Fryslan Boppe!

Jaargang 3 – nummer 2 – 2012

1001 manieren om te stayokayen

Fryslân Boppe! ✱ Watersporten en Friesland: een onverwoestbare combinatie ✱ Proef Friesland: krûdnageltsiis en roggebrea ✱ Nederland in de zon: de leukste strandactiviteiten

En natuurlijk de leukste avonturen en de beste aanbiedingen! daarbuiten

1

(advertentie)

Met z’n allen DUIN, STRAND EN WAD

NEDERLAND MUSEUMLAND

Onze Noordzeekust heeft heel wat meer te bieden dan uitgestrekte stranden alleen. Wieren, zeesterren, typische kustplanten, zeedieren: het rijke planten- en dierenleven wordt in dit boek uitvoerig beschreven.

Zo wordt een strandwandeling interessanter dan ooit…

Prijs: € 19,95. Meer info: www.defonteintirion.nl

Nederland telt ruim 1000 musea, oudheidskamers, kastelen, dierentuinen en hortussen. Deze gids biedt een compleet overzicht van álle musea in Nederland. Dat zoekt sneller dan op internet!

Prijs: € 14,95. Meer info: www.kosmosuitgevers.nl

DE JONGE SPORENZOEKER Van klauwen in de sneeuw tot vraatsporen aan bomen: overal zijn aanwijzingen van dieren te vinden. Dit mooi geïllustreerde boek daagt kinderen vanaf 7 jaar uit om deze fascinerende sporen te vinden, begrijpen en verzamelen.

Prijs: € 14,95. Meer info: www.defonteintirion.nl

1000 DINGEN DOEN IN NEDERLAND Zin om iets leuks te doen?

In deze reisbijbel komen zowel klassieke trekpleisters als ongebruikelijke plaatsen aan bod. Van nepbergen tot museumdorp Orvelte.

Of wat dacht je van de stilte in Nederland écht horen?

Prijs: € 15,00. Meer info: www.kosmosuitgevers.nl

er op uit!

HOE VIND JE JE WEG IN DE PRACHTIGE NATUURGEBIEDEN, STEDEN EN MUSEA DIE NEDERLAND RIJK IS? MET DEZE TOPTITELS IN JE TAS ONTDEK JE DE MOOISTE PLEKKEN.

618 KILOMETER KUST De auteurs van dit fascinerende boek bezochten alle 618 kilometers die de Noordzeekust telt en vertellen in woord en beeld de verhalen die de Nederlandse kust te bieden heeft. Lees over de strandjutter in Groet en over de perenveiling in Burgh-Haamstede.

Prijs: € 21,95. Meer info: www.kosmosuitgevers.nl

IK KAN ALLES Met dit doe-boek ontdekken kinderen de wereld: wat zit er in de grond en hoe groeit dat? Hoe maak je een kampvuur of een iglo? En hoe overleef je in de natuur? Een leerzame ontdekkingsreis voor kinderen met pit!

Prijs: € 19,95. Meer info: www.defonteintirion.nl

ZAKBOEK KAART KOMPAS GPS Wie door de vrije natuur trekt, moet goed kunnen navigeren.

Oriëntatietrainer Frans Welkamp beschrijft in dit handige zakboek een driestappensysteem waarmee iedereen in een mum van tijd de eigen positie kan bepalen en zo de juiste route kan uitstippelen.

Prijs: € 14,95. Meer info: www.defonteintirion.nl

Buiten

4

daarbuiten

De wind schiet razend­ snel door je haren, het zonnetje schijnt op je bol en de golven klotsen genadeloos tegen de boot. Op een zomerdag is niets mooier dan de geheimen van het Nederlandse water te ontdekken. En waar kan dat beter dan in Friesland? De mogelijk­ heden op de meren zijn eindeloos. Van kanoën, tot zeilen en kajakken.

Of skûtsjesilen. Varen op zo’n Friese platbodem is magisch. Wil je all­es weten over water­ sporten in Friesland? daarbuiten vertelt precies waar je moet aanmeren (zie pagina 8).

daarbuiten

5

daarbuiten

Inhoud

Zomer 2012

Sipke Jan Bousema:

‘Zeilen over de Friese meren, dat is magisch’

08 Watersporten en Friesland:

een onverwoestbare combinatie 14 Proef de Friese lekkernijen 19 Ballonvaren boven de Friese meren 24 Life is a beach 32 Speuren naar zeehonden op de Wadden 50 #Picknicken@geheime_locatie 60 De leukste fiets- en wandelroutes voor kids

58

Lowlands: van snoeiharde rock tot klassieke dans

Hoe harder de wind, hoe beter zijn humeur 38

En verder...

13 Cool stuff 31 Puzzelpagina 43 Internationaal 46 Rik Zaal: de Friese Wouden 54 Toen en Nu: Stayokay Soest 57 Check in Check out 62 In het stapelbed met…

64 Kinderpagina 66 Agenda van Stayokay

27 Colofon daarbuiten Jaargang 3 - nummer 2 - 2012. daarbuiten verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 40.000 exemplaren Uitgever ­Stayokay Ontwerp, opmaak en redactie Smidswater Redactie (Stayokay) Marijke Schreiner, Chris Hommes, Merle Koperdraat, Rieke Suurmond, ­Marieke van Tijn Eindredactie ­Marieke ­Meijer Aan dit num­mer werkten verder mee Daan Vermeer, Rik Zaal Advertentie-­ exploitatie Peper & Zout Media (Hoorn) Drukwerk Quad­Winkowski (daarbuiten is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier) Copyright Niets uit deze u ­ itgave mag vermenigvuldigd worden ­zonder toe­­stemming van ­Stayokay ­Adverteren in daarbuiten sales@daarbuiten.com ­Contact daarbuiten, P ­ ostbus 92076, 1090 AB Amsterdam, stayokay.com/daarbuiten, redactie@daarbuiten.com Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

6

daarbuiten

De wortels van het F­ riese paard gaan ver terug in de tijd.

3000 jaar geleden werd het dier al gebruikt door de Romeinen.

24

Het Friese alfabet telt 26 letters, de Q en X worden niet gebruikt.

Kaatsen is in Friesland volkssport nummer 1. Er worden jaarlijks tussen de 1.500 en 2.000 wedstrijden gespeeld.

Ljipaai sykjen

(kievitseieren zoeken) is typisch Fries. Elk voorjaar gaan ongeveer 6.500 Friezen de weilanden in om de eieren te zoeken.

Friesland telt

217 jachthavens.

Duiven uit het noorden zijn populair in China: begin 2012 is een Friese postduif voor € 240.400 verkocht aan een Chinese zakenman

Chi

na

Friesland is de grootste provincie van ­Nederland met 3.349 km²

land en 2.392 km² water.

Al in de 19e eeuw werden wedstrijden met skûtsjes georganiseerd. Als schippers geen vracht hadden, wilden zij op deze manier een geldprijs binnenslepen.

daarbuiten

7

Reportage

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO / Felice Buonadonna / Marrekrite / NBTC

Watersporten en Friesland een onverwoestbare ­combinatie

Zeilen, skûtsjesilen, kanoën, kajakken.

Friesland is een watersportland. Maar ­tegelijkertijd vragen veel Nederlanders zich: waar kan ik beginnen? daarbuiten ­verkent de eindeloze mogelijkheden en vaart her en der een stukje mee over de ­meren en door de sloten.

E

r staat een licht briesje, de zon doet haar best om door het wolkendek heen te komen.

De Friese sloot in de buurt van Sneek is slechts zes meter breed, maar toch vormt dat geen enkel probleem voor het imposante vaartuig dat op deze mooie lentedag door de sloot glijdt. Het is het skûtsje van schipper Arnoud Fidom. Waar menig zeilbootje het

8

daarbuiten

moet opgeven, kunnen de platbodems overal doorheen.

Dat was ooit de opdracht immers: lading ophalen bij afgelegen boerderijen in soms ondiepe sloten. Arnoud: “Hier gaat het om, we laten mensen de mooiste plekjes van Friesland zien en je maakt mee hoe deze schepen 100 jaar geleden zeilden. Zes jaar geleden kreeg ik de kans om dit schip te kopen. Gewoon zeilen

kan iedereen, maar zeilen op een zo’n machtig ding, daar komt veel meer bij kijken. Hier moet je alles zelf doen, en gaat niks vanzelf.

De zeilen hijsen, de zwaarden omhoog halen of de diepte peilen.

En daar helpen de gasten vaak aan mee. In de zomermaanden kan iedereen mee op het Sneekermeerveer, dan zeil je met ons naar de andere kant van het meer. Je kunt dan ook je fiets meenemen op de boot om zelf terug te rijden.

Wat zo mooi is, is dat we nu ook een elektrische motor hebben, je hoort helemaal niks als we op de motor varen.” Twee uur later leggen we aan bij Stayokay Sneek.

Valkje zeilen Hostelmanager Anne van der Velde loopt ons tegemoet op de kade. “Welkom, bij Stayokay Sneek. Ja, dichter aan het water

‘Eerst een beetje angstig en aan het einde van de week lopen ze met een big smile hun ­ouders ­tegemoet’

daarbuiten

9

s enni e k k Maa de Fries r met t en wate Kus ostels h

3-daags f: nt inclusie arrangeme ijt, tb ting met on 2x overnach ur drankje, 2 u 1x diner, 1x en en ur water­fiets u 1 r, u u h o ren. kan or de kinde o v g in ss a rr een ve i 2012. april en me Te boeken in n: € 59 p.p.

Volwassene 42,50 p.p.

Kinderen: €

kun je met het hostel niet zitten.”

We nemen plaats op het terras.

Anne: “In deze voorjaarsmaanden zijn er door de week veel scholen.

Uit heel Nederland en Duitsland.

Ze leren zeilen. Maar de leerlingen kunnen hier ook gps-tochten maken of vlotten bouwen.

En straks in het hoogseizoen en het hele jaar in de weekeinden komen er veel gezinnen. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Zeker, met een schipper kun je hier leren zeilen, bijvoorbeeld in een Valkje (kleine zeilboot zonder kajuit, red). Maar wat ook fantastisch is, is een elektrische sloep huren. Die zijn muisstil. Het is een enorm verschil met de oude dieseltjes, je kunt ook veel makkelijker met elkaar praten en tochten maken van wel 50 kilometer. Wij hebben daarvoor de kaarten en de routes.

En natuurlijk kun je met het skûtsje van Arnoud meevaren.”

Kajaktochten Naast de meren van Friesland zijn er ook talloze sloten en slootjes om te varen. Juist daar kun je fantastisch kanoën of kajakken, die je bij Stayokay Sneek en Heeg huurt. Anne: “Of wat denk je van de waterfiets? Dat is de eenvoudigste manier om het water te verkennen. Mijn tip: pak eerst een stukje wind tegen, dan valt de terugweg mee. Tot de zomer-

10

daarbuiten

maanden is hier ook van alles te beleven. Straks natuurlijk met Pinksteren weer de Friese Elf­ stedentocht op de fiets. En in juni aan het einde van de dag, als het is afgekoeld, kun je bij de buitenhaard van Stayokay zitten.

Wat ik het heerlijkste vind? Op een mooie zomeravond met de sloep eropuit. Een thermoskan koffie, een flesje whisky mee en dan een mooie schemertocht maken met leuk gezelschap.

Dan komt Friesland het beste tot zijn recht.” We kunnen niet wachten op die mooie avond.

Maar in plaats daarvan pakken we de fiets naar Heeg, tussen de weilanden door zijn we een half uur later bij Stayokay Heeg.

Zeilschool We parkeren onze fiets voor de deur van het hostel, gelegen op

‘Hier gaat het om, we laten ­mensen de mooiste plekjes van Friesland zien en je maakt mee hoe deze schepen 100 jaar geleden zeilden’

een enorm eigen terrein van zo’n anderhalf hectare. Er wordt verderop fanatiek gevoetbald.

Even later staan we aan een eindeloze kade met loungeterras.

Het hostel verschilt duidelijk van Sneek. Hier, deels nog, een nostalgisch pand uit de jaren veertig. Manager Egbert de Boer vertelt trots over het feit dat hij beschikt over maar liefst 200 meter kade. “Hier rol je vanuit je bed zo het water in, als je wilt.

Het hostel ligt vrijwel aan het Heegermeer, je kunt direct zeilen vanaf de start. Momenteel hebben we veel scholen en bedrijven die komen zeilen, kanoën, vlotten bouwen en waterskiën. Maar straks, in de zomer, dan draait het om gezinnen en de zeilschool. Want, en dat is uniek, we zijn in de zomermaanden een zeilschool, maar ook een

gewoon hostel. De sfeer is dan fantastisch. De kinderen van de gezinnen zie ik vaak een jaar later terug bij de zeilschool. Ze zijn enthousiast gemaakt door de andere ‘zeilkinderen’.” Ooit begon Egbert zelf als instructeur op een zeilboot: de liefde voor de zeilsport zit dan ook diep. “Maar naast het zeilen biedt de Zuidwest-hoek zoveel meer. Je hebt prachtige dorpjes en stadjes zoals Sloten en Hindeloopen, daar kun je de meest fantastische fietstochten naartoe maken.

Waar ik het meest van geniet?

Als aan het begin van de dag soms wel 100 zeilboten van de zeilschool uitvaren. Dat is een geweldig gezicht.”

Big smile Ze was 13 jaar toen ze voor het eerst in een zeilbootje stapte van

de zeilschool van Stayokay Heeg, It Beaken. Inmiddels is ze wedstrijdzeiler en geeft ze alweer jaren zeilles in de zomermaanden.

Bauwkje Huttinga (21): “Ik vond het heel erg spannend die eerste keer in de Pico (klein eenpersoons zeilbootje, red.). Maar het was direct leuk en ben jaren achtereen teruggekomen. Op mijn 16e vroegen ze of ik les wilde geven.

Het was altijd een droom om bij de instructeurs te horen. Het zag eruit alsof ze altijd lol hadden.

Het leukste vind ik lesgeven aan de kleinsten tot een jaar of 12.

Eerst een beetje angstig en aan het einde van de week lopen ze met een big smile hun ouders tegemoet. Wij beginnen met de kleintjes op een rustige plek, daar mogen ze dan varen zonder zeil, alleen door hun roer te bewegen.

En elke dag gaan we dan een stukje verder. Na al die jaren kan ik er nog zo van genieten, hier in Heeg. Iedereen is zo vriendelijk en vrolijk op het water. Er is altijd een sfeer dat je elkaar wilt helpen, als het nodig is.”

Handige webadressen www.beleeffriesland.nl www.skutsjeverhuursneek.nl www.it-beaken.nl www.stayokay.com

daarbuiten

11

Proef de biologische oogst van Schulp!

- 100% sap van vers fruit - zonder toevoegingen - geschikt voor diabetici - exclusieve smaakvarianten

nieten e g d lp!

Gezon u h c S t me doe je Kijk voor meer informatie op www.schulp.nl of bel 0346 - 25 96 30 daarbuiten 12

NL-BIO-01 Skal 001891

Cool stuff

TEKST MARISE SPERLING

Beleef het lekker zelf!

Kijk op y.com/ tayoka www.s maak iten en daarbu e3 1 van d kans op n e oek ! gratis b

Opvliegen!

Deze stickers van MosquitNo zijn de beste beschermengelen voor je kids. De citronella-

Je ruikt de frisse ochtendlucht. Je hoort de

geur, die 100 procent natuurlijk is, houdt alle

vogels fluiten. Je voelt de zon op je huid.

muggen op veilige afstand. Je plakt de vissen,

Bladerend door Beleef Buiten komt de

sterren of beren op het T-shirt of dekbed.

natuur heel dichtbij. En daar hoef je geen

Et voila, de volgende 48 tot 72 uur vliegen alle

eens de deur voor uit. Het boek bevat ruim

muggen een blokje om. De stickers

350 foto’s met de mooiste natuurtaferelen.

zijn per 30 stuks verpakt. € 8,99

ISBN 9789079588008 € 24,90

www.mosquitno.com

www.nederpix.nl

Blotevoetenschoenen

Hippe theeknip

Deze Vibram FiveFingers zijn een uitkomst voor het blotevoeten-

Aan deze portemonnee van Ragbag zit een smaakje. Waarom?

seizoen. Het zand glijdt nog steeds tussen je tenen, maar je bent

Deze hippe knip is gemaakt van plastic zakken waarin theeblaadjes

beschermd tegen scherpe schelpen en zompige kwallen. Handig:

zijn vervoerd in India. Na het transport van de plantage naar de

je kunt er ook mee zwemmen. Door de goede sluiting op je voet

fabrieken worden de theetassen verzameld en gewassen. Een klein

is kwijtraken onmogelijk. Ideaal dus voor echte waterratten.

naaiatelier in Tamil Nadu verwerkt ze dan tot echte

Deze schoenen met 5 tenen zijn verkrijgbaar voor volwassenen

must haves. Elk item heeft zijn eigen unieke

én voor kinderen. Vanaf € 79,95 www.fivefingers.nl

print, afhankelijk van de plantage waar de thee vandaan komt. € 22 www.ragbag.eu

Kijk op y.com/ tayoka www.s maak iten en daarbu 1 van kans op atis de 3 gr nnees! o portem

Ik hou(t) van jou… Duurzaam trappen Ben je een echte globetrotter? Maar wil je toch modebewust op pad?

Er is een nieuw duurzaam fietsenmerk op de markt: Roetz.

Deze ultrahippe fietsen hebben een gerecycled frame,

Koop dan deze ring van het Franse

beukenhouten spatborden, kurken handvaten en zadels

juwelenlabel Les Ouvrières.

van plantaardig gelooid leer. En wat denk je van een krat,

De sieraden zijn gemaakt van hout en hebben allerlei kleuren en vormen – zoals een diamant, strik of

gemaakt van oude pallets? Handig voor de boodschappen. Of je sporttas. De fietsen worden gemaakt in een sociale

ijsje. Een leuk cadeau voor je beste

werkplaats in Dordrecht. Een

vriendin. Of natuurlijk voor jezelf.

extra reden dus om op deze

€ 14,40 www.lesouvrieres.com

fietsen te toeren! Vanaf € 499 www.roetz-bikes.nl daarbuiten

13

Reportage

TEKST DAAN VERMEER FOTOGRAFIE DAAN VERMEER / ISTOCKPHOTO

Proef Friesland

Kr没dnageltsiis en roggebrea

14

daarbuiten

Wie is Daan?

Daan Vermeer is een jonge ­reisjournalist. Hij is altijd op pad. Speciaal voor daarbuiten gaat hij op zoek naar het ­avontuur in Nederland.

De lekkerste nagelkaas en beerenburg, die kun je alleen in Friesland vinden. Daarom gaan we noordwaarts, op speurtocht naar deze en andere Friese lekkernijen, naar hun makers, de verhalen en de smaken.

A

ppelscha is de beste toegangspoort die culinair Friesland zich kan wensen, want daar, aan de rand van het DrentsFriese Wold, vind je het enige kookmuseum van ons land.

Zodra ik er binnenloop, merk ik al dat het veel meer is dan alleen een museum. Het is ook een café.

Pannen, theepotten en fornuizen uit grootmoeders tijd hangen en staan overal tussen de tafels. Je kunt er thee van Fryske pompe­ blêden drinken en van tsiisbaltsjes snoepen, maar de dorpelingen staan hier ’s zomers in de rij voor het huisgemaakte schepijs en de peer-chocoladetaarten.

Achter in het museum, voorbij een winkel met streekproducten, begint een culinaire tijdreis door Nederland. Ik struin langs een kelder met wekflessen, loop langs een keur aan Aziatische kruiden in de VOC-hoek en zie vitrines vol vooroorlogse pakken beschuit en koffie. Het museum heeft bovendien een bakkerszaak, waar marse­peinen varkens en koekplanken de schappen vullen.

Maar zijn dit ook de hedendaagse

Friese lekkernijen? Voor het antwoord besluit ik naar een bakkerij in historisch Sneek te gaan.

Bessen op het driepovinciënpunt Voordat ik koers zet naar het centrum van Sneek, rij ik nog even langs Bessenkwekerij Allardsoog bij Bakkeveen. Boerin Klaartje vertelt me trots over de blauwe, rode en zwarte bessen die ze er verbouwen. “De blauwe bes is onze specialiteit. In de zomer maken we er blauwe bessenvlaaien van. Ook verkopen we hier de loganbes, een kruising tussen framboos en braam.”

In haar boerderijwinkel staan voor­namelijk jams, sappen en siropen van allerlei soorten bessen. De deksels van de potjes zijn gehuld in vrolijk gekleurde stoffen, de gaarden zullen er ’s zomers ongetwijfeld zo kleurig bij liggen. Ook zie ik potjes jam waarin zowel blauwe bes als wilde gagel zit, een toverplant die vroeger bij het bierbrouwen werd gebruikt, maar die je tegenwoordig slechts nog tegenkomt in bosjes tulpen.

Gestoomde rogge Over landelijke wegen rij ik richting Sneek, maar al in Jubbega word ik nieuwsgierig gemaakt bij Bakker Bolhuis. Op hun zijgevel staat een levensgrote prent van een bakker en bakkersoven met de tekst “Kampioen van Nederland!”. Volgens bakkersvrouw Ytje zijn ze beroemd om hun roggebrea, ofwel roggebrood. En daar komt geen hete oven aan te pas: “Roggebrood wordt helemaal niet gebakken, het wordt klaar­ gestoomd”, vertelt ze, “mijn man is er twintig uur mee bezig. Hij begint al om één uur ’s nachts.

De mensen hier eten hun roggebrood als ontbijt, of met een stukje kaas of haring.”

Wat zijn roggebrood zo lekker maakt, daar kan ze niets over zeggen. Misschien is het gewoon de eenvoud aan ingrediënten.

“Er gaat alleen roggemeel, water en zout in. Dat meel haal ik bij de molen in Woudsend, hier vlakbij.

En alles is biologisch, onbespoten dus.” Op de toonbank staan pakken broodmeel, pannenkoekmeel en kruidkoekmeel van dezelfde molen, overschaduwd daarbuiten

15

achteren, daar is de trap naar het museum.” Bovenaan het steile trappetje begint de kraakzolder van oma, zo lijkt het. Schuifelend over de planken kom ik langs oude etiketten, flessen, vul­ machines en weegschalen.

Midden op de zolder staat een tafel, gevuld met tientallen flessen en borrelglaasjes, verlicht door kroonluchters.

‘Ik begrijp wel dat Amerikanen en Italianen staan te springen om deze kazen. Gelukkig ligt Friesland bij ons om de hoek’ door tientallen bekers en trofeeën die de bakkerij al heeft gewonnen.

Roze oranjekoeken Als ik even later bij de Waterpoort van Sneek aankom, ontdek ik De Haan’s Bakkerij in bijna een vierhonderd jaar oude koopmanswoning. De gevel van oranje bakstenen omhult de middeleeuwse prenten die op de bovenste ramen staan afgebeeld.

Binnen liggen de kruidkoeken en blikken Fryske dúmpkes, brosse koekjes. “Iets typisch van hier?

Onze oranjekoeken!”, zegt Wietske trots. Ze laat me een doosje met geglazuurde koeken zien. “En wij maken de echte”, vult ze aan.

Maar oranje zijn ze allerminst; het glazuur is roze en de room hagelwit. “Dat oranje komt van de oranjesnippers die er vroeger op zaten. En vergeet trouwens de

16

daarbuiten

Fryske sûkerbôle niet.” Ik probeer het Friese woord al vragend te herhalen, waarop de andere klanten in de winkel in de lach schieten. “Dat is ons suikerbrood!”

Verder vertelt ze me dat ik de stokerij van Weduwe Joustra kan bezoeken, hét beerenburgmerk van Friesland. Met een doosje oranjekoek en suikerbrood verlaat ik de bakkerij en loop ik langs de grachten, richting de stokerij.

Nippen op oma's kraakzolder Wanneer ik de deur van Joustra open, voelt het alsof ik een museum binnenga. Flessen met bittertjes, jenevers, genevers, vieux en beerenburg vullen talloze planken en voor de huiskamer staat een antiek drankorgel. Steve, de man achter de houten kassa, zegt me vriendelijk gedag: “Loop maar door naar

Een schatkistje met gedroogde kruiden laat zien wat het geheim is van hun beerenburg. Want achter het oude huis staat nog steeds de stokerij waar de kruiden, net als honderdvijftig jaar terug, toegevoegd worden aan een zachte jenever. Nadat het een maand heeft getrokken, vullen ze er de flessen mee. Zonder verdere toevoegingen. “Daarom is dit de enige beerenburg”, vertelt Steve, die inmiddels ook naar boven is gekomen. “De andere merken hebben we ook op tafel gezet, maar die maken geen beerenburg hoor! Ze maken iets industrieels, ze voegen suikers toe. Die van ons is viezer, want wij volgen het oude recept”, grapt hij. “Schenk maar in wat je wilt proberen en proef zelf de verschillen.” Zo snel als hij kwam, is hij weer verdwenen.

En hij heeft gelijk, hun drank is sterk en kruidig, precies wat de Zuiderzeevaarders vroeger nodig hadden. In de glazen borrelpot zitten wat losse euro's, want als je uitgeproefd bent dan doe je een duit in het zakje. De zolder van de Weduwe floreert op goed vertrouwen.

Tsiis voor de Italianen Bij een glas beerenburg hoort iets lekkers. En omdat ik het roggebrood al heb, rij ik door naar kaasmakerij Nylander in Workum.

Het is alsof ik een ansichtkaart

binnenrij, want net rondom het dorp liggen de landerijen en boerdijen, gescheiden door sloten en vaarten. De nagelkaas van Nylander is, ondanks dat de kaasmakerij nog geen drie jaar bestaat, bekroond. Volgens kaasmaker Otto-Jan vliegt zijn krûdnageltsiis naar alle windrichtingen. Tot Amerika, Italië en Denemarken aan toe.

“We zijn overgegaan op Jerseys, een koeienras afkomstig van het gelijknamige Kanaaleiland. Ze zijn bruin, iets kleiner en geven minder melk. Maar de melk die ze geven is veel voller. Kom, ik laat je ze zien.” We lopen door de boerderij, via de honderden kazen die liggen te rijpen op de planken, naar de stallen. Links liggen de kalveren en rechts staan de oudere koeien. “Nu zijn ze nog binnen, maar binnenkort gaan ze de wei weer in. Alleen de kalveren al hebben een strook land van

“Ons geheim? Dat blijft geheim.

Maar de smaak komt gedeeltelijk van onze koeien”, vertelt hij.

Snoepen en proeven in Friesland 1 Het Culinair Historisch Kookmuseum,

A31

Terug in de winkel proef ik de verschillende kazen, zoals de naar walnoot smakende fenegriekkaas, de brandnetelkaas en de volvette Friese nagelkaas met komijn en kruidnagel. Kiezen voor één kaas om mee naar huis te nemen, dat is hier onmogelijk. Ik begrijp wel dat die Amerikanen en Italianen staan te springen om deze kazen.

Gelukkig ligt Friesland bij ons om de hoek.

Tip Bezoek in de zomer museumdorp Allingawier, vlak bij Workum. In een kruideniersen bakkerszaak worden ­drabbelkoeken ­gemaakt. Wat dat zijn? Ga maar proeven!

Boerestreek 9 in Appelscha, ­ www.kookmuseum.nl.

2 De winkel van Bessenkwekerij ­Allardsoog, Jarig van der Wielen Wei 1 in ­Bakkeveen, www.bessenboerderij.com.

3

Bakker Bolhuis, J. van Damweg 25 in ­Jubbega.

4 De Haan’s Bakkerij, Hoogend 15 in Sneek.

Destilleerderij en slijterij Joustra, Kleinzand 32 in Sneek, www.weduwejoustra.nl.

5 Kaasmakerij De Nylander, Lange Leane 10 in Workum, www.nylander.nl.

Waddenzee

vijftig hectare, tot Hindeloopen aan toe.”

Overnachten In zowel Heeg (Zuidwest-Friesland) als in Sneek kun je bij Stayokay overnachten vanaf € 20 p.p. inclusief ontbijt.

Scan de code met je smartphone voor meer foto's en een ­uitgebreide routekaart.

10 km

Leeuwarden

Franeker Harlingen N359

Drachten Afsluitdijk

2

Bessenkwekerij Allardsoog

A7

Bakkeveen

4

3

De Haan’s Bakkerij

Sneek

N918

Bakker Bolhuis A32

Workum

5 De Nylander

Jubbega Heeg

1 Culinair Historisch Kookmuseum

Heerenveen

Appelscha

daarbuiten

17

Je huis wordt een jungle!

MET DE KIDS- EN JONGERENCLUBS VAN HET WERELD NATUUR FONDS Speciaal voor kinderen: de speelse WNF-Bamboeclub (3-6 jaar), de avontuurlijke WNF-Rangerclub (6-12 jaar) en WNF-LifeGuard (12-18 jaar) met als thema ‘Watch the World’. Bij een lidmaatschap hoort een eigen clubblad, een leuk welkomstcadeau en een bonnenboekje voor gratis toegang (of korting) bij de leukste dierentuinen en attractieparken. Meer weten? www.wnf.nl/kinderen TIP: GEEF EEN LIDMAATSCHAP CADEAU!

18

daarbuiten

Reportage

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE Dick Verton - joure / ISTOCKPHOTO

Zweven boven Friesland

‘Ballonvaren is magisch’ De mooiste manier om Friesland te ­ontdekken? Vanuit de lucht. En dan niet in een vliegtuig met loeiende motoren en piepkleine raampjes. Nee, met een luchtballon. Dat is pas indrukwekkend.

“Ultiem genieten noem ik het”, zegt ­ballonvaarder Minne Minnesma.

daarbuiten

19

B

oomtoppen die je bijna kunt aanraken.

Meren die schitteren in het avondlicht.

En huizen die net nog stipjes waren, groeien met de seconde. Doodse stilte. Je zweeft.

Als een vogel zo vrij. “Ballonvaren is een onwezenlijke belevenis, het is magisch”, zegt ballonvaarder Minne Minnesma uit Joure. Hij vaart al meer dan 20 jaar en heeft ruim 2.500 tochten op zijn naam staan. “Van bovenaf is de wereld zo veel mooier dan wanneer je met beide benen op de grond staat.

En wat je ziet, dat is bijna met geen pen te ­beschrijven. Je moet het voelen. Zien. Beleven.”

Friesland, ballonvaarland Geen provincie leent zich beter voor een ballonvaart dan Friesland. Dat weet Minne zeker. “Met westenwind heb ik honderden vluchten van Joure naar Heerenveen gemaakt. En die tochten vervelen nooit.

Het is altijd anders. Friesland is zo afwisselend met de meren, bossen en dorpen. Sommige passagiers die ik meeneem uit de Randstad, staan soms een uur met de mond wijd open. Ik vaar ook boven andere delen van Nederland, maar dat is veel saaier.

Het Friese landschap is uniek.”

20

daarbuiten

Een ondergaande zon, afnemende wind, geen regen en goed uitzicht. Dat zijn de ingrediënten voor een ballonvaart, somt Minne op. Hij is de hele dag in touw als er een ballonvaart staat gepland. Hij struint tientallen meteorologische websites af om voldoende informatie te verzamelen. Want stel je voor. Een ballonvaarder wil niet worden verrast door oplaaiende rukwinden en onheilspellende onweersbuien.

Twee uur voor zonsondergang is het zover. De ballon wordt vaarklaar gemaakt, gevuld met koude lucht en na een paar burns met de brander rechtop gezet.

Passagiers stappen in. De ballon stijgt op. Het is een spektakel. Minne: “De inhoud van een gemiddelde ballon is 5.000 kubieke meter. Dat komt overeen met de inhoud van 15 rijtjeshuizen. Gigantisch dus. In deze ballon is plek voor 6 tot 8 passagiers. Een tocht duurt ongeveer 1,5 uur.”

Avontuur boven het Sneekermeer Ballonvaren staat synoniem voor avontuur. Je stijgt op en ziet waar de wind je brengt. Minne: “Ik heb geen stuur. Geen remmen. En ook geen motor.

Maar als er genoeg brandstof aan boord is, loop je geen risico.” Of Minne ooit stunt in zijn ballon? Nooit.

Friese Ballonfeesten Op steenworp afstand van Stayokay Sneek worden in Joure dit jaar van 25 tot en met 29 juli de Friese Ballonfeesten gehouden. Tijdens dit evenement, dat al sinds 1986 bestaat, gaan 35 luchtballonnen met de meest spectaculaire vormen uit de hele wereld de lucht in. Jaarlijks komen hier duizenden bezoekers op af. En niet voor niets. Kijk voor meer informatie op www.ballonfeesten.nl.

Spannend is het soms wel. Als je wilt landen en de ballon wordt meegevoerd in de lengte van een rivier.

Of als de mand tientallen meters over een weiland sleept voordat hij stilstaat. “En het is een keer gebeurd dat boven het Sneekermeer de wind wegviel. De luchtballon hield ik een paar meter boven het water en een bootje heeft ons naar de kant gesleept. Je moet toch een keer naar beneden.”

Jong én oud komen op zijn ballonvaarten af.

Minne: “De oudste passagier die ik ooit heb vervoerd, was 102 jaar. Met zo’n oud mensje kun je geen heftige landing maken. Dan let je extra op. Of er kledingvoorschriften zijn voor een ballonvaart?

Hoge hakken en korte rokjes zijn onhandig, maar extra kleding is niet nodig. Je gaat met de wind mee en de brander brengt ook de nodige warmte aan boord.”

Win he t 2 e kaar tje gratis!

Maak een luchtballonvaart Het beste moment voor een ballonvaart is tussen april en november. Dan zijn de weercondities het best. ­Loftsiler Ballonvaarten in Joure, het bedrijf van Minne Minnesma, geeft aan 1 daarbuiten-lezer het tweede kaartje gratis. Voor een ballonvaart met twee per­sonen betaal je dan de helft. Kijk op www.stayokay.com/ daarbuiten om kans te maken op deze unieke ervaring! Ben je buiten de boot gevallen met de ­prijsvraag? Geen nood. Op vertoon van deze ­daarbuiten krijg je € 25 korting op een ballonvaart met piloot Minne. Voor zijn ballontochten kun je op verschillende plekken in Noord-Nederland opstap­pen.

Kijk voor meer informatie op www.loftsiler.nl.

daarbuiten

21

Verken de geheimen van de Hollandse

kust

Meer weten?

Kijk op pagina 48.

Voel de wind door je haren en geniet van de frisse lucht. Stayokay heeft prachtige hostels aan het water om het ultieme strandgevoel te beleven.

Bouw je eigen zandkasteel, verzamel de mooiste schelpen, hijs de zeilen van je boot, of trotseer de hoogste duinen. Bezoek de website van Stayokay en ontdek in welk kustgebied jij op avontuur wilt gaan! www.stayokay.com

Ie 足kind dereen er in ap kor ting aug ril en ustu s

Achtergrond

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO / HH

Life is a beach Zon, zwembroek, strandstoel. Het zijn de klassieke begrippen voor een dagje naar het strand. Maar het strand en de zee zijn ook het decor voor eindeloos veel andere activiteiten. daarbuiten reist langs de Noordzee en vindt vijf ontspannende en soms ook inspannende bezigheden.

24

daarbuiten

r’ u u t a n e d t e m n e ‘E Yoga, het is niet het eerste wat je associeert met het strandleven. De eeuwenoude Indiase bewegings- en ontspanningsoefeningen zijn veelal het terrein van gymzaaltjes of woonkamers. Maar eigenlijk is het strand een fantastisch omgeving voor yoga. Yoga-instructeur Delphine Tardieu uit Den Haag vertelt over haar strandyoga-ervaring: “Ik geef de les om half tien in de ochtend, met een klein groepje van maximaal zes mensen. Dan is het nog lekker rustig op het strand. Yoga is steeds populairder aan het worden, dus mensen kijken ook niet meer raar op als ze dit zien. Juist het strand heeft iets rust­ gevends. De golven, de vogels, je bent echt in de natuur. De yogales is niet aan de waterlijn, dan kom ik met mijn stem niet over het geluid van de golven heen.

Maar juist in het rulle zand moet je extra aandacht geven hoe je je voeten neerzet. Je moet de aandacht meer naar je lichaam brengen in plaats van ‘in je hoofd zijn bij je gedachtes’ wat vaak spanning geeft. En daar gaat het om bij yoga. Ontspannen, het denken rustiger maken zodat je je essentie herinnert en beseft dat je niet je gedachtes bent. En dat gaat het makkelijkst in een gezond en fit lichaam."

DEN HAA G

In de agenda lees je meer over het Haagse Yoga Beach Festival op 2 en 3 juni.

‘Stil en razendsnel’ EL TEX

Strandzeilen, het gebeurt al decennia op de Nederlandse stranden. Maar de komst van de handige demontabele Blokarts uit NieuwZeeland heeft de sport een belangrijke impuls gegeven. Een van de mooiste plekken om te scheuren over het strand is op Texel. Blokartinstructeur Rob Werkman legt uit: “We doen het meestal met groepen en binnen een half uur zeilt iedereen over het strand. Eerst leg ik uit hoe je moet sturen, wat de voorrangsregels zijn en hoe het parkoers werkt. Het is echt goed te leren, sturen is eenvoudig en je hoeft ook maar een schoot te bedienen. Het mooiste moment voor mij is als iedereen het doorheeft en zeilt over strand. Je wordt voortgedreven door de wind en je hoort verder niks. Prachtig, dat moment.”

Kijk voor Blokarten op www.actiefoptexel.nl.

daarbuiten

25

‘Spelen met de wind’

Vroeger gingen mensen met een vliegertje naar het strand, vlieger in de lucht en achterover liggen op een strandstoel. Je kon er zelfs bij in slaap vallen... Dat kan nog altijd, maar er is nu ook powerkiten, het nieuwe vliegeren.

Geen strandstoelen, maar een intens gevecht met de wind. Hostelmanager Dirk Swart (Noordwijk) weet alles van powerkiten.

“De vliegers van nu zijn gebaseerd op rem-­ parachutes van Nasa, ze heten dan ook Nasawings. Groepjes gaan hier met instructeurs naar het strand. Daar leggen ze eerst uit hoe het werkt. Twee touwen besturen de wing, trek je aan het linker touw dan gaat de vlieger naar links en vice versa. En dan ga je aan de slag. Dat is lachen, gieren, brullen. De grootste vlieger is 32 vierkante meter, die kan je over het hele strand slepen en moet je met meerdere mensen besturen. ­Iedereen is altijd verbaasd over de enorme kracht van de vliegers. Maar als je na verloop van tijd wat handiger wordt, kun je ook sprongetjes maken, of jezelf door de branding laten slepen. Dan ben je echt aan het spelen met de wind.”

NO OR DW IJK

Meer informatie over powerkiten in Noordwijk vind je onder meer op www.vliegeren.nl.

‘Verbonden met de elementen’ GEN BER ZEE N A A

Op haar 21ste kwam ze na een hernia in aanraking met Tai chi, een serie gezondheidsbevorderende en in elkaar overvloeiende bewegingen, afkomstig uit China.

Het bracht haar ontspanning en meer energie. Marieke Krista Engelbregt is inmiddels fulltime bezig met Tai Chi en geeft soms, op aanvraag, les op het Noordzeestrand, bij Bergen aan Zee. “De kunst van Tai Chi is om in je kracht te komen vanuit zachtheid. Dat lijkt eenvoudig, maar het is eigenlijk best moeilijk omdat het vraagt om een vernieuwde levenshouding, bewegen vanuit je bekken en niet meer alles laten bepalen door je hoofd. Daar moet je je voor durven openstellen. Tai Chi beoefenen op het strand is wonderschoon. Je staat daar fysiek in verbinding met de basiselementen: water, lucht, aarde en vuur. Dat is de basis voor alle levensenergie. Daar vind je dus alles bij elkaar wat je kan helpen in de heling van lichaam en geest. Een Tai Chi-les kan zwaar zijn de eerste keer, maar levert ook direct veel energie op. Ik merk gelukkig om me heen dat er meer ruimte komt voor onderwerpen als Tai Chi. Steeds meer mensen stellen zich open voor hun gevoelswereld, want alleen de ratio brengt je onvoldoende verder in het leven. Door gevoel en ratio in evenwicht te brengen kom je meer in balans.”

Meer informatie over Tai Chi aan het strand vind je op www.taijibergen.nl.

26

daarbuiten

Passie voor: Lowlands

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE VERBEELD / ISTOCKPHOTO

Zoveel meer dan een popfestival Klassieke dans, jazz, workshops, filosofische gesprekken en ­snoeiharde rockmuziek. Zo maar wat ingrediënten van ­Lowlands. ­Festivaldirecteur Eric van Eerdenburg is nooit klaar met zijn festival: “Dit zijn fantastische dagen voor ‘the gathering of like minded people’.”

Marijke Schreiner, directeur Stayokay, interviewt Eric van Eerdenburg, ­festivaldirecteur van het Lowlandsfestival in ­Biddinghuizen. Het festival was dit jaar in twee uur uitverkocht. Wat is het geheim achter zijn festival?

daarbuiten

27

“J

e hebt twee soorten festivals: festivals waar het draait om de grote namen en festivals waarbij het draait om geheel, zoals bij Lowlands”. Aan het woord is festivaldirecteur Eric van Eerdenburg (51). “Wij proberen het geheel belangrijk te maken; bij ons hoofdpodium kunnen bijvoorbeeld maar de helft van de mensen terecht. Lowlands heeft gelukkig een wat avontuurlijker publiek dat openstaat voor onverwachte artiesten en optredens. Zo beginnen we dit jaar met een filosofieprogramma; de polderomgeving is een prachtige plek om Socratische gesprekken met elkaar te voeren.” Marijke ontmoet Eric op het hoofdkantoor van Mojo, de beroemde concert­ organisatie. Lowlands maakt deel van uit van het bedrijf. Het Delftse kantoor ademt popmuziek. Een levensgrote foto van Bono op jonge leeftijd, met de Kuip aan zijn voeten, hangt hier prominent in de gang. Het gesprek vindt plaats in een eeuwenoude stijlkamer.

Gelukkig hangt hier ook nog een Lowlands-poster om ons te her­inneren waar het allemaal om gaat.

Uitverkocht in twee uur Eric werkt al 12 jaar voor het festival; daarvoor was hij onder meer betrokken bij Night of the Proms. Maar zijn hart lag toch meer bij de alternatieve muziek.

Marijke vraagt naar die begin­jaren.

Wat heeft hij toen veranderd?

Eric legt uit dat het festival in zwaar weer was terechtgekomen.

Het festival groeide, maar grote acts kwamen niet en de kern van het oude publiek haakte af. Toen is de cruciale stap naar verbreding

28

daarbuiten

‘Als je de avond daarvoor hebt gefeest, dan is het leuk om de volgende dag te beginnen met literatuur’ ingezet: “We vroegen ons af: wat zouden wij zelf willen zien, horen of meemaken? Toen zijn we begonnen met onderwerpen als dans, literatuur, film en politiek.

Je hebt namelijk als bezoeker van een meerdaags festival behoefte aan meer dan muziek. Als je de avond daarvoor hebt gefeest, dan is het leuk om de volgende dag te beginnen met literatuur. Andere festivals verklaarden ons voor gek.

Maar ja, dit jaar waren de 55.000 kaartjes in twee uur uitverkocht.

Hier bouwen we in een paar dagen een fantastische sfeer op.

We werken dus ook niet met dagkaarten. Het is ‘the gathering of like minded people’, waarbij 85 procent van de bezoekers hoogopgeleid is.”

Levenlang popmuziek Is hij wel rock-’n-roll genoeg om nog een festival te leiden? Geen enkel probleem. Eric: “Vanaf de jaren zestig zijn generaties opgegroeid met popmuziek.

Hier zie je soms ook ouders met kinderen. Die kamperen dan op een camping een eindje verderop.

En ach, de festivaldirecteur van Glastonbury is in de zeventig.

Dat is wel een festival waar ik jaloers op ben. Daar komen 120.000 mensen op af, op een gigantisch stuk boerenland.

De rest van het jaar lopen daar de koeien. Ondanks de massaliteit heeft het nog altijd de sfeer van een magische stadje, met allemaal verschillende plekken en sfeer.

Ik probeer in de andere seizoenen

naar Amerika en Japan te gaan om festivals te bezoeken, daar zijn dan de acts die in de zomer veelal naar Europa gaan. Nee, ik heb helaas niet de tijd om elke avond naar Paradiso te gaan. Maar ik heb wel een team van bookers dat alles in de gaten houdt.”

Duurzaam festival Lowlands heeft een reputatie als vernieuwer. Als eerste festival­ organisatie dachten ze na over goed en lekker eten. Festivals waren traditioneel het terrein van friet en hamburgers. Op Lowlands kun je probleemloos een gezonde salade bestellen of een wokmaaltijd. En dat hoge ambitieniveau geldt ook als het gaat om ­duurzaamheid. Eric en zijn organisatie zijn in verregaande onderhandeling om uit te groeien tot duurzaamste festival van Nederland. Hij is overigens klaar met de ‘leuke ideetjes’ zoals dansen om energie op te wekken.

“Die tijd is voorbij. Ik wil dingen doen die wel iets voorstellen. Nu geef ik ons nog een 7. De meeste

CO2-uitstoot heeft te maken met het vervoer naar ons festival, daar kunnen we weinig meer mee winnen. En het afval, zoals plastic glazen en dergelijke, dat is allemaal afbreekbaar. Daarbij hebben we onze leveranciers soms onder druk gezet om dat in orde te maken. Ook hebben we aan de bron belangrijke bespa­ ringen geboekt, zoals het dieselverbruik. Dat is teruggebracht van 160 naar 130 duizend liter. Om een 9 te worden, moet er nog wel wat extra’s gebeuren. We hebben een consultant ingeschakeld om dat te onderzoeken. Het kan echt.

Bijvoorbeeld als het gaat om het terrein aan te sluiten op vaste stroom zodat we over kunnen stappen op groene stroom en de afvoer van ontlasting in de toiletten op het terrein, die willen we graag aanleveren aan bio­ vergisters. Daarvoor zijn grote investeringen nodig die we niet alleen kunnen doen. We zijn nu in overleg met het Waterschap.

We hopen dat, samen met andere gebruikers van dit gebied, voor elkaar te krijgen. Overigens blijkt dat we evenveel vervuilen als een gewone stad van deze grootte.

Maar we zijn idealistisch, dus we willen het beter doen dan de rest.”

Marijke kan zich hierin vinden, immers Stayokay is in de hotel­ lerie een voorloper als het gaat om duurzaamheid.

Afgeragde koppen Marijke volgt het festival op Facebook, is dat hét belangrijkste communicatiekanaal? Eric: “We communiceren alles via Facebook en op de website. En als het festival begint, volg ik natuurlijk de reacties op Twitter en

F­ acebook. Daar lees ik ook hoe nieuwe programma’s vallen.

Ik weet nog goed toen we met politiek begonnen. We hadden daarvoor Ruud Lubbers uitge­ nodigd. Ik had een paar honderd man verwacht. Er waren meer dan duizend, die allemaal ‘Ruudje, Ruudje’ scandeerden.” Waar meet hij het succes van het festival aan af? “Ik vind het prachtig om op maandagochtend die afgeragde gezichten te zien na dagen festival. Gelukkig heb ik ook tijdens het festival tijd om alle nieuwe initiatieven te bekijken.

Dat is net zo belangrijk. Wij krijgen veel vertrouwen, mensen kopen blindelings een kaartje. Maar twee jaar een rotprogramma en al dat opgebouwde vertrouwen is weg.”

Geheimen Wat zijn je toekomstdromen, wil Marijke weten. Eric glimlacht: “Dat zeg ik niet. We hebben echt een trend gezet. Nu kijkt iedereen naar ons. Lowlands is een festival waar werkelijk van alles te beleven is, met lekker en betaalbaar eten, zonder dat het te commercieel is geworden. Dat staan we niet toe.

De sponsors die we hebben, passen echt bij ons, en staan ook voor duurzaam ondernemen. We zullen altijd voorkomen dat ons hele terrein wordt volgehangen.”

Win tw kaartje ee sv Lowlan oor ds!

A campingflight to Lowlands Paradise, zoals het festival voluit heet, is dit jaar van 17 tot en met 19 augustus. De locatie is zoals altijd Biddinghuizen. daarbuiten geeft in samenwerking met Lowlands twee kaarten weg. Winnen? Kijk op www.stayokay.com/daarbuiten.

daarbuiten

29

Scan & kijk mee!

y a k o y ta S e v a rg e p u s r a a n Op zoek arrangementen?

Check ze nĂş op Kidsvakantiegids.nl!

Kids Vakantiegids helpt je de ideale kindervakantie te boeken!

Vergelijk op Kidsvakantiegids.nl simpel en snel de meest kindvriendelijke zomervakanties en weekendjes weg.

Wat dacht je van gave pretpark arrangementen, waanzinnige hotels met waterparken, coole campings met kidsclub en exotische rondreizen naar verre oorden? Check nu de grootste

Vanaf 19 april in de winkel!

familievakantie site van Nederland!

www.kidsvakantiegids.nl 30

daarbuiten

Puzzelpagina

vogels voorjaa 01/2012

r

FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO

tijdschr ift over vog els en natuu rbescherm ing

Sudoku

5x abonne ment op het bla d Vogels t.w .v. € 24,50

Puzzel! & win

2

8

6

4

7

5

1

7

5

1

8

2 2

Vul de oplossing in op www.stayokay.com/daarbuiten!

5x per jaar komt het prachtige blad Vogels van de ­Vogel­bescherming uit. Het blad staat boordevol informatie over vele vogelsoorten, de leefgebieden en tips waar je bijzondere vogels kunt spotten. Winnaar vorige puzzel: Charlotte van der Valk uit de Meern. (oplossing: bebouwde kom)

4 1

4

7

2

9

8 8

1

©

2

9

7

2

9

8 6

5

Sanders puzzelboeken, Vaassen

Kruiswoordpuzzel

HORIZONTAAL Kruiswoordpuzzel

HORIZONTAAL

1 valse haartooi, 5 bijenhouder, 10 vertrekken, 13 ontkenning, 14 niet één uitgezonderd, 1 valse haartooi, 5 bijenhouder, 10 vertrekken, 13 ontkenning, 14 niet één uitgezon16 speelse toenadering, 18 pl. in Limburg, leesteken, uitgezocht,21 23 uitgezocht, rest bij verbranding, derd, 16 speelse toenadering, 18 pl. in19Limburg, 1921leesteken, 23 rest HORIZONTAAL bijvalse verbranding, 26vertrekken, hulporganisatie, 28 wapen, computergeheu1 haartooi,25 5 overeenkomst, bijenhouder, 1028 13 ontkenning, 1431 niet één uitgezon25 overeenkomst, 26 hulporganisatie, wapen, 31 computergeheugen, 32 gemalen graan, gen, graan, 34 schoolonderzoek (afk.), 35 ovaal, 2137uitgezocht, onbeschaafd, 39 derd, 32 16 gemalen speelse toenadering, 18 pl. in Limburg, 19 leesteken, 23 rest 34 schoolonderzoek (afk.), 35 ovaal, 37 onbeschaafd, 39 actief koolpoeder, 41 nonsens, actief koolpoeder, nonsens, 44 26 herhalen, 45 soort groente, 46 31 bups, 47 finish, 48 bij verbranding, 2541 overeenkomst, hulporganisatie, 28 wapen, computergeheu44 45 soortgraan, groente, bups, 47 finish, 48(afk.), pl. in Tunesië. pl. herhalen, in 32 Tunesië. gen, gemalen 3446schoolonderzoek 35 ovaal, 37 onbeschaafd, 39 actief koolpoeder, 41 nonsens, 44 herhalen, 45 soort groente, 46 bups, 47 finish, 48 VERTICAAL pl. in Tunesië.

VERTICAAL 1 fut, 2 effen, 3 vreemde taal, 4 kookgerei, 6 wedstrijd, 7 klateren, 8 Bijbelse figuur, 9 1VERTICAAL fut, 2 effen,10 3 vreemde kookgerei, wedstrijd, klateren, Bijbelse 9 automerk, automerk, uithoek, taal, 11 4inborst, 12 6voordat, 157 deel v.d.8hand, 17figuur, vak op de basisschool, 1811zeer korte 20 4oorspronkelijke bewoner Nieuw-Zeeland, 22 strik, 10 uithoek, inborst, 12tijd, voordat, 15 deel v.d. hand, 17 vak op7van de basisschool, 18 zeerfiguur, korte tijd, 1 fut, 2 effen, 3 vreemde taal, kookgerei, 6 wedstrijd, klateren, 8 Bijbelse 9 24 wintersportartikel, 26 toestand van razernij, 27 intens genoegen, 29 niet in staat te automerk, 10 uithoek, 11 inborst, 12 voordat, 15 deel v.d. hand, 17 vak op de basis20 oorspronkelijke bewoner van Nieuw-Zeeland, 22 strik, 24 wintersportartikel, 26 toestand van zien, 3018 trede v.e. ladder, van vreugde, 36 jammer, 38 even, 40 vrouwelijk school, zeer korte tijd,33 20uitroep oorspronkelijke bewoner van Nieuw-Zeeland, 22 strik, razernij, 2742 intens genoegen, 29 niet invan staatrazernij, te zien, 30 v.e.genoegen, ladder, 33 uitroep schaap, begeerte, 43 toestand landtong.

24 wintersportartikel, 26 27trede intens 29 nietvan in vreugde, staat te 36 jammer, 38 even, vrouwelijk schaap,van 42 vreugde, begeerte, 43 landtong. zien, 30 trede v.e. 40 ladder, 33 uitroep 36 jammer, 38 even, 40 vrouwelijk 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 schaap, 42 begeerte, 43 landtong.

13 2

1 16

17

16

17

3

4

13 21

22

26

27

21

28

22

32 26

27

33

28

34

33

38

34

37 32 44

37 46

5

14 6

18

14

7

8

9

29 35

38

40

39

40

46

15

12 20

15

23

24

19

25

23

24

30

25

31

30

36

31

41

36

42

43

42

43

29

35

47

44

11

19

18

39

10

45

41

45

48

20

48 © Sanders puzzelboeken, Vaassen

47

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes © Sanders puzzelboeken, Vaassen hieronder. Deze letters vormen de oplossing.

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes 25 2 3 39 29 35 45 33 11 43 38 5 13 27 hieronder. Deze letters vormen de oplossing.

25

2

3

39

29

35

45

33

11

43

38

5

13

27

daarbuiten

31

Reportage

TEKST DAAN VERMEER FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO / NBTC

Speuren naar zeehonden op de 足Wadden

De Waddenzee is met de eilanden, geulen en zandplaten een natuurgebied waar wind en zee constant zorgen voor beweging. Het is bovendien de thuishaven van duizenden robben. Wie er op safari gaat, bevindt zich tussen honderden luierende zeehonden.

32

daarbuiten

‘Schijnbaar weten de ­zeehonden ook dat het goed vertoeven is ­rondom de ­Waddeneilanden’

H

et vakantiegevoel heerst op de ­Waddeneilanden, dat merk je al op het moment dat je het vasteland verlaat. Is het vanuit Den Helder twintig minuten varen naar ‘de overkant’, in Harlingen begin je aan een twee uur durende reis over de Waddenzee.

Het is misschien wel vanwege die rust en dat afgezonderde gevoel dat er zo’n 8.500 robben rondom de eilanden leven. Bij vloed speuren ze het zeewater af, zoekend naar vis, maar bij eb kruipen ze massaal op de drooggevallen zandplaten.

Wil je de beesten met eigen ogen zien, dán moet je aan boord van een zeehondenboot.

Niet storen Kapitein Thijs Bosma vaart al twaalf jaar over de Waddenzee, speurend naar de zeehonden.

Zijn boot De Bruinvis waarmee hij vanuit Ameland vaart, was een werkloze kokkelvisboot. Hij heeft hem gekocht en omgebouwd tot zeehondenboot toen het kokkelvissen in de Waddenzee werd verboden. Tot twee keer per dag vaart hij vanaf het dorp Nes uit om met de bezoekers de robben te spotten. “De meeste mensen aan boord zijn gezinnen, Ameland is echt een gezinseiland”, vertelt hij.

Zodra het eb wordt, kruipt tweederde van de zeehonden op de zandplaten die droog komen te liggen. Een zandplaat waar veel zeehonden tijdens laagwater hun heil zoeken, ligt in een natuurgebied aan de westkant van Ameland. “Eigenlijk is het een eilandje geworden, want alleen tijdens zware stormen loopt het nog onder.” Thijs vraagt altijd aan mensen aan boord om rustig en stil te zijn.

“We willen de tocht maken zonder de beesten te verstoren. Dat is ook de reden dat ze samen op de plaat liggen. Zeehonden hebben een slecht zicht.

Maar in een groep is er altijd wel een van hen die potentieel gevaar opmerkt. Als er een het water ingaat, volgen ze allemaal.”

“Het mooist zijn de hoogwatertochten, dan zijn er minder beesten op de zandplaten te vinden. Tijdens het hoge water is er een grote kans op zwemmende zeehonden”, vertelt Thijs. “Ze eten drie tot vijf kilo vis per dag en daarom zwemmen ze tot op slechts een halve meter vanaf onze boot. Ze zijn dan helemaal niet bang.” Passagiers zijn niet alleen verbaasd over hoe dicht ze bij de beesten kunnen komen, maar ook over de aantallen. “Tijdens een twee uur ­durende tocht op een goede dag komen we tot wel driehonderd robben tegen.”

daarbuiten

33

Samen uit, samen thuis Een tijdje terug had de schipper een bijzondere tocht. Want hoewel je niet op de zandplaat mag komen, móest hij toen wel. “Er lag een zeehondje, verstrikt met zijn neus in een net. Met een mes ben ik van boord gegaan om het net weg te snijden.

Ik kon tot op een meter afstand komen en het is me deels gelukt, toen vloog het beest het water in.

De dag erna heb ik het beestje nog gezien, daarna niet meer.” Hoewel dat misschien triest klinkt, denkt hij juist dat het goed is afgelopen: “Als hij het niet had gered, was het verdronken en aangespoeld.

Dan had ik hem ongetwijfeld gevonden.”

vooruit komen, zijn het snelle zwemmers. Zo nu en dan zwemmen ze zelfs helemaal terug naar de Schotland. Gelukkig komen ze daarna snel weer terug. Schijnbaar weten de zeehonden ook dat het goed vertoeven is rondom de Waddeneilanden.

In de Waddenzee kun je overigens twee soorten robben tegenkomen: de gewone en de grijze.

Volgens Thijs gaat hun kleur van wit tot zwart. “In het water kun je de soorten heel moeilijk onderscheiden.

Op het land wel. De Engelse zeehond is wat groter dan de gewone. En de gewone heeft een ronder toetje.” De twee soorten leven nu door elkaar heen, dat was dertig jaar geleden anders. Toen kwamen de grijze robben namelijk alleen nog voor op de Schotse eilanden. Hoewel ze op het land amper

Op zeehondentocht

Waddenhoppen

Wil je meevaren op De Bruinvis? Dat kan tot twee keer per dag vanaf de haven van Nes (Ameland), zie het ­vaarschema op de website (www.bruinvis.nl).

Op vertoon van deze daarbuiten betaal je slechts € 10 per persoon voor een tocht. Op andere Waddeneilanden zijn vergelijkbare tochten te maken, bijvoorbeeld met IJmond Rondvaarten vanaf Terschelling (€ 12 p.p.) of met Het Sop vanaf Texel (€ 10 p.p.).

Deze zomer kun je weer met Stayokay eilandhoppen op de Waddenzee. Met een zeilboot vaar je vanaf Texel, via Terschelling, naar Ameland. Of je vaart de route ­andersom. De zee, de getijden verken je vanaf een ­monumentale klipper; een 130 jaar oude, houten zeilboot. Je kunt natuurlijk de bemanning het werk laten doen, maar veel avontuurlijker is het om te helpen bij het hijsen en strijken van de zeilen. De bemanning kan je van alles leren over de lieren, zeilen en lijnen.

De drie Waddeneilanden, hun verschillende natuur en sferen kun je rustig ontdekken vanaf de fiets.

Niet vergeten!

Neem een jas of trui mee op koele of winderige dagen.

Wil je schelpen zoeken op het schelpeneiland dat de boot soms aandoet, neem dan ook laarzen mee.

Overnachten Op zowel Ameland als op Terschelling en Texel kun je bij Stayokay overnachten, al vanaf € 20 per nacht p.p. (inclusief ontbijt, wifi en lakenpakket).

34

daarbuiten

En ’s avonds, na een dag op het water en op de fiets, kun je telkens terecht in de hostels van Stayokay. Dit a ­ rrangement, ­inclusief dagtochten, ­overnachtingen, maaltijden en fiets is te boeken vanaf € 273 euro p.p. Zie voor alle ­informatie www.stayokay.com/waddenhoppen.

Stayokay card

0 5 , 7 1

€ r jaar

Geef een Stayokay card cadeau en ontvang een gratis overnachting inclusief ontbijt! pe

Samen op vakantie bij Stayokay?

Geef voor 1 augustus a.s. je vriend, vriendin, broer of zus, opa en oma of collega een Stayokay card cadeau.

Je ontvangt dan een waardebon voor een gratis overnachting inclusief ­ontbijt in een van de 27 Stayokay ­hostels. Zo maak je samen voordelig kennis met de leukste hostels op de mooiste plekken in Nederland.

Wat denk je van lekker uitwaaien op Texel of een onvergetelijke citytrip naar Maastricht?

Bestellen?

Vraag de Stayokay card aan op www.stayokay.com/ stayokaycard. Na de betaling ontvangt je vriend of vriendin de Stayokay card en ontvang jij de Stayokay waardebon binnen 2 weken.

de bo n Stayo kay wa ar

Vraag deze dan nu aan en ook JIJ

1 overnachting incl

usief ontbijt Geldig van tot

Nr.

031081

Stempel Stayokay

Heb je zelf nog geen Stayokay card?

hoStel

ontvangt een gratis overnachting

Stempel Stayokay

inclusief ontbijt.

Bestel ór vó online stus u g 1 au . a.s

• Op deze waardebon

daarbuiten

hiervoor o van toepassing (kijk rden van Stayokay van een datum • Geldig indien voorzien

zijn de actievoorwaa

35

Stayokay card

10% korting bij de Heineken Experience Het is niet het Heineken Museum, maar de Heineken ­Experience! Waarom? In de voormalige brouwerij word je op maar liefst vier verdiepingen ondergedompeld in een dynamische wereld van interactieve ervaringen. Ontdek het zelf! Op vertoon van je Stayokay card ontvang je nu 10% korting op de entreeprijs.

n Kaarte k op K ? ij winnen y.com/ a stayok uiten b r a a d

Gratis

LISSE

bloembollenpakket bij Keukenhof

Keukenhof is dé plek waar de lente tot bloei komt. Nergens vind je zoveel kleur en geur als in dit unieke park: meer dan 7 miljoen bloemen vormen een prachtig decor voor de mooiste foto’s.

Kom naar Keukenhof en geniet van het ultieme voorjaarsgevoel.

DAM TER AMS

Op vertoon van je Stayokay card en voucher ontvang je bij de ­informatiebalie een gratis bloembollenpakket bij je entree.

Wandelsport nummer 1 • maart 2012

magazine

volledig

Gerestyle Nu nog completer

d

€ 8,15 korting op een KNBLO-NL wandellidmaatschap Word voor 1 juni a.s. lid en ontvang: • De jaargids Landelijk Wandelprogramma en een gids van een uniek wandelpad in eigen provincie t.w.v. € 7,95; • € 20 korting op KNBLO-NL wandelschoenen en -kleding; • 6x per jaar het Wandelsportmagazine, het grootste

Wandelen in het buitenland 36

daarbuiten

wandelmagazine van Nederland • Ledenpas met korting op evenementen uit het Landelijk Wandelprogramma (bijvoorbeeld € 5 korting tijdens de Nijmeegse Vierdaagse).

Met je Stayokay card betaal je slechts € 19,95 i.p.v. € 28,10.

Meld je aan voor Maak ka op een ns de Stayokay therm osfles nieuwsbrief Elke maand zet Stayokay de leukste evenementen, acties en aanbiedingen voor je op een rij. Heb je wel een Stayokay card, maar ontvang je nog geen nieuwsbrief? Meld je dan vóór 1 augustus a.s. aan op www.stayokay.com. Onder de nieuwe aanmeldingen worden 10 thermosflessen verloot.

Tot 10% korting bij alle ­HI-hostels ­wereldwijd Met je Stayokay card kun je terecht bij alle HI-hostels wereldwijd. Ga jij deze zomer ­backpacken in Australië of een fietstocht ­maken door Europa? Dan zijn deze hostels de ideale uitvalsbasis. Met je Stayokay card krijg je tot 10% korting op een ­overnachting!

Tot € 6 korting bij het Dolfinarium Kom naar het Dolfinarium en ontdek de magische onderwaterwereld en het nieuwe Noordzeegebied van héél dichtbij.

Met je Stayokay card ontvang je tot € 6 korting op je online entreebewijs.

Bovendien worden 2x5 vrijkaarten verloot onder Stayokay leden.

Kijk op stayokay.com/daarbuiten

RWIJK HARDE

Win vrijkaa2x5 rte voor n Dolfin arium

hoe je kans maakt.

Bezoek de historische ­kasteeltuin in Heemskerk en ontvang een gratis welkomstdrankje Achter het prachtige Slot Assumburg, waar

5% korting op reis­ artikelen en een ­Lonely Planet bij Joho

Stayokay Heemskerk gevestigd is, ligt de

Ga voorbereid op reis! Bij JoHo vind je alle onmisbare spullen voor onderweg.

Je ontvangt nu 5% korting met je Stayokay card op onder andere Lonely Planets, rugzakken, slaapzakken en hangmatten, klamboes en vele andere nuttige reisartikelen.

kruidentuin mag je zeker niet missen! Met je

compleet nieuw aangelegde kasteeltuin.

Neem een kijkje in de boomgaard en bewonder de klokvormige spiegelvijver met K KER MS E E H

de bijzondere fontein en siervissen. Ook de 2500 rozen in de rozentuin en de groente- en

Stayokay card ontvang je in de maanden mei en juni een gratis welkomstdrankje bij je overnachting.

Kijk voor alle partners, vouchers en voor­waarden op www.stayokay.com/stayokaycard

daarbuiten

37

Reportage

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE RUTH DE RUWE / ISTOCKPHOTO

Hoe harder de wind, hoe beter het humeur Strandjutten op Texel Al vanaf zijn geboorte stroomt het bloed van een strandjutter door zijn aderen. En nog steeds, 74 jaar later, krijgt hij er geen genoeg van. “Als er morgen een groot schip strandt voor Texel sta ik vooraan. Je wilt de andere jutters toch voor zijn”, zegt Jan Uitgeest.

V

eiligheidshelmen.

Sigaretten.

Schoenen. Zwemvesten. Raketten.

Drankflessen. Lampen.

Slaapkamerkastjes. Televisies.

Zitbanken. En honderden, honderden reddingsboeien.

Je kunt het zo gek niet bedenken of Jan Uitgeest heeft het gevonden aan het strand van Texel.

“Waarom ik strandjutter ben?”, vraagt hij lachend in zijn groene overall. “Avontuur. Het waait hard.

Je gaat op pad, soms in het

38

daarbuiten

donker. En dan is het afwachten wat je vindt. Het is altijd een verrassing.” Jan heeft bijna een compleet warenhuis bij elkaar gejut. Alle spullen stelt hij tentoon in het Schipbreuk- en Jutters­ museum Flora op Texel. Naar zijn zeggen “het grootste jutters­ museum ter wereld”. Hij kijkt er gelukzalig rond.

Mayday, mayday, schip in nood Jarenlang heeft Jan het strand van Texel afgespeurd. Toen hij tien jaar

was, ging hij al met zijn vader op pad. Lopend. Ze speurden de kust af op zoek naar spullen die ze goed konden gebruiken. Zoals hout, om te verkopen aan boeren.

Vroeger was jutten echt iets voor “arme sloebers”, zoals Jan het noemt. Toen hij ouder was, ging hij met zijn broer op pad. Eerst op de fiets en daarna met een oude auto. Hoe slechter het weer, hoe beter hun humeur. Want dan was de kans groter dat er iets aanspoelde. Ze koersten vaak midden in de nacht naar het strand.

Jan: “Je wilde de andere jutters voor zijn. Dat gaf een fijn gevoel.

Ieder voor zich. Soms vonden we teveel om alles naar huis te nemen. Dan verstopten we een deel in de duinen om later op te halen. Het gebeurde dat je vondst werd geroofd door een duinjutter, zo noemden we die. Dat was geen beste naam. Hij volgde je sporen in het zand.”

Vroeger moest Jan de kranten uitpluizen om te weten waar welk schip was gestrand, maar dat gaat

nu wel anders. Met speciale scanapparatuur kan hij berichten van de kustwacht onderscheppen.

Dus als er klinkt: “Mayday, mayday, mayday, er is een schip in nood”, dan beginnen alle alarmbellen te rinkelen. Vol trots: “Op speciale internetsites kan ik vervolgens precies zien waar het schip zich bevindt. Het is een soort TomTom op het water. Je ziet het soort schip, de naam, de positie – noem maar op. Prachtig systeem.”

Mammoetkiezen en ­stacaravans Eerlijk is eerlijk. Strandjutter Jan trekt er niet meer zo vaak op uit als vroeger. Waarom? Door de containervaart spoelt er veel minder aan.

Bovendien zijn de huidige schepen veel sterker, houten luiken zijn bijvoorbeeld vervangen voor ijzeren exem­plaren.

Maar niet getreurd, er liggen nog steeds ‘pareltjes’ op het strand.

Een paar maanden geleden verloor bijvoorbeeld een schip op

daarbuiten

39

‘Avontuur. Het waait hard.

Je gaat op pad, soms in het ­donker. En dan is het afwachten wat je vindt. Het is altijd een ­verrassing’

weg van Engeland naar Polen zijn lading stacaravans. Precies voor de kust van Texel. Dan is Jan er als de kippen bij. Zijn buit: slaapkamerkastjes en zitbanken. Of wat te denken van de flessenpost die hij soms nog tegenkomt? Lachend: “Ik vond laatst een foto van een blote man. En in een andere fles zat een briefje van een 27-jarig meisje. Ze schreef dat ze een loodzware last op haar schouders droeg en op zoek was naar een blonde kerel. Bovendien moet je je kans grijpen als zand vanuit zee

op het strand wordt gespoten, voor nieuwe duinen. Dan komt er van alles tevoorschijn. Zoals ­stenen uit de ijstijd. Maar ook mammoetkiezen, gewrichten van neushoorns en wervels van een Noorse vinvis. Je moet wel goed kijken, hoor. De mooiste spullen liggen vaak vlak voor je voeten.”

Juttersgeheimen Het Schipbreuk- en Jutters­ museum Flora, dat Jan beheert vanuit een stichting, is stampvol.

Hij kijkt vol trots naar zijn voor-

raad. Schuren zijn tot de nok gevuld. Het precieze aantal is onbekend, maar hij schat zijn collectie op 20.000 stuks. Van snowboards tot melkpoeder, van televisies tot petten, van opblaaspoppen tot lampen – je kunt hier alles vinden. Jan krijgt ook veel spullen van andere jutters aangeboden. Als zij bijvoorbeeld geen raad weten met hun vondst. Zoals eind vorig jaar, toen kreeg Jan een immens grote, oranje reddingscapsule voor zijn museum. Deze afsluit-

Wil jij ook strandjutten?

1. Bepaal de richting van de wind, deze moet op het strand zijn gericht.

2. Kijk goed om je heen, de mooiste spullen liggen vlak voor je voeten.

3. Neem een draagtas mee voor je ­verzameling.

4. Doe laarzen aan en neem, voor het geval dat, droge sokken mee.

5. Houd het nieuws in de gaten, en als er een schip strandt, bepaal dan op internet de precieze locatie, zoals via www.scannernet.nl.

40

daarbuiten

bare reddingsboot is losgeslagen van een werkplatform op de Noordzee en aangespoeld op het strand.

Naar het juttersmuseum op Texel komen jaarlijks honderden kinderen. Om geheimen van de Nederlandse kust te ontdekken. Én om te luisteren naar de verhalen van Jan. Maar als er een schip strandt, knijpt hij er snel tussenuit. “Ik ga dan meteen naar het strand en sta vooraan.”

Schipbreuk- en Jutters­ museum Flora Wil jij nog meer verhalen van strandjutter Jan horen? Bezoek dan zijn museum. Hier vind je schuren vol met gejutte spullen. De toegang voor kinderen tot en met 11 jaar is € 2, vanaf 12 jaar betaal je € 4.

Het museum is het hele jaar geopend en ligt op steenworp afstand van Stayokay Texel.

Kijk voor meer informatie op www.juttersflora.nl.

daarbuiten

41

WAAR STAAT JOUW KIND OVER 10 JAAR? Nieuwsgierig, positief en ambitieus. Dat is de jonge generatie van nu. De weekkranten Kidsweek en 7Days brengen nieuws dat bij deze kinderen en jongeren past.

Met aansprekende onderwerpen en in begrijpelijke taal.

Wij geloven in de talenten van kinderen en jongeren. En werken mee om die te ontwikkelen. Door ze tips te geven om hun dromen werkelijkheid te maken. Maar natuurlijk is er ook volop ruimte voor boeken, films, prijsvragen, moppen en games.

Profiteer nu van dit extra voordelige kennismakingsaanbod en ontvang 13 weken Kidsweek of 7Days thuis voor slechts € 15,-. Dit abonnement stopt automatisch.

Nu 13 weken voor € 15!

42% korting t.o.v. losse verkoopprijs

Voor kinderen vanaf 7 jaar.

42

Voor jongeren vanaf 12 jaar.

Ga naar www.sevendays.nl/daarbuiten om een abonnement op een van beide titels af te sluiten.

daarbuiten

Internationaal

TEKST RIEKE SUURMOND FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO

Beleef het ultieme ­strandgevoel De hostels met het mooiste (strand)uitzicht ter wereld Hostelling International biedt in meer dan 90 landen overnachtingen aan. daarbuiten gaat op zoek naar de vijf meest indrukwekkende beach hostels.

Haal je paspoort maar uit de kast en pak je koffers vast in, want bij deze ­hostels moet je geweest zijn!

l te s o H e s u o th h g i L a r Point Monta Dit hostel, gevestigd in een voormalige vuurtoren uit 1875, ligt op 40 kilometer van San Francisco. De stranden in dit gebied lenen zich uitstekend voor zwemmen, surfen, windsurfen of paard­ rijden. Van april tot november is bovendien de jaarlijkse migratie van de grijze walvis een must see. Als gast kun je in het hostel zowel privé- als gedeelde kamers boeken. Geniet van gezellige lounges en ontdek de afgelegen baai die op een steenworp afstand van het hostel ligt. Over je ecologische voetafdruk hoef je je geen zorgen te maken: het Point Montara Lighthouse Hostel is een gecertificeerd groen hostel. Een bezoek aan het James Fitzgerald Marine natuurreservaat is ook een must, deze trek­ pleister is educatief en interessant voor het hele gezin. Je krijgt een rondleiding langs de rotsachtige kust van Moss Beach, waar je tijdens eb geweldige zeedieren en natuurverschijnselen kunt ontdekken, zoals zee-egels, octopussen en zeehonden. www.norcalhostels.org

Californië daarbuiten

43

a d u j A ’ D l a i a r r A l te s Ho Dit hostel is in Grieks-Romeinse Bahiano stijl gebouwd, die je herkent aan de ­vrolijke felle kleuren. Je bent in authentieke Braziliaanse sferen wanneer je tot rust komt in een hangmat op je eigen terras. De ligging is fantastisch, in het centrum van Arraial d'Ajuda in Brazilië.

400 meter lopen en je bent al op het strand, waar je prachtig kunt duiken en mooie boottochten maakt. Eveneens op 400 meter lopen vind je Broadway.

Struin na een dag zwemmen en zonnen over deze boulevard en geniet van heerlijke Braziliaanse gerechten in de gezellige restaurantjes. Ook zijn hier veel winkeltjes met lokale producten.

Brazilië

www.arraialdajudahostel.com.br

ting 20% kor g rnachtin op je ­ove /m juli t van april van je n o op verto card.

Stayokay

Hostel Kaikoura YHA

Nieuw-Zeeland 44

daarbuiten

In dit moderne hostel aan het strand proef je de frisse lucht van de zuidelijke Stille Oceaan en kijk je uit over de prachtige Kaikoura bergen. Je hoeft hier niet bang te zijn dat je op een grote slaapzaal terecht komt, de kamers zijn geschikt voor maximaal 4 personen. Hostel Kaikoura heeft een goed uitgeruste gemeenschappelijke keuken waar je de lokale specialiteit rivierkreeft kunt bereiden.

Daarna kun je heerlijk uitbuiken in de gezellig ingerichte hostellounge en verhalen delen met andere gasten. Op ongeveer 20 minuten lopen van het hostel vind je een zeehondjeskolonie die jaarlijks veel bezoekers trekt. Tip: combineer dit met een bezoek aan verschillende uitkijkpunten waar je walvissen kunt spotten. En bezoek de Maori-dorpjes rondom de beroemde Waikato-rivier. www.yha.co.nz

Hostel Zadar

ting 10% kor g rnachtin op je ove /m juni in april t on van je op verto card.

Stayokay

Kroatië

Hostel Zadar ligt op loopafstand van het strand. Hier vind je een pittoresk haventje, de perfecte uitvalsbasis voor een boottocht. Het hostel heeft veel vierpersoonskamers, ideaal dus voor het hele gezin. In het restaurant met terras geniet je van lokale specialiteiten. Na het eten kun je ervaringen en tips uitwisselen met de andere gasten in de gezellige ingerichte woonkamer, of je uitleven op het basket- of voetbalveld. Vlak bij het hostel kun je een scooter huren om naar het stadje Zadar te rijden. Zadar is een drieduizend jaar oude stad en staat bekend om de mooiste Romaanse kerken van Kroatië, zoals de k­ athedraal van St. Anastasia, de kerk C ­ hrysogonus en de toren van St. Mary – alle drie gebouwd in de 12e en 13e de eeuw. Wat zeker ook niet mag ontbreken tijdens een bezoek aan Zadar is het Kornati National Park, een prachtige archipel van kleine eilanden, de plek voor een onvergetelijke zonsondergang. www.hfhs.hr

l te s o h h c a e b n o i s s i M Op steenworp afstand van het Australische Mission Beach staat misschien wel de mooiste boomhut van allemaal. En daar kun jij blijven slapen! Dit ruime gebouw is ontworpen in eilandstijl en gebouwd op houten boomstammen.

Het hostel heeft aan de ene kant het regenwoud, aan de andere kant ligt de beroemde Great Barrier Reef. Je kunt meedoen aan een begeleide wandeling om echt kennis te maken met ‘the wildlife’ van Australië. In de zee rond Mission Beach kun je raften op de Tully rivier, kajakken op de oceaan naar Dunk Island en rifvissen of parachutespringen op het strand. Een walhalla dus voor de echte avonturier. Na een actieve dag op het strand kom je ’s avonds heerlijk tot rust in de hostellounge met een boek uit de bibliotheek of ontmoet je andere gasten tijdens de barbecue op de veranda!

Australië

www.yha.com.au

daarbuiten

45

Column

Rik Zaal

46

daarbuiten

FOTOGRAFIE HOLLANDSE HOOGTE / MERLIJN DOOMERNIK

T

oen ik als vijftienjarige bij het Groningse Be Quick voetbalde, moest ik eens een uitwedstrijd spelen in Friesland. Het was de eerste keer dat ik zo ver weg ging voor een wedstrijd, die in Surhuisterveen zou worden gespeeld. In de ‘Friese Wouden’, zoals mijn vader het daar noemde. Ik stelde mij van die wouden heel wat voor. In ieder geval iets exotisch.

Maar toen mijn vader me ook nog vertelde dat daar een bijzonder soort Friezen leefde – wilder en ruiger dan de gewone Friezen – en dat ik me moest voorbereiden op een keiharde wedstrijd, werd het allemaal nog spannender.

In Surhuisterveen aangekomen, bleek het daar heel gewoon leeg Nederlands weidegebied te zijn en vielen die wilde Friezen ook erg mee. Het enige exotische was de kleedkamer, die bevond zich op de boerderij, tussen de koeien. Maar geen wouden te zien.

Die wouden waaraan het oosten van Friesland zijn naam te danken heeft, bestaan wel degelijk, maar zijn iets zuidelijker gesitueerd. Bij Beetsterzwaag, Bakkeveen, Appelscha en Oranjewoud vooral. Ze zijn aangelegd in een gebied dat oorspronkelijk uit veen bestond en dat vanaf het midden van de 16e eeuw werd geëxploiteerd voor het winnen van turf. Toen die brandstof op was, bleef er een woest landschap over, dat langzamerhand met heide begroeid raakte. Later is de grond geschikt gemaakt voor de landbouw en zijn er bossen aangeplant, waarnaar het hele gebied De Friese Wouden is gaan heten. In al die bossen zijn steeds meer toeristische voorzieningen gekomen en er wordt daar dan ook veel gekampeerd, gewandeld, gefietst, in bungalows gewoond en in pannenkoekenhuizen gegeten.

Oranjewoud, waar de deftige burgerij van Heerenveen zich vanaf de 19e eeuw graag vestigde, biedt de toerist, naast de gebruikelijke zaken, twee bijzondere bezienswaardigheden.

Eerst is daar het Museum Belvédère, in 2004 geopend als deel van een groot project dat onder de naam Museumpark Landgoed Oranjewoud op allerlei manieren de cultuurgeschiedenis van dit gebied wil laten zien. Het museum is een honderd meter lange en twaalf meter brede doos van natuursteen die over het zogenaamde grand canal van het museumpark is gelegd. Architect Eerde Schipers heeft het museumcafé met glazen wanden boven het water gesitueerd, zodat de bezoeker een mooi, strak uitzicht heeft op het kanaal, het park en een van de landhuizen.

De prachtige collectie bestaat vooral uit schilderijen van 20e eeuwse Friese schilders als Jan Mankes, Tames Oud, Gerrit Benner, Willem van Althuis, Sjoerd de Vries en Robert Zandvliet. En andere verwijzing naar het vroegere landgoed Oranjewoud is de aan het museumpark grenzende woonwijk Skoatterwâld. Niet een voor de hand liggende toeristische attractie, zo’n Vinexwijk, maar een van de twee zogenaamde landgoederen waaruit de wijk bestaat is zo spectaculair dat het een omweg waard is. Het heet It Swannewâld en behoort tot de meest gedurfde ontwerpen van architect Sjoerd Soeters. Tegenover elkaar staan, in een ruime opzet, twee lange gebouwen met afwisselend zwarte en witte blokken van drie en vier etages. Op de zwarte staan gestileerde coniferen, op de witte gefiguurzaagde zwanen.

‘Een van de twee zogenaamde landgoederen waaruit de wijk bestaat is zo spectaculair dat het een omweg waard is’ Op het eerste gezicht ziet het er nogal bespottelijk uit, ook al omdat de brede, symmetrisch aangelegde tuinen in een soort grootheidswaan verwijzen naar Versaillesachtige pronk, maar het moet gezegd dat Soeters erg mooie en ruime woningen heeft gemaakt in een zeer doordachte groene ruimte. Ga maar eens kijken. Ook om te merken dat de bewoners van De Friese Wouden inderdaad een beetje anders zijn. Minder Fries, minder nationalistisch, wat ruimer in hun opvattingen en, wat mijn vader al zei, wat ruiger en wilder. Dus pas op!

Rik Zaal (1945) is de vaste columnist van daarbuiten. Zaal heeft onder meer gewerkt voor NRC Handelsblad, VPRO, Het Parool en de Volkskrant. Muziek, reizen en cultuur waren zijn belang­ rijkste onderwerpen. In 2009 bracht hij de persoonlijke reisgids Heel Nederland uit. Eind 2011 verscheen zijn roman Verlorenzoon.com.

daarbuiten

47

Lezersaanbiedingen

Iedereen kinderkorting in april en augustus In april en augustus kun je extra voordelig verblijven bij Stayokay, want dan betalen volwassenen slechts de kinderprijs. Snuif de lente- en zomergeur op en kom genieten van de stralende zon.

Extra t to korting

₏ 98

Meer weten? Kijk op www.stayokay.com

Vogelliefhebbers opgelet!

In samenwerking met de Vogelbescherming heeft Stayokay de beste tips en mooiste plekken rondom de Stayokay hostels voor je op een rij gezet. Kom je ook vogels spotten?

He Wadde t arrang nhopem is terug ent !

Download de kaarten op www.stayokay.com/daarbuiten of haal ze bij de receptie tijdens je verblijf.

Gratis aarten vogelk

Zeilavontuur op de wadden De Waddenzee is een van de schatten van Nederland, een stukje natuur dat uniek is op de wereld. Een plek die je moet zien!

Op veler verzoek, heeft Stayokay ook deze zomer een zeilavontuur voor je klaar staan. Met een klipper hop je van eiland naar eiland.

Geniet van alles wat het gebied te bieden heeft: wadlopen, zeehondjes kijken, strand, wandelen en nog veel meer!

Boek snel want vol = vol.

Meer informatie of boeken?

Kijk op www.stayokay.com/waddenhoppen

48

daarbuiten

Actief eropuit in juni en juli Veel Stayokay hostels liggen in prachtige wandelgebieden. Juni en juli lenen zich perfect voor een actieve tocht door de duinen, het bos of over het wad. Boek in deze maanden het Actief eropuit-arrangement en ontvang het Landelijk Wandelprogramma van de KNBLO cadeau t.w.v. € 6,95.

Basketbal-, ­circus-, spaceof ­zeilkamp:

voor ieder wat wils!

Wan van d delgids cade e KNBLO au t € 6,95.w.v.

Spacekamp Dinsdag 1 mei t/m zaterdag 5 mei www.sterrenlab.com/camps (Stayokay Noordwijk) Zeilkamp Zondag 8 juli t/m zaterdag 1 september www.it-beaken.nl (Stayokay Heeg)

Deze zomer hoeven kinderen zich niet te vervelen. Bij Stayokay worden dit jaar de leukste kampen georganiseerd. In Gorssel worden ze een heuse circusartiest en tijdens het spacekamp in Noordwijk leren ze alles over het heelal. De basketbalfanaten kunnen zich uitleven tijdens het basketbalkamp van de

Basketbalkamp (NBB camp) Zondag 15 juli t/m vrijdag 10 augustus www.basketball.nl/camps (Stayokay Valkenswaard)

Nederlandse Basketbal Bond in Valkenswaard. En de echte waterratten leren de fijne kneepjes van het zeilen tijdens het zeilkamp in Heeg. Allemaal natuurlijk op en top verzorgd, waarbij plezier voorop staat!

kamp Zomer j bi ay Stayok

Circusweek Maandag 23 juli t/m vrijdag 3 augustus www.stayokay.com/circusweek (Stayokay Gorssel)

Kijk voor meer informatie en alle voorwaarden op www.stayokay.com/daarbuiten

daarbuiten

49

Social media

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO

#Picknicken @geheime_locatie Via Twitter naar de leukste picknicklocaties in het land Wil je met het hele gezin picknicken, maar weet je niet waar?

Houd dan Twitter in de gaten. Dit sociale medium brengt je naar de leukste picknicklocaties in heel Nederland.

En die plekken blijven tot het laatste moment geheim.

D

e zon schijnt, er waait een zacht briesje en het gras kriebelt aan je blote voeten.

Heerlijk, picknicken. Maar waarom ga je weer naar hetzelfde overvolle stadspark om de hoek? Pak het anders aan. Hoe? Via Twitter.

Op dit sociale medium verrijzen steeds meer initiatieven van picknicks waarvan de locatie tot het laatste moment geheim blijft.

En op die plekken kun je dus nog wel genieten van de natuur.

Neem bijvoorbeeld het Twitter-

50

daarbuiten

account @picniconthefarm dat geheime picknicklocaties in het Twentse boerenland verklapt.

Twitter-picknicken is de toekomst “Een Twitter-picknick is de toekomst”, zegt kaasmaker Bous de Jong stellig van Picnic on the Farm. “Tot op het laatste moment blijft de locatie geheim. Dat geeft de picknick iets mysterieus.” Vorig jaar heeft Bous voor de eerste keer een Twitter-picknick georganiseerd. Pas ’s ochtends wist

iedereen de locatie: een wijngaard in het Twentse Bentelo. Het concept bleek een daverend succes. Daarom organiseert Bous dit jaar tussen 15 april en 15 oktober elke zondag zo’n hippe picknick. En elke week is de locatie dus anders.

“Er zijn verschillende manieren om te picknicken. Je mag zelf een maaltijd koken. Je kunt eten van de grill. Of je geniet van een driegangendiner die door een kok uit de buurt is bereid. Je eet dan midden in een stal, op strobalen, met zilveren bestek en kristallen glazen, tussen de koeien en schapen. Als je op deze manier wilt picknicken, moet je wel van tevoren reserveren. We hebben ook een kleine markt waar je streekproducten kunt kopen, zoals brood, wijn, kaas en worst.

7m

_ rsluijs @mve ersluijs kV Monie uwe trakbla in de rood, s b n k e k to s ic Fruit, , pickn jk li r e rm He lucht. onthefa #picnic natuur

Koop wat je lekker vindt, huur een picknickmand en kleed, en trek de natuur in. Alles is mogelijk. Voor deze picknick hoef je niets van tevoren vast te leggen. Ook fietsers die toevallig voorbij rijden, kunnen aanschuiven.”

nade uit de supermarkt komen.

Maar waar heeft die kip of dat varken geleefd? De locaties van onze picknicks variëren daarom van een wijngaard, tot een kaas­boerderij en koeienbedrijf. De oorsprong van eten staat centraal.”

Eerlijk, gezond en puur

Er zijn plannen om de Twitterpicknicks ook te organiseren rond Amsterdam en Groningen.

Wanneer het zover is, dat weet Bous nog niet. Zijn tip: houd Twitter in de gaten. @picniconthefarm brengt je op de hoogte van de geheimste picknicklocaties!

Het bijzondere aan deze picknicks is niet slechts de geheime locatie.

Bous wil ook aan zijn gasten laten zien waar eten vandaan komt.

“Eerlijke, gezonde en pure producten – dat kent niet iedereen. Kinderen weten niet beter dat een kipfilet en karbo-

‘Tot op het laatste moment blijft de locatie geheim. Dat geeft de picknick iets mysterieus’

#Picknickplekken_zoeken @Twitter Wil jij de smaak van Twente proeven? Slaap bij Stayokay Gorssel en volg @picniconthefarm.

Dit Twitter-account verklapt tussen 15 april en 15 oktober elke zondagochtend waar diezelfde middag een geheime picknick plaatsvindt in het Twentse boerenland.

Voor meer informatie kun je ook kijken op www.picniconthefarm.nl.

Overigens verschijnen op Twitter meer initiatieven voor ‘geheime’ picknicklocaties. Zoek bijvoorbeeld eens op #picknick.

daarbuiten

51

Ontdek de

groene schatkamers van Nederland

Zolang raad de voor . strekt Stayokay heeft prachtige hostels die in of aan de rand van het bos liggen.

Het ideale startpunt om de natuur te ontdekken. Ga bevers spotten, kikkervisjes vangen, wandelen met gps of lekker fietsen. Op de website van S足 tayokay vind je tal van andere leuke suggesties en arrangementen om de groene s足 chatkamers van Nederland te verkennen. www.stayokay.com

Gra ti voors Doe-p bij a kinde akket in eelle hos ren te 足omgn groen ls evin e g

Toen & Nu

Stayokay Soest

Groen en gastvrij

54

daarbuiten

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE BUITEN BEELD / PA PERSONAL TEKST XXX FOTOGRAFIE ARCHITECTURE XXX

Stayokay Soest is klaar voor de toekomst. Na een ingrijpende renovatie staat hier een hostel in de startblokken dat optimaal gebruik maakt van zijn bosrijke omgeving. Twee hoofdrolspelers uit het heden en verleden leggen uit wat Stayokay Soest zo bijzonder maakt.

A

nne Breemer werkt al vanaf zijn 18e in de horeca. Toch kan hij nog altijd met veel enthousiasme vertellen over de nieuwste plannen voor Stayokay Soest. Immers, op het moment dat daarbuiten spreekt met de hostelmanager wordt het laatste meubilair naar binnengedragen in het prachtig gerenoveerde en grotendeels nieuwe hostel. “Kijk om je heen, het ligt hier zo fantastisch. Midden in de bossen, een kwartiertje lopen en je bent bij de Soesterduinen, met echte zandduinen. Echt uniek. Nu kunnen we onze gasten een stuk beter ontvangen. We hebben gezellige familiekamers, gasten kunnen genieten van een groot kampvuur ’s avonds of een dagje naar de dierentuin in Amersfoort. En natuurlijk proberen we ook het bedrijfsleven te interesseren. We hebben daarvoor de term ‘Bijzonder zakelijk’ in het leven geroepen. Hier vergader je met bosuitzicht. Maar wat zo leuk is, je kunt in de break ook boogschieten met zijn allen.” Hij benadrukt dat modernisering niet ten koste is gegaan van de gezelligheid. “En we blijven ook onze actieve rol in het maatschappelijke leven spelen. Bijzonder vond ik de bijeenkomst met verstandelijk gehandicapten die we hadden uitgenodigd tijdens de feestdagen, zij mochten samen met de kok koken. Ze vonden het fantastisch.

Dat geeft zoveel energie, het gaat bij Stayokay nooit alleen over geld verdienen.”

Ontsnapt Hij was elektricien toen hij de overstap maakte naar de wereld van de jeugdherbergen. Nico Tabak bleef maar liefst twintig jaar jeugdherbergvader in de

jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Een gelukkige tijd. “Eerst in Epe, daarna hier in Soest.

Het verschil? Hier kwamen meer schoolklassen uit de buurt van Amsterdam, die waren toch wat mondiger.” Anekdotes te over: “Dan ging ik ’s nachts kijken, was iedereen op de slaapzaal verdwenen.

Ik snapte er niks van. Later bleek dat ze door een piepklein raampje ervandoor waren gegaan. Ach, ik was er nooit boos over.” Het waren heerlijke jaren, de tijden van eindeloze wandelingen door de bossen van Soest en de opvoering van volksdansen.

Maar hij zag ook dat tijden veranderen. “Dan vroeg een student of er ook bier kon worden gedronken.

Ach, dan zorgde ik voor een flesje bier. Zolang het maar niet uitdraaide op een drankgelag. In de zomermaanden kwamen er ook families op bezoek.

Dan gingen vader en zoon naar de jongenskamer, en moeder en dochter naar de meisjeskamer.” Maar toen studenten gemengd wilde slapen, paste de jeugdherbergvader zich aan. “Zij wilden het anders, doe het dan maar. Daar had ik nooit problemen mee.”

3 dage n Soest: € 49,5 0!

3-daags openingsarrangement

Inclusief: welkomstdrankje • 2 x over­nachting met ontbijt • 1 x diner • 1 dag fietshuur • fietsroutes • 1 x koffie/thee met Lange Soester (lokale lekkernij) • 1x n ­ atuur­wandeling met GPS-route • 1 x bosgolf Volwassenen: € 49,50* • Kinderen: € 39,50* Openingsaanbieding is geldig van mei t/m juli 2012

*

daarbuiten

55

Ghallo allemaal!

Kennen jullie al mij?

Ik ben Darwishi Ur-Atum Msamaki Minkabh Ishaq Eboni, kinderen in Nederland zegt Dummie. Ik ben zoon van ghrote farao Achnetoet, en Egypte is mijn land, jij weet wel, met piramides. Daar ik ghing dood (is wel beetje zielig). Maar nu ik woon bij leuke vriend Ghoos en zijn pap Klaas in Polderdam, dat is kleine dorpje daar ghebeurt ghelemaal niks nooit. Tegen alle mensen zij zeggen ik ben verbrande Egyptische jongen, want niemand mag weten ik ben mummie. Dus niet verder vertellen, ghè?

Drie boeken

Weet jij al ik gha worden beroemde jongen in Nederland? Daarom is gheel ghoed als jij weet meer over mij. Ik gha even uitleggen.

Tosca Menten gheeft gheschreven drie boeken over mij: 1. Dummie de mummie en de gouden scarabee In die boek ik kom wonen in ghuis bij Ghoos. Na tijdje ik gha naar gheel leuke school, alleen juffrouw Friek is lelijke watje. Op school ghaat beetje mis met scarabee.

2. Dummie de mummie en de tombe van Achnetoet In die boek ik gha naar Egypte en ik gha zoeken ghraf van mijn pap. Is echt ghelemaal spannend. Ik gha niet zeggen dat ik gheb ghevonden, maar was wel gheel mooie ghraf.

3. Dummie de mummie en de sfinx van Shakaba Is gheel leuk, want ik gha meedoen met wedstrijd, en als ik win deze, ik word beroemd en ik mag zien koningin! En Ghoos ghaat voor mij zoeken Stem nu op gheheimzinnige beeldje, die gheet sfinx van Shakaba. Maar lukt Dummie de mummie en de sfinx van SHaKABA niet ghoed, want die is misschien in zee. Spannend ghè? Jullie voor de Nederlandse Kinderjury 2012 moeten gewoon ghauw lezen! www.kinderjury.nl

Waarom boeken over mij is leuk?

Omdat ík ben daarin natuurlijk!

(En misschien klein beetje omdat Tosca Menten gheeft gheschreven deze. Zij schrijft altijd boeken met gheel veel ghrapjes, en alle kinderen moet altijd lachen, misschien drie kinderen niet, maar die zijn zuurpruim of ghebben net zere teen ghestoten. Maar ik ben toch leukste.)

Boeken is ook trouwens beroemd, want zij winnen eerste prijs in België, dat is andere land, stukje verder weg, en Pluim van Senaat van Kinderjury in Nederland. Ik ben ghelemaal blij mee.

1

2

Ghroeten van beroemde Darwishi!

3

Tosca Menten

Wil jij nog meer weten over Tosca Menten?

Zij gheeft ook nog andere boeken gheschreven met ghrapjes daarin. Over Tosca kan jij zelf zoeken. Zij gheeft eigen bladzijdes in computer, die gheet: www. toscamenten.nl. Daar jij ziet alle ghrote en kleine nieuws. Zij maakt ook liedjes en filmpjes, jij kan zien daar. In filmpjes zij doet misschien beetje ghek, maar ik snap wel. Want op andere dagen zij moet maar ghele dag saai zitten in saaie schrijfkamer. Is beetje zielig toch?

www.toscamenten.nl | www.dummiedemummie.nl | www.unieboekspectrum.nl

➔ Check

in

kay G o y Sta BUR M DO

Daan Schenk, student theaterwetenschappen

out

Check ➔

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE Jan Willem Groen

Cultureel ­ridderfeest in kasteel Westhove

net werken en iedereen moet “Toevallig zagen we de prijsiets doen tijdens het weekend. vraag voor ‘Win een kasteel’ Live muziek of plaatjes draaien. op Facebook. Dat was voor Acteren of schilderen. Koken of ons direct dé ideale plek om een bardienst. Of het nou een groot feest te geven. professioneel is of als amateur, We geven al ruim twee jaar een dat maakt niet uit. En alles was zo paar bijzondere feesten per jaar. goed voorbereid, door ons, maar Kunst en muziek staan daarbij centraal. Het begon als een kleine ook door Stayokay. Zij vonden het ook erg leuk. Toen we om 1 uur vriendengroep, inmiddels zijn 's nachts eigenlijk moesten er al 250 man aangesloten. In stoppen, konden we zonder Domburg hebben we alle problemen nog even doorgaan 111 bedden gebruikt. Dit keer met feesten. Er was echt een klik. was natuurlijk het thema MiddelEen van de Stayokay medewereeuwen. Hoe kan het ook anders kers komt volgende keer ook in zo’n prachtig kasteel. Die naar een van onze feesten. Het locatie geeft zoveel inspiratie.

Iedereen kwam verkleed als ridder, mooiste moment? Toen iedereen verkleed aankwam bij het kasteel prinses of variaties op het thema, en je weet dat je een fantastisch zoals de moraalridder. Het zijn weekend tegemoet gaat.” allemaal mensen die studeren of

daarbuiten

57

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE UNICEF NL Rogier Jaarsma

Eropuit met...

Sipke Jan Bousema Hij heeft tientallen televisieprogramma’s gepresenteerd zoals Opsporing Verzocht, Wie is de Mol Jr? en Junior Songfestival. Ook is hij theaterproducent, programmamaker, acteur en coach.

Sipke Jan Bousema (1976) heeft een overvolle agenda. Als hij er even tussenuit wil, gaat hij zeilen op de Friese meren of mountainbiken over de heide bij Hilversum. De natuur geeft hem nieuwe energie.

58

daarbuiten

Zeilen over de Friese meren,

dat is magisch De zon schijnt, het is een mooie zomerdag.

Wat ga je doen?

“Dan pak ik een boot om te zeilen over de Friese meren. Als ik daaraan denk, begint het meteen te kriebelen. Het water dat klotst tegen de boot, de wind die door je haren schiet. Dat is een magisch gevoel. Met de auto scheur je overal doorheen, maar op een zeilboot telt de tijd dubbel. Door de rust kun je echt genieten van de omgeving. Ik komt uit Friesland en ben vertrouwd met het water. Wij zeilden vroeger altijd zes weken in de zomer en sliepen op de boot. Dat was fantastisch.”

Jij bent een echte natuurliefhebber?

“Ik heb ontdekt dat de natuur mij nieuwe energie geeft. Als ik bijvoorbeeld na het werk een uurtje vrij heb, spring ik vaak op mijn mountainbike. Ik fiets door de bossen en over de heide rond Hilversum waar ik woon. Dat is prachtig. Een tocht door de natuur compenseert mijn drukke leven. Ik ben dan weer helemaal opgeladen.”

Trek je liever alleen eropuit of met anderen?

“Mountainbiken doe ik het liefst alleen. Dan zet ik mijn gedachten op een rij en voel mij alleen op de wereld.

Heerlijk. Een zeiltripje maak ik altijd met vrienden of familie.

Ambassadeur van Unicef Sinds 2001 is Sipke Jan ambassadeur van Unicef. Deze organisatie van de Verenigde Naties komt op voor de rechten van het kind, waar ook ter wereld. “Ik kende Unicef als kind al.

Toen de organisatie mij benaderde om ambassadeur te worden, heb ik meteen ja gezegd. Kinderen zijn zo kwetsbaar en weten niet wat hun rechten zijn, zoals het recht op onderwijs. Volwassenen moeten die rechten respecteren en naleven.” Sipke Jan

Dat plannen we vaak vroeg van tevoren. Daar kan ik echt naar uitkijken. We zeilen overigens niet alleen met stralend weer, maar ook als het koud is. Als het even kan, duiken we dan weg in het vooronder. Om bijvoorbeeld een potje te kaarten, of van de deining te genieten. Op het water is het altijd mooi.”

Is Friesland je favoriete vakantiebestemming in Nederland?

“Ja, en de Waddeneilanden. Die combinatie van zee, strand en bos maakt dit stukje Nederland zo ontzettend mooi.

Ik geniet van de rust en vrijheid. Op Vlieland ben ik bovendien getrouwd.”

En buiten Nederland?

“Ik ben een echte explorer. Met uitzondering van Barcelona, zijn er weinig bestemmingen waar ik vaker dan twee keer kom. Ik wil nieuwe gebieden ontdekken. Andere culturen leren kennen. De natuur verkennen. Thuis heb ik ook een wereldkaart hangen. De rode stippen geven aan waar ik al ben geweest. Afgelopen december heb ik nog rondgereisd door Mexico. De groene stippen op de wereldkaart staan op mijn verlanglijstje. Welke dat zijn? Onder meer New York, Cuba, Zuid-Afrika en Rio de Janeiro.”

enthousiasmeert andere vrijwilligers voor Unicef, maakt televisieprogramma’s voor dit goede doel en bezoekt projecten. “In 2006 heb ik bijvoorbeeld een rally georganiseerd met oude auto’s die veel op Madagaskar rijden, Renaultjes 4 en 5. Die zijn ook een passie van me. De opbrengst van € 55.000 was bestemd voor het meisjesonderwijs op het Afrikaanse eiland. Stayokay was trouwens een van de sponsors van deze rally.” Kijk voor meer informatie op: www.unicef.nl

daarbuiten

59

Achtergrond

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO

Op zoek naar

schapenpoep en ­oorlogsbunkers De leukste fiets- en wandelroutes voor kids Wil je met het hele gezin op pad, maar trekken de kids bij het woord “natuur” meteen een vies gezicht? Geen nood.

Deze wandel- en fietsroutes zijn speciaal uitgestippeld voor het kroost. En dat betekent: niemand wil meer thuisblijven!

>> Met een knapzak de natuur in Wandeling: Kinderknapzakroute Beginpunt: Orvelte (Drenthe) Afstand: 5 kilometer De route: De Kinderknapzakroute is de leukste wandelkaart voor het hele gezin. Ga bijvoorbeeld op ontdekkingstocht in Orvelte. Dit dorp ligt in Drenthe, tussen de heide en bossen. De Kinderknapzakroute wijst de weg en vertelt alles over de planten en dieren. En over de mensen die hier vroeger leefden. Zij gebruikten bijvoorbeeld schapenpoep om hun akkers vruchtbaar te maken. En heel vroeger, ongeveer 2000 jaar geleden in de ijzertijd, woonden de inwoners van Orvelte onder één dak met hun vee. Er zat geen muur tussen het huis en de stal. Hoe die huizen er precies uitzagen? Dat is te zien tijdens de wandeling. De ‘ijzerboerderijen’ zijn namelijk nagebouwd.

Slapen: Stayokay Scheemda Meer informatie: www.knapzakroutes.nl

60

daarbuiten

Stayokay geeft 10 gratis exem plaren weg van de Kinderkn apzakroute.

Winnen? Kijk op www.stayokay.c om/ daarbuiten.

>> Volg de sporen van gehaaide smokkelaars Wandeling: Gps-smokkelroute Beginpunt: Rekken (Gelderland) Afstand: 9 kilometer De route: De omgeving van Rekken, in het puntje van de Gelderlandse Achterhoek, was vroeger een paradijs voor gehaaide smokkelaars. In het geheim brachten zij allerlei producten – zoals drank en tabak – over de Nederlands-Duitse grens om extra geld te verdienen.

Heldhaftige tieners kunnen samen met hun ouders de voetsporen volgen van deze smokkelaars. De route is deels een wandeling, en deels een spel. Het vertrekpunt is in Rekken waar iedereen een smokkelpaspoort en gps-ontvanger krijgt. Met een routebeschrijving moeten de smokkelaars spannende opdrachten uitvoeren.

Tip: vergeet tijdens het wandelen niet te genieten van de natuur. Weilanden en bossen wisselen elkaar af aan de oevers van de Berkel.

Slapen: Stayokay Gorssel Meer informatie: vvveibergen.nl

>> Beklim de hoogste toren van het bos Fietstocht: Speuren op de Kop van Schouwen Beginpunt: Burgh-Haamstede (Zeeland) Afstand: 14, 15,3 of 31,1 kilometer De route: Beklim met de kids de hoogste uitkijktoren van ­Schouwen-Duiveland. Ontdek oude bunkers uit de Tweede Wereldoorlog die liggen verscholen in de duinen. En speur naar reeën die zich verstoppen achter de bomen. Een fietstocht door de boswachterij van Westenschouwen betekent avontuur voor het hele gezin. Dit bos is bovendien een prachtig natuurgebied en ligt direct aan zee. Er zijn verschillende routes uitgestippeld.

En na een paar uur trappen, is het tijd om uit te waaien op het strand. Met een beetje geluk zijn er zeehonden te zien, die liggen te zonnen op zandplaten. Dus stop een zwembroek en verrekijker in de rugzakken!

Slapen: Stayokay Domburg Meer informatie: www.kinderroutezeeland.nl

daarbuiten

61

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE MIEKE MEESEN

In het

stapel

bed met...

Wouter van Empelen 61 jaar, senior training advisor bij Artsen zonder Grenzen

62

daarbuiten

Stay ok EGM ay OND

De eerste paar keren, ongeveer twintig jaar geleden, sliepen wij in Apeldoorn. De manager liet zich toen twee weken niet zien en wij runden het hostel. Dat waren fantastische tijden. We zetten zelf streepjes voor de colaatjes en biertjes die werden gedronken aan de bar.”

Waarom werk je bij Artsen zonder Grenzen?

Al meer dan 20 jaar verblijven de medewerkers van Artsen zonder Grenzen tijdens trainingen bij Stayokay. De eerste jaren was dat in Apeldoorn. Wouter van Empelen: “Wij kregen toen de sleutel van de hostelmanager en konden twee weken onze gang gaan.”

Waarom ben je bij Stayokay Egmond?

“Voor trainingen die medewerkers van Artsen zonder Grenzen volgen. De cursussen duren een week of twee weken en ik ben ervoor verantwoordelijk dat ze goed verlopen. Wij geven een managementtraining, medische theoriecursus, en voorbereidingstraining.

Tijdens die laatste cursus stomen wij bijvoorbeeld nieuwe medewerkers klaar om aan de slag te gaan, waar ook ter wereld. Zij leren meer over hoe Artsen zonder Grenzen met veiligheid omgaat, de geschiedenis van humanitaire hulp en gevoeligheden in andere culturen.”

Jullie slapen tijdens trainingen altijd bij Stayokay?

“Ja. Wij zijn een hulporganisatie en moeten zuinig omgaan met geld, dat zijn we verplicht aan onze donoren. Wij willen zoveel mogelijk inzetten voor onze projecten in het buitenland. Per jaar bezetten wij ongeveer 2.000 bedden bij Stayokay, dus de trainingen lopen nagenoeg het hele jaar door.

“Om mensen in nood te helpen. Zij zijn je daarvoor erg dankbaar en dat geeft voldoening. Ik houd bovendien erg van reizen en wil andere culturen leren kennen. Inmiddels ben ik in meer dan 80 landen geweest.”

Jij hebt dus ook in het veld gewerkt?

“Ja. In mijn eerste 11 jaar bij Artsen zonder Grenzen werkte ik in conflictlanden als Somalië, Rwanda en Sudan, en gebieden waar natuurrampen hadden plaatsgevonden, vooral in Latijns-Amerika.

Ik ben sinds 10 jaar verantwoordelijk voor trainingen en ga om de 3 jaar nog het veld in voor noodhulp.

De laatste keer was in India. Tijdens een enorme overstroming in de provincie Bihar heb ik leidinggegeven aan het projectteam. Ik vertrek wel regelmatig voor korte perioden naar het buitenland om managementtrainingen te geven. Dan ben ik niet te lang van huis, want ik heb een gezin hier in Nederland.”

Tot slot, heb je nog jeugdherinneringen aan het stapelbed?

“Toen ik ongeveer acht jaar was, ging ik zes weken naar een kinderkamp in Egmond. Het kamp was bedoeld voor kinderen uit gezinnen die het niet breed hadden. Mijn ouders waren gescheiden en mijn moeder had weinig geld. Tijdens die vakantie, verzorgd door de stichting Humanitas, werden mijn jongere broertje en ik volgestopt met eten.

We sliepen toen ook in een stapelbed. Ik heb daar heel goede herinneringen aan.”

daarbuiten

63

KINDERPAGINA Friesland is de leukste provincie voor echte avonturiers. Waarom? Je kunt hier zeilen, fierljeppen, sk没tsjesilen, en nog veel meer.

Kijk maar eens goed rond!

HAHA

Wat heb je nodig?

In het Nationaal Park Drents-Friese Wold is een wandelroute uitgezet speciaal voor baasjes en hun honden. Deze Natte neuzenroute is 6,5 kilometer en tijdens een groot deel van de wandeling mag je hond lekker loslopen. Kijk voor meer informatie op www.np-drentsfriesewold.nl.

64

daarbuiten

- leeg drinkpakje - sat茅prikker - papier - lijm

Frysk leare

TIP

Wist je dat he t Fries een offi ciële taal is in Nederland? D it alfabet hee ft 24 letters e geen 26, de X n en Q worden niet gebruikt.

Ek in bytsje Frys ke prate? Leer dan deze zinnen uit je h oofd (kijk voo r meer weetje over de Friese s taal op www.a fuk.nl).

Hoe heet jij?

- Hoe hytsto

?

Hoi, ik heet…

Mag ik een

- Hoi, ik hyt…

pleister?

- Mei ik wol

Dat is een m Ik kan heel

ooie boot emmen

emvest?

l goed swimm

e

- Ik kin net sw

zwemdiplom

Heb je een zw

oaie boat

en - Ik kin hie

Ik kan niet zw Ik heb mijn

- Dat is in m

goed zwemm

in pleister?

a - Ik haw m yn - Hasto in sw

imme

swimdiplom

a

imfest?

en de hillen tuss c s r e v 3 e Zoek d oten.... twee zeilb

Beplak of beschilder het lege drinkpak in mooie, felle kleuren. Prik een satéstokje door het karton voor de mast. Voor het zeil: maak een mooie tekening op een driehoekig papier, vouw deze dubbel en plak om de satéprikker. Je kunt bovenop het zeil ook nog een vlag maken. En nu: varen maar!

en maak kans op een Stayokay EK-bal. Kijk op www.stayokay.com/ daarbuiten hoe je kunt winnen.

Variatietip: Teken een piratenhoofd op het zeil voor een echte zeeroversboot! daarbuiten

65

daarbuiten

Top 3

1 Uit je dak in Den Haag: Parkpop en De Parade Zondag 24 juni (Stayokay Den Haag) www.parkpop.nl 6 t/m 15 juli (Stayokay Den Haag) www.deparade.nl

2

Zomertijd betekent festivaltijd! Voor je het weet is het zover, dus noteer de leukste in je agenda. Wat dacht je van lekker dansen in Den Haag tijdens Parkpop? Of bezoek De Parade, het rondreizende theaterfestival. Stayokay Den Haag zorgt voor gepast vervoer naar deze evenementen. Vanaf het terras stap je zo in de sloep.

Tip: n de boo eem tv Stayok anaf Den Ha ay ag

North Sea Jazz Festival Vrijdag 6 juli t/m zondag 8 juli (Stayokay Rotterdam) Ben je een jazzliefhebber? Dan mag je het North Sea Jazz Festival niet missen! Tijdens dit driedaagse inter足 nationale evenement geniet je van de beste muziek in de wereldstad Rotterdam. Optredens van bekende namen, maar ook een podium voor nieuw talent om door te breken. www.northseajazz.com

Proef mei! 3 7 t/m 10 juni (Stayokay Bergen op Zoom) Kom langs op de Brabantse Wal en proef tijdens dit culinaire festival de specialiteiten uit dit gebied. Laat je drie dagen verleiden door de geuren uit de Brabantse keuken en probeer exclusieve streekproducten uit de maand mei. Naast heerlijke gerechten kun je ook de cultuur proeven tijdens diverse concerten, exposities, kookwedstrijden en vele andere activiteiten. Stayokay Bergen op Zoom is het perfecte vertrekpunt voor deze culinaire tocht! www.proefmei.nl

66

daarbuiten

Yoga Beach Festival 2 en 3 juni

Klassiekerweekend

vrijdag 20 april t/m zondag 22 april www.vvvameland.nl (Stayokay Ameland)

Haarlemse Wandel4daagse

dinsdag 8 mei t/m vrijdag 11 mei www.wandel4daagsehaarlem.nl (Stayokay Haarlem)

Kleine Sneekweek

donderdag 17 t/m zondag 20 mei www.sneekweek.nl (Stayokay Sneek)

Jazz in the woods

vrijdag 25 mei www.jazzinthewoods.nl (Stayokay Apeldoorn)

Oerol

15 t/m 24 juni

Yoga Beach Festival

zaterdag 2 juni en zondag 3 juni www.fitbodymind.nl (Stayokay Den Haag)

Visserijdag in Egmond

zondag 10 juni t/m dinsdag 19 juni www.egmondaanzee.org (Stayokay Egmond)

Zomerkermis

zaterdag 16 t/m zondag 24 juni www.kermisdordrecht.nl (Stayokay Dordrecht)

Oerol

vrijdag 15 juni t/m zondag 24 juni www.oerol.nl (Stayokay Terschelling)

Big Rivers

donderdag 5 juli t/m zondag 15 juli www.bigrivers.nl (Stayokay Dordrecht)

Kinderparadefestijn

zondag 8 juli www.kinderparadefestijn.nl (Stayokay Apeldoorn)

Meer informatie Bij vrijwel alle evenementen staat een hostel van Stayokay 足genoemd. Je kunt voor meer 足informatie en overnachtings足 mogelijkheden contact opnemen met debetreffende Stayokay.

Alle contactgegevens vind je op www.stayokay.com

daarbuiten

67

1001 voordelige ­avonturen met ­je ­Stayokay card Het ultieme vakantiegevoel? Dat beleef je bij Stayokay! Met je Stayokay card ontvang je € 2,50 korting op elke overnachting, óók bij een arrangement. En dat is alleen nog maar in Nederland. Wereldwijd krijg je met de card korting bij maar liefst 4.000 HI-hostels.

Bovendien profiteer je van aantrekkelijke aanbiedingen bij meer dan 35 attractieparken, dierentuinen, exposities en op (reis)artikelen.

Bestel je Stayokay card op www.stayokay.com/stayokaycard

Gee fn voor u cadea u en o € 17, ntva 5 n 0 g ove een rn g met achting ratis ontb ijt