MAG IK IETS VRAGEN?

Veelgestelde vragen over de verkiezingen

Twee verkiezingen in hetzelfde jaar waarvoor andere regels gelden. Het kan niet anders, of daar komen vragen van. En je weet wat ze zeggen: ‘Er bestaan geen domme vragen, alleen domme antwoorden’. Bovendien mag je ons alles vragen. Wij doen ons best om een zo duidelijk mogelijk antwoord te geven.

WAT? WANNEER?

Wanneer zijn het dit jaar verkiezingen?

Op zondag 9 juni 2024 zijn er Europese, federale en regionale (Vlaamse) verkiezingen.

Op zondag 13 oktober vinden de provincie- en gemeenteraadsverkiezingen van 2024 plaats.

Waarom vallen al die verkiezingen niet samen?

Elke zes jaar verkiezen we in oktober een nieuwe gemeenteraad. Het Europees, federaal en Vlaams parlement verkiezen we (in principe) om de vijf jaar. Nu vallen al die verkiezingen toevallig in hetzelfde jaar, maar dat is niet altijd zo.

Wat is het verschil tussen de federale en regionale verkiezingen?

Federaal wil eigenlijk zeggen heel België. De regionale verkiezingen zijn die voor onder andere het Vlaams en Waals parlement. Dat heeft met bevoegdheden te maken. Onze sociale zekerheid en defensie worden bijvoorbeeld federaal geregeld. Onderwijs en cultuur zijn bijvoorbeeld regionale bevoegdheden.

MOETEN OF NIET MOETEN?

Moet ik gaan stemmen?

Laat ons beginnen met de verkiezingen van 9 juni. Daar geldt een opkomstplicht. Dit betekent dat je het stemhokje van jouw stembureau moet binnengaan. Je moet je chipkaart in de computer steken. Aangezien de stemming verplicht is, moet je het hokje weer verlaten met een stembiljet. Je bent echter niet verplicht om te stemmen op een partij: je kan steeds blanco stemmen.

Voor het eerst moeten de 16- en 17-jarigen op 9 juni ook naar het stemhokje, maar zij mogen enkel stemmen voor de Europese verkiezingen.

In oktober is het helemaal anders. Dan is er géén opkomstplicht. We spreken dan over stemrecht. Dan ‘mag’ iedereen die 18 jaar is of ouder naar het stemhokje. De 16- en 17-jarigen mogen dan niet stemmen.

Wat gebeurt er als ik in juni niet naar het kieshokje ga?

Als je je niet aanmeldt én geen volmacht geeft, kan je een boete krijgen tussen 40 en 80 euro.

De regering heeft gezegd dat ze die boete niet zullen geven aan 16- en 17-jarigen, maar in principe moeten zij dan ook gaan.

Wat is dan een volmacht?

Het kan natuurlijk zijn dat je een geldige reden hebt om niet te gaan stemmen. Als je die dag moet werken, als je op reis bent, als je examens hebt of als je ziek bent.

Een volmacht betekent dat je iemand anders in jouw plaats laat stemmen. Op www.lommel.be/verkiezingen lees je hoe je een volmacht kan geven. Regel het wel goed op tijd.

Wie moet dat formulier invullen?

Jijzelf, de persoon die voor jou gaat stemmen en afhankelijk van de reden van afwezigheid: je dokter, de school, de werkgever, de stad... De persoon die voor jou gaat stemmen, neemt dit formulier en jouw oproepingsbrief mee naar jouw stembureau.

WAAR?

Mag ik zelf beslissen waar ik ga stemmen?

Nee, zeker niet. Heel belangrijk is de oproepingsbrief die je van de gemeente krijgt. Daarop staat duidelijk op welke locatie je moet gaan stemmen, in welk stembureau je je moet aanmelden en wanneer je kan stemmen.

Is dat op dezelfde plaats als bij de vorige verkiezingen?

Als je nog altijd op hetzelfde adres woont, is de kans groot dat het dezelfde locatie is. Dus dezelfde school, sporthal of ontmoetingszaal. Maar het bureau kan wijzigen. Elke locatie heeft namelijk verschillende stemburelen. De locatie, het adres en het nummer van het stembureel staan duidelijk op de oproepingsbrief.

Wat is het verschil tussen een lijststem en een voorkeurstem?

Als je het vakje bovenaan de lijst aanduidt, maak je een lijststem. Dat is een stem voor de lijst zoals ze is opgesteld. Die lijststemmen worden verdeeld onder de kandidaten van die lijst. Doorgaans bevoordelen de lijststemmen de eerste(n) die op een lijst staan.

Een andere mogelijkheid is dat je een of meerdere voorkeurstemmen voor kandidaten op dezelfde lijst uitbrengt.

Een laatste mogelijkheid is de combinatie van een lijststem met één of meerdere voorkeursstemmen. Je geeft dan aan akkoord te zijn met de personen op de lijst, maar niet met de volgorde. De lijststem bevoordeelt de eerste(n) op de lijst dan niet meer.

Kan ik op verschillende partijen stemmen?

18-plussers moeten op 9 juni drie keer stemmen. Dat kan op drie verschillende partijen.

Voorbeeld: stem je voor Vlaanderen op partij X, dan kan je federaal stemmen op partij Y en Europees op partij Z.

Maar: stem je voor Vlaanderen op één of meerdere kandidaten van partij X, dan mag je - voor Vlaanderen - niet meer stemmen op een kandidaat van een andere partij.

Heb je nog vragen?

Stel ze via verkiezingen@lommel.be of 011 399 799. Maar kijk eerst op www.lommel.be/verkiezingen. De kans is groot dat je daar meteen het juiste antwoord vindt.