HERK #01 – Lente 2021 – jg 1
Sint-Lambrechts-Herk een landelijke kern in het zuiden van Hasselt
Eindelijk! Het wordt lente!
v.u.R ené K ump en , B illing en s t r a a t 8 1 , 3 5 0 0 Ha s s e l t
STADSMAGAZINE HASSELT
inleiding Dit krantje kan je ook digitaal lezen via www.hasselt.be/wijkkrant Nuttig voor het aanklikken van de vele linken in dit krantje. Ook U kan deel uitmaken van ons team, mail naar herkskrantje@telenet.be
Het WIJKKRANTJE wordt ondersteund door onze dorpsraad en wil aandacht besteden aan datgene wat in Sint-Lambrechts-Herk als waardevol wordt ervaren: de mensen die er wonen, de verhalen die hen verbinden, de maatschappelijke projecten met meerwaarde, de sociale samenhang, burgerparticipatie, met een open blik op wat ons omringt en aandacht voor alles wat ons kan inspireren.
Met onze eerste editie pogen we de Herkenaren te motiveren om hun medewerking te verlenen aan ons krantje. Verenigingen worden uitgenodigd hun werking voor te stellen in de drie (lente, zomer en herfst) edities die jaarlijks zullen verschijnen. De Lente editie verschijnt omstreeks 1 april -
Hoe? Door rondom ons, in het gewone, ook het bijzondere te zien, en door verhalen te delen die voeling geven met ons verleden en zo ook met onze toekomst. We zoeken daarom naar artikels met een blijvende waarde.
De Zomer editie verschijnt omstreeks 1 juli De Herfsteditie verschijnt omstreeks 1 oktober.
Redactieleden: Jos Putzeis - Alida Vanholst - René Kumpen - Jessica Wilmaerts Stefan Schevenels - Ann Vanrusselt
Inhoudstabel “Het wijkkrantje van Herk” eerste jaargang, eerste editie p. 2 p. 3 p. 4 p. 5 p. 6 p. 7 p. 8 p. 9-10 p. 11
p. 12-13 Interview Ghislaine Vrancken p. 14 Winterbeelden (2020-2021) in de Herk en Mombeekvallei p. 15 De vallei van de Mombeek – een dichter in de natuur p. 16 Dag van de Buren coronaproof p. 17 Ons Lonerdialect: “Zoe joent da bè o.s gezeid” p. 18 De mooiste meisjes (van Limburg) wonen in Sint-Lambrechts-Herk p. 19 Uitleiding
Inleiding Sint-Lambrechts-Herk is een product van de Franse revolutie Voorstelling van de dorpsraad Kameleon Een amfitheater in Sint-Lambrechts-Herk Paddenoversteek De aspi’s van Chiro Herk en de Mooskokers van KSA Samana : een bruisende vereniging Schilder Frans Nulens in beeld -2-
Sint-Lambrechts-Herk: product van de Franse revolutie De gemeente Sint-Lambrechts-Herk ontstond na de Franse revolutie. De kasteelheren van Wideux speelden hierin een belangrijke rol. De laatste graaf van Wideux, graaf De Brigode Kemlandt, overleed in 1914.
Sint-Lambrechts-Herk is sinds 01.01.1977 een deelgemeente van Hasselt. Het is een kleine, langgerekte deelgemeente, zes kilometer lang op twee kilometer breed, en telt ca 4.500 inwoners. Oorspronkelijk was het een hoofdzakelijk agrarisch dorp, gelegen in vochtig-Haspengouw maar onder invloed van de fusie ontwikkelt het zich steeds meer – met behoud van eigenheid - naar een residentiële functie voor de nabije hoofdstad van Limburg.
Sint-Lambrechts-Herk was, tot de gemeentelijke fusie op 1 januari 1977, een zelfstandige gemeente. Nadien werd het een deelgemeente van Hasselt. De grote troef van Sint-Lambrechts-Herk is haar ligging langsheen de Herkvallei. Deze landschappelijk erg waardevolle vallei is er relatief ongeschonden gebleven en heeft lange tijd de groei van de aanliggende kernen gestructureerd. De eigenheid en nabijheid van deze unieke landschappelijke elementen bepalen in grote mate de identiteit en de woonk walitieit van Sint-Lambrechts-Herk.
Oorsprong van de benaming De plaats werd voor het eerst vermeld als Herkes (1310) en Herck (1322) naar het riviertje de Herk, in de 14e eeuw ook Hoos Herk (Oost-Herk), waar Wuustherck (West-Herk) voor het naburige Herk-de-Stad was gereserveerd. Echter werd rond dezelfde tijd in de geschriften, ook de franstalige benaming Herck Saint-Lambert gehanteerd.
Vandaar de bijzondere aandacht voor onze natuur.
Geschiedenis
Bekeken vanuit een groter schaalniveau maakt Sint-Lambrechts-Herk deel uit van een snoer van kernen en dorpen langs de vallei van de Demer en haar zijrivieren. Dit snoer strekt zich uit van Bilzen tot voorbij Mechelen en heeft een uitgesproken oost-west oriëntatie. Kenmerkend voor deze dorpen is dat ze een nederzettingsstructuur hebben die deze richting in het landschap volgt parallel aan de beekvallei. In Sint-Lambrechts-Herk is dat ook zo.
Aan de oevers van de Herk werden restanten van paalwoningen aangetroffen, en diverse andere prehistorische objecten. In het feodale tijdvak bestond SintLambrechts-Herk uit drie eenheden die ondergeschikt waren aan Luik. Dit waren de heerlijkheden Wideux en Schoonwinkel, en het leengoed Ten Hove. Alleen het kasteel van Wideux is daar nog van overgebleven.
Externe links foto’s en plannen: https://geo.limburg.be/ Html5Viewer/?viewer=abw
Op kerkelijk gebied behoorden deze eenheden tot de parochie Sint-Lambertus, waarvan het patronaatsrecht en het tiendrecht toebehoorden aan het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Hoei.
Digitaal aan te klikken als je leest via: www.hasselt.be/wijkkrant -3-
Voorstelling van de dorpsraad De dorpsraad van Sint-LambrechtsHerk werd opgericht om de dialoog aan te gaan met het stadsbestuur in verband met de noodzakelijk geachte investeringen in dit deel van Hasselt, dat zichzelf nog graag een dorp noemt.
verbindingen en het creëeren van gesloten wandelgebieden.
Er werden 5 werkgroepen opgericht rond specifieke thema’s:
De dorpsraad kan worden bereikt op dit mailadres: sterkherk@proximus.be
Werkgroep 1 Beemdgalm met als voorzitter Jaak Poncelet, en als opdracht: creeëren van een natuurlijke, veilige en kindvriendelijke omgeving omheen de Beemdgalm.
De kerngroep van de Dorpsraad
Als algemene voorzitter treedt op : Bart Michotte. Hij coördineert de werking van de werkgroepen & kerngroep en communiceert namens de dorpsraad met onze wijkmanager Eefje Noppen.
Werkgroep 2 Beukenhof met als voorzitter Paul Moers, en als opdracht: aandacht voor de toekomst van VZW Beukenhof en de sportverenigingen.
Bart Michotte
Jaak Poncelet
Paul Moers
Flory Poncelet
René Kumpen
Bert Vanhirtum
Werkgroep 3 Elckerlyc met als voorzitter Flory Poncelet, en als opdracht: werken aan een toekomst van VZW Elckerlyc Werkgroep 4 St-Truidersteenweg en dorpskern met als voorzitter René Kumpen, en als opdracht: Verbetering leefbaarheid dorpskern en Sint-Truidersteenweg. Werkgroep 5 trage wegen: met als voorzitter Bert Vanhirtum, en als opdracht: aandacht voor trage
Marcel Poncelet Valère Bollen
Kris Froidmont
TIP VOOR VERENIGINGEN : Je kan je eigen vereniging (haar geschiedenis, haar leden, foto’s, haar activiteiten) voorstellen in één van onze volgende edities via herkskrantje@telenet.be
-4-
Kameleon & de kleuren van haar regenboog
Mijn vroegere basisschool, Kameleon is die naam waard; ik veranderde 4 maal van schoolgebouw en zag er alle kleuren van de regenboog, getuigt oud-leerlinge Marie Kelgtermans.
Hallo, ik ben Marie en woon in de Gravin de Stembierstraat. In 2021 word ik 13 jaar. Ik zou graag mijn ervaringen in mijn vroegere school ‘Kameleon’ met jullie willen delen. Tijdens dit schooljaar 2020-2021 volg ik het eerste jaar secundair onderwijs in het Jessa College. Ik herinner me wel niet veel meer van mijn schooldagen in de kleuterklassen; behalve dan dat ik in de vissenklas zat, met een Boemba-rugzak waarop ik heel trots was. Naar school gaan vond ik geweldig in tegenstelling tot broer Bram die ‘in de klas zitten’ maar niets vond. Op de speelplaats leerde ik mijn eerste vrienden kennen. We hadden daar echt veel pret. De leerkrachten konden ons nooit met naam noemen, zij onthielden die niet! Toen mijn kleutertijd voorbij was, werd ik naar de Elckerlyc gestuurd voor mijn 1ste en 2de studiejaar. Langs trapjes kwamen we in ons lokaal, opzij van de vroegere bib. Het was er zelfs nog leuker want hier leerde ik lezen en schrijven en rekenen. Toen ik helemaal goed kon lezen, las ik verhaaltjes voor aan mijn broertje. Het kleine, afgesloten bosje langs de smalle speelplaats was de favoriete plek voor iedereen: takken stapelen tot een hutje, tikkertje en verstoppertje spelen: leuk was dat. Wanneer het weer te slecht was om tijdens de speeltijd naar buiten te gaan, keken mijn klasgenoten en ik beteuterd uit het raam. Dan namen de leerkrachten ons mee naar de sportzaal waar we veel plezier beleefden met de
-5-
mooie speelgoedcadeaus van de Goede Sint. Na het 2de jaar in de lokalen aan de Elckerlyc moest ik weer verhuizen naar weer een andere locatie in de Vorststraat, een oude school, dichtbij Luciano. We hadden er een grote speelplaats maar misten het Elckerlyc-bosje. Gelukkig kon ik dikwijls in dat bosje gaan spelen samen met de kinderen van de KSA. In de school van de Vorststraat bleef ik maar één jaar: het derde studiejaar. Toen werd aangekondigd dat we spoedig zouden terugkeren naar de Pastorijstraat, naar de vergeten geschiedenis van mijn kleuterjaren. Mijn 4de, 5de en 6de studiejaren zaten vol leuke dagen: natuurklassen, avonturenklassen, oefeningen om veilig in het verkeer te fietsen … maar de zeeklassen waren de allerleukste. De geweldige ervaring in het aquarium Nausicaá met de vele, kleurrijke vissen, dat zal me altijd bijblijven, ook het heerlijke eten: vooral de lekkere kropsla, hm! De wandelingen, ze waren te plezant voor woorden! Mijn meest bewonderde juffrouw was degene die zowel kon helpen als kon straffen! (rara?) Ik heb nog ontelbare andere, leuke herinneringen maar deze zijn en blijven de meest favoriete!
Een fiere Yvette en Heidi poseren met de zilveren stadsprijs: “Buurt van het jaar 2020”
Een amfitheater in Sint-Lambrechts-Herk? ontmoetings-plaatsen (Elckerlyc, Beukenhof, de Herkvallei, Stevoort, …). We zorgen ook voor de aanplanting van extra bomen (de stad Hasselt steunt ons hierin), hagen, groene buffers, avonturenheuvels, ... Door de samenwerking met basisschool De Kameleon gaan de kinderen van het zesde leerjaar achter het amfitheater een graffitimuur maken, mede dankzij de steun van Cultuurkuur, en met de hulp van kunstenaar Tom Herck. Al onze activiteiten (verkoop nestkastjes, insectenhotels, keramiek, knutselavonden) zijn te volgen op onze Facebookpagina: Amfitheater Sint-LambrechtsHerk. Ons rekeningnummer is: BE54 9733 6363 0297 op naam van De vrienden van de Beemdgalm.
De Vrienden van de Beemdgalm en de vzw Beemdgalm willen een natuurlijke, veilige en kindvriendelijke omgeving creëren omheen de Beemdgalm. Het doel is om er een ontmoetingsplaats te maken voor de hele buurt en zeker voor KSA, Chiro, basisschool De Kameleon en de buitenschoolse opvang. Naast een amfitheater plannen we nog : 2 avonturenheuvels, klimbomen, een rustig hoekje, picknickplaatsen, … Verder willen we ook het contact met het water bevorderen door een slinger over de beek, de Kleine Herk, stapstenen, enz. Het volledige inrichtingsplan vindt u op de Facebookpagina “amfitheater SintLambrechts-Herk” of op de website van de Beemdgalm: www.debeemdgalm.be Door de samenwerking met Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren durven we ook dromen van het realiseren van een zachte verbinding tussen de verschillende
(Heidi: 011/59 65 63). Heidi en Yvette contact heidihuybrechts@hotmail.com -6-
Een stuk regenpijp in de haag, een spons en een emmertje aan een touw ...
Paddenoverzet aan de Waanbeek in de Oude Maasstraat op 06.02.2021 Nieuwbakken helpers Joris en Thomas kregen zaterdag 6 februari een demonstratie in het padden overzetten aan de Waanbeek. Men neme een emmertje, men putte wat water uit de Waanbeek, men giet het door de pijp. Hoe glibberiger hoe prettiger. Volgen op de roetsjbaan van groot naar klein: pad, kikker, dikwijls gekoppeld en salamander. Je zou als kleine salamander maar eens zo’n mega-pad of twee op je rug krijgen. Je spoelt nog een wat water na om de achterblijvers te helpen. Op weg zijn ze, eerst veilig en wel de weg over geholpen door de vrijwilliger. Nu ook veilig op weg naar het water van hun geboortevijver aan de overzijde van de straat. Sleuven werden gegraven, plastic scherm gespreid en rond ijzerdraad geniet. Een reeks emmers werden ingegraven waarin de amfibietjes kunnen wachten tot ze bevrijd worden. De Stad zorgde voor voldoende lichtjes, waarschuwingsborden en hekkens.
Oh ja, er hangt veel Love in the air wanneer ze trekken. Niet alleen amfibieën tuimelen in de emmers, ook muizen en veel insecten zorgen voor wat gezelligheid . Met een grote spons pompt men het regenwater uit de emmers. Komt er een koude-prik, dan worden de emmers met deksels gesloten op één enkele herbergzame emmer na voor die verdwaalde reiziger. Dat ze deksels veel chance moeten hebben om naar het scherm te kunnen springen, huppelen, kruipen … het weer moet zacht, minsten 7°C en vochtig zijn. Bij vrieskou blijven de amfibieën verborgen, maar als de lente zich laat voelen komen de padden en de paddenoverzetters in actie.
Wist je dat het grondwater in ”Moos Herk” de emmers weleens zo hoog naar boven duwt dat de padden er niet meer aan raken? Daarom plaatste men dit jaar de emmers in het laagste deel op een heuveltje, team topspadewerk. Vanaf het moment dat de trek start, gaan onze vrijwilligers dagelijks, ’s morgens en ’s avonds laat kijken wie met ongeduld op hen wacht.
Trotse Bruno met salamander -7-
De Chiroontbijters en de moos.kokers denken aan ons De Aspi’s van Chiro Herk wisten te verrassen met een Valentijnsontbijtbuffet! Blijkbaar koesteren onze Aspi’s de heilige Valentijn zo erg dat ze zijn feest niet mochten vergeten. Op zondag 14 februari werd iedereen uitgenodigd om zijn/haar geliefde te verwennen met een (zeer royaal) ontbijtpakket met de inspirerende naam: ontbijt love. Alles gebeurde coronaproef door afhalingen aan de Beemdgalm.
Maar: Ook de leidsters en de Mooskokers van KSA lieten zich niet onbetuigd en deden op hun beurt hun uiterste best op zes maart. De Roodkapjes en de vele porties spaghetti vonden gretige afzetters zodat ook de meisjes van KSA Moos Herk (en hun kassa) gesteund konden worden. (We zijn in Herk gezegend zijn met een benijdenswaardige jeugdwerking dankzij Chiro en KSA)
-8-
Samana Sint-Lambrechts-Herk een bruisende vereniging Activiteitenoverzicht in een normaal jaar.
Samana, vroeger beter bekend als ziekenzorg is een bloeiende vereniging met 23 kernleden en een 200 tal leden. Wij brengen mensen samen door het organiseren van een wandeling, een koffietafel, een uitstap, e.d. We bieden ook regelmatig een vormingsnamiddag aan.
Lentefeest - Ziekencommunie ter gelegenheid van Kerstmis, Pasen en de dag van de chronisch zieke mensen. Wandeling in eigen dorp – Busuitstap - Dag van de mantelzorger - Dag van de chronisch zieke mensen – Solidariteitstombola - Vorming voor zieken en hun mantelzorger - Huisbezoeken bij thuisgebonden zieken - Vorming voor de kernleden - Winterfeest
In december hebben we ons traditioneel kerstfeest. Een voorname bron van inkomsten is de jaarlijkse tombola bij die gelegenheid. We krijgen hierbij de steun van onze lokale handelaren, waarvoor dank. Blinkende ogen zijn bij aankomst in de zaal altijd gericht op de lange tafel met prijzen. We werken in de mate van het mogelijke ook samen met andere verenigingen zoals, KWB, OKRA, ERFGOED en de school. Zo brachten we twee jaar geleden een bezoek aan de mooie nieuwe klaslokalen. Zonder corona zouden we in 2020 een bezoek gebracht hebben aan de jeugdlokalen en de tentoonstelling van de vzw. Beemdgalm.
Oproep Breng vreugde in het leven. Samen levenskracht geven aan mensen die minder mobiel, ziek of eenzaam zijn. Onze 23-koppige ploeg heeft jou daarbij nodig. Heb je nog wat vrije tijd en interesse om je ideeën met ons te delen?
Tijdens alle samenkomsten proberen we genoeg tijd te laten voor een gezellige babbel zodat iedereen oude herinneringen kan ophalen.
Wil je jouw inbreng omzetten in activiteiten voor onze doelgroep? Dan ben je welkom in onze kerngroep die maandelijks bijeenkomt. Samen staan we sterk en als ook jij meedenkt, betekenen we ook in de toekomst een lichtpunt voor onze 200 leden. Niet langer aarzelen. Neem contact op met onze voorzitter : Raymond Vanholst : 011 31 19 68 of mail naar: josee.wolfs@telenet.be
Ook thuisgebonden zieken worden niet vergeten. Zij krijgen, indien ze dat wensen, een bezoekje van een kernlid. Dit alles was de normale gang van zaken voor de Coronacrisis. We hopen dan ook zo snel mogelijk al onze activiteiten terug op te nemen. In december hebben we gezorgd dat al onze leden een mooie kerstkaart in de bus kregen. Vele kernleden voegden daar een persoonlijke wens aan toe. -9-
TOMBOLA TOMBOLA TOMBOLA TOMBOLA
Dankbaarheid is een wederkerige energie. Je kan de mensen met een langdurige ziekte in Sint-Lambrechts-Herk steunen door deel te nemen aan een TOMBOLA via een nationale solidariteitsactie van SAMANA. Actie tot 14.05.2021 Voor meer info, contacteer of josee.wolfs@telenet.be of raymond.vanholst@skynet.be. De trekking volgt op 04.06.2021, de winnaars worden op de hoogte gebracht.
Vaak is het pad zelf en niet de eindstreep het doel.
- 10 -
Frans Nulens aan het werk.
Schilder Frans Nulens komt in beeld als talentvolle restaurateur. van de kruisbeuk richting St Truidersteenweg. Maria wordt voorgesteld als een koningin van de hemel. Ze staat centraal en kijkt naar boven met haar kind in de armen. Rond haar zijn meerdere putti’s (engeltjes) in een cirkel geplaatst met in de wolken kinderhoofdjes die tevoorschijn komen. Maria heeft een krans van sterren op haar hoofd, ze staat op een maancirkel (symbool voor de kuisheid) en een wereldbol. Maria vertrappelt de slang (symbool voor de zonde). Het tweede schilderij “Sint-Jozef met het kindje Jezus” wordt door Frans eveneens gerestaureerd en zal in de loop van 2021 geplaatst worden in de rechterzijde van de kruisbeuk richting Stevoort. Vermits de schilderijen niet in een geklimatiseerde omgeving zullen verblijven werd geopteerd voor een was-hars bedoeking hetgeen aan het werk een grotere duurzaamheid verleent.
Twee schilderijen worden na 200 jaar terug verenigd. In 2019 werden twee schilderijen die zich op het oksaal van de kerk bevonden van onder het stof gehaald. Het bleken, na onderzoek, twee waardevolle schilderijen te zijn, afkomstig uit de abdij van Herckenrode, van een tot op heden onbekende schilder uit het einde van de 18de eeuw. Beiden kregen aanvankelijk een plaats in de vorige kerk in de periode van 1791 – 1892 doch raakten nadien in verval en in vergetelheid. Aan kunstschilder en restaurateur Frans Nulens werd gevraagd of een restauratie tot de mogelijkheden behoorde. Deze taak voltooide hij bijzonder succesvol. Het eerste schilderij draagt als titel: “Onbevlekte ontvangenis met het kindje Jezus”. De restauratie nam een jaar in beslag en werd getoond in augustus 2020. Ze zal geplaatst worden in de linkerzijde
- 11 -
interview
Ghislaine Vrancken
Interview met een begeesterde & begeesterende schooljuf Ik ben op 13.02.1937 geboren als de dochter van Jules Vrancken en Marieke Vos. Mijn vader was minder bekend in Herk maar mijn moeder des te meer; ze was naaister en gediplomeerde modiste (hoedenmaakster). Op een gegeven ogenblik is moeder gestopt met werken want er was geen belangstelling meer voor hoedjes. Het pasmodel en één van haar hoedjes heb ik nog bewaard. Ik kom uit een gezin van drie, met mijn broer Carlo en mijn zus Jeanne. Mijn vader heeft altijd gewerkt bij “De Pled” als verantwoordelijke hoogspanning; hij overleed veel te vroeg op 57-jarige leeftijd aan longkanker. Ik ben levenslang samen geweest met mijn moeder die heel dankbaar in het leven stond. Ook mijn grootmoeder Josephine Stevens woonde nog in bij mijn moeder tot haar overlijden op 91- jarige leeftijd. Ik groeide op in Herk op het adres Hoogdorp nr 6, een fijne buurt met veel kinderen (o.a. Lieve Hiemeleers – Maurice Feytons). Mijn leven werd erg beïnvloed door een medisch probleem waardoor ik moeilijk kon stappen. Lopen kon ik slechts na mijn tweede levensjaar en ook fietsen verliep heel moeizaam. Ik heb hierdoor wel leren opkomen voor mezelf. Mijn vader zei vaak : “hare wil is groter dan haar macht”. Doorzetten en niet klagen werd mijn levenshouding. Bepalend in mijn leven zijn ook de reizen geweest. De stimulans
daartoe werd aangezet door missionaris Richard Govaers die in Congo op missie was en waarvoor we kledij verzamelden. In 1971 ben ik samen met Mariette Swennen naar Congo gegaan, midden in de brousse naar de LUNDA stam, (zie foto onderaan) waar we héél gastvrij werden ontvangen, Een van de jongeren die ik toen ontmoette was Sulu Masep die nadien geneesheer is geworden (studies in Luik) en nu een ziekenhuis leidt in Kinshasa. Moeder heeft de kinderen steeds gestimuleerd om te studeren en stuurde ze ook op internaat alle drie, wat ongewoon was in die tijd. Ik was op mijn achttiende afgestudeerd als onderwijzeres, na internaat in Borgloon. Ik werd aangesteld in de meisjesschool in Sint-Lambrechts-Herk voor het zevende leerjaar. Dat was een zeer mooie periode in mijn leven. Ik kreeg de algemene vakken (zonder veel eindtermen of vast leerprogramma) en juffrouw Vanwelckenhuysen de technischen vakken (naaien, koken, e.d.) Lesgeven in het katholiek onderwijs anno 1955 was niet verzoenbaar met een huwelijk natuurlijk; je moest toen een document tekenen dat je stopte met lesgeven indien je trouwde want zwangerschap in het onderwijs was ongepast. (detail : Het contract zelf kreeg je niet mee en bleef veilig bewaard op de school) Tijdens mijn beroep heb ik - om me bij te scholen - ook vier jaar hogere - 12 -
Marieke Vos
daartegenover staat echter dat ieder vrij individu ook zelf zijn keuzes kan maken binnen het geloofsaanbod van de Kerk. De houding van de kerk vroeger moet je plaatsen in de globale toenmalige tijdsgeest waarvan het deel uitmaakte. Ik ben ook nog lid van de salvatorianenfamilie die regelmatig samenkomt voor een lezing of een bespreking van de actualiteit. Ik ben blij met wat ik nu nog kan. Ik woon in de tuin van mijn vader, mijn huis is aangepast. Ik heb niet het gevoel dat ik iets heb gemist in het leven, alleen ben ik 20 jaar te vroeg geboren; de mogelijkheden die men nu aanbiedt in het onderwijs bestonden vroeger niet. Ik verplaats me met een electrische scooter en dat geeft me nog veel vrijheid. Mijn grootmoeder was een nakomertje (10 jaar jonger dan haar 3 broers) en kon slechts tot haar twaalfde naar school gaan; ze werd als weeskind geplaatst in een boerengezin. Ook mijn moeder liep slechts school tot haar twaalfde en studeerde nadien voor modiste en naaister. Desondanks groeide ze uit tot de meest inspirerende persoon in mijn leven, ze wist wat ze wilde, ze kon andere mensen motiveren en was tegelijk dienstbaar in haar levenshouding, Ze was sociaal actief in het verenigingsleven van haar tijd als bestuurslid van de gepensioneerden en bestuurslid bond van het Heilig Hart. Ik kijk dankbaar terug naar haar inspirerende levenshouding en voor het geschenk dat het leven is.
studies opvoedkunde gevolgd. Na een lesperiode van 11 jaar voor het zevende leerjaar heb ik nog 9 jaar les gegeven aan het zesde leerjaar. Vervolgens ben ik 10 jaar directrice geweest en hebben we gestreefd naar een vernieuwing in het onderwijs die we helaas niet ten volle hebben kunnen realiseren. Op 50 met pensioen kon nog in die tijd. Ik ben talen gaan studeren (Spaans en Engels) en na lang aandringen heb ik een taak aanvaard als inspectrice in het katholiek onderwijs om invulling te geven aan hun opvoedingsprojecten voor het vernieuwd lager onderwijs. Ik denk dat ik met mijn studies en beroep voor mezelf de juiste keuzes heb gemaakt en kijk dankbaar terug naar mijn loopbaan. Ik ben in die periode 10 jaar voorzitster geweest van de jeugdraad die we hebben opgericht samen met Francis Vanherck, Raymond Swerts, yves Gilissen, Marcel Putzeys, e.a. Geluk is voor mij tevreden zijn, genieten van de mensen rondom je, van je werk, van je ontspanning, dankbaar in het leven staan, een lekker etentje, reizen, terugblikken in tevredenheid. Misviering en geloof geeft me inspiratie, erkenning krijgen, samenkomen met mensen. Ik heb bewondering voor het parochieteam die de gebedsdiensten voorbereiden; Natuurlijk reageert de kerk te traag op maatschappelijke veranderingen, houdt ze teveel van macht en tradities en is er te weinig ruimte voor aangepaste geloofsbeleving,
(Interview afgenomen op 12/09/2020) De keizerlijke kroon
Het laatste hoedje - 13 -
T i t e l t BhEELDEN WINTER ema ( 2 0 2 0 - 2 0 2 1 ) IN DE HER K - EN M O M B EE K VALLEI
1.
2.
3.
4.
1. Het wintert in de vallei 2. Schaatsen op natuurijs 3. Winterlandschap met schaatsers van Herk
5. 7.
6.
4. Winterlandschap met schaatsers van Bruegel 5. Op het ijs is iedereen gelijk
8.
6. Winterlandschap met schaatsers van Bruegel 7. De ervaring van échte seizoenen 8. Schoonheid in stilte
- 14 -
VALLEI
e
Leen Raats
De vallei van de Mombeek LEEN RAATS schreef gedichten over en op de bijzondere plekken in de vallei van de Mombeek. Het gaat om zes gedichten die je kan beluisteren als je de gele wandeling van Verborgen Moois Mombeekvallei volgt. Zoek vanop je gsm op internet naar IZITRAVEL en dowload de app gratis. Als je door de Mombeekvallei wandelt, en je klikt de app aan, dan praat Leen tegen je op de 6 plekjes waar de gedichten ontstonden. Leen heeft nog een aantal exemplaren van de bundel ’Spoorzoeken’. Ze geeft 10 exemplaren gratis weg aan de lezers van de WIJKKRANT van Herk, die geïnteresseerd zijn of andere boeken van haar kopen. Tien gesigneerde exemplaren kunnen bij haar rechtstreeks worden aangevraagd via: leen.raats@gmail.com. De eerste 10 krijgen het boek thuis bezorgd, en.. op is op. Ze lanceerde ook een online collectief voor auteurs waar lezers een digitaal boek kunnen kopen onder het motto ’korteketenlezen’, gaande van poëzie, romans, kinderboeken tot thrillers en non-fictie. Sommige auteurs zijn 16, andere dan weer 80.
Nok van Hasselt Dit is zo’n plek waar je even stil moet staan, en met jou de wereld in de zachte glooiing van een verborgen dal voorbij de bomen en heuvels met vage beloften van avontuur. Dat wat slechts in de loop van eeuwen verandert, beweegt iets diep in mij. Hoe kan ik hier niet willen zijn als de bladeren of het graan dat meewarig knikt in de wind? Misschien kan ik wel vliegen, mijn armen als wolken om het landschap slaan? Alsof ik niet kijk naar wat ik zie maar naar wat ik wens te worden een horizon, voor iemand.
(uit de gedichtenbundel SPOORZOEKEN van Leen RAATS)
Nieuwsgierig ? bezoek eens : https://boekenerf.com - 15 -
Titel thema Beste inwoners Sint-Lambrechts-Herk mag fier zijn met deze eerste editie van het wijkkrantje. Wij zijn blij dat ook jullie buurt inging op de oproep van de stad Hasselt om een informatieblad te maken, specifiek gericht op jullie dorpsleven. Dit wijkkrantje is er helemaal vóór maar vooral ook dóór de inwoners van Sint-Lambrechts-Herk. Graag drukken wij onze oprechte dank en waardering uit aan iedereen die meehielp aan dit eerste nummer. Proficiat, ook voor het engagement dat jullie namen om deze prestatie vier keer per jaar te leveren. De eerste editie is een voltreffer. Een mooi bewijs dat Sint-Lambrechts-Herk leeft! Hopelijk kunnen we mekaar snel eens in goede, gezonde omstandigheden ontmoeten. Wij kijken alvast uit naar de Dag van de Buren! Veel leesplezier! Zorg goed voor jezelf en voor elkaar. Dymfna Meynen Schepen van de Hasselaar – Zorg & Samenleving
Steven Vandeput Burgemeester
Dag van de Buren coronaproof Je leert je buren beter kennen, je kan een bijzondere buur in de bloemetjes laten zetten én je maakt kans op een leuke prijs. Klinkt goed? Hou vrijdag 28 mei alvast vrij in je agenda en vergeet je vooral niet in te schrijven voor de coronaproof editie van Dag van de Buren 2021! Hoe werkt het?
Extra?
• Bedenk een toffe uitdaging of activiteit die je volgens de geldende corona maatregelen kan organiseren samen met je buren. Enkele voorbeelden: een online les of workshop, een gezamenlijke toast vanop je eigen oprit of stoep, een leuke buurtwandeling, …
• Het leukste coronaproof idee wint Hasseltbonnen ter waarde van 150 euro om te besteden bij een volgende buurtactiviteit.
• Schrijf je in bij de dienst Wijkopbouw vóór 9 mei.
Dat verdient een bloemetje?
Wanneer?
Ken jij iemand die zich op een bijzondere manier inzet voor de buurt? Vertel bij je inschrijving wie jij wil nomineren en waarom. Vijf personen mogen een bezoekje verwachten waarbij je buur verrast wordt met een mooi boeket bloemen en een speech van de schepen van de Hasselaar.
Vrijdag 28 mei 2021 Informatie en inschrijven? Schrijf je in vóór 9 mei Dienst Wijkopbouw 011 23 94 45 wijkopbouw@hasselt.be www.hasselt.be/dagvandeburen - 16 -
Tekst: Caroline Dirix
• Bij elke inschrijving ontvang je 2 reeksen van 8 postkaarten om bij je buren in de brievenbus te steken. Je kan de postkaarten ook via de website downloaden.
Ons lonerdialect: zoe joent da bè o.s gezeid
Hoe lees of schrijf je een dialect? (er bestaan geen opgelegde schrijf-of spellingsregels voor dialect) 1. De plaatsing van een punt (.) na een klinker betekent dat de klinker dient uitgesproken te worden als een open lettergreep.
Het Herks is sterk verwant met het dialect van Alkens (Alkers?) en behoort tot de groep Lonerlandse dialecten. In december 2012 verscheen het dialectboek:Zoe joent da bè o.s gezeid, uitgegeven door de Dialectvereniging Veldeke Lonerland van Alken. Het omvat meer dan 1.000 gezegden en spreuken, aangevuld met benamingen van plaatselijke fauna en flora, terminologie uit het dagelijkse leven en een uitgebreide woordenlijst. Gezien het dialect van Alken en Sint-LambrechtsHerk nauwelijks verschilt nemen we graag de gelegenheid te baat om hiervan enkele uittreksels bekend te maken, met instemming van de verantwoordelijke uitgevers. De gemeenten Borgloon, Wellen, Heers, Alken en Sint-Lambrechts-Herk, Diepenbeek en Kortessem vallen in deze dialectcluster.
2. De plaatsing van een streepje (-) kan twee betekenisen hebben: • Tussen klinkers geplaatst verduidelijkt het de leesbaarheid : vb di-je (die) ; anders zou het een lange ij-klank zijn • Achter een klinker wil zeggen dat de klinker dient “gerokken” te worden zoals bv in “pro-nsele” (= bedelen) 1. De “ou” of “au” klank wordt steeds als “au” geschreven. 2. De scherpe “ij”klank wordt geschreven als “è”( zoals in het franse règle) 3. De doffe “e” -klank wordt geschreven als “ue” (zoals mus) 4. De “g” en “ch” wordt geschreven zoals in het Algemeen Nederlands.
Voor contact: Dialectvereniging Veldeke Lonerland: jos.boiten@telenet.be
Enkele uitdrukkingen: Adje van den duvel sprekt, zie-dje (dji-je) zènne stat. Als je over iemand spreekt die niet aanwezig is, komt hij vaak juist binnen. Alles de strowet aofdraoge. Alles aan de grote klok hangen. As dje ginne guibel oawtgoit, zu.l dje ginne snoek va.nge. Men moet soms iets kleins durven doen, wil men succes hebben. As dje ur haan vol heit, krèg dje metstal jueksel an ur naows. Drukte komt meestal ongelegen. Da is van den hond zen kont. Dat is waardeloos. Deze verenigingen staan binnenkort klaar om erin te vliegen: VZW Elckerlyc - VZW Beukenhof – VZW De Beemdgalm - Wielerclub De Bosuil Kerk - VZW Voetbal Herk sport - VZW Judoclub Herk Sport – VZW Karate - Twirling The Pretty Girls - VZW Tafeltennisclub Herk Sport - VZW Tennisclub Beukenhof - Recreatievolleybal heren - Recreatievolleybal dames - Badminton - Curve bowl - Petanque – Capoeira - Dartsclub - Lava - Scrabble club - Bridge club - Samana - Belgische rode kruis - Gezinsbond - De Schakelaar Sint-Ferdinand instituut - Cohousing Moos°Herk - Kerkfabriek - Pastoraal team - Catechisten - Zangkoor kerkkoor - Missiecomité – CHIRO - KSA – Ouderraad Kameleon - Elckerlyc music live – ACV – KWB – OKRA - Toneelgroep Eenhoorn vzw - Popkoor MOSA-IEK - Kinderkoor MoosAmuse - Herk Mombeek - Heemkundige kring erfgoedcel - Herkse schildersvrienden – Middenstand - NCMV - Volle bak Herk. KOM BINNENKORT UIT UW KOT en informeer u tijdig via VZW Elckerlyc (ccelckerlyc@skynet.be) VZW Beukenhof (beukenhof.herk@gmail.be) en De Dorpsraad (sterkherk@proximus.be) - 17 -
De mooiste meisjes – van Limburg wonen in Herk Limburg gedragen, laat staan kunnen meedingen naar de titel van Miss België. Toch wel iets speciaals dus.
Spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste van het land? Je zal maar de lastige taak hebben om deze vraag te moeten beantwoorden, in een jaar waarin mondmaskers niet meer weg te denken zijn. Maar dat liet de 20-jarige Aicha Thomis niet aan haar hart komen .
Aicha: ”Met Virginie Claes in 2005 hebben we wel al eens een Hasseltse Miss België gehad. Ik droom ervan om in haar voetsporen te kunnen treden. Al zal dat niet gemakkelijk worden, want de meisjes die nu nog overblijven, zijn stuk voor stuk sterke kandidaten.”
Aicha: ”Ik had mezelf stiekem ingeschreven voor de preselecties van Miss Limburg. Zelfs mijn mama wist er niets van. Maar toen ik in de finale zat, kon ik het natuurlijk niet meer geheim houden. De verrassing was dan ook des te groter toen ik uiteindelijk als winnares uit de bus kwam. Het kroontje moest ik zelf opzetten. Ook voor een Miss geldt de regel van anderhalve meter afstand. Als Miss wordt er van je verwacht dat je allerlei evenementen bijwoont, maar dat kan nu natuurlijk niet. Heel raar allemaal”
Dansen is de grote passie van Aicha. Zelfs in die mate dat ze na een deelname aan het EK en WK hiphop even een professionele carrière overwoog. Jammer genoeg kwam een lelijke blessure roet in het eten gooien. Maar Aicha bleef haar passie trouw en begeleidt nu jonge dansers in hun weg naar de top. Verder is ze ook actief als fitcoach en volgt ze een opleiding tot politieagente Aicha: ”Als danseres met heel wat ervaring voel ik me op een podium als een vis in het water, wat een groot voordeel is als miss.Ik volg ook stem coaching, om toch een beetje mijn Limburgse tongval te verdoezelen.
Aicha woont samen met haar mama Carina - uiteraard haar grootste fan - in Sint-Lambrechts-Herk. Voor zover we weten heeft er nog nooit een Herkse het kroontje van Miss
- 18 -
p r o f i c i at
Proficiat aan de Kattendansstraat … … voor de publieksprijs als mooiste versierde kerstbuurt van Hasselt – goede buurtwerking !!
Betekenis van de straatnaam Kattendans:
Aïcha Thomis kandidate Miss Limburg voor Miss België 2021
In de “gouden” tijd van de stad Hasselt bestonden hun inkomsten uit jenever stoken en de verkoop van vee (de ossen). Rond Hasselt waren de weide - gebieden eerder schaars en het was vooral in Sint-Lambrechts-Herk dat de Hasseltse Jeneverstokers de gronden vonden om hun vee te laten grazen. De dieren werden doorgaans samengebracht onder de hoede van enkele koewachters. “Vee” vinden wij terug in het oud-Nederlands en in het Engels als cattle of katte.
Maar dat wil zeker niet zeggen dat ik niet trots ben op mijn Limburgse roots, integendeel.” Het is niet onbelangrijk om als aspirant-miss zoveel mogelijk in de kijker te lopen. En dat doet Aicha meesterlijk: ze speelde piano in de nieuwe videoclip van Steve Tielens en Salim Seghers, ze werd door de Stad Hasselt ingeschakeld als ambassadrice bij de Dag van de Klant en ze verbond haar naam en gezicht aan verschillende goede doelen. Op haar pagina op Facebook & Instagram kan je Aicha op de voet volgen.
In het gebied van de Kattendans, dat liep van de Helstraat en de Trekschurenstraat tot tegen de Vorststraat, werd het vee samengebracht in een grote weide (ook genaamd: de dans). In de franse taal wordt trouwens het woordje ‘in’ vertaald door ‘dans’. Zo komen we historisch aan onze straatnaam: Kattendans.
Proficiat aan de gezinsbond …
Aicha: ”Als Miss Limburg gaan er deuren voor je open, dat is zeker. Ik probeer er in dit bijzondere jaar het beste van te maken.Net als iedereen hoop ik dat we deze pandemie snel achter ons kunnen laten; ik kijk ernaar uit om weer te kunnen knuffelen met vrienden en familie.
… voor de organisatie van hun wandelzoektocht (van 13.02 tot 28.2.2012) sterk team !!
Op 31 maart wort de nieuwe miss gekroond.
De uitleiding: kalmaandag – dansdag – wensdag – wonderdag – WIJdag – schaterdag – zindag.
Ons volgende krantje (zomereditie) verschijnt in juni 2021 en is voorzien voor de maanden juli – augustus - september 2021.
We wensen Aicha veel succes!
- 19 -
Titel thema
De grote troef van Sint-Lambrechts-Herk is de natuur langsheen de Herk en Mombeekvallei.
Je kan dit krantje ook in PDF ontvangen per mail. (erg praktisch indien je het krantje wil delen met familie of kennissen; of om te bewaren) Het volstaat een berichtje te sturen naar de redactie via herkskrantje@telenet.be Je mag mijn emailadres noteren voor een verzending van het WIJKKRANTJE van HERK naar mijn persoonlijk adres : ………………................................... Hebben jullie een originele naam voor ons wijkkrantje? Laat het ons dan ook weten per mail.
Colofon Wil jouw vereniging of organisatie in de zomereditie een activiteit of foto laten opnemen? Stuur voor 15.05 een email naar herkskrantje@telenet.be Fotografen: Redactieploeg Vormgeving: tricolor.be Drukwerk: Realise Printing Verantwoordelijke uitgever: René Kumpen - 20 -
