ ^è≥·~°ºOQÍ Z^Œ∞~À¯QÆeˆQ XHõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ ~°∂á⁄OkOKå~Ú. J@∞=O\˜ Q˘Ñ¨Ê =ºH˜Î`åfiÅ#∞ =∞#O QÆ=∞xOz#ѨC_»∞ =∞Ǩ nè~°∞_≥·# q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ =™êÎ~Ú. PÜ«∞#, ''W#∞ѨHõO_»~åÅ∞, L‰õΩ¯#~åÅ`À áê@∞, ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ =Úxy =∞$`«∞º=Ù#∞ =ÚMÏ=Úv Z^Œ∞~À¯=Åã≤=zÛ<å "≥#∞HÍ_»‰õ, ^ÕxH© ÖÁOQƉõ, D qâ◊fiѨ٠J^Œ∞ƒù`« ~°Ç¨Ï™êºÅxflO\˜Ö’H© K˘K«∞Û‰õΩx áÈQÆey, ZÖÏÔQ·<å 㨈~, `å=∞#∞‰õΩ#flk ™êkèOKÕ Ñ¨~°fi`« ã¨=∂#"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î =∞# ^ÕâßxH˜Ñ¨C_»∞ HÍ"åe,—— Jx „ѨɒkèOKå~°∞.

5) jÅ|ÅO ''^èŒ#O=Å¡, ¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅ=Å¡, q^Œº=Å¡ Z@∞=O\˜ „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞. =∞OzjÅO =∂„`«"Õ∞ ^Œ∞ˆ~ƒù^Œº"≥∞ÿ# HõëêìÅ J_»∞¤QÀ_»efl ѨQÆ∞ÅQ˘@∞ì‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ K˘K«∞Û‰õΩ áÈ`«∞Ok,—— Jx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞.

13

JO^ŒiH© `≥eã≤# ™ê"≥∞`« XHõ\ ˜=ÙOk. ''ã¨OѨ^ŒÅ∞ áÈ`Õ Un áÈ~Ú#@∞ìHÍ^Œ∞† P~ÀQƺO áÈ`Õ U^ÀH˘O`« áÈ~Ú#@∞ì† HÍh jÅO áÈ`Õ Jhfl áÈ~Ú#>Ëì.—— HÍh D ~ÀA# =∞#O ã¨=∂[OÖ’ K«∂ã¨∞Î#flk WO^Œ∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ =ºuˆ~HõOQÍ LOk. ¢Ñ¨ã¨∞Î`« ã¨=∂[OÖ’ _»|∞ƒ ¢Ñ¨^è•#áê¢`« =Ç≤Ïã¨∞Î#fl@∞¡QÍ Hõ#Ѩ_»∞`ÀOk. _»|∞ƒ HÀã¨O =∞#∞+¨µºÅ∞ Uq∞ K≥Ü«∂ºÅ<åfl, ZO`«‰õΩ `≥yOKåÅ<åfl "≥~°=_»O ÖË^Œ∞. U Ѩ^ŒúuÖ’ _»|∞ƒ ã¨Oáêkã¨∞Î<åfl=∞#fl Ѩ\˜ìOѨ٠ÖË<ÕÖË^Œ∞. „ѨHõ¯"åi <Àà◊√§H˘\˜ì _»|∞ƒ ã¨OáêkOK«_»OÖ’ =∞#∞+¨µºÅ∞ `«Å =Ú#HõÖˇ· L<åfl~°∞. "åà◊§ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ K«zÛáÈÜ«∂~Ú.

J@∞=O\˜ "åà◊√§ „|u ‰õΩ#fl â◊"åÅ∞. „ѨHõ¯"åiѨ@¡ *Ïe, ^ŒÜ«∞, Hõ~°∞} ÖË=Ù. HõbÎ, "≥∂ã¨O, ÅOK«O, ^˘OQÆ`«#O, ‰õΩOÉèíHÀ}ÏÅ∞, Jqhu, =~° Hõ@flO HÀã¨O "ÕkèOѨÙÅ∞, ^ÀÑ≤_ôÅ∞, J}z"Õ`« JxflKÀ\Ï¡ qâ◊$OY ÅOQÍ L<åfl~Ú. Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë =∞#O K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl"å~°x J#∞‰õΩ<Õ"åˆ~ W@∞=O\˜ Ѩ#∞ʼnõΩ X_çQÆ_»∞ `«∞<åfl~°∞. P^èŒ∞xHõ q^•ºq^è•#OÖ’ "Õ∞^èŒã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk HÍh, ǨÏ$^ŒÜ«∞O, P`«‡ ÃÑOá⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ JO^Œ∞Ö’ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. Jk =∞#∞+¨µºefl =∞iO`« ™êfi~°÷ Ѩ~∞° Å∞QÍ, ^Œ∞~åâß Ñ¨~∞° Å∞QÍ `«Ü«∂~°∞KÕ™ÈÎOk. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ nxfl QÆ=∞ x~Kå~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ, ''J*Ï˝#∞ʼnõΩ "≥Å∞QÆ∞ K«∂Ѩ~_ç! q^•ºkè ‰õΩÅ=∞#∞‰õΩ<Õ "åiH˜ =∞iO`« "≥Å∞QÆ∞#∞

14

K«∂ѨO_ç! ZO^Œ∞HõO>Ë D ~ÀAÖ’¡ K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl"åi _®~aHÍÅ∞ Ѷ¨∞’~°OQÍ L<åfl~Ú,—— Jx K≥áêÊ~°∞.

D QÆlal, QÆO^Œ~°QÀà◊O =∞^茺֒ JHõ¯_»Hõ¯_» =∞#O H˘O^Œ~°∞ =∞Ǩ=º‰õΩÎefl K«∂ã¨∞Î<åflO. "å~°∞ `å=Ú ™êkèOz# J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# Ѷ¨∞#HÍ~åºÅ`À D „ѨѨOK«O g∞^Œ K≥~°QÆx =Ú„^Œ "Õâß~°∞. J@∞=O\˜ "åiÖ’ „Ѩã≤^Œ∞ú_≥·# =ºH˜Î ã¨~ü "≥∂Hõ∆QÆ∞O_»O qâıfiâ◊fi~°Ü«∞º#∞ =∞#O K«∂_»=K«∞Û. áÈ~Ú# â◊`åaÌÖ’ ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’ [x‡Oz# Q˘Ñ¨Ê WO[h~°∞ PÜ«∞#. =∞# Ü«Ú=`«‰õΩ PÜ«∞# P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# =ºH˜Î. 102 ã¨O=`«û~åÅ∞ rqOz<å z=iHõ∆}O =~°‰õÄ PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê L`åûǨÏO`À, Ѩ@∞ì^ŒÅ`À, â◊H˜Î`À ѨxKÕâß~°∞. PÜ«∞# JOH˜`«ÉèÏ=O, x*Ï~Úf, Hõ~îÀ~° „â◊=∞, <≥·Ñ¨Ù}ºO, ã¨=∞„QÆÉèÏ"åÅ∞, =∞~åº^Œ, ¿ã"åÉèÏ=O, ^Õâ◊ÉèíH˜Î, g@xflO\˜H© q∞Oz "≥ÚHõ¯"Àx ^è≥·~°ºO, „Hõ=∞tHõ∆}`À "≥∞ey# rq`«O PÜ«∞#<˘Hõ qt+¨ì"≥∞ÿ# =ºH˜ÎQÍ =∞eKå~Ú. ÉèÏ~°`«^Õâ◊Ѩ٠J`«∞º#fl`« áœ~°Ñ¨Ù~°™ê¯~°O J~Ú# ''ÉèÏ~°`«~°`«fl—— a~°∞^Œ∞`À PÜ«∞# ã¨`«¯iOK« |_®¤_»∞. PÜ«∞# rq`« K«i„`«#∞ „"åã≤# ~°K«~Ú`«, ''PÜ«∞# =∞K«ÛÖËx Ѩq„`«"≥∞ÿ# rq`åxfl QÆ_çáê_»∞.

PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# L^ÀºQÆrq`«OÖ’ U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõà◊OHÍxfl =∞#O K«∂_»ÖË=Ú. L^ÀºQÆÉÏ^茺`«Å∞ x~°fiiÎã¨∞Î#flѨC_»∞ PÜ«∞# ¢Ñ¨Éèí∞`«fi "åǨÏ#OÖ’ ¢Ñ¨Ü«∂}˜OKÕ"å~°∞. q∞ye# ã¨=∞ Ü«∞OÖ’ `«#

15

™⁄O`«HÍ~°∞#∞ "å_Õ"å~°∞. ¢Ñ¨Éèí∞`«fiѨ٠HÍy`åxfl, W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«# =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# Ѩ#∞ÅHÀã¨O "å_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. J#∞=∂#O Hõey`Õ náêxH˜ Z^Œ∞~°∞QÍÃÑ\˜ì 'ã¨~å¯~°∞ HÍy`«O— J#fl =Ú¢^ŒHÀã¨O ѨsH˜∆Oz K«∂¿ã "å~°∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Ö’ ¿Ñ^ŒiHÍxfl x~°∂‡eOKÕk ZÖÏ?

Jx PÜ«∞##∞ ¢Ñ¨tflOz #ѨC_»∞, WÖÏ |^Œ∞eKåÛ~°∞: '¿Ñ^ŒiHõO ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. Jk Jã¨Ç¨Ï[O. Jxfl ~ÀQÍÅÖÏQÍ<Õ ^•xfl ‰õÄ_® áÈQ˘@ì=K«∞Û. J*Ï˝#O, W`«~°∞Åg∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»_»O, Jã¨=∞~°÷`«, ™È=∞i`«#O, `«# HÍà◊§g∞^Œ `å#∞ xÅ|_®Å#fl L`åûǨÏO ÖËHõ áÈ=_»"Õ∞ ¿Ñ^ŒiHÍxH˜ Jã¨Öˇ·# HÍ~°}ÏÅ∞,— —— Jx „"åâß~°∞.

QÍOnèr ''Ѩi¢â◊=∞efl ™ê÷Ñ≤OK«O_ç! #tOK«O_ç!—— J#fl x<å^•xfl WKåÛ~°∞. HÍh qâıfiâ◊fi~°Ü«∞º, ''Ѩi¢â◊=∞efl ™ê÷Ñ≤OK«O_ç! ÖË^• #tOK«O_ç!—— J#fl x<å^•xfl WKåÛ~°∞. W^ŒÌ~°∂ K≥Ñ≤Ê#n ã¨Ô~·#^Õ. QÍOnèr =∂#=`å qÅ∞=Å QÆ∞iOz <˘H˜¯ K≥ѨÙ`«∂ P x<å^•xfl WKåÛ~°∞. =ã¨∞ãÎ O¨ Ѩ^#Œ ∞ ÃÑOá⁄OkOK«Háõ È`Õ ^Õâßaè=$kú ™ê^茺O HÍ^Œx K≥ѨÙ`«∂ qâıfiâ◊fi~°Ü«∞º `«# x<å^•xfl WKåÛ~°∞. WÖÏ Ñ¨~°ã¨Ê~°O =ºuˆ~HõOQÍ HõxÑ≤OKÕ ^Œ$HõÊ^ä•Å#∞ ã¨=∞#fiÜ«∞Ѩ~°K«_®xˆH q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ J=`«iOKå~°∞. ã¨~ü ["£∞+¨\òr \Ï\Ï#∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ ÉèÏsѨi¢â◊=∞Å∞ ™ê÷Ñ≤OK«=∞x q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. ["£∞+¨\òrH˜ HÍ=Åã≤# Éèí∂q∞x, W`«~°

16

=∞øeHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å#∞ JO^ŒKÕÜ«∞=∞x ™êfig∞r "≥∞ÿã¨∂~°∞ =∞Ǩ~å*Ï#∞ HÀ~å~°∞. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Jxfl ~°OQÍÅÖ’ Jaè=$kú ™êkèOKåÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh JO^Œ∞HÀã¨O ã¨<å`«# ã¨O㨯$uh, qÅ∞=Å#∂ =^Œ∞Å∞HÀ=∞x K≥ѨÊÖË^Œ∞. áêi¢âßq∞ HÍaè=$kúh, =∂#=`å qÅ∞=Å#∂ HõÅÉ’ã≤#ѨC_»∞ =∂¢`«"Õ∞ x["≥∞ÿ# „ѨQÆu ™ê^茺O J=Ù`«∞O^Œx PÜ«∞# ^Œ$_è»qâßfiã¨O. D Ô~O_çO\˜ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∂ HõÅÉ’ã≤#^Õ x["≥∞ÿ# q^Œº Jx PÜ«∞# É’kèOKå~°∞. PÜ«∞#, ''=∞#H˜Ñ¨C_»∞ HÍ=Åã≤#q Uq∞@O>Ë, "Õ^•O`«O`À [`«QÆ∂_ç# áêâßÛ`«º âߢã¨Î q*Ï˝#O, =∞#efl ã¨Ô~·# ^•iÖ’ÃÑ>Ëì P^Œ~°≈OQÍ „|Ǩχ K«~°ºO, "å\˜`À áê@∞ „â◊^Œú, P`«‡qâßfiã¨O—— Jx É’kèOKå~°∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î, ™êfi`«O¢`«ºO ™êkèOz# `«~°∞"å`« =∞#O áêâßÛ`«º q*Ï˝#âߢã¨ÎO J#fl JOâ◊O g∞^Œ =∂¢`«"Õ∞ Z‰õΩ¯=QÍ ^Œ$+≤ìx ˆHO¢nHõiã¨∞Î<åfl=Ú. "Õ^•O`åxfl, ¢|ǨχK«~åºxfl ѨÓiÎQÍ x~°¡Hõ∆ ºO KÕâß=Ú. =∞# ѨÓsfi‰õΩÅ∞ J<åkQÍ ÃÑOz áÈ+≤ã¨∂Î =zÛ# =∂#=`å qÅ∞=efl Ö∫H˜Hõ"å^Œ=∞<Õ ¿Ñ~°∞`À Ju *Ï¢QÆ`«ÎQÍ Ñ¨Hõ¯‰õΩ <≥\ ˜ì"Õâß=Ú. jÅâ◊H˜Î J<Õk ÖˉõΩO_® KÕã≤, =∂#=Ùefl Ü«∞O¢`åÅ∞QÍ =∂~åÛ=Ú. ¢Ñ¨u ã¨O=`«û~°O "ÕÅH˘nÌ "≥·^Œ∞ºefl, WO[h~°¡#∞, <åºÜ«∞ "å^Œ∞Å#∞, HÍ~°ºx~°fiǨÏ}Ïk èHÍ~°∞efl, ѨiáêʼnõΩefl `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞Î<åfl=Ú. HÍh x["≥∞ÿ# =∞#∞+¨µºefl

17

`«Ü∂« ~°∞KÕÜ∞« ÖËHáõ È`«∞<åfl=Ú. ¢¿Ñ=∞, HÍ~°∞}ºO, âßOu, ã¨O`À+¨O, ã¨`«ºã¨O^èŒ`«, x*Ï~Úf, z`«Îâ◊√kú, ã¨O`«$Ñ≤Î, JÇ≤ÏOã¨, ^Õâ◊ÉèíH˜Î, x~°ƒùÜ«∞`«fiO, P`«‡qâßfiã¨O, ^è≥·~°ºO, P`«‡x ¢QÆǨÏO "≥Ú^ŒÖˇ·# qÅ∞=Å ™ê÷#OÖ’ ^Õfi+¨O, „‰õÄ~°`«fiO, "≥∂ã¨O, Ö’ÉèíO, Jqhu, HÍ=∞O, HÀѨO, ÉèíÜ«∞O, Ñ≤iH˜`«#O, ™êfi~°÷O, Ç≤ÏOã¨, WO¢kÜ«∞ã¨∞MÏÅÖ’ =ÚxyáÈ=_»O "≥Ú^ŒÖˇ·# ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. WO^Œ∞=Å¡ =∞#∞+¨µºÅ ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ â◊¥#ºOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞<åfl~Ú. ÉèÏ~°`«^Õâ◊K«i¢`«Ö’ =∂#=`å qÅ∞=Å∞ WO`«QÍ kQÆ*Ï~°_®xfl =ÚO^≥#fl_»∂ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ .

6) ã¨OHõÅÊâ◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O W`«~°∞Å#∞ xOkOz ¢Ñ¨Ü≥∂[#O ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#O "åix =∂~°ÛÖË=Ú Hõ^•! W@∞=O\˜ ^Œ∞~å‡~åæÅ#∞ Z^Œ∞~À¯= _®xH˜ D<å_»∞ =∞# Ü«Ú=`« ¢|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊâ◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. ã¨=∂[OÖ’x K≥_»∞Å#∞ Z^Œ∞~˘¯x áÈ~å_»_®xH˜ "å~°∞ <≥·uHõ |ÖÏxfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ"åe. T~°∞HÀ =_»"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê ã¨∞QÆ∞}O HÍ^Œ∞. =∞OzÉèÏ"åÅ#∞ "≥^Œ[Å¡_®xH˜ =∞#‰õΩ Pâß=Ç¨Ï "≥∞ÿ# áêl\˜"£ â◊H˜Î J=ã¨~°O. Ü«Ú=`« nx ÉÏ^茺`«#∞ `«# Éèí∞*ÏÅÔH`«∞ÎHÀ"åÅx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ HÀ~å~°∞.

PÜ«∞# ѨÅ∞‰õΩefl q#O_ç: ''XHõ ÅHõ∆=∞Ok Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞, Ѩq„`«"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À [fieã¨∂Î, ÉèíQÆ=O`«∞x

18

g∞^Œ `«=∞‰õΩ#fl Jq∞`«"≥∞ÿ# qâßfi™ê<Õfl ~°Hõ∆}Hõ=K«OQÍ ^èŒiOz, ¿Ñ^ŒÅ∞, Ѩu`«∞Å∞, J}QÆ„^˘Hõ¯|_ç#"åi g∞^Œ `«=∞‰õΩ#fl Z# ÖËx Hõ~°∞}KÕ`« H˘^Œ=∞ã≤OǨʼnõΩO_Õ ^è≥·~åºxfl á⁄Ok, ^Õâ◊Ѩ٠#Å∞=¸ÅʼnõÄ áÈ~Ú ¿ãfiK«Ûù, ™êfi`«O„`«ºO, ã¨Ç¨Ü«∞O, ™êOѶ≤∞ HÍaè=$kú, ã¨=∂#`åfiÅ =∞OQÆà◊„Ѩ^Œ â◊√Éèí"å~°ÎÅ#∞ É’kè™êÎ~°∞.—— Ü«Ú=q∞¢`«∞ÖÏ~å! g∞iOÔHO`«HÍÅO x¢^ŒáÈ`å~°∞? ÖË=O_ç! q∞=∞‡efl kQÆ*ψ~Û"å\˜x ѨÓiÎQÍ =ke ÃÑ@ìO_ç. q"ÕHÍ#O^Œ â◊OMÏ~å"åxH˜ ã¨ÊOkOK«O_ç! g∞ rq`åÅ∞ ^èŒ#º=∞=Ù`å~Ú! =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤#^Õ=∞O>Ë W#∞ѨHõO_»~åÅ∞, L‰õΩ¯ #~åÅ∞. WѨÊ\˜H˜ KåÖÏHÍÅOQÍ â’HÍÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞<åflO. D U_»∞ѨÙÅ∞ WHõ KåeOz, g∞ HÍà◊§g∞^Œ g∞~°∞ xÅ|_ç, =∞#∞+¨µºÅ∞QÍ "≥∞ÅQÆO_ç. =∞#∞+¨µºefl `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã =∞`«O =∞#H˜Ñ¨C_»∞ HÍ"åe. =∞#∞+¨µºefl `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã ã≤^•úO`åÅ∞ =∞#H˜Ñ¨C_»∞ HÍ"åe. |Ǩï=ÚY „Ѩ*Ï˝âßÅ∞Öˇ·# =∞#∞+¨µºefl `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã q^Œº =∞#H˜Ñ¨C_»∞ HÍ"åe. =∞i P ã¨`åºxH˜ ѨsHõ∆ Uq∞@O>Ë – U^≥·`Õ q∞=∞‡efl âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ, P^蕺u‡HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#Ѩ~°∞ã¨∞ÎO^À ^•xfl q+¨OÖÏQÍ áê~°"≥Ü«∞ºO_ç. ^•xÖ’ r=O ÖË^Œ∞. Jk x[O HÍ=_®xH˜ gÖË¡^Œ∞. |ÖÏxflKÕÛ^Õ ã¨`«ºO. Ѩq„`«`Õ ã¨`«ºO. *Ï˝#"Õ∞ ã¨`«ºO. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

19

~Ô O_»= ÉèÏQÆO

P`«‡qâßfiã¨O : q[Ü«∂xH˜ =¸ÅO

20

''ÖËz xÅ|_ç, ^è≥·~°ºOQÍ, |ÅOQÍ LO_»O_ç. ÉÏ^茺`« "≥Ú`åÎxfl g∞ Éèí∞*ÏÅ g∞^Õ "Õã¨∞HÀO_ç. g∞ `«Å~å`«‰õΩ ã¨$+≤ìHõ~°ÎÅ∞ g∞ˆ~#x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.—— – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

21

Ô~O_»= ÉèÏQÆO

P`«‡qâßfiã¨O : q[Ü«∂xH˜ =¸ÅO 1. ѨiK«Ü«∞O: `«#g∞^Œ `«#‰õΩ #=∞‡HõO ÖËx"å_Õ <åã≤ΉõΩ_»∞. ^Õ=Ù}˜‚ #=∞‡x"å_»∞ <åã≤ΉõΩ_»x áê`«=∞`åÅ∞ K≥áêÊ~Ú. `«# g∞^Œ `«#ˆH #=∞‡HõO ÖËx"å_»∞ <åã≤ΉõΩ_»x D ¢H˘`«Î =∞`«O É’kè™ÈÎOk. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ ¢Ñ¨u^•xH©, JxflO\˜H© W`«~°∞Å#∞ xOkOK«_»O J<Õk =∞#Ö’ XHõ n~°…~ÀQÆOQÍ `«Ü«∂~°~ÚOk. Z=~À =zÛ, ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∂ºÅx =∞#O ZO^Œ∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K«∂_®e? W`«~°∞Åg∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»_»O ÉÏxã¨`«fiO. `«Å~å`«#∞, Hõ~°‡#∞, Ѩiã≤÷`«∞Å#∞ xOkOz ¢Ñ¨Ü≥∂[#O ÖË^∞Œ . P`«‡qâßfiã¨O QÆÅ"å_»∞ =∂¢`"« ∞Õ `«#‰õΩ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º ã¨"åà◊§#∞ J=HÍâßÅ∞QÍ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞ `å_»∞. qâßfiã¨O J<Õk ^Õ=Ù_çKÕÛ =~°O HÍ^Œ∞. ^•xfl ã¨fi¢Ñ¨Ü«∞`«flO`À#∂, ¢â◊^Œú`À#∂ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe.

Q˘Ñ¨Ê"åi rq`åÅÖ’x q[Ü«∞QÍ^äŒèÅ#∞ K«∂_»O_ç. "åiH˜ "≥ÚHõ¯"Àx P`«‡qâßfiã¨O L<åfl Jxfl™ê~°∂¡ "åix q[Ü«∞O =iOK«ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨µºÅ‰õÄ, "åiH© L#fl `Õ_® Uq∞@O>Ë, Q˘Ñ¨Ê"å~°∞

22

`«=∞ JѨ[Ü«∂Å#∞, "≥·Ñ¶¨ÖϺÅ#∞ J_»¤O‰õΩÅ∞QÍ ÉèÏqOK«~°∞. "å\˜<Õ `«=∞ q[Ü«∂xH˜ "≥∞@∞¡QÍ =∞ÅK«∞ ‰õΩO\Ï~°∞. XHõ ÅH∆ͺxfl ™êkèOK«_®xH˜ |Ü«∞Å∞^Õi# =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨µºÅ∞ =∞^茺֒<Õ x~°∞`åûǨÏѨ_çáÈ~Ú, =ÚO^Œ∞‰õΩáȉõΩO_® PyáÈ`å~°∞. Q˘Ñ¨Ê"åiH˜ `«=∞Ö’ Q˘Ñ¨Êâ◊H˜Î LO^Œ#fl q+¨Ü«∞O K«Hõ¯QÍ `≥eÜ«∞_»"Õ∞ HÍHõ P q+¨Ü«∞O ZšѨC_»∂ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ Ѩ~°fi`åÅ =O\˜ J"åO`«~åÅ#∞ ‰õÄ_® ^•\˜, HÀ~°∞‰õΩ#fl QÆ=∂ºxfl KÕ~°∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ Hõ^ŒO„`˘‰õΩ¯`«∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ`å~°∞. Éèí~°Î$ǨÏi huâ◊`«HõO(27= â’¡HõO)Ö’ HÍ~°º™ê^茉õΩ_ç ÅHõ∆}ÏÅ#∞ q=iã¨∂Î, ''P@OHÍÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞h, „â◊=∞Ѩ_» =Åã≤ =ã¨∞ÎO^Œh ÉèíÜ«∞Ѩ_ç J^èŒ=ÚÖˇ·#"å~°∞ Jã¨Å∞ U Ѩxh "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ì~°∞. Ѩx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì# `«~åfi`« U^À"˘Hõ z#fl J_»¤OH˜ =zÛ<å, Ѩxx =∂#∞ ‰õΩ<Õ"å~°∞ =∞^茺=ÚÅ∞. L`«Î=ÚÖˇ·#"å~°∞ nè~°∞Å∞, Zxfl J_»¤O‰õΩÅ∞ Z^Œ∞Ô~·<å, Q˘Ñ¨Ê ^è≥·~°ºO`À, L`åûǨxfl g_» ‰õΩO_®, "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì# Ѩ#∞Å#∞ ѨÓiÎ KÕ™êΈ~ HÍh =∞^茺֒ q~°q∞OK«~°∞,—— Jx K≥áêÊ~°∞.

2) P`«‡qâßfiã¨O – JǨÏOHÍ~°O: P`«‡qâßfi™êxH©, JǨÏOHÍ~åxH© =∞^茺 "≥O¢@∞Hõ "åã≤ `Õ_® =∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. =∞#O ã¨Ô~·#¢`À=Ö’ L<åfl=∂ ÖË^• Jx KåÖÏ=∞Ok ZѨC_»∂ uHõ=∞Hõ

23

Ѩ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. P`«‡qâßfiã¨O =Úã¨∞QÆ∞Ö’ =∞# JǨÏOHÍ~°O ѨxKÕã¨∞Î#fl@∞ì =∞#O HõxÃÑ@ì ÖË=Ú.

JǨÏOHÍ~°O ÃÑK«∞Ûg∞i#ѨC_»∞ ¢Ñ¨un Ѩ~å[Ü«∞OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. D q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ *Ï¢QÆ`«ÎQÍ LO_®e.

J~Ú`Õ P`«‡qâßfi™êxH©, JǨÏOHÍ~åxH© =∞^茺 `Õ_® HõxÃÑ>Ëìk ZÖÏ? D J#∞=∂<åxfl x=$uÎ KÕÜ«∞_®xH˜ H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ L<åfl~Ú.

1) P`«‡qâßfiã¨O QÆÅ=ºH˜Î `å#∞ XHõ Ѩxx KÕÜ«∞ QÆÅ#x K≥ѨÊ_»"Õ∞ HÍHõ W`«~°∞Å∞ ‰õÄ_® K≥Ü«∞ºQÆÅ~°x #=Ú‡`å_»∞. J~Ú`Õ JǨÏOHÍi J~Ú# =ºH˜Î P Ѩxx `å<Õ K≥Ü«∞ºQÆÅ#h, "ÕÔ~=fi~°∂ K≥Ü«∞ºÖË~°x JO\Ï_»∞.

2) P`«‡qâßfiã¨O QÆÅ =ºH˜Î W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_® ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOz "åi P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOK«_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ Ѩ_»`å_»∞. J~Ú`Õ JǨÏOHÍi J~Ú# =ºH˜Î rq`«OÖ’ ÃÑ·H˜ ~å=_®xH˜ W`«~°∞Å∞ ¢â◊q∞ã¨∞Î#flѨC_»∞ "åix x~°∞`åûǨÏѨ~K° _« "» ∞Õ HÍHõ J}QÆ¢^˘Hõ¯_®xH˜ ¢ÑÜ ¨ ∞« ufl™êÎ_∞» .

3) P`«‡qâßfiã¨O QÆÅ =ºH˜Î W`«~°∞Å#∞ W>Ëì PHõi¬™êÎ_»∞. |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·#"å~°∞ ‰õÄ_® J`«_ç ã¨=∞Hõ∆OÖ’ P`«‡qâßfi™êxfl á⁄Ok, J`«_ç ã¨Ç¨Ï"åã¨OÖ’ Q˘Ñ¨Ê L`ÕÎ*Ïxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞. J~Ú`Õ QÆifi+≤ì J~Ú# =ºH˜ÎѨ@¡ W`«~°∞ÅÖ’ Jã¨Ç¨ÏºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J`«_ç Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨC‰õΩ<Õ ã¨fiÉèÏ"åxfl K«∂z W`«~°∞Å∞ J`«}˜‚ `«Ñ≤ÊOK«∞ ‰õΩx u~°∞QÆ∞`å~°∞.

4) P`«‡qâßfiã¨OQÆÅ =ºH˜Î W`«~°∞Å∞ q[Ü«∂xfl ™êkèOz #ѨC_»∞ Jaè#OkOK«_»"Õ∞ HÍHõ `«#

24

P#O^•xfl ‰õÄ_® "åi`À ѨOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. QÆifi+≤ì W`«~°∞Å#∞ x~°∞`åûǨÏѨ~°z, J==∂#Ѩ~°K«_»"Õ∞ HÍHõ W`«~°∞Å∞ q[Ü«∂xfl ™êkèOz#ѨC_»∞ D~°¬ ºÑ¨_»`å_»∞.

5) P`«‡qâßfiã¨OQÆÅ "åi`À Hõeã≤ ѨxK≥Ü«∞º_»OÖ’ P#O^ŒO LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√§ ZšѨC_»∂ #=Ùfi`«∂ ã¨O`À+¨OQÍ LO_»_»"Õ∞ HÍHõ JO^Œi`À ã¨∞ÅÉèíOQÍ Hõeã≤áÈ`å~°∞. JǨÏOHÍ~°∞Å~Ú# "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ P`«‡qâßfiã¨OQÆÅ "åiH˜ ‰õÄ_® z#fl|∞zÛ #@∞ì LO@∞Ok. WHõ =∂=¸Å∞ "åi ã¨OQÆu 㨈~ã¨i.

QÆifi+¨µìÅ`À Hõeã≤ ѨxK≥Ü«∂ºÅO>Ë ÉèíÜ«∞O`À QÆ∞O_≥Ö’¡ QÆ∞|∞Å∞ѨÙ_»∞`«∞Ok. 6) P`«‡qâßfiã¨OQÆÅ =ºH˜Î Ѩ@¡ W`«~°∞Å∞ J_»∞QƉõΩO_®<Õ ¢¿Ñ=∂aè=∂<åÅ#∞ K«∂ѨÙ`å~°∞. J~Ú`Õ QÆifi+≤ì J~Ú# =∞x+≤ JO^Œ~°∂ `«##∞ ¢¿Ñq∞Oz, Q“~°qOKåÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞.

7) P`«‡qâßfiã¨OQÆÅ"å~°∞ rq`«OÖ’x Jxfl ~°OQÍ ÅÖ’ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë W`«~°∞ÅÖ’ #=∞‡HÍxfl, qâßfi™êxfl LOK«_»O ^•fi~å "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂Å#∞ ÔQÅ∞K«∞HÀ=_»"Õ∞ HÍHõ `«# ã¨Ç¨ÏŸ^ÀºQÆ∞Å #∞Oz, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å #∞Oz Jxfl~°HÍÅ∞QÍ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ#∞ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞ `å~°∞. JǨÏOHÍi J~Ú# =ºH˜Î JO`«\Ï J_»¤O‰õΩbfl, JѨ[Ü«∂bfl Z^Œ∞~°∞¯O@∂, `«# á⁄QÆ~°∞É’`«∞`«#O`À, `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞efl, JkèHÍ~åxfl HÀÖ’Ê=_»"Õ∞ HÍHõ `«# kQÆ∞à◊§#∂, XuÎ_çh =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.

25

8) z=~°QÍ, XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë P`«‡qâßfiã¨O QÆÅ =ºH˜Î `«# JO`««~°OQÆOÖ’ L#fl Ѩ~°=∂`«‡g∞^Œ #=∞‡HÍxfl LOK«∞`å_»∞. J^Õ â◊H˜ÎHõO`«\˜H©, |ÖÏx HõO`«\˜H© =¸ÅO Hõ^•! J^Õ q^èŒOQÍ W`«~°∞Å`À =º= ǨÏiOKÕ@ѨC_»∞ JO^ŒiÖ’#∂ P k=º`åfixfl K«∂_»QÆÅ∞ QÆ∞`å_»∞. JǨÏOHÍi J~Ú# =ºH˜Î `«# =∂#ã≤Hõ â◊H˜Îg∞^Œ, "Õ∞^è•â◊H˜Îg∞^Œ, `«# <≥·Ñ¨Ù}ºO g∞^Œ #=∞‡HõO ÃÑ@∞ì‰õΩx, J*Ï˝#O`À P ^≥·="Õ∞ `«# =∞#ã¨∞û ^•fi~å, |∞kú ^•fi~å Ѩx KÕ™ÈÎO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl =∞iÛáÈ`å_»∞.

W`«~°∞Å`À =º=ǨÏiOKÕ@ѨC_»∞ J^Õ ¢Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ "åiH˜ ‰õÄ_® =iÎOѨKÕ™êÎ_»∞. W`«~°∞Å Ö’x |ÅÇ‘Ï#`« Å#∞, Ö’@∞áê@¡#∞ =∂¢`«"Õ∞ K«∂ã¨∂Î ÃÑ·H˜ HõxÑ≤OKÕ "åi ~°∂áêÅ "≥#∞Hõ ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# k=º`«fiO =¸sÎ ÉèíqOz LO^Œx QÆ=∞xOK«ÖË_»∞. P k=º`åfixfl x~°O`«~° "≥∞ÿ# tHõ∆} ^•fi~å, ™ê^èŒ# ^•fi~å "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ=K«Û#fl ã¨`åºxfl ¢QÆÇ≤ÏOK«ÖË_»∞.

3) P`«‡qâßfiã¨O – Juqâßfiã¨O (Self-Confidence versus Over-Confidence)

=∞#∞+¨µºÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~°∞. P^Œ~°≈ =O`«∞Å∞, Ѩx=∞O`«∞Å∞. ã¨=∂[ ѨÙ~Àaè=$kú HÀã¨O W^ŒÌ~°∂ J=ã¨~°"Õ∞. P^Œ~°≈=O`«∞Öˇ·# "åiH˜ H˘O`« PK«~°}Ï`«‡Hõ`« LO>Ë =∂~°∞`«∞#fl Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ "åi PÖ’K«#ʼnõΩ HÍ~°º~°∂áêxfl

26

W=fiQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. `«^•fi~å HÍ~°º~°OQÆOÖ’ `«=∞ ¢Ñ¨}ÏoHõefl q[Ü«∞=O`«OQÍ J=∞Å∞Ѩ~°K«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

HÍh, ѨxK≥Ü«∞º_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ™ê^蕺™ê^蕺efl J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® `«=∞ P^Œ~å≈ňH JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx, PÜ«∂ ~°OQÍÅÖ’ J#∞Éèí"åxfl á⁄Ok# "åi ã¨ÅǨ#∞ q#‰õΩO_®, W`«~°∞Å #∞O_ç Z@∞=O\˜ ã¨ÅǨÅ#∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ W+¨ìѨ_»‰õΩO_®, "≥ÚO_ç`«<åxfl K«∂¿Ñ "åix Juqâßfiã¨O QÆÅ"åiQÍ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ rq`«OÖ’ ZѨC_»∂ q=∂#O ZHõ¯x"å_»∞ `å<Õ q=∂<åxfl #_»∞ѨÙ`å#∞ JO>Ë ZÖÏ LO@∞O^À, ZѨC_»∂ KÕuÖ’ `«∞áêH© Ѩ@ìx"å_»∞ Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^ŒúѨ_ç`Õ ZÖÏ LO@∞O^À, h\˜x K«∂¿ãÎ<Õ ÉèíÜ«∞Ѩ_ Õ"å_»∞ ã¨=Ú¢^•<Õfl D^Œ∞`å##_»O ZÖÏ LO@∞O^À, Juqâßfiã¨O HõÅ"å_ç „Ñ¨=~°Î# JÖÏ LO@∞Ok. =∞Ǩ Ü≥∂^èŒ∞_≥·# Jaè=∞#∞º}˜‚ K«∂_»O_ç! J`«_»∞ ™êǨÏ㨠=O`«∞_»∞, nè~°∞_»∞. HÍh H˘kÌQÍ Juqâßfiã¨O HõÅ"å_»∞. Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOÖ’H˜ ZÖÏ ¢Ñ¨"ÕtOKåÖ’ J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞ HÍh ZÖÏ |Ü«∞@Ѩ_®Ö’ J`«xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. U^À XHõ q^èŒOQÍ |Ü«∞@ Ѩ_»=K«∞ÛÖË J#∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«_ç Juqâßfiã¨O J`«_ç ¢áê}ÏňH =ÚѨC `≥zÛOk. ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ ‰õÄ_® W^Õ `«Ñ¨C KÕâß_»∞. NHõ$+¨µ‚_Õ JO_»QÍ xÅz# áêO_»=ÙÅ â◊H˜Î J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞.

J~Ú<å `«# ¢Ñ¨`«º~°∞÷Å |ÖÏxfl `«‰õΩ¯=QÍ JOK«<å "Õã≤ JxflO\˜h áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.

27

J^Õ q^èŒOQÍ J^Œ∞ƒù`åefl ™êkèOK«QÆÅ J"≥∂Ѷ¨∞"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ H˘O^Œ~°∞ LO\Ï~°∞. "åi â◊H˜Î "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. `«=∞ ™ê=∞~å÷ºxfl `«‰õΩ¯=QÍ JOK«<å"Õã¨∞ ‰õΩx ѨxÖ’#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅx K«∂™êÎ~°∞. "åiH˜ H˘kÌáê\˜ ¢¿Ñˆ~Ѩ} HõeyOz, "åiÖ’x â◊H˜Îx "åiH˜ QÆ∞~°∞ÎKÕã≤ L`ÕÎ*Ïxfl HõeyOK«_»O J=ã¨~°O. "åiÖ’x =∞Ǩâ◊H˜Îx "Õ∞ÖÁ¯eÊ# =∞~°∞Hõ∆}O "åà◊√§ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# Ѩ#∞efl ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. =∞Ǩg~°∞_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞_çH˜ ã¨=Ú¢^•xfl ^•@ _®xH˜ HÍ=Åã≤# |ÅO, â◊H˜Î `«#‰õΩ L<åflÜ«∞x `≥eÜ«∞^Œ∞. *ÏO|=O`«∞_»∞ J`«_ç â◊H˜Îx QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞QÍ<Õ J`«_çÖ’ L#fl P`«‡qâßfiã¨O "Õ∞ÖÁ¯Ok. XHõ¯ ^Œ∞=Ú ‰õΩÖ’ ã¨=Ú¢^•xfl ^•\˜ ÅOHõ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩx ã‘`å^Õqx K«∂_»QeÆ QÍ_»∞. '"≥∞ÿ ZH±ûѨi"≥∞O@òû q`ü ¢@∂`ü— (ã¨`«ºO`À <å ¢Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞) J#fl ѨÙã¨HÎ Oõ Ö’ QÍOnèr `å#∞ ã¨O㨯$`åxfl <Õ~°∞ÛHÀ=_»OÖ’ QÆ∞~°∞=Ù ZÖÏ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_®¤~À q=iO Kå~°∞. ã¨O㨯$`åxfl <Õ~°∞ÛHÀQÆÅ##fl #=∞‡HõO PÜ«∞#‰õΩ U =∂„`«O ÖË^Œ∞. PÜ«∞# WÖÏ ¢"åâß~°∞: ''J~Ú`Õ ã¨O㨯$`åxfl <Õ~°∞ÛHÀ=_»O =∞iO`«« Hõ+¨ì"≥∞ÿ# ѨxQÍ `ÀzOk. ˆH∆¢`«QÆ}˜`«OÖ’ |\©ìѨ@ì=Åã≤^Õn ÖË^Œ∞ HÍh ã¨O㨯$`«OÖ’ ¢Ñ¨un HõO~î°ã¨÷O K≥Ü«∞º=Åã≤#^Õ#x <Õ#∞ J#∞‰õΩ<åfl#∞. q^•º~°∞÷Å∞ Ѩi¬Ü«∞<£ÉèÏ+¨ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí=∞x `«=∞Ö’ `å=Ú J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. <Õ#∞ ‰õÄ_®

28

JÖψQ J#∞‰õΩx XHõ~ÀA Ѩi¬Ü«∞<£ `«~°QÆuÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. =∂ ã¨O㨯$`« Láê^蕺ܫÚ_»∞ KåÖÏ <˘K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# ##∞fl ѨHõ¯‰õΩ Ñ≤ez, '<å â◊H˜Î H˘nÌ g∞ JO^ŒiH© ã¨O㨯$`«O <Õ~åÊÅx J#∞ ‰õΩO@∞<åfl#∞. g∞‰õΩ U^≥·<å Hõ+¨ìOQÍ `À¿ãÎ <å ^ŒQÆæiH˜ ~å=K«∞Û Hõ^•! g∞~°∞ <Õ~°∞ÛH˘<Õ H˘nÌ JO^Œ∞Ö’<Õ b#=∞~Ú áÈÜÕ∞@O`« Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉË*Ï~°~Ú áÈ=^Œ∞Ì! ã¨O㨯$`«O `«~°QÆuH˜ ~°O_ç!— J<åfl~°∞. D ~ÀA# N Hõ$+¨‚â◊OHõ~ü áêO_»ºQÍix QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞ ‰õΩ#flѨC_»∞ <å‰õΩ ZO`À Q“~°=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨O㨯$`«OÖ’ JѨC_»∞ P H˘kÌáê\˜ ¢áêg}Ϻxfl ™êkèOz LO_»HõáÈ`Õ =∞# Ѩq¢`« ¢QÆO^ä•ÅÖ’ Pã¨H˜Îx ÃÑOK«∞ HÀ=_»O <å‰õΩ KåÖÏ Hõ+¨ì=∞~Ú LO_Õk.—— H˘kÌáê\˜ ¢¿Ñˆ~Ѩ}, <åÅ∞QÆ∞ =∞Oz=∂@Å∞ "≥∂ǨÏ<£^•ãπ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ qâßfi™êxfl xOáêÜ≥∂ K«∂âß~å!

Hõ+¨ìѨ_ç, K«Hõ¯QÍ K«^Œ∞=Ù‰õΩx "≥o§<å H˘O^Œ~°∞ q^•º~°∞÷Å∞ ѨsHõ∆ÅÖ’ ã¨iQÍ ~å}˜OK«~°∞. ZO^Œ∞HÀ `≥Å∞™ê? P`«‡qâßfiã¨O ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ ^•xH˜ HÍ~°}O. ѨsHõ∆ǨÅ∞Ö’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\˜ì# =∞~°∞Hõ∆}O ÉèíÜ«∞=∞<Õ Éèí∂`«O "åi P`«‡qâßfi™êxfl ǨÏiOz"Õã¨∞ÎOk. JO^Œ∞KÕ`« "åà◊√§ `«Ñ¨CÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. W=hfl ѨsHõ∆Å ÉèÜ í ∞« O =Å¡ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. J@∞=O\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ Uq∞ K≥Ü«∂ºe? g∞ =∞#ã¨∞û#∞ ¢Ñ¨âßO`« Ѩ~°∞K«∞HÀO_ç,

29

xâ◊ÛÅOQÍ KÕã¨∞HÀO_ç. 'ѨsH∆ÍѨ¢`«O ã¨∞ÅÉèíOQÍ<Õ LOk, <å‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅhfl =K«∞Û, <Õ#∞ XHõ¯ `«Ñ¨C ‰õÄ_® KÕÜ«∞É’=_»O ÖË^Œ∞— Jx =∞#ã¨∞ûÖ’ L`ÕÎ[O HõeˆQÖÏ PÖ’zOK«O_ç. <å‰õΩ D™êi =∞Oz ~åºO‰õΩ =ã¨∞ÎOk J#∞HÀO_ç. g∞ =∞#ã¨∞û ã¨=∂^è•<åÅg∞^Œ UHÍ¢QÆ =∞ÜÕ∞ºÖÏ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»=∞x ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ¢áêi÷OK«O_ç.

Jxfl ¢Ñ¨â◊flÅ#∂ *Ï¢QÆ`«ÎQÍ K«^Œ=O_ç. "å\˜x K«Hõ¯QÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx ѨÓiÎ qâßfiã¨O`À ã¨=∂^è•<åÅ∞ ¢"åÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_ç`Õ g∞~°∞ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. U Ѩx K≥Ü«∂ºeû =zÛ#ѨC_»~Ú<å HõOQÍ~°∞Ѩ_ç, K≥Ü«∞º ÖË<Õ"≥∂#x JxÑ≤¿ãÎ W^Õ Ñ¨^Œúux J#∞ã¨iOK«O_ç! zHÍQÀ #QÆ~°OÖ’ 1893Ö’ qâ◊fi=∞`« =∞Ǩã¨Éèí#∞ L^ÕÌ tOz q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ ¢Ñ¨ã¨OyOKå~°∞. JѨC_»∞, JO`«\˜ Q˘Ñ¨Ê LѨ<åºã¨‰õΩ_»x ¿Ñ~°∞`≥K«∞Û‰õΩ#fl ™êfiq∞ ‰õÄ_®, P ã¨ÉèíÖ’ Pã‘#∞Å~Ú=Ù#fl q^•ºkè‰õΩÅ∞, J`«ºO`«q=∞~°≈<å`«‡Hõ^Œ$+≤ì Hõey# U_»∞"ÕÅ =∞Ok qt+¨ì =º‰õΩÎÅ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =∂\Ï¡_»_®xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.

P ã¨OѶ¨∞@##∞ ™êfig∞r q=iã¨∂Î, ''J=Ù#∞. <å QÆ∞O_≥ ^Œ_»^Œ_» H˘@∞ì‰õΩx, <å <åÅ∞Hõ `«_ç PiáÈ~ÚOk. <å‰õΩ ZO`« HõOQÍ~°∞QÍ LO^ŒO>Ë P ~ÀA L^ŒÜ«∞O <Õ#∞ =∂\Ï¡_»ÖËHõ áÈÜ«∂#∞. (=∞^蕺ǨÏflO) ã¨~°ã¨fif ^ÕqH˜ #=∞㨯iOz, QÆ^≥Ì g∞^Œ‰õΩ ZH˜¯ z#fl LѨ<庙êxfl WKåÛ#∞,—— Jx K≥áêÊ~°∞.

30

PÜ«∞# ¢â’`«efl, ''J"≥∞iHÍ ™È^Œ~° ™È^Œs =∞}∞ÖÏ~å!—— Jx ã¨OÉ’kèOKå~°∞. PÜ«∞# KÕã≤Ok z#fl LѨ<åºã¨"Õ∞ J~Ú<å, Jk "åi g∞^Œ Z@∞=O\˜ ¢Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤O^ŒO>Ë P =∞Ǩã¨Éèí "≥Ú`«ÎO XHõ „H˘`«Î L`åûǨÏѨ٠LÃÑÊ#Ö’ =ÚOz"ÕÜ«∞|_çOk.

P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?

F q∞¢`«=∂! x#∞fl U_çÑ≤OK«QÆeˆQk U=ÚOk? hÖ’<Õ â◊H˜Î JO`å LOk. U =∞Ǩϟ#fl`«∞_®! ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# h ã¨fiÉèÏ"åxfl ZÅ∞ÔQuÎ Ñ≤Å∞=Ù.

JѨC_»∞ D =ÚÖ’¡HÍÅ∂ h áê^•¢HÍO`«=∞=Ù`å~Ú.

P`«‡ =∂¢`«"Õ∞ ZѨÊ\˜ÔH·<å q[Ü«∞O ™êkèã¨∞ÎOk HÍh [_»Ñ¨^•~°÷O HÍ^Œ∞ ã¨∞=∂!

– q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ J@∞=O\˜ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î =∞#Ö’ ^•y LOk. ^•xfl =∞#O "≥eH˜ fÜ«∞=K«∞Û. HÍh, =∞#Ö’ Z‰õΩ¯==∞Ok ^•xfl LѨÜ≥∂ yOK«∞HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl=Ú. ã¨Ô~·# ^Œ$HõÊ^äŒO, Pâß[#Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«<å q^è•#O (áêl\˜"£ käOH˜OQ∑), ^Œ$_è»qâßfiã¨O =∂¢`«"Õ∞ =∞#Ö’ ^•y=Ù#fl D â◊H˜Îx "≥eH˜fã≤, rq`«OÖ’ LѨÜ≥∂yOz K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ ã¨ÇϨ HõiOK«QÅÆ =Ù.

Q˘Ñ¨Ê"åà◊√§ "åi"åi rq`åÅÖ’ q[Ü«∂xfl ZÖÏ ™êkèOKå~°∞? "åiÖ’ ^•y=Ù#fl P`«‡qâßfi™êxfl "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ_®xH˜ "å~°∞ H˘xfl ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ JÅ=~°K«∞

31

‰õΩ<åfl~°∞. =∞#O ‰õÄ_® q[Ü«∞=O`«OQÍ rqOKåe, Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ™êkèOKåe J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ "åiÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ ¢Ñ¨=iÎOz K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞?

1) ^Œ$_è»qâßfiã¨O P`«‡qâßfiã¨O`À q[Ü«∞ ™œ^è•xH˜ xK≥Û#Å∞ "ÕÜ«∂Å#∞‰õΩ#flѨC_»∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ ZHõ¯=Åã≤# "≥∞@∞ì `«# Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ g∞^Œ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# qâßfi™êxfl Hõey LO_»_»"Õ∞. ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜, ÉÏ^茺`«Å#∞ ÃÑ·ÔH`«∞Î HÀ=_®xH˜ ™ê=∂#º[#O ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞.

ZO^Œ∞HõO>Ë "åiH˜ `«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅg∞^Œ #=∞‡HõO `«‰õΩ¯=. `«=∞ g∞^Õ J#∞=∂#O`À ÉÏQÍK≥Ü«∞ºÖË"Õ∞"≥∂ Jx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. `«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ `«‰õΩ¯=QÍ JOK«<å "Õã≤ rq`«OÖ’ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# J=HÍâßefl KÕ*Ï~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ 'J#∞=∂#O =∞#∞+¨µºÅ∞— (_Ò\˜OQ∑ ^ä•=∞ãπÅ∞) `å=Ú ^Õx<≥·<å K≥Ü«∞ºQÆÅ=∞h, Jhfl K≥Ü«∞ºQÆÅ=∞h ZѨÊ\˜H© qâßfiã¨O`À K≥ѨÊÖË~°∞. g∞Ö’x â◊H˜Îx ZѨÊ\˜H© J#∞=∂xOK«=^Œ∞Ì. ^•xfl g∞~°∞ ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ áÈ=K«∞Û. HÍh J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î g∞Ö’ LO^Œh, g∞~°∞ Pâß[#Hõ (áêl\˜"£) ^Œ$HõÊ^äŒO`À, z`«Îâ◊√kú`À ^•xfl ZÅ∞ÔQuÎ Ñ≤ez#ѨC_»∞ Jk =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# â◊H˜Î`À `«Ñ¨ÊHõ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎO^Œh, ^Œ$_è»OQÍ qâ◊fiã≤OK«O_ç. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''JѨ[Ü«∂efl ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞HõO_ç. Jq KåÖÏ

32

ã¨Ç¨Ï[O. JѨ[Ü«∂ÖË rq`åxH˜ JO^•xfl W™êÎ~Ú.

J"Õ ÖËHõáÈ`Õ rq`«OÖ’ WOˆH=ÚO@∞Ok? XHõ P=Ù J|^ŒúO K≥ѨÊQÍ <Õ#∞ ZѨC_»∂ K«∂_»ÖË^Œ∞. HÍh Jk ZѨÊ\˜H© P=ÙQÍ<Õ LO@∞Ok. =∞x+≤ q+¨Ü«∞OÖ’ JÖÏ ZѨÊ\˜H© [~°QÆ^Œ∞. HÍ|\˜ì D JѨ[Ü«∂efl, =∞^茺 =∞^茺֒ "≥#∞Hõ‰õΩ *Ï~°_®xfl ÖˇHõ¯KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. "≥~Úº™ê~°∞¡ F@q∞ áêÅ~Ú`Õ =∞~˘Hõ¯™êi ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç!—— ZO`«\˜ Q˘Ñ¨Ê ã¨`«ºO! ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ Q˘Ñ¨Ê âߢã¨ÎA˝ÅÖ’ XHõ_≥·# ^ä•=∞ãπ JÖÏfi Z_çã¨<£‰õΩ `«# â◊H˜Îg∞^Œ Q˘Ñ¨Ê #=∞‡HõO LO_Õk. q^Œ∞ºnÌáêxfl `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ PÜ«∞# "≥~Úº™ê~°∞¡ ¢Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕã≤ qѶ¨Å"≥∞ÿ# `«~åfi`«<Õ ^•xfl `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞.

J`«_»∞ XHõ x~°∞¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡OKå_»∞. `«# K«^Œ∞=ÙÖ’ "≥#∞Hõ|_ç LO_Õ"å_»∞. HÍh J`«_çH˜ `«#Ö’ L#fl â◊H˜Îg∞^Œ Jáê~°"≥∞ÿ# #=∞‡HõO LO_Õk. JO^Œ∞ KÕ`«<Õ q[Ü«∞O ™êkèOK«‰õΩO_® J`«}˜‚ Un PѨÖËHõ áÈ~ÚOk.

2) Hõ~îÀ~°Ñ¨i¢â◊=∞ =∞#O ѨxKÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ™êkèOK«ÖË=Ú.

Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# Ѩi¢â◊=∞ ÖˉõΩO_® HõÅÅ∞ Z#fl\˜H© x[O HÍ=Ù. =∞# âߢ™êÎÅÖ’ WÖÏ K≥ѨÊ|_çOk: ''Hõ+¨ìѨ_ç ѨxKÕ¿ã "å}˜‚ J^Œ$+¨ìO =iã¨∞ÎOk. |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û

33

HõÅ"åà◊√§ =∂¢`«"Õ∞ 'qkè `≥zÛÃÑ_»∞`«∞Ok— Jx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =\˜ìHÀiHõÖË Ñ¨#∞efl ™êkèOK«=Ù. Xà◊√§ ^ŒQÆæ~°ÃÑ@∞ì‰õΩx, Hõ+¨ìѨ_ç ѨxKÕÜ«∞_»O =Å¡<Õ Ñ¨#∞Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú, ÅH∆ͺÅ∞ ™êkèOK«|_»`å~Ú. x¢^ŒáÈ`«∞#fl ã≤OǨÏO <À\˜Ö’ lOHõ=zÛ ^Œ∂~°^Œ∞ Hõ^•! ã¨fi¢Ñ¨Ü«∞`«flO ^•fi~å<Õ =∞x+≤ J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù# áœ~°∞+¨O ÖËx =º‰õΩÎÅ∞ =∂¢`«"Õ∞ qkè ¢"å`«#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»`å~°∞. ™È=∞iáÈ`«∞Å∞, ѨÓiÎQÍ `«Å~å`«<Õ #=Ú‡‰õΩ#fl"åà◊√§, `«=∞ ÅH∆ͺxfl Z#fl\˜H© ã¨Ñ¶¨bHõ$`«O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. HÍ|\˜ì =∞x+≤ ã¨fi¢Ñ¨Ü«∞`«flO`À, Jxfl q^è•ÖÏ =^ŒÅ‰õΩO_® Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.—— ^ä•=∞ãπ PÖÏfi Z_çã¨<£, ''"Õ∞^è•q XHõ âß`«O ѨÙ@∞ìHõ`À =zÛ# „¿Ñ~°}`À#∂, `˘OÉèˇ·`˘q∞‡k âß`«O K≥=∞\’_çÛ Ñ¨x K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å#∂ `«Ü«∂~°=Ù`å_»∞,—— Jx K≥áêÊ_»∞. q[Ü«∞QÍ^äŒÅ∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ qâ◊fiqMϺ`« LѨ<åºã¨‰õΩ_≥·# _≥"≥∂ã¨Îhãπ Hõ^äŒ XHõ\ ˜.

J`«_»∞ JO`« Q˘Ñ¨Ê LѨ<åºã¨‰õΩ_»∞ ZÖÏ JÜ«∂º_»∞? <Õ<˘Hõ =∞Oz LѨ<åºã¨‰õΩ}˜‚ HÍ"åÅ#fl |Å"≥∞ÿ# HÀiHõ J`«_çH˜ LO_Õk. HÍh J`«_çHÀiHõ ã¨∞ÅÉèíOQÍ <≥~°"Õ~° ÖË^Œ∞. J`«_çH˜ #uÎ LO_Õk. ÃÑ·ÃÑK«∞Û ã¨ÉèíÅÖ’ =∂\Ï¡_»_»=∞O>Ë L#fl ÉèíÜ«∞O KÕ`« á⁄_»"≥·# "åHͺÅ#∞ UHõ^è•\˜QÍ =∂\Ï¡_»ÖËHõ áÈÜÕ∞"å_»∞. J`«_ç HõO~î°ã¨fi~°O

34

#∂uÖ’#∞Oz =∂\Ï¡_∞» `«∞#fl@∞¡ LO_Õk. Wxfl W|ƒO^Œ∞Å∞ L<åfl J`«_»∞ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. "≥·^Œ∞ºÅ ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ K≥‰õΩ=ÚH˜~åà◊§ ѨÓã¨efl <åÅ∞Hõ g∞^Œ ÃÑ@∞ìH˘x Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ =∂@efl aQÆ~æ Q° Í, ã¨Ê+¨Oì QÍ Ñ¨ÅHõ_®xfl JÉèϺã¨O KÕâß_»∞. ã¨=Ú¢^OŒ =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç ÃÑ^ŒÌ Q˘O`«∞`À LѨ<庙êÅ∞ WKÕÛ"å_»∞. ~°Hõ~°HÍÅ q+¨Ü«∂ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ ~ÀA‰õΩ 15 QÆO@Åáê@∞ K«kq q*Ï˝#Ѩ٠QÆxQÍ ~°∂á⁄O^•_»∞. LѨ#ºã≤OKÕ @ѨC_»∞ `å#∞ Hõ#|_Õ Ñ¨^Œúux, Jaè#Ü«∂xfl K«Hõ¯QÍ ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=_®xH˜ `«Å∞ѨÙÅ∞ ayOK«∞H˘x QÆkÖ’ xÅ∞=Ù@^ŒÌO =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç LѨ<庙êeKÕÛ"å_»∞.

Hõ~îÀ~°Ñ¨i¢â◊=∞, z`«Îâ◊√kú`À KÕã≤# ¢Ñ¨Ü«∞`«flO z=iH˜ q*Ü«∂xfl ™êkèOKå~Ú. J`«_˘Hõ â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·#, ¢Ñ¨ÉèÏ=âße J~Ú# LѨ<åºã¨‰õΩ_çQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞. xOyH˜ Zyˆ~ HõÅÅ#∞ Hõ#O_ç. g∞Ö’ ^•y L#fl â◊H˜Îx "≥eH˜f¿ãO^Œ∞‰õΩ Hõ+¨ìѨ_ç ѨxK≥Ü«∞ºO_ç! x~°O`«~°O =^ŒÅ‰õΩO_® ѨxK≥Ü«∞º_»O ^•fi~å `«Ñ¨ÊHõ q[Ü«∞O Åaèã¨∞ÎOk. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''[Ü«∞O ™êkèOKåÅO>Ë g∞‰õΩ Jq∞`«"≥∞ÿ# Ѩ@∞ì^ŒÅ, Jq∞`«"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î HÍ"åe. Ѩ@∞ì^ŒÅ Hõey# r=Ù_»∞, '<Õ#∞ ã¨=Ú„^•Å#∞ „`åy "Õ™êÎ#∞, <å ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î`À H˘O_»efl Ñ≤O_çH˘@ìQÆÅ#∞— JO\Ï_»∞. J@∞=O\˜ â◊H˜Îx, J@∞=O\˜ ã¨OHõÖÏÊxfl Hõey LO_»O_ç. Hõ+¨ìѨ_ç ѨxK≥Ü«∞ºO_ç. g∞ QÆ=∂ºxfl KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞,—— J<åfl~°∞.

35

3) ã¨OHõÅÊ â◊H˜Î X@∞ì ÃÑ@ì_»OÖ’#∂, Hõ∆}"≥∞ÿ<å QÆ_»=‰õ=ÚO^Õ P X@∞ì#∞ fã≤ QÆ@∞ìg∞^Œ ÃÑ@ì_»OÖ’#∂ =∞#O Q˘Ñ¨Ê ¢áêg}ºO ™êkèOKåO!! X@∞ìÃÑ@ì_»O ã¨∞ÅÉèí"Õ∞ HÍh ^•xx xÅɡ@∞ìHÀ=_»O KåÖÏ Hõ+¨ìO. cè+¨µ‡_çH˜ L#fl@∞ =O\˜ ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î =∞#‰õΩ HÍ"åe. PÜ«∞# rq`åO`«O ¢|ǨχKåiQÍ LO\Ï#x ¢Ñ¨u[˝KÕã≤, ^•xfl ¢â◊^Œú`À PK«iOz K«∂áê_»∞. |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û LO_Õ"åà◊√§ U"À ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥ѨÊ_®xH˜ K«∂™êÎ~°∞. =∞#ã¨∞û K«OK«Å"≥∞ÿ#k. ™êfiÉèÏqHõOQÍ JâßOuQÍ LO@∞Ok. ZѨC_»∂ Tyã¨ÖÏ_»∞`«∂, Hõ∆}ÏxH˜ XHõ PÖ’K«# KÕã¨∂Î LO@∞Ok. Z=Ô~·`Õ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ã¨OHõÖÏÊxfl Hõey LO\Ï~À, Q˘Ñ¨Ê Ѩ#∞efl ™êkèOKåÅ#fl ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∂xfl U~°Ê~°∞K«∞‰õΩO\Ï~À "åà◊√§ `«=∞ =∞#ã¨∞ûÅ∞ K≥¿ÑÊk q#~°∞. "åà◊√§ `«=∞ =∞#ã¨∞ûňH Ü«∞[=∂#∞Å∞. rq`«OÖ’ L#fl`« q+¨Ü«∂Å#∞ ™êkèOK«_»O HÀã¨O "åà◊√§ `å=Ú K≥Ñ≤Ê#@∞ì `«=∞ =∞#ã¨∞ûÅKÕ`« Ѩx KÕ~ÚOK«∞HÀQÆÅ~°∞. =∞Ǩ~åA J~Ú# qâßfiq∞¢`«∞_»∞ QÆifi+≤ì. ¢|ǨχiJ~Ú# =t+¨µì}˜‚ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ W|ƒOk ÃÑ@ì_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. J~Ú`Õ J`«x ¢Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ Ѷ¨eOK«Hõ ÉèíOQÆѨ_®¤_»∞. =t+¨µì_ç =^ŒÌ L#flk P^蕺u‡Hõ â◊H˜Î Jx ¢QÆÇ≤ÏOz `å#∞ ‰õÄ_® `«Ñ¨ã¨∞ûKÕã≤ ¢|Ǩχi¬ HÍ"åÅx

36

xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh "Õ∞#Hõ J`«}˜‚ PHõi¬Oz #ѨC_»∞ HÍ=∞ã¨∞MÏÅ =ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂_»∞. ¢|Ǩχiã≤÷ux ™êkèOK«_»O HÀã¨O HÀѨO, ^Õfi+¨O, Jã¨∂Ü«∞, QÆ~°fiO, D~°¬º, ¢Éèí=∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J_»¤O‰õΩÅhfl ^•@ =Åã≤ =zÛOk. J~Ú`Õ PÜ«∞# `«# J"≥∂Ѷ¨∞"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î =Å¡<Õ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. F@q∞ áêÅÜ«∂º#x PÜ«∞# ZѨC_»∂ `«# QÆ∞O_≥ x|ƒ~åxfl HÀÖ’ÊÖË^Œ∞. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞O, ^Œ$_è» ã¨OHõÅÊO PÜ«∞#Ö’x P`«‡qâßfi™êxfl "Õ∞Å∞H˘eÑ≤, QÔ Å∞ѨÙÉÏ@Ö’ #_çÑO≤ Kå~Ú. ''<Õ#∞ |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚ Jx h=Ù ZѨC_»∂ K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞. kQÆ*Ï~°∞_»∞`«#O ÖÏQÍ HõxÑ≤OKÕ P ÃÑ·á⁄~° ¢H˜O^Œ Z@∞=O\˜ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ ^•y L<åflÜ≥∂ Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞? hÖ’ L#fl Jáê~°"≥∞ÿ# â◊H˜Îx QÆ∞iOz h‰õΩ `≥eã≤#k KåÖÏ `«‰õΩ¯=. ZO^Œ∞HõO>Ë h "≥#∞Hõ P J#O`« â◊H˜Îã¨=Ú¢^ŒO, P P#O^Œ ™êQÆ~°O L<åfl~Ú.—— – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

4) P`«‡Q“~°=O Z=Ô~·`Õ Hõ+≤ìOz ѨxKÕ™êÎ~À, *Ï˝#=O`«∞Ö’, `≥eqQÆÅ"å~À, <≥·Ñ¨Ù}ºO QÆÅ"å~À J@∞=O\˜"å~°∞ JxflKÀ\Ï¡ Q“~°qOK«|_»`å~°#flk [QÆ"≥∞iy# ã¨`«ºO. J*Ï˝#∞Å∞, Jã¨=∞~°∞÷Å∞, ™È=∞iáÈ`«∞Å∞, =∞O^Œ|∞^Œ∞úÅ∞ ZšѨC_»∂ J==∂<åefl á⁄O^Œ∞`å~°∞. Zxfl™ê~°∞¡

37

J==∂xOK«|_ç<å, pè`«¯iOK«|_ç<å, J<ÕHõ™ê~°∞¡ ÃÇÏK«ÛiOK«|_ç<å, `åv^Œ∞ÅO^Œ∞‰õΩ<åfl, `«=∞ `«Ñ¨CʼnõΩ p"å@∞¡ u<åfl, z=~°‰õΩ tH˜∆OK«|_ç<å ‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok `«=∞#∞ `å=Ú "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~°∞K«∞HÀ=_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«~°∞. J@∞=O\˜ =∞#∞+¨µºÅH˜ K«~°‡O =∞O^ŒOQÍ LO@∞Ok! J@∞=O\˜"åà◊√§ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. xã¨Ê$ǨωõΩ, XuÎ_çH˜ Ö’#=Ù`å~°∞. kQÆ∞Å∞`À =∞^äŒ# Ѩ_»`å~°∞, Jxfl ~°HÍÅ âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ ~ÀQÍʼnõΩ Ö’#=Ù`å~°∞. J==∂<åxfl `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅx n~°…HÍÅO ÃãÅ=Ù ÃÑ_»`å~°∞, U^À XHõ\˜ KÕã≤ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ u~°QÍÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞ HÍh P`«‡Q“~°=O ÖËHõáÈ=_»O=Å¡ `«=∞ ¢Ñ¨=~°Î##∞ =∂~°∞ÛHÀ~°∞. HÍh ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û QÆÅ"å~°∞ J==∂#O J<Õk =∞~°}ÏxHõO>Ë Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# ^Œx ÉèÏqOz `«=∞ =∞~åº^Œ#∂, P`«‡Q“~°"åxfl HÍáê_»∞ HÀ=_®xH˜ ZšѨC_»∂ ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∂Î LO\Ï~°∞. `«=∞ =∂#O Ѩ@¡, P`«‡Q“~°=O Ѩ@¡ "åi‰õΩ#fl ¢¿Ñ=∞ "åiÖ’ ^•y=Ù#fl P`«‡qâßfi™êxfl "≥eH˜ fÜ«∞_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ ÃÑ·H˜ ÖËz rq`«OÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~À¯ QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. =∞ǨHõq HÍo^•ã¨∞ z#fl`«#OÖ’ x~°Hõ∆~åã¨∞º_»∞, =∞O^Œ|∞kú. ~å[‰õΩ=∂i 'q^Àº`«Î=∞— =∞Ǩ"Õ∞^è•q.

H˘O^Œ~°∞ ѨO_ç`«∞Å∞ P"≥∞`À "å^Œ#‰õΩ ky F_ç áÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ P"≥∞ g∞^Œ HõHõ∆`À "≥∂ã¨O KÕã≤

38

HÍo^•ã¨∞`À P"≥∞‰õΩ q"åǨÏO [iˆQÖÏ KÕâß~°∞. q"åǨÏO `«~åfi`« x[O |Ü«∞@Ѩ_çOk. ~å[‰õΩ=∂i ZO`À HõÅ`« K≥Ok, J`«_ç J*Ï˝<åxfl `«∂Å<å_»∞`«∂, K«∞ÅHõ#KÕã≤ =∂\Ï¡_çOk. HÍo^•ã¨∞‰õΩ `«# =∂#"Õ∞ Ѩ}OQÍ =∂iOk. J`«_ç =∞#ã¨∞û J==∂#O`À f¢=OQÍ QÍÜ«∞Ѩ_çOk. P Ѩiã≤÷u<Õ HÍo^•ã¨∞ XHõ ã¨"åÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩx Q˘Ñ¨Ê HõqQÍ `«Ü«∂~°"åfiÅ#∞ ‰õΩ<åfl_»∞. J`«_ç P`«‡Q“~°=O J`«_ç P`«‡qâßfi™êxfl ~°yeOzOk. WO\˜x q_çzÃÑ\˜ì, JYO_» ¢Ñ¨*Ï˝ =O`«∞_≥·# HõqQÍ uiy=KåÛ_»∞.

5) ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# JÉèϺã¨O ''U^À XHõ\ ˜ KÕâßÖˇO_ç!—— JO>Ë ã¨iáÈ^Œ∞. ¢Ñ¨u Ѩxh ã¨=∞~°÷OQÍ K≥Ü«∞º_»O J=ã¨~°O. HõxHõ@∞ì ^•fi~å<À, U^À J^Œ∞ƒù`«O [iQÀ Ѩ#∞Å∞ <≥~°"Õ~°=Ù. ¢Hõ=∞|^ŒúOQÍ JÉèϺã¨O K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å Q˘Ñ¨Ê Ѩ#∞Å∞ ™êkèOK«|_»`å~Ú. K«Hõ¯QÍ JÉèϺã¨O KÕã≤ ã¨#fl^ŒúO H͉õΩO_® J~°H˘~° ¢Ñ¨Ü«∞`åflÅ`À Ѩ#∞Å∞ ™êkèOKåÅ#∞ ‰õΩ<Õ"å~°∞ ZšѨC_»∂ JѨ[Ü«∂<Õfl á⁄Ok, ã≤QÆ∞æѨ_» =Åã≤ =ã¨∞ÎOk. Z‰õΩ¯=âß`«O =∞#∞+¨µºÅ∞ ZѨC_»∂ `å=Ú ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ QÆ=∂ºÅ#∞ QÆ∞iOKÕ PÖ’z™êÎ~°∞ HÍh "å\˜x ™êkèOK«_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# z#flz#fl q+¨Ü«∂Åg∞^Œ ^Œ$+≤ìÃÑ@ì~°∞. ''QÆ=∞ºO g∞^Œ g∞‰õΩ ZO`« ¢â◊^Œú, *Ï¢QÆ`«Î LO^À JO`Õ *Ï¢QÆ`«Î#∞ KÕ¿ã

39

Ѩxg∞^Œ ‰õÄ_® ÃÑ\Ïìe—— Jx q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ É’kèOKå~°∞. q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ 1893= ã¨O=`«û~°OÖ’ ÃãÃÑìO|~°∞ 11=`Õn# zHÍQÀÖ’ [iy# qâ◊fi=∞`« =∞Ǩã¨ÉèíÖ’ ¢Ñ¨ã¨OyOz qâ◊fiqMϺ`«∞ _»Ü«∂º_»x =∞#O^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. HÍh JO`« Q˘Ñ¨Ê ™êfiq∞H˜ ‰õÄ_® J@∞=O\˜ q[Ü«∞O ~å¢uH˜ ~å¢`Õ KÕuH˜ JOk ~åÖË^Œ∞. Ѩk¿ÇÏ_Õà◊§ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ PÜ«∞# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å#∞ Hõeã≤# ~ÀA#∞O_ô P tHõ∆} "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. `«# t+¨µº_≥·# #ˆ~O¢^∞Œ _»∞ (ÉèÏq q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞) qâ◊fiQÆ∞~°∞=ÙHÍQÆÅ_»x N~å=∞Hõ$+¨∞‚ʼnõΩ `≥Å∞ã¨∞. ^•xH˜ `«y#@∞ìQÍ N~å=∞ Hõ$+¨µ‚Å∞ #ˆ~O¢^Œ∞_ç rq`åxfl =∞eKå~°∞. QÆ∞~°∞=Ù WzÛ# tHõ∆}† `«# Ѩi¢"ålHõ rq`«OÖ’ ™ê=∂#º¢Ñ¨*ÏhHõO`À Hõeã≤ `å#∞QÍ "åi rq`«O Ѩ@¡ U~°Ê~°∞K«∞‰õΩ#fl J= QÍǨÏ#† qq^èŒ âߢ™êÎÅ#∞, Ü≥∂QÍÅ#∞ Ö’`«∞QÍ J^躌 Ü«∞#O K≥Ü∞« º_»O† =∂#"åo JO`«\ј @¨ ¡ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ#fl Q˘Ñ¨Ê ¢¿Ñ=∞, Hõ~°∞}† P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å∞, ã¨~Àfi#fl`« ã¨`åºxfl J#∞Éèí∂u á⁄O^Œ_»O "≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl PÜ«∞# q[Ü«∞O "≥#∞Hõ#∞#fl HÍ~°}ÏÅ∞. `«y#O`« JÉèϺã¨O KÕã≤ `«Ü«∂~°∞H͉õΩO_® U =ºH˜Î J~Ú<å q[Ü«∂xfl ™êkèOK«QÆÅ##fl qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀÖË_»∞.

6) ã¨OÉèÏ+¨}ÏKå`«∞~°ºO XHõ¯ ã¨OÉèÏ+¨}ÏKå`«∞~°ºO`À<Õ, JO>Ë K≥ѨÊ^ŒÅK«∞ ‰õΩ#fl q+¨Ü«∂xfl K«Hõ¯QÍ q=iOK«QÆeˆQ â◊H˜Î`À<Õ

40

J<ÕHõ=∞Ok q[Ü«∂xfl ™êkèOKå~°∞. q+¨Ü«∞q*Ï˝#Ѩ٠QÆ#∞Å∞QÍ =i‚OѨ^Œy# =º‰õΩÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ LO\Ï~°∞.

HÍh `å=Ú K≥ѨÊ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl^•xx q=iOKÕâ◊H˜Î ÖËHõ áÈ=_»O =Å¡ "å~°∞ ã¨=∞~°÷OQÍ LѨ#ºã≤OK«ÖË~°∞, W`«~°∞Å#∞ L`ÕÎ[Ѩ~°K«ÖË~°∞. K≥Ñ≤Ê#q H˘kÌ=∂@ÖË J~Ú<å g∞~°∞ P`«‡qâßfiã¨O`À =∂\Ï¡_ç#ѨC_»∞ Jk q#fl"å~°O^ŒiH© #K«∞Û`«∞Ok. JÖÏ ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ ã¨OÉèÏ+¨}`À g∞~°∞ W`«~°∞Å#∞ ¢Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞QÆey#ѨC_»∞ Jk g∞Ö’x P`«‡qâßfi™êxfl ‰õÄ_® ÃÑOK«∞`«∞Ok. KåÖÏ =∞Ok =∂\Ï¡_»`å~°∞, "åiÖ’ H˘kÌ=∞O^Õ `«=∞ PÖ’K«#efl K≥ѨÊQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. "åiÖ’ Ju H˘kÌ=∞Ok =∂¢`«"Õ∞ `«=∞ PÖ’K«#efl W`«~°∞ÅÃÑ· ¢Ñ¨ÉèÏ=O K«∂¿ÑÖÏ =ºH©ÎiOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. "åkOz, W`«~°∞Å#∞ F_çOz `«^•fi~å qâßfi™êxfl á⁄O^Œ=K«∞Û<Õ"∂≥ QÍh Jk x["≥∞#ÿ q[Ü«∂xfl =∞#‰õΩ ZѨÊ\˜H© ™êkèOz ÃÑ@ìÖË^Œ∞. ¢¿Ñ=∞`À, PáêºÜ«∞`«`À, =∞~åº^ŒQÍ, PǨ¡^•xfl Hõe yOKÕ ÉèÏ+¨#∞ LѨÜ≥∂yOz#ѨC_»∞ Jk =∞#‰õΩ P`«‡ qâßfi™êxfl W=fi_»"Õ∞ HÍHõ q[Ü«∂xfl ™êkèOz ÃÑ_»∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ "å~°∞ Q˘Ñ¨Ê LfÎ~°‚`« ™êkèOz# ѨO_ç`«∞Å∞ HÍHõáÈ=K«∞Û. J~Ú#ѨÊ\˜H© "åà◊√§ J<ÕHõ =∞Ok ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ™ê÷<åxfl ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. "åi =∂@ÅÖ’x =∂Ü«∂â◊H˜Î ¢â’`«efl ã¨"≥∂‡Ç≤Ï`«∞efl KÕã∞¨ OÎ k.

41

N~å=Ú_»∞ `«# Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’H˜ ZO^Œ∞‰õΩ=KåÛ_À HõxÃÑ@ì=∞x ã¨∞¢w=Ù_»∞ =∞Ǩg~°∞_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ QÆ∂_è»KåiQÍ Ñ¨Oáê_»∞. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ ã¨OÉèÏ+¨}Ö’<Õ fÜ«∞QÍ, T~°@HõeQˆ ÖÏ, =∞~åº^ŒQÍ =∂\Ï¡_ç ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ N~å=Ú_ç =∞#ã¨∞û#∞ ^ÀK«∞HÀQÆeQÍ_»∞. ã¨OÉèÏ+≤OK«_»O Ö’ ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç <≥·Ñ¨Ù}Ϻxfl N~å=Ú_»∞ "Õ<Àà◊§ H˘xÜ«∂_®_»∞. KåÖÏ=∞Ok ã¨OÉèÏ+≤OK«_»O KÕ`«HÍHõ, P`«‡qâßfi™êxfl HÀÖ’Ê~Ú, ÉèíÜ«∞O`À xã¨Ê $ǨωõΩ Ö’# =Ù`å~°∞. ã¨fi`«O¢`« ÉèÏ~°`«^Õâ◊Ѩ٠"≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ QÆ$ǨÏ=∞O¢u J~Ú# ã¨~åÌ~ü =Å¡ÉèíÉèÏÜü∞ Ѩ>ËÖò‰õΩ XHõ Éèíw~°^äŒ HÍ~°ºO Z^Œ∞~°∞QÍ LOk. P HÍÅOÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ 554 ã¨O™ê÷<åÅ∞ L<åfl~Ú. "å\˜x ~åAÅ∞, #"å|∞Å∞ Ѩiáêeã¨∞Î<åfl~°∞. ''qÉèílOz áêeOK«∞!—— J#flk ¢a\©+π "åi ~å[hu. Ѩ>ËÖò ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ^Õâßxfl ã¨OѶ¨∞\˜`«O K≥Ü«∂ºÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. 554 =∞Ok áêʼnõΩefl XÑ≤ÊOz Ö’|~°∞K«∞HÀ=_»O =∂=¸Å∞ ѨxHÍ^Œ∞ Hõ^•! D =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# HÍ~°}O HÀã¨O "åix XÑ≤ÊOK«QÆÅ â◊HΘ `«#‰õΩ LO^Œ#fl P`«‡qâßfiã¨O PÜ«∞#Ö’ "≥∞O_»∞QÍ LOk. K«Hõ¯QÍ =∂\Ï¡_ç XÑ≤ÊOK«QÆÅ <Õ~°∞Ê =Å¡<Õ PÜ«∞# JO`«\ ˜ =∞ǨÏ`å¯~åºxfl q[Ü«∞=O`«OQÍ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞. XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ã¨O™ê÷<åÅ∞ q∞# Ǩ~ÚOz PÜ«∞# ÉèÏ"åÅ#∞ JO^Œ~°∂ JOwHõiOz ÉèÏ~°`«^Õâßxfl XHõ =∞ǨÏ`«Î~° ã¨OѶ¨∞\˜`«â◊H˜ÎQÍ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ `«=∞ ã¨O™ê÷<åÅÃÑ· JkèHÍ~åxfl =ke"Õâß~°∞.

42

7) ÉÏ^茺`« ÉÏ^茺`«‰õΩ Hõ@∞ì|_ç =º=ǨÏiOK«_»O, P`«‡qâßfiã¨O ZšѨC_»∂ KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`å~Ú.

XHõ q+¨Ü«∞O Ѩ@¡ ZѨC_≥·`Õ =∞#O =∞# ÉÏ^茺`«#∞ =∞iÛáÈ`å"≥∂, JѨC_»∞ =∞#g∞^Œ =∞#ˆH qâßfiã¨O áÈ~Ú =∞# |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀ"åÅx ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ=Ú. D ã¨fi`«O¢`«ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’ `å=Ú áœ~°∞Å=∞h, D ^ÕâßxH˜ ¿ã= KÕÜ«∞_®xH˜ Hõ@∞ì|_ç L<åfl=∞h ÉèÏqOKÕ"å~°∞ ZO^Œ~°∞? KåÖÏ H˘kÌ=∞Ok. J@∞=O\˜"åà◊§#∞ "Õà◊§g∞^Œ ÖˇHõ¯ÃÑ@ì=K«∞Û. =∞Ǩ`å‡ QÍOnè ^ŒH˜∆}ϢѶ≤HÍÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_ç LO_»=K«∞Û. HÍh `«# ^Õâ◊OѨ@¡ PÜ«∞#‰õΩ#fl x|^Œú`« PÜ«∞##∞ uiy =∞# ^ÕâßxH˜ =KÕÛÖÏ KÕã≤Ok. "≥Ú^Œ@ „Ѩ[Å∞ PÜ«∞##∞ qâ◊fiã≤OK«#ѨÊ\˜H©, JÇ≤ÏO™êÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ѩ^Œú`«∞Å ^•fi~å `å#∞ ^ÕâßxH˜ ™êfi`«O„`«ºO ™êkèOK«QÆÅ#<Õ ^Œ$_è» qâßfiã¨O PÜ«∞#‰õΩ LO_Õk. =∞Ǩ`å‡QÍOnè q^•ºi÷QÍ L#fl`«q^Œº HÀã¨O ÅO_»<£ "≥àϧÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh QÍOnèQÍi `«e¡ ѨÙ`«bÉÏ~ÚH˜ Jk W+¨ìO ÖËHõáÈ~ÚOk. P Ѩ~å~Ú ^Õâ◊OÖ’ QÍOnè PHõ~°¬}ʼnõΩ Ö’|_ç `«# rq`åxfl áê_»∞KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»x P"≥∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_çOk. `å#∞ =∞^ŒºO, =∂O™êÅ#∞ =Ú@∞ìHÀ#h, ¢ã‘ÎÅ`À ™êOQÆ`«ºO ÃÑ@∞ì HÀ#h `«#‰õΩ ¢Ñ¨=∂}O K≥Ü«∞º=∞x ѨÙ`«bÉÏ~Ú

43

HÀiOk. XHõ Hõ∆}"≥∞ÿ<å ã¨O^ÕÇ≤ÏOK«‰õΩO_® "≥∂ǨÏ<£^•ãπ P"≥∞ +¨~°`«∞ʼnõΩ JOwHõiOKå_»∞. J`«_çH˜ Jk JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ѩx HÍÖË^Œ∞. KåÖÏ™ê~°∞¡ J<ÕHõ PHõ~°¬}Å∞ PÜ«∞##∞ ¢Ñ¨Ö’ÉèíÃÑ@ì_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflOKå~Ú. HÍh `«e¡H˜ WzÛ# =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»_»"Õ∞ PÜ«∞##∞ Jxfl JáêÜ«∂Å#∞O_ô HÍáê_ç `«#‰õΩ Z^Œ∞Ô~·# HõëêìÅxflO\˜h JkèQÆq∞OKÕ Q˘Ñ¨Ê P`«‡qâßfi™êxfl PÜ«∞#‰õΩ WzÛOk.

8) qK«Hõ∆} H˘xflH˘xfl™ê~°∞¡ q*Ï˝#=O`«∞Å=∞x ÉèÏqOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºã¨`åºÅ =∞^茺, =∞OzK≥_»∞Å =∞^茺, ã¨∞QÆ∞} ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ=∞^茺 ã¨iQÍ qK«Hõ∆} KÕÜ«∞ÖËHõ `«=∞ P`«‡ qâßfi™êxfl HÀÖ’Ê`«∂ LO\Ï~°∞. Wk ã¨Ô~·# qK«Hõ∆} ÖËHõáÈ=_®xfl K«∂ѨÙ`«∞Ok. =∞#‰õΩ#fl Jxfl~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å#∂ áÈQ˘@ìQÆeˆQk *Ï˝#O XHõ¯>Ë. =∞x+≤H˜ ÉèíÜ«∞"≥ÚHõ¯>Ë Jxfl\˜ Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê â◊¢`«∞=Ù. =∞#∞+¨µºÅ∞ tHõ∆‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç J|^•úÅ∞ K≥ѨÙ`å~°∞. H˘kÌáê\˜ J<å~ÀQƺO Hõey`Õ K«zÛáÈ`å<Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O`À kQÆ∞Å∞Ѩ_`» å~°∞. JѨ[Ü«∞O Z^Œ∞~°=Ù`«∞O^Œ#fl ÉèÜ í ∞« O`À rq`« ã¨=∞㨺Å#∞ =ke áêiáÈ"åÅx ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. =∞ǨÉèÏ~°`«Ü«Ú^ŒúOÖ’ =∞ǨÜ≥∂^èŒ∞_≥·# J~°∞˚#∞_»∞ Ü«Ú^ŒúO K≥Ü«∞º_®xH˜ Lqfià◊¥§~°∞`«∂ ‰õΩ~°∞ˆH∆¢`«OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì_»∞. HÍh Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^Œ∞ PY~°∞

44

x=Ú+¨OÖ’ ÉèíÜ«∞OÖ’, ^Œ∞óYOÖ’ =ÚxyáÈ~Ú P`«‡ qâßfi™êxfl áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. `«# qÅ∞¡ J~Ú# QÍO_ô"åxfl *Ï~°q_çz, QÆ∞O_≥ *ÏiáÈ~Ú ~°^äŒOÖ’ ‰õÄÅ|_®¤_»∞. Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ x~åHõiOKå_»∞. `å<Õ XHõ Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x J~Ú#ѨÊ\˜H©, P Hõ∆}OÖ’ Jhfl =∞iÛáÈÜ«∂_»∞. NHõ$+¨µ‚_»∞ uiy J`«_çH˜ *Ï˝#É’^èŒ KÕâß_»∞. Pk, JO`åÅ∞ ÖˉõΩO_® J=∞~°"≥∞ÿ#k P`«‡ XHõ¯>Ë#h, â◊s~°=∞<Õk Hõ}∆ H˜ "õ ∞≥ #ÿ ^Œh NHõ$+¨µ_‚ ∞» J~°∞#˚ ∞_çH˜ *Ï˝#É’^èŒ KÕâß_»∞. P`«‡‰õΩ Kå=ÙѨÙ@∞ìHõÅ∞ ÖË=Ù.

JO^Œ∞KÕ`« J`«_çH˜ xã¨Ê $Ç¨Ï K≥O^•eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. `«# x[ã¨fiÉèÏ=O `≥eÜ«∞‰õΩO_® KÕ¿ã J*Ï˝#"Õ∞ J`«_ç x~åâßxã¨Ê$ǨÏʼnõΩ HÍ~°}O. ZѨC_≥`· Õ NHõ$+¨µ_‚ ∞» J`«_Hç ˜ P`«‡*Ï˝<åxfl ¢Ñ¨™êkOK«_»O ^•fi~å J`«_ç xã¨Ê$ǨÏ#∞ áÈQ˘\Ïì_À, JѨC_»∞ J`«_»∞ `«# P`«‡qâßfi™êxfl uiy `≥K«∞ÛH˘x, q[Ü«Ú_≥· xeKå_»∞. ''D Éèí∂q∞x UÅQÆeˆQ"å~°∞ nè~°∞ÖË – Wk u~°∞QÆ∞ÖËx ã¨`«ºO. nè~°∞_»"≥· LO_»∞! ZšѨC_»∂, '<å‰õΩ Z@∞=O\˜ ÉèíÜ«∞=¸ÖË^Œ∞!— Jx ѨÅ∞‰õΩ. 'ÉèíÜ«∞ Ѩ_»=^Œ∞Ì!— Jx JO^Œi`À K≥ѨC. ÉèíÜ«∞"Õ∞ =∞~°}O, ÉèíÜ«∞"Õ∞ áêѨO, ÉèíÜ«∞"Õ∞ #~°HõO, ÉèíÜ«∞"Õ∞ J^èŒ~°‡O, ÉèíÜ«∞"Õ∞ `«Ñ¨C_»∞ rq`«O. D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’x =ºuˆ~HõѨ٠(<≥y\˜"£) PÖ’K«#Å∞, ÉèÏ"åÅ∞ Jhfl ÉèíÜ«∞=∞<Õ ^Œ∞+¨ìâ◊H˜Î #∞OKÕ Ñ¨Ù\Ïì~Ú,—— Jx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞.

45

9) ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ , ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ QÆ=∞ºO KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=`«‰õΩ `«=∞ rq`«QÆ=∞ºOÃÑ· ã¨Ê+¨ì "≥∞ÿ# J=QÍǨÏ# ÖË^Œ∞. g∞ QÆ=∞ºO Uq∞\’ `≥e¿ãÎ `«Ñ¨Ê g∞~°∞ g∞ ¢Ñ¨Ü«∂}Ïxfl ¢áê~°OaèOK«ÖË~°∞ Hõ^•! ZHõ¯_»‰õΩ "≥àϧ֒ `≥e¿ãÎ `«Ñ¨Ê g∞~°∞ XHõ¯ J_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞ÖË~°∞. xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ# QÆ=∞ºO, Ѩ^Œ∞<≥·# UHÍ¢QÆ`« =∂¢`«"Õ∞ =∞#Ö’ Q˘Ñ¨Ê P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«QÆÅ=Ù. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''XˆH PÖ’K«##∞ (Ѩxx, Pâ◊Ü∂« xfl) KÕÑ@¨ Oì _ç. ^•x<Õ g∞ rq`«OQÍ =∞ÅK«∞HÀO_ç. ^•x<Õ `«ÅáÈÜ«∞O_ç, ^•x<Õ HõÅQÆ#O_ç, ^•xg∞^Õ rqOK«O_ç. g∞ "≥∞^Œ_»∞, HõO_»~åÅ∞, #~åÅ∞, g∞ â◊s~°OÖ’x „ѨuÉèÏQÆO, J^Õ PÖ’K«#`À xO_ç áÈx=fiO_ç. ^•xfl `«Ñ¨Ê q∞ye# „Ѩu"˘Hõ¯ PÖ’K«##∂ q_çzÃÑ@ìO_ç. q[Ü«∂xH˜ ^•i W^Õ!—— Jx K≥áêÊ~°∞. =∞#O XˆH™êi KåÖÏ Ñ¨#∞Å∞ K≥Ü«∂ºe J#∞ ‰õΩO\Ï=Ú. =∞# P^Œ~°≈OѨ@¡ UHÍ¢QÆ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î ÖˉõΩO_® U Q˘Ñ¨Ê Ѩh ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ǨÏ~åº<å ~å¢+¨ìOÖ’ XHõ z#fl ¢QÍ=∞OÖ’ ѨÙ\˜ì# HõÅÊ<åKå"å¡ ~À^Œã≤Ö’ ¢Ñ¨Ü«∂}˜Oz# "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ ÉèÏ~°fÜ«∞ Ü«Ú=u. ZO^Œ∞ HõO>Ë P"≥∞ `«# z#fl`«#OÖ’<Õ XHõ ã≤÷~°"≥∞ÿ# rq`« QÆ=∂ºxfl U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. P"≥∞ rq`«Hõ^äŒ#∞ ¢"åã≤# ~°K«~Ú`«, ''"Õã¨q ~å¢`«∞ÅÖ’ HõÅÊ# "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx PHÍâ◊OÖ’ "≥∞i¿ã #Hõ∆¢`åÅ#∞ K«∂ã¨∂Î LO_Õk. |Ǩïâß ~À^Œã≤Ö’ ¢Ñ¨Ü«∂}˜OKåÅ#fl P"≥∞ HõÅÅ#∞ J^Õ ~°yeÛ

46

LO_»=K«∞Û—— Jx ¢"åâß_»∞. P"≥∞ JO`«iHõ∆ q*Ï˝# âߢãOΨ (Z~Ú~À<å\˜HÖõ ò WOlhiOQ∑)Ö’ Ѩ@Éì ¢íè ^`Œ « ™êkèOKåÅx J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ P"≥∞ `«e^¡ OŒ ¢_∞» Å∞, ¢âÜ ı ∂≥ aèÖÏ+¨µÅ∞, z=iH˜ HõàÏâßÅ ¢Ñx≤ ûáêÖò ‰õÄ_® P âߢ™êÎxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ "≥∞HÍxHõÖò ÖË^• ZÅ¢HHì˜ Öõ ò "≥Ú^ŒÖ#·ˇ qÉèÏQÍÅÖ’ WO[hiOQ∑ K«^=Œ =∞x ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞. HÍh HõÅÊ# `«# ÅH∆ͺxfl =∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ XѨC HÀÖË^∞Œ . z=iH˜ Jxfl J_»O¤ ‰õΩbfl JkèQqÆ ∞Oz `«# QÆ=∂ºxfl ™êkèOzOk. `«# QÆ=∞ºO Ѩ@¡ P"≥∞‰õΩ#fl UHÍ¢QÉÆ Híè Θ ^•fi~å<Õ P"≥∞ `«# rq`«OÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOK«_®xH˜ HÍ=Åã≤# P`«‡qâßfi™êxfl WzÛOk.

10) ¢¿Ñ=∞ ¢¿Ñ=∞ J<Õk =∂Ü«∞ÖÏ Ñ¨xKÕ¿ã XHõ =∞O¢`«O. Jk XHõ |Å=~°úHõ B+¨^èŒO(\ÏxH±)ÖÏ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. XHõ¯ Hõ∆}OÖ’ =∞#‰õΩ qâßfi™êxfl HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. ¢¿Ñ=∞ J™ê^茺"≥∞ÿ# Ѩ#∞efl ™ê^茺=∞ÜÕ∞ºÖÏ KÕã¨∞ÎOk. J"≥∞iHÍ ã¨OÜ«ÚHõÎ ~å¢ëêìÅ J`«∞º`«Î=∞ J^茺‰õ∆Ω_çQÍ ¿Ñ~°∞ `≥K«∞Û ‰õΩ#fl J¢|ǨO eOHõ<£ ÉÏxã¨`åfixfl ~°∂ѨÙ=∂áê_»∞. =∂#"åoÃÑ· `«#‰õΩ#fl ¢¿Ñ=∞`À P`«‡qâßfi™êxfl, ^è≥·~åºxfl á⁄Ok ÉÏxã¨`fi« x¿+^èOŒ HÀã¨O áÈ~å_ç <≥QÍæ_∞» . ¢¿Ñ=∞`À xO_ç# PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ∞« O `À\˜ =∂#=ÙÅ∞ =∞$QÍÅHõ<åfl Ç‘Ï#OQÍ K«∂_»|_»_®xfl ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË áõ È~ÚOk. ‰õΩ=∂i =∂~°æÔ~\ò <À|∞Öò S~°¡O_£ ^Õâ◊ã¨∞÷~åÅ∞. ÅO_»<£Ö’ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ LѨ<庙êÅ#∞ qx P"≥∞

47

¢Ñ¨ÉèÏq`«∞~å ÅÜ«∂º~°∞. ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ =zÛ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ KÕѨ\ ˜ì# =∞Ǩϟ^Œº=∞OÖ’ ¢ã‘Î[<À^Œú~°}‰õΩ Hõ$+≤ K≥Ü«∂ºÅx xâ◊Û~ÚOK«∞ ‰õΩ<åfl~°∞. P"≥∞ `«# ã¨~°fi™êfihfl `åºQÆO KÕã≤ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞x J#∞ã¨iOz ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ =KÕÛO^Œ∞‰õΩ ¢¿Ñˆ~Ñ≤Oz# â◊H˜Î Uk? q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Ѩ@¡ P"≥∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ Q˘Ñ¨Ê ¢¿Ñ=∞ HõeˆQÖÏ KÕâß~°∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊Ѩ٠¢Ñ¨*ÏhHõO Ѩ@¡, ¢ã‘ÎÅѨ@¡ P"≥∞‰õΩ Hõey# ¢¿Ñ=∞ P"≥∞ ZOK«∞‰õΩ#fl =∂~°æOÖ’x Jxfl J=~À^è•Å#∂ JkèQÆq∞OKÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# P`«‡qâßfi™êxfl P"≥∞‰õΩ JOkOzOk. ™È^Œi x"Õk`«QÍ ¢Ñ¨MϺu QÍOz# P"≥∞ HõÅHõ`åÎÖ’ XHõ ÉÏeHõÅ áê~î°âßÅ#∞ #_»Ñ¨_»O ^•fi~å, ÉèÏ~°`« ™êfi`«O¢`À^Œº=∞OÖ’ K«∞~°∞ÔH·# áê¢`« áÈ+≤OK«_»O ^•fi~å =∞#^ÕâßxH˜ Z#ÖËx ¿ã= KÕâß~°∞.

11) UHÍ„QÆ`« [O`«∞=ÙÅ`À ã¨Ç¨ Jxfl r=ÙʼnõÄ =∞#ã¨∞û J<Õ qt+¨ì LѨHõ~°}Ïxfl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „Ѩ™êkOKå_»∞. HÍx ˆH=ÅO =∂#=ÙxH˜ =∂„`«"Õ∞ =ÚH˜Îx á⁄O^Õ J~°›`«#∞ WKåÛ_»∞.

[O`«∞=ÙÅhfl „ѨHõ$uH˜ Jnè#"≥∞ÿ rq™êÎ~Ú. HÍx =∞x+≤ =∂„`«O „ѨHõ$ux =â◊Ѩ~°∞K«∞‰õΩ<Õ â◊H˜Î HõÅ"å_»∞. =∂#=Ù_»∞ nxx UHÍ„QÆ`«`À<Õ ™êkèOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ WÖÏ J<åfl~°∞ ''=∞x+≤H˜ W`«~° [O`«∞=ÙʼnõΩ QÆÅ ÉèË^Œ=Ú – UHÍ„QÆ`« â◊H˜Î =∂„`«"Õ∞,

48

=∂#=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® UHÍ„QÆ`« â◊H˜ÎÖ’ QÆÅ `å~°`«=∂ºÅ#∞ |\˜ì =ºH˜ÎH˜ =ºH˜ÎH˜ =º`åºã¨O =ÙO@∞Ok. XHõ J@ì_»∞QÆ∞ ™ê÷~Ú =ºH˜Îx J`«∞º#fl`« ™ê÷~Ú =ºH˜Î`À áÈe¿ãÎ "åi =∞^躌 QÆÅ =º`庙êxH˜ HÍ~°}O "åi UHÍ„QÆ`« ™ê÷~ÚÅÖ’x Éè^Ë "Œ ∞Õ .

UHÍ„QÆ`« ѨiѨÓ~°‚`«‰õΩ, ѨiѨÓ~°‚`« P`«‡qâßfi™êxH˜, P`«‡qâßfiã¨O q[Ü«∂xH˜ =∂~°æ^Œ~°≈HõO J=Ù`å~Ú. q[Ü«∞"Õ∞ P#O^•xH˜ =¸ÅO. ^≥·#Ok# rq`«OÖ’ q[Ü«∞™ê^èŒ#‰õΩ UHÍ„QÆ`« XHõ¯>Ë ã¨iÜ≥ÿ∞# LѨHõ~°}O. ã¨$[<å`«‡Hõ`,« „ѨuÉè,í HõÅÊ<å â◊H,Θ âߢãÜ Î‘ ∞« Pq+¨¯~°}Å∞, Åe`« Hõà◊Å∞ W"ÕHÍHõ |∞∞+¨µÅ ^•fi~å Hõ#∞Q˘#|_ç# P^蕺u‡Hõ ã¨`åºÅ∞ ‰õÄ_® UHÍ„QÆѨÓ~°‚"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ Ѷ¨e`åÖË. q^•º~°∞÷ʼnõΩ JO^Œ∞<å Ü«Ú=`«‰õΩ UHÍ„QÆ`« J<Õk J`«ºO`å=â◊ºHõO. UHÍ„QÆ`« ÖˉõΩO_® *Ï˝# ã¨=Úáê~°˚# KÕ Ü « ∞ _» O , „H˜ Ü « ∂ <≥ · Ñ ¨ Ù }ºO á⁄O^Œ _ » O J™ê^è Œ º O. K«OK«Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û JÜ≥∂=∞Ü«∞ã≤÷uH˜, x~°∞`åûǨxH˜, JѨ[Ü«∂ʼnõΩ, z=iH˜ Ѩ`«<åxH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. U q^èŒOQÍ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ q[Ü«∞tY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOKå~°∞? UHÍ„QÆ`« =Å¡<.Õ ^•x QÆ∞iOz `«# J#∞Éè"í åxfl WÖÏ K≥áêÊ~°∞ – ''„Ѩ"âÕ ◊ ѨsHõ‰∆ Ωõ Hˆ =ÅO ~Ô O_»∞ ÖË^• =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ~ˆ MÏQÆ}`˜ O« Uq∞ ~å^Œx <å‰õΩ J~°"ú ∞≥ Oÿ k. JѨC_»∞ ~å„`«O`å "Õ∞ÖÁ¯x K«^=Œ @O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì#∞. W~°∞"≥<· åÅ∞QÆ∞ QÆO@Ö’¡<Õ ~ˆ MÏQÆ}`˜ åxH˜ ã¨O|OkèOz# <åÅ∞QÆ∞ ѨÙã¨HÎ ÍÅÃÑ· Ѩ@∞ì ™êkèOKå#∞——.

49

D UHÍ„QÆ`« â◊H˜Î =Å¡<Õ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ J<ÕHõ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· Ѩ@∞ì ™êkèOz *Ï˝# ÉèíO_®QÍ~°OQÍ ~°∂á⁄O^•~°∞. Ǩ~°fi~ü¤ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ PKå~°∞º_»∞ Ô~·\ò ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ∞Å q^Œfi`«∞ΉõΩ ZO`«QÍ<À =ÚQÆ∞ú_≥· PÜ«∞##∞ zHÍQÀÖ’ [~°∞QÆ#∞#fl qâ◊fi=∞`« =∞Ǩ ã¨ÉÅíè ‰õΩ Ç≤ Ï O^Œ ∂ =∞`« „Ѩ u xkè Q Í =º=Ǩ Ï iOK« = ∞x „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. P ã¨É‰íè Ωõ HÍ=eû# Ü≥∂Qƺ`å Ѩ„`åÅ#∞ ã¨=∞iÊOK«ÖËHõáÈ=@O`À P ã¨Éèí HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ =~°æO ™êfig∞lx u~°ã¨¯iOzO^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x „áÈII Ô~·\ò D q^èŒOQÍ Ñ¨iK«Ü«∞ Ѩ„`«O „"åã≤ WKåÛ~°∞. ''*Ï˝#=O`«∞Å #^ŒQÆæ =∞# PKå~°∞ºÅO^Œi q^Œfi`«∞Î#∞ HõeÑ≤<å DÜ«∞# q^Œfi`«∞ΉõΩ ™ê\˜~å^Œ∞. DÜ«∞# Ü≥∂Qƺ`«#∞ „ѨtflOK«@ =∞O>Ë, ã¨∂~°∞º}˜‚ U ǨωõΩ¯`À „ѨHÍtã¨∞Î<åfl=x J_çy#>Ë¡ LO@∞Ok——. #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ UHÍ„QÆ`« ^•fi~å *Ï˝#O =zÛOk. *Ï˝#O J`«xH˜ P`«‡qâßfi™êxfl WzÛ „ѨÑO¨ Kå<Õfl [~ÚOK«QeÆ y# q"ÕHÍ#O^Œ∞_çQÍ J`«xx `«Ü«∂~°∞KÕã≤Ok. ''*Ï˝<åxHõO`«\H˜ © =¸ÅO UHÍ„QÆ`,Õ UHÍ„QÆ`« ÖËHáõ È`Õ Un ™ê^茺OHÍ^Œ∞. ™ê=∂#º =∂#=Ù_ç PÖ’K«<åâ◊H˜ÎÖ’ `˘OÉèâ·ˇ ß`«O =$^ä• J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡<Õ J`«#∞ =∞m§ =∞m§ `«Ñ¨CÅ∞ KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞† tHõ∆} W=fi|_ç# =ºH˜Î ÖË^• =∞#ã¨∞û Z#fl\˜H© `«Ñ¨CÅ∞ KÕÜ«∞^Œ∞——.

– ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

50

12) |Å=Ú rq`«=∞<Õk Jxfl"ÕàÖ◊ Ï XHõ ѨÓÅáê#∞ÊÖÏQÍ ã¨∞YOQÍ LO_»^∞Œ . ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ<Õq XHõ <å}ÏxH˜ ~Ô O_»∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ LO_Õ ÉÁ=∞‡–ÉÁ~°∞ã¨∞ ÖÏO\˜q. =∞x+≤ P ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ri‚OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ `«y# =∂#ã≤Hõ â◊HxΘ ÃÑOá⁄OkOK«∞ HÀ"åe. ÉÏ^èeŒ fl `«@∞ìHÀÖËx |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ =∞#¿ãû KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∞#efl K≥Ñʨ ÖË#xfl HõëêìÅÖ’ Ѩ_"» ãÕ ∞¨ OÎ k. `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jâ◊fi`å÷=ú ∞ K«xáÈÜ«∂_»#fl "å~°Î K≥q# Ѩ_#ç ѨC_»∞ ¢^À}ÏKå~°∞º_ç Ѩiã≤u÷ Uq∞\˜? P ^Œ∞óMOÖ’ `«# P`«‡qâßfi™êxfl HÀÖ’Ê~Ú, z=~°‰Ωõ `«# ¢áê}ÏÖËfl áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. HÀѨO, ^Œ∞óYO, ^Õfi+¨O, Jã¨∂Ü«∞, JǨÏOHÍ~°O, ÉèÜ í ∞« O, P`«‡#∂º#`åÉèÏ=O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J=~À^è•Å∞ =∞x+≤x |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚ KÕã≤ J`«_ç P`«‡ qâßfi™êxfl áÈQ˘_»`å~Ú. J~Ú`Õ H˘O^Œ~∞° HõëêìÅ =∞^躌 Ö’ ‰õÄ_® QÆ∞O_≥ x|ƒ~åxfl HÀÖ’Ê~°∞. ã¨~åÌ~ü Ѩ>ÖË ò <åºÜ«∞"åkQÍ HÀ~°∞Öì ’ "åkã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# ÉèÏ~°º K«xáÈ~ÚO^Œ#fl >ˇe¢QÍO =zÛOk. PÜ«∞# ZO`«=∂¢`O« K«eOK«‰Ωõ O_® P ~ÀA ™êÜ«∞O¢`O« =~°‰Äõ `«# "å^Œ##∞ H˘#™êyOKå~°∞. "åº*Ϻxfl QÔ ez# `«~åfi`« `«# ÉèÏ~°º =∞~°}"å~°#Î ∞ JO^ŒiH© K≥áêÊ~°∞.

P~ÀQƺ=O`«"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û‰õΩ Wk XHõ K«H¯õ x L^•Ç¨Ï~°}.

J@∞=O\˜ "å~°∞ Q˘Ñ¨Ê PѨ^Œ =∞^躌 Ö’ ‰õÄ_® `«=∞ P`«‡qâßfi™êxfl HÀÖ’Ê~°∞.

51

D ~ÀAÅÖ’ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O XHõ 'á¶êº+¨<£— J~ÚáÈ~ÚOk. P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å `«=∞ ã¨=∞㨺Å∞ fiáÈ`åÜ«∞x H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞.

Z=Ô~·`Õ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩO\Ï~À, ÖË^• JO^Œ∞‰õΩ ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~À J@∞=O\˜"åà◊√§ Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÅ∞, |ÅÇ‘Ï# "≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û QÆÅ"åà◊√§. ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ P`«‡ qâßfiã¨O "åiH˜ LO_»^Œ∞. P ã¨"åà◊§#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ P`«‡Ç¨Ï`«º#∞ XHõ =∂~°æOQÍ Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞.

D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ ã¨=∞㨺ÖË ÖËx"åà◊√§ Z=Ô~·<å L<åfl~å? áÈ~å@=∞<Õ^Õ ÖËHõáÈ`Õ rq`åxH˜ J~°÷"Õ∞ ÖË^Œ∞.

HõëêìÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯x q[Ü«∞O ™êkèOKÕO^Œ∞ˆH =∞#O D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’H˜ =KåÛ=Ú. D<å_»∞ =∞# Ü«Ú=`« ZO`« ã¨∞xfl`«OQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞<åfl~°O>Ë z#flz#fl ã¨OѶ¨∞@# ňH x~åâ◊ K≥Ok P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~°∞. ÔQÅ∞Ѩ٠F@=ÚÅ∞ rq`«OÖ’ `«Ñ¨Êxã¨i. =∂#=[#‡ÖÏO\˜ JuqÅ∞"≥·# [#‡ P`«‡Ç¨Ï`«º HÀã¨O L^ÕÌtOz#k HÍ^Œ∞.

D â◊s~åxfl <åâ◊#O KÕ¿ã ǨωõΩ¯ =∞#H˜ ÖË^Œ∞. D =∂#=[#‡ ^Õ=Ù_çzÛ# |Ǩï=∞u. ^•xfl =∞#O K«Hõ¯QÍ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩx Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ™êkèOKåe. ѨsHõ∆ÅÖ’ `«Ñ¨Ê_»O, `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞ HÀѨÊ_»_»O, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À z#fl z#fl `«QÍ^•Å∞, `å`å¯eHõ"≥∞ÿ# Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Å∞, ¢¿Ñ=∞ =º=Ǩ~°OÖ’ JѨ[Ü«∞O, ¢Ñ¨Hõ¯"åi Hõ<åfl "≥≥#∞Hõ |_®¤=∞#fl ÉèÏ=O, x~°∞^ÀºQÆO, =~°Hõ@flѨ٠"ÕkèOѨÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q =∞#∞+¨µºefl P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_®xH˜

52

ѨÙiH˘ÖËÊ ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ HÍ~°}ÏÅ∞. P`«‡Ç¨Ï`«º =∞Ǩ áêѨO. Jk XHõ ǨÏ`«º KÕÜ∞« _»O HõO>Ë `«‰Ωõ ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞.

D â◊s~°O =∞# Pã≤Î HÍ^Œ∞. =∞#O ^•x ÉÏQÀQÆ∞Å∞ K«∂_»=Åã≤# "åà◊§O =∂¢`"« ∞Õ . HÍ|\˜ì ^•xfl <åâ◊#O KÕ¿ã ǨωõΩ¯ =∞#‰õΩ ÖË^∞Œ . ¢Ñu¨ ã¨=∞㨺‰õΩ XHõ Ѩiëê¯~°O LO@∞Ok. H˘kÌQÍ Fiq∞, P`«‡qâßfiã¨O HÍ"åe, JO`Õ. rq`«OÖ’ ã¨=∞㨺Å#∞ Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# =∂#ã≤H|õ ÖÏxfl, ^è~·≥ åºxfl =∞#O ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩO>Ë Jq =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞áÿ È`å~Ú.

„â◊^Œú ÖË^• P`«‡qâßfiã¨O (q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ѨÅ∞‰õΩÅÖ’) LѨx+¨`∞« ÅÎ xflO\˜Ö’ J`«ºO`« ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ Hõ~Àî Ѩx+¨`∞« #Î ∞ g∞Ö’ Z=Ô~·`Õ J^茺ܫ∞#O KÕâß~À "åà◊√§, P ~åA XHõ Q˘Ñ¨Ê Ü«∞*Ï˝xfl KÕÜ«∞É’ÜÕ∞@ѨC_»∞ ZO`À H˘O`« qÅ∞= L#fl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ HÍHõ, ѨxH˜=∂e# P=ÙÅ#∞, QÆ∞¢~åÅ#∞ ^•#O KÕã∞¨ <Î åfl_»h QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ HÀQÆÅ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«_ç ‰õΩ=∂~°∞_≥#· #zˆH`«∞x ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ ¢â^◊ úŒ ¢Ñ"¨ tÕ OzO^Œx P LѨx+¨`∞« ÖÎ ’ K≥ѨÊ|_çOk. D ¢â◊^Œú J<Õ =∂@#∞ <Õ#∞ `«~°∞˚=∂KÕã≤ (WOw¡+πÖ’) g∞‰õΩ K≥ѨÊ#∞. JÖÏ K≥ѨÊ_»O á⁄~°áê@∞ J=Ù`«∞Ok. Jk ZO`«QÍ<À J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤# XHõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =∂@. P =∂@#∞ =∞#O ZÖÏ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï=∞#flk KåÖÏ =ÚYºO. (=∞x+≤ ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ „Ѩ"tÕ Oz#ѨC_»∞)

53

Jk ZÖÏ Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ ^À =∞#O K«∂_»É’`«∞<åflO. ZO^Œ∞HõO>Ë P "≥O@<Õ #zˆH`«∞_»∞, ''<Õ#∞ KåÖÏ=∞Ok Hõ<åfl "≥∞~°∞ÔQ·#"å}˜‚, H˘O`«=∞Ok HõO>Ë `«‰õΩ¯= "å}˜‚, HÍh JO^ŒiÖ’ PY~°∞"å}˜‚ =∂¢`«O ZѨÊ\˜H© HÍ#∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® U^À XHõ\˜ `«Ñ¨ÊHõ ™êkèOK«QÆÅ#∞—— Jx `«#‰õΩ `å<Õ K≥ѨCHÀ=_»O =∞#O K«∂™êÎ=Ú. PÃÑ·# D ^è≥·~°ºO =∞iO`« ÃÑiy, P Ñ≤Å¡"å_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ L#fl =∞~°}O J<Õ ã¨=∞㨺#∞ Ѩi+¨¯iOKåÅx J#∞ ‰õΩ<åfl_»∞. Ü«∞=Ú_ç WO\˜H˜ "≥à◊§_»O ^•fi~å =∂¢`«"Õ∞ P Ѩiëê¯~åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. P Ñ≤Å¡"å_»∞ Ü«∞=Ú_ç WO\˜H˜ "≥àϧ_»∞. ^è≥·~°º=O`«∞_≥·# P #zˆH`«∞_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ "Õz LO_»_»O, P `«~åfi`« `å#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl ^•xfl ZÖÏ á⁄O^•_À g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. D ¢â◊^ŒúÜÕ∞ =∞#‰õΩ HÍ"åe. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î, ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ #∞O_ç Wk WOK«∞q∞OK«∞ =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ~ÚOk. JO^Œ∞KÕ`«<Õ =∞#O WѨC_»∞ D Ѩiã≤÷uÖ’ L<åfl=Ú. XHõ =∞x+≤H© =∞~˘Hõ =∞x+≤H© =∞^茺 `Õ_®‰õΩ HÍ~°}O D ¢â◊^ŒúÖ’ L#fl `Õ_®ÜÕ∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\˜ HÍ^Œ∞. ¢â◊^Œú=Ù#fl =∞x+≤ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ QÍ#∂, ¢â◊^Œú ÖËx =∞x+≤ |ÅÇ‘Ï#∞_çQÍ#∂, hK«∞_çQÍ#∂ `«Ü∂« ~°=Ù`å_»∞. <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞, ''Z=Ô~`· Õ `å#∞ |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚ Jx J#∞‰õΩO\Ï~À "å_»∞ x[OQÍ<Õ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞ J=Ù`å_»∞—— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. Jk ZO`À x[O. P ¢â^◊ ú Œ g∞Ö’ ¢Ñ"¨ tÕ OKåe. áêâßÛ`«º *Ï`«∞Å∞ ™êkèOz# Éè∫uHõã¨OѨ^ŒÅ â◊H˜Î JO`å ¢â◊^Œú=Å¡ Hõey#^Õ. "åà◊√§ ˆH=ÅO `«=∞ HõO_»|ÅO g∞^Œ

54

„â◊^Œú K«∂Ñ≤OKå~°∞. g∞~°∞ g∞ P`«‡g∞^Œ „â◊^Œú K«∂Ñ≤¿ãÎ Jk WOÔHO`« Z‰õΩ¯= Ѩx ™êkèOK«QÆÅ^À TÇ≤ÏOKå~å! g∞ ¢QÆO^ä•Å∞, |∞∞+¨µÅ∞ =ÚHõÎHõO~î°O`À É’kèã¨∞Î#fl P J#O`«"≥∞ÿ# P`«‡g∞^Œ, P J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Îg∞^Œ „â◊^Œú Hõey=ÙO_»O_ç. Un <åâ◊#O K≥Ü«∞ºÖËx P P`«‡Ö’ J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î Ñ≤e¿ãÎ |Ü«∞@‰õΩ ~å=_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë q∞ye# `«`«Îfiâߢ™êÎÅxflO\˜H©, ÉèÏ~°fÜ«∞ `«`«Îfiâߢ™êÎxH© =∞^茺#∞#fl `Õ_® WHõ¯_Õ LOk. ^≥·fi`«O, qtëêì^≥·fi`«O, J^≥·fi`«O U^≥·<å 㨈~, J=hfl P`«‡Ö’<Õ ã¨~°fiO L#fl^Œx ^Œ$_è»OQÍ qâ◊fiã≤™êÎ~Ú. Jk |Ü«∞@‰õΩ =zÛ `«##∞ `å#∞ =ºH©ÎHõiOK«∞HÀ"åÅO`Õ!

HÍ|\˜ì P`«‡qâßfiã¨=∞<Õ D ¢â◊^Œú <å‰õΩ HÍ"åe.

WHõ¯_»∞#fl „Ѩu"˘Hõ¯iH© HÍ"åe. P ¢â◊^Œú#∞ á⁄O^Œ_»=∞<Õ =∞ǨÏ`å¯~°ºO g∞ Z^Œ∞@ LOk. „â◊^Œú ÖˉõΩO_® „Ѩu ^•xh J=¿ÇÏà◊# Kտ㠄Ѩ=$uÎ =∞# *ÏfÜ«∞~°HõÎOÖ’H˜ XHõ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# ~ÀQÆOQÍ áêH˜áÈ`ÀOk. ^•xfl =keOK«∞ HÀO_ç. |Å=O`«∞Öˇ· „â◊^Œú#∞ Hõey LO_»O_ç. JѨC_»∞ Jhfl ã¨=ºOQÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú. „â◊^úŒ ÖË^• P`«‡qâßfiã¨O J<Õ D P^Œ~≈° O =∞#‰õΩ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍi. D P`«‡qâßfi™êxfl =∞iO`« qã¨$Î `«OQÍ É’kèOz, PK«iOz#@ì~Ú`Õ D ~ÀA =∞# ‰õΩ#fl K≥_∞» , ^Œ∞óMÏÅÖ’ JkèHÉõ Ïè QÆO =∂Ü«∞"≥∞áÿ ÈQÆÅ =#flk <å ^Œ$_èq» âßfiã¨O. =∂#"åo K«i„`«Ö’ =∞Ǩ`«∞‡Öˇ#· ¢ãÑΑ Ù¨ ~°∞+¨µefl =∞#O ZHõ¯_» K«∂ã≤<å, "åi rq`åÅÖ’

55

q∞ye#"å@xflO\˜ Hõ<åfl |Å=`«~Î "° ∞≥ #ÿ KÀ^ŒHâõ H◊ Θ U^≥<· å LO>Ë Jk "åi P`«‡qâßfiã¨"∞Õ .

XHõ =∞x+≤H˜ ZO`«QÍ kQÆ*Ï~°_»O ™ê^茺"≥∂ JO`« kQÆ*Ï~°x=fiO_ç. z=iH˜ ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# P Ѩiã≤÷uÖ’ qã¨∞QÆ∞K≥Ok, J`«_»∞ ÃÑ· k‰õΩ¯‰õΩ uiy, `«#g∞^Œ `å#∞ ¢â◊^Œú#∞ JÅ=~°K«∞‰õΩ<Õ k#O ~åHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍh =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ ^•xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O =∞#‰õΩ =∞iO`« =∞Ozk. =∞# g∞^Œ =∞#O qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞ HÀQÆÅQÆ_®xH˜ D KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅxflO\˜h á⁄O^Œ =Åã≤#^Õ<å? =∞x+≤H©, =∞x+≤H© =∞^茺 `Õ_® "åà◊§‰õΩ `«=∞ g∞^Œ qâßfiã¨O LO^•, ÖË^• J#fl^•x=ÖË¡ HõÅ∞QÆ∞ `«∞#fl^Œx =∞#O K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl=Ú Hõ^•! =∞# g∞^Œ =∞#‰õΩ qâßfiã¨O LO>Ë Jk Jhfl ™êkèOz ÃÑ@ìQÆÅ^Œ∞. <Õ#∞ D q+¨Ü«∂xfl <å rq`«OÖ’<Õ J#∞Éèí∂u K≥O^•#∞, WOHÍ K≥O^Œ∞`«∞<åfl#∞ ‰õÄ_®. <å‰õΩ Uà◊√§ xO_»∞`«∞#fl H˘nÌ D qâßfiã¨O WOHÍ WOHÍ |ÅѨ_∞» `ÀOk. `«#g∞^Œ `«#‰õΩ #=∞‡HõO ÖËx"å_Õ <åã≤ΉõΩ_»∞. ^Õ=Ù}˜‚ #=∞‡x"å_»∞ <åã≤ΉõΩ_»x áê`«=∞`åÅ∞ K≥áêÊ~Ú. `«# g∞^Œ `«#ˆH #=∞‡HõO ÖËx"å_»∞ <åã≤ΉõΩ_»x D ¢H˘`«Î =∞`«O É’kè™ÈÎOk. HÍh Jk ™êfi~°÷O`À ‰õÄ_ç# qâßfiã¨O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "Õ^•O`«O UHõ`åfixfl É’kèOKÕ ã≤^•úO`«O. ^•xH˜ J~°÷O JO^ŒiÖ’#∂ qâßfiã¨O Jx – ZO^Œ∞HõO>Ë g∞ˆ~ Jhfl Hõ#∞Hõ. g∞g∞^Œ

56

g∞‰õΩ ¢¿Ñ=∞ – JO>Ë JO^Œi g∞^Œ ¢¿Ñ=∞, *O`«∞=ÙÅ g∞^Œ ¢¿Ñ=∞, JxflO\˜g∞^Œ ¢¿Ñ=∞ Jx J~°÷O. ZO^Œ∞HõO>Ë Jhfl XHõ>Ë Hõ#∞Hõ. D Q˘Ñ¨Ê qâßfiã¨"Õ∞ D ¢Ñ¨Ñ¨OKåxfl =∞iO`« "≥∞~°∞ÔQ·#kQÍ KÕã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Ö’ <å‰õΩ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞. x*Ï~Úf`À, ''<å QÆ∞iOz <å‰õΩ JO`å `≥Å∞ã¨∞—— Jx K≥ѨÊQÆeˆQ =∞x+≤ ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞.

WÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl g∞ ~°∂ѨO "≥#∞Hõ ZO`« â◊H˜Î, Zxfl |ÖÏÅ∞, Zxfl ™ê=∞~å÷ºÅ∞ WOHÍ á⁄Oz L<åflÜ≥∂ g∞‰õΩ `≥Å∞™ê? =∞x+≤Ö’ U=ÚO^À U âߢã¨ÎA˝_»∞ ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ_»∞? =∞x+≤ D Éèí∂q∞ g∞^Œ‰õΩ =zÛ ÅHõ∆ÖÏk ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKå~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© J`«_ç â◊H˜ÎÖ’ J}∞=O`« =∂¢`«"Õ∞ WѨÊ\˜H˜ „Ѩ^Œi≈`« "≥∞ÿOk. HÍ|\˜ì <Õ#∞ |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚ Jx h=Ù ZѨC_»∂ K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞. kQÆ*Ï~°∞_»∞`«#O ÖÏQÍ HõxÑ≤OKÕ P ÃÑ·á⁄~° ¢H˜O^Œ Z@∞=O\˜ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ ^•y L<åflÜ≥∂ Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞? g∞Ö’ L#fl^•x QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eã≤#k KåÖÏ `«‰õΩ¯=. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞ "≥#∞Hõ P J#O`« â◊H˜Îã¨=Ú¢^ŒO, P P#O^Œ™êQÆ~°O L<åfl~Ú. g∞g∞^Œ qâßfi™êxfl Hõey LO_»O_ç. P qâßfiã¨O g∞^Œ xÅ|_ç, |ÅOQÍ LO_»O_ç. =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤Ok J^Õ. =∞#O =ÚѨÊk=¸_»∞ HÀ@¡=∞Ok L#flѨÊ\˜H©, ™êyÅѨ_ç=Ù#fl =∞# â◊s~åÅg∞^Œ #_»=^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl U Ñ≤_çÔH_»∞ áêâßÛ`«∞ºÅ KÕ`«<≥·<å, =∞#O QÆ`« "≥~Úº ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Ñ¨iáêeOK« |_»_®xH˜ HÍ~°}O

57

Uq∞\˜? ZO^Œ∞HõO>Ë "åi g∞^Œ "åiH˜ qâßfiã¨O LOk, =∞#‰õΩ ÖË^Œ∞.

XHõ POˆQÜ ¡ Ú« _≥#· Ñ≤Å"¡ å_»∞, ''<Õ#∞ POˆQÜ ¡ Ú« }˜.‚ <Õ#∞ ^Õx<≥<· å ™êkèOK«QÅÆ #∞—— Jx g∞`À K≥ÑÙ¨ `å_»∞. XHõ J"≥∞iHÍ ^Õâã◊ ∞¨ _÷ ~» Ú# Ñ≤Å"¡ å_»∞ ‰õÄ_® JÖψQ K≥ÑÙ¨ `å_»∞.

JÖψQ S~Àáê ^ÕâßʼnõΩ K≥Ok# U ÉÏÅ∞_≥<· å ã¨~ˆ . WHõ¯_» =∞# Ñ≤ÅÅ¡ ∞ JÖÏ J#QÆÅ~å? ÖË^∞Œ . z=~°‰Ωõ P Ñ≤Å"¡ åà◊§ `«e^¡ OŒ ¢_∞» Å∞ ‰õÄ_® JÖÏ K≥Ñʨ ÖË~∞° . HÍ~°}O, =∞#O P`«‡qâßfi™êxfl HÀÖ’ÊÜ«∂=Ú. JO^Œ∞KÕ`<« Õ "Õ^•O`«O Ö’x J^≥fi· `«ÉÏè "åxfl É’kèOK«_O» ZO`≥<· å J=ã¨~O° . `«^•fi~å =∞#∞+¨µºÅ ǨÏ$^ŒÜ∂« Å#∞ ~°Q∞Æ ÖÁ¯eÊ, "åi P`«‡Å Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`åfixfl "åiH˜ K«∂Ñ≤OKåe.

XHõ =∞x+≤ ZO`« K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl"å_çQÍ HõxÑ≤Oz<å, ÖËHõ JO^ŒiHõ<åfl J*Ï˝xQÍ HõxÑ≤Oz<å J`«xÖ’ qâßfi™êxfl LOK«O_ç. ^Õ=`«ÖÏ HõxÑ≤Oz<å, Jã¨Å∞ P ^≥Ü«∞º"Õ∞ ky=zÛ#@∞¡ HõxÑ≤Oz<å, P =∞x+≤Ö’ qâßfi™êxfl LOK«O_ç. =ÚO^Œ∞ P =∞x+≤Ö’ qâßfi™êxfl LOz, JÖÏ qâßfi™êxfl LOz# `«~åfi`«, J`«_çÖ’ g∞‰õΩ U"≥·<å Ö’áêÅ∞ HõxÑ≤¿ãÎ, J`«_»∞ `«Ñ¨CÅ∞ KÕ¿ãÎ, J`«_»∞ J`«ºO`« J<åQÆiHõ"≥∞ÿ#, „‰õÄ~°"≥∞ÿ# =∞`åxfl J#∞ ã¨iã¨∂Î LO>Ë, J`«_»ÖÏ KÕ¿ãk `«# ã¨Ç¨Ï[ã¨fiÉèÏ=O=Å¡ HÍHõ =∞iO`« L#fl`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈Å QÆ∞iOz `≥eÜ«∞Hõ áÈ=_»O =Å¡<Õ Jx #=∞‡O_ç... g∞~°∞ J`«xH˜ ã¨`åºxfl É’kèOK«O_ç. JO`«\ ˜`À g∞ Ѩx =ÚQÆ∞ã¨∞ÎOk! P

58

ã¨`åºxfl `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ JѨÊ\˜ˆH L#fl^•x`À J`«}˜‚ áÈÅ∞ÛHÀx=fiO_ç. <Õ#∞ K≥¿ÑÊ D =∂@efl QÆ∞~°∞ÎOK«∞ HÀO_ç! g∞~°∞ J`«_çH˜ x[OQÍ ã¨`åºxfl É’kèOz LO>Ë, `«ÑC¨ J#flk =∂Ü«∞"≥∞áÿ È~Ú, pHõ\x˜ "≥Å∞`«∞~°∞ `«iq∞H˘\˜#ì @∞ì, P ã¨`º« O =∞Ozx |Ü«∞@‰õΩ `À_˘¯x =ã¨∞OÎ k. =∞Ozx "åi =ÚO^Œ∞ LOK«O_ç! ZO`« Pã¨H`Θ À "å~°∞ ^•xfl fã¨∞‰õΩO\Ï~À K«∂_»O_ç! =∂#=ÙÅÖ’ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ã¨r=OQÍ LO_Õ P k=º`«fiO† Z#fl\˜H© Kå=ÙÖËx P k=º`«fiO "Õ∞Å∞‰õΩx |Ü«∞@‰õΩ =zÛ, =∞Oz JO`«\h˜ , =∞ǨÏ`«~Î "° ∞≥ #ÿ ^•x#O`«\h˜ , ZÖÏ KÕ`∞« Å∞ Kåz ã‘fiHõiã¨∞OÎ ^À K«∂_»O_ç!

***

59

=¸_»= ÉèÏQÆO

P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ PÖ’K«#efl Z^Œ∞~À¯=_»O ZÖÏ?

60

''xã¨ûO^ÕǨÏOQÍ P`«‡Ç¨Ï`«º J<Õk JuhK«"≥∞ÿ# áêѨO. `«##∞ `å#∞ K«OѨىõΩ<Õ =∞x+≤ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® D ¢Ñ¨Ñ¨OKåxH˜ =∞m§ =∞m§ uiy=zÛ JO^Œ∞Ö’x ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒefl J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ LO@∞Ok.—— – N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨

61

=¸_»= ÉèÏQÆO

P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ PÖ’K«#efl Z^Œ∞~À¯=_»O ZÖÏ?

D ~ÀAÅÖ’ Ü«Ú=`«Ö’ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ"åÅ<Õ =∞#ã¨Î`«ÎfiO ÃÑiyáÈ=_»O â’K«hÜ«∞O. WOK«∞q∞OK«∞ ¢Ñ¨u~ÀE =∞#‰õΩ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ Ѷ¨∞@#Å∞ "å~åÎѨ¢uHõ ÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. P`«‡Ç¨Ï`«º QÆ∞iOz PÖ’zOK«_»O ‰õÄ_® ZO`« `≥eq`«‰õΩ¯=`«#"≥∂ K«∂âß~å? ^Õ=Ù_çzÛ# J=¸Åº"≥∞ÿ# |Ǩï=∞u D =∂#=â◊s~°O. z#flz#fl q+¨Ü∂« Å HÀã¨O ^•xfl <åâ◊#O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï=∂! Ñ≤iH˜ ѨO^ŒÅ∞, |ÅÇ‘Ï#=∞#ã¨∞¯Å∞ =∂¢`"« ∞Õ rq`«ÑÙ¨ ã¨"åà◊§#∞, HõëêìÅ#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_`» å~°∞. J@∞=O\˜"åˆ~ W@∞=O\˜ `≥eq`«‰Ωõ ¯= Ѩ#∞ʼnõΩ X_çQ_Æ `» å~°∞. ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯#_®xH˜ ^è≥·~°º™êǨϙêÅ`À `«Ü«∂~°∞QÍ LO_Õ nè~°∞_»∞ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ"åÅx ZѨC_»∂ J#∞HÀ_»∞.

P ã¨"åà◊§‰õΩ Ѩiëê¯~åÅ#∞ Hõ#∞Q˘#_®xH˜ ZšѨC_»∂ ¢ÑÜ ¨ ∞« ufl™êÎ_∞» . rq`«O J<Õk P@ÖÏ_»∞HÀ^Œy# zÅ¡~°=ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞.

D â◊s~°O J<Õk ¢Ñ¨=∂^Œ=âß`«∂Î U~°Ê_»ÖË^Œ∞. =∞#O KÕã≤# Hõ~°‡‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ `«Ü«∂~°~ÚºOk. =∞#‰õΩ D ~ÀA HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl ÉÏ^èŒÅ‰õΩ HÍ~°}O =∞#O WO`«‰õΩ

62

=ÚO^Œ∞ KÕã≤# Ѩ#∞Å∞ (Hõ~°‡). J~Ú`Õ WѨC_»∞ =∞OzѨ#∞Å∞ KÕã≤ áê`«"å\˜ Ѷ¨e`åÅ#∞ =∂~°Û_®xH˜ =∞#‰õΩ ѨÓiÎ ™êfi`«O¢`«ºO LOk. KåÖÏ=∞Ok `«=∞ HÀiHõÅ∞ f~°#ѨC_»∞ xã¨Ê$ǨÏK≥Ok P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ= _®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. HÍh =∞#O ^ÕxH˜ J~°∞›Å"≥∂ ^•x<Õ á⁄O^Œ∞`å=Ú QÍh =∞#O HÀ~°∞‰õΩ#flk HÍ^Œ#fl JHõ~∆ ã° `¨ åºxfl "åà◊√§ =∞iÛáÈ`å~°∞. z`«âÎ √◊ kú`À, x*Ï~Úf`À ¢âq◊ ∞Oz ѨxKÕã≤ =∞#‰õΩ P J~°›`« HõeyOKÕ â◊HxΘ ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑOK«∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ .

XHõ™êi f¢="≥∞#ÿ x~åâ◊Ö’ =ÚxyáÈ~Ú N J<åfl ǨÏ*ψ~ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. PYi Hõ}∆ OÖ’ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ É’^è#Œ Å`À ‰õÄ_ç# XHõ z#fl ѨÙã¨HÎ Oõ PÜ«∞# KÕuH˜ =zÛOk. PÜ«∞# ^•xfl =∞m§ =∞m§ K«k"å_»∞. P É’^èŒ#Å∞ PÜ«∞# g∞^Œ ZO`« ¢Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂áêÜ«∞O>Ë PÜ«∞# PÖ’K«<å q^è•#O ѨÓiÎQÍ =∂iáÈ~ÚOk. rq`«O Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞=x PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ''W`«~°∞Å ¿ã=Ö’ `«=∞ â◊s~åxfl |∞yæ KÕã¨∞‰õΩ#fl"åˆ~ ^èŒ#∞ºÅ∞.—— ''W`«~°∞Å HÀã¨O rqOKÕ"åˆ~ x[OQÍ rqOKÕ"å~°∞. q∞ye#"å~°∞ „|u‰õΩ<åfl K«zÛ#>Ëì ÖˇHõ¯.—— W@∞=O\˜ L`ÕÎ[Hõ~°"≥∞ÿ# É’^èŒefl K«kq# `«~åfi`« PÜ«∞# `«# ¢Ñ¨}ÏoHõ#∞ =∂~°∞Û ‰õΩ<åfl_»∞. `«# â◊s~åxfl <åâ◊#O K≥Ü«∞º‰õΩO_® W`«~°∞Å

63

¿ã=Ö’ qxÜ≥∂yOKåÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# `«# ¢QÍ=∂xH˜ uiy"≥o§ JHõ¯_ç ¢Ñ¨[ÅHÀã¨O ѨxK≥Ü«∞º_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. D ~ÀA# J<åfl ǨÏ*ψ~ Z=~À ¢Ñ¨Ñ¨OK«O "≥Ú`åÎxH˜ `≥Å∞ã¨∞. =∞#∞+¨µºÅ∞ `«=∞#∞ L^ŒúiOz#"å_»∞QÍ PÜ«∞##∞ K«∂™êÎ~°∞, Q“~°q™êÎ~°∞. `«=∞ rq`åÅ#∞ K«Hõ¯QÍ ~°∂ѨÙkkÌ#O^Œ∞‰õΩ PÜ«∞#‰õΩ =Oy #=∞㨯i™êÎ~°∞. U â◊s~å<≥·fl`Õ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩx H͉õΩʼnõΩ, ¢QÆ^ŒÌʼnõΩ PǨ~°OQÍ ã¨=∞iÊOK« ^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åfl_À J^Õ ^ÕǨÏO D ~ÀA# "ÕÅ=∞OkKÕ`« Q“~°qOK«|_»∞`ÀOk. Z=Ô~·`Õ ^Õ=Ùx g∞^Œ qâßfiã¨O Hõey LO\Ï~À, ÉÏ^èŒÅ ^•fi~å =∞#O rq`«OÖ’ áê~îåÅ∞ <Õ~°∞ÛHÀ"åÅ#fl L^ÕâÌ º◊ O`À =∞#‰õΩ HõëêìÅ∞ ^Õ=Ù_»∞ Hõey™êÎ_x» , `«^•fi~å `å=Ú =∞iO`« L#flux ™êkèOK«QÅÆ ∞QÆ∞`å=∞x ÉèÏq™êÎ~À, J@∞=O\˜"åà◊√§ `«=∞#∞ `å=Ú ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ JiÊOK«∞ ‰õΩx, P`«‡Ç¨Ï`«º QÆ∞iOz U =∂¢`«=¸ PÖ’zOK«~°∞. ^Õ=Ù_»∞ hà◊√§ Ñ‘Å∞Û‰õΩ<Õ XHõ ÃÑ^ŒÌ ™êÊOlÖÏO\˜ "å_»∞ ÖË^• ëêH±ZÉÏ˚~°ƒ~ü ÖÏO\˜ "å_»∞. g∞ ÉÏ^èŒÅ#∞ PÜ«∞# g∞^Œ =keÃÑ@ìO_ç. ã¨Ç¨Ü«∞O HÀã¨O PÜ«∞##∞ ¢áêi÷OK«O_ç. HõëêìÅ#∞ xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À ÉèíiOKÕ â◊H˜ÎHÀã¨O ¢áêi÷OK«O_ç. ÉÏ^èŒÅ∞ =∞|∞ƒÅÖÏQÍ `˘Åy áÈ`å~Ú. ÉÏÅÉèí‰õΩÎ_≥·# ¢Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ Zxfl ÉÏ^èŒefl

64

J#∞ÉèíqOKå_»∞! J`«_ç Hõ#fl`«O¢_ç J~Ú# Ç≤Ï~°}ºHõ tѨÙ_Õ J`«}˜‚ <å<å~°HÍÅ Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ, "ÕkèOѨÙʼnõΩ QÆ∞iKÕâß_»∞. HÍh ^Õ=Ù_ç g∞^Œ J`«_ç‰õΩ#fl ÉèíH˜Î Z@∞=O\˜^ŒO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_Õ =zÛ J`«}˜‚ HÍáê_»=Åã≤ =zÛOk. =∂#=â◊s~°Ñ¨Ù Ö’`«∞Ö’¡ <≥ÅH˘x L#fl âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# P P`«‡#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"Õ∞ =∂#= rq`«Ñ¨Ù Ѩ~°=∞ QÆ=∞ºO. D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOK«ÖËHõ g∞~°∞ xã¨Ê$Ç¨Ï K≥O^•~°#∞HÀO_ç. ^•xfl Pâß[#HõOQÍ (áêl\˜"£QÍ) fã¨∞‰õΩx, D ¢Ñ¨Ñ¨OK«Ñ¨Ù zÅ¡~° q+¨Ü«∂Å HÀã¨O rq`åxfl =$^ä• K≥Ü«∞º‰õÄ_»^Œh, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ q∞=∞‡efl P^蕺u‡HõOQÍ =∞iO`« L#fl`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂ÅHÀã¨O ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«=∞x ã¨∂zã¨∞Î<åfl_»h, `«^•fi~å ѨÙ@∞ìHõ, Kå=Ù, ~ÀQÆO, =Úã¨e`«#O, "≥Ú^ŒÖˇ·# ÉÏ^èŒÅxflO\˜h JkèQÆq∞Oz, J#O`«"≥∞ÿ# âßOu ã¨O`ÀëêÅ#∞ á⁄O^•Åx HÀ~°∞`«∞<åfl_»h ÉèÏqOK«O_ç. ÉÏ^èŒÅ<Õq =∞#ã¨∞û‰õΩ, â◊s~åxH˜ ã¨OÉOkèOz#q. HÍh =∞# ֒ѨŠL#fl P`«‡‰õΩ W@∞=O\˜ |O^è•ÖËg ÖË=Ù. g∞ =∞#ã¨∞û#∞ D ¢Ñ¨Ñ¨OK«O g∞^Œ #∞O_ç P ^Õ=Ùx g∞^Œ‰õΩ =∞~°ÖËÛ =~åÅ∞QÍ g∞ ÉÏ^èŒÅ#∞ =∞ÅK«∞HÀO_ç. `«# g∞^Œ qѨs`«"≥∞ÿ# J#∞~åQÍxfl K«∂ѨÙ`«∞<åfl_»x aà◊fi=∞OQÆà◊√}˜‚ J`«_ç ÉèÏ~°º p"å@∞¡ ÃÑ\˜ìOk. ^•x`À

65

J`«_˘Hõ QÆ∞}áê~îåxfl <Õ~°∞Û‰õΩx `«# =∞#ã¨∞ûx ÉèíQÆ=O`«∞_ç "≥·Ñ¨Ù =∞~°eÛ Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂y JÜ«∂º_»∞.

P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å ã¨=∞㨺Š#∞Oz áêi áÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ "åiHõ<åfl, ÉÏ^èŒÅ #∞Oz QÆ∞}áê~îåÅ∞ <Õ~°∞ÛHÀ"åÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ ^èŒ#∞ºÅ∞. P^蕺u‡Hõ qHÍã¨O HÀã¨O ¢âq◊ ∞OK«_O» ^•fi~å ã¨=∞㨺ʼnõΩ âßâ◊fi`« Ѩiëê¯~åÅ#∞ Hõ#∞Q˘#_®xH˜ ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOK«O_ç.

P`«‡Ç¨Ï`«º ^•fi~å rq`åxfl J~åúO`«~O° QÍ =ÚyOKÕ =∞x+≤ ^≥Ü∞« º"≥∞ÿ ѨÙ_»`å_»x <å#∞_ç. ¢ÑH¨ $õ u xÜ«∞=∂Å#∞ `«# KÕuÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ `«# rq`«HÍÅO ѨÓ~°Ü Î ∞Õ º=~°‰Äõ J`«_Hç ˜ H˘`«Î â◊s~°O ÅaèOK«^∞Œ . JѨÊ\˜ =~°‰Äõ J`«_˘Hõ ã¨∂Hõ‡∆ â◊s~°OÖ’ LO_»=Åã≤O^Õ. W@∞ =O\˜ ã≤÷uÖ’ J`«_»∞ ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅ#∞ J#∞Éèíq ™êÎ_»x K≥ѨÙ`å~°∞. z=iH˜ WOH˘Hõ â◊s~åxfl á⁄Ok<å `«# ™⁄O`« â◊s~å<Õfl K«OѨىõΩ#fl áêáêxH˜ J`«_ç ѨÓ~°fi Hõ~°‡Å ^•fi~å =KÕÛ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ =∞iO`« f¢="≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅ ~°∂ѨOÖ’ J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì P`«‡Ç¨Ï`«º ^•fi~å â◊s~åxfl <åâ◊#O KÕã¨∞HÀ=_»O Hõ<åfl `≥eq `«‰õΩ¯= Ѩx =∞~˘Hõ\˜ ÖË^Œ∞. nè~°∞Öˇ·# "å~°∞ `«=∞ ã¨fi¢Ñ¨Ü«∞`«flO ^•fi~å `«=∞ ѨÓ~°fi Hõ~°‡Å∞ WKÕÛ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. `«=∞ â◊s~åÅ#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞‰õΩ<Õ |^Œ∞Å∞ `«=∞ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ =¸ÅHÍ~°}"≥∞ÿ# `«=∞Ö’x

66

K≥_»∞ã¨fiÉèÏ"åxfl, K≥_»∞=Ú¢^ŒÅ#∞, ÉèíH˜Î, ^蕺#O, âߢ™êÎÅ J^茺ܫ∞#O, =∞OzѨ#∞Å∞ KÕÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ ^•fi~å <åâ◊#O KÕ™êÎ~°∞. g∞~°∞ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ ^•if¿ã H˘xfl Ѩiã≤÷`«∞efl, "å\˜x ^è≥·~°ºOQÍ ZÖÏ Z^Œ∞~À¯=K«∞Û<À WѨC_»∞ K«iÛ^•ÌO.

XHõ@= ã¨=∞㨺 : <Õ#∞ KåÖÏ x~åâ◊Ö’ L<åfl#∞. <å‰õΩ WOÔHO`«=∂¢`«O rqOKåÅx ÖË^Œ∞. <å HõÅÅhfl K≥ki áÈÜ«∂~Ú. <å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl JiÊOz# =ºH˜Îx ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh <å `«Å~å`«Ö’ P J^Œ$+¨Oì ÖË^∞Œ ! Ѩiëê¯~°O: ѨÙ@∞ìHõ, Kå=Ù, q"åǨÏO J<Õ =¸_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ =∞# `«Å~å`« ^•fi~å [iˆQq. "å\˜Ö’ =∞# ¢Ñ¨"Õ∞Ü«∞O Ug∞ ÖË^Œ∞. g∞~°∞ Z=ix ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ"åÅ#fl q+¨Ü«∂xfl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =ÚO^Õ xâ◊Û~ÚOKå_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ Jhfl `≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ `«y# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ Z=~À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ g∞ â◊HHΘ ˘nÌ ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOz<å g∞ ¢¿Ñ=∞=º=Ǩ~°O g∞‰õΩ J#∞ ‰õÄeOK«Háõ È`Õ ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ g∞ ¢Ñu¨ áê^Œ# #K«ÛÖË^xŒ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀO_ç. `å`å¯eHõ"∞≥ #ÿ J#∞~åQÆO`À g∞~°∞

67

x~åâ◊K≥Ok#@∞ì ÉèÏqOK«=K«∞Û. HÍh HÍÅ¢Hõ"Õ∞}Ï g∞ =∞OzHÀã¨"Õ∞ P =ºH˜Î`À g∞ q"åǨÏO [~°QÆÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞ÎOk. =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ LO_Õ =ÚO^Œ∞K«∂Ѩ٠KåÖÏ `«‰õΩ¯=. =∞#O ã¨∞^Œ∂~°"≥∞ÿ# Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’H˜ K«∂_»ÖË=Ú.

HÍh ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ Jhfl `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ W+¨ìѨ_ç# =ºH˜Î`À g∞ ÃÑo§ [iy=ÙO>Ë, |Ǩïâß ÃÑo§ `«~åfi`« H˘xfl f¢="≥∞ÿ# ã¨=∞㨺Å∞ `«Öˇ`«Î=K«∞Û. Jq g∞‰õΩ =∞iO`« ÉÏ^èŒ#∞ HõeyOK«=K«∞Û. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ¢¿Ñ=∞q"åǨÅ∞ ¢Ñ¨u™ês q[Ü«∞=O`«O HÍ=Ù. Ô~O_»= "≥·Ñ¨Ù#, g∞Ô~O`« ™êfi~°÷Ѩ~°∞Ö’ K«∂âß~å! g∞~°∞ ZO`«¿ãѨÓ, g∞ ã¨∞YO QÆ∞iOz, g∞ q[Ü«∞O QÆ∞iOz, g∞ HÀiHõÅ QÆ∞iOz, g∞ ÃÑo§ QÆ∞iOz PÖ’zã¨∞Î<åflˆ~! g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞Å =∂>Ëq∞\˜? g∞‰õΩ [#‡xzÛ, ¢¿Ñ=∞`À#∂, PáêºÜ«∞`«`À#∂ ÃÑOz ÃÑ^ŒÌ KÕã≤# g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞Å QÆ∞iOz XHõ¯™êÔ~·<å PÖ’zOK« ‰õΩO_® P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O ã¨=∞O[㨠"Õ∞<å? g∞ P`«‡Ç¨Ï`«º "åiH˜ ZO`« ^Œ∞óMÏxfl Hõeyã¨∞ÎO^À PÖ’zOKå~å? g∞ Z_»ÉÏ@∞#∞ ÉèíiOK«ÖËHõ "åi ÉÏ^è•`«Ñ¨Î ǨÏ$^ŒÜ«∞O U ~ÀA<≥·<å PyáÈ`«∞O^Õ"≥∂#x g∞~°∞ PÖ’zOKå~å?

68

Ô~O_»= ã¨=∞㨺: <Õ#∞ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# áêѨO KÕâß#∞. <Õ#∞ KÕã≤# ѨxH˜ KåÖÏ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl#∞. W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å#∞ <å `«e¡^ŒO¢_»∞Å`À K≥ѨÊÖË#∞. <Õ#∞ KåÖÏ xã¨Ê$Ç¨Ï K≥O^•#∞. W@∞=O\˜ xHõ$+¨ì"≥∞ÿ# rq`åxfl QÆ_»Ñ¨_»O Hõ<åfl Kå=_»O "Õ∞Å∞. Ѩiëê¯~°O: P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å g∞ ã¨=∞㨺#∞ ZÖÏ Ñ¨i+¨¯iOK««QÆÅ=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. g∞~°∞ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ HÍ~°}O U^À XHõ~ÀA JO^ŒiH© `≥eÜ«∞HõáÈ^Œ∞. Jk g∞‰õΩ, g∞ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ `«Å=OѨÙÅ∞ `≥zÛÃÑ_»∞`«∞Ok. g∞~°∞ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀQÆÅ#x J#∞‰õΩ<åfl `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ W`«~°∞Å #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl g∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO #∞Oz g∞~°∞ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û, g∞~°∞ g∞ â◊s~åxfl K«OѨ_»O ^•fi~å ǨÏ`«º`À ã¨=∂#=∞~Ú# WOH˘Hõ áêáêxfl ‰õÄ_® KÕã¨∞Î<åfl~°∞. g∞~°∞ D â◊s~åxfl `«Ü«∂~°∞ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞ Hõ^•! ^•xfl <åâ◊#O KÕ¿ã ǨωõΩ¯ g∞ÔHHõ¯_çk? áêáêÅ#∞ ѨÙ}ϺÅ∞QÍ =∂ˆ~Ûâ◊HΘ g∞Ö’<Õ LO^Œx ZÅ¡ÑC¨ _»∂ QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ìHÀO_ç. XHõ =∞x+≤x áêÑ≤ J#_»"∞Õ =∞ǨáêѨ=∞x q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞. g∞~°∞ áêѨO K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ , J*Ï˝#O`À á⁄~°áê@∞ KÕâß~°∞, JO`Õ! U =∂#=Ù_çHÔ <· å Jk ã¨ÇϨ [O. ¢Ñu¨ =∞Ǩ`«∞‡_çH© XHõ K«i¢`,«

69

¢Ñu¨ áêÑ≤H© XHõ Éèqí +¨º`«∞Î LO@∞O^Œx QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç.

ZÅ¡HÍÅO xez=ÙO_Õ áêѨO Un ÖË^Œ∞. =∞#O KÕã≤# `«Ñ¨Cefl ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. WѨC_»∞ g∞‰õΩ Uk =∞Oz^À, Uk K≥_»¤^À `≥Å∞ã¨∞ Hõ^•! =∞m§ J@∞=O\˜ á⁄~°áê@∞¡ ZѨÊ\˜H© K≥Ü«∞º#x X@∞ìÃÑ@∞ìHÀO_ç. JÖÏ g∞ PÖ’K«#Åx, Ѩ#∞efl =∂~°∞Û‰õΩO>Ë XHõ *Ï[˚fiź =∂#"≥∞ÿ# Éèíq+¨º`«∞Î g∞ =ÚO^Œ∞ LO@∞Ok. g∞ ¢Ñ¨=~°Î##∞, ¢Ñ¨=$uÎx =∂~°∞ÛHÀ=_»O ^•fi~å g∞ "≥Ú`«ÎO =ºH˜Î`åfi<Õfl g∞~°∞ ~°∂áêO`«~°O K≥OkOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ~°`åflHõ~°∞_»∞ "åb‡H˜QÍ ~°∂á⁄Ok# Hõ^äŒ =∞#O^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞Hõ^•!

=¸_»= ã¨=∞㨺: <Õ#∞ KåÖÏ x~åâ◊ K≥Ok L<åfl#∞.

W`«~∞° ÅHõ<åfl `«‰Ωõ ¯="å}˜‚ J#fl <å P`«‡#∂º#`å ÉèÏ=O =Å¡ <å‰õΩ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ HÀ"åÅxÑ≤™ÈÎOk. <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞ ÅO`å L^ÀºQÍÅÖ’ ÉÏQÍ ã≤~÷ Ñ° _¨ ®¤~∞° HÍh <Õ#∞ =∂¢`O« =∂=¸Å∞ L^ÀºQÆO ‰õÄ_® ã¨OáêkOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞. <å `«e^¡ OŒ ¢_∞» Å∞ <å g∞^Œ QÆOÃÑ_»∞ Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. <å Éèqí +¨º`«∞Î QÆ∞iOz ZѨC_»∞ K≥qÖ’ áÈ~°∞ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. Ѩiëê¯~°O: D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ HÀ\Ï¡k=∞Ok Ñ≤_çÔH_»∞ "≥∞`«∞‰õΩÅHÀã¨O ¢|`«∞‰õΩáÈ~å@O ™êyã¨∞Î<åfl~°h, xÅ∞=

70

h_»ÖËHõ ~ÀAÅ∞ QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°h h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? "åiHõ<åfl h Ѩiã≤÷u KåÖÏ "≥∞~°∞QÆ∞ Hõ^•! h J=ã¨~åÅxflO\˜h fˆ~Û =∞Oz `«e¡^ŒO¢_»∞Å#∞ h‰õΩ WzÛ#O^Œ∞‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ Hõ$`«A˝_≥· LO_»∞. h HÍà◊§ g∞^Œ #∞=Ùfi xÅ|_»_®xH˜ gÅ∞QÍ "åà◊√§ h‰õΩ q^Œº <ÕiÊOKå~°∞. W`«~°∞Å`À x#∞fl áÈÅ∞ÛHÀ=Åã≤# J=ã¨~°O Uq∞\˜? #∞=Ùfi W`«~°∞Å Hõ<åfl qaè#fl"≥∞ÿ# "å_ç=h, Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ™êkèOK«_®xH˜ ѨÙ\Ïì#h ZšѨC_»∂ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ. W`«~°∞Å`À áÈÅ∞ÛHÀ=_»O HÍh, áÈ\©Ñ¨_»_»O HÍh, W`«~°∞Å#∞ J#∞HõiOK«_»O HÍh K≥Ü«∞º=^Œ∞Ì. h"˘Hõ qt+¨ì"≥∞ÿ# =ºH˜Îq. JO^Œ∞KÕ`« h â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅg∞^Œ #=∞‡HÍxfl Hõey=ÙO_»∞. ZѨC_»∂ L^ÀºQÆO ã¨OáêkOKåÅ<Õ ^蕺㨠ZO^Œ∞‰õΩ? ÉÏx㨠HÍ"åÅx ZO^Œ∞H© `åѨ¢`«Ü«∞O. h g∞^Œ qâßfi™êxfl Hõey=ÙO_ç W`«~°∞ʼnõΩ L^ÀºQÍÅ∞ W=fi_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflOK«∞. U Ѩh z#flk HÍ^Œ∞. U Ѩh Q˘Ñ¨Êk HÍ^Œ∞. XHõ Ѩxx KÕ¿ã"å_»∞ P Ѩxx Q˘Ñ¨Ê ^•xfl ÖË^• `«‰õΩ¯=^•xfl KÕ™êÎ_»∞. Hõ+¨ìѨ_ç ѨxK≥~Úº! Ju K«Hõ¯QÍ KÕã≤ ѨiѨÓ~°‚`«#∞ ™êkèOK«∞! Ö’`«∞QÍ PÖ’zOz, g∞ ™êO¢Ñ¨^•Ü«∞"≥∞ÿ# "åºáê~åxflQÍh, =º=™êÜ«∂xflQÍh, U^≥·<å 㨈~ XHõ ^•xfl KÕѨ@∞ì. h=Ù z`«Îâ◊√kú`À, x*Ï~Úf`À ѨxKÕ¿ãÎ `«Ñ¨ÊHõ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ=Ù.

71

"åºáê~°"Õ`«Î J~Ú# Nl.ѨÙÖÏ¡Ô~_ç¤QÍ~°∞ "≥~Úº ~°∂áêÜ«∞Å ÃÑ@∞ì|_ç`À<Õ "åºáê~åxfl "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°#fl ã¨OQÆu g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^•? HÍh PÜ«∞# ZÖÏ q[Ü«∞O ™êkèOKå~°∞. x*Ï~Úf, z`«Îâ◊√kú, JOH˜`«ÉèÏ=O, Hõ~îÀ~° Ѩi¢â◊=∞, =∂@ xÅɡ@∞ìHÀ=_»O – q[Ü«∂xfl ™êkèOz ÃÑ>Ëìq W"Õ! âßs~°Hõ ¢â◊=∞ K≥Ü«∞º_®xH˜ ã≤QÆ∞æѨ_»‰õÄ_»^Œ∞.

W`«~°^ÕâßÅÖ’ U Ѩx K≥Ü«∞º_®xÔH·<å q^•º~°∞÷Å∞ ã≤^ŒúOQÍ LO\Ï~°∞. Ǩϟ@à◊§Ö’, ÃÑ¢\’Å∞ ѨOѨÙÅ=^ŒÌ, z=~°‰õΩ Wà◊§Ö’ Ѩx=∞#∞+¨µÅ∞QÍ Ñ¨x K≥Ü«∞º_®xH˜ ‰õÄ_® "åà◊√§ "≥#∞HÍ_»~°∞. =∞#"Õ∞ ZѨC_»∂ K˘Hͯ #ÅQƉõΩO_® LO_Õ L^ÀºQÍÅ∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩO\ÏO. =∂#=∞~åº^ŒÅ QÆ∞iOz <å<å ÃÇ·Ï~å<å Ѩ_»`åO. ''<Õ#∞ JO`« Q˘Ñ¨Ê"å}˜‚! W@∞=O\˜ L^ÀºQÆO ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ#∞?—— J<Õ =∞#ã¨Î`åÎfixfl =^ŒeÃÑ@ìO_ç. U Ѩx K≥Ü«∞º_®xÔH·<å ã≤^ŒúOQÍ LO_»O_ç. HÍh P Ѩxx ѨÓiÎ JOH˜`«ÉèÏ=O`À, x*Ï~Úf`À KÕ¿ãÎ g∞~°∞ `«Ñ¨ÊHõ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞Åg∞^Œ P^è•~° Ѩ_»=^Œ∞Ì. q∞=∞‡efl "åà◊√§ ZO`«HÍÅO áÈ+≤™êÎ~°∞? ã¨Oáêkã¨∂Î K«^Œ∞=ÙHÀO_ç. g∞~°∞ K≥Ü«∞º_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_ç`Õ KåÖÏ J=HÍâßÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOz# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ g∞ ¢Ñ¨Ü«∞`åflÅÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»_®xH˜ ZšѨC_»∂ ã≤^ŒúOQÍ LO\Ï_»∞. `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ ã¨Ç¨Ü«∞O

72

KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ "åà◊§‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«Ñʨ Hõ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_`» å_»∞.

QÆ∞O_≥ x|ƒ~åxfl áÈQ˘@∞ìHÀ=^Œ∞.Ì Fiq∞`À g∞ áÈ~å\Ïxfl ™êyOK«O_ç. g∞~°∞ `«Ñʨ Hõ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~∞° . L^ÀºQÆO HÀã¨"∂≥ , _»|∞ƒHÀã¨"∂≥ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ HÀ=_»O KåÖÏ `≥eq`«‰Ωõ ¯=`«#O. _»|∞ƒ =∞x+≤x `«Ü∂« ~°∞KÕã∞¨ OÎ ^Œ#fl q+¨Ü∞« O g∞~°∞ ZѨC_≥<· å q<åfl~å? =∞x¿+ _»|∞ƒ#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕ™êÎ_∞» . ™È=∞i`«<åxfl q_çzÃÑ@ìO_ç. J=HÍâßÅ HÀã¨O "Õz K«∂_»HOõ _ç. J=HÍâßÅ#∞ ã¨$+≤Oì K«∞HÀO_ç. qâßfi™êxfl, ^è~·≥ åºxfl HõeyLO_»O_ç. Hõ+#ì¨ ëêìÅ#∞ ã¨ÇÏ≤ OK«_®xH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ O» _ç! ã¨"åà◊§#∞ ^è~·≥ º° OQÍ Z^Œ∞~À¯O_ç. g∞~°∞ `«Ñʨ Hõ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~∞° . Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂, Z\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’#∂ P`«‡Ç¨Ï`«º J#fl PÖ’K«##∞ =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ~åx=fiHõO_ç. g∞~°∞ Q˘Ñ¨Ê HÍ~åºÅ#∞ ™êkèOK«É’`å~°#fl ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ #=∞‡HÍxfl Hõey LO_»O_ç.

<åÅ∞QÆ= ã¨=∞㨺: <å‰õΩ ѨsHõ∆ÅÖ’ KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∂~°∞¯Å∞ =KåÛ~Ú. `«e¡^ŒO¢_»∞ʼnõΩ Hõ#Ѩ_®ÅO>Ë ÉèíÜ«∞OQÍ LOk. "åà◊√§ ##∞fl u_»`å~°∞. <Õ#∞ "åà◊§‰õΩ <å =ÚYO ZÖÏ K«∂Ñ≤OK«#∞? <å‰õΩ KåÖÏ xã¨Ê$ǨÏQÍ LOk. P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ"åÅx LOk. Ѩiëê¯~°O: g∞~°∞ ѨsHõ∆Å HÀã¨O ÉÏQÍ K«k"å~°∞. g∞~°∞ `≥eqQÆÅ"å~°x, z`«Îâ◊√kú, x*Ï~Úf QÆÅ"å~°h

73

g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞ʼnõΩ `≥Å∞ã¨∞. "åà◊√§ q∞=∞‡efl u_»`å~°x ZO^Œ∞Hõ#∞HÀ"åe? `«‰õΩ¯= =∂~°∞¯Å∞ ~å=_®xH˜ KåÖÏ HÍ~°}ÏÅ∞ LO_»=K«∞Û. XHõ"Õà◊ g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞ p"å@∞¡ ÃÑ\˜ì<å Uq∞\˜ `«Ñ¨C? g∞‰õΩ K«Hõ¯QÍ q^Œº#∞ JOkOz, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ g∞‰õΩ Z@∞=O\˜ kQÆ∞Å∂ HõÅQƉõΩO_® K«∂_®Å#fl^Õ "åà◊§ HÀiHõ. g∞~°∞ rq`«OÖ’ K«Hõ¯QÍ ã≤÷~°Ñ¨_®Å#fl^Õ "åà◊§ HÀiHõ. "åà◊√§ q∞=∞‡efl ¢¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl~°∞ HÍ|\˜ì q∞=∞‡efl p"å@∞¡ ÃÑ>Ëì ǨωõΩ¯ "åiH˜ LOk. =∞s JO`« <åE‰õΩQÍ LO_»HõO_ç. ÉèíiOK«O_ç. g∞ â◊H˜ÎH˘nÌ ¢Ñ¨Ü«∞uflOKå#x "åi`À K≥ѨÊO_ç. =KÕÛ™êi g∞‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ =∞Oz=∂~°∞¯Å∞ =™êÎÜ«∞x "åi`À K≥ѨÊO_ç. ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩO_®, g∞ =∞#ã¨∞û qÑ≤Ê g∞ `«e¡^ŒO¢_»∞ʼnõΩ K≥ѨÊO_ç. g∞ áê~î°âßÅ Ö’#∂, HõàÏâßÅÖ’#∂ g∞~°∞ K«^∞Œ =Ù`«∞#fl É’^è<Œ åOâßÅ∞ Ju Hõ+Oì¨ QÍ `À¿ãÎ "å\˜x =∂~°∞Û‰õΩO\Ï#x J_»QOÆ _ç. ¢Ñu¨ q^•ºs÷ "≥Ú^Œ\˜ ~åºO‰õΩ ™êkèOK«Ö_Ë ∞» . =O^Œ=∞OkÖ’ "≥Ú^Œ\˜ ~åºO‰õΩÅ∞ ™êkèOKÕ"å~°∞ Ѩk=∞O^Õ LO\Ï~°∞. q∞ye# `˘OÉè=·ˇ ∞Ok ã¨OQÆu Uq∞\˜? P `˘OÉèˇ·=∞Ok qÅ∞=ÖËx "åà◊§x, ѨxH˜=∂e# "åà◊§x g∞ L^ÕÌâ◊º=∂? "åà◊√§ WOH˘Hõ q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ qHõã≤OK«QÆÅ~À Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞? g∞ H“â◊ÅO, <≥·Ñ¨Ù}ºO ZHõ¯_» L<åflÜ≥∂ "≥uH˜ K«∂ã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ K«^Œ∞=ÙÖ’

74

~å}˜OK«ÖHË õ áÈ=K«∞Û. HÍh g∞~°∞ XHõ =∞Oz z„`« HÍ~°∞_»∞QÍ<À, QÍÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ<À, HõqQÍ<À, P@QÍ_»∞QÍ<À, ~å[H©Ü∞« <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ<À, "åºáêiQÍ<À "≥Å∞Q˘O^Œ∞ `åˆ~"≥∂ Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞. ~°Hõ~°HÍÅ J=HÍâßÅ∞ L<åfl~Ú. g∞ rq`« QÆ=∂ºxfl QÆ∞iOz g∞ `«e¡^ŒO„_»∞ ʼnõΩ K≥Ñ≤Ê XÑ≤ÊOK«O_ç. "åà◊√§ g∞ q#fláêÅ#∞ `«Ñ¨ÊHõ qO\Ï~°∞. "åi `åǨÏ`«∞‰õΩ `«y#@∞ì LO>Ë `«Ñ¨ÊHõ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞º_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. KåÖÏ =∞Ok Q˘Ñ¨Êâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ áê~î°âßÅÖ’ K«^Œ∞=Ù J|ƒHõ, =∂<Õã≤# "åˆ~, HÍh "åà◊√§ Q˘Ñ¨Ê"å~°Ü«∂º~°∞Hõ^•! =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#ʼnõΩ g∞ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ KÀ\˜=fiHõO_ç! HõÅÖ’<≥·<å P`«‡Ç¨Ï`«º QÆ∞iOz PÖ’zOK«HõO_ç! D ѨsHõ∆Å<Õq KåÖÏ z#fl q+¨Ü«∞O. x[rq`«OÖ’ Z<Àfl ѨsHõ∆Å∞ „"åÜ«∞=Åã≤ LOk! g∞~°∞ =∂#ã≤HõOQÍ |ÅÇ‘Ï# Ѩ_çáÈ`Õ x[rq`«OÖ’x ã¨=∞㨺efl ZÖÏ Z^Œ∞~À¯ QÆÅ~°∞? g∞ ÉÏ^茺`«#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ x~°fiiÎOz, g∞~°∞ ™êkèOz#^•x`À `«$Ñ≤ÎѨ_»O_ç. =∞~˘Hõ™êi, WOH˘Hõ ã¨"åÅ∞#∞ Z^Œ∞~˘¯#flѨC_»∞ =∞iO`« ÉÏQÍ Ñ¨x K≥Ü«∞ºO_ç, =∞iO`« Hõ+¨ìѨ_»O_ç, qâßfiã¨O`À ѨxKÕã≤ W`«~°∞ÅHõ<åfl g∞~°∞ U q^èŒOQÍ#∂ `«‰õΩ¯="å~°∞ HÍ^Œh g∞ KÕ`«Å ^•fi~å |∞∞A=Ù K≥Ü«∞ºO_ç. rq`«OÖ’ ÃÑ·H˜ =KÕÛO^Œ∞‰õΩ J#∞ã¨iOK«=Åã≤# Ѩ^Œúu W^Õ HÍh

75

rq`åxfl JO`«O KÕã¨∞HÀ=_»O HÍ^Œ∞. rq`åxfl JÖÏ =$^ä• K≥Ü«∞º_»O HÀã¨O ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#‰õΩ [#‡ x=fiÖË^∞Œ .

P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ѨÙiH˘ÖËÊ PÖ’K«#efl JkèQÆq∞OK«_»O ZÖÏ?

H˘xfl ã¨ÅǨÅ∞ : âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ HõeˆQ ÉèíiOK«ÖËx ÉÏ^èŒÅ∞ P`«‡Ç¨Ï`«º‰õΩ ^•if™êÎ~Ú. J@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÆ∞iHÍx "åà‹§=Ô~·<å L<åfl~å? ÖË~°∞! HÍ|\˜ì J@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÅ#∞ ÉèíiOKÕ â◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O `≥e"≥·# ѨxHõ^•! ÉèíQÆ=næ`«Ö’ „jHõ$+¨µ‚_»∞, ''WO„kÜ«∂Å∞, WO„kÜ«∞=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `åH˜#ѨÙÊ_»∞ =∞x+≤ "Õ_ç, K«e, ã¨∞YO, <˘Ñ≤Ê "≥Ú^ŒÖˇ·# J#∞Éèí∂`«∞efl á⁄O^Œ∞`å_»∞.

Jq =ã¨∂Î, áÈ`«∂ LO_Õ `å`å¯eHõ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞.

HÍ|\˜ì "å\˜x ÉèíiOK«_»O <Õ~°∞ÛHÀ,—— Jx É’kèOKå_»∞.

Z=Ô~·<å, ''h=Ù `≥eq`«‰õΩ¯= "å_çq, áÈH˜i"å_çq, =∞O^Œ=∞uq, ѨxH˜=∂e# "å_çq! á¶È WHõ¯_» #∞Oz!—— Jx J<åfl~°#∞HÀO_ç. UO [~°∞QÆ∞`«∞Ok? x["Õ∞, Jq ‰õ~°∞ÔH·# =∂@ÖË. Jq Hõ~°‚ÉèËi g∞^Œ Ѩ_ç# "≥#∞"≥O@<Õ XHõ „Ѩuã¨ÊO^Œ# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞x+≤ Ç≤ÏO™ê`«‡HõOQÍ

76

`«Ü«∂~°=Ù`å_»∞. HÍh PÖ’zOK«O_ç! =∞# =∞#âß≈Ou "Õ~˘Hõi *Ë|∞Ö’ LO^•!? HÍ|\˜ì XHõ K≥q\˜"å_çÖÏQÍ „Ѩ=iÎOK«O_ç. J`«_»∞ ѨeH˜# U"˘Hõ¯ =∂@#∞ ‰õÄ_® g∞~°∞ fã¨∞HÀÖË^Œx ÉèÏqOK«O_ç. JѨC_»∞ Z@∞=O\˜ ¢Ñ¨uK«~°º, xã¨Ê $Ç¨Ï HõÅQÆ=Ù. H˘kÌ¿ãѨ\ ˜Ö’<Õ g∞~°∞ =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨µºÅ∞ HÍQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. g∞~°∞ =∂\Ï¡_» ‰õΩO_® LO>Ë J=`«Å =∞x+≤ `«# J=∞~åº^ŒHõ~°"≥∞ÿ# ¢Ñ¨=~°Î#‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_ç q∞=∞‡ÖËfl Hõ∆q∞OK«=∞x HÀ~°`å_»∞. ÉÏ^èŒÅ<Õq ѨÙ\˜ì# „Ѩu"åiH© `«Ñ¨Êxã¨i. HÍh Jq ZÅ¡HÍÅO LO_»=Ù, J#fl^˘Hõ¯>Ë =∞#‰õΩ QÆÅ Pâ◊.

HÍ|\˜ì "å\˜x x|ƒ~°OQÍ Éèíi^•Ì=Ú. k=º[#x Nâß~°^•^Õq =∞#‰õΩ L`ÕÎ*Ïxfl Hõeyã¨∂Î, ''ZÅ¡HÍÅO ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å_≥=fi_»∂ LO_»_»∞. D Éèí∂q∞ g∞^Œ L#flxfl ~ÀAÅ∂ ÉÏ^èŒÑ¨_Õ "å_≥=fi_»∂ LO_»_»∞. ¢Ñ¨u Ѩh ^•x Ѷ¨e`åxfl uiy Wã¨∞ÎOk. J^Õ q^èŒOQÍ =∞x+≤H˜ `«y#@∞¡QÍ J=HÍâßÅ∞ =™êÎ~Ú—— Jx É’kèOKå~°∞. ã‘`å=∂`« ZxflÉÏ^èŒÅ∞ J#∞ÉèíqOzO^À K«∂âß~å!

Q˘Ñ¨Ê"å~°O^Œ~°∂, J=`å~åÅ∞, =∞`«¢Ñ¨=HõÎÅ`À ã¨Ç¨ JO^Œ~°∂ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# HõëêìÅ#∞ J#∞ÉèíqOKå~°∞. J~Ú`Õ "å\˜x "å~°∞ H˜=∞‡#‰õΩO_® r~°‚O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅÖ’ ‰õÄ_® "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ xâ◊ÛÅOQÍ LO_çáÈÜ«∂~Ú.

77

â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞, `å=Ú ¢"åã≤# q"ÕHõK«∂_®=∞}˜ J#fl ¢QÆO^äŒOÖ’ 'uuHõ∆— J<Õ =∂@‰õΩ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# "åºMϺ<åxfl WKåÛ~°∞. Jxfl~°HÍÅ ÉÏ^èŒÅ#∂ U q^èŒ"≥∞ÿ# ¢Ñ¨uã¨ÊO^Œ#Å∞, xO^•~ÀѨ}Å∞, U_»∞ѨÙÅ∞ ÖˉõΩO_® ã¨Ç≤ÏOK«_»"Õ∞ uuHõ∆ ÖË^• ÉèíiOK«_»=∞x JO\Ï~°∞.

XHõ ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O ^•x #∞Oz áêiáÈ=_»O HÍ^Œ∞. HÍh ^•xfl ^è≥·~°ºO`À Z^Œ∞~À¯=_»O, J^Õ uuHõ∆ JO>Ë.

P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ"åÅxÑ≤OKÕ PÖ’K«#Å#∞ JkèQÆ q∞OKÕO^Œ∞‰õΩ H˘xfl ã¨∂K«#Å∞.

1) g∞ PÖ’K«#Å#∞, ÉèÏ"À¢^ÕHÍÅ#∞ J}zÃÑ@ì HõO_ç. g∞~°∞ K«#∞=ÙQÍ LO_Õ =∞x+≤`À =∞#ã¨∞û qÑ≤Ê K≥Ñʨ O_ç.

2) WO\’¡ XHõ =¸Å ‰õÄ~˘Ûx P ã¨=∞㨺#∞ QÆ∞iOz J^Õ Ñ¨xQÍ PÖ’zOK«=^Œ∞Ì. U^À XHõ ѨxH˜ =KÕÛ Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl=∞=fiO_ç. gÅ~Ú#O`« =~°‰õÄ XO@iQÍ LO_»=^Œ∞Ì.

3) g∞ ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl qÑ≤Ê K≥ѨCHÀ=_®xH˜ U =∞x+‘ ^˘~°HõHõáÈ`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ¢áê~°÷# K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å, PÜ«∞#‰õΩ g∞ =∞#ã¨∞û qÑ≤Ê K≥ѨCHÀ=_»O ^•fi~å g∞ QÆ∞O_≥Ö’x |~°∞=Ù#∞ kOK«∞HÀ=K«∞Û.

78

4) Pâß[#HõOQÍ (áêl\˜"£QÍ) PÖ’zOK«O_ç – ÉÏ^èŒÅ<Õq =∂~°∞"Õ+¨OÖ’ =KÕÛ =~åÅ∞. g∞~°∞ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡ Ü≥ÚHõ¯ ¢Ñ¨ÉèÏ"åxfl =keO KÕO^Œ∞‰õΩ Jk XHõ Ѩ^Œúu. P ÉÏ^èŒÅÖ’ #∞Oz QÆ∞} áê~îåÅ∞ <Õ~°∞ÛHÀO_ç. ÉèíQÆ=O`«∞_˘Hõ¯_Õ ã¨`«ºO, q∞ye# ^ŒO`å Jã¨`«ºO J#fl ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∂xfl Hõey LO_»O_ç. g∞ =∞#ã¨∞û#∞ ^Õ=Ùx"≥·Ñ¨Ù =∞~°ÅÛO_ç. ÉÏ^èŒÅ#∞Oz áêi áȉõΩO_® "å\˜x ÉèíiOKÕ â◊H˜Îx W=fi=∞x ¢áêi÷OK«O_ç.

5) ÉèHí Θ ã¨Ow`åxfl q#_»O, L`Õ*Î Ïhfl, |ÖÏhfl WKÕÛ ™êÇ≤Ï`åºxfl K«^=Œ _»O, Q˘Ñ¨Ê =º‰õΩÅÎ LѨ<庙êÅ∞ q#_»O q∞=∞‡efl =ºuˆ~HõÑÙ¨ PÖ’K«#Å #∞O_ç HÍáê_»`å~Ú.

6) JѨC_»ÑC¨ _»∞ Ѩq¢`"« ∞≥ #ÿ ã¨Ö÷ ÏÅ#∞ ^Œi≈OK«O_ç.

Jq P^蕺u‡Hõ â◊HΘ [#Hõ Ü«∞O¢`åÅÖÏO\˜q. J@∞=O\˜ KÀ@ g∞ =∞#ã¨∞û(ÉϺ@s)Ö’ H˘`«Î â◊HxΘ ZH˜¯OK«∞HÀ=K«∞Û.

7) ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ ™êOQÆ`«ºO HÀã¨O „Ѩܫ∞uflOK«O_ç. xã¨Ê$ǨÏÖ’ L#fl g∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ "åi ã¨ÅǨ K«Hõ¯QÍ Ñ¨x KÕã∞¨ OÎ k.

8) =∞#∞+¨µºÅ`À =º=ǨÏiOKÕ@ѨC_»∞ Ju *Ï¢Q`Æ QΫ Í "åix QÆ=∞xOz =∞ã¨Å∞HÀO_ç. `≥eq`«‰Ωõ ¯=`«#O`À ™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° Öˇ#· =∞#∞+¨µºÅ KÕ`« "≥∂ã¨áÈHõO_ç. KåÖÏ™ê~°∞¡ PÖ’zOK«‰Ωõ O_® `˘O^Œ~Ñ° _¨ ç KÕ¿ã Ѩ#∞ÖË Jxfl~°HÍÅ HõëêìʼnõÄ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú.

79

9) D qâßfixHõO`«\H˜ © ã¨$+≤Hì ~õ ΰ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ! =∞#=∞O^Œ~=° ¸ PÜ«∞#‰õΩ K≥Ok#"å~°"∞Õ . PÜ«∞#Ö’ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ qâßfi™êhfl, K«eOK«x ÉèHí hΘ Hõey LO_»O_ç.

PÜ«∞# =∞#efl ã¨$+≤Oì Kå_»∞. Hõ#∞Hõ =∞#efl ~°HO∆˜ K«_®xH˜ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ã≤^OúŒ QÍ LO\Ï_»∞. XHõ p=∞ HÍeã¨=fi_çx ‰õÄ_® PÜ«∞# q#QÆÅ_»∞. PÜ«∞##∞ z`«âÎ √◊ kú`À Ñ≤eKÕ "åix Z#fl\˜H© q_çzÃÑ\˜áì È_»∞. HÍ|\˜ì ã¨∞YOÖ’#∂, ^Œ∞óYOÖ’#∂ ‰õÄ_® PÜ«∞##∞ z`«âÎ √◊ kú`À =keÃÑ@ì ‰õΩO_® ¢áêi÷OK«O_ç.

10) ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ''<Õ#∞ D â◊s~åxfl HÍ^Œ∞ – D â◊s~°OÖ’ L<åfl#O`Õ!—— Jx ÉèÏqOK«O_ç. =∞# â◊s~°O ^•x ã¨fiÉèÏ"åxfl J#∞ã¨iOz ÉÏ^èeŒ fl J#∞Éèqí Oz, Hõ$tOz, K«xáÈ=Åã≤O^Õ. HÍh ֒Ѩe P`«‡ D =∂~°∞ÊÅÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨O|O^è=Œ ¸ ÖˉΩõ O_® J#O`« ã¨zÛ^•#O^ŒOÖ’ =Úxy LO@∞Ok. x~°O`«~O° JÉèϺã¨O K≥Ü∞« º_»O ^•fi~å D â◊s~°ãʨ $ǨÏ#∞ JkèQqÆ ∞Oz J#O`« "≥∞#ÿ P#O^•xH˜ <≥Å=Ù J~Ú# P`«‡Ö’<Õ =∞#ã¨∞û#∞ xeÑ≤ LOK«O_ç.

***

80

<åÅ∞QÆ= ÉèÏQÆO

„|ǨχK«~°ºO =Å¡ HõeˆQ â◊H˜Î

81

=∞# rq`«ÅHõ∆ ºO "≥∂Hõ∆O. ¢|ǨχK«~åºxfl J=ÅOaOK« ‰õΩO_®, JO>Ë HÍ=∞ ã¨OÉO^èŒ"≥∞ÿ# HÀiHõÅ#∞ ѨiѨÓ~°‚OQÍ J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º‰õΩO_® ^•xfl ZѨÊ\˜ÔH·<å ™êkèOK«QÆÅ=∂? JO^Œ∞KÕ`«<Õ =∞# ÉÏÅ∞~°g∞^Œ, Ü«Ú=`«g∞^Œ "åi q^•ºi÷ rq`«OÖ’ `«Ñ¨Êxã¨i xÜ«∞=∞OQÍ (¢|ǨχK«~åºxfl) qkè™êÎ~°∞.

– ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

82

<åÅ∞QÆ= ÉèÏQÆO

„|ǨχK«~°ºO=Å¡ HõeˆQ â◊H˜Î ѨiK«Ü∞« O D<å\˜ Ü«Ú=`« =∞#ã¨∞ûÅg∞^Œ áêâßÛ`«º ã¨O㨯 $u Ü≥ÚHõ¯ ¢Ñ¨ÉèÏ=O Jxfl ¢Ñ¨=∂^Œ™ê÷Ü«ÚÅ#∂ ^•\˜ áÈ`ÀOk. "åi rq`åÅ<Õ K«∞HͯxÖËx Ѩ_»=Å∞ D Éè∫uHõ"å^Œ ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ k‰õΩ¯ `≥eÜ«∞Hõ H˘@∞ì‰õΩ áÈ`«∞<åfl~Ú. ÉèÏ~°`«^Õâ◊ Éèíq+¨º`«∞ΉõΩ x~å‡`«Å~Ú# Ü«Ú=`« U ÅHõ∆ºO ÖˉõΩO_® u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. HÍ=∞ ã¨∞MÏÅ Ü≥ÚHõ¯ ǨxHõ~°"≥∞ÿ# ¢Ñ¨ÉèÏ=O #∞Oz D `å*Ï Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ HÍáê_»HõáÈ`Õ "åiH˜ U=∞=Ù`«∞O^À##fl^Õ =∞#‰õΩ J`«ºO`« ÉèíÜ«∂xfl HõeyOKÕ q+¨Ü«∞O. HÍ=∞ Ö’ÉèÏÅ∞ J<Õ HÍiÛK«∞Û Ü«Ú=ã¨=∂*Ïxfl K«∞@∞ì=Ú_»∞ `ÀOk. H˘`«ÎQÍ Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨÙ`«∞#fl P^èŒ∞xHõ ã¨O㨯$uH˜ Ü«Ú=`« ÉÏkè`«∞Å∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞<åfl~°∞. Ü«Ú=`« Jxfl~°HÍÅ =ºã¨<åʼnõÄ ÉÏxã¨Öˇ· âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ, "Õ∞^è•Ñ¨~°OQÍ, P^蕺u‡HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ J=Ù`«∞<åfl~°∞. `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞, ÃÑ^ŒÌÅ∞, Láê^蕺ܫÚÅ #∞O_ç `«y# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO H˘~°=_»_»O`À "åà◊√§ `«=∞ Ü«Ú=â◊H˜Îx =$^ä• KÕã¨∞‰õΩO@∂ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ~ÀQÍÅ#∞ H˘x`≥K«∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. q^•º~°∞÷Å∞ `«=∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# ÉÏ^茺`«Å~Ú# K«^Œ∞=ÙHÀ=_®xfl, `«=∞#∞

83

`å=Ú ™êfinè#OÖ’ LOK«∞HÀ=_®xfl, UHÍ¢Q`Æ Å« ^•fi~å *Ï˝<åxfl, <≥Ñ· Ù¨ }ϺÅ#∞ ã¨OáêkOK«_®xfl =∞iÛáÈ`«∞<åfl~°∞. `«=∞ JuqÅ∞"≥#· HÍÅOÖ’ JkèHÉõ Ïè QÍxfl q<À^•Å`À, ‰õΩÖÏ™êÅ`À =$^ä•KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. =∞# ѨÓsfi‰õΩÅ∞ PK«iOz K«∂Ñ≤, É’kèOz# <≥u· Hõ, P^蕺u‡Hõ qÅ∞=Å#∞ U =∂¢`O« Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩO_® QÆ∞_çQ¤ Í áêâßÛ`«º ã¨O㨯$ux J#∞ã¨iã¨∞<Î åfl~°∞. Ѷe¨ `«"∞Õ =∞O>Ë ã¨~fi° ¢`å <≥u· Hõ, P^蕺u‡Hõ Ѩ`#« O HÍ#=™ÈÎOk. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ D JáêÜ«∂xfl =ÚO^Œ∞QÍ<Õ HõxÃÑ\Ïì~°∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#, ''HÍh QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç! =ã¨∞ãÎ O¨ Ѩ^ÅŒ HÀã¨O ¢áê‰õΩÖÏ_Õ áêâßÛ`«º <åQÆiHõ`« "≥O@Ѩ_,ç P^蕺u‡Hõ`#« ∞ =keÃÑ\˜ì Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ f¿ã,Î ^•xH˜ Ѷe¨ `«OQÍ =¸_»∞ `«~åÅÖ’ g∞ ÉèÏ~°`*« Ïu JO`«iOz áÈ`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, JѨC_»∞ U ѨÙ<åk g∞^Œ g∞ *ÏfÜ«∞™œ^èOŒ xi‡OK«|_çO^À J^Õ ¢‰Ωõ Oy áÈ`«∞Ok. ^•xH˜ Ѷe¨ `«OQÍ ã¨~fi° ¢`å q<åâ◊O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.—— âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ, P^蕺u‡Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ á⁄^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º‰õΩO_® U Q˘Ñ¨ÊѨx<≥·<å ™êkèOK«_»O ™ê^茺O HÍ^Œ∞. U Q˘Ñ¨Ê Ѩxx ™êkèOK«_®xÔH·<å ã¨iÜ≥ÿ∞# `«~°∞}O Ü«∞ø=fi#"Õ∞. rq`«OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ 25 #∞Oz 30 ã¨O=`«û~åÅ∞ <Õ~°∞ÛHÀ=_»O HÀã¨O L^ÕÌtOK«|_®¤~Ú. ã¨<å`«# q^•ºq^è•#OÖ’ q^•º~°∞÷Å#∞ ¢|ǨχKå~°∞Å∞ J<Õ"å~°∞. ¢|ǨχK«~°ºO ÖËx q^•ºi÷ ~°ã¨OÖËx ѨO_»∞ÖÏO\˜"å_»∞† Ѩi=∞à◊O ÖËx ѨÙ=ÙfiÖÏO\˜"å_»∞†

84

^Õ=`å=¸iÎ ÖËx QÆ∞_ç=O\˜"å_»∞† r=O ÖËx â◊s~°O =O\˜"å_»∞. ¢|ǨχK«~º° O, q^•ºi÷ rq`«O – ~Ô O_»∂ KÕ^À_»∞"å^À_»∞QÍ ™êQÆ∞`å~Ú. _»|∞ƒHÀã¨O, HÍ=∞ ã¨∞MÏÅ HÀã¨O Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∂,Î ã¨∞MÏÅ∞, q<À^•Å HÀã¨O ã¨=∞Ü«∂xfl "≥zÛOK«_O» x[OQÍ P P^Œ~≈° O #∞O_ç kQÆ*Ïi#^•xH˜ x^Œ~≈° #O. J@∞=O\˜ q^•º~°∞Å÷ ∞ K≥ki áÈ~Ú, JÅ¡HÖõ ’¡ÅOQÍ LO_Õ `«=∞ K«OK«Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞ûÅ`À UHÍ¢Q`Æ #« ∞ ™êkèOK«Ö~Ë ∞° . =∞#ã¨∞û#∞ UHÍ¢QOÆ K≥Ü∞« º‰õΩO_® Q˘Ñ¨Ê Ѩ#∞Å∞ ™ê^躌 O HÍ=Ù. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''<å ^Œ$+≤Öì ’ q^ŒºÖ’ ™ê~°=∞O`å =∞#ã¨∞û#∞ UHÍ¢QOÆ K≥Ü∞« º_»O Ö’<Õ LOk HÍh ã¨=∂Kå~åxfl ¿ãHõiOK«_O» Ö’ ÖË^∞Œ ,—— Jx K≥áêÊ~°∞.

D<å_»∞ =∞# Ü«Ú=`« Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl ã¨=∞㨺ʼnõΩ =¸ÅHÍ~°}O HÍ=∞ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞, ÉèíÜ«∞O. KåÖÏ=∞OkH˜ ¢|ǨχK«~°ºO g∞^Œ, ^•xx PK«iOK«_»O g∞^Œ U^À `≥eã‘`≥eÜ«∞x J=QÍǨÏ# =∂¢`«"Õ∞ LOk. ¢|ǨχK«~åºxfl ZÖÏ ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºe J#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz q^•º~°∞÷Å∞ `«~°K«∂ J_çˆQ ¢Ñ¨â◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÊ_®xH˜ WѨC_»∞ ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ=Ú.

1= ¢Ñ¨â◊fl: ¢|ǨχK«~°ºO JO>Ë Uq∞\˜? ã¨=∂^è•#O : PÖ’K«#Ö’, =∂@ÅÖ’, Ѩ#∞ÅÖ’ HÍ=∞ ã¨∞MÏÅ *’eH˜áȉõΩO_® `«##∞ `å#∞ J^Œ∞Ѩ٠KÕã∞¨

85

HÀ=_»"∞Õ ¢|ǨχK«~º° O. ¢|ǨχK«~º° O JO>Ë ÖˇO· y HÍ=Ü«∞"åÅ#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»"∞Õ HÍHõ q∞ye# WO¢kÜ«∂Å#∞ ‰õÄ_® ™êfinè#OÖ’ LOK«∞HÀ"åe. ¢|ǨχK«~º° O J<Õ =∂@‰õΩ ¢|Ǩ‡#∞Éè∂í uH˜ JO>Ë ^Õ=Ù}˜‚ ¢Ñ`¨ º« HõO∆ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ ^•if¿ã r=# q^è•#=∞x J~°O÷ .

2= ¢Ñ¨â◊fl: D P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«_»O ™ê^茺"Õ∞<å? ã¨=∂^è•#O: K≥Ü«∂ºÅ#fl ã¨OHõÅÊO LO>Ë KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ U^À"˘Hõ Ѩ^Œúu `«Ñ¨ÊHõ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. rq`«OÖ’ ™êkèOK«ÖËxk Un ÖË^Œ∞. ¢|ǨχK«~°ºO ™ê^茺"Õ∞ HÍHõ =∞x+≤ =ºH˜Î`«fiO, ã¨`ü–jÖO ã¨~°fi`À=ÚYOQÍ K«Hõ¯QÍ ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜ J`«º=ã¨~°O ‰õÄ_®. g~åºxfl áÈx=fi ‰õΩO_® xÅѨ_»"Õ∞ rq`«O, g~åºxfl áÈQ˘\˜ì #+¨ìѨ~°K«_»"Õ∞ =∞~°}O. „|ǨχK«~º° O =Å¡ HõeQˆ â◊HxΘ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ ^•x HÀã¨O Z@∞=O\˜ "≥Å K≥eO¡ K«=Åã≤ =zÛ<å ÖˇH¯õ K≥Ü∞« º‰õΩO_® ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_®xH˜ `«# âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï „ѨÜ∞« ufl™êÎ_∞» . q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ Uq∞ K≥áêÊ~À `≥Å∞™ê? ''K«∂âß~å! Hõi#î "≥∞#ÿ „|ǨχK«~åºxfl PK«iOK«_O» ^•fi~å Ju H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤# *Ï˝<å#flO`å <Õ~∞° ÛHÀ=K«∞Û#∞. XHõ™êi q<åfl, `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl KåÅ∞ Z#fl\˜H© =∞izáÈx JYO_»"≥∞ÿ#

86

*Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D „|ǨχK«~°ºO H˘~°=_»_»O =Å¡<Õ =∞# ^Õâ◊OÖ’ Jhfl q<åâ◊ѨÙ@OK«∞ʼnõΩ KÕ~°∞ ‰õΩ<åfl~Ú.

3= „Ѩâ◊fl: „|ǨχK«~°ºO =Å¡ HõeˆQ ÖÏÉèÏÖËq∞\˜? ã¨=∂^è•#O: Jk UHÍ„Q`Æ åâ◊HhÎ ˜ , *Ï˝ÑH¨ âõ H◊ hÎ ˜ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k. *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î ^•fi~å<Õ "Õ^Œq*Ï˝#O =∞#‰õΩ `«~°`«~åÅ∞QÍ JOk=™ÈÎOk. Hõi#î "≥∞#ÿ „|ǨχK«~åºxfl J=ÅOaOK«_O» ^•fi~å P ~ÀAÅÖ’ q^•º~°∞Å÷ ∞ "≥Ú`«OÎ "Õ^•Å#∞ `«=∞ *Ï˝ÑH¨ Oõ Ö’ LOK«∞HÀQÆeQˆ "å~°∞. ÖˇO· yHõâH◊ xΘ F[â◊≈H˜QÎ Í =∂iÛ#ѨC_»∞ Jk "≥∞^Œ_∞» #∂, <å_ô=º=ã¨#÷ ∂ =∞iO`« |Å"≥∞#ÿ qQÍ KÕã∞¨ OÎ k. rq`«OÖ’x ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ q^èOŒ QÍ =∂#ã≤Hâõ H◊ xΘ ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ Jk ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ__» "» ∞Õ HÍHõ =∞# |∞kúH˜ =∞iO`« Ѩ^∞Œ #∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. HÀѨO, ^Õfi+¨O, Jã¨∂Ü«∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ L„^ÕHÍÅ J^Œ∞ѨىõΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_∞» `«∞Ok. Jk „|ǨχKåi Ü≥ÚHõ¯ PÖ’K«<åâ◊H˜Îx, ã¨$[<å`«‡Hõâ◊H˜Îx =∞iO`« ÃÑOz, J`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê <≥·Ñ¨Ù}Ϻxfl, HõÅÊ<åâ◊H˜Îx „Ѩ^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. „|ǨχK«~º° ™ê^è#Œ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ âßs~°Hõ P~ÀQͺxfl, ~ÀQÆx~À^èHŒ õ â◊Hx˜Î ÃÑOá⁄OkOz, Jxfl~°HÍÅ ~ÀQÍÅ#∂ ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞`«∞Ok. =∂#ã≤Hõ ã¨=∞㨺ÅÖ’ J`«ºkèHÉõ Ïè QÆO [O`«∞ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ HÍ=∞ã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ HÀiHõÅ =Å¡<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. HÍ=∞ ã¨∞MÏÅ#∞ QÆ∞iOz

87

J^ÕÑx¨ QÍ PÖ’zOK«_O» =Å¡ =∂#ã≤Hõ ã¨=∞㨺Å∞ `«Ö`ˇ ∞« Î `å~Ú. J~Ú`Õ "å\˜x ¢|ǨχK«~º° ™ê^è#Œ ^•fi~å ã¨∞ÅÉèOí QÍ =keOK«∞HÀ=K«∞Û. z@ìz=iQÍ ¢|ǨχK«~º° O ^Õ=`«Å ÅHõ}∆ ÏÅ~Ú# ¢¿Ñ=∞, Hõ~∞° }, ÉèHí ,Θ <≥=∞‡k`«#O, ^è~·≥ º° O, qâßfiã¨O, x~°ƒÜ ù ∞« `«fiO, ã¨ÇϨ #O, ã¨O`«$Ñ≤,Î =∞<Àxâ◊ÛÅ`« "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ HõeyOK«_"» ∞Õ HÍHõ P^蕺u‡Hõ qHÍ™êxfl Hõeyã¨∞OÎ k.

4= ¢Ñ¨â◊fl: JO^Œ~°∂ ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜¿ãÎ =∞i ã¨$+≤ì ZÖÏ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok? ã¨=∂^è•#O: =∞#O D ¢Ñ¨Ñ¨OKåxfl ã¨$+≤ìOK«ÖË^Œ∞ Hõ^•! =∞i Jk ZÖÏ H˘#™êQÆ∞`«∞O^Œ#fl kQÆ∞Å∞ =∞# ÔHO^Œ∞‰õΩ? nxfl ã¨$+≤ìOzOk ^Õ=Ù_»∞ Hõ#∞Hõ ^•x ã¨OQÆu PÜ«∞# K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ÃÑ·QÍ =∞#O L^ÀºQÍxfl ZOK«∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ QÍh, _®Hõì~°∞¡, WO[h~°∞¡ HÍ"åÅx ¢Ñ¨Ü«∞uflOKÕ@ѨC_»∞QÍh WÖÏ PÖ’zOK«_»O ÖË^Œ∞ Hõ^•! =∞#∞+¨µºÅ∞ "Õˆ~fi~°∞ =∞#ã¨Î`åÎfiÅ`À, ã¨fiÉèÏ"åÅ`À [x‡™êÎ~°∞. XHõ =∞x+≤ =∞#ã¨∞û `«=∞ã¨∞ûÖ’ =Úxy áÈ~Ú L#flѨC_»∞, J`«_çH©, [O`«∞=ÙH© Z@∞=O\˜ `Õ_® ÖË#>Ë¡. J@∞=O\˜ =∞#∞+¨µºÅ∞ [O`«∞ã¨fiÉèÏ=O =Å¡ ¢|ǨχK«~°ºO J<Õ P^Œ~å≈xfl QÆ∞iOz Hõhã¨O PÖ’zOK« ÖË~°∞ ‰õÄ_®!

88

5= ¢Ñ¨â◊fl: ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OKåÅO>Ë rq`«=∞O`å ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® LO_çáÈ"åÖÏ? ã¨=∂^è•#O: L#fl`«"∞≥ #ÿ rq`å^Œ~å≈Å#∞ ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ "å~°∞, `«y#O`« â◊HΘ L#fl"å~°∞ ¢|ǨχKå~°∞Å∞QÍ LO_»^eŒ ¿ãÎ `«Ñʨ ‰õΩO_® LO_»=K«∞Û. HÍh „Ѩ`ºÕ HõOQÍ q^•ºi÷ ^ŒâÖ◊ ’, JO^Œ~∞° q^•º~°∞Å÷ ∂ `«Ñʨ xã¨iQÍ K≥Ü∞« º=Åã≤# ™ê^è#Œ Wk. ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å~°∞ ‰õÄ_® ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«=K«∞Û.

J~Ú`Õ "åiH˜ "Õ~ˆ xÜ«∞=∂Å∞ L<åfl~Ú.

6= ¢Ñ¨â◊fl: q"åÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ =iÎOKÕ "Õˆ~ xÜ«∞=∂Å∞ Uq? ã¨=∂^è•#O: Ñ≤Å¡Å∞ Hõ<åÅ<Õ D HÀiHõ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#=ÙÅ =∞#ã¨∞ûÖ’ LOz#^•xH˜ HÍ~°}O ã¨$+≤ìx H˘#™êyOKÕO^Œ∞ˆH QÍh ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^Œ=∞x HÍ^Œ∞. ã¨O`å<åxfl á⁄O^Œ_®xˆH g~åºxfl LѨÜ≥∂yOKåe HÍh HÍ=∞ã¨∞MÏÅÖ’ =Úxy áÈ=_®xH˜ HÍ^Œ∞. q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ·# "å~°∞ ã¨O`å<åxfl á⁄O^Œ^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∂¢`«"Õ∞ ¢|ǨχK«~°º nHõ∆‰õΩ ÉèíOQÆO HõeyOK«=K«∞Û. D x*Ïxfl "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë HÍ=∂xH˜ ÉÏxã¨Å∞ H͉õΩO_® LO_»_»"Õ∞ HÍHõ `«=∞ ¢áê}â◊H˜Îx #+¨ìáȉõΩO_® LO\Ï~°∞. XHõi^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡e¡ Hõ#fl `«~°∞"å`« ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ J<åflK≥Öˇ¡à◊§ÖÏQÍ ¢Ñ¨=iÎOKåÅh, `«=∞ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ P^蕺u‡Hõ qHÍã¨O "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°eOKåÅh N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞

89

K≥¿ÑÊ"å~°∞. ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° OÖ’ q"åǨxfl XHõ Ѩq¢`"« ∞≥ #ÿ HÍ~°ºOQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. q"åǨÏO =∞Oz ã¨O`å<åxfl á⁄O^Œ_O» HÀã¨"∞Õ QÍh â◊s~°ã∞¨ MÏÅ HÀã¨O HÍ^Œ∞. ^è~Œ å‡xfl J#∞ã¨iOKÕO^Œ∞‰õΩ XHõ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ ÉèÏ~°º#∞ Jaè=i‚OKÕ "å~°∞. JO^Œ∞Hˆ P"≥∞#∞ ^è~Œ ‡° Ѩufl Jx, ã¨ÇϨ ^è~Œ ‡° Kåi}˜ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. ¢áê~°#÷ KÕã≤ Ñ≤Åe¡ fl Hõ#flѨC_»∞ "å~°∞ Q˘Ñ¨Ê ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ Hõey=ÙO\Ï~°∞. HÍ=∞O`À, WO¢kÜ«∞ Ö’Å`«fiOÖ’ =ÚxyáÈ=_»O ^•fi~å Hõey# ã¨O`å#O |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ#∂, ^≥q· HõÅHõ}∆ ÏÅ∞ ÖˉΩõ O_®#∂ ѨÙ_»`å~°∞. ÉèÏ~°ºQÍ ã‘`å=∂`« Ü≥ÚHõ¯ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ Fiq∞`À, JxflÉÏ^èÅŒ #∞ Éèií OKÕâH◊ `Θ À, ã‘`å^Õq Ѩq„`« `«Hˆ Ѩq„`«∞~åÅ∞. H˘OK≥=∞~Ú<å ã¨}‰õΩ¯O_® P"≥∞ XHõ ^Œ∞óY=∞Ü«∞rq`åxfl Éèií OzOk. ã¨~fi° ^• ã¨`–ü jÅO`À, Ѩq„`«``« À L#fl J@∞=O\˜ ÉèÏ~°º =∂#=*ÏuH˜ P^Œ~≈° O, ^Õ=`«ÅHˆ P^Œ~≈° O. J@∞=O\˜ =∞ǨÏ`«~Î "° ∞≥ #ÿ ã‘`« =∞# *ÏuH˜ ^Õ=`«QÍ ZÅ¡HÍÅO xÅz LO_»=Åã≤#^Õ,—— Jx K≥áêÊ~°∞. q"åǨÏrq`«OÖ’ ¢|ǨχK«~°ºO J<Õ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈xfl ¢Ñ¨^Œi≈OKÕO^Œ∞ˆH N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ âß~°^•^Õqx q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍ=∞O J<Õk U =∂¢`«O ÖˉõΩO_® "åi~°∞=Ù~°∂ ѨÓiÎQÍ HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx rq`åxfl QÆ_çÑ≤ rq`«Ñ¨Ù Ѩ~°=∞QÆ=∞º"≥∞ÿ# P^蕺u‡Hõ qHÍ™êxfl á⁄O^•~°∞.

90

HÍ|\˜ì q"åÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl Öˇ·OyHõ rq`«O J`«º=ã¨~°O. JuQÍ HÍ=∞OÖ’ =Úxy áÈ=_»O =Ü«∞ã¨∞û =Ú^Œ~°Hõ=ÚO^Õ =Úã¨e`«<åxfl, Kå=Ù#∞ H˘x`≥ã¨∞ÎOk. 7= ¢Ñ¨â◊fl: ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«_»O P~ÀQͺxH˜ ǨxHõ~°O Jx H˘O^Œ~°∞ _®Hõì~°∞¡ JO@∞<åfl~°∞. Wk ZO`«=~°‰õÄ x[O? ã¨=∂^è•#O: =∞#ã¨Î`«Îfiâߢã¨ÎO ^Œ$ëêìº K«∂ã≤#@ì~Ú`Õ "å~°∞ K≥Ñ≤Ê#^•xÖ’ J}∞=∂¢`«Ñ¨Ù x[O LO_ç =ÙO_»=K«∞Û. HÍ=∞ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# HÀiHõefl J}z "ÕÜ«∞_»O H˘xfl™ê~°∞¡ =∂#ã≤Hõ ã¨=∞㨺ʼnõΩ ^•ifÜ«∞=K«∞Û. J~Ú`Õ Hõ∆}˜Hõ"≥∞ÿ# L¢^ÕHÍxfl q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞_»O HÀã¨O HÍ=∞OÖ’ =ÚxyáÈ=_»=∞<Õk D ã¨=∞㨺‰õΩ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# Ѩiëê¯~°O HÍ*ÏÅ^Œ∞. JYO_ »"≥∞ÿ# ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜Oz nè~À^•`«Î"≥∞ÿ# â◊H˜Îx, L`ÕÎ*Ïxfl ¢Ñ¨^Œi≈Oz#"å~°∞ J<ÕHõ=∞Ok L<åfl~°∞. "å~°O^ŒiH© D ã¨=∞㨺 Ü≥ÚHõ¯ f¢=`« `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ "å~°∞ D ã¨=∞㨺#∞ Pâß[Hõ# (áêl\˜"£) ^Œ$+≤ì`À K«∂ã≤, HÍ=∂xfl =∞iO`« L#fl`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞QÍ =∂iÛ, ÖË=<≥`ÕÎO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ѩ^Œú`«∞Å#∞ U~°Ê~°z `«^•fi~å =∂#"åox Q˘Ñ¨Ê q<åâ◊O #∞O_ç ~°H˜∆OKå~°∞.

D hK«"≥∞ÿ# ã¨fiÉèÏ"åxfl ÃÑ·H˜ ÖË=<≥`«Î_»O ^•fi~å =∞#efl

91

=∞#"Õ∞ Éè∫uHõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ, |∞kú|ÅOÖ’#∂, P^蕺u‡Hõâ◊H˜ÎÖ’#∂ Q˘Ñ¨Ê ÃÑxfl^èŒ∞Å∞QÍ ~°∂á⁄OkOK«∞ HÀ=K«∞Û#∞. HÍ|\˜ì P ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O D HÍ=∞ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# HÀiHõÅ#∞ L#fl`«"≥∞ÿ# kâ◊ʼnõΩ =∞~°ÅÛ_»O ^•fi~å<Õ Åaèã¨∞ÎOk HÍh HÀiHõÅ#∞ |Å=O`«OQÍ J}z"≥Ü«∞º_»O ^•fi~å<À ÖË^• "å\˜Ö’<Õ =ÚxyáÈ=_»O ^•fi~å D ã¨=∞㨺#∞ Ѩi+¨¯iOK«ÖË=Ú.

8= ¢Ñ¨â◊fl: ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ¢|ǨχK«~åºxfl JÉèíºã≤OK«_®xH˜ gÅ∞QÍ HÍ=∂xfl L#fl`«"≥∞ÿ# kâ◊‰õΩ =∞~°ÖËÛ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ Uq? ã¨=∂^è•#O: =∞#O rq`«OÖ’ L#fl`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈Å#∞ HÀ~°∞`«∞#flѨC_»∞ ¢|ǨχK«~åºxfl ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º_»O ã¨∞ÅÉèí`«~°=∞=Ù`«∞Ok. [O`«∞=ÙÅ∞ â◊s~°|^Œúr=ÙÅ∞. "å\˜ rq`«O "å\˜ WO¢kÜ«∂Å`À =Ú_çѨ_ç LO@∞Ok. [O`«∞=ÙÅ∞ HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«QÆeˆQ f¢=`«`À Z@∞=O\˜ =∞xÃ+·<å P ã¨∞MÏxfl á⁄O^ŒÖË_»∞. Q˘Ñ¨Ê âߢã¨Î"Õ`«ÎÅ∞, Hõ=ÙÅ∞, z¢`«HÍ~°∞Å∞, QÍÜ«∞‰õΩÅ∞, `«`«Î fi"Õ`«ÎÅ∞ P^蕺u‡Hõ ™ê^茉õΩÅ∞ "åi QÆ=∂ºxfl KÕ~°∞‰õΩ<Õ ¢Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ "åi"åi â◊s~åefl ‰õÄ_® =∞iÛáÈ~Ú Q˘Ñ¨Ê P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞.

J@∞=O\˜ "åiH˜ `å=Ú á⁄O^Õ =∂#ã≤Hõ, P^蕺u‡Hõ P#O^•Å =ÚO^Œ∞ WO¢kÜ«∞ã¨∞MÏÅ∞ K«Ñ¨ÊQÍ,

92

ѨxH˜=∂e#qQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. J@∞=O\˜"å~°∞ `«=∞ Öˇ·OyHõ â◊H˜Îx Juã¨∞ÅÉèíOQÍ "Õ∞^è•â◊H˜ÎQÍ, P^蕺u‡H õâ◊H˜ÎQÍ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Öˇ·OyHõѨ~°"≥∞ÿ# HÀiHõÅ "Õà◊√§ =∞#ã¨∞ûÖ’ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞KÕ`« ¢Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# tHõ∆}^•fi~å, Ѩ^Õ Ñ¨^Õ =∞#ã¨∞û‰õΩ ã¨∂zOK«_»O ^•fi~å "≥Ú`«ÎO PÖ’K«<å q^è•<å<Õfl =∂iÛ"ÕÜ«∂eû# J=ã¨~°O LOk. ''ѨxÖËx "å_ç =∞#¿ãû XHõ Ñ≤âßKåŠѨi¢â◊=∞!—— =∞#ã¨∞û#∞ ZšѨC_»∂ U^À"˘Hõ ¢Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# ѨxÖ’ x=∞QÆflO KÕã≤ LOK«_»O ZO`≥·<å =∞Ozk. ™È=∞iQÍ ‰õÄ~°∞Ûx Jxfl~°HÍÅ =ºuˆ~HõѨ٠(<≥QÆ\˜"£) PÖ’K«#Ö’¡ =ÚxyáÈ=_»"Õ∞ xã¨Ê$ǨωõΩ =¸ÅHÍ~°}O. Ѩx ZÖÏ K≥Ü«∂ºÅ#fl PÖ’K«#, ¢Ñ¨}ÏoHõ, ZOK«∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∂xfl Ö’`«∞QÍ J^茺ܫ∞#O K≥Ü«∞º_»O =Å¡ =∞#O =∞iO`« "≥∞~°∞QÍæ Ѩx K≥Ü«∞ºQÆÅQÆ_»"Õ∞ HÍHõ, K≥_»∞ PÖ’K«#Å #∞O_ç =∞# =∞#ã¨∞û#∞ =∞~°ÅÛ_®xH˜ ‰õÄ_® Jk ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_∞» `«∞Ok.

H˘xfl PK«~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# ã¨∂K«#Å∞ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ûÖ’ HÍ=∞ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ Ö’`«∞QÍ "Õà◊√§áê`«∞‰õΩx LO\Ï~Ú. Jq H˘xfl™ê~°∞¡ ¢Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# â◊H˜Î`À |Ü«∞@‰õΩ=zÛ =∞x+≤x ѨÓiÎQÍ xã¨ûǨÜ«Ú_çQÍ KÕ™êÎ~Ú. J~Ú`Õ J@∞=O\˜

93

PÖ’K«#Å∞ Hõey#ѨC_»∞ =∞x+≤ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç áÈ"åeû# ѨxÖË^Œ∞. =∞#O "å\˜x ^è≥·~°ºOQÍ Z^Œ∞~˘¯O>Ë Jq QÍeÖ’ Hõeã≤áÈ`å~Ú. HÍ=∞ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ q∞=∞‡efl Ö’|~°∞K«∞‰õΩO@∂ L#flѨC_»∞ g∞~°∞ P`«‡ ѨijÅ# KÕã¨∞‰õΩO@∂ "å\˜x qâı¡+≤Oz, Uk =∞Oz^À, Uk K≥_»¤^À x~°‚~ÚOz, "å\˜ ™ê÷#OÖ’ =∞iO`« â◊H=Θ ∞O`«"∞≥ #ÿ , =∞Oz PÖ’K«#Å#∞ ¢Ñ"¨ âÕ Ã◊ Ñ@ìO_ç.

JѨC_»∞ P K≥_¤» PÖ’K«#Å#∞ `«iq∞"≥Ü∞« º_»OÖ’ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~∞° .

1. P`«‡Ñ¨ijÅ# J) F =∞#™ê! #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ J@∞=O\˜ =∞e#"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å#∞ KÕã¨∞Î<åfl=Ù? <Õ<˘Hõ q^•ºi÷#x h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? <Õ#∞ <å K«^Œ∞=Ù g∞^Œ =∞#ã¨∞û#∞ UHÍ¢QÆO K≥Ü«∂ºe. <Õ#∞ ѨsHõÅ∆ Ö’ `«ÑÊ≤ `Õ <å `«e^¡ OŒ ¢_∞» Å∞, Láê^蕺ܫÚÅ KÕ`« u@∞¡ u#=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ‰õÄ_® ##∞fl =ke"Õ™êÎ~∞° . ÃÑQ· Í, <åÖÏO\˜ q^•ºi÷ J@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ K≥Ü∞« º_»O =∞ǨáêѨO. HÍ|\˜ì K«^∞Œ =Ù g∞^Œ =∞#ã¨∞ûÃÑ\˜ì D K≥_∞» PÖ’K«#Å∞ =∂x"≥~Úº!

P) F <å =∞#™ê! HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ HÀ~°∞`«∞<åfl=Ù. q^•º~°∞÷Öˇ·# "å~°∞ HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ HÀ~°∞HÀ=_»O =∞ǨáêѨO Jx h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? U^≥·<å [~°QƉõÄ_»xk

94

[iy`Õ <å `«e¡^ŒO¢_»∞ʼnõΩ, |O^èŒ∞=ÙʼnõΩ, ¿ãflÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ, ã¨=∂*ÏxH˜ <å =ÚYO ZÖÏ K«∂Ñ≤OK«QÆÅ#∞? 'g~°ºO— J<Õk ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ WzÛ# J=¸Åº"≥∞ÿ# HÍ#∞Hõ. Jk HÍ=∞ã¨∞MÏÅHÀã¨O HÍ^Œ∞. ^•xfl #+¨ìáÈ=_»O =Å¡ <Õ#∞ =∞iO`« |ÅÇ‘Ï#OQÍ `«Ü«∂Ô~· â◊H˜Îx, L`ÕÎ*Ïxfl HÀÖ’Ê`å#∞.

W) F =∞#™ê! h=Ù KÕ¿ã huÖËx Ѩ#∞Å∞ Z=fiiH© `≥eÜ«∞=x J#∞HÀ=^Œ∞.Ì #∞=Ùfi KÕ¿ã hK«"∞≥ #ÿ Ѩ#∞efl W`«~∞° Å∞ K«∂_»ÖHË áõ È=K«∞Û HÍh ÉèQí =Æ O`«∞_ç =∂>Ëq∞\˜?

PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’<Õ h JO`«~å`«‡QÍ L<åfl_»∞ Hõ^•!

PÜ«∞#‰õΩ h QÆ∞iOz, h PÖ’K«#Å∞, HÀiHõÅ∞, =∂@Å∞, KÕ`Å« ∞ q∞ye#=hfl `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞##∞ #∞=Ùfi ZÖÏ "≥∂ã¨yOK«QÅÆ =Ù?

D) F =∞#™ê! =∞#∞+¨µºÅ∞ `«Ñ¨C_»∞ Ѩ#∞Å∞ KÕã≤ P `«~åfi`« QÆ~°ƒù¢™ê=O KÕ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. U áêѨO `≥eÜ«∞x P QÆ~°ƒùã¨÷tâ◊√=Ù ¢áê}O fÜ«∞_»O =∞ǨáêѨO. W@∞=O\˜ áêѨѨ٠Ѩ#∞Ö’¡ ZO^Œ∞‰õΩ `«Å^Œ∂~°∞Û`å=Ù?

L) F =∞#™ê! D â◊s~°O ÉèQí =Æ O`«∞_ç ^Õ"åÅÜ«∞O. PÜ«∞# D â◊s~°OÖ’ *Ï˝#nѨOQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞.

PÜ«∞# n"≥#Å#∞ JO^Œ∞HÀ=_»O HÀã¨O D ^Õ"åÅÜ«∂xfl Ѩiâ◊√¢ÉOíè QÍ, Ѩq¢`O« QÍ LOK«_O» <å ÉÏ^躌 `« HÍ^•! <Õ#∞ K≥_Ѥ» #¨ ∞Å∞ KÕ¿ãÎ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨O`À+≤OK«_∞» Hõ^•!

T) F =∞#™ê! <å `«e^¡ OŒ ¢_∞» ʼnõΩ <å g∞^Œ ѨÓiÎ qâßfiã¨O LOk, KåÖÏ =∞Oz Jaè¢áêÜ«∞O LOk. "åà◊√§

95

##∞fl QÍ_èO» QÍ ¢¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl~°∞. <å jÖÏxfl QÆ∞iOz ZѨC_»∂ J#∞=∂xOK«~∞° . "åà◊√§ <å‰õΩ ѨÓiÎ ™êfi`«O¢`åºxfl WKåÛ~°∞. D q^è"Œ ∞≥ #ÿ Ѩ#∞ÅÖ’ =ÚxyáÈ~Ú "åix <Õ#∞ "≥∂ã¨O K≥Ü∞« º=KåÛ? <Õ<^Õ <·≥ å `«ÑC¨ KÕ¿ãÎ <å `«e¡ ^ŒO¢_∞» ʼnõΩ K≥Ñʨ ÖË#O`« ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. <å ¢Ñ=¨ ~°#Î =Å¡ "≥Ú`«OÎ ã¨=∂["Õ∞ "åix z#flK«∂Ѩ٠K«∂ã¨∞OÎ k. |∞∞) F =∞#™ê! ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ HÍ=∞ã¨∞MÏÅÖ’ =ÚxyáÈ`Õ, HÍÉ’ÜÕ∞ <å ÉèÏ~°º#∞ ÖË^• Éè~í #ΰ ∞ "≥∂ã¨yOz#>Ëì Hõ^•! ÃÑo§ `«~åfi`« x[O |Ü«∞@Ѩ_`ç Õ Jk J#∞=∂<åÅ#∞ ã¨$+≤ãì ∞¨ OÎ k. `«^•fi~å Jk =∞#ã¨Ê~°÷ ʼnõΩ, áÈ\Ï¡@ʼnõΩ, "ÕkOè ѨÙʼnõΩ, z=iH˜ q_çáÈ=_®xH˜, q_®‰õΩʼnõΩ ‰õÄ_® ^•i fã¨∞OÎ k. J@∞=O\˜ `«ÑC¨ KÕÜ∞« _»O ZO^Œ∞‰õΩ? |∞∂) F =∞#™ê! ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ <å â◊H˜Î#O`å <Õ#∞ =$^ä• KÕã¨∞‰õΩO>Ë q"åÇ¨Ï rq`åxH˜ ѨxH˜~å#∞ Hõ^•! <Õ#∞ âßs~°HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#∞}‚~Ú, =∂#ã≤Hõ ã¨=∞`å ã≤÷ux áÈQ˘@∞ìH˘x, |∞kú=∞O^ŒyOz, P^蕺u‡HõOQÍ k"åàÏfã≤# "å}‚=Ù`å#∞. J@∞=O\˜ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ <Õ#∞ <å ‰õΩ@∞OÉÏxfl ZÖÏ #_çÑ≤OK«QÆÅ#∞?

Z) ¢|ǨχK«~åºxfl P^Œ~≈° OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx J<ÕH=õ ∞Ok Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ™êH∆Í`«¯iOK«∞ HÀ=_®xH˜ HÍ=Åã≤# =∂#ã≤Hõ Ѩq¢``« H« Àã¨O Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ rq`åxfl

96

QÆ_∞» ѨÙ`«∞<åfl~°∞. J<ÕH=õ ∞Ok ¢|ǨχKå~°∞Å∞, ã¨<åflºã¨∞Å∞, ã¨<åflºã≤#∞Å∞ P¢â=◊ ∂ÅÖ’#∞, ¢HÔ ã· =Ψ q∞+¨#sÅÖ’#∂ L<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ rq`«=∞O`å ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜ ã¨∞OÎ >Ë, <Õ#∞ H˘OK≥"∞≥ <ÿ å ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_®xH˜ ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOK«‰Äõ _»^•? D ~ÀAÅÖ’ ‰õÄ_® ¢|ǨχK«~º° =∞<Õ D P^Œ~å≈xfl "å~°∞ ™ê^è#Œ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞ HÍ|\˜ì Jk J™ê^躌 "Õ∞g∞ HÍ^Œ∞.

U) F =∞#™ê! HÍ=∞O J<Õ D ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# â◊¢`«∞=Ù KÕ`« Ô~K«ÛQ˘@ì|_ç =∞#∞+¨µºÅ∞ Zxfl <Õ~åÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~À h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? HÍ=∞O XHõ Hõ∆}Oáê@∞ HõeyOKÕ L¢^ÕHõO`À rq`«O "≥Ú`«ÎO ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. `«# "åi#O^Œih =keÃÑ\˜ì rq` «=∞O`å *ˇ·Å∞Ö’ QÆ_»Ñ¨=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. D ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# â◊¢`«∞=Ù HÍ~°}OQÍ [iˆQ =∂#ÉèíOQÍÅ#∞ QÆ∞iOz, ǨÏ`«ºÅ#∞ QÆ∞iOz "å~åÎѨ¢uHõÅÖ’ K«^Œ∞=Ù`«∞<åflO. J~Ú<å WOHÍ ^•x HÀã¨O "≥OѨ~å¡_»∞ `«∞<åfl"Õ!

Hõ∆}˜Hõ"≥∞ÿ# ã¨∞YOHÀã¨O h=Ù rq`«=∞O`å ÉÏ^èŒ Ñ¨_»`å=Ù. áêѨO P Mˇ·nÅ∞! `«=∞ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ HõÅ"åÅx "åà◊√§ ZO`« U_çÛ<å "åiH˜ P J=HÍâ◊O ^˘~°Hõ^Œ∞. `«Ñ¨CKÕã≤# `«~åfi`« qKåiOz „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜? HÍ|\˜ì "≥∞ʼnõΩ=`À, Jhfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx *Ï¢QÆ`«ÎQÍ LO_»∞!

W@∞=O\˜ â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# ã¨ÅǨÅ∞ g∞ =∞#ã¨∞û#∞ PÖ’zOKÕÖÏ KÕ™êÎ~Ú. XHõ™êi g∞~°∞ g∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ

97

#K«ÛK≥ѨÊQÆey`Õ Jk g∞‰õΩ =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Jk q∞=∞‡efl Jxfl"Õà◊ÖÏ HÍáê_»∞ `«∞Ok.

2. J^茺ܫ∞#O ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ =∞#H˜ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞.

J~Ú`Õ =∞#O ã¨Ô~·# "å\˜x Z#∞flHÀ"åe. ÖËHõáÈ`Õ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÖË =∞#‰õΩ J`«ºO`« JáêÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ# â◊¢`«∞=ÙÅ∞QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. D<å_»∞, Jxfl~°HÍŠѨÙã¨ÎHÍÅ∞ =~°^ŒÖÏ á⁄Oy á⁄~°Å∞ `«∞<åfl~Ú. ¢|ǨχK«~°ºO g∞^Œ x[OQÍ Pã¨H˜Î L#fl"å~°∞ HÍ=∞ã¨∞MÏÅg∞^Œ HÀiHõ#∞ ~°yeOKÕ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷uÖ’#∂ `åHõ‰õÄ_»^Œ∞. Jj¡ÅOQÍ, Jã¨ÉèíºOQÍ Ô~K«ÛQ˘>Ëì ÉÁ=∞‡efl, ^Œ$âߺefl ™êÇ≤Ï`«ºO ^•fi~å, "å~åÎѨ¢uHõÅ∞, "å~°Ñ¨¢uHõÅ∞, \©g "≥Ú^ŒÖˇ·# =∂^茺=∂Å ^•fi~å ˆ~~ÚO|=à◊√§ K«∂Ñ≤OK«_»O â’K«hÜ«∞O. D<å\˜ Ü«Ú=`« J@∞=O\˜ ™êÇ≤Ï`åºxH˜ PHõi¬`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. J@∞=O\˜ =∞e#"≥∞#ÿ ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞ K«^=Œ _»O ^•fi~å `«=∞ =∞#ã¨∞efl áê_»∞KÕã∞¨ ‰õΩx JáêÜ«∞OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO@∞<åfl~°∞. `«=∞‰õΩ `å=Ú ZO`« Ǩx KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~À "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. J@∞=O\˜ ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞ K«^=Œ _»O ^•fi~å =∞#ã¨∞û Ö’`«∞ÅÖ’ LO_Õ K≥`· #« º~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ á⁄~°Åg∞^Œ Ѩ_Õ =Ú¢^ÅŒ ∞ =∞# ¢Ñ=¨ ~°#Î Ö’, =∞#ã¨∞ûÖ’ HõeQˆ ~°H~õ H° ÍÅ JÅ[_»∞ʼnõΩ

98

HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. =∞OzjÅO, ã¨=∞¢Q"Æ ∞≥ #ÿ =ºH˜`Î fi« O `«Ü∂« ~°∞ HÍ"åÅO>Ë =∞Ozq, *Ï˝<åxfl WKÕÛq J~Ú# ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞, =∞Oz PÖ’K«#Å#∞ ~ˆ HÔ uÎOKÕ, L`Õ*Î Ïxfl, |ÖÏxfl HõeyOKÕ ™êÇ≤Ï`åºxfl K«k"Õ JÅ"å@∞ =∂¢`"« ∞Õ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_Q» ÅÆ ^Œ∞. P^è∞Œ xHõ Ü«Ú=`«‰Ωõ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ ™êÇ≤Ï`«ºO WO^Œ∞‰õΩ K«H¯õ QÍ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok. ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ jÖÏxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åÅ<Õ "åiH˜, ¢Ñ`¨ ºÕ HõOQÍ Ü«Ú=`«‰Ωõ , D ™êÇ≤Ï`«ºO D<å\˜ J=ã¨~å ʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ, PK«iOK«_®xH˜ gÅ∞QÍ, L`Õ[Î Hõ~O° QÍ LO@∞Ok. B#∞, B#∞ J<Õ Pâß[#Hõ (áêl\˜")£ ÉèÏ"åÅ#∞, L#fl`«"∞≥ #ÿ , Q˘Ñ¨Ê PÖ’K«#Å#∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ PǨ~°OQÍ W=fi_»O J=ã¨~O° . =∞Ǩ`«∞‡Öˇ#· "åi rq`« K«i¢`Å« ∞, É’^è#Œ Å∞, âߢ™êÎÅ∞, =∞#ã¨∞û‰õΩ HõeQˆ PHõex fiÛ =∞Oz #_»=_çH,õ ¢Ñ=¨ ~°#Î , jÅO ÃÑOá⁄OkOK« _®xH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_`» å~Ú.

3. [ѨO (ÉèíQÆ=O`«∞x ¿Ñ~°∞#∞ Ѩ^ÕѨ^Õ ã¨‡iOK«_»O) HÍ=∞=∞<Õ ~åHõ∆ã¨∞}˜‚ ã¨OǨÏiOK«_®xH˜ ÉèíQÆ=O`«∞x <å=∞O â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# PÜ«Ú^èŒOQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=<åfl=∞OÖ’x â◊H˜Îx =∞Ǩ`«∞‡Öˇ·#"å~°∞ ZO^Œ~À x~°∂Ñ≤Oz K«∂áê~°∞. ^Õ=Ù_ç ¿Ñ~°∞ Ѩ^ÕѨ^Õ =Öˇ¡ "ÕÜ«∞_»O ^•fi~å "å~°∞ HÍ=∂<Õfl HÍHõ HÀѨO, Ö’ÉèíO, ÉèíÜ«∞O "≥Ú^ŒÖˇ·# L¢^ÕHÍÅxflO\˜h ‰õÄ_® [~ÚOKå~°∞.

99

=∞#ã¨∞û Ö’`«∞Ö’¡ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«OQÍ LO_Õ á⁄~°ÅÖ’ #∞Oz ‰õÄ_® Jxfl~°HÍÅ =ºuˆ~HõÉèÏ"åÅ#∞ "Õà◊§`Àã¨Ç¨ ÃÑHõeOz"Õ¿ã â◊H˜Î <å=∞[áêxH˜ LOk. JO`ÕHÍHõ Jk K≥_»∞ ¢Ñ¨ÉèÏ"åÅ#∞Oz ~°H˜∆ã¨∞ÎOk ‰õÄ_®. HÍ=∞O`À xO_ç# PÖ’K«#Å∞ g∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅQÆQÍ<Õ ^Õ=Ù_ç ¿Ñ~°∞x [Ñ≤OK«_»O „áê~°OaèOK«O_ç. =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ [ѨO K≥Ü«∞ºO_ç. g∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ Uq∞ [~°∞QÆ∞`ÀO^À Z=fiiH© `≥eÜ«∞x=fi=^Œ∞Ì. =∞#ã¨∞û Ô~O_»∞ ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ XˆH™êi K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. g∞~°∞ ^Õ=Ùx ¿Ñ~°∞#∞ 㨇iOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ìQÍ<Õ HÍ=∞ѨÙ\ÏÖ’K«#Å∞ QÍeÖ’ PqiÖÏ =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~Ú. HÍ=∞O J<Õ HÍ~°∞"Õ∞Ѷ¨∞O ÉèíQÆ= <åfl=∞O J<Õ ÃÑ#∞QÍeH˜ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok. g∞ =∞#ã¨∞û ZѨC_»∞ MÏmQÍ L<åfl㨈~, ^•xfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç <å=∞ [ѨOÖ’ x=∞QÆflO K≥Ü«∞ºO_ç. ÖËHõáÈ`Õ Jk J#=ã¨~ °"≥∞ÿ# =ºuˆ~HõѨ٠(<≥ÔQ\˜"£) PÖ’K«#ÅÖ’ =Úxy áÈ`«∞Ok. D <å=∞[ѨO J<Õ JÅ"å@∞ g∞~°∞ qâßfiã¨O`À, ÉèíH˜Î`À H˘#™êy¿ãÎ Jk g∞‰õΩ HÍ=∂xfl [~ÚOK«_®xˆH HÍHõ, =∞<À"åº^èŒ∞Å#∞Oz ~°Hõ∆}Hõ=K«O ÖÏQÍ HÍáê_»∞`«∞Ok.

4. ^蕺#O ^蕺#O J<Õk XHõ âߢã¨Î|^Œú"≥∞ÿ#, ¢Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<å q^è•#O. nx ^•fi~å =∞#ã¨∞û Ö’`«∞Ö’¡x

100

K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# (ã¨∞ѨÎKÕ`«# ÖË^• Subconscious) á⁄~°ÅÖ’ "Õà◊√§ <å@∞‰õΩ#fl ѨÓ~°fiHõ~°‡Å =Ú¢^ŒÅ#∞ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞=K«∞Û. =ºuˆ~Hõâ‰◊ Ωõ ÅÎ ¢Ñɨ Ïè "åxH˜ QÆ∞iHÍ=_»O =Å¡ Ju ã¨∞ÅÉèOí QÍ =∞# =∞#ã¨∞ûÅÖ’ J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ÉèÏ"åÅ =Ú¢^ÅŒ ∞ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ`å~Ú. HÍh "å\˜x <åâ◊#O K≥Ü∞« º_®xH˜ KåÖÏ Hõ+Ñì¨ _¨ =» Åã≤ =ã¨∞OÎ k. ^蕺#=∞<Õ D Ѩ^uúŒ ^•fi~å P K≥_∞» =Ú¢^ÅŒ ™ê÷#OÖ’ =∞Oz =Ú¢^ÅŒ #∞ ¢Ñ"¨ âÕ Ã◊ Ñ@ì=K«∞Û. Z=Ô~`· Õ x`«ºO ^蕺#O KÕ™êÎ~À "åà◊√§ L¢^HÕ ÍÅÖ’ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ~°∞. "åà◊√§ ¢|Ǩ‡O_»"∞≥ #ÿ =∂#ã≤Hõ â◊HxΘ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx `«^•fi~å ǨxHõ~"° ∞≥ #ÿ P L¢^HÕ ÍÅ#∞ ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ `«=∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞ HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

5. ¢áê~°÷# D HÍ=∞=∞<Õ ¢áê}ÏO`«H"õ ∞≥ #ÿ â◊¢`∞« =Ù`À áÈ~å_»_®xH˜ =∞# ã¨fi„ѨÜ∞« `«flO XHõ¯>Ë ã¨iáÈ^Œ∞. ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®ÅO>Ë =∂#"åf`« â◊HΘ HÍ"åe. ã¨fi¢ÑÜ ¨ ∞« `åflxH˜ ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ$Ѩ `À_≥`· Õ P Ѩx =∞iO`« ã¨∞Å∞=Ù J=Ù`«∞Ok. HÍ=∂xfl [~ÚOKåÅO>Ë, ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ$Ѩ#∞ á⁄O^•ÅO>Ë x*Ï~ÚfQÆŠǨÏ$^ŒÜ∞« O`À ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ¢áêi÷OK«_O» J=ã¨~O° . |ÅÇ‘Ï#∞ʼnõΩ |ÅO ÉèQí =Æ O`«∞_Õ!

HÍ"≥∂¢^HÕ Íxfl JkèQqÆ ∞OKåÅ#∞‰õΩ<Õ ™ê^艌 Ωõ _ç z`«âÎ √◊ kú`À ‰õÄ_ç# ¢áê~°#÷ Å#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«Ñʨ ‰õ qO\Ï_»∞. =∞#O WÖÏ ¢áêi÷OK«=K«∞Û:

101

''F ¢Ñɨ ∂íè ! F n#|O^è∂Œ ! |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ#· "åiH˜ h"Õ |ÅO. HÍ"≥∂¢^HÕ Oõ `À <å ǨÏ$^ŒÜ∞« O ~°yeáÈ`ÀOk. <å =∞#ã¨∞û KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ k. â◊H=Θ ∞O`«"∞≥ #ÿ <å WO¢kÜ«∂Å∞ Q˘Ñ¨Ê JÅ[_çh, HõÖ’¡ÖÏhfl ã¨$+≤Oì z <å =∞#ã¨∞û#∞ ÖÏH˘¯xáÈ`«∞<åfl~Ú. D â◊¢`∞« =Ù`À áÈ~å_»_O» Z=Ô~ã¨∞ì tY~åxfl ZHõ¯_»O ÖÏQÍ LOk. D â◊¢`∞« =Ù#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ <å ¢ÑÜ ¨ ∞« `åflÅ∞ ã¨iáÈ=_»O ÖË^∞Œ . Jq ##∞fl Ö’|~°K∞« ‰õΩ#flѨC_»∞ <å‰õΩ KåÖÏ xã¨Ê$ǨÏ, x~åâ◊ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. |ÖÏxH©, g~åºxH© ~°∂áêxq #∞"Õfi! P â◊¢`∞« =Ù#∞ [~ÚOK«_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ P Ѩ~=° ∞â◊HhΘ k=ºâ◊HhΘ <å‰õΩ J#∞¢QÇÆ Ï≤ OK«∞. z`«âÎ √◊ kú`À ¢|ǨχK«~º° ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_®xH˜ <Õ#∞ KÕ¿ã ¢ÑÜ ¨ ∞« `åflʼnõΩ h ã¨Ç¨ Ü«∂xfl HÀ~°∞`«∞<åfl#∞. |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û QÆÅ"åiH˜ h ã¨Ç¨ Ü«∞O, h n"≥#Å∞, h Hõ$Ѩ =∂¢`"« ∞Õ PÅO|# HÍQÆÅ=Ù. <Õ#∞ x<Õfl â◊~}° ∞"Õ_∞» `«∞<åfl#∞. Hõ#∞Hõ ^ŒÜ∞« KÕã≤ <å K≥~Úº q_»∞==^Œ∞.Ì ——

6. =∞# ^Œ$HõÊ^äŒO „|ǨχK«~åºxfl ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºÅO>Ë ã¨=∂[O #∞Oz áêiáÈ"åeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO =∞# "≥·Yix =∂~°∞ÛHÀ=_»O ^•fi~å, D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ rqã¨∂Î<Õ, =∂=¸Å∞ rq`åxfl QÆ_»∞ѨÙ`«∞#fl =∞#∞+¨µºÅ`À "≥∞Å∞QÆ∞`«∂<Õ ¢|ǨχK«~åºxfl ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º=K«∞Û.

102

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, =∞Ǩ`å‡QÍOnè, q<ÀÉèÏ ÉèÏ"Õ, Ѩ~°=∞ǨÏO㨠Ü≥∂QÍ#O^Œ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ g∞ÖÏQÍ <åÖÏQÍ D ¢ÑѨ O¨ K«OÖ’ JO^Œi`À Hõeã≤"∞≥ eã≤ rqã¨∂Î, Ju K«∞~°∞ÔH·# rq`åÅ#∞ QÆõ_çÑ≤<å ZšѨC_»∂ U PHõ~°¬}ʼnõÄ JO^Œ#O`« Z`«∞ÎÖ’ LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ ^•xfl ZÖÏ ™êkèOKå~°∞? ã¨Ô~·# ^Œ$HõÊ^ä•xfl JÅ=~°K«∞ HÀ=_»O ^•fi~å "åà◊√§ ^•xfl ™êkèOKå~°∞. J@∞=O\˜ ^Œ$HõÊ^ä•xfl JÅ=~°K«∞HÀ=_®xH˜ WHõ¯_» H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ Wã¨∞Î<åfl=Ú.

J) ¢Ñ¨u ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ `«# ÉèÏ~°º#∞ `«Ñ≤ÊOz q∞ye# ¢ã‘ÎÅO^Œih `«# `«e¡QÍ, ™È^ŒiQÍ, ‰õΩ=∂Ô~ÎQÍ K«∂_®e.

J^Õ q^èŒOQÍ ¢Ñ¨u ¢ã‘Î `«# Éèí~°Î#∞ `«Ñ¨Ê q∞ye# ѨÙ~°∞+¨µ ÅO^Œih `«# `«O¢_çQÍ, ™È^Œ~°∞_»∞QÍ, ‰õΩ=∂~°∞_çQÍ K«∂_®e.

P) D ¢Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ P [QÆ<å‡`«ÜÕ∞ ¢ã‘ÎÅO^ŒiQÍ ~°∂ѨO ^•eÛOk. HÍ|\˜ì ¢ã‘ÎÅO^Œih P [QÆ<å‡`« Ü≥ÚHõ¯ ¢Ñ¨u~°∂áêÅ∞QÍ K«∂_®e.

W) â◊s~°OÖ’ L#fl P`«‡‰õΩ P_», =∞QÆ J#fl `Õ_® ÖË^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨µ_»∞–¢ã‘Î, #Å∞Ѩٖ`≥Å∞ѨÙ, á⁄_»∞QÆ∞–á⁄\˜ì "≥Ú^ŒÖˇ·# `Õ_®Åhfl â◊s~åÅÖ’ Hõ#Ѩ_Õ"Õ! *Ïu, =∞`«, ¢ã‘ÎѨÙ~°∞+¨ ÉèË^•ÅxflO\˜H© P`«‡ Jf`«OQÍ LO@∞Ok. D â◊s~°"Õ∞ =∞#O J<Õ ÉèÏ"åxfl q_çzÃÑ@ìO_ç. JO^Œ~°∂ k=ºâ◊H˜Î ã¨fi~°∂ѨÙÖË, P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙÖË, J#fl ÉèÏ=O`À

103

K«∂_»O_ç. ¢ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ`À#∂, ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ¢ã‘ÎÅ`À#∂ =º=ǨÏiOKÕ@ѨC_»∞ Ѩã≤Ñ≤šʼnõΩO_Õ =∞ã¨ã¨Î`«Î fiO`À =º=ǨÏiOKåe. z#flÑ≤šʼnõΩ ¢ã‘ÎѨÙ~°∞+¨ ÉèË^ŒÉèÏ=O LO_»^Œ∞. P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ ™œO^Œ~åºxfl, jÅO Ü≥ÚHõ¯ ™œO^Œ~åºxfl, Ѩq„`«`« Ü≥ÚHõ¯ ™œO^Œ~åºxfl K«∂_»_»O <Õ~°∞Û‰õΩO^•O. ¢ã‘ÎѨÙ~°∞+¨µÅ â◊s~åÅ ÃÑ·ÃÑ· JO^•Å#∞ K«∂ã≤ "≥∂ã¨áÈ=^Œ∞Ì.

D „ѨѨOKåxfl =∂~°Û_»O =∞#=Å¡ HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì =∞#"Õ∞ =∂iáÈ^•O. W`«~°∞ÅѨ@¡ =∞# ^Œ$HõÊ^ä•xfl, "≥·Yix =∂~°∞Û‰õΩO^•O. JѨC_»∞ K≥_»∞ PÖ’K«#Å`À Z=fi~°∂ =∞# =^ŒÌ‰õΩ ~åÖË~°∞.

7. PǨ~°O HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ#∞ J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º_»OÖ’ PǨ~°O „Ѩ=ÚYáê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. <åÅ∞Hõ#∞ (JO>Ë ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Ѩ^•~å÷ÅѨ@¡ "åº"≥∂Ǩxfl) J^Œ∞Ѩ٠KÕã¨∞HÀÖËx"å_≥=fi_»∂, W`«~° WO„kÜ«∂Å#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀÖË_»∞. PǨ~°O J<Õk â◊s~åxfl K«Hõ¯QÍ, |ÅOQÍ xÅɡ@∞ìHÀ=_®xˆH QÍh ~°∞K«∞Å#∞ HÀˆ~ lǨÏfi KåѨÖϺxfl f~°∞ÛHÀ=_»O HÀã¨O HÍ^Œ∞. =∞# â◊s~åxH˜ ZO`« J=ã¨~°"≥∂ JO`Õ PǨ~åxfl u<åe. =∞#O u<Õ PǨ~°O ѨÙ+≤ìHõ~°"≥∞ÿ#kQÍ#∂, ã¨=∞`«∂HõO`À#∂ LO_®e. Éè’[<åxH©, Éè’[<åxH© =∞^茺 z~°∞uà◊√§ u<Õ

104

JÅ"å@∞#∞ q_çzÃÑ\Ïìe. gÅ~Ú#O`«=~°‰õÄ, JuQÍ â◊H˜ÎxKÕÛ PǨ~åxfl u#‰õÄ_»^Œ∞. Z‰õΩ¯=QÍ Ñ≤≤O_ç =O@Å∞, #∂<≥, <≥~Úº, =∞™êÖÏ, HÍ~°O`À KÕã≤# ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Ѩ^•~å÷Å∞ „|ǨχK«~°º™ê^èŒ#‰õΩ ǨxHõ~°O. JuQÍ u#_»O Jr~å‚xH˜ ^•ifã≤, =∞# ™ê^èŒ##∞ =∞iO`« Hõ+¨ì`«~°O KÕã¨∞ÎOk. JÖÏQÆx Ju `«‰õΩ¯=QÍ u#_»O ‰õÄ_® ѨxH˜~å^Œ∞.

8. "åºÜ«∂=∞O „|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«_®xH˜ â◊s~°OÖ’ Z‰õΩ¯=~Ú# â◊H˜Îx =∞O_çOz"≥Ü«∂ºe. â◊s~°OÖ’ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# â◊H˜Î HÍ=∞ѨÓi`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#ʼnõÄ, K≥_»∞ HõÅʼnõÄ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. „Hõ=∞O `«Ñʨ ‰õΩO_® Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞, "ÕQOÆ QÍ #_»=_»O, D`«H˘@ì_O» "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åºÜ«∂=∂Å∞ â◊s~åxfl P~ÀQƺOQÍ LOz ~ÀQÍÅ∞ ^ŒiKÕ~‰° Ωõ O_® HÍáê_»`å~Ú. ~ÀQÍÅ`À, |ÅÇ‘Ï#OQÍ LO_Õ â◊s~°O HÍ=∂xfl, HÀáêxfl Z^Œ∞~À¯ÖËHõ áÈ=_»"∞Õ HÍHõ PHõ~¬° }ʼnõΩ ÖÁOyáÈ`«∞Ok.

9. ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î HÍ=∂xfl ZkiOz áÈ~å_»_»O JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ѩx HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞û Ö’`«∞Ö’¡ LO_Õ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# (ã¨∞ѨÎKÕ`«# ÖË^• Subconscious) ÉèÏQÆOÖ’ Ö’`«∞QÍ "Õà◊√§ K˘Ñ≤ÊOz L#fl PÖ’K«#Å =Ú„^ŒÅ∞ ZO`«

105

â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#=O>Ë U H˘kÌáê\˜ J*Ï„QÆ`«Î J~Ú<å, Juqâßfiã¨"≥∞ÿ<å Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# Ѩ`«<åxH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. HÍh Jk Hõ+=ì¨ ∞~Ú#O`« =∂„`å# =∞#O ÉèÜ í ∞« Ѩ_ç áÈ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . =∞# ™ê^è#Œ Ö’ q[Ü«∞O ™êkèOz #ѨC_»∞ =∞#‰õΩ Q˘Ñ¨Ê P#O^•xfl Hõeyã¨∞OÎ k. H˘kÌáê\˜ q[Ü«∞=∞~Ú<å =∞#‰õΩ H˘O`« ã¨O`«$Ñ≤xÎ Wã¨∞OÎ k. W^˘Hõ Q˘Ñ¨Ê ã¨"åÅ∞. nxH˜ Q˘Ñ¨Ê ã¨OHõÅÊâ◊HΘ J=ã¨~O° HÍ|\˜ì nè~∞° Öˇ#· "å~°∞ =∂„`«"∞Õ ^•xfl KÕÑ@¨ Qì ÅÆ ~°∞. =∞# ã¨OHõÅÊâ◊HxΘ =∞iO`« |Ö"≥∞#ÿ ^•xQÍ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ =∞#O H˘xfl f~å‡<åÅ∞ KÕã∞¨ HÀ=_»O, „Ѩ=∂}ÏÅ∞ KÕã∞¨ HÀ=_»O J=ã¨~O° . "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ>Ë =∞#O P „Ѩ=∂}ÏÅ#∞ ѨÓiÎQÍ xÅɡ@∞ìHÀQÆÅ∞QÆ∞`å=∞x HÍ^Œ∞.

J~Ú`Õ =∞#O x*Ï~Úf`À, z`«âÎ √◊ kú`À Kտ㠄ѨÜ∞« `åflÅ∞ „Hõ=∞OQÍ Ñ¨iѨÓ~°`‚ åfixH˜ KÕ~∞° ‰õΩ<ÕÖÏ KÕ™êÎ~Ú.

10. =∞iH˘xfl ã¨∂K«#Å∞ J) á⁄QÆ „`åQÆ_O» , ™ê~å~Ú „`åQÆ_O» , =∞`«∞=Î ∞O^Œ∞Å∞ "å_»_O» "≥Ú^ŒÖ#·ˇ K≥_∞» JÅ"å@¡‰Ωõ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e.

Jq =∞# <å_ô=º=ã¨Ö÷ ’ JÅ[_ç ã¨$+≤Oì z, HÍ=∂xfl ÃÑOK«∞`å~Ú.

P) g∞ â◊s~åxfl, ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞, Ѩiã¨~åÅ#∞ â◊√„ÉèíOQÍ, ‰õΩ^Œ∞~°∞QÍ LOK«∞HÀO_ç.

106

W) ^ÕxÖ’#∂ Ju ѨxH˜~å^Œ∞. âßs~°HõOQÍ#∂, =∂#ã≤HõOQÍ#∂ JuQÍ Ñ¨xK≥Ü«∞º_»O =∂#∞HÀ"åe.

D) HÍ"≥∂„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ K«Å¡\˜h\˜`À ™êfl#O K≥Ü«∞ºO_ç. Jk HÍ=∞ѨÙ"Õ_çx K«ÖÏ¡~°∞ã¨∞ÎOk. L) ¢ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ`À#∂, ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ¢ã‘ÎÅ`À#∂ K«#∞=ÙQÍ "≥∞ÅQÆ_»O =Å¡ HÍ=∞ѨÓi`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ Hõey HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl Hõeyã¨∞Î#fl@ì~Ú`Õ, J@∞=O\˜ ™ê"å™êʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»_»O =∞Ozk. T) L|∞ã¨∞áÈx Hõ|∞~°=¡ Å¡, Jã¨Éºíè "≥∞#ÿ ã¨OÉèÏ+¨}Å =Å¡ =∞#ã¨∞û ѨiѨi q^è•Å ѨiQÔ _»∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ ѨxH˜=∂e# Hõ|∞~°‰¡ Ωõ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç. |∞∞) <≥ʼnõΩ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ (UHÍ^Œt ~ÀAÅÖ’) LѨ"åã¨O K≥Ü«∞º_»O =Å¡ WO„kÜ«∂Å∞ J}z"ÕÜ«∞|_ç â◊s~°OÖ’ Z‰õΩ¯"≥·# â◊H˜Î J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. |∞∂) „Hõ=∞|^ŒúOQÍ, ~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞™ê~°∞¡, „áê}Ï Ü«∂=∞OÖ’ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# JÉèϺ™êÅ#∞ Ѩk x=ÚëêÅ áê@∞ K≥Ü∞« º_»O=Å¡ =∞#ã¨∞û xâ◊ÛÅ=∞=Ù`«∞Ok. Z) 'x~å_»O|~°"∞≥ #ÿ rq`«O, L#fl`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å∞— W^Õ g∞ x<å^ŒO HÍ"åe. â◊s~åxH˜ ~°Hõ∆}xzÛ, HõѨCHÀ=_»O HÀã¨"Õ∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ – JÅOHõ~°} HÀã¨O HÍ^Œ∞. JO^ŒOQÍ, á¶ê+¨<£QÍ LO_Õ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ â◊s~°Og∞^Œ =∞# J#∞|O^è•xfl ÃÑOK«∞`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ „|ǨχK«~°º ™ê^èŒ# =∞iO`« Hõ+¨ì=∞=Ù`«∞Ok.

107

U) HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^•Å#fl HÀiHõ#∞ HõeyOKÕ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ K≥Ü«∞º_®xfl, q#_®xfl, J@∞=O\˜ ÉÁ=∞‡Å#∞ K«∂_»_®xfl ѨÓiÎQÍ |Ç≤Ï+¨¯iOKåe.

S) ZšѨC_»∂ =∞Oz"åi`À ™êOQÆ`«ºO K≥Ü«∞ºO_ç. ¿ãflÇ≤Ï`«∞efl Z#∞flHÀ=_»OÖ’ KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =∞ã¨Å∞ HÀO_ç. ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ`À ¿ãflǨxfl ÃÑOK«∞ ‰õΩx, K≥_»¤"åi`À ¿ãflǨxfl =∂#O_ç.

9= ¢Ñ¨â◊fl: „|ǨχK«~åºxfl n~°…HÍÅO ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º_»O =Å¡ Jk #ѨÙOã¨Hõ`åfixH˜ ^•i fã¨∞ÎO^Œx H˘O^Œi L^ÕÌâ◊ºO. Jk x["Õ∞<å? ã¨=∂^è•#O: HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ#∞ ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’ LOK«∞HÀ=_®xH˜, =∞QÆ`«#O ÖËHõáÈ=_®xH˜ KåÖÏ `Õ_® LOk. P Ô~O\˜H© =∞^茺 uHõ=∞HõѨ_»=^Œ∞Ì. `«##∞ `å#∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜Î =∞QÆ`«#O ÖËx"å_»∞ HÍ^Œ∞. HÍh J`«_çH˜ `«# HÍ"≥∂„^ÕHÍÅg∞^Œ ѨÓiÎ J^Œ∞Ѩ٠LOk. J`«_»∞ HÍ=∂xH˜ ÉÏx㨠HÍ_»∞. HÍh =∞QÆ`«#O H˘~°=_ç# =ºH˜ÎH˜ HÍ=∞O ÖˉõΩO_® LO_»^Œ∞. U^À"˘Hõ âßs~°Hõ"≥∞ÿ# ֒ѨO =Å¡ J`«_»∞ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`åxH˜ ѨxH˜~å_»∞, JO`Õ.

N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã¨OÜ«∞=∞#O HõÅ "å_»∞. Ѩ^è•flÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ ã‘`å^Õq`À J_»qÖ’ x=ã≤OKå_»∞. HÍh Z#fl_»∂ HÍ=∂xH˜ Ö’#∞HÍÖË^Œ∞.

108

nxH˜ J~°÷O J`«_çH˜ =∞QÆ`«#O ÖË^Œx HÍ^Œ∞. JÜ≥∂^茺‰õΩ uiy=zÛ# `«~åfi`« ã¨O`å#O J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨC_Õ `«# „|ǨχK«~åºxH˜ ÉèíOQÆO HõeyOKå_»∞. ^•x Ѷ¨e`«OQÍ ‰õΩâ◊Å=ÙÅ<Õ W^ŒÌ~°∞ nè~°∞Å∞, "Õ∞^è•ã¨OѨ#∞flÅ∞ J~Ú# H˘_»∞‰õΩÅ#∞ á⁄O^ŒQÆeQÍ_»∞.

10= „Ѩâ◊fl: x„^ŒÖ’ HõÅÅ=Å¡ HõeˆQ ã¨öÅ<åÅ#∞ J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º_»O ZÖÏ? Jq P~ÀQͺxH˜ ǨxHõ~°=∂? ã¨=∂^è•#O: Jk ã¨Ç¨Ï[OQÍ [iˆQ^Õ! â◊s~°Ñ¨Ù ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ`À áê@∞ Ǩ~À‡#¡ ™ê÷Ü«ÚÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ =™êÎ~Ú. D =∂~°∞ÊÅ∞ JѨC_Õ Ü«∞ø=#OÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ_»∞`«∞#fl "åi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ JÅ[_çh, JâßOuh Hõey™êÎ~Ú. D =∂~°∞ÊÅ∞ â◊s~°OÖ’#∂, =∞#ã¨∞ûÖ’#∂ HÍ=∞ѨÓi`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å#∞ ˆ~ÔHuΙêÎ~Ú. Jq ã¨fiѨfl ã¨öÅ<åÅ∞QÍ |Ç≤Ï~°æ`«=∞=Ù`å~Ú. WqHÍHõ "Õˆ~ ~°HÍÅ HÍ~°}ÏÅ∞ LO_»=K«∞Û ‰õÄ_®! Z‰õΩ¯=QÍ u#_»O, Z‰õΩ¯=QÍ x¢kOK«_»O, =∞#ã¨∞ûÖ’ JÅ[_ç HõeyOKÕ PǨ~åxfl u#_»O, HÍ"≥∂¢^ÕHÍxfl HõeyOKÕ ÉÁ=∞‡Å#∞ K«∂_»_»O, ™êÇ≤Ï`åºxfl K«^Œ=_»O "≥Ú^ŒÖˇ·#q. W^˘Hõ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O HÍ|\˜ì nxfl QÆ∞iOz JO`«QÍ HõÅ`« K≥O^Œ=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. x¢^ŒÖ’ HõÅQÆO@∞#flѨC_»∞ g~åºxfl HÀÖ’Ê=_»O JO`« ǨxHõ~°O HÍ^Œ∞. HÍh ѨÓiÎQÍ K≥·`«#ºã≤÷uÖ’ LO_ç Hõ$¢u=∞"≥∞ÿ# Ѩ^Œú`«∞Å^•fi~å,

109

HÍ=∞Éè’QÍÅ ^•fi~å g~åºxfl áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O ZO`«=∂¢`«O ѨxH˜~å^Œ∞. Uk U"≥∞ÿ<å ã¨fiѨflã¨öÅ<åÅ#∞ ‰õÄ_® J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º_»"Õ∞ L`«Î=∞O. HõÅÅ^•fi~å HõeˆQ ã¨öÅ<åÅ#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@ì_®xH˜ H˘xfl *Ï¢QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.

1. ~å¢uѨÓ@ q∞`«OQÍ PǨ~°O fã¨∞HÀ=_»O 2. K«hfl\˜`À ™êfl#O K≥Ü«∞º_»O 3. x¢^ŒáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ =∞Oz =∞Oz ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ K«^Œ=_»O, ÉèíQÆ=<åfl=∂xfl [ѨO KÕÜ«∞_»O, z`«Îâ◊√kú`À ¢áê~°÷# K≥Ü«∞º_»O 4. x¢^ŒÖ’H˜ *Ï~°∞HÀÉ’ÜÕ∞=ÚO^Œ∞ ^Õ=Ù_ç z¢`åxfl K«∂_»_»O 5. `«fi~°QÍ x¢kOz, `«fi~°QÍ "Õ∞Å∞HÀ=_»O ã¨fiѨflã¨öÅ<åÅ#∞ J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.

KåÖÏ=~°‰õΩ HõÅÅ∞ `≥Å¡"å~°É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ =™êÎ~Ú. "Õ‰õΩ=<Õ x¢^ŒÖË=_®xfl JÅ"å@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ ã¨fiѨflã¨öÅ<åÅ#∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞=K«∞Û.

11= ¢Ñ¨â◊fl: `≥eÜ«∞Hõ "≥Ú^Œ\’¡ g~åºxfl áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl "å~°∞ `«~åfi`« ¢|ǨχK«~°ºO Ѩ@¡ Pã¨H˜Î ÃÑOK«∞‰õΩx ^•xfl J=ÅOaOK«_»O ™ê^茺"Õ∞<å? ã¨=∂^è•#O: WÖÏO\˜"å~°∞ U^À <Õ~°O KÕâß=∞#∞‰õΩx xã¨Ê $Ç¨Ï K≥O^Œ=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`«=∂¢`«O ÖË^Œ∞.

110

=∞x+≤ `«Ñ¨C #∞O_ç ã¨`åºxH˜ HÍHõ, `«‰õΩ¯=~°HõѨ٠ã¨`«ºO #∞Oz L#fl`«"≥∞ÿ# ã¨`åºxH˜ ¢Ñ¨Ü«∂}˜ã¨∞Î<åfl_»x q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ É’kèOKå~°∞. KÕã≤# `«Ñ¨Cefl ã¨ik^Œ∞ÌHÀQÆÅQÆ_»"Õ∞ =∂#= [#‡Ö’x JO^ŒO. D ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O ã¨=∞㨺Å#∞ QÆ∞iOz n~å…Ö’K«# KÕã∂¨ Î ‰õÄ~ÀÛ=_»O HÍHõ |ÖÏxfl QÆ∞iOz PÖ’zOK«_"» ∞Õ . [iyáÈ~Ú#^•xfl =∞iÛáÈ~Ú, H˘`«HÎ ˘`«Î x~°Ü ‚ ∂« Å#∞ fã¨∞‰õΩx #∂`«<À`Õ[Î O`À, L`åûǨÏO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ ‰õÄ_® ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«=K«∞Û. QÍOnèr, 1906= ã¨O=`«û~°OÖ’, `«# 37= U@ ¢|ǨχK«~°º¢=`åxfl KÕѨ\Ïì~°∞. PÜ«∞# JO^Œ∞Ö’ K«Hõ¯QÍ q[Ü«∞O ™êkèOKå~°∞. ¢|ǨχK«~°º|ÅO =Å¡<Õ PÜ«∞# J"≥∂Ѷ¨∞"≥∞ÿ# <≥·uHõ, P^蕺u‡Hõ |ÖÏxfl ™êkèOz ™êfi`«O¢`«º áÈ~å\Ïxfl ™êyOK«QÆeQÍ~°∞.

12= ¢Ñ¨â◊fl: P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ ¢|ǨχK«~°ºO Ü≥ÚHõ¯ áê¢`« Uq∞\˜? ã¨=∂^è•#O: ã¨<å`«# ^èŒ~°‡O =∂#=rq`åxH˜ QÆ=∞ºO =ÚH˜Î Jx É’kèã¨∞ÎOk. =∞# x[ã¨fiÉèÏ"åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å ^•xfl ™êkèOK«QÆÅO. WO„kÜ«∂Å ^•fi~å |Ü«∞\˜¢Ñ¨Ñ¨OKåxfl QÆ∞iOz ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞ HÀQÆÅO HÍh =∞#‰õΩ =∞# JO`«~å`«‡ QÆ∞iOz

111

`≥eÜ«∞^Œ∞. D ÉèÏ"åxfl XHõ Hõq ZO`« JO^ŒOQÍ K≥áêÊ_À K«∂_»O_ç.—— =∞x+≤ ZO`« ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=O`«∞_À K«∂âß~å!

Jxfl ã¨<å‡<åÅ#∂ H˜s@OQÍ ^èŒi™êÎ_»∞ HÍh Jã¨Å∞ J=ã¨~°"≥∞ÿ# XˆH XHõ¯ q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ_»∞ [QÆkfiMϺu`À Hõ#∞=¸ã≤<å `å#∞ Z=~À Z~°∞HõÖËHõ<Õ =∞~°}˜™êÎ_»∞ P`«‡*Ï˝#O ѨÙ@∞ìHõ, Kå=Ù, =Úã¨e`«#O, ÉÏ^èŒÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞=∞`å#∞|O^è•ÅxflO\˜h `≥Oz"Õã¨∞ÎOk. Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# D â◊s~°OÖ’ LO_Õ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# P`«‡#∞ J#∞Éèí∂u K≥Ok =∞x+≤ =ÚH˜Îx, J=∞~°`åfixfl, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# âßOuh, J#O`«"≥∞ÿ# P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. D ã¨`åºxfl J#∞Éèí∂u K≥O^•ÅO>Ë =∞x+≤ â◊s~°ã¨Ê $ǨÏ#∞ ^•\˜áÈ"åe. P`«‡ ã¨OÜ«∞=∞#O JO>Ë `«##∞ `å#∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞HÀ=_»O J<Õk P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ ѨÙ~ÀQÆu ™êkèOK«_®xH˜ Ju =ÚYº"≥∞ÿ# J=ã¨~°O. WO¢kÜ«∞ã¨∞MÏÅÖ’ =Úxy áÈ=_»O =∞x+≤H˜ `å#∞ D â◊s~°O =∂¢`«"Õ∞ J<Õ ÉèÏ"åxfl ÃÑOz, P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂uH˜ KÕˆ~Û=∂~°æOÖ’ J=~À^è•Å#∞ HõeÊã¨∞ÎOk. "Õ^Œ HÍÅOÖ’ |∞∞+¨µÅ∞ q"åǨÏO KÕã¨∞‰õΩ#fl"åˆ~. HÍh "å~°∞ P`å‡#∞Éèí∂ux ‰õÄ_® á⁄O^ŒQÆeQÍ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ `«=∞#∞ `å=Ú Ñ¨ÓiÎQÍ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.

112

L#fl`«"≥∞ÿ# P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂ux ™êkèOK«_®xH˜ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û, |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# â◊s~°O ѨxH˜~å=Ù.

QÆO@ÅH˘nÌ ^蕺#O K≥Ü«∂ºÅO>Ë =∞x+≤H˜ |Å"≥∞ÿ# <å_ô=º=ã¨÷, =∞Oz jÖÏxfl Hõey# =∞#ã¨∞û HÍ"åe. jÅO ÖËx"åi =∞#ã¨∞û H˘kÌáê\˜ ^蕺<åxˆH "Õ_≥H˜¯áÈ`«∞Ok. `«Å<˘Ñ≤Ê, â◊s~°OÖ’ =}∞‰õΩ, =∞u „Éèíq∞OK«_»O |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û, "≥∞^Œ_»∞ HõÅ"åi ÅHõ∆}ÏÅ∞. „|ǨχK«~°º™ê^èŒ# =Å¡ Öˇ·OyHõâ◊H˜Î F[ã¨∞ûQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥Ok <å_»∞Å∞ |ÅѨ_»`å~Ú. JO^Œ∞KÕ`«<Õ WOK«∞q∞OK«∞ Jxfl P^蕺u‡Hõ ã¨OѶ¨∂Å∂, P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ `«fii`«QÆu# ѨÙ~ÀQÆu ™êkèOK«_®xH˜ „|ǨχK«~åºxfl `«Ñ¨Êxã¨i ™ê^èŒ#QÍ nHõ∆`À K≥Ü«∞º=∞x ã≤áê¶ ~°∞û KÕ™êÎ~Ú.

13= „Ѩâ◊fl: áêâßÛ`«º <åQÆiHõ`«Ö’ „|ǨχK«~°ºO J<Õ P^Œ~°≈O g∞^Œ #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. J~Ú<å JHõ¯_ç"å~°∞ |ÅOQÍ LO_»_»"Õ∞ HÍHõ KåÖÏHÍÅO rqã¨∞Î<åfl~°∞ ‰õÄ_®! J^≥ÖÏ ™ê^茺O? ã¨=∂^è•#O: =∞#O D q+¨Ü∞« OÖ’ ѨiѨÓ~°`‚ « ™êkèOKå=∞x g∞ L^ÕâÌ º◊ =∂? x*ÏxH˜ =∞#O [O`«∞=ÙÅ Hõ<åfl Ç‘Ï#OQÍ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞<åflO. Z~Ú_£û "åºkè„QÆã∞¨ Å÷ ∞ JkèHõ ã¨OYºÖ’QÆÅ ^ÕâßÅÖ’ =∞# ^ÕâO◊ ‰õÄ_® LOk. JO`«\˜ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ã¨O㨯$u L#flѨÊ\˜H© =∞#O WO`«QÍ

113

kQÆ*Ï~°_®xH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜? áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ J<ÕH=õ ∞Ok =ã¨∞ãÎ ∞¨ MÏÅ`À qã¨∞QÆ∞ K≥Ok, P^蕺u‡Hõ`"« Ñ·≥ Ù¨ =∞~°Å∞`«∞<åfl~°∞. ã¨`–ü jÅO J<Õ P^Œ~å≈xfl „ÔHã =Ψ =∞`«O ‰õÄ_® <˘H˜¯ K≥ÑÙ¨ `«∞Ok. ã¨`–ü jÅO, q^èÜ Õ ∞« `«, ¿Ñ^ŒiHõO J<Õq „ÔHã =Ψ =∞`åxH˜ =¸_»∞ =¸Åã¨OÎ ÉèÏÅ∞. D P^Œ~å≈Å`À L`Õ[Î O á⁄Ok J<ÕH=õ ∞Ok ã¨<åflºã≤#∞Å∞, ã¨<åflºã¨∞Å∞ ^Õ=Ùx ¿ã=Ö’ HÍÅO QÆ_∞» ѨÙ`«∞<åfl~°∞. Ãã~ÚO\ò „á¶êxûãπ, =∞^Œ~ü `≥i™êû "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J<ÕH=õ ∞Ok „ÔHã =Ψ Ü≥∂QÆ∞Å∞ D „|ǨχK«~º° O J<Õ P^Œ~å≈xfl ™ê^è#Œ KÕâß~°∞, É’kèOKå~°∞. J<ÕH=õ ∞Ok áêâßÛ`«∞ºÅ∞ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ ã≤~÷ Ñ° _¨ ,ç WHõ¯_ç P„â◊=∂ÅÖ’#∂, f~°ã÷ Ö÷¨ ÏÅÖ’#∂ Ѩq„`«"∞≥ #ÿ rq`«O QÆ_∞» ѨÙ`«∞<åfl~°∞. "å~°O^Œ~∂° HÍ=∞ã¨∞MÏÅ g∞^Œ q~°HΘ K≥Ok x["≥∞#ÿ âßOu ã¨O`ÀëêÅ HÀã¨O „ѨÜ∞« uflã¨∞<Î åfl~°∞. áê~°=∂i÷Hõ x^è∞Œ Å HÀã¨O ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì ™êiã¨∞<Î åfl~°∞. D ã¨<å`«#"≥∞#ÿ qÅ∞=efl J^躌 Ü«∞#O KÕã,≤ ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_»O ^•fi~å =∞#efl =∞#O L^Œ∞º‰õΩeÎ fl KÕã∞¨ ‰õΩx L^Œºq∞OK«=Åã≤# J=ã¨~O° ZO`≥<· å LOk. =∂#= rq`åxH˜ QÆ=∞ºO âßs~°HõOQÍ |ÅOQÍ LO_»_»O, #∂ˆ~à◊§áê@∞ rqOK«_»O =∂„`«"Õ∞ HÍ=Ù. "≥ÚHõ¯Å∞, K≥@∞¡ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ rqOK«QÆÅ=Ù.

U#∞QÆ∞Å∞, ѨÙÅ∞Å∞, ã≤OǨÅ∞, Z#∞É’`«∞Å∞ =∂#=ÙÅHõ<åfl KåÖÏ |ÅOQÍ LO\Ï~Ú. HÍh =∞x+≤ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ Ѩâ◊√|ÅO XHõ¯>Ë ã¨iáÈ^Œ∞. âßs~°Hõ

114

|ÖÏxfl W=fi_»"Õ∞ HÍHõ =∞#ã¨∞û‰õΩ, |∞kúH˜, P^蕺u‡Hõ`«‰õΩ ã¨O|OkèOz# J™ê=∂#º"≥∞ÿ# |ÖÏxfl WzÛ, `«^•fi~å J#O`«"≥∞ÿ# âßOu ã¨O`ÀëêÅ#∞ „Ѩ™êkOK«QÆey#k „|ǨχK«~°ºO XHõ¯>Ë.

14= „Ѩâ◊fl: F[ã¨∞û JO>Ë Uq∞\˜? ã¨=∂^è•#O: F[ã¨∞û J<Õk =∂=¸Å∞ Hõà◊§‰õΩ HõxÑ≤OKÕk HÍ^Œ∞. Jk áêÅÖ’ ^•y=Ù#fl "≥#flÖÏO\˜k. =∂#=â◊H˜ÎÖ’ =∞iO`« Ѩiâ◊√^ŒúO KÕÜ«∞|_ç# â◊H˜Î F[ã¨∞û. „|ǨχK«~åºxfl x~°O`«~°O JÉèíºã≤OK«_»O =Å¡ g~°ºO F[ã¨∞ûQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥O^Œ∞`«∞Ok. F[ã¨∞û#∞ QÆ∞iOz q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥Ñ≤Ê# H˘xfl É’^èŒ#Å∞ K«∂_»O_ç. ''=∞# â◊s~°OÖ’ Ѩx KÕã¨∞Î#fl â◊‰õΩÎÅxflO\˜Ö’ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ™ê÷~ÚÖ’ Ѩx KÕã¨∞Î#fl â◊‰õΩÎÅ∞ F[ã¨∞ûQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`å~Ú. Jk â◊H˜Î ~°∂áêO`«~°O =∂„`«"Õ∞ J#fl q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ ZšѨC_»∂ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. =∞# HõO_»~åÅÖ’ ѨxKÕ¿ã â◊‰õΩÎÖË F[ã¨∞ûQÍ =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞`å~Ú. =∂#=â◊H˜ÎÖ’ U ÉèÏQÆ"≥∞ÿ`Õ Öˇ·OyHõ â◊H˜ÎQÍ, HÍ=∞ÉèÏ=#Å∞QÍ =ºHõÎ=∞=Ù`«∞O^À Jk J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞|_ç, ™êfinè#OÖ’H˜ `Õ|_ç#ѨC_»∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ F[ã¨∞ûQÍ =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞`«∞Ok.——

115

=∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ â◊H˜Î, [O`«∞ã¨fiÉèÏ=O`À KÕ¿ã Ѩ#∞ÅÖ’ #∞O_ç ÃÑ·H˜ ÖË=<≥`«Î|_ç, =∂#= â◊s~°O J<Õ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î[#HõÜ«∞O„`«OÖ’ L#fl`«kâ◊Å"≥·Ñ¨Ù =∞~°eOK« |_ç#ѨC_»∞ "≥∞^Œ_»∞Ö’ xH˜∆ѨÎO KÕÜ«∞|_ç, F[ã¨∞û ÖË^• P^蕺u‡Hõâ◊H˜ÎQÍ =∂~°∞`«∞Ok. Jxfl~°HÍÅ =∞Oz PÖ’K«#Å∞, Jxfl „áê~°÷#Å∞ =∞# *O`«∞â◊H˜ÎÖ’x H˘O`« ÉèÏQÍxfl F[ã¨∞ûQÍ ~°∂á⁄OkOz =∞#‰õΩ P^蕺u‡Hõ â◊H˜Îx W™êÎ~Ú. =∂#=â◊s~°OÖ’x â◊‰õΩÎÅxflO\˜ Hõ<åfl L#fl`«"≥∞ÿ#k F[ã¨∞û. D F[â◊≈H˜Î "≥∞^Œ_∞» Ö’ xH˜Ñ∆ =Ψ ∞=Ù`«∞Ok. =∞x+≤ `«ÅÖ’ ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ D â◊H˜Î xH˜∆ѨÎ"≥∞ÿ`Õ J`«_»∞ JO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_»=Ù`å_»∞. JO`« Z‰õΩ¯=QÍ "Õ∞^è•Ñ¨~°OQÍ, P^蕺u‡HõOQÍ â◊H˜Î=∞O`«∞_»=Ù`å_»∞. jÅ=O`«∞Öˇ·# ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ ÖË^• ¢ã‘ÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞ D F[â◊≈H˜Îx ÖË=<≥uÎ, "≥∞^Œ_»∞Ö’ ^•xfl xH˜∆ѨÎO KÕÜ«∞ QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. JO^Œ∞=Å#<Õ '=∞OzjÅO— J<åkQÍ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ ã¨∞QÆ∞}OQÍ Ñ¨iQÆ}O˜ K«|_çOk. ZѨC_≥`· Õ =∞x+≤ `å#∞ jÖÏxfl HÀÖ’ÊÜ«∂#x ÉèÏq™êÎ_À JѨC_»∞ P^蕺u‡Hõ`« J`«xH˜ ^Œ∂~°=∞=Ù`«∞Ok. J`«_∞» `«# "Õ∞^è•Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞û#∞, <≥u· Hõ |ÖÏxfl áÈQ˘@∞ì ‰õΩO\Ï_»∞. JO^Œ∞KÕ`<« Õ =∞ǨѨÙ~°∞+¨µÅ∞ JOk~z# Jxfl =∞`« ™êO„Ѩ^•Ü«∂ÅÖ’#∂ ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ jÅO J`«º=ã¨~° =∞x <˘H˜¯ K≥Ñʨ |_çOk.

116

=∞x+≤H© =∞x+≤H© =∞^茺 `Õ_®#∞ HõeyOKÕk F[¿ãû.

JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= F[â◊≈H˜Î HõÅ"å_»∞ =∞Ǩ<åÜ«∞‰õΩ_»∞ J=Ù`å_»∞. =∞#∞+¨µºefl PHõi¬OKÕ XHõ J^Œ∞ƒù`«â◊H˜Îx "åiH˜ D F[â◊≈H˜Î JOkã¨∞ÎOk. D F[ã¨∞û J<Õ^Õ Jã¨Öˇ·# â◊H˜Î. =∂#=ÙÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ F[â◊≈H˜Îx xH˜∆ѨÎO KÕÜ«∞_»O ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. Z=iÖ’ D [O`«∞ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# Öˇ·OyHõâ◊H˜Î ѨÓiÎQÍ F[ã¨∞ûQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞O^À J`«_Õ ^Õ=Ù_»∞. J`«_»∞ =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# â◊H˜Î`À =∂\Ï¡_»`å_»∞. J`«_ç =∂@Å∞ D „ѨѨOKåxH˜ ѨÙ#~°∞r˚=#O Hõey™êÎ~Ú.

HÍ=∞O P`«‡Hõ^äŒ <Õ#∞ HÍ=Ú}˜.‚ <Õ#∞ J`«ºO`« â◊H=Θ ∞O`«∞}˜.‚ <Õ#∞ Q˘Ñ¨Ê nè~∞° Å#∞ ‰õÄ_® F_çOK«QeÆ QÍ#∞. <Õ#∞ =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ZO`À ^ŒQ~æÆ Q° Í L#flѨC_»∞ "åi =∞#ã¨∞ûÅ Ö’<Õ LO@∞#flѨÊ\˜H,© "åà◊√§ ##∞fl HõxÃÑ@ìÖ~Ë ∞° . *Ï˝#=O`«∞Öˇ#· "åiH˜ ‰õÄ_® <Õ<H≥ ¯õ _ç #∞O_ç ѨÙ@∞ì‰Ωõ =ã¨∞<Î åfl<À `≥eÜ«∞^Œ∞. <Õ#∞ H˘xfl™ê~°∞¡ "åix <Õ~∞° QÍ J@HÍ~Ú™êÎ#∞. ##∞fl HõxÃÑ\ÏìÅx „ѨÜ∞« uflOz#ѨC_»∞ Z=fi~°∂ TÇ≤ÏOK«ÖxË „H˘`«Î „`À=Ö’ <Õ#∞ "åix Ѩ@∞ì‰Ωõ O\Ï#∞. "åiH˜ U =∂„`«O `≥eÜ«∞‰õΩO_®, Hõ~∞° }, *Ïe, „¿Ñ=∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ W`«~° ~°∂áêÅ#∞ ^èiŒ Oz "åiH˜ Z^Œ∞~°∞Ѩ_`» å#∞. `«~åfi`« <≥=∞‡kQÍ <å Jã¨Å∞ ~°∂áêxfl

117

|Ü«∞@ÃÑ_»`å#∞. H˘O^Œ~°∞ *Ï˝#∞Å∞ P ~°∂ѨOÖ’ ‰õÄ_® ##∞fl HõxÃÑ@ìQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. JѨC_»∞ <Õ#∞ "åi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ #∞O_ç ѨÓiÎQÍ "≥o§áÈ~Ú#@∞ì HõxÑ≤™êÎ#∞.

HÍh <Õ#∞ "≥o§áÈÜ«∂##∞‰õΩx, "åà◊√§ Ju qâßfiã¨O(Over-Confidence)`À J*Ï„QÆ`QΫ Í =º=ǨÏi¿ãÎ KåÅ∞, <Õ#∞ =∞m§ "åiH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® "åi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ „Ѩ"tÕ ™êÎ#∞. <å‰õΩ *Ïe ÖË^∞Œ . <å ÉÏkè`∞« Å∞ Ѩiã≤u÷ U=∞=Ù`«∞O^Œx <Õ#∞ ÖˇH¯õ KÕÜ∞« #∞. Jk <å Ѩx HÍ^Œ∞. <å Ѩx gÖˇ·#O`« =∞Okx á⁄@ì#ɡ@∞ì‰õΩx, ã¨r=OQÍ ^ŒÇ≤ÏOz "≥Ü«∞º_»"Õ∞! <Õ#∞ ~åHõ∆ã¨∞Å =Oâ◊ã¨∞÷}˜‚. =∂ ^•#=ÙÅ *ÏuÖ’ ã¨O|O^èŒ ÉÏO^èŒ"åºÅ‰õΩ qÅ∞= ÖË^Œ∞. <Õ#∞ =∞#∞+¨µºÅ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ „Ѩ"ÕtOz#ѨC_»∞ "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜QÍ "åix ~åHõ∆ã¨∞Å∞QÍ =∂iÛ"Õ™êÎ#∞. Jxfl "åq=~°ãŨ ∞ =∞iÛáÈ~Ú, hK«"∞≥ #ÿ áêáêʼnõΩ X_çQ>Æ ÖìË Ï KÕ™êÎ#∞. <å =â◊OÖ’ L#fl XHõ `«O¢_ç `«# ‰õÄ`«∞~°∞ Ѩ@¡ `«#‰õΩ#fl ã¨O|O^è•xfl ‰õÄ_® =∞iÛáÈ`å_»∞. =∞#∞+¨µºÅ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ ã¨O^ÕǨxfl, J#∞=∂<åÅ#∞ ѨÙ\˜ì™êÎ#∞† ‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ =ÚHõ¯K≥Hõ¯Å∞ KÕ™êÎ#∞. ѨÓ~°fiO =∞#∞+¨µºÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ =∞iO`«QÍ #"Õ∞‡"å~°∞ HÍ|\˜ì <å ѨÓsfi‰õΩÅ∞ JO`« â◊H˜Î=∞O`«∞Å∞QÍ LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞.

HÍh HõeÜ«ÚQÆOÖ’ <å‰õΩ "Õ\Ï_»_»O KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíO J~ÚáÈ~ÚOk. D ~ÀAÅÖ’ ^≥·=â◊H˜Î g∞^Œ =∞#∞+¨µº ʼnõΩ U =∂¢`«O #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. =∞#∞+¨µºÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç P¢â◊Ü«∞OÖ’ ~°Hõ∆} á⁄Ok#ѨC_»∞ <Õ#∞ ѨÓiÎQÍ

118

xã¨ûǨÜ«Ú}˜‚ J~ÚáÈ~Ú, "åi ^ŒQÆæiH˜ U =∂¢`«O áÈÖË#∞. =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ÉÏQÍ `≥eã≤# ÉèíQÆ=<åfl=∞O J<Õ PÜ«Ú^èŒO ##∞fl |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚QÍ#∂, â◊H˜ÎÇ‘Ï#∞}˜‚QÍ#∞ KÕã≤"Õã¨∞ÎOk. <Õ#∞ ~å=}∞}˜‚ ¢Éèí=∞Ö’ Ѩ_»"Õâß#∞.

J`«_»∞ <å *ÏuH˜ K≥Ok#"å_Õ. KåÖÏ á⁄QÆ~°∞É’`«∞, JkèHÍ~°O K≥ÖÏ~ÚOKÕ"å_»∞. J`«_çH˘Hõ QÆ∞}áê~î°O <Õ~åÊÅx ã‘`å^Õqx K≥~°Ñ¨>ËìÖÏ J`«}˜‚ ¢¿Ñˆ~Ñ≤Oz J`«}˜‚ <åâ◊#O KÕâß#∞. =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_≥·# qâßfiq∞¢`«∞}˜‚ <Õ#∞ "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤Oz "Õ∞#Hõ Ü≥ÚHõ¯ JO^•xH˜ ™êyÅѨ_ÕÖÏ KÕâß#∞. HÍh J`«_»∞ ^Œ$_è»ã¨OHõÅÊO Hõey#"å_»∞. x["≥∞ÿ# nè~°∞_»∞. z=iH˜ <Õ#∞ F_çáÈHõ `«Ñʨ ÖË^∞Œ .

PÜ«∞# ¢|Ǩχi¬ qâßfiq∞¢`∞« _»Ü∂« º_»∞. <å =∂Ü«∞Ö’ Ѩ_ç Q˘Ñ¨ÊQ˘Ñ¨Ê ~åAÅ∞, =∞O¢`∞« Å∞ "åi ~å*ϺÅ<Õ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. "åi ã¨∞YÖÏÅã¨`fi« O "åix |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ QÍ#∂, x~°H¡ º∆õ O`À =º=ǨÏiOKÕÖÏQÍ#∂ KÕã≤ â◊¢`∞« =ÙÅ KÕuÖ’ F_çáÈÜÕ∞ÖÏ KÕãO≤ k. ^Õ=`«ÅÖ’ XHõ_#·≥ WO¢^∞Œ }˜‚ ‰õÄ_® <Õ#∞ <åâ◊#O KÕâß#∞. <å =∂Ü«∞֒Ѩ_ç =∞ǨÏiQ“`«=Ú_ç ÉèÏ~°º J~Ú# JǨÏźѨ@¡ WO¢^∞Œ _»∞ Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ JѨKå~°O KÕâß_»∞. â◊¥~°Ê}Y ~°∂ѨOÖ’ Z^Œ∞~°∞Ѩ_ç ¢j~å=∞K«O¢^Œ ¢Ñɨ ∞íè =Ù<Õ ÖÁOQÆnã¨∞HÀ"åÅx ¢ÑÜ ¨ ∞« uflO Kå#∞. HÍh ~å=Ú_»∞ â◊¥~°Ê}Y ~°∂ѨOÖ’ L#fl ##∞fl HõxÃÑ@ì_O» `À <å Ѩ~å[Ü«∂xfl JOwHõiOK«Hõ `«Ñʨ ÖË^∞Œ .

HÍh <å JÅ¡i=Å¡ áêѨO P â◊¥~°Ê}Y HõëêìÅáêÅ~ÚOk. QÍ_è`» Ñ« 㨠∞¨ ûÖ’ =Úxy=Ù#fl =∞Ǩt=Ù_ç =∞#ã¨∞û#∞

119

PHõ~¬° }ʼnõΩÖ’#∞ K≥Ü∂« ºÅx K«∂âß#∞. HÍh PÜ«∞# <å LxH˜x HõxÃÑ\˜ì `«# =¸_»= Hõ#∞fl J~Ú# *Ï˝#<Õ¢`åxfl `≥iz ##∞fl HÍeÛ |∂_ç^Œ KÕâß_»∞. <å‰õΩ PÜ«∞##∞ K«∂¿ãÎ =∞ǨÉèÜ í ∞« O. ™ê^è•~°}OQÍ <å *Ïu"åix <åâ◊#O K≥Ü∞« º_»O <å‰õΩ W+¨=ì ÚO_»^∞Œ . HÍh =∞Ǩq+¨µ=‚ Ù P^ÕâO◊ "Õ∞~°‰Ωõ , PÜ«∞<Õ "≥∂Ç≤Ïh ~°∂áêxfl ^èiŒ Oz# ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ <Õ#∞ Éè™í ê‡ã¨∞~°∞}˜‚ <åâ◊#O K≥Ü∞« º=Åã≤ =zÛOk. <Õ<˘Hõ =∞x+≤ =∞#ã¨∞û#∞ Ѩ@∞ì‰õΩ#flѨC_»∞ J`«}˜‚ QÆ∞_ç¤"å}˜‚ KÕ¿ã™êÎ#∞. JO^Œ∞ˆH '„¿Ñ=∞ QÆ∞_ç¤k!— Jx <å#∞_ç. <Õ#∞ =∞x+≤ =∞#ã¨∞ûÖ’ KÕi#ѨC_»∞ P HÍ=∂O^èŒ∞_≥·# =∞x+≤H˜ qHÍ~°"≥∞ÿ# =ÚYO ‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. <Õ<≥Hõ¯_»‰õΩ "≥o¡<å <å`Àáê@∞ <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ LO\Ï~°∞† "å~°∞ <å â◊H˜Îx =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞`å~°∞. <Õ#∞ JyflÖÏO\˜"å}˜‚ J~Ú`Õ "å~°∞ ^•xfl =∞iO`« =∞O_çOKÕ <≥~Úº, "≥#fl ÖÏO\˜"å~°∞. <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ – HÀѨO, Jã¨∂Ü«∞, Ö’ÉèíO, ^Õfi+¨O, JǨÏOHÍ~°O, ÉèíÜ«∞O, =∞=∞`«, J#∞~åQÆO "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞. <Õ~°ã¨∞÷ÅÖ’ JkèHõÉèÏQÆO <å ÉÏkè`«∞ÖË. D ¢Ñ¨Ñ¨OK«=∞O`å <å QÆ∞ÃÑÊ\’¡ LOk. D ¢Ñ¨Ñ¨OK«O ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ì Jx, PÜ«∞<Õ nxx áêeã¨∞Î<åfl_»x <Õ#∞ =∞iÛáÈ~Ú, JǨÏOHÍ~°O`À <Õ<Õ D ¢Ñ¨Ñ¨OKåxfl ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl#x, <Õ<Õ D ¢Ñ¨Ñ¨OKåxfl áêeã¨∞Î<åfl#x ÉèÏqOz#ѨC_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#=~°∂áêxfl ^èŒiOz

120

D Éèí∂q∞ g∞^Œ‰õΩ J=`«i™êÎ_»∞† <å JǨÏOHÍ~åxfl J}z"Õã≤ J`«_Õ Ñ¨iáêeã¨∞Î<åfl_»∞ HÍh, <Õ#∞ HÍ^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl `≥e¿ãÖÏ KÕ™êÎ_»∞. P Ѩ~°=∂`«‡ JO>Ë <å‰õΩ ÉèíÜ«∞O. ZO`«=~°‰õÄ =∞#∞+¨µºÅ∞ PÜ«∞# É’^èŒ#Å#∞ J#∞ã¨iã¨∂Î, ÉèíH˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx PÜ«∞#<Õ â◊~°}∞"Õ_ç LO\Ï~À, JO`«=~°‰õÄ <Õ#∞ "åiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï#∞. ZѨC_≥·`Õ "åà◊√§ ^Õ=Ù_ç â◊H˜Îx =∞~°záÈ~Ú PÜ«∞# LxH˜<Õ J#∞=∂x™êÎ~À <Õ#∞ <å Éèí∞=#ã¨"≥∂‡Ç¨Ï# ~°∂ѨOÖ’ HõxÑ≤Oz "åi g∞^Œ x~åÌH˜∆}ºOQÍ ^•_ç KÕ™êÎ#∞. JO^Œ∞ˆH Ü«ÚQÍ=`å~°∞_≥·# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''F ™ê^èŒ∂! ™ê=^è•<£! HÍ=∞Ö’ÉèÏÅѨ@¡ J„Ѩ=∞`«∞Î_»"≥· LO_»∞!—— Jx „ѨɒkèOKå~°∞.

¢|ǨχK«~åºxfl QÆ∞iOz =∞Ǩ`«∞‡Å É’^èŒ#Å∞ N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ ™êH∆Í`«¯iOK«∞HÀ"åÅO>Ë, =∞x+≤ Ѩi ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ¢|ǨχK«~åºxfl áê\˜OK«_»O `«Ñ¨Êxã¨i. â◊√Hõ^Õ=Ù_ç=O\˜ =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ T~°úfiˆ~`«ã¨∞¯Å∞ (JO>Ë ZѨC_»∂ `«=∞ g~åºxfl HÀÖ’Êx"å~°∞). "åi ¢|ǨχK«~°ºO ZѨC_»∂ ÉèíOQÆO HÍÖË^Œ∞. =∞~˘Hõ `«~°QÆuH˜ K≥Ok#"å~°∞ L<åfl~°∞. "å~°∞ JO`«‰õΩ ѨÓ~°fiO g~åºxfl áÈQ˘@∞ì ‰õΩ<åfl `«~åfi`« ^•xfl J^Œ∞Ѩ٠KÕâß~°∞. Z=Ô~·`Õ

121

`«# g~åºxfl Ѩ<≥flO_Õà◊§áê@∞ J^Œ∞Ѩ٠KÕ™êÎ~À "åiH˜ XHõ ¢Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# â◊H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ''"Õ∞^è•<å_ç—— J<Õ XHõ <å_ç J`«_ç â◊s~°OÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. D <å_ç ^•fi~å J`«_»∞ JxflO\˜h QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ìHÀ QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞, Jhfl J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. g~°º#+¨Oì |ÖÏxfl áÈQ˘_»∞`«∞Ok. HÍh x¢kã¨∞Î #flѨC_»∞ HõÅQÆ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g~åºxfl áÈQ˘@∞ì‰Ωõ O>Ë Jk JO`« ǨxHõ~O° HÍ^Œ∞. P g~°ºO =∞x+≤H˜ PǨ~°O ^•fi~å Åaèã∞¨ OÎ k. JÖÏ ~å¢uѨÓ@ HÀÖ’Ê~Ú# `«~åfi`« q∞ye# g~°ºO KåÅ∞. HÍh J`«_Hç ˜ U ¢ã`Α À#∞ ã¨O|O^èOŒ LO_» ‰õÄ_»^∞Œ . ~å¢uѨÓ@ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl `«~åfi`« q∞ye# g~°ºO KåÖÏ Ñ¨iâ◊√^Œú"≥∞ÿ#k. ÖÏǨÉÏ|∞Å∞ `«=∞ WO\’¡ ÉˇÅ¡Ñ¨Ù T@#∞ *Ï_ôÅÖ’ xÅ∞=KÕâß~°∞. XHõ ã¨O=`«û~°O `«~åfi`« Jk Ѩ\˜Hõ ÉˇÅ¡OÖÏQÍ QÆ_»¤Hõ\˜ìOk. P *Ï_ôʼnõΩ ã¨#flx Hõ<åflÅ∞<åfl~Ú. J#=ã¨~°"≥∞ÿ# h\˜ÖÏO\˜ ÉèÏQÆO *Ï_ôʼnõΩ L#fl P ã¨#flx Hõ<åflÅ ^•fi~å HÍiáÈ~ÚOk.

Uã¨∞¢Hã© ∞¨ Î ''=ºaèKå~°O K≥Ü«∞º=^Œ∞Ì!!—— Jx K≥ѨÊQÍ g∞~°∞ q<åfl~°∞. HÍh <Õ#∞ g∞ H˜Ñ¨C_»∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl#∞: Z=Ô~·`Õ XHõ ¢ã‘Îx K«∂ã≤, P"≥∞#∞ á⁄O^•Åx J#∞‰õΩO@∞<åfl_À J`«_»∞ `«# ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ P"≥∞`À =ºaèK«iOz#>Ëì ÖˇHõ¯.

122

HÍ|\˜ì g∞ ‰õΩ_çHõ#∞fl JÖÏ áêѨO KÕ¿ãÎ, ^•xfl ÃÑiH˜ J=`«Å áê~°"≥Ü«∞ºO_ç. g∞ "≥Ú`«ÎO â◊s~°O #~°HõO áêÅÜÕ∞ºHõ<åfl† g∞ â◊s~°OÖ’ U^À"˘Hõ ÉèÏQÍxfl áÈQ˘@∞ ìHÀ=_»O "Õ∞Å∞ Hõ^•! g∞ ‰õΩ_çK≥~Úº g∞ KÕ`« áêѨO KÕ~Ú¿ãÎ ^•xfl `≥QÆQ˘\˜ì J=`«Å áê~°"≥Ü«∞ºO_ç. g∞ â◊s~°O "≥Ú`«ÎO #~°HÍxH˜ áÈÜÕ∞Hõ<åfl g∞ â◊s~°OÖ’x U^À"˘Hõ J=Ü«∞"åxfl áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O "Õ∞Å∞!

|∞^ŒÉú Qíè "Æ å#∞_»∞ XHõ ¢ã‘Î =$^Œ∞ú~åÅ~Ú`Õ P"≥∞#∞ h `«e¡QÍ K«∂_»∞! hHõ<åfl `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞ûQÆÅ^≥·`Õ P"≥∞#∞ h K≥Öˇ¡eQÍ ÉèÏqOK«∞! =∞s z#fl =Ü«∞ã¨∞ûQÆÅ^≥·`Õ P"≥∞#∞ h ‰õÄ`«∞iQÍ K«∂_»∞!

HÍ=∞ÉèÏ"åÅ#∞ h =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅQÆxKÕÛ Hõ<åfl, HÍ=∞ ѨÓi`«"≥∞ÿ# HÀiHõÅ`À ¢ã‘ÎÅ â◊s~åÅ#∞ K«∂KÕ Hõ<åfl, Z¢~°QÍ HÍe# W#∞ѨHõ_ô¤Å`À h Hõà◊§#∞ ÃÑiH˜"Õã¨∞HÀ=_»O "Õ∞Å∞. ¢ã`Α À HÍÅO QÆ_∞» ѨÙ`∂« , HÍ=∞ѨÓi`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å`À L¢^HÕ Ñõ _¨ HÕ <õ åfl, ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ eH˜ PǨ~°O HÍ=_»"∂≥ , `«ÖÏi"å_ç Ѩ^∞Œ <≥#· HõuHÎ ˜ |eHÍ=_»"∂≥ "Õ∞Å∞.

JO^Œ∞KÕ`,« <Õ#∞ K≥¿ÑÊ^Õ=∞O>Ë, D "Õ_xç J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü∞« ºO_ç! ^•xfl Hõ@∞¡ ¢`O≥ K«∞‰õΩx Ѩ~∞° QÔ `«xÎ =fiHõO_ç!

123

q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ <åQÆiHõ`‰« Ωõ – x["≥∞#ÿ <åQÆiHõ`‰« Ωõ – J~°O÷ Uq∞\˜?

U â◊HΘ J~Ú`Õ, WO¢kÜ«∂ʼnõΩ Ö’|_ç# rq`«OÖ’, Ѩâ√◊ =ÙÖÏQÍ „|`«∞‰õΩ`«∞#fl =∞x+≤H˜ L#fl`«"∞≥ #ÿ ™ê÷ÜÚ« ʼnõΩ K≥Ok# ^Œ$HõÊ^ä•Å#∞, ~°∞K«∞Å#∞ JOkOz `«^•fi~å J`«_xç ÃÑH· ˜ ÖË=<≥`QΫ ÅÆ ^À J^Õ <åQÆiHõ`.« <åQÆiHõ`« JO>Ë Éè∫uHõã∞¨ MÏÅ∞ =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. ã¨`–ü jÅO XHõ *ÏuH˜ r=O ÖÏO\˜k. K≥_∞» jÅ"Õ∞ P *Ïu =∞~°}Ïxfl ã¨∂zOKÕ "≥Ú^Œ\˜ ã¨OHˆ `«O Jx g∞~°∞ K«i¢`Ö« ’ K«∂_»Ö^Ë •? K≥_∞» jÅO J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜#ì ѨC_»∞, P *Ïu JO`«O Hõ#∞K«∂ѨÙ"Õ∞~°Ö’H˜ =zÛ#>Ë!ì U â◊HhΘ =∞#O H˘`«QÎ Í Ñ¨Ù\Oì˜ K«Ö=Ë Ú. â◊HxΘ ^•i =∞o§OK«QÅÆ =Ú, JO`Õ! HÍ|\˜ì WѨÊ\˜H© =∞# KÕuÖ’ L#fl =∞Ǩâ◊‰Ωõ eÎ fl J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@ì_O» <Õ~∞° ÛHÀ"åe. =∞# ã¨OHõÅÊ â◊H`Θ À Hˆ =ÅO [O`«∞â◊HQΘ Í LO_Õ P â◊HxΘ P^蕺u‡HõâH◊ QΘ Í KÕÜ∞« QÆÅQÍe. P q^èOŒ QÍ K«∂ã≤#ѨC_»∞ <≥u· Hõ`‰« Äõ , =∞`åxH© =¸Åã¨OÎ ÉèOí ã¨`–ü jÅO („|ǨχK«~º° O) Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û#∞. ÖˇO· yHõâH◊ xΘ P^蕺u‡HõâH◊ QΘ Í ~°∂áêO`«~O° K≥OkOK«O_ç.

HÍh ÖˇO· yHÍ=Ü«∞"åÅ#∞ `˘ÅyOK«_O» ^•fi~å =O^躌 `åfixfl `≥zÛÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞.Ì Jk P â◊HxΘ áê~°"Ü ≥ ∞« º_»"∞Õ J=Ù`∞« Ok. D ÖˇO· yHõâH◊ Θ ZO`« Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë JO`« Z‰õΩ¯= Ѩxx ™êkèOK«=K«∞Û. XHõ â◊H=Θ ∞O`«"∞≥ #ÿ h\˜„Ѩ"åǨÏO =∂„`«"∞Õ QÆ#∞Å∞ „`«=fi_»OÖ’ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Q» ÅÆ ^Œ∞.

124

ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# „|ǨχK«~°ºO Q˘Ñ¨Ê "Õ∞^è•â◊H˜Îh, P^蕺u‡Hõ â◊H˜Îh Wã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõOQÍ, PÖ’K«#ÅÖ’, =∂@ÅÖ’, KÕ`«ÅÖ’ „|ǨχKåi Ѩq„`«OQÍ LO_®e.

HÍ=∞^Œ$+≤ì`À KÕ¿ã TǨÏÅ∞, PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_® =ºaèK«iOz#O`« K≥_»¤"Õ. =∞#ã¨∞û ZO`« Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#^≥·`Õ ^•xfl ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O JO`« ã¨∞ÅÉèíO. =∞#ã¨∞û#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë ^•xfl Ѩiâ◊√^ŒúOQÍ LOK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨Êxã¨i. =∞#ã¨∞û g∞^Œ ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# xÜ«∞O„`«}#∞ ™êkèOK«_®xH˜ HÍ=Åã≤#k ѨÓiÎQÍ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# <≥·uHõ r=#OÖ’<Õ LOk. "≥Ú^Œ@ Ѩq„`«OQÍ LO_»O_ç. JѨC_»∞ â◊H˜Î ^•#O`«@ J^Õ =ã¨∞ÎOk. ã¨`üjÖÏxfl Hõey# "≥∞^Œ_»∞‰õΩ „|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# â◊H˜Î, H˘O_»O`« ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î LO\Ï~Ú. „|ǨχK«~°ºO =∂#=*Ïu<Õ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@ìQÆeˆQ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# â◊H˜Îx Wã¨∞ÎOk. =∂#"åo Ü≥ÚHõ¯ P^蕺u‡Hõ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞ Q˘Ñ¨Ê „|ǨχKå~°∞Å∞. J^Õ "åiH˜ J@∞=O\˜ â◊H˜Îx WzÛOk.

Ü«∞fâ◊fi~å#O^Œ ™êfiq∞ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û QÆ∞iOz, HõÅÅ QÆ∞iOz, „¿Ñ~°} QÆ∞iOz, ÉèÏ=ã¨OH˜¡ëêìÅ#∞ (HÍOÃÑ¡‰õΩûÅ) QÆ∞iOz, PÖ’K«#Å J}z"Õ`«#∞ QÆ∞iOz, Ѩiâ’^èŒ#Å∞

125

K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å P^èŒ∞xHõ =∞#ã¨Î`«Î fiâߢã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ =∂#"åoH˜ =∞Ǩϟ#fl`«"≥∞ÿ# ¿ã= KÕâß~°∞. HÍh "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok, ''g∞ PÖ’K«#Å#∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ J=∞Å∞ Ѩ~°K«O_ç—— J#fl ã≤^•úO`åxfl „ѨKå~°O K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å JO`Õ "≥∂`å^Œ∞Ö’ #ëêìxfl HõeyOKå~°∞ ‰õÄ_®. =∞#ã¨∞û#∞ qâı¡+≤OKÕ âߢ™êÎxH˜ ã¨O|OkèOz# KåÖÏ =∞Ok „ѨMϺ`«∞Öˇ·# âߢã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ J@∞=O\˜ L#fl`«"≥∞ÿ# âߢ™êÎxfl JÖÏ ^Œ∞~°∞ѨÜ≥∂QÆO K≥Ü«∞º_®xfl =ºuˆ~H˜O Kå~°∞. J~Ú<å Öˇ·OyHõã¨∞MÏÅ#∞ J}z"≥Ü«∞º_»O ǨxHõ~°O J<Õ ã≤^•úO`«O áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê „áêK«∞~åºxfl á⁄OkOk. ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ, Ü≥∂QÆâߢã¨ÎO XHõ P^蕺u‡Hõ ÅHõ∆ºO`À HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ#∞ L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ J}z "≥Ü«∞º_»O ǨxHõ~°O HÍ<ÕHÍ^Œh, ÃÑ·ÃÑK«∞Û Jk J`«º=ã¨~°O Jx ‰õÄ_® #=Ú‡`«∞Ok. J}z"Õ`« „Ѩ=∂^ŒHõ~°O HÍ=K«∞Û. HÍh ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ „¿Ñ=∞#∞ ÃÑOK«∞HÀ=_»O ^•fi~å, ^蕺#O ^•fi~å Ü≥∂QÆѨ^Œú`«∞ÅÖ’ x„QÆǨxfl áê\˜Oz `«^•fi~å HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ#∞ L#fl`«"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞QÍ fiÛk^ŒÌ_»O „Ѩ=∂^ŒHõ~°O HÍ^Œ∞. „áê~°OÉèíOÖ’ Wk =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH©, HõÅ`«Å‰õÄ ^•i fÜ«∞=K«∞Û. J~Ú`Õ U XuÎ_çh, Z@∞=O\˜ HõÅ`«Å#∂ HõeyOK«x =∞ǨÏ`«Î~°HÍ~°ºO U^≥·<å LO^•? x[OQÍ, z`«Îâ◊√kú`À P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ# KÕ¿ã"å_»∞ Jxfl~°HÍÅ

126

JO`«~°æ`«"≥∞ÿ# JÅ[_»∞ÅxflO\˜h ^•\˜, ^≥·=Hõ$Ѩ=Å¡, Ç‘Ï#"≥∞ÿ# ™ê÷~ÚÖ’ HõeˆQ JO`«~°‡^äŒ<åÅ∞ ^Œi*Ë~°x XHõ L#fl`«"≥∞ÿ# ™ê÷~Úx KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.

Uk U"≥∞<ÿ å, Hˆ =ÅO âßs~°H"õ ∞≥ #ÿ Ѩ^`úŒ ∞« Å ^•fi~å =∞x+≤ Z#fl\˜H© HÍ=∂xfl J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ∞« ÖË_∞» . ZO^Œ∞HõO>Ë HÍ=∞O Ü≥ÚHõ¯ "Õà√◊ § =∞x+≤ =ºH˜`Î fi« Ѩ٠x~å‡}OÖ’ K˘K«∞Û‰õΩx áÈ~Ú LO\Ï~Ú. HÍ|\˜ì J`«ºO`« =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë ã¨=∞㨺#∞ =∂#ã≤H™õ ê÷~ÚÖ’ Ѩi+¨¯iOKåe. rq`«OÖ’ TÇ¨Ï J<Õk XHõ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ áê„`«#∞ áÈ+≤ã∞¨ OÎ ^Œx =∞#O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. =∞# =∞#ã¨∞û‰õΩ Jj¡Å"≥∞#ÿ z„`åÅ#∞, `«ÑC¨ _»∞ ^Œ$âߺÅ#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ z„fHõiOK«∞‰õΩx, "å\˜x QÆ∞iOKÕ PÖ’zOKÕ JÅ"å@∞ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞û#∞ JÖÏ K≥Ü∞« º‰õΩO_® PѨ_"» ∞Õ WO^Œ∞Ö’ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O. J@∞=O\˜ K≥_∞» PÖ’K«# ʼnõΩ =ºuˆ~Hõ"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å#∞ `«Ü∂« ~°∞K≥Ü∞« º_®xfl JÉèϺã¨O K≥Ü∞« º_»O ^•fi~å =∂„`«"∞Õ =∞#O HÍ=∂xfl J^Œ∞ѨÙKÕÜ∞« QÆÅO. Ѩ`«O[e `«# Ü≥∂QÆã¨∂„`åÅÖ’ W^Õ ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞. ''Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#‰õΩ J_»∞¤Ñ¨_Õ PÖ’K«#ʼnõΩ J_»∞¤Hõ@ì "ÕÜ«∂ÅO>Ë, "å\˜H˜ =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å"åe——. P^蕺u‡Hõ ™ê^茉õΩʼnõΩ Q˘Ñ¨ÊQÍ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õ XHõ =ÚYº"≥∞ÿ# Ѩ^Œúu Wk. x~°O`«~°O =∞Oz PÖ’K«#Å#∞ KÕÜ«∞_»O ^•fi~å =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’x K≥_»∞ PÖ’K«#Å x~å‡}Ï<Õfl ѨÓiÎQÍ

127

=∂iÛ"ÕÜ«∞=K«∞Û. XHõ K≥_»∞ q+¨Ü«∂xH˜, JѨq„`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xH˜ =∞#O âßs~°HõOQÍ ^ŒQÆæ~°QÍ L<åfl㨈~, J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂#ã≤HõOQÍ, =∞# „Ѩ=~°Î# ^•fi~å "å\˜H˜ KåÖÏ KåÖÏ ^Œ∂~°OQÍ LO_»=K«∞Û. "å\˜ =Å¡ „ѨÉÏè q`«O H͉õΩO_® LO_®ÅO>Ë, PÖ’K«#Å ™ê÷~ÚÖ’ XHõ |Å"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å J_»∞¤QÀ_»#∞ xeÑ≤ =∞#efl =∞#O ~°H˜∆OK«∞HÀ=K«∞Û. HÍh W^Õ ã¨iáÈ^Œ∞. Wk =ºuˆ~Hõ`«#∞ LѨÜ≥∂yOKÕ Ñ¨^Œúu. WO^Œ∞Ö’ Pâß[#Hõ"≥∞ÿ# áêl\˜"£ JOâßxfl ‰õÄ_® „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. J^Õq∞@O>Ë =∞#O ^Õ=Ù}˜‚ QÆ∞iOz ÖË^•, XHõ =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ QÆ∞iOz f„=OQÍ PÖ’zã¨∂,Î P PÖ’K«#`À g∞ =∞#ã¨∞û "≥Ú`åÎxfl xOÑ≤"Ü ≥ ∂« ºe. âßs~°HOõ QÍ#∂, =∂#ã≤HOõ QÍ#∂ q∞=∞‡efl g∞~°∞ ^Œ∂~°OQÍ fã¨∞‰õΩáÈO_ç. g∞ =∞#ã¨∞û "≥Ú`åÎxfl, g∞ UHÍ„QÆ`« "≥Ú`åÎxfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ<Õ LOK«O_ç. q∞=∞‡efl PHõ~°¬}ʼnõΩÖ’#∞ KÕ¿ã q+¨Ü«∂Å"≥·Ñ¨Ù ^•xfl =∞~°Å x=fiHõO_ç. =∂#ã≤HõOQÍ QÍh, âßs~°HõOQÍ HÍh, q∞=∞‡efl PHõ~°¬}ʼnõΩ Ö’#∞ KÕ¿ã q+¨Ü«∂Å"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥à◊§HõO_ç. JѨC_»∞ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# Ѩ^ŒúuÖ’ =∞#efl PHõi¬OKÕ q+¨Ü«∂Å #∞O_ç, =º‰õΩÎÅ #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ "≥o§áÈ=_®xfl, "åiH˜ =∞#‰õΩ =∞^茺֒ XHõ |Å"≥∞ÿ# J_»∞¤QÀ_»#∞ xÅѨ_®xfl, PÜ«∂ "å\˜KÕ`« „ѨÉèÏq`«O H͉õΩO_® LO_»_®xfl <Õ~°∞ÛHÀQÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

128

âßs~°HõOQÍ ^ŒQÆæ~°QÍ LO_»_»O XHõ¯>Ë „Ѩ=∂^ŒO HÍ^Œ∞. =∞#efl PHõi¬OKÕ =∞x+≤ KåÖÏ ^Œ∂~°OÖ’ LO_ç LO_»=K«∞Û. HÍh =∞# PÖ’K«#ÅÖ’ J`«_çѨ@¡ ÖË^• P"≥∞Ѩ@¡ qѨs`«"≥∞ÿ# PHõ~°¬} HõÅQÆ=K«∞Û. HÍ|\˜ì, =∞#efl PHõi¬OKÕ =ºH˜Î ÖË^• q+¨Ü«∞O PÖ’K«#Å ™ê÷~ÚÖ’<Õ LO>Ë, Éè∫uHõOQÍ =∞#‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ ÖËHõáÈ~Ú<å, Éè∫uHõ™ê÷~ÚÖ’ ZÖÏ „Ѩ=iÎOK«=∞x =∞#‰õΩ K≥áêÊ~À J^Õq^èŒOQÍ, `«∞–K«–`«Ñ¨Ê‰õΩO_®, PÖ’K«#Å ™ê÷~ÚÖ’ ‰õÄ_® K≥Ü«∂ºe. JO>Ë P =ºH˜Îx U q^èŒOQÍ#∂ ѨÅHõiOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«‰õÄ_»^Œ∞.

J`«_ç#∞Oz, P"≥∞#∞Oz =∂#ã≤HõOQÍ ^Œ∂~°OQÍ "≥o§áÈ~Ú, JÖÏ =∞#efl PHõ~°¬}‰õΩÖ’#∞ KÕ¿ã q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz# PÖ’K«#ÅxflO\˜ #∞Op =∞#ã¨∞û#∞ ^Œ∂~°OQÍ fã≤"Õã≤, XHõ |Å"≥∞ÿ# J_»∞¤QÀ_»#∞ xÅɡ\Ïìe† ÃÑ·ÃÑK«∞Û P =ºH˜ÎѨ@¡ XHõ |Å"≥∞ÿ# ^Õfi+¨ÉèÏ"åxfl, Jã¨Ç¨ÏºÉèÏ"åxfl ‰õÄ_® ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û. JÖÏ KÕã≤# `«~åfi`« =∞# PÖ’K«#Å#∞, ÉèÏ"åÅ#∞ JxflO\˜h ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH ã¨=∞iÊOKåe. =∞#efl PHõi¬OKÕ =ã¨∞Î=ÙѨ@¡ f„="≥∞ÿ# J~Úëêìxfl, Jã¨Ç¨ºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O z@ìz=i Ѩiëê¯~°O HÍHõáÈ=K«∞Û, HÍh KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Jk =∞# ÉèÏ"åʼnõΩ, HÀiHõʼnõΩ L#fl`« kâ◊Å#∞ K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ ZHõ¯=Åã≤# "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ìQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì ^•xfl P q^èŒOQÍ "å_»∞HÀ"åe.

129

=∞#O ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ, „Ѩܫ∞`«flѨÓ~°fiHõOQÍ, „Hõ=∞|^ŒúOQÍ WÖÏ K≥Ü«∂º_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«_»O KåÖÏ =ÚYºO. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞iO`« [áêxfl, =∞iO`«QÍ ^蕺<åxfl, „áê~°÷#efl K≥Ü«∂ºe. =∞#ã¨∞û#∞ L#fl`«ã≤÷uH˜˜ ÖË=<≥`ÕÎ É’^èŒ#Å#∞ K«^Œ"åe. =∞#ã¨∞û ѨiѨiq^è•Å∞QÍ áÈ`«∞<åfl, JÅ[_çQÍ L<åfl, f„=OQÍ J@∂–W@∂ ÖÏQÆ∞`«∞<åfl ÃÑ· ™ê^èŒ#Å#∞ H˘#™êyOKåe. U^À"˘Hõ q^èŒOQÍ, ™ê^茉õΩÅO^Œ~°∂, P^蕺u‡HõѨ٠PÖ’K«#Å`À ‰õÄ_ç# XHõ |Å"≥∞ÿ# =ºuˆ~Hõ „Ѩ"åǨxfl áêiOKåe. x*ÏxH˜ =∞# HõëêìÅhfl =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ#"Õ HÍh, âßs~°Hõ"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# HõëêìÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ âßs~°Hõ"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅ∞ ZѨÊ\˜H© LO_»=Ù. |Ü«∞\˜ „¿Ñ~°}‰õΩ – Jk U^≥·<å HÍ=K«∞Û – „Ѩuã¨ÊOkOKÕk U^À"˘Hõ\ ˜ =∞#Ö’ ÖËHõáÈ`Õ Jã¨Å∞ PHõ~°¬} HõeyOKÕ =ã¨∞Î=Ù J<Õ^Õ LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì P `«Ñ¨C =∞#Ö’<Õ LOk HÍh W`«~°∞ÅÖ’ HÍ^Œ∞. =∞#Ö’ P ÉÏ^èŒ `«Öuˇ #Î =∞~°∞Hõ}∆ O XHõ L#fl`«"∞≥ #ÿ ÉèÏ=ã≤u÷ x =∞#O `«Ü∂« ~°∞K≥Ü∞« ºÖËHáõ È`Õ, =ÚO^Œ∞QÍ Hõhã¨O P =ºH˜Î ÖË^• q+¨Ü∞« O #∞Oz ^Œ∂~°OQÍ "≥o§áÈ~Ú, JѨC_»∞ J@∞=O\˜ L#fl`« ÉèÏ=ã≤u÷ x `«Ü∂« ~°∞K≥Ü∞« º_®xH˜ „ѨÜ∞« uflOKåe. J@∞=O\˜ Jxfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂ „ѨÜ∞« `«fl ѨÓ~°fiHõOQÍ, L^ÕâÌ º◊ ѨÓ~°fiHõOQÍ JxflO\˜h „`≥Oz"≥Ü∂« ºe. ZÅ¡ÑC¨ _»∂ XHõ L#fl`«"∞≥ #ÿ

130

ÉèÏ=ã≤u÷ Ö’ LO_Õ"åiH˜ PHõ~¬° }Å∞ `«‰Ωõ ¯=QÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ZѨC_≥`· Õ =∞x+≤ ÉèQí =Æ O`«∞}˜,‚ `«#Ö’x Ѩ~=° ∂`«‡#∞ =∞iÛáÈ~Ú, „áêѨOzHõ q+¨Ü∂« Å ™ê÷ÜÚ« ÅÖ’x PÖ’K«#ÅÖ’ Ѩ_áç È`å_À JѨC_Õ Jxfl PHõ~¬° }Å∂ J`«}‚˜ K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú. =∂#ã≤H,õ âßs~°Hõ ™ê÷ÜÚ« ÅÖ’ U^≥<· å ѨxH˜=∂e# PÖ’K«#, ÉèÏ=O ÃÑHÔ· QÆã,≤ ~°∂ѨÙk^Œ∞HÌ À"åÅx „ѨÜ∞« uflOz# =∞~°∞Hõ}∆ O ^•xfl =∞@∞ìÃÑ>ËOì ^Œ∞‰õΩ `«y# PÜ«Ú^è•Å∞QÍ „ѨÜ∂≥ yOK«_®xH˜ `«Ü∂« ~°∞QÍ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ÉèÏ"åÅ#∞, TǨÏÅ#∞ `«y# Ѩi=∂}OÖ’ ^•z LOK«∞HÀO_ç. XHõ =ºH˜Î q∞=∞‡efl PHõi¬ã∞¨ <Î åfl_»#∞HÀO_ç. P =ºH˜HÎ ˜ =ºuˆ~HõOQÍ g∞ W+¨^ì =·≥ O Ü≥ÚHõ¯ z„`åxfl g∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ |ÅOQÍ „Ѩu+≤Oª K«O_ç. P =ºH˜Î q∞=∞‡efl „H˜O^ŒH˜ D_»∞ã¨∞<Î åfl_»x TÇ≤ÏOK«∞HÀO_ç. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞ W+¨^ì "·≥ åxfl QÆ∞iOz |ÅOQÍ PÖ’zOz P =ºH˜Î ™ê÷#OÖ’ g∞ W+¨^ì =·≥ O Ü≥ÚHõ¯ z„`åxfl „Ѩu+≤Oª K«O_ç. P q^èOŒ QÍ q∞=∞‡efl PHõi¬OKÕ =ã¨∞=Î Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂Hõ‡∆ "≥∞#ÿ ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ï#â◊HΘ #∞Oz `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ=_»O ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ ,ÿ ^•xfl QÆ∞iOz# PÖ’K«#Å#∞, ÉèÏ"åÅ#∞ =∂~°∞ÛHÀ=_»O ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. HÍh, =∞x+≤ `«# W+¨^ì "·≥ åxfl f„="≥∞#ÿ ÉèHí `Θ À „¿Ñq∞OK«QÅÆ QÍe. Z=Ô~`· Õ ^Õ=Ù}˜‚ QÍ_èO» QÍ „¿Ñq∞OK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~À Éè∫uHõ"∞≥ #ÿ JO^•xfl K«∂ã≤, ^•x g∞^Œ HÍ=∞O`À "≥∂ǨÏOÖ’ Ѩ_áç È~°∞.

131

=∞Ǩ`å‡ QÍOnè <å J#∞Éè=í O #∞Oz, W`«~∞° Å J#∞Éè"í åÅ #∞Oz, H˘OK≥"∞≥ <ÿ å J#∞=∂#O ÖˉΩõ O_®, P~ÀQƺOQÍ LO_®ÅO>Ë HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèqí OK«_O» `À Z@∞=O\˜ J=ã¨~O° ÖË^<Œ Õ HÍHõ, ^•x=Å¡ „Ѩ`º« HõO∆ QÍ P~ÀQͺxH˜ Ǩx HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx ‰õÄ_® <Õ#∞ Ѷ∞¨ O\ÏѨ^OŒä QÍ K≥Ñʨ QÆÅ#∞. â◊s~°O, =∞#ã¨∞û n~°H… ÍÅOQÍ ÃÑOá⁄OkOK«∞ ‰õΩO@∂ =ã¨∞#Î fl |Å=∞O`å XHõ¯™êi g~°ºâ◊HxΘ |Ü«∞@‰õΩ áÈx=fi_»O=Å¡ #+¨"ì ∞≥ ÿ áÈ`«∞Ok. D áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl g~°ºâ◊HxΘ uiy á⁄O^•ÅO>Ë KåÖÏHÍÅO Ѩ_∞» `«∞Ok. JѨC_»∞ ‰õÄ_® ^•xfl ѨÓiÎQÍ uiyá⁄O^ŒQÅÆ =∞x xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K≥Ñʨ ÖË=Ú. XHõ Ѩye# J^•Ìxfl JuH˜Oz =∞m§H˘O`«=~°‰Äõ ѨxKÕ~ÚOK«=K«∞Û<Õ"∂≥ QÍh Jk ZѨÊ\˜H© Ѩye# J^ŒOÌ QÍ<Õ q∞yeáÈ`«∞Ok. „|ǨχK«~º° xÜ«∞=∞O JO`« Hõi#î "≥∞#ÿ k J~Ú#ѨC_»∞ J„Hõ=∞ã¨O|O^è•Å ^•fi~å HÍ=∞ã¨∞MÏÅ#∞ J#∞Éèqí OK«_O» =O\˜ Hõq∆ ∞OK«~åx <Õ~åÅ#∞ KÕ¿ã "åi QÆ∞iOz =∞#O WOˆHq∞ K≥Ñʨ QÆÅO? J„Hõ=∞ã¨O|O^è•Å =Å¡, =ºaèKå~°O =Å¡ Z@∞=O\˜ K≥_∞» HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ q+¨Ü∞« O =∞`åxH˜, <≥u· Hõ`‰« Äõ ã¨O|OkèOz# XHõ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ „Ѩâfl◊ .

P~ÀQͺxfl QÆ∞iOz „"å¿ã XHõ "åºã¨OÖ’ ^•xx ѨÓiÎQÍ q=iOK«Ö=Ë Ú. J@∞=O\˜ áêáêÅ#∞ KÕã#≤ "ÕÖÏk=∞Ok U q^èOŒ QÍ ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å ÉÏi# Ѩ_∞» `«∞<åfl~°#fl^Õ =∞#O

132

WHõ¯_» K«iÛOKÕ q+¨Ü∞« O. J@∞=O\˜ áêѨÙÅ rq`åÅ#∞ `«fi~°QÍ =ÚyOz "≥Ü∞« º_»O ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ "åi g∞^Œ Hõ~∞° } K«∂ѨÙ`«∞<åfl_»<Õ =∞#O J#∞HÀ"åe. "åi J~åúÜÚ« +¨µ¬ `«=∞ ~ÀQÍÅ#∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛHÀ=_®xH˜ <å@∞ "≥^· ∞Œ ºÅ‰õΩ ÉÏxã¨Ö·ˇ rqOK«_O» Ö’ QÆ_zç áÈ`«∞Ok. J„Hõ=∞ã¨OÉO^è•Å∞, =ºaèKå~°O =∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈ`Õ „Ѩã∞¨ `Î O« L#fl "≥^· ∞Œ ºÅÖ’ Hõhã¨O ã¨QOÆ =∞Ok `«=∞ r=<Àáêkèx HÀÖ’Ê`å~°∞! D ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ =∂#"åox `«=∞ L‰õΩ¯ Ñ≤_Hç à˜ §◊ Ö’ ZÖÏ Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åflÜ«∞O>Ë, J„Hõ=∞ ã¨O|O^è•Å∞, =ºaèKå~°O H˘#™êy#O`«=~°‰Äõ =∂#"åo Éèqí `«=ºO g∞^Œ Z@∞=O\˜ Pâ◊Å∂ ÃÑ@∞ìHÀÖË=∞x PÖ’K«<åѨ~∞° Öˇ#· "≥^· ºŒ âߢãΨ xѨÙ}∞Å∞ JOwHõiOK«Hõ `«Ñʨ _»O ÖË^∞Œ . "å\˜ x"å~°} HÀã¨O Zxfl H˘`«Î =∞O^Œ∞Å∞ HõxÃÑ\˜<ì å „Ñ¨Ü∂≥ [#O LO_»É’^Œ∞. D ~ÀQÍʼnõΩ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞ ZO`« q+¨ÑÓ¨ i`«"∞≥ #ÿ =O>Ë H˘O`«HÍÅO áê@∞ Jq =∞Oz KÕã#≤ @∞¡ HõxÑ≤Oz<å, Jq =∞iO`« ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ H˘`«"Î åº^è∞Œ efl Hõeyã¨∞<Î åfl~Ú. D H˘`«"Î åº^è∞Œ Å∞ J#∞=O tHõOQÍ `«~∞° "å`« `«~åʼnõΩ ‰õÄ_® ã¨O„Hõq∞ã¨∞<Î åfl~Ú.

PÖ’K«#Å#∞, =∂@Å#∞, KÕ`Å« #∞ ѨÓiÎQÍ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl rq`åxfl QÆ_Ñç #≤ ѨC_Õ P^蕺u‡Hõ ѨiѨÓ~°`‚ #« ∞ ™êkèOK«QÅÆ =∞x <å qâßfiã¨O. U ^Õâ"◊ ∞≥ `ÿ Õ J@∞=O\˜ =∞#∞+¨µºefl Hõey=ÙO_»^À Jk P"Õ∞~°‰Ωõ ¿Ñ^Œ^âÕ "◊ ∞Õ .

133

=∞#^ÕâO◊ L#fl`«"∞≥ #ÿ k HÍ"åÅx, ^ÕâßxH˜ =∞Oz [~°QÍÅx, K«H¯õ x â◊s~åHõ$u`À, ^Œ$_èH» ÍÜ«ÚÖˇ#· ¢ãÑΑ Ù¨ ~°∞+¨µÅ`À ^ÕâO◊ xO_ç=ÙO_®Åx HÀ~°∞‰õΩ<Õ q"åÇ≤Ï`«∞ ÅO^Œ~∂° , ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ „|ǨχK«~åºxfl áê\˜OKåÅ#_»OÖ’ <å‰õΩ U =∂„`«O ã¨O^ÕÇϨ O ÖË^∞Œ . ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ á⁄O^•Å<Õ HÍOHõ`∆ À „|ǨχK«~åºxfl áê\˜OKÕ"å~°∞, ÉèQí =Æ O`«∞_ç g∞^Œ "åi‰õΩ#fl qâßfi™êxH˜ ã¨=∞"≥∞#ÿ #=∞‡HÍxfl `«=∞ ã¨fi„ѨÜ∞« `«flO g∞^Œ ‰õÄ_® ÃÑOK«∞HÀQÆey`Õ, U q^èOŒ QÍ#∂ x~åâ◊ K≥O^Œ#=ã¨~O° ÖË^xŒ <Õ#∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ K≥Ñʨ QÆÅ#∞. HÍ|\˜,ì PÜ«∞# <å=∞O, PÜ«∞# Hõ$Ѩ "≥∂H∆Íxfl HÀ~°∞H˘<Õ "åiH˜ HÍ=Åã≤# H©ÅHõ"∞≥ #ÿ =#~°∞Å∞.

***

134

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ‰õΩ É’kèOz# Ѩ^Œúu `«=∞ rq`«O ^•fi~å q"åÇ≤Ï`«∞Öˇ#· "åiH˜ ‰õÄ_® ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ „|ǨχK«~º° ™ê^è#Œ ™ê^躌 "Õ∞#x N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ PK«iOz K«∂áê~°∞. ''g∞~°∞ ##∞fl U ^Œ$+≤`ì À K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞?—— Jx Nâß~°^•^Õq PÜ«∞##∞ J_çy#ѨC_»∞ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ ^•xH˜ <Õ~∞° QÍ ã¨=∂^è•# q∞ã¨∂,Î ''U =∂`« J~Ú`Õ QÆ∞_çÖ’ L#fl Éè=í `åi}˜ (HÍo)QÍ L#fl^À, U `«e¡ D â◊s~åxH˜ [#‡xzÛ „Ѩã∞¨ `Î O« #ǨÏ|`«∞ÖÎ ’ L#fl^À, Z=~°∞ WѨC_»∞ <å HÍà◊√§ X`«∞`Î ∞« <åfl~À "å~°∞ =ÚQÆ∞iæ h <Õ#∞ XHõ¯iQÍ<Õ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞—— Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞. PÜ«∞# JO^Œ~∞° ¢ãÅΑ #∞ [QÆ<å‡`« „Ѩu~°∂áêÅ∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. `«=∞ ™⁄O`« ÉèÏ~°º#∞ ëÈ_»j=∂`«QÍ Ñ¨ÓlOKå~°∞.

N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, Nâß~°^•^Õqx, ''##∞fl „áêѨOzHõ rq`«OÖ’H˜ kQÆÖÏQÆ_®xH˜ =KåÛ"å?—— Jx J_çy#ѨC_»∞ âß~°^•=∂`« ^•xH˜ `«QÆæsuÖ’, ''<Õ#∞ q∞=∞‡efl „áêѨOzHõ rq`«OÖ’H˜ ZO^Œ∞‰õΩ ÖÏQÆ∞`å#∞? g∞ P^蕺u‡Hõ=∂~°æOÖ’ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞º_®xˆH <Õ#∞ =KåÛ#∞!—— Jx ã¨=∂^è•# q∞KåÛ~°∞. "åi^ŒÌiÖ’ Z@∞=O\˜ HÍ=∞O ÖË^Œ∞. XHõi<˘Hõ~°∞ K«Hõ¯QÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ѩq„`«"≥∞ÿ# „|ǨχK«~°º rq`åxfl QÆ_»Ñ¨_»O ^•fi~å P W^ŒÌ~°∂ ã¨~Àfi`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. "åi „¿Ñ=∞ Éè∫uHõ"≥∞ÿ# ã¨O|O^èŒO g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç#k

135

HÍ^Œ∞. x™êfi~°÷"≥∞ÿ# P „¿Ñ=∞#∞, ^≥·qHõ"≥∞ÿ# P „¿Ñ=∞#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨µºÅ=Å¡ HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°} =∂#=ÙÅ∞ Hõhã¨O ^•xx J}∞=O`≥·<å J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# QÆ∞~°∞=Ù.

PÜ«∞# `«# Ü«Ú= t+¨µºÅ‰õΩ P^蕺u‡Hõ =∂~°æOÖ’ "åi"åi =∂#ã≤Hõ „Ѩ=$`«∞ÎÅ#∞ J#∞ã¨iOz ^•i K«∂Ñ≤OKå~°∞. "å\˜Ö’ H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ WѨC_»∞ K«∂^•ÌO! 1. XHõ~ÀA Ü«Ú=t+¨µº_≥·# Ü≥∂y<£ (`«~åfi`« ™êfiq∞ Ü≥∂QÍ#O^Œ) HÍ"≥∂„^ÕHõѨ٠PÖ’K«#Å`À KåÖÏ HõÅ`« K≥O^•~°∞. P PÖ’K«#Å#∞ áÈQ˘@ì=∞x N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å =^ŒÌ‰õΩ "≥àϧ~°∞. ''™êfig∞! HÍ=∂xfl [~ÚOK«_»O ZÖÏQÀ K≥ѨÊO_ç!—— Jx J_çQÍ_»∞.

QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞, Ju ã¨∞ÅÉèíOQÍ, ''ǨÏi<å=∞ 㨇~°} K≥~Úº!

JqáÈ`å~Ú!—— Jx ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞. WO`« ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ H˜@∞‰õΩ Ü≥∂y<£‰Ωõ #K«ÛÖË^∞Œ . QÆ∞~°∞^Õ=ÙʼnõΩ PK«~}° Ï`«‡Hõ "≥∞#ÿ Ѩ^uúŒ Un `≥eÜ«∞^Œx, JO^Œ∞Hõ<Õ W@∞=O\˜ ѨxH˜=∂e# ã¨ÅǨ WKåÛ~°x J#∞‰õΩ<åfl_»∞. =∞~°∞<å_»∞, Ü≥∂y<£ <Õ~∞° QÍ XHõ ǨÏ~îÜ ° ∂≥ y ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥àϧ_»∞. Ü≥∂y<£ ǨÏ~îÜ ° ∂≥ y K≥¿ÑÊ =∂@Å∞ qO@∞O_»QÍ, N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ ∞ JHõ¯_çH˜ =KåÛ~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Ü≥∂y<£ K≥~Úº Ѩ@∞ì‰õΩx `«#`À ~°=∞‡x Ñ≤eKå~°∞. "åi^ŒÌ~°∂ PÜ«∞# QÆk"≥·Ñ¨Ù #_»∞ã¨∞ÎO_»QÍ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞, ''#∞=Ùfi JHõ¯_»‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ

136

"≥àϧ=Ù? "≥à◊§‰õΩ! ǨÏ~î°Ü≥∂y <ÕiÊOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ <Õ~°∞Û‰õΩO>Ë h =∞#ã¨∞û h â◊s~åxfl QÆ∞iOKÕ PÖ’zã¨∂Î LO@∞Ok. ^•xH˜ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ QÆ∞iOz# PiÎ HõÅQÆ^Œ∞—— Jx K≥áêÊ~°∞.

J~Ú`Õ Ü≥∂y<£ N~å=∞Hõ$+¨µÅ‚ #∞ =∞m§ J#∞=∂xOKå_»∞. `«# #∞Oz áêiáȉõΩO_® LO_»_®xˆH P ǨÏ~îÜ ° ∂≥ y =^Œ‰Ì Ωõ `«##∞ "≥à§◊ =^ŒxÌ K≥áêÊ~°x J`«_∞» J#∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú`Õ, =∞m§ PÖ’zOz, ''PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ #k <Õ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ KÕã≤ K«∂_»‰Äõ _»^∞Œ ? JÖÏ KÕã,≤ Uq∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^À K«∂™êÎ#∞,—— Jx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«~åfi`« Ü≥∂y<£ WÖÏ K≥áêÊ_»∞: ''P q^èOŒ QÍ PÖ’zOz, UHÍ„QÆ"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À ǨÏi<å=∞㨇~°} KÕâß#∞. x*ÏxH˜, ^•x Ѷe¨ `«OQÍ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ K≥ÑÊ≤ # Ѷe¨ `åÅ∞ K«H¯õ QÍ HõeQÍ~Ú——. `«# ™È^Œ~t° +¨µºÖˇ#· Ü≥∂y<£ ™êkèOz# q[Ü«∂xfl QÆ∞iOz "≥∞K«∞Û‰õΩO@∂, ''=∞#Ö’ Jxfl q^è•ÖÏ HÍ=∞O g∞^Œ q[Ü«∞O ™êkèOz# "åÔ~=Ô~<· å LO>Ë, Jk Ü≥∂y<£ =∂„`«"∞Õ !—— Jx q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ H˜`å|∞ WKåÛ~°∞.

2. =∞~˘Hõ Ü«Ú=t+¨µº_≥#· ǨÏi<å^ä,£ (`«~åfi`« ™êfiq∞ `«∞sÜ«∂#O^Œ <å=∞O`À „Ѩã≤kúÔHHͯ~°∞) ''™êfig∞!

HÍ=∂xfl =∞x+≤ ѨÓiÎQÍ ZÖÏ =keOK«∞HÀQÆÅ_»∞?—— Jx „ѨtflOKå_»∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞, ''<åÜ«∞<å! Jk áÈ"åÅx J#∞HÀ=_»O ZO^Œ∞‰õΩ? ^•x kâ◊#∞ =∂~°∞Û!

137

HÍ=∞O JO>Ë Uq∞\˜? á⁄O^•Å#fl HÀiˆH Hõ^•! HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ á⁄O^•Åx HÀ~°∞HÀ! D HÀiHõ#∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ!—— Jx ["åaKåÛ~°∞. N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å É’^èŒ<åѨ^Œúu ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#k, J`«ºO`« „ѨÉèÏ=Hõ~°"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# `«# t+¨µºÅ‰õΩ `«=∞#∞ `å=Ú â◊√+≤¯OѨ*Ëã¨∞HÀ=∞x K≥ѨÊÖË^Œ∞. PÜ«∞#, ''g∞~°∞ `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù‰õΩ áÈÜÕ∞ H˘nÌ Ñ¨_»=∞~°‰õΩ ^Œ∂~°=∞=Ù`å~°∞—— Jx K≥áêÊ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞xѨ@¡ g∞„¿Ñ=∞ ÃÑiˆQ H˘nÌ g∞Ö’x HÍ=∞O, „HÀ^èŒO, Jã¨∂Ü«∞ `«yæáÈ`å~Ú. =∞~˘Hõ~ÀA ǨÏi<å^ä£ `«#‰õΩ „ã‘ÅÎ O>Ë U =∂„`«O Pã¨HÖΘ ^Ë xŒ , x*ÏxH˜ `«#‰õΩ "åiá⁄_» ‰õÄ_® y@ì^xŒ K≥áêÊ_»∞. ''#∞=Ùfi XHõ =¸~°∞_ö Öç ÏQÍ =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl=Ù. ¢ãÅΑ #∞ JQ“~°=OQÍ K«∂_»@=∂? ZO^Œ∞‰õΩ? "å~°O^Œ~∂° [QÆ<å‡`« ã¨fi~°∂áêÖË. Q“~°=O`À "åiH˜ =Oy #=∞㨯iOK«∞! JѨC_Õ #∞=Ùfi "åi LK«∞ÛÖ’ Ѩ_‰» Ωõ O_® LO_»QÅÆ =Ù!—— Jx =∞O^ŒeOKå~°∞. ¢ãÅΑ Ѩ@¡ ǨÏi<å^ä£ ^Œ$HõÊ^ä•xfl P =∂@Å∞ âßâ◊fi`«OQÍ =∂iÛ"Õâß~Ú.

3. =∞~˘Hõ t+¨µº_≥·# ǨÏi„Ѩã¨#fl‰õΩ (™êfiq∞ q*Ï˝<å#O^Œ) ‰õÄ_® W^Õ ã¨=∞㨺 =zÛOk. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ J`«xH˜ ѨÓiÎQÍ "ÕÔ~·# Ѩiëê¯~åxfl ã¨∂zOKå~°∞. ǨÏi„Ѩã¨#fl `å<Õ ^•xx q=iã¨∂Î, ''XHõ~ÀA QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ <å`À, P_»"åi`À á⁄`«∞Î ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞Ì.

ZšѨC_»∂ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»∞. h jÅOÖ’ Z@∞=O\˜

138

=∞K«Û ÖˉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ! ¢ã‘Î"≥·Ñ¨Ù Hõ<≥fluÎ K«∂_»‰õΩ – P"≥∞ |OQÍ~°O`À KÕÜ«∞|_ç#^≥·<å 㨈~!—— Jx ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞—— Jx K≥áêÊ~°∞. Ü«Ú=‰õΩ_≥·# ǨÏi„Ѩã¨#fl‰õΩ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ WzÛ# ã¨ÅǨ Jk. HÍ=∂xfl [~ÚOKåÅO>Ë ¢ã‘ÎÅ`À K«#∞=ÙQÍ "≥∞ÅQÆ=^ŒÌx J`«xH˜ K≥áêÊ~°∞. HÍh q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞H˜ D q+¨Ü«∞OÖ’ ѨÓiÎQÍ "Õˆ~q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨ÅǨ WKåÛ~°∞. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ¢ã‘ÎÅ`À K«#∞=ÙQÍ LO_»_®xfl QÆ∞iOz ǨÏi¢Ñ¨ã¨#fl PÜ«∞##∞ ¢Ñ¨tflOz#ѨC_»∞, q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ WzÛ# ã¨=∂^è•#O QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl ǨÏi¢Ñ¨ã¨#fl‰õΩ `≥eÜ«∞*ˇÑ≤ÊOk. P ã¨OѶ¨∞@# WѨC_»∞ K«∂^•ÌO. q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ `«=∞ QÆkÖ’ UHÍO`«OQÍ LO_»_O» K«∂ã≤, ǨÏi„Ѩã#¨ fl PÜ«∞#`À ^•Ñ¨iHõO ÖˉΩõ O_®, ''™êfig∞r! g∞~°∞ áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ L#flѨC_»∞ JHõ¯_ç ¢ãÅΑ `À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞eˆQ"å~°∞. HÍh =∞# QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ É’^èŒ JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ ÖË^•? PÜ«∞# <å`À, '¢ãÅΑ ∞ ZO`«\˜ Éè‰í Ωõ ~Î åO„_»~Ú<å "åi`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ÅQÆ =^Œ∞—Ì , Jx <˘H˜¯ K≥áêÊ~°∞. JO^Œ∞KÕ`« g∞~°∞ P q^èOŒ QÍ ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩ=iÎOKå~å? Jx Pâ◊Û~°ºÑ¨_∞» `«∞<åfl#∞—— J<åfl~°∞. D ã¨O^ÕÇ¨ xH˜ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''Jk ã¨~ˆ ¿Ñ+¨<!£ (ǨÏi „Ѩã<¨ åfl!) QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ QÆ∞iOz h‰õΩ `≥eã≤#^Õ ã¨~fi° ã¨fiO J#∞‰õΩO@∞<åfl"å? Jã¨Å∞

139

QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞ QÆ∞iOz h‰õΩ Uq∞ `≥Å∞ã¨∞? PÜ«∞# ¢ãÑΑ Ù¨ ~°∞+¨ Éè^Ë Œ ÉèÏ"åxfl <å =∞#ã¨∞ûÖ’ #∞Oz ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOz "Õâß~°x h‰õΩ `≥Å∞™ê? P`«‡Ö’ ¢ãÑΑ Ù¨ ~°∞+¨ Éè^Ë OŒ LO^•? JO`ÕHÍHõ, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ Ü«∂=`ü „ѨÑO¨ K«O Ü≥ÚHõ¯ Hˆ =∆ ∞O HÀã¨O [x‡OKå~°∞ HÍh Hˆ =ÅO ѨÙ~°∞+¨µÅ "≥∂HõO∆ HÀã¨"∞Õ [x‡OKå~å? PÜ«∞# JO^Œih – ¢ãÑΑ Ù¨ ~°∞+¨µÅ x~°∞=Ùih – L^Œiú ™êÎ~∞° . hÖÏO\˜ "åà◊√§ `«=∞ "Õ∞^è㌠∞¨ ûÅ<Õ H˘Å|^ŒÅÌ `À H˘Å∞ã¨∂,Î QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ<Õ `«‰Ωõ ¯= KÕãK≤ ∂« ã¨∂Î LO\Ï~°∞. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ h‰õΩ É’kèOz#^ŒO`å ã¨`º« "Õ∞. ^•xfl #∞=Ùfi `«∞–K«–`«Ñʨ ‰õΩO_® áê\˜OK«∞. HÍh PÜ«∞# <å‰õΩ K≥ÑÊ≤ # É’^èÅŒ ∞ "Õ~∞° QÍ L<åfl~Ú. PÜ«∞# <å‰õΩ Hˆ =ÅO É’kèOK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞. qã¨Ê+¨Oì QÍ JxflO\˜h K«∂Ñ≤OKå~°∞. PÜ«∞# <å KÕ`∞« Å∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ x=Ù<åfl~°∞. PÜ«∞# <åKÕ`« Uk KÕ~Ú¿ã,Î <Õ#∞ J^Õ KÕ™êÎ#∞,—— Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞.

D L^•Ç¨Ï~°}Å ^•fi~å N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å∞ `«=∞ t+¨µºÅ‰õΩ "åi"åi =∞ã¨ã¨Î`åÎfiÅ#∞ J#∞ã¨iOz HÍ=∂xfl ZÖÏ [~ÚOKåÖ’ É’kèOKå~°∞ Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Z=Ô~·`Õ J#O`«"≥∞ÿ# P`å‡#O^•xfl J#∞ÉèíqOKå~À "åiH˜ „áêѨOzHõ ã¨∞MÏÅg∞^Œ Z@∞=O\˜ PHõ~°¬} HõÅ∞QÆ^Œ∞.

140

L`ÕÎ*ÏxflKÕÛ H˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å∞ 1. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ‰õÄ_® `«# q^•ºi÷ rq`«OÖ’ H˘xfl H˜¡+¨ìѨiã≤÷`«∞Å#∞ Z^Œ∞~À¯=Åã≤ =zÛOk. `«# „|ǨχK«~åºxfl HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ PÜ«∞# "å\˜x ZÖÏ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞? D ã¨OѶ¨∞@# K«∂_»O_ç.

PÜ«∞# `«# ѨsHõ∆ʼnõΩ `«Ü«∂~°=Ù`«∂ "Õ~°∞QÍ LO_Õ XHõ QÆkÖ’ K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl~°∞. JHõ¯_» â◊|ÌO, Q˘_»=Å∞ `«‰õΩ¯=. P QÆkÖ’ K«^Œ∞=Ù`«∂, =∞^茺=∞^茺֒ PÜ«∞# áê_»∞`«∂ LO_Õ"å~°∞. P ã¨O^Œ∞Ö’ D QÆkH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl WO\˜Ö’ XHõ Ü«Ú=q`«O`«∞=Ù LO_Õk.

P"≥∞ `«~°K«∞QÍ H˜\ ˜H© ^ŒQÆæ~° xÅ|_ç PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® PÜ«∞# áê@Å#∞ q<Õk. XHõ~ÀA# P"≥∞ `«# WO\˜#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =zÛ, pHõ@∞¡ „Hõ=Ú‡`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# QÆk "åH˜\ ˜Ö’ xÅ|_ç LO_»_»O #ˆ~O„^Œ<å^ä£ K«∂âß~°∞. P"≥∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞Ö’ LOk, `å#∞QÍ =zÛOk. PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® P"≥∞ PÜ«∞##∞ `«~°K«∞QÍ, K«∂ã¨∂Î=ÙO_Õk, PÜ«∞#ÃÑ· Q˘Ñ¨ÊQÍ „¿Ñ=∞ ÃÑOK«∞‰õΩOk. D ~ÀA ‰õÄ_® PÜ«∞# áê@#∞ q#flk. P"≥∞‰õΩ Jk ã¨"≥∂‡Ç¨Ï#OQÍ qxÑ≤OzOk. #ˆ~O„^Œ<å^ä£ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# <ÕÅ g∞^Œ Ѩ_ç P"≥∞ HÍà◊§‰õΩ #=∞㨯iOKå_»∞. ''`«b¡! `«b¡!—— Jx <˘H˜¯

141

ѨeHÍ_»∞. ''g∞~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞? <å `«e¡x ZÖÏ K«∂™êÎ<À, q∞=∞‡efl ‰õÄ_® JÖψQ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx K≥áêÊ_»∞. P Ü«Ú=u J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx, "≥o§áÈ~ÚOk. =∞~°∞ã¨\˜~ÀA PÜ«∞# P QÆkÖ’#∞Oz =∂iáÈÜ«∂~°∞. =∞m§ ZѨC_»∂ P QÆkÖ’ PÜ«∞# LO_»ÖË^Œ∞. =∞~˘Hõ ã¨OѶ¨∞@#Ö’ #ˆ~O„^Œ<å^ä£ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u<Õ Z^Œ∞~À¯=Åã≤ =zÛOk. HÍh D™êi PÜ«∞# QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOz# N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å ã¨O~°Hõ∆}Ö’ L<åfl~°∞.

HõÅHõ`åÎ á⁄e"Õ∞~°ÅÖ’x L^•º#=#OÖ’ qǨ~åxH˜ H˘O^Œ~°∞ ÉèÏQƺ=O`«∞Öˇ·# q∞„`«∞Å∞ #ˆ~O„^Œ<å^ä£#∞ PǨfixOKå~°∞. PÜ«∞# ã¨O`À+¨OQÍ XѨC‰õΩ<åfl~°∞. HÍh Jk Z@∞=O\˜ ™êÜ«∞OHÍÅѨ٠+≤HÍ~°∞ HÍÉ’`ÀO^À PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. "åà◊√§ XHõ WO\˜ =ÚO^Œ∞ PQÍ~°∞. JO^Œ~°∂ |O_ç ky P WO\˜ P=~°}Ö’x `À@Ö’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_»¤ 'áêsì—H˜ "≥àϧ~°∞. JHõ¯_ç "å~°O^Œ~°∂ qÖÏã¨=O`«∞Å∞. "åi QÍ#O qx #ˆ~O„^Œ∞_»∞ P#OkOKå_»∞, `å#∞ ‰õÄ_® áê_®_»∞. H˘O`«¿ãѨ\˜ `«~åfi`« J`«_»∞ JÅã≤áÈ`Õ JHõ¯_ç"å~°∞ „ѨHõ¯<Õ L#fl QÆkÖ’ q„âßOu fã¨∞HÀ=K«Ûx K≥áêÊ~°∞. J`«_»∞ XO@iQÍ LO_»_»O K«∂ã≤, J`«_ç =^ŒÌ‰õΩ XHõ "Õâ◊º#∞ ѨOáê~°∞. PÜ«∞# z#flÑ≤Å¡"å_çÖÏO\˜ J=∂Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À XHõ

142

™È^Œ~°∞_çÖÏQÍ P"≥∞`À =∂\Ï¡_»™êQÍ~°∞. P"≥∞ `«# rq`åxfl QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ K≥Ñ≤ÊOk. `«# ^Œ∞óMÏÅ#∞ QÆ∞iOz, ^Œ∞~°^Œ$ëêìÅ#∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤ÊOk. PÜ«∞# `å#∞ K≥¿ÑÊk ѨÓiÎ Pã¨H˜Î`À qO@∞<åfl~°x, PÜ«∞#‰õΩ `«# g∞^Œ *Ïe HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl^Œh P"≥∞ HõxÃÑ\˜ìOk. J~Ú`Õ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ"åÅ#∞ Jáê~°÷O KÕã¨∞‰õΩx PÜ«∞##∞ "≥∂Ç≤ÏOѨ*ˇÜ«∞º_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOzOk. =∞~°∞Hõ∆}O PÜ«∞#‰õΩ N~å=∞Hõ$+¨µ‚Å`Àáê@∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç QÆ∞iOz# ÉèÏ=#Å∞ HõeQÍ~Ú. PÜ«∞# QÆOcè~°OQÍ, ÖËzxÅ|_ç, P"≥∞`À ''Hõ∆q∞OK«∞! WHõ <Õ#∞ "≥àϧe. <å‰õΩ hѨ@¡ x["≥∞ÿ# *Ïe LOk. h‰õΩ =∞Oz [~°QÍÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl#∞. W@∞=O\˜ rq`åxfl QÆ_»Ñ¨_»O XHõ |ÅÇ‘Ï#`« Jx #∞=Ùfi „QÆÇ≤Ï¿ãÎ, U^À"˘Hõ ~ÀA# h=Ù ^•xfl JkèQÆq∞OK«Hõ áÈ=Ù!—— Jx "≥o§áÈÜ«∂~°∞.

DlѨÙì ^Õâßxfl ã¨O^Œi≈Oz#ѨC_»∞ PÜ«∞# `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ`À HõÅã≤ XHõ „ѨMϺ`« ѨÙ~å=ã¨∞Î „Ѩ^Œ~°≈#âßÅ#∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. XHõ ~ÀA ÔH·~ÀÖ’ qO`«Å∞ qâıëêÅ∞ K«∂ã¨∂Î, XHõ áê_»∞|_»¤ gkäÖ’ "å~°∞ #_»=™êQÍ~°∞. P gkäÖ’ "Õâ◊ºÅ∞ LO\Ï~°∞. "Õ∞_»"£∞ HÍÖËfi JѨC_»∞ [iy# XHõ ã¨OѶ¨∞@##∞ WÖÏ =i‚OKå~°∞. H˘O^Œ~°∞ ¢ã‘ÎÅ∞ P gkäÖ’ XHõ |Å¡g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ™êfig∞rx Jiz Ñ≤Å∞ã¨∂Î, ÃÑ^ŒÌQÍ

143

#=fi™êQÍ~°∞. PÜ«∞# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ PÜ«∞##∞ `«fi~°`«fi~°QÍ #_»==∞x `˘O^Œ~°ÃÑ\Ïì~°∞. HÍh PÜ«∞# "åi#∞O_ç q_çáÈ~Ú, P |Å¡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àϧ~°∞. ''JÜ≥∂º! a_»¤ÖÏ~å!—— Jx PÜ«∞# qÅÑ≤OK«™êQÍ~°∞. P ¢ã‘ÎÅ∞ „=∂#Ê_çáÈ~Ú, ã≤QÆ∞æѨ_®¤~°∞. "åiÖ’ XHõ ¢ã‘Î, PÜ«∞# QÆ∞_»¤ JOK«∞#∞ =Ú^•Ì_ç, ''#~°^Õ=Ù_»∞! #~°^Õ=Ù_»∞!—— Jx Q˘}QÆ™êyOk. PÜ«∞# uiy `«# É$O^ŒO`À Hõeã≤ #_»z "≥o§áÈÜ«∂~°∞.

2. =∞Ǩ`å‡ QÍOnè "≥∂ǨÏ<£^•ãπ QÍOnè `«e¡ ѨÙf¡ÉÏ~Ú Q˘Ñ¨Ê jÅ=u, Éèí‰õΩÎ~åÅ∞. "≥∂ǨÏ<£^•ãπ ÃÑ·K«^Œ∞=ÙʼnõΩ ÅO_»<£ "≥à◊§_®xH˜ P"≥∞ ã¨=∞‡ux HÀi#ѨC_»∞ P"≥∞ Q˘Ñ¨Ê ã¨OkQÆúOÖ’ Ѩ_çOk. Ѩ~å~Ú^Õâ◊OÖ’ XO@iQÍ L#flѨC_»∞ JHõ¯_ç PHõ~°¬}ʼnõΩ "≥∂ǨÏ<£^•ãπ ÖÁOyáÈ`å_Õ"≥∂#x P"≥∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_çOk. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«_ç L#fl`«q^•ºÉèϺ™êxH˜ P"≥∞ XHõ J_»¤OH˜ HÍ^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞. "≥∂ǨÏ<£^•ãπ P"≥∞ =∞#ã¨∞ûÖ’x =∂@#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ''J=∂‡, <åQÆ∞iOz ɡOQÆѨ_»‰õΩ. <Õ#∞ Z@∞=O\˜ PHõ~°¬}‰õÄ ÖÁOyáÈ#∞. #∞=Ùfi Hõ#∞Hõ ##∞fl WOHÍ J#∞=∂x¿ãÎ, #∞=Ùfi U „Ѩ=∂}O K≥Ü«∞º=∞O>Ë Jk K≥Ü«∞º_®xH˜ <Õ#∞ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl#∞— Jx K≥áêÊ_»∞. ѨÙf¡ÉÏ~ÚH˜ `«# ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’x

144

ÉèÏ~°O kyáÈ~ÚOk. P"≥∞ J`«}˜‚ `«# ‰õΩÅQÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú, `å<≥#fl_»∂ ™ê~å~Úx, =∂O™êxfl, ¢ã‘ÎÅ#∞ `åHõ#x ¢Ñ¨=∂}O KÕ~ÚOzOk. "≥∂ǨÏ<£^•ãπ D +¨~°`«∞ʼnõΩ ã¨O`À+¨OQÍ JOwHõiO Kå_»∞. `å#∞ `«# =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï#x, "≥O„@∞Hõ"åã≤ ‰õÄ_® „ѨHõ¯‰õΩ `˘ÅQÆ#h „Ѩ=∂}O KÕâß_»∞. Jk JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# ѨxHÍ^Œ∞. PÜ«∞# `«# =∂@ xÅɡ@∞ìHÀ=_®xH˜ ZO`« Hõ+¨ìѨ_»=Åã≤ =zÛO^À!

HÍh PÜ«∞# `«# „Ѩܫ∞`«flOÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞.

J^Õ J`«}˜‚ =∞Ǩ`«∞‡}˜‚ KÕã≤Ok. HÍ=∂xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ PÜ«∞# [iÑ≤# áÈ~å@OÖ’ =∞iH˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å∞ K«∂^•ÌO. XHõ™êi WOQÆ¡O_»∞Ö’ PÜ«∞# XHõ z‰õΩ¯ Ѩiã≤÷ux ZÖÏ JkèQÆq∞OKå~À PÜ«∞# ™⁄O`« =∂@ÅÖ’ WÖÏ K≥áêÊ~°∞: ''<å‰õΩ QÆ∞~°∞Î L#flO`«=~°‰õÄ Jk WOQÆ¡O_»∞Ö’ <Õ#∞ L#fl PYi ã¨O=`«û~°O. 1890Ö’ áÈ~üìû=∞ø`üÖ’ XHõ âßHÍǨ~° ã¨^Œã¨∞û [~°∞QÆ∞`ÀOk. ^•xH˜ <å ÉèÏ~°fÜ«∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞}˜‚, ##∞fl PǨfixOKå~°∞. áÈ~üì û=∞ø`ü XHõ <ÒHÍ„â◊Ü«∞O. JHõ¯_» <åq‰õΩÅ ã¨OYº Z‰õΩ¯=.

JHõ¯_» K≥_»¤¿Ñ~°∞#fl Wà◊√§ KåÖÏ<Õ L<åfl~Ú. P ¢ã‘ÎÅ∞ "Õâ◊ºÅ∞HÍ~°∞ HÍh <≥·uHõqÅ∞=Å∞ QÆ∞iOz JO`« Ѩ\˜ìOѨ٠ÖËx"å~°∞. =∂‰õΩ J@∞=O\˜ XHõ WO\˜Ö’ Pu^䌺O U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. P PǨfi#ã¨OѶ¨∂xH˜ D q+¨Ü«∞O ZO`«=∂„`«O `≥eÜ«∞^Œx "Õˆ~ K≥ѨÊ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

145

JO`ÕHÍHõ áÈ~üì û=∞ø`ü ÖÏO\˜ Ѩ@ì}OÖ’ ZѨC_À XHõ¯™êi =KÕÛ =∂ÖÏO\˜ „Ѩܫ∂}©‰õΩʼnõΩ Uk =∞Oz WÖ’¡, Uk HÍ^À K≥ѨÊ_»O JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# ѨxHÍ^Œ∞. ã¨^Œã¨∞û #∞Oz ™êÜ«∞O„`«O uiy =KåÛ=Ú. ~å„uÉè’[#O J~Ú# `«~åfi`« ¿ÑHÍ@ P_»_®xH˜ "Õ∞=Ú ‰õÄ~°∞Û<åfl=Ú. =∂`Àáê@∞ P WO\˜ Ü«∞[=∂#∞~åÅ∞ ‰õÄ_® P_»_®xH˜ ‰õÄ~°∞ÛOk. JÖÏ K≥Ü«∞º_»O WOQÆ¡O_»∞Ö’ Q“~°=hÜ«ÚÖˇ·# ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ ‰õÄ_® PKå~°O. P_Õ"å~°∞ Kè«Ö’‰õΩÎÅ∞ "≥Ü«∞º_»O Ѩiáê\˜.

J~Ú`Õ <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ P q^ŒºÖ’ JO^≥ "Õã≤# K≥~Úº Jx <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. P *Ï_»ºO <å‰õΩ ‰õÄ_® JO@∞‰õΩx, <Õ#∞‰õÄ_® "åi`À =∂@Å∞ Hõeáê#∞. ¿ÑHõefl, P@x „ѨHõ¯#ɡ\ ˜ì <å ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ g∞~°∞`«∞#fl Hõ∆}OÖ’, <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç ~°∂ѨOÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, ''U"≥∂~¸! x#∞fl D Ñ≤âßK«O ZѨC_»∞ P=Ç≤ÏOzOk? "≥o§áÈ! `«fi~°QÍ!—— J<åfl_»∞. <Õ#∞ ã≤QÆ∞æѨ_®¤#∞. P ÃÇÏK«ÛiHõ QÆ∞iÎOz, ֒֒ѨÖË <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞_çH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞ K≥ѨC‰õΩ<åfl#∞. =∂ J=∞‡‰õΩ KÕã≤# „Ѩ=∂}Ïxfl QÆ∞~°∞Î `≥K«∞Û‰õΩx JHõ¯_» #∞O_ç QÆ|QÆÉÏ "≥o¡áÈÜ«∂#∞. xÅ∞"≥ÖÏ¡ HõOÑ≤OzáÈ`«∂, =}˜H˜áÈ`«∂, QÆ∞O_≥ ^Œ_»^Œ_» H˘@∞ì‰õΩO@∂, „‰õÄ~°[O`«∞=Ù#∞ K«∂ã≤ áêiáÈ`«∞#fl lOHõÖÏQÍ <å QÆkH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl#∞.

146

XHõ ¢ã‘Î ##∞fl HÍ"≥∂¢^ÕHÍxH˜ QÆ∞i K≥Ü«∞ºÉ’~Ú# "≥Ú^Œ\˜ ã¨OѶ¨∞@# Jk. P ~å„u x„^ŒÖˉõΩO_® QÆ_çáê#∞. <å =∞#ã¨∞û g∞^Œ Jxfl ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∂ ^•_ç KÕã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. <Õ#∞ P WÅ∞¡ =keáÈ"åÖÏ? P KÀ@∞ #∞Oz áêiáÈ"åÖÏ? <Õ#∞ ZHõ¯_» L<åfl#∞. Xà◊√§ ^ŒQÆæ~° ÃÑ@∞ìHÀHõáÈ`Õ <å Ѩiã≤÷u U=∞ÜÕ∞ºk? P WÅ∞¡ =∂~°‰õΩO_®<Õ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åÅh, gÖˇ·#O`« `«fi~°QÍ P T~°∞ q_çzáÈ"åÅh x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞. P ã¨^Œã¨∞û WOH˘Hõ Ô~O_»∞~ÀAÅHõ<åfl Z‰õΩ¯= H˘#™êQÆ É’^Œ∞. <å‰õΩ QÆ∞~°∞Î#flO`« =~°‰õÄ P =∞~°∞<å\˜ ™êÜ«∞O„`«O <Õ#∞ P T~°∞ q_çz "≥o§áÈÜ«∂#∞. <å ã¨Ç¨ÏK«~°∞_»∞ =∂„`«O =∞iH˘xfl ~ÀAÅ∞ JHõ¯_Õ L<åfl_»∞.—— QÍOnèQÍi rq`«OÖ’ =∞~˘Hõ ã¨OѶ¨∞@##∞ =∞#O K«∂_»=K«∞Û. ™œ`üP„Ѷ≤H͉õΩ F_»Ö’ PÜ«∞# U„ÃÑÖò 1893Ö’ „Ѩܫ∂}˜OKå~°∞. P F_» ÔHÃÑì<£ PÜ«∞#‰õΩ =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»Ü«∂º_»∞. *ÏOlÉÏ~üÖ’ "åi F_» ÅOQÆ~°∞ kOÑ≤#ѨC_»∞ QÍOnè J#∞HÀx z‰õΩ¯Ö’¡ Ѩ_®¤~°∞.

P ã¨OѶ¨∞@##∞ PÜ«∞# WÖÏ q=iOKå~°∞: ''ÖÏ=¸ `«~åfi`« <ÒHÍ„â◊Ü«∞O "≥ÚOÉÏ™ê. P `«~åfi`« *ÏOlÉÏ~ü. *ÏOlÉÏ~üÖ’ KåÖÏ ~ÀAÅ∞ – Ѩk Ѩ<≥flO_»∞~ÀAÅ∞ PQÍe. JHõ¯_» WOH˘Hõ F_» ZHͯe. ''P F_» ÔHÃÑì<£‰õΩ <Õ#∞ #KåÛ#∞. HÍh P #K«Û_»O K≥_»∞‰õΩ ^•ifã≤Ok. J`«_»∞, ##∞fl XHõ POˆQ¡Ü«Ú_≥·#

147

¿ãflÇ≤Ï`«∞}˜‚ qǨ~åxH˜ ~°=∞‡x Ñ≤eKå_»∞. J`«_ç Ѩ_»=Ö’ "Õ∞=Ú X_»∞¤‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åflO. qǨ~°O JO>Ë Uq∞\’ <å‰õΩ H˘OK≥"≥∞ÿ<å ã¨∞ÊùiOK«ÖË^Œ∞. <Õ#∞ J@∞=O\˜ q+¨Ü«∂ÅÖ’ Z@∞=O\˜ J*Ï˝x<À ÔHÃÑì<£‰õΩ =∂„`«O `≥eÜ«∞^Œ∞. h„QÀ Ü«Ú=`«∞Å∞ LO_Õ Wà◊§Ö’H˜ =∞=∞‡efl XHõ `å~°∞Ê_»∞QÍ_»∞ fã¨∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞. =∂‰õΩ `«ÖÏ XHõ QÆk K«∂Ñ≤OKå~°∞. ã≤QÆ∞æ`À <À@=∂@ ~åHõ ™ê÷}∞=ÙÖÏ xÅ|_®¤#∞. P ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=O`«∞~åÅ∞ <å QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO^À ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH Z~°∞Hõ. ÔHÃÑì<£ ##∞fl Ñ≤ez#ѨC_»∞ ZÖÏ Ö’Ñ¨eH˜ "≥àϧ<À JÖψQ uiy |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ#∞. J`«_»∞ <å J=∂Ü«∞Hõ`åfixfl K«∂_»QÆeQÍ_»∞. "≥Ú^Œ@ <Õ#∞ ''<å KÕ`«QÍx`«<åxH˜—— ã≤QÆ∞æ Ѩ_®¤#∞. HÍh P q+¨=∞Ѩiã≤÷u <å‰õΩ ÉèíÜ«∂# HõOQÍ =∂„`«"Õ∞ HõxÑ≤OK«_»O=Å¡ „Hõ=∞OQÍ P ã≤QÆ∞æ `˘ÅyáÈ~ÚOk. ¢ã‘Î Z^Œ∞@ xÅ|_ç<å ‰õÄ_® <åÖ’ K«Å#O HõÅQÆHõáÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_çH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨىõΩ<åfl#∞. <å |ÅÇ‘Ï#`«Ñ¨@¡ <åˆH Jã¨Ç¨ÏºO HõeyOk. QÆkÖ’H˜ "≥à◊§#x =ÚO^Œ∞QÍ<Õ K≥ѨÊÖËHõ áÈ~Ú#O^Œ∞‰õΩ <åg∞^Œ <åˆH *Ïe HõeyOk.—— ''Wk <å rq`«OÖ’ Hõey# J@∞=O\˜ ѨsHõ∆ÅÖ’ =¸_»=k. KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ W@∞=O\˜ áêáêÅÖ’ Ѩ_»_®xH˜ HÍ~°}O W`«~°∞Å∞ `«=∞#∞ KÕ`«QÍx"å~°x JO\ψ~"≥∂##fl ã≤QÆ∞æ, "≥ÚǨÏ=∂\ÏÖË. <Õ#∞ P ã¨OѶ¨∞@#Ö’ ^≥|ƒu#‰õΩO_® |Ü«∞@Ѩ_ç#k <å

148

Q˘Ñ¨Ê`«#O =Å¡<Õ Jx K≥ѨCHÀ#∞. <Õ#∞ P QÆkÖ’H˜ "≥à◊§_®xˆH XѨCHÀHõ áÈ~Ú#@ì~Ú`Õ P Q˘Ñ¨Ê`«#O <å‰õΩ ^ŒˆH¯^Õ"≥∂! ##∞fl ~°H˜∆Oz#O^Œ∞‰õΩ P Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ <Õ#∞ ã¨OѨÓiÎQÍ Hõ$`«[˝`«Å∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl#∞. D ã¨OѶ¨∞@# <åÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_çѨ@¡ qâßfi™êxfl, H˘O`«=~°‰õΩ <åÖ’x `«Ñ¨C_»∞ JǨÏOHÍ~åxfl, ã≤QÆ∞æ#∞ áÈQ˘\˜ìOk.

3. ÅHõ∆‡}∞_»∞ ÅHõ‡∆ }∞_»∞ `«# J#∞OQÆ∞ ™È^Œ~∞° _≥#· N~å=∞K«O„^Œ∞}˜,‚ ã‘`å^Õqx ¿ãqOK«_®xHÀã¨O `«# ã¨∞Y™œMϺÅ#∞, `«# HÀiHõÅ#∞, JxflO\˜h `åºQÆO KÕâß_»∞. Ѩ^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅáê@∞ N~å=Ú_çH˜ JOQÆ~H° ‰∆õ Ωõ _çQÍ "≥∞eQÍ_»∞. ~å„uO|=à◊√§ HÍѨÖÏ HÍâß_»∞. Ѩ^∞Œ <åÅ∞ˆQà◊§ JYO_» „|ǨχK«~º° O J`«_Hç ˜ Z@∞=O\˜ J"≥∂Ѷ∞¨ "≥∞#ÿ â◊HxΘ WzÛO^ŒO>Ë, ^•x`À WO„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_® ÖÁOQÆHõ WO„^Œl`«∞Î Jx ¿Ñ~°∞ `≥K∞« Û‰õΩ#fl "Õ∞Ѷ∞¨ <å^ä∞Œ }˜‚ K«OÑ≤"Ü Õ ∞« QÆeQÍ_»∞. ã‘`å~å=ÚÅ`À Ѩ^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ Hõeã≤ rqOKå_»∞. Jxfl ã¨O=`«û~åÅÖ’ á⁄~°áê@∞# ‰õÄ_® ã‘`å^Õq =ÚMÏxfl Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . J`«_ç jÅO ZO`« Q˘Ñ¨Ê^À K«∂_»O_ç! ã¨∞„w=Ù_»∞ ã‘`å^Õq Ü≥ÚHõ¯ PÉè~í }° ÏÅ#∞, ÃÑ@· #∞ ~å=Ú_çH˜ K«∂Ñ≤#ѨC_»∞, ~å=Ú_»∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ∞óYO`À ~Àkã¨∂,Î ÅHõ‡∆ }∞}˜‚ ‰õÄ_® "å\˜x

149

QÆ∞iÎOK«=∞x HÀ~å_»∞. ^•xH˜ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ WzÛ# ["å|∞ [QÆkfiMϺ`«"∞≥ #ÿ k. ÅHõ‡∆ }∞_»∞, ''"å\˜Ö’ H˘xflO\˜<Õ <Õ#∞ QÆ∞iÎOK«QÅÆ #∞. <Õ<Ñ≥ C¨ _»∂ P"≥∞#∞ Hõ<fl≥ uÎ =ÚYOÖ’H˜ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . <Õ#∞ Q“~°=O`À "≥∂Hõie¡ #=∞㨯iOz #ѨC_»ÖÏ¡ P"≥∞ áê^•Å#∞ K«∂âß#∞. P"≥∞ =Ú~°∞QÆ∞Å#∞, K≥qáÈQÆ∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«Ö#Ë ∞. HÍh HÍe"≥∞>ˇÅì #∞ QÆ∞iÎOK« QÆÅ#∞,—— Jx K≥áêÊ_»∞.

4. ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ =∞# Ü«Ú=`«‰õΩ ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞HÀ =∞x É’kèã¨∂Î q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ PÜ«∞# =ºH˜Î`åfixfl, ã¨`üjÖÏxfl "Õ<Àà◊§ H˘xÜ«∂_®~°∞. ''WѨC_»∞ =∞Ǩg~°∞_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç =ºH˜Î`åfixfl g∞ P^Œ~°≈OQÍ KÕã¨∞HÀ"åe. N~å=∞K«O„^Œ∞_ç P[˝ "Õ∞~°‰õΩ J`«_»∞ ã¨=Ú„^•xfl ZÖÏ ^•\Ï_À K«∂_»O_ç.

J`«_çH˜ Kå=O>Ë ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. J`«_»∞ `«# WO„kÜ«∂Å#∞ ѨÓiÎQÍ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.

J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã¨∂Hõ∆‡|∞kú HõÆÅ"å_»∞. (QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ÖË^• ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜) =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# ¿ã= J<Õ D Q˘Ñ¨Ê P^Œ~å≈xfl P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx g∞ =ºH˜Î`åfixfl xi‡OK«∞HÀ=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`≥·<å LOk. P P^Œ~°≈O ^•fi~å q∞ye# P^Œ~å≈Åhfl g∞ rq`«OÖ’ =ºH©ÎHõiOK«∞ ‰õΩO\Ï~Ú. QÆ∞~°∞=ÙѨ@¡ U=∂„`«O Z^Œ∞~°∞ u~°QÆx

150

q^èÕÜ«∞`«, Hõiî#"≥∞ÿ# „|ǨχK«~°º „=`«O – W"Õ q[Ü«∞ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞. XHõ „ѨHõ¯ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ¿ã= J<Õ P^Œ~å≈xH˜ „Ѩu~°∂ѨOQÍ xez, =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ ã≤OǨÏO =O\˜ ^è≥·~°ºO`À „ѨѨOKåxfl JK≥Û~°∞"˘OkOKå_»∞. ~å=Ú_ç ã¨OˆH∆=∞O HÀã¨O `«# rq`åxfl JiÊOK«_®xH˜ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ J}∞=O`≥·<å ã¨O^ÕÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞. ~å=Ú_ç Ü≥ÚHõ¯ ¿ã= `«Ñ¨Ê q∞ye# q+¨Ü«∂Å#∞ J`«_»∞ U =∂„`«O Ѩ\˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. ~å=Ú_ç P[˝#∞ ѨiáêeOK«_»O XHõ¯>Ë J`«_ç rq`«Ñ¨Ù UÔH·Hõ „=`«O. xO_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À ‰õÄ_ç# J@∞=O\˜ ÉèíH˜Î WѨC_»∞ =∞# ^ÕâßxH˜ HÍ"åe.——

„|ǨχK«~°ºO Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î PÜ«Ú¿ãÎ*’ |ÅO g~°ºO „Ѩ*Ï˝ N =∞ǨÏ^Œºâ◊ó I ѨÙ}ºO K« =∞`ü „Ñ≤Ü∞« `«fiO K« ÅÉèºí `Õ „|ǨχK«~º° Ü«∂ II „|ǨχK«~°ºO =Å¡ ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# rq`«O, `Õ[ã¨∞û, âßs~°Hõ |ÅO, â∫~°ºO, =∂#ã≤Hõ â◊H˜Î, g~°ºO, „ѨHÍâ◊O, ã¨OѨ^ŒÅ∞, Q˘Ñ¨Ê „ѨMϺu, „ѨuÉèí ÅaèOK«_»"Õ∞ HÍHõ, „|ǨχKåi ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å_»=Ù`å_»∞.

T~°úfiˆ~`å l`«„HÀ^èÀ xÜ«∞`åj K« ã¨OÜ«∞g∞ I x„QÆǨ#∞„QÆǨÏâ◊≈HõÎó ã¨`«ºã¨O^èÀ Éèí"Õ^Œ$+≤ó II

151

Z=Ô~·`Õ „|ǨχK«~åºxfl áê\˜™êÎ~À "å~°∞ HÀѨO ÖËx"åÔ~·, PǨ~°OÖ’ Ѩiq∞ux áê\˜ã¨∂Î, `«##∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩx, â◊H˜Î=∞O`«∞Öˇ·, ã¨`«º=O`«∞Öˇ· "≥∞Åy |∞∞+¨µÅ=Ù`å~°∞. # `«Ñ㨠ÑΨ ¨ W`åºÇ¨ï~ü „|ǨχK«~º° O `«áÈ`«=Î ∞"£∞ I T~°fiú ~ˆ `å Éè"í ^Õ ºŒ ã¨∞Π㨠^Õ"À # `«∞ =∂#∞+¨ó II `«Ñ¨ã¨∞û `«Ñ¨ã¨∞û HÍ^Œ∞. „|ǨχK«~°º"Õ∞ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û. ѨiѨÓ~°‚OQÍ `«##∞ `å#∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜Î ^Õ=Ù_Õ HÍh =∂#=Ù_»∞ HÍ^Œ∞. =∞$`«∞º~ü"åºkè [~å<åt ёܸ « +¨O Ѩ~=° ∞ø+¨^"Œè ∞£ I „|ǨχK«~º° O =∞ǨÏ^Œº`«flO ã¨`º« "Õ∞= =^•=∞ºÇ¨Ï"£∞ II =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOKÕO^Œ∞‰õΩ, ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, =$^•úºáêºxfl x"åiOKÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# Ѩ~°=∞ø+¨^èŒO, =∞^èŒ∞=Ù „|ǨχK«~°º"Õ∞. ^•xx Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# Ѩi„â◊=∞ ^•fi~å =∂„`«"Õ∞ ™êkèOK«QÆÅO. <Õ#∞ g∞‰õΩ K≥¿ÑÊ ã¨`«ºO W^Õ! âßOuO HÍOuO 㨇$uO *Ï˝#=∂~ÀQƺO KåÑ≤ ã¨O`«u"£∞ I Ü«∞ WK«ÛùOu =∞ǨÏ^Œú~°‡O „|ǨχK«~°ºO K«ˆ~kÇ¨Ï II

152

Z=Ô~·`Õ âßOu, `Õ[ã¨∞û, "Õ∞^è•â◊H˜Î, *Ï˝#O, P~ÀQƺO, =∞Oz ã¨O`å#O HÍ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ „|ǨχK«~°º=∞<Õ =∞ǨÏ^Œú~å‡xfl `«Ñ¨ÊHõ áê\˜OKåe. „|ǨχK«~º° O Ѩ~O° *Ï˝#O „|ǨχK«~º° O Ѩ~O° |ÅO I „|ǨχK«~º° =∞Ü≥∂ Ǩº`å‡ „|ǨχK«~Ô º· = u+¨uª II „|ǨχK«~°º"Õ∞ Ѩ~°=∞*Ï˝#O. „|ǨχK«~°º"Õ∞ Ѩ~°=∞â◊H˜Î. ÉèíQÆ=O`«∞_ç „Ñ¨u~°∂Ѩ"Õ∞ „|ǨχK«~°ºO. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ „|ǨχK«~°ºOÖ’ L<åfl_»∞. „|ǨχK«~º° O #=∞㨯$`«º Kå™ê^躌 O ™ê^èÜ Œ ∂« =∞ºÇ¨Ï"£∞ I ã¨~fi° ÅHõ}∆ Ç‘Ï#`«fiO ǨÏ#º`Õ „|ǨχK«~º° Ü«∂ II J™ê^蕺xfl ™ê^躌 O KÕÜ∞« QÆey# „|ǨχK«~åºxH˜ <Õ#∞ "≥∂HõiÅ∞¡`∞« <åfl#∞. „|ǨχK«~º° O =Å¡ Jxfl K≥_∞» Å#∂, |ÅÇ‘Ï#`«Å#∂ `˘ÅyOK«_O» ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. =∞~°}O aO^Œ∞áê`Õ# r=#O aO^Œ∞^è•~°}Ï`ü I `«™ê‡^Œu„Ѩܫ∞`Õfl# ‰õΩ~°∞`Õ aO^Œ∞^è•~°}"£∞ II g~åºxfl #+¨ìáÈ=_»O =∞~°}O`À ã¨=∂#O. g~åºxfl J^Œ∞Ѩ٠K≥Ü«∞º_»"Õ∞ rq`«O. HÍ|\˜ì =∞x+≤ QÆ\ ˜ì „Ѩܫ∞`«flO`À g~åºxfl ã¨O~°H˜∆OK«∞HÀ"åe.

153

„|ǨχK«~°º=∞"åѨûº ã¨∞Hõ~°tÛ`«Îx„QÆǨÏó I Éèí"Õ„kHõÎ㨺 `Õ<噜 Hõëêì`«¯+¨ì`«~À „^èŒ∞="£∞ II „|ǨχK«~åºxfl áê\˜OKÕ"å_çH˜ =∞#ã¨∞û#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíO. „|ǨχK«~°º=∞<Õ ã¨∞QÆ∞}O ÖËx"å_çH˜ =∞#ã¨∞û ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O Ju Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ѩx. Éèí[`À „|ǨχK«~°ºO ™êº<Õ‡~°∞ó „Ѩ`«º#ΠѨ~°fi`«ó I „|ǨχK«ˆ~º} iHõÎ㨺 Éèí"Õ`åÊ^Œã¨∞û~åK«Åó II „|ǨχK«~°º™ê^èŒ#Ö’ x+¨ìQÆÅ"å_çH˜ "Õ∞~°∞Ѩ~°fi`«O ‰õÄ_® z#fl QÆ∞@ìÖÏ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. `«##∞ `å#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀx"å_çH˜ z#flQÆ∞@ì‰õÄ_® "Õ∞~°∞ Ѩ~°fi`«O ÖÏQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. „|ǨχK«~º° O ^Œ$_èO» Ü«∞㨺 ™êQÆ~À QÀ+¨Ê^•Ü«∞`Õ I „|ǨχK«~°ºqÇ‘Ï#㨺 QÀ+¨Ê^ŒO ™êQÆ~åÜ«∞`Õ II „|ǨχK«~°º ™ê^èŒ#Ö’ x+¨ªQÆÅ"å_çH˜ ÃÑ^ŒÌã¨=Ú„^ŒO ‰õÄ_® QÀëêÊ^Œ=∞O`« JO>Ë P=ÙHÍey@ì Ü≥ÚHõ¯ =Ú„^Œ =¸ÅOQÍ ZO`« z#fl QÆ∞O@ (QÀëêÊ^ŒO) U~°Ê_»∞`«∞O^À JO`« z#flkQÍ Hõ#Ѩ_»∞`«∞Ok. „|ǨχK«~°ºO ÖËx"å_çH˜ QÀëêÊ^ŒO ‰õÄ_® XHõ ÃÑ^ŒÌ =∞Ǩã¨=Ú„^ŒOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok.

154

„|ǨχK«~º° O „=`«O ™ê~°O „=`«<å=Ú`«=Î ∞"£∞ I „|ǨχK«~º° O `«Ñ™¨ êû~°O „|ǨχK«~º° O =∞ǨÏ`«ÊÅù "£∞ II =∞`«O É’kèOKÕ „=`åÅxflO\˜ ™ê~°"Õ∞ „|ǨχK«~°ºO. Jxfl Ѩq„`«"≥∞ÿ# ™ê^èŒ#ÅÖ’H© J^Õ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜k. `«Ñ¨ã¨∞ûÅxflO\˜ ™ê~°O „|ǨχK«~°º"Õ∞. „|ǨχK«~°º"Õ∞ =∞ǨÏ^•ƒùQºÆ O, =∞ǨÏ`«ÊÅù O. „|ǨχK«~°ºã¨º ã¨∞QÆ∞}O „â◊√}∞ `«fiO K« ã¨∞^è• kèÜ«∂ I P[#‡Éèí~°}Ï^Œºã¨∞Î „|ǨχKås Éèí"ÕkÇ¨Ï II „|ǨχK«~°ºO Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl q#O_ç! „|ǨχK«~åºxfl `«# rq`åO`«O áê\˜OKÕ"å_çx U Hõ+¨ì=¸ ÉÏkèOK«ÖË^Œ∞. # `«ã¨º H˜xÛ^Œ„áêѨºq∞u qkú #~åkèѨ I |ǨïHÀ\˜ |∞∞+‘}ÏO K« „|Ǩχ֒ˆH =ã¨O`«∞º`« II „|ǨχKåi ™êkèOK«ÖËxk ÖË^Œ∞. „|ǨχK«~°º â◊H˜Î ^•fi~å<Õ HÀ\Ï¡k |∞∞+¨µÅ∞ „|Ǩχ֒HÍxfl ™êkèOKå~°∞. ˆ~`À <å=H˜ˆ~*Ï˚`«∞ „|Ǩχ„=`«^èŒ~°ó ã¨fiÜ«∞"£∞ I J=H©ˆ~‚H=QÍǨºÑ¨Ùû Ü«∞`åã¨∞¢ã≤ÎѨn [¿Ñ`ü II

155

„|ǨχK«~°º„=`åxfl J=ÅOaOz# q^•ºi÷ `≥eã≤ `≥eã≤ g~åºxfl áÈQ˘@∞ìHÀ‰õÄ_»^Œ∞. Jk ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ `å<Õ áÈ~Ú#@ì~Ú`Õ, J`«_»∞ ™êfl#O KÕã≤, „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕã≤, QÍÜ«∞„f =∞O„`åxfl 㨇iOKåe.

– N=∞^•ƒùQÆ=`«O ¢ã‘Î}ÏO xsHõ∆}ã¨Ê~°≈ ã¨OÖÏѨˆH∆fiÅ<åkHõ"£∞ I „áê}˜<À q∞^äŒ∞hÉèí∂`å#QÆ$ǨϙÈ÷H„QÆ`«ã¨Îº*Ë`ü II QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å∞ ¢ã‘ÎÅѨ@¡ HÍ=∞OKÕ`« „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_ç# q^èŒOQÍ „Ѩ=iÎOK«‰õÄ_»^Œ∞. "åix K«∂_»_»O, `åHõ_»O, ‰õΩ@∞O|ã¨O|O^èŒ q+¨Ü«∂Å#∞ =∂\Ï¡_»_»O, Ǩ™êºÖÏ_»_»O "≥Ú^ŒÖˇ·#q K≥Ü«∞º‰õÄ_»^Œ∞.

[O`«∞=ÙÅ∞, Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ ã¨OѨ~°¯O [~°∞ѨÙHÀ=_®xfl ‰õÄ_® "å~°∞ K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞.

– N=∞^•ƒùQÆ=`«O Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∂}˜ ã¨OÜ«∞=∞º Ü«∞ P¿ãÎ =∞#™ê 㨇~°<£ I WO„kÜ«∂~å÷<£ q=¸_è®`å‡ q∞^䕺Kå~° ã¨û LK«º`Õ II Z=Ô~·`Õ `«# Hõˆ~‡O„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl@∞ìQÍ |Ü«∞\˜H˜ HõxÑ≤ã¨∂Î, `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅ#∞ TÇ≤ÏOK«∞HÀ=_»O ^•fi~å ã¨∞MÏÅ#∞ á⁄O^Œ_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ_À J@∞=O\˜"å_»∞ P`«‡=OK«# KÕã¨∞‰õΩ<Õ "≥∂ã¨QÍ_»∞, ^•Oaè‰õΩ_»∞.

– N=∞^ŒƒùQÆ=næ`«

156

â◊HÀflfÃÇ·Ï= Ü«∞ó ™È_è»∞O „áêHõ≈s~°q"≥∂Hõ∆}Ï`ü I HÍ=∞„HÀ^èÀ^Œƒù=O "ÕQÆO 㨠ܫÚHõÎó 㨠ã¨∞v #~°ó II Z=Ô~`· Õ HÍ"≥∂¢^HÕ Oõ =Å¡, HÀѨO =Å¡ HõeQˆ L^ÕfiQÍxfl `«@∞ìHÀ QÆÅ∞QÆ∞`å~À "å~°∞ D rq`«OÖ’<Õ, â◊s~°O áÈÜÕ∞=ÚO^Õ ã¨=∞óã≤u÷ x ™êkèOz, P#O^Œ=∞Ü«ÚÅ=Ù `å~°∞.

– N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« „uq^èŒO #~°Hõ¿ãº^ŒO ^•fi~°O <åâ◊#=∂`«‡#ó I HÍ=∞ó „HÀ^èŒã¨Î^ä• Ö’Éèíã¨Î™ê‡^Õ`«¢`«ÎÜ«∞O `«º*Ë`ü II HÍ=∞=Ú, „HÀ^èŒ=Ú, Ö’Éèí=Ú J<Õ =¸_»∂ =∞# <åâ◊<åxH˜ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. W"Õ =¸_»∞ ~°HÍÅ~Ú# #~°Hõ^•fi~åÅ∞. HÍ|\˜ì q"ÕHõ=O`«∞Å∞ D =¸_çO\˜h q_çz ÃÑ\Ïìe.

– N=∞^ŒƒùQÆ=næ`« ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# „|ǨχK«~°ºO Q˘Ñ¨Ê "Õ∞^èŒã¨∞û#∂, P^蕺u‡Hõ â◊H˜Îh Wã¨∞ÎOk. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

***

157

S^Œ= ÉèÏQÆO

"Õ^•O`«O JO>Ë Uq∞\˜?

158

'D â◊s~°"Õ∞ =∞#O— Jx J#∞‰õΩO@∞#flO`« HÍÅO ã¨∞YO, ^Œ∞óYO, Kå=Ù, ѨÙ@∞ìHõ, ~ÀQÆO "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x J#∞ÉèíqOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.

W=hfl â◊s~åxH˜ ã¨O|OkèOz#"Õ HÍh P`«‡‰õΩ ã¨O|OkèOz#q HÍ=Ù. â◊s~°O =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« |Ǩïâß ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P`«‡#∞ =∞iO`« "≥∞~°∞ÔQ·# KÀ\˜H˜ fã¨∞‰õΩáÈ`å_Õ"≥∂.

Jk HÍ#∞ÊÖ’ HõeˆQ <˘Ñ≤Êx ÉèíiOz# `«~åfi`«<Õ a_»¤‰õΩ [#‡hÜ«∞QÆÅQÆ_»O ÖÏO\˜k. P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok# `«~åfi`« =∞x+≤ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∂, Kå=ÙѨÙ@∞ìHõÅ#∂ XHõ HõÅÖÏQÍ K«∂™êÎ_»∞.

– N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠"åi"åi x[ã¨fiÉèÏ=O Uq∞\’ JO^ŒiH© É’kèOK«O_ç! g∞‰õΩ g∞ˆ~ É’kèOK«∞HÀO_ç! x„kã¨∞Î#fl g∞ P`«‡#∞ ZÅ∞ÔQuÎ Ñ≤Å=O_ç! Jk ZO`« K«Hõ¯QÍ "Õ∞Å∞‰õΩO@∞O^À K«∂_»O_ç. ZѨC_≥·`Õ D x„kã¨∞Î#fl P`«‡ `«##∞ `å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ѨxH˜ L^Œºq∞ã¨∞ÎO^À JѨC_»∞ â◊H˜Î =ã¨∞ÎOk, MϺu =ã¨∞ÎOk, =∞Oz =ã¨∞ÎOk, Ѩq„`«`« =ã¨∞ÎOk, qt+¨ì"≥∞ÿ# „Ѩu"˘Hõ¯\© =ã¨∞ÎOk. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ

159

S^Œ= ÉèÏQÆO

"Õ^•O`«O JO>Ë Uq∞\˜? <å P^Œ~å≈xfl H˘kÌ=∂@ÅÖ’ K≥Ñʨ =K«∞Û. J^Õq∞@O>Ë =∂#"åoH˜ "åiÖ’x k=º`åfixfl É’kèOK«_O» † rq`«O Ö’x „Ѩu Hõ^eŒ HõÖ’, ѨxÖ’ ^•xfl ZÖÏ „ѨH\õ O˜ KåÖ’ <Õ~Ê° _»O. – ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ "Õ^•O`«=∞<Õk U^À XHõ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# =~åæxH˜ K≥Ok# „Ѩ[ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#k =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. "Õ^•O`«=∞<Õk XHõ r=#q^è•#O. "Õ^•O`åxH˜ J~°÷O "Õ^•ÅÜ≥ÚHõ¯ PYiÉèÏQÆO Jx ÖË^• "Õ^•Å™ê~°O Jx. ^•xÖ’ *Ï˝#∞Å∞ É’kèOz# qâ◊fi[h# ã¨`åºÅ∞ á⁄O^Œ∞Ѩ~K° |« _®¤~Ú. g\˜x "å~°∞ QÍ_è"» ∞≥ #ÿ ^蕺#ã≤u÷ Ö’ Hõ#∞Q˘#_»O KÕ`« "åix =∞#O |∞∞+¨µÅ∞, ÖË^• =∞O„`«„^Œ+¨ìÅ∞ Jx Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. "åà◊√§ Q˘Ñ¨Ê âߢã¨Î "Õ`«ÎÅ∞. =∂#= â◊s~åÖË "åi „ѨÜ≥∂QÆâßÅÅ∞. J@∞ =O\˜ J^Œ∞ƒù`«ã¨`åºÅ#∞ Hõ#∞Q˘#_®xH˜ "åi‰õΩ#fl XˆH XHõ¯ ѨiHõ~°O =∞#ã¨∞û. „ѨÜ≥∂QÆѨ^Œúu Ju ã¨∞ÅÉèíO. J^Õq∞@O>Ë K«OK«Å"≥∞ÿ# D =∞#ã¨∞û#∞ ^•x JO`« ~°OQÆO Ö’xH˜ =∞~°ÅÛ_»"Õ∞. ã¨fiÉèÏ=ã≤^ŒúOQÍ, =∞#ã¨∞û ZšѨC_»∂ |Ü«∞\˜H˜ áÈ"åÅ#∞‰õΩO@∞Ok. ~°Hõ~°HÍÅ

160

^•fi~åÅÖ’ #∞Oz |Ü«∞\˜HᘠÈ~Ú „ѨH$õ u JO^•Å#∞ J#∞Éèqí OKåÅ#∞ ‰õΩO@∞Ok. D ^•fi~åÖË =∞# WO„kÜ«∂Å∞. Jq „ѨH$õ u JOkOKÕ ~°H~õ H° ÍÅ JO^Œ"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ á⁄O^•Å#fl HÀiHõ`À ZÅ¡ÑC¨ _»∂ Ѩ~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∂Î LO\Ï~Ú. D<å_»∞ âߢãqΨ *Ï˝#O Hõ#∞Q˘<Õ H˘`«Î q+¨Ü∂« Å∞, #∂`«# Pqëê¯~åÅ∞ ã¨`åº<Õfi+¨}Ö’x"Õ.

J~Ú`Õ Jq |Ü«∞\˜ „ѨÑO¨ K«OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. |∞∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê âߢã"Ψ `Õ ÅΫ ∞. "å~°∞ P WO„kÜ«∂Å ^•fi~åÅ#∞ =¸ã≤"ãÕ ,≤ =∞#ã¨∞û#∞ |Ü«∞\˜H˜ áȉõΩO_® Hõ@_ì Kç ãÕ ≤ ^•xfl „Hõ=∞|^ŒOú QÍ JO`«~∞° ‡YO KÕâß~°∞. ^•x Ѷe¨ `«OQÍ, PO`«iHõ „ѨÑO¨ K«OÖ’ ÖË^• P^蕺u‡Hõ „ѨÑO¨ K«OÖ’ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ã¨`åºÅ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞, qâ◊fi=Ú, =∞x+≤, P`«‡, ã¨$+≤,ì ^≥=· `«fiO, K≥`· #« ºO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« ÅQÆ∞iOz "å~°∞ qâ◊fi[h# ã¨`åºÅ#∞ Hõ#∞Q˘x ѨÙ@∞ìH,õ Kå=Ù, =Úã¨e`«#O, ÉÏ^èÅŒ ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Jxfl |O^è•Å#∞Oz =ÚH˜xÎ ™êkèOKå~°∞. J=∞~° r=ÙÅÜ«∂º~°∞.

"Õ^•O`« ™ê~°O 1. =∂#=Ù_ç x[ã¨fiÉèÏ=O U^À"˘Hõ ã¨~Àfi`«¯$+¨ì"≥∞ÿ# ^•xfl, Pk JO`åÅ∞ÖËx ^•xfl, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ^•xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl HÀiHõ`À |∞∞+¨µÅ∞ ã¨=∂[Ѩ٠~°}Q˘} ^èŒfi#∞ʼnõΩ ^Œ∂~°OQÍ, Z@∞

161

=O\˜ „ѨHõ¯ PHõ~°¬}ʼnõÄ `å=ÙÖËx KÀ>ˇÂ¡# ^Œ@ì"≥∞ÿ# J_»=ÙÅÖ’H©, pHõ\˜ QÆ∞ǨÏÅÖ’H© "≥àϧ~°∞. JâßOu`À, JÅ[_ç`À, Jxfl k‰õΩ¯Å‰õÄ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ f¿ã =∞#ã¨∞û#∞ âßO`«Ñ¨~°K«_®xH˜ "å~°∞ `«=∞ â◊H˜Î H˘nÌ „Ѩܫ∞uflOz, P QÆOcè~°"≥∞ÿ# xâ◊≈|ÌOÖ’, `«=∞ =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ K≥·`«#º~° Ç≤Ï`«Ñ¨Ù á⁄~°ÅÖ’xH˜ =∞iO`« Ö’`«∞QÍ K˘K«∞ÛH˘x áÈ~Ú, z@ìz=~°‰õΩ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# D â◊s~°O, =∞#ã¨∞ûÅ Ü≥ÚHõ¯ J=^èŒ∞efl ^•\˜ ã¨`åºxfl =ÚMÏ=Úv K«∂_» QÆeQÍ~°∞. `«=∞ P`«‡#∞ QÆ∞iOz P Ѩ~°=∞ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, =ÚHõÎHõO~î°O`À =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ x[ã¨fiÉèÏ=O P`«‡ ÖË^• P^蕺u‡Hõ K≥·`«#ºO Jx „ѨHõ\˜OKå~°∞. P ֒Ѩe JO`«~å`«‡#∞ HõÑ≤Ê LOKÕ"Õ D â◊s~°O, =∞#ã¨∞û, |∞kú "≥Ú^ŒÖˇ·#q Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. â◊s~°O, P`«‡ Ô~O_»∂ "Õ~°∞"Õ~°h, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# P`«‡, D Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# â◊s~°OÖ’ ^•y =ÙO^Œx "å~°∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_»QÆeQÍ~°∞.

JO`Õ HÍHõ JO^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’#∂ XˆH P`«‡ LOk HÍ|\˜ì, ‰õΩÅO, ~°OQÆ∞, =~°æO, `≥QÆ, eOQÆÉèË^•Å∞ ÖˉõΩO_® JO^Œ~°∂ D ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ J~°∞›ÖË#x "å~°∞ `≥eáê~°∞. QÍiæ, "≥∞ÿ„`Õ~Ú, =∞^•Åã¨, ^Œ=∞Ü«∞Ou "≥Ú^ŒÖˇ·# ¢ã‘ÎÅ∞ *Ï˝<À^ŒÜ«∂xfl á⁄Ok#"åˆ~ Hõ^•! HÍ|\˜ì, ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖË^• ¢ã‘Î ˆH=ÅO =∂Oã¨O, Z=ÚHõÅ∞, ~°HõÎO, =∞[˚ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ ~åt =∂„`«"Õ∞ HÍHõ "åi ã¨fiÉèÏ=O ^≥·=`«fi=∞h, P ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞ HÀ=_»O "åi [#‡Ç¨Ï‰õΩ¯ Jh K≥áêÊ~°∞. Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# D

162

â◊s~°"Õ∞ =∞#=∞x J#∞HÀ=_»"Õ∞ |O^è•ÅxflO\˜H© =¸Å HÍ~°}O.

2) P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiÉèÏ=O J<åkQÍ =∞x+≤ JO`«∞ÖËx *Ï˝#O, P#O^ŒO, âßOu, âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ rq`«O HÍ"åÅx J<Õfi+≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. W=hfl ZÅ¡ÑC¨ _»∂ J`«xÖ’<Õ L<åfl J*Ï˝#O=Å¡ "å\˜x |Ü«∞@ „ѨÑO¨ K«OÖ’ "≥^HŒ _õ ®xH˜ „ѨÜ∞« uflã¨∞<Î åfl_»∞. P^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ ™œHõ~åºÅ∞, ã¨∞MÏÅ∞, ã¨OѨ^ÅŒ ∞, JkèHÍ~åÅ∞, ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞Å∞ Zxfl =Ù<åfl J`«_ç ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ U^À â◊¥#ºO LOk. J`«_ç Ѩiã≤u÷ XHõ Hõã∂¨ iÎ =∞$QÆOÖÏQÍ LOk. Hõã∂¨ iÎ ^•x ÉÁ_»∞Ö¤ ’<Õ L<åfl P ã¨∞"åã¨# ZHõ¯_»#∞O_ç =™ÈÎO^À `≥eÜ«∞Hõ Jk J@∂–W@∂ Ѩ~∞° QÔ _»∞`«∂ LO@∞Ok. =∞#O "≥`∞« ‰õΩ`«∞#flk =∞#Ö’<Õ LO^Œx "Õ^•O`«O „ѨH\õ 㘠∞¨ OÎ k. =∞#O ã¨~Ô #· KÀ@ ^•xHÀã¨O "≥uH˜`Õ =∞#‰õΩ J#O`«"∞≥ #ÿ âßOu, P#O^ŒO, âßâ◊fi`« "≥∞#ÿ rq`«O Åaè™êÎ~Ú. P`«‡ ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨO – JO>Ë ã¨`,ü z`ü, P#O^•Å`À ѨiѨÓ~°‚ "≥∞#ÿ ^Œx J~°O÷ .

D HõO\˜H˜ Hõ#|_Õ ~°∂áêÅxflO\˜Ö’#∂ P â◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ , ã¨fi`«O„`«"∞≥ #ÿ , J#O`«"∞≥ #ÿ , Pk JO`åÅ∞ ÖËx ã¨`º« O, JO>Ë P`«‡, ZÅ¡ÑC¨ _»∂ <≥ÅH˘x =ÙO^Œx "Õ^•O`«O É’kèã∞¨ OÎ k.

163

ã¨fiÜ«∞O„ѨHÍâ◊H`õ fi« O, â◊√^Œ|ú ∞kú ^•x ÅHõ}∆ ÏÅ∞.

J#O`«HÍÅOQÍ D ã¨$+≤xì ™êH˜Q∆ Í uÅH˜ã∞¨ #Î fl â◊√^Œ,ú |∞^Œ,ú K≥`· #« ºâ◊HÜ Î˜ ∞Õ P P`«‡. K≥`· #« º=O`«"∞≥ #ÿ r=ÙÅxflO\˜Ö’x K≥`· #« ºO P P`«‡. P P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ â◊H=Θ Å¡<Õ â◊s~°O, WO„kÜ«∂Å∞ "å\˜"å\˜ Ѩ#∞efl x~°fiiÎã∞¨ <Î åfl~Ú. P P`«‡ÜÕ∞ Hõ#∞fl‰õΩ Hõ#∞fl, K≥qH˜ K≥q, =∞#ã¨∞û‰õΩ =∞#ã¨∞û, r"åxH˜ r=O. D â◊s~°O ֒ѨŠ^•y=Ù<åfl ^•xH˜ LO_Õ Ñ¨iq∞`«∞ʼnõΩ Jk Ö’|_»^∞Œ . D â◊s~°O [_»Ñ^¨ •~°O÷ Ö’Oz ѨÙ\˜Oì k. uiy [_»Ñ^¨ •~°O÷ Ö’<Õ Hõeã≤áÈ`«∞Ok. HÍh ֒Ѩe P`«‡‰õΩ Kå=ÙѨÙ@∞ìHÅõ ∞ ÖË=Ù. P JO`«~å`«‡#∞ J#∞Éè∂í u K≥Ok`Õ `«Ñʨ =∞#‰õΩ =ÚH˜Î ÖË^∞Œ .

3. =ÚH˜Î – =∞# r=# QÆ=∞ºO ã¨<å`«# ^è~Œ å‡xfl J#∞ã¨iOz =∞# rq`åxH˜ Ѩ~=° ∞ QÆ=∞ºO "≥∂HõO∆ . ѨÓ~°fiO D QÆ=∂ºxfl ™êkèOK«_®xH˜ ã¨=∂*Ïxfl <åÅ∞QÆ∞ P„â◊=∂Å∞QÍ qÉèlí OKå~°∞: Jq „|ǨχK«~º° O, QÆ$ǨÏã¨O÷ , "å#„ѨãO÷¨ , ã¨<åflºã¨O. "≥∂HõO∆ J<Õ P^Œ~å≈xfl QÆ∞iOz "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\˜ P„â◊=∞"≥∞#ÿ „|Ǩχ K«~º° OÖ’<Õ É’kèOK«|_Õk. P QÆ=∂ºxfl ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ, `«=∞ =∞#ã¨∞ûefl Ѩq„`«O KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜, q^•º~°∞Å÷ ∞ LѨ#Ü«∞#O ^•fi~å QÍÜ«∞„u, ã¨O^躌 "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q KÕ¿ã"å~°∞.

QÆ∞~°∞‰õΩÖÏÅÖ’ q^•º~°∞Å÷ ‰õΩ „áêѨOzHõ, P^蕺u‡Hõ q^ŒºÅ∞ ~Ô O_»∂ É’kèOK«|_Õq. QÆ$ǨÏã¨∞Å÷ ∞ `«=∞ ÉÏ^躌 `«Å#∞

164

<≥~"° iÕ Û# `«~åfi`« J_»=ÙÅÖ’H˜ áÈ~Ú, „áêѨOzHõ"∞≥ #ÿ =∞=∞`å#∞|O^è•Å#∞ ѨÓiÎQÍ q_çzÃÑ\˜ì Ѩ~=° ∞QÆ=∂ºxfl ™êkèOK«_®xH˜ ã¨#fl^Œ∞Åú ÜÕ∞º"å~°∞. HÍh D ~ÀA# =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ `å=Ú J@∞=O\˜ J#∞|O^è•ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ<åfl =∞#fl ã¨OQÆu ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok#ѨC_Õ "≥∂H∆Íxfl ™êkèOK«QÅÆ O. =∂#=rq`«O JO^Œ∞HÀã¨"∞Õ L^ÕtÌ OK«|_çOk. U =∞`«"∞≥ `ÿ Õ =∞#‰õΩ P "≥∂H∆Íxfl JOkOK« _®xH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_∞» `«∞O^À J^Õ x["≥∞#ÿ =∞`«O. x["≥∞#ÿ =∞`«=∞O>Ë Uq∞\’ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@ÅÖ’ K«∂_»O_ç: ''„Ѩu =∞x+≤Ö’#∂ k=º`«fiO xH˜∆ѨÎ"≥∞ÿ ^•y LOk. ^•xfl "≥eH˜fÜ«∞_»O ™ê^茺"Õ∞. =∞#‰õΩ ֒ѨÅ, "≥Å∞ѨŠL#fl „ѨHõ$ux ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~å P k=º`åfixfl „ѨHõ\˜OK«_»"Õ∞ rq`«QÆ=∞ºO. ^•xfl Ѩx (Hõ~°‡Ü≥∂QÆO) ^•fi~å, P~å^èŒ# (ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO) ^•fi~å, =∂#ã≤Hõ xÜ«∞O„`«} (~å[Ü≥∂QÆO) ^•fi~å, x`«º– Jx`åºÅ qK«Hõ∆} (*Ï˝#Ü≥∂QÆO) ^•fi~å ™êkèOK« =K«∞Û. D <åÅ∞QÆ∞ Ѩ^Œú`«∞ÅÖ’ U^À"˘Hõ Ѩ^Œúu ^•fi~å QÍh, XHõ\˜ Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Ѩ^Œú`«∞Å ^•fi~å QÍh, Jxfl Ѩ^Œú`«∞Å#∞ HõeÑ≤ QÍh PK«iOK«O_ç. =ÚH˜Î á⁄O^ŒO_ç. =∞`«O K≥¿ÑÊ^ŒO`å W^Õ. =∞`«É’^èŒ#Å∞, #=∞‡HÍÅ∞, ѨÓ*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ∞, =∞`«„QÆO^ä•Å∞, ^Õ"åÅÜ«∂Å∞, ^Õ=Ùà◊§ ~°∂áêÅ∞, Wq Z#fl~Ú<å LO_»=K«∞Û, HÍh Jq HÍ^Œ∞ =ÚYºO.——

165

4) |O^è•xH˜ HÍ~°}O WO„kÜ«∂Å∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ =ã¨∞Î=ÙŠѨ@¡ J#∞~åQÍxfl ÃÑOK«∞‰õΩx, =∞# JѨiâ◊√^Œú =∞#ã¨∞û |O^è•Å‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞O^Œx "Õ^•O`«O É’kè™ÈÎOk. J~Ú`Õ =∞# =∞#ã¨∞û#∞ Ѩq„`«O ÖË^• JѨq„`«O KÕ¿ãk Z=~°∞? =∞# PÖ’K«#Å∞, =∂@Å∞, KÕ`«ÖË. =∞Oz jÅO "≥∂H∆ÍxH˜ ^•ifã¨∞ÎOk, K≥_»∞ jÅO |O^è•Å‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk. =∞OzjÖÏxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ? q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ D q+¨Ü«∞OÃÑ· WÖÏ q=iOKå~°∞: ''XHõ =∞x+≤ x~°O`«~°O K≥_»∞ =∂@Å∞ qO@∂, K≥_»∞ PÖ’K«#Å∞ KÕã¨∂Î LO>Ë, J`«x =∞#ã¨ûO`å K≥_»∞ =Ú„^ŒÅ∞ Ѩ_çáÈ`å~Ú. P q+¨Ü«∞O J`«_çH˜ `≥eÜ«∞ ‰õΩO_®<Õ Jq J`«_ç PÖ’K«#Å#∞, Ѩ#∞Å#∞ „ѨÉèÏq`«O KÕ™êÎ~Ú. "å\˜ KÕ`«∞ÅÖ’ J`«_»∞ H©Å∞ÉÁ=∞‡QÍ =∂~° `å_»∞. Jq J`«_ç KÕ`« |Å=O`«OQÍ K≥_»∞ KÕ~Ú™êÎ~Ú.

J`«_»∞ K≥_»¤"å_»~ÚáÈ`å_»∞. `«##∞ =∂~°∞ÛHÀÖË_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ XHõ =∞x+≤ =∞Oz PÖ’K«#Å∞, =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î LO>Ë, "å\˜ =Ú„^ŒÅ "≥Ú`«ÎO WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ K≥ѨC‰õΩ#fl@∞ìQÍ, `«#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ J`«_çKÕ`« |Å =O`«OQÍ =∞Oz KÕ~Ú™êÎ~Ú. JÖÏ [iy#ѨC_»∞ P =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ =∞OzjÅO (ã¨pÛùÅO) ã¨∞ã≤÷~°"≥∞ÿO^Œx K≥Ñʨ |_»∞`«∞Ok.——

166

Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOz f~°=Åã≤O^Õ##fl xÜ«∞ =∂xfl Z=~°∂ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. ™ê"≥∞`« K≥Ñ≤Ê#@∞ì, ''g∞~°∞ U q`«Î#O <å\˜`Õ, P ѨO>Ë Ñ¨O_ç KÕuH˜ =ã¨∞ÎOk!—— ã¨<å`«# ^èŒ~å‡xH˜ =¸Åã¨∂„`«O ''ÉÏ^茺`« JO`å =∞#^Õ!—— Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"Õ∞. =∞#O KÕ¿ã =∞Oz, K≥_»∞ Ѩ#∞ʼnõΩ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ =∞#"Õ∞ ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOK«=Åã≤ LO@∞Ok. K«@ìO #∞Oz, tHõ∆ #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=K«∞Û<Õ"≥∂ QÍh Hõ~°‡ã¨∂„`åxfl =∂„`«O `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË=Ú. =∞#O KÕã≤# K≥_»¤Ñ¨#∞ʼnõΩ tHõ∆ J#∞ÉèíqOz f~°=Åã≤O^Õ. ^•xfl "Õ~˘Hõ~°∞ Z=~°∂ ѨOK«∞HÀ~°∞. =∞# „Ѩ=$uÎh, „Ѩ=~°Î#h, JÅ"å@¡#∂ =∂~°∞ÛHÀ=_»O ^•fi~å =∞#O KÕã≤# K≥_»∞#∞ ‰õÄ_® K«Hõ¯k^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. JO^ŒiH© `≥eã≤# XHõ <å#∞_ç: ''XHõ PÖ’K«##∞ <å\˜`Õ XHõ ѨxQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ Ѩxx <å\˜`Õ Jk XHõ JÅ"å@∞QÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ JÅ"å@∞ <å\˜`Õ JO^Œ∞Ö’#∞Oz XHõ =ºH˜Î`«fiO Z^Œ∞QÆ∞ `«∞Ok. XHõ =ºH˜Î`åfixfl <å\˜`Õ Jk g∞ `«Å~å`«QÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì g∞ `«Å~å`«#∞ ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩ#flk g∞ˆ~!——

5. aè#fl`«fiOÖ’ UHõ`«fiO "Õ^•O`«O 'JO`å XHõ>Ë— Jx „ѨHõ\˜ã¨∞ÎOk. D „ѨѨOK«OÖ’ =∞#‰õΩ Hõ#Ѩ_Õ `Õ_®Åhfl ÃÑ·H˜ HõxÑ≤OKÕq

167

=∂„`«"Õ∞. D Hõ#Ѩ_Õ `Õ_®Å"≥#∞Hõ XHõ JO`«s¡#"≥∞ÿ# UHõ`«fiO LOk. "Õ^•O`«O ^•x<Õ P`«‡ ÖËHõ „|ǨχO Jx K≥ѨÙ`«∞Ok. XˆH ã¨∂~°∞º_»∞ "Õˆ~fi~°∞ ‰õΩO_»ÅÖ’x h\˜Ö’ "Õ~°∞"Õ~°∞ „ѨuaOÉÏÅ∞QÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞ Hõ^•!

PÉèí~°}ÏÅ#∞ =∞#O "Õ~°∞"Õ~°∞ ¿Ñ~°¡`À Ñ≤ez<å "å\˜ xflO\˜Ö’ LO_Õk |OQÍ~°"Õ∞. ã¨`«º"≥ÚHõ¯>Ë. ÉèíQÆ=O`«∞ _˘Hõ¯_Õ. HÍh |∞∞+¨µÅ∞ ^•xfl "Õˆ~fi~°∞ ¿Ñ~°¡`À Ñ≤eKå~°∞.

D qâ◊fi=∞O`å P Ѩ~°=∞k=ºK≥·`«#ºOÖ’ =Úxy L#fl^Œx "Õ^•O`«O K≥ѨÙ`«∞Ok. P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å ^•fi~å D Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û#∞ ^•\˜áÈ~Ú ã¨=∂k èã≤÷ux J#∞Éèí∂u K≥O^Œ_»O ^•fi~å P UHõ`åfixfl `≥Å∞ã¨∞ HÀ=K«∞Û#∞. P Ü≥∂QÍxfl ™êkèOK«_®xH˜ <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ =∂~åæÅ∞ xˆ~ÌtOK«|_®¤~Ú. "å\˜x ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º_»O ^•fi~å P 'ã¨`åºxfl— D [#‡Ö’<Õ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.

6. "Õ^•O`« ™ê^èŒ#Å∞ <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍÅ∞<åfl~Ú. Jq ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO (ÉèíH˜Î =∂~°æO), *Ï˝#Ü≥∂QÆO (qK«Hõ∆} =∂~°æO), ~å[Ü≥∂QÆO (^蕺#=∂~°æO), Hõ~°‡Ü≥∂QÆO (Hõ~°‡=∂~°æO). =∂#= â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ qt+¨ì`« Uq∞@O>Ë D <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍÅ#∂ Jk UHõHÍÅOÖ’ ™ê^èŒ# K≥Ü«∞ºQÆÅ^Œ∞. „¿Ñq∞OKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O, qK«Hõ∆} KÕ¿ã |∞kú, ^蕺#O KÕ¿ã =∞#ã¨∞û, ѨxKÕ¿ã â◊H˜Î – D <åÅ∞yO\˜ ^•fi~å JÖÏ

168

K≥Ü«∞º=K«∞Û. D <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍÅ#∞ ã¨=∞„QÆOQÍ `«# =ºH˜Î`«fiOÖ’ W=Ú_»∞ÛHÀ=_»"Õ∞ HÍHõ P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÍxH˜ J^Õ P^Œ~å≈xfl É’kèOK«_»"Õ∞ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞Ö’x qt+¨ì`«. PÜ«∞# ~°∂ѨÙkkÌ# ~å=∞Hõ$+¨‚=∞~î°O, q∞+¨<£Å zǨÏflOÖ’ W^Õ P^Œ~å≈xfl PÜ«∞# á⁄O^Œ∞Ѩ~°Kå~°∞. ÉÁ=∞‡Ö’x JÅÅ`À xO_ç# h~°∞ Hõ~°‡#∞ ã¨∂z ã¨∞ÎOk. Ѩ^Œ‡O ÉèíH˜Îx, L^Œ~ÚOKÕ ã¨∂~°∞º_»∞ *Ï˝<åxfl ã¨∂z™êÎ~Ú. ÉÁ=∞‡#∞ K«∞\˜ì L#fl áê=Ú ‰õΩO_»eh â◊H˜Îx ã¨∂zã¨∞ÎOk. ÉÁ=∞‡Ö’x ǨÏO㨠Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ ã¨∂zHõ. HÍ|\˜ì D z„`«O Hõ~°‡, *Ï˝#, ÉèíH˜Î, ^蕺# Ü≥∂QÍÅ HõÅ~ÚHõ`À Ѩ~°=∂`«‡ ™êH∆Í`å¯~°O á⁄O^Œ =K«Ûx ã¨∂zã¨∞ÎOk.

ÉèHí Ü Î˜ ∂≥ QÆO `«##∞ KÕ~°∞HÀ=_»O HÀã¨"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞x+≤ QÆ∞O_≥ÅÖ’ „¿Ñ=∞ÉèÏ"åxfl xeÑ≤ LOKå_»∞. ^•xfl ™êfinè#OÖ’ LOK«∞‰õΩx, =∞iO`« Ѩiâ◊√^ŒúO KÕã≤, ÉèíQÆ=O`«∞_ç"≥·Ñ¨Ù =∞~°eÛ#ѨC_»∞ Jk =ÚH˜ÎH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. „áêѨOzHõ"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞#∞ ^•i =∞~°eÛ, ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JiÊOz#ѨC_»∞ J^Õ ÉèíH˜Î J=Ù`«∞Ok. D „¿Ñ=∞#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JiÊOK«_»O ^•fi~å J<ÕHõ=∞Ok PÜ«∞##∞ ™êH∆Í`«¯iOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ѨÙ~°O^Œ~° ^•ã¨∞, `åºQÆ~åA, J#fl=∂Kå~°∞º_»∞, Hõc~°∞^•ã¨∞, `«∞Åã‘

169

^•ã¨∞, ã¨∂~°^•ã¨∞, g∞~åÉÏ~Ú, `«∞HÍ~åO "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍxfl ™ê^èŒ#KÕã≤ ^≥·=™êH∆Í `å¯~åxfl á⁄O^•~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JiÊOz# „¿Ñ=∞ k#k<åaè=$kú K≥Ok, =∞# z#flǨÏ$^ŒÜ«∂xfl =∞iO`« qâßÅ"≥∞ÿ#kQÍ KÕã≤ z=~°‰õΩ PÜ«∞# áê^•Å#∞ KÕˆ~ÖÏ KÕã¨∞ÎOk. HÍh P „¿Ñ=∞#∞ D „ѨѨOKåxH˜ W¿ãÎ ^•x=Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞, ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. D „ѨѨOK«OÖ’ =∞#O „¿Ñq∞OKÕk Un HõÅHÍÅO xÅz LO_»É’^Œ∞.

JÖÏ =∞#O „¿Ñq∞OKÕ =ã¨∞Î=Ù#∞O_ç HõeˆQ Z_»ÉÏ@∞ =∞#‰õΩ ^Œ∞óMÏxfl =∂„`«"Õ∞ `≥zÛÃÑ_»∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ âßâ◊fi`«∞_»∞. JO^Œ∞KÕ`« ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ K«∂Ñ≤# „¿Ñ=∞ P#O^•xfl, âßOux `≥zÛÃÑ_»∞`«∞Ok. [ѨO, ^蕺#O, PÜ«∞# =∞ǨÏ`«∞ÎÅ#∞ H©iÎOK«_»O ^•fi~å, Éèí[#Å ^•fi~å, PÜ«∞# k=ºbÅÅ#∞ QÆ∞iOz K«^Œ=_»O ^•fi~å PÜ«∞# áê^ŒÑ¨^•‡Å g∞^Œ ÉèíH˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞ ‰õΩO^•=Ú. PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz x~°O`«~O° PÖ’zOK«_O» ^•fi~å, PÜ«∞# É’^è#Œ Å#∞ J#∞ã¨iOK«_O» ^•fi~å PÜ«∞# Ü«∞O^Œ∞ ÉèHí xΘ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=K«∞Û.

Hõ~‡° Ü≥∂QÆO =∂#=ÙÅÖ’ U^À XHõ\˜ K≥Ü«∂ºÅ#fl f„="≥∞ÿ# HÍOHõ∆ LO@∞Ok. XHõ¯ Hõ∆}"≥∞ÿ<å T~°Hõ<Õ LO_»_»O J™ê^茺O. ѨxK≥Ü«∞º‰õΩO_® LO_»_»O J™ê^茺O HÍ|\˜ì,

170

rq`«OÖ’ L#fl`« q+¨Ü«∂Å#∞ ™êkèOK«_»O HÀã¨O Ѩx K≥Ü«∞º_»OÖ’x ~°Ç¨Ï™êºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O L`«Î=∞O. ™ê^è•~°}OQÍ ™êfi~°÷O HÀã¨O KÕ¿ã Ѩx, |O^è•Å‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. HÍh J^Õ Ñ¨x ã¨Ô~·# ^Œ$HõÊ^äŒO`À KÕã≤#ѨC_»∞ Jxfl |O^è•Å#∂ „`≥Oz "Õã≤ =∞#‰õΩ =ÚH˜Îx Wã¨∞ÎOk. nx<Õ =∞#O Hõ~°‡Ü≥∂QÆO Jx Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl=Ú.

D „ѨѨOK«OÖ’ =∞# ÉÏ^茺`«Å∞ x~°fiiÎOK«_®xH˜ Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞<åfl~Ú. D „ѨѨOK«O XHõ „|Ǩ‡O_» "≥∞ÿ# ~°OQÆã¨÷ÅO, =∞#=∞O`å JO^Œ∞Ö’ áê„`«^è•~°∞Å∞QÍ "Õˆ~fi~°∞ áê„`«Å∞ áÈ+≤ã¨∞Î<åfl=Ú. D „ѨѨOKåxfl ã¨$+≤ìOzOk ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Hõ#∞Hõ PÜ«∞<Õ D <å@HÍxH˜ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞. PÜ«∞<Õ =∞# ^•fi~å `«# Ѩ#∞efl KÕ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. PÜ«∞# KÕuÖ’ =∞#O Ѩx=Ú@∞¡ =∂„`«"Õ∞! HÍ|\˜ì PÜ«∞# =∞#‰õΩ U Ѩxx JѨÊK≥Ñ≤Ê<å ^•xfl =∞#O P~å^èŒ#QÍ ÉèÏqOz K≥Ü«∂ºe. =∞#O _»|∞ƒHÀã¨"≥∂, JkèHÍ~°O HÀã¨"≥∂, =∞# Ü«∞[=∂#∞Å HÀã¨"≥∂ KÕã¨∞Î<åfl=∞x J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. =∞#‰õΩ JO^ŒiHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ Ü«∞[=∂x P ÉèíQÆ=O`«∞_Õ. =∞#O KÕ¿ã Ѩxx P~å^èŒ#QÍ ÉèÏqOz UHÍ„QÆ`«`À, ÉèíH˜Î`À, JOH˜`«ÉèÏ=O`À, x*Ï~Úf`À, ѨiѨÓ~°‚OQÍ KÕã≤ #ѨC_»∞, J^Õ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO J=Ù`«∞Ok. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞, ''=∞#O K≥Ü«∞º=Åã≤# Ѩxx ÉèíH˜Î`À K≥Ü«∞º_»"Õ∞ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ^≥·"å~å^èŒ#—— Jx K≥áêÊ~°∞. ''F

171

ÉèíQÆ=O`«∞_®! h=Ù <å Ü«∞[=∂xq, <Õ#∞ h ¿ã=‰õΩ}˜‚—— – N~å=Ú_ç Ѩ@¡ =∞Ǩg~°∞_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ J@∞ =O\˜ ^•ã¨ºÉèÏ"åxfl Hõey L<åfl_»∞. ~Ô O_»= =∂~åæxfl J#∞ëêª# "Õ^•O`«O ÖË^• PK«~}° Ö’ ÃÑ@ì^yŒ # "Õ^•O`«O JO\Ï~°∞. P^è∞Œ xHõ ã¨=∂*ÏxH˜ Wk q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ WzÛ# HÍ#∞Hõ. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ JxflO\˜Ö’ L<åfl_»x "Õ^•O`«O É’kèã∞¨ OÎ k. "Õ~ˆ fi~°∞ r=ÙÅ∞QÍ PÜ«∞<Õ ~°∂á⁄Ok =Ù<åfl_»∞. QÆ#∞Hõ =∞# P~å^è#Œ #∞ Hˆ =ÅO QÆ∞_»∞Å∞, q„QÆÇ¨ ňH Ѩiq∞`«O K≥Ü∞« º‰õΩO_®, JO^ŒiÖ’#∂ ÉèQí =Æ O`«∞_ç LxH˜x „QÆÇÏ≤ OK«_O» , K«∂_»_O» <Õ~∞° Û‰õΩx "åiH˜ ÉèHí `Θ À ¿ã=KÕã∂¨ ,Î P q^èOŒ QÍ =∞# P~å^è#Œ #∞ K≥Ü∂« ºe. ''t=ÙxQÍ ÉèÏqOz r=ÙʼnõΩ ¿ã= K≥~Úº!—— – ~å=∞Hõ$+¨=‚ ∞~îO° , q∞+¨<£ KÕ¿ã HÍ~°º„Hõ=∂ÅxflO\˜ "≥#∞Hõ#∞#fl `«`fiΫ O W^Õ. D q+¨Ü∂« xfl QÆ∞iOz q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥ÑÊ≤ # H˘xfl =∂@efl q#O_ç: ''„ѨÑO¨ K« ã¨OHˆ =∆ ∞O HÀã¨O g∞~°∞ g∞ â◊s~åxfl, =∞#ã¨∞û#∞, "å‰õΩ¯#∞ ^è•~°á⁄Ü«∂ºe! g∞~°∞ '=∂`«$^Õ"À Éè=í , Ñ≤`$« ^Õ"À Éè=í – g∞ `«ex¡ ^Õ=Ù_çQÍ K«∂_»O_ç, `«O„_çx ^Õ=Ù_çQÍ K«∂_»O_ç— Jx K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl~°∞. HÍh <Õ#∞ K≥¿ÑÊ^Õ=∞O>Ë, '^Œi„^Œ ^Õ"À Éè=í , =¸~°^ö "Õ À Éè=í – ¿Ñ^Œefl, x~°H~∆õ åã¨∞ºefl, J*Ï˝#∞efl, ~ÀQÆ∞efl g∞^Õ=Ùà◊√§QÍ KÕã∞¨ HÀO_ç.— giH˜ ¿ã= K≥Ü∞« º_»"∞Õ J`«∞º#fl`«"∞≥ #ÿ =∞`«^~Œè ‡° =∞x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.——

172

''ZO`À `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤# `«~åfi`« <Õ#∞ nxfl Jã¨Öˇ·# ã¨`«ºOQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞ – „ѨurqÖ’#∂ t=Ù_»∞ <åfl_»∞. WO`«Hõ<åfl "Õˆ~ ^Õ=Ù_≥=fi_»∂ ÖË_»∞. 'Z=_»∞ r"å~å^茉õΩ_À, "å_Õ ^≥·"å~å^茉õΩ_»∞!— —— ''ѨÓ[ÅxflO\˜ ™ê~åOâ◊O W^Õ – =∞#O Ѩq„`«OQÍ LO_»_»O, W`«~°∞ʼnõΩ =∞Oz K≥Ü«∞º_»O. Z=_≥·`Õ ¿Ñ^Œ"åxÖ’, |ÅÇ‘Ï#∞_çÖ’, ~ÀyÖ’ t=Ù}˜‚ K«∂_» QÆÅ∞QÆ∞`å_À J`«_Õ x[OQÍ t=Ù}˜‚ JiÛ™êÎ_»∞† Z=_≥·`Õ XHõ q„QÆǨÏOÖ’ =∂„`«"Õ∞ t=Ù}˜‚ K«∂™êÎ_À, J`«_ç P~å^èŒ# WOHÍ „áê^äŒq∞Hõ"≥∞ÿ#^Õ.—— D q^èŒOQÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ JO^ŒiÖ’ K«∂_»_»O =∞# ^Œ$HõÊ^äŒOÖ’ „|Ǩ‡O_»"≥∞ÿ# =∂~°∞Êx `≥ã¨∞ÎOk. D ã¨`åºxfl =∞#O J=QÍǨÏ# KÕã¨∞‰õΩ#fl =∞~°∞Hõ∆}O =∞#O Z=fiih „¿Ñq∞OK«‰õΩO_® LO_»ÖË=Ú. „¿Ñ=∞, Hõ~°∞}, JOH˜`«ÉèÏ=O, ¿ã"åÉèÏ=O "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨∞QÆ∞}ÏÅhfl J„Ѩܫ∞`«flOQÍ =∞# jÅOÖ’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ^Õfi+¨O, HÀѨO, Jã¨∂Ü«∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# K≥_»∞ÉèÏ"åÅ∞ =∞# =∞#ã¨∞ûÅÖ’ #∞Oz HõxÑ≤OK«‰õΩO_® áÈ`å~Ú. P q^èŒOQÍ `«Ü«∂Ô~·# Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û P^蕺u‡Hõ *Ï˝<À^ŒÜ«∂xfl HõeyOKÕ =∂~°æOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ`«∞Ok.

173

~å[Ü≥∂QÆO ã¨fiÉèÏ=ã≤^OúŒ QÍ =∞#ã¨∞û‰õΩ xÅHõ_» LO_»^∞Œ . Ѩ`O« [e J<Õ Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂y D =∞#ã¨∞û#∞ Ö’`«∞QÍ J^躌 Ü«∞#O KÕã,≤ ^•xfl ™êfinè#O KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ , âߢãÜ Î‘ ∞« "≥∞#ÿ Ѩ^`úŒ ∞« efl Hõ#∞H˘<åfl_»∞. PÜ«∞# ~°zOz# „QÆO^äOŒ 'Ü≥∂QÆ ^Œ~≈° #=Ú ÖË^• Ü≥∂QÆ ã¨∂„`åÅ∞— J`«ºO`« „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ k. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ JëêìOQÆÜ∂≥ QÆO (JO>Ë Zxq∞k ÉèÏQÍÅ∞ Hõey# Ü≥∂QÆO) qâ◊fiqMϺux á⁄Ok, „ѨÑO¨ K«OÖ’x WOK«∞q∞OK«∞ JO^Œ~∞° P^蕺u‡Hõ ™ê^艌 Ωõ ÅKÕ`« JÉèºí ã≤OK«|_»∞`ÀOk. PÜ«∞# É’kèOz# Ѩ^`úŒ ∞« Å#∞ ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_»O ^•fi~å ‰õΩÅ, =∞`«, *Ïu, =~°,æ =~°,‚ eOQÆ qÉè^Ë OŒ ÖˉΩõ O_® =∂#=â◊s~°OÖ’<Õ ^•y =Ù#fl qâ◊fi[h#, ã¨<å`«# ã¨`åºÅ#∞ J#∞Éè∂í u K≥O^Œ=K«∞Û. P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ_®xH˜ P „QÆO^äOŒ J`«ºO`« âߢã|Ψ ^Œ"ú ∞≥ #ÿ k, „Hõ=∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ k. PÜ«∞# É’^è#Œ Å „ѨHÍ~°O Ü≥∂QÆO JO>Ë =∞#ã¨∞û ~°H~õ H° ÍÅ ~°∂áêÅ#∞ á⁄O^Œ_®xfl J^Œ∞ѨÙK≥Ü∞« º_»O JO>Ë z`«=Î $`«∞ÅÎ #∞ x~ÀkèOK«_O» . x~°O`«~O° ^蕺<åxfl ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º_»O ^•fi~å K«OK«Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’H˜ `Õ=K«∞Û#∞. ^蕺#O ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok. q^•º~°∞Å÷ Ö’ Jk UHÍ„QÆ`åâ◊HxΘ ÃÑOK«QÅÆ ^Œ∞. =∞#ã¨∞ûÖ’x <≥QÔ \˜"£ (=ºuˆ~Hõ) ÉèÏ"åÅ#∞ `«∞_çz"Õã,≤ =∞#ã¨∞û#∞ |ÅOQÍ#∂, xÅHõ_Q» Í#∂ LO_ÕÖÏ fiÛ

174

k^Œ∞`Ì ∞« Ok. =∞# PÖ’K«#Å#∞, ÉèÏ"åÅ#∞ L#fl`«"∞≥ #ÿ =∂~åæʼnõΩ ÖË=<≥`_Ϋ O» ^•fi~å xã¨Ê$ǨÏ, XuÎ_,ç kQÆ∞Å∞, PO^Àà◊#, ÉèÜ í ∞« O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~°H~õ H° ÍÅ =∂#ã≤Hõ ~°∞QƇ`«Å #∞Oz =∞#efl ~°Hã∆˜ ∞¨ OÎ k. ^蕺#O =Å¡ JÉè∞í º^ŒÜ∞« O, ã¨$[<å`«‡Hõ`,« ™⁄O`«OQÍ PÖ’zOKÕâH◊ ,Θ <≥Ñ· Ù¨ }ϺÅ∞, Ѩq„`«`,« xâ◊ÛÅ`«fiO, PÖ’K«#Ö’ ã¨Ê+¨`ì « "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Ѷe¨ `åÅ∞ HõÅQÆ_"» ∞Õ HÍHõ, z@ìz=iQÍ =∞#‰õΩ =∞# x[ã¨fiÉèÏ"åxfl ^蕺#O J#∞Éè=í OÖ’H˜ `ÕQÅÆ ^Œ∞.

*Ï˝#Ü≥∂QÆO ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#"åoH˜ Q˘Ñ¨Ê "Õ∞^è•â◊H˜Îx WzÛ#ѨÊ\˜H© ^•xfl KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ "å_»∞`«∞O\Ï~°∞! *Ï˝#Ü≥∂QÍxfl ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º_®xH˜ =∞x+≤H˜ KåÖÏ Ñ¨^Œ∞<≥·# ã¨∂Hõ∆ ‡|∞kú HÍ"åe. D =∂~åæxfl *Ï˝#=∂~°æO Jx JO\Ï~°∞. Ü«Ú=~åA J~Ú# ã≤^•ú~°∞÷_»∞ ~å[Éèí=#OÖ’#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =zÛ =Úã¨e"å_çx, ‰õΩ+¨µì~Àyx, â◊"åhfl K«∂ã≤ JkiѨ_®¤_»∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ D q^èŒOQÍ =Úã¨e`«#O, Hõ$tOzáÈ=_»O, ~ÀQÆO, Kå=Ù J<Õ"å\˜H˜ QÆ∞iHÍ=Åã≤O^Õ#x J`«_çH˜ K≥Ñ¨Ê |_ç#ѨC_»∞ J`«_çÖ’x |∞kú "Õ∞Å∞H˘Ok. ã¨`åº <Õfi+¨}Ö’ J`«_»∞ JxflO\˜h q_»zÃÑ\˜ì z@ìz=~°‰õΩ x~åfi}Ïxfl (P`«‡*Ï˝<åxfl) á⁄Ok Jxfl~°HÍÅ âßs~°Hõ |O^è•Å#∞Op =ÚH˜Îx á⁄O^•_»∞. qâßfiq∞„`«∞_»∞,

175

=t+¨µì_»∞, Ü«∂[˝=Å∞¯ º_»∞, [#‰õΩ_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# |∞∞+¨µÅ∞ D *Ï˝#=∂~åæxfl ™ê^èŒ#KÕã≤ ã¨`åºxfl J#∞Éèí∂u K≥O^•~°∞.

D Ü≥∂QÆO „ѨHÍ~°O =ÚO^Œ∞QÍ =∞x+≤ P^蕺u‡Hõ ã¨`åºÅ#∞ QÆ∞iOz âߢ™êÎÅ É’^èŒ#Å#∞ qx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. PÃÑ·# qK«Hõ∆}#∞ x~°OZ`«~°O JÉèíºã≤OK«_»O ^•fi~å =∞x+≤ `«# â◊s~°O #∞Oz P`«‡#∞ "Õ~°∞ K≥Ü«∞ºQÆÅQÍe. ''<Õ<≥=~°∞?—— Jx x~°O`«~°O `«##∞ `å#∞ „ѨtflOK«∞HÀ=_»O ^•fi~å ~°=∞}=∞ǨÏi¬ D Ü≥∂QÍxfl ™ê^èŒ# KÕâß~°∞. ''<Õ#∞ D â◊s~åxfl HÍ#∞! =∞# ã¨∞û#∞ HÍ#∞. WO„kÜ«∂Å#∞ HÍ#∞. z`åÎxfl HÍ#∞. |∞kúx HÍ#∞. HÍh D â◊s~°OÖ’ Wq∞_ç=Ù#fl P`«‡#∞ <Õ#∞. <Õ#∞ „|Ǩ‡xfl!—— D q^èŒOQÍ x~°O`«~°O =∞# x[ã¨fiÉèÏ"åxfl <˘H˜¯ K≥ѨÊ_»O ^•fi~å Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# â◊s~°OѨ@¡ =∞# J#∞|O^è•xfl, J#∞~åQÍxfl „Hõ=∞OQÍ =keOK«∞‰õΩx, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ã¨<å`«# "≥∞ÿ#, k=º"≥∞ÿ# =∞# x[ã¨fiÉèÏ"åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

D <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍʼnõÄ HÍ=Åã≤# â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ ∞ =∞# â◊s~°OÖ’<Õ L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ =∞#O "å\˜x UHõHÍÅOÖ’ ‰õÄ_® ™ê^è#Œ K≥Ü∞« º=K«∞Û. Hõ~‡° Ü≥∂QÆO, ~å[Ü≥∂QÆO, *Ï˝#Ü≥∂QÆO, ÉèHí Ü Î˜ ∂≥ QÆO g∞^Œ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ J`«ºO`« „áê=∂}˜H"õ ∞≥ #ÿ q. "å\˜x QÆ∞iOz =∞iO`« `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ P ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞ K«^=Œ O_ç.

176

"Õ^•O`« `«`Ϋ fiO (q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ѨÅ∞‰õΩÅÖ’) D P`«‡*Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ „ѨÜ∂≥ [#O, „ѨÉÏè =O, Ѷe¨ `«O Uq∞\˜? D ~ÀAÖ’¡, =∞#O „Ѩu^•hfl „ѨÜ∂≥ [#O`À JO>Ë Zxfl áœO_»∞,¡ Zxfl +≤eO¡ QÆ∞Å∞, Zxfl ÃÑhflÅ∞ qÅ∞=KÕã∞¨ OÎ ^À H˘Å"åeûO^Õ! ã¨`º« O Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞=#∞ „ѨÜ∂≥ [#O J<Õ H˘Å|^Œ`Ì À H˘Å"åe Jx J_çQˆ ǨωõΩ¯ Z=iH˜ LOk? |Ǩïâß „ѨÜ∂≥ [#O ÖËHáõ È`Õ Jk `«‰Ωõ ¯= x[O J=Ù`«∞O^•? „ѨÜ∂≥ [#"Õ∞ ã¨`åºxH˜ ѨsHõ∆ HÍ^Œ∞. Uk U"≥∞<ÿ å P`«‡*Ï˝#OÖ’ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ „ѨÜ∂≥ [#O LOk. JO^Œ~∂° "≥uHˆ k ã¨O`À+¨O HÀã¨"∞Õ #x =∞#O K«∂_»=K«∞Û. HÍh JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÅ∞ ^•xfl Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ "å\˜Ö’, Jã¨`º« "≥∞#ÿ "å\˜Ö’ á⁄O^Œ_®xH˜ „ѨÜ∞« ufl™êÎ~∞° . ã¨O`Àëêxfl P`«‡Ö’ =∂„`«"∞Õ á⁄O^ŒQÅÆ O. HÍ|\˜ì =∂#"åoH˜ J`«∞º#fl`«"∞≥ #ÿ „ѨÜ∂≥ [#O D P`«‡Ö’ L#fl ã¨O`Àëêxfl á⁄O^Œ_O» ^•fi~å =∂„`«"∞Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ~Ô O_»= q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë J*Ï˝#O Jxfl HõëêìʼnõÄ ÃÑ^Œ=Ì ∞‡. J#O`«"∞≥ #ÿ P`«‡ U_çÛ, ~Àkã¨∞OÎ ^Œx J#∞‰õΩO@∂, ^•xH˜ Ѩiq∞`«∞Å∞<åflÜ«∞x ÉèÏqOK«_"» ∞Õ J*Ï˝<åxH˜ =¸ÅO. =∞#O J=∞~°∞ÅO, x`«ºâ◊√^Œ,ú ѨiѨÓ~°‚ P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙÅO. J@∞=O\˜ =∞#O, =∞#efl =∞#"Õ∞ D z#flz#fl =∞#ã¨∞ûÅ∞QÍ, z#flz#fl â◊s~åÅ∞QÍ ÉèÏqOK«_"» ∞Õ

177

J*Ï˝<åxH˜ „áêuѨkHõ. ™êfi~å÷xHõO`«\ H˜ © `«e¡ J^Õ. U Hõ}∆ OÖ’ '<Õ#∞— JO>Ë D z#fl â◊s~°O Jx J#∞‰õΩO\Ï<À, P =∞~°∞Hõ}∆ O W`«~∞° Å#∞ Hõ+Ãì¨ Ñ\ì=Åã≤ =zÛ<å ã¨~ˆ , P â◊s~åxfl *Ï„QÆ`Ϋ K≥Ü∂« ºÅh, ã¨O~°HO∆˜ KåÅh, K«H¯õ QÍ LOKåÅh J#∞‰õΩO\Ï#∞.

JѨC_»∞ g∞~°∞, <Õ#∞ "Õ~~° ÚáÈ`å=Ú. D "Õ~∞° "Õ~#° fl ÉèÏ=O Hõey# =∞~°∞Hõ}∆ O, Jk Jxfl~°HÍÅ JÅ¡~‰¡° Äõ `«Å∞ѨÙÅ∞fã≤, Jxfl ÉÏ^èÅŒ ‰õÄ ^•i fã¨∞OÎ k. Ju z#fl JOâ◊"∞≥ #ÿ D ™êfi~å÷hfl, ã¨O‰õΩz`«`åfihfl, JÅÊ|∞kúh D ~ÀA rqã¨∞#Î fl =∂#"åoÖ’ H˘O^Œ~∞° QÆ#∞Hõ „ѨH¯õ # ÃÑ@ìQeÆ y`Õ D Éè∂í q∞ ~ˆ Ѩ\H˜ Öõ Ï¡ ã¨fi~°Oæ QÍ =∂~°QÅÆ ^Œ∞.

HÍh Ü«∞O„`åÅ`À#∂, „áêѨOzHõ âߢãqΨ *Ï˝#OÖ’ "Õ¿ã =ÚO^Œ_∞» QÆ∞Å =Å¡#∂ JÖÏ ZѨÊ\˜H© ™ê^躌 O HÍ^Œ∞. "å\˜=Å¡ Jyflg∞^Œ #∂<≥#∞ áÈ¿ãÎ Jk =∞iO`« Z‰õΩ¯=QÍ ZÖÏ =∞O_»∞`«∞O^À, JÖÏ ÉÏ^èÅŒ ∞ =∞iO`«QÍ ÃÑiy áÈ`å~Ú. P`«‡*Ï˝#O ÖËx „ѨÑO¨ K«*Ï˝#O, ™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° _ç KÕuH˜ WOH˘Hõ PÜ«Ú^è•xfl JOkOz, W`«~∞° Å Pã¨∞ÅÎ #∞ =∞iO`«QÍ ^ÀK«∞HÀ=_®xH©, `«# rq`åxfl W`«~∞° ÅHÀã¨O JiÊOK«_®xH˜ |^Œ∞Å∞, "åig∞^Œ Ѩ_ç rqOK«_®xH© ã¨ÇϨ HõiOz#@∞ì J=Ù`«∞Ok. =∞i Wk PK«~}° Ö’ ™ê^躌 =∞ÜÕ∞ºÑ¨<<Õ å? – Wk =∞~˘Hõ „Ѩâfl◊ . nxfl P^è∞Œ xHõ ã¨=∂[OÖ’ áê\˜OK« QÆÅ=∂? ''„áêp#, P^è∞Œ xHõã=¨ ∂*ÏÅÖ’ ^ÕxHÔ <· å ã¨~ˆ

178

ã¨`º« O h~å[<åÅiÊOK«^∞Œ . ã¨=∂["Õ∞ ã¨`åºxH˜ h~å[<å e"åfie. ÖËHáõ È`Õ <åâ◊#=∞"åfie. ã¨=∂*ÏÖË ã¨`åºxfl P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx ~°∂ѨÙk^Œ∞HÌ À"åe. JO`ÕHÍh ã¨=∂*ÏxH˜ `«y#@∞¡QÍ `«##∞ `å#∞ ã¨=iOK«∞HÀ"åeû# J=ã¨~O° ã¨`åºxH˜ ÖË^∞Œ .—— ''x™êfi~°Ñ÷ ~¨ `° fi« O ÖÏO\˜ L#fl`«"∞≥ #ÿ ã¨`åºxfl ã¨=∂[OÖ’ LO_ç PK«iOK«ÖHË áõ È`Õ P ã¨=∂*Ïxfl =keÃÑ\˜ì J_»qÖ’H˜ áÈ=_»"∞Õ "Õ∞Å∞. J@∞=O\˜"å_Õ ^è~·≥ º° =O`«∞_»∞. XHõ K«„Hõ=iÎ ÉèÏ~°`^« âÕ ßxfl P„Hõq∞OKå_»∞. ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’x |∞∞+¨µÅ#∞ `«Ñʨ Hõ ^Œi≈OK«=∞x P K«„Hõ=iÎx J`«x QÆ∞~°∞=Ù P^ÕtOKå_»∞. P K«„Hõ=iÎ XHõ tÅÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx `«Ñ㨠∞¨ û KÕã∞¨ #Î fl XHõ |∞∞+≤x Hõeâß_»∞.

K«„Hõ=iÎ J`«x`À H˘O`«¿ãѨ٠=∂\Ï¡_#ç `«~åfi`« J`«_ç *Ï˝<åxfl ZO`À "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. `«#`Àáê@∞ P |∞∞+≤x `«# ^ÕâßxH˜ ~°=∞‡<åfl_»∞. P |∞∞+≤, ''<Õ#∞ ~å#∞. D J_»qÖ’<Õ <å‰õΩ Ǩ~ÚQÍ LOk—— J<åfl_»∞. JѨC_»∞ P K«„Hõ=iÎ, ''g∞‰õΩ _»|∞ƒ, JkèHÍ~°O, ã¨OѨ^ÅŒ ∞ W™êÎ#∞. <Õ#∞ D „ѨÑO¨ KåxˆH K«„Hõ=iÎx!—— J<åfl_»∞. ''ÖË^∞Œ ! <å‰õΩ J"Õg JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ !—— Jx P |∞Ú+≤ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞.

JѨC_»∞ P K«„Hõ=iÎ, ''<å`À ~åHõáÈ`Õ, K«OѨÙ`å#∞!—— Jx ɡkiOKå_»∞. P |∞∞+≤ „ѨâßO`«OQÍ #qfi, ''F K«„Hõ=sÎ!

Jk h=٠ѨeH˜# =∂@ÅxflO\˜Ö’H© `≥eq`«‰Ωõ ¯==∂@! h=Ù ##∞fl K«OѨÖ=Ë Ù. ##∞fl P ã¨∂~°∞º_»∞ ZO_»Q@Æ Öì _Ë ∞» ,

179

U PÜ«Ú^è=Œ ¸ ##∞fl K«OѨÖ^Ë ∞Œ ZO^Œ∞HõO>Ë <Õ#∞ ѨÙ@∞ìHõ Kå=ÙÖËx, J=∞~°"∞≥ #ÿ , ã¨~fi° â◊H=Θ ∞O`«"∞≥ #ÿ , ã¨~fi° "åºÑ≤ J~Ú# P`«‡#∞,—— Jx |^Œ∞eKåÛ_»∞. Wk P^蕺u‡Hõ`=« Å¡ HõeQˆ ^è~·≥ º° O. U ã¨=∂[OÖ’ J`«∞º#fl`«"∞≥ #ÿ ã¨`åºefl PK«~}° Ö’ ÃÑ@ì_®xH˜ gÅ=Ù`«∞O^À, P ã¨=∂[O J`«∞º#fl`«"∞≥ #ÿ k. J^Õ <å L^ÕâÌ º◊ O. =∞i ã¨=∂[O P J`«∞º#fl`« ã¨`åºÅ‰õΩ `«y#@∞ìQÍ LO_»Háõ È`Õ ^•xfl JÖÏ `«Ü∂« ~°∞K≥Ü∂« ºe. JÖÏ ZO`« `«fi~°QÍ KÕ¿ãÎ JO`« =∞Ozk. F ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÖÏ~å! D â◊H˜Î`À ÖËz xÅ|_»O_ç! ã¨`åºxfl #=∞‡_®xH˜ ™êǨÏã≤OK«O_ç. ã¨`åºxfl PK«iOK«_®xH˜ ™êǨÏã≤OK«O_ç. D „ѨѨOKåxH˜ J@∞ =O\˜ ™êǨÏã¨=O`«∞Å~Ú# ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ H˘kÌ =O^ŒÅ =∞Ok HÍ"åe. ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ ™êǨÏã≤OKÕ ^è≥·~åºxfl, rq`«OÖ’ ã¨`åºxfl „Ѩ^Œi≈OKÕ ^è≥·~åºxfl, =∞$`«∞º=Ù=ÚO^Œ∞ =}˜áÈx ^è≥·~åºxfl, HÍ^Œ∞HÍ^Œ∞, =∞$`«∞º=Ù#∞ ™êfiQÆuOKÕ ^è≥·~åºxfl, =∞x+≤H˜ `å<Õ P P`«‡#x `≥e¿Ñ ^è≥·~åºxfl, D qâ◊fiO "≥Ú`«ÎOÖ’ `«##∞ K«OѨQÆeˆQk Un ÖË^Œx `≥eÜ«∞*ˇ¿ÑÊ ^è≥·~åºxfl JÅ=~°K«∞ HÀO_ç. JѨC_»∞ g∞‰õΩ x["≥∞ÿ# P`«‡ U^À `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ''D P`«‡#∞ QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞ q<åe, `«~åfi`« PÖ’zOKåe. `«~åfi`« ^•xfl QÆ∞i~z ^蕺xOKåe——.

180

P^èŒ∞xHõ HÍÅOÖ’ Ѩx KÕÜ«∞_®xfl =∞ǨQ˘Ñ¨ÊQÍ H©iÎã¨∂Î, PÖ’K«##∞ K«∞ÅHõ# KÕ¿ã ã¨fiÉèÏ=O Z‰õΩ¯= J=Ù`ÀOk. ѨxK≥Ü«∞º_»O =∞Oz^Õ, HÍh Jk PÖ’K«# #∞Oz =ã¨∞ÎOk. HõO_»~åÅ ^•fi~å â◊H˜Î H˘kÌH˘kÌQÍ „Ѩ^Œi≈`«=∞=fi_®<Õfl =∞#O 'Ѩx— Jx JO\Ï=Ú. HÍh ZHõ¯_≥·`Õ PÖ’K«# LO_»^À JHõ¯_» Ѩx LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì, g∞ "≥∞^Œ_»∞#∞ L#fl`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å`À, J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈Å`À xOÑ≤"≥Ü«∂ºe. ѨQÆÅ∂, ~å„u "å\˜x g∞ =ÚO^Œ∞OK«∞HÀO_ç. "å\˜ #∞Oz Q˘Ñ¨Ê Ѩ#∞Å∞ "≥Å∞ =_»∞`å~Ú. JѨq„`«`« QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»HõO_ç. =∞#O Ѩq„`«∞Å=∞x K≥ѨÊO_ç. =∞#O JÅ∞ÊÅ=∞#fl PÖ’K«#Ö’H˜, =∞#O ѨÙ\Ïì=∞x, K«xáÈ`å=∞x x~°O`«~O° ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∂ LO_Õ ã≤u÷ Ö’H˜, =∞#efl =∞#O =∂Ü«∞ѨÙK∞« Û‰õΩ<åflO. XHõ ã≤=Oy Hõ^äŒ LOk. Jk xO_»∞K«∂ÖÏÅ∞. "Õ@‰õΩ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. XHõ Q˘„Ô~Å=∞O^Œ#∞ K«∂ã≤ "å\˜ g∞^Œ‰õΩ ^Œ∂H˜Ok. P „Ѩܫ∞`«flOÖ’ ã≤=Oy K«x áÈ~ÚOk. J~Ú`Õ JѨC_Õ ^•xH˜ XHõ ‰õÄ# ѨÙ\˜ìOk. P Q˘„Ô~ÖË ã≤OǨÏO Ñ≤Å¡x ã¨O~°H˜∆Oz, áêezÛ ÃÑOKå~Ú. P ã≤OǨÏѨ٠‰õÄ# P Q˘„Ô~Å`À<Õ ÃÑiy, QÆ_ç¤uO@∂, "å\˜ÖÏ<Õ J~°∞ã¨∂Î LO_Õk. HÍÅ¢Hõ"Õ∞}Ï Jk ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ^≥·, ÃÑ^ŒÌ ã≤OǨÏOQÍ `«Ü«∂Ô~·<å `å#∞ XHõ Q˘„Ô~<Õ Jx J#∞‰õΩ<Õk. XHõ~ÀA WOH˘Hõ ã≤OǨÏO "Õ@‰õΩ =zÛ P Q˘„Ô~Å=∞O^ŒÖ’ XHõ Zky# ã≤OǨÏO P Q˘„Ô~Å`Àáê@∞ Hõeã≤u~°∞QÆ∞`«∂ LO_»_®xfl K«∂ã≤Ok.

181

`«#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç Jk ‰õÄ_® áêiáÈ=_»O K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ~ÚOk. P ã≤OǨÏO P 'Q˘„Ô~–ã≤OǨxH˜— ^ŒQÆæ~°QÍ áÈ~Ú, Jk Q˘„Ô~ HÍ^Œh, ã≤OǨÏ=∞h K≥ѨÊ_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOzOk. HÍh P [O`«∞=Ù P ã≤OǨxfl K«∂z áêiáÈ~ÚOk. HÍh P ã≤OǨÏO `«# Ѩ@∞ì q_»=‰õΩO_® WOH˘Hõ~ÀA J=HÍâ◊O K«∂ã¨∞‰õΩx P 'Q˘„Ô~–ã≤OǨÏO— x„^ŒáÈ=_®xfl HõxÃÑ\˜ì, ^•x ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§Ok. ^•x`À, ''#∞=Ùfi ã≤OǨxq!—— Jx K≥Ñ≤ÊOk. HÍh P 'Q˘„Ô~–ã≤OǨÏO— '<Õ#∞ Q˘„Ô~<Õ!— Jx JO@∂, `å#∞ Q˘„Ô~#∞ HÍ##fl q+¨Ü«∂xfl #=∞‡ÖËHõ, Q˘„Ô~ÖÏ J~°=™êyOk. P ã≤OǨÏO ^•xx XHõ ã¨~°ã¨∞û ^ŒQÆæiH˜ ÖÏQÆ∞H˘xáÈ~Ú, 'h\˜Ö’ <å „Ñ¨uaO|O K«∂_»∞, h „ѨuaOÉÏxfl K«∂_»∞—— Jx K«∂Ñ≤OzOk. JѨC_»∞ ^•xH˜ "å\˜ =∞^茺 áÈeHõ `≥eã≤Ok. P 'Q˘„Ô~–ã≤OǨÏO— QÆi˚OzOk. ^•x Q˘„Ô~ J~°∞ѨÙÅ∞ áÈÜ«∂~Ú. g∞~°∞ ã≤OǨÅ∞! g∞~°∞ P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙÅ∞! J#O`«∞Å∞! Ѩi ѨÓ~°∞‚Å∞! D qâ◊fiOÖ’x â◊H˜Î JO`å g∞ Ö’<Õ LOk. ''F q∞„`«=∂! ZO^Œ∞‰õΩ U_»∞ã¨∞Î<åfl=Ù? h‰õΩ Kå=ÙѨÙ@∞ìHõÅ∞ ÖË=Ù. ZO^Œ∞‰õΩ U_»∞™êÎ=Ù? h‰õΩ U ~ÀQÆ=¸, ^Œ∞óY=¸ ÖË=Ù. g∞~°∞ P J#O`«"≥∞ÿ# PHÍâ◊O ÖÏO\˜"åà◊√§. ^•x g∞^Œ‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å "Õ∞Ѷ¨∂Å∞ =zÛ, XHõ¯ Hõ∆}O P@ÖÏ_ç, =∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈ`å~Ú. HÍh P PHÍâ◊O =∂„`«O J#O`«"≥∞ÿ# hÖÏHÍâ◊"Õ∞!——

182

=∞#O K≥_»∞#∞ ZO^Œ∞‰õΩ K«∂™êÎ=Ú? K≥@∞ì =∂#∞ XHõ\˜ XHõKÀ@ xÅ|_ç LOk. pHõ\˜Ö’, XHõ ^˘OQÆ P „`À=Ö’ =zÛ, ''JHõ¯_˘Hõ áÈbã¨∞ L<åfl_»∞!—— J<åfl_»∞. `«# „¿ÑÜ«∞ã≤HÀã¨O "Õz =Ù#fl „Ñ≤Ü«Ú_»∞ ^•xx K«∂z `«# =∂#ã¨KÀi}˜ J^Õ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. ^≥Ü«∂ºÅ Hõ^äŒÅ#∞ q#fl XHõ Ñ≤Å¡"å_»∞ ^•xfl pHõ\ ˜Ö’ K«∂ã≤ J^Õ ^≥Ü«∞º=∞x J#∞H˘x H©K«∞=∞x J~°=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. HÍh Jk XHõ K≥@∞ì =∂#∞ =∂„`«"Õ∞. =∞#O ZÖÏ LO>Ë =∞#‰õΩ D „ѨѨOK«O JÖψQ Hõ#Ѩ_»∞`«∞Ok. XHõ QÆkÖ’ |Å¡g∞^Œ XHõ ã¨OpÖ’ |OQÍ~°O LOk. J^Õ QÆkÖ’ XHõ z<åfliáêѨ LOk. XHõ ^˘OQÆ=zÛ P |OQÍ~åxfl ^˘OyeOKå_»#∞HÀO_ç. P |OQÍ~åxfl Z=~À ^˘OyeOKå~°x P áêѨ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ÎO^•? =∞#Ö’ Uk LO>Ë, ^•x<Õ =∞#O |Ü«∞@ K«∂™êÎO. W^Õ *Ï˝#=∞O`«\˜H© =iÎã¨∞ÎOk. D „ѨѨOK«O Ü≥ÚHõ¯ K≥_»¤`«<åxfl QÆ∞iOz, ^•x áêáêÅxflO\˜ QÆ∞iOp =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì. g∞~°∞ 'WOHÍ JxflKÀ\Ï¡ ZO`À áêáêxfl K«∂ã¨∞Î<åfl"Õ∞?— Jx U_»=O_ç. ÃÑ·QÍ g∞~°∞ D „ѨѨOKåxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ Ѩ_»^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xfl `«∂Å<å_» HõO_ç. ^•xfl WOHÍ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ^•xQÍ K≥Ü«∞ºHõO_ç. =∞i áêѨO Uq∞\˜?^Œ∞óYO Uq∞\˜? W=hfl |ÅÇ‘Ï#`« =Å¡ HõeˆQ Ѷ¨e`åÖË Hõ^•! P q^èŒ"≥∞ÿ# (JO>Ë D „ѨѨOK«O áêѨO`À ‰õÄ_»∞H˘x LO^Œ#fl) É’^èŒ#Å=Å¡ „ѨѨOK«O <å<å\˜H©, WOHÍ

183

|ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#kQÍ `«Ü«∂~°=Ù`ÀOk. =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ z#fl`«#O #∞O_ô `å=Ú áêѨÙÅ=∞h, |ÅÇ‘Ï#∞Å=∞h É’kèã¨∞Î<åfl~°∞. "åà◊√§ J=∞$`«`«fiѨ٠=∞ǨÏ`«fiѨÓ~°∞‚Öˇ·# ã¨O`«u Jx "åiH˜ É’kèOK«O_ç. "åiÖ’x Ju |ÅÇ‘Ï#∞ʼnõΩ ‰õÄ_® J^Õ q+¨Ü«∞O É’kèOK«O_ç. z#fl<å\˜#∞O_ô B#∞, B#∞ J<Õ Pâß[#Hõ (áêl\˜"£) ÉèÏ"åÅ∞, |ÖÏxflKÕÛ, ã¨Ç¨Ü«∞Hõ~° "≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ#∞ "åi "≥∞^Œà◊§Ö’H˜ K˘Ñ≤ÊOK«O_ç. W@∞=O\˜ ÉèÏ"åÅ#∞ g∞~°∞ ‰õÄ_® ™êfiQÆuOK«O_ç. |ÅÇ‘Ï#Ѩ~°KÕ, ѨHõ∆"å`«Ñ¨Ù PÖ’K«#Å#∞ ~åx=fiHõO_ç. g∞ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ ''`«`«Î fi=∞ã≤! `«`«Î fi=∞ã≤! J`«_Õ <Õ#∞! J`«_Õ <Õ#∞!—— Jx K≥ѨCHÀO_ç. ~å„f, ѨQÆÅ∂ ^•xfl g∞ =∞#ã¨∞ûÅÖ’ XHõ áê@ÖÏ yOQÆ∞~°∞=∞# xÜ«∞ºO_ç. Kå= É’ÜÕ∞ Hõ∆}OÖ’ ‰õÄ_® ''`«`«Î fi=∞ã≤!—— Jx „ѨHõ\ ˜OK«O_ç! J^Õ ã¨`«ºO. D qâ◊fiOÖ’x J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î JO`å g∞^Õ! g∞ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ „Hõq∞‡"Õã≤# =¸_è»#=∞‡HÍxfl „`Àe"≥Ü«∞ºO_ç. =∞#O ^è≥·~°ºOQÍ LO^•O. ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. ã¨`åºxfl PK«~°}Ö’ ÃÑ@ìO_ç. QÆ=∞ºO ZO`À ^Œ∂~°OÖ’ LO_»=K«∞Û. J~Ú<å 㨈~, ÖˇO_ç! "Õ∞Å∞HÀO_ç! QÆ=∂ºxfl KÕˆ~=~°‰õÄ PQÆHõO_ç!

184

PK«~°}Ö’ "Õ^•O`«O (q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ѨÅ∞‰õΩÅÖ’) D HõeÜ«ÚQÆOÖ’ [#O ZO`«QÍ kQÆ*Ïi áÈÜ«∂~°O>Ë, `å#∞ U^≥·<å K≥Ü«∞º=K«Ûh, P `«~åfi`« U^À"˘Hõ f~°÷ã¨÷ÖÏxH˜ "≥àıÎ `«=∞ áêáêÅhfl Hõ∆q∞OK«|_»`åÜ«∞h J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. XHõ =∞x+≤ JѨq„`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À QÆ∞_çH˜ "≥_ç`Õ, J`«_»∞ `å#∞ KÕã≤# áêáêʼnõΩ =∞iO`« HõÅ∞ѨىõΩx, WO\˜ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi#ѨÊ\˜ Hõ<åfl Ç‘Ï#OQÍ WO\˜H˜ uiy áÈ`å_»∞. f~°÷O (ѨÙ}ºã¨÷ÅO) J<Õk ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ`À#∂, Ѩq¢`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ`À#∂ xO_ç LO@∞Ok. HÍh XHõKÀ@ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ∞ x=ã≤ã¨∂Î LO>Ë, JHõ¯_» U QÆ∞_ç ÖËHõáÈ~Ú<å, Jk f~°÷"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. JѨq„`«∞Öˇ·#"å~°∞ x=ã≤OKÕKÀ@ =O^Œ QÆ∞_»∞Å∞ LO_»=K«∞Û HÍh JHõ¯_» #∞Oz P f~°÷O =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. WOHõ XHõ f~°÷ã¨÷ÅOÖ’ x=ã≤OK«_»O KåÖÏ Hõ+¨ìO. U^≥·<å ™ê^è•~°} „Ѩ^Õâ◊OÖ’ áêѨO KÕ¿ãÎ ^•xfl ã¨∞ÅÉèíOQÍ =keOK«∞HÀ =K«∞Û. HÍh XHõ ѨÙ}ºã¨÷ÅOÖ’ KÕã≤# áêáêxfl =keOK«∞HÀÖË=Ú. P~å^èŒ#Ö’x ™ê~åOâ◊O W^Õ – 'Ѩq„`«OQÍ LO@∂ W`«~°∞ʼnõΩ =∞Oz K≥Ü«∞º_»"Õ∞—.

Z=Ô~·`Õ ¿Ñ^ŒÅÖ’, |ÅÇ‘Ï#∞ÅÖ’, ~ÀQÆ∞ÅÖ’ t=Ù}˜‚ K«∂™êÎ~À "åàı§ x[OQÍ t=Ù}˜‚ JiÛã¨∞Î<åfl~°∞. XHõ~°∞ q„QÆǨÏOÖ’ =∂„`«"Õ∞ t=Ù}˜‚ K«∂_»QÆey`Õ J`«_ç

185

P~å^èŒ# WOHÍ „áê^äŒq∞Hõ"≥∞ÿ#^Õ (XHõ\’ `«~°QÆuÖ’ L#fl>Ëì). QÆ∞_çÖ’ =∂„`«"Õ∞ t=Ù}˜‚ K«∂¿ã"å~°∞ XHõ ¿Ñ^Œ "å_çÖ’ t=Ù}˜‚ K«∂ã¨∂Î, J`«_ç ‰õΩÅO, QÀ„`«O, *Ïu, ^Õhfl Ѩ\˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® J`«_çH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤#@ì~Ú`Õ J@∞=O\˜ "åix K«∂ã≤ t=Ù_»∞ =∞iO`« ã¨O`À+≤™êÎ_»∞.

XHõ ^èŒx‰õΩ_çH˜ XHõ `À@, W^ŒÌ~°∞ `À@=∂Å∞Å∞ L<åfl~°∞. `À@=∂Å∞ÅÖ’ XHõ_»∞ |^ŒúHõã¨∞Î_»∞† Ѩx KÕ¿ã"å_»∞ HÍ^Œ∞. HÍh Ü«∞[=∂x `À@‰õΩ =zÛ#ѨC_»∞ =∂„`«O, D |^ŒúHõã¨∞Î_»∞ ÖËz, KÕ`«∞Å∞ Hõ@∞ì‰õΩx, ''=∂ Ü«∞[=∂x =^Œ#O ZO`« JO^ŒOQÍ LOk!—— =ÔQ·~å JO@∂ Ü«∞[=∂x =ÚO^Œ∞ <å@ºO KÕ¿ã"å_»∞. Ô~O_»= `À@=∂e Ug∞ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ HÍ^Œ∞. HÍh Hõ+¨ìѨ_ç Ѩx KÕã≤ ~°Hõ~°HÍŠѨà◊√§, ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ ѨO_çOz, `«ÅÃÑ· ÃÑ@∞ì‰õΩx "≥∂ã¨∞‰õΩáÈ~Ú ^Œ∂~°OQÍ LO_Õ Ü«∞[=∂x WO\’¡ WKÕÛ"å_»∞. D W^ŒÌ~°∞ `À@=∂Å∞Ö’¡ Z=~°O>Ë P Ü«∞[=∂xH˜ Z‰õΩ¯= W+¨ìO? t=Ù_Õ P Ü«∞[=∂x. D „ѨÑO¨ K«"∞Õ PÜ«∞# `À@. WHõ¯_» ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ `À@=∂Å∞ Å∞<åfl~°∞. XHõ~H° Oõ ™È=∞iáÈ`«∞, #Ü«∞=OK«‰Ωõ _»∞, Ug∞ K≥Ü∞« º_»∞. t=Ù_ç Hõà√◊ §, =Ú‰õΩ¯ ZO`« JO^ŒOQÍ L<åfl~Ú Jx =∂\Ï¡_∞» `«∂ LO\Ï_»∞. =∞~˘Hõ_∞» P t=Ù_ç ã¨O`å<åxfl ã¨O~°Hã∆˜ ∂¨ ,Î ¿Ñ^ŒÅ∞, |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ – JO^Œih, Jxfl [O`«∞=ÙÅ#∂, ã¨$+≤ì JO`«\h˜ ¿ãq™êÎ_∞» . giÖ’ t=Ù_Hç ˜ Z‰õΩ¯= ã¨O`Àëêxfl HõeyOKÕ"å~°∞ Z=~°∞? PÜ«∞#

186

ã¨O`å<åxH˜ ¿ã= KÕ¿ã"å_Õ! Z=Ô~`· Õ `«O„_çH˜ ¿ã= K≥Ü∞« º^ŒÅK«∞‰õΩO\Ï_À "å_»∞ =ÚO^Œ∞ P `«O„_ç ã¨O`å<åxH˜ ¿ã= K≥Ü∂« ºe. Z=Ô~`· Õ t=Ù_Hç ˜ ¿ã=K≥Ü∂« ºÅ#∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# a_»Å¤ ‰õΩ, D ã¨$+≤Öì ’x r=ÙÅxflO\˜H© `«Ñʨ Hõ ¿ã= K≥Ü∂« ºe. âß„™êÎÅÖ’, Z=Ô~`· Õ ÉèQí =Æ O`«∞_ç ¿ã=‰õΩʼnõΩ ¿ã= KÕ™êÎ~À, "åˆ~ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ ¿ã=‰õΩÅx K≥Ñʨ |_çOk. HÍ|\˜ì nxfl =∞#ã¨∞Ö’ LOK«∞ HÀO_ç. g∞‰õΩ =∞~˘Hõ™êi K≥ѨÙ`«∞<åfl#∞. g∞~°∞ Ѩq„`«OQÍ LO_ç, g∞ =^ŒÌ‰õΩ Z=~°∞ =zÛ<å, "åiH˜ g∞ â◊H˜Î H˘nÌ ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∂ºe. W^Õ Ñ¨Ù}ºHõ~°‡. nx â◊H˜Î =Å¡ ǨÏ$^ŒÜ«∞O Ѩq„`«=∞=Ù`«∞Ok, JO>Ë z`«Îâ◊√kú HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. JѨC_»∞ ã¨~åfiO`«~åºq∞ J~Ú# t=Ù_»∞ ™êH∆Í`«¯i™êÎ_»∞. PÜ«∞# JO^Œi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ZšѨC_»∂ LO\Ï_»∞. J^ŒÌO g∞^Œ ^Œ∞=Ú‡ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ`Õ JO^Œ∞Ö’ =∞# „ѨuaOÉÏxfl K«∂_»ÖË=Ú. J*Ï˝#O, ^Œ∞+¨ì`«fiO =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# ^Œ∞=Ú‡, ^èŒ∂oÖÏO\˜q. ™êfi~°÷"Õ∞, JO>Ë '=ÚO^Œ∞ =∞# ã¨OQÆu K«∂ã¨∞‰õΩO^•O!— J#_»"Õ∞ ÃÑ^ŒÌ áêѨO. Z=Ô~·`Õ, ''<Õ#∞ =ÚO^Œ∞ uO\Ï#∞, W`«~°∞ÅHõ<åfl <Õ#∞ Z‰õΩ¯= _»|∞ƒ ã¨Oáêk™êÎ#∞, Jhfl <åˆH HÍ"åe—— J#∞‰õΩO\Ï_À, Z=Ô~·`Õ ''W`«~°∞ÅHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ<Õ ã¨fi~åæxH˜ áÈ"åe, W`«~°∞ÅHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <åˆH =ÚH˜Î ~å"åe—— J#∞

187

‰õΩO\Ï_À "å_Õ ™êfi~°÷Ѩ~°∞_»∞. x™êfi~°∞÷_≥·#"å_»∞, ''<Õ#∞ z=~° xÅ|_»`å#∞, <Õ#∞ ã¨fi~åæxH˜ áÈ"åÅ#∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. <å ™È^Œ~°∞ʼnõΩ ™êÜ«∞Ѩ_»_»O HÀã¨O <Õ#∞ #~°HÍxÔH·<å áÈ`å#∞—— Jx JO\Ï_»∞. D x™êfi~°÷ Ѩ~°`«fi"Õ∞ =∞`åxH˜ ѨsHõ∆. Z=Ô~·`Õ D x™êfi~°÷Ѩ~°`«fiO Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^À "å~°∞ =∞iO`« P^蕺u‡Hõ`« Hõey =ÙO_ç, t=Ù_çH˜ =∞iO`« KÕ~°∞==Ù`å~°∞. "å~°∞ K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl"å~°~Ú<å, J*Ï˝x J~Ú<å, "åiH˜ `≥eã≤<å, `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú<å, "å~°∞ q∞ye# JO^Œi Hõ<åfl t=ÙxH˜ =∞iO`« KÕ~°∞= J=Ù`å~°∞. =∞i XHõ =∞x+≤ ™êfi~°÷Ѩ~°∞_≥· LO>Ë, J`«_»∞ Jxfl QÆ∞à◊§‰õÄ uiy, Jxfl f~°÷ã¨÷ÖÏÅ#∞ ^Œi≈Oz, `«#‰õΩ `å<Õ XHõ z~°∞`«Ñ¨ÙeÖÏQÍ ~°OQÆ∞Å∞ "Õã¨∞‰õΩx, ÉÁ@∞¡ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl, J`«_»∞ t=Ù_çH˜ P=∞_» ^Œ∂~°OÖ’ L#fl>Ë¡.

=ÚyOѨ٠=∂#= â◊s~°O [_»Ñ¨^•~°÷O (matter), P`«‡Å ã¨"Õ∞‡à◊#O. [_»Ñ¨^•~°÷O HõO>Ë P`«‡ ZšѨC_»∂ L#fl`«"≥∞ÿ#^Õ. [_»Ñ¨^•~°÷O =∞#efl „H˜OkH˜ ÖÏQÆ∞`«∞Ok. P`«‡ =∞#efl ÖË=<≥`«∞Î`«∞Ok. U q^ŒºÖ’ [_»Ñ¨^•~°÷O JO>Ë =ã¨∞Îã¨OѨ^Œ, P`«‡ Ô~O_»∂ ã¨=∞„QÆOQÍ ÃÑOá⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ ã¨=∂# J=HÍâßÅ∞ ÅaèOK«"À Jk Jã¨Å∞ q^ŒºÜÕ∞ HÍ^Œ∞. ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ XHõ QÆ∞~°∞=Ù

188

=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ q^•º~°∞÷Å∞ =∂#= =ºH˜Î`«fiO Ü≥ÚHõ¯ Ö∫H˜Hõ, P^蕺u‡Hõ JOâßÅ∞ Ô~O\˜h QÆ∞iOz <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. QÍÜ«∞„u, LѨ#Ü«∞#O, ã¨O^茺 "Õ^ŒÑ¨~î°#O "≥Ú^ŒÖˇ·# "≥·kHõ ã¨O™ê¯~åÅ∞ L#fl`« Pâ◊Ü«∂Å#∞ PHõoOѨ٠KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_Õq. `«=∞#∞ `å=Ú „Hõ=∞tHõ∆}Ö’ LOK«∞‰õΩ#fl rq`åxfl QÆ_»Ñ¨_»O ^•fi~å "å~°∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =ºH˜Î`åfiÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀQÆeˆQ"å~°∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î D<å_»∞ =ã¨∞Îã¨OѨ^Œx =∂„`«"Õ∞ ÃÑOá⁄OkOz P`«‡#∞ ѨÓiÎQÍ x~°¡Hõ∆ºO KÕã¨∞Î<åfl=Ú. ^•xH˜ Ѷ¨e`«OQÍ JxflO\Ï =∂#=qÅ∞=Å∞ kQÆ*Ï~°∞`«∞<åfl~Ú. J<åkQÍ H˘xÜ«∂_»|_»∞`«∞#fl P qÅ∞=Å#∞ =∞# ÉÏÅÅÖ’, Ü«Ú=`«Ö’ ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ Hõeã≤ ѨxKÕ^•ÌO, ~°O_ç! `«^•fi~å =∞# ÉèÏ~°`«^Õâßxfl, XHõ =∞Ǩϟ[˚fiÅ^Õâ◊OQÍ, âßOu ã¨O`ÀëêÅ`À „Ѩ[Å∞ ã¨OѶ¨∞\˜`«OQÍ rqOKÕ ^Õâ◊OQÍ fiÛk^Œ∞^Ì •=Ú!

***