5 minute read
Reportage Catharinisten 600 jaar
from CHIPKA juni 2022
by Stad Aalst
A‘ mor Vincit’, liefde overwint. Er zit ongetwijfeld waarheid in deze leuze van de Koninklijke Aloude Rederijkerskamer De Catharinisten, want in 2021 bestond de oudste vereniging van Aalst liefst 600 jaar. Corona stak toen nog een wattenstaafje in de weg om dit te vieren, maar dit jaar houdt niets ‘de Katrienen’ nog tegen. Stip alvast zaterdag 11 juni aan in je agenda en maak je op voor een middeleeuws spektakel en een feeërieke apotheose op de Grote Markt.
Een stadsrekening uit 1421 met als citaat “De ghesellen vander Stede” brachten een spel “op de marct tAalst in personaigen vander Kerstenen ende heydenen.”, geldt voor de Catharinisten als het vroegste bewijs van hun bestaan.
Notoire oud-leden als Pieter Coucke en Willem Caudron zijn al een tijdje niet meer bereikbaar voor commentaar, maar Guido De Cock, Erik De Smet en Jos Maesschalck maken dat ruimschoots goed. Guido is Deken, ofwel voorzitter van de Catharinisten. Erik is oud-Deken, officieel heet dat ‘Euverdeken’ en Jos is theaterregisseur en samen met Erik auteur van het kijkboek ‘600 jaar Catharinisten’. Zaal ’t Katrientje, sinds 2007 het heiligdom van de Catharinisten, ligt in een doodlopend steegje van de Vooruitzichtstraat. Passend voor een vereniging met wortels in de middeleeuwen. De theaterzaal biedt plaats aan 95 toeschouwers. De Katrienen ontvangen ons in hun foyer ‘Maurits’.
De Catharinisten zijn een rederijkerskamer. Waarvoor staat dat? Guido: “Van oorsprong waren rederijkerskamers elitaire gezelschappen van welbespraakte lieden. In Vlaanderen doken ze op vanaf de late middeleeuwen. Liefde voor taal is wat rederijkers bindt. Dat uit zich in poëzie, voordrachten en -zoals in ons geval vandaag nog- in theater. In Vlaanderen en Nederland zijn er nog zo’n 70 rederijkerskamers, maar ze zijn niet allemaal nog even actief. Wij zijn de vierde oudste van de Nederlanden. Momenteel tellen we een kleine 100 leden, tussen 18 en 95 jaar.”
Jos: “Aalst heeft ook nog de Rederijkerskamer Sint-Barbara, de ‘Barbaristen’. Die werd halfweg de 19e eeuw stopgezet, maar in 1959 kreeg toneelvereniging ‘Arbeid en Kunst’ de toelating om de geschiedenis en traditie van Rederijkerskamer Sint-Barbara over te nemen en nieuw leven in te blazen.”
Na twee veel te stille coronajaren zijn jullie ongetwijfeld blij om er terug in te kunnen vliegen? Guido: “Onze agenda is opnieuw goed gevuld. We brengen drie voorstellingen per jaar, waaronder één van de Jong Katrienen (JOKA, voor leden tot 26 jaar, red.). Het enige wat voorlopig tegenvalt is het bezoekersaantal. We tellen gemiddeld 20 à 30% minder bezoekers. Dat is overal zo in de cultuursector. Hopelijk vinden de mensen snel de weg naar het theater terug.”
Erik: “Nu maken we ons uiteraard op voor onze viering in juni. Dit najaar volgt het romantische stuk 'Almost, Maine' en nemen we traditioneel deel aan Theater in de stad, een initiatief van de overkoepelende toneelorganisatie ‘Applaus’. We hebben een goede
Topstuk in het Museum: 17e-eeuwse geschriften van Caudron
In ’t Gasthuys - Stedelijk Museum loopt nog tot 11 september een expo over de Vlaamse rederijkerskamers, met uiteraard vooral aandacht voor de twee Aalsterse. Je vindt er onder andere handgeschreven theaterstukken van vader en zoon Caudron uit de 17e eeuw. Die boeken worden op een donkere plek tentoongesteld en elke week wordt een pagina omgedraaid om ze in goede staat te behouden. Samen met het schilderij van Rubens in de Sint-Martinuskerk zijn de boeken van Caudron door de Vlaamse Gemeenschap erkend als ‘topstuk’.
Op de foto met William Caudron en Pieter Coucke, twee oud-Catharinisten.
verstandhouding met andere toneelgezelschappen.”
Waarin onderscheiden de Catharinisten zich van andere gezelschappen? Jos: “Wij leggen de nadruk op repertoiretoneel en bieden een breed gamma aan, van operette tot blijspelen. Enkel kluchten, het echte volkstoneel, doen we niet. Daar is niets mis mee, maar als regisseur kies ik graag voor stukken waar je een kluif aan hebt.”
Guido: “Onder het thema ‘Amor Vincit’, onze leuze, schreven we dit jaar ook een poëziewedstrijd uit voor de derde graad middelbaar in Aalst en buurgemeenten. Uit meer dan 60 inzendingen selecteerden dichtersjuryleden Steven Van Der Heyden en Jos Tilley 10 laureaten. Het gedicht ‘Vleugelliefde’ van Juniper Van Huyck bekoorde het meest.”
Erik en Jos, jullie werkten aan een boek over jullie 600-jarige geschiedenis. Ook dat was een vette kluif. Jos: “Dat klopt, maar het was niet het opzet
Voorzitter, of beter, Deken Guido De Cock in de knusse theaterzaal 't Katrientje.
om de hele geschiedenis te brengen. Die werd al gedetailleerd beschreven in de boeken van d’Hondt (1908) en Kieckens (1984). We richtten ons in dit kijkboek op opvallende verhalen, weetjes en anekdotes, aangevuld met heel wat mooie beelden.”
Op zaterdag 11 juni staat een groot spektakel gepland op de Grote Markt, wat mag het publiek verwachten? Guido: “We bouwen de Grote Markt om tot een laat-middeleeuws dorp. Zes rederijkerskamers voeren er authentieke wagenspelen op, er is animatie door troubadours en door Alkuone. Je kunt ook deelnemen aan de Rederijkerswandeling. Rond 22.30 uur is er een lasershow op de gevel van het oude stadhuis en als apotheose steken we 600 vuurstokjes tegelijk aan.”
Erik: “Bij deze een warme oproep: we zoeken 600 bezoekers om de Grote Markt feeëriek te verlichten. Meld je aan via een mail naar secretariaat@catharinisten.be of scan deze QR-code.”
Heilige Catharina
De Catharinisten danken hun naam aan Sint-Catharina van Alexandrië, de dochter van een Romeins gouverneur en geliefde van -jawel- Jezus. Dat laatste maakte haar iets minder geliefd bij de keizer. Filosofen en redenaars die Catherina’s geloof betwistten, werden door haar onder tafel gepraat, reden genoeg om haar als patroonheilige van de retoriek te kiezen. Ze doorstond folteringen en werd gered door een bliksem die het galgenrad versplinterde, maar ze delfde alsnog het onderspit door onthoofding. Uit haar halswonde stroomde melk, die het volk bevrijdde van de pest. Of de melk ook tegen covid-19 werkt is niet geweten.
