235 jaar De Oude Garde

Geen idee wie dàt gaat doen, maar Koninklijke Harmonie De Oude Garde, of kortweg KH DOGA, mag dit jaar 235 kaarsjes uitblazen. We besparen u het rekenwerk, de oprichting gebeurde in het jaar 1787 en wel onder de naam ‘Les Vrais Amis Constants’. Enkele jaren later zou ene Napoleon in onze regio de plak zwaaien. De klederdracht van de Franse opdonder en zijn leger werd door de harmonie en haar cantinières gekopieerd. De vereniging heeft al decennialang een stevige link met Aalst Carnaval. Het ene jaar trekt de harmonie de kop van de Voil Jeanettenstoet, het andere jaar begeleidt ze de opening van de Winterfoor. Dat laatste doet DOGA dit jaar opnieuw, op 10 februari.

In een zaaltje achter café Sint-Anna wacht een achtkoppige delegatie van DOGA ons op. Richarda Amant is naast voorzitster ook muzikant. Ook secretaris Nadine De Boeck en haar man Marc Grootvriendt zijn muzikanten. William Baeke bespeelt de grosse-caisse (grote trom) en is ook penningmeester. Het echtpaar Godelieve Van Impe en Steven Albrecht is respectievelijk soldaat en korporaal-soldaat. En dan zijn er natuurlijk nog de cantinières: korporaal-cantinière Marleen Maesschalck en cantinière Bernice Knockaert.

Straks zullen ze zich uitdossen in hun typische historische kostuums, maar nu zijn ze nog getooid in hun polo’s, sweaters en dikke winterjassen met de opdruk ‘KH DOGA Aalst’. “Tijdens de wintermaanden is ons Napoleonkostuum wat te fris om mee buiten te komen”, verklaart Richarda. “Dat zal ook zo zijn tijdens de opening van de Winterfoor. Maar sinds 2005 ligt onze focus wel op re-enactment. Dat is het naspelen van historische gebeurtenissen, in ons geval de tijd van Napoleon. De omschakeling naar re-enactment gebeurde destijds ietwat noodgedwongen, wegens ons tekort aan muzikanten.”

Met 26 zijn ze nog bij de Oude Garde. Een evidentie is dat niet. Verjonging en uitbreiding van de kern dringt zich op. In 2018 stapte het oude bestuur op en nam Richarda de fakkel over. Maar eerder al in 2009 kwam het tot een breuk met de cantinières. Zij kozen sindsdien hun eigen pad onder de naam ‘Cantinières van D’Aa Garde’. Zo zijn er nu twee verenigingen met cantinières. Het is Aalst Carnaval niet vreemd dat we alles in twee- of zelfs drievoud hebben. Maar wat is dat eigenlijk, een cantinière?

Cantinière voor het leven

“Een cantinière laaft de dorstigen en spijst de hongerigen”, verklaart cantinière 2009 Marleen. “We dragen een jenevertonnetje en bieden onze leden én het publiek een druppeltje aan. Tijdens Carnaval mag dit niet meer, want alcohol schenken in de stoet is verboden. Maar bij andere gelegenheden zetten we die traditie wel voort hoor (lacht). Iedereen kan zich kandidaat stellen om cantinière te worden, ook mannen. We gaan mee met onze tijd (knipoogt). Na één inloopjaar word je officieel aangesteld. Cantinière ben je -net als Prins Carnaval- voor het leven. En je krijgt een bijnaam. Ik ben cantinière Rebel. Bernice werd in 2015 cantinière Fleur. En dan hebben we nog cantinier Jan, ofwel ‘Cuisinier’. Helaas overleed onze tweede mannelijke cantinier, ‘Portretier’ Marc Vlassenroot, vorig jaar in januari. In 2023 zijn er geen kandidaten, maar we hopen in 2024 wel opnieuw iemand aan te kunnen stellen.”

In polonaise naar hotel “Het lijflied van de cantinières is La Madelon”, pikt William in. “Tijdens de optochten zingen ook de soldaten de liederen mee. We hebben verschillende repertoires: historische muziek, amusementsmuziek en carnavalsmuziek die we aanpassen aan elke gelegenheid: carnaval, vaderlandslievende plechtigheden, (re-enactment)festivals, evenementen in binnen- en buitenland. Zo waren we ooit in het Franse Vannes, een tweedaags festival met 160 000 bezoekers. De mooiste herinnering blijft een weekend in Duitsland, op een wijnfestival in de Moezelstreek. Na de stoet begonnen we onze eigen amusementsmuziek te spelen. Het publiek in de straten volgde ons in een lange polonaise tot aan ons hotel! (lacht). Onvergetelijk.”

Rangen sluiten

“In de stoet lopen we in formatie”, vult Richarda aan. “Voorop lopen de tromme- laars, gevolgd door de muzikanten, de soldaten en als laatste de cantinières. De soldaten zorgen ervoor dat de rangen gesloten blijven. Dat is soms nodig. Zo gebeurde het ooit bij de doortocht van de Ronde van Vlaanderen dat enkele ‘wielerterroristen’ tussen onze groep door wilden fietsen. Dat laten we niet gebeuren. Ik zag het gevaar en riep “sluiten!”. De soldaten vormden een linie en de fietsers zaten ingesloten. (lacht) Nadien zijn we wel zelf moeten gaan lopen (lacht).”

“Tot slot wil ik nog graag een oproep doen”, besluit Richarda. Iedereen is welkom om aan te sluiten, als muzikant, soldaat, vaandeldrager of cantinière. Stuur gewoon een mailtje naar secretariskhdoga@proximus.be. De vriendschap die je bij DOGA krijgt is het allerbelangrijkste.” Des vrais amis contstants.

De Oude Garde –Les Vrais Amis Constants een rijke geschiedenis

In 235 jaar kan een vereniging al eens een steen verleggen, en dat is bij DOGA niet anders. Enkele belangrijke wapenfeiten:

• Op 17 mei 1810 verwelkomde het muziekkorps keizer Napoleon en keizerin Marie-Louise aan de Aalsterse stadspoorten.

• In 1815, enkele dagen na de slag bij Waterloo bemachtigden leden van de Oude Garde de commandostok van de hoofdtrommelaar van de Keizerlijke Garde van Napoleon. Sindsdien werd de harmonie ook ‘De Oude Garde’ genoemd. De stok werd in 2015 geschonken aan het Stedelijk Museum. Een oude vlag van de harmonie wordt bewaard in De Graaf van Egmont, het historische lokaal van de vereniging.

• In 1889 gaf de Oude Garde aan de familie Rogghé de opdracht om een Ros Beiaard te maken (van Balatum was nog lang geen sprake). Dat Ros begeleidde de Oude Garde tot de jaren 1900.

• Van 1956 tot 1976 had de Oude Garde zelfs een eigen reuzenpaar: Philippus en cantinière Madelon.

• Van 1948 tot 1984 organiseerde De Oude Garde een carnavalsbal.