98_iedereenIeper_OktoberNovember.pdf

OKTOBER - NOVEMBER 2019 98 JAARGANG 23

#BOEZINGE | #BRIELEN | #DIKKEBUS | #ELVERDINGE #HOLLEBEKE | #IEPER | #SINT-JAN | #VLAMERTINGE #VOORMEZELE | #ZILLEBEKE | #ZUIDSCHOTE

Stadsmagazine

#THEMANUMMER 200 JAAR STADSARCHIEF

• tel. 057 451 600 | infolijn: tel. 0800 9 8900 | communicatie@ieper.be

voorwoord burgemeester

INFO tel. 0800 9 8900 communicatie@ieper.be www.ieper.be www.facebook.com/StadIeper

www.twitter.com/StadIeper www.instagram.com/stad_ieper www.pinterest.com/StadIeper

Beste Ieperling, Wanneer niet alleen de archiefstukken, maar ook het archief zelf een stukje geschiedenis wordt…

COLOFON V.U.: Stadsbestuur Ieper Eindredactie:

In deze Iedereen Ieper vieren we de 200ste verjaardag van ons stadsarchief. We kijken terug op de bijzondere levensloop en lichten een paar van de opvallendste stukken uit die we de voorbije 2 eeuwen konden verzamelen. Maar, we kijken ook vooruit, naar de toekomst. Het archief is klaar om zijn rol voor het bewaken en bewaren van ons erfgoed verder op te nemen en ook om jullie Ieperlingen hier meer mee te laten kennismaken.

Spring dus zeker eens binnen voor een rondleiding op zaterdag 7 december!

Cathérine Lamaire, Communicatieambtenaar Ieper, tel. 057 451 611, communicatie@ieper.be Coördinatie: Katelijne Vanbeselaere Redactie: Katelijne Vanbeselaere, Kelly Deriemaecker, Goedele Withouck, Lisa Tytgat, Rik Opsommer, Allison Cain, Lieven Stubbe

In november staan we traditiegetrouw stil bij ondertussen al 101 jaar Wapenstilstand.

Onze stad was de voorbije jaren het epicentrum van de eeuwherdenking van de Eerste Wereldoorlog. De komende jaren zullen de toeristen Ieper blijven bezoeken omwille van onze geschiedenis, maar het is de ambitie van het stadsbestuur om ook onze vele andere troeven beter te gaan uitspelen. We maken het toerisme breder, en versterken zo onze positie voor de toekomst.

Fotografie: Patrick Sennesael, Harold Naeye, Stadsarchief, Westhoek Verbeeldt, Margaux Capoen, Wesley Butstraen Tekeningen Sint-Maarten: Heather Cain Vormgeving: Frederik Pattyn, Bart Lemahieu Druk: Drukkerij Lowyck, Oostende

Net daarom is het een opportuniteit dat Ieper de nieuwe startplaats voor de voorjaarsklassieker Gent-Wevelgem wordt. Naast de naambekendheid en internationale media-aandacht, lokt zo’n sportief topevenement enorm veel volk naar de stad. Dit wordt dus één groot wielerfeest voor iedereen die in de Westhoek woont en de Westhoek bezoekt!

Oplage: 18.600 ex.

Emmily Talpe Burgemeester Ieper

2 | IEDEREEN IEPER

inhoud

WAT DOET U?

4

Wie werkt er zoal in het stadsarchief?

VRIJWILLIGERS

12

Die zijn goud waard

6 Westhoek Verbeeldt 200 JAAR?

14

Archivarissen opgelijst

8

De wederopbouw/ Vlamertinge toen en nu

9

Uit de kast: oudste document van het archief

WAAR OF NIET WAAR?

16

Mythes over het stadsarchief uitgeklaard

IEDEREEN IEPER | 3

wat doet u?

DE COLLEGA’S VAN HET STADSARCHIEF AAN HET WOORD

Stadsarchivaris Rik Opsommer: “Ik ben sinds 1996 aan de slag als stadsarchivaris. In die periode veranderde er heel wat, onder meer door de komst van een degelijk nieuw gebouw. Niet iedereen weet dat het archief een tweeledige functie heeft: niet enkel worden oude documenten eeuwenlang bewaard, maar we beheren hier ook al het administratief papier van de stadsdiensten voor zo lang dat wettelijk nodig is. Van personeelsdossiers tot bouwvergunningen, veertig procent van het archief wordt ingenomen door wat wij het “modern archief” noemen.

Het grootste misverstand over het archief? Dat het een gesloten tempel zou zijn, met vooral oudere mannen. Dat is niet zo, we willen zo laagdrempelig mogelijk zijn zodat iedereen hier terechtkan.

Daarom zetten we erg in op onze publiekswerking. We organiseren regelmatig tentoonstellingen, de ene keer eerder wetenschappelijk met meer teksten, de andere keer kiezen we voor visualiteit en richten we ons tot een ruim publiek. Ook voor onze lezingen is veel aandacht, vaak vanuit gans ZuidWest-Vlaanderen.”

4 | IEDEREEN IEPER

Deskundige publiekswerking Goedele: “Ik ben ondertussen een jaar actief in het archief. Doordat ik geen geschiedkundige opleiding heb, stel ik vaak dezelfde vragen als het publiek, en kan ik fungeren als graadmeter: doordat ik in Ieper woon, weet ik best een en ander over de stad, maar ben ik niet altijd op de hoogte van de volledige geschiedenis. Wat ik zelf ontdek en bijleer deel ik ook op onze Facebookpagina. Die pagina is populair, en vaak een interessant venster naar het grote publiek. Een van mijn favoriete stukken uit de collectie van het archief is een boekje dat nu “vroedkunde voor dummies” zou heten. Ook de processen van zogenaamde heksen die destijds in Ieper op de brandstapel zijn beland zijn intrigerend, net als de boeken met kogelgaten uit de oorlog. In het najaar van 2020 organiseren we een tentoonstelling rond de materniteit, vroedkunde en bevallen. Begin volgend jaar organiseren we een oproep om materiaal in te zamelen. Als mensen dan iets interessants hebben liggen, mogen ze ons zeker contacteren.”

Beleidswerker informatiebeheer, vereenvoudiging en digitalisering Mathias: “Vanuit mijn geschiedkundige opleiding raakte ik geïnteresseerd in het bewaren van archief en informatie, wat me uiteindelijk een masteropleiding archivistiek deed volgen in Brussel. In de Ieperse administratie hou ik me vooral bezig met hedendaags informatiebeheer, waarbij ik zorg dat de papieren en digitale documenten van bij de creatie tot de bewaring goed beheerd worden.

Een boeiende wereld, waarin van alles leeft en in beweging is. Als dossiers afgesloten zijn of de kasten op de stadsdiensten opgeruimd worden, komt het papier naar het archief, en zorgen we ervoor dat alles een plek en een beschrijving krijgt. Hoe we in de toekomst omgaan met het bewaren van data is een boeiend vraagstuk waar ik me graag in verdiep. Ook het sensibiliseren van de verschillende stadsdiensten, en het adviseren bij de aankoop en ingebruikname van software om zo efficiënt mogelijk te werken, behoort tot mijn takenpakket.”

Medewerkster Nele Derycke: “Ik ben vier jaar actief in het archief, en sta onder meer in voor de lokale coördinatie van de vrijwilligerswerking ‘Ieper verbeeldt’, een regionale erfgoedbank met bedreigd particulier beeldmateriaal. Daarnaast ben ik op dit moment bezig met een aantal vrijwilligers om de heropbouwplannen van architect Coomans te herverpakken.

Een stevig werk, want er zijn duizenden stukken, maar we vorderen goed. Het is een prachtige collectie die we willen blijven tonen in goede staat. Het liefst ben ik aan de slag met foto’s, plannen en tekeningen. Vaak zijn die laatste mooi uitgewerkt en herkenbaar. We merken dat mensen vaak aarzelen als ze aan de deuren van het archief passeren, en zich afvragen of ze hier gewoon binnen mogen stappen.

Natuurlijk mag dat, graag zelfs! Als je binnenstapt zul je zien dat hier dagelijks enthousiaste vrijwilligers aan de slag zijn, elk met hun eigen interesses en expertise. Ze zijn erg waardevol voor ons, en dus proberen we ze ook te soigneren met af en toe een aperitiefje of een gezamenlijke uitstap.”

Medewerkster Allison Cain: “Ik ben op het stadsarchief terecht gekomen met een portie geluk.

Want ik twijfelde wat ik wilde doen na mijn middelbare studies. Omdat geschiedenis me wel boeit, stuurde ik een sollicitatiebrief naar Stad Ieper en plots kreeg ik een telefoontje: of ik op gesprek wilde komen in het archief?

Dat was een overbodige vraag. Ik was nerveus op het gesprek maar mijn enthousiasme haalde het. De rest is geschiedenis… Intussen werk ik al 8 jaar in het stadsarchief. Ik ben met mijn gat in de boter gevallen. Ik kreeg de eer en het genoegen heel wat nieuwe mensen te leren kennen: vrijwilligers, bezoekers, collega’s. De dankbaarheid die je krijgt als je mensen kan helpen bij genealogische opzoekingen en het vinden van hun roots is vaak hartverwarmend. Al doe ik veel méér dan dat hoor. Ik ben bijvoorbeeld ook leeszaalverantwoordelijke, magazijnbeheerder, begeleider van de vrijwilligers, planner, praktische organisator van lezingen en tentoonstellingen en ik help bij digitaliseringen. Het feit dat ik werk met historische bronnen van mijn eigen ‘magnifieke stad’ maakt me gelukkig en dankbaar.”

IEDEREEN IEPER | 5

WESTHOEK VERBEELDT JE HOORT WEL EENS DE BOUTADE: “DE GESCHIEDENIS HERHAALT ZICH”. DAT IS MISSCHIEN NIET EENS GELOGEN ALS JE DOOR DE BEELDBANK ‘WESTHOEK VERBEELDT’ GRASDUINT. ‘WESTHOEK VERBEELDT’ IS EEN REGIONALE ERFGOEDBANK MET PARTICULIER BEELDMATERIAAL OVER EN IN DE WESTHOEK. ONS STADSARCHIEF EN ZIJN VRIJWILLIGERS VULLEN DIE DIGITALE BEELDBANK AAN EN ZORGEN ERVOOR DAT OUDE, WAARDEVOLLE FOTO’S OVER ONZE STAD VOOR IEDEREEN BEREIKBAAR WORDEN. “IEDEREEN IEPER” MAAKT HIERONDER EEN SELECTIE UIT DIE BEELDBANK MET GEBEURTENISSEN IN DE MAANDEN OKTOBERNOVEMBER. MENSEN DEDEN HETZELFDE ALS NU, SOMS OP EEN ANDERE MANIER.

10 november 1956: traditiegetrouw komt de Sint op bezoek. In Elverdinge gebeurde dat met een stoet die eindigde in de Parkzaal. Alle kinderen kwamen bij de Sint langs voor een kruisje en wat lekkers. Hier zien we Frans Oestlandt die duidelijk onder de indruk is van de goedheilige man.

Op 11 november herdenkt Ieper traditioneel zijn slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog. En dat was eind de jaren 30 ook al zo. Hier zien we de oudstrijders die hun bloemkransen komen neerleggen bij het gedenkteken aan de gevel van "De Puppen". We zien twee fanfares die meegaan in de stoet: links een onbekende fanfare en rechts de Ypriana. En bemerk: op het moment dat deze foto werd gemaakt had de noordervleugel van de Lakenhalle nog geen dak.

Marktdag voor Allerheiligen, ergens tussen 1919 en 1940.

We zijn duidelijk in de periode vóór de plastic zakjes. In die periode verkochten de marktkramers uitsluitend witte grootbloemige chrysanten voor de herdenking van de gestorven familieleden. Die zijn vorstgevoelig. Nu zie je veel vaker de kleinbloemige gekleurde variaties.

6 | IEDEREEN IEPER

Dagelijks spelen Ieperse klaroenblazers de Last Post ter nagedachtenis van de vele gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog. In 1935 of 1936 speelden Cyriel Demeulenaere (klaroenblazer links) en Henri Lacante (klaroenblazer midden) mee.

In het publiek staat initiatiefnemer Pierre Vandenbraambussche met zijn strohoed in de hand.

We zien Flavie Deltombe en haar man Paul Boudein fier poseren in hun serre. We naderen Allerheiligen: de chrysanten staan in volle bloei. Flavie en Paul hadden hun serre in de Posthoornstraat, zoals de Capucienenstraat toen heette. Op Sinksenmaandag 10 juni 1935 raakte hun serre grotendeels vernield door een zware hagelbui. De hagel werd beschreven als “zo groot als een kippenei”.

4 november 1939: we zien leerlingen van de stedelijke jongens- en meisjesschool, de Rijksmiddelbare school én de Engelse school aan het monument der gesneuvelden. Ze dragen "pancarten" waarop de namen van de Ieperse gesneuvelden staan. Het weer was barslecht die dag. De stoet naar het kerkhof werd door het slechte weer al afgebroken aan de Grote Markt. Alleen de priesters trokken nog naar de begraafplaats om er het "De Profundis" te bidden. Burgemeester Jan Vanderghote werd met de auto voorgereden om alsnog bloemen neer te leggen.

Sint Maarten doet zijn blijde intrede aan de Ieperse kaai. Sint Maartens paard heette Lies. Vooraan rechts herkennen wij de paardenverzorger Paul Salomé en Albert Slosse.

De foto dateert van de jaren '50.

Wil je zelf eens door de beeldbank struinen? Ga dan naar de website ‘Westhoek verbeeldt’ en je zal versteld staan van de pracht aan oud beeldmateriaal over Ieper en de deelgemeenten.

IEDEREEN IEPER | 7

in de kijker

WIST JE DAT HET IEPERSE STADSARCHIEF ALLE BESTAANDE BOUWPLANNEN VAN IEPERSE HUIZEN BEWAART? OOK VAN DE HUIZEN IN DE DEELGEMEENTEN? EN DAT JE DIE GRATIS KAN INKIJKEN?

Hierboven zie je de blauwdruk-plannen van een huizenrij in de Poperingseweg in Vlamertinge. Herken je de plek?

Het blauwe plan is getekend door architect Raphaël Speybrouck die heel wat nieuwe huizen tekende na de Eerste Wereldoorlog. Niet alleen van architect Speybrouck heeft het Stadsarchief een hele bundel met plannen, maar ook van andere grote wederopbouwarchitecten waaronder Jules Coomans.

Een schat aan informatie over de wederopbouw is het, alsook over de ontwikkeling van onze dorpen en hoe het komt dat Ieper er uit ziet zoals die er nu uitziet.

8 | IEDEREEN IEPER

uit de kast

OORKONDE VAN 1310 Graaf Robrecht van Bethune had in januari 1309 op de jaarmarkt in Troyes geld geleend maar niet tijdig terugbetaald. Als tegenmaatregel leggen de verantwoordelijken van de jaarmarkten in de Champagne beslag op goederen van Ieperse handelaars.

Het geschil (zeg maar handelsoorlog) escaleert en zal uiteindelijk voor de hoogste Franse rechtbank, het Parlement van Parijs, komen.

Verschillende oorkonden over dit proces zaten in het oude vooroorlogse archief.

Maar toen was er Wereldoorlog I. Zo goed als alle oude oorkonden

overleefden de bekende brand van de Belforttoren in november 1914 niet. De oorkonde met nummer 277 overleefde de catastrofe gelukkig wel. Historicus Henri Pirenne had het stuk op dat moment net ontleend voor zijn studie.

Zulke ontleningen van archiefstukken onder geleerden gebeurden tot het midden van de vorige eeuw vrij vaak.

Via de nalatenschap van de in 1935 overleden Pirenne kwam het document in de handschriftenverzameling van het Algemeen Rijksarchief terecht.

Recent werd het herontdekte stuk door het Rijksarchief aan het Ieperse stadsarchief teruggegeven. De in het

Middelfrans opgestelde oorkonde dateert van 16 februari 1310.

Van het vooroorlogse archief zijn nauwelijks stukken bewaard: vijf rekeningen uit de periode 1748-1802, waarvan vier door François-JosephXavier Merghelynck en zijn weduwe, en één brief uit 1567. Het is quasi zeker dat deze zes stukken, juist zoals de oorkonde van 1310, zich tijdens de brand van het belfort tijdens de oorlog, niet meer in de toren bevonden, maar in privébezit (Arthur Merghelynck ?) waren geraakt. Of hoe het ontvreemden van archiefstukken toch een happy end kan krijgen.

IEDEREEN IEPER | 9

gekiekt

22/08/2019 10.06 uur Stadsarchief Ieper

10 | IEDEREEN IEPER

Naast een ruime leeszaal telt het stadsarchief zes magazijnen voorzien van een goed systeem om de temperatuur en luchtvochtigheid te regelen. In deze magazijnen staan mobiele rekken die je open en toe kan draaien om de opslagruimte zo efficiĂŤnt mogelijk te benutten. Samen goed voor 6,3 kilometer aan legplanken.

IEDEREEN IEPER | 11

in de kijker

VEEL MENSEN GAAN VRIJWILLIG HELPEN IN HET STADSARCHIEF. HIERBIJ WIL “IEDEREEN IEPER” HEN VAN HARTE BEDANKEN VOOR DE GOEDE ZORGEN.

12 | IEDEREEN IEPER

200 200 JAAR STADSARCHIEF IEPER. DAT VRAAGT TOCH OM EEN VERJAARDAGSFEESTJE? Op 17 december 1819 benoemde de Ieperse gemeenteraad Jean-Jacques Lambin tot de eerste stadsarchivaris. Ieper was daarmee het tweede stadsarchief dat onder Koning Willem I werd opgericht.

Naar aanleiding van 200 jaar Stadsarchief Ieper kan je op vrijdag 6 december 2019 deelnemen aan een internationale studiedag over het ontstaan en de werking van stadsarchieven in de 19de en 20ste eeuw.

Timo Van Havere (KUL) zal de geschiedenis van de stadsarchieven schetsen binnen het bredere Nederlandse en Belgische kader.

Daarna zullen de stadsarchivarissen van Brugge, Ieper, Middelburg, Poperinge en Saint-Omer de historiek van hun archief toelichten. De studiedag richt zich tot een ruim historisch geïnteresseerd publiek dat meer over 19de- en 20ste-eeuwse archieven te weten wil komen. Bijna alle voordrachten zijn in het Nederlands.

Deelname aan de studiedag, inclusief broodjesmaaltijd kost 30 euro. Inschrijven kan via modern.archief@ieper.be of 057 239 440. Het definitieve programma en meer info vind je op archief.ieper.be of op de Facebookpagina www.facebook.com/ stadsarchief.ieper

Vanaf zaterdag 7 december 2019 is er dan in de Bib de tentoonstelling “200 jaar Stadsarchief Ieper”. De tentoonstelling schetst de bewogen evolutie van het archief: een rijke beginperiode, de catastrofe van 1914, de moeizame wederopbouw en een nieuw archief vanaf 1991. Ook de verschillende kleurrijke stadsarchivarissen worden belicht.

Daarnaast worden een aantal topstukken, maar ook minder bekende documenten, uit de rijke collectie getoond. De tentoonstelling is gratis toegankelijk tijdens de openingsuren van de bibliotheek tot einde dit jaar.

Op zaterdag 7 december 2019 gooit het Stadsarchief daarbovenop zijn deuren open.

Op die dag zijn er gratis rondleidingen doorheen de leeszaal en magazijnen van het archief. Ook kinderen zijn welkom. Het definitieve programma en meer info vind je op archief.ieper.be of via de Facebookpagina van stadsarchief Ieper: www.facebook.com/ stadsarchief.ieper

IEDEREEN IEPER | 13

in de kijker

BIBLIOTHECARISSENARCHIVARISSEN 200 JAAR STADSARCHIEF, DAT IS HET WERK VAN EEN HELE REEKS ARCHIVISTEN. ‘IEDEREEN IEPER’ STELT JE GRAAG VOOR AAN DE BIBLIOTHECARISSEN-ARCHIVARISSEN VAN DE VOORBIJE 200 JAAR. ISIDORE DIEGERICK 1847 - 1885

JEAN-JACQUES LAMBIN 1819 - 1841 De eerste stadsarchivaris was JeanJacques Lambin (°1765 - 1841). In 1808 was hij verantwoordelijk voor de archieven van de Burgerlijke Godshuizen. Op 17 december 1819 werd Lambin benoemd als eerste stadsarchivaris. Deze job combineerde hij vanaf 1839 met de functie van bibliothecaris. Lambin was een rederijker en invloedrijke letterkundige in Ieper. Zijn buste pronkte na zijn dood in de Ieperse bibliotheek. De Ieperlingen omschreven hem als volgt: Simple, naïf et enjoué parfois.

FÉLIX MESSIAEN 1842 - 1843 Felix Fortuné Messiaen (°1818 - 1884) werd de volgende archivaris. In 1835 studeerde Messiaen aan het stedelijk college in Ieper. Hij vervolgde zijn studies en behaalde een doctor in de rechten. Op 22 oktober 1842 werd hij aangesteld als archivaris. Op dat moment was Messiaen ook griffier bij de rechtbank van Ieper. In 1843 kreeg hij een job aangeboden aan het ministerie van binnenlandse zaken, waardoor hij met zijn functies in Ieper stopte.

Isidore Diegerick (°1812 - 1885) startte zijn carrière in het leger als officier bij de artillerie. Hij werd in 1847 aangesteld als nieuwe archivaris.

Diegerick publiceerde een zevendelige inventaris, waarmee hij bijna het volledige archief ontsloot. Van 1863 tot 1883 was Diegerick ook bibliothecaris van de openbare bibliotheek.

JULES CORDONNIER 1888 - 1892

Jean-Jacques Lambin, Annales de la société d'émulation pour l'histoire et les antiquités de la Flandre occidentale, 1941.

14 | IEDEREEN IEPER

Na de dood van Diegerick werd Jules Cordonnier (°1833 - 1893) in 1888 onbezoldigd bibliothecaris en stadsarchivaris van Ieper. Hij was gespecialiseerd in stamboomonderzoek (genealogie). Cordonnier was een verwoed verzamelaar en legde een eigen archief aan. Zijn verzameling bevond zich tijdens de eerste wereldoorlog bij zijn zoon in Wetteren en bleef dus bewaard.

EMILE DE SAGHER 1896 - 1917

ARTHUR MERGHELYNCK 1892 - 1896 Arthur Merghelynck (°1853 - 1896) verzamelde een schat aan genealogische informatie.

Enkele originele stukken bevinden zich in het stadsarchief van Ieper. Zijn ‘Vademecum’, een verzameling van genealogische en historische transcripties van registers uit het stadsarchief, geldt als zijn belangrijkste werk.

JULIEN ANTONY 1913 - 1945 In 1913 begon Julien Antony (°18731946) als bibliothecaris. Antony slaagde erin om de bibliotheek in 1914 te evacueren. De boeken brachten de oorlog door in drie villa’s en een kerk in Paris-Plage. ‘De redder van boeken’ was na de eerste wereldoorlog actief als staatssecretaris van oorlogsschade. Antony had een historische interesse, waardoor hij na de eerste wereldoorlog in de bibliotheek ook archieven verzamelde.

Bibliotheekcommissie op 29 november 1939 met Julien Antony (schrijver-bibliothecaris), Joseph Van Der Mersch (voorzitter), Joseph Petit, Daniel Tack, Alfred Gaimant en Pieter Waterblee. SAI, Fototheek, C02_D_00257.

Emile De Sagher (°1864 - 1917) zette de inventarisatie van het archief verder. Hij had een moeilijke relatie met het stadsbestuur. Omdat hij bij het uitbreken van de oorlog naar Calais vluchtte, werd de archivaris op 26 september 1914 voor twee maanden geschorst. Hij kreeg geen toegang meer tot het archief, waardoor hij de archieven tijdens de oorlog niet in veiligheid kon brengen.

Het volledige stadsarchief in de belforttoren ging op 22 november 1914 verloren. Slechts een oorkonde en vijf achttiende-eeuwse rekeningen doorstonden de oorlog.

SAI, Fototheek, D_00259

OCTAAF MUS 1946 - 1990 Octaaf Mus (°1925 - 2011) zette het werk van Antony voort. Ook hij vond de historische functie van de bibliotheek van groot belang. In 1952 wordt hij benoemd tot conservator van het Stedelijk Museum en in 1978 tot halftijds archivaris-conservator van het OCMW-museum.

Mus had een groot aandeel in de aangroei van de wetenschappelijke collecties van de bibliotheek.

In 1989 werd er binnen de bibliotheek een aparte cel gevormd: ‘het Familiaal en Sociaal Archief’.

Dit leidde in 1992 tot de oprichting van een autonoom stadsarchief in de Lange Meersstraat.

Octaaf Mus. SAI, Fototheek, D_00034

IEDEREEN IEPER | 15

waar of niet waar?

HET STADSARCHIEF: DE VOORNAAMSTE MYTHES UITGEKLAARD KUN JE ZOMAAR BINNENWANDELEN IN HET ARCHIEF? MAG JE ER HOESTEN OF LACHEN, OF BEN JE BETER MUISSTIL? SPECIAAL VOOR IEDEREEN DIE ZIJN TWIJFELS HEEFT, LEGDEN WIJ DE ZEVEN GROOTSTE MYTHES OVER HET ARCHIEF ONDER DE LOEP.

MYTHE 1: JE KAN ZOMAAR BINNEN IN HET STADSARCHIEF

WAAR Iedereen is welkom in het archief.

Je hoeft enkel je naam in het inschrijvingsregister te noteren en daarna kan je met je vragen terecht aan de balie.

MYTHE 2: IN HET ARCHIEF MOET JE STIL ZIJN

NIET WAAR De leeszaal is een plek van studie, en daar hou je liefst rekening mee.

Compleet stil zijn hoeft evenwel niet.

Vragen stellen mag, net als advies inwinnen of verhalen delen. Lachen mag ook, maar probeer steeds rekening te houden met mensen die aan het lezen of schrijven zijn.

MYTHE 3: HET ARCHIEF IS ZOALS EEN BUNKER, ALLES ZIT ACHTER SLOT EN GRENDEL EN JE MAG NERGENS AANKOMEN

NIET WAAR Het archief heeft een vrijwilligerswerking van ongeveer 25 personen die dagelijks helpen met het inventariseren, behandelen en opbergen van allerhande archiefstukken.

Ook rondleidingen voor klassen en verenigingen behoren tot het takenpakket. Tijdens die rondleidingen mogen mensen achter de schermen kijken in de magazijnen, en het is de stille ambitie van het archief om elke inwoner van Ieper en de Westhoek de kans te geven om naar de schatten van het archief te komen kijken.

Enkel bij zwaar beschadigde archiefstukken voorziet het archief een digitale kopie in plaats van het originele stuk, en op broze boeken geldt soms een kopieverbod. Dit is evenwel uitzonderlijk.

De openingsuren zijn uitgebreid, zodat het voor iedereen mogelijk is om eens binnen te wandelen.

16 | IEDEREEN IEPER

MYTHE 4: IN HET ARCHIEF ZITTEN ALLEEN MAAR GEPENSIONEERDEN

NIET WAAR Het klopt dat er regelmatig mensen aanwezig zijn die op pensioen zijn, wat logisch is, aangezien zij de tijd kunnen nemen om na een werkcarrière te doen wat ze graag doen.

In het archief komen evenwel ook jonge mensen over de vloer. Inwoners die een woning aankochten in Ieper en op zoek zijn naar hun bouwplan.

Mensen die een reproductie wensen van mooie foto’s en postkaarten van de stad om thuis uit te hangen. Bezoekers die de catalogus van de jaarlijkse tentoonstelling willen kopen.

Studenten die onderzoek komen uitvoeren, bijvoorbeeld voor een thesis over de klederdracht in deze streek tijdens de Middeleeuwen. Ook de jeugd is geïnteresseerd in het maken van een stamboom. Zo kreeg het archief een jongen van twaalf over de vloer die met de hulp van zijn papa erin slaagde om zijn stamboom op te maken van 1810 tot 2016.

MYTHE 5: OM EEN STAMBOOM TE MAKEN MOET JE NIET GESTUDEERD HEBBEN

MYTHE 6: IN HET ARCHIEF HEBBEN ZE ALLES OVER DE GESCHIEDENIS VAN IEPER

WAAR

NIET WAAR

Iedereen kan een stamboom opmaken.

Je hebt enkel de naam van een voorouder, één datum (geboorte, huwelijk, overlijden) nodig en een plaatsnaam van die geboorte, dat huwelijk of overlijden. Zodra je deze akte naleest, vind je daarop de gegevens van de ouders terug, waarna je deze kunt opzoeken.

Heb je interesse om aan de slag te gaan met je stamboom? Hou dan zeker de website en de Facebookpagina van het archief in de gaten. In samenwerking met Familiekunde Vlaanderen organiseren ze workshops, waarin je leert hoe je opzoekingen verricht, zowel in de leeszaal van het archief als thuis voor de pc. Met een basiskennis internet en pc kun je hiervoor intekenen.

Het Stadsarchief bewaart heel veel over de geschiedenis van Ieper en de Westhoek, en zelfs over de regio rond Ieper. Helaas hebben zij niet alles.

Het Stadsarchief bewaart de papieren stukken van de stad. De collega’s van de musea (het In Flanders Fields Museum, Yper Museum, Merghelynckmuseum, enzovoort) bewaren de andere collecties uit steen, keramiek, hout, stoffen, …

Tot 1914 was het archief van de stad Ieper één van de belangrijkste en meest uitgebreide van de Lage Landen. Helaas ging er enorm veel van die collectie verloren toen er in 1914 een brand uitbrak in het Belfort.

Slechts enkele stukken overleefden die verwoestende brand: een oorkonde, en vijf rekeningen uit de achttiende eeuw.

MYTHE 7: IN HET ARCHIEF HEEFT IEDEREEN EEN GESCHIEDKUNDIGE ACHTERGROND

NIET WAAR Niet elke medewerker van het archief heeft historische studies achter de rug. De stadsarchivaris wel, en heel wat ook. Andere medewerkers beschikken over flink wat affiniteit met geschiedenis en een grote voorliefde voor onze stad.

Zij gaan evenwel steeds op zoek naar antwoorden, en schakelen daarvoor soms ook vaste bezoekers in die een grotere kennis hebben over bepaalde thema’s. Bezoekers die een vraag hebben voor het archief mogen die altijd mailen. Dit geeft de medewerkers de tijd om op zoek te gaan naar antwoorden.

Niet alle vragen die het archief krijgt, vallen te beantwoorden. Niet alle bronnen zijn traceerbaar, maar het archief stelt alles in het werk om op zoek te gaan in personenarchieven, verenigingsarchieven, fotocollecties en krantenarchieven.

• Stadsarchief Ieper Weverijstaart 7, 8900 Ieper tel. 057 239 440 modern.archief@ieper.be archief.ieper.be

stadsarchief.ieper

IEDEREEN IEPER | 17

#IEPER / #IGIEPER

#CollectieStadsarchiefIeper #Wederopbouw #Feniks2020 #Lakenhalle @stadieper

#CollectieStadsarchiefIeper #begrafenis #Dehaeck

#CollectieStadsarchiefIeper #SintMaarten #Helicopter #AlbertDehem #1962 #10November #Kindervriend

#CollectieStasarchiefIeper #BritseOudstrijders #OpBezoekInIeper #1962 #Pelgrimage

#CollectieStadsarchiefIeper #Allerheiligen #1938 #1november #Landbouw #KoopLokaal #ShopInIeper #Sierteelt #IeperseHandelaars

#CollectieStadsarchiefIeper #Station #Herfst #Najaar #fiets #mobiliteit

Ook trots op je stad? Tag je foto's met: #Ieper / #IGIeper / @stad_ieper

18 | IEDEREEN IEPER