De magie van de herfst by Stayokay

Jaargang 1 – nummer 2 – 2010

1001 manieren om te stayokayen

De magie van de herfst

Halloween in Bergen op Zoom ✱ Culinaire ontdekkingstocht op de Wadden ✱ Elfstedentocht, het hele jaar door ✱ Almere: mooiste plek van Nederland? ✱ Herbeleef de Slag om Arnhem ✱ Anita Witzier rent En natuurlijk de leukste avonturen en de beste aanbiedingen!

Nieuw bij Stayokay

PUUR van La Trappe: een ongefilterd, bovengistend, biologisch kwaliteitsbier met 4.7% alcohol. PUUR van La Trappe is een doordrinkbaar, fris-hoppig, licht Trappistenbier. Bij het brouwen van dit bier zijn uitsluitend hoogwaardige, biologische ingrediënten gebruikt. Het is daarom dat Vader Abt heeft besloten tot de naam ‘PUUR’. De biologisch geteelde hop wordt rechtstreeks bij de boer ingekocht. PUUR van La Trappe is Skalgecertificeerd en wordt gebrouwen met groene energie. De receptuur is geboren uit de combinatie van een continu streven naar topkwaliteit en een passionele toewijding aan bier, altijd met respect voor mens en natuur.

Authentic Trappist Product De bieren van La Trappe mogen samen met slechts zes andere Trappistenbrouwerijen ter wereld het logo ‘Authentic Trappist Product’ voeren. Dit logo waarborgt authenticiteit, receptuur, traditie en kwaliteit. Om dit logo te mogen voeren, moet een Trappistenbrouwerij aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten de producten geproduceerd worden binnen de muren van de abdij, bepaalt de monastieke gemeenschap het beleid en dragen de opbrengsten bij aan het onderhoud van de gemeenschap en sociale werken.

Geen 16? Geen druppel

www.latrappe.nl

daarbuiten

INHOUD Reportage Het ultieme herfstbos

14 6

Halloween Griezelen in Bergen op Zoom 9 Wadden Culinaire ontdekkingsreis

Cool stuff

Toen & nu Een leven vol idealen

Amsterdam Onverwachte wandelingen 16 Duurzaam ondernemen doe je zo

Nazomeren in Lissabon

Fietsen in cadans op de Veluwe

Werelds Dance4life overtuigt

Elfstedentocht het hele jaar door

Column Rik Zaal Bijzonder Almere

Check in Check out Heemskerk

Beleef de slag om Arnhem Eropuit met... Anita Witzier

Agenda van Stayokay

30 36

64 Verder in dit nummer: Stayokay card aanbiedingen 24, Uitslag van de Stayokay fotowedstrijd 50, Lezersaanbiedingen 54, Goed om te weten 56, Arrangementen en avonturen 57, In het stapelbed met... 62, Kinderpagina 64

daarbuiten

Colofon

Redactioneel

daarbuiten Jaargang 1 – nummer 2 – 2010 daarbuiten is het inspirerende magazine voor iedereen met een actieve en avontuurlijke levensstijl en verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 60.000 exemplaren.

De herfst in Nederland is natuurlijk de tijd voor strandwandelingen en lange tochten over de Veluwe. Maar eigenlijk zijn een stad en zijn omgeving net zo leuk in die tijd van het jaar. Als ik in mijn denkbeeldige helikopter boven Rotterdam zweef, dan zie ik tal van leuke en verrassende locaties. Locaties die je makkelijk in een dag kan bezoeken. Eerste stop: Kralingse Bos.

Uitgever Stayokay Art direction, opmaak en redactie Smidswater Fotografie Verbeeld fotografie, Josje Deekens, Daan Vermeer, Hollandse Hoogte (HH), iStock Eindredactie Marieke Meijer Aan dit nummer werken mee Marijke Schreiner, Chris Hommes, Oeike Verheijen, Annemieke Boer, Kirstin Hanssen, Daan Vermeer Drukwerk QuadWinkowski daarbuiten is gedrukt op ‘Reprint’ ecologisch gerecycled papier. Dit papier absorbeert minder inkt en dat is beter voor de natuur. Copyright daarbuiten is een uitgave van Stayokay. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Adverteren in daarbuiten sales@daarbuiten.com Contact daarbuiten Postbus 92076, 1090 AB Amsterdam www.stayokay.com/daarbuiten redactie@daarbuiten.com (prijs)wijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden

Giraffen in de herfst

Een ochtendwandeling in dit bos is een goed begin van de dag. In 1920 begon de gemeente met de aanleg van dit ‘stadspark’. Ik zet het bewust tussen aanhalingstekens, want op veel plekken oogt het als een echt bos. De enorme variëteit aan boomsoorten zorgt juist in de herfst voor een prachtig aanzicht. En de rijke bodem geeft paddenstoelen en schimmels ook alle kansen. Natuurlijk kan de haven niet ontbreken. Mijn tweede tip is dan ook een fietstocht (zie www.portofrotterdam.com voor de routes) door de havens. Logischerwijs zie je onderweg de indrukwekkende kranen, containerschepen en sporen van het rijke verleden. Maar de havens hebben ook verrassend veel natuur te bieden. Van de talloze vogelsoorten en duizenden konijnen tot aan de indrukwekkende Schotse hooglanders in het Botlekpark. Ik vlieg terug naar de stad, want in Rotterdam is ook nog een ander prachtig ‘park’. Ik heb het natuurlijk over Diergaarde Blijdorp. Je komt hier giraffen tegen op een uitgestrekte savanne, gieren in een Afrikaans rotsgedeelte en ijsberen in een Arctisch gebied. Vergeet dit najaar ook niet op kraamvisite te gaan bij ons babyolifantje en de twee tijgerwelpjes. Deze herfst zijn er bovendien extra activiteiten rond het thema Enge Dieren. Oog in oog met een vogelspin of haai; het kan in Blijdorp. Kortom, de herfst is overal te ontdekken en onverwacht avontuur ligt te wachten op de meest bijzondere plekken in ons land. Het enige wat je hoeft te doen is eropuit trekken en ‘je helikopter’ laten landen op de mooiste plekjes. Marc Damen Directeur Diergaarde Blijdorp

daarbuiten

Reportage

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE JOSJE DEEKENS

Geheimen van een Utrechts herfstbos Op vijf kilometer van de Utrechtse Domtoren bevindt zich een uniek natuurgebied. Driehonderd hectare, drie landgoederen en een miljoen bezoekers per jaar. En een boswachter die staat te popelen om de geheimen van een herfstbos te onthullen.

ls klein jochie wist ras-Utrechter Peter Kragten (52) het al: hier word ik later boswachter. Inmiddels is hij al zo’n dertig jaar boswachter van de landgoederen Oud en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen, gelegen aan de oostkant van de stad. Hij voelt zich een bevoorrecht mens: “Dit is mijn kantoor.” En toch heeft hij ook soms te maken met een vorm van bedrijfsblindheid. “Dan loop ik ’s ochtends vroeg door de velden en zie ik een paar reeën staan, dan moet ik soms tegen mezelf zeggen: ‘Dit is bijzonder’.”

daarbuiten

Op deze mooie septemberochtend loopt daarbuiten een tijdje met de boswachter over de langgoederen. We wandelen richting het bos van Oud Amelisweerd. “Kijk, naar die bosrand, al die verschillende bomen, eiken en essen, sommige al meer dan tweehonderd jaar oud. Die wolkenlucht en dan al die verschillende kleurschakeringen. Dat blijft prachtig. En als dan straks de eerste nachtvorst is geweest dan laten die bladeren makkelijk los. Komt er dan een stevige wind, dan zie je al die bladeren rondvliegen. Ook dat is een prachtig gezicht.”

Winter Over de winter gesproken, Kragten is ook gefascineerd door de komst van de eerste sneeuw straks: “Dat ruik ik gewoon in de lucht. En als die sneeuw ’s nachts valt, dan sta ik op en ga eropuit. Dan is er een wereld van alleen zwart en wit.” We lopen het bos in, we zien een paar bomen die voor de helft zijn gekapt, ze zijn met verf gemarkeerd: “Daar zitten vleermuizen in, dus die blijven nog even staan.” De taak van een boswachter in dit gebied is gevarieerd. Zo wijst hij tijdens onze wandeling regelmatig wandelaars op het feit dat ze hun hond moeten aanlijnen. “Maar we doen ook het beheer over de wildstand en dus moeten we soms dieren schieten. Dat kunnen vossen zijn, maar ook hazen en konijnen die teveel bomschors aanvreten. We doen dit heel vroeg in de ochtend, want je loopt toch met een vuurwapen.”

Leren kijken Duizenden bezoekers heeft hij inmiddels rondgeleid door de bossen, want ook dat behoort tot zijn takenpakket: “Ik probeer mensen beter te leren kijken. Je hoeft echt niet alle namen van planten en beesten te kennen. Maar je kunt wel meer leren herkennen en dan komt de interesse vanzelf.” Hij stopt even bij een indrukwekkend restant van een tweehonderd jaar oude eik. “Dit is zo’n plek waar mensen graag even gaan zitten. Alleen al even zitten, geeft je een rustig gevoel, bijzonder is dat.” De boswachter bukt voorover en plukt het blad van een plant. “Dit is de weegbree, een goede weersvoorspeller. Nu is het grote blad aan het krimpen, hij heeft dus minder vocht te verdampen. Het weer gaat omslaan en de luchtvochtigheid gaat omhoog, het zou goed kunnen dat het gaat regenen.” De plant is een alleskunner. Een gekneusd blad van de weegbree helpt uitstekend tegen ontstekingen, Kragten gebruikt het regelmatig bij opgelopen wondjes uit het bos.

Kikkertje Inmiddels staan we op het Sterrenpunt, een drukbezocht kruispunt van kaarsrechte wandelpaden. Een duidelijk signaal dat het eeuwenoude gebied ooit door mensenhanden is aangelegd. Kragten pakt de brandnetels aan de rand van het pad in zijn handen, eelt zorgt ervoor dat hij geen last heeft van een branderig gevoel: “Vroeger plaatsten we bordjes dat je niet van de paden mocht, die waren zo weg. Nu planten we bramen,

‘Een ringslang denkt dat de kikker dood is en besluit dan om het beestje niet op te eten’ Boswachter Peter Kragten in Amelisweerd

distels of brandnetels. Dat werkt veel beter.” Zijn visie op ‘zijn’ bos is helder: “Je moet zo min mogelijk ingrijpen, dan ontstaat natuur. Er zijn plannen om meer paden door de velden aan te gaan leggen. Dat moet je eigenlijk niet doen. Reeën en andere beesten gaan juist naar die plekken om te schuilen als de bossen vol bezoekers zijn. Die zullen dan verdwijnen uit dit gebied.” Hij loopt een paar meter het pad af, volgens hem moeten hier kikkers zitten. Binnen een paar seconden heeft hij een minuscuul kikkertje in zijn handen. Het beestje houdt zich muisstil, met zijn witte, zachte daarbuiten

Paddenstoelen komen al vroeg in het seizoen naar boven

buik naar boven: “Dan denkt een ringslang dat de kikker dood is en besluit dan om het beestje niet op te eten. Slim.”

Giftige paddenstoelen In deze periode van het jaar komen ook de belangrijkste seizoensproducten boven de grond: paddenstoelen. De landgoederen zijn gelegen aan de Kromme Rijn en er is hier dan ook sprake van rivierkleibossen. Kenmerk hiervan is vruchtbare grond waar de seizoenen goed zichtbaar zijn en paddenstoelen al vroeg in het seizoen naar boven komen. “Je hebt hier veel soorten paddenstoelen. Nee, de meeste mensen blijven er vanaf. Muizen eten ze natuurlijk wel aan. Je hebt hier bijvoorbeeld ook de groene knolamanieten, ze lijken misschien een beetje op de champignon. Maar de een is lekker, de ander is dodelijk”, merkt hij droogjes op. We naderen het einde van onze verkwikkende boswandeling. Een eekhoorn schiet over het pad. Kragten stapt het pad af en pakt twee helften van een lege hazelnoot. “Hun tandjes werken net als een notenkraker. Je hebt twee perfecte helften, je ziet haast niet dat ze door midden zijn gebeten. Muizen gaan weer anders te werk, dan zie je bij de opening kleine tandafdrukken.

daarbuiten

‘De groene knolama nieten lijken misschien een beetje op de champignon, maar de een is lekker, de ander is dodelijk’

Stayokay Utrecht-Bunnik Stayokay heeft een uniek onderkomen op landgoed Rhijnauwen. Idyllisch is misschien het juiste woord. Het complex bestaat uit een drietal historische landhuizen met prachtige terrassen voor onder meer heerlijke lunches en borrels. Het decor wordt vervolmaakt met een heuse toegangsbrug over de kabbelende Kromme Rijn. Tegelijkertijd vormt het complex een ideale entree tot het natuurgebied Amelisweerd. Bij de receptie kun je alle informatie krijgen over fietsen wandelroutes in het gebied.

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE HH

Halloween

Het eeuwige vioolconcert

De bossen in de herfst. Het is er donker, vochtig en er zijn… onverwachte bewoners en bezoekers. En juist in het laatste weekend van oktober lijkt het wel alsof álle bosgeesten weer tot leven komen. Kortom, tijd voor Halloween! De bossen hebben veel geheimen. Zo is er het verhaal van de vioolspelende muzikant, de jongeman die nu al eeuwen veroordeeld is om te spelen. Elke nacht weer. In het jaar 1803 liep de muzikant Frederick van Raamsdonck het donkere herfstbos in. Op weg naar een andere markt om zijn kunsten te vertonen. Men waarschuwde hem: “Je moet niet in het donker het bos in gaan, het is er niet pluis.” Frederick schudde zijn hoofd: “Ik heb nog nooit ergens last van gehad, ik loop al jaren van dorp naar dorp.” En zo liep hij, het begon al te schemeren, moederziel alleen het bos in.

Altijd spelen Frederick was door alle waarschuwingen toch wat onrustig. De bomen leken hem aan te kijken, overal zag hij flikkerende ogen. Hij wist dat het allemaal verbeelding was. Maar toch. Hij liep dieper en dieper het woud in. En plots zag hij een helverlichte plek. Zijn nieuwsgierigheid won het van zijn angst. Hij sloop dichterbij. Een verbijsterend schouwspel: alle bosgeesten hadden zich hier verzameld om te dansen en te feesten rond grote vuren.

Stayokay Halloweengezinsweekend in Bergen op Zoom Halloween begint dit jaar op vrijdagavond (29 oktober). Ingrediënten voor het weekend zijn onder meer: een kampvuur, griezelverhalen, een Halloween-buffet en een spooktocht door de bossen. Voor dit weekend geldt een speciale prijs. Wil je meer informatie of boeken? Neem dan contact op met Stayokay Bergen op Zoom – De Brabantse Wal op telefoonnummer 0164 233 261 of per email: bergenopzoom@stayokay.com www.stayokay.com/bergenopzoom

Vioolconcert En plotseling duwden vier kleine bosgeesten met boosaardige gezichten hem naar het midden van de feestende menigte. Het bos valt stilt. Honderden geesten kijken hem aan. Ze duwen Frederick langzaam richting het grote vuur. “Stop”, roept de muzikant. “Wat kan ik doen om te overleven?” Een oude bosgeest zweeft naar voren. “Speel en we zullen je leven sparen.” Hij pakt zijn viool en speelt zijn beste vioolspel. Maar er is een groot probleem: hij mag nooit meer stoppen. Dus als je ooit denkt in de verte een viool te horen, dan zou het Frederick kunnen zijn met zijn eeuwige concert voor de bosgeesten.

daarbuiten

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE HH

Annette van Ruitenburg was als catamaranzeiler al gek op Texel en de zee. Vijftien jaar geleden besloot ze met haar gezin zich te vestigen op het eiland. Inmiddels is ze een van de grote voorvechters van het culinaire erfgoed van Texel en de Waddenzee: “Men haalt liever oesters bij de supermarkt, dan hier vers van het strand. Dat is natuurlijk jammer.”

Proef de Wadden! De Wadden, het laatste stukje wildernis van Nederland. Een fantastisch gebied waar we heel zuinig op moeten zijn, vindt kok en schrijfster Annette van Ruitenburg. Zij is de laatste jaren uitgegroeid tot een echte ambassadrice van het gebied: “Het is een belangrijk gebied, een geweldig ecosysteem waar miljoenen trekvogels hun voedsel vinden. Op zee, maar ook op de eilanden vind je nog stukjes natuur die nog niet zijn aangetast door de mens. Het mooie is dat vogels ook precies weten wanneer ze moeten aankomen, wanneer ze de kok-

daarbuiten

kels kunnen eten. Die oerdrift zijn we kwijtgeraakt. De relatie tussen ons voedsel en de natuur is belangrijk. We moeten weer met de seizoenen leren eten en eigen producten waarderen. Ik ben op zich niet tegen het importeren van producten, maar wel als dat ten koste gaat van producten uit de eigen omgeving. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat de schapen blijven op Texel, zij onderhouden het Texels landschap. Dus is het ook belangrijk dat we lamsvlees blijven waarderen en daarmee lekkere gerechten maken.”

Albert Cuyp Toen zij voor het eerst arriveerde op het eiland ging ze nog regelmatig terug naar Amsterdam: “Ik reed eerst nog op zaterdag naar de Albert Cuyp om lekkere producten te halen. Al snel ben ik me gaan verdiepen in wat hier op eiland aan producten te vinden is. En hoe ik mijn recepten met lokale producten kon maken. Zo verving de lamsham bijvoorbeeld de serranoham in een recept. En zo kwam ik ook in contact met de producenten en boeren op het eiland en hun persoonlijke verhalen, vaak bij bedrijven die

Recept: Oudhollandse sinteclaescoeck Texelse blanke speculaas is het hele jaar te koop bij de banketbakker en het recept is geheim. Maar Annette van Ruitenburg heeft via een Texelse insider toch een recept weten te bemachtigen.

Colofon samenwerking van Deze uitgave is een Lamsoor & van Oorlam tot Natuur Digitaal Ruth de Ruwe van Ruitenburg en Marc Plomp, Annette Marc Plomp Filmbeelden en montage: e: Ruth de Ruwe Fotografi urg en Opmaak Anette van Ruitenb Marc Plomp en Teksten en Redactie:

de smaak van de wadden

DE WADDEN

sfeerfilm In een prachtige u mee het wad op. U Deze DVD neemt ke rijkdommen. het wad en haar natuurlij umaakt u kennis met de prachtige vogelgel genieten van de stilte, tie kunt thuis heerlijk pen. De combina en betoverende landscha deze iden, het dierleven geluiden maken kste natuurlij de en van de mooiste beelden uniek. DVD 22 kortere films DVD deze op u zo sfeerfilm vindt Naast de mooie het Waddengebied istieke soorten die over een 22-tal karakter soorten zijn: Bergeend, Eider, kenmerken. Deze Rosse Grutto, Kanoet, Dwergstern, Visdief, Scholekster, Wulp, per, Grote Stern, Rotgans, Bonte Strandlo Kiekendief, Kluut, Bontbekplevier, Blauwe eeuw, Kokmeeuw, Lepelaar, Velduil, Kleine Mantelm eeuw, Zilverm Steenloper,18 Zeehond Zeehond, Grijze

DE SMAAK VAN

Kneed een deeg met de volgende ingrediënten: 125 gram roomboter • 225 gram witte basterdsuiker • 475 gram (Texelse) bloem • 2 theelepels speculaaskruiden • ½ theelepel nootmuskaat • ½ theelepel fijngesneden foelie • 10 gram dubbelkoolzure soda (baksoda) • 1 theelepel zout • 1 dl melk • gehakte amandelen

Rol het deeg uit tot een dikte van 1 centimeter en leg het op een beboterde bakplaat. Maak met een uitsteekvorm mooie rondjes of maak een lange plak en bestrijk de bovenkant met losgeklopt ei. Bak de speculaas in de oven gedurende 40 minuten. Oventemperatuur 150-175°C. Bij kleine speculaasjes wordt de baktijd 12 minuten.

Muziek: AMP Voice- over: Kees Broos ten Texel van: Natuurmonumen Met medewerking TX25 en Arco Vonk van Dirk Albert Schagen Hettinga van Rotgans en Ben Jan Frederici ,Jan II’ WR 130 ‘Johanna AL Geluid: Stereo, Leeftijd: Gefilmd in: HD, Speelduur: 70 minuten

Een sfeerfilm over

het leven op het

Inclusief boekje

wad

met o.a recepten

Win de ‘De sm dvd aa de Wad k van den’! Kijk vo or d

e prijsv raag w.stayo kay.com / daarbu iten

op ww

BARCODE

geëxporteerd naar Spanje. Ik heb toen ook een diner met kokkels gemaakt en overlegd met koks op het eiland over recepten. Inmiddels hoor ik van de vishandel dat de vraag naar kokkels langzaam omhoog gaat.”

Waddenproducten

al generaties in familiehanden zijn.” In die eerste jaren raakten ook meer en meer mensen geïnteresseerd in haar kookkunsten en inzichten. Ze ging workshops en rondleidingen organiseren. En startte met Slow Food, afdeling Texel. Slow Food is een internationaal platform om streekproducten te promoten, bovendien wil de beweging ervoor zorgen dat we weer de tijd nemen om goed te koken en rustig te eten. “Tijdens een workshop deed een kokkelvisser zijn verhaal. Hij vertelde dat vrijwel niemand hier meer kokkels eet en dat ze worden

De culinair ambassadrice is ook betrokken om low leisure een belangrijke plaats te geven op de eilanden. Een soort duurzaam toerisme. “Doel is dat bezoekers genieten en bijdragen aan de natuur. Hoe? Bijvoorbeeld dat je er op een herfstdag lekker met de fiets opuit trekt en onderweg allemaal Waddenproducten koopt bij de boer. En dan ’s avonds lekker koken met die ingrediënten. Dat is dus iets anders dan in PC Hooftstraatachtige winkels te shoppen, die je bijvoorbeeld op Vlieland wel ziet. En dan zijn mensen vaak nog teleurgesteld dat de winkels tussen de middag dicht zijn. Veel winkeliers eten dan warm, dat soort dingen moet je juist intact laten. Leer het echte leven kennen op een eiland, dat vind ik belangrijk.”

Tip van Texel: Garnalen vissen op het Wad Stap aan boord voor een tocht met Texelse garnalenvissers. Samen met hen onderneem je een boeiende tocht van twee uur over de Waddenzee. Door de diepgang van maar 60 cm kunnen ze in de buurt van zandbanken komen, waar je bij laag water de robben kunt zien liggen! Tijdens de vaart worden de netten uitgegooid.

Tip van Ameland: Likeur proeven 1902: in het dorpje Ballum wordt de jaarlijkse arrensledenwedstrijd gehouden. Willem Barend Nobel ontvangt na afloop in zijn café alle deelnemers en publiek. Hij serveert een nieuw drankje, het resultaat van een mix van allerlei dranken. Het geheime recept is inmiddels in de handen van de derde generatie Nobel. Een proeverij bij het hotel is een prima manier om kennis te maken met het beroemde drankje.

Tip van Terschelling: Vis roken met Hans Ditzel Overgrootvader Marinus Ditzel viste ruim een eeuw geleden op zalm en paling en rookte zijn vangst in een houten kist. In 2010 is zijn achterkleinzoon nog altijd op dezelfde ambachtelijke manier bezig. Met schoon en ontschorst Terschellings eiken-, beuken- en elzenhout, wordt een mix gemaakt die een verfijnde smaak garandeert. Het hele jaar door kun je bij Ditzel terecht voor workshops of proeverijen. Meer weten? Kijk op www.stayokay.com/daarbuiten

daarbuiten

Cool stuff

TEKST KIRSTIN HANSSEN

Stevige stappers Of je nu gaat hardlopen of wandelen, schoenen van Merrell beschermen je voeten goed! Door de stevige rubberen zool glijd je niet makkelijk uit en dankzij het materiaal GORE-TEX blijven je onderdanen droog. De afgebeelde mannenschoen heet Intercept (€110,-). De vrouwenvariant draagt de naam Siren (€ 115,-).

Ik lust je rauw!

www.merrell.com

Wil jij k ans maken op een gratis paar M errell In tercept (m) of S iren (v)? Kijk da op ww n w.stayo kay.com / daarbu iten

Chocoholic? Ervaar dan eens de smaaksensatie van Lovechock: rauwe, ofwel koud gemalen chocolade. Lovechock is 100% biologisch en wordt met de hand gemaakt. Volgens de makers bevat raw chocolate meer antioxidanten en love chemicals dan reguliere chocolade. Daardoor kan na het verorberen van een stukje Lovechock een euforisch gevoel optreden! In drie smaken, waaronder goji/sinaasappel. € 2,99 www.lovechock.nl

EcoGids Amsterdam Onmisbaar voor een dagje hoofdstad! Deze inspirerende gids bevat de 70 meest bijzondere biologische

Backpacken op wielen Backpacken op een vouwfiets? Het gaat moeiteloos met de Strida LT! Dit fietsje weegt 10 kilo en behaalt een snelheid van 19 km per uur. Als je het trappen zat bent of het openbaar vervoer moet nemen, dan

en ecologisch verantwoorde

transformeer je de tweewieler binnen enkele

adressen in Amsterdam, verdeeld in cate-

seconden tot een rolbaar pakketje. De basis-

gorieën zoals Doen, Mode en Eten & Drinken. € 14,95 www.ecogidsamsterdam.nl

kleur van de Strida LT is wit, maar ieder seizoen lanceert het merk een nieuwe kleur. Vanaf € 478,- www.strida-europe.com

Kiwi Guard

Gitzwarte raadsels

Lekker hoor, zo’n vitaminebommetje

Spannend voor op reis: het raadselspel Black Stories. Dit kaartspel

voor onderweg, maar dan wel zonder

brengt, zoals de naam al doet vermoeden, gitzwarte raadsels. Op

butsen! Na de appel en de banaan

de voorkant van de kaart staat een kort verhaaltje dat de raadsel-

is er nu ook een stevige schil voor

meester opleest. Het raadselvolk (de spelers) mogen dan vragen

de kiwi ontworpen. Deze kunststof

stellen over het verhaal, waarop de raadselmeester enkel met ja of

Kiwi Guard van Vacu Vin bevat

nee mag antwoorden. Wordt de goede

bovendien een handig besteksetje,

richting gekozen dan is het mysterie snel

zodat je werkelijk overal kunt genieten

ontrafeld. Voor spelers vanaf 8 jaar.

van een gezond fruithapje. Te koop

€ 8,95 www.boosterbox.nl

voor € 3,95 via online shops als www.provinum.nl

daarbuiten

Toen & nu

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE JOSJE DEEKENS / ED VAN DER ELSKEN

Een leven vol idealen

Jan en Heleen Kleijn waren vanaf 1965 jeugdherbergvader en -moeder. Ze werkten in de jeugdherberg Stadsdoelen in hartje Amsterdam. 45 jaar later stelt Jan Kleijn (75) vast dat er in de kern niet veel is veranderd: “Ik logeerde met mijn kleinzoon onlangs in een Duitse jeugdherberg en nog steeds wissel je ervaringen uit met andere gasten.”

daarbuiten

‘De hostels bereiken de hele samenleving en alles loopt lekker door elkaar heen’

e jeugdherbergvader van toen is de hostelmanager van nu. Het was de tijd van de Nederlandse Jeugdherberg Centrale (NJHC), de voorloper van Stayokay. De functie van herbergvader of -moeder was in die tijd gewild, ondanks het karige salaris. Met veel plezier kijken de meeste jeugdherbergouders dan ook terug op die tijd, zoals ook Jan en Heleen Kleijn. “Wij waren van 1965 tot 1970 beheerders van de jeugdherberg Stadsdoelen op de Kloveniersburgwal in Amsterdam. We woonden daarvoor in een nieuwbouwwoning in Nieuwkoop. Mensen verklaarden ons voor gek dat we naar die stinkstad gingen. Maar ik was echt toe aan iets anders. Ik werkte in die tijd met weinig plezier bij een handelsonderneming. In onze vrije tijd waren we allebei actief met jeugdwerk. En toen zagen we dus die vacature in de krant voor de functie bij een jeugdherberg in Amsterdam.”

Hippies Amsterdam stond in die jaren op zijn kop. Flowerpower brak los. “Het was een prachtige tijd. Al die jongeren vanuit de hele wereld vol met idealen over een betere wereld logeerden bij ons. Het was ten tijde van de Vietnam-oorlog, veel Amerikaanse jongeren kwamen hier om de dienstplicht te ontduiken. We beseften steeds beter dat de wereld veel groter was dan Amsterdam.” De jongeren van toen maakten iets los bij Jan en Heleen. Ze wilden een bijdrage leveren aan het oplossen van de problemen in de derde wereld. De advertentie waarin een echtpaar werd gezocht om een kindertehuis in Hongkong te beheren, kwam als geroepen.

Cultuurschok Ze gingen naar het verre Hongkong. Tien jaar lang hebben ze in de toenmalige Britse kroonkolonie gewerkt. De cultuurschok was groot en de communicatie moeilijk. “We spraken de taal niet, we hebben een jaar lang les gehad om de taal enigszins te leren. Maar het was allemaal de moeite waard. Vorig jaar zijn we nog eens terug geweest. Toen hebben we een aantal kinderen vanuit het kindertehuis weer ontmoet. Destijds waren dat jongens van ongeveer vijftien jaar die nogal wat kattenkwaad uithaalden. Maar ze zijn allemaal goed terechtgekomen. We hebben ze op weg geholpen naar een beter leven.”

Stayokay Inmiddels wonen Jan en Heleen Kleijn in Soest. En zijn ze nog altijd bijzonder actief, zo gaan ze regelmatig met hun kleinkinderen – ze hebben in hun leven vier kinderen geadopteerd – ook weer op pad. Deze zomer reisden ze langs Duitse jeugdherbergen. “Het goede is dat je nog altijd met iedereen aan de praat komt. Dat zie je niet in een hotel.” Bovendien is er ook veel ten goede veranderd: “In mijn tijd kwamen er vooral schoolgroepen en tieners in de jeugdherbergen. Volwassenen of gezinnen kwamen er simpelweg niet. Als ik nu in een Stayokay rondloop dan zie ik ook groepen vrouwen, vriendenclubjes en jonge gezinnen. Dat is echt fantastisch. De hostels bereiken de hele samenleving en alles loopt lekker door elkaar heen.”

daarbuiten

TEKST EN FOTOGRAFIE DAAN VERMEER

Verrassende wandelroutes door Amsterdam

Flamingo’s, gabbers en een houten mijnenveger Amsterdam heeft zoveel meer dan de grachtenpanden en winkelstraten in het oude centrum. We gingen op avontuur en belandden in de groene Plantagebuurt en in industrieel en artistiek Noord. Zonder reisgids, maar mét een gratis audiotour op onze mp3-speler.

Route

Wandelen door het groen van de Plantage

“Het is bijna niet meer voor te stellen, maar waar we nu staan, was tot het einde van de 16e eeuw water.” Makelaar Willem klinkt door onze koptelefoon. “En vandaag de dag ligt op Vlooienburg de bekendste vlooienmarkt van Nederland…” Een draaiorgel en marktkooplui overtreffen zijn stem. We staan midden op het Waterlooplein als de twijfel even

daarbuiten

toeslaat; moeten we het geluid harder zetten óf juist even op pauze drukken. Nee, we gaan eerst op ons gemak rondscharrelen, het begin van deze route spreekt voor zich. Fietsbanden, legerkistjes, rode Londense Routemasterbussen en honderden koelkastmagneten. Het ligt allemaal al bij de eerste de beste kraam op het Waterlooplein.

Mesjogge Om de hoek drukken we weer op de knop van onze MP3-spe-

ler en Willem vertelt enthousiast weer verder. We staan in een buurt waar voorheen veel Joden woonden. Drie synagogen, die tegenwoordig het Joods Historisch Museum onderdak geven, zijn de stille getuigen uit die tijd. Nu woont Jan en alleman in de wijk. Willem gaat door: “Ja gabbers, het is maf en mesjogge en stiekem ook wel geinig, dat die goocheme Joodse gozers en mokkels, zonder dolle....” Wat is dit? Hoort dit wel bij de audiotoer? Het blijken stuk voor stuk van oorsprong Joodse woorden die we geadopteerd hebben in het Nederlands. Hier zijn woorden die min of meer in deze straten geboren zijn, op de plek waar vroeger de zuur- en vismarkt waren.

Flamingo’s De Plantage, dat doet toch aan groen en ruimte denken. Dat wordt het zeker als we aan het begin van de brede Plantage Middenlaan staan. Dit is het hart van de groene wijk. Hortus Botanicus, het Wertheimpark en Nederlands oudste dierentuin liggen er pal naast elkaar. En hoewel we Artis niet in gaan, krijgen we er toch heel wat van mee. Op een paar meter van de stoep waar we lopen staan lichtroze flamingo’s in het water. Tram en fietsbellen rechts van ons, gekwetter van vogels en een aardse, zware brul links van ons. “Artis klinkt zo lekker. Zoveel geluid en toch rustgevend,” horen we door de koptelefoon.

Zonder reisgids, maar mĂŠt een gratis audiotour op je mp3-speler kom je op de mooiste plaatsen

Hierboven: de molen van Amsterdam-Oost, rechtsboven: wandelen rond Artis, rechtsonder: het terras van de IJ-kantine in Amsterdam-Noord

daarbuiten

De minder bekende buurten van Amsterdam: verrassend, groen en met een rijke nautische historie

Tripel

Snacken

“Vergeten jullie die molen niet?” vraagt een hoogbejaarde vrouw ons terwijl we voor naastgelegen ‘Brouwerij ‘t IJ’ staan. “Die grote korenmolen hierachter, daar heb ik herinneringen aan. Toen ik als kind met mijn vader hier langs fietste, begon ik altijd een liedje over de molen te zingen.” Ze glimlacht en kijkt dromerig omhoog richting de wieken. “Ze wilden de molen afbreken. Zonde!” Maar hij staat er nog. Onder de molen is het terras van de lokale brouwerij. Daar zitten wat mensen aan het Eiwitbier en Zatte’s, het tripel bier. Binnen, onder de honderden flesjes bier die op planken staan, hangen de witte tegels en zeepbakjes nog aan de muren, want voorheen was de bierbrouwerij een badhuis.

Het is markt in de verderop gelegen Dapperstraat. De lange straat is gevuld met marktkramen en slenterende mensen. Zonnebrillen voor een euro, rokken voor twee en schoenen voor drie euro. Hier brandt het kleingeld in onze zakken. Heb je geen kleding nodig, dan kun je er geweldig snacken. Maïskolven liggen ergens te roosteren op een barbecue, pal naast een standje waar Spaanse sinaasappelen tot sap worden geperst. Hier in de Dapperstraat is de halve wereld te koop.

daarbuiten

Gratis! • Hermitage Amsterdam is gratis voor kinderen t/m 16 jaar. De toegang tot de Hollandse • Schouwburg is altijd gratis. • Elke vrijdag- en zondagmiddag is er om 16.00 uur een gratis rondleiding door Brouwerij ’t IJ.

Er dobberen een Russische onderzeeër, driemaster, houten mijnenveger en een berucht actieschip in de haven te Rou

Wandelen door industrieel en artistiek Noord

De strakke kantoorgebouwen en gelikte appartementencomplexen rondom het Centraal Station hebben uitzicht op voormalige, ruige scheepswerven en oude loodsen van Amsterdam Noord, aan de andere kant van het IJ. In een kwartier maakt het pontje de overtocht van het drukke centrum naar de ruwe NDSM-pier in Noord. Daar waar het pontje aanmeert, wemelt het van de markante boten. Zo dobbert er al jarenlang een Russische onderzeeër uit 1956 in de haven, omringd door een driemaster van het Matrozeninstituut, een houten mijnenveger en een berucht actieschip van Greenpeace.

ergens het Centraal Station. Je bent er dichtbij de stad maar weg van de drukte, heerlijk.

Stadsnomaden Drie oude tramstellen staan achter elkaar op een stuk tramrails dat doodloopt op de kade. Er hangen gordijnen achter de ruiten en er staan tafels voor de deur. Hier bivakkeren stadsnomaden. De trams staan in de

schaduw van een enorme metalen kraan. Over een metalen hellingdeur gaat de tocht verder. Rechts komt het water van het IJ tot net onder onze voeten, links ligt de scheepshelling bijna droog. Deze deuren gingen vroeger open als een schip te water werd gelaten. “Zo’n zwaar schip te water laten was trouwens niet eenvoudig. Als het schip niet goed in bedwang werd gehouden schoot ie zo door het IJ heen en zo aan de overkant de wal op. Dat is voor de oorlog wel eens gebeurd,” vertelt de rapper door de koptelefoon. Olietankers en mammoettankers rolden er toen van de hellingen. Nu is het er leeg. Struiken groeien tussen de betonplaten en kunstenaars vrolijken de grijze muren op met graffiti.

Uitwaaien Een rapper uit Noord vertelt via onze MP3-speler de verhalen over het gebied. “Welkom in Noord, welkom op historische grond. Hier op het uiterste puntje bij die halve scheepsboeg heb je een briljant uitzicht over het IJ. Adem lekker diep in en kijk om je heen.” De wind blaast hier over het gras, de paarse distels, de bramen en de kweek. Kleine golfjes slaan tegen de kade. Hier waai je uit met in de verte

Gratis! • De veerpont tussen het Centraal Station en de NDSM-pier. De pont vaart de hele dag twee keer per uur heen en weer. Sirius, het actieschip van Greenpeace dat in de haven ligt, • houdt een paar keer per jaar open dag. Op 29 oktober aan staande is de volgende dag. Zie www.greenpeace.nl/sirius • Ga racen met een zonnecelboot op de waterracebaan bij Café het Noorderlicht. Op woensdag en vrijdag tussen 13.00 en 18.00 uur kun je gratis meedoen. Op de andere dagen kost het 5 euro (informeer bij het café).

daarbuiten

ROUTE 2

De voormalige werf leeft als nooit tevoren

Biologisch Net om de hoek gaan schilders met hun ezels en kwasten iets preciezer te werk. Ze staan in de achtertuin van het Noorderlicht. Dat is een café in een doorzichtige broeikas. Buiten, op het terras in de zon, staan wat bankstellen, kleine tafels en gekleurde strandstoelen in het zand. Daar verpozen gezinnen met hun kinderen, ontwerpers uit de naastgelegen NDSM-loods en Amsterdammers uit de binnenstad die even met de boot naar Noord zijn gehopt. Met de biologische vruchtensappen, taartjes en het geweldige uitzicht op de schepen die voorbij varen, kunnen we ons ook hier de hele middag vermaken.

Renaissance We lopen door naar de NDSMloodsen. Hier hebben tal van vormgevers en kunstenaars hun ateliers en is er alle ruimte voor theatermakers. In weer een andere hal heeft de tv-wereld een inspirerend onderkomen gevonden. Zenders als MTV, TMF, Nickelodeon en Comedy Central zijn hier allemaal gevestigd in de voormalige fabriekspanden. ”Allereerst hebben we vijfentwintig tramstellen uit de tuin moeten halen. Op het moment dat we de loods overnamen was het een autosloperij. Het stond hier vol met motorblokken, versnellingsbakken, autodeuren, glazen

daarbuiten

AMSTERDAM ROUTE 1 STAYOKAY AMSTERDAM VONDELPARK

STAYOKAY AMSTERDAM ZEEBURG

De route Routeboekjes van beide en andere wandeltochten zijn verkrijgbaar bij de VVV voor € 2,50. Zie www.iamsterdam.nl voor de vestigingen en bezoek www.exploreamsterdam.nl om de audiobestanden gratis te downloaden. Het begin van de Plantageroute is vanaf Stayokay Amsterdam Zeeburg eenvoudig te bereiken met tramlijn 14. Met het pontje vanaf het Centraal Station naar de NDSM-pier bereik je het begin van de Noord-route.

Tips voor Amsterdam Wil je meer tips voor leuke adresjes? De compacte reisgids ‘100% Amsterdam’ (€ 11,95) staat er bol van.

ramen, dat soort dingen,” vertelt een medewerker van MTV over de MP3-speler. Die ruwe stijl is er nog steeds. Rondom het parkeerterrein liggen betonblokken en de tramrails ligt nog tussen de losliggende klinkers van de straat. Het gebied ademt een gevoel van industrieel verval, tegelijkertijd is er sprake van een renaissance. Schepen worden er niet meer gebouwd en auto’s worden hier niet meer gesloopt, maar de voormalige werf leeft als nooit tevoren.

daarbuiten

Overnachten De Plantageroute start (of eindigt) pal naast Stayokay Amsterdam Zeeburg. Overnachten kan er vanaf € 20,50 per nacht. De route in Amsterdam Noord is met een pontje vanaf het Centraal Station te bereiken. Bij Stayokay Amster dam Vondelpark kun je vanaf € 20,50 per nacht overnachten. Met tram 1, 2 of 5 reis je binnen 10 minuten naar Centraal vanaf Stayokay Amsterdam Vondelpark.

zwaluwhoeve W E L L N E S S R E S O RT

t s f r e h e d n a v Geniet

Herfstaanbieding

van € 68,50

• Ontvangst om 10.00 uur met een homemade Toffee Cappuccino en Fudge • Gebruik van alle saunafaciliteiten tot 24.00 uur

voor slech ts € 42,50

• Vrij gebruik van scrubzout, Fa Showercream en SEAH shampoo van Schwarzkopf Professional • Vrij gebruik van de zuiverende Saloungeruimte • Deelname aan één van de Veluwse opgietingen • Dinerbuffet, in ons buffetrestaurant ‘de Hoeve’ presenteren wij een gevarieerd en veelzijdig buffet van voor- tot nagerecht • Deelname aan het Vitaliteitprogramma met keuze uit o.a. Hot Yoga, TRX Training, Body & mind Yoga, Meditatie • Cadeautje voor thuis: Kookboek Zwaluwhoeve & Mathijs op culinaire ontdekkingsreis t.w.v. €14,95 Dagelijks geldig van 1 oktober t/m 20 december 2010. Reserveren is noodzakelijk. Exclusief eventuele reserveringskosten. Prijswijzigingen en/of aanpassingen voorbehouden. Niet geldig in combinatie met andere acties en/of aanbiedingen. Badjas en handdoeken zijn te huur, slippers te koop.

reserveren via: www.zwaluwhoeve.nl/herfst

www.zwaluwhoeve.nl

daarbuiten

Duurzaam bij Stayokay

Björn van Lith

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE VERBEELD

Hostelmanager

Stayokay Rotterdam:

onopgemerkt duurzaam Duurzaam leven, duurzaam reizen, duurzaam ondernemen. Iedereen is er mee bezig, maar hoe succesvol? Bij Stayokay Rotterdam is duurzaam ondernemen al de gewoonste zaak van de wereld: “Hier merk je het niet meer dat we duurzaam bezig zijn.”

Marco zoekt samen met zijn ouders een mooie Stayokay fiets uit

daarbuiten

e kubuswoningen in Rotterdam, icoon van de architectonische vernieuwingsdrang van de havenstad. Sinds een jaar heeft Stayokay Rotterdam zijn onderkomen op deze fantastisch locatie. En vanaf de start is ingezet op duurzaam. Hostelmanager Björn van Lith vertelt eerlijk over zijn duurzame hostel en zijn persoonlijke ommezwaai. “Toen ik hier begin dit jaar aan de slag ging, was ik nog niet zoveel met duurzaamheid bezig. Maar sinds ik hier werk zijn mijn ogen geopend. Duurzaamheid is hier vanzelfsprekend. Spaarlampen, waterbesparende douches, lichtsensoren, biologisch ontbijt, je hoeft er als gast niks voor te doen en het is goed voor het milieu. Duurzaam leven doet dus helemaal geen afbreuk aan het normale leven dat mensen gewend zijn. Nu wil ik er ook mee verder. Met dit soort eenvoudige zaken kun je toch de wereld een beetje verbeteren.” Van Liths’ ogen glinsteren als hij het heeft over de nieuwste aanwinst: een biologisch biertje op de tap van de Nederlandse bierbrouwerij La Trappe. De naam van het bier: Puur. “Ja, dat is echt een heerlijk biertje.”

Gasten De hostelmanager wijst een medewerker op een kapotte lamp. “Hier in de hal gebruiken we overal spaarlampen. Nee, ik geloof niet dat gasten hier zich heel bewust van zijn als ze door onze Stayokay lopen. Wel hebben we plannen om dat bewuster te gaan uitdragen. Uiteindelijk smaakt een heerlijk ontbijt nog beter als je weet dat alles biologisch is geteeld en verantwoord is geproduceerd. Zolang het maar niet belerend is.” Medewerkers en gasten scheiden al zoveel mogelijk afval. Van Lith hoopt daar binnenkort ook nog plastic afval aan toe te voegen: “We gebruiken hier veel plastic petflessen, het zou goed zijn om die ook te scheiden.”

Gescheiden afval bij Stayokay Rotterdam

Hoe duurzaam ben jij? Weinig vliegen

Manuela, 26 jaar, Zwitserland “Ik ben hier met twee vriendinnen, vandaag zijn we naar Kinderdijk geweest. En we zijn ook al naar Terschelling en Amsterdam geweest. Of duurzaam leven belangrijk is? Het is belangrijk, onze natuurlijke bronnen raken langzaam op. Iedereen doet er op zijn manier iets aan. Ik probeer zo veel als mogelijk de trein te nemen of de fiets te pakken. Waar ik woon is het redelijk vlak, dus ik kan daar goed fietsen. Vliegen probeer ik zo weinig mogelijk te doen. En ik koop vaak duurzaam geteelde producten. Die zijn vaak ook lekkerder. Maar het is lang niet altijd makkelijk en vaak vrij duur. Ik ben lid van de Swiss Youth Hostels; ik weet dat alle verbouwingen en nieuwe hostels daar zo gebouwd worden dat ze minder energie verbruiken dan reguliere gebouwen.”

Goed idee

Karina, 21 jaar, Denemarken “We passen op een appartement in Hengelo voor drie weken. En nu zijn we tussendoor een paar dagen op pad. Ik vind het leuk en fascinerend hier, de gezellige sfeer en speciale dingen als de koffieshops en de legale prostitutie. Duurzaam leven is voor mij belangrijk. Ik denk erover en probeer ernaar te handelen. Zoals met het scheiden van afval, maar ik ga er geen andere mensen mee lastig vallen. Ik geloof dat mijn ouders wel spaarlampen in huis hebben, ik niet. Dat heeft vooral met geld te maken. Dus duurzaam leven is goed, maar ik weet niet of het mij allemaal gaat lukken.”

Italiaanse mentaliteit Marco, 19 jaar, Italië

“Ik ben met mijn ouders op een fietstocht van tien dagen door Nederland. Heerlijk die vrijheid van het fietsen door de natuur. Tijd om na te denken. Morgen fietsen we naar Den Haag. Duurzaam leven is natuurlijk belangrijk voor de toekomst, maar de Italiaanse mentaliteit is helaas anders. We zitten nog op een veel lager niveau dan hier in Nederland. De jonge generatie probeert het wel op te pakken, maar Berlusconi wil vooral kernenergiecentrales openen. Zelf probeer ik zoveel mogelijk te fietsen en bijvoorbeeld energie te besparen. Misschien dat ik straks op de technische universiteit een groene innovatie bedenk.”

daarbuiten

Stayokay card

Met de Stayokay card ligt de wereld aan je voeten!

50 € 1pe7r j,aar

Met je Stayokay card ontvang je € 2,50 korting op elke overnachting met ontbijt, óók bij een arrangement. Daarnaast profiteer je van vele kortingen wereldwijd.

De voordelen op een rijtje:

• € 2,50 korting op elke overnachting bij Stayokay. • 10% korting bij de 4.000 hostels van Hostelling International wereldwijd. • 3x per jaar het inspirerende reismagazine daarbuiten. • 2=1 en 4=2 bij overnachtingen tijdens de Stayokay ledenweek in maart en november. • 1001 kortingen op reis, verblijf, attracties en (reis)artikelen. • Automatische deelname aan de loting voor de maandelijkse Stayokay ledenprijzen.

Zo kom je aan je Stayokay card Vraag je Stayokay card online aan op www.stayokay.com/stayokaycard. Na de betaling ontvang je de Stayokay card binnen 2 à 3 weken. Heb je de Stayokay card sneller nodig? Koop hem dan direct aan de receptie van alle Stayokay hostels!

daarbuiten

2x Nu met ntree gratis e eve ho Zwaluw 5,5 € t.w.v.

Bestel nú je Stayokay card …en beleef een heerlijk dagje wellness. Bestel je je Stayokay card vóór 31 december a.s. online dan ontvang je namelijk gratis toegang tot de Zwaluwhoeve voor 2 personen t.w.v. € 55. Waar wacht je nog op!

Stayokay card

GRATIS proefabonnement On Track On Track is dé digitale aanbieder van wandelingen, fietstochten en kanoroutes en biedt meer dan 1700 actuele routes door heel Nederland. Gratis kennismaken? Meld je dan voor 8 november a.s. aan voor een gratis proefabonnement via www.stayokay.com/stayokaycard. Je kunt dan drie maanden lang gratis gebruik te maken van de 1700 wandelen fietsroutes.

Madame Tussauds:

Schreeuw de longen uit je lijf tijdens de Halloween Fright Nights in Walibi World. Eddie de Clown nodigt je uit in bloedstollende Haunted Houses, angstaanjagende Scarezones en zenuwslopende Horrorshows. Ga jij deze ultieme uitdaging

25% korting Een staatsieportret met Nelson

aan? De Halloween Fright Nights zijn op elke v rijdag-,

Mandela, een actiefoto van David

zaterdag- en zondagavond van 16 – 31 oktober a.s. van

Beckham of een fotoshoot met

18.00 – 22.00 uur (let op: niet geschikt voor kinderen

Doutzen Kroes? Bij Madame

jonger dan 16 jaar).

Tussauds wordt je ontmoeting met

ZEN HUI ING D D BI

AMS TER DAM

de sterren werkelijkheid. Extra leuk: je mag ze zelf(s) aanraken!

2=1 & 4=2

Stayokay ledenweek van 1 t/m 7 november

Win een Beesten boelarrangement voor 4 personen

ROT TER DAM

van 1 nacht en 4 voor 2. Ook de € 2,50 ledenkorting is dan

Weet jij hoeveel Stayokay hostels een modern interieur hebben?

geldig. Natuurlijk staat het ontbijt op beide ochtenden voor je klaar.

Stuur het antwoord, samen met je adres-

Gebruik kortingscode LKlw-JX bij je online boeking.

gegevens en je Stayokay card nummer naar

Een extra vriendelijk geprijsd verblijf voor Stayokay c ardhouders! Van 1 t/m 7 november a.s. verblijf je 2

nachten voor de prijs

win@daarbuiten.com en wie weet win jij het Beestenboelarrangement bij Stayokay Rotterdam! Inclusief een entreekaart voor Diergaarde Blijdorp.

Kijk voor meer informatie, kortings vouchers en alle voorwaarden op www.stayokay.com/stayokaycard

daarbuiten

Stayokay card Nieuwe partner

Voetbal Experience Beleef de gloednieuwe Voetbal Experience.

RG ELBU MIDD

Je speelt niet alleen zelf, maar je ziet ook bijzondere voetbalspullen. Natuurlijk staat de beker van het EK’88 op je te wachten en vermaken voetbalvrouwen zich in de Ladies Lounge. Met je hele familie een dag plezier! Met een Stayokay card ontvang je 15% korting en ook nog eens 50% korting op de 2e entree tijdens de Stayokay ledenweek.

GRATIS Enge dierenspeurtocht in Blijdorp bij Beestenboelarrangement

VE LS EN -Z UI D

4=2 op pistetoegang bij SnowPlanet 100% sneeuwzeker! SnowPlanet is de ‘coolste’

Heb jij een dier waar je van griezelt?

indoorsneeuwpiste met 365 dagen per jaar échte

Kakkerlakken, tijgers, haaien of wellicht een schat-

sneeuw! Of je nu een lekker uurtje wilt skiën of een

tig stokstaartje.... ga op zoek naar de ‘enge dieren’

geslaagd feest wilt geven, SnowPlanet biedt jou de

van Diergaarde Blijdorp in Rotterdam als je durft!

juiste sfeer in een ijskoud jasje. In november krijg je

Dit najaar krijgen de eerste twintig boekers

bij SnowPlanet EXTRA korting. Je ontvangt voor vier

van het Beestenboelarrangement bij Stayokay Rotterdam de Enge dierenspeurtocht cadeau op vertoon van de Stayokay card.

personen pistetoegang en betaalt maar voor twee

ROT TER DAM

(€ 39 i.p.v. € 78).

€ 2,50 korting

Spirit of Winter fair Paleis Het Loo

ORN LDO APE

Entree n e t r kaa ? n e winn 66 a ie pagin

20% korting bij

Canvassite.nl Nagenieten van die onver getelijke vakantie? Laat je mooiste foto’s afdrukken op canvas! Met je Stayokay card

Van 17 t/m 21 november van 10.00 – 18.00 uur

ontvang je 20% korting en

is de Spirit of Winter fair bij Paleis Het Loo. Stands

wordt je bestelling gratis

met antieke meubels en accessoires laten zien

thuisbezorgd.

hoe sfeervol een winterhuis kan zijn. Ook zijn er modeshows met winterjassen, -laarzen én feestkleding. Het geheel wordt vergezeld door stemmige livemuziek. Met je Stayokay card en voucher ontvang je € 2,50 korting op de entreeprijs.

daarbuiten

Kijk voor alle overige partners en aanbiedingen op www.stayokay.com/stayokaycard

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE ISTOCK / HH / GOCAR TOURS

300 dagen per jaar schijnt de zon in Portugal. En in het najaar kan het kwik nog makkelijk oplopen tot boven de twintig graden. Op een paar uur vliegen vind je de perfecte stad voor een stedentrip â&#x20AC;&#x201C; met overigens alle kans om ook lekker de stad uit te gaan.

Nazomeren in

Lissabon daarbuiten

Portugal was in de 15e en 16e eeuw de dominante wereldmacht, tal van Portugese ontdekkingsreizigers (Vasco da Gama) ontdekten nieuwe gebieden en vaarroutes. Die rijke historie is vandaag de dag nog overal terug te vinden in de hoofdstad.

Tram Je kunt de stad natuurlijk op tal van manieren ontdekken, maar je moet in elk geval niet vergeten om een keer een oud trammetje te nemen. Sommige van de tramstellen zijn al zo’n honderd jaar oud. Het interieur is sinds die tijd vrijwel onveranderd. Er zijn nog vijf oude ‘heuvellijnen’. Zo maakt nummer 28 een zware

tocht richting Alfama, de oudste wijk van Lissabon. De steile straten zijn zo smal dat er nog net een tram doorheen past.

Fado, sardines en een goed glas wijn Alfama is de buurt waar de invloeden van de Moorse

Najaarsagenda Lissabon Oktober

14 – 24 oktober 2010 DocLisboa Documentaire Film Festival Naast het vertonen van internationale documentaires, organiseert DocLisboa ook debatten waarin het publiek kan discussiëren over belangrijke films en andere thema’s rondom de documentaire. Locatie: Culturgest, Londres Cinema en São Jorge Cinema. 31 oktober Motorrace voor de MotoGP Locatie: Circuit van Estoril (vlakbij Lissabon).

daarbuiten

November

21 november Concert van Shakira Locatie: Pavilhão Atlântico (Lissabon). 24 - 28 november Arte Lisboa Kunstliefhebbers, -artiesten, -verzamelaars en -critici komen in groten getale naar dit festival voor hedendaagse Portugese en Iberische kunst. Locatie: Pavilhão do Rio of the Lisbon Congress Center December

5 december 2010 Internationale Marathon van Lissabon (atletiek)

overheersers van weleer nog duidelijk zichtbaar zijn. Op sommige plekken oogt het als een wit labyrint van steegjes en trappen. Wandel door de buurt, ruik de barbecues met sardines, luister naar de fado en strijk neer voor een goed glas wijn op een klein terras. Ga je voor hip, dan moet je ‘s avonds naar de Barrio Alto, hier komt trendy en modern Lissabon elke avond samen. Eten, drinken en dansen, het kan hier tot diep in de nacht.

Stad & Strand Wat opvalt aan Lissabon is dat het net wat minder hectisch is dan menig andere wereldstad. Juist dat geeft het een onverwachte charme. Leuke bijkomstigheid: de stad is ook nog eens goed betaalbaar. En dan de fantastische ligging van de stad. Met bus, trein, taxi of huurauto: schitterende zandstranden (Costa da Caparica) of mondaine badplaatsen (Cascais) zijn snel te bereiken. Wat je ook gaat doen, je bent in een stad die volop in ontwikkeling is; juist in de laatste decennia is de stad enorm opgeknapt. De komst van de Wereldtentoonstelling (1998) en de EK Voetbal (2004) hebben hieraan duidelijk een bijdrage geleverd.

Lissabon bekijken?

Pak de GoCar met GPS

Lissabon is een schitterende stad, maar ook een stad met veel hoogteverschillen en interessante wijken die ver uit elkaar liggen. Tram, bus en taxi, het is er allemaal en ook nog een keer goed betaalbaar. Maar misschien ben je toe aan iets anders? Probeer dan eens een GoCar.

De GoCar is een klein, open en geelgekleurd wagentje dat is uitgerust met een sprekend GPS-systeem dat je langs de belangrijkste highlights van de stad leidt. Met een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur kun je deze route afleggen. In het tempo dat je zelf wil. Heb je zin om van de route af te wijken, ook geen probleem. Overigens is het gebied waarin je kan rijden wel beperkt, zo kan je bijvoorbeeld de rivier Taag niet oversteken.

Stedentrip in het najaar

5 dagen Lissabon Geldig van 1 oktober t/m 31 december 2010 Met je Stayokay card verblijf je vijf dagen in het Hostelling International hostel Lisboa Central in het hartje van de stad voor slechts € 105 per persoon op een gedeelde kamer. Liever een tweepersoonskamer? Dat kan ook! Je betaalt dan € 230 voor twee personen.

Uit het digitale gastenboek: ‘This hostel is simply AWESOME! The best I’ve ever seen! Great location, ultra clean and the staff is the best! The owner is extremely sweet and the reception guys are really helpfull! Simply loved it!’

Inclusief voor twee personen: • 3 overnachtingen in Lisboa Central Hostel. • 2 retourtickets voor transport tussen het vliegveld (Lissabon airport) en het hostel. • 2 tickets voor een dag vrij reizen met de bus. • Een GoCar voor een halve dag (4 uur) voor 2 personen.

Lisboa Central Hostel

Je moet 18 jaar of ouder zijn om een GoCar te huren. Je betaalt een borg van € 100. Pick up en aankomst is op de Rua dos douradores,16 Lisbon. Kijk voor meer informatie en voorwaarden op www.gocartours.pt.

Rua Rodrigues Sampaio nº160 1050-282 Lisboa Phone/ fax: +351 309 881 038 reservas@movijovem.pt Deze aanbieding is alleen te boeken door Stayokay/HI-card houders. Reserveren kan per email: lisboa@movijovem.pt. Vermeld bij je boeking dat het gaat om Stayokay Promotion Lisbon.

daarbuiten

TEKST MICHIEL RICHARDS FOTOGRAFIE VERBEELD

Fietsen van Zaandam naar Gorssel (en terug)

Zaandam

Elke fietsdag een nieuwe beloning Almere

Vier fietsen, twee ouders, drie kinderen en een kaart.

De ingrediĂŤnten voor een fascinerende ontdekkingsreis door eigen land. Het decor

bestaat onder meer uit het magische groen van de Veluwe en Italiaans aandoende berghellingen. Een persoonlijk verslag van gastschrijver Michiel Richards.

Bunnik

Doorwerth

daarbuiten

Apeldoorn

Gorssel

rgens in april vragen onze kinderen wat we deze vakantie gaan doen. Simon (10) en Jomme (7) hebben mooie herinneringen aan de zomer van 2009. Toen zijn ze met opa en oma een aantal dagen op fietsvakantie geweest. De ogen van de jongens twinkelen als zij het hebben over de straffe tegenwind op de Hondsbossche zeewering die zij toen getrotseerd hebben. De jongens hebben er veel zin in. Een fietsvakantie dus. We zijn bijna om. Er is nog één bezwaar: het weer kan tegenzitten en dan is kamperen geen pretje. Wat als wij niet gaan kamperen, maar bij Stayokay overnachten?

De route Met de kaart van Nederland op de site van Stayokay is het makkelijk om te zien welke vestigingen zich op fietsafstand van elkaar bevinden. We willen naar het oosten en het liefst een rondje fietsen. We fietsen daarom eerst naar familie in Almere om van daaruit naar Stayokay Apeldoorn te fietsen. De andere etappes worden dan: Apeldoorn-Gorssel, GorsselDoorwerth, Doorwerth-UtrechtBunnik en tot slot terug naar Zaandam. We hebben een plan! Gezeten aan onze eigen keukentafel krijgen wij nu al een vakantiegevoel.

Michiel Richards, Francine van den Heuvel en hun drie kinderen bestuderen de fietsroute

Almere-Apeldoorn Als we naar Apeldoorn vertrekken, zit het weer niet mee. Het is grijs, het miezert en het waait behoorlijk. Toch is het eerste deel van onze route vanuit Almere meteen prachtig. We nemen het Vierbruggenpad langs de Hoge Vaart (een aanrader) en fietsen via het Cirkelbos naar de Gooimeerdijk. Op de dijk, waar we de wind in al zijn kracht voelen, is het koud. In het Eemmeer ligt een eiland dat De Dode Hond blijkt te heten. Toepasselijke naam, in dit barre weer. We stoppen om Maarten (3), die nog niet zelf fietst en achterop zit, nog eens extra dik in te pakken. Pas als we bij Nijkerk zijn, fietsen we weer wat meer beschut. Hier nemen we een fijn fietspad dat de Oude Havenlijn heet. Onze boterhammen eten

we in Voorthuizen, in de beschutting van een bushokje.

De beloning Net buiten Stroe gaan we de Veluwe op. Het weer is nu iets beter (droog) en we worden getrakteerd op heidevelden. Later, naarmate we Apeldoorn naderen, fietsen we door prachtige bossen. De bladeren aan de bomen zijn van een haast doorschijnend groen. Als zij door zonlicht geraakt worden, lijken ze zelfs gifgroen. Stayokay Apeldoorn heeft een prachtige ligging, aan de rand van het bos. Binnen maken de gasten van de zithoek hun tweede huiskamer. Vitale grijze mannen in wielrennerstenue drinken een welverdiende Triple. Buiten krijgen Simon en Jomme volleyballes van ervaren volleyballers. daarbuiten

De pedaalgang is zo bedwelmend dat je jezelf ertoe moet dwingen om nu en dan af te stappen om een beziensÂwaardigheid te bekijken

Apeldoorn-Gorssel Op de fiets verwerk je niet alleen wat je op dat moment te zien krijgt, maar ook de mooie indrukken uit de voorgaande dagen. Zoals ons bezoek aan Apenheul: een standbeeld in het park heeft de fantasie van de jongens geprikkeld. De drie meter hoge, helaas uitgestorven Olifantsvogel (verwant aan de struisvogel), met haar enorme eieren, komt regelmatig in de gesprekken terug. Maar nu moeten we Apeldoorn uit zien te komen. En zoals dat op autovakantie in het buitenland ook gaat, verdwalen wij in deze stad. Borden naar het volgende fietsknooppunt ontbreken. Als we dertig kilometer verderop bij het prachtige gebouw (Noors jachthuis) van Stayokay Gorssel arriveren, valt de weldadige rust extra op. De kinderen rennen naar de skelters en niet veel later moeten de pas geleerde volleybalinzichten in de praktijk worden gebracht. En wij? Wij relaxen wat tot het avondeten.

Gorssel-Doorwerth Vandaag onze rit naar Doorwerth. Het is prachtig weer en de route is subliem. Vanaf Stayokay Gorssel fietsen we eerst door landelijke

daarbuiten

omgeving. Dit wordt kort onderbroken doordat wij een klein stukje door Zutphen moeten. Vandaag mogen we ook weer een stuk over de Veluwe fietsen. Heuveltje op, heuveltje af. Door bossen, maar ook langs een glooiend heideveld. Vreemd toch, dat Rik Zaal de Veluwe het meest overschatte stuk Nederlandse natuur heeft genoemd. Vanaf Arnhem zouden we in een meer stedelijke omgeving moeten komen, maar niets is minder waar. Ook hier fietsen wij weer door bossen en statige stadsparken. De Hemelse Berg verdient een eervolle vermelding. Een plek die zijn naam eer aandoet. Omdat het nog vroeg in de middag is als we Doorwerth binnenrijden, besluiten we eerst naar het gelijknamige kasteel aan de Neder-Rijn te fietsen. Het ligt er prachtig bij, tussen de groene uiterwaarden. Terug naar Doorwerth fietsen wij over de Italiaanseweg. Deze lijkt zijn naam niet alleen te danken aan de riante huizen, die met een gerust hart door maffioso bewoond zouden kunnen worden. De weg heeft ook enkele haarspeldbochten en een hellingpercentage dat in ItaliĂŤ niet zou misstaan.

Het reisboek: Heel Nederland Schrijver en journalist Rik Zaal is schrijver van het veelgeprezen reisgids Heel Nederland (2009). Dit boek is verschenen bij de Arbeiders pers. Kijk voor meer informatie op: www.heelnederland.nl. Vanaf dit num mer van daarbuiten is Rik Zaal vaste columnist (zie pagina 40) van dit blad.

Doorwerth-Utrecht-Bunnik Na een heerlijk ontbijtbuffet pakken we weer onze fietsen. Vandaag kiezen wij voor rivierlandschappen. Via Wageningen en langs de Grebbeberg steken wij bij Rhenen de Neder-Rijn over. Bij Eck en Wiel nemen we het pontje naar Amerongen. We hadden bedacht dat we grotendeels door de polders zouden fietsen, maar nu we de Utrechtse heuvelrug zien liggen kunnen we die toch echt niet meer negeren. Daarom gooien

we bij Leersum onze route om, zodat we van de prachtige paden door de bossen kunnen genieten. We arriveren redelijk vroeg in de middag bij de fraaie gebouwen van Stayokay Utrecht-Bunnik en hebben nog tijd om naar het Fort bij Rijnauwen te lopen en via het jaagpad langs de Kromme Rijn weer terug. Mooi wandelgebied hier. ’s Avonds eten wij in het Theehuis Rhijnauwen, op loopafstand van Stayokay.

Bedwelmend In de laatste twee dagen fietsen we terug naar Zaandam. Simon en Jomme vertellen na thuiskomst aan iedereen dat ze meer dan 250 kilometer hebben afgelegd. De reis is de bestemming. Vooral op de fiets is dit een gouden waarheid. Een fietsvakantie kent namelijk maar een nadeel. De pedaalgang is zo bedwelmend dat je jezelf ertoe moet dwingen om nu en dan af te stappen om een beziens waardigheid te bekijken.

Over de auteur Michiel Richards is naast fervent fietser ook scenarioschrijver voor onder meer bedrijfsfilms en tv-series. Hij schreef onder meer mee aan de scripts van Goede tijden, Slechte tijden en Grijpstra & De Gier.

ZAANDAM ALMERE AMSTERDAM

STAYOKAY APELDOORN STAYOKAY GORSSEL

AMERSFOORT

FIETSROUTE

Stayokay & fietstochten STAYOKAY UTRECHT-BUNNIK STAYOKAY DOORWERTH

ARNHEM

Wil jij de Veluwe-IJsselvalleiroute fietsen? Kijk op www.stayokay.com/ gorssel. Op deze route is ook bagagevervoer beschikbaar.

NIJMEGEN daarbuiten

Wereldscard

stop aids! Pauline

Eva

daarbuiten

In 2000 maakten wereldleiders afspraken: de zogeheten millenniumdoelen. Een van de afspraken: het terugdringen van hiv en aids. dance4life zet zich hiervoor in en wil in 2014, een jaar voordat de millenniumdoelen bereikt moeten zijn, een miljoen jongeren betrokken hebben die zich actief inzetten in de strijd tegen hiv en aids. Centraal hierin staat het project schools4life; doel is om zoveel mogelijk jongeren een actieve bijdrage te laten leveren in de strijd. En het werkt, al tienduizenden Nederlandse scholieren zijn in actie gekomen. Vier elementen staan hierbij telkens centraal: inspire, educate, activate en celebrate (zie kader). Het verhaal en de inzet van Pauline (35) leveren hieraan een belangrijke bijdrage. Zij is besmet met hiv: “Vier jaar geleden leerde ik mijn ex kennen, via hem heb ik hiv opgelopen. Hij wist niet dat hij met het

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE DANCE4LIFE

Dans is een universele taal; een taal die jongeren aanspreekt. Juist daarom heeft de internationale jongerenorganisatie dance4life ervoor gekozen om dansen centraal te zetten in de strijd tegen aids. Pauline en Eva werken voor dance4life: “Dansen is een ultieme vorm om het leven te vieren.”

en ervoor zorgen dat jongeren zich aangesproken en betrokken voelen om na onze tour het verschil te maken.” Pauline constateert dat er veel te doen is: “Er heerst nog steeds een enorm taboe rondom hiv en aids, dus dat maakt het allemaal nog veel moeilijker om mee te leven als je het vergelijkt met andere ziektes zoals kanker. Dat is sociaal gezien meer geaccepteerd. Met hiv ben je bang dat mensen je zullen veroordelen of mijden, vaak uit onwetendheid. Dat maakt het toch wel lastiger.”

Iedereen virus besmet was, hij had zich al 6 jaar niet laten testen. Ik had me toevallig een maand voordat we voor het eerst met elkaar naar bed gingen nog laten testen en wist dus dat ik geen hiv had. We waren erg verliefd en hebben onveilig gevreeën. Het was erg stom dat we niet hebben gewacht totdat hij zich ook had laten testen!”

Taboe Actrice Eva (25) werkt voor de Nederlandse tak als facilitator tijdens de scholentour van schools4life: “Ik sta 1,5 uur op het podium: dansen, uitleggen, voorstellen, vertalen en vragen beantwoorden. Kortom, het dance4life gevoel overbrengen

Het verhaal van Pauline maakt veel los bij jongeren: “Ik heb in 2008 voor het eerst de scholentour gedaan en mijn persoonlijk verhaal verteld op diverse scholen door Nederland. Het heeft een enorme impact op mensen, als ze zo’n verhaal horen... Het besef dat het iedereen kan overkomen en dat je dus zelf verantwoordelijkheid moet nemen voor je eigen bescherming.” Eva merkt dat veel jongeren vervolgens graag meedoen in de strijd tegen hiv en aids: “Uiteindelijk zijn ze geïnspireerd, bewust en vol energie om zich in te zetten voor dance4life en daarmee de wereld.”

De 4 stappen van schools4life 1

Inspire: de scholentour Schools4life begint op school met een aanstekelijke introductie, die jongeren motiveert en inspireert om zich in de problematiek te verdiepen.

Educate: het lesmateriaal (lessons4life) In een aantal lessen ontdekken jongeren hoe complex de bestrijding van hiv en aids is.

Activate: geldinzamelingsacties (act4life) Vervolgens daagt dance4life de scholie ren uit hun eigen talent en creativiteit in te zetten geld in te zamelen voor hiv- en aidsbestrijdingsprojecten.

Celebrate: dance4life event 2010 In alle deelnemende landen komen de actieve scholieren op 27 november (de zaterdag voor Wereld Aids Dag) bij elkaar.

Universele taal De energie van dance4life heeft resultaat. Pauline: “Honderdduizenden jongeren hebben zich wereldwijd al aangesloten bij ons doel. Ze laten hun stem horen via de media, ze zamelen veel geld in voor medicijnen en onderwijs. Het zijn ook jongeren die op internationale congressen hun ervaringen delen en daarmee invloedrijke organisaties en zelfs regeringen confronteren met onze boodschap!” Dans is dé taal van dance4life. Het twee-

jaarlijkse hoogtepunt is de liveconnection. Eva: “Het moment dat alle deelnemende landen en dus jongeren over de hele wereld via satelliet live samen ‘de drill’ dansen, onze dans. Dan voel je letterlijk en figuurlijk de beweging die we op gang brengen.” Het is juist deze positieve houding die Pauline aanspreekt: “Dans is een universele taal, het is een ultieme vorm van zelfexpressie. Bovendien vieren we graag wat alle dance4life jongeren wereldwijd gezamen-

lijk hebben bereikt. Hiv is een serieus probleem, maar de toon en instelling van dance4life zijn juist positief.”

Stayokay en dance4life Stayokay sponsort het schools4lifeproject van dance4life. Stayokay is onder meer de gastheer voor alle tourteams tijdens de actieperiode van zes weken en tijdens het afsluitende dance4life event in Ahoy in Rotterdam op 27 november a.s.

daarbuiten

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE HH / JASPER VERHEGGEN

Schaatsen, varen, fietsen, wandelen, rijden… In de ijskoude winter van 2010 was het nerveuze gepraat over de Elfstedentocht niet van de lucht. Helaas, de schaatstocht ging niet door. Maar een ding is zeker, Friesland laat de beroemdste tocht van het land niet afhangen van het weer. Het is nu ‘It sil heve’ het hele jaar door.

Deelnemers aan de Frisian Nuon Solor Challenge varen voorbij

daarbuiten

De magie van de Friese Elfstedentocht

ijn het ruimteschepen die op het water zijn geland? Nee, het zijn deelnemers aan de Frisian Nuon Solar Challenge: een wedstrijd met boten die worden voortgedreven door zonne-energie. Deze zomer werd hij voor de derde keer gehouden. Langs elf steden, soms met topsnelheden boven de dertig kilometer per uur. Het is de zoveelste variant op de klassieke schaatstocht. Voor Stayokay manager Anne van der Velde (Sneek) is het een prachtige illustratie hoe de tocht nog altijd leeft: “Hier wordt gebruikgemaakt van technologische hoogstandjes, terwijl ze langs een historische route varen.” En de variaties zijn oneindig. Zo reden dit voorjaar 150 Fiatjes 500 in een lang lint door het Friese landschap. In een regenachtig voorjaarsweekend tuften de kleine oldtimers van stempelpost naar stempelpost. In twee dagen werd de beroemde tocht afgelegd. De speciale site van het evenement maakt duidelijk dat deelnemers onder de indruk zijn van het traject. Uit het gastenboek van Stayokay Sneek: “Wat een allemachtig fantastisch prachtig land ligt er achter de Afsluitdijk verscholen. Je kan er gewoon heen.

Wij hebben tijdens een schitterend weekend genoten van Fries landschoon, van pittoreske Friese stadjes en dorpen, van fijne organisatoren met helpers, van al die enthousiaste clubgenoten, en van elkaar.”

1909 In de strenge winter van 1909 werd de eerste Elfstedentocht op de schaats georganiseerd. De vijftiende en laatste schaatstocht was in 1997. Al sinds 1912 is er een variant: de elf steden per fiets. Inmiddels is deze tocht van 240 kilometer op Tweede Pinksterdag een vermaard en succesvol eendaags evenement waar elk jaar meer dan 15.000 fietsers aan mee doen (zie ook ‘Heldenstatus voor het oprapen’). De startplaats (en finishplaats) voor de fietsers is Bolsward en niet Leeuwarden zoals bij de schaatstocht. De laatste decennia zijn er een enorm aantal varianten bij gekomen op de tocht. Een greep: een meerdaagse wandeltocht, per auto en caravan, op de motor of op skeelers. En het mooie is natuurlijk: je kunt altijd zelf bepalen wanneer en hoe je deze tocht gaat afleggen. In het najaar op de fiets, in de daarbuiten

Heldenstatus voor het oprapen Jasper Verheggen (30) is Fries en woont inmiddels al jaren in Amsterdam, maar nog altijd gaat hij elk jaar te rug om de tocht der tochten te fietsen. Een fragment uit zijn persoonlijke verslag: ‘Als ik om half zes ’s ochtends eieren aan het bakken ben, rijdt al enige tijd een onaf gebroken stroom fietsers voor het huis van mijn ouders langs. Er heerst een opgewonden spanning: Elfsteden tocht-koorts! Ik controleer nog een keer mijn stempel kaart. Ik lees in het tourreglement ‘Het is verboden om in zogenaamde waaier ROUTE vorm te fietsen’. Met ELFSTEDENTOCHT STAYOKAY GROU een glimlach denk ik aan het mooiste stuk van de tocht: komend STAYOKAY uit de bossen van SNEEK STAYOKAY Gaasterland richting HEEG Stavoren over de IJsselmeerdijk. Na 200 km weet ieder een die daar fietst, we halen de finish. De wind komt altijd van voren; helden status ligt voor het oprapen voor zij die op kop fietsen. Het uitzicht is schitterend, maar de meesten hebben slechts oog voor het wiel van de voorganger. Reglement of niet, waaieren wordt op deze dijk door 15.000 fietsers tot kunst verheven.’ DOKKUM

BARTLEHIEM

FRANEKER

LEEUWARDEN

winter met de auto of wandelend in het voorjaar, in een groep of alleen. Alle steden of een fijne dagetappe tussen twee steden; werkelijk alles is mogelijk. En op internet vind je alle routekaarten die je maar zoekt. De website www.beleeffriesland.nl is wat dat betreft een prima startpunt.

HARLINGEN

BOLSWARD

IJLST

WORKUM

HINDELOOPEN

SLOTEN

STAVOREN

daarbuiten

Bedevaart De rijke geschiedenis, de indrukwekkende tvbeelden van de tocht der tochten verklaren voor een belangrijk deel de aantrekkingskracht van de route. De recente speelfilm “De hel van ’63’ bevestigt dit beeld nog weer eens. En iedereen kan op zijn manier onderdeel worden van de geschiedenis. Daarvoor hoef je geen marathonschaatser te zijn.” Hostelmanager Anne van der Velde: “Populair zijn de driedaagse fietstochten waarbij je zes of elf steden kunt bezoeken. Dat gaat om een totale afstand van 65 of 100 kilometer per dag. Dat is prima te doen. Vanochtend is hier een gezin vertrokken voor hun eerste etappe. Van ons hebben ze een lunchpakketje meegekregen. Ze overnachten vanavond in Grou, wij brengen de bagage dan over.” Hij constateert dat er sprake is van een

‘Wat een prachtig landschap ligt er achter de Afsluitdijk verscholen’ Friese sporten Fierljeppen Een bijzondere variant op het bekende polstok hoogspringen is het Friese fierljeppen. Van ouds her waren een lange stok en wat durf voldoende om je makkelijk door de weilanden en over de sloten te verplaatsen. Onder leiding van een erva ren instructeur is het overigens ook mogelijk om zelf een dergelijk weilandentocht te maken. Fierljeppen is de sportvariant van het slootjespringen met een stok. Een sprong bestaat uit een sprint naar de stok (de pols) die klaar staat in het water, de insprong, het klimmen naar de top en een uitsprong met landing. De goede springers halen soms afstanden van meer dan achttien meter. Zelf een keer springen? Kijk voor meer infor matie: www.fierljepcentrum.nl

Skûtsjesilen blijvend enthousiasme over de tocht en de lokale bevolking. “Bezoekers vinden het landschap schitterend, het water en het riet, het grasland met koeien. Een landschap dat op veel plaatsen niet meer is te vinden. En dan natuurlijk die pareltjes van steden die allemaal een verschillend karakter hebben. Misschien begint het steeds meer op een bedevaartstocht te lijken. Mensen hebben behoefte aan onthaasting en rust, dat vind je hier. Daar komt nog bij dat de lokale bevolking vriendelijk is.”

Blijvend succes Ook de Friese bevolking is te spreken over het succes van de klassieke route. Van der Velde: “Ze zijn er trots op. Bovendien is er natuurlijk ook een economisch belang. Alle bezoekers die de route afleggen, stoppen regelmatig voor een terrasje of een museumbezoek. Dus Friesland heeft hier ook veel aan te danken.” De toekomst van de tocht langs de elf steden? De hostelmanager: “Het is toch noodzakelijk dat de schaatstocht af en toe wordt verreden. Dat is de basis en goed voor de mythevorming rondom de tocht. Dit jaar waren we er redelijk dichtbij, maar helaas.”

Het klinkt als een tegenstelling: wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen. Maar toch is dat precies wat skûtsjesilen is. Dit zijn schepen van meer dan 100 jaar oud, uit de tijd van voor de benzinemotor. In slappe economische tijden vonden zeilwed strijden plaats met deze platbodems veelal geor ganiseerd door kasteleins, op die manier konden de schippers een extra centje bijverdienen. Zo begon het skûtsjesilen. Inmiddels zijn de wedstrij den met deze schitterende schepen, met slechts veertien deelnemers, een hoogtepunt in de Friese sportzomer. Maar je kunt zelf ook een keer meezeilen op deze zeilmonumenten, daarvoor hoef je geen geoefende zeiler te zijn. Kijk voor meer informatie: www.skutsjesilen.nl

daarbuiten

Column

FOTOGRAFIE HH / MERLIJN DOOMERNIK

Rik Zaal

De onverwachte schoonheid van

Almere

daarbuiten

s er een mooiste plek in Nederland? En een lelijkste? Natuurlijk niet. Er zijn minstens 87 mooiste plekken en 87 lelijkste plekken. Toch lijkt onze hedendaagse cultuur steeds meer behoefte te hebben aan categoriseren, aan hitparades, aan lijstjes. Vooral de publiciteitsmedia, zowel de oude als de nieuwe, doen flink mee aan het jureren van alles. Niet alleen in verkiezingen van de Beroemdste Nederlander Aller Tijden en dat soort onzin. In interviewprogramma’s is het bijvoorbeeld heel gewoon iemand te vragen naar zijn mooiste moment of zijn vreselijkste herinnering. Het rare is dat er altijd een antwoord komt. Nooit hoor je: ‘Zo’n moment is er niet echt,’ of ‘Dat is nogal relatief,’ nee, altijd komt er iets als: ‘De geboorte van mijn eerste kind,’ en ‘Het verlies van Nederland tegen Duitsland in 1974.’ In 2008 vroeg de Volkskrant aan de lezers wat naar hun idee de lelijkste plek van Nederland was. Er reageerden 2900 mensen, van wie de meerderheid Almere de lelijkste plek vond. Dus is er via de Volkskrant en een hele rij andere media die aan deze verkiezing aandacht hebben besteed, het algemeen aanvaarde idee ontstaan dat Almere de lelijkste plek van Nederland is. Zo gaat dat met juryrechtspraak. Is het dan niet waar? Nee, Almere is helemaal niet lelijk. Op sommige plekken is Almere zelfs heel mooi. Aan het Weerwater bijvoorbeeld, het grote meer tussen AlmereStad en Almere-Haven waarvan de naam door Annie M.G. Schmidt bedacht had kunnen zijn. Vanaf de A6 ziet de skyline er aan de rand van het water al heel spectaculair uit, in de stad zelf zien we dat er in dat gedeelte van Almere heel bijzonder en vaak prachtig is gebouwd. Het heet daar stadshart, het is het nieuwe centrum van Almere-Stad, rond het jaar 2000 ontworpen onder leiding van bureau OMA van Rem Koolhaas en het is een uitstapje waard. Ja, echt waar, ik ga hier een uitstapje naar Almere aanraden, ondanks de Volkskrant. Niet met de auto, want Almere is een moderne stad, ingericht voor het openbaar vervoer, voor voetgangers en voor fietsers. Ga dus per trein naar station Almere-Centrum en loop via het oude winkelcentrum, dat wel lelijk is, naar het ook niet erg bekoorlijke Stadhuisplein, waar het nieuwe stadshart begint.

Franse architect Christian de Portzamparc met het boven alles uitstekende terrasdak van V&D, een aantal bijzondere woontorens aan het water, een bizar hotelgebouw op poten van de Britse architect William Alsop en het wonderschone gebouw van schouwburg De Kunstlinie van het Japanse architectenbureau Sanaa. Met een alom verkrijgbaar kaartje waarop nog veel meer Almeerse architectuur staat aangegeven, stapt je hierna op de fiets en exploreert de rest van wat je gerust een van de spectaculairste plekken van Nederland kan noemen. Niet de spectaculairste plek van Nederland, want daar zijn er ook minstens 87 van.

Vanaf de A6 ziet de skyline er aan de rand van het water al heel spectaculair uit

Rik Zaal (1945) heeft een lange loopbaan in de journalistiek achter de rug. Hij werkte onder meer voor NRC Handelsblad, VPRO, Het Parool en de Volkskrant. Muziek, reizen en cultuur waren daarbij belangrijke onderwerpen. In 2004 begon Zaal aan het project Heel Nederland. Een persoonlijke gids die in twee delen (van elk 650 pagina’s) is uitgebracht. Het is niet alleen een reisgids, maar ook een geschiedenisboek, een hotel- en restaurantgids, een architectuurboek en een boek over de specifieke eigenaardigheden van de diverse streken, steden en provincies van Nederland. Rik Zaal is de nieuwe, vaste columnist van daarbuiten.

Het nieuwe centrum steekt zowel bouwkunstig als letterlijk met kop en schouders uit boven het centrumdeel uit de jaren tachtig. Koolhaas heeft een verhoging gemaakt die vanaf het Stadhuisplein oploopt tot een hoogte van zes meter en daarna weer afloopt naar het Weerwater. Hij heeft daar wonen, werken en winkelen gemengd en er wat culturele faciliteiten aan toegevoegd. We zien onder meer het waanzinnige winkelcentrum Citadel van de daarbuiten

OF TREK ER ZELF OP UIT MET EEN OMMETJE Wie doet het niet op z’n tijd? Even een blokje om ‘s avonds of tussen de middag. Een ommetje ontspant, maakt het hoofd leeg en is goed voor lijf en leden. IVN en Stayokay nodigen je uit om vaker een ommetje te maken! Wandel eens één van de routes door de Amsterdamse binnenstad. Of kies voor een groene route in Grou, Doorwerth of Apeldoorn. In deze plaatsen vind je ook een Stayokay waar je je handen kunt warmen aan een kop kofﬁe of warme chocomel. Alle wandelroutes vind je op: Groenemaand.nl onder menukeuze Ommetjes. De Groene Maand is een jaarlijkse campagne die aandacht vraagt voor natuur, milieu en het Nederlandse landschap en is dit jaar mede mogelijk gemaakt door Stayokay.

dan zie je meer!

OP PAD MET DE IVN-NATUURGIDS

Kijk voor een excursie bij u in de buurt op www.ivn.nl

daarbuiten

➔ Check

kay RK o y Sta SKE EM HE

out

Check ➔

Erik Mooij, Diralda van Dijke en Jens (8), Rijk (6), Zeger (4) en Stephanie (2)

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE JOSJE DEEKENS

Eindeloos riddertje spelen in een echt kasteel De kinderen van Erik en Diralda duiken regelmatig in de verkleedkist. Favoriet zijn de ridderkostuums en plastic zwaarden. Hoog tijd om eens een nachtje te slapen in Slot Assumburg, het kasteel van Stayokay Heemskerk.

Check in: 14.05 uur

Check out: 10.00 uur

Erik: “Ik was hier een tijdje geleden met ‘de zaak’. Maar het is hier ook een geweldige omgeving voor de kinderen. Onze jongens zijn gek op Floris en Sindala en ze gaan helemaal op in hun rol als ridder. We hebben geen echt programma, we laten ons leiden door de kinderen. Misschien gaan we even naar het strand.” Diralda: “Maar de grootste attractie is natuurlijk het kasteel. Het wordt een onvergetelijke overnachting voor ze.”

Erik: “Ze vonden het fantastisch. In een kasteel slapen, onder die oude balken. Het ademt echt sfeer. Gistermiddag zijn we naar het strand bij Wijk aan Zee gereden, leuk plaatsje. Daarna hebben we hier gegeten, simpel en goed. Nu gaan we nog naar het Muiderslot, om in de ridderstemming te blijven.”

daarbuiten

TEKST EN FOTOGRAFIE DAAN VERMEER

Operatie Market Garden

Beleef om Arnhem was in het najaar van 1944 het decor van een enorme veldslag tussen geallieerden en Duitsers. Bij de locaties die toen een rol speelden, spreken de verhalen nog steeds. Daar kun je de veldslag nog beleven alsof je er middenin staat.

daarbuiten

‘Honderden parachutisten kwamen hier deze dag naar beneden’

de slag Arnhem Thea Bouhuijs (79) was 13 jaar oud ten tijde van de slag om Arnhem (1944). In haar dagboek schreef ze over de desastreuze gevolgen van de veldslag in haar Arnhemse buurt. Vanaf 17 september 1944, de dag van de mislukte aanval van de geallieerden, schreef ze met potlood haar verhaal op in een dagboek. De geschreven pagina’s van het vergeelde boek zijn nog maar moeilijk te ontcijferen, maar het stukje parachutetouw van de redders dat onder een plakbandje op de kaft zit is nog fel rood van kleur. Uit haar dagboek: ‘Later

kwam pappy weer thuis en ben ik even onder aan de Hoflaan gaan kijken, waar het er vreselijk uit zag. Van de Pol, de groentenman en zoon Wim, ons vriendje is vreselijk stuk. Het huis en bedrijf van Janssie de aannemer is plat. Bij de dokter is het ook helemaal stuk. ‘s Nachts zijn wij beneden in de huiskamer gaan slapen wat wij verder ook de hele week gedaan hebben’.

Arnhem. De dropping van duizenden Britten en Polen was onderdeel van Operatie Market Garden en had als doel de belangrijkste bruggen van de Rijn, Maas en Waal te bezetten. Zo konden de Duitsers niet meer vrij bewegen door het land én zou het tegelijkertijd de geallieerden de mogelijkheid geven het land stapsgewijs te bevrijden.

Bruggen

daarbuiten maakt samen met Thea dezelfde tocht als de geallieerde soldaten dat destijds probeerden. Aan de

Op 17 september 1944 landden er duizenden parachutisten en zweefvliegtuigen rondom

Bataljon

daarbuiten

1944 – 2010

rand van het dorp Renkum liggen uitgestrekte velden met golvend gras. Een grote steen markeert er een zogenaamde luisterplek. Een van tevoren gedownload audiofragment legt uit: ‘De lucht was bontgekleurd met vliegtuigen, zweefvliegtuigen en parachutes. Honderden parachutisten kwamen hier deze dag naar beneden. Ze gingen op weg naar Arnhem, maar al gauw kwamen ze erachter dat

Mooiste wandelroutes • Freedom Trail Arnhem – een wandel route langs markante Arnhemse locaties uit de Tweede Wereldoorlog. Deze gaat dwars door het centrum van de stad. Zie www.freedomtrail.nl • De Liberationroute – de reportage gaat langs een stuk van deze fietsroute. De audiofragmenten die bij de luisterstenen horen en de route zijn gratis te down loaden vanaf: www.liberationroute.com • Airbornepad Market Garden – deze 220km lange wandelroute gaat langs landingsplaatsen van de bevrijders van 1944, van Lommel (België) tot Arnhem. Zie www.olat.nl • Voor meer informatie, zie www.VVVArnhem.nl

daarbuiten

de Duitsers de weg voor hen hadden geblokkeerd. Slechts één bataljon lukte het om uiteindelijk de brug van Arnhem te bereiken’.

Opblazen Via Kasteel Doorwerth, dat in de geschiedenis overigens al meerdere belegeringen meegemaakt had, komen we aan op de heuvel bij Heveadorp. Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht over de uiterwaarden van de Rijn, de kronkelende rivier zelf en de stad Arnhem aan de horizon. “Zie je daar die spoorbrug?” vraagt Thea. “Die werd opgeblazen zodra de eerste Britten hier aankwamen.” Van een verkeersbrug die ernaast lag, ontbrak het middenstuk. Nog maar één brug was intact: de verkeersbrug in Arnhem.

Pontje Tot overmaat van ramp had de veerman van het pontje onderaan deze heuvel, bij wijze van verzet, zijn veer laten zinken. Hij wilde zo voorkomen dat de Duitsers het zouden kunnen gebruiken, horen we bij de luistersteen. Maar daarmee maakte hij het de geallieerden een paar dagen later ook een

stuk moeilijker de Rijn over te steken. De geallieerden zaten als ratten in de val aan de noordzijde van de Rijn. De munitie raakte op. Ze stonden machteloos. De enige optie was om in de nacht van 25 op 26 september terug te trekken. Via een audiofragment van een soldaat: ‘De maan liet zich die nacht niet zien, de regen kwam met bakken uit de hemel. We moesten roeien met de kolven van onze geweren. Geloof me, dat was zwaar met een uitgehongerde maag en zonder slaap. Het was een compleet drama daar in die stroming.’

Betuwe Tegenwoordig vaart er trouwens weer een pontje, grotendeels op zonnepanelen. Voor zestig cent brengt het ons naar de overkant van de Rijn. De beboste heuvels verruilen zich voor de vlakke Betuwe. Kersenboomgaarden liggen naast de dijk, borden waarop Betuwejam en kersen worden aangeprezen staan er naast de weg. Samen met Thea vervolgen we onze tocht rondom de Oude Kerk in Oosterbeek waar de troepen vlak voor hun vertrek hun laatste dienst hadden. In de tuin staat

De munitie raakte op. Ze stonden machteloos

Airborne Museum Te midden van waar zo’n 65 jaar geleden ‘Operation Market Garden’ werd voorbereid en uitgevoerd, ligt museum Airborne. De naam slaat op de duizenden luchtlandingsgroepen die de klus toentertijd moesten klaren. Het recent verbouwde museum is gevestigd in het voormalige hoofdkwartier van de geallieerden. Niks geen stoffige vitrines met stille getuigen van de slag. Hier beleef je de operatie zelf. Een vlucht in een vliegtuig, de dropping in het veld. Knetterende geweren, parachutisten die neerkomen, ronkende vliegtuigen.

Praktisch Airborne Museum ‘Hartenstein’ is dagelijks geopend tussen 11 en 17 uur, ‘s weekends vanaf 12 uur. Toegang: 8 euro voor volwassenen, 5 euro voor jongeren en 3,50 euro voor kinderen. Adres: Utrechtseweg 232, Oosterbeek. Telefoon: 026 - 333 77 10. Gratis parkeren. Toegangskaarten voor Kasteel Doorwerth én het Airborne Museum zijn met korting te koop bij Stayokay.

daarbuiten

Thea Bouhuijs (79) wandelt langs historische plekken van de Slag om Arnhem

een grote gedenksteen waarop staat ‘Not one shall be forgotten’.

Geritsel In de drassige weilanden tussen de Oude Kerk en de Rijn kun je fantastisch wandelen. We horen geritsel in de struiken. Een haas komt tevoorschijn en hupt het grasland op. Op zijn twee achterste poten blijft hij staan, met de oren gespitst. Het beest heeft ons al lang gezien en zet de sprint in richting overkant weiland. De spoorbrug is hier goed te zien. De bedding van de rivier bestaat uit grote keien en kleurrijke planten, terwijl zware wolken boven de brug en kerk hangen. Alsof de regen elk moment weer met bakken uit de hemel kan vallen, net zoals toen.

Bakfiets Nadat de geallieerde troepen in die nacht de rivier overstaken, moesten de Arnhemmers van de Duitsers hun stad verlaten. “De stad stond in brand en

daarbuiten

iedereen moest weg. Wandelend gingen we naar Ede. Mijn broertje in een bakfiets, de grootouders op een handkar,” vertelt Thea. Arnhem liep leeg en werd een strategische spookstad aan de Rijn. De Duitsers plunderden de stad.

Verloren Daar, vlak bij de verkeersbrug, de laatst overgebleven brug, ligt de laatste luistersteen van de route. Het is het einde van de Rijnkade. Hier werd door dat ene geallieerde bataljon dat Arnhem wél haalde, gevochten om de brug. Uit een luisterfragment: ‘Overal rondom ons woedde nu de strijd. In de vuurlinie onttrok niemand zich aan het gevecht. Iedereen, van hoog tot laag, deed mee. Stafofficieren, seiners, bewakers en chauffeurs. Te midden van het geraas van onafgebroken schieten,’ vertelt een soldaat. Maar alle moeite ten spijt: ‘De slag om Arnhem werd uiteindelijk verloren. Het was een brug te ver.’

Films & boeken over de slag van Arnhem • Film: A bridge too far (1976) • Film: Band of brothers (2001) • Boek: Een brug te ver: operatie Market-Garden, september 1944, auteur: Cornelius Ryan (1977)

Tips van Stayokay Doorwerth • Neem een kijkje bij de stuw en schutsluis die in de Neder rijn liggen. In de zomer zijn er rondleidingen. Zie de website: www.bzcrivierengebied.nl. • Kijk op www.stayokay.com/ doorwerth naar het ‘A bridge too far’-arrangement. Over nachten, ontbijten, fietsen en toegang tot het Airborne museum voor een lage prijs.

Ziek geworden op vakantie. Direct hulp uit Amsterdam. “Lekker gegeten. Dacht ik. Tot mijn maag zich omdraaide. Wat werd ik ziek zeg. Voedselvergiftiging. Geen paniek. Wel een goede reisverzekering. En hulp die je dan nét nodig hebt.”

Hoe je vakantie er ook uitziet, Mondial Assistance heeft altijd een passende reisverzekering

niet alleen de niet gebruikte dagen, maar 100% van je reissom vergoed.

Als je op reis iets vervelends overkomt, wil je snel de juiste hulp geboden

studeren? Dan is de Globetrotter Reisverzekering ideaal.

Ga je langer dan drie maanden naar het buitenland om te reizen, werken of

krijgen. Het is dan een geruststellende gedachte dat je Mondial Assistance kunt bellen. Mondial Assistance, ‘s werelds grootste reisverzekeraar,

Doorlopende Reis- en Annuleringsverzekering

beschikt wereldwijd over eigen alarmcentrales in 28 landen die 24 uur per

Als je vaker per jaar op reis gaat is de Doorlopende Reis- en Annulerings-

dag tot je beschikking staan. Daardoor word je snel geholpen, in het

verzekering al snel de moeite waard. Als een basisdekking volstaat dan in

Nederlands, waar je ook bent. En kun je met een onbezorgd en veilig

onze Budgetvariant ideaal voor je. Wil je graag een meer uitgebreide

gevoel op vakantie gaan.

dekking? Dan komen onze Comfort- en Premiumvariant in beeld. Bovendien zijn bij enkele varianten de unieke Assistant Services gratis en

Kortlopende Reis- en Annuleringsverzekering

kun je kosteloos gebruik maken van de Reisarts en Inentingsadvies van

De Kortlopende Reisverzekering van Mondial Assistance is uiterst compleet

Mondial Assistance.

en bestaat uit de volgende basisonderdelen: S.O.S.-kosten, reisongevallen, reisbagage en medische kosten. In combinatie met de reisverzekering van

Afsluiten?

Mondial Assistance kun je de Annuleringsverzekering afsluiten. Als je de

Ga naar www.stayokay.com. Klik op tabblad Stayokay card en kies voor

reis moet annuleren of voortijdig afbreken krijg je de niet-gebruikte dagen

vakantiekortingen. Hier vind je alle informatie en sluit je de Stayokay

vergoed. Als je kiest voor een Dubbel-Zeker Annuleringsverzekering, krijg je

reisverzekeringen van Mondial Assistance met 15% korting af! daarbuiten

Stayokay fotowedstrijd

‘Appeltje pikken’ Winnaar Henny Vullings: “De foto is genomen ergens tussen Valkenburg en Slenaken tijdens een wandeltocht. We kwamen langs een boomgaard en de appels zagen er zo lekker uit. Het was tijdens een weekendje weg. Dat doen we wel vaker, naar een stad of wandelen. De foto is gemaakt door Gé en op de foto links staat een andere vriend, Barry.”

Eerste prijs: een 3-daags arrangement voor vier personen op een privékamer in een Stayokay naar keuze. Inclusief: 2x overnachting met ontbijt, 2x lunchpakket, 2x diner, 2 dagen fietshuur en een welkomstdrankje.

Nieuwe prijsvraag! daarbuiten daagt je uit om het Stayokay-gevoel te fotograferen. Wat is dat voor jou? Stuur je foto in en win een weekendje weg bij Stayokay voor vier personen! Kijk voor meer informatie op www.stayokay.com/daarbuiten 50

daarbuiten

Prijswinnaars 2 tot en met 5 hebben hun ingezonden foto uitvergroot op canvas ontvangen.

Dochters Ella en Hieke op Texel

Kaj en vriendjes op Ameland

Dick Teunissen (Lochem)

Hanneke Feitsma (Den Haag)

Dochter Yara in Zwitserland

Torenvalk bij Callantsoog

Jacqueline Stoele (Capelle aan den IJssel)

Tanja Ineke (Amsterdam)

NEXT 25 KM

Winnaar prijsvraag: Het avontuurlijkste gezin van Nederland

“Ongelooflijk!”, dat was de eerste reactie van de familie Bloemendal, winnaar van de videowedstrijd ‘Op zoek naar het avontuurlijkste gezin van Nederland’. Een vakjury heeft uit de tientallen inzendingen hun winnende video gekozen. In de video zien we de boeiende zoektocht van de familie naar hun verre oom. De familie Bloemendal is inmiddels bezig met de voorbereiding op hun grote reis (de hoofdprijs): naar hun oom in Australië. Kijk op stayokayen.nl om alle winnende video’s te bekijken.

Andere winnaars Een gedeelde 2e plaats is voor familie Koning en familie Terheggen. Zij winnen beiden een ‘8-daags Waddenhop-arrangement’ voor het hele gezin. Op de 4e plaats is familie De Jong geëindigd; zij gaan met het hele gezin genieten van het 3-daags Actief eropuit-arrangement. De familie Schumacher, goed voor de 5e plaats, wint de Flip Ultra HD 8Gb Camcorder.

daarbuiten

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE HH

Eropuit met... Een levenlang is ze bijna op televisie, Anita Witzier (1961). Presentatrice van talloze programma’s, winnaar van de Zilveren Televizier-Ster en ambassadeur voor het Reumafonds. Maar ook liefhebber van de natuur. Ver weg of dichtbij in het Gooi: “Heerlijk de polder in, rennen of wandelen met de hond.”

Anita Witzier 52

daarbuiten

Het is prachtig om hier de

natuur te zien ontwaken

Hoe beleef je een lekkere herfstdag?

Liever alleen de natuur in?

“Ik vind het echt heerlijk om met mijn dochter naar de Lage Vuursche te rijden en dan met de hond een stuk te wandelen. En dan na afloop koffie te drinken of een pannenkoekje te eten. Ik ben natuurlijk lang niet altijd thuis vanwege mijn werk, dit is echt wat je noemt quality time. Zij is dertien jaar, dus nu vindt ze het nog leuk om mee te gaan.”

“Nee hoor, dat hangt van de omstandigheden af. Met m’n dochter of mijn partner. Met de hond is het ook gezellig, die ziet soms weer heel andere dingen of schrikt van iets wat ik niet had opgemerkt.”

Wind, regen, maakt dat nog uit? “Ik vind regen echt verschrikkelijk. Maar wind, dat hoort erbij. Prima.”

“Het is natuurlijk centraal. Maar nog belangrijker misschien, het is echt een groene oase. Als je van de snelweg afrijdt dan zit je meteen midden in het groen.”

Hoe lang duurt zo’n wandeling?

Vakantievoorkeuren?

“Een uur of anderhalf uur, het hangt er vanaf met wie ik ben. Als ik alleen aan het rennen of aan het wandelen ben, dan kan ik zo anderhalf uur op pad zijn. Het is zo ontspannen, het ruikt zo lekker, zo anders dan een stedelijke omgeving. Als ik het druk heb, dan gaat het werk door m’n hoofd heen. Als ik een tijdje vrij ben, dan word ik alleen nog maar meer ontspannen in het bos.”

“Ik heb een lange lijst van landen. Ik wil nog een keer naar China, India, de Zwarte Zee, met een groep lekker eten in een huis in Frankrijk. Maar deze keer zijn we naar Alaska en Miami geweest. Mijn dochter kwam hiermee, ze had het van een vriendinnetje gehoord. Vorig jaar waren we een weekje op de camping in Zeeland, dit jaar zijn we dus verder weg gegaan. We hebben daar gekajakt en gesnorkeld. Ik wil op vakantie iets doen, dat is daar zeker gelukt.”

Bos of polder? “De weidsheid van de polder spreekt mij nog het meeste aan. De luchten, dat verre kijken. Vlakbij ren ik zo de polder van Eemland in. Het is zo prachtig om hier de natuur te zien ontwaken. Ik kan op zich nog wel wat vogels van elkaar onderscheiden, maar ik ben zeker geen kenner. Mooi vind ik ook de alarmsignalen van de weidevogels als ze in het voorjaar hun nesten hebben. Iedere vogel waarschuwt de volgende; een keten van waarschuwingen weerklinkt als ik er aan kom. En vaak kom ik dan voor de rest niemand tegen.”

Ambassadeur Reumafonds In 1999 werd bij Anita Witzier reumatoïde artritis geconstateerd. Op verzoek van het Reumafonds werd ze ambassadeur. “De ziekte krijgt minder aandacht dan bijvoorbeeld kanker, maar kan vaak hartverscheurend wreed zijn. Mensen worden door deze ziekte echt helemaal uitgeschakeld en

Wat maakt het Gooi aantrekkelijk voor je om te wonen?

De natuur boeit? “Het inspireert en het zet me soms aan het denken. Toen we in Lapland aan ‘t draaien waren, reden we langs die enorme meren waar verder niemand woont; dat lege landschap fascineert. Dat is zoveel groter en grootster dan wij zijn. Wij leven in een omgeving waar alles maakbaar is. Maar als je soms de grens over gaat, dan ben je al snel niet meer de baas. Daar heb je niks te vertellen. Dat is een prettig gevoel.”

ze raken daardoor in een totaal isolement. Ik voel me geen patiënt, mijn situatie is onvergelijkbaar met hun situatie. Ik zorg als BN’er voor aandacht voor de ziekte en belicht de noodzaak voor meer onderzoek. En ja, soms hoor ik van patiënten dat ik ze moed en kracht geef om verder te gaan.”

daarbuiten

Lezersaanbiedingen

€ 10 korting p.p. op het

St EG ayok MO ay ND

Monnikenpad-arrangement Het Monnikenpad is een netwerk van wandelroutes die de vele cultuurhistorische plekken en prachtige natuurgebieden in en rond Egmond met elkaar verbindt. Het avontuur begint zodra je de voordeur van het hostel uitstapt! Met de handige wandelkaart in de hand volg je de route over jaagpaden, langs oude vaarten en over oude dijken en door de duinen. Voel de historie!

Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x diner, 2x lunchpakket, 1x koffie, duinkaart, wandelboekje*, thermosfles* Prijs per persoon - o.b.v. een 4-persoonskamer: kinderen v.a. € 50, volwassenen v.a. € 82,50. Periode: t/m 31 december 2010 Boek online: www.stayokay.com/egmond met kortingscode LZBdbeg-JX. *1 thermosfles en wandelboekje per boeking

1 dag gratis fietshuur bij de Seniorenweek

StayokayL GORSSE

Gratis diner bij Kunstmaand arrangement Dwalen over het eiland en genieten van kunst,

Een gezellige midweek doorbrengen met leeftijdgenoten?

het novemberlandschap en het soms stormachtige

Kom naar de seniorenweek bij Stayokay Gorssel! Doe mee met

Waddenweer. Dat is kunstmaand Ameland! Tijdens

typisch Hollandse activiteiten als klootschieten, speel oud-Hollandse

deze eilandbrede expositie exposeert een internationaal

spelletjes in de gezellige jachtzaal en maak kennis met de oude

gezelschap van meer dan 70 kunstenaars, met als

Hanzestad Deventer. Op woensdagavond wordt er afgesloten met

uitgelicht discipline dit jaar de glaskunst. Ook kun je

live muziek.

weer vele workshops volgen! Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting

Inclusief bij 5 dagen: 4x overnachting met ontbijt, 4x diner,

met ontbijt, 3 dagen fietshuur, 1x gratis diner, Kunstmaand-

3x lunchpakket, diverse oud-Hollandse activiteiten, stads-

agenda 2011 en een programmaboekje met plattegrond.

wandeling Deventer en live muziek. Prijs per persoon o.b.v.

Prijs per persoon o.b.v. een 2-persoonskamer: kinderen v.a.

een 4-persoonskamer: € 165 Periode: zondag 7 t/m

€ 64, volwassenen v.a. € 75 Periode: elke woensdag t/m

woensdag 10 november 2010

zondag in november. Boek online: www.stayokay.com/ ameland met kortingscode LZBdbam-JX

Meer informatie?

y oka Stay LAND E AM

Kijk op www.stayokay.com/gorssel of bel 0573 431 615. Vermeld bij je boeking dat je gebruik maakt van de lezersaanbieding in daarbuiten.

Wil jij gratis naar Walibi World?

Schrijf je dan nu in voor de Stayokay nieuwsbrief op www.stayokay.com en maak kans op een van de tien vrijkaarten.

daarbuiten

Tom Beijl

Kijk op pagina 57 voor meer avonturen bij Stayokay!

Dummie de Mummie-avontuur in Stayokay Noordwijk Met uniek optreden van kinderboekenschrijfster Tosca Menten op 16 oktober!

kay Stayo wijk d r o No

Ken jij Dummie de Mummie al? Een kleine mummie die per ongeluk tot leven komt in Nederland en stiekem bij Klaas en Goos Guts gaat wonen? Kom kennismaken en beleef het Dummie de Mummie avontuur in Stayokay Noordwijk! Ga op zoek naar de mummie tijdens de speurtocht en leer alles over mummies in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden.

Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x lunchpakket, 1x diner, speurtocht in de duinen, film, e ntree Rijksmuseum van de oudheden, het boek Dummie de Mummie en de gouden Scarabee (1 boek per boeking) en een goodiebag voor kinderen. Prijs per persoon o.b.v. een 4-persoonskamer: kinderen v.a. € 55, volwassenen v.a. € 85. Periode: alle weekenden en schoolvakanties v.a. 15 okt. 2010 t/m 31 maart 2011. Tosca Menten-weekend: 1 5 t/m 17 oktober 2010. Boek online: www.stayokay.com/noordwijk

Vakantie!-arrangement met WILDzoekers-pakket in de herfstvakantie Je vervelen in de herfstvakantie? Niet bij Stayokay!

Gratis wandelgids bij het Actief eropuit-arrangement Er nog even lekker opuit in het najaar? Wandelen door de Hollandse Biesbosch, langs de Hollandse Waterlinie of uitwaaien in de duinen? Boek

Geniet met het hele gezin van de leukste

dan nu het Actief eropuit-

(buiten)activiteiten. Duik de bossen in op

arrangement en maak een

zoek naar de hoogste boom of speur naar

KNBLO-wandeling in de

de grootste kastanje!

buurt van Stayokay!

Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x lunchpakket, 2x diner, KNBLO-wandelgids, wandelroutes en Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met

een handige accessoire voor onderweg.

ontbijt, 2x lunchpakket, 2x diner, 1 dag fietshuur en een

Prijs per persoon o.b.v. een 4-persoonskamer:

WILDzoekers-pakket voor de kinderen. prijs per persoon o.b.v.

kinderen v.a. € 35, volwassenen v.a. € 65.

een 4-persoonskamer: kinderen v.a. € 55, volwassenen v.a. € 85

Periode: t/m 31 december 2010

Periode: zaterdag 16 t/m zondag 31 oktober 2010.

daarbuiten

Goed om te weten! Zo is de prijs bij Stayokay

AMELAND TERSCHELLING

De prijs varieert afhankelijk van het hostel, de grootte van de kamer en de periode waarin je boekt. Op www.stayokay.com vind je de actuele prijs en kun je eenvoudig online boeken. Met een Stayokay card ontvang je

SCHEEMDA

SNEEK GROU

€ 2,50 korting op elke overnachting. Voor groepen vanaf 10 personen

TEXEL

gelden speciale kortingstarieven. Informeer hiernaar via 020 639 29 29

HEEG

of bookingoffice@stayokay.com.

Gedeelde kamer of privékamer

EGMOND

Boek je een bed op een gedeelde kamer, dan overnacht

BAKKUM

je op een kamer met andere gasten van Stayokay.

HEEMSKERK

Maar je kunt natuurlijk ook een privékamer boeken voor

HAARLEM

het gezin, je vriendengroep of met z’n tweeën.

AMSTERDAM

APELDOORN

NOORDWIJK

Beddengoed & handdoeken

DEN HAAG

GORSSEL

SOEST ELST

Beddengoed wordt verzorgd, handdoeken kun

ROTTERDAM

ARNHEM

UTRECHT – BUNNIK

je zelf meenemen of huren bij de receptie.

DOORWERTH DORDRECHT

Geen verrassingen Bij Stayokay kom je niet voor extra kosten

DOMBURG

DUITSLAND

BERGEN OP ZOOM

te staan. Zo betaal je geen reserverings- of administratiekosten en zijn beddengoed,

VALKENSWAARD

toeristenbelasting* en een ontbijt altijd inclusief. Wil je een kinderbedje op de kamer of een kinderstoel? Ook die vraag je kosteloos aan!

BELGIË

* M.u.v. Stayokay Dordrecht, hier is geen toeristenbelasting verschuldigd. MAASTRICHT

Voor leuke arrangementen bij alle Stayokay hostels kun je terecht op de volgende pagina’s ➔

Faciliteiten van de Stayokays

GOED BEZIG! www.stayokay.com

Stayokay introduceert

VERKLARING PICTOGRAMMEN

een nieuw food & beverageconcept:

Bijzondere gebouwen

Strand

Trouwlocatie

Nieuw interieur

Speeltuin

Vergaderen

2-persoonsbed mogelijk

Kinderactiviteiten in de vakanties

Rolstoelvriendelijk

Sportfaciliteiten

Stads- of dorpscentrum op max. 10 min. lopen

Watersportfaciliteiten

Feesten, partijen, familiereünies

Goed bezig! Dat staat voor gezond en lekker eten met een biologisch tintje. Tijdens het ontbijt kun je genieten van fairtrade koffie en thee, scharreleieren en vers

seizoensfruit. Maar dat is niet alles. Sinds april van dit jaar serveert Stayokay ook vleeswaren met het ‘Beter Leven’ kenmerk van de Dierenbescherming, biologische wijnen en biologisch brood. Dit najaar is daar het biologische bier van La Trappe bijgekomen. Als je bij Stayokay verblijft, ben je dus goed bezig!

daarbuiten

GRATIS

Gratis parkeren

AMSTERDAM VONDELPARK

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

AMSTERDAM zeeburg

Hollywood Boulevard

I AMsterdam

Rodeloperfeestjes, handtekeningensessies en divagedrag? Waan je een VIP-ster in Amsterdam!

Dompel je onder in de bruisende hoofdstad! Slenter langs de oude grachten in het centrum en bezoek de prachtige musea!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 60,75 p.p. tot € 82,60 p.p., volwassenen v.a € 71,75 p.p. tot € 93,60 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 63,90 p.p. tot € 82,80 p.p., volwassenen v.a. €74,90 p.p. tot € 93,80 p.p.

DEN HAAG

Vanaf

€ 20, p.p.p.n.

HAARLEM

incl. ontbijt

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

top av ontur en

Duizend-en-één nacht

Stad & Strand

Mooie stad achter de duinen, stad van de Koninklijke familie, zeven dagen per week winkelen… Den Haag kun je beleven op duizend-en-één manieren.

Lekker uitwaaien aan het strand, zandkastelen bouwen, winkelen in de gezellige binnenstad en heerlijk uiteten: in Haarlem beleef je het beste van twee werelden!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 43,95 p.p. tot € 63,90 p.p., volwassenen v.a. € 54,95 p.p. tot € 74,90 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen: v.a. € 40,80 p.p. tot € 62,40 p.p., volwassenen: v.a. € 57,80 p.p. tot € 79,40 p.p.

MAASTRICHT

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n.

ROTTERDAM

incl. ontbijt

GRATIS

Stayokay leden ontvangen € 2,50 korting op een overnachting met ontbijt, ook bij een arrangement! Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Duik in het politieleven!

Beestenboel

Treed in de voetsporen van Flikkenrechercheurs Eva van Dongen en Floris Wolfs en los de duistere moordzaak over een beroemde Maastrichtse kunsthandelaar op!

Kom jij de beest uithangen in Rotterdam? Het wordt beregezellig, want je brengt een bezoek aan de grootste dierentuin van de Benelux! Slaap als een os in een wereldberoemde kubus!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 44,35 p.p. tot € 70 p.p., volwassenen v.a.€ 64,85 p.p. tot € 90,50 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 51,75 p.p. tot € 73,60 p.p., volwassenen v.a.€ 68,75 p.p. tot € 90,60 p.p.

Boek je eigen avontuur nu op stayokay.com

Kinderen t/m 12 jaar ontvangen € 5,50 korting op een overnachting met ontbijt.

Zie voor verklaring pictogrammen pagina 56.

daarbuiten

APELDOORN DE VELUWE

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Apenkooien voor aapjes

GRATIS

Lekker klimmen en klauteren! Ben jij ook zo’n kleine aap? Kom dan aapjes kijken in dierenpark Apenheul en slinger rond in het klimbos.

ARNHEM DE VELUWE

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Superzoo

GRATIS

Ontdek de wereld rondom Burgers’ Zoo. Maak kennis met de beestenboel van de overdekte jungle, woestijn, oceaan en het tropisch regenwoud.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 57,30 p.p. tot € 79,80 p.p., volwassenen v.a. € 86,30 p.p. tot € 114,20 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 51,30 p.p. tot € 79,20 p.p., volwassenen v.a. € 75,30 p.p. tot € 103,20 p.p.

De groene omgeving van Stayokay BERGEN OP ZOOM DE BRABANTSE WAL

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

DOORWERTH DE VELUWE

Vanaf

50 € 18, p.p.p.n. incl. ontbijt

GRATIS

Robin Hood in de Bergse bossen Beleef de avonturen van Robin Hood opnieuw en leer boogschieten! Durf jij het behekste bos in? Wie is de echte Robin Hood? Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 49,10 p.p. tot € 75,20 p.p., volwassenen v.a. € 73,10 p.p. tot € 99,20 p.p.

daarbuiten

A Bridge too far GRATIS

Ga terug naar de tijd van de Tweede Wereldoorlog en beleef de Slag om Arnhem. Hoezo ‘een brug te ver’? Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 45,35 p.p. tot € 63,35 p.p., volwassenen v.a. € 59,35 p.p. tot € 77,35 p.p.

DORDRECHT DE HOLLANDSE BIESBOSCH

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

ELST

DE UTRECHTSE HEUVELRUG

Vanaf

50 € 18, p.p.p.n. incl. ontbijt

GRATIS

Duik in het verleden van Dordrecht

GRATIS

Solextocht door de Betuwe

Ontdek de rijke historie van de oudste stad van Holland. Met dit arrangement beleef je de geschiedenis ter plekke!

Wat hebben fruittelers, een waterkrachtcentrale en een Solex met elkaar te maken? In de Betuwe ontdek je het. Ideaal voor groepen!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 57,80 p.p. tot € 85,70 p.p., volwassenen v.a. € 81,80 tot € 109,70 p.p.

Prijzen 3 dagen: volwassenen v.a. € 87,40 p.p. tot € 105 p.p. Niet geschikt voor kinderen.

GORSSEL

DE GORSSELSE HEIDE

Vanaf

€ 20, p.p.p.n.

incl. ontbijt

SOEST

DE SOESTERDUINEN

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

top av ontur en

Op vakantie bij Pippi

Op de Eco-toer

Gezocht: eigenwijze logees voor Pippi’s Scandinavische Jachthuis. Zet de boel op stelten en stort je in het avontuur!

Wat heeft de natuur aan moois, spannends en lekkers te bieden? Biologische hapjes en uitstapjes, ligfietsen en doe-het-zelven in de natuur!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a € 47,95 p.p. tot € 75,85 p.p, volwassenen v.a. € 77,95 p.p. tot € 105,85 p.p.

UTRECHT-BUNNIK LANDGOED RHIJNAUWEN

GRATIS

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 58,10 p.p. tot € 87,80 p.p., volwassenen v.a. € 88,10 p.p. tot € 117,80 p.p.

VALKENSWAARD DE KEMPEN

Op d’n boerderie GRATIS

Boek je eigen avontuur nu op stayokay.com Stayokay leden ontvangen € 2,50 korting op een overnachting met ontbijt, ook bij een arrangement!

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 54,95 p.p. tot € 77,45 p.p., volwassenen v.a. € 72,45 p.p. tot € 94,95 p.p.

In het spoor van De Hollandse Waterlinie Een prachtige fietstocht langs de militaire verdedigingslinie uit 1815.

GRATIS

Vanaf

50 € 18, p.p.p.n. incl. ontbijt

Kinderen t/m 12 jaar ontvangen € 5,50 korting op een overnachting met ontbijt.

GRATIS

Stoere boeren en boerinnen gezocht voor een agrarisch groepsavontuur op het Brabantse platteland. Koeien melken en rijden op een tractor; heb jij boerennatuurtalent? Prijzen 3 dagen: volwassenen v.a. € 89,10 p.p. tot € 108,30 p.p. Niet geschikt voor kinderen.

Zie voor verklaring pictogrammen pagina 56.

daarbuiten

AMELAND DE WADDEN

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

Piratenavontuur (M/V)

DOMBURG walcheren

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

De Ronde van Zeeland fietsavontuur

Ben jij een echte zeebonk? Beleef een wervelstorm aan zeebonken- en piratenavonturen en laat zien dat jij lef en zeebenen hebt!

GRATIS

Prijzen: 3 dagen: kinderen v.a. € 61,60 p.p. tot € 87,70 p.p., volwassenen v.a. € 85,10 p.p. tot € 112,20 p.p.

2010 staat in het teken van fietsen. Klim ook in de pedalen en geniet van een prachtige ronde van Zeeland vol avontuur! Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 69 p.p. tot € 103,20 p.p., volwassenen v.a. € 93 p.p. tot € 127,90 p.p.

EGMOND & BAKKUM noord-hollands duinreservaat

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

Oer-Hollands Noord-Holland Ontdek de oer-Hollandse kant van Noord-Holland! Hoe je reist op zijn oer-Hollands? Te voet, per fiets en te paard natuurlijk!

Stayokay Kust & water GROU pikmeer

Sprookjesachtig en heel spannend: vaar in een gruwelboot, zeil door de spookjessloot en race door de modderige bol. Ga op avontuur door het waterrijke Friesland! Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 66,90 p.p. tot € 91,20 p.p., volwassenen v.a. € 90,40 p.p. tot € 114,70 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 47,45 p.p. tot € 69,95 p.p., volwassenen v.a. € 64,95 p.p. tot € 87,45 p.p.

Vanaf

50 € 18, p.p.p.n. incl. ontbijt

(Water)Gruwelen

daarbuiten

GRATIS

HEEG

heegermeer

Spetteren met Pier Piraat! Hijs de zeilen: je gaat op avontuur met Pier Piraat! Je zeilt door het waterrijke Friesland in een valk of een tjotter. Vind jij de schat? Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 63,70 p.p. tot € 89,80 p.p., volwassenen v.a. € 87,20 p.p. tot € 113,30 p.p.

Vanaf

50 € 18, p.p.p.n. incl. ontbijt

GRATIS

HEEMSKERK

noord-hollands duinreservaat

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Kastelenavontuur GRATIS

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 48,80 p.p. tot € 76,70 p.p., volwassenen v.a. € 72,80 p.p. tot € 100,70 p.p.

oldambtmeer

nationaal park zuid-kennemerland

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Natuuravontuur Stoere Stuiver

Ben jij die dappere ridder die een officiële ridderorde verdient? Beleef het kastelenavontuur op Slot Assumburg!

SCHEEMDA

NOORDWIJK

Ben jij een echte speurder? Ontdek dan de natuur van het Hollands Duin tijdens een spannende natuurontdekkingstocht met Stoere Stuiver! GRATIS

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 39,60 p.p. tot € 71,10 p.p., volwassenen v.a. € 69,60 p.p. tot € 101,10 p.p.

Vanaf

€ 19, p.p.p.n.

incl. ontbijt

SNEEK

sneekermeer

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

top av ontur en

Kuren en turen

GRATIS

Schone lucht, rust in overvloed en genoeg natuur om eindeloos naar te turen: er gaat niets boven Groningen! Na een paar dagen kuren en turen is je batterij weer helemaal opgeladen!

Ga gezellig op fietsvakantie en ontdek hoe mooi Friesland is! Geniet van de prachtige natuur en waai uit aan de Friese meren. Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 56,10 p.p. tot € 87,60 p.p., volwassenen v.a. € 86,10 p.p. tot € 117,60 p.p.

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 48 tot € 63 p.p., volwassenen v.a. € 70 tot € 85 p.p.

TERSCHELLING de wadden

Vanaf

50 € 19, p.p.p.n. incl. ontbijt

Eindeloos Eilandavontuur

TEXEL de wadden

GRATIS

Vanaf

50 € 20, p.p.p.n. incl. ontbijt

Stayokay leden ontvangen € 2,50 korting op een overnachting met ontbijt, ook bij een arrangement! Kinderen t/m 12 jaar ontvangen standaard € 5,50 korting op een overnachting met ontbijt.

De 7 Waddenwonderen De Chinese muur, de Grand Canyon en de piramides? Voor wereldwonderen hoef je niet ver van huis! Laat je verrassen door de wonderbaarlijke Wadden.

Bekijk verloren schatten, leer alles over het wad en maak kennis met de beroemde bewoners, de zeehondjes! Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 59,90 p.p. tot € 89,60 p.p., volwassenen v.a. € 89,90 p.p. tot € 119,60 p.p.

Boek je eigen avontuur nu op stayokay.com

Actief in het zadel

GRATIS

Prijzen 3 dagen: kinderen v.a. € 65,75 p.p. tot € 95,30 p.p., volwassenen v.a. € 95,75 p.p. tot € 125,45 p.p.

Zie voor verklaring pictogrammen pagina 56.

daarbuiten

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE VERBEELD

In het

stapel

bed met...

Wil Stam 71 jaar, oud-onderwijzeres, woont in Angerlo (Gelderland)

daarbuiten

St MAA ayokay STR ICH T

Altijd in Nederland op vakantie? “Toen we getrouwd waren, gingen we vaak met de tent of caravan naar het buitenland. Naar Oostenrijk, Frankrijk en Hongarije. Bijzonder was Hongarije, aan het Balatonmeer. Daar stond je soms tijden in de rij voor een fles melk, dat was nog in de communistische tijd. Was je aan de beurt, was de melk op. Er was vrijwel niets, maar tegelijkertijd was er wel die schitterende natuur.”

Vakantienachtmerrie?

Wil Stam is aangekomen bij Stayokay Maastricht, samen met haar man Frans en twee kleinkinderen. Op het programma staan onder meer een bezoek aan de grotten, fietstochten in de omgeving en een duik in een zwembad. “Als jonge meid van zestien sliep ik al in een stapelbed van een jeugdherberg.” Wat vind je van slapen in het stapelbed? “Ik vind het geweldig, maar dat komt ook doordat de kleinkinderen het er al weken over hebben. ‘Zou er ook een stapelbed zijn?’, vragen ze dan opgewonden. Ze liggen natuurlijk boven. Die twee vinden het hier geweldig. Kijk, ze staan daar met andere kinderen te spelen bij de Wii.”

Vaker in een stapelbed geslapen? “In mijn jeugd ging ik altijd met vriendinnen fietsten door Nederland. Al die plekken die we met aardrijkskunde hoorden, wilden we ook wel eens in het echt zien. Een jaknikker, de mijnen en de grotten. Vanuit de Zaanstreek fietsten we overal naartoe en overnachtten we in jeugdherbergen. Dat was betaalbaar. En toen sliepen we ook al in een stapelbed.”

“We stonden in Luxemburg op een camping, onze zoon was twee jaar. Een windhoos maakte in een klap alles kapot. Mijn man probeerde ons te beschermen en de tent bij elkaar te houden. Dat laatste is niet gelukt. Einde vakantie en weer naar huis. Mijn vader heeft toen de tent weer in elkaar genaaid.”

Waarom met de kleinkinderen? “De ouders gaan met ze naar het buitenland op vakantie. Wij willen ze graag meer van Nederland laten zien. Vorig jaar zijn we naar de Friese meren en de Wadden gegaan. Ik vind het belangrijk dat ze weten wat Nederland te bieden heeft. De kleinste zei laatst dat ze alles wat oud is leuk vindt. En dat ze archeologe wil worden. Die belangstelling heb ik dan aangewakkerd.”

Waar komt die reislust vandaan? “We zijn allebei nieuwsgierig om de wereld te ontdekken. Dat had ik ook weer toen we in Afrika waren. Ik heb weleens gedacht dat je die wilde dieren beter op televisie ziet. Maar als je een leeuw in het echt ziet, dan voel je pas de spanning. Dat vind ik echt geweldig, dat gevoel krijg je niet mee op de bank.”

Droomlocatie? “We willen nog een keer naar China, ik wil de Muur zien en het Terracotaleger dat ze hebben opgegraven. De wereld is zo groot, we blijven ontdekken.”

daarbuiten

KINDERPAGINA

daarbuiten

TOP 3 Spirit of Winterfair, Paleis Het Loo 17 – 21 november 2010 (Stayokay Apeldoorn)

Gratis de Win naar terfair? Stu

ur een email n win@st aar ayokay .com en win een van de tien entree kaarte n.

De Spirit of Winter luidt de mooiste tijd van het jaar in. Slenter over de eeuwenoude lanen van Paleis Het Loo, van vuurkorf naar vuurkorf, via feestelijk gedekte tafels en stands met (antieke) meubels naar de mooiste, lekkerste en warmste seizoensproducten. En dat alles in een sprookjesachtige setting met als stralend middelpunt het Paleis Het Loo. Dit koninklijk bezoek is bij de entreeprijs van de fair inbegrepen. Meer informatie op: www.spiritofwinter.nl

Streekweken in Utrecht 22 – 24 oktober 2010 (Stayokay Utrecht-Bunnik) De Streekweken is dé overdekte seizoensmarkt voor Utrecht en ommelanden met gratis entree, waar je al het heerlijks dat de ambachtelijke producent voortbrengt kan proeven. Met eerlijke, verse en verrassende seizoensproducten uit alle streken van Nederland. Ga terug naar puur en echt en proef het verschil, smaken zoals smaken behoren te zijn! Vanuit heel Nederland komen echte kaasmakers, eerlijke tuinders en allerhande ambachtslieden naar Utrecht. Meer informatie op: www.streekweken.nl

Zeeuwse Museumnacht (MuseumNa|8) in Vlissingen 22 oktober 2010 (Stayokay Domburg) Bezoek gratis ruim 25 musea tijdens de 4e Zeeuwse Museumnacht (MuseumNa|8). Met films & muziek, kinderactiviteiten, verhalenvertellers, tentoonstellingen en hapjes & drankjes. Tijdens deze speciale avondopenstelling in de herfstvakantie en tevens in de Week van de Geschiedenis zijn er allemaal activiteiten rondom het thema ‘‘Land en Water’’. Meer informatie op: www.zeelandmuseumland.nl

daarbuiten

AGENDA Military Boekelo

Kunstmaand Ameland 2010 3 – 28 november

14 – 17 oktober 2010 www.military-boekelo.nl (Stayokay Gorssel)

Nationale Bloembollenmarkt Keukenhof

15 oktober www.keukenhof.nl (Stayokay Noordwijk/Haarlem)

Festival Jong

16 – 20 oktober www.festivaljong.nl (Stayokay Maastricht)

Sprookjesfestival

VANDERBOS

16 – 24 oktober www.sprookjesfestival.nl (Stayokay Arnhem)

Week van de geschiedenis

16 – 24 oktober www.weekvandegeschiedenis.nl (gehele land)

Cinekid, het internationale film-, televisieen nieuwe mediafestival voor de jeugd 20 – 29 oktober www.cinekid.nl/nl/festival (gehele land)

Kunstmaand Ameland 2010

3 – 28 november www.kunstmaandameland.com (Stayokay Ameland)

Berenloop Terschelling (marathon)

7 november www.berenloopterschelling.nl (Stayokay Terschelling)

International Documentary Film Festival Amsterdam 17 – 28 november www.idfa.nl (Stayokay Amsterdam Zeeburg en Stayokay Amsterdam Vondelpark)

Barbara Lorenz Höfer

Meer informatie Bij vrijwel alle evene menten staat een hostel van Stayokay genoemd. Je kunt met de betreffende Stayokay contact opnemen voor meer informatie en natuurlijk overleggen voor overnachtingsmogelijkheden. Alle contactgegevens vind je op onze site: www.stayokay.com

daarbuiten

Ridders, jonkvrouwen en een prinsheerlijk ontbijt

Overnachten in een eeuwenoud kasteel? Met een echte slotgracht? En een heerlijk ontbijt? Slot Assumburg in Heemskerk vormt hiervoor het perfecte decor. Hier kun je met het hele gezin een onvergetelijk weekend in riddersferen beleven. Typisch zoâ&#x20AC;&#x2122;n Stayokay locatie. Stayokay heeft 29 hostels op de mooiste plekken van Nederland. Ontdek alle bijzondere locaties en ongekende mogelijkheden op www.stayokay.com.

Boe k avon je eigen Âstay tuur op okay .com