Stralend najaar!

Jaargang 2 – nummer 3 – 2011

1001 manieren om te stayokayen

Stralend najaar!

De mooiste herfstfoto’s maak je zelf ✱ Pluk paddenstoelen in het bos ✱ Scoor de Big Five op safari in Nederland ✱ Op je ligfiets door de Alblasserwaard ✱ Verliefd op Argentinië ✱ Gluren door de muren van Deventer En natuurlijk de leukste avonturen en de beste aanbiedingen! daarbuiten

1

TRAVEL GEAR SINCE 1978

2

more dealers: www.nomad.info daarbuiten

fa

11 0 2 r e t ll/win

NOMAD bra nd store

Koningstraat

54a, Arnhem

daarbuiten

3

Buiten

4

daarbuiten

Het lijkt net een sprookje, die herfst.

De bossen zijn vervuld met intense kleuren en de dieren zijn druk om hun wintervoorraad aan te leggen. En het weer? Dat kan ieder moment omslaan van stralende najaarszon naar genadeloze plens­ buien. Weer of geen weer, de herfst is ­volgens kenners het beste seizoen om f­ oto’s te maken. Hoe je dat het beste kan doen?

Natuurfotograaf Bas Meelker verklapt de gouden fotografie­ regels (zie pagina 8).

daarbuiten

5

daarbuiten

Inhoud

Herfst 2011 08 18 30 38 46 48 60

Was het altijd maar herfst Het nieuwe wild eten Liggend door de Alblasserwaard Met een legertruck op duinsafari in Noordwijk Trek je wandelschoenen aan!

Pelgrimstocht tegen borstkanker Beste smaak is puur natuur

Ontdek de middeleeuwse Hanzesteden met je smartphone 14 Marc de Hond:

‘Ook als het regent, ga ik eropuit’ Gemeentemuseum Den Haag heeft kunst voor jong en oud 24

En verder...

13 33 36 42 51 54 58 62 64 66

6

Cool stuff Puzzelpagina Hostelling International: verrassend Argentinië Rik Zaal: kap die saaie naaldbossen Check in Check out Toen en Nu: het vrije leven op Texel Social media: Stayokay online In het stapelbed met…

Kinderpagina Agenda van Stayokay

daarbuiten

56

Colofon daarbuiten Jaargang 2 - nummer 3 - 2011. daarbuiten verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 40.000 exemplaren Uitgever ­ Stayokay Ontwerp, opmaak en redactie Smidswater Redactie (Stayokay) Marijke Schreiner, Chris Hommes, Annemieke Boer, ­ Marieke van Tijn, Patrick Beeker, André van den Toorn Eindredactie ­Marieke ­Meijer, Merle Koperdraat Aan dit num­mer werkten verder mee On Track, Daan Vermeer, Rik Zaal Drukwerk Quad­Winkowski (daarbuiten is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier) Copyright Niets uit deze ­uitgave mag vermenigvuldigd worden z­ onder t­ oe­stemming van S­ tayokay A ­ dverteren in daarbuiten sales@daarbuiten.com ­ Contact daarbuiten, P ­ ostbus 92076, 1090 AB Amsterdam, www.stayokay.com/daarbuiten, redactie@daarbuiten.com Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

Op

23

Een paddenstoel september bestaat voor 90% uit water. begint de herfst­

volgens de sterren­kundige ­kalender. De zon staat dan ­precies boven de ­evenaar ­waardoor dag en nacht overal op ­aarde even lang duren.

47%

van de N ­ ederlanders maakt minstens eens per maand een uitstapje in de vrije natuur.

Eekhoorns verstoppen

hun wintervoorraad in een ondiep putje onder de grond. Een deel van het voedsel vinden ze nooit meer terug.

In de herfst bereiden ­bomen zich voor op de winter door hun bladeren te laten vallen.

Op Facebook heeft de pagina ‘STOP de herfst’ 165 leden.

Vroeger moesten kinderen meehelpen om aardappels te rooien in het najaar, zij kregen daarvoor vrij en dat is nu de

herfstvakantie.

Via de bladeren verdampt veel water, maar dat water heeft een boom hard nodig als hij tijdens de winter geen water uit de grond kan zuigen omdat het bevroren is.

daarbuiten

7

Interview

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE BAS MEELKER / BUITEN-BEELD

Was het altijd maar

herfst

Gouden tips van Bas Meelker, landschapsfotograaf

Over één ding zijn bijna alle landschaps­ fotografen het eens: de herfst is het mooiste jaargetijde. De bossen zijn vervuld met ­ intense kleuren en het licht is opperbest. ­Iedereen kan dan mooie plaatjes schieten, ook zonder peperdure spiegelreflex. ­“Als je maar gedreven bent”, zegt natuur­f otograaf Bas Meelker.

8

daarbuiten

Wie is Bas Meelker?

Bas Meelker mag zich rekenen tot de top van de Nederlandse landschaps­ fotografen. Zijn beelden worden ­gepubliceerd in allerlei media – zoals schoolboeken, publicaties van de ­Europese Commissie en bedrijfsuit­ gaven (van o.a. ANWB, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten). Ook is zijn werk bekroond tijdens nationale en ­internationale fotowedstrijden. Zo ­bereikte hij de eerste plaats bij talentenwedstrijd Focus en finaleplaatsen bij de prestigieuze Wildlife Photographer of the Year én Nature’s Best.

“D

e beste foto verrast.

Bedenk altijd: mag ik iemand wakker maken voor deze foto? Je mond moet open vallen van fascinatie, anders moet je de foto niet nemen.

Fotograferen betekent niet ­lukraak schieten. Je moet er bewust mee bezig zijn. Een goede foto is een keuze.” Voor Bas Meelker (39) werd zijn hobby een passie, en die ­passie werd een obsessie.

Meelker behoort tot de top van de ­Nederlandse natuurfotografen.

Zijn beelden worden regelmatig

gepubliceerd in allerlei media en zijn bekroond in diverse (inter)natio­ nale fotowedstrijden (zie kader).

Meelker reist de hele wereld over voor de beste foto’s van dieren en landschappen. In de natuur voelt hij zich vrij. Ook in eigen land gaat Meelker voor dag en dauw uit bed om dat ene moment te ­vereeuwigen. De Groningse ­Waddenkust en het Lauwersmeer zijn favoriet. Meelker: “Op die ­plekken heb ik mijn vak geleerd.

Fotograferen gaat om gevoel.

F­ oto’s communiceren een herinnering.” Nederland is een grote uitdaging voor een landschaps­ fotograaf, vindt Meelker. Om door de kolossale gebouwen en strak aangelegde bomenrijen te zoeken naar dat unieke stukje natuur.

“De druk op het landschap is zó groot. Mijn grootste angst is dat ik geschiedenis fotografeer. Dat er volgend jaar weer minder natuur is. Ik weet dat mijn beelden de wereld niet veranderen, maar misschien raken er wel meer mensen geïnteresseerd in de natuur. daarbuiten

9

Dat ze daardoor actiever worden, eropuit trekken, zich inzetten voor het behoud van de natuur.

Al kan ik maar één iemand bereiken, dan hebben mijn foto’s hun doel behaald.”

Mijn grootste angst is dat ik ­geschiedenis ­fotografeer

De zomer is saai, vindt Meelker.

Als iedereen naar buiten trekt om te genieten van de zon, blijft hij binnen. Met dat harde licht kan hij niets. Er is geen dynamiek in de lucht en in het landschap.

De herfst biedt weer volop werk.

Meelker: “De laatste week van ­oktober en de eerste twee weken van november zijn de beste ­fotomomenten. Dan hebben de bomen hun mooiste herfstkleuren en is het licht op zijn best. Je kan ook pech hebben als het vroeg in het seizoen gaat stormen en

bomen meteen hun blad verliezen, dan kan je die mooie foto wel ­vergeten. Fotografen hebben ­nergens de regie over.” Wat mooi is, hoeft nog geen mooie foto te worden, is een motto van Meelker.

Volgens hem kan iedereen herfstlandschappen fotograferen, maar een beginneling moet wel een aantal gouden regels in het achter­hoofd houden (zie hiernaast). Deze tips gelden overigens niet als je dieren wilt fotograferen.

Die vorm vereist veel dierenkennis en andere fotografieregels.

Drie handige foto-apps voor de iPhone Ook met de iPhone schiet je de ­mooiste plaatjes in de natuur.

En dat gaat nog makkelijker met deze apps: 1. Camera Plus. Hiermee kan je inzoomen en ­uitzoomen en heb je flitslicht. (gratis) 2. iTimeLapse. Zet je iPhone voor het raam en deze maakt elke 2 ­seconden een foto zodat weers­veranderingen prachtig in beeld worden gebracht. (gratis) 3. Photosynth. Maak 360° panorama­foto’s en deel ze meteen met je vrienden op Twitter en Facebook. (gratis)

Win een fotografieworkshop!

Enthousiast geraakt over het fotograferen? Volg dan een workshop van Bas Meelker om de fijne kneepjes van het vak nog beter onder de knie te krijgen. Kijk op www.stayokay.com/daarbuiten om kans te maken op 1 van de 5 gratis plekken voor een cursus herfstfotografie op zaterdag 5 november 2011.

10

daarbuiten

Tips voor het ­beste herfstplaatje >> Bereid je goed voor

>> Zoek naar verschillen

“Doe warme kleding aan, neem een plastic zak mee als je met je knieën op een drassige ondergrond moet zitten, en houd het weerbericht in de gaten. En als je op pad gaat, geniet van de natuur. Dan zie je de mooiste dingen.”

“De herfst biedt variatie en die moet je uitbuiten.

Ga ­bijvoorbeeld niet naar bossen met alleen maar ­sparrenbomen. Dat is saai. Zoek juist plekken op waar allerlei soorten bomen staan.”

>> Ken je camera­functies

>> Varieer in scherpte en diepte

“Als je weet wat je camera allemaal kan, dan maak je de beste foto’s. Het is ook goed om te experimenteren.

Dan weet je steeds beter wat jij mooi vindt.”

>> Bepaal de opbouw “Een goede opbouw is de basis van elke foto. Zet bijvoorbeeld niet het onderwerp in het midden, dat is saai.

Ook simpele composities kunnen sterk zijn. In de herfst komen kleurcombinaties soms chaotisch over, zeker in de bossen. Houd het beeld eenvoudig en breng orde aan in de chaos.”

>> Kijk naar het licht “Hoe lager de zon staat, hoe mooier het licht. Zons­ opgang of zonsondergang zijn de beste fotomomenten, maar in de herfst heb je bijna de hele dag goed licht.

Laat het licht van achteren of opzij komen. Maak ook gebruik van grijze herfstdagen. Het licht wordt dan ­verspreid waardoor kleuren zacht en pastelachtig worden.

Laat je evenmin tegenhouden door regen. De natuur kan dan een mooie spiegelachtige laag krijgen.”

>> Gebruik een statief “De bladeren kunnen het licht onder de bomen ­tem­peren, zeker op bewolkte dagen. Met een statief maak je toch scherpe foto’s. Heb je geen ­statief? Zorg dan dat je gemakkelijk staat zodat je zo min ­mogelijk trilt.”

“Wissel haarscherpe details af met een wazige achtergrond. Dat kan met het diafragma, dat bepaalt ­hoeveel licht er wordt doorgelaten.

Op veel camera’s is het d ­ iafragma standaard afgesteld. Kies ook eens voor een andere stand, bijvoorbeeld f4, zodat je contrasten krijgt in scherpte en diepte.”

>> Speel met kleuren “Om die levendige herfstkleuren vast te leggen, is de automatische witbalans van je camera niet altijd de ­beste keuze. Zijn er warme kleuren? Verhoog dan de witbalans, ofwel kleurtemperatuur, van je camera.

Zo krijgen de kleuren een ‘duwtje in de rug’ en wordt de sfeer versterkt. Zitten er juist verschillende kleuren in je compositie? Gebruik een iets koelere witbalans ­zodat contrasten worden versterkt.”

>> Let op details “Kijk niet alleen naar het grote plaatje, maar let ook op de details, zoals karakteristieke hekjes of woeste boomstronken. Als je een detail hebt gevonden, maak je uit verschillende hoeken foto’s. Let op: fotografeer niet in het wilde weg, blijf geconcentreerd.”

>> Bekijk thuis de foto’s “Bekijk achteraf welke beelden goed zijn gelukt en waarom. Ontdek een rode draad in je foto’s zodat je de volgende keer nog beter weet waarop je moet letten.”

daarbuiten

11

advertorial

Biologische frites bij Stayokay McCain heeft jarenlang gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw biologisch aardappelras. Samen met een aantal Nederlandse aardappeltelers. Het resultaat mag er zijn: de Sarpo Mira. Een aardappel die ideaal is voor de overheerlijke frites bij Stayokay.

Passie De Sarpo Mira wordt inmiddels met passie geteeld bij onze biologische telers. Na het rooien gaan de aardappelen naar de fabriek in Lewedorp (Zeeland). Daar worden de aardap足pelen geschild, gesneden, voorgebakken in biologische olie en verwerkt tot de biologische frites.

Genieten McCain onderneemt met respect voor het leefmilieu.

De ontwikkeling van een nieuwe biologische aardappel past daarbij. Vanzelfsprekend zijn we erg blij dat gasten van Stayokay nu ook kunnen genieten van een frietje van McCain.

Goed bezig!

De ambities van Stayokay en McCain kennen veel overeenkomsten. Immers in de keuken van Stayokay worden ook 足zoveel mogelijk andere biologische producten geserveerd.

Dat heet bij Stayokay Goed bezig! En daar kunnen we ons prima in vinden.

Cool stuff

TEKST MARISE SPERLING

Hippe eco-kids Het duurzame Deense kinderkledingmerk Katvig heeft een nieuwe lijn gelanceerd: R.O.C. (recycled organic cotton). De stoffen zijn

Verkreukelde stadskaarten

­organisch, zacht en gemaakt van

Plattegronden hoeven nooit meer netjes worden

restafval. Het biologische katoen dat

­opgevouwen. De Italiaan Emanuele Pizzolorusso heeft

bij de productie als afval op de

stadskaarten ontworpen die je gewoon in een tas kan

grond valt, wordt weer gebruikt

proppen zonder dat ze kapot gaan. De Crumpled City

voor nieuwe kleding. Een T-shirt kost

Maps zijn gemaakt van zacht, w ­ aterproof materiaal en

bijvoorbeeld € 19,50. De vrolijke

­speciaal bedoeld om te verkreuken. De kaarten zijn verkrijg-

collectie is verkrijgbaar in de maten

baar voor 17 steden waaronder Berlijn, Lissabon, Helsinki en Wenen.

56 tot en met 152. www.katvig.dk

€ 11,65 www.pizzolorusso.com

Eropuit met Help je eekhoorn storm en regen de winter door Valt je vrije dag letterlijk in het water omdat er buiten een echte Hollandse regenbui valt? Geen nood. In deze gids staan de ­leukste tips om er toch een leuke dag van

Het is herfst en de eekhoorns ­moeten genoeg nootjes vinden om de koude winter te overleven. ­Ieder knaagdier moet een voedsel-

te maken. Maak taarten in Hoorn, snuif

voorraad aanleggen en tegelijkertijd

­cultuur in de Hermitage Amsterdam, of

andere spelers aftroeven. Get Nuts

laat je verwennen in een

is verrassend, interactief en eenvou-

Kijk op www.stayoka y.com/ daarbuiten om kans te m aken op 1 van de 5 gratis boekjes!

Noordwijkse spa. Enjoy

dig. Het is een kruising tussen een

rainy days in Nederland,

bordspel en kaartspel en geschikt

­Tamara Luberti en Richt Kooistra, € 10,95

voor kinderen vanaf 8 jaar. € 14,95 www.spellenhuis.nl

ISBN 9789057674891 www.momedia.nl

Plaatjes schieten en nooit verdwalen Handig voor reizigers die onderweg veel foto’s maken: de Casio Exilim EX-H20G met ingebouwd gps. Dit systeem

La route ... eh?

­bepaalt de positie van de gebruiker, toont deze locatie op de

De weg vragen in het Frans? Een buskaartje kopen in het Italiaans?

kaart, en slaat alle informatie op in

­Gestotter en zweetdruppels zijn verleden tijd met 100% App

het interne geheugen. Zo weet

& Book. In de papieren taalgids staan handige weetjes, woorden­

je precies waar alle kiekjes zijn

lijsten en z­ innen. Download ook de bijbehorende app en je

­gemaakt en wordt het ordenen

­smartphone vertelt meteen hoe je alles moet uitspreken. De gidsen

van de fotoverzameling een stuk

zijn verkrijgbaar in ­zes talen. € 5,95 www.100procenttravel.com

eenvoudiger. € 249 www.casio.com daarbuiten

13

Reportage

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE JURJEN POELES / VIZZY MEDIA

Gluren door de muren van Wandelen met de smartphone

14

daarbuiten

Geklungel met de stadsplattegrond? De moderne wandelaar weet wel beter en gebruikt zijn smart­ phone. Ook voor ­de ­Hanzesteden bestaat sinds kort een digitale gids en ­daarbuiten downloadde de wandelroute voor Hanzestad ­Deventer. Gluren door de muren wordt een fluitje van een cent.

Deventer

“W

e beginnen deze wandeling voor De Waag, een van de meest beeldbepalende historische gebouwen van Deventer”, zegt een jongemannenstem op de smartphone. Een waterig zonnetje geeft het pand nog meer grandeur. In De Waag konden ­handelaren hun goederen laten wegen, klinkt het.

“Nu zijn de VVV en het Historisch Museum van ­Deventer er gevestigd.” Op de smartphone schieten foto’s voorbij van hoe het pand er van binnen uitziet.

Ingewikkelde stadsplattegronden en loodzware ­informatieboekjes kun je thuis laten. Ook fototoestellen hoeven niet meer de rugzak in. Wie tegenwoordig wil wandelen, heeft alleen zijn smartphone ­nodig.

Deze digitale stadsgids – met gps, internet en videocamera – maakt de tocht een stuk eenvoudiger.

Ook voor Deventer, Hasselt, K­ ampen, Zwolle, Hattem, Zutphen en D ­ oesburg is sinds afgelopen zomer een digitale stadstoer op de markt. Met de app ‘Gluren door de Muren’ ontdek je de geheimen van deze ­zogenoemde Hanzesteden. De Hanze was een ­middeleeuws samenwerkings­verband om de handel te ­beschermen tegen concurrenten.

Historische pronkjuwelen Vanuit Stayokay Gorssel, een prachtig Noors jachthuis gelegen in de bossen, ben je binnen een kwartier in Deventer. Daar neemt daarbuiten de proef op de som en test de wandelapp. Markante gebouwen zijn de knooppunten van de tocht. De smartphone ­begeleidt je door de stad met tekst én beeld. Als je bij een historisch gebouw bent aanbeland, trilt en rinkelt de telefoon. Achtergrondinformatie over de panden kun je aflezen van het scherm, of beluisteren via de speaker of koptelefoon. Op je smartphone ­verschijnen bovendien foto’s hoe de panden er van binnen uitzien. Niet alle gebouwen zijn immers ­toegankelijk voor publiek.

De stadswandeling in Deventer voert langs zestien historische pronkjuwelen. Maar het gevaar is dat je overal blijft plakken. Na slechts een paar minuten wandelen, kom je langs De Kuiperij (Menstraat 7).

Dit stukje geschiedenis is niet opgenomen in de app, maar moet je absoluut bekijken. Deze winkel bestaat al ­bijna 250 jaar en nergens vind je zoveel borstels per vierkante meter als hier. Wc-borstels, baby­ borstels, boekenafstofborstels – je kan het zo gek daarbuiten

15

Je kan op elk gewenst tijdstip de wandeling maken en je ­vertoeft zo lang bij een historisch pand als je zelf wil niet bedenken. Achter De Kuiperij prijkt de Romaanse kruisbasiliek Bergkerk. De kerk is gebouwd aan het begin van de dertiende eeuw en wordt tegenwoordig gebruikt voor kunstexposities en concerten, zo vertelt de smartphone.

Buiten, op het kerkplein, staat een grijzend echtpaar te klungelen met een papieren stadsplattegrond.

Welke kant moeten ze nou op, vraagt de vrouw ­geprikkeld. Daarom biedt de digitale stadsgids dus uitkomst: met het gps-systeem in de smartphone is verdwalen onmogelijk. En er zijn meer voordelen.

Je kan op elk gewenst tijdstip de wandeling maken en je vertoeft zo lang bij een historisch pand als je zelf wil. Bovendien staat de route niet vast. Je kan ook op eigen houtje een wandeling maken en bij elk historisch pand informatie opvragen. Wil je meer uitleg, dan surf je verder op het internet. Hartstikke handig. En de app is nog simpel in gebruik ook.

Deventer koek: verplichte kost De smartphone leidt vervolgens via de synagoge naar het kantongerecht. Onderweg loop je nog langs sfeervolle winkeltjes in de brocante- en ­boekensfeer. Het is geen straf om hier te schuilen voor een typische herfstbui. Kijk bijvoorbeeld bij d’Olde Bakkerieje (Golstraat 5) met 1001 dingen uit grootmoederstijd of Antiquariaat Jos Wijnhoven (Golstraat 9) met unieke tweedehandsboeken.

Dan rinkelt de smartphone weer: het kantongerecht is bereikt. Voor het pand liggen acht blauwe stenen in het trottoir. Dit waren de steunpunten van het schavot en een aantal gevangenen is hier letterlijk een kopje kleiner gemaakt. Het schavot is verwijderd, maar het cellencomplex onder het gebouw bestaat nog wel. Op het beeldscherm van de telefoon ­schieten beelden voorbij van een duistere kelder.

“Echte Deventer Koek”, zo staat beschilderd in grote letters op een witte gevel, even voorbij het kantongerecht. Het herinnert aan wat deze stad bekend heeft gemaakt. Jb. Bussink (Brink 84) is de enige overgebleven koekbakkerij van Deventer en bestaat al ruim vierhonderd jaar. Verplichte kost dus. De stadswandeling vervolgt zich door kromme straatjes en langs pittoreske pandjes. Bijna sprookjesachtig, alsof de tijd heeft stilgestaan. Maar puur een museumstuk is Deventer niet. Daarvoor is het stadshart te bedrijvig.

Wel is het middeleeuwse centrum het decor van jaarlijks terugkerende evenementen, zoals het

16

daarbuiten

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

De Waag Bergkerk Voormalige synagoge Kantongerecht Penninckshuis Broederenkerk Hotel De Leeuw Gildehotel Buiskensklooster Stadsbibliotheek Stadhuis Landshuis Sociëteit de Hereeniging Lebuïnuskerk Oudste stenen huis De Drie Haringen

­ ickensfestijn in december. Tijdens dit stadsfeest, D dat een echte aanrader is, herleven de verhalen van Charles Dickens in volle glorie.

Van kerk tot café De zestien monumenten waar langs de smartphone voert, hebben allemaal iets bijzonders. Wat te denken van de Stadsbibliotheek, “de oudste nog zelfstandige wetenschappelijke bibliotheek van West-Europa”.

Of sociëteit De Hereeniging “waar men onder het genot van een sigaar en glas wijn de toestand in de wereld en Deventer besprak”. Door de gesproken teksten zijn de historische weetjes gemakkelijk te onthouden. Natuurlijk mag tijdens een wandeling door Deventer de reusachtige Lebuïnuskerk niet ­ontbreken. Het middeleeuwse monument heeft een toren van 62,5 meter. Vanaf daar heb je een prachtig uitzicht over de stad en de weidse IJsselvallei. Op het kerkplein staat een klas schoolkinderen te popelen om de toren te beklimmen.

Na een paar uur wandelen in de Hanzestad, valt het avondlicht al in. De horecagelegenheden stromen weer vol. Deventer heeft er veel voor zijn relatief ­kleine centrum, van het redelijk chique ’t Arsenaal (Nieuwe Markt 33-34) tot het knusse eetcafé De ­Zevende Hemel (Grote Kerkhof 28). Of je duikt in een van de oergezel­ lige eettentjes op de Brink. Dit plein, bijgenaamd de huiskamer van Deventer, biedt volop vertier en is ­bovendien het eindstation van de digitale stadstoer.

Ga ook op ontdekkingstocht in de Hanzesteden!

Wandelen met je smartphone door de Hanzesteden is leuk, informatief en eenvoudig. Wat moet je doen?

Als je een iPhone of Android-telefoon hebt, kan je de app ‘Hanzesteden’ gratis downloaden. Kies de stad waar je wilt wandelen en maak een leuk uitje met het hele gezin. Heb je geen smartphone, dan huur je deze bij de plaatselijke VVV. Voor € 5 kan je een paar uur wandelen. Stap je stevig door, dan ben je binnen dik een uur klaar. Maar je kan er ook een leuk dagje uit van maken. Er is bovendien een speciale Hanzesteden-app voor kinderen. Dit is een speurtocht waarbij kinderen op speelse wijze de geschiedenis van de steden leren kennen.

daarbuiten

17

Interview Achtergrond

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE BUITEN-BEELD / ISTOCKPHOTO

Nederlanders plukken maar zelden een wilde ­bosaardbei of ­paddenstoel tijdens een boswandeling, om die ­vervolgens thuis op te eten. Een gemiste kans, zegt wildplukexpert Ewout Fernhout. “Je proeft smaken die je nooit in de winkel kan kopen.”

Het nieuwe M

et zichtbaar ­plezier vertelt hij over zijn laatste wildoogst: bessen van het Drentse krentenboompje. ­Heerlijk zijn ze, zomaar geplukt van een struik in de buurt van zijn woonplaats Rotterdam. Ewout Fernhout is fervent aanhanger van wildplukken en eten. Gewoon van de paden af en lekkere, verrassende vruchten, noten of paddenstoelen plukken. “Je proeft smaken in de natuur die je nooit in de winkel kan kopen. Dat vind ik leuk. Die besjes van het krenten­ boompje zijn heerlijk zoet en amandelachtig. Dat weet haast niemand, terwijl ze overal in ­parken worden geplant.” Op de website oogstenzonderzaaien.nl verzamelen Fernhout en collega’s allerhande informatie over wildplukken. “In Amerika werden vroeger de besjes van het krentboompje ook wel pigeon berry genoemd, omdat vogels er dol op zijn. Als je pech hebt, plunderen ze in een dag een hele struik leeg waar je al weken naar uit zat te ­kijken. Gelukkig wordt het

k­ rentenboompje veel aangeplant in plantsoenen, en is er voor de echte liefhebber altijd wel een te vinden waar de vogels nog niet langs zijn geweest.”

Slowfood Fernhout raakte een paar jaar ­geleden enthousiast over de slowfood-beweging, de internationale tegenhanger van fastfood.

“Lekker en verantwoord eten en aandacht voor en bescherming van authentieke soorten en gewassen: die combinatie spreekt me aan.” Hij sloot zich aan bij Slow Food Nederland om niet veel later mee te discussiëren over wildplukken. Veel informatie bleek er niet te zijn of was moeilijk toegankelijk. “Ik vroeg me bijvoorbeeld af of er een recept bestond voor seringensiroop. Nee, dat kan niet, dat is giftig, was een veelgehoorde reactie. Later bleek je hier g ­ ewoon siroop van te kunnen maken.

Daarom heb ik die site o ­ pgezet, om alle kennis hierover te delen.”

Hij benadrukt dat juist Nederlanders weinig hebben met wildplukken. “Nederland is eigenlijk één groot park, de natuurbeleving betekent hier vaak dat mensen

over een grindpaadje blijven lopen. Dan mis je wel een deel.

In Frankrijk of Duitsland is er veel meer traditie van wildplukken, ­terwijl Nederlanders vooral denken

‘Je proeft smaken in de natuur die je nooit in de winkel kan kopen’ aan de gevaren van giftige padden­ stoelen. Ik wil uitdragen dat je de natuur op een heel andere manier kan beleven. Overigens mag het officieel niet, plukken uit het bos.

Dat is namelijk diefstal. Maar ik heb nog nooit een boswachter meegemaakt die me tegenhoudt.

Vanzelfsprekend neem ik ook maar kleine hoeveelheden mee.”

Plukken zonder zaaien Op de wiki van oogstenzonderzaaien.nl vind je per maand welke noten, vruchten of wat dan ook zijn te vinden in de bossen.

Zo staat in oktober de cantharel

wild eten

Wildplukexcursies Wil je een keer mee op wildplukexcursie?

Kijk op oogstenzonderzaaien.nl voor meer informatie over de excursies dit najaar.

daarbuiten

19

centraal. Op de wiki alles over de vindplek, de plukperiode en ­natuurlijk de recepten voor deze smakelijke paddenstoel. Fernhout: “We organiseren ook excursies.

Ik vertel dan bijvoorbeeld iets over de verschillende paddenstoelen in een gebied. Over de plukbare en natuurlijk ook over de giftige en hoe je ze kunt onder­scheiden van elkaar. Ik ben overigens niet bang dat nu half Nederland dit gaat doen. Zolang het plukken met respect gaat en je altijd zorgt dat er voldoende blijft staan, zal de natuur er nauwelijks onder leiden. Veel paddenstoelen vallen immers ten prooi aan slakken als je ze laat staan.”

Zeewierweekend Stadsbewoner Fernhout beleeft bijna dagelijks plezier aan zijn hobby. “Al die nieuwe smaken die we met zijn allen ontdekken en vervolgens weer delen. Dan proef je een bijzondere chutney of groene walnoten. En je fietst en wandelt op een heel andere manier door parken en bossen. Ik zie overal dingen die ik wil onderzoeken.

Laatst zag ik een wild appelboompje, tenminste dat dacht ik. Toen ik beter keek en de vruchten rook, bleek het een pruimenboompje te zijn. Heerlijk natuurlijk. Waar ik nu veel zin in heb is het Zeewierweekend. Tijdens dit weekend ­onderzoeken we, samen met een

expert, wat voor zeewier je nou kan eten en waar je het kan ­vinden in Nederland. Dat lees je dan straks weer terug op onze wiki.”

Top-3 smakelijkste ­paddenstoelen in oktober Oktober is dé maand van het wildplukken. Wacht dus niet langer en duik ook de bossen in. Weet je niet welke paddenstoelen je moet plukken? Volgens Fernhout smaken deze nu het best: 1. cantharel 2. grote parasolzwam 3. eekhoorntjesbrood

Najaarsrecept: dolmades met zwavelzwam Wildplukker Fernhout heeft speciaal voor daarbuiten een najaarsrecept van eigen hand geselecteerd. Vanzelfsprekend vormen paddenstoelen een belangrijk ingrediënt.

Bereiding

Ingrediënten 30 verse druivenbladeren 1 ui, gesnipperd 150 gram rijst 150 gram zwavelzwam 300ml bouillon 2 eetlepels verse munt 2 eetlepels verse peterselie 1 theelepel gemalen komijn 1 citroen olijfolie witte wijnazijn peper en zout

20

daarbuiten

Was de druivenbladeren, verwijder de harde steeltjes, kook ze een minuut of 5 en laat ze uitlekken in een vergiet. Snij de zwavelzwam in kleine ­reepjes (3 cm lang) en bak deze in wat olie met peper en zout. Blus de zwavelzwam af met een scheut witte wijnazijn en zet aan de kant. Fruit de ui in een beetje olijfolie, voeg de rijst toe en bak deze kort. Voeg de ­gemalen komijn samen 250 ml water en de zwavelzwam toe aan de rijst en laat een minuut of 10 sudderen. Haal de pan van het vuur en voeg de verse kruiden toe. Breng op smaak met peper en zout. Leg nu de bladeren met de nerfkant naar boven op tafel en doe telkens een eetlepel vulling in het midden. Vouw de randen naar binnen en rol het rijstmengsel zo in de ­bladeren. Besprenkel de bodem van een grote pan met wat olie en bedek deze met een paar van de overgebleven wijnbladeren. Stapel de rolletjes met de naad naar beneden in deze pan, overgiet met het sap van één ­citroen en giet er 300 ml bouillon bij. Doe het deksel op de pan en laat een uurtje sudderen op laag vuur, totdat de bladeren zacht zijn geworden.

De dolmades kunnen zowel koud als warm worden gegeten.

Proef Proef de de biologische biologische oogst oogst van van Schulp!

Schulp!

- 100% sap van vers fruit - 100% sap van vers fruit - zonder toevoegingen - zonder toevoegingen - geschikt voor diabetici - geschikt voor diabetici - exclusieve smaakvarianten - exclusieve smaakvarianten

n iette n e g e e ulnp! ond ncih e g Gez d t Schulp! zojn Ge me e e o d e je met S do

Kijk voor meer informatie op www.schulp.nl of bel 0346 - 25 96 30 Kijk voor meer informatie op www.schulp.nl of bel 0346 - 25 96 30

NL-BIO-01 Skal 001891 NL-BIO-01 Skal 001891

Ontdek de

groene schatkamers van Nederland

inderGratis k lle ket bij a ­­doe­pak in de menten e g n a r r g ­a omgevin Groene n­ e g estda (m.u.v. fe enten) m arrange op = op

Stayokay heeft prachtige hostels die in of aan de rand van het bos liggen.

Het ideale startpunt om de natuur te ontdekken. Ga bevers spotten, kastanjes ­verzamelen, wandelen met gps of lekker mountainbiken. Op de website van ­Stayokay vind je tal van andere leuke suggesties en arrangementen om de groene ­schatkamers van Nederland te verkennen. www.stayokay.com

Vraa

g nu het g r a arra t ngem is en bo ekje

te aan n­

Passie voor:

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE JOSJE DEEKENS

Gemeentemuseum Den Haag

‘Wij bieden kunst voor iedereen’ Zelf muziek maken, je verbazen over optische ­illusies of je ­verwonderen over mode-iconen. Het Gemeentemuseum Den Haag is geen gewoon m ­ useum. Directeur Benno Tempel is trots op die status. “We bieden kunst die het grote publiek wil zien, niet alleen kunst voor de elite.”

24

daarbuiten

Marijke Schreiner, directeur Stayokay, interviewt Benno Tempel, directeur Gemeentemuseum Den Haag.

Het Gemeentemuseum is een organisatie die Stayokay graag in de schijnwerpers zet.

H

et Gemeentemuseum Den Haag, een schitterend ontwerp van architect Berlage, ligt er uitnodigend bij op deze zonnige septemberdag.

Museumdirecteur Benno Tempel wandelt met trots door zijn museum, samen met Stayokay-directeur Marijke Schreiner.

Zij vertelt over haar eerste museumbezoek, niet toevallig, aan hetzelfde Gemeentemuseum. Haar vader runde 40 jaar geleden het aanpalende restaurant, het eerste museum­ restaurant van Nederland. Benno: “Het Gemeentemuseum wordt gezien als een van de mooiste musea van Europa.

En het bijzondere is, je wordt niet moe in dit gebouw.

Alle ­verschillende ruimtes hebben een menselijk formaat met veel daglicht. Je krijgt het gevoel dat het gebouw ademt.

En in t­ egenstelling tot andere musea zie ik mensen hier ­op­gewekt het museum verlaten. Dit is een groot museum, maar het voelt niet zo. Dat hebben maar weinig andere musea.”

het publiek eigenlijk maar weinig van te zien. Je kan langs de paleizen lopen, maar je mag er niet in. En dit is echt een voormalig paleis dat je kan bezoeken en ervaren. Dit is de cultuur van Holland, een echt sober Hollands stadspaleis, zonder ­bijvoorbeeld de uitbundigheid van Versailles. En dat gekoppeld aan Escher, dat is voor een groot publiek interessant.”

‘Het is leuk voor ouders om hier met tieners te ­komen. Dan worden de ­rollen ­omgedraaid’

Escher in het Paleis

Wow-ervaring

Marijke is nieuwsgierig naar het succes van een relatief nieuw, succesvol museum, een initiatief van het Gemeentemuseum: Escher in het Paleis. Benno legt uit: “Everybody loves Escher.

Dat is een opstapmuseum. Speciaal voor bezoekers die niet van musea houden, zelfs zij vinden Escher fascinerend. De illusie waar hij mee tovert... Daar heb je geen kunstkennis voor nodig.

De context is hier niet belangrijk, zoals bijvoorbeeld bij een schilderij van Rembrandt. We hebben een paar maanden ­geleden een zeven meter lang werk van Escher opgehangen, waar je omheen kan lopen, de Metamorphose III. Reproducties hangen ook wereldwijd in wiskundelokalen. Dit werk is eigenlijk na Panorama Mesdag, het tweede panorama van Den Haag.

En op de dag van installatie was het meteen de publieks­ lieveling. Op Twitter en Facebook werd er volop over gesproken.”

Escher is gehuisvest in een echt paleis, ook dat past bij Den Haag, weet de museumdirecteur. “Den Haag is natuurlijk de hofstad, de stad waar het Koninklijk Huis zetelt. Maar er is voor

Waarom stapt iemand over van het Van Gogh Museum naar het Gemeentemuseum Den Haag, vraagt Marijke zich af. ­Benno’s ogen lichten op: “Het is een waanzinnig privilege om hier te mogen werken. Ik vergelijk het met een diamant.

Alle facetten zijn van wereldtop. Escher, Mondriaan, de modeafdeling, de muziekafdeling en natuurlijk het pand zelf. Het is een totaalpakket, er zijn maar weinig musea die zo’n brede en rijke collectie hebben. En dat werkt, in een paar jaar tijd is het bezoekersaantal gestegen van 200.000 naar 400.000 ­bezoekers per jaar. Gelukkig lukt het ons ook om hier mensen te trekken die normaliter weinig in een museum ­komen. Zo hadden we een tijdje geleden de grote mode­ tentoon­stelling, met bijvoorbeeld een zaal vol Dior- en een zaal vol Chanel-kleding. Toen zag ik veel meiden van 20 jaar in het m ­ useum. Ik hoorde ze verzuchten: “Dit is de hemel”.

Dat moet een museum losmaken; het publiek een wow-­ ervaring bezorgen.” daarbuiten

25

‘Het is een waanzinnig ­privilege om hier te ­mogen werken. Ik vergelijk het met een diamant. Alle ­facetten zijn van wereldtop’

750.000

Tieners

De populariteit van de musea is groot, stelt Benno tevreden vast. Een illustratie vormen de 750.000 museumjaarkaart­ houders. “Met een kaart ga je makkelijker even kort naar een museum. Handig voor mensen met kinderen of voor mensen die alle indrukken niet aankunnen.” Marijke is zelf elke dag in een Stayokay te vinden en praat dan ook veel met gasten.

Doet een museumdirecteur dat ook? “Ik ben ook een bezoeker.

Het mooie is, wij zitten met ons kantoor middenin het museum.

Dat geldt voor iedere medewerker van het museum. Je spreekt dan dagelijks handelaren, politici, kunstenaars of andere ­bezoekers. Dan maak je echt een connectie met je publiek.

Wat we ook gedaan hebben, is alle stadsdelen van Den Haag uitnodigen voor een gratis bezoek, in een periode van een half jaar. Daar komen zo’n vijfduizend mensen per stadsdeel op af. En we proberen dan in te spelen op de wensen door van tevoren in de buurt rond te lopen en te horen wat er speelt. Zo kwam er ook iemand uit de wijk Segbroek die ­vertelde dat haar zoon zwaar gehandicapt was en soms ­ongecontroleerde bewegingen maakt. Voor zo iemand is een museum ontoegankelijk. Toen hebben we voor hem een zaal zodanig ingericht dat hij daarin kon rondlopen, zonder schade aan te richten. Dat ontroert me. Zoiets kun je alleen doen door echt contact te zoeken met je publiek. Doe je dat niet, dan ­organiseer je mogelijk dingen die het publiek niet leuk vindt.”

Waar Stayokay en jongeren een logische combinatie is, is dat voor musea en jongeren allerminst het geval. Hoe trekt het Gemeente­museum Den Haag jongeren? Benno: “We hebben een partner­schap met ADO Den Haag, waarin ook een ­ADO-stadstour zit waarbij we bijvoorbeeld alles vertellen over ­stadswapens. We hebben hier ook de Wonderkamers, op een speciale verdieping voor jongeren. Die tieners zijn zo lastig te bereiken, ze moeten veel dingen en willen vaak niks.

Maar het lukt ons om ze hier minimaal een uur geïnteresseerd te houden. Door aan te sluiten op hun belevingswereld en thema’s en ze actief dingen te laten doen. Zo kun je onze ­wereldberoemde muziekcollectie beluisteren in de muziek­ studio’s van de Wonderkamers. En met gedigitaliseerde ­geluidsfragmenten van zeldzame instrumenten maken ­bezoekers zelf tracks. Het is leuk voor ouders om hier met ­tieners te komen. Dan worden de rollen omgedraaid. Normaal vertellen ouders hoe het leven in elkaar zit, maar hier worden ze uit hun comfortzone gehaald. Zeker met multimedia, ­weten juist kinderen direct wat er moet gebeuren en ouders dus veel minder. Die interactie is goed. En onze aanpak wordt gewaardeerd. Het museum Centre Pompidou uit Parijs kwam hier kijken hoe we de Wonderkamers hebben ingericht.”

Op vertoon van deze bon ontvang je

20% korting op het volwassentarief en € 1 korting (€ 5.50 i.p.v. € 6.50) op het studenttarief t/m 31 december 2011. Niet geldig i.c.m. andere acties.

26

daarbuiten

Stayokay card

50 , 7 1 € jaar

Met de ­Stayokay card ligt de wereld aan je voeten! per

Met je Stayokay card ontvang je € 2,50 korting op elke over­ nachting met ontbijt, óók bij een arrangement. Bovendien profiteer je wereldwijd van vele kortingen.

De voordelen op een rij:

• € 2,50 korting op elke overnachting bij Stayokay.

• 3x per jaar het reismagazine ­daarbuiten.

• 2=1 en 4=2 bij overnachtingen tijdens de Stayokay ledenweek in maart en november.

• 1001 kortingen op reis, verblijf, attracties en (reis)artikelen.

• Automatische deelname aan de loting voor de maandelijkse Stayokay ledenprijzen.

• 10% korting bij de 4.000 hostels van ­ Hostelling International wereldwijd.

Zo kom je aan je Stayokay card Vraag je Stayokay card online aan op www.stayokay.com/stayokaycard. Na de ­betaling ontvang je deze binnen 2 à 3 weken.

Heb je de Stayokay card sneller nodig?

Koop hem dan direct aan de receptie van een Stayokay hostel!

Bestel e n nu onli

Gratis Het naar ­buiten boek van On Track t.w.v. € 14,99 bij je Stayokay card Op wildsafari in eigen land?

Of toch ­liever een stormwan­ deling? En wat te denken van kastanjes zoeken om daarvan soep te maken? Lees de leukste tips om met weer en wind ­eropuit te trekken. Als je voor 1 januari a.s. de Stayokay card ­online bestelt, ontvang je Het naar buiten boek van On Track t.w.v. € 14,99 gratis!

daarbuiten

27

Stayokay card

€1,50

Beleef het ­ KORTING land­leven in het Openluchtmuseum De zoete geur van gepofte kastanjes, het herfstblad dat onder je voeten knispert en het gebruis van water in de schoepen van een monumentale watermolen. Op zaterdag 22 oktober a.s. vindt in het Nederlands Openluchtmuseum het ‘Beleef Land­ leven’ plaats. Dit evenement is het ware dagje uit voor iedereen die van het buitenleven houdt. Proef overheerlijke streekgerechten op de markt, bekijk demonstraties van allerlei ambachten en ­beleef nog veel meer! Met je Stayokay card ontvang je € 1,50 korting op de entree.

OEGS TGEE ST

HEM ARN

Speciale najaars­ aanbieding bij CORPUS: € 4,50 korting p.p.

In het najaar moet je weer goed op je weerstand letten. Maak ­daarom bij belevingscentrum CORPUS een spectaculaire ‘reis door de mens’. Leer meer over de werking van je lichaam en hoe je het door veel bewegen, verantwoord eten en gezond l­even in top­ conditie houdt. Met je Stayokay card ontvang je maar liefst € 4,50 korting op je vooraf gemaakte reservering (niet geldig in de herfstvakantie).

Stayokay nieuwsbrief Elke maand zet Stayokay de leukste ­evenementen, acties en aanbiedingen in ­Nederland op een rij. Heb je een ­Stayokay card, maar ­ontvang je de nieuwsbrief nog niet? Meld je dan voor 1 november a.s. aan op www.stayokay.com.

Onder de nieuwe aan­ meldingen worden 10 Nomad rugzakken verloot.

Kijk voor alle partners en voorwaarden op www.stayokay.com/stayokaycard

28

daarbuiten

20% korting bij Europcar Deze herfst toer je voordelig met een milieuvriendelijke auto!

Ga een dagje naar een attractiepark in een Go for Green Fiat 500. Of vertrek voor een weekendje Parijs. Stayokay cardhouders huren in Nederland deze herfst en winter auto’s met het Go for Green label met 20% korting. Alleen geldig bij online boeking.

Kom het uitvogelen in Avifauna met 50% korting

AN EN A ALPHN RIJN DE

Voer de honingpapegaaien in de Australische Lori Landing. Ga op ontdekkingsreis door de Filippijnse jungle. En ook de unieke vogel­ demonstratie wil je niet missen. Uitgevogeld?

Kinderen kunnen zich lekker uitleven in de reusachtige speeltuin met talloze speeltoestel­ len en attracties. Nu voor Stayokay card­houders het tweede kaartje voor Vogelpark Avifauna voor de helft van de prijs!

2=1 en 4=2 tijdens de ledenweek Met je Stayokay card kun je van 31 oktober t/m 6 november a.s.

Met 10% korting naar

AFAS ­Tennis Classics

APE LD OO RN

dubbel genieten. Je betaalt dan

Kan jij niet wachten tot het volgende tennisspektakel?

voor twee (of vier) overnachtin-

Kom dan van 6 t/m 9 oktober a.s. kijken naar legendarische

gen en een heerlijk ontbijt maar één (of twee) nacht(en).

toppers als Richard Krajicek, Ivan Lendl en Andrei Medvedev.

De € 2,50 ledenkorting is ook gewoon geldig. Boek online het

­Tijdens de AFAS Tennis ­Classics zijn geweldig tennis, een

ledenweek arrangement met 50% korting met kortings­

­ont­spannen sfeer en culinaire hoogstandjes gegarandeerd.

code LWnov-2011*.

Speciaal voor Stayokay leden: 10% korting op losse

*Uitsluitend geldig op vertoon van Stayokay card bij aankomst

tickets voor alle sessies.

20% korting op het boek Sjakie en de chocoladefabriek Pure nostalgie. Sjakie en de chocoladefabriek is terug!

Na Mathilda, De fantastische meneer Vos en de GVR staat ook deze klassieker weer op de planken. Geniet nu met 20% korting van de avonturen van Sjakie in de wondere chocoladewereld van Willy Wonka.

daarbuiten

29

Reportage Report e

TEKST DAAN VERMEER FOTOGRAFIE DAAN VERMEER / BUITEN-BEELD

Liggend door de

Alblasserwaard Wie is Daan?

Daan Vermeer is een jonge reisjournalist. Hij is altijd op pad. Speciaal voor daarbuiten gaat hij op zoek naar het 足avontuur in Nederland.

30

daarbuiten

Onderuitgezakt langs poldermolens fietsen, zadel­ pijnloos langs rivieren en boerderijen glijden en zonder tegenwind jezelf door de polder trappen.

Dat kan alleen in de Alblasserwaard, op een ligfiets.

Maar fiets je daar wel makkelijk mee weg? En nog belangrijker: kom je er ook heelhuids mee thuis?

K

inderdijk in de ­Alblasserwaard staat bovenaan de hitlijstjes van buitenlandse toeristen. En ik ben er nog nooit geweest. Dat knaagt. Want, zo schijnt, de Alblasserwaard is een fietsgebied dat zijn weerga niet kent. Zeker als je erin slaagt weg te blijven van de hordes toeristen die als zwermen bijen rondom de negentien fameuze molens hangen. Bij waarden en polders denk ik aan kaarsrechte wegen, open graslanden en herfstwinden die je achteruit doen fietsen. Een ligfiets zou afrekenen met die ­ongemakken, zo is me verteld.

Dan kan ik me geen betere plek bedenken om de proef op de som te nemen.

Een onwennig en spannend ­gevoel komt opzetten als ik samen met een vriendin, Puck, de fietsverhuur binnenstap. Het voelt ­alsof ik voor de eerste keer ga schaatsen. Iets zegt me dat fietsen op een ligfiets lastig is. “Zouden we er een helm bij mogen?”, vraag ik aan de verhuurder van de ligfiets. Hij begint te lachen: “Dat heeft geen zin. Als je valt, val je op je kont of heup. Alleen blauwe plekken en schaafwonden dus.” Dat klinkt geruststellend.

Op ramkoers Puck kiest voor een trike, een ­driewielerligfiets, waarbij haar achterste praktisch over het asfalt schuurt. “Dan val ik sowieso niet”, is het argument. Ik kies voor een tweewieler, dat is tenminste nog een fiets. Gewapend met de twee ligfietsen lopen we richting het naastgelegen fietspad voor een eerste, angstige kennismaking.

Want hoe stap je eigenlijk op dat ding zonder er meteen weer aan de andere kant af te vallen? “Niet je linkerbeen van de grond halen voordat je met je rechtervoet een flinke trap hebt gegeven”, waarschuwde de verhuurder nog.

Die aanwijzing heb ik toch niet helemaal goed opgeslagen, want voordat ik het doorheb, lig ik in de berm. Het komt allemaal door het stuur, dat zit namelijk ­onder mijn benen. Poging twee gaat beter. Als een dronkaard zwabber ik over het fietspad.

“Tring, tring”, klinkt het plots van rechts. Ik zie een fietsster op ­ramkoers. Waar zitten de remmen eigenlijk? Paniek breekt uit en ik hoor geratel onder me. Ik geloof dat ik hem in een andere versnelling heb gezet, want hij remt niet.

Dan maar rigoureus stoppen door mijn voeten op de grond te zetten.

Vanuit mijn ooghoeken komt de fiets gevaarlijk dichtbij. Ietwat ­onhandig kom ik met de ketting van mijn eigen fiets tegen mijn rechter­been op de linkerhelft van het fietspad tot stilstand. De vrouw kijkt niet om en fietst door.

Door het land van water en dijken Stuntelend gaan we richting de dijk, daar heeft Dordrecht er veel van. De driewieler lijkt Puck gemakkelijk af te gaan. Ze kan zelfs achterom kijken zonder uit balans te raken. Daarom gaat zij voorop.

‘Zonder blikken of blozen gaan we fietsers voorbij die in slakkentempo de wind trotseren’ Liggend beginnen we aan de eerste klim, de Noordendijk op. Het zijn maar luttele meters omhoog, maar we merken al direct dat het zonder moeite gaat. De kracht die we op de pedalen zetten, wordt direct omgezet in snelheid en daarbuiten

31

Heb je nog ee

leuke reistn ip

voor Daan?

Laat het weten via daarbuiten@st ayokay.com.

A16

Alblasserdam

Papendrecht

Sliedrecht

Zwijndrecht

A15

Dordrecht

Dordrecht

N3

voor we het weten scheuren we over de dijk. Totdat er drie paaltjes op het pad staan en Puck plots in de ankers moet. Dan is zo’n brede driewieler helemaal niet zo handig.

Via de dijk, de brug over het ­Wantij en natuurpark de Hollandse Biesbosch fietsen we naar de ­waterbus. Met een overstap in Dordrecht varen we over de ­Beneden Merwede en de Noord naar Alblasserdam. Er staat een stevige wind en de Nederlandse vlag aan het achtersteven wappert flink. Dan moeten we kiezen.

Gaan we linksaf naar Kinderdijk of rechtsaf, waar volgens de kaart de weg meeslingert met het ­riviertje de Alblas? Dat laatste lijkt ons wel wat.

Verzakte boerderijen en lammetjes in het gras Zodra we het dorp uit zijn, krijgen we het gevoel een andere tijd in te fietsen. Verzakte boerderijen met luiken aan de kozijnen, ­knotwilgen langs het water, ­schapen en lammetjes in het gras en molens die deze waard al ­eeuwenlang droog houden. En er is geen toerist te bekennen, laat

32

daarbuiten

ze maar denken dat de wereld ­ophoudt bij Kinderdijk. Het geeft ons vrij baan, heerlijk. We komen langs verschillende poldermolens die tijdloos aan het water staan.

Voorbij Oud-Alblas komen we langs een dieselgemaal en wipwatermolen waarvan we het boven­huisdak met wieken missen.

Zie je wel dat de wind hier tekeer kan gaan, denk ik nog. Maar niets is minder waar. Een bewoner uit het naastgelegen Bleskensgraaf vertelt ons dat het bovenhuis er ter reparatie is afgehaald.

Wandelaars die we onderweg passeren maken ruim baan voor ons. De “pap, zo'n fiets wil ik ook” en “wow, wat een gave fiets”, ­vliegen ons regelmatig om de oren. Maf eigenlijk, dat er zo ­weinig ligfietsen rondrijden in ­Nederland. Alsof het een taboe is om zonder zadelpijn te fietsen.

We gooien het op een imago­ probleem, want nu we onderuitgezakt in het zadel liggen, snappen we bij elke kilometer minder waarom het rechtop fietsen zo ingeburgerd is geraakt. We schieten de laatste kilometers door de polder richting Dordrecht. Van zware

benen hebben we nog geen last, net zo min als van de wind. Zonder blikken of blozen gaan we fietsers voorbij die voorovergebogen en in een slakkentempo de wind trotseren. Die ligfiets is echt een uitkomst, de volgende keer wil ik weer zo'n tweewieler.

Praktische informatie Fietsroute In dit gebied kan je een fietsroute uitstippelen met fietsknooppunten.

Deze staan aangegeven op fiets­ kaarten, langs de fietspaden en op fietsknooppunt.routeplanner.nl.

Vooral de route tussen punten 18, 9, 8 en 12 is bijzonder mooi.

Fietshuur Een ligfiets huur je vanaf € 23 per dag bij Maia Ligfietspunt in Dordrecht (nabij fietsknooppunt 44), zie www.maia.in.

Slapen In het natuurgebied de Hollandse Biesbosch en naast fietsknooppunt 80 ligt een vestiging van Stayokay.

Overnachten met ontbijt doe je er al vanaf € 20.

Puzzelpagina

Puzzel! & win

1 x Vakantiearrangement voor 4 personen bij een Stayokay naar keuze.*

Sudoku 2 9 8

3 7

3

5

4

8

2

5

5

1

7

9

4

3

7

2

5

1 8

E-mail de oplossing van onderstaande puzzel naar ­redactie@daarbuiten.com *Het Vakantie-arrangement is inclusief welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x diner, 1 dag fietshuur en een doe-pakket voor de kinderen.

9

7

2

5

7

4

4 1

7

5 ©

5

1 Sanders puzzelboeken, Vaassen

Kruiswoordpuzzel

HORIZONTAAL

1 insectenlarve, 5 laag houten vat, 10 papierklem, 13 toepassing in lichtreclame, 14 paassymbool,

HORIZONTAAL

16 bloem, 18 bepaalde tijd, 19 soort vat, hout,10 21 wenk, 23 operatiekamer (afk.), 25ineetbare knol, 14 1 insectenlarve, 5 laag houten papierklem, 13 toepassing lichtreclame, 26 soort papegaai, altijdgroene boom, 31 tijd, beeldbericht een mobieltje, clown, 34 laatste 1628bloem, 18 bepaalde 19 soortophout, 21 wenk,3223 paassymbool, operatiekamer (afk.), 25 26 soort papegaai, 28 41 altijdgroene boom, 31 beeldbericht op kwartier, 35 eetbare wijfjesdier,knol, 37 beddengoed, 39 assistentie, wending, 44 ongewenste gast, een mobieltje, 32 clown, 34 laatste kwartier, 35 wijfjesdier, 37 beddengoed, 39 45 bevloeid rijstveld, 46 in het nauw, 47 vangmiddel, 48 ambacht. assistentie, 41 wending, 44 ongewenste gast, 45 bevloeid rijstveld, 46 in het nauw, 47 vangmiddel, 48 ambacht.

VERTICAAL

1VERTICAAL tijdrekening, 2 boomloot, 3 ongeladen, 4 hoog bouwwerk, 6 melkwitte steen, 7 vogel, tijdrekening, 2 boomloot, 3 taxi, ongeladen, 4 hoog 6 melkwitte steen, 7 81betovering, 9 boom, 10 Londense 11 open plaats in hetbouwwerk, bos, 12 islamitische godsdienst, vogel, 8 betovering, 9 boom, 10 Londense taxi, 11 open plaats in het bos, 12 15 kegelvormig, 17 getekend verhaal, 18 voortbrengsel, 20 dans, 22 kinderspeelgoed, 24 sleepnet, islamitische godsdienst, 15 kegelvormig, 17 getekend verhaal, 18 voortbrengsel, 20 26 Tibetaans leeuwhondje, 27 deel jaar, 29 handelsgebouw, 30 koning met ezelsoren, 22 kinderspeelgoed, 24 v.h.

26 Tibetaans leeuwhondje, 27 deel v.h. jaar, dans, sleepnet, 33 in Gelderland, 36 peulvrucht, computermerk, 40 te aangeboden36 (afk.), 42 strijkende 29pl.handelsgebouw, 30 koning 38 met ezelsoren, 33 pl.koop in Gelderland, peulvrucht, 38 computermerk, 40 te koop aangeboden (afk.), 42 strijkende aanraking, 43 mager. aanraking, 43 mager.

1

2

3

4

5

6

13 16

8

9

10

21

19

22

27

23

28

32

34

37

20

24

29

33

25 30

31

35

38

39

36

40

44

41

42

43

45

46

47

11

12 15

18

26

11

14

17

46

7

38

18

42

16

48

40

©

Sanders puzzelboeken, Vaassen

daarbuiten

33

Verken de geheimen van de Hollandse

kust

inderGratis k lle ket bij a 足pretpak enten m arrange n water e t in Kus n足 estdage (m.u.v. fe enten) m arrange op = op

Voel de wind door je haren en geniet van de frisse lucht. Stayokay heeft prachtige hostels aan het water om het ultieme strandgevoel te beleven.

Bouw je eigen zandkasteel, verzamel de mooiste schelpen, hijs de zeilen van je boot, of trotseer de hoogste duinen. Bezoek de website van Stayokay en ontdek in welk kustgebied jij op avontuur wilt gaan! www.stayokay.com

Vraa

g nu het g r a arra t ngem is en bo ekje

te aan n足

Internationaal

Laat je verleiden door Argentinië

TEKST MARIEKE MEIJER FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO

Overweldigende natuur, een rijke geschiedenis, kleurrijke bevolking, moderne steden en ­ natuurlijk de tango. Eén ding is zeker: wie naar ­Argentinië afreist, gaat van dit land houden. ­daarbuiten spreekt met Thijs en ­Marieke, die een half jaar door Zuid-Amerika reizen.

W

e hebben nog ‘maar’ een maand, dan zit onze reis er alweer op. ­Hoewel we inmiddels doorgewinterde reizigers zijn, worden we nog steeds verwonderd.

Door het wisselende landschap, de diverse culturen en de vele ontmoetingen onderweg. En het land wat bovenaan ons ‘verlanglijstje’ stond, hebben we bewaard voor het laatst: Argentinië here we come!

Iguazu We besluiten er geen ratrace van te maken en k­ iezen voor het grote genieten. Eerste stop: de Iguazu-­ watervallen. We kijken niet snel meer op bij het zien van een beetje waterval, maar de Iguazu watervallen worden een van de hoogtepunten van de reis. In een boot stoppen we op een paar honderd meter van de grote waterval, hoe indrukwekkend! We staan ­minutenlang ademloos te kijken en leggen dit ­spektakel vast op camera voor het thuisfront. We ­varen nog wat verder. De vrolijke kapitein maakt aan de lopende band slechte grappen en stuurt de boot een paar keer met grote snelheid op een kleinere waterval af, vaart eronderdoor en laat ­iedereen ­natuurlijk drijfnat achter. Als de boot weer wegvaart kijken we nog een keer om dit beeld nooit te hoeven vergeten.

Bus naar Buenos Aires Na een duik in het met palmbomen omringde zwembad van het Hostel Inn, strijken we neer in een hangmat en genieten van de zonsondergang.

De volgende dag nemen we de bus richting Buenos Aires. De busrit is hemels. Geen raampjes die niet open kunnen, geen nagesynchroniseerde kungfufilms en geen ´nieuwe´ banden die o ­ nderweg kapot gaan. Het is een luxe bus met een nette chauffeur,

36

daarbuiten

tel j Hos ú i b 2 3= guaz Inn I ional Nat rk Pa

card Met je Stayokay 2012 ni ju geniet je tot 30 w van lo budget extra voordelig . Je boekt dan in ­paradijs Iguazú ­ agen voor zú drie d Hostel Inn Igua ee. Reserveren de prijs van tw hostel-inn.com kan via iguazu@ en je Stayokay o.v.v. ‘Stayokay’ ­card-nummer.

een toilet, lekker eten en een a­ dem­­­benemend ­uitzicht op het tropische woud... halleluja!

Smeltkroes

Beste reistijd November-december en ­f ebruari-maart.

Buenos Aires, ook wel “het Parijs van het zuiden” ­genoemd, heeft een rijke historie en ook duidelijk een Europees tintje. De prijzen zijn echter alles ­behalve Europees. Voor ons voordelig, maar eigenlijk een triest gevolg van de crisis van 1999.

De bewoners vormen een smeltkroes van culturen; het geeft de stad een bijzondere sfeer. We bezoeken de San Telmo markt, waar de tango op straat ­gedanst wordt, en genieten met volle teugen van de metropool. Samen met een paar nieuwe vrienden uit het hostel nemen we zoukles. Dit is een dans die voor een deel bestaat uit dirty dancing, een deel ­salsa en een deel wals. Misschien niet zo beroemd als de tango, maar je moet ’m een keer hebben ­gedanst.

Eten & drinken Eten en drinken is een heel ­belangrijk sociaal gebeuren. ­Probeer in ieder geval: bife de lomo, dulce de leche, sopa, ­empanadas, alfajores, polenta en locro.

Wijn & empanadas

Hostels Op www.hihostels.com vind je een ruime keuze aan hostels in Argentinië. In hartje Buenos Aires zijn er maar liefst zeven.

De Argentijnen zelf zijn misschien wel de belangrijkste reden om naar Argentinië af te reizen: alles doen ze met passie. En wij doen graag met ze mee. We dansen, eten steak van de barbecue, drinken heerlijke A ­ rgentijnse wijnen en vergeten ­regelmatig dat we eigenlijk koele, nuchtere kaaskoppen zijn. Maar net zoals thuis verheugen we ons wel al ­weken op dé wedstrijd: Boca Juniors ­tegen River Plate, de grootste clubs van Zuid-­ Amerika. ­Helaas blijken de kaarten uitverkocht, dus de ­wedstrijd maar in een van de vele volle cafés ­bekeken. Het is mooi om te zien hoe serieus en vol passie de Argentijnen hun favoriete club a­ anmoedigen.

Theater Argentinië kent een rijke theater- en filmcultuur. Avenida Corrientes, in het centrum van de stad, wordt het Broadway van Buenos Aires genoemd. Teatro San Martin,1550 Avenida Corrientes, staat bekend om de vaak kleinere producties.

Slaapbussen Voor lange afstanden bieden luxe nachtbussen een ­comfortabel ­alternatief voor de relatief dure binnenlandse vluchten. Kijk op www.andesmar.com

Para siempre Nu we hier een tijdje zijn, begint het ons op te vallen dat de Argentijnen überhaupt wat melodramatisch kunnen zijn. En dat ieder Spaanstalig nummer een van de of meerdere van de volgende ­ woorden bevat: amor, para siempre,­ mi corazon. Maar ook wij ­moeten even slikken deze keer. Morgen ­vliegen we t­ erug. Don´t cry for us in Argentina, want vergeten zullen we je zeker niet. daarbuiten

37

Reportage

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE PIET BROEKHOF / HH / ISTOCKPHOTO

Met een legertruck op duinsafari in

Noordwijk

38

daarbuiten

Het voelt als een safari in Afrika – maar dan zonder leeuwen, neus­ hoorns, buffels, olifanten en luipaarden. Nederland heeft een andere ‘Big Five’ en Staatsbosbeheer wil natuurliefhebbers ­optrommelen om die te spotten, zoals in Noordwijk. Daar worden de duinen grondig afgespeurd naar reeën en ander loslopend wild.

“S

top”, maant boswachter Thomas Peek de ­chauffeur. Peek springt ­omhoog, steekt zijn hoofd door het dakraam van de legertruck en tuurt met zijn verrekijker naar de weidse duinvlakte. Het invallende avondlicht voert de spanning nog meer op. Doodse stilte.

“Daar, achter die groene bosjes staat een ree. Kunnen jullie hem zien?”, zegt de boswachter op fluistertoon. Het dier kijkt ­schichtig om zich heen en schiet ­razendsnel de heuvel op.

Weg, uit het zicht. “Shit, ik heb hem net ­gemist”, zegt een klein, blond ­jochie t­ eleurgesteld.

De grote vijf Dertien wildspotters, van jong tot oud, hebben zich verzameld bij standplaats Nederzandt in Noordwijk. Vanaf daar loodst boswachter Peek hen door het Hollands Duin, tijdens een rit van pakweg 25 ­kilometer in een legertruck.

De safari is op touw gezet door Staatsbosbeheer en onderdeel van een landelijk project. Verspreid over Nederlandse natuurgebieden zijn er sinds kort allerlei excursies naar de Grote Vijf van de lage ­landen. Van edelherten in de Oostvaardersplassen, tot wilde zwijnen op de Veluwe, bevers in de Biesbosch, zeehonden in

Zeeuws Vlaanderen en reeën in Hollands Duin. De safari gebeurt met een boot, legertruck of ander vervoersmiddel, en is een aanrader voor wie houdt van dieren, natuur én avontuur.

“Op een leuke en spannende ­manier proberen we mensen te interesseren voor de natuur”, zegt Peek. Hij is een van de zes boswachters in Hollands Duin. ­ “We hopen dat zij op deze manier meer binding krijgen met dit ­gebied, ze weten vaak niet wat hier allemaal loopt. Wij leren ze te kijken. Soms hoor ik wel eens: ik wandel al tien jaar in de duinen daarbuiten

39

De eindstand na een avond ­wildspotten: ­negen reeën, vijf damherten en een vos.

‘De hoogste score tot dusver’

en heb nog nooit een ree gezien.”

Lachend: “Dat is onmogelijk.

Van de 60.000 reeën die er in ­Nederland leven, lopen er hier 250 vrij rond. De dieren zijn het best te benaderen met de truck, omdat ze niet zien dat er passagiers in zitten. Voor voetgangers en fietsers vluchten ze meteen.”

Hot spots Reeën hebben hun eigen territo­ rium. De boswachter kent de hot spots en weet waar de dieren zich ophouden. Boven het duinlandschap hangt een dik, grijs wolkendek. Het juiste moment voor de safari, zo vlak na een regenbui.

Peek: “Er zijn nu weinig recreanten, lekker rustig. Bovendien hebben de reeën na een regenbui een

40

daarbuiten

drang eropuit te trekken. Reeën leven solitair, maar vormen alleen in de winter een groep. Samen zoeken zij dan naar voedsel.” ­Tijdens deze safari wordt niet ­alleen gespeurd naar reeën. Ook bij vossen en damherten rinkelen de alarmbellen van de boswachter.

Daar loopt iets, wijst de dertien­ jarige Amber Slobbe. Ze is met haar broertje, vader en opa op pad. Amber houdt van dieren.

Ze is veel liever in de vrije natuur dan in een drukke stad. “Ik woon hier vlakbij en rijd paard in deze duinen. Dan kom ik vaak dieren tegen. Ik vind het interessant om te leren hoe dieren leven. Later wil ik ook iets met dieren doen. ­Misschien word ik wel boswachter.

Scoor ook de Big Five!

In oktober zijn er weer spannende safari’s.

Speur naar zeehonden in Zeeuws-Vlaan­ deren, bevers in de Gelderse Poort, wilde ­zwijnen op de Veluwe en reeën in het Drents-Friese Wold of op de slikken van Flakkee. Naar edelherten wordt alleen ­gespeurd in de zomermaanden. En hetzelfde geldt voor de reeën in Noordwijk. De kosten zijn € 35 of € 25 per persoon, afhankelijk van het type safari. De prijs is inclusief eten, drinken en een wildpaspoort. Kijk voor meer informatie op www.staatsbosbeheer.nl.

Dat lijkt me wel wat”, lacht ze.

Haar broertje, de elfjarige Boyd, is wel een beetje jaloers op zijn zus, dat zij zo vaak dieren ziet ­tijdens het paardrijden. “Laatst was ik ook hier. Toen hadden we schoolkamp en sliepen we bij Stayokay Noordwijk. We hadden geen dieren gezien, maar nu zie ik ze eindelijk. Dat had ik niet verwacht. Deze safari is echt cool.”

Geiten en bokken De legertruck worstelt zich een baan door de heuvelachtige zandwegen – zonder de natuur te verstoren. Ineens, op ongeveer dertig meter afstand, staat een ree. Het is een vrouwtje, zegt de boswachter. Een vrouwtjesree heet een geit, een mannetje een bok. De geiten herken je aan het witte staartjes. Die krijgen ze ­nadat hun eerste kalf is geboren, en dat kan al vanaf hun tweede jaar. “Deze reegeit is blind”, concludeert Peek na een paar seconden.

De wildspotters kijken nieuws­ gierig door hun verrekijker. “Haar rechteroog is wit. Reeën raken wel vaker blind. Als ze ergens van schrikken, rennen ze soms in ­paniek de duindoorns in.” Reeën

worden in Hollands Duin gemiddeld twaalf jaar. Het voedsel dat de dieren daar eten, is vermengd met zand waardoor hun kiezen slijten. Op den duur kunnen ze niets meer binnenkrijgen en ­overlijden.

Als het bijna middernacht is, schiet de teller van het reeën­ aantal met sprongen omhoog.

De dieren trekken er gretig op uit.

Ze slapen niet zoals wij dat doen, maar na tien minuten rusten, ­worden zij weer wakker en trekken verder. De eindstand na een avond wildspotten in Noordwijk: negen reeën, vijf damherten en een vos. “De hoogste score tot dusver”, zegt Peek vol trots. Na afloop van de safari krijgt iedereen een wildpaspoort en daarin wordt de ree officieel afgestempeld.

Langevelderslag

Noordzee

Noordwijk

Noordwijkerhout

Noordwijk

daarbuiten

41

Column

Rik Zaal

Kap die

42

daarbuiten

FOTOGRAFIE HH / MERLIJN DOOMERNIK

I

k heb een vriend die een hekel heeft aan Staatsbosbeheer. Hij vindt het verschrikkelijk dat er van staatswege wordt gewerkt aan het kappen van vele hectares naaldbossen met de bedoeling daarna op die plekken loofbomen aan te planten. Hij houdt van naaldbomen, vooral omdat ze altijd groen blijven en zo lekker ruiken.

Ik ben het daarentegen helemaal met Staatsbosbeheer eens.

Weg met die saaie productiebossen, die immers ooit voor de houtkap en niet voor het mooi zijn aangeplant, weg met die monocultuur. Zet er wat loofbomen voor in de plaats en het landschap zal er een stuk van opknappen. Ik zou nog wel ­verder willen gaan. Wat mij betreft mag er ook wat loofbos worden gekapt. Om op die manier open plekken te ­creëren die het bos een stuk aantrekkelijker zullen maken.

Inder­daad – ik zal het maar eerlijk toegeven – ik houd niet zo van bossen die niet meer zijn dan bos, bos en nog eens bos.

Dan wandel je daar en zie je kilometerslang alleen maar ­bomen. Saaiere wandelingen ken ik niet. Elk bos heeft open plekken nodig. Niet alleen om claustrofobie tegen te gaan en de wandelaar de gelegenheid te geven weer even te kunnen ademen, maar ook om het bos op zijn mooist te tonen.

Nergens komt de schoonheid van het bos mooier tot zijn recht dan in het coulissenlandschap. Het bos als decor, de ­akker of het weiland als schouwtoneel. Vooral in de herfst is er flink van landschappelijk theater te genieten. Met een liefst pas geploegd veld of een grazige weide met nog wat laat vee op de voorgrond en met de veelkleurige tooi van de ­bomen langs de randen. Vooral in Drenthe, in Twente en in de A ­ chterhoek zijn prachtige voorbeelden van coulissenlandschappen te vinden. Kijk maar eens in de buurt van Donderen en Norg in Drenthe, of bij Denekamp en Tubbergen in Twente, of rondom Lochem en Hummelo in de Achterhoek – die ­landschappen behoren tot de mooiste van Nederland.

Maar ook het dichtst beboste stuk van het land, de Veluwe, waar het voor mensen zoals ik vaak te benauwd is, kent ­gebieden die hier en daar opengaan, die ademen, die het bos van een afstand tonen. Vooral langs de lijn Garderen-Uddel-­ Elspeet-Vierhouten op de Noord-Veluwe bevindt zich een zo ­divers landschap dat zelfs boshaters hier van de Veluwe gaan houden. Ga maar eens, vlak voor Uddel, over de Uddelermeerweg in noordelijke richting naar kasteel Staverden en ontdek dat ook de Veluwe prachtige coulissenlandschappen kent.

En tussen Elspeet en Vierhouten zien we na de klassieke ­Veluwespecialiteiten bos en heide, vlak voor Vierhouten ook velden die mooi worden omzoomd door bos.

‘Nergens komt de ­schoonheid van het bos mooier tot zijn recht dan in het c ­ oulissenlandschap.

Het bos als decor, de akker of het weiland als schouwtoneel’ In Vierhouten zelf ligt op Staatsbosbeheer nog veel werk te wachten. Daar zien we een overvloed aan naaldbomen.

Maar ik moet het mijn vriend toegeven: ze ruiken wel lekker.

Rik Zaal (1945) is de vaste columnist van daarbuiten. Zaal heeft onder meer gewerkt voor NRC Handelsblad, VPRO, Het Parool en de Volkskrant. Muziek, ­reizen en cultuur waren daarbij ­belangrijke onderwerpen. In 2009 bracht hij zijn persoonlijke reisgids Heel Nederland uit.

daarbuiten

43

Lezersaanbiedingen

Ontdek de natuur Vanaf . p € 90 p.

met het hele gezin!

Laat je tijdens een workshop van IVN Natuur- en Milieueducatie inspireren door de leukste tips voor buitenactiviteiten en ga meteen op avontuur. In de herfstvakantie biedt Stayokay in ­samenwerking met IVN het Scharrelkids-arrangement aan in Heemskerk, Bergen op Zoom en Arnhem.

Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x lunchpakket, 2x diner, 1 dag fietshuur en ­1x workshop.

Boek nu, er is een beperkt aantal plekken beschikbaar op bepaalde data en locaties.

Eropuit

s Grati ket a p k doe- inderen de k voor et code m 011 rfst-2 ABhe

met z’n allen

10% op ee korting n arran dieren­ gem ent

De herfstvakantie staat weer voor de deur. Tussen de mooie herfstkleuren kastanjes zoeken in het bos, uitwaaien op het strand of een museum bezoeken in een grote stad. Geniet van het gezellige en volledig verzorgde Vakantie-arrangement.

Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x diner, 1 dag fietshuur en een doe-pakket voor de kinderen.

Beestenboel in oktober Dierendag is het in Nederland alleen op 4 oktober, maar bij Stayokay is het de hele maand beestenboel! Vier dierenarrangementen zijn extra voordelig geprijsd. Ga naar De Hollandse ­Biesbosch op zoek naar bevers. Of naar Arnhem waar het een echte beestenboel is in Burgers Zoo. Veel aapjes kun je zien in Apeldoorn, waar de apen over je hoofd heen slingeren. Of kom de zee­hondjes van dichtbij bekijken op Texel.

Boek nu in oktober een van bovenstaande dieren­ arrangementen met kortingscode ABdieren-2011 en ­ontvang 10% korting!

44

daarbuiten

ags Drieda ent em arrang f n va a p.p. € 65,50

De mooiste

najaars­ wandelingen deze herfst

Speciaal voor de enthousiaste wandelaar. Ontdek de herfst tijdens een heerlijke wandeltocht aan de kust, door de groene omgeving of in de leukste steden met het Actief-eropuit-arrangement. Inclusief bij 3 dagen: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x diner, wandel- of fietsroute en een handige accessoire voor onderweg.

Boek nu voor 2011 met de code ABnajaar-2011 en ontvang gratis het KNBLO-Landelijk wandelprogramma 2011.

Vorstelijk genieten in Den Haag Met de grote winkelstraten, vele musea in de binnenstad en

Sjakie weer in de winkel

het strand om de hoek heeft Den Haag eindeloos veel te bieden

Grat ­overna is chten voor één kin d

voor jong en oud. Ontdek de kunsten van Escher en leer je de stad kennen met leuke wandelroutes. Verblijf in 2011, dan ­ontvang je 10% korting op het Vorstelijk genieten- arrangement.

Inclusief: welkomstdrankje, 2x overnachting met ontbijt, 2x 3-gangen diner, 1 dag fietshuur, wandelroute met stads­ plattegrond en 1x entree voor Escher in het Paleis.

ng korti 10% code met ag-2011 nHa ABDe

Illustratie © Quentin Blake, 1995

Vanaf 17 oktober ligt Sjakie en de Chocoladefabriek weer in de boekwinkel. Een klassieker die al ­generaties lang (voor)gelezen wordt door jong en oud. Ga snel naar Selexyz en koop het boek. Op vertoon van deze uitgave verblijft 1 kind (t/m 12) gratis! Vermeld bij je boeking dat je gebruik maakt van de Selexyz-actie.

Kijk voor meer informatie en alle voorwaarden op www.stayokay.com/daarbuiten

daarbuiten

45

On Track

! n a a n e n e o h c s l e d Trek je wan

Uitwaaien langs de kust

m van het verenigingsDe Trekker was lang geleden de naa y. Tijden veranderen, het blad van de voorganger van Stayoka On Track (www.ontrack.nl) wandelen blijft. Stayokay partner e unieke wandelroutes, presenteert in elke daarbuiten twe n. ­inclusief handige online routekaarte

Route: ‘Bergen & Bergen’ is een tweedaagse ­wandeltocht van 41 kilometer door de duinen en langs de zee. Heerlijk om uit te waaien op een ­stormachtige dag of aan het strand te genieten van een zonnige herfstdag. Het Bergerbosch bij ­Bergen biedt beschutting en fraai herfstlicht.

Start- en eindpunt: Stayokay Egmond. Let op: je hebt een toegangskaart nodig voor het Noord­ hollands Duinreservaat. De kaarten zijn verkrijgbaar bij diverse ingangen van het reservaat.

Horeca onderweg: In Egmond aan Zee en ­ ergen aan Zee kun je lekker bijkomen in een B ­strandtent of restaurant langs de boulevard. Een ­aanrader is Zilte Zoen in Egmond, met dekentjes te leen als je op een frisse dag toch buiten wilt zitten.

In kunstenaarsdorp Bergen is het Huis met de Pilaren een aanrader. Gevestigd tegenover de Ruïnekerk en een pleisterplaats voor schrijvers.

Overnachten: In Bergen kun je logeren in De Villa Bed & Breakfast. On Track-abonnees krijgen hier korting. Loop je liever zonder bepakking, dan kun je de bus terug nemen naar Egmond en bij Stayokay slapen.

46

daarbuiten

ROUT E

1

Wat ga je zien: Door de duinen wandel je naar badplaats Egmond aan Zee. Neem even een kijkje bij de witte vuurtoren Jan van Speyk. Die is vernoemd naar luitenant Jan van Speyk, die zichzelf en zijn schip in 1831 in Antwerpen (tijdens de Belgische ­opstand) opblies onder het uitspreken van de ­famous last words ‘dan liever de lucht in’. Door de Wimmenummer duinen gaat de wandeling verder naar Bergen aan Zee, waar je een kijkje kunt nemen in het zeeaquarium. Via het Bergerbosch wandel je naar villadorp Bergen. Op dag 2 'neem' je de hoogste duintoppen van Nederland. Nergens zijn ze hoger dan tussen Bergen en Schoorl. Een meer figuurlijk hoogtepunt van deze dag is de Kerf, een 'gat' in de duinenrij, waar zeewater ongehinderd binnen kan stromen. Langs het strand en door de duinen keer je terug naar Egmond.

TEKST Tineke Zwijgers FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO / NB

Wat is On Track?

On Track is een digitale aanbieder van wandel-, fiets- en kanoroutes in Nederland. Op Ontrack.nl vind je meer dan 2100 uitgestippelde routes. Ook voor liefhebbers van gps, nordic walking en meer­ daagse tochten. On Track-routes brengen je door het hele land. De routes voeren zo min mogelijk over gebaande paden, maar daar waar het mooi en rustig is. Voor On Track-abonnees zijn er speciale kortingen.

Een abonnement op On Track kost € 14,99 per jaar.

Met je Stayokay card betaal je slechts € 12,50.

Het bourgon­dische zuiden Route: De tweedaagse wandelroute ‘n Runsje Mestreech’ van 34 kilometer combineert cultuur en natuur. Met op de eerste dag een wandeling door historisch Maastricht. Op de tweede dag ga je ­klimmen en dalen. Over de Sint Pietersberg en door het Jekerdal neem je een kijkje over de grens.

Horeca onderweg: In Maastricht vind je gezellige cafés op het Vrijthof, het O.L. Vrouweplein en langs de Maas. Op de tweede dag kun je onder meer ­terecht in het sfeervolle Le Moulin de Frangèle, Château Neercanne en Chalet Bergrust.

Start- en eindpunt: Stayokay Maastricht

­ aastricht vind je heel wat stadsmuren, poorten M en verdedigingswerken. Tijdens deze rondwandeling kun je er een aantal bewonderen, maar is er ook tijd om te genieten van de Bourgondische gezelligheid van de stad, op pleinen en terrassen. Op dag 2 ­verlaat je de stad. Je wandelt langs het water en over de Sint Pietersberg een stukje België in.

Enkele malen duikt de Jeker op, een klein, maar ­snelstromend riviertje. In het Jekerdal wandel je langs twee wijngaarden, waar in de herfst de druiven worden geoogst. Langs het fraaie verdedigingswerk Fort Sint Pieter voert de route terug de stad in.

(hier overnacht je ook).

2 ROUTE

Wat ga je zien: In de oude vestingstad

Online routekaarten Deze twee wandelroutes kun je als daarbuiten-lezer gratis downloaden.

Kijk voor inloginformatie op www.stayokay.com/daarbuiten.

De routes zijn gratis beschikbaar tot en met 31 december 2011.

daarbuiten

47

Interview

TEKST DIRK JAN COCK

Pelgrimstocht

tegen

borstkanker Myrthe Kok zag een paar jaar geleden iemand met een T-shirt van A Sister’s Hope, een initiatief om via een wandeltocht geld in te zamelen voor borstkankeronderzoek. Zij had toen al borstkanker, maar hoopte in de toekomst mee te kunnen lopen. Helaas overleed ze aan de gevolgen van de ziekte. Hartsvriendin Suzanne Groen ging alsnog wandelen: “Het helpt bij de verwerking.”

S

uzanne Groen en Myrthe Kok waren hartsvriendinnen.

Al vanaf de middelbare school. In 2006 kwam het bericht dat ze ziek was, niet veel later volgde het ­bericht dat ze borstkanker had. Suzanne zette alles op a­ lles om haar te helpen.

“Ik heb mijn leven hier volledig op gericht. Ik zat dan ook in het zorgteam. Ze had geen partner of kinderen. Haar vader en vriendinnen hebben heel veel gedaan.

Van boodschappen doen tot ­samen naar het ziekenhuis en daarover weer napraten.” Het was

48

daarbuiten

een bijzondere tijd waarbij het contact intensiever was dan ooit tevoren. “Dat was fijn, je komt heel dichtbij elkaar. Dat maakte het ­bijzonder. Onze vriendschap was altijd al intensief, zo gingen we met elkaar op vakantie, en met Kerst gingen we naar elkaars ­ouders.”

Genoeg gekankerd Myrthe bracht na de eerste strijd tegen borstkanker een boek uit onder de titel Genoeg gekankerd.

Maar vlak voordat het boek ­uitkwam, volgde slecht nieuws.

De kanker was terug en het was

helemaal mis. “Dan gaat het niet meer over genezing,” vervolgt ­Suzanne haar verhaal. “Maar over acceptatie. In die tijd ging ze met haar rolstoel naar een terras en zag daar iemand met een T-shirt van A Sister’s Hope ­lopen (zie ­k ader op de volgende pagina).

Ze sprak de vrouw aan en hoorde over de wandelingen om geld in te ­zamelen voor borstkanker­ onderzoek. Haar plan was om mee te gaan doen als ze weer iets beter zou worden.” Helaas was er geen sprake meer van herstel en ­verloor ze de strijd tegen haar ziekte. Suzanne had het verhaal

‘De mensen die borstkanker ­hadden gehad, kregen een wit T-shirt en de anderen een groen shirt. Daaruit bleek dat 1 op de 3 borstkanker heeft gehad’ over A Sister’s Hope echter ­onthouden en vroeg drie ­vriendinnen om mee te gaan ­lopen in de strijd tegen borst­ kanker (zie foto-inzet). “Met A Sister’s Hope hebben we in twee dagen 60 kilometer gewandeld, van Amersfoort naar Amsterdam, het is een soort minipelgrimstocht. Je doet iets voor het goede doel en sprokkelt via sponsors zo veel mogelijk geld bij elkaar.

En met dat lopen ben je ook nog een keer zichtbaar voor de om­geving en vestig je dus ­aandacht op de ziekte en de noodzaak voor meer onderzoek.”

Afzien De vier vriendinnen oefenden de hele zomer om fit aan de start te verschijnen voor de editie 2010.

“Het was uiteindelijk toch bikkelen en afzien. Maar we beseften ook dat Myrthe enorm had gestreden.

Tijdens zo’n weekend gebeurt er van alles. Momenten van stilte dat je geniet van de natuur en andere momenten dat je met allerlei mensen in gesprek komt over hun verhaal.” Na twee lange dagen was er de aankomst in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Vrienden en familie aan de kant, een feeststemming en tegelijkertijd de

e, Jooske en M

Marielle, Suzann

arianne

­ erinnering aan de mensen met h borstkanker en de overledenen.

“De mensen die borstkanker ­hadden gehad, kregen een wit ­T-shirt en de anderen een groen shirt. Daaruit bleek dat 1 op de 3 borstkanker had gehad. Dat maakt heel erg duidelijk dat ­iedereen de ­ziekte kan krijgen.”

daarbuiten

49

‘Met A Sister’s Hope hebben we in twee dagen 60 kilometer gewandeld, het is een soort ­minipelgrimstocht’

No guts, no glory Geld inzamelen is een van de doelen van A Sister’s Hope. ­Suzanne en haar vriendinnen haalden vorig jaar meer dan ­zevenduizend euro op met hun wandeltocht, onder vrienden en in het zakelijke netwerk. Dit jaar gaan ze weer van start, nu met een heuse teamnaam: No guts, no glory, de boodschap die de overleden Myrthe meegaf aan de mensen. Jooske Hommes is een van de vriendinnen van Suzanne die ook dit jaar weer meeloopt.

“De ziekte van Myrthe beheerste het leven van Suzanne. Wij wilden graag iets doen, en dat kon via de wandeltocht. En iedereen kent wel iemand die de diagnose heeft gekregen, 1 op de 8 vrouwen

krijgt te maken met borstkanker.

Ik denk echt dat dit soort initiatieven het verschil kan maken. Er is al veel vooruitgang geboekt, zoals met screening, dat gebeurt al veel beter. Ook dit jaar gaan we weer uitgebreid trainen, dat betekent elke zondag een paar uur wandelen met z’n allen. Ook erg leuk want we zijn al twintig jaar vriendinnen, maar de laatste jaren ­zagen we elkaar natuurlijk toch wat minder dan vroeger. Dat zijn enorm leuke middagen met ­goede gesprekken.” Zij is overtuigd van de meerwaarde van de A Sister’s Hope 60K-Walk: “Het is heel zichtbaar wat je doet. Ik lever een prestatie, dat maakt het voor sponsors bijvoorbeeld makkelijker om geld te geven, merk ik.”

Een wereld zonder borstkanker A Sister’s Hope streeft ernaar dat alle vrouwen – zussen in de meest brede zin van het woord – samen strijden tegen borstkanker. Doel van onder meer het wandelevene­ ment is geld inzamelen voor onder­zoek naar de ziekte. Martje ­Hoekmeijer is de oprichter van A Sister’s Hope in Nederland. Inmid­ dels is er 2,7 miljoen euro opge­ haald tijdens de eerste vier edities.

Een aantal jaren geleden verloor zij zelf iemand aan borstkanker.

“Ik stond zo machteloos. In die tijd kwam ik ook A Sister’s Hope tegen, echt een initiatief dat er toe doet.

Het kwam uit de Verenigde Staten, ik heb het hier geïntroduceerd. Het evenement helpt bij de verwerking, zorgt voor saamhorigheid en we halen er ontzettend veel geld mee op. Ik hoor vaak van deelnemers dat het voor hun het mooiste week­ end van het jaar is. Er ontstaat echt een band tussen de deelnemers tij­ dens zo’n weekend. Dit jaar hoop ik dat er meer dan 650 mensen deel­ nemen. De route is iets anders. Dit keer wandelen we van Bussum naar Amsterdam. Vanzelfsprekend hoop ik dat de lezers van ­daarbuiten meedoen of sponsoren.”

Wandelen tegen borstkanker op 8 en 9 oktober Op 8 en 9 oktober wandelen honderden mannen en vrouwen van Bussum naar het Olympisch Stadion in Amsterdam. Alle deelnemers hebben minimaal 1.500 euro ingezameld onder hun sponsoren. In het stadion wordt iedereen feestelijk onthaald.

En net zo belangrijk: de cheques worden tegelijkertijd uitgereikt aan de diverse onderzoekers die zich bezighouden met kankeronderzoek. Meer informatie op www.asistershope.nl.

50

daarbuiten

➔ Check

in

kay RK o y Sta SKE EM HE

out

Check ➔

Gasten: Frank, Inge, Anniek, Jacolina, Siebren, Guido, Remco, Tessa, Boukje, Gert-Jan, Petra, Wybe, Wiard, Petra, Bert

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE CHRIS HOEFSMIT

Eeuwenoud vriendenweekend Elk jaar slapen de acht vrienden en ­vriendinnen uit Dokkum een weekend bij Stayokay. Dat doen zij “al eeuwen” en ook de kinderen gaan mee. Na de nachtelijke avonturen in Noordwijk van afgelopen jaar, gaat de groep nu op pad in Heemskerk.

Check in: Vrijdag 8 juli, 12.07 uur

Check out: Zondag 10 juli, 10.58 uur

Petra Jelsma (45): “Elke maand ­zetten we een klein bedrag opzij voor dit uitje. En als het zover is, slapen we bij Stayokay. Dat doen we al jaren. Die hostels zijn netjes en ideaal voor grote groepen met kinderen. Vorig jaar waren we in Noordwijk. Toen hebben we ’s avonds met grote zaklampen een speurtocht gemaakt door de ­bossen. Dat was best spannend.

Ik heb ook altijd verkleedspullen in mijn weekendtas, van die stoere hoedjes. Zo kunnen we elkaar niet kwijtraken als we eropuit gaan.

Een beetje gek doen, daar houden wij wel van.”

“Na de lunch in die prachtige ­k asteeltuin, hebben we op de knaloranje Stayokay fietsen een tocht gemaakt door de duinen.

Onderweg zagen we nog Schotse Hooglanders. De volgende dag zijn we naar IJmuiden gegaan en hebben een rondvaart gemaakt.

We voeren door de havens en over de Noordzee waar een aantal van ons behoorlijk zeeziek werd.

De kinderen hebben ook een ­‘sea-mailtje’ overboord gegooid.

In een oude wijnfles zat een ­briefje met hun naam en ­telefoonnummer. Dus misschien horen we ooit nog iets.”

daarbuiten

51

Verover

de stad op jouw manier

xtra Gratis e je stdrank ­welkom itybij alle C en ment ­arrange n­ estdage (m.u.v. fe enten) m arrange

Wat is er leuker dan op een herfstdag een stad te ontdekken? Vanuit Stayokay sta je meteen in het centrum. Bezoek de hipste winkels, eet appeltaart in de ­gezelligste cafés, bekijk de nieuwste tentoonstellingen, en houd tot de vroege ­ochtend je voetjes van de vloer. Op de website van Stayokay vind je de leukste ­arrangementen om volop te genieten van het bruisende stadsleven. www.stayokay.com

Vraa

g nu het g r a arra t ngem is en bo ekje

te aan n­

Texel

Toen & nu

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE BEELBANK TEXEL / BUITEN-BEELD / IISG

Het vrije leven op

Jeugdherbergvaders blikken terug

In 1921 opende de eerste jeugdherberg op Texel haar deuren. De jeugd­ herbergouders keken er ook hier op toe dat de jeugd op tijd in bed lag.

En geen alcohol dronk. Orde en netheid, daar ging het om. Maar in de jaren zeventig en tachtig kwam er een omslag: “Dan ging de bar open tot zonsopgang.”

Ari van Hardeveld (75)

Jeugdherberg­vader van Panorama “Er kwamen op het eiland leukere gasten dan op het vaste land. Jeugd die iets verder was in de ontwikkeling, niet zo kinderachtig. Ze moesten voor een ­bepaalde tijd in bed liggen. Als ik ze dan in de kroeg tegenkwam, dan deed ik alsof ik ze niet kende. Zolang ze bij terugkomst geen lawaai maakten, vond ik het goed. Leuk was altijd de zeilwedstrijd, het Rondje Texel, en de bijbehorende festiviteiten. De organisatie huisvestte veel muzikanten bij ons in de jeugd­ herberg. Die muzikanten leerde je dan echt kennen in de loop der jaren. En natuurlijk geintjes uithalen.

Dan vroeg ik op serieuze wijze in een café aan de muzikanten of ze ook “leuke muziek konden spelen”.

Je zag de mensen kijken. Maar het grote feest moest dan nog beginnen, aan de bar in de jeugdherberg.

Dan kwamen om een uur of 1 de bands weer terug.

Dan ging de bar open tot zonsopgang. En het leuke was, dan gingen ze samen weer spelen. Dat vonden ze allemaal leuk. Normaal stappen ze in een busje na

54

daarbuiten

een concert, terug naar huis. Maar dat kan hier niet.

Jarenlang kwamen de muzikanten hier slapen, soms ook bekende bands die gewoon in een stapelbed sliepen. Ik heb ze nooit horen klagen. Ik heb zo ­genoten van die nachten. Veel muzikanten hebben een verhaal, dan zat ik soms met rode oortjes te luisteren. Dat was wel iets anders dan een schoolreisje.”

Van NJHC-jeugdherberg tot Stayokay Texel (1931 – 2011) 1931 1935 1941

1945

1971

1988

1992

2002 2003 2006

Opening Jeugdherberg Panorama.

NJHC neemt de jeugdherberg over.

Tijdens de oorlog wordt de jeugdherberg ­ gevorderd door de Duitsers en doet dienst als hospitaal voor Duitse soldaten.

Direct na de oorlog fungeert de jeugdherberg als opvanggelegenheid voor oorlogspleegkinderen.

Een tweede jeugdherberg op Texel, ­ De Eyercoogh, wordt toegevoegd aan het NJHC-net, door de overname van de opgeheven KVC (Katholieke Vakantie Centrale).

Alle slaapzalen zijn vervangen door slaapkamers.

Families zijn nu ook welkom.

Panorama en de Eyercoogh worden samengevoegd. Beide jeugdherbergen blijven bestaan, maar vallen onder een gezamenlijke leiding.

Sluiting Eyercoogh.

NJHC gaat over in Stayokay.

Opening nieuw hostel: Stayokay Texel.

Rob van Oortmerssen (67)

Jeugdherbergvader van Eyercoogh

“Begin jaren zeventig zag ik een advertentie voor jeugdherbergvader op Texel. In de Eyercoogh. De ­natuur, dat trok me enorm aan op Texel. Voor mijn ­sollicitatie kwamen ze kijken in ons Utrechtse woonhuis of alles wel schoon was. Voor veel kinderen die naar Texel kwamen, was het de eerste vakantie ­zonder hun ouders. Ja, natuurlijk deden ze hier soms alles wat god verboden had. Mijn aanpak was er een van vertrouwen schenken, dan krijg je dat ook terug.

Als je laat thuis komt, dan vond ik dat geen probleem.

Zolang je maar niemand tot last bent. Dat was mijn hoofdregel. Het voorjaar stond vaak in het teken van scholen en schoolkinderen. Het leuke was dan om aan het einde van de dag nog een borreltje te ­drinken met de leiding. Dan maak je echt verbinding met elkaar na een drukke dag. Dat is het leuke van het vak. Jarenlang kwamen die scholen terug, je ­leerde elkaar steeds beter kennen; ik zag de onderwijzers langzaam ouder worden. Een ander jaarlijks

hoogtepunt was het Rondje Texel. Dan hadden we altijd veel zeilers in huis. En als ze een zeiler tekort kwamen, dan vroegen ze mij. Dat was leuk. Ik heb aan die periode in de Eyercoogh ook vrienden voor het leven overgehouden.”

80 jaar Texel ­arrangement Tijd voor een feestje!

Kom in oktober naar Stayokay Texel en ontdek waarom Texel al 80 jaar populair is! Het 80 jaar Texel arrangement is inclusief: koffie met Texelse koek, 2x overnachting, 2x lunchpakket, 2x diner en een bezoek aan Ecomare, de Bierbrouwerij of het ­Juttersmuseum. Bovendien maak je kans op ­fantastische prijzen in de jubileumtombola. Prijs: € 80 p.p., kinderen t/m 12 jaar betalen de helft.

daarbuiten

55

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE HH

Eropuit met...

Marc de Hond Met het nationale rolstoelbasketbalteam vliegt hij de hele wereld over. Het doel: 足kwalificatie voor de Paralympische Spelen van 2012 in 足Londen. Als Marc de Hond (1977) er even 足tussenuit wil, gaat hij het liefst naar足 New York. Of hij toert met zijn auto door het oer-Hollandse landschap.

56

daarbuiten

Ook als het regent,

ga ik eropuit Hoe beleef jij de ideale herfstdag?

“Ik heb het heel druk en dus zijn er weinig dagen dat ik niets heb te doen. Maar op een vrije dag bezoek ik meestal familie.

Of ik ga naar het Amsterdamse Bos, daar woon ik vlakbij.

Dat is een heel mooi plekje in Amsterdam en dan maak ik een rondje om even tot rust te komen.”

Wind en regen, maakt dat nog uit?

“Ik laat een vrije dag niet afhangen van de seizoenen of het weer. Als ik eropuit wil, doe ik dat. Ook als het regent. ­Sommige mensen voelen zich alleen gedwongen naar buiten te gaan als het mooi weer is. Daar trek ik mij niets van aan. Ik kijk ook nooit naar het weerbericht. Alleen als het keihard giet, blijf ik binnen. Anders niet.”

Stad of bos?

“Het liefst ben ik in de stad. Ik heb ook mijn hele leven in een stad gewoond. Ik ben een paar keer verhuisd binnen ­Amsterdam, maar altijd binnen een straal van 10 kilometer.

Als vakantiebestemming kies ik ook vaak steden. De afgelopen jaren ben ik een aantal keer naar New York gegaan. Daar is zo

Ambassadeur van Fonds Gehandicaptensport In 2002 werd bij Marc de Hond een ­tumor ontdekt in zijn ruggenmerg.

De tumor werd verwijderd, maar na een van de operaties raakten de zenuwen in zijn ruggenmerg bekneld. De Hond liep een dwarslaesie op en kwam terecht in een rolstoel. Sinds vorig jaar is hij ambas­ sadeur van Fonds Gehandicaptensport.

“Van jongs af aan heb ik fanatiek gesport.

Vroeger speelde ik voetbal, nu rolstoelbasketbal. Ik heb veel pijn in mijn benen en rug en dan is bewegen erg belangrijk.”

De Hond zit in het nationale rolstoel­

veel te beleven. New York is groot, de sfeer is relaxed en elke hoek van de straat ziet eruit als in de film.”

Is Amerika jouw favoriete vakantiebestemming?

“Ja, ik heb veel met Amerika. Ik heb daar veel steden gezien en heb bovendien familie wonen in Florida. Maar ik vind het ook leuk om in Nederland op vakantie te gaan. Dan toer ik met de auto, die speciaal op mij is aangepast, door het hele land en slaap elke twee nachten in een ander hotelletje. Ik trek er ook regelmatig alleen op uit. Ik heb niet per se iemand anders ­nodig om het gezellig te maken. In mijn eentje kan ik juist goed tot rust komen.”

Word je met tripjes beperkt door je rolstoel?

“Het strand is voor mij erg lastig om naartoe te gaan. Ik heb dus nauwelijks strandvakanties gehad sinds ik in een rolstoel zit. Misschien moet ik binnenkort toch weer eens naar de zee, om even te ontspannen. Maar als ik eropuit wil, laat ik mij zo min mogelijk beperken door mijn handicap. Ik heb geleerd dat als je mensen uitlegt dat je hulp nodig hebt, ze altijd voor je klaar staan.”

basket­balteam en is op weg naar de ­Paralympische Spelen 2012 in Londen.

Hij vliegt de hele wereld over voor ­wedstrijden en traint bijna elke dag.

Fonds Gehandicaptensport heeft hem geholpen om weer te sporten en daarom is hij ambassadeur geworden van de stichting. “Ik wil andere mensen met een handicap laten zien dat het goed is om te bewegen. Dat doen zij soms te weinig.

Maar sporten is erg belangrijk voor je gezondheid, zeker als je de hele dag in een rolstoel zit.” Meer informatie op: www.fondsgehandicaptensport.nl

daarbuiten

57

Social media

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE ISTOCKPHOTO / HH / NB

Stayokay begint zich meer en meer te roeren op het gebied van social media. Logisch, het is de plek waar veel gasten zich d­ agelijks bevinden. Stayokay’s ­online specialist Patrick Beeker is enthousiast over het succes van social media: “Dit past perfect bij Stayokay.” daarbuiten Waarom ben je zo blij met het succes van social media?

Patrick Beeker Daarvoor moet je terug naar het ­verleden van Stayokay. Ten tijde van de NJHC en de jeugdherbergen gaven de jeugdherbergouders, zeg de vestigingsmanagers van nu, al tips aan de jongeren die langskwamen over wat er in de buurt was te beleven.

Van het openluchtzwembad in de buurt tot de mooiste fietsroute in de regio. Dat doen we nu weer, maar dan online via social media. En dat wordt gewaardeerd.

Ontmoeten, delen, beleven 2.0

Stayokay

daarbuiten Wat doen jullie precies?

Patrick Beeker Lokaal vertellen onze medewerkers via bijvoorbeeld Facebook of Twitter waar je heen moet gaan. En dan gaat het natuurlijk om de laatste nieuwtjes.

Nieuwe restaurants, een bijzondere herfstwandeling of een leuke expositie. Persoonlijke tips die je niet vindt in een gidsje. En nog leuker is het als onze gasten zelf weer onderwerpen en recensies delen via Facebook.

Dat proberen we ook te stimuleren. Veel Stayokay-­ vestigingen hebben al hun eigen Facebook-pagina.

daarbuiten Wat is het belang van online r­ ecensies over Stayokay?

Patrick Beeker Dat wordt natuurlijk steeds belangrijker.

Als jij aangeeft op Facebook dat een hotelovernachting goed is bevallen, dan kan dat enorm veel invloed ­hebben. Z ­ eker als je veel online vrienden hebt en jouw oordeel gewicht in de schaal legt.

58

daarbuiten

Jan Sistermans, manager van Stayokay Amsterdam Zeeburg

‘Fan worden van Stayokay Amsterdam Zeeburg’

daarbuiten Is dat echt zo?

Patrick Beeker 90% van de mensen, zo blijkt uit ­onderzoek, heeft vertrouwen in aanbevelingen van vrienden en bekenden en baseert op basis hiervan waar de vakantie heengaat.

online

“We zijn nu een paar maanden op Facebook met Stayokay Amsterdam Zeeburg. Hier op de vestiging geven we er veel aandacht aan en hopen dat bezoekers ‘fan’ worden van onze pagina’s. We plaatsen aanbiedingen op Facebook, van happy hour tot gratis over­ nachtingen, en geven tips over Amsterdam.

We hebben veel inter­nationale gasten die Amsterdam willen ontdekken, dus geven wij informatie over de bijzondere kanten van de stad die niet in de standaardgidsjes staan.

Vanzelfsprekend kunnen gasten ook reacties achterlaten op ­Facebook. Het belangrijkste is om daar snel op te reageren, ook als het kritisch is. Waarom we dit doen? Dit vak draait om contact met gasten, dit is een nieuwe manier.”

daarbuiten Wat doet Stayokay nog meer o ­ nline?

Patrick Beeker Je kunt natuurlijk overnachtingen ­boeken via onze website, maar we proberen ook vragen en klachten op te lossen via Twitter en Facebook. Tijdens een vergadering twitterde iemand dat de koffie op was.

Dit is meteen doorgespeeld naar het betreffende hostel, waarop ze meteen nieuwe koffie hebben gebracht.

Onze gast heeft hierop gelijk een bedankje getweet!

Win een overnachting voor 2 personen!

Wat moet je doen? Like de Stayokay pagina (www.facebook.com/stayokayhostels) en like de coverfoto van daarbuiten. Uit alle likes worden 5 winnaars gekozen.

www.facebook.com/stayokayhostels

@Stayokay

daarbuiten

59

Interview

Beste smaak

Wat betekent biologisch?

“Van biologische producten zijn de grondstoffen niet behandeld met chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Voor onze sappen telen wij zelf peren, maar het meeste fruit kopen wij hier in de buurt. En wat we hier echt niet kunnen krijgen, zoals sinaasappelen, komt uit het buitenland.

Consumenten drinken het liefst sap dat vers is geperst om de hoek. Ze willen weten waar hun voedsel vandaan komt. Onze ­biologische sappen dragen ­bovendien het EKO-keurmerk, het officiële label van biologisch voedsel in Europa.”

Vorig jaar werd voor de tiende keer op rij meer ­biologische voeding ­gekocht. De omzetten ­stegen met 13%. Waarom is biologisch zo populair?

“Consumenten vragen steeds vaker naar voedsel dat puur en vers is.

En bij Nederlanders groeit de ­interesse voor goed eten. Zij zijn bereid hier meer voor te betalen.

Wij maken ook ‘gewone’ sappen, daarvan is het fruit dus op gangbare wijze geteeld. Die sappen

60

daarbuiten

TEKST MARISE SPERLING FOTOGRAFIE VAN BEEK IMAGES

verkopen wij nog het meest, maar we merken een kentering. Alles groeit langzaam naar biologisch.”

Wat is dan het smaakverschil tussen de biologische en gewone sappen?

“Ik moet eerlijk zijn: het is geen verschil van dag en nacht.

Wij voegen geen (kunstmatige) stoffen toe aan onze sappen, dus dat is het hetzelfde. Alles is puur natuur. Maar biologische sappen hebben dikwijls een vollere smaak. Appels die zijn geteeld met kunstmest groeien sneller en dan kan de smaak uit balans raken. Biologische sappen zijn evenwichtiger.”

Waarom passen Schulpsappen bij Stayokay?

“De gasten van Stayokay maken bewuste keuzes, gaan verantwoord op stap en hebben ­aandacht voor de natuur. Die waarden worden vertolkt in onze vruchtensappen. We leveren overigens ook aan boerderij­ winkels, versspeciaalzaken en steeds vaker aan horeca.”

Goed bezig!

De biologische sappen van Schulp passen volledig bij het duurzame karakter van Stayokay. Eerlijk, en oog voor de natuur. Bij alle hostels zijn vier smaken te koop in flesjes van 200 milliliter: appelsap, sinaas­ appelsap, appel/vlierbessensap en appel/aardbeiensap.

Biologisch is hot tegenwoordig. En het sluit naadloos aan bij Stayokay.

Daarom zijn sinds kort in alle hostels de biologische vruchtensapjes van familiebedrijf Schulp uit Breukelen te koop. “Consumenten vragen steeds vaker naar voedsel dat puur en vers is�, zegt Albert Schulp (39).

Puur natuur

daarbuiten

61

TEKST DIRK JAN COCK FOTOGRAFIE MAARTEN HARTMAN

In het

stapel

bed met...

Li-Anne Douma

17 jaar, violiste (Hilversum) 62

daarbuiten

Stay okay Doorwerth

maar het leuke is wel dat je hoort wat je kan verbeteren. Daar ontmoette ik een meisje dat me tipte over het jeugdorkest. Dat was in de zomer van 2009.”

Treed je vaak op?

Violiste Li-Anne Douma heeft als lid van het JeugdOrkest Nederland de laatste jaren overal gespeeld en overnacht. In binnen- en buitenland. Stayokay is in Nederland altijd gastheer en sponsor van het orkest. “Het is altijd gezellig bij Stayokay, zeker in de bar.”

Waarom ben je in Stayokay Doorwerth?

“We overnachten altijd bij Stayokay. Ik slaap heerlijk in zo’n stapelbed. Nee, ik ben niet een van de eersten die naar bed gaan. Als je dan een hele dag hard hebt geoefend, vind ik het leuk om nog wat te ­drinken aan de bar. Maar je moet er natuurlijk wel voor z­ orgen dat je de volgende dag weer goed kan spelen. Dat is me altijd gelukt.”

Speel je allang viool?

“Vanaf mijn zesde jaar. Ik heb altijd privédocenten gehad. Nu heb ik het plan om, ik ben net geslaagd voor het vwo, een vooropleidingsjaar voor het ­conservatorium te doen. Ik ben al aangenomen.

En dan een jaar zoveel mogelijk spelen. Dan hoop ik ook bij het Nederlands Studenten Orkest te ­kunnen gaan spelen. Dat lijkt me heerlijk, zo’n jaar.”

“We komen een paar keer per jaar bij elkaar in de ­vakantieperioden. Dan zijn we echt lange dagen aan het repeteren om daarna een paar keer op te treden.

Bijvoorbeeld tijdens het Kinderprinsengrachtconcert.

We zijn ook in Frankrijk en Spanje geweest. Dan zit je soms nachten in de bus, maar het is heel vet om daar te zijn. Ook daar overnachten we vaak in hostels.”

Wat maakt zo’n orkest voor jou bijzonder?

“Je maakt deel uit van een groot geheel. Met z’n allen kun je echt iets groots neerzetten, zoals dit jaar met de muziek van Mahler. Dat is heel leuk en schept een band. We houden allemaal enorm van muziek maken.”

Talentvolle jonge musici gezocht JeugdOrkest Nederland (JON) bestaat uit jonge talentvolle musici van 14 t/m 19 jaar. Dit zijn scholieren of leerlingen aan een vooropleiding van een Nederlands conservatorium. Tijdens kerst-, paas- en zomervakantie komen de orkest­ leden bij elkaar om te oefenen en op te treden.

De audities zijn dit najaar op 14 oktober in Zwolle en 15 oktober in Amsterdam (aanmelden via www.jeugdorkest.nl).

Hoe kwam je terecht bij JeugdOrkest Nederland?

Concerten: 29 december in Leeuwarden (Bonifatiuskerk) en 30 december in Utrecht (Geertekerk).

“Ik deed een paar jaar geleden mee aan het Herman Krebbers-concours, een vioolwedstrijd voor amateurs. Ik hou eigenlijk niet zo van wedstrijden,

Kaarten reserveren via: kaartreservering@jeugdorkest.nl.

daarbuiten

63

64

daarbuiten

daarbuiten

65

daarbuiten

Top 3

1 Ameland Adventurerun Zaterdag 17 december (Stayokay Ameland) De avontuurlijkste hardloopwedstrijd van Nederland voor jong en oud. Trotseer de winterse elementen en ervaar de ­ongerepte natuur van dit unieke Waddeneiland. Het parcours voert over glooiende paden die soms onverhard zijn. Bij de achtste editie van Ameland Adventurerun kunnen verschillende afstanden worden gelopen: 21,1 kilometer (wedstrijd), 10 kilometer (­recreatie) en 5 kilometer (recreatie). En speciaal voor de ­kinderen tussen de 4 en 12 jaar zijn parcoursen uitgezet van 1 en 2 kilometer. Trek dus de hardloopschoenen aan en test je ­conditie op Ameland. Meld je van tevoren wel aan via de website. www.adventurerun.nl

2

Leids Film Festival Dinsdag 25 oktober t/m zondag 30 oktober (Stayokay Noordwijk) 6 dagen, 150 producties, 8 locaties en ruim 20.000 ­bezoekers. Vanuit Stayokay Noordwijk sta je in no time in Leiden waar voor de zesde keer het Leids Film Festival wordt gehouden. Bioscopen, musea en zelfs een kerk zijn het decor van premières en voorpremières die je niet wilt missen. De filmproducties variëren van komedie tot A ­ rthouse en komen uit de hele wereld – van ­Hollywood tot Rusland en Japan. Stuur een mail naar win@daarbuiten.com en maak kans op één van de 5 vrijkaarten. www.leidsfilmfestival.nl

3

Nederlandse Dansdagen Vrijdag 7 oktober t/m zondag 9 oktober (Stayokay Maastricht) Maastricht bruist dit weekend. Tijdens de ­Nederlandse ­Dansdagen zijn de meest spraakmakende en ­indrukwekkende dansproducties van Nederlandse bodem te zien. Er is voor ­ieder wat wils, van urban dance tot klassiek ballet. Ook worden er debatten gehouden, zijn er master­classes, en kunnen de ­eigen voetjes van de vloer. Slaap in Stayokay Maastricht en proef drie dagen de sfeer van dit unieke dansfestival. www.nederlandsedansdagen.nl

66

daarbuiten

Country & ­Christmas Fair 23 – 27 november

Week van de Smaak

Zaterdag 1 oktober t/m zondag 9 oktober www.weekvandesmaak.nl (gehele land)

Chocoladefestival Dordt in Choc

Zondag 2 oktober www.dordtinchoc.nl (Stayokay Dordrecht)

Marathon van Amsterdam

Zondag 16 oktober www.amsterdammarathon.nl (Stayokay Amsterdam)

Cinekid, het internationale film-, televisie en nieuwe mediafestival voor kinderen

Woensdag 12 oktober t/m vrijdag 21 oktober www.cinekid.nl/festival (gehele land)

Sprookjesfestival in Arnhem 22 – 30 oktober

Natuur, cultuur en sport op landgoed De Paltz

Woensdag 19 oktober t/m zondag 23 oktober www.paltzfestival.nl (Stayokay Soest)

Sprookjesfestival in Arnhem

Zaterdag 22 oktober t/m zondag 30 oktober www.sprookjesfestival.nl (Stayokay Arnhem)

Kunstlijn Haarlem

Zaterdag 5 november en zondag 6 november www.kunstlijnhaarlem.nl (Stayokay Haarlem)

Paardensportevenement Jumping Indoor Maastricht

Donderdag 17 november t/m zondag 20 november www.jumpingindoormaastricht.nl (Stayokay Maastricht)

Country & Christmas Fair, Kasteel de Haar

Woensdag 23 november t/m zondag 27 november www.countrychristmasfair.nl (Stayokay Utrecht-Bunnik)

Midwinterwandeling in de Oostvaardersplassen

Meer informatie Bij vrijwel alle evenementen staat een hostel van Stayokay ­genoemd. Je kunt voor meer ­informatie en overnachtings­ mogelijkheden contact opnemen met debetreffende Stayokay.

Alle contactgegevens vind je op www.stayokay.com

Vrijdag 16 december www.staatsbosbeheer.nl (Stayokay Amsterdam)

daarbuiten

67

1001 voordelige ­avonturen met ­je ­Stayokay card Het ultieme vakantiegevoel? Dat beleef je bij Stayokay! En met je Stayokay card ontvang je € 2,50 korting op elke overnachting, óók bij een arrangement. En dat is alleen nog maar in Nederland. Wereldwijd krijg je met de card korting bij maar liefst 4.000 HI-hostels.

Bovendien profiteer je van aantrekkelijke aanbiedingen bij meer dan 35 attractieparken, ­dierentuinen, exposities en op (reis)artikelen.

Bestel je Stayokay card op www.stayokay.com/stayokaycard

Best el voor nu onlin € 17 e en o het ntvang ,50 On gr ati T Buit rack ‘N s a en b oek ar ’