boekje
NAAM KINDERRECHTENMASCOTTE:
Habib El Ouakili, Schepen van Jeugd
2
KINDERRECHTEN ZIJN RECHTEN VOOR IEDEREEN Vandaag neem je deel aan de Kinderrechtentocht in Hasselt, een initiatief van vzw De Oever en de Jeugddienst van stad Hasselt. Spelenderwijs zal je onze binnenstad leren kennen, maar nog belangrijker de kinderrechten. Met andere woorden jouw (!) rechten. In Hasselt doen we er alles aan om kinderen een warme thuisstad te geven. We hebben goed onderwijs, heel wat speeltuigen en -ruimtes en super veel sport- en vrije tijdsverenigingen. Maar ook als je ouders of jij raad of hulp nodig hebben zijn er heel wat diensten waar je terecht kan. Zit je met een vraag? Neem dan gerust eens contact op met Het Huis van het Kind. Zij staan je met raad en daad bij! Maar nu is het tijd om je speurneus boven te halen en alle kinderrechten te ontdekken. Wij wensen je een leuke en leerrijke tocht! Habib El Ouakili
Thierry Taverna
Schepen van Jeugd
Algemeen directeur vzw De Oever
3
DE KINDERRECHTENTOCHT: EEN SAMENWERKING De Kinderrechtentocht is een samenwerking tussen vzw De Oever, de dienst Gezinsondersteuning en de Jeugddienst van stad Hasselt.
Vzw De Oever Vzw De Oever begeleidt kinderen/jongeren en hun gezin om terug op een fijne manier samen te leven en zich bij elkaar thuis te voelen. Een thuis waar je samen kan leren, spelen, wonen, luisteren, spreken, vrienden ontvangen, … We kunnen hierbij rekenen op de ongelooflijke veerkracht van ieder kind en een heel sterk engagement van alle betrokkenen zoals ouders, familie, buren, school, sportclub… om mee te werken aan oplossingen waarin het kind centraal staat.
Dienst Gezinsondersteuning Dienst gezinsondersteuning wil met het Huis van het Kind een gezinsvriendelijke locatie zijn waar ouders en kinderen terecht kunnen voor ontmoeting, ontspanning… Heb je vragen, spring gerust binnen! Ben je gewoon nieuwsgierig, ook welkom! Tip: Ken je onze spelotheek ‘De Speelkaart’ al?
4
5
RECHT OP SPEL Locatie Toerisme Hasselt
Raadsel Kinderen hebben aan de burgemeester laten weten dat er in de binnenstad te weinig plaats is om te spelen. De stad heeft daarom op heel wat plaatsen kleine speelelementen geplaatst, cool he! Weet jij wat de echte benaming van deze speelelementen is? Tip van de mascotte: Kijk eens goed naar de voorzijde van de kaart! Speelprikkels Kadettenplekjes Doestops Mierennesten Kikkerkwesties
B G I O M
Opdracht/spel • Het eerste speelelement vind je buiten op het plein aan de dienst Toerisme. Leef je uit!
Weetjes • Heb je kleine kinderen bij? Dan kan je aan de achterzijde van het oude stadhuis (Groenplein) bolderwagentjes gratis ontlenen. 6
RECHT OP EEN EIGEN NAAM Locatie Grote Markt
Raadsel Zoek op de Grote Markt het bronzen koppeltje op de bank. Zij waren de eerste inwoners van Hasselt! Kan je dat geloven? Hoe heten deze jongen en dit meisje? Tip van de mascotte: Vraag het aan een echte Hasselaar.
Lowie en Marie Samson en Gert Irma en Jos Bibi en Tina Hendrik en Katrien
C F L Z R
Opdracht/spel • Ga in stilte op alfabetische volgorde staan volgens je voornaam. • Verzamel om ter snelst 10 namen van mensen die nu op de Grote Markt lopen: vul deze in op de stippellijntjes.
Weetjes • Van naam veranderen? Dat kan! Het gaat wel niet zomaar, het brengt namelijk heel wat papierwerk met zich mee. Wat vind jij van jouw naam, zou je liever een nieuwe willen? Welke? Wat vinden je mede-speurders van je nieuwe naam? 7
RECHT OP SAMENKOMEN MET JE VRIENDEN Locatie Habbekrats
Raadsel Welke jeugdbeweging is de grootste van heel Vlaanderen? Scouts A Chiro U KSA E Jeugd Rode Kruis X KLJ C
Opdracht/spel • Vraag voorbijgangers in welke vereniging zij zitten: wie het eerst 3 personen vindt die in een vereniging met dezelfde naam zitten wint! • Speel omgekeerd verstoppertje: ga met de hele groep op zoek naar één persoon.
Weetjes • De Jeugddienst van jouw gemeente kan je vertellen welke jeugdbewegingen, sportclubs, speelpleinen, speelbossen en speelzones jouw gemeente allemaal heeft. • Habbekrats organiseert groepsactiviteiten voor kinderen vanaf 8 jaar. Er wordt in groep geleefd, gespeeld, gegeten, gesport, gelachen en geluisterd. Daarnaast is er wel op elk moment plaats en ruimte voor een persoonlijk gesprek, een hulpvraag, een noodgeval… • Rap op stap is een reiskantoor voor mensen die niet genoeg geld hebben om op vakantie of op uitstap te gaan. 8
RECHT OP ANDERS ZIJN Locatie Minderbroederskerk
Raadsel Dit is de kerk van het Heilig Paterke. Ga naar de kapel waar het Heilig Paterke ligt. Kijk omhoog en lees de Latijnse woorden. Zoek het Latijns woord dat “gehoorzaamheid” betekent Tip van de mascotte : Aan de buitenzijde van de kapel, op de stoep tegen het hek, is er een bordje met tekst en uitleg!
Lorem Ipsum Obelixus Obedientiam Julius
Z A I N B
Opdracht/spel • Paterke mag niet lachen: ga in een kring staan en doe allemaal een heilig paterke na. Eén persoon gaat in het midden staan en probeert de paters aan het lachen te brengen. Wie lacht verlaat de kring. Wie is het Paterke dat het langste zijn of haar lach kan inhouden?
Weetjes • Je mag thuisblijven van school om het Suikerfeest te vieren. • Als je vegetariër bent of je eet halal dan mag de leider op kamp je niet verplichten om toch vlees te eten. • Als iemand ongelijk behandeld wordt omdat hij of zij anders is, noemen we dat discriminatie. 9
RECHT OP BESCHERMING TEGEN KINDERARBEID Locatie Wereldwinkel
Raadsel In deze straat ligt er een winkel die erop toeziet dat de producten die zij verkopen niet door kleine kinderen worden gemaakt. Hoe heet deze winkel?
Oxfam Paplou Merlijn’s Kristal Shanti Beans Café Vanveldeke
I F G J H
Opdracht/spel • Speel “Wie ben ik” met beroepen. Je geeft elkaar een beroep: je kan het op een papiertje schrijven en op elkaars voorhoofd plakken. Je probeert achter jouw beroep te komen door om de beurt een vraag te stellen. Let op: dit moet steeds een vraag zijn waarop het antwoord enkel “ja” of “nee” is.
Weetjes • Volgende taken zijn geen kinderarbeid en dus niet verboden voor kinderen: meedoen aan het schoolfeest, je kamer opruimen, thuis helpen poetsen, meedoen in een film of reclamespot. Vanaf je 15 jaar mag je wel al gaan werken om wat extra centjes te verdienen. 10
RECHT OP BESCHERMING TEGEN GEWELD EN MISBRUIK Locatie Oude gevangenis
Raadsel Je staat nu voor het gebouw van de oude gevangenis. Op de eerste verdieping vind je 5 dezelfde ramen. Tel in hoeveel kleinere stukjes glas 1 raam verdeeld is. Dit getal tel je op met het aantal grote donkerkleurige stenen die voor het gebouw liggen. Welk getal kom je uit?
12 14 16 19 17
Z B M H C
Opdracht/spel • Speel ”politie en boef” op het Jeneverplein. Verdeel de groep in agenten en boeven (er zijn meer agenten dan boeven). De politie probeert de boeven te vangen en zet ze in de gevangenis. De boeven kunnen elkaar bevrijden door de gevangenen aan te tikken. Spreek met elkaar af wat het speelterrein is en bepaal in dit terrein ook een kleine gevangenis.
Weetjes • Wist je dat kinderen niet in een gevangenis mogen opgesloten worden? Er bestaan wel speciale organisaties waar kinderen die iets ernstig mis hebben gedaan begeleid kunnen worden. 11
RECHT OP INFORMATIE Locatie Bibliotheek Hasselt Limburg
Raadsel Wat kan je niet uitlenen in deze bibliotheek? Boeken X DVD’s C Speelgoed E Strips A Games N
Opdracht/spel • Maak een gekke selfie in de bib • Ga op een rij staan en zeg een zin door: Vb. Kinderrechten zijn belangrijker dan kinderlinksen! Iedereen mag de zin steeds maar één keer doorzeggen en moet fluisteren zodat de anderen het niet kunnen horen. Hoeveel van de originele zin blijft er op het einde over?
Weetjes • In deze bibliotheek kan je naast boeken uitlenen ook gratis gebruik maken van internet. Tips over veilig surfen vind je op: clicksafe.be. • Op weg naar de volgende locatie kom je langs Het Begijnhof: de ideale locatie voor een picknick-momentje! 12
RECHT OP ONDERWIJS Locatie De Hazelaar
Raadsel Welke vrucht vind je op de koperen tegels in deze straat? Tip van de mascotte: de naam van deze basisschool kan je helpen. Kastanje Eikel Okkernoot Hazelnoot Nectarine
D S L F V
Opdracht/spel • De juffrouw zegt… Iedereen staat op een rij, persoon A gaat vooraan staan. Persoon A zegt “de juffrouw zegt” + een opdracht, de andere doen dit. Persoon A geeft de groep een aantal opdrachten. Bv “De juffrouw zegt doe je handen op je hoofd”, “de juffrouw zegt buig door je knieën”… • Wanneer persoon A “de juffrouw zegt” niet zegt voor de opdracht mag je de opdracht niet doen. Doe je het wel, dan val je af. Wie blijft als laatste over?
Weetjes • Elke school heeft een CLB: Centrum voor LeerlingenBegeleiding. Een CLB kan je helpen met al je vragen rond school en leren. • Het museum “Het Stadsmus” is kortbij: Hier hebben ze een heel leuke activiteit om het museum te leren kennen. • Hasselt was vroeger één groot hazelbomenbos! 13
RECHT OP PRIVACY Locatie Kadetjessteeg
Raadsel Welke onderstaande zin heeft niets met privacy te maken?
Als iemand een foto publiceert van jou zonder dat jij dit wil heb jij het recht om deze te laten verwijderen
T
Je broers en zussen moeten kloppen voor ze je kamer binnen lopen
M
Je neefje mag op jouw plaats aan tafel gaan zitten
F
Je vriendin mag in je dagboek kijken zonder je toestemming
Y
Je kan zelf bepalen welke informatie je wil delen op sociale media
C
Opdracht/spel • Iemand vertelt een geheim. Het verhaal moet echt of verzonnen zijn. De anderen raden of het waar of niet waar is.
Weetjes • Het kunstwerk op het Kadetjesplein is een protestbeeld: het wil alle verspilling in de wereld aanklagen 14
RECHT OP EEN PLEK WAAR JE JE THUIS VOELT Locatie Huis van het kind
Raadsel Het Huis van het Kind heeft een speciale eigen naam: Welke? Tip van de mascotte: Misschien helpen de medewerkers van Huis van het Kind je wel met deze vraag op te lossen!
Hoza Mosy Kaza Kozy Kozy Hozy Maxi Kozy Koza Kazy
R E Q K W
Opdracht/spel • Waar ben ik: Eén iemand zondert zich even af van de groep, de anderen spreken een plek af waar die persoon zich zal bevinden in huis (vb. op het toilet). De anderen doen dan geluiden na die bij deze plaats passen. De persoon moet nu raden waar ergens deze zich bevindt.
Weetjes • Dit is het Huis van het Kind. Je kan hier terecht met allerlei vragen, onder andere vragen over vrije tijd. Ze zijn hier heel blij met je bezoek, dus spring gerust even binnen! • De Oever heeft in Hasselt 3 leefgroepen. In elke leefgroep wonen 10 tot 22 kinderen die tijdelijk niet bij hun ouders kunnen wonen. Dit zijn heel gewone kinderen die spelen, sporten, naar school gaan… maar die opgroeien in een ongewone situatie. 15
RECHT OP GEZONDE VOEDING EN VERZORGING Locatie Clarenhof
Raadsel Het Clarenhof is nu een rust- en verzorgingstehuis voor oude mensen, maar wat was het Clarenhof vroeger? Tip van de mascotte: je moet de kleine ring over steken!
Een ziekenhuis voor mama’s die moesten bevallen
A
Een lagere school voor weeskinderen
L
Een restaurant voor waar alleen arme Hasselaren in het weekend mochten komen eten
B
Een winkel waar je eitjes kon kopen
D
Een klooster waar clarissen woonden die ervoor kozen om in armoede te leven en nooit buiten te komen.
R
Opdracht/spel • Geef een complimentje aan iemand die in dit rusthuis woont.
Weetjes • 36% van kinderen van 3-5 jaar eet niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid fruit. Oudere kinderen doen het nog slechter: 93,6% van 6-9 jaar en 97,5% van 10-13 jaar eet te weinig fruit (amper de helft tot een derde van de aanbevolen portie). • Voor groenten zijn de cijfers even slecht. Bij de kleuters (3 tot 5 jaar) haalt 65% de norm niet, bij oudere kinderen (6 tot 9 jaar) en de tieners (10 tot 17 jaar) eet maar liefst 99% veel minder groenten dan wordt aanbevolen. 16
RECHT OP INSPRAAK EN EEN EIGEN MENING Locatie ‘t Scheep
Raadsel Hoe heet de kinderraad van Hasselt? Tip van de mascotte: Kinderen hebben recht op inspraak en daarmee basta! De kinderraad O Ieniemienie burgemeesters M Basta Bende S Nachtwacht N Kadettenraad E
Opdracht/spel • Speel het spel “Ik vind dat Hasselt … “ De ideeën die jullie samen de beste vinden, geven jullie af aan de balie in het stadhuis. Woon je niet in Hasselt, dan kan je deze ideeën ook bezorgen aan de kinderraad, de burgemeester van de gemeente of stad waar jij woont.
Weetjes • Elke school is verplicht een leerlingenraad op te richten of een andere vorm van leerlingenparticipatie te organiseren. • In de rechtbank heeft een kind ook het recht dat er naar hem/haar geluisterd wordt door de rechter, bijvoorbeeld bij de scheiding van ouders. Ben je jonger dan 12 jaar, dan kan je dit zelf vragen. Vanaf 12 jaar stuurt de rechter je een brief. 17
WAT ZIJN KINDERRECHTEN? Alle mensen hebben rechten, de mensenrechten. Deze gelden voor alle kinderen en volwassenen. Kinderen verschillen echter van volwassen mensen. Ze verdienen geen geld, zijn nog niet zo groot en sterk, moeten nog veel leren en rekenen voor veel dingen op hun ouders of verzorgers. Ze zijn kwetsbaarder en hebben nood aan speciale zorg en bescherming. Ze hebben daarom speciale rechten: de Rechten van het kind. Deze gelden voor iedereen die nog geen 18 jaar is. Ook jij hebt recht op alle kinderrechten. Waar je ook woont, of anderen je leuk vinden of niet, ook als je stout geweest bent heb je rechten. Je mag van je rechten gebruik maken zolang je de rechten van anderen niet schendt. Al deze rechten staan opgesomd in een kinderrechtenverdrag. Bijna alle landen van de wereld hebben dat verdrag ondertekend op 20 november 1989. Het is belangrijk dat de kinderrechten worden omgezet in daden. Dat moet de regering doen. Maar wij kunnen er ook zelf iets aan doen. Wij kunnen opkomen voor onze eigen rechten. En ook voor die van anderen, hier en elders in de wereld. Als iedereen meewerkt, worden rechten minder geschonden Een kinderrecht is iets wat je mag eisen. Zo heb je bijvoorbeeld recht op een eigen mening en inspraak. Soms krijgen kinderen niet waar ze recht op hebben: dan worden de kinderrechten geschonden.
18
WAT KAN JE DOEN WANNEER JOUW RECHTEN GESCHONDEN WORDEN? Soms kan er iets fout lopen op je school, in de sportclub, in je buurt of gemeente, in de jeugdbeweging… Of je voelt je slecht behandeld door de overheid of een officiële dienst. Het probleem geraakt maar niet opgelost en je zit vast. Dan kan je terecht bij de Klachtenlijn van het Kinderrechtencommissariaat: • Bellen: 0800 20 80 8 • Mailen: klachtenlijn@kinderrechten.be • Schrijven: Leuvenseweg 86, 1000 Brussel • Surfen: www.kinderrechten.be/jongeren/contacteer-de-klachtenlijn
Als je geen klacht wil sturen naar de Klachtenlijn wil je misschien wel op een andere manier geholpen worden: • Awel: als je wil dat er iemand gewoon eens naar je luistert en je je verhaal kwijt kan. Dat lucht op. • Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB): als je met een probleem zit en je wil raad of hulp. Op maandag, dinsdag en donderdag kan je met een CLB-medewerker chatten: https://chat.clbchat.be • JAC:Vanaf 12 jaar kan je ook terecht bij het Jac, het Jongerenadviescentrum. • tZitemzo: als je op zoek bent naar informatie over je kinderrechten. • Huis van het Kind: als je met een vraag zit over opvoeding, of gewoon even wil binnenspringen. In het Huis van het Kind voel je je thuis! • Jeugddienst: als je een vraag hebt, wat voor vraag dan ook, kan je hier terecht. De Jeugddienst is er voor alle kinderen en jongeren en zal je altijd verder helpen. 19
EINDE VAN DE KINDERRECHTENTOCHT Proficiat, je bent aan het einde van deze Kinderrechtentocht en je kent nu mijn naam. Bedankt voor je hulp! Ga terug naar de dienst Toerisme, vertel hen mijn naam en dan krijg je nog een verrassing! Maak nog een grappige foto van jullie spiegelbeeld in het nieuwe stadhuis en stuur deze naar welkom@deoever.be en/of jeugd@hasselt.be. De makers van deze tocht gaan hier heel blij mee zijn!
Meer weten over kinderrechten:
UNICEF In 1989 werd het Kinderrechtenverdrag opgesteld. Sindsdien is dit fundamentele verdrag de basis van alle acties van UNICEF. Het is de grootste organisatie voor kinderen en hun rechten in de wereld. Het geld dat zij krijgen om van de wereld een betere plek te maken voor kinderen, krijgen ze enkel via vrijwillige bijdragen van overheden en privé donaties.
v.u.: Steven Vandeput, burgemeester | Limburgplein 1, 3500 Hasselt
• www.tzitemzo.be • www.kinderrechten.be